ECERETUL KEVN

VARLIK AACI





Bismillahirrahmanirrahim





Grmedin mi Allah nasl bir misal getirdi: Gzel bir
sz, kk yerde sabit, dallar gkte olan gzel bir aaca
benzetti. (brahim, 24)

Deitirme ve g kayna Odur.

Allahn salt ve selam efendimiz Hazreti
Muhammedin ve ehlibeytinin zerine olsun.

Zat Tek, sfatlar esiz, yz cihetlerden, kutsiyeti
hadis (sonradan olma) olmaktan, aya ynlerden, elleri
hareketlerden, gzleri bakmalardan, istivas/brmesi
btnlemelerden, kudreti srmelerden ve iradesi
tutkulu arzulardan mnezzeh olan Allaha hamdolsun.


Mevsuflarn saysna bal olarak sfatlarnda art
olmaz. rade edilenlerin farkllyla iradesi farkllamaz.
Btn varlklar Kn/ OL kelimesiyle var etmitir. Gizli
hibir ey yoktur ki o korunmu srdan km olmasn.

Yce Allah yle buyuruyor: Biz, bir eyin olmasn
istediimiz zaman, ona syleyecek szmz sadece
Kn / Ol dememizdir. Hemen oluverir. (Nahl, 40)

Sonra varla ve varoluuna, gizli olana ve
dzenleniine baktm. Baktm, varln tm bir aatr.
Bu aacn nurunun asl OL habbesidir.

Sizi biz yarattk (Vaka, 57) tohumunun asyla
varlk, kaf alanm. Bu tohumdan Biz, her eyi bir
lye gre yarattk. (Kamer, 49) meyvesi kmtr.

Bu aatan kkleri ayn, uzantlar ayr iki farkl dal
belirmitir. Kk iradedir, dal ise kudrettir. Dolaysyla
Kaf cevherinden iki farkl anlam kmtr: Bu gn size
dininizi ikmal ettim (Maide, 3) ayetinde iaret edilen
kemal kaf ve lerinden kimi iman etti, kimi de inkar
etti. (Bakara, 253) ayetinde iaret edilen kfr kaf
Nun cevherinden ise Belirsizlik Nunu ve Belirlilik
Nunu zuhur etti. ncesizlik (kadem) iradesinin
hkmne dayal olarak onlar yokluk gizliliinden ortaya
karnca, zerlerine nurunu serpti.

Bu nurdan isabet alanlar OL tohumundan kan
varlk aacnn timsalini ihata ettiler. OL sznn
kafnn srrndan Siz, hayrl mmetsiniz (Al-i mran,
110) timsali grnd.


Nununun erhinde ise Allah kimin gnln slama
amsa o, Rabbinden bir nur zere deil midir?
(Zmer, 22) hakikati akla kavutu.

Ama bu nurdan isabet almayanlara gelince, OL
harfinden kastedilen anlamn kefi istendi onlardan.
nk onun hecesinde yanld ve umudu boa kt.
Bunun zerine OL misaline bakt ve onun kfr nunu
ile birlikte kaf olduunu sand. Bu yzden kafirlerden
oldu. Dolaysyla her mahlukun OL kelimesinden
payna den, onun hece harflerini bilmesi, gizli srlarna
ahit olmas kadardr. Bunun delili Hz. Rasulullahn
(s.a.v) u szdr: Yce Allah, mahlukatn bir
karanlkta yaratt, sonra zerlerine nurundan serpti. Kime
bu nur isabet etmise o hidayete ermitir. Kime de bu
nur isabet etmemise o sapm, azmtr.

Adem, varlk dairesine bakt, her varln varlk
dairesinde dndn grd. Kimisi ateten, kimisi de
balktan var olmulard.

Sonra bu dairenin OL srlar zerinde olduunu
grd. Nasl dolayor ve dnyorsa, nasl uuyor ve
pervaz oluyorsa, sonunda Ona dnyor, Onun
etrafnda cevelan ediyor, Ondan ayrlmyor, bir tarafa
gitmiyor.

Kimisi kemal kafn ve belirlilik nununu grm,
kimisi kfr kafn ve belirsizlik nununu grm.
Bunlar, ahit olduklarnn hkmnce Kn / OL dairesi
noktasna dnerler. Varedilmiin varedenin iradesinin
dna kmas mmkn deildir. Varlk aacnn farkl
dallarna, meyvelerinin trlerine baktn zaman, bunun


kknn OL habbesinden neet ettiini, ondan
ayrldn anlarsn.

Adem, talim mektebine alnp btn isimleri
renince OL misaline, sonra var edicinin varedilenlerle
gtt maksada bakt, muallimi OL kafnda, hazine
kafnda mahede etti.

Ben gizli bir hazineydim, bilinmiyordum. Bilinmeyi
istedim.

Sonra nun srrndan Muhakkak ki Ben, yalnzca
Ben Allahm (Taha, 14) ayetinde iaret edilen benlik
nununu mahede etti. Heceler gerekleip umut
tahakkuk edince, ona hazine kafndan eref kaf
kartld..

Biz, hakikaten insanolunu an ve eref sahibi
kldk. (sra, 70) Bir de olmaklk kaf kartld: Onun
kula, gz ve eli olurum Onun iin benlik
nunundan da nur nunu kartld: kendisine bir k
verdiimiz. (Enam, 122) Buna nimet nunu baland:
Allahn nimetini sayacak olsanz sayamazsnz.
(brahim, 34)

blise (Allahn laneti zerine olsun) gelince, talim
mektebine krk bin yl devam etti, OL harflerini aratrd.
Muallim, onu kendi haline brakm, kendi gc ve
kudreti ekseninde faaliyet gstermesini salamt. O da
OL timsaline bakyordu; onun timsalinden kfrnn
kafn grmek iin. Nitekim byklendi: Yz evirdi ve
byklk taslad. (Bakara, 34) OL kelimesinin
nunundan ate nununu gryordu: Beni ateten


yarattn (Araf, 12) Bylece kfrnn nununu ate
oluunun nunuyla btnletirdi: Oraya tepetaklak
atldlar. (uara, 94)

Adem, bu aacn farkllna, ieklerinin ve
meyvelerinin eitliliine baknca Muhakkak ki ben,
yalnzca ben Allahm (Taha, 14) dalna sarld. Bunun
zerine ona yle seslenildi: Hepsi tevhidin
meyveleridir.. O da Birliin glgesine girdi: u aaca
yaklamayn (Bakara, 35) blis, onu onlara
vesvese verdi. (Araf, 20) aacna ulatrmak istedi.
Onlar da o aacn meyvesinden yediler. Bylece kaygan
zeminlerde ayaklar kayd. Adem asi oldu. (Taha, 121)
Sonra Biz kendimize zulmettik. (Araf, 23) dalna asld.
Bunun sonucunda zerine meyveler sarkt. Adem
ald (Bakara, 37)

ahitlik gnnde, ahitler huzurunda: Ben sizin
rabbiniz deil miyim? (Araf, 172) diye seslenildiinde,
herkes grd ve duyduu kadaryla ahitlik etmitir.

Ama hepsi ayn cevab vermitir: Evet dediler.
Ancak ihtilaf, ahitlik hususunda sz konusu olmutur.

Kime Zatnn Cemalini gsterdiyse, o Onun benzeri
gibi hibir ey yoktur. (ura, 11) ahitliinde bulundu.

Kime Sfatnn Cemalini gsterdiyse, o kendisinden
baka ilah yoktur. O, mlkn sahibidir, eksiklikten
mnezzehtir. (Har, 23) ahitliinde bulundu.

Mahlukatnn gelinliklerini gsterdii kimselerin
ahitlikleri ise, ahit olunanlarn farkllndan dolay
birbirinden farkl oldu.


Bunun neticesinde bazlar Onun snrl, mahdut
olduunu dnd;

Bazs yok olduunu; Bazs ise kocaman bir kaya
olduunu tasavvur etti. Bu hususta gruplarn her biri De
ki: Allahn bizim iin yazdndan bakas bize asla
erimez. (Tevbe, 51) hkmne dayanmaktadr. Bu
hkm de OL kelimesinin srrnda gizlidir ve kendi
dairesinin ekseninde dnmekte, habbesinin kkne bal
olarak da sabittir. Bu tohum olunca varlk aac da ortaya
kt, sonra meyveleri belirdi, suretlerinin anlamlar da..

Bu var edilmilere bir misal ve mevcutlara da bir
timsal gstermek istedim. Varlkta szler, fiiller ve haller
ayn minvalde netice verdikleri iin de OL tohumundan
yetien aac misal verdim.

Eksiklik, fazlalk, grnmezlik ve grnrlk, kfr ve
iman gibi varlkta meydana gelen btn hadiseler,
semere olarak beliren ameller, hallerin arnmas, ortaya
kan parlak szler, evk, zevk, latif anlamlar, yaknlarn
yaknlklarnn almas, muttakilerin makamlar,
sddklarn menzilleri, ariflerin mnacatlar, sevenlerin
mahedeleri btn bunlar o aacn meyveleridir, u
veren tomurcuklardr.

OL tohumundan doan bu aatan ilk nce dal
yeerir: Bu dallardan birini sadakiler tuttu. Yani sa ehli.
Bu dallardan birini de soldakiler tuttu. Yani sol ehli.
Ondan mutedil boyda bir dal da yeerdi ve bu dal
dosdorudur. Yaknlatrlm ndekiler bu daldandrlar.


Aacn kk iyice sabitleip ykselince, en yukar
dalndan ve en aa dalndan Suret ve man alemi
ortaya kt.

Bu aacn zahir kabuklarndan ve belirgin
perdelerinden olanlar da Mlk alemine mensuptur.

Amma... aacn gizli kalplerinden, gizli anlamlarnn
znden olanlar da Melekut alemine aittir.

Aacn damarlarnda akan, aacn geliimini,
yaamasn ve ykseliini salayan, ieklerinin
amasna ve meyvelerinin tutmasna yol aan sudan
olanlar ise, OL kelimesinin srr olan Ceberut alemine
aittir.

Sonra aac bir duvar evreledi. Etrafna bir snr
izildi. Onun iin izgiler, ekiller belirlendi... Aacn
snrlar; yukar, aa, sa, sol, arka ve n cihetleridir.
Yukarda olanlar bu aacn en u snrn, aada
olanlar bu aacn en alt snrn olutururlar.

Aacn izgilerine, iindeki feleklere, cisimlere,
mlklere, hkmlere, eserlere ve almetlere gelince,
yedi kat gk, altna girilip glgelenilen yapraklar
konumundadr.Doan yldzlar da ufuklarda aan iekler
konumundadr.

Gece ve gndz iki ayr elbise mahiyetindedir.
Bunlardan biri siyahtr, onu gzlerden saklanmak iin
giyer. br ise beyazdr, onu da grebilenlere
grnmek iin giyinir.


Ar, bu aacn beytlmal, silah hazinesi
konumundadr. Yararna olan eyleri bu hazineden
edinir. Aacn seyisleri ve hizmetileri de bu
hazinededirler. Meleklere grrsn ki, Arn etrafn
kuatmlardr. (Zmer, 75) Ona ynelirler, stne
karlar, etrafnda dnerler, Onu tavaf ederler, nerede
olurlarsa olsunlar Ona iaret ederler.

Aata bir hadise meydana gelse veya aataki bir
eyin bana bir musibet gelse, bu melekler derhal
ellerini kaldrp dua ederler, arna ynelip yalvarrlar,
ifa isterler, hatalardan dolay af talep ederler. nk bu
aac var edenin bir ciheti yoktur ki o cihete iaret
etsinler, bir mekan yoktur ki, ona kast etsinler, bir
keyfiyeti yoktur ki bileler.

Eer hizmetini ifa etmek, ibadetini eda etmek
maksadyla ynelecekleri bir cihet olarak ar olmasayd,
isteklerini nereye ve kime yneltecekleri hususunda
kesinlikle sapar, arrlard.

Ulu Allah ar, kudretini gstermek iin yaratmtr,
zatna mekan, mahal olsun diye deil.

Varl da bir ihtiyacndan dolay yaratm deildir.
Bilakis, varlk, isim ve sfatlarnn izharndan ibarettir.
nk Onun isimlerinden biri Gafur (ok balayan),
sfatlarndan biri de Mafirettir. simlerinden biri
Rahim, sfatlarndan biri de Rahmettir.

simlerinden biri Kerim, sfatlarndan biri Keremdir.
Dolaysyla bu aacn dallar farkl ve meyveleri de
eitlidir ki, gnahkar balaynn, iyilik edene


merhamet ediinin, itaat edene lutfediinin, gnahkara
kar adil oluunun, mmine nimet bahediinin ve kafire
azap ediinin srr zahir olsun.

Dolaysyla Allah, varl itibariyle, var ettikleriyle
birlemekten, onlardan ayr olmaktan ve onlarla
btnlemekten mnezzehtir. nk O vard, varlk
yoktu. O u anda, nce olduu gibidir. Varlkla
btnlemez; ama varlktan da ayr deildir. nk
btnleme ve ayrlma sonradan olma (hadis) varlklarn
sfatdr, ncesiz (kadim) varln sfat deildir. nk bir
btnleme ve ayrlma bir eyin intikalini, bir yerden
baka bir yere tanmasn, dnmn, zeval
bulmasn, deiimini, bakalamn gerektirir. Bunlarn
tm de noksanln belirtileridir. Eksiksizliin, kemalin
deil. Allah, zalimlerin ve inkarclarn yaktrmalarndan
mnezzehtir, ycedir, uludur.

Sonra Allah, mlkn kitab mahiyetinde levh ve
kalemi, levhte yazd hkmlerini, deitirilmesini veya
yrrle konulmasn, var edilmesini veya yok
edilmesini istedii eyleri, ortaya kard ltuf ve
nimetlerini, buna karlk verecei sevap ve azabn var
etti.

Sonra bu aacn dallarndan biri olarak Sidretul
mntehay var etti. Onun hizmetinde bulunanlar,
hkmlerini uygulayanlar, bu aacn tad meyveleri
ve sarkan semereleri Ona ykseltenler bunun altnda
kaimdirler.

Ardndan burada mlkn kitabndan bir nsha alnr.
Mlkn kitab; Levh-i mahfuzdur. Yani bu aata


meydana gelen silinmeler, yerinde braklmalar,
eksilmeler ve artlar burada yazldr. Bunlardan hibiri
bu aac aamaz. nk bunlarn her birinin anlalm
bir snr, taksim edilmi bir izgisi, belirlenmi bir ekli
vardr.

Bizim her birimiz iin, bilinen bir makam vardr.
(Saffat, 164) Aa veya yukar, kk veya byk, ulu
ya da hakir, az veya ok bu aacn herhangi bir meyvesi
yukar karld zaman mutlaka bir Kitabda mhrl
olarak ykseltilir: Kk byk hibir ey brakmakszn
hepsini sayp dkm! (Kehf, 49)

Sonra.. Mlkn Sahibi, bunlarn, aacn meyveleri
iin hazrlad iki hazineden birine (cennet veya
cehenneme) konulmasn emreder.

yi meyve cinsinden olanlar cennet hazinesine konur:
Hayr! yilerin kitab illiyundadr. (Mutaffifin, 18)

Kt meyve cinsinden olanlar da cehennem
hazinesine konur: Dorusu gnahkarlarn yazs,
muhakkak siccindedir. (Mutaffifin, 7)

Cennet, sa ehlinin yurdudur: Turun sa
tarafndan (Meryem, 52) O, mbarek ve temiz bir
aatr.

Cehennem ise, sol ehlinin yurdudur. Kuranda
lanetle anlan bir aatr.

Sonra dnyay bu aacn ieklerinin mekan, ahireti
de meyvelerinin kal yeri klmtr.


Bu aac, bir duvarla evirmitir. Yani kudret ihatas.
Allah her eyi epeevre kuatmtr. (Fussilet, 54) Onu
irade dairesiyle sarmtr: stediini yapar (Al-i mran,
40) diledii hkm verir. (Maide, 1)

Varlk aacnn kk sabitleip dallar salamlanca,
ular bulutu, ba ile sonu birbirine kavutu. Onun
sonu Rabbine aittir. (Naziat, 44) Sonu balangcna
dnktr. nk ba KN=OL olann sonu
YEKN=OLUR olur. nk dallar eitli ve ekildii
alanlar trl olmasna karn kk Birdir. Kk de OL
kelimesidir. Dolaysyla sonu da Bir olur o da;
YEKN=OLUR kelimesidir.

Eer basiret gznle bakarsan Tuba aacnn
dallarnn Zakkum aacnn dallarna asl olduunu,
yaknlk melteminin serinliinin, kavurucu rzgarn
yakclna kartn, vuslat semasnn glgesinin
kapkara dumandan bir glge (Vaka, 43) ile ii ie
olduunu ve her birinin kendisine ayran pay aldn
grrsn.

Biri az mhrl kaseden ier.

Biri ise kanlmaz azap kasesinden ier.

Bunlar arasnda biri de mahrumdur.

Varlk ocuklar yokluk huzurundan zuhur edip ortaya
ktklarnda kudret rzgarlar zerlerine esiverdi, hikmet
ltuflar onlar besledi, irade bulutlarndan zerlerine
yaratln akllara durgunluk veren neticeleri yad.
Bylece ezelde takdir edilen her dal yeerdi. zne de
salk ve hastalk unsurlar eklendi.


Varln tm iki unsurdan meydana gelir. OL
kelimesinin iki cznden kmtr. Yani karanlk ve nur.

Dolaysyla hayrn tm nurdan, ktln tm de
karanlktandr.

Melekler topluluu; nur unsurundan yaratlmlardr;
hayr onlardandr: Allahn kendilerine buyurduklarna
kar gelmezler. (Tahrim, 6)

eytanlar topluluu ise; karanlk unsurundandr;
ktlk onlardandr.

Adem ve ocuklarna gelince; onlarn tynetleri
karanlk ve nurdan yaratlm, unsuruna hayr ve er,
yarar ve zarar birlikte eklenmitir; zat, marufu ve
mnkeri kabul edebilecek zellikte var edilmitir.
Dolaysyla hangi cevher ona galip gelirse, ona nispet
edilir.

Eer nur cevheri karanlk cevherinin stne karsa,
ruhaniyeti cismaniyetine kar belirginlik kazanrsa
meleklerden stn olur ve feleklerin zerine kar.

ayet karanlk cevheri nuruna stn gelirse,
cismaniyeti ruhaniyetini alt ederse eytanlardan daha te
olur, onlardan ileri gider.

Allah, Ademi OL toprandan avulaynca srtn
meshetti, ki murdar temizden ayrsn. (Al-i mran, 179)
Derken onun srtndan sa ehli olanlar kard. Onlar
sa tarafta durdular. Sonra sol ehli olanlar kard. Onlar
da sol tarafta durdular.


Hibiri maksattan sapmad, baka tarafa meyletmedi.
Bu balamda Niin? diye soran kimse, yanl bir soru
sormu olur.

Bu varlk aacnn etrafnda ilkin amel eden OL
tohumunun kkne kadar vard, unsurunun zn skt,
yaykta sallar gibi zn meydana kard.

Sonra bu z de yeniden szerek tortusunu giderdi.

Sonra zerine hidayet nurunu att ve cevherini ortaya
kard.

Sonra Rahmet denizine daldrd, bereketiyle onu
brd.

Sonra ondan Nebimiz Muhammedin (s.a.v) nurunu
yaratt.

Sonra Onu Mele-i ala nuruyla ssledi, bylece
parlad, yceldi. Derken bu nuru her nurun asl kld.

Dolaysyla Hz. Muhammed (s.a.v) takdirde (yazlm
kaderde) Neblerin ilki, ama zuhurda onlarn
sonuncusudur. Hairde tm Nebi ve Rasullerin komutan
ve sevinte de onlarn mjdeleyicisidir. Balarndaki
gzellik tacdr. Kaynama yaknlk divannn emaneti,
nsiyet bahesinin sakinidir.

nsiyet huzuru Onun ruhaniyetinin anlamn
cismanilii perdesiyle rtt. hud alemini varlk alemiyle
perdeledi. O, varlktan karlmtr. Kevn Onun iin
istinbat edilmitir. nk yce Allahn varlklar var
etmesi, onlara g yetirdii iindir, onlara muhta olduu
iin deil. Var editeki mkemmel hikmeti, su ve baln


erefini ortaya koymak iindir. nk O, bir ok ey
yaratt halde, hibiri hakknda Ben yeryznde bir
halife yaratacam. (Bakara, 30) dememitir. Bylece
Ademin varl gerekleti. Ademin varlnn
gereklemesinin hikmeti, Nebinin (s.a.v) erefini
gstermektir. nk O, bedenlerin hikmetidir ve bunun
amac da ben gizli bir hazineydim, bilinmiyordum.
ifadesindeki hazine kafn ortaya karmakt.
Dolaysyla varln maksad, var edicilerini tanmalardr.

Varlk iinde en kusursuz marifete sahip olmaya zg
klnan da efendimiz Hz. Muhammedin (s.a.v) kalbidir.
nk varlklarn tmnn marifeti tasdik ve imandr.
Ama Hz. Muhammedin (s.a.v) marifeti mahede ve
bizzat gzlemlemedir.

Onun (s.a.v) nurunun marifetiyle bildiler ve Onun
zerlerindeki fazln itiraf ettiler. Allah Onu OL
tohumunun znden karmtr: filizini yarp karm
ashabyla kuvvetlendirmi bir ekin gibi kalnlam
Ona yakn olmakla. gvdesi zerine dikilmi. (Fetih, 29)
Zevkinin sahihlii, arzu ve itiyak ile dikilmitir.

Bu Muhammedi dal belirdiinde, boy atp yaprak
verdiinde ve gelitiinde, kabul ve himmet bulutlar Ona
doru kaydklarnda, Onun zuhuruyla iki hadis alem
birbirini mjdeledi, cin ve insan topluluklar sevindiler.
Onun ho kokusu varlklar brd. Onun doumuyla
putlar alaa oldu. Onun Nebi olarak gnderiliiyle
dinler neshedildi. Onu tasdik etmek zere Kuran indi.
Varlk aac cokuyla titredi. Varlktaki renkler harekete


geti, cmb yaand. Bu aacn dallarndan kimi sol
tarafta kald, sapkl arzulad, meyletti.

Risalet rzgarlarn Biz seni ancak alemlere rahmet
olarak gnderdik (Enbiya, 107) mesajyla gnderince,
Onun kokusunu ald tarafmzdan kendilerine gzel
akbet takdir edilmi olanlar. (Enbiya, 101) ve gnll
olarak Ona meylettiler.

Ama nezle olduklar iin koku alamayanlara ya da
kabulden mahrum braklanlara gelince, onlar kudret
kasrgalarna tutuldular. Teru taze iken kupkuru oldular.
Mutluluk yzleri asld. Kurtulu umutlarnn yerini
mitsizlik, karamsarlk ald.

Bu daln srr, cmertlik aacnn asndan ve varlk
sedefinin incisinden kaynaklanr. Ey Neb! Biz seni
hakikaten bir ahit, bir mjdeleyici ve bir uyarc olarak
gnderdik. Allahn izniyle bir daveti ve nur saan bir
kandil olarak (Ahzab/ 45,46) ayetinin ruhu Onun
ruhaniyetinin ruhudur.

Bu yzden O, kevnin karanln aydnlatan kandildir,
varlk bedeninin ruhudur. nk yce Allah gklere ve
yere steyerek veya istemeyerek, gelin! (Fussilet, 11)
diye seslendiinde yeryznden Kabenin bulunduu
yer, gklerden de Onun hizasna den blge bu arya
icabet etti. Dolaysyla Kabenin bulunduu toprak
paras yeryzndeki iman mahallidir.

Yce Allahn, Ademi (a.s) yaratmak zere
yeryznden bir avu toprak alnmasn emretmesine
gelince; bu toprak yeryznn her tarafndan, iyisinden


ve ktsnden olmak zere kabzedildi. Rasulullah
Efendimizin (s.a.v) yaratld balk ise; Allaha iman
mahalli olan Kabenin bulunduu topraktan meydana
getirildi.

Sonra bu balk Ademin balyla yoruldu. Bylece
bu balk hamur haline geldi. Eer byle olmasayd,
ahitlik gnnde (zrriyetler aleminde) icabet edecek
gc kendilerinde bulamazlard. te Rasulullah
Efendimizin (s.a.v) Adem henz su ile toprak aras bir
eyken Ben Nebiydim sznn anlam budur.

Varln zerreleri ve bereketi Onun (s.a.v) varlnn
zerrelerinden kaynaklanr.

Allah, varlklar ahitliinin huzurunda insanlar ahit
tutunca, onlara yle dedi: Ben sizin Rabbiniz deil
miyim? Evet, ahit olduk, dediler. (Araf, 172) Bylece
zerrelerinin czlerine O Nebevi hamur sirayet etti ve
Allahn izniyle dilleri cevap verip ahitlikte bulundu.

Tyneti takdirde ngrld zere yorulmaya
elverili olanlarla beraber bu yorulma devam etti.
Madde alemine kncaya, bu surette zuhur edinceye
kadar onlardan ayrlmad. Bylece bu mana, o ary
gerekletirmek zere belirginleti.

Bu manann ruhani nuru, cismani bedende kendisine
karlk olan yeri aydnlatt. Beden karanlndan sonra
aydnlanm oldu. Bedenin organlar hidayet
dorultusunda aydnland ve Allaha itaat eklinde amel
etmeye baladlar.


Tyneti kt ve yorulmaya elverili olmayanlara
gelince; bu yorulma onlar zerinde, ahitlik gnndeki
itiraflar, ikrar yerinde durular orannda etki gsterdi.
Ama bunun da zerinden uzun zaman getii iin o
hamur da bozuldu. nk tynet bozulmutur. Aslnda bu
bir emanet gibiydi. Ona emanet braklan, sonra geri
alnm oldu. nk bu emaneti korumaya ehil deildi.

man, kafirlerin kalplerinde emaneten durur. Ama
mminlerin kalplerinde kalcdr. Rasulullahn (s.a.v) u
sz de buna iaret etmektedir: Her ocuk ftrat zere
doar. Allahn, insanlarn yaratllarna esas kld
ftrat Ftrat balamnda btn insanlar inanma
noktasnda eit dzeyde olurlar. Nitekim Ben sizin
Rabbiniz deil miyim? Evet, buna ahidiz, dediler.
sznde vurguland gibi cevap vermede eitliklerini
sergilediler, icabet ettiklerini dile getirdiler. Bunun sebebi
de Nebevi hamurun zerrelerinin czlerine sirayet etmi
olmasdr. Bu, Allahn ezeli ilminde vard ve takdiri
kapsamnda uyguland. Bu ikrar zere kalanlar, ret ve
inkar saptramad.

Varlk aacnda, byme, artma, iek ama, fikir
meyveleri verme, benzeen zlemler, salam zevkler,
saf srlar, istifar meltemleri, Onunla gelien ameller,
Onunla arnan haller, nefis riyazetiyle alan yapraklar,
kalplerin yalvarlar, srlarn inileri, ruhlarn
mahedeleri, Onunla alan hikmet iekleri. Marifet
incelikleri, Onunla ykselen nefesler, deste deste
balanan nsiyet demetleri, huzur rzgarlarndan gelen
ho kokular, has erenlerin Onun aslna dayanan


mertebeleri, havasn makamlar, sddklarn menzilleri,
yaknlatrlmlarn mnacatlar ve sevenlerin
mahedeleri

Evet, btn bunlar Muhammedi daln asndan
tremiler, Onun nuruyla tutumular, Onun Kevser
nehrinin geliiminden beslenmiler, Onun iyiliinin
znden gdalanmlar, Onun hidayetinin beiinde
terbiye edilmiler. Bu yzden Onun bereketine
brnmler. Onun rahmeti btn mahlukat eksiksiz
ekilde kaplamtr. Biz seni ancak alemlere rahmet
olarak gnderdik. (Enbiya, 107)

Dnya yurdu Onun iin hazrlandnda, gece ve
gndz Onun iin musahhar klndnda, ekiller
belirlendiinde, blgeler snrlandrldnda, Onun
anna dikkat ekildiinde, Onun srr ve deeri
dikkatlere sunulduunda, Onu tasdik etme, Onun
hakikatinin ipine sarlma zere misak alndnda,
eriatnn gelini tabilerine iilerine (taraftarlarna)
grnd. Sonra Onun Nebiliiyle Nebilik son buldu.
Onun Kitabyla kitablar sona erdi. Onun risaletiyle
rasullerin sonu geldi.

Onun eriatna snan selamet buldu, Onun dininin
ipine sarlan kurtuldu.

Nitekim Adem (a.s) Ona tevessl edince kederden
emin oldu.

brahimin (a.s) sulbne intikal edince, ate onun iin
serin oldu, zarar vermedi.


smailin (a.s) bedeninin sedefine bir inci gibi emanet
edilince, smail byk bir kurbanlk karlnda kurban
edilmekten kurtuldu.

Sa ehlinin dalnn meyvesi; O, onlar sever, onlar
da Onu severler. (Maide, 45) ifadesidir.

Sol ehlinin dalnn meyvesi; Sen onlar arasnda iken,
Allah onlara azap edecek deildir. (Enfal, 33) ifadesidir.

Yaknlatrlm ndekilerin dalnn meyvesi:
Muhammed Allahn Resuldr, onunla beraber olanlar
kafirlere kar iddetli, kendi aralarnda merhametlidirler.
(Fetih, 29)ifadesidir.

Dolaysyla Onun (s.a.v) bereketi btn ufuklar
kaplam, sz, mesaj tamamlanm, amacna
ulamtr.

Allah, Ademi Onun (s.a.v) isminin suretinde yaratt.
Onun ismi Muhammeddir.

Ademin ba daire biiminde yuvarlaktr. Bu yuvarlak
(Arapa) Muhammed isminin ilk mimi eklindedir.
Ademin elini yanna, Muhammedin has eklinde
salmtr. Ademin karn, Muhammed isminin ortasndaki
mim konumundadr. Ademin ayaklar ise aklklar
itibariyle Muhammed isminin sonundaki dal
suretindedirler. Bylece Ademin yaratl, Hz.
Muhammedin (s.a.v) ismi suretinde olacak ekilde
mkemmel klnd.


Varlklar Onun ekli zere var edilmitir szmze
gelince; bilindii gibi iki alem vardr: Mlk alemi. Melekut
alemi.

Mlk alemi, cismani alem gibidir.

Melekut alemi ise; ruhani alem gibidir.

Aa (sfli) alemin younluu cismaniliin
younluu gibidir. Yce (ulvi) alemin letafeti ise
ruhaniliin letafeti gibidir.

Yeryznde, dnyann sarslmasn nleme amacna
ynelik kazklar mahiyetinde yaratlan dalar, Onun
bedenindeki kemik dalar konumundadrlar. Kemikler
bedeni yklp sarslmaktan koruyan kazklar ilevini
grrler.

Yeryznden akan ve akmayan, tatl ve tuzlu su ile
dopdolu denizler, Onun bedenindeki damarlarda akan ve
baka organlarnn iinde akmayan kan hkmndedir.

Zevklerinin farkll da yle. Bunlarn bazs tatldr,
tkrk gibi. Yiyecek ve ieceklere kartnda onlara
ho bir tat katar.

Bazs tuzludur. Gz ya gibi. Tuzlu gz ya gzn
yan korur.

Bazs acdr, kulak suyu gibi. Ac kulak suyu, kula,
girebilecek bceklerden, kurtlardan korur, kulaa giren
bu tr hayvanlar bu su ldrr.

Sonra bedeninin arznda da kl, ty biten blgeler
dnyada ot biten yerlere benzer. Vcutta kl, ty


bitmeyen, yerler ise orak, bitki yetimeyen yerleri
artrrlar.

Ayrca dnyada byk denizler, onlarn kollar
mahiyetinde rmaklar ve kk dereler vardr ve bunlar
insanlarn yararna dnktrler.

Ayn ekilde beden zemininde de kaln damarlar
vardr, aort damar gibi. Bu damar kan datcl ilevini
grr, damarlar ondan kan alp bedenin dier blgelerine
ulatrrlar.

Yceler alemi yani gkler alemi de yle. Allah orada
bir lamba gibi gnei yaratmtr. Yer halk ondan k
alr, aydnlanr. Bedende ruh da byledir, btn bedeni
aydnlatr.

Eer lmle ruh batarsa beden karanla gmlr,
yeryznn, gnein batmasyla karanla gmlmesi
gibi.

Sonra akl da ay konumuna sahip klmtr. Ay gk
semasnda parlar, aydnlatr; bazen artar, bazen
azalr. Balangta kktr, hilal konumundadr. Kk
ocuun balangta akl da byle olur. Sonra akl, ayn
git gide bymesi ve on drdnc gecede tam halini
almas gibi byr, geliir. Ardndan eksilmeye balar. Bu
ayn zamanda mrn krkna ulamasna, sonra da
terkibi ve gc itibariyle eksilmeye balamasna benzer.

Sonra gkte be yldz yaratmtr. Bunlar akp
giden, bir kaybolup bir etraf aydnlatan (Tekvir, 15-16)
be yldzdr. Bir bakma insann be duyusu, tatma,


koklama, dokunma, iitme ve grme duyular
konumundadrlar.

Sonra gk aleminde ar ve krs yaratt.

Ar yaratt ve oray kullarnn kalplerinin yneldii
yer, ellerin ykselip ald mahal haline getirdi. Oras
kendi zatnn mahalli olmad gibi, sfatlarnn da
hemcinsi deildir. nk Rahman olan Allah, niteliine
ve sfatna istiva etmitir. Nitelii ve sfat ise Zat ile
bitiiktir. Ar ise Onun yaratt bir mahluktur. Ne Onunla
bitiiktir, ne de Onunla i iedir. Allah ona yklenmedii
gibi, ona muhta da deildir.

Krs ise, srlarnn konulduu kap, nurlarnn
perdesi ve Onun krss gkleri ve yeri iine alr
(Bakara, 255) dairesine giren her eyin konulduu yerdir.
Bedende krsye tekabl eden blge ise gstr.
nk sudur eden ilimlerin tahsil edilmesi orada
gerekleir. Bu bakmdan kalbin ve nefsin kapsn
evreleyen bir meydan hkmndedir. Bu sahadan kalbe
ve nefse alan iki kap vardr.

Dolaysyla kalpten sudur eden hayr ve nefisten
sudur eden er, gste hasl olur, oradan dier
organlara sirayet eder. ite gslerde gizlenenler
ortaya konulduu zaman (Adiyat, 10) ayetinin anlam
budur.

Kalbi de Ar konumunda klmtr. nk Onun
semadaki ar maruf iken, yerdeki ar meskundur.
Bunun nedeni kalp arnn sema arndan daha stn
olmasdr. Semadaki ar Onu kapsayamaz, tayamaz


ve idrak edemezken, yerdeki ara her an bakmakta, ona
tecelli etmekte, gkten keremini ona indirmektedir:
Gklerim ve yerim beni almazken mmin kulumun kalbi
beni kapsad.

Ahiret aleminde, nimet ve azap yurtlar olarak Cennet
ve Cehennemi yaratmtr.

Cennet hayrn hazinesi, cehennemse errin
hazinesidir. Bunun gibi, kalbin kara noktasnn mekan
olan hayr da mmin kulunun cenneti klmtr. nk
oras mahedelerin, tecellilerin, mnacatlarn, inilerin
mekan, nurlarn membadr.

Nefsi de Cehennem klmtr. Oras da ktln
memba, vesveselerin mahalli, eytann otla ve
karanln mekandr.

Sonra varlk ve oluun, olanlarn ve kyamete kadar
olacaklarn yer ald kitabn bir nshas olarak Levh ve
Kalemi yaratmtr.

Melekleri de istinsah edilmesi emredilenleri istinsah
eden, silinmesi veya yerinde braklmas gerekenleri
gerekletiren, lm ve hayat tahakkuk ettiren, eksilme
ve art uygulayan katipler, araclar klmtr.

Bunun gibi dil de kalem konumundadr.

Gs ise levh mesabesindedir. Bu yzden dilin
syledii her eyi zihinler gs levhine yazarlar. Kalbin
iradesinin gse sarkttn ise dil, bir tercman gibi
ifade eder.


Duyular kalbin elileri klmtr. Bunlar, orada
toplanp derlenenleri istinsah ederler.

Kulak bir elidir, ayn zamanda casusudur.

Gz bir elidir, ayn zamanda muhafzdr.

Dil bir elidir, ayn zamanda tercmandr.

Sonra insanda, Rablna delalet eden, Muhammedi
Risaleti tasdik etmesini salayan eyler yaratmtr. Bu
delil insann biimidir. nk insann beden heykeli, bir
yneticiye, planlamacya muhtatr. Bu ynetici,
planlamac da ruhtur. Dolaysyla bir yneticisi vardr.
Ruh grlmedii gibi ekil de almaz. Ayrca bedende
sadece belli bir blgeye de hasredilmez. Bedenin hibir
organ ruh bilinci ve iradesi olmakszn hareket etmez.
Beden onsuz hissetmez, dokunamaz. Bunlar da
gsteriyor ki, alemlerin bir yneticisinin, mdebbirinin,
hareket ettiricisinin olmas kanlmazdr. Bundan da
Onun Bir olmas, mlknde olup bitenleri bilmesi,
mlkn meydana getirecek gce sahip olmas, maddi
ekle girmemesi, somutlap temessl etmemesi (hibir
eye benzememesi), grnmemesi, bir mekana
ekilmemesi, blnmemesi, maddi olarak
hissedilmemesi, dokunulmamas, iktibas edilmemesi
zorunluluu doar. Daha dorusu Onun benzeri hibir
ey yoktur. O iitendir, grendir (ura, 11)

Allahn kullarna gnderdii eliler/rasuller iki tanedir:
Bir ak, biri de gizlidir. Ak Rasul, Hz. Muhammeddir
(s.a.v) Gizli Rasulu ise, Cebraildir.


Grnen Rasul Hz. Muhammed (s.a.v) kavmi
arasnda iken Cebrail Ona vahiy getirirdi ve kavmi
Cebrailin geliini grp hissetmez, Onu tanmazlard.
Ayn ekilde insann beden heykelini idare eden g olan
ruhun da biri gizli, biri ak iki elisi/rasulu vardr. Gizli
eli/rasul, iradedir ve Cebrail konumundadr; dile vahiy
getirir. Dil ise irade adna konuur. Dolaysyla efendimiz
Hz. Muhammed (s.a.v) konumundadr.

Sonra senin varlnn iine Onun (s.a.v) Nebiliinin
shhatine ve Risaletinin doruluuna ilikin yerletirdii
gibi, Onun getirdii eriatnn hak oluuna, snnetine tabi
olmann zorunluluuna ilikin delili de senin varlnn
iine yerletirmitir. Bylece gcn asl be eydir.
Bunlarn her biri de bee ayrlr. lk asl, dayand
temeldir.

Rasulullah (s.a.v) yle buyurmutur:

slam be temel zere bina edilmitir:

Allahtan baka ilah olmadna ve Muhammedin
Allahn Rasulu olduuna ahitlik etmek. Namaz klmak.
Zekat vermek. Ramazan orucu tutmak ve Allahn haram
evine hac ziyaretinde bulunmak.

kinci temel: Farz klnan namazlar be tanedir.

nc temel: Zekat nisab be olmak zere farz
klnmtr.

Drdnc temel: Muhammed Allah Rasuludur.
Onunla beraber olanlar Ebubekir, mer, Osman ve Ali.
Rasulullahla birlikte be ederler.


Beinci temel: Ehlibeyt be kiiden oluur: Hz.
Muhammed (s.a.v), Ali, Fatma, Hasan ve Hseyin.

Dinin rknleri; eriatn rknlerini ikame etmek,
sahabesini sevmek ve yaknlarn sevmek olduu iin,
senin organlarn iinde buna delalet eden eyler var
etmitir. Bunlar da be tanedir. slamn binasnn asln
oluturan be esas, senin bedenindeki be duyu olan
iitme, grme, dokunma, koklama ve tatma duyular
konumundadr. nk sen bu be duyu araclyla her
eyin tadn alyor, onlar tanyabiliyorsun.

Ayn ekilde dinin bu be rknn ikame etmekle her
eyin zevkine varabilirsin, irfan idrak eder, rahmann
marifetine ular ve yakini ilmi elde edersin.

yle ki: Gz duyusu, seni namaz rknn ikame
etmeye arr. Rasulullah (s.a.v) yle buyurmutur:
Namaz benim gzmn aydnl klnmtr.

Dokunma duyusu, seni zekat vermeye arr. Yce
Allah yle buyurmutur: Onlarn mallarndan sadaka
al. (Tevbe, 103)

Tatma duyusu, seni yiyecekleri tatmay terk etmeye
arr ki, oru rknn ikame edesin.

itme duyusu, seni ezan duymaya arr. nsanlar
hacca ar. (Hac, 27)

Koklama duyusu, seni tevhidin nefeslerinin kokusunu
almaya arr. Ben, Rahmann nefesinin kokusunu
Yemen tarafndan alyorum.


Bu be duyu ile Allah, seni be rkn ikame etmeye
arr.

Sa elinin be parman, Hz. Muhammed (s.a.v) ve
onunla beraber olan Ebubekir, mer, Osman ve Ali
konumunda klmtr.

Yce Allah, efendimiz Hz. Muhammedin (s.a.v)
nurunu Ademin alnnda yaratnca, Melekler Onunla
karlap Muhammedin (s.a.v) nuruna selam verirlerdi.
Adem (a.s) ise bu nuru grmyordu. Bunun zerine dedi
ki: Ya Rabbi! Olum Muhammedin (s.a.v) nurunu
grmek istiyorum. Bunun zerine Muhammedi nuru,
grebilmesi iin organlarndan birine aktard. Sa elinin
ehadet parmana. Ona bakt; nurun ehadet
parmanda tesbih getirerek parldadn grd. Bunun
zerine ehadet parman yukar kaldrarak: Ehedu en
la ilahe illallah ve ehedu enne Muhammeden abduhu ve
rasuluhu / ahitlik ederim ki Allahtan baka ilah yoktur
ve ahitlik ederim ki Muhammed Allahn rasuldr. Bu
yzden ehadet parmana el-Musabbiha (Tesbih
eden) de denilir.

Sonra Adem (a.s) yle dedi:

- Ya Rabbi! Slbmde bu nurdan bir ey kald m?
Evet, dedi, ashabnn nuru kald. Bunlar da Ebubekir,
mer, Osman ve Alidir. Alinin nurunu ba parmana,
Ebubekirin nurunu orta parmana, merin nurunu
yzk parmana, Osmann nurunu da sere parmana
yerletirdi.


Sonra Ademe denildi ki: Byle yapmamn sebebi, bu
parmaklarn ularyla onlarn sevgisini tutup avulaman,
onlar Hz. Muhammedden (s.a.v) ayrmamandr. nk
yce Allah Muhammed Allahn rasuldr. Onunla
beraber olanlar. (Fetih,29) Buyurarak onlar bir arada
zikretmitir.

Sonra sa elindeki be parma, be ahsiyeti
hatrlatc kld. Bu be ahsiyet ehlibeyttir. Ki Allah
sizden ancak kiri gidermek ister. (Ahzab, 33) ayetinde
buyrulduu gibi, Onlardan kiri giderip Onlar tertemiz
klmtr. Nitekim Rasulullah (s.a.v) Bu ayet ehlibeyt
hakknda nazil olmutur: Ben, Ali, Fatma, Hasan ve
Hseyin buyurmutur.

Ayann be parman da senin iin, Allahn farz
kld be namaza iaret eden, onlar hatrlatan
alametler klmtr. Sen bu be namaz ayaklarn zerine
dikilerek eda edersin. nk onlar Allahn yeryzndeki
hizmetileridir. Hizmet ise ancak iki ayakla yaplabilir. Bu
yzden sa ayan, be namaz hatrlatmakta, sa
ayann be parma ise senin iin, zekatn nisap
miktarn gstermektedir. Zekatn nisab ise be
dirhemdir. Bu yzden her zaman zekat namazla birlikte
anlr. Bundan dolaydr ki iki ayan parmaklar namaza
ve zekata iaret ederler.

Sonra senin iinde, lm ve yeniden dirilii, kabrin
nimetlerini ve azabn gsteren, bunlara delalet eden bir
hususiyet yaratmtr. Uyku. Uyuyan kimse, uykuda kt
ryalar grdnde, ac eker, azap grr. nsan uykuda


l gibidir. Duyularn yitirmi olur; hibir ey duymaz,
grmez ve idrak etmez.

Sonra uyuyan kimse (ryada) kulak, gz ve idrak
sahibi klnr. Ryada iitir ve grr. Asl kulak ve
gznden ayr bir kulak ve gzle. Kendini ryada diledii
yere giderken, yiyerken, ierken grr. Bu bakmdan
uykuda rya gren kimse, kabirde lm ile yeniden dirili
arasndaki ara dnemi oluturan berzah hayat boyunca
kendisine zevk veren nimetleri ve ac veren azab gren
l konumundadr.

Sonra Allah seni uykundan uyandrr; senin iradenle
ve senin seiminle gereklemez bu uyan.

Eer uykudan uyanmamay isteyebiliyorsan, istediin
iin de uyanmamay gerekletirebiliyorsan, lmden
sonra dirilmemeye de g yetirebilirsin demektir?!

Bu, lmden sonra dirilii inkar edenlerin yalann ve
cehaletini ortaya koyan bir hakikattir. Bunlar da zndklar,
dehriler ve felsefecilerdir. Ayn zamanda kabir azabn,
nimetini ve sorgusunu inkar eden mutezile mezhebinin
bu grne de susturucu bir cevap niteliindedir.

Hem bilmen gerekir ki, yce Allah mahlukat snf
olarak yaratmtr. Bu hususta yle buyurmaktadr:
Allah her canly sudan yaratt. te bunlardan kimisi
karn stnde srnr-ylanlar ve solucanlar gibi-, kimi iki
aya stnde yrr-kular ve insanlar gibi-, kimi drt
aya stnde yrr-hayvanlar gibi- (Nur, 45)


Canllarn bir ksm srekli-secde halindedir, bir
ksm srekli-rku halindedir, bir ksm da sreklikyam
halindedir.

Aalar ve duvarlar gibi srekli kyam halinde olanlar
rkua g yetiremezler.

Hayvan trleri gibi srekli rku halinde olanlar, secde
ve kyama g yetiremezler.

Srngenler, haereler gibi srekli secde halinde
olanlar da kalkamazlar.

Btn varlklar Allaha itaat etmek, Onu yceltmek ve
tenzih etmek iin yaratlmlardr: Onu hamd ile tesbih
etmeyen hibir ey yoktur. (sra, 44)

Yce Allah, sair mahlukatnn ibadetlerini ve
itaatlerini senin iin bir araya getirdi ve senin ibadet ve
itaat eklini btn mahlukatna yayd. Sen Ona ayakta,
rku halinde ve secde ederek ibadet etmek istersen,
bunu yapabilirsin. Ki btn mahlukatn fazileti sende
toplansn.

Yine sana namaz da farz klm ve namaz btn
mahlukatn ibadetini kapsayacak zellikte klmtr.

Kyamn, rku ve secdelerin fazileti de sende
toplanmtr.

Sen btn varln maksadsn.

Sen, mabudun murad yle olduu iin, kullarn
gzdesisin.




Bu, bata sylediimiz:

Allah, Ademi (a.) Muhammed (s.a.v) isminin sureti
zere yaratmtr.

Varlklar Onun eklinde yaratmtr. Szmzn
anlam budur.

Bil ki, yceler alemindekiler, varlk aacnn yararna
olacak ekilde musahhar klnmlardr, Onun maslahat
iin alrlar, Onun haklarna riayet ederler. nk
varlkta Muhammedi daln gzdelii ve Ahmedi nur
vardr.

O halde ilk kez varlk gndzn yokluk gecesinin
karanlndan ekip karan, Ademin (a.s) alnnn
ufkundaki Muhammedi gnelerin nurlarnn
parldaylardr. Bu yzden Melekler kp secdeye
kapandlar ve ebediyen arn meliki Muhammeddir.
dediler. Secde etmeleri emredilince, secdeye kapandlar.
zel olarak ahitlik etmeleri istenince ahitlik ettiler.

Sonra onlara denildi ki: Bu zel mahedenin kr,
Onun kk olduu aacn, Onun balayp zeni
(idarecisi) olduu devletin hizmetinde almanzdr.

Sizden bir ksmnz sefere(yazclar) olsunlar;
tertemiz kitablar yazmakla urasnlar.

Bir ksmnz berere (grevliler) olsunlar; bu aacn
korusunun etrafnda dolasnlar.

Bir ksmnz hamele (tayclar) olsunlar; her amel
edenin amelini tasnlar.


Bir ksmnz Katipler olsunlar; tevbe etmi olanlarn
gnllerini raz etsinler.

Bir ksmnz, istifar suyuyla onlarn yzlerini gnah
tortularndan, tozundan ykasnlar: Yeryzndekiler iin
balama dilerler. (ura, 5)

Bir ksmnz hafaza (koruyucu) olsunlar; yapp
ettikleri amelleri kayda geirip muhafaza etsinler,
aleyhlerine ve lehlerine olan eyleri sayp dksnler.

Bir ksmnz onlarn rzklar iin alsnlar, ki
rzklarn veren Rablerine ibadet etmeye vakitleri olsun.

Nitekim Meleklerin bazs, rzgarlar gnderir; bazs,
bulutlar yrtr; bazs, denizleri doldurur; bazs yamur
sularn indirir; bazs karalar muhafaza eder; bazs
gecenin etraf brmesini salar; bazs gndzn
syrlp gelmesini temin eder; bazs takipidir, organlar
afetlerden korurlar; bazs afetleri ortadan kaldrr; bazs
cennetleri ssler; bazs cehennemi kztrr.

Yurt hazr hale getirilince, Hakkn iradesinin kasesi
dolatrlnca, bu huzura ilk kabul edilen blis oldu. Allah
tesbih ve takdis giysileri iinde bbrlene bbrlene
geldi. Ama ii hainlik ve fitne doluydu. Bu meclise
varnca, manzarann gzelliini grnce, marifet
tepesine vasl olunca, inkar etti, isyanda srarc oldu.
ama btn bunlar iine att. Suyun ve baln hakkn
kk grd, kmsedi.

Ona: Kasenin safl iinde secde et, denilince,
kand ve byklendi. Kaseyi tard. Letafet meclisinde
bulunanlarn stn akl sahiplerinin bu sohbetinin


zevkine varamad. Gam ve vesvese karanlnda
kalakald. lminin ve amelinin keselerini kontrol etti. Bakt
mflis tccarlarn keseleri gibidir. Issz llerde
yapayalnz kalakald. Hak taraftarlarndan (iasndan) ve
eriatndan ayrld. Kederi artnca, ald darbenin
bykln hissedince Onlar mutlaka saptracam,
muhakkak onlar bo kuruntulara boacam, kesinlikle
onlara emredeceim. (Nisa, 119) lisanyla medet umdu.

Ama kader yle diyor: Ben onlara mutlaka eman
iaretlerini gndereceim. phesiz kullarm zerinde
senin bir hakimiyetin yoktur. (Hicr, 42) Kainatn
malikinden mhlet istedi. Ona mhlet verildi ki, kafirleri
cehenneme srkleyen nder olsun. gnah ve vebal
ehlinin dayand asa olsun. Ki onlardan birinin aya
kaldnda eytan onlar kaydrd. (Al-i mran, 155)
denilsin. Biri amel ettiinde Bu eytan iidir. (Kasas,
15) denilsin.

Adem ve blis gnah yokuunu ama snavna tabi
tutulduklarnda, biri kendisine emredileni terk etti, biri
kendisine yasaklanan iledi. Bylece kader ikisini bir
noktada buluturdu. nk byle takdir edilmiti. Allah
emretmiti, ama emrettiinin aksini irade etmiti. Emrin
bahettiini, irade alp gtrmt.

kisi bu snr atklarnda, blis iin, bu hali bir daha
amamas hkm verildi. Bedbahtlk orada adrn
balad. Haddi ama meydannn tam ortas onun
makam oldu.

Ademe gelince, kald cennete zlem duydu, orada
geirdii geceleri gndzleri hatrlad. Kendini knamaya


balad. Derken pimanlk duyanlar arasnda pimanlkla
yle seslendi: Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik.
(Araf, 23) Bunun zerine yaknlardan klndnn,
skntsnn giderileceinin mjdesini ald: Adem,
Rabbinden bir takm kelimeler ald. (Bakara, 37)

Bedbaht blise gelince, lanet atlar, dizginleri
salverilmi halde zerine gnderildi; kovulduunu,
rahmetten uzaklatrldn mjdelediler. Oradan
karlmas emredildi: nin oradan., dedik (Bakara,
38) Adem, derin bir endieye kapld. Neredeyse kendini
paralayacakt. Dedi ki: Efendim! Ykselite engellenme
acsn tattrdn; dte rahmetten mitsizlik narna
yanmaktan koru beni.

Ona denildi ki: ki zmrenin birbirinden ayrlaca, bir
blm cennete, bir blm de lgn alevli cehenneme
(ura, 7) gidecei ayrlk noktasna varncaya kadar
senin iin endie edilecek bir durum yok.

Adem sa taraf, blis de sol taraf tuttu. Sol ehli iin
bir asl oldu blis. Ancak Adem ile blis arasnda bir
arkadalk ve beraberlik oldu. Bu arkadaln bir
etkisinin olmas zorunluydu. blis, Ademle beraberken
solunda bulunuyordu. Ademin solu blisin ondaki
mahalli konumundayd. Bu, kkeninde azck bozukluk
olan kimselere de sirayet etti. Bylece blisin muhalefet
karanlnn glgesine girdiler, ona yakn olup onun
hizasnda, safnda yer almak suretiyle kafir oldular.

Ama sa tarafta kalanlar, Ademin marifet nurunun
iinde kaldlar. Uzak olduklar iin de blisin
karanlndan kurtuldular.


Ama kfre sapanlarn komuluu onlarn zerinde de
etki brakt; onlarn sapmlklarnn karanlnn
glgesine girdiler. nk sol tarafn ehliydiler.

Bu, onlarn sfatlar zerinde de etki brakt. Ama
zatlarnn nurlar ve marifetleri salam kald. te sa
tarafn ehli olanlarn iledikleri gnahlar ve yklendikleri
veballer bu komuluun neticesidir, o tarafn kvlcmdr.

Bil ki!..

Bu etkinin baka bir temeli ve baka bir nedeni
vardr. yle ki: Yce Allah Ademin (a.s) yaratlaca
topran avulanp getirilmesini emredince, bu ile
grevli lm melei topra getirmek zere indi

blis o gn yeryzndeydi. Allah onu, bir grup melek
ile birlikte orada halife olarak brakmt. blis bu grevi
srasnda yeryznde uzun sre kald, orada Allaha
ibadet etti. lm melei dnyann eitli yerlerinden
topra avulad. O topraklara blis ayak basmt.
Ademin (a.s) yaratlaca yorulup ona ekil verilince,
nefsi blisin bast topraktan, kalbi de blisin ayan
basmad topraktan yaratld. Nefsin sahip olduu pislik
ve yerilmi vasflar, eytann ayak izinin toprana
bulamasndan ileri gelir. Bu yzden nefis, ehvetlerin
barnadr. eytann nefiste yaamas, ona egemenlik
kurmas, zn oluturan topraa ayak basm olmasn
kaynaklanr. Ve bu yzden blis, Ademe kar byklk
taslar. nk onun, kendi ayann bast topraktan
yaratldn grmt. Bir de kendi unsurunun zne
bakm, ate olduunu grmt. O zaman vnerek
stnlk iddia etti. Byklenmeye meyletti.


Nitekim yce Allahn u sznn anlam da budur:
Ey iman edenler! (.) sakn eytann admlarnn
peinden gitmeyin. (Bakara, 208) nk onun
admlarnn bast topraktan yaratldnz.

Bil ki, varlk aac yaratlnca, ondan dal yeerdi:
Biri sada, biri solda, biri de ortada dim dik uzand. Bu
dimdik uzanan dal nde olanlar (sabikun)n daldr.

Hz. Muhammedin (s.a.v) ruhaniyeti bu dalla
kaimdir, onlarla balantldr, onlarn iine szmtr. Her
daln, bu ruhaniyeti kabul edii orannda pay vardr
ondan. Nitekim yce Allah yle buyurmutur: Biz seni
ancak alemlere rahmet olarak gnderdik. (Enbiya, 107)

Sa daln ehli olanlarn payna, hidayet ruhaniyeti,
Hz. Muhammede (s.a.v) tabi olma, Onun snnetine ve
eriatna gre amel etme dt. Yce Allah yle
buyuruyor: O Resule, O mmi Nebiye uyanlar (Araf,
157)

nde olanlarn payna, Ona yaknlk, katnda
bulunma ve Onunla sohbet etme dt. Onlar, Allahn
kendilerine ltuflarda bulunduu kiilerle beraberdir.
(Nisa, 69)

Hz. Muhammedin (s.a.v) ruhaniyetinden, sol ehli
olanlarn payna dense, dnyada korunmalar, erken
cezadan, azaptan emin olmalardr. Sen onlarn iinde
iken Allah, onlara azap edecek deildir. (Enfal, 33)

Hz. Muhammedin (s.a.v) cismaniyetinin varlkta
zuhur etmesinin vakti geldiinde, Onun varlk dal dimdik
ve dosdoru yeeriverdi.


Kk sabitleip dallar yeerince, Onun velayetini,
idaresini stelenen zat seslendi: Emrolunduun gibi
dosdoru ol. (Hud, 112) Hz. Muhammedin (s.a.v) vasf
doruluktu, istikametti. Makam da ebedi ikamet
yurdudur.

Dosdoru olunca iki alemden de gt. Emredileni
ikame edince, bir makamdan baka bir makama intikal
etti. Nihayet menzili sreklilik kazand ve orada ikame
etti.

Birinci makam; dnyadaki varlk makamdr. Ey
rtnp brnen! Kalk ve uyar. (Mddessir, 1-2)ifadesi
buna iarettir.

kinci makam; ahiretteki vlm makamdr
(makam- mahmud). Rabbinin, seni, vgye deer bir
makama gnderecei umulur. (sra, 79) ayeti buna
iaret etmektedir.

nc makam; cennetteki sonsuzluk makamdr. O
ki ltfuyla bizi asl oturulacak yurda yerletirdi. (Fatr,
35)

Drdnc makam; gzlem (mahede) makamdr.
Mabudu grmek iin yakn olma makamdr. Sonra
yaklat, derken daha da yaklat. O kadar ki iki yay aras
kadar, hatta daha da yakn oldu. (Necm, 8-9) yaklama,
ykselme ve mahede Ona (s.a.v) zgdr. nk
btn varln varolu maksad Odur.

Varlk bir aa ise, meyvesi Odur. Odur varln
cevheri.


Bilindii gibi meyve veren bir aa, ancak asln
oluturan bir tohum taneciiyle meyve verir. Bu tohum
taneciini ektiin, beslediin ve bakmn yaptn
zaman, yeerir, dal salar, yaprak aar, rzgarlarda
sallanr, derken meyve verir.

Bu aaca baktn zaman, onu, bu aacn asln
oluturan ekirdein iinde grrsn. Evet bu tohum, bu
ekirdek balangta ntfedir. Sonunda aa suretinde
zuhur eder. Sonunda aa olur. Aa o tohumla zuhur
eder. Dolaysyla zuhur eden o tohumun suretidir.

Hz. Peygamberin (s.a.v) gemite mana olarak gizli
olmas da buna benzer. Sonra suret ekline brnp
zuhur etmesi de. Nitekim Rasulullahn (s.a.v) Adem
daha su ve toprak aras bir eyken, ben Nebiydim
sznn anlam da budur.

ekirdek veya tohum aacn anlamnn mahzar
olduu gibi, Hz. Muhammedin (s.a.v) mana olarak gizli
olduu aama da suretinin mahzar idi. O, mana
aleminde kadim lisannda zikredilirdi, yokluk kapsamnda
varlk sahibiydi.

Hz. Muhammedin (s.a.v) bu durumu, bir tccarn bir
kuma eitli elbiseler haline getirdikten sonra drp
deposuna yerletirmesine benzer. Bu tccar, ilk olarak
toplayp drd elbiseyi en son ortaya karp
sergileyecektir.

Ayn ekilde efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v) de var
olmak bakmndan her eyden ncedir, ilktir. Ama her
eyden sonra zuhur edip ortaya kmtr.


Kaderin gc bu Nebevi dal ynetmeye koyulunca,
Onu iyiliklerinin zyle besledi, sevgisinin kasesiyle
sulad. Onu korusunun zirvesinde himaye etti, besleyip
bytt. Derken tepesi sallanmaya balad. Onun mis
kokusu etrafa yayld. te bu esintiler ariflerin ruhlarnn
gdas, mminlerin gzlerinin nuru, sevenlerin
huzurlarnn reyhan, asilerin snd meydan, gnah
sularndan ienlerin kurtarcs oldu.

ayet sol ehli tarafndan bir hatta rzgar esse veya
bir gnah frtnas kopsa, yce Allahn yeerttii
dallardan biri eilir, sol ehlinin amellerinden birine
meyleder, bylece dalyla oynar. Bu da gvdesinin
tazelii zerinde etkili olur, gvdesi taze olduu iin
bundan etkilenir, rpnr durur. Ama iman toprandaki
kk sabittir. Taze dalnn etkilenmesi ona zarar vermez.
Hata sahibi yaptnn farkna varp, onu bu havadan
korur, eilmiken onu doru istikametine dndrr, kana
kana istifar suyunu iirirse, o zaman niyeti kabul edilir.
Kuruyan iman yapra yeniden yeerir. Onun adna, nakli
ve rivayeti gerein ta kendisi olan hatip mazeret
bildirmek zere kalkar. Onun dedikleri dorudur, nk
onun hakknda Batt zaman yldza andolsun ki,
arkadanz sapmad ve batla inanmad. (Necm, 1-2)
eklinde yemin edilmitir.

Hem bilesin ki, Muhammedi dal, ruhlarn maddesini
oluturan ruhaniyetten ve bedenlerin zn oluturan
cismaniyetten meydana gelmitir.

Ruhaniytenin maddesi cmertliidir. O da u ayetin
srrnda sakldr: Allah, gklerin ve yerin nurudur ()


lamba (Nur, 35) Yani Allah Rasulu Efendimiz Hz.
Muhammedin (s.av) nurunun lambas. Allah Onu, varlk
kandilliinin lambas klmtr. Bylece yce Allah
varl/kainat bir kandile, efendimiz Hz. Muhammedi
(s.a.v) de kristal fanusa, Onun kalbi olan nuru ise
lambaya benzetilmitir. Dolaysyla Onun iinin nuru
dnda parlamtr. Lambann fanus iinde parlamas
gibi. Bylece lambann ate, fanus da effaflndan
dolay nur olmutur. Derken ortaya bir nur kmtr.

Btn yaratlmlar Ona yaknlklar, Ona tabi
olular, taraftarlarnn arasna girileri ve eriatyla amel
edileri orannda Ondan istifade etmilerdir. Gkten bir
l ile su indirdi. (Zuhruf, 11) ayetinin kast ettii anlam
da budur. Bu ayette yce Allah sevgili Nebisi Hz.
Muhammedi (s.a.v) gkten bir lye gre inen suya
benzetmitir. nk su her canlnn hayat kaynadr.
Ayn ekilde Hz. Muhammedin (s.a.v) nuru da her kalbin
hayat kaynadr. Varl da her ey iin bir rahmettir.

Ardndan insanlarn, Onun nurundan yararlanlarn,
Onun (s.a.v) bereketine nail olularn anlatyor. Bylece
ayette kalpler vadilere benzetiliyor: Kimisi byk, kimisi
kk. Kimisi ulu, kimisi de hakir...

Her kalp, kapasitesi orannda, maddesi miktarnda bu
sudan ald ve ona doru yola koyuldu: Her blk,
iecei kayna bildi. (Bakara, 60)

Sonra yce Allah, Hz. Rasulullahn (s.a.v)
cismaniyetini, berrak suyun stnde tanan kabark
kpe benzetiyor. Bu kpkten kast, Onun zahiri
terbiyeciliidir. Yiyecek, iecek, evlenme, insanlarn fiil


ve davran ortaklklar gibi hususlar dzenlemesidir.
Bunlarn tm geip gider, dalr. insanlara fayda veren
eye gelince (Rad, 17) Hz. Muhammedin (s.a.v)
nbuvetine, risaletine, hikmetine, ilmine, marifetine ve
efaatine gelince o yeryznde kalr. (Rad, 17)

Bil ki, Hz. Muhammedin (s.a.v) yaratlnn hikmeti
bu olunca, Allah onu latif ve kesif unsurlardan yaratt. Ki
yaratl kusursuz, kamil olsun. sfatlar mkemmel
dzeyde bulunsun. Allah onu iki zt olgudan, ruhani ve
cismani olgulardan yaratmtr. Cismaniliini ve
beerliini, insanlarla buluma noktas, suretlerin mikyas
kld. Ona, insanlar karlayabilecei bir kuvvet verdi.
Onlara beerilii maddesiyle yardm elini uzatrd.
Onlarla onlarn yannda olurdu. Onlar da kendileri iin
kendileri olurlard.

Ben ancak sizin gibi bir beerim. (Kehf, 110) Bu
balamda onlarn hemcinsi ve benzeriydi. nk onlarn
karsna nurani melek ruhaniyetiyle ksayd, insanlar
Onu karlamaya g yetiremezlerdi, Ona mukavemet
edemezlerdi. Bu yzden yce Allah, aadaki ayette
insanlara onu bir beer olarak gndermi olmasn bir
ltuf ve minnet olarak zikrediyor: Andolsun size
kendinizden bir Rasul gelmitir. (Tevbe, 128)

Ayrca Ona bir g ve ruhaniyet vermitir ki, bu
zelliiyle ruhanilik alemini, yceler melekutunu karlar,
ki bereketi tam, rahmeti eksiksiz olsun.

Ruhaniler Onun cismaniyetini mahede ederler.


Ayrca Yce Allah srf Ona zg olmak zere nc
bir vasf daha vermitir. Bu vasf, nceki iki vasftan
ayrdr, onlarn dndadr.

yle ki.. Ona Rabbani bir vasf ve ilahi bir sr
vermitir ki, Rububiyet sfatlarnn tecellisi esnasnda bu
vasfla sebat eder. Onunla ilahi huzuru mahede etme
gcn kendinde bulur. Onunla Teklik nurlarnn srlarn
alr, kutsi iaretlerin hitabn duyar, Onunla rahmani
esintilerin ho kokularn duyar, gz alc haz
makamlarna ykselirdi. Hz. Rasulullahn (s.a.v) u
sznn srrnn anlam budur: Ben sizden herhangi
biriniz gibi deilim. u hadisin srrnn anlam da budur:
Benim yle bir vaktim var ki, o vakitte Rabbimden
bakas beni karlamaya g yetiremez

Bu makam, yaknlatrlm hibir melee,
gnderilmi hibir Nebiye zg deildir. bir kasedir ki
ondan (s.a.v)den bakas imemitir. Bir gelindir ki,
sadece Ona grnmtr. te bu, srf Ona zg olan
makamdr. Saydmz drt makamdan birisi budur.

Dier makama gelince, bunlar dier mahlukata
ynelik kerametlerdir. Ki her biri kendisine ayrlm nasibi
alabilsin.

vlm makama (Makam- Mahmud) gelince, o,
suret alemine zgdr. Suret alemi ise dnyadaki mlk
alemidir. Bu sayede mutmainliinin, Nebiliinin ve
risaletinin bereketi onlar sarar: Biz seni ancak alemlere
rahmet olarak gnderdik.(Enbiya, 107)


O (s.a.v) Ey Rasul! Rabbinden sana indirileni tebli
et. (Maide, 67) minberine oturtulmutur.

O, insanlarn arsna icabet edendir, nasihatte
onlara hitap edendir. Sarsntlarda onlarn tabibidir.
Sevgiden de onlarn payna dendir. Bu, dnya ehline
zg boyutudur.

kinci makama gelince, o da kyametteki vlm
makamdr ve bu da yceler aleminin payna dmtr.
Yceler alemi, Onun makamnn bereketine,
mahedesinin gzelliine ve sznn duyuluuna nail
olur: Ruh ve meleklerin durduu gn. (Nebe, 38)
Ona hitap etme izni verilir. Melekler saf saf duru
vaziyettedirler. Btn mahlukat durmu, kulak kesilmitir.
Konumasna mmetine efaat etmekle balar ve
mmetim mmetim diye seslenir. Rahmetim
Rahmetim diye cevap verilir.

nc makam ise, hud makamdr ve bu makam
sonsuzluk yurdundadr. Ki Cennet ehli ondan nasiplerini
alsnlar, huriler Onu mahede etmekten haz alsnlar,
kkler, Onun giriiyle ereflensinler, geliiyle
sevinlerini sunsunlar, cennetin nuru artsn ve Onun
geliiyle perdeler kalksn, ktlkler zail olsun.

Drdnc makam, srf Hz. Rasulullaha (s.a.v) zg
klnm makamdr. Ulu mabudu grme makam. ki yay
aras kadar, hatta daha da yakn oldu. (Necm, 9)

nk O, varlk aacnn meyvesi, varlk sedefinin
incisi ve srrdr.


O, Ol sznn anlamdr. Aa, kendisi iin
istenmez, aksine meyvesi iin istenir. Dolaysyla aa
meyve tutsun. iek asn diye korunur, muhafaza edilir.

Ama, bu meyveyi sahibine arzetmek, Ona yaknlk
huzuruna bezeyerek gtrmek, huzurundaki nedimeler
arasnda dolatrmak olduu iin Ona Ey Ebutalibin
yetimi! Kalk, senin talibin var ve senin iin istekler
hazrlam. diye seslenildi.

Ona hizmete amade meleklerin en gzdesi
gnderildi. Melek, Onun yanna gelip durduunda, Onu
yatanda uyur halde grd..

Dedi ki : Ey Cebrail! Nereye?

Dedi ki: Ey Muhammed! Nere (Mekan) aradan
kaldrld. Bu seferimde ben nereyi bilmiyorum. Ama
ben hizmet sunan melekler arasnda sana gnderildim:
Biz ancak Rabbinin emri ile ineriz. (Meryem, 19)

Dedi ki : Ey Cebrail! Benden istenen nedir?

Dedi ki: Sen iradenin murad, dilemenin maksadsn.
Her ey Senin iin irade edilmi, sen de Onun iin irade
edilmisin. Sen varln sekinisin. Sen sevgi kasesinin
zsn. Bu sedefin incisisin. u aacn meyvesisin.
Marifetler gneisin. Ltuflar hilalisin. Evren srf Senin
yerini yceltmek iin hazrland, donatld. Bu gzellik, bu
cemal srf senin vuslatn iin bezendi. Sevgi kadehi sen
iesin diye sunuldu. Kalk! Sana ikram edilmek zere
sofralar serilmitir. Yceler aleminde, sen geleceksin
diye bir telatr gidiyor. Gzde melekler, Senin geliini
tehlil ve tekbirlerle kutluyorlar. Ruhaniyetinin erefi onlar


kaplamt. Artk cismaniyetinden de bir nasip almalar
kanlmazdr. Melekut alemini ereflendir, mlk alemini
ereflendirdiin gibi. Gn zirvesine ayan basarak
onurlandr, kara topraklar onurlandrdn gibi.

Dedi ki: Ey Cebrail! Kerem sahibi Allah beni
aryor, ne yapacak bana?

Dedi ki: Senin gemi ve gelecek gnahn
balamak iin (Fetih, 2) aryor.

Dedi ki: Bu benim iin. Ailem ve ocuklarm iin ne
vardr? nk insanlarn en kts yalnz yiyendir. (Srf
kendisini dnendir.)

Dedi ki: Pek yaknda Rabbin sana verecek de
honut olacaksn. (Duha, 5)

Dedi ki: Ey Cebrail! imdi kalbim rahat etti. Artk
Rabbime gidebilirim.

Cebrail, Burak yaklatrd.

Dedi ki: Bunu ne yapacam?

Dedi ki: Bu, aklarn bineidir.

Dedi ki: Benim bineim evkimdir. Azm takvamdr,
saknmamdr. Rehberim, gecemdir. Ben Ona ancak
Onunla vasl olurum. Onu, Ondan bakas bana
gsteremez.

Zayf bir hayvan, Onun sevgisinin arlklarn,
marifetinin dalarn, gklerin, yerin ve dalarn
tamaktan aciz olduu srlar emanetini srtlayan birini
nasl tasn? Ve sen, Sidretul Mntehann yannda


hayretler iinde kaldn halde bana yol gsterebilir
misin?

Ben ki sonu olmayan bir huzura varyorum?!

Ey Cebrail! Sen kim? Ben kim? Benim yle vakitlerim
olur ki, o srada Rabbimden bakas bana katlanamaz.

Ey Cebrail! Benim sevgilimin benzeri olmadna
gre, ben de sizden biri gibi deilim. Dolaysyla binekler
srtnda mesafeler katetmem, rehberlerin nclnde
cihetlere ynelmem. Bu ancak sonradan olma varlklarn
alandr. Benim sevgilim cihetlerden mnezzehtir,
sonradan olma zelliklerden beridir. Ona hareketlerle
ulalmaz, iaretlerle gsterilmez. Anlamlar bilen, ne
demek istediimi anlar. Bak, Ona yaknlm ki yay
aras kadar, hatta daha da yakn oldu. (Necm, 9)

Cebrail, vaktin dehetini anlad ve yle dedi:

Ey Muhammed! Beni sana getirdiler ki, senin
devletine hizmet edeyim, gzde adamlarna arkada
olaym. Binei de Senin kerametini sergilemek iin
getirdiler.

nk meliklerin adetidir. Sevdikleri birini ziyaret
etmek istedikleri zaman, ya da bir yaknlarn davet
edecekleri vakit, onlarn kerametlerini ve saygnlklarn
gstermek isterlerse, en gzde yardmclarn rasul/eli
olarak gnderir, onlar getirmek zere en sekin
bineklerini takdim ederler. Biz de sana meliklerin bu adeti
zre geldik, bu gelenee uyduk.

Allaha admlarla varlacan sanan, hataya der.


Onun perdelerin gerisinde rtl olduunu zanneden
de balardan yoksun kalr.

Ey Muhammed! Yceler alemi seni bekliyor,
cennetler kaplarn am, alanlarn sslemi, yat
kzlarn bezemi, ieceini kaselere doldurmu bekliyor.
Btn bunlar, senin geliinle duyulan sevincin, vasl
oluunla yaanan neenin gstergesidir. Gece Senin
gecendir. Devlet de Senindir. Ben, yaratldm gnden
beri bu geceyi bekliyordum. Seni bir ihtiya iin vesile
kldm. Onu elde etmeye ilikin gcm, arem tkendi,
imkanlarm yok oldu. Bu yzden aklm akn
vaziyettedir. Fikrim sersem durumdadr. imi dehet
kaplam. Zihnim megul ve tasavvurum karmakarktr.

Ey Muhammed! aknlm beni Onun ezelinin ve
ebedinin meydannda durdurdu. Bir balangcnn
olmadn grdm..

Baka bir meydana meylettim, onun da sonda ilk
olduunu fark ettim. O yoldaa gitmek iin bir yol
arkada aradm. Yolda Mikail ile karlatm..

Dedi ki: Nereye gidiyorsun? Yol kapal, kaplar
yolcularn yzne kapanm, sayl gnlerle, zamanlarla
Ona varlmaz, snrl mekanlarda aramakla bulunmaz?

Dedim ki: yleyse niin bu makamda duruyorsun?

Dedi ki: Denizlerin su kapasiteleriyle, yamur
yadrmakla ve bu yamurlar deiik blgelere
sevketmekle megulm. Denizlerin hangi miktarda ac
olduklarn, dalgalarnn oluturduu kpn miktarn
bilirim. Ama Tekliin boyunu ve fertliin saysn bilmem.


Dedim ki: srafil nerede?

Dedi ki: Talim okuluna alnd. Levh- mahfuzun
yzne bakyor, oradan kesinletirilmi hkmleri ve
yrrlkten kaldrlanlar yazyor. Sonra okul ocuklarna
okuyor, u misaldeki gibi: te bu, aziz ve alim olan
Allahn takdiridir. (Yasin, 38) Sonra o, renim
devresinde, retmeninden duyduu haya yznden,
ban kaldrmaz. Baklar yere bakar ve kalbini
dnceden alkoyar. Sura fleyecei gne kadar devam
edecek bu hali.

Dedim ki: Haydi, Ara soralm, bize yol gstermesini
isteyelim. rendiklerini ve yazdklarn istinsah edelim.

Ar, bu halimizi duyunca, cokuyla titredi.

Dedi ki: Dilini kmldatma. Kalbinde Ondan sz etme.

Bu, perdesi aralanmayan, kaps almayan bir srdr.
Cevab olmayan bir sorudur bu. Ben neyim ki arada,
Onun neresini bileyim?

Ben, iki harften yaratlm bir mahluktan baka bir
ey deilim. Daha dn ne bir eser ne de bir obje idim.
Dn yitik bir yoktan ibaret olan, ezelden beri var,
domam, dourmam olan ahadiyetini nasl bilebilir?
O, istivada beni geti, istila ile beni emri altna ald.

Eer Onun istivas olmasyd, ekil alp var
olamazdm, Onun istilas olmasayd, doruyu
bulamazdm. Duman halinde olan ge ynelip istiva
etti. Burhann kaim olmas iin ara istiva etti. Onun
izzeti hakk iin istiva etti. stiva ettiklerine dair bir bilgim


yok. Ben ve toprak Onun karsnda eit dzeydeyiz.
Onun ihtiva ettiini ihtiva etmem ben. Bilmem neyi
kapsadn.

Ben sadece Onun kuluyum. Her kul iin niyet ettii
vardr.

Sana kssam anlataym.. Istrabm sana aaym.

Onun yce izzetine, kudretinin gcne andolsun ki,
beni yaratt, Tekliinin denizlerine gark etti, ebediliinin
llerinde hayrete drd.

Bazen ebediliinin ufuklarndan doup brr beni.

Bazen yaknlnn makamlarnda yaklap benimle
nsiyet kurar.

Bazen izzetinin perdesiyle gizlenir, yapayalnz brakr
beni.

Bazen ltfnn mnacatyla seslenir bana ve
cokuya gark eder beni.

Bazen sevgisinin kaseleriyle varr bana ve sarho
eder beni.

Sarholuun karklyla ac ektike ben,
Tekliinin lisanyla bana Beni asla gremezsin dedi..

Heybetinden eridim, daldm.

Sevgisinden paralandm, darmadan oldum.

Azametinin tecelli etmesinden dolay dp bayldm,
Musann dp baylmas gibi. Vecdimin
sarholuundan ayldmda bana denildi ki:


Ey Ak!.. Bu, bizim koruduumuz Cemaldir,
perdelediimiz gzelliktir. Semi olduumuz sevgiliden,
bizim terbiye ettiimiz Yetimden bakas Ona bakamaz.
Kulunu bir gece gtren (sra, 1) szn duyduun
zaman, Onun bize ykseldii, geldii yolun zerinde dur.
Belki o zaman Bizi greni grebilirsin. Bizden bakasna
bakmayan mahede ltfuna mahzar olursun.

Ey Muhammed! Ar, seni zlerken, ben Senin
ellerine nasl hizmet etmem!

lk binek olan Burak onu beytul makdise gtrd.

Sonra ikinci binek olan Mira, Onu dnya semasna
gtrd.

nc binek olan meleklerin kanatlar onu bir
semadan dier bir semaya gtrd. Bylece yedinci
semaya gtrld.

Sonra drdnc binek olan Cebrailin kanad onu
Sidretul Mntehaya tad. Sidretul Mntehann yanna
gelirken Cebrail geri kald.

Dedi ki: Ey Cebrail! Biz bu gece senin misafirleriniz.
Ev sahibi misafirinden nasl geri kalr? Burada dost
dostunu terk eder mi?

Dedi ki: Ey Muhammed! Sen Kerem sahibinin
misafirisin, ncesiz kadimin davetlisisin. Eer bir parmak
ucu kadar ilerlesem, kesinlikle yanarm. Her birimizin
belli bir makam vardr.

Dedi ki: Ey Cebrail! Madem yle, senin bir ihtiyacn
yok mu?


Dedi ki: Evet. Sonsuzlukta sevgilinin yanna
vardnda, sana: te sen, ite Ben, denildiinde, beni
Rabbinin yannda an.

Sonra Cebrail (a.s) onu yle bir itti ki, nurdan yetmi
bin perde yrtld.

Ardndan yeil nurdan perdeden ibaret beinci binek
kt karsna. ki ufkun arasn kaplamt. Ona bindi.
Derken Ara vard..

Ar, Onun eteklerine sarld ve lisan- haliyle yle
dedi:

Ey Muhammed! Ne zamana kadar, karmasndan
emin olarak vaktinin berraklndan ieceksin?

Bazen sevgilin seni zler, dnya semasna iner.
Bazen seni huzurunda tavaf eder ve efkatinin
perdelerinin zerine tar. Kulunu bir gece gtren
Allah mnezzehtir.

Bazen szlerinin gzelliini sana gsterir: kalp
grdn yalanlamad.

Bazen Samedaniyetinin Cemalini sana gsterir:
Gz sapmad ve azmad.

Bazen melekutunun srlarna seni muttali klar.
Kuluna vahyettiini vahyetti.

Bazen Seni yaknlnn huzuruna yaklatrr: ki yay
kadar yakn oldu, hatta daha da yakn oldu.

Ey Muhammed! Bu, Ona susamann, Ona zlemle
sarlmann, Onda hayrete dmenin andr.


Ne taraftan Ona gideceimi bilmiyorum. Beni
mahlukatnn en by yapt. mahlukatn en by ve
en iddetlisi benim, ama en ok ondan korkan da benim.

Ey Muhammed!..

Beni yaratt gn, Celalinin heybetinden titriyordum.
Benim stunumun zerine La ilahe illallah yazd.

sminin heybetinden titremem daha da artt.
Muhammedur Rasulullah diye yaznca, huzursuzluum
yok oldu, korkum ortadan kalkt.

Senin ismin kalbimin eman, iimin huzuru ve
strabmn ilac oldu. Bu, Senin isminin zerime
yazlmasnn bereketidir.

Ya bir de Senin nazarnn gzellii bana ynelse?!

Ey Muhammed!

Sen alemlere rahmet iin gnderilen Rasulsun.

Bu gece benim de bir paym olmaldr.

Benim nasibim, yalan ve iftira ehlinin bana
yaktrdklar niteliklerden, aldanmlarn benimle ilgili
olarak uydurduklar aslsz sylentilerden dolay benim
ateten azade olduuma ahitlik etmendir. nk bir
topluluk benim hakkmda yanlgya dtler de saptlar.
Benim, snrsz olan iime aldm, ekli olmayan
zerimde tadm, keyfiyeti olmayan ihata ettiimi
sandlar.






Ey Muhammed!

Zatnn snr, sfatnn saylar olmayan, bana muhta
olabilir mi?

Ya da benim zerimde tanr m?

Rahman Onun ismi, istiva da Onun sfat ve nitelii
olduuna ve sfat ile zellii zatyla btnletiine gre,
ben Ondan, O da benden deilken, benimle btnleir
mi? Ya da benden ayrlr m?



Vallahu yekulul hakka ve yehdus sebile.

Allah, hakk syle ve O doru yola eritirir.

(Ahzab, 4)



Evvel, Ahir, Zahir, Batn Odur.

Varlkta Ondan bakas yoktur.