DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI (RUBRİC)

Dereceli puanlama anahtarı, performansı tanımlayan ölçütleri içeren puanlama

rehberidir. Herhangi bir çalışmanın puanlanması için geliştirilmiş ölçütleri içeren bir
araçtır. En faydalı dereceli puanlama anahtarı öğretmenlerin kendi yaptıklarıdır.
Dereceli Puanlama Anahtarı Kullanmanın Nedenleri
• Öğretmen ve öğrenci için açık bir kalite tanımı verir.
• Öğrenciler derecelendirme ölçeği kullandıkça ürettikleri ürünün sorumluluğunu
daha fazla duyarlar.
• Öğretmenlerin puanlama için harcadıkları zamanın azalmasına katkıda
bulunur.
• Öğretmenin öğrenci çalışmalarını değerlendirmelerini basitleştirir.
• Öğrencilere bir ödevi tamamlarken kendi performanslarını
değerlendirebilecekleri standartlar ve ölçütler sağlar.
• Ölçeklerde belirlenen ölçütlerin velilere bildirilmesi, çocuklarına yardımcı
olacak velilere kolaylık sağlar.
Dereceli Puanlama Anahtarı Geliştirme Aşamaları I
 Ölçeğin ne amaçla geliştirileceğinin belirlenmesi,
 Ne tür puanlama anahtarı kullanılacağına karar verilmesi
 Ölçütlerin tanımlanması. Davranış, ürün yada her bir becerinin yeterlik düzeyi
için kısa ölçütler yazılır. Burada önemli olan yeterlik düzeylerini tanımlamak ve
düzeyler arasında ölçütleri iyi ayırt edebilmektir.
 Kullanılacak ölçeğin taslağının hazırlanması,
 Taslak üzerinde gerekli düzeltmelerin yapılması için öğrenci ve öğretmen
görüşlerinin alınması
 Uygulamadan sonra tutarlık ve güvenirliğin belirlenmesi

Dereceli Puanlama Anahtarının Hazırlanmasına Yönelik Bazı Öneriler

 Dereceli puanlama anahtarlarında çok genel ölçütler kullanılmamalıdır.

 İşlevsel olmayan detaylara yer verilmemelidir.
 Sınırlı sayıda boyuta ya da özelliğe odaklanmak gerekir.
 Anahtar nitelikte, öğretilebilir ölçütler kullanılmalıdır.
 Ölçülebilir ölçütler kullanılmalıdır.
 Tanımlayıcılar dikkatlice seçilmelidir.
 Dörtlü bir performans düzeyi kullanmak daha işlevseldir.
 Düzeyler arasındaki uzaklık eşit tutulmaya çalışılmalıdır.
 Gerektiğinde, dereceli puanlama anahtarının ölçütlerinin belirlenmesi sürecine
öğrencilerin de katılımı sağlanmalıdır.

Amaçlarına Göre Dereceli Puanlama Anahtarı

1. Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı: Öğretmenin genel süreci veya
ürünü bir bütün olarak, parçalarını dikkate almadan puanlamasıdır. Bu yöntem
öğrenme ürünleri toplam puan olarak değerlendirilmek istendiğinde kullanılır.

PUAN ÖLÇÜTLER
Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler
4 mantıklı gerekçelerle desteklendi. Konuyu farklı örneklerle açıkladı. Olaylar
arasında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla ilgili çelişkili açıklama yapılmadı.
 Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı
3
gerekçelerle desteklendi fakat yeterli değildi. Yazılı açıklamalar yeterliydi.
Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler
2
desteklendi fakat yeterli değildi. Anlatımda çelişkili açıklamalar yapıldı.
Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler yeterli değildi. Önemli eksikler
1
vardı.

2. Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı: Burada önce performans veya

ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlanmasını, sonra da bu puanları toplayarak toplam
puanın hesaplanmasını gerektirir. Bu ölçekler, çalışmanın ya da ürünün farklı
boyutlarına farklı notlar vermek amacıyla oluşturulur.

HARİTA İÇİN DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI

PUAN İÇERİK
Haritadaki bütün işaretler doğru ve dikkatli bir şekilde yerleştirilmiş. Sınır
4
çizgileri doğru ve özenle çizilmiş.
3 Bütün işaretler haritada var. Bunların çoğu da haritaya doğru yerleştirilmiş.
İşaretlerden bir kaçı haritada yok. Haritada olanların da bir kaçı doğru
2
yerleştirilmemiş.
1 İşaretlerin çoğu haritada yok. Olanların çoğu da doğru yerleştirilmemiş.
PUAN GÖRÜNÜMÜN YETERLİĞİ
Haritanın görüntüsü temiz ve çok renkli. Haritadaki işaretler çok kolay
4
okunuyor.
3 Haritada birkaç renk var. Bazı işaretler kolay okunmuyor.
2 Sınırlı sayıda renk kullanılmış. İşaretlerin ne olduğu haritadan zor okunuyor.
1 Renkler ya hiç yok ya da çok az kullanılmış. İşaretler çok az kullanılmış.
PUAN HARİTA ELEMANLARI
Haritanın başlığı, yön oku, ölçeği, anahtar bölümü (lejant), kaynağı, enlem ve
4
boylamları haritada bulunmaktadır.
Standart bir haritada olması gerekenlerin çoğu var. Bunların çoğu da doğru ve
3
kolay anlaşılmaktadır.
2 Standart bir haritada olması gerekenlerin yarısı yok.
1 Standart bir haritada olması gerekenlerin çoğu yok.

ÖĞRETİCİ METİN İÇİN DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI

 Çok iyi (3) İyi (2) Kabul edilebilir(1)
Bilgiler açık, uygun Bilgiler uygun bir Tanımlar ve
ve doğru olarak şekilde ayrıntılar ya yok ya
Düzenleme düzenlenmiş. düzenlenmiş fakat da çok az.
bazı bölümler açık Düşünceler karışık,
değil ve düzensiz ve ilgisiz.
tutarsızlıklar var.
İçerik açık, ilgili, İçerik uygun fakat Yeterli içerik
İçerik doğru ve özlü amaçla bağlantısı göstergeleri çok az.
olarak verilmiş. eksik.
Okunabilirliği iyi Küçük hatalar var Doğru bir şekilde
ama okumayı yazıldığının
Yazım Kuralları engelleyecek kadar göstergeleri ya yok
değil. ya da çok az.
Okunması ile ciddi
sıkıntıları var.
Araştırma ve Bilgiler doğru Bilgiler ve veriler Analiz ve sonuç
Yorumlama yorumlanmış. doğru yorumlanmış yok ya da çok az
Araştırmaya dayalı fakat analizler ve bilgiyle yanlış
olarak analiz sonuçlar araştırma yorumlanmış.
yapılmış ve ile
sonuçlar çıkarılmış. desteklenmemiş.
Kelime Seçimi Kelimeler uygun bir Bazı uygun Kelimeler uygun
şekilde seçilmiş ve olmayan kelimeler değil ve kullanım
terimler konuyla verilmiş ya da sınırlı.
ilgili. uygun kelimelerin
kullanılışı sınırlı.
Uyarlama: İndependent School District 196, Rosemount, Minnesota
SÖZLÜ SUNUM
Sözlü sunum, konuşma, dil eğitimi, dil sanatları gibi birçok alanda kullanılabilir.
Öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri hakkında iyi bilgi sağlarlar. Kontrol listeleri,
dereceli puanlama anahtarı ya da akran değerlendirme ölçekleri ile değerlendirme
yapılabilir. Sözlü sunumlar öğrencilerin hatırlama, kavrama ve hitap düzeyleri
hakkında bilgi toplamak için uygun araçlardır. Aynı zamanda problem çözme
becerileri de bu yöntemle ölçülebilir.
Örnek: Büyük kentlerdeki hava kirliliğinin önlenmesi için önerilerinizden oluşan
bir rapor hazırlayınız. Dinleyicilerin ilgisini çekecek biçimde raporunuzu beş dakika
içinde sununuz.
SÖZLÜ SUNUM DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI
Çok iyi (4) İyi (3) Kabul edilebilir(2) Kabul edilemez (1)
Çalışmada yeterince Çalışmayla ilgili yeterli Yeterince bilgi var Konu açık değil.
materyal kullanılmış. bilgi verilmiş. İçerik iyi ancak konuyla iyi Konuyu
İçerik İçerik iyi yapılandırılmış yapılandırılmış fakat ilişkilendirilmemiş. destekleyen bilgiler
ve ipuçlarıyla küçük çelişkiler var. yok.
desteklenmiş.
Çalışma iyi Bilgiler mantıksal Kavramlar ve Sunum düzenli
yapılandırılmış. Konuya sırayla verilmiş. düşünceler iyi değil ve bağlantılar
özgü örnekler yeterli, Genellikle iyi organize ilişkilendirilmemiş. eksik, akışkan
Tutarlılık sonuç bölümü açık, edilmiş. Fikirler Bağlantılar eksik, değil. Konunun
ve kontrollü ve akıcı şekilde arasındaki geçişler akış ve düşünceler gelişimi belirsiz.
Organizas ifade edilmiş. Geçişler beklenilen kadar iyi değişken. Sunumun sıralanışı
yon iyi, iyi organize edilmiş. değil. mantıksal değil.
 Çalışma çok orijinal bir Sunumda bazı Çeşitlilik az yada Multimedya
şekilde sunuldu. orijinallikler var. yok. Çok az kullanımı yetersiz.
Yaratıcılık Dinleyicilerin dikkati Materyaller çeşitli, orijinallik ve Çeşitlilik yok yada
çekilmiştir. çalışmayla iyi yorumla çalışmalar az.
ilişkilendirilmemiş. sunulmuştur.
Multi medya araçlarının Multi medya Multi medya Multi medya çok az
kullanımı dengeli ve kullanımında çeşitlilik araçlarının yada hiç
çalışmayı geliştirmek yok ve çalışmayla kullanımı kullanılmamış. Araç
Materyal için doğru olarak ilişkilendirilmemiş. değişken.bir kullanımı dengesiz.
Kullanımı kullanılmış. bölümden diğerine ( Bazı yerlerde çok
geçişler düzgün fazla bazı yerlerde
değil. Multi medya çok az.)
çalışmayla açıkça
ilişkilendirilmemiş.
Anlatım açık ve anlaşılır. Açık ve anlaşılır bir Bazı konuşmalar Çok alçak yada çok
Uygun ses tonu konuşma ancak anlaşılır değil. Göz yüksek sesli
Konuşma kullanılmış. İyi bir duruş yeterince kibar değil. kontağı yetersiz. sunum. Göz
Becerileri ve göz teması var. Açıklamalar az kontağı yok.
Coşkulu ve güvenli bir veya yetersiz. Konuşma çok hızlı
anlatım. yada çok yavaş,
konuşma monoton
ve ilgi çekici değil.
Dinleyiciler sunumla Sunum sırasında Dinleyicilerin ilgisi Dinleyicilerin ilgisi
ilgili. Dinleyicilerin genellikle dinleyicilerin kaybolmuş kaybolmuş.
Dinleyici dikkati toplanmış, konu dikkati toplandı. Sunum sununun çoğunda Sunumda çelişkiler
Tepkileri yaratıcı bir şekilde ilginçti. az yada hiç hayal var.
sunulmuş. gücü
kullanılmamıştır.
Sunum belirlenen Sunum belirlenen Sunum belirlenen Sunum çok uzun
süreden +/- iki dakika süreden +/- dört dakika süreden +/- altı yada çok kısa,
Sunum sapmış. sapmış. dakika sapmış. belirlenen süreden
Süresi +/- on dakika
sapmış.