Osmansemsiefendi Divanı

T.C.
MARMARA NVESTES
SOSYAL BLMLER ENSTTS
SLAM TARH VE SANATLARI ANABLM DALI
SLAM TARH VE SANATLARI BLM DALI
OSMAN EMS EFEND, HAYATI, ESERLER VE DVNI

(METN-NCELEME-TAHLL)
DOKTORA TEZ
Yusuf YILDIRIM
stanbul, 2013
T.C.
MARMARA NVESTES
SOSYAL BLMLER ENSTTS
SLAM TARH VE SANATLARI ANABLM DALI
SLAM TARH VE SANATLARI BLM DALI
OSMAN EMS EFEND, HAYATI, ESERLER VE DVNI

(METN-NCELEME-TAHLL)
DOKTORA TEZ
Yusuf YILDIRIM
Tez Danman
Prof. Dr. Hasan AKSOY
stanbul, 2013
ZET
Osman ems Efendi, 19. asr Trk iirinin nemli bir airidir. 1814-1893 yllar arasnda
yaayan airin hayat hakknda bildiklerimiz snrldr. Ald medrese eitiminin ardndan ksa bir
sre ttnclk yaptktan sonra deiik baz devlet memurluu grevlerinde bulunmutur.
airliinin yan sra dnemim nemli bir mutasavvf olan Osman ems Efendi, genliinde
Nakbendiyye ve ardndan Halvetiyye tarikatlerinden balad seyr u slkn Kdiriyyeden
tamamlayarak bu tarikatin Enveriyye kolunu tesis etmitir.Dolaysyla yaplan bu alma, Trk iiri
tarihi iin olduu kadar tasavvuf tarihi iin de nemi haizdir.
Bu almada, Osman ems Efendinin en nemli eseri olan dvnnn, biri yurt dnda
olmak zere 10 nshasna ulalm; tespit edilen bu nshalar ayr ayr tantldktan sonra altsnn
karlatrlmas suretiyle dvnn tenkitli metni ilm usullerle ortaya konulmutur. almann
inceleme ksmnda ise airin hayat, eserleri, edeb ve tasavvuf ahsiyeti hakknda bilgi verilmi;
dvnn ekil, muhteva, dil ve slp zellikleri zerinde durulmutur. Bylece Osman ems
Efendinin ve eserlerinin klasik Trk edebiyatndaki yeri ve nemi belirtilmeye allmtr.
Anahtar Kelimeler:
Osman ems Efendi, klasik Trk edebiyat, air, Trk iiri.
Abstract
Osman ems Efendi is one of the important poets in XIX. Century Turkish poetry. We have
very limited information about his life who lived in 1814-1893. After his education in madrasa, he
worked as a tobacconist, then got some kind of civil services in the state. Besides being a poet, he
was one of the important sufi (mystic) in that period. Osman Sems Efendi started his mystic path
(seyr u suluk) through joining to the Naqshbandiyya and Khalwati order while he was youth, then
fulfilled it in the Qadiriyya order and founded the branch of Enveriyye in this tariqa (sufi path).
Therefore, this research is important not only for the history of Turkish poetry but also history of
the Tasawwuf (Islamic mysticism).
In this treatise, it has been attained to 10 editions which one of them was abroad of the
Divan that is the most important work of Osman ems Efendi. Each of the editions was
acquainted and put forth a critical edition of the work by comparing the six editions. It has been
given information about life of the poet, his works, and his character of literature and sufi in the
first part of this research. Then it has been examined manner, content, lingo, and style of the
Divan. It has been tried to point out to place and importance of Osman ems Efendi and his works
in classical Turkish Literature.
Key Terms:
Osman ems Efendi, divan, classical Turkish literature, poet, Turkish poetry.
NDEKLER
NDEKLER............................................................................................................................ I
NSZ..................................................................................................................................... III
KISALTMALAR ...................................................................................................................... V
GR ......................................................................................................................................... 1
19. YZYIL TRK EDEBYATINA GENEL BR BAKI ............................................ 1
BRNC BLM...................................................................................................................... 8
OSMAN EMS EFEND, HAYATI VE ESERLER ............................................................... 8
A.
HAYATI......................................................................................................................... 8
1.
Ad ve Mahlas ........................................................................................................... 8
2.
Doumu, Ailesi ve ocuklar ..................................................................................... 9
3.
Tahsili ....................................................................................................................... 13
4.
Mezhebi .................................................................................................................... 14
5.
Meslei, Grevleri ve Seyahatleri ............................................................................ 14
6.
Vefat ........................................................................................................................ 17
7.
Tarikati, Silsilesi, eyhleri ve Halifeleri .................................................................. 19

a.
eyhleri................................................................................................................. 22
1.
eyh smail Efendi ........................................................................................... 22
2.
eyh Kuadal brahim Efendi ......................................................................... 22
3.
eyh Abdrrahim-i nyev .............................................................................. 23
b.
8.
Halifeleri............................................................................................................... 24
1.
Muhammed Bedreddin zz Efendi .................................................................. 25
2.
Ebubekir Sdk Necmeddin Efendi ................................................................... 26
3.
Sadeddin Sheyl Efendi ................................................................................... 27
4.
Ali Srr Efendi ................................................................................................. 28
5.
Muhammed kr ihbeddin Efendi ............................................................. 28
ahsiyeti ................................................................................................................... 29
B.
EDEB AHSYET ..................................................................................................... 31
C.
ESERLER ................................................................................................................... 54
1.
em-i ebistn ........................................................................................................ 54
2.
Kenzl-man......................................................................................................... 55
3.
dbl-mrd f-sohbetil-murd............................................................................ 55
4.
Dvn ........................................................................................................................ 57
I
D. DVNI ........................................................................................................................... 58
1.
ekil zellikleri........................................................................................................ 58
a.
Tertip ekli ........................................................................................................... 58
b.
Nazm ekilleri ve Trleri .................................................................................... 59
c.
Dil ve Anlatm ...................................................................................................... 62
d.
Vezin .................................................................................................................... 70
e.
Redif ve Kafiye .................................................................................................... 78
9.
Muhteva zellikleri.................................................................................................. 88
a.
Tasavvuf ............................................................................................................... 88
b.
Allah ..................................................................................................................... 92
c.
Melekler ............................................................................................................... 93
d.
Kitaplar ................................................................................................................. 95
e.
yetler .................................................................................................................. 97
f.
Peygamberler ve Hz. Peygamber ......................................................................... 98
g.
Drt Halife ve Ehl-i Beyt ................................................................................... 101
h.
Efsanev ve Tarih ahsiyetler............................................................................ 105
KNC BLM .................................................................................................................... 106

OSMAN EMS EFEND DVNI VE NSHALARIN TANITIMI ................................... 106
METN TESPTYLE LGL HUSUSLAR .......................................................................... 106
A.
1.
Nsha Tavsifleri ..................................................................................................... 106
2.
Nshalarn Deerlendirilmesi ................................................................................ 116

METNN KURULMASINDA TAKP EDLEN YOL: ........................................................... 120
B.
1.
Trke kelime ve eklerin mlas ............................................................................. 120

a.
Ekler ................................................................................................................... 120
b.
Kelimeler ............................................................................................................ 121
2.
3.
C.
Arapa ve Farsa kelime ve eklerin imlas............................................................. 122

a.
Ekler ................................................................................................................... 122
b.
Tamlamalar......................................................................................................... 123
c.
Kelimeler ............................................................................................................ 124

Teknik zellikler.................................................................................................... 125
DVNIN METN .......................................................................................................... 127
SONU .................................................................................................................................. 794

KAYNAKA ......................................................................................................................... 797
II
NSZ
19. yzyl klasik Trk iirini, yazd baarl manzumelerle temsil eden Osman ems
Efendi, air kimliinin yannda dnemin nemli bir mutasavvfdr. yle ki o, Kdiriyyenin
Enveriyye ubesini tesis etmi ve evresine toplanan, aralarnda dnemin nemli
ahsiyetlerinin de bulunduu yzlerce insan irat etmitir. iirlerini din ve tasavvuf
dncelerini aktarmak amacyla kaleme alan Osman ems Efendi, hayat hakknda bilgi
veren tezkirelerde de genellikle mutasavvfl n planda tutularak deerlendirilmitir. Bu
sebeple airin hayat, eserleri ve sanat hakknda deerlendirmelerde bulunmay ve airin en
nemli eseri olan Dvnn mmkn olduu kadar tam ve doru bir metnini vermeyi
amalayan bu alma, edebiyat tarihi iin olduu kadar tasavvuf tarihi asndan da nemi
haizdir.
alma giri ve iki ana blmden olumaktadr.
Giri blmnde, Osman emsin yaad yzyln edeb ve kltrel ortam 19.
Yzyl Trk Edebiyatna Genel Bir Bak bal altnda genel hatlaryla belirtildikten sonra
airin de mensubu olduu Encmen-i uar topluluu hakknda, daha nce yaplm
almalar gzden geirilerek baz deerlendirmelerde bulunulmutur.
Birinci blmde, Osman emsin hayat, tarikati, eserleri, ahsiyeti ve edebi ahsiyeti
ile ilgili bilgiler sunulmutur. airin hayat, eitli kaynaklardan ve airin kendi eserlerinden
istifade edilerek belirlenmeye allrken baz kaynaklarda tespit edilen kimi yanl bilgilerin
tenkidi de yaplmtr. Tarikati, eyhleri ve halifeleri ile alkal bilgiler ayr balklar altnda
verilerek airin tasavvuf cephesi aydnlatlmaya allmtr. airin mesnevsi ayr ayr ele
alnarak ktphanelerde tespit edilen nshalar tantlmtr. airin en nemli eseri olan dvn
ayr balk altnda ekil ve muhteva ynnden incelenmitir. Muhteva zellikleri detayl
olmayp yalnzca airin iirlerde dile getirdii din ve tasavvuf nemli baz hususlara
deinilmitir. Edeb ahsiyeti bal altnda ise airle ilgili kaynaklarda geen
deerlendirmelere yer verilmi, ardndan airin kendi iirini nasl grd zerinde durulmu,
son olarak da dvnn dil ve slp asndan dikkati eken kimi noktalara deinilmitir.
kinci blmde, Osman ems Efendi dvnnn tespit edilen nshalar ayr ayr
tantlmtr. Gerekli deerlendirmeler yapldktan sonra da mukayeseli metnin kurulmasnda
esas alnan nshalar tespit edilmitir. Son olarak metnin kurulmasnda takip edilen yol
belirtilerek dvnn tenkitli metnine yer verilmitir. Tenkitli metin oluturulurken en hacimli
nsha olmas, mukabele ve tashihinin yaplm olmas ve iirlerin huruf- hecya gre
dzenlenmi olmas gibi sebeplerden dolay stanbul Bykehir Belediyesi Atatrk Kitapl
III
Osman Ergin Blm 1801 numaral nsha (OE1) esas alnmtr. Ancak bu esas alma,
yalnzca iirlerin sralanmas bakmndandr. Karlatrmada kullanlmas kararlatrlan
nshalarda, beytin genel anlamna ve vezne en uygun olan beyit/msra tenkitli metinde
verilmi, nsha farklar ise dipnotta belirtilmitir. Metnin evriyazs yaplrken kelime ve
eklerin imlasnda birlik salamak amacyla genellikle smail nverin evriyazda Yazm
Birlii zerine neriler1 ve Fatma Sabiha Kutlarn 16. ve 19. Yzylda Yazlm ki
Metnin mlasna likin Kimi Tespitler2 adl makalelerindeki neriler dikkate alnmtr.
Ayrca dvn iinde yer alan Arapa ve Farsa iirlerin tercmeleri yaplm ve bunlar
dipnotta gsterilmitir.
Hatadan uzak olduu iddias tamayan bu mtevaz almann her aamasnda destek
ve yardmlarn grdm zevta mteekkirim. zellikle almann hazrlanmas srasnda
karlatm her mkilin hallinde yakn alkalarn grdm tez danman hocam Sayn
Prof. Dr. Hasan Aksoya, bilgi ve tecrbelerinden her daim istifade ettiim muhterem
hocalarm Prof. Dr. Mustafa Uzun ve Prof. Dr. Alim Yldza en kalb kranlarm
sunuyorum. Ayrca Osman emsin Farsa iirlerini, kendilerinden aldm dersler sayesinde
tercme edebildiim iin Prof. Dr. Necdet Tosuna, tez konusunun belirlenmesi ve snrlar
konusunda tavsiyelerini aldm dostum sa Akpnara ve deerli zamanlarn ayrmak
suretiyle tezi okuyup, gerekli dzeltmeleri yapan aratrma grevlisi arkadalarm Muammer
Cengiz ve Fatih Ramazan Sere de teekkr ederim.
Kasm 2013
Sivas
Yusuf Yldrm
smail nver, evriyazda Yazm Birlii zerine neriler, Turkish Studies International Periodical for
Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 3/6 Fall 2008, s.1-46.
Fatma Sabiha Kutlar, 16. ve 19. Yzylda Yazlm ki Metnin mlasna likin Kimi Tespitler, Turkish
Studies International Periodical for Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 3/6 Fall
2008, s.499-510.
IV
KISALTMALAR
a.g.e.
: Ad geen eser
a.g.m.
: Ad geen makale
a.g.mad.
: Ad geen madde
a.mlf.
: Ad geen mellif
bkz.
: Baknz
Bl.
: Blm
C.
: Cilt
DA
: Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi
Haz.
: Hazrlayan
Ktp.
: Ktphanesi
r.
: rnek
s.
: Sayfa
S.A.T..
: Son Asr Trk airleri
sy.
: Say
Sad.
: Sadeletiren
nr.
: Numara
Nr.
: Nereden
TDEA
: Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi
terc.
: Tercme eden
TY.
: Yayn tarihi yok
vd.
: ve dierleri
vb.
: ve benzerleri
Yay.
: Yaynlar
GR
19. YZYIL
YZYIL TRK EDEBYATINA GENEL BR BAKI
Osmanl mparatorluu, iir ve sanatla ilgilenen son Osmanl padiah olarak bilinen
lhm mahlasl III. Selimin tahtta bulunduu yllarda 19. yzyla girmiti. Batda meydana
gelen gelime ve deimelerin, Osmanl Devletinin varlna ynelik ykc etkisi, zellikle
bu asrda gn getike daha vahim boyutlara ulayordu. Bu vahim durumdan kurtulmak iin
Osmanl aydnlar ve brokratlar, nceleri nemsemedikleri Batnn zihinsel ve teknolojik
birikiminden faydalanmak amacyla birtakm slahat almalar yapmaya baladlar. Ancak
1699 Karlofa anlamasyla kaybedilen topraklarla birlikte zedelenen yenilmez ve gl
Osmanl imajnn tekrar kazanlmas iin bir nceki yzylda yaplan slahat ve yenilemeler,
kendiliinden gelien normal bir oluumla deil, ou zaman zorunluluklarn ittii ve zaman
zaman i isyanlarla kesintiye urayan, Ahmed Hamdi Tanpnarn ifadesiyle cemiyet
bnyesinde herhangi bir esasl deimeyi hedef olarak almadan3 daha ok gnlk ihtiyalar
karlamaya ynelik geici zmlerdi. Deiimin nndeki en byk engel saylan Yenieri
Oca II. Mahmud tarafndan 1826 ylnda lavedilmiti. 1839da Hriciye Nzr Mustafa
Reit Paa tarafndan Glhanede okunan Tanzimat Fermanyla da, yaklak 100 yl nce
balam; ancak sk sk yol kazasna uram Batllama srecinin artk devlet projesi haline
dnmesi salanmt. Tanzimat Ferman, zellikle Msr meselesinin zmn
kolaylatrmada bata ngiltere olmak zere Batl lkelerin yardmn salamay
amalamaktayd ve bunda da baarl olunmutu. Sultan Abdlmecit tarafndan 1856 ylnda
yaymlanan Islahat Ferman ise Mslmanlarla gayrmslimler arasnda eitlik salamay
hedefleyen bir belge olmann tesinde kmek zere olan devletin yklmaktan kurtarlmasna
ynelik bir hamleydi. 23 Aralk 1876da devletin kt gidiatn durdurmak amacyla ortaya
kan akmlardan Osmanlclk fikrine hizmet eden Knn-i Essnin ilan edilmesiyle I.
Merutiyet dnemi balamt.
Siyas alanda yaanan yenileme hareketlerinin yannda, her yeniliin karsnda duran
eski tarz eitim veren medreselere ramen eitimle ilgili de baz dzenlemeler yapld. Buna
ynelik 1773te Mhendishne-i Bahr-i Humyn, 1794te Mhendishne-i Berr-i Humyn,
1827de Mekteb-i Tbbiyye ve 1834te Mekteb-i Harbiyye ald. 1832de alan Tercme
Odasyla da devlet dairelerinde yabanc dil bilen memur ve brokrat ihtiyac karlanmt.
Dnemin baz siyaseti ve edebiyatlarnn yetitii Tercme Odas, ayn zamanda dilin
sadelemesi ve Bat kltrnn tannmas gibi nemli roller de oynamt. Darlfnunun
kuruluuna hazrlk yapmak ve okutulacak kitaplar hazrlamak iin Encmen-i Dani adl
bilim kurulu 1851de Sultan Abdlmecit ve Sadrazam Mustafa Reit Paann katlmyla
ald.
Ahmed Hamdi Tanpnar, 19uncu Asr Trk Edebiyat Tarihi, stanbul 2001, s.64.
Siyas, askeri ve toplumsal alanda yaanan bu deiikler, A. Hamdi Tanpnar'n "Eski,

yryen hayat karsnda son szn sylemesine ramen, cemiyetin iinde, ruhlarda btn
unsurlaryla ok derin surette hakimdi. Btn hayat onunla dolu idi4 eklinde temas ettii
gibi bir anda gereklememitir. Dolaysyla yaklak alt yz yllk bir gemii olan klasik
Trk edebiyatnn, yenileme ve deiimin getirdii artlara hemen teslim olduu, mcadele
etmeden silinip ortadan kalktn dnmek mmkn deildir. Dier taraftan yeni iir, eski
iirden tamamen ayrlm deildi. Yeni gelimelerin etkisiyle deien ierik dnda, yeni ile
eski iir arasnda ciddi bir fark yoktu. Dil, vezin ve nazm ekilleri byk lde ayn idi.
Ayrca, yzyln nde gelen airleri, eski iiri renerek yetimiler, hatta o minvalde eserler
de vermilerdi. Bu yzden edebiyat ve zellikle iir alanndaki deiim, asker ve siyas
deiiklikler kadar hzl bir gelime gsterememitir.5
19. yzyl Trk edebiyat, zellikle asrn ilk yarsnda nceki yzyln devam saylr.
Keecizade zzet Molla ve Enderunlu Vasfn clz birka hamlesi dnda, genellikle eski
szlerin tekrarland, iir dilinde nemli bir yeniliin grlmedii ve yaratc airlerin
yetimedii bu yzyl edebiyatnn genel karakteristiini Tanpnar u cmlelerle ifade eder:
Nedimden sonra araz iyiden iyiye grlen, fakat balangc daha evvelden kan bir zevk
bozulmas ve dal, ilhamn umumiyetle kk ve kelime, ifade oyunlarna dayanan
bululardan teye geememesinden gelen bir yoksulluk, mesnevlerde Nabiden beri allan
fakat bir trl srr bulunamayan bir yerli icat arzusu, daha ziyade nesre ait hususiyetlerin
artmas, bu yarm asrn iirinin de esas vasflardr. Hamlesini yneltecek, dank
tecrbelerine dzen verecek ana fikirden mahrum olduu iin bayalktan teye geemeyen
bir realizm ve yerlilik zevki, daha ziyade deerlerin zayflamasndan gelen bir sensualite
tehiri, syleyecek hibir eyi olmayan insanlarn vakit geirmek iin konumasn andran
yarenlik edas ilk gze arpan eylerdir. Ne halk ifadesine ve diline kar gittike artan ilgi, ne
nazirecilik dolaysyla sk sk eserlerine dnlen eski airlerin tesirleri ne de geen asrn
sonunda, yani Galibin musammatlarla yapmaa alt geni nefesli ve hamleli iir
tecrbesi ve yine onun tesiriyle hzn arttran Mevlev ve tasavvuf ilham bu zlm
manzarasn deitiremez. Sanki btn pnarlar kurumu ve insan rlplaktr. Ve sanki
insann yerine aruz vezninin bizzat kendisi ortada dolayor, halk azndan ve hayattan
toplad ifadeler zerine tek bana kk, manasz oyunlarn yapyordu.6
Bu yzylda klasik Trk iiri, Tanzimattan sonra Bat etkisi altna giren yeni edebiyat
karsnda gcn kaybetmeye balam, hatta eski gelenek iinde bile deerini koruyamaz
duruma gelmitir.7 smail Hikmet Ertaylann lisn zayflam, hisler, hayaller ypranm,
heyecanlar snm, kalplerin arpnts yerine dudaklarn iniltisi kaim olmutur8 eklinde
Ahmed Hamdi Tanpnar, a.g.e., s.38.
smail nver, XIX. Yzyl Divan iiri, Ankara niversitesi Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Dergisi, C.XXXII,
Say: 1-2, Ankara 1988, s. 131.
6
Ahmet Hamdi Tanpnar, a.g.e., s.77.
7
Mine Mengi, Eski Trk Edebiyat Tarihi, Ankara 1999, s.231
8
smail Hikmet Ertaylan, Trk Edebiyat Tarihi, Ankara 2011, s.4.
4
5
tasvir ettii bu asrn air kadrosu olduka genitir. smail nverin, stanbul Ktphaneleri
Yazma Eserler Katalouna dayanarak yapt bir incelemeye gre 19. yzylda divan sahibi
olan air says 114tr.9 Bunlar dnda divanlarna ulalamayan airlerin yannda, divan
sahibi olmayanlarn da hesaplanmas neticesinde bu saynn kabark bir durum alaca
kesindir. bnleminin Son Asr Trk airlerinde ismi geen air says yaklak
binbeyzdr.10 Oysa sayca fazla olmak, klasik Trk iirini, yaklak iki yzyldr dt
ksr dngden kurtarmaya yetmemitir. Bu dnemde yetien airlerden bir ksm unlardr:
Nri, Nebl, Nsr Abdlbaki Dede, Halim Giry, Refet, Htif, Salacol, kif, Fik, Sz,
Mtak Baba, Azm, Cevdet, Sdk Paa, Safy Dede, Hzraazde Said, Rstem Paa, ffet,
Mhir, Selm, Sermed, Kudds, Esad Mahmud Paa, Zik, Hamd, Rz, zzet, efik, Ferd,
Mehr, Nil Abbas Paa, kir, Zver Paa, Ntk, Rm, Sad, Ulv, Acz, Trb Baba,
Nihd Bey, Misl, Hamd, Zver, Abdlhalm Glib Paa, Srr Rhile, Sddk, Fzl Paa,
Mahmd Nedm Paa, Rahm, Nigr, Hfz, sm, rfan Paa, Celleddin Bey, Sad Paa,
Rid, Nakiyye Hanm, Mahmd Celleddin Paa, Andelb, Memdh Paa, skdarl Talat,
Hsn, lham, dile Sultan, skdarl Hakk, smet, Km, Hlet Bey. Bu isimler dnda,
iirleri derinlikten, incelikten ve gerekli ihtimamdan uzak olmasna karn adalar arasnda
hret bulmu airler de vardr. Enderunlu Vsf, Keecizade zzet Molla, eyhlislam rif
Hikmet, eref Hanm, Leskofal Glib, Yeniehirli Avn, Hersekli rif Hikmet, Leyla
Hanm, Dni, Pertev Paa, Ayn, Osman Nevres, Kzm Paa, Osman ems gibi isimler
bunlardandr.
Zihniyet dnyasndaki deiime paralel olarak bu dnemde yetien kadn airlerin
saysndaki art da dikkat ekecek kadar fazladr. Bu dnemde yetien kadn airlerin says
yirmiden fazladr. Bu yzyln en nemli kadn divan airleri, Leyla Hanm, eref Hanm ve
dile Sultan olup, Feride, Habibe, Srr, Mide, Mnre ve Nakiyye, Nesba, Saffet, ffet,
Yaar Nezhe de dier kadn airler arasnda saylabilir. Bu kadn airlerin ou varlkl
ailelerin kzlardr. Kzlarn eitimine nem veren varlkl ve mevki sahibi ailelerin tuttuklar
zel hocalarla yetien kadn airlerin evresinde ou zaman onlar himaye eden airler de
bulunur. rnein bu dnemin nemli kadn airlerinden saylan Leyla Hanmn (. 1848)
iirde rnek ald kii, days zzet Molladr. Yine dnemin dier nemli kadn airlerinden
eref Hanmn (. 1860) dedeleri Vakanvis Halil Nur Bey ve ir Efendi de airdir.
Babas Nebil Beyin ise divanesi vardr.11
zzet Molla'nn Mihnet-ken ve Glen-i Ak', Selmnin Mevlid'i, Mehmed zzet
Paa'nn Ysuf u Zleyhs ve baz airlerin divanlarndaki kk mesnevler dnda ok az
rnei bulunan mesnev yazmnda fark edilir bir azalma yaanmaktadr. Bu dnemde baz
nazm ekillerinde de nemli deiimler yaanr. Kasidenin olmazsa olmaz blmlerinin
smail nver, XIX. Yzyl Divan iiri, Byk Trk Klasikleri, C. VIII, stanbul 2002, s.101.
bnlemin Mahmud Kemal nal, Son Asr Trk airleri, stanbul 1988, bkz. eitli sayfalar.
11
Mbeccel Kzltan, Divan Edebiyat zelliklerine Uyarak iir Yazan Kadn airler, Sombahar Dergisi,
Kadn airler zel Says, (Ocak- Nisan) stanbul 1994, s.104-106.
9
10
sklkla atland grlmekle birlikte; kta, mesnev, gazel, musammat eklinde yazlan
kasidelerin yannda tarih drmeli kasidelere de oka rastlanr. Yek-aheng gazellerde
nemli bir art grlrken, ayn zamanda mahlassz gazellerin yazlmas, mahlasn matla
beytine konulmas ya da drt beyitlik gazellerin yazlmas gibi ekil olarak da airlerin
farkl araylara girdikleri grlr. Mstezt nazm eklindeki deiim ise, nceki asrlarda
rnekleri birka gemeyen gazele ek olarak kta ve tahmis biiminde yazlm msteztlarn
bu yzylda artmas eklindedir. Nazm ekillerinde grlen yeni araylarn yannda, eski
tarzda yazlm nazm ekillerinin devam ettiini sylemek gerekir; ancak bunun yannda
terc-bend, terkb-bent, ark ve kta gibi nazm ekillerinde nemli bir artn grlmesi de
bu dnemin zellikleri arasndadr. Bunlardan ark trnn en gzel rnekleri, zellikle
muhammes nazm ekliyle yazd arklarla tannan Enderunlu Vsf tarafndan verilir.
Yeniliklerin yaand bu asrn iirinde gze arpan zelliklerden biri de airlerin
nazm ekilleri bakmndan yeni imknlar aramalardr. air, nceleri kasidelerin hmden
hediye veya terfi almak amal yazlma geleneinin aksine, memdhu ile arasna belli bir
mesafe koymasdr. Snblzde Vehbnin (. 1809) Kaside gezdirip bb- ricle/ Tenezzl
etmedim cerr sule deyii ile eyh aban Kmi Efendinin (. 1884) Biz o kaplardan yz
evirdik diyerek kasidelerini yaymlamay veya Mustafa Nuri Beyin (. 1906) Mddet-i
mrmde bir ferde medhiye yazmadm. diyerek vnmesi, bu dnem airlerinin yzlerini
devletten halka doru evirmelerinin nedeni saylr.12 Osman ems Efendinin de herhangi bir
devlet byne kaside yazmam olmas, hatta Bb- lye kar souk davranmas da onun
ayn izgide yrdn gstermektedir.
18. yzylda Nedimin ilk ciddi kndan sonra nemli bir hz kazanan mahallleme
cereyan, etkisini bu yzylda da devam ettirmitir. Temsilcileri arasnda Enderunlu Vsf,
Hzraazde Sad, Ref'-i Kly, Fatn Dvd, zzet Molla, Bursal Eref Paa, Abd Efendi
gibi airlerin olduu yerlileme akm, halk tarafndan olduka ilgi grmesine ramen, nceki
airlerin gsterdii baary yakalayamamtr. Ahmet Hamdi Tanpnar O zamana kadar daha
ziyade bir nev tecesss ve maharet gsterme hevesiyle gidilen ve bir yn msra temrinlerine
yol aan halk kaynaklar dil, hayat ekli, pitoresk- iirin hemen hemen btnn kaplar,
hatta daha ileri geer, Vsfda olduu gibi orta insann eitli portrelerini izer.13 diyerek
dnem airlerinin elinde yozlaan mahall syleyi tarzn eletir. smail nver de, estetik
kaygdan uzak, yalnzca halk diline yaklama merakyla hareket eden bu airlerin abalarn
u ekilde karikatrize eder: XVIII. Yzylda Nedim'in, nezaketi haddeden geirerek boy,
gl kokusunu imbikten geirdikten sonra koku, nazn ucunu iledikten sonra mendil olarak
verdii "bse" szn sylerken, bu szdeki "sin" harfinin dilerinden, dudaklarnn
incineceini hayal ettii sevgili; XIX. yzyln bu yoldaki iirlerinde, trl meyvelere
12
13
Metin Kayahan zgl, ark Ekspresiyle Garba Sefer, Trk Edebiyat Tarihi, C. II, Ankara 2006, s.612-613.
Ahmet Hamdi Tanpnar, a.g.e., stanbul 2001, s.79.
benzetilen organlar apur upur hoyrata plen, ad zevklere vasta klnan gzeller haline
getirilmitir.14
Nazmda olduu gibi nesir trlerinde de 19. yzyln zellikle ilk yars, klasik Trk
edebiyatndan farkl bir edebiyat anlaynn ortaya kt bir dnemdir. zellikle mensur
hikayelerde nemli bir azalma grlmektedir. Mehmet bin Ahmet bin smail Tosyevnin
Kelile ve Dimneye benzer hayvan hikayelerinden oluan Kstasd-devrn, Ahmet Nazif
tarafndan Franszca metninden evrilen Elfl-leyleti vel-leyle adl eser, Ahmet
Ekmekizdenin Arapa aslndan evirdii Mustazraf eviri adl kitab, Vartan Paann
Akabi Hikayesi adl mahall zellikler tayan hikayesi bu tarzda yazlm eserlerden
bazlardr.15
Estetik nesir de, dilin sadelemesi amacyla devlet adamlar ve aydnlar tarafndan
yaplan almalara ramen, bu yzylda varln devam ettirmitir. nceki yzyllarda Hoca
Sadeddin, l, Veys, Nergis ve Nb tarafndan temsil edilen ar ssl nesir ise bu
dnemde, yazlan baz dibace, takriz ve mektuplar dnda rabet grmemitir. Tezkire, tarih,
mneat gibi eski nesir trleri bu asrda muhteva ve ekil bakmndan baz deiikliklere
uramtr. Klasik tarzda tezkire yazm zellikle 19. yzyln ikinci yarsndan itibaren ihmal
edilmitir. Dnemin nemli tezkireleri arasnda efkatin Tezkiresi, Esat Efendinin Salimin
tezkiresine zeyl olarak yazd Bae-i Safa-enduzu, Fatn tarafndan kaleme alnan
Htimetl-Ear ve eyhinin Vekayiul-fuzalasna zeyl olarak yazlan Fndkll smetin
Tekmilet-akaik fi Hakk Ehlil-hakaik adl eseri saylabilir. Dnemin nemli
vakanvisleri Mtercim Ahmet Asm, anizade Mehmet Ataullah, Sahhaflar eyhizade
Mehmet Esat Efendi, Ahmet Cevdet, Ahmet Lutfi gibi isimlerdir. Edeb tr olarak gelenekteki
yerini ksmen de olsa koruyan mneat, Muharrert- Hussiyye-i kif Paann mellifi Akif
Paa, Mntehabt- srn sahibi Mehmet Sadk Rifat Paa, sr- Kenann yazar Maral
Kenan Bey, Mehmet Memdh Paa, Abdlkerim Nadir Paa, Ali Rza Paa gibi nesirciler
tarafndan bu asrda temsil edilir. Dnemin sanatl slupla yazlan sefaretnameleri ise
Abdurrahim Muhip, Mehmet Refi, Bozoklu akir gibi mellifler tarafndan kaleme alnr.16
Bu asrda bir grup air tarafndan, kaybolmaya yz tutan klasik iir zevkini, eski
ihtiaml dnemlerine kavuturma arzusuyla Encmen-i uar denilen bir topluluk teekkl
edilmitir. 1861-1862 yllar arasnda stanbulda Hersekli rif Hikmetin evinde Sal gnleri
yaplan bu toplantlar yaklak alt ay boyunca kesintisiz olarak devam etmitir.17 Arkada
sohbetleri havasnda sren encmenin mdavimleri arasnda Hersekli rif Hikmet Bey,
Osman ems Efendi, Mehmed Lebib Efendi, Ziy Bey (Paa), Nmk Kemal, Hoca Slih
smail nver, XIX. Yzyl Divan iiri, Ankara niversitesi Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Dergisi,
C.XXXII, Say: 1-2, Ankara 1988, s. 135.
15
Hasan Kavruk, Mensur Hikayeler, Trk Edebiyat Tarihi, C. II, s.663-664.
16
Menderes Cokun, Estetik Nesir Trk Edebiyat Tarihi, C. II, s.667-669.
17
Hasan Aksoy, Hersekli rif Hikmet Bey, Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi (DA), stanbul 1998,
XVII, 233-235.
14
Nil, Konieli Ms Kzm Paa, brhim Hlet Bey, Recizde Mehmed Cell, Deli
Hikmet, Mustafa Refik Bey, Memdh Fik Bey, Leskofal Glib, skdarl Hakk Bey,
Slih Fik Bey, Mustafa zzet Efendi, gibi dnemin nemli airleri vardr. Toplantya her
hafta srekli katlanlarn yannda zaman zaman mahfelin atmosferinden istifade etmek
amacyla topantya katlanlar da vardr. Sdullah Rmi Bey, Mustafa Eref Paa, rfan Paa,
Mustafa smet Efendi vb. isimler bunlardandr.
Metin Kayahan zgl, toplulukla ilgili yapt doktora almasnda encmene katlan
airleri bir araya getiren sebepleri alt maddede izah eder. Buna gre; soy, doum ve
memuriyet gibi baz sebeplerle Rumeli ile olan balar, ayn meslek grubunda almalar,
ekseriyetinin i temayle sahip olmas, ounluunun ayn konaklarn mdavimi ve ayn
devlet byklerinin himayeleri altnda bulunmalar, ayn dergh ve tekkelere devam etmeleri,
uradklar kahvehane ve meyhanelerin ayn olmas encmen mdavimlerini ayn at altnda
toplayan sebeplerdir.18
Tanpnarn, Osmanl iirinin son pleiad olarak nitelendirdii19 Encmen-i
urnn reisi Leskofal Glibtir. Onun ynetiminde gerekleen bu toplantlarda klasik iir
zevki iyi olan ve eski kltre in airler, yazdklar yeni iirleri okurlar, bunlar zerinde
deerlendirmelerde bulunurlard. iirleri okuma ii, meclisin en gen yesi Nmk Kemale
havale edilmiti.20 bnlemin, samim bir ortamda gerekleen bu toplantlarn amacn ve
ilevini u ekilde belirtir: En mhim mebhis, en latf fkart, en rh-nevz er o mahfel-i
edebde iitilirdi. Yakas yrtlmam, bikri izle edilmemi szler, o merd-i suhandan sudr
ederdi.21
Leskofal Glibin, gen airlere, iir yazma konusunda ve nceki dnem airlerinden
zellikle Nil-i Kdime nazire yazmalar konusunda tavsiyede bulunduu bilinmektedir.22
Toplantya katlan airlerin dvnlarna bakldnda ekseriyetinin Nil-i Kdime nazire
yazd ve edeb zevk bakmndan onu rnek aldklar grlmektedir. Bu anlamda encmenin
btn airlerinin baarl olduu sylenemez. Ancak dnemin klasik iir zevkini devam ettiren
en gl airlerinin bu topluluk iinden kt da unutulmamaldr.
Encmen-i uar mdavimleri, bir taraftan rnek aldklar 17. asr airlerinin
kullandklar dil imknlarn, tasavvuf lgatinin remizli ve Sebk-i Hindnin orijinal
mazmunlu lisann; dier taraftan, geen asrda balam yerlileme gayretlerinin tercihi olan
konuma dilini; bir baka taraftan da XIX. asrn ikinci yarsnda Hoca Tahsin Efendi, brahim
Metin Kayahan zgl, XIX. Asrn zel Bir Edebiyat Mahfeli Olarak Encmen-i uara, Hacettepe niversitesi
Sosyal Bilimler Enstits (Yaymlanmam Doktora Tezi), Ankara 1988, s.134-160.
19
Ahmed Hamdi Tanpnar, a.g.e., s. 261.
20
Hersekli rif Hikmet, Dvn, (Haz. bnlemin Mahmud Kemal), stanbul 1335, s.21.
21
Hersekli rif Hikmet, a.g.e., s.16.
22
smail Hikmet Ertaylan, a.g.e., s.97.
18
Ethem Pertev Pasa, Behet Efendi gibi yenilik emaresi tayan airlerden inasiye ulaan bir
izgide sosyal hayatn ve asri fikirlerin dilini kullanrlar.23
bnleminin Araplarn Sk- Ukzna benzettii bu toplantlar 1861 ylnn
sonlarna kadar dzenli olarak devam etmitir. Bu tarihten itibaren st ste gelen hadiselerden
dolay yava yava dalmaya yz tutar. Yazd hicviye yznden Manastrl Slih Nail
encmenden kovulur. Ardndan encmenin reisi olan Leskofal Glibin Austos 1861
ylnda memuriyet vesilesi ile Trablusgarba gitmesiyle encmen reissiz kalmtr. Mbeyn
kitbetinden karlan Ziya Beyin (Paa) Kbrs Mutasarrf yaplmas, brahim Hakknn
uzun sre devam eden sinir hastalnn akl hastalna dnmesi, nce Osman emsin
babas Seyyid Mehmed Emin Efendinin, ardndan Memdh Fikin babas Mustafa Mazlum
Fehm Paann lmesi encmenin dalmasna sebep olan baz olaylardr.24 Dalan topluluk
yeleri bir daha toplanamamtr.
Bu topluluun, bilinenin aksine iirde eskiyi tam olarak temsil etmedii de ileri
srlmtr: Aralarnda dvn iirini baz ynleriyle tenkit hatta tahkir edenler, eski iire
nev-zemin bir yol amaya alanlar, hece veznini, halk iiri tarzn ve sade Trkeyi
benimseyenler, iirlerine gelenekte olmad ekilde balk koyanlar, yeni temalar arayanlar,
zellikle siyas-itima konularla ilikisi olan kavramlar, hatta Franszca birtakm kelimeleri
kullananlar bile vardr25 gibi ifadeler encmen yelerini eski airlerden ayran baz
zelliklerine dikkat ekilmitir.
Metin Kayahan zgl, Osmanlnn Son Encmen-i uars, Trk Edebiyat Tarihi, Ankara, 2006,C.III,
s.90-91.
24
Encmen-i uar, DA, stanbul 1995, XI, 180.
25
a.g.mad., a.g.e, XI, s.180.
23
BRNC BLM
OSMAN EMS EFEND,
EFEND, HAYATI ve ESERLER
A. HAYATI
1. Ad ve Mahlas
Asl ad Osman Nreddin olmakla birlikte Fatn Tezkiresinde ismi Osman Nr
eklinde gemektedir.26 lk zamanlarda iirlerinde Nryi, daha sonralar ise gne
anlamna gelen ems mahlasn kullanmtr. Dvnda az olmakla birlikte Nr mahlas ile
yazd iirler (r. Dvn, 276, 338, 404, 415, 544, 566) de vardr. air, mahlas deiikliine
gitmesinin sebebini u beytinde belirtir:
Pertev-i tndan ey ems itdiim-n itibs
Ydigr aldm bu ismi emsi-i Tebrzden
Dvn, 511/5
Fatn Tezkiresinde bu mahlasn Osman emse mrebbsi tarafndan verildii
bilgisi yer alr.27 Ancak bu mrebbnin kim olduu kaynaklarda yer almaz. Bu mrebbnin
kendisine intisap ettii eyhlerden birisi olmas muhtemeldir. airin ems mahlasn
almasnn sebebini, yukardaki beyitten istidll edenlerin olduunu syleyen bnlemn
Mahmud Keml, bunun tarikat mahlas ya da tarikattaki bir mertebenin ad olabilecei
ihtimalininin de gz nnde bulundurulmasnn gerekliliine dikkati eker.28
Fatn Dvud, Htimetl-ear, (Haz. mer ifti) Kltr ve Turizm Bakanl Yay., TY., s.421; Hseyin
Vassaf, zel ktphanesinde Manastrl Fik Bey ait olan bir mecmuada Osman emsin baz iirlerinin
zerinde Bedestn Osmn Nr yazsnn bulunduunu belirtir. (bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy-y
Ebrr erh-i Esmr- Esrr, (Haz. M. Akku, A. Ylmaz), stanbul 2006, I, 175.); Sleymaniye Ktphanesi.
Kemal Edib Krkolu Blm nr.68deki yazmann katalog bilgilerinde ise Osman emsin knyesi
yanllkla Merhum Osman emseddin el-skender el-Kdir el-veys Hazretleri eklinde gemektedir.
mlalar birbirine yakn olan el-skdar kelimesinin yerine el-skender kelimesi kullanlmtr.
27
Fatn Dvud,a.g.e., s.421. Tezkirede Osman emsin mahlas ems olarak gemektedir.
28
bnlemin, bu bilginin dipnotunda Osman emsin halifeleri zzi Efendinin, Bedreddin, kr Efendinin,
ihbddin, Sadeddin Sheylin, Sheyl, Ispartal Hafz Bekir Efendinin de Necmdddin Tarkat
mahlaslarna sahip olduklarn belirtir. (bkz. bnlemin M. Kemal nal, Son Asr Trk airleri, stanbul 1988,
s.1799.)
26
2. Doumu, Ailesi ve ocuklar

Osman ems Efendinin doum tarihi ve yeri konusunda kaynaklar gr birlii
ierisindedirler. Buna gre, 23 Mart 1814 (1 Rebiulhir 1229) aramba gn stanbul
Hocapaa Mahallesinde dnyaya gelmitir.29 Sefne-i Sfde kaynak gsterilmeden
skdarda doduuna dair baka bir rivayetin olduu kaytldr.30
Ey ems irer nisbetimiz l-i Resle
Mensb- pen-gh- der-i dr- emnz
Dvn, 327/7
beytine baklrsa, Osman emsin nesebi Hz. Peygambere kadar gitmektedir. airin, baz
kaynaklarda knyesinin nnde Seyyid ifadesinin bulunmas bunu dorulamaktadr.
Mesel; Sefne-i Evliyda knyesi e-eyh es-Seyyid Osmn Nreddn ems el-veys elKdir Hazretleri31eklinde gemektedir. Ayrca hem kendisinin hem de babasnn mezar
tanda yer alan ifadeler de airin seyyidliine iaret etmektedir.
Ailesi hakkndaki bilgiler, kaynaklarda geen birka cmle ve mezar talarnda
bulunan yazlardan ibarettir. Babas Muhasebe Nezreti Esham Kalemi memurlarndan Hoca
Emin Efendi diye mehur Seyyid Muhammed Efendidir. Hoca Emin, Halvetiyye eyhi
Kuadal brahim Efendi Hazretlerine intisap ederek 23 yl inziva hayat yaam ve 18
Zilhicce 1277 (27 Haziran 1861) tarihinde 83 yanda iken32 vefat etmitir. Kabri skdar
Karacaahmet mezarlnda Osman emsin kabrinin de bulunduu aile kabristanndadr.
Mezar kitbesinde Osman ems Efendinin yazd u tarih ktas bulunur:
Vlidim Seyyid Muammed mtehir ce Emn
nzivda gdi old cy firdevs-i bern
Geldi nh-- felekden fevtine tr-i ems
Mnteh-y sade old menzil-i rul-Emn
Eshm ulefsndan ve ar-i Nakbend riclinden Derv Omn ems Efendnin
pederi Mnzev Efend mermu r- erfi in Ftia. Sene 1277.
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 171; Hseyin Vassf, Osman ems Efendi, Mahfil Mecmuas, sy. 28,
Safer 1341, s.87; Bursal Mehmed Tahir, Osmanl Mellifleri, stanbul 1333, II, 154; Ahmed Sf, Sefne-i
Sf,, slam Aratrmalar Ktp., nr. 050247 (Fotokopi nsha), XI, 1324; bnlemin M. Kemal nal, S.A.T..,
s.1796; Nihat Azamat, Osman ems Efendi, DA, stanbul 2007, XXXIII, 473.
30
Ahmed Sf, Sefne-i Sf, XI, 1324.
31
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy., I, 171.
32
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy., I, 171.
29
Annesinin ismi erfe Ftma Hanmdr. 1291 (1874) senesinde vefat etmitir. Kabri
Karacaahmet mezarlnda einin yanndadr. Mezar tanda Osman emsin u tarih ktas
yer almaktadr:
Vlidem yan erfe Fma nm be-a
Old b-ek vl- ramet-ba- time
ndi nh-k- felekden fevtine tr-i ems
ev ile Allh diy gdi erfe Fma
Merm Mnzev Muammed Emn Efend zevcesi ve Derv Omn ems
Efendnin vlidesi merme mafrn leh nm r- erfi in Lillhil-Ftia. Sene
1291.
Osman emsin evlilii konusunda en geni bilgi Son Asr Trk airlerinde
verilmektedir.33 Buna gre Osman ems kere evlenmi; ilk evliliinden iki kz ocuu
dnyaya gelmitir.34 Kimlii konusunda bilgi bulunmayan bu hanmyla geimsizlii
sebebiyle ayrlmak durumunda kalan Osman ems, ikinci evliliini Safranbolulu ie
Hanmla yapmtr. airin uzun bir sre birlikte olduu ve ahlakndan memnun kald ie
Hanm 1297 (1880)de vefat etmi, bunun zerine de vefatndan birka yl nce hizmetini
grmesi iin mridlerinden birinin yal annesiyle evlenmitir. Osman emsin evlendii bu
son hanmn ahsiyeti hakknda da kaynaklarda hibir kayt bulunmamaktadr. Aile
mezarlnda bu hanmlardan yalnzca ie Hanmn kabri vardr. Mezar kitbesinde u tarih
ktas yer alr:
Bu refam ie nm ecel cmn ip
Gitdi ol gl-zra kanda old aynn criye
Ddi meh burcndan an fevtine tr-i ems
ie dda cennetde de old criye
ey Omn ems Efendini zevcesi merme r- erifesi in el-Ftia. Sene
1297.
33
34
bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1800.

bnlemin, Osman emsin ilk evliliinden bahsederken u anekdotu anlatr: Kendinden menkul olduuna
gre genliinde bir gn tenha bir sokaktan geerken kardan gen ve gzel bir hanm zuhur ederek
tella yzn rter. Efendi, bu afifane tavr kalben takdir eder. Aradan hayli zaman getikten sonra ebeveyni evlenmek iin srar ederler. Bir kadnla izdiva itdirirler. Zifaf gecesi geline dikkat edince mukaddema
grd hanm olduunu anlar. Bundan iki gzel kz doar. By evlendirilir, vaz'- haml esnasnda
vefat eder. (bkz. bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1800.)
10
Kaynaklara gre Osman emsin Ense, Ftma Servet ve Sadberg adlarnda kz

vardr. Fatma Servet Hanm Bb- Ser-asker Rznamesi Ketebesinden mer Lutf
Efendinin zevcesidir. Hmile iken 1276 (1859) senesinde vefat eder. Karnndaki ocuk hl
hayatta olduundan definden sonra iki gn boyunca mezar banda beklenir. Osman emsin,
dne dne redifli manzumesini, duyduu bu derin zntyle yazd, Hseyin Vassf ve
bnlemin tarafndan sylenir.35 Mezar tanda Osman emsin u tarih manzumesi bulunur:
Firkat v-veylet kim duterim Servet anm
Vaz- aml eyler iken gdi cihndan h vh
a- mucemle yazld fevtine tr-i ems
Fma Servet cinn ld ngeh cilve-gh
arb-ne-i mire Araycbas Dervi Omn ems Efendinin kermesi ve Bb Ser-asker Rz-nmesi Ketebesinden mer Luf Efendnin zevcesi merme ve
mafretn leh nm, r- erfesi-n el-Ftia. Sene 1276.
Osman ems,
h bu dehr ire am- iftir
Bkdi belim mylarm ld a
Fmama asret idp emimi
Eyledi cn u dilimi itir
Dvn, 381/I
drtlnde ve
Uurdum andelb-i b- mrm Fmam ey ems
Ki mur- lne-i b- cinn u ar- r itdim
Dvn, 440/7
beytinde Ftma Servet Hanm kaybetmenin derin hznn dile getirir.
Kz Ense Hanm ise 20 Muharrem 1280 (7 Temmuz 1863) ylnda ok kk yata
iken verem hastalndan vefat eder. Mezar tanda Osman ems Efendinin u manzumesi
bulunur:
35
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 173; bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1800. Hseyin Vassaf,
Sefnenin baka bir yerinde bu iirin Osman emsin, kerimesi Sadberg Hanm iin yazdn syler. (bkz.
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 187, 101 nolu dipnot.)
11
ayflar kim kermem bu Ense

Gp dnydan old a ensi
Zamn- fevtine ems old tr
Ense nm adr ensi
arb-ne-i mire Araycbas Dervi Omn ems Efendinin kermesi merme
ve mafretn leh nm r- erfesi-n el-Ftia. Sene 20 Muarrem 1280.
Dier bir kz da Sadberg Hanm olup o da gen yata vefat etmitir. Osman ems
Efendi, vasiyeti zerine kendisinden nce vefat eden bu kznn mezarna defnedilmitir.36 Bu
yzden Sadberg Hanmn aile kabristannda mstakil bir mezar ta bulunmamaktadr.
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliyda Sadberg Hanmn Osman emsin manev kz olduunu
ve ayn zamanda Osman emsin halifesi kr ihbeddin Efendinin ei olduunu
yazmaktadr.37 Nihat Azamat da Trkiye Diyanet Vakf slam Ansiklopedisindeki Osman
ems maddesinde bu bilgiyi aynen tekrar eder.38 Ancak baka kaynaklarca desteklenmeyen,
kr Efendinin Osman emsin damad olduu ile ilgili bilginin yanl olduunu
dnyoruz. Zira yukarda belirtildii gibi Osman ems, kendisinden nce vefat eden bu
kznn mezarna defnedilmitir ve dolaysyla aile mezarlnda Sadberg Hanma ait mstakil
bir mezar ta bulunmamaktadr. Ayn hazrede Sadberg adnda baka bir hanmn daha
mezar vardr ki o da Osman emsin halifesi kr Efendinin eidir. kr Efendinin
hanmn mezar tanda bulunan Osman emse ait manzum ktada, onun Osman emsin kz
olduu ile ilgili bir iaret bulunmamaktadr. Dolaysyla Hseyin Vassfn verdii bu bilginin
dikkatsizlikten kaynaklanan bir yanllk olduunu sylemek mmkndr. Osman emsin bu
hanm hakknda yazd manzum kta yledir:
kr Efendi zevce-i pki bu musine
Bir mihr-i imet idi ki ol iffet-itinh
adr Efendi duter-i pki idi dai
adberg mala idi ley be-nm vh
36
airin, ilk zamanlar mezar tann yan tarafna hkolunan ve sonradan kaldrlan mezrn rava-i rvn
bulurlar diyerek balayan manzumesinin Dernundan ciger-prem grenler msrann bu hadiseye iaret
ettiini Osman emsin halifesi kr Efendi bildirmektedir. (bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 180, 97
nolu dipnot.)
37
38
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 189.

Nihat Azamat, a.g.mad., XXXIII, 473.
12
Bir pk-dil saba melek-alet idi kim

dem beerden oldna eyler itibh
Rencr olup iridi ana emr-i irci
B-bhe old cennet-i rvna r-be-rh
Ey ems vat-i fevtine tr-i tm olur
adberg itdi cennet-i mevy cy-gh
bnlemin, Osman emsin, kz Ense Hanmdan olan Mustafa Eref adnda bir
torununun varlndan bahsetmektedir.39 Krkolu ise Mustafa Erefin Sadberg Hanmn
olu olduunu yazar.40 Ancak mezar tandaki ifadeler, Mustafa Erefin, Osman emsin
halifesi kr Efendinin ve ei Sadberg Hanmn olu olduunu gstermektedir. Dolaysyla
bu ocuun Osman emsin torunu olmadn sylemek mmkndr. 14 yanda iken
veremden vefat eden Mustafa Erefin mezar tanda Osman ems Efendinin u tarih ktas
bulunmaktadr:
Gp on drt yanda nr- aynm Muaf Eref
Teverrmden iridi adne old menzili Refref
Sirikim cevheriyle ems yazdm fevtine tr
ehden azm-i firdevs itdi y h Muaf Eref
adr Efendinin afdi ve adberg nmn madm Eref Efendi rh- erfin elFtia. Sene 13 Rebiul-evvel 1297.
3. Tahsili
Osman emsin tahsil hayatna nerede balad ve hangi hocalardan ders ald
konusunda kaynaklarda neredeyse hibir bilgi bulunmamaktadr. Yalnzca Sefne-i Evliyda
geen tahsl-i ibtidde bulunup, temn-i maet fikriyle, al-rivyetin Hocapaada ttn
ticretiyle itigl ve maa-haz yine bir taraftan tahsle devam etmilerdir.41 ifadelerine
baklrsa airin medrese eitimi ald anlalr. Bu ifadelerden ayrca eitim grd
medresenin, ticaretle urat Hocapaa Mahallesine yakn bir yerde olduu da tahmin
edilebilir.
bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1800 (2 nolu dipnot.)
Kemal Edib Krkolu, Semeler, s.36.
41
39
40
13
Osman emsin iirlerine gz gezdirildiinde onun Arapa ve Farsa iir yazacak

kadar bu dilleri iyi bildii ve ayrca slam ilimlere vakf olduu anlalmaktadr. Son Asr
Trk airlerinde Osman ems Efendinin Arapa ve Farsa bilgisi ile alkal unlar
kaytldr: Edebiyat- Frisye'ye bi-hakkn vkf olduu gibi Arab lisnndaki srdan da
hakkyla istinbt- mn ederdi. Hatt Ziy Paa, Osman Efendinin kermetine kn
olmam lzm gelse kendinin Arapa okuduunu bilen olmad halde hepimizden iyi Arapa
bilmesinden dolay kn olurum, dermi.42
Osman emsin eitimi ile ilgili son olarak Kemal Edip Krkolunun
deerlendirmelerini kaydetmek gerekir: Osman emsin, bir yandan zamannda mmkn
olan elde etmek, dier yandan da kendini yetitirmek suretiyle gerekli tahsili grm, zt
kabiliyetini gelitirmi olduuna iirleri hittir ve dostluk kurduu zevtn ona gsterdikleri
sayg balca burhandr.43 Bu bilgiye gre, kaleme ald iirleri ve dostlarnn kendisine
gsterdii ilgi, Osman emsin eitimi konusunda nemli bir ipucudur.
4. Mezhebi
air, Hanefi mezhebine bal olduunu,
- rdeyem amm anf-mehebem
Dvn, 683/II
msrayla aka ifade eder. Bunun yannda Yap Kredi Ktphanesi Sermet ifter Blm
435 numaradaki nshann ba sayfasnda Osman ems, mezhebine de vurgu yaplarak
ems Nreddn el-anefiyy meheben, el-veysyy mereben44 eklinde tantlr.
5. Meslei, Grevleri ve Seyahatleri
Osman ems bir sre Hocapaada ttnclk iiyle uramtr. Ttnclk yapt
srada bir yandan da vaktini bo geirmeyerek ilim tahsiline devam etmitir.45 Ttn satt
dkkn riflerin toplanma merkezi haline gelmitir. Cmertliinden dolay dkknna
gelenlere bedava ttn verdii ve bu yzden sermayeyi tkettii sylenir. Hatta birgn
dkknna gelen Bekta bir dervi, grd bu cmertlik karsnda Osman emse
dkknn ne zaman atn sorar. ki ay evvel ald cevabn alnca dervi: Dkkn
ayda kapatrsan, zararla kapatrsn. Alt ayda kapatrsan, sermayeyi tketirsin. Bir sene
44
Yap Kredi Ktp., Sermet ifter, nr. 435, vr.1b.
45
42
43
14
devam edersen, sermayen kadar borca girersin. diye Osman emse tenbihte bulunmutur.
Osman ems Efendi sonradan Alt ayda sermayeyi tkettim. diyerek derviin hakl ktn
sylemitir.46
Ttnc dkknn kapattktan sonra bir sre Maliye Kalemine devam eden Osman
ems, 1261 (1845) ylnda Bedestende Mbyaa Kitbetine memur olarak tayin olunur.47
Darphane-i mire Araycbalk grevinde de bulunan air, buradan yz kuru maala
emekliye ayrlr.48 Namk Kemal, Osman emsin yetmi yalarnda yani yaklak olarak 1299
(1881-82) senesinde Darphane-i mireden emekliye ayrldn bildirmektedir.49 Osman
emsin bir sre Sadrazam l Paa ile birlikte Dvn- Hmyn Kalemine devam ettii
belirtilse de50 onun kadim dostlarndan Eski Dahiliye Mstear Cell Beyin olu Ali Fuad
Bey, bu sylentiyi bnlemin Mahmud Kemale u ekilde anlatr:
Osman ems [Efendi] Ali [Paa] ile Dvn Kaleminde bulunmad. Hocapaa
Mahallesinde komuluk ettiler. Paa, Dvnda iken efendi, Maliyede idi. Ali [Paa] Osman
Efendi, sen Maliyeyi terk et. Babliye devam et, temeyyz edersin. Maliye aklm, esnaf
yeridir. diyerek Babliye devam iin tevik eylediini kendinden iittim. Seyr slk
devresi olduu iin Bablye deil, beyt-i lye gitmekten bile mtevakki idi51
Osman ems Efendi bir sre sonra skdarda Nalac Halil Efendi Dergh
yaknndaki evinde 1300 (1882-83) senesine kadar inziva hayat yaam ve orada insanlar
irat etmekle megul olmutur. Bu inziva hayatndan sonra Bursaya giden Osman ems
Efendi, burada on sekiz gn kalmtr. Ardndan stanbula dnerek halifesi eyh zz
Efendinin skdarda Debbalar Mahallesindeki evinde on sekiz gn geirerek tekrar
Bursaya dnmtr. 1306 (1888) senesine kadar ara sra stanbula gidip tekrar Bursaya geri
dnmek suretiyle zaman geirmitir. Osman emsin Bursaya gidi sebebi kaynaklarda farkl
ekillerde yorumlanmtr. Hseyin Vassf, bu seyahatin manev bir iarete gre
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 173. Bu anekdot Son Asr Trk airlerinde Ali Fuad Beyden naklen
verilmektedir. (bkz. bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1797) brahim Alattin Gvsa, Osman emsin
ttnc dkkann sekiz dokuz ay ilettiini bildirmektedir. (bkz. brahim Alattin Gvsa, Trk Mehurlar
Ansiklopedisi, stanbul, 1945-1946, s.367.)
47
Fatn Dvud, a.g.e., s.421.
48
Ahmed Sf, Sefne-i Sf, XI, 1324. Kzlar Ense ve Servet Hanmlarn mezar talar zerindeki Darphane-i
mire Araycbas Dervi Osman ems... ifadesinden anlalaca zere kzlarn vefat tarihleri olan 1859
(1276) ve 1863 (1280) tarihlerinde bu grevde bulunmutur.
49
Necmeddin Halil Onan, Namk Kemalin Tlm-i Edebiyat zerine Bir Risalesi, Ankara 1950, s.34.
50
Hseyin Vassf, Osman ems Efendi, Mahfil Mecmuas, sy. 28, evval 1341, s.87-88. Hseyin Vassaf,
mecmuann 36. saysnda bnleminin nakline dayanarak bu yanll dzeltmitir.
51
46
15
gerekletiini ve orada nice l gnlleri dirilttiini sylerken,52 Sefne-i Sfde Osman

emsin Bursaya zorunlu olarak gnderildii ve sonradan bundan terhis edildii ifade
edilir.53 Ancak Son Asr Trk airlerinde Osman emsin Ali Fuad Beye gnderdii 1
Zilhicce 1303 (31 Austos 1886) tarihli mektubun suretine yer verilmi ve orada air, Bursa
seyahati bahsine gelince ne zehb- devletleri gibi ihvn- b-safann harekt- n-becsna
mebn ve ne btn btn terk-i vatan etmek cihetine mbteni olmayup dieri dim zuhrta
tebiyetle imrr- zaman etmekde olduum misill bu defa dahi mbtel olduum emrz-
sadriyenin istifs emrinde
emr-i nebevsinin zuhruna tbi olarak Bursa ehr-i
kadminin bir kesinde nemengh- mekn ederek .
54
diyerek Bursaya yapm olduu
seyahatin sebebini, ekmi olduu gs hastal olarak bildirimitir.55 1306 (1888)

senesinde stanbula dn yapan Osman ems, bir sre Tunusba civarnda kiralad bir
evde oturmu, ardndan tand hsaniye Mahallesindeki evinde hayatnn sonuna kadar
yaamtr.56
Dvnda yer alan Ey vsa-i bid Mabd- Tel msra ile balayan 27 beyitlik
nate gre Osman ems Efendi, hac yolculuu yapm ve Medine-i Mnevvereyi ziyaret
etmitir. Ancak bu yolculuun ne zaman yapld ile ilgili kaynaklarda bilgiye
rastlanamamtr. Muhtemelen Osman ems, eyhi Kuadal brahim Halvetnin amda
ikamet ederken, stanbuldan gelen mridleriyle birlikte 1262 (1846) tarihinde yapt hac
ziyaretine57 kendisi de katlmtr. Ravza-i Mutahharann sanatl bir ekilde tasvirinin
yapld bu iirde Osman ems, uzun zamandr ektii bir skntnn, Hz. Peygamberin
kabrinin ziyaret edilmesiyle hallolduunu dile getirmektedir:
Bir derde ki ben dmi idim ayli zamndr
Olmazd benim derdime bir kimse dev-s
Grdm seni n mehedie geldim iridim
Buldum seni bu trbede ayyen u adr
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 176-177.

54
Bu mektubun aslna, ktphanelerde yaplan mkerrer aratrmalara ramen ulalamamtr.
55
56
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 177; bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1798. Sefne-i Evliyda Osman
emsin, vefat srasnda skdar Selimiye mahallesinde bir evde oturduu kaytldr. (bkz. Hseyin Vassf,
Sefne-i Evliy, I, s.178.)
57
Nihat Azamat Kuadal brahim Efendi DA, stanbul 2002, XXVI, 469.
52
53
16
Oldum kerem-i lufula bir laada mahar

Buldum yeni bir r vcdumda ser--p
Dvn, 41/18-20
6. Vefat
Kaynaklarn ouna ve mezar tanda yazl olan kayda gre Osman ems, 18
Cemaziyelhir 1311 (27 Aralk 1893) tarihinde vefat etmitir. Hseyin Vassf, emsin 18
Cemaziyelevvel 1310 (8 Aralk 1892)da vefat ettiini, Osman emsin halifesi Sadeddin
Efendiden duyduunu sylemektedir.58 Kabri skdarda, Horasanl dervi Karaca Ahmed
Sultan Trbesinin kar tarafnda ve az aasnda bulunmaktadr. Vasiyeti zerine
kendisinden nce vefat eden kz Sadberg Hanmn mezarna defnedilen Osman emsin
kabri demir parmaklk iinde ve st aktr. Ba tarafndaki mermer mezar tann zerine
Kdir gl ve onun altna veys tac ilenmitir. Ayak tanda ise herhangi bir yaz
bulunmamaktadr. Mezar tanda:
Ecille-i ricl-i Kdiriyyeden ve veys-mereb es-Seyyid e-ey Omn
Nreddn ems Efendi aretlerini abr-i erfleridir. Sinn-i erfleri 82, tr-i veldetleri,
1229 f-urreti Rebu-n yevm-i ehrenbe. rtilleri 1311, 18 Cemiyel-ir yevm-i
ehrenbe. ifadesi bulunmaktadr.
Mezar tann yan tarafnda bir zamanlar, Osman emsin;
Mezr rava-i rvn bulurlar
inde emii ayrn bulurlar
Dvn, 217/1
matlal gazelinin yazl olduu mermer bir levhann bulunduu rivayet edilir. Hseyin Vassf,
bu levhann sonradan zz Efendi tarafndan bilinmeyen bir sebebe binaen kaldrldn
syler.59 Ancak bnlemin bu levhann byk bir frtnada dp krld iin kaldrldn
belirtir.60
airin vefatna skdarl Talat u tarih ktasn yazmtr:
ems-i devrn mahar- fey-i ark-i dir
Yani hem-nm- Cenb- Cmi-i nam- ud
60
58
59
17
Eyleyince lem-i lhta ngh intil

d istible erv- uff- evliy
Mala- ems-i aat ey-i ren-dil idi
Nr aard vech-i pkinden greydi dim
nziv-ghn ziyret eyleyp erbb- l
Etmemek bil degildi itiyr- inziv
Mrid-i feyy idi hem de san erbbna
Nam u nerin r- cn eylerdi erbb- nh
Vadete dir olan ebytn emli yo
Himmete dir olan r yet b-riy
Eyledi ond r- pk-i Abdldiri
Bunca demler himmet-i prnesin itdi rec
Elli yl seccde-i irdda old mum
Eyledi teln-i esrr- ar-i Kibriy
obetinden fey alanlar ol veys-merebi
Oldlar heb vl- a trik-i ubb-i siv
tdiler urb- Ebd-Derdda tevd-i trb
Na- pkin nal idp ba zre erbb- vef
Srrn tads ide her dem udvend-i afr
Eyleye abrin metf- udsiyn ub u mes
Rletinde Mevlev alat didi trini
Eyledi Omn Efendi azm-i dergh- be (h. 1311)61
61
Hazne-i Fnn Mecmuas, sy. 42, (Mart 1312), s.248-249.
18
7. Tarikati, Silsilesi,
Silsilesi, eyhleri ve Halifeleri
Osman emsin tasavvuf ve tarikatlere ilgisi kk yalarda aile evresinde
balamtr. Babas Seyyid Muhammed Emin Efendi, Nakibend tarikatine bal bir dervi
idi. Sonradan Halvetiyye eyhi Kuadal brahim Efendiye intisap ederek, 23 yl inziva hayat
yaam ve bu yzden mnzevi lakabyla tannmtr. Sefne-i Sfde geen Tark-i
tasavvufa meyl-i ztsi olduundan62 ifadesinden de anlalaca zere tasavvuf hayata
zat meyli bulunan Osman ems Efendi, genliinde evinin yaknnda bulunan Nakibend
eyhlerinden smail Efendinin mridi olmu, smail Efendinin 1255 (1839) tarihinde vefat
etmesi zerine babasnn da eyhi olan Halvetiyyenin abnyye kolu eyhi Kuadal brahim
Efendiye intisap ederek seyr u slke balamtr. ntisabndan yedi sene sonra 1262
(1846)de brahim Efendinin vefat zerine:
Siy ba in cm- lebi un emse kim
Virdigi ol bde-i te-nir elvirmedi
Dvn, 676/5
beytini syleyen Osman ems, kendisini irat edecek baka bir mrid arayna girmi ve
nihayet 1264 (1847) senesinde Kdiriyye eyhlerinden Abdrrahim-i nyev ile tanmtr.
Abdrrahim Efendi, Osman emste grd byk istidadn yannda az miktardaki gururunu
gidermek amacyla kendisine odun krcl grevi vermitir. Verilen bu grevi
memnuniyetle kabul eden Osman ems Efendi, mridinin yannda yedi sene kalarak seyr
slkn tamamlamtr.63 Sleymaniye Ktp., Tercman Bl., nr.272de kaytl yazmaya gre
Osman ems Efendi 1266 (1850) tarihinde hilafet almaya muvaffak olmutur.64 Bu bilgiye
gre Osman ems, eyh Abdrrahim-i nyev ile tanmasndan yaklak iki yl sonra seyr
slkn tamamlayarak ondan hilafet alm, ancak eyhinin yanndan ayrlmayarak bir sre
daha ona hizmet etmitir. Abdrrahim-i nyev Hazretlerinin 1273 (1856-57) ylnda
vefatndan sonra skdarda bulunan evinde insanlar irada balayan Osman ems,
Abdlkdir-i Geylannin ruhaniyetinden feyz alarak veyslik makamna erimitir.
Osman
ems,
yukarda
bahsedildii
gibi
nce
Nakibendiyye,
ardndan
Halvetiyyeden seyr u slke balam, son olarak eyh Abdrrahm-i nveyye intisap
ederek Kdiriyye tarikatinde seyr u slkn tamamlayarak irada mezun olmutur. veyslik

64
ecere-i Tayyibe-i Silsile-i Tarkat, Sleymaniye Ktp., Tercman, nr. 272, vr. 6b. bnlemin de bu tarihi
dorulamaktadr. ( bkz. bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1796.)
62
63
19
makamna da ulaan Osman ems Efendi, feyz ald her tarikatin isimlerini dvnnda
zikretmektedir. Aada verdiimiz manzumede Osman ems, tasavvuf cephesinin
ekillenmesinde katk salayan aamalar, tarikat isimlerini zikrederek srasyla belirtmi; son
olarak hatm-i seyr-i l-mekn ifadesini kullanarak seyr slkn Kdiriyyeden
tamamladn beyan etmitir. Son iirde ise veys olduunu sylemektedir:
Bir grp dery-y vadetde mevc- kereti
Eyledim idrk esrr- bedan celveti
bhesiz buldum fen-y ada srr- alveti
alvetyem alvetyem alvetyem alvet
Seyr idp na- cihn Nabendden yn
Geri ldm dirden atm-i seyr-i l-mekn
Vadet esrrn ki bildim alvetden b-gmn
Dvn, 682/ I-II

***
n grp dervi oldum prim Abdl-diri
diryem diryem diryem dir
Grdm ol yzden tecell-i ud-y diri
Dvn, 683/I
***
Glde buldum esrr- veys
veysyem veysyem veys
Ki oldum an Leyl vu ays
Dvn, 684/I
Tarikatler genellikle, biri Hz. Peygamberin, Lafza-i Celli telkin ettii Hz. Eb
Bekire, dieri Kelime-i Tevhdi telkn ettii Hz. Aliye nisbet edilen iki asl silsileyi kabul
ederler.65 Zikr-i hafyi tercih eden Hz. Eb Bekire bal silsilelere Bekr Silsile; zikr-i
cehryi kabul eden Hz. Aliye bal silsileler de Alev Silsile adyla anlrlar. Kdiriyye
tarikati de Hz. Aliye ulaan tarikatlerdendir. Kdiriyyenin Enveriyye kolunun messisi
65
Mehmed Ali Ayn, Tasavvuf Tarihi, (sad. Hseyin Rahmi Yananl), stanbul 1992, s.241.
20
Osman ems Efendinin tarikat silsilesini Sleymaniye Ktphanesi Tercman, nr. 272de
kaytl bir yazmadan reniyoruz.66 Sz konusu yazmann kim tarafndan kaleme alnd
bilinmemektedir. Silsilenmeye gre Osman ems, Nakbendlii genliinde bir sre mridi
olduu eyh smail Efendiden, Halvetlii Kuadal eyh brahim Efendiden, Kdiriyyeyi
ise eyh Abdrrahim-i nyevden devralarak hepsini kendisinde birletirmi ve Enveriyye
diye bilinen tarikat kolunu tesis etmitir. Ancak kaynaklarda Osman emsin Kdiriyye
tarikati dndaki tarikatlerden halifelie nil olduuna dair bilgi bulunmamaktadr. Seyyid
Muhammed Hoca Efendinin Tasavvuf, Tarikatlar ve Silsileleri adl eserinde ise Osman
emsin silsilesi, Kdiriyye tarikati gz nnde bulundurularak ele alnmtr.67 Bu bilgilere
gre Osman ems Efendinin silsilesi u ekildedir:
66
67
1.
eyh Ebu Muhammed Muhyiddin Abdlkadir el-Geyln (.561/1166)
2.
eyh Seyyid Abdlvahhab
3.
eyh Seyyid Muhammed Gavs
4.
eyh ah Muhyiddin
5.
eyh Seyyid Hasan
6.
eyh Seyyid Slih
7.
eyh Seyyid Bkr
8.
eyh Musa
9.
eyh Muhammed
10.
eyh Tahir
11.
eyh Hseyin
12.
eyh Ahmed
13.
eyh Muhammed
14.
eyh Yahy
15.
eyh Zhid
16.
eyh Bakeddin
17.
eyh Muhyiddin
18.
eyh Abdlvahhab
19.
eyh Hamid
20.
eyh Hasan
21.
eyh Ali
22.
eyh Abdurrahman el-Mevsl
ecere-i Tayyibe-i Silsile-i Tarkat, Sleymaniye Ktp., Tercman, nr. 272.

Seyyid Muhammed Usta, Tasavvuf, Tarkatlar ve Silsileleri, stanbul 2005, II, 301-303; Osman emsin
silsilesi iin ayrca bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 155-156.
21
23.
eyh Seyyid Hac Ahmed erif
24.
eyh Abdlvahhb- Sud
25.
eyh Abdlcelil-i Bitlis (. 1160/1747)
26.
eyh Hac Hasan- irvn (.1202/1788)
27.
eyh Abdrrahim-i nyev (.1273/1856)
28.
eyh Seyyid Osman Nreddn ems el-veys (.1311/1893)
a. eyhleri
Osman emsin tasavvuf eitiminde u isimler etkili olmutur:
1. eyh smail Efendi
Kaynaklarda smail Efendinin hayat ile ilgili bilgiler olduka snrldr.
Sleymaniye Ktp. Tercman Bl. 272 noda kaytl olan silsilenmeye gre smail Efendinin
knyesi E-eyh smail bin Abdullah en-Nakibend el-stanbli olup,68 buna gre smail
Efendinin babasnn ad Abdullahtr. Ayn silsilenmede smail Efendinin, Sar
Hafzzde lakabyla tannan Kayserili el-Hac Ahmed Behetden hilafet ald belirtilir.
Osman ems, genlik yllarnda smail Efendinin sohbet halkasna katlarak ona mrid
olmutur. Osman emsin burada ka yl hizmet ettii bilinmemektedir. smail Efendi, 1255
(1839) senesinde vefat etmitir.69
2. eyh Kuadal brahim Efendi
Halvetiyye tarikatinin abnyye kolunun eyhlerinden olan brahim Efendinin tam
ad, brahim bin Mustafa e-a'bn el-Halvet olup Aydnn Kuadas ilesine bal nar
kynde 1188 (1774) tarihinde dnyaya gelmitir. brahim Halvet Anadolu'nun eitli
ehirlerinde ilim tahsl ettikten sonra stanbul'a giderek, Ftih'te Feyziyye Medresesine
yerlemitir. Burada Emn Efendiden ders almaya balayan brahim Halvet, bir mddet
sonra Ftih'te Atpazar derghna gemi ve orada Halvet-abn tarikatinin pirlerinden
Beypazarl Ali Efendinin ders halkasna katlarak kendisine intisap etmitir. Riyazet ve
mcahade ile megul olarak seyr u slukunu tamamlayan Kuadal, eyhi tarafndan irat
grevi ile Msra gnderilmitir. Ancak burada bilinmeyen baz sebeplerden dolay Kavalal
Mehmed Ali Paann ricas zerine stanbula geri dnerek bir sre Fevziyye Medresesinde
ikamet etmitir. Ardndan Aksaray Sineklibakkaldaki tekkede, tekkenin yand 1248 (1832)
senesine kadar irat grevinde bulunmutur. Yangnn ardndan tekkenin yeniden inas iin
68
69
ecere-i Tayyibe-i Silsile-i Tarkat, Sleymaniye Ktp., Tercman, nr. 272, vr.6b.
22
yaplan tekliflere Bundan sonra seyr u slk husus sohbetlerde devam eder, artk tekkelerde
eski feyiz kalmamtr. cevabn verir. Dergh yandktan sonra Beyaztta kiralad bir evde
yaklak bir yl kalan Kuadal, Fatih'te bir ev satn alarak oraya yerleir. Hacca gitmek zere
stanbul'dan ayrld 1259 (1843) ylna kadar yaklak on yl, etrafna toplanan insanlar
husus sohbet halkalarnda irat eder. Hac farizasndan sonra Medine-i Mnevvereye
geerek, orada da bir mddet kalan brahim Halvet, ardndan am'a yerleerek burada
yaklak yl kalr. am'da kald sre iinde imknlar nispetinde hizmete devam eder.
1262 (1846) senesinde stanbuldan gelen mridleriyle birlikte ikinci defa Medineyi ziyaret
eden Kuadal, Mekkeye giderken yolda vefat etti.70
Tekkeye yer vermemesi, seyr u slk tekke dnda bulunduu her mecliste
srdrmesi, ilim renmeyi seyr u slkn yars kabul etmesi gibi konular Kuadalnn
tasavvuf anlayna getirdii yeniliklerdendir.71
3. eyh AbdrrahimAbdrrahim-i nyev
eyh Abdrrahim Efendi, nyelidir. Soyu Hz. mere dayanr. Dedeleri
Buharadan gelerek nye kasabasn kurmulardr. Ailesi Mftizdeler diye tannmaktadr.
Abdrrahim Efendi ilk tahsilini nyede dedesinin yaptrd Mft Medresinde alm,
ardndan gen yata stanbula giderek orada tahsilini tamamlamtr. O srada hac yolculuu
iin stanbula urayan eyh Hac Hasan- irvan ile tanm ve kendisinden Kdiriyye
tarikati hilafetini almtr. eyh Abdrrrahim Efendinin Sineklibakkal semtinde oturduunu,
maietini if-i erf72 yazarak kazandn ve kendisine devlet grevi verildii halde kabul
etmediini Hseyin Vassf, tf Efendi adndaki yal bir zattan duyduunu yazmaktadr.73 5
Rebulhir 1273 (3 Aralk 1856) tarihinde vefat eden eyh Abdrrahim Efendinin naa nce
Aksarayda Kara Mehmed Paa Camii yannda bulunan kabristana defnedilir. Ancak daha
Geni bilgi iin bkz. Bursal Mehmed Tahir, Osmanl Mellifleri, I, 151-152; Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy,
IV, 111-119; Yaar Nuri ztrk, Kuadal brahim Halvet, Hayat, Dnceleri, Mektuplar, stanbul 1982;
Nihat Azamat Kuadal brahim Efendi DA, stanbul 2002, XXVI, 468-470.
71
Nihat Azamat, a.g.mad., DA, XXVI, 269.
72
Tam ad e-if bi-tarfil-hukkil-Mustafa olan eser, Kad yaz (. 544/1149) tarafndan kaleme alnmtr.
Kad yaz bu eseri, Resul-i Ekremin yceliini, ona gsterilmesi gereken saygy, bu saygda kusur edenlerin
durumunu anlatmak amacyla 535 (1140) ylnda yazmtr. Yazld tarihten itibaren slam dnyasnda geni
yank uyandran bu eser zerinde erh, haiye ve tercme eklinde pek ok alma yaplm, medreselerde
rencilere, camilerde halka okunmutur. Ayrca dman tehlikesinden, amansz hastalklardan ve afetlerden
korunmak amacyla evlerde bulundurulmutur. (Geni bilgi iin bkz. M. Yaar Kandemir, e-ifa, DA,
stanbul 2010, XXXIX, 134-138.)
73
70
23
sonradan yolun tesviyesi srasnda naa Aksaray Valide Camii hazresine nakledilmitir.74
Osman emsin, eyhi hakknda yazd tarih ktas u ekildedir:
Silk-i pk-i dirni bir muaam mridi
Pr-i menzil aret-i Abdrram-i nyev
dir-meslek veys-mereb ol av idi kim
Runa tam iderdi r- pk-i Mevlev
lim u rif ki nad-i li olmd an
Maz- urn u mfd- Manev v Menev
h- ilm-i fen hen-eh-i mlk-i be
dimi olsa sez idi Emr-i Dihlev
Mridim idi ar-i ada ol merd-i ud
amd lillh oldum ol suln- a pey-revi
rci emri ile itdi rc- l-mekn
Ddi man mlkine nr- cemli pertevi
Didiler ey ems trin up in aer
tdi seyr-i l-mekn Abdrram-i nyev (1273)
Dvn, 736
b. Halifeleri
Osman ems Efendi, Kdiriyye tarikatinin Enveriyye ubesini tesis etmi ve
Abdlkadir-i Geylanden sonra tarikatin pr-i snsi (ikinci pir) olarak anlmtr. Hseyin
Vassf Sefne-i Evliyda Osman emsin kurduu bu ubeyi ayr balk altnda
deerlendirirken, Harrzde M. Kemaleddinin Tibyn Vesilil-hakik adl mehur
tarikatler ansiklopedisinde, M. Sdk Vicdannin Tomr- Turuk- liyye adl eserinde ve
Ahmed Sfnin Sefne-i Sf isimli eserinde bu ube ile ilgili herhangi bir bilginin
74
bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1796 (2 nolu dipnot).
24
bulunmamas dikkat ekicidir. Abdlkadir-i Geylnnin Bzl-eheb75 lakabna nisbetle

evresi tarafndan Bzl-enver (ok parlak ahin) diye tannm76 olan Osman ems
Efendi, tekye eyhliine iltifat etmemi, mridlerini skdardaki evinde irat etmitir.
Sefne-i Evliyda Hseyin Vassf, bu durumu kendilerinin zahir-i halde hankah yoktu.
Fakat her mridinin kalbini hankah- ak ittihaz etmi idi.77szleriyle ifade etmektedir.
Mridi Kuadal brahim Halvetnin tekkesi yandktan sonra yeni bir tekke ina edilmesi
teklifine kar kmasna ve frsatn bulduu her yerde sohbet halkalar kurarak insanlar irat
etmesine baklrsa78 Osman emsin de bu konuda eyhinin yolundan gittii sylenebilir.
Namk Kemalin kimseye inbe vermekle uramaz..79 ifadesiyle and Osman
ems Efendinin bilinen halifeleri ise unlardr:
1. Muhammed Bedreddin zz
zz Efendi
1259 (1843)da Nidenin Bereketlimaden nhiyesinde doan zz Efendi, ilk
tahsilini memleketinde tamamladktan sonra 1280 (1863-64) tarihinde stanbula gelmitir.
Babas tarafndan tutulan zel hocalardan ders aldktan sonra devlet dairesine giren Bedreddin
zz Efendi, 1292 (1875) tarihinde girdii Zabtiye Nezreti Mektb Kalemindeki
memuriyetinin ardndan Erzurum, Van, Hakkri vilayetlerinde evkaf muhasebecilii
grevlerinde bulunmutur. Ankara Vilayeti Evrak Mdrlnde ve son olarak ehremaneti
Meclis-i dare Baktiplii grevlerinde bulunduktan sonra 1295 (1878)te Osman ems
Efendiye intisap eden zz Efendi, 1299 (1882)da memuriyetten istifa ederek vaktini
eyhinin sohbetlerine katlarak geirmitir. Mbtel olduu ikiden, eyhine intisap ettikten
sonra kurtulan zz Efendi, 1303 (1886) senesinde seyr u slkn tamamlayarak Osman
ems Efendiden hilafet almtr. eyhinin vefat zerine alt ay kadar skdardaki evinde
oturduktan sonra ihvannn sraryla 1311 (1893-94) senesinde Salkmstteki Aydnolu
Tekkesi eyhliini kabul ederek tekkeyi tekrar ihya eden zz Efendi, burada yirmisekiz yl
dar kmayarak inziva hayat yaamtr. zz Efendi, uzun boylu, iman, uzun sakall,
pembe yzl, alak sesle konuan, insanlara ikramda bulunmay seven bir zatt. Zikir
esnasnda yerine gre uygun hakikatlerden bahseder ve genellikle cemiyetlerde Kadir tac
75
Abdlkdir-i Geylnye, karlat kimseleri hemen tesiri altna ald iin Bzullah (Allahn ahini) ve
el-Bzl-eheb (avn karmayan ahin) lakab verilmitir. (bkz. Sleyman Uluda, AbdlKdir-i
Geyln, DA, stanbul 1998, I, 235)
76
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 178; a.mlf., Osman ems Efendi, Mahfil Mecmuas, sy.29, RebiulEvvel 1341, s.112; bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1798; Kemal Edib Krkolu, Semeler, s.23.
77
78
Nihat Azamat, a.g.mad., DA, XXVI, 269.
79
Necmeddin Halil Onan, Namk Kemalin Tlm-i Edebiyat zerine Bir Risalesi, s.33.
25
giyerdi. 16 Cemaziyelevvel 1338 (6 ubat 1920) tarihinde vefat eden zz Efendinin kabri
skdarda Aziz Mahmud Hday Camii hazresindedir. Vefatna skdarl Talat u tarihi
dmtr:
zz Efendi nil-i izz-i huzr ola (1338)80
Ayn zamanda air olan zz Efendinin iirlerinde kulland mahlas Bedrdir.
Aadaki manzume ona aittir:
Varm yamaya virdim serv-i nzm ben bugn
almad bir kr u rm elde varm bsbtn
Bezm-i vulat urna cn virdiim ayb olmasn
Anber-i zlfle geldi bama byle cnn
Grmedim ben sen gibi bir ve-kr ey meh-li
Varsa gelsn sylesn ketm itmesn nev-i benn
l yad bitrd cism u cnm el-emn
l teraum ba in eyle bir laa skn
T ezelden bar yan ken old m
em-i mla dikilsn bama adan stn
Ser-i ladim stine tarr idersem am degil
Bedr-i zr dili ene ileyhi rcin81
2.
Ebubekir Sdk Necmeddin Efendi
1283 (1866-67) senesinde Nakibendiyye tarikatine mensup olan Hac Muhammed

Efendi isminde bir zatn olu olarak Ispartada dnya gelmitir. Annesinin ad dile
Hanmdr. lk tahsilini memleketinde tamamladktan sonra 13 yanda iken stanbula gelen
Bekir Efendi, o sralarda grd bir ryada Hz. Peygamberin Seni bana Osmanm getirir.
hitabna mazhar olmutur.82 Yllarca arad Osman ems Efendiyi nihayet 19 yanda bulan
zz Efendinin hayat ve ahsiyeti ile ilgili geni bilgi iin bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 190-196;
Kemal Edib Krkolu, Semeler, s.28-29.
81
stanbul Sleymaniye Ktp., Kemal Edib Krkolu Bl., nr. 502, s.127.
82
80
26
ve kendisine intisap eden Bekir Efendi, 3 Cemziyelevvel 1308 (15 Aralk 1890)de hilafet
aldktan sonra eyhinin yanndan ayrlmayarak vefatna kadar ona hizmet etmitir. eyhinin
vefatndan sonra bir sre daha stanbulda kalm, ardndan 1312 (1894-95) senesinde
Ispartaya dnerek orada bir sre mahrec eitimi vermi, ardndan glya ticareti ile
uramtr. Bunun yannda kendisi tarafndan ina edilen derghta irat faaliyeti ile megul
olmutur. stanbulda Aydnolu tekkesi eyhi olan Sadeddin Sheyl Efendinin vefat zerine
mridlerin umum arzusuyla 1343 (1924-25) ylnda stanbula gelerek tekke ve zaviyelerin
kapatld 30 Kasm 1925 tarihine kadar bu tekkede irat faaliyetlerine devam etmitir.
Tekkelerin kapatlmasnn ardndan Haseki Hastanesi karsnda bulunan Keihatun Camii
imaml grevine getirilen Bekir Efendi, 4 Kasm 1942 tarihinde 76 yanda iken vefat
etmitir.83 Hseyin Vassf, Bekir Efendinin kiilii hakknda u bilgileri verir: Osmn
emsi temsl edecek kbiliyyette, edb, rif, zarf bir zttr. Uzun sal, tatl dilli, yeil sarkl
olup, sakallar uzuncadr. Osmn ems Efendiye mbihtir. Hfzas kuvvetli olup, azzinin
l-yuad gazellerini bil-tekellf okuyuverir.84
3. Saded
Sadeddin Sheyl Efendi
Sadeddin Sheyl Efendi, 15 abn 1280 (25 Ocak 1864) senesinde domutur. Bir
zamanlar turuculuk yapt iin Turucu Sadeddin Efendi diye mehur olmutur. 18
yanda iken Osman emse intisap etmi ve Kdiriyye db ile seyr u slkn tamamlad
halde eyhinden hilafet alamamtr. Osman ems Efendinin vefatnn ardndan zz
Efendiye tecdd-i beyat ederek ondan hilafet almaya muvaffak olmutur. Aydnolu Tekkesi
eyhi zz Efendinin irtihalinden sonra, yaklak 2 yl Aydnolu Tekkesinin postniinliini
yapmtr. Sadeddin Sheyl Efendi, 7 Rebulhir 1343 (5 Kasm 1924) aramba gn 63
yanda iken vefat etmitir. Mezar skdarda Selimiye Camii karsnda olup mezar tanda
u ifadeler yer alr:
Ecille-i ricl-i diriyye v veysyyeden es-Seyyid e-ey Osmn Nreddn
ems ve Muhammed zz Bedreddn Efendiler aartnn alfe-i bil-alar es-Seyyid eey Muhammed Sadedn-i Sheyl uddise srruhu aretlerinin merad-i lleridir.
Veldetleri: 15 abn 1280, yevm-i Cuma. rtilleri: 7 Rebul-ir 1343 yevm-i
aramba.85
Geni bilgi iin bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 198-199; Kemal Edib Krkolu, Semeler, s.30;
Rifat Okudan, Aydnolu Tekkesi Son Postnini Hafz Bekir Necmeddin Sdk, Tasavvuf: lm ve
Akademik Aratrma Dergisi, sy. 19/8 [2007], s.265-295.
84
85
Geni bilgi iin bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 199-200.
83
27
4. Ali Srr Efendi

1269 (1853)da Bursa Setbandaki abnye derghnda doan Ali Srr Efendi,
baba tarafndan Ahmed Gazz, anne tarafndan da Erefolu Rumnin soyundan gelmektedir.
lk tasavvuf eitimini babas Galip Efendiden almtr. Babasnn vefatndan sonra Osman
ems Efendiye intisap ederek seyr u slkn devam etmeye almsa da, eyhinin de
vefatyla yarm kalan etimini, zz Efendiden tamamlayarak Kdiriyye icazeti almtr. Daha
sonra Gazz Efendiye beyat etmitir. Bir sre Bursada ncirli derghnda, ardndan byk
dedelerinin znikte bulunan derghnda, son olarak da Gazz derghnda postniin olan Srr
Efendi, grev yapt tekkelerde hem abn hem Kdir ayinlerini icra etmitir. eyhine
duyduu derin sevgiden dolay sk sk stanbula giden Ali Srr Efendi, yine bu sebeple
stanbulda bulunduu 28 Safer 1322 (14 Mays 1904) tarihinde zikir halkasnda Y H
ismini okuduu srada yere derek vefat etmitir.86 Mezar, Osman ems Efendinin de
kabrinin bulunduu hazrededir. Mezar tanda u ifadeler bulunur:
Eref-zde-i Rm aretlerini evld- kirmndan Bursada Amed azz
dergh- erfi post-nini olup Aydn-zde derghnda en-y ikirde sm-i H tilvetiyle
teslm-i r iden ey Srr Efendini r-n el-ftia. Sene R. 1320 (H. 1322).
Uzun boylu, sar sakall, ela gzl, tatl iek bozuu bir tene sahip olan Srr Efendi,
ayn zamanda mehur bir hattattr. Mevlev eyhlerinden Bursal Zeki Dede ile ran
hattatlarndan hatt- talikte icazeti bulunan Srr Efendi, Osman ems Efendi dvnn hatt-
talikle yazmtr.87
5. Muhammed kr ihbeddin
ihbeddin Efendi
Hayat ile ilgili detayl bilgi bulunmayan kr Efendi, Sleymaniye Ktphanesi
Tercman blm 272 numaral silsilenmeye gre 1250 (1834-35)de domutur. Osman
ems Efendiye intisap ederek 1306 (1889) ylnda hilafete nail olmutur.88 Sefne-i Evliyda
kaytl olan, kr Efendinin, Osman emsin damad olduu ile ilgili bilginin89 yanl
olduu yukarda izah edilmiti. kr Efendi 26 Rebulevvel 1324 (20 Mays 1906) tarihinde
vefat etmitir. Mezar tanda u ifadeler bulunmaktadr:
Geni bilgi iin bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 197-198; Mehmed emseddin, Ydigr- ems: Bursa
Derghlar, (haz. Mustafa Kara-Kadir Atlansoy) Bursa 1997, s.113-114, 217-220; bnlemin M. Kemal nal,
Son Hattatlar, stanbul 1970, s.623-625; Abdrrezzak Tek, Bursada Kdir Tekkeleri, Uluda niversitesi
lahiyat Fakltesi Dergisi, XIX/1, (Bursa 2010), s.153-154.
87
88
ecere-i Tayyibe-i Silsile-i Tarkat, Sleymaniye Ktp., Tercman, nr. 272, vr.6b.
89
Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 180 (97 nolu dipnot).
86
28
"Ecille-i ricl-i diriyye v veysyyeden eyu-uy Omn Nreddn ems

Efendi aretlerini alfesi ve al- udsiyye-i mrdnelerinin mahar- tmm e-ey
es-Seyyid Muhammed kr ihbeddn Efendi aretlerini r- erfleri in el-Ftia.
26 Rebul-evvel 1324, Leyle-i Ahad, sat: 7."90
8. ahsiyeti
Osman emsin sohbet halkasna katlarak onu yakndan tanma frsat bulan kiiler
tarafndan d grnne ynelik yaplm tasvirler, ayn zamanda onun evresiyle ilikisi ve
karakteri hakknda da bilgiler vermesi asndan nemlidir. Kendisiyle grtn ifade
eden Ahmed Sfye gre Osman ems Efendi, yapt riyzet ve mchade neticesinde fiziki
olarak son derece zayf bir zatt.91 Hseyin Vassf da bu bilgiyi dorular nitelikte beline
takt kemeri grdn ve bunun bir ocuk kemeri kadar ufak olduunu ifade eder.92
Osman ems Efendi, az seyrek ve uzun beyaz sakall, vcudu kemikli, uzun boylu, yz biraz
uzunca bir zat olup genellikle fes giyer; zerine yeil yemeni sarar ve bazen de Mevlev
sikkesine benzer Kdir tac giyerdi.93 Yanna gidenler sohbetinin lezzetinden bkmazlard.
Dima diz st otururdu. Osman ems nkteli ve latifeli konumay seven bir zatt.94 Sk sk
Allah korkusundan gzlerinden ya akar ve syledii szler, Kurnn srlarna dair ve hadsi eriflerle alkal olduu iin son derece etkili idi.95 Kendisiyle birka defa grmek
istemesine ramen bu arzusu gereklememi olan bnlemin, Osman emsin kiilii ile
alkal olarak unlar syler: Hazret-i ems, zhiren ve btnen mmetin ekbirinden
maduddur. Her hl u hareketi Snnet-i Seniyyeye mstenid idi, rh- Hakda ihrz
eyledii mertebe-i uly, mlkt ile teerrf edenlerce malmdur. ems-i dil-szn
bilrsin kadrin ol demde kim/ kde urbn- t-i a olup medfn olur buyuran o ems-i
kemlin, ulvv-i kadrini erbb- basret, dima takdr ve cn u dilden tevkr etmidir.96
emsin, devlet byklerine kaside yazmam olmas da onun ahsiyeti ile ilgili
ipucu vermesi asndan zerinde durulmas gereken dier bir noktadr. II. Mahmud, I.
Abdlmecit, Abdlaziz ve II. Abdlhamid devrini yaam olmasna ramen hibirine
medhiye yazmamtr. Nazire olmas muhtemel olan bir iirin son beytinde st kapal olarak
Yusuf Kmil Paaya iaret etmektedir (Dvn, 240). Ayrca Sadrazam Mahmud Nedim
Geni bilgi iin bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 189-190.
92
93
bnlemin M. Kemal nal, S.A.T..., s.1799; Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 177.
94
Vmk kr, Girye-i Mtem, Dersaadet 1327, s.63.
95
96
90
91
29
Paann Tefekkr itmeli de bu cihna bir gelii/ Bramal emeli bilmeli udy kii
beytine yerici tarzda tesdis (Dvn, 690) yazmtr. Osman ems, dnemin yaygn tabiriyle
ikbal peinde komamtr. Nitekim Sadrazam l Paann, kendisini defalarca Bb-
liye davet teklifine muhtemelen;
Bb- a meft iken her laa ehl-i cete
ltic ly mdr marr ch- devlete
Dvn, 649
beytiyle karlk veren emsin makam ve mlke deer vermediini Namk Kemal de u
ekilde belirtir: Biraz yzmze baksa ikbl zamannda bamza karrdk. dbrmzda bizi
arad. kblimizde yanmza uramadktan baka davetlerimizi de kabl etmedi. Bugn
vkeldan olmaa iktidr, istidd meydanda iken mebdi-i neetinden beri Darphane-i
mireden verilir ikiyzelli kuruluk bir maatan baka hazineden verilecek bir hizmet kabl
etmemitir. Hatt evhir-i mrnde Darphane hizmetinden bile istif ederek yetmi yanda
iken vcdunun kuvvetiyle kiff- nefsini tahsle balamtr.97
97
Necmeddin Halil Onan, Namk Kemalin Tlm-i Edebiyat zerine Bir Risalesi, s.33-34.
30
B. EDEB AHSYET
Bir airin edeb ahsiyetini tam olarak ortaya koyabilmek, airin hayat ile ilgili geni
bir bilgiye sahip olunmas, airin btn eserlerinin ortaya karlarak detayl bir ekilde
incelenmesi ve yetitii evrenin edeb-sosyal ortamnn iyi bilinmesi ile mmkndr. Osman
ems gibi Encmen-i uar topluluunun en hrmete deer airinin hayat hakkndaki
bilgilerimizin yetersiz olmas, dvn dndaki eserlerine tamamen ulalamam olmas gibi
sebepler airin edeb portresinin tam anlamyla ortaya karlmasn zorlatrmaktadr. airin
halen ulalamam olan dier eserlerinin de ortaya karlmas halinde edeb cephesiyle ilgili
yeni ve orijinal bilgiler elde edilebilecektir. Biz burada Osman emsin edeb ynyle ilgili
nce airin hayat hakknda bilgi veren kaynaklarda geen deerlendirmeleri sunacak,
ardndan zerinde altmz dvndan hareketle baz mlahazalarda bulunmaya alacaz.
Osman ems Efendinin edeb ahsiyeti kaynaklarda genellikle tasavvuf ahsiyeti ile
birlikte deerlendirilmitir. airin air mutasavvflar veya mutasavvf airler arasnda m
saylmas gerektii sorusunu soran Kemal E. Krkolu, iirlerinin tedkikinden
edindiimiz kanaate gre onda stn airlikten gelen engin bir tebli kudreti bulunmasayd
tasavvuf yn bir mazmunlar, remizler, tabirler ve stlahlar ynndan ibaret kalrd. Bununla
beraber stn airlikten gelen engin teblii kudreti yannda evresinin ona gsterdii zamann
hala devam ettirdii hrmetten de anlalaca zere Osman emsin manev ahsiyeti de
edeb ahsiyeti kadar ehemmiyeti haizdir deerlendirmesinde bulunarak onun edeb ve
tasavvuf cephesinin birlikte ele alnmasnn gereklilii zerinde durur.98 Hseyin Vassf ise
airi, Osmanl Mellifleri adl eserinde uar faslnda deerlendiren Bursal Mehmet
Tahiri u szlerle eletirir: Bursal Tahir Efendinin Osmanl Melliflerinde mrn ileyhi
ur faslna yazmasn ho grmedim. Hazret-i eyh ir olmakla beraber, irfnen daha
yksek bir mertebededir. Mteahhirn-i meyihin mmtz, uref-y asrn ser-efrzdr,
makmt- liyeye shibdir.99 Grld gibi Hseyin Vassf, Osman emsin tasavvuf
ahsiyetinin, edeb kiiliinin nnde olduunu belirtir.
Osman ems Efendinin vefatndan yaklak krk yl nce neredilen Htimetl-
er adl tezkiresinde Fatn Dvud, muhibb-i l-i ab bir ir-i ir-in100 ifadesini
kullanarak airin, iirden anlayan biri olduuna ve iirlerinin muhteva bakmndan genellikle
Ehl-i Beyt muhabbetiyle yazldna vurgu yapar. Fatn, bu deerlendirmesinin ardndan

Hseyin Vassf, Osman ems Efendi, Mahfil Mecmuas, sy. 32, (Cemdiyel-hir 1341), s.147.
100
Fatn Dvud, Htimetl-er, (haz. mer ifti) Kltr ve Turizm Bakanl yay., TY, s.421.
98
99
31
airin Nur mahlas ile kaleme ald Gl-zr- vala zb-i gl-i encmen diken/ Det-i
fira lle v snbl emen diken matlal manzumesini rnek olarak verir.
airin krk bir beyitten oluan gnlden gnle redifli iirini hazine-i irfn101
olarak tanmlayan Ahmed Sf, kulland kudret ve selset-i iriyyeleri102 ifadesiyle
Osman emsin iirlerinin, akc olmann yannda mn bakmndan da kudretli olduuna
iaret etmektedir. Ayn manzumeyi vahdet-i vcda dir pek mhim hakyk cmidir
szleriyle ven Hseyin Vassf, Hz. Osman ems, bu encmenin [Encmen-i uar] medr zneti olacak derecede, nazmda da mevki shibi olduuna phe yoktur. Demek ki Cenb-
eyhin kemlt o zaman bile takdir olunmaya balanlmtr.103 demektedir. Sleymaniye
Ktphanesi Kemal Edib Krkolu Blm 10 numaral nshann sonundaki tercme-i
halde Vassf, air iin ak- ilh cidden galeyan idp bu syede ten szler sylemeye
balam104 diyerek iirlerinin ilh akla yazldnn altn izer. Cerde-i Sfiyyedeki
makalesinde de Vassf, mrettep, ve pek kne ve mutasavvfne ve o mertebe irne
dvn vardr105 diyerek yine emsin airliini tasavvuf ynyle birlikte ele alr. Ayn yazar
Sefnede Osman emsin dvnnn batan sona ilh hakikatlerle dolu ve engin bir deniz
olduunu da belirtmektedir.106
bnlemin Mahmud Kemal de lem-i edebiyatta da makm ldir. Er- bedisn
-bilerek- tedkik edenler, urnn ser-mednndan olduunu itiraf ederler.107 diyerek Osman
emsin sanat bakmndan birinci derece airler arasnda olduunu belirtir. bnlemin gibi,
mbalaadan kanan ve devrin hemen btn airlerini yakndan tanyan bir ismin Osman
ems hakknda byle bir deerlendirmede bulunmas, emsin edeb cephesi hakkndaki
tereddtleri bir nebze azaltabilir. Ayrca dne dne ve gnlden gnle redifli iirleri
rnek veren bnlemin, airin Fars Edebiyatnn yannda Arapa eserlere de vakf olduunu
belirtir.
Kemal Edib Krkolu ise Osman emsin, eyhliinin airliine mye, airliinin
de eyhliine sye olduunu, hem airlerin hem de ariflerin takdir edecekleri beyitleri yazan

Ahmed Sf, a.g.e., s.1337.
103
104
Sleymaniye Ktp., Kemal Edib Krkolu Bl., nr.10, s.166.
105
Hseyin Vassf, eyh Osman ems Efendi Hazretleri, Cerde-i Sfiyye Mecmuas, sy. 75, (18 Muharrem
1332), s.286-287.
106
107
101
102
32
bir air olduunu, az olmakla beraber Farsa ve Arapa iirler de yazdn ve bu iirlerin
yazldklar dillerin selkasna uygun ve mnca dolgun olduunu ifade etmektedir.108
Yukarda verilen deerlendirmelerden Osman emsin, iirden anlayan bir air
olduu, iirlerinin kne ve mutasavvfne tarzda yazld,
iirlerinin mnca dolgun
olduu ve devrin ileri gelen bir airi olduu sonucunu karmak mmkndr. Bu
deerlendirmelerden sonra Osman emsin, dvnnda kendi airlii ve iiri hakknda ipucu
verecek beyitlere gz atmak gerekiyor. Klasik Trk airleri evrelerinde grdkleri her
varla edeb bir dikkatle baktklar gibi, iirlerine veya genel bir ifadeyle sanat ve edebiyata
ayn titizlikle bakmay bilmiler; iir ve edeb yazlarnda iir ve sanatla ilgili grlerini iir
diliyle ifade etmilerdir.109
Bilindii gibi hemen her klasik Trk airi dvnnda iirleri hakknda baz
deerlendirmelerde bulunurlar. Genellikle mbalaal ifadelerle verilen bu deerlendirmeler,
ayn zamanda airin iirden ne anlad ve iirin nasl olmas gerektii konusunda ipular
vermesi bakmndan da nemlidir. Gelenee sk skya bal olan dvn airleri poetik
grlerini genellikle kasidelerin fahriye blmlerinde, mesnevlerin mstakil blmlerinde
ve gazellerin son beyitlerinde verirler. Dvnlarda dank halde bulunan bu grler airin
edeb ahsiyetini tam olarak aksettirmeye yetmese de airin iirden ne anladn ve devrin iir
anlayn bir dereceye kadar gstermesi asndan nemlidir. Osman ems de bu gelenee
uyarak iirlerinde, iirini ve airlik yeteneini eitli sfatlarla vasflandrmaktadr.
Osman emsin dvnda iiri ve airlik tabiat iin kulland baz sfatlar unlardr:
arz- san-ver, eh-svrne ed, kef-i esrr, fey-i seb- b- ikmet, mzb- ikmet,
ilhm- a, san-ver, ayber-i man, acle-i ebkr- ayl-i san, rn-san, san
ilmi h, san-sz, bar-i man, san- tel-i ciger-sz, dd- alem, vf- mani-i
esrr- un, nkte-i rz- lednn srr- urn, me-i abl-beyn, mni-i icz- beyn,
me-i muciz-beyn, gfte-i abl-beyn, r- beyn, merd-i meydn- san, me fey-i
lfir- h- merdn, evc-i ch- ikmet, tercemn, kenz-i pinhn-ne-i rz- maabbet,
esb-i me, me-i zer-peyker, eme-sr- b- ayvn, Ms-i muciz-beyn, a-y me,
me-i d-nm, ayl-i nam- firvn, me-i muciz-dem, hem-ser-i an- gl-istn, ejder-i
Ms, sir-fern, n-efn, l-fir- me, nu- icz, vf- esrr- aby-y vcd,
lisnl-ayb, muciz-dem-i sir-fern-i nu, macn- ikmet, me-i muciz-beyn- fey,
108
109

Divan airlerinin kendi iirleri ile ilgili deerlendirmeleri ve poetik grleri hakknda geni bilgi iin bkz.
Harun Tolasa, "Divan airlerinin Kendi iirleri zerine Dnce ve Deerlendirmeleri", Trk Dili ve
Edebiyat Aratrmalar Dergisi, sy. 1, (zmir 1982), s.16-17; Muhammet Nur Doan, Klsik
Edebiyatmzda Sanat ve iir Felsefesi (poetika), Eski iirin Bahesinde, stanbul 2002, s.101-102.
33
b- ayt- ulmet, zb ir, manm lel-i ikem, mezy-y man, kilk-i a- muciznm, kilk-i o-yende, nkte-dn- rz- a, blbl-i name-ser, silk-i ll-i san, kilki am u leb-d-nm, midd- nu- icz, nkte-fehmn, nkte-senc-i mezy, nkte-i
esrr- mbhem, nkte-i rz- nihn- ayb, nkte-perdz, me-i d-nm, kkl-i prn-ve
ince ayl, zr-ver-i ab, lisnul-ayb esrr-nesini tercemn, rengn, mlk-i nam
af-der-i ib-rn, na- rengn-ab-y san, ebyt- rengn, kitb- n, man-i
mml-kitb, std- ledn, eme-i b- aytvb.
Nat trnde kaleme ald szm redifli kasidesinde Osman ems, iiri ile ilgili
detayl bilgiler sunmaktadr. Nefnin ayn redifli kasidesine nazire olduu anlalan krk
dokuz beyitlik bu manzumede air, szleri iin r- lem ilmini rz- nihn, rea-i b-
ayt- cvidn, snt- Cenb- Msten, nfs- mrdeni r- revn, lb- h-
albe r- n, sumn- fikrimi n kehken, gevher-i ll-i bar-i b-kern, by-
verd-i te-i dil-sitn, dest-i udret me-i te-zebn, ejder-i te-fen u dem-ken, velyet
mesi r-i jiyn, reh-ber-i dervze-i kehfl-emn, kerrb- muaddes-iyn, nkte-dn-
rz- a b-zebn, lisn- l-mekn tercemn, kelm- b-nin bir nin, - ebzinde-dr yr- cn, Cebrali sidrede rabl-lisn, aret-i assn tabr-i dehn,
Muammed vafn memd- n, muciz-beyn, vay-i sumn, ser-nme-i sebulmen, far- aczi nle-i ua-knn, sekr-i a cebesi h u fin, mr- ef, mlk-i
nam af-der-i ib-rn, velyet mlkn ib-zamn, a- Mevln erb-
eruvn, sar- cevher-fen, mcid-i elf u all- man, ba-i ilm-i ryeti aynliyn, cevher-i ilm-i ledn kenzl-man, fer-i sitn, lem-i ayb muaddes bir cihn,
nal-i ezhr- tecell gl-sitn, er u fal- metnini abl-beyn, kef-i nihn, nkte-dn,
al- evveli ayret-resn, r-n, b-bn, arz- l-i k-dn, nat-n, dern,
cinn, aren-y yegn, alt ile taiyyt arman gibi ifadeler kullanmaktadr.
airlik kabiliyetini lafzdan ziyade mn boyutuyla ele alan ems, iirlerini kalbine gayb
aleminden gelen ilham vastasyla sylediini ve ehl-i irfann bu szlerinden istifade
ettiklerini belirtir:
albime ilhm olur ayb leminden sylerem
Kim snt- Cenb- Mstendir szm
Dvn, 472/2
Der-i nammdan olur erbb- irfn mstefd
lb- h- albe r- ndir szm
Dvn, 472/4
34
Szm redifli ikinci kasidesinde de Osman ems, airlii ile ilgili nemli ipular
verir. air bu manzumede de iirinin lafz zelliklerine hi deinmeden dorudan muhtevaya,
yani mnya dikkati eker. ems, szlerini mihr-i dran, mhr-i Sleymn, sumn u
pertev-i mh- eb-istn, te-i ev-i dil-i yam-ger-i cn, hdi-i silk-i hidyet, srr-
Sleymn, bi-i mn- kfr kfr-i mn, reng-i lal-i bri-i kh- Bedan, bir piser
meh-alat-i gs-pern, minserimde bng-i nat-i verd-i andn, asbil-i mh- skker
ev-i insn, iyn- andelb-i h u efn, kif-i esrra pinhn, r- fercm- nesm-i
snbl-istn, sba-i cemiyyet-i ll-i rmmn, pr-i std- kerem-ver-i bostniyn, kfiri mna dehet-ba- fn, sem-i brhme esrr- gl-istn, hem Kelmullh hem Ms-i
mrn, sirn- blna devr-i nrn, lne-i mur- udus s-i uryn, emvc- telum-zi ummn, cmi-i srr u nihn- maz- urn, Cebral-i l-cen- seyr-i ekvn, uvve-i
bz-y udret r-i merdn, istiv-y ar- Ramn, - eb-zindeye ren-ern
eklinde tavsif eder. Bu ifadeler ayn zamanda genel anlamyla klasik Trk edebiyat
airlerinin poetik grlerini gsteren belli bal kavramlardr. Kendisini bir kvlcm olarak
gren air, szlerini parlak gnee benzetir. Yine kendisini ate klnn zerresi kadar
deersiz gren aire gre szleri, Sleymann mhr kadar etkilidir. Osman emsin poetik
grn gsteren en iyi rneklerden biri olduu iin iirin tamamn aaya alyoruz:
Bir erre-peykerem mihr-i drandr szm
erre-i kisterem mhr-i Sleymndr szm
Bir er- ren u kemter cebn-i aram
sumn u pertev-i mh- eb-istndr szm
Kilk-i suryem middm n- dil nam nihn
te-i ev-i dil-i yam-ger-i cndr szm
Meal-i rh- mef- Kabe-i malb benem
Hdi-i silk-i hidyet srr- Sleymndr szm
Bir mey-i seyyle-ba sar- zerrn-tenem
Bi-i mn- kfr kfr-i mndr szm
Bir tif- lle-i sur- girbn-k-i a
Reng-i lal-i bri-i kh- Bedandr szm
35
Sur-ser bir dem-i dni-ver-i drzyam

Bir piser meh-alat-i gs-perndr szm
Andelb-i gl-bn-i gl-en-sery- cebeyem
Minserimde bng-i nat-i verd-i andndr szm
i-i te-zebnyam sevd- aam
asbil-i mh- skker ev-i insndr szm
Serv-i bl-ad ki serv-istn- ayretdir yerim
iyn- andelb-i h u efndr szm
once-i m- plz-i cinn- vulatam
Leb-be-mhrem kif-i esrra pinhndr szm
Bir bey- end - b- madmam ki ben
R- fercm- nesm-i snbl-istndr szm
Bir nihl-i sde-i ll-i riy- vadetem
Sba-i cemiyyet-i ll-i rmmndr szm
Bir gl-istn- hezr-elvn- cism-i mmteni
Pr-i std- kerem-ver-i bostniyndr szm
ule-i tennr- te-z-i N- nciyem
Kfir-i mna dehet-ba- fndr szm
Bir nihl-i ny- pr-bng-i erer bam vel
Sem-i brhme esrr- gl-istndr szm
r- bl-- envr- tecellyem ki ben
Hem Kelmullh hem Ms-i mrndr szm
Bir ayam ki yed-i Msda bn-peykerem
Sirn- blna devr-i nrndr szm
36
Meryem-i pkze-i marem-sery- imetem

Lne-i mur- udus s-i uryndr szm
Bir abb- ek-i em-i - drneyem
Lk emvc- telum-z-i ummndr szm
Bir sevd- noa-i srr- sveydyam ki ben
Cmi-i srr u nihn- maz- urndr szm
Bir bey- beya-i An-y f- udretem
Cebral-i l-cen- seyr-i ekvndr szm
Ber-i ter-i zebn- l-fir- aydarem
uvve-i bz-y udret r-i merdndr szm
dem-i man-y aam dem-i man-y a
stiv-y istiv-y ar- Ramndr szm
ne-i esrrda em-i eb-istn her gice
- eb-zindeye ren-erndr szm
Dvn, 476
Farsa yazd gazelleri, Osman emsin, yukarda iirleri iin kulland vc
ifadeleri hakl karak nitelikte deildir. Krkolunun bu iirler yazldklar dillerin
selkasna uygun, mnca dolgundur110 eklindeki yorumunun aksine, bu iirlerin dier
birok klasik Trk airleri gibi, hner gstermek veya o dilde de nazma muktedir olduunu
ispatlamak amacyla yazldklar izlenimi vermektedir.
Aadaki beyitte yine iirin mnsna dikkati eken air, sylediklerinin ilh
kaynakl olduunu belirtir. Zaten onun, iirlerinde dile getirdii de ilh aktr. Bu beyitte
belagat ilminin temel unsurdan yalnzca beyn ve maaniye yer verip bedi kavramna
deinmemesi airin, szn ssl olmasndan ziyade mnsna nem verdiini gstermektedir:
Beyn- me-i te-zebn- abma ey ems
Fuyt- man em-i mikt- uddandr
Dvn, 157/10
110
37
Bilindii gibi klasik Trk iiri anlam bakmndan farkl yorumlanabilecek bir yapya
sahiptir. Profan (dnyev) iirin kulland dille tasavvuf iirin dili neredeyse ayndr. lk
dnem suf airleri yaadklar manev halleri aktarmak ya da ruhlarnda coan ilh ak
terennm etmek amacyla kendilerinden nce olumu ve belli bir gelenee kavumu olan
din d iir dilini, bu iirlerde geen arap meyhane gibi kelimelere farkl anlamlar
ykleyerek kullanmaya balarlar. Buna mukabil beeri ak dile getiren airler de sfilere ait
kavramlar iirlerinde kullanmaktan geri durmadklar iin szkonusu airlerin iirlerinde
bahsettikleri akn ilh veya beer olduunu kesin olarak sylemek ou zaman mmkn
grnmemektedir.111 Hemen her mutasavvf airin, iirlerinin ehli olmayan kiilerce yanl
anlalma kaygs, Osman emste de gze arpmaktadr. Belki de bu yzdendir ki, o
iirlerinin yaylmasn ve ehli olmayanlar tarafndan okunmasn istememitir. ems, iirlerini
vahdet semasnda gezinen nisan bulutlarna benzetir. Bu bulutlardan damlayan nisan
yamurlar, szlerinden anlamayanlar iin bir zehir iken, irfan ehli iin ise bu damlalar inciye
dnr:
Szm ef-nihda zehr u dery-dilde drr olma
Sem-y vadet zre ebr-i nsn oldmdandr
Dvn, 191/9
Olmayan l ehli fehm itmez kelm- mucizi
Alamaz insn szin ey ems insn olmayan
Dvn, 526/7
beytinde acze dren kelamn (kelm- muciz) irfan ehli olmayanlarn anlamayacan
ifade eden air bu nedenle susmay tercih eder. Zira bu szlerin anlalmas iin bu vadide
dile, sese ve harfe ihtiya duyulmaz; srra vakf olanlar iin bunlarn dilsiz ifade edilmesi
yeterlidir:
Ne mmkin alama emsi
ems nev-y kilk-i iczn
Ki sen rz- dern- ny- Mevlny bilmezsin
Dvn,537/10
B-zebn na ideriz lev-i dile ilm-i ledn
Elde bir kilk-i o-yende zebn istemeyiz
Blbl-i name-seryz o gl-istnda ki ems
Meba-i once-i vadetde dehn istemeyiz
111
Bu konuda geni bilgi iin bkz. Nasrullah Prcevd, Can Esintisi, (terc.Hicabi Krlang), stanbul 1998, s.
295-351.
38
Dvn, 331/10
ol rz kim ister ise ol laf ile dinmez
Dvne dilim bezmine m-nedm ol
Dvn, 429/9
dp b-arf u laf u avt [u] gftr u ma
Bilindi ayb esrr mnd v mnddan
Dvn, 477/66
Tavine cet nedir ey ems bu srr
Erler dimi elel-rifu yekfhlyekfhl-irt
Dvn, 65/13
Sylenmemi mny yani mazmunu bulmak dvn airlerinin ama edindikleri
hususlardan biridir. airler belli bir hayal ve dnce etrafnda ekillenen ve snrl sz varl
ve syleyi tarz ile belirlenen bu iir gelenei ierisinde kendilerine yer edinmek amacyla
daha nce sylenmemi olan ifade etmek istemilerdir.112 Osman ems de bu gelenee
uyarak iirlerinde kendisini yeni mnlar bulan biri olarak grr. Aadaki beyitte, syledii
bu szlerin, gayb leminden kalemine gelen gizli bir dil olarak grdn belirtir:
all- mani-i sanam ki ider uhr
ayb-lisn- kilk-i yedimden lisn- ayb
Dvn, 47/2
ems bu acle-i ebkr- ayl-i san
edd-i pz-y dile my- miynn ekeriz
Dvn, 313/5
Aadaki beyitte de kendisini mn denizi olarak grr:
Benem ol bar-i man ki kenr- sana
Grinr nice mezy as u kimden
Dvn, 501/2
Egeri iriyyetle mbht eylemem dehre
San-perdzl indimde m ile yek-serdir
Dvn, 153/ 43
112
Mine Mengi, Divan iiri ve Bikr-i Mana, Divan iiri Yazlar, Ankara, 2000, s.22.
39
beyti ile kendisinin airlii ile vnmediini ve dahas iir sylemekle suskunluun ayn
olduunu belirten air, devamndaki beyitte kendisini bu kez Hz. Musann unvan olan
Kelm sfat ile vasflandrr; elinde mucizeler gsteren kalem ise, Hz. Musann elindeki
asa gibi bir anda erkek bir ejderhaya dnr:
Kelmem me-i muciz-beyn amm ki destimde
A-y Msi-i mrn gibi bir ejder-i nerdir
Dvn, 153/44
iirlerini yine Hz. Musann Kelm unvanna benzeten ems, airlik yeteneinin
kendisine gayb alemlerinden arz edildiini belirtir:
Ey ems avr- ada eyler kelm ar
Her dem kelm-i abma abl-beyn- ayb
Dvn, 47/7
iirde esas olann mn olduunu her frsatta dile getiren Osman ems aadaki
beyitte kendisinin mn doruundaki gne olduunu syler:
Ben o ems-i
ems evc-i manyam ki diller burcna
Ber urur nr- tecell peykerimden reng reng
Dvn, 400/10
Aadaki beyitte de airlik gcnn farkna varan birok kalem ve dvnn
kskanlktan parampara olduunu syler:
ems ter-i zebnm me-i Fi gibi
Eyledi erda o kilk u dvn k k
Dvn, 399/8
me-i te-zebnmdan ar dd- siyh
anki bir knndur pr-te-i szn gl
Dvn, 424/4
Her sznn kalbine doan Rabbn ilhamlar olduunu belirten air, kendisini sz
stad olarak grr ve bu yetenei ile vnr:
Ey ems muaa benem std- san kim
Her nuuma ilhm- a imdd-resimdir
Dvn, 181/5
40
Sz mnsnn Hayber ehrine tebih edildii aadaki beyitte air, kendisini bu

ehri fetheden Hz. Aliye; elindeki kalemi de Hz. Alinin ift azl klc Zlfikara benzetir:
Fet olur ayber-i man-y san t bize kim
meni bri-i t-i d-zebnn ekeriz
Dvn, 313/3
Manastrl Fike nazire olarak yazld anlalan aadaki beyitte air, iirin sihir
meydana getirme zelliine sahip olmas gerektiinin zerinde durur:
Fi o mh-peykeri tavf ider iken
ir odur ki mesi sir-fern olur
Dvn, 282/V
Vahiy melei olan Cebrailin mnya benzetildii beyitte air, kendisini Cebraili
avlayan bz- ehebe (beyaz doan) benzetir. Bu doann kanatlar ise ilh ak ile
donatlmtr:
Lnesinden eylerem man-y Cibrli ikr
h-bl-i a ile hem-seyr-i bz- ehebim
Dvn, 452/2
ems ulmet lem-i ulmet-sery- r
Nu- icz- beli b- ayvndan ara
Dvn, 358/10
Feyz nurlarnn airlik yeteneine henz arkadalk yaptn belirten air, bu feyizler
sylenmeye baladnda bir damlasnn bile ab- hayat olmaya kafi olduunu syler:
Meydn- gft gda henz ney-svrdr
Eheb-svr- abm in hem-inn- fey
b- ayt- ulmet olur ems reas

Nua gelrse me-i muciz-beyn- fey
Dvn, 359/10-11
Sevgilinin yznden fkran feyizlerden dolay airin kalemi, akn mn
bahelerinde ten blbllere dnr:
41
ems fey-i vech-i dil-dr ile kilk-i ho-demim

Gl-en-i man-y a i-i gysdr
Dvn, 206/5
Mucize etkisi bulunan ift kanatl kalemin azna gelen gayb ilmine dair ince
mnlar Kurnn srrndandr:
me-i muciz-beyn- l-ceneyn azna
Nkte-i rz- lednn srr- urndan gelr
Dvn, 297/6
Osman emsin iirleri iin kulland bir baka sfat da syleniinde tatllk bulunan
anlamna gelen azbl-beyn ifadesidir. Syleniinde tatllk bulunan szleri, akn feyziyle
tasavvuf tarzda taze szler sylemitir:
me-i abl-beyn ems fey-i a ile
Syledi bu ve-i irfnda gftr ter
Dvn, 289/10
air, aadaki beyitte Hz. sann lleri diriltme mucizesini anlamayanlar iin,
kendi iirlerini grmelerini tavsiye eder:
Nidgin bilmezseiz icz- rull eger
me-i muciz-beyn- emsin
ems rn gr
Dvn, 408/10
arabn azap veren acsndan korkanlar airin, syleniinde tatllk olan szlerinden
neelenirler:
Gfte-i abl-beyndan olurlar nee-yb
avf idenler ems tel-i ab- bdeden
Dvn, 508/6
Kendisini muhabbet srlarnn bulunduu hazine olarak gren air, mucizeli
kaleminin kendisine tercman olduunu belirtir:
Kenz-i pinhn-ne-i rz- maabbetsin ki ems
me-i muciz-beyn tercemn olm saa
Dvn, 29/5
42
Osman ems, dvnnda szlerinin hikmetli oluuna da deinir. Yalnz, bu hikmetli

szler klasik Trk iirinde hikem tarz diye bir ekoln de ad olan okuyucuyu dndrnek,
uyarmak amacyla sylenen iirlerden farkldr. O, hikmet kelimesini felsefi anlamda gizli
dnce, bilinmeyen neden, varlklarn ve olaylarn yaratlmasnda Allahn insanlar
tarafndan anlalamayan amac olarak kullanr. air bu hikmetli szlerin kendisine
Peygamberin torunlar Hz. Hasan ve Hz. Hseyinin himmetiyle verildiini belirtir:
aret-i Sbeyn olup hem-dem lisnl-ayb ile
Destime gl-cm- ahb-y kermet virdiler
lmaa muciz-dem-i sir-fern-i nuum
Eyleyp himmet baa macn- ikmet virdiler
Dvn, 142
Aadaki beyitlerde yine air, manzum sz sylemeyi ilh srlar yani hikmetleri
zmenin arac olarak grr:
Gl beyt-i lhdir zebn mzb- ikmetdir
Man-i san fey-i seb- b- ikmetdir
Dvn, 176/1
Meger ol ir ola manm lel-i ikem
Y mezy-y mande taavvuf-marn
Dvn, 479/14
airin kendi iirleriyle ve dolaysyla iirden ne anlad ile ilgili dncelerini
gsteren rnek beyitleri oaltmak mmkndr. Ancak bundan sonraki rnekler yukarda
verilenlerin tekrar mahiyetinde olaca iin dier rneklerin yalnzca beyit numaralarn
vermekle iktifa ediyoruz: 10/8, 670/6, 77/7, 85/7, 125/7, 204/8, 207/6, 266/5, 315/4, 423/1,
477/15, 108/7, 122/8, 193/8, 220/4, 252/5, 277/6, 331/10, 349/10, 537/10, 604/5, 642/10,
657/57, 4/3, 9/8, 26/5, 43/29.vb.
airlerin yetimesinde nemli bir mektep grevi gren nazire yazma gelenei,
airlerin nazire yazdklar mehur airleri geme arzusunun yannda stad airleri tazim
etmek amacna da hizmet etmitir.113 Klasik Trk edebiyatnda hemen her airde grlen taktir
ettii airlerle kendisini kyaslama ve onlar tanzir etme Osman emsin iirlerinde de gze
arpmaktadr. Osman ems, deer verdii airlerin dvnlarn okumu ve bazlarna da
nazireler yazmtr. airin iirlerinde adn zikrederek gazellerine nazire veya tahmis yazd
113
M. Fatih Kksal, Nazire DA, stanbul 2006, XXXII, 456-458.
43
airler unlardr: Molla Cm, Nect, Fuzl, Ruh-i Badad, Nedim, Hersekli rif Hikmet,
Konieli Kzm Paa, Manastrl Hoca Salih Naili, brahim Halet Bey, Ziya Paa, Mehmed
Memdh Fik Bey, brahim Hakk Bey, Sleyman Senh, Diyarbakrl Km, eyh Vasf.
Ayrca dvnda Attr, Mevln, Nesm, Hfz, Sad, Sen-i Gencev yalnzca isimleri
zikredilerek geer.
ncelikle Osman emsin taktir ettii, iirlerinde isimlerini and ve bazlarna
nazire syledii ran airlerinden sz edelim. rann byk mutasavvf Molla Cmnin (.
1492) Ey Resl-i ure h-svr- Meden ve L abbi Arabiyyn Medeniyyun ure
diye balayan gazel nazm ekliyle yazlm iki natine Osman ems, Trke msralar
eklemek suretiyle tatr yazarak ondan etkilendiini aka gstermitir. Tatirlerin ilk
bentleri yledir:

D-cihn serveri Allh evini bt-ikeni

Nu- pkile utuld fusan deheni
ld m lebi blbl-i verd-i Adni
Dvn, 662/I
Ki benem te-i a ile an nle-kei

yle mabb ki yodur d-cihn ire ei
Kemtern erre-i derghna almam gnei

" !
Dvn, 663/I
Osman emsin, kendisini yetitirirken, hem ekil hem de hayal ynnden en fazla
Fuzlnin etkisi altnda kaldn sylemek abartl olmasa gerek. Dvnda byk airin ad
iki kez gemektedir. lki, onun mehur Vaanmdr vaanmdr vaanmdr vaanm msral
gazeline yazd tahmiste (Dvn, 453/V); dieri, ayn zamanda skdarl Hakknn isminin
de getii,
ems-i
ems muciz-dem Ful ai-i o-g gibi
Saa-i tanr-i ernda cevln eylemi
Dvn, 349/10
beytinde geer. Bunlar dnda, adn anmad halde Fuzlye nazire olduu aka belli olan
iirlerin says da olduka fazladr. Mesel; Osman emsin,
44
Ehl-i mn oldur eyler secde cnnm grp

Kfir oldur keylemez mn mnm grp
Dvn, 59/1
Egeri benligim old baa icb saa
Vel ben olmasam olmaz idi nib saa
Dvn, 25/1
Ey amer-alat sipihr-i dil ki eyvndr saa
Kiver-i erv- b-pyn dvndr saa
Dvn, 34/1
Gel sveyd-y dilimde ulzm-i ummna ba
Bir avu opra iinde bar-i b-pyna ba
Dvn, 367/1
Knc-i ceyb-i ra-i far u melmet bekleriz
R- uds-iynz evc-i vadet bekleriz
Dvn, 309/1
Mur- glm lnesi zlf-i perndadr
Nal-i mrm met-i serv-i rmndadr
Dvn, 268/1
matlal gazeller Fuzlnin,
Ol ki her sat glerdi em-i girynm grp
Alar old hlime b-ram cnnm grp114
Keml-i sn virpdr erb- nb saa
Saa elldir ey mu-bee erb saa115
Ey melek-sm ki senden zge ayrndr saa
a bilr insn dimez her kim ki insndr saa116
Fuzl, Trke Divan, (haz. Kenan Akyz vd.) Ankara 1958, s.160.
Fuzl, a.g.e., s.142.
116
114
115
45
Reng-i ryndan dem urm sar- abya ba

fitb ilen lur dav dutlm aya ba117
Nice yllardr ser-i ky- melmet bekleriz
Leker-i suln- irfnz velyet bekleriz118
Ezel ktibleri u batn ara yazmlar
Bu mamn ile a ol afa-i ruhsra yazmlar119
iyn- mur- dil zlf-i perndadr
anda olsam ey per gnlm seni yandadr120
gazellerine vezin, kafiye ve redif asndan nazire grmndedir. Benzer rnekleri oaltmak
mmkndr. Yine emsin,
Sen itdi sne mil ben oldum cevrie kil
Yoludan dnmezem l ki dav hep seni-ndr
Dvn, 192/5
Bulamazsn erden ayr r- mstam
ster ise ikmet-i dny v m-fhy bil
beyitlerinde de hayal ve kullanlan szckler bakmndan Fuzlnin etkisi hissedilmektedir.
Terkib-bendi ile Trk edebiyatnn hiciv statlar arasnda saylmasna neden olan
Ruh-i Badad de (. 1605) Osman emsin edeb ahsiyetinin olumasnda etkili olmu
isimlerdendir. Bu etkilenme, Rhnin baz iirlerinin muhtevasn oluturan Kerbel
mersiyeleri ile ilgili olmaldr. Rh-i Baddnin Kerbel mersiyesi tarznda yazlm olan,
k l snei kim mh- muarremdir bu
Ey gl h u fin it dem-i mtemdir bu121
diye balayan gazeline,

119
Fuzl, a.g.e., s.192
120
121
Cokun Ak, Badatl Rh Dvn, C.II, Bursa 2001, s.905; Rh-i Badd, Klliyt- Er, stanbul 1287,
s.328.
117
118
46
Mh- ar dime mh- nev-i lemdir bu

Br- mtem ile bir mh- ad-i amdr bu
Sne-i arda y d- mcessemdir bu
Dvn, 554/I
msralarn ekleyerek tahmis yazan Osman emsin itenlik ve duyarllk asndan Rh-i
Baddden geri kalmadn syleyebiliriz.
Nedimin,
alarn blda seyr it rularn gr zrde
l tem uld zr-i sye-i emrde122
matlal iirine ayn redif ve ayn kafiyelerle,
Ebruvn- yri seyr it amzesin gr zrde
Nvek-i dil-dzdur avs- a-terde
Dvn, 642/1
diye balayan gazeli yazan air, Nedimin aksine iirine tasavvuf bir hava vermi
grnmektedir.
Osman emsin,
Sipihr-i vadetide ems-ve
pyn- a oldum
ems
Ki ser-gerdn- bezm-i sar- ahb-y a oldum
Cemli gl-eninde blbl-i gy-y a oldum
Dernum nle-i hecrile deldim ny- a oldum
Ki eh-ny- nev-perdz- Mevln-y a oldum
Dilimde nle-i te-nirm varsa sendendir
Dvn, 195/7
makta'l mseddesi, eyh Glibin Mevln medhiyesinde yazd,
Efendimsin cihnda itibrm varsa sendendir
Miyn- nda itihrm varsa sendendir123
Ahmed Nedim, Dvn, stanbul 1338 (1340), s.174.

Naci Oku, eyh Galib, Hayat, Edebi Kiilii, Eserleri, iirlerinin Umumi Tahlili ve Divnn Tenkitli Metni,
Ankara 1993, s.580.
122
123
47
msralaryla balayan gazeliyle nazm ekli dnda- hem ekil hem de muhteva birlii
iindedir. Osman emsin, dvnda ismi zikredilmese de, eyh Glibi okuduu ve ondan
etkilendii anlalmaktadr. Ayrca dvndaki 193. ve 196. gazeller de eyh Glibin ayn
redifdeki gazellerine naziredir.
Osman ems ayrca Nectnin;
Aya yer mi baar zlfe ber-dr olan
A u ev ile virir cn u seri dne dne124
eklindeki mehur beytini, yazd mseddesin (Dvn, 619) ilk bendinde aynen kullanarak
tazmin etmitir.
Osman ems, ada olduu airlere de nazireler yazmtr. Nazire yazd isimler
genellikle kendisinin de mensubu olduu Encmen-i uar airleridir. Bozulan klasik
edebiyat anlayna ve yeni gelimekte olan modern iire tepki olarak ortaya kan Encmen-i
uar topluluu airlerinin sk sk nazire geleneine mracaat ettikleri bilinmektedir.125
Nazirecilik nceleri, eski airlerin en gzel gazellerini beenip benzerini ya da daha iyisini
yazma gayretiyle olurken; Osman emsin yaad dnemin nazirecilik anlaynda ise
hrmet, iltifat ve tevik etme amalarna da hizmet eder. Kudretli airlerin yannda
birbirilerine de nazireler sylemelerinin topluluk yelerinin aralarndaki birlik ve dayanmma
ruhunun gelimesine vesile olduu da unutulmamaldr. Osman emsin, topluluun dier
airlerini tanzir etmesini de bu adan ele almak gerekiyor. O, isimlerini makta beyitlerinde
zikrederek nazire yazd airlerinden vg ile bahseder.
Encmen-i uar airlerinden Konieli Kzm (. 1889),
Hill-ebrlar evfn tamm ider meh-tb
Meh u urde fal- ricati teslm ider meh-tb126
matlal iirinin nola ems-i san-verden nare istesem Km msra ile Osman emsin
kendisine nazire yazmasn istemitir. Ayn zamanda meydan okuma anlamna gelen 7
beyitlik bu gazele Osman ems,
Hilli aa tebh idp tersm ider meh-tb
Ruu mirt- vech-i asenasen-i tavm ider meh-tb
Ali Nihat Tarlan, Necat Beg Divan, Ankara 1992, s.360.
Metin Kayahan zgl, a.g.e., s.257-284.
126
Ramazan Bardak, Musa Kazm Paa, Hayat-Sanat ve Klliyat, Anakara niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits (Yaymlanmam Doktora Tezi), Ankara 2007, s.906.
124
125
48
Dvn, 56/1
matla ile balayan 9 beyitlik bir nazire yazmtr. Naziresinde Osman ems Efendi, zemin
iirde bulunan tenm, term, talm, tadm kelimelerini aynen alr.
Osman ems, yine encmen airlerinden Nil-i Cedd olarak da bilinen Manastrl
Hoca Salih Nilnin (. 1876) iki gazeline nazire sylemitir. Osman emsin syledii
nazirelerin ilk beyitleri yledir:
em-i a-bni ki eyler bdan bdr ub
Cn-gh eyler el-a matlaul-envr ub
Dvn, 106/1
Yr kesdi cy- lufu eme-i mmdden
Eyledim fevvre peyd dde-i nevmdden
Dvn, 502/1
Ziya Paann da Farsa bir gazeline tahmis yazan Osman ems, bu dille de iirler
yazabildiini gstermitir. Bu tahmisin ilk bendi yledir:

'&
" *
' , '

Dvn, 61/I
skdarl brahim Hakk Beyin (. 1895), Fuzlnin T ki - zer-nigr ar
vrn eylemi 127 msrayla balayan gazeline ayn vezin ve kafiye ile yazd,
arf- ryunda o meh zlf pern eylemi
Ehl-i a bana dnyy zindn eylemi128
gazeline Osman ems her iki airin de ismini anarak bir nazire yazmtr. iirin ilk beyti
yledir:
Nr- vechiden ki a mihri dran eylemi
Dde-i dnyy seyrnnda ayrn eylemi
127
128
Ali Nihad Tarlan, Fuzuli Divan, stanbul 1950, s.79.

Arzu Yldrm, skdarl Hakk Bey Divan, Sakarya niversitesi Sosyal Bilimler Enstits (Yaymlanmam
Yksek Lisans Tezi), Sakarya 2006, s.191.
49
Dvn, 349/1
Yine brahim Hakknn,
Pervne-i em-i arem-efrz- ferz
ann itme bizi blbl-i destn-zen-i bz129
diye balayan gazeline Osman ems,
Szn- maabbetle ki pr-ule-i dz
Rek-ver-i gl-b- ciger-sz- erz
Dvn, 319/1
matlal gazeli yazmtr. Osman ems Efendi, Mevlev air Sleyman Senhin (. 1900),
Virdi revna leb zlf ru- berr saa
Yand m u afa u ubla f saa130
matlal 5 beyitlik gazeline 6 beyitlik bir nazire yazmtr. Zemin iirde geen berr, mt,
u kelimelerini aynen kullanan Osman ems, bu iirinde peygamberimizi vmtr.
Daha ince hayallerin samim ifadelerle dile getirildii bu iiriyle Osman emsin, syleyi
bakmndan da Senhi geride brakt sylenebilir. Osman emsin gazelinin ilk beyti
yledir:
Vech-i tekrmi idp cebhe-i berr saa
ld a ehl-i dili cn ile mt saa
Dvn, 27/1
air, Hersekli rif Hikmetin de,
Ne adar tefra bend olsa da ecz-y vcd
Zil olmaz yine mhiyyet-i sm-y vcd131
matlal gazeline yaklak ayn hayallerle u nazireyi yazar:
Eyleyp a ile merdn- a ifn-y vcd
Buldlar lem-i lda ib-y vcd
Arzu Yldrm, a.g.e., s.187.
Ouzhan Uzun, Divan- Senih, nceleme-Metnin eviri Yazs- ndeks, St mam niversitesi, Sosyal
Bilimler Enstits (Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), Kahramanmara 2010, s.427.
131
Hersekli rif Hikmet Bey, Divan, stanbul 1335, s.150.
129
130
50
Dvn, 124/1
Ayrca Mehmed Memdh Fik Bey, Diyarbakrl Km ve eyh Vasfnin gazellerini
de tanzir eden Osman ems, bu airleri dvnnda srasyla u ekilde anar:
Dvn, 399/8
Cenb- Kmi-i muciz-beyna hem-inn oldum
San detinde kim ol eh-svrne eddandr
Dvn, 157/9
Gl-zemn-i aret-i Vafde mil-i b-bn
Bulmam by- af gl-berg-i bl-zden
Dvn, 511/6
Osman emsin, bunlar dnda adalarndan zellikle Hersekli rif Hikmet,
Namk Kemal ve Ziya Paa gibi airlerle ayn redif ve kafiyeleri kulland iirleri vardr.
Krkolu ad geen airlere ait iirlerin hepsinin Osman emse nazire olduunu
belirtmise de132 bu manzumelerde isim gemedii iin ad geen airlerin Osman emsi
tanzir ettiini kati olarak sylemek zordur. Zira iirlerde kullanlan redif ve kafiyelerin,
Encmen-i uar mensuplarnn ou tarafndan kullanlan ortak redifler olduu
bilinmektedir.133
Osman emsin airlikteki konumu ile baka airleri etkileyip etkilemedii
mevzusunda kesin bir ey sylemek mmkn deildir. Kaynaklarda airlik kudretiyle baka
airler zerinde etki brakt konusunda herhangi bir bilgi bulunmaz. Baka airler tarafndan
gazellerine yazlan baz nazireler mevcuttur. Ancak yukarda da belirtildii gibi, her zaman
tanzir edilen airin, nazire yazan air zerinde tesirli olduu eklinde bir hkme varmak
zordur. airliinden ziyade mutasavvfl ile ne kan Osman emsin baz gazellerinin
tanzir edilmesi, kendisine duyulan hrmetin bir iareti olabilecei de unutulmamaldr.
Mesel;
132
133

Metin Kayahan zgl, a.g.e., s.257-259.
51
Pey-rev-i nev-eser-i ems-i lhyiz biz

Ki odur ehl-i dile kif-i evr- hd134
diye biten gazelinde Osman emsin at yoldan gittiini itiraf eden,
Pertev-i feyi ile ems-i cihn- hnerin
Ren old baa esrr- mezy-y vcd135
beytiyle de Osman emsin feyzi ile srlarn kendisine aldn syleyen Namk Kemalin
Osman emsten etkilendii aka belli oluyor. Ancak, bu etkilenmeyi Sadedettin Nzhet
Ergun u ekilde izah eder: Mamafih bu tesir edebiyattan ziyade tasavvufta olmaldr. Namk
Kemal, tasavvuf cephesi kuvvetli olan bu mutasavvf airden bhesiz ki bir hayli istifade
temin etti.136
Buna ramen Osman ems Efendinin yazd baz iirlerinin baka airler tarafndan
bizzat ismi anlarak tanzir edildiini de belirtmek gerekiyor. Mesel Salih Fikin,
B-vefllar grnce dilberimden reng reng
Ek-i asretdir aan em-i terimden reng reng137
matlal gazeli, Osman emsin,
k olup n-be-i ek-i terimden reng reng
Gl-en old are-i fey-verimden reng reng
Dvn, 400/1
diye balayan ayn vezin ve kafiyeli gazeline naziredir. Yahut Senh-i Mevlevnin,
Meftn- sn-i yr- per-nsn ey gl
Sevd-y kkliyle pernsn ey gl138
matlal gazeli de Osman emsin,
Dr- cihnda gzlere pinhnsn ey gl
B-bhe in-y cihn-bnsn ey gl
Dvn, 425/1
Sadedettin Nzhet Ergun, Namk Kemal, Hayat ve iirleri, stanbul 1933, s.48.
Sadedettin Nzhet Ergun, a.g.e., s.48.
136
Sadedettin Nzhet Ergun, a.g.e., s.44.
137
Mecmua, stanbul niversitesi Ktp., bnlemin, TY. 2579, yk. 37b.
138
Ouzhan Uzun, Divan- Senih, nceleme-Metnin eviriyazs-ndeks, Kahramanmara St mam
niversitesi Sosyal Bilimler Enstits (Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), Kahramanmara 2010, s.476.
134
135
52
gazeline nazire olduunu Senhin gazelinin son beytinde aka ifade edilir.
Bunlar dnda Osman emsin zellikle gnlden gnle redifli gazeline Besm
Efendi, Muallim Cd, Edirneli Talat Bey, Abdrrezzak lm Efendi, Glib Bey, Erbil Esad
Efendi, Hazm Efendi, Sf Bey, Sdk Bey ve Hseyin Vassfn yazdklar nazireler
vardr.139
Sefne-i Evliyda bu airlerin syledikleri nazirelerin son beyitleri bulunmaktadr. ( bkz. Hseyin Vassf,
Sefne-i Evliy, I, 184-186.)
139
53
C. ESERLER
Osman emsin kaynaklarda em-i ebistn, Kenzl-man ve dbl-mrd f-
sohbetil-murd isimli mesnevleri ile dvn olmak zere toplam drt eserinden
bahsedilmektedir. Ktphanelerde dbl-mrd ve dvn dndaki eserlerin nshalarna
rastlanmamaktadr.
1. emem-i ebistn
smi yalnzca Osmanl Melliflerinde geen em-i ebistn, mesnev nazm
ekliyle yazlm tasavvuf bir eserdir. Ad geen kaynakta eserin ismi yanllkla em u
ebistn eklinde gemektedir.140 Ktphanelerde herhangi bir nshasna rastlayamadmz

bu eserin muhtevasn, eserin yazma nshasn grdn syleyen Krkolundan
renmekteyiz. Ona gre eser, Osman emsin dvnnn da bulunduu Klliytta yaklak
seksen sayfa kadardr.
A ile em-i ebistnam bugn
Mihr ile ems-i dranam bugn
ti ile yanar ikr eylerem
hid-i mad rzn sylerem
msralarnn sk sk tekrar edildii eserin yazm tarihi, eserin sonundaki em-i ebistn-i
m terkibinin ecbed hesabyla gsterdii 1264 (1848)tr.141 Bu tarih, ayn zamanda Osman
emsin Abdrrahim-i nyev hazretlerine intisap ettii yllara denk gelmektedir. Yukardaki
msralardan eserin, aruzun filtn filtn filn kalbyla yazld anlalmaktadr.
Sleymaniye Ktphanesi, Kemal Edib Krkolu Blm 502 numaral (KE1)
nshann 94. sayfasnda geen Bir erre-peykerem mihr-i drandr szm/ erre-i
kisterem mhr-i Sleymndr szm matlal 25 beyitlik iirin banda em-i
ebistndan kayd bulunmaktadr. Ayn iirin yan tarafnda ise Krkolu tarafndan
yazlan em-i ebistn, s. 6. notu vardr. Bu bilgilerden hareketle iirin, em-i ebistn
adl mesnevnin giri ksmndan bir blm olduu sylenebilir. Kaside nazm ekliyle kaleme
alnan iir, filtn filtn filtn filn vezniyle yazlm olup tr fahriyedir. Mahlas
beyti bulunmayan manzumenin son beytinde em-i ebistn ismi gemektedir:
140
141
Bursal Mehmed Tahir, Osmanl Mellifleri, II, 271.

54
ne-i esrrda emem-i ebistn

ebistn her gice
Dvn, 476/25
Kenzl-man
2. KenzlKtphanelerde nshas bulunmayan Kenzl-man hakknda kaynaklarda da bilgi
yoktur. Osmanl Melliflerinde sadece isminden bahsededilen142 eserin muhtevas ile ilgili
bilgiler, detayl olmamakla birlikte Krkolunun Semeler adl eserinde bulunmaktadr.
Buna gre eser, uzun kasidelerle balayan ve mesnev ile biten tasavvuf bir eserdir.
Kasidelerin bulunduu birinci ksm yirmi sayfadan mteekkildir. Bu blm 1 Muharrem
1283 (16 Mays 1866)te bitirilmitir. Asl mesnevnin bulunduu ksm ise be sayfadan
meydana gelmekte ve biti tarihi 21 Muharrem 1300 (2 Aralk 1882)dir.143
Dvnda, 477 nolu uzun kasidenin banda Kenzl-man bal yer
almaktadr. Bu kasidenin, eser hakknda bilgi veren Krkolunun yukardaki ifadelerine
baklrsa, en bata yer alan uzunca kasidelerden biri olduu dnlebilir. 202 beyitten
meydana gelen bu kaside nat trnde yazlmtr.
3. dbl
dbll-mrd ff-sohbetilohbetil-murd
Kaynaklarda isminden bahsedilmeyen mesnev nazm eklindeki bu eser, tasavvuf
erbabnn uymalar gereken db ve erkndan, eyhe ve ihvna kar taknmalar gereken
kurallardan bahsetmektedir. Mesnevnin adn ve yazl sebebini Osman ems Efendi, eserin
mensur mukaddimesinde mtkn- ddr- hid-i maksd olan mrd-i edbe teshl-i
tahsl-i matlb in lzm ve vcib olan db u erknn teberrken sret-i mesnevde beyn ve
tafsline ibtidr olunup dbl-mrd f-sohbetil-murd tesmiye olund.144szleriyle
aklamaktadr. Bu ifadelere gre air, Allahn cemaline mtak olan mridlerin, taleplerine
kolay bir ekilde kavumalarn salayacak olan db ve erknn beyan edildiini ve bu
yzden de eserin isminin, dbl-mrd f-sohbetil-murd olarak belirlendiini bildirmitir.
Mensur mukaddimenin sonunda yer alan Bir mrid-i kmilin lzmu ve ann almt ve
icmlen terceme-i hlt ve ol cevher-i azz-n arayup bulmann ve idrk etmenin deb u
tarki beyn mukaddimtyla onsekiz db mtemil bir ydigrck ihvn- mminn-i
Bursal Mehmed Tahir, Osmanl Mellifleri, II, 271.

144
stanbul Bykehir Belediyesi Atatrk Kitapl, Osman Ergin Yazmalar, nr. 235/2, s.162.
142
143
55
tarkate veda klnd. 145szleriyle de hem yazl sebebine temas eder, hem de eserin tarkate
girenlere bir hediye olduunu belirtir.
Eserin yazl tarihi ile ilgili bilgi bulunmamaktadr. Ancak Krkolu Semelerde
bununla alkal olarak yapt incelemede eserin, Osman emsin kemal devrinin mahsl
olduu tahmininde bulunur.146
blmden oluan eser, sayfalk mensur bir mukaddime ile balar. Besmele,
hamdele ve salveleden sonra bu blmde, srt- mstakme talip olanlarn ncelikle erite
uygun hareket etmeleri hatrlatldktan sonra bir mrid-i kmile intisap ederek kendi
benliklerinden vazgemeleri lazm geldii dile getirilir.
Mensur mukaddimenin ardndan Der-lzm- mrid-i kmil, Tarf-i mrid-i
ekmel, db- marifet-i mrid-i ekmel balklarndan oluan manzum mukaddime
blm yer alr. 45 beyitten oluan bu blmde mrid-i kmilin gereklilii, tarifi ve onu
tanmann db hakknda bilgiler bulunur. 18 balktan oluan nc blmde ise eserin asl
yazl sebebi olan mridin mridine kar taknmas gereken db ve kurallardan
bahsedilmektedir. Bu blm 154 beyit tutarndadr. Eser toplam 199 beyitten olumaktadr.
dbl-mrd hakknda Selami imek tarafndan bir makale yaymlanmtr.147

Aruz vezninin filtn filtn filn kalbyla yazlm olan dbl-mrdin
tespit edilen nshalar ve zellikleri u ekildedir:
1.
stanbul Bykehir Belediyesi Atatrk Kitapl, Osman Ergin Yazmalar, nr.
235/2, 235x170-170x130 mm., 16 satr, nesih, 8 varak.
2.
931, 195x130-165x100 mm., 13-15 satr, rika, 21 varak.
3.
1441, 200x130-160x85 mm., 17 satr, rika, mst. Cemleddn b. Ali, 1324 (1906), 9 varak.
4.
Sleymaniye Ktphanesi, Yazma Balar, nr. 4031, 140x90;178x117, 15
satr, nesih, 10 varak.
5.
Milli Ktphane, Adnan tken Koleksiyonu, nr. 3802/2, 200x140 mm., defter
kad, deiik satr, rika, 7 varak.
145
stanbul Bykehir Belediyesi Atatrk Kitapl, Osman Ergin Yazmalar, nr. 235/2, s.164.
147
Selami imek, Osman ems Efendinin dbl-mrd f-sohbetil-murd Adl Mesnevsinin Tahlili
Turkish Studies, nternational Periodical For Languages Literature and History of Turkish or Turkic, Volume
4/7 Fall 2009, s.538-592.
146
56
6.
Yap Kredi Bankas Sermet ifter Ktphanesi, nr. 434, 119x97-102x94 mm.,
Avrupa kat, 11 satr, rika, 15 varak.
7.
Yap Kredi Bankas Sermet ifter Ktphanesi, 514/2, 273x210-215x130 mm.,
Avrupa kat, 20 satr, rika, 7 varak.
8.
Almanya Mill Ktphanesi Trke Yazmalar, Ms. Or. Oct. 2328, 19 varak.
4. Dvn
Dvnn hem ekil hem muhteva zellikleri ayr bir balk altnda aada
incelenecei iin burada ayrca zerinde durulmamtr.
57
D. DVN
DVNI
1. ekil zellikleri
a. Tertip ekli
Klasik Trk edebiyatnda mrettep bir dvnn nazm ekillerine gre sralanmas
yledir: Kaside, kk mesnevler, tarih ktalar, musammatlar, gazeller, mukattat,
mfredt. Genel hatlaryla byle bir sralamayla dzenlenen dvnlarda bazen tarih
ktalarnn gazellerden sonra yer almas gibi baz ufak farklar bulunur. Kaside nazm ekli ile
yazlan manzumeler de kendi ierisinde nazm trlerine gre sralanrlar; Allah ycelten bir
tevhidle balayan air, srasyla dvnnda mncaat, nat, drt halife medhiyesi, devlet ve din
bykleri hakknda yazlm medhiyeler gibi toplumun deerler silsilesi ierisinde en st
makamdan balayarak aaya doru bir sra takip eder.148
Osman ems Efendi dvnnn mevcut nshalar gzden geirildiinde hibirisinin
klasik dvn tertibine uymad grlr. Baz nshalarda (KE1, KE2, S2, ) manzumeler
tamamen kark durumdadr. En fazla iir ihtiva eden OE1 nshas, ayn zamanda dierlerine
gre en dzenli nshadr. Bu nshada iirler, nazm ekilleri dikkate alnmakszn beytin son
harfine gre alfabetik olarak sralanmtr. Sz konusu nshada genellikle yle bir sra
gzetilmitir: Her yeni kafiye harfine -varsa- kaside, terc-bend, muhammes, murabba vb.
nazm ekilleriyle balanm, ardndan gazellere, son olarak da ktalara yer verilmitir. Bu
tertipte ksm olarak manzumelerin trlerine de dikkat edilmitir. rnein; He harfi, murabba
nazm ekliyle yazlm bir ilh ile balar. Bu ilahiyi tevhid trnde 8 beyitlik bir gazel,
ardndan y Reslallh redifli nat tryle yazlm 14 adet gazel takip eder. Ye harfi ise
biri 15, dieri 6 beyitlik eyle lh redifli iki mncaatla balar; ardndan, ilki kaside nazm
ekliyle yazlan 63 beyitlik, dieri gazel tarznda 5 beyitlik iki natle devam eder. Bu natlerin
peinden biri gazelle, ikisi kta nazm ekliyle yazlm 3 adet Veysel Karn medhiyesine yer
verilir.
Sin ( )T (), Z ( )harfleri dnda dier btn kafiye harfleriyle oluturulmu
manzumelerin bulunduu dvnda en fazla iir Re ( )harfi ile yazlm olup toplam says
168dir.
148
mer Faruk Akn, Divan Edebiyat, DA, stanbul 1994, IX, 397-398.
58
b. Nazm ekilleri ve Trleri

Osman ems Efendi dvnnda eski Trk iiri nazm ekillerinden kaside, mesnev,
gazel, terkb-bend, terc-bend, murabba, muhammes, msebba, mseddes, tesdis, tahmis,
mstezd, kta, ark ve mfred kullanlmtr. Mrettep olmayan dvnda nazm ekilleri
kark halde bulunduu ve ou iir balksz olduu iin baz manzumelerin hangi nazm
ekli ile yazldn tespit etmek olduka gtr. rnein; grinr tbi-i ddr glden
gle msrayla balayan 41 beyitlik manzume hacim bakmndan kasideyi andrsa da
muhteva olarak deerlendirildiinde gazel nazm ekliyle yazld anlalmaktadr. seyn-i
Kerbel kim nube-i l-i peym-berdir diye balayan 12 beyitlik Mersiye balkl iir ise
beyit says bakmndan gazel biimine daha yaknken, muhtevasnda bulunan medhiye
asndan deerlendirildiinde kaside olarak adlandrlmas daha uygun grlmektedir.149
Buna benzer rnekleri oaltmak mmkndr. Dnemin nemli bir mutasavvf olan Osman
emsin dvnnda grlen nazm ekillerinin tesptindeki gln sebebini, airin hayatta
iken dvnn tertip etmemesinin yannda, suf airlerin sanat endiesi tamamalarna
balayabiliriz. Zira suf airlerde asl ama, iirin ekil gzelliinden ziyade muhteva
asndan zengin ve doyurucu olmasdr. Bu sebeple dvndaki iirlerin nazm ekillerini tespit
ederken ihtiyatl davramaya altmz, ancak yaplan tespitlerin hata ihtimalinden uzak
olmadn belirtmemiz gerekiyor. Buna gre dvnda beyit saylar 12 ila 202 arasnda
deien toplam 30 adet kaside bulunmaktadr. Bu kasideler toplam 1380 beyittir. Devlet
bykleri iin yazlm herhangi bir medhiyenin bulunmad dvnda kasideler ounlukla
tevhid, mncaat, nat, mersiye, medhiye trnde yazlm olmakla beraber esrarnme,
nasihatnme, mahernme balkl iirler de vardr. Bunlar dnda airin kendini ve iirlerini
vd szm redifli bir fahriye (Dvn, 476) bulunmaktadr. r- lem ilmini rz-
nihndr szm msrayla balayan bu kaside, 49 beyitten olumaktadr ve Nefnin ayn
redifli kasidesine naziredir. Kenzl-man balkl 202 beyitlik kaside ise nat trnde
yazlm olup 1-136 beyitler arasnda Hz. Peygamber medhedilir; geri kalan beyitlerde ise
drt halife, Hz. Hasan ve Hz. Hseyinin vgsne yer verilir. iirde Hz. Ebbekirin 3, Hz.
merin 4, Hz. Osmann 5 beyitle medhedilmesine mukabil, Hz. Alinin 149-190 beyitleri
arasnda toplam 42 beyitle vlmesi dikkat ekicidir. Bunu, airin Ehl-i Beyte kar duyduu
derin sevgisiyle aklamak mmkndr. Nitekim Osman emsin manev geliimindeki
aamalardan biri olan Halvetiyyenin dikkat ekici ynlerinden biri de derin Ehl-i Beyt
149
Nazm ekillerinin birbirine kartrlmas konusunda detayl bilgi iin bkz. Cemal Kurnaz-Halil eltik, Divan
iiri ekil Bilgisi, Ankara 2010, s.120-124: Hseyin Elmal, Kaside, DA, stanbul 2001, XXIV, 562.
59
sevgisidir.150 Maer-nme baln tayan 66 beyitlik kasidede ise, Allahn isim ve

sfatlarnn yeryznde farkl ekillerde tecellsi konu edilir. Kasideler genellikle Trk
iirindeki klasik yapya uymamakta; nesib/tebib denilen blm olmakszn dorudan
medhiye ksm ile balamaktadr. Benefe redifli kaside bunun tek istisnasdr. Kuadal
brahim-i Halvet iin yazlan bu kasidede, klasik bir kasidede bulunan nesib, medhiye,
tagazzl, fahriye ve dua blmlerine yer verilmitir. Kasidelerde kullanlan dil dier nazm
ekillerine gre daha ardr.
Dvnda en ok tercih edilen nazm ekli gazeldir. 18i Farsa, 582si Trke ceman
600 adet olan gazellerin beyit says toplam 4423tr. Beyit saylar genellikle 5 ile 9 arasnda
deimektedir. Bununla beraber beyit saylar 20, 30, 31, 41 olan mutavvel gazeller de vardr.
Gazeller iinde ayrca mahlas beyitleri olmad iin n-tamm gazel saylabilecek 4 adet
manzume vardr. Gazellerden hece vezni ile yazlmtr. (Dvn, 409, 694, 735) Hseyin
Vassfn da belirttii gibi gazellerin ou kne ve mutasavvfne tarzda yazlmakla
birlikte151 rindne slupla yazlan gazeller de (mesel bkz. Dvn, 55, 247, 266, 395, 422)
olduka fazladr. ou zaman anlalmaktan uzak olan Farsa gazeller, airin o dilde de sz
sahibi olduunu gstermek amacyla yazld intiban vermektedir. Gazellerde kullanlan
kafiye harfleri ve iir saylar u ekildedir: Elif (): 39, Be (): 14, Te (): 25, Se (): 5, Cim
(): 1, e (): 6, Ha (): 3, H (): 3, Dal (): 21, Re (): 141, Ze (): 29, n (): 17, Sad
(): 1, Dad (): 2, Ayn (): 2, Gayn (): 3, Fe (): 1, Kaf (): 23, Kef (): 22, Lam (): 15,
Mim (): 35, Nun (): 59, Vav (): 4, He (): 76, Ye (): 53.
Dvnda 5 adet mesnev vardr. Mesnevler toplam 257 beyit tutarndadr.
Brekallh zih nu- mnct- ud diye balayan 30 beyitlik mesnev (Dvn, 43),
Sleyman Celleddin tarafndan kaleme alnan Sknameye takrizdir.152 Esrr baln
tayan mesnev ise (Dvn, 303) 73 beyitten olumaktadr. Bu manzumede mezarn, insanlara
amellerine gre muamele ettii; mminleri byk bir hasretle bekledii, kfiri ise
annesinden emdii st burnundan getirecek derecede skt konusu, hadislere telmihte
bulunmak suretiyle ilenir. Mahlas beyti bulunmayan bu mesnevnin ilk 12 beyti gazel
150
Mustafa Akar, Bir Trk Tarkati Olarak Halvetiyyenin Tarih Geliimi ve Halvetiyye Silsilesinin Tahlili,
Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi, sy. XXXIX, (Ankara 1999), s.542.
151
152
Salih Efendinin olu ve eyhulislam rynzde Ahmed Esad Efendinin damaddr. lk eitimini
bitirdikten sonra Eyyub Feyzullah Efendiden din ve msbet ilimleri renmitir. 1308 (1890) tarihinde vefat
eden Sleyman Celleddin Eypte Kagar dergh avlusuna defnedilmitir. Dvn, Dervnme, Sknme ve
Mevld-i Cenb- Al isimli mesnevleri vardr. (bkz. Rdvan Canm, Trk Edebiyatnda Sknameler ve
retname, Ankara 1998, s.87; Mehmet Arslan, Sleyman Celaleddin ve Eseri: Sk-nme, Mevlid-i
Cenb- Ali, Devir-nme, Osmanl Edebiyat-Tarih-Kltr Makaleleri, stanbul 2000, s.174-186.)
60
biiminde mukaff olup sonraki beyitler kendi arasnda kafiyelenmitir. Dier mesnevler ise
tevhid trnde yazlmtr. Bu iirlerde Allahn isim ve sfatlarnn tasavvuf anlamda tavsifi
yaplr. Ey lh- mula- b-itibh msrayla balayan mesnev (Dvn, 650) 54 beyitten,
Esrr- tevelly bilp vech-i lh matlal mesnev (Dvn, 739) 68 beyitten ve lh
sensin cd eyleyen bu ar- gerdn diye balayan mahlassz mesnev ise (Dvn, 738) 32
beyitten olumaktadr.
Dvn iinde 15 murabba, 2 muhammes, 8 mseddes, 5 msebba, 3 Farsa 6
tahmis, 1 tesdis, 2 terc-bend ve 3 terkb-bend olmak zere toplam 42 musammat vardr.
Musammatlar iinde mncaat (Dvn, 111, 146, 656), nat (Dvn, 112, 397, 662, 663, 681),
drt halife medhiyesi (Dvn, 148), Hz. Ali medhiyesi (Dvn, 149), Veysel Karn medhiyesi
(Dvn, 507), Mevln medhiyesi (Dvn, 195) ve Kerbel mersiyesi (Dvn, 40, 305, 449,
494, 544, 554, 586, 667, 680) trnde yazlan manzumeler bulunmaktadr. Ayrca, daha nce
baka bir yerde rastlamadmz, ilk drt msra Trke, ikinci drtln ilk iki msra Arapa,
sonraki iki msra ise Farsa olan ve ikinci drtln nakarat eklinde tekrar edildii bir
mlemma (Dvn, 381) bulunmaktadr. Murabbalardan biri hece vezni ile yazlmtr.
(Dvn, 688)
Dvnda 3 Arapa, 14 Farsa olmak zere toplam 53 kta bulunmaktadr.
Ktalar genellikle aa xa kafiye rgsne sahip olup, aslnda nazm diye bilinen nazm
formunda yazlmtr. Bilindii zere, birbirine ok benzemelerinden dolay nazm, kta ve
rub nazm ekilleri ou zaman kartrlm; dvn tertiplerinde fark gzetilmeksizin bu tr
iirler genelde mukattat bal altnda bir araya getirilmitir.153 Osman ems dvnnda da
bu eit iirlere kta bal konulmutur. Ktalardan biri (Dvn, 140) mstezd
eklindedir. Ktlarda ounlukla hikmet ve tasavvuf konular ilenmitir.
Osman ems dvnnda tarih manzumesi says 7dir. Tarihlerden 5i vefat (Dvn,
651, 736, 742, 744, 745), 1i veldet (Dvn, 749), 1i de skdar Sandk Rif Tekkesinin
inas (Dvn, 743) ile ilgilidir.
Dvnda 2 adet de ilh (Dvn, 647, 735) vardr. Bunlar dnda murabba,
muhammes vb. nazm ekliyle yazlan zellikle mtekerrir msralara sahip- iirlerin bir
ksmnn ilh formu iinde deerlendirilebilecek nitelikte olduunu belirtmek gerekiyor.154
Nitekim bilindii zere Osman emsin iirlerinin bir ksm bestelenerek tekkelerde musik
153
154
Haluk pekten, Eski Trk Edebiyat Nazm ekilleri ve Aruz, stanbul 2003, s.53.
lh hakknda geni bilgi iin bkz. Mustafa Uzun, lahi DA, stanbul 2000, XXII, 64-68.
61
eliinde icra edilmitir.155 Mesel, Gel glen-i tevde u blbl gibi y h Gz dny
m grr - ddr olan, Bir dilde ki hir ola envr- Muammed, sumn-
vadeti mh Muammed Muaf, Reh-ber-i file-i ir-i Neb-i Meden, Kerbel
vasn yd ile an alayalm, Glde buldum esrr- veys matlalaryla balayan
iirler deiik msik formlaryla bestelenmitir.
Mstezd gazele Osman ems dvnnda da rastlanr. Bunlar toplam 3 adet olup biri
(Dvn, 549) 13, biri (Dvn, 333) 9,
mstezdn asl vezni olarak bilinen
156
dieri ise 18 beyittir. (Dvn, 201) Her de,

aruzun mefl mefl mefl feln kalbyla
yazlmtr. Klasik Trk iirinde ok az kullanlan mztezdlarda, zel vezinlerle

yazlmalarnn yannda ziyde ad verilen ksa msralarn okunmamas halinde, beytin genel
anlamnda bir eksikliin olmamas gerekmektedir. Bu nedenle ksa paralar karldnda
beytin anlam ve gzelliinde eksilme olmayan mstezdlarn genellikle baarl olduu kabul
edilir. Osman emsin yazd her iki mstezdn, bu adan deerlendirildiinde Trk
edebiyatnn baarl rnekleri arasnda olduunu sylemek mmkndr.
Ayrca Osman ems dvnnda 4 adet mfred (Dvn, 473, 543, 649, 737) ve 1 ark
(Dvn, 750) bulunmaktadr.
c. Dil ve Anlatm
Hemen her mutasavvf airin ncelikli amac inand deerleri insanlara
aktarmaktr. Bu nedenle sanat yapmak endiesi sufler iin her zaman ikinci plandadr. 19.
yzyln klasik Trk iirini, vermi olduu baarl rneklerle temsil eden Osman ems
Efendi, air kimliinin yannda dnemin nemli bir mutasavvfdr. Says yaklak yedi bin
beyti bulan dvnda tasavvuf muhteva eserin neredeyse tamamnda kendini gsterir. O,
iirlerinde edeb sanatlar baarl ekilde kullanmakla birlikte sanat iin mny feda
etmemi, tasannu ve yapmacklktan her zaman uzak durmutur. Duyduu ve hissettii eyleri
samim ve ou zaman akc bir dille ifade etmitir. zellikle Kerbel mersiyelerinde
kulland dile baklrsa, bu feci hadiseden mteessir olan her mminin duygularna tercman
olacak derecede duygusal bir slup taknmtr. Gelenein belirledii snrlarn dna pek
fazla kmayan air, kasidelerinde daha ar ve adal bir dil kullanmasna mukabil
gazellerinde daha anlalr bir slbu tercih etmitir. zellikle tevhid, mncaat, nat ve
medhiyelerinde slbunun arlat, Arapa ve Farsa kelime ve tamlamalarn artt
grlmektedir. Baz iirlerinde en az kelimeden oluan Farsa zincirleme tamlamalarna da
155
156
Hseyin Vassf, Osman ems Efendi Mahfil Mecmuas, sy.28, (Safer 1341), s.87 (2 nolu dipnot).
Haluk pekten, a.g.e., s.33.
62
yer veren air, bunu allmn dnda sadece kasidelerinde deil gazellerinde de tercih
etmitir. airin bu tercihini yetitii edeb ortamla izah etmek mmkndr. Zira kendisinin de
mensubu bulunduu Encmen-i uar topluluu airleri genellikle Sebk-i Hind airlerini
taklit eder ve onlar gibi yazmaya gayret ederlerdi. Osman emsin dili konusunda yaptmz
bu ksa deerlendirmenin ardndan imdi de dvnda belirginleen baz slp merkezli
hususlara deineceiz:
Trkenin sz varl ve anlatm zelliklerini baarl bir ekilde kullanan air,
dilbilgisi bakmndan eitli yaplarda bulunan isim ve fiilleri ikilemeler eklinde kullanmtr.
kileme, Trkede anlam glendirmek iin ayn kelimenin tekrarlanmasn, anlamlar
birbirine yakn ya da kart olan veya sesleri birbirini andran kelimelerin yan yana
kullanlmasn anlatan bir terimdir. kilemeler, iirde ritmi salamann yannda anlamn
glendirilmek suretiyle etkili bir biimde sunulmasna da yardmc olur.157 airin iirlerinde
kulland ikilemeler arlkl olarak Trke kelimelerle yaplmtr:
Rz u eb dne dne yandm a teine
ems oldum ay u gne nh-sumn iinde
Dvn, 622/7
Beni yine drl drl derdlere ald
Ne oldysa baa old saa ne old
Dvn, 688/I
Hemn l idp add-i kemle far- idmetle
Dai perverde idp drl drl nn u nimetle
Dvn, 738/21
Kelmm fey-i b- eme-sr- r- man l
Ki isn tene-diller an ana ana y Allh
Dvn, 560/5
Ceml-i vadet itmez em-i cna nrn ir
Sery- tende yer yer dlardan revzen olmazsa
Dvn, 616/3
Varam ky- dil-rya gidem alay alay
Sirikim sitnnda dkem alay alay
157
Muhsin Macit, Divn iirinde henk Unsurlar, Ankara 1996, s.42.
63
Dvn, 710/1
Cihn iinde buldum ol cihn-ry aray

ridim l-mekn zre mekn aray aray
Dvn, 711/1
Trke kelimelerle yaplm bu eit ikilemelerin yannda yer yer Arapa ve Farsa
kelimelerle yaplm ikilemeler de bulunmaktadr. Aada verilenler bu nitelikteki
beyitlerden bazlardr:
Tenimde tr-i mjgn ser--p alaala-berber-ala
Giyindim ceven-i pld gy alaala-berber-ala
Dvn, 580/1
tmez eer niyzm rn-i det-i nza
Kh old pre pre Ferhd syleyince
Dvn, 594/4
era era dlar na eyleyp kilk-i a
k-i snem dstn- hecre ld bir kitb
Dvn, 53/5
Sr glden m-sivy an Beytullh l
Eylesn af af gelp r- muaddesler avf
Dvn, 365/12
k k olsa girbn- Zleyn yine
Fri olmaz senden ol kim desti dmndadr
Dvn, 268/4
Dvn, 400/1
Deli zlf-i amdan dile sevd sevd
Gezeriz kh- cnn diy Leyl Leyl
dem ol lcceye bezer ki hevlarla uyup
Renkler gstererek seyr ide dery dery
64
Remz ider anma tene idgin amze-i yr

Leb-i emr amnesi gy gy
Dvn, 35/1-3
Sze canllk kazandrmak amacyla deyimlerden de yararlanan air, bu deyimlerin
bazlarn gnlk konuma dilinde getiinden farkl ekilde kullanr. Deyimlerin getii
beyitlerin dili dierlerine gre daha sadedir ve konuma diline yaklar. Ayrca air, deyimleri
kullanrken deyimlerin szlk anlamlar ve armlarn da gzard etmez. Beyitlerde
kulland deyimlerin bazlar unlardr:
Dehnndan pnce u ierken kze-i b
uland az aksi ddi bare drr-i n-yb
Dvn, 414/1
Gel ey mest-i mey-i um-ne-i vulat firla
Yeter mn gibi an alayup h u fin itdim
Dvn, 458/4
lsiz al itse de idrk a nisyn ider
Var mdr far abni il-i ferttdan
Dvn, 539/5
h-rhnda o celld- nigh ki rab
Rst gelmi gzine var ise gelmi eceli
Dvn, 665/2
Benem ey ems o suln- sitin ki benim
Dmenimden utan gklere almaz eli
Dvn, 665/5
Var yeri ba zre amze tene ise anma
Servern- sne kim an eylemek nndur
Dvn, 190/4
Ba u cihna ara-i maer degil mi kim
Cmle nfs ba baadr
baa cn cnadr
Dvn, 185/8
adan aa alup yerlere urdu yzmi
Mevc-i sil-res-i bar-i demi oldma
65
Dvn, 644/3
Py- himmetle ararsa bulnur amm ki a
Cism u cn u dn u dny her ne var elden gider
Dvn, 187/4
Osman ems, beyitlerde zaman zaman Trkiye Trkesi dnda grlen kelimelere de
yer verir:
Vaf- sn-i yrda zlf-i pern sylenr
Her aan kim yd ola gencne bn sylenr
Dvn, 255/1
Nvek-i dil-dz- cevri deldi barm ny tek
lem ire f itdi h u zrm neyledi
Dvn, 412/3
Cihn ire cihn oldum cihn-r benimlendir
abb-s taayyn buldm dery benimlendir
Dvn, 188/1
Yre azm idemem ayr utupdur yolum
Seyr-i ddr idemem yr utupdur yolum
Dvn, 733/1
Bugn didim ol yre ne ge geldi am hem
Didi dai gn imdi oupdur afandan
Dvn, 485/4
Gricek r- gl-rengii zb diyelim
Seyr idp serv-i revn addii b diyelim
Dvn, 466/1
Dvnda, sz diziminin dilbilgisi kurallarna aykr oluturulmasndan kaynaklanan
zaf- telf rneklerine de rastlanmaktadr. Bu tr rnekler genellikle Farsa ve Trke
kelimelerinin ayn terkipte yer almasndan kaynaklanmaktadr:
Eyledi am treg ynemi
Tzeledi yarayara- drnemi
Dvn, 381/XIII
66
a- rusra dinildi fitne-i ir-zamn

l adarc ald kim aamaam- hicrn sylenr
Dvn, 255/3
asret-i ryula ey dil gzlerim giryn olur
atreler mevc-i sirikimde abbabb- an olur
Dvn, 242/1
Vil-i b-mil-i tm olsun ana diyet
Egeri gevher-i glgl-rengreng-i ana beh olmaz
Dvn, 305/ XXXV

Emri utalm eyleyelim terk-i mnf
sun felege nefsimizi dde-i h
TennrTennr- glde
gl utuup a- lh
Szn olup Allh diyelim h diyelim h
Dvn, 550/V
Davi-i vafda vay-i sumndir szm
Kim serrserr-i glm
glm mdm sensin dveri
Dvn, 657/61
Unudup cevr ile bi br ikest itdigini
Dil-i bibi-premi
pre yek-pre bilr ben bilrem
Dvn, 452/2
Dvnda Sebk-i Hindnin dil anlayn aksettiren bol terkipli ve girift mnl
beyitler hayli fazladr. Baz terkiplerde kelime saysnn altya kt grlmektedir. yle ki
baz beyitlerde Trke kelime kullanlmamtr. Geni bir muhayyileye sahip olan air,
iirlerinde allmam tamlamalara da yer verir. Bu tr beyitleri anlamak ou zaman kolay
deildir:
tete-i snesne-gdzgdz- eheh-i nrnnrn- bel
fitb-- seer
seer--i yek
yek--deme
deme--i rz
rz-- fir
fitb
Dvn, 384/2
adeade-nn- yedyed-i ymnymn-y nrnr- irtiyam ben
Mselmnna ben bezm-i ezelde aydar oldum
67
Dvn, 463/4
ehre-i malabdan mn perdesin ref idemez
MbtelMbtel-y kfirkfir-i zlfzlf-i pern olmayan
Dvn, 525/5
anma serser-gerdngerdn- zlfzlf-i dildil-berem An-y a
ZrZr-i englengl-i per blin penh eyler baa
Dvn, 14/5
Cihn o cmcm-i cemlceml-i ezel ki vadet-i a
NiktNikt- noanoa-i ferdferd-i mumu-i cm gibi
Dvn, 686/2
Kendisinin de mensubu bulunduu Encmen-i uar airleri gibi, iirlerini
ounlukla Sebk-i Hind anlaynda Arapa ve Farsa terkiplerle yazan air, sade Trkeye
de kaytsz kalmaz. Genellikle hece vezni ile yazd iirlerde bu slbu denemitir. iirlerde
bazen Farsa mur- dil, b- sn terkiplerinin tam Trkesi olan cn uu, sn
b terkiblerini kullanmay tercih eder:
Ten gl-eninde cn u mihmn olup gider
Blbl gibi ki bda nln olup gider
Dvn, 186/1
sn bnda
grdm mur- dil aydna dil-berler
b
Kemend-i ala-i zlf ire l dne utmlar
Dvn, 278/7
Sen tecell eyledi senden saa
Bende benden ben ve sen sensin baa
Dvn, 650/40
Ey gzel yzli gzel szli gzeller gzeli
Kfr-i zlf yine ad eyledi mnmza
Dvn, 646/15
Ney gibi var nleleri neyleyeyim gl seni
Sevdigimi ikri ile eyleyeyim gl seni
Dvn, 694/1
68
Cihnda dil saa bir bde bir cnn yetmez mi

Eger blbl ise bir verd bir bostn yetmez mi
Dvn, 723/1
iirlerde baz hayallerin kk farkllklar dnda aynen tekrar edildii
grlmektedir. airin, yeni bulduu bir mazmunu her defasnda daha iyi ekilde ifade etmek
gayreti ile bkmadan tekrarlad dnlebilir. Aadaki beyitlerde geen, sevgilinin
hasretiyle yanan n gzlerinden ya yerine ruhun eriyip akmas mazmunu, Namk
Kemale gre Osman emsin orijinal bulularndadr.158 Bu yeni mazmunun tekrar edildii
baz beyitler unlardr:
Cn bulup mrde gller naar- pkimden
Cevher
Cevherher-i cn grr dde-i nem-nkimden
Dvn, 501/1
Alada leb-i dr-br yd eyleyerek
CevherCevher-i cn dklr dde-i girynmdan
Dvn, 512/3
Ey gl mtem-i hicrn ile an alayalm
ke ddi bugn ol serv-i revn alayalm
an degil an yerine cevhercevher-i cn alayalm
kine eyleyelim eki revn alayalm
old gl-once-i gl-zr- dil-i Murtaav
Ki usuzlula ehd old seyn-i Alev
Dvn, 680/VI
Kerbel vasn yd ile an alayalm
Adup ya yerine cevhercevher-i cn alayalm
Nr- fratle yaup cn u cinn alayalm
delim mtem ile h u fin alayalm
158
.fikr-i sdeden sana bir beytini daha ind edeyim. Hatt yle bir beyittir ki mazmununu intihal
derecesinde iktibasa cret etmitim:
Cevher-i cn dklr dde-i girynmdan

..Fuzliye bir naziremde;
Ol mertebedir sz- dernum ki degil ek
b old aar cevher-i cn ddelerimden
demitim. Mazmun emsindir; biraz ssledim. ntihal veya iktibas ne diyelim. (Necmeddin Halil Onan,
Namk Kemalin Tlm-i Edebiyat zerine Bir Risalesi, s.34.)
69
Dvn, 449/I
air yalnzca kendi bulularn tekrar etmez, ayn zamanda nceki airler tarafndan
kullanlagelen mazmunlar da iirlerinde tekrarlar. Sevgilinin zlflerinin siyah rengi
dolaysyla kfre benzetildii aadaki beyitlerde air, bu zlflerin iman ehline taarruz
ettiini ve elindeki iman ele geirdiini belirtir. kfr-i zlf, mn, pern kelimeleri
beyitlerde ortak olarak kullanlmtr:
Kfr-i zlfdr pern eyleyen mnm
mrmi ifn eden hecri eb-i yeldsdr
Dvn, 206/4
Kfr-i zlf ld mn ehlini znnr-bend
ftirdr billah ey kfir mselmnl saa
Dvn, 26/3
T-i amze kfir-i deyri mselmn eyleyp
Kfr-i zlf o mselmn pern eylemi
Dvn, 349/8
Dvn, 646/15
Kfir-i zlf ki diller ehrini eyler arb
Avrupal sanki slm mlkine leker eker
Dvn, 210/6
Badan ad fitneler ey kfir-i zlf-i siyeh
ad u degil ill ki mnndadr
Dvn, 216/4
d. Vezin
Osman ems, dvnnda, klasik Trk iirinde en ok tercih edilen aruz vezni
kalplarn kullanmtr. Bunlardan 3 hezec, 1i recez, 4 remel, 2si muzari, 1i mctes, 1i
hafif bahri ve 1i rub toplam 13 kalb tercih etmitir. Kullanlan kalplar, nazm ekilleri ve
iir saylar u ekildedir:
70
Hezec Bahri:
Mefln mefln mefln mefln: 7 kaside, 1 mesnev, 132 gazel, 2

murabba, 1 muhammes, 1 tesdis, 2 msebba, 2 terkb-bend, 16 kta, 1 mfred toplam 165
manzume.
Mefln mefln feln: 1 kaside, 10 gazel, 3 murabba, 1 mfred toplam 15

manzume.
Mefl mefl mefl feln: 4 kaside, 2 mesnev, 2 mstezd, 41 gazel, 2

murabba, 2 mseddes, 1 terc-bend, 8 kta toplam 62 manzume.
Recez Bahri:
Mstefiln mstefiln mstefiln mstefiln: 1 gazel.

Remel Bahri:
Filtn filtn filtn filn: 12 kaside, 233 gazel, 4 murabba, 1 muhammes,

3 msebba, 1 mseddes, 1 terc-bend, 19 kta, 1 mfred toplam 275 manzume.
Filtn filtn filn: 1 mesnev, 1 gazel, 1 murabba, 1 tahmis toplam 4

manzume.
Feiltn feiltn feiltn feiln: 6 kaside, 97 gazel, 1 mesnev, 2 murabba, 4

tahmis, 3 mseddes, 7 kta, 1 mfred toplam 121 manzume.
Feiltn feiltn feiln: 1 gazel, 1 murabba, 1 ark toplam 3 manzume.

Muzr Bahri:
Mefl filtn mefl filtn: 3 gazel.

Mefl filt mefl filn: 51 gazel, 1 tahmis, 1 mseddes, 1 terkb-bend, 6
kta, 1 mfred toplam 61 manzume.
Mctes Bahri:
Mefiln feiltn mefiln feiln: 27 gazel, 1 mseddes, 2 kta toplam 30

manzume.
71
Hafif Bahri:
Feiltn mefiln feiln: 1 gazel.

Rub Kalb
Mefl mefl mefl fal: 1 kta.

Hece Vezni:
Dvnda hece vezniyle yazlm toplam 8 iir bulunur. 3 gazel, 1i murabba, 2si
ilh, 2si kta nazm ekliyle yazlmtr. iirlerden 2si 7+7=14 (Dvn, 409, 622), 2si
8+8=16 (Dvn, 694, 735), 2si 8+5=13 (Dvn, 648, 688), 1i 8+6=14 (Dvn, 647), 1i
6+5=11li (Dvn, 468) hece vezinleridir.
Osman ems Efendi, aruzu Trkeye uygulamada genellikle baarl rnekler
vermitir. Bunda, iirde kullanlan Arapa ve Farsa kelimelerin nceki asrlara gre
artmasnn yannda, Trk iirinin, balangcndan itibaren aruzla girdii mcadelesini yaklak
16. yzylda tamamlam olmasnn da etkisi vardr. Buna ramen airin aruz veznini
iirlerine uygularken her airde olduu gibi baz kusurlar bulunur. iirlerde grlen vezin
hatalar ve rnekleri u ekildedir:
a) male: Osman emsin dvn batan sona incelendiinde ortalama olarak hemen
her beyitte en az bir imleye rastlanmaktadr. Vezin kusuru saylan imlelerin ou ,i
nllerin zerinde yaplarak vezin aksakl bir dereceye kadar azaltlmaya allmakta ise de
az olmakla beraber a,e nllerinde yaplan imleler ounlukla vezni arlatrmakta ve
ahengi bozmaktadr:
Mihr-i vech-i yr idelden erre-i cismim fen
Bir cihn- ekberem ki nrdur lbb-i lbm
Dvn, 452/3
Ben o mestem ki leb-i cn-ba- sdan geer
Berhemenler n iderse cra-i cm- lebim
Dvn, 452/5
Hev-y lal-i nbla gep sevd-y zlfinden
Kitb- zhdmi mey-nede rehn-i erb itdim
Dvn, 462/3
Grp mgn-i zlf ire yaur ol mh ann itdim
72
Nice bi bal ara mra bir meh-pre yalanm
Dvn, 350/3
Elemle gedi cmle rzigrm
O demler kim saa bgne ddm
Dvn, 450/6

Dvn, 56/1
b) Med (mle
(mlele-i memdd):
memdd): Arapa ve Farsa kelimelerde yaplmas kusur saylmad
gibi airler tarafndan ou zaman ahengi artrmak amacyla zellikle yaplan med, Trke ve
elif-nun ile biten Arapa ve Farsa kelimelerde yaplmas vezin kusuru saylmtr.159 Osman
ems dvnnda da buna rnek olacak vezin kusurlar grlmektedir. Ancak an, ba, a
vb. Trke kelimelerde yaplan medler ou zaman vezni arlatrmamakta; aksine beytin
anlam ve ahenginin btnlemesinde katk salamaktadr:
Dil-i zhhda zehr-i merg cn-efn olma-n
Manend-i mr olmdr dil-i zlf-i iken sr
Dvn, 108/4
Ta budur fil-i udvend-i a-kr
Kolmaz bu cihnda ezel olmayan ihr
Ger olsa a itdi dinr fil-i cebbr
Bu mesele bir dnde olmaz hele irr
Ser-ala-i ab ki ol r veldir
B Bekr mer aret-i Omn u Aldir
Dvn, 148/XIII
urc eyler yrr Suln Nreddn m-ve
Sevd- aama envrn tamm ider meh-tb
Dvn, 56/3
O k-i n-ate ki itmi vechini pinhn
159
Cem Dilin, rneklerle Trk iir Bilgisi, Ankara 1999, s.14; Haluk pekten, Eski Trk Edebiyat Nazm
ekilleri ve Aruz, stanbul 2003, s.145-152.
73
Ceml-i neyyir-i aam ubrndan mnevverdir
Dvn, 150/4
Revdr olsa ol once-dehen andn hmdan
af-y ande-i gl avt- mur- o-nevdandr
Dvn, 157/5
em-i a-bnde hir cesed u r gibi
Dr- ur ile bu dr- urr ikisi bir
Dvn, 168/4
Pe-gh- mei af-beste l rndan
Ba aydn eyleyen rbehleri brn ut
Dvn, 72/4
adan aa urup kendin buland anlara
Seyller clar sirik-i em-i girynm grp
Dvn, 59/7
Ey baa yr yolnda viremez ba diyen
Benem ol yr eiginde bana a diyen
Dvn,481/1
rn incedir ldan gn uzun bir yldan
lyi are dirilden sul ile esb nedir
Dvn, 301/7
c) Zihaf:
Zihaf: Dvnda en fazla karlalan kusurlardan biri de Arapa ve Fara
kelimelerde uzun heceyi ksa okuyarak zihaf yaplmasdr. Bu zihaflarn ounun pk, Allh,
bey, tamm, erb, nr, l, amml, arr, be, sevd, feryd, d, cn, esb, kitb,
cevb, dger, h, yan, br vb. Trkelemi kelimelerde, yani Trke gnlk kullanmda
ksaltlarak okunan kelimelerde ve mensubiyet bildiren eklerinde yaplm olmas Osman
emsin vezni kullanmada bilinli davrandn gstermektedir. nk yaplan bu zihaflar
kula trmalamamakta ve beytin ahengini bozmamaktadr. Zihaf yaplan beyit rnekleri
yledir:
Ey ems oluruz a-i dna ile hem-dem
Biz mutekif-i zviye-i genc-i ferz
Dvn, 319/5
74
Blbl-i vadet-ryz hmz gl-r in

Dim gl-en-serda bd- vulat bekleriz
Dvn, 337/3
Hem kitb- nam hem man-i mml-kitb
Hem telm u hem std- ledn hem mektebim
Dvn, 452/4
lhm- aa dil-i adef u ll san
Ebr-i nsn u ulzm-i ummn blend pest
Dvn, 85/7
Yerinden an aup nm yazld anl snemde
Bu nml trler a kemnm varsa sendendir
Dvn, 196/2
Gnde bir kerre nigh it br snem dna
tme benden ey kemn-ebr iki peykn dr
Dvn, 364/3
d) Vasl (Ulama): Ulama da dvnda sk rastlanan durumlardan biridir. iirlerde en ok
kullanlan ulama eidi, sessiz harfle biten bir kelimeden sonra sesli harfle balayan bir
kelimenin gelmesi durumunda vezin gerei ilk kelimenin sessiz harfinin sonraki kelimenin
sesli harfine birletirilmesi eklinde ortaya kan ulamadr. Yaplan bu vasllar ou zaman
vezin kusuru olmann tesinde beytin ahengini artrmak amacyla yaplmtr:
Ehl-i mecz eyledi meftn- m-siv
ld ay ehlini ddra in
Dvn, 56/7
Glmi a ile sen dil-bere yasa ne direm
Gnde bi kerre idp dil-bere yasa ne direm
Dvn, 451/1
te-i cevr ile yad dil-i pr-szum o yr
Dimeyim bad ezn ema-i madum o yr
Dvn, 197/1
75
Degil art- ebnem zeyn-i gl-b- bahr eyler

Grp d fir ld snem gller alarlar
Dvn, 203/2
Szldi emi iince ol fitb erb
Ki virdi nergis-i bmra nm-b erb
Dvn, 54/1
B-zebn u arf a esrrn remz eylerem
Nkte-dn- rz- a b-zebndr szm
Dvn, 472/15
Bey- sne zlf-i siyh yr olur andm
Sevd- hm ile rz- ren tr olur andm
Dvn, 446/1
apua ry-ml itmedigim ey gl-bn-i mad
Zemnide af- mjgn- emim r olur andm
Dvn, 446/2
Dvnda grlen dier bir ulama ekli ise, sesli harfle biten kelimenin ardndan
nlyle balayan bir kelimenin gelmesi durumunda ortaya kan vasldr. lk kelimenin
sonundaki nl derek ikinci kelimeyle birletirilir Bu eit ulamalara hece dmeli ulama
da denir. Bu eit ulamalar vezin kusuru saylmad gibi airin ustaln gstermeye de katk
salar. Aadaki beyitler bu nitelikteki ses olayna rnektir:
Zmre-i ndndr dlb- ar dndiren
Neyleyim br- girn merd-i dni-ver eker
Dvn, 210/7
Mevid-i tblestbles-serir f idecek her srrn
Nidgin ol bed-fil alar o dem rdlarz
Dvn, 338/55
lem olm mbtels sylenilmi nm- a
Nold mh-i a mula sylenmemi
Dvn, 339/4
Seni bilmeklik ile bilmez oldum
Ne lemdir bu bilmem ben ki noldum
76
Dvn, 435/13
Oursam vaf byle nola dvn- maerde
Livl-amdie mektb olan ur-y arrdan
Dvn, 477/127
Bir ybn- velyetdir marif kanda ems
rifn- ekmeli r-i uddr her biri
Dvn, 673/6
ev-i gl-cm- lebi t deli iama
yle mestem kidemem far nedir cm u erb
Dvn, 52/3
Y seyin ek-i maabbetle tebh eyle beni
Kb u tb ile olur seng-i bihn-i y
Dvn, 77/8
Naarda rzigr hdir mlk-i Sleymn
Kess- devlet-i evreng-i dhmi hevdandr
Dvn, 157/3
T ebed aylmaz ol mestnelikden kehl-i a
Nee-i cm- mey-i bezm-i vilinden olur
Dvn, 262/2
Vey ebr-i nev-bahr- gl-istn- a- dost
Tene-lebn- once-i mmde b vir
Dvn, 264/2
Bir gl-istndr dilim key meh yzden her gice
Barma ebnem gibi ekimle o brn der
Dvn, 293/2
e) Arapa ve Farsa kelimelerde ses tremesi: iirlerde karlalan hususlardan biri de
kimi Arapa ve Farsa kelimelerde meydana gelen nl tremesidir. Bu treme, Arapa fal
babndan olan kelimelerin vezin gerei, ilki ak dieri kapal olacak biimde iki heceli olarak
okunmasyla oluur. airin, bu tr kelimeleri Trkedeki telaffuzu esas alarak okuduu
anlalmaktadr. Ses tremesinin olduu kelimelerin ou gnlk dilde iki heceli olarak
77
okunan kelimeler olmakla birlikte veznin zorlanmasyla meydana getirilen rnekler de

bulunmaktadr:
Y un- bedine irer mi al an
Esrrn idrke yeter mi nail an
Dvn, 739/6
Medr bir cihn- l-tenhdir al irmez
Ebed-z-i udd ayb- adan ser-ber-verdir
Dvn, 304/2
Mrde ulv olur amm merde
Zehirden sat u acdr erat
Dvn, 68/4
Sensin o vel-i km-mz
ki albi
km
Envr- Cemle ru- mirt- mcell
Dvn, 41/3
amr- a ey emis um-nesidir rm
Dillere rz- nihnmdan gelr by- erb
Dvn, 55/6
Bulup tecrdi dny-y denden
Gep silk-i Nabend-i
Nabend Velden
Grndm alvetden dirden
Dvn, 684/III
mr sermye v dkne cism-i b-arrdr
Marif kle-i cevher-rz- pr-nigrdr
Dvn, 205
e. Redif ve Kafiye
Osman ems dvnnda kafiyenin her trne rastlanmaktadr. Arapa ve Farsa
kelimelerle yaplan kafiyelerin ounlukta olduu dvnda, Trke kelimelerin yan sra
Trke-Farsa veya Trke-Arapa kelimelerle yaplan kafiyeler de bulunur. Kullanlan
kafiyeler genellikle hicrn, szn, nb, meftn, men, mmd, nevmd, mr, arr
kelimelerinde olduu gibi rev harfinden nce elif (), vav (), ye ( )harflerinin getirilmesiyle
78
meydana gelen kafiye-i mreddefe eklinde olutuu gzlenmektedir. Kafiyeli szcklerin

ayn kelime trnden (isim-isim, fiil-fiil) olmasna da nem gsteren air, zaman zaman bu
kurala uymayan rnekler de vermitir. iirlerinde en ok zengin kafiye kullanan air, tam
kafiyenin yannda az da olsa yarm kafiyeli beyitler de yazmtr. Kafiye eitleri ve rnekleri
u ekildedir:
a)Yarm
a)Yarm kafiye:
avs- ebruvn- zlf pene salm bi adar
Vey ne kfirdir o kim tr-i a yayn eker
Dvn, 178/1
adeng-i cevr ile old dil-i beytl-azen sr
Cef-y rdan old dern- nesterin sr
Dvn, 108/1
b) Tam kafiye:
Old bir dery-y ummn ire kim dil n-bedd
Sil-i imkn an emvc sil n-bedd
Dvn, 126/1
O kim bezm-i elest vzn g itdi Mevldan
idir ikr-i a beyt u ns- kilsdan
Dvn, 477/1
Tat u tcndan brnmi t u aner zlf-i dost
lib olm serr-i sne server zlf-i dost
Dvn, 79/1
c) Zengin kafiye:
Ren-y dehri kim am geri tr eyler baa
Lk mihr-i lem ar- iftir eyler baa
Dvn, 12/1
Mevt bir avu trb in ne nz eyler baa
Ben ayt- maam Azrl niyz eyler baa
Dvn, 15/1
Bu dr- minete insn gelr birer ikier
79
Ki bir diyra arbn gelr birer ikier
Dvn, 209/1
Osman emsin kullanld kafiyeler, kelimelerin meneleri asndan da eitlilik
arz etmektedir. Arapa ve Farsa kelimelerin daha ziyade kullanld kafiyelerde Trke,
Trke-Arapa ve Trke-Farsa kelimelerle kafiye kullanmna da nem verilmitir. Ancak
Trke kelimelerle yaplan kafiyeler dierlerine gre daha snrl saydadr. Dillere gre
kafiye eitleri u ekilde sralanabilir:
a) Trke kelimelerle yaplan kafiyeler:

Noa-i vadeti seyr itdim inan geldi baa
Keret-i heyet-i mecma yalan geldi baa
Dvn, 23/1
Bde-i hecri ki idim andm Allhm meded
resiz bir derde ddm yandm Allhm meded
Ben bu derdi resi var andm Allhm meded
Dvn, 111/I
Mur- diller aydna em-i siyh a
a var
sne dvneler bendine zlfi ba
ba var
Dvn, 165/1
Mest-emn kuyarup fitne ocan
oca yadlar
nmn-sz oldlar evler bucan
buca yadlar
Dvn, 291/1
b) Trke ve Farsa kelimelerle yaplan kafiyeler:
h kim bezm-i vil-i yrdan oldum cd
Acy ey dostlar kim ayflar old baa
Dvn, 5/1
em-i aam dil-i pr-sz er old baa
Her gice bezm-geh-i a ura old baa
Dvn, 21/1
80
Ey ab bir emme var m zlf-i cnndan

aber
cnn
Almad gitdi dir h- cn andan
aber
an
Dvn, 172/1
Gn yz sye-i zlf-i siyehi m baa
Nr- vechile ab old bu aam baa
Dvn, 13/1
Yrimi kim a- eb-reng leb-i gys var

Ayrlup bir mh-rdan ara giymi yas var
Dvn, 162/1
Her nigeh kim ide cnn baa cn ditrer
Merdm-i ddelerimden dklr an ditrer
Dvn, 208/1
c) Trke ve Arapa kelimelerle yaplan kafiyeler:
Bir dilde ki envr- mahabbet eeri
eer var
dr o kim ar- ud zre yeri
yer var
Dvn, 167/1
Dvn, 178/1
d) Arapa kelimelerle yaplan kafiyeler:
Al u idrki idp cebe-i Ramna
Ramn fed
Eyledim nr gl-i rava-i rvna
rvn fed
Dvn, 3/1
Pertev-i envr- ak zb-i ceml olm saa
T-i aydr amze-i em-i cell olm saa
Dvn, 30/1
Nimet-i cn kim eger tadrdir
tadr sensiz baa
Cn terkin eylemek tedbrdir
tedbr sensiz baa
Dvn, 22/1
81
Baayd ram ile em-i felek-meb

meb baa
Dkerdi dema-i brn- b-hisb
hisb baa
Dvn, 7/1
avm- vulat vireli behre-i tald baa
T-i hicrn grinr mh- nev-i d baa
Dvn, 8/1
Nr- vechi pertev-i ddr- Sbndr

baa
Sbn
Kkl mml-kitb- maz- urndr
urn baa
Dvn, 9/1
Mnceldir pertev-i envr- mhiyyet baa
Nr- m-zalzal-baardr
baar dde-i ryet baa
Dvn, 16/1
e) Farsa kelimelerle yaplan kafiyeler:
em-i ser-mesti ki ghce nigh eyler baa
Kef-i rz- mehed-i nr- siyh eyler baa
Dvn, 14/1
Dvn, 15/1
Cihndan Ysuf- cn rat- smnn
smn devirmi
ley penesinden anki dmnn
dmn devirmi
Dvn, 343/1
f) Arapa ve Farsa kelimelerle yaplan kafiyeler:
Revzen-i mikt- ayn em-i imndr
imn baa
Rz- pinhn-ne-i ayb nmyndr
nmyn baa
Dvn, 18/1
amze kim peykn- tr-i b-emn
emn olm saa
avs- pr-tb- a-kr ebruvn olm saa
Dvn, 29/1
82
Merab y h- evreng-i velyet merab

Y Aliyyl-Murta y aret-i r-i ud
Dvn, 1/1
ret-i imkn ayret kim serb eyler baa
Perde-i dehri ayl-istn- b eyler baa
Dvn, 17/1
Olur h- dilimden bir zemn bir zamn peyd

abb- ek-i emimden bb- sumn peyd
Dvn, 2/1
Cme-i zerd-i a ilat-i ndr
n baa
k-i d- te-i asret girbndr
girbn baa
Dvn, 10/1
Rz- vadet kim erb b- nb eyler baa
Vi-i krs-arr b erb eyler baa
Dvn, 11/1
Dvn, 12/1
g) Cinasl kafiyeler:
Ey ab bir emme var m zlf-i cnndan
aber
cnn
Almad gitdi dir h- cn andan
aber
an
Dvn, 172/1
Eyleyp abl-i metn-i edeb-i eri ni
Belie merd-i ud idmetine var an
n a
Dvn, 369/1
ulmet-i nefse dp olma ulul-emrie
Olasn nr gibi ind-i udda yzi a
Dvn, 370/1
83
Nr- amdan urtlursn nr- aa yan gl

r-bln-i vil zre gelrsin yan gl
Dvn, 424/1
Yr arf- ruua snbl-i zlf ndir
n
Gyiy mg-i a ile nigr- ndir
n
Dvn, 171/1
Manr old and cihncihn-dra in
a bu ki cmle al- cihn dra in
Dvn, 36/2
Osman ems dvnnda en ok grlen ahenk unsurlarndan biri de rediftir.
Kasidelerde beyitlerin ahenginin daha ok kafiye ile salanmasna mukabil gazellerde ahenk
rediflerle salanmtr. yle ki dvnda redifsiz gazel yok denecek kadar azdr. Dvnda
redifin deiik ekillerine yer verilmitir. Kullanlan rediflerin genellikle Trke kelimelerden
olutuu grlmektedir. Bununla beraber Arapa ve Farsa kelimelerden oluan rediflerin
Trkede sklkla kullanlanlardan seildii grlr. Rediflerin en az bir kelimeden
olumasna dikkat eden Osman ems, ok az saydaki iirlerinde eklerden oluan rediflerden
de yararlanmtr. Ayrca kullanlan rediflerin, ekseriyetle fiil ve isimlerin ekimli hallerinden
olutuunu da belirtmek gerekir. Kullanlan redif eitleri ve rnekleri u ekildedir:
a) Tek bir ekten oluan redifler:
seyn-i Kerbel kim nube-i l-i peym-berdir
dir
Fur- dde-i Zehr er- em-i aydardr
dr
Dvn, 150/1
O abdem ki benim sensin lhm
m
Munim lm pt u penhm
m
Dvn, 425/1
lh sensin cd eyleyen bu ar- gerdn
udy sensin ihr eyleyen bu devr u devrn
Dvn, 738/1
b) Tek bir kelimeden oluan redifler:
te-i mihr-i maabbetden olup surn gl
Yana yana larla old dil-nn gl
84
Dvn, 416/1
Bir dem ki gelp old emen-zr benefe
k-i siyehi itdi r-br benefe
Dvn, 579/1
Far- h srerem bende saa oldma
Pdiham saa bbda ged oldma
Dvn, 588/1
c) Hem ek hem kelimeden oluan redifler:
Ten-perestden gep r- uds ercy
y bil
Keret-i eyya bama vadet-i Mevly
y bil
Dvn, 431/1
b u gil anma arm-i Kabe-i cndr
dr teni
Mahar- nr- tecell beyt-i cnndr
dr teni
Dvn, 411/1
Ey abat mlkini suln yrim
im neyledi
ferdya ald ey nigrm
m neyledi
Dvn, 412/1
d) Birden fazla kelimeden oluan redifler:
Tenimde tr-i mjgn ser--p alaala-berber-ala
Giyindim ceven-i pld gy alaala-berber-ala
Dvn, 580/1
Grinr tbi-i ddr glden gle
Ber urur pertev-i envr glden gle
Dvn, 607/1
Val u fir- yr sefd siyh u sur
n nr u tr u nr sefd siyh u sur
Dvn, 109/1
Tende d- adan bir gl-sitn ister gl
an- gl-b- tecellde mekn ister gl
Dvn, 422/1
85
Pertev-i mihr-i ud bir h bir ben bir gl

Nr- evc-i Kibriy bir h bir ben bir gl
Dvn, 423/1
B- sne tom- zverdir
dir o zlf l ru
Sebze v snbl gl-i terdir
dir o zlf l ru
Dvn, 110/1
Osman ems, iirlerinde beytin ahengini artrmak amacyla iki kafiyeli (zlkfiyeteyn) beyitlerden de yararlanmtr. Bu nitelikteki beyitlerden bazlar unlardr:
Tr-i nigh- yre a b-gmn
gmn kemn
Ki sehm-i cevrine cigerimdir nin nin
Dvn, 523/1
Frat-i yr ile old dil-i mazn mazn
Adr ek-i dil ddeyi Ceyn Ceyn
Dvn, 524/1
Giyp ey fitbm tc hne mhne
ekp emr-i amze al an gerdna merdne
Dvn, 626/1
ar-i aa girenler ud ud diyerek
Geer diyr- fendan be be diyerek
Dvn, 398/1
Dvn, 35/1
Dvn, 710/1
Cihn iinde buldum ol cihn-ry
ry aray
Dvn, 711/1
86
Dvnda, kafiyedeki ikilemelerin sanatl bir ekilde kullanld rnekler de vardr.

Aada verilen rneklerde kafiyeyi oluturan kelimenin son hecesinin, -hecedeki uzun nl
olmakszn- ayr ve anlaml bir kelime olarak (zr-zer, r-er, ayyr-yer, ayr-yer)
tekrarland grlmektedir:
Chili ndn ider ehl-i kemli zr zer
an yer dem bu gl-ende gl-i b-r
r er
Nee-i yek laas ir gze an aladr

Leb-be-leb prdr mey ile sar- ser-r
r er
ir-i Firdevs-i aldr ehd-i a olan
Buld n firdevs iinde Cafer-i ayyr
yr yer
Dvn, 289/1-3
Dndur evc-i alda utsa da ayr
yr yer
k-dndr sumna ekse de kuh-sr
sr ser
adr- eyvn- necta terk-i tendendir dul
Malaba Manr bulmdr olup ber-dr
dr der
Secde-gh- dergeh-i mmde olmaz ry-ml
Dmeyince k-i acz u minnete her brbr-ber
Dvn, 265/1-3
Aadaki gazelde de kafiye kelimeleri ikileme izlenimi verecek ekilde arka arkaya
getirilmitir. Ancak birinci kelimenin son hecesindeki elif ( ) harfinin yerine ikinci kelimede
ye ( )getirilmek suretiyle bir tr cinasl itikak veya ibh-i itikak ortaya kmtr:
O mh-rya olur eyleyen rn arn
Ki nr- mh ile hem-reng olur zamn zemn
Nigh- cn-figr yegndir ki a
Olur cebn-i kemn-dr in kemn kemn
Reh-y t-i nigh olur ki mjgn
Bulur mefet-i emrden emn emn
87
ayl-i yrsiz olmaz ulb- ehl-i vedd

a-y ldir ister heme mekn mekn
Bahr- mrme ey ems iridi zn u azn
Dem-i bahra naarla olur azn azn
Dvn, 529
9. Muhteva zellikleri
Bu blmde Osman emsin btn dncelerini aktarma niyetinde deiliz. Dvnda
airin yalnzca belirgin baz din ve tasavvuf dncelerini aksettiren hususiyetleri
belirtmekle yetineceiz.
a.
Tasavvuf
iirlerini, dncelerini anlatmak amacyla kaleme alan Osman emsin dvnnda

en belirgin tema hi phesiz tasavvuftur. Hseyin Vassfn, Dvn- erfleri ser--p
hakykla mldir. Ba'z yerlerinde rumz ile mertebe-i zevklerinden haber vermilerdir. Hele
mersiye-i mufassalalar srf ilhm ile yazlm bir beda- garrdr.160 diye niteledii Osman
ems iin tasavvuf dndaki konular ikinci derecede nemlidir. Vahdet-i vcd felsefesine
gnlden bal olan Osman ems, iirlerinin birounda eitli vesilelerle bu dnceye yer
verir. Ona gre vcd- mutlak olan Hak bir aynaya benzer; btn mevcudat o aynadan
kabiliyeti nisbetinde tecell eder. Allah ayn zamanda btn cihan aydnlatan gnee tebih
edilir; Onun dndaki varlklar ise Onun zatn gsteren birer aynadr. Ancak yaznn
mnya engel olmas gibi aynalar da Hakkn vechini grmeye perde olurlar. Zaten cihan
aydnlatan gnei gerek anlamda vasf etmek de mmkn deildir. Btn eya Allahn ilim
sfatnn suretleridir; cihan ise o erif ilmin tahsil edildii bir mektep grevi grr. Hakla
vahdet bulmann yolu, temiz bir kalple ibadet etmek, ak arabyla sarho olup niin ve
nasl sorularndan uzak durmak, selim bir kalp bularak baki olmayan mal ve makam
hrsndan kurtulmak, zevk vermeyen szleri terk ederek iddia davasndan vazgemek, skut
etmek, taklid iinde kalmadan uygunsuz hareketlerden uzak durmak ve masivay terk etmekle
gerekleir. Hak yolunun yolcular olan klar, Onun zatn en iyi yanstan varlklardr.
Hakkn vahdetini mahade eden klar, dier varlklar Allahtan mstakil varlklar olarak
grmezler. Ancak Hak ile tevhid olmak, yalnzca Onun vcdunda fen bulmakla olmaz;
n yapmas gereken ey (farz) bir mride balanmak ve eriate uymaktr. Bir mride
balanmak ayn zamanda insan cehaletten kurtarmaya da vesile olur. Hasta olan derviin
160
88
tabibi, gerek bir mrittir; hastaln ilac eriattir, tarikatler ise bu ilacn satld dkkndr.
iirlerde kinatn yaratlnn sebebi de, mutasavvf airlerin ounda grld gibi ak ile
aklanr. Mutlak varln, sahili olmayan bir denize benzetildii beyitlerde mevcudatn
varlna serap bile denemeyecei belirtilir. nk byk denizlerde serap bulunmaz;
dolaysyla mevcudatn varl Ona nisbetle yok hkmndedir:
Vcd- vadet-i mulada yo vehm-i vcd ey ems

Ki dery-y mu-i b-kern zre serb olmaz
Dvn, 324/9
Osman emse gre tasavvuf makamlarn amac Allah ile btnlemektir. Eer
gidilen yolun sonunda vahdet gereklemeyecekse, hallere ve makamlara da ihtiya yoktur.
Hakkn varlnda fan olan kii, btn tasavvuf makam ve halleri geride brakr ve artk
onlara ihtiya hissetmez. Fena makamna ulaan kii iin vcb-imkn ve kdem-hdis
ayrm kalmaz. Fena makamn anlatrken sk sk em ve pervne metaforundan yararlanan
aire gre pervne, mumun ateinde kendi varlndan ve benliinden geerek o ate saan
mumla btnlemitir. Yine akla klmas gereken vahdet yolunun meakkatlerle dolu
olduunu ifade eden air, blbln gle duyduu derin muhabbetten dolay dikenlerle arkada
olmasn rnek vererek, ayn zamanda gl seven dikenine katlanr ataszne de telmihte
bulunur.
Tasavvuf yolunda yrmenin akla mmkn olabileceini, ancak bunun yannda
ibadetlerin de aksatlmamas gerektiini belirten Osman emse gre Allah yolunda en hayrl
olan kul, ibadetlere dkn olan takva ehlidir. Takva ehli, ihsan rtbesinde ebrarlar olarak
anlrlar. Takva ehli olanlar yalnzca zhd yolunda yryerek gerek kul olmaya layk
olamazlar; gerek kul olmak, ibadetlerin havf ve hayetle yaplmasyla mmkn olabilir.
Ancak takva da tek bana Allaha yaknlk iin yeterli deildir; takvann yannda ak da
gereklidir. Takva ile ak birletirenler asl, merd-i Huda (Allah adam) olurlar. Bu kiiler
ak ve muhabbetle doludur ve ibadetlerini buna gre yaparlar. te gerek kul olan bu
toplulua ak ehli denir. Ak ehli olan insanlar, ezeli sevgilileri olan Allahn visaliyle
Mecnun olduklarndan dolay her zaman tevhid arabnn etkisiyle sarho gezerler. ki
dnyann mutluluundan, an, hret ve makam hrslarndan geerek ak cinneti geirenlerin
nderi olan bu insanlar yle bir fakra eriirler ki, ellerinde ne din, ne takva, ne de ar ve namus
kalr. Mevt-i hakik ile benliklerini mahv ettikleri iin insanlarn nefretini kazanmalarna
karlk Allahn da o derece sevgisine mazhar olurlar. Dolaysyla gerek mmin olmann
yolu, vahdet yolunu gzetmekle birlikte eriati bann tac yapmak ve nefsi de ayaklar altna
89
almaktr. nk ak ile nefsine cihad aarak ibadetin nemini kavrayanlar asla eytana
uymazlar:
Vadet-i a gzet baa eri tc it
Al aya altna nefsi aa uyma zinhr
Dvn, 159/16
byk tarikatten, yani Nakibendiyye, Halvetiyye ve Kdiriyyeden istifade etmi
olan Osman ems Efendi, iirlerinde bu tarikatlerin isimlerini de zikreder. Bu iirler seyr u
slkte yaad manev hallerle ilgili ipular vermesi asndan da nemlidir. Hak ile beka
bulmann seyr u slk ile mmkn olacan; seyr u slkn de akla ve gerek bir mride
balanmakla mmkn olduunun zerinde duran air, tevbe, sabr, havf, rec, ver, zhd,
fakr, tevekkl, halvet, uzlet, hayret, rz gibi makam ve hallerden eitli mecaz, tebih ve
telmihler kullanarak bahseder. Bunlardan baka vahdet-kesret, bek-fen, tecell, hayret,
tem, zhir-btn, gayb, esrr, terk, fergt, istin, melmet, selmet, marifet, irfn, rif,
nefs vb. tasavvuf kavramlar da iirlerde eitli vesilelerle sk sk kullanlr. Dvnda brahim
Edhem, Baheddn Nakbend, Hallc- Mansr, Byezid-i Bistm, ems-i Tebrz, Nesm,
Ebubekir ibl, Klhan-i Layhar, Hakm Sen, Feridddn-i Attr, Mevln, Muhyiddn-i
Arab, Sadreddn Konev, Abdlkdir-i Geyln, Veysel Karn, Marf- Kerh ve Znnn-
Msr gibi tasavvuf byklerinin isimleri de zikredilir:
Edhem ki fed eyledi dirsin bu cihnda
Tc ile serri vu cihn idp uzlet
Dvn, 73/4
Saa besdir tem-y ceml-i nr- a ey ems
Bahed-dn gibi seyr-i ceml-i pr-behdan ge
Dvn, 97/10
Alup Ar ile allc behre ebruvnndan
Birisi tden gemi birisi dra yalanm
Dvn, 350/4
Cismini ld Nesm adem-i aa bis
Ihn- menf gibi atd seyn-i allc
Dvn, 96/2
Ly-r- himemi Klan-i pr-i mnr
Cra-n-i ikemi merd-i Sen-i Ber
90
Cras fey-i dem-i ems-i muaddes-mev

Neesi r-fez cibe-i Mevln
T ki Manr- ud-pervere ar-be-i dr
Berg-i sebzi r-efn- dim- Ar
Dvn, 43/9-11
air, ayn zamanda eyhi olduu Kdiriyye tarikatinin kurucusu Abdlkadir-i
Geylan hakknda ikisi kta (Dvn, 151, 302), biri kaside (Dvn, 153) formunda toplam
manzume kaleme almtr. Bu manzumelerde ondan bz- eheb, gavs- muazzam, eh-bz,
hem-rz- srafl, Sleyman peygamberin hkmne malik, evliyalarn gavs ve rehberi, bek
ikliminin sultan, telkin ettii zikirlerle ak hastalarna yeni bir ruh, zamann imam,
snnetlerin ihya edicisi gibi eitli sfatlarla bahseder. Ad geen kasidenin fahriye blmnde
Osman ems, airliiyle vnmediini; ancak Abdlkadir-i Geylan gibi bir insan vd
iin kendisiyle gurur duyduunu belirtir:
Mbht eylerem andan ki memdum olan suln
Cenb- pr-i Abdl-dirl-Cl gibi erdir
Dvn, 153/45
air, iirlerinde kendisinden bir sre istifade edip tasavvuf terbiyeyi ald eyhi
brahim-i Halvetnin de adn zikreder. Medhiye trnde yazd Benefe redifli 61 beyitlik
kasidede, velayet bahesinin brahimi, mrid-i azam, Cebrailin, ismini duyduunda
saygdan kanatlarn aarak sayg duyduu zat, gavs- muazzam, irfan bahesinin gl, mn
bahesine giden yolun mridi eklinde tavsif ettii eyhi, deer olarak ylesine byktr ki,
hkmyle gl dikene, dikeni de menekeye evirir:
Bir t- ader-adr u a-kmdr ol kim
kmi ile gl r olur r benefe
Dvn, 579/30
Dvnda ismini and dier bir eyhi de, kendisinden seyr u slkn tamamlayarak
hilafet almaya muvaffak olduu Abdrrahm-i nyevdir. ems eyhi hakknda iir
(Dvn, 661, 672, 736) yazar. Bunlardan biri vefat tarihi iin yazd tarih manzumesidir. Bu
manzumelerde kendisinden mafiret burcunun gnei, saadet zirvelerinin ay, Allahn
dostunun ilmine varis, gizli ilimlerin srda, Kdiriyyenin muazzam bir mridi, lim, arif,
beka mlknn ve fena ikliminin ah eklinde bahseder:
91

Pr-i menzil aret-i Abdrram-i nyev
Dvn, 736/1
air, bir mncaatnn sonunda kendisinin Abdrrahim-i nyevye hayrl bir halife
olmas iin Allaha dua eder:
ta lemde beni eyleyp ird
ayrl-alef-i Abd-i Ram eyle lh
Dvn, 655/5
b.
Allah
Osman ems Efendi, deiik nazm formlaryla Allah hakknda tevhid ve mncaat,
Hz. Peygamber iin nat, dier din bykleri iin medhiyeler, zellikle Hz.Hasan ve Hseyin
iin mersiyeler yazm; bu manzumelerde din ve tasavvuf kltr, duygu ve dncelerini
zarif bir slup ve estetik bir tarzda yanstmay baarabilmi bir airdir. Yazd tevhidlerde
Allahn isim ve sfatlarn zikrederek zellikle kudret, ilim, cell ve ceml vb. sfatlarnn
yeryzndeki tecelllerinden bahseden air, ou zaman bu manzumelerinde vahdet-i vcd
anlayn aksettirir. Bu manzumelerde Allah; hir, lim, Btn, Cell, Ceml, Evvel,
Gaffr, Gan, Hfz, Hak, Hallk, Hayy, Hud, Hudvend, lh, Kbz, Kdir, Mevl, Muhy,
Mumt, Munim, Muksit, Muzill, Rabbl-enm, Rabbl-lemin, Rabb-i zm, Rabb-i
Ekber, Rahmn, Rahm, Rezzk, Settr, Vhib, Yezdn, Zhir vb. isim ve sfatlarla anlr.
Allahn kadm, bk, ezel ve ebed oluu, yaratclkta ei ve benzerinin olmay, her eyin
kendisine muhta olmas gibi fikirler anlatlrken sk sk yet ve hadislere telmihlerde
bulunulur. airin yazd mncaatlarda ise sanat endiesinin bir yana braklarak samim bir
kulun dorudan Allaha yneliinin verdii duygulu bir slubun izlerini bulmak mmkndr.
Mncaatlarda Allahn balaycln ifade eden Gaffr, Rahm, Settr, Kerm vb.
isimlerin zellikle kullanld grlmektedir. Ayrca bu tr iirlerde airin ruhunda korku ile
midin arpmasndan doan heyecan ve yksek lirizm gze arpmaktadr. Aaya
aldmz mncaat trnde yazlm gazel, airin Allaha yakarrken taknd ruh halini ve
samim bir mminin mutlak varlk karsndaki acziyetini gstermesi bakmndan gzel bir
rnektir:
Y Rab nev-y a ile bir h vir baa
Fey-i nesm-i h- seer-gh vir baa
92
Mnend-i Ysuf oldum esr-i eh-i bel

Br diyr- ada bir ch vir baa
Ser-gete-l-i det-i beybn- fratem
Mihmn-sery- aretie rh vir baa
Far u fenda s- ged itme destimi
ev-i n-y alb-i ehen-h vir baa
ems-i
ems ikeste-r- derd-i teflem
alb-i selm ile dil-i gh vir baa
Dvn, 19
c.
Melekler
Ferite, melek, kerrb, melik, hr, hr- n, kudsiyn, sr gibi eitli isimlerle
zikredilen melekler, beyitlerde genellikle memdhu ve sevgiliyi vmek maksadyla kullanlr.
Sevgili ya da memdh, ou zaman gzellii itibariyle melee benzetilirken bazen de ahlak
ve huyundan dolay tebih konusu yaplr. Melek-hy ve melek-haslet bu anlamda
kullanlan terkiplerdendir. Mesel;
Bu ceml ile seni a bilr dem diyemem
Sen meleksin bu ed vaf- mil old saa
Dvn, 33/7
beytinde air, sevgilisini, gzellii asndan melee benzetirken; smail Hakk ismindeki bir
dervi iin yazd tarih manzumesinde ise memdhunun ahlak ve huyundan dolay meleklere
benzetir:
Bir melek-alet idi derv u dil-r idi kim
Tekye-i merkezden olm idi nil himmete
Dvn, 742/4
Halk arasnda yaygn olarak sylenen, eytann olduu yerde melein bulunmayaca
dncesini dile getirdii aadaki beyitte Osman ems Efendi, sevgilisini melee tebih
ederken rakbi de eytana benzetmitir:
93
Rabi meclisinde idemez rm cnnm

Melek urmaz meeldir her zamn eyn yannda
Dvn, 585/4
Her aan irke tr-endz olurd ziyn
ann olurd kim iner ke melik lekeri
Dvn, 657/42
beytinde ise mriklerle yaplan savalarda, mslmanlarn yardmna koan melekler konu
edilir.
Aadaki beyitte air, Hz. Hseyinin mezarn tavaf eden meleklerden bahseder:
Aceb mi mehed-i pki mef- udsiyn olsa
Ki - sitn ar- alya ber--berdir
Dvn, 150/2
Cebrl: Dvnda ismi en ok zikredilen melek, Cebraildir. Cebral-i zl-cen,
Cibrl, Cibrl-i Emn, Ruhul-kuds, Rhul-emn, Rh- Kuds, vb. isimlerle anlan Cebrail,
beyitlerde Hz. Hseyinin beiini sallamas, cehennem ehli zerine tenezzl etmemesi,
kanatl olmas, mirac gecesi Sidre-i Mntehdan teye geememesi, vahiy melei olmas,
makammn yksek olmas, Hz. brahimin atee atld srada ona yardm teklifinde
bulunmas gibi eitli alardan ele alnr:
md itmez ine merd olan Cibrlden dai
allullha te an in lle-zr old
Dvn, 664/4
ande bilsn slik-i Refref-svr seyrini
Sidreden gemez te Cibrl-i vl-n henz
Dvn, 328/8
Bu srr duydum ol Cibrl-i vay-ver aemden kim
Kelm- mucizi mucizdir icz- Mesdan
Dvn, 477/20
Dvn, 452/2
94
Azrl: Eceli gelenlerin ruhunu kabzetmekle grevli melek olan Azrilin ismi
beyitlerde kez gemektedir. Aada verilen ilk iki beyitte Azrilden, sevgilinin gamzesi
ile irtibatlandrlarak bahsedilir. nc beyitte ise air, ruhunu almak iin Azrilin,
kendisinden niyazda bulunduunu belirtir:
aba- udretdedir anca tereddd yosa kim

Azral elbet ider ar- temenn amzee
Dvn, 606/2
amze-i emi ki emr-i msellemdir baa
Zam- sz- t-i Azrl mbremdir baa
Dvn, 42/1
Dvn, 15/1
Mkil:
Mkil Dvnda, isminden bahsedilen dier bir melek de Mkildir. Hadislerde tasvir
edildii ekle uygun olarak rzk ve rahmet melei olarak sadece bir beyitte geer:
A-y rz- masm eyler brhm u Mkl
Alup gencne-i aybiyye-i nan asemndan
asemn
Dvn, 477/83
srfl: Kyametin kopmasn ve hiret hayatnn balamasn haber vermekle grevli
olan srl, beyitlerde defa gemektedir. Her beyitte de Sra fleme grevi ile alakal
olarak adndan bahsedilir. Aadaki beyitte Hz. Peygamberin, rahmet olarak gnderildiinin
altn izen air, srfli, insanlar ve cinleri Hz. Peygamberin at ltf ve rahmet bayra
altnda toplayan ahs olarak telakki eder:
Old srfl bir gl-bng-ke dvna
Ryet-i lufuda mar olmaa ins u per
Dvn, 657/29
d. Kitaplar
Dvnnda kutsal kitaplardan Tevrt ve Kurn zikreden air, Tevrttan;
ard Msiyi ra virp Tevrt ile sre
95
Bard alar nra gremezsin iab nedir
Dvn, 301/6
beytinde bahseder. Tevhid trnde yazlan iirde air, Allha hitaben, Hz. Musy Tr
dana kardn ve kendisine Tevrt verdiini belirtir. Ayrca beyitte geen sre
tabirinden de Allahn, Hz.Msya verdii krk gnlk sre161 kastedilmektedir.
iirlerde geen kutsal kitaplardan biri de son semav kitap olan Kurndr. Kitbullh,
Kurn- Mbn, mushaf, Kelmullh, kitb- rahmeten lil-lemn, kitb- sumn, mmlkitb vb. isimlerle zikredilir. Beyitlerde Kurnn, Allahn kitab olduu ve bundan sonra
kitap gelmeyecei, ondan daha iczl bir kitabn yazlmad, Hz. Peygamberin konuan bir
Kurn olduu, Kurndan ayrlmann insan dallete drecei, Kurnn nzulyle
birlikte Araplarn en fasihlerinin bile o mucize karsnda dilsiz hale dtkleri ve slikin
elinde Kurndan baka kitabn olmayaca ifade edilmektedir. Bu isimler beyitlerde bazen
sevgilinin gzellii, ka, yanandaki ayva tyleri, kklleri ve yanaklar iin benzetme
unsuru olarak kullanlr:
Cemli muafndan olmazam bir laa r-gerdn
alletdir kitb ehline n urndan ayrlma
Dvn, 385/4
Gricek zb-i cemli ey ber
Alma yet-i urn geldi
Dvn, 719/2
air, szlerinin Kurndan geldiini ve dolaysyla onlar can kula ile dinlemek
gerektiini de belirtir:
G- cn ile iit mn idp l itid
Maz- urndan heme szlerim bil b-ilf
Dvn, 365/19
Dvn, 476/21
161
Bkz. Araf 7/142.
96
Aadaki beyitte geen drt kitb ifadesinden, drt peygambere gnderilen drt
kitap (Tevrt, Zebr, ncil ve Kurn- Kerm) kasdedilir. Beyitte sevgilinin yz yine
mushafa benzetilir:
Muaf- sn grenler nr- ala tamm

Drt kitb oymayup nm u ninn yadlar
Dvn, 250/5
e. yetler
Osman ems Efendi, bazen telmihte bulunmak, bazen de ksm ya da tam iktibas
etmek suretiyle dvnnda birok yete yer verir. Sre isimlerini genellikle tebih unsuru
olarak kullanm; bunlar sevgilinin ka, yz, yana ya da boyuna benzetmitir. Mesel,
Vcdu bir kitb- sumn y Reslallh matla ile balayan gazelde peygamberin kalar
mektuplarn bana yazlan Besmeleye, gzellii Ftiha sresine (sebl-mesn), krmz
dudaklar Kevser sresine, az nn vel-kalem yetine, yanaklar ved-duh vel-leyl yetine,
gzleri Th sresine, salar leyletl-kadr yetine, szleri Nebe sresine, dileri ven-necm
yetine, elleri Mlk sresine, admlar sr sresine, nefesi Rahmn sresine ve kalbi Ysn
sresinin mnlarna benzetilir. Beyitlerde kullanlan yetler unlardr: asen-i tavm (Tn,
95/4), ar- mihd (Nebe, 78/6), aynni tecriyn (Rahmn, 55/50), berd selam (Enbiy,
21/69), bismillh (Neml, 27/30), llen fe-hed (Duh, 93/7), elem nera (nirh, 94/1), euaru yettebiuhuml-vn (uar, 26/224), falel-ib (Sd, 38/20), fetebir y lilebr (Har, 59/2), abran ve bar (sr, 17/17), abln mesed (Tebbet, 111/5), hihi
cennt adn (Th, 20/76), hel et (nsan, 76/1), hel min mezd (Kf, 50/30), ul- am
(Kalem, 68/4),, u bi-yed (Sd, 38/44), immen lin-ns (Bakara, 2/124), inn feten (Fetih,
48/1), innem ursilte ill rameten lil-lemn (Enbiy, 21/107), rci (Fecr 89/28), kf u nn
(Ysn, 36/82), be avseyn (Necm, 53/9), be kavseyni ev-edn (Necm, 53/9), ke-lemin
bil-baar (Kamer, 54/50), kn fe-kn (Ysn, 36/82), len ter (Arf, 7/143), leamesn
(Ysn, 36/66), leyle-i esr (sr, 17/1), leyletl-adr (Kadir, 97/1), m ev (Necm, 53/10),
m-zal-baar (Necm, 53/17), mecmaal-bareyn (Kehf, 18/60), mesen (Ysn, 36/67),
nan asemn (Zuhruf, 43/32), nrun uame (Hmeze, 104), nn u alem (Kalem, 68/1),
nrun al-nr (Nr, 24/35), rameten lil-lemn (Enbiy, 21/107), seb-i idd (Nebe,
78/12), sebul-men (Hicr, 15/87), sehm rabbhm (nsn, 76/21), emme vechullh
(Bakara, 2/115), sbhnel-le esr (sr, 17/1), sbles-selm (Mide, 5/16), ems-u
(ems, 91/1), h (Th, 20/1), ahhir beytin li-ifn (Hacc, 22/26), tenzlel-azz (Ysn,
97
36/5), urve-i v (Bakara, 2/256), vallhu muun (Bakara, 2/19), ve-u (Duh,
93/1), ve-u vel-leyl (Duh, 93/1), vel-tefetis-su bi-s (Kyme, 75/29), ven-necm
(Necm, 53/1), y leyten knt trb (Nebe, 78/40), yevmel-isb (Sd, 38/26), yevme tbl
(Trk, 86/9), yevmd-dn (nfitr, 82/17).
Muavves alar ser-nme-i ur-y bismillh

Cemli sre-i sebulsebul-men y Reslallh
Dvn, 561/2
Nzenn-i aret-i Ramn kim old an
nna mnzel kitb- rameten lillil-lemn
Dvn, 478/9
Cennet-i firdevsi eylerdi keke-lemin bilbil-baar
te-i nrn- ahr virse ger ebrna n
Dvn, 478/46
Olma er- hevy ile eyna arn
Didi a ee-uar yettebiuhumulyettebiuhumul-avn
Dvn, 479/8
Skinn- her d-lem sr-i n- efati
nnem ursilte ill rameten lillil-lemn
Dvn, 491/4
f. Peygamberler ve Hz. Peygamber
Dvnda peygamberlerin isimlerini de zikreden Osman ems; Hz. drsi, terzilii ve
vefatndan nce ge ykselmesiyle; Hz. Nhu, kendisine inananlarla birlikte yapt gemiye
binerek tufandan kurtulmasyla; Hz. brahimi, Nemrud tarafndan atee atlmas sonucu
atein gl bahesine dnmesi ile, olu smaili Allah yolunda kurban etmekten geri
durmamas ve Allahn dostu anlamna gelen Hallullah olmasyla; Hz. smali, babas Hz.
brahm tarafndan Allah yolunda kurban edilmek istenmesiyle; Hz. Yakbu, olu Yusufu
kaybetmenin verdii derin acdan gzlerini kaybetmesi ve evinin hzne gark olmasyla; Hz.
Yusufu, gzelliin ve namusun sembol olmas, kanl gmleinin babasna verilmesi,
pazarda kle olarak satlmas, zindana atlmasyla vb. telmihlerle; Hz. Eyybu, sabrn timsali
olmasyla; Hz. Msy, Tur danda Allahn tecellsine mazhar olmas, Allahla
98
konumasndan dolay kendisine verilen Kelm sfatyla, asasnn byk bir ylana
dnmesi ve elini gsne sokup karnca elinin bembeyaz bir nura (yed-i beyza)
dnmesi mucizesiyle;
Hz. Hzr, b- hayat bularak lmszle kavumasyla; Hz.
Dvdu, gzel bir sese sahip olmasyla; Hz. Sleyman, koca bir saltanatn banda olmas,
cinlere ve rzgara emir verme yetkisine sahip olmas, parmanda tad yz sayesinde
kularn kendisine boyun emesi ve karncalarla konuma mucizesiyle; Hz.sy, babasz
dnyaya gelmesi, lleri diriltme ve krleri tedavi etme mucizesi ve ge ykselmesiyle
anarak iirlerinde bu isimlerin hayat hikayelerine telmihlerde bulunur:
Yed-i bey-y Ms ayret-efz olmasun zr
ikf- ehre-i mehle mrun bil-bennsn sen
Dvn, 541/5
Skdi ab-y gl-en-i drsi rzigr
Eglenmez old ulle-i adni sken diken
Dvn, 545/2
Dvn, 452/5
alup Yab-ve ben klbe-i fratde ser-gerdn
Elimden yr-i Ysuf-ry- gl-prhenim gitmi
Dvn, 341/3
Kaside, gazel, murabba, tahmis gibi nazm ekilleriyle yazd natlerde ise
peygamberimizi Ahmed, Mahmud, Mustafa gibi isimleriyle anan air, bu manzumelerinde
genellikle onu methetmeye gcnn yetmediini ifade eder; nk peygamberimiz yksek
ahlak sahibi olarak Allahn vd kiidir. zellikle, biri kta dierleri gazel formunda
yazlm 14 adet y Reslallh redifli iirlerinde peygambere duyduu sevgiyi ak bir
ekilde dile getirir. Natlerde Hz. Peygamberin isim ve sfatlar, lemlere rahmet, kinatn
efendisi, peygamberlerin h, Allahn habbi ve en mkemmel insan oluu, Allahla kul
arasnda vasta ve Allaha ulatran bir rehber olmas, mucizeleri, gzel vasflar, rnek ahlk
yet ve hadislere dayanlarak ifade edilirken; iirlerin sonunda genellikle air, gnahkrln
itiraf ederek peygamberin kendisine efatte bulunmasn ister. iirlerde peygamberimiz
zaman zaman lemi aydnlatan gnee benzetilirken, lemin onun nuruna muhta olduu dile
getirilir. Ayrca bu tr iirlerde peygambere duyulan hasretin ruhunda at derin yaraya da
dikkati eken Osman ems, klasik iirin btn sz ve belagat kurallarn kullanarak airlikteki
99
ustaln samim ve ak bir slupla gsterme imkn bulur. Bu samim ifadelerin yer ald
beyitlerden bazlar yledir:
Firla pern old lim y Reslallh
Yaman old bu l-i pr-mellim y Reslallh
Ne mmkin evc-i ch- vala mur- dile pervz

Ser-i kyuda bir ikeste-blem y Reslallh
Der-i isna ly degildir bu yzi ara
md-i efatidir asbilim y Reslallh
Cemli itiy- ryetidir fikret-i rzum
a sevdsdr m u leylim y Reslallh
Dir itme vili Nri-i eyd-y adan
Beybn- am- hecride nlem y Reslallh
Dvn, 562/1-5
h itmezsin baa bir nm-nigh iltift
Ke-i nisynda aldm aste v b-od arb
Vh kim hecrile yandm snem old d d
Dde giryn u ciger biryn u dil pr-rb
asret-i ryula h eyler yanar an alaram
Al la girdi emim gzyam lal-i mb
- dil-asteyem terk idebilmem nleyi
Ar- ddr eyle lillh at cemliden nib
A yle yad cismim dkdi yam kim mdm
abrim zre nbit eyler lle-i pr-d- b
Y Reslallh meded l ems-i
ems dil-vreem
sinda olam lufula d u km-yb
Dvn, 45/ 61-66
100
g. Drt Halife ve EhlEhl-i Beyt

air, drt halifeyi ven iirler de yazmtr. Envr- nbvvet ki Muammedle
celdir diye balayan medhiyede drt isim de ayn msra iinde zikredilerek; Hz. Ebu
Bekirin sdkyla din yapnn messisi, Hz. merin adaletiyle eriatin hkimi, Hz. Osmann
Kurnn hafz, Hz. Alinin de ilm-i yakin memleketinin kaps olduundan bahsedilir:
dyla messis birisi bnye-i dne
Adliyle biri kim olup er-i metne
f biri gencne-i urn- Mbne
Bb old biri memleket-i ilm-i yane
Dvn, 148/IV
airin drt halife hakknda yazd medhiyede dikkati eken hususlardan biri de
halifelerden hibirinin inkar edilemeyecei ve hepsine gereken saygnn gsterilmesi
konusudur:
Bu yr-i ehr birin inkr idemezsin
nkr ider ise eger kr idemezsin
Gl-zr- Muammed glini r idemezsin
Allh u neb yrini ayr idemezsin
Dvn, 148/VI
Dvnda Hz. Ali iin biri kaside, dieri mseddes nazm ekliyle yazlm iki adet
mehdiye vardr. Manzumelerde Murtaz, Aliyyl-Murtaz, bl-asan, b-Trb, ly, ri Merdn- Resl-i Mcteb,
Hazret-i r-i Hud, Haydar- Kerrr gibi eitli isim ve
sfatlarla anlan Hz. Ali iin, sava meydanlarnn Haydar- Kerrr, peygamberin damad,
Allah yolunda yaplan cihadda elinde Zlfikar klcn tayan, Hayber kalesinin kapsn aan,
Bedir ve Huneyn savalarnda kfirleri katleden, hakikatin nuru, evliyalar serveri, veliler nuru,
Allahn peygamberinin yri, klara efkatli, peygamberin kardei, Hak yolunun rehberi,
kevser rmann skisi, Kurnn srr, parma kafirleri katleden, slam dininin en byk
imam, hilafet makamnn sonu, Allahn arslan, pehlivan, gl hkmdar, mmetin aciz
insanlarna reis, dert ehline derman, velayet ikliminin padiah eklinde bahsedilir:
101
Sensin ol r-i ud kim dn-i pk-i Amedi

Eyledi bz-y zrula meyyed Kibriy
n tebcl in ar zre yazmdr ud
Eyyedellhu Tel Ameden bil-Murta
Dvn, 1/20-21
Ser-ala-i cemiyyet-i ebrr Aldir
Derd ehline dermn- vef-dr Aldir
Suln- seln-i kerem-kr Aldir
lm-i velyetde cihn-dr Aldir
Dervze-i gencne-i esrr Aldir
Mabb- ud aretine yr Aldir
Dvn, 149/I
Bunlarn yannda yazd Kerbel mersiyeleriyle de tannan Osman ems Efendinin
dvnnda bu muhtevaya sahip yaklak 390 beyit tutarnda onbe adet manzume vardr.
Kendisini ker-i l-i ab, ker-i l-i neb-i mcteb, dav-zen-i hubb-i neseb-i l-i
ab, muhibb-i hnedn- enbiy olarak tanmlayan ems, bu nevi iirlerde Hz.
Hseyinin Kerbelda ehid dmesinin strabn ve ona kar duyduu sevgiyi ak bir
ekilde dile getirmitir. Onu ehid edenlere de lnet okuyarak onlara kar nefreti tekrarlamay
dile getirmekten saknmamtr. Hz Hseyinin kannn, mmetin gnahlarna kefaret olduu
ve kyamet gn kendisinin gnahkrlara efaati olaca, ehid dt yerin meleklerin
tavaf ettii bir mekn olduu gibi fikirler bu tr iirlerde sk sk ifade edilir. Bu mersiyelerin
en nemli zellii, herhangi bir karlk beklentisi iinde yazlmadklarndan, olduka samim
bir ruh halini yanstmalardr. Yazd mersiyelerden bazlarnn bestelenerek tekkelerde
okunduu da bilinen162 Osman ems Efendi, Bugn mh- muarrem vat-i mtemdir af
olmaz msra ile balayan 51 bentlik muhammes nazm ekliyle yazd mehur
mersiyesinde163 klasik iirin btn sz sanatlarndan yararlanarak Kerbel hadisesini, son
derece lirik ve trajik bir slpla gzler nne serer. rnek olarak manzumenin ilk bendini
aaya alyoruz:
Bnyamin alayan, Kerbela Mersiyeleri, Gazi niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, (Yaynlanmam
Doktora Tezi), Ankara 1997. s.28.
163
Manzume, skdar Rif Dergh eyhi Hayrullah Taceddin Efendi tarafndan 1327 (1909) ylnda ner
edilmitir. (Osman ems Efendi, Mersiyye-i Cenb- Seyyid-hed (nr. eyh Hayrullah Taceddin
Efendi), Uhuvvet Matbaas, stanbul 1327.) Ayrca manzumenin yeni harflere aktarm Selami imek
tarafndan gerekletirilmitir. (Selami imek, Bir Gnl Tekkesi eyhi Seyyid Nureddin ems ve Mersiyyei Cenb- Seyyid-heds, Atatrk niversitesi Trkiyat Aratrmalar Enstits Dergisi, Say: 26,
Erzurum 2004, s.119-148; Mehmet Arslan-Mehtap Erdoan, Kerbel Mersiyeleri, Ankara 2009, s.679-689.)
162
102
Bugn mh- muarrem vat-i mtemdir af olmaz

Fr- dde-i giryn amdan ren olmaz
Gl ynesinde gerd-i mtemden cil olmaz
Dern ire znden ayr ret r-nm olmaz
Muibb-i le bu mtem gibi derd bel olmaz
Dvn, 305/I
Hz. Hseyinin adnn anld dier beyitlerden bazlar unlardr:
Fil-aa mahar- srr- ebullhsn
Kim fed-y Kibriysn y seyn-i Mcteb
Divn, 39/5
Tzelendi snelerde d- hicrn y seyn
Mtemile old lem beyt-i azn y seyn
Divn, 493/1
Ey efat mazeni madm- far- d-cihn
Sre-i nr- u vaf- cemliden yn
k-py- dergehiden Nr-i zrde-cn
Mtem-i d- firla arb oldum emn
af-der-i aff- ehd-i Kerbelsn y seyn
h- mlk-i evc-i evreng-i alsn y seyn
Dvn, 494/VIII
Aadaki bentte gzellikte Hz. Yusufa denk, Kerbelda, dmanlar tarafndan
hunharca ehid edilmesiyle de Allah yolunda kurban edilmek istenen Hz. smaile srda
olduuna iaret edilen Hz. Hseyinin, gnahkrlara efati ve cennet nehirlerinin skisi
olduu belirtilir:
seyn-i Mcteb tc- ser-i merdn- dil-gh
Adl-i Ysuf- Kenn u srda- ebullh
usuzlula olup ser-mest-i ab-y ehdet h
ef-i mmet s-i enhr- cinn old
Dvn, 677/VII
Osman emsin dvnda bahsettii dier bir isim de Hz. Hasandr. iirlerde Hz.
Peygamberin torunu olduu vurgulanan Hz. Hasann, gzel bir ahlaka sahip olduu,
kendisine verilen zehirle ehid edildii ve cennet genlerinin sultan olduu belirtilmektedir:
103
asan kim mahar- ulul- am idi cihn ire

Giyp au ile tc- ehdet biyn ire
Olup suln- bbn- bihit ol gl-sitn ire
Dai rz- ymetde ef-i iyn old
Ki yan feradn- sumn- mar- envr
seyn ile asan iki gldr b- Zehrdan
Dvn, 677/VI
Hseyin ile Hasan redifli gazelinde ise, Hz. Hseyinin Kerbelda klla, Hz.
Hasann ise zehirlenerek ehid edilmesini,
h kim urbn-gh- Kerbel-y ada
Sne-k u n-fen old seyn ile asan
Kim biri t u biri zehr ile oldlar ehd
nmn-sz- cinn old seyn ile asan
Divn, 492/5-6
beyitleriyle dile getiren air, bu hadiselerden duyduu znty samimi bir dille ifade
ederken baka bir beyitte de Hz. Peygamberden bu iki torununun hrmetine kendisine
yardmc olmasn ister:
seyn ile asann dest-gr ol iki lemde
Brama keri ems
emsi fr ire fin zre
Dvn, 575/30
iirlerde ismi zikredilen Ehl-i Beyt yelerinden biri de Peygamberimizin kz Hz.
Ftmadr. Genellikle Hz. Hasan ile Hz. Hseyinin annesi ve Hz. Alinin ei olmas
dolaysyla adndan bahsedilen Hz. Fatmann, fazilet asndan Hz. Aieden stn olduu
belirtilir. Zira o, nbvvet nurunun kayna olan Hz. Peygamberin kzdr:
O Zehr-y Betl a kim nr- nbvvetden
Olup li mreccadr faletde umeyrdan
Dvn, 477/192
Dier bir iirde ise Hz. Ftma, kyamet gnnde olu Hseyinin kanl gmleini
elinde tutmu olarak olunu ehid edenleri Allaha ikyet etmesi ve yaplan zulmn
104
karln istemesi dolaysyla konu edilir. iirde Hz. Ftmann yakar kendi azndan u
ekilde verilir:
Diye kim y Rab abb-i Ekremi cn-presin
tdiler usuz ehd erbb- zln y seyn
Hem benim olum gzm nr seyne ulm idp
Eylediler barm fratle biryn y seyn
Diye hem olm iken gehvre-dr Cebral
ldlar ol cism-i pki ke yek-sn y seyn
sterem ddn o malmu bugn bu arada
Nice bir yasun dernum nr- szn y seyn
Dvn, 493/26-29
h. Efsanev ve Tarih ahsiyetler
rann efsanevi kahramanlarndan Rstem, Geresb, Efrsiyb, Cem, skender,
Cemd, Kahraman, Dr, Hsrev, Nerman, Behrm, Ferdn; filozoflardan Eflatun ve
Sokrates; ressamlardan Bihzd ve Mn; masal ve hikaye kahramanlarndan Leyl ile
Mecnn, Ferhd ile rn, Vmk u Azr, Zleyha, Hrt, Mrt, Clt, Tlt, Firavun,
Nemrd gibi isimler de iirlerde sk kullanlan isimlerdendir. iirlerde geen bu isimler daha
ok memdhlar medhetmek amacyla benzetme unsurlar olarak kullanlmtr:
Olup her aker-i szn bir gl-berg-i te-nb
Seilmez reng-i ry r- gl-berg-i Azrdan
Olup her r- aner-nb- amze Vm- a
Dker n-b- d nergis-i ser-mest-i ehldan
Dvn, 476/100-101
aylinden bulurlar cn nigr-istn- fikrimde
O retler ki nevk-i me-i Bihzddan gemi
Dvn, 356/7
Devr-i n-sznda gendmdr vcd- dem
hlar eh-dnesi mnend-i h Efrsiyb
Dvn, 45/9
105
KNC BLM
OSMAN EMS EFEND DVNI VE NSHALARIN TANITIMI
A. Metin Tespitiyle lgili Hususlar
1. Nsha Tavsifleri
iirlerin nitelikleri ve saylar gz nne alndnda edebiyat tarihi asndan olduu
kadar tasavvuf tarihi asndan da nemli bir yere bir sahip olan Osman ems Efendi
dvnnn biri yurtdnda olmak zere toplam 10 nshasna ulald. Elimizde mevcut olan
nshalarn kimi yerlerinde geen kaytlardan anlald kadaryla bunlar dnda baka
nshalar da vardr. Yine bu kaytlardan, nshalarn hibirinin Osman emsin kendi dest-i
hattyla yazlmad ve ounun Osman emsin vefatndan sonra istinsah edildii
anlalmaktadr. Mevcut nshalarn ounda istinsah tarihi yoktur.
Nshalarn zellikleri yledir:
1.1. stanbul Bykehir Belediyesi Atatrk
Atatrk Kitapl, Osman Ergin, nr. 1801 (OE1)
stinsah Tarihi: H. 17 evval 1322 / R. 12 Kanunuevvel 1320 (?)
Mstensih
Kitap lleri: 230x190-155x187 mm.

Cilt
: Bez cilt.
Varak
: 217 vr.
Satr
: Deiik, ift stun.
Yaz
: Rika.
Kt
: Aharl kat.
Ba
: Merab y h- evreng-i velyet merab

Y Aliyyl-Mrte y aret-i r-i ud
Son
: ems ar snesinde grinen ater degil

Trlerdir nvek-i h- ser-zdm gibi
Yazmann sa cilt i kapanda Osmanl Trkesi alfabesiyle Osman ems

Hazretlerinin dvnnn numaras: 235 kayd bulunmaktadr. Kar sayfada yer alan
stanbul Belediyesi mektubcusu Osman Ergin kaydnn hemen altnda Osman Ergine ait
olduu anlalan imza bulunmaktadr. Eserin baz sayfalarnn ypranm ve yrtlm durumda
olduu, cilt irazesinin dald ve sonradan tamirden getii grlmektedir. Nshann kim
tarafndan yazld ile ilgili hibir ipucu yoktur. Ancak dikkatli bir mstensih tarafndan
kaleme alnd izlenimi vermektedir. Yazmann sonradan bakalar tarafndan tashih ve
106
mukabele edildii, manzumelerin kenarlarna farkl kalemlerle yazlan tashih (: ) ve

mukabele
()
rumuzlarndan
anlalmaktadr.
Baz
sayfalarn
kenarlarnda
farkl
mrekkeplerle yazlm iirler bulunmaktadr. 63b sayfasnn fotoraf ekilirken zerinde 3

beyitlik iir bulunan bir kat parasnn sayfann ortasna denk gelecek ekilde yerletirilmi
olmasndan dolay sayfadaki iki gazelin bir ksm okunamamaktadr. 52b, 71b, 105b, 133b,
157b,187b ve 217ada ktphane mhr bulunmaktadr.
Nshann son sayfasnda iki farkl tarih kayd bulunmaktadr. Bunlardan birincisi H.
17 evval 1322 / R. 12 Knnuevvel 1320 tarihini gstermektedir. kinci tarih kaydnda ise
nshann tebyz iinin H. 23 Austos 1338 (R. 29 Zilhicce 1340) tarihinde bitirildii
belirtilmektedir. Birinci tarih kayd ile bu kaydn hemen stnde nshada yer alan iirlerin
toplam saysn gsteren listenin ayn kalemden km olmas ve listedeki say ile nsha
ierisinde yer alan iir saysnn birbirine uygun olmas gibi nedenlerle, bu tarihin (H. 1322)
nshann istinsah tarihi olarak dnlmesi mmkndr. Bylelikle ikinci tarih kaydn yani
1340 tarihini de nshann mukabele ve tashih iinin biti tarihi olarak kabul etmek gerekiyor.
Bu tahminin doruluu halinde nshann, Osman emsin vefatndan yaklak 11 yl sonra
(1322) yazld ortaya kmaktadr.
Baz sayfalarn kenarlarnda, iirde geen kelime veya ibarelerin baka bir nshada
farkl ekilde getiini belirten kaytlar bulunmaktadr. Mesel; 25bde ikenc-i p tb-
rite-i efkrma bi msrann yan tarafnda nsha: inkr kayd bulunmaktadr. Bu farklar
dier nshalarla karlatrmamz neticesinde belirtilen nsha farklarnn, mevcut olmayan
baka bir yazmaya iaret ettii anlalmaktadr.
Mrettep bir dvnda bulunmas gereken sralamann aksine, bu yazmada iirler,
nazm ekillerine gre slanmam olup sadece huruf- hecya gre tertip edilmitir. Ancak
her yeni harfe geildiinde bata -eer varsa- kaside, ardndan gazel, sonda ise ktalar
bulunmaktadr. Nshann 34a, 34b, 35a, 35b, 36a, 40b, 47b, 48a, 48b, 49a, 98b, 108a, 108b,
112b, 113a, 119a, 156b, 174a, 174b numaral sayfalar bo braklmtr. 40a bata bo
braklmken sonradan farkl kalemle bir iir eklenmi olmas bu sayfalarn sonradan
doldurulmak zere bo brakldn akla getirmektedir.
Nshada 22 kaside, 582 gazel, 41 kta, 2 mstezd, 2 muhammes, 6 tahms,1i
mlemma 16 murabba, 7 mseddes, 1 tesds, 4 msebba, 2 terc-bend, 3 terkb-bend olmak
zere toplam 688 manzume bulunmaktadr. Ayrca 6 manzume de mkerreren yazlm olup
kenarlarna mkerrer kayd eklenmitir.
107
1.2. stanbul Sleymaniye Ktphanesi, Kemal Edib Krkolu Blm, nr. 502
(KE1)
stinsah Tarihi: H. 10 Muharrem 1348 (M. 18 Haziran 1929) (?)
Mstensih

Cilt
: Spiral cilt.
Varak
: 272 sayfa.
Satr
: 22 satr, ift stun.
Yaz
: Rika.
Kt
: Aharl kat
Ba
: Merab ey l-mekn mihr-i lem-perveri

Merab ey b-nin eflkini meh-peykeri
Son
: Gn yz gster ey ems-i cihn gzlerime

Bir gn olur ki bir b- zamn isterler
Tamamna ulaamadmz iin istinsah kaydn gremediimiz KE1 nshasnn

yazl tarihini Krkolu, 10 Muharrem 1348 (18 Haziran 1929) olarak belirtmektedir.164
Ancak yazmann 10. sayfasnda Vcdum yad heb a tei kisteri oldum msra ile
balayan iirin banda yer alan Azz-i mrn ileyhi Talem m f-nefs ve l alemu
m f nefsik ser-leval bir mektb- muciz-beyn zrinde mnderic nu- seniyyeleri bervech-i t ayd olund. il-ade 1299 kaytta geen tarihin, yazmann istinsah tarihi
olabilecei ihtimali de akla gelmektedir.
Yazmann 1. sayfasnda Salih mahlasl bir air tarafndan tercme edilen Abdlkdiri Geylnnin nutku yer almaktadr. Osman emsin iirleri 2. sayfada bulunan Pr-i n eeyu-uy veys-mereb dir-meslek Omn Nreddn ems el-veys el-dir
Efendimiz aretlerini al-aderil-istia tarrine mberet olunan r- celleleridir
bal ile balar. Nshada sayfalar numaralandrlmtr.
Kemal
Edib
Krkolu,
dvnn
semelerini
hazrlarken
bu
nshann
fotokopilerinin bir ksmn Tevfik Demirolundan, geri kalann ise Neyzenba Halil
Candan (192 sayfa) temin ettiini, ii bittikten sonra bunlar Sleymaniye Ktphanesine
balayacan belirtmektedir.165 Mkerrer aratrmalar ve ktphane yetkilileri ile
yaptmz grmeler neticesinde nshann ancak 272 sayfasna ulaabildik. Nshann geri
kalan ksmnn akibeti konusunda u an malumat bulunmamaktadr. Nshann 91. ve 92.
164
165

108
sayfalarnn fotoraflar ekilirken sehven atlanm, 64, 236 ve 237. sayfalar ise mstensih
tarafndan bo braklmtr.
Dikkatsiz bir mntensihin elinden kt intiba veren nshada ok fazla imla hatas
bulunmaktadr. Krkolunun, bu nshay KE2 nshas ile karlatrd, hatalarn bir
ksmn bu yolla dzelttii, kendi el yazs ile dt kaytlardan anlalmaktadr. Ancak
yazmada yanllar ve eksikler yine de kalmtr.
Dier nshalarda olmayan 25 manzumenin yer ald bu nshada ayrca Osman
emsin halifesi zz Edendiye ait 5 gazel, Abdlkdir-i Geylnye ait birisi tercme olmak
zere iki adet nutuk bulunmaktadr.
Nshada 24 kaside, 380 gazel, 1 mstezd, 3 mesnev, 2si Arapa, 1i mlemma 12
murabba, 2 muhammes, 1i Farsa 4 tahms, 6 mseddes, 1 tesds, 4 msebba, 2 terc-bend,
1 terkb-bend, 1i Farsa 13 kta, 1 mfred olmak zere toplam 454 manzume yer almaktadr.
iir de mkerreren yazlmtr.
1.3. Almanya Milli Ktphanesi Trke Yazmalar,
Yazmalar, nr. 2328 (ALM)
stinsah Tarihi:
Mstensih
: Ali Srr Efendi

Cilt
: mein.
Varak
: 199 vr.
Satr
: 17 satr.
Yaz
: Talik.
Kt
: Avrupa kat.
Ba
: Y Rab nev-y a ile bir h vir baa

Fey-i nesm-i h- seerg vir baa
Son
: Tefekkr itmeli de bu cihna bir gelii

Bramal emeli bilmeli udy kii
1ada Destr y Haret-i Pr Bzl-Enver es-Seyyid e-ey Omn Nreddn

ems el-veys el-dir uddise srruhu ve efa aleyn birruhu. lem-i nst terfleri
tri f urre-i Rebu-n 1229, yevm-i ehrenbe der-maalle-i cep. lem-i
lht terfleri tri f 18 Cemiyel-ir sene 1311/15 Knn- Evvel sene 1309, yevm-i
ehrenbe leylen sat 6 ez-skdr kayd bulunmaktadr. Bu kaydn hemen stnde
yazmann bulunduu ktphanenin mhr vardr. 1bde dbce mahiyetinde u ibareler yer
almaktadr: Hih mecmat kelimtin manmetin ve menretin lil-rifi-amedn
vel-heykelin-nrn Seyyidin ve Mridin e-eyu-uy e-ey es-Seyyid Omn
emsed-dn el-anef meheben vel-veys mereben vel-dir mesleken vel-Melm
109
meneen veffeanallhu li-idmetihi ve nefeana'llhu bi-fytihi mn y Mun.

61aya kadar olan ksmdaki iirler cetvel iine alnmtr. Sonraki sayfalarda cetvel
bulunmamaktadr.
Hseyin Vassf Sefne-i Evliyda Osman ems dvnnn zz Efendi tarafndan
tertbe konulduunu ve Hattat Ali Srrye hatt- talikle yazdrdn sylemektedir.166 Yine
Hseyin Vassf tarafndan KE2 nshasnn sonuna eklenen Osman emsin tercme-i halinde
bu yazmann tezhipli olduu aktarlmaktadr. bnlemin Mahmud Kemal, Son Hattatlarda
Ali Srrnin stanbula geldiini ve dvn yazdn bizzat kendisinden duyduunu
syleyerek167 byle bir dvn nshasnn varln dorulamaktadr. Kemal Edib Krkolu
ise Semelerde bu iki anekdotu naklettikten sonra bu nshann u an nerede ve kimin elinde
olduunun bilinmediini sylemektedir.168 u an elimizde bulunan yazmann, huruf- hecya
gre tertip edilmi olmas, eksiklik ve hatalarnn ok az olmas ve asl nemlisi de hatt-
talikle yazlm olmasndan dolay, Ali Srr tarafndan istinsah edilen yazma olduunu
dnyoruz. Ayrca yazmada cetvel iine alnan ksmlar tezhiplidir.
Dvnn 1b ile 199b varaklar arasnda bulunduu yazmada, 200bde dbl-mrd
f-sohbetil-murd adl mesnev balamaktadr. Yazmada 14 kaside, 168 gazel, 1 mstezd, 11

murabba, 2 muhammes, 5 msebba, 6 mseddes, 1 tesds, 1 terc-bend, 2 terkb-bend, 4
kta, 1 mfred olmak zere toplam 216 manzume bulunmaktadr.
1.4. stanbul Bykehir Belediyesi Atatrk Kitapl, Osman Ergin, nr. 235 (OE2)
stinsah Tarihi:
Mstensih

Cilt
: Blbl yuvas ebrulu cilt.
Varak
: 90 vr.
Satr
: Deiik.
Yaz
: Rika.
Kt
: Avrupa kat.
Ba
: Olur h- dilimden bir zemn bir zamn peyd

Son
: amla yr emsi ub- maer

Yine szn u ser-gerdn bulurlar

bnlemin Mahmud Kemal nal, Son Hattatlar, s.623.
168
166
167
110
Yazmann banda Osman ems Efendinin Haydarpaa Hastanesi batabibi

Muhammed Paaya yazm olduu bir mektubun suretine yer verilmitir. Bu mektubun
hemen altnda mahlas beytinden Hseyin Vassfa ait olduu anlalan bir gazel ve kime ait
olduunu tespit edemediimiz bir kta bulunmaktadr. Mektup ve bu iki iirin bulunduu
sayfalar numaralandrlmamtr. Numaralandrlm sayfalarn ilkinde yani 1ada Hz. Alinin
Peygamberimizden snnetlerini sorduu bir hadis bulunmaktadr. 1bde dbce niteliindeki
u ibareler bulunmaktadr: Hihi mecmat kelimtin manmetin ve menretin lilrifi-amedn vel-heykelin-nrn Seyyidin ve Mridin e-eyu-uy e-ey esSeyyid Omn emsed-dn el-anef meheben vel-veys mereben vel-dir mesleken
vel-Melm meneen veffeanallhu li-idmetihi ve nefeana'llhu bi-fytihi mn y
Mun.
Yazmada, dvndan baka Osman emsin dbl-mrd f-sohbetil-murd (81b89a) adl mesnevsi, Bayburtlu Cellnin 1 muvaah, biri Hafz Yusuf Efendi, biri Zek
Dede ve ikisi Erefolu Rumye ait olmak zere toplam 4 ilh bulunmaktadr. 89ada Sar
Abdullah Efendinin iirine Aziz Mahmud Hdy tarafndan yazlan bir tahms, 90ada ise
dris-i Muhtefye ait bir gazel bulunmaktadr. iirlerin kenarlarnda o iirin baka bir nshada
mevcut olup olmadn gsteren kaytlar (var-yok) bulunmaktadr. Bu kaytlar mevcut olan
nshalarla karlatrmamz neticesinde kaytlarn u an mevcut olmayan baka bir nshaya
iaret ettii anlalmaktadr.
Nshada 7 kaside, 144 gazel, 1 mstezd, 11 murabba, 2 muhammes, 5 msebba, 6
mseddes, 1 tesds, 1 terc-bend, 2 terkb-bend, 5 kta, 1 mfred toplam 186 manzume
bulunmaktadr.
1.5. Ankara Milli Ktphane, Adnan tken l Halk Ktphanesi nr. 3802 (A)
stinsah Tarihi:
Mstensih

Cilt
: Karton cilt.
Varak
: 82 vr.
Satr
: Deiik.
Yaz
: Rika.
Kt
: izgili defter.
Ba

111
Son
: Sevd- aam olmdr mel ayvn- nsden

Olur m me r u ejder u rbhdan l
stinsah tarihinin bulunmad bu yazma, dvndan ziyade msvedde nitelii

tamaktadr. Bozuk bir yaz ile yazlan bu nshann ilk sayfasnda (1a) Peygamberimizin iki
hadisi bulunmaktadr. 1bde ALM, S1 ve OE2 nshalarnda da var olan Hih
mecmat ibareleri bulunmaktadr. Toplam 100 manzume ihtiva eden nshann birok
sayfas bo braklmtr. Yazmann sonunda dbl-mrd f-sohbetil-murd adl mesnev
(72b-79a) bulunmaktadr.
1.6. Yap Kredi Sermet ifter Aratrma Ktphanesi, nr. 435 (S1)
stinsah Tarihi:
Mstensih

Cilt
: Avrupa siyah bez.
Varak
: 186 vr.
Satr
: 17 satr.
Yaz
: Nesih.
Kt
: Avrupa.
Ba
: Y Rab Nev-y a ile bir h vir baa

Son
: Tefekkr itmeli de bu cihna bir gelii

Nsha toplam 136 varaktan olumaktadr. 93bden sonraki sayfalar botur. Yazmann
ilk sayfalarnda yapraklar birbirine karm, varak numaralar da bu yanl sralamaya gre
verilmitir. Aslnda yazmann ilk sayfas olmas gereken 7., 8., ve 9. varaklarda Arapa bir
dua, kime ait olduklar bilinmeyen ktalar, bir hadis ve baz tasavvuf ibareler bulunmaktadr.
1ada Hz. Aliden rivayet olunan bir hadis, onun hemen altnda ktphane mhr, 1bde ise
ALM ve OE2 nshalarnda da mevcut olan dibace bulunmaktadr. iirler siyah mrekkeple,
balklar ve mahlaslar surhla (krmz mrekkep) yazlmtr. iirlerin kenarlarna eksik
braklan beyitler ve iirler sonradan baka bir kalemle eklenmitir.
Nshada 12 kaside, 161 gazel, 1 mstezd, 11 murabba, 2 muhammes, 6 mseddes,
1 tesds, 5 msebba, 1 terc-bend, 2 terkb-bend, 5 kta, 1 mfred olmak zere 208 manzume
bulunmaktadr.
112
1.7. Yap Kredi Sermet ifter Aratrma Ktphanesi, 514 (S2)

stinsah Tarihi:
Mstensih

Cilt
: Siyah bordo mein, st krmz bez Avrupa cilt.
Varak
: 123 vr.
Satr
: 21 satr.
Yaz
: Rika.
Kt
: Nohud Avrupa.
Ba

Son
: Cihn- ayb iinde srr- pinhn isteyen ey ems

Cihn ayb ider srr- nihn aray aray
Toplam 123 varaktan oluan yazmann 39bden sonraki sayfalar bo braklmtr.

Sayfalarda iirlerin kenarlarna cetvel ekilmitir. Ayrca iirlerin arasnda cetvelleri ekilmi
vaziyette bo kalm ksmlar bulunmaktadr. iirler tertipten uzak geliigzel yazlmtr.
Baz manzumelerin eksik brakld nshada 7si kaside, 72si gazel, 1i mstezd, 7si
murabba, 1i muhammes, 2si tahmis, 1i mseddes, 4 msebba, 1i terkb-bend, 5i kta
toplam 101 iir bulunmaktadr.
1.8. stanbul Sleymaniye Ktphanesi, Kemal Edib Krkolu Blm, nr. 10
(KE2)
stinsah Tarihi:
Mstensih
: Hazm.
Kitap lleri: 264 x193-205x123 mm.

Cilt
: Lacivert kuma cilt.
Varak
: 177 sayfa.
Satr
: deiik, ift stun.
Yaz
: Rika.
Kt
: Filigranl kat.
Ba
: Dil cn ritesi ol zlf-i mgn-tra balanm

anursn mylar eb-by- anber-bra balanm
Son
: alaram snemde a nr- mnm gibi

Beslerem cismimde derdi cevher-i cnm gibi
113
Bu nshaya Kemal Edib Krkolu, Semeler adl kitabnda deinmi, nshay

KE1 nshas ile karlatrdn, KE1deki birok eksii ve imla hatalarn bu nsha
vastasyla dzelttiini belirtmitir. Yazmann mstensihi hakknda bilgi vermeyen
Krkolu, iirlerin kenarlarna Mehmet Hazmi Tura ve Hseyin Vassfn dtkleri
notlardan bahseder.169 Yazmann ilk 7 sayfas ile sonraki sayfalardaki yaz karakterlerinin
farkl olmas, bu sayfalarn farkl kiiler tarafndan kaleme alndn dndrmektedir.
Yazmann 91. sayfasnda geen Osman emsin Nr mahlas ile yazd iirin kenarna
dlen Hazm imzal Bu Nr kim olduu mechlmse de teberrken tarr edildi kayd ile
metindeki yaznn harf karakterlerinin birbirine ok yakn olmasndan dolay, bu nshann ilk
drt yaprandan sonraki ksmnn Mehmet Hazm Tura tarafndan yazldn sylemek
mmkndr. Ayrca yazd dier eserlerdeki el yazs da nshann Mehmet Hazm tarafndan
istinsah edildiini ak bir ekilde gstermektedir.170 Hazmnin dt bu notun hemen
altnda ise cevap babnda Hseyin Vassfn u notu bulunmaktadr: Bu Nr yine aret-i
Azzden baas degildir, zr isimleri Omn Nreddn ems Efendidir.
Yazmann istinsah tarihi konusunda kati bir ey sylemek zordur. Ancak yazmann
sonunda Hseyin Vassf tarafndan kaleme alnan tercme-i hlde emsin halifesi zz
Efendiden bahsedilmekte ve mridlerinin gnden gne artt belirtilmektedir.171 Yani bu
blmn yazld srada zz Efendi hl hayattadr. zz Efendi 16 Cemziyelevvel 1338 (8
ubat 1919) vefat ettiine gre, yazmann bu tarihten nceki bir tarihte yazld sylenebilir.
Sayfalarn numaralandrld gayr- mrettep olan yazma, 177 sayfadan olumakta
ve ierisinde toplam 273 manzume bulunmaktadr. Bu manzumelerden 2 tanesi (Dvn, 391,
736) dier nshalarda bulunmamaktadr.
1.9. Sleymaniye Ktphanesi,
Ktphanesi, Arslan Kaynarda Blm, nr. 198 (AK)
(AK)
stinsah Tarihi: 1324(?)
Mstensih
: Hseyin Vassf

Cilt
: Mukavva cilt.
Varak
: 114 vr.
Satr
: deiik, ift stun.
Yaz
: Rika.

Fatma Sena Ynler, Mehmet Hazmi Tura, Marmara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits (Baslmam
Yksek Lisans Tezi), stanbul 2010, Ek 4.
171
stanbul Sleymaniye Ktp., Kemal Edib Krkolu Bl, nr. 10, s.175.
169
170
114
Kt
: izgili defter.
Ba

Son
: alaram snemde a nr- mnm gibi

izgili deftere yazlan gayr- mrettep dvn, Hseyin Vassf tarafndan KE2
nshasndan istinsah edilmitir. Vassf, mukaddimede bu nshay yirmi yl nce eline geen
bir yazmadan (KE1) istinsah ettiini ve kaynak yazmada eksik ve yanl grd yerleri
sadece imla asndan tashih ettiini syler. Ancak imla hatalarnn tamamen tashih edildiini
sylemek mmkn deildir. Yazmann ba sayfalarna Osman ems Efendinin tercme-i hli
eklenmi ve mufassal tercme-i hlin Sefne-i Evliyda olduu belirtilmitir. Dvn 15adan
itibaren balamaktadr. Mukaddime ve tercme-i hl blmlerinin dvna sonradan yani
yaklak yirmi sene sonra eklenmi olmas, tercme-i hlde Sefne-i Evliyya iaret
edilmesi172 ve 55ada geen notta 2 Safer 1324 tarihi bulunmas gibi ipularndan hareketle
dvnn istinsah tarihinin yaklak olarak 1324 tarihi olduu sylenebilir.
Varak numaralar yeni rakamlarla sonradan eklenmitir. Fakat baz sayfalara sayfa
numaras verilmemitir. Yazma 114 yapraktan olumakta ve toplam 279 manzumeyi
iermektedir. 2 adet mfred (Dvn, 543, 737 ) dier nshalarda bulunmamaktadr.
1.10. stanbul
stanbul niversitesi
niversitesi Nadir Eserler Ktphanesi bnlemin
bnlemin Blm nr. T10060
()
stinsah Tarihi: 1324.
Mstensih
: bnlemn Mahmud Kemal nal.

Cilt
: Mukavva cilt.
Varak
: 107 vr.
Satr
: Deiik, ift stun.
Yaz
: Rika.
Kt
: Avrupa kat.
Ba

Son
172
: ub- irddr ey ems nihn-ne-i a
Sefne Evliynn msveddesi 25 Safer 1342/1923 tarihinde, tebyizi ise 12 Cumdell 1343/1925de
tamamlanmtr. (bkz. Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 11.)
115
ble-i nev-i beer beyt-i mkerrem bir olur

Mecmuann ilk sayfasnda (1a) Bu mecma uar-y meyi-i diriyyeden
Mevln Omn ems Efendi aretlerini er- lafesini vdir. Peder-i far Memed
Emn P aretleri arafndan teby olund. arrarah el-fair ileyhi celle celleh Seyyid
Mamd Keml bin Memed Emn afera lehm, 29 abn 1324. kayd bulunmaktadr.
iirlerin 3bden balad nshann 99adan sonraki ksm bo braklmtr.
Nshada 13 kaside, 225i gazel, 1i mesnev, 1i mstezd, 14 murabba, 2si
muhammes, 1i tahmis, 5i mseddes, 1i tesds, 5i msebba, 3 terkb-bend, 16s kta,
2si ilahi, 1i ark, 1i mfred, olmak zere toplam 291 manzume yer alr. Bu iirlerden 5i
(Dvn, 746, 747, 748, 749, 750) dier nshalarda yoktur.
Bunlar dnda stanbul niversitesi Nadir Eserler Ktphanesi bnlemin Blm
T10275 numaral mecmuada Osman ems Efendinin baz iirleri bulunmaktadr.
Mecmuadaki toplam iir says 66dr. Herhangi bir zellii olmayan bu mecmua
karlatrmaya dahil edilmemitir.
2. Nshalarn Deerlendirilmesi
Osman ems Efendinin iirlerini ihtiva eden toplam 10 nshaya ulatk. Bunlardan
biri Almanya Milli Ktphanesinde, dierleri stanbulda bata Sleymaniye Ktphanesi
olmak zere deiik elyazmas ktphanelerinde bulunmaktadr. Elimizdeki mevcut nshalar
ierisinde geen kimi kaytlara dayanarak ulaamadmz baka nshalarn da var olduunu
sylememiz gerekiyor.173 Kemal Edib Krkolu Semelerde KE1 nshas hakknda bilgi
verirken ierisinde Dvn nshasnn, Kenzl-man, em-i ebistn ve dbl-mrd fi-
obhetil-murd adl mesnevlerin, Osman emse ait bir mektubun ve iirlerin alfabetik
fihristinin bulunduunu belirtmekte ve bu nshay ii bittikten sonra Sleymaniye
Ktphanesine vereceini sylemektedir.174 Ktphanede mkerrer aratrmalar ve ktphane
yetkilileriyle yaptmz grmeler neticesinde nshann yalnzca 272. sayfasna kadar olan
ksmna ulatk. Nshann ulatmz sayfalarnda yalnzca dvn bulunmaktadr.
Yalnzca OE1de bulunan Hev-y lebleridir h- te-brma bi msrayla balayan iirin ikinci
beytinin ikinci msranda geen efkr kelimesinin kenarna dlen nsha: inkr notu u an iin
ulaamadmz baka bir nshaya iaret etmektedir. Ayn nshada 56ada bulunan Ejderdir ol ki sd u
ziyn zebnedir msrann yan tarafna eklenen nsha: sz u zebn zebnedir notu da ayn ekilde baka
bir nshay gstermektedir. Buna benzer rnekler oaltlabilir.
174
173
116
Mesnevlerin bulunduu sayfalarn akbeti konusunda ise u an iin bir malumata sahip
deiliz.
Ulaamadmz nshalardan biri de Fuat emsi nann istinsah ettii nshadr.
Byle bir nshann varlna ilk defa Kemal Edib Krkolunun kitabnda rastladk.
Krkolu, defterler dolusu iirlerin bulunduu bu nshay Fuat emsnin, vefatndan ksa
bir sre nce Kadir Msroluna verdiini sylemektedir.175 Bu konuda Kadir Msrolu
Beye mracaatmz esnasnda nshann, nere hazrlanmak zere Kemal Yavuza, ondan da
M. A. Yekta Saraa getiini rendik. Nshann fotokopilerini elde etmek iin Sayn
Saraa farkl kanallarla birka kere ulamaya altysak ta bu abadan bir sonu alamadk.
Elde ettiimiz nshalarn birounda istinsah kayd bulunmamaktadr. Osman ems
Efendinin hayatta iken iirlerinin mahrem tutulmasn istedii; bu yzden de birka iiri
dnda pek fazla iirinin intiar etmedii gz nne alnrsa, bu nshalarn muhipleri
tarafndan vefatndan sonraki tarihlerde istinsah edildiini sylenebilir.
Nshalarda ve kaynaklarda bulabildiimiz baz ipularndan hareketle yazmalarn bir
ksmnn istinsah tarihleri ve mstensihleri hakknda, yukarda nshalar tantlrken baz
tahminlerde bulunmutuk. Bu tahminlere gre en eski nsha OE1 nshas olarak
grnmektedir. Ayn zamanda en hacimli nsha olmas, iirlerin kenarlarna konulan
rumuzlardan mukabele ve tashihinin yaplm olmas ve iirlerin huruf- hecya gre
dzenlenmi olmas vb. nedenlerden dolay tenkitli metin oluturulurken, yalnzca iirlerin
sralanmas bakmndan bu nsha esas alnmtr. OE1de bulunmayp dier nshalarda olan
iirler ise kafiye harfinin sonuna eklenmitir. Ancak nshasnda bulunan iirler, nshaya
sonradan ulalmas nedeniyle metnin sonuna eklenmitir. Ayrca dier nshalarda vezne ve
beytin genel anlamna daha uygun gelen rivayetler metinde gsterilmi, OE1 nshasndaki
rivayet ise dipnotta verilmitir.
Osman ems Dvnnn ulaabildiimiz nsha saynn fazla olmamas ve mevcut
nshalarn da ounun istinsah tarihinin bilinmemesi nedeniyle karlatrmal metnin ortaya
konulmasnda deerlendirmeye alnan nshalarn seme ve eleme ilemi konusunda geni
davranlmtr. Tenkitli metin oluturulurken mevcut on nshann alts deerlendirmeye
alnmtr. Aada deerlendirmeye alnmayan bu drt nshann gerekeleri izah edilecektir.
Hseyin Vassf tarafndan KE2 nshasndan istinsah edilen AK nshas, tenkitli
metin oluturulurken deerlendirmeye tbi tutulmamtr. Zira bu nshann kaynak nshadan
175
117
dikkate deer bir farkll bulunmamaktadr. Ancak dier nshalarda olmayp sadece bu iki
nshada bulunan iirlerin tenkidi yaplrken kimi zaman bu nshaya da mracaat edilmitir.
Hayli noksan olmas, kimi beyitlerin birbirine karm olmas ve imla hatalarnn
ok fazla olmas gibi sebeplerle dikkatsiz bir mstensihin kaleminden kt intiba veren
Adnan tken l Halk Ktphanesi, 3802 numaral nsha da (A) deerlendirmeye
alnmamtr. Ayrca bu nshadaki iirlerin sralan OE2, S1 ve ALM nshalaryla olan
benzerlii de yazmann deerlendirmeye alnmamasnda bir dier etken olmutur.
Elemeye tbi tutulan nshalardan biri de Yap Kredi Sermet ifter Aratrma
Ktphanesi, 514 (S2) numaral nshadr. Hayli noksan olan bu yazmann nsha farklar
asndan OE2, S1 ve ALM nshalar ile olan benzerlikleri gze arpmaktadr. Ayrca
mstensihinden kaynaklandn dndmz hatalarn okluu da nshann elenmesinde
dier bir etken olmutur. Nshada istinsah kaydnn veya sayfalarda herhangi bir kaydn
bulunmamas bu nshann dier nsha ile olan ilikinin salkl olarak ortaya konulmasn
engellemektedir. Ancak ihtiva ettii bir gazel, bir mesnev, 1 kta ve 2 mfredin dier
nshalarn hibirisinde bulunmamas, tenkitli metin oluturulurken zaman zaman bu nshaya
da mracaat gerekli klmtr.
stanbul niversitesi Nadir Eserler Ktphanesinin uzun sren restorasyon
almalar nedeniyle bnyesinde bulunan T10060 nolu () mecmuaya tezimizin bitimine
yakn
bir
zamanda
ulatk.
Bu
nedenle
bu
nsha
karlatrmal
metinde
deerlendirilememitir. Ancak yukarda da sylediimiz gibi dier nshalarda bulunmayan

Osman emse ait 5 adet manzume var olup bunlar metnin sonuna eklenmitir. Zaten iirlerin
says ve sralan asndan KE2 nshasyla olan benzerlii, bu iki nshann akrabalk ilikisi
iinde olduunu gstermektedir. KE2 nshasndaki mstensih hatalarnn bir ksmnn
nshasnda olmamas ise yazmann KE2 nshasndan oaltldn; ancak mstensih
hatalarnn sonradan dzeltildiini sylemek mmkndr.
S1, OE2 ve ALM nshalar, manzume says, iirlerin sralan, nshalardaki hata ve
benzerlikler asndan birbirine ok yakn grnmektedir.176 Ancak bu nshalarn
birbirlerinden mi yoksa ortak bir yazmadan m istinsah edildikleri konusunda kesin bir ey
sylemek mmkn deildir. Zira hibirinde istinsah kayd bulunmamaktadr. Ayrca baz
nshalarda, Mesel S1 nshasnn OE2 nshasndan istinsah edildiine dair kimi ipular
176
Mesela Mnceldir pertev-i envr- mhiyyet baa matlal iirin 4. ve 5. beyitlerinin S1, OE2 ve ALM
nshalarnda bulunmamaktadr. Yine Y Rab nev-y a ile bir h vir baa matlal manzumenin 3.
beytinde geen frkatem kelimesi S1, OE2 ve ALM nshalarnda hayretem gemektedir. S1, OE2 ve
ALM nshalarnn benzerliklerini gsteren rnekleri oaltmak mmkndr.
118
bulunabilirken bunun tam aksini gsteren ipularna rastlamak da mmkndr. Birbirine

yakn grnen bu nshalardan birini tenkitli metinde deerlendirip dierlerini elemek
mmkn grnse de nshalarda iirlerin kenarlarna dlen kimi kaytlar bu nshalarn
sonradan bakalar tarafndan tashih edildiini177 ve dolaysyla az da olsa aralarnda farklar
meydana geldiini gstermektedir. Bu sebeple bu nshada eleme yaplmam ve hepsi
karlatrmal metin oluturulurken deerlendirmeye alnmtr.
Btn bu deerlendirmeler neticesinde mevcut nshalarn tek bir esas nshadan
kmad ve nshalar arasndaki kimi benzerliklerden dolay bu nshalarn kendi aralarnda
gruplara ayrld ortaya kmaktadr. Ancak nshalarn ounda istinsah kaydnn
bulunmamas nshalar arasndaki bu ilikinin doru bir ekilde yaplmasna engel olmaktadr.
Bununla beraber kimi ipularndan hareketle bu nshalar, aadaki emada grld gibi
gruplandrmak ve nshalarn ecerelerini ortaya koymak mmkndr:
X
OE1
KE1
KE2
AK
X1
OE2
S1
ALM
S2
177
Merab y h- evreng-i velyet merab matlal kasidenin 24, 25 ve 26. beyitleri OE2 ve ALM
nshalarnda bulunmazken S1 nshasnda sonradan iirin kenarna farkl bir kalemde eklenmi olmas S1
nshasnn tashih grdn ve dier iki nsha ile aralarnda farklar olduunu gstermektedir. Yine ayn
iirin 44. beytindeki Furkn kelimesi S1 ve ALM nshalarnda Kurn eklinde geerken sonradan S1de
bu kelime Furkn olarak dzeltilmitir. Buna benzer rnekler dier nshalar iin de sz konusudur.
119
B. Metnin Kurulmasnda Takip Edilen Yol:

1. Trke kelime ve eklerin mlas
19. yzylda yazlm olan Osman ems Efendi dvnnn eviriyazs yaplrken,
Trke kelime ve eklerin imlas konusunda genellikle metinde nlleri gsteren yardmc
harfler esas alnarak metinde naslsa o ekilde gsterilmitir. Yardmc harflerin
kullanlmad yerlerde ise Fatma Sabiha Kutlarn 16. ve 19. Yzylda Yazlm ki Metnin
mlasna likin Kimi Tespitler adl makalesi esas alnmtr.178 19. Yzyln ikinci yarsnda
kaleme alnan harekeli bir eserden yola klarak hazrlanan bu makaleye gre, metindeki
kelime ve eklerin genellikle gnmz Trkesine uygun bir ekilde telaffuz edildii, fakat
kimi kelime ve eklerde eski Anadolu Trkesi imlasna gre harekelendii ve yardmc harfler
kullanld grlmektedir.
a. Ekler
a) Geni zaman teklik birinci ahs eklerinde am, -em ekli tercih edilmekle
birlikte baz yerlerde kafiye gerei dar nl ile gsterilmitir. Teklik ikinci ahs eki -sn/ sinde ise metinde genellikle ye ve nun ( ) harfi kullanld iin dz-dar ekil tercih
edilmitir:
giderem
isterem
oraram
alaram
bilrsin
dmisin
mmetim
izzetim
b) renilen gemi zaman ekleri dz-dar m/ -m eklinde gsterildi:

bulm
alm
olm
dklmi
c) Bilinen gemi zaman eklerinde yardmc harfle ( )gsterilen teklik ve okluk

nc ahs dnda dzlk-yuvarlaklk uyumuna uygun olarak gsterildi:
grmedim
idim
grdi
urd
grd
ld
d) Emir kipi teklik nc ahs metinde genellikle vav ( )harfi ile imla edildiinden
sun/ -sn eklinde, okluk ikinci ahs ise dzlk-yuvarlaklk uyumuna uygun gsterildi:
178
Fatma Sabiha Kutlar, 16. ve 19. Yzylda Yazlm ki Metnin mlasna likin Kimi Tespitler, Turkish
Studies nternational Periodical for Languages, Literature and History of Turkish o Turkic-, Volume 3/6
Fall 2008, s.499-510.
120
bilsn
grmesn
itmeyi
utu
e) Bildirme eki olan -dr/ -dir dzlk-yuvarlaklk uyumuna gre, teklik birinci ahs
ise dz-geni nl ile gsterilmitir:
servidir
velyetdir
anasyam
efsneyem
f) lgi durumu eki dzlk-yuvarlaklk uyumuna uygun gsterilmitir:

sz
yrimi
bn
Zleyn
g) Ykleme durumu eki metinde her zaman ye ( )harfi ile gsterildii iin dz nl (/ -i) eklinde yazlmtr:
mh
boy
ky
yzmi
h) yelik eklerinde birinci ve ikinci teklik ve okluk ahslarn nlleri gnmz

Trkesindeki gibi dzlk-yuvarlak uyumuna uygun olarak okundu:
giryelerim
ruula
zrm
ba
i) Gemi zaman sfat-fiil eki dk/ -dikin nllerinin yazmnda metinde yardmc
harf olarak genellikle ye ( )harfi kullanld iin dz vokaller tercih edilmitir. Sadece
idgin kelimesinde yuvarlak nl gsterilmitir:
grdiginden
oldm
ld
idgin
k) Zarf-fiil eki olan -up/ -p her zaman yuvarlak nll ve p ile gsterilmitir:
grmeyp
idp
eyleyp
grinp
l) Ettirgenlik eki -dr/ -dir ler gnmz Trkesinde olduu gibi dzlkyuvarlaklk uyumunun aksine metinde imla edildii ekilde gsterilmitir:
ldir
bildir
b. Kelimeler
a) Trke Kelimelerin imlasnda uzatma iareti kullanlmad.
b) nl ile biten bir kelimeden sonra nl ile balayan baka bir kelime geldiinde
vezin gerei vokallerden biri drld durumlarda iki kelime birleik yazlm ve araya
apostrof iareti konulmutur.
121
nola (ne ola)
neyler (ne eyler)
c) Metinde Trke kelime ve eklerin dzlk-yuvarlaklk uyumu dnda kullanld

rneklerin okluu gze arpmaktadr. Bu nedenle kelime ve ekler metinde ounlukla nasl
imla edildiyse o ekilde gsterilmitir:
" : getrdi
: bitr-
;: in
!: or
! : balu
: urlsa
: ldirme
: diy
: didi
e) n edatnn bandaki elif ( )harfi vezin gerei drldnde kendisinden

nceki kelimeye bitiik ekilde yazlmtr:
senn
2.
ban
Arapa ve Farsa kelime ve eklerin

eklerin imlas
Arapa ve Farsa ek, edat, kelime ve eklerin yazm konusunda birlik salamak
amacyla genellikle Prof. Dr. smail nverin, I. Eski Trk Edebiyat Kollogyumunda
okunan bildirinin Turkish Studiesde geniletilmi biimde yaymlanan makalesinde179
sunduu neriler dikkate alnmtr. Ancak gerekli grlen yerlerde Adnan ncenin ayn
kollogyumda sunduu bildiriden180 ve Ziya Avarn bu konudaki makalesinden181 istifade
edilmitir. Kelime ve eklerin imlas u ekillerde yaplmtr:
a. Ekler
a)
ayrlmtr:
Btn ek ve edatlar kendisinden sonra gelen kelimeden ksa izgi (tire) ile
al-nr
bi-a
bi-t
l-cerem
ez-py
be-ddr
der-
n-d
n-rev
b)
ki edat ve ekin art arda gelmesi durumunda bu kelimeler birbirinden
ayrlmamtr:
179
180
181
smail nver, evriyazda Yazm Birlii zerine neriler, Turkish Studies nternational Periodical for
Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 3/6 Fall 2008, s.1-46.
Adnan nce, Tenkitli Metin Kurmada Karlalan Glkler ve zm nerileri I. Eski Trk Edebiyat
Kollogyumu, LESAM, Ankara 1992.
Ziya Avar, Tenkitli Metin Nerinde mla Sorunu zerine Yeni Dnce ve neriler Turkish Studies
nternational Periodical for Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 3/6 Fall 2008
s.59-79.
122
bil-ek
c)
ayrlmtr:
tbe-ymet
nbe-maal
ser-tbe-p
Ayn kelimelerin arasna gelen edatlarla kelimeler birbirinden ksa izgi ile
ser-te-ser
c-be-c
ber--ber
leb-be-leb
Yapm eki ilevi tayan ek ve edatlar sonuna geldikleri kelimelerle ksa izgi
d)
(-) ile ayrlmtr:
dev-s
kte-gn
cy-br
erer-br
nigeh-bn
yne-dr
gl-zr
k-sr
gl-istn
bt-kede
e)
Bireyin okluunu ifade eden br eki ile ayn yazlan fakat anlam olarak
defa, kez anlamlarna gelen br kelimesi ile kendisinden nce gelen kelimenin arasna
ksa izgi konulmutur:
bi-br
her-br
Danisten fiilinin geni zaman kk olan dn eki, eklendii kelimeyle ksa

f)
izgi ile ayrlmtr:
san-dn
nkte-dn
g)
mnend, mil, meni, ve gibi benzetme edatlar eklendikleri
kelimeden ksa izgi ile ayrlmtr:
klan-mnend
yne-mil
bed-meni
pervne-ve
hem-
b. Tamlamalar
a)
Arapa tamlamalar u ekilde gsterilmitir:

malal-envr
at-er
el-aer
ulil-ebr
b)
Allah lafznn muzfn ileyh olduu durumlarda kelimedeki lam harfleri
tireyle (-) ayrlmamtr:
kelmullh
ehlullh
bbullah
c)
Dn kelimesinin, zel isimlerin tamlanan olduu durumlarda stnle
bititirilerek yazlmtr:
Bedred-dn
Bahed-dn
erefed-dn
Nred-dn
123
d)
Farsa tamlamalarda iki genin yer deitirmesi sonucu oluan birleik isim ve
sfatlar (izafet-i maklb) aralarna ksa izgi konularak yazlmtr:
pk-dmen
nev-nihl
lle-prehen
ikeste-r
c. Kelimeler
a)
Vv- madle ve vv- mechle bulunduran kelimelerin yazm u ekilde
gsterilmitir:
o
b)
urd
stn
n-r
meriyye-n
Arapa gramerde illetli olan evcef kklerin ism-i failleri hemzeli gsterilmitir:
dim
kim
im
mil
il
c)
Arapa naks ve lefif kklerin ism-i failleri metinde bazlar fiy biiminde
bazlar ise f eklinde imla edilmitir. Tutarllk olmas iin bu tr kelimeler f biiminde
yazlmtr:
s
d)
yazlmtr:
vel
an
zel isimler, yer adlar, kitap isimleri vs. kelimelerin ilk harfi byk
Amed
seyn
Al
Yemen
Menev
e)
Farsa n, rzgr, ftb, pdah, stn vb. kelimelerin medli
okunmas gereken hecelerine sesli bir harf getirilerek yazmtr:
in
rzigr
ydigr
dsitn
fitb
pdiah
sitn
f)
Arapa fal babndan olan baz kelimeler vezin gerei bazen iki heceli
okunacak biimde yazlmtr:
cehid
emis
nefis
mr
vait
remiz
dehir
emi
ubu-gh
evic
Nabend
ayf
) Zihafn gerekli olduu yerlerde uzun heceler ksa okunmutur ve zihafn yapld
harf italik olarak yazlmtr:
Msi
si
Allah
veli
Nri
Da
124
3.
Teknik zellikler
1. Nshalar arasndaki farklar belirtilirken : iaretinin sol tarafna asl metne alnan
kelime veya ibare yazlm, sa tarafna ise dier nshalarda geen ekiller yazldktan sonra
nsha rumuzlar gsterilmitir.
2. Kurulan metinde olup dier nshalarda bulunmayan beyitler belirtilirken beyit
numarasndan sonra konulan - iaretinin ardndan nshann rumuzu yazlmtr.
3. Ayn msrada bulunan birden fazla nsha farklarn belirtmek iin farklar arasna /
iareti, msralar arasnda fark iin ise // iareti kullanlmtr.
4. Kurulan metindeki kelime, ibare veya msrann nshalarda birden fazla olan nsha
farklarn belirtirken her farkn arasna ; iareti konulmutur.
5. Metinde az da olsa bulunan vezin bozukluklar giderilirken eklenen kelimeler [ ] keli
ayra ierisinde gsterilmitir.
6. Okunamayan kelime veya ibareler metinde () iareti ile gsterilmi ve bu durum
dipnotta belirtilmitir.
7. Vezni dzeltilemeyen beyitler dipnotta belirtilmitir.
8. Arapa ve Farsa yazlm olan iirler ve Trke iirler ierisinde bulunan Arapa ve
Farsa beyit ve msralar Arap alfabesiyle yazlmtr. Bu iir, beyit ve msralarn anlamlar
dipnotta belirtilmitir.
9. Metin kurulurken kullanlan transkripsiyon sistemi u ekildedir:
125
Arapa ve Farsa kelimelerindeki uzun nller ise u ekilde gsterilmitir:

:
126
C. Dvnn
Dvnn Metni
1182
DerDer-SityiSityi-i aretaret-i hh- Velyet AliyylAliyyl-Murta -kerremallhu
kerremallhu vechehuvechehu-
filtn filtn filtn filn

1
Merab y h- evreng-i velyet merab

Y Aliyyl-Murta y aret-i r-i ud
Merab y aydar- Kerrr- meydn- ve

af-der-i ib-liv-y server-i kiver-g
hr- suln- Resl u ift-i Zehr-y Betl

Vlid-i sb- mkerrem ibn-i amm-i Muaf
Ey cihd- f-seblillha ib-l-fir

l-fir af-iken-dr- uff- eiy
li-i bb- l- stvr- ayber

m- ld- bi- kfr uyn-intim
til-i kffr- kfr-yn-i Bedrn uneyn

Mi-i ulmt- irk u nir-i nr- hd
(1) OE1: 1a, OE2: 2a, S1: 2a, KE1: s.57, KE2: s.91, ALM: 4a.
( )
OE1.
:Terf-i udm- Teekkrini v Nat der-Sityi-i aret-i h- Velyet -raiyallhu Tel anhS1, OE2.
:Mediyye-i der-a- aret-i h- Velyet Aliyyl-Murte -kerremallhu vechehu ve
raiyallhu anh- KE1.
: Der-Sityi-i aret-i h- Velyet ALM.
4
cihd-: mchid KE2 / seblillha: seblillh OE2, KE2, ALM // lfir: lfir- S1, ALM;
lfir OE2.
5
li: m S1/ stvr-: stvr KE2 // m: li S1, ALM / ld-: lt- KE1, ALM / kfr u: kfr-i
OE2, KE2.
6
Bedrn u: Bedrn KE1, KE2 // irk u: irk KE2 / hd: ud KE2.
7
mbn u: mbn-i KE1, KE2.
9
id-i: id-i ALM.
127
12
14
18
19
Fti-i fet-i mbn nr- nuret-rehn

Ryet-efn- ehen-h- uyl- enbiy
dem-i ar- velyet pdih- mlk-i dn

Cmi-i cem-i ulm- evveln-i evliy
id-i minhc- urb- Kabe-i val- lh

Pv-y afiy ble-nm-y ety
10
Server dd-ver mevl-y lem-perver

Ey vel-i mstail mlik-i ar- istiv
11
Sensin ol nr- aat mahar kim na

Nr- vidden uhr itdi dimidir Muaf
12
Far-i lemden seni nda hem itdi uhr183

Cismke cism ve r ruke y Murta
13
Sensin ol h- velyet kim kermt grp

Sebat-i ilm-i ilh itmeseydi iti
14
ta emr-i ilfetde teaddm itmeyp

aret-i Bekr u mer Omn iderdi itid
15
T zamn- fernide be-nal-i Cebral

Sen olup avv- bar-i nr- t- itif
16
Cevher-i mhiyyetiden all-i ikl itmege

Eyleyince br-gh- l-Celle iltic
17
Nvek-i nm-i nigh h-bz- emii

Eyledi Rul-emni Perr blinden cd
18
Cebr-i non itmege tesb olup b-emr-i a

Y Al y bl-asan y b-Trb u ly
itdi: itmidir KE1 / uhr: udr S1, OE2, KE2, ALM // r ruke: ruke r KE1.
Bekr: B Bekr KE1.
cebr-i: cebr u KE1 / memr: tesb OE1, OE2, S1, KE2, ALM // Trb u: Trb- KE1.
telf: tela KE2 / ol: o OE1, KE1 // r-i: ehr-i OE1.
128
24
25
26
30
31
19
tdi m-ft telf Cebral ol sbadan

Bildi sensin r-i Merdn- Resl-i Mcteb
20
Sensin ol r-i ud kim dn-i pk-i Amedi

Eyledi bz-y zrula meyyed Kibriy
21
n tebcl in ar zre yazmdr ud

Eyyedellhu
Eyyedellhu Tel Ameden
Ameden bilbil-Murta
22
Nm- pki b-gmn ser-nme-i dvn- a

t- pki mahar- t- uddr b-riy
23
iyn be-i kuh-sr- f- l-mekn

Cilve-ghdr fe-y l-ab u l-mes
24
Pene-i kmde ser-gete peleng-i sumn

Ser-zede engl-i zruda zemn-i mbtel
184
Tr- tedbrile vite andl-i cihn

Mihr-i terile tbende um- m-siv
25
26
sitn- rifat icllie irmez zamn

Olsa ger ub- ezel m- ebed ub u mes
27
Mnteh-y adrii derk idemez Cibrl h

Al- evvel seyrine olsa cen- ibtid
28
Sensin ol gencne-i kenz-i af y b-Trb

Kim yaur cenbide olm l-fir ejdeh
29
Grse ebr-y cemlide eger n-i cell

an ier tr-i bel ikest olur avs- a
30
Bir erre dse ahrdan bulur hep itir

bit seyyre-i ecrm- ayr- mnteh
-OE2, -ALM; S1de beyit der-kenara sonradan eklenmi.

m-: m u KE2.
bulur: olur KE1 // seyyre-i: seyyr- KE1; seyyre v ALM.
l-fen: l-fet OE2, S1, KE1, KE2, ALM.
129
32
34
35
37
40
31
Ey olan zlf-i siyeh-kr eb-istn- ezel

em-i sn-i l-yezli mihr-i ub- l-fen
32185
Nr- vechi irse ulumt- dil errt olur

Nr- urd-i tecellya ur- itil
33
Dse ilmiden olur deryya bir are eger

are-i dery urf- liyta mbted
34
Her nigh- efatiden her ubr- k olur186

Msiye r- tecell siye tate-er
35
uysa bir gl-bng-i tevdi kils beyt olup187

Heykel-i ns olur elbette tc- prs
36
em-i bezm-i zhd eyler bir dem olsa lema-p

ulmet-i mh-i kfri bar-i nr- ihtid
37
Fyi-i enfs- cn-ba idp nr cinn

Her err nr idp eylerdi r- meh-li188
38
Sen o bar-i cdsn kim kze-i isna

eme-i urd-i lem-tbdr bir are m
39
Sensin ol ll-i lh u ramet-i lem kider

Keff-i lutfudan iki lem nabi ictin
40
H kfir bulmaz ir l-firdan reh189

Luf u isndan olmaz h mmin b-nev
41
Ey olanlar em-i bezm-i a pervnesi

ayd ider eh-bz olup burc- sadetden hm
vechi irse ulumt- dil: vechile gider zulmt- dil OE2, S1; vechi zulmt- dil ALM; vechi ulumt dile KE2 // ur-: urs- KE1,KE2.
tate-er: tates-sem OE2, KE1, KE2, ALM.
olup: olur OE2, KE1, ALM.
enfs-: envr- KE2.
luf u: luf- S1, ALM.
130
42
Dergehide lne utm mrlar merdne-vr190

Tat u dhm-i Sleymna olur fermn-rev
43191
Dmen-i lufu pen-gh eyleyen ser-bz- a192

Gsterir ar olsa da tc u kermetden ib
44
Ben ne cet kim idem vaf yeter evfa193

Sre-i Furn iinde beyyint- hel et
45
Mademile rek-i firdevs eyledi dil nesin

Sye-i add-i rmnla ld pr-af
46
ulmet-bdam u endh idi vrne-dil

Old fey-i nr- ddrla bir gl-en-ser
47
Y Al y ly y bl-asan y b-Trb
l kerem bmr- aam eyle lufula dev
48
Ten mar u r b-tb u gl ser-mest-i a

Rh- gm-gete v ma itmi lemden n
49
yle kim ikeste-blem nua yodur atim

Yosa vaf gl-eninde byle itmezdim ser
50
Vaf- pkiden olurdum yle muciz kim olur

Cevher-i kilkimden erv- mcerred r-nm
51
Meramet l eyle bu nat-i pernm abl

sitnda bi-a- n- h- Kerbel
52
ems nb- san itme yeter l taliye

Sz tamm olduda n drne detdir du
42
dergehide: dergehiden KE2 // tat u: tat- S1, KE1, KE2, ALM.
43
44
ar: a S1, ALM / tc u: tc- OE1, OE2, S1, KE1, ALM.

kim idem: eylerem OE1, S1, ALM // furn: urn OE2, KE2, ALM (OE2 nshasnda der-kenarda
nsha: furn kayd bulunmaktadr.)
131
53194
Vechii tekrm idp a ta lsun selm

T dner ar u ul eyler meh mihr seh
2195
mefln mefln mefln mefln

1
Olur h- dilimden bir zemn bir zamn peyd196

Dernum tat-gh itmidi bir urd-i nr-efn

Henz mlks-serr zre degildi ger zamn peyd
Cihn terkin lup her ave menzil-ber-cihn itdim

Yine old ser-i rhmda bir ayr cihn peyd
Dem-i lal-i lebinden bir kinyetdir ki rullh

der her nuk- icznda bir r- revn peyd
Dilimde nvek-i avs- a bir d ad kim

Grindi revzeninden t nin u b-nin peyd197
Vcd mmtenidir dd amm olma mmkindir

Nigh- em n-peyd uhd- l-mekn peyd
Tecell eyledike nev-bahr- a- yr ey ems

der her d- gl-reng-i dilim bir gl-sitn peyd
3198
feiltn feiltn feiltn feiln

1
Al u idrki idp cebe-i Ramna fed

Eyledim nr gl-i rava-i rvna fed
46
am u: am- KE1.
48
mar u: mar-i KE1, KE2 // gm-gete v: gm-gete-i KE2 / n: in KE2.
51
Kerbel: enbiy KE2.
(2) OE1: 2b, OE2: 1b, S1:1b, KE1: s.82, KE2: s.140, ALM: 2a.
1
bir zemn u bir zamn: bir zamn u bir zemn KE1.
4
lebinden: lebiden OE1.
5
nin u: nin- OE2, S1, KE1, KE2, ALM.
7
her d-: her dim KE1; her demde KE2.
(3) OE1: 2b, KE1: s.60.
132
Eyledim eb-i ami bedel-i sml

dp h-y dilim amze-i cnna fed
Yri ebrsna rusrna a u lebine

Kabe v cmi u bt-ne v mey-ne fed
Biz o Mecnn- melmet-zedeyiz kim ideriz

Zlfini her teline bi dil-i dvne fed
Mddet-i mr-i ebed-z-i ymet niam

Nare-i met-i imd- rmna fed
Eylemezsin ne aceb a lufula nigh

Olsa bi cnla bir aner-i mjgna fed
Kfir-i zlf in amze-i fettn in

Bir nigh- keremi eyle mselmna fed
ems bu tekyede kim olmasa urbn- ud

Ngehn eyler an k-i siyeh-dna fed
4199

1
Rite-i cnn iden kkl-i dil-dra fed

A- Manrdir ol keyledi dil dra fed
Ol bt zlfine ann ise de beste olan

Nr- mnn ider rite-i znnra fed
Leblerimden dklen ll-i ll-y san

Drc-i lalide dizilmi drr-i eh-vra fed
B-ser py- maabbet diyemem itmeyene

Ban bi cnla ol amzesi n-ra fed
(4) OE1: 2b.
133
r- vadetde mferriddir o kim varn ider

Yalz yre degil yr in ayra fed
Bezm-i rindnda pr-i mey olur ems iden

mri peymnesini sar- ser-ra fed
5200

1
h kim bezm-i vil-i yrdan oldum cd

Acy ey dostlar kim ayflar old baa
Flke-i cismi coup fn idp tennr- em

ald bir dery-y b-pyna seyl-b- fen
Seng-dil b-ram imisin bunca dem kr itmedi

tdigim ferydlarla oldm giryn saa
Milem t-i gel-sz- nigh- emie

yle kim bi cnm olsa bir bir eylerdim fed
Ke-i emile ba gh lrsem am degil

Balar cnlar cihnlar hep fed olsun saa
an derde at itsn bir dil-i b-tb kim

A derdi bir yaa hicrn derdi bir yaa
ems olaldan zr u ser-gerdn- tr- zlf-i dost

Bir dil-i b-tb ile bi derde oldum mbtel
6201

1
Ebr-i nsn- maabbet vireli b baa

adef-i dilde grindi dr-i o-b baa
(5) OE1: 3a, KE1: s.61.

(6) OE1: 3a.
134
O vecih mescide ey zhid o u yetir

Dergehi mescid u ebrlar mirb baa
ar- n old hev-y ru- lile dilim

ibet old ruu nktesi gird-b baa
Mbtel-y girih-i zlf olan d idgin

Syledi bda bir once-i d-b baa
Eylemek albe pern olan r cem

Cem itmek gibidir kde sm-b baa
Olal ddelerim lne-i bz- melekt

ems reh-yb olamaz eb-pere-i b baa
7202
mefiln feiltn mefiln feiln

1
Baayd ram ile em-i felek-meb baa

Dkerdi dema-i brn- b-hisb baa
an old leyl-i ymet yaar zemne bel

Msbaatla ider cmlesi itb baa
Gzm gibi evirir seyl-i ek-i ddelerim

Dolb- ar olursa ger siyb baa
O del mest-i mdam liem bu bezmde kim

Olur piyle ikeste erab serb baa
Sem-ne-i frat iinde sz- dilim

Ney ileyp dginr def gibi rebb baa
Kelmm old beyn-nme-i serir-i ayb

Dilim emn-i man kolur ib baa
Urc- b- cinn itmek zre ablabl-i metn

Ne mmkin olmasa zlf-i ruu kitb baa
(7) OE1: 3b.
135
Kerem l eyle yzden nib- zlfi ref

Ki cmle kef ola eb-perde-i yb baa
O ems-i
ems erre-i nziem eh ki olur
Heme nr- cemliden b u tb baa
8203

1
avm- vulat vireli behre-i tald baa

T-i hicrn grinr mh- nev-i d baa
ald bir vdi-i hestye beni rh- fen

Kim ubr grinr krre-i urd baa
yle meysam emel eylemezem km- dili

Olsa destimde yine dmen-i mmd baa
Mav- ser-sebz imi encm- imrt- dhr

Virdi bu ibreti gl-b- azn-dd baa
Olsa ey ems drst cm- dil-i pr-ikenim

Khne sfl virir nee-i Cemd baa
9204

1
Nr- vechi pertev-i ddr- Sbndr baa

Kkl mml-kitb- maz- urndr baa
Sneme amzele ey mh ad srlar

Revzen-i ar- tecelliyyt- irfndr baa
(8) OE1: 3b.

(9) OE1: 4a, S2: 37b.
2
srlar: srlar S2.
136
Seyr-i ddrda vs- nigh- emime

Her mjem eh-bl-i Cibrl-i itbndr baa
cet-i met yo pervz- vulat-ghma

Cism-i nvek-peykerim zer-m-i dmndr baa
A nrndan uyanm bir er- renem

Mihr meh pervne-i cn-sz- hicrndr baa
hid-i ddr- a medd-i nigh- ayreti

Rite-i pemne-i kl-y imkndr baa
Geri kyem vel genc-i mualsamdr dilim

Bu sipihr-i heft-ser pde bndr baa
ker-i Kerrr- aam merd-i meydn- san

me fey-i l-fir- h- Merdndr baa
Ben o ems-i
ems dil-frz- evc-i ch- ikmetem
Kim hev-y a evreng-i Sleymndr baa
10205

1
Cme-i zerd-i a ilat-i ndr baa

k-i d- te-i asret girbndr baa
Geri bir dvne-i b-ayd- bzrem vel

Mevc-i nr- mncel zencr-i tbndr baa
ansn zrde-i seng idesin ey ane-zen

Perr bl-i seyr-i uds kfr mndr baa
all-i ad-i mkilt sndr mkil bu kim

Mkil-i zlf-i am ad-i dil cndr baa
8
S2de 9. beyit.
9
S2de 8. beyit.
(10) OE1: 4a.
137
emime pervnedir em-i er- rzigr

Kendi emim pertevi em-i eb-istndr baa
Ben o ser-gerdn myam ki bilmeye kendi zm

Cst cy- hid-i mad rmndr baa
Delve-i amr oldrm am-i himmetim

Kim felek dlb- c-br- gl-istndr baa
Ben bu bezmi nkte-perdz- lisn- aybiyem

F- esrr eylemek esrr- pinhndr baa
Ey emis vat-i ul urre-i ebr-y dost

Leyle-i ub- ym- devr-i insndr baa
11206

1
Rz- vadet kim erb b- nb eyler baa

Vi-i krs-arr b erb eyler baa
Ben ebed-mest-i mey-i s-i bezm-i vadetem

Mutesib tadd- ehvl-i isb eyler baa
Ben o dery-y ebed-zem ki emvcmda a

Bar-i b-pyn- imkn abb eyler baa
A ile vrneyem amm ki beyt-i adesem

ifn- uds pey-der-pey itb eyler baa
Bir sipihr-i ser-girn- maniyem ben ems-i

ems dost
Her seer nr- cemlin fitb eyler baa
(11) OE1: 4b, KE2: s.4.

1
erb: erb- KE2.
5
ben: ki KE2.
138
12207

1

Bir gl-i tze beni zr itdi amm rzigr

Zrlda her gl gl-zr zr eyler baa
Hecri ile ey Sleymnm nizram yle kim

Mrlar merdnelikle iftir eyler baa
Ttiy-y em-i lemken ubr- dmeni

Kh kh lm- minet ikr eyler baa
ems derdime mulic eylesn tedbr-i mevt

aste-i hecrem dev ann itme kr eyler baa
13208

1
Gn yz sye-i zlf-i siyehi m baa

Nr- vechile ab old bu aam baa
Mestem ey gl mey-i gl-b-y leb-i lali ile

tme gl-ende zm uyn ibrm baa
B- cennetde gerekmez baa kever-i rvn

n leb-i yr ola gl-cm- mey-m baa
Malab b- lebile baa cn virmek ise

Saa cn virme nedir ey leb-i gl-fm baa
stemem olma lemde al ile be-nm

Yeter a ile rsvylm nm baa
(12) OE1: 4b, KE2: s.6.

(13) OE1: 5a, KE2: s.50.
4
b-: ebr-i KE2.
6
b-malabam: ise malabm KE2.
139
Val u hicrnda b-malabam ey hid-i ems

Yolua cn fed eylemedir km baa
14209

1
em-i ser-mesti ki ghce nigh eyler baa

Kef-i rz- mehed-i nr- siyh eyler baa
Bama sevd-y zlf ddi an bu bda

B-bn snbl semen sebz-i klh eyler baa
Ney gibi ad-k olursam f- rz itmem yine

Neyler ise nle-i cn-gh h eyler baa
- eb-zindeyem mnend-i urd-i seer

erreler ar- u- intibh eyler baa
anma ser-gerdn- zlf-i dil-berem An-y a

Zr-i engl-i per blin penh eyler baa
Pr-i Yab-ibtilyam Ysuf- bat- civn

Mesned-i vd-i vadet h ch eyler baa
Minneti kes benden ey ar fitb- sn-i dost

Dd- eb-tb- siyh- h mh eyler baa
Ey Sleymn- zamn oldum amla mr-vr

Himmet-i a yine kh giyh eyler baa
ker-i l-i Reslem fey-i r- aydar

ri meydn- aatde rubh eyler baa
10
Ben dimem ey ems nr- vech-i yri grmedim

Rz- maer oraram emim gvh eyler baa
(14) OE1: 5a.
140
15210

1

Cismimi her presinde var iken bi zama tb

Cevri yrim bilmezem byle ne az eyler baa
Eyleyp ad-pre glm kse-i Mecnn-ve

Leyli-i mad ba- imtiyz eyler baa
Prs-y cmi-i aam ki ebruvn- dost

P-i nda heme krm namz eyler baa
Pertev-i nr- tecelldir nighm leme

Nr- asret fet-i sz u gdz eyler baa
ems geldike o gl-fem uvve-i aylime

Nkte-i esrr- mbhem kef-i rz eyler baa
16211

1
Mnceldir pertev-i envr- mhiyyet baa

Nr- m-zalzal-baardr
baar dde-i ryet baa
ciz olmam tn idrkden ger virmese

iddet-i far- uhr- Kibriy ayret baa
A ile bir em-i dil-szam kolur pervne-vr

Cebral olsa nedm-i bezm-i nsiyyet baa
Eylerem mey gibi al kfr mnn mezd

Nee-i cm- ezeldendir bu iyyet baa
(15) OE1: 5a.

(16) OE1: 5b, OE2: 9b, S1: 3b, KE1: s.262, ALM: 7b.
4
-OE2, -S1, -ALM.
5
-OE2, -S1, -ALM.
6
cevher-i: cevher gibi KE1.
141
Bir ehd-i aner-i aam bu bismil-ghda

B-tekellf hid-i maddur diyet baa
L-mekn-sretem bir cevher-i b-keyf kem

Kim aradr ret-i demde keyfiyyet baa
ems bir yne-i let-nmdr kim dilim

Aks ider her bir uverden baa bir let baa
17212

1
ret-i imkn ayret kim serb eyler baa

Perde-i dehri ayl-istn- b eyler baa
Pertev-i nr- ceml-i yr kim emimdedir

erre-i k-i siyh fitb eyler baa
Rind-i ser-mest-i mdm- vadetem ki cm- dil

Kendi n- d- gl-rengim erb eyler baa
Olmam Mecnn bir Leyl-y det-i iveni

Kim uhd- snine emim icb eyler baa
Ben o deryyam ki mevcimde hev-y a- dost

Knbed-i fns- eflki abb eyler baa
ems-i
ems bl-seyr-i aam aret-i ikmet gibi
Her zamn bir ehl-i evi mh-tb eyler baa
18213

1
Revzen-i mikt- ayn em-i imndr baa

Rz- pinhn-ne-i ayb nmyndr baa
(17) OE1: 5b.

(18) OE1: 5b.
142
Seyr-i gl-b- tecell-y cemli var iken

rz-y b- cennet nr- nrndr baa
Olal yne glm fitb- sne

afa-i yne-i devrn ayrndr baa
Bir dem eyler ke db-y tenimden nm-ten

ki-i mir- asret kim girbndr baa
Ben o gl-zram ki ems d- hecirden gllerim

Her gice n-b- ekim ebnem-efndr baa
19214
mefl filt mefl filn

1
Y Rab nev-y a ile bir h vir baa

Mnend-i Ysuf oldum esr-i eh-i bel

Br diyr- ada bir ch vir baa
Ser-gete-l-i det-i beybn- fratem215

Mihmn-sery- aretie rh vir baa
Far u fenda s- ged itme destimi

ev-i n-y alb-i ehen-h vir baa
ems-i
ems ikeste-r- derd-i teflem
alb-i selm ile dil-i gh vir baa
20216
mefl filt mefl filn

1
Ol once-fem ki syledi rz- nihn baa

T old kenz-i ayb- hviyyet yn baa
3
fratem: ayretem OE2, S1, KE1, ALM.
(20) OE1: 6a.
143
Oldum remde menzil-i mada tr-vr

Gy ki old add-i amdem kemn baa
Ol eb ki lal-i yrdan idim erb- nb

ulmetde old eme-i ayvn revn baa
Aynel-yane old beher bergi bir cihn

Bir once-gl ki virmi idi b-bn baa
Ey ems
ems bir cihna ki irdi uhd- dil
Kemter grindi erreden iki cihn baa
21217

1
em-i aam dil-i pr-sz er old baa

Her gice bezm-geh-i a ura old baa
Bir hmyam ki inp l-i ruu dnesine

B- snde o dne am b old baa
Lleni bda dil-k u ciger-nl

Mcib-i ande o once-feme d old baa
Yanaram hecr odna bir gl ey verd-i bahr

Saa bu b buca old oca old baa
asret-i lal ile ey ems ierem n- ciger

n- dil bde v gl-cm duda old baa
22218

1
Nimet-i cn kim eger tadrdir sensiz baa

Cn terkin eylemek tedbrdir sensiz baa
(21) OE1: 6a.

(22) OE1: 6a.
144
fitbm nr- vechidir ki nr- fitb

Cevher-i eb-tr- lem-grdir sensiz baa
h- dil-sz- amla her nefes ey n-r

ev-i zam- rite-i emrdir sensiz baa
Ben o Mecnnam ayl-i kklle giceler

Mevc-i p--p-i am zencrdir sensiz baa
Ey nihl-i nz olursa gl-en-i cennet yerim

D gller r- gl-bn trdir sensiz baa
em-i a-bnimde mnend-i nigr-istn- n

Cism-i lem ser-te-ser tavrdir sensiz baa
ems-i
ems ser-mest-i mey-i hecrem ki sar cm- dil
Bezm-i d knc-i minet-grdir sensiz baa
23219

1
Noa-i vadeti seyr itdim inan geldi baa

Keret-i heyet-i mecma yalan geldi baa
Merdm-i dde-i imnla itdike nigh

Mihr meh erre v errt- cihn geldi baa
ir-i lne-i udsam uamam gl-enime

r u k-i afes br- girn geldi baa
Snbl-istn- melatde rm eyler iken

Grdm ol serv-i revn ki revn geldi baa
Ne aceb l ile dvne-i aam y Rab

Kr- al old ne kim ala zebn geldi baa
(23) OE1: 6a.
145
ems mkil ise de her am- a- dil cn

Szi-i te-i hicrn yaman geldi baa
24220

1
Dimezem yr elemi cevr cef geldi baa

Yrdan her ne gelr ise saf geldi baa
olamam mg-i byn cennetde dai

Zlf-i yre onan bd- ab geldi baa
Yre ol zlf degil zb-i ceml olma in

araf- adan o pskll bel geldi baa
Cism-i brk-i mnrnelerine naaran

Kle-i himmet-i merdn ab geldi baa
Nice tebh idemem lleyi yri lebine

Lleden yr lebi gibi ad geldi baa
Ddi ol a kemn dile tr-i nigehi

Allah Allah yine bir sehm-i a geldi baa
Bildim evreng-i Sleymn- zamn bd idgin

O da bir vech ile ey ems hev geldi baa
25221

1
Egeri benligim old baa icb saa

Vel ben olmasam olmaz idi nib saa
(24) OE1: 6b, KE1: 42a.

3
KE1de 4. beyit.
4
-KE1.
5
KE1de 3. beyit.
(25) OE1: 6b, KE2: s.50.
3
em-i: em u KE2.
146
Ne oldm bilemem dostum cemli in

Olaldan h- figende-dil-i arb saa
Bu n- em-i dil ey t-i em-i mest-i urr

Baa sirik-i ciger-sz olur erb saa
Bugn bu drda zhid nigh- vech-i ceml

Gnh ise baa syle ola evb saa
ayl-i zlf ile sen mbtel dehn ile ben

Gl cihnda baa mey yeter kitb saa
Hill-ve bkilr meti nizr yaur

Olunca ems mubil ey fitb saa
26222

1
Zlf-i dil-berden ki geldi dil pernl saa

Bir per-ndan irimidir pernl saa
Mhr-i lal-i muciz-enb a- mr-engz ile

Yaur ir-zamn ire Sleymnl saa
Kfr-i zlf ld mn ehlini znnr-bend

ftirdr billah ey kfir mselmnl saa
Ben pernlda buldum rifati kkl gibi

Bulma cemiyyet gl ndr pernl saa
Virdiler ey ems Kenn ile Abbs san

Mterek bu beyt ile meyl-i san-dnl saa
(26) OE1: 7a.
147
27223

1
Vech-i tekrmi idp cebhe-i berr saa

ld a ehl-i dili cn ile mt saa
Her naar gn gibi manr- dil cnmsn

Perde-p olsa dai alas- nh-t saa
yle Mecnn- melmet-zede kim a ile dil

Umaram ki ola ser-nme-i u saa
Vaf yazmada ikeste-zebndr alemim

Cevher-i ul- am mye-i al saa
alemim old snt- Sene dem-sz

Eyledi nat ile msvedde-i evr saa
ems-i
ems dil-szuam ey h- velyet-ezel
Eylemi bende beni aret-i all saa
28224

1
Gl-en-i irfnsn once-ru u gl-fem saa

B- ikmetsin ki snbldr o zlf-i am saa
Sen Sleymn- cihn-fermsn itmidir felek225

Knbed-i frze-fmn cevher-i tem saa
fitb- sn old leme envr-ba

Mihr-i lemsin ki sen mutcdr lem saa
(27) OE1: 7a, KE2: s.42.

5
KE2de 6. beyit.
6
KE2de 5. beyit.
dil-szuam: dil-szam ki KE2.
(28) OE1: 7a, KE2: s.5.
2
felek: saa KE2.
148
- ebruvn itmidir melik secde-gh

Secde eylerse ne amdr ey anem dem saa
ems byle bir eh-i mlk-i Cemle yrsn

Bende olma kad iderse o m r- Cem saa
29226

1
amze kim peykn- tr-i b-emn olm saa

avs- pr-tb- a-kr ebruvn olm saa
Serv-i addi leme virmi ymetden nin

My bi pre olup biri miyn olm saa
Yanup olmdr asedden n- dil kim mg-i n

Berg-i snbl urre-i anber-fen olm saa
eh-svr- kiver-i mlk-i melatsin ki sen

Ara-i sn ire yodur hem-inn olm saa
Kenz-i pinhn-ne-i rz- maabbetsin ki ems

me-i muciz-beyn tercemn olm saa
30227

1
Pertev-i envr- ak zb-i Ceml olm saa

T-i aydar amze-i em-i Cell olm saa
Bir melek-sm-y evc-i nzsn kim gyiy

Zlf-i mgn-i muarraf per bl olm saa
Gh r-ebr dinp geh a-ber-ver vafa

sn-i a bainde pek o l l olm saa
(29) OE1: 7b.

(30) OE1: 7b.
149
Brekallh ey per bir mh- nev iken ruu

a- mgn hle-i bedr-i keml olm saa
Bir kinyetdir vcdudan ki burc- fitb

si-yi cn-ba r- imtil olm saa
Cn u dil adndan ey emr-i amze geme kim

T ise her demde an imek ell olm saa
Bir per-peyker pern zlf ucndan ey emis

Rz u eb sevdya dmisin ne l olm saa
31228
mefl filt mefl filn

1
emi ucndan oldum ise dil-iken saa

Hep tr-i amzeler didiler dil-iken saa
Ey t-i amze anma az ulanmasun

Her bir nigehde ola fed cn u ten saa
Yrim dudaa gli tebh idemem

Bir sne-k-i adr ol nesteren saa
Na- nib sni vaf itmede mdm

Gl-en kfelerle aup bi dehen saa
Bir em-i nr-ba- eb-istnsn ki sen

ulmet-sery- kiver-i cn encmen saa
Dmnm itdi k ley-y itiy

Ey Ysuf- dil oldma prehen saa
Ey nev-bahr- aa iren yr nmn

Bi bir zebn ile diye her bir emen saa
(31) OE1: 7b, KE2: s.25.

1
amzeler: amze KE2.
8
ayd ile: ayd ire KE2.
150
Ten ayd ile yanma oda ey ehd-i a

Yetmez mi tb- my- semender kefen saa
alvet-sery- bezmde ey ems a ile

em gibi yand old te-figen saa
32229
mefl filt mefl filn

1
Esrr- a anma nihn sylerem saa

B-arf u avt u laf u zebn sylerem saa
yne-ne-i dilii eyle mncel

Her manay be-vech-i yn sylerem saa
R- revnm eyledi r ikeste-bl

uds-iyna r- revn sylerem saa
Seng olsa k ider dilii bir nigehde yr

Bir tr-i amze a kemn sylerem saa
Enfs- cn-fez-y leb-i yri sylesem

ayb- ademde kenz-i nihn sylerem saa
mn itme il-i teldir o kim

Vadet szini dirse inan sylerem saa
l olmaynca le inanma aer aer

Gerek baa velk yalan sylerem saa
Szn- a l zebnyla em-vr

m u ll u girye-knn sylerem saa
Dest-i ada bir alem-i nam ki ems

Vay-i ud bed beyn sylerem saa
(32) OE1: 8a.
151
33230

1
Kavs ka ki meh-i d-i vil old saa

d mhnda aer fitne vebl old saa
Mh- nevdir didim ebrlar old ser-ke

Bu tenus mudur ey mh- keml old saa
utd a lc jeng dem-i hm ile

Ey lc al dilim kesme ell old saa
ekdi gl-gneye mea-i sn yzi

Nr- yt- muammer ru- l old saa
cibi vesmelerinden a u l old-n

em-i macba icb ol a u l old saa
Kendii grmege li mi var ey nergis-i mest

Bu tefl utalm a l old saa
Bu ceml ile seni a bilr dem diyemem

Sen meleksin bu ed vaf- mil old saa
a canm var ki diyem leblerie s-dem

t- ityn- Mes ise mal old saa
Zlf-i yre onup ayli pern grd

Kendii gzle ki ey dde ayl old saa
10
fiy isr-i neb ise de llen fefe-hed

Gitme ol rha ki ol rh all old saa
11
Evc-i ebr-y hillinden o mh ey ems

a- eb-fmna meyl itme zevl old saa
(33) OE1: 8a.
152
34231

1
Ey amer-alat sipihr-i dil ki eyvndr saa

Kiver-i erv- b-pyn dvndr saa
te-i a- dil-efrzu arm-i snede

Mihr-i lem-szdur em-i eb-istndr saa
Ar- ddr eyle aldr dehre vechiden nib

L-cerem mn ider kim ehl-i mndr saa
Bir gren zlf-i pernda bedr-i r

Olsa mn itmeyen kfir perndr saa
Eyleme maer sul ehl-i ubra nesne kim

Varsa dest-vzleri k-i girbndr saa
alama eb-zindeden meh-ryu ey a hill

Bedr-i kmildir yz bu va- nondr saa
Ne gzelsin grmeyen bilmez gren bilmez seni

Ddeler diller allar ll u ayrndr saa
emelerdir reh-gzrda gl-b-efn olur

ntirla iki emim ki giryndr saa
Gemesn mr ayl-i yrsz bir laa da

Ey gzm nr bu bender-gehde srndr saa
10
Rh- ada ne am pr olsa da vre-dil

Bir civn-bat- cihndr kim rmndr saa
11
Pk-dmen - ren-dili yldz adar

Bu melmet-kede bir lde-dmndr saa
12
ems elden oyma bir dem drd-i cm- a kim

Derddir cm- dile amm ki dermndr saa
(34) OE1: 8b, S1: 4a, ALM: 3a.

6
kmildr: kmilde ALM.
153
35232

1

dem ol lcceye bezer ki hevlarla uyup

Renkler gstererek seyr ide dery dery
Remz ider anma tene idgin amze-i yr

Leb-i emr amnesi gy gy
rdi bir gl-ene kim ada ser-menzilimiz

ikr ider glleri blblleri Mevl Mevl
O adar ek-fen ol bu maabbetle ki ems

Gzleriden de t ll-i ll ll
36233
mefl filt mefl filn

1
Dvne-dil ki old o dem yra in

Yr itdi an yr olup ayra in
Manr old and cihn-dra in

a bu ki cmle al- cihn dra in
Hep in-y nr- Aaddir ki lemn

Mihr-i mnre bit seyyre in
(35) OE1: 9a, OE2: 2a, S1: 2a, KE1: s.82, KE2: s.111, ALM: 2b.
3
leb-i: lebi KE1.
4
gl-ene: menzile KE1 / ada: ala KE1.
(36) OE1: 9a, OE2: 3b, S1: 4a, KE2: s.66, ALM: 8a.
1
old o dem: o dem old ALM.
2
Manr: Manr KE2 / cihn: cihnda KE2.
3
lemn: lemi OE2, ALM; lemin KE2 // mnre: mnr u S1 / bit u: bit KE2.
154
Cem-i ted ile vadet-i ak py-dr olur234

ulmet olursa pertev-i envra in
Esrr- vadet eyledi pervneden uhr

Mav u fenda em-i erer-bra in
Seyr it bel-y a ki b-re andelb

Rh- vil-i glde olur ra in
Ehl-i mecz eyledi meftn- m-siv

ld ay ehlini ddra in
Rz- ezelde seyr iden ol zlf-i pr-am

m- ebedde rite-i znnra in
tede yansa ttse de mg as var

Mmkin mi olma l-i fsn-kra in
10
Bezm-i afda var yeri ol once-lal-i nb

Leb-ber-leb olsa sar- ser-ra in
11
Mbrimdir olma r- ehdna vulatla235

T-i nigh u amze-i n-ra in
12
Ey ems ld secde-i mirb- ebruvn

lar olmadan dil dil-dra in236
37237
mefl filt mefl filn

1
Fet old bb- mazen-i rz- nihn baa

Gitdi gmn u geldi ulm- yn baa
4
7
11
ted ile: ted u OE2, ALM.

ddra: dil-dra OE2.
Vezni bozuk olan beytin birinci msrandaki vulatla kelimesi vulata eklinde okunursa vezin
dzelmektedir.
12
dil u: ol KE2.
(37) OE1: 9b, KE2: s.36.
(*)
Bu manzumenin mahlas beyti bulunmamaktadr.
155
Bir blblem ki cilve-gehim iyn- dost

Birdir bu gl-en ire bahr u azn baa
An-y f- udret lht- ayretem

Old mekn kngre-i l-mekn baa
38238
a
mefl mefl mefl feln

!

'
!
"
39239

1
Nev-nihl-i Murtasn y seyn-i Mcteb

Verd-i b- hel etsn
et y seyn-i Mcteb
iyn serv-i gl-zr- nbvvetdir seni

Andelb-i afiysn y seyn-i Mcteb
Cevher-i tdadr kim srr- m-zalzal-baar

Nr- em-i enbiysn y seyn-i Mcteb
ilat-i gl-fmdr nn prhen saa

Tc-dr- evliysn y seyn-i Mcteb
Fil-aa mahar- srr- ebullhsn

Kim fed-y Kibriysn y seyn-i Mcteb
n-beh afv- ut- mmeti itdi abl

fi-i rz- cezsn y seyn-i Mcteb
(38) OE1: 9b.

Trkesi: Senin gam oklarna hedef olan bir gnle sahibim, senin eik ebrularn gibi iki bklm oldum
(ktann son iki msrann tercmesi yaplamamtr.)
(39) OE1: 9b, KE2: s.57.
156
Szi-i mtemle devrn eylerem mnend-i ems

Kim ehd-i Kerbelsn y seyn-i Mcteb
40240
mefl filt mefl filn

I
Ey seyl-i ek-i dde-i giryn- ibtil
C itdi geldi vat-i vut- Kerbel
Ey dde urma ala zl an kim bugn
Virdi fenya dehri dem-i l-i Muaf
Ey dest eyle k-i girbn zn ile
Geldi o dem ki old gl-i b- irti
Ey h- sne zemzeme vir sumna kim
old bugn de nle-i malm nh-sem
Efgende l ki ke ey cism kendii
Ry- zemne ddi bugn nr- Mcteb
Gitdi cihndan h imm- uln-nh
Old ehd server-i meydn- Kerbel
II
usuzlu ile l-i Muammed ekp taab
- ciger-ikf dp nedna hep
once-dehn- tze nihln- Fm
Old sinn u nvek-i n-rze leb-be-leb
Yadrd avs- dest-i adv tr-i b-dr
S-i b- kevere itdike u aleb
Allah ne ara gn ne bel kim bu arada
Sr-b- kever old ciger-sz u uk-leb
yd suyf u tr-i cef ile anlara
Far- cihndan eylemeyp h kes edeb
tdi o fil-i mnkire encm ictir
avm-i Yezd leker-i udvn- bed-li
(40) OE1: 9b, KE2: s.32.

I
itdi: it ki KE2.
II
ciger-sz u uk: ciger-sz- vaetde KE2.
157
III
Ey ar- kne-dr eh-i Kerbel an
Nitdi seyn-i l-i Resl-i ud an
Nzhet-fez-y b- nbvvet iken dr
Nold ir nesteren-i mg-s an
an- velyet ire rmn idi dr
addi nihl-i serv-i revn dil-rub an
Bd- sitem-nir ile sndrdi rzigr
Ren-er- em-i dil-i afiy an
Mnend-i hle urre-i anber-fenda
Mihr-i ceml-i enveri bedrd-dc an
tdi urb- mlk-i fen h frat
ld ul- evc-i be vh asret
IV
Ehl-i vef m ol ki bugn mtem eylemez
Fratle dde v dilini pr-nem eylemez
ar o mha virdigi br- girn in
Mnend-i avs addini am-der-am eylemez
Ol cism-i pke avs- a-kr krna
Cn u dilinde dlar aup am eylemez
Ol gl-ir n ile aln- yd idp
ven gninde cevher-i cn ebnem eylemez241
demdir ol ki olsa riy- cinnda
Glmez mil-i gl dilini urrem eylemez
rdi azna once-i bostn- veve-u
Dem-beste ald blbl-i gy-y hel et
V
Ey ems eyle mtemin h u fin ekp
zn-i dern u szi-i d- nihn ekp
Eyle midd- ek ile tarr natini
Lev-i cihna me-i muciz-beyn ekp
Y Rab advv-i dn ki l-i abbie
tdi bu ulm tr kemn u sinn ekp
Madem ider avf seyni melike
IV
V
yd: bd KE2 // riy-: riyn KE2 // gy-y: gl-zr- KE2.

lsun: lup KE2.
158
Her demde mehedin aff- nli-knn ekp

Cn- Yezde urmaa ad d- ten
h- dernum tei t-i zebn ekp
Olsun bedd-i arda mnend-i seh
lsun avle bria-i lanet-intim
41242
mefl mefl mefl feln

1
Ey vsa-i bid Mabd- Tel

Vey rh-ber-i urb- arem-gh- muall
Sensin deme burc- sadet ki yzdr

Burc- eref-i mala- urd-i tecell
Sensin o vel-i km-mz ki albi

Envr- Cemle ru- mirt- mcell
Yo bhe seni oldna dem-i man

Kim secde ider ayl-i melik saa l
Sen zinde-i cvd yine p-i naarda

retde vel cilve-gehi medfen-i abr
Medfendir o k-i siyeh amm ki ne medfen

Medfn aa t gibi bir mihr-i felek-c
Dery-y siyeh-nr dnp k-i siyha

alar adefinde seni n ll-i ll
Bir uffe-i zengndir o kim her kesinde

Pinn grinr be-i cennet-i mev
Bir an- emendir o ki her sebz-i giyh

Gl-b- bihit ire birer serv-i dil-r
(41) OE1: 10b.
159
10
B-saf degil bamama in aa adm

Yapm yed-i udret aa bir ubbe-i mn
11
Her bir ciheti mehbi-i ecnd- melik

avline mbih grinr Mescid-i A
12
Dikmi aa b-bn- ezel bir ecer amm

Her nevk-i nihli ecer-i r- tecell
13
Her sebz-i ser-i - nign-srna nisbet

Kteh grinr al ile nale-i b
14
Mnend-i elif seng-i mezr ider ilm

irk ehline parma uzadup vadet-i Mevl
15
Bd arem-i na rb-ke itmi

Hep ater-i tbn andl-i muaff
16
l bu ki bu bua olup k-i muaddes

Senden grinr udret-i icz- Mes
17
Derd ehline himmet gibi n-gh yetirsin

Ey himmeti mebl-i cihn himmet-i dn
18
Bir derde ki ben dmi idim ayli zamndr

Olmazd benim derdime bir kimse dev-s
19
Grdm seni n mehedie geldim iridim

Buldum seni bu trbede ayyen adr
20
Oldum kerem-i lufula bir laada mahar

Buldum yeni bir r vcdumda ser--p
21
Sensin o Mes-adem-i lem-i l

Keyler nefsi olsa cihn mrdesin iy
22
Bir erre eger irse idi k-i mezr

Her seng-i siyeh olur idi cevher-i kmy
160
23
Rindi de ger mehedie rh-gzr

Mey-neye giderken olur mescide isr
24
Ey cevher-i uds-fat- lem-i udret

nda seni kn- abran ve bar
25
a r- erfi ide tads azzim

Lufu ile derd ehline mebzl hveyd
26
Her rz avf eyle varup mehed-i pkin

A ehline ey ems odur Kabe-i uly
27
A gzi ayrma an medd-i nigh

att ki saa hir ola maad- al
42243

1
amze-i emi ki emr-i msellemdir baa

Zam- sz- t-i Azrl mbremdir baa
Noadandr bed-i cd- urf- mmkint

Vcib-i terkb-i lalin emr-i mbhemdir baa
onceni ddr ke ddi zr blble

Bda mebl itdigi kenz-i mualsamdr baa
r ebr fey-i sne gsterir tr-i tm

l-i an yas-n tr-i mucemdir baa
D- hicrn gsterir ems-i

ems ab- vulata
Aks-i devrn- felek d- dem--demdir baa
(42) KE1: s.83.
161
43244

1
Brekallh zih nu- mnct- ud

Eylese vird-i zebn ly an ehl-i vef
Brekallh zih nat-i Resl-i Ramn

rz- cn itse revdr an ehl-i mn
Brekallh o man ile s-nme

Bezemi bde-i keverle zmrrd cma
reti reng-i featle mzeyyen rengn

Sreti by- belatle muaar mgn
Gyiy meclisidir rava-i firdevs-i bern

Deheni si degil h- velyet yn
an- bezminde ursi ser-endz rk

Dde-i asrete her are-i rmmn dum
ulul-i mereb-i mansdr ism-i Ft

Teli-i ni-i b olur ev-i ft
Mest-i medhlar zmre-i rindn- ud

Merd-i hyrlar cmle-i merdn- ud
Ly-r- himemi Klani-i pr-i mnr

Cra-n-i ikemi merd-i Sen-i Ber
10
Cras fey-i dem-i ems-i muaddes-mev

Neesi r-fez cibe-i Mevln
11
T ki Manr- ud-pervere ar-be-i dr

Berg-i sebzi r-efn- dim- Ar
12
Serde sevds hev-y semen-i kkl-i dost

Keyledi cn- Nesmyi nesmi b-post
(43) KE2: s.87.

*
Bu manzume, Osman ems Efendinin Sleyman Celaleddin tarafndan kaleme alnm olan Skname
adl eserine yazd takrizdir.
162
13
Bar-i amer ki abbnda ll-i ne

Mdii f u Sad v Red-i Vavt
14
Cereyn gle rba-i nz u niyz

Reste-i silsile-i mevc-i cnn- dem-sz
15
Dse bir aresi ger rengine dery bulanur

ev-i cn-perverine keveri az ulanur
16
Giremez bezmine her end gelr b-ser p

Anda Edhem gibi serverler olur b-ser p
17
Anda bil-fara eger olsa ged bde-ken

Mlk-i bye olur bende iken h- cihn
18
Seyr iden lehce-i manmesini vlih olur

Fehm iden mani-i pr-ibretini ibret alur
19
Germ serd-i felegi aladr hem-dem olana

Bildirir ibet-i lemi dem olana
20
M-siv bdesi sekrnn eyler hyr

aflet uyusna almlar eyler bdr
21
ile fili abinde nedmet getrr

Ehl-i irfna sez asen-i let getrr
22
Eyleyp let-i mebdele med tescl

Sy- bulndan olur menhec-i irda dell
23
Eylemi ar bu bezmi ne gzel Mr Cell

Ki olur bdesi her mslime u gibi ell
24
Yani kim Mr Sleymn serr-i lm

und dehre on iki kse ra-i gl-fm
163
25
Kitdi tarr bu vech ile erb- a

Bar bar eyledi deryca abb- a
26
Adr bi-i cd- vcd- dem

Adr mil-i ser-menzil-i feyf-y dem
27
Adr Refref-i bl-ger-i urb-i vcd

Adr erbet-i ser-n- niam- ne-i cd
28
A ola bezmine ssine rind demine

ev ola sne-i hem-ksesine hem-demine
29
ems idp nu- san-szn aa tefv

D-leb-i me-i tasn ile yazdm tar
30
elim bdesini ems velyet demine

ekelim nle-i gl-bngini vadet demine
44245
a
mefl mefl mefl fal

Ey marem-i b-mterek-i urb- ud
Dilden eeri itmesn Allh cd
Her erre-i k-i adem-i aretie
Cnmda nid tende nid bende nid
45246
NatNat-i erf

1
Eheb-i ala hecri itiy hem-rikb

tdiler p-ml dil mlkin am old b-esb
(44) A: 2a.
(*)
Yalnzca A nshasnda bulunmas, bu ktann Osman emse aidiyeti konusunda bizi kukuya
drmekle birlikte buraya ihtiyatla yazlmtr.
(45) OE1: 12a, S1: 6a, KE1: s.96, KE2: s.7, ALM: 11b.
( )
S1, ALM.
164
2
4
6
7
8
9
10
11
12
Nr- hecrile lrsem cismimi her erresi247

Det-i maerde ider cd ar- fitb
Bir arbt ki ben ser-ala-i rindnyam

stn- ser ade biryn dil anlar erb
Vey ne derydr fir ekii ummn kim

Tnd-bd h- diller yalar olmdr abb
Mevce-i ala alarsam kenr- emime

Vadeti tesbine aln olur bi drr-i nb
Hey ne dil-bersin ki ger yazsam cemli vafn

Mm adan oar hecri ebinde mh-tb
tiyla vezn olsa dernum h ger

Rek ile dil-n devr eyler sem-y nh-bb
Gyiy ba zre bir dlb- idmetdir dner

Gerdi-i n-sz amm br- seng-i siyb
Devr-i n-sznda gendmdr vcd- dem248

hlar eh-dnesi mnend-i h Efrsiyb
10
Devr olur seng-i cefda gendmi de mav ider249

Eylerem bu ar- kec-devrn iinde insilb
11
ande ol serv-i revn u zlfi snbl yrlar250

Verd-i ran-y gl-istn- fen-y dil-arb
12
Mh-ryn- blend-eyvn- arr-y urr251

met-i imd u ad-am-getegn- ey b
ar-: ar u KE1.
tnd-bd: tnd-bd KE2.
cemli: ceml KE2.
ger: kim KE2 // sem-y: sem vu KE1.
idmetdir: ikmetdir KE1, KE2.
eh-dnesi: eh-dne-i KE2, ALM / Efrsiyb: ir siyb KE2.
eylerem: eyler KE1.
revn u: revn ALM / zlfi: zlf-i S1, KE2, ALM.
u ad am-gete-gn-: vaet-mekn cmle KE2 / b: ebb S1.
165
13
15
22
13
ande ol gs-semen gl once-lal u lle-ad252

Gl-bn-i imet-ser n-maremn- fitb
14
ande ol b- rem eddd- h- Muteem

ayar- ar- blend ayme-i zerrn-nb
15
ande ol Nirevn- dil-i hret-ir

ande ol Nemrd- nr-efrz u ulm-i b-esb
16
andedir y kim all-i aret-i Rabbl-enm

Mahar- berd selm u mufi-i nrl-ab
17
ande ol Firavn- dav-y rubbiyyet-penh

andedir sir-fern ser- icz-iktisb
18
ande Ms-i Kelmullh u Hrn- vezr

b- desti ejdeh-y muciz-i b-irtiyb
19
ande y far- rusl mabb- Rabbl-lemn

Tat- levlk-i muaam server-i Refref-rikb
20
andedir ddk Fr ile n-nreyn hem

h- merdn- velyet Murta-y b-Trb
21
Nr- em-i Murta sbeyn kim l-i Resl

Hep immn- hd ser-nme-i mlik-rib
22
Her biri serv-i revn- bstn- irti

Gl-nihl-i gl-sitn- ane-i rm-kitb
23
Her birisi pv-y sidre-i mirb- dn

Her birisi muted-y evliy-y km-yb
24
rif-i billh prn- arat kanlar

Her birisi bir vel-i ilm-i peyamber-nib
gl-bn-i: gl-en-i ALM.

nr-efrz u: nr-efrz- S1, KE1.
ane-i: emme-i KE1, KE2.
166
34
36
37
25
eme-sr- kever-i fey-i Muammedden an

Her birine fey-i Br buld rh- inbb
26
tdiler envr- ird ile ner-i marifet

ldlar iy-y dn oldlar ib-kitb
27
Hep olup sde-i k-i r-nk-i fen

ekdiler vech-i cemle k-i fratden icb
28
Gitdiler anlar ki limdir bevra ser-nign

Oldlar nr- cam ire medr- iltihb
29
Hem-dem-i cinn eyn olsalar l-bd gerek

Nitekim dnyda hem-p itdiler ulme itb
30
tdiler anlar ki mmindir urc- sumn

Manar- firdevs-i alda olup ramet-meb
31
Ad azn ejder-i cevvl-i dem-r- gr

Yutd nzik tenleri itdi nra itisb
32
Yiyemez k enbiy u evliy ecsdn

f ider genc-i defn-s an genc-i trb
33
Far ider anlarla eflke zemn-i k-i pk

Bende medfndur diyu ol cevher-i yekt-y nb
34
Olmasa gencne dim dnmez idi bana253

Ejdeh-y rem-i gerdn olup pr-p tb
35
k bir genc-i lhdir ki srr- udrete

Rek ider errtna eflkde necm ihb
36
sm-i Bn mahar lm an km-i a

Kandadr ebvb- cennet andadr drl-ab
p u: p S1, ALM.
KE1de 37. beyit.
andadr: kandadr KE2.
KE1de 36. beyit.
167
38
41
48
37
Bir tevu-pedir kim ar- Ramn andadr

Aa nisbet syedir ar- blend-i nh-bb
38
alb-i lemdir bu k dem aa r- revn

Ala bu esrr fehm it eyle liden icb254
39
dem ol ubb-i sivy sil glden gle

Grmege nr- Cemlullh olsun fet-i bb
40
dem-i ekmel Muammeddir ki b-ekk gmn

R- aamdr msellemdir aa falelfalel-ib
41
Mahar- tm- ud ser-tc- ar- Kibriy255

Sidre-i krs-arr u server-i nib-menb
42
Laline dim msellem emr-i emr-i kn fefe-kn

Nuna her dem mheyy emr-i idm u arb
43
Nr- vechinden hveyd nr- vech-i Kibriy

R- pkinden muaff lem-i aybl-yb
44
Amed Mamd u Mrsel rameten lillil-lemn

Bi-i cd- lem fi-i yevmelyevmel-isb
isb
45
Oldna bi-i cd hiddir kidb

tibs- nr- vechinden ceml-i fitb
46
Buldlar ecrm- ulviyyn avndan vcd

Anlara ld undan nb- incib
47
Kever-i lalinden irse ara bir cra eger

k cennet seng-i cevher b olur kever erb
48
Bir kere ub- ezel grseydi tb- rn256

Nr- mna iderdi mhi-i kfr inlb
49
Ebr-i cdndan ere dse bir are ider

Drc-i eflki adef barnda mihr-i drr-i nb257
icb: isb KE2.

tm-: nm- S1, ALM // arr u: arr- KE1.
tb-: lal-i KE2.
168
49
51
52
57
58
59
50
Dver dn-perver dd- udvend-ver

Ey nebler serveri peyam-ber-i l-cenb
51
Sen o hen-h- ilm-i risletsin kolur

Cmle malt n- nimetiden ie-yb
52
rmen-i ilm-i bediden Sleymn dne-n

Fey-i nuudan Mes iyya uvvet-iktisb
53
ad idp tebdl-i mhiyyta km itse olur

ll hd nr nr e sadet-intisb
54
Pdih- kiver-i far u fen far- cihn

M-sivallhdan mberr mlk-i istin iyb
55
k-i py- rabeti degse ubr- rh-ve

alar altun olup eylerdi rhdan ehb
56
Alsa bir emri eger gkden ymetler opar

Cevher-i cn yadrr iy-y emvta seb
57
Keff-i cdudur o dery kim mevcnda olur258

Fa- tem-ve zmrrd-fm gerdn bir abb
58
Bd- ahrdan vezn olsa eger bir dem hemn259

Mevc urup dery gibi fn olur yer gk arb
59
Bir erer dse eger knn- mdan cam260

Parlayup fil-l olur madm mnend-i serb
60
Dzaa lsa tebessmle nigh- fet

Alup gller olur firdevs-i ar- mstecb
mihr-i drr-i nb: mihri fitb S1; mihri drr-i nb KE1.

kolur: ki olur KE1, KE2 / hen-h: ehen-h S1.
nuudan: lufudan S1, KE1, ALM.
cdudur: cdudan ALM / mevcnda: mersde KE2.
ahrdan: ahrndan S1, KE2, ALM // yer: yer u KE2.
mdan: ramdan S1, KE2, ALM.
169
61
h itmezsin baa bir nm-nigh iltift261

Ke-i nisynda aldm aste v b-od arb
62
Vh kim hecrile yandm snem old d d

Dde giryn u ciger biryn u dil pr-rb
63
asret-i ryula h eyler yanar an alaram262

Al la girdi emim gzyam lal-i mb
64
- dil-asteyem terk idebilmem nleyi

Ar- ddr eyle lillh at cemliden nib
65
A yle yad cismim dkdi yam kim mdm

abrim zre nbit eyler lle-i pr-d- b
66
Y Reslallah meded l ems-i

ems dil-vreem
sinda olam lufula d u km-yb
67
Muri-i ddra olsun alt- l-yuad

T dner bu alas- nh-rem-i rengn-ib
46263
MevceMevce-i BarBar-i Esrr

1
Kim olur ir-i Muammedde veys-mereb

O olur merd-i ud-perver lh-meheb
Cmle ey uver-i ilm-i uddr ki cihn

Old taline ol ilm-i erfi mekteb
Mrde diller n olur r- revn-ba- Mes

Sar- bde-i a ile olan leb-ber-leb
Mmin-i pke mbih ecer-i mmiredir

irk ile kfr nif ehline mil old aab
61
itmezsi: itmezsin S1, KE2 // aste vu b-od: aste vu b-od u S1, KE1; aste rencr u KE2, ALM.
63
emim: d-emim ALM.
(46) OE1: 13b, KE1: s.29, OE2: 4a, S1: 5b, KE2: s.79, ALM: 9a.
OE2, ALM.
()
170
6
8
9
10
14
rir d-i vile gn olur im olan

Vl- ub olur elbette olan zinde-i eb
a ile ret-i ada grinen bir grinr264

Lk miyr- aatde o nr u bu Leheb
Ser-firz old feres-rn- mesft- uds

Kold h-efgen-i ehevat svr- merkeb
Far u navetle cebbirden olan mstekbir

Zr-i pya de mrn- arn gibi hep
fat- kn asedle grinen dnyda

ar olur ara-i maerde ylan y areb
10
fat- nemle v fre ile mar olan

Baine sirat ile r u ama old sebeb
11
Kec-nihdn ii rst gelr kendisine

avsa orl olur met-i rstndaki eb
12
bhesiz hid olur nna dil-szlg

Bb- nrn- beldr fat- kibr aab
13
Yri ge o apulardan bulasn dr- selm

Saa ddrn ar eyleye t aret-i Rab
14
ev-i cennet edeb ilm tevuda olur

nki cennet apus ilm tevula edeb
15
ems olur mrid olan mihr-i cihn-tb- zamn

Andan envr- fyt alanlar kevkeb
miyr-: enr- S1, ALM / nr: nev KE1.

far u: far- KE1.
kn: kibr KE1, KE2.
r u: r- KE1.
edeb u: edeb-i OE1 / tevuda: tevula KE1; tevudur ALM / olur: olup KE1; bulnur OE1.
171
47265
mefl filt mefl fln

1
tdim urc- kngre-i sumn- ayb

Buldum cihn- vadet iinde cihn- ayb
all- mani-i sanam ki ider uhr

ayb-lisn- kilk-i yedimden lisn- ayb
Ey degil met- vcd iktisbna

mkn ari zre geer krbn- ayb
Bu rzigr olma hev-dr- chna

hndan old nice Sleymn revn- ayb
snd iderdim an fem-i yre b-gmn

Vehm olmasayd nkte-i rz- nihn- ayb
Tefhme ayb- mula ab- ikmete

Old bu lemi uveri tercemn- ayb
Ey ems avr- ada eyler kelm ar

Her dem kelm-i abma abl-beyn- ayb
48266

1
Ezelde olmasa bezm-i af-y lem-i b

Grinmez idi bu gl-en-sery- lem-i b
O rind ki si-i bezm-i ezelden idi mdm

Bulur bu bezmde elbet nev-y lem-i b
Ne ikmet cm Sikender ynesi

Kolur bu leme Cemd ged-y lem-i b
(47) OE1: 14a.

(48) OE1: 14b, KE2: s.162.
172
icb- afleti eyler d-nm bir ade i

evb olur saa zhid a-y lem-i b
Yapld b u hevsyla ar- b- cinn

Ne amdr olsa arbat bin-y lem-i b
umr evine degmez py- umda alur

ekilmez olmasa s bel-y lem-i b
der sirikii hem-reng-i bde rz- esb

Fed-y nad-i cigerdir beh-y lem-i b
Me- bdesi ev-i lub- gl-fem-i dost

Nesm-i zlf-i siyehdir hev-y lem-i b
Ey am bn ierler mrd-i mey-kede ems

Benem bu naha reh-nm-y lem-i b
49267
mefl filt mefl filn

1
Rusr- lii grp ey fitb b

Old izr eerinden gl-b b
Bd- ab ki zlfe olad ne-vr

emi piylesiyle dker mh-tb b
Tavr itdi sendeki cy- vefy dehr

Gsterdi eme bdiyelerde serb b
Ol dem mil-i kever olur aksine revn

sterse cy-brdan ol lal-i nb b
Yd- amla cy gibi alar alaram

emim parna olur ekim abb b
(49) OE1: 14b, S2: 37b.

2
ab ki: ab kim S2 / ne-vr: n-vr S2.
173
Grdi izr utanup gedi yerlere

ld yzine gl varakndan icb b
Sen serv-i nza dkmek in b-ryn

k u hevda gl-ene eyler itb b
f-i seng-dil ne bilr ev-i lalii

Birdir dern- sara ev-i erb b
Ey once-lalii olal mest-i cras

Bilmez bu ems-i
ems bde-ke dil-arb b
50268

1
Olup mizc- mdm indimc- te b

Grindi mevc dai irticc- te b
p piyle-i billrdan ab- lebi

Belrdi ynede imtizc- te b
Sirik-i dde v sz- dil itdi val ikr

Bu rsda bilindi revc- te b
icb- mihr-i ara-rz idince mh- ruu

Tebeddl eyledi nra mizc- te b
O l cme ki olm beli lcl revn

Bu belde ire nedir itiyc- te b
derdi te-i dza u b- kever ile

Olayd bde-i hecre ilc- te b
O mh- evc-i melat besm-i sn ile ems

Olur nere-i dilde sirc- te b
(50) OE1: 14b.
174
51269

1
fitb- manevye mmkin old n icb

urre-i zlf ile gy vechine ld nib
a- reng-mz tayr-i man eylemez

emme vechullha
vechullh na- lem olmdr kitb
ret-i ayna birdir mebde merci mdm

afa-i deryda mil-i mevce-i mav- abb
lem-i l olm bir drat- stvr

Bir azn olm gl-i ad-berkidir bu nh-bb
Nriy esrr- pinhn-in-y vadeti

Srrna her erreden b-arf u avt olur ib
52270

1
fitb- ruua olsa mubil meh-tb

tibs eyleyp envr olur mihr-i nib
P-i nere-i a-bnde r-ebruvn

sn-i ilmine menzil grinr r-kitb
ev-i gl-cm- lebi t deli iama

yle mestem kidemem far nedir cm u erb
Kim uyar nefs hevsna olup bde-be-dest

Mav olur ulzm-i imknda mnend-i abb
Mihr-i lem gibi evc-i felege id olur

Va- illetle olan aa cebn-sy- trb
(51) OE1: 15a.

(52) OE1: 15a, KE2: s.47.
7
f: an OE1.
175
Kh- sengn gibi seng-dil ser-ke olur

Aks ile eyleyen dem szine def-i cevb
f olup kendisini grmiyen yne-mil

Vech-i dil-dr bulur cn u dilinde pr-tb
A erbb ubu-gha iren em gibi

Nr- vadetde olur ub- ymet kem-yb
Perdedir ehre-i mada mery ey ems

Nitekim vech-i manye u old nib
53271

1
Ey beni nrn- hicrnnda iden dil-kebb

T-i a zamna tele virdi b u tb
Sen delden ke ey serv-i revnm sye-vr

Old ekrm benim y leyten knt trb
anma kim eb gn yzin utd firla seni

Dd- hm perdesinde ib old fitb
Ey baa derd-i fir- yr terkin pend iden

Pendi enfs ider nr- dernum ule-yb
era era dlar na eyleyp kilk-i a

k-i snem dstn- hecre ld bir kitb
El-aer ey ar- mn-fm seng-i hdan

Bezmie biryn cigerler n- dillerdir erb
te-i fratle yandrd btn dnyy ems

adme-i efn eyler oraram ir arb
(53) OE1: 15a.
176
54272

1
Szldi emi iince ol fitb erb

Ki virdi nergis-i bmra nm-b erb
Diriz o kte-i aa ehd-i bde-i a

oarsa um gibi defn old trb erb
Bileydi vi ierdi an dell iderek

Ki urb ider bizi nehy itdigi kitb erb
Egeri olmasa ayd- el- ersi

Bu sada grinrdi bize serb erb
ornca si-i bezmi me- lal-i lebin

Didi izr ara-rz olup erb erb
Benem o - giryn u mest-i cm- fir273

Ki ekim olsa revdr dem-i esb erb
Ben ol erb ile oldum ki ems mest-i mdm

Olur bu mey-kedede neeme icb erb
55274

1
Mest-i ahbyam dehnmdan gelr by- erb

Mevc-i tesb-i zebnmdan gelr by- erb
Eylemi tamr a amr- ezelden ynetim

Nee-i r- revnmdan gelr by- erb
yle mestem kim olup kim srlse Kabeye

Zemzem zer nv-dnmdan gelr by- erb
(54) OE1: 15a, OE2: 10a, S1: 4b, ALM: 10a.

3
itdigi: iden OE2.
6
giryn u: giryn- ALM.
(55) OE1: 15b.
177
Germ ider sz- dilim s hev-y lebleri

Gl-ene h u finmdan gelr by- erb
Bezmde mn gibi her dem arrsn lib

r- sar-ninmdan gelr by- erb
amr- a ey emis um-nesidir rm

Dillere rz- nihnmdan gelr by- erb
56275

1

ar-i fevc-i mevc-i mnteh-y te-i aa

Bir- nr- st limann tefhm ider meh-tb
urc eyler yrr Suln Nred-dn m-ve276

Sevd- aama envrn tamm ider meh-tb
Alup ser-eme-i mihr-i cihndan fey ulmetde

ayt rman rek-ver-i tesnm ider meh-tb
Giceler yandrup mb mikt- sipihr ire

Ncm efline nr yetin talm ider meh-tb
Olup emsems-u nryla bir bedr-i keml el-a

Der-i ulysna yzler srp telm ider meh-tb
Felekde hem-ser-i mihr ise de nosna mildir

Ki ar- nad-i zerrn-tbsn-i sm ider meh-tb
Uridden bulup fey-i kitbet defter-i ara

Dyn- emsi nad-i necm ile term ider meh-tb
(56) OE1: 15b, OE2: 10a, S1: 5a, ALM: 10b.

1
ruu: rn OE2; run S1; ru ALM.
3
eyler: ile OE2, S1, ALM.
178
Cenb- Km- std- nama pey-rev ol ey ems

Menzilde heme mihrini tadm ider meh-tb
57277
mefl filt mefl filn

1
emim ki old asret ile ek-br eb

Dd- err- hm olur ber-vr eb
Grmez ceml-i mihr-i ubu-gh- vulat

ol mest-i b- aflet olan b-dr eb
Zlf amyla kim ara sevdya ddi ol

Nr old silsile-cnbn- tr eb
Mh- cihn-frz- felek an usf olur

Zlf ki rda olur tr u mr eb
b- ayt- r- kermta irdirir

eb-zinde dr sasn jeng-br eb
Ms-i det-i ayret olursa ider saa

hr- nr- a ecer-i ule-br eb
Hem-rz olur bu arada ddk- Ekbere

Bedrd-dc-y aa olan yr- r eb
Eyler mem- m- Mecnni r-br

Mgn-by- kkl-i Leyl-ir eb
Hem-rh- ems-i a olan ikml-i devr ider

Bedr-i keml-ve olup edhem-svr eb
10
Erbb- az olmaa szn em-vr

Mb- ubdan ideriz intir eb
11
Ar it Cenb- Kma ey ems bu szi

Olsun ab- ryete dek ydigr eb
(57) OE1: 16a, OE2: 10b, S1: 5a, ALM: 16a.
179
58278

1
Mh- sn dde grdm p tb itdim bu eb

n temdr ki seyr-i fitb itdim bu eb
Girye-yi asretle geldi anl alar emime

Dsitn- hecri iki cild kitb itdim bu eb
Urad mihmn-sery- sneme suln- a

M-aardan bir ciger lat-i kebb itdim bu eb
h ol serv-i revn hem-bezm-i ayr old h

Nlelerle lemi pr-rb itdim bu eb
Bezmde ol nergis-i mesti lebi ada ben

ulzm-i peymneye ekim abb itdim bu eb
Fey-i rusrla ey meh dd- h- serdimi

em-i fns- sipihr-i nh-bb itdim bu eb
ems eb-n itmege am mlkin esb-i meyi

Dldl-i r-i udya hem-rikb itdim bu eb
59279

1
Ehl-i mn oldur eyler secde cnnm grp

Kfir oldur keylemez mn mnm grp
anma kim gller azn old dkldi rzigr

ke ald gllerin gl-berg-i andnm grp
(58) OE1: 16a.

(59) OE1: 16b.
180
Mh anma ar- ddr eylemi derylara

Kendini deryya atd mh- tbnm grp
Nfe-i h-y ni bar ba old an

Ol azl-i em in nn mjgnm grp
Kfir-i zlf-i pern ne sir eyler ki al

Hep pern old avl-i pernm grp
aste-i hecrem acr alar benimn dalar

Acmazsn sen nin ey em-i fettnm grp
adan aa urup kendin buland anlara

Seyller clar sirik-i em-i girynm grp
Batd anma yerlere gedi zard fitb

acletinden snede d- nmynm grp
eb nibn vechine ekdi ann kim felek

alma ayret ire devrnnda devrnm grp
10
ems ferd-y ymetde revdr sumn

Prelerse alas k-i girbnm grp
60280
DerDer-SityiSityi-i EhlEhl-i Beyt -rvnullhi aleyhim ecmanecman-

1
Mahar- nr- uddr nedn- ehl-i beyt

Nr- em-i Muafdr nedn- ehl-i beyt
(60) OE1:17a, KE1: s.24, OE2: 12a, S1: 11a, KE2: s.89, ALM: 20a.
OE2, S1.
( )
4
hddr: uddr KE1.
6
-KE1.
7
ifdr: afiydr OE2, ALM.
10
abe-i a-y mad old beyt-i Amed: abe-i mad old beyt-i uds- Amed OE2, S1;
abe-i mada old beyt-i uds- Amed ALM.
11
ulm u: ulm- OE2, S1, KE2, ALM.
181
12
13
16
18
19
Evliy kim buld anlardan alt- dim

Muted-y evliydr nedn- ehl-i beyt
amse-i l-i abdr ehl-i beyti ehleri

Ser-te-ser l-i abdr nedn- ehl-i beyt
rmedi beyt-i vile uymayanlar anlara

id-i rh- hddr nedn- ehl-i beyt
Anlara elel-faru far old tc- mefaret

srev-i far u fendr nedn- ehl-i beyt
Olmadlar lne-perdz- sery- k-dn

ir-i uds-intimdr nedn- ehl-i beyt
Mihr-i eflk-i nbvvetdir Cenb- Muaf

Necm-i burc- ifdr nedn- ehl-i beyt
Dza- fratde almaz dest-gr oldular

ib-i luf u vefdr nedn- ehl-i beyt
Gklere almaz ol el kim utar dmenlerin

Melce-i ehl-i recdr nedn- ehl-i beyt
10
abe-i a-y mad old beyt-i Amed

Kim mef- etydr nedn- ehl-i beyt
11
Her birinden hir olmdr ulm u mucizt

Vrin- enbiydr nedn- ehl-i beyt
12
Oldlar mahar- kerrb enbiy vu mrsele281

Py-t-ser mbteldr nedn- ehl-i beyt
13
Cmleten h- ehdn mtemiyle zr u zr

Sne-k-i Kerbeldr nedn- ehl-i beyt
enbiy vu: enbiy-y KE1 / mrsele: mrseln KE1, OE2, KE2.

cmleten: cmle-i ALM.
iderler: iderler KE1 / velkin: velkin KE2 // pdidr: pdihdr OE1, OE2, S1, KE2, ALM.
-OE2, -S1, -ALM.
hem-rh olan: hem-rh- a KE1, KE2.
182
14
N-i ahb-y ehdet eylemidir ekeri

Pey-revn- Murtadr nedn- ehl-i beyt
15
Kimisi ser-mest-i ahb-y ehdetdir kimi

T-i hicrna feddr nedn- ehl-i beyt
16
km iderler fdan fa velkin manide

Her biri bir pdidr nedn- ehl-i beyt
17
amd lillh intisbm var der-i derghna

- rz-indr nedn- ehl-i beyt
18
Ttiy ldm ubr- plarn kim emime

Her naarda rendr nedn- ehl-i beyt
19
Ey r- mstam zre baa hem-rh olan

Fehm l ehl-i veldr nedn- ehl-i beyt
20
aa irmek ister ise l meveddet anlara

Kim dell-i Kibriydr nedn- ehl-i beyt
21
ems bu vdde her gm-gete rh- ayrete

Reh-nmdr reh-nmdr nedn- ehl-i beyt
61282
iy Paa Mermu Muarraf Tamsidir
filtn filtn filn

I

'&
" *
' , '

OE2, S1 ve ALM nshalarnda manzumenin sonunda Rvnullhi Tel aleyhim ecman kayd
bulunmaktadr.
(61) OE1:18a.
I
Trkesi: Ak, benim azna kadar dolu bir kadehimdir/ gzellik, benim hznl yreimin krmz
arabdr/ hznl kulube, benim gl bahemdir/ Sitem benim yrimin bulunduu meclisin mezesidir/
dert, bana iki sunan sakinin ay yzdr.
183
II
* "

"
* ? * !
;
283
*
"
III
' ' ' @

*
" , A
284
" '
IV
B' '
" , @ "
, C D

*
285
& " B E
V

"
'

F ;
286
A
II
III
IV
Trkesi: Meyhanede iken kendimden getim/ eski rintler senden feyiz aldlar/ yola kan hznl
insanlara syle bu sz/ vatan kokusuyla ylesine dolmuum ki/ sefere kan benimle iki iendir.
Trkesi: Ben cismim ve canmla her yere uradm, benim ilk vatanm adem iklimidir. Eer gnl
verdiysen birine nutkun tutulur. Ben ilk admdan beri kastedilen bir mumum, herkes bana doru
gelmekte.
Trkesi: Allahn erlerinin aslan olan Hz.Alinin zat pakdr, kusurdan temizdir ve kemal sahibidir,
Onun yce nati szlerden mnezzehtir. Eer o visal ahusunu istersen o benim da bakmn deve
dikenindedir.
Trkesi: Ey ems! Aka gnl verenler, akn fedaisi olanlar ve ak iin yzn topraa gmen o
adamlar beni sevgilinin ak kapsnn nnde sz verdiim ekilde buldular. Ziya gibi ak meydannda
yz farsa syleyen benim itiraf boynunum meclisindeki mumdur.
184
62287
filtn filtn filtn filn288

289
290
" "

'

291
"

' '
'
@ "

* '
* @

& "
*
292

'
;
*? &
1
2
3
4
5
& C@ !,

D
, * ' @ "? * ;

@ @;
293
294
(62) OE1: 18a, KE2: s.160.

*
KE2de iirin banda u azel dai aret-i Pre isnd olunmatadr kayd bulunmaktadr. AK
nshasnda ise u ibareler bulunmaktadr: bu azel aret-i eyindir didiler. aret-i Mevln lisn- pkiyle
ems-i Tebrz aretlerinin olma itimline min-itiyt esb iderim. Maa-h ulb- ehlllh azne-i
marifetllh oldndan eme-i lisn- aatlerinden udr itmi olmas da uvveten meldur. alb-i
farnem aret-i eyi olmadn fikdir.
1
: KE2.
Trkesi: Ben yle bir meclise gittim ki, orada ayaklar namahremdir ve yle bir arap kadehi ektim ki
Cemin kadehi namahremdir.
2
: KE2 // : KE2 /
:
KE2.
Trkesi: Ben kdem dandan adem lne gelince vcudla mahrem oldum kdem namahremdir.
3
Trkesi: Sevgilinin ebru kalemi gnlmn zerine yle bir resim izdi ki, levh u kalem
namahremdir.
4
: OE1.
Trkesi: Eer batan ayaa kadar can kula olursan, zamann bile namahrem olduu sana
syleyeceim bu srr anlarsn.
5
! ": ! #$ ! " KE2 // %&' : ' KE2.
Trkesi: Vahdet srlarnn tercman nianszlk sylentisini, az namahrem olunca, suskunlukla
yapt.
6
Birinci msran vezni bozuk.
Trkesi: Hak-perest olan, ceylanlar arasnda onlara bak atmaz; Kabeyi ziyaret edenlere ceylan
avlamak haramdr.
7
: KE2.
185
G "

"
" ' B' *

* H
295
63296
mefl filtn mefl filtn

297
@,
"
@
; !
?

@ I
@ ! ; ?

! @ ? F " @
; "
?

298
" ' ?
; ? E
;
' ?
299
300
301
302
Trkesi: Eer dnya kfrle dolsa da doruyu gren gz bunu grmez, dilencilere put gibi gzel olan
sevgilinin krk zlfleri namahremdir.
8
: KE2.
Trkesi: Allahn eri olan kii hibir eye meyl etmez, dnya kadnnn ss batanbaa namahremdir.
9
Trkesi: Ey ems ben o gzelliin tecelli ettii gl bahesiyim, benim gl renkli yanama rem ba
namahremdir.
(63) OE1: 18b.
1
Trkesi: Tehlikelerin gizli olduu o yoldan gafil olma, nk gaflet koruluklarnda nice erkek
aslanlar gizlidir.
2
Trkesi: Yokluk kubbeleriyle kendini gizledii iin Hakkn vehini varlk gzyle gremezsin.
3
Trkesi: O gamzeli gzlerin birok kapy kapattrr; cesur insanlarda bile saknma korkusu gizlidir.
4
Trkesi: Postta oturan o eyhler arasnda Hakk tanmayan adamlar vardr, kkreyen aslan postunun
altnda nice merkepler vardr.
5
Trkesi: Salna kavuunca Allahn katna almaz ellerin, ki beyaz yumurtalarn ardnda uan bir
ku gizlidir.
6
Trkesi: Bu bada aalar gibi eer meyve vermezsen, sonunda sinende gizlenmi duman ve ate
bulursun.
7
Trkesi: Ey bu gl bahesinde blbl gibi inleyen ems! Her suskun goncann gnlnde haberler
gizlidir.
186
C * ;
?
; !
64303

; ! * *
304
' ' ; @ *
* ; * !
" *
KB '
* E "

'
" *
' ? &
@ *
;
G " & !
" *
" '
*

' ' * B
"
305
306
307
308
309
(64) OE1: 18b.

1
Trkesi: Senin kan iici mest gzlerin yan bak frlatt ve kirpiklerini gsterdi; (sanki) can ve cihan
dman eline haner ve ok ald.
2
Trkesi: Dnyadaki glbahelerinin gnlleri senin derdinden gl gibi kanlanmtr; senin akndan
hasta olup ta ifa bulan var mdr?
3
Trkesi: Gnlm senin sevginle figan ettii zaman kutsal lemdeki melekler azlarna mhr
vurdular.
4
Trkesi: Ezel bezminde senin gzelliine iman edenler iin mescid meyhanedir, mihrap ise kalardaki
kavisdir.
5
Trkesi: Bedenimde canm, akn ate tapnanda yanan atele tpk ie geirilmi cier paras
gibidir.
6
Trkesi: Derdinden dolay gcenmi olan kii sana kavumak hususunda mahrum kalmaz, nk
dnyada etee kapananlarn eli asla bo kalmaz.
7
Trkesi: Ey ems! Sevgilinin aknn bela klc iin can atan, sinesinde canl bir ruh bulundurmal.
187
65310
mefl mefl mefl feln

1
Her yzde yn olmadadr nr u fer-i t

yne-i urd-i cihndr heme errt
Dir vl olan mav- ft eyle fenya

lara lzm degil avl u mamt
A olsun o ua kolup fni-i fllh

Man itmi zine tn mirt
Tevd-i uddr aleb-i avl u mamdan

Yosa ne gerek olmasa avl u mamt
Tevd ise anca o fen ile bulunmaz

Tevd iledir cem ile far o ftt
Tevdi aatle idem dirse bir

Fardr aa bir reh-ber ile era mrt
A ile olup pr-i fen biz dai gedik

Hi almad ne a u ne seyr u ne mamt
Gl fal gep old arb ar- gl-istn

Gl byn uyndan alup eyleriz evt
311
10
El-a yine lara tecrd be-cdr

T olmaya seyrnna p-bend vut
11
Ua gerekmez vel maa gerekdir

Avl u mamt ile irfn u sunt
12
Bu vech iledir far olunan far- Muammed

Kim cmle knzt- udya ola ct
D '
A ' ?
(65) OE1: 19a.

9
Trkesi: Biz hem eritik hem terk edildik, hem yaknz hem uzaz; ztta bulan da kaybeden de, ztla
birliktedir
188
13
Tavine cet nedir ey ems bu srr

Erler dimi elel-rifu yekfhlyekfhl-irt
66312

1
Grinr lem-i ecsm- dil cn at at

Gyiy heyet-i nh-rem-i ekvn at at
Bir degil ar- tecell-i ud-y Mtel

Nitekim dire-i rava-i rvn at at
Birdir amm abat zredir ummn- vcb

Kim olur b- fr-gete-i ummn at at
Grmege ayn- yan zre o nr- baar

Old yne gibi em-i nigeh-bn at at
asret frat u hicrn- ceml-i dil-dr

Derekt- elem-i te-i nrn at at
anl da bridi zr- tenim dest-i a

anki giderdi baa ilat- elvn at at
Bitdi an eyleme ey ems bu devrn urlur

Rzigrda yine bir tat- Sleymn at at
67313

1
alma bu gl-ende dil-bend bir gl-i zb gzet

ebnem-i ad-berg-mnend lem-i bl gzet
(66) OE1: 19a.

(67) OE1: 19b, OE2: 5b, S1: 11a, KE2: s.100, ALM: 19a.
1
dil-bend bir: dil-bend KE2.
7
kerete: minete KE2.
189
Olma bu bir are irk-b- ten ire ava-bz

T seni ar-b- emvc eylesn dery gzet
Azn am far zre ejdeh-y nh-felek

Kim seni bel itmesn ol nh-ser ejderh gzet
Deyr-i ulmet-gh- irk cehlden alsun seni

Tekye-i irfnda bir pr-i b-hemt gzet
Dme bu mey-neni py- um- ibline

Dest-i udretle yaplm bir ade ahb gzet
D- a ur snee mihr-i cihn-r gibi

Pertevinden ceb-i envr eylesn An gzet
ems her dem ma ri-ghdr- kerete

Vf- beyt-i ur ol alvet tenh gzet
68314
mefln mefln feln

1
Nebler ir-i ncdir erat

Veller ba tcdr erat315
akat krbn mealidir

ar-i a sircdr erat
Mulic mrid bmr derv

uru dkkn ilcdr erat
Mrde ulv olur amm merde

Zehirden sat u acdr erat
Marif keveri ab u frt

An mil-i ccdr erat
(68) OE1: 19b, KE1: s.84, OE2: 5b, S1: 12b, KE2: s.147, ALM: 24a.
1
ba: ba OE2, S1.
3
melic: meric ALM // uru: ar OE2, S1, ALM.
190
Kki gkde emr ilm-i billh

Dal b aacdr erat
Adletdir erb- cm- tesnm

Ra ile mizcdr erat
Kelmullhdr urn bil-ek

Ki an itiycdr erat
aat-i ems msbh- uddr

Ki fns- zccdr erat
69316
mefl mefl mefl feln

1
C eyledi emvcla dery-y aat

ark eyledi her reti man-y aat
Nr- naarmda uver-i heyet-i imkn

Old gher-i ll-i ll-y aat
Ref olmayca perde-i ten dde-i dilden

Kef olmad esrr- aby-y aat
A teidir ryet-i ddr- udya

Mikt- dile em-i eb-r-y aat
Mecnn- mecz gibi mestne-revndr

Bu sada mamil-ke-i Leyl-y aat
Gl-m-i sem old bize seyr-i Cemle

Yek noa-i b-reng-i sveyd-y aat
Ey ems olal gl-en-i esrr- dernum

Old alemim blbl-i gy-y aat
5
keveri: keverin KE1. / ab u: ab-i KE1.
6
-KE2.
(69) OE1: 20a, ALM: 18b.
3
ref: def ALM.
5
mecz: icz (OE1de derkenarda).
191
70317

1
Nefs-i emmre olup mlk-i vcda Clt

R suln an atline old lt
tdi tesr-i nighla zenadna meyl

Ser-nign old eh-i Bbile Hrt u Mart
Vechii bir gren efrd- ulil

ulill-ebra
ebr
Alur manara-i nr- fe-y lht
Lal-i cn-ba seyr idene ey heykel-i nr

ikre grinr lem-i ayb u cebert
Kim olur sye-penh- per-i bzl-eheb

Grinr dime-cnbn- riy- melekt
Srr- tevdde mula olamaz lf u gf

albden albe irer kef ile ber-vech-i skt
Evliy-y a olan ryet olunmaz old

Ki mr-i zamn old vel-i t
R- ulv olan demde tevu bulunur

R- sfl olan blse gerekdir aamt
Slik eer-i neb ol ki yn ola saa

Elaht u cebert u melekt u raamt
10
A ola a ehdn olan merdlere kim

adeb-i ar olur ey ems aa saf- tbt
(70) OE1: 20a, OE2: 5a, S1: 10a, KE2: s.77, ALM: 17a.
2
rt u: rt OE2, S1, ALM.
4
ayb u: ayb- ALM.
192
71318

1
ekmeyen yay an illesin old bed-baht

Eger olm ise de illesi an pek sat
adri olsa yeridir ind-i lhde dili

n girn-ymet olur h- cihn-pervere tat
Olamaz lem-i vadetde ciht u mebde

Ne yemn ne yesr u ne dai fev ile tat
met-i am-odemi let-i pr anma

Bkilr br- emr ile nihln- drat
zim-i kiver-i l olana bend-i vuf

Ne cihn old ne cn old ne tat old ne rat
Kim grr dde-i a-bn ile yr ayr

Olur ey ems bu minet-kedede l-bat
72319

1
Ey gl derd bel-y adan var n ut

Vey d emim ya silk-i eme-i Ceyn ut
Gklere sa nola ey dd- hm ejderi

Gir dil-i b-kneme gencne-i mazn ut
aa urbet ise ey f-i l-yefhem murd

Kfir ol znnr bala sar- gl-gn ut
(71) OE1: 20a, KE1: s.84, S1: 10a, ALM: 21b.

3
yesr u: yesr OE1, KE1 / ne dai: ne de KE1.
4
br- emr: emr KE1; br u emr S1, ALM.
5
ne cn old: ne cn KE1.
6
yr: yr u OE1, KE1 / olur ey: o olur KE1, S1, ALM.
(72) OE1: 20b, KE2: s.35.
2
nola: nolur KE2.
193
Pe-gh- mei af-beste l rndan

Ba aydn eyleyen rbehleri brn ut
Gklere el ama kim ey km-h- rz- a

Gel ber bir dmen-i ar- ud-men ut
Ey siyeh zlf dile Leyl-y det-i nz iden

Ben arbi de beybn- ama Mecnn ut
ems iler bildigi fermn-rev-y fern320

Sen diler zn it dilerse r memnn ut
73321
mefl mefl mefl feln

1
Ey - dil-sz- Ceml-i Aadiyyet

Vey lib-i esrr- nihn-ne-i vadet
Mey-r- mey-i meclis-i ammr- maabbet

Mamr- anem-ne-i peyle-i frat
Bu drda dav-y maabbet ki idersin

Y sende nedir bylece ser-mesti-i aflet
Edhem ki fed eyledi dirsin bu cihnda

Tc ile serri vu cihn idp uzlet
Y sen ne in olmayan eyleyemezsin

Allha fed hem de olup lib-i vulat
Cnna fed nerde cihn cn idersin322

Sende var ise ger eer-i nr- maabbet
7
bildigi: bildigin OE1.
(73) OE1: 21a, KE1: s.25, OE2: 12b, S1: 12a, KE2: s.67, ALM: 22b.
1
vadet: vulat KE1, S1, KE2, ALM.
2
anem-ne-i: um-ne-i OE1, KE2.
4
eyledi: itdi KE1.
6
cihn: cihn u KE1, KE2.
194
12
13
14
16
18
Anca bilrem olmasa ger a- lh

Sen eyleyemezsin bu adar aa inbet
Tava atan anca seni nefs hevdr

Zbyi-i dnyya idp meyl meveddet
Tesvf ile vati geirp bunda ser-encm

Vd-i helke dirp eyler ihnet
10
Ger nefs-i lem olmaz ise bunda mrebb

eyn ile dzada olur mahar- nekbet
11
Ger tezkiye olsa yed-i mridde o cevher

Bir cevher-i pkze olur kolmaya ymet
12
A ile ibdetle yanup nr- cihdda

Andan irir nr olarak aa nihyet323
13
Mar olur erbb- velyetle cihnda

Mekf olur andan aa esrr- nbvvet
14
Ey r- revn ala szm emrimi dile

Cn gzlerii ama in grmege ibret
15
Al nefsi aya altna kim emrini utma

ut er-i erf emrini kim eyle ibdet
16
Evt idp ikr-i lh ile imrr

l rbaa azm u taarru ile diat
17
Elbetde saa fet olur ebvb- tecell

Kim rbadr aa giden rh- hidyet
18
Dndr yzi mh- d-rze gibi ems

emse
Bir bedr-i keml ide seni nr- velyet
cihdda: cihda OE2, KE2.

nbvvet: velyet KE1, KE2.
gzlerii: gzlerini OE2, S1, KE2, ALM / ibret: ayret KE2, ALM.
rbaa: rba kim KE2.
keml: mnr KE1.
195
74324

1
Old n ol fitb my- ferli ikest

Old dehri py-t-ser tr- mli ikest
imdi bu mey-nede ehl-i maabbet bezmini

Bdesi k-efgen old cm- sfli ikest
B-diln- aff- ll seyr-i silk-i vadeti

Old engt-i ada rite-i li ikest
Eyler idi sidreden man-y Cibrli ikr

Olmasa An-y eh-bl-i dili bli ikest
ems itmez dilleri ber-dr ol cd-nigh

Var ise olm kemend-i zlfi engli ikest
75325

1
l-i anber-by bl r- gl-fm pest

Grinr bir vech ile l-i abr-endm pest
ki cevherdir mudil birbirine ub u m

em-i ibret-bne amm ub bl m pest
amzesi bl gelr zlfinden ol u dile

T bldr ikr- ayd-gha dm pest
Mrtefi yerdir blend-eyvn- ch- b-be

Klbe-i cy- arr olsa da encm pest
Byle itmezdi uhr ey ems l-bd olmasa

Bezm-i udretde serr-i mey blend cm pest
(74) OE1: 21b, KE2: s.18.

5
zlfi: zlf-i KE2.
(75) OE1: 21b, KE2: s.17.
196
76326

1
Olmam bir bezme marem kanda olm yr mest

N- ahb eylemi ol amzesi n-r mest
Dde-i mamr- yri grdm olm gyiy

Bir gl-istn ire iki nergis-i bmr mest
Bde-i lali hevs zlfe ey h- sn

Nice bi Manr u ibli eylemi ber-dr mest
admesinden sz u ser-gerdn olur mn-y ar

Fratile eylesem bir h- te-br mest
Si-i devrn itmi dehre bir mey m-aar

Kim yaurlar kde mamr hep b-zr mest
Cm- glden n idp gl-zrda ahb-y a

Eylemi berhem-zede mjgnn olm r mest
Biri mest-i cm- afletdir biri mest-i urr

fil-i bde mest il-i bdr mest
Bezm-i a ire am- rz- esb kim eker

Kanda olm rind s mest hem ammr mest
ems bir mey-neni ser-ala-i rindnyam

Kim melmet ehli mest ol nede ebrr mest
(76) OE1: 21b, KE1: s.85, OE2: 11a, S1: 10b, ALM: 18a.
3
Manr u: Manr- KE1.
4
sz u: sz- KE1 // te-br: te-pre OE2.
6
berhem-zede: bir am-zede KE1.
8
-KE1.
mest : mest OE2.
9
bir: bu KE1.
197
77327

1
Nad-i ekim ideli n- rehn-i yt

Grinr drr-i yetm ire emn-i yt
Kerbel vasn fehm ile old dil-n

M u n ire iken seng-i defn-i ykt
urre-i ayan- h- Necefe alad an

Her kimi olm ise yneti n-i yt
R-nm olmaz idi yne-i vech-i Cell

Olmasa reng-i ruu nr- cebn-i yt
erm ile zlf-i ruudan dp telere mg

Ejder-istn- bel old kemn-i yt
D- gl-reng-i maabbetle tenim old tamm

ar- pr-manara-i uld- bern-i yt
km-i ala Sleymn-nijd- abm

Cevher-i mhri ider fa- nign-i y
Y seyin ek-i maabbetle tebh eyle beni

Kb u tb ile olur seng-i bihn-i y
Fey-i cy- himem-i Km- Dn ile ems

Old rek-ver-i gl-zr- zemn-i y
78328

1
Bde-i te-figen lal-i leb-i ammr- dost

em-i ar- encmen nr- ru u rusr- dost
(77) OE1: 22a.

(78) OE1: 22b.
198
B u a- snine imd-add u lle-ru

Gl dehen snbl semender urre-i arrr- dost
ays ehrinde Feln- raad-bn-i red

hu-y det-i oten sevd-ger-i kuh-sr- dost
Sye-bn ebrlar Mr- melat snine

Ysuf- gl-prehendir dde-i n-br- dost
ems ulmet-gh- deyr-i a seyrn eyledim

Hep all-i bt-iken dil-beste-i znnr- dost
79329

1
Tat u tcndan brnmi t aner zlf-i dost

lib olm serr-i sne server zlf-i dost
Pdih- n y h sevd- aam

Ir- hden giyer mgn-efser zlf-i dost
Y perlerdir ki ab itmi sevd- aam

Hep teekkl itmi olm mr-peyker zlf-i dost
Bir civn-bat- y dirdim itmezdim a

Ger ziyret Yeribi itseydi micer zlf-i dost
Ejdehdr urresi kendi Kelmullh kim

addine olm a-mnend hem-ser zlf-i dost
asretinden snesi n old mg-i ezferi

Old-n em-i hya ber--ber zlf-i dost
Nra yaup gklere avurmaa dd- dilin

Anberi bezminde her eb ld micmer zlf-i dost
Var ise oldur yine An-y f- evc-i ch

Kim cihn- sne amdr d-eh-per zlf-i dost
(79) OE1: 22b.
199
Kerem iderse bir nefes hm nesmi ey ems

Dr yerine ba serper snbl-i ter zlf-i dost
80330

1
Rz u eb yek-dil ber--berdir nigh- em-i dost

ki z vid birderdir nigh- em-i dost
aralardan gemi itmi kiver-i Rma sefer

Gyiy sevd ne serverdir nig- em-i dost
Pertevinden itibs eyler felekde mihr mh

Nr- ayn- ar- enberdir nigh- em-i dost
arfetl-ayn ire eyler bm- ar cilve-gh

Nrdan dem-ke kebterdir nigh- em-i dost
Bezmine lm nice nn mje h ikr

yle bir n aanferdir nigh- em-i dost
Her dil-i lk englinden olm sne-k

Minar- -i ekerdir nigh- em-i dost
Eylemi em-i azla bl u perinden mje

Tr-i cd-y fsn-gerdir nigh- em-i dost
Brekallh eylemi ter alb-i zhide

Demren-i dil-sz mermerdir nigh- em-i dost
Lnesin kh- Bedan eylemi n- ikr

Mur- eh-bz- sitem-gerdir nigh- em-i dost
10
ems grdm revzen-i ar- tecelliytda

Hem-ser-i Nms- Ekberdir nigh- em-i dost
(80) OE1: 22b, S2: 38a.
200
81331

1
Nee-i amr- ezelden olm amer em-i dost

anki gl-zr- eleste iki gl-ter em-i dost
Pene-i mjgn- nn ire olm gyiy

Pene-i aydarda iki cm- kever em-i dost
Y iki eh-bz- ayyd- ikr- mur- cn

aff- mjgnndan itmi bl u perler em-i dost
Y ki olm sumnsn iinde mihr mh

Nr- bnile ider dehri mnevver em-i dost
Y iki revzen Cell ile Ceml-i arete

Old bu vech ile nr- aa mahar em-i dost
Gh medd eyler nighn gh ayret ile mest

hid-i ddr u mm-zalzal-baar fer em-i dost
Kfire alsa nighn mahar- mn ider

Eylemi t-i nighn t-i aydar em-i dost
Cevher-i bnide birdir ret amm iki

Mahar- esrr- Allh u peyam-ber em-i dost
Bezmine ey ems rb eyledim mjgnm

amd lillh kim nighmla ber--ber em-i dost
82332

333
* "
"
(81) OE1: 23a.

(82) OE1: 23b.
1
Trkesi: Sevgilinin boyuna gre Tuba aac ksa ise de ona kavuma vadi iin yarnki gn ok ksadr.
201
*

* "
? , &
* " ,
334
335
M "
;
"
* C
; @ "
336
337
338

? "
*
"
"
*
" ;
" C
339
83340
mefl mefl mefl feln

341
342
MD
& A
& "?N
Trkesi: Glen saraynn bir servisi olan o arzulanan sevgilinin eteini tutma konusunda elimiz
ksadr.
3
Trkesi: Yalvarma konusunda zlf znnarnn halkasn tutuyorum ben. Allahm! Dergahn halkasn
tutmak iin ellerim ksadr.
4
Trkesi: Bizim gemimiz yedi denizin dalgasndan az olan ak denizinde yzmeyi istemez.
5
Trkesi: Yksekten gidenlerin himmeti kyamda bandan vazgemektedir, alaklarn himmeti ise
asllar gibi batan sona ksadr.
6
Trkesi: Kymet bakmndan krmz yakuttan dk olan gl ne zaman krmz yakuta benzeyen
dudakla eit olur.
7
Trkesi: Ey ems! Nazar sahipleri gzlerinde kabe kavseynin iki yksek katan daha dk olduunu
grrler.
(83) OE1: 23b, S1: 45a, ALM: 22a.
1
*+ ,- : * + ,- S1.
Trkesi: Sevgiliye srlarm azm olmadan sylerim, sylediim szlerin anlamn sz olmadan
anlarz.
2
* -%$: *$ -.$ ALM // */!: * /! S1.
Trkesi: Biz zht ve takva ykn tamayz, biz senin bak klcnla kefensiz ehit oluruz
202
' !
" ! '
@
' @
"
:
343
344
345
'
;
& ; @ "
B
H *
"
*
D '
" *? *?
' '
A
*
*
* ; C
10
* * '
M
11
346
347
348
349
350
351
3
4
5
6
9
10
11
Trkesi: Biz kendi vatanmzdan uzaz ve garibiz, bu gurbet ellerde vatan dnda sevgilimiz yoktur.
0* : 0 S1, ALM.
Trkesi: Biz basz ve ayaksz halde bir yerlere koturmaktayz, zamana ve mekna ihtiya duymayan
sabahsz ve akamszlarz.
Trkesi: Bu dnyada o kadar ok talihli k var da benim gibi yal bir k yok
S1 ve ALMde 7. beyit.
Trkesi: Ben ezan okuyan Bilalin srrn tayorum, dudamdan dklen glbanklar Tanrdandr,
benden deildir.
Trkesi: Zamann enel-Hak daraacndaki Mansurum ben, Mansur iin toplanan topluluk dnda halat
ak deil.
: *1 ALM // / : / S1.
Trkesi: Vahdetle her ey Odur diyenler doru sylediler. Her iki dnyada her ey Ondadr
dnda biz, sen ve ben yoktur.
S1 v e ALMde 8. beyit.
Trkesi: Ben Tanrnn eli, lisan, gz ve kulaym; O tutar, O syler, O grr, ben deil.
-ALM.
Trkesi: Btn yeil otlar Onun tevhidine delildir, bizim gzmzde onlar lale, gl, yaprak ve imen
deildir.
-ALM.
203
84352

1
n- dil emim idp reng-i rehn-i yt

Grinr are-i ekimde cebn-i yt
Lal-i cn-ba- a-verdee mnend olamaz

Olsa da mhr-i Sleymn nign-i yt
Fem-i gl-bergie rek ile yuup an- lal

Ll olup ald taayyrde defn-i yt
Yaur ry- ara-nkie olsa tebh

Buzl bir gevher-i rengn-tern-i yt
b u tb- fem-i gl-cma bezer diyemem353

Ne adar f ise de m-i man-i yt
Gremem ayret-i ddr ile ser-mest olal

demem far nedir seng emn-i yt
Mye olm a- rusr in ey meh-i sebz

Birlep b- zmrrd ile n-i yt
Nev-bahr- iyem-i Km- nm ile ems

Bezedi an- gl-istna zemn-i yt
Mtem-i h seyn ile idp ke eer

Eyledi anl yam seng-i bihn-i yt
Trkesi: Biz aslliin gl bahesiyiz ve tecelli bahesiyiz; Ey ems! Onun varlndan (kast) Firdevs
ve Adn cenneti deildir.
(84) OE1: 24a, OE2: 11b, S1: 10b, ALM:18b.
5
b u tb- fem-i: b- tb- leb-i OE2; b u tb- leb-i ALM.
204
85354
mefl filt mefl filn

1
Pr-n-i ebruvn af- mjgn blend pest

Sat- kemn u nvek peykn blend pest
l-i siyh u h- zenadn- dil-rub355

Rz- nihn u genc-i dil cn blend pest
Fal- bahr- val u zem-istn- hecr-i yr

B- cinn u vdi-i nrn blend pest
h u fin- dilimde dernumda a- dost

Dd- nihn u te-i szn blend pest
Mihr-i ab ider eb-i trki mumail

Nr- yn u cehl-i firvn blend pest
lhm- aa dil-i adef u ll san

Ebr-i nisn u ulzm-i ummn blend pest356
Kilk-i anev-rm u a- ir-i ab- ems

Serv-i revn u ar- gl-istn blend pest
86357

1
Olal mest-i red-sz- mdm- ayret

Grinr s- felek emime cm- ayret
Nr- Nemrd- fir nigeh-i ehl-i dile

Gl-en-i vulat ider berd selm-
selm ayret
(85) OE1: 24a, KE2: s.17.

2
siyh u: siyh- KE2 // dil u: dil-i KE2.
3
val u: val- KE2.
6
nisn u: nisn- KE2.
7
revn u: revn- KE2.
(86) KE1: s.205.
205
Olmad silsile-cnbn- dile cy- arr

Mevc-i zlf-i siyeh-i hid-i km- ayret
ayretim ol ki beni malab- ayretde or

Fehm oldua mezy-y kelm- ayret
tiy- dil-i b-km nedir fehm idemem

Cy- temkn ise ger adr- mam- ayret
A ehli bulamaz Kabe-i mada vul

Reh-gr olmaz ise bb- selm- ayret
ems var ise rusuda ifat bilemem

L-tenhdir ebed-z-i devm- ayret
87358
a
" ;

"
" ?
359
@

88360
a

"
;
' ;" @ "
; '
361
"
" ;
(87) OE1: 24b.

Trkesi: Benim gren gzlerim ezel arabnn testisidir, herkes benim o iki arabmdan krktk
sarho olur. Ben kafeste tutsak olmu beyaz bir doanm ki ayaklarm semavi meleklerin omuzlar
stndedir.
(88) OE1: 24b.
Trkesi: Ey pisboaz! Senin asln toprak sarholuudur, senin cismindeki karakter temiz olmayan
yolun amurudur. Tecerrd kapsnda var ve gnln pisliklerden temizle; aksi halde eski bir testi gibi
senin duracan yer kara topraktr.
206
89362
a

@ "
? ,
; ' @ E " @
363

"
90364
a
, @
' B "
"
365

""
91366
a
mefl mefl mefl feln

B" "
"
@

367
C

(89) OE1: 24b.

Trkesi: Ey akll gnl! Bu khne kervansarayn dibi sudur, tavan stunsuz ve yollar kapszdr. Bu
kadar zl bir yer nasl snak olabilir, aksi halde iki dnya oturanlar iin bir uyku yeridir.
(90) OE1: 24b.
Trkesi: Akn kural insan aklnn sona ermesidir ki, Allaha ulamann zevki ise ayrlk belasndadr.
Hakim, hakim zikri dertlere deva olur.
(91) OE1: 24b.
Ktann tercmesi yaplamamtr.
207
92368

1
Dehenim eylemesn ol leb-i gl-fm ile ba

Khne sfl idemez bde olu cm ile ba
Szleri b- ayt olsa lebi altun olu

Zhid eyleme ammr- mey-m ile ba
Nm- ng ile hretdesin ey chil-i a

Eyleme lim ise - bed-nm ile ba
Kesmeden lfn m eyleme z- kelm

Eyle nna naar eyleme dnm ile ba
Pene pen birbirine girmi o zlf amze

Mr- b-gft end itmede amm ile ba
Eylemez nu u ayliyle ybnda ur

Chel itmege dni-ver-i allm ile ba
Ol Nermn ki o em-i siyeh amze-rz

Cnlar almada ider aner-i Behrm ile ba
utlur dil sz aldda am- zlfinden

Murlar eyleyemez mdan olan dm ile ba
Birisi nr biri ulmete mahar ey ems

Neyyir-i ub- af eylemez am ile ba
93369

1
demez sar- ahb leb-i cnn ile ba

Lle-i n-dil itmez gl-i ndn ile ba
(92) OE1: 25a.

(93) OE1: 25a, S1: 45a.
2
sebat-i: seba- S1.
7
eker-r: eker-y S1.
208
Sebat-i fitne v efsnda zlf-i siyehi

der ol amze-i cd ile bi cn ile ba
a- snle ne am ll ise mecma-i dil

Lev-i muaf ide mi yet-i urn ile ba
Bula fanda nice devr-i Sleymn vcd

tse cn-ba- lebi mhr-i Sleymn ile ba
meti yaya dner nvek-i mjgnda

Rstem-i Zl eger lsa Nermn ile ba
Ehl-i tald getirmez dil-i pr-cuma tb

Ditrer cy- revn eylese ummn ile ba
utlur ny- eker gibi yine nisbet ile

tse t-i eker-r eger insn ile ba
Yansa yalsa eger uba adar em idemez

yetyet-i nr ouyup mihr-i dran ile ba
Heft dery ola mstara- fn- sirik

tse asretde eger dde-i giryn ile ba
10
Reas kever olur yr lebi vasfnda

ems iderse alemim eme-i ayvn ile ba
94370

1
Hev-y lebleridir h- te-brma bi

Hezrm once-i ad-bergi old zrma bi
ayl-i ude-i sevd-y zlf-i hinduvndr

ikenc-i p [u] tb- rite-i efkrma bi
Tem-y cemli hdi-i ddr- muladr

Benimn kfr-i zlf old istifrma bi
(94) OE1: 25b.
209
amm- zencr-i zlf nene-i gl-cm- lalidir

Melmetle benim mestne-vr evrma bi
Seni dil-teng pr-n olddr once-ve ey ems

Benim bu gl-en ire f olan esrrma bi
95371
BarBar-i Tevd

1
Meal-i h mikt- dile eyle sirc

em-i cna grinr beyt-i vile minhc
Pey-rev ol file-slra reh-i vadetde

am-gsrne v merdne mil-i uccc
Cem-i edd iledir marifet-i vadet-i a

ulmet-bd ile vadet gibi nr- vehhc
Srr- tevd-i udvende olursa mahar

Bir olur ab- frt ile saa mil-i cc
Nr- vidden olup cmle mehir hir372

Grinr ulzm-i ummnda gy emvc
Geri her mevc sknnda ider bare rc

Lk olmazsa ahretden egeri irc
Olsa mevci ous am dai rengi ab

Ry- derydan ider ara rsb u lc
(95) OE1: 25b, KE1: s.26, OE2: 13a, S1: 45b, KE2: s.107, ALM: 24b.
( )
OE2, S1.
5
vidden: vadetden OE2, S1, ALM.
6
sknnda: sknetde KE1.
8
ezmn-: ezmn u OE2, S1.
10
dklp: dklr OE2, S1, ALM // eccc: seccc OE1, KE2.
11
KE1, OE2, S1, KE2 ve ALMde 12. beyit.
ise: isen OE1, KE1 // idersin: idersi KE1; idesin ALM / ne ise: ne isen OE1, KE1.
12
KE1, OE2, S1, KE2 ve ALMde 11. beyit / idesin: idesi KE1, ALM.
13
derdie l: l derdie KE1.
210
18
Devr-i ezmn- taallble o mevc-i mersb

ekilr t eh-i ayyya bulur um- ficc
Merkez-i nr gep ardan eyler neben

Nice bi cy- revn ile bulup istidrc
10
l- ezmnda ekp an seb- ramet

Dkilp bare olur m-i ahr- eccc
11
dem olmaz ise dem gibi yevm-i arat

Fehm idersin ne ise are gelince efvc
12
dem-i kmil olup kesb-i ahret ile

desin nr gibi lem-i udsa mirc
13
Ey olan ret-i demde behyim-sret

astasn derdie l bb- eratle ilc
14
Eyle lat-i cigeri nr- ibdetle kebb

am yiyp nn- riyet ile ut arn a
15
N idp tezkiye-i nefs ile ahb-y ar

Zencebl-i mey-i tevd ile tadl-i mizc
16
te-i a ile tennr- dile te ya

Ekii n- cigerle dkp it istimzc
17
Hven-i illede ecz-y vcdu mav it

b- ramet ile l pte-i dilde ezvc
18
Ger inb-i tecellden an hep r it

R- Lomn idersin o zaman istirc373
19
Mara- albe o r ile bulursn re

Budur ol r ki old aa Lomn mutc
20
Yani kim r- ifye olursn vl

Alur bb- sem hir olurlar ebrc374
idersin: idersi ALM / istirc: irc KE1.
211
20
22
25
30
21
em-i a-bn ile lht idersin seyrn

Selsebl rma evinde bulursn intc
22
lm-i f-i Muammedle bulursn irfn

Nr- mn tenvr idp nr- zcc
23
Virilr ul- am ile erb- kfr

B- firdevsde yersin melekt drrc
24
Rtbe-i nrun alal-nra

nr olursn vl
Nr- ddra teerrfle idp istibhc
25
Vadeti er ile gr yete ba varsa gz

Yosa am olara ar olacasn gz a
26
Bar-i tevdi saa yazd mberhen alemim

av- irk-bda ha bar diyu atma ulac
27
tidda gzet vadeti olma mrik

Ameliyytda ere uyup olma leccc
28
Maz- urn- aatdir an reti er

erdir aa aatle vule minhc
29
tme ek olmasna r- abi ifrz

R- kll-i muaddesden olup istirc
30
Bulsa vadet iki dery odur ilmullh kim

Eyleye yek-digerinden an aynen irc
31
B- vulatda muarrebden olanlar ey ems

Buldlar bde-i tesnm ra ile mizc
olurlar: olur OE1.

idp: ide OE2.
OE2 ve KE2de makta beyti 25. beyitte bulunuyor / yete: yneye KE1.
kim: ki S1, ALM.
212
96375

1
deyim dirse eger a- dil-i zra ilc

Adan ayr ne var ise an l trc
Cismini ld Nesm adem-i aa bis

Ihn- menf gibi atd seyn-i allc
Revzen-i ar- tecell olur ol d saa

a bels ona snei eyle amc
Old merdn- ud geri erenler h

Kimisi terk-i cihn itdi kimi tat ile tc
n kim ekilr beyt-i vil-i aa

file file mnend-i ar- uccc
Grdi ulmet-kede-i dilde ud envrn

te-i a ile her kim ki uyandrd sirc
Ayn- vadetle nigh itse olur ab-i frt

Dde-i far ile mehdu olan mil-i cc
Kesb-i kr ile bu kr-nede bul a apusn

Yosa b-vye alup ala olursn mutc
Kesb-i kr it de yine eyle tevekkl aa

ora b-re alursn bu niam-nede a
10
Kr- dny gibi ub dai hep kesb iledir

rfn zmresi indinde budur bil minhc
11
Kim olur merci-i alsine rci o bilr

aa suln- nbvvet nice buld mirc
12
tme tedbrde tar inan tadre

Pend-i ems
emsi iidp olma udya leccc
(96) OE1: 26b.
213
97376

1
Gl bb- udya gel ark-i m-sivdan ge

Sery- l-maallha buyur n u erdan ge
Rkb eyle keyl-i aa ir-y inn eyle

Diyr- vadete bu cisr-i keret-intimdan ge
amer-ve itibs- nr idp ems-i aatden

Sem-y l-mekna menzil-i ar u semdan ge
Eger merdne yr-i pr-vefy bulma isterse

Zen-i mekkre-i dny-y dn- b-vefdan ge
up ayd- abatden irersin menzil-i ra

Mil-i ber-i f perde-i nefs hevdan ge
Be-y a ile b olam dirse slk eyle

af-y nev-bahr- gl-en-i dr- fendan ge
Dilerse marem-i l-i ab olma ab-p ol

Me- izzet-i nefsi oyup t u abdan ge
Ya vad itme ve yud itdigi vade vef eyle

Szde bit ol merdne ol kib u riydan ge
Nigh- iltiftdr seni malb olan yosa

Dimez k saa ey dost bu cevr ile cefdan ge
10
Saa besdir tem-y ceml-i nr- a ey ems

Bahed-dn gibi seyr-i ceml-i pr-behdan ge
(97) OE1: 27a.
214
98377

I
ul- alb ile t idp zhid riydan ge
erb- a ile ser-mest olup n u erdan ge
Bulup alb-i selmi ml u ch- b-bedan ge
Bra lf u gf- b-me iddidan ge378
Dehn zre urup mhr-i skt mddedan ge
Erenler alma tald ire va- n-revdan ge
rp taa bul tevd-i Mevly sivdan ge
II
aratde tedrik her ne rtbe eylese obet
Ftt u F u ikmet ile eylese lfet379
Lisnla idersin vadet-i a hemn mbet
Muarrerdir yine sende ser--ser perde-i aflet
Vcd- Vidi vicdn in ryet gerek ryet
III
Olar kim ryet-i ddr bilmez mest-i afletdir
anurlar rtbe-i ilmel-yani ayn- ryetdir
Behey fil ilm baa vu ryet baa letdir
Olur m ayn- mesm ol ki mehd- baretdir
Dp nrn- hicrna anursn b- vulatdr380
IV
Erenler kim velyet kiverinde oldlar suln
Kimisi ey-i Ekberdir kimisi adr- Dn-unvn
Yazup bir ilmi nlar utalum sen eyledi n
Alursa nlar ol ilmi eger far idelim bir n
Ne alur sende inf it idp Allh in in381
(98) OE1: 27a, OE2: 14b, S1: 47a, KE2: s.145, ALM: 27b.
I
iddidan: mddedan S1 // mddedan: iddidan S1, ALM.
II
F u: F- OE1, KE2 // ser--ser: ser--p KE2.
III
b- vulatdr: ayn- vulatdr S1, ALM.
IV
it: eyle KE2.
215

V
dersin ret-i irdda ifl-i dnyy
Dnmezsin sul-i maer tab-i uby382
Olup mrif o dem kim ev idersin ar- ury
urudan ider zil ud ol ilm-i rany
alup mnend-i ayvn idemezsin ikr-i Mevly
VI
Eger insn ise tald iinde dme tayde
ar-i Cst cda eyleyp dmn berde383
Bulup bir merd-i a marem ol andan mevcde
Seni bir leme l ide kim grmemi dde
rersin b-ser p ol zamn t avr- tevde
VII
ar-i vulata ey ems a reh-nm eyle
Vcdu varn nr- tecellde fen eyle
Bulup bir cism-i mevhb- lh pr-af eyle
Tem-y diyr- l-ab u l-mes eyle
Nigh- emii ayret-rehn-i Kibriy eyle
99384

1
amla gzlerimden ek-i n-efz ider emvc

Kenra tnd-bd ile yedi dery ider emvc
V
maer u tab-i: maer-i tab u ALM // ikr-i: derk-i S1, ALM.
VI
dmn-: dmen-i KE2 // andan: anda KE2.
(99) OE1: 28a, S2: 37b.
216
Grinr em-i ser-gerdna mevc-i ala-i zencr

aan reftr ile ol urre-i arrr ider emvc
Nev-y obetimden ihtizz eyler o gl-endm

Nesm-i snbl-efndan gl ar ider emvc
arm-i dilde yanda er- a- cn-efrz

Tecell-y ceml-i hid-i man ider emvc
Ne srdr kim telum-z-i cemiyyet iki dery

Tecell vu nigh- dde-i bn ider emvc
Hezrn sumndr her abb- mevc-i gird-b

Bur- vcib imkn ser-t-p ider emvc
derse lebleri cnbi gller cmna ey gl

Coar um-ne-i bezm-i ezel ahb ider emvc
Ben ol pervneyem ki adme-i dd- dernumdan

Erir fns- knbed te-i mn ider emvc
Bi-amdillh cihn- marifetdir noa-i cismim

Dilimde nr- ems-i
ems ub- m ev ider emvc
100385

1
Bend-i zlf l pern urre-i arrr a

n-i zlfden cihna mg-i anber-br a
lem-i endeme bi bal bn yadrr

Grmedim ben ey per zlf gibi ser a
Gn yzden vechi in bir nefes aldr icb

Mh-ve lem yzine pertev-i envr a
Al bur- ek-i nnimden ey ebr-i bahr

Madem-i h- gle lal u dr-i eh-vr a
(100) OE1: 28b.
217
yle bl ol ki ey nr- cihn-efrz- a

Dd- hmdan byt- sumna nr a
Ey ab ol mest-i nz degme eb-b zlfine

Bda var nergis-i mest stine ezhr a
Ey ems gencne-i dilden o mh stine

me-i zer-peykerile gevher-i esrr a
101386

1
urbet elde b-arr oldum arrm orma h

Ben arb-i l-meknyem diyrm orma h
Eyledim dkkne-i dehr ire her yzden arar

Nad-i cn ile bu bzr ire krm orma h
Ben gibi bir mbtel-y adr ey dil aer

let-i cn-sz- br- am-gsrm orma h
ilem her derdine yri amndan ryam

Ben de bilmem ki nedendir h u zrm orma h
bil-i tadddr or her demimden ey ems

A elinden nle-i b-itiyrm orma h
102387

1
a vicdn eyleyenler grdiler dnyy h

Nisbet eyler mi vcda fehm iden ryy h
oymaz elden sba-i abllabll-metni

metn msteid
Nee-i a idemez eyd dil-i dny h
(101) OE1: 28b.

(102) OE1: 29a, OE2: 16a, S1: 46b, ALM: 27a.
1
vicdn: seyrn OE2, ALM.
218
Kilk-i Vid yazmaz idi bil-i far olmasa

arf-i l-y
l nefy ile ill-y
ill istiny h
Fer u al far vardr mevcden dery adar

Geri far itmez muvaid mevcden deryy h
Meyl ider mi dehr-i dna lib-i ddr- a

He eyler mi mbeddel maad- aly h
in-y srr- vadet vdi-i ayretdedir

Bilmediler ada l ile istiny h
ar- kbry bugn ey ems rifler grp

tisb- nefse ekmezler am- ferdy h
103388

1
Br- hecri odna yanmada lim orma h

Ol beldan pr-mellem ki mellim orma h
te-i fratle szn old val gl-eni

Blbl-i vreyem ikeste-blim orma h
Mrlardr fikretim sevd-y zlfle gice

Rz- rusrda ala aylim orma h
Lalie dil vireli bgnedir emi baa

h ol bgnelerle asbilim orma h
Bend olaldan yetyet-i abllabll-metn-i

metn zlfe
Nice yz bi llarla l lim orma h
once-i andna dndi grmeyeli gl yz

Dde-i pr-num ey gl-nihlim orma h
(103) OE1: 29a.
219
Hi niba mlik olmaz olsa da s-i dehr

Lal-i cn-ba zektndan sulim orma h
Ald aldatd ilim elden ne el itdi baa

Yd illerde sirik-i n- lim orma h
Zhid or secde eylersem vebli boynua

Ol bt ebrsna tevch-i blim orma h
10
A ile ser-gete v pr-d u dil-sz ey ems

lem-i a ire yodur bir milim orma h
104389

1
Ey felek yrim gibi ebr hilli var m h

meti mnend bda nihli var m h
ande seyr itsem grinr gzme vechi aceb

Syle ey mh sumn ire mili var m h
Sevdigim bir sde r a alem gl-laldir

Zhid baa bu yzden l li var m h
ra bir nkte gelmezse di vechi bezmine

Be gibi bir r-siyh fte-li var m h
Ben gibi vre mi bda hep eydlar

Yosa ey gl nil-i by- vili var m h
Bu eb uyand tecell emi ey pervne-dil

Yanmam bir pre alm perr bli var m h
Ey gl sende bu szi bu fin bu girye ne

Bilmem y olma itimli var m h
an dkmez cn alursn ba hele ey em-i yr

O u yay- sire bezer asbili var m h
(104) OE1: 29b.
220
meti am olm ey emr-i ebr syle h

anm imek gibi boynuda vebli var m h
10
Var ise ada bir ara aber var sevdigim

Cnm almadan zge bir suli var m h
11
Yze arrlanursn leb d-nm oldum diyu

ems yannda seni yosa kemli var m h
105390

1
kar ol serv giyp gl-ene asde ab

Gidp asde olur pyna ftde ab
k ider mur- dilim nlesi hecrile tenim

rmese ey gl eger dd ile feryda ab
Giceler gl gibi gl-ende utar cm- ra391

mez ol nergis-i mestne-nigeh bde ab
Zlf-i eb-by u ru- verd-i afa-fm in

Virdi zbyi-i sur u siyehin bda ab
Adr eme-i urdden envr- ayt

r-ve her gn olup ulmete p-nihde ab
Dilde gs-y muarrafla ayli o mehi

Gyiy kim grinr aks ile deryda ab
Giceden ald beni tr-i cefs elemi

Gelr ol a kemnm diyu b-dda ab
Grinr resm-i abul-ayr fs in

ebnem-efn olara ry- gl-i da ab
(105) OE1: 29b, KE2: s.162.

1
giyp: gelp KE2 // gidp: giyp KE2.
3
giceler gl gibi: giceler gibi KE2 // imez: ier KE2.
221
Ddm ey ems bugn bir am- zlf-i siyehe

amdan olsun dir iken rm zde ab
106392

1
em-i a-bni ki eyler bdan bdr ub

Cn-gh eyler el-a matlaul-envr ub
Ser-be-ceyb-i alas- eflk olup her m-gh

Dmenin eyler afada bir gl-i esrr ub
e cihetden mahar- nr- ceml-i vadeti

aldrup eb perdesin her-br ider ihr ub
- eb-zindeni ser-defter-i amlini

a- ebyala ider rze-bend-i tr ub
Mihr meh-s ider dilden dile ir- fey

Nr- vadetden virirse her kime r ub
Ar ider mest-i eb-istn- ama ev-i ab

Eyleyp mn-y ar kse-i ser-r ub
Pey-rev oldum Nilye bu gice erda

T idince ems emim muri-i ddr ub
107393

1
Siy lal-i lebiden un bize cm- ab

Kim nendan ola mn-y sne pr-ft
(106) OE1: 30a, KE2: s.47.

2
olup: bulup OE1.
(107) OE1:30a, KE1: s.85, OE2: 16a, S1: 47b, ALM: 29a.
2
r u: r- ALM.
3
sn: ft KE1.
222
Lcce-i dery-y meyden nle-i mestneden

Fey-i gl-bng-i enellh ile bulsun r u r
Ey mey-i gftrdan peym- dil-dr isteyen

Cra-n ol sar- dilden saa olsun sn
ra vu seccdeye olmaz musaar sevdigim

Eylemez ter-i t-i y Vedd u y Bed
D- te-rz ile ad neva-i dil-z ile

Grmege ddr- a abr- Eyyb mr-i Nh
Vech-i merdn- udya bala mirt- dili

ret-i ddr- srr ire bulsun t vu
Mest ser-gerdnlarz gerdnda mnend-i ems

Destimizde mh-ve pr yine peymn- na
108394

1
adeng-i cevr ile old dil-i beytl-azen sr

Cef-y rdan old dern- nesterin sr
der mi ny esrr- nihn leme if

Cihn- ayba olmazsa dern- ny-zen sr
Keml-i nu- dem nef-i Ramn ile ihra

Diyr- bna revzen olup old dehen sr
Dil-i zhhda zehr-i merg cn-efn olman

Manend-i mr olmdr dil-i zlf-i iken sr
Muarr ol uyd- zer-abdan itiyrla

Senin r olmdr dil lad u kefen sr
Lisn- l ile esrr- ayb cmle yd eyler

Degil anma dern- lle snbl ysemen sr
(108) OE1: 30b.
223
Fe-y leva yazm n ile esrr- dil ey ems

Olup t-i maabbetle dil-i kilk-i san sr
109395
Leff NerNer-i Mretteb
mefl filt mefl filn

1
Val u fir- yr sefd siyh u sur

n nr u tr u nr sefd siyh u sur
Rusr- sm l-i siyeh once-lal ile

Olm o gl-ir sefd siyh u sur
emr-i amze itdi gnh idi anmz

Old o n-r sefd siyh u sur
Meh-tba aru bu gice d- dilim grp

Didi o zlf-i tr sefd siyh u sur
Srmi bey zlfine nn Acem bee

lm mil-i mr sefd siyh u sur
S bezimde kse-i n ile vir erb396

Cem olsun ikr sefd siyh u sur
Nr- nehr u m u afadan giyer ab

ems-i
ems felek-svr sefd siyh u sur
Ner eyleyp nigh bu leff-i mrettebe

Hep grdi em-i yr sefd siyh u sur
(109) OE1: 30b, OE2: 6a, S1: 48a, KE2: s.84, ALM: 29b.
( )
OE2, S1.
4
zlf-i: zlfi OE2.
6
bezimde: bu gice OE2, S1, KE2, ALM.
7
nehr u m u: nehr- m- OE2, ALM.
224
110397
Leff NerNer-i Mevve

1
B- sne tom- zverdir o zlf l ru

Sebze v snbl gl-i terdir o zlf l ru
Bezedi zlf-i siyeh-kra oup rusrdan

Kim eb ferzend mderdir o zlf l ru
n pern itdi ehl-i kfri de mn da

l-fir- mt-i aydardr o zlf l ru
Eylemi evgn- kmin p- ser-mestna a

udret-i Allhu Ekberdir
o zlf l ru
Ekber
lib areble itmi encm-i batm rn

liim baa mfessirdir o zlf l ru
ande bir tr-i nigh- merdm olsun km-bn

Ejdeh vu genc u gevherdir o zlf l ru
Penesi eyler nie edhem-svr n-dil

Mje-i em-i aanferdir o zlf l ru
Gyiy eb perde ekmi ur- ems-i

ems leme398
Dd- h- alb-i micmerdir o zlf l ru
Eylerem ner-i en leff-i mevve laf ile

Leyle-i adr-i mnevverdir o zlf l ru
OE2, S1.
()
2
kim: an OE2, S1, KE2, ALM.
3
l-fir-: l-fir ALM.
4
kmin: ikmet OE2, S1, KE2, ALM / ser-mestna: ser-mestn OE2; ser-mestn- S1, KE2, ALM.
5
-OE2, -S1, -KE2, -ALM.
8
dd- h- alb-i: dd- mg u nr u OE2, S1; dd u mg u nr u KE2; dd u mg u nr- ALM.
9
mevve laf ile: mretteb nam ile OE1.
225
111399

I
Bde-i hecri ki idim andm Allhm meded
Ben bu derdi resi var andm Allhm meded
II
Yad cnm leyl-i hicrn ire bir nr- elm
Esmedi ub- viliden henz bd- nesm
Dlar snemde yer yer merhemin bilmez akm
III
Derd kim keyfiyyetin bir nsa tarr eylemez
D kim hi bir mulic rey tedbr eylemez
h u efnm niyzm saa ter eylemez
IV
Amada clar gibi seyl-i sirik-i iftir400
Lle-i sr-ba dndi zam- sz- itir
Bir yaa frat am bir yaa derd-i itiy
I
resi: resin KE1.
KE1 ve KE2de I. bendin 4. msra eksiktir. KE1de I. bent dnda btn bentler 5 msradan olumakta
ve bentler Ben bu derdi resi var andm Allhm meded msra ile bitmektedir.
II
merhemin: merhemi OE1.
KE2de bendin 4. msra' Ben bu derdi resi var andm Allhm meded olup der-kenarda ise
resiz bir derde ddm yandm Allhm meded msra yer almaktadr.
III
derd kim: derdmi KE1 // d kim: d kim KE1 // efnm: efn u OE2, S1, ALM.
KE2de bendin 4. msra' Ben bu derdi resi var andm Allhm meded olup der-kenarda ise
resiz bir derde ddm yandm Allhm meded msra yer almaktadr.
IV
itir: iftir OE2, S1, ALM.
KE2de bendin 4. msra' Ben bu derdi resi var andm Allhm mededdir.
226
V401
ems-i
ems te-ze yol vir vulat eyvnna
tiyla boyanmdr siriki anna
re sendendir olursa yara-i hicrnna
112402

I
mmet-i breiz iynmz var b-aded
resiz aldk bize bir re ile l meded
Crmmzden ge abl eyle recmz lma red
El-meded ey far- lem el-meded senden meded
El-meded Allhm Allh el-meded senden meded
II
Nefse uym ara-i dery-y iyn olmz
Ly- terbiye-i Mevl-y Ramn olmz
Bir inyet eyle kim yet pern olmz
III
te-i cevr-i adv yad dil-i n-dmz
Ekimiz seyl old d gklere ferydmz
Senden imdd olmaz ise kim ider imddmz
S1de bu bendin 3. ve 4. msra'lar sayfalarn yanl ciltlenmesinden dolay 13a dan itibaren devam
etmektedir.
(112) OE1: 32a, KE1: s.62, OE2: 8a, S1: 50a, KE2: s.132, ALM: 34a.
I
breiz: breyiz KE1 // lma: itme KE1, OE2, S1, KE2, ALM // El-meded Allhm: El-emn
Allhm KE2. (KE2de btn bentlerin son msra bu ekildedir.)
OE1de I. bent dnda dier bentlerin 5. msra'; OE2, S1 ve ALMde ise btn bentlerin 5. msra'
eksik.
II
ALMde 2. bent 2 defa yazlm.
227
IV403
lemn ire efat eyleriz senden sul
Her dem mmd-i inetdir bizimn asbil
k-i illetde bizi adya itme py-ml
V404
Sen nbvvet hsn eri cihna muted
delim ram it r- mstame itid
Bu arb mmetlerin aa eyle iltic
VI
A- Mevl ile slik old rh ana
Leyle-i esrda terf itdigi ch ana
El-emn isn u imdd eyle Allh ana
VII
Bende-i dergh- lufu ems-i
ems bmr u azn
o zamndr ke-i amda ider h u enn
Meramet l line eyle inyet ol mun
113405
mefl mefl mefl feln

1
Bir dilde ki hir ola envr- Muammed

hir grinr emine ddr- Muammed
IV
OE2, S1 ve ALMde 2. ile 3. msra'larn yerleri deiik.
V
itid: ihd KE1; iti KE2.
VI
isn u imdd: imdd u isn KE1.
1
hir: tarr KE1 / envr-: irr- KE1.
228
Mirt- mubildeki ret gibi m

Dilden dile menl olur esrr- Muammed
Zencr olana cebe-i Ramn irer elbet

Sevd-y am- zlf-i siyeh-kr- Muammed
Elbet olur Allh evi kne-i albi406

Bir dilde ki tarr ola irr- Muammed
T rz- ebed bd- azn ile dklmez

Serv-i emen-i once-i gl-zr- Muammed407
Dvn- lhde dai bde-be-destdir

Ser-mest-i mey-i sar- ser-r- Muammed
uccc gibi filelerle ekilrler

Beyt-i arem-i vulata seyyr- Muammed
Gelsn arem-i sneye pervne gller

Yand bu gice em-i erer-br- Muammed
ddk gibi ems oturur maad- da

Kerrr gibi her kim olur yr- Muammed
114408
mefl mefl mefl feln

1
Tevde ber--ber utlup n- Muammed

Yazld nin- a- -n- Muammed
4
tarr: hir KE1 / irr-: envr- KE1.
5
emen-i: emen u OE2, S1.
6
bde-be-destdir: bde-perestdir KE2, ALM.
7
vulata: valna KE2.
9
her kim: her kim ki OE2, S1, ALM; kim ki KE2.
(114) OE1: 32b, KE1: s.28, OE2: 9a, S1: 13a, KE2: s.97, ALM: 37a.
1
tevde: tevdde KE1.
2
lem ki: lemle KE2.
3
bu leme: bu lem KE2.
4
zamn: zamn OE1, KE1, OE2, KE2.
229
9
10
11
Menr- rislet aa lem ki yazld

Ser-nmesi ar stine unvn- Muammed
Dny dime bu leme dvn- uddr

Amm grinr hiri dvn- Muammed
Ey nice Sleymn- zamn eyledi ber-bd

Nh-- ser-perde-i eyvn- Muammed
Ger ime-i ara almazsa revdr

Bir elde ki var ke-i dmn- Muammed
Ser-eme-i urdi ider ara-i envr

k-i siyeh-i n- ehdn- Muammed
Nrn odn baa bir te mi anursn

Yandrd an te-i hicrn- Muammed
im olup db ile dvn- Muammed

urd iki cnibde hep erkn- Muammed
Bir yanna B Bekr mer aret-i Omn

Bir yanna urd eh-i merdn- Muammed
10
Bir yanna ab- kirm itdi tecemm409

Bir cnibe evld- kerem-kn- Muammed
11
abr-y cihn are dnp dmen-i dni

Teng old oca bana meydn- Muammed
12
Derghna yzler srp ey ems sen oldu

El-minnet lillh ki derbn- Muammed
B Bekr u: B Bekr OE2, KE2.

cnibe: cnibine OE1, KE1.
teng old: teng geldi KE1.
230
115410

1
Serv-ve olm rmn ol ad-i bl blend

Bad-ezn ol sende var ey h- b-perv blend
Ek-i emimle uvarda ubr- pyn

Gl-en-i nz ire olsun ol gl-i ran blend
Ddi n tr-i nigh mlk-i aa old hep

n ile ate kiver ri-i avg blend
ar- mevc eyler as u r- umm- lemi411

Kim olur ummn- dilde lcce-i ahb blend
Far ile adr-i ged pest old adr-i hdan

hdan lk old adr-i ehl-i istin blend
Sidre v b blend old blend-ar- bern

Cmlesinden k-py- Muaf amm blend
Fer-i py itmez yine a ehli seyrn ire ems

Her ne rtbe olsa da nh-ubbe-i mn blend
116412
a
mefl filt mefl filn

;

B" ? *
* ;

413

(115) OE1: 33a, KE2: s.17.

1
sende: serde KE2.
2
uvarda: ulada KE2.
(116) OE1: 33b.
Trkesi: Siyah gzlerdeki kirpikler iin gzya kan oldu, siyah dikenler yznn feyziyle klahn gl
oldu. Ey gzlerimiz iin temaa yeri olan gzelliin gnei! Senin yanaklarnn aksi yanaklarn
seyretmenin yollarn kapad.
231
117414
a
mefl filt mefl filn

'

415

"
118416
mefl filt mefl filn

" "
"
@ K '
@ "
"?,
417
418
419

" '? "
" @ ;
@ '? "
"
420
421
D ;
'
(117) OE1: 33b, S2: 38a.

Trkesi: Evine ulatm gece boylu poslu sevgilinin ayva tylerinden snbl ulat bana. Onun
kvrml zlflerinden gelen kokunun etkisiyle o uzun gece bana taze misk kokusu saan ayva tylerinden
daha ksa grnd.
(118) OE1: 36b.
1
Trkesi: Sevgilinin kvrml zlflerinin kokusunu koklayanlar Hata lkesinin misklerini koklamay
terk ederler.
2
Trkesi: Meyhanecinin meyhanede sunduu bir para tortunun etkisiyle kfr meclislerinde yeterince
dilencilik yaparlar.
3
Trkesi: Felein, sitemi adet edinmi vefasz insanlar insan deiller ki kendini Allaha adam
insanlara cefa etsinler.
4
Trkesi: Ayaklarn gzlerimizdeki kirpiklerin zerine brakanlar aslnda kendi ayaklarn cefa dikenleri
ile dolu hasra braktlar.
5
Trkesi: Senin dudaklarn hayal etmekten uzak durmayan gzler, senin aknn ateli kadehinden
sarho oldular.
232
" ?
*
422
! ; ! "
119423

424
'
K'
@ * "
; ' " "

; "
426
'
@ "
428
429
! ;
; '
425
427
"
*
" KB @
' @ "
? " E ' D
" *
H
B &
* ; "
;
; " H
430
Trkesi: Bu gl bahesinden kan imemi olan gnl aydnlatc emsin nuruyla her diken ve gonca
beslenirler.
(119) OE1: 36b.
1
Trkesi: Halk, gklere kan ahmn yakc dumanlarn grince meleklerin gkte ejderleri ldrdn
zannetti.
2
Trkesi: Bu senin gzlerindeki gamze gm klfn azndan knca gzlerinin kan ien gzbebekleri
canma haner ekti.
3
4
5
6
7
Trkesi: Yzindeki ebr deildir; kimse grmesin diye Cebrail senin gzellik gneine kanat at.
Trkesi: Kan saan gzyalarm kuru topra gl bahesine evirdi, gzlerim senin yzn grebilmek
iin o baheye inciler sat.
Trkesi: Zannetme ki sultanlar balarna altn talar geirdiler; aksine onlar felein ataca talardan
korunmak iin balarna mifer geirdiler.
Trkesi: Yzlerce beyit yazd halde efendisinin iltifatna mazhar olmayan kii viraneden ta eken
merkebe benzer.
Beytin tercmesi yaplamamtr.
233
120431

1
itmez g- cn pervne-i cn-dddan feryd

uyulmaz kte-gn- a- te-zddan feryd
Bulur d- taazzun-in ke ebruvnndan432

Dil-i gh itmez zam- t-i yrdan feryd
Aceb mi iledirsem adme-i hmla gerdn

Ki irdi B-stna te-i Ferhddan feryd
Dil-i n-pute eyler cnbi-i gerdndan ekve

Gelr gehvre ire kdek-i nev-zddan feryd
Hev-y zlf-i mgn ile ben feryd itdike433

Sleymna irer b- remde bddan feryd
Ne yr u ne sitemdendir ne ayr cefsndan

lh frat-i yr-i vef-mutddan feryd
Bu minet-ghdan ekv-y am beyhdedir ey ems

Dil-i nlnm eyler lem-i cddan feryd
121434

1
Olur far u fen ehlinde ayd- b u kem nbd

md-i luf n-peyd hirs- ahr u am nbd
Bulup tecrd hest r-minden olur suln

Sery- nstde b-ser efser dem nbd
(120) OE1: 37a, KE1: s.86, OE2: 16b, S1: 48b, ALM: 31a.
2
yrdan: yddan OE1,OE2, ALM; bdeden KE1.
5
-OE2
mgn ile: mgnile KE1 / ben: biz S1; bir ALM.
(121) OE1: 37a, KE1: s.52, OE2: 7b, S1: 49b, KE2: s.105, ALM: 32a.
1
ayd-: ayd u KE1; ab KE2.
2
b-ser u: b-ser-i KE1 / dem: dem KE2.
5
-OE2, -ALM; KE1 ve S1de der-kenara sonradan yazlm.
6
beyt-i arem: beyt u arem OE2, ALM.
234
Vil-i ub- ddr ile ibt- vcd eyler

Mil-i em-i eb-zinde olan ser-t-adem nbd
kilik perdesin k eyleyenler r- vadetde

der b-ek cemlllh ryet keyf kem nbd
Bis- k-dn bas iderler l-mekn zre

Ki olmaz nh- dehrde ib-himem nbd
avf- beyt-i mad eyleyen merdna a olsun

Ki reh gm-getedir nereden beyt-i arem nbd
Girp zencre girmezler il-i ala mecbn435

n anda ber-arafdr cebr u teklf u elem nbd
Hev anmna eyler peresti olmayan a-dost

Peresti geri n-mefhmdur ad- anem nbd
Lisn- l olur esrr- ayb erna kf

Ne am olsa naardan lev-i maf u alem nbd
10
Aceb bir bezmi oldum Cem necm- gl-fm

Ki ahb vu seb vu bezm u s cm u Cem nbd
11
ridi bir mama menzilim seyr ire kim ey ems

Vcb u mmteni mmkin dem di adem nbd
122436

1
Ddeden perde-ber-endz olup evr- uhd

Ser-bedd old baa ser-te-ser esrr- uhd
7
girp: gelp KE1 // teklf u: teklf-i KE1.
9
lev-i: lev u ALM.
10
ahb vu seb vu: ahb-y ab- KE2 / cm u: cm- ALM.
(122) OE1: 37b, KE1: s.53, OE2: 17a, S1: 49a, ALM: 32b.
1
perde-ber-endz: perde-endz KE1.
2
envr-: evr- KE1.
5
-KE1.
235
Grinr emime her errede bi mihr-i mnr

Pertev-efn olal sneme envr- ud
Rava-i uld- bern-i emen-istn- ceml

Old bir once-i na-kfte-i gl-zr- uhd
be avseyni
avseyn grr dire-i vadetde
Noa-i albin iden merkez-i pergr- uhd
Mahar- ryet olur a- yan zre tamm

Ol gl kim ola pr-em-i nigeh-dr- uhd
Naar- em-i redmendde oldum Mecnn

Olal cebe-i Ramn ile kerrr- uhd
Ben o kister-i aam ki olur her ererim

Dde-i ayrete bir em-i erer-br- uhd
aret-i Nma ey ems tevecch l kim

Kilk-i muciz-raam eyleye er- uhd
Eyleyp uvve-i udsiyye-i Bzl-Eheb

h-bz- nigeh-i emini ayyr- uhd
123437

1
Nkte-perdz- dil cn olup esrr- vcd

ld ser-mest-i taayyr beni ddr- vcd
Mihr-i fns- cihn olmaz idi em-i uhr

Pertev-endz- adem olmasa envr- vcd
a- mevhmdur eylerse de far ehl-i med

Mebde-i dire-i merkez-i pergr- vcd
(123) OE1: 37b, KE1: s.64.

1
taayyr: tecerrd KE1.
236
Reng by d-cihndr u taayyun kllidir

L-taayyn grinr gl-bn-i gl-zr- vcd
Old mevcd iki lemde ud-y Mtel

ems esrr bu kim eylemez ihr- vcd
124438

1
Eyleyp a ile merdn- a ifn-y vcd

Buldlar lem-i lda ib-y vcd
r- Sn gibi bir nda eyler ifn

Her kime hir olur nr- tecell-y vcd
Kim eker rasna na- kuyd- ademi

Olsa da ey olamaz zviye-pr-y vcd
Ne aceb sr ki an olm iken lemden

Yine lem grinr lcce-i dery-y vcd
Pest u bls ademdir d-rib- kheni

Srr- insndadr ol ar- muall-y vcd
Vcib u mmkin u l u uyd u ademi

oyd bir ret-i arya heyl-y vcd
Nu- icz ider fehm Cenb- ikmet

ems odur vf- esrr- aby-y vcd
(124) OE1: 38a, KE1: s.11, KE2: s.46, ALM: 32b.

2
olur: olursa OE1.
4
ne aceb: bl-aceb ALM.
6
mmkin u. mmkin-i OE1, KE1, KE2.
7
ems er ider fehm Cenb- ikmet ALM // ems odur: ki odur ALM / aby-y: iy-y KE2.
237
125439
mefl filt mefl filn

1
Knn- dilden itdi sud sumna dd

Yadrd ejdeh-y felek kehkena dd
Bama sevd- vechime a eryam

Mav old reng-i ryum olup yana yana dd
Zlf ucndan eyledigim h- germ ile

rse amde-snbl olur gl-sitna dd
Lev-i nigh- ibrete a- sevd ile

m ab- dzaiyn beyna dd
Ms-i r- vadet-i aam kolur baa

ule er- a u sevd- ebna dd
My- siyh- lie tebh eylemem

P-ber-girifte olmasa tennr- nna dd
Ey ems ab- Nili-i sir-fern

Syletdi kilk-i muciz u te-zebna dd
126440

1
Old bir dery-y ummn ire kim dil n-bedd

Sil-i imkn an emvc sil n-bedd
B-ser py revidir ayy- rh- l-mekn

Kim revi n-bd u p n-bd u menzil n-bedd
Ben o Mecnn- cihn-peym-y aam keyledim

Her ser-i rhmda bi Leyl vu mamil n-bedd
(125) OE1: 38a, KE2: s.47.

2
reng-i: reng u KE2.
5
er-: er u KE2.
(126) OE1: 38a.
238
ehre-i mada il old bir meh am bu kim

ehre-i mad n-peyd vu il n-bedd
erre-vr- snidir bir fitb kim gl

snine heft-sumn ire mudil n-bedd
127441

1
Klbe-i fratde kaldm old cnn n-bedd

Dmiem bir derde kim lemde dermn n-bedd
Gitdi yr amm ki bamda hev-y zlf-i yr

Rzigr ol rzigr amm Sleymn n-bedd
ld peykn- nigh- yr snem k k

Kim dilim sr sr old peykn n-bedd
yle ser-mest-i mdm- ayret-ender-ayretem

Kim olur p-i nighmda d-ekvn n-bedd
Bir abb- b-dilem bir bar-i ummn ire kim

Mevc u sil n-bedd [u] bar-i ummn n-bedd
Beste-i znnr hep zlfde ser-gerdnlar

Hey ne kfirsin ki devride mselmn n-bedd
ems nr- nmn-sz- cihndr her dem

Geri old dd- h- alb-i szn n-bedd
128442

" G @ "
443
" Q
&
(127) OE1: 38a.

(128) OE1: 38b.
*
Nshada iirin altnda maa beyti alnda silinmidir kayd bulunmaktadr.
239
;
" *
444
' ; @ "
'

445
' "
R "
"

D
"

446
447
129448

1
Tekye-i ada olma an ehl-i tald

Bb- tade ol merd-i lhye mrd
urma l cibe-i a ile ifn-y vcd

Bilesin l anda bulasn al- cedd
Benem ol - eyd-y ceml-i mad

Ki olur nr- cemliyle ebim adr-i sad
d-i vulat dilime rz- ciger-sz- fir

B- cennet grinr emime nrn u d
Ktibim defter-i amlime beher asent

Noa va itmedi myum gibi hep ald sefd
Seyyitm vara ry- siyhm gibi lk

Sevda-i kilk-i ma ile old tesvd
Trkesi: Senin ebrularn kvrm kvrm olduu yzinde sanki kudretin resim atlyesinde gne
parlyor.
2
Trkesi: Sedef seni grmek iin denizden gzlerini aar ve gzyalar yerine inciler dker.
3
Trkesi: Kadm yz her mmkn perdeden grnrken ayn zamanda hadiselerin kendi kendine
grnmesine engel olur.
4
Trkesi: Kalemin dili senin dudaklarn vasfetmek iin bir ey bulamad, Onun eker gibi tatl
dudaklarnn zevkiyle kaplar alr.
5
Trkesi: Yarimizin dudaklarndan arap imemizden dolay hesap sorulmaz; Zira Allah cennetin her
zaman iilen arabndan hesap sormaz.
(129) OE1: 38b, KE1: s.52, OE2: 7a, S1: 49a, KE2: s.101, ALM: 31b.
240
Yine yamlad her varm yam-ger-i a

ald ey ems hemn aret-i Mevl-y Mecd
130449
a

Fez-y semt-i firdevs-i lidr ala-i tevd
arem-gh- vil-i Kibriydr ala-i tevd
Muzdir ess- bnyesi t ar- Ramna
Muaa bil mam- istivdr ala-i tevd
131450

1
Ey gl eyledi isn saa Rabbi il-cd

Luf u fal ile mefd iken oldu mevcd
Her nefesde sen an krine merhn iken

fil itdi seni bu dadaa-i bd u nebd
Knt kenzi
kenz hele mansn eyce fehm it
Kim maabbetle seni libi ol ayy- Vedd
Saa aks itmedi mi emr-i fefe-abebt aceb

Tevbeni apusn ryua itdi mesdd
Mey u mabba peresti bu da bir varldr

Baa bir enbe ys old m bu enb-i vcd
Tevbe l eyle rc Rabbie teslm ol kim

Bunda tebr olund saa firdevs-i uld
Der-be-der ser-seri gezmekde af yo ey ems

Bb- tevbe gibi elde var iken cy- ud
(130) OE1: 38b, KE1: s.63.

(131) KE1: s.87, ALM: 35a.
241
132451
mefl filt mefl filn

? " " &
452
;
@ *
@ @

@ &
* C "
@ , &
; C
455
@ *
" "
"
& ;
453
454
456
133457

& ' & "
@ ; ' ; "
"; @ * *
459
" '? ! ' @ "
458
460
" R
;
@ " ,
(132) OE1: 38b.

1
Trkesi: Bu alak olan dnya felekle ayndrlar, naz deinde anne ile baba gibidirler.
2
Trkesi: Aralarnda stle besledikleri ocuu bir gn baka bir dee kardlar.
3
Trkesi: Kaf dandan daha yksek bir yuvas olanlar baka bir cihete doru kanat rptlar.
4
Trkesi: Yksekten uanlara felek, ululuk tahtdr; geri kalanlara onun gnl ejder halkasdr.
5
Trkesi: Dn gece kn fekn bats tarafndan zamann gzlerindeki baktan dounun emsi
dodu.
(133) OE1: 39a.
1
Trkesi: Senin gzlerinin yumuak kirpikleri cana ok atmakta; Zira gzlerinin cad penesi kl demir
yapmaktadr.
2
3
Trkesi: Kr gzler bu dnyada mutsuzluk gzya grmezler; Hakk gren gzler etei kanla
doldurur.
242
@ ; " *
461
' " F
" * ;
462
@ @ " R
134463
mefl filt mefl filn

" ;
' &
"
:
C ! " ;
466
! " ;
* DF
467
@ K "
" ; K
468
'
" *
*
* C *
'
470
464
465
469
4
5
Trkesi: Kudret penesi ruhumu pusuda yakalar, tenim zerinde kaza okunun temreni coar.
Trkesi: Ey ems akn ilkbahar seni muradn toplayan biri yapt; lakin boyunun aacn da bol
dikenli yapt.
(134) OE1: 39a.
1
Trkesi: Senin gzlerine kastetmekte olan bu kle gnl, ulular makamndan aa dmekte.
2
Trkesi: Mesih lleri nefesiyle bir anda dirilmekte; senin dudaklarn ise Mesihi her an dirilmekte.
3
Trkesi: Senin gamzelerinin her bir da gnlde tpk laleler gibidir, gzlerinin feyzi ise o baheyi
sslemektedir.
4
Trkesi: Felein zaif olan karncay gn gelir uan bir ku yapar. (Beyitte geen " .,
kelimesi muhtemelen yanl yazlmtr. Eer doru yazlm ise ne anlama geldiini bulamadk. Bu
yzden beytin Trkesi verilirken bu kelimenin getii yer sral nokta ile belirtilmitir.)
5
Trkesi: Her zaman dilsiz olan ayrlar ayrlnn derdinden inletmektesin.
6
Trksi: Bu ne kadar acayip bir gl bahesidir ki binlerce ba mrn gemekte ve laleler, gller
glmekte diyor.
7
Trkesi: Ey ems! gece dolunaynn senin hna ihtiyac yok, nk o felein yayn parlak bir ay
yapmakta.
243
135471
mefl filt mefl filn

@ * "
* @ "
" "
"? "
" ;
474
& "
!
" "
N @
; " E @
* ; " @
"

C "
' " ; " & "

478
* " C
'

? " D
472
473
475
476
477
479
(135) OE1: 39a.

1
Trkesi: Dehrin ba yaban gln perian etti, dikenli glden onun gnl krld.
2
Trkesi: Emelin uzun ipini dokuyan kii kendi eliyle sonunda o ipi kendisine kefen yapar.
3
Trkesi: Ey ay yzl! Senin kvrml ebrunu gren kii Hoten gzelinin yanana bakmay terk eder.
4
Trkesi: Ruhumuzun blbl senin zlflerinin yuvasnda avare bir ney gibi vatan balarn talep
etmekte.
5
Trkesi: Ak klcyla ehit olanlarn toprann perdelerinden gelen gnldeki da haberleri imenleri
dile getirmektedir.
6
7
Trkesi: Senin gk rengi mest gzlerin her nereye baksa orada nergis ve lalenin sinesini yasemine
evirir.
8
Trkesi: ems yeil jalelere ulamak iin safran rengindeki nurlarn ulelerinden ip yapar.
244
136480

* ' '
!
*
A
" @
"
' "
481
482
483
484
485
"

"
"
C C
4
5
137486
mefl mefl mefl feln

1
Zencr-i am- a ile dvne gelenler

El balayara durd bu dvna gelenler
Bu dr- if ire dev bulmad gitdi

Devr eyleyerek derd ile devrna gelenler
k old yeri ald fir gicesinde

em-i ru- cn-szua pervne gelenler
(136) OE1: 39a.

1
Trkesi: Eer canann ak gelirse gnle can gelir, eer beni onun gam derdi bulursa derman gelir.
2
Trkesi: Yaratl bezminden beri sevgilinin gzelliine olan akmla gnlm yank ki pervane muma
doru yakc yuvadan gelir.
3
Trkesi: Herkes akam pazardan evine doru gider, yine ayn ekilde bu devrana gelenler lme doru
giderler.
4
Trkesi: Dman sana glmserse sakn inanma nk kpein amac adam gldrmektir.
5
Trkesi: ems doarken alad, lrken de alayacak. Bu dnyadan hep giden alad, gelen hep
alad.
(137) OE1: 39b, KE1: s.75.
3
-KE1.
4
lebi: lebin KE1.
245
Bu mey-kedeni bulmadlar nee meyinde

Gl-cm- lebi n ile mestne gelenler
Mrne yatur mhr-be-leb k-i siyehde

km itmege u mlk-i Sleymna gelenler
or cn u cihn seni evvel grnde

Ey dost a tna urbna gelenler
Mey-ne-i aam ki baa n- cigerle

Mey gibi ser--ser boyanur ana gelenler
rfn- meyin imek in encmenimden

A ile dilin dndire bir yana gelenler
Mescid gibi mescd- melik olaym dir

Dil beytin idp leme bt-ne gelenler
10
Mihr olsa da grmez gzi merdn- udy

ll bu fen mlkine merdne gelenler
11
Ey ems bu keretde bulur vadet-i a

Nefsin oyup irr ile meydna gelenler
138487
mefl mefl mefl feln

1
Mecnn olur ol zlf-i perina denler

Kim old pern per-na denler
Tevd olunur iri tevd iden kim

lde-i ummn olur ummna denler
yne-i urd-i ceml olsa gerekdir

errt gibi ke-i dmna denler
(138) OE1: 39b, KE1: s.74, KE2: s.22.
246
Ferd-y ymet aylur n- dil-efn

Py- um- ahb-y gl-efna denler
evgn- bel ile olur op gibi aln

a a diyu yek bana meydna denler
Aynyla olur ara-i maerde nmyn

Sye gibi bu k-i siyeh-dna denler
f ider lemlere esrr- vcdn

ekv iderek k-i girbna denler
Tr-i sitemi d geer sneden amm

Yer yer grinrler bu dil cna denler488
Ysuf gibi suln- maabbet olur ey ems

Zindn- am- h- zenadna denler
139489

I
orarsa ehl-i dnyya nedir dnyy bilmezler
anup uby dny nitekim uby bilmezler
Grrler lemi ry gibi ryy bilmezler
Olurlar lib-i Mevl grp Mevly bilmezler
Cihn-r cihn iindedir aray bilmezler
u mhler ki dery iredir deryy bilmezler
II490
Kimisi le dil-beste olupdur kimisi le
Arar far u fen ire brnmi kimisi la
rimi ayd- la mil-i mh-der-hle
8
grnrler: grnr OE1.
(139) OE1:40a, KE1: s.54, OE2: 25b, S1: 20a, KE2: s.116, ALM: 51b.
*
KE2de der-kenarda Bursada Murdiye arusndaki derghda medfn Bar Dedeni zde-i ab
olup mehr ir aylye virmi old (Cihn-r cihn iindedir ilah.)beytini ayl itmm iderek
bir azel ekline omudur. Azz de al-arut-tamn mseddes itmiler. Omnl mellifleri
s.161 kayd bulunmaktadr.
II
dil-beste: dem-beste KE1; v-beste KE2 // kimisi: khne bir KE1 // ayd-: ayd u KE1, KE2.
247
Dp al-i cihn ez-py t-ser bir aceb le

III
Kimisi nefy u ibt ile mel old tenbhe
Kimi tecrd idp r- tekellmden iner The
Kimi tefr idp ftdedir vd-i tebhe
Kimi tayd itmidir irp ifr- tenzhe
IV
Muaa itmeyenler reh-nm bir merd-i gh
er- dde-i cn itmeyenler derd ile h
Mnevver grmeyenler lem-i ulmt- cn-gh
Bi-an ch- suln- sery- l-maallh
V
Girp m u seer mnend-i ems lemde devrna
Vcdn itmeyen em-i ceml-i aa pervne
Gep ayd- sivdan olmayanlar ala bgne
Girp zencr-i aa urmayan dvna dvne491
140492
a
mefl mefl mefl feln

1
Bir a kemnn ki dp sehm-i nigh

Remy itdi baa tr
N-a yere k itdi dilim ld gnh
Kim eyledi tacr
V
aa: eva KE1, OE2, KE2; ava S1.
(140) OE1: 41a.
248
Divne-i ser-getesiyem ol gzeli kim

Gerdnda old
Sevd-y am- silsile-i zlf-i siyh
Gerdnma zencr
141493
a
mefl mefl mefl feln

ad h ki dehr ire zamnm olup ir
Bir yr-i vef-dr baa olmad hir
Rz- dilime belki hem-esrr olurd
Olsaydm eger milimi al itmege dir
142494
a

aret-i Sbeyn olup hem-dem lisnl-ayb ile
Destime gl-cm- ahb-y kermet virdiler
lmaa muciz-dem-i sir-fern-i nuum
Eyleyp himmet baa macn- ikmet virdiler
143495
a

azn old bahr-istn- dil ll old blbller
Yaur k-i siyh stinde pejmrde olup gller
Bu gl-zr- fenda lle-rular iftirndan
Dker bezm-i ama n-b- ekim cm-ve mller
(141) OE1: 41a.

(142) OE1: 41a.
(143) OE1: 41a, KE2: s.44.
249
144496
a

Hezr- b- aam nle-i cn-gh hiddir
Giriftr- bel-y frat oldum h ahiddir
Muayln-gh- d- hecrdir nereme gl-en
Ceml-i tn mtyam Allh hiddir
145497

1
lh nr- ala baa bir zge let vir

arem-gh- vil-i ta rh- selmet vir
erb- cm- vadetle idp cn u dilim ser-mest

Tecell-i ceml ile temsnda ayret vir
Nice demdir ki oldum dza- hicrnda szn

Nam-i vulatda ch- vl-y kermet vir
Muvf l r-y ta avl u eflim

Ne kim ly saa olmaz baa andan ferat vir498
Brama ems
emsi ulmet-gh- rmn ire ser-gerdn
af-y fey-i envr- seer-gh- sadet vir
(144) OE1: 41a.

(145) OE1: 41b, OE2: 24b, S1: 17b, ALM: 50b.
4
ly saa olmaz: olmaz saa ly OE2, S1, ALM.
250
146499

I
lh meramet l limiz yet perndr
Ki zr lem ire krmz hep crm iyndr
Emn Allh emn Allh emn Allh emn Allh
nyet mafiret efat kerem senden hemn Allh
II
Gneh-krz gneh-krz d-lemde tebeh-krz
uruda siyeh-krz sirik-i ddemiz andr
III
Celli irdi gh u gh dkldi anmz n-gh
Bu srdan oldlar gh o kim erbb- ndr
IV500
Yeter terbiyemiz avf eyle b crmmzden ge
Bizi ol ta ba it kim abb-i t- Ramndr
V
ulu ems eyleyp feryad niyz ile olur mutd
Umar kim idesin zad ki ismi Afv u ufrndr
nyet mafiret efat kerem senden emn Allh
(146) OE1: 42a, KE1: s.88, OE2: 31a, S1: 25b, KE2: s.134, ALM: 67a.
I
mafiret: meramet KE1.
III
gh u: gh- OE1, OE2, S1, KE2, ALM.
IV
KE1de bent der-kenara sonradan eklenmi.
V
feryd: giryn KE2 // kim: ki OE2, S1, ALM // Afv u: Afv- OE2, KE2.
251
147501

1
ubr- k-py emime kul-i sadetdir

Ki fey-i cn-fezs nr- vech-i a ryetdir
Sen ol suln- evreng-i nbvvetsin ki b-bhe

Aa- mmeti hen-eh-i mlk-i velyetdir
Vcd ramet-i lem udm mefar- dem

uhru vcib u imkna ihr- efatdir
Ey hen-eh-i tc- rislet lime ram it

efat l ki lim bi-i erm u acletdir
abl eyle niyz- ems-i

ems zr sitnda
Nice demdir arb u mbtel-y derd-i asretdir
148502
TercTerc-i Bend
mefl mefl mefl feln

I
Envr- nbvvet ki Muammedle celdir
Suln- rusl old b-ek ezeldir
cz- bedyide ud udret elidir
Abna line tevell emelidir
II
Ol tem-i efrd- rislet ki muall
Bir fa- nigndir ki btn nr- muaff
Drt yri iki yanna drt gevher-i yekt
Ab olup alka kenrnda ser--p
OE1.
( )
252
III503
Bir nr- mcessem ki aa olmad sye
Kim mihr-i drandr eflk-i udya
Envr- velyetle Al bezeyp aya
Bsi ncm old ser-i rh- hdya
IV
dyla messis birisi bnye-i dne
Adliyle biri kim olup er-i metne
f biri gencne-i urn- Mbne
Bb old biri memleket-i ilm-i yane
V
Bu nkteyi fehm eyle ki esrr- afdr
Bilmez an cuhhl ki b-berg u nevdr
T l-i neb kim bilrz l-i abdr
Ol yr-i ehr ile dai l-i uddr
VI
Bu yr-i ehr birin inkr idemezsin
nkr ider ise eger kr idemezsin
Gl-zr- Muammed glini r idemezsin
Allh u neb yrini ayr idemezsin
VII504
Ab- Bedir uffe udeybiye-i -n
Ab- Uud ayber u hem beyat-i Rvn
III
VII
velyetle: velyetde KE1, KE2.

u-: u u OE1, OE2, KE2, ALM.
253
U- aer hem dai enr- kermn

Efrd- muhcirden olan dve-i mn
VIII
Ezvc u bent- arem-i Amed-i Mutr505
Evld- kirm- seyin-i kerem-r
Kim cmle immn ile mam- sitem-r
Mademleridir tc- ser-i cmle-i ebrr
IX
Ser-eme-i l-i nebev aret-i Zehr506
Bi- cesed-i Muafav aret-i Zehr
Hem-b- eb-i Murtaav aret-i Zehr
a- ameri bir alevi aret-i Zehr
X
ayr- alef olmad gerek l-i peym-ber
Ez-cmle va-i nebev aret-i aydar
Amm ki bi-ilm-i ezel akm- muadder
Bu vech ile tertb olunmd ser--ser
XI
n aret-i aydar ki eh-i mlk-i velyet
Elbet aa lyd veretle ilfet
cm lup mmet ile kim-i udret
Bu vech ile old hepsi efal-i mmet
VIII
IX
mam-: mam u ALM.

a- ameri bir: ar- amereyn-i OE2, S1, KE2, ALM.
254
XII
Sbeyn-i Muammed ki aa pre-i cndr
adrnda maabbetleri aynyla yndr
Kol nr- mcessemde iki ayn- yndr
Anlardaki srr- nebev srr- nihndr
XIII
Ta budur fil-i udvend-i a-kr
Kolmaz bu cihnda ezel olmayan ihr
Ger olsa a itdi dinr fil-i Cebbr
Bu mesele bir dnde olmaz hele irr
XIV
Emr itdi bize ems o suln- nbvvet
Adsna itmez ideriz dostna rmet
B-ccet ol ri-i nn- erat
Oldysa da Mevl-y cihn h- velyet
XV507
Mift- futt- vel aydar- Kerrr
urd-i ud zin-i gencne-i esrr
Old baa mad- cemliyle be-ddr
Amm ki be-nehc-i edeb-i er-i pr-envr
XV
-KE1.
255
149508
MediyyeMediyye-i hh- Velyet -raiyallh anhanh-
mefl mefl mefl feln

I
Ser-ala-i cemiyyet-i ebrr Aldir
Derd ehline dermn- vef-dr Aldir
Suln- seln-i kerem-kr Aldir
lm-i velyetde cihn-dr Aldir
II509
Bir nie zamn cy- revn eyledi yam
Ddm aremi kesine bitdi avam
aldm eigi ana bi cn ile bam
Bamla eiginde an bir ara am
III
Gedim dem-i lali ile ahb vu sebdan
Zlfi hevesiyle zilp bend-i geldan
dm hele ayrlara ayd- tek u pdan
Girdim arem-i - udya o apudan
IV
Bu dire-i alas- ekvn- Muammed
Nh-- ser-perde-i eyvn- Muammed
B Bekr mer aret-i Omn Muammed
Her birleri bir dve-i erkn- Muammed
(149) OE1:44a, KE1: s.24, OE2: 27a, S1: 21a, KE2: s.86, ALM: 58b.
( )
OE2, S1.
: Dstr KE1.
II
aremi: arem-i OE1, KE1, ALM / kesine: kesine KE1, OE2, S1, ALM // aldm: aldm KE1.
IV
B Bekr u: B Bekr KE1.
V
bnyd- arem-gh: bnyd arem-gh- OE1, S1; bnyd- arem-gh- ALM.
256
V
Bnyd- arem-gh nihn-ne-i vadet
Manr- reh-i revzeni pliz-i nbvvet
Bir avm- emen-sy hep esrr- hviyyet
Der-bnlar sdt- emrn- ftvvet
VI
Blblleri b-avt u urf itmede vz
Gl-onceleri cm- ehdet ile hem-rz
Pervnesidir emine Cibrl-i sebk-bz
Skkn btn si v Yay ile dem-sz
VII510
emr-i avis-tb alup sye zemne
Hem himmet-i bzs veted ar- berne
Mift- ulm hecedir ablabl-i metne
metn
Knc-i aremi dr- emn dn-i mbne
VIII
Ol nr- celden bilinr ret-i esm
Ol kenz-i mualsamla bulunmada msemm
Ger vf ise ebsem ol ey Nri-i eyd
Abna meftdur ol bb- muall
VIII
ebsem ol ey: ebsem ey OE2, S1, ALM.
257
150511
Meriyye

1
seyn-i Kerbel kim nube-i l-i peym-berdir

Fur- dde-i Zehr er- em-i aydardr
Aceb mi mehed-i pki mef- udsiyn olsa

Ki - sitn ar- alya ber--berdir
O k-i anbern zre ki snbl zlfi dmidir

Nesminden mem- lem-i bl muaardr
O k-i n-ate ki itmi vechini pinhn

Ceml-i neyyir-i aam ubrndan mnevverdir
O peykn- a kim ol kemn ebrya d ad

Per blinden an Cebral ikeste-eh-perdir
zl an ire bi d ile ol server aylimde512

Yatur meh-pre-i maks- bar-i nr- amerdir
Livl-amdi eyler muarib destinde Zehrn

O anl prehen kim velvele-endz- maerdir
Ne ara gn ki y Rab mtem-i l-i nbvvetle

Hill-i sumn addi am vechi mkedderdir
Fir- nergis-i ser-mest-i ahb-y ehdetle

Muibb-i nedn ddesi b-nr u b-ferdir
10
der t-i zebn tz elbet dmen-i le

O kim ubb-i Resl-i Kibriy albinde mumerdir
11
Ey h- ehd-i Kerbel bu ems-i

ems dil-na
Nigh it ke-i emile kim bbda kerdir
(150) OE1:45a, OE2: 26b, S1: 21a, KE2: s.153, ALM: 57b.
OE1.
( )
6
server: serv OE1, S1.
11
bbda kerdir: pydadr KE2.
12
revn-: errt- KE2.
258
12
Selm olsun revn- pkine kim ol ehdn

arminde o bedr-i kmili mnend-i aterdir
151513
a

avs- ab- vel aret-i Abdl-dir
h- ilm-i be aret-i Abdl-dir
ems ider cebe ile nisbet iden bendesini
Mahar- nr- ud aret-i Abdl-dir
152514

1
Yemende aret-i Veysel-aren kim - mmetdir

Grh- tbini seyyidi ib-velyetdir
Reba avmini anmn my iddnca

Ut zre efat itmek ol ta vedatdr
Aa lmd ihd ra-i pkin Reslullh

Bu mabedde olan ol ra-i pk-i sadetdir
Edeble gel ziyret eyle kim bu bua-i pki

Mam- ydigr- Veys u hem h- nbvvetdir
Yz sr bu mam sitn kine ey ems

D-lemde sadet bi-i neyl-i efatdir
(151) OE1: 45b, OE2: 19b, S1: 16a, KE2: s.141, ALM: 42b.
3
pkin: pki KE2.
259
153515
adeade-i avav- Aam PrPr-i AbdlAbdl-dir'ldir'l-Cl

1
erat kim nim- ades-i Allhu Ekber

Ekberdir
O bir nndur kim v t- peym-berdir
O bir n- an-i mlk-i vadetdir ki her ki

Ser-i tc- velyet zre bir seng-i mcevherdir
arat mazdr ol er-i pki kim aatde

An slikleri insn- kmildir vellerdir
aat bir riy- kiver-r-y velyetdir

Drat- gl-nihli aret-i Kerrr- aydardr
O bir b-y lem-grdir kim her nihlinde

Veller nbit olm her biri bir verd-i amerdir
O b b-bn Amed-i Mutrdr kim hep

Grh- enbiy vu evliyya t serverdir
O b hem gli hem blbli kim Bz- Ehebdir

Ser--ser evliy zr-i cennda ber--berdir
Cenb- ey-i Abdl-dir-i Cl ki tdr

aatde grh- evliyya av u reh-berdir
Veller kim sem-y vadete far olsa kerrbn

Cenb- Bz- Eheb anlara Cibrl-peykerdir
10
Redf-i r- rhullh r pertev-i Ramn

Vcd- k-dn ar- aamla ber--berdir
( )
OE1.
: Mediyye-i der-a- av- Aam ve Prl-Efam Seyyidin ve Kfile-slr- Evliy Dest-grlFuarul-uafu-din Bzl-Ehep Muammed Muyid-Dn Abdl-dirl-Geyln elasen el-seyn uddise srruhu ve raiyallhu anh.- KE1.
: ade-i av- Aam Pr-i Abdl-dirl-Cl addese srrahu- OE2, S1.
2
mlk-i vadetdir ki: vadet-i akdr ki OE2.
260
8
10
14
16
11
Ey suln- ilm-i be vey pr-i Cln

Vcd- aste-gn- aa ikri r-perverdir
12
Ann vaf ir itmek zre azm itdim

mdimdir ki luf u himmeti azmimde yverdir
13
Sen ol av- muaam mlik-i km-i Sleymnsn

apuda ub- lem mr-ve bir abd-i kemterdir
14
Sen ol hem-rz- srfl-i kerrb-demsin kim

Senin ins u cin erv ile eb kerdir516
15
Sen ol eh-bzsn kim pene-i ayd u ikrda

Srn- tecell ir-i ikeste-eh-perdir
16
Degil her ub-dem urd-i lem-tb olup li

An nryla k-i mademi pr-nr u pr-ferdir
17
Srp her ub ryn kie rb ider zlfin

Ki k-i pkie rb-ke urd-i enverdir
18
Mam Kabetl-udr her gn avf eyler

O bl cmii kim vi-i mirb u minberdir
19
Sleymnsn ki km irse ger hem-py olur ta

Kuh-istn- beybnda o kim r-i aanferdir
20
Nigh- efati itse tedf h- nrna

Fe-y nr olur ol h kim pr-nr u akerdir
21
Zebnler olur erv- heyyim nr- feyiden

Ferite retin balar o kim ifrt u ejderdir
22
Uta rava-i rvn olur her vdi-i veyli

O ler ki mrikdir yaud mrikden ekferdir
Abdl-dir-i Cl: Abdl-dir'l-Cl OE2.

r-: r OE2 // ber--berdir: ser--serdir S1, ALM.
erv ile: erv u KE1.
olup: olur KE1.
261
25
33
23
Egeri bir erre dse te-gh- ahrdan

Riy- cennete arn olur ol c ki keverdir
24
Yar eflki bir nesme irise bd- mdan

Der alas zemne fer olur gy ki pisterdir
25
Tezelzlden der abrya mil-i are-i brn

Felekde her ne varsa fitb u mh u aterdir
26
arb-bd olur umrn- lem urlur maer

Olur vi grilr her ne var ehvl-i maerdir
27
Civn-merd-i cihnsn cdua bir aredir dery

Kef-i isna s- felek bir nm-sardr
28
Derse ara bir are seb- cd- feyiden

Fyt fyt- feleklerden fzn-terdir
29
Ki zr are-i nsn olur fem-i mra

Seni are olur ll yaud yt- aferdir
30
Olur fa- zmrrd tem-i dest-i velyetde

O sengn-dil ki dmi pya bir seng-i mermerdir
31
Dim- lemi tar ider eb-by- gftr

err- te-i a in bir dil ki micmerdir
32
Ser--ser gl-en-i irfn glidir kim mrdn

Bezenmi hep gl-i irfn ile zerrn-efserdir
33
Olur bir bz- bee sye-i zr-i cenda517

Kimi kim mur- r nr- ala muammerdir
34
Sen ol seyf-i asn kim saa kim iltic itse

Olursa dmeni eyn eger elbet muafferdir
35
Grenler medfeni pde-i ar ile mestr

Bilrler kim mam b- cennet nr- aardr
mh u: mh ALM.
bz- bee: bze OE1.
262
41
45
36
Grenler nr- vechi ala-i zlf-i siyhda

Olurlar mahar- mn egeri al kfirdir
37
ridi a-i a-y arba nr- ird

Cemli bhesiz bir fitb- add-i verdir
38
mm- vat u muy-i snen olda b-ek

ehdet eyleyen B Medyen ile ey-i Ekberdir
39
Ricl-i meslegidendir bu iki pr-i l-n

Biri Kibrt-i Amerdir birisi mg-i ezferdir
40
ula rameten lillil-lemne

lemn vri oldu sen
Nam-i lufua cmle cihn al mahardr
41
Nigh- iltiftla naar l ems-i

ems bmra
apuda pr olm sl-rde pr-perverdir
42
Yeter ey dil duya bala kim sz irdi pyna

Bu arz zre san-perdzl arz- san-verdir
43
Egeri iriyyetle mbht eylemem dehre

San-perdzl indimde m ile yek-serdir
44
Kelmem me-i muciz-beyn amm ki destimde

A-y Msi-i mrn gibi bir ejder-i nerdir
45
Mbht eylerem andan ki memdum olan suln518

Cenb- pr-i Abdl-dirl-Cl gibi erdir
46
udvend-i cihn r- erfin eylesn tads

Bu dergh- fen t mihr mh ile mnevverdir
ALMde 46. be yit.

gibi erdir: gibi bir erdir OE2.
263
154519

1
r- ib-diln kim nr- ekberden olar

Kse-i meh eme-i urd-i enverden olar
amd lillah m-siv olmaz ser-i m r-nm

Kim gl ynemiz ol mh-peykerden olar
urre-i mgn-i yre degmesn bd- ab

Esdigi yerler ubr- mg anberden olar
Sen ne glsin ki tekellmle aarsn once-leb520

afa-i gl-en gibi meclis gl-i terden olar
aner-i amzele lda baa emi nigh

Cism-i zrm m yerine tr-i anerden olar
old ey gl-lalii rn szinden gzlerim

ki sardr ki ol ab-y keverden olar
l adar yer mi alur ende-i mjgnna

Dil ayl-i zlf ile bi bal ejderden olar
155521

1
Nr- vechi zr-i gs-y perndan ar

Mh- lemdir yz kebr-i eb-istndan ar
T-ve bir m grinmi ara beden bad-ezn

Kfrden kfir mr add-i mndan ar
M degil ol l-i rusrnda kolm am-be-am

Mr- efdir o kim bir genc-i pinhndan ar
(154) OE1: 49b, KE1: s.73.

( )
Bu gazelin makta beyti eksiktir.
4
once-leb: once-lebi KE1.
(155) OE1: 49b.
264
h- mlk-i cn olan almaz abatda esr

Ysuf- Mr- melat h- Kenndan ar
Sil-i imkna r it begim art- ek

Drretl-beydr kim bar-i ayndan ar
Cn cnna vir ey cn u cnn isteyen

Kim ki cn virmeye cnna cn andan ar
ande olsa hsn ande gerekdir elleri

T-i amze ekme dilden elleri andan ar
emsiy meh-ve olur lem bed-emn- urb

Neyyir-i aam aan evc-i girbndan ar
156522
a

Zr olur derd ile her dem andelb-i rzigr
Gl-en-r olsa da iler arb-i rzigr
tibs itdim bu srr em ile fnsdan
Olm erbb- dile te nab-i rzigr
157523

1
Vil-i urb- evc-i Kibriy silk-i fendandr

Ki mirc- Mes terk u tecrd-i sivdandr
Blend eyler tevu adrini ehl-i kemlt

Ki mihri irtif ke va- cebhe-sdandr
Naarda rzigr hdir mlk-i Sleymn

Kess- devlet-i evreng-i dhmi hevdandr
(156) OE1: 49b, KE2: s.36.

(157) OE1: 50a, KE1: s.73.
4
cemli: icb KE1.
265
ikest itdi cemli adrin ol - cef-yn

arb- kiver-i mamre n ulm u cefdandr
Revdr olsa ol once-dehen andn hmdan

af-y ande-i gl avt- mur- o-nevdandr
Ne mmkin ba urtarma nigh- amze-drndan

Helk-i r-perver t ki emr-i adandr
Aceb mi ne-ve k olsa diller kfr-i zlfinden524

Cihnda her bel kim ekdi dem indandr
Olur non tm ehl-i slk fey-i vadetden

Ki nr- bedr-i kmil pertev-i mihr-i semdandr
Cenb- Kmi-i muciz-beyna hem-inn oldum

San detinde kim ol eh-svrne eddandr
10
Beyn- me-i te-zebn- abma ey ems

Fuyt- man em-i mikt- uddandr
11
ki lemde dmez penesi k-i girbna

O kim dmn-gr-i amse-i l-i abdandr
158525

1
alat-i yri grenler ameri neylerler

Seyr idp yine-i pr-kederi neylerler
Srilr cevher-i tevd revc zre hemn

Yosa bzr- ymet hneri neylerler
Var iken ule-i h- dili eb-zindeleri

ub u m mh ile mihr-i seeri neylerler
7
k olsa: k k olsa KE1.
(158) OE1: 50a.
266
Yr mjgn o tr-i a-kr ise de

B-vcdn- maabbet siperi neylerler
Giremez aladm dr- name zhid

Rava-i b- cinn ire ar neylerler
Mevt peykn felek avs nin insn

Eyleyp dest-i adan aeri neylerler
Var iken mide ey ems Mes-revin

Keff-i keklde zd- seferi neylerler
159526

1
Ehl-i tavdr olan rh- udda ayr

Ki olur rtbe-i isnda nm ebrr
Abd-i li olamaz zhd ile ehl-i tav

avf u ayetle ider nki ibdet ihr
A u tavy iden bir yere cem u tevd

Old merdn- ud merd-i muarreb ur
avf u ayetle ibdet idemezler bu grh

A u sevd-y maabbetle olurlar gir-dr
Ehl-i a old aatde bu merdn- kirm

Ki olup abd-i mai h olamazlar arr
tdi Mabb- Ezel bunlar Mecnn- vil

Oldlar bde-i tevd ile mest bmr
(159)
(159) OE1: 50b, KE1: s.13, S1: 29b, ALM: 55b.
6
bde-i tevd ile mest u bmr: cinnet-i a ehline pev-rev u serdr KE1.
7
-KE1.
pr u: pey-rev u OE1, KE1.
8
marf: melf KE1 // ayr u yr: yr u ayr KE1; ayr ile yr ALM.
11
cn u: cme vu ALM // a-bnde: a-bne S1, ALM.
267
13
20
21
22
Gediler km- d-gt ile nm u cndan

Oldlar cinnet-i a ehline pr u ser-dr
Cinnet-i a ile marf olana l bu kim

Badlar em-i aret ile ayr u yr
yle bir fara irir ki bu cinnet ehli

Ne alur dn u ne tav vu ne nms u ne r
10
Mav olup mevt-i a ile her li olup

Nefret-i al ile mabl- Cenb- Cebbr
11
Perdedir ayd- tezehhd ile cn u nms

irkdir dde-i a-bnde uhd- ayr
12
deme nefs hev m-ada- yet-i a

tti eylemedir an lh- Settr
13
Her ne mabb olur nefse udn ayr527

Aa apma o maabbetdir aa ir kr
14
Eyleme kendie mabb udn ayrn

Ki olur ol saa anm cihnda ne ki var
15
O maabbet aa apma u ibdet dimedir

O dai irk-i afdir didi Amed Mutr
16
Vadet-i a gzet baa eri tc it

Al aya altna nefsi aa uyma zinhr
17
tdirir sende emnet olan hep yi

Ki saa le idp vdi-i hicrna atar
18
Sendeki srr- emnet nedir an fehm it

Cehl ile aa ynet idiyorsn her-br
S1 nshasnda 13. beytin 1. msra ile 14. beytin 2. msra metinde tek beyit olarak yazlmken, derkenarda bu hata tashih edilmitir.
al: a KE1, S1, ALM.
ol: o S1, ALM / ulm ile: ulme OE1, KE1.
KE1de bu beyit sonradan der-kenara eklenmi.
bil ki: byle KE1.
268
23
24
25
26
19
ayret ile bilesin sende emnet olan

desin ibine anlar tevd u nir
20
T ki tevd idesin a ile al ada

irkden urtlasn yamaya ir seni nr
21
Chil u lim olup an abl itmi idi

Olup ol cehl ile ol ulm ile el-n gir-dr
22
Eyledi ayli ynet an f eylemedi

Bil ki dvn- udya acasn bed-kr
23
Thmet-i crm-i ynet ile bed-nm iderek528

Seni macb idecek hem arat ehline r
24
Saa a or yol gsteriyor her yzden

Seni adan evirp ald resl-err
25
ara itdi yzi dd- aab gice gibi

an urb eyledi ems ile gidp nr- nehr
26
Ricat it tbt recat diye bbullha

A ola yine yz nr mili tekrr
27
Srr- tevdi bil al- Muammed kesb it

O olur dr- selma saa minhc- arr
28
Girdigi bb unutma didiler ehlullh

Ki odur bb- selam dr- srr u ddr
29
Bir mamdr ki aa mlik olan brhm

Hem aa dil olan old emn-i affr
30
Yeter ey ems bu vdde san m ol

Eyledi ehl-i icba yine kef-i esrr
crm-i ynet: crm cinyet KE1; crm ynet ALM.

or yol gsteriyor: gsteriyor or yol S1, ALM.
eyledi ems: itdi emis OE1.
yine: belki S1, ALM.
269
160529

1
Yad cnm te-i fet-resn- intir

ald sevdya beni dd- nihn- intir
dhd-i val Sleymnm uur mur- dile

r- ten-dz- beldr iyn- intir
Vulat berd selm ola meger kim ey all

te-i Nemrddandr gl-sitn- intir
A ile em-i eb-istn- diyr- fratam

Sziimden rendr nmn- intir
ume-i tr-i ciger-sz u kemn- sat olur

Kim olursa bir naar r-nin- intir
rz-y alat- vechile ey ems-i

ems cihn
uba dek bdr- em-i n-fen- intir
161530

1
anma mihr-i lemi tame isti var

erreni de mihr-mnend enfs u f var
Mest ile hyr kim far eylesn bu drda

Her glde bezm-i a bde-i rar var
Bir degildir ny-i yem-i ummn- a

av var seyrn var mav var istir var
Nsa-i urya ba kim anda srr- l-tenh

Nsa-i kbr-y dehri mnteh nh- var
(160) OE1: 51a, KE2: s.29.

(161) OE1: 51b, KE1: s.54, OE2: 30b, S1: 25a, KE2: 134, ALM: 66a.
2
drda: deyrde KE1, KE2 // rar: fir KE2.
5
taydi: tabri KE1.
270
irkden urtulmadr irfn- tevd-i vcd

Yosa t- mula taydi var l var
anma anca vadeti bilmek tahret irkden

bret al gr kim vu- eri istin var
Yansa aym- cinn efl-i adan bir ol

a bil adan gep eri dime i var
B-ser p ada fn olmadr tevd-i a

Sz degil ehl-i ar li var al var
bhesiz tc- velyetdir erat bana

Her kimi kim evliy postnda isti var
10
ems davsn ider her em-i bezm-i marifet

Lk ems-i
ems lemi fda ir var
162531

1
Yrimi kim a- eb-reng leb-i gys var

Ayrlup bir mh-rdan ara giymi yas var
Eylemez bu arada avs- adan itirz

Her kimi bir amzesi tr ebruvn ys var
rmen-i ufrn- adan l-bd olmaz dne-n

ol kii kim aba-i mmdde ys var
ara-i emvc- nr eyler ciht- sitteyi

Glm kim bir grinmez kede derys var
Giremez meydn- aa gremez cnn yzin

Her kimi ey ems ayd- dni var dnys var
(162) OE1: 51b, KE2: s.42.

1
eb-reng u: eb-reng-i KE2.
3
l-bd: lne KE2.
271
163532

1
Girmemi kkl bendine dvne mi var

Olmam zlf in k dil-i ne mi var
Nice mescd- d-gt dimem ey bt ki saa

Saa dil-beste degil mescid u mey-ne mi var
ad itmek ise fey-i naarla mamr

Kiver-i ada bu glm gibi dvne mi var
Mur- diller leb-i gl-fma eydlar ise

Olmad ema-i rusra pervne mi var
Dehrde amr- ezelden olu ey ems baa

Yrimi once dehn gibi peymne mi var
164533

1
fitb- alatdan mh- eb bir pre-vr

Kim siyeh zlf amnda nice bi meh-pre var
Sen o dil-bersin ki cennet dehre olmaz r-nm

Gl-en-i snden ey gl oldn erm-sr
D- hecriden lrsem yr lim leme

k-i ladimde biten gllerden olsun ikr
Cst cy- sne bdr olur her nede

Ber-i hmdan giceler nice em-i ule-br
ems hecr-i yr ile h itmeyp abr itmege

tiyr oldum elimde yine yodur itiyr
(163) OE1: 52a, 73b, KE2: s.161.

3
dvne: vrne KE2.
(164) OE1: 52a.
272
165534

1
Mur- diller aydna em-i siyh a var

sne dvneler bendine zlfi ba var
Dimesn mi sn dem cennet ey r- revn

Blbli bs verdi keveri rma var
an kfirdir aceb nrn inkr eyleyen

Kim yanar grmez mi hicrn tei oca var
Derd-i aa val ile dermn bulan degil

oldur kanda vulat an bi d var
am yiyen dnyda rz-n am- ur ier

n mbeerdir cinn ire an otla var
rre olma cennet-i ferdya umakn bugn

Dil ol albide tevd-i ud uma var
Bel-i nad-i udret it dim ul- malaba

Fehm l her malab her a iinde a var
A ile ya erit mav eyle andl-i teni535

Ol yanar tede kim andl-i tende ya var
a u ol yodur dimiler geri kim vadetde lk

Sen ii a eyle kim a ol var a var
10
Sen gl mlkin dedem zviye mi and an

ems
emsi var eflki var derylar var da var
1
snie: snini OE2, S1, KE2, ALM.
4
bulan: olan OE2, S1, ALM.
5
ur: ir ALM / ier: yemez OE2, S1, KE2, ALM.
8
andl-i teni: andl it teni OE2, S1, ALM.
273
166536

1
Yay ebrlar ile amze-i yr ikisi bir

ekdi peykn- cef tr-i demr ikisi bir
Ddi a- laline rusrna ol zlf-i siyh

di r u ekere mr ile mr ikisi bir
Birisi ar- ceml itdi biri falfal- ib

Msi-i r- dile nr ile nr ikisi bir
Gli brn muarr ider ekim run

em-i girynm ile ebr-i bahr ikisi bir
demez chil olan bl u a temyz

Krlere ulmet-i eb nr- nehr ikisi bir
Nr derysna msara olan kte-i a

Aa bezer kim ola mevc u bir ikisi bir
Ara-i dehri ymet gren rifler in

Grinr dr- fen dr- arr ikisi bir
ecer-i vide ezhrdr ayr u rr

Bir nihl zre nal kim gl r ikisi bir
t- eyi idemez keret-i esm tebdl

Deyr-i te-kedede nr u err ikisi bir
10
Reng alur cevher-i fden olan sifle-nihd537

Ki olur nure-i zer seng-i yr ikisi bir
11
Birisi secde biri itdi ym- ayym

ikr u tesbde mecscidle menr ikisi bir
(166) OE1: 52b, KE1: s.107, OE2: 20a, S1: 15b, ALM: 41b.
1
tr-i demr: tr ile mr KE1.
4
gli brn muarr ider: gl-i brn maar ider KE1; gli brn- maar ider S1.
7
dehri: dehr ALM.
10
fden: fndan ALM.
274
12
Vechine ld cihn drn n perde-i ayb

Grinr vech-i cihn-dr ile dr ikisi bir
13
Eyledi tna yne Muammed yzini

Old ems yine v yine-dr ikisi bir
167538
mefl mefl mefl feln

1
Bir dilde ki envr- mahabbet eeri var

dr o kim ar- ud zre yeri var
Mihr olsa siper sneme ey a kemnm

Peykna aru uraca a cigeri var
Sevdya dp snbl-i zlf asedinden

tede yanar mg-i an kederi var
Cd nigehi eyledi nergisleri bdr

T ub uyumaz bda derd-i seheri var
Olmaz m cinn b per-ne-i glm

Kim sen gibi bir r- revn cilve-geri var
Grdm girp te-kede-i a glde

Her kede urd gibi bi ereri var
Ey ar an olma meh mihrie marr

Gerdn- dili ule-i h- seeri var
te dkilrse alemiden nola ey ems

eh-ny- dili szi-i cndan aberi var
(167) OE1: 52b, KE2: s.2.

2
a: a KE2 // cigeri: cigerim KE2.
4
bdr: bmr KE2.
275
168539

1
Nisbet-i t ile ba nr ile nr ikisi bir

Vdi-i dza ile cennet-i r ikisi bir
kilikde grinen ret-i aiyyesidir

Ayn- vadetde Sleymn ile mr ikisi bir
ne-i dilden essiyle mberhen grinr

Beyt-i azn ile eyvn- srr ikisi bir
em-i a-bnde hir cesed u r gibi

Dr- ur ile bu dr- urr ikisi bir
Birisi dekk-i vcd itdi biri mav- vcd

Bir tecellde ki Ms ile r ikisi bir
Filinden iderem birligine istidll

Bama d ise de ayrt u rr ikisi bir
ret-i deme mirt- mcell gibidir

Vech-i Mevlya bun ile uhr ikisi bir
Birdir Allh d-chn im anla nitekim

Lev-i muafda urf ile sur ikisi bir
rdi bir menzile kim rh- urnda an

Terk-i teklf-i ur ile ur ikisi bir
10
ems ser-meclis-i mestn- mey-i vadetde

b- engr ile ahb-y ahr ikisi bir
(168) OE1: 52b, KE1: s.108, OE2: 20b, S1: 16a.

1
cennet-i: cennet u OE2.
7
-KE1.
8
-KE1.
276
169540

1
aan eh-bz- emi bl-i mjgnn alar arpar

Dile ser-pene-i n-rz-i brrnn alar arpar
Egeri dzd-i al u dildir ol zlf-i pern

Velkn zhid-i b-al mnn alar arpar
uam anma ol rtbe kim ayr grdke

Biri birine mil-i kelb dendnn alar arpar
Nice feryd olmaz bir sitem-kr elinden kim

Hep u elinden abr u smnn alar arpar
Cigerler ol ln-bz elinde bir siper gy

Ki meydn- hnerde t-i tbnn alar arpar
Emn ey ems zinhr ol perni stine varma

Ki insn siir tgiyle birynn alar arpar
170541

1
Mg-i nb- n iinde mg-i ezfer muteber

aa nisbet zlf-i pr-n-i muanber muteber
Onur her my bir sar- Kitbullhdr

AsenAsen-i tavm-i
tavm dil-dr- a-ver muteber
te-i szna yanmaz rif-i kmil gibi

Kmydan cz olan kibrit-i amer muteber
1
bl- mjgnn: bl KE1.
3
anma: anna OE2, S1, ALM // biri birine: birbirine KE1 / mil-i kelb: kelb-mnend OE1, KE1, KE2.
4
-KE1
olmaz: olunmaz KE2.
5
ol l-bz: ol am ebrnu OE1(der-kenar: ol kln-bz).
6
ki insn: ki insn KE1.
(170) OE1: 53a.
277
Anbern lile bulm gl-ir itibr

nki olm rmza girmekle anber muteber
Cebhesi ur-y hen-h ile revna-trz

rz- cn- lem olmaz olmasa zer muteber
add-i ebrs d-bldr o h- naveti

Kim olur emr-i cevher-dr- srr muteber
ev alur dilde ayl-i m-sivdan filn

Bt-perestn olur deyrinde peyker muteber
ems bl her biri amm rmn olmada

Servden add-i dil-vz-i anev-ber muteber
171542

1
Yr arf- ruua snbl-i zlf ndir

Gyiy mg-i a ile nigr- ndir
tdi na- ezel l alem ile timl

emen-istn- ruu ayn- riy- ndir
T af lemini yalaamam ki greyim

V cm- muaff aradr-bndir
ande zlf-i am u gs-y semen-s ande

Ysemne naaran snbl-i am miskndir
Seyr ider sne-i ynede her gn kendin

Pek gzeldir o per geri vel od-bndir
Meba-i a-i sninde o r ebrnu

l l olsa dai maa pek rengndir
(171) OE1: 53b, KE2: s.45.
278
T-i ebrsn snemde o u grdm

ems an dkmek ile rengleri -gndir
172543

1
Ey ab bir emme var m zlf-i cnndan aber

Almad gitdi dir h- cn andan aber
Eylese tark-i mjgnn hirs- cndan

rir sem-i aya tr peykndan aber
asret-i b- addrla sirikim mevc urub

rdi dery-y mue em-i giryndan aber
Grsn envr- run eb-tr- zlfin ol mehi

steyen devr-i amerde kfr mndan aber
Devr-i insn baa bir lemde old lib

uymazam dem gibi lemde insndan aber
Ben o dem koldum cihnda manu-ayr-in

Yr virmidi baa mlk-i Sleymndan aber
Lal-i cn-ba- drer-br tekellm itse ger

Sylenr mlk-i ademde kiver-i cndan aber
ems itsn me-i muciz-beynmdan sul

Kim dilerse eme-sr- b- ayvndan aber
173544
mefl mefl mefl feln

1
B- ezeliz vech-i tecell glmzdr

vze-i nms- felek blblmzdr
(172) OE1: 53b.

(173) OE1: 53b.
279
Biz aydar- bl-rev-i meydn- sipihriz

Amr eer-i nalie-i dldlmzdr
Biz ar- admiz ki buna rem-i eflk

Nh- piyz- emen-i snblmzdr
Bir bezmde ki yr ile peymne-be-destiz

Hmn- ud tene-i ev-i mlmzdr
Biz ule gibi lem-i envra muiz

te-geh-i a ire grinen klmzdr
Dvne-i zencr-i melmet ise ey ems

Ser-rite-i ser silsile-i kklmzdr
174545

1
ad ey amze dil-i gh syletmek midir

Y ki rz- yara-i cn-gh syletmek midir
ald vechi yeti icz- dehre zemzeme

Kendie ad Kelmullh syletmek midir
Gn yz vafnda mad- beyn- mucizi

a idp adrn dern- mh syletmek midir
Snem te-gh- hicrn eyledi bu leme

Dilde pinhn eyledigim h syletmek midir
ldirir mi em-i celld bu ems-i

ems leb-be-mhr
Yosa kim dil-hn dil-h syletmek midir
(174) OE1: 54a, KE2: s.22.

1
y ki: baa KE2.
4
snem te-gh- hicrn eyledi bu leme: snemi te-geh-i hicrn ld leme KE2.
280
175546
mefl mefl mefl feln

1
Ol noa-i mevhm ki dirler tenimizdir

Ser-menzil-i ilm-i adem meskenimizdir
Biz Ysuf- ftde-dil-i h- belyz

nn cesed kle-i prhenimizdir
Teber gibi tenh-rev-i tecrd-nihdz

Bsi-geh-i errt- siv dmenimizdir
lat dikeriz met-i hicrna Mes

Zer-beft ebi urre-i meh szenimizdir
Biz gl-bn-i gl-be-i vadetiz ey ems

Bir - dil-n gl-i gl-enimizdir
176547

1
Gl beyt-i lhdir zebn mzb- ikmetdir

Man-i san fey-i seb- b- ikmetdir
Aarsa r- am engte zam- bel d ol

Ki destide alm bir gl-i d-b- ikmetdir
o ol dery-y emiden aan ek-i beldan kim

Revc-istn- a ire dr-i d-b- ikmetdir
Blend-erkn- irfna a atma ey arl-fehm

Ki her ev- n-yestesi cb- ikmetdir
Sipihr-i nh-rev yt- vadetdir aatde

Naar erbbna mr- usurlb- ikmetdir
(175) OE1: 54a.

(176) OE1: 54a, KE1: s.53, OE2: 19a, S1: 15b, KE2: s.104, ALM: 40b.
3
aan: gelen KE1.
5
nh-rev: nh-revn OE1, KE1.
281
UlilUlil-ebr ise ba erreden al vadet esrrn

Ki mirt- ceml-i mihr-i lem-tb- ikmetdir
Yz sr sitn- Murtaya rz u eb ey ems

Ki bb- ilm-i adr melce-i erbb- ikmetdir
177548

1
Benim u derdli glm ok beldan arta almdr

Ki gy vt- Kerbeldan arta kalmdr
Aceb bir stndr st- cism-i bmrm

Ki o An-y f- ibtildan arta almdr
itm- leet-i kekl-i dnyya ama lma

Nice deryze-ger by u geddan arta almdr
Muraa tc- h olsa da ger ser-fr itme

Meellet ki ire bir afdan arta almdr
a p-ml-i adm- meellet eyleme ki549

Vcd- enbiy vu evliydan arta almdr
Degil fey-i cedd ol mey ki idik a deyrinde

Bize ol cra mestn- uddan arta almdr
alan b be-y a ile vehb vcdumdur

An ann itme envr- fendan arta almdr
Tkenmez nevalarla ek-i emim c ider gy

Ki yal bir u fn- beldan arta almdr
(177) OE1: 54a, KE1: s.89, OE2: 22a, S1: 19a, KE2: s.70, ALM: 44b.
3
itm-: utm- OE2, S1, ALM // by u: py- S1 / deryze-ger by u: deryzedr py- KE2.
5
-KE1.
8
-KE1.
fn- beldan: fnndan KE2.
9
krbn-serdr: giryn- ser-gerdn KE1.
282
Aceb krbn-serdr klbe-i azn- dehr ey ems

Nice bi dem-i ikmet-nmdan arta almdr
178550

1

Cigerim cevr olarndan oludur ey n-r

Var ise gelsn ber meydna ben tek bir ciger
olanur dilde ayl-i urre ey ser- dehr

r iinde gyiy bi bal ejderh gezer
Yr glm eyleme sr-b- cy- tfet

Cevr ile snemde d itdigi te sner
Bu ne ara gn ki yzden utuld ayla gn

Lk a d itdi r mtem utar
erre tek ey a olsa mahar- esrr- ems

sumn olsa da ba egdirir addi bker
179551
mefl mefl mefl feln

1
Tennr- dil-efrz- cihn b u gilimdir

Kim te-i a- ezel dd- dilimdir
Bir heykel-i nrni-i fam ki dilimde

Eflk ayl-i dil-i pr- u ilimdir552
(178) OE1: 54b.

(179) OE1: 54b, KE1: s.75, AK: 109a.
2
fam: f KE1.
6
AKde 8. beyit.
8
ktelimdir: temelimdir AK.
283
Bir t- admem ki zamn old baa n

Bir nda iki n ebedle ezelimdir
Bir bar-i amam ki al arma irmez

Bir ar- vasam ki vetedler cebelimdir
Ol dem-i udsam ki heb eyledim ara

ol ara ki t ar rum- temelimdir
Eflk- mu-i ezelem eb-i ame

Add- felek idde-i my- amelimdir
Ny- nefetam ki sema naamtm

Terli terelelli terelella terelimdir
An-y aat benem ey ems-i

ems zamne
f- tenime seng-i melmet ktelimdir
180553
mefl mefl mefl feln

1
eb kim siyeh-i dd- kebb- cigerimdir

Gn pertev-i tbi-ger-i h- seerimdir
n ile ikest olmad ey tr-i a kim

Zama abb- nem-i ddem siperimdir554
Olsa ne aceb iki gzm na- nili

Kim rha fer eyledigim seng serimdir
Bu bezmde peymne gibi n- cigerle

Ser-geteligim nene-i cm- aderimdir
y-kerde olur germ-i nighmla izr

Gl-pister iden ebnemi fey-i naarmdr
(180) OE1: 55a, KE2: s.20.

2
zama: zam ile KE2.
284
Ol bar-i kemlem ki adef genc-i dernum

avv- snt- kelmm gherimdir
Ey ems Mes-i aleme zin-i ilhm

Lems-i d-cen- per-i Cibrl eerimdir
181555
mefl mefl mefl feln

1
Bir ir-i udsam ki felekler afesimdir

Bu ten afesi lne-i b-r u asmdr
Vaf- leb-i yr ile o skker-dehenem ki

-i seryende-zebn bir megesimdir
Bir demde idersem nola bi mrdeyi iy

Kim r- revn-ba- Mes-nefesimdir
Pr-zemzeme eylerse rev ar- udy

Gl-bang-i ehdet ki nev-y ceresimdir
Ey ems muaa benem std- san kim

Her nuuma ilhm- a imdd-resimdir
182556

1
Ne gl-zr iresin ey once-fem germ-lfeti kimdir

Aceb ey nal-i nzm mil-i nsiyyeti kimdir
Olaldan perde-perdz- nihn em-i ua

Nig-endz- ub- fitb- alat kimdir
Mil-i em ben her gice n-m- hicrnam

Seni hem-kse-i ahb-y bezm-i ireti kimdir
(181) OE1: 55a, OE2:21b, S1: 16b, 18b, ALM: 44b.

4
ceresimdir: eresimdir S1.
(182) OE1: 55a.
285
Ciger pr-sz dil nln old em n-efn

Aceb ayretdeyim ki am-gsr- asreti kimdir
Peym gelmez old ems

emse gl-by- nesmile
Bilinmez marem-i gl-en-sery- vulat kimdir
183557
mefl filt mefl filn

1
Ten mil-i ny- k-i dil dem-kendr

Dem tercemn- mani-i rz- nihndr
Gr hirini isteme eyi bunn

Man gibi sanda d-lem yndr
Gr gl-sitnda b-dil pr-dil ninesin

Kim lle b-cinn degil pr-cinndr
Bala ar-i ravaya ybna gitmesn

Cismi zemn-i rda b- revndr
ur yre aru ems gibi varsa yregi

Mjgn ona a urulm kemndr
184558

1
Nam-i vaf efend btn adb iledir

Bu inl alnca varsa b iledir559
Ceml-i yri tem in scd idelim

Vil-i rava-i drn-nam evb iledir
(183) OE1: 55b.

(184) OE1: 55b, KE2: s.10.
1
nam-i vaf: nami val KE2 / adb iledir: ab iledir KE2.
3
nigr-: nigh- KE2.
5
udya: ud ki KE2.
286
Nigr- vechden eyler mkeft uhr

Slk-i meheb-i a- ud kitb iledir
Glde a ile gzde sirik-i n gerek

u- ev-i kebb- ciger erb iledir
Fed-y a- uddr kim olsa n-be-dest

emis namz- udya vu b iledir
185560
mefl filt mefl filn

1
ikrile gzyam ki der dne dnedir

Dest-i mjemde sba-i drr-i yegnedir
Bir nm-nigh olm iken an behsna

Ol t-i amze valna bilmem bahnedir
an yutdurur nigh o cna an ier

nn- lem yle olur an anadr
Gemez gl hev-y am- zlf-i yrdan

Mur- arbe ayn- vaan nki lnedir
Szn- a olmasa itmez arr dil

Pervneler ne oda yana yanadr
Cm- abh- a ip rind-i m-seba

Rindn- vate und ly- ebnedir
Mihmnm old a u am u val u hecr-i dost

Gy sery- cn u dilim ne nedir
Ba u cihna ara-i maer degil mi kim

Cmle nfs ba baadr cn cnadr
(185) OE1: 55b, S1: 14a, ALM: 41a.

7
am u: am- S1, ALM.
8
nfs: nfs S1.
287
l- emel veblini av itme boynua

Zencr ayd gerden-i dvne-gnadr561
10
yt olur mekkeli efsne szleri

Erbb- far yet-i nu fesnedir
11
te-zebn- mede cn-sz sz degil

Ejderdir ol ki sd u ziyn zebnedir
12
Bu ems-i
ems n-tvn- tebeh-kra l nigh
Bir - ikeste-dil-i b-bahnedir
186562
mefl filt mefl filn

1
Ten gl-eninde cn u mihmn olup gider

Blbl gibi ki bda nln olup gider
Mahrem-sery- aa gelen yr elinden h

Sar mili anlar ier an olup gider
Cn revzeninde pya ytlar aar

Ey nr- dde anma bam an olup gider
Bu b- amda snesine kim ki ard d

mri bahr bir gl-i andn olup gider
Beyt-i cemli itmege her gn avf ems

anlar dker gelr erer-efn olup gider
187563

1
te-i fratle kim dmn- yr elden gider

Yanmama mmkin midir abr u arr elden gider
9
ayd: ayd- S1.
(186) OE1:56a, KE2: s.30.
(187) OE1:56a.
288
Ser-ke olma berg u br- fal ile mnend-i nal

n drat- py-dr olsa da br elden gider
Ehl-i devletde eger olmazsa dim itiyt

Bateten dmen hcmyla diyr elden gider
Py- himmetle ararsa bulnur amm ki a

Cism u cn u dn u dny her ne var elden gider
Eyledir takdr-i a hne hni ikr

Vat olur ghce hn ikr elden gider
demi tecrd h eyler melmet mlkine

Neyleyim ki cme-i zer-beft-i r elden gider
Mest-i amr- deyr-i a ol ki bu fn deyrde

Cm u ev-i bde-i te-nir elden gider
tiyr- at ile ems oldu itiyr

Vat olur kim itiyr u itiyr elden gider
188564

1
Cihn ire cihn oldum cihn-r benimlendir

abb-s taayyn buldm dery benimlendir
Ben ol mest-i mey-i s-i bezm-i b-zevlem ki

O s v o bezm u ol amir l benimlendir
Vcdum zbde-i k-i am u nr- maabbetdir

Bn-i bnyd- va- knbed-i mn benimlendir
ayl-i yr ile cn u tenim ser-tbe-p prdr

D-lem ravasnda ol ad-i b benimlendir
(188) OE1:56a, KE2: s.29.

3
bn-i: bn KE2.
289
Vcd ile ademdir mala u seyrn-gehim ey ems

Ezelden t ebed peyd vu n-peyd benimlendir
189565

1
Vulatla d olan glm bugn mazndur

D- derd-i itiyla bel-mendur
Ba balanm iki deryya yan dkmede

ki emim anki iki kse-i vrndur
yle bir bezmi ki oldum bde-r- neesi

Lomas lat-i ciger n mey-i gl-gndur
yle bir ilmi ki oldum ce-i dni-veri

rif-i Bism u Ker Mri-i n-nndur
Gel ber meydn- aa ey olan urbn- a

A meydnnda urbn olma n nndur
l-i esrr szin fehm it fem-i musinden al

nki slsu zebn szleri efsndur
Giceler eyler mchidler nefisden itinm

ziyn- det-i irfn ii eb-ndur
Vulat- cnna irmez itmeyen cnn fed

Vulat- cnn kim cn nadine merhndur
Reh-revn- reh-ber-i necm-i hdn b-gmn

ems kl-y bis alas- gerdndur
(189) OE1: 56b.
290
190566

1
Mg-i ni adri zlf-i pr-amdan dndur

Snble nisbetle by- nfe by- ndur
asret-i lalile emim dndi an derysna

Drr-i ekim dne-i rmmn gibi mey-gndur
Pek aladr lne-i mur olma Mecnnu seri

Zlf-i Leyl lne-i mur- dil-i Mecnndur
Var yeri ba zre amze tene ise anma

Servern- sne kim an eylemek nndur
Sne ummn- Aden inc ar ek-i em

ki mecr kim biri Ceyn biri Seyndur
Ney gibi glm delp zr itdi krm dil-berim567

Neylesn ad-pre glm kim aa meftndur
Bar-i km olsa felek dmez baa bir are ems

s- iblim abb- c gibi vrndur
191568

1
ikeste-l-i dil lde-dmn oldmdandr

ikeste-rm k-i girbn oldmdandr
md-i val- ub- nr- ddr itdigim her eb

er- em-i bezm-i knc-i hicrn oldmdandr
(190) OE1: 56b, KE2: s.43.

1
adri: nr KE2 / pr-amdan: peremiden KE2.
6
dil-berim: dem-be-dem KE2.
(191) OE1: 56b, KE1: s.60, OE2: 18b, S1: 15a, ALM: 39b.
1
dil: dilim KE1.
4
dn: d-b ALM.
5
ad-berg gibi: ad-berg kim S1, ALM.
291
Bel-y aa dr oldm minhc- tavda

Bel-y adan her dem grzn oldmdandr
Eger d- dernum f iderse ek-i n-ld

Gl-i d-b-ve dn u andn oldmdandr
Gl-i ad-berg gibi yer yer alm d- snemde

Tecell-gh- a ire gl-istn oldmdandr
Grp mirt- devrn retim ayretde almsa

Benim bir vech ile ser-mest ayrn oldmdandr
Dern- mgi n eylerse zlf-i anber-efn

Nev-sz- nesm-i h u efn oldmdandr
Blend-i adr ile a ire dim ser-blend olma

Taallu-pe-kr- zlf-i cnn oldmdandr569
Szm ef-nihda zehr u dery-dilde drr olma

Sem-y vadet zre ebr-i nsn oldmdandr
10
Bilinmezse ne am mhiyyetim erbb- irfna

bb- aret-i zzetde pinhn oldmdandr
11
Hcm- leker-i minetde b-bk oldm ey ems

ulm- sitn- h- Merdn oldmdandr
192570

1
Cihnda ekdigim bu a u sevd hep senindr

Heva ddm oldum b-ser p hep senindr
8
pe-kr-: pe-gh- OE1, KE1.
(192) OE1: 57a, KE1: s.88, OE2: 31b, S1: 25b, KE2: s.71, ALM: 67b.
2
pk-dmen: pk-sret KE2.
4
cihnda: yolnda OE2, S1; btn bu KE2; bu yolda ALM.
5
sen itdi: sen oldu OE2, S1, ALM // yoludan: yoluda OE2, S1.
6
ki oldum ul lemlerle av hep senindr KE2.
7
y: ki KE1 / olup valla y dil-d: ey Ramn olan Allh KE2 // Eger isterse ol derde mdv hep
senindr KE1, KE2.
292
Ger oldum pk-dmen mescid-i minhc- tavda

Melmetle ger oldum dehre rsv hep senindr
Nigh- dde-i vadetde beyte secde-i sccd

Temenn-y perestr- elp hep senindr
Bu yandan dost hicrn o yandan ane-i dmen

Cihnda ekdigim derd bely hep senindr
Sen itdi sne mil ben oldum cevrie kil

Yoludan dnmezem l ki dav hep senindr
Benim ol ker-i rz-in-y aydar- Kerrr

Ki fir- dost u dmen ul u av hep senindr
Meded l ems-i
ems pr-derde olup valla y dil-d
Olursa y am- ala eyd hep senindr
193571

1
Cihnda sz- ala ferm varsa sendendir

Semender gibi tede yatam varsa sendendir
Hm-y mur- cnm zlf-i rusrla bend itdi

emen annda b ire uram varsa sendendir
Yzm aras varsa kfr-i zlfdr dnim a

Ser-i m ger ara yzmde am varsa sendendir
Uyandrd tecell-y um- val u hicrn

eb-istn- dilimde a erm varsa sendendir
Yrtd baa meyler stn- kelle cmndan

Elimde derd-i ser olm ayam varsa sendendir
(193) OE1: 57b.
293
Dernum tr-i cevri dalaryla n gl-istndr

Bu snemde dai glden dudam varsa sendendir
Benim pya r itmege nem var gzm nr

Gzm anyla pr iki anm varsa sendendir
Nikt- m-ikfne ile cn-sz olur ey ems

Zebn- rim-i kilkimde zm varsa sendendir
194572

1
Bu gl-zr- fenn kim bedan far var yodur

Fe-y maer-i dehet-nmdan far var yodur
Grindi nr- vech-i Kibriy mirt- vechinden

abb-i Kibriyn Kibriydan far var yodur
evt- ams olup zr-i abda birleenlerden

Resl' r ab- abdan far var yodur
Nbvvetle velyet birbirinde bn olmdr

Ann evliyn enbiydan far var yodur
Msvdir el v esfil a u ada573

Gedn hdan ar semdan far var yodur
Btn Behll-mereb cibe-drn- tevdi

Nighnda am ev u afdan far var yodur
Temeyyz kesb ider her ey hem itmez vidiyyetde

Ki isrf sefhetle sedan far var yodur
Grinmezlikde dil-k eylemekde ol kemn a

Nigh trini tr-i adan far var yodur
(194) OE1: 57b, KE1: s.150, S1: 14b, ALM: 53a.

5
-KE1.
7
-KE1 / her ey: bir ey S1, ALM.
294
Benimn Msi-i muciz-beyn dinse mnsibdir

A-y memi n ejdehdan far var yodur
10
Dimezler vln ey ems olup m- ayretde

ft- pkini t- uddan far var yodur
195574
TerkbTerkb-i Bend

I
Saa ben am ey dost zrm varsa sendendir
Glde szi-i ala nrm varsa sendendir
Alm dlardan lle-zrm varsa sendendir
Gl-istnm glmsin glde rm varsa sendendir
Hezr- nli-i b- bahrm varsa sendendir
Cihnda cism u cnm her ne varm varsa sendendir
II
Dilim ol sumndr kanda mihr sumn sensin
Fe-y snem ol gl-en ki verd eruvn sensin
emen-zrmdaki mur- seryende-zebn sensin
O cism-i k-dnam ben kaa r- revn sensin
Cihn-bnsn cihn cnsn cn u cihn sensin
Benim nem var elimde kr u brm varsa sendendir
III
Gzelsin hep gzeller mahar- nr- cemlidir575
Ne kim bgne-i sn cemli var cellidir
Cesed desti as cn r- kemlidir
Btn lem seni ermende-i luf u nevlidir
OE1.
()
I
b-: b u ALM.
II
mihr u: mihr-i ALM // ki verd u: ki anda verd-i OE1; ki verd-i KE2 // ben kaa: ki ben aa OE1.
III
nr-: sn OE1 // bgne-i: bgne ki S1/ sn : sn-i OE2 // sye-vram: sye-dram KE2.
V
am u: am- OE1.
VI
baur: yaur OE2, S1 // ev u: ev-i S1, ALM.
VII
pyn-: py-y OE2, ALM.
295
Sen ol nr- muallsn cihn ren-allidir

Ki ll-i n-tvnam sye-vrm varsa sendendir
IV
Ezelden t ebed ayndan ol kim olur mefhm
udm eyler vcd ilmine mechl eger malm
Gerek ulv gerek sfl eger memd eger memm
Cihn u cism u cn old fn olup meczm
Iyn old baa bildim uhden oldm madm
Meryda vcd zre arrm varsa sendendir
V
Senile ol zamn kim hem-dem-i bezm-i af oldum
Ra-i sar- evile mest-i cn-fed oldum
Dp yd illere bezm-i viliden cd oldum
Nice derd am u hecr u fira mbtel oldum
Kl oldum yana yana sz- ala heb oldum
Vcdumdan eger b ubrm varsa sendendir
VI
Beni mav u tebh itdi yaup nr- cellide
Baur kisterim dil-tene c-br- zllide
Olup her aresi bir dde seyrn- kemlide
Olur p-ml-i ev u rz urb- vilide
u- fitb- r- sn cemlide
Dner bir erre-vram erre varm varsa sendendir
VII
Sipihr-i vadetide ems-ve
pyn- a oldum
ems
Ki ser-gerdn- bezm-i sar- ahb-y a oldum
Cemli gl-eninde blbl-i gy-y a oldum
Dernum nle-i hecrile deldim ny- a oldum
Ki eh-ny- nev-perdz- Mevln-y a oldum
Dilimde nle-i te-nirm varsa sendendir
296
196576

1
Eliden sne-k oldum finm varsa sendendir

Dilimde ny-ve rz- nihnm varsa sendendir
Yerinden an aup nm yazld anl snemde

Bu nml trler a kemnm varsa sendendir
Leb-i cn-ba endesiyle gemede mrm

Meger r- revnm tende cnm varsa sendendir
Miyn yo bir nice l r yardm aylimde

Bu alm inceligi m-miynm varsa sendendir
Emn ldir beni ey b-emnm h emn virme

Emnsz b-emnam bir emnm varsa sendendir
Yz grdke ems
emsi gzlerinden dkilr kzler
Medr- dde-i te-fenm varsa sendendir
197577

1
te-i cevr ile yad dil-i pr-szum o yr

Dimeyim bad-ezn ema-i madum o yr
Blbl-s nice bir zr olaym demler ile

Bir dem ola ki azn ola bu gl-en bu bahr
Rz u eb yr yoln gzledigimn mi aceb

Hecr ile dde-i girynm itdi n-br
Eyledi ulm ile ser-mye-i mrm itlf

Bad-ezn cmlesini ola bu bzr u bu kr
(196) OE1: 58a.

(197) OE1: 58b, KE2: s.31.
2
ola ki: olur KE2 / bu glen bu bahr: bu glen u bu nev-bahr KE2.
297
evre kyuda yatur tbe-ymet eerim

Baa ser-geteligim ald manend-i pergr
rlup cm dklp mey u gitdi s578

almad bezm-i maabbetde mey u cm u nigr
198579

I
an ann itme avl-i arat ulydandr
Y tavrt- al u y aylt- uvdandr
Ne unurdan ne mirt- b- r-nmdandr
Ne ilm-i sb- talm-i erbb- nhdandr
Mcerred l-i vehbdir tecell-i uddandr
II
Dil-i ehl-i arat f olur jeng-i kdretden
Muvfdr r-y aa efli ibdetden
Olup ser-mest-i ayret nee-i cm- maabbetden
Marif bilmez anca intil-i ev u letden
Muaa fey-i irfn- Muammed Muafdandr
III
Mualliddir o kim grmez tecelliyt- Ramn
Marifden bulur mecle bir avl-i nefsn
Gmn eyler an zamnda l-i vecd-i rn
anup ry-y d anki e- pern
Ki tavrt- eyn- merd-i pr-adandr
IV
Aa dirler ki l-i da b-ilm u b-tavr
de ehl-i slk lini b-vsa tayr
Ki yan ikr u atle cihd- nefs fey-i pr
6
dklp: dkldi KE2 // mey u: mey-i OE1.
(198) OE1: 58b, KE1: s.30, OE2: 17b, S1: 13b, KE2: s.140, ALM: 37b.
II
ev u: ev-i OE2, S1, KE2, ALM.
III
l-i vecd-i: l u vecd-i KE1; l u vecd u KE2 // anup: anur KE1, OE2, S1, KE2, ALM.
IV
da. d- KE1, OE2 // ikr u: ikr-i KE2.
298
dp ber-i tecell ile mihr meh gibi tenvr

Ki ol envr- mikt- abb-i Kibriydandr
V
Ay n-km olan bmr diller knc-i fratde
Ceml-i hid-i mada asret dr- asretde
Ceml-i yri isterse tem bezm-i vulatda
Dilerse b-ser p l-mekn seyr-i vadetde
An eh-rh aybul-ayb- a-y fendandr
VI
Slk ile veller mesleginde ge hevlardan
olaup olma ser-gerdn ar zre semlardan580
aat ehrini seyr ise ad mlteclardan
Gelp eksilme ghce bizim minet-serlardan
O ehri seyrine revzen bizim minet-serdandr
VII
Gep ey lib-i a gft gdan ll u m ol
Varup ser-bezm-i rindn- tecellden ade-n ol
Bu ems-i
ems mest-i ahb-y maabbet gibi medh ol
Kelm- mucizim fehm itmege ser-tbe-p g ol
Baa bu fey luf- aret-i l-i abdandr
199581
a

ulm- bb- ilmiz ehr-i ilme rh bizdendir
O bb reh-revn olsa da gm-rh bizdendir
Gzet kim vadet esrrn ayt da memt da
Diye kfir mslimn bu dil-i gh bizdendir
V
a-y: esrr- KE2.
VI
olaup: dolaup KE1, KE2.
VII
varup ser-bezm-i: gel bezm-i KE1; gelp ser-bezm-i OE2, S1, KE2, ALM.
(199) OE1: 59b, KE2: s.142.
299
200582

1
Baa ol gl-ir u nev-nihl-i nz mildir

Ne yapsun kim bel-y ri-i ayr ildir
O d d hecr-i yr kim snemde na olm

An f eylerem n ydigr olm amildir
Ne mmkindir al olma dil-i dvne aydndan

O pr-am urre-i arrr kim bal selsildir
Eger Mecnn biz ilm-i ezelde eyledik sebat

Vel an da inkr etmeyiz ilminde kmildir
Nemed-p- keml-i a olup marm rmetden

Olur mabl- zbyile ol kim merd-i childir
Ser-i ky- cnna irmeyen ikml-i a itmez

Diyr- a iinde nki ser-add-i menzildir
Geenler avr- al perdesinden grdi dil-dr

Ki andan m-ver-y perdeye nere bildir
Gzeldir ive-gerdir nm-nigehdir em-i yr amm583

Siyeh-mest hezrn-indr anl tildir
Aceb mi ems olursa meal-i h ile tb-endz

ar-i Kabe-i a ire ser-ayl-i avfildir
10
Ne bilsn lini mstara- dery-y tevdi

Ul ab kim meskenleri keretde sildir
1
gl-ir u: gl-ir- OE1.
3
olma: olma OE1.
8
-OE2, -S1, -KE2, -ALM;
Beytit OE1de der-kenara sonradan eklenmi.
300
201584
mefl mefl mefl feln

1
A tei bir em-i eb-istn- cinndr

Nr- dil cndr
an r- tecellde yanar nr- ebndr
Pek ule-fendr
Ms-i gl am gicesi ld ehb

G itdi itb
B-h yaur vdi-i amda ne zamndr
Vaf- alecndr
h seni bir grmege dvna gelenler

Dvne gelenler
Dvne-i zencr-i am- a olandr
Bsi yalandr
il yanaur m elem-i a u hevya

Bi drl belya
An emeli rat- ev-i d-cihndr585
Ol nefse uyandr
Dnyda diler kim ola hne libs

Zer-beft abs
Ubda dai ulle-i db-y btndr
Kim r- cinndr
Her nefse uyan ora pemn olacadr

sir alacadr
Kim nefs hev la iyn-knndr
Encm yamandr
(201) OE1: 60a, KE1: s.90, OE2: 34b, S1: 28a, KE2: s.136, ALM: 75a.
1
yanar: yanan KE1 // pek: yek KE2.
4
drl: derd u OE2, S1, KE2, ALM // rat-: rat u KE1, OE2, S1, ALM.
5
db-y: dbs OE2, S1, ALM // r-: r u OE1.
7
Allh ile yr olmaa: Allh ile olmaa ALM.
9
gelp dehre biziz: biziz dehre gelp KE1 // sd u: sd- KE2.
301
11
12
13
15
17
18
Terbiye-i nefsi sebebi a- dil-efrz

Ol te-i cn-sz
Allh ile yr olmaa dilde meyelndr
Mada resndr
ne ider olmayca yri cihnda

Y b- cinnda
Yr n cismine bir cevher-i cndr
Kim r- revndr
A ile gelp dehre biziz yr diyenler

Dil-dr diyenler
Her cevrine rlarz er sd u ziyndr
Hicrn yamandr
10
Yad ciger u cnmz te-i hicrn

T eyledi biryn
Nisbetle aa te-i nrn cinndr
Bir oa mekndr
11
ande o zamn ire zamn yr ile hem-dem

Her srrna marem
Bilmez idik lem u ne kim cn u cihndr
Hi nm u nindr
12
Ddk elem-i te-i hicrn- vile

Kim irdi kemle
Hecri ile a ki iki derd-i girndr586
Nr- sereyndr
13
B-a- all te-i hicrn tamm it

Hep berd selm it
Gl-zr ola ol nr ki snemde nihndr
Her d yndr
o zamn ire zamn: ko zamn ire idk S1; o zamn ire idk ALM /o zamn: ko zamn KE2 // lem
u: lemde OE2, S1, ALM.
derd-i: drr-i KE1.
berd u: berd-i OE1, KE1, KE2.
olan: oldum OE2; olam S1, KE2, ALM.
-OE2, -S1,-KE2, -ALM.
-OE2, -S1,-KE2, -ALM.
302
14
l dde-i asret-keime ar- cemli

Luf eyle vili
Kim eki an seyl-i serul-cereyndr
Her aresi andr
15
Amm yine ala olan blbl-i eyd

Valla nev-s
Glm gibi kim her ii her demde findr
Nlende-zebndr
16
l ems
emsi ud far- cihn irine pey-rev
Andan ala pertev
Kol mihr-i cihn-tb heme kevn mekndr
Nr- d-cihndr
17
Ol grdi seni vechii emiyle ynen

Vaf itdi beynen
cz- kelmyla o mad- lisndr
B-ekk u gmndr
18
Tevd ile ayrlma gl a apusndan

Allh apusndan
Tevd-i ud ra revn aleyndr
Hem r- emndr
202587

1
Yrimi mjgn kim var ebruvn stindedir

Rstem-i bndr tr kemn stindedir
Cy- ekimde nizr- cismim ey r- revn

Dndi ol ke kim b- revn stindedir
Sne zre eyledim mzb- lali ble-gh

Kim cidr- Kabeni zer-nvdn stindedir
(202) OE1: 60a.
303
Dm- ayd- b-bndr mve-i b- merm

Girme ey vre ba bgbn stindedir
Sebz-i gl-bz-i leb-i b- ayt istemem

Ol zmrrd a- dil-c kol dehn stindedir
a u lal u ra nisbet hill-i ebruvn

Mhdr ki sebz u cy- gl-sitn stindedir
rmet-i demden sul olmaz mrd-i mey-kede

n- n-a rezi pr-i mun stindedir
Gitdim ol mha bu eb itdi bis- mademim

Alas- gerdn kim kevn mekn stindedir
Gl-sitn- sneme gel gel ki ey gl-prehen

Gl-bn-i dil gl gle nlende cn stindedir
10
Mur- dil zlfdedir l lebi seyrinde mest

u n b iinde iyn stindedir
11
Nm-bismil-i mur-ve urbn- a old ems

Ey allim ekme emri ki cn stindedir
203588

1
Sirik-i emime cm ile mn mller alarlar

ekp teng-i dilden nle-i ululler alarlar
Degil art- ebnem zeyn-i gl-b- bahr eyler

Grp d fir-ld snem gller alarlar
uyup mur- dili ferydn o servi firndan

Olup vre-dil ikeste pr blbller alarlar
(203) OE1:60b, KE2: s.41.

5
yatur: yaur KE2.
304
Yanarsam nr- hecriden erer-br- sirikimle

Rus- stnmdan dklen kller alarlar
Yatur k-i siyehde zlf-i snbl-br- yr ey ems

Dern- bda boynn bkp snbller alarlar
204589

1
Tenim mamil-sery- genc-i esrr- nihndir

Ser--ser heft kiver ejdeh-y dem-kendr
Nighmdr ikr-istn- ayb r-i arrn

Nihl-istn- emim pe-gh- iyndr
O kilk-i muciz-i iml-y adr ki ney cismim

Felek bir noa-i kr-zm-y imtindr
Nihndr zr-i zlf-i anber nbnda hep diller

arbn- diyr- a zge sye-bndr
Sirikim oy vir asun dmen-i kyuda ey gl-r

Disnler ekimi bir gl-eni b- revndr
lrsem ben yazlsun t ile seng-i mezrma590

Bu bir hen-dili dil-k-i t-i ebruvndr
Grp bir demde dirler ey dil r- erer-nkim

Bu bir ne-arb- a ubr- nmndr
Degil zr-ver-i abmla namm leblerim ey ems

Lisnul-ayb esrr-nesini tercemndr
(204) OE1:60b, KE2: s.40.

4
arbn-: arbne KE2.
5
b-: b u KE2.
6
mezrma: mezrmda KE2.
305
205591
a

mr sermye v dkne cism-i b-arrdr
Marif kle-i cevher-rz- pr-nigrdr
Vait aaml hem sermye azdr ey gl say it
Ne alursa bu satde u bzr ire krdr
206592

1
em-i giryn kim vcd ilmini derysdr

Ek-i cevher-dr- girye ll-i llsdr
Men lma nleden ad ile ey eh-bz- mrg

Mur- dil bir gl-ir blbl-i eydsdr
Glmi sensin iden ey dost derde mbtel

Khlarda ays Mecnn eyleyen Leylsdr
Kfr-i zlfdr pern eyleyen mnm

mrmi ifn eden hecri eb-i yeldsdr
ems fey-i vech-i dil-dr ile kilk-i ho-demem

Gl-en-i man-y a i-i gysdr
207593
mefl filt mefl filn

1
Zlfin o once-ru ki arar tr mr ider

Gy ki mr gl-ene dm- ikr ider
Terf iderse menzili aldanma kim felek

Sne nin- demren-i tr-i demr ider
(205) OE1: 61a, KE2: s.141.

Ne alursa u bzr ire krdr OE1.
(206) OE1: 61a.
(207) OE1: 61a.
306
immet bels cnna kr itdi ceni

Rz- dem-i esbda bilmem ne kr ider
hr- ibret itmege bi bir icbdan

std gr ki nice uver ikr ider
Bilmez efendi itdigi crm esbn

y sul olursa neler der-kenr ider
abm bahr lsa tecell eger ems

Kilkim sanla afalar lle-zr ider
208594

1
Her nigeh kim ide cnn baa cn ditrer

Merdm-i ddelerimden dkilr an ditrer
Zlf-i yre dkp incitmeye h- seerim

Kim eser bd- ab snbl reyn ditrer
Her gice tb- ruu seyrine ey mh- felek

Ra ider Zhre gibi ater-i tbn ditrer
Degse zhhd eger evine nn lebi

Cm- albinde aar u gibi mn ditrer
amzei seyr ile lerzn ise u ne ayb

Ryet-i t-i gel-sz ile urbn ditrer
ev-i ddr ile geh grinr gh nihn

Rz u eb ems-i felek seyr ile aln ditrer
(208) OE1: 61a.
307
209595

1
Bu dr- minete insn gelr birer ikier

Ki bir diyra arbn gelr birer ikier
Dklse cra-i lali bu ke yrim eger

Remm mrdelere cn gelr birer ikier
Hcm- derd-i sitemden olur m sne teh

Cihn evidir o mihmn gelr birer ikier
ikeste-py ile beytl-azende aste-dilem

Sul-i lime yrn gelr birer ikier
Alnca ems elime me-i d-nmi dile

ayl-i nam- firvn gelr birer ikier
210596

1
Dd- hm kim mselsel sumna ser eker

Gyiy zencr-i henle felek ejder eker
h- adr sebeb dilde ayt- cnma

Kim nesmi ar- ha ule-i aker eker
are-i nsndr anma bu gl-en feyini

Gz yandandr kan dlb- nlfer eker
Kkl-i dil-ber dimem zencre ekmi dilleri

Gerden-i Mecnn n zencre hen-ger eker
ki celld- ciger-dz ol d-em-i amze-dr

Kim siyeh-mest-i mey-i navet olup aner eker
(209) OE1: 61b, KE2: s.13.

3
sne: snem KE2.
(210) OE1: 61b.
308
Kfir-i zlf ki diller ehrini eyler arb

Avrupal sanki slm mlkine leker eker
Zmre-i ndndr dlb- ar dndiren

Neyleyim br- girn merd-i dni-ver eker
Mihr-i devrn devr idp yne-i devrna ba

ardan her rz u eb zerrn bir enber eker
remez edhem-svr olsa ger dem kyna

Bir Sleymndr ki mra sedd-i skender eker
10
Nr- mihr-i vechini gstermemekn leme

ret-i imkndan rengn bir micer eker
11
asret-i l-i siyhla dkilr gz yam

an ar- Hindden Rma dr gevher eker
12
me-i muciz-dem ey emis msellemdir baa

l-fir- nm-dr pene-i aydar eker
211597

1
Kan ey dil an hem-bezm-i dil-dr oldm demler

eb-istn- vile em-i bdr oldm demler
Olurd her biri bir revzen-i ar- tecelliyt

Ser--p d- gl-reng ile gl-zr oldm demler
Nighmdan bulurd cn k-i mrde-gn- a

Nigh- nergis-i mestile bmr oldm demler
Urur bng-i enelnel-a her ser-i myumda bi Manr

Fed-y cn idp zlfde ber-dr oldm demler
4
bi Manr: bir Manr KE2.
309
Bradm lem-i ayretde rh- Pr-i Bistm

Mam- prsda sba-gir-dr oldm demler
Olurdum pk-dmen leke-i irk-i taalludan

arbt- melmetde tebeh-kr oldm demler
Revc- mgi ber-bd eyledim zlf hevsyla

Hem-enfs- nesm-i ub- ddr oldm demler
ridim mbtedya mntehdan seyr-i pergr

Bulup t merkez-i vadetde devvr oldm demler
Olup dermn-de l bulmadm dermnda ey ems

O feyi kim bulurdum derd ile yr oldm demler
212598

1
an ey sevdigim mihrile nln oldm demler

af-y szi-i ala giryn oldm demler
Bulurdum bezm-i hecride yine cemiyyet-i r

Hev-y tr- zlfle pern oldm demler
ayl-i bezm-i val ldm demler olurdum d

Elem-r- eb-i trk-i hicrn oldm demler
Nighmdan bulurd fey-i uds pk-dmenler

Melmetde gezp lde-dmn oldm demler
Mef- Kabe-i kyu olurd beyt-i aznm

Senin ser-be-ar-y beybn oldm demler
Olurdum ara-i emvc- bar-i nr- ak ey ems

eb-i trkde em-i grn oldm demler
(212) OE1: 61b.
310
213599

1
an ol te-i ala giryn oldm demler

Kenr- mecliside em-i szn oldm demler
Hemn ad-k-i snem dest-i b-ddnda almdr

Heb old manend-i ny- nln oldm demler
ikyt- eb-s felekde dsitn olmasun

Hill ebrlar tiyle urbn oldm demler
Nikt- me-i r ile gl-berge yazlmdr

Senile hem-ser-i an- gl-istn oldm demler
Nesm-i snbl-i zlf gibi hep bda gitmidir

ab-y lle-ve k-i girbn oldm demler
Nigh- efat-i emi gibi bgnedir ems

emse
Cemli seyrine ey mh ayrn oldm demler
214600

1
L-yuad mal amm l- Allm bir

Mahar- esm ker amm msemm nm bir
Dde-i mzn- vadetde nigh- ibrete

Gevher-i ey-y gn--gn n- tm bir
ret-i sar muyir levn-i ab mutelif

Nee-i keyfiyyet-i ev-i mey-i gl-fm bir
Mh-r o ande amm sen gibi mh- mnr

Nitekim mihr-i cihn-tb- blend-ecrm bir
(213) OE1: 62a.

(214) OE1: 62a.
311
Dn meheb b-esb anca r- mstam

Mevil-i urb- lh meslek-i slm bir
Olsa mnend-i Sen neede her kim bulur

Ly-r- Klan-mnend derd-m bir
Yr lmazsa vef ey ems ister kim ola

Maer-i u iinde - n-km bir
215601
mefl filt mefl filn

1
b- ahra irk-i gnhm ninedir

Bey-i vcha my- siyhm ninedir
Far u fen-y mula ile iftirma

Khne-ab ikenc-klhm ninedir
Rind-i erb- a- ud oldm in

Ehl-i ala mest-i nighm ninedir
Ms-nihd- r- tecell-i ryete

addim nihl u le-i hm ninedir
Ben reh-nm-y beyt-i vilem ki dma

Seyr eyle gel menzil-i rhm ninedir
Mav eyledi vcdum hep a- b-nin

Mav- vcda l-i tebhm ninedir
Vadet-sery- laa azm eyledikde ems

Gel gr ki kim zre giyhm ninedir
(215) OE1: 62b.
312
216602

1
ol girihler kim am- zlf-i pernndadr

ut ki anlar ser-rite-i cnndadr
Oldu ey ek-i revnm eme-i Ceyhn-vr

Varsa emi bir gl k-i gl-istnndadr
Ol sebebden yandrr kim nra dehri h- dil

Nr- hecri pertevi dd- frznndadr
Badan ad fitneler ey kfir-i zlf-i siyeh

ad u degil ill ki mnndadr
em-i mesti ktesidir ki bu ems-i

ems sne-k
T-i amze peykeri d- nmynndadr
217603
mefln mefln feln

1
Mezr rava-i rvn bulurlar604

inde emii ayrn bulurlar
ner gkden melekler ekl-i brn

Mezr opranda cn bulurlar
Civrndan geen bd- aby

Seerler by- mg-efn bulurlar
Dernumda ciger-prem grenler

Birin tennr birin biryn bulurlar
Olur maerde diller ikre

Benim glm olu peykn bulurlar
(216) OE1: 62b, KE2: s.161.

4
siyeh: siyh KE2.
(217) OE1: 62b, KE1: s.272, OE2: 80a, KE2: s.77, ALM: 77a.
6
-OE2, -KE2 / ar: bu ar KE1.
313
Nket-fehmn ar gerdiinden
Dern- sengde szn bulurlar
Cef-y rzigrndan bu b
Glinde yara-i hicrn bulurlar
amla yr ems
emsi ub- maer
Yine szn u ser-gerdn bulurlar
216605

1
ol gller kim yzden nr- mn buldlar

Kfir-i zlf bile o pk-dmn buldlar
Verd-i mada olanlar dest-res bu bda

Gl-bn-i mmdde bi r- hicrn buldlar
T arbt- ezelde dil-arb-bdlar

Yaplurken bu arb-bd vrn buldlar
Cnmz derd ile sa a mihmndr yine

Ten evinde an n evvelde mihmn buldlar
Nkte-fehmn itdiler inkr- val- yr kim

szn ma gzrn buldlar
Zlfe balu yaur snde ser-gerdnlar

Neylesn dvneler bda gl-istn buldlar
oncelerle leb-be-leb her eb grp rindn- ems

ebnemi mey-n- cm- verd-i andn buldlar
(218) OE1: 63a, KE1: s.271.
314
219606

1
alb-i uda seyrn btn isterler

Pdihn tem-y cihn isterler
Virmege rsu-y valda kl-y murd

Nad-i terk-i cesed u cn isterler
Vechi var zlfleri alara ddigini

Ehl-i irk seyfden elbette emn isterler
ekilp zrden ol urre ki gerdn olanur

Ejdehlar dil-i gerdnda n isterler
Val ister anem ba virenler yoluna

O ne kim ke bedel genc-i girn isterler
Gn yz gster ey ems-i
ems cihn gzlerime
Bir gn olur ki bir b- zamn isterler
220607

1
ol kiiler kim glde a- cnn buldlar

Bir avu opra iinde kenz-i pinhn buldlar
Lle-ve am-ad u bn-ddeler bu bda608

Snede gencne-i lal-i Bedan buldlar
Germ u serd-i dehre atland-n gl-zrlar

Ke-i da serv-i rmn buldlar
Mute-y ser-nvitimden remiz-fehmn- a

Kilk-i udretle serim p ile evgn buldlar
(219) OE1: 63a, KE1: s.272.

(220) OE1: 63a, KE1: s.271, KE2: s.31.
2
am-ad u: am u ad KE2.
3
germ u: germ-i KE2.
315
Andelb-s olan dil-r-i yr-i nev-bahr

Gl-eni barnda ems
emsi r- hicrn buldlar
221609

1
Hev-y by- zlf-i yr ile mutd olan diller

Dil-i zrm gibi vredir ber-bd olan diller
Mef- Kabe-i dem u mescd- melikdir

Tecell-y ceml-i yr ile bd olan diller
Lisnl-ayb ey dil baadr silk-i malt

amne revidir mahar- ird olan diller
Gl-i andndan or once-i dil-teng esrrn

Bu b ire bilr nd lin d olan diller
Yarar kuh-sr- cismi te-i himmet ile merdn

Bulur ikmet parn a ile Ferhd olan diller
Bu lev-i mmkin zre me-ve ikmetle imdir

Marif-in-y lem-i cd olan diller
af-yb- nesm-i once-i mad olur ir

Hezr- gl-ene hem-name-i feryd olan diller
Cidr- abr sedd it lne-gh- yevm-i vaetdir

Cef-y rzigr ile arb-bd olan diller
aer kim bil-akis ehre-nmdr vech-i mirt

Olur b-dda mahar madar- b-idd olan diller
10
Hilli bedr olur ar emisden

itibs ile
emis
Olur elbet mkemmel nil-i std olan diller610
(221) OE1: 63b, KE1: s.271.

10
nil-i: mil-i KE1.
316
222611

1
Fitne-i emii satden almet buldlar

metide gn yz rz- ymet buldlar
Maer-i snde mzn alar ey dostum

Seyyitm ekdiler ir tammet buldlar
Seng-dillerden kesildiler a anerleri

Eyleyp yz pekligi ayl semet ekdiler
almam bir cism amze ti cn almad

Bu esbca anda cnlar o cesmet buldlar
Tevbe-i mey cmn rdlar amm rind-i mey

Py- umda um gibi ek-i nedmet buldlar
diler dery-y a cmle rindn- ud

Seyr idp bd- abb-s selmet buldlar
l namz ehline hir - ebruvn

Cmi-i vechide bir vat-i imet buldlar
Yz adar yzler grp her yzde yz kerre yz

emme vechullh
vechullha yzde immet buldlar
Dost elinden ounan her bir maabbet glleri

Ey emis snemde bi d- melmet buldlar
223612

1
Vadet-i a bilen al diger grmezler

Mav idp t- meirde eer grmezler
(222) OE1: 63b, KE1: s.270.

(223) OE1: 63b, KE1: s.270, OE2: 24a, S1: 17b, ALM: 50a
*
OE1de bu iirin bulunduu sayfann stnde bir kat paras bulunduu iin iirin tamam
okunamyor.
317
B- firdevs-i tecellde alup ayretde

Nimet-i dr- nam nr- saar grmezler
Her ubr yine-i vech-nm old-n

Vech-i yne-i devrnda keder grmezler
Old bzr- aatde o vech ile revc

Kitmede dd u sited sd u arar grmezler
ay idp b-ser p vcib u imkn tamm613

edd-i ral eylemege bar ile ber grmezler
nd-i Ramnda beyttet idp b-kem u keyf

Bilmeyp ub u mes dr ile der grmezler
Ne olurlar mtelei kerem u isndan

Ne a avs u adenginde aar grmezler
Olsa da szen-i s mje-i Rul-emn

Aa dmn- tecerrdde maar grmezler
Vech-i dil-dr grp ret-i ekvnda ems

lsalar da ru- eyya naar grmezler
224614

1
Mh- sn eyleyp em-i dile mikt- nr

Eyledi tenzl Rabbl-lemn yt- nr
Sensin ol mihr-i cihn-gster ki ekdi ser-te-ser

Tb- sn bterle vere ryt- nr
Mahar olmaz nkte-i srr- a- rusra

Olmaynca afa-i mn-y dil mirt- nr
5
-OE2.
6
dr ile der: dr u deri: OE2.
(224) OE1: 63b.
*
Bu iir, kk bir kada yazlm olup 63bdeki iki iiri kapatacak ekilde sayfann zerine eklenmitir.
318
225615

1
Ada rindn- cm- a let buldlar

A- dil um-nesin burc- kermet buldlar
R-be-rh- Kabe-i mad olan mtlar

Her mevide nice seng-i melmet buldlar
Her seyat-kr- b-pyn dery-y emel

Sil-i terk tecerrdde selmet buldlar
Nkte-fehmn- maabbet seyr idp nyemi

Cevher-i mhiyyet-i aa almet buldlar
Py-t-ser kint get idp merdn- a

ems
emsi iki creli dr- nedmet buldlar
226616

1
Dil-bere ret gerek sn-i le kim baar

sn-i a olsun nibnda mele kim baar
urre-i d-i u ibtna ey yzi gn

Sende kim emr-i ebr var hille kim baar
imdi balmaz o uu fitb- snine

Ar- ayla hele irsn zevle kim baar
Sell-i seyf ile rabi boynna olsun vebl

Sen hemn kfir-k ol hm veble kim baar
(225) OE1: 64a, KE1: s.269, KE2: s.2.

2
nice seng-i: nice bi seng-i KE1 / mevide nice: nice mevide KE2.
3
seyat-kr-: abat-kr- KE1 // terk u: terk-i KE2.
(226) OE1: 64a, KE1: s.269.
319
met-i dil-dr-s mra- bercestede

Kkl-i prn-ve ince ayle kim baar
Siy mnend-i n- dil muaff olsa mey

rm gibi ikest olm piyle kim baar
em-i trk-i cehlet mama- nerede

arda ems olsa da ib-kemle kim baar
227617

1
Yz gster ki yrim bir meh-i cevvle grsnler

Pern eyle zlf devr-i mehde hle grsnler
Fe-y snem zre seyr idenler d- hicrnm

Diyr- frat ire bir alm lle grsnler
At eki gzm hecrinde ol mh feleklerden

Nice brn olurm te-i seyyle grsnler
Senin em-i devrn alar ey gl-berg-i k-ld

An rusr- ezhra dklmi jle grsnler
p hicrn elinden n- dil rindem diyenler ems

Nedir ev-i ne- bde-i assle grsnler
228618

1
Girbn a ey mh- cihn bir sne grsnler

Nedir yne-i devrnda bir yne grsnler
(227) OE1: 64a, KE1: s.74.

(228) OE1: 64b, KE1: s.269, OE2: 79b, KE2: s.21.
1
bir yne: yne OE2, KE2.
4
cra-i: ara-i KE2.
5
asretle: ayretle OE2 // n-fen bir: bir gl-fen- OE1, OE2, KE2.
320
Olunca gizl srlar ikre yevme tblda

tbl
uyup zr- dernum cevher-i gencne grsnler
Gl ser-p- zlf ol Kabe-i sn-i dil-rda

Seni bir prs-y ra-i pemne grsnler
Olup bdr l dehre nigh ey nergis-i mamr

Cihn bir mest-i cm- cra-i dne grsnler
Grenler ems-i
ems zr girye-i n-b- asretle
D-emi n-fen bir - drne grsnler
229619

1
Szlp ddeleri yay- beruvn ekilr

lbmdan anram tr gibi cn ekilr
tmesn urrei tark an bd- ab

Yeryzinden felegi arna bn ekilr
Aks-i emile an bama ki ey h-nigh

Mihr mh gzine kul-i ifhn ekilr
tiyr eyleyemem ors ben egri szi

tiyrm bu ki ol serv-i rmn ekilr
olsun ey ems o mehi a ile or cm- dili

Felege krlge o cm- frzn ekilr
230620

1
Ddi dil urre-i cnna elimden ne gelr

Girdi zencre o dvne elimden ne gelr
(229) OE1: 64b, KE1: s.268.

(230) OE1: 64b, KE1: s.268.
321
Didi yrim mey-i amla leb--leb olasn

Dutaym destime peymne elimden ne gelr
Baa dil-teng olup ol once arlm yine kim

Gelmedi seyr-i gl-istna elimden ne gelr
Egri amzeyle nigh itdi baa ol a ya

utsa da snemi peykna elimden ne gelr
em-i rusrna ey ems o mh yine dil

Yand mnende-i pervne elimden ne gelr
231621

1
Elimi balad cnn elimden ne gelr

Bam eylese urbn elimden ne gelr
B- snemde gr lle gibi dlarm

Eyledim k-i girbn elimden ne gelr
Bu dilim ney gibi zr eylememek elde midir

Rz u eb eyledim efn elimden ne gelr
h ol meh cigerim dlad asret odna

utaym ki ide biryn elimden ne gelr
ntir ile ey serv-i revnm yolua

Adr iki gzm an elimden ne gelr
Zlf mum gibi engline aldma

Kes bam l oda szn elimden ne gelr
sitnda bam balu elim dmenie

stn olsa da dmn elimden ne gelr
(231) OE1: 65a, KE1: s.267.
322
Gedi ol tr-i nigh cigerimden n-gh

Gitdi elden gzelim cn elimden ne gelr
Cism-i bmrma bir re aber vir ki dilim

Leb-i laliden umar cn elimden ne gelr
10
Ba virmek ise ey ems o mha vireyim

Davi-i ana brhn elimden ne gelr
232622

1
Lev-i ry- yrda ol cib-i ur yatur

anki - sumnda urre-i arr yatur
Yre zlf altnda l-i rn ordum didi

i-i Sdn emse aru b-perv yatur
Zlfine degdim sz atdm laline yrim didim

Didi bda nm alm lle-i amr yatur
Dil zatdm istedim sevsen zebnndan aber

Didi deri mehd iinde si-i gy yatur
Mest olup dmi olam urre-i gslar

Ey emis gy kenr- cda ejderh yatur
233623

1
Rz- a snede bra-nin olm yatur

Gencdir kim k-dn ire defn olm yatur
Blbli nln gli n-r olup bu gl-eni

rn blni berg-i nestern olm yatur
(232) OE1: 65a, KE1: s.267.

(233) OE1: 65b, KE1: s.267.
5
-KE1.
323
asret-i verd-i irla yanup ten gl-eni

Dlar ez-py t-ser gl-zemn olm yatur
andr kim pte-i lad-i ubr Anlar

fitb- alatndan nr-n olm yatur
Bir cihndr ki bu k-istn her bir errede

Nice dem hbi-i uld- bern olm yatur
Lal-i dr-br hevsyla den nsn- ek

ulzm-i snemde hep drr-i emn olm yatur
mem ol cd-nigh vaf- ebrsnda ems

Ejder-i Ms gibi sir-fern olm yatur
234624

1
Serr-i kde ol serv olup ikeste yatur

Siyh snbl-i gss deste deste yatur
ayl-i yr ki dd- siyh sne-rz

eb-i amnde gy meh-i uceste yatur
ikeste-yine gh geh piyle-i n

Gl bu ne-i tende ikeste beste yatur
Bu b- sne-r nesinde di-i dil625

Gli figende-i r nergisi de aste yatur
Bu deyr-i khneni ey ems cm- bde-kei

Kimisi mest helk kimisi reste yatur
(234) OE1: 65b, KE1: s.267.

1
ol serv: o serv KE1.
3
-KE1.
4
-KE1.
324
235626

1
Dil-i pkim ki am- kkl-i dil-berde yatur

Genc-i gevherdir o kim ala-i ejderhda yatur
Dilde germ olmada ala ayl-i zlf

Gyiy mg-i oten nr ile micmerde yatur
anma tr- eb degil ule-i h- dilimi

Dd eflke ar tei yerlerde yatur
Aksdir kr- cihn kim kl olup pister-i gl

r- dil-dz ise zn-y gl-i terde yatur
Ol gl mur- hmdr ki bu gl-ende gezb

Ne olur mil-i gl-en ne anevberde yatur
Kenz-i maf-i uddr o kelm- icz

Ki Mes-dil olan merd-i san-verde yatur
re-sz ol dil-i bmrna ems-i

ems zr
Nice demdir ki dp derd ile pisterde yatur
236627

1
Velyet lati evfn aa irenden or

Nbvvet rasn evini Veysel-arenden or
Ne bilsn leyle-i afletde bde olup bdr

Tecell-i ab- val- ddr grenden or
emr- rava-i firdevs-i al leetin f

af-y vecd ile gel ala-i ikre girenden or
(235) OE1: 65b, KE1: s.266.

2
nr ile: nr- KE1.
5
ol gl: o gl KE1.
(236) OE1: 66a, S1: 30b, ALM: 62b.
325
Rumz- a l ehli ne bilsn var amne

Lisn- l ile an dem u devrn srenden or628
Mek- tr-i dil-dz- cefsn ol kemn a

Belya sne-i fn siper gibi gerenden or
en-y ulzm-i tevd idenden orma tevdi

kp dery-y vadet arna post serenden or
oruld ehline ey ems her ey kim fuldir

Nbvvet rasn evini Veysel-arenden or
237629
mefl filt mefl filn

1
O gl-ir o dem ki svr- semend olur

Gl-zr- dehr iinde bir te blend olur
Bir kerre seyr iden am- ebr vu zlfi

urbn- a- t-i vedd- kemend olur
Sevd-y l te-i rusra d olan

Her m u ub te-i aa sipend olur
Dil-bend-i zlf-i yr olan bd- ub-ve

zde-l-i dadaa-i ayd u bend olur
Dl eyler ise metimi yr am degil

Kim dl-i ebruvn gibi dil-pesend olur
L-bd olur ferd-i dehir ey dil ol kii

Kstd- pendini iidp iemend olur
Kim olsa ems keri h- velyeti

anber nik- dire-i t-bend olur
4
dem u: dem-i OE1.
5
dil-dz-: dil-dz S1, ALM.
(237) OE1: 66a, KE1: s.266.
4
Bu beyit KE1de der-kenara sonradan eklenmi.
6
ol: o KE1.
326
238630

1
Ey hill-ebr am- ala her kim yr olur

eb-er- bezmi-s her gice bdr olur
alma rusr zre ey bt kfir-i zlf aer

Mahar- mnsn beste-i znnr olur
R-nm olmazsa ey gl-r ayl-i r

emime gl-ende gller d- te-br olur
Bir gl-istnsn bar- sne ey serv-i ad

Lal u addi verd emi nergis-i bmr olur
Ry- zerdin grme ems

emsi r ey seng-dil
Cevher-i derd-i bel-y ana miyr olur
239631

1
Firla dilim um-ne-i ab-y asretdir

D-em-i n-fenm sar u mn-y asretdir
ararm dd- h- hecr ile cismi dime ey dost

Dilim bmr- fer-i cme-i sevd-y asretdir
Ne del n-tvn- bri-i hicrnam gr kim

ubr- dmenim kh- zemn-r-y asretdir
Meme-by- hicrn irir derd-i vilinden

Bu b ynet-i b u gili ecz-y asretdir
(238)
(238) OE1: 66b, KE1: s.265.
(239) OE1: 66b, KE1: s.265, KE2: s.28.
1
sar u: sar- KE1.
4
derd-i: verd-i KE1, KE2.
327
O h- Naebem fikrile ben ey mh kim sensiz

Felekler emime dlb- b-efz-y asretdir
Olal dr u mehcr- vili ems-i

ems ser-gerdn
b- sumn ire cihn-peym-y asretdir
240632
mefl filt mefl filn

1
Nr- ud ki a peyvend-i cn olur

Enfs- cism-i mrdeye r- revn olur
Taren itme erre-i nze kec-nigh

Bir gn olur ki ceb ile ems-i cihn olur
Allh bil inyeti yver olursa ger

Abd-i direm-arde-i ub- cihn olur
Envr- feyi itse rubbiyyetin izr

Derv-i khne-ras ib-zamn olur
Emri taallu itse eger iyn- r

h-y det-i iveye kehfl-emn olur
Marr olursa avletine r u ejdeh

Mahr- zam- mre-i n-tvn olur
Allh in olursa ikeste egeri alb

r- nr- a ile rek-i cinn olur
N-merddir ol ki old bed-ala u bed-meni

eyn- bed-fil ile dza-mekn olur
Ta bil ki kim irer mn- kmile

L-ek muibb-i er emme-i ndn olur
(240) OE1: 66b, KE1: s.265, S1: 29a, ALM: 54b.

3
direm-ardesi: direm-arde-i OE1; direm-ardeye S1, ALM.
4
rubbiyyetin: rubbiyyet-i KE1 // khne-ras: khne-ra-i OE1, KE1.
5
eger: ger OE1.
6
ejdeh: ejderh KE1.
328
10
Say it ki kimde var ise ul- Muammed

Refref-svr- kngre-i l-mekn olur
11
Ey ems bu midnda o sz olur vel

std- Kmili szi sir-i beyn olur
241633

1
fitb- alat kim malal-envrdr

Meh saa nisbetle macb olsa vechi vardr
Gird-i rusrn o genc-i mutefdir kim yatur

An stinde am- zlf bklmi mrdr
Bezm-i amda her gice szn olur pervne-vr

Her kimi h- dern em-i te-brdr
Aa dil balayup her kim saa olsa all

Cy-gh nr- Nemrd olsa da gl-zrdr
A ile cn virse am degil ey yr ems

am budur kim yara-i hicrn ile bmrdr
242634

1
asret-i ryula ey dil gzlerim giryn olur

atreler mevc-i sirikimde abb- an olur
(241) OE1: 67a, KE1: s.264.

2
mutefdr: mafdr KE1.
3
pervnevr: pervneler KE1.
1
ey dil gzlerim: ey gl kim gzm KE1; ey dil kim gzlerim KE2.
3
presi: yaresi KE1 // nr-efn: tb-efn KE1, OE2, S1, ALM.
4
iy-y emvt: emvt iy KE1 // kim: ki OE2, S1, ALM.
329
aplanur bi tr-i zam-ver dil-i maznuma

Her ne dem r-ninm nvek-i mjgn olur
Bir aceb d ad hecri dilde kim her presi

Bir sem-y maere bir mihr-i nr-efn olur
Ey Mes-dem demi iy-y emvt itse de

anma kim derd am- hicrn in dermn olur
Artrr ferydm ey uds-nefes tesliyyeti

n ney-i sr- dil enfsdan nln olur
Kim a mirbn itmez ble ey mad- cn

if-i beyt olsa da ser-gete v irmn olur635
Byledir nn- a- dil ki mescd- gl

Senden zge her ne kim old btn evn olur
Geri sensin grinen her yzden amm sr bu kim

Vechie eb-reng-i zlf perde-i hicrn olur
Rsmnnda olur Manr- ber-dr eli

Ben gibi her kim ser-i zlfde ser-gerdn olur
10
Dde-i efatle itmezse nigh- iltift

ems-i
ems bmr yeri pister ii efn olur
243636

1
Ol siyeh alar ko mh peykerinden geldiler

Tlerdir ma Sdn serverinden geldiler
olsa da: ise de OE2, S1, ALM / ser-gete vu irmn: ser-gete-i rmn OE1, KE1; ser-gete-i irmn
KE2.
9
ben gibi her kim: ben gibi kim KE1.
(243) OE1: 67b, 72a, KE1: s.254, KE2: s.31.
2
cebne: cebnin KE2.
3
mgnle: mg ile KE2.
4
mihr u: mihr-i KE1, KE2.
330
ol kemn-ebr-y pr-n kim cebne yalanur

Tlerden urtlup cn illerinden geldiler
l-i rusra a- mgnle remz eyler ki yr

Onca h-y oten ar kiverinden geldiler
Gelmez ol meh-rylardan erre tek mihr vef

Kim gep anlar felekler enberinden geldiler
Cra-ve anlar ki emim ksesinden dkilr

Bezm-i ahb-y elesti sarndan geldiler
Bar yan bir kii grmi bugn yrim dimi

O yanlar dehre ems
emsi cigerinden geldiler
244637

1
Ey per her dil fsn- t-i mjgndadr

an dil kim var leb-i emr-i brrndadr
ervet-i ala dehre h olsa a degil

nki glm Ysuf h- zenadndadr
P tb eyler aylim hem muaar rm

ol ivecler kim o zlf-i snbl-efndadr
Mav- cism eyler geer t alas- eflkden

Kim ubr- py-s zr-i dmndadr
Pertev-i ala pr-nr oldum ey meh ems-ve

ems
ande olsa rm rusr- tbndadr
(244) OE1: 67b, KE1: s.264.

2
a: km KE1.
3
p u: p-i KE1.
4
Beyit KE1de der-kenara yazlm.
mav-: nr- KE1// kim: dil KE1.
331
245638

1
Mh-rlar anma kim zlf-i pern utdlar

glerle sn elin hep dzd-i mn utdlar
Nergis-i mamra aru grdiler sar-be-kef

Lle miskni dai rind-i gl-istn utdlar
Snbl-i zlfle hem-reng ise de a- lebi

Nkte-fehmn an ey gl r- hicrn utdlar
Ehl-i dny anma merdn- bey kim d-rz

Bu rib- khnede bir knc-i vrn utdlar
Yutd anma Ynus- meh-peykeri mh-i bar

Cnd-i hdir ki bir abd-i grzn utdlar
Ol hill-ebr ryetle iden ey mh- d

Nimet-i sn ymn nm-i non utdlar
Bl-aceb dvnelerdir glmz kim yrsz

Hep riy- cenneti vd-i usrn utdlar
Bir diyr ehliyem kanda ceml-i ibrete639

Vcib u imkn bir mirt- ayrn utdlar
utmayanlar ahdim ey ems oldlar hep sne-k

oydlar dmnm elden girbn utdlar
246640

1
Ebed-mest-i mdm- a ol mey-ne bilsnler

aatde edb u il ol dvne bilsnler
(245) OE1: 67b, KE1: s.264.

2
lle: lle-i KE1.
8
Beyit KE1de der-kenara yazlm.
(246) OE1: 68a, KE1: s.263.
332
Budur adm seni ol bilmeyen bgneler ey dost

Beni de oy ser-i kyuda bir bgne bilsnler
Ne balar zre murn- melmet lne utmdr

Cihn an ser-i Mecnn ld lne bilsnler
Vil-i noa-i esrr- gendm-gn vadetdir

Fir- dem u firdevse bi dne bilsnler
alt- dimye cmi-i esrrdr glm

An ret-perestn ey ems bt-ne bilsnler
247641

1
Dilde ab- gl erreye yer virmezler

H bir vech ile mirta keder virmezler
B-ser p girilr dergeh-i mad- dile

Lk her b-ser p kimseye yer virmezler
adr- dvn- lhdesin demse eger

Yosa t aff- nialde bile yer virmezler642
o bu urbn-geh-i a ire iden davi-i a

Merd-i Ar gibi tine ser virmezler
Rz- dil ehli dem-i rz- ezelden ebede

Rite-i srr iridirmede sr virmezler
Gelemezler gir urya gidenler dehre

Gelse de neet-i urda aber virmezler
Dil virirler nigeh-i yre cihn ems gibi

Vel peyknna amm ki siper virmezler
(247) OE1: 68a, KE1: s.263.

3
yosa: yosa KE1.
5
-KE1.
333
248643
mefln mefln feln

1
Kemn a dile peykn atarlar

Beni ldirmek in cn atarlar
Gzeller hicrna alm

utum tee biryn atarlar
Bulandrmaz dernum ane a

Ki an bare dr mercn atarlar
Emn olma cihn rn lebinden

Glden tr-i zehr-efn atarlar
urr itme dil ch u libsa

Seni bir gn ehe uryn atarlar
arsa da gge eynl ile

Semdan te-i szn atarlar
Mfd olmaz emis onki nedmet

Came demi giryn atarlar
249644

1
Saa olursam nmm dvna yazsunlar

Girersem zlf zencrine dvne yazsunlar
Saa bilmezlik ile ddm ir ey emi-rusr

Yanarsam nrna ger bir dai pervne yazsunlar
Olur bmr- fer-i asrete f cevb andan

Ki l-i pr-mellim aret-i cnna yazsunlar
(248) OE1: 68b, KE1: s.262.

1
in cn: in dile cn KE1.
(249) OE1: 68b, KE1: s.262.
334
Baan kim imdi ey dil dsitn- a- Mevlya

Dilerlerse an yne-i devrna yazsunlar
Yine berde itmez h kes lde olmadan

Gerekse iffeti zer-a ile dmna yazsunlar
Seni ben kte-i emriem ey kilk-i ebr lk

Siyh- zlfe k-i dernum ne yazsunlar
Helk-i cn in sehm-i aya ya ne lzmdr

Melekler ret-i ebrlar peykna yazsunlar
ikyt- mje s-i naardan anur kilkim

An kendleri n ile lev-i cna yazsunlar
Cem-i a- amyam bu arbt ki unvnm

Kenr- cma ems
emsi server-i mestne yazsunlar
250645

1
ol ten lebler ki cnn yadlar

Bir nefesde em-ve cn u cihnn yadlar
Mh anma urreyi ka grince ey per

Nh-felek tr- a tr kemnn yadlar646
Olmasun mgn zlf d-cihnda yzi a

kim micmer-i r- revnn yadlar
Hep geer b- a tden amm ne sd

Mlk-i dni rs-y nmnn yadlar
1
: n ALM / lebler ki: leblere ALM.
2
tr-: nr- KE1; nra OE1, KE2, ALM.
4
tden: tde KE1; tleri KE2 // dni: dny KE1.
6
dkdigi: yutd KE1, OE2, S1, KE2, ALM / bu kim: bugn KE1, OE2, S1, KE2, ALM // pyda:
bbda OE2, S1, ALM.
335
Muaf- sn grenler nr- ala tamm

Drt kitb oymayup nm u ninn yadlar
Pyna ba indirp an dkdigi ems

emsi bu kim
Saa urbn itdiler pyda ann yadlar
251647

1
Ey hill-ebr cihnda sumn urdua ur

Neyyir-i lemce seyr eyle cihn urdua ur
O siyeh zlf o sn o leb-i cn-ba ile648

ara onl beyt ile zer-nvdn urdua ur
P-i neremde a- lev-i rusrla yr

Levalarda muaf- muciz-beyn urdua ur
Sen ym-perdz- aff- mescid-i tsin

T bu nh-rfe menr- sumn urdua ur
Dil seni tat- revndr Sleymn- zamn

Ol revn oldua ol tat- revn urdua ur
metidir ryet-i nuret-ir- mlk-i dn

Alas- eflk-i zerrn-rsmn urdua ur
gl-istn ire aln ey nihl-i serv-i nz

Gller ile gel al t gl-istn urdua ur
Siy urma ayala yrt meyler bize

Dest-i nzikde erb- eruvn urdua ur
2
o siyeh: ol siyeh OE2, S1, ALM.
4
nh-rfe: nh-erefe KE1.
6
ryet-i: yet-i OE1, KE1.
7
-KE1.
9
a- yr: a-bz ALM.
336
Gitme glinden gel ey sz- bel-y a- yr

ems-i
ems zr cism-i bmrnda cn urdua ur
252649
Leff NerNer-i Mretteb

1
Zamn u lem u dem gelr olar dkilr

Bahr u gl-en u ebnem gelr olar dkilr
Dehn- rind ulanur o demde Kabede kim

Si vu kze-i zemzem gelr olar dkilr
Ay abb-i sitem-ger amla snede o

if vu yara vu merhem gelr olar dkilr
O em-i mest-i abat sznce cm- ab

Ne u dde v perem gelr olar dkilr
emis bu leff-i mretteb manend-i tb- hill

Zebn- kilke muraam gelr olar dkilr
253650

1
O nr ki dde-i dan b gelr grinr

Dem-i esbda dr-i o-b gelr grinr
O em-i cn kim olur sem-y vadete bz

Ceml-i bria b-irtiyb gelr grinr
Uyn- a eyler mhedt- uhr

Egeri hid-i dil der-nib gelr grinr
(252) OE1: 69a, KE1: s.261, OE2: 24a, S1: 17a, ALM: 49b.
(*)
OE2, S1, ALM.
2
kze-i: kze vu OE2, ALM.
3
o: n OE2, ALM.
4
-KE1.
(253) OE1: 69b, KE1: s.260.
337
Sim- rba bend it srdt- ebi651

ab- sneden ol fitb gelr grinr
Baarsa dde-i ak-bn eb ire ha dai

Yine urna ol mh-tb gelr grinr
Lisn- rz ile merd-i uddan olsa sul

Nigr- vay ile dilden cevb gelr grinr
Svr- esb-i maabbet fe-y diyeye

Ne eh-svr ise p-ber-rikb gelr grinr
Eger ki fal- bar grinse bir vara

Baa diyr- vaandan kitb gelr grinr
aan o urresi eb-reng grinse ems baa

uhd- emime nrdan icb gelr grinr
254652

1
Lalini resm-i a aks-i beruvn grinr

Mh- nev cmda maks- frzn grinr
an gn sni yd eylesem ey zlf-i siyh

O gice dde baa b ile bostn grinr
a- rusr- ara-rzii tavm yazub

Mevsim-i glde ar stine o an grinr
Tr u mr itmeye hm ttni zlf-i am

Dd- tede siyh mr- pern grinr
Dr-bn-i nigeh-i ibret ile basa eger

Vech-i yne-i insnda Ramn grinr
7
fe-y: a-y KE1.
(254) OE1: 69b, KE1: s.260.
338
Yrimi r- aksidir o andn lebi

one pynda olan cyda andn grinr
Ayn- ayn ile ey dil kim olur alb-i selm

Mr neresine ayn- Sleymn grinr
Her naar-ghda a-bn ola gr iki gzm

Saa her errede ol ems-i
ems dran grinr
255653

1
Vaf- sn-i yrda zlf-i pern sylenr

Her aan kim yd ola gencne bn sylenr
Dnimi rt itdigi in ol zlf-i am

Yzi a olsun bugn b- mn sylenr
a- rusra dinildi fitne-i ir-zamn

l adarc ald kim aam- hicrn sylenr
Fehm olunmaz b-ifet sylesem a- lebi

Na- tem ikr olunduda Sleymn sylenr
Bir kemndr ebruvn kim ekerse illesin

Rezm-gh- ada nm- Nermn sylenr
Tr-ve bir menzile atd felek kim glmz

Yalanup anda a kavs- beruvn sylenr
an lc nvek-i mjgn- nler diy

Ddi ir dilleri kfir mselmn sylenr
Yre vaf- em-i n-rzi sul itdim didi

Rmda iki siir-bz old destn sylenr
Rek idp dil zadr te-zebn arfine

Cenbi ile bezmde em-i eb-istn sylenr
(255) OE1: 70a, KE1: s.259.
339
10
Meh yz cnmda pinhn oldn grse cihn

Dillerinde h- Naeb yerine cn sylenr654
11
Andelbn- emen gl-rularn erinde gl

ad zebn ile lebi medinde pinhn sylenr
12
Verd-i rusrda inc drlerini nktesin

are-i ebnem olup gllerde giryn sylenr
13
Mg-i zlf arasnda yatd-n beleri

Ddi sebz ire benefe by-efn sylenr
14
Rek-i reftr hevsyla ekp y hy- a

alnup gl-zrda serv-i rmn sylenr
15
afa-i gl-ende parma uzadup her bir emen

Yrimi bu bda bir diy her n sylenr
16
- dil-szlar glin beyna lleler

Gsterp barnda d- nr- szn sylenr
17
Nr- vechi vaf in geh bedr olup gh hill

ems-i
ems ayrna mubil mh- tbn sylenr
256655

1
Malandan oup ol r mhm geliyor

Yzi meh urre-i eb-by siyhm geliyor
meti gl-bn elinde olu gl-cm- ab

Nergis-i ddesi mestne nighm geliyor
ubda al afadan grinen mihr gibi

Bi-i d- dil ule-i hm geliyor
10
Naeb: naseyn KE1.
(256) OE1: 70b, KE1: s.259, KE2: s.24.
2
mestne: mestn KE2.
340
P-i rhnda yam-beste olup ayl-i melek

Cnlar mlkine km idici hm geliyor
hid-i davi-i a itmege dvn yerine656

ems yt- mbn ile gvhm geliyor
257657

1
Mihr-i rusrna kim urre-i arr dkilr

rtilr gn ditrer zr ile bl dkilr
Mh- nevdir yz ey gndzmi ara iden

Dai o rete ol urre-i arr dkilr
Saa yz zdrup ar itme ki d- dilini

Bezmie her gice yz em-i eb-r dkilr
Mh- s-i gl-b old aya tozna

Ksesinden yere ebnemle reyy dkilr
Bama ser gzile gge kim aksi der

Gl-ene u yerine mr ile ahb dkilr
Saa aru utamaz gl-bn aya ey meh-i sebz

Dinr sebze v gl-berg-i muarr dkilr
Ebr-ve dse eger zlf o Ms aa

Cnlar pyna mnende-i selv dkilr
Gsterirse anem - beruvn eger

Ylur cmle kils vu elp dkilr
Bama ems
emse bu adar nr- cihn-sz ile kim
teinden eriyp knbed-i mn dkilr
5
hid-i: bit-i KE2.
(257) OE1: 70b, KE1: s.258.
341
258658

1
Nvek-i amzee ey eh o ki urbn yazlur

Nm dvn- maabbetde Nermn yazlur
Dse zlf runa leva-i nr stine a

a- reyni ile sre-i urn yazlur
Her gice klbe-i aznda ky- vaana

me-i em ile ser-nme-i hicrn yazlur
Kte-i t-i beryam ki biten sebz-i giyh659

abrime kte-i emr-i bervn yazlur
ikri yle eer itdi ki dile didi gren

Fa- yt zere mhr-i Sleymn yazlur
Ben o ret-ger-i bt-ne-i aam ki baa

Na- Mn dai gird-i debistn yazlur
urde-bn-i nigeh ile naar eylerse eger

errelerde grinr ems-i
ems dran yazlur
259660

1
a- meh-rlar ki anerler nmyn itdiler

Hep arm ceyidir bir gnde uyn itdiler
Fitne-i mlk-i adem diy utup cn lekerin

rma ekdiler mabs- zindn itdiler
(258) OE1: 70b, KE1: s.258.

4
sebz-i: sebz u KE1.
(259) OE1: 71a, KE1: s.257.
3
emi: em-i KE1.
4
mey-i: dem-i KE1.
342
Bir kebter emi dem-keler der-i derghdan

Uurup hn gibi b- devrn itdiler
once-lebler vaf- tel-i mey-i asslede

Bu arbt ire o zhhd rindn itdiler
pdiler rind-i ud ban ayan zhidi

Bir dcce beyasn bz-i dendn itdiler
Deldiler barm o aner amzeler ser-tbe-p

ayf kim r- muavverler tenin an itdiler
Mevtden ora hveyddr keml-i nr- a

ekdiler Manr dra ora szn itdiler
Dilleri n old amm neyleyim ol onceler

Blble gl-zr te-gh- hicrn itdiler
Yre aru ny- dil-sz itdigi-n h u vh661

Deldiler barn ser--p krn efn itdiler
10
ara olsun yzleri gs-y ef-peykeri

arlup yrime alm pern itdiler
11
Lal-i gl-reng olsun adn melmet alar

Dlarla snemi rek-i gl-istn itdiler
12
A ile beni melek-veler dem--dem emsiy

afa-i lemde ser-gerdn u ayrn itdiler
260662

1
Sine-k-i amze-i emi ki ger dil-n olur

Nr-ba- fitb- alas- gerdn olur
9
h u vh: h h KE1.
(260) OE1: 71a, KE1:s.87, OE2: 21b, S1: 18b, KE2: s.85, ALM: 43b.
4
peyknna: peykne-i KE2.
343
Lal-i mey-gnu ayliyle aan emim ya

Bezm-i rindn- maabbetde mey-i gl-gn olur
Mevc-i zencr-i am- zlf-i pern gren

M-ikf- ikmet-i akl olsa da Mecnn olur
Tr-i mjgn kemn ebrlar bir kez gren

Bi kemn-dr- a peyknna merhn olur
Noa-i li grp devr-i ruuda dil viren

Yek naarda kfir-i dn olsa ger n-nn olur
D- n-efn- aa heyet-i mn-y dil

eme-sr- fitba kse-i vrn olur
h u ekim artrr seyr-i ir- yr kim663

Mevsim-i gl h- blbl cy-br efzn olur
Her gice eb-zinde-dr- asreti mnend-i em

Snesi pr-d- szi r mazn olur
ems-i
ems dil-szu bilirsin adrini ol demde kim
kde urbn- t-i a olup medfn olur
261664
mefl filt mefl filn

1
O dem ki gsuvn- siyeh tr u mr olur

Genc-i aylim zre yatur tr u mr olur
Glm o pehlevndr ider rler ikr

Gh nigh- em-i azla ikr olur
Ms-i aa r- tecell-i vadetem

Her eb nihl-i h- dilim ule-br olur
7
h u: h- OE1, KE2 / seyr-i: sebz-i OE2, ALM.
(261) OE1: 71a, KE1: s.255.
7
Beytin birinci msrann vezni bozuk. Ancak devr iderdi ibaresi devr itdi eklinde okunursa vezin
dzelmektedir.
344
Ba zre gl gibi alnur ehl-i berg u sz

Gl-bn gibi far-i siv py- r olur
Pr-i melmetem ki arimde seyr iden

Rek-i Cenb- Klani-i Lyr olur
Dil-k olup sitemle nev-sz- hecr olan

Mnend-i ny- b-dil per h u zr olur
Devr iderdi ayr devre Sleymn- rzigr

Tat hevda seyr idecek rzigr olur
Her kim olursa em-i eb-istn- a ems

lemde mihr-i leme pertev-nir olur
262665

1
Dil mnevver bir mehi mihr-i cemlinden olur

Bedr-i kmil ems-i devrn kemlinden olur
T ebed aylmaz ol mestnelikden kehl-i a

Nee-i cm- mey-i bezm-i vilinden olur
D- dil-sz oulmaz nvek-i mjgnn

n kemn n-i ebr-y cellinden olur
Kabe-i uly gibi eyler muaddesler avf

ol gl bt-ne kim na- aylinden olur
Eylemez l-bd Sleymn- zamna ser-fr

Dne-n ol mr kim n- nevlinden olur
ret btdr vel manda old bt-iken

Kim uver oymaz glde hi veblinden olur
(262) OE1: 71b, KE1: s.256, S1: 32b, ALM: 45b.

3
kemn: kemn- S1.
4
S1 ve ALMde 5. beyit / kim: ki KE1.
5
345
emme vechullh
vechullh tefsr eyler ey ems deme
Serde ol sevd ki aks-i a u linden olur
263666

1
Fi-i necm-i felek neyyir-i aam bir olur

s- zer b-aded u eme-i zemzem bir olur
Gnde bi dem olur ser-zede-i ry- zemn

Lk mescd- melik olan dem bir olur
Cem anur kendini mestnesi bu mey-kedeni

Cm- zerrn-i ne-ver ile cem bir olur
o gzel h lebi gibi a-verdesi yo

Ki Sleymn hezr olsa da tem bir olur
ub- irddr ey ems nihn-ne-i a

ble-i nev-i beer beyt-i mkerrem bir olur
264667
mefl filt mefl filn

1
Ey si-i ab- maabbet erb vir

Mamr- hecr u fratie b u tb vir
Vey ebr-i nev-bahr- gl-istn- a- dost

Tene-lebn- once-i mmde b vir
Dndrdi ek-i emini -i Eymene

n Msi-i dil ile tecell-i ib vir
(263) OE1: 72a, KE1: s.93, OE2: 25a, S1: 18a, ALM: 51a.
1
hecr u: hecr-i S1, KE2 / fratie: fira KE1, OE2, S1, KE2 // b u tb: b u nb KE1; b- nb
OE2, S1, KE2.
4
zlf u: zlf-i OE2, S1, KE2.
6
itiy ile: inlla KE2 / vrn-dil: vrne-dil KE2.
346
att ki ders-i ada ikml-i dn ide

a- ir u zlf ruudan kitb vir
Hecr illerinde almaya b-vye v arb

Emr-i vuf- dergeh-i l-cenb vir
Hecride itiy ile vrn-dil isterem

Mamr- val olmaa ev-i arb vir
emsi
ems dilinde eyleye ir- nr- fey
Aks-i ruula aaa-i fitb vir
265668

1
Dndur evc-i alda utsa da ayr yer

k-dndr sumna ekse de kuh-sr ser
adr- eyvn- necta terk-i tendendir dul

Malaba Manr bulmdr olup ber-dr der
Secde-gh- dergeh-i mmde olmaz ry-ml

Dmeyince k-i acz u minnete her br-ber
k-i cismi kmy-y malab itmekse aleb

ut elin bir kmili var varn yalvar ver
Himmet-i merdn ter eylemez n-bile

Reng-i miyr ire virmez ekse de zr zer
ems a ile perndr dil-i mestn- a

Mri olmdr erb- sar- ser-r er
(265) OE1: 72a, KE1: s.256.
347
266669

1
Gl gl-en-sery- lfete yr- adm ister

erb u sar ister bir de s-i kerm ister
Aya kim her yola meyl eyleye ab- mesneddir

Aya oldur ki seyrna r- mstam ister
Baa besdir erb- lalii keyfiyyeti ey dost

Aa vir kever u lmn kim drn-nam ister
Hev-y a lzm rz- val- yri idrke

Nesm-i zlf-i yri duymaa bd- nesm ister
Grr a- muavvec kec-nihdn- felek ey ems

Sz mansn fehm itmege ab- selm ister
267670

1
Dilim h ki dd- nr- szn- maabbetdir

Yanar m u seer em-i eb-istn- maabbetdir
Bu pre pre anl yaralar kim var snemde

Diyr- amda alm gl-istn- maabbetdir
Aceb ser-getedir dil dehrde zlf ucndan kim

Birisi p gy biri evgn- maabbetdir
Degildir arf- rusrnda yri zlf-i anber-by

Riy- cennet ire snbl-istn- maabbetdir
Grinen ret-i dil-drdr kim ser-te-ser lem

ikeste-yine-mnend ayrn- maabbetdir
(266) OE1: 72b, KE1: s.255.

2
eyleye: ide KE1.
(267) OE1: 72b, KE1: s.255.
348
Bu b a elinden zrdr blblleri amm

Gli ad-pre dil nln nln- maabbetdir
afsndan degil cnbileri hep rbdr

amu canlar bu bismil-gehde urbn- maabbetdir671
Aceb mi d d u sne k u dil kebb olsa

Ciger kim lle-i det-i kuh-istn- maabbetdir
Firla o girynam ki seyr-i sne ey dost

abb- ek-i emim em-i giryn- maabbetdir
10
Zemn-i levada ey ems her beyt-i siyeh-pu

Mef- n u sne-kn- maabbetdir
268672

1
Mur- glm lnesi zlf-i perndadr

Nal-i mrm met-i serv-i rmndadr
Andelb-i b- val oldum ey gl-zr- sn

Cm- im pene-i gl-berg-i andndadr
Cn virir lal-i lebi tr-i nigh cn alur

retim lalide mevtim em-i mestndadr
k k olsa girbn- Zleyn yine

Fri olmaz senden ol kim desti dmndadr
Vulat dermnna n derd-i hecridir sebeb

Vulatda yodur ol dermn ki hicrndadr
Deprenr m-y emile af- mjgn-ve

Sen Sleymnsn ki yer gk zr-i fermndadr
7
bismil-gehde: bismil-ghda OE1, KE1.
8
d: d u OE1.
(268) OE1: 73a, KE1: s.254.
349
T-i zama dil cn u cihn olsun fed

ol cef kim sende ol derdler ki dermndadr
Her naar ey mh-r ems

emse zl an aladr
Ol siyeh-r trler kim nevk-i mjgndadr
269673

1
Ey felek yrim gibi bir mh- tbn m var

Y siyeh zlfi gibi fm- eb-istn m var
Gl yzi glmde yz bi yzi gl mefn var

Yer yzinde snem-s bir gl-istn m var
Balad her myua bi cn ey zlf-i siyeh

Syle ba a in yosa bi cn m var
Ey ayl-i yr mihmn old dillerde h

Klbe-i glm gibi bir beyt-i vrn m var
Nin yle kec-nigehsin baa ey celld- em

Cnm almaa yeide t-i brrn m var
Gelme ey dermn neylersin dern- ems

emsde
urbet illerde gezersin derd-i hicrn m var
270674
mefl mefl mefl feln

1
Kim dir ru- dil-dra a- dil-ikeni var

Gl-endir o kim lle v snbl emeni var
(269) OE1: 73a, KE1: s.253, KE2: s.30.

2
yzi: yz KE2.
3
a in: an KE2 / bi: seni KE1, KE2.
5
yeide: yanda KE2.
(270) OE1: 73b, KE1: s.253.
350
Manr- resen-beste nice nisbet iderler

Ber-dr kim zlf-i amdan reseni var
Birdir grinen dehre gelp ayb u afdan

Kl-y diger-gne ile preheni var
Bir by- afya ekilr bi am u endh

Bir glde bu b nice yz bi dikeni var
Olma felegi lat-i zbsna marr

Encmn fikr eyle gl kim kefeni var
Derd ehli baar m giceler mh u ncma

Kim ule-i h- dil-i te-figeni var
Bir b- azn-ddeye irdi yolum ey ems

Kim ne gli ne blbli ne ysemeni var
271675

1
Bde-i n- dile cm stn- ser yeter

eme-sr- fitba s- nlfer yeter
Bir uzun dav ymet bai ey serv-i revn

al mar itmege ol add-i bl-ter yeter
Seyr-i vulat-gha tb- hecr u asret elvirir

Kim hm-y udsi-pervza iki eh-per yeter
Fitne zlfden ymetler opard bama

Eyledi pehn-y snem sa-i maer yeter
ems mlk-i cn tarb itmege am ekme kim

Nr- hecr-i yrdan var dilde bir aker yeter
(271) OE1: 74a, KE1: s.253.
351
272676

1
Lal-i nb seyr iden ahb vu sardan geer

G iden rn sz cy-br- keverden geer
Ke-i em ile amze seyr iden ser-bz- a

Rite-i sne-ikf- t u anerden geer
emi stinde ekilmi bir kemndr alar

Kim adengi her nigehde nice dillerden geer
avs- a dr- zlf mescid ire bir gren

Byezd-i dehr ise mirb u minberden geer
Ger Sleymn- zamn olsa hev-y aa

Tatn bda virp t heft kiverden geer
Ttiy-y em-i cndr a kisteri

Kalas- pervzden mihr-i mnevverden geer
B-ser py- bel-y a olan mnend-i ems

ar- ser-gerdndr kim rh u reh-berden geer
273677

1
Kemend itdi gelya urresin bir gl-beden ir

eker Manr-ve dra beni ol dil-iken ir
Beni dil-k-i t-i amze-i em itme ey n

dersin rite-i nr- nighdan kefen ir
Brn bir la bama dde-i Yab-ve ayra

der ar- ceml ol Ysuf- gl-prehen ir
(272) OE1: 74a, KE1: s.252.

(273) OE1: 74a, KE1: s.252.
1
gelya: ekp KE1.
2
nighdan: nighdan KE1.
352
zl an itdi mecr-y sirikim merdm-i dde

Revn old reh-i rne n- Kh-ken ir
Sefd-i a degil k-i girbnmda tb-endz678

Grindi pertev-i ems-i
ems ubu-gh- vaan ir
274679

1
ki a ki ehl-i a Mecnn eylemilerdir

lclardr nice lat-i ciger n eylemilerdir
ayl-i amze-i n-r ile em-i siyeh-mesti

Girp ehr-i dil-i u eb-n eylemilerdir
Hev-y a u n- girye-i asret iki emim

ki bar-i dr mercn men eylemilerdir
Aceb erbb- udret ada std olanlar kim

Feln um- ikmetde Mecnn eylemilerdir
Ne cevherdir ki bilmem ems derd-i a- lem-sz

An gencne-i dillerde mazn eylemilerdir
275680

1
met-i yr ten rularla nal-i rdur

ulesinden Msi-i neremiz pr-nrdur
Gsterir yne-i keret ceml-i vadeti

Zhid-i od-bn baar amm ki grmez krdur
5
girbnmda: kermnmda? KE1.
(274) OE1: 74b, KE1: s.252.
(275) OE1: 74b, KE1: s.251, KE2: s.43.
2
yne-i keret: yne keretle OE1, KE1.
4
Bu beyit KE1de der-kenara sonradan yazlm.
353
Mtteid bir vech ile yre gl kim yrdan

Kendimi far idemem amm naardan drdur
Dil olur rn-km med-od-i enfsdan

Eyleyen nn-dil gendmi n znbrdur
Her reg-i snem ider bir sz- dil vzesin

anki snem s mrb- ama anbrdur
a- nevdir lev-i sn-i yri tezyn eyleyen681

Meclis-r-y Sleymn dsitn- mrdur
By- a adrini mirc- val nn

Dehrde ber-bd idenAr ile Manrdur
Ey hirs-ld- merg eyle naar eklie

Py-t-ser my- cismi her biri bir Grdur
Ek-i emimden tele eyler ol mamr-em

ems gy anl yam re-i engrdur
276682
mefl mefl mefl feln

1
ol merd ki eker ille-i a cigeri var

Meydn- maabbetde an bada yeri var
Ey an lc amze-i n-ra aru

urmaya o ki an cn aeri var
Far ehline bu dr degil eglenecek yer

Egler o kii glini kim sm u zeri var
Bir bamada mjgn o sneme degdi

a ki o eh-bz gz o degeri var
6
nevdir: nrdur KE1.
(276) OE1: 75a, KE1: s.251.
354
Szile irer em gibi mav- vcda

Bir snede kim sz u gdz eeri var
Pervne-i cn-szer eylemez efn

m olur ol kim dil cndan aberi var
Bir ba iri kim ne am u name ne efn

Blbl bu riy am- h- seeri var
Burae-i zlf-i am- ebr ile Nr

Rusre-i mirt-i ayli kederi var
277683

1
Dil-i ikeste kim bezm-i amda cm- adr

Sirik-i em-i n-brm mey-i gl-fm- adr
O mur- dil kim eyler lne-i Cibrle istin

Hev-y by- zlfle esr-i dm- adr
der mi ser-fr lemde ikll-i Sleymna

O ser-bz- melmet-be kim bed-nm- adr
Kim olmdr be-km bilmem ey meh-r ki ser-gerdn

erdan t reyy hep cihn n-km- adr
Degildir d- snem bir kitb- ser-be-mhrem ki

Ser--py- tenim na- nign-i nm- adr
Ben ol kilk-i am u leb-d-nm u sne-kem ki

Midd- nu- iczm btn ilhm- adr
Olur Manr-mnend ric-i dr- be ol kim

Fed-y krd- bismil-geh-i bayrm- adr684
(277) OE1: 75a, KE1: s.250, KE2: s.163.

4
meh-r ki: meh-r-y KE1.
6
KE2de 9. beyit.
Ann szi-efz-y dil u cndr ki mans / Medr- nu- icz- lebim ilhm- adr KE2.
7
-KE1
355
Bu b once-i ad-berg-i m nighmda

Mcelled bir kitb- n- peym- adr
rer em-i frzn gibi mihr-i ub- ddra

O szi-inlar kim arb-i m- adr
10
Beni ayrn u szn eyleyen mnend-i ems ey mh

Seni nr- af-y alati lm- adr
278685

1
Siyeh zlfinde yri mur- diller lne utmlar

Ki udsler civr- Kabede kne utmlar
em-i rusrlar kim dilleri pervne utmlar

Ne perv eylemiler kimseden pervne utmlar
Grp ullb- zlf-i yri gerdnmda iller

Beni dr-if-y ada dvne utmlar
azl- - emi nice nn olmasun ey dost

An n nvek-i merdmleri peykne utmlar
Tem-y lebile ll olan diller aylinde

Me- lal-i nb bde-i mestne utmlar
Der-i pr-i munda olmadlar um gibi dil-n

O rindler kim senile mey ip peymne utmlar
sn bnda grdm mur- dil aydna dil-berler

Kemend-i ala-i zlf ire l dne utmlar
Ser--p bir cihnsn kim anemler na- sndr

Ki yeryzinde diller ire mabed-ne utmlar
KE2de 6. beyit.
9
KE2de 7. beyit.
(278) OE1: 75b, KE1: s.250.
6
peymne: mey-ne KE1.
356
Hev-y yay- ebrlarla zlfden geen diller

Braup urveurve-i vy
v elden y ne utmlar
10
avf- Kabe-i sn eyleyen urynlar ey ems

Giyp irm- a yzlerin cnna utmlar
279686

1
Kemn a ser-i avs- a tedbre yazmlar

Mjele amze evfn duda- tre yazmlar
Nedir re bu bismil-ghda ey t-i ebr kim

Saa urbnlm t leva-i tadre yazmlar
Cinn- sni lev-i cinna na iden diller

Ruu blya gl kever lebi t zre yazmlar
Ann amzee dil-beste kim bu b-ser plar

ehd-i a- b-ser nmesin emre yazmlar
Ezelde ser-geti an zencr idp ays

Diyr- cennet hen-gerleri zencre yazmlar
Mem- r celb itmege zlf-i siyeh-kr

Midd- mg ile ser-nsa-i tesre yazmlar
Olur kilk-i an kmi bit B-stn-s

Dem-i Ferhd ser-teyle cy- re yazmlar
Muavvir cn alur senden nice bi si-i cn-ba

Bu many kitblar yazd tavre yazmlar
aydir o ilm-i melat burcn mh

at ile an mensb idp Kemre yazmlar
(279) OE1: 75b, KE1: s.249.
357
10
Zih ey ems ider bir atl szile eer dilde

Zebn- meni rn szin tere yazmlar
280687
mefl filt mefl filn

1
arf- ruuda zlf-i siyh ki n olur

Ecnd- fitne r-be-reh-i mlk-i dn olur
eh-bz- emi eylese pervz- evc-gh

Mur- ikr cevher-i Rul-emn olur
Gzden geirdi add-i nizrm o nr- ayn

Devrna ml-i srme-i aynel-yan olur
Kim r-m-i dr- d-ebr-y yrdr

s urc- kngre-i rmn olur
Ebr-y yri vaf ile bir beyt nam iden

lemde ems iki cihn fern olur
281688
mefl filt mefl filn

1
Her kim nev-y a- nigra arn olur

Mnend-i ny beste-i h u enn olur
Aks eyledike tene-lebi n- dillere

Mihr-i ruula lal gibi ten olur
Nsn- eki ala adef-gr-i snede

Her bir o-b aresi drr-i emn olur
(280) OE1: 76a, KE1: s.249.

(281) OE1: 76a, KE1: s.249, S1: 31a, ALM: 46a.
2
lal: lali KE1.
3
her bir: her ALM.
5
luf-: luf S1, ALM.
6
grse: grrse OE1, KE1, ALM.
358
Dilde ayl-i zlf ir o meh-vei

B- bihit iinde gl ysemen olur
Nerm-i nigh- luf- Nermn- emine

iddet gelrse nvek-i ser-henn olur
Her kim ol fitb- cihn-tb grse ems

Nr- nigh- ddesi ayret-rehn olur
282689
mefl filt mefl filn

I
Her dem ki emia ayret-rehn olur
Nr- nigh nze-i ser-henn olur
Ebrlar kemn- a-dr- n olur
amze ki ayd- diller in der-kemn olur
Evvel ikr ir-i sidre-nin olur
II
maz sevd- meye tarr-i em-i dost
Kim cduvn- dehr-i sitem-gr-i em-i dost
rmi kemle uvve-i tesr-i em-i dost
ol rtbedir siryet-i ter-i em-i dost
Her bir nigehde fet-i ad al u dn olur
III
Bl serri h- kerm-i maabbeti
Kim ara irdi py nedm-i maabbeti
Olsa demi vezn- nesm-i maabbeti
Edn ubr rh- arm-i maabbeti
r u Mese srme-i aynel-yan olur
IV
Mur- dilim ki b- ruu insdr
Bir andelb-i nle-ke o-nevsdr
Dil-n- k-i sne-i r- cefsdr
(282) OE1: 76a, KE1: s.248.

I
ayret-rehn: iddet-rehn KE1 // kemn-: simt- OE1.
359
Bir dil ki dm- kklini mbtelsdr

Ter-i cevr-i sehm-i adan emn olur
V
Grdm kenr- bda bir - gl-dehen
Gy cemli pertev-i ems
emse iy-figen
Rek-ver old zlfine eb-by u ysemen
Fi o mh-peykeri tavf ider iken
ir odur ki mesi sir-fern olur
283690
mefl filt mefl filn

1
Ddem sirik-i hecr ile ar-b- n olur

Gy ki bar-i amere gird-b- n olur
Her are eki asret-i lalile emimi

Nrna dse once-i sr-b- n olur
Ala snede alan d- ten

B- bihite lle-i d-b- n olur
Ol em-i amze-dr u nigeh mesti seyr iden

Bu mehed ire tene-i ehd-b- n olur
Fikr-i ruula eyledigim h- ule-dr

Ferd-y are mihr-i cihn-tb- n olur
Ey ems derd-i snemi tarr iderse ger

mem dai lebim gibi mzb- n olur
284691

1
Tif- ddelerim ki apua b iletr

Trb- kte-i dergha erb iletr
(284) OE1: 77a.
360
Hev-y zlf ile irdi sipihre dd- dilim

Semya by- cigerden ab kebb iletr
ayl-i yr ile ren-sery olur dil cn

Fr- ddeyi gl-zra mh-tb iletr
Slk-i lem-i tak ider o mh zih

Ki k-i sebseb-i idd zre fitb iletr
Kim eylese dil cn fed-y a ey ems

Ceml-i hid-i maddan nib iletr
285692

1
O serv-i ad ki emen seyrine miyn iletr

Cihn zine tem vu ba cn iletr
O ebruvn- muavves ki ser-blend oluyor

aer aer ki a trine kemn iletr
Bahr anma ki eyler gl hezr ile zeyn

Ki b bda alup gl-ene fin iletr
Adem avfiline merale olup bu cihn

Bild- kiver-i bye reh-revn iletr
ayldir an aa ys itme ki dehr

Alup y trba diger civn iletr
Bilinmedi bu aylt u bu vehim u bu kr

Ne mh var ne emis var ne sumn iletr
(285) OE1: 77a, KE1: s.247.
361
286693

1
Gird-i lali kim fem-i yt- nb stindedir

Bir abb tavr ider gy erb stindedir
M-miyn ol elifdir kim ab altndadr

Bezer ol mme ki zlf mh-tb stindedir
Adrr ol noa-i mgni kim l-i ruu

Leva-i ser-nme-i mml-kitb stindedir
Aks-i envr- cebnidir nigh- ibrete

aan nr kim var fitb stindedir
- eb-zinde-dra eyler m-y vil

Nergis-i ser-mest-i umr ki b stindedir
Girye-i biryn- a dir zebn- l ile

Dkilr ol anl ular kim kebb stindedir
Serdi post arna dery-y a ehl-i a

liy seccde-i r ise b stindedir
Ey ymet gzliyen ibretle ba mzn l

lemi ayr u err esb stindedir
Ser-te-ser alb-i abb-s hevdr dehr ems

T ki fns- sipihr-i nh-bb stindedir
287694

1
Yr rusr ki ol zlf-i nigr altndadr

Bir mzeyyen bdr ebr-i bahr altndadr
1
tavr: irb OE2 / abb tavr ider: abb- bdr ALM.
4
KE1de 5. beyit.
5
KE1de 4. beyit.
(287) OE1: 77b, KE1: s.247.
362
emime mirt-i vechiden grindi kint695

Na- srr- lemn ol gl-ir altndadr
Ol d-emi t-i ebruvn altnda yaur

Fehm itdim ki d-lem l-fir altndadr
Her naar h mje lerzende andan azn

h ol cnlar ko t-i b-dr altndadr
Dergeh-i merd-i udya kim iderse ser-fr

Mh-ve ey ems ar- sye-dr altndadr
288696

1
Val u hecrile dem--dem n alar gler

Pute-gn ayrn olur n-pute-gn alar gler
Rek-i rsrla yaup barn ekin dker

Her gice bezmide em-i em-dn alar gler
Dkdigi brn degil bir mh olm mili

Rad u ber ile seb- sumn alar gler
Dilde zam- lama-i am elde nn- iltift

hre-i Badd- ten Behll-i cn alar gler
Mest olup bs- leb-i sden olm cra-p

Bezmde cm- erb- eruvn alar gler
Vech-i bde fen-y dehri idrk eyleyb

Kdek-i nev-zde-i mehd-i cihn alar gler
2
emime: eme-i KE1.
(288) OE1: 77b, KE1: s.247, S1: 31a, ALM: 48b.
1
val u: val- S1.
4
lama-i: loma-i KE1.
6
mehd-i: mihr-i ALM.
363
Verd-i ndn zre ebnem anma h- blble

an yutup verd-i nihl-i gl-sitn alar gler
ems idp amdan meserretden teer her biri

em-i bn ile ry- dmn alar gler
289697

1
Chili ndn ider ehl-i kemli zr zer

an yer dem bu gl-ende gl-i b-r er
Nee-i yek laas ir gze an aladr

Leb-be-leb prdr mey ile sar- ser-r er
ir-i Firdevs-i aldr ehd-i a olan

Buld n firdevs iinde Cafer-i ayyr yer
Cismini aa fed itdi sery- vulata

Drda buld gp Manr olup ber-dr der
Nr- hicrn olmasun da yr ile dzada ol

Himmeti seyr-i cinna olmaz ise kr ger
Almada cn cnn cn olmaz saa

Almaz ise itiyryla an yalvar ver
Dil-iken-gr olma kim seng-i melmetden aer

Seng-sr olsa sezdr nale-i pr-br ber
Far iden mn u kfri n u znddr

a tevd eyleyendir balanup znnr ner
(289) OE1: 78a, KE1: s.93, S1: 22b, ALM: 60b.

1
yer: yutar ALM.
er: OE1 nshasnda bu kelimenin yan tarafnda balk anlamna geldii belirtilmektedir.
4
gp: gep ( 4 ) ALM.
7
melmetden: melatden ALM.
8
balanup: balayup ALM.
364
Fehm it andan old mafr ey trk-i dil

albii pr-nr ider afv itse ger affr fer
10
me-i abl-beyn ems fey-i a ile

Syledi bu ve-i irfnda gftr ter
290698
mefl filt mefl filn

1
b- ahra irk-i gnhm ninedir

Bey-i vcha ry- siyhm ninedir
Far u fen-y mula ile iftirma

Khne-ab ikenc-klhm ninedir
Rind-i erb- a- ud oldm in

Ehl-i ala mest-nighm ninedir
Ms-nihd- r- tecell-i ryete

addim nihl u ule-i hm ninedir
Ben reh-nm-y beyt-i vilem ki dma

Seyr eyle gel menzil-i rhm ninedir
Mav eyledi vcdum hep a- b-nin

Mav- vcda l-i tebhm ninedir
Vadet-sery- mulaa azm eyledikde ems

ems
Gel gr ki kim zre giyhm ninedir
291699

1
Mest-emn kuyarup fitne ocan yadlar

nmn-sz oldlar evler bucan yadlar
1
b- ahra: afv- udya ALM // ry-: my- KE2.
4
nihd-: nihd u KE1.
(291) OE1: 78b, KE1: s.246.
365
Ser-ke olup em ban aldndan gklere

breten lislis-sirn ban ayan yadlar
Rz- dilden virdigi-n leme ren aber

Barn yan eritdiler dimn yadlar
aner-i Msya atl-i leker-i Firavn in

Sert bir u virdiler amm dudan yadlar
Zhid-i uk cehennemlik zebn szleri

Her nefesde b- dehri gl yanan yadlar
Ben seni sr-b oldum nr- aynm a u am

Klfet-i ayd- anr r-bn yadlar
Cnd-i nr-efn bu esr itdi dilim

Lk al cmle ecnd u oan yadlar
Grleyp ecr- melnu teber-drn uzun

Telerle kesdiler daln budan yadlar
ems-i
ems bmra ilc in abb-i rzigr
Snesine ardlar tede dn yadlar
292700

1
onceler kim andelbi krn zr itdiler

Gl-en-i firdevs iinde yerlerin r itdiler
Dzd-i dil zlf-i siyeh-r lekerin hn- sn

Bir gn ire ekdiler emre ber-dr itdiler
f-sne oldndan ny dr- ada

Cn-ghn marem-i gl-bng-i esrr itdiler
(292) OE1: 78b, KE1: s.245.

5
rek-i: rek-ver-i KE1.
366
Oldmdan bir drat- sebz-i pr-br u bahr

Dostlar dmnm seng ile pr-br itdiler
b- luf- yr u d-engz-i levm-i dmenn

Snemi ey ems rek-i b- c-br itdiler
293701

1
Her nigh kim baa ey nvek-i mjgn der

Mur- glm ydna bi yara-i hicrn der
Bir gl-istndr dilim key meh yzden her gice

Barma ebnem gibi ekimle o brn der702
Alada h idp n ile dmnm olar

anki bd ile kenr- bardan mercn der
Mhdan rusr- tbn gelrse ydma

Giceden zlf-i am- eb-reng-i mg-efn der
Sen yarsn baa celld olsa acr cnma

h eliden cn alc aner-i brrn der
Grmedim zlf gibi ben bir hezrn-in

Ben gibi her trna bi dne ser-gerdn der
Mihr meh grse aylimde cemli pyma

Ek-ve aln olur emim gibi ayrn der
Sevdigim t-i sitemle gzyam an eyleme

oraram ir senile aramza an der
Bir gl virdim saa o d ad sneme

Byledir nn bir isna on isn der
(293) OE1: 79a, KE1: s.245.

2
ekimle: ek ile KE1.
6
her trna: trna KE1.
367
10
Yr bi nz itse de ems itme sen terk-i niyz

once-i d-ba nz u blble efn der
294703

1
Olsa rusrda ol zlf-i pern cilve-ger

B- cennetde olur gllerde reyn cilve-ger
h- dil oldua zlfde pern cilve-ger

Nfe-i mg dernnda olur an cilve-ger
Gl-en-i ddrdr dillerde d- nr- a

Kim olur her bir glinde vech-i cnn cilve-ger
Dilde an yri ayli bir mcessem rdur

Aks idp ynede ayrn ayrn cilve-ger
leme gn od maribden ymet opd h

d bu eb evden ol serv-i rmn cilve-ger
Olsa ger r-grm nvek-i mjgn- dost

Grinr lat- cigerde nice peykn cilve-ger
Gerdi-i gerdn ol rtbe girndr kim baa

Bam zre anki bir pde bn cilve-ger
ems itdi tat-geh ki azz-i Mr- cn

h- zindn ire old mh- Kenn cilve-ger
295704

1
urresin dkse tem-y ru- cnn biter

n eb-i yeld ile seyr-i bahr-istn biter
(294) OE1: 79a, KE1: s.244.

(295) OE1: 79b, KE2: s.26.
4
: ll-i KE2.
368
arf- rusrnda yri zlfini grdm didim

h kim gl besinde snbl u reyn biter
Ey Mes-dem yere dse lebi bir cras

T-ymet yeryzinde gl yerine cn biter
Cevher-i ekim grp nn dime anlu yaa

Dim deryda yrim ll u mercn biter
asretiden anma ararm bu ry- zerdimi

Seni grdke tenimden cn ekilr an biter
Yrsiz gl-zra gl seyrine gitsem ey ems

Gl gibi glmde yz bi yara-i hicrn biter
296705

1
Semya nr- vechiden gne bir sye dmidir

a resmi egilmi urre-i arrya dmidir
Sen ol urd-i eflk-i abatsin ki ey dil-ber

eb-istn- melatde fru aya dmidir
Ben ol meml-y rz- nefa-i Ramniyem kim dem

Dem-i rz- dernumdan dern- nya dmidir
Bu gl-zr ire ey once lebi remzi beynnda

Btn eydlar blbl gibi avya dmidir
Cihnda grinr mestnelikle ol sebebden kim

Nigh- emi evvel nergis-i ehlya dmidir
Egilmi gua zlf-i pern a dir

aer l ey melek-sm seni ivya dmidir
(296) OE1: 79b, KE1: s.244, KE2: s.32.

3
nefa-i: name-i KE1, KE2.
7
mhilerden mya: mhilerle mya KE2.
12
ry ile ulyya: uly ile ryya KE2.
369
Gelenler mhiyet lemlerinden bar-i imkna

u mhler gibi kim mhilerden mya dmidir
am- zlf-i runda lini ordum didi yrim

Mcerred bir yan abdldr sevdya dmidir
Muavves ana nisbetle a- lal-i dr-br

Hilli aksidir gy leb-i deryya dmidir
10
Lebi assm kim iyyet-i lali d-nm itmi

Ne bdeye rengi gl-i amrya dmidir
11
utud bezmde em-i eb-istn vechine aru

zl dvnedir kim mh ile davya dmidir
12
Cihn al emsi
ems grmeyp bu b-gh ire
udy bulmaa ry ile ulyya dmidir
297706

1
Her seer bd- ab sy- gl-istndan gelr

Bir af dr ol kim ky- cnndan gelr
Varsa mn yo inf itmedi ey dostum

Bu meeldir kim dinr inf mndan gelr
Vulat bezmine emimden aan anl ular

Dilde pinhn eyledigim d- hicrndan gelr
em-i meclis asbil-i na her gice

i-i o-gydur kim sy- Sdndan gelr
Grinr ol ret-i ayle kim mur- dile

Hdhd-i peymdr urb- Sleymndan gelr
(297) OE1: 80a, KE1: s.243, KE2: s.50.

3
eyledigim: itdigim KE1.
5
ayle: ayl KE1.
7
iynndan: iyn- ten KE2.
370
me-i muciz-beyn- l-ceneyn azna

Nkte-i rz- lednn srr- urndan gelr
Gh pervz itse ey ems iynndan saa

Mur- udsdir ki anar- Ramndan gelr
298707
a

Nedendir l kenrnda eref-yb old Badd
Cenb- aret-i Pri mam oldndandr
Gl her dem hm-ve sye-endz old bada
ar-i dirni gl nin oldndandr
299708

1
akat l kenrnda eref-yb old Badd

Mbrek aret-i av mam oldndandr
Erenler egdigi ba o h pyna ekdi

Grh- evliyullh imm oldndandr
Nebler h u suln aa olum buyurduda

Resl-i Kibriyn a kelm oldndandr
Gl adri hm-ve sye-endz old bada

ar-i dirni nr zimm oldndandr
Kelm- knt kenzi

kenz srrna mahar olur ems
Ol Abdldir-i Suln ulm oldndandr
(298) OE2: 28a, S1: 31b.

() S1.
(299) AK: 14a.
(*)
Bu iirin banda aret-i av akknda kayd bulunmaktadr.
371
300709

1
Lema-i nr- melat vech-i tbndadr

Tbi-i urd-i imet ry- randadr
Gkyzinde sye-bn olm saa ebr-i bahr

h-bl-i mur- uds py- cevlndadr
yle bir pkze dmensin ki ey rek-i melek

udsiyn secde-i tadsi dmndadr
almasun beyhde Sn zre emn- Kelm

Basun ol envra kim k-i girbndadr
Yandm art y Reslallh abrm almad

nf-y dil zll-i b- ayvndadr
asret-i p-bs- naleynile ey mabb- a

Ry- aczim sitn- bb- eyvndadr
Sa-i maerde ey b-re-gn melcei

Aar ems
emsi eli dmn- isndadr
Ma- rametsin cihna y efel-mnibn

Rameten lillil-lemn nati seni ndadr
301710

1
lh d-cihn zre bu devr iden dolab nedir

Fe-y l-mekn zre grinen bu serab nedir
Ki yodur cmle varsn sen grinrsin amu yzden

Bilinmezsin grinrken yzdeki icab nedir
(300)
(300) KE2: s.150.
(301) KE1: s.118.
372
Ad dny ile ub iki retde bir man

Grinr bda ry ne devre y bu ab nedir
Bir iken gkde v yerde yeri yo cmle maharda

Yze itdigi yerde bu yz drl niab nedir
Cihn tevdie dvn uver hep sre-i urn

Ounur yet-i brhn ya bu mml-kitab nedir
ard Msiyi ra virp Tevrt ile sre

Bard alar nra gremezsin iab nedir
rn incedir ldan gn uzun bir yldan

lyi are dirilden sul ile esab nedir
Senidir dza u cennet olur hep cnlara minnet

Nur u y krbet-i iddet bu ekilen aab nedir
Yanar kim nr u nrna gezenler b- rvnda

Melekde cinde eynda bu nm- b-esab nedir
10
dersin bir iken ayru saa vllar y H

Alursn virdigi gir bu oruya cevab nedir
11
Rev m virdigi alma zemn-i illete alma

Felek gibi dnek alma bu efl-i seab nedir
12
Evidir Kabe bt-ne ulu il u dvne

amu kfir mselmna gnh ile evab nedir
13
Nedir bu lb- insn nedir bu cn- nr-efn

Dilinde sen iken mihmn bu rtbe rab nedir
14
Celli atl skkerden Cemli r u ekkerden

Gelr ikisi bir yerden bu far- dil-arab nedir
15
Seni bilmek ceml old mili b-mil old

Yine o l l old nedir bu p u tab nedir
16
lh vadeti adr nehetle muaadr

Ki t nr- muladr bu srra irtiyab nedir
373
17
Gl seyrinde ayrndr eb-i la uyandr

Ki yle ev ile yandr diyem bu fitab nedir
18
Gelp ala devrna senin old divne

Bu ems-i
ems dil-perna u ld itab nedir
302711

Cenb- pr-i Abdl-diri evc-i aldan or712
ubr- k-i naleynin rib- evliydan or
O bz- ser-firzn iyn nerdedir bilmem
An bl-nin-i br-gh- Kibriydan or
303713
BismillhirBismillhir-ramnirramnir-ram
TevdTevd-i Cedd
mefl mefl mefl feln

1
ur- Kerminde yazup aret-i Cebbr

Ubbda didi fetebir y lillil-ebr
f da enfsde yan gsterirem ki

Ta benem grdigiiz yet-i er
Hem didi ki ey ib-i in u baret

Mevcd olan eyya ol ibretle nigeh-dr
Her birisi bir ism ile yd old cihnda

Amm ki msemms nedir olmad ihr
Malm degil kimseye mhiyyet-i ey

Nerden yaradld ve neden old peddr
(302) KE1: s.93.

*
iirin birinci msrann ilk kelimesi okunmamaktadr. Okunamayan bu kelimenin yerine kendisinden
sonra gelen Abdl-dir kelimesi ile hem uygun bir terkip oluturacak hem de vezne uygun olacak
olan Cenb- pr-i ibaresi eklenmitir.
(303) KE1: s.14.
374
di didiler cmlesine zmre-i allm

Fil-l ud da degil bil-i inkr
lem yaradld didiler ketm-i ademden

Mevcd adem old diyu itdiler irr
bil olamaz lk adem emr-i vcd

Bu avl ile davya ym eyleme zinhr
Madm olan ayn ki mhiyyet-i eydir

Ol ayb- lhde olur bil-i dr
10
Ayna ifa ile a fey-i vcd

Eyler bu cihn ire an di u gir-dr
11
adan grinp al olup a ile di

adr heme di u adm ile dem-kr
12
a birdir olup aa mehir uver-i al

Birdir d-cihn ile cihn-bn- cihn-dr
13
Bir kerre dn ret-i eydaki li

Her birisi an fat u t meli
14
Her biri an varln eyleyp ihr

Birligine eyler fat u tla irr
15
Banda kemlt an uvvede mektm

Esrr- cemdtdaki sr gibi matm
16
Bir pre acer kim olara kde mal

Tesnmdedir eylesin te ile mar
17
k old ayiyyet ile mye-i insn

Seng old retde cemdt ile yek-sn
18
Evf- pesendde ile old gzde

Abdiyyet-i iyye ile ry- besmde
375
19
Teslm u tevekklde urur ond yerde

tmez areket t ile barde bedre
20
Eyler areket dest-i a an utarsa

Vrne ider ne-i mamr isterse
21
nda sereyn eyledi ba r- vubr

lt- tevula ider ikr [u] virdi
22
Tevdine si grinp nee-i mabd

Beytinde msellem acer-i esad- mesd
23
a old-n kendine far old ibdet

nsn gibi bir eref-i mala ziyret
24
Nisbetle o seng-preye kuh-sr- muaam

Her birisi old veted-i ar- mkerrem
25
Dav-y enniyyet-i a ile ser-efrz

Temkn tekebbrde zemn stine namz
26
Sed ekmi olup dde-g sebseb-i idda

idd
Rfi adn ikr iderek arar- mihda
mihd
27
ayym olup sm ider arda im

Tekbr u alt eylemege tna dim
28
Ezhr en ile ider midat-i tn

Tamd ile tesb ile t u ftn
29
stinde ybn olup bir nie ecr

adrnda taaddur iderek bir nie acr
30
Her nalesi bir lne olur cins-i uyra

Bir klbe beher kesi sib- arra
31
Ghce tecell idp ol aret-i ahhr

Banda maabbetle hev ile yanar nr
32
tyla idp tna ihr Cellin

Ghce ider ar dner nr- Cemlin
376
42
33
Kuh-sr- ami ki olur kemteri errt

urd-i cihn nrna eyler an mirt
34
Aks ile mnevver grinr erre-i n-z

tdike tecell aa ol adr ebed-z
35
Nr ismin our l ile ol mihr-i cihn-tb

lemler olur ulzm-i envrda kem-yb
36
urd-i mnevver ki our ism-i Kermi

Devrn ile eflk our ism-i Ami
37
Vallhu muun diyerek knbed-i eflk

Esrr- iayla ider ikrini b-bk
38
Amm idemez kendini ilm ile ia

Hep kendi mu old vcd ile mua
39
B-cenb u cihet cmia-i alas- gerdn

Vsi u Al ismi ile mahar- b-n
40
Fevindeki b-add u aded bit seyyr

lemler ile vid olan lim [u] affr
41
Kendini mehirde bilp t- almi

Ez-rz- ezel-tbe-ebed t- admi
42
Ol bar-i muarraf ki dinr bar-i mue

Bezediginden ara bedel ar- base714
43
Bir cevher-i pkze ki ayy ismine mahar

ayy ismin our ism-i Mumt ile ber--ber
44
bil o adar ism-i Ceml ile Celle

Bir t iki vaf ile brnr iki le
45
Ger ar- ceml eylese dery-y keremdir

Mnimdir ad kim olu env- niamdr
Beytin ikinci msrann vezni bozuk.
377
49
46
Maznda olur mafaa-i genc-i adef-kr

Cevfinde oludur gher-i ll-i eh-vr
47
Nfi u Mut old her t ulu t

Anber ile mercn olup dirhem-i yt
48
Bir bar-i kerem kim keremi ala firvn

Eyler sfn-i eali ir gibi perrn
49
Bir lem-i vsi ki iinde nie mal715

(..)
50
tnda mberhen grinr nee-i all

Mal celliyle ider ayy iken ir
51
Yan dounursa nefesiyle aa Ramn

Tark idp bd- edd ile cihn-bn
52
hr- Cell eyler ise yani ft

tyla ftna virp emrini t
53
C eyleyp eflke ar mevce-i zeffr

hir grinr ddelere uvve-i Cebbr
54
Rkid olca anki o bir ar- musaa

C eylese mzb- hcm ile mlemma
55
Balar kef-i mzb ile alar gibi ikl

Av- muavvefle ider sile ibl
56
Her ande hcm itse telum ile emvc

Her buld eyy ider hedm ile trc
57
li ile itmede Ynus sfni ar

Cemiyyetini yek-digerinden hem ider far
58
ahhr adna nisbet ile dza brid

hir odna nisbet ile mecma- mrid
Beytin ikinci msra eksik braklm.
378
59
tyla idp mahar- evfna tarr

dile admi ider cdn tavr
60
Yan ki olup kendisi bar-i aadiyyet

Emvc- ud old anda meiyyet
61
Kendinde alup di olan fey-i vcd

Bil-ir aa id olan itdigi cd
62
El-Evvel u el-ir u e-hir u Bn

El-di u ed-Dim u el-Kevn Kin
63
Hem Ost [u] hem Ost [u] hem Ost [u] hem Ost
El-Lb [u] Hvel-Lb [u] Hvel-Lb u adem post
64
Bu ar- cihn-perver u gencne-i all

Bu menba- elf- ud mahar- Rezz
65
Ol madar- cd- kerem ol Vhib u Settr

Muy v Mumt ile Muill dir u affr
66
Mahardr o merkezde Ceml ile Celli

hirde Cemli grinr srda Celli
67
b u Ram ile an Cmi u Bsi

f ile Ramn u Rab u Munim u Musi
68
Dai nie esm-i udvendiye mahar

Esrr- cefy-y cihn-pervere madar
69
Bu k-i kerem-pe ki p-ml-i cihndr

Mecm- cihn ehline bir oca mekndr
70
Mahar olup esm-i udvend-i Kerme

Madar olup env- kermt- name
71
Kendinde idp cmle cihn ehlini iskn

Tesb-i ud ile ider ev ile devrn
379
72
Ev- tevula ider seyr-i hevy

Env- tekpda gezer cevv-i semy
73
Pervne-i cn-sz olup ems cihn

Gy ki medrnda uar rz u eb an
304716
MaerMaer-nme
BismillhirBismillhir-ramnirramnir-ram

1
Muaam alas- gerdn kim b-py u b-serdir

Dner bir heykel-i dreyn-gr-i cmle-perverdir
Medr bir cihn- l-tenhdir al irmez

Ebed-z-i udd ayb- adan ser-ber-verdir
Tem l yndr fitb- emme vechullh

Tecell eyleyen her errede Allhu Ekber
Ekberdir
r u cennet mzn u dza al fevc--fevc

urulm eski dny arna feyf-y maerdir
der i- a vat ile her berg-i azn-dde

umetden ki km-i ikmet-i er-i peym-berdir
Devir bir mncel ynedir ki yine devrn

Muaccelle meccel iki rynda muavverdir
Bu yzden grinr dger yzi ta-i b-bhe

Ki bu man mfd u yet olma zre eherdir
Bugn am olan bunda olur ferd dai am

Bar olan bar-i kint olma muarrerdir
Naar l dde-i imn ile ol vf- esrr

O ret kim grrsin dde-i imna micerdir
(304) KE1: s.6.
380
10
Nedir bu fehm olunmaz fil-i gn--gn- Sbn

Ki her dem mare-i cdda gn gibi eherdir
11
Kimi an- vcda py urur kimi ider rilet

Kimi nli-i emr ile lde-i bisterdir
12
Kimi far u elem irk u am u hicrn nrnda

Nif- asret ehvetle ba enb-gsterdir
13
esb- defter-i amli mzn- adletle

ekilr ayr u erri cezs hep muadderdir
14
Kimisi reten manen nam-i cennete irmi

Kimisi tat- l-bat-i zerrn zre serverdir
15
Kimi aa adar bir eb-er- reh-nm bulm

Kimi olm mkemmel bedr-i kmilden mnevverdir
16
Kimi ftn u zn old ky- malaba pyn

Kimisi ber-i fdan sebk-pervz- eh-perdir
17
Cez y deyn ekenler zbde-i aml irinde

Aidle li reti zre musaardr
18
Bu ekmel ret-i insna mahar r- aam kim

Sleymn- zamndr ba Dr vu Sikenderdir
19
Odur ll-i all-i mde-i Mevl-y mevcdt

Odur enfs- Ramn ki mevcdt-perverdir
20
aatde Aaddir vidiyyetde ker olma

Mehirden esmsi uhr ile muabberdir
21
Ann kimisi insn kimi ayvn kimi eyn

Kimi mr u kimi mr u kimi r-i aanferdir
22
Kimi mecnn- ser-gete kimi mar- k-endz

Kimi ebkem kimi arec kimi kr u kimi kerdir
23
Kimi fes u kimi mes u kimi nes u kimi mems

Kimi rev u kimi nev u kimi y u kimi ferdir
381
31
24
Kimi h kimi mh kimi sh kimi yh

Mizc- ayr u erdendir kimi ayr u kimi erdir
25
Kimi Firavn- Hmndr kimi ser- bulndr

Kimi Ms-i mrndr kimi destinde ejderdir
26
Kimi beyt u kimi mescid kimi nr u kimi ayyr

Kimi te-gede ulmet kimi mur- semenderdir
27
Kimi rn- zr-efgen kimi s-i bl-bz

mm olm kimisi ib-i mirb u minberdir
28
An ekmel ft mahar kim add-i tnda

Cihn mest ser-gerdn iden bir mh-peykerdir
29
Yed-i ret-gerini imtin- kilk-i tavrde

Nihde ld nua ceml-i mihr-i enverdir
30
Grinen iniks- afa-i mirt- ryetde

Faa bir b- emred mh-r nev-reste dil-berdir
31
Budur nac- cld- yeti man-y mad717

Ki ur neeti abdl masst irdir
32
An sn u cemli pertevidir zver u znet

O pertevden nine sm u zerden kn- gevherdir
33
An zlf-i siyh emmesidir snbl u eb-b

An add-i blendi syesi imd- arardr
34
Nid-y o-maklinden eerdir nle-i blbl

r- once-fmndan nmne verd-i amerdir
35
Gl-istn- cemlinden muarr rava-i firdevs

Me- lal-i tbndan muaff av- keverdir
36
rt ebruvnndan an avs- peykn

Nigh- amzesinden an ien emr u anerdir
Nshada geen yt kelimesi vezne uymad iin yetieklinde okundu.
382
37
Nigh- em-i cdsndan olm aste nergisler

ikf- d- andan iilmi lle-i terdir
38
Sirik-i emini artdr deryn emvc

Hev-y an enfs- tnd-i bd- arardr
39
abyile af-y itil nr u nrn

Anrla mizc- imtizc r-peykerdir
40
Nebt anla nbitdir cemd anla cmiddir

Hevda ayr u mh bar ile berde ber--berdir
41
Tenezzlde vcd perde-dr pr-i mehcrn

Urcnda ref-i mfii Nms- Ekberdir
42
rince seyri ir mnteh-y sidre-i adra

Nimen-gh Refref cilve-gh mlk-i aardr
43
Odur insn- kmil kim boyanm batullha

Ann bal- lem vcdyla muammerdir
44
Alur emri velyetle bilr yan risletle

Emnetle rbbiyyetle h- tat- efserdir
45
Odur vl odur mehcr arb [u] bid [u] vcid

Rubbiyyetde ekberdir ubdiyyetde gerdir
46
Cihn rev- rdr ki albi tat-ghdr

Rid-y alas- gerdn vcdnda ser--serdir
47
Sleymndr evirir gyiy frze-i gerdn

Bennnda nigni zre bir fa- mcevherdir
48
Zih frze-i smet pezr-y zmrrd-fm

Ki dest-i udret-i Yezdnda bir seng-i aardr
49
Vel ism-i Am-i l-Celle mahar olm kim

Medr- l-tenhsi ser-i ar zre hem-serdir
383
50
Nie bi lemi mil nie bi demi men

Ki l-yu cihn cevfinde hir ekl-i aterdir
51
FeFe-SbnelSbnel-admladml-dirldirl-ayymu velvel-Mennn
Muaam nna an delli v- terdir
52
Murd eylerse cd eylemegi udret-i t

udr- mihr-i lem-gr in bir erre madardr
53
Ki bu ibret-sery- lemini ayb- tndan

Nmyn eylemi kim tna tnda maberdir
54
rullah bu lemde revende-gn- ehlullh

Aa dirler ki vl olma Allha myesserdir
55
Tem-gh- vechullhdr bu dehr kim bunda

Iynen vechini seyr eyleyen mensb- aydardr
56
Grenler a cemlin a gziyle irdiler aa

ar-i bar-i nr olm dern renlardr
57
Bu lem mahar- envr- adr ismi lemdir

Egeri hirinden grinr ll-i mkedderdir
58
Bu lem py-t-ser nrdur kol ll-i madd

Yine kendi icbndan gren bn-y averdir
59
Ki ol ll nr- t oldndan diml-ir

ftndan mery retinde cilve-gsterdir
60
Aceb bir un- Yezdn kim al derkinde ayrndr

Heme kr devrndr zamn ire muammerdir
61
admi ibtids var ubd intihs var

ud var beks var taayyrde mkerrerdir
62
Muadder krre-i nh- vel gencne-i erz

erb- cennet-i rar- pr-kes-i mdevverdir
63
urulm n- nimetden medr dr- vadetdir

Ki esm v ft- aret-i Ramna mahardr
384
64
HvelHvel-Evvel hvelhvel-ir hvehve-hir hvelhvel-Bn

Budur nati kan kendi kelmnda muarrerdir
65
lh ayn- tevdinde pr-gy eyle bu ems

emsi
Bu maer-nme kim tevdine bir cz-i aardr
66
Ki sendendir yine tevd iden hem tn sensin

Vcd- vide vadet muvaid sende yek-serdir
305718
Meriyye lili-aretaret-i SeyyidSeyyid-hed mm seynseyn-i DetDet-i Kerbel raiyallh anh
mmesmmes-selmselm-

I
Bugn mh- muarrem vat-i mtemdir af olmaz
Fr- dde-i giryn amdan ren olmaz
Gl ynesinde gerd-i mtemden cil olmaz
Dern ire znden ayr ret r-nm olmaz
Muibb-i le bu mtem gibi derd bel olmaz
II
Gzm an ala mh- mtem-i l-i ab geldi
Zamn- krbet-i h- seyn-i Kerbel geldi
Girn-br- bellarla zamn- pr-cef geldi
Bu mtemle dil-i nln ezelden mbtel geldi
Muibb-i l u evld olmayanlar mbtel olmaz719
OE1.
( )
: Meriyye-i aret-i Seyyid-hed mm seyn-i Det-i Kerbel raiyallh anhm- KE1.
: Meriyye-i Kebre-i h- ehdn- Kerbel mm seyn-i Mcteb aleyhi ve aleyhims-selmOE2.
: Meriyye-i Cenb- mm seyn h- ehdn- Kerbel raiyallh anh ve anhm ecmanS1.
I
gerd-i: gerd u KE1 // ret r-nm: ret-nm KE1.
II
Muibb-i l u evld olmayanlar mbtel olmaz: Muibb-i le bu mtem gibi derd u bel olmaz KE1.
385
III
Bil ey dil vat-i ser-mestn- bezm-i Kerbeldr bu720
eb-i sr-b- em-i nr em-i enbiydr bu
Seer-gh- umr- nee-i r-i uddr bu
Dem-i ub- ab-m- val- Kibriydr bu
Bu meyden imeyenler ehl-i beyt-i Muaf olmaz
IV
Bu rz uyma isterse eger sen ey dil-i dn
dersin cra-i cm- seynden nev peyd
Bulup bezm-i ehdetde me- nee-i Yay
Muai olmayanlar mahar- esrr- m ev
Dem-i rz- seyn-i Mctebya in olmaz
V
dp all- lem n nbvvet nn tebcl
a ilini ld velyet boynna taml
Fed-y cism-i smli tenzl eyleyp Cibrl
seyn-i Kerbel old fed-y r- sml
Fed n h olur ha ged ha fed olmaz
VI
seyn-i Kerbel hen-eh-i ayl-i meyyeddir
seyn-i Kerbel mikt- envr- mmecceddir
seyn-i Kerbel bsi-geh-i lal-i Muammeddir
seyn-i Kerbel nr- fr- em-i Ameddir
Ki bil nr- mcessem ume-i t-i cef olmaz
VII
mm- dn-i ekberdir seyn-i Kerbel fehm it
Va-i ilm-i aydardr seyn-i Kerbel fehm it
Hem-- peym-berdir seyn-i Kerbel fehm it
Serr-i nr- eherdir seyn-i Kerbel fehm it721
Serr-i nr- fer-i py- cnd-i b-ay olmaz
D '
III
IV
V
VII
B V
sr-b-: ser-b-? OE1, KE1, KE2.

Mctebya: Mctebdan KE2.
-OE1, -KE1, -OE2, -S1, -KE2.
serr-i nr-: ser-i pr-nr- OE2, KE2 // serr-i nr-: ser-i pr-nr- OE2, KE2.
-KE2.
386
VIII
O h vt- mtem-engzi malt722
ilf- rmet n zre gedi add u yt
dp tarr kesb-i zn in drl ibrt
derler mn ile ibt- acz ile meczt
Seln-i udyegna byle iftir olmaz
IX
Budur tak kim Kfler old beyata meyyl723
mm- Kerbel hem itmek zre Kfeye ibl
Bu emr zre olundua adem-cnbn- isticl
Gelp hep ehl-i Mekke eylediler muri-i ml
Didiler gitme ey h- serr-i irti olmaz
X
O dem irdi ib- l-yezl kol meh-i seyyr
Seyat emrini enr u line ide tekrr
Olup cb- km-i ahd u m- ezel ihr
Civr- l-mekn u b-nina eyleye reftr
Ki bir ret ile tayr-i tadr-i ud olmaz
XI
dp tark-i py- el-vedol h- l-n
Ser--ser ehl-i Be dlar teyine nln
n irdi Kerbelya reh-gr- mevkib-i suln
Nihn old naardan rh her-end oldlar cyn
An fehm itdiler kim km-i Br reh-nm olmaz
XII
uruld Kerbelya ayme-i h- felek-dvn
a itdi erfn gelp cey-i Yezd ol n
Fem-i l-i Resle virmeyp u ol aff- ndn
Leb-i ser-eme-i b- ayt ldlar an
Bu yzden ddiler bir derde kim al dev olmaz
VIII
IX
X
XI
V X D
engzi: engz-i KE1, KE2, ALM // rmet : rmet-i KE1 / add u: add-i OE2, KE2, ALM.
old: oldlar OE1, KE1.
ud: a OE1, S1 / tayr-i tadr-i ud: tayrde km-i a ALM.
an fehm: tefehhm OE1, S1, ALM.
-KE2.
387
XIII
Miyn- le ddi izdiyd- adan bir l
Kolup s- felek vzl-a ile ml--ml
Uyn- mest-i sekrn- ehdet nh-felek-eml
Tecell-y zll-i lal-i yre oldlar seyyl
Bu avle mudil vaa-i szi-fez olmaz
'
" V
B V B
V F
XIV
Gelp ol dem Yezdn eytdiler ey gl-ru- Kerrr
ilfet m-cersnda Yezde eyle gel irr
Szmz diler ise hep senidir rava vu enhr724
Ki yosa t u a ile saa o eyleriz zr
ir- ulmmzden saa hi rh- reh olmaz
D '
X K VXD
XV
Didi ol muciz-enbz- abb-i aret-i Br
Bu veche y advallh kidem irr
usuzludan ekem ann itmeyi zinhr zr
Ve hem itdi zemn-i aymeden b-udret-i Br
Revn bir nehr kim let-per-i in olmaz
B V
XVI
ridi idmete ol demde kerrbn ile hem-rz
Feritehler u cinnler idp ol merkeze pervz
Didiler emr l fermn senidir bugn ey eh-bz
delim Kerbely menzil-i rn ile dem-sz
Bu ecnda mbih bir grh- b-vef olmaz
XIV
-OE1, -KE2.
: *5 *67 #$* 89 : .*; #<
67* 5 *67 #$* 89 :> 8?$ @*; # A+ AC D OE2.
rava vu: rava-i KE1 // t u: t-i KE1 // saa hi: hi saa KE1.
-KE1, -KE2.
-KE2.
388
XVII
Didi ben bu fe-y Kerbelda eylerem seyrn
Dp a teine n all-i aret-i Ramn
Egeri vaz mabldr indimde ey yrn
Vel bu derd in bir kimseden itmem aleb dermn
Fedler yolnda aa dai iltic olmaz
XVIII
Olup mehd hem h- Resl u aydar u Zehr
mm- Kerbelya undlar bir cm- pr-ahb
Didiler cnmz oldurmasun gl-ryu istis
Buyur enhr- b- l-mekna ey gl-i ran
Leb-i lalie ly cy-br- Kerbel olmaz
D '
B V
XIX
Didi ol cn- lem ey seln-i kerem-krn
Yaar cn u dilim ayl zamndr te-i hicrn
Fir- yr ile lm- dmen dildedir mihmn
Bugn a- cigerle eylerem anlar in biryn
utu mar kim ferunde bir demdir fed olmaz
XX
Bu rz ol rzdur kim eylerem tayf mihmn
Bu rz ol rzdur kim yre urbn eylerem cn
Uyn- leme ihr idp tadr-i Sbn
Varam marem-serya terk idp ayn u imkn
Baa kevn mekn imden-gir mesken-ser olmaz
B V
XXI
Egeri Kerbel vafnda n-efn olur me
Fe-y nh-felek dil-teng olur elv u alma
Urc itmek in ol r- lem dr- inma
u vech ile iridi kim a kmi ser-encma
Zebn- kilk-i db an tafle r olmaz
XX
XXI
-KE2.
eylerem tayf: idem tayf KE2 // eylerem cn: idem cn KE2.
-KE2.
db: edeb ALM.
389
XXII
ridi emr-i esr nki h- Kerbel zre
Dem-i mirc geldi yani l-i enbiy zre
Olup hib reh-i icz- r- Kibriy zre725
Nmyn itdi bir icz kim dr- fen zre
O rtbe udrete mahar grh- evliy olmaz
XXIII
Olup mnend-i s uvve-i nereden pinhn
Grindi ala bir ret mili t nr-efn726
Nihlinden cd olm gibi bir once-i andn
Ser--ser d d- n- laln ire ser altn
Vcd- nzenni dlardan f olmaz
VXD
C
D '
B V
XXIV
ridi bir nid-y cn-gr ol dem cihn ire
Dp ol bngden bir velvele kevn mekn ire
Meger h- nbvvet rava-i b- cinn ire
Olurd blbl-s name-perdz- iyn ire
Dir idi kim baa bundan eedd-i cevr cef olmaz727
XXV
Bugn ayf teessf rmda ser-bedd old728
Ki cn-prem seynim t u a ile ehd old
Bugn mminlere mtem nif ehline d old
Bu yzden ol grh- b-vef benden bad old
Sitem-krn- ehl-i beyt baa arab olmaz

C
F
C ' , ,Z

?
"
XXII
XXIII
rh-: t- KE2.
mili t: mil-i t- KE, S1; mil-i t OE2, ALM.
-KE2
:0*E7 /-9* + @&* : F@ 9; ;*@ ; C KE1.
XXIV bngden: nde KE2 // cef: ez OE2.
XXV ayf: cevr-i KE2 / rmda: rmdan KE1 // baa arab: baa h arab KE1, OE2, S1,KE2,
ALM.
-KE2.
XXVII micer-i: muciz-i KE2.
390
XXVI
O bng-i mtem-engz ile old knbed-i ekvn
uyup ayb leminden oldlar ar u sem lerzn
Gzinden d ar miver-i eflk-i b-efn
Elinden gitdi feri krre-i gencne-i smn
Didiler kim ylsa bu fen dr fen olmaz
XXVII
Sirik-i dde-i fratle old mh der-hle
Brindi acletinden vech-i neyyir micer-i le
Mil-i ek-i em-i asret old ar- cevvle
Girp h- ehdn mtemiyle eb siyeh la
Didi mtem ebinde snede rengn ab olmaz
XXVIII
Hev-y h- dilden geldi ci bar-i ummna729
Felek ketsini ar itmek in ek-i fna
Temevvc itdi pr-c old d - ekvna
Uyn- lcceyi ref eyleyp t ar- Ramna
Didi l-i Resle bunca zr ey ud olmaz
XXIX
oup evc-i ehdet malandan n meh-i tbn
Olup mnend-i neyyir nr- amer ire ser-gerdn
iy-p old det-i Kerbelya eyledi seyrn
ehden old n ol ble-i dn vl- Sbn
Grh- na bundan zge pv olmaz
D '
VXD
' K
B V
XXX
Olup bir are dem cnbn sy- evc-i ulyya730
Dp mnend-i ebnem once-i firdevs-i alya
rp seyrn ir dmen-i ar- muallya
Varnca dergeh-i marem-sery- - Mevlya
Didi urbn- aa senden zge mltec olmaz
B V
XXVIII temevvc itdi: temevvc eyledi OE1 // ey ud: ud KE2.
-KE2.
:# C #9 #< / #J ; #*; # A+ ; C KE1.
XXX ulyya: alya KE1, KE2 // irp: idp OE2, S1, ALM / ir: rhen OE2, S1, ALM.
-KE2.
391
XXXI
Didi ak merab ey gl-ru- cn-pre-i cnn
Saa mefthdur marem-sery- aret-i Ramn
Serr-i arm n eylemidim pya pyn
dp tmda fn t ey nrnr-efn
Sery- l-maallha buyur emrie l olmaz
! C B' '
XXXII
Didi kim y lh yad asret abr u smnm
ab-y lle-ve k eyledim ekdim girbnm
Zll-i t-i ala uvardum lal-i anm
Gl-istn eyledim n- dilimle evre dmnm
Bu gl-ende benim gibi gl-i ad-berg ed olmaz
XXXIII
Didi a gl idi ol dem ki ser-sebz-i sinn oldu
O dem blbl idi ki beste-i h u fin oldu731
arb olma arb-i iyn- l-mekn oldu
Grinmidim senile imdi sen bende nihn oldu
Bu marem-gh- ldir ki bunda m-siv olmaz
XXXIV
Didi gedim udy bu ehdet m-cersndan
aber-dram ezelden ol icb m-versndan
Vel gemem senile itdigim ahd itisndan
Gep cn u cihndan gemezem anm behsndan
Eger ki diyetim virmez ise saa rev olmaz
XXXV
Didi a ey ehd-i cn-fed vey abd-i ferdiyyet732
Ne ise eyle v mute-y ahd u nsiyyet
Bu veche grinr kim ad- a-y ulhiyyet
Vil-i b-mil-i tm olsun ana diyet
Egeri gevher-i gl-reng-i ana beh olmaz
XXXI
l-maallha: l-maallh OE2, S1, ALM.

-KE2.
XXXIII idi ki: idi kim S1, ALM / beste-i h u fin: dem-beste-i fin KE2 // m-siv: siv KE1.
XXXV
cn-fed vey: cn-fed-y OE2, S1, KE2, ALM/ abd-i: ayn- KE1, KE2; d-i ALM.
392
XXXVI
Didi ey Rabb-i lem yledir cb- peymnm
Kolup cnm saa urbn olasn cnma cnm
Bugn ki Kerbel detinde ben n ire alnm
Ola hem-plarm valda hep u- nlnm
Ki anlar mtemim nrndadr nra sez olmaz
XXXVII
Didi a ey ade-ba-y bezm-i kever-i irfn
Olunca meclis-i maerde lem zr u ser-gerdn
Kebb itmek diler lat-i cigerden te-i nrn
Btn u- nln saa ba eylerem ol n
Senidir anlar ey mabb nra mbtel olmaz
XXXVIII
Didi kim ey d-lem Kirdgr- meramet-kr733
Dem-i rz- cezda isterem cmle siyeh-kr
Ki yosa bam alup destime n eylerem zr
Sirik-i n ile ar eyleyp b eylerem nr
Celli aretinden kimse me- cez olmaz
XXXIX
Didi a ey fedy sen ki virdi yoluma cn
Saa virdim kild-i dza u mift- rvn
Eger emi dkerse maere ek-i gl-efn
aer kim te-i ramm yaar cennt u nrn
Bek mlkinde bir cy- penh ey meh-lik olmaz
XL
Bu resme eyleyp peymn n ol seyyid-i lem
Sery- l-maallh ire old yr ile hem-dem
Egeri cn u cnn oldlar bu vech ile urrem
Cihn utd amm jeng-br- arar- mtem
Dem-i hevl-i ymet ubna bd- ab olmaz
XXXVIII Kirdgr-: Kirdgr u OE1, OE2, S1 // n: o S1 // sirik-i: sirik u KE2.

XXXIX ey fedy sen: fedysin ALM.
393
XLI
Muibb-i l u evld- Muammed oldlar am-nk
Fin u mtem ile itdiler ayli zamn dil-k
Yezdn- lani ume-i t itdiler b-bk734
Suyf u tlerle itseler t rz- ar ihlk
Yine bir my- pki rmeti a ed olmaz
D '
VXD
B V
XLII
Ey h- ehd-i Kerbel vey d-cihn-ferm
O ehsin ki msellemdir saa dny vu hem ub
Zll-i efati gl besidir cennetl-mev
Nam-i lufuu tennr old dza u ayy
Zemn sumn ire saa kimler ged olmaz
XLIII
O ehsin ki brindi ilat-i far- cihn ire735
Sen ol nr- mcessemsin grindi dehre an ire
O blblsn ki gl-bngi oludur sumn ire
O gl-bnsn yetidi an- b- l-mekn ire
Seni r dai fey-i glden b-nev olmaz
XLIV
O derysn ki aredir bir- vcib u imkn736
O neyyirsin ki erre kevkeb-i mhiyyet-i ayn
O demsin vcdu llidir ser-t-ser-i ekvn
Cihn- cmi-i ekbersin old cn saa cnn
Saa yr olmayanlar marem-i rz- ab olmaz
XLV
Olunca ferni r-nm nr- cemliden737
Kesildi me-i dest-i a add-i nihliden
Midd- lev-i tadr old nki n- liden
XLI
XLII
XLIII
XLIV
XLV
XLVI
b-bk: b-pk OE2 // pki rmeti: pk-i rmet-i OE1, KE1.

-KE2.
vey: vu ALM // hem ub: m-fh KE2 // ged: fed ALM.
dehre: bize KE2 // ilat-i: alat-i KE1.
aredir bir- vcib u imkn: mevci mahardr lem-i imkn OE2, S1, ALM / vcib u: vcib-i KE2
// cihn- cmi-i: cihna cn- KE2.
dest-i: det-i OE1, KE1.
nr-: r- KE1, OE2, S1.
394
O retle grindi leme lev-i miliden

Bedyide nari ey seyn-i Mcteb olmaz
XLVI
Mam- be avseyne
avseyn iretdir beruvn
Dell-i noa-i vadetdir ol h- zenadn
Gl-istn- velyet servidir add-i rmn
Fe-y Kerbelya ddi ir syesi an
Egeri nr- ades sye-endz- fe olmaz
XLVII
alt- b-ad olsun ta ey Cebral-uddm
Saa tc- velyetdir ser-i mesd- pr-efhm
ehdetle giyp esr deminde ilat-i gl-fm
efatle ut u na eyledi ikrm
uhd- mddedr bu bua n u er olmaz
XLVIII
Bize madur ey r- lem minnet-i t
Ber--ber cedd-i pkile grp mhiyyet-i t
alt- b-adedle eyleriz hem midat-i t
Advlar bilmeyp n lmadlar rmet-i t738
Bizimn anlara lanet-resn olma a olmaz
XLIX
Saa rmet iderlerdi advlar o-nihd olsa
Bilrlerdi Yezdler seni aa ibd olsa
O del lanet olsun ol grh zre ki yd olsa
Kifyet itmesn termine dery midd olsa
Tevell vu teberr ehliyiz bizde riy olmaz
L
Olanlar nee-i ev-i mey-i ala dem-beste
umm- mtemile ayr amdan old vreste
Olup ser-mest-i ahb-y vili ems-i
ems dil-aste
Bi-amdillh olupdur sitnda kemer-beste
ki lemde ey kn- kerem senden cd olmaz
XLVIII
ALMde bendin 4. msra eksik braklm.
395
LI
Tecell-y cemlile dilim her-br l pr-nr
Dil-i mtem-ke maznum eyle luf ile mesrr739
a itdimse sehven dmen-i afvla l mestr
Saa ly degil meriyyem ey hm buyur mar
en-y ta lev u alemde ictir olmaz
[
" V
'

" E '
'
B V

306740
mefl mefl mefl feln

I
Meyl itmeyiz el virse bize devlet-i devrn
Bd ile hev emimize mlk-i Sleymn
mmd-i a eylemeyiz k u hevdan
ker ile hem-ser yanmzda ulu suln
Mzn- aatde bize geldi ber--ber
Yek rite-i znnr ile f-i girn-cn
Dergehde olup neyleyelim ney gibi nln
Y em gibi ke-i mescidde nmyn
Gedik o r ki ne crm ne mebt
Ne dehet-i dza bize ne minnet-i rvn
Biz mest-i mey-i mey-kede-i kiver-i cnz
Hyr- dil-zde-i ayd- d-cihnz
II
Gedik yem-i lht diyr- cebert741
Cn blble old gl-i b- melekt
Grdk felegi evr-i cihn-br- nihnn
Meh zevra-mnend gep ulzm-i t
Bir nesr-i nihnz ki grindik nice lem
Tenzh-i riyetde bulup cy- bt
LI
mtem-ke u: mtem-ke-i OE1, KE1 / luf ile: lufula KE1 // lev u: lev-i KE1 / en-y ta lev
u alemde ictir olmaz: Saa ar- maabbet itmeyen ehl-i vel olmaz KE2.
-KE2.
(306) OE1: 85b, KE1: s.242.
II
gedik: gedi KE1.
III
serv u: serv-i OE1 // ald: and KE1.
396
-i nihn-ne-i esrr ile ld

Ezhr- tekellmle olu b- nut
Bildik ki bu gl-ende an fehm idecek yo
Urdu leb u cn stine gl-mhr-i skt
III
Ol meyle gl-istna up once-dehenler
asretle iki bkdi belin serv u semenler
Almaa engr ehr-t- felekde
Endmna eyledi bir nice resenler
Gr nergisi kim cebe ile old nigeh mest
Sevdya dp zlfine ald dikenler
Bir are deydi yere ger sar- glden
Cn bulur idi yerde yatan lle-kefenler
Ey ems ben ol mestiyem o lle-ruu kim
Syler bu szi an- mezrmda emenler
307742

1
Vaf- sn-i yri dil ser-leva-i dvn yaz743

rn gl mg-i zlfin snbl reyn yaz
Defter-i dvna ey me-i ebr-y dost

Zlfe dil-bend olan u ser-gerdn yaz
Maer-i sevdda ben tek kendi vaf ey alem

R-siyh u sne-k u ddesi giryn yaz
ldirir amze beni encm n- l ile

Sneme h ehd-i aner-i brrn yaz
(307) OE1: 86a, 121a.

1
Vaf- sn-i yri dil ser-leva-i dvna yaz: Ey per dvne-gn- zlfii dvne yaz KE1.
4
beni: bir KE1.
397
Nimet-i a esbnda baa ey mutesib

Gnde iki cm meyle bir ciger biryn yaz
Lal-i yri vafn ey ems gl-berg stine

Kilk-i zerle gl-en-i dehre gl-i andn yaz
308744

1
Ey per dvne-gn- zlfi dvne yaz

Eyleyp zencr esmsin beni dmna yaz
Ol elimde vafna ol em-i rusr alem

Ey nihl-i h an sur ile yana yana yaz
Ebruvn- yri eb-reng ile ey kilk-i hill

afa-i ub stine ber-vech-i meh-ryne yaz
Noa-i li gl levine ey art- ek

Anbern ll u lle gibi dne dne yaz
Dd- hm ol bt eb-by- mg-i zlfini

n ilminde var saf- nigr-istna yaz
Zlf iinde snini tad in ret-ger

Kfir-istn eyle tavr iine bt-ne yaz
ems bu ebyt- rengni midd- mg ile

a- reyn-le t ser-leva-i dvna yaz
309745

1
Knc-i ceyb-i ra-i far u melmet bekleriz

R- uds-iynz evc-i vadet bekleriz
(308)
(308) OE1: 86a, KE2: s.41.
1
iynz: inyz OE1, KE1.
398
Ryet-i ddra a old er- emimiz746

anmay kim neyyir-i ub- ymet bekleriz
Ne yam-perdz- mescid ne perestr- anem

Mest-i cm- ayretiz knc-i ferat bekleriz
Bilmeyiz rm- dil anca bu bismil-ghda747

Olmaa urbn- a- yr nevbet bekleriz
Biz o rn- afer-perdz- az kim bugn

Me-i kh- beybn- velyet bekleriz
Bz- eheb-insilz kim sem-y vadete

ir-i An-ikrz f- udret bekleriz
Sa-i minhc- ikmetde veys-merebiz

sitn- ar- suln- nbvvet bekleriz
ems biz k-i udm- ehl-i beyt-i Amediz

adr- bl-- eyvn- sadet bekleriz
310748
mefl filt mefl filn

1
lm-i lednde lem-i tadre diriz

Terk eyledik tevekkli tedbre diriz
h-nigehlere dilimiz n yatadr

Ceyrn- det-i vaeti tesre diriz
Ey mest-i b- amze bu cnmda grdigi749

Rylar syle ki tabre kdiriz
2
ddra: ddr KE2.
4
yr: yra KE1.
5
kh-: kh u ALM.
7
ar-: far- KE1.
(310) OE1: 86b, KE1: s.242.
3
cnmda: cnmdan KE1.
399
R- cihn olup dem-i Ramna irmiiz

Her dilde yri ismini tekre diriz
Her kim uyara snede bizi er-ve

ulmet-sery- cismini tenvre diriz
Ey t-i em-i nz- melat arbsn

an dkmek ise gli tamre diriz
Ey em-i mest-i amr- abat ne astesin

Cn virmek ise rei teysre diriz
Grdk yzinden yet-i ems

emsi aatin
urn- sni l ile tefsre diriz
311750
mefl filt mefl filn

1
Biz f- ayb- mulaa An-nevlarz

Bl vu zre d-revn- udlarz
Seyrna irdi lem-i bly emimiz

Mjgn bl ddesi per-i hmlarz
Sls- uk u rind-i arbt olmayz

Rindn- cm- a- ud b-riylarz
Biz anlarz ki a u bel mbtel bize

anma bizi ki a odna mbtellarz
tdik tefel urumuza d a- ru

Bat- siyh isek de vel renlarz
Ey smy-y B Ali Sny fehm iden

Biz smy-y cn u cihn-inlarz
(311) OE1: 86b, KE1: s.243, OE2: 36b, S1: 34a, KE2: s.103, ALM: 79a.
1
mulaa: mula- KE1, KE2 // revn- udlarz: revn- n-udlarz(?) OE1; revn u fedlarz KE1.
2
bly: bl-y KE1, KE2, ALM; blya OE2 // mjgn bl ddesi per-i: mjgn bl dde ser--ser OE1;
mjgn bl ddesi per-i KE1, S1; mjgn bl u ddesi per OE2.
3
riylarz: zebnz KE1 / ud b-riylarz: udy riylarz OE1.
400
- ber-y yre ekildi bu glmz

mml-kitb- sne uyan pvlarz
lsek cef-y nvek-i mjgn ile ne am

Dostu lna ba viren pr-veflarz
Cn virmek ise urua ey yr-i n eger

emr-i amze ursna biz fedlarz751
10
Ek-i niyz n ile iksr eyledik

Amr- cismi ems iden kmylarz
312752

1
Hev-y sn ile t cinna dek gideriz

Hezr- fal- glz gl-sitna dek gideriz
ar-i ada oldu Cenb- Veyse ref

arm-i dergeh-i far- cihna dek gideriz
Ni-bend-i tevell idp miynmz

Der-i dvzde-i nedna dek gideriz
Sirik-i maeret-efn- dde-i dil olup

icb- crm ile drl-emna dek gideriz
Koyup zamn u mekn oyup ab-y teni

Fed-y cn iderek l-mekna dek gideriz
Mil-i ems olup sne d d- fir

ur- l- kevn mekna dek gideriz
5
vel: del ALM.
9
urna biz fedlarz: urna biz cn-fedlarz KE1.
(312) OE1: 87a, KE1: s.94, OE2: 79b, KE2: s.157, ALM: 82a.
1
fal- glz: val- glzr KE1.
2
far- cihna: drl-emna OE2.
3
miynmz: miynemizi KE1, KE2 // der-i dvz-de-i: der-i dervze-i KE1; der u dervze-i OE2.
401
313753

1
Dil-beri ille-i ebr-y kemnn ekeriz

Tr-i mjgnlarn d- nihnn ekeriz
Rind-i sar-ke-i um-ne-i a- ezeliz

Nice yldr ki mey-i lle-fenn ekeriz
Fet olur ayber-i man-y san t bize kim

meni bri-i t-i d-zebnn ekeriz
Gerd-i py eyleyeli ara-i devrnda bizi

Felegi serzeni-i br- girnn ekeriz
ems bu acle-i ebkr- ayl-i san

edd-i pz-y dile my- miynn ekeriz
314754

1
Yr olmaz bezm-gh- ada ayrsz

Gl-sitn- dehrde bir gl mi vardr rsz
Yidigi am idigi n-b olurm

ne-i hecr u fir ire alnca yrsz
Sen gidelden nmn- zindeg ey mh-r

Klbe-i azn old em-i te-brsz
Needen olmaz teh dest-i dil-i rindn- a

Bir zamn olmaz ki olsun sar- ser-rsz
(313) OE1: 87b, KE1: s.241, KE2: s.48.

3
-KE1
bri-i: bria KE2.
(314) OE1: 87b, KE1: s.240, KE2: s.34.
3
nmn-: nmn-sz- KE1.
402
Zr u bmr olmam ey ems hecr-i yr ile

h kim bir dem zamnm gemez h u zrsz
315755

1
bb- sumn bama hm rdr sensiz

Klh- ser-giriftim kh- te-brdr sensiz
Senile grinr hep var olanlar emime ey mh

Grinmez emime lemde ol kim vardr sensiz
O genc-i gevher-i d- cnn- asretim ben kim

am- zlf ayli rmda mrdr sensiz
um- dr-y derd-i hecr-i Efln iken abm

Feln- ul- irim bmrdr sensiz
Nin ey b-vef ferydma bir dd itmezsin

Tenim kim kerde-i te-res-i zrdr sensiz
Fr- em-i rusr ki ems-i

ems lem-rdr
Fin kim bezm-i ren-gh- lem trdr sensiz
316756

1
Dem-i serd-i dernum h- te-brdr sensiz

ann-i nu- dil-szum fin u zrdr sensiz
Ru- zerdim gzm an ile gl-zra dnmidir

Nighmda af- mjgn- emim rdr sensiz
Dil-i ulmet-serym pertev-i nr- tecellden

Riy- cennet olsa ule-gh- nrdr sensiz
(315) OE1: 87b, KE1: s.240, KE2: s.28.

3
zlfi: zlf-i KE1, KE2 / ben kim: eb kim KE1, KE2.
(316) OE1: 88a, KE1: s.240.
403
Uyan ey nergis-i ser-mest-i ahb-y fir-ld

er- em-i asret her gice bdrdr sensiz
Girbn- ab-y abr u smnm gibi ey dost

Dilim ad-pre-i ser-pene-i zrdr sensiz
Benem ol ems-i
ems ser-gerdn kim nr- firla
Gzmde anl yam dilde dm vardr sensiz
317757

1
ir old mrmz ram itmedi cnnmz

h kim gedi am- hicrnla devrnmz
Ehl-i a oldu diyu kilk-i a ekmi bizim

ten r- yre a- unvnmz
h u a u yr u meyden gemeyiz kstd- a

r-erkn zre bnyd eylemi bnydmz
oymaz elden r-ve ser-pene-i ldei

Rite-i urd olsa kle-i dmnmz
Lleler ad cigerde d d- hecr ems

Ll olup almad lal-i gl-i andnmz
318758

1
Ar- ddr eyledike ol meh-i tbnmz

Snede a ile artar te-i sznmz
Mihr-i sninden dil-i b-tb ider nr itibs

end rze mh- nevdir var ise nonmz
(317) OE1: 88a.

(318) OE1: 88b, S1: 32b, ALM: 84a.
4
dr-br: dery-y S1.
404
Skinn- ke-i vulat-sery- vadetiz

Mav- edda tecell-ghdr dvnmz
Lal-i dr-br ayliyle bir fet-merebi

Dkmede gl-gn eki dde-i girynmz
Derd-i aa itmeyiz cnndan dermn aleb

Yek naardr yosa tedbr idecek dermnmz
stemez mamre ayrlmaz arb-bddan

Kenz-i a mazenidir n dil-i vrnmz
Pek sever h u enn-i - asret-kei

anma kim valn dir eyler bizim cnnmz
Her kim ibl itse her eb ems mnend-i hill759

ibet bedr eyler an mihr-i nr-efnmz
ikmet-i tedrce tab ile himmetdir murd

Yosa kim malbumuzdur cebe-i ivnmz
319760
mefl mefl mefl feln

1
Szn- maabbetle ki pr-ule-i dz

Rek-ver-i gl-b- ciger-sz- erz
Terkbimiz olm bir avu kden amm

Gencne-i esrr- lhye yataz
Her gh oluruz meal-i ile nmyn

Kim kfile-i Kabe-i mada srz
ld niceler mest-i mdm kim elimizden

um-ne-i tade bir khne ayaz
8
ALMde 9. beyit.
9
ALMde 8. beyit.
(319) OE1: 88b, KE1: s.103.
4
ld: ld OE1 / mdm kim: mdm OE1.
405
Ey ems oluruz ai-i dna ile hem-dem

Biz mutekif-i zviye-i genc-i ferz
320761

1
Mlk-i k abdlyz dvnelikdir nmz

Kim seln-i melmiyye bizim unvnmz
Bezm-gh- ev-i ahb-y ezel rindnyz

T ebed aylma bilmezler bizim mestnmz
Geri eyd-y ser-i zencr-i zlfz ser-te-ser

L pinhndr naardan aret-i cnnmz
amze-i cnna urbnz bu bismil-ghda

an- gl-en gibi n-utedir meydnmz
ems biz bl-ninn- sery- vadetiz

Perde-i ayb iredir cemiyyet-i devrnmz
321762

1
Rind-i ahb-y amz n-rlkdr pemiz

Kim abb- ser-nign- ekdendir emiz
Sne-k- mihriyiz bir mh olsa kimiyiz

Rite-i urdden pemne-i pr-remiz
aba-i eflimizle n olur mr- dehr

o Feln eyler iml me-i endemiz
leme tel-b- ulmn cy- r eyler felek

Degse saf- b-stn zre hill-i temiz
(320) OE1: 89a.

(321) OE1: 89a, KE2: s.20.
406
ems biz ki r-i te-gh- det-i fratiz

Ejder-istn- bn-i zamdandr bemiz
322763

1
Nal-i te-gh- aa r'dur ki snemiz

Mahar- nr- tecelldir dil-i b-knemiz
ret-i vid nmyndr yine her preden

Geri kim seng-i melmetle ikest ynemiz
Biz ki rn- kuh-istn- diyr- minetiz

Dd- h- snedendir me-i drnemiz
Biz ged-y sitn- ehl-i beyt-i Amediz

Leyle-i adr-i mnevverdir eb-i nemiz
erre-vr- ems-i
ems lem-tbz amm manide
Alas- ara ber--ber ra-i pemnemiz
323764

1
te-i a- uddan kim nindr hmz

D-ba-y fe-y sumndr hmz
Klbe-i fratde bir em-i gdznz yine

eb-er- nr- ayn- udsiyndr hmz
ib-i avl-i vecd-i nh- vadetiz

Kim ann-endz- - gerzmndr hmz
(322) OE1: 89a, KE1: s.239, KE2: s.3.

(323) OE1: 89b, KE1: s.239, KE2: s.49.
4
uds-iyn-: uds-iyna KE2.
5
naam-perdz-: nefa-perdz- KE2.
407
uvve-i a ile nef eyler dile r- Mes

R- uds-iyn- l-mekndr hmz
Ny- dil-sz- naam-perdz- bezm-i ayretiz

nmn-sz- dil cn u cihndr hmz
Nkte-senc-i mezy-y fem-i dil-dr ile

Blbl-i gl-get-i b- b-nindr hmz
T ider dd- siyhn perde mihr-i maere

Ebr-i nsn- ayt- cvidndr hmz
ems oldu mihr-i sn-i yr ile te-ur

Szi-efz-y dern- ndr hmz
Yek-dil oldu aret-i letle mihr mh-ve

Pertev-i srr- hviyyetden nindr hmz
324765

1
ib- adan art h bir femde ib olmaz766

Vel her sz ib- a gibi falel
falell-ib olmaz
Edb u a-ins u pk-dil ol bezm-i mridde

aer kim lubl-avr olanlar fey-yb olmaz
derse bb- db urnda eger mesdd

Sery- l-maallha senin fet-i bb olmaz
Kitb- dildedir mektb hep yt- aullh

Elinde sliki urndan ayr kitb olmaz
n ehlinden ol srr- zekt sil ey derv

Farullh olan ab- tecrde nib olmaz
1
falul-ib: fal- ib OE2, S1, ALM.
2
edb u: edb-i KE1 / a-ins u: a-ins ol OE2, S1, ALM.
408
El irmez gevher-i kenzne-i srr- lhye

Bel-y a ile mamre-i ten kim arb olmaz
Ne bilsn leet-i cn-sz- vecd u l-i dd767

Cihnda kol gl a- Muammedle kebb olmaz
Bulur m si-i bezm-i elesti nee-i cmn

O sekrn- maabbet kim gzi ya erb olmaz
Vcd- vadet-i mulada yo vehm-i vcd ey ems

Ki dery-y mu-i b-kern zre serb olmaz
325768
mefl mefl mefl feln

1
Bir snede kim a- uddan eer olmaz

ulmet-kede-i kfrdr ol nr u fer olmaz769
Vrestedir ekdr- sivdan dil-i ak-bn

yne-i fde kederden eer olmaz
Kim men ide dil-dz- nigh dil cndan

Kim nvek-i peykn- aya siper olmaz
ol leme irdi ki ser-i rh-grm

Ezmn- mrr itmege m u seer olmaz
Bir ir-i udsam ki ud evcine ey ems

Pervza baa ile-i bl u per olmaz
7
a- Muammedle: a u maabbetle KE1; a- maabbetle OE2, ALM.
9
vehm-i: vehmi OE2, S1, KE2, ALM.
4
ol leme: bir gl-ene KE1.
409
326770

1
are-i ruua hle-i siyh iremez

Ru- mnrie envr- mihr mh iremez
Blend o mertebe b-rm- met-i yr

Ki n-i zlfine bd- nesm-i h iremez
Ceml-i hid-i cn uhd rtbesine771

Olursa emie Rul-emn nigh iremez
Felekde dmen-i mada mihr olursa dai

Enmil-i yed-i bey-y itibh iremez
Mrd-i dergeh-i pr-i melmetiz ki bize772

Slk u seyr ile prn- nh iremez
Fir- yr ile ems eyledike girye v zr

Sirik-i ddelerin seyline miyh iremez
327773
mefl mefl mefl feln

1
A ile ki vreste-i ayd- d-cihnz

Tefrd u tecerrdle Mes-y zamnz
Yek narada ser-t-ser-i dehr eyleriz ir

Kim ret-i demde gezen r- revnz
Tav bize ser-tcdr amm ki grinmez

Zr-i kleh u f- melmetde nihnz
(326) OE1: 90b, KE1: s.239.

3
cn: cemlini KE1.
4
bey-y: beyya KE1.
5
slk u: slk-i KE1.
6
ddelerin: ddelerim OE1.
(327) OE1: 90b, KE1: s.102, OE2: 37b, S1: 35a, ALM: 82b.
2
dehr: dehri KE1 // gezen: gezer OE2, S1.
3
ser-tcdr: ser-tcdr KE1 // kleh u: kleh-i KE1, ALM.
5
tevde: tevd-i ALM.
410
Gel l ile rd- dell eyleme zhid

Biz vadeti l ile bilen ehl-i ynz
Tevde zebn eyleyeli her ser-i my

Dem-beste v ser-gete v m-dehnz
Ger b-ser pyz yed-i udretde siyeh-kr

Mnend-i alem mni-i icz- beynz
Ey ems irer nisbetimiz l-i Resle

Mensb- pen-gh- der-i dr- emnz
328774

1
asret-i ryula emimden revndr an henz

an ayli rhna olm gl-b efn henz
Seyr-i ddrda ayrn ald em-i cn henz775

Grmedi mh-i sn dde-i imn henz
Ben gibi Mecnn- a nice ayrn olmasun

Al- kl old seni idrkde ayrn henz
Derd-i aa nice dermn eylesn dermn kim

Bulmam dermn ol derde dil-i dermn henz776
Gedi gl fal azn old tecell gl-eni

Andelb-i dil ens-i nle v efn henz
ol zamn ki yandm a emine pervne-vr777

Yanmamd eb-er- neyyir-i devrn henz
2
mh-i: bir mh- KE2.
3
al- kl old: old al- kl KE2 / idrkde: idrkden OE1, KE1, KE2.
4
bulmam: bulmasun KE1.
5
KE1, OE2, S1, KE2 ve ALMde 7. beyit.
6
KE1, OE2, S1, KE2 ve ALMde 5. beyit / ki yandm: yandm ki OE1.
411
Bde-i vadetle ser-mest-i riy- val idim778

tmeden is nam kever-i rvn henz
ande bilsn slik-i Refref-svr seyrini

Sidreden gemez te Cibrl-i vl-n henz
demez sicn-i abatden urc- l-mekn779

Olmayan zencr-bend-i cebe-i Ramn henz
10
Bir ehd-i Kerbel-y fratem ki cismime

Her ser-i myum olur bir aner-i brrn henz
11
Olmam ey ems ben urbn- t-i a- dost

Olmadan tadr sml in urbn henz
329780

1
te-i a er- dil-i deycr henz

ule-p- arem-i cndr ol nr henz
tdim envr- tecell ile ben dekk-i vcd

M u n ire degildi cebel-i r henz
amze-i yr ile ad-k idi glm yo iken

aba-i udret-i imknda sr henz
Mtezelzil idi bngmle ser-i ar- bern

madan dra enellh ile Manr henz
Na ber-dr iderdi beni yo cet-i ayr781

Bilse dr zre iken rzm Manr henz
7
KE1, OE2, S1, KE2 ve ALMde 6. beyit / itmeden: itmedi KE2.
8
gemez: gemezden OE2.
9
-OE2, -S1, -ALM / sicn-i: an- KE2.
10
-OE2, -S1, -ALM / cismime: emime KE1.
11
tadr: tarr KE1.
(329) OE1: 91a, KE1: s.102, OE2: 35b, S1: 33a, ALM: 78a.
5
na: na- KE1.
412
Mlk-i mn pern- siyeh-zlf idi

Olmadan a- ruu fitneye menr henz
Olma ri-figen ey mihr-i ymet ki ider782

Dehri bir serv-i adi gn yzi mar henz
Ey olan mescid-i tavda ric-mend-i abl

Olmad mabed-i anmda menfr henz
Grmez ey ems o kim hid-i mad yzin

Olsa firdevs-i dilinde heves-i r henz
330783

1
Mihr-i sn ddi cna grmeden bir dem henz

Cn grdi mihr-i sn olmadan hem-dem henz
Dne-i lile ddm dm- zlf bendine

Girmeden b- cinna aret-i dem henz
Dd- snemdir iden nr- cami tr u mr

Yanmadan nrn- hicrnda nr- am henz
Ol zamn ayrn oldum kolm idi r-nm

afa-i yne-i tekvnde lem henz
Pene-i mjgn k itdi dernum ne-vr

Ben pern b-aber benden o zlfi am henz
Ben leb-i cnn olmdm arb- cras

b u gilden imemidi cm cm- Cem henz
Her ne re-sz olam dirsin abb olmad

Sen benim derd-i dil-i bmrma marem henz
7
KE1de 8. beyit.
8
KE1de 7. beyit / ey olan mescid-i: ey bulan mescid u ALM.
9
olsa: ola OE2, S1, ALM.
(330) OE1: 91b, KE1: s.238, KE2: s.81.
413
era era ddan ey ems snem lle-gn

al snemden umar dil dna merhem henz
Sne-k-i amze-i Kerrr oldum olmadan

aba-i mmkinde emr-i yed-i mlcem henz
331784

1
L-mekn ehliyiz lemde mekn istemeyiz

B-ninlda nin olsa da n istemeyiz
rdik ol leme kanda ne ab u ne mes

rdik ol devre ki devrinde zamn istemeyiz
B-ser p ideriz ayy- menzil ile seyr

a- rh eylemege py- revn istemeyiz
Kenz-i mafyi nihn-ne-i dilde bulal

Biz olup rz- nihn rz- nihn istemeyiz
Ol ybn- muayln- amz himmetimiz

ayd- malba yeter r-i jiyn istemeyiz
Biz o barz ki felekler bize emvc- abb

Ebed sil-i sedd-i cereyn istemeyiz
k-i ten ar- muaddes u gl beyt-i ud

Eyledik ada fen r- revn istemeyiz
B-zebn na ideriz lev-i dile ilm-i ledn

Elde bir kilk-i o-yende zebn istemeyiz
Ser-fr eyledi n avs- a addimize

am- nefse yetir tr kemn istemeyiz
1
lemde: ey ce KE2.
6
abb: esb ALM // sedd-i: sedde ALM.
8
b-zebn: b-zamn KE2.
414
10
Blbl-i name-seryz o gl-istnda ki ems785

Meba-i once-i vadetde dehn istemeyiz
332786

1
L-mekn ehliyiz ey ce mekn istemeyiz

B-ninz dem-i hestde nin istemeyiz
Girme meydn- erer-nkimize mur- hezr

Biz ki pervneleriz h u fin istemeyiz
Bu deb-istnda fden idp istibd

Ders-i nda dn-y kemn istemeyiz
Seyr idp mahar u maharda olundu ihr

er-i mutra uyup rz- nihn istemeyiz
Olmz dadaa-i ehl-i taavvufdan ra

lse de her nefesi rh- revn istemeyiz
Bulmz kef-i mezyya bir slb ey ems

obet-i cet-i yrna zebn istemeyiz
333787
mefl mefl mefl feln

1
Biz ker-i drne-i mabb- udyz

Bbnda gedyz
Dav-zen-i ubb- neseb-i l-i abyz
Erbb- vefyz
dik mey-i a yed-i ymn-y Alden

Bezm-i ezelden
l ki o ahb ile ser-mest-i afyz
Kim ehl-i fenyz
10
name-seryz o glistnda: name-seryz biz o glende OE2; name-seryende o glende S1, ALM.
(332) OE1: 92a, KE1: s.235.
415
anma bizi ser-gete bu ilm-i fenda

Grdke abda
Biz if-i beytl-arem-i mlk-i beyz
Uryn-abyz
Tevch-i fud it am- ebrmuza zhid

Oldu ise bid
Kim devr-i sem ile saa ble-nmyz
Ger b-ser pyz
Atma bize nere ile nvek-i mjgn

Ey avs- beruvn788
Biz k-i dil-i tr-i kemn-dr- ayz
Mecr- belyz
ld bizi yr te-i rusrna biryn

A nrna szn
n mil-i zlf-i siyeh-i mg-i ayz
Pr-crm u ayz
eyd dime geldik reh-i dnide bu dra

Amm ki ne re
Mdm ki ftde-i ol mh-liyz
Dvne-edyz
Ey a kemn eyle bizi dra ber-dr

amzele iki yar
Bu drda emr-i am- hecre fedyz
Pr-d- cefyz
Cevln-gehimiz old bizim lem-i ades

Ey ems-i
ems muaddes
Pervzda her m u seer mil-i hmyz
Hem name-seryz
geldik reh-i: geldikde vu KE2.
416
334789
mefl mefl mefl feln

1
Mest-i mey-i az ki mdm istemeyiz biz

Besdir bize dil esi cm istemeyiz biz
Bir secde ki ld am- ebr-y nigra

Ser-ke oluruz ayr ym istemeyiz biz
aru ural ana ol Kabe cemli790

Mirba immz ki imm istemeyiz biz
m ideriz gl gibi esrr tekellm

Blbl gibi av-y kelm istemeyiz biz
s gibi seyyre v szen gibi uryn

emr-i udyz ki niym istemeyiz biz
Biz add-i kemnz ki hedef-gh- adya

Bir h yeter baa sihm istemeyiz biz
Biz - mabb- ud-perveriz ey ems

Mekkre-i dehr olsa da rm istemeyiz biz
335791

1
Dm- zlf-i siyeh-i yre giriftrz biz

Mbtel-y girih-i ala-i znnrz biz
Pr-i mey deyr-i tecerrdde bize r- lh

Bde-i bezmine s-i ade-krz biz
Beyt-i mad ise de eylemeyiz ayra scd

R-be-k-i adem-i Amed-i Mutrz biz
(334) OE1: 93a, KE1: s.235, OE2: 36a, S1: 33b, ALM: 81b.
4
esrr: esrr- OE1, KE1, S1, ALM.
(335) OE1: 93b, KE1: s.234, KE2: s.3.
4
hem-rev-i: hem-reh-i KE1.
417
ekeriz rh-
rh tevell vu teberr amn
Hem
Hem-rev-i
dime-i aret-i nkrz biz
Ejdeh-y felek-i kngre-gir-dr ile ems

Ejdeh
k illetde yaur genc-i gher-drz biz
k-i
336792
a

Slikn- meslek-i Suln- Bz- Ehebiz
Slikn
Mahar esrr- tevdiz veys-mehebiz
Mahar-
Mutam billhz anca nh-
nh dehrde
Mest gl-cm- mey-i az melm-merebiz
Mest-i
merebiz
337793

1
Biz Muammed Muaf bbnda edn bir uluz

k
k-py-
Murtayz ehl-i beyti mruyuz
Ahd u peymn ehliyiz bezm-i

bezm elest rdadr
amd lillah rh- ada Bz- Eheb uluyuz
Blbl-i vadet-aryz hmz gl-r in

Blbl
Dim gl-en-serda
gl
bd- vulat glyz
bhesiz ahb-y a si-ii kever yedinden imiiz

bhe
anma kim mest-i
mest i sivyz kimseden ey isteriz
ttida lib-i
lib ilm-i hmyz priy
Cebe Mevlda Mevlmz gibi
Cebe-i
794
(336) OE1: 93b, KE1: s.103, KE2: s.169.

(337) KE1: s.101.
5
Beytin ikinci msranda okunamayan ibarenin resmi konulmutur.
418
ra-i far u melmet ceybinde buldu cevheri795

Kmy vu smyy (...)
(.) ayd- r in796

lmayz rbha nigeh aydar-merebleriz
b iken ey eyleyen maa or l-i dilim

Biz uhd- mdde bainde ccet bilmeyiz
Glmz f kr olur kn aabdan zhid

allem dmen olsa anlara biz dostlarz
10
Bir muaddes ke mensbuz ki pakdir almz

Mve-i tevd ile pr cismimiz abmz
11
Rh- ada seyr ider larz Allh in

Reh-gerde atlan seng-i zeni hi grmeyiz
12
Ne ab-ser-p- farz ne ab-p- Cemiz

Bir bilinmez ret ire dehre ems-i
ems lemiz
338797

1
Biz en-y ulzm-i ummn- a larz

in-y mlzem-i peymn- a dlarz
ce-i al kitbn rehn idp mey-nede

Prs-y aa ld itid rlarz
Rz- li bilmedik l olmada l ile

Cigeri n olmayan bilmez bizi rlarz
Grmedike hid-i madumuz aynel-iyn

tmedik ar- temenn btlere nlarz
6
Beytin birinci msrann vezni bozuk. kinci msran yars eksik braklm.
7
Beytin birinci msrann bir ksm eksik braklm.
9
Beytin birinci msrann vezni bozuk.
(338) KE1: s.103.
419
Pey-revn- evliyyz glmz beyt-i ud

Biz lisn- cvidn- fey-i a fileriz
Deva-i nevr-y bya a atma i degil

Ey kii taldi terk it (..) rfileriz798
Hem dilerse bilmegi esrr- tevdi mdm

Hem dner alarsa ehlin biz seni aylarz
Kendi alnca bulam m dirsin Allah dil-berin

Ehline ehl olmada biz seni aylarz
Nad-i limdir aat didi h- enbiy

t- pk-i Amedi n iden brileriz
10
Mflis-i er-i eratken rev m mdde

ilat-i h- be dav ider dvileriz
11
Far- vehm u fehmi tarf eyleyen bir noadr

rif ol ol noay yosa seni nlarz
12
Dirme atma bir am lf u gf- vehm ile

da dem-sz olur m bir kii crileriz
13
utalm ezberlemi r- ey-i Ekberi

Alam m ann ider ol anlar mnileriz
14
ey gerekden ii grmi de ora sylemi

Saa ne ey adden azm biz seni dfileriz
15
aydi far it alamsa anlar lkin e sd

M-i mstamelle b-dest olamaz rileriz
16
Az al o yerine am ula tzine

Eyleme tayr-i ilat nu ile nfileriz
17
hir u bn o an cmlesi mal- a

Mdrik olmaz anlara kimdir ol vsileriz
Beytin ikinci msranda bir kelime eksik braklm.
420
20
18
Anlar erkn- vcuddur kmil ol da her birin

Va- kmnce buyur ullan seni brikleriz
19
n aat bir alay madd ile olmaz mu

Terk it ol dimleri madma gel brileriz
20
lem-i mmkinn yaratmken ud-y lem-yezel799

Anlar ile ln bilmek diler zlileriz
21
alb ile idrki mkil uds- t- mula

lb- erknla bilmek isteyen frileriz
22
Olsa olsa sde bir ilim-i resmi l

Ol ise bir berza- hicrndr lmileriz
23
li le mei aa be-ber--ber mi anur

Kendyi ifl ider biz de an frileriz
24
Klfet-i aml-i al u fikreti terk itmeden

Hem-ser-i merdn- a olma diler larz
25
Nad u temyz-i kelm- ehl-i aa alr

Res-i mlin orsalar syler ki biz tbileriz
26
Geri merdn old le l-i rif a bu kim

ile hem-l olan alar an nileriz
27
Kehl-i bdeye ba kim ne ile cret ider

B-slk-i er-i a ara varr mnileriz
28
Bunca yt- ud bunca ad-i Muaf

Emr u terb-i cihd eyler bun vlarz
29
Bunca mh u sl u eyym eyledi say-i bel

Ol abb-i Kibriy biz de bua hidleriz
30
Hem adinde buyurmdr ki ulumdur cihd

Mutedmzdr o hen-h biz tbileriz
421
31
Rameten lillil-lemn
lemn bi-i cd- al
Olm iken ol neler ekdi neler vflarz
32
ttib- Ameddir yet-i ubb- ud

yet hid er olmaz iddi mnileriz
33
Bl-hev bl-heves-i nefis murdnca diler

Yre vulat eylemek byle kesi ridleriz
34
Yani zamet ekmeden tel-i cihd atmadan

Gerek er olma dilerse de vel rmlarz
35
Bir azzil seyrine uym aa mrid diyu

ayli hidmet eylemi ayret ile smileriz
36
Det-i ulyda serb ol erb itdi gmn

Nee-i n-r u szn ald biz ileriz
37
a olanla ret-i ada olan bir grinr

Ger elp olsa ol bizler an frlarz
38
Murta-sret vel-i mridi grse aar

Pey-rev olm b-aber bir mlide sfileriz
39
nki ol aver an rz-y nefsince gider

Mrid-i tak ise nefis ezer chidleriz
40
n cihd- f-seblillhda ardr imm

Vcib old itid beyatle biz sblarz
41
Eyledik merd-i udya beyat u irr kim

adz brhnmz var aa biz scidleriz
42
Gel imm- ra dsa ey marr diyu

Ehl-i snnet vel-cemat ol ki biz rkileriz
43
Bil emnet srrna mahar degil ol mdde

bhesiz memkr- a ricldir ibleriz
422
50
44
Yama cnn odlara ey - p-beste dil

Ol ehi bilmez dernn kendide vzileriz
45
Nerde ald ki saa olsun abb-i re-sz

Ol elp-y teavvl biz an lileriz
46
Olsa bil-far ol mrd-i pr-a dehr-i dehr

od-perest am-y sengn-dildir ol idleriz
47
Kendi fikrince ararsa kmili mkil bu kim

Gerek er birdir taaddd itmez ol vileriz
48
Varsa da merdn- meydn- cihd- Muaf

L-cerem anlar aa tarb ider sileriz
49
Anlar ol izb-i lh u iyndandr ki hep

Birbirin ran bilrler a ile nlarz
50
Kim a-drn- akdrlar (.....) her biri800

Bir vel-i muten mevsmdur lileriz
51
atm-i menr- hidyet ile matum her biri

Dir-i devrn- rdr gzet vileriz
52
Nr- al-y Muammeddir msemm anlara

Cilve-gh- Kibriydr her biri yileriz
53
Anlar erkn- vcd- adr el-a her zamn

Srr- nisbet anlara mevddur rfileriz
54
Merd-i std- melmet geinr ol b-ay

Kendye mrid ssin virmi ud idleriz
55
Mevid-i tblestbles-serir f idecek her srrn

Nidgin ol bed-fil alar o dem rdlarz
56
imdi mest-i bde-i ahb-y ubb- chdr

ora dvn- adletde grr nidleriz
Beytin birinci msrann bir kelimesi eksik braklm.
423
57
Nerde dd- af y ande ilm-i Murta

Eyle sipsivri melmet bilmeyiz dlarz
58
amr- mandan teh kesi mzarefdir szi

Y hev yud hevesle oludur rmlarz
59
eriz bezmindeki sde-diln- mmete

Semdir ol mest-i urr eyler bun anlarz
60
n degildir li ol sz mddeni b-gmn

Bir velni ehline mrdr anlarz
61
Hep muamm-y aatdir erat szleri

Var m cet baa lfa er ile ayalarz
62
Olsa ciz lf ile esrr- eri sylemek

Kef iderdi mahar- t- ud flarz
63
Remz-i erin fehmine irfn- a gerek

l-i b-l ile i bitmez an srileriz
64
Geri ol sz adr anca syleyen ehli degil

Artrr bud u icbn libin alarz
65
ib-i ter olur merd-i muaa bil-kelm

n meyyeddir bi-emrillh an vcidleriz
66
Cm- nu oludur envr- aullh ile

Mest-i by- nfe-i man ider midleriz
67
Merd-i meydn- melmetdir o pkze-siyer

udret-i irda mlikdir aa anlarz
68
Mahar- km-i taarruf merkez-i ilm-i ud

Vri-i h- risletdir aa rcileriz
69
Pk ider her mni-i val- uddan bil-yan

Vl- Allh ider a bua hidleriz
424
70
Szi-i a iledir ev-i sz ile degil

Ebsem ol Nr gzet vati ki biz midleriz
71
alma ri-gh- l le dilde ut arr

Pend ise eyler kifyet arete idleriz
72
Ger muallid yver itmezse kelm n ne am

Lf- aa alsun ol biz gerege dlarz
339801

1
Derdimiz dil-dra sylenmi dev sylenmemi

M-cer sylenmi amm mdde sylenmemi
almam sylenmedik bir sz cihnda geri lk

Mil-i urn avl-i muciz-intim sylenmemi
Dstn- a ile olm kitb- mmkint

Ben gibi bir - pr-ibtil sylenmemi
lem olm mbtels sylenilmi nm- a

Nold mh-i a mula sylenmemi
Ben didim em-i eb-istn zebnndan an

alm ise a- ada c-be-c sylenmemi
Sylenp o yine yne-i devrnda

alb-ve yne-i ibret-nma sylenmemi
Vaf olunm zhidi tav vu far u fas

Sylenilmi briys bu riy sylenmemi
Bir kitb olm d-berg-i kint evfna

Ly vech zre bir sz liy sylenmemi
4
-KE1, -OE2, -S1, -ALM / mh-i a: mhiyyet-i a KE2.
5
zebnndan: lisnndan KE1.
6
-OE1.
7
far u: far- OE2 // sylenilmi: sylenmi KE1.
425
Hep Sleymn- zamn kmi utm lemi802

Rey-i pk-i af ibn-i Beriy sylenmemi
10
Gedigi ems
emsi dinilmi alas- eflkden
Kul-i ayn- ryet olm ttiy sylenmemi
340803

1
Eger bu minet-bd ire dem b-am olmazm

Vel derd-i fir- yre bezer bir am olmazm
Dernum derdini artrd tedbr-i dev lma

Meger kim yara-i hicrn- yre merhem olmazm
Bulunmaz imdi ey dil marem-i rz inlarda

Dime bgneler rz- derna marem olmazm
Meger znnr ola zlf-i siyh dostum yosa

Dili a ba var kim diye snblde am olmazm
Bel sengiyle vrn olmada mlk-i dil ey ems

Ess- bnye-i ar- maabbet mukem olmazm
341804

1
azn irmi bahra andelb-i ssenim gitmi

Olup pejmrde rusr- gl-i k-efgenim gitmi
Grinmez te-istn- ab- maer-i hicrn

eb-istn- maabbetde er- renim gitmi
9
-KE1 / heb: her KE2.
(340) OE1: 94a, KE1: s.109.
(341) OE1: 94b, KE1: s.234.
2
maabbetde: maabbetden KE1.
426
alup Yab-ve ben klbe-i fratde ser-gerdn

Elimden yr-i Ysuf-ry- gl-prhenim gitmi805
Revndr cy- ek-i dde-i asret zemninde

rmn olm ol serv-i emde dmenim gitmi
Hezr- zr olm rava-i dil-drda ey ems

D-bl-i h u zr ile nev-y venim gitmi
342806
DerDer-hengmhengm- VeftVeft- Kerme Gofte

1
Gl-istn seyrin itdim grdm ol gl-nestern gitmi

Olup blbl gibi m-leb once-dehen gitmi
Dp snbl gibi zlf-i am k-i siyh ire

Kenr- cyda seyrn iden serv u semen gitmi
Giyp ol gl-beden bu rzigr dest-i cevrinden

Hezrn d- nn ile lle-prehen gitmi
Degil sekrn- ahb-y ecel ol nergis-i bmr

Olup ser-mest-i cm- bde-i ubbul-vaan gitmi
Brnmi nr- beyya up meh hleden gy

oyunm cme-i rengni giymi bir kefen gitmi
Aup n-b- ek-i lle-i mjgn ol servi

Mezrnda bitrmi lle v nergis emen gitmi
dp azm-i riy- cennet ey ems ol melek-sm

Firyla baa dehri idp beytl-azen gitmi
3
Ysuf-ry-: Ysuf-ry u OE1.
(342) OE1: 94b, KE1: s.234.
2
serv u: serv-i KE1.
(*) OE1.
427
343807

1
Cihndan Ysuf- cn rat- smnn devirmi

ley penesinden anki dmnn devirmi
Gp ol ce-i dkkne-i kl-y mlk-i nz

Bu bzr- mienden ayr dkknn devirmi808
ab yzler srp ol gl-femi k-i mezrndan

Nesm-i snbl-i zlf-i pernn devirmi
Degil km-i a cem eylemek erv eba

O n klbe-i ke ehdnn devirmi
Gl-b-efndr bir nal-i nz pene-i mjgn

Ki ol b- seyn verd-i andnn devirmi
Kemn ka cigerden d aup o hm almd

Meger avs-i a urd peyknn devirmi
al- amda tedbr-i memt itmi dil-i eyd

Aceb kim bana al- pernn devirmi
Mheyy l felek bir nter kim alb-i mecru

Ceratler kenr- d- hicrnn devirmi
Bu bismil-ghda urbn- a- b-meclidir

O n-amze kim emsi
ems girbnn devirmi
344809
mefln mefln feln

1
Szp mjgn- emin ba dmi

Yaur ceyrndr ullba dmi
(343) OE1: 94b, KE1: s.233.

2
mienden: minetden KE1.
(344) OE1: 95a, KE1: s.233.
428
Saa yr olmasun ey once ekim

Ki ebnemdir gl-i d-ba dmi
Grinr nr- vechi afasndan

Gren ann itdi urd ba dmi
Yaur zlf am gird-i ruuda

Acebdir mrlar gird-ba dmi
Grp na- cemli ehl-i ret

Mezy-y ulul-elbba dmi
O u smet-i lufnda ey ems

Nigh - b-tba dmi
345810
mefl mefl mefl feln

1
Rusr in dde nem-efn ola gelmi

Gl-b- bahr stine brn ola gelmi
Snemde grp amzesi dn didi yrim

Meydn- maabbetde nice an ola gelmi
Tbn olur hm am- zlf-i siyehide

Kim em-i eb-istn- frzn ola gelmi
rter siyeh-i zlf-i am ol nr- ir

ikmet bu ki kfr fet-i mn ola gelmi
Ben alaram ey ems gler ol gl-i ran

Brn ile gl oncesi dn ola gelmi
(345) OE1: 95b, KE1: s.232.

4
ol nr-: nr- KE1.
429
346811

1
Dern- snede her kimse kim cn-gha yol bulm

rimi ar- Ramna ulu Allha yol bulm
Giceler a ile her kim uyandr aralda

Varup Ms gibi r- tecell-gha yol bulm
Yine dmi hev-y ana dil bir kemn a

Bulanm ek ile ana fin u ha yol bulm
Urulm amze-i dil-dra dil alm dehnndan

Gr ol mestneyi kim yle l-cha yol bulm
Sirikimle girbnm grenler didiler ey ems

ki dery-y ummndr aar bir ha yol bulm
347812
a
mefl mefl mefl feln
'
? "
" "
813
"
348814
filtn filtn filn

1
Tr- zlf kim ud tr eylemi

Bamz sevdya dr eylemi
(346) OE1: 95b, KE1: s.232.

2
giceler: gice OE1.
(347) OE1: 95b, KE1: s.232.
Trkesi: Can bir padiahtr, ten onun hzl koan atdr. Nefes al veriler ise o atn yulardr. Sakn o
atn zerinden dorulma ve yularn salam tut. Aksi halde seni yere drr ve malup eder.
(348) OE1: 96a, KE1: s.232.
1
bamz: bam KE1.
430
det itmi ey tecrd emrini

Kendini ayda giriftr eylemi
Siy olm ara-rz r

Cm- meyden var ise r eylemi
cet-i mey yo mizc-

A- dim mest bmr eylemi
leme ayr olur mnend-i ems

Kendine her kim seni yr eylemi
349815

1
Nr- vechiden ki a mihri dran eylemi

Dde-i dnyy seyrnnda ayrn eylemi
a kim gl-irda nmyn eylemi

Dmen-i gl-zr gy snbl-istn eylemi
Rek-i zlf-i anber-efnla mg-i nb- n

te-i szna yanm barn an eylemi
Nra yandrm nice An dili pervne-vr

T ki gerdn em-i urdi frzn eylemi
Giceler encm degildir dd- hm derd-i hecr

ar- gerdn ire ebr-i te-efn eylemi
Ser-ke olma ar kim her are-i ekimde a

Sen gibi bi kse-i vrn pinhn eylemi
Eyleyen emr-i n-efn- avs ebrlar

Glmi bismil-geh-i ada urbn eylemi
(349) OE1: 96a, KE1: s.231.
431
T-i amze kfir-i deyri mselmn eyleyp

Kfr-i zlf o mselmn pern eylemi
Noa-i li yazup ser-leva-i rusra

Kilk-i udret vadet esrrn nmyn eylemi
10
ems-i
ems muciz-dem Ful ai-i o-g gibi
Saa-i tanr-i ernda cevln eylemi
350816

1
O ebr-y muavves kim cebn-i yre yalanm

ki nev-mh gy lem-i envra yalanm
Bu deyr ire siyeh zlf ucndan ey bt-i ters

Ne Bism-iyemler ala-i znnra yalanm
Grp mgn-i zlf ire yaur ol mh ann itdim

Nice bi bal ara mra bir meh-pre yalanm
Alup Ar ile allc behre ebruvnndan

Birisi tden gemi birisi dra yalanm
Grp eminde zlf-i yri ordum didi gl-ende

Dp kk derde snbl nergis-i bmra yalanm
O rtbe ems ikeste adan kim dilim gy

Yaur snemde bir yne-i ad-pre yalanm
351817

1
Dil cn ritesi ol zlf-i mgn-tra balanm

(350) OE1: 96b, KE1: s.231, KE2: s.11.

4
alup: olup KE2.
(351) OE1: 96b, KE1: s.230, KE2: s.1.
432
Nigh an cn atlindedir ey merdm-i dde

Yine desti o t-i amze-i n-ra balanm
Kesilmez cy- ekim asretinden ol gl-endm

O bir b- revndr kim uc gl-zra balanm
eb-i yeld-y mr-i cvidndr ol siyeh zlf

Kan her bir am- trnda bir meh-pre balanm
Nevsn ks idp devrna girdi nh-felek ey ems

Seni vz- dil-szu aceb bir kra balanm
352818
mefl filt mefl filn

1
Dil ritesin o zlf-i siyeh-kra balam

Dvnedir ki kendisini mra balam
Ekimle d ider o gli b-bn- a

Cy- bahr serv-i emen-zra balam
eb anma ar- dn bile ey ehd-i a

Mtem-ken- hecri olup ara balam
o m abb-i dehr eger eylemezse ram

Kim d- snemiz gibi o yara balam
Zhid degilsin dem u na- b u gil

Bezer ki na- demi dvra balam
353819

1
Cihn ehline orsa cmlesi Allha balanm

Kimi cha kimi mha kimisi ha balanm
(352
(352) OE1: 96b, KE1: s.230.
2
ekimle: ekiyle KE1.
(353) OE1: 97a, KE1: s.230.
1
Allha: ehlllha KE1.
433
der merd-i ud feyi mrdi snesin pr-nr

iy-y mihr-i lem-tbdr an mha balanm
Olup hep mutelif evrda rh- mstam zre

Giderler r-sya her biri bir rha balanm
Ne odur ekimi seyl-b em-i n-tvnmla

ki cy- revndr gyiy bir gha balanm
Geer ey dost emsi

ems destine bir gn girbn
utalum kim eli bir dmen-i ktha balanm
354820

1
O - fitne-sz cduvn emi fitenlenmi

Nigh- dil-nevz trlenmi dil ikenlenmi
Grp bir em-i mekl-i azl em-i bmr

Szlmi mesti-i navetle h-y otenlenmi
am- zlf-i siyeh-krn adr mg-b dirsem

Benefe mg-i ter eb-by u snbl ysemenlenmi
Kefen-ber-d once gl-en-i are gelp m

Alm defter-i amli f olm dehenlenmi
Degildir alamadan perdelenmi em-i a-bni

Nigh- merdm-i Yab- frat prehenlenmi
Maabbet mcib-i na- niamdr m-sivallha

Ki ubb-i si-i nev-zd ile Meryem fitenlenmi
uvardm medfen-i b-rm- met-i yri

Sirikimle riy- cennete dnmi emenlenmi
(354) OE1: 97a, KE1: s.229, S1: 42a, ALM: 96b.

1
cduvn emi fitenlenmi: cduvn- emi fenlenmi OE1, S1, ALM.
2
azl: azl- KE1.
3
siyeh-krn: siyeh-kr- KE1; siyeh-kr S1.
434
11
17
18
Man vayine mahardr dem kim bennnda

Zebn- mesi muciz-raam rn-sanlanm
Naarda fl- man-y dilim bir meh-lidr kim

u- aner-i amzeyle ir-y Yemenlenmi
10
Aceb esrr- mkil-fehmdir vadet ikiliksiz

Senile sende senlenmi benimle bende benlenmi
11
Alurlar ml u cn nad-i derde a ehrinde

Alm atm yerinde r-s bzr enlenmi
12
af-y val ile drs-srr olm dil-i mehcr

amla klbe-i Yab-ve beytl-azenlenmi
13
Cd dmi vaandan snede bi aner-i hicrn

Dime bu urbet elde onceler gller dikenlenmi
14
Dime gh eye mrde-cndr briy zre

Beya cme-i ehevt u afletle kefenlenmi
15
dp inkr er-i Amede vadet szin terdf

Birhm-sret Vehhbi-meheb Berhemenlenmi
16
Odur merd-i ud kim cem idp tevd ile eri

Kelm b- kever albi firdevs encmenlenmi
17
Hezrn fern kol merd-i dery-dil san-sza821

Sevd- noa-i ar- lebi drr-i Adenlenmi
18
Aceb bir cebeni ey ems olm dil ki mecb

Diyr- Rmda ol l ile Veysel-arenlenmi822
ml u: ml-i S1.
hezrn: hezr KE1 // ar- lebi: iri gibi KE1.
mecb: mecnn KE1.
435
355823

1
O diller kim maabbet teiyle sne dlarm

eb-istn- diyr- a- cnna erlarm
Dil-i zrm gibi asret olan yr-i vef-dra824

Vcd yarasn kendi eliyle balar alarm
am- zlfinde yri dilleri lin sul itdim

Didi meskenleri Rm illerinde ara blarm
aat leminde bir blk merdna d oldum

r- mstam-i ada anlar srlarm
Gl lle degil hecriyle bir serv-i rmn

Dern- gl-sitn ire alm tze dlarm
zl rma u anma ulu br- girnndan

Zemni ek-i emi anl ular gibi alarm
Reh-i a ire b-km ol ki her bir km- dil ey ems

Birer sedd-i sedd-i rh vdlerle alarm
356825

1
adeng-i amze-i emi dil-i zhhddan gemi

a peykndr kim ceven-i plddan gemi
Gl p-i nigh- yrda ol aa bezer kim

p cm- ehdet aner-i cellddan gemi
alanlar dr- ayretde ne olm vl- dil-dr

Ne ayd- val- dil-dr- cef-mutddan gemi
(355) OE1: 98a, KE1: s.228, KE2: s.40..

2
balar alarm: kendi balarm KE2.
3
dilleri: dillerde KE2.
6
ulu: felek KE1, KE2
(356) OE1: 98a, KE1: s.228.
436
Aceb mi dnse cismim zerdi-i minetle zer tra

Nice kerre dolam adde-i cddan gemi
amne olan diller cemli emine szn

Zih pervnelerdir kim leb u feryddan gemi
Gren ad-pre snem didiler r- tecelldir

Yaud kim B-stndur te-i Ferhddan gemi
aylinden bulurlar cn nigr-istn- fikrimde

O retler ki nevk-i me-i Bihzddan gemi
ikeste beste ald pi-i zlfinde ser-gerdn

ayflar kol adeng ebr dil-i nddan gemi
Odur merd-i ud ey ems meydn- maabbetde

Ki bu vadet-serda dddan b-dddan gemi
357826

1
Eyleriz merkez-i tevdde devrn ile ra

if-i Kabe ider say ile cevln ile ra
Gezerem serde hev dilde ayl-i dil-dr

an hev zre ider tat- Sleymn ile ra
Mahar- vadet-i adr ki cihn aa gelb

Devr idp ar ider fer-i itbn ile ra
em-i ddrna pervne gibi mihr ider

Bedev p olup ater-i tbn ile ra
Grdi a vechini her vech ile bir Mevln

Py- gl-m-i sem eyledi vicdn ile ra
1
devrn: cevln KE2.
3
itbn: tbn KE1.
437
ald l-pre-i mihr mehi ra- felek

Cylar cod hevdan ider ummn ile ra
anki d yine Manr- enel-a dra

Dil-i ser-gete ider zlf-i pern ile ra
Yd idp lal-i lebi n- mdm itdike

em-i girynm ider ek-i gl-efn ile ra
Meclis-i dilde nev-sz olca murib-i a

em-ve eyledi sls- emidn ile ra
10
ekilr lem-i ulvye arr ey emis

derek erre gibi cebe-i Ramn ile ra
358827

1
t- muladr aat zre cnndan ara

Pertev-i envr- adr cevher-i cndan ara
- ebr-y muavvesdir icb- nr- t

Hem tecell-ghdr em-i nigeh-bndan ara
Nr- nere mecz- mrsel-i ceb-i ud

Perde-i mikt- envr old mjgndan ara
once-i rusrlar old d-gtden nin

Srr- vadet l-i hind-y zenadndan ara
ayret-i ahb-y s-i hviyyet remzidir

Nee-i cm- leb-i lal-i gl-efndan ara
a- mevhm old remz-i mmiyn- dil-rb

mtidd- valdr add-i rmndan ara
(358) OE1: 99a, OE2: 43a, S1: 43a, KE2: s.14, ALM: 100b.
2
tecell-ghdr em-i: tecell-gh- emn OE1, KE2.
438
Na- sn-i yrdr mad olan bt-neden

Kim a kfrdr zlf-i perndan ara
Rava-i rvn kinyetdir sery- vulata

Nr- nrndr muaa nr- hicrndan ara
Vdi-i ayd- taallukdur beybn- fir

Evc-gh- Kibriydr ky- cnndan ara
10
ems ulmet lem-i ulmet-sery- r828

Nu- icz- beli b- ayvndan ara
359829
mefl filt mefl filn

1
Ramet-resn olursa dile sumn- fey

Eyler bahr cilve-nm gl-sitn- fey
Vaf- mdm- once-i lal-i lebile yr

Mur- dil old blbl-i uds-iyn- fey
Mamr o rtbe nergis-i bmr- em-i dost

Kolm arb- mest-i mey-i eruvn- fey
Bu cism-i k-dn lsm- acbedir

Olm dern- snesi genc-i nihn- fey
Marr olma mre ebbetde bul keml

mrm gzetle olmaya yi zamn- fey
Old riy- vulata aynni tecriyn

Ol ayn- ren ki ola n-ekn- fey
Rm zre ek-i dde degil a- Veys ile830

Rma ardr getirr sr-bn- fey
10
r: ayb- dil OE2, S1, ALM.
5
ebbetde: ebbda KE1, OE2, S1 // gzetle: gzet ki KE1 / zamn-: nihn- KE2.
7
Beyitte geen sr-bn kelimesi iin S1de der-kenarda nsha: krbn kayd bulunmaktadr.
439
Old veda fey baa t dem-i ezel831

Feyy- mula itdi beni tercemn- fey
Ben fey-ba- nefa-i r- revn idim

Nef olmadan vcduma r- revn- fey
10
Meydn- gft gda henz ney-svrdr

Eheb-svr- abm in hem-inn- fey
11
b- ayt- ulmet olur ems reas

Nua gelrse me-i muciz-beyn- fey
360832

1
Gedi frat demleri ey em-i giryn el-ved

Ey dem-i te-fen- h u efn el-ved
Gl-sitn ire uyand gl-bn-i mad- dil

Nev-bahr- vala irdim knc-i hicrn el-ved
Ol kemn-ebr gelr ekmi adeng-i amzesin

El-fir ey dn u dny ey dil cn el-ved
te-i ala ey meh b-arr oldum yine

almad gitdi elimden abr u smn el-ved
Nad-i cn old revc- kle-i bzr- val

Nsda ald nud- kfr mn el-ved
Ey baa derd-i dile dermn vedn eyleyen

Senden evvel eylemidir baa dermn el-ved
ems-ve
olsam gerek sar-be-kef lemde ben
ems
b-ry- zhd u tav pk-dmn el-ved
8
feyi baa: baa feyi OE1.
9
vcduma: vcdna OE1, KE1, OE2, KE2.
(360) OE1: 100a, KE1: s.110, OE2: 43b, S1: 44a, ALM: 101a.
440
361833

1
Kleh-ken idince o gl-ir sem

Tevcd eyleyp eyler gl-i bahr sem
Hev-y serv-i adiyle o Mevlev-beeni

emende eyledi imd ile enr sem
ubr- pyna yz srmege revn olara

der bu tekyede her-br cy-br sem
Grelden ol mehi tennre ire mihr ider

Pals- alas- tennre b-arr sem
avf- Kabe-i kyu in cihn dural

Dner zemn zamn eyler ey nigr sem
Nev-y nya hem-heng idp finn ems

der dem--dem-i hecrile zr u zr sem
362834

1
Blbl-i aam ey once cemli baa b

Gl-en-i Mr ruu snbl-i zlf ara b
Seyr-i ddr in her biri bir manaradr

Nigehi olar kim ad dp sneme d
D- sne degil ol dde-i nvek mjgn

Na ider l alemler ile d stine d835
anmadm bde-i aa ne aceb mddet-i mr

Dmedi hem bu arbtda destimden aya
(361) OE1: 100a, KE1: s.228.

(362) OE1: 100b, KE1: s.110, OE2: 43b, S1: 44a, KE2: s.101, ALM: 101b.
2
manaradr: revzenedir OE2; revzendir S1.
3
stine d: stine b OE2.
8
karsn: karsa KE1; karsa KE2.
441
Pr iden a cnnyla benem nh-felegi

Aks iderse ne aceb nle-i Mecnn ile a
Rind-i um-ne-i az bize dil cm yeter

Nidelim efser-i h ise de zerrn-tif
Nef-i r olsa dai bd- fen sndiremez

Kim ki meydnmza girse uyandrsa er
Bama yne-i devrnda yz karasna

Nr- tevd ile dvna karsn yzi a
Bz- Eheb ki aratde odur av- Am

Mur- lht olur zr-i cenndaki z
10
Sye-i Amed-i Mutrda oldu ey ems

P-i seyyre-i merdn- reh-i aa sr836
363837

1
Sne a u d verd-i ser-nign a sti b

Snede dmla old r-nmn a sti b
asretile dde-i dnyya ey serv-i revn

Merdm-i emimde ek-i lle-gn a sti b
Mur- zrn cy- rn ile sr-b itdiler

n- Ferhd ile old B-stn a sti b
Gerdi-i eflk ile bamda otlar bitdi h

Yine yapd b-bn- dehr-i dn a sti b
D- hicrn ile ben bir gl-enem kim ey ems

Khlar old vcdumla btn a sti b
10
merdn-: meydn- KE1.
(363) OE1: 101a, KE1: s.227, KE2: s.33.
442
364838

1
Yre virdim ben seni kim itmedim ey cn dr

Vey ne derd kim almadan eyler seni cnn dr
Ey abbim derdimi dermn amze ddr

Eyleme snemden Allh ana dermn dr
Gnde bir kerre nigh it bri snem dna

tme benden ey kemn-ebr iki peykn dr
Vulat dinde urbn olam ki rz- d

an demdir ider bir dosta bir urbn dr
Valn umma ems derdin iste her m u seer

omusndan itmez ol meh te-i szn dr
365839
MevceMevce-i BarBar-i Esrr

1
Her kim isynn iderse maeretle itirf

Ricat ile ind-i ada ndr olma muf
emm olur by- velyet meclis-i lfetde kim

liye-efn olur kimde olursa mg-i nf
Old bu dr- ebedde ol ad-i b-riy

Birbiriyle kim ider bezm-i ezelde itilf
ret-i Ramnda al olm demdir o kim

Cmleten evf- Ramn ile eyler ittif
(364) OE1: 101a, KE1: s.227, KE2: s.37.

4
olam ki: olmaa KE2.
(365)
(365) OE1: 101b, KE1: s.226.
() OE1.
443
13
14
km-i urn u ede tevfu itse ger

Ramet-i Ramn olur mmet iinde itilf
km-i nefsn ile ara nisbet itdigi

tilf anma ramet ce olur inirf
Cmi ire itikf- briydan it ger

beytllh olan albide eyle itikf
Ba gziyle gremezsin nr- t- a kim

Nr- mihr-i lem-r emi eyler itif
Vech-i yri grmege olma dilerse pr-baar

D- derd-i a ile a snee gz gz ikf
10
Bir gn evvel vl ol ey reh-rev-i beyt-i vil

Kim arb old ymet olma mevf- avf
11
A bir nr- uddr km-yb- val olur

Lema-i cn-perver ile kim olursa sne-f
12
Sr glden m-sivy an beytllh l

Eylesn af af gelp r- muaddesler avf
13
olmayanlar nr- a ile ne bilsn vadeti

Urmasunlar bo yere vadetden ol eclf lf840
14
ada fn olmayan tevdden marmdur

Anca tevd-i lisn ib ider lf u gf
15
ada mav ol ala bil a tecell ider ol

Ger Ceml u ger Cell esmya n sensin mef
16
Ri ol her filine ger ahr ise isn bil

Ger nam u ger cam [u] ger il u ger aff
17
Maad- da otur ind-i melk-i mutedir

alkdan aa vu adan ala eyle inrf
urmasunlar: urmasun KE1.

olmayan: olmayanlar KE1 // anca: itme KE1 / ib: KE1.
444
18
hiri emr-i erat ile bulsun itim841

Btn vadetle bulsun itim- itif
19
G- cn ile iit mn idp l itid

Maz- urndan heme szlerim bil b-ilf
20
Ben o derv-i ebed-hmn- a u krbetem

Buld srrm srr- ada istitr u inkif
21
me-i te-zebn destimde am- dn in

Seyf-i Fr-eer y l-fikr- b-lf
22
Kilk-i dest-i udretem fil-l olur mevcd ayb

dr olsa ger zebn- himmetimden nn u kf
23
ir-i An-y bl-efn- f- udretem

kimem cr olur kmm idersem f f
24
stinet ister ise rh- ada b-riy

Her iiden evvel eyle szlerii b-ilf
25
Nk u bed l-bd cez-y filii grse gerek

Eylk it bir ferde zinhr itme ulm u itisf842
26
Eyle tal-i r vat-i civn gemeden

ora ndim olma geldikde dem-i hezl u acf
27
A ile tavy birledir olup mnend-i ems

Say-i ur l yeter dnyda midr- kiff
366843

1
A-bzn- ud-dd- cemhr-i selef

Gern itdi benem cmlesine imdi alef
18
itim-: itim u KE1.
25
ulm u: ulm-i KE1.
445
3
4
5
13
Benem ol - ser-mest-i mdm- ezel

Ki virir ek ile am uya rab tee tef
Cinnet-i zlf-i ru- yr ideli ser-gerdn844

Old zencr baa ablabl-i metn-i
metn muaf
tiyrla sivdan ekilp keff-i yed it

Dehrden r-na-r eylemeden py kef
ehr-i tecrde udm eyle Seny gibi kim

Sedd-i eh-rh- vul olmaya pydaki af
Cesedi eylemeden k-i siyh ekl u tebh

Eyle emr-i am- a- lhye alef
Kte-i a- ud ol olasn aa muf

Yosa ayvn gibi dem olur encm telef
Vadet ire bulunur nr- Muammed dilde

Menzil-i drr-i yetm old bir ire adef
Sne vir aneye vadetde fen bulma in

Naar it buld fen ane-i seng ile hedef
10
Py-ml ol d aya altna le gibi

Balar zre bulasn hem- klh izz u eref
11
ora rbl gibi k-i meelletde yatub

Snei kendi eli ile dgersin n def
12
ems ol ker-i suln- beyam ki urur

B-ser py urnda melik af af
13
ld terbiyye ile cevher-i fa- tem845

ala-i dest-i velyetde beni h- Necef
zlf-i: zlf u KE1.

r-na-r: r u na-r OE1, KE1, KE2; r-n-r S1.
pydaki: pyda ki KE2.
ld: lur KE2.
446
367846

1
Gel sveyd-y dilimde ulzm-i ummna ba

Bir avu opra iinde bar-i b-pyna ba
Vechi bergin ni-i ibret-nm-y lemi

Ne uverler gsterir yne-i devrna ba
Ar- vech-i vadet itmez keret-i mmkinde a

Vechii imkndan talb idp ayna ba
Ayna olsun dir ise noa-i vadet yn

Manar- dr- sveyddan diyr- cna ba
a grmek ister ise gel ilh- vehmi oy

Bul da bir Allh ryet eylemi insna ba
Grmedi t levde yt- a bilmedi

mr oldua kitb u leva-i dvna ba
ubb-i ml u ch ile prdr dern zhidi

Eylemi beyt-i udy kendine bt-ne ba
Zhid gr zlf mjgn- a-ver dil-beri

Leker-i yam-gern- kiver-i mna ba
em-i a grmek isterse eger pervne-vr

te-i rusr- yre ur da yana yana ba847
10
Gsterir bir merdm-i eme nice yz bi cihn

errede yz bi gne pinhn iden Sbna ba
11
Py-ml itme aer kim her ubr- kde

Bi Sleymn tat-gh itmi yaur mrna ba848
6
kitb u: kitb- KE1, KE2.
7
ubb-: ubb u S1.
8
zlf u: zlf-i KE1, KE2.
9
eger: olup KE2 // ur da: dn de KE1, KE2.
10
bir merdm-i: bir dem KE1.
447
12
Py-t-ser vdi-i nrn- fratdir cihn

s- vrn- felek dnmidir te-dna ba
13
Cennet isterse cihn ire cihndan yum gz849

Vl ol nr- ceml-i aret-i Yezdna ba
14
ems itmi ser-fr her bir vel mirbna

- ebr-y ceml-i server-i Geylna ba
368850

1
alat-i cnn seyr it udret-i Yezdna ba

Dest-i udretle yaplm ret-i insna ba
Birbirinden var m far gel kenr- gl-ene

Bir gle bir bdeye bir de leb-i cnna ba
amze-i yr ile dil lin orarsa mdde

Nm-bismil n ile ute bir urbna ba
Ala gftr- sevd- me-i muciz-demim

lem-i ulmt seyr it eme-i ayvna ba
Bezemez mi ems dilde d d- frate

em-i imn ile ur- mihr-i nr-efna ba
369851

1
Eyleyp ablabl-i metn-i

metn edeb-i eri ni
Belie merd-i ud idmetine var an a852
11
ubr-: ubr OE2.
13
-OE2.
14
itmi: lm OE2.
(368) OE1: 103b, KE1: s.225.
(369) OE1: 103b, KE1: s.225.
1
an: on KE1.
448
Gizli dn utmaa mecbr oluyor ehl-i lh

Ehl-i lem olal slik-i minhc- nif
C idp emi dker em-i ur gibi an

Bezm-i anda olan mest-i mdm- rar
Nev-civn-bat- cihn grmege kendi zini

Pr-i merdn yaraur destine ger alsa aba
Seni grmek beni grmek gibi sndr baa

Sende mav itmese ayretle beni istir
Yine bir mihr-i cihn-tb bulur ar degil

Olsa ser-menzil-i dil kngre-i seb-i b
B-ser py- maabbet bulur en-y vas

Bir gn ol arada kim velvel-tefetistefetis-su bibi-s
A Ansyam ey ems per-i himmetime

Bir iki meraledir lem-i ayb u l
370853

1
ulmet-i nefse dp olma ulul-emrie

Olasn nr gibi ind-i udda yzi a
mey-i a yri dr- nam-i vala

am yeme rz in ekme cihn ire me
l yedi dmen-i merdn- udya peyvend

Dmeni alas ise n-kesi ol andan ra854
2
ehl-i lh: ehlllh KE1.
4
kendi: kendini KE1 // destine: detine KE1.
7
bulur: olur KE1.
1
ulul-emrie: ulul-emre ki OE1.
3
dmeni: dmen-i OE2 / ise: ise de KE1.
8
cnn: cnn l KE1.
449
9
11
14
Tr- destrn bir pr-i mun- a

Tr- znnr ise de eyle miynnda ni
Cebral gibi iri sidreye kim urtlasn

Nrdr nr bu zr-i felek-i bl-
Vl ol aa olup r- lafe hem-rh

Olma opra yiyecek cism-i kefe il
Vech-i Mevly grp eyle urnda ym

Olmadan m-ada- velvel-tefetistefetis-su bibi-s
Cismini ke alup cnn cnna fed

lmeden eyledi cnna olanlar mt
ayd- siccn-i abatde tecerrd bul kim

Grine em-i dil cna vech-i l
10
Sneden dvi ar a ile oldur yosa

Seni sevdya alar vesvese-i r-i mer
11
ubb-i ml u hmeze albi idp vdi-i veyl

uame nr ider tbe-ymet ir
12
rma bir seng-i cef ile gl esini

ora bi pre olursn da grrsin i
13
Ey Sleymn- zamn itme aret mra

Olmaa mr- ar eyleme kesb isti
14
k-sr eyleme ol mr ayala baub

stn- serie baar o da bir gn aya
bul kim: bula gr ALM.

uame: anlar KE1.
-KE1
ol mr: bir mr OE2, S1.
450
15
Filie kendi yed u py olurlar hid

l lisnyla ider an udvend in
16
Thmet-i sirat ile a olunan dest gibi

Syler a-y cesed cmle bil-istin
17
a rsn gzedp cmle-i eflide

oyma inf eliden utasn rh- vif
18
Merkez-i vadet-i Mevlda arr it ey ems

de diller evine nr- lh ir
371855
mefl filt mefl filn

1
Ger vech-i dem olmasa yne-dr- a

bil degildi ryet-i nr-intir- a
Mest-i erb- a idi dil ci itmeden

Dery-y ubb-i sil-i imkn-arr- a
Her yzden old em-i dil cna ikr

Nr- ceml-i vadet-i ayret-medr- a
Tayre dir olmad nn- ikmeti

Bir kra kim taallu ider itidr- a
Ra it sem u vecd ile ble-nm gibi

Ey - apde-dil-i b-arr- a
Bura-nin-i ubb-i siv old yeter

Cn gzleri a eyle hemn intir- a
Ner eyle ems leme bu nu- mucizi

T kim bilinsn yet-i vadet-ir- a
4
tayre dir: tayr bil OE1 / olmad: old ALM.
6
-KE2.
7
-KE2 / leme: lemde KE1.
451
372856
mefl filt mefl filn

1
Ser-tbe-py dehri idp mbtel-y a

A olsun itdi lemi a in-y a
Dlb- ar merkez-i vadetde devr idp

Old alt- dime ble-nm-y a
d-i vil-i yrda eb-i am olur

Her kim iderse r- revnn fed-y a
eb-zinde-dr- zhd yine ulmet iredir857

Gstermez ise mihrini ub- af-y a
Bt-ne olsa nah- Mevlev olur

Bir dil ki anda nle ider h-ny- a
Snbl dimn eyledi tar o demde kim

Gl-ende zlf-i yre ound ab-y a
Usa hevda k olur encm menzili

Beyhde old ati ey b-nev-y a
Nm- ud dilimde elimde aya- mey858

Bu deyr iinde imdi benem prs-y a
lm-i ezelde olmadan drs ulle-dz

Elbs olund ems baa zer-ab-y a
4
zhd: zhid KE1, KE2 // ub-: ub u KE1, KE2.
5
bt-ne: mey-ne KE1.
8
iinde imdi benem: ire benem imdi KE1.
9
ems baa: baa ems KE1.
452
373859
mefl filt mefl filn

1
Kim olsa an lcyla ehd-i a

Eyler hill vulat ryetle d-i a
ld seyat zre bu dehre ger olup

T n-h- mlk-i ezelde mrd-i a
Olmaz fe-y neet-i urda ser-bedd

Bu vdi-i fenda olan n-bedd-i a
alur nhfte cevher-i esrr- ilm-i t

Bulmazsa genc-i dilde gyi kild-i a
ems-i
ems sipihr-i aam olur bedr mstetr
Bir dil olursa benden eger mstefd-i a
374860
a

Kendi derdi grme bir derd ehline dermna ba
Bama giryn ddee bir dde-i giryna ba
Nana yne-i devrn aldanma gl
Kendi na grmege yne-i devrna ba
375861

1
hir olsa bir glde h- te-zd- a

Beyt-i mamr olsa da eyler arb-bd- a
(373) OE1: 105a, KE1: s.224.

(374) OE1: 105a.
(375) OE1: 105b, KE1: s.113, 112a, OE2: 45b, S1: 53a, KE2: s.142, ALM: 109a.
*
KE2de ba tarafnda talfen efendni isn buyurdular cevb-nmedir kayd bulunan bu iir,
muhibbndan Celleddin Beyin Ey vcd- reh-nm-y meslek ird- a / Mekteb-i pr-fey-i
manda olan std- a matlal manzumesine Osman emsin cevabdr.
453
Bm- ara revzeni eyler cidrndan nigh

Ar- aldan blend-eyvndr bnyd- a
Vl- beytl-arm- hid-i mad olur862

Kim olursa prs-y meslek-i ird- a
Eyler iksr-i nigh ile zer-i li-ayr

Pte-i ikmetde hen-dilleri std- a
remez mav- vcd ile mu-i vahete

Olmayan nr- maabbetle yanup ber-bd- a
Sidreden l-bd ider esrr- Cibrli ikr

Bz- Eheb zr-i blinde bulan imdd- a
Snede dn grp anma Celli sne-k

ems
ems olmdr bu gl-ende gl-i dil-d- a
376863

1
Ak ile al itdiginden lemi std- a

Olsa ly nm- alullh hep cd- a
Mihrden t erreye a- ud old nab

On sekiz bi leme masm old zd- a
Mav ider hep m-siv-y dehri kemter ulesi864

Ber-i lem-sz- dildir h- te-zd- a
Derd-i dil-sz- afdir her vcd mav ider

Bir beldr kim aa tesmiye old ad a
3
beytl-arm-: beytl-arm u OE2, S1, ALM.
6
imdd-: esrr- OE2, ALM.
(376) OE1: 105b, KE1: s.223, ALM: 103b.
*
ALM nshasnda 377 nolu gazel, bu gazelin ilk beyti olarak yazlm olup toplam 13 beyitten
olumaktadr.
1
-ALM.
2
-ALM.
3
ALMde 4. beyit / dildir: dildr OE1, KE1.
4
ALMde 5. beyit / afdir her: nihndir ALM // bir beldr kim: ol sebebden kim ALM.
454
te-i r- tecelldir ki Ms dilleri865

Eyledi r- tecell-ve yaup ber-bd- a
Zhd-i uk ile ceml-i vadeti grmez yn

ol gl kim yodur anda nr- istidd- a
demez mada u ifn-y vcd866

Cebe-i Ramn ile ger olmasa imdd- a
L-mekn bir tecell-i uddr bhesiz

Kim veldir hep olanlar mahar- ird- a
emine pervne-ve bi cn u ten ldm fed867

Bu arbt ire kim oldum arb-bd- a
10
Ben te-z-i aam kim hirs- cndan

tmede lerzende a ilmini feryd- a
11
Bende vadet buld a u u mak ems868

tibs- fey iden benden olur dil-d- a
12
aa vulat ister ise rab- alb it mride

ikr ile nefse cihd it eyle istimdd- a
377869

1
Mene-i cd- lem old n bnyd- a

Old lemler ser--ser kiver-bd- a
5
ALMde 6. beyit.
6
ALMde 7. beyit.
7
ALMde 8. beyit.
8
ALMde 9. beyit / veldir heb: vellerdir ALM.
9
ALMde 10. beyit /ire kim: ire ki ALM.
10
ALMde 11. beyit / am kim: am ki KE1.
11
ALMde 12. beyit / ems: ey ems OE1, KE1 // fey: nr ALM.
12
ALMde 13. beyit.
(377) OE1: 105b, KE1: s.223, ALM: 103b.
*
Bu gazelin makta beyti eksik braklm. ALM nshasnda bu gazel, 376 nolu gazelin ilk beyti olup
toplam 13 beyitten olumaktadr.
2
udret-i: udretden OE1, KE1.
455
Mahar- a oldndan cmle errt- cihn

Buld terkb-i mehir udret-i cd- a
Her uver kmnce mahar old a esrrna

A- Mevly iden vicdn olur std- a
378870

1
Kiver-i snemde yad dil seryn h a

Mihr-i lemden frzn oldu eyvallh a
Olmaz idi ehl-i aa reh-ber-i vulat-ser

Olmasa ger mbtel-y derd-i aullh a
Kenz-i mafden olup ren-er- iktibs

Old mikt- dile em-i eb-istn gh a
Ben semender-tb- aam te-istndr yerim

Cilve-gh- himmetimden istemem kth a
ir-i An-y fam sidreye lmam nigh

L-tenh seyrim olmdr baa hem-rh a
Rind-i cm- vadetem f-i f-ynetem

Deyr derd-i itiy old baa dergh a
r- l-himmetem ar-neverd-i ulmetem871

eme-i ayvn baa ilm-i ledndr ch a
Rz- a irmedim sn gibi pynna

Eyledi dvne glm itmedi gh a
Gsterir meal gibi beyt-i vile or yol

Krbn- eri ey ems eylemez gm-rh a
(378) OE1: 106a, KE1: s.81, S1: 51a, ALM: 110a.

7
ar-neverd-i: ar-y nr u OE1, KE1.
9
gm-rh: kth KE1.
456
379872

1
Dilde tb-endz olup sevd-y nr-efz-y a

Yad cn mlkin ser--ser te-i bl-y a
Ey allim old te-gh- snem gl-eni

Alup bir dda yz bi gl-i zb-y a
Cevher-i iksr-i aam eyledi neresin

an cisme ddi bir kister-i kimy-y a
Ba u cn aydn ferm itdirir Mecnn-ve

Her kimi zlfinde ser-gerdn ider Leyl-y a
Beyt-i azn olsa dil rek-ver-i firdevs olur

Bir dem eylerse tenezzl hid-i ran-y a
Eyleyen nr- maabbetden vcdum lemin

ld cnm cevherin mihr-i cihn-ferm-y a
Micmer-i albim ki yad ten-rusra

Dd- hm eyledi gl-by- anber-s-y a
anl yam anma ar eyler d-emim zevran

Snemi um-nesinden mevc uran ahb-y a
Kim alur byle girn adri bu bzr ire ems873

Kim dil cn nadi old ryic-i kl-y a
380874

1
Cihn- vadete bir nrdur ki cevher-i a

uhra gelmedi bir ey ola ber--ber-i a
(379) OE1: 106b, KE1: s.222, KE2: s.39.

9
alur: olur OE1, KE1 // kim dil u: old dil u KE1.
(380) OE1: 106b, KE1: s.220, S1: 51a, ALM: 107a.
457
Olursa ala-i ayber icb- aflet eger

der ikeste an penesiyle aydar- a
Olur bu tekye-i dr- fenda Mevln

Kimi olursa banda klh- efser-i a
Yegne drr-i yetm-i vile zin olur

O kim ki bar-i belda olur inver-i a
Bel-y a ile ser-bz u lle-d- cnn

Sezdr olmaa dvn- aa server-i a
Urc- lem-i udsa olur cen- yemn

Hm-y zhd u ala cen- eh-per-i a
eker ayan dem bihit u keverden

Me- cna dnce af-y sar- a
Yedinde fa- yed-i tem-i nbvvet olur

Kim olsa si-i bezm-i erb- kever-i a
utar eia-i envr- feyi lemi ems

ul iderse eger dilde mihr-i ver-i a
381875
filtn filtn filn

I
h bu dehr ire am- iftir
Bkdi belim mylarm ld a
Fmama asret idp emimi
Eyledi cn u dilimi itir
II
?D X
C E

' ! '
(381) OE1: 107a, KE1: s.221.
II
Trkesi: Gam ve zlemiyle beni yakp kavuran ayrlk gnnn tasanndan ah sevgiliden ayrldm
gnden kavuma gnne kadar gnlm ve kalbimden naleler ekerim.
458
"
III
Bir gl idi kim o ciger-presi
Snbl idi zlfini vresi
Artd firyla gl yaras
Gitdi ara yerlere yo resi
IV
?D X
C E

' ! '
"
V
Yad beni hecr ile telere
Dndi ser--py tenim akere
Med-nigh iremez o meh-peykere
ald mlt dem-i maere876
VI877
?D X
C E

' ! '
"
VII
Sndi er- dil cn u tenim
Old aral arem-i renim
T ki olunca ara yer medfenim
Yodur iden derdime dermn benim
VII
VIII
?D X
C E

' ! '
"
V
VI
VII
itme kim: eyleme KE1.

KE1de 7. bent.
KE1de 6. bent.
459
IX
ekvemi ann itme kim zrdan
Giryemi derd-i dil-i bmrdan
Ne am u ne ar- sitem-krdan
h meger frat-i dil-drdan
X
?D X
C E

' ! '
"
XI
Lle gibi old o gl-i once-fem878
Old rmn- bihit-i dem
Ad fir dilime d- am
Vird-i zebn old baa dem-be-dem
XII
?D X
C E

' ! '
"
XIII
XIII
ems ideyim k ten u snemi
Yad bu frat dil-i b-knemi
Eyledi am treg ynemi
Tzeledi yara-i drnemi
XIV
?D X
C E

' ! '
"
460
382879
a
mefl filt mefl filn

Dil old Mr- kiver-i tende eh-i am
Cn Ysuf ki ddi o ha olur ar
ll ki sneye resen-i medd-i hla
Krbn- adan uraya bir merdm-i ar
383880

1
Cm- aa bezemez ahb-y derd-i itiy

Derd-i serdir bde-i mn-y derd-i itiy881
Rava-i vulatda gy revzen-i mzbdr

ar- bl-ne-i mev-y derd-i itiy
em-i a-bne grinmez f- udretden dai

Cy-gh- lne-i An-y derd-i itiy
asretinden nle-i drsi ev-engz ider

Nameh-y r-gh- ny- derd-i itiy
Seyr iden her ke-i snemde b eyler gmn

Kim serb-bddr fey-y derd-i itiy
Vl eyler a u sery- vulata

Val istirb ider man-y derd-i itiy
ems olmdr selsil-bend-i emvc- duhr

Mbtel-y let-i sevd-y derd-i itiy
(382) OE1: 107b, KE1: s.222.

olur: old KE1.
1
serdir: sevd KE1.
2
vulatda: valnda OE1, KE1, KE2, ALM / mzbdr: mzndr KE1, KE2 // bl-ne-i: pk-ne-i
KE2.
5
seyr iden: seyr ider KE1 / b eyler: b- r eyler KE1; b u r eyler KE2.
6
a: aa KE1, KE2.
461
384882

1
tdi biryn dilim nr- ciger-sz- fir

Nya dndrdi beni nle-i dil-dz- fir
te-i sne-gdz- eh-i nrn- bel

fitb- seer-i yek-deme-i rz- fir
Mav ider ulesi mhiyyet-i nrn tamm

Dse ger bir erer-i cn u dil-efrz- fir
Ola ad-k girbn- dilim gibi ud883

Vara- a- sur- seba-mz- fir
ems ferd-y ymetde bihit olsa yerim

Gsterir dza an emime drz- fir
385884

1
Cihn ire ne mkil a cnndan ayrlma

Ne mkil kr imi eyvhlar ten cndan ayrlma
abb neter-i n-rz-i amze ekme snemden

Yamandr dehrde bmr- derd dermndan ayrlma
Ne fettnsn ki ey emi fsn-kr u per-ret

Senin pek olaydr deme bir cndan ayrlma
Cemli muafndan olmazam bir laa r-gerdn

alletdir kitb ehline n urndan ayrlma
(384) OE1: 109b, KE1: s.220, KE2: s.3.

4
ud: fed KE2.
(385) OE1: 109b, KE1: s.220, KE2: s.30.
3
emi: em-i KE2.
462
Nice h itmeyim gl-lebleri seyrinde ey nev-res

Olur m gl zamn andelb efndan ayrlma
Cd olma dilimden kim seni mamruam ey am

Baa vrnelikdir sen gibi mihmndan ayrlma
Gl a ile szn olmadan l degil ey ems

Ne mmkin ynet-i pervneye szndan ayrlma
386885

1
Cst c itdim cihn ben gibi n-d yo

Dilde d- d- hicrnm gibi dil-d yo
aldr ey rn-malab kim sitin perdesin

Kh-sr- B-stn- ada Ferhd yo
Kimse t-i b-emndan ban urtarmad

Kim bu bismil-ghda amze gibi celld yo
Kim our yt- brhnyi kim tefhm ider

Mekteb-i dbda gird yo std yo
Ey ud bd- fenya vir serr-i dehri kim

Kesinde ol Sleymn- ferite-zd yo
Neyleyim ol b kim ey ems olm dr- hecr

an u arsnda bir yr-i ad-i imd yo
(386) OE1: 109b, KE1: s.219.

5
Kemal Edip Krkolu, beyitte geen Sleyman kelimesine dayanrak iirin Sak-nme yazar
rynizade Sleyman Celaleddinin vefatndan duyulan znt ile yazldn syler. (bkz. Kemal Edip
Krkolu, Semeler, s.225)
463
387886
mefl mefl mefl feln

1
Gkler yzine el aaca cetimiz yo

Merdn- udyz felege minnetimiz yo
Baup nidelim snbl-i zlf ru- yre

Ol bda bir encmen-i iretimiz yo
Ser-menzilimiz old tamam diyen ucbz887

Ey ce saa syleyecek letimiz yo
Gemek dil cndan bize irr- arat

Hem-obetimiz olmaa o klfetimiz yo
Peymne-i nms rup ekmeli gl-cm

Seccdede tesb ekecek detimiz yo
Gs gibi ems itmege mn pern

A tei-mnend diger fetimiz yo
388888
mefl mefl mefl feln

1
Biz - ser-geteleriz dil-berimiz yo

Eflk-i cnnuz veli meh-peykerimiz yo
Bir leme irdik ki ne dny vu ne ub

Bilmem ki ne oldu d-cihnda yerimiz yo
An-y riy- melektuz ki seer-gh

urdi ikr eyleriz amm perimiz yo
Biz em-i eb-istn- diyr- dil cnz

Pervne gibi bir dil-i szi-gerimiz yo
(387) OE1: 110a, KE1: s.219.

3
letimiz: cetimiz KE1.
6
mn: mn OE1.
(388) OE1: 110a, KE1: s.218.
464
Biz gl-en-i ad-berg-i kitb- fen-i az

Blbl gibi bir mil-i gl-defterimiz yo
Bir mest-i erab-ne-i az ki felekde

Mecnn- melmet-zededen kemterimiz yo
Ey ems biziz mala- mihr-i aadiyyet

Nh-- zebercedde bizim hem-serimiz yo
389889
mefl mefl mefl feln

1
Bir cm- afyam ki dernumda uver yo

Mirtma tevch-i ceml-i dil ider yo
t-i afes-gr-i pr-efsneyem amm

Tarr-i ikyet idecek mh- eker yo
oyma beni elden an ey Rstem-i devrn

Bu rezm-geh ire saa ben gibi siper yo
Serler arrm ser-i zlf ser-i dra

Ben b-ser py- am- hecrem ki o ser yo
Meydn oum dillere peykn- nigh

Ol lime aru uraca bende ciger yo
Ser-file-i a gpdr kymzden

ond bilemem an diyr ire aber yo
Sen gideli tenh-revem ey yr-i muvf

Meydn- maabbetde baa yr bir er yo
Bam braup cn ataram kyua ey dost

Billhi inan kim nideyim rh-ger yo
(389) OE1: 110b, KE1: s.218.

7
baa yr bir: baa bir yr KE1.
465
B- ruuu rh btn r- aar-nk

Kim bamaa pym in ol rhda yer yo
10
Hecr tei kl eyledi ey nr- maabbet

Kim dilde aer eyleyecek pre erer yo
11
Lerzende btn arar- hmla cihn ems

Bir laa arr eyleyecek cy- maar yo
390890

1
Knc-i dilde yand nr- ule-s-y iftir

Old cismim klan- te-fez-y iftir
Bu cihn hecrile ey yrim o gl-endir kolur

emime her bir giyh- sebz ny- iftir
Her gli bir sar- te-nir- em u dil

Her fin- andelb old nev-y iftir
em-i bn-y zamna cevhereyn-i ub u m

Oldlar yne-i ibret-nm-y iftir
em-i bezm ol dem kuzadr dil vili vafna

Ll olur hep i-i name-ser-y iftir
Rz u eb mirn aar apar ayy- dehr

Sne-kna keser rengn ab-y iftir
Bir utum teem ki bir errmdan gice

Rz- ren-gh olur ulmet-sery- iftir
almad ub- vile abr u smnm dr891

Neyleyim kim uzanur bitmez mes-y iftir
(390) OE1: 111a, KE1: s.217, KE2: s.6.

3
em u: cism u KE1.
4
zamna: zamn- KE2.
7
teem ki bir errmdan: teimle pr-errmdan KE2.
8
abr u: abr- KE2.
466
9
11
13
14
17
Vl olmaz ol melek-smya yine neyleyim892

Gklere ad finmla nid-y iftir
10
Ekime kisterimle yazaym Manr-ve

h kim yad beni nra hev-y iftir
11
Tlerle k k olsun bulansun anlara893

Olmasun tek kimse y Rab mbtel-y iftir
12
B-ninl ey gl seng-i mezr olsun saa

nki oldu ume-i t-i heb-y iftir
13
Cm- Cem olsa rlsun sar ol bdeni

Kim nendan gelr keyf-i cef-y iftir
14
Verdine meyl itme dil bir gl-eni kim em olur

oncesinden bir zamn by- fen-y iftir
15
n- ek ire yuvalanur bu r-istnda

an ba zre yuva yapsa hm-y iftir
16
Vesmelerle yr yazm avs-i ana dimi

m grme yzmden ibtil-y iftir
17
Vulat yolnda urbn old dirler yrine

Her kim eyler yr in cnn fed-y iftir
18
Nerm olurdu te-i mn gibi ey seng-dil

Ger olayd bir nefes sz-in-y iftir
19
h- nrn ire her peykn bi revzen aar

an cisme degse tr-i cn-rb-y iftir
20
Nvek-i mjgn yri dse ems

emsi ydna
Yzi zre yalanur avs- a-y iftir
ad: irdi KE2.

k k: k u k OE1.
olsa: olsun KE1.
itme dil: itmeden KE1.
-KE2.
467
391894
mefl filt mefl filn

1
Nr- cemli old n ey meh red-i a

a hill-i urre-i arr-y d-i a
ayrn ald seyr-i cemlile t-ebed

emr-i amze ile olanlar ehd-i a
Mihr-i ruula sz u gdzn olan gl

Mnend-i em bir gn olur n-bedd-i a
Mift- cennet elbet aa fet-i bb ider

Her kim bulursa genc-i dilinde kild-i a
Mard- br-gh olur ir recm-ve

Bir prs kim olmaya ol mstefd-i a
Virdik fenya cn u ten u val u frati

b ey gl saa oldu vad-i a
Ey ems old silk-i melmetde b-murd

Bu nahda glm olaldan mrd-i a
392895

1
Aceb mi ol meh-i arr gzeller serveri olma

Gller burcn mihr ile mh- enveri olma
Hill-i ebruvn tine urbn olup u

Yanup szn- a u evine kisteri olma
Dnp pervne-ve em-i ru- cn-szna yo m

af-y bezmine ayretle diller mter olma
(391) KE2: s.162.

*
Bu iirin ba tarafnda bunu iren elde itdim kayd bunmaktadr.
(392) KE1: s.205.
468
Ne dil-bersin degil mmkin zebn- deme vaf

Zebn- meye timlini ret-geri olma
Ne- bde-i cm- ezeldendir bize ey ems

Bu deyr ire olup mest-i maabbet ser-ser olma
393896

1
Gl hev-y irla zr olur giderek

Hezr- mevsim-i gl nle-dr olur giderek
ar-i ada meal gibi ara giceler

Nihl-i h- gl ule-br olur giderek
Ne- mesti-i ibl olur mbeddel-i am

af-y nee-i ahb umr olur giderek
ayan meaat-i ett-y rha alma azn

arm-i Kabe-i val ikr olur giderek
ikenc-i zlf-i siyeh kim ir-i yrdadr

Cemli gencine ey ems mr olur giderek
394897

1
ur- mh ile eb-i hicrn tebr eyledik

amd lillh ol ferite-zd tesr eyledik
Nsa-i kbr-y a afa-i lev-i dile

S-be-s mhr-i Sleymn ile tarr eyledik
ekdi ayret perdesin na- lem ddeye

ol uver kyne-i devrna tavr eyledik
(393) OE1: 111a, KE1: s.217.

(394) OE1: 111b, KE1: s.216, KE2: s.20.
469
Fa- em-i ayrete virdi midd- ek-i fey

Dmen-i ser-nme-i hicrn temhr eyledik
ems ol emr-i ebrnu hillin seyr idp

d ile urbniyn- a tebr eyledik
395898

1
Bizi ann eyleme s mey u peymneden gedik

Hev-y lal-i nbla der-i mey-neden gedik
O del sne-kiz zlfe dil-bend olaldan kim

Olup mnend-i ne k k-i neden gedik
Mey u mabb aydndan geem dirken bi-amdillh

Mey u mabba vaf itdik dil-i dvneden gedik
Bihit ire bulur dem olan dne dimi vi

an ol demiyyet biz bihit u dneden gedik
Geem bgneden dirken elimden gitdi cnne

Olup bgneler bgnesi cnneden gedik
Mam- urba gedik o menzil grdk ir ems

Yine evvelki menzil ireyiz y neden gedik
396899

1
Verd-i madu devm- gl-sitnn grmedik

Grmedik bir nev-barsn kim aznn grmedik
Bl-aceb seyrndr kim pdiahlar n-murd

Bu sery- pr-nevli km-rnn grmedik
(395) OE1: 111b, KE1: s.216.

(396) OE1: 112a, KE1: s.215.
4
Beytin ikinci msrann vezni feiltn feiltn feiltn feiln kalbna uymaktadr.
470
Ala ey mn-y emim kim bu bezm-i asreti

ndan ayr erb- eruvnn grmedik
Deyr-i a oldu ol mest-i ser-endz yine

Si-i cm- mey-i n-fenn grmedik
Seyr idenler ol kemn a adeng-i amzesin

Dirse mnkirdir a tr kemnn grmedik
Mahar- eyda a ikr iden adr yine

Kim duyup ol ikri eydan dehnn grmedik
Meba-i vadetde seyr itdik hezrn mdde900

Fil-aa hid-i nr- ynn grmedik
Ey allim nr- hecrile fen gl-zrn

Dd- dilden baa bir serv-i revnn grmedik
eme-i r ip cy- revn derylarn

Olmad sr-b- dil r- nihnn grmedik
10
Mihr-ve lemde ems oldu ser--ser pr-baar

h kim ol b-nin bir nin grmedik
397901
mefln mefln feln

I
Adr dergeh-i drl-emn
Dalek y Reslallh dalek
Pen-gh u mlzm sitn
7
-KE1.
9
olmad: olmadan KE1.
(397) OE1: 113b, KE1: s.215.
I
pen-gh u: pen-gh- KE1.
471
II
am- ala zr u derd-mendim
Dil ddem seni gzler efendim
apuda bir abd-i mstemendim
III
Kerem l crm u ynma bama
Dernum te-i hecrile yama
Beni peyle-i amda brama
IV
Muarrer eyle emimde ayli
er- em-i cn ile cemli
D-lemde myesser l vili
V
ulu b-re ems
emse l mrvvet902
Cemli ryetinden vir kermet
efat eyle ferd-y ymet
398903

1
ar-i aa girenler ud ud diyerek

Geer diyr- fendan be be diyerek
Slk-i Sad-i Cebv ari ire olan

Olur mrd-i seyat ceb ceb diyerek
O - em-i siyeh-mest t-i amze-be-kef

Gezer ser--ser dehri fed fed diyerek
V
b-re: bmra KE1 // ryetinden: ryetinde KE1.
(398) OE1: 114a, KE1: s.215, KE2: s.45.
1
diyr-: bu b- KE2.
472
Be-avl-i aret-i memd szde itme a

aya urad Nef a a diyerek
avf- Kabe-i mad iden ider yine ems

Mam- Mervede say-i af af diyerek
399904

1
Ger tekp-y alebde olsa dmn k k

Pene-i irmn ile olmaz girbn k k
amze-i n-rna aru uran bir a-bz

ar u neri seyr ider olsa Nermn k k
r- gl-fm blbl diyince gna

acletinden old hep verd-i gl-istn k k
oa-i lali temsnda ond buz gibi

an yutup old dil-i yt- rmmn k k
Sir ider cd-y emi kim dile peykn atar

Snede sr yodur alb-i vrn k k
Cra-i cm- mey-i amdan olup are-n

Old b-dil lle-i det-i kuh-istn k k
nde emm eyleyp mkn-i zlf bdeden

Yand old nfe-i mk-i azln k k

(399) KE1: s.206.
473
400905

1

obet-i lal-i revn-bala oldum b- uld

Drr-i yt old hir keverimden reng reng
Ben gibi b-reng ret olmaz sa da906

Nice ret me-i ret-gerimden reng reng
Bir frzn eb-er- bezm-i aam kim mdm

Mihr mh cd olur dd- serimden reng reng
Nr- hicrn ire brhm-i valam kim olur907

Lle gl snbl nmyn akerimden reng reng
Kenz-i maf alb-i vrnmdadr kim mevc urur

Nr- ber-i aan cevherimden reng reng
Bz- Eheb-seyr u uds-sretem vs- uds

Ald eh-bl-i mzeyyen eh-perimden reng reng
Cm- rvn u erb- kevere itmez nigh

Cra-i a ienler sarmdan reng reng
Sne-sz- pertev-i mihr-i sipihr-i vadetem

Necm-i keret grinr kisterimden reng reng
10
Ben o ems-i
ems evc-i manyam ki diller burcna
Ber urur nr- tecell peykerimden reng reng
3
b-reng u: b-reng-i OE2.
4
mh: meh OE2, S1, ALM.
5
valam: vilem KE2.
6
vrnmdadr: vrnemdedir OE2.
474
401908
mefln mefln feln

1
Saa kim am yrim sen oldu

ki lemde dil-drm sen oldu
Bu gl-ende glm sen blblm sen

Nihl-i gl-bnm rm sen oldu
Mil-i mur- a eb-t-seer-gh

Fin u nle v zrm sen oldu
Yz grdm tecell gllerinden

Bahr- aa gl-zrm sen oldu
Ne varm varsa sensin ikre

Vehm-i glmde esrrm sen oldu
Benem ki r te-gh- aa
Mnd-i erer-brm sen oldu
Cemlile celli itdi ihr

Riy- cennet nrm sen oldu
Btn eyda cn u dil ben oldum

Benim her dilde ekrm sen oldu
Senin ser-te-ser oldum baar ben

Benim em-i nigeh-drm sen oldu909
10
Aceb bir mflisem ki itdim itlf

mr ser-myesin krm sen oldu
11
Grindi yr olup yri yzinden

ekp perde hem ayrm sen oldu
12
Hem itdi davet hem itdi irc

Ki hep irfn u efkrm sen oldu
(401) OE1: 114b, KE1: s.213.

9
Benim em-i nigeh-drm sen oldu: Benim her dilde ekrm sen oldu KE1.
11
grnd: grelden KE1.
475
13
Degil Manr ber-dr old Manr

Benem Manr kim drm sen oldu
14
Kemend-i zlfe kfr ise dmek

Cemli a znnrm sen oldu
15
Virp med-od-i enfs- Ramn

Medr- mt u gftrm sen oldu
16
Dernum eyledi firdevs-i man

Tecelllerle ezhrm sen oldu
17
Benem ol b- adn-i mcteb kim

ur u r u enhrm sen oldu
18
Beni ld cihnda bir cihn kim

Cihna mihr-i esrm sen oldu
19
Dehnm aa mey-ne ld
Ra u mest ammrm sen oldu910
20
Yine ems
emsi cemli ld pr-nr
Ki mihr-i nrul-envrm sen oldu
402911
mefln mefln feln

1
Cihnam mihr-i ranm sen oldu

Sipihrem mh- tbnm sen oldu
Benem ol - ser-mest ayrn

Ki cnm ire cnnm sen oldu
Fed itdim saa cn u cihn

Cihnda cismime cnm sen oldu
19
ra u mest u ammrm: ra-i mest-i ammrm KE1.
(402) OE1: 115a, KE1: s.214.
9
-KE1.
476
Gelp senden saa ldm rc

Aceb bir gevherem knm sen oldu
aylimde urur her gn ayli

Giceler h u efnm sen oldu
Olup yam senin dn u mn

Sen oldu dn u mnm sen oldu
Mu-i nrda ket-i cismem

Ben ol Nam ki fnm sen oldu
allem nr- ada allem

Ki tede gl-istnm sen oldu
Gelp mlke adm illerinden

Sleymnm Sleymnm sen oldu
10
Yzmden sen grindi ikre

Glde rz- pinhnm sen oldu
403912
mefln mefln feln

1
Benim lemde cnnm sen oldu

Giceler h u efnm sen oldu
Grinen emime hep sensin ey dost

Gren em-i nigeh-bnm sen oldu
Ben ol gl-zr- mlk-i vadetem ki

Dilimde verd-i andnm sen oldu
Pern itdi zlf kfr dnim

Hemn kfrm u mnm sen oldu
O ems-i
ems sumn- mmkinem ki
Benim ems-i cihn-bnm sen oldu
(403) OE1: 115a, KE1: s.214.
477
404913

1
aner-i fratle u zaimnk eyledi

Tde tde kteler ute-i k eyledi
Gsterp eb-reng-i zlf ke-i rusrdan

Dd- hm perde-i urd-i eflk eyledi
Tr-i mjgnla ey bl-svr- det-i nz

Nice hlar kemend-vz-i fitrk eyledi
Buld zlf mbtels by- liden nect

Zam- mra gyiy dr-y tiryk eyledi
Yek naarda ayd ider An-y f- himmeti

h-bz- emii ol rtbe lk eyledi
ems-i dil-dr delden zlf zencrine

Bir aceb dvne oldu mav- idrk eyledi
Fey-i nu- aret-i Nrden

oldu mstef
Nr
alb-i n-d am- drneden pk eyledi
405914

1
Ecel emr-i n-r o dem ki yre bend itdi

Dil-i mecruma urdu aceb bir yre bend itdi
abb derd-i hecre re a terk ise yri

Dile d zre urdu d gy re bend itdi
Sen ol a kemnsn kim olurd lem u

krler kim vili nvek-i n-ra bend itdi
(404) OE1: 115b, KE1: s.212.

(405) OE1: 115b, KE1: s.212, KE2: s.14.
2
-KE2.
478
Kemend-i zlfe cn beste dnim a-n diller

Emn ey bt cihn ala-i znnra bend itdi
Mjemde anl yam gl-femi ydnda dil nln

Gli ra drd blbli gl-zra bend itdi
Elim anl gzm silmekde gy bezm-i minetde

ki destim iki peymne-i ser-ra bend itdi
Siyeh zlf idp ber-dr diller k ider amze

Siph- sn her birini bir kra bend itdi
Dilim pr-d iken ala urdu hecr ile olar

Gl-istn ire gy bir gli bi ra bend itdi
ayl-i zlf-i eb-rengile her eb zr olur bu ems

Nev-y h- te-brn eb-tra bend itdi
406915

1
Cihn emin naardan men lsun mihr-i ddr

Cemli nr-ve mizdd olsun nr- zr
eb-i yeldda ev-i val- nev-rz olsun esr

Cihnda grmesn gn olmasun gl-reng-i rusr916
Alsun hem- nergis olmasun b- azn-dde

fat bulmasun mestnelikden em-i bmr
Pernlda alsun bulmasun cemiyyet-i znnr

Ser--ser tr u mr olsun am- zlf-i siyeh-tr
1
ddr: dl-dr KE1.
2
gl-reng-i: gl-berg-i KE1, OE2, KE2.
3
b-: al S1, KE2.
4
cemiyyet-i znnr: cemiyyeti zinhr S1, KE2 // siyeh-tr: siyeh-kr KE1.
7
nisbetden: nisbetde KE1; nisbetdir S1.
8
masun: masun S1.
479
15
Beli dorulmasun yay a hem aplanup dilde

Egilsn nvek-i mjgn- em-i mest n-r
Bulansun anlara emr-i amze d-i vulatda

ekilsn kyua urbn olsun yr u ayr
rda aclet nr ire mge nisbetden

ara olsun yzi ol l-i hind-y siyeh-kr
rmnda rlsun m-miyn once-i lali

ar olsun masun ebnem gibi inc-y gftr
ara sevdya dsn alan gs-y trla

zl dvne olsun bde-i lalile ammr
10
adim der-cy-br- ek-i ser ender hev-y zlf

alnsun gl-sitnda met-i serv-i semen-br
11
Grinsn dem urup mevcd- aybden dehn kim

Lisnl-ayb ile lemlere f olsun esrr
12
Ei yo bir gzelsin a atup yz virme ayra

Cihnda sen gibi bir ben olaym - zr
13
Reh-i ada ben tek var mdr zlfde ser-gerdn

Bu dr ire erki var m bir Manr- ber-dr
14
Gl-istn- cemli seyr idenler grdi vadetde

Gl-istn gl blblleri gl-bnleri r
15
Yz sr secde-gh- izzetine ala kim ey ems

Nigh itsn nigh- efat ile saa dil-dr917
izzetine: izzete KE1.
480
407918

1
Ol bt bir kfir-i zlf-i pernn gr

Bir de u pern-i mnn gr
Cevr-i ebrs nice Rstemleri Zl eylemi

Dest-i nz uvve-i avs- Nermnn gr919
ulmet-i b- ayt ister mi r olsa gren

Zlf-i eb-reng ire ol meh-alat nn gr920
Me-gh- sumna ejdehlar yadrr

Dd- h- serd-i snem ebr-i brnn gr
Gzyam b- revn eyler zemn-i pyna

ol ymet-meti serv-i rmnn gr
Ben o dil-n- am- aam ki lsem abrimi

Lal-i rmmn eylerem k-i siyeh-dnn gr
Ey grenler mje-i nn ek-i emimi

Drr-i mercn ile men a ummnn gr
a- zlfin mr u mr itmi serr-i snine

Rzigr ol per-peyker Sleymnn gr
r- am olmaz envr- tecell pertevi

Nal-i hm ule-i ber-i nmynn gr
10
Ey Cemlllha mtkam diyen merdn- a

ems-i
ems a ne-i albinde mihmnn gr
(407) OE1: 116a, KE1: s.123, S1: 54a, KE2: s.100, ALM: 112a.
2
eylemi: eyledi KE2.
3
meh-alat: meh-alat-i S1, ALM.
7
KE1de 8. beyit / nn u: nn-i KE1, S1, KE2, ALM.
8
KE1de 9. beyit.
9
KE1de 7. beyit; olmaz: olm KE1.
481
408921

1
ol gller dzdini gs-y pr-trn gr

Genc-i sn ejdeh-peyker siyeh mrn gr
Rite-i zlfinde ser-gerdndr dil bir bt

Dr- a seyr idi Manr- ber-drn gr
Dne-i cennet diy l-i ruu bekler gl

Ehl-i mn cinn ire siyeh-krn gr
Eyledi b-gh- emi-mnend lemi

Glm ol amzesi emr dil-drn gr
aru mdr gl yri bel-y ana

Mr- b-tb Sleymn ile peygrn gr
Bir kemndan cna bi tr rd ol a kemn

Det-i a ol Nermn- a-krn gr
Udesi hep ehl-i mn pern eyledi

Ol bt-i kfir-nijd zlf-i znnrn gr
Ben bie il degilken dost bir cn istemi

Dil-ber-i -k nzne zrn gr
Kendi yazm kendi b-ser-nmesin mem gibi

ol ehdet bezmini ser-mest Arn gr
10
Nidgin bilmezseiz icz- rull eger

me-i muciz-beyn- ems
emsin rn gr
(408) OE1: 116b, KE1: s.110.
482
409922
Hece vezni: 7+7
1
amze v ebr ile old yn gzleri

ekdi cihn yzine tr kemn gzleri
a kemn atup tr-i nigh ile

ad ide bir cna ger virmez emn gzleri
Gh vili ile d hecr ile vre gh

Grdi mi lim gibi yai yaman gzleri
Fey-i nighla ter-i nergis-i mamr biter

Olsa siyeh opraa ger nigern gzleri
Ey bt-i ilm-i cn sende ne bu sn u n

Dne arar kkl ala ziyn gzleri
ekdi am- kkl dra bu ems

emsi dilin
yd ten u cnna h o fettn gzleri
410923
mefl filt mefl filn

1
emr-i fratile ciger-kiem seni

Ddm ehd-i aner-i ihlkiem seni
Ala mh-ve felege ser-keem ki ben

Encm-rz- h- erer-nkiem seni
avfm bel-y t-i firdadr faa

Meydn- cn-fedyide b-bkiem seni
Ryum grince keye uruldu ey rab

Var ise nu- tel ile tirykiem seni
(409) OE1: 116b, KE1: s.110.

(410) OE1: 117a, KE1: s.110.
4
-KE1.
483
ems
emsem felekde h- cihn olma istemem
Ey dost - dil-i am-nkiem seni
411924

1
b u gil anma arm-i Kabe-i cndr teni

Mahar- nr- tecell beyt-i cnndr teni
e cihetden grmee yt- brhn saa

Fevi e revzenli bir eyvn- irfndr teni
Hep mevld-i ele af-ninn- ur925

L-mekn seyrine bir tat- Sleymndr teni
Ey iren r- revn cennet-i ddrna

D-stn zre saa ar- rmndr teni
B- ezhr- tecell-y uddr ems r

Anda clar gibi ummna itbndr teni
412926

1
Ey abat mlkini suln yrim neyledi

ferdya ald ey nigrm neyledi
B- snden cd ld beni bd- fir

Blbl efna ald gl-irm neyledi
Nvek-i dil-dz- cevri deldi barm ny tek

lem ire f itdi h u zrm neyledi
Lle-i d- cnnum yand hecri odna

an- te-gh itdi lle-zrm neyledi
(411) OE1: 117a, KE1: s.110, OE2: 46b, S1: 53b, KE1: 1b, 5b, ALM: 111b.
3
ele: le OE1, KE1, KE2.
5
ummna: ummn- OE2.
(412) OE1: 117b, KE1: s.109, KE2: s.28.
484
Glmi zlfe ad limi itdi tebh

Ald ey fettn elimden kr u brm neyledi
B-arr itdi beni devrnda mnend-i ems

h kim yamlad abr u arrm neyledi
413927

1
alnur serv grp add-i rmn seni

Alur gller grince lal-i andn seni
Ben saa apda ey bt cevri eylersin fzn

Syle billh yo m yosa erre mn seni
an mrde cn bulmaz uysa gftr- lebi

Mevtden kim urtlur ad itse mjgn seni
em-i tbn olmasa pervne olmazdm saa

Grmeden pervz oldum em-i tbn seni
Ey kemn-ebr emn vir bir dem Allh ana

Olmam ayr helk yeter peykn seni
Kfir oldlar didiler zlfe kfir cihn

Kim cihn itdi pern ey pern seni
Derdie dermn in el ama an gklere

Ol mehi derdindedir ey ems dermn seni
414928

1
Dehnndan pnce u ierken kze-i b

uland az aksi ddi bare drr-i n-yb
(413) OE1: 117b, KE1: s.109.

(414) KE1: s.206.
485
Seni ol fitb- sn ile grdke rekinden

Kederlendi sivra dndi reng-i ry meh-tb
Leb-i rnie n aynad um- [mey-i] deyri929

zard ry tel old mizc bde-i nb
Grp mescidde avs ebr vu add-i serv-i reftr

Bilindi meyl-i albi bn kef old mirb
Dehn- tengi ems oldua blbl-ve terennm-sz

Glp ald gli gl-sitnda verd-i d-b
415930

1
ul- mihr-i eflki vcd- a- Aln

Mcell eyledi cm-i cebni vechini abn
Ki ar- Kibriydr b-gmn ol mala- envr

Bervn iki avs- mubil cmini an
Tecell-gh- srr- vadetdir her iki avs931

D-mest-i nergis-i ehl-y h-y sveydn
Dem-i iy vu imya mehb-i nefateyn old

asm-i ayb u imkndr mserrec r- Ramn
Dehn- once-i yre d-lal-i gl-midd- leb

Yaplm dest-i udretle apus kenz-i afn
Biri evl-y veldan biri ur-y urdan932

Kinyetdir ve resm-i kf u nndur
ikisi an
nn
D-lev-i mav u ibt- Cell ile Ceml old

Kitb- lev-i maf- ft vech-i insn
3
Bo braklan yere beytin genel anlamna ve vezne uygun olan mey-i kelimesi eklenmitir.
(415) KE1: s.35.
3
6
veldan: dnydan (der-kenarda).
486
11
13
17
18
22
Biri dza biri cennet biri frat biri vulat

Dza kim ry-
ry insnda budur mermz Furn
Bu ala aradan gemi ikisin cem idp gelmi

Dil
Dil-b-
sivra ol als aln
10
Ki vech-i t- pk-i a bil h-y

y hviyyetdir
Elifdir met-i
met ayym ol vech-ii muarrn
11
Mu-i heykel-i cemiyyet-i nn nihyetdir

Mu
Dern merkezinde noa-i vadet r-nm
Dern-
nm an933
12
Cihn cmi eklinde delli cem-i

cem muladr
Nitekim h-i
h lht old hs laf- mannn
13
Elif resm-i
resm Aad
aret-i esm934
Nihyet vidiyyet mahardr nn-
nn mnn
14
Bu nna lem-i
lem nsut dinilmi ilm-ii vadetde
Naar l ki ruunda l-i
l vadet r-nm
nm an
15
Bu lem cmidir li bu l insndr an

Ann ism-i
ism nsta msemm tat- insn
16
Balsa dde-i
dde a-bn ile mecl-y insna
Grinr cmle envr-
envr keml-i t- Mevln
17
Ounur [yet-i]
[yet sebulebul-men
men vech-ii pkinde935
T
Tecell-gh-
cnndr Muammed ismidir an
18
O ems-i
ems l-mekn- [ar-] urc-itildr
itildr kim936
ums l-tenh ateridir her zamn an
ums-
Beytin ikinci msrann

nn vezni bozuk.
Beytin birinci msranda okunamayan ibarenin resmi konulmutur.
Beytin birinci msranda
nda eksik braklan yere beytin anlamna uygun olan yet-i
i kelimesi eklenmitir.
Beytin vezni bozuk olan birinci msrana beytin anlamna uygun olan ar-
kelimesi eklenerek vezin
dzeltilmitir.
Neet kelimesi vezin gerei neeet olarak okundu.
487
24
19
Uuur evresinde cmle efl u ftiyn

Ezelden t-ebed
t
oldur medr cmle ayn
20
uhr cmleni andan aa ricat iderler hem

Taaddd yodur ol nra budur man urn
21
Anla im olmdr vcd-

vcd cmle mevcdt
Ki her bir erre-i
erre mevcd bir timlidir an
22
Hveyddr ki her mevce sknetde ider ricat

Neeet itdigi bare netce devr-i
devr devrn
23
Meger ayd-
ayd taayynde ala bir mevce-ii dery
Netekim birkeler gller ruc gleir an
24
zr reten u aan old deryya937

Nie edvr-
edvr evra der uraramaz cn
25
Nie ezmn nrn-

nrn taalluda yanar dim
Bura alb olup t ebr ilinde bula arn
26
Lefet kesb ider anca yine vl degil mevce

Hevya suradr tal idemez ol girbn
27
Srer yd illere zecren yine bir semte ayd

ayd eyler
Grr ki devresi odur hev-y
hev dehet-efzn
efzn
28
olar byle narla bd u ki mevc-i b-rm

rm
Ola t kim mcerred her taalludan ala cn
29
O dem vl olur dery-y

dery b-pynna mevce
Ki almaz l-
l vulat tkenr a eyn
30
Bu mevce mevce-i
mevce ems-i aat nr- Ameddir
Nitekim devresi devr-i
devr kebri ar- kbrn
31
Var imdi sen ys eyle nice der-l

der l cziyyt
Gz a dme insn leminden a Teln
488
37
32
Elinde var iken frat arma itinm ile

Bulup bir gerek dem d ile gir albine an
33
Grrsin terbiyetle a yzin ulv v sflde

rersin himmet ile ala ol gerek insn
34
arr sicn-i abdan seni tayr ider li

alm- ab- cehli nr ider ut ca fermnn
35
Giderir mni-i irfn olan her vaf- memm

Dem--dem ref iderler perdesin u- cnn
36
Slki res-i ml it itiyrla bulunca git

letir rtbe-i vala seni ol merd-i merdn
37
Olur hem am-gsr her dem-i usr u ummuda

(...) ol sa eyler ann938
38
eker br- girn ar ider il-i urn

Kolasn ave-endz- mesr-i rh- Ramn
39
Degil lf u gf- b-me-ird ol merdi

Taau ehlidir ki mahardr t- Mevln
40
Szi merubdur an redd olunmaz ind-i Mevlda

zi mabbdur evf- ud kisvesi an
41
Mdebbir hem mufaal mahar- esrr- udretden

Alm-i ilm-i adr ardr ayym- Dnn
42
arl dmnna d- irdetle o eh-bz

Geirsin ceb ile her berzan al vu ednn
43
Ki yosa tnd-bd- adme-i mevt-i musallala

Dersin vdi-i v veyletya opla in
44
Muaa bil ki h kimse saa nef idemez ol dem

efat bundadr aalli olma amn
Beytin ikinci msrann yars eksik braklm.
489
55
45
Bu remzi oca fehm it ey dil-i dn-y aullh

Ki Nr ul u r altncda f itdi pinhnn
46
Ebl-sm Muammed Muaf ib-efatdir

Cem-i enbiy vu evliy ayndr an
47
O suln- rislet tem-i av- nbvvetdir

Velyet avsn da fitb alat an
48
FeFe-kne be avseyni evev-edn dindi nnda

Biri avs- velyetdir o avseyni evev-ednn
edn
49
dp ir fns- ilfetden velyetle

Grindi peykerinden ba ab- ailln
50
Ki anlar r-yr- pr-afdr adr- bezminde

Meb-i hddr her biri bir cn cnn
51
uan b-Trb ol r-i ner kim Murta aydar

ilfet emr-i tsidir evvel ift-i Zehrn
52
Emnet mebainde gft gya hi maal yodur

Unutma mute-y ikmet-i men knt Mevln
Mevl
53
Emnet emr-i t-i u- Himiyyetdir

Eamm zre ea faln bil varsa irfn
54
ilfet-mahariyyet burc- nr- Amed olmadr

Al de hir u mahar bir old bu muammn
55
lsmn all eyledim dirse kild-i ruke r939

Kelm- adesidir Muafn ol gzel cn
56
Al benden ben andan avlini peyam-beri g it

Ve nr- vidiz benle Al na o suln
57
Alni nidgin a Muammeddir bilen

Bize sz dmez anca ayretidir nr- mn
Beytin birinci msrann vezni bozuk. Ancak eyledim kelimesi idem olarak okunursa vezin
dzelmektedir.
490
58
Aa rmet mvlt mmet zre far- ayn old

Der-i isnna mr u gedyz ol Sleymn
59
Cem-i adi-y Amede ab- Mutra

Dern- dilden irr it vufd itme oda cn
60
Ki bir rkn-i vcd- Muafdr her biri an

Ncm- itid-y em-i hddr her biri an940
61
Dilerse hid-i slm u mn anlara uy sen

unarlar cm- kever skiyn rz- ferdn
62
Ayrma y lh bizleri h- veldan kim

apusnda ged mirleriyiz ol kerem-kn
63
Tevell vu teberr merkezinde mav olup gitdik

Dp ald bizi aldr Ram meramet n
64
Cem-i enbiy vu evliy ana y Allh

uan rmetine Amed u aydar u Zehrn
65
D-em-i ry- pki feradn- avs- levlke

asan ile seyn seyyidleri cmle ehdn
66
Elim ut oyma vd-i meelletde beni n-r

Saa yz utdum Allhm (..)941
416942

1
te-i mihr-i maabbetden olup surn gl

Yana yana larla old dil-nn gl
Pertev-i mihr-i mnevverden giyp zerrn ab

h- gl-endir ki urm ayme-i zerrn gl
Beytin ikinci msrann vezni bozuk. Ancak msra ncm- itid-y em-i hd her biri an eklinde
okunursa vezin dzelmektedir.
66
Beytin ikinci msrann yars eksik braklm.
(416) OE1: 118a, KE1: s.107.
60
491
Grmege frze-i gerdn-svr mihrini

Lal u yt u zmrrdden dutar dr-bn gl943
Nev-ars- onceye feryd bu kim blbl

Nad-i cn- nzenni istemi kbn gl
Zlfine bgneni degdirmemekn ulm elin

Gsterir mnend-i ne szen-i pr-kn gl
Devr-i gl-ende sema girdi mestn- drat

Cm- yt ile undua mey-i rn gl
Tc-ke surn-r bir - Bekt-bee

Kim ier gl-cm- ebnemden mey-i nn gl
Nat-n blbl s lledir bezmi emen

G- n ile srer gl-zrda yn gl
Yadrup b- benefe ebr-i zlfinden bahr

Eyledi dmnn bir snbl-i mgn gl
10
Nle-i dil-sz- te-gh- alb-i blbli

Eyledi by- dim-r ile tamn gl
11
Yazd udret mesi nm- Muammed bergine

Old-n dde-i aydar gibi a-bn gl
12
Bende-i dergh- Ameddir giyp sebz rasn

Old destr- sefd sur ile rengn gl
13
Sne-k-i adr oldua sr-b- bahr

Artrr sz- dernn eylemez teskn gl
14
Fey-i rusrndan olmdr ara-n gl-b

Kim ider her dem dim- gl-eni tedhn gl
15
Grdiginden nr- mirt- runda kendini

Y abballh olm bda od-bn gl
lal u yt u: lal-i yt- KE1.
492
22
16
o m ddrla gl-ende mbht eylese

Fey-i snle olup zb-i riy- dn gl
17
Blbln- aa tedrs ider ytyt- nr

Kim dutar ad-bergden bir defter-i tebyn gl
18
Her emen evfn syler zebn- l ile

Far- dden ider andn olup tasn gl
19
once tebl-i selm eyler ab-y ruua

ad zebn ile ider el aldrup mn gl
20
Mest olup ahb-y lalile dp k stine

meti rekiyle urd barna sikkn gl
21
Drr-i nsn- maabbet dkmege dergha

utd destinde dem--dem kse-i smn gl
22
Germ u serd-i dehr ile ger d u ger pejmrde-l944

Gl-en-i ahdide bulm sid-i temkn gl
23
k-py- rava tam in uryn olup

Mrde-i ki ider gl-berg ile tekfn gl
24
Virdiginden tem-i mhr-i nbvvetden nin

ala-i gerdna old cevher-i laln gl
25
once-lali nergis-i mesti uzatm gna

tmege ub- vili srrn teln gl
26
Mest-i lalin olur gl b-fen- iltift

Berg-i rusrndan eyler pyna bln gl
27
D urup k itmege ad-y dni snesin

rlardan anur ad aner-i sengn gl
28
Ola am- dnii ser-sebz-i smn azn

Nitekim bd- azn ile olur am-gn gl
germ u: germ-i KE1.
493
29
Zlf-i rusr- ara-rziden irse ke fey

k-dn olurd gl-en n ile Mn gl
30
Cy-bra dse bir are lub lalii

Cy-br olurd kever uy r- ayn gl
31
Hihi cennt adn

adn remzini fehm eyleyb
oncelerle ki eyler her zamn tezyn gl
32
ems cnn illerinden in-y ikmete

Bildirir gldke rz- sre-i ysn gl
33
once-i b- nbvvet bezmine b-ad selm

Gl-en-i firdevsde oldua gl-bn-n gl
417945

1
Gz mi var lemde derd-i hecr ile giryn degil

Bir ciger mi var ki nr- a ile szn degil
Yalz bir ben mi ser-gerdn saa ey zlf-i am

Kimdir ol kim zlfe baland ser-gerdn degil
Sevdigim gsterme ban cemli leme

Grse de lem cemli bil-i mn degil
maz andan em-i imna lel-i ikem

Ol gl kim sne ire bar-i b-pyn degil
leme fermn-ferm olsa da dem dimem

ol kii kim ker-i l-i eh-i Merdn degil
Bir blend-met ki old ar-mnend sifle-kr

utma alas olsa an dmeni dmn degil
(417) OE1: 119b, KE1: s.104, KE2: s.38.

4
lel-i: tevl-i KE2.
494
Vl olmaz aret-i maa erbb- red

Yodur ol dvn- u ire kim ayrn degil
- dil-sz o ey meh vili evine

Her gice bu ems-mnend
em-i nr-efn degil
ems
418946

1
red peymnesin ad-pre l bir kerre b-h ol

Drst-i cm- dil ol n- dilden urma mey-n ol
Olup nergis gibi ser-mest-i ahb bilme gl-zr

arbt olur ser-o olursa byle ser-o ol
Dilerse cme olsun tr u pd- zlf-i dil-berden

Bu cisme dlardan prehen-dr ol nemed-p ol
Mezy-y kelmullha esrr-ne-i dilden

Nid-y b-urf u avt in ser-tbe-p g ol
icb- ehre-i mad emiden dilerse k

um bd-bn- ulzm-i ek it fen-c ol
Bulup tecrd-i szen rite-ve am-gerden ol bunda

Mes-s var anda kec-klh u ra-ber-d ol
Eger grdse yrin gl yzin bu bda ey ems

am- leb-be-mhr ol once-gl-mnend m ol
419947

1
Riy- vadet idi iyn ey blbl

Ceml-i yr idi gl-b- cn ey blbl
(418) OE1: 119b, KE1: s.104, KE2: s.36.

2
ser-o: bir o KE2.
495
4
5
7
11
13
Ne rzigr ile dd bu dm- frate kim

Bel-y a ile artd fin ey blbl
arb u dil-odesin r-b- minetde

an ezelde olan gl-sitn ey blbl
O bir cihn- bi-nin- uds- mula idi

Yo idi ayd- bahr u azn ey blbl
af-y r- cnn varsa glde grp948

Geer fin ile rz u ebn ey blbl
Nid-y bezm-i elesti men adrd

Cihna nle-i ibret-resn ey blbl
Libs- mur- emende hm-y udretsin

Ne bilsn alamayan nm u nin ey blbl
Mfd- man- ayr idenler istifhm

Bilr nikt- nev-y zebn ey blbl
Our menbir-i glde bahr maerine

Kitb- nefa-i r lisn ey blbl
10
Hev-y a ile yodur nda std

arn-i merebisin Veysiyn ey blbl
11
Mil-i vay-i man glde gl-ende

Ser-i namede yo hem-zebn ey blbl
12
Bu b-ess rib- d-rzede bilinr

ula-i sefer-i l-mekn ey blbl
13
Vl-i gl-en-i al olur m kolmaya t

ab-y gl-kefen-i stn ey blbl
ayd-: ayd u ALM.

varsa glde: ser-i glde OE2, ALM.
bilsn: bilr OE1 / nin: n KE2, OE2, ALM.
ser-i: serda ALM.
al: ala OE2, S1.
496
14
ikr- a- dil-i Bz- Eheb olmsn

Seerde h diyp iler dehn ey blbl
15
Ceml-i gl olur elbet keml-i ba-i dili

Ger olsa once-i mu-lebn ey blbl
16
Bu nee blbl-i Badan irdi demle saa

Rev m olmasa muciz-beyn ey blbl
17
Mcerredt iremez alna cinnda dai

Meger ki dem ide dstn ey blbl
18
Mekn var grinr l-mekna bezersin

Mil-i r afesde mekn ey blbl
19
Duyup demide ud ikrini yanar dil-i ems

Nedir bu nle-i te-fen ey blbl
420949

1
Riy- vulat idi iyn ey blbl

Geerdi yr ile hem-dem zamn ey blbl
Neden cd dp oldu vaandan vre

Olup bu b- fenda mekn ey blbl
Fr- r- cnn varsa glde grp

Dem-i bahrda artar fign ey blbl
Giderdi r u as lne-i glde yaup

Lehb-i nle-i te-fen ey blbl
af-y ikr ile iy ider sevd- ebi

afesde bda r- revn ey blbl
der mi sba-i gl gl lisn- lii rab

Bulur m zemzeme evin cinn ey blbl
(420) OE1: 120b.
497
Seerde a ile h h diyp ekp dem u h

Yaar amri od gl-istn ey blbl
Nev-y h ile syler hviyyet esrrn

Zebn- R- uds mi zebn ey blbl
ib- bezm-i elesti afsn adryor

Cihna name-i abl-beyn ey blbl
10
ab-i minber-i glsin our gl emene

Mfd- sresre-i ari
ar lisn ey blbl
11
Mekn iinde gezer l-meknsn ki olur

Mil-i r- bahr u azn ey blbl
12
Yaznca man- ayr beynn alemim

Duyuld leme rz- nihn ey blbl
13
Ald bda geldi hezr zra diyu

Drdi dillere virdi dehn ey blbl
14
Yazar meif-i gl yet-i ceml u ceml

Zebn r ise vadet-knn ey blbl
15
Ulm- ada stdsn ko rtbe uyr

Olur kfe ile ders-n ey blbl
16
ab dersini murn our ekp gl-bng

Kebtern- af- dem-ken ey blbl
17
der ulan aup dersine kfe ym

Elinde hep vara- bostn ey blbl
18
Bur- Meryem u eb-b benefe liye-p

Ki i ezber ider dstn ey blbl
19
alatndan uzatm zebnn ssen

Nezketinden alm fidn ey blbl
498
20
Nigh- nergis-i aste mdm- nz ile mest

Ve lle cm- mey-i erguvn ey blbl
21
Nesm-i zlfini yrin abdan eyler emm

Ba hevda anev emn ey blbl
22
Uruld pyna zencr-i sm ser-ke olup

Kenr- cdaki serv-i revn ey blbl
23
O rind-i zhid-edsn ki dilde ikr-i lh

Miyn- glde arlm benn ey blbl
24
arb u ra-i pemn ile hevda gezer

Acb va ile odur cihn ey blbl
25
alur m szi-i hicrndan kim olmaya t

um- gl-kefen-i stn ey blbl
26
Dern- once olup b-nin u utd seni

Cihn ulul- nm u nin ey blbl
27
Senile sende glle glinde hem-dem olur

Bu ba hem-dem olan b-bn ey blbl
28
Bu gl-sitnda olmaz cnn- aa dev

Ger olsa gl vara rz- cn ey blbl
29
ikye-i elem-i r- hecre me-i ems

Revdr olsa eger tercemn ey blbl
30
Ser-medne seryendesin olursa sez

Mef- ehl-i af sitn ey blbl
421950

1
ey nln olsa da mni degil

Blbl-i gl-ende efn olsa da mni degil
(421) OE1: 121b, KE1: s.203.
499
A ile ek-i dil ana boyansun kim ll

Gevher-i yt- rmmn olsa da mni degil
an dksn cm- dde nra yansun lat- dil

Loma-i mey-r- biryn olsa da mni degil
Eyleme ayra nisbet yr olan lar

Yr ol cevri firvn olsa da mni degil
Seyr u pervz u sem ire per-i pervneye951

em-i malab nr- szn olsa da mni degil
ysa sevd-y hev-y kkl-i Leyl-y a

fet-i envr- mn olsa da mni degil
Tek ser-i kyuda olsun iyn- mur- dil

Sne-d ile gl-istn olsa da mni degil
Reh-nm ol sen hemn ua evc-i vulata

M-siv mlk-i Sleymn olsa da mni degil
ems say-i Kabe-i mada py- himmete

Rhlar r- muayln olsa da mni degil
422952

1
Tende d- adan bir gl-sitn ister gl

an- gl-b- tecellde mekn ister gl
Bl-aceb dvnedir kim bu tem-ghda

Ne cihn aydnda ne ayd- cihn ister gl
Bu arbt ire olman dem--dem nee-n

Si-i gl-r erb- erguvn ister gl
5
seyr u pervz u: seyr-i pervz- KE1.
(422) OE1: 121b, KE1: s.203.
500
Kh-peym-y cnn- adr mnend-i ays

Bir siyh- zlf-i Leyl dstn ister gl
Snede ey ems gl-cm- mdm- adan

Nee-i te-frz- nmn ister gl
423953

1
Pertev-i mihr-i ud bir h bir ben bir gl

Nr- evc-i Kibriy bir h bir ben bir gl
aff- mjgn- ciger-dz- kemn-ebr-y yr

Nvek-i avs- a bir h bir ben bir gl
Biri bl u peri b u gil biri nr ile nr

By- gl-zr- fen bir h bir ben bir gl
Ryet-i kiver-k-y mlk-i ulmet-gh- am

urre-i bedr-i dc bir h bir ben bir gl
eb-er- urre-i ayn- vcd- n

em-i mikt- ud bir h bir ben bir gl
Nr- r- Msi-i nr- tecell-y Ceml

Srr- bang-i len ter bir h bir ben bir gl
ems bu leff-i mretteb nam rengn eyleyen

Kilk-i ab- o-ed bir h bir ben bir gl
424954

1
Nr- amdan urtlursn nr- aa yan gl

r-bln-i vil zre gelrsin yan gl
(423) OE1: 122a, KE1: s.202.

(424) OE1: 122a, KE1: s.202, S1: 58a, ALM: 118a.
3
an: ey KE1.
6
zr u: zr- OE1, KE1.
501
anma sls- iklk keveri rmana

ut benim gftrm ahb-y aa an gl
Lal-i cn-ba- ayliyle o once-r

amla-i yut olur alarsa emi an gl
me-i te-zebnmdan ar dd- siyh

anki bir knndur pr-te-i szn gl
Vech-i Ramn grr her bir uverde reng reng

Her ne ret gsterir yne-i devrn gl
Mevlev-ve geh dner geh ny-ve nln olur

Old bir mecb- a zr u ser-gerdn gl
Bl-aceb bir mbtel-y derd-i adr ki yr

A ile lmek ister istemez dermn gl
Mihr-i a yle fn ld kim cn mlkini

Mihr-i lem gibi old dehre nr-efn gl
A ile ser-getedir devrnda mnend-i ems

o zamndr old ald sne ayrn gl
425955
mefl filt mefl filn

1
Dr- cihnda gzlere pinhnsn ey gl

B-bhe in-y cihn-bnsn ey gl
Pervn-i ar baa pervne-ve dner

Ren-er- aret-i Ramnsn ey gl
stde ejdeh-y felek ps-bndr

Genc-i girn-gevher-i irfnsn ey gl
(425) OE1: 122b, KE1: s.202.
502
Devride erre-vr nice devr u fitb

an cihna mihr-i dransn ey gl
Sensin meger ki var ise An-y l-mekn

Kim b-nin- lem-i imknsn ey gl
Feyile mstenr olur encm-mr- am

Eflk-i aa mh-nmynsn ey gl
Mnend-i ems Msi-i vd-i ayrete

Nr- hd-y nr-frznsn ey gl
426956
mefl mefl mefl feln

1
Ger rind ger zhid u ger merd-i ful ol

ftde-i ser-ke-i dergh- abl ol
Olmasa murd iki lemlere suln

lemleri ge bende-i suln- Resl ol
Manr- lh ola dirse dil cn

Beytl-azen-i dehrde her gh mell ol
Refref gibi t lem-i la irersin

zde-ser-i sidre-i man-y ul ol
a menzilii t ide bl d-cihnda

Sen ems gibi ke cebn-sy- nzl ol
427957

I
Aa eyle itid esrr- aa marem ol
ttida slik-i ir-i mm- Aam ol
1
rind u ger: rind eger KE1; rind u eger OE2, S1, ALM.
503
Cebe-i Mevlda Mevln gibi ferru-dem ol

Mlk-i tecrd ire mnend-i Birhm Edhem ol
Bende ol mevl ol ir alma ayvn dem ol
Ne ab-ser-p- far ol ne ab-p- Cem ol
Bir bilinmez ret ire pdih- lem ol
II
Deyre gir ters gibi zinhr olma bt-perest958
Olma ahb-n idp mey-nede rindne mest
Gez arbt ekilde urma hi b-bdest
Mest-i a ol ansun lem mest-i cm- mey-be-dest
Bilmesn esrr avlii bl vu pest
III
Lubli-mereb ol tavda r- ma d
Km-yb olma yolnda vdi-i n-kma d
albii eyle avrdan ahr ilhma d
u gibi b-reng olup urma dkl her cma d
Gh ng-nm olup geh meslek-i bed-nma d
IV
albii mirt- timl-i af-y let it
emii heymn- envr- ceml-i ayret it
ar-ve say u avf- ble-gh- vadet it
Uzlet it manda tevd zre seyr-i keret it
lb ret-firbne melm-ret ol
V
k-mereb ol tevu-pe-i redd u abl
ems-i
ems lem gibi eyle geh urc u geh nzl
Ol hev-dr- muibb-i l evld- Resl
Bil muaa kim budur minhc- merdn- ful
il ol Mecnn ansunlar seni ehl-i ul959
II
cm-: cm u KE1.
504

428960

1
Mey-gsr- si-i serv-i rm- gl-fem ol

ut serr-i ke-i mey-nede cm Cem ol
ayd- dnydan olam dirsen eger zde-ser

Var giriftr- bel-y dm- zlf-i pr-am ol
Vecd u li olmayan ilmide chilsin yine

ster ise evveln irne marem ol
Fil-i mula yine bildigin iler b-gmn

Sen amn ol ister ise ister ise urrem ol
Biri nr- dnyevdir biri nr- urev

Ne ged ne pdih ol lem ire dem ol
Zhid b-behresin ml-ayt- adan

Kabetllh ire isterse sa-y zemzem ol
Dehrde n-yb olam dirsen dev-mnend sen

Bir zam-dram zam- diline merhem ol
Olmasun seng-i melmetle dernu treg

ufre-i irk-b-mnend olma mnend-i yem ol
Nu- stda ser--p lle-ve ber-g olup

Leb-be-mhr ol once-i m-mnend ebsem ol
10
tmek isterse eger ey ems Any ikr

Bir muvf yr bul lice her dem hem-dem ol
V
hev-dr-: hev-dr u S1, ALM // Mecnn: dvne KE1.
(428) OE1: 123b, KE1: s.201.
1
cm: cm- OE1.
6
zhid: zhid-i KE1.
505
429961
mefl mefl mefl feln

1
Terk it aab u ehveti bir merd-i alm ol

Var mahar- esrr- eh-i ul- am ol
Ur mhr-i skt lebe oy n-i cebni

Gller gibi gl yzlere andn u besm ol
Blbl gibi feryd o m olup

Pervne-i em-i ru- dil-dr- adm ol
Her var vir te-i aa ne ki yetmez

Var mlik-i gencne-i Mevl-y Kerm ol
Dilden arup dadaa-i ml u benn

Envr- lh olaca alb-i selm ol
Allha ar yol ola p-i ademide

Ly m saa rh-rev-i nefs-i lem ol
alma eb-i hicrnda r- vile

Envr- tecell ile Ms-i Kelm ol
Bulmasa eger malab Allh nsn

Gel zviye-i knc-i tecerrdde mum ol
ol rz kim ister ise ol laf ile dinmez

Dvne dilim bezmine m-nedm ol
10
yne-i meh gibi olup ems

emse mubil
Eflk-i aatde yri nr- cesm ol
4
Kerm: adm OE2.
7
vile: mile KE2.
8
bulmasa eger: bulma ise ger OE2, S1, ALM.
9
rz kim: rz ki OE2,S1, ALM.
506
430962

1
Adr a yolna gitmek in al- ul

Aa tavy redf eyledi merdn- ful
Eyleyp ra an iki cen- pervz

Buld Cibrl gibi sidre-i mada vul
kr l ey dil-i zr leme menfr oldu

Umulur kim olasn ind-i lhde abl
Gn olur nr- cemlile olur dr- srr

Bir gl kim ola nrn- firda mell
Degme bir f dile levm iderek egri grp

Ki deger ora dil-i sata seyf-i mesll
r-tekbr-i d-gtye tekp eyle

Olmadan b-tek u p d- ehra maml
Mtebil grinp mahar- esm bulunur

Dehr iinde nie dd u nie ibn-i Sell963
deme nisbet ile sefk-i dimy melekt

Kendiler itdi an seyf-i sitemle matl
Perde-i al gep ilm-i yan bul ki olur

Bir zamn al ile malmu olan hep mechl
10
Yd l her dem ey ems ud-y pki

Ki olursn dem olur her nefesiden mesl
7
grinp: grinr OE2, S1, ALM.
8
dimy: dim-y OE2, S1, ALM.
10
ey: ey OE1, OE2, S1, KE2, ALM.
507
431964
EsrrEsrr- TevdTevd-nmenme-i KelimtKelimt- erfe

1
Ten-perestden gep R- uds ercy bil

Keret-i eyya bama vadet-i Mevly bil
Her urfnda nhfte nsa-i kbr-y dehr965

ret-i demde hir nsa-i ury bil
lem old bir kitb dem aa mml-kitb

mil-i esrr olan ol yet-i kbry bil
a bilmez dem-i many mula bilmeyen

a bilmek ister ise dem-i many bil
Emr-i er emr-i a man aatdir aa

Ger aat ister ise emri ut many bil
Bulamazsn erden ayr r- mstam

ster ise ikmet-i dny vu m-fhy bil
lm ile tevd mihri perde ire grmedir

Merd ise b-perde gr mihr-i cihn-ry bil
lm ile vadet diyu dme melmet hna

Ayn- vadetde olan udsiyyet-i aly bil
Pkdir tald irkinden taler cmesi

Eyleme irkn n- cme-i tavy bil
10
Gn ola ek-i nedmetle dkersin anlar

Ey esr-i nefs keyd-i nefs-i dza-ch bil
OE2, S1.
( )
2
urfnda: urfndan KE2 / kbr-y: kbry KE2.
6
ikmet-i: ikmet u KE2.
7
-OE2.
8
-KE1.
10
keyd-i: keydi KE2.
11
rif: il KE1.
12
kendinde: kendinden OE1 // tevd iden: ikr eyleyen KE1.
508
11
tdigi tevd anma bhesiz telsdir

rif ise l teemml nkte-i afy bil
12
Bildigi Mevl-y mevhm itdigi tevd-i cal

Kendi kendin kendide tevd iden Mevly bil
13
er-i pk-i Muafdan gir Muammed irine

Nr- yevmdyevmd-dni
dn seyr it leyleleyle-i esr
esry
sr bil
14
eri vech-i vadete perde grr n olan

Kmil ol da laf- vadetde olan my bil
15
lmi oy aml ile seyr u slk-i aret it

M-sivallhdan mnezzeh maad- ay bil
16
l li terk idp ey ems dilde ut mam

hid-i envr- ayb ol srr- m-evhy
evh bil
17
Belki bir gn fehm idersin szlerim meng l966

Cevher-i ummn- ikmet ll-i lly bil
432967
mefl mefl mefl feln

1
f braup sbay peymne-be-dest ol

Vir zhdi yamya mey-i a ile mest ol
Pr alma ur gibi tel-b- sivdan

Sifl- melmet gibi b-maz u ikest ol
16
17
OE2de 17. beyit.

OE2de 16. beyit
meng: gel g KE1.
(432) OE1: 125a, KE1: s.117, OE2: 49b, S1:57a, KE2: s.147, ALM: 118b.
2
b-maz u: b-maz- KE2.
3
peymn-: peymne KE2.
4
grp: girp KE1, OE2, S1.
5
ru-sy-: ir-y KE1 / kde: pyna KE2.
509
Bul Rabbii bil vadet-i Mevl-y cihn

Yd-ver-i hengme-i peymn- elest ol
Bt-ne ider Kabeyi n od-perestn

l deyri grp Kabe sen Allh-perest ol
Ser-menzil olur seyrie ems lem-i bl

Ru-sy- scd eyle dp kde pest ol
433968

Meh yze eyle ey meh av- zlf hle gel
Ebr-i nsn- maabbet ek meh-i ible gel
Her naar ua amzele emi remz idp
n-i zlf gsterp dir ey fed engle gel
434969
a
mefl mefl mefl feln

970
* D A
" & &N

" ' *
435971
mefln mefln feln

1
O abdem ki benim sensin lhm

Munim lm pt u penhm
(433) KE2: s.47.

(434) OE1: 125a, S2: 38b.
K! : K- S2.
Trkesi: Ey zerimize kvlcm saan ak, gnlden ayrlma; ve ey smscak aleve sahip olan mum,
gnlden ayrlma. O bak oklar, tenimizde olan eski yaralarn zerine baka yara amasn diye gnlden
ayrlma.
(435) OE1: 125b, KE1: s.199.
510
Ser--py- cihn- l-tenh

Senidir cmleni sensin lh
Dilerse nice bi mihr-i pr-envr

dersin erre-vr emrile devvr
dp bir laada cd- ezmn

Yaradrsn nice mr u Sleymn
O udret kim lh var sende

Aa dir nedir kim ola bende
Ademden sen beni t eyledi var

Dai bende benimn her ne kim var
Muaa ben admem var sensin

adr u Mnim u ahhr sensin
Vel ihr idp udret kemlin

Yaratd bende ol varl aylin
Dai itdi beni ala meftn

Ki oldum cebe-i a ile Mecnn
10
Tenimde alan her d belli

Olup bir revzen-i ar- tecell
11
Ki itdi in-y derd dermn

Bu glm mahar- esrr- merdn
12
Bilp grdm hep esm vu sft

Hi idrk itmedim amm ki t
13
Seni bilmeklik ile bilmez oldum

Ne lemdir bu bilmem ben ki noldum
14
An bildim ki srrmdan silinmez

Grinr t amm kim bilinmez
15
Seni bilmekde olm al ayrn

Muaddesler btn ser-mest heymn
511
16
O sz kim sylerem mestnelikden

Ulm- ta bgnelikden
17
lh l beni tda ird

Ki er-i mstame eyle mutd
18
abb-i ekremie in l
Beni irinde an dim l
19
abbi yri ki aydar Aldir

Cemlinde kemli mnceldir
20
Benimn reh-nm ld o h
Beni l feyine mahar kem-h
21
Ayrma nedn dergehinden

Saa virdim bu cn dergehinden
22
Ola kim anlar a- ayt

dersin bir nigh- iltift
23
Buluram iki lemde sadet

Vil-i mulaa rh- selmet
24
lh eyleme valdan gm-rh972

Diyem evvelde v irde Allh
436973

1
Eliden k olur mnende-i lle girbnm

Dimezsin f olur glndeki esrr- pinhnm
Girbn elimden eylemek tal mmkin mi

olunca bezm-i ferdda gzm anyla dmnm
24
valdan: valda KE1.
(436) OE1: 126a, KE1: s.198.
512
Baa mnend-i ney b-tb u dil-sz oldm ald

Heb old senin eyledigim h u efnm
der bir gn pern zlf-i rusr gibi ey mh

Cihn dd- h u ule-i d- nmynm
O gs-y pern ki var sevds bamda

Pernm pernm pernm pernm
Ne rtbe muteriz ol serv-i nz ldelikden kim

Tehdir dmeninden pene-i nn-i mjgnm
Serb-bda dndi mevc-i tb- n-tvnden

Dil-i cevdet-rz- yr u kes-i em-i girynm
Meh-i burc- sitinyam ki itmem k-dna meyl

Geerse ey emis ser-getelikle cmle devrnm
437974

1
arb itme dil-i vrnm bd itmeden gedim

Pern itme once-rm d itmeden gedim
Sleymn- zamn olsa da ey dil py- uzletle

Serr-i himmetim k zre ber-bd itmeden gedim
Uurdum mur- cn gl-en-i val hevsndan

Finm once-i mada mutd itmeden gedim
ridim knc-i n-bdde ben bir zge lta

Ki valla fera hecrile feryd itmeden gedim
Sitem emrini b-hde ekme cn- rne

Serim kh- melmet zre Ferhd itmeden gedim
(437) OE1: 126a, KE1: s.198.
513
derdim ey a Leyl nice demler ki v-veyl

Seni Mecnn-ve Leyl diyu yd itmeden gedim
Frzn- eb-i endhum olma em-ve ey ems

Beni dil-sz- b-dd eyleme dd itmeden gedim
438975

1
Ne b once-i n-dsn gl-berg-i d kim

Kimi feryda ald andelb-i n-murd kim
Ne btsin an diller bestedir znnr- zlfde

Kimi mabd oldu deyr-i a ire ibd kim
urulm ol kemn-ebr yine tr-i nighla

Kimi lsa gerek dil-n u ad-pre murd kim
Olur giryn olan hep nil-i val u am- hecri

Aceb kim fehm olunmaz mahar- b-dd u dd kim
Saa ftde o amm felekde ems-ve

ey mh
ems
Dem--dem sne-sz- te-i mihr-i vedd kim
439976

1
Baup o gn yzi bedr-i kemle ddelerim

der nighn hem-ekl-i hle ddelerim
Seni nihn idelden srdt- fir

Brndi n ile bir l la ddelerim
dince ev-i mdm- lebi aylime c

Olur o bezme gl-efn piyle ddelerim
(438) OE1: 126b, KE1: s.198.

(439) OE1: 126b, KE1: s.197.
514
Mil-i kes-i gedy zekt- sn in

Ger-gehide yaurlar sule ddelerim
O emi nergis-i b- bihiti grmek in

Olup d revzen ald mile ddelerim
Greydi ger beni Mn yazayd retimi

derdi kh- cnn zre lle ddelerim
arr- medd-i nighn yetrdi yete ems

Olup dr o emi azle ddelerim
440977

1
Tecell-gh- aa tde-i snem ki r itdim

alm-bd- cismi ara-i emvc- nr itdim
Ne dvne olup vreste oldum ayd- lemden

Ne ala yr olup lemde tedbr-i umr itdim
Baa dehri alm- frat itdi klbe-i azn

Fr- ule-i hmla ben drs-srr itdim
Olur emvc- enfsm baa zencrdir gerdn

Fir- yr ile Mecnn olup selb-i ur itdim
Kesilmez t-ebed c-br- ek-i dde-i asret

An ben selsebl-i ara-i yevmn-nr itdim
Biter annda surn lleler ol nergis-i mesti

Ki n-b- sirik-i emimi vaf- ubr itdim
Uurdum andelb-i b- mrm Fmam ey ems

Ki mur- lne-i b- cinn u ar- r itdim
(440) OE1: 126b, KE1: s.197, KE2: s.44.
515
441978

1
Dza- a-iynam dil-kebb- maerem

em-i firdevs-i vilem mh-tb- maerem
yle nr-efn olam ala kim ferd-y ar

ann ide ehl-i ymet fitb- maerem
me-ve gedim ser--ser ad-hezrn tden

Merd-i ser-zde-i ayd- esb- maerem
Grmeden sn am- ala marem bugn

bhe yodur kim senile m-yb- maerem
Defter-i aml-i al r-siyh itsem gerek

Kim kitb- n- falelfalel-ib-
ib maerem
Dmen-i dil-drdan eylerse ger destim teh979

Nra batsun k k olsun kitb- maerim
Syebn olsa baa ey ems o m ar- a

Bende-i hen-eh-i l-cenb- maerem
442980

1
Sye-gh- snbl-i zlf ad-i imdam

Nle-gh- blbl-i verd-i leb-i dil-dam
Ey hill-ebr cemlile gl-istn her ebim

Neyleyim ir arb- te-i b-ddam
Bulmam k-i udmdan bir zge cism u cn

Ey allim ba nal beyt-i arb-bdam
(441) OE1: 127a, KE1: s.197, KE2: s.39.

6
-KE1.
(442) OE1: 127a, KE1: s.196.
516
Olmam An-y f- asreti ey l-mekn

Yine te-gh- ada semender-zdam
A ile ald beni ke iy-y ems-ve

ems
k-sr- adme-i aam seni ber-bdam
443981

1
Olal zlf-i girih-gr-i semen-s mkilim

l l-i kfr dn old ser--p mkilim
Dz- te-gh- em-efrz- Msdir yaud

a- te-dn- rusr- dil-r mkilim
me-i muciz-demim yud lebi mi itdi vaf

Bulmad l gyi nu- s mkilim
ar- gerdn pern it ki y Rab all ola

Old n cemiyyet-i ad-i reyy mkilim
Ad-i znnrndadr v-beste ey ems ol bt

Olsa da rz- ymetde hveyd mkilim
444982

1
Sevdigim kimler ile yr idgi ben bilrem

Hem-dem-i meclis-i ayr idgi ben bilrem
Bilmemek ayb ise ey - sitem-kr seni

Seni ol - sitem-kr idgi ben bilrem
ekker-istn- dilinde naam var ne am

Seni ey ti naam-dr idgi ben bilrem
(443) OE1: 127b, KE1: s.196, KE2: s.35.

(444) OE1: 127b, KE1: s.196.
517
Ne aceb frat-i uk ile zr olmaz ise

obetinden dai b-zr idgi ben bilrem
Nad-i mr ile bu bzrda ey lib-i sd

Virdigi ne ne ardr idgi ben bilrem
ems-ve
br- fir ile den derd-i dile
ems
Nice derd ile ne bmr idgi ben bilrem
445983

1
r-i aam ejdeh-y am ikrmdr benim

te-istn- maabbet me-zrmdr benim
T benem meydn- a merd-i aydar-avleti

Gh te-tb- snem l-fikrmdr benim
Sekr-i ahb-y eceldir let-i mestnesi

n- dil kim bde-i ayret-nirmdr benim
am degil bi cn ile urbn olsam dostum

engel-istn- am- zlf ki drmdr benim
ems gl-zr- bahr- d d- asretem

Ek-i em b- revn- b-arrmdr benim
446984

1
Bey- sne zlf-i siyh yr olur andm

Sevd- hm ile rz- ren tr olur andm
apua ry-ml itmedigim ey gl-bn-i mad

Zemnide af- mjgn- emim r olur andm
(445) OE1: 127b, KE1: s.195, KE2: s.34.

3
ayret-nirmdr: ayret-ninmdr KE2.
4
engel-istn-: end gl-istn- KE2.
(446) OE1: 128a, KE1: s.195.
518
Didimse sni ar itme ehl-i mescide ey dost

Grenler zlfi hep beste-i znnr olur andm
Neden tr-i ciger-r oldu ey mjgn- em-i yr

Seni ben aner-i amze gibi n-r olur andm
Gice dil-dra aru itirzm giryeden ey ems

Gl-i d-b- b- nza ebnem br olur andm
447985

1
Grdi ol a kemn mihr-i cemli emim

tmez mc- nigeh bedr u hilli emim
Tr-i mjgnlar h-y dilim itdi ikr

Grdigim andadr ol em-i azl emim
Dest-i cevr ile seb-y dilimi rd o

old ek ile uureme misli emim
an b ire szer nergis-i emin bilemem

Gzler alar arar ol add-i nihli emim
l-i hind-y ru- yre nigehden aram

Kabede grmek olur vech-i Billi emim
Hem-rikb old nighmla udm- aydar

Olal Dldlini na- nili emim
Grinr mydi baa ems ceml-i Kerrr

tmese srme gil-i madem-i li emim
(447) OE1: 128a, KE1: s.195, KE2: s.161.

2
andadr: anda KE1, KE2.
3
ek ile: ekim ile KE1.
519
448986
mefl filt mefl filn

1
Lebrz-i b- aner-i mjgn olmam

urbnam ki nda aln olmam
Terkb-i n-avbm mav it eger ki ben

arf-i a-y meslek-i dvn olmam
Az eyle nz gl baa ey avs-i ebruvn

Peykn-mr- cevr-i firvn olmam
Mnend-i em-i m- ebed-z-i cn-gr

Mihmn- knc-i klbe-i azn olmam
Ey mh alat greli rz u eb seni

Mnend-i ems vechie ayrn olmam
449987
Meriyye

I
Kerbel vasn yd ile an alayalm
Adup ya yerine cevher-i cn alayalm
Nr- fratle yaup cn u cinn alayalm
II
Geldi o gn ki sivdan dilimiz pk idelim
Mtem-i l-i nbvvet ile am-nk idelim
Pene-i asret ile snemizi k idelim
III
Geldi o dem ki snp em-i sery- nebev
ald trk-i umm ire btn lem evi
(448) OE1: 128a, KE1: s.194.
(449) OE1: 128b, KE2: s.51.
KE2.
( )
520

IV
Kerbelya irip leker-i ulm u udvn
ekdiler l-i Resl stine emr-i u sinn
tdiler h- seyni demini seyl-i revn
V
Boyanup n- ehdn ile ey ems zemn
ledi nle-i el-a ile eflk-i bern
Nice at getirp itmeyelim h u enn
450988
mefln mefln feln

1
Vili emine pervne ddm

Gl-istnnda yana yana ddm
Girp a teine dne dne

Yanup biryn olup bir yana ddm
igide ubr olm idim

Gelp dmna hne ddm
Hev-y zlf-i snbl-blarla

Bu imkn bna dvne ddm
Bayldm cm- lali bdesinden

apuda ylup mestne ddm
Elemle gedi cmle rzigrm

O demler kim saa bgne ddm
Dkldi barm an lebimden

Olup destide n peymne ddm
(450) OE1: 129a, KE1: s.194.
521
Olup menzil-gehim burc- sadet

Felekde ems olup devrna ddm
451989

1
Glmi a ile sen dil-bere yasa ne direm

Gnde bi kerre idp dil-bere yasa ne direm
em-i bezmile er oldma pdiahm

T ile bam urup odlara yasa ne direm
Badmn leb-i gl-oncee boynum bkli

Barm lle gibi yo yere yasa ne direm
Mg-i zlfde yanar te-i rusra dil

urs-i urde utup micmere yasa ne direm
te-i a ile ems

emsi cigeri biryn
ut ki tennra alup tee yasa ne direm
452990

1
Yekke-tz- det-i tevdem veys-merebim

Pv-y rh- taem udy-mehebim

Mihr-i vech-i yr idelden erre-i cismim fen

Bir cihn- ekberem ki nrdur lbb-i lbm
(451) OE1: 129a, KE1: s.193.

2
bezmile: bezmie KE1.
(452) OE1: 129b, KE1: s.193, KE2: s.48, ALM: 120b.
8
KE2 ve ALMde 9. beyit / ictihd it iresin: ictihd- yet-i OE1, KE1, ALM.
9
KE2 ve ALMde 8. beyit.
522
Hem kitb- nam hem mani-i mml-kitb

Hem telm u hem std- ledn hem mektebim

Terk idelden her murdt mrd-i vide

Merd-i ser-zde-i ayd- murd u malabm
k-rb- r- illetdir mjem amm ki ben

Mihr-i nr-efn gibi mihr ile l-kevkebim
ctihd it iresin nr- ceml-i Amede

h- evreng-i velyetdir imm- mehebim
ems olaldan mahar- nr- ab-engz-i a

D- dildir mihr-i lem-tb- dehre her ebim
453991

I
te-i a ideli snemi szn benim
Nleden hem- girbn alupdur dehenim
Dmenim gibi olup n ile ute tenim
Penbe-i d- cnn ire nihndr bedenim
Diri oldua libsm budur lsem kefenim
II
Cevher-i cismimiz olm idi n b ile gil
A rhnda tebh itdik an el-l
imdi bir zge temya irp ser-menzil
Cn cnn dilemi virmemek olmaz ey dil
Ne niz eyleyelim ol ne senidir ne benim
III
Geri bu dr- fen ire ser--ser gezerim
Mevc-i fn- belda yine b-p vu serim
(453) OE1: 130a, KE1: s.192.
523
lemi var u yondan aberim yo aberim

A ser-getesiyem seyl-i sirik ire yerim
Bir abbam ki hevdan oludur prehenim
IV
- dil-figenim sevgili yrim sensin
Bir cihnam gnei nr-nirm sensin
an- b- emenem lle-nigrm sensin
Blbl-i am-zedeyem b- bhrm sensin
Dehen u add u ruudur gl-i serv u semenim
V
ems elimden oyamam dmenini dil-dr
Dolaup Kabe gibi dmenini dil-dr
Nz- bln idben sengini ol gl-zr992
demem terk Ful ser-i kyn yri
Vaanmdr vaanmdr vaanmdr vaanm
454993

1
Beni ftde o meh-pre bilr ben bilrem

Dil-i maznum bir pre bilr ben bilrem
Unudup cevr ile bi-br ikest itdigini

Dil-i bi-premi yek-pre bilr ben bilrem
Bilmezem a elemi re-per oldn

An kim - b-re bilr ben bilrem
Batm burc- sadetde siyeh-kr idgin

O meh-i zlf-i am- ara bilr ben bilrem
emsiy arda evr- sem- a

Devr ile seba-i seyyre bilr ben bilrem
V
idpen: idp KE1.
(454) OE1: 130b, KE1: s.192, KE2: s.29.
1
bir pre: pr-yre KE2.
524
455994

1
D-emi f u mm u ebruvn rya bezetdim

Yanldm da ceml-i fitb aya bezetdim
Grp bn- zlf-i n-ender-n ile hem-ser

Seni ey ebruvn- t ben Msye bezetdim
delden snemi nevk-i sihm- emie mc

Nihl-i metim ekl-i murabba yaya bezetdim
Saa seng-dil dimekden malabm bir a idi cn

a itdim kerem l heni rya bezetdim
Grp ey ems hev-y zlfe dmileri lin

aylimde an ben illet-i sevdya bezetdim
456995

1
Gelp bu ba bahr u azn ider giderem

Hezr- lne-i aam fin ider giderem
Ne am bu mur- dilim dm- zlfe beste ise

Hm-y eh-per-i uds-iyn ider giderem
Dime trba der szen-i Mes gibi996

Ten-i nizrm rh- revn ider giderem
Felek ki cem ide ebnem-mil rm

Urc- rem-i heft-sumn ider giderem
(455) OE1: 130b, KE1: s.192.

1
mm u: mm KE1.
4
malabm: maadm KE1.
(456) OE1: 130b, KE1: s.191, KE2: s.19.
3
trba: nidya OE1, KE1.
4
rm: aremi KE2.
525
avf- Kabe-i ky- vile her gice ems

u- hm meal-ken ider giderem
457997

1
Kesildim erre-i hicrn ile yrimden ayrldm

utuldum ne-ve zlf-i siyeh-krmdan ayrldm
Atldm dr- zlfinden o servi k-i hicrna

Beni szn iden Manr-ve drmdan ayrldm
azn old gl-istn- bahr- rz- frzum

Gl-i mad olm blbl-i zrmdan ayrldm
ur-ve dp seng-i fira k k oldum

Maabbet-ghda gl-cm- ser-rmdan ayrldm
Sirikim dndi n- hecr ile yt- rmmna

Vel bzr- a ire ardrmdan ayrldm
Ne sd ey cism mnend-i afes ad-k olsa da

Bu uny-gehde -i eker-brmdan ayrldm
Fin kim b-ser p n- hicrn ireyem ey ems

O mh- lem-r-y af-drmdan ayrldm
458998

1
Kemn-ebrlar trine kim snem nin itdim

Dilim mc- peykn- a-y b-emn itdim
(457) OE1: 131a, KE1: s.191, KE2: s.27.

3
blbl-i: blblem KE1, KE2.
6
uny-gehde: ayme-ghda KE2.
7
af-drmdan: a-drmdan KE2.
(458) OE1: 131a, KE1: s.190, KE2: s.18.
526
Gep fikrile ey r- revn r- revnmdan

ayl-i yu fikrimde bir r- revn itdim
O muram ki uyup by- maabbet gl-irdan

Gelp bu gl-ene terk-i adm-i iyn itdim
Gel ey mest-i mey-i um-ne-i vulat firla

Yeter mn gibi an alayup h u fin itdim
Cemli muaf esrrn elv- devrna

Midd- ek ile tarr idp rul-beyn itdim
Degil encm yanaldan hecr odna kiver-i snem

err- dd- hm gklere fet-resn itdim
ayl-i r- gl-ehre-i dil-dr ile ey ems

Dilim rek-ver-i b- gl-i Kenniyn itdim
459999

1
Badan ad ger advv-i pr-cefdan grdigim

Grmedim bgneden lk indan grdigim
demem ady tefr indan neyleyim

n baa ayr yr itdi uddan grdigim
aa benden irir ehl-i vef amm beni

aa ref eyler ki odur b-vefdan grdigim
o-dilem a yolnda ibtildan kim baa

Yver-i val- a old beldan grdigim
Sbasnda gizlemi ser-rite-i znnrn1000

Mescid-i tavda merd-i prsdan grdigim
(459) OE1: 131b, KE1: s.190.

5
-KE1.
6
-KE1.
527
ne-i vadetdir olmaz rm bt-ne kim

Smnt- m-siv olmaz sivdan grdigim
Eylerem ey ems ben ir- nr- fey-i a

Ger kedret ise de her meh-lidan grdigim
4601001

1
Ey Mes-i udsi-cn dil-beste-i znnram

Nee-i fey-i ayt- bde-i gftram
te-i rusra pervne-ve yandm yine

Her gice dr- amda em-i te-bram
Meslek-i ada dimdir lel-i cevherim

Sba-ve zrde-cn- rite-i zram
Tr-i amze dilde gerdnmda tr- kkl

Hem ehd-i tam hem kte-i ber-dram
Vulat- mevt ile olmaz re derd-i ama

Kim seni bmr- ub- maer-i ddram
Dehrde ayrn u ser-gerdn oldum ems-ve

ems
Nkte-i tr-i svr- lem-i esrram
4611002

1
Bir nihl-i verd-i d- ibtildr lbm

Mbtel-y r- dil-dz- beldr lbm
r-i mest-i me-gr-i r-i Yezdnam ki ben

anber-i dmen-penh- Murtadr lbm
(460)
(460) OE1: 131b, KE1: s.190.
5
vulat-: vulat u KE1.
6
tr: sebz KE1.
(461) OE1: 132a, KE1: s.189, KE2: s.37.
528
ule-i d- dilimdir rz ren-gh iden

Knbed-i fnsda em-i uddr lbm
Msi-i r- tecellyem bery- ittik

Dest-i muciz-imtilimde adr lbm
ems glm mahar- nr- tecelldir vel

Mahar- rz- ib- len terdr
ter lbm1003
4621004

1
Dil-i zrm ki a- yr ile sz u kebb itdim

Vcdum d- gl-reng ile rek-i fitb itdim
p bir cm- meml eme-sr- adan amm

Serr-i mazm dery-y ekimde abb itdim
Hev-y lal-i nbla gep sevd-y zlfinden

Kitb- zhdmi mey-nede rehn-i erb itdim
O dem irdi nighm seyr-i - ar- Ramna

Ki kl-i emimi k-i udm- b-Trb itdim
Rumz- m- em-i n-i ebr-y kemnndan

Dil-i dvne-lim mahar- luf u itb itdim
ridi edhem-i nr- nighm menzil-i udsa

Tekpda aa gl-gn- ekim hem-rikb itdim
O dem rn-me oldum ki ev-i srr- vadetden

Dilim luf gibi ahr u amndan ev-yb itdim
5
rz- ib-: rz- KE1 / len terdr: len tern KE2.
5
n-i: n u OE2, S2.
7
vadetden: vadetde KE1.
8
cnn u: cnn- KE1.
9
-KE1, -OE2, S1, KE2, ALM.
529
Cnn u a u ev u val u hicrn grp gedim

Dil-i ad-kime yazdm mcelled bir kitb itdim
Kelm- nm ayn- urf- liyt old

Demim enfs- Ramn szm falelfalel-ib itdim
10
dp fn vcd- k-dn mihr-i vadetde1005

Grindim ret-i insnda ayn- serb itdim
11
Alur erbb- irfn by- r-efz vu cn-perver

Ki n- nfe-i h-y srrm mg-nb itdim
12
arm-i dilde buldum kenz-i a geri kim ey ems

Vel mamre-i cismim bellarla arb itdim
4631006

1
Vcdum yad hep a tei kisteri oldum

Gep tenden gller hn cn-perveri oldum
Fen-ender-fen oldum bek ire bek buldum

Ki ir sitn- Muafn keri oldum
Olup dil-tene-i fey-i nigh- em-i mm-z

z
Bi-amdillh ki sr-b- zll-i aneri oldum
ade-n- yed-i ymn-y nr- irtiyam ben

Mselmnna ben bezm-i ezelde aydar oldum
O eh-bzam ki yri mnteh-y addi seyrinde

Cenb- Rh- uds p-bz- eh-peri oldum
10
-KE1, -OE2, S1, KE2, ALM.
11
-KE1.
(463) OE1: 132b, KE1: s.10.
*
KE1de iirin banda Azz-i mrn ileyhi Talem m f-nefs ve l alemu m f nefsik ser-
leval bir mektb- muciz-beyn zrinde mnderic nu- seniyyeleri ber-vech-i t ayd olund. ilade 1299 kayd bulunmaktadr.
530
al ey cn u baa bamayan meydn- a ire

az-y ekberi ryet-ken u af-deri oldum
avf- Kabe-i a isteyen merdn gelsnler

Maabbet rhn mkil-g vu reh-beri oldum
Dilim mh- eb-istn- fen-y mula olmdr

Cihn- iftir dver-i sm-efseri oldum
Benimdir ikmet-i akm- ulviyyn sfliyyn

Siper-i b-zevli ems-ve bir ateri oldum
10
ikemde si-i zd- dilim ems-i

ems ilhdir
Vel ben er-i Mutra uyup peyam-ber oldum
4641007
mefln mefln feln

1
Gzelsin - zr ben oldum

Sen ol glsin ki gl-zr ben oldum
Cd ddm vili gllerinden

Ayalarda yaur r ben oldum
Saa urbn olan odur egeri

Fed-y t-i n-r ben oldum
Aceb valla kimler d olupdur

Hele hecrile bmr ben oldum
Senin emden artu yananlar

er- bezm-i ddr ben oldum
Grinen dehre Manru yzinden

Olup zlfe ber-dr ben oldum
(464) OE1: 133a, KE1: s.189.

1
ol glsin: ol gl-bnsin KE1 / glzr: gl-izr KE1.
531
Olup encm gibi her gice bdr

Bugn ems-i
ems cihn-dr ben oldum
4651008

1
Bde-i a ciger an olmada bilmedim

Derd-i evin sne biryn olmada bilmedim
d-i val- yr evin rz- hicrn amn

n- asret ire aln olmada bilmedim
e ciht ire tem-y ceml-i vadeti

Ser-te-ser em-i nigeh-bn olmada bilmedim
Her abb- cy-br- ekimi mhiyyetin

em-i a-bnimle ayrn olmada bilmedim
ems ayb ire vcd- mula esrrn yn

lem-i ayb ire pinhn olmada bilmedim
4661009
mefl filt mefl filn

1
ann itme derd-i sne v blimden alaram

Alarsam h derd-i veblimden alaram
Ayra yo ikyetim ol yrdan degil

Kim kendi lime yine kendimden alaram
Ben ol melmet-i veys-aratem

Kendime kendi levm u gmnmdan alaram
(465) OE1: 133a, KE1: s.189, OE2: 52a, S1: 59a, ALM: 122b.
(466) OE1: 133a, OE2: 52b, S1: 59b, KE2: s.133, ALM: 123b.
1
derd-i veblimden: derd u nlemden KE2.
2
ayra: ayr OE1, KE2 // kendimden: limden KE2.
3
levm u gmnmdan: levm-i kemlimden KE2.
5
vcdum: vcd OE1; vcd kim KE2.
532
Hicrnda gl gibi glerem fikr-i val ile

Fikr eyleyp vili vilimden alaram
A cnn bozd nim- vcdum

amdan gler zevl-i mellimden alaram
Tebrd itdi glmi berd selm-

selm a
Ya-pre gibi em-i zllimden alaram
Prem egeri fl- yetm-i maabbetem

Br- girn- keret-i mlimden alaram
ebnem degil den yere ben ems-i

ems lemem
eb-zindeyem sipihr u hillimden alaram
Devr-i amerde oymad dil seyr-i vechie

mrm zevle irdi zevlimden alaram
4671010

1
Gricek r- gl-rengii zb diyelim

Seyr idp serv-i revn addii b diyelim
utalm kim diyelim leblerie cn virici

ndi mi ki yere s saa s diyelim
ub-dem mescide gel mihr-i cemli ar it

Yanalm yalalm ev ile Mevl diyelim
Ryet-i nr- ceml eyleyelim reyl-ayn

Bu meryda riy eyleme ry diyelim
Derd-i dilden gidelim kime ikyet idelim

Ar- l eyleyelim eyle tesell diyelim
(467) OE1: 133b, OE2: 51b, S1: 58b, KE2: s.66, ALM: 121a.
2
saa indi mi yere ol ki Mes diyelim OE2, S1, KE2, ALM.
3
yanalm: yanara KE2.
5
idelim: ideyim KE2.
533
an u arda olup a ile Mecnn-revi

Kh u kuh-sra up derd ile Leyl diyelim1011
Dolaursn gice zencr-i ayl-i zlfe

Bu ser-encma gel ey dil ara sevd diyelim
ar ol btleri beyt ise dili eyle skt

Y bu retle aa al kils diyelim
Kim bu um-ne-i a ire olur mest-i mdm

Lebine sar u gftrna ahb diyelim
10
Bir kii kolmaya cisminde an rull

Heykel-i unurna b- elp diyelim
11
ems Ms-i eb-i ayret olan merdn

Gl ynesine r- tecell diyelim
4681012
a
Hece vezni: 6+5

C D
" "
C
B C
4691013

1
O blblem ki gl gl-sitn nedir bilmem

afes-nin-i belyam fin nedir bilmem
6
an u: an- OE2, ALM / Mecnn-revi: Mecnn-ve KE2.
7
dolaursn: alurken OE2, S1, KE2, ALM.
9
lebine: biz an KE2.
(468) OE1: 133b, KE1: s.189.
Trkesi: Ey ak! zlme, nk sevgili kerem sahibidir, kerem sahibi. yleyse senden beklenen,
yollarda sabretmektir, nk belalar ok byktr, ok byk.
(469) OE1: 134a, OE2: 52a, S1: 58b, KE2: s.45, ALM: 122a.
534
Oulmaz alur ezhr- d- sne mdm

Ki gl-sitn- bahram azn nedir bilmem
dp kelm amne yr ile eb u rz

Beyn- l-i dile tercemn nedir bilmem
Iyn- p-i naarda serir-i d-cihn

Ver-y perdede rz- nihn nedir bilmem
Bir zge le iridim cihn iinde ki ems

Nedir o l neyem ben cihn nedir bilmem
4701014

1
k idp lle gibi te-i hecri bedenim

Old gl bergi gibi d ile ute tenim
Zam- hecrile ehdem ki olur t dem-i ar

Pertev-i aaa-i mihr-i maabbet kefenim
Mtemi itdi ayl-i siyeh-i urrei yd

Tr u pd- siyeh-i kec u me-i prehenim
Bir aceb be oldum ki bu te-kedede

Ser-te-ser d- ciger-r- gl-i nesterenim
4711015

1
- zrem ki yr-i am-gsrm isterem

Blbl-i fte-lem gl-irm isterem
Ben ki ol pervne-l-i bezm-gh- fratem

Nr- sni eb-er- ule-brm isterem
(470) OE1: 134a, KE1: s.188.

*
iirin makta beyti eksiktir.
(471) OE1: 134a, KE1: s.188.
5
isterem: beklerem KE1.
535
Erre-i asretle ad-k old snem ne-vr

urre-i anber-fen- tr u mrm isterem
Bu arbt ire bir mamr- m- fratem

Lal-i nb bde-i te-nirm isterem
Eylemem af- nigeh ey ems mihr-i leme

Mhir u yr-i vef-drm nigrm isterem
4721016
NatNat-i erf

1
r- lem ilmini rz- nihndr szm

Rea-i b- ayt- cvidndir szm
albime ilhm olur ayb leminden sylerem

Kim snt- Cenb- Mstendir szm
Rh- uds-menzilem iy-y emvt eylerem

Kim nfs- mrdeni r- revndr szm
Der-i nammdan olur erbb- irfn mstefd

lb- h- albe r- ndir szm
Sarn her noas bir mhr-i lem-grdir

sumn- fikrimi n kehkendr szm
Ol cihn- marifetdir sa-i glm kan

Gevher-i ll-i bar-i b-kerndr szm
Nr- vadet sumn mihr-i lem-tbdr

bit u seyyre-i cevher-fendr szm
Kiver-i snemdir ol gl-zr- ehr-istn- a1017

By- verd-i te-i dil-sitndr szm
(472) ALM: 121b.

8
536
am- dne yre-i cn-sz olur her noas

Dest-i udret me-i te-zebndr szm
10
Gyiy Firavn- Keba Kelm-i dn

Ejder-i te-fen u dem-kendr szm
11
ande olsa ayd- h-y aleb eyler nigh

Kim velyet mesi r-i jiyndr szm
12
Maz- urndr vel urn gibi her dostu

Nsa-i tav bend u urd- cndr szm
13
Eylerem nul-an-i er-i pke reh-revn

Reh-ber-i dervze-i kehfl-emndr szm
14
Srr- ayb itmekde ilhm sumn- lemi

anki kerrb-i muaddes-iyndr szm
15
B-zebn u arf a esrrn remz eylerem

Nkte-dn- rz- a b-zebndr szm
16
L-mekn seyrn erin eylerem aynen yn

Kim lisn- l-mekn tercemndr szm
17
Eylerem n- sery- l-maallh beyn

n kelm- b-nin bir nindr szm
18
Mh-ry- hid-i mad- rzn sylerem

- eb-zinde-dr yr- cndr szm
19
Ben o r- aam vafyam ki needen

Cebrali sidrede rabl-lisndr szm
20
Ol ehen-h- uyl- enbiy kim vafna

aret-i assn tabr-i dehndr szm
21
Eylemek bil mi avlimle Muammed vafn

Bil Muammed vafn memd- ndr szm
537
22
Ey eh-i tat- rislet vey abb-i t- a

Natii bu vech ile muciz-beyndr szm
23
Koldndan mdii Mevl benim de l-cerem

Nat u evfda vay-i sumndir szm
24
Sen ki ayl-i enbiy dvnna ser-nmesin

Vafa ser-nme-i sebulebul-mendir
men szm
25
t- pki t- adan far u temyz itmede

Far- aczi nle-i ua-knndr szm
26
Y Reslallh senden bulmam fey-i naar

Sekr-i a cebesi h u findr szm
27
yle fnyem ki ada eger bir merd-i dehr

stese grmek vcdum mr- efdir szm
28
Buld ikrile leb-i emr-i mem kyle nb

Mlk-i nam af-der-i ib-rndr szm
29
Olsa sz esb-i kheyl-i edhemi igner geer

Kim san ilmi h zr-i rndr szm
30
Bir taarruf virdi kim mihri b- tmma

an velyet mlkini ib-zamndr szm
31
Kever-i lali idelden glmi ser-mest-i a

A- Mevln erb- eruvndr szm
32
T-ebed hyr olmazlar ienler crasn

Ol meyi kim sar- cevher-fendr szm
33
Bir nefes kenfs- kudsiyyeden aldm fey-i r

Mcid-i elf u all- mandir szm
34
Olal k-i kudm kul-i em-i cn u dil

Ba-i ilm-i ryeti aynl-yndr szm
35
Lal-i dr-br lubndan olaldan ev-yb

Cevher-i ilm-i ledn Kenzl-Mandir szm
538
36
Natii her beyti gy ravaa bbs-selm

Bse-ghmdr ki fer-i sitndr szm
37
Fey-i natile tem-gh- em-i leme

lem-i ayb muaddes bir cihndr szm
38
Ebr-i cdu vireli fey-i arvet kine

Nal-i ezhr- tecell gl-sitndr szm
39
Lev-i maf- adr her birdern gli

er u fal- metnini abl-beyndr szm
40
Gene esrr- hviyyet oncesi aybndadr

Rzn idrkini kef-i nihndr szm
41
Sen ki ol mirt- t- Kibriysn t

Cevheri idrkini bir nkte-dndr szm
42
Yani kim mhiyyeti idrkide ceffel-alem

Gene al- evveli ayret-resndr szm
43
demez n t idrk - a gibi

Ger dise Mevl-y n r-ndr szm
44
Eyledim tadm k-i ravaa bir deste gl

Sye-i lufuda an b-bndr szm
45
Eyleyp tad-i nimet syledim evf

Pya bir arz- l-i k-dndir szm
46
Afv idp ab u asn eyle yn- abl

Kim cenb- pkii bir nat-ndr szm
47
Eyleme fey-i nigh zr- adan dr

Sen bilrsin kim derndir cinndir szm
48
Elvirir ey ems nati irdi pyna tamm

Bad-ezn aren-y yegndir szm
539
49
T-ebed ol nr- a rava-i ulysna

Hep alt ile taiyyt armandr szm
4731018
mefln mefln feln

lh bir ubeyd-i n-tvnm
Ki bbdr benim drl-emnm
4741019
filtn mefiln feiln

1
A odna dili kebb idelim

Ek-i n-bmz erb idelim
Bs- leb u nu- erb idelim

() degil lal-i mb idelim1020
Bkldi ad dzelmedi efkr

Nice bir byle p tb idelim
era-i sneden idp erin

a-i a bb bb idelim
ekilen derd-i sy- lfetdir

sn-i lfete fet-i bb idelim
Derd-i hicrn dev-y vulat olur

Derdsizlikden ictinb idelim
Neyyir-i Ekrem-i san-sza

meyi ems hem-zebn idelim
(473) KE1: s.214.

(474) KE1: s.206.
2
3
Beytin birinci msarnn vezni bozuk.
540
4751021

1
Vef kimden md itdim ise n u er grdm

Cefy kr iden ib-dili ehl-i vef grdm
Kime zr- dernum syledimse isteyp dermn

amusn derd-i b-dermna [ir] mbtel grdm1022
Aceb ehl-i dili dilden gider mi am-gsrn h

Semya devr-i hmdan ekilr ejdeh grdm
Fen esrrn syler fenn nidgin bilmez

Feny ev iden ib-dili ehl-i vef grdm
Fen-ender-fen her bir feny eylemi ifn

O kim iler fen ire feny mdde grdm
Olar kim fni old a iinde hi fen bulmaz

Vcd- paklerin abr-i Muammed Muaf grdm
Tecell-y ceml-i hid-i man-y mad

re itdiren bb- rda Murta grdm
Alup h- velyetden iczet srr- ilimn

Olup dil-sery- l-maallh ud grdm
O dergh- muall nr- ems srr- mualldan

Feyi-ba-y ems-i mntehdan mbted grdm
10
Srp yzler der-i devlet-meb- arete ey ems

ubr- k-pyn zih kul-i cil grdm
(475) KE1: s.122.

2
Beytin ikinci msranda eksik braklan yere beytin anlamna uygun olan ir kelimesi eklenmitir.
541
4761023

1
Bir erre-peykerem mihr-i drandr szm

erre-i kisterem mhr-i Sleymndr szm
Bir er- ren u kemter cebn-i aram

sumn u pertev-i mh- eb-istndr szm
Kilk-i suryem middm n- dil nam nihn

te-i ev-i dil-i yam-ger-i cndr szm
Meal-i rh- mef- Kabe-i malb benem

Hdi-i silk-i hidyet srr- Sleymndr szm1024
Bir mey-i seyyle-ba sar- zerrn-tenem

Bi-i mn- kfr kfr-i mndr szm
Bir tif- lle-i sur- girbn-k-i a

Reng-i lal-i bri-i kh- Bedandr szm
Sur-ser bir dem-i dni-ver-i drzyam

Bir piser meh-alat-i gs-perndr szm
Andelb-i gl-bn-i gl-en-sery- cebeyem

Minserimde bng-i nat-i verd-i andndr szm
i-i te-zebnyam sevd- aam

asbil-i mh- skker ev-i insndr szm
10
Serv-i bl-ad ki serv-istn- ayretdir yerim

iyn- andelb-i h u efndr szm
11
once-i m- plz-i cinn- vulatam

Leb-be-mhrem kif-i esrra pinhndr szm
(476) KE1: s. 94.

*
Banda em-i eb-istndan kaydnn yazl olduu iirin kenarnda baka bir kalemde yazlm
em-i eb-istn s. 6 kayd bulunmaktadr.
4
Beytin ikinci msrann vezni bozuk. Ancak msra Hdi-i silk-i hd srr- Sleymndr baa eklinde
okunursa vezin dzelmektedir.
542
14
12
Bir bey- end - b- madmam ki ben

R- fercm- nesm-i snbl-istndr szm
13
Bir nihl-i sde-i ll-i riy- vadetem

Sba-i cemiyyet-i ll-i rmmndr szm
14
Bir gl-istn- hezr elvn- cism-i mmteni

Pr-i std- kerem-ver-i bostniyndr szm1025
15
ule-i tennr- te-z-i N- Nciyem

Kfir-i mna dehet-ba- fndr szm
16
Bir nihl-i ny- pr-bng-i erer-pam vel

Sem-i brhme esrr- gl-istndr szm
17
r- bl-- envr- tecellyem ki ben

Hem Kelmullh hem Ms-i mrndr szm
18
Bir ayam ki yed-i Msda bn-peykerem

Sirn- blna devr-i nrndr szm
19
Meryem-i pkze-i marem-sery- imetem

Lne-i mur- uds s-i uryndr szm
20
Bir abb- ek-i em-i - drneyem

Lk emvc- telum-z-i ummndr szm
21

22
Bir bey- beya-i An-y f- udretem

Cebral-i l-cen- seyr-i ekvndr szm
23
Ber-i ter-i zebn- l-fir- aydaram

uvve-i bz-y udret r-i Merdndr szm
24
dem-i man-y aam dem-i man-y a

stiv-y istiv-y ar- Ramndr szm
543
25
ne-i esrrda em-i eb-istn her gice

4771026
KenzlKenzl-Man

1
O kim bezm-i elest vzn g itdi Mevldan

idir ikr-i a beyt u ns- kilsdan
Grp envr- a itmeyen mav- vcd anda

Yaup kfri icbn gemedi ekl-i elpdan
Elin dmn- dil-dra uran rh- maabbetde

Ayan ekdiler drn-nam u ar- avrdan
eb-i deycr- amda mihr mha ser-fr itmez

Gl miktna mb iden nr- tecelldan
Bilenler srr- tevdi olup m- dem-beste

dp tevd len gedi avl-i l vu illdan
ill
Grp Mevl cemlin ayb iden dny vu uby

Nice tefr ider siccni firdevs-i mualldan
Grinen cmle eydan ceml-i vid olmdr

Grinr bir uver bi pre mirt- mcelldan
der fey-i dil-i erbb- a ir b-bhe

Olur mb- ren r-nm fns- mndan
Olurlar mecmaul-bareyn iderler far- farullh

Bulanlar cem ile cemi tevell vu teberrdan
10
Olur m mmet-i Amed grr mi nrul-envr

Tecell grmeyenler mahar- s vu Msdan
11
Duyar merdn- a her dilden evf- Talallh
(477) OE1: 134b.
544
Tecell eyleyince istiv-y ar- aldan

12
Ne mmkin alama el-faru far remzini ey dil

Mberr olmaynca ayd- esm vu msemmdan
13
Biz ol Veys-nihdz ar-t-arb eyleriz ir

Grinr pertev-i irmz alb-i muaffdan
14
Dilim ol Ysuf- gl-prehen Yab amdr kim

der bir by zil amy-i albi ayn- beydan
15
O nevreste-fidndr zde-i abm ki reftr

Nihl-i nz- ezhr- tecell nal-i bdan
16
Fe-y snem ol ar-y b-pyn- udret kim

Grr bir noasn seyrn iden ar- mualldan
17
Szm ol av- kever reasdr kim afsndan

Tecerr eyleyen desti eker gl-cm- ahbdan
18
Bu feyi buldum ol suln- kerrb-idemden kim

Mualldr ubr- dergehi ar- mualldan
19
Bu cm idim ol s-i kever lal-i nbndan

Ki def eyler zlli derd-i a- ar- kbrdan
20
Bu srr duydum ol Cibrl-i vay-ver aemden kim

Kelm- mucizi mucizdir icz- Mesdan
21
Cenb- r- aam kim Muammed Amed u Mamd

Mberr vaf- pki ayyiz-i erm u imldan
22
eh-i tc- rislet pdih- kiver-i levlk

Kelm- n- menzil mcessem nr- Mevldan
23
ehen-h- uyl- enbiy vu mrselndir kim

Odur malb- l ilat-i dny vu ubdan
24
Vcd bi olmdr ur- aa kolmazd

Mehirde tecell itmege imkn- esmdan
545
25
alurd ayn- esm teng-ny- ayb- mulada

Bilinmezdi kemlt- ud al vu edndan
26
Nzl-i vcibe bd vcd vcib olmdr

Tecell-gh- imkna uyb- kenz-i afdan
27
Yine ayn- esm vu mehir ricat itmekde

efatle odur bd erdan hem reyydan
28
Ann rameten lillil-lemn old o hen-h

Med u mebdee ib-efat ur- ettdan
29
udvend Kerm r- lem-perver Rabb

Ay kim bai-i tc- velyet mlk-i kbrdan
30
abb-i a abb-i re-sz u dir-i mula

Dev-perdz olan derd ehline derd-i mdvdan
31
Sen ol hen-eh-i Refref-svr- l-meknsn kim

Mekn itdi gep ayb lemin sidreyle bdan
32
Muaam eh-svr- ara-i lhtsn vechi

Semvt ehline ar eyledi ry- temdan
33
udmle ereflendi sery- l-maallh

Muaddesler ekp gl-bngii erf u enhdan
34
Degildir kehken old felek abd-i kemer-beste

Miyn zre uand bir ni- sm-i smydan
35
Degil encm ger-ghda dkdi rg-i cevher-dr

Melekler ll-i yt ile ad-i reyydan
36
Grinr mh- nev anma felekler rz- cn itdi

Olup bir nal-i zer si bur- bd-peymdan
37
Fe-y alasa itdi perin Cibrl py-endz

dp her myn mjgn- r- n-i randan
38
Ald ara ehr-yn in b-intih andl
546
Kan her birisi bir fitb- nr- amrdan

39
Medrnda dner her fitb nice bi kevkeb

Olup her kevkeb zre bir cihn dny vu ubdan
40
Uyand her cihnda eb-er- nr u nrn

Nice bi fitb u kevkeb-i meh-tb- arrdan
41
Olup onca cihn- l-tenh ser-te-ser mar

Grindi her ne kim var anat- ayym- Dndan
42
Cinnnda gezer her lemi bir dem u avv

Muraa tc giymi ullesi zer-beft u dbdan
43
urnda nice bi r- n olm rmende

Gl-istnnda lmn gyiy ll-i lldan
44
Fesnda yatur her lemi bir dem u avv

Pels- khne giymi ekve eyler dr- dnydan
45
Temerrdle teevv eyleyenler kh u kuh-sra

Yaup brn- minet ar olurlar zr u bldan
46
alli nr- Nemrda fenda menceninden

Nid-y nr- kevni berd olur Mevl-y bndan
47
der hem b-bn- un gl-en nr- Nemrd

Donanur her ser-i gl-bn gl-i ad-berg-i zbdan
48
Serrin bda virmi nice bi mlk-i Sleymn

Alup her cins maltdan beyt u zevydan
49
rzende yatur Bels- ehr-b adrnda

Grinr mest-i cm- nz u navet ar- mndan
50
uyup dvn- sib u uyr u ins u cin af af

Grrler heft deryy geerler kh u ardan
51
Hezrn Ysuf- zerrn-kleh Suln- Mr olm

Oturm tat- zerrne olup drn- Drdan
547
52
Bel-y derd-i asretle oturm beyt-i azna

Nice Yab- hicrn-dde giryn em-i amdan
53
Gelr bng-i enellh ei nal-i tecellden

Nice bi Msi-i gm-kerde-rha r- Sndan
54
Nice drs aup eh-bl uarlar lne-i udsa

Nice s ekilr r-m-i mihre feyfdan
55
Olup t- celll-beyyint kim-i bi-t

Cem-i lemn zre mberr adv idan
56
Olup hem ikr avl-i berza maer u dza

ul her ne kim var reten manen merydan
57
Beyn old ulm- evveln irn ir

Iyn old cihn- b-nin a-y mandan
58
ul ile am-y a ld rz- ren-gh

Cemli fitb leyle-i deycr- isrdan
59
Srd-gh- evc-i Kibriy vu ayb u la

Ger-gh eyledi cismile k-i pk-i abrdan
60
Sen itdi y ayala urc- ar- Ramn

Gelp ddi ayala yaud kim ar- bldan
61
Denildi y Muammed if
if yuall Rabbkel
Rabbkelabbkel-al
Tecvz olmad ol mevif-i pk-i muarrdan
62
Mesre almad n buld vadet vadet-i t

Muabla muall v alt hem mualldan
63
Temevvc eyledi dery-y nr- vid-i mula

Sknet old zhir badeh gy o derydan
64
Yaud kim neyyir-i azam cenb- burc- vadetde

dp tab-i ir urba uf- aldan
65
Grindi keyf kemsiz ba gziyle grd Allh
548
rip mver-y be kavseyne

kavseyn evev-edndan
edn
66
dp b-arf u laf u avt [u] gftr u ma

Bilindi ayb esrr mnd v mnddan
67
Cihn zre olup meb bilbil-a merreten ur

Nzl itdi zemne nr- ar- Kibriy gydan
68
Aceb srdr ki ld nr- t ayn- tndan

D-mirt- mubil gibi bir nr- mcelldan
69
Seni mirt- tdan grindi vidiyyetle

Yine ineyniyetden olmad zil teberrdan
70
Grp a hem keml-i nr- t nr- tda

Sen oldu mahar ol ddrdan ayn- msemmdan
71
Tenezzl eyledi nr- Aad ismen olup Amed

lup tamd-i t hem mnezzeh old esmdan
72
Seni a bilme vcib a dimek er-i mbnide

Olunmaz na ile temyz avl-i Nardan
73
Dai mkil bu kim bu cmiiyyetle Kemlllh

uhr itmek degil imknda mal- Mevldan
74
Sen ol suln- dhm-i risletsin ki dergh

Heme far olunmaz dergeh-i Mabd- Yektdan
75
Mef- udsiyn- mil-i ar- uddr kim

nerler emine pervne-ve lht- ulydan
76
arm-i sitnda olup rb-ke Cibrl

Cen- nr ile eyler tenezzl izz-i amdan
77
O derydr ki ilmi l-bd olmaz mmkin-i tarf

Lisn- udrete lknet gelr talm u inbdan
78
Zebn- udretide kilk-i udret bir elif gy

Kitb- ilm olur bir noa anda arf-i heycdan
549
79
Cem-i enbiy vu mrselni hsn sen kim

Olupdur her biri meb- mesned-ch- vldan
80
derler itibs- nr- mikt- mnriden

Ourlar ilmi nruda mrekkeb arf-i ulydan
81
A-ke psbndr cenb- Msi-i mrsel

Civr- dergehi eyler viye err-i addan
82
Cenb- dem-i k v srfl-i ib-r

Olup memr- tadr-i uver cd u ifndan
83
A-y rz- masm eyler brhm u Mkl

Alup gencne-i aybiyye-i nan asemndan
asemn
84
abb-i re-perdz- mar-i a olmdr

Sery bekler s def-i emra aibbdan
85
Egeri ikmet-i km-i bedi itif itse

dp tayr-i istidd hep ayn u eydan
86
Gl-i amr gibi te olup ecrdan nbit

Olur gl-en hveyd te-i Nemrd- rsvdan
87
Virir ab- ami iyeme mm-i mevlde

oar bir na-i li ikf- seng-i rdan
88
Olup km-i ader adri rubbiyyetle ayna

dersin terbiyet adlile her efrda ldan
89
Adlet yle kim nn- kmde a bulmaz

ayl-i m-ikf arasa al- insdan
90
D-nm itse leb-i emri adli mje-i mr

Olur yek-dgeri aynnda vi vezn u idan
91
Olup hem-keffe-i mzn im dest-i eride

Alur bir bende an dver-i fermn-fermdan
92
Gezer tat- ll-i seyf-i eride cinn ire
550
Sitemden avf lmaz t u h r u ehbdan

93
Nevl-i lufua s- felekdir keffe-i mzn

Kef-i mznna urd-i dirhem-zer-i srdan
94
Zll-i rameti derys bir dery-y ummn kim

Yedi dery ile eflk bir are o derydan
95
Eger bir mr n- savetiden rze-n olsa

Sleymn- zamna km ider ser-i sveyddan
96
Alursa emr eger ebr-i sem drc-i dehndan

Olur her are-i brn u beri drr-i beydan
97
Bulursa fey eger dery lub- lal-i nbdan

Semya mihr meh fevrn eyler unur- mdan
98
Sib- rametiden nem aparsa ulzm-i iyn

Olur eh-dne-i tesb-i a ll-i lldan
99
Miyh- efati yol bulsa ger vd-i nrna

Olunmaz far an- rava-i cennt- mevdan
100
Olup her aker-i szn bir gl-berg-i te-nb

Seilmez reng-i ry r- gl-berg-i Azrdan
101
Olup her r- aner-nb- amze Vm- a

Dker n-b- d nergis-i ser-mest-i ehldan
102
Sevd- veyline gs-y Leyl rek ider b-ek

Olup her tr- ser-gerdn bi Mecnn- eyddan
103
y- eme-i ml-ammi cy- rni

acletle geirir yerlere vd-i irvdan
104
Olup her k bir feryd our bng-i sekellh

sekellh
Olup rn-i malab cy- rn-i dil-rdan
105
Grinr her zebn ter-zebn bir meh-lik lmn

Olur her mr- ef anbern gs-y avrdan
551
106
Olur nal-i nihl-i nz- b nale-i zam

der fevrn kever selsebli h- ayydan
107
Dai her bir erer bir fitb- ub- lem-tb

Sem-y fey-i lem-gr olur her dd- sevddan
108
der hmn- erv- ut nee-i ufrn

erler cm- gl-fm- rai dest-i ymndan
109
derse n-i ebr-y cemli ger cell m

Virir bir m nine nvek-i uds- aydan
110
olup b lem bozlur ser-leva-i dem

Olur nes man nsa-i kbr vu urdan
111
derse kec-nigeh ger amze-dr- em-i a-bni

Olup dil-n avfndan der tr-i aydan
112
derse fitb- alati n-i cebn ihr

Olur envr zil fitb- lem-rdan
113
uhr eyler ksf u ater-i tbn olup rzn

Olur nr- nehr leyl-i tr- yevme tbldan
tbl
114
Derse bir erer ahrdan eyler bar-i ummn

Yaup arn- dza far olunmaz bir-i ayydan
115
Dner vd-i nrna dern- tbe-i gerdn

Yanar mh gibi mh bur- dd- sevddan
116
Leb-i muciz-beyn serzenile eylese tark

Dp lerze zemn sumna avf- imdan
117
Bedan a- mmd eyleyp t lem-i udret

Der bm u hirsa lem-i cd u ifndan
118
Eserse arar- m adem detinde dr eyler

Felekler drilp mnende-i errt- dnydan
119
Gider dest-i a-dr adya remy-i k itse
552
rde udret-i ser-pene-i ayy- Tvndan

120
O rtbe mucizt- bhirl-yt olmdr

Cihna velvele-endz- ar u arb- adan
121
Nzl-i yet-i urn u icz- kelmullh

Lisn ld ebkem efa- Arb- Bedan
122
Kef-i mh d-pre itdi engt-i ehdetle

Grindi kevkeb-i mzn-ve uly vu sfeldan
123
Benn eme-i bl-ayt- cvidndir

der emr- a def u zil r- ardan
124
Melen serv-i bostn- rislet old bit

ehdt- featle zebn- nal-i pydan
125
Becdr olsa dest-i udretide sba-i gir-dr

ms- l-tenh ikr in yt- amrdan
126
Hm-y evketi minrna eflk bir dne

Sery- adrie sllem ser-i mlk-i sitindan
127
Oursam vaf byle nola dvn- maerde

Livl-amdie mektb olan ur-y arrdan
128
Hviyyet-pye lem-sye h- mlk-i istin

a-seyf u ader-km-i mberr lli nevdan
129
Deydi sye-i addi olurd t-ebed im

Olup r- revn nbit emen-zr- muarrdan
130
Olayd nm-nig- iltift- ke-i emi

derdi kh- nr nure-i smn-i smydan
131
u- seyf-i mesll alm- irk u uyn

Gtrdi afa-i ry- zemn-i k-prdan
132
Olup n-i cebni fitb- mar- mn

zle itdi sevdy ser-i irk-i almdan
553
136
133
Muaff old lem pertev-i esrr- ilmiden

Bilindi vadet-i Mevl af-y r-efzdan
134
Nbvvet bbn mestr ld temiyyetle

Vel ad velyet bbn rh- tevelldan
135
dp alf ab- mna velyetle

mm- muted bih ekber-i ab- odrdan
136
Heme ramet oldu leme nr- nbvvetle

Vil-i mula itdi yine rametsin ilfetle1027
137
Biri ez-cmle an aret-i dd- Ekber kim

An t- erfi yr-i rdr eadan
138
Olupdur d ile dd u seyf-i tilz-znd

Saa bel eyledi nefsin ferat ld ehvdan
139
Olup esrra mahar dinildi yr-i peyam-ber

allllh ile hem-sr olur srr- aybdan
140
Birisi aret-i Fr- Ekber kim eratde

dp temkn itmezdi teksl kmin icrdan
141
O da srr- allllha mahar idi kminde

Adletle olup mevf gemidi mdrdan
142
Bu iki t- l-n olurlar fi-i mmet

Nbvvetden olup imdd u istimdd mandan
143
Nbvvet srrn alup allllhdan b-ek

Velyet srrn anca alurlar srr- Msdan
144
Birisi aret-i Omn- in-nreyn-i l-adr

dp ilmiyle istil vaf old earrdan
145
Olup hr-i peym-ber mahar- srr- neciyyullh

Dai hem rz almd velyet ile Mevldan
Beytin msralar kendi arasnda kafiyelidir.
554
146
Bu t eyler efatler nbvvetle velyetden

Ki zr ibn-nreyndir ala mezydan
147
Resl-i Mctebn ald iki duter-i pkin

Ann ibn-nreyn buld nr- afdan
148
Nbvvetden inet aret-i Nun-Necdendir

Velyetden mmid olduda r-i h- vldan
149
Birisi aret-i h- velyet aydar- Kerrr

Al r-i ud nm Cenb- a Teldan
150
Olup dmd- suln- rislet buld l-ch

Dai hem ibn-i amm-i enbiy t evidddan
151
arem-gh- nbvvetde bulup nev nem ald

Mem gl-en-i vulatda b-Zehr-y Zehrdan
152
ud kim eyledi tn imm- evliy el-a

Olup envr- Amedden muaff srr- sdan
153
it bu nubetl-esrr sem-i cn ile ey dil

Bu srr- cevher-i n-yb olupdur kenz-i afdan
154
Olup s-i rullha mahar nr- Amedden

Dr-i s- velyetle muall genc-i mandan
155
Alni t kim t- Muammedle olup vid

kisi nr- vidden olup meb-i ldan
156
Muammed nki old enbiylar serveri b-ek

Al de evliylar serveri old bu davdan
157
Ve old aret-i s ile hem bir adem zre

Nbvvet hem velyt- umma old ardan
158
Ann aret-i h- rislet fi-i mmet

efat nice bi-t eyler ise ala Mevldan
159
Al de ylece bi-t ider ala efatler
555
Olur bit bu srr manisi men knt Mevldan

Mevl
160
mm old velyetle itm old ilfetle

Be-nm old kermetle hep ab- ailldan
161
Al nr- veliyyullh Al r- celiyyullh

Al yr- nebiyyullh Al aldr aldan
162
Al old r- ak Aldir fi-i mula

Al lara efa ider bai aydan
163
Aldir maer-i ufrn Aldir cennet rvn

Aldir keffe-i mzn eker crm u aydan
164
Aldir a-i peym-ber Aldir ak yola reh-ber

Aldir si-i kever iirir amr- sendan
165
Aldir ar- Ramn Aldir srr- urn

Aldir ikr-i Sbn olup esm-i sndan
166
Benn till-kffar cemli perde-i Settr

Celli te-i ahhr u zid ilmi derydan
167
Ann b-Trb old an ismi ki olmdr

A vu cd pek efzn b u k-i abrdan
168
mm- dvetl-slm alm-i aret-i Allm

Olup atm-i ilfetle mkemmel dn u dnydan
169
Sezdr eyler isem ger yazup evfn byle

Alup unvnn ser-leva-i ar- mualldan
170
Yed-i ymn-y udret aba-i bz-y ferdiyyet

Ess- bnye-i dni meyyed urb- Mevldan
171
ehen-h- velyet fitb- mar- ryet

den ey ar- alat ave-i mirt- kbrdan
172
Sen ol r-i ud Kerrr- aydarsn ki gklerde

Muammed leyle-i Miracda grdi uf- aldan
556
173
Olur ser-pene-i icllie bir loma-i kemter

Ser-i gv- felek mer-y burc- evc-i ulydan
174
Esed ad hirs- avletiden me-i ara

Peleng-i ar- ser-gerdn olur lerzende avdan
175
derse nim-nigah eh-bz- emi zr-i blinden

Dker my- per-i eh-blini Cibrl pervdan
176
Derse bir erre iyn- udsa ahrdan

dp te-kede sr olup firdevs-i aldan
177
Semender seyr-i te-gh olup ser-cmle kerrbn

alurlar lem-i adesde pervz u temdan
178
Sen ol ib-rnsn pehlevnsn kim arr itmez

Olup evgnna p sumn devrn u pydan
179
Ni- din belde l-fir- nm-dr elde

td seyl-ve anlar kesp kffr- heycdan
180
Dilr-i km-rnsn rezm-gh- Bedr u Merabda

opard bb- n- ayberi r ald addan
181
Degildir kehken ad semya l-fir kim

llinden geer hep ahramn- dehr dnydan
182
Kemlt- lh yle kim sende Reslullh

Senin ruke
ruke rh dimidir lal-i gydan
183
Ann t- pki l-cerem irket abl itmez

Meger t- nbvvet nr- t- vech-i aldan
184
Kerml-vechsin kim vechii tekrm ider Allh

Raiyel-vafsn kim Murtasn bb- irdan
185
Bir- ilm olur bir are dery-y ulmudan

Cihn- kevn olur knda erre k-i abrdan
186
Kkdr rmen-i isna olsa felek rbl
557
Dklse dneler encm adar t-ar bldan
189
187
Alursa uvve-i nmiyye ebnem ebr-i cdudan

El amaz sumna gl-en-i lem temenndan
188
Eger bir - dil-k ierse kever-i lali

Geer ulmt u r u eme-sr u b u isdan
189
Olup ser-mest-i cm- bde-i um-ne-i vulat

der seyr-i Cemlllh olur mstara- ayret1028
190
Ay h- velyet pv-y ciz-i mmet

O mehler kim oupdur mar- Zehr-y arrdan
191
Ki yan feradn- sumn- mar- envr

seyn ile asan iki gldr b- Zehrdan
192
O Zehr-y Betl a kim nr- nbvvetden

Olup li mreccadr faletde umeyrdan
193
Bu iki once-i nergis-nigh ebnemi a

Dellet l baa ol bezme kim ldd rydan
194
dp tadm ol suln- levlke

levlk beni aynen
Nice esrra mahar itmi idi vech-i mandan
195
Srp derghna ry- siyhm idem istif

Dkp r-i sefde n- eki em-i bndan
196
Olup her m zebn- maeret izz-i urnda

Diyem ey re-perdz- ma nefs-i od-rdan
197
Cemli ana hem de cemlin olup

Dp ser-mest gemi ana ad- mdvdan
198
Bala crmmi avf eyle iynm efat l

Ki dl old miynm br- iyn- belydan
558
199
Beni lma baa teslm aa msellem kim

apuda beklerem bir kerem gemem teselldan
200
mdim vardr kim cetim eyler abl ol h

Srp yzler ayana direm sulnm eyvallh1029
201
Yeter ey ems m ol evic-gh- maabbetde

alt eyle selm it kim odur yn-i zbdan
202
alt ile selm- b-ad olsun y Reslallh

Olur t ramet-i Ramn menzil ar- aldan
4781030

1
E-alt ves-selm ey pv-y mrseln

E-alt ves-selm ey ble-i slm dn
sbles-selm
E-alt ves-selm ey hdi-i sblesE-alt ves-selm ey ib-i vay-i mbn
E-alt ves-selm ey bi-i kevn mekn

E-alt ves-selm ey bdi-i mlk mekn
Ey ehen-h- sery- l-maallh-intim

sitn mltec-y evveln irn
k-py ttiy-y dde-i kerrbiyn

Fer-i py rek-i gir-dr- sem-y heftmn
Ey cemli marul-envr- urd-i ezel

Zlfi aam- ebed-z-i cihn- fern
Ey nigh- em-i mm-z

z tecell-y ceml
Vey cemli vech-i mirt- ud-y Mstan
Amed u Mamd u efar ddmn- evliy
200
(478) OE1: 141a, KE1: s.182, S2: 37a.
*
Bu iir, S2 nshasnda sayfalarn kopuk olmasndan dolay 54. beyitten itibaren balyor.
559
Muaf Mrsel Muammed atm-i cemul-mrseln
17
18
20
24
Nzenn-i aret-i Ramn kim old an

nna mnzel kitb- rameten lillil-lemn
10
Bir nihl-i nz kim add-i revnndan ider

zm-y cilve b-y riy- rr- n
11
once-i nekfte-i b- nbvvet kim an

Reng b alm trbndan ir- nestern
12
fitb- mar- ddr kolm nrn

erre-i vresi mihr-i sipihr-i rmn
13
Mh-tb- leyleleyle-i esr

esr ki vechi emini
Serser pervne-i cn-sz Cibrl-i Emn
14
Vaf- zlfinde olur destimde me sne-k

Nr- asretle yanar mnend-i d- anbern
15
Gl-dehn muciz-i yt gelrse ydma

Kef olur ayb- hviyyetden baa kenz-i defn
16
Glme pertev-fen olsa ceml-i enveri

Nr- Mevldan olar kevn mekn b-n u n
17
Ar olur nereme asam muavves alarn1031

be avseyn-i
avseyn tecelliyt- a aynel-yan
18
Ol kitb- n icz- sn vafnda

Vlih u ayrn ald yet-i abllabll-metn
19
ayr ben vaf eylemek mmkin olur m ey gl

yle bir mihr-i cihn-ry kim aal-yan
20
Old ol burc- muall-y nbvvet mhn
asam: egsem KE1.

ol: o KE1.
lhl-lemn: lh- lemn OE1.
-KE1.
560
- b-abr u smn lhl-lemn

21
Vafa dir degilsem de ne re glme

Szi-i nr- maabbet itdirir h u enn
22
Nat-i pki gl-midd- ekle tarr idp

Eyleyem ser-leva-i dvnm gl-en-zemn
23
Pdih Mrsel Suln- levlk-efser

levlk
Ey udvend-i kerem-ferm Resl-i km-bn
24
Sen o suln- a-fermsn kim kme

Cevher-i ferd-i mcerred old emr-i evveln
25
Sen o suln- ader-km-i ezelsin kim olur

Al- kll cevheri idrkde ayret-rehn
26
Olmasayd t olmazd vcd- kn fefe-kn

L-bd olmazd heyl-y cihn ret-arn
27
a- rusr- ara-rzi olup nsn- fey

Ad gl-b- tecell-y cemli ysemn
28
l-i rusrdan erv- mcerred nee-yb

Old zlfden muarr rava-i uld-i bern
29
Dest-i lufuda amri bulmasayd terbiyet

ret-i insna girmezdi muaa m u n
30
Fey-i muciz-beyyint nuk- kn ytn

Old rullha enfs- leb-i cn-fern
31
e-i od-ry- t- adesiden mr-vr

Nie Dvud u Sleymnlar olurlar dne-n
32
Sensin ol suln- ayl-i enbiy kim af-be-af

Geldiler dvn- imkna rikbda hemn
33
Geldi ez-cmle sery- dehre virdi velvele

P-i rhda a-dr olup Msil-Emn
561
34
Gitdi tebr-i udmle Mes gklere

Seyrie nh-- mn-fm ld dr-bn
35
Sen ki terf u nzl itdi sery- lemi

Eyledi vz- gl-bng-i udm pr-ann
36
od mihr-i nr- a sndi andl-i anem

Eyledi ulmet-sery ren nr- mbn
37
Beyt-i dn bd olup bt-neler old arb

Ddi Kisr-y Acem hep sndi te-gh- n
38
Sre-i urn na old ulb- leme

k-sr old uver-gh- nigr-istn- n
39
Nr- a eyledi envr- vechiden yn

Eyledi yne-i devrna n ar- cebn
40
Bildi kim mihr-i cihn- l-yezlsin gelp

sumn mh-tb itdi p- stn
41
Pertev-endz old n nr- af-y alati

Oldlar necm-i hd efrd- ab- gzn
42
Girye-i em-i efatden ki oldu dema-p

Oldlar mstara- dery-y ramet mslimn
43
Ddi t-i muciztdan zemne zemzeme

old gl-bng-i ehdetle zamn- irn
44
Det-i dmn- ser-i kyu fe-y l-mekn

Ps-bn- dergeh-i vulat-sery l-mekn
45
Bir kebter pene-i eh-bz- ahrda felek

Kse-i lufuda dery are-i m-i man
46
Cennet-i firdevsi eylerdi keke-lemin bilbil-baar

te-i nrn- ahr virse ger ebra n
47
Virse nra terbiyet nr- nigh- efati
562
Rava-i rvna eyler ar- yt- bihn
49
55
48
are dse ebr-i cdudan ider derylar

yetyet-i kever abbn kse-i drr-i emn
49
Bir err usa celli teinden u olur

Pte-i gerdn iinde kle-i mihr-i zerrn1032
50
Ol adar v-bestedir emr-i meiyyet kme

Kim mult idersin mmkine let arn
51
Mucizt- bhirl-yt itse iti

Eylese fermn olur ahd-i adme v-pesn
52
Bulsa enfs- dehnda vcd mmteni

Dr- imknda vcb zre olurd c-nin
53
Na ider dest-i bedul-itir bi cihn

afa-i ayb zre mnend-i a- na- nign
54
l vaf degildir ayyiz-i imknda

Budur anca l- n- efhm- ran
55
Olmaa dem emn zre Cellullhdan

ltic-y dmen-i ky- cemlidir an1033
56
Rameten lillil-lemn
lemn oldu ann kim olur
Sye-i ryt- eride mkerrem mminn
57
Seyf-i mesll llinde bulur b- bihit

Reh-revn- vdi-i nrn olurken kfirn
58
Ey efat kn suln- serr-i kint

Dest-i cdudan olur n km-yb ad-y dn
59
a lillh kim ala lar marm- km

lemn ire sen olmken eful-mnibn
mihr-i: mihr u KE1.

cemlidir: cemliden S2.
563
61
67
60
Bir arb-i sitn- efat u isnam

n- elf- namiden beni l loma-n
61
l efat ems-i
ems ser-gerdn dil ftdee1034
Glmi d eyle kim old bu demler pek azn
62
Eylerem avl-i mmetden ikyetler saa

Kim ser--p olmz meslk-i rh- mstehn
63
Mara- ddra ilma cet geri yo

Sen bilrsin limiz her yzde bizden bihtern
64
Neyleyim keyler dilim szn ayret tei

at itmez olsa da lat- dernum henn
65
Slik-i ird- rh- mstam eyle bizi

Olalm t kim ab- nr- dzadan emn
66
Cmleden ben br- crm ile amde-metem

Kim girn- crmme m- metim dl- mbn
67
tirf- crm ile lim saa ar eylerem

Crmmi mestr- zebl-i mafiret l ol mun
68
Hem beni ayd- sivdan ayr ile vreste l

Eyle fn dehrde zviye-i uzlet-nin
69
n aard myum old crm ile ryum siyh

Gedi mrm drl avl ile nie sl u n
70
Bad-ezn ber-vech-i dil-h eyleyim kesb-i r

Dmen-i vulat-sery eyleyp cy- kemn
71
T bulam dvn- maerde uruda ur

Kim ola ond benden Mlik-i ar- bern
72
El-emn u el-emn ey aret-i far- cihn
dil ftdee: dil-i ftda kim OE1, S2.

mestr- zebl-i: mestr l OE1, KE1.
564
Meramet l lime lillhi RabblRabbl-lemn

73
ad taiyyt u selm olsun ur- pkie

T olur ekr- Sbn dner mh u sinn
4791035

1
Ey ol dem ki dter alb-i maabbet-men

k-dn ire odur gevher-i genc-i medfn
Davi-i ch- keml itme olur bedr hill

Byledir dil km-i gerdi-i ar- gerdn
hid-i malab tesr ider cibe kim

Eyledi khda Leyly musaar Mecnn
O mehi nergis-i mestn naar-gh olur

Sir-i ebr-y hilliyle olanlar meftn
f idi sne-i peymne dem-i bezm-i elest

Degdi yri leb-i gl-fmna old dil-n
Olsa ezhr- marifle gl-istn ne sd

Dmeni r u gl-zr olur prmn
k-i illetde olursn felegi der-be-deri

ems-ve olma girbn- afdan brn
Olma er- hevy ile eyna arn

Didi a ee-uar yettebiuhumul
yettebiuhumuliuhumul-avn
Zlf-i yre onur irde pek ince ayl

Secde-gh olur ebrlara dir mamn
10
amze-i em-i siyeh nvek-i mjgn u nigeh
(479) OE1: 143a, KE1: s.186, S2: 35b.

1
dter: utar KE1; der S2.
565
Cnd-i Ttr gibi ra eyler eb-n
12
13
11
Verd-i rusr- ara-rz-i leb-i tb szi

ekdirir deme mey-nede cm- gl-gn
12
olanur gerdenie mr gibi urre-i p1036

Braur h- zenadn ile ha vrn
13
ibh-i vadetle seni kfre alar l-i siyeh

am ider metii lf- miyn- mevzn
14
Meger ol ir ola manm lel-i ikem

Y mezy-y mande taavvuf-marn
15
Y ola nat-i ehen-h- nbvvet ki olur

sni evfna yt- man merhn
16
Nkte-i rz- lebi noa-i ser-nme-i kn

l- nu- revn-ba- beli fefe-yekn
17
Sm-i engti an me-i tadr-i a

Reng-i zlf-i siyehi old midd- eb-gn
18
be avseyn avis-i ana am add-i niyz

Nevk-i mjgnna peykn- a zr u zebn
19
r- pki nihn-ne-i esrr- lh

Lev-i maf aa nisbet ile bir sde dern
20
urre-i r ser-leva-i dvn- ud

meti add-i ymetden idi rz-nmn
21
Nr- vechinde iki r- aks-i d-cihn

amzesi tine mnd d-gt meskn
22
a- rusr ile a- ru remzinde

Vidiyyet ile kenz-i aadiyyet mazn
urre-i: arafna OE1, KE1.

lf-: lf u OE1, KE1.
566
23
Olsun evldna abna b-ad alavt

Cmlesi dergeh-i suln- risletde man
24
ems l nad-i lebi nat-i ehen-h- rusl

aretinden ola gencne-i albi memn
4801037

1
Bi-i kef-i vcd olmasa ter-i cnn

Eylemez vl- a slike tedbr-i cnn
Biz o Mecnn- if-ne-i az ki bize

Zlf-i Leyl grinr ala-i zencr-i cnn
Bir cihndr kolamaz sedd-i af-y r

Dr- b-minnet olan lem-i eb-gr-i cnn
Al- l-yefhem ile br- girn ekmekden

bdur olmas b-ayd u inn r-i cnn
Mni-i vecd u af old-n ems ur

Mebde-i l olur a ehline tebr-i cnn
4811038

1
Ey baa yr yolnda viremez ba diyen

Benem ol yr eiginde bana a deyen
Gremez maer-i ecsd gl lle gibi

Olmasun leme esrr- dilim f diyen
Evvel ey a kemn urmaya cevri ona

ir-i kra pemn olup ey k diyen
(480) OE1: 143b, KE1: s.187.

4
-KE1.
(481) OE1: 144a, KE1: s.187, KE2: s.65.
567
sn kte-kedede mihr-i mnre apnur

Nr- a ire saa mihr-i iy-p diyen
Mh-mnend grr baa mubil ey ems

Kendini yine-i albime sr-d diyen
4821039
mefl mefl mefl feln

1
Ey once-i m-leb-i gl-en-i irfn

Bu mur- seryende-zebn dil saa nln
Rusr- cihn-tba ol l-i siyeh-kr

ol noa-i vadet ki d-gtde nmyn
Her gh durur alb-i aznimde ayli

Vrnede bir gevher-i gencne-i pinhn
Snemde yanan derd-i am- aa mudil

Peymnede mey meyde sekir sekrde dermn
Ryuda leb-i lal-i revn-baa gftr

Cennetde nehir nehre mey-i kever-i rvn
Sende bu gzellik nedir ey mihr-i cihn-tb

Kim mihr-i cihn old seni sne ayrn
Zlfdr iden kfiri znnra giriftr

sndr iden cem-i mselmn pern
Her yzde hveyd grinr nr- cemli

Her gzde yine sensin olan aa nigeh-bn
Sensin iiden gdan vz- blendi

Sensin yine her dilden iden nle u efn
(482) OE1: 144a, KE1: s.187.

*
iirin makta beyti bulunmamaktadr.
568
10
Sensin gl esrr u afysna vf

Sensin an hem vay iden ol albe itbn
11
Sensin saa senden olan yende revende

Sensin saa senden iden rr u isn
4831040

1
Dp bir my nvek-ve aen a yalardan

Yere bir sehm ddi baa yzbi ol bellardan
lc amze gibi her sne-f old ldirme

aer ey m-miynm olma yle kec-edlardan
Bu giryn gzlerim yalarn cevri in anma

an nem apma ldan lca incinme gedlardan
Gl-b-efn olur mjgnlarm hep k-pyn

Odur kim lca l almaz gir resm-i veflardan
Leb-i amzede zlf r ierler mrlar gy

Ne cd gzleri kim ormazlar ejdehlardan
Dr-i vech-i envr- maabbet eyleme ey ems

Saa tevch-i mirt- dil eyler meh-lilardan
4841041

1
O mh emm iden by- maabbet gl-irndan

Geer dehri ab-mnend gl-b- bahrndan
Degil envr- mehed kte-gn- amze-i yri

Olur bir mihr-i nr-efn- li her ubrndan
(483) OE1: 144b, KE1: s.181.

(484) OE1: 144b, KE1: s.181.
569
Ne mmkin ehl-i li evini bilmek mal ehli

Ki olmaz mur- behre-ver ri ikrndan
rer dery-y tevde tevu-kr olan ir

Bu rz fehm l bu gl-sitn cy-brndan
Nola eyds mest-i n-murd olsa bu dehri

Gelr by- erb- tel-km hyrndan
Ben ol r- tecellyem ki Mslar olur dil-sz

Drat- feyimi kteh nihl-i ule-drndan
Gllerde bahr- a ile mur- dili ey ems

Yine gller ald nle-i te-nirndan
4851042
mefl mefl mefl feln

1
Yri geemez dil a- lali sebandan

Blbldr our dersini o gl varandan
S lup rular olmsa ara-rz

Gndersn aya ile br arandan
lm o gzel zlfi bingna ala

eksn ula av-ter kim ba fandan
Bugn didim ol yre ne ge geldi am hem

Didi dai gn imdi oupdur afandan
Dkdirdi gelp cevr ile n-a yere yam

Rabbim gelr ol - sitem-kr andan
Her m u seerde o mehi bezmine ey ems

Yalar dkilr n ile emim abandan
(485) OE1: 145a, KE1: s.182.

2
br: yri OE1.
3
4
bugn: bir gn KE1.
570
4861043

1
Benim ey sen yr u abb-i dil-pesendimsin1044

ki lemde sulnm efendimsin efendimsin
Revdr cy- ekim pya her dem revn olsa

Cihn bnda bir serv-i revn u ser-blendimsin
Dilerse ek leb-i emre ber-dr eyle isterse

Ki ebruvn emr u am- zlfi kemendimsin
Fir mevtden temyz itmek baa mkildir

Efendim sevdigim rh- revn- sne-bendimsin
Sen eylersin dev valla anca ems-i

ems bmra
abb-i derd-i snem re-sz- b-menendimsin
4871045

1
Seyr idp mgn zlf-i yri h itmez misin

Defter-i amli ser-t-p siyh itmez misin
Deyre gel gr ol bt-i kfir-nijd fiy

Grelim kim terk-i t- lh itmez misin
El verir ol mest-i nzikde tefl sevdigim

Ba in lime ayr nigh itmez misin
Dest-gr ol ddm ey hen-eh-i ilm-i sn

Dmeni ftde-i ke penh itmez misin
ne-i ulmet-sery- ems ey mh- ceml

em-i nrsn in cilve-gh itmez misin
(486) OE1: 145a, KE1: s.117, KE2: s.66.

1
sen yr u: yrimsin KE1.
(487) OE1: 145a.
571
4881046

1
Dil-i eyd nedir ol zlf-i mg-nb m sylersin

rz- gerdeni ad ala ullb m sylersin
Bu gl-zr ire seyrnm m ol serv-i revnmla

Yaud dlerde seyir itdigim b m sylersin
Sirikimle kenr- ddede ad-pre o bm

Kenr- cda bitmi verd-i sr-b m sylersin
Hill-i sumn ol mh ebrsn iret mi

Yaud emr-i Behrm ya zehr-b m sylersin
Siyh- hleden ey mh iret eyleyp ems

emse
Siyeh opralar ire ol amer-tb m sylersin
4891047
mefl mefl mefl feln

1
Bir dil-bere kim - meftn olamazsn

A tei esrrn men olamazsn
Ey Leyli-i a olan ftde-i rh

Mecnn olursn vel Mecnn olamazsn
std olunur ilmde std geilmez

Kim dni-i ikmetle Feln olamazsn
Her gice olup cm- gl mest-i erb

ebnem yine ekim gibi gl-gn olamazsn
Mihri gher-i di-i dehr olsa da ey ar

Mazn- dernum gibi mazn olamazsn
(488) OE1: 145b, KE1: s.181.

(489) OE1: 145b, KE1: s.180.
572
Kimse aleb-i nee-i a eylemez ey ems

M-dm um- mey gibi pr-n olamazsn
4901048

1
Gller boynna zlfin o meh-pre kemend itsn

Ser-i kynda bir zencre bi dvne bend itsn
Kemn ebrlar pr-n idp nere l dehre

Cihn al varup tr-i nigh derd-mend itsn
opar dehre ymet ar idp add-i rmn

Gller hn addi gibi bl-blend itsn
utlur nu- ni bezm-i rindna buyurdua

Bizi pindrna bend itmesn isterse pend itsn
Baanlar cn gziyle mihr-i rusrna yri ems

Sveyd-y dil-i bnsn nra sipend itsn
4911049

1
Ey abb-i aret-i Allhu Rabbl-lemn

Vey eh-i fermn-rev-y enbiy vu mrseln
Mebde-i esrr- t lemem-yekn eyen sivh

Natini envr el-n ve kem kn lidn
Sre-i seblebl-men nr- vechiden yn

Citen nren minellhi ve urnen Mbn
Skinn- her d-lem sr-i n- efati

nnem ursilte ill rameten lillil-lemn
(490) OE1: 145b, KE1: s.180.

573
Y Reslallh inn knt bil-ai fedk

VechukenVechuken-nru
nru enenenen-Nri alelalel-kn
4921050

1
Dde-i far- cihn old seyn ile asan

Mahar- nr- yn old seyn ile asan
ulb- Amedden cihna ner-i envr itmege

Mihr mh- sumn old seyn ile asan
Kiver-bd- velyetde sem-y vadete

ki necm-i feradn old seyn ile asan
an biri beytl-muaddesdir biri Beytl-arm

ble-gh- mslimn old seyn ile asan
h kim urbn-gh- Kerbel-y ada

Sne-k u n-fen old seyn ile asan
Kim biri t u biri zehr ile oldlar ehd

nmn-sz- cinn old seyn ile asan
Frkat v-frkat v-veylet kim tene-leb

ume-i t u sinn old seyn ile asan
em-i lem alasun an kim mil-i nr- em

em-i lemden nihn old seyn ile asan
Nle-i mtemle a ey ems d- sne kim

Blbl-i verd-i cinn old seyn ile asan
4931051
(492) OE1: 146a, OE2: 58a, S1: 65b, KE2: s.152, ALM: 136b.
574
MeriyyeMeriyye-i aretaret-i mm seyn ehdehd-i Kerbel raiyallhanhraiyallhanh-

1
Tzelendi snelerde d- hicrn y seyn

Mtemile old lem beyt-i azn y seyn
Geldi ol dem kim olup mh- muarrem ikr

Eyledi t-i hilli ar uryn y seyn
Ad erbb- fenn snesine tze d

Oldlar hep n- asret ire aln y seyn
aralar giydi ser--ser mtemile ehl-i a

ald endh- eb-i ulmetde ayrn y seyn
Fratile old gzler ya hep seyl-i revn

Zemzeme virdi cihna h u efn y seyn1052
h yz bi h kim oldu bugnler sen ehd

Ehl-i beyti oldlar nln u giryn y seyn
h yz bi h kim oldu usuzlula ehd

Virmedi ayf saa u ehl-i usrn y seyn
Hem usuz hem d- ulm- leker-i ad ile

Old gl-nal-i vcdu bir gl-istn y seyn
Jle v ebnem degil gl-oncede b u bahr

Alayup d- dilin eyler nmyn y seyn
10
r- gl-bn ama grdkde ikeste meti

Snesine mler urd nihln y seyn
11
Frat-i zlf izrla arard gl yzi
(493) OE1: 146b, OE2: 56a, S1: 63b, ALM: 133a.

( )
OE1.
: Meriyye-i seyn-i Kerbel -raiyallh anh- OE2, S1.
( )
Manzumenin 5., 8., 13., 17., 21., 25., 29., 32., 36., 38., 40., 42. ve 45. beyitlerinin sonunda aruzun
mefl filt mefl filn kalbyla yazlm Ey nr- em-i Amed-i Mutr y seyn msra
bulunmaktadr.
575
Pister old snble k-i siyeh-dn y seyn
16
12
once lali grdi kim m k zre yatur

Ll olup blbl old verd-i andn y seyn
13
Tene lali g idince alayup cy- revn

acletinden yerlere gedi itbn y seyn
14
nedn- ehl-i beytiden dai o nev-civn

diler cm- ehdet virdiler cn y seyn
15
Dndi det-i Kerbel dery-y na ey dr

u yerine ad yer yer eme-i an y seyn
16
anl gmlek old sanc ehdn askeri1053

Sensin ol ser-eme-i ayl-i ehdn y seyn
17
Frat v-frat v-asret v-veylet

Kim saa ram itmeyp yd Yezidn y seyn
18
Sensin ol malm- dest-i leker-i udvn kim

ekdiler n-a saa emr-i brrn y seyn
19
Cmleden imr u Sinn u ibn-i Mercn Yezd

Hem dai ibn-i Ziyd-unvn ndn y seyn
20
n saa ulm ile old dmen-i kfir-nihd

Lanet-i aa sez-vr old her n y seyn
21
Sen mm- dil asn ki ekk u bhesiz

tid eyler saa hep ehl-i mn y seyn
22
ol zamn kim ba a yaln aya al- cihn

Olalar im utup maerde dvn y seyn
23
Cem ola ol arada hep nedn- ehl-i beyt

Olalar izz u ur- ada nln y seyn
askeri: askeri OE2.
576
25
33
37
38
24
aret-i Zehr utup destinde anl gmlegi

Ola ol dvn iinde ryet-efn y seyn
25
Vh seyn diye ide nle v ferydlar1054

Eyleyp dav-y a- ulm u udvn y seyn
26
Diye kim y Rab abb-i Ekremi cn-presin

tdiler usuz ehd erbb- zln y seyn
27
Hem benim olum gzm nr seyne ulm idp

Eylediler barm fratle biryn y seyn
28
Diye hem olm iken gehvre-dr Cebral

ldlar ol cism-i pki ke yek-sn y seyn
29
sterem ddn o malmu bugn bu arada

Nice bir yasun dernum nr- szn y seyn
30
Ar- Ramn ola ber-i nlesinden lerze-nk

Alup gkler ide k-i girbn y seyn
31
Eyleye dmn- ar ddesi ar-b- ek

C ide dery-y ramet ola fn y seyn
32
ar ide ser-cmle iyn- ut- mmini

Sndirp nr ide cennt- rvn y seyn
33
Diye a ey neyyir-i imet-sery- mlk-i dn1055

Nr- em-i far- lem r- Ramn y seyn
34
an behs oluu avf- ut- mminn

Hem Yezdna uld- nr- nrn y seyn
35
Ol mnflar olup vd-i esfelde acl

Mminn olsun saa cennetde mihmn y seyn
36
Ola r aret-i ayrun-nis bu mjdeden
vh seyn diye: v seyn h ile OE2, S1, ALM // ulm u: ulm-i OE1.
mlk-i: mlk u OE1.
S1de beyit der-kenara yazlm.
S1de beyit der-kenara yazlm.
577
Eyleye amd-i ud mesrr u dn y seyn

37
Stre-i nr- cam olsa gerek prheni

are-i nu olup dery-y ufrn y seyn
38
Ki o prhen ile eyler efat leme

aret-i Zehr elinde n-rzn y seyn
39
Sen o nr- em-i suln- nbvvetsin kolur

k-py ttiy-y em-i ayn y seyn
40
Pertev-endz- cihn olmaz seerde fey alub

kie yz srmese mihr-i dran y seyn
41
Sen o nr- em-i suln- velyetsin kolur

Fey-i emi mye-i envr- mn y seyn
42
Bil-vere ramet oldu iyn- mmete

Cn- rni idp bu yolda urbn y seyn
43
Olsun ecdd- imla saa b-ad selm1056

T ide ser-cmle mevcdt devrn y seyn
44
keri bu ems-i
ems zr mtem u meriyyesin
l kerem sn-i able eyle yn y seyn
45
Kever-i feyi a l - dlara

Kim olurlar mtemile zr u giryn y seyn
4941057

I
43
44
selm: alt OE2, S1, ALM // t ide: t ider OE2, S1, ALM.
ALMde 45. beyit.
mtem u: mtem-i OE1, ALM; mtemi S1.
45
ALMde 44. beyit.
578
Reh-nm-y ble-i ehl-i vefsn y seyn1058

Muted-y n u evliysn y seyn
Nr- em-i enbiy vu afiysn y seyn
Lat- ekbd- Al-i Murtasn y seyn
II
Sensin ol nev-- plz-i tecell-y vil
Old leb-bs- risletden saa ba- zll
once-zr- cism-i n-brla gsterdi ceml
hir old gerdenide nee-i cm- cell
III
D- te-nk ile mihr-i drandr teni
Det-i hmn- bel derd ki old medfeni
ltic eyler iken ar istiv-y dmeni
Rstez ire liv itdi zl prheni
IV
lem-i lda s olunca hem-demi
Meryemi d- mezrn zeletdi memi
Derd-i zam- r- hicrn ire ald maremi
ub- nn old ol nr- siyh- peremi
V
lem-i ayb- hviyyetdir sery- himmeti
Kul-i em-i ndr k-py- devleti
D- te-rz ile her dilde na- reti
Zmre-i ndn bilmezler seni mhiyyeti
I
II
n u: n- OE1 // afiysn: evliysn OE1 // Al-i Murtesn: Aliyyl-Murtesn KE2.

n-brla: n-pla KE1, OE2, S1, ALM.
579

VI
Es-selm ey nb- envr- hviyyet es-selm1059
Es-selm ey l-i emcd- rislet es-selm
Es-selm ey in-y kilk-i udret es-selm
Es-selm ey ib-i emr-i nuret es-selm
VII
ad hezrn lanet olsun cn- Yezde revn
Bri-i lanetle olsun am-be-am add-i Sinn
Hem lan-i k-i dza imr-i -Ceven nin
Lanet olsun cmle ensb- Yezde her zamn
VIII
Ey efat mazeni madm- far- d-cihn
SreSre-i nrnr- u vaf- cemliden yn
k-py- dergehiden Nri-i
Nri zrde-cn
Mtem-i d- firla arb oldum emn
4951060

1
Mh- mtem geldi diller old szn ey seyn

Cevher-i cn old pr-em-i frzn ey seyn
ule-i h old ber-endz- fns- felek

Her err old bir mihr-i dran ey seyn
Tene lali m-cersndan coup dery-y ek
VI
VII
ey nb-: ey nr- OE2, S1; ey nr- ALM.

ad hezrn lanet olsun cn- Yezde revn: ad hezr lanet ola cn- Yezdna revn OE2, S1,
ALM; ad hezrn lanet ol cn- Yezdna revn KE2.
(495) OE1: 149a, KE2: s.51.
580
eme-i n itdi peyd em-i giryn ey seyn

4
Bezer ol serv-i revn- d-dr- addie

Nev-nihl-i add-i enr- gl-istn ey seyn
Bir iim u asretinden gzler old ek-br

Ad mevc--mevc n-b- ehdn ey seyn
anma gl-reng-i afa k-i girbn grp

Alas- gerdn ider barn zl an ey seyn
Mtemile zrdr lufula itmezse nigh

keri ems
emsi olur li pern y seyn
4961061
a

Dostum hecri ile zrmdan olur lem azn
yle zrem ki amla old benden am azn
Ey per-peyker duyunca hecri ismi yd idp
Barna t ile d urd olup tem azn
4971062

1
Lccedir bar yem-i dde-i girynmdan

aredir drr-i Aden ek-i firvnmdan
Gn olur nrna szn ider illeri kim

uledir mihr-i felek h- nmynmdan
an ymet opup dem boy mihr indi yere

D- snem grinr ise girbnmdan
yle mestem ki ara-rz olsa maerde cihn
(496) OE1: 149b.

(497) OE1: 149b.
581
Dkle bde benim ke-i dmnmdan

5
asret-i dde-i yr ile lrsem ey ems

Kul olur ddelere k-i siyeh-dnmdan
4981063

1
O dil-szam ki neyyir bir erer nr- dernumdan

O birynam ki eb bir mevc dd- ser-nmnumdan
Ben ol Manr- dr- zlf-i yrem kitseler ad-k

Yine nm olur yri zemne na numdan
Aceb Mecnn- ser-gerdn- hmn- aylem ki

Geer bi Leyli vu Mecnn ar-y cnnumdan
O rind-i cm- irfnam ki her dem bezm-i cda

Felek eyler tefur cra-i cm- nignumdan
Benem ol me-i muciz-dem u sir-fern ey ems

Der elv- ezhn zre o man fsnumdan
4991064
mefl mefl mefl feln

1
Ey nergis-i mamr uyan h- seerimden

Vey zlf-i siyeh ref-i icb it baarmdan
Egme boyun ey ar ki mha saa her eb

Bir fey yeter pertev-i nr- naarmdan
Biryn- am- te-i aam ki ebn-gh

Gkler donanur dd dil-i pr-ererimden
(498) OE1: 149b.

(499) OE1: 149b, KE1: s.179.
2
her eb: rmet KE1.
3
dd: nr KE1.
582
Snede biten r degil yrimi ald

Ey k saa o urlur nlelerimden
Lal itdi ser--py kuh-istn- Beda

Bir are dp rea-i n- cigerimden
A odna yanmada ne am yr yolnda

r u as- cismim giderir reh-gerimden
Peykn- am sneme hen siper itdim

Ey tr-i am-endz aer l siperimden
Ey ems idem hm dem-sz abya

Dil-drma bir emme irisn aberimden
5001065

1
ayl-i r gitmez d-em-i n-brmdan

Grindi mecmael
mecmaell-bareyn ek-i b-arrmdan
Degil necm-i felek her gice te-dn- aam ki

Olur heft-sumn dd- siyeh-per bir errmdan
Benem ol vid-i mula ki gzlerden nihn olsam

der tevd parma aldrup otlar mezrmdan
O em-i dil-frzam ki eb-istn- maabbetde

Muaddesler olur ren er- ule-brmdan
Olur ab- irfn- lh mstefd ey ems

Mezy-y kelm- me-i ikmet-irmdan
5011066

(500) OE1: 150a, KE1: s.179.
3
parma aldrup otlar: otlar aldrup parma KE1.
(501) OE1: 150a, KE1: s.179.
6
kesilr: ekilr KE1.
583
Cn bulup mrde gller naar- pkimden

Cevher-i cn grr dde-i nem-nkimden
Benem ol bar-i man ki kenr- sana

Grinr nice mezy as u kimden
ldirirse beni mjgnlar ey h-nigeh

Ml ile kul-i fhn ekilr kimden
Lalii yd ile oldum ki pern- zhd

By- ahb uylur re-i misvkimden
Vcib u mmkin olur cevherini ar

Grinr mlk-i adem pertev-i idrkimden
ems ir eli kl-y cihndan kesilr

Dehrde kim yapur dmen-i ad-kimden
5021067

1
Yr kesdi cy- lufu eme-i mmdden

Eyledim fevvre peyd dde-i nevmdden
Lal-i gl-cmm elimden ald ey mn-y ar

Bamam olsa cm- ibli hill-i dden
Ben o Anyam ser-i f- anat beklerem

Kim d itmem temenn kse-i urdden
Grmedim bir sar- ahb ki bu mey-nede

Anda by- imtinn olmaz dem-i Cemdden
Andelb-i name-perdz- tecell-gh olur

Kim alur by- maabbet gl-en-i tevdden
Br- hicrn ile addim yay itdi ey felek
(502) OE1: 150b, KE1: s.178.
584
Kl aer h- dil-i tr-i a-tekdden

7
ems lm ar bir gl-zr- nev-res Nil1068

Virdim ryi o gl-zra nihl-i bdden
5031069

1
Yr vechin kimse grmez gemeyince cndan

Gemeyen ulmt imez eme-i ayvndan
Gl-ir asretiyle geldi gller gl-ene

Dlar ad teninde emi old andan
Gsterir em-i cihna mh- snden eer

Her uver kim grinr yne-i devrndan
A ehli yanmaynca kfr-i zlf nrna

em-i cn ren olmaz pertev-i mndan
Pertevidir bu mery nr- t- vadeti

Alad bu zr mevc-i bar-i b-pyndan
Derd-i dilden kim tehdir t seb-y r

ek eli ey dil aya- bde-i dermndan
Ser-nign eyler seni h- sipihr-i kne-ver

Olsa da bada tc mihr-i nr-efndan
Her kim ister ems olsun serv-i b- l-mekn

Dmenin berde lsun gl-en-i imkndan
5041070
7
lm: itmi KE1.
(503) OE1: 150b, KE1: s.178.
(504) OE1: 151a, KE1: s.178.
585
Cihna gelmemek odur gelp vre olmadan

am ile lme yegdir derd ile bmre olmadan
O - dil-iken destinden zd olmad ey dil

Nie seng-i sitemle urlup bi pre olmadan
Fir nrna biryn olma yr mkildir

adeng-i em-i mestile cigerler yara olmadan
Grr mi b u rat asretile giceler emim

Dr-i encm-mr- dema-i seyyre olmadan
Kemna dndi addi yine fri olmad ey ems

Felekde mil-i bir dil-ber-i meh-pre olmadan
5051071
mefl filt mefl filn

1
B- fenda kr m h u fin iden

Ol once lebler ile seni gl-sitn iden
Dest-i a ile hedef itdi beni seni

Mjgn u ebruvn tr kemn iden
Encm- istimete dl itdi metim

Ol kec-rm ile seni serv-i revn iden
Znnr- tr- zlfe beste lan beni

mn ile kold seni mslimn iden
Yetmez mi ayr cnma yetdi eb-i fir

Ey nr- ub- valn gzden nihn iden
Old hev-y kef-i nikt- dehn- dost

Rz- lisn- ayba lebim tercemn iden
Bir mh old ems felekde mil-i ber1072
(505) OE1: 151a, KE1: s.177.

2
hedef itdi beni: beni hedef itdi KE1.
7
mil-i: mnend-i KE1.
586
Dd- sevd- hm te-fen iden
5061073
mefl filt mefl filn

1
Alm hev-y zlf-i am tr u mr iden

b- ir old dilim b-arr iden
Erbb- aa vechini ihr eyledi

Sen mh vechi byle cihn ikr iden
Reftr- serv-i rava-i firdevsi neylesn

Seyr-i nihl-i add-i rmn- yr iden
Nn-i cn ile beni ld fed saa

Ol t-i amze-i nigehi b-dr iden
Ey ems deldi snesini yad barn

Mnend-i ny- hecr u fir ile zr iden
5071074

I
Nr- adan mcell necm-i ir-y Yemen
Ek-i emiden muaff drr-i dery-y Aden
Old feyile muarr anan vu aren
Pr-i prn- ud-perversin ey Veysel-aren
II
Eyleyp enfs- Ramn Yemenden ilti
mmete virdi aber senden Resl-i Kibriy
ld abyla ihd ra-i pkin saa
(506) OE1: 151a.

I
adan: ala KE1 // emiden: emimden KE2.
II
resl-i: abb-i KE1, OE2, S1, ALM.
587
III
k-py- Muafdan buld emi kul-i nr
sitn- Murtadan eyledi kesb-i srr1075
Eyledi b-vsa senden keml-i a uhr
IV
Ne kermetdir bu kim llerde oldu sr-bn
tirn ile idp ikr-i udvend-i cihn
Zemzemeyle old ser-t-ser zemn sumn
V
Virdi peyam-ber aber ab- l-himmete
Kim efat ideceksin o ut- mmete
Grme ly ems
emsi prim derd-i nr- frate
5081076

1
Mest olanlar sar- yt- nb- bdeden

Reng-i ry alur esbnda ib- bdeden
Cm-ve ynesin eyler muaff bir dile

Dse ger bir erre pertev fitb- bdeden
Ci-i emvc- a eyler dil-i sengni k

Kim olur umlar ikeste rb- bdeden
Bse-i lalin arm itmi leb-i ua yr

adr ol sz kim zekt olmaz nib- bdeden
asret-i lalile emimden aan her are ek

sumn u mihr ider peyd abb- bdeden
III
eyledi: eyledi OE2,S1, ALM.
2
bir dile: bir dili S1.
7
-KE2.
588
Gfte-i abl-beyndan olurlar nee-yb

avf idenler ems tel-i ab- bdeden
Kim olursa bezm-i cm- vadeti mestnesi

a nevsn istim eyler ib- bdeden
5091077
mefl mefl mefl feln

1
A ehline ey meh ki vef-dr degilsin

Kim dir saa bir - sitem-kr degilsin
Cehl iresin ey dil yine olsa dai dn

A eleminden ki aber-dr degilsin
Virmez saa vulat ousn once-i mad

T sen ki an dmenine r degilsin
Ey cn-perest eyleme dav-y maabbet

n kte-i emr-i am- yr degilsin
Keif ola esrr- melmet saa t kim

Sen seng-i melmet-zede-i r degilsin
mmd-i dev itme if-ne-i dilden

Derd-i am- a ile ki bmr degilsin
Ey ems iremezsin seer-i mihr-i vile

Mnend-i em her gice bdr degilsin
5101078

1
Kever-i lalile gedim bde-i engrdan
(509) OE1: 152a, KE1: s.177.

1
riy-: riy u OE2, S1, ALM.
4
h u: h- OE1, KE1, OE2, KE2 // name-i: nefa-i KE2.
589
Seyr-i ddrla vazgeldim riy- rdan

2
Dlarla nergis-i mey-gn ald snede

Tr-i dil-dz- nigh- dde-i mamrdan
Nukn rn idp eyler nevsn sz-nk

G idenler ikr-i a nle-i zenbrdan
Ehl-i dil h u r- sneden bulmaz reh

Bu mam g itdim name-i anbrdan
Gitmedi dilden ayl-i kkl-i pr-n-i yr

Zil olmaz my- n kse-i fafrdan
Zrda pl-i demn olsa Sleymn- zamn1079

fil olma dm- mekr-i n-tvn- mrdan
Her zamn bir dilde hirdir enel-a rz kim

anma ol dav uhr itdi hemn Manrdan
Bir aceb deryya irdim kim ser--py- cihn

Lccesinde bir abb- rendr nrdan
Ol benem ki old o Ms-i det-i ayrete

Nal-i hm ule-endz- tecell rdan
10
Mav u fn ol dp envra kim mnend-i ems

evi erbb- fenn fehm olunmaz drdan
5111080
k olup gedim o t-i amze-i n-rzden

Gemedim amm ki ayd- zlf-i dil-vzden
6
-KE1, -KE2.
9
ol benem: ol tecell KE2 / o: n KE1, KE2.3
(511) OE1:152b, OE2: 59a, S1: 67b, KE2: s.73, ALM: 140b.
2
emm: emi OE2/ onceni: once kim OE2, ALM.
3
ebrlar ile: ebrlarna OE2, S1, ALM.
590
Gerd-i py-n gl-b-efn olur bir onceni

Cm-ve prdr d-emim ek-i n-mzden
o m mjgn ucndan addi amlar dkse an

avs- ebrlar ile b-tb o tr-i tzden
ulzm-i vadetde gird-b u abb far iden

urtarr ketsini ar- helk-engzden
Pertev-i tndan ey ems itdigi-n itibs

Ydigr aldm bu ismi emsi-i Tebrzden
Gl-zemn-i aret-i Vafde mil-i b-bn

Bulmam by- af gl-berg-i bl-zden
5121081

1
Tr olur vech-i cihn dde-i efnmdan

utuur mihr-i felek sz- dil cnmdan
Gerden-i cna ne kr itdigi mir- am

Bilinr ret-i k-i girbnmdan

Cevher-i cn dkilr dde-i girynmdan
Y Rab ol zlf-i pern bu letle benim

geh olmaz m aceb l-i pernmdan
amzeni ktesiyem lle-i gl-gne olur

Mehedim zre emenler ki biter anmdan
ker-i h- ehdnam olur nra icb

Kefen-i cism-i zaim-dr- gl-efnmdan
1
mihr-i: mihr u OE2, S1.
4
letle: sretle OE2, S1, KE2, ALM.
591
Grinr ems nihn-ne-i esrr- gl

Alup revzeneler d- nmynmdan
5131082

1
Blbl-i gl-en dem--dem h u zrm sylesn

Gl alsun yara-i cism-i nizrm sylesn
Cm- mey virsn aber her bezme dil-n oldm

Nylar da nle-i b-itiyrm sylesn
Nr- hecre yad pervne-gn- sni

Her gice szn- em-i ule-brm sylesn
Derd-i hecrile lrsem ey sitem-kr itdigi

Dil zadup leme sebz-i mezrm sylesn
Asun ol serv-i revn pyna cy- bahr

ems seyl-b- sirik-i b-arrm sylesn
5141083

1
L-mekn- a ol idrki mekn bilmesn

yle mav ol kim nin u b-nin bilmesn
Kte-i t-i nigh- em-i yr ol ey gl

emini t-i nigh- b-emn bilmesn
Cm- lalile dilim ol rtbe ser-mest eyle kim

Cmdan gesn nedir cn u cihn bilmesn
Rz- a dilde pinhn eyleyen degil

oldur kim nedir rz- nihn bilmesn
(513) OE1: 153a, OE2: 55b, S1: 62b, KE2: s.131, ALM: 130b.
592
Ne tefldr ki bir nda nice dil k idp

Ol kemn ebr a-i ngehn bilmesn
Dil olup sr-b- emr-i bel-y a- dost

Bilmesn varsun ayt- cvidn bilmesn
Gizledim rz- leb-i cn-ba- yri yle kim

mem itsn vafn amm zebn bilmesn
Rz- ayb ile baa far eyleme ey tercemn

Rz aa dirler ki ayb tercemn bilmesn
an mur- dil cemli emine mnend-i ems

ev ile pervne-vr olsun fin bilmesn
5151084

1
Alasun insn- kmilden ft bilmeyen

Rhdan bir ibret alsun nr- t bilmeyen
Mecmaul-bareyni miys eylesn idrkine

Rz- bareyn-i vcb u mmkint bilmeyen
Kenz-i maf rzn itsn cism u cnndan esb

Cevher-i gencne zre lsmt bilmeyen
Dde grsn bda seyr eylesn mhiyyetin

let-i berzala ehvl-i memt bilmeyen
M-sivllha perestiden teyaun eylesn

Deyr iinde secde-i lt u ment bilmeyen
Sllem-i evveldedir ad- urc eylerse de

lm-i aybsiyle man-y alt bilmeyen
lb u alb u be-zinden olsun mstefd
(515) OE1: 153b, KE1: s.129, OE2: 59a, S1: 67a, KE2: s.82, 76b, ALM: 139b.
593
ar u ner ile mfd- kint bilmeyen1085

8
Mani-i a- siyh- memi fehm eylesn

ulmet ire eme-i b- ayt bilmeyen
Eylesn ey ems eer-i evliyya itif

Vdi-i ayretde minhc- nect bilmeyen
5161086
mefl filt mefl filn

1
Rz- bery bilmez aa maremem diyen

Ol bir kemndr ekemez Rstemem diyen
mn itme al yo ey kte-gn- a
Yri dehn olsa da s-demem diyen
Mnend-i once n- cigerdir alsa ger

Bu dr- minet ire saa urremem diyen
Rz- udya marem olan old hep am

N-marem old marem u n-maremem diyen
ande melik itmedi nefsi saa scd

Var ala demiyyeti ey demem diyen
Mnend-i gerd p-be-ser-i al- dehr olur

Det-i fenda k-i reh-i mademem diyen
Dil-beste ald gemedi bir khne tcdan

Grd cihnda ems nice Edhemem diyen
5171087
7
be-zinden: be ayretden OE2, KE2, ALM // mfd-: med- S1.
(516) OE1: 153b, KE1: s.176.
(517) OE1: 154a, KE2: s.65.
594

1
Ol bt lalin grp n- erb itmez misin

l an seyr idp terk-i kitb itmez misin
andesin ey te-i a- cihn-efrz- dil

Lat- dilden varsa bir pre kebb itmez misin
ntir- ryet-i ddr ey meh tb

ehre-i maddan ref-i icb itmez misin
Nice bir bu itil-i gft g-y dil-r

Cevher-i gftrm falelfalel-ib itmez misin
ems old py-ml-i sa-i hicrn yeter

erre-vr- mevc-i nr- fitb itmez misin
5181088

1
Malab ise dil yrim ile yr olasn

Far olur saa bu kim yrime ayr olasn
Ry-ml eyle gl-i rulara ey zlf-i siyh

oraram sen dai ben gibi siyeh-kr olasn
Ne rev olmaya u- cemli dil-n

Dstum sen ki bir ol amzesi n-r olasn
Olmadan vf- remz-i am- zlf ey zhid

Seni adan dilerem beste-i znnr olasn
Srr- mircn alarsn o dem allc

Sen ki bir a kemn zlfine ber-dr olasn
fdan fa emis gibi idersin seyrn

Ne zamn r-be-reh-i menzil-i ddr olasn
(518)
(518) OE1: 154a, KE1: s.176.
595
5191089

1
Ben dimem ey met-i bl saa cnnsn

Bir ymetsin ki sen b- mlk-i cnsn
ekdi ldirdi beni znnr- zlf bendine

Dmen-i cn u ten u ret-ger-i mnsn
Nr- vechi pertevi yad cihn tee

Mihr-i lemsin vel pek te-i sznsn
T-eer avs- a-peykersin ey ebr-y dost

Bilmezem tr kemn y aner-i brrnsn
Ser-be-sevd-y am- ebrsn ey zlf-i nigr

Sen dai bu ems-ve
var ise ser-gerdnsn
ems
5201090
RehReh-berber-i rd
mefl mefl mefl feln

1
Bir mride kim bende-i fermn olamazsn

Dil mlkine suln- km-rn olamazsn
Ekr- ud itmeyicek albii tenvr

l ehli olup ib-i vicdn olamazsn
A tei yandrmayca enb-i vcdu

Tav ile bil mahar- ufrn olamazsn
B-a- ud zhd ile eb-zinde de olsa

Tbende-dil-i pertev-i mn olamazsn
Esrr- pes-i perde-i al bilemezsin

T mest-i mey-i cebe-i Ramn olamazsn
(519) OE1: 154a, KE1: s.176.

OE2, S1.
( )
596
9
17
26
27
rmez naar nr- ceml-i Aadye

Mirt- dile t ki nigeh-bn olamazsn
tmez ise vrne seni seng-i melmet

Genc-i gher-i dni u irfn olamazsn
lm ile olup ret-i insnda efendi

Amm ki bilp l insn olamazsn
Ger olmaz ise kfr-i a ile kfir

Allme olursn da mselmn olamazsn1091
10
Mnend-i eb d-i vile iremezsin

T t-i beliyyta ki urbn olamazsn
11
Dmezse eger tee mnend-i Birhm

P-der-arem-i rava-i rvn olamazsn
12
lara kim val- ud n-behdr

Cn virmeyicek vl- cnn olamazsn
13
Mlkde iken olmad esrrna vf

ol ne-i albi kaa mihmn olamazsn
14
Allh evidir an recme vaan itdi

l ki o filide pemn olamazsn
15
Bu cismii ekl eyleyecek kde kirmn

Bir gnde ki sen mni-i kirmn olamazsn
16
Szn idecek cn u dili te-i nrn

Ol demde ki sen mufi-i nrn olamazsn
17
Merdd fatlarla dp are v nere1092
olursun da: olursa da OE2, S1, KE2, ALM.

dp: up KE1 // sen insn: ki insn OE2, S1, ALM.
eylerse: eylersin OE2, S1, KE2, ALM.
olup ol: oluben OE2, S1, KE2, ALM.
597
Ol nee-i urda sen insn olamazsn
30
18
asretle acletle olup n- ciger-r

Bir derd ile kim nil-i dermn olamazsn
19
Ndim olaca k-i girbn ideceksin

Y bunda nin k-i girbn olamazsn
20
Frat var iken elde oma dmen-i a

A olmayca aa rmn olamazsn
21
Mb olca a od mikt- glde

ulmet-kede-i nefse itbn olamazsn
22
A ile cihd olmaz ise eh-per-i Cibrl

Seyr-i melekt itmege perrn olamazsn
23
A ile idp nefse cihd eyle ibdet

Kim anlar ile tbi-i eyn olamazsn
24
A olmaz ise ikr u ibdetde muaa

Vl-ode-i rtbe-i isn olamazsn
25
A ise olur ule-fen cmle glde

Lkin sen o uleyle dran olamazsn
26
Eylerse o ran gheri nbe-maal arf

cb- r zre nmyn olamazsn
27
Dny alebinde olup ol a ile szn

Bir demde ud ana szn olamazsn
28
A ki ola a- lhye mbeddel

Allha apup bid-i evn olamazsn
29
Bul mridi kim eyleye aa seni ird

Yosa ebed vl- Ramn olamazsn
30
Gel ems ile a ehli olup seyr u slk it1093
OE2 ve S1de 31. beyit.
598
B-a u slk rif-i Sbn olamazsn

31
l ehli olan a ile merdn- uddr

Sen l ile hem-let-i merdn olamazsn
5211094

1
Cn itdim nigehi tine yri urbn

Old t-i nigeh-i emi baa cevher-i cn
Grinr emime revzen gibi snemdeki d

A ile glm olup ar- tecell-y cinn
D- hecrile aar anl ular emimden

Old emim gibi cismim dai ser-eme-i an
Dmeni utdum olup aa ftde seni

l kerem glmi al alma elimden dmn
Dd- h- dilim eflke ar evrilerek

anki yerden arlup ara muavvec bn
Mr- sevd-y am- zlfi serimden gitmez

kdir anki bu cismim u dilim genc-i nihn
Olmam ev-i ru- yr ile ser-gete-i a

derem ems gibi devr-i amerde devrn
5221095

31
OE2 ve S1de 30. beyit.
(521) OE1: 155b, OE2: 54a, S1: 61a, ALM: 127a.
5
arlup: arlur OE2.
(522) OE1: 156a, KE1: s.175, KE2: s.46.
599
Eyledi tark mjgn- siyehler birbirin

Badlar sng-grn- sipehler birbirin
L-cerem maz iki olsa maabbet bir dile

stemez bir mlk iinde iki ehler birbirin
Fey alup virmekde olmdr ebh-i ehl-i dil

Cy-brdan teh itmekde ehler birbirin
iyn- mra dndrdi sevd- dilleri

tmede tab her demde gnehler birbirin
Devre-i encm gibi olmaz sem ire mub

nahda mevlev-i zer-klehler birbirin
ur- ett ittid eyler ki add-i vide

T ider yek dgere peyveste rehler birbirin
ems ar u neri tavr itmede bu arada

Eylemilerdir der- giyehler birbirin
5231096
ll-fiyeteyn
mefl filt mefl filn

1
Tr-i nigh- yre a b-gmn kemn

Ki sehm-i cevrine cigerimdir nin nin
Kuh-sr- amda anma ider aks nlemi

Eyler dilimde derd eerinden fin fin
tmidi nr- a dilime istiv henz

Olm degildi cilve-geh-i gerzmn zamn
Dil-beste-gn- zlfi kyudan itme dr

Ban eyle im-i drl-emn emn
( )
OE1, OE2, S1.
2
eerinden: eerimden OE2; eerden ALM.
600
eb-zinde-dr olur o ki ray-i cihn ider

Ser-mest-i b-dde degildir ebn ebn
Diller ki av- zlf-i siyhda gyiy

Znnra beste eylediler miyn miyn
S olaldan ol bt-i mu-bee old ems

Cmle mrd-i dergeh-i pr-i mun mun
5241097
ll-fiyeteyn

1
Frat-i yr ile old dil-i mazn mazn

Adr ek-i dil ddeyi Ceyn Ceyn
Olaym ayme-geh-i Leyli-i masda revn

Gezerek bdiye-i ada Mecnn Mecnn
Bir zamn grmi idim sn-i gl-istnnda

Nice bir serv-i rmn idi mevzn mezvn
Eylemi bd- azn yerlerini k-i siyh

Lleler var idi bu bda gl-gn gl-gn
Dalup bezm-i af bdesi rzn olm

Cm u mnlar ikeste v vrn vrn
Hecr-i dil-dr ile ser-gete olan ems gibi

Dolaur yr diyu derd ile hmn hmn
5251098

(524) OE1: 157a, OE2: 54a, S1: 61a, ALM: 126b.
( )
OE1, OE2, S1.
1
snle: mestile OE2 (der-kenar: snle).
601
d itmez aner-i ebra urbn olmayan

Muciz-i snle kfirdir mselmn olmayan
Duymad bir emme dr-y viliden henz

Yr derdiden olup nevmd-i dermn olmayan
Gremez l ikilikden ceml-i vadeti

Py-t-ser urre-i ayn- nigeh-bn olmayan
mtizcn bilmez b u te-i seyyleni

D d- te-i asretle giryn olmayan
ehre-i malabdan mn perdesin ref idemez

Mbtel-y kfir-i zlf-i pern olmayan
Dza fehm idemez an- gl-istn oldn

Dil kebb- te-i tennr- hicrn olmayan
Snesi k olsa da km idemez mnend-i mhr

Dest-gri zr- engt-i Sleymn olmayan1099
Olamaz bir dem er- sne pervne-vr

em-ve nr- maabbetle frzn olmayan
ems meydn- maabbetde teferrd idemez

B-ser p mihr-i lem gibi aln olmayan
5261100

1
Kfir old nr- vechile mselmn olmayan

Nra yand te-i hecrile szn olmayan
Olmayan hir rubbiyyetle bilmez udreti1101
7
dest-gri: dest-gr-i KE2.
2
rubbiyyetle: ulhiyyetle KE2 // temi srrn bilr mi h Sleymn olmayan: kmil olmaz mahar-
esrr- Furn olmayan OE2, S1; km-i malt bilmez n Sleymn olmayan KE2, ALM.
6
ger gice: her gice OE2, S1, KE2, ALM.
602
temi srrn bilr mi h Sleymn olmayan

3
Dil olmaz l-cerem alvet-sery- vadete

ker-i dergh- l-i h- merdn olmayan
Cennet ister irmeyen drn-nam-i vala

Nrdan eyler aer dil-sz- hicrn olmayan
Py-dr olmaz arbt- maabbetde mdm

um gibi dery-dern u pk-dmn olmayan
im olsa ger gice itmez yine mav- vcd

ema gibi a ile sz u gdzn olmayan
Olmayan l ehli fehm itmez kelm- mucizi

Alamaz insn szin ey ems insn olmayan
5271102
mefl filt mefl filn

1
A dern- sneleri yara eylesn

Derdi cihn aln bmre eylesn
Destin aya- bdemize urma isteyen

Evvel seb-y rn ad-pre eylesn
Snbl-fen- zlfi alvir ki tr tr

Her udesi hezr dil vre eylesn
Vadet-sery- snede sen bit ol akm

Varsun mr- seba-i seyyre eylesn
Ch- refa isteyen std nun

Ey ems g-vre-i eh-vre eylesn
5281103
(527) OE1: 158a.
(528) OE1: 158a, KE1: s.175.
5
sitre: seyyre KE2.
603

1
Balasun gl-ende blbl h u zra sylesn

onceni rz- dilin g- bahra sylesn
asret-i laliyle anlar yutdm mnend-i gl

ub-dem bd- ab ol gl-ira sylesn
Ben mrd-i bde oldum lfn nh-i mey

Pr-i dergh- mey-i vadet-ira sylesn
Knc-i hicrnmdan olsun ba o a bi h

nmn- sne-szn old ara sylesn
ems ol mha eb-i fratde bdr oldm

Yek-zebn- l olup mh u sitre sylesn
5291104

1
O mh-rya olur eyleyen rn arn

Ki nr- mh ile hem-reng olur zamn zemn
Nigh- cn-figr yegndir ki a

Olur cebn-i kemn-dr in kemn kemn
Reh-y t-i nigh olur ki mjgn

Bulur mefet-i emrden emn emn
ayl-i yrsiz olmaz ulb- ehl-i vedd

a-y ldir ister heme mekn mekn
Bahr- mrme ey ems iridi zn u azn

Dem-i bahra naarla olur azn azn
(529) OE1: 158a, KE2: s.16.

2
cn-figr: cn-ikr KE2.
4
a-y: fe-y KE2.
604
5301105

1
Ad hecr-i yr snem zre d- ten

Old ar-y maabbet llelerden gl-zemn
Ny-ve sr sr old ser-t-p tenim

Yanmam a elinden eylerem h u enn
aba-i tadre teslm eylemi yayn a

Sende n var ol nigehle ol kemn-ebr-y n
Mg-i zlf seyrine gz aup ey serv-i revn

Ba girmi snbl u eb-b benefe ysemn
l-i rusrda zlf anma kim nisbet in

Mr girmi cennete olm o yzden dne-n
a- lali seyr idenler didiler ser-mest olup

SretlSretl-kever yazlm cm- yt- emn
em nisbet itdi kendin te-i rusra

Yadlar meclisde ban ibreten lislis-sirn
G idp peymn-ikenler lalie dil virdiler

ulul- peymneden y eyyheleyyhel-mstafirn
Bu gice am-gn idi ey ems glm gna

Geldi bir gl-bng ahhir beytin lili-ifn1106
5311107
r derder-r
(530) OE1: 158b, KE1: s.127, S1: 66a, ALM: 131a.
9
gna: stine KE1.
ayetin asl: ahhir beytiye li-ifn (22/26)
OE1, OE2, S1.
( )
605
mstefiln mstefiln mstefiln mstefiln

1
Kilk-i a- muciz-nm ir-i bel-i n

Mur- d-bl- o-nev zb-i bahr- gl-sitn
Zb-ru u nn-leb u bl-nihl-i add-i yr

Gl-ende gl sarda ml bostnda serv-i revn
Celld-em u ebruvn n-mje zamn-dil

ayyd- b-ram u ikar nn-dil tr kemn
ftde-i vle-nigh zlf-i siyh u meh-cebn

c-i beyt-i ara-pu ble-nm zer-nvdn
alb-i an-i b-ur r- a- sne-sz

Khne-sifl u tre-dil ly- erb- eruvn
ems-i
ems sipihr a- yr merd-i Melm-pe-kr
Bz- hm-pervz- a An-y f- l-mekn
5321108

1
D aar amzesi yri dile mnend-i nign

Yaradan ekdi nie kile mnend-i nign
Lev-ve f-dil olsa dai dem arr

Viremem nam her nile mnend-i nign1109
Kfr mn ile mevf olur ehl-i tevd

Cmle esm yaraur kmile mnend-i nign
all u ad ile velyetde olur tem o kim

Zb-i dmn ola her mkile mnend-i nign
Nm olsun diyu dvn- udda yzi a
3
em u: em-i OE1, KE1, KE2 // nn dil u: n- dil-i OE1, KE1, S1, KE2, ALM.
(532) OE1: 159a, KE1: s.174, KE2: s.25.
2
viremem: virecek KE2.
3
olur: olan KE2.
606
ara yz yere sr nfile mnend-i nign

6
Bar-i iyna da ar olsa Sleymna sez

Ban- mhde ar sile mnend-i nign
Fa- yt gibi d- vcdum ey ems

Br olmam yine bir mile mnend-i nign
5331110

1
r- dil-drda ol l a- anbern
Gyiy gl-berg stinde benefe ysemn
Ehl-i ikmet virdiler o vech amm a bu kim

Nefa-i rh ile cn bulm nigr-istn- n
Dde grdm gerden-i smin uyandm syledim

Didi yrim ub-dem bdr olur mstafirn
k olur barm ser--p ny-ve olsam am

F olur rz- dernum eylesem h u enn
Dkdigim n-b- ekimden fir- yr ile

ems olur her gezdigim yer lle-zr u gl-zemn
5341111

1
Nedir bu rtbe feryd ey hezr- zr neylersin

ekp bir gl in bir demde bi zr neylersin
ald ol am ebrnu kemend-i zlfine amm

ekp te iderlerse seni ber-dr neylersin
Cigerlerden gep geme an -k olmadan
(533) OE1: 159a, KE1: s.127, KE2: s.16.

5
gezdigim: grdigim KE2 / lle-zr u gl-zemn: lle-zr- kemtern KE1.
(534) OE1: 159a, KE1: s.174, KE2: s.23.
607
Amn ey amze ora kendie bir kr neylersin

4
Bra ban olsun bir mselmn ey bt-i ive

Siyeh zlf idp hep leme znnr neylersin
Bu b mil-i gl-once-i madsn ey ems

ems
Aceb kim incidirse destii bir r neylersin
5351112

1
Sne-sz- te-i hecrem finmdan an

ule-i d- dil-i fet-resnmdan an
nmn-sz- dil cndr nev-y kemteri

Ei- nle-i te-fenmdan an
ar- gird-b- fen eyler seni bir gn felek

C- fnyem-i ek-i revnmdan an
Ey melmet-kr- ehl-i a kes benden eli

Yosa t-i ber-i h- b-emnmdan an
Kesme cevri on avs- a snem eger

Pre pre olsa da r- ninmdan an
D aar snede mnend-i nign ey lev-i dil

Gft g-y me-i te-zebnmdan an
ems-i
ems te-gh- aam micmeri ey fitb1113
te-i d- dern- n-egnmdan an
5361114
(535) OE1: 159b, KE1: s.173, KE2: s.5.
7
micmeri: bir micmeri OE1, KE1.
(536) OE1: 159b, KE1: s.173, KE2: s.36.
2
valu ile dermn: valla dermn OE1; valla tek dermn KE2.
3
delp mjgn triyle: uyup mjgna benlerle KE2.
608

1
Dil-i mehcrum valla eyler d neylersin

arb-bd- a eyleyp bd neylersin
dersin ey abbim derdime val ile dermn

Y dermn iderse derdimi mzdd neylersin
Yaup a tei snem delp mjgn triyle

Dil-i b-tbma sen itdirp feryd neylersin
Olup mirb- mescd- cihn ol dd l cna

Kemn ebr olup emr idp b-dd neylersin
Serri cilve-ghm ey Sleymn- zamn amm

Beni zlf hevs eyledi ber-bd neylersin
dersin pre pre ara-i kuh-sr- rni

icb- afleti ey te-i Ferhd neylersin
Klh- bendegsi ems tc- usrevndir

Olup bb- veliyullhdan zd neylersin
5371115

1
u- mihr olup mihr-i cihn-ry bilmezsin

Aceb bir aresin kim old deryy bilmezsin
Vcd- a ile mevcd olup r- enelenel-ada

a
Lisn- l ile dav ider davy bilmezsin
Olup bir ret-i insna mahar ret amm

Muayyedsin bu retde gep many bilmezsin
Esr-i dm- siccn oldu indi evc-i aldan

Sebk-pervz- illiyyn olup aly bilmezsin
(537) OE1: 160a, KE1: s.116.
609
O mest-i cm- afletsin ki dzada olup szn1116

dersin hem tem cennetl-mevy bilmezsin
akm bil muaa grmeyince ar- ury

Feln olsa ir maer-i kbry bilmezsin
dersin far amm nisbet-i Sora ile dehre

dp tefr l nezleden ummy bilmezsin
Hevya gitdi mr cevheri k-i meelletde

Aar c-br- cismi u gibi mecry bilmezsin
Bilinmez limiz kim ilm u l-i bb- ikmetle

Vad-i dehr olursn vadet-i Mevly bilmezsin
10
Ne mmkin alama ems

emsi nev-y kilk-i iczn
Ki sen rz- dern- ny- Mevlny bilmezsin
11
erse bir piyle ben gibi deyr-i melmetden

Olup mest-i maabbet minet-i ferdy bilmezsin
5381117

1
Ey cemli lemne Kabe-i ry- zemn

n-i ebruvn olm secde-gh- lemn
Nr- vechiden bulurlar pertev-i envr- a

Eyleyenler zlf znnrn abllabll-metn
an dil kim var alm zlf engline

Sevdigim ber-dr eyle ibreten
ibreten lislis-sirn
l-i rusr grince yand anber tee
5
szn: nln KE1.
8
-KE1.
9
l-i: l u KE1.
10
sen rz-: pr-zr- KE1.
(538) OE1: 160a, KE1: s.172.
610
By- zlf uyd old n- dil h-y n

5
Bir ib irp dernumdan baa kim bu gice

le l y ems ahhir beytin lili-ifn
5391118

1
n- r kimse bilmez nr iken lhtdan

Nana tam iderler gidicek nstdan
Bilmez elden maynca ehl-i a adrin cihn

Ben bu esrr tefehhm eyledim tbtdan
Gz yumup cd nigh sirden ekmi aya

Ders alm lib rtdan Mrtdan
Eyler elbet ehl-i a nefs-i lemi py-ml

ormaz Dvud- himmet avlet-i Cltdan
lsiz al itse de idrk a nisyn ider

Var mdr far abni il-i ferttdan
asret-i lal-i revn-bala an alar gzm

Far olunmaz old ekim pre-i ytdan
ems dem idemez cennetde de olsa arr

Dmeni urtulmada pene-i tdan
5401119

1
O aner amze bizlerle kesildi inldan

Gep cn u glden eyledigi pr-vefldan
Olur hen-diln cebe mns- iyyet
(539) OE1: 160b, KE1: s.172.

(540) OE1: 160b, KE1: s.172.
2
olur: alur KE1.
611
Yine ol temren-i mjgn dnmez dil-rubldan

3
Bugn yarn ile dny gibi dnyy aldatd

Ne buldu mrm var aceb bu b-vefldan
Nigh- rmeti hem-rtbedir hm gedlarla

Ann h olsa ayrlmaz gedldan
Nigr- sni ol meh-ryu ibretden ibretdir

Cihn l degil yne-i ibret-nmldan
ol mn ehli diller kfr-i zlf-i yr ile gy1120

eb-i yeldya tavl oldlar ems
emse cdldan
5411121

1
Ey h- rislet nr-ba- kn fefe-knsn

kn sen
Serr-r-y biet pdih- ins u cnsn sen
Vcdu mnteabdr nsa-i iczdan evvel

o dbce-bend-i afa-i ir-zamnsn sen
mm- evliysn muted-y enbiysn hem

Ezelden bdi-i indi-i kevn meknsn sen
Mbrek k-py kul-i em-i afiydr hep

Uyn- nsa mm-zalzal-baarla
baar mstebnsn sen
Yed-i bey-y Ms ayret-efz olmasun zr

ikf- ehre-i mehle mrun bil-bennsn sen
alur derkinde ciz zt fikr-i da elbet

Medr- gerdi-i nh-siy-y sumnsn sen
Kd itdi cen- refeti ev-i ryetle
6
ehli: ehl-i OE1.
(541) KE2: s.151.
612
Hev-y nezd-i ada bir hm-y l-meknsn sen1122

8
Ki brs-sadr b-re-gna erbet-i lali

if-sz-i derd-i b-dev-y rifnsn sen
efat y Reslallh efat emsi

emsi-i zra
Sknet-ba- h- b-kesn- nsn sen
5421123

Aceb esrrdr kim t- a itmeyen irfn
Grp merdn- a ba gziyle eylemez izn
denler ems-i a cn gziyle cmleten idrk
Bilrler t- a hem iderler bhesiz mn
5431124
mefl filt mefl filn

Cnn odur ki meyl ide an grince cn
Esbb- sni b ola amm be-ar- n
5441125
mefl filt mefl filn

I
Ey nr- em-i h- serr-i be seyn
Ey h- rz- kiver-i far u fen seyn
Ey rz-d- [srr-] nihn- ab seyn1126
Vey sne-bend-i mala- nr- hd seyn
Sensin vel-i ahd-i imm- hd seyn
Sensin ef-i ara-i rz- cez seyn
7
(542) AK: 104b.
(543) AK: 104b.
(544) KE1: s.124.
I
Bendin vezni bozuk olan nc msrana srr- kelimesi eklenerek vezin dzeltilmitir.
613
II
Ceddi cenb- mefar- mevcd- kint
Nesli suyf- hir-i erbb- dit
ri sebl-i cibe-i dervaze nect
Nuu nfs- mrdeye baende-i ayt
III
Va ki old cilve-gehi beyt-i Murta
Ll-y ghvre olup Cebral saa
Old arm-i k-i deri adr- mnteh
Ol eh-svr- mareke-i det-i Kerbel
IV
Pr-d olunca nr- afa-ve o cism-i pk
Eflk u ar- heft-bb old lerze-nk
Cmle ferite geldi saa didiler fedk
O savet ile itmedi adlar ihlk
V
Ol demde geldi aret-i Cibrl davete
Sen eh-svr istemege urb- vadete
rmi yo idi R- udsden bu devlete
zin degildi abd-i selm ol emnete
VI
Old kereme neyyir-i Ba-y veri
ld ikeste rite-i evld- aydar
Mtemle dndi bendeleri heft-kiveri
Ey rz- vay-i kenz-i ehdet peym-beri
VII
614
Olsun saa cedd-i imla ad selm

Lanet iyr- cn- Yezdna ber-devm
Nr-i
Nr zr k-i der-i devleti mdm
Syler bu nu mtem idp t dem-i ym
5451127
mefl filt mefl filn

1
Gl-zr- vala zb-i gl-i encmen diken

Det-i fira lle v snbl emen diken
Skdi ab-y gl-en-i drsi rzigr

Eglenmez old ulle-i adni sken diken
Olur a-i dzaa ammletelammletel-aab

eh-rh- pk-i yr-i udya dken diken
Ayr yre kec-nigeh itmi d-emine

Tr-i nigh olsun iki d-zen diken
Ey mh old Nri-i bmr hecrie

Her eb nu- pister-i b- vaan diken
5461128

apdrup zlfe ey bt dinimi aralad
Kfir olsun saa bir dai mselmnam diyen
Cigeri var ise aru ura emi ona
Benem ol dr- maabbetde Nermnam diyen
5471129

(545) KE1: s.205.
(546) KE2: s.31.
(547) OE1: 160b.
615

'
1130

"
'
D ;

'
" ! '
D "
? ; ; '
D";
,D ;
" " ! "

1136

1131
"
1132
1133
1134
1135
5481137
mefl filt mefl filn
Trkesi: Ey sevgili! Uzun boyun serv-i hraman m, yoksa kyamet mi ya da hicran gnlerindeki uzun
sre midir.
2
Trkesi: Gzellik bann kenarnda duran misk kokulu zlflerin, cennet bahelerindeki snbl mdr
yoksa?
3
Trkesi: Benim nisan bulutlarna benzeyen ahmn dumanlar, dmanlara zehir, dostlarn gnlne ise
mcevher yadrr.
4
Trkesi: Gnahn pisliinden dolay dklen gzyalar, acziyetin yzsuyu mudur yoksa okyanus suyu
mu?
5
6
Trkesi: Senin, Yusufun gzelliini hapseden ene ukurun, Yakubun gzleri mi yoksa Kenan
diyarndaki kuyu mudur?
7
Trkesi: O kana bulanan ve ate saan kiinin, gnl yank ems mi ya da kanl bir kurban m
olduunu kimse bilmez.
(548) KE1: s.148.
Trkesi: Marifeti stn gneler, varln kutbu, her hakikatin okyanusu olan eyh Abdulkadir-i
Geylnde, burhan kesin eylerle mahfuz olarak ortaya kt.
616
D A
B ' , I
X, , ' "
A, X?
5491138
mefl mefl mefl feln

1
Zrinde iki em ile ol iki am ebr

Nerede dil-c
Vezn-i niam- sne iki gzli terz
Vezninde tamam
Gl-rularn stine kli bklmi

Y nra dklmi
Anber mi vey snbl-i mgn mi bu m
n nfe-i h
Pervnedir ol cn virir em-i afya

Ol mh-likya
Y te-i rusrda bir l mi hind
n micmer u eh-b
Ol amze-i celld-nigeh kim iki n-kr

emr-i ciger-r
an aner-i Tmr bu o t-i lg
Pek cevr cef-c
Gy ki cuy- abedir a- mjgn

Hep nze-grn
Yd iki cnibde fsn-ger af- cd
Ef-i siyeh-r
Nn-lebi kever-i gl-b- Adndr

Dery-y Adendir
Y drc-i gherdir ki leb--leb ii inc
Yt ile ll
(549) OE1: 161a.
617
Ser-tbe-adem r- revn meti bl

Bir serv-i dil-r
Reftr anevber revii arar- mn
Bir - melek-
Bu arz ile bir r- muavver gibi yri

Gl-berg-i ir
tdim am- hecri ile bmr- tekp
El virmedi dr
Vd-i fir ire revn olmada ekim

an old sirikim
emr-i am- asret ile yaral pehl
ki eli balu
10
Y Rab bu rib- kheni rat yodur

Minetleri odur
Bir ne ki bu derd bel burc ile br
te olu her s
11
Alm bu gl-istn btn r- siyeh-gn

Gller cigeri n
Yo cy- revnnda bir iim iecek u
lde-i
12
Yo at-i ten ayr diyra gidebilmem

h abr idebilmem
Yetmez mi sitem merameti yo m nedir bu
Ram it baa y h
13
Ey ems bu vd-i fir geebilsem

Ey k iebilsem
Bir cm- fen kim ola ile meml
armaya u mu
5501139
mefl mefl mefl feln

III
KE1de 6. bent.
OE1 ve S1 ve ALMde 8. bent.
618
I
Gel gl-en-i tevde u blbl gibi y
Nln olup Allh diyelim h diyelim h
Gzya ile gl-bn-i aa virelim u
Giryn olup Allh diyelim h diyelim h
II
Mnend-i ab nefa idp nefa-i Ramn
Olsun emen-i dilde marif gli andn
B- melekta per aup itmege seyrn
Perrn olup Allh diyelim h diyelim h
III
Bildik ki be yo bize bu dr- fenda
Avl-i bey grelim rh- udda
Bildirmeyelim kimseye esrr abda
Pinhn olup Allh diyelim h diyelim h
IV
Dergh- lhde olup bende-i fermn1140
Meydn- maabbetde idp ikr ile cevln
Cebe ile sem eyleyelim vecd ile devrn
Gerdn olup Allh diyelim h diyelim h
V
Emri utalm eyleyelim terk-i mnf
sun felege nefsimizi dde-i h
Tennr- glde utuup a- lh
Szn olup Allh diyelim h diyelim h
VI
A ile yanup batmayalm nr- came
Mevt irmeden evvel girelim dr- name
Beyt-i a olan zviye-i alb-i selme
IV
V
VI
VII
VIII
KE1, OE2 ve S1 ve ALMde 3. bent.

KE1, OE2 ve S1 ve ALMde 4. bent.
KE1, OE2 ve S1 ve ALmde 5. bent.
fev-: fev u OE1, KE2.
OE2 ve S1 ve ALMde 6. bent.
Celli: tecell KE2.
619
Mihmn olup Allh diyelim h diyelim h

VII
Dilden arup meale-i ubb- sivy
Cn gzlerin aup grelim fev- aly
Her yzde tem iderek vech-i udy
ayrn olup Allh diyelim h diyelim h
VIII
Envr- tecellde olup mav u pern
Fn olalm r- tecell gibi yek-sn
um-ne-i Veysden ip bde-i irfn
Sekrn olup Allh diyelim h diyelim h
IX
Bul ems gibi a- Muammedle delli
Bil te ile srr- gl-istn- alli
Ms gibi seyr itmege envr- Celli
Pyn olup Allh diyelim h diyelim h
5511141
mefl mefl mefl feln

I
Ey - eb-zinde seer blble aru
Olmaz uyuma a Allh yoldr bu
II
A ile dil ddeyi giryn idelim gel
Dil-k olara ney gibi efn idelim gel
El balayalm vecd ile devrn idelim gel
III
Hem-kse olup bde-i mestn- udya
Pey-rev olalm meslek-i merdn- udya
620
Azm eyleyelim bylece dvn- udya

IV
Bir mride el bala aa eyle vefy
idmetle bulup fey-i gl ala afy
Her yzde grp nr- tecell-y udy
V
Mnend-i seer eyleyelim k-i girbn
B-avt idelim ems gibi ghice cevln
Gh dnelim ar gibi eyleyp efn
5521142

1
Ey olanlar lib-i kenzne-i esrr- h

Gizledi vrne-i dilde an Settr- h
Nev-bahr- a ile ad tecell gllerin

liye-endz- mlk-i cn olup gl-zr- h
emm ider by- ab-y nefa-i nar- azz1143

ub- vulatda olanlar ev ile bdr- h
Devre-i ariyye esrrn uyar devr eyleyb

Eyleyen el balayup devrn ile tekrr- h
lem-i ayb u ehdetden sitin gsterir

ems idenler sr ile imr- h ihr- h
1
kenzne-i: kencne-i ALM.
3
KE1, OE2 ve S1 ve ALMde 4. beyit.
4
KE1, OE2 ve S1 ve ALMde 3. beyit.
-KE2.
621
5531144

1
Nergis-i ser-mest-i ab hid-i ddr- h

em-i pr-nu m bu y hid-i ddr- h
emme vechullha
vechullh olmdr cemli yine
Ol d-ebruvn- bl hid-i ddr- h
once-i cennet dehn bde-i kever sz

ki gl-berg-i muarr hid-i ddr- h
Noa-i l-i siyhda rumz- knt kenz

Ol iki rusr- amr hid-i ddr- h
Dilleri eyd iden ey ems zlfi bdr

Dstn- ays u Leyl hid-i ddr- h
5541145

I
Mh- ar dime mh- nev-i lemdir bu
Br- mtem ile bir mh- ad-i amdr bu
Sne-i arda y d- mcessemdir bu
k l snei kim mh- muarremdir bu
Ey gl h u fin it dem-i mtemdir bu
II
Kerbelya urup ol mihr-i cihn dvnn
utd ulmet gibi ecnd- Yezd dmnn
Virmediler u grp lal-i leb-i an
Dkdiler ke bugn l-i Resl ann
Ala ey dde ki an alayaca demdir bu
III
Enbiy serverine olm iken urre-i ayn
(553) OE1: 163a.

(554) OE1: 163b, KE2: s.56.
622
Kerbel kini anyla advv eyledi zeyn

lemek mtem ile old bize vcib u deyn
ayr bir vaya bezeyemez atl-i seyn
Nr- asretle gller yac amdr bu
IV
Kerbel vas yd olca dillerde
Olur ol demdeme kim anca olur maerde
Alaur nle idp ins ile cin her yerde1146
Aup ol vay alamayan b-derde
Dir melekler ne aceb seng-dil demdir bu
V
Mtem it u yerine n- ciger n eyle
ulzm-i ek ile bu ems gibi c eyle
aner-i h- ciger-r ber-d eyle
Bedeni d- siyehlerle siyeh-p eyle
Riy sz degildir dem-i mtemdir bu
5551147
a

Ey kemn-ebr olan yzler senile m-be-m
Ebruvn gibi anerlerle old r-be-r
dil-n iden emi uzatm amzesin
Mg-i zlf amz idp m ile dir ite bu
5561148

1
Dil-i ulmet-kedeye nr alarsa pertev

em-i cna grinr anki felekde meh-i nev
tme dnyy sevp yo yere mr itlf
IV
alaur: alaup KE2.
V
ciger: dil OE1.
(555) OE1: 163b, KE1: s.172, KE2: s.19.
(556) OE1: 164a, KE1: s.40, S1: 69b, ALM: 142b.
623
Seni var eyleyen Allh bilp var an sev
13
l slk ir-i Muammedde bulup aa vul

FeFe-fenev fhi fenev mme fenev mme fenev
Didi Amed ki Al stine l-i Sfyn

FF-zemnin lele-beav mme beav mme beav
Olma lemde an kibr ile cebbr- and

Rz- ar olmayasn mr gibi sri-i cev
al rencde iden etm u aabla ir

Ara-i are up kelb ile eyler avav
Yaup evvel seni mab yaar ora aab

San- tel-i ciger-sz ile mnend-i alev
Nrdr nr aab terk idp uyma nefse

Rh- udsye uyup ilm ile ol bl-rev
Fil-i eyn- racm old aab terk it an

ora nrnda eyna olursn pey-rev
10
rif olsa dai insn olamazsn bed-y

Dr- ayvnda ayvn alursn binev
11
Bulmasa ul- asen lf ile olma geveze

Nefsii eyle am aza gem ur an gev
12
Kendi ayb braup al in olma nemmm

rede aletidir olsa da insn felev
13
Fardr rif olan dem in ul- am1149

Budur evf- Muammed szme eyle girev
14
Ehl-i beytinden olur aret-i far- rusl

Ki an ul mamn kim ider kendine ev
15
alma il- tezehhdde esr-i ehvet
dem: insn KE1.
624
aa mabl olasn ala melmet-zede ev

16
Seni varl ile irmna atar hret n

Mav ider nefret-i al nm u nin n cev
17
Saa mav olmadr Allhda a-y murd

Yosa varl ile bulmada degil hret-i dev
18
D
D ,
5571150

1
te-i hecrie nisbet gl-i Firdevs-i amu

te-i a- maabbet erer-i nr- amu
Bekle ehl-i dil ise alb-i armide otur

Bir gn elbet alur beyt-i lhye apu
Grmege ey arayan hid-i mad yzin

Grinr arad a gzi ry-be-r
Sen nal lib ise ol da seni libdir

Rz- masmu in nfile itme tekap
Ne rev kim viresin bda nud- mri

aa aru lasn nefs hevsna apu
Fikr-i zlfle an h- dilim ddndan

Ejdehlar arlur ara anca au
Ne gzelsin kidemez vaf mula tarf

Bir gren vechii b-h alur hm1151
Zr-i ebrda yaur amze-i em-i bmr

Hem- Ms vu a mr- fsn- cd
(557) OE1: 164b, KE1: s.171.

7
625
Old ol mey-kedeni mest-i mdm ki mdm

Anda ey ems ne mey var ne tif u ne seb
5581152

1
Seng-i yes ile ikest old tif- rz

Sndi iret-gh- snemde er- rz
rz-y merhem itmekden yine gemez gl

al bu kim t cna gedi d d- rz
B-stn- te-i Ferhddr her presi

Geri kim rndir c-br- a- rz
Cm- cennet olsa da rh eh-i nrn olur

Her kime kim reh-nm olsa sr- rz
Geh azn u geh bahr u gh ister germ u serd

deme dinse sezdr r-b- rz
stndr hmesi dd- siyh h- dil

nmn-sz- dil cndr oca- rz
h- mlk-i d-kmdr bu lem ire ems

Her kim eylerse d-lemden fer- rz
5591153
feiltn feiltn feiln

I
oldur kola yri an h
Dil-ber-i L ilahe illallh
Kenz o dildir ola yri her gh
Gevher-i L ilahe illallh
II
(558) OE1: 164b, KE1: s.171.

626
demi gmeden evvel grr

Cesedi nr- tecellde rr
arfetl-aynda ara uurur
eh-per-i L ilahe illallh
III
are-i n olur verd-i cinn
an behs olur an Sbhn
an dil-asteyi itse urbn
aner-i L ilahe illallh
IV
Nr olur ev-i dil-i gm-rha
rir medd-i baar cn-gha
Alur b- cemlllha
Manar- L ilahe illallh
V
ikr iden aa an rh bulur1154
Nefs eyna hemn lib olur
nki ecnd- melik bulnur
Asker-i L ilahe illallh
VI
em-i a-bn alur bu gzden
Grinr vech-i ud her yzden
Nefy ider ayr- aylin zden
Ezber-i L ilahe illallh
VII
Bezemez baa male bu mal
Ki ider ilini ib-i l
Kabe-i malaba eyler l
Reh-ber-i L ilahe illallh
VIII
Nra mstara olup ule-fen
Mihr-i lem gibi eyler devrn
Her kimi a ile itse szn
V
-KE1, -OE2, -S1, ALM.
627
Aker-i L ilahe illallh

illallh
IX
H almaz grinr gizli yn
Cmle ey ier b- ayvn
k-i errtn ider hep insn
Maer-i L ilahe illallh
X
tdirir ems nice olsa da dr
Cennete or r zre ubr
irir deme ahb-y uhr
Sar- L ilahe illallh
5601155

1
Siv nayla itme albimi bt-ne y Allh

Saa ol iny eyleme bgne y Allh
Yanup kister oldum te-i ala errtm

Yine old er- mihrie pervne y Allh
Revnm ir-i uds u cen evc-i valdr1156

as u k-i siyeh-dn ire utd lne y Allh
Aceb mi crasndan n idenler olsalar ser-mest

Dernum eyledi n a ile mey-ne y Allh
Kelmm fey-i b- eme-sr- r- man l

Ki isn tene-diller an ana ana y Allh
O dil kim erre-i mihrile ad-k old ser-t-ser

Ser-i zlf-i srna an l ne y Allh
Olurlar velvele-endz- ar- rem-i al
3
uds u: uds- OE1, KE2, ALM / cen: cen- OE1, KE2, ALM.
4
a ile: aa OE2, S1, ALM.
7
vecd u: vecd-i OE1, KE2.
628
Diyenler vecd u lt ile ser-mestne y Allh

8
Ser-zd eyleme zencr-i eviden dil-i ems

emsi
Seni dvna urmdr ol dvne y Allh
5611157

1
Vcdu bir kitb- sumn y Reslallh

Ki tenzl itdi Mevl ara an y Reslallh
Muavves alar ser-nme-i ur-y bismillh

Cemli sre-i sebulebul-men y Reslallh
D-sar- gl-midd- lal-i nb sretlsretl-kever

a- adr elem nera cinn y Reslallh
Dehnla zebn- mucizi nn u alem amm

Cebni yet-i
yet i nru
nr beyn y Reslallh
Yana veve-u velvel-leyl zlf-i snbl-efn

Ve h em-i m-z yn y Reslallh
ada nr- vechi leyletl

leyletll-adr yeti b-reyb
Peyide sretlsretl-feti
fet nin y Reslallh
Nebe sresidir avli lel dileri venven-necm

Yedii sresre-i mlk km-rn y Reslallh
udm sretlsretl-isr demidir sretrsretr-ramn

Dernu old ysne
ysn man y Reslallh
Seni bas eylemekn rile-gh- be avseyne

avseyn 1158
Okud pdih- l-mekn y Reslallh
(561) OE1: 166b, OE2: 69a, S1: 81a, KE2: s.98, ALM: 168a.
9
rile-gh-: sa-gh- KE2.
629
10
Nebler serverisin nrsn urn- nsn1159

Budur ems
emsi yan b-gmn y Reslallh
5621160

1
Firla pern old lim y Reslallh

Yaman old bu l-i pr-mellim y Reslallh
Ne mmkin evc-i ch- vala mur- dile pervz

Ser-i kyuda bir ikeste-blem y Reslallh
Der-i isna ly degildir bu yzi ara

md-i efatidir asbilim y Reslallh
Cemli itiy- ryetidir fikret-i rzum1161

a sevdsdr m u leylim y Reslallh
Dr itme vili Nri-i

Nr eyd-y adan
Beybn- am- hecride nlem y Reslallh
5631162

1
Nedmet eki emimden revndr y Reslallh

Ki crmm o iim h u findr y Reslallh
nyet l kerem l meramet l ge gnhmdan

Ki avf itmez ise lim yamandr y Reslallh
eb-i fratde aldm pertev-endz olmad bir dem

Cemli fitb o zamndr y Reslallh
ubr-ld- illet lle-i det-i cnn-s
10
yan u: yan-i OE2, S1, KE2, ALM.
(562) OE1: 166b, OE2: 68b, S1: 81a. KE2: s.122, ALM: 167b.
4
itiy- ryetidir: itiy rzs OE2, S1; itiy ryetidir KE2.
5
Nri-i
sevd-y KE2.
Nri eyd-y: Nriye
Nri
630
Yzm ara dilim d- nihndr y Reslallh

5
Yz urdum kesmem mmd olsa kim alarca iynm1163

apu opra kim drl-emndr y Reslallh
Hem hem r-hem cenbdan ann kim

Zamn- neetim ir-zamndr y Reslallh
Kerem l itme red bu ems-i

ems zr sitndan
Ki bir dil-aste pr-i n-tvndr y Reslallh
5641164

1
Dp dergha srdm cebnim y Reslallh

Trb- sitndr kemnim y Reslallh
All-i aam dr-y valla if-sz ol

Sem- ram ile g it ennim y Reslallh
Degil km- d-gt bir nigh- dil-nevzdr

Meserret-yb iden alb-i aznim y Reslallh
Ger-ghda kekl-i gedya dndi b-behre

Yaurlar dde-i asret-rehnim y Reslallh
O ems-i
ems aste-lem frat-i ehd-b- lalile
Nev-y nale dnmidir ennim y Reslallh
5651165
5
kim alarca: alar gibi KE2.
6
-OE2, -S1, -ALM.
3
iden: ider KE1.
4
dndi: ddi OE2, KE2.
5
nale: nemle OE2, S1, ALM.
(565) OE1: 167a, KE1: s.170, ALM: 167a.
4
mar u mabl it: rz- ezeldendir ALM.
631
Fir emine pervne ddm y Reslallh

Aceb bir te-i szna ddm y Reslallh
arb itdi sery- albimi br- girn- hecr

Meded l lime vrne ddm y Reslallh
Hev-y vulatla zr aldm dr- urbetde

Benimn reh-ber ol yabana ddm y Reslallh
arm-i bezmie ehliyyetim mar u mabl it

Der-i isna mestne ddm y Reslallh
Amn avf eyle tart u crm-i Nri-i

Nr zr
Aceb bir l ile dvne ddm y Reslallh
5661166

1
Drd mur- cnm h u zra y Reslallh

Firla bulandm k-sra y Reslallh
Nola kul eylesem bir erre k-i py- pkiden

Bu em-i n-fen- ek-bra y Reslallh
ererdir nr- dza iftir- hecrie nisbet

Nice at gelr bu rtbe nra y Reslallh
ridim dergehie imetiden ard u def itme1167

Ba a yaln aya sne yara y Reslallh
Amn ey aret-i h- rislet itme ser-gerdn

efat l bu Nr dil-figra y Reslallh
5671168
(566) OE1: 167b, KE1: s.170, ALM: 166a.
4
-KE1.
dergehie: dergehiden ALM.
(567) OE1: 167b.
632

1
Firla kl oldum yana yana y Reslallh

Sirikimle boyandm al ana y Reslallh
umm- ille-i hecr u girn-br- firdan

Bkldi metim dndi kemna y Reslallh
Seni firdevs-i verd-i rdr andelb-s

Beni mutd iden h u fina y Reslallh
Kim itse kul-i dde erre-i k-i udmden

Nigh itmez meh mihr-i cihna y Reslallh
Eamdr ubb-i t kim cihna bar yanmdr

Alnca nm me zebna y Reslallh
Nighmda a-i nra dmekle ber--berdir

apu terk eyleyp gitmek cinna y Reslallh
denler nz-bli bir siyeh seng-i der-i lufu

Tenezzl eylemez heft-sumna y Reslallh
Grh- enbiyy eyleyp erkn- dvn

Sen oldu h tat- l-mekna y Reslallh
Gzi yana ram eyle bu ems-i

ems zr- giryn
Ki ddi k-py- nedna y Reslallh
5681169

1
Cemli l sipihr-i dilde mhm y Reslallh

Mnevver l alm- cn-ghm y Reslallh
Gl-b-efn olur n-b- ekim reh-grda

Olup crb-ke nr- nighm y Reslallh
(568) OE1: 168a, KE1: s.137.
633
Aceb bir em-i dil-szam eb-i yeld-y hecride

Yaar mb- ar dd- hm y Reslallh
Bilrsin itiydr beni byle iden nln

Yine sensin bu davya gvhm y Reslallh
a itdim dp aldm muayln-gh- fratde

ret l arm-i vala rhm y Reslallh
O v siyeh-kram ki rz- ar ecsd

eb-i deycr ider ry- siyhm y Reslallh
efat eylemezse ger olur dvn- maerde

eh-i nrn- frat yine chm y Reslallh
Gzm yana ram eyle bala n- sbeyne

nyet eyle avf eyle gnhm y Reslallh
O ems-i
ems erre-vram ki amla k-sr olsam
Yine dmn- avfdr penhm y Reslallh
5691170

1
apu heft-sumndan old ric y Reslallh

igi ana yetmez maric y Reslallh
Meger iri ola urb- vil-i ta minhc

Degildir mevil ol cha maric y Reslallh
arm-i dergeh-i sery- l-maallha

Nola olsa medil hem maric y Reslallh
O bmram ki re lal-i cn-badadr mel

Ne mmkindir ilc itmek mulic y Reslallh
ulu ems eylemez melce apudan zge bir bb
(569) OE1: 168a, KE1: s.170.
634
Saa v-bestedir cmle avyic y Reslallh
5701171

1
Grinmez emime hecrile lem y Reslallh

Aar ekim firla dem--dem y Reslallh
Yeter aldm vaal-zr- beybn- taassrde

Beni l bezmie luf ile marem y Reslallh
Benem ol aste-dil kim erbet-i val olur anca

Dernum derdine dr vu merhem y Reslallh
Yanimdir ki itmek ben gibi o mrdeler iy

Leb-i cn-baa old msellem y Reslallh
Ser-i engt-i mgn tr- zlfde mualladr

Mil-i cevher-i cn emr-i mbhem y Reslallh
Mbihdir urft- a- ser-leva-i sn

Kelm- mucizi yt- mukem y Reslallh
D-lem lcce-i dery-y cdu kim vcdudur

Cevhir-i drcine kenz-i mualsam y Reslallh
Melk-i mevkib-i mlk-i risletsin rikbda

uyl- enbiy cey-i muaddem y Reslallh
apu gibi penhm var iken sen gibi sulnm

Rev m ben alam dil-k u pr-am y Reslallh
10
apu bekler arbidir unutma keri ems

emsi
Meded eyle meded y far- lem y Reslallh
5711172
(570) OE1: 168b, KE1: s.169.

(571) OE1: 168b, KE1: s.169.
635

1
Cemli eyledi mihri mnevver y Reslallh

udm eyledi ki muaar y Reslallh
Med u mebdei cdna nru olup bi

Sen oldu cmle mevcdta reh-ber y Reslallh
Vcd buldlar senden senile irdiler aa

Neblerle veller hep erenler y Reslallh
Bey- defterim var ise ger evr- atdir

Ki yosa crm ile prdr ser--ser y Reslallh
Kebir ehline vadi benimdir kim gelr crmm

Btn crm-i uta bes ber--ber y Reslallh
Sen ol ser-eme-i ml-ayt- cvidnsn kim

Bulur senden iflar aste diller y Reslallh
ulu dil-aste ems-i

ems zr ald knc-i fratde
Nighdan md-i efat eyler y Reslallh
5721173

1
ayli dilde mihmndr efat y Reslallh

Nam-i vala andr efat y Reslallh
ulua meramet l ly- isn degilsem de

ulu her kr iyndr efat y Reslallh
Gnehden dil perndr nedmetle pemndr

Dem--dem dde giryndr efat y Reslallh
D-lemde meknm b- firdevs olsa da sensiz

Dernum h- nrndr efat y Reslallh
(572) OE1: 169a, KE1: s.168.
636
Cd lma apudan meramet l ems-i

ems bmra
tb eylerse isndr efat y Reslallh
5731174

1
Drz old eb-i yeld-y frat y Reslallh

Dai domaz m mihr-i ub- vulat y Reslallh
Beni fey-i lub- lal-i gl-bergile sr-b it

Kebb itdi dernum nr- asret y Reslallh
Benimn kyua nr- cemli reh-nm eyle

Yeter ser-gete ld det-i ayret y Reslallh
Cemli nrna pervne-vr olsun dil cnm

Dernum eyle marem-gh- ryet y Reslallh
der keret pern glmi virmez adv rat

dersem inziv-y knc-i uzlet y Reslallh
Beni mutc lma dergehiden ayr bir bba

Amn eyle inyet luf u efat y Reslallh
Nolur lim siyeh ryum beya myumla maerde

Olursa mcib-i ry- aclet y Reslallh
Nie yldr ki bb bekler mmd-i efatle

Bu ems-i
ems n-tvna l efat y Reslallh
5741175
a
(573) OE1: 169a.

(574) OE1: 169a, KE1: s.168.
637
Cemli fitb- mlk-i cndr y Reslallh

ayl-i meti r- revndr y Reslallh
Ser-i kyuda lar yzden grdi Allh
ubr- dergehi kul-i yndr y Reslallh
5751176

1
Cemli mihr-i nr-efndr kim l-mekn zre

Tecell ld ddr o vech ile mekn zre
ounca malandan aner-i -i bennla

D-nm itdi ser-i suln- bedri sumn zre
Sen ol ib-rnsn kim ader ile a yek-dil

Yed-i kmde bir sehm-i sadetdir kemn zre
ald ditreyp smb-ve k stine nadi

Dnce nvek-i ber-peykeri genc-i nihn zre
Zamne bir kemer-bend-i ym- idmetidir ki

uanmdr ni- alas- ar miyn zre
ehen-h saa mihr-i cihn-gr old ryet-ke

eker her rz alasdan alem zerrn sinn zre
Ser-i kyuda bir karbn-serdr bu felekler kim

Der zer kselerle sofra her eb mhmn zre
ihb itmez felekden old-n dehr-i nh-ceyi

Melekler avsdan peykn atarlar avm-i cn zre
der t-i Birhm gibi mhiyyetin tavl

ekilse nehyii emri t-i b-emn zre1177
(575) OE1: 169b, KE1: s.55.

8
atarlar: atalar OE1.
9
neh: tehniyeti KE1.
638
12
14
22
10
Degildir mh- nev eb-n in mihri niymndan

Yed-i udret eker emr-i fir- dmenn zre
11
Leb-i kilki Kelmi ejderidir kold zehr-efn

Beyn- muciz-i Pervz-i usrev dstn zre
12
Siyeh seng-i der-i devlet-meb fer iden merdn1178

Tenezzl itmez evreng-i Sleymn- zamn zre
13
Ey ol h- sery- l-maallhsn ki olmdr

ll-engz-i dmn serr-i gerzmn zre
14
u varmazd zemni ramet-i a itmeseydi ger

adem-rencde-i terf-i cisr-i kehken zre
15
adr server-i Mr- melat kim kemendinde

Nie bi Ysuf- Kenn vardr sn n zre
16
Olup eyd-y der-zencir kemendin atd deryya

Grince zlfi sevd gelp b- revn zre
17
Hev-y gl-mela geenler b- ayvndan

Olur skender-i devrn ayt- cvidn zre
18
Gl-b- ek-i em-i efatile olmasa sr-b

Gl snbl grinmezdi zemn-i gl-sitn zre
19
Degildir grmedi sye vcdu grmedi lem

O kim indi yere sye idi ir-zamn zre
20
Semvt- d-gt olsa dehre dde-i a-bn

Yine mhiyyeti grmekde cizdir yn zre
21
Kenr- ravaa bir ayme-bndr lem-i udret

Ki urd br-gh- nh-rev k-dn zre
22
Btn genc-i girn yek pez-i kem-yrdr
seng-i: reng-i KE1.

itmeseydi: itmeseydi KE1.
bb-: b- KE1.
639
Ki urdu sikke-i b-nm bb- cinn zre

23
Egeri snneti fardr bizimn l-cerem amm

efat vcib old sen abb-i Msten zre
24
Meded ey pdih- enbiy vu evliy ram it

Hcm itdi all ehli grh- mslimn zre
25
Ulad feradna dd- nr- enb-i ehr-b

erer-br- bel old muibb-i nedn zre
26
Bizimn grme usrn ile p-ml olma ly

ridirme fin u nlemiz heft-sumn zre
27
ridir l-fir- vri-i nr-y Kerrr

Cnd- kfr-i ef-peyker-i te-fen zre
28
Liv-y nuret-i erbb- tevdi ninde l

bb- ayme-i zer-beft-i zerrn-rsmn zre
29
Kesilmez dmeniden r- amla dest-i mmdim

Adr ryet-i cdu gli mdem cihn zre
30
seyn ile asann dest-gr ol iki lemde

Brama keri ems
emsi fr ire fin zre
31
Olur nr- dern-efn natim y Reslallh

ubr- ravaa dndke meh bu bstn zre
5761179
ande vulat-gha ey mh- [nev] eh-rh h1180
(576) OE1: 170b, KE1: s.135.

1
eh-rh: h-rh OE1 // old: - OE1 / dil: - KE1
Vezni bozuk olan birinci msraa, beytin genel anlamna uygun olan nev kelimesi eklenerek vezin
dzeltilmitir.
3
kha: gh KE1 // gh: kth KE1.
640
rmedi h sana vh old dil gm-rh h

2
h kim kth ld dest-i dilden dmeni

utmaa dmn irmez dest-i dil kth h
Dndi ten asretle kha ub-gh u m-gh

Gh marem-gha gelmez ol dil-i gh h
Kr lmaz r-gh nana sz- dilim

Cn-ghm yandrr vz- y Allh h
ems olm aks ile mey-gn- dmn- afa1181

n- bismilden olup ute bismil-gh h
5771182
mefl mefl mefl feln

1
Ala baa te-i szn bala

Kim klb- b-ruma bir cn bala
Y derd ile ldir beni ey dost ve yud

Derd-i dil-i bmrma dermn bala
Meydn ouyam ama p-i naarda

amze gibi bir aner-i brrn bala
Far itmege cennet yzini yr yzinden

Y Rab baa bir em-i nigeh-bn bala
Mamr- amam baa ud ana s

Bir sar- leb-rz-i mey-efn bala
Bu ems gibi var ise her ande udy

Bmr- am- a aa dermn bala
5
ems: - KE1.
(577) OE1: 170b, KE1: s.168.
641
5781183

1
Dilde a elzem aat intisb olmazsa da

em lzmdr cihna fitb olmazsa da
deme lzm ser-i my ile adan aradan

Ou a- sn-i dil-dr kitb olmazsa da
Dklp ekim lebi psem didim yrim didi

Bdeye uzlu gerek lat- kebb olmazsa da
il ise oyma elden ehl-i a dmenin

yle bir merd-i ud ikmet-meb olmazsa da
Vln- a yine irmez vil-i mulaa

ems acb-i cn yeter baa icb olmazsa da
5791184
mefl mefl mefl feln

1
Bir dem ki gelp old emen-zr benefe

k-i siyehi itdi r-br benefe
Kim fal- bahr old gidp vat-i zem-istn

Ad gzini sebze v ecr benefe
By- ru- cnne olup bd- nesmi

an old am- kkl-i dil-dr benefe
Y l-i ru- yrdan yne-i devrn

Bil-aks bedd itdi siyeh-kr benefe
Bir - siyeh-erde idi bda ser-mest
(578) OE1: 170b, KE1: s.168, KE2: s.19.

5
baa: ayr KE2.
(579) OE1: 171a, KE1: s.165.
2
sebze vu: sebze-i KE1.
9
o: n KE1.
642
Olmd yaud nz ile bmr benefe

6
Rusrna ebnemler olup b- gl-efn

Old dem-i esrda bdr benefe
Engt-i ab udelerin zdi atd

Reyn gibi urre-i arrr benefe
Mor fes giyp envr- ru- mihr-i felekden

Zeyn eyledi bir pskl-i zer-tr benefe
an- emene ebr-i bahr old dr-efn

Cem eyledi o ll-i eh-vr benefe
10
urd emen-istna bir evreng-i zmrrd

Old siyeh-i nkhete esrr benefe
11
Gl eyledi bir efser-i laln ile reftr

ryi idp ilat-i jengr benefe
12
urd-i felek ayme-i zerrn aup old

Anb- zer-enddna mismr benefe
13
ar itdi nie dire mgn emende

Bir py ile mnende-i pergr benefe
14
Zanbalar alup deste ur-i zer-endd

Nz ile utar sar- ser-r benefe
15
Bezm-i araba urd ab na- terne

Ra eyledi ser-cmle-i ezhr benefe
16
Bir by- abr old cihn blbl-i zr

hndan olup micmere-i nr benefe
17
am dmenine old emen nze-grn

Gl ryet aup old teber-dr benefe
18
Seyrna up gl-ene zerrn abadan

Her m ier nergis-i bmr benefe
643
27
19
k old dil-i lle-i miskn olunca

Snbl ile hem-p vu af-dr benefe
20
Mg-i oteni dd- dili eyledi ber-bd

Sevd-y maabbetle olup yr benefe
21
Ru-sde olur mademine h- gl kim

T an- serynda utup dr benefe
22
Dmnna bir mrid-i pr-himmet-i dehri

rb ide zlf-i am- rusr benefe
23
Ol t- civn-bat- felek-ch- redet

Kim k-i deri olsa sez-vr benefe
24
Ol pre revdr ecer-i silsilesinde

a olsa eger snbl-i mr benefe
25
Hem-rz- Birhm-i cihn-dr- nbvvet

Gerd-i ademinden olur ar benefe
26
Kim abd-i Ram ism-i msemms Birhm

te-kedeye girse olur nr benefe
27
Yani ki Birhm-i gl-istn- velyet1185

Vafyla bulur znet-i gl-zr benefe
28
Bir mrid-i aam ki meh-i mihr-i velyet

Olsa yeridir bna zer-kr benefe
29
Tamen ider nnm g eylese Cibrl

Bas- d-cen u per-i ayyr benefe
30
Bir t- ader-adr u a-kmdr ol kim

kmi ile gl r olur r benefe
31
Mn-i ader-pe benn aleminden

Her noa-i esved ider r benefe
-KE1.
644
43
32
Fey alsa olur kilk-i Urid aleminden

Evr- semvtda seyyr benefe
33
Terbiyyet ider ise iretle as

Gerdna olur Snble-girdr benefe
34
Gl-berg-i feminde dem-i icz- Mes

Gy ki olur by ile der-kr benefe
35
Tedbr-i Feln ider kden iy

Olur nitekim kden ihr benefe
36
Eyler ise ir eger nr- cemli

Gl-zra olur mihr-i cihn-dr benefe
37
Rek itdigi-n zlf-i dil-vzine old

Gs-y civnn ile ber-dr benefe
38
Tar iderse leb-i emr-i cellin

Adya olur aner-i n-r benefe
39
Ey mrid-i eh-rh- gl-istn- man

Vey gl-en-i irfn in r benefe
40
Ol av- muaamsn ey gl-bn-i irfn

Kim ba ab- cihn-dr benefe
41
Her bergini eylerdi zebn vafna l-bd

Olsayd eger dir-i gftr benefe
42
Kim olsa zll-i himemi aresi cr

Dd- siyehinden bitrr nr benefe
43
Bir are derse yere ebr-i keremiden

Feyinden olur sa vu kuh-sr benefe1186
44
Gl-zr- aylide zemn olsa felekler

Fil-l olur bit seyyr benefe
sa vu: sa-i KE1.
645
45
Pyda bis olsa rev alas- gerdn

Seyrna mnend-i emen-zr benefe
46
Fey-i naar virdi ayt olm iken dil

Mnend-i azn-dde sebk-br benefe
47
Ol nee ile midati ilhm olup itdi

abr-y dili mari-i ddr benefe
48
Ddi bu azel dmen-i evfa old

Dmn- gle mil-i semen-br benefe
49
am girih-i kkline yr benefe

Bir bda an iki girih-kr benefe
50
Gl-ende utup zlf-i siyh didi yrim

Rm illerine old giriftr benefe
51
Snbl ekilp girdi ara ba asedden

anca am- zlfine dil-dr benefe
52
Efsn-ger-i zlfi ne fsn eyledi bilmem

Kim em-i cihna grinr mr benefe
53
Gssna dil-beste olan ol bt ey ems

Baland anem-nede znnr benefe
54
Bu vech ile itmez idim evfn tarr

Her arfin idp berg-i gher-dr benefe
55
Mur- alemim gl-en-i vafnda olurd

Bir mucize-g i-i minr benefe
56
Amm nideyim n- dilim a elinden

Mnend-i dil-i nfe-i Ttr benefe
57
Fikrim glini bd- bel itdi pern

Gy ki lebim eyledi am-r benefe
58
Mar buyur eyledim il ile tadm

Dergha bir deste alem-kr benefe
646
59
Inb- san eyleme ey me du it

A destii n berg-i siyeh-kr benefe
60
Fey-i himemi ner ola dnyya o pri

T kim ola bu bda devvr benefe
61
Her rz ola rz- bahr- gl lle

Her leyli eb-i mevsim-i ebkr benefe
5801187

1
Tenimde tr-i mjgn ser--p ala-ber-ala

Giyindim ceven-i pld gy ala-ber-ala
Aup zlf-i ruu ey dost h itsem dehnmdan

ar bir dd- te-z-i vl ala-ber-ala
Ben ol Mecnn- ser-gerdn- aam kold zencrim

ayl-i mevc-i nr- zlf-i Leyl ala-ber-ala
Degil zlf-i siyeh gencne-i sninde ol u

Yatur bi bal bir mr- mcell ala-ber-ala
Tem-y cemlinde olup mnende-i hle

uanm ol mehi u- eyd ala-ber-ala
Olur em-i ayle dr-bn-i ehre-i mad

Uks- cm- ahb-y muaff ala-ber-ala
Kemend eyler ikr- cna her av- ser-i myn

Dklse ems o gs-y dil-r ala-ber-ala
5811188
(580) OE1: 172b, KE1: s.164.

(581) OE1: 173a.
647
Naarlardan reh-i malb kem-yb old gitdike

Sirik-i em-i ayret-bn seyl-b old gitdike
Hill-i evc-i sn [u] ndr kim ol am ebrlar

rp burc- kemle mihr meh-tb old gitdike
Didike ben uyansun ehre-i mad seyr itsn

Aceb bde batm der-pes-i b old gitdike
Kimi zencr dir znnr dir kimi kimi gs

oald gft g-y zlf nb old gitdike
ocald si-i bezm-i af pr-i mun old

Velkin cm- mey gl gibi d-b old gitdike
Gl tb-ver-i derd-i bel-y a idi ey ems

am- hicrn ile zr old b-tb old gitdike
5821189

1
fil olma dehr-i dnu ilat-i zbsna

Balama bel zer-nik- znet-i zbsna
Zer-ni bend-i tbt u kefendir ilati

Kim seni bir gn arar mevt u fen kirbsna
Nergis-i bmr-em u gl-kefenler hecrine

Alamadan iki emim dndi an derysna
Reh-grmdan ider zil siv kini

Ger derse seyl-i ek-i emimi mecrsna
Vln- ayme-i firdevs-i tevdi olur

Alas- gerdn ulle met-i blsna
(582) OE1: 173a.
648
5831190

1
Hev-y a ile dil-bend olan zlf-i Sleymna

ururlar mydan bendler ile dvne dvna
Hev-y nev-a u sevd-y p--p-i zlfinden

Dp det-i cnna yr olur mrna mrna
afa anma seerde dmen-i yne-i devrn

Boyand n- d- alb-i mecrumla al ana
Muaa deme drl-cam olmazd drl-uld

Mbih olsa ger nr- ab nr- hicrna
Fir- yr ile ey ems h- te-efnm

erre-p olur her eb sipihr-i heft-eyvna
5841191
mefl mefl mefl feln

1
anl gzini aner-i brrn neresinde

Cd mjeni nvek-i peykn neresinde
Vad eyledi valn idp mn unutd

y o bt-i iveni mn neresinde
Her kede gezdim aradm cmlesi ayvn

Dny evini grmedim insn neresinde
Hep zn-i azn ile ider d- dil ihr

Gl-zr- fenn gl-i andn neresinde
Ney gibi ider nle ser--p dilim ey ems

Bilmem bu vcdu ki ney-istn neresinde
(583) OE1: 173a, KE1: s.164, KE2: s.35.

(584) OE1: 173a, KE1: s.164.
649
5851192

1
Nikt- rz- ekim alamaz cnn yannda

Ne gl-fem kim olur pinhn idersem an yannda
ikf- cna mjgn nice tb-ver olmdr

Balsa lca almaz aner-i brrn yannda
am- zlf degil bekletmege her dem gl gencin

Ne cd gzleri kim gezdirir bn yannda
Rabi meclisinde idemez rm cnnm

Melek urmaz meeldir her zamn eyn yannda
O aner alar kim itdi snem k ban

Kes anla beni tek leyim urbn yannda
Gl-i andna dndi d- a gl-en-i dilde

Yaurlar r-ve n nvek-i hicrn yannda
Aya ittik eyler dime am met-i emis

Kemn- Zldr kim gezdirir peykn yannda
5861193

I
urre-i mh- muarrem ki yn old yine
Nevk-i emr-i bel cn-sitn old yine
Kerbel vaas her dilde beyn old yine
Tnd-i bd- sitem-i dehr vezn old yine
Gl-i d-i dil cn azn old yine
D- mtem elem-engz-i cihn old yine
II
Mtem-i h- ehdn ile old devrn
(585) OE1: 173b, KE1: s.163.
6
r-ve: k-ve KE1.
(586) OE1: 175a, KE2: s.53.
650
Old ol l ile dlb- felek ser-gerdn

an yuup kde yt ile lal-i rmmn
Dlar ad gl-istnda verd-i andn
Old ebnem giceler frat ile ek-fen
an- gl-zra dp cy- revn old yine
III
Allah Allah ne acebdir felegi gerdii h
Si-i kever-i rvn iken ol hen-h
Bir iim uy dr itdiler andan eyvh
Dmen-i dn-i ud avm-i Yezd-i gm-rh
l-fir- alemim anlara b-avn-i lh
T-i lanet ile ad d resn old yine
IV
Ey gl ny gibi eyleyelim h u fin
Mtem ile idelim girye v zr bu zamn
Kim usuzlula ehd old seyn-i -n
Old c-br- bihit zre dehen-beste revn
h bu br- girn addimizi itdi kemn
Snemiz sehm-i sitem-kra nin old yine
V
Ey eh-i mlk-i be server-i dhm-i be
Nr- ayin-i rusl h- ehdn ub
Sensin ol nr u dil-i dde-i Kerrr- ud1194
Sensin rm-dih-i r- revn- Zehr
t- pkin ey amse-i l-i ab
ad alt ile gl meriye-n old yine
VI
aralar giydi felek mtem-i ddr in
Mh- non gelp irdi kemn-dr in
em telere yand gl-i rusr in
Alad cy- revn lal-i drer-br in
Snbl-i pr-iken-i zlf-i siyeh-kr in
Mk-i ni cigeri n-ekn old yine
VII
V
ol nr u: ol nr- KE2 // rm-dih-i: ol demde KE2.
651
Pdih o zamn kim ola rz- maer

allem uralar ara-i are yer yer
anl prhenii eyleye Zehr micer
T efat ide lara ser-t-ser
am ol arada yz zre srinp yek-ser
lleri nr- acletde yaman old yine1195
VIII
ems-i
ems b-rei ol gn unudup itme azn
Kim gelp ayl-i melik ile Cibrl-i Emn
af-be-af cem ola dvna erv- gzn
Tat-gh ola t zviye-i ar- bern
efat it lime ey ble-i erbb- yan
Dil bu vech ile saa nle-knn old yine
IX
Old n vafa merhn sevd- alemim
tdi tesr san mlkini dd- alemim
Yaur nr- siyh olsa midd- alemim
k olup t-i a ile nihd- alemim
Mani-i noa-i elf- sevd- alemim
Dema-i dde-i asret gibi an old yine
5871196

1
Ne oldum a ile dvnelikde zr oldumsa

Ne rtbe zrilikden zr olup bzr oldumsa
Varup yamya virdim var olupen yo olan var

Baa yr oldum ir alma ayr oldumsa
Dp dvnelik bzrna kendmce kr itdim

Ziyn itdim ne yzden alma ben yr oldumsa
ridim urb- evreng-i sery- l-maallha
VII
acletde: acletle KE2.
IX
nr-: mlk-i OE1.
(587) OE1: 176a.
652
Ged-y sitn- Amed-i Mutr oldumsa

5
Benem ol ker-i l-i Resl-i Kibriy ey ems

Aceb mi syesinde hid-i ddr oldumsa
5881197

1
Far- h srerem bende saa oldma

Pdiham saa bbda ged oldma
Bama evma ey mh pemn oldum

Saa aru ourup r-be-sim oldma
Bir sehim dse baa bri kemn adan

Yanmaz idim hedef-i avs- a oldma
Hecrii cna bes ile ndim oldum

zim-i gl-en-i ilm-i fen oldma
Zlfe mg-i adr diyu meyl itdimse

Tevbe an gibi meyyl-i a oldma
T-i cevri ile boyandm ise de anlara

d itdim yine yoluda fed oldma
Var iken yrda ey ems o n amze

Acram kte-i emr-i bel oldma
5891198
D ' C
V " ? "? D X
' X

1199
V , C '
(588) OE1: 176a.

(589) OE1: 176a.
653
5901200

1
avs- ebrlar ekilmi aff- mjgn stine

Bir kemndr ki urulm tr peykn stine
a-ber-verde lebi mhr-i Sleymn idi kim

Mkile gy yazlm lal-i rmmn stine
Zlfine ol serv-i addi bestedir vre-dil

Lne eyler murlar serv-i rmn stine
Lad-i dil-dr uvar ey ebr-i h- ek-br

Var gl-b-efnl eyle b- rvn stine
ems n-b- sirikimden fir- yr ile1201

Lleler na eyledim k-i siyeh-dn stine
5911202

1
Dil zatm bd yri dde-i mestnna

Dilleri ber-dr olsun dr- ebruvnna
Her nigehde barn yaar ann dker

h-bz- emi rek eyler ciger birynna
A ire ala-i cennet bulur ey zlf-i am

Her kimi kim av- cinnet alur gerdnna
remez cnnna cn ayd ire emsiy
Trkesi: Ey oul! Dnyada rahat bir hayat yaamak iin yaamak iin zlme. mrn bir senesi bir
an kadar ksa olsa bile bu sana yeter. Bir saat alarak sabredersen lezzetli sudan iersin; vuslat
cennetlerinin ikilerini Allah sana verir.
(590) OE1: 176b, KE2: s.15.
5
sirikimden: sirikimle KE2.
(591) OE1: 176b.
654
Tglerle ymazsa cnn cnna
5921203

1
Dil cn yaralar bir yr elinden yr yannda

O dem kim yr elin utm gezer ayr yannda
Muavves ebruvn her naar ey - Kimr

ekerler sneme ad nvek-i Ttr yannda
Yeter atlime celld- lebi amzee cet yo

Gezer amzele emi t-ve nkr yannda
Nigh lc an dkdi ey n-r an itdi

Bel n-r olur ol kim olur n-r yannda
Gzet n mjeden zlf-i emi ey Sleymnm

Gezerler mrlar an imek in mr yannda
O bt kim rite-i mnm znnr itmidir

Ne kfir kim utar mnm znnr yannda
Olur dreyne server srr- yri srr iden ey ems

Ki ser vir syleme bgneni esrr yannda
5931204

1
Zlfe beste olaldan arekt- fitne

l-i Hindda grindi sekent- fitne
Vechine Kabe-i uly dir idim olmasa ger

- ebrsna al ment- fitne
Mest-i ammz nigh olal t-be-kef
(592) OE1: 176b, KE1: s.163.

(593) OE1: 177a, KE1: s.163, KE2: s.38.
655
Grmedi ehl-i dil cn nect- fitne

4
Mlk-i tze geleli sne menr- be

Tg ile ber-araf olmada ebt- fitne
ar olunm gibi gird-bda ket-i murd

Gird-i rusrda ayb old nikt- fitne
Def u neyle o meh-i Mevlevi itdike sem

d nhd-i sipihre naamt- fitne
Kfir-i zlfine dil-bend ideli lemi ems

Avrupadan opar old aart- fitne
5941205

1
Gldi o once lim n-d syleyince

Gller ald blbl feryd syleyince
Yz bi fin o a l-i dil-i aznim

Eyler mi ben arbi ber-yd syleyince
-i acle-gh- imet-sery- Meryem

Ll old lal-i s nev-zd syleyince
tmez eer niyzm rn-i det-i nza

Kh old pre pre Ferhd syleyince
Dil fln itdi ber-dr ol urre-i siyeh-kr

emr-i amze amm celld syleyince
ahb-y um-ur ol dery-dil am ol

Badan ayaa g ol std syleyince
Ey ems lma zr f itme rz- yri

Manr itdi te ber-bd syleyince
(594) OE1: 177a, KE1: s.162, KE2: s.40.
656
5951206

1
Met- val itmi rygn ol yr kynda

Ki olm an behs ryic-i bzr kynda
aleb itmez vile naid-i mn hele ol bt

Btn lar kfir olurd zr kynda
ar-i ada arnna fi olur ol kim

a-y yrda r eker zr kynda
Gller k-i ky- yri ld Kabe-i mad

Gller Kabesidir k olanlar yr kynda
O - ehr-bu yolna ems-i

ems lem-gr
Olur rb- mjgn her dem-i esr kynda
5961207
mefl mefl mefl feln

1
Glm o ehi bende-i fermn iiginde

Kim birdir an bende v suln iiginde
Rh- der-i anda olan k ile yek-sn

Mr olsa bulur km-i Sleymn iiginde
An yzine py- meelletle balmaz

Bir baa ola eh-i merdn iiginde
m yri kim diyemez pr-i aat

Ne kfr ne davi-i mn iiginde
Dirse ire cnm arem-i vulata yri

Terk eyle ser ervet smn iiginde
(595) OE1: 177b, KE1: s.162.

(596) OE1: 177b.
657
Cem itdi o meh mtem ile d-i vili

Kim - cn-ba dker an iiginde
Hi dr- Mes zre tenezzl mi ider ems

aln olan n ile cnn iiginde
5971208

1
Siyeh li ki var ey dost gl-rusr stinde

all-i cndr gl-zr iinde nr stinde
Szlmi nergis-i mamr emi rtilp mjgn

Yaur gl-ende gy mrlar bmr stinde
abbi mademin r itdi anma b-Leheb zinhr

Gl-i b- risletdir grindi r stinde
Knz- dil grinmez perde-i ten k olmazsa

Bulunmaz genc gitmezse neler kim var stinde
Hev-y a ile ey ems ldm n- dil ire

abb- bde-s kse-i ser-r stinde
5981209

1
Gn yz gh rtnr zlf-i pern stine

n gelr ems-i bahr ebr-i nsn stine
My- ebruvn ekilmi em u mjgn stine

T-i fhndr h-y crn stine
arf- zlf aplam my- sefd ey - sn

Nrdan leker ekilmi kfir-istn stine
(597) OE1: 177b, KE1: s.162.

(598) OE1: 178a, KE1: s.77.
658
a degil reyn- zlf erin itmidir ud

a- reyn yazup yt- rmmn stine
Cebeden dmi leb u rusra zlf-i sefd

Nr iner gy semdan b- ayvn stine
Kilk-i udret yazmadan menr- sn ber-tamm

ekdi ebruvn- Bismillhi
ismillhi Ramn stine
Cnm almaa ol ebruvn u ol mjgn yeter

Alma ey hm kemn tr peykn stine
Lleye d- dernum syle zrm blble

Ey ab urarsa rh ger gl-istn stine
Giryeme her eb ayl-i serv-i addidir sebeb

Kim felek ebnem dker serv-i rmn stine
10
Bezm-gh- aa emam cemli emine

Cn atar pervneyem her gice szn stine
11
Ey ems drc-i feminde ol mehi dendn u leb

Zb-i yt- lel eme-i cn stine
5991210

1
Glm her rz u eb efkr cnn stine

Andelbi nki zr verd-i andn stine
Lalini ddi a h- zenadn stine

Ysuf- Msr- melat indi zindn stine
Na- sn rtemez zlf-i siyh ey anem

nmez det olmam urn urn stine
Zr- ada hcm eyler man kilkime1211
(599) OE1: 178a, KE1: s.76.
659
Ejdehm eyler cihn k-i girbn stine
4
5
6
8
amze v mjgn stinde muavves alar

Bir hmdr bl am tr peykn stine
Bilmezem a- lebii baa kilk-i fern

SreSre-i kever mi yazm lal-i rmmn stine
Aladrsn ldirme br cevr ile

Pdihm ulm olur an eyleme an stine
Gl-ruu grdke emimden der ekim bu kim

ebnem-efndr felek verd-i gl-istn stine
Sen bu vech ile mef- udsiynsn kim dell

Murlar pervz ider ba vu bostn stine
10
Oldndan mevi-i pki seni bu k-dn

Secde itmek far old ehl-i mn stine
11
Pdih bezediginden muavves tie

avs- ebrlar ekildi ba ile cn stine
12
Tr- zlf-i sn-i yre belki bezerdi ud

SreSre-i velvel-leyl yazsa mh- ran stine
13
A meydnnda bamda bel-y ebruvn

Old irsl-i meel p ile evgn stine
14
Dd- hecr-i zlf itmez mi pern dilleri

fet-i heft-sumndr rmen-i cn stine
15
Ol ne mjgn u ne em ill a avs grp

Tr-brn itmi h-y fhn stine
16
Cy-gr itdi dilimde ol sitemli szleri
KE1de 6. beyit.
KE1de 4. beyit.
KE1de 5. beyit.
der: dker KE1.
660
Pre-i elms ekdi lat-i biryn stine

17
Tr- zlfden idp feyn ebr-i nev-bahr

b ile cn yadrr k-i siyeh-dn stine
18
anma banda olanm urre-i mgn dost

Ejdeh-y heft-serdir gevher-i kn stine
19
Artrr derd-i dilim dr-if-y ada

Ey akmim virdigi tertb-i dermn stine
20
me-i muciz-beynm yazma ayr ismini1212

Cebral itmez tenezzl ehl-i nrn stine
21
Kilk-i mjgnmla hecride midd- ekden

Bir beyit ser-leva yazdm em-i giryn stine
22
Bilmeyp dil-drm dil virdim ebruvnna

h kim dmi dilim emr-i uryn stine
23
Yr emi hecre m itdi a vulata

Eyledi bir gnde ems
emsi iki fermn stine
6001213

1
Virdi fer my- sefd irdi cibhm stine

Old tb-endz- am dd- hm stine
Kilk-i udret ekdi ya a- sefd-i mafiret

Defter-i ser-nme-i ry- siyhm stine
te-i cevvle-i am yaar mav eyler

r u k-i siv ger sa rhm stine
Beya-i z ider An-y f- l-mekn
20
21
me-i muciz-beynmdan arr-i a ile / Aks ider inn enellh ar- Ramn stine KE1.
ekden: ek ile KE1 // Bir beyit ser-leva yazdm em-i giryn stine: te-i asret aar dil pte-i cn
stine KE1.
(600) OE1: 179a.
661
Sye-endz olsa An-y nighm stine

5
re ld emimi zlf-i ir- yr ems

Ebr-i nsn- maabbet ekdi mhm stine
6011214

1
ekdi ya udret eli saa beruvn yerine

Dizdi peykn- a emie mjgn yerine
a alur kimde ciger merdm-i emi gibi

aner-i amze-be-kef irmege meydn yerine
Var m bz-y kemnda eh ben gibi bir

ama ba ile perrn ola peykn yerine
Ald cn u dilim ol a kemn lk diyet

Kendi sehminden iridirdi baa cn yerine
avs- pehl vu adeng hla ey ems bugn

Durmam rezm-geh-i aa Nermn yerine
6021215
mefl filt mefl filn

1
Rindi nev-y obeti old ml stine

Feryd- blbl old dem--dem gl stine
Mgn-i zlf-i yrda utd arr dil

Bir murdur ki lne yapar snbl stine
Tezyn itdi b- ruu b-bnsn

Reyn u snbl-i ter aup flfl stine
Destinde utd eyledi gl nev-bahra ar
(601) OE1: 179a.

(602) OE1: 179b, KE1: s.161.
662
Bi bergli dstn yapup blbl stine

5
Ey ems olurd det-i ve ama teng-n

Olsa svr r-i ud Dldl stine
6031216

1
Ren ub- ymet r- dil-drda

Mutefdir fitne-i maer o zlf-i trda
Buldlar n n- n-a sne-kn- am

Pene-i ulmdeki ser-aner-i zrda
Bilmedi esrr- Manr- enelenel-a nidgin

tmeyenler ban urbn py- drda
Bu ne sr kim zlfe dil-besteler ey bt seni

T ebed v-beste ld ala-i znnrda
ems isterse tevauf Kabe-i madda

Py-dr ol seng-mnend bnye-i irrda
6041217
mefl mefl mefl feln

1
Ayla ki var k-i girbn elimizde

Yosa nola bir ke-i dmn elimizde
Vresteyiz mn u kfr diyesinden

Kim ol anem-i zlf-i pern elimizde
Mestn- udyz grinr bezm-i ymet

Dil eleri cm- gl-efn elimizde
h- dil-i pr-sz yeter rh- alebde
(603) OE1: 179b, KE1: s.161.

(604) OE1: 179b, KE1: s.161.
2
ol anem-i: old am- KE1.
663
eb istemeyiz em-i frzn elimizde

5
Ms-i tecell-y kelmz bize ey ems

Kilk-i d-zebn ejder-i bn elimizde
6051218

1
Nr- m-z olup aynma ecz-y nigh

L-mekna irir bni-i bl-y nigh
Mje-i dde-i Cibrli idp eh-per-i a

Sidre-pervz- man olur An-y nigh
Dmen-i ams-i aby gremez irmese ger

Mihr ile rm-i eflke Mes-y nigh
Py-ml oldum o nr- baara nie zamn

Ddi bu dde-i giryna hele py- nigh
Ryet-i yr ile ey ems nigeh mest olal

Yrdan li bulunmaz baa bir cy- nigh
6061219

1
Mye-i ter olup dest-i a r amzee

Virmi b- serd emr-i muarr amzee
aba-i udretdedir anca tereddd yosa kim

Azral elbet ider ar- temenn amzee
Ll olur Ms de olsa nr- vechile gl

at itmez olsa sne r- Sn amzee
eme-i urdden bulmaz ayt- cvidn
664
Olmasa cevher eger r- Mes amzee

5
sterem zlf gibi olsun pern d olup

Ehl-i mn zlfe ehl-i elp amzee
Ol kemn-ebr degildir eyleye t ser-fr

Eylemi avs- a va- mdr amzee
l-fir- li-i kfr-i diyr- adr

Kim virilmi sresre-i inn feten amzee
Yalz Mecnn Leyl zlfine itmidi bend

Lk itdi cn fed zlfince Leyl amzee
Dde-i Yabdan t itmege k-i icb

Ysuf- gl-prehen old cebn-s amzee
10
T-i celld- nigh n- dilden mest olup

Eylemi rz- dern- ems
emsi m amzee
6071220

1
Grinr tbi-i ddr glden gle

Ber urur pertev-i envr glden gle
Mtebil iki mirt- muaffya adl

Aks ider let-i ayr glden gle
kiri vl ider aret-i mekra tamm

Nr- bl-rev-i ekr glden gle1221
Devr-i ahb-y ur v piyle gibidir

Dkilr nee-i esrr glden gle
*
KE1 nshasnda 24a ve 79ada mkerrer olarak geen bu iirin 24ada 6. ile 39. beyitleri aras eksik olup
ortak olan beyitler arasnda da baz nsha farklar grnmektedir.
1
ddr: esrr KE1(24a) // pertev-i envr: obet-i ebrr KE1(24a).
2
ayr: merdn KE1(79a).
3
nr- bl-rev-i: nr- billh ile KE1(24a).
665
5
6
12
Dem-i heng-i ney-i h ile manra dnb1222

Rab olur obet-i ebrr glden gle
Baa dil delme bu glmden alup cevr on

Gezmesn yle sitem-kr glden gle
Zhd u mnn yamya gider ehl-i dili

te-i a- tebeh-kr glden gle
T msellel irip virdi baa fey-i be

Cebe-i Amed-i Mutr glden gle
O bilr Amed-i Mutr kime irdi ise

lm-i mhiyyet-i Kerrr glden gle
10
Old Manr ile ber-dr u Ferdn ile atl

Seyr idp neet-i ber-dr glden gle
11
L-mekn old-n utmad lemde mekn

Ar ider kendini dil-dr glden gle
12
Her zamn eyleyp bir kisve-i insn rid

Azm ider aret-i Settr glden gle1223
13
Ben ne dav idem ol srr- ud bende diyu

Kendi eyler an ihr glden gle
14
ram iy-y dil-i mrdelere b- ayt

Say in eyledim imrr glden gle
15
Nmn feyim ile mnbit olan ar- ulb

Grinr gl-en-i ezhr glden gle
16
sumnam ki dernumda nie ems u amer

Devr ider bit seyyr glden gle
17
derem meh gibi eb-zindeye her eb ir
dnp: dner OE1 / ebrr: arr KE1(24a).

OE2, S1, KE2 ve ALMde bu iir, 6 ile 39. beyitler aras eksik olup toplam 7 beyitten olumaktadr.
666
Fey-i cn-perver-i esr glden gle
20
28
29
30
18
b- rametle ben irv iderem her felegi

Rz- masm ile idr glden gle
19
Benem ol ar ki t zviye-i albimde

Grinr kiver-i Cebbr glden gle
20
Nie ar u nie krs nie dem nie devr

Nie bi lem-i devvr glden gle1224
21
Benem ol maden-i esm ki benim gencimden

Virilr gevher-i esrr glden gle
22
Benem ol mazen-i gencne-i al u cd

derem filimi idr glden gle
23
Fli-i ubb u nev fir u Settr- uyb

Oluram un ile gir-dr glden gle
24
Mlik-i dr- cellem ki cellimde nihn

Yaaram nr- ciger-r glden gle
25
ev-i sznna asretle gelr fevc-be-fevc

Balanup ib-i znnr glden gle
26
zge rvna ferds-i cemlem aaram

Nrdan rava-i gl-zr glden gle
27
Nice tarf ideyim vafn gel gir gle

Ki olur seyri beddr glden gle
28
Kh-srnda ulmnna Ysuf ayrn1225

Derd-i a ile giriftr glden gle
29
Gl-sitnnda ki rna Zley meftn1226

Zlf-i sevdsna bmr glden gle
devvr: devrn KE1(79a).

KE1(79a)de 29. beyit.
667
31
36
40
41
30
Nie vildn- gl-endm u ne r- mar

Ar ider by- semen-br glden gle
31
Si-i kever-i aam ade-m- ra1227

Kim olur her biri fevvr glden gle
32
Cra-n-i adei zmre-i mestn- ud

Bde-i a ile ser-r glden gle
33
ara-i lcce-i ayret-i ebediyyz-zamn

Olamaz far ile hyr glden gle
34
Gl-nihli ecer-i r- tecellye yn

Glleri nr- erer-br glden gle
35
Seyr-i rusrna Ms-i red fte

Nr- gl-bngine eb-tr glden gle
36
Nr gl-get-i tem-y dil-i brhm

Ddesi berd selamselam-br glden gle
37
aner-i rna urbn ser-i sml

Cmle urbnna ser-dr glden gle
38
ar- vlsna adr old tamm maad- d

Medd-i neresi ddr glden gle
39
Kenz-i mafdir ider vadet-i tyla uhr

Srr- Mevl-y cihn-dr glden gle
40
Yeter ey ems yeter lf ile kef-i esrr1228

Kef odur kim gide esrr glden gle
41
arz- evr- amnede b-avt u urf1229

Vay olur mani-i gftr glden gle

berd u berd-i OE1.
KE1(24a), OE2 ve S1de 41. beyit.
KE1(24a), OE2 ve S1de 40. beyit.
668
6081230

1
fern ol mh-ryu urre-i eb-grine

Eyledi dvne o illeri zencrine
an dkmez d aar dilde alur tenden revn

A ola nr- nigh- emini emrine
Satdr avs- adan ille-i ebr-y dost

Temren itmidir Nermnlar kemn trine
Te-i tel-i sanla eyleme vrne-dil

Mmkin olmaz nad-i cn arf eylese tamrine
Eylemi bir vech ile rengn sn-i yri kim

Pes ezel nan pes me-i tavrine
Sidre-pervz- man old elfm

eh-per-i vs- uds medir tarrine
ems bu nu a- zerrn ile dvna yaz

Okuyup ehl-i san ibl ide tanrine1231
6091232
a

"
"
"

:
1233

'&
2
alur: olur KE1, OE2, S1.
4
KE2de 6. beyit.
5
KE2de 4. beyit.
6
KE2de 5. beyit.
7
ide: ider OE2, S1, KE2, ALM.
(609) OE1: 181b.
*
669
6101234

1
Vadeti kim bildirir insna reh-ber olmasa

Dn-i slm kim alard peyam-ber olmasa
Ser-nvit olmaz beddr- mery-y uhr

Leva-i ilm-i lhde muadder olmasa
Silsile-bend-i cnn- a olur m bir gl

Sir-i zlf-i tr u mrla musaar olmasa
Nk u bed bir kimse amlinden olmazd sul

Ara-i pehn-y lem ar- maer olmasa
Belki bezer vechie bir pre bedr-i kmili

Vechi rek-i gl-irla mkedder olmasa
Far var by u gedn ind-i ada dir idi

Medfen-i k ire yatmada ber--ber olmasa
obetinden rifi gelmez velyet ous

Kalb-i pki nr- aullha micmer olmasa
Nr- vadetdir ulb pk u tenvr eyleyen

Dehr-i ulmet-gr olur ems-i mnevver olmasa
A- asz olamaz mestn- a kim rind-i mey

uramaz gl-ende cm- r-perver olmasa
10
albine bt-ne mi dirdi siv erbbn

ubb-i dny btleri anda muavver olmasa
11
Zhid-i ar a rsndan gep cennt da

Bir giyh- uke almaz r u kever olmasa
12
Seyr it ol ten-perver u nkes ged-y emi kim
670
Bir pula firdevsi almaz r u ekker olmasa
12
18
19
21
13
Nefs ile cennetde de nr iresin ey r- pk

Ger saa tecrd ile vadet myesser olmasa
14
Kimse irmez irk-i irk ile ur- adese

er ile dery-y vadetde muahhar olmasa
15
Vech-i demden uhr itmezdi nr- Kibriy

Srr- pk-i emme vechullha
vechullh mahar olmasa
16
Ba olunmaz idi esrr- yedllh deme

yneti dest-i lh-le muammer olmasa
17
h- istin serr-r-y alb olmaz tamm

ane-i seng-i melmetle mkesser olmasa
18
Eylemez suln- r ar- ceml icll ile1235

ala-i ib- mahr u mdemmer olmasa
19
Server-i far u fendr kim kleh-pn- a

Far olunmaz hlar banda efser olmasa
20
ret-i demde a indi dimezdi ara ger

SreSre-i ysn
ysn dem ile mfesser olmasa
21
Ehl-i irfn nkis u ehl-i te alar an

Her kimi albinde nr- ubb- aydar olmasa
22
Mnkirn bb- velyetde ider o gft g

Dstn- al u am- bb- ayber olmasa
23
aydar- dehr ol civn-merddir ki nefsin rm ider

Nefsini rm idemez ol merd aydar olmasa
24
aydar- vati bilen Selmn u anber vat olur

Kim bilrdi aydar Selmn u anber olmasa
ten-perver u nkis ged-y: ten-perveri nkis gedy OE2, S1, ALM.

KE1de 19. beyit.
KE1de 18. beyit.
ehl-i te: ehl-i nif OE2, S1, KE2, ALM.
671
25
Gir Muammed irine hem-rz ol aydar gibi

Mmin olmaz h kes hem-rz- aydar olmasa
26
Gir Muammed irine hem-rh ol dd-ve

Mmin olmaz h kes dda hem-srr olmasa
27
Gir Muammed irine hem-ul ol peyam-beri

Mmin olmaz kimse hem-ul- peyam-ber olmasa
28
Mmin olmaz kimse farullh idp Fr-ve

ubb-i n-nreyn ile albi mnevver olmasa
29
tid eyle ta l u ab gzet

Olmaz slm anlar in dilde bver olmasa
30
Gir Muammed irine vat-i sadet ydn it

Yo selmet azmi ol yolda muarrer olmasa1236
31
Amed-i Mutrdan ayrlma kim mnend-i ems

Rh- a mkildir ol suln- reh-ber olmasa
32
Vadeti bil eri ut mrid apusn l penh

a saa eyler kifyet baa yver olmasa
6111237
DavetDavet-nmenme-i Celle
Celle

I
Bu eb seyrn iinde irdi rhm urb- dergha
Gl-b-efn olup ekimle dergh- ehen-ha
Ne- cn-gdz- ayret irdi alb-i o-ha1238
30
muarrer: muadder OE1.
( )
OE1, KE1, OE2, S1, KE2.
I
cn-gdz-: cn-gr- OE1, KE1, KE2.
III
serv u: serv-i OE1, KE1, S1, KE2, ALM.
V
KE1de 8. bent.
mihr-i: mihr u OE2, S1, KE2, ALM.
672
rip leyle-i deycr- hicrn seer-gha

Bu veche bir ib- msteb irdi ki cn-gha
aldr - szn olan merdn- gha
Buyursunlar arem-gh- sery- l-maallha
II
Mheyy bezm-i cm- bde-i ahb-y mestn
Uyanmdr um- aret-i mikt- nrn
yam-perdz- izz old aff- ayl-i rn
Olup meft sedd u bend-i genc-i rz- Yezdn
Ald perde-i ar istiv-y vech-i Sbn
III
Gl-istnnda her gl ad-zebn ile ider efn
Btn berg-i zmrrd-fm bir -i o-eln
Ser--ser rlar minr- mur- blbl-i nln
emen-zrnda her serv u nv af-beste-i cevln
Bu vech ile naam-perdz olur kim cmlesi yek-sn
IV
af-y needen nergisleri mestne dmidir
Leb-i cy- revna lleler peymne dmidir
Cemli emine kerrbiyn pervne dmidir
anevber zlfine r- rem dvne dmidir
arm-i na macblar bgne dmidir
V
Meh mihr-i cihn nr- cd- tecelliyt
Muaddesler cemli seyrine mnende-i errt
Mvessi olmad tabre an araf u evt
rimez mala- dervzesine pertev-i evt
Ser-i kynda hep madm olur mass u malt
673
VI
Zemni l-mekn u ki ilm-i mebbeddir1239
Hezr- o-nevs cmle erv- mcerreddir
bd- kemterni hep seln-i meyyeddir
An suln h- enbiy nr- Muammeddir
Bu mihmn-ne-i vulat-sery- n- Ameddir
VII
itsn klbe-i hicrnda her eb uyanlar
Olup dil-d u urrem em-mnend bar yanlar
iyfet-ne-i cnnda her isna lylar
Fed-y cn in ahdinde irrnda dlar
alup bgneler gelsn cemlllha lar
VIII
Reh-i a ire ryn sde-i k eyleyen gelsn
Urup ten perdesin t-i ama k eyleyen gelsn
Yuyup n- cigerle snesin pk eyleyen gelsn
Yem-i vadetde st u y- irk eyleyen gelsn
Mu-i ayret ire mav- idrk eyleyen gelsn
IX
Ey a yolnda ba u cna bamayan merdn
Nice bir ke-i frat nice bir vdi-i hicrn
Girp gerekleri meydnna bul derdie dermn
Bu marem-gh- adr zge bir dvndr dvn
der ihr- davet dergehine ems olup der-bn
VI
VII
VIII
KE1de 5. bent.
her isna: isna OE1, OE2, S1, KE2, ALM.
KE1de 6. bent.
vadetde: vadetle KE1, OE2, KE2, ALM.
674
6121240

1
Ald meba-i zlf-i dil-r inceden ince

Dolad rite-i al- ins inceden ince
adr mya bezetmek grp ad-i ni ire

Miyn- nzk-i dil-dr zr inceden ince
lcdan tz u ldan incedir tarf-i ersi

r- mstam-i val- Mevl inceden ince
Beh olmaz yine zlf-i siyh- Ysuf- sne

Ger olsa rite-i bn-y Ar inceden ince
Mehirdir cihn abllabll-metni

metn eyleyp ted
Teemml eylese adr ser--p inceden ince
Geerler ehl-i irfn adde-i tevdden ey ems

Olurlar my-ve zer-tr gy inceden ince
6131241

1
He aydm var olan tekvni de ekvn da

Vehme bezetdim grp ayn da imkn da
Merkez-i vadetde devrn eyledim pergr-vr

Bir a- mevhm buldum devri de devrn da
Glm ol mlk-i kebr-i vsiul-erc kider

B-ciht u keyf ia ar da Ramn da
Vl- vulat-sery- mulaam naleyn-vr

aff- nala terk ldm kfri de mn da
Bir cihndan tb virdim ki nigh- ayrete
(612) OE1: 184a, KE1: s.136, S1: 70a.

5
evi: ev u OE2, S1, ALM.
675
irk grdm a u evi val da hicrn da

6
ciz oldum derkden mhiyyet-i idrkimi

Eyledim cehle mbeddel ilmi de irfn da
Veys-mereb vid-i mulada itdim iktisb1242

Cebe v l u uhd vecdi de vicdn da
Ben o b-dermn- derde mbtelyam kim o derd

Derd-nk eyler dern- derdi de dermn da
Eyledim ey ems ben mert- a itiyr

Ehline virdim riy- adni de nrn da
10
Szlerim b- tecelldir olar fehm ideni

Verd-i ezhr- marif ceybi de dmn da
6141243

1
Dinr mi aa vecd u li bilmez ise

uhd- nr- ceml u celli bilmez ise
Dinr mi rif aa kim fen-y ada tamm

Sipihr-i nh-felek u mh u sli bilmez ise
Gren emil-i pk-i Reslden ne alur

Ceml-i lem-yezel u l-yezli bilmez ise
Ceml-i nr- siyehde bey olan ne grr1244

Nikt- vech-i siyh- Billi bilmez ise
7
8
9
mulada: muladan KE1, OE2, S1, ALM // uhd: uhd u OE2, S1, ALM.
dern-: dern OE2, S1, KE2, ALM.
ben: n KE2.
10
2
ada: aa S1, ALM // sipihr-i nh-felek: mesre vu felek OE1; sidre vu felek KE1.
4
ceml-i: cemli OE1, KE1 / nr- siyehde: ceml-i nr- siyhdan OE2, S1, KE2, ALM.
5
taayylimdeki: tecelldeki KE1.
676
Miyn- yrda vafm bulur m my-ikf

Taayylmdeki ince ayli bilmez ise
Vcd- ra varr m vcd mrde olan1245

Cihn iinde cihn- mili bilmez ise
a-i esfele ir der felekde akm

Dehn- kde evvel suli bilmez ise
Kim olsa beyt-i vile vule yol bulamaz

Delli olmaa bir ehl-i li bilmez ise
Bilr udy bil-ek ricl-i a bilen

Muldir an bilmek ricli bilmez ise
10
Vcd- ala cihn vadetin bilr mi o kim

Ger fitb- vcd u lli bilmez ise
11
Olur m ems murabba-nin-i adr- red

u- adr ile aff- nili bilmez ise
6151246

1
Deb-istn- marifde kime std lzmsa

Beni ekmel bulur ol bbda ird lzmsa
Fen-ender-fenda mav ol ad b-nin olsun

Bu fnde saa b olan bir ad lzmsa
erk eyle udya Amedi tad-i vadetde

bt- mddeya arde ihd lzmsa
6
7
varr m: virir mi KE1.

-KE1.
akm: akem OE2, KE2, ALM; o kim S1.
9
bil-ek: o b-ek KE1, OE2, S1, KE2, ALM.
10
ger: ki OE1, KE1, KE2.
11
murabba-nin-i adr- red: mrebb adr- nin-i red OE1.
(615) OE1: 185a, KE1: s.134, OE2: 70a, S1: 82b, ALM: 176a.
2
saa: eger KE1.
677
Sipeh-slr- ayl-i enbiydan eyle istimdd

Cihd- f-seblillhda imdd lzmsa
Btn ddyla mekf old-n ser-te-ser ey

Olur idm- vcib l-cerem cd lzmsa
avud nev-i N h- brhmi ferydm1247

Niyl-i vulat- yre eger feryd lzmsa
Meger kendi ide idrk gene tn ey ems

ud mula bilinmez aa istidd lzmsa
6161248

1
Gl beytl-azendir nr- aa mazen olmazsa

aral bir eh-i ayy-y amdr ren olmazsa
Cehennem bil vcdudur ki dir hel min mezd el-a

Tecelliyt ile ar- cinn olm ten olmazsa
Ceml-i vadet itmez em-i cna nrn ir

Sery- tende yer yer dlardan revzen olmazsa
Girbn ekersin k idersin rz- ferdda

Bugn destide ger bir sye-gster dmen olmazsa
Fin itmez glde blbl-i ikmet-nev-y ayb

ud-nbit maabbet gllerinden gl-en olmazsa
Ne bilsn vadeti kim od-perest am-y sengn-dil

Bilr mi hen te te-i sz-efgen olmazsa
Ne mmkin sen gibi ferydma ram itmemek bir dil

Sitem-kr olsa da y seng yud hen olmazsa
6
brhmi: brhm-i OE1, OE2.
9
alur: alup KE1 / nigh: nigh KE1 / eminden: emiden KE1.
10
eger bir: egeri S1.
678
adeng-i cevrie bil mi tb-verlik ey n

Ten-i zrmda ger peyknlar prhen olmazsa
Alur uvvet nigh olar mjgn- eminden

Ki ter eylemez olar ucnda demren olmazsa
10
denler ems bl-adr yri old lar

Kim alar sn-i rni eger bir Kuh-ken olmazsa
6171249

1
Nr- frat deli sne-i ad-kimize

Yand dehr te-i h- dil-i am-nkimize
Sneden revzen-i gl-b- tecell alur

D-endz olal a dil-i pkimize
Biz feres-rn- ikr-gh- beybn- amz

rler bend ideriz ude-i fitrkimize
Bl- nms- felek ev ile pervne olur

Bezm-i irfnda eb ule-i idrkimize
ems biz a ehdnyz ir dem olur

Gelr erbb- vef zir olur kimize
6181250

1
Yr gelmez ki am- szi-i hicrn tkene

Bir dem olmaz ki dil-i zrdan efn tkene
Bir erer dse eger ia-i hmdan

utuup sa-i abr yem-i ummn tkene
4
nr: ya KE2.
679
Ol adar zr olaym derd-i firla ki yr

Snede tb- dem-i h- dil cn tkene
Saa alar gzm nr o dem kim yine em

Ola ser-mest-i ecel ek-i firvn tkene
Pene-perdz olaym cey-i amla ko adar

Bende tb anda dai merdm-i meydn tkene
ol adar itdi hedef snemi kim tr-i a

Tir-keinde ola kim tr ile peykn tkene
Bl-i Cibrl gibi ol ki sebk-seyr-i urc

Taab- sllem-i nh-rem-i ekvn tkene
ems ekim dkilr ol deme dek kim felegi

Dklp ateri k stine devrn tkene
6191251
TamnTamn-i BeytBeyt-i MehreMehre-i Nect
Nect BerBer-y BedredBedred-dndn-i BerBer-dr -uddise srruhusrruhu-

I
Gzi dny m grr - ddr olan
Dil-beri sen gibi bir mh- dil-zr olan
ayra meyli olamaz a ile yr olan
Ycedir rtbesi mihrile hev-dr olan
Aya yer mi baar zlfe ber-dr olan
A u ev ile virir cn u seri dne dne
II
Nr- ala yanan ema-i kfr gibi
f ider snesin yne-i billr gibi
C ider mevc-i dili mevc-i yem-i nr gibi
(619) 186a, KE1: s.114, OE2: 70b, S1: 83a, KE2: s.124, ALM: 177b.
OE1.
( )
III
saa: ki o KE2 // prelenr: prelenp OE2, S1, ALM.
IV
ra ider: ra idp KE1.
680
Grinr bng-i enellh ile Manr gibi

utuur meal-i h ecer-i r gibi
avrlur gklere her bir ereri dne dne
III
Saa dil-beste olan zlf-i pern ile
Mest olur geri mey-i lal-i gl-efn ile
n-ute olur aner-i mjgn ile
ibet prelenr pene-i hicrn ile
aplanup s-i ama te-i szn ile
Lat- biryna dner t cigeri dne dne
IV
Her tecell kim ider a- dil-efrz- nigr
leyp bd aar lalini gl-b- bahr
Cylar girye idp nara urur mur- hezr
Ra ider pr-i felek vecd ile b-abr u arr
Kimi b-avt u uruf kimi pr-nle v zr
ikr ider a cihn zr u beri dne dne
V
Cebe-i a ile bir leme ldm ki rm
Ddi ser-mest gl bezmine b-bde v cm
emime old hveyd nie merdn- kirm
Kimi Veys u kimi Bedr u kimisi ems-i be-nm
Mevlev gibi eb-istn- maabbetde mdm
emini yanmada pervneleri dne dne
VI
h kim gerdi-i dlb- cihn-gr-i nib1252
Aksine devr ile idp yine gl-b serb
tdi bu bda bir serv-i revnm kem-yb
ld ftde-i h- emen-istn- trb
Mevc-i nlemden olup devrine zencr-i nb
Delv-i emim dkilr ek-i teri dne dne
VII
ld asret beni ser-gete v mestne revn
V
VI
VII
emini: eman KE2.

cihn-gr-i: cihn seyr-i(?) OE2, S1, ALM // mevc-i: nev-i KE2.
-KE2.
681
Nr- frat dilime ad nie d- nihn

Badan baa olup zr- tenim dde-i cn
Grmege zlfi iinde ru- cnn yn
ems olup hem-revi-i mihr meh-i nr-efn
Seyr ider ar ile m u seeri dne dne
6201253

1
Dilde kim nr- maabbet cevher-i cndr bize

Pertev-i esrr- vadet nr- mndr bize
Rind-i az z vech-i ud maumuz

yet-i abllabll-metn zlf-i perndr bize
Mecma- ivn meclis cm dil sne seb

ey s bde a u ilm u irfndr bize
Mve-i cennet af-y vecd-i ikrullhdr

alka-i tevd hem firdevs-i rvndr bize
Tekyemiz dergh- a malbumuz ey ems a

er-i pk-i Amed db u erkndr bize
6211254

1
Kfir-i zlf ki dmi amze-i n stine

Leker-i n eylemi eb-n Mn stine
rda l gy server-i Sdndr

ba varm yalanup gl nz-bln stine
Belki dem bezedirdi r- y-kerdee
(620) OE1: 186b, KE1: s.131, OE2: 62b, S1: 76a, KE2: s.129, 77a, ALM: 152b.
3
meclis: cennet KE1, OE2, S1, ALM // bde a u ilm u: bde-i a ilm u OE1, KE1, KE2.
2
gl nz-bln: gl-nr KE1, KE2; gl-berg bln OE2, S1, ALM.
9
olurdum: olurdu KE2.
682
Yasa ebnem cennet ire verd-i srn stine

4
Szde lali gh ider irb- tevb a

ahve ikrm ider ehd-b- rn stine
A ile her kim ki rsvy olmaya atl eyle kim

Pdiahlar an ider dim avnn stine
Her ubrndan gelr y ay nids abrimi

Yr nm- pkin eylerlerse teln stine
Kfr mn nidgin l-i dilimden orma kim

Olamaz avl-i aullh yn stine
amzesi tinde yri mncel laf- Cell

Kim yazarlar nmn std sikkn stine
ems rullh ile hem-bezm olurdum imdicek

Virmeseydi bram temkn temkn stine
6221255
Hece vezni: 7+7
1
Ey l-mekn isteyen kevn mekn iinde

Kendsini bilmeyen cmle cihn iinde
Yab idim aladm cigercigim dladm

ular gibi aladm b- Kenan iinde
Ysuf oldum atldm all oldum dutuldum

telere atldm gl gl-istn iinde
Toz oldum gge bindim u oldum yere indim1256

alalarla grindm bar-i ummn iinde
(622) OE1: 187a, KE1: s.132.

2
idim: oldum KE1.
4
bar- ummn: b u bostn KE1.
5
-KE1 (beyit der-kenara mavi mrekkeple sonradan eklenmi)
uyu didim: uyudan KE1.
683
Uyu didim uyandm kendmi neb andm

erblar idim andm b u bostn iinde
Yay oldum kesildim s oldum aldm

lmedigimi bildim aldm gmn iinde
Rz u eb dne dne yandm a teine

ems oldum ay u gne nh-sumn iinde
6231257

1
ret kim klbe-i azn meskendir bize

Lk r- aamz iki cihn tendir bize
Ol tecerrd-inyz kim zamn- insil

ns-i rullh dmen-gr-i szendir bize
Gl-bn-i berd selm

selm bir gl-i andnyz
Pertev-i rusr- brhm gl-endir bize
Dlar kim ad peykn- nigh- em-i dost

Snede seyr-i tecelliyta revzendir bize
ems biz Mecnn- ser-gerdn- det-i ayretiz1258

Mevc-i envr- ud zencr-i gerdendir bize
6241259

1
Siriki n- d- a ile yt-fm eyle

Sehm rabbhm um-nesinden urb- cm eyle
Sadetle olursn ayd- dvn- lhde

Melmetle cihn levinde mav- nk-nm eyle
(623)
5
det-i: eb-i ALM.
(624) OE1: 187b, KE1: s.158, OE2: 64b, S1: 76a, ALM: 152a.
684
Eer isterse eyda tecerrd l taalludan

Olup emr-i cevher-dr-ve terk-i niym eyle
Ger ifn-y vcd itmekse ad ayb- mulada

abb-s adem derysna va- ym eyle
Olursn her iki lemde ser-tc- cihn ir

adem-peyveste-i minhc- merdn- kirm eyle
Sirik-efn olup yalvar yz sr yerlere ey ems

Ne yzden eyler ise kendie ol mh rm eyle
6251260

1
Gl utm ser-i zlfinde yri lne seyr eyle

Ki bi zencrde bir n-tvn dvne seyr eyle
Dil-i beyt-anem bir iki btden ibretdir

Girp ehl-i aly gline bt-ne seyr eyle
Fed itmez misin ba dem olsa cenneti vi

Grp rusr- yri lini bir dne seyr eyle
ikf- tr-i mjgnla ey zlf-i siyeh-krm

Grp ad-pre olm glmi bir ne seyr eyle
Grp n- cigerle leb-be-leb cm- dilim ey ems

Bu bezmi dest-i ssinde bir peymne seyr eyle
6261261
ll-fiyeteyn
3
bir dne: pervne KE1.
(626) OE1: 188a, OE2: 63a, S1: 74b, ALM: 149a.
( )
OE2, S1.
6
skletden: skletinden OE2, S1.
685
Giyp ey fitbm tc hne mhne

ekp emr-i amze al an gerdna merdne
Cihnda grmesn gn mr- serm-dde-ve y Rab

Zebn- tel ile ad d uran yrna mrne
Grince tr-i mjgn kemn ala un

azl-i dilleri pr-tb ider aydne meydna
Mrd-i si-i mey-ne olsa o m dervler

Ki imdi sitn- prdir eyna mey-ne
aer tarkden zlf-i nigr ey nesm-i h

aer kol m-miyn uyudadr uyana muyana
Olur at-erda skletden keffesi arb

onur ol gn ki crmm br nzne mzna
Ne del dr ise alsam Sleymn peymn ems

Giderdim a-i rn ile Trna mrne
6271262

1
A in her kim atarsa ane a bir yere

sterem gelsn lh a u ba bir yere
Yay olur tr-i a olsa miyn bkden

O kemn-dr urulsa yay a bir yere
ayret-efzdr serr-i vadeti seyrn kim

Fer olur mr u Sleymn fir bir yere1263
Nad-i mn ider rt elinden ehlini

Tr- zlf-i dil-beri gitse um bir yere
nmnn py-ml eyler siph- fitne ems
3
mr u: mr- ALM.
686
h- ilm-i maabbet olsa m bir yere
6281264
afaf-y Dede

1
ikr u t- udvend ile say it ki dede

Bulasn nr- af dilde bu minet-kedede
Ol maiyyetde ysrde ki zamn- usret

Bir kez Allh diyecek ol saa irsn medede
anma bu deyrde idik mey-i aullh

Ser-ouz biz o erb ile ezelden ebede
Biziz ol mest ki gl-bng-i ehdetle mdm

Viririz zelzele t ar- ud-y Aada
Vl- a olamazsn olamazsa vl

Mrid-i pk-dil-i muterem u mutemede
Yedimi ut utasn ablabl-i metni

metn ki yedim
Baludur beyat-i rvndaki pk yede
Tbi-i ir-i neb ol ki efatdir o l

Yosa gm-rha o suln efat mi ide
Sen vel ol ki ud-dost olasn yosa saa

Fide itmez eger olsa vel eb u dede
a-perest ol ar anm- sivy dilden

aberi yo ne adar btlere oldu abede
10
ubb- anm- siv old ser--p gl

ande ey fil-i a ubb- lh nerede1265
(628) OE1: 188b, KE1: s.49, S1: 70a, ALM: 168b.

( )
KE1.
4
mdm: tamm KE1, S1, ALM.
8
-KE1.
10
ande: an KE1.
687
13
17
11
Hem idersin aleb-i ryet-i ddr- Ceml

Hem dner ora ekersin aa at at perde
12
Saa kf iken evvelki siv mil-i aab

Ykledirsin daha ammal gibi am-gete ada
13
Sendeki srr- Muammed yoln itdi pr-r1266

B-Leheb gibi dkp rab ile abln mesede
mesed
14
Cebel-i albi gzet girmeye Yecc-i siv

Merd-i skender olup sedd-i sedd eylese de
15
Noa-i merkez-i vadetde gl era uyup

Eyle temyz naarla naar nk u bede
16
R olup albe yei lb olup yek-dgeri

Atlur dzaa kfir ile mmin fesede
17
Ar ile im olur izz-i ur- ada

Rki-i am-ad u tesb-umr- secde
18
Tibn mahar- ufrn olur isyn adar

tirz itme gerek irk-i ud eylemede
19
arar itmez aa mabb- ud isyn

o gelr cevr-i abb - pejmrde-ade
20
Old eslf- mrdna aratde alef

Bir alay nkes u n-pk and u merede
21
ret-i ada nif zre olur le idp

ora rbh gibi are arlar rede
22
ased u d u tekebbrle aab erbb

ar olur bezeyp ejderle peleng esede
23
demi ret-i Ramn idgi bit olur
sendeki: sen ki hem KE1.

rki-i: rku- KE1, S1, ALM.
688
Ger sitinda ebh ise ft- amede
25
28
30
33
35
24
Ayrlup fileden dv-i beybna dner

Beyt-i mad yolnda kim uyarsa rede
25
Mevc-i dery-y demdir grinen di u ayb1267

em-i vadetle naar eyle bairde zebede
26
Tbi-i emr-i uhrt olup it terk-i emel

Mbtel eyleyen insn emeldir kebede
27
Emeli alb elemdir an terk itmez ise

Mbtelsn d-cihnda elem-i b-adede
28
Mutesibnden olup oyma esb are

ll-i ara oturursn o byk arbedede
29
Derk-i nile urursn uref-i dne direk

Naar- ibret ile ba felek-i b-amede
30
Val- uryni ile aa olursn dd

Bel-i mevcd ile ala brnrse nemede
31
Mav- nm eyle melmet ile menfr- cihn

hret-endz- keml olma diyr u belede
32
Eyleme rkib olup nefs atna ray- inn

Olup ftde dersin derede bir derde
33
Gz a al al baa nr old yeri

a bil bama gzm dehrde germ u serde
34
Dostlu eyle saa dmen olana olma ab

Seni Allha alar lsa seni zrde
35
Saa dostlu iden dem saa dmenlik ider
di u: di-i OE1, S1, ALM // zebede: yerde KE1.

mutesibnden: mtebbnden S1, ALM.
dd: vl ALM.
nr: tr KE1.
evirr: evirp KE1.
689
Seni akdan evirir kendine eyler bende
37
46
36
Leamesn ile Ysn

Ysnde mesen srr
mil old btn amlara da maada da
37
Srr- mdr olan vl u mehcr- ud1268

Mahar- mula olur vcide de fide de
38
Mani-i vadete laf ile ehdet eyler

tirk itmede mabd ile mabed abde
39
urtlur aa iren yosa cihn dzadr

Kfire fcire de mmine de bide de
40
apus aflet ehvet aab u rehbet ek

irk rabetdir aa olma an py-zede
41
Saa senden de yan olm iken aret-i a

Dd aml idp vdi-i bud u emede
42
Gz a maer-i kbrya up grudan

Kstebekler gibi kr kr okulursn lade
43
Nr- a mihr-i mnevver gibi hir yine sen

Yarasa u gibi dr- alm-efgende
44
Mrid-i rh bulup eyle inbet beyat

Ahd u peymn ile temhd vir eski ahde
45
tdigi bezm-i ezel ahdini itdi nisyn

Eyle tecdd-i inbetle be-yd-verde
46
l ibdetle udvend-i cihn-perveri yd1269

t ym eyle ruk eyle scd u ade
47
Nefsii fehm ile madm idgin Rabbii bil

Eyle ifn-y vcd anda olup n-dde
-KE1. (beyit der-kenara mavi mrekkeple sonradan eklenmi)

vcide: vide KE1 / fide: vide KE1.
scd u ade: ud u secde KE1, S1; rk u secde ALM.
690
53
55
56
59
48
Ol zamn nil-i mad olursn b-ek

Grmege vechini ser-t-ser olup pr-dde
49
Am-i ser ki dii tbende yatur maberede

Saa ey mrine marr olan eyler ande
50
snine olma u mekkre-i dehri mil

Seni men itmege adan grinr zbende
51
Niam- liyesi n ile ay-i znbr

ulel-i firesi tr- mi-i dde
52
En lei nimeti lam- semek u am- anem

Manide le-i hlik grinr bu yine de
53
R- uds ile mkerremdir eger dem olan

Yosa enbn- ciyefdir cesed-i nzende1270
54
Nice bir idmet idersin bu vefsz tene kim

Seni bir gn idecek terk ile usrn-dde
55
Sen an nz u niam ile idersin dil-d

O seni cevr sitemle idecek nlende
56
Sen an luf u keremle yatrrsn ba

O seni derd-i seherle idecek eb-erde
57
tdirirsin sen aa evb ile far u reftr

O seni berzaa uryn idecek pyende
58
Nef olup ba olacasn arat- are

Amel u ul ile kesb eyledigi bir cesede
59
Olacasn nie bi yl ekerek derd ab

Luf- Ramn ile zdelige fermde
enbn-: enbz- S1.

-KE1.
luf u keremle: nz u niamla KE1.
bi yl: bir yl KE1.
691
60
Cesedn olan insna budur ir kr

Cesedi al ademdir olamaz pyende
61
Olmaa dem-i rni idp bel-i vcd

Cesedi rua dim idp ol sde
62
Secde ile cesedi l an ra ta

Aa madur evvelde ym u ade
63
Rzn kes cesedi eyle an ra d

Cdur alam- a olan her mrde
64
Cesede khne palas-preyi eyle elbs

Ra tavy libs eyle kodur ferunde
65
R- eb-zinde olur srr- Muammedle o dem1271

Cesedi olsa dai ayn ile bde
66
Nr- tevde irp mevt-i aatle lb

Hem olursn gmilp nra vcd lde
67
Ba olup maere dem oturursn l-ek

Sye-i ar- ud tat- livl-amde
68
l dr- arar-gh olup dr- selm

Oturup maad- da grinp dehre dede
69
ems idp mani-i yt u ehdi beyn

Ser-te-ser szlerii mstenid itdi senede
70
Her sz adr ire timesi tevde

Eyle tevd ile tamd-i ud-y Ferde
71
Srr- vadet ile bul cennet-i tevde vul

Olur if ne adar var ise nrun muade
6291272
64
olur: olup KE1.
(629) OE1: 191a.
Bu iirin matla beyti eksik.
692

1
Vcd- yr ile glm o rtbe mtteiddir kim

Gezer her dem ber--ber ande gitse yr gitdike
ar-i ada birlige hem-dem ol ki ey

Diyr- vadet zre yr olur ayr gitdike
Bilr em-i ubu-mnend fir oldm amm

aber vir ey ab ol gl-rua tekrr gitdike
Taavvur itmege avf eylerem zlf aylimde

Olur bi bal ejder r iinde mr gitdike
avf- Kabe-i snde germ--germ olur glm

Kolur germiyyet zre ems-i
ems te-br gitdike
6301273

1
Hill-ebr gzeller mh-tbn old gitdike

Tecell-gh- far- ems-i ran old gitdike
Pern p-i sir-i mr- zlf ire pernam

O valerle seyrnm beybn old gitdike
Be-y cn u dil adyla yadm tee bam

Bu cismim em-ve sz u gdn old gitdike
Zebn- meye dil teinden dlar urdum

Zemn-i leva zre n-efn old gitdike
O mh mnteh-y met-i bls seyrinde

Per bl-i nighm yand szn old gitdike
ridi m-cer-y ek-i ayret add-i fna

Sirikim aresi dery-y ummn old gitdike
(630) OE1: 191a.
693
Hm-pervz- aam bir aceb seyr ire kim ey ems

Felekler emime bir h- nrn old gitdike
6311274

1
Gn yz gster dil-i mehcra Allh ana

Bir iim u vir nolur mamra Allh ana
Ba in l dilim urbn aup da zlfe

T-i amzele ekp sra Allh ana
Rek idp ba oynadrm mr- zlfe dilim

Ey Sleymnm ne dirsin mra Allh ana
Fitne bainde a parma uzatm zlfe

Yine bir Ms m m ra Allh ana
stnm hme v a te glm oca

Cigerim yand dp tennra Allh ana
Ey baa pend eyleyen dil-dr anda am

Pend mi ter ider mecbra Allh ana
illesi ems
emsin saa a syledir kfir aer
Py- addin ekme pek o zra Allh ana
6321275

1
Her ne dem kim benim ol mh gelr rma

ur- urd-i felek-ch gelr rma
(631) OE1: 191a, KE1: s.132, OE2: 49b, ALM: 163a.

2
aup da: idp KE1.
3
Sleymnm: Sleymn sen OE2, ALM.
7
illesi emsin:
ille-i emsi
ems
ems OE2, ALM.
(632) OE1: 191b.
694
Secdeye itse ym ol bt ebrsna dil

Derem avf ile Allh gelr rma
demem sat-i hicrnn yri tayn

Kim ymet gni kth gelr rma
Ol melmet-zedeyem kim sefer-i mescid in

iri gidecegim rh gelr rma
em u ebrsn ey ems grince o mehi

ekdigim h- seer-gh gelr rma
6331276

1
Ol ebrlarla ki dil-dr gelr rma

Ayn- dil-dr oluram dr gelr rma
a u gssn gstermesn Allh baa

Mrlar ire yaur mr gelr rma
Snem ire grinp d- cenb- nebev

Mlk-i Beda olan r gelr rma
Ol bt ben resen-i vadine bel balayamam

Ude-i rite-i znnr gelr rma
Diyemem py- sem ile menzil tkenr

henn py ile pergr gelr rma
Evc-i alya tecerrd ile pervza dell

Bz- b-ayd- sebk-br gelr rma
Bilmezem neyledi bu derd beni ey ems aceb

Ny duydua yine zr gelr rma
(633)
(633) OE1: 191b, KE1: s.157.
695
6341277
mefl mefl mefl feln

1
Ba nrna albi ten-i pr-rna bama

Gr Kabeni envrn dvrna bama
Yri lebin p a- siyeh-krna bama

emm eyle gli r- dil-zrna bama
Bir demde virir an felek bd- fenya

Bu gl-eni ezhr u gl [u] rna bama
N-behre bugn ryic-i bzr- aat

Ehl-i redi ryic-i bzrna bama
Her vech ile muber grinr cevher-i t

B-dilleri yne-i ddrna bama
Tensm olur byne- mey-i d

H ehl-i dili ret-i inkrna bama
ut mala- ems-i
ems aadiyyetde nigh
Ey dil felegi keret-i amrna bama
6351278

?
?
" " *
' *
" '
1279
1280
1281
(634) OE1: 192a, KE1: s.145.

(635) OE1: 192a.
1
2
Trkesi: O, siyah salara sahip bense beyaz salara; ancak kimse bunun nedeni bilmez.
696
" "
1282
& ;
1283
" *
'
4
5
6361284

1
Cn buld mrde diller cnne syleyince

Mestn- mey uyand peymne syleyince
Emvc- ek-i em-i asret-nighm bd

Pr-c old bar-i ummna syleyince
Sen serv-ad ehdi opra cy-bra

Zencre girdi old dvne syleyince
Snbl emm-i zlf zre grdi ecr

Old hezr-pre dil ne syleyince
Vulatda hecr-i yri devrn g- cna

Dil dndi yana yana biryna syleyince
Ey bt seni eliden ben ekdigim bely

Gelmez mi olsa kfir mna syleyince
Ey ems o once vaf gl g zre blbl

Gl-zr uyand girdi devrna syleyince
6371285
Trkesi: Ezel bezminde bana hisse olarak arap kadehi ddnden beri gzm, bu gl bahesinde
sevgilinin dudandan baka bir ey grmyor.
4
Trkesi: O keman ebrulu sevgili kirpiinin altndan bana bir bak att ki o baktan yreime nice oklar
sapland.
5
Trkesi: O put kadar gzel olan sevgili eer boyunu bir anlna gsterse, o boy mescit ve kilise olur,
bunu gren imam ise yere kapanr.
(636) OE1: 192b, KE1: s.156.
3
697

1
A ola ahb-ke-i cm- memt- amzee

Kim ider mnend-i r b- ayt- amzee
Vechi ol bt-nedir kim kfir-i zlf dp

Birbiri zre ider secde ment- amzee
Her nighnda yar bi cna dnmez aneri

ad hezrn fern olsun ebt- amzee
all olurd snelerde ude-i t-i a

Ger ireydi al- kll mkilt- amzee
Ara-i aranc- istinda kim at oynadr

h- Mr olsa ayanmaz h-mt- amzee
Ke-i emide gy eme-i ayvndr

Tenedir dery gibi diller Furt- amzee
aff- mjgn degil olm siph- fitne cem

Mecma- ryt- ser-dr- nect- amzee
ume-i m-s olup a- ir gyiy

Cey-i Ms sev olunmdr but- amzee
Dilde alar ems d- tr-i mjgn gibi

Marem olm rz- pinhn- nikt- amzee
6381286

1
O mestne nigeh old teful-tb bir yerde
(637) OE1: 192b, KE1: s.156.

(638) OE1: 193a, KE1: s.155.
698
Grindi let-i bdri ile b bir yerde

2
Cemli pertevi pr-sz idp emim dker ekim

ud dirdir eyler te ile b bir yerde
Ser-i nerede n-dde bir ba- cihnsn kim

Yzde cem olm mihr ile meh-tb bir yerde
Gl mr- nizr- dmen-i ky- Sleymndr

Zih dem-sz olup b-tb ile pr-tb bir yerde
Gerek bir yr- gl-ehre yannda bir rab ey ems

Ted amm olur r u gl-i d-b bir yerde
6391287

1
l naar a ey ddesi b-lde

Nigehi mest-i mey-i nz u itb-lde
Ey Sleymn am- hecri ile mr gibi

Olmam dehrde p-ml trb-lde
Bezm-i devrndaki sar gibi el zre gezer

Kim olursa leb u dmn erb-lde
Bilemez olsa Feln nedir mav- vcd

Olmayan bar-i amada b-lde
Dud- hmdan olur ems degildir eb-i tr

ar- bl-ser-i fns- bb lde
6401288
(639) OE1: 193a, KE1: s.155.

1
l naar: naar l KE1.
3
devrndaki: devrnda OE1.
(640) OE1: 193a, KE1: s.155.
699
em-i az Cebral pervne-seyrndr bize

fitbz erre udsiyn- -ndr bize
Bir naar-gh ire oldu bir Cemle yine

Kim dil-i yne-i devrn ayrndr bize
Biz o madmuz ki imet-gh- mlk-i vaete

Neyyir-i imet ubr- br- dmndr bize
Zr- bzya nihl-i h evgn eyledik1289

B-ser py- ymet p- alndr bize
Rstem-i meydn- eviz avs- pehl-y felek

avs- bzdur hill-i mh- peykndr bize
R- cism-rsyz zerrn-ab-y alas

Heyet-i heft-sumn ekl-i girbndr bize
ems biz vulat-sery- l-maallh ehliyiz

Menba- nr- af em-i eb-istndr bize
6411290

1
Bamaz ol a kemn dde-i girynmza

Dem olur nvek-i mjgn girer anmza
Tr- mgni gibi tr u pern idecek

Kfir-i zlf-i am ad var mnmza
Sneden old dev gibi nie merale dr

Al u sirim olal derd-i dil cnmza
ayretinden dke urd-i felek ub- ym
-KE1 (beyit der-kenara mavi mrekkeple sonradan eklenmi)

b-ser u py-: serv u b-y KE1 / altndr: devrndr KE1.
(641) OE1: 193b, KE1: s.156, KE2: s.34.
3
al u sirim: al marem KE2.
4
dke: dne KE1, KE2.
5
kilk-i: avs- KE1.
700
erer-i py-figen h- nmynmza

5
Biz ko ser-nme-i az dilese kilk-i a

Nm- r yazamaz defter-i dvnmza
ems n ile olar dde gibi dmenimiz

Deli pene-i hicrn girbnmza
6421291

1
Ebruvn- yri seyr it amzesin gr zrde

Nvek-i dil-dzdur avs- a-terde
Kh-ken grseydi bir kerre eger rn lebi

r ekin seyl iderdi cy- cy- rde
ha itmidir ftde cduvn- Bbili

Muciz olmdr nigh uvve-i tesrde
Nevk-i ebrsnda dil-dr dil-i ute-n

anki mur- nm-bismildir leb-i emrde
alsa da dery-y aa olmad dery-y a

Ten absn oymayanlar sil-i tedbrde
Vdi-i a ire seyr it ol a Leyly kim

Hep mselsel al an Mecnndr zencrde
nsil- ayddr kr Mes-menzili

Yosa aa vulat olmaz Mekke v Kemrde
Varmad manya ey zhid bu zhd-i uk ile

Rh-beste ald ir ret-i tabrde
re yo zlfden zd olmaa mur- dile

btil-y dm mbremdir ser-i narde
(642) OE1: 193b, KE1: s.154.

2
eger: ey KE1.
10
n: b OE1, KE1.
701
10
ems Nm n vdsinde esb-i kilk ile

Hem-inn oldu Nedme ara-i tanrde
6431292
mefl filt mefl filn

1293
; @ @ "

@
;
1294
1295
* '
* G
' * '
' @ *
1296
1297
" '
;

"
C
C
6441298

1
Eylemem ekve zaim-gr-i am oldma

Acram kte-i t-i sitemi oldma
Derd-i hicrna dev olsa idi il idim

Sa-peym-y diyr- ademi oldma
adan aa alup yerlere urdu yzmi

Mevc-i sil-res-i bar-i demi oldma
(643) OE1: 194a.

1
Trkesi: Ya Rab nasl bir perdedir bu perdeler ki h, nice demdir onun arkasnda harap olmaktaym.
2
Trkesi: karrsan eer gnah ve crmm dar, hazinende kalmaz hibir gnah.
3
Trkesi: Bende vcd varsa eer sende cmertlik denizi var, Eer senin temiz vechin nursa, benimki
siyahtr.
4
Trkesi: Vcb ve mmkin olan dnya ve ahiret, Senin vahdet asumannda gne ve ay gibidir.
5
Trkesi: Ey ems! Bilirler ki her iki sznden biri illallh, dieri l-ilhedir.
(644) OE1: 194a.
702
Keff-i destimde ehdet ide bi cm- bel

Kiver-i amda Cem-i Cem-demi oldma
ems-i
ems n-dam amm ki yine far iderem
- sz- dil-i dem-be-demi oldma
6451299

I
Olma mil dehr-i dnu ervet smnna
adr- vl-chna zbyi-i umrnna
B-vefdr yandrr ir seni hicrnna
Bulmaa yr-i admi irmege irfnna
Ehl-i tevdi gelp a ile gir devrnna
Ge sivdan ba adem gerekleri meydnna
Uy imm- vate gel el bala a dvnna
II
Bil muaa olmaz lem mlk-i mn seni
Bu muazzez cism ile mr-i itbn seni
Bir kefendir l mal-i smn seni
L-cerem bir gn gider senden degil cn seni
Olma isterse eger cnda cnn seni
Uy imm- vate gel el bala a dvnna1300
III
a ikr et ala a- cn-gdz nidgin
ikr ile mekr bul bil re-sz nidgin
Slik-i ir-i Neb ol ala rz nidgin
l namz bil aatde namz ndgin
(645) KE1: s.47, OE2: 65a, S1: 76b, KE2: s.118, ALM: 153a.
I
devrnna: meydnna KE2.
II
degil: dil u ALM.
III
slik-i ir-i Neb ol: slik ol ir-i Nebye KE1, KE2.
VI
cennet u: cennet-i S1, OE2, ALM.
VII
veysi: veys KE1.
703
sitn- evliyya gr niyz ndgin

IV
Vdi-i a- meczde idp cismi tebh
Ny-ve delse dili zhd ile itse h vh
Dde-i mmdie ar- ceml itmez o mh
Geri erkn- eratdir vile h-rh
Lk bir merd-i ud reh-ber gerek b-itibh
V
mtil-i emr idp eyle fr ime
Ol mrb n- tevd ire olma nime
Rezm-gh- ada ur dest t-i rime
l cihd- f-seblillh nefs-i lime
Olma isterse cemat ger alt- dime
VI
ise cism u cn u nmdan eyle ger
Virmesn yne-i albie bir ret keder
Loma-i am zd- rh olsun meyi n- ciger
Ne md-i cennet rvn u ne avf- saar
H bir km istemez anca saa Mevl yeter
VII
Byledir ey ems nn- cihn- manev
Kim r olsun murd- dnyev v urev
te urn ite snnet ite nu- Menev
Ey olan Suln- Geyln u veysi pey-revi
Nr- mihr-i a ile pr-nr olur gl evi
704
6461301
(646)
h-bz- nigehi ad idiyor cnmza

Vehmim oldur ki o n uam anmza
Biz o Smur- ebed-z-i sem-y ezeliz

Murek-i merg iremez lem-i seyrnmza
Biz o sr-b- aytz ki bu ulmet-kedede

Tenedir r neb eme-i ayvnmza
Biz melmet-zedeyiz ki aamaz gklere el

Pk-dmenler urup destini dmnmza
Cmle merdn- udvend olur adr-nin

N-alefler giremezler der-i dvrmza
Hk-i pkiz ki knzt- ud bizde defn

Dni-i al iremez ervet smnmza
Eyleriz dmen-i nefs zre az-y ekber

Virilr r-i ud uvveti merdnmza
pdur penemize bb- um- ayber

bdr n- adv aner-i brrnmza
Eyledik nefsi fed aa olup sml

Virdi a eb-i am ismini urbnmza
10
Val u hicrn grp vl u mehcr oldu

Geldi ayretle baa dde-i ayrnmza
11
Yine bir maere irdik ki olup al- cedd

Sen olup bni-i cn em-i nigeh-bnmza
12
tiy eyledi senden saa ayretle uhr

Nefesi virdi fytn efnmza
ALM: 156a.
705
13
Saa ben urre-i aynam baa sen cevher-i cn

Ben saa mahar u sen rsn ebdnmza
14
Saa ben rab- lisnam mtekellim sensin

Semia
Semiallhu lili-men amide erknmza
15

16
Tr-mr old gnl zlf-i pern in

tmedi ram henz l-i pernmza
17
al- madm ser--ser saa nisbetle cihn

Vadeti old yn dde-i irfnmza
18
Adem-i tm bildimse vcdula seni

Y nin mad mhiyyeti inmza
19
Bilmedik t el-n ey Rabb-i Am

mad n- ami dil-i vicdnmza
20
Seni bilmek beni bilmek gibi snd baa

lmi olsayd eger t vicdnmza
21
Ne Almsin ki olup ilmie tla mu

tdi ol yzde tecell dil-i ndnmza
22
Olmad ilm ft gibi bir falfal- ib

Gene tdaki ilmi bizim nmza
23
Sende fnyem o del ki grp ehl-i ar

Seni grdk analar gelmede dvnmza
24
Nideyim ki saa senden yine ben mehcram

Sen meger val idesin bendeki sulnmza
25
Bir iken t idp cmle mehirde uhr

Cd ile ba- vcd eyledi aynmza
26
Vadetide yine bitsin ey bar-i vcd
706
Mevc-i keret grinr dde-i girynmza

27
Vadeti seyrini fehm eyledi diatle baan

Baemizde alan once-i andnmza
28
Ben emnem ki olup srr- Muammed bende

Eylerem feyini ihr seba-nmza
29
Biziz ol mlk-i ehen-h- sitin ki bulur

Mlikl-mlki gelen klbe-i aznmza
30
Mescidinde bulur elbet gher-i genc-i defn

Ser-fr-borde olan k-i siyeh-dnmza
31
T-ebed nr- dil r snmez her kim

Bir er eyleye ren gire meydnmza
32
Bunca dem dergeh-i Mevlda dp pr oldum

kmni acz u ftr eyledi erknmza
33
udreti dir-i ayym olan Allahda grp

Eyledik aczimizi ar ulu Sbnmza
34
Dest-i udretde o puz ki olursa tark

Ta at idemez arbet-i cnbnmza
35
O nedmiz ki o meclisde muaddes erv

Mur- pervne olur em-i eb-istnmza
36
Old ser-menzilimiz menzilet-i brhm

Nr- Nemrd medr old gl-istnmza
37
Old gl-get-i ferds-i maabbet irip

yet-i berdberd-i selm te-i hicrnmza
38
Yazlup yet-i menr- immen linlin-ns

- mirb- aatdeki unvnmza
39
evrilp evremize bir nie abl der-l

Bir cemt-i gzn oldlar eyvnmza
707
40
Bezedi an- dil ar- aleb-i ehbya

Leben-i ilm-i muaff olup enbnmza
41
tdi Rezz- ezel ara tecell-i nzl

Virdi ibzl-i niamla bereket nmza
42
Ururuz bng-i al derd ile cnbn olana

deriz bel-i niam cmle-i mihmnmza
43
Vadete her kim icbet ider ol muli olur

N- ab-y uhr itmese de rindnmza
44
Eyleyp b- kermt ilim ile is

a ile a d eyleriz ivnmza
45
Cismini mevt-i aatle idp dr- nam

Rn mlk-i kebr eyleriz arnmza
46
Kh-srz ki ikr eylediriz hlar

Memizde bulunan r u pelengnmza
47
Rh- aa ideriz r ile hem-rh

Pller bend ideriz ude-i bnmza
48
Eylese a- Muammedle urc- eflk

M olur mihr-i felek sne-i yrnmza
49
Eylese tat- erya ya tenezzlle nzl

Ar bir tekme olur irve-i pennmza
50
A ser-getesiyiz ayd- sivdan virilr

ev-i ahb-y tecerrd dil-i mestnmza
51
Biz seni gete-i zam-ver-i t-i amz

Dlar ad am sne-i urynmza
52
D- nn ile bir gn yazlur kte-i a

Medfen zre dikilen seng-i nmynmza
53
Benem ol ems-i
ems cihn-tb ki mnend-i ncm
708
Bestedir ehl-i vef mihr-i dranmza
6471302
Hece vezni: 8+6
I
Skt itmeyince derv eyvallh eyvallh
Olamazsn dimedim mi eyvallh eyvallh
Allh sen olup dil-r eyvallh eyvallh
Bulamazsn dimedim mi eyvallh eyvallh
Emn Allh emn Allh eyvallh eyvallh
Meded senden hemn Allh eyvallh eyvallh
II
Terk itmeyince benligi eyvallh eyvallh
Dilden r-ikenligi eyvallh eyvallh
Dil bndan dikenligi eyvallh eyvallh
Yolamazsn dimedim mi eyvallh eyvallh
III
ala tar ile alup eyvallh eyvallh
ulmet derysna alup eyvallh eyvallh
Nr- irfndan boalup eyvallh eyvallh
olamazsn dimedim mi eyvallh eyvallh
IV
aabla yanup ararup eyvallh eyvallh
aclet ile zarup eyvallh eyvallh
Mchid ile ararup eyvallh eyvallh
olamazsn dimedim mi eyvallh eyvallh
V
ems
emsi dile ahdide ur eyvallh eyvallh
yuda itmezsin ubr eyvallh eyvallh
eyn penesinden ur eyvallh eyvallh
Tulamazsn dimedim mi eyvallh eyvallh
(647) KE2: s.69.
709
6481303
a
Hece vezni: 8+5
Ba sate kim daa fevt eylemeyb
Oynatmada ki ra- dern her-gh
Mift- enniyyetle ur ilet sen de
Dil satini be-avt-i Allhu Allh
6491304
Mfred

Bb- a meft iken her laa ehl-i cete
ltic ly mdr marr ch- devlete
6501305
filtn filtn filn

1
Ey lh- mula- b-itibh

Pdih- dem u lem-penh
Vid-i mulasn ey Ferd Aad

dir u ayym u udds u amed
Vadeti ibtna brhn o

Keret-i evfna pyn yo
ikr olur dillerde evf beyn

t- pkidir lh kn fefe-kn
Vaf idp t lisn- l ile

Her evil-evt olan timsl ile
(648) KE2: s.145.

(649) KE2: s.145.
(650) AK: 103a.
710
B-zebn syle zebn- lden

ret m l lden
Vadeti ibt ider her bir giyh

aldrup dir parma birdir lh
Dim ismi ikr ider cy- revn

Yere srp ryn nli-knn
sm-i nile gl-istn cilve-ger

Cmle ezhr verd-i cennet muteber
10
Her gzel ey ikr ider ism-i Ceml

Cmlesinde varla var dell
11
sm-i Rezz ile devr eyler zemn

Hem our dery cemd u fern
12
sumn- nh-rev ism-i Am

Ar- Ramn ile krsiyyl-Kerm
13
Fehm olur Settr ismi kden

Hem Mu ismi er-i pkden
14
Rad ider avtyla tesb-i Cell

Ber ider tehll-i envr- Ceml
15
sm-i Hd dir ncm- sumn

Dir Muill ismin eb-i tr- cihn
16
Rameti yd ile Ramn u Ram

Dr- dnyy ider drn-nam
17
sm-i ahhr our iddetle nr

sm-i Cebbr tezelzl rzigr
18
sm-i dirle msebbi e ciht

Hem Alm ile vcb u mmkint
19
Yd idp vat u zamn ism-i abr
711
Hem admi ikr ider medd-i duhr

20
Ser-te-ser -r ourlar ism-i ayy

Yd ider esrr- ayy ny u mey
21
Cmle ey ikr eder bir bir seni

Her biri bir ismi olm mazeni
22
Vaf- t vafa tebh ider

tn vafda hem tenzh ider
23
Gyiy errt- k-i k-dn

Mahar- esrr- urd-i cihn
24
dem old ism-i t mahar

Kim Ceml ile Celli madar
25
ret-i demde o itdi uhr

hir old mihrden nr- bdr
26
Mh olup envr- mihr ire fen

Mihrden old mihr-i ilim r-nm
27
Nitekim evvel olup b-itibh

Mihr-i ilimden vcd- ur- mh
28
ekl-i demde seni ikr eylerem

Kendi vechiden saa Allah direm
29
ayb idim ben var idp virdi vcd

Sende fn idi hep bd u nebd
30
retim destile tavr eyledi

Sretim srrla tadr eyledi
31
Nef idp enfs- Ramn ayt

Vcibe old murin mmkint
32
Al- evvelden idp behre fhm

Eyledi isn- ilmiden ulm
712
33
ubb- tla vel ld vrd

Luf idp ism-i Bariden uhd
34
Ba idp ism-i Semi sem-i rz

udreti udretle ld ser-firz
35
Virdi man-y kelm nu- pk

un- tekvne vuf- inhimk
36
Nefs-i kllden eer virdi baa

Eyledi benlik a benden baa
37
Mevhibe old ser--py- vcd

hir u Bn mevc- bar-i cd
38
Bende benlikden ne var senden ud

Cmlesini senden olmdr a
39
Old cemiyyet bulup Vid Aad

Geldi esmya msemmdan meded
40
Sen tecell eyledi senden saa

Bende benden ben ve sen sensin baa
41
Varsn sen sende ben ayb olmam

Vadet-i tda l-reyb olmam
42
Lk idrk idemem ben sen nesin

Dostua ey dost o yegnesin
43
udretide aczim itdim itirf

tdi aczim udretide itikf
44
Senden ayru yo-iken al vcd

Y neden grmez seni em-i uhd
45
Sende senden yo-iken hi m-siv

Ey ud vu ey ud vu ey ud
46
Yine fehm itmek seni emr-i mul
713
Eylemezsin kendie ar- ceml

47
Kibriysn Kibriy sen ey Am

n- ilmide saa olmaz nedm
48
Y meger lem keml-i ta

t itsn in yta
49
ayb u l saa senden icb

Kibriyy eylemi b-irtiyb
50
Dmiem bar-i am-i ayrete

Bar-i ayret-ke ar-i ayrete
51
Vulat bezminde mehcram saa

Bir arbem ki saa dram saa
52
l erb- itiydan a
Eyleyim dery-y ayretde en
53
lm-i ta ayreti eyle ziyd

Mahardan aa l itiyd
54
ems-i
ems a old t mahar
Senden alsun t-ebed nr u feri
6511306

1
alvet-meslek zl abdl mehr- enm

- nlende-dil hem rif-i ikmet-penh
Bir mcerred merd-i meydn- aat-menzilet

R- s-marifet ems-fat hind-klh
ub- aam uaal bende-gnndan olup

idmetinde im olmd an o mh u sl
(651) KE1: s.135.
714
in-y rz- vadet mahar- esrr- H

in
hid ddr olup old mam evc-ch
hid-i
Gl-sitn- alvetde bir zl gl idi kim

Gl
D a ile idp k-i siyh tekye-gh
D-
tmege ey [ems
[ems]
ems an tr-i [irtilini]1307
Geldi ib erlerinden ayli merdn-
merdn lh
Didiler ler yediler seyr-i

seyr sem eyleyb
H ile aa ulad Dervi sml h (1289)
6521308

1
Dndi mihrile sirikim te-i

te seyyleye
Tb virdi dd-
dd hm ule-i cevvleye
Zlf-i a- anbern in bu eb ol mh-r

Zlf
ala devrnda an kim mh girmi hleye
ala-i
Dndi rble yanup

yan
def-i felek1309
Ny dil heng virdike nev-y nleye
Ny-
Dest-i s zre gl-cm- erb- pr-abb

Dest
Gyiy gl-bnde
gl bnde bir gldr brnmi jleye
Gl gl old r-
r tevr-i meyden ol gl
Bezedi ref-i
ref icb idp alm lleye
Py-t-ser gsterir ol once kold n- dil

Py
efatinden h u r-
r blbl-i her sleye
Beyitte geen ey kelimesinden

mesinden sonra, mahlas olmas gereken kelimenin yeri bo braklmtr. iirin
Osman emse ait olduunu ihtiyaten kabul ederek bo braklan yere ems kelimesi, yine msran
bo braklan son kelimesinin yerine ise beytin genel anlamna ve veznine uygun gelen irtilini
kelimesi eklenmitir.
(652) KE1: s.207.
3
715
Old her knesi rek-i nigr-istn- n

Aks idince na- sn ne-i ayleye
o dil-i ser-ke am- zlfde ser-gerdn yatur

anki ejder r ile bend eylemi dnbleye
Vulata ey ems ol bt nad-i cn ister beh

Eylemez al tenezzl l [u] ml u kleye
6531310
a

me-i udret ki ekdi a- rusr stine
Sre-i velel-leyl yazd lev-i envr stine
Vay ne kfir b- sn ire runda zlf-i n
Balanur znnr cennetde yaur nr stine
6541311
mefl mefl mefl feln

1
Gz yam ala revn eyle lh

h- dilimi ule-fen eyle lh
m yatur mur- dilim bl ikeste

ikrile seryende-lisn eyle lh
A ile irdet getiren merd-i ad

mnn b-ekk u gmn eyle lh
ol zr gller ki orarlar seni benden

Gencne-i esrr- nihn eyle lh
Ol gz ki seni grmek ola bende murd

Envr aynnda yn eyle lh
(653) KE2: s.46.

(654) OE1: 194b, KE1: s.140, S1: 84a, ALM: 187a.
716
Vir aa dil-bestelere terk u tecerrd1312

Vreste-i ayd- d-cihn eyle lh
lar ke-i knn- cennn

Gl-bae-i firdevs-i cinn eyle lh
Gz yalarn aresini drr-i yetm it

Ba gzlerini dde-i cn eyle lh
T kim ideler vechii vadetde tem

Kim anlara tevdii n eyle lh
10
fn idp envr- tecellde beda

hr- zamn ire zamn eyle lh
11
Sen cmlesini mahar idp ulul- ame

am
rfn ile rn-zebn eyle lh
12
Evfa marn reh-i Kabe-i vala

Ser-file-i rh-revn eyle lh
13
Her mrde dile eyleye t r- revn ba

Her nuum bir r- beyn eyle lh
14
Peykn idp h- dilimi dmen-i dne

am addimi emr u kemn eyle lh
15
Senden saa sen ems ulu knc-i rda

Maf- der-i dr- emn eyle lh
6551313
6
aa: a ile KE1.
9
ideler: idelim KE1.
13
beyn: revn KE1.
(655) OE1: 195a, KE1: s.139, OE2: 74b, S1: 88a, ALM: 186b.
1
kim marem-i: genc-i arem-i KE1.
3
hm: h kim OE1.
6
drl-ikem-i: drl-ikem u OE2, S1, ALM.
717
mefl mefl mefl feln

1
fl- dilimi merd-i alm eyle lh

Kim marem-i esrr- adm eyle lh
Tevdie gl-bng-i seryende-zebnm

Rek-ver-i icz- Kelm eyle lh
hm ser-i ky- alebim seyrine her ub

Hem-file-i bd- nesm eyle lh
lara te-i Nemrd- fir

Gl-get-i Birhm-i Kerm eyle lh
ta lemde beni eyleyp ird

ayrul-alef-i Abd-i Ram eyle lh
Beytl-azen-i ems-i
ems seba-n- yn
Drl-ikem-i alb-i selm eyle lh
6561314
mefln mefln feln

I
Gelp ddm boyun bkdm apua
lh Seyyid Mevlyi Rabb
Yzm srdm eli balu apua
II
Yzm ara elim bo mlarm a
Bkldi addim old atim
ar-i bar-i iynm olup
III
Hidyet l r- mstame
Hev-dr eyleme rh- same
(656) OE1: 195a, OE2, 78b, S1: 92b, KE2: s.121, ALM: 197b.
718
Sez-vr itme nrn- came

IV
Bi-a- mahar- ubb- Vedd1315
Kerem l rmetine bi bir ad
D-lemde murdm l murd
V
ulu ems
emsem egeri pr-gnhm
Pemnem ki artar her gn hm
Saa senden senile r-hm
6571316

1
Merab ey l-mekn mihr-i lem-perveri

Merab ey b-nin eflkini meh-peykeri
Merab y merab ey madar- nn u alem

Vey ki dvn- sicill-i enbiy ser-defteri
Ey cemli muaf- mml-kitb- kint

lm-i akm- lednn ce-i dni-veri
Sen o hen-hsn key h- mlk-i kf u nn

ta tamiyedir iki cihn serveri
Noa-i fermna v-bestedir kevn mekn

On sekiz bi lemn fermn old madar
lm-i tsin mu oldu vcd- leme1317
IV
ubb-: ubb u OE2, S1.
V
pemnem ki: pemnem u KE2.
(657) OE1: 195b, KE1: s.2, S2: 33a
*
S2de iirin 21. beyte kadar olan ksm eksik.
1
perveri: peykeri KE1.
3
cemli muaf-: cemli muaf OE1.
719
lmii hem evveln irn mstaar
6
14
Kiver-r-y ezelsin sa-i ar- bern

Kim mu- mlk bir klbe-zr- kemteri
Bilmeyp mhiyyeti tur-y b-nm alem

Fa- imkn zre yazd ins u cin peyam-beri
T-i eriden hirsn olmasam ger dir idim

Lafatullh ism-i pkiden bir ismi mahar
10
Nr- tsn ki errt uyl- enbiy

Her birisi sumn- feyii bir ateri
11
Virmeseydi leme nr- cemli terbiyet

Gemez idi bana dem mkerrem efseri
12
Old-n ser-be-dergh- sery- daveti

Madem-i drse yayd alas- bl-teri
13
Oldndan parma mecr-y cy- meramet

utd el stinde fn ket-i smn-beri
14
Kilk-i icz middndan bulup fey-i ayt

leme muciz-nm old Kelmi ejderi
15
Fikret-i h- zenadnla ey suln- sn

Ddi h- minete Kenniyn dil-beri
16
Oldndan ps-bn- klbe-zr- masa

Cd- lufu gl-sitn itdi alle akeri
17
Kesdi tb- tzii t-i ebullhdan

amze-i mest-i cell-engz emi aneri
18
Peyk-i eh-rh old-n sa-i mirca

Eyledi hem-ser Mese ur- ems-i enveri
oldu: old KE1.

ayt: cihn KE1.
720
19
Ps-dr- em-i eh-bz hevsndan uyr

Gerden-i ab- fle t itdi minar
20
Ey vcdu old-n rameten lillil-lemn

Evvel u irde oldu kudsiyn reh-beri
21
Kim grindi kevkev-i eflk tenzleltenzlel-azz

Mahar- nrun alal-nr eyledi bar u beri
22
Ber urup mb- mikt- bahr-istn- uds

Nr- vechi virdi fns- cihna zveri
23
Cilve ld andelb-i lne-gh- l-mekn

old gl-bng-i udm ile cihn ser-t-seri
24
Leyle-i ramet idi ol dem ki h- l-mekn

ld evreng-i amy menzil-i dd-veri
25
Yani ihr itdi adf- d-berg-i kint

Sen gibi drr-i yetm-i t- vl-gevheri
26
Bir dilr-i rezm-i ekbersin ki sen mnend-i mehd

Eyledi evvel-adem lerzn ar- enberi
27
adme-i ahrla ddi - Kisr-y Acem

Secde ld ehl-i irki bt-i bed-peykeri
28
Hey ne Dr-y kerbiyyn-demsin Cebral

Dergehi rb itmekn and eh-peri
29
Old srfl bir gl-bng-ke dvna

Ryet-i lufuda mar olmaa ins u per
30
Sen o mihr-i sumn- l-yezlsin kolur

Mihr-i lem bende-i dergh fermn-beri
31
T-ebed eri gibi bit olurd fitb

ol zamn kim red olunmdr bery- aydar
32
Old n nn- hill-i ebruvnla mr
721
Eyledi zlf-i siyeh-tr- urb miceri
35
33
Sen ki sbhnelsbhnel-le esr ebi meh-tbsn

Ey sery- l-maallh meh-i ren-geri
34
Dde-i marem-sery- pdih- l-minen

Buld nr- cebhe-i t- erfile feri
35
ems-i sn olmasa alur idi trkde1318

Beyt-i a mnende-i ulmet-sery- efar
36
old r- udmle felek encm degil

Gird-i pydr mzeyyen eyleyen nlferi
37
Ba egp engt-i nh-rem-mu- emrie

a olup ar itdi meh dt- Rabb-i Ekberi
38
Pdih birligi ihdna muciz yeter

ki hid sumn neyyireyn-i eheri
39
Grmemekn milii em-i felek ey nr- ma

Dmedi gencne-i k zre sye cevheri
40
Nrsn ki grmeyp cism-i lafi stine

onmad bu k-dn bir ebb- aar
41
Madem-i evrengie mimr- ar- fern

ki pye nerd-bncik eyledi gkle yeri
42
Bir kebterdir sipihr uar sery- cha

Olmad - zmrrd-fm l manar
43
Eyledi nn- dni kint muntaam

utd vz- beli bterle veri
44
Ber-i tile d-nm old vcd- kfr-i ma

Var iken banda nh-- felekden miferi
45
Bng-i tekbr-i azt ald Bedre velvele
ems-i: em-i KE1, S2.
722
aydar- ryet-kei al itdi bb- ayberi
43
48
50
51
52
46
andlar avs- uza ara inince l-fir

Rstemi ad gge r- kemn- eheri
41
Ditrer idi dehetinden p- urd-i felek

arb idince lekeri adya zerrn e-peri
42
Her aan irke tr-endz olurd ziyn

ann olurd kim iner ke melik lekeri
43
ube-i levlk oursa ger ab-i mmeti

Ara hem-pye ider mirb u - minberi1319
44
T-i eri yle dil kim ounsa aa ger

oa-i lal-i Beda eylerdi kn- mermeri
45
are-i dery-y cduda felek bir flkedir

Mihr-i zerrn bd-bn mh- nevdir lengeri
46
Ayn- ramet em-i m-z ki maer ehline

are-i eki ider firdevs det-i maeri
47
Kever-i lufu ed-y krine her rz u eb

Bezmie evr- gl-en ar iderler maar
48
Eyleyp far- me- bde-i lalile mest

Aksine seyyle ld adn iinde keveri
49
asret-i zlf-i am amm benim glm gibi

tee yad ciger-n itdi mg-i ezferi
50
h kim hecrile yad tee dil gl-enin

Klan- endh itdi lle-zr- ameri
51
Blbl itmezse vili bna cn murn
ider: idp KE1.

ld: ld OE1 / iinde: ire KE1.
yad: yasa KE1.
murn: murumuz KE1.
tee dza: dzaa te KE1, S2.
723
rmen-i cn-sz- te-gh- fratdir yeri
59
52
Ke-i emimle bamam tee dza diyu

Nr- hecridir abb nr- dza bed-teri
53
Crmmi rtmezse dmn abb- ekimi

Cy-gh eyler adem arlarnda deri
54
am degil mirb- ebr-y cemli var iken

Cebheme ekmise udret me-i am-gsteri
55
Y Habballh ems-i
ems - sznam
Mfteirem a oldma kisteri
56
yle kim ala yandm olmasa nati tamm

Ney gibi iler idi mem yanard minseri
57
lsam ol a ile esb-i kilke ir-y inn

oraram ki add-i eriden geem heft-kiveri
58
Vafa imkn yo geri mcelled bir kitb

Eylesem far b- sumn- aar
59
Lk vafla tefaur b-arr itdi beni

Eyleyp mnend-i me sne-k u serser1320
60
Bad-ezn Cibrl-ve dstr- isnla ben

sumn- midatide eyledim cevln-ger
61
Davi-i vafda vay-i sumndir szm

Kim serr-i glm mdm sensin dveri
62
Pdih Seyyid nr- cemli ana

Eyle em-i bezm-i val her nefes bu keri
63
ad-alt ile selm olsun ur- pkie

Eyle val bezmine ly amu lar
sne-k u: sne-k-i OE1.
724
6581321

1
sumn- vadeti mh Muammed Muaf

L-maallh mlkini h Muammed Muaf
Sensin ol ren-er- a ki pr-nr eyledi

Leyle-i mirc- dergh Muammed Muaf
Sensin ol suln- mm-zalzal-baar kim bhesiz

Ba gziyle grd Allh Muammed Muaf
Enbiy vu evliy vulat-sery- arete

Buldlar iride eh-rh Muammed Muaf
ems-i
ems bmr bula t derd-i fratden nect1322
l nigh- meramet gh Muammed Muaf
6591323
mefl mefl mefl feln

1
Ald der-i dergeh-i suln- veys

Uyand ern- d-eyvn- veys
B-avt olur obet-i esrr- nihn

Mestn- uddr btn erkn- veys
Gl-bng-i Muammedle olu meclis-i

Esrr- hviyyet dem-i devrn- veys
Seng dilleri mnend-i am-i Yemen eyler

Fey-i eer-i verd-i gl-isn- veys
ald dem-i udsiyyesini mlket-i Rma
5
t derd-i fratden: derd-i firndan OE2, S1, ALM.
1
d-eyvn-: d-dvn- KE1.
6
encm: encm KE1.
725
Rm olsa nola menfes-i Ramn- veys

6
Bezminde yanan em gibi te-i aa

Encm olur mh- dran- veys
Eylerdi Feln ebed-mest deydi

Py- umna cra-i mestn- veys
Hmn olur envr- cemliyle udn

Kim olsa kemer-beste-i meydn- veys
ems old bugn reh-ber-i eh-rh- yn

Grindi ubu-gh- eb-istn- veys
6601324
a

Reh-ber-i file-i ir-i Neb-i Meden
em-i minhc- hd necm-i Sheyl-i Yemen
ems ider feyi ile tr- dili mar- nr
Pr-i prn- ud-perver veysel-aren
6611325
a

av- aam bz- eheb-meslek u Veys-slk
Rzda- afiy kef- ilm-i Br
erre-i nzi iksr-i naarla ems ider
Bz- ebya aret-i Abdr-ram-i dir
6621326
(660) OE1: 198a, OE2: 75b, S1: 89a, ALM: 190a.
( )
OE1.
(661) OE1: 198a, OE2: 75a, S1: 88b, ALM: 189b.
( )
OE1.
(662) OE1: 198b, KE1: s.154, S2: 34b.
726
TamsTams-i NatNat-i Monl Cm

I

D-cihn serveri Allh evini bt-ikeni

Nu- pkile utuld fuan deheni
ld m lebi blbl-i verd-i adni
II
'
" "
:

"
; *

;
"
" *

III

D"
Ny-ve ilesin tketince nefesi

D asn dilie preleyince afesi
Derd-i hecre bulamazsn yine bir dd-resi
IV
'
Refrefi seyrine bir aral ar- bern

Knc-i evyna bir klbedir eflk u zemn
Enbiylar arem-i idp cy- kemn
, " *
V
'
" F
Sen de ey ems o suln olup uddm

D eiinde am- an ol n-km
l fed cn mav eyle uyd- nm1327
( )
I
II
V
; *
OE1.
: Tams-i Monl Cm uddise srruhu KE1.
: Nat-i Moll Cm Tams-i ems-i seyn S2.
KE1de II. bent.
KE1de I. bent.
uyd-: uyd u KE1.
727
6631328
NatNat-i Monl Cm TamsTams-i emsems-i seyn

I
Ki benem te-i a ile an nle-kei

yle mabb ki yodur d-cihn ire ei
Kemtern erre-i derghna almam gnei

" !
II
'
tdi eyd beni sevd-y a u zlf-i am

Nr- vechinden ra itdi dilim hecr-i am
Baa syletdi bu lf am- hecri elemi
III
@
;*
hiren yle taassrle sirikim dkerem

Lk mande cemlin grp alar gezerem
l lf degil syledigim seyr iderem
" !
'
III
@ ,
Olmaynca dil-i zrm gibi peymne ikest

Cm- ahb gibi emile olup n-be-dest
Pr olsa da bu mey-nede ey bde-perest
;
IV
"
Ki idp ol meh-i eflk-i nbvvet ceveln

Srr- akmna makm olup kevn mekn
Old envr- ud nr- cemlinde yn

(663) OE1: 198b, KE1: s.14, S2: 35a.

( )
OE1, KE1, S2.
II
OE1 ve KE1de bendin 2. ve 3. msralar eksik.
728
ulmet-i hecrde buldum mey-i vulatla nect

Baa yri lebidir eme-i c-br- ayt
Bilmezem ayr bu meslekde ben zge kelimt
"
V F
VI
,
'
'
B-veflarda bu vdde tefl t end

Oldlar vdi-i endh- am ire p-bend
Eyle cevln sen ey ems o a ire blend
" "
6641329

1
uddan drdur ayrya her kim mihr-kr old

Ki bir szen ilidi dmen-i sya r old
Ru- ba-nm-y mihr-i Amedden bil-bhe

Tecell-i lh leme pertev-nir old
Bu srr uyma isterse aber al len ternden

tern
Ki bir Ms gibi merde bu benlik perde-dr old
md itmez ine merd olan Cibrlden dai

allullha te an in lle-zr old
Didiler irket ile Slim u Nr

Nr v bir ir
Bu zb iri kim yn- sn-i iftir old
6651330
(664) OE1: 199b.

(665) OE1: 199b.
729
h kim ald dil-i zrm o ters gzeli

Eyledim kkl-i znnrna v-beste beli
h-rhnda o celld- nigh ki rab

Rst gelmi gzine var ise gelmi eceli
Minnet itmezse nola s- nign- felek

Bir gl kim ola ser-mest-i mey-i cm- Al
Ne bilr nee-i ab-y maabbet nidgin

Olmayan b-ser p vf- bezm-i ezel
Benem ey ems o suln- sitin ki benim

Dmenimden utan gklere almaz eli
6661331

1
D ad dile bir nvek-i mjgn gedi

tdi sr ciger latini peykn gedi
Sne suln- am- a gl tatnda

Revzen-i ddeden old gher-efn gedi
Dr- minet bu dilimdir ki af mrmde

Urad bir kere mnend-i Sleymn gedi
angi mlki yine tarbe hcmu ey am

em-i cndan sipehi nze-grn gedi
Sen gibi ems bu rehden nie mestne-i a

Nle-ke ra-knn old azel-n gedi
6671332
(666) OE1: 199b.

(667) OE1: 200a.
730
deme cn virir yr-i cef-kr elemi

ldirir frat-i dil-dr- vef-dr elemi
Aybdr elde a gibi kemn var iken

Merd-i meydn- am- aa peykn elemi
Ben leb-i lalie dil zlfe meyl eyleyeli

Beni mn am yad an znnr elemi
amzesin itdigi evvel dile pr-tb bugn

Gelmeden d gelr aner-i n-r elemi
Tevbeler yr-i kerem-kra gl virmemeyim

Kr itdi dile hicrn- kerem-kr elemi
aleb-i derd-i melibde gl h yine

Pene-i himmete der-kr ise de r elemi
a- rusr-ve itdi gnmi ara ems

Gitdi ald baa ol zlf-i siyeh-kr elemi
6681333

1
Ey hill-ebr iden kimdir meh-i arr seni

lem ire bedr-i kmilden de nr-efz seni
Tr-i mjgn m iden y kemn a mdr

Byle bir Rstem-nihd u - b-perv seni
Derd ile merdn- a eyleyince mr-vr

sn ile iden Sleymn- serr-r seni
aplam nr- siyeh-ve urreler olm nib

Grmeye t ey yzi gn dde-i dny seni
Byezd olsa der znnr- zlf bendine
(668) OE1: 200a, KE1:: s.153.
731
Seyr iden bu deyr iinde ey bt-i ters seni

6
ar- gerdn ire ey mh eylemez mihre nigh

Mehd iinde grse bir kerre eger s seni
lemi hm ged-y nimet-i sn lub

Eylemi Mevl-y lem leme mevl seni
Grmeden ol amzesi emr-i brrn yzin

Vaf- urbn-gh itdim ey dil-i eyd seni
ld ben dil-sz ems-i

ems alas- nh-- a
Eyleyen hen-eh-i evreng-i istin seni
6691334

1
Gl-en-i b- bihit olsayd ddr gibi

dem ayrlmazd andan l-i rusr gibi
deme rvndan dmezdi nevbet olsa ger

Cenneti kever par lal-i dr-br gibi
ayd ider mrg-i msemmy a peyknn

Bir kemn olsa ebr-y kemn-dr gibi
Server ilm-i sne pdih olsa gerek

Var iken ti nigh- em-i n-r gibi
ems ande mlik olsun l-i sn gencine

Ps-bn var iken zlf-i siyeh-mr gibi
6701335
(669) OE1: 200b.

(670) OE1: 200b.
732
Bitmedi lemde bir gl lal-i andn gibi

Bir am- snbl mi var zlf-i pern gibi
deli fey-i ezel bu gl-sitna rzigr

Grmedi serv-i revn add-i rmn gibi
Olmam ey meh alas- gerdna am-add-i niyz

Bir umm var iken destimde dmn gibi
Fey-i mjgnla her dem tzedir ey em-i mest

k-i snem lle-i k-i girbn gibi
deme lali gibi bir cn virici var m h

Var m y bir cn alc tr-i mjgn gibi
Lal-i rmmn drci ger drr ile leb-rz olsa da

ev virmez abma lal-i nemek-dn gibi
Sen gibi bir mh yosa dil-ber devrnda

- dil-sz var m ems-i
ems nln gibi
6711336

1
once-i lali alm tze gllerden ar

r- b-a u li teng rdan ar
Old reftr grp ser-der-hev serv-i revn

Nev-nihl-i meti dl itdi add-i arar
Seyr idp kever lebi ynesinde cy-br

u olup gedi yere erminden old serser
Ey siyeh zlfinde ser-gerdn olan dil-besteler

tdiler urbn amze tine cn u seri
(671) OE1: 201a, KE1: s.153.

4
-KE1.
733
Ey ubr- sitn kul idenler emine

Ayn eyler sidre seyrinde sipihr-i aar
Ol zamn kim idmet dergha bel baladm

aydar giydim arup edd-i ni- anberi
ems-i
ems aam erre-i mihr-i ceml-i Amedem
ker-i l-i abyam aydaryem aydar
6721337
a

Mihr-i burc- mafiret Abdr-ram-i nyev
Mh- evc-i mesadet Abdr-ram-i nyev
Vri-i ilm-i all-i aret-i Ramndr
Bz- Eheb-menzilet Abdr-ram-i nyev
6731338

1
Her fat kim mahar- ism-i uddr her biri

sumn- ayb- ada meh-lidr her biri
Degme seng-i an ile ehl-i bunu zlfine

ut ki bir Ms elinde ejdehdr her biri
Bama tar eyleyp f-i f-ynete

Vechie yne-i ibret-nmdr her biri
Mevc-i imkn eyledi ummn- vidden ud

Bir abb- pr-hev-y m-sivdr her biri
Srat ile mav u ibt olmada na- vcd

an vcd zre nu- briydr her biri
(672) OE1: 201a.

(673)
(673) OE1: 201a.
734
Bir ybn- velyetdir marif kanda ems

rifn- ekmeli r-i uddr her biri
6741339

1
A kim szi-resn- cndr her laas

fet-i ret-ger-i mndr her laas
A kim em-i dile mhiyyet-i cn gsterir

Srr- mirt- ru- cnndr her laas
Dkdirir n-b te-z-i eme nr- a

zm-y sne-i biryndr her lazas
Adr let-nm-y vdi-i hecr u fir

ub- rz-i eb-i nrndr her laas
Pertev-i vulat-sery- yrdr ey ems a

mr-i ev-i cennet-i rvndr her laas
6751340

1
Bulmadm y am- hecrie bir dd-resi

Nle lsam da sezdr tketince nefesi
Old n mur- dilim lne-i zlfden ra

alarla dgnp preleyim bu afesi
Sedd-i rh olsa vilide baa r- tenim

Urup telere mav eyleyim ol r u as
Ey bt-i ive bu deyr ire seni ayb ideli

ledir bu dilimi heft-bb ceresi
(674) OE1: 201b.

(675) OE1: 201b, KE1: s.150.
735
ems-i
ems zr budur ey once-i firdevs emeli
Mur- cnn ide kever lebii bir megesi
6761341

1
D- a elvirdi cna h u zr elvirmedi

Andelbe nle-i b- bahr elvirmedi
Ol hevy-mereb almaz r- zrm ele

h kim mrmde bir kez rzigr elvirmedi
Dm lm yr zlfin mur- diller aydna

uyiy eh-bz- em-i cn-ikr elvirmedi
mrm irdi ire dndi kemna metim

Gitdi cn elden dr cevr-i yr elvirmedi
Siy ba in cm- lebi un ems

emse kim
Virdigi ol bde-i te-nir elvirmedi
6771342

I
Yine ey dil hill-i urre-i mtem yn old
Dil cn ume-i b-dd- t-i b-emn old
ehen-h- ehd-i Kerbeln vtndan
Muibb-i nedn- enbiy nli-knn old
II
Nmyn eyleyp rz- fir gerdi-i gerdn
Bel brn yadrd zemne s- mn-gn
(676) OE1: 201b, KE2: s.4.

(677) OE1: 202a, KE2: s.55.
736
Olup ehl-i vef venle peymne gibi dil-n

Gller sz gzler eme-sr- n-fen old
III
Felek kim sifle-kr u bed-fil u zit-letdir
Dem--dem gerdi u devrn hep bd-i ayretdir
Ne ar- nh-felek ne lem o vd-i krbetdir
Ki hep mihmnna kr sitem fili yaman old1343
IV
Gr ol em-i er- aret-i suln- levlki
evlk
ehd-i Kerbel yan seyn-i pk-derrki
arm-i ar- Ramn olm iken sne-i pki
Dern- kde ute-i n- revn old
V
rimidir tevtrle bta kim rivyetde
ad-i mucize-pr-y suln- nbvvetde
O hen-h- dni sumn- evc-i vadetde
asanla cevher-i t- erfi feradn old
VI
asan kim mahar- ulul- am idi cihn ire
Giyp au ile tc- ehdet biyn ire
Olup suln- bbn- bihit ol gl-sitn ire
Dai rz- ymetde ef-i iyn old
VII
seyn-i Mcteb tc- ser-i merdn- dil-gh
Adl-i Ysuf- Kenn u srda- ebullh
usuzlula olup ser-mest-i ab-y ehdet h
ef-i mmet s-i enhr- cinn old
VIII
Bilrken dmenn s-i kever dest-i isn
Leb-i anna u virmediler dkdiler an
Seri rek-ver-i tc- nbvvetken o suln
Gl-i andn gibi zbyi-i far- sinn old
III
fili: fil-i OE1.
737
IX
ayf [u] sad ayf ol urre-i ayn- Reslullh
Olup rh- muavver py-t-ser hem- mihr mh
derken nr- vechi lem-i ulmt ren-gh
urb itdi diyr- vadete gzden nihn old
X
alt ile selm olsun o h- mlk-i irfna
Teberr eylerem dnm u lanetle Yezdna
Olup ey ems mtemle dil-i dvne dvna
Fin u zrla m u seer meriyye-n old
XI
Bu mtemle d-emim n-fen u kdir snem
ubr- frat u asretle pek mamm ynem
Vel far u mbht eylerem ki ubb- drnem
Baa bd-i terk-i ayd- lm- cihn old
XII
Benem ol ker-i l-i Resl-i aret-i Yezdn
Bugn meydnda b-himmet-i hen-eh-i merdn
Niymndan ki ldm l-fir- memi uryn
Dil cn- Yezde fet-i lanet-resn old
6781344

1
Mav- cism eyle de gr kul-i uyn oldm

Nota-i srr- sveyd ile nn oldm
Dikmiem zirve-i kuh-sr- cnn stine a

bit itdim hele ser-ayl-i cnn oldm
orma ey a kemn l-i dilim gsteriyor

Dn revzeni pr-d- dern oldm
Grse ab- ecel eyleye cn alma terk

Nm-bismil gibi ute-i n oldm
(678) OE1: 202b, KE1: s.152.
738
Ben o peymne-ikestem ki felek dndi baa

Bezm-i lemde bilp s- nign oldm
Na- rengn-ab-y sanmdan fehm it

Vf- mani-i esrr- un oldm
Ben o ems
emsem ki felekler de melekler de bilr
Felek-i ada t rh-nmn oldm
6791345
a

Fr- bezmie pervne-ve her eb dner u
Seni ey mh-r em-i eb-istn old belli
Ruu mirt- vech-i ndr ey cihn-r
Seni dai bu retlerle ayrn old belli
6801346
Meriyye

I
Geldi ol dem ki urb itdi meh-i Muafav
Geldi ol dem ki snp em-i er- nebev
Dndi ulmet-kedeye mtem ile lem evi
Nice yandrmasun lemleri hm alevi
II
Geldi ol gn ki ulvv eyledi m- udvn
Eyleyp bd- sitem b- nbvvetde vezn
(679) OE1: 203a, KE2: s.14.
( )
S1, OE2.
I
Muafav: Murtaav KE1.
II
cmleten: cmleden OE2, S1, ALM; cmlesi KE2.
739
Cevr ile eyledi yetmi gl-i d-b azn

Cmleten - velyetde yetimi andn
III
Ylup te-i Sfyni ile bnye-i dn
Gyiy ddi yere kngre-i ar- bern
Old hep am-zede skkn- semvt u zemn
tmemek deme mmkin mi olur h u enn
IV
Budur ol gn ki aup eme-i keverden n
Kerbel kini itmidi Bedan-nmn
Selsebl olm iken ke Furt u Ceyn
Bir iim uy dr eyledi s- gerdn
V
Allah Allh ne ara gn ki bu rz- am-nk
Deheti virdi ymet gnine lerze-i k
Yad brn yerine tenelere tr-i helk
asret-i b- revn leblerini eyledi k
VI
Ey gl mtem-i hicrn ile an alayalm
ke ddi bugn ol serv-i revn alayalm
an degil an yerine cevher-i cn alayalm
kine eyleyelim eki revn alayalm1347
VII
VI
VII
kine: sne-k KE1 // eki: ek-i OE2,S1, KE2, ALM.

ber-bd: yd OE1 // olalm: olarak KE1, KE2.
740
Dmeni lanet dnm ile ber-bd idelim

Dostlar r- n-dn bd idelim
l u evlda alt itmegi mutd idelim
ems giryn olalm nle v feryd idelim
6811348
BerBer-VechVech-i Tamn
Tamnn-i MraMra- Mehr

I
Ey ehen-h- rusl mahar- nr- Aad
fitb- ezel mh- sipihr-i ebed
oyma vd-i meelletde bu am-gete adi
Meded ey file-slr- rusl u bibi-yed
II
Eyledim nefse uyup mddet-i mrmde gnh
Old myum aarup ryum o crm ile siyh
imdi szn- nedmetle iim girye v h
III
Bilrem crmm in ramet-i Ramn seni1349
Bunca yldr yaaram a ile cn u teni
Rz- maer kerem it eyleme rsvy beni
IV
am yemem olsa dai crm u gnhm b-ad
amm oldur ki apudan beni sen eyleme red
S1.
( )
:Ber-Vech-i Tamn-i Mehr OE2.
I
ebed: aad KE1.
II
KE1de 4. bent.
old myum aarup: aarup myum olup KE1.
III
KE1de 2. bent.
IV
KE1de 3. bent.
gnhm: itbm OE1, KE2.
741
Dmiem pr olup l baa lillh meded

V
Ar- l eyleyp ey h ulu ems-i
ems nizr
sitnda md itse efat yeri var
Old Mecnn- am- a ider nle v zr
yed
6821350

I
Bir grp dery-y vadetde mevc- kereti
Eyledim idrk esrr- bedan celveti
bhesiz buldum fen-y ada srr- alveti
II
Seyr idp na- cihn Nabendden yn
Geri ldm dirden atm-i seyr-i l-mekn
Vadet esrrn ki bildim alvetden b-gmn
III
Fey-i envr- Muammed gyiy bir cy-br
Cmle prn- aratdir o feye eme-sr
Pr-i abn- Velden nisbetim var ikr1351
IV
A u ev ile idp ikr-i ud m u seer
Seyr u devrn eylerem ar u sem ile dner
(682) OE1: 204b, KE1: s.139, OE2: 74a, S1: 86b, KE2: s.103, 84a, ALM: 182b.
I
eyledim: eyledik KE2.
II
alvetden: dirden KE1.
III
abn-: abn OE2.
IV
eylerem: eyledim KE1.
V
ems ben: ems ben o OE1, KE1; ems bir ALM.
742
Alma isterse evsda slkmden aber

V
ems ben h- Resle k-py- mmetim
Abd-i - evliy-y br-gh- izzetim
Veysiyem celvetde glmdr benimn alvetim
6831352

I
n grp dervi oldum prim Abdl-diri
Grdm ol yzden tecell-i ud-y diri
II
- rdeyem amm anf-mehebem
Bde-i tevd ile mestem veys-merebem
Seyr-i lht itmede hem-rz- Bz- Ehebem
III
Ol velyet bn balarda alm gli
ekdi o Manr dra tr- zlf-i snbli
Gl-en-i irfnn imdi ben oldum blbli
IV
Ety idrki irmez rtbe-i irfnna
Evliy el balayup devr itdiler devrnna
r-dest ile arldm ke-i dmnna
V
av- Azamdr taarrufda d-dest-i udreti
(683) OE1: 205a, KE1: s.138, OE2: 73b, S1: 86b, KE2: s.82, 85b, ALM: 180b.
743
Hep veller dna va itdi py- himmeti

ems oldum bende-i - arm-i areti
6841353
mefln mefln feln

I
Glde buldum esrr- veys
Ki oldum an Leyl vu ays
II
ud an ki cn u tende buldum
Gl-i tevdi ol gl-ende buldum
Ne buldumsa aradm bende buldum
III
Bulup tecrdi dny-y denden
Gep silk-i Nabend-i Velden
Grindim alvetden dirden
IV
Melmetle ayalarda srndm
Ki mirt- meryda grindm
Libs- mefar- era brndm
V
Yolum er-i Muammeddir dellim
Ki ems
emsem - a- Cellim
Cemlllh ma- Cemlim
(684) OE1: 205b, KE: 71a, OE2: 74a, S: 87a, KE2: s.139, 85a, ALM: 184b.
III
tecrdi: tecrd-i KE1, S1, KE2.
744
6851354

1
n ile old d-emim cm- ahblar gibi

Cy-br- ek-i frat dkdi derylar gibi
Ey gl kuh-sr- amsn tende ad kler

Seyl-i n- ek ile alarda mecrlar gibi
Gl-en-i valda gller gibi andn oldm

Old trk-i eb-i hecride rylar gibi
uymam a odna bi cn u ser lsam fed

Mecliside her gice em-i eb-rlar gibi
Nr- vechi grmeyen lemde ey nr- baar

ar olur bn iken maerde amlar gibi
ret-i demde aullhdan b-behreler

r-b- deyr-i afletdir elplar gibi
dem ise aa uy terk-i ur- cennet it

ra tecrd l Ms v slar gibi
Sr ar dilden sivy gr ceml-i vadeti

Btlere itme peresti olma terslar gibi
ume-i emr-i nrn- helk olsa gerek

Ser-ke marr olma serv-i bllar gibi
10
Gevher-i bar-i vcb- fey-i muladr szm1355

G-vr olsa sez ll-i lllar gibi
1
cm-: cm u OE2, S1, KE2.
2
-KE2.
3
valda: vulada ALM.
4
ser: ten OE2, S1, ALM.
9
nrn-: nrn u OE2, S1.
11
grdi: buld OE2, S1. ALM.
10
vcb-: vcb u OE2, S1.
745
11
emme vechullh srrn ems grdi kendide

f idenler albi mirt- mcelllar gibi
6861356

1
Ceml-i yr olup rava-i nam gibi

r u zlfi gl snbl-i besm gibi
Cihn o cm-i ceml-i ezel ki vadet-i a

Nikt- noa-i ferd-i mu-i cm gibi
Muammed-i Arabdir nib- vech-i Aad

Ceml-i Amede a- amde-mm gibi
Taayyr zredir amm ki dit- uhr

Balsa dde-i a-bn ile adm gibi
D-t olur emeli re-cy- derd olara

Devya ama lebi yara-i d-nm gibi
Zamneni ki akmn- mstaim nab

ehr-sy- mdvatda hep sam gibi
Bu nh-b- sery bu n- nimeti h

Rev mdr ki kermi ola lem gibi
Tekellf itme ki yek-dger zre vadetde

Cihn u mr u Sleymn ud Alm gibi
Hev-y a r-nk ider riy- dili

Dim- gl-eni tar iden nesm gibi
10
arat ehline non olur tamma bedel

Ki klfet-i sefer olmad mum gibi
746
11
Gelrse cnbie ey ems ejder-i alemim

Olur kelmda muciz leb-i Kelm gibi
6871357

I
Var m bir ser-mest-i a em-i girynm gibi
an dil biryn olm alb-i sznm gibi
D ad sneme k-i girbnm gibi
Hk-rb itdi yzm yerlerde dmnm gibi
Eyledi her varm rt- smnm gibi
alaram snemde a nr- mnm gibi
II
T grelden nr- vechi ey cemli fitb
Ek-i emim bezm-i amda old gl-cm- erb
er itdim rz- snem eralardan bb bb
Dstn- a ile oldum mdevven bir kitb
adr- dvn- maabbetde yine pr-rb
III
utmam dmn- a alma destimden meded
Urma beste destime dvn ire dest-i red
Kim saa peyvestedir destim mselsel yed-be-yed
Cm- desti n idelden bilmezem hi nk u bed
am cemlin ezelden t-ebed
IV
sne yneyem ayretle medh olmam
Bulmam srrmda sn ll u m olmam
(687) OE1: 20b, KE1: s.143, OE2: 77b, S1: 91a, KE2: s.127, 82b, ALM: 194b.
I
d: dalar KE1, KE2.
III
idelden: ldm KE1 KE2.
747
Nee-i gl-bde-i valla ser-o olmam

Dmiem derylara dery-y pr-c olmam
um gibi nerede amm ki r-p olmam
V
Yand a teine bunca demdir cn u ten
lime ram itmedi bir kerre ey dil-dr sen
Cismime peykn- cevri old hen-prehen
Sneme revzenler ad py-t-ser ddan
Sen benim esrrm f eyledi amm ki ben
VI
Dd- h- germ-i dilden yle oldum n-tvn
Birbirinden far olunmaz old l cism u cn
Ben bu derd ile olursam em-i lemden nihn
Nr- r-s olup pr-lle-i te-fen
Dlar k-i mezrmdan olur elbet yn1358
VII
Bezmie mnend-i em-i zer-klh oldum yine
Yandm a nrna dd- siyh oldum yine
Ney gibi dil-beste-i feryd u h oldum yine
erre erre mav- cism itdim tebh oldum yine
Mh-ve mihrile ems-i
ems evc-ch oldum yine
6881359
Hece vezni: 8+5
VI
KE2de bendin 3 ve 4. msralarnn yerleri deiik.

h-: h u OE1 // olur: olup KE1.
(688) OE1: 207b, KE2: s.137.
I
valda: vulatda KE2.
748
I
Gl saa idi kim seni buld
Meclis-i valda seni hem-demi old
imdi firla gzm an ile old
II
Sende fen oldum o dem sen de ben oldu
Dde v dil ben saa sen syleyen oldu
Bende grp imdi yine sen o sen oldu
III
Bir dem idi destime peyveste idp dest
Bde-i a ile iden dilleri ser-mest
Old yerim lem-i alda iken pest
IV
Grinrken ems gibi perdede ald
Sem gibi virdigini girye ald
Beni yine drl drl derdlere ald
6891360
adradr- Esba Mamd Nedm Pn Szi

San-vern- zamn Nedm-i o-revii
Dimi kelm- belinde bu lel-vei
Tefekkr itmeli de bu cihna bir gelii
Gidermeli kederi bamal afya kii
6901361
(689) OE1: 207b, OE2: 79a, S1: 93a, KE2: s.86, ALM: 198a.
OE1, OE2, S1.
( )
: adr- Esba Mamd Nedm Pn Fikirleri KE2.
749
CevbCevb- Azz -efallhu aleyn feyuhulfeyuhul-azzazz-

I
Cihna bir gelr dem ve bir olur gidii
Biter hev ile mri cihnda bitmez ii
udy bilmez olur lemi o bed-menii
eker gidince beda ab u serzenii
II
Geer bu dr- fenda zamn eyle v
Gerekse h u ged ol gerekse a u o
O lemi ki gidersin sul u mineti o1362
Faa tedrk-i mft inse avdet yo
III
Saa gerekmez iken itil-i dehr-i den
Unutdu itdigi ahd-i lh- l-mineni
Bu dra vadeti irfn in getrdi seni
Vcd- ada fen lmaa bu cn u teni
IV
Olur efate mahar olan erat ile
ridi vulat- aa giden arat ile
uhd u cebe v a u af-y let ile
ula al- selm ile bir diryet ile
V
Nigh- rife ey ems vech-i a bu cihn
( )
II
V
OE1, OE2, S1, ALM.

: Azz arafndan Cevb KE2.
lemi: leme KE2.
ar u ner-i: are dner KE2.
750
Ki ar u ner-i muaccel heme kevn mekn

Bu lem ire olur ne olursa sd u ziyn
Be-fikr-i ib u S be-nr- ayn u yn
6911363

1
Tnd-bd- h- asretle coup ekim yemi

Grinr her bir mjem deryda gy bir gemi
B-bn- a ekimle ruu d-b ider

b-yr- gl-en itmidir gl-b- ebnemi
o m amze olsa ey n-r- ab- a

Kim cigerler engelidir zlf her bir am
Yd- lali kever-i nb ferm itdirir

Rinde cm- bdeyi slsa b- zemzemi
Yandran tb- ruudur cn allin tee

Dr iden sevd-y lidir bihitden demi
Bar k u kr h u zr olur mnend-i ney

Bir nefes her kim olursa rz- a hem-demi
Mest-i cm- a olan ey ems bu mey-nede

Ke-i nisyna atmdr umm- lemi
6921364
751
Bir ad-i b-rm olmz dil-ddesi

Aya ara oyar her - ftdesi1365
Davi-i n-rlda yle bit-amze kim

Gnde bi cn alsa dnmez aner-i mdesi
Muciz-i l-i ruu inkr iden Nemrd olur

Kim allullh-ve tededir seccdesi
Dmen-i pemne-i tav ar m bir ele

Var iken s-i gl-ryu aya- bdesi
Rite-i mihr-i taallu istemez bir mha ems

dur vadetde vadetle ser-i zdesi
6931366

1
A- sn-i yr kim fte-l eyler seni

Nee-i gl-cm- mey mest-i vebl eyler seni
Tr-mnend olma dil-beste kemn ebrlara

k-i sne n- dil egri ayl eyler seni
Ser-ke olma efser-i Pervz-ve dest-i a

Py-ml-i ke-i aff- nil eyler seni
Olmasun desti teh mnend-i kekl-i ged

Slik-i rh- sam-i itiyl eyler seni
lem-i keretde ut abllabll-metn-i

metn vadeti
Vid-i mula vad-i b-mil eyler seni
urrelenme fala mnend-i bedr ey bl-keml
1
5
aya ara oyar: kim aya ara or KE2.

-KE1(beyit der-kenara mavi mrekkeple sonradan eklenmi).
dur: odurur OE2.
6
fala: fal ile OE2, S1, ALM.
752
Gerdi-i gerdn zevl ile hill eyler seni

7
lib-i kef u kermt ol murdullh ile

n murd lib-i emr-i mul eyler seni
Zirve-i ch- rubbiyyetde abd-i muli ol

Yosa a ftde-i h- nikl eyler seni
Nfile-kr ol ubdiyyetde gzle mnteh

Cebral-s nedm-i ittil eyler seni
10
Merd-i meydn- cihd- ekber ol kim ol cihd

Vri-i r-i ud-y it-tel eyler seni
11
Sne-i r abb eyle melmet barna

Mevc-i dnm- adv bar-i keml eyler seni
12
ems ir-i Amed-i Mutrdan olma cd

Mahar- esrr- nr- l-yezl eyler seni
6941367
Hece vezni: 8+8
1
Ney gibi var nleleri neyleyeyim gl seni

Sevdigimi ikri ile eyleyeyim gl seni
Ddk o mh peine gzelleri ser-keine

A ile hecr teine peyleyeyim gl seni
em gibi ya eridp yand oda girye idp

Bir gice dil-dra gidp syleyeyim gl seni
ems ile l nefse cihd eyle ud ismini yd

Val ile urrem u d eyleyeyim gl seni
1
var nleleri: nleleri var KE1 // sevdigimi: sevdigii OE2, S1.
2
sevdigimi: sevdicegi KE1.
753
6951368

1
Olur m bir dil-i pr-derd-i cn-sz hdan l

Meger ol dil ki alsun derd-i aullhdan l
olar nr- lh ile murdullh ile kol dil

alur bb- rda malab- dil-hdan l
Gl mlk-i melk-i mutedir rnegidir zr

Serr-i salanat elbette almaz hdan l
arm-i sneye ilhm- Rabbn vrd itmez

Dern olmada r- gm-rhdan l
Ya bd iler ya blbl zr olup demler eker neyler

Bu fn gl-en olmaz nle-i cn-ghdan l
emr- marifet memzc- k-i sivdr kim

Degildir l rmen giyh u ghdan l
Vcd- Vid-i adr vcd- cmle mevcdt

Bi-a bldr ol ey kim olur Allhdan l
Teh almaz cihn ar istiv merd-i mrebbden

Felek bil mi alsun necm mihr mhdan l
Sevd- aam olmdr mel ayvn- nsden

Olur m me r u ejder u rbhdan l
10
Sevd-ld- amdr peyker-i selk-i a ey ems

Vch- reh-revn olmaz ubr- rhdan l1369
6961370
4
Rabbn: lh KE1.
7
OE2de 8. beyit.
8
OE2de 9. beyit.
9
OE2de 10. beyit.
10
OE2de 7. beyit.
754

1
Her kimi olsa ayl-i zlf-i yr endesi

Olmama bil mi an tr u mr endesi
Baludur zlf-i girih-gride dil pr-p tb

Bir ara sevddadr leyl u nehr endesi
A ile kister olup ev-i szi almad

Gitmedi amm glden h u zr endesi
Derd-i serm ile feryd- bahr itmezse de

Klbe-i aznda gldr hezr endesi
Pister-i b- vaanda rm tev ider

Dr- urbet fikreti terk-i diyr endesi
Ge melmetle uyd- rdan dery-dil ol

Perde-i tevddir nms u r endesi
Eylemez al- med almaa itirk

til-i aa maz kr u br endesi
Ar- tavya nzl it eyle seyr-i l-mekn

dem ise eyleme firdevs u nr endesi
Bir azn-dde gl-istndr ki feyf-y gl

Gemede gl fal gemez nev-bahr endesi
10
Cn- lemsin geerse cism u cndan tamm1371

Mav idp endei perverd-gr endesi
11
Bu fen gl-zrna ey ems meyl eyler mi h

Bir gl kim anda var drl-arr endesi
6971372
(696) OE1: 209b, KE1: s.77, S1: 41b, ALM: 186a.
9
gemede: gese de ALM.
10
-KE1.
(697) OE1: 210a, KE1: s.146, OE2: 71b, S1: 84b, ALM: 179b.
755
TercTerc-i Bend

I
Ar- ddr eylesn dirse ceml-i maad
bil ol yne-ve her ret-i nk u bedi
nh- vadet-i a olursn eredi
Ey serir-ne-i a ferd u vidi
Bulma isterse eger dilde af-y sermedi
oyma elden ubb- evld- Cenb- Amedi
II
Tc-dr- urevdir bende-i peyam-beri
hlardr hep muibb-i nedn- aydar
Geri kim abdl- a olm olanlar keri
Bende-i derghn amm ki ibl kemteri
III
ster ise prs ol ister ise bde-n
lm ile dery-dil ol a ile ister br-d
Far ile y l-p ol far ile y ra-p
k-py- le d ol ker-i ala-be-g
IV
Vaf- ndr mezy-y kitb- Menev
Hem an old mande nari Manev
Hep muibb-i nedndr Gl-en v Mevlev1373
Evliyya uy ki olsun nr ile gl evi
V
ems olduda mheyy lem-i bezm-i elest
Cra-i s-i keverden eger oldusa mest
( )
III
IV
OE1, OE2, S1.

br-d: bde-n KE1, OE2, S1; um-fr? ALM.
hep muibb-i: cmlesi hep KE1.
756
Olma bu bezm-i ebed ire aer peymn-ikest

Rava-i uld- bern ire olup dest-be-dest
6981374

1
Cdldan dem urdua dern nlelerle ney

olar emim sirik-i n ile mnend-i cm- mey
Vcdum bir cihndr kim bu dehr-i b-ebt-s

avdiden uhr eyler nie lm pey-der-pey
Ger itse o s-dem mezr-istn urbndan

Gelr emvtdan sem-i cihna nle-i y ay
abb-i dehrden derd-i dile kim olsa merhem-c

Urur kendi eliyle snesine key key ender key
Bilr ey ems remz-i nsa-i kbr-y insn

Kim eylerse kitb- nh-rev- sumn ay
6991375

1
Rind-i a ol cm-ve devr eyle mey-n ol yri

urma n- dil ile dery-y pr-c ol yri
ekme zinhr ey gl m v mstabel amn

o-zamn- l olup gt ferm ol yri
Ey olam dirse bi-a rz- ymet yzi a1376

Kfr-i zlf-i dil-rb ile siyeh-p ol yri
(698) OE1: 210b, KE1: s.79, 74a, OE2: 73a, S1: 86a, KE2: s.44, ALM: 183b.
1
sirik-i: sirik u OE2, S1, KE2, ALM.
3
rz-: ub- OE2, S1, KE2, ALM.
757
Fehm idersin yet-i ch- d-gt rzn

Py-t-ser h-ve her bir sze g ol yri
alma ulmet-ghda mnend-i ket-i hill

ara-i emvc- bar-i nr-mer ol yri
M-sivy virmek isterse am-i vadete

B-ser p seyl-ve k-ber-d ol yri
ibet r- tecellde olursn bir Kelm

h-rh- ada bir merd-i m ol yri
umda mars olmadan al ile Efln olup

ems-i
ems lem gibi seyrn ile medh ol yri
7001377

1
A kim r- tecell-y ud lm beni

D- te-tb- dil em-i hd lm beni
Seyr idersin ret-i mhiyyetim lsa nigh

Srr- dil mirt- mhiyyet-nm lm beni
Eylemi kister amm te-i hecr u fir

em-i vulat-bne gird-i ttiy lm beni
ek eli tertb-i drdan mulic hecr-i dost

Mbtel-y derd derd-i b-dev lm beni
Vle-i zb-i zebnmdr kitb- sn-i dost

Dest-i udret me-i muciz-nm lm beni
imdi bu meydn iinde himmet-i Kerrr- a

r-i Merdn- afer dr- ve lm beni
2
mhiyyetim: mhiyyeti OE2.
3
-KE1.
4
-KE1.
758
amd lillh kim ezelde ems-i

ems gt-fern
ker-i l-i neb-i mcteb lm beni
7011378
a
mefl filt mefl filn

tdi ud bu derd ile mbtel beni
Krmda eyle bri arn-i r beni
Minhc- a ire gibi itidr vir
Tav yolnda lmaa vl saa beni
7021379
a
1380
K E? "
K
'
K " ! '
7031381
a

K ? " * ;
K ?

;

1382
K ? *
7041383
(701) OE1: 211b, KE1: 40b.
(702) OE1: 211b.
Trkesi: Ey Beth (Mekke) gleninde figan eden! Sen bir blbl gibi ark sylerek geldin. ki dnya
senin sayende grnr oldu ve sensin onlarn babas; ki sen cihan annesinin gnl kucanda geldin.
(703) OE1: 211b.
Trkesi: Bu nazik yanaklarla ey gl! sen ne gzel amsn. Bu niyaz eden dudaklarla ey lgnca seven
blbl (Ktann son iki msrann tercmesi yaplamamtr.)
(704) OE1: 211b.
759

?
@ *
1384
"G
*

"
@
@ "
7051385
a
mefl mefl mefl feln

Geldim apua ry-
ry siyhmla lh
Yama beni dzada gnhmla lh
Ala yn eyle baa Kabe-i
Kabe val
Gster yolum meal-i
meal hmla lh
7061386

1
Eylesem vaf ider dil yd bir feryd iki

Kim idersin baa lim dd bir b-dd
b
iki
Cennet olsa da yeri odur ki n-d

n
seni
Gl
Gl-en-i
snde verd-i d bir n-d iki
Yadrr emim hev-y

hev kklle anl ya
Bir sebam ki serimde bd bir ber-bd
ber
iki
kra ihtimm eyler binsn stvr

Kim olur nisbetle seng-i
seng ld bir bnld iki
ems merd-i aa dim kr-gh- dehrde
Trkesi: Ey
Ey sevgili! Senin gl yanaklarnn kokusunu arzuluyorum ki, ben senin gl bahende kafesteki
bir blbl oldum. Bu hevesin peinden ba ve ayaktan getim ki kimse senin mahallene ayak basamad.
basamad.
(705) OE1: 211b, KE1: s.148.
(706) OE1: 212a, KE1: s.151.
3
sebam: semyam KE1.
4
760
Feye bi rabet-i std bir mutd iki
7071387

1
ekilr br- girn olsa dai yr elemi

Felegi erre adar olsa ekilmez elemi
Fenn-i a ire o std- admiz ki bize

Aceb olmaz acem olsa abb-i Acem
Gh nzil oluruz leme keyfiyyet ile

Gh ric olup ifn larz keyf kemi
Oluruz r gibi gh azlna ikr

r elinden aluruz gh azl-i aremi
Sen o btsin ki virp nr- hdy ruua

Baladm zlfe znnr ile deyr u anemi
Saadr meyl-i dil ey hid-i mad saa

Var iken sen nideyim ayr bt-i sifle-demi
Cm- ubdur dil-i mey-re senile sfl

Sensiz ey mh- felek aa ala cm- Cemi
ayd ab- am cn u dile alamaz

Mehleri olsa da engl-i a zlf-i am
Olmadm pene-i aa dil-i zrmla zebn

h- k itdi beni ems bu hicrn elemi
7081388

1
Cihn ule-i h- dilimdir mihr-i ran
(707) OE1: 212a, KE1: s.78.

(708) OE1: 22b, KE1: s.151.
761
Olur dd- dil-i zrmdan ebr-i cevher-efn

2
Beni marm itme cy-br- lal-i nbdan

abb r olsun eme-i d-b- andn
Tecell l dil-i ad-ke mirt- cemliden

Ki olsun vechii bu dde-i ser-mest ayrn
Olursa a-i lali nola hir dilimden kim

Olur isn mra ikmet-i mhr-i Sleymn
Degil Ysuf-cemli nie Ysuf itdi gm-kerde

O mh- sebz-i Kenn lebi h- zenadn
Kem-kn nev-bahr- gl-en-i sni cihn-r

Neden dem-bestedir bilmem leb-i gl-berg-i andn
Tevecch l edeb-gh- cihn- mulaa ey ems

Ki vechiden grinsn leme envr- Sbn
7091389

1
Gelr ol mest-i cm- bde-i ive klh egri

Kemn-ebrs egri nvek-i medd-i nigh egri
Bu ba addi gy bir nihl-i rzigr-dde

Ya bir serv-i rmndr ki olm r-be-rh egri
Didim yre neden kedir ser-i n-rz-i mjgn

Didi elbet olur emr-i d- cn-gh egri
udy dest-gr ol r-be-k-i secde-i rem

Ki itdi add-i mevznum ki r- gnh egri
der cn- hedef-gh- sitem-krne osor

Egeri avs- pehldan ar peykn- h egri
(709) OE1: 212b.
762
Kalem rz- esba defter-i icml yazmadr

Zebnla kelm h or syle h egri
Muavvec dd- hmla dernum gence bezetdim

ar n revzen-i gencneden mr- siyh egri
Hev-dr- ser-i kyu olup ey dost ek-efn

Revn old yz zre k-i illetde miyh egri
Edeb-gh- maabbetde ider bir or yol amm

Nigh eylerse yr ey ems saa gh u gh egri
7101390

1

Kime feryd idem y Rab bu n amze destinden

eker emrini cna gelr zalay zalay
Saa ey t-i am budur cevbm adan aa

Beni ldir uandm yara alay alay
Pird ynet-i n-putemi yta dndrd

Dilim diyye-i a ile dalay dalay
Delden ems yri zlfine baland her yanm

Beni dvne ld zlfine balay balay
7111391

1
Cihn iinde buldum ol cihn-ry aray
(710) OE1: 213a, KE1: s.79.

(711) OE1: 213a, KE1: s.151, S2: 39b.
763

2
Grp mevcd ile ayb giderdim sneden reybi

Hele buldum seni ey b-nin aray aray
ab- lem-i maerde dvn- lhde

Bulurlar ten seryn cmle cn aray aray
Gelrler kyua u- zr yle kim gy

Gelrler andelbn gl-sitn aray aray
Drdm nvek-i medd-i nighm bir am-ebrya

Bulunmaz metim old kemn aray aray
Nesm-i h o servi bd-bz-i b-ghdr

Gezer her ub u m eyler fin aray aray
Ser-i kyu arayanlar bulur ey bt ki clar

Bulurlar Kabeyi olup revn aray aray
a avs- a oldn inkr eyleyen ey dost1392

Bulur elbet belsn bir zamn aray aray
Cihn- ayb iinde srr- pinhn isteyen ey ems

Cihn ayb ider srr- nihn aray aray
7121393
a

Delden ille-i bz-y tadre a yay
ikr- cnma brn ider sehm-i bel yay
Zaimden keffe-i rble dndi kse-i mrm
Felek bana alsun bad ez-n nad-i reyyy
7131394
8
-KE1 (KE1de der-kenara mavi mrekkeple u beyit sonradan eklenmitir: Serr-i salanatda bir zamn
suln iken ey dost / Ged-s gezersin bir zamn aray aray)
(712) OE1: 213b.
764
mefl filt mefl filn

*

,?
" I
1395
' &
7141396
Fris
mefl mefl mefl feln

*
" & @
' * * &
;
1397
E?
'
; * A
1398
1399
1400
;
N
*
*
@ *
* ; C
1401
E?
" *
7151402
(713) OE1: 213b, S2: 38b.

*
(714) OE1: 213b.
1
Ey inleyen blbl! seher vakitleri eylersin figan, figanlarnla uyumaz cihan.
2
Sus, kulak ver, bak ne fsldamakta mum, kede gizlice pervanenin gnl kulana.
3
Gl, senin can yakan inlemelerine kulak tkamaz, nk bu bada ark syleyen sensin.
4
Gln eyda a feryad ederse ne olmu, nk gln ayanda dikenlerden plak kllar vardr.
5
Der ki: Ey ems! Eer sen ok konumaya devam edersen bu laklaktan teye gemez, imdi istersen sus,
istersen feryad et.
(715) OE1: 213b, KE1: s.149.
2
grdmse: grmise KE1.
3
-KE1.
765
Giceyi anma felekler ebnem-efn eyledi

Gerdiinden em-i mihr mh giryn eyledi
iri mnend-i gl k zre ald rzigr

Her kimi grdmse bu gl-ende andn eyledi
Mihr meh her rz u eb syler ki mihmn-dr- dehr

Bu rib ire nie vre mihmn eyledi
Snesin gl-n itdi gl-eni amm felek

Bir cihetle mbtel-y r- hicrn eyledi
ems her dem nice devrn itmesn pervne-vr

em-i sn-i yr an b-abr u smn eyledi
7161403
mefl filt mefl filn
& " ;
K

N ;
K :
K C

K ; N "
'& !
K I "
K
" Z "M " '
K "
& "
&
K
;
1404
1405
1406
1407
1408
1409
(716) OE1: 214a.

1
Ey Hilal! Syle niye byle ne eik ban, yoksa sen de aynada yari mi grdn.
2
O mahn (sevgili) grnce klca benzeyen kalarn, kyamet sabah korkudan kaldrrsn ban.
3
Ey sinedeki da sen ne glsn ne de bir lalesin, sen brahimin bann ucundan damlayan bir kansn.
4
Ey sevgili! Sinedekiler senin gamze oklar deildir. cigerimi sitem ilerine sapladn, kebap ettin.
5
Hey sen! klcn dudaklarndan su imedike kevser sakisinin kadehinden arap iemezsin.
766

1410
' '
K ;
;
7171411

1
Rek ider em ola t bu cigerim d gibi

Eridir yan yan yregim ya gibi
Nedir ol zlf-i semen-s-y ruu ey gl-i nz

By- ezhr- lefetle cinn b gibi
Diyemem an lc amzesine urmaz elin

a ider cn u dili mucize parma gibi
Ejdeh-y felege baladlar r-i dili

Yine ab idemedi urresi uza gibi
Ola kim bana bir gn oa yri gre ems

Hecr ile my aard seeri a gibi
7181412
mefl filt mefl filn

1
odur ki ola eh-i Muteem gibi

Cmle vcd- dehr yannda adem gibi
Zinhr orma meal-i h- dernum

Leker-ke-i diyr- cnndur alem gibi
nsn odur ki iki aya ile n-murd

Dest-i ada ay ide dehri alem gibi
Ey deyr iinde bid-i anma an iden
6
ehitlerin ahnn bandaki tacn srrn dinlersen bilirsin ki zaman ay gibi seirtmenin zamandr.
7
Ey zahit! ems ak kadehinden sarho oldu, bil. Tatmadka bilemezsin o arabn zevkini.
(717) OE1: 214a, KE1: s.149.
1
ola: dile KE1.
(718) OE1: 214b.
767
Beyt-i dilide bi uveri var anem gibi

5
rdik bir zge le ki neremizde ems

Emvc- mmkint- d-ekvn- yem gibi
7191413
feiltn feiltn feiln

1
Klbeme bu gice cnn geldi

Na- b-ruma an cn geldi
Gricek zb-i cemli ey ber

Alma yet-i urn geldi
km-i mhiyyetidir dime ade

Bezm-i imkna ne giryn geldi
A ile mav- vcd oldna

em bu leme brhn geldi
Lle ar itmege d- dilini

Gl-ene k-i girbn geldi
am- a ey dil-i vrn u arb

Yr ilinden saa mihmn geldi
Muaf- a amer devrinde

atm ile ems bu devrn geldi
7201414

1
ade-grn- a cm u mn istemez ayr

erb- lalii mestn ahb istemez ayr
(719) OE1: 214b, KE1: s.80.

3
dime: zerrn KE1.
(720) OE1: 214b, KE1: s.80.
768
Sen ol glsin ki gl-zrda efn eyleyen diller

Ser-i kyu oyup firdevs-i al istemez ayr
O blblsin ki efn uyan leb-besteler ey dost

Nev-y man- icz- s istemez ayr
ehd-i amze-i emi geer emr aydndan

Na- kte-gn- dehr perv istemez ayr
Diyr- vadet zre bir cihndr cilve-ghm ki

Baa anda meyetn ser p istemez ayr
Grindi lem-i dgerde menzil-i kelm mad

Bu alvet-gh ire ems hem-p istemez ayr
7211415

1
ttid- yrdr erbb- a malab

Kim olur nr- ceml-i yre mahar lb
Muaf- irfn- adr sumn- nh-vara

Cnlar kird u a std diller mektebi
Ey hill-ebr amla mbtel-y zlf

Rz- bat tr olur urd olsa kevkebi
Old dr--dri-i rz- ymetden drz

- eb-zindeye hicrn- yri bir ebi
Cy-br kever u ki ider lal-i Beda

Dse ol mamr- nz cra-i cm- lebi
Nvek-i mjgn- yre bend idp dest-i a

Berekt eylerdi olsa Rstem u Gersb
(721) OE1: 215a.
769
Herkesi bu mabed ire old m-fil-bli ems

Malab- dger medr- bng-i y Rab y Rab
7221416
mefln mefln feln

1
a aksi ki lal-i nba ddi

amer ketsidir gird-ba ddi
ekerken na na ey dost
Ruu ayn gl-i d-ba ddi
Siyeh gslar reyna bezer

Nesmi snbl-i n-yba ddi
Lebi seyr eyleyen mest old nln

Grenler zlfi ullba ddi
Ayrmam emimi adan ey dost

mmam nevbetim mirba ddi
7231417

1
Cihnda dil saa bir bde bir cnn yetmez mi

Eger blbl ise bir verd bir bostn yetmez mi
Yine dil-tenesin tz-b- t-i amze-i yre

Saa n-b- d- nvek-i mjgn yetmez mi
O s-lebleri o kimse iy itdi ey dil-ber

Seni a oldna dehre bu brhn yetmez mi
ab- maer-i sne yetdim em-ve yandm

Vili rz yetdi leyle-i hicrn yetmez mi
(722) OE1: 215a.

(723) OE1: 215b.
770
Ararlar l-mekn bu mekn- b-mekn ire

a irfna y nefsini irfn yetmez mi
Ne cet bezme tesr-i melekde mg-i nr-efrz

Ru- sde zlf-i mg-i by-efn yetmez mi
Nidersin vadeti bulmaa evr- pern

Gl yri cemli muaf urn yetmez mi
Girn-br- sivdan ey eken pes-mndelik aydn

ar ire saa br- girn- cn yetmez mi
Ne lzmdr ser-i kynda dil-dr arr ey ems

dersin rz u eb her kesin seyrn yetmez mi
7241418

1
Cme-sz- kle-i cism olmadan cn ritesi

Nr- a pertevinden old mn ritesi
Kesmeden cnne mir- d-gt nev-ab

Pene-i ula k old dmn ritesi
Bkdi ir illesi avs- an metin

Old tr- zlf tr-i peykn ritesi
N-tvnam yle kim br- girndr emime

Kisvemi olsa reg-i mjgn- mrn ritesi
(724) OE1: 215b, KE1: s.117, KE2: s.38.

1
Nr- a pertevinden old mn ritesi: Zlf u adan dzeldi kfr u mn ritesi KE1.
2
cnne: cnn KE1, KE2.
3
-OE1, -KE2.
5
-OE1, -KE2.
6
KE1de 7. beyit; KE2de 8. beyit.
7
KE1 ve KE2de 6. beyit.
Olsa tr- ulle-i firdevs rvn ritesi: Olsa av-i pertev-i mihr-i dran ritesi KE1,KE2.
8
KE2de 7. beyit.
9
s: snem OE1, KE2 // Meryem-i: mur- KE2 / val: zr KE1.
771
em-i aam ki yanup snmem ab- are dek

anki olmdr reg-i cismim ern ritesi
k ider dest-i melmet-be tav rasn

Olsa da abllabll-metn-i
metn a- urn ritesi
Ben ehd-i amze-i yrem baa olmaz kefen

Olsa tr- ulle-i firdevs rvn ritesi
Kimse olmaz marem-i l-i ab szen gibi

Gemeyince gerdeninden t-i brrn ritesi
ems bulmaz yara-i hicrn- s iltiym

Meryem-i val girih-bend olsa her n ritesi
7251419
mefl filt mefl filn

1
Dm- kemend-i klln mbtellar

Ol em-i amze-dr olur inlar
emr-i nr- a ile urbn olanlar

Nr- vad-i mula olur n-behlar
rmez uhda merdm-i nere mridi

Kul-i d-dde olmayca gerd-i plar
Ol mh seyr iden ulilulil-ebra

ebr b-gmn
Dehri err- dza olur meh-lilar
Gs degil o em-i siyeh-mest-i cduvn

aldrm iki cnibine ejdehlar
Suln olur d-leme kmi ider revn

Suln- mlk-i far u fenn gedlar
uccc- beyt-i a- udn bil old ems

Meal-frz- h- dilim reh-nmlar
(725) OE1: 216a.
772
7261420

1
k itdi dilim ey amzesi b-dd seni

Kime ekv ideyim dd ile feryd seni
Olmaz ise bu arbtda mestne-i a

Kim ider ey dil-i aflet-zede ird seni
evre at at dolam heft-felek mr gibi

Bir gn elbetde ider zehr ile ber-bd seni
tme mmd-i vef kendi er ise de

Ki grp d olur her gice n-d seni
Rzigr evirir vechini vrnelige

Ne zamn grse bu vrnede bd seni
abe mekkredir aldanma an dehr-i den

tse de vade-i val ile ger yd seni
Blbl ekdigi ey ems bel-y dilidir

Nleye kendi dili eyledi mutd seni
7271421

1
k u k olmazsa a ile eger cn perdesi

Ddeden merf olmaz vech-i cnn perdesi
Olmaz std- aat r-nm neree

T ki ref olmaz ayliden d-ekvn perdesi
r- dil-dr rterse be-cdr tr- zlf

nki mnidir ceml-i yre mn perdesi
(726) OE1: 216a.

(727) OE1: 216b, KE1: s.80.
1
k u: k KE1.
773
r-gh Sz- Dil eyler sim namesi

Hep seyndir bu demler h u efn perdesi
Grmemekn Ysuf- cn cemli ayrsn

Geldi nr- dde-i Yaba umyn perdesi
ar olur hep mrdeler mil-i kfe reng reng

ol zamn kim k olur k-i siyeh-dn perdesi
Gn gibi ey ems olur ol mh envr yn

Olmasa pde dehr zre eb-istn perdesi
7281422

1
Dil-i maznuma bir yr-i hem-dem bulmadm gitdi

ammdan zge bir yr-i dem--dem bulmadm gitdi
if mmdi itdim derdime nab-inlardan

Der-i dkkne-i lufuda merhem bulmadm gitdi
Bu nzhet-gh iinde klbe-i azndan ayr

Nimen-gh- r baa lem bulmadm gitdi
Reh-i a ire buldum geri pek o - nln

Cef-y yrdan amm ki urrem bulmadm gitdi
am- yr ile bmr u bel-y a ile urrem

Dil-i zrm gibi bmr- b-am bulmadm gitdi
Bu eb mihmn bulund knc-i dilde o per-ret

ayl-i yr-ve nr- mcessem bulmadm gitdi
Felekde erreden o marem-i esrr olan ey ems

Vel glmdeki esrra marem bulmadm gitdi
(728) OE1: 216b.
774
7291423

1
rn mirt- vech-i dil-bern olm iki

Bir vcd amm aatde cihn olm iki
Bulmaa evzn- srr- vadeti mzn gibi

Dde-i vadet-nigh- ins u cn olm iki
Old-n feradn- sumn- manev

Nab- ayn- server-i ir-zamn olm iki
Mceb-i cd- ineyniyyet olm vide

Kim zebn- me-i muciz-beyn olm iki
Ehl-i a ey ems almaz nefy ile ibtdan

h-bl- ir-i uds-iyn olm iki
7301424

1
O - ive-ger bgnelerle yrdr imdi

Gep udan hem-obet-i ayrdr imdi
aber vir ol gl-i d-ba var d- dernumdan

Var ey bd- ab d- dernum vardr imdi
Nie demdir ki aldm pister-i hicrnda bmr

am- zlfi ile bln-i ryum mrdr imdi
Elide ey gl-i ter gl gibi andn olan glm

Ayalarda yatur k zre dmi rdr imdi
7311425
(729) OE1: 217a.
(730) OE1: 217a.
*
Bu iirin makta beyti eksiktir.
(731) OE1: 217a.
775

1
Tb- ryu tbi-i h- alev-zrm gibi

t-i sn ycelerden yce ferydm gibi
Var m ba bu deyrde emi gibi mest-i mdm

Bir ikeste cm var m alb-i n-dm gibi
ut bb- ar ey hm stn kim yere

Dmesn bu ek-i em-i girye-mutdm gibi
Eylerem rb- mjgnm ubr- pyna

Ser-blend olsa kemlt ire stdm gibi
ems ar snesinde grinen ater degil

Trlerdir nvek-i h- ser-zdm gibi
7321426

1
Nu-i lali marem-i rz- nihn eyler beni

Lal-i nb in-y b-nin eyler beni
em-i celld ki eyler zr-i blinden nigh

Sne-k-i demren-i tr kemn eyler beni
ala-i zlf eker ayd- dil-i dvnemi

Sz- a fri-i ayd- cihn eyler beni
Her dem ey gl-r ayl-i nev-bahr- r

Andelb-i nle-sz- gl-sitn eyler beni
asret-i dil-dr ey ems her gice mnend-i ney

Bezm-i amda beste-i h u fin eyler beni
7331427
(732) KE2: s.2.

(733) KE2: s.23.
776

1
Yre azm idemem ayr utupdur yolum

Seyr-i ddr idemem yr utupdur yolum
asretem ey gl-i gl-bae-i mad saa

Neyleyim ki gremem r utupdur yolum
Sedd-i rh old am- zlf-i siyeh-kr baa

anki bi bal bir mr utupdur yolum
amzeden idemezem rh- maabbetde ger

T der-kef iki n-r utupdur yolum
Giceler kyua azm itmege yo cet-i em

ule-i h- erer-br utupdur yolum
yle bir lem-i tengde ki aldm ayrn

e ciht ile dvr utupdur yolum
Ben koc say koc Kabe-i irr koc

Geh muayln geh efkr utupdur yolum
ems ar-y selmetdir am det-i cnn

Kh- vd-i am- r utupdur yolum
7341428

D-eh-bz- nigeh b- adine bl u per ald
Uup nereden nr- baar-mnend nem ald
Biri b- manden biri gl-zr- sulbden
ki once glm vard elimden rzigr ald
7351429
Hece vezni: 8+8
(734) KE2: s.55.

(735) KE2: s.73.
777
Sz utmaynca sen derv olamazsn dimedim mi

Her zamn saa ben derv olamazsn dimedim mi
a emrini utmayup nefs ile eyna uyup

Her szlerin idp derv olamazsn dimedim mi
A gzi ne ba nefsi saa urd uza

Ol uzaa dse derv olamazsn dimedim mi
Dd dnyn pine revc virmekn iine

a ikrin unudan derv olamazsn dimedim mi
ems
emsin yolna gitmedi pendini abl itmedi
Cezsn ek sen derv olamazsn dimedim mi
7361430

1

Pr-i menzil aret-i Abdr-ram-i nyev
dir-meslek veys-mereb ol av idi kim

Runa tam iderdi r- pk-i Mevlev
lim u rif ki nad-i li olmd an

Maz- urn u mfd- Manev v Menev
h- ilm-i fen hen-eh-i mlk-i be

dimi olsa sez idi Emr-i Dihlev
Mridim idi ar-i ada ol merd-i ud

amd lillh oldum ol suln- a pey-revi
rci emri ile itdi rc- l-mekn

Ddi man mlkine nr- cemli pertevi
(736) KE2: s.167.
778
Didiler ey ems trin up in aer

tdi seyr-i l-mekn Abdr-ram-i nyev (1273)
7371431

amu errt- lemden iit an enellh
Ki her erre enel-a namesi engin alar bir bir
7381432

1
lh sensin cd eyleyen bu ar- gerdn

udy sensin ihr eyleyen bu devr u devrn
Ki sensin t esm v sft mahar- lem

Tecell-y ceml-i nr- t mahar- lem
Tecell-gh- mn-y felek mirt- tdr

Mehir vechie mirt- mcell-y ftdr
Cemli vech-i mirt- mehirde gren sensin

Mehirden keml-i t seyr eyleyen sensin
Yine senden saa sensin kemltn iden ihr

Gerek cz gerek kll v ger iln u ger dr
ll-i udreti kevn mekna perde ekmidir

ayl-i vulat al- cihn derde ekmidir
Uyanm eb-er- ubb- val hep gllerde

olanur ikr-i ism-i t- pki cmle dillerde
derler Cst c urb- vili cmle ser-gerdn

Olurlar rh- n-hem-vra zr-i perdede pyn
(737) AK: 104b.

(738) KE1: s.9.
779
19
Olurlar m-sivya m-siv zumunda dil-beste

alurlar grmeyp na- cemli r-ikeste
10
Elinden utd rh- alebde grmeyp krler

Cemlinden diger vech-i mnevver grmeyi gzler
11
anurlar sen degilsin grinen ddr yzlerden

Olursn dde-i od-bnine Settr yzlerden
12
dersin hem uhrt uhr- ta perde

Seni ayr olurken mmteni gklerde yerlerde
13
O yzden kim grrsin grinrsin ta t

Olur mihr-i cemlide vcd mav- errt
14
Celli kef ider kendi icbn od cemliden

Cell ynesinden seyr ider vechi cemlinden
15
Muayyenle grr ayn o mahar sende n-mevcd

Seni ilmi ile lem olur sende saa mevcd
16
lh u inyet kim idersin al- madma

Vcd i idersin yle n-mevcd- mevhma
17
Bir- rametii aresidir ulzm-i ummn

Nam-i lufuu bir erresidir knbed-i devrn
18
Kerm sa-i isna hi add u yet yo

Ram rameti derysna al nihyet yo
19
Ed-y kri mmkin mi u isn ki ayn

desin ayb- tden (.) b-vcd an1433
20
Vcd i idp aa ayl-i vehm-i tden

dp ter an ll-i kemlt- ftden
21
Hemn l idp add-i kemle far- idmetle

Dai perverde idp drl drl nn u nimetle
780
22
Dai ala andan hir ol ser-mest ser-gerdn

Cemli asretinden dde giryn [u] ciger biryn
23
dp ann gibi ker kimin Edhem gibi Dry

Aya altnda p-ml eyleyp lemlere rsvy
24
Vcdn te-i mihrile yaup eyleyp ifn

Gir b- zll u aff ile idesin iy
25
Tenezzl idesin dil nesine ol tebeh-kr

Yzinden idesin em-i cihna ar- ddr
26
lasn anda ibt- vcda mucizt icr

desin udretile dilleri s gibi iy
27
Taabbdle olurken olasn mabd iken bid

aylile olurken olasn mescd iken scid
28
lup be vati namzn itmege izn1434

desin ala ikrullh- ekber srrn iln
29
rie bende-i derghna t byle isn

Olalar mahar- luf- amm-i afv u ufrn
30
Yine sensin iden senden saa bu un- icz

Niyz ret-i udan madan nz
31
Ki vechi grinen gren ft grmek amli

Bilen ilmi idendir udreti cd- efli
32
Yine sensin saa senden lisnmla diyen y H

Lisn- udret-i tla l-mevcd ill H
7391435
Esrr
mefl mefl mefl feln
28
(739) KE1: s.17.
781
Esrr- tevelly bilp vech-i lh

Seyr itmek in itmededir devr-i kem-h
Yan ki idp kendisini udretin ibrz

Ol cism-i girniyle ider u gibi pervz
Mmkin midir olsun o adar cism-i girn-br

a olmayca r o cismi ola devvr
B-ar u sem ar bir alas- gerdn

Dreyn ile bil-cmle ola emrine meftn
Bir mur- kebter gibi yer cevv-i hevda

Perrn ola perrn idi ayb u alda
Y un- bedine irer mi al an

Esrrn idrke yeter mi nail an
T unn bildirmeyicek kef-i aat

a gzi ile grmeyicek em-i baret
Ol dir u ayym- Ezel gr neler eyler

t ile tna ne o cilveler eyler
Bu esfel-i mevcda olan ar- mkerrem

Bir genc-i udvend-i cihndr ki mcessem
10
Bir unur- pkze-gherdir ki ud-dd

Mevcd eerin andan alup eyledi cd
11
Her rz ib eyler o k eyleyp ibl

Enf- ben deme azm ile beher-l
12
Syler ki ey dem benim stmde nin ol

Ekl eyle hemn istedigi benden emn ol
13
Allha yemn ile direm ki saa ir

Bir gn olacasn gelecek bende msfir
14
Mihmn olaca lad-i dernumda vcdu
782
Ekl idecegim ben de seni lam-i vcdu
17
15
n benden alnd seni ol mye-i al

irine bende olaca avdet fili
16
Mevcd olan meskenidir ol gher-i k

Encm aa id olup defn olunur pk
17
Ger cfe de olsa settrdr rter1436

fn ile kendinde an mnteir eyler
18
Mevcd- cihn ki ider aybn mestr

N-pkleri te-i nrn ile mahr
19
Ol menzil-i evvel ki be menziletinden

Zviye-i abr old ud menziletinden
20
det bu ki ser-mest olan defn olununca

abr an ar t o adar kim yorulunca
21
Bir pk vel olsa aa mevt ile vl

Al u tevuda olup ke mmil
22
Bir rif-i kmil ki alm u mtev

Al- amdeyle maalli mteerri
23
Defn old o nda k ol teni dil-d

asret-ke-i val idgin eyleyerek yd
24
tdigi gibi anasn evldn dil-o

d-i maabbetle ider an der-
25
B-luf u tevu aa dir k-i muanber

Ey m-aal-i cevherim insn- muahhar
26
Ey srr- vcd- dem-r-y aat

Vey l- esrr- emnt- velyet
783
27
Yz bi senedir [ki] saa mt- vilim

El-minnet lillh bugn bitdi mellim
28
tmidi beni ev u maabbet saa mil

Sen vulat- l ile oldu baa vl
29
Sen ramet-i Mevl olup oldu yere nzil

Yud ki udvende zemn old menzil
30
Ben mahar- esrr- Cellem u Cemlem

Eflk-i ulhiyyete bir alb-i milem
31
Nrun uame bendeki nrn- beldr

Firdevs-i bern bendeki envr- uddr
32
Ben mecma- esm vu ftam ki baa t

Esm vu ftnda olan tna yt
33
Sen benden olup hir u itdi baa avdet

a ile aatde a oldu ne kermet
34
Cismi braup mabere-i k-i base

Rula idp vadet-i Mevl-y Mue
35
a ki gelp bb- came ger itdi

Ub adn kendie cy- maar itdi
36
annm bu ki a dzaa va- adem itdi

R idp ol ser-kei dr- niam itdi
37
Sen mahar- tevd-i udvend-i cihnsn

anda-i nr- dem u srr- nihnsn
38
Terf-i tenezzl ile oldu baa mihmn

Adn old udmula seni k-i siyeh-dn
39
Tamini bu ret ile eyleyp itmm

Ol zin-i a mahar- Mevl-y l-ikrm
40
alar an cn gibi ten mafaasnda
784
Cevher gibi gencne-i kesinde
45
49
41
Cisminde taallula gider r cinna

f an peyveste ider l- zamna
42
Bu mertebeden de grinr nr- Cemli

Eflke tezelzl getrr zz u Celli
43
Birdir d-cihn kim grinr vadet-i mevcd

Oldur heme mevcd ki cd ile mevcd
44
Allhu Hvellhu Hvellhu Hvellh

Dger nebuved nst u hem nst Hvellh
45
Defn olsa aa bir mrik-i bed-nm1437

Bir fs- fcir u bir dmen-i Allm
46
Mabb- Cell oldn ol ad kfir

yn- vcd ile olup anda msfir
47
Nrun uame bir-i fevrnda alev-rz

Ser-mye-i nrn- evetle ebed-z
48
Szn- maabbetle idp an der-

rb- celdetle an eyley ser-o
49
iddetle an yle ar yle gtler

Burnndan aar t anasndan emdigi stler1438
50
Efl-i bedi iki mehbetli melekler

teli debs ile urur an ktekler
51
irki iki bal ulu ejder an balar

Zehr-b- ciger-r ile her yann dlar
52
Bu cilveler o meyyite ann itme itbdr

tnda an maharna sn-i ibdr
Beytin birinci ve ikinci msralarnn vezni bozuk.

785
53
Kim mahar- Ramn iken ol nube-i mevcd

Mabd oyup unn ider kendine mabd
54
Destiyle yapup kendine anm- belet

a braup eyler o anma ibdet
55
Kendisi olup t ile mahar- Allh

t bragup itdigi-n feri pen-gh
56
tnda an di olan irk ma

Tevdine mni olup eyler an
57
Ol mni-i tevd ser-perde-i irki

tnda ser--py vcdndaki irki
58
Tahr ile def itmek in t yzinden

Vadet yzini grmek in cn gzinden
59
tede yaup mav ider yle acebt

Ol vech ile tahr ider cevher-i t
60
Altunu olur ll u i nr ile tahr

tnda olur ras nr ile tedbr
61
Hem nrdan old in nr- evet

Erbb- e nra iderler yine ricat
62
Ann o mrik cesedi abre olur t

k eyler an ekl iderek reh-rev-i t
63
Ner eyler an yek-be-yek ecz-y zemne

Masm olan ie der cz u kemne
64
Hem andan alur ie ehar-b- anr

Bas olur r abyide mcvir
65
Bas dai avr- mevlde bulur yol

ab esfel-i mevcda olur orca yol
66
Ghce esfilde bulur nee-i l
786
Baan da elde bulur ev-i

ev edn
67
Meydn- aatde an cmlesi vid

Meydn
Tevd budur bilmeyen olmaz an vid
68
El-a Hvel-a Hvel-a Hvel-a

El
a
Birdir o vcdnda an Vcib-i
Vcib Mula
7401439

1
Ey veliyy-i
veliyy Arab yekke-svr- Yemen
if Kabe-i dergh- Resl-i Meden
if-i
Blbl-i b- belat ki ehen-h- rusl

Blbl
ti-i sebz-i emen-zr- riy- Aden
Saa vaf olup didiler icz- san

Old tbileri ayr veysel-aren
veysel
once lalide
la
bulup aret-ii Ramn nefesin
Berg sebz itdi saa ra-i gl-preheni
Berg-i
Sye-i mihr-i cihn-tb- nbvvetde saa

Sye
Dinilr ise de yn Sheyl-i
Sheyl Yemen
Mtteid oldna srra esrr-

esrr Al
Remz idp dir Yemen
1440
Ey eh-i
eh mlk-i be av- muaam-laab
laab
Srrn olsa sez ub-
ub cihn dil-figeni
Mevlev old ise blbl-i

blbl gl-bae-i Rm
Sen olupsun Arab bir gl-i b- emeni
Gl
Gl-en
r ider by- ruula feyen
(740) KE1: s.23.

6
787
Snbli itdi fed zlfe mk-i oteni
16
10
Ddi nra Bedev pertev-i ala mdm

T-i amze ile k old Ruf bedeni
11
Erleri t-be-kef ser ile eyler ceveln

Ser iken-dr iderler ser-i peymn ikeni
12
Olsa Veys dih-i eflk-i aatde eger

Pertev-i feyi ider bedr-i hill-i aseni
13
T-i ala dili lle gibi k olan

Berg-i glden dikilr del- ab-y kefeni
14
Gl-bn-i feyine peyvend olan nal-i adi

Nvek-i amze-i Cibrlden old dikeni
15
Ke-i dmen-i kyuda den mest-diln

ldlar cmle ferm hev-y vaan
16
Meslek-i filede olsa da u- ar

Def ider seyf-i bunu adan fiteni1441
17
Bz- Eheb gibi seyr eylemede n

em-i eh-bz olur olsa yine rh-zeni
18
ol ki ber-dr ola zlf-i siyehi bendlerine

urre-i ri-i rvn olur an reseni
19
Seyr iden em-i nigeh mest ru u zlf-i am

Neylesn bda nergisle gl ysemeni
20
avs- a lc kfre alar zhidi kim

Meslek-i a-i mna eker berehmeni
21
Sne-sz- nigehi dilde uyandrd er

Lle-zr eyledi peyle-i beytl-azeni
22
yle envr- tecell ider aba kim
788
ev-i pervne olur em-i eb-i encmeni

23
Hep amn- ebed-mest-i erab-ne-i a

stemez bendeleri silk-i ll-i san
24
Vaf olunmaz o seln ey ems yeter

Eyle ervn tadse kde deheni
25
Sellemellhu al ri nebiyyil-ure
Raiyallhu anir-ri veysel-aren
7411442

*

' * ,
]" [
7421443

1
Vdi-i derd bel vu minet-i hicrndr

Bu fen dnyy bir kez al nigh- ibrete
Kim bu rusmt oas ktiblerinden nev-civn

Yani hem-nm- ebullh nk-frata
Urd bir t-i ciger-endz dest-i dehr-i dn

Eyledi d- veremle mbtel o minete
Bir melek-alet idi derv u dil-r idi kim

Tekye-i merkezden olm idi nil himmete
Vl old n yigirmi iki yana tamm
(741) KE1: s.148.

Trkesi: Ey birader! Dnyaya sultan olmak istersen eer, Kadiri tekkesine muhabbet besle. Kadirilik
ailesine mrit olan kii, kesinlikle necat bulur ve ehl-i cennetten olur.
(742) Sleymaniye Ktphanesi Revnakolu 14 numaral nshada yer alan bu iir, Osman emsin atalca
Ferhad Paa Camii haziresinde yatan smail Hakk diye bir dervi iin yazd tarih ktasdr.
789
Gdi ayf vlideynin yad nr- frte

6
ems tr-i veftn bir nid d didi

Gdi sml a gitdi y h cennete (1286)
7431444

1
ey and Cenb- Edhem-i pk-itid

Yapdrup bu nh old ey-i gehi
ems dlar yediler didiler trini

Gel olund a in in Ruf dergehi (1274)
7441445
mefl mefl mefl feln

1
Dergh- muall-y be-nm diri-ne

eyi idi bu t- melek-y- o-yn
Yan ki Muammed erefed-dn Efend

Bir fl- n-dde idi ib-i temkn
ub-ry u ub-vz idi hem mr-i azzi

Elli sekiz olm idi ber-de-i tamn
Olmd imm aret-i Suln Azze

Her yze idp mi vu mstabeli temn
Bir demde olup manb- assm ile d

Erbbn buld o zamn makeme-i dn
Bil-are tayn olunup di-i Mekke

Akm- eratde olup mahar- tasn
(743) Sleymaniye Ktphanesi Revnakolu 14 numaral nshada yer alan bu iir, Osman emsin skdar
Sandklar Tekkesinin cmle kaps iin yazd tarih ktasdr.
(744) Sleymaniye Ktphanesi Revnakolu 14 numaral nshada yer alan bu iir, Osman emsin Kadiri eyhi
erefeddin Efendinin vefat iin yazd tarih ktasdr.
790
acc emrini fda inince Araftdan

Cn semine a rusatn eyledi teln
Ey ems veft eyleyicek avdet-i ada

Evt- veft yazlup b-a- zerrn
ler didi tr gelp Beyt-i udda

Bulud gp ala Muammed erefed-dn (1302)
7451446

1
veys merebini bir vel-i ub- ird

Reh-i pk-i Rufde muammer -keml old
p cm- seynden tera buld ol std

Gep osan buld sinni server-i bezm-i ricl old
Tammen eyledi r be sene seyr u slk talm

Rullh tali in arrf- ml old
Ledn esrrna vf idi tabrde yekt

Mum-i inziv iken cd-y l l old
Mubb-i ehl-i beyt u evliy idi dil cndan

Gzinden anl ya dkdi o demde b-mecl old
Bidyet ktib u fl rsm ilmiyle mildi

Nihyet ceddi feyiyle narsiz ehl-i l old
Tem eyler idi n drl kermtn

Taarruf ibi oldna irfn dl old
Melmiyyn apusn bekler idi her ab aam

Melik ev-i nryla sem-peym-y bl old
ay rzna mahar knz- remz-i mand
(745) Bu manzume Osman ems Efendinin Salt- Kemliyye erhi mellifi eyh Seyyid Nr Efendi vefat
iin yazd tarih ktasdr. (eyh Seyyid Nuri el-skdari, Salt- Kemliyye erhi, irket-i Mrettebiyye
Matbaas, stanbul 1328, s.16.)
791
Bu keret ire vadetden cihn aa ayl old

10
Hezrn bendegn u hem muibbn firiyle

Dern u snesi pr-n olup te-mil old
11
up in aer prn didi ey ems gher tr

Bu sl aret-i Seyyid Nri vl- Ceml old (1273)
7461447

Benim dd idigim sen an u ten itme ey zhid
Ne alars benim prye-efz-y murdmdan
Yatur rbh- am peyle-i knc-i dernumda
Tenr yadm an sn diyu r- fudmdan
7471448

1
once-ve by- maabbet ile pr olsa teni

Verd-i ad-berg gibi herkese ama deheni
ama- emm ile ba zre gezersin iki gn

ora peyle-i k olur amm vaan
Bir am-i dni ile mil-i gl-istn olsa

Neyleyim p-zed-i abb olacadr emeni
Nm- n-bdi ile fni-i cism-i tr ol

Nr- mer- el ola bey- kefeni
Ola gr Nriye um-ne-i de hem-kes

Ki ola fey-i muaddes arab- encmeni
(746) : 82b.
(*) Manzumenin banda lafe-i aret ifadesi bulunuyor.
(747) : 83a.
792
7481449

1
Derd-i aa dmeyen dermna olmaz in

Cevre marem olmayan isna olmaz in
Cn u ban alayanlar t-ebed bgnedir

Cn r itmeyen cnna olmaz in
h- issetden per-i himmetle alya uzan

are dery olmadan ummna olmaz in
Cehd idp rh- ibdetde ferd ol lib

ullun bildirmeyen sulna olmaz in
Zlfine irmek dilerse o seri meydnna

Ban p itmeyen evgna olmaz in
rif olma diler ise gel nednem dersin al

Bildiginden gemeyen irfna olmaz in
Sofra gibi sermeyen yzin yere her ub u m

Cnib-i adan gelen mihmna olmaz in
lib o afleti ev ile gir tna

ev-i dni uymayan mna olmaz in
emsiy em-i ru- cnna ya her varn

Bl u perin alayan pervne olmaz in
7491450
asan Tasn Efendni
Efendni Kerimesi Bel
Bels nma TrTr-i Veldet

db isn Hasan ce Efendye ud
ld bir duter-i meh-r ile dem-sz u ens
(748)
(749)
: 83b.
: 86b.
793
Cevhern a ile trini yazdm ey ems

Gn gibi od cihn bezmine Hcer Bels (1299)
7501451
arar-i FeraFera-fez
feiltn feiltn feiln

I
El benimn seni arm biliyor
Bu yalan ulua pek g geliyor
ftir szleri barm deliyor
II
Sevdigimn seni ey em-i ela
Bu cihn al adv old baa
armadan ard demiler seni fen
III
Sevdigim kimselere amaz idim
El bizi byle bilr anmaz idim
Bri arsam o adar yanmaz idim
IV
u bizim amza leyl u nehr
S-i ann eylemedik kimse mi var
ems itdikleri bhtna ne var
SONU
Osman ems Efendinin hayat, eserleri, edeb ve tasavvuf ahsiyeti hakknda
kaynaklardan ve airin eserlerinden hareketle verilen bilgilerin ardndan, airin en nemli
eseri olan Dvnnn, mevcut nshalarn karlatrlmas suretiyle doru metnini ortaya
(750)
: 86b.
794
koymay ve zerinde inceleme yapmay amalayan bu almada elde edilen bilgiler

deerlendirildiinde sonu olarak unlar sylemek mmkndr:
Doum tarihi ve yeri konusunda kaynaklarn gr birlii iinde olduu Osman
emsin nesebi Hz. Peygambere kadar gitmektedir. Ailesi hakknda kaynaklarda verilen
bilgiler ok snrldr. Buna gre babas Seyyid Muhammed Efendi, annesi ise erfe Ftma
Hanmdr. Yapt evlilikten Ense, Ftma Servet ve Sadberg adlarnda kz dnyaya
gelmitir. Halen hayatta iken bu kznn vefatlarna tank olan air, duyduu derin acy
iirlerinde dile getirmitir. Tahsilini nerede ve hangi hocalardan tamamlad konusunda
kaynaklarda bilgi yoktur. Fakat iirlerinden ve dostluk kurduu yakn evresinden hareketle
airin iyi bir eitim ald anlalmaktadr. Ayrca Arapa ve Farsaya, bu dillerde iir
yazacak kadar vkf olmas da eitimi konusunda ipucu vermektedir. Ksa bir sre ttnclk
iiyle uratktan sonra Mliye Kalemi ve Mbyaa Kitbeti gibi kurumlarda memur olarak
alm, son olarak da Darphane-i mire Araycbalk grevinden emekliye ayrlmtr. Bir
sre Bursada kalan air, 41 numaral kasideden anlaldna gre hac yolculuu da yapm
ve Medine-i Mnevvereyi ziyaret etmitir. Osman ems Efendi, skdar hsaniye
Mahallesindeki evinde 18 Cemziyelhir 1311 (27 Aralk 1893)de vefat ederek
Karacaahmed Mezarlna defnedilmitir.
Tasavvufa kar meyli kk yalarda aile evresinde balayan Osman ems Efendi,
genlik yllarnda Nakibendiyye eyhlerinden smail Efendinin mridi olmu, ardndan
Halvetiyyenin abniyye ubesi eyhi Kuadal brahim Efendinin gzetiminde seyr
slke balamtr. Kuadalnn vefatndan sonra Kdiriyye eyhi Abdrrahm-i nyevye
intisap ederek seyr slkn tamamlamtr. eyhinin vefatnn ardndan Abdlkdir-i
Geylnnin ruhaniyetinden feyz alarak veyslik pyesine ulaan air, Kdiriyye tarikatinin
Enveriyye kolunu kurmutur. zz Efendi, Sdk Necmeddn Efendi, Sadeddin Efendi, Ali Srr
Efendi ve kr ihbeddin Efendi isimlerinde be halifesi olduu tespit edilmitir. Bunlar
dnda isimleri bilinmeyen yzlerce insan daha irat etmitir.
Devlet bykleri iin kaside yazmam olmas Osman emsin ahsiyeti hakknda
nemli bir iarettir. Namk Kemalin dbrmzda bizi arad. kblimizde yanmza
uramadktan baka davetlerimizi de kabul etmedi.1452 eklindeki szleri de airin makam ve
paraya nem vermediini gstermektedir. Kendisini yakndan tanyanlarn beyanlarna gre
Osman ems Efendi, yapt mchede ve riyzet sayesinde fiziken son derece zayf bir
insand.
1452
Necmeddin Halil Onan, Namk Kemalin Tlm-i Edebiyat zerine Bir Risalesi, s.33-34
795
bnleminin lem-i edebiyatta da makm ldir. Er- bedisn -bilerek- tedkik

edenler, urnn ser-mednndan olduunu itiraf ederler.1453 diyerek tanmlad Osman
ems Efendinin edeb ahsiyetini kaynaklar genellikle tasavvuf ahsiyeti ile birlikte ele
alrlar. Mesel, Kemal Edib Krkolu airi, eyhlii airliine mye, airlii de eyhliine
sye1454 eklinde tantarak iirlerindeki tasavvuf tarafa vurgu yapar. Osman ems Efendi,
bata Molla Cm, Fuzl ve Rh-i Badd olmak zre hem kendisinden nce hem de kendi
devrinde yetien birok aire nazire yazarak bu alanda baarl rnekler vermitir. Kaleme
ald nazireler, onun zellikle nceki airlerin dvnlarn okuduunu, incelediini ve
bazlarn beendiini gsterir.
Osman emsin em-i ebistn, Kenzl-man, dbl-mrd f-sohbetil-murd
isimlerinde mesnevsi ile Dvn vardr. Ktphanelerde nshalar bulunmayan em-i
ebistn ve Kenzl-man adl mesnevler, kaynaklardan edinilen bilgilere gre tasavvuf

muhtevaya sahiptir. dbl-mrd adl nc mesnev, tasavvuf erbabnn uymas gereken
db ve erkndan, eyhe ve dier mrdlere kar taknmas gereken kurallardan bahseden
199 beyitlik bir eserdir. Ktphanelerde bu eserin, biri yurtdnda olmak zere toplam sekiz
nshas tespit edilmitir.
Osman ems dvnnn mevcut nshalar klasik bir dvnda bulunmas gereken
sralamaya uygun deildir. Kimi nshalarda iirler tamamen kark durumdadr. En fazla
manzumeyi ieren Osman Ergin 1801 numaral nsha (OE1) iin, iirlerin alfabetik olmas ve
baz yerlerde trlere gre sralanm olmas hasebiyle ksm bir tertipten bahsedilebilir.
Dvnda klasik Trk iiri nazm ekillerinden mesnev (5 adet), mstezd (3 adet), kaside (30
adet), gazel (600 adet), musammat (43 adet), kta (53 adet), tarih (7 adet), ark (1 adet), ilh
(2 adet) ve mfred (4 adet) kullanlmtr. Gazellerin ou kne ve tasavvuf olmakla
birlikte rinte sylenmi olanlar da vardr.
iirlerinde edeb sanatlar baarl bir ekilde kullanan Osman ems Efendi, sanat iin
mny feda etmemi; tasannu ve yapmacklktan her zaman uzak durmutur. Kasidelerinde
daha ar ve adal bir dil tercih etmesine mukabil gazellerinde daha anlalr bir dil
kullanmtr. Tevhid, mncaat, nat ve medhiyelerinde slbunun arlat, Arapa ve
Farsa kelime ve tamlamalarn oald grlmektedir. Fakat, zellikle Hz. Hseyin iin
yazd mersiyelerde ise daha anlalr ve duygusal bir slp taknmtr. iirlerinde ikilemeler
kullanan air, bunlarn ounu Trke kelimelerden semesine mukabil Arapa ve Farsa
kelimelerle yaplan ikilemeler de kullanmtr. Sze canllk katmak amacyla deyimlerden de
1453
1454

796
istifade etmitir. Deyimlerin getii beyitler dierlerine gre sadedir ve gnlk konuma
diline yaklar. iirleri iinde, sz diziminin dilbilgisi kurallarna aykr oluturulmasyla
meydana gelen zaf- telf rneklerine de rastlanmaktadr. iirlerini ounlukla Sebk-i Hind
anlaynda kaleme alan air, sade Trkeye de ilgisiz deildir. Bazen farsa terkiplerin tam
Trke karlklarn kullanmay tercih etmitir.
Osman ems, iirlerinde klasik Trk iirinde en ok tercih edilen aruz vezni kalplarn
kullanmtr. Bunun yannda hece vezni ile sekiz adet iir yazmtr. Aruz veznini Trkeye
uygulamada genellikle baarl olmakla birlikte hemen her airde olduu gibi baz kusurlar
vardr. zellikle hemen her beyitte rastlanan imlelerin ounun ve i nllerinin zerinde
yaplarak vezin aksaklnn azaltlmaya allmas airin, aruz vezni kullanmada bilinli
davrandn gstermektedir.
Dvnda kafiyenin her eidini kullanan air, en ok zengin kafiyeyi tercih etmitir.
bunun yannda az da olsa yarm kafiyeli beyitler de yazmtr. Kafiyeler genellikle rev
harfinden nce elif (), vav (), ye ( )harflerinin getirilmesiyle meydana gelen kafiye-i
mreddefe eklinde olumutur. Dvnda en ok grlen ahenk unsurlarndan biri de rediftir.
Kasidelerde ahengin ekseriyetle kafiye ile salanmasna mukabil gazellerde ahenk rediflerle
elde edilmitir. yle ki dvnda redifsiz gazel yok denecek kadar azdr. iirlerde ahengin
artrmak amacyla iki kafiyeli (zl-kfiyeteyn) beyitlerden de yararlanlmtr.
iirlerini, tasavvuf dncelerini aktarmak amacyla kaleme alan Osman emsin
dvnnda en belirgin tema hi kukusuz tasavvuftur. Onun iin tasavvuf dndaki konular
ikinci derecede nemlidir. Osman ems, deiik nazm ekilleriyle Allah hakknda tevhid ve
mncaat, Hz. Peygamber iin naat, din bykleri iin medhiyeler, zellikle Hz. Hasan ve
Hz. Hseyin iin mersiyeler yazm; bu iirlerinde din ve tasavvuf kltr, duygu ve
dncelerini zarif bir slp ve estetik bir tarzda yanstmay baarabilmi bir airdir.
Sonu olarak, airin edeb ynnn yannda mutasavvfl da dikkate alndnda, bu
almann, hem Trk edebiyat tarihi asndan hem de tasavvuf tarihi asndan nemli bir
boluu dolduraca kanaatindeyiz. te yandan bu almayla, air hakknda yaplmas
muhtemel almalara da nemli bir malzeme istifadeye sunulmutur.
KAYNAKA
AHMED Nedim, Dvn, Akdam Matbaas, stanbul 1338 (1340).
AHMED Sf, Sefne-i Sf,, slam Aratrmalar Ktphanesi (SAM) nr. 050247, (Fotokopi
nsha).
797
AK, Cokun, Badatl Rh Dvn, Uluda niversitesi Basmevi, Bursa 2001.

AKSOY, Hasan, Son Devir Dvan irlerimizden Hersekli rif Hikmet Bey, Marmara
niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi, sy.13-15, stanbul 1997.
AKSOY, Hasan, Hersekli rif Hikmet Bey, Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi, C.
XVII, stanbul 1998.
AKSOY, mer Asm, Ataszleri ve Deyimler Szl, nklp kitbevi, stanbul 2010.
AKN, mer Faruk, Divan Edebiyat, Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi, C.IX,
stanbul 1994.
ARSLAN, Mehmet-ERDOAN, Mehtap, Kerbel Mersiyeleri, Grafiker Yaynlar, Ankara
2009.
ARSLAN, Mehmet, Sleyman Celaleddin ve Eseri: Sk-nme, Mevlid-i Cenb- Ali,
Devir-nme, Osmanl Edebiyat-Tarih-Kltr Makaleleri, stanbul 2000.
AKAR, Mustafa, Bir Trk Tarikati Olarak Halvetiyyenin Tarih Geliimi ve Halvetiyye
Silsilesinin Tahlili, Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi Dergisi, sy. XXXIX, Ankara
1999.
ATE, Ahmed, Metin Tenkidi Hakknda, Trkiyat Mecmuas, C VII-VIII, stanbul 1942.
AVAR, Ziya, Tenkitli Metin Nerinde mla Sorunu zerine Yeni Dnce ve neriler,
Turkish Studies nternational Periodical for Languages, Literature and History of

Turkish or Turkic-, Volume 3/6 Fall 2008.
AYN, Mehmed Ali, Tasavvuf Tarihi, (Sad. Hseyin Rahmi Yananl), kitbevi Yaynlar,
stanbul 1992.
AZAMAT, Nihat Kuadal brahim Efendi Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi, C.
XXVI, stanbul 2002.
BANARLI, Nihad Sami, Resimli Trk Edebiyat Tarihi, Milli Eitin Basmevi, Ankara 1987.
BARDAKI, Ramazan, Musa Kazm Paa, Hayat-Sanat ve Klliyat, Ankara niversitesi
Sosyal Bilimler Enstits (Baslmam Doktora Tezi), Ankara 2007.
BLGEGL, Kaya, Edebiyat Bilgi ve Teorileri (Belgt), Enderun kitbevi, stanbul 1989.
BURSALI Mehmed Tahir, Osmanl Mellifleri, C. II, Matbaa-i mire, stanbul 1333.
CANIM, Rdvan, Trk Edebiyatnda Sakinameler ve retname, Aka Yaynlar, Ankara
1998.
798
CEBECOLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Szl, Anka Yaynlar, stanbul

2004.
COKUN, Menderes, Estetik Nesir Trk Edebiyat Tarihi, C. II, Kltr Ve Turizm
Bakanl Yaynlar, Ankara 2006.
ALAYAN, Bnyamin, Kerbela Mersiyeleri, Gazi niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,
(Yaynlanmam Doktora Tezi), Ankara 1997.
EK, Yakup, Harrzde M. Kemleddin Hayat-Eserleri (retim yelii Tezi), stanbul
Yksek slam Enstits, stanbul 1982.
DEVELLOLU, Ferit, Osmanlca Trke Ansiklopedik Lgat:, Aydn kitbevi, Ankara
1993.
DLN, Cem, rneklerle Trk iir Bilgisi, Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurumu
Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara 1999.
DLN, Cem, Yeni Tarama Szl, Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara 1983.
DOAN, Muhammet Nur, Klsik Edebiyatmzda Sanat ve iir Felsefesi (poetika), Eski
iirin Bahesinde, tken Yaynlar, stanbul 2002.
ELMALI, Hseyin, Kaside, Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi, C. XXIV, stanbul
2001.
ERGUN, Sadeddin Nzhet, Namk Kemalin iirleri, nkilb kitbevi, stanbul 1941.
ERTAYLAN, smail Hikmet, Trk Edebiyat Tarihi, Trk Tarih Kurumu Basmevi, Ankara
2011.
FATN Dvud, Htimetl-ear, (Haz. mer ifti) Kltr ve Turizm Bakanl Yaynlar.,
Ankara TY.
FUZL, Trke Divan, (Haz. Kenan Akyz vd.), Trk Tarih Kurumu Basmevi, Ankara
1958.
GVSA, brahim Alattin, Trk Mehurlar Ansiklopedisi, Yedign Neriyat, stanbul, 19451946.
HACITAHROLU, Abdullah ztemiz, eyh Osman ems, Dirili, sy.13, stanbul 1975.
HERSEKL rif Hikmet Bey, Divan, (Hz. bnlemin Mahmud Kemal), Matbaa-i mire,
stanbul 1335.
HSEYN Vassf, Sefne-i Evliy-y Ebrr erh-i Esmr- Esrr, (Haz. M. Akku, A.
Ylmaz), kitbevi Yaynlar, stanbul 2006.
799
HSEYN Vassf, Osman ems Efendi, Mahfil Mecmuas, sy.28, Safer 1341.
HSEYN Vassf, Osman ems Efendi, Mahfil Mecmuas, sy.29, Rebulevvel 1341.
HSEYN Vassf, Osman ems Efendi, Mahfil Mecmuas, sy.32, Cemaziyelevvel 1341.
HSEYN Vassf, Osman ems Efendi, Mahfil Mecmuas, sy.36, evvl 1341.
HSEYN Vassf, eyh Osman ems Efendi Hazretleri, Cerde-i Sfiyye,
Muharrem 1332.
sy.75, 18
HSEYN Vassf, eyh Osman ems Efendi Hazretleri, Cerde-i Sfiyye, sy.78, 10 Safer
1332.
HSEYN Vassf, eyh Osman ems Efendi Hazretleri, Cerde-i Sfiyye, sy.79, 18 Safer
1332.
HSEYN Vassf, eyh Osman ems Efendi Hazretleri, Cerde-i Sfiyye,
Rebulevvel 1332.
sy.82, 9
NAL, bnlemin Mahmud Kemal, Son Asr Trk airleri, Dergah Yaynlar, stanbul 1988.
NAL, bnlemin Mahmud Kemal, Son Hattatlar, Milli Eitim Basmevi, stanbul 1970.
NCE, Adnan, Tenkitli Metin Kurmada Karlalan Glkler ve zm nerileri, I. Eski
Trk Edebiyat Kollogyumu, LESAM, Ankara 1992.
PEKTEN, Haluk, Eski Trk Edebiyat Nazm ekilleri ve Aruz, Dergah Yaynlar, stanbul
1994.
KANDEMR, M. Yaar, e-if, Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi, C. XXXIX,
stanbul 2010.
KAVRUK, Hasan, Mensur Hikayeler, Trk Edebiyat Tarihi, C. II, Kltr Ve Turizm
Bakanl Yaynlar, Ankara 2006.
KIZILTAN, Mbeccel, Divan Edebiyat zelliklerine Uyarak iir Yazan Kadn airler,
Sombahar Dergisi, Kadn airler zel Says, (Ocak- Nisan) stanbul 1994.
KOMSYON, Osman ems Efendi TDEA, C. VII, Dergh Yaynlar, stanbul 1990.
KOMSYON, Encmen-i uar, Trkiye Diyaet Vakd slm Ansiklopedisi, C.XII, stanbul
1995.
KKSAL, M. Fatih, Nazire Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi, C.32,stanbul
2006.
KURNAZ, Cemal-ELTK, Halil, Divan iiri ekil Bilgisi, H Yaynlar, Ankara 2010.
800
KUTLAR, Fatma Sabiha, 16. ve 19. Yzylda Yazlm ki Metnin mlasna likin Kimi
Tespitler, Turkish Studies International Periodical for Languages, Literature and
History of Turkish o Turkic-, Volume 3/6 Fall 2008.

KRKOLU, Kemal Edip, Osman ems Efendi Dvnndan Semeler, Kubbealt
Neriyat, stanbul 1996.
MACT, Muhsin, Divn iirinde henk Unsurlar, Aka Yaynlar, Ankara, 1996.
MEHMED emseddin, Ydigr- ems: Bursa Derghlar (Haz. Mustafa Kara-Kadir
Atlansoy), Uluda Yaynlar, Bursa 1997.
MENG, Mine, Divan iiri ve Bikr-i Mana, Divan iiri Yazlar, Aka Yaynlar, Ankara
2000.
MENG, Mine, Eski Trk Edebiyat Tarihi, Aka Yay., Ankara 1999.
MUALLM Nc, Lgat- Nc, (Haz. Ahmet Kartal), Trk Dil Kurumu Yaynlar, Ankara
2009.
MTERCM sm Efendi, Burhn- Kat, (Haz. Mrsel ztrk, Derya rs), Trk Dil
Kurumu Yaynlar, Ankara 2009.
OKU, Naci, eyh Galib, Hayat, Edebi Kiilii, Eserleri, iirlerinin Umumi Tahlili ve
Divnn Tenkitli Metni, Kltr Bakanl Yaynlar, Ankara 1993.
OKUDAN, Rifat, Aydnolu Tekkesi Son Postnini Hafz Bekir Necmeddin Sdk,
Tasavvuf: lm ve Akademik Aratrma Dergisi, sy. 19/8 stanbul 2007.
ONAN, Necmeddin Halil, Namk Kemalin Tlm-i Edebiyat zerine Bir Risalesi, Milli
Eitim Basmevi. Ankara 1950.
ONAY, Ahmet Talt, Eski Trk Edebiyatnda Mazmunlar ve zah (Haz. Ceml KURNAZ),
Trkiye Diyanet Vakf Yaynlar, Ankara 1992.
OSMAN ems skdar, Mersiye-i Cenb- Seyyid-hed, (Haz. eyh Hayrullah
Taceddin Efendi), Uhuvvet Matbaas, stanbul 1327.
ZGL, Metin Kayahan, XIX. Asrn zel Bir Edebiyat Mahfeli Olarak Encmen-i uara,
Hacettepe niversitesi Sosyal Bilimler Enstits (Baslmam Doktora Tezi), Ankara
1988.
ZGL, Metin Kayahan, ark Ekspresiyle Garba Sefer, Trk Edebiyat Tarihi, C. II,
Kltr Ve Turizm Bakanl Yaynlar, Ankara 2006.
ZGL, Metin Kayahan, Osmanlnn Son Encmen-i uars, Trk Edebiyat Tarihi,
C.III, Kltr ve Turizm Bakanl Yaynlar, Ankara 2006.
801
ZTRK, Yaar Nuri, Kuadal brahim Halvet, Hayat, Dnceleri, Mektuplar, Fatih
Matbaas, stanbul 1982.
PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanl Tarih Deyimleri ve Terimleri Szl, Milli Eitim
Basmevi, stanbul 1983.
PALA, skender, Ansiklopedik Dvn iiri Szl, tken Neriyat, stanbul 1999.
PRCEVD, Nasrullah, Can Esintisi, (Terc.Hicabi Krlang), nsan Yaynlar, stanbul
1998.
REDHOUSE, Sir James, Turkish and English Lexicon, ar Yaynlar, stanbul 1992.
RH-i Badd, Klliyt- Er, stanbul 1287.
SDIK Vicdan, Tomr- Turuk- liyye, (Haz. rfan Gndz), Enderun kitbevi, stanbul
1993.
SECCD, Seyyid Cafer, Tasavvuf ve rfan Terimleri Szl, (ev. Hakk Uygur), Ensar
Neriyat, stanbul 2007.
STENGASS, Francis Joseph, A Comprehensive Persian-English Dictionary, ar Yaynlar,
stanbul 2007.
ecere-i Tayyibe-i Silsile-i Tarkat, Sleymaniye Ktp., Tercman, nr. 272.

EMSEDDN Sami, Kms- Trk, ar Yaynlar, stanbul 2007.
MEK, Selami, Bir Gnl Tekkesi eyhi Seyyid Nureddin ems ve Mersiye-i Cenb-
Seyyid-heds, Atatrk niversitesi Trkiyat Aratrmalar Enstits Dergisi,
sy.26, Erzurum 2004.
MEK, Selami, Osman ems Efendinin dbl-mrd f-sohbetil-murd Adl
Mesnevsinin Tahlili Turkish Studies, nternational Periodical For Languages
Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4/ 7 Fall 2009.
TANYER, M. Ali, rnekleriyle Divan iirinde Deyimler, Aka Yaynlar, Ankara 1999.
TANPINAR, Ahmet Hamdi, 19uncu Asr Trk Edebiyat Tarihi, alayan kitbevi, stanbul
2001.
TARLAN, Ali Nihad, Fuzuli Divan, ler Basmevi, stanbul 1950.
TARLAN, Ali Nihat, Necat Beg Divan. Aka Yaynlar, Ankara 1992.
TEK, Abdrrezzak, Bursada Kadir Tekkeleri, Uluda niversitesi lahiyat Fakltesi
Dergisi, C.XIX, sy.1, Bursa 2010.
802
TOLASA, Harun, "Divan airlerinin Kendi iirleri zerine Dnce ve Deerlendirmeleri",

Trk Dili ve Edebiyat Aratrmalar Dergisi, sy. I, zmir 1982.
TUMAN, Mehmet Nil, Tuhfe-i Nil, (Hz. Ceml Kurnaz-Mustafa Tatc), Bizim Bro
Yaynlar, Ankara 2001.
ULUDA, Sleyman, Tasavvuf Terimleri Szl, Marifet Yaynlar, stanbul 1999.
ULUDA, Sleyman, AbdlKdir-i Geyln, Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi,
C. I, stanbul 1998.
USTA, Seyyid Muhammed, Tasavvuf, Tarikatlar ve Silsileleri, Ustaolu kitbevi, stanbul
2005.
UZUN, Mustafa, lahi Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi, C.XXII, stanbul 2000.
UZUN, Ouzhan, Divan- Senih, nceleme-Metnin eviri Yazs- ndeks, St mam
niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits (Baslmam Yksek Lisans Tezi),
Kahramanmara 2010.
NVER, smail, evriyazda Yazm Birlii zerine neriler, Turkish Studies
International Periodical for Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-,

Volume 3/6 Fall 2008.
NVER, smail, XIX. Yzyl Divan iiri, Byk Trk Klasikleri, C. VIII, tken
Yaynlar, stanbul 2002.
NVER, smail, XIX. Yzyl Divan iiri, Ankara niversitesi Dil ve Tarih-Corafya
Fakltesi Dergisi, C.XXXII, sy. 1-2, Ankara 1988.
SKDARLI Talat, Hazne-i Fnn Mecmuas, sy.42, Mart 1312.
VMIK kr, Girye-i Mtem, Metin Matbaas, Dersaadet 1327.
YILDIRIM, Arzu, skdarl Hakk Bey Divan, Sakarya niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits (Baslmam Yksek Lisans Tezi), Sakarya 2006.
YNLER, Fatma Sena, Mehmet Hazmi Tura, Marmara niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits (Baslmam Yksek Lisans Tezi), stanbul 2010.
803

Osmansemsiefendi Divanı

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Osmansemsiefendi Divanı

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

OSMAN EMS EFEND, HAYATI, ESERLER VE DVNI

OSMAN EMS EFEND, HAYATI, ESERLER VE DVNI

Doumu, Ailesi ve ocuklar ..................................................................................... 9

Meslei, Grevleri ve Seyahatleri ............................................................................ 14

Tarikati, Silsilesi, eyhleri ve Halifeleri .................................................................. 19

eyh smail Efendi ........................................................................................... 22

eyh Kuadal brahim Efendi ......................................................................... 22

eyh Abdrrahim-i nyev .............................................................................. 23

Muhammed Bedreddin zz Efendi .................................................................. 25

Ebubekir Sdk Necmeddin Efendi ................................................................... 26

Sadeddin Sheyl Efendi ................................................................................... 27

Ali Srr Efendi ................................................................................................. 28

Muhammed kr ihbeddin Efendi ............................................................. 28

EDEB AHSYET ..................................................................................................... 31

em-i ebistn ........................................................................................................ 54

Tertip ekli ........................................................................................................... 58

Nazm ekilleri ve Trleri .................................................................................... 59

Dil ve Anlatm ...................................................................................................... 62

Redif ve Kafiye .................................................................................................... 78

Peygamberler ve Hz. Peygamber ......................................................................... 98

Drt Halife ve Ehl-i Beyt ................................................................................... 101

Efsanev ve Tarih ahsiyetler............................................................................ 105

KNC BLM .................................................................................................................... 106

Nsha Tavsifleri ..................................................................................................... 106

Nshalarn Deerlendirilmesi ................................................................................ 116

Trke kelime ve eklerin mlas ............................................................................. 120

Ekler ................................................................................................................... 120

Kelimeler ............................................................................................................ 121

Arapa ve Farsa kelime ve eklerin imlas............................................................. 122

Ekler ................................................................................................................... 122

Kelimeler ............................................................................................................ 124

DVNIN METN .......................................................................................................... 127

SONU .................................................................................................................................. 794

: Trkiye Diyanet Vakf slm Ansiklopedisi

: Son Asr Trk airleri

: Trk Dili ve Edebiyat Ansiklopedisi

: Yayn tarihi yok

Siyas, askeri ve toplumsal alanda yaanan bu deiikler, A. Hamdi Tanpnar'n "Eski,

2. Doumu, Ailesi ve ocuklar

bnlemin M. Kemal nal, S.A.T.., s.1800.

Kaynaklara gre Osman emsin Ense, Ftma Servet ve Sadberg adlarnda kz

ayflar kim kermem bu Ense

Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 189.

Bir pk-dil saba melek-alet idi kim

Osman emsin iirlerine gz gezdirildiinde onun Arapa ve Farsa iir yazacak

gerekletiini ve orada nice l gnlleri dirilttiini sylerken,52 Sefne-i Sfde Osman

emr-i nebevsinin zuhruna tbi olarak Bursa ehr-i

kadminin bir kesinde nemengh- mekn ederek .

diyerek Bursaya yapm olduu

seyahatin sebebini, ekmi olduu gs hastal olarak bildirimitir.55 1306 (1888)

Hseyin Vassf, Sefne-i Evliy, I, 176-177.

Oldum kerem-i lufula bir laada mahar

Eyleyince lem-i lhta ngh intil

Hazne-i Fnn Mecmuas, sy. 42, (Mart 1312), s.248-249.

Ahmed Sf, Sefne-i Sf, XI, 1324.

Dvn, 682/ I-II

eyh Ebu Muhammed Muhyiddin Abdlkadir el-Geyln (.561/1166)

eyh Seyyid Abdlvahhab

eyh Seyyid Muhammed Gavs

eyh Seyyid Hasan

eyh Seyyid Slih

eyh Seyyid Bkr