İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ - İNŞAAT MÜH.

BÖLÜMÜ
BETONARME – 1 YILİÇİ SINAV SORULARI Süre 120 dakika (2-Haziran-2006)

SORULAR
S.1 Malzeme değerleri f c' = 27 , f y = 420 MPa olan yük ve kesit w
detayları şekilde verilen kirişin açıklık ortası kesitinde

(a) Gross atalet moment kullanarak (donatı etkisini ve kiriş öz ağırlığını ihmal
ediniz) çekme bölgesinde çatlak meydana getirecek yayılı yük değerini 5m
belirleyiniz.
(b) Verilen 4 adet 28 mm çaplı donatı ile kirişin taşıtabileceği Mu moment KESİT
değerini ve kirişin kırılma anında donatı deformasyon değerini, tarafsız
eksenin yerini belirleyiniz

d =560 mm
h = 630 mm
(c) Denge donatı miktarını , denge halinde tarafsız eksenin yerini belirleyiniz.
(d) Verilen kesit boyutlarına göre, tek donatılı olarak müsaade edilen Maksimum
ve Minimum çekme donatı miktarlarını belirleyiniz.
(e) Maksimum çekme donatı ile taşıyabileceği moment değerini belirleyiniz
(f) Kesitin Beton tarafından taşıyabileceği kesme kuvveti miktarı nedir ve etriye
için minimum çap ve aralık ne olmalıdır. 4 φ 28 70 mm
B =300 mm

D = 30 kN / m , L = 20 kN / m
S.2 Kirişin, kesit boyut ve yük durumu Şekilde verilmiştir. ( Kiriş öz ağırlığı verilen
yüklere dahil edilmiştir).Kirişin oturduğu mesnet genişliği 400 mm dir. Beton örtü
kalınlığı donatı merkezinden 50 mm olarak alınabilir. f c' = 27 MPa f y = 420 MPa
1.2 m 7.6 1.2
olarak bilinmektedir.

a) Kesme kuvveti ve moment diyagramını çiziniz . 500 mm

b) Açıklıkta maks Mu= 650 kNm kabul ederek gerekli donatı alanını belirleyiniz 120 mm

640 mm
c) Konsol mesnedinde Mu= 390 kNm kabul ederek donatı alanını belirleyiniz
Kesit

240 mm

S.3 Şekilde görüldüğü gibi net açıklığı 9 m ve toplam yüksekliği 3.80

4700 kN
3m
4700 kN
m olan yüksek kirişe iki adet 4700 kN tekil yük etkimektedir (kiriş öz 3m 3m
ağırlığı tekil yüklere dahil edilmiştir ). Yatay ve düşey doğrultuda kirişin,
her iki yüzeyine 16 mm çaplı 250 mm aralıklarla gövde donatısı ve 20 adet
3300 mm

30 mm çapında çekme donatısı konulmuştur

3800 mm

f c' = 27 MPa , f y = 420 MPa olarak bilinmektedir.

a) Beton tarafından taşınan kesme kuvveti miktarını belirleyiniz

b) Donatı tarafından taşınan kesme kuvveti miktarını belirleyiniz 600 mm
9 m
c) Kesme kuvvetine göre proje mukavemetini belirleyiniz
d) Açıklık ortası kesit için eğilme momentine karşı konulmuş donatı
yeterli midir ?
e) Yüksek kirişe gelen kesme kuvveti emniyetle taşınmakta mıdır ?
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
2

600 kN
S.4 Şekilde verilen kiriş eğilme ve eksenel yük etkisi altında bulunmaktadır.
N
Eksenel etkinin aşağıda belirtilen her bir durum için kirişin kesme kuvveti N
kapasitesinin belirlenmesi istenmektedir. Eğilme donatısı alanı 2100 mm2 ve
Malzeme f c' = 27 Mpa, f y = 420 MPa olarak bilinmektedir. 4,2 m
a) N=0 için beton kesitin taşıyabileceği kesme kuvvetini belirleyiniz 300 mm 300 mm
b) N=270 kN Çekme için beton kesitin taşıyabileceği kesme kuvvetini KESİT
belirleyiniz
c) N=300 kN Basınç olması halinde beton kesitin taşıyabileceği kesme
kuvvetini belirleyiniz 650 mm
d) En olumsuz koşul için etriye çap ve aralığını belirleyiniz.
60 mm
290 mm

Kesit
2φ18m 30 mm
S.5 Kesit ve donatı durumu Şekil de verilen betonarme kirişte:

f c' = 27 MPa, f y = 400 MPa E s = 200 GPa 490 mm

a) Kesitin taşıyabileceği eğilme moment değerini hesaplayınız
b) Kesit için gerekli konstrüktif etriye çap ve aralığını belirleyiniz
(Basınç donatısının akma limitine ulaştığını kabul ediniz ) 4φ26m 60 mm

320 mm

NOT : Sadece hesap makinesi kullanılması serbesttir. Kitap , not türü hiç bir doküman açık değildir

ACI 318 M veya TS500 Standartlarından birisini kullanarak çözebilirsiniz

Puan, kesin sonuçlara verilir.
Birimleri yanlış olan veya birimi yazılmamış cevaplara puan verilmez.
Her bir cevabın altı çizilecektir .
İşlem ayrıntıları düzenli yazılmayan şıklara puan verilmez.
Her şık 5 puandır

S. A. Kaplan 2-Haziran 2006

 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları

Soruların cevapları aşağıda verilmiştir. Yanlışlık varsa lütfen mail ile bildiriniz 3

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ - İNŞAAT MÜH. BÖLÜMÜ

BETONARME – 1 2-Haziran-2006 Tarihli YILİÇİ SINAV CEVAPLARI

SINAV SORU ve ACI-318-M ye göre CEVAPLARI

S.1 Malzeme değerleri f c' = 27 , f y = 420 MPa olan yük ve kesit detayları şekilde verilen
kirişin açıklık ortası kesitinde

KESİT

h = 630 mm

d =560
4 φ 28
70 mm
5m b=300 mm

(g) Gross atalet moment kullanarak (donatı etkisini ve kiriş öz ağırlığını ihmal ediniz) çekme
bölgesinde çatlak meydana getirecek yayılı yük değerini belirleyiniz.
(h) Verilen 4 adet 28 mm çaplı donatı ile kirişin taşıtabileceği Mu moment değerini ve kirişin
kırılma anında donatı deformasyon değerini, tarafsız eksenin yerini belirleyiniz
(i) Denge donatı miktarını , denge halinde tarafsız eksenin yerini
(j) Verilen kesit boyutlarına göre, tek donatılı olarak müsaade edilen Maksimum ve Minimum
çekme donatı miktarlarını belirleyiniz.
(k) Maksimum çekme donatı ile taşıyabileceği moment değerini belirleyiniz
(l) Kesitin Beton tarafından taşıyabileceği kesme kuvveti miktarı nedir ve etriye için minimum çap
ve aralık ne olmalıdır.

Cevap 1)

a) Betonun ağırlık merkezine göre atalet momenti,

b ⋅ h 3 300 ⋅ 630 3
Ig = = = 62522 ⋅ 10 5 mm 4
12 12
Betonun eğilme-çekme dayanımı f r = 0,7 ⋅ f c′ = 0,7 ⋅ 27 = 3,64 N / mm 2
630
Betonun ağırlık merkezi, h/2 den geçer. y g = = 315 mm
2
M w⋅l2
Eğilme altındaki kirişte oluşan normal gerilme, f r = ⋅ yg ve M= olmak üzere,
Ig 8
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
4
M w⋅l f ⋅I 2
w⋅l 2
fr ⋅ I g 8 ⋅ fr ⋅ I g
fr = ⋅ yg ⇒ M = = r g ⇒
= ⇒w=
Ig 8 yg 8 yg yg ⋅ l 2

8 ⋅ fr ⋅ I g 8 ⋅ 3,64 ⋅ 62512 ⋅ 105

w= = ⇒ w = 23,11 N / mm
yg ⋅ l 2 315 ⋅ 50002

b)
π ⋅ D2
3,14 ⋅ 26 2
4φ 28 ⇒ As = n ⋅ = 4⋅ = 2462 mm 2 ve
4 4
As ⋅ f y 2462 ⋅ 420
a= = = 150 mm
0.85 ⋅ f c′ ⋅ b 0,85 ⋅ 27 ⋅ 300
a 150
M n = As ⋅ f y ⋅ (d − ) = 2462 ⋅ 420 ⋅ (560 − ) = 501509400 Nmm = 502 kNm
2 2
M u = 0,9 ⋅ M n = 0,9 ⋅ 502 = 451 kNm

Tarafsız eksen mesafesi, Çekme bölgesindeki donatı deformasyonu, deformasyon üçgeni benzerlik
ilişkisi yazılarak belirlenebilir :

a 150
c = = = 176 mm
0,85 0,85
0,003
176

εc εs
0,003 εs
= = ⇒
c d −c 176 560 − 176
⇒ ε s = 0,0065
384

ε s = 0,0065
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
5
c) Denge donatı oranı,

f c′ 600 27 600
ρ b = 0.85 ⋅ β1 ⋅ ⋅ = 0,85 ⋅ 0,85 ⋅ ⋅ = 0,02732
f y 600 + f y 420 1020

Denge halinde, donatı alanı, gerilme bloğu derinliği ve tarafsız eksen derinliği değerleri aşağıda
verilmiştir:

Asb = ρ b ⋅ b ⋅ d = 0 , 02732 ⋅ 300 ⋅ 560 = 4590 mm 2

Asb ⋅ f y 4590 ⋅ 420
ab = = = 280 mm
0 . 85 ⋅ f c′ ⋅ b 0 ,85 ⋅ 27 ⋅ 300
ab 280
⇒ cb = = = 329 mm
0 ,85 0 ,85

d) Maksimum donatı oranı- ρ max ve maksimum donatı alanı- As max

ρ max = 0,75 ⋅ ρb = 0,75 ⋅ 0,02732 = 0,0205
⇒ As max = ρ max ⋅ b ⋅ d = 0,0205 ⋅ 300 ⋅ 560 = 3442 mm 2

Minimum donatı alanı için elde edilen iki sonuçtan büyük olanı alınır.

1,4 1,4
As min = ⋅b⋅d = ⋅ 300 ⋅ 560 = 560 mm 2
fy 420

f c′ 27
As min = ⋅b ⋅d = ⋅ 300 ⋅ 560 = 520 mm 2 ⇒ As min = 560 mm
4⋅ fy 4 ⋅ 420

e) Maksimum gerilme bloğu derinliği,

As max . . f y 3442 ⋅ 420

amax = = = 210 mm
′
0,85 ⋅ f c ⋅ b 0,85 ⋅ 27 ⋅ 300 bulunur.
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
6

Hesap Momenti- Mn
a 210
M n = As max ⋅ f y ⋅ (d − ) = 3442 ⋅ 420 ⋅ (560 − )
2 2
M n = 657766200 Nmm = 657,8 kNm
⇒ M u = 0,9 ⋅ M n = 0,9 ⋅ 657,8 ≅ 592 kNm

f ) Kesitin beton tarafından taşınan kesme kuvveti,

f c′ 27
Vc = ⋅b⋅d = ⋅ 300 ⋅ 560 = 145492 N = 145 kN
6 6
Etriye için minimum etriye ve çap:

π ⋅ D2 3,14 ⋅ 10 2
Etriye çapı φ10 (D = 10 mm) seçilirse, Av = n ⋅ = 2⋅ = 157 mm 2
4 4
seçilirse, minimum etriye aralığı

Av ⋅ 3 ⋅ f y 157 ⋅ 3 ⋅ 420 d 560

s= = = 659 mm, s ≤ = = 280 mm
b 300 2 2

etriye çapı φ 8 ve etriye aralığı s=280 mm seçilse de kurtarır ama kesme kuvvetine karşı gerekli
dayanımı kazandırmak için ve zamanla olabilecek korozyon ihtimalini de itibara alarak etriye çapının 10
mm seçilmesinin yararlı olacağı düşünülerek çapı 10 mm etriye aralığı 250 mm olarak seçilmesi iyi bir
karardır.
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
7

S.2 Kirişin, kesit boyut ve yük durumu Şekilde verilmiştir. ( Kiriş öz ağırlığı verilen yüklere dahil
edilmiştir).Kirişin oturduğu mesnet genişliği 400 mm dir. Beton örtü kalınlığı donatı merkezinden 50
mm olarak alınabilir. f c' = 27 MPa f y = 420 MPa olarak bilinmektedir.

a) Kesme kuvveti ve moment diyagramını çiziniz .

d) Açıklıkta maks Mu= 650 kNm kabul ederek gerekli donatı alanını belirleyiniz
e) Konsol mesnedinde Mu= 390 kNm kabul ederek donatı alanını belirleyiniz

D=30 kN/m , L=20 500 mm

120 mm

640 mm
1.2 m 7.6 m 1.2 m Kesit

240 mm

Cevap 2)

a) l2 l1 l2

w = 1,4 ⋅ D + 1,7 ⋅ L = 1,4 ⋅ 30 + 1,7 ⋅ 20 = 76 kNm

Mesnet Momenti hesabı :

76 ⋅ (1,2 )
2 2
w ⋅ l2
MA = = ≅ 54,72 kNm
2 2
Mesnette Kesme hesabı :

VA = w ⋅ l2 = 76 ⋅ (1,2 ) ≅ 91.2 kN
Mesnet reaksiyonları:

76(1.2 + 7.6 + 1.2 )

R A = RB = = 380 kN
2
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
8

289

91
A
V B

91

289
494
M A B
55

55
Açıklık Momenti hesabı :

2
w ⋅ l1 76 ⋅ (7,6) 2
M aç = −MA = − 55 ≅ 494 kNm
8 8
b) Açıklıkta en büyük moment değeri açıklık ortasındadır ve değeri 650 kNm olduğu varsayılmıştır
Kesitin sahip olması gereken direnç moment değeri :

M u 650
Mn = = = 722 kNm
0.9 0,9
a, gerilme bloğunun başlık içerisinde olup olmadığını belirlemek için a-gerilme bloğu derinliği, hf -başlık
kalınlığına eşit alınırsa :

Mn 722000000
a = 120 mm As = = = 3244 mm 2
a 120
f y ⋅ (d − ) 420 ⋅ (590 − )
2 2

As . f y 3244 ⋅ 420
a= = = 119 mm
0,85 ⋅ f c′ ⋅ b 0,85 ⋅ 27 ⋅ 500
a ≤ hf olduğundan dikdörtgen kesit hesabı yapılabilir. İterasyona devam edilirse,
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
9
Mn 722000000
As = = = 3240 mm 2
a 119
f y ⋅ (d − ) 420 ⋅ (590 − )
2 2

İterasyon sonlandırılır ve As = 3240 mm2 olarak bulunur.

M u 390
c) M u = 390 kNm Mn = = = 433 kNm
0,9 0,9

f c′ 600 27 600
ρb = 0.85 ⋅ β1 ⋅ ⋅ = 0,85 ⋅ 0,85 ⋅ ⋅ = 0.0273
f y 600 + f y 420 600 + 420

ρ max = 0,75 ⋅ ρ b = 0,75 ⋅ 0,0273 = 0,0205

⇒ As max = ρ max ⋅ bw ⋅ d = 0.0205 ⋅ 240 ⋅ 590 = 2899 mm 2

As max ⋅ f y 2899 ⋅ 420

amax = = = 221 mm
0,85 ⋅ f c′ ⋅ b 0,85 ⋅ 27 ⋅ 240

a 221
M n max = As max ⋅ f y ⋅ (d − ) = 2899 ⋅ 420 ⋅ (590 − )
2 2
M n max = 583829610 Nmm = 584 kNm
M n < M n max ⇒ 433 < 584 kNm ok

Maksimum gerilme bloğu derinliği a=221 mm bulunduğundan, daha küçük değer alınmalıdır: a=210
mm seçilerek iterasyona başlanırsa,

Mn 433000000
As = = = 2125 mm 2
a 210
f y ⋅ (d − ) 420 ⋅ (590 − )
2 2
As. . f y 2125 ⋅ 420
a= = = 162 mm iterasyona devam edilirse,
0,85 ⋅ f c′ ⋅ b 0,85 ⋅ 27 ⋅ 240

Mn 433000000
As = = = 2025 mm2
a 162
f y ⋅ (d − ) 420 ⋅ (590 − )
2 2
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
10
As. . f y 2025 ⋅ 420
a= = = 154 mm iterasyona devam edilirse,
0,85 ⋅ f c′ ⋅ b 0,85 ⋅ 27 ⋅ 240

a=152 mm ⇒ As=2005 mm2 ⇒ a=153 mm

bulunarak iterasyon tamamlanır. As=2005 mm2

S.3 Şekilde görüldüğü gibi net açıklığı 9 m ve toplam yüksekliği 3.80 m olan yüksek kirişe iki adet
4700 kN tekil yük etkimektedir (kiriş öz ağırlığı tekil yüklere dahil edilmiştir ). Yatay ve düşey
doğrultuda kirişin, her iki yüzeyine 16 mm çaplı 250 mm aralıklarla gövde donatısı ve 20 adet 30 mm
çapında çekme donatısı konulmuştur
f c' = 27 MPa , f y = 420 MPa olarak bilinmektedir.

f) Beton tarafından taşınan kesme kuvveti miktarını belirleyiniz

g) Donatı tarafından taşınan kesme kuvveti miktarını belirleyiniz
h) Kesme kuvvetine göre proje mukavemetini belirleyiniz
i) Açıklık ortası kesit için eğilme momentine karşı konulmuş donatı yeterli midir ?
j) Yüksek kirişe gelen kesme kuvveti emniyetle taşınmakta mıdır ?

4700 kN 4700 kN

3m 3m 3m
3300 mm

3800

600 mm
9 m
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
11
Cevap 3)
a) Betonun taşıdığı kesme kuvveti,
Her bir mesnete gelen reaksiyon kuvveti

4700 + 4700
R A, B = = 4700 kN dir .
2
π ⋅ D2 3,14 ⋅ 30 2
As = n ⋅ = 20 ⋅ = 14130 mm 2 ⇒
4 4
A 14130
ρ= s = = 0,007136
b ⋅ d 600 ⋅ 3300
Tekil yük mesafesi a =3 m olmak üzere, kritik moment değeri z = 0,5a mesafesinde oluşacaktır.

M u = z ⋅ R A = 0,5 ⋅ a ⋅ R A = 0,5 ⋅ 3 ⋅ 4700 = 7050 kN

Vu = R A − w ⋅ z = 4700 − 0 ⋅ 0,5 ⋅ a = 4700 kN

⎛ M u ⎞⎛ V ⋅d ⎞b ⋅d
Vc = ⎜⎜ 3,5 − 2,5 ⎟⎟⎜⎜ f c′ + 120 ⋅ ρ ⋅ u ⎟⎟ w ⇒
⎝ Vu ⋅ d ⎠⎝ M u ⎠ 7
⎛ 7050 ⎞⎛ 4700 ⋅ 3,3 ⎞ 600 ⋅ 3300
Vc = ⎜ 3,5 − 2,5 ⎟⎜ 27 + 120 ⋅ 0,007136 ⋅ ⎟
⎝ 4700 ⋅ 3 ,3 ⎠⎝ 7050 ⎠ 7
Vc = (2,36 ) ⋅ (7,018) ⋅ 292285 = 4726241 N = 4726 kN

⎛ Mu ⎞
⎜⎜ 3,5 − 2,5 ⎟⎟ = 2,36 ≤ 2,5
⎝ Vu ⋅ d ⎠

f c′ ⋅ bw ⋅ d 27 ⋅ 600 ⋅ 3300
Vc max = = = 5144191 N = 5144 kN
2 2
⇒ Vc = 4726 kN ≤ Vc max
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
12

c) Donatının taşıdığı kesme değeri,

⎡ ⎛ ln ⎞ ⎛ ln ⎞ ⎤
⎢ Av ⎜ 1 + d ⎟ A ⎜ 11 −
d
⎟⎥
Vs = ⎢ ⎜ ⎟+ vh ⎜ ⎟⎥ ⋅ f y ⋅ d
⎢ s ⎜⎜ 12 ⎟ s2 ⎜ 12 ⎟⎥
⎟ ⎜ ⎟
⎢⎣ ⎝ ⎠ ⎝ ⎠⎥⎦
⎡ ⎛ 9 ⎞ ⎛ 9 ⎞⎤
1 +
⎢ 402 ⎜ 3,3 ⎟ 402 ⎜ 11 − ⎟⎥
⎜ ⎟+ ⎜ 3,3 ⎟⎥ ⋅ 420 ⋅ 3300 = 2228058 N
Vs = ⎢
⎢ 250 ⎜ 12 ⎟ 250 ⎜ 12 ⎟⎥
⎢⎣ ⎜ ⎟ ⎜ ⎟⎥
⎝ ⎠ ⎝ ⎠⎦

⇒ V s= 2228 kN

Vs max = 0,66 ⋅ f c′ ⋅ bw ⋅ d = 0,66 ⋅ 27 ⋅ 620 ⋅ 3300 = 7016676 N

Vs max = 7016 kN ⇒ Vs = 2228 ≤ Vs max

c) Beton ve donatı tarafından taşınan toplam kesme kuvveti değeri,

Vn = Vs + Vc = 2228 + 4726 = 6954 kN

⇒ Vu = 0,85 ⋅Vn = 0,85 ⋅ 6954 = 5911 kN

d) Donatı bilindiği için, önce gerilme bloğu sonra mukavemet belirlenir.

π ⋅ D2 3,14 ⋅ 30 2
As = n ⋅ = 20 ⋅ = 14130 mm 2
4 4
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
13
As ⋅ f y 14130 ⋅ 420
a= = = 431 mm
0,85 ⋅ f c′ ⋅ b 0,85 ⋅ 27 ⋅ 600
a 431
M n = As ⋅ f y ⋅ (d − ) = 14130 ⋅ 420 ⋅ (3300 − ) = 18305 kNm
2 2
M u = 0,9 ⋅ M n = 0,9 ⋅18305 = 16475 kNm
Açıklık ortasında yüksek kirişe etkiyen eğilme moment değeri :

(M u )aç = 4700 ⋅ (3) = 14100 kNm

14100
⇒ (M n )aç = = 15667 kNm < 18305 kNm ok
0.9
Kesitin kapasitesi gelen eğilme momentinden daha büyüktür . Başka bir deyişle kirişe konulan eğilme
donatı miktarı yeterlidir.

e)
Eğilme momentine karşı kirişe konulan eğilme donatı miktarı yeterlidir. Kirişin kesme kuvveti etkisinin
itibara alınması gereken kritik kesitinde gelen kesme kuvveti değeri, kirişin taşıyabileceği kapasite
kesme kuvveti değerinden az olduğundan, kiriş gelen kuvveti taşır.

Yani
Eğilme momenti için
aç. gelen Moment = 14100 < 15667 = kesitin kapasitesi
Kritik kesme kuvveti kesiti için

Gelen Vu = 4700 kN < 5911 kN = kesitin kapasitesi

olduğundan yüksek kiriş boyut ve donatı olarak yeterlidir. Gelen yükleri emniyetle taşır.

Kiriş gelen kuvvete karşı yetersiz olsaydı, gövde donatısı artırılır veya kesit genişliği, b artırılırdı.
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
14

S.4 Şekilde verilen kiriş eğilme ve eksenel yük etkisi altında bulunmaktadır. Eksenel etkinin aşağıda
belirtilen her bir durum için kirişin kesme kuvveti kapasitesinin belirlenmesi istenmektedir. Eğilme
donatısı alanı 2100 mm2 ve Malzeme f c = 27 Mpa , f y = 420 MPa olarak bilinmektedir.
'

d) N=0 için beton kesitin taşıyabileceği kesme kuvvetini belirleyiniz

e) N=270 kN Çekme için beton kesitin taşıyabileceği kesme kuvvetini belirleyiniz
c) N=300 kN Basınç olması halinde beton kesitin taşıyabileceği kesme
kuvvetini belirleyiniz
d) En olumsuz koşul için etriye çap ve aralığını belirleyiniz.

550 kN KESİT

N N 650 mm

4,2 m 60 mm
300 mm
300 mm 290 mm

Cevap 4)
f c′ 27
a) N = 0 iken ; Vc = ⋅ bw ⋅ d = ⋅ 290 ⋅ 650 = 163245 N = 163 kN
6 6
b) N= 270 kN çekme kuvveti için.

⎡ 0,3 ⋅ N u ⎤ f c′
Vc = ⎢1 + ⎥ ⋅ bw ⋅ d
⎣⎢ Ag ⎦⎥ 6
⎡ 0,3 ⋅ (−270000) ⎤
Vc = ⎢1 + ⎥ ⋅163245 = 99025 N = 99 kN
⎣ 290 ⋅ 710 ⎦
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
15
c) N = 300 kN basınç kuvveti için .

⎡ N u ⎤ f c′ ⎡ 300000 ⎤
Vc = ⎢1 + ⎥ ⋅ bw ⋅ d = ⎢1 + ⎥ ⋅ 163245
⎣⎢ 14 ⋅ A ⎥
g ⎦ 6 ⎣ 14 ⋅ ( 290 ⋅ 710) ⎦
Vc = 180234 N = 180 kN
d) Kirişin kritik kesme kuvveti kesitine gelen kesme kuvveti değeri 275 kN dir. Çekme durumunda
beton tarafından taşınan kesme kuvveti 99 kN olduğundan en olumsuz durumu oluşturmaktadır. Yani
betonun en az taşıdığı durum daha fazla yük donatı tarafından taşınmak durumundadır. Buna göre :

275
Vu = 275 kN Vn =
= 323,5 kN
0,85
Vs = Vn - Vc = 323,5 – 99 = 224.5 kN

Vs max ≤ 0,66 ⋅ f c′ ⋅ bw ⋅ d = 0,66 ⋅ 27 ⋅ 290 ⋅ 650 = 646 kN

224,5 < 646 kN ok.

Av ⋅ f y ⋅ d Av⋅ f y ⋅ d
Vs = ⇒ s=
s Vs ,

Av , iki kollu φ 10 (D = 10 mm) seçelim.

π ⋅ D2 3,14 ⋅ 102
Av = n ⋅ = 2⋅ = 157 mm 2
4 4

Av ⋅ f y ⋅ d
157 ⋅ 420 ⋅ 650
s= = = 191 mm
Vs 224500
φ 10 , s =190 mm uygundur .
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
16

S.5 Malzeme değerleri f c' = 27 Mpa, f y = 400 MPa olan betonarme kirişin: çekme donatısı
4 φ 26 , basınç donatısı 2φ 18 ve kesit boyutları şekil de görüldüğü gibi bilinmektedir

a) Kesitin taşıyabileceği moment değerini hesaplayınız

b) Kesit için gerekli minimum etriye çap ve aralığını belirleyiniz

(Basınç donatısının akma limitine ulaştığını kabul ediniz ).

Kesit

30 mm
2φ 18mm

490 mm

4φ 24mm
60 mm

320 mm

Cevap 5)
π ⋅ D2 π ⋅ 26 2
As = n ⋅ = 4⋅ = 2122 mm 2
4 4
a) π ⋅ D2 π ⋅ 182
As′ = n ⋅ = 2⋅ = 509 mm 2
4 4
Çekme donatısının, basınç donatısı kadar olan kısmı ile karşılanan moment,

M 1 = As′ ⋅ f y ⋅ (d − d ′) = 509 ⋅ 400 ⋅ (520 − 30)

M 1 = 99764000 Nmm = 100 kNm

( As − As′ ) ⋅ f y (2122 − 509) ⋅ 400 = 88 mm

a= =
0,85 ⋅ f c′ ⋅ b 0,85 ⋅ 27 ⋅ 320
 İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi - İnşaat Müh. Bölümü Betonarme – 1 Yıliçi Sınav Soruları Süre 120 Dakika (2-Haziran-2006) ve Cevapları
17

Çekme donatısının diğer kısmı ile betonun karşıladığı moment,

a 88
M 2 = ( As − As′ ) ⋅ f y ⋅ (d − ) = (2122 − 509) ⋅ 400 ⋅ (520 − )
2 2
M 2 = 307115200 Nmm = 307 kNm

Toplam hesap momenti, Mn

M n = M 1 + M 2 = 100 + 307 = 407 kNm

Proje mukavemeti, M u = 0,9 ⋅ M n = 0,9 ⋅ 407 = 366 kNm

b) Etriye çapını, φ 10 seçelim.

π ⋅ D2 3,14 ⋅ 10 2
Çift kollu etriye alanı, Av = n ⋅ = 2⋅ = 157 mm 2
4 4
Etriye donatısının aralığı, s

Av ⋅ 3 ⋅ f y 157 ⋅ 3 ⋅ 400 d 520

s= = = 588 mm, s ≤ = = 260 mm
bw 320 2 2

Sonuç olarak ; φ 10
, s = 260 mm veya s = 250 mm kabul edilebilir. Etriye çapı
olarak 10 mm seçilmesi daha uygun olmaktadır. Çünkü korozyonla etriyeler
çap kaybederse bina tehlikeye girer bu nedenle 8 mm yerine 10 mm
seçilmesi daha mantıklı bir seçim olmaktadır.