Epm Zhreia B Fash

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
ΔΗΜΟΣ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ - Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΚΥΛΛΗΝΗ (ΖΗΡΕΙΑ)
ΚΑΙ ΤΗ ΧΑΡΑΔΡΑ ΦΛΑΜΠΟΥΡΙΤΣΑ
Β’ ΦΑΣΗ
Ανάδοχοι:
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΠΑΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΓΑΛΟΣ
ΕΠΜ για την περιοχή του όρους Κυλλήνη (Ζήρεια) και τη χαράδρα Φλαμπουρίτσα – Β’ φάση
ΑΘΗΝΑ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009
2
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
ΔΗΜΟΣ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ - Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΚΥΛΛΗΝΗ (ΖΗΡΕΙΑ) ΚΑΙ ΤΗ
ΧΑΡΑΔΡΑ ΦΛΑΜΠΟΥΡΙΤΣΑ
Β’ ΦΑΣΗ
Ανάδοχοι: ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΠΑΣ – ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΓΑΛΟΣ
Ομάδα μελέτης:
• Παππάς Ευάγγελος, Βιολόγος, MSc

• Σιγαλός Γεώργιος, Περιβαλλοντολόγος
• Αδαμόπουλος Θέμης, Δασολόγος
• Αλεξανδροπούλου Εύη, Περιβαλλοντολόγος
• Αποστολίδης Ηλίας, Δασολόγος
• Δασακλής Σωκράτης, Περιβαλλοντολόγος
• Δημόπουλος Παναγιώτης, Βιολόγος, PhD
• ΟΙΚΟΣ – Διαχείριση Φυσικού Περιβάλλοντος ΕΠΕ (εκπρ. Θωμάς Αράπης)
• ΟΙΚΟΜ ΕΠΕ Μελετητική Περιβάλλοντος (Ε. Παππάς & Ε. Αλεξανδροπούλου)
• Παπαμιχαήλ Γεώργιος, Περιβαλλοντολόγος, PhD
• Φουντούλης Κίμωνας, Γεωλόγος
• Φωτίου Γεώργιος, Περιβαλλοντολόγος
• Χατζηρβασάνης Βασίλης, Δασολόγος
3
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
4 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ....................7
4.1 Σκοπιμότητα και στόχοι της προστασίας........................................................7
4.2 Προτεινόμενο θεσμικό πλαίσιο για την προστασία.......................................13

4.2.1 4.2.1 Παρουσίαση του Ν. 1650/86 «για την προστασία του
περιβάλλοντος»....................................................................................13
4.2.2 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία χωρικών ενοτήτων ως προς

τους τύπους οικοτόπων και τα είδη χλωρίδας ..........................................16
4.2.3 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία χωρικών ενοτήτων ως προς

την πανίδα ..........................................................................................27
4.2.4 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία τοπίων .........................33
4.3 Καθορισμός ζωνών και όρων προστασίας....................................................36

4.3.1 Πρόταση για ζωνοποίηση ..............................................................36
4.3.2 Διατύπωση όρων και περιορισμών ανά προτεινόμενη ζώνη προστασίας 43
4.4 Διοίκηση της προστατευόμενης περιοχής....................................................48

4.4.1 Επιλογή οργανωτικού σχήματος .....................................................48
4.4.2 Σκοποί .......................................................................................49
4.4.3 Λειτουργίες και αρμοδιότητες.........................................................49
Σύστημα λειτουργίας και διαχείρισης της Περιοχής Οικοανάπτυξης - «όρος

Κυλλήνη (Ζήρεια) και χαράδρα Φλαμπουρίτσα»........................................51
5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ............................................................52
5.1 Εφαρμογή διαχείρισης στους τύπους οικοτόπων και τους οικοτόπους των
ειδών 52
5.2 Μέτρα οργάνωσης και λειτουργίας της προστατευόμενης περιοχής.............56
5.3 Δυνατότητες εφαρμογής προτάσεων ..........................................................58
6 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ......................................................59
7 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ...........................................................................74
4
ΠΙΝΑΚΕΣ
Πίνακας 4.1-1: Αξιολόγηση της σημαντικότητάς των στοιχείων του φυσικού

Περιβάλλοντος σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.......................10
Πίνακας 4.1-2: Βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία της περιοχής μελέτης,

προστατευτέα στοιχεία και διαχειριστικοί στόχοι...............................................12
Πίνακας 4.2-1: Χωρικές ενότητες στις οποίες παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση

ενδημικών, απειλούμενων, κινδυνεύοντων φυτών (-: απουσία, +: μικρή
συγκέντρωση, ++: μέτρια συγκέντρωση, +++: μεγάλη συγκέντρωση) και
οικότοποι προτεραιότητας. Τέλος παρουσιάζεται η ποικιλότητα τύπων οικοτόπων
και ο πλούτος ενδημικών φυτικών taxa (εκφρασμένος ως μέσος πλούτος
φυτικών taxa) .................................................................................................18
Πίνακας 4.2-2: Οικότοποι στους οποίους απαντούν ενδημικά φυτά, αλλά και
απειλούμενα (σπάνια, κινδυνεύοντα, απειλούμενα) υπό την ευρεία έννοια taxa
(-: απουσία, +: μικρή συγκέντρωση, ++: μέτρια συγκέντρωση, +++: μεγάλη
συγκέντρωση)..................................................................................................20
Πίνακας 5.1-1. Κατηγοριοποίηση των τύπων οικοτόπων σε σχέση με τους

διαχειριστικούς στόχους και τις επιμέρους διαχειριστικές επιλογές. .................55
Εικόνα 1. Εποχιακή Λίμνη του Δασίου κατά την καλοκαιρινή περίοδο...........59
Εικόνα 2. Το οροπέδιο του Φενεού.................................................................60
Εικόνα 3. Ποταμός Όλβιος στα ΒΔ της Ζήρειας.............................................61
Εικόνα 4. Η Βορειοδυτική Ζήρεια από την Καρυά ........................................61
Εικόνα 5.Το χαρακτηριστικό ανάγλυφο που διαμορφώνεται πάνω στους

νεογενείς σχηματισμούς, στο βόρειο τμήμα της περιοχής μελέτης (δρόμος
Ξυλόκαστρο Τρίκαλα) ......................................................................................63
Εικόνα 6. Το γυμνό ανάγλυφο στα δυτικά του χιονοδρομικού, πάνω σε

ασβεστολιθικό υπόβαθρο..................................................................................63
Εικόνα 7. Πτώση χωμάτων στο οδόστρωμα......................................................64
Εικόνα 8. Ευαποσάρθρωτα πρανή που σταδιακά θα «χαραδρωθούν» δίνοντας 65
υλικό που θα τείνει να κλείσει το οδόστρωμα....................................................65
Εικόνα 9. Η ανάγκη καθαρισμού συντήρησης των υφιστάμενων υποδομών......66
Εικόνα 10. Άποψη της παγωμένης λίμνης του Δασίου το χειμώνα.....................66
Εικόνα 11. Άποψη του ορειβατικού καταφυγίου στο οροπέδιο της Ζήρειας.67
Εικόνα 12. Φθινοπωρινή άποψη της Λίμνης του Δασίου (από ανατολικά) με
67
εμφανή ίχνη από τα 4χ4 που εισέρχονται .....................................................67
Εικόνα 13. Βόσκηση από Αγελάδες στην περιοχή Ξερολίβαδο......................68
Εικόνα 14. Βουνοκυπάρισα στην περιοχή του Ρ. Φαρμακίλας (δυτική όψη

μεγάλης Ζήρειας) – Χαρακτηριστικά σχήματα-επίπτωση της Βόσκησης ............68
5
Εικόνα 15. Χαρακτηριστικό σχήμα νεαρού ελάτου λόγω έντονης ...........69
βόσκησης στο οροπέδιο της Ζήρειας ...............................................................69
Εικόνα 16. Άποψη των Άνω Τρικάλων .....................................................69
Εικόνα 17. Άποψη της Μικρής Ζήρειας από τη Χαράδρα

Φλαμπουρίτσα .................................................................................................70
Εικόνα 18. Χαράδρα Φλαμπουρίτσα από το χιονοδρομικό κέντρο της

Ζήρειας ............................................................................................................70
Εικόνα 19. Η Μεγάλη Ζήρεια και οροπέδιο από πλαγιά Βόρεια του
Χιονοδρομικού.................................................................................................71
Εικόνα 20. Βραχώδεις σχηματισμοί στην ΒΔ όψη της κορυφής του Προφήτη Ηλία
71
Εικόνα 21. Απότομη πλαγιά στην περιοχή στεφάνι με αραιά

βουνοκυπάρισσα .............................................................................................72
Εικόνα 22. Χαρακτηριστικό γεωλογικό φαινόμενο από την δράση της βροχής σε
καρστικό λιβάδι στην περιοχή κοντά στη θέση Αργαλειός. ...............................72
Εικόνα 23. Παγίδα (Live trap) μικρών θηλαστικών / Παγιδεύσεις σε ................73
οικοσυστήματα της Ζήρειας από την ομάδα μελέτης..........................................73
Εικόνα 25. Αρσενικός Βραχοποντικός (Apodemus mystacinus) ........................73
6
4 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΟΥ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ
4.1 Σκοπιμότητα και στόχοι της προστασίας
Τα ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία, διαχείριση και διατήρηση των

προστατευόμενων περιοχών (βασικές αρχές, στόχοι, προβληματισμοί,
μεθοδολογικές προσεγγίσεις, εργαλεία) έχουν αποτυπωθεί σε αρκετά κείμενα και
οδηγούς εκπόνησης διαχειριστικών σχεδίων σε διεθνές επίπεδο.
Για τις ανάγκες της παρούσας μελέτης, δεν κρίθηκε σκόπιμο να πραγματοποιηθεί
μια εκτενής βιβλιογραφική αναφορά, αλλά προτιμήθηκε να δοθεί συνοπτικά το
πλαίσιο, στο οποίο στηρίχτηκε η προσέγγιση του ζητήματος της προστασίας από τη
συγκεκριμένη ομάδα μελέτης.
Ειδικότερα:
Η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ανεξάρτητα

από τις άλλες δραστηριότητες, αλλά ως προϋπόθεση για την ανάπτυξη των
δραστηριοτήτων, με τις οποίες βρίσκεται κατ' ανάγκη σε μια δυναμική σχέση.
Για να εξασφαλιστεί η διατήρηση ευαίσθητων οικοσυστημάτων απαιτείται:
• Η θεσμοθέτηση ζωνών προστασίας (διαχειριστικών ενοτήτων) εντός της

προστατευόμενης περιοχής.
• Ο έλεγχος άσκησης των δραστηριοτήτων εντός της προστατευόμενης

περιοχής (ή σε θέσεις που σχετίζονται με την προστατευόμενη περιοχή και
επιδρούν σ’ αυτή).
• Η εφαρμογή μέτρων προώθησης και ανάπτυξης της προστατευόμενης

περιοχής.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν αναγκαίες και απαραίτητες προϋποθέσεις για την

εξασφάλιση της προστασίας των ιδιαίτερων στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος
μιας περιοχής.
Στην προσπάθεια για προστασία των μοναδικών οικοτόπων και των σπάνιων και
απειλούμενων ειδών της χλωρίδας και της πανίδας της περιοχής, πρέπει να τονιστεί
ότι δεν αποτελεί στόχο η απομάκρυνση των ανθρώπων από τη φύση. Αντίθετα,
επιδιώκεται η συνύπαρξη και η κατανόηση της αλληλεξάρτησης που υπάρχει
ανάμεσα στην προστασία και στην ανάπτυξη. Ιδιαίτερη σημασία έχει λοιπόν η
διατήρηση και η ανάδειξη των παραδοσιακών σχέσεων του ανθρωπογενούς με το
φυσικό περιβάλλον.
Όσον αφορά στις προτεινόμενες ζώνες προστασίας αυτές διαφοροποιούνται -όπου

απαιτείται- σε επιμέρους περιοχές για τη διατήρηση των οποίων, λόγω των
ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις.
7
Η οριοθέτηση θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξασφαλίζονται οι

οικολογικές απαιτήσεις των σπάνιων, των ενδημικών και γενικά των
προστατευόμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας και λαμβάνονται υπόψη τα είδη που
είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις περιβαλλοντικές αλλαγές. Περιλαμβάνονται όπου
υπάρχουν και είναι δυνατόν, πολιτιστικά χαρακτηριστικά του χώρου, ιστορικά
σημεία, οικισμοί, αρχαιολογικές τοποθεσίες και ιδιαίτερα σημαντικά τοπία.
Η παραπάνω παράμετρος είναι προφανώς δύσκολο να καλυφθεί για τα σημαντικά

είδη της πανίδας διότι η περιοχή κίνησής τους ενδέχεται να είναι πολύ μεγαλύτερη.
Στην περίπτωση αυτή απαιτείται ένα ειδικό σχέδιο διαχείρισης για κάθε είδος που θα
αντιμετωπίζει συνολικά τις ανάγκες διατήρησής του. Επίσης, στο πλαίσιο της
οριοθέτησης της προστατευόμενης περιοχής είναι αναγκαίο να ληφθούν υπόψη τα
ενδιαιτήματα που υπάρχουν και σχετίζονται με σημαντικές φάσεις της βιολογίας των
συγκεκριμένων ειδών (π.χ. αναπαραγωγή).
Όταν στα όρια ή κοντά στην προστατευόμενη περιοχή ασκούνται ανθρώπινες

δραστηριότητες, που ενδέχεται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στα προστατευτέα
στοιχεία, είναι σκόπιμη η οριοθέτηση μιας ρυθμιστικής ζώνης, η οποία να απορροφά
τις αρνητικές επιπτώσεις.
Τέλος, η οριοθέτηση θα πρέπει να ακολουθεί χαρακτηριστικά στοιχεία της

τοπογραφίας της περιοχής, ώστε τα όρια να είναι αναγνωρίσιμα, τόσο στο χάρτη,
όσο και στο έδαφος.
Οι κατευθύνσεις στις οποίες στηρίζεται ο σχεδιασμός του συστήματος διατήρησης

της φύσης στην περιοχή μελέτης, βασίζονται στις αρχές που προκύπτουν από τις
εθνικές και τις κοινοτικές πολιτικές για το περιβάλλον και την ανάπτυξη.
Οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές των πολιτικών αυτών αφορούν την ανάγκη για
προστασία, τόσο του φυσικού, όσο και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, ώστε να
επιτυγχάνεται:
• η προστασία / διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας και των υπόλοιπων

φυσικών αξιών μακροπρόθεσμα,
• η προώθηση διαχειριστικών πρακτικών με σκοπό την αειφορική χρήση της

περιοχής,
• η προστασία των φυσικών πόρων από αντιτιθέμενες χρήσεις γης και

δραστηριότητες που θα μπορούσαν να υποβαθμίσουν τη βιολογική
ποικιλότητα της περιοχής,
• η συνεισφορά στην τοπική, περιφερειακή και εθνική ανάπτυξη,
• η δυνατότητα πρόσβασης του κοινού με τρόπο ώστε να εξυπηρετούνται οι

φυσικές και πνευματικές ανάγκες των επισκεπτών, αλλά και να διατηρούνται
οι αξίες της περιοχής για την παρούσα και τις ερχόμενες γενεές,
• η υποστήριξη των οικονομικών δραστηριοτήτων και του τρόπου ζωής που

είναι σε αρμονία με τη φύση και τη διατήρηση του κοινωνικού και
πολιτισμικού ιστού της τοπικής κοινωνίας.
8
Η αειφόρος χρήση των φυσικών πόρων, η φυσική εξέλιξη των οικοσυστημάτων, η

οικονομικότητα και η ευελιξία των μέτρων αποτελούν ένα σύνολο αρχών που θα
πρέπει να διέπουν το πρόγραμμα προστασίας / διαχείρισης της προστατευόμενης
περιοχής.
Οι γενικοί αυτοί σκοποί αποτελούν το πλαίσιο δράσης και δίνουν τις κατευθυντήριες
γραμμές για τη διαχείριση της περιοχής σε μακροπρόθεσμη βάση. Στους παραπάνω
στόχους, θα πρέπει να προστεθούν ακόμη οι ευκαιρίες για συνεχή έρευνα και
περιβαλλοντική εκπαίδευση στην περιοχή.
Η ορθολογική διαχείριση στην περιοχή θα πρέπει να στηρίζεται στην αξιολόγηση

των πραγματικών δυνατοτήτων ως προς τις λειτουργίες που επιτελούν σήμερα.
Επιπλέον, θα πρέπει να περιλαμβάνει τις αυξανόμενες ανάγκες και προσδοκίες του
κοινωνικού συνόλου για τουριστική ανάπτυξη, με κυρίαρχες τις ήπιες μορφές
τουριστικής ανάπτυξης, όπως ο οικοτουρισμός.
Από την ανάλυση των στοιχείων που παρουσιάστηκαν αναλυτικά στα κεφάλαια 2
και 3:
− στοιχεία που συνθέτουν το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της

προστατευόμενης περιοχής
− απειλές / πιέσεις που δέχονται τα σημαντικά στοιχεία του φυσικού

περιβάλλοντος της περιοχής
αλλά και με βάση τις θεσμικές δεσμεύσεις και κατευθύνσεις για την προστασία της
φύσης, προκύπτουν ουσιαστικά οι γενικοί στόχοι προστασίας για την περιοχή
μελέτης.
Οι στόχοι αυτοί είναι:
 Προστασία και διατήρηση των ιδιαίτερα σημαντικών τύπων οικοτόπων που έχουν
εντοπιστεί και καταγραφεί.
 Προστασία και διατήρηση των σπάνιων, απειλούμενων, ενδημικών και

προστατευόμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας.
Ειδικότερα τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής μελέτης που

χρήζουν προστασίας, η αξιολόγηση της σημαντικότητάς τους σε ευρωπαϊκό, εθνικό
ή περιφερειακό επίπεδο, καθώς και οι στόχοι που τίθενται για καθένα από αυτά
παρουσιάζονται στους πίνακες που ακολουθούν.
9
Πίνακας 4.1-1: Αξιολόγηση της σημαντικότητάς των στοιχείων του φυσικού

Περιβάλλοντος σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
Σημαντικότητα σε
Χαρακτηριστικά περιοχής Ευρωπαϊκό Εθνικό Περιφερειακό
επίπεδο επίπεδο επίπεδο
Γεωλογία & Γεωμορφολογία
Κορυφές μικρής & μεγάλης Ζήρειας Μεγάλη Μεγάλη Μεγάλη
(Ασβεστολιθικές εξάρσεις)
Λίμνη του Δασίου (μεγάλης έκτασης εδάφη Μικρή Μεγάλη Μεγάλη
χαμηλής περατότητας)
Οικότοποι
Ορεινά και Ορο- μεσογειακά χέρσα εδάφη Μέση Μέση Μέση

με ακανθώδεις θάμνους (4090)
Σχηματισμοί με αρκεύθους (Juniperus Μέση Μέση Μέση
foetidissima) (5210)
Πλούσιοι σε είδη λειμώνες με Nardus, σε Υψηλή Υψηλή Υψηλή
πυριτικό υπόστρωμα στις ορεινές περιοχές
(και ημι-ορεινές περιοχές της ηπειρωτικής
Ευρώπης (6230)*
Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή (απόκρημνα Μέση Υψηλή Μέση
βράχια) με χασμοφυτική βλάστηση (8210)
Σπήλαια των οποίων δεν γίνεται τουριστική Μέση Μέση Μέση
αξιοποίηση (8310)
Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion Μέση Μέση Μέση
orientalis) (92CO)
Δάση αριάς (Quercus ilex) (9340) Μέση Υψηλή Μέση
(Υπο-) Μεσογειακά δάση πεύκων με Υψηλή Υψηλή Υψηλή

ενδημικά είδη μαύρης πεύκης (Pinus nigra)
(9530)*
Πευκοδάση με Μεσογειακά είδη πεύκων Μέση Υψηλή Μέση
(Pinus halepensis) (9540)
Βαλκανικοί λιθώνες (σάρες) (8140) Υψηλή Υψηλή Υψηλή
Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή Μέση Μέση Μέση

(3290)
Ελληνικά δάση πρίνου (Quercus coccifera) - Μέση -
(934A)
Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica) - Υψηλή -
(951B)
Καλαμώνες (72A0) - Χαμηλή -
Είδη χλωρίδας
Geocaryum divaricatum Μέση Υψηλή Μέση
Hieracium cylleneum Μέση Υψηλή Μέση
Taraxacum cylleneum Μέση Υψηλή Μέση
Verbascum cylleneum Μέση Υψηλή Μέση
Globularia stygia Υψηλή Υψηλή Υψηλή
Adonis cyllenea Υψηλή Υψηλή Υψηλή
10
Σημαντικότητα σε
Χαρακτηριστικά περιοχής Ευρωπαϊκό Εθνικό Περιφερειακό
επίπεδο επίπεδο επίπεδο
Biebersteinia orphanidea Υψηλή Υψηλή Υψηλή
Όλα τα Πελοποννησιακά ενδημικά Μέση Υψηλή Υψηλή
Όλα τα Ελληνικά ενδημικά Μέση Υψηλή Υψηλή
Τα απειλούμενα και προστατευόμενα Υψηλή Υψηλή Υψηλή
Ενδημικά και μη Ενδημικά είδη του όρους
Κυλλήνη (σύμφωνα με τον Πίνακα 2.2.2-2)
Είδη πανίδας
Στικτή Νεροχελώνα (Emys orbicularis) Υψηλή Χαμηλή Μέση
Γραμμωτή Νεροχελώνα (Mauremys Υψηλή Χαμηλή Μέση
rivulata) (M. caspica)
Μεσογειακή Χελώνα (Testudo hermanni) Υψηλή Χαμηλή Μέση
Κρασπεδωτή Χελώνα (Testudo marginata) Υψηλή Χαμηλή Μέση
Σπιτόφιδο (Elaphe situla) Υψηλή Χαμηλή Μέση
Λαφίτης (Elaphe quatuorlineata) Υψηλή Χαμηλή Μέση
Χειρόπτερα Υψηλή Μέση Υψηλή
Βίδρα (Lutra lutra) Υψηλή Υψηλή Υψηλή
Πετροπέρδικα (Alectoris graeca) - ΙΒΑ Υψηλή Χαμηλή Μέση
Αρπακτικά πουλιά / Νυχτόβια αρπακτικά Υψηλή Μέση Μέση
11
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία που

συνθέτουν την περιοχή μελέτης αλλά και τα προστατευτέα στοιχεία που σχετίζονται
με αυτά. Τέλος παρουσιάζονται οι γενικοί διαχειριστικοί στόχοι για κάθε ένα από
αυτά.
Πίνακας 4.1-2: Βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία της περιοχής μελέτης,
προστατευτέα στοιχεία και διαχειριστικοί στόχοι.
Θέμα Αντικείμενα Στόχοι
Νερά Εποχιακές λίμνες Διατήρηση αισθητικής αξίας του τοπίου

(Δασίου & Διατήρηση οικολογικής αξίας για τα αμφίβια και την
Μεγαγιάννη) ορνιθοπανίδα
Νερά Ρύακες Διατήρηση ελάχιστης παροχής
(Φλαμπουρίτσα, Μικρό Διατήρηση παρόχθιας βλάστησης
Κεφαλάρι)
Διατήρηση της οικολογικής αξίας για πανίδα &
ορνιθοπανίδα
Νερά Υπόγεια νερά Προστασία από πηγές ρύπανσης
Εδάφη Αλπικά εδάφη 4090, Προστασία από ανθρωπογενείς διαταραχές (διάνοιξη
6230* νέων δρόμων ασφαλτόστρωση, δόμηση, και κίνηση
οχημάτων εκτός δρόμου)
Εδάφη Εδάφη μεγάλης κλίσης Διατήρηση αισθητικής και οικολογικής αξίας του
τοπίου
Οικότοποι Σχηματισμοί αρκεύθων Αποφυγή δομικής και λειτουργικής υποβάθμισης
5210
Οικότοποι Δάση Μαυρόπευκου Διατήρηση φυσικών διακένων, νεκρών ιστάμενων
9530* & Δάση κορμών
Κεφαλλονίτικου
έλατου 951Β
Οικότοποι Πυριτικοί λειμώνες Ρύθμιση βόσκησης ώστε να συνεχίσει να ασκείται με
Nardus 6230* μέτρια ένταση και αειφορικό τρόπο και να μην
εγκαταλειφθούν στο μέλλον οι λειμώνες του 6230*
Τοπία Χαράδρα Διατήρηση οικολογικής λειτουργίας (σε συνδυασμό
Φλαμπουρίτσας με Μικρή Ζήρεια)
Διατήρηση αισθητικής αξίας
Τοπία Μικρή Ζήρεια Διατήρηση αισθητικής αξίας (όψη προς οροπέδιο)
Διατήρηση περιορισμένης πρόσβασης από
μηχανοκίνητα οχήματα (μόνο μέσω των
υφιστάμενων δρόμων)
Τοπία Καρστικά αλπικά Προστασία από δόμηση και διέλευση οχημάτων
λιβάδια
Τοπία Καρστικά τοπία – Διατήρηση αισθητικής αξίας (όχι δρόμοι ή δόμηση)
Σπήλαια 8310 Ελεγχόμενη αξιοποίηση σπηλαίων (χειρόπτερα)
Είδη 92/43 Αμφίβια Βλ. Εποχιακές λίμνες, Ρύακες
Νεροχελώνες
Είδη 92/43 Ερπετά Διατήρηση κρασπέδων δάσους-λιβαδιών (φυσική
ετερογένεια τύπων οικοτόπων και κάλυψης γης)
Είδη 92/43 Χειρόπτερα Βλ. Σπήλαια 8310
Είδη 92/43 Δενδρομυωξός, Διατήρηση κρασπέδων δάσους-λιβαδιών
Βουνομυωξός
12
Θέμα Αντικείμενα Στόχοι
Είδη 92/43 Αγριόγατα Διατήρηση κρασπέδων δάσους-λιβαδιών (φυσική

ετερογένεια τύπων οικοτόπων και κάλυψης γης)
Είδη 92/43 Βίδρα Βλ. Ρύακες
Είδη 79/409 Αρπακτικά Διατήρηση χαμηλών επιπέδων όχλησης στους
Νυχτόβια αρπακτικά βραχώδεις σχηματισμούς (8210) υψομέτρου
<1800μ.
Είδη 79/409 Πετροπέρδικα Έλεγχος λαθροκυνηγιού ή περιορισμός πρόσβασης
οχημάτων σε πετρώδεις πλαγιές υψομέτρου 1000-
2000μ
Είδη 79/409 Διπλομπεκάτσινο Διατήρηση εποχιακών λιμνών και Ρυάκων
Ψαθοποταμίδα
Είδη 79/409 Δρυοκολάπτες Βλ. Δάση
Είδη 79/409 Δεντροσταρήθρα Βλ. Αλπικά εδάφη
Ωχροκελάδα
Είδη 79/409 Αετομάχος Διατήρηση βόσκησης σε οροπέδια με θάμνους
Βλαχοτσίχλονο
Φρυγανοτσίχλονο
Ενδημικά είδη Βαλκανικός Βλ. Καρστικά λιβάδια
Ασπάλακας
4.2 Προτεινόμενο θεσμικό πλαίσιο για την προστασία
Στο παρόν κεφάλαιο τεκμηριώνεται η ένταξη των προστατευτέων αντικειμένων,

όπως αυτά παρουσιάστηκαν παραπάνω, στις κατηγορίες του άρθρου 18 του Ν.
1650/ 86 σύμφωνα με τα κριτήρια του άρθρου 19 του ίδιου Νόμου.
4.2.1 4.2.1 Παρουσίαση του Ν. 1650/86 «για την προστασία του

περιβάλλοντος»
Ο νόμος 1650/86 "Για την προστασία του περιβάλλοντος", αποτελεί το νόμο πλαίσιο
και για τα ζητήματα προστασίας - διατήρησης της φύσης. Σε αυτόν περιλαμβάνονται
οι διαδικασίες και τα μέσα θεσμοθέτησης, η κατηγοριοποίηση των προστατευόμενων
περιοχών, καθώς και οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τη θεσμοθέτηση αυτών.
Οι περιοχές προστασίας κατηγοριοποιούνται, με βάση το άρθρο 19 του ίδιου νόμου,

ως εξής:
1. Ως περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης χαρακτηρίζονται εκτάσεις με

εξαιρετικά ευαίσθητα οικοσυστήματα, βιότοποι ή οικότοποι σπάνιων ή απειλούμενων
με εξαφάνιση ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας ή άγριας πανίδας ή εκτάσεις που
έχουν αποφασιστική θέση στον κύκλο ζωής σπάνιων ή απειλούμενων με εξαφάνιση
ειδών της άγριας πανίδας. Στις περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης
απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα. Κατ' εξαίρεση, μπορεί να επιτρέπονται,
σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις του οικείου κανονισμού, η διεξαγωγή
13
επιστημονικών ερευνών και η εκτέλεση εργασιών που αποσκοπούν στη διατήρηση

των χαρακτηριστικών τους, εφόσον εξασφαλίζεται υψηλός βαθμός προστασίας.
2. Ως περιοχές προστασίας της φύσης χαρακτηρίζονται εκτάσεις μεγάλης

οικολογικής ή βιολογικής αξίας. Στις περιοχές αυτές προστατεύεται το φυσικό
περιβάλλον από κάθε δραστηριότητα ή επέμβαση που είναι δυνατό να μεταβάλει ή
να αλλοιώσει τη φυσική κατάσταση, σύνθεση ή εξέλιξή του. Κατ' εξαίρεση, μπορούν
να επιτρέπονται, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις του οικείου κανονισμού, η
εκτέλεση εργασιών, ερευνών και η άσκηση ασχολιών και δραστηριοτήτων, κυρίως
παραδοσιακών, εφόσον δεν έρχονται σε αντίθεση με τους σκοπούς προστασίας. Στις
περιοχές της κατηγορίας αυτής μπορεί να δίδονται ειδικότερες ονομασίες ανάλογα
με το συγκεκριμένο αντικείμενο και το σκοπό προστασίας.
3. Ως εθνικά πάρκα χαρακτηρίζονται εκτεταμένες χερσαίες, υδάτινες ή μικτού

χαρακτήρα περιοχές, οι οποίες παραμένουν ανεπηρέαστες ή έχουν ελάχιστα
επηρεαστεί από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και στις οποίες διατηρείται μεγάλος
αριθμός και ποικιλία αξιόλογων βιολογικών, οικολογικών, γεωμορφολογικών και
αισθητικών στοιχείων. Όταν το εθνικό πάρκο, ή μεγάλο τμήμα του καταλαμβάνει
θαλάσσια περιοχή ή εκτάσεις δασικού χαρακτήρα, μπορεί να χαρακτηρίζεται
ειδικότερα ως θαλάσσιο πάρκο ή εθνικός δρυμός, αντίστοιχα. Ο χαρακτηρισμός
περιοχών ως εθνικών πάρκων αποσκοπεί στη διαφύλαξη της φυσικής κληρονομιάς
και στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας ευρύτερων περιοχών της χώρας με
παράλληλη παροχή στο κοινό δυνατοτήτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και
φυσιολατρικών δραστηριοτήτων. Για την εκπλήρωση των σκοπών αυτών
λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα, ώστε οι περιοχές αυτές να προστατεύονται
επαρκώς τόσο από φυσικές αιτίες υποβάθμισης όσο και από ανθρώπινες ενέργειες,
επεμβάσεις και δραστηριότητες.
Στα εθνικά πάρκα επιτρέπεται να εκτελούνται έργα, να γίνονται έρευνες και να

ασκούνται δραστηριότητες, κυρίως παραδοσιακού χαρακτήρα, με τους όρους και
περιορισμούς που καθορίζονται ειδικότερα από τον οικείο κανονισμό λειτουργίας και
διαχείρισης. Τα εθνικά πάρκα είναι δυνατό να περιλαμβάνουν περιοχές των παρ. 1
και 2.
4. Ως προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί χαρακτηρίζονται λειτουργικά

τμήματα της φύσης ή μεμονωμένα δημιουργήματά της που έχουν ιδιαίτερη
επιστημονική, οικολογική ή αισθητική αξία ή συμβάλλουν στη διατήρηση των
φυσικών διεργασιών και στην προστασία φυσικών πόρων, όπως δέντρα, συστάδες
δέντρων και θάμνων, προστατευτική βλάστηση, παρόχθια και παράκτια βλάστηση,
φυσικοί φράχτες, καταρράχτες, πηγές, φαράγγια, θίνες, ύφαλοι, σπηλιές, βράχοι,
απολιθωμένα δάση, δέντρα ή τμήματά τους, παλαιοντολογικά ευρήματα,
κοραλλιογενείς και γεωμορφολογικοί σχηματισμοί. Προστατευόμενοι φυσικοί
σχηματισμοί που έχουν μνημειακό χαρακτήρα χαρακτηρίζονται ειδικότερα ως
διατηρητέα μνημεία της φύσης.
5. Ως προστατευόμενα τοπία χαρακτηρίζονται περιοχές μεγάλης αισθητικής ή

πολιτιστικής αξίας και εκτάσεις που είναι ιδιαίτερα πρόσφορες για αναψυχή του
κοινού ή συμβάλλουν στην προστασία ή αποδοτικότητα φυσικών πόρων λόγω των
14
ιδιαίτερων φυσικών ή ανθρωπογενών χαρακτηριστικών τους. Στα προστατευόμενα

τοπία μπορεί να δίνονται με βάση τα κύρια χαρακτηριστικά τους, ειδικότερες
ονομασίες, όπως αισθητικό δάσος, τοπίο άγριας φύσης, τοπίο αγροτικό, αστικό ή
βιομηχανικό.
6. Ως προστατευόμενα στοιχεία του τοπίου χαρακτηρίζονται τμήματα ή

συστατικά στοιχεία του τοπίου που έχουν ιδιαίτερη αισθητική ή πολιτιστική αξία ή
συμβάλλουν στην προστασία ή αποδοτικότητα φυσικών πόρων λόγω των ιδιαίτερων
φυσικών ή ανθρωπογενών χαρακτηριστικών τους, όπως αλσύλλια, παραδοσιακές
καλλιέργειες, αγροικίες, μονοπάτια, πέτρινοι φράχτες αναβαθμίδες, προστατευτικές
φυτείες, κρήνες. Ενέργειες ή δραστηριότητες που μπορούν να επιφέρουν
καταστροφή, φθορά ή αλλοίωση των προστατευόμενων φυσικών σχηματισμών, των
προστατευόμενων τοπίων ή στοιχείων του τοπίου απαγορεύονται, σύμφωνα με τις
ειδικότερες ρυθμίσεις των οικείων κανονισμών.
7. Ως περιοχές οικοανάπτυξης χαρακτηρίζονται εκτεταμένες περιοχές που

μπορούν να περιλαμβάνουν χωριά ή οικισμούς, εφόσον παρουσιάζουν ιδιαίτερη αξία
και ενδιαφέρον λόγω της ποιότητας των φυσικών και πολιτιστικών τους
χαρακτηριστικών και παράλληλα προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για
ανάπτυξη δραστηριοτήτων που εναρμονίζονται με την προστασία της φύσης και του
τοπίου. Στις περιοχές αυτές επιδιώκεται:
α) Η προστασία και η βελτίωση των ιδιαίτερων φυσικών και πολιτιστικών

χαρακτηριστικών τους.
β) Η ενίσχυση των παραδοσιακών ασχολιών και δραστηριοτήτων που μπορεί να

επιτευχθεί και με την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό των μεθόδων και των
συνθηκών της τοπικής οικονομίας. Στις περιοχές οικοανάπτυξης μπορούν να
ασκούνται μικρής κλίμακας παραγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες προσαρμόζονται
στο φυσικό περιβάλλον και στην τοπική αρχιτεκτονική. Ιδιαίτερα ενθαρρύνεται η
ανάπτυξη του αγροτουρισμού με χρησιμοποίηση αγροτικών κατοικιών, ξενώνων,
κάμπινγκ και άλλων κατασκευών. Βιομηχανικές δραστηριότητες είναι δυνατό να
επιτρέπονται, εφ' όσον ευνοούν την οικονομική αναζωογόνηση των αγροτικών
περιοχών και δεν προκαλούν υποβάθμιση του περιβάλλοντος ασυμβίβαστη με το
χαρακτήρα των περιοχών αυτών.
γ) Η εκπαίδευση και η μύηση του κοινού στους τρόπους και στις μεθόδους
αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπινων δραστηριοτήτων και φυσικών διεργασιών.
δ) Η ανάπαυση και η αναψυχή του κοινού.
Οι παραπάνω σκοποί πραγματοποιούνται με βάση ειδικά σχέδια ανάπτυξης και

διαχείρισης. Οι περιοχές οικοανάπτυξης είναι δυνατό να περιλαμβάνουν περιοχές
των παραγράφων 1 και 2.
15
4.2.2 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία χωρικών ενοτήτων

ως προς τους τύπους οικοτόπων και τα είδη χλωρίδας
Για την τεκμηρίωση των προς προστασία αξιόλογων στοιχείων του φυσικού
περιβάλλοντος του ορεινού όγκου της Κυλλήνης (Ζήρεια) και την οριοθέτηση του
προστατευτέου αντικειμένου σε επιμέρους χωρικές ενότητες της εξεταζόμενης
περιοχής, σε σχέση με τα φυτικά taxa και τους τύπους οικοτόπων, ελήφθησαν
υπόψη δύο ομάδες κριτηρίων:
α) τα οικολογικά και τα θεσμικά στοιχεία προστασίας / διατήρησης τύπων

οικοτόπων και των φυτικών ειδών (Πίνακας 4.3-1, Πίνακας 4.3-2) και πιο
συγκεκριμένα:
• την ετερογένεια των επιμέρους περιοχών ως έκφραση της ποικιλότητας των

διαφορετικών τύπων οικοτόπων βλάστησης,
• την ένταξη των τύπων οικοτόπων και των φυτικών ειδών σε κατάσταση
προτεραιότητας σύμφωνα με τα Παραρτήματα Ι και ΙΙ της Οδηγίας
92/43/ΕΟΚ αντίστοιχα,
• την ένταξη των φυτικών ειδών σε Διεθνείς καταλόγους επικινδυνότητας και

προστασίας,
• την ύπαρξη ενδημικών φυτών και της Ελλάδας της Πελοποννήσου, του
όρους Κυλλήνη (Ζήρεια) και της οικολογίας των επιμέρους οικοτόπων
βλάστησης,
• την ποικιλότητα κάθε οικολογικά αξιόλογης υπο-περιοχής σε επίπεδο

ενδημικών φυτικών taxa εκφρασμένη ως πλούτο ενδημικών ειδών
οποιασδήποτε κλίμακας.
β) Οι υφιστάμενες πιέσεις και τις δυνητικές απειλές και πιο συγκεκριμένα:
• τα στοιχεία των ασκούμενων σήμερα πιέσεων στους επιμέρους τύπους

οικοτόπων και στα απαντούμενα σε αυτούς ενδημικά, σπάνια, κινδυνεύοντα
και προστατευόμενα φυτικά είδη,
• τα στοιχεία των δυνητικών απειλών που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά στο

μέλλον την κατάσταση διατήρησης ειδών και τύπων οικοτόπων.
16
Αξιόλογες χωρικές ενότητες:
Από την αξιολόγηση με βάση τα παραπάνω κριτήρια αλλά και την κρίση των ειδικών
επιστημόνων επιλέχθηκαν οι 7 γενικές χωρικές ενότητες με βάση τη χλωρίδα και
τους τύπους οικοτόπων. Οι ενότητες αυτές ιεραρχήθηκαν στη συνέχεια με βάση τα
παρακάτω κριτήρια:
 Τη συγκέντρωση ενδημικών, απειλούμενων, κινδυνεύοντων φυτών
 Τα είδη και τους οικοτόπους προτεραιότητας που περιλαμβάνουν

(Παραρτήματα Ι και ΙΙ της Οδηγίας 92/43/EEC).
 Την ετερογένειας των τύπων οικοτόπων στο τοπίο
 Τον μέσο πλούτο ενδημικών φυτικών taxa
17
Πίνακας 4.2-1: Χωρικές ενότητες στις οποίες παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση ενδημικών, απειλούμενων, κινδυνεύοντων
φυτών (-: απουσία, +: μικρή συγκέντρωση, ++: μέτρια συγκέντρωση, +++: μεγάλη συγκέντρωση) και οικότοποι προτεραιότητας.
Τέλος παρουσιάζεται η ποικιλότητα τύπων οικοτόπων και ο πλούτος ενδημικών φυτικών taxa (εκφρασμένος ως μέσος πλούτος φυτικών
taxa)
Αξιόλογες χωρικές ενότητες Ύπαρξη τύπου Ύπαρξη Ύπαρξη Ύπαρξη Ποικιλότητα Μέσος πλούτος
οικοτόπου φυτικού είδους ενδημικών απειλούμενων διαφορετικών ενδημικών
προτεραιότητας προτεραιότητας taxa/ μέσος taxa τύπων οικοτόπων φυτικών taxa
πλούτος
ενδημικών
1α. Συγκρότημα Μεγάλης Ζήρειας: 6
Κορυφές Προφήτης Ηλίας,
Κοκκινβόραχος, Σημείο (Μεγάλη Ναι (1) Ναι (4090, *6230, ca. 65-70
Ζήρεια), Σπαθαριά, Σφεντάνι, 5210, 951B, 8140,
(Globularia +++ +++
Παράγκα (1750-2374 μ.) 8210)
stygia)
6
1β. Συγκρότημα Μικρής Ζήρειας: Ναι (1) ++ ++ ca. 40-45
(4090, *6230,
Κουτσιφέρι, Χιόνι (Κορυφή -
Ντούσιας) (1800-2082μ.) 5210, 3290, 8140,
8210)
2. Χαράδρα Φλαμπουρίτσα +++
(συμπεριλαμβανόμενων: Πουλιού
5
Όχθος (ανατολικής έκθεσης κλιτύες
χαράδρας), κορυφές Τσούμα και (Adonis cyllenea) (*9530, 4090, ca. 35-40
Τούμπι αντίστοιχα σε υψόμετρα 5210, 951B, 8210)
Όχι - +++ Biebersteinia
2021 μ. και 1816 μ. (δυτικής και
orphanidea
βορειο-δυτικής έκθεσης κλιτύες),
από Αγία Βαρβάρα προς Μάρκου
Λάκκα)
3. Πευκιάς, από Αγία Βαρβάρα προς Ναι (2) - +++ + 4 ca. 50-60
Μάρκου Λάκκα, Μαύρος Λόγγος,
(*9530, 5210,
Κεφαλάρι και βορειότερα
951Β, *6230)
18
Αξιόλογες χωρικές ενότητες Ύπαρξη τύπου Ύπαρξη Ύπαρξη Ύπαρξη Ποικιλότητα Μέσος πλούτος
οικοτόπου φυτικού είδους ενδημικών απειλούμενων διαφορετικών ενδημικών
προτεραιότητας προτεραιότητας taxa/ μέσος taxa τύπων οικοτόπων φυτικών taxa
πλούτος
ενδημικών
4. Από Οροπέδιο Λιβάδι (οροπέδιο Όχι - +++ +++ 5
Ζήριας) προς τον ακραίο κώνο της
(4090, *6230, ca. 65
κορυφής Μεγάλη Ζήρεια (1650-
5210, 8140, 8210)
2376 μ.)
5. Οροπέδιο Λιβάδι, Γυμνό, - +++ ++ 4
καταφύγιο ΕΟΣ Α’, καταφύγιο ΕΟΣ Ναι (1)
(4090, 5210, 951B, ca. 55-60
Β’, πάνω από το οροπέδιο
*9530)
Σκαφιδιά, Φαρμακίλας, Αέρας
6. Αργαλειός, Βουνάκι Όχι - + - 4 ca. 10
(4090, 5210, 8210,

934A)
7. Μικρό Κεφαλάρι, Κλεφτάκι μέχρι Ναι - +++ + 4 ca. 40
τη λίμνη Δασίου
(*9530) (*9530, 934A,
951Β, 1020)
ca.: κατά προσέγγιση
19
Στον παραπάνω πίνακα (Πίνακας 4.2-1) παρουσιάζονται οι οικολογικά αξιόλογες

χωρικές ενότητες της εξεταζόμενης περιοχής, οι οποίες έχουν προτεραιότητα για
ένταξη σε ζώνες διαχείρισης και προστασίας.
Τα παραπάνω στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν για την δημιουργία των χαρτών 1 & 2

που στη συνέχεια συνεκτιμήθηκαν (αλληλεπίθεση χαρτών και ποιοτική αξιολόγηση)
με την αξιολόγηση των σημαντικών χωρικών ενοτήτων για την πανίδα και
ορνηθοπανίδα για τη διαμόρφωση των τελικών προτάσεων οριοθέτησης ζωνών
διαχείρισης και προστασίας.
Χάρτης 1 - Σημαντικές περιοχές ως προς τους τύπους οικοτόπων:
Ο χάρτης των σημαντικών χωρικών ενοτήτων ως προς τους τύπους οικοτόπων

δημιουργήθηκε με βάση τον πίνακα 4.2-2.
Πίνακας 4.2-2: Οικότοποι στους οποίους απαντούν ενδημικά φυτά, αλλά και
απειλούμενα (σπάνια, κινδυνεύοντα, απειλούμενα) υπό την ευρεία έννοια taxa (-:
απουσία, +: μικρή συγκέντρωση, ++: μέτρια συγκέντρωση, +++: μεγάλη
συγκέντρωση).
Ύπαρξη Ύπαρξη Σπάνιων,
Τύπος οικοτόπου / Ονομασία ενδημικών Απειλούμενων,
φυτικών taxa Κινδυνευόντων taxa
3290 / Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από - -
Paspalo-Agrostidion
4090 / Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες +++ ++
5210 / Σχηματισμοί με αρκεύθους + -
6230* / Πλούσιοι σε είδη λειμώνες με Nardus ++ ++
8140 / Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου +++ +++
8210 / Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική +++ +++
βλάστηση
9340 / Δάση αριάς Quercus ilex + -

9530* / (Υπο-) Μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά + +
είδη μαύρης πεύκης
9540 / Μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά + -
μεσογειακά είδη πεύκης (Pinus halepensis)
92C0 / Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion - -
orientalis)
8310 / Σπήλαια των οποίων δεν γίνεται τουριστική - -
αξιοποίηση
934A / Ελληνικά δάση πρίνου + -
951B / Δάση ελληνικής ελάτης (Abies cephalonica) ++ +
Στον παραπάνω πίνακα σημειώνονται οι οικότοποι στους οποίους απαντούν

ενδημικά φυτά, σπάνια, απειλούμενα και κινδυνεύοντα και αξιολογούνται ως
Σημαντικοί/ σπάνιοι και απειλούμενοι βιότοποι με υψηλότερη ιεράρχηση για ένταξη
σε προστατευόμενη ζώνες με ειδικές διαχειριστικές ρυθμίσεις. Η βαθμολογία
παρουσιάζεται στο χάρτη 1 με διαβάθμιση από το πράσινο έως το κόκκινο (πράσινο
[μικρή σημασία] – κόκκινο [μεγάλη σημασία] αντίστοιχα) προκύπτει από τον αριθμό
20
των «σταυρών» που συγκεντρώνουν ενώ προστίθενται 3 βαθμοί στους οικοτόπους

προτεραιότητας με βάση την Οδηγία 92/43.
Χάρτης 2 - Σημαντικές περιοχές με βάση τη χλωρίδα:
Ο χάρτης προκύπτει από τον πίνακα των σημαντικών χωρικών ενοτήτων (Πίνακας
4.2-1) για τη χλωρίδα και παρουσιάζει τις περιοχές με βάση το μέσο πλούτο
σημαντικών ειδών χλωρίδας.
Σημαντικές περιοχές για τη χλωρίδα αποτελούν:
 Οι αλπικές κορυφές μικρής και μεγάλης Ζήρειας
 Τα λιβάδια των οροπεδίων
 Οι βραχώδεις σχηματισμοί (8210 / Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με

χασμοφυτική βλάστηση & 8140 / Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου, λόγω
της παρουσίας ενδημικών taxa)
 9530* / (Υπο-) Μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά είδη μαύρης πεύκης
 4090 - Ενδημικοί όρο-μεσογειακοί ερεικώνες.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι παρακάτω χάρτες:
Χάρτης 1.
Σημαντικοί τύποι οικοτόπων με βάση τον πλούτο σημαντικών φυτικών ειδών που
υποστηρίζουν (Σημαντικότητα: κόκκινο – πράσινο, μεγάλη – μικρή αντίστοιχα).
Χάρτης 2.
Σημαντικές περιοχές για τη χλωρίδα (Σημαντικότητα: μεγάλη -> μικρή από κόκκινο
έως πράσινο χρώμα αντίστοιχα οι μαύρες περιοχές αναπαριστούν τους οικισμούς).
21
22
23
24
25
Σημαντικές υπο-περιοχές με βάση τη χλωρίδα και τους τύπους οικοτόπων:
Με βάση:
1. την ανάλυση-περιγραφή των τύπων οικοτόπων και φυτικών ειδών της

περιοχής μελέτης.
2. τη χωρική ανάλυση, σύνθεση και αξιολόγηση των στοιχείων που

παρουσιάσθηκε παραπάνω.
3. και σε σχέση με τις υφιστάμενες πιέσεις και τις δυνητικές απειλές σε επίπεδο
οικοτόπων βλάστησης (κεφ. 3.3.1 / Α-Φάση).
προκύπτει η τεκμηριωμένη σημασία στοιχείων οικοτόπων και ειδών για προστασία

και διαχείριση και με αρκετή σαφήνεια οι προτεινόμενες για ένταξη σε ειδικές
ρυθμίσεις διαχείρισης υπο-περιοχές του εξεταζόμενου Τόπου Κοινοτικής Σημασίας
είναι:
Περιοχή Χαράδρα Φλαμπουρίτσα
Εδώ συμπεριλαμβάνονται και οι ακόλουθες υπο-περιοχές: Πουλιού Όχθος

(ανατολικής έκθεσης κλιτύες χαράδρας), κορυφές Τσούμα και Τούμπι αντίστοιχα σε
υψόμετρα 2021μ. και 1816μ. (δυτικής και βορειο-δυτικής έκθεσης κλιτύες) και από
Αγία Βαρβάρα προς Μάρκου Λάκκα.
Περιοχή συμπλέγματος κορυφών όρους Κυλλήνη:
Ξεκινώντας από τα Ν-ΝΑ του ορεινού όγκου με κατεύθυνση Β-ΒΔ έως Β-ΒΑ:
Σφεντάνι, Προφήτης Ηλίας, Κοκκινόβραχος, Πευκιάς, Μεγάλη Ζήρεια (από
καταφύγιο ΕΟΣ Β’ προς τον ακραίο κώνο της Μεγάλης Ζήρειας, Κορυφή Ντούσιας
(κώνος Μικρής Ζήρειας), Χιόνι.
Στις προτεινόμενες παραπάνω περιοχές ο διαχειριστικός στόχος είναι η προστασία

και διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος και η
αποτελεσματική προστασία του, ώστε να ακολουθήσει τη φυσική του εξέλιξη χωρίς
ανθρώπινες επεμβάσεις. Οι περιοχές αυτές χαρακτηρίζονται ως Πυρήνες της
περιοχής του δικτύου Natura 2000: Κορυφές Όρους Κυλλήνη (Ζήρεια) και χαράδρα
Φλαμπουρίτσα.
Λιβάδια οροπεδίων & Βραχώδεις σχηματισμοί:
Τέλος σημαντικό θεωρείται να διατηρηθούν: α) τα λιβάδια των οροπεδίων και β) οι

βραχώδεις σχηματισμοί [Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση,
Βράχια χαμηλού υψομέτρου], ως μοναδικά και χαρακτηριστικά στοιχεία του τοπίου
της περιοχής.
26
4.2.3 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία χωρικών ενοτήτων

ως προς την πανίδα
Παρακάτω παρουσιάζονται οι προτεινόμενες ζώνες προστασίας με βάση τα είδη

πανίδας και το τοπίο:
Χαράδρα Φλαμπουρίτσα
• Είδη αμφιβίων Παρ. IV της Οδηγίας 92/43: 4 είδη χρειάζονται επιφανειακό

νερό (ρηχό, καθαρό) για αναπαραγωγή
• Είδη ερπετών Παρ. IΙ της Οδηγίας 92/43: Στικτή Νεροχελώνα-Γραμμωτή

Νεροχελώνα χρειάζονται επιφανειακό νερό (καθαρό, σχεδόν μόνιμο),
Μεσογειακή Χελώνα-Κρασπεδωτή Χελώνα χρειάζονται ανοιχτή βλάστηση σε
χαμηλά υψόμετρα, Σπιτόφιδο-Λαφίτης χρειάζονται μωσαϊκό δάσους-θάμνων-
ξεφώτων
• Είδη πουλιών Παρ. Ι της Οδηγίας 79/409: Φιδαετός (SPEC3) χρειάζεται

εκτάσεις με ανοιχτή βλάστηση, Χρυσογέρακο (SPEC3) - Πετρίτης (Non-
SPECE) - Μπούφος (SPEC3) χρειάζονται κάθετους βράχους σε υψόμετρο ως
1500μ, Πετροπέρδικα (SPEC2) χρειάζεται δύσβατες πλαγιές με λίγη
ενόχληση, Γιδοβύζι (SPEC2) - Δεντροσταρήθρα (SPEC2) χρειάζονται μωσαϊκό
δάσους, Ωχροκελάδα (SPEC3) - Βλαχοτσίχλονο (SPEC2) σε κατώτερες
αλπικές πλαγιές, Αετομάχος (SPEC3) χρειάζεται βοσκότοπους με θάμνους,
Χρυσαετός (SPEC3) στο πρόσφατο παρελθόν
• Είδη θηλαστικών Παρ.IΙ της Οδηγίας 92/43: 9 είδη χειροπτέρων χρειάζονται

σπηλιές και τρύπες σε βράχους ή ώριμα δέντρα με κουφάλες
• Τοπίο: η Μικρή Ζήρεια κυριαρχεί οπτικά στο χιονοδρομικό κέντρο και σε

πολλές θέσεις του οροπέδιου, η Φλαμπουρίτσα είναι ορατή από το δασικό
δρόμο που συνδέει το οροπέδιο με την κύρια κορυφή, δρόμοι λίγοι και
δυσδιάκριτοι (δασικοί δρόμοι προς οικισμούς κτηνοτρόφων στο ανώτερο
τμήμα Φλαμπουρίτσας)
• Απειλές: 140 Βοσκή, 180 Καύση, 230 Θήρα, 701 Ρύπανση νερού, 942
Χιονοστιβάδα, 948 Πυρκαγιά από φυσικά αίτια
• Σκοπός: να διατηρηθεί η αισθητική ποιότητα του τοπίου, να διατηρηθεί η

οικολογική ακεραιότητα της Φλαμπουρίτσας
Ανώτερο τμήμα Ζήρειας
• Είδη πουλιών Παρ.Ι της Οδηγίας 79/409: Φιδαετός (SPEC3) χρειάζεται

εκτάσεις με ανοιχτή βλάστηση, Πετροπέρδικα (SPEC2) χρειάζεται δύσβατες
πλαγιές με λίγη ενόχληση, Γιδοβύζι (SPEC2) - Δεντροσταρήθρα (SPEC2)
χρειάζονται κράσπεδα δάσους, Ωχροκελάδα (SPEC3) - Βλαχοτσίχλονο
(SPEC2) σε κατώτερες αλπικές πλαγιές, Αετομάχος (SPEC3) χρειάζεται
βοσκότοπους με θάμνους, Χρυσαετός (SPEC3) στο πρόσφατο παρελθόν
27

σπηλιές και τρύπες σε βράχους ή ώριμα δέντρα με κουφάλες, Βαλκανικός
Ασπάλακας δεν απειλείται αλλά έχει περιορισμένη εξάπλωση σε λιβάδια
μεγάλου υψόμετρου
• Τοπίο: συγκρότημα αλπικών κορυφών με πλαγιές μεγάλης κλίσης και

ασβεστολιθικό υπόβαθρο, οι βόρειες πλαγιές της κύριας κορυφής 2374μ
συνδέονται οπτικά με το οροπέδιο, αρκετοί δασικοί δρόμοι προς στάνες στη
ΝΑ και τη Ν πλευρά, καρστικό τοπίο με σπήλαιο Ερμή στη θέση Πουλιού
Όχθος, καρστικές κοιλότητες με αλπική βλάστηση στο δασικό δρόμο Γκούρας
– Σκαφιδιάς – Κυλλήνης
• Απειλές: 230 Θήρα, 301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 602

Χιονοδρομικές εγκαταστάσεις, 623 Μηχανοκίνητα οχήματα, 626 Σκι εκτός
πίστας, 720 Ποδοπάτημα, 942 Χιονοστιβάδα, 943 Κατολίσθηση, 948
Πυρκαγιά από φυσικά αίτια
• Σκοπός: να διατηρηθεί η αισθητική ποιότητα του, να διατηρηθεί η οικολογική

ακεραιότητα των λιβαδιών, η τουριστική αξιοποίηση των σπηλαίων να
λαμβάνει υπόψη τα προστατευόμενα χειρόπτερα.
Αλπικές κορυφές Μικρής Ζήρειας

πλαγιές με λίγη ενόχληση, Γιδοβύζι (SPEC2) - Δεντροσταρήθρα (SPEC2)
χρειάζονται κράσπεδα δάσους, Ωχροκελάδα (SPEC3) - Βλαχοτσίχλονο
(SPEC2) σε κατώτερες αλπικές πλαγιές, Αετομάχος (SPEC3) χρειάζεται
βοσκότοπους με θάμνους, Χρυσαετός (SPEC3) στο πρόσφατο παρελθόν

μεγάλου υψόμετρου
• Τοπίο: συγκρότημα αλπικών κορυφών με πλαγιές μεγάλης κλίσης και

ασβεστολιθικό υπόβαθρο, οι ΒΑ πλαγιές συνδέονται οπτικά με το οροπέδιο,
δασικός δρόμος προς στάνες στη Ν πλευρά
• Απειλές: 230 Θήρα, 623 Μηχανοκίνητα οχήματα, 942 Χιονοστιβάδα, 943

Κατολίσθηση
• Σκοπός: να διατηρηθεί η αισθητική ποιότητα του τοπίου
Οροπέδιο-Ξερολίβαδο
• Είδη αμφιβίων Παρ.IV της Οδηγίας 92/43: 4 είδη χρειάζονται επιφανειακό

• Είδη ερπετών Παρ.IΙ της Οδηγίας 92/43: Στικτή Νεροχελώνα-Γραμμωτή

28
Μεσογειακή Χελώνα χρειάζεται ανοιχτή βλάστηση σε χαμηλά υψόμετρα,

Σπιτόφιδο-Λαφίτης χρειάζονται μωσαϊκό δάσους-θάμνων-ξεφώτων

πλαγιές με μικρή ενόχληση, Πετροτουρλίδα (SPEC2) - Μαχητής (SPEC2) -
Λασπότρυγγας (SPEC2) - Διπλομπεκάτσινο (SPEC1) χρειάζονται ανοιξιάτικες
υδατοσυλλογές με χαμηλή παρόχθια βλάστηση, Γιδοβύζι (SPEC2) -
Δεντροσταρήθρα (SPEC2) χρειάζονται κράσπεδα δάσους, Ωχροκελάδα
(SPEC3) - Βλαχοτσίχλονο (SPEC2) σε αραιούς θάμνους, Αετομάχος (SPEC3)
χρειάζεται βοσκότοπους με θάμνους, Χρυσαετός (SPEC3) στο πρόσφατο
παρελθόν

• Τοπίο: πετρώδεις λόφοι με θαμνώνες αρκεύθων εναλλάσσονται με καρστικά

βυθίσματα με συσσωρευμένο χώμα και λιβαδική βλάστηση, εποχιακές
υδατοσυλλογές, διαμορφωμένοι από τη βόσκηση αραιοί θαμνώνες
Ξερολίβαδου, μερικά κτίσματα (στάνες, ορειβατικά καταφύγια,
εγκαταλειμμένα τυροκομεία, οικισμός κτηνοτρόφων κοντά στη λίμνη Δασίου)
συγκεντρωμένα κυρίως στο Ν τμήμα του οροπέδιου
• Απειλές: 140 Βοσκή, 141 Εγκατάλειψη των βουκολικών μεθόδων, 230 Θήρα,
301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 421 Εναποθέσεις οικιακών
απορριμάτων, 602 Χιονοδρομικές εγκαταστάσεις, 608 Κατασκήνωση, 623
Μηχανοκίνητα οχήματα, 701 Ρύπανση νερού, 720 Ποδοπάτημα, 948
Πυρκαγιά από φυσικά αίτια

οικολογική αξία για τα αμφίβια, να διατηρηθεί η βλάστηση των ανοιχτών
θαμνώνων.
Λίμνη Δασίου – κορυφή Κλεφτάκι 1613μ



εκτάσεις με ανοιχτή βλάστηση, Πετροτουρλίδα (SPEC2) - Μαχητής (SPEC2) -
Λασπότρυγγας (SPEC2) - Διπλομπεκάτσινο (SPEC1) χρειάζονται ανοιξιάτικες
υδατοσυλλογές με χαμηλή παρόχθια βλάστηση, Γιδοβύζι (SPEC2) -
Δεντροσταρήθρα (SPEC2) χρειάζονται κράσπεδα δάσους, Ωχροκελάδα
29
(SPEC3) - Βλαχοτσίχλονο (SPEC2) σε αραιούς θάμνους, Αετομάχος (SPEC3)

χρειάζεται βοσκότοπους με θάμνους

• Τοπίο: περίκλειστο τοπίο με εποχιακή παρουσία επιφανειακού νερού, πόλος

έλξης επισκεπτών
• Απειλές: 140 Βοσκή, 230 Θήρα, 608 Κατασκήνωση, 623 Μηχανοκίνητα

οχήματα, 701 Ρύπανση νερού, 720 Ποδοπάτημα, 948 Πυρκαγιά από φυσικά
αίτια
• Σκοπός: να διατηρηθεί η αισθητική ποιότητα του τοπίου (όχι οχήματα εκτός

δρόμου), να διατηρηθεί η οικολογική αξία για τα αμφίβια (όχι πηγές
ρύπανσης κοντά στο νερό, διατήρηση κρασπεδικής βλάστησης κοντά στη
λίμνη)
Περιοχή Αέρα - Ζαχαριά
• Είδη ερπετών Παρ.IΙ της Οδηγίας 92/43: Μεσογειακή Χελώνα χρειάζεται

ανοιχτή βλάστηση σε χαμηλά υψόμετρα, Σπιτόφιδο-Λαφίτης χρειάζονται
μωσαϊκό δάσους-θάμνων-ξεφώτων

εκτάσεις με ανοιχτή βλάστηση, Γερακαετός (SPEC3) χρειάζεται μωσαϊκό
δάσους, Χρυσογέρακο (SPEC3) - Πετρίτης (Non-SPECE) - Μπούφος (SPEC3)
χρειάζονται κάθετους βράχους σε υψόμετρο ως 1500μ, Γιδοβύζι (SPEC2) -
Δεντροσταρήθρα (SPEC2) χρειάζονται κράσπεδα δάσους, Αετομάχος (SPEC3)
χρειάζεται βοσκότοπους με θάμνους

• Τοπίο: από τους λίγους σχηματισμούς βράχων χαμηλού υψομέτρου στη

Ζήρια, αόρατη στους επισκέπτες καθώς βρίσκεται χαμηλότερα από το δασικό
δρόμο Τρικάλων – Γκούρας, μεγάλο μέρος των βράχων βρίσκεται μακριά από
δρόμους
• Απειλές: 230 Θήρα, 301 Λατομεία
• Σκοπός: να διατηρηθεί η οικολογική ακεραιότητα των βράχων
Βράχοι δυτικής όψης Γερόντιου όρους
• Περιλαμβάνει σχηματισμό βράχων πάνω από τους οικισμούς Μεσινό και

Μοσιά
• Οικότοποι: ασβεστολιθικοί βράχοι, Δάση Κεφαλλονίτικου έλατου, βοσκότοποι

με αραιά δέντρα
30
• Είδη: φυλλοβόλα δέντρα (σφενδάμια κ.ά.), αρπακτικά και νυχτόβια

αρπακτικά πουλιά
• Τοπίο: επιμήκης αλλά κατακερματισμένος σχηματισμός βράχων που διατηρεί

ποικιλία φυλλοβόλων δέντρων σε μια υπερβοσκημένη περιοχή
• Απειλές: 230 Θήρα, 301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 421

Εναποθέσεις οικιακών απορριμάτων

δυσκολία πρόσβασης στους βράχους
Ημιορεινή περιοχή Τρίκαλα - Κεφαλάρι



εκτάσεις με ανοιχτή βλάστηση, Γιδοβύζι (SPEC2) - Δεντροσταρήθρα (SPEC2)
χρειάζονται κράσπεδα δάσους, Αετομάχος (SPEC3) χρειάζεται βοσκότοπους
με θάμνους

• Τοπίο: μωσαϊκό με γεωργικές καλλιέργειες και σποραδικές συστάδες δέντρων
• Απειλές: 140 Βοσκή, 141 Εγκατάλειψη των βουκολικών μεθόδων, 180

Καύση, 230 Θήρα, 301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 421
Εναποθέσεις οικιακών απορριμμάτων, 701 Ρύπανση νερού, 703 Ρύπανση
εδάφους, 900 Διάβρωση, 943 Κατολίσθηση
• Σκοπός: να διατηρηθεί το μωσαϊκό βλάστησης, να διατηρηθεί η πανίδα των

μικρών σαρκοφάγων
Σημαντικές περιοχές για την πανίδα:
Οι σημαντικές περιοχές για την πανίδα καθορίσθηκαν με βάση τη διαθεσιμότητα

κατάλληλου ενδιαιτήματος για τα 16 επιλεγμένα είδη πανίδας. Τα περισσότερα από
τα επιλεγμένα είδη πανίδας (εκτός της στικτής Νεροχελώνας) εμφανίζουν
κατάλληλα ενδιαιτήματα σε μεγάλο μέρος της περιοχής, εντούτοις οι πραγματικές
κατανομές των ειδών είναι πιθανότατα λιγότερο εκτεταμένες λόγω των
ανθρωπογενών πιέσεων στην ευρύτερη περιοχή.
Από τη χωρική ανάλυση των διαθέσιμων ενδιαιτημάτων για τα σημαντικά είδη

πανίδας προκύπτει ότι τα σημαντικότερα στοιχεία για την πανίδα είναι:
31
 Το υδρογραφικό δίκτυο και οι μόνιμες ή εποχιακές υδατοσυλλογές

αποτελούν ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την πανίδα της προστατευόμενης
περιοχής. Πολύ σημαντικές είναι οι εποχιακές λίμνες Δασίου και Μεγάγιαννη
για πολλά είδη πανίδας του οροπεδίου της Ζήρειας.
 Τα κράσπεδα μεταξύ δασικών εκτάσεων, λιβαδιών και θαμνώνων

(φυσική ετερογένεια) της περιοχής αποτελούν ιδιαίτερης σημασίας τοπικά
χαρακτηριστικά για όλα τα σημαντικά είδη πανίδας (π.χ. ερπετά, χειρόπτερα,
αγριόγατα, ορνιθοπανίδα)
 Τα ασβεστολιθικά βράχια και τα σπήλαια που περιλαμβάνονται σε αυτά

(συγκρότημα κορυφών) είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τα χειρόπτερα της
περιοχής.
 Τέλος προτεραιότητα για τα είδη πανίδας της Ζήρειας είναι να

προστατευτούν/ διατηρηθούν οι αδιατάρακτες περιοχές (ευρύτερη περιοχή
κορυφών και Φλαμπουρίτσα) ώστε να μπορεί η περιοχή να συντηρήσει
βιώσιμους πληθυσμούς σημαντικών ειδών. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά
των χωρικών ενοτήτων όπως η μικρή & μεγάλη Ζήρεια και η χαράδρα
Φλαμπουρίτσα είναι η απουσία ισχυρών ανθρωπογενών πιέσεων.
Σημαντικές περιοχές για την ορνιθοπανίδα:
Οι σημαντικές περιοχές για την ορνιθοπανίδα καθορίσθηκαν με βάση τα παρακάτω

χαρακτηριστικά (κριτήρια) που απεικονίζονται στον χάρτη 3. :
1. Απόσταση από ηχητικές οχλήσεις που προκαλούνται από το οδικό δίκτυο

περιοχές που απέχουν τουλάχιστον 500m από τον πλησιέστερο δρόμο,
οικισμό ή άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες (π.χ. Alectoris graeca,
χρειάζεται δύσβατες πλαγιές με λίγη ενόχληση).
2. Βράχια ή κάθετοι βράχοι για φώλιασμα αρπακτικών πουλιών (π.χ. Falco

peregrinus, Bubo bubo, Falco biarmicus).
3. Ετερογένεια κάλυψης δάσους, λιβαδιών, θαμνώνων για τα είδη πανίδας που

απαιτούν (π.χ. Lullula arborea, Caprimulgus europaeus, χρειάζονται μωσαϊκό
δάσους).
4. Αδιατάρακτες εκτάσεις με ανοικτή βλάστηση (π.χ. Circaetus gallicus /

ενδιαιτήματα τροφοληψίας).
5. Περιοχές κοντά σε εποχιακές λίμνες / υδατοσυλλογές με χαμηλή παρόχθια

βλάστηση (π.χ. Burhinus oedicnemus, Philomachus pugnax, Tringa glareola,
Gallinago media)
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά κριτήρια εκτός από την τοπική σημασία τους έχουν
ιδιαίτερη σημασία και στο επίπεδο του δικτύου των περιοχών Natura 2000. Ο
παρακάτω χάρτης συμπληρώνει τη χωρική ανάλυση που έγινε για τα επιλεγμένα
είδη πανίδας στην Α’ φάση της μελέτης.
32
4.2.4 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία τοπίων
Αξιολόγηση οικολογικού τοπίου
Σε αυτό τον χάρτη απεικονίζεται η ετερογένεια του τοπίου [Δείκτης ετερογένειας

κάλυψης γης στην περιοχή της Ζήρειας με τη βοήθεια του δείκτη ετερογένειας του
Shannon (ένας από τους πιο κλασικούς δείκτες ποικιλότητας της επιστήμης της
οικολογίας). Από τις περιοχές που εμφανίζουν τις μεγαλύτερες τιμές του δείκτη
επιλέχθηκαν εκείνες που πρακτικά απεικονίζουν φυσική ετερογένεια (κρίσιμο
στοιχείο για την συνύπαρξη σημαντικών ειδών πανίδας).
Δείκτης ετερογένειας του Shannon (Shannon’s diversity Index)

m
SHDI = −∑ ( Pi ° ln Pi )
i =1
Pi
όπου είναι το ποσοστό του τοπίου που καλύπτεται από τον i τύπο κάλυψης
SHDI>= 0
Ο δείκτης αυξάνει ανάλογα με το βαθμό της ετερογένειας του τοπίου
Αξιολόγηση αισθητικού τοπίου:
Στα προστατευτέα στοιχεία εντάσσονται και τα τοπία από αισθητική άποψη που
αποτελούν και ισχυρό πόλο έλξης επισκεπτών και απαιτείται να ληφθούν μέτρα για
τη διατήρηση τους.
Με βάση την αισθητική τους αξία (είναι ορατά από πολυάριθμους επισκέπτες της
περιοχής) σημαντικά τοπία εντός της περιοχής μελέτης αποτελούν οι παρακάτω
χωρικές ενότητες (σύμφωνα με την ανάλυση της Α – Φάσης):
(1) το οροπέδιο και η ΒΑ πλευρά της κύριας κορυφής 2374μ,
(2) η Μικρή Ζήρεια και η χαράδρα Φλαμπουρίτσας,
(3) το Ξερολίβαδο [Γυμνό, Κοκκινόβρυση, Περδικούλα (1550-1700μ.)]
(4) Μικρό Κεφαλάρι μέχρι λίμνη Δασίου (1300-1550μ.)
(5) η Ανατολική πλευρά της κύριας κορυφής 2374μ (διαδρομή ανάβασης).
(6) βράχοι Γερόντιου Όρους
(7) Βουνάκι, Σκαφιδιά Αργαλειός (1550-1890μ.)
33
Σημείωση:
η παρούσα μεθοδολογία δεν υποβαθμίζει σε καμία περίπτωση την αξία των

υπολοίπων ειδών (εκτός των επιλεχθέντων / σπάνιων, προστατευόμενων από
διεθνείς και εθνικές συμβάσεις ειδών) που ζουν στην περιοχή μελέτης. Η λογική της
μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε περιλαμβάνει είδη από όλες τις ταξινομικές
ομάδες με σκοπό να «καλύψει» τις γενικές απαιτήσεις όλων των σημαντικών ειδών.
Ο χαρακτηρισμός των ζωνών σχετίζεται με το κυρίαρχο στοιχείο που έπαιξε ρόλο
στην επιλογή τους μετά την αλληλεπίθεση των παραπάνω χαρτών. Η παραπάνω
λογική χρησιμοποιείται και στην περιγραφή των όρων προστασίας.
Σκοπός της παραπάνω μεθοδολογίας είναι να επιλεγούν:
 Οι αδιατάρακτες περιοχές ώστε να μπορεί η περιοχή να συντηρήσει

μακροπρόθεσμα βιώσιμους πληθυσμούς σημαντικών ειδών χλωρίδας και
πανίδας και να διατηρηθούν τα σημαντικά τοπία της περιοχής.
 Οι σημαντικές περιοχές για τα είδη πανίδας
 Οι σημαντικές περιοχές για τους τύπους οικοτόπων (π.χ. οικότοποι

προτεραιότητας) και τα σημαντικά είδη χλωρίδας (ενδημικά, απειλούμενα,
προστατευόμενα από εθνικές ή διεθνείς συμβάσεις).
 Τα σημαντικά οικολογικά τοπία
 Τα σημαντικά τοπία από αισθητική άποψη
Στη συνέχεια παρουσιάζεται εικόνα που περιλαμβάνει:
1. Χάρτης 3 - Σημαντικές περιοχές για τα πουλιά (μεγάλη -> μικρή από

κόκκινο έως πράσινο χρώμα αντίστοιχα, οι σκιασμένες περιοχές είναι οικισμοί και
οι περιοχές γύρω από αυτούς όπου οι οχλήσεις είναι αυξημένες.
2. Χάρτη με τις περιοχές φωλεοποίησης αρπακτικών πουλιών

(βραχώδεις πλαγιές με κλίσεις μεγαλύτερες από 85%) – πάνω δεξιά.
3. Χάρτη ετερογένειας του οικολογικού τοπίου – που αναπαριστά την

ετερογένεια των τύπων οικοτόπων στην περιοχή με βάση το δείκτη ετερογένειας
του Shannon.
34
35
4.3 Καθορισμός ζωνών και όρων προστασίας
4.3.1 Πρόταση για ζωνοποίηση
Για τη διασφάλιση των προστατευτέων στοιχείων και των ιδιαίτερων

χαρακτηριστικών της περιοχής μελέτης προτείνεται η οριοθέτηση επιμέρους ζωνών
διαβαθμισμένης προστασίας. Οι ζώνες αυτές ταυτίζονται με τις παρακάτω χωρικές
ενότητες, όπως αξιολογήθηκαν και επιλέχθηκαν στο προηγούμενο κεφάλαιο και
συγκεκριμένα:
 Χαράδρα Φλαμπουρίτσα
 Μεγάλη Ζήρεια
 Μικρή Ζήρεια
 Ξερολίβαδο – Οροπέδιο
 Λίμνη Δασίου – κορυφή Κλεφτάκι 1613μ
 Περιοχή Αέρα – Ζαχαριά
 Βράχοι Γερόντιου Όρους
 Ημιορεινή περιοχή Τρίκαλα - Κεφαλάρι
Η περιοχή μελέτης (SCI: GR2530001) «Κορυφές όρους Κυλλήνη – Ζήρεια και

Χαράδρα Φλαμπουρίτσα» προτείνεται να χαρακτηριστεί στο σύνολό της ως
Περιοχή Οικοανάπτυξης βάση του Νόμου 1650/86 "Για την προστασία του
περιβάλλοντος" με την ονομασία «Κορυφές όρους Κυλλήνη – Ζήρεια και Χαράδρα
Φλαμπουρίτσα».
Τα όρια της περιοχής Οικοανάπτυξης προτείνεται να επεκταθούν και πέραν των

ορίων της περιοχής του δικτύου Natura 2000 με κωδικό GR2530001: Α)
νοτιοδυτικά ώστε να συμπεριλάβει εξολοκλήρου την περιοχή των βράχων του
Γερόντιου Όρους (Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου) και Β) Βόρεια ΒΔ προς τον
οικισμό της Καρυάς (ζώνη Οικοανάπτυξης).
Τεκμηρίωση των προτεινόμενων επεκτάσεων:
- Περιοχή βράχων δυτικής όψης Γερόντιου Όρους: Η περιοχή αποτελεί

φυσική συνέχεια του τμήματος των βράχων του Γερόντιου όρους που βρίσκεται
εντός της προστατευόμενης περιοχής, και αποτελεί περιοχή ιδιαίτερης αισθητικής /
τοπιακής σημασίας που δεσπόζει πάνω από τα χωριά Μόσια & Μεσινόν. Τα χωριά
αυτά δέχονται μεγάλο αριθμό επισκεπτών και ενδείκνυνται για ανάπτυξη
οικοτουριστικών δραστηριοτήτων. Τέλος οι βραχώδεις αυτοί σχηματισμοί
φιλοξενούν αρπακτικά πουλιά (του παρ. Ι 79/409) (οικότοπος 8210: Ασβεστολιθικά
βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση), o επιμήκης αλλά κατακερματισμένος
36
σχηματισμός βράχων διατηρεί ακόμα ποικιλία φυλλοβόλων δέντρων σε μια

υπερβοσκημένη περιοχή
- Βόρεια επέκταση προς τον οικισμό της Καρυάς (Καψάλα & Μικρόν Όρος):
Περιοχή αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των δασικών τοπίων στα βόρεια και ΒΑ του
ποταμού Όλβιου. Επιπλέον οι περιοχές αυτές γειτνιάζουν με την ευρύτερη περιοχή
της Καρυάς που λόγω της ποιότητας των φυσικών και πολιτιστικών της
χαρακτηριστικών προσφέρει σημαντικές δυνατότητες για ανάπτυξη δραστηριοτήτων
σχετικών με την προστασία της φύσης και του τοπίου. Επομένως κρίνεται σκόπιμο
να ενταχθούν στην περιοχή οικοανάπτυξης. Επιπλέον οι περιοχές αυτές βρίσκονται
εκατέρωθεν του οικισμού της Καρυάς που μπορεί να αποτελέσει εναλλακτικό
προορισμό για την περιοχή μελέτης και να αναπτυχθεί Οικοτουριστικά.
Εντός της περιοχής Οικοανάπτυξης προτείνονται:
 Περιοχές Προστασίας της Φύσης
 Ζώνη 2: Ζώνες Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου
 Ζώνη 3: Ζώνη Οικοανάπτυξης
Περιοχές Προστασίας της Φύσης
Πρόκειται για εκτάσεις μεγάλης οικολογικής ή βιολογικής αξίας, στις οποίες

προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον από δραστηριότητες και επεμβάσεις που είναι
δυνατό να μεταβάλλουν ή να αλλοιώσουν τη φυσική κατάσταση, σύνθεση ή εξέλιξή
του. Στις περιοχές αυτές επιτρέπεται , σύμφωνα με τον Ν. 1650/86, κατ’ εξαίρεση,
μόνο επιστημονική έρευνα και εργασίες διατήρησης καθώς και η άσκηση ασχολιών
και δραστηριοτήτων, κυρίως παραδοσιακών, εφόσον δεν έρχονται σε αντίθεση με
την προστασία.
Διαχειριστικοί στόχοι στις περιοχές προστασίας της φύσης:
 Η διασφάλιση και η διατήρηση των οικολογικών συνθηκών που είναι

αναγκαίες για την προστασία σημαντικών ειδών, ομάδων ειδών, βιοτικών
κοινοτήτων ή φυσικών χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος.
 Η παροχή πρόσβασης του κοινού με τρόπο ώστε να εξυπηρετούνται οι

φυσικές και πνευματικές ανάγκες των επισκεπτών αλλά και να διατηρούνται
οι αξίες της περιοχής για την παρούσα και τις ερχόμενες γενεές.
 Η διευκόλυνση της επιστημονικής έρευνας και της συστηματικής

παρακολούθησης του περιβάλλοντος ως πρωταρχικών δραστηριοτήτων για
την αειφορική διαχείριση των πόρων.
 Η ανάπτυξη περιορισμένων χώρων για την περιβαλλοντική ενημέρωση και

την παροχή ερμηνείας περιβάλλοντος στο κοινό σχετικά με τα
χαρακτηριστικά των οικοτόπων και των ειδών και το είδος της
εφαρμοζόμενης διαχείρισης.
37
 Ο περιορισμός και η ακόλουθη παρεμπόδιση κάθε εκμετάλλευσης ή χρήσης

που αντίκειται στους σκοπούς προστασίας.
 Η παροχή ωφελειών στους κατοίκους της περιοχής σύμφωνα με τους

υπόλοιπους στόχους της διαχείρισης.
Περιοχή Προστασίας της Φύσης 1α: Χαράδρα Φλαμπουρίτσα
Περιλαμβάνει την κύρια χαράδρα της Ζήρειας (από ανάντη οικισμού κτηνοτρόφων
ως το ύψος δασικού δρόμου στο ύψος των Τρικάλων) και βρίσκεται σε επαφή με το
Ανώτερο τμήμα της Ζήρειας. Η οριογραμμή ακολουθεί όσο είναι δυνατό τον
υδροκρίτη.
Χαρακτηρίσθηκε ως ΠΠΦ λόγω της μεγάλης οικολογικής αξίας της. Ειδικότερα: Για
την περιοχή αυτή κυρίαρχα προστατευτέα στοιχεία αποτελούν τα σημαντικά είδη
πανίδας (6 ερπετά & 10 θηλαστικά [9 χειρόπτερα & Βίδρα] του Παρ.IΙ της 92/43)
και ορνιθοπανίδας (11 πουλιά του Παρ.Ι της 79/409) [που επιλέχθηκαν στο
κεφάλαιο 3 της πρώτης φάσης], είδη χλωρίδας (πάνω από 35 ενδημικά είδη – βλ.
4.2.2 – απειλούμενα: Adonis cyllenea, Biebersteinia orphanidea). Τέλος ως
σημαντικό στοιχείο αξιολογήθηκε το οικολογικό τοπίο που λόγω της σημαντικής
ετερογένειας που παρουσιάζει ως προς τους τύπους οικοτόπων (*9530, 4090,
5210, 951B, 8210 – βλ. 4.2.2), υποστηρίζει τα παραπάνω είδη.
Πιέσεις: Η περιοχή δεν δέχεται ισχυρές πιέσεις από ανθρώπινες δραστηριότητες και
επομένως αποτελεί σημαντική αδιατάρακτη περιοχή η προστασία της οποίας είναι
κρίσιμη για την διατήρηση βιώσιμων πληθυσμών σημαντικών ειδών πανίδας,
ορνιθοπανίδας και χλωρίδας στο σύνολο της περιοχής μελέτης. Μικρές πιέσεις
υπάρχουν από την Λαθροθηρία και την περιορισμένη διάνοιξη αγροτικών δρόμων
αλλά και την κίνηση 4χ4 εκτός δρόμων.
Απειλές: 140 Βοσκή, 180 Καύση, 230 Θήρα, 701 Ρύπανση νερού, 942
Χιονοστιβάδα, 948 Πυρκαγιά.
Στόχος: Να προστατευτεί το φυσικό περιβάλλον από κάθε δραστηριότητα ή

επέμβαση που είναι δυνατό να μεταβάλει ή να αλλοιώσει τη φυσική κατάσταση,
σύνθεση ή εξέλιξή του. Να διατηρηθεί η οικολογική ακεραιότητα της περιοχής (π.χ.
φυσική ετερογένεια).
Περιοχή Προστασίας της Φύσης 1β: Ανώτερο τμήμα Ζήρειας
Περιλαμβάνει τον κύριο όγκο της Ζήρειας (πάνω από το υψόμετρο των 1700μ
περίπου) και συνορεύει δυτικά με τη Χαράδρα Φλαμπουρίτσα.
Χαρακτηρίσθηκε ως ΠΠΦ λόγω της μεγάλης οικολογικής αξίας της. Ειδικότερα

κυρίαρχα στοιχεία για τον χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής αποτελούν τα είδη
χλωρίδας (πάνω από 65 [-70] ενδημικά φυτικά taxa & *Globularia stygia)
απαντώνται οι μεγάλη ποικιλία τύπων οικοτόπων (*6230, 4090, 5210, 951B, 8140,
8210 – βλ. 4.2.2). Δευτερευόντως τα είδη ορνιθοπανίδας (7 πουλιά του Παρ.Ι της
79/409 βλ. 4.2.3) και πανίδας (9 χειρόπτερα του Παρ.IΙ της 92/43). Και τέλος το
οικολογικό τοπίο μέσω της μεγάλης φυσικής ετερογένειας που παρουσιάζει.
38
κρίσιμη για την διατήρηση βιώσιμων πληθυσμών σημαντικών ειδών χλωρίδας,
πανίδας και ορνιθοπανίδας στο σύνολο της περιοχής μελέτης. Μικρές πιέσεις
Απειλές: 230 Θήρα, 301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 602 Χιονοδρομικές
εγκαταστάσεις, 623 Μηχανοκίνητα οχήματα, 626 Σκι εκτός πίστας, 720
Ποδοπάτημα, 942 Χιονοστιβάδα, 943 Κατολίσθηση, 948 Πυρκαγιά, 501 Δρόμοι.
Στόχος: Να προστατευτούν τα είδη χλωρίδας και οι τύποι οικοτόπων από κάθε

δραστηριότητα ή επέμβαση που είναι δυνατό να μεταβάλει ή να αλλοιώσει τη
φυσική κατάσταση, σύνθεση ή εξέλιξή τους. Να διατηρηθεί η οικολογική
ακεραιότητα της περιοχής (π.χ. φυσική ετερογένεια).
Περιοχή Προστασίας της Φύσης 1γ: Αλπικές κορυφές Μικρής Ζήρειας
Περιλαμβάνει το αλπικό τμήμα της Μικρής Ζήρειας 2086μ, πάνω από το υψόμετρο
των 1800μ περίπου και χωρίς τη ΒΔ όψη που αποτελεί μέρος της Φλαμπουρίτσας.
Χαρακτηρίσθηκε ως ΠΠΦ λόγω της μεγάλης οικολογικής αξίας της. Ειδικότερα

κυρίαρχα στοιχεία για τον χαρακτηρισμό της περιοχής αυτής αποτελούν τα είδη
χλωρίδας (πάνω από 40 [-45] ενδημικά φυτικά taxa - – βλ. 4.2.2) αλλά και οι τύποι
οικοτόπων (*6230, 4090, 5210, 3290, 8140, 8210 – βλ. 4.2.2) που περιλαμβάνει.
Δευτερευόντως τα είδη πανίδας και ορνιθοπανίδας (βλ. 4.2.3). Και τέλος το
οικολογικό τοπίο μέσω της μεγάλης φυσικής ετερογένειας που παρουσιάζει λόγω
του έντονου ανάγλυφου.
κρίσιμη για την διατήρηση βιώσιμων πληθυσμών σημαντικών ειδών χλωρίδας,
πανίδας και ορνιθοπανίδας στο σύνολο της περιοχής μελέτης. Μικρές πιέσεις
Απειλές: 230 Θήρα, 623 Μηχανοκίνητα οχήματα, 942 Χιονοστιβάδα, 943

Στόχος: Να προστατευτούν τα είδη χλωρίδας, πανίδας, ορνιθοπανίδας και οι τύποι

οικοτόπων από κάθε δραστηριότητα ή επέμβαση που είναι δυνατό να μεταβάλει ή
να αλλοιώσει τη φυσική κατάσταση, σύνθεση ή εξέλιξή τους. Να διατηρηθεί η
οικολογική ακεραιότητα και η φυσική ετερογένεια της περιοχής.
Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου 2α: Οροπέδιο-Ξερολίβαδο
Περιλαμβάνει τους βοσκότοπους μικρής κλίσης που εκτείνονται από το

χιονοδρομικό κέντρο ως τη λίμνη Δασίου (αλλά όχι το χιονοδρομικό κέντρο), καθώς
και τους σχηματισμούς βράχων στο ρ. Χάβου.
39
Η περιοχή αυτή προτείνεται να χαρακτηριστεί ως Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου,

λόγω της μεγάλης αισθητικής και οικολογικής αξίας του φυσικού τοπίου (αισθητική
αξία του οροπεδίου: πετρώδεις λόφοι, καρστικά βυθίσματα με λιβαδική βλάστηση,
εποχιακές υδατοσυλλογές, αραιοί θαμνώνες διαμορφωμένοι από τη βόσκηση,
ελάχιστα διάσπαρτα παλαιά κτήματα), αλλά και του μεγάλου αριθμού επισκεπτών
που δέχεται λόγω της εύκολης πρόσβασης. Δευτερευόντως η περιοχή παρουσιάζει
σημαντικούς τύπους οικοτόπων και είδη χλωρίδας (4090, *6230, 5210, 8140,
8210) που χρήζουν προστασίας και διαχείρισης ενώ αποτελεί βιότοπο για κάποια
σημαντικά είδη ορνιθοπανίδας και πανίδας (βλ. 4.2.3).
Πιέσεις: 623 Μηχανοκίνητα οχήματα (4χ4, οχήματα χιονιού), 701 Ρύπανση νερού
(εποχιακή λίμνη Μεγάγιαννη), 720 Ποδοπάτημα (μεγάλος αριθμός επισκεπτών),
140 Βοσκή.
Απειλές: 141 Εγκατάλειψη των παραδοσιακών βουκολικών μεθόδων, 230

Λαθροθηρία, 301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 421 Εναποθέσεις οικιακών
απορριμμάτων, 602 Χιονοδρομικές εγκαταστάσεις, 608 Κατασκήνωση, 623
Μηχανοκίνητα οχήματα, 701 Ρύπανση νερού, 720 Ποδοπάτημα, 948 Πυρκαγιά από
φυσικά αίτια
Στόχοι:
 Η διαχείριση των πιέσεων και των απειλών που ασκούνται στο φυσικό τοπίο
ώστε να διατηρηθεί (ή / και να αποκατασταθεί) η φυσιογνωμία της περιοχής
και παράλληλα να προστατευτούν τα σημαντικά στοιχεία του τοπίου για τα
είδη της περιοχής.
 Να αναπτυχθούν ήπιες οικοτουριστικές υποδομές (π.χ. δίκτυα διαδρόμων

ερμηνείας περιβάλλοντος, κέντρα ενημέρωσης κατά προτίμηση μέσω της
αξιοποίησης των υφιστάμενων κτισμάτων)
 Να αποτραπούν ασύμβατες με τη φυσιογνωμία της περιοχής μελλοντικές

δραστηριότητες.
 Να διατηρηθεί η αισθητική και οικολογική ποιότητα του τοπίου,
 Να διατηρηθεί η οικολογική αξία για τα αμφίβια (εποχιακές υδατοσυλλογές).
 Να διατηρηθεί η βλάστηση των ανοιχτών θαμνώνων.
Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου 2β: Λίμνη Δασίου–κορυφή Κλεφτάκι 1613μ
Περιλαμβάνει την κυριότερη εποχιακή λίμνη της Ζήρειας και τη γειτονική μικρή
κορυφή που αποτελεί τμήμα του τοπίου της λίμνης.

λόγω της μεγάλης αισθητικής και οικολογικής αξίας του φυσικού τοπίου (αισθητική
αξία της Λίμνης του Δασίου και η φυσική ετερογένεια), αλλά και του μεγάλου
αριθμού επισκεπτών που δέχεται λόγω της εύκολης πρόσβασης. Δευτερευόντως η
περιοχή αποτελεί βιότοπο για σημαντικά είδη ορνιθοπανίδας (9 είδη του Παρ. Ι της
40
79/409) και πανίδας (4 Είδη ερπετών και 9 χειρόπτερα του Παρ.IΙ της 92/43, 4
Είδη αμφιβίων Παρ.IV της 92/43).
Πιέσεις: 623 Μηχανοκίνητα οχήματα (4χ4 και moto-cross εντός της εποχιακής
λίμνης) 701 Ρύπανση νερού, 720 Ποδοπάτημα, 140 Βοσκή, τουρισμός
Απειλές: 140 Βοσκή, 230 Θήρα, 608 Κατασκήνωση, 623 Μηχανοκίνητα οχήματα,
701 Ρύπανση νερού, 720 Ποδοπάτημα, 948 Πυρκαγιά από φυσικά αίτια
Στόχος: Διαχείριση των πιέσεων και απειλών που σχετίζονται με τη μεγάλη

επισκεψιμότητα της περιοχής. Να διατηρηθεί η αισθητική ποιότητα του τοπίου, να
διατηρηθεί η οικολογική αξία για τα αμφίβια (νερό, διατήρηση κρασπεδικής
βλάστησης / Λίμνη Δασίου)
Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου 2γ: Περιοχή Αέρα - Ζαχαριά
Περιλαμβάνει τους βραχώδεις σχηματισμούς στο ρ. Χάβος, δυτικά των κορυφών

Αέρας 1598μ και Ζαχαρίας 1628μ.

λόγω της μεγάλης οικολογικής και αισθητικής αξίας του φυσικού τοπίου εφόσον
αποτελεί έναν από τους λίγους σχηματισμούς βράχων χαμηλού υψομέτρου στη
Ζήρεια. Δευτερευόντως η περιοχή και εξαιτίας του βραχώδους σχηματισμού αλλά
και της εναλλαγής θαμνώνων με αρκεύθους και δασών ελάτης και μαύρης πεύκης
και των διακένων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα σημαντικά είδη ορνιθοπανίδας (8
είδη του παρ. Ι της 79/409) και πανίδας (9 είδη χειροπτέρων του παρ. ΙΙ της
92/43).
Πιέσεις: 230 Λαθροθηρία (εφόσον η περιοχή βρίσκεται εντός του «Καταφυγίου

Άγριας Ζωής»)
Απειλές: 230 Θήρα, 301 Λατομεία
Σκοπός: Να διατηρηθεί η οικολογική ακεραιότητα του φυσικού τοπίου μωσαϊκού /

τοπίου που και να αναδειχθεί αισθητική αξία της περιοχής μέσω διαδρομών
ερμηνείας περιβάλλοντος (εφόσον δεν είναι ορατή από το δρόμο Τρικάλων –
Γκούρας).
Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου 2δ: Βράχοι στη Δ όψη Γερόντιου όρους
Περιλαμβάνει σχηματισμό βράχων πάνω από τους οικισμούς Μεσινό και Μοσιά. Η
περιοχή αποτελεί φυσική συνέχεια του τμήματος των βράχων του Γερόντιου όρους
που βρίσκονται εντός της προστατευόμενης περιοχής, και αποτελεί περιοχή
ιδιαίτερης αισθητικής / τοπιακής σημασίας που δεσπόζει πάνω από τα χωριά Μόσια
& Μεσινό. Τα χωριά αυτά δέχονται μεγάλο αριθμό επισκεπτών και ενδείκνυνται για
ανάπτυξη οικοτουριστικών δραστηριοτήτων. Τέλος οι βραχώδεις αυτοί σχηματισμοί
φιλοξενούν αρπακτικά πουλιά (του παρ. Ι 79/409) (οικότοπος 8210: Ασβεστολιθικά
βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση), o επιμήκης αλλά κατακερματισμένος
σχηματισμός βράχων διατηρεί ακόμα ποικιλία φυλλοβόλων δέντρων σε μια
υπερβοσκημένη περιοχή.
41
Πιέσεις: προς το παρόν δεν υπάρχουν ιδιαίτερες πιέσεις
Απειλές: 230 Θήρα, 301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 421 Εναποθέσεις
οικιακών απορριμμάτων
Στόχος: να διατηρηθεί και να αναδειχθεί η αισθητική ποιότητα του τοπίου
Ζώνη Οικοανάπτυξης 3: Ημιορεινή περιοχή Τρίκαλα - Κεφαλάρι
Περιλαμβάνει την περιοχή που απλώνεται από τα Τρίκαλα ως το Κεφαλάρι,

χαμηλότερα από τη ζώνη των κωνοφόρων δασών.
Η περιοχή αυτή προτείνεται να χαρακτηριστεί ως περιοχή οικοανάπτυξης εφόσον

περιλαμβάνει χωριά & οικισμούς, που παρουσιάζουν ιδιαίτερη αξία και ενδιαφέρον
λόγω της ποιότητας των φυσικών και πολιτιστικών τους χαρακτηριστικών τους ενώ
παράλληλα προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για ανάπτυξη δραστηριοτήτων
σχετικών με την προστασία της φύσης και του τοπίου (οικοτουρισμού,
αγροτουρισμού).
Πιέσεις : 140 Βοσκή, 141 Εγκατάλειψη των βουκολικών μεθόδων, 180 Καύση, 230
Θήρα, 301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 421 Εναποθέσεις οικιακών
απορριμμάτων, 701 Ρύπανση νερού, 703 Ρύπανση εδάφους, 900 Διάβρωση, 943
Απειλές: 140 Βοσκή, 141 Εγκατάλειψη των βουκολικών μεθόδων, 180 Καύση, 230
Θήρα, 301 Λατομεία, 402 Συνεχής αστικοποίηση, 421 Εναποθέσεις οικιακών
απορριμμάτων, 701 Ρύπανση νερού, 703 Ρύπανση εδάφους, 900 Διάβρωση, 943
Διαχειριστικοί Στόχοι:
Βασική αρχή της προστασίας των περιοχών οικοανάπτυξης είναι η προστασία και η
βελτίωση των ιδιαίτερων φυσικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών τους, η
ενίσχυση των παραδοσιακών ασχολιών και δραστηριοτήτων, η εκπαίδευση του
κοινού στους τρόπους αρμονικής συνύπαρξης φύσης και ανθρώπου, η ανάπαυση
και η αναψυχή του κοινού.
• Η προστασία και η βελτίωση των ιδιαίτερων φυσικών και πολιτιστικών

χαρακτηριστικών της περιοχής.
• Η ενίσχυση των παραδοσιακών ασχολιών και δραστηριοτήτων (μικρής

κλίμακας παραγωγικές δραστηριότητες, εναρμονισμένες με τη διατήρηση του
φυσικού περιβάλλοντος και την τοπική αρχιτεκτονική).
• Η ανάπτυξη του αγροτουρισμού και οικοτουρισμού
• Η εκπαίδευση και η μύηση του κοινού στους τρόπους και στις μεθόδους
αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπινων δραστηριοτήτων και φυσικών
διεργασιών.
42
4.3.2 Διατύπωση όρων και περιορισμών ανά προτεινόμενη ζώνη

προστασίας
Περιοχές προστασίας της φύσης:
 Περιοχή Προστασίας της Φύσης 1α: Χαράδρα Φλαμπουρίτσα
 Περιοχή Προστασίας της Φύσης 1β: Ανώτερο τμήμα Ζήρειας
 Περιοχή Προστασίας της Φύσης 1γ: Αλπικές κορυφές Μικρής Ζήρειας
Σύμφωνα με το άρθρο 19 του 1650/86 στις περιοχές αυτές «προστατεύεται το

φυσικό περιβάλλον από κάθε δραστηριότητα ή επέμβαση που είναι δυνατό να
μεταβάλει ή να αλλοιώσει τη φυσική κατάσταση, σύνθεση ή εξέλιξή του. Κατ'
εξαίρεση, μπορούν να επιτρέπονται, η εκτέλεση εργασιών, ερευνών και η άσκηση
ασχολιών και δραστηριοτήτων, κυρίως παραδοσιακών, εφόσον δεν έρχονται σε
αντίθεση με τους σκοπούς προστασίας. Στις περιοχές της κατηγορίας αυτής μπορεί
να δίδονται ειδικότερες ονομασίες ανάλογα με το συγκεκριμένο αντικείμενο και το
σκοπό προστασίας».
«Στις ζώνες αυτές περιλαμβάνονται εκτάσεις που έχουν αποφασιστικό ρόλο στην
παρουσία σπάνιων και σημαντικών ειδών χλωρίδας καθώς και τον κύκλο ζωής
σπάνιων, απειλούμενων και προστατευόμενων ειδών της άγριας πανίδας. Κατά
συνέπεια στην περιοχή αυτή θα πρέπει να προστατευθεί το περιβάλλον από
δραστηριότητες ή επεμβάσεις που είναι δυνατόν να μεταβάλουν ή να αλλοιώσουν
τη φυσική κατάσταση, τη σύνθεση της χλωρίδας και την υφιστάμενη δομή της
βλάστησης, τη φυσική εξέλιξή της, καθώς και τις διαδικασίες αναπαραγωγής και
τροφοληψίας της προστατευόμενης πανίδας».
Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην προστασία της περιοχής, χωρίς να

παρεμποδίζεται η άσκηση της παραδοσιακής γεωργικής και κτηνοτροφικής
εκμετάλλευσης και η ήπιας μορφής οικο- και αγρο-τουριστική ανάπτυξη της
περιοχής. Τα πλαίσια αυτά προσδιορίζουν και τις επιτρεπόμενες δράσεις, καθώς και
τους όρους και τα μέτρα προστασίας, ως ακολούθως:
Στις Περιοχές Προστασίας της φύσης Επιτρέπεται:
1. Η επιστημονική έρευνα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, με την

προϋπόθεση ότι δεν δημιουργούνται προβλήματα υποβάθμισης στο
οικοσύστημα, εξασφαλίζεται ο μέγιστος βαθμός προστασίας της φύσης και
του τοπίου.
2. Η συστηματική παρακολούθηση οικολογικών παραμέτρων, η εκτέλεση

ειδικών διαχειριστικών έργων και η εφαρμογή μέτρων που αποσκοπούν στην
αποκατάσταση, προστασία, διατήρηση, βελτίωση και ανάδειξη των ειδών και
των ενδιαιτημάτων της περιοχής, εφόσον τεκμηριώνεται επαρκώς η
σκοπιμότητα / αναγκαιότητα και η αποτελεσματικότητα τους και
περιλαμβάνονται σε εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης.
43
3. Η ημερήσια επίσκεψη και ξενάγηση επισκεπτών με σκοπό την περιβαλλοντική

εκπαίδευση και την παρατήρηση της φύσης. Ειδικότερες ρυθμίσεις
περιλαμβάνονται στον Κανονισμό Διοίκησης και Λειτουργίας.
4. Η κατασκευή και επισκευή υποδομών με αποκλειστικό στόχο τη διαχείριση

και φύλαξη της περιοχής καθώς και η λήψη μέτρων και η εκτέλεση έργων,
σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους του Κανονισμού Διοίκησης και
Λειτουργίας.
5. Η χρήση και συντήρηση των υφιστάμενων οδών. Στη συντήρηση δεν

περιλαμβάνεται η ασφαλτόστρωση ή διαπλάτυνση μη ασφαλτοστρωμένων
οδών.
6. Η κίνηση οχημάτων μόνο εντός του υφιστάμενου οδικού δικτύου. Κατ’

εξαίρεση επιτρέπεται η κίνηση οχημάτων εκτός δρόμου με σκοπό τη φύλαξη
της περιοχής και περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης (π.χ. δασικές πυρκαγιές,
ασφάλεια επισκεπτών, διακομιδή τραυματιών).
7. Έργα συντήρησης και βελτίωσης των υφιστάμενων μονοπατιών με τις

αντίστοιχες υποδομές ξεκούρασης και ενημέρωσης επισκεπτών.
8. Η εκτέλεση έργων προστασίας, συντήρησης, ανάδειξης και ανασκαφών σε

ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, σύμφωνα με τις
ισχύουσες διατάξεις.
9. Η θήρα σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και σε απόσταση μεγαλύτερη

των 250 μέτρων από οργανωμένους και λειτουργούντες χώρους ήπιας
αναψυχής και εφόσον δεν υπάρχουν ειδικότεροι όροι απαγόρευσης. Δύναται
η εξειδίκευση των όρων άσκησης της παραπάνω δραστηριότητας στον
Κανονισμό Διοίκησης και Λειτουργίας.
10.Η βόσκηση, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και εφόσον δεν απειλείται ο
οικότοπος προτεραιότητας 6230* (Πλούσιοι σε είδη λειμώνες με Nardus, σε
πυριτικό υπόστρωμα της ορεινής περιοχής). Τροποποιήσεις όσον αφορά τις
περιοχές, τον αριθμό και το είδος των ζώων, την περίοδο βόσκησης και κάθε
άλλη λεπτομέρεια για την άσκηση της παραπάνω δραστηριότητας, μπορεί να
προβλέπονται, να ρυθμίζονται και να εξειδικεύονται στον Κανονισμό
Διοίκησης και Λειτουργίας μετά την εκπόνηση ειδικής διαχειριστικής μελέτης,
λαμβάνοντας υπόψη τη βοσκοϊκανότητα κατά είδος ζώου, η οποία θα εγκριθεί
από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
11.Οι δασοκομικές εργασίες, τα έργα δασοπροστασίας και η διαχείριση των

δασών και δασικών εκτάσεων γενικά, με σκοπό την προστασία, διατήρηση,
αποκατάσταση, ανάδειξη των οικοσυστημάτων και την παραγωγή δασικών
προϊόντων, οι εξαιρετικά περιορισμένες αποψιλωτικές υλοτομίες για τη
δημιουργία διακένων στα δασοπονικά είδη εξαιρουμένων των πρακτικών που
επιφέρουν αλλοιώσεις στα φυσικά οικοσυστήματα (π.χ. λοιπές αποψιλωτικές
υλοτομίες, χρησιμοποίηση ξενικών ή μη αυτοφυών ειδών κατά τις
αναδασώσεις, κ.ά.). Όλα τα ως άνω έργα και εργασίες, καθώς και τη
44
μεταφορά και διακίνηση των δασικών προϊόντων, θα εκτελούνται σύμφωνα

με τις εγκεκριμένες σχετικές μελέτες και αδειοδοτήσεις των αρμοδίων
δασικών αρχών.
12. H τουριστική αξιοποίηση των σπηλαίων κατόπιν σχετικής μελέτης και

έγκρισης των αρμοδίων υπηρεσιών. Η οργανωμένη είσοδος επισκεπτών σε
σπήλαια θα επιτρέπεται μόνο εφόσον αυτή δεν απειλεί την κατάσταση
διατήρησης των χειροπτέρων και άλλων σπηλαιόβιων οργανισμών.
13. Η συλλογή και μεταφορά καυσόξυλων από τα δάση και τις δασικές
εκτάσεις γενικότερα, των βοτάνων, των ασπόνδυλων και μανιταριών, για την
κάλυψη αποκλειστικά και μόνον ατομικών αναγκών των κατοίκων σύμφωνα
με τις κείμενες διατάξεις της δασικής νομοθεσίας. Ειδικότερα μέτρα και όροι
δύναται λαμβάνονται στο πλαίσιο του Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας.
14. Η μελισσοκομία.
15.Η κατασκευή και λειτουργία ορειβατικών καταφυγίων.
16.Η εγκατάσταση υποδομών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποκλειστικά και

μόνον για την ενεργειακή κάλυψη των επιτρεπόμενων υποδομών.
Ζώνες διαχείρισης Φυσικού Τοπίου:
 Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου 2α: Οροπέδιο-Ξερολίβαδο
 Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου 2β: Λίμνη Δασίου – κορυφή

Κλεφτάκι 1613μ
 Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου 2γ: Περιοχή Αέρα – Ζαχαριά
 Ζώνη Διαχείρισης Φυσικού Τοπίου 2δ: Βράχοι Δυτικής όψης

Γερόντιου όρους
Σε αυτές τις ζώνες προστατεύεται η αισθητική και οικολογική αξία του φυσικού
τοπίου μέσω της διαχείρισης των πιέσεων και απειλών που δέχονται οι περιοχές
αυτές λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων αλλά και του μεγάλου αριθμού
επισκεπτών. Επιπλέον προτεραιότητα για τις περιοχές αυτές αποτελεί η ανάδειξή
τους μέσω ήπιων οικοτουριστικών δραστηριοτήτων.
Δευτερευόντως η περιοχή παρουσιάζει σημαντικούς τύπους οικοτόπων και είδη

χλωρίδας που χρήζουν προστασίας και διαχείρισης, ενώ περιλαμβάνει ενδιαιτήματα
σημαντικών είδών ορνιθοπανίδας (περιοχές φωλεοποίησης & τροφοληψίας) και
πανίδας (κρασπεδική βλάστηση). Τα πλαίσια αυτά προσδιορίζουν και τις
επιτρεπόμενες δράσεις, καθώς και τους όρους και τα μέτρα προστασίας, ως
ακολούθως:
Ισχύει ότι και στις Περιοχές Προστασίας της Φύσης ως προς τις επιτρεπόμενες
δραστηριότητες και επιπλέον επιτρέπεται:
1. Η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων μόνον εντός του υφιστάμενου οδικού

δικτύου. Κατ εξαίρεση δύναται να επιτρέπεται η κίνηση οχημάτων χιονιού σε
προκαθορισμένες εκτός δρόμου διαδρομές. Οι διαδρομές αυτές καθώς και
45
ειδικότεροι όροι κίνησης, αριθμού, στάθμης θορύβου, ταχύτητας και χρόνου

θα πρέπει να εξειδικευτούν στον Οικείο Κανονισμό Διοίκησης και Λειτουργίας.
2. Οι εργασίες υπογειοποίησης δικτύων ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.
3. Ήπιες τουριστικές δραστηριότητες (πεζοπορία, Ιππασία, ποδήλατο,

αναρρίχηση).
Όροι δόμησης:
4. Δεν επιτρέπεται η εκτός σχεδίου δόμηση. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται: α) η

εγκατάσταση οργανωμένων κατασκηνώσεων και των απαραίτητων υποδομών
τους κατηγορίας Β σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. Η.Π. 15393/2332/2002, όπως
κάθε φορά ισχύει, β) η κατασκευή των απαραίτητων υποδομών υποστήριξης
του Φορέα Διαχείρισης και εφόσον δεν αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία της
περιοχής, γ) η κατασκευή ορειβατικών καταφυγίων.
5. Επιτρέπεται η αποκατάσταση υφιστάμενων κτιρίων καθώς και οι προσθήκες

με στόχο τη δημιουργία υποδομών διαχείρισης, ερμηνείας περιβάλλοντος,
φύλαξης της περιοχής, διαχείρισης επισκεπτών καθώς και ορειβατικών
καταφυγίων.
6. Η εγκατάσταση υποδομών ανανεώσιμων πηγών για την ενεργειακή κάλυψη

των επιτρεπόμενων υποδομών.
Νομίμως υφιστάμενες δραστηριότητες επιτρέπεται να συνεχιστούν. Ειδικότεροι όροι

για αυτές δύναται να περιλαμβάνονται στον Κανονισμό Διοίκησης και Λειτουργίας.
Ζώνη Οικοανάπτυξης 3: Ημιορεινή περιοχή Τρίκαλα - Κεφαλάρι
Ειδικότερα εντός των ορίων της Ζώνης Οικοανάπτυξης δεν επιτρέπεται:
1. Η τοποθέτηση πινακίδων. Κατ' εξαίρεση επιτρέπονται, σύμφωνα με

ειδικότερους όρους που δύναται να περιλαμβάνονται στον Κανονισμό Διοίκησης και
Λειτουργίας:
 Πινακίδες σήμανσης των οδών του Υπ. Συγκοινωνιών.
 Πινακίδες οριοσήμανσης των προστατευόμενων ζωνών.
 Πινακίδες ενημέρωσης των επισκεπτών.
 Πινακίδες κατασκευαζόμενων έργων
 Άλλες πινακίδες που κατά περίπτωση προσδιορίζονται στον Κανονισμό

Διοίκησης και Λειτουργίας.
2. Η κίνηση τροχοφόρων εκτός των υφιστάμενων δρόμων, εκτός αν η κίνηση

αυτή πραγματοποιείται για εργασίες προστασίας και διαχείρισης, για την
άσκηση της δασοπονίας καθώς και για την άσκηση των επιτρεπόμενων
παραγωγικών δραστηριοτήτων.
3. Το κυνήγι κάθε ζώου με οποιοδήποτε μέσο σε όλη τη διάρκεια του έτους σε

απόσταση μικρότερη των 250 μέτρων περιμετρικά των οργανωμένων και
46
λειτουργούντων χώρων ήπιας αναψυχής. Στον Κανονισμό Διοίκησης και

Λειτουργίας δύναται να προβλέπονται ειδικότεροι όροι και ζώνες για την
άσκηση του κυνηγίου στο σύνολο της ζώνης Οικοανάπτυξης.
4. Τα έργα αποστράγγισης φυσικών υγροτόπων.
5. Η εκτεταμένη αλλαγή χρήσεων γης από παραδοσιακού τύπου καλλιέργειες σε

μεγάλης κλίμακας εντατικές καλλιέργειες. Η χρήση αγροχημικών δύναται να
ελέγχεται με ειδικότερους όρους που θα περιλαμβάνονται στον Κανονισμό
6. Η καταστροφή θαμνοφραχτών, ξερολιθιών ή άλλων χαρακτηριστικών

χωρισμάτων μεταξύ αγροτεμαχίων.
7. Η αλλοίωση του τοπίου με μεγάλης κλίμακας έργα υποδομής ή άλλα έργα

(κατηγορίας Α1 σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. Η.Π. 15393/2332/2002).
8. Η εγκατάσταση και λειτουργία λατομείων εξόρυξης. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται

η εξόρυξη παραδοσιακών λατομικών προϊόντων αποκλειστικά για τοπική
χρήση με την προϋπόθεση ότι τεκμηριώνεται η λειτουργία αυτών για κάλυψη
τοπικών αναγκών και μόνον. Οι χώροι για την εγκατάσταση των ως άνω
λατομείων επιλέγονται και οριοθετούνται με σαφήνεια και έτσι ώστε, να μην
αλλοιώνονται σημαντικοί γεωλογικοί σχηματισμοί και το τοπίο εν γένει,
τίθενται δε όροι και περιορισμοί για τη λειτουργία τους στον Κανονισμό
9. Η απόθεση προϊόντων εκσκαφών ή οικοδομικών υλικών και η υποβάθμιση

των οικοσυστημάτων ή στοιχείων αυτού και του παραδοσιακού αγροτικού
τοπίου.
10.Η παρεμπόδιση της ομαλής παροχέτευσης των υδάτων (επιχωματώσεις ή και

ενταφιασμός στην κοίτη τους αγωγών παροχέτευσης όμβριων υδάτων) των
υδρορευμάτων της περιοχής ενδιαφέροντος για να μην αλλοιωθεί η αρχική
φυσιογνωμία τους.
11.Η εγκατάσταση και λειτουργία χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων

παρά μόνον σταθμοί μεταφόρτωσης για την εξυπηρέτηση των κατοίκων των
ΟΤΑ της προστατευόμενης περιοχής σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
12.Απαγορεύεται η κατασκευή έργων και η εγκατάσταση δραστηριοτήτων της

Κατηγορίας Α, Υποκατηγορίας Ι (ΑΙ) σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. Η.Π.
15393/2332/2002, όπως κάθε φορά ισχύειa.
a
Μετά την ψήφιση του Ν. 3010/2002 «Εναρμόνιση του Ν. 1650/86 με τις οδηγίες 97/11/ΕΕ και 96/61/ΕΕ κ.ά.»
και την δημοσίευση της ΚΥΑ 15393/2332/02 «Κατάταξη δημοσίων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε
κατηγορίες σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν. 1650/86 κλπ», έγινε νέα κατάταξη σε κατηγορίες ως εξής:
- κατηγορία Α που περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις
στο περιβάλλον
- κατηγορία Β που περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που δεν προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον
αλλά πρέπει να υποβάλλονται σε γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς
- κατηγορία Γ που περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που προκαλούν μικρές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
47
13.Δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με

ισχύ άνω των 15 MW. Στην περίπτωση Αιολικών Πάρκων ο μέγιστος
επιτρεπόμενος αριθμός Ανεμογεννητριών δεν μπορεί να ξεπερνά τις 7 ανά
Αιολικό Πάρκο. Τα παραπάνω δύναται να τροποποιηθούν μέσω του
Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας μετά την εκπόνηση ειδικής μελέτης
στην οποία θα καθορίζεται η φέρουσα ικανότητα της συγκεκριμένης ζώνης.
14.Νομίμως υφιστάμενες δραστηριότητες επιτρέπεται να συνεχιστούν.

Ειδικότεροι όροι για αυτές δύναται να περιλαμβάνονται στον Κανονισμό
Όροι και περιορισμοί δόμησης:
Για τη Ζώνη Οικοανάπτυξης οι όροι και περιορισμοί δόμησης καθορίζονται στο

πλαίσιο των ΓΠΣ και ΣΧΟΑΠ.
4.4 Διοίκηση της προστατευόμενης περιοχής
4.4.1 Επιλογή οργανωτικού σχήματος
Στο ν. 2742/99 (ΦΕΚ Α’ 207) προβλέπονται τρεις περιπτώσεις σχήματος οργάνωσης

και διοίκησης μιας προστατευόμενης περιοχής:
α. Σύσταση Φορέα Διαχείρισης ως ΝΠΙΔ για μια περιοχή (παράγραφος 1α του

άρθρου 15)
β. Σύσταση κοινού Φορέα Διαχείρισης ως ΝΠΙΔ για περισσότερες περιοχές μιας

γεωγραφικής ή διοικητικής ενότητας (παράγραφος 1β του άρθρου 15).
γ. Ανάθεση σε ΝΠΔΔ μέσω ΠΔ ή σε ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα μέσω

Σύμβασης Διαχείρισης (παράγραφος 1γ του άρθρου 15).
Επίσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 1δ του άρθρου 15 του

παραπάνω νόμου «Για την επιλογή οργανωτικού σχήματος σύμφωνα με τις
προηγούμενες περιπτώσεις α', β' και γ' συνεκτιμώνται ιδίως η σημασία και η έκταση
του προστατευόμενου αντικειμένου, η γειτνίασή του ή μη με άλλα προστατευόμενα
αντικείμενα, καθώς και τα συμπεράσματα της οικείας οικονομοτεχνικής μελέτης. Για
την τεκμηρίωση της οικονομικής βιωσιμότητας του προτεινόμενου φορέα
διαχείρισης πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχει προηγηθεί η κατάρτιση
οικονομοτεχνικής μελέτης. Ειδικά η ίδρυση φορέων διαχείρισης σύμφωνα με τους
ορισμούς της περιπτώσεως α' είναι υποχρεωτική σε Εθνικά Πάρκα που
χαρακτηρίζονται κατά το άρθρο 19 παρ. 3 του ν.1650/1986 και στα οποία
περιλαμβάνονται και περιοχές που χαρακτηρίζονται κατά τις παραγράφους 1 ή 2
του ιδίου άρθρου».
48
4.4.2 Σκοποί
Οι σκοποί του φορέα διαχείρισης που θα είναι αρμόδιος για τη διαχείριση της
προστατευόμενης περιοχής είναι:
1. Η διατήρηση των φυσικών πόρων, της βιοποικιλότητας, της ισορροπίας του

οικοσυστήματος και γενικότερα η προστασία του συνόλου των ιδιαίτερων αξιών
της προστατευόμενης περιοχής.
2. Η ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενεργοποίηση των χρηστών και των φορέων

και κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.
3. Η προσέλκυση επισκεπτών και η προβολή και ανάδειξη των αξιών της

προστατευόμενης περιοχής.
4. Η περιβαλλοντική ενημέρωση/ εκπαίδευση.
5. Η αειφόρος χρήση των οικοσυστημάτων της προστατευόμενης περιοχής και

γενικότερα, η συμβατή με την προστασία και διατήρηση, κοινωνική, οικονομική
και πολιτιστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
4.4.3 Λειτουργίες και αρμοδιότητες
Οι λειτουργίες και αρμοδιότητες του φορέα διαχείρισης προβλέπονται στην

παράγραφο 2 του άρθρου 15 του ν. 2742/1999 (ΦΕΚ Α’ 207). Συγκεκριμένα:
«Στην αρμοδιότητα των φορέων διαχείρισης υπάγονται:
α. H κατάρτιση και η ευθύνη της εφαρμογής των κανονισμών διοίκησης και

λειτουργίας των προστατευόμενων αντικειμένων, καθώς και των σχεδίων
διαχείρισης που αναφέρονται στο άρθρο 18 παρ. 5 του ν. 1650/1986, όπως
τροποποιείται με το νόμο αυτόν.
β. Η παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής των κανονιστικών όρων και

περιορισμών που επιβάλλονται με τα διατάγματα των παραγράφων 1 και 2 του
άρθρου 21 του ν. 1650/1986, καθώς και των κανονισμών διοίκησης και λειτουργίας
και των σχεδίων διαχείρισης που αναφέρονται στο άρθρο 18 παρ. 5 του ν.
1650/86, σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζονται στο άρθρο 21 παρ. 4 του ν.
1650/86, όπως τροποποιείται με το νόμο αυτόν. Στο πλαίσιο αυτό, οι φορείς
διαχείρισης μεριμνούν για τη συλλογή, ταξινόμηση και επεξεργασία
περιβαλλοντικών στοιχείων και δεδομένων για τις περιοχές ευθύνης τους, καθώς
και για τη συγκρότηση και λειτουργία σχετικών βάσεων δεδομένων και
τεκμηρίωσης, σύμφωνα με τα υπάρχοντα εθνικά πρότυπα. Για την άσκηση της
λειτουργίας αυτής, οι φορείς διαχείρισης συνεργάζονται με το Υπουργείο
Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, άλλα αρμόδια Υπουργεία,
Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα, μη
κυβερνητικές οργανώσεις και άλλους οργανισμούς δημόσιου και ιδιωτικού
χαρακτήρα. Τα ανωτέρω στοιχεία, δεδομένα και πληροφορίες κοινοποιούνται και
49
εντάσσονται στο Εθνικό Σύστημα Πληροφοριών Περιβάλλοντος που λειτουργεί στο

Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων
γ. Η παροχή γνωμοδοτήσεων πριν από την προέγκριση χωροθέτησης και την

έγκριση των περιβαλλοντικών όρων των έργων και δραστηριοτήτων που εμπίπτουν
στις περιοχές ευθύνης τους, καθώς και σε κάθε άλλο θέμα για το οποίο ζητείται η
γνώμη τους από τις αρμόδιες αρχές.
δ. Η επικουρία των αρμοδίων διοικητικών αρχών στον έλεγχο της εφαρμογής της
περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των περιβαλλοντικών όρων που ισχύουν ή
επιβάλλονται αντιστοίχως για έργα ή δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στις
περιοχές ευθύνης τους. Για το σκοπό αυτόν, οι φορείς διαχείρισης εισηγούνται ή
αναφέρουν προς τις αρμόδιες αρχές τις πράξεις ή παραλήψεις εκείνες που
συνιστούν παράβαση των όρων και περιορισμών που καθορίζονται με τα προεδρικά
διατάγματα των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986 για τις
περιοχές ευθύνης τους. Για τον ίδιο σκοπό, οι φορείς διαχείρισης θέτουν στη
διάθεση των αρμόδιων αρχών τα αναγκαία μέσα και προσωπικό που απαιτούνται για
την εκτέλεση αποφάσεων με τις οποίες επιβάλλονται κυρώσεις ή άλλα μέτρα
προστασίας της περιοχής.
ε. Η κατάρτιση μελετών και ερευνών, καθώς και η εκτέλεση τεχνικών ή άλλων

έργων που περιλαμβάνονται στο οικείο σχέδιο διαχείρισης και στα αντίστοιχα
προγράμματα δράσης και είναι απαραίτητα για την προστασία, διατήρηση,
αποκατάσταση και ανάδειξη των προστατευομένων αντικειμένων που εμπίπτουν
στην περιοχή ευθύνης τους. Η κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των αναγκαίων
έργων υποδομής, καθώς και η προμήθεια του αναγκαίου επιστημονικού και
τεχνικού εξοπλισμού για την άσκηση των λειτουργιών διαχείρισης.
στ. Η ανάληψη εκπόνησης ή εκτέλεσης εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων και

δράσεων σχετικών με την περιοχή ευθύνης τους, τα οποία προάγουν ή προβάλλουν
τους σκοπούς της διαχείρισης των προστατευομένων αντικειμένων.
ζ. Η ενημέρωση, εκπαίδευση και κατάρτιση του πληθυσμού σε θέματα αναγόμενα

στις αρμοδιότητες των φορέων διαχείρισης, καθώς και στην προστασία των
περιοχών ευθύνης τους. Στο πλαίσιο αυτό, οι φορείς διαχείρισης μπορούν να
ιδρύουν κέντρα πληροφόρησης στην έδρα των προστατευομένων αντικειμένων, να
διοργανώνουν προγράμματα κατάρτισης και επιμόρφωσης σε συνεργασία με άλλους
αρμόδιους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, καθώς και συνέδρια, ημερίδες,
επιμορφωτικά σεμινάρια και άλλες ενημερωτικές εκδηλώσεις για την προβολή των
στόχων και των επιτευγμάτων της διαχείρισης και να αναλαμβάνουν σχετική
εκδοτική δραστηριότητα έντυπης ή και ηλεκτρονικής μορφής.
η. Η προώθηση, υποστήριξη, οργάνωση και εφαρμογή οικοτουριστικών

προγραμμάτων, η έκδοση αδειών ξενάγησης και η χορήγηση αδειών επιστημονικής
έρευνας και τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων εντός των ορίων των
προστατευομένων αντικειμένων, σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους και
προϋποθέσεις που καθορίζονται στα προεδρικά διατάγματα των παραγράφων 1 και
2 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986 και στον κανονισμό διοίκησης και λειτουργίας
50
του προστατευόμενου αντικειμένου. Η χορήγηση σήματος ποιότητας και

συνεργασίας σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εντός των προστατευόμενων
αντικειμένων σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται στον
κανονισμό διοίκησης και λειτουργίας της προστατευόμενης περιοχής.
θ. Η διαχείριση δημοσίων εκτάσεων που παραχωρούνται προς το φορέα ή

μισθώνονται από το φορέα διαχείρισης κατά τις κείμενες διατάξεις, καθώς και η
ενοικίαση ιδιωτικών εκτάσεων που περιλαμβάνονται στην περιοχή ευθύνης του, και
η πραγματοποίηση σε αυτές των προβλεπόμενων στον οικείο κανονισμό διοίκησης
και λειτουργίας και στο σχέδιο διαχείρισης αναγκαίων παρεμβάσεων».
Σύστημα λειτουργίας και διαχείρισης της Περιοχής Οικοανάπτυξης -

«όρος Κυλλήνη (Ζήρεια) και χαράδρα Φλαμπουρίτσα»
Σε ότι αφορά την περιοχή μελέτης προτείνεται:
α. Η σύσταση ενός Φορέα Διαχείρισης για την προστατευόμενη περιοχή, σύμφωνα

με την παράγραφο 1α του Ν. 2742/1999
β. Η σύσταση κοινού Φορέα Διαχείρισης για όλες τις περιοχές του δικτύου NATURA
2000 της Ν. Α. Κορινθίας, σύμφωνα με την παράγραφο 1β του Ν. 2742/1999.
Μέχρι τη σύσταση του κοινού Φορέα Διαχείρισης, προτείνεται η διοίκηση

και οργάνωση της προστατευόμενης περιοχής του όρους Κυλλήνη (Ζήρεια)
και της χαράδρας Φλαμπουρίτσα να ανατεθεί στους Δήμους της περιοχής
μέσω Π.Δ., σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1.γ του άρθρου 15 του ν.
2742/99: «Αν δεν έχουν συσταθεί φορείς διαχείρισης ή δεν έχει υπαχθεί η
διαχείριση του προστατευόμενου κατά περίπτωση αντικειμένου σε υφιστάμενο
φορέα διαχείριση ή δεν έχει ακόμα λειτουργήσει ο φορέας που έχει συσταθεί, η
σύνταξη, παρακολούθηση της εφαρμογής και αξιολόγηση των κανονισμών
διοίκησης και λειτουργίας και των σχεδίων διαχείρισης που αναφέρονται στο άρθρο
18 παρ. 5 του ν. 1650/1986, όπως τροποποιείται με το νόμο αυτόν, μπορεί να
ανατίθεται σε …, σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και των δύο βαθμίδων, σε
…. Η ανάθεση αυτή στις περιπτώσεις δημοσίων υπηρεσιών, ειδικών υπηρεσιών και
νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου γίνεται με το προεδρικό διάταγμα που
προβλέπεται στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 21 του ν. 1650/1986. …».
Στην περίπτωση αυτή, ο φορέας διαχείρισης έχει ως αντικείμενο (όπως αναφέρεται

και παραπάνω): «την σύνταξη, παρακολούθηση της εφαρμογής και αξιολόγηση των
κανονισμών διοίκησης και λειτουργίας και των σχεδίων διαχείρισης».
51
5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
5.1 Εφαρμογή διαχείρισης στους τύπους οικοτόπων και

τους οικοτόπους των ειδών
Ακολουθώντας τη λογική ότι οι κίνδυνοι που απειλούν τα ενδημικά, απειλούμενα,

σπάνια και προστατευόμενα είδη χλωρίδας περιλαμβάνονται στους κινδύνους που
απειλούν τους τύπους οικοτόπων και για το λόγο αυτό αναφέρονται στην ίδια
κατηγορία, αντιλαμβανόμαστε ότι η διατήρηση των τύπων οικοτόπων, με την έννοια
της προστασίας αυτομάτως προστατεύει και τους πληθυσμούς των ειδών που
προαναφέρθηκαν και εντάσσονται είτε σε κατηγορίες ενδημικών είτε σπάνιων και
κινδυνεύοντων.
Η διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας των δασικών οικοσυστημάτων

αποτελεί έναν από τους βασικότερους στόχους της σύγχρονης δασικής πολιτικής. Σε
επιχειρησιακό επίπεδο ο στόχος αυτός πρέπει να υλοποιείται σύμφωνα με τις
οδηγίες που θέσπισε η Τρίτη Υπουργική Σύνοδος για την Προστασία των Δασών
στην Ευρώπη που έλαβε χώρα στη Λισσαβόνα της Πορτογαλίας το 1998.
Η σύνοδος αυτή, πέρα από τα κριτήρια και τους δείκτες αειφορικής διαχείρισης των
δασών της Ευρώπης, έδωσε και συγκεκριμένες οδηγίες που πρέπει να
ακολουθούνται κατά το σχεδιασμό και την πρακτική διαχείρισης των δασών. Στη
βιοποικιλότητα αναφέρεται το Κριτήριο 4 (Maintenance, conservation and
appropriate enhancement of biological diversity in forest ecosystems), το οποίο
προβλέπει ότι:
Ι) ο σχεδιασμός της διαχείρισης των δασών πρέπει να στοχεύει στη διατήρηση,

προστασία και ενίσχυση της βιοποικιλότητας σε επίπεδο οικοσυστήματος, ειδών,
γενετικό και επίπεδο τοπίου.
ΙΙ) ο σχεδιασμός της διαχείρισης, η απογραφή και χαρτογράφηση των δασικών

πόρων πρέπει να περιλαμβάνουν οικολογικά σημαντικούς βιότοπους, να
λαμβάνουν υπόψη προστατευόμενα, σπάνια, ευαίσθητα και αντιπροσωπευτικά
οικοσυστήματα όπως παρόχθιες και υγροτοπικές περιοχές, περιοχές με ενδημικά
είδη και βιότοπους με απειλούμενα και κινδυνεύοντα είδη.
Εκτός από τις παραπάνω γενικές οδηγίες που πρέπει να ακολουθούνται στο
σχεδιασμό της διαχείρισης, το κριτήριο 4 παρέχει και οδηγίες που πρέπει να
ακολουθούνται κατά τη διαχειριστική πρακτική. Οι οδηγίες αυτές παρουσιάζονται
αναλυτικά στη συνέχεια και αξιολογείται η μέχρι σήμερα εφαρμογή τους από την
ασκούμενη διαχείριση στα δασικά οικοσυστήματα του όρους Κυλλήνη.
Η φυσική αναγέννηση πρέπει να προτιμάται, με την προϋπόθεση ότι οι συνθήκες

εξασφαλίζουν σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα τους δασικούς πόρους και ότι οι
υπάρχουσες προελεύσεις ανταποκρίνονται στην ποιότητα του τόπου.
52
Η ανανέωση των ελληνικών δασών και επομένως και των ελατοδασών της
Κυλλήνης (Ζήρεια) γίνεται κατά κανόνα με φυσική αναγέννηση. Σε ελάχιστες
περιπτώσεις αποτυχίας της φυσικής γίνεται τεχνητή αναγέννηση. Επειδή όμως η
ελάτη είναι σκιόφυτο είδος και τα νεόφυτά της χρειάζονται την προστασία μητρικής
συστάδας κατά τα πρώτα χρόνια ανάπτυξής τους, δεν γίνεται φύτευση ελάτης αλλά
μαύρης πεύκης, η οποία ως φωτόφιλο είδος εγκαθίσταται εύκολα και παρέχει την
απαραίτητη σκίαση για να έλθει αργότερα φυσικώς η ελάτη.
Για τη δάσωση και αναδάσωση περιοχών πρέπει να προτιμώνται τοπικά είδη ή

προελεύσεις που είναι καλά προσαρμοσμένες στις συνθήκες της περιοχής.
Εισαγόμενα είδη, προελεύσεις ή ποικιλίες μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο όταν
οι επιπτώσεις τους στο οικοσύστημα και στη γενετική ακεραιότητα των τοπικών
ειδών έχει αξιολογηθεί και δεν προκαλεί αρνητικές επιδράσεις.
Στην περιοχή της Κυλλήνης (ορεινός όγκος Ζήρειας) έχουν γίνει αναδασώσεις σε
σχετικά περιορισμένη κλίμακα με μαύρη πεύκη. Η μαύρη πεύκη δεν είναι ξένο προς
την περιοχή είδος καθώς αναπτύσσεται σε όλα τα γύρω βουνά της Πελοποννήσου
και υπάρχει ως αυτοφυές είδος και στον ορεινό όγκο της Ζήρειας. Καθώς δε
αποτελεί πρόδρομο είδος για την ελάτη είναι κατάλληλο για αναδασώσεις στην
περιοχή. Προσοχή πρέπει να δίνεται όμως, ώστε οι προελεύσεις που
χρησιμοποιούνται να προέρχονται από δάση της ευρύτερης περιοχής.
Η διαχειριστική πρακτική πρέπει, όπου είναι εφικτό, να ενισχύει την ποικιλότητα

τόσο σε οριζόντια όσο και σε κατακόρυφη κατεύθυνση, με τη δημιουργία
ανομήλικων και μικτών σε είδη συστάδων και να διατηρεί ή να αποκαθιστά την
ποικιλότητα του τοπίου.
Παραδοσιακές πρακτικές διαχείρισης έχουν δημιουργήσει αξιόλογα οικοσυστήματα,

τα οποία πρέπει να υποστηριχθούν εφόσον αυτό είναι οικονομικά εφικτό.
Από την εξέταση οδηγιών για διατήρηση και βελτίωση της βιοποικιλότητας των
δασών και της εφαρμογής τους στα δάση της Ζήρειας (ορεινός όγκος Κυλλήνης),
μπορούμε να συμπεράνουμε τα ακόλουθα:
• Οι εφαρμοζόμενες πρακτικές διαχείρισης για τη φυσική αναγέννηση των

συστάδων, την αναδάσωση γυμνών εκτάσεων και την καλλιέργεια των
συστάδων για διαμόρφωση κανονικής κηπευτής δομής είναι σύμφωνες με τις
οδηγίες για βελτίωση της βιοποικιλότητας και πρέπει να συνεχιστούν.
• Οι εργασίες συγκομιδής, εφόσον συνεχίζουν να ασκούνται με τη δέουσα

επιμέλεια και οι υπάρχουσες υποδομές δεν προκαλούν ουσιαστικές ζημιές στα
οικοσυστήματα και έτσι δεν χρειάζεται λήψη ιδιαίτερων μέτρων.
• Ομοίως, κανένα επιπλέον μέτρο δεν χρειάζεται για τη ρύθμιση της βοσκής ή
των πληθυσμών αγρίων ζώων, καθόσον αυτά δεν ακούν πιέσεις στα
οικοσυστήματα.
• Μέτρα θα πρέπει να ληφθούν για τη διατήρηση και βελτίωση της οριζόντιας

ποικιλότητας του τοπίου, για τη διατήρηση της νεκρής βιομάζας και των
53
κουφαλερών δέντρων σε ικανοποιητικά επίπεδα και για τη βελτίωση των

υδάτινων συνθηκών στα δάση.
Κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, οι εφαρμοζόμενες πρακτικές διαχείρισης

συντελούν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων της Ζήρειας. Η
τελευταία ομάδα μέτρων εντοπίζει δράσεις που θα βελτιώσουν περαιτέρω τη
βιοποικιλότητα. Η ομάδα μέτρων που πρέπει να ληφθούν σχετίζονται με επεμβάσεις
στη δομή των συστάδων, των διακένων του δάσους και των πηγών νερού. Οι
συγκεκριμένοι χειρισμοί που πρέπει να γίνουν στα τρία αυτά χαρακτηριστικά του
δασικού βιοτόπου εξαρτώνται από τις απαιτήσεις της πανίδας που διαβιεί στο δάσος.
Επειδή όμως είναι πρακτικά αδύνατο να ληφθούν μέτρα για όλα τα είδη πανίδας,
πρέπει να επιλεγούν ορισμένα είδη στόχοι.
Ως είδη στόχοι θα πρέπει να επιλεγούν είδη σπάνια ή κινδυνεύοντα, που χρήζουν

άμεσης προστασίας, είδη «δείκτες» των οποίων η παρουσία συνδέεται με ευρύτερες
ομάδες ειδών και η βελτίωση του ενδιαιτήματός τους θεωρείται ότι ευνοεί ολόκληρη
την ομάδα. Ως είδη στόχοι στην περιοχή μελέτης θα μπορούσαν να επιλεγούν τα
ενδοδασικά είδη πτηνών, κατ’ αρχάς γιατί αυτά πλήττονται περισσότερο από τις
μέχρι τώρα πρακτικές διαχείρισης που οδηγούν σε απομάκρυνση των υπερώριμων
και κουφαλερών δέντρων και σε μείωση των διακένων του δάσους. Επιπλέον, σε
αυτά περιλαμβάνονται αρκετά είδη προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση ή
είδη που βρίσκονται υπό δυσμενές καθεστώς διατήρησης. Τέλος, ανάλογες
απαιτήσεις σε ενδιαίτημα με τα ενδοδασικά είδη πτηνών έχουν και άλλα είδη
προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως τα κολεόπτερα της Οδηγίας 92/43
και είδη νυχτερίδων της ίδιας Οδηγίας.
Έτσι, οι απαιτήσεις των ενδοδασικών ειδών πτηνών θα καθορίσουν τα συγκεκριμένα

μέτρα που πρέπει να ληφθούν στα δασικά οικοσυστήματα του ορεινού όγκου της
Ζήρειας ώστε να ενισχυθεί η βιοποικιλότητά τους.
Στη συνέχεια αναφερόμαστε αναλυτικά μόνο στον ένα δασικό τύπο οικοτόπου
προτεραιότητας που συναντάται και που έχει μεγάλη οικολογική σημασία για την
περιοχή μελέτης:
Για τα δάση μαύρης πεύκης (9530), τα διαχειριστικά μέτρα που εφαρμόζονται

από τη δασική υπηρεσία, μέσω των οποίων ουσιαστικά επιχειρείται η αντιμετώπιση
της κυριαρχίας της κεφαλληνιακής ελάτης σε βάρος της μαύρης πεύκης, κρίνονται
ουσιαστικά επαρκή και ως εκ τούτου εκτιμάται ότι δεν χρειάζονται επιπρόσθετα
διαχειριστικά μέτρα.
Αν επιχειρήσουμε να κατηγοριοποιήσουμε τους τύπους οικοτόπων σε σχέση με τους

στόχους και τις διαχειριστικές επιλογές για την επόμενη περίοδο θα είχαμε τις εξής
ομάδες που φαίνονται στον Πίνακα 5.1-1:
• Διατήρηση (προτεραιότητα Α)
• Αειφορική διαχείριση και διαχείριση δασών με σκοπό τη διατήρηση της

βιοποικιλότητας (προτεραιότητα Β)
54
Πίνακας 5.1-1. Κατηγοριοποίηση των τύπων οικοτόπων σε σχέση με τους

διαχειριστικούς στόχους και τις επιμέρους διαχειριστικές επιλογές.
Διαχειριστικός στόχος (επιλογή) & Κωδικός / Ονομασία τύπου οικοτόπου
κατευθύνσεις μέτρων
Διατήρηση (επιτήρηση/επόπτευση σε σχέση με τη 4090 / Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες
βόσκηση και τις εκχερσώσεις, λήψη μέτρων 934A / Ελληνικά δάση πρίνου
αποφυγής δομικής και λειτουργικής υποβάθμισης, 6230* / Πλούσιοι σε είδη λειμώνες με Nardus,
ρύθμιση βόσκησης ώστε να ασκείται με μέτρια ένταση σε πυριτικό υπόστρωμα της ορεινής περιοχής
8140 / Βαλκανικοί λιθώνες (σάρες)
και αειφορικό τρόπο και να μην εγκαταλειφθούν στο
8210 / Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με
μέλλον οι λειμώνες του 6230).
χασμοφυτική βλάστηση
Διατήρηση (επιτήρηση/επόπτευση σε σχέση με την 3290 / Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική
εντατική βόσκηση (ρύθμιση βόσκησης ώστε να ροή από Paspalo-Agrostidion
ασκείται με μέτρια ένταση και αειφορικό τρόπο) και 92C0 / Δάση ανατολικής πλατάνου (Platanion
τις εκχερσώσεις, λήψη μέτρων αποφυγής δομικής και orientalis)
λειτουργικής υποβάθμισης, λήψη μέτρων
απαγόρευσης αποξηράνσεων, ανεξέλεγκτου χειρισμού
του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, κατασκευαστικών
έργων και εκτροπής πηγών, τροποποίησης κοίτης
χειμάρρων).
Αειφορική διαχείριση δασών και διαχείριση 9530* / Μεσογειακά δάση πεύκης με μαύρη
συστάδων για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας πεύκη
(άρση των αρνητικών επιπτώσεων πιθανών 9540 / Μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά
ανεξέλεγκτων υλοτομιών, με σκοπό τη βελτίωση της μεσογειακά είδη πεύκης (Pinus halepensis)
σύνθεσης και την αύξηση του ύψους του 951B / Δάση ελληνικής ελάτης (Abies
ξυλαποθέματος και τη βελτίωση της ποιότητας της cephalonica)
παραγόμενης ξυλείας, εξυγιαντικές υλοτομίες, σε
συνδυασμό με αναγεννητικές και καλλιεργητικές
υλοτομίες όπου οι συνθήκες είναι καλύτερες με το
λήμμα να είναι πάντοτε μικρότερο από την
προσαύξηση του δάσους, στόχος η δημιουργία
κηπευτών συστάδων στα δάση ελάτης, δηλαδή
εμφάνιση σε σχετικά μικρή έκταση δέντρων όλων των
ηλικιών και συνεπώς όλων των βαθμίδων διαμέτρου
και ύψους (λόγω του ότι η ελάτη είναι σκιόφυτο
είδος), είναι αναγκαία η παρουσία φυσικών ή
ανθρωπογενών διακένων στο δάσος που αυξάνει την
οριζόντια ποικιλότητα του τοπίου και προσφέρει
ευνοϊκές συνθήκες για την ενδιαίτηση περισσότερων
ειδών ορνιθοπανίδας, με τα διάκενα να
χαρακτηρίζονται επίσης από υψηλά επίπεδα
ποικιλότητας σε φυτικά είδη, κυρίως ετήσια και διετή,
αναβάθιση δομής δασών, αναγωγή δασών από
πρεμνοφυή σε σπερμοφυή.
55
5.2 Μέτρα οργάνωσης και λειτουργίας της

προστατευόμενης περιοχής
Για την επίτευξη των στόχων της προστασίας θα πρέπει να πραγματοποιούνται

συστηματικές εργασίες και ενέργειες από τον φορέα διαχείρισης και τους άλλους
αρμόδιους φορείς μερικές από αυτές παρατίθενται παρακάτω:
 Συστηματική παρακολούθηση περιβαλλοντικών παραμέτρων/ επιστημονική

έρευνα
 Έλεγχο εφαρμογής περιβαλλοντικών όρων/ Αναφορές παραβάσεων όρων και

περιορισμών
 Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού / Περιβαλλοντική ερμηνεία
 Οικοτουριστικά έργα και προγράμματα/ Αδειοδότηση και οργάνωση

ξεναγήσεων
 Εφαρμογή ενεργούς διαχείρισης γης / ειδικών διαχειριστικών πρακτικών σε

επιτρεπόμενες χρήσεις και δραστηριότητες
 Εφαρμογή ειδικών διαχειριστικών μέτρων διατήρησης τύπων οικοτόπων,

τοπίου και ειδών
 Εφαρμογή ειδικών οικονομικών κινήτρων/ Αντισταθμιστικών μέτρων/

Χορήγηση σημάτων ποιότητας / Καθορισμό εισιτηρίου.
Τουρισμός – οικοτουρισμός
Οι σημερινές οικονομικές λειτουργίες της περιοχής μελέτης έχουν σημαντικά

περιθώρια ποσοτικής ανάπτυξης και ποιοτικής βελτίωσης και η προοπτική
αυτή βασίζεται κυρίως στην ανάπτυξη του τουριστικού τομέα
(αγροτουρισμός, οικοτουρισμός).
α) Διατηρείται και ενισχύεται ο παραδοσιακός αγροτικός χαρακτήρας της περιοχής

και ενισχύονται ειδικές μορφές τουρισμού (αγροτουρισμός, οικοτουρισμός κλπ.).
β) Προώθηση των τοπικών προϊόντων και η βελτίωση των καλλιεργητικών

πρακτικών (π.χ. βιολογικές καλλιέργειες) μπορούν να συμβαδίσουν με την
οικανάπτυξη της περιοχής και να ενισχύσουν το αγροτικό εισόδημα.
γ) Ξενάγηση επισκεπτών και η διοργάνωση οικοτουριστικών προγραμμάτων σε

συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, σε καθορισμένες διαδρομές και χώρους και
αποκλειστικά πεζή, μετά από σχετική άδεια των Δήμων ή / και του προτεινόμενου
Φορέα Διαχείρισης.
δ) Είσοδος και κίνηση των επισκεπτών σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, σε

καθορισμένες διαδρομές και χώρους και αποκλειστικά πεζή με ποδήλατο ή ιππασία.
56
Οι ειδικότεροι όροι για την ξενάγηση και την κίνηση των επισκεπτών καθώς και για
τη διοργάνωση οικοτουριστικών προγραμμάτων θα πρέπει να περιλαμβάνονται στον
Κανονισμό Διοίκησης και Λειτουργίας.
ε) Ενθαρρύνεται η κατασκευή υποδομών και οργάνωση χώρων αναψυχής και

ενημέρωσης των επισκεπτών (κέντρα πληροφόρησης, παρατηρητήρια, μονοπάτια,
σημεία θέας) προσαρμοσμένων στο τοπίο, μετά από έγκριση -ανάλογα με το έργο-
της αρμόδιας Δ/νσης Γεωργίας, της αρμόδιας δευτεροβάθμιας ΕΠΑΕ και μετά από
γνώμη του Φορέα Διαχείρισης. Τα Κέντρα Πληροφόρησης, τα γραφεία του Φορέα
Διαχείρισης κ.λπ. προτείνεται να στεγάζονται σε αναπαλαιωμένα παραδοσιακά
κτίσματα και να χωροθετούνται εντός υφιστάμενων οικισμών.
Φύλαξη και επόπτευση
1. Στο πρόγραμμα φύλαξης και επόπτευσης συμμετέχουν οι δασικοί υπάλληλοι, οι

αξιωματικοί των σωμάτων ασφαλείας της περιοχής, καθώς και καθορισμένα μέλη
του προσωπικού που έχει εργασιακή σχέση και ασφάλιση από τους αρμόδιους
Δήμους ή / και τον Φορέα Διαχείρισης, βάσει ετήσιου σχεδίου που υπογράφεται από
τους διευθυντές των προαναφερθέντων υπηρεσιών, όπου καθορίζονται ο αριθμός
των ατόμων, οι ώρες εργασίας τους και τα διατιθέμενα μεταφορικά και λοιπά μέσα.
2. Στο πρόγραμμα φύλαξης και επόπτευσης επιτρέπεται η συμμετοχή εθελοντών,

άνω των 18 ετών, εφόσον τύχουν κατάλληλης ενημέρωσης, με υποχρεωτική
ασφάλισή τους για περιορισμένο χρόνο από τον Φορέα Διαχείρισης.
3. Κατά την εφαρμογή του Προγράμματος φύλαξης και επόπτευσης τηρείται

καθημερινά Βιβλίο πεπραγμένων, το οποίο συμπληρώνεται από τους συμμετέχοντες
με ευθύνη του Φορέα Διαχείρισης. Το Βιβλίο πεπραγμένων έχει αριθμημένες
σελίδες, φυλάσσεται σε κατάλληλο σημείο και αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο για την
επιβολή προστίμων ή άλλων κυρώσεων και την εκδίκαση σχετικών υποθέσεων από
τις δικαστικές αρχές.
4. Καθήκοντα των επιτετραμμένων στη φύλαξη και επόπτευση αποτελούν το να

περιέρχονται με αποτελεσματικό τρόπο το προστατευόμενο αντικείμενο,
προκειμένου να εποπτεύουν την εφαρμογή των μέτρων προστασίας, το να
απευθύνουν σε τρίτους συστάσεις συμμόρφωσης με τους όρους προστασίας και
διαχείρισης και να ενημερώνουν άμεσα τις αρμόδιες υπηρεσίες εφόσον
διαπιστώνουν παράβαση για την οποία δεν έχουν εξουσιοδότηση περαιτέρω
εφαρμογής του νόμου.
5. Κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους οι επιτετραμμένοι της φύλαξης και
επόπτευσης θα πρέπει να φέρουν διακριτικό σήμα και ειδική ταυτότητα, που
χορηγείται με ευθύνη του Φορέα Διαχείρισης.
57
5.3 Δυνατότητες εφαρμογής προτάσεων
Οι προτεινόμενοι όροι και οι ζώνες προστασίας προέκυψαν από την αξιολόγηση των
προστατευτέων στοιχείων και την ιεράρχηση των απειλών τους αλλά και από τις
παλαιότερες μελέτες για τη περιοχή, αλλά και από παραδείγματα διαχείρισης άλλων
περιοχών στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες.
• Η χρηματοδότηση δράσεων για το περιβάλλον μπορεί να υπάρξει μέσω

εθνικών και Κοινοτικών Προγραμμάτων (ΕΠΠΕΡ, LIFE+, ΠΕΠ, Leader+).
• Εφόσον συσταθεί ο Φορέας Διαχείρισης και με βάση τον Ν. 2742/99 οι πόροι

που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι:
«α. Επιχορηγήσεις από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων
Έργων, άλλα Υπουργεία, οργανισμούς και επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου
τομέα, το Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ. και άλλα νομικά πρόσωπα που έχουν σχέση με τη
χρηματοδότηση της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς και οργανισμούς
της τοπικής αυτοδιοίκησης και των δύο βαθμών, σε βάρος του προϋπολογισμού τους.
β. Κοινοτικοί και εθνικοί πόροι που διατίθενται για την εκπόνηση προγραμμάτων,
μελετών και ερευνών σχετικών με Θέματα που ανάγονται στους σκοπούς και τις
δραστηριότητες του φορέα διαχείρισης.
γ. Πρόσοδοι από την εκμετάλλευσή περιουσιακών στοιχείων, επιχορηγήσεις, δωρεές,

κληρονομιές, κληροδοσίες και κάθε είδους τακτικές ή έκτακτες εισφορές ημεδαπών ή
αλλοδαπών, φυσικών ή νομικών προσώπων.
δ. Έσοδα από την πώληση υλικών, εκδόσεων, δεδομένων και κάθε άλλου
πνευματικού προϊόντος που παράγει ή εκμεταλλεύεται ο φορέας διαχείρισης, καθώς
και αμοιβές από την εκτέλεση ερευνών, μελετών και κάθε είδους υπηρεσιών στα
πλαίσια των σκοπών του για λογαριασμό τρίτων. Έσοδα που προέρχονται από την
εκμετάλλευση και προβολή του προστατευόμενου αντικειμένου, όπως έσοδα από
εισιτήρια, ξεναγήσεις ομάδων επισκεπτών, προβολή και εκμετάλλευση
οπτικοακουστικού υλικού, εκχώρηση σημάτων ποιότητας και συνεργασίας σε
επιχειρήσεις. Από τα έσοδα αυτά, ποσοστό 30% αποδίδεται ετησίως στο Ε.Τ.Ε.Ρ.Π.Σ.
και διατίθεται αποκλειστικά για την αναδιανομή πόρων μεταξύ των φορέων
διαχείρισης.
ε. Επιχορηγήσεις από άλλες πηγές και κάθε άλλο έσοδο από οποιαδήποτε αιτία.»
• Υιοθέτηση ενιαίας διαχειριστικής πολιτικής και μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης

μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών και Οργανισμών για τα προστατευτέα
στοιχεία της περιοχής μελέτης. Στόχος της πολιτικής αυτής θα πρέπει να είναι
η αποφυγή της καταστροφής των σημαντικών οικοτόπων, ειδών και τοπίων
(αισθητικών, πολιτισμικών ή οικολογικών). Η υλοποίηση των προτάσεων
εξαρτάται κύρια από το πόσο γρήγορα θα ξεπεραστούν τα θέματα που
απαιτούν λήψη αποφάσεων σε διοικητικό και πολιτικό επίπεδο.
58
6 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ
Εικόνα 1. Εποχιακή Λίμνη του Δασίου κατά την καλοκαιρινή περίοδο
59
Εικόνα 2. Το οροπέδιο του Φενεού
60
Εικόνα 3. Ποταμός Όλβιος στα ΒΔ της Ζήρειας
Εικόνα 4. Η Βορειοδυτική Ζήρεια από την Καρυά
61
62
Εικόνα 5.Το χαρακτηριστικό ανάγλυφο που διαμορφώνεται πάνω στους

νεογενείς σχηματισμούς, στο βόρειο τμήμα της περιοχής μελέτης (δρόμος
Ξυλόκαστρο Τρίκαλα)
Εικόνα 6. Το γυμνό ανάγλυφο στα δυτικά του χιονοδρομικού, πάνω σε

ασβεστολιθικό υπόβαθρο
63
Εικόνα 7. Πτώση χωμάτων στο οδόστρωμα
64
Εικόνα 8. Ευαποσάρθρωτα πρανή που σταδιακά θα «χαραδρωθούν» δίνοντας

υλικό που θα τείνει να κλείσει το οδόστρωμα
65
Εικόνα 9. Η ανάγκη καθαρισμού συντήρησης των υφιστάμενων υποδομών.
Εικόνα 10. Άποψη της παγωμένης λίμνης του Δασίου το χειμώνα
66
Εικόνα 11. Άποψη του ορειβατικού καταφυγίου στο οροπέδιο της Ζήρειας.
Εικόνα
12.
Φθινοπωρινή άποψη της Λίμνης του Δασίου (από ανατολικά) με

εμφανή ίχνη από τα 4χ4 που εισέρχονται
67
Εικόνα 13. Βόσκηση από Αγελάδες στην περιοχή Ξερολίβαδο
Εικόνα 14. Βουνοκυπάρισα στην περιοχή του Ρ. Φαρμακίλας (δυτική όψη

μεγάλης Ζήρειας) – Χαρακτηριστικά σχήματα-επίπτωση της Βόσκησης
68
Εικόνα 15. Χαρακτηριστικό σχήμα νεαρού ελάτου λόγω έντονης

βόσκησης στο οροπέδιο της Ζήρειας
Εικόνα 16. Άποψη των Άνω Τρικάλων
69
Εικόνα 17. Άποψη της Μικρής Ζήρειας από τη Χαράδρα Φλαμπουρίτσα
Εικόνα 18. Χαράδρα Φλαμπουρίτσα από το χιονοδρομικό κέντρο της Ζήρειας
70
Εικόνα 19. Η Μεγάλη Ζήρεια και οροπέδιο από πλαγιά Βόρεια του Χιονοδρομικού
Εικόνα 20. Βραχώδεις σχηματισμοί στην ΒΔ όψη της κορυφής του Προφήτη Ηλία
71
Εικόνα 21. Απότομη πλαγιά στην περιοχή στεφάνι με αραιά βουνοκυπάρισσα
Εικόνα 22. Χαρακτηριστικό γεωλογικό φαινόμενο από την δράση της βροχής σε
καρστικό λιβάδι στην περιοχή κοντά στη θέση Αργαλειός.
72
Εικόνα 23. Παγίδα (Live trap) μικρών θηλαστικών / Παγιδεύσεις σε

οικοσυστήματα της Ζήρειας από την ομάδα μελέτης
Εικόνα 24. Αρσενικός Κρικοποντικός (Apodemus Εικόνα 25. Αρσενικός Βραχοποντικός

flavicollis) / Παγιδεύσεις σε ανοιχτό θαμώνα στο (Apodemus mystacinus)
οροπέδιο της Ζήρειας.
73
7 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
A Guide to the production of management plans for nature reserves- Countryside
Council for Wales, 1996
Arnold, E.N. (1987). Resource partition among lacertid lizards in southern Europe.
J. Zool., Lond. (B) 1: 739-782.
Arnold, N. & Ovenden, D. (2002). A field guide to the reptiles and amphibians of
Britain and Europe. Collins.
Begon M., Harper J.L., Townsend C.R., 1996. Ecology: Individuals, populations and
communities. Blackwell science, Oxford.
BirdLife International (2004a). Birds in Europe: population estimates, trends and

conservation status. Cambridge, UK: BirdLife International. (BirdLife Conservations
Series No. 12).
BirdLife International (2004b). Birds in the European Union: a status assessment.
Wageningen, The Netherlands: BirdLife International.
Bowne, D.R., and Bowers, M.A., 2004. Interpatch movements in spatially

structured populations: a literature review. Landscape Ecology, 19: 1-20.
Bringsoe, H. (1985). A check-list of Peloponnesian amphibians and reptiles,

including new records from Greece. Ann. Musei Goulandris 7: 271-318.
British Columbia Forest Service (1994). Visual Landscape Design Training Manual.
Recreation Branch Publication 1994:2.
Cantrell, R.S., Cosner, C., and Fagan, W.F., 2001. How predator Incursions Affect
Critical Patch Size: The Role of the Functional Response. The American Naturalist.
158(4): 368-375.
Conservation of highly fragmented systems: The north temperate Alexander

Archipelago. Biological Conservation, Volume 133, Issue 1, November 2006, Pages
1-15. Joseph A. Cook, Natalie G. Dawson and Stephen O. MacDonald.
Conservation value of variable connectivity: aquatic invertebrate assemblages of

channel and floodplain habitats of a central Australian arid-zone river, Cooper
Creek. Biological Conservation, Volume 103, Issue 1, January 2002, Pages 13-31
Fran Sheldon, Andrew J. Boulton and Jim T. Puckridge.
Creating our future: A strategic Plan for the National Park Service, US Department
of the Interior, 1994
Cushman S. A. and McGarigal K., 2004. Patterns in the species – environment

relationship depend on both scale and choice of response variables. Oikos, 105:
117 – 124.
74
Delattre P., Giraudoux P., Baudry J., Musard P., Toussaint M., Truchetet D., Stahl
P., Poule M. L., Artois M., Damange J.P., Quére J.P., 1992. Land use patterns and
types of common vole (Microtus arvalis) population kinetics. Agriculture,
Ecosystems and Environment, 39: 153-169.
Dimopoulos P., K.V.Sykora, L.Mucina & Th.Georgiadis (1997). The High-rank

syntaxa of the the Rock-Cliff and Scree vegetation of the mainland Greece and
Crete. Folia Geobot. Phytotax. 32:313-334.
Dimopoulos P., Th. Georgiadis, K.V. Sykora (1996). Phytosociological research on

the Montane Coniferous forests of Greece: Mount Killini (NE Peloponnesos - S.
Greece). Folia Geobot. Phytotax. 31:169-195.
Economidis, P.S. (1991). Check List of Freshwater Fishes of Greece: Recent Status
of Threats and Protection. Hellenic Society for the Protection of Nature, Athens.
European Commission, DG Env. Nature and Biodiversity (ed.) (2003).

Interpretation Manual of European Union Habitats - EUR 25. Brussels, 129 pp.
Farrier, D., Whelan, R., and Mooney, C., 2007. Threatened species listing as a
trigger for conservation action. Environmental Science & Policy. 10: 219-229.
Forman, R.T.T., 1995. Some general principles of landscape and regional ecology.
Landscape Ecology, 10(3): 133-142.
Forman, R.T.T., Gordon M., 1986. Landscape Ecology, N.York: John Wiley and
Sons.
Froese, R. & D. Pauly (editors) (2006). FishBase. World Wide Web electronic
publication, www.fishbase.org, version (10/2006).
Fuller, T., Munguía, M., Mayfield, M., Sanchez-Cordero, V., and Sarkar, S., 2006.
Incorporating connectivity into conservation planning: A multi-criteria case study
from central Mexico. Biological Conservation, 133: 131-142.
Gasc, J.-P., Cabela, A., Crnobrnja-Isailovic, J., Dolmen, D., Grossenbacher, K.,
Hattner, P., Lescure, J., Martens, H., Martinez Rica, J. P., Maurin, H., Oliveira, M.
E., Sofianidou, T. S., Veith, M. and Zuidewijk, A. (eds.) (1997). Atlas of
Amphibians and Reptiles in Europe. Societas Europaea Herpetologica, Museum
National d' Histoire Naturelle (IEGB/SPN), Paris: 496 pp.
General management principles and a checklist of strategies to guide forest

biodiversity conservation. Biological Conservation, Volume 131, Issue 3, August
2006, Pages 433-445. D.B. Lindenmayer, J.F. Franklin and J. Fischer.
Giraudoux P., Delattre P., Habert M., Quéré J.P., Deblay S.,Defaut R., Duhamel R.,
Moissenet M.F., Salvi D., Truchetet D., 1997. Population dynamics of fossorial
Water vole (Avricola terrestris scherman): a land use and landscape perspective,
Agriculture, Ecosystems and Environment, 66:47-60.
Guidance notes: Preparing Management Plans for Protected Natural Areas, Birdlife
Int. 1999
75
Guisan, A. and Zimmermann, A. 2000. Predictive habitat distribution models in

ecology. Ecological Modelling, 135: 147–186.
Handrinos, G. & Akriotis, T. (1997). The birds of Greece. Christopher Helm

(Publishers) Ltd.
Hansson, L. and Henttonen, H., 1985. Gradients in density variations of small

rodents: the importance of latitude and snow cover. Oecologia, 67: 394-402.
Incorporating connectivity into reserve selection procedures. Biological

Conservation, Volume 103, Issue 1, January 2002, Pages 77-83. Robert A. Briers.
Increasing connectivity in fragmented landscapes: An investigation of evidence for

biodiversity gain in woodlands. Forest Ecology and Management, Volume 238,
Issues 1-3, 30 January 2007, Pages 7-23. Sallie Bailey.
IUCN (2001). IUCN Red List Categories and Criteria: Version 3.1. IUCN Species
Survival Commission. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK. ii + 30 pp.
IUCN (2007). 2007 IUCN Red List of Threatened Species.

http://www.iucnredlist.org/. Downloaded on 24 September 2007.
IUCN, EUROPARC, 2000: Guidelines for Protected Area Management Categories.

Interpretation and Application of the Protected Area Management Categories in
Europe, 2nd Edition. Morsak Verlag, Grafenau
Koomen P. & van Helsdinger P.J. 1996. Listing of biotopes in Europe according to
their significance for invertebrates. Council of Europe, Nature and Environment, no
77. p. 74. [Insects: 3.3, 3.4, 4.2]
Kottelat, M. & Freyhof, J. (2007). Handbook of European freshwater fishes.

Kottelat, Cornol, Switzerland and Freyhof, Berlin, Germany.
Lee, J.T., Woddy, S.J., and Thompson, S., 2001. Targeting sites for conservation:
using a patch-based ranking scheme to assess conservation potential. Journal of
Environmental Management, 61: 367-380.
Lucherini, M., and Lovari, S., 1996. Habitat richness affects home range size in a
red fox Vulpes vulpes. Behavioural Processes, 36:103-106.
Mason, C.F. & Macdonald, S.M. (1986). Otters: Ecology and conservation.
Cambridge University Press.
Mickleburgh S. P., Hutson A. M. and Racey P. A. (compilers). 1992. Old World Fruit
Bats. An Action Plan for their Conservation. IUCN. viii + 252 pages
Mitchell-Jones, A.J., Amori, G., Bogdanowicz, W., Krystufek, B., Reijnders, P.J.H.,
Spitzenberger, F., Stubbe, M., Thissen, J.B.M., Vohralik, V. & Zima, J. (1999).
Atlas of European Mammals. The Academic Press, London, 496 pp.
Mullarney, K., Svensson, L., Zetterstrom, D. & Grant, P.J. (2007). Τα πουλιά της
Ελλάδας, της Κύπρου και της Ευρώπης. Albert Bonniers Forlag, Ελληνική
Ορνιθολογική Εταιρία.
76
Nowak R. M., 1999. Walker’s Mammals of the World. Sixth Edition. Volume I & II.
The Johns Hopkins University Press, Baltimore, USA.
Phitos D., A. Strid, S. Snogerup & W. Greuter (1995). The Red Dta Book of Rare
and Threatened plants of Greece. WWF, 528 pp.
Quezel P. (1980). Βiogeographie et ecologie des conifer su le pourtour

Mediterranean. In: Pesson: Actualites d’ Ecologie Forestiere, Bordas Edit. Paris,
205-256.
RSPB Management Plan Guidance notes, 1993
Ryall K.L. and Fahrig, L., 2006. Response of predators to loss and fragmentation of
prey habitat: a review of theory. Ecology, 87(5): 1086 –1093.
Spatially Structured Metapopulation Models: Global and Local Assessment of

Metapopulation Capacity. Theoretical Population Biology, Volume 60, Issue
4, December 2001, Pages 281-302. Otso Ovaskainen and Ilkka Hanski.
Stockwell, D.R.B., Beach, J.H., Stewart, A., Vorontsov, G., Vieglais D., and Pereira,
R.S. 2006. The use of the GARP genetic algorithm and Internet grid computing in
the Lifemapper world atlas of species biodiversity. ecological modelling 195: 139–
145.
Store, R., and Kangas, J., 2001. Integrating spatial multi-criteria evaluation and
expert knowledge for GIS-based habitat suitability modelling. Landscape and
Urban Planning, 55: 79-93.
Strid A. & Kit Tan (eds.) (1991). Mountain Flora of Greece Vol. 2. Edinburgh
University Press.
Strid A. (ed.). (1986). Mountain Flora of Greece Vol. 1. Cambridge University

Press.
Taitt M.J and Krebs C.J., 1985. Population dynamics and cycles. In Biology of new
world microtines, Tamarin R.H. (ed), The American Society of Mammolgists,
Boston, pp.567-620.
Tan, Kit, Iatrou, G. & Johnsen B. (2001). Endemic Plants of Greece - the
Peloponnese. – Copenhagen: Gad Publishers, 480 pp. incl. 111 colour plates.
The role of fragment area and isolation in the conservation of heathland species
Biological Conservation, Volume 122, Issue 1, March 2005, Pages 61-69
Katrien Piessens, Olivier Honnay and Martin Hermy.
World Conservation Monitoring Centre (1993). Conservation Status Listing of

Plants. Compiled from the WCMC Plants Database. 86pp.
Αδαμακόπουλος, Τ., Ματσούκα, Π. & Χατζηρβασάνης, Β. (1987). Η ορεινή φύση

στην Πελοπόννησο και η προστασία της. Περιοδικό «Η Φύσις» 39: 9-26.
Αριθ. L 107/153 (1997). "Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων –

Παράρτημα Ε".
77
Β. & Κ. Παπαζάχου, Οι σεισμοι της Ελλαδας, 2003.
Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Πελοποννήσου (1999). "Πρόταση Αναλυτικού

Σχεδίου Ανάπτυξης – Περιφέρεια Πελοποννήσου 2000-2006".
Γεωλογικος Χαρτης ΙΓΜΕ, 1:50.000, φ. Κανδηλα και Νεμεα
Δ. Παπανικολάου, Γεωλογία Ελλάδος, 1986.
Δημητρόπουλος, Α. & Ιωαννίδης, Γ. (2002). Ερπετά της Ελλάδας και της Κύπρου.
Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, εκδόσεις ΚΟΑΝ.
Δημόπουλος Π. (1993). Χλωριδική και φυτοκοινωνιολογική μελέτη του όρους

Κυλλήνη - Οικολογική προσέγγιση. Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Πατρών.
Δημόπουλος Π., E. Bergmeier, Κ. Θεοδωρόπουλος, P. Fischer & Μ. Τσιαφούλη

(2005). Οδηγός Παρακολούθησης Τύπων Οικοτόπων και Φυτικών Ειδών στις
περιοχές του Δικτύου Natura 2000 με Φορείς Διαχείρισης. ISBN 960-233-168-2.
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ΥΠΕΧΩΔΕ, 172 σελ.
Δήμος Ξυλοκάστρου (2003). "Ανάδειξη και Προστασία Οικοσυστήματος Κορυφών

όρους Κυλλήνης (Ζήρειας) & Χαράδρας Φλαμπουρίτσας".
Δήμος Ξυλοκάστρου (2005). "Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Δήμου Ξυλοκάστρου, Α’

Φάση»
Εγκυκλοπαίδεια Δομή, λήμμα Κορινθία.
Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (1999). Απειλούμενα ενδημικά είδη ψαριών του
γλυκού νερού της Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου: Κατανομή, αφθονία,
κίνδυνοι και μέτρα προστασίας. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Έρευνας και Τεχνολογίας
ΕΠΕΤ ΙΙ, Υπουργείο Ανάπτυξης (αδημοσίευτη έκθεση).
Ελληνικο Πανοραμα, τεύχος 27, 5-6/2002.
Εψιλον Α.Ε. (2001). Βάση δεδομένων και επίπεδα γεωγραφικών συστημάτων

πληροφοριών των χερσαίων οικοσυστημάτων Δ. Ελλάδας και της Ηπείρου (μελέτη
2) του έργου «Αναγνώριση και Περιγραφή των τύπων οικοτόπων σε περιοχές
ενδιαφέροντος για τη διατήρησης της φύσης». Επιστημονικός υπεύθυνος μελέτης:
Γεωργιάδης Θεόδωρος (Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών).
Θ. Δούτσος, Αρχές της Γεωτεκτονικης, Αθήνα 1987.
Ι. Κουμαντάκης, Αναγκη αξιοποίησης ορεινών υδροφορέων. Παραδειγματα από την

ορεινη Κορινθία, 6ο πανελλήνιο συν. Υδρογεωλογίας, Ξάνθη 2002.
ΙΓΜΕ Απογραφη Καρστικων Πηγών Ελλάδος Ι, (Σ. Σκαγιάς), 1978.
ΙΓΜΕ, Αναγνώριση λιγνιτοφόρου περιοχής Κατω Ταρσού – Φενεου (Κοκκινάκη –

Καραγιώργου), 1978.
Καρανδεινός, Μ. & Λεγάκις, Α. (επιμ.) (1992). Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων

Σπονδυλοζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Ελληνική Ορνιθολογική
Εταιρεία, Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - Ελλάς.
78
Ντάφης Σ., Παπαστεργιάδου Ε., Γεωργίου Κ., Μπαμπαλώνας Δ., Γεωργιάδης Θ.,
Παπαγεωργίου Μ., Λαζαρίδου Ε., Τσιαούση Β. (1997). Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Το Έργο
Οικοστόπων στην Ελλάδα: Δίκτυο ΦΥΣΗ 2000. Συμβόλαιο αριθμός Β4-
3200/84/756, Γεν. Διεύθυνση ΧΙ Επιτροπή Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Μουσείο
Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας-Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων, 932 σελ.
Ντάφης Σ., Παπαστεργιάδου Ε., Λαζαρίδου Ε. (1999). Τεχνικός Οδηγός

Αναγνώρισης, Περιγραφής και Χαρτογράφηςης Τύπων Οικοτόπων της Ελλάδας.
Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ). 180 σελ + 90 σελ. Παράρτημα
Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21. 5. 1992 για τη διατήρηση των φυσικών
οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (Εφημερίδα των
Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων , Αριθ. L 206/7/1992).
Οδηγός Διακοπων ΟΡΕΙΝΗ ΕΛΛΑΔΑ, Χειμώνας 1984, Τεχνικες εκδόσεις.
Π.Δ. 67/1981. "Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδος και της άγριας πανίδος
και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της ερεύνης επ' αυτών" (ΦΕΚ
23, 43/Α).
Περιφ/κος Σχεδιασμος ΔΣΑ Περιφ. Πελοποννήσου (ΕΠΕΜ – Φραντζής –

Enviroplan), 2004.
Τρούμπης, Α. 1999. Λογία Οικολογια: Η επιστήμη της Φύσης μεταξύ Κοινωνίας και
Πολιτικής. Τυπωθήτω, 245 σσ., Αθηνα.
ΥΠΕΧΩΔΕ (2003). Βάση δεδομένων Natura 2000.
Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε, Δ/νση Χωροταξίας (1998). "Χωροταξικό Σχέδιο Περιφέρειας

Πελοποννήσου Α’ & Β’ φάση".
Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε, Δ/νση Χωροταξίας, (2007). "Σχέδιο της Κ.Υ.Α. του Ειδικού Πλαισίου
Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό".
Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. (1996). "Μελέτη Χωρικών Επιπτώσεων Κοινοτικών Προγραμμάτων και

Πολιτικών στην Περιφέρεια Πελοποννήσου".
Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Δ/νση Χωροταξίας (2003). "Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού

Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρεια Πελοποννήσου", ΦΕΚ 1485/10-10-
2003.
Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Περιφέρεια Πελοποννήσου (2003). "Περιφερειακό Πλαίσιο

Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Ν. 2742/99) ".
Υπ. Αγροτικής Αναπτυξης και Τροφιμων, Ειδ. Δρομ. Γ’ ΚΠΣ, Τα φραγματα και οι
λιμνοδεξαμενες του Υπ. Αγρ. Αν/ξης κα Τροφίμων, Β’ έκδοση Νέα …, Φεβ. 2006.
Υπ. Γεωργίας, Αναπτυξιακή Βόρειας Πελοποννήσου (ΑΝ.ΒΟ.ΠΕ. Α.Ε.) "Κοινοτική

Πρωτοβουλία Leader II".
ΥΠ.ΕΘ.Ο. (1999). "ΣΠΑ 2000-2006 Περιφέρειας Πελοποννήσου"
79

Epm Zhreia B Fash

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Epm Zhreia B Fash

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΑΘΗΝΑ, ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2009

ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ

Ανάδοχοι: ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΠΑΣ – ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΓΑΛΟΣ

• Παππάς Ευάγγελος, Βιολόγος, MSc

4 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ....................7

4.1 Σκοπιμότητα και στόχοι της προστασίας........................................................7

4.2 Προτεινόμενο θεσμικό πλαίσιο για την προστασία.......................................13

4.2.2 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία χωρικών ενοτήτων ως προς

4.2.3 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία χωρικών ενοτήτων ως προς

4.2.4 Τεκμηρίωση των αξιόλογων προς προστασία τοπίων .........................33

4.3 Καθορισμός ζωνών και όρων προστασίας....................................................36

4.3.2 Διατύπωση όρων και περιορισμών ανά προτεινόμενη ζώνη προστασίας 43

4.4 Διοίκηση της προστατευόμενης περιοχής....................................................48

4.4.2 Σκοποί .......................................................................................49

4.4.3 Λειτουργίες και αρμοδιότητες.........................................................49

Σύστημα λειτουργίας και διαχείρισης της Περιοχής Οικοανάπτυξης - «όρος

5.2 Μέτρα οργάνωσης και λειτουργίας της προστατευόμενης περιοχής.............56

5.3 Δυνατότητες εφαρμογής προτάσεων ..........................................................58

Πίνακας 4.1-1: Αξιολόγηση της σημαντικότητάς των στοιχείων του φυσικού

Πίνακας 4.1-2: Βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία της περιοχής μελέτης,

Πίνακας 4.2-1: Χωρικές ενότητες στις οποίες παρατηρείται μεγάλη συγκέντρωση

Πίνακας 5.1-1. Κατηγοριοποίηση των τύπων οικοτόπων σε σχέση με τους

Εικόνα 1. Εποχιακή Λίμνη του Δασίου κατά την καλοκαιρινή περίοδο...........59

Εικόνα 2. Το οροπέδιο του Φενεού.................................................................60

Εικόνα 3. Ποταμός Όλβιος στα ΒΔ της Ζήρειας.............................................61

Εικόνα 4. Η Βορειοδυτική Ζήρεια από την Καρυά ........................................61

Εικόνα 5.Το χαρακτηριστικό ανάγλυφο που διαμορφώνεται πάνω στους

Εικόνα 6. Το γυμνό ανάγλυφο στα δυτικά του χιονοδρομικού, πάνω σε

Εικόνα 7. Πτώση χωμάτων στο οδόστρωμα......................................................64

Εικόνα 8. Ευαποσάρθρωτα πρανή που σταδιακά θα «χαραδρωθούν» δίνοντας 65

υλικό που θα τείνει να κλείσει το οδόστρωμα....................................................65

Εικόνα 9. Η ανάγκη καθαρισμού συντήρησης των υφιστάμενων υποδομών......66

Εικόνα 10. Άποψη της παγωμένης λίμνης του Δασίου το χειμώνα.....................66

εμφανή ίχνη από τα 4χ4 που εισέρχονται .....................................................67

Εικόνα 13. Βόσκηση από Αγελάδες στην περιοχή Ξερολίβαδο......................68

Εικόνα 14. Βουνοκυπάρισα στην περιοχή του Ρ. Φαρμακίλας (δυτική όψη

Εικόνα 15. Χαρακτηριστικό σχήμα νεαρού ελάτου λόγω έντονης ...........69

βόσκησης στο οροπέδιο της Ζήρειας ...............................................................69

Εικόνα 16. Άποψη των Άνω Τρικάλων .....................................................69

Εικόνα 17. Άποψη της Μικρής Ζήρειας από τη Χαράδρα

Εικόνα 18. Χαράδρα Φλαμπουρίτσα από το χιονοδρομικό κέντρο της

Εικόνα 21. Απότομη πλαγιά στην περιοχή στεφάνι με αραιά

Εικόνα 23. Παγίδα (Live trap) μικρών θηλαστικών / Παγιδεύσεις σε ................73

οικοσυστήματα της Ζήρειας από την ομάδα μελέτης..........................................73

Εικόνα 25. Αρσενικός Βραχοποντικός (Apodemus mystacinus) ........................73

4 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΟΥ

4.1 Σκοπιμότητα και στόχοι της προστασίας

Τα ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία, διαχείριση και διατήρηση των

Η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ανεξάρτητα

Για να εξασφαλιστεί η διατήρηση ευαίσθητων οικοσυστημάτων απαιτείται:

• Η θεσμοθέτηση ζωνών προστασίας (διαχειριστικών ενοτήτων) εντός της

• Ο έλεγχος άσκησης των δραστηριοτήτων εντός της προστατευόμενης

• Η εφαρμογή μέτρων προώθησης και ανάπτυξης της προστατευόμενης

Όλα τα παραπάνω αποτελούν αναγκαίες και απαραίτητες προϋποθέσεις για την

Όσον αφορά στις προτεινόμενες ζώνες προστασίας αυτές διαφοροποιούνται -όπου

Η οριοθέτηση θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξασφαλίζονται οι

Η παραπάνω παράμετρος είναι προφανώς δύσκολο να καλυφθεί για τα σημαντικά

Όταν στα όρια ή κοντά στην προστατευόμενη περιοχή ασκούνται ανθρώπινες

Τέλος, η οριοθέτηση θα πρέπει να ακολουθεί χαρακτηριστικά στοιχεία της

Οι κατευθύνσεις στις οποίες στηρίζεται ο σχεδιασμός του συστήματος διατήρησης

• η προστασία / διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας και των υπόλοιπων