KAPALI OTOPARKLARDA MMAR VE MEKANK HAVALANDIRMA PROJELENDRME ESASLARI

TMMOB KOCAEL UBES CELALTTN KIRBA MAK. MH.

1- KAPALI OTOPARK YASAL DZENLEMELER a- Otopark ynetmelii Bayndrlk ve skan Bakanlndan: (01.07.1993 / 21624 sayl R.G.; Deiik: 22.4.2006 / 26147 sayl R.G.) b- Yangn ynetmelii 2-KAPALI OTOPARK/GARAJ TANIMI Motorlu ulam ve tama aralarnn park etmeleri iin kullanlan otoparklarn darya olan toplam ak alan, deme alannn % 5' inden fazla ve bu ak alan her birinde en az yars kadar olmak zere karlkl iki cephede bulunuyor ise ak otopark; aksi hlde kapal otopark kabul edilir. Aklklarn kuranglez eklinde bir bolua almas hlinde, sz konusu boluun geniliinin en az otopark kat ykseklii kadar olmas ve kurangleze alan ilve her kat iin en az kat yksekliinin yars kadar artrlmas gerekir. 3- KAPALI OTOPARK ETLER 100 m2ye kadar kk byklkte 1000 m2ye kadar orta byklkte 10 000 m2den fazla byk garajlar 4- L BYKL TESPT a- Alan ls Otopark Ynetmeliine gre binek otolar iin birim park alan en az 20 m2 dir. Yabanc literatrlerde 25 m2. Bu alan kamyon ve otobsler iin manevra alan hari olmak zere en az 50 m2 zerinden hesaplanr. Birim park alan: Bir aracn park etmesi iin gerekli olan ve manevra alanlar dahil toplam park alann, Yerleim merkezleri son nfus saymndaki nfuslarna gre gruba ayrlm ve bu alanlarda otopark aranmas gereken kullanmlarn alt trleri ve miktarlar aada gsterilmitir:
Kullanm eitleri 1- Meskenler Dkkan, Maaza, Banka Bro Binalar Sauna ve Hamam 3- Konaklama Tesisleri Oteller Moteller Hoteller 5 oda iin Oda Saysnn %80'i kadar 5 oda iin 5 oda iin Oda Saysnn %80'i kadar 5 oda iin 5 oda iin Oda Saysnn %80'i kadar 5 oda iin Nfusu 10.00050.000 arasnda olan yerlemeler 3 daire iin 50 m2 50 m2 50 m2 Nfusu 50.001200.000 arasnda olan yerlemeler 3 daire iin 40 m2 40 m2 40 m2 Nfusu 200.000'den fazla olan yerlemeler 3 daire iin 30 m2 30 m2 30 m2

2- Ticari Amal Binalar ve Bro Binalar

Tatil Kyleri Apart Oteller Pansiyonlar Termal Tesisler Kampingler Krsal Turizm Tesisleri 4- Yeme, me Elence Tesisleri Gece Kulb Gazino Diskotek Dn Salonu Birahane Bilardo Salonu, nternet Cafe, Kahvehaneler Dierlerinden Her Biri in Lokanta, Pastane, Frn,

4 oda iin 2 nite iin 4 oda iin 4 oda iin 1 nite iin 4 nite iin 50 m2 50 m2 50 m2 50 m2 50 m2 50 m2 50 m2 50 m2 30 oturma yeri 30 oturma yeri 30 oturma yeri 30 oturma yeri 30 oturma yeri Kapasitenin %5'i orannda

4 oda iin 2 nite iin 4 oda iin 4 oda iin 1 nite iin 4 nite iin 40 m2 40 m2 40 m2 40 m2 40 m2 40 m2 40 m2 40 m2 20 oturma yeri 20 oturma yeri 30 oturma yeri 30 oturma yeri 20 oturma yeri Kapasitenin %5'i orannda

4 oda iin 2 nite iin 4 oda iin 4 oda iin 1 nite iin 4 nite iin 30 m2 30 m2 30 m2 30 m2 30 m2 30 m2 30 m2 30 m2 10 oturma yeri 10 oturma yeri 30 oturma yeri 20 oturma yeri 10 oturma yeri Kapasitenin %5'i orannda

5- Sosyal, Kltrel ve Spor Tesisleri Konferans Salonu Tiyatro- Sinema Ktphane Kapal Yzme Havuzu Ak ve Kapal Spor Salonu 6- Fuar, Kongre ve Sergi Merkezleri 7- Eitim Tesisleri niversite ve Yksek Okullar lk ve Orta renim Kurumlar zel Okul, Dersane, Kuran Kursu renci Yurtlar ve Kreler 8- Salk Yaplar Hastaneler Salk Oca, Dispanser ve Dierleri 9- badet Yerleri 10- Kamu Kurum ve Kurulular ile Kamu Yararl Dier Kurulular 11- Sanayi ve Depolama Tesisleri ve Toptan Ticaret 12- Kk Sanayi Tesisleri 13- Oto Sanayi Sitesi 14- Toptanc Hali 15- Akaryakt ve LPG Sat stasyonlar 16- Ak Tesisler Lunapark ve Benzeri Elence 60 m2 Alan 60 m2 Alan 40 m2 Alan 125 m2 125 m2 300 m2 100 m2 100 m2 125 m2 200 m2 100 m2 75 m2 125 m2 100 m2 75 m2 400 m2 400 m2 400 m2 400 m2 300 m2 400 m2 400 m2 400 m2 200 m2 300 m2 300 m2 400 m2

200 m2

200 m2

200 m2

125 m2 40 m2 125 m2 Beher pompaj bana 150 m2 ve her lift ve/ veya kanal bana 150 m2

125 m2 40 m2 100 m2 Beher pompaj bana 150 m2 ve her lift ve/ veya kanal bana 150 m2

125 m2 40 m2 75 m2 Beher pompaj bana 150 m2 ve her lift ve/ veya kanal bana 150 m2

Yerleri Rekreasyon Alan ay Bahesi Ak Spor Alanlar Ak Yzme Havuzu Semt Pazar 300 m2 Alan 75 m2 Alan 50 m2 Alan 30 m2 Alan 100 m2 Pazar alan 300 m2 Alan 60 m2 Alan 50 m2 Alan 30 m2 Alan 75 m2 Pazar alan 300 m2 Alan 45 m2 Alan 50 m2 Alan 30 m2 Alan 75m2 Pazar alan

iin 1 otopark yeri ayrlmas zorunludur. b- Ykseklik min. 2,4 m. 5- KAPALI OTOPARKLARDA UYGULANMASI GEREKEN SSTEMLER Havalandrma Duman tahliye A > 2000 m2 Yamurlama + Yangn dolab + tfaiye su alma az A > 600 m2 5.1-Kapal Otopark/Garaj Havalandrma htiyac Yanmal motorlarn atk gazlarnda bulunan zehirli; hidrokarbonlar, kkrt ve kurun bileimleri, is,ya buhar, zellikle karbonmonoksit (CO) gaznn garaj iinden kabul edilebilir snrlar iinde kalmas kouluyla bu gazlarn en hzl bir ekilde dar atlmas veya ortam havasndaki oranlarnn seyreltilmesidir. zellikle CO gaz dk konsantrasyonda bile etki ettii sreye bal olarak ldrc olabilir. 5.1.1- Atk Gaz Miktarlar
(Istma+Klima Teknii TTMD)

Benzinli-dizel / hareketsiz souk motor hareketsiz scak motor Yava sr 10 km/h hzda 5.2 Garaj Havalandrmas 5.2.1 Serbest (Doal) Havalandrma

CO m3/h 0,55 0,47 0,60

Doal havalandrma iin karlkl iki duvarda karlkl alan menfezler yoluyla apraz havalandrma salanr. Menfez aralklar: (Istma+Klima Teknii TTMD) Yer stndeki garajlarda Yer alt garajlarnda Menfez toplam kesitleri : Alanlar 100 m2ye kadar olan kk garajlarda d kaplarda park alan bana 150 cm2ye kadar aklklar yeterli olur. Orta byklkte ve byk garajlarda park alan bana 0,06 m2 max. 35 m, max. 20 m. aralklarla menfez dzenlenmelidir.

5.2.2 Mekanik Havalandrma Tasarm Esaslar Negatif basn altnda tutulmaldr. Hibir blgede zehirli gaz birikmesine imkan verilmemelidir.

Dardan hava beslemesi yaplyorsa Btn garaj alan boyunca dzgn ve homojen hava dalm yaplmaldr. Fanlar eit byklkte, elektrik balantlar bamsz iki fan halinde veya eit byklkte birden fazla sayda hz ayarlanabilir fan olmaldr. eriye hava verilmesi halinde, tercihen d hava kullanlmaldr. Eer dier odalardan alnan hava koksuz, zehirli ve yanc madde iermiyorsa kullanlabilir. Mutfak,du, wc, kimyevi madde iletim veya deposu gibi yerlerden emilen havaya izin verilmez. Emiler %50 tavan ve %50 zemin seviyesinden yaplr. 5.2.2.1 Hava Debisi Hava debisi hesabnda deiik yntemler kullanlabilir. a- Deiim saysna gre : Min. deiim says : Park alan bana fleme havas (m3/hm2) / h (Otopark ykseklii m.) eitli literatrlere gre 5-7 deiim/h kabul deeri b- Yararl park alan bana ieriden egzoz edilen hava debisine gre: Konut garajlar iin yararl park alan m2si bana 6 m3/h (Istma+Klima Teknii TTMD) 2 Dier garajlar iin yararl park alan m si bana 12 m3/h (Istma+Klima Teknii TTMD) c- Atk gazlardaki CO deerine gre 5.3- UYGULAMA rnek.1 a- Faydal park alan veya deiim saysna gre Yap tr : konut/apartman Faydal garaj alan : 10*20 = 200 m2 Ykseklik : 2,5 m. zm: Ara says : 200m2/20 m2-ara =10 ara Faydal garaj alan bana hava debisi : 6 m3/h Hava deiim katsays : 6m3/2,5 m = 2,4 defa/h Yntem.1 = Q (Hava debisi m3/h) = 200m2*6 m3/hm2 = 1200 m3/h Yntem.2 = Q (Hava debisi m3/h) = 200m2*2,5m*2,4deiim/h = 1200 m3/h Yntem.3= Q (Hava debisi m3/h) = 20m2-ara*6 m3/hm2 * 10 ara = 1200 m3/h b-CO deriik deerine gre Park halindeki bir aracn k esas alnmtr. Ara skl saatte 0,6 (% 60) max. 75 ppm bir saat iin (WHO 1987)

Sr yol uzunluu : 15 m. altrma sresi : 20 s. Hz : 10 km/h

Vco Q= ----------------------CO max CO hava Q= Hava debisi m3/h Vco = Araba bana CO emisyonu m3/h COmax = zin verilen max. CO konsantrasyonu 75 ppm 75*10 -6 m3 CO/ m3 hava CO hava = d havadaki CO miktar m3 CO/m3 hava 5.10 -6 m3 CO/ m3 hava Vco = V co hareketsiz + Vco hareketli 20 s 15 m 3 Vco = [0,55 m /h ------- + 0,60 m /h -------------] * 0,6 3600 10 000 m
3

Vco = (0,0031 + 0,0009 ) * 0,6 = 0,0023 m3/h ara bana CO 0,0023 Q= --------------- = 32,857 m3/h ara bana hava debisi (75-5) 10-6 QT = 10*32,857 = 328,5 m3/h rnek.2 Toplam kullanm alan 4000 m2 ve kat ykseklii 3 m. olan bodrum katta bulunan kapal otoparkta; havalandrma sistemi iin, 4000 m2 * 3 m =12.000 m3 hacme sahiptir. 4000 m2 / 20m2 /ara = 200 ara Havalandrma iin; m2 yararl park alan bana 12 m3/hm2 taze havaya ihtiyacmz olacandan 20 m2 /ara *12 m3/h/m2 * 200 = 48.000 m3/h havalandrma ihtiyac. ki yntemin karlatrlmas Kapal otopark havalandrlmasndaki maliyet ve iletme masraflarnn bykl dikkate alnarak hava debisi hesabnda CO deerlerine gre hesaplanmas tavsiye olunmaktadr. Son yllarda atmosfere atk gaz salnmn kstlayc nlemlerin alnmas ve yasaklayc tedbirler getirilmesi bu hesap yntemini de dikkate deer klmaktadr. Tasarmda binann konumu, iletme koullar, trafik tounluu, evre hava koullar dikkate alnarak en uygun zmnn tasarmc tarafndan yaplmas uygun olacaktr. 6-DUMAN TAHLYE SSTEM Toplam alan 2000 m2yi geen kapal otoparklarda mekanik duman tahliye sistemi yaplmas zorunludur.

Duman tahliye sisteminin binadaki dier sistemlerden bamsz olmas gerekir. Hava deiimi saatte en az 10 deiim.

Uygulama rnei: Toplam kullanm alan 4000 m2 ve kat ykseklii 3 m. olan bodrum katta bulunan kapal otoparkta; duman tahliye sistemi iin, 4000 m2 * 3 m =12.000 m3 hacme sahiptir. QDT =12.000 m3 * 10 (saatlik hava deiimi) = 120.000 m3/h debi deerini salayacak ekilde bir duman tahliye sistemi projelendirilmelidir.

Kapal otoparkmza sadece havalandrma tesisat yapacak olsaydk; 4000 m2 * 3 m =12.000 m3 hacme sahiptir. 4000 m2 / 20m2 /ara = 200 ara Havalandrma iin; m2 yararl park alan bana 12 m3/hm2 taze havaya ihtiyacmz olacandan QH = 20 m2 /ara *12 m3/h/m2 * 200 = 48.000 m3/h havalandrma debisi ihtiyac. QDT > QH Bu kapal otoparkta duman tahliye sistemi iin gerekli debi deeri havalandrma iin gerekli debi deerinden daha byk kmaktadr. Bu durumda ya duman tahliye sisteminde gerekli dzenleme yaplarak (frekans kontroll fanlar gibi) havalandrma sistemi iinde kullanlabilir ya da duman kontrol sistemi ile havalandrma sistemini ayr ayr projelendirebiliriz ynetmelik bunu tasarmcya brakmaktadr. Projelendirilen duman tahliye sisteminin elektrik balants yangn esnasnda kesilecek olan bina elektriinden bamsz gvenilir bir enerji kaynandan da salanmaldr ki yangn srasnda sistem almas gvenli bir ekilde salanm olsun.

7- CO UYARI SSTEM Trafii youn kapal otoparklarda lme, ayarlama ve uyar iin CO sistemleri bulunmaldr. Havalandrma sistemi, otoparktaki CO ve CH4 (Patlayc yakt gazlar) dzeyini denetleyen sensrlerce devreye sokulur. Gerekli sensr says otoparkn genel planna baldr ve her 100 m2'ye bir adet ile her 500 m2'ye bir adet arasnda deiir. CH4 sensrleri genel olarak yere yakn monte edilirken (yerden yaklak 30 cm yukarda), CO sensrleri ba hizasnda (yerden yaklak 150 cm yukarda) monte edilir.

8- UYGULAMA RNEKLER Kanall sistem rnei

Kanall sistemde havalandrma kanal izometrik emas

Egzoz havasnn %50si zeminden,%50si tavandan

Eer dier odalardan alnan hava koksuz, zehirli ve yanc madde iermiyorsa kullanlabilir.

KANALSIZ OTOPARK HAVALANDIRMA SSTEMLER Jet-fan kesiti

Montajl hali