NSANRUHUNA

Cari Gustav Jun

<>vinn: Engin Byk"n l

NE
.. \N
Hi 1 i w,:al VI' lt Ya
Cari Jung
rl. 187."), - ;,. Ilaziran 1ll61, Ks-

.. vt'
dnk ve Mk .. l<ktif gibi kav-
ilk kez Virmiw.i er
li biri kabul
dogil, dil, din._ ve
g.,ni;; bilgi d<'neyimiyle

bir tlogdu. Ai-
lesinde ok din din
ya ancak ilgi duymaya
ve daha SO'>Ilra karar verdi. 1895-
1900 iigrenim giird.
1900'de Zrih C
ile bir Freud yak h ir yw du
bir ii n 1902'de
hekim oldu. Paris gi11 i w bir nl
Pierre (1859-1947)
h. 1907-1912 Fn,ud ile siirdrdiig ar-
Jung'u
1 i bir yer su gl ad Ancak, 1912. "Bi 1
Psikolojisi"
bu 191 FrewJ \'t'
ekoliivle
1911-1 Y14 l
1 iz Son ruki }1 llunJu
ii myl w
ya, Bu
amala 1921 'da, da h u da
ka'da Pueblo ve \t,w
Mtxi<'.,'da 'olu sre y.,rJil.,r-
birlikt ,. In D .. ileriyi" il-
gilendi ve V<' fd-

nu (S. wl of Culdt'll Flowl'r) uz u hi r
ii ll n Zi
nwr ilt'
Jung, di in Iii ;ma dili gibi olmak i"Prt dil bilirdi. DnA-
larda lll' Ziirih yznwyi
t,:ok biri <Tkek diirdii iiz("re
1 on oldu. looyunta il nya-
,:<. i ii ,..,. liil v" u
kiir.,ii ll<' kuruldu.
zdlikl 'mr getirdigi biiyk
lu. y; u lu 1111< "', nerieri nde ht>r du-
ha ve dolu bir dnyaya zle-
mini dil" w bekleyen biiyk
v"
bi 1 i iz i nsa m 1 bil bi-
riktirdikl<:riyJ,,
Yapulan bir sre
'nca biruruyu getiril.,rek, Clleewd
Wnrks"' (Toplu Y p1tlar) ya n Bit iy grafya
vt c:ilt.leri de it,cinck olmak 7Pn: 1< hyiik cilt-
teli ve v'
kez "Tnplu .. J u u
ula u ra, simyada 11 i"olii iili i
k i i 1), uygu lu ll Illi r k.,,, >jik
w
yu

ve
Cari Gustav Jung
bwnhul
lan
Bilim
1 "
.,, 1 :w .J """
, ... '\ ... , 1 Y
c U il ol i ll ,;., l'" 1 ol, 1
Edili1r: ..
','ninn:
Tmn.r 1-..n)
Grufil.: w l "''"'
f:k,, >aa.'!; i
"Tfw tl,,w.," \' !);".,,. . .,. .. ,J,.,.
Dali. I'HO
Arku kupak n-;;mi: C. C .. (.':.:,
1. 1'1/-:2 vt j,j,.,;J
:!. Bush l'!H') ,.,. l,;lovi:
:l 1 '1'1-1 "' ., i ,i
-1.
09 os o: Oh o:; o: o:.: o o" os o:>
Say r
-'>4/1'2
O :l12- 12 '21 F"h: O '21'2. :;o 1\0
f n
ISI U: 1-"'lonline.c :
Genel Sny Ltd.
Ankaru Cad. :)4-j-+
o 212 . 17 :i-+ o 21:.!. :2. .-,o
1 /

liNDEKll .. EH
ALTI:\"Cl BASPvlA ()\SZ 9
L BILM 17
17
1. Huhun Cr n ii 1 <)
2- Bilincin Y El n :N
11. BI[\-1
K pl(
l:;;lvbi
4 l07
1-+ 1
1.-,.-,
l.1:i
f 1 j t 'lll! lll 1. >;
- ... 1g.-l
, \1 i . , .!O 1
/Jogal bir sz d11 bir sonw;u dile gt:tirdiginde,
da iinde IJII gcregi sezenumek si)zii
,YnRltir Dizi; nkii hizim
gibi om sevimli ktlar, a:yrwa
vur olduguna hirligi, _yregi zorlar.
Pascal IX, 27)
Bugiin siiz, henz hi aittir.
Andre Gide (Gnlk)
Bir
J. de Laeratcllc
(Montpcllier 1940)
ALT'INCI BASIMA NSZ
insan Huhunu 'in ilk oldu. Yirmi
iinde l,u iigder-
birine, hir klw;igine
till ve rklin bir nla-
mk bu
neyi ve ne denli w:mli ve
bir oldugunu ortara koyuyor.
pro[e::;iir Cari Custav
hmg, 1961 ldii.
byk bizleri,
zorluyor.
l94:fwki ilk
ok v1
ilgikodiren C. ( :.
bir '[Pvi VI' ii yk kalacak.
i Diln)'a u:;; .. l i ir i"
,;\'rl.ii. do ll"ak
u i br 1"1' /Z<'nok!i dr:;!i';'i :ri nk yu

ll ..

)" '\ 111111 1 ll' ll; IISl/ o 'lll de lll' di'1< illi'<'\-!' l!l
,!.Ci hi
diiriip ... i l .;,_.; 111; ..,, ,;i 111 ],.
h :;-u p ... ikol")i
Cari In'< Rulwnu
1 lll u d r .. u d -ll
lar gibi- Fransa'da d,_,
lwr balll-
oldugu ve yC'tki ki i
ik
bir kuruldu, de gitgidc vf'
deri bir i i :;;i
Jung, son yirmi en somut
m ile "uanda-
ire" olayt varolan gzyle
MCHiem hir Mit*.
hikn,si olan birey ilc yk-
hu kendilerinc (izg biimde tketip yok
eden, topluluk sag ya da sol devletilikleri
Gniim;;; ve Yurmunt=. az iince,
Anicia Jaffjp ile birlikte
ieren bir yeni
C. G. Jung'un (100'n zerinde bilimsel
otuzdan fazla
ierir. Amerika, !svire ve onsekiz
byk cilt balinde tam olarak Fransa'da ise bu gi-
daha !'\Onra
Btn bunlara, en az bu ve bu bir
da gerekir. Jung'un konferanslar,
lar ve tu-
tulan notlan.
Son ryalun zerine
ve :\ictZS4:he'nin oniki cildik psikolojik yoru-
mu nemli yer tutar.
.. m Bir
"'"' ll"""h"" Zrih V\' Ru;.ohrr
I%R- Ed. n
"" Ryalar w Triiutn<\ 1%1)
*"* Bir "Byl,. Buyurdu .. ((:..V n.)
.. ______ 10

ilk olarak, 'i
okuru bir hiiyiik ic;li
i!'lcnwmizdir.
kendi iyi
gzler
Okur, bu Jungcu her
ne ..
yaym iin, bu Geriye onu
Jung ya da digerlerine zg izgisine
mak iin yapacak pek bir grncx: Jung'un
derin ve en son okuru i<.<li
geleri belirlemekle
kavramiara bu kimseyi
birlikte kavramlar da yitirecektir. Ama
yine de, bir lkeye gidildigindc az buuk gerekli szckler
ki, basit ruh na-
da
Bu bize nemli ufuklardan biri,
[""projcdion] ilgint; bir Birey bu olayla,
di i bir belirtisi olan ruhsal bir ya da bt
izini, bir nesnesi ya da zerine
nemi nemi ile Bu-
gn bireyin dnya ilc iki ve Ters
de bu iki birbirinden ve yorumlama
hi yoktur.
Egcr gn"ingdlliig kaleme
geriye bu kez grngiklgn yazmak
aneak.
bireyin duyulan dnyadan
ise, dnyaya gnderdikleri, yani engelte-
yerek hayallerini, nesnelere
* Olturun, okudukum ""'"" d<.k enigi
... .-lair.
-------------- 17
in 1 !!iir-
u "' \ni, lw 1 "'
a i ir --hi.- ;: .. : i dli-
bu, 1 wr hu

Bu son rrkili ""
ke?- )'lkl41dtrlar yer
lik yiizyze
basit bir 1 bir
ortaya yok
bu dP. yan-
kPndirw* bir knl111az.
Bu biri "'aktf'--
tip"lerdir, ilk
ller erkckk idal bir nwgi-
dir. Bir digf'ri ise lmugiJ Uti,
ve lwr
de ve her zaman vc arkdip
bu konuda b
srdrd. Ortaya knynugu vP bu
konudaki rw
u !!stcrir.
Jung 'un ip 'Illi
biyolojik ;tl k J!iiriiliir.
\'t: 111111111
In-
n.
hi tti --( yani
\ ,. ii,-irw
\:t cJa i
-l . !),,\:,-, , .... <i!i;!,-
1::'

1 1 1 n
B\r i\:gdiikr
ve z.il ! gibi, ij>ln 'k w: ik
!!iderler. ,\ rp b,
L>u
h il
J u np;. bu korrulwh p:;ii..olojik ara
bir 1 tu h mduft"tmu
1 di> ri )'rl, yiiu\f'JIIIH'IIill
p:<ikulojik w: ditrt-
dcger\iligi. giin kii\;. uu
do ri
ArkPtip " h ir w r:k bir
bilgi
rinde ek ir.
Bireyin hu de
w: ortaya r- de(!ildir.
ve f.,oi.hi, birlikw bir
c:. n h iri
'be il,; ip ki
'i 1. byk
saglayacuk i:;;w
bir :f-('Y buJmaz. 1 kr bira:J. bu. Y
n b ir i:;;, bir ye 11i le11 n w hep bu nedell-
ledir.
Freud ve Jung'un psikoloji-
nin en byk ii; yoksun Li-
lmleri, bi::e
c.,:ok
daha ulun yniden ortaya Bu iki
biil m . Freud-J 11 d i
hi dtgil.
------------- .. .. 13 ------- ------------- -
(:ari /11-'J(m Ruhum
["'ntn v *
Freud cu irir.
Bu
bugn
kadar dP; ii ',.
dikkatt' alan kii-
w ya da
ya da talihsizlik
sonucu, i'1llerc zihinsPI ortaya w
sinir bir biihim olarak
Yi Jung, da
rir. Bugn bu bizt' Freudcu ve
gerilim ve kavgadan la-
tihsd olurak btn i\neeki okula
rini Oysa, bu dP:;;tiri bi1.1:
(:nk bi
rcyin gcii, .. kadar
ve gi>rJ1h'sn de akla rir. ve ko-
nusundaki bu iki iinu,k, iki dip;f'.r du ge-
lnsonl(lrtn t>t' tek bir
olgulonn
lo r ya ral tr.
Freudcu ve ]Wlf!I'U iki byk
i)nelf'.ti Freud ve Jung'un
glkleri belinircesirw, ta ral' rwle-
rinin ve kr:'ndi giin
Bu ola,Uan da
dzlemde, biri, ve
bir f!,f;t;
Jung'un bu.
Fn-ucku .. uu d(: nl . ....u

... ---- - 14 - - ---- --- ---- -----
1\ 111:1
Fn.udcu ki,
w yarar iin bir Fnmdeu
kendini ra b; bir
ikincisi,
ve: yu ki "hu-
zur" Frcudcu 7.0-

i :;;te, tm agda:;; i bi ri o r1 a-
ya Lm iki \:ok ve

En ve Jung il(' ::;mn
Ir :rime duyanara k i ri k i, ben i J u u n
Fn:ud'u 'a ya da
birlikte . bu w:
her r.o;u U a 0rluyu ur.
Bu durumlara diizlcrttd4' Bir
cisinin ilk g(.revi Frrudcu, haua Adlerci
psikolojik o yola iter. l lus-
bir :;.emaya asla
rekir; bilgi bu kavram-
i uygun
bilmelidir. K giire, bir Freud-
cu,
Bir Jungcu'mm Fn:udcu ve Adkn:i

lung'u ve kcndirw ku lay bir
burada. ... le
Freudcu (gl-
rnt>r:e degindigi gibi "baba, anne, ben,.,
gctirdigi 3(mSu7. uygun
dzlemini df:vrc umarak Llogruya ar-
kdipler gibi.
arketipler bi-
----------------- -- 15 -- ., ______ _
'k nu in,;, ; ,,:> .. zl dr:. i
VI'
iyi bir ii n: bu.),,_
i;-i bir
k .. ar-
ki i,Qi olf!unlufru-
i-? Laz Fnmku llJ(',_J, daha
Freudcu bizleri iizyor
ama. birinci iin gerekli
atiarnaya da bizi daha eiddi bir
yz
Bu kafalar, bdirsiz. bir idealiz-

Jung'un ve
ve etkileyici bir hit;imdP duruynr. Bun-
dan hyle, bu ve tedavisinde
daha bir iyirnserlikk oldu.
nedir ve ne
Bjr birey ve anali-
tik yeni bir w nlncakur.
Kendisine
sayesinde
h ir hastaya, birlikte da el-
mek, ona bir hareket al aHI yeni bir yu tu yaratmak
de si iz edilebilir.
Szkonusu bilin, yalmz.a w zil ya da ta."
lak durumunda degiL zamanda olguyu da
yan, gerek !.ir bilin
Paris, Mu,yM 1962
/)r. Roland Ca/um*
"' Dr. Buland m
iJdtJIUI(Lr
16 ------
I. BLM
SUNU
1
RlllllJN
tm daha ilk gnlerin-
den bu yana maddi ruha iinde
eu ikinci 'ruhsuz" hir ruhhilimin
oluyoruz. materyalizmin etkisiyle, gzle grlilp dl1:
metarizikten
tehlikeli olmaktadtr. Bundan biiyle ve kabul
tek belirgin madde ya da duyuJana nitelik
Gotik bir solukla doruga
dar bir dnya mgrafi alanda sonucu,
ruhsal eriyip Avrupa
nin dikey da modem bilincin yatay duruver-
di. Bilin, ok ve d!;i nsel w,,1.dan ya-
oldu. Bylece byk ve bilginin
Ruhun maddiligine fizik Jn-
maddiligi Sonunda, f\\rrupa bilineinin
ileri ve bilim -drt
bir can sonra- ruhu, maddeden ve
btnyle bir biimde ele
Bylesine bir ve dogal bilimiere yk-
lemek bir nlurdu
direnen, ve- d('rin bilgili birka fdscfed ve ada-
* vcnlen. dcr
]<11>t J Ann Sorunu
-- , ______ , ________ - -.----- 19 ------ -------- -
C1.1rl ( Jung ln.mn H11huna
orwya ki, d i re' m wk n leri n i yi ir-
Bu l>i r
gibi iriveren d yok d-

rn oldugu
ruhu ya da vyu
kurl!ulara llu iki kavram her
gereken bilgi), bireysel
uygun ya da rtbas gizli etkenleri bdirlt>..-
ycn bir degildir. kurgu cnp;d
maz; ruhu biyokimya..o:;al bir de
rnede bir de, ya da
zinc bdirgin d7.cn da.
Metafizik bilimsel bo-
yun egrnck zorunda bir gelebilir, mna dnya g-
p!'ilmlojik bir bu: te yandaki her
bu yandaki belirmesi,
son grgl
gzle ve deger kavra-
si)?.de ulgu ltne uygun kavra-
oldu.
Bu, felsefe degil,
maz bir nnde yol almak dogrusu
bundan

nk biri kalkar da
ya da ruh ... o:;al siiz etmeyi
dinleyieisinin ve denetim
biimind(ln Ptnin ge.rckir, dunnnda dinleyici
zeka yPLinir;
atomunun
oldugu gibi. her iki da
degcrdl' dogast, keyfe kura-
hayvan :;oyuna hayvan
sana daha Fak u hi h nd i[;i gibi. d ri n i
----- - ------------- 20 ------------"---
--- --------
ten; d li bu Dacqw"yi * akademik
giit rd. i d glp ge !-(C re-
kir. c,:nkii bir bir yu du istcgi bir
inan aync:a, iilv-r ve sagduyu
"'Idr) tutmak gibi sevimsiz bir de
'/J6nemin insan Bir
**
bir nitelik-
tc olan ve onlan srkiP.yip grren duygusal bir cgilim-
dir. Bugn bir biimde riiiTye
bir
bir ciddi yol yz-
vanlan her ruhsal
gcne bon.:(u kc,c;in bir i'ndu-
maddf'ci ilP il-
gili ok daha kesin bir gikc, gi\vdeyi
gik. iizg
Bu beklenmedik
yt,r biri glno.: kala-
Byle uygun,
ve normaldir. Ruh, bir kabul cdil-
yerine madde
"igdler", "kalp da,
oldu mu ruha zg
bir tzll sapkm bir
keyri bir
biliyoruz: ve lmsz maddi bir ru-
ha sahip ruhsal ruhu bir
rak ruhiann deneysel
,.,. 11\711',!,. tl>,g<!u. \liiuih 'oc y.-si.
mgiin ],ir Bu in.
son Bir
bu (rt.liy huzul \ . .-..
n f;ok i srii.ne.ttn ularak srdn lgii nglura
Kuubm ... gdf'n (H.C.)
---------------- 21 ----------
d n In w:- nd < alma ru h,;al
uir
Y' orlan.h.
yanda dogal
.. Salt
/lkfm konu t>lan w uyumlu ka-
da d(n . .,e<k ve olup ol-

anm, bir madde bir
bu kt,z hcr-
k(',sin <:vrcnsl b'irarn bii-
bir 1!-i)s!t:rdigi amu
Jc_gjl ne LLZLIIll durumda, tarihsel du-
bir bilin biraz
ben-
zer Bu da bizi fdse-
ki, d-
bu tr kar;; br. Ona giire r-
cJe LiiJigi gibi ... , vb.'' gz yu an
uygun uslamlamalur
Bu durum Diine111in
iizg g
1 ir bir
koyar, bu du :r,arar verir. Kal-
ki, ruh nlduk.,:a
n yollan n kir.
Daha si'o?: gibi, fizik yr:r alan
ilkderi scn diirt
p bil i ya tay n ri al Bu .F tu_y
ik kar:-: ( ( Jer Zdlllclll bj.
psikolojisinin bir
bu. Ilk bir tmyle
olay bi tt
--.......... -----.. ------- - 22 ---" .. ----.. --- --------
--------- ----
sonra anlanz ancak. Bu arada. bir dizi
.. ve tarihsel duygunun daha
A"lk olsak, fizik dzeni ekip
lamalara nedik ruha ynelik
bag oldugu u 1 k. Bil i g-
Iimizden geiri.rdik; de tc-
olan ters bir biimini \1\addesd ne-
denlere nem veriyoruz ve anahtar szcg elimize geirdigl-
miz andan da madrleyi ruhtan daha iyi ta-
kendimizi Oysa madde, bi71e-
re en az ruh kadar Son olufJ bircnlcr hibir
bilmiyoruz. dengeyi saglayan tck itiraf bu./
ve beyin bezlerinin ve tm vcudun
btnyle yok; bilin verilerinin du.
sonsu?.
var: fiziksd ya da ruhsal olsun, dc-
ki::"ilik izleri yok; gcle.-..-:gi
hiimlerde ya da igd-
lerin ruhu-
mm, ilk ya da yanlanyla. ve
birlikte, madde, bu dnya verdiklerimi-
zin bir kabul etmeliyiz.
kinci bir dzenin rn, fiziksel dayanaktan btnyle
bir ti.lr olup durur. Alh'l-
lanan bu ve maddenin mki ko-
nusunda en kk bir hizi bilimsel
rd bir giizle bakmaya iter.
Ruhun bir bezine daha nee de deginildigi
oldu; bu durumda d:;;nceler beyinsel bir bir
degildir: size, mhm::. f,i.r mh/;ilim. Bu kavram ruh, ken-
di varolun bir (izdlik dcgil, l'iziksd
bir Bu Liliw; nitdigi bu-
rada bir olgu var tersi ruh
--------------------- 23
Cari .. ta\' Insan lluhnna
sorunu hibir dil bik nlmaya-
Bu rwdenJe bilin, bir
hattu kendisidir. btn
alan
dir.
bir degil, bin;ok psikoloji
bu; !Jir tek matematik, bir jenloji.,. hir bir vb. yok;
mudur? Oysa olduka yle
ki, bir Arnerikan niversitesi her bir bira-
raya toplar; da, '{
1
):1() 'un psikoloji/eri' der.
ne kadar varsa, o kadar da psikoloji var. nk tck dc-
gil, birok fdsde var. Bu nedeni, felsefe ile
psikoloji bir bag, kaynakJanan bir
bag
kadar p,;ikoloji bir blm-
n fakat \; iet7.Sdw sczdigi gibi, p:;ikoloji fel-
sefenin tehdit edici bir i.,:crisinde grnyor. Bu iki
bilim i deney ginneyen konular ze-
rinde sistematik kurmulanna Bylece,
lan koyulan kurgusal harekete olurlar; ir-
dclcme, ylesine boyutlara brnr ki,
fel..-;efedc olsun, psikolojidc olsun, zNle-
mck iin kitaplar gerekir. Birbirlerini bu iki bilim
digerinin
mh 'suz IJir mh6ilime, ya-
ni ruhun biyokimyasal ctkt>:ndcn ba;;ka hir bir psiko-
lojiye yulmzca ruha mo-
dern, bilimsel bir psikoloji yoktur. hi kimse, ba-
bir ruh zeri m: bir psikoloji kuramaz. bir
sistem kendi ruh ve ruhsal evren
bizdP,.. kanm Sizle-
re ? .. orunda oldugurn bir var: 1914'te
Society", Association" ve Society" derneklerinin
24 ------------
--------------
unun u Londra 'da H cd ford bir
Konu, ruhlan
midir, Jegil rnidirr idi.
Ing-iliz bu derneklerin bi-
tck bir
demektir. 1 i"7.!! da-
bu biri de
Bu rnek. zerk bir ruh Avrupa
ve orada zg bir fosil gibi
ok gzel
Ruh 'lu bir ruhbilimin bir ruh
bir ruh olabi-
lir Byle bir bizi
nk ruh daha
Ruhun fiziksel vc bir
dan habersizsek, kurup ruhsal bir kay-
ve maddenin gibi
mez niteliktc oldugunu varsaymakta ters
bir psikoloji olamaz. Bu nedenle ister iste-
mez, kabullendigi
ruh g-rctisine geri dnmemiz gerekir-.
Eski gre ruh, insan zi.imlerdi; fiziksel ve
uzamsal yani bcdem\ ge.bdik girer v1: onu son so-
lukla birlikte terk ederdi.** Ruh, uzarnda ve
verdigi bedenden hem hem sonra iin ala-.
yer lmszlk nitcligini
Bu bilimsel psikoloji bir ya-
eski ya Ja yeni, '"metafizik" alana
Lu eski iinde deneysel olarak tutma-
dan
adlar btnyle
.. (Vv. n.)
Au lzlmr:k .... adlt
------------
----- 25 ----------------
(:ari C .1 u
geliyor? Srr/e {ruh),
.mu[ gibi, Got sniwala. saiwalo, Yu-
'da hareketli, alacah, Hiolos idi. Es-
ki Yu n anca' dak i psvche g, gdir. :iaiwa-
lo, 'rlaki si lo
tir. Bu See/( (ruh)
r; /luh, han!kdli bir gii, m:ren IJir
animus ve anima ,.,m,
rzgar szl:gyiP kktendir. Hzi!ar digfc'r p,;<-
k i Yunanca pmuma zama n da gdi r.
Cot dilinde (/USOimen suluk vr Latim:c'de
glkle soluk vermek Eski
spiritus sanctus yerini alum, alt-m yani soluk szegiiw;
Arapa'da iSf; rzgar ruh ve
var. si"izcgnn
Pb,ycho ;;erin, soguk krk.
Latinc,e, eski Yunanca w Arapr;<t dilinrinde ruha vtribl ad, hart'-
rzgar, geliyor.
Hkdlcrd .. de soluklardan bir
demektir.
ki bdinisi soluk
ya da ]., olan an-
latmaya yanyor. Bir ilkd bir dig-er bdirlisi
g/n'., ya da lt.v n larak kabul
in am da, tuhaf ruh i IP i',zJt:;>l irir. Ki-
ruhu yeni
hunu ycnidt'n caniand ii n onla n ; w ril irdi. B
btnle, bilinli Ben'i ruhla
insan
ki, birinr ldrc i,.,tcyen onun glgc,;irw
basar Bu iigle zamarn (gney ya-
saati) tehlikdi ir: ya-
tchlikc,p.":
- --------------- .. ------------ 26 --
synopmlos btlirtir. Bu, sizi izleyen
bir bir bdir1 ruhlan
da kimi
Bu .. sezgini ruh
gu u yeterlidir. H u bir
bir olarak bd i riyor. llkel insan m, ko-
J)(iyle Ruhun ii?.g bir se-
si Uuh hir vurolma m.Jenini kt:ndi iinde lu-
pva n ani (,ir iizgiin lw nitcltkle ele
gihi =nelin oe degil.
btnylc. bu
ilk d dcgil, uygnr i Ju be-
lirir ruh. Bili111in keyfiligini byk
\.oguna set Li iyi o.;cvirnwk, r-
ya da degildir. Diin-
bile.,
yal-
ve bir d-
i H' halde
1 c.:;:i ler 11 i 111 iz bd i rivc:rir. h: us uz, i izin
lu 111 la, ruh w m,_
=un om giilerinc re Digf;r
yandan, bugn ruh ik bilin-
ci aym d Oysa si-
nir hastulan
Csrelik kesinlikle kim

Bu dcgil bir gcn;eklik de
eski rwk guzd
verici oldugu d-
i yil', 1 1k in ve :i h il i
deneyi ik \.:k k, nde
ruhsal giit-h'rir, bu de ilk
27 ____ , _________ - ..... -.--.. ---
Wndt;j
az iz Bu _gzf"lim. rwrp,d<'n
kaynaklamyor bu m';iku, duygu/ llkf"l
ruhunun ya-
nillun t'U w,:
rkk bilir; bu lwr :;;cyi. nitdikiP-
byl safi k la kul Ona ;;alt yu-
sahip olun fiim

Ruhun r,Jmszlgii nin, bizi' ters gdsc d;, ilkel de-
hibir yoktur. Ku::;;ku:;uz. ruh tuhaf bir
dir; yer tutmaz, oysa her var belirli hir yeri kap-
biliriz. yer
niz, oysa konusunda nk daha
yiirek yresinden
onlar ortaya bilincin kafa
yer
ne inanan Pueblo hana, kafalanyla
iin ddi K.i-
zenci ruhun kafada yrekte yPr
lar, onlara gre ruh
yer gitgidc artan ve
ruhsaJ durunuann yi\resel
bir boyutlan nedir? bi.iyk m?
Lzun, ince, dz, yuvarlak ya da bir biim
Eger, uzam drt boyutlu bir an e iyi
rnek
Bu arada ruhu ymb>tma h('r m' denli


Oysa, llebilir ve boyutlu dnyann-
hibir ve ligesinde bu
gerekle ama btnyle bir
tr deneyimiyle burada.
Ruh, bir nokta da olur, gezegensel enginligi d(.
bir saf k6tle-
------------------ 28

nJf!k mi ,Eger ruh ise nesw.sizdir.
ler lr, bir yok
ve ve diger va-
ve benden son ra da r .,Oysa 'B( m'. uyku ve bay-
yok olur, Bu sezgi
yer niin ki? Bu szde
ve i(;gd psi-
kolojisinin daha lde
gerek.
r:Ski kltrlerin, ilkellerden zere, ve
bilgi eski
ruha stn bir hatta
Grldg- gibi, dogast
varan yc,elik dzenler; ilkel alanda, ryalar,
bilgi olarak kabul Antikag'da
l kltrler bu ruhsal zerinde ykseldiler.
da, kendini felsefi ve deneysel bi-
imde irdeleyen Hint ve in kltrlerini su.yabiliriz.
ruhu degerlendirrnek, ona bilgi nede-
niyle deger bimek, rasyonaJizminin ileri srdgnden daha
az degildir. Tm bilginin basit bir zmlen-
mesiyle elde edilec.egi konusunda Fakat bu-
gn kesinlikle biliyoruz ki yogun bir ve
bu bilin(::e engin bir c!Je ediiirt llay-
vanlarda, rnegin heddcrde yapdan igd incelemesi, bu ba-
ok zengin gsterdi. yle ki, bir insan ya da
bu bileege benzc:sc, bir izgisine sahip olabilirdi.
Biiceklerin, bilgilerinin bilincine syleyemeyiz
sagduyu bir o kadar mhml
lev ul.u$turdugu da bilinci btn
ve :>oya i<;erir; her ywuL:ta
bir bilin\:li ya-
bu V(' ara ver-
---- 29 ______ ...:_
Cad
rmksizin bilincin ha-
bulunur. da da
gdlcr, duygular ve H u
bilimi ve bu-
nu bilinli .. -.i ile
bir tck fark w
bir belli bir ana ve kendi d-
nedeniyle,
bir icrrncz, i>w birka on gemez. Bel-
l(',gi ve ise ne
Yop;unlugu, i
derf'f.:e derere son:w.:. bir genillik tdde eder, birbirine benZf'!-
mez bir k/im(' geyi .ran yana kapsar, .Yii<.elik belirsiz
ata boyunr:a
gmiis de cr-
kelcle ile gencin,
btnsel bir hemen hemen
bir biimde, bir iki milyon insan dopdo-
lu olurdu. stnde, hibir
gezinir dururdu. anm, lsa'dan binlerce ncPki bir
insandan hibir onun iin. grr, l-
s?. deneyiminin sonua_ara tann-
sal verirdi. nk, bireyin, ailesini
defalarca olal'ak ve
bir duygu giui- bilebile.cckti.
ki ya da bereket vmsin ki belirir; ya da
en bize iiyle gelir. Bu
rini iin, bizim de b4keklerden
dahu fazla Bu insandan ok, bir tr
sonsuz dalgaya beyinsd durumlarla,
bilin4<te bir imgeler ve bi i n lt ( kyanusud ur.
ruhun bu sonsuz sistemi
diye olurdu. nk gzle giiriil_r, cl-
--------------------- 30 --- ------------------- --
------------
tutulur da, w ilk bu iz-
lerini ir r; L,ir yiine-
lik [,ir tersi
kimsenin aklura
gelmez; yoba ve bilgi olurak ul-
teye demektir.
Yzeysel bir ruh bize bir
gibi Bunun sonucu olarak da, n-
devimler zamundu una kaynak olarak da kabul edilir.
biimde, da bilinten hareket edi-
lerek kendi psikolojisinde biiyle bir
gerekten, bireysel ve bir r-
n szkonusu var ki, bi-
Jinalu gibi geen bir dzen oldu-
gundan her zaman varold u. Bilin, ruhun bir fi-
lizidir. Yeni dayanarak
ya olur; nedenle, bana bilin-
bilincin nedensel iinde yer
d(!grusu, tersi
,1 Bu geleneksel Bireysel cntdckt
biJincin deneyimlerin pa-
ha biilmez bulup nitelikteki geleneksel
insan ruhunu aneak evreosd ruh siswminin iin-
de varsayur. Bu bir sistemin istek,
hatta bir btn gsteren
szkonusu da Tann Tm gcrckligin ('rt yc.e-
sidir. Tann, en gerek sayesinde ruhun ilk
neden (prima mu.m) idi. Bu psikolojik olabilmesi iin
nedenleri Je Insana giire daha nitelikli, he-
men lmsz, sonsuz denebikcck sahip bir
sz <:diliyordu Vfe btnyle da.
Bir giire sonu il-
fizik ruhsal dzende yer al
31 ------

Ruhsal birincil gdleri de
maddenin nitdikkri yu Ja bir durum degiL idi. Biz
burada doga T au n bir erk ya da
hir h'd olarak YP ruh ile dngap sepe1e
koyma Bu kurgu...:;al felsefenin pu:o.lu
kaJ.sa, byk olmaz. t\ bunu bilimsel de nt'
yin en busil bile kan-
nk bir uygula-
ma sonucu Bilimsel psikolojinin ginnedigi-
de hep uygu
bir psikolojiye gereksinmemiz var, dogru bir psiko-
lojiyc, sonularla bir bilim
l psikoterapi geerli sonulara
hatta hasta iin olabile.::ek kurumlarla
yoktur. Bmada, maddeye mi, yoksa ruha dayah
oldugunu anlamak nk bir sorundur. unutmamak
gerek, ruhsal olan her bir te yandan, ruh kendi
iin fiziksel olaYl onu zo-
bu byledir. Eger "dogal" de-
g-erlerin hibir yoksa, fiziksel
na olarak ruhsal kmseyecek,
rirecek hatta yok cdemgim demektir. Ya da tersine son zmle-
her ruhsal alanda toplayacak olursam, bu kt",z de
bir olan dngal bireyi onu olaca-
Psikoterapik grlen bu tr
sonucudur. Erk mi yoksa Tann
erktir, bunun benim iin hi nemi yok, nk nedeni
maz bir olay bu. ben, psikolojik

psikanalisti bu iki hi(;birine de-
gildir; tm yoksun bir iindt',
iki trhlikdi bir yolda ileri ed Zeka sa-
boy ra->t-
- .. ------------.. ------- 32 -------------
Ruhun Grnmleri
(coincidenlia oppositorum) dogan en byk tehlike
budur iki
ne dogabilirdi? Bu bize. tek bir ilke semenin ya-
ve kesin taraftan yana Bu-
rada etin bir sorun Bize bir gerek, g alabile-
cegimiz bir dayanak gerek; bununla birlikte gnmz
psikanalistinin, ruhsal yorumun bilineine sonra fizik d-
zenin ynelmesi Ama ruhsal yoruma da
kr krne nk bu da fiziksel
geerlilik nedenlerini etmek demektir. yleyse hangi
yola
Bu ikilemin incelenmesi ve zmnn bende
Doga ile ruh i ru-
hun fiziksel ve ruhsal grnmlerinin son zmlemede
iin su yzne sagdu-
yusunun ya da kimi her
yakalamak istedigi.nde, her boyun egmcsi ve konusunu
grnmlerine gerekir. Fiziksel ve ruhsal g-
rnm i duyurnsanamaz bir
oldugunu ortaya koymaya yarar; bu, bizim tek ve
benzersiz, deneyimizdir. Deneyine her ruh-
sal niteliklidir; fiziksel bile ancak ruhsal
nm. Uzamsal ve nesneler bana aktaran duy-
btn ruhsal imgelerdir. Bu imgeler, bilindmin
tek verileri oldugu iin de, benim tek deneyimimi
Ruhum, nesnelerin benim vurgula-
yacak arelere lde geregi ve bozar. r-
negin ses, belirli bir frenkanstaki hava renk, dal-
ga biridir; bunlar benim kalan gerek-
lerdir. Sonuta, ruhsal imgelerimizle ylesine epeevre
ki, kalan nesnelerin
yor. Bilincine her ruhsal amlardan bir
degildir. Ruh, en yksek gerek btnlktr, nlc. geregi grn-
33---
insan
dg gibi psikolog Lu mhsalgerekten des-
tek
Bu son kavrama daha bir ginneye
hemen bilinen fi?.iksel dnyaya zg belirtiler ve imge-
ler Bedenimizin de yer Lu fiziksel dnyamn
ra, fiziksel dnyadan btnyle ruhsa1 dedigimiz dnya-
dan da kaynaklanan imgeler ortaya istedigim
otomobili ya da babamm o an ne durumda oldu-
gunu bir engelle ya da iten bir irki-
Ruhsal her ilcisi de
Aralarmdaki tek fark, birinin nesneler digerinin ruhsal
dnyaya ait Egcr gerekJik yerinden
ruhsal niteliklerle kavram yerinde ama,
ilkeler olarak kabullcuilcn doga ilc ruh i ken-
diliginden erir, yok olur. Doga ve ruh, ruhsaf ie-
ri.klerin kaynaksal belirtilerinden bir olmaz. Bir alev be-
ni gcrekliginden hibir Oysa
bir ruhun rkerek bunun
ca bir oldugu Oysa fizik do-
sonuta bi:r.e bir olgunun ruhsal imgesi-
dir; biimde., hayalete korku da bir olgu-
nun bir imgesidir ve a?: kadar l-(en;ck1ir, nk duy-
dugtun korku kadar Hayalet korkusu-
nun kadar
bana. vr fizibd kuHan-
da
etkenlerle bir yol i wu
Y almz ruhsal deneyim r w: da, tP-k
gerek, ruhsal dzende boy gstcrenJir, ilkel
ve by etkenlerini olup da olaylarlu
Jukta sergilemektedir. llkd insan, deneyimi-
ni henz indirgenmez Dar
evreninde ruh ile madde i ve insanlan tarla-
34 ---------
larda reten Viyaklcuua evresindeki
recegi
Vf! gerek bir bebek,
gibidir ruh w: doga
ikiye birlikte, spiritiz-
min umutsuz ve

Dogu da maddenin bir "maya" ola-
bileccgini ileri srerek Ruh'u Sl'lti ve zg yoksulluk ve
pislik iinde gitti.
Bununla birlikte, dnya tektir; Dogu ve fek
iki kampa gibi, ruhsal gerek de
kaynaksal biriminde srdiirp gidiyor;
bckledigi, bilincinin ve ha-
reket ederek "ruh tektir" bu iki gcregi
yolunda
Ruhsal gerek ne&> i, ii nem giint"imilz p.vi-
kolojisinin en biiyk Bana bu
bir sorunudur. Bu yolu
zamanda kendini kabul ruhsal
Iirtileri kendi ana zellikJeri iinde yatkm IA:k yol
budur. Bunun ruhsal
degildir. Bu dayanarak,
dinlerde ve felsefede dile ruhsal hak-
verme elde edebiliyHruz. Elbette ki, ruhun bu gr-
nmne gereginin deg-cr bimenin yok Du-
yumsal gerek bellci akla yeterli gelt:bilir ama,
Je getiren insan ortaya koymaya in-
kendini dile
mak gerek. Yregin gleri ogu kez. iyi ya da kt, anda ka-
rara srcec gys7.
Bizi son dnya ya da diger korkun
lardan ve yerinde
------ 35 -----------------
t:arl Gustav Insan Yi1Rfi1
En byk ruhsal ve toplumsal
ekonomik ya-
biimine ya da kltrnn byk bir pat-
lamayla neden olan degil midir?
1-Iekim nedeniyle, hemen bu evrensel so-
runlar beni pek etkilemiyor. Beni ilgilendiren kendisidir.
Bugne kadar egemendi; son
zamanlarda yetkin seslerin ykseldigini duyuyoruz. Bu
nin oldugunu, tedavinin kendisine
uygulanma."! sylyorlar. zorunluluk ruhsal hasta-
tedavisinde de kendini beUi ediyor. bireyi
iermiyorsa, grnr hibir
dar iinde, yeri belli grngler halinde
tersine., bir ya da bir be-
lirtilerini grngler oldugunu kesinlikle kabullenmemiz
gerekir; tmn incelemekten are
Bu konuda ok bir olay son derece ze-
ki gen bir kitaplannda ile ilgili konuyu bi-
linli bir biimde zenlke ve nevrozuna olacak
bir zmleme titizlikle
kaleme -neredeyse bir biimde bana ge-
tirdi. Y ve edindigi bilimsel bilgilere gre i yi-
gerekirken nic.;in hala istedi.
Getirdiklerini okuduktan sorira, nevrozun nedensel
malda sagaltmak mmkn kendisinin de
lanndan tmyle gerekecegini sylemek zorun-
da ona. Eger bunn
nedenini, iindeki genel ieren ve
nedenlerinin yer alan hatalarda gerekiyor-
du. Gen Saint-Moritz ve Nice'de
geirdigilli tatil nereden sordu-
gumda ortaya, kendisini seven ve gerekli gnlk yiyecegin-
dcn biriktiren yoksul bir .. ku. Nevrozu-
36
Ruhun
nun nedf'.ni bu aynca,
bu olguda neden etkisiz da orlaya koyuyor-
du. llke burada ahlaki yer
hibir ilintisi hasta benim
olduka bilimsellikten uzak buldu. Bilimsel kendi-
sinin bile ahlaki gcrcgin
Aync..a, kendisini seven bu istf'.yerck
vermesi bir i da yol konuda olabildi-
gince bilimsel ince Bu, uygar insaniann
byle bir duruma engeUcmcycccktir. Ti:irf".sd
psikanalistlerin, byk sapmak istemiyoelarsa
f'Aiemeyecekleri gerek bir etkendir. AWaki da,
eger bir temele kimi insan iin nem
Burada yine, gibi, neden
de olabilf' .. eek ruhsal gereklerle yzyze geliyoruz. Ka kez bir ha...,_
ve bir bilebilsem sinirsel
da kurtulurdum!" diye
Zengin ya da yoksul, evli ya da bekar, ne durumda olursa olsun
burada nem kazanan, bir anlam Da-
ha ok szkonusu olan, ruhsal diye bir
gerekliligidir; bu da ne niversitelerde, ne ne
de kiliselerde bulunur. Kendisine ynelik yre-
vermiyorsa Bu gibi olgularda ruhsal et-
kenin hekim tam olarak bir (i nem
megin temel-
de dinsellikle olaylan ortaya Bu tr olayiann
ruhsal temelini tedaviyi ktye,
1:. Bu nedenle, genel ruhsal belirtiler ruhsal
bir gesidirler; geleecktc psikanalistin grevi, ruhsal
rin ruhsal incelemek Fakat
nin tarihi bugn hala U' nc doga bilimleriyle
bir Deneyimlere ?..ar zor ger-

37 -------------'--
c,,rl Cuslm
------------.. --.. --
psikolojisi ruh rten iir!y olsun ara-
gurur duyabiliyon;a bu, biyolojik bilim adamla-
Bugnk durumu,
anatomiye he-
men hi evresiyle bir Bugn bile k('n-
di 7.erine ancak birka sahibiyiz. Geri gnmzde,
ruhta varolan ruhsal kaynakla,
bunlann ilkellerin psikolojisinde ya da ortaya
durumlarda temel haberimiz var. V ar
ama, bunlann uydug-u yasalan da henz belirtmeyi
deg-iliz. Tm bildigimiz, nevrozlann og-unun bir dzen
bag-h
Psikolojik ruhun grnmn rten
tmn deg-il. nk ruh., diger
deringizleri gibi nitelig-ini Eli-
mizden gelen tek ve Lu
zeceg-imize sz etmek olu-
yor.
------------------------- 38-
2
ELE
Psikoloji kavrayabildigi kimi dinleyieile-
rime anlatmakta her zaman glk Bu g1k1e ilk
kez, hekimligimin ilk bir alu! hastanesinde
Gt".rekten de her ruh doktoru, ve etkileri hak-
yetkinlige oysa konuyu
daha iyi henz duvar-
lara gelmedigini, nerede far-
oldugunu, bile
sylerler ve da ekJerler: yleyse durumu fazla
ciddi degil, sadece hzn ve iinde; ya da
bu ruh doktorunun ise byk
bir hatadan bir degildir.
psikoloji da gze arpar. Bu-
rada durum daha da ktdr; herkes en iyi bildigi kesinlik-
le psikoloji oldugunu ileri srer. Psikoloji ama, ilk
psikolojisi, bir tek kendisinin bildigi psikoloji. Her igdsel
olarak ruhsal bireysel olsa bile, genelde bir
benzerligini varsayar. Sonu olarak da, erkek bu benzerligi
bekler, ana baba oeuklardan, o-
culdar ana babadan bekler ve byle srer gider bu. Herkes her tr-
Zrih 1934) "'' Modem
Bu metin daha nce, 15
(R.C)
------------ 39 .
Carl Custav Ruhuna
l kendi i gre 7-aman gelir kendi
iinde bulunana, yoluyla evrensel bir deger hiv-ilme-
sinde grmez. Bu geerli yani bir
ka gerekten oldugunu her bir
hatta zntye, fkeye Ruhsal ge-
nelde, basit meraklarda rastlanan ilgiyi da-
umutsuz grnrler. Genel ltlerden gze
arpar biimde bu dnya dzenini bozucu bir et.-
ki dzeltilmesi gereken bir hata, bir grevde
giderilmesi gereken bir eksiklik gibidir. Bilirsiniz, nemli psi-
koloji kuramlan temel ilkesi insan ruhunun her yerde ve
her zaman birbirinin oldugunu varsayar; bunlan, zellikleri
ne olursa olsun, tck ve gerekir. Kimi
benzer da istenen bu tekdzcnlilige, ruhsal alan-
da sonsuza. bireysel
Bununla birlikte, degindig-im biri ruh...;,al grngy
einsel igdyle (Freud), eligeri de irade gcne (Adler) dayanarak
Bu her birini ana ilkelerinin iinde g-
ml kalmaya iter ve kendilerinin hibir yolu ol-
gtrr. da birbirlerinin temel
ve yere hangisinin daha oldugunu sorar
durur. Her ne kadar iki birbirlerini
olarak gelseler de, bu ortadan
Anahtar szck ok oysa: bu iki
her biri, ruhuna uygun bir psikoloji
gre nl szn
"Kafanda benziyursun!"
diger varolan her bizim iimizdekilerin
ender geri dnelim.
Asimda grldg- halde Liz
yine de uygulamada ""diger gerekte
leri, istekleri bizimkilerden olan bir diger
oldugunu Grdgmz gibi, bilimsel bile
40 -----------
Bilincin Ele Geitilmesi
Psikolojik kavramlar i
( insan ruhunun
zmler ieren birok da yer ahr.
Bylesine dar beni fkelendireccgi yerde
ben de, sorumlu nedenlerini
maya koyuldum. Soruna bu biimde beni ilkeltoplu-
luklann psikolojisini inceleme)'e itti. ve ruhsal ya-
yneiten nedenin de ol-
sa- bir tr ocuksu oldugunu beni uzun
Ukel insanlarda bu iine
insanlar degil, doga nesneleri, hayvanlar, bitkiler,
lar, daglar vb. de girer. yoksun agalara ve
dek her insan ruhundan az buuk bir
sanlar ortak dzenden byc, kabile
varsa, biimde da he-
hekim-kurdar vb'leri Bu adlar,
sma gsteren hayvaniara
verilen onursal Bu belirgin biimde
m srdrmesi, bireysel bilincin kaynakla-
nan ilkel Bireysel bilin ya da benlik bilinci,
evrimin bir Bunun ilkel biimi, bir kme
bilincidir. Buna, gnmzde ilkel kahilelerde rahat-
a yleleri ki, kabilelerinf'., kendilerini evre kabi-
lelerden edeeek bir ad bile Dogu Afrika'da
kendilerine "Buradaki kk bir kabileye
Bu ilkel kme bilinci, modern aile bilincin-
de de srdrr; bu tr ailelere aile bireylerini adlan-
yarayac..ak bir zellikleri yoktur.
"1 bireylerin hibir gstermedikleri kme bilinci,
bilin6n en alt basamagt degildir; tersine, bir tr Il-
kelligin bir nesnelere ve evrene kapalt bir tr
lince sahipti (Allbewusstein). Bu basamalta ancak olaylar yer
etkin insana rastlanmaz.
41
Curl fn.an Yne/ey
Ne zaman ki giden bir da gi-
dccegini umacak olsam, bu ok eski bir dnemin, senle
benim aramda sezilebilir hibir herkesin
duydugu, istcdigi bir dnemin yan-
bilin dzeyini Gelerek de buna mi
Ortaya bir insanlar aneak
bir olayla korkuya ancak g-
rrlerdi tehlikeyi. Bu e,ski tepki hala bizde sr-
dryor: nasd da
Gzel dedigimizde biri gzellik bulmasa hemen Bugn bi-
le, uygun
bir zorla kabul ettinnek isteriz; ky-
lleri cehennemden, onlan beldeyen gelecekten korumak
la kalkanz; kendi tek yz yze
kalmaktan byk bir korku
ruhsal ama varolan bir postu-
lar., bir kkensel
gm bugnk bireysel bilincimizin yerini tutan bir
topluluk ruhu evrimle birlikte boyunca
olarak kayboldu. Bireysel bilincin bir
bilincinden Bu nedenle evrimini, he-
define rengarenk blnen bir fzeye benze-
tebiliriz.
Psikoloji deneysel bir bilim nedeniyle henz ok yeni-
dir. Hemen hemen elli daha kundak-
[1934]. Bugne dek srp gelen yumurta-
dan yeni gibi yepyeni. Bundan, bilincin ne
denli bir 7.amana Kkensel uykusundan
yeni zar wr ve heretiksizce kendi va-
nyor. noktalara avunmak,
bilincimiz., yeni yeni glkle "ben"' diyebilen bir be-
bektir an.
Insan birbirlerinden bu denli
42
Yenidt<n Elt
muk biri Eger
toplumsal kkensel bi.- olay, ilk kaynak ve tm bireysel
lann koskoca bir Birey-
sel yine de henlik bilinci, denizele yzen bir ge-
iyi engin zerinde yer
.. Bu nedenle kkensel ruh hibir yok olma-
Denizierin koca anakaralan birbirlerinden birer ada
olarak gibi, kkensel da bireysel bilinleri sa-
rar epeevre. oldugunda, deniz kabaran
dalgalanyla adalara onlan gzden yok eder, yutar. Sinir-
sel ise en bentler ve tar-
lalar sular Sinir yani denizin teh-
likelerine yerlerde oturan Kendilerine normal di-
yenler ise, lutralann i kuru ve yksek alanlarda otu-
hibir deniz ne denli gl olursa olsun on-
lara ve deniz onlara ylesinc ki, denizin
bile olur. olan ve birbirleri-
ni dzeltmeye kalkarlar. Bireysel iradeleri birbirlerininkine bcnZf'r
bu ancak kendini yaratmaya ynelik bir egilimdir. Ve
ilkel bencillik iin geerli olan ""ben" degil, bir ynelik
"o
Bireysel bilin, uurumlan ile epeevre
kendinden emin ve gven verieidir; kolay
temeli niteliktedir .. Gl bir etki, bilincin
denge durumunu belli belirsiz biimde bozar. Bunu dilde
siizlcre rastlanz: "fkeden kendimi "beni
durumda degildi", gibiydi",
gitti", "bunlar deli eder"', "ne bil-
fiyordu" vb. Gnm7..de btn bu tmeel er, bilin-
cin ne kolay gsterir. Bu dzen bozukluklan ne
ki nbet biiminde ortaya bilinte sre-
gen de neden olurlar. Huhsal sonuc.-u, do-
btn paralan erir, ortaya
---------- 43
Cari Insan RuhUIUI
Sregen belirir; szler edilir: ya da bu
olaydan sonra biri oldu"'. Bu tr si-
nirli degil, normaJ insanlarda da varolabilir.
lerle ortaya dzen teknik dilde kopun-
tu [ grngleridir. i bi-
lincin edebilecek bu tr nedenler
beliriverir:
Denizi vnen i blgede oturanlar yani nonnal
yine de kendilerini gvenli bir toprak zerinde
grmezler; her an yanlabilir, atlaklanndan denizin fokurdayarak
gevrek bir zerinde Ilkel insan
bu tehJikeyi kabilcsinin ve kendi psikolojisinden ta-
"perils of the soul" ruhun tehlikeleri idi onlara gre;
aradaki teknik terime gre ise ruh yitimi ve
iyelenme diye Her ikisi de tu belirtileridir. Bi-
rinci olguda ilkel insan, ruhun kendisini terkettigini, ikinr:i olguda
ise ruhun vcuda girdigini syler. Olaylan bu biimde
bir yol ama, bugn kopuntu grngleri ya
da diye belirtileri ok iyi
Bu grngeler kesinkt'-<> belirtileri degildir, bunlara
norma1 de Bunlar genel duygu, bi-
beklenmeyen etkilerin gerirdigi
liklcrdir. Normal ilkellerdeki iyeleurneye benzer
grnglerine rastlanabilir. nk o da tutku
iblisinc koyacak durumda degildir; bir bir
ktlge, bir yani digerleriyle derin bir
uurum aan, ruhunun veri(:i bir biimde peden
olan tm olabilirlik demetine hedef olur.
Ruhun zedelerunesi, bizde oldugu gibi, ilkel insanda da treye
ters belirtisi bir Biz i nev-
roz, diye adlandmyuruz. Tevrat'ta.k.i blmn-
de, Cennet simgesi iinde yer alan bitkiler, hayvanlar, insanlar ve
tannlar tam ve btn uyum,
----- --------- 44
Bilincin Yeniden Ele Geirilmesi
ruhsul en bilincin
hrnahtan sz etmek rasgele ve kty
yarak tannlar gibi iin gnah
nesnelerin ve evrenin belli belirsiz bilinciyle kkensel ge-
cenin kulsal birlig.i olan Yasa bozmak demekti.
1
Bireyin birlige
uyumsuzlugun
tavn, evrensel btnlgn demekti Bu ne-
denle kutsal lanette denir: "Seninle gelece-
gin bu senin ezecek, sen
ise ancak onu
Buna bilincin efe geirilnwsi, en deger-
li meyvesi oldu; yeryznde ve kendinde elde ettig.i byk
zafere olanak
Bireysel bilin, kopukluk ve demektir; bir-
ok kez, toplu ya da bireysel biimde, bunun g ve deneyimi-
ni geirdi. Bireyde kopuntu dnemi bir dnemidir; toplum-
da byledir. bir kopuntu ve
dnemi sylemek zordur. Toplumsal ve politik durum,
felsefe ve din sanat ve psikoloji, hepsi bu
ceyi Bir para sorumluluk duygusu kendini
mudu grebilir mi? sylemek gerekirse, dnya
btnyle mutJu denilebilecek yoktur; tedirginlik gitgide
"Kriz", belirleyen bir terimidir.
kilgn tm ktlklerin en gls ve
tek nedeni olan bilicin birlikte eriyip yok oldu. Iinde
ok g.
tarihine gz grdgmz dzen bozukluklan-
kolay En nemli krizlerden biri,
grlen Romahiann Ko..
puntu grngs, bir megi daha korkun uurumlar
meydana getirdi; bu uurumlar da politik ve toplumsal durumu,
felsefe ve din yerle bir etti, bilim ve sanann
yol tek bir bireyin llf'..rine indirgeyelim; kar-
45 -----------
fiuhuna
__________ , __ , __ -------------------
her !>tn, kendinden S4.1ll dc!T'A":e gcn
kabul ilk bi-
ri var; bir kez da, bir ve
ra ya da byle, sonunda kkenini, trele-
rini, hatta bile ve kendini ya du bu-
nunla bu da onu, kendi ilc bir i
maya itecektir. l bir yol aar, o zaman da evre
ataga gcemk blnme
Uzun kendimi ruh diger
oldugu gibi bana da, ruhsal tck
dan degil, onun da gznne alarak irdclcme il-
kesini grctti. nk dar ereveli bir dcuey bile:, nesnelerin en
iki, da daha fazla yzii oldugunu ortaya
Benjamin bu bir biimde dile
getiriyor: hafife ok nemli olanJan
da fazla nemscmcmeli. Bir gre, btn ruhsal olaylar,
kendi ivlerinde Bunun ata-
s(izleri de diyor: ulur "Her ktlkte bir

bir paiT.,alayan her zaman-
da tedavi da beraberinde getirir; bir dogu-
dogum gibidir. lmperium Ro-
manum'un tmpamtorlugu'nun] dnemi
rnanda hir yaratma dnemidir. Bugnk
gre yere dcgil;
bugne dek ay, ilk
yani dnya lsnde
nt"tnli olarak kutlu ve iki bin bir dnemin nem-
li olarak da gnmze Bunun gibi, Babilli dsa-
nevi Ohannes de denizden ve bir dnya
ve DP-digi dogrudur: "Buraya size
degil, sunmaya Oysa, koparan dr:;
bu nedenle sz, evrensel bir sevgi sz
------------------- 46
r c rud l'll
iinde geriye dn:;;miiz, bu tarihsel tm
olanak y:;u, o ol-
olup haberi olmayanlar yer alabi-
lirdik. nk, politika, ekonomik sorunlar ve sporla ilgi-
liyken ancak pek az lncil'in ve Kutsal Haber'in bilineine var-
Yani ele geirilen gelen ve
na birbirine benzer abalan da
du felsefe ve din evrelerinde.
Klasik in felsefesi iki evrensel ilke ta mr: t\
"Yin"dir. Bunlardan biri gcnn doruk
ilke hemen filizlenir ve Au rada
i dogan ruhsal bir ilkesinin
yatar. Bir kltr doruk noktaya cr ya da
ge4,; da .. ve
suzluk veren blnme olgusu, yeni bir da getirir.
Eskide bir n tarihini tek bir
geri dnelim. HulL-.al kopumusunun
gini, gitgidc evre yitirdigini ve so-
nunda Bu banu
geldigini tam olur:
zin bitkinlik. Ticari, vc insani so
oklugu sizin
Modern ve zhrn temsileisi olan lvar
Krcugor'c benziyorsunuz. dostum, kt
Bu zeilikle gereklidir, nk
Savsaklamaya yndik t'.ski kurtu-
lup elmek. Bcklc,mck i::w yaramaz; "Ne l'O
ru5U de nce gelir.
4:t zeki iyi ya da kiit btn kt,:k ilala-
nmn krbi bilgili nerilerine
kulak Bu ne<knle bize, herkesin
Till gibi
bir Deli takkesinin yo-
_, __________ ------ 47
C..arl Gustav Jung Insan Ruhuna
bir sonraki sevinerek glen bir bilge bulundugu
herkesee bilinir. bilgetik ve delilik aynlmaz iki dost-
tur!
Bize birligin evrensel ile
lruruldugu alana dogru srldemektir. Bir kltr yok olmaz, an-
cak bir bilge dnya-
her trde oyunlara ve sirk gsteri-
lerinden bir kentte, Roma' da kendinden emin bir bi-
jmde bagtrabilirdi: "Bu iinde, tek
tek kltre, tek dile olarak iek aan gelecegin d-
nemi, Thule'den Polonya'ya, oradan kuzeyine dek
tm halklan nk psikolojik bir bu.
Hastam, tm bunun tek szciigne kanmaya-
caktrr. En bu deneyi kendisi yapmak isteyecektir. b-
tn glk de burada nk ge, ye-
nilik umudu her zaman en az tm nesnelligine en
az akla grnen bir olgudur. yoksun
oldugunu en u degin egemt'n bir kltrle
olsun; ama, yine de Avrupa klt-
rnn tipik zellilderini et ve kemikten gnmz
onun iin hibir deger
hemen sezeriz. "'Her nceden, herkesten, daha iyi
bilmek" ruhuna gelince, ruhu kendi
dur ve boyun eger; da, ruhsal
da duyar. Bilimsel szcklerden
gerek.ligi ilgilidir. Kkensel ve yadsmmaz,
iten bir deneyim olan ruhsal olgular onun iin bir aolam
ve sylediklerimin tek szcgn bile anlamaz; oysa kendisine sor-
tmn hatta bu konuda, "'psikolojiye"
beJirten ve kitaplar kaleme ileri
gereksiz yere.
gazetelerin, egitimlerin ve meslekle-
rin byle Lir ruh durumuna
48 ----
Bilincin Yenidl."n Ele Geirilmesi
tam kim iin olursa olsun, yleyse
ruha bu yenilik tohumunu ele al-
dengeleyeeek bir
ona vermek iin nereye yneltmemiz gerek? Tek see-
nek, uzun uzun dnp sonra, onu ruhunun bir
ne, tuhaf, nemsiz, tm dt>_gerlerden yoksun bir
yneltmektir; uzun sredir kalan bir yoldan geirip,
uzun bilinen bir gerekir. Szko-
nusu yerin hani geederimizin sreli, acayip,
belli belirsiz olgusu. Izlenecek yolun da di1$lerin yorumu.
fkelenen hastam, Faust'un szleriyle verir:
Tiksindiriyor beni tiim bu byclk
Sz sagbguna ama,
Bu
bir insan gt almak zorunda
Tm bildigin buysa, vah olsun bana
"'Daha nce her denemediniz mi? eninde
sonunda sizi yine bu dzen hozuJduguna getirdigine kendi gzleri-
nizle sze byle "Kendi
herhangi bir yerinde degilse, nerede bulursunuz
umudunuzu?"
sevincini gizlerneye kendi kendi-
ne
'V zaman byiic ile seenek. yuk!"
.. kendine zg bir biimde., i
ruhun en en gizli
dar bir Bu benlik bilincinin
dan ok nceki bir zamana, ruhu bireysel bilincin hi
bir yerin ok telerine srkleyip gtren o kkensel geceye
49
Cari 1111ln
nk benlik bilinci ok ._,,karma ve fark-
olaylardan gsterir;
tek benlik ile olan ilintileridir. Bilin, en uzak noktalara bile
uzansa yine belli, bilinen bir ..
la, aynm gzetmeyen bagnnda kendisinin her her
yin de o oldugu o karanhk kkensel geceye uzanan in-
san en derin, en gf'.uel, en gerek, en yanianna ula-
Evrenselligin bu derinliklerden geliyor
Kendimize ynelik bizi utantan
derecede saf ve gerektir Tm eski kltr-
lerde tannlann buyrugunu etkili bulma
i de bir yan yoktur.
ve gndz
la, yani bilinli zengin ar-
tan bir zelligi Yu-
kandan eger, bu derinlik-
ler bir bir kltrnn ge-
ani ve stn bir olmayan byk
ve gzel hibir neden unutulur? Esinlerin
kuruyacak olursa, ne beklersiniz?
Bu uval, akla hibir
bilinre bcnzerdi .
. ne denli oldugumuzu ancak
yere
yoruz. ve ruhumuzdan bize
bir f'..sindcn bir degildir; Yeryznn sonsuz ay-
ve yollannda
olayianna saglayacak
noktalan bulup iin daha do-
gal ne olabilir? Oysa burada, iyiden iyiye kk
derler.
istelderio bir degildir;
te, ciddiye almamak iin ileri srlen kaamak yollar. Bi-
-------- -- 50 -- ------------
______ ... ---------
ortaya koydugu sakmmlara kopukluklara
gsterir; bu gen,:eklik
d i Iden IP- r.
en kGk bir yoksa,
7R.rine rw olur!' 11izi insan-
hgu en ok olanlar en tah>r7. llerkes
da, de pa-
rampara olmaz. Tersinf'..., yzeysel atlaklar ne kadar by ve o-
derinliklerdeki Tck'in gc o denli
insanda bilin iinde yer alan ruhsal elkinligin
na, deney yapmadan, hi kimsenin cgcr
szkonusu "'Ben "de yer alan etkinlik degil de, lwr
de yer alan etkinliksc, inanmak dahu da 11una
modern ile psikol<,jinin !'onular
ve bu sonularla halkiann mitoloji ve rclsefdcri
etkeninin onayiayan rtlilt'..-
mez
Ruhunda ele yasa gnneye
olan bana, ruhsal belirtilerin dek en ufak
bir nesnellig-c etmedigini syleyccektir. Tersine,
belirtiler ona gre znelligi iennektl"..dir. Ona vcrecc-
.. yleyse iradenizle bir anda ve
yok edebilirsiniz. Byl szcg sylemeniz yeter!"
Elbette ki, insan iinde,
kadar Ortaa.g da tutsagt olabilecc-
gini sczemez. Aradaki fark O zamanlar
dan sz edilirdi, nevrozlardan ediliyor; oysa konu
ile Havva kadar eski olan hep deney:
nesnel bir ruhsal veri,
Faust'ta Pmktophantasmiste'in* kt bu kez
bizim
* Gocthe"" St:hiUer'in yii,....yw-1 r .. Ni
(R C.)
---------------- 51 .. ..
( Gustuv
1 Nil ha! Olamaz, gibi degil!
Yok ulu n haydi!
Nu :yok!
l tm uz yerinde hepimizin, yine de 71:-gel 'de
n
bu ileriye byk bir
Ruh deneyin(') yol deneyin uy-
nk ortaya bir
koyan bir gcn, nesnel vt>rucn bir
genin deneyine btnyle psikolojik, insa-
na ZhT yetersiz1iklc, bir veriden bir elde edilemez o de-
neyden.
tnsanlann kendi sz1erine ne denli grmek ina
degil; szlerinin her birinin ardmda bir gerek
Sanki nevroz szcg ele ahnma-
diye Bu cw.uksu gven, byl zm yol-
eski zamaniardan
biridit.. ya da nevroz nitelenenler ancak kendi-
lerine verilen adlarla etkilcnirlcr. nk ruhun ne oldugunu bilmi-
yoruz; diye nedeni ise nitelenenin ger-
ekten bilincimizin Fiziki, madde zerine
ne biliyorsa, bizim ruh konusunda bildigirniz de en az o kadar.
Madde mi oluyor, yoksa gerckligi mi
Bilimsel olarak bilinalu ya da ne.mel
bu dzen bozuklugu etkeni neyle yz
yze kesin olarak bilmiyoruz. Buna cinst>J igd
ya da g iradesi diyenler oldu. Nesnenin zgl bir
kenara sonu dr..gil de,
oldugunu bildigitniz i.gdlerin ne var? Alan her
tr yoruma Bilinaln, igdnn bir belirtisi olarak
da ele Ya da Schopenhaut'I'a gre iradcdir. Bu
gc, derinliklerinde bir belirti olarak kabul
52
Bilindu Ymidcu F.le
edf'n bu yol onlara, dinsel ve onun yoru-
muna
ya da av,k
sylemeliyim, nk bollugu ne ya-
ki dikkatini bilgi olarak Byle g-
ln bir yetkinlikten bilgi edinmek dogal bir Sizleri
ligi alan gereklerle dopdolu bu dnyada, an-
Gereklerin uykunuzu
bozan znel degil, elle tutu1ur gereklerle gerekir.
vergiler denmez, ka7..a-
ve dnyadaki yok edilemez. Bu nedenle de has-
tam ve daha birok bu savunulmaz dutuma ve hungi <izd
yollarla egemen bekliyor. bizim
da burada zaten; tutumun tm olanaklan
ya da uygulanrunaz imgesel istekler olarak
Bu olanaklar hep duruma gre seildi. megin, her-
hangi biri girdigini grse, dogal olarak tm ola-
naklar kurtarabilecekleri arar, yani kendisini
ya gtn"-eek olanlan. Ama, akla uygun tm olanaklan
hele bunlar beklenenin tam tersine, bir
o zaman ne Bu gibi durumda, szde
"'uygun olanaklar"dan en zamanda vazgemek gerekir./
Hastam -ve belki de bu durumda; korku ba-
na soruyor: "Ne Kendisine gerek:
"Ben de sizden fazla hir bilmiyorum" "'Peki hi umut yok
veriyorum: boyunca birok kez bu tr
kimse yolu gnnyordu, trnk herkes kcn-
bilgece genel oldugu-
nu rlklamaya kirn..<:.enin dili Ve birden, beklennw.dik
bir anda, makine yeniden bu makine, de-
sayesinde srdren o eski
degildi."
tarihine dikkatle en yapay ta-
------------- 53 --------------
( ;Htl ( :ustm

'Temelde olup en titiz bile
ka\'.a r, .,:iink tarihi k e nd nyle ;.:izlid ir;
yu;-;ar ama, Son ii:wl
ve
lar, toprak ele V(:
bunlar, temel en yapay belirti-
leridir ve bunlann da buih-
gznden kav1r. Hu belki en arpan, din
Dnya tarihinin byk olaylan, derin bir
h:k ve nemli olan bireyin
tari i da hud ur; tarihin btn onda
yeryznn bu gizli ve birf'.ysd kay-
uaklanian olu.;;ur,'Bizler, znelligi ve ii7.clligi
<k, dcgil,
de. biz demektir.
Ha.stamu, "Dikkatinizi yiineltin" bunun
"'linizdd:i en ve
yer noktaya, bilinmeyen
dnya tarihine yollan ara-
maya iin dikileeek,
bir bir glk znel
bu nedenle size., iine \1.kma7..a

ruhun rnleridir. Bilincin keyfiligin-
dtm ve bir Saf bir dogaya dogal w)rcge
bu nt',denJe bilincimiz temel
UYb'lJJl bir bir ta

ktmdine dmne.:Ji demektir. D-
dnk
lcriu Jc ilgi onlan ruhtan
-----" ....... -- --------- 54 -- ___ ,, ____________ ----,-
Bilinc.in Yeniden Ele Geirilmesi
bir bir bildiri olarak benlik degil z*
7.erinde benligi yaratan, bizi ya-
z 7.erinde. z bize nk bilincimizin
sonucu onu kendimi7.den
ruhun etkenliginin dogal rn oldugu d-
gerek bir bildiri da
inanmak gerekir. yorumu olclt. bir disiplindir ve Kili-
se'nin ugursuz sanatlar diye yer
Yirminci ve daha zgr bir sahip
oldugumuza gre, yorumlama bu
zi tarihsel ilc lekelenmeyecek demektir. Gve-
bir yorumlama yntemi var ilk
gllde mi? Bu aynca
tek bir yorum yntemi bile yok.
ki, dogal olayiann yorumunda da ancak dar iin-
de bir kesinlik edilir, sonulann ncleri lde bilgi
edinilir, yani nesnelerde, onlara bir
bir Yntemler
ncl ok sonra ortaya fi'mud'un
oldugu Bilimi"'* bilirsiniz; orada yap-
yorum, az nce sz ettiklerimizden degildir, kuramlan
na gre, olaniann
gerinnez. Bu
iter. Zaten sonsuz konusunda
bir bu aJanda bir yani sonuca
gtrecek, teknik olarak izlenecek bir yolun
hibir zaman ortada. Bu tr bir yntemin
da iyi eger var kavrarnma zarar verirdi:
deger yeni
olurdu.
"" rilmn m. Benlik "" hilin h u
kavranu iki.,;dir. (RC)
------------ 55 -- ----
Curl lung Insan Ruhuna
en iyi btnyle bir nesne ola-
rak almak. By)(',ce, her ynyle incelenir, ele
nlr, bir devredilir. insanlar kendilerini etkileyen
yelerinin nlerinde bu Antik-
ag'da da geerligini bylece bir anlam
Bu yol, gren bir ok ara
olaylar yaratacak ve onu evresine srldeyecektir.
bulmak, btnyle bir nk
zmnde Kendi deneyimine, durumuna
ve istegine gre, ya da uzak
Kimi azla yetinir, kimilerine bu ok yetersiz gelir. Anlam,
yani yorumunun sonucu, SQn kertede yorumcunun
ne, ve titizligine Elde edilen anlamlama her
zaman irade bir biimde Vanlacak so-
nu, yoruma getirdigi bilin ve drstlge
nci.iller konusunda ise, bilincin bir rn olma-
dogal ve ani bir belirti destek alabiliriz; cger bilin-
ce szkonusu n-
cii.lleri Oysa, olsa bile, bunlar
ylesine abuk ve kendiliginden ki ok
gtr. Bunlan, dogal belirtileri olarak kabul etme-
miz gerekir. kesinlik-
le varsayabiliriz: En \-'lkanm yoluyla orta-
ya koyan bdirtllerdir. Bu nedenle insan ruhunun inc.elen-
mesinde en
Yorumlama ve inan
nndan gerekir; ncelikle de, grdg
insanlar gerek
Bir grldg, bunun kendisiyle ilgiii oldugu unu-
tulmamak iin, burada saymak istemedigim
kesin kurallar Bu gerr_gi kabullendikten sonra, son
derece nemli sonular nitclikre iki olgu
yorum: Birincisinde hasta, yatan bir serseri gr-
-------------- 56 -
Bilincin Ele (;1'.\--irilnle>'i
yordu digerinde temel yuvarla-
nan bir idi. olgu bir din ikincisi ise
sosyetede bir aitti; ikisi de bi>yle
bir ve bunu hile
almak bir an
df'"Jci bu adam ve hangi yeglcdikle-
rini zenle i'merdim.
kez byle bir patlamayla ancak. giirdg-
mz "diger kimse" bizim ne dostumuzdur ne
ddci diger buna kendimizi yeg tutarak deriz: ""Tan-
nm, sana olsun ki beni byle
dilizler yoksundur ama yine de bize eski bir
gl kklerini ggc uzatmazlar, tersine
derinliklerine gizlerler."
bilincin uymayan ne varsa tmn kap-
aynca bir egilimi oldugu
sini korursak, derihlikte ruhsal katmanlar onaya
tretmeler dde etmeyi Bu-
nu yapmayacak olursak ki byledir, genellikle
mitolojik temalar yani z ve halkiann efsa-
nelerinde rastlananlarla sunulan ve imge agn-
iinde Bu durumda kolektifbir tm-
lam, yani genel, insana zg bir anlam
Bu yukanda belirttigirniz kendimizle ilgili g-
rrz Bireysel
insan i<,-i.nde hi de byk bir yer
tutmaz. gren iin, ilk kolektif bir de-
ger anda, bunun belitip kayboluveren
birok belirtecekrir. Bu tr
degerieri yksektir, nk zel kendisini top-
lumdan ayn ok yarar ik.i-
insanlar yalm7.cu onlan
V da d-

Cari /n.an Ruhunu
zeyin tutan son derece konuJar szkonusudur.
tm zel sorunlar, ya da byle,
ilintilid.ir; bu da, her znel zg genel duruma
oldugunu Bununla birlikte ancak mitolojik
bir yani kolektif nitdikten yarar srece ka-
bul edilebilir durum sergiler.
Bu tr ilkel insanlar .,.byk" diye
Dogu Afrika'da gzlemledigim ilkeller, "byk" anc.ak
bydi, gibi "byk" grlebilf',Cflgini
bunun dogrulugunu hibir yad-
Bizde bu tr basit yani zellikle ziliinsel
bir iine grlr. Bu byk bi-
rini incelemek iin sezgi olmak gerektigini sylemek
yersiz. bilgi sahibi olmak ve bir uzman
da bundan yoksun Yine de bilgi yeterli de-
gildir. megin, yrekten felsefeci olmayan birinin beynindeki fel-
sefe bilgileri ne yarar? Bir yorumlayacak en az d-
zenginiiSi kadar bir zeka gcne sahip gerekir;
nk kendisinin ne oldugunu bilmeyen ne oldugunu hi
bilemez.
yorumlama kitaplardan grenilmez; yntemler ve
kurallar uygulayabilerek iin ye-
tiden ancak bilgili ve yarar saglayabilir. Kendini
bir bir Ve her birimizde de
yzn bilmedigimiz bir Bizimle
la ve bize kendisinin, bizden ne denli ol-
dugunu gsterir. zlmesi g bir
olanak bulduka bizi uyaran, bizi iine iten
gn odur, o iimizdeki
boyu bu ne denli ok ilgilendiysem, modem
egitimimizin bir nldugu o denli
ti bf:nde. Dar umut ve korkulanna gz-
n amak yerinde bir ama, genleri bu
----- 58 ------------
Bilinc.:in Y Ele

biimdf'. bulmak Bu
le dnya bir uyum saglarlar; kendi
zlcrine*, ruhun glerine uyum gerektigi kimsenin
akimdan Bir blm bir blm Ortaag'.
dan egitim sistemi hala da, Ki
lisesi. Yine de -in'de Konf.yslk ve
de oldugu gibi, son iki iinde- egitimdeki etkisinin bir bl-
mn yitirdigini gerekir. Bunun sorumlusu insanla-
dcgil, ilk belirlisi bizde olarak ortaya
ruhsal cvrimdir. Sonut,-ia otorite ve ot.orite
sred de-
mokratik gibi yeni idealler sesini daha bir iyi duyuran bire-
yin neminin son oldu. son
grlen kesin bireysel sonucu, kolektif insana
dogru ik/n Verici !Jir bunun yelkin olumlulugu bu-
gn kitlelerin gnmzde
beliren felaket ak gerek; sanki bir ge-
liyor da, kimse bunu gibi. Kitlenin g&
si bimyi soJugunu korkutuyor.
Kitle her zaman ve Kendilerine diyen
ler, kitle harckeLinin bclirtileridir. Cerek
ise, dogal ve kr hareketsizlikten U7.ak kalarak ve hareket duru-
mundaki kitleden kopmayarak kitlenin ykn azaltAn
dir."'"' Da1galann arasmda herkesin tekmelcyip kendi i
deh1.ek saglayan ve orada brvcnilir bir liman kuran

dnyaya dar ve gizlidir; yan
korkular bu set ekerler. hek
byk ekonomik ve potilik Bu nedenle
ve i gizli sz etmek korkun g-
Bumda, kitilik (RC.)
u lhlJ,:_ t:.c. lu Gnm" Vf'
59 "---
Curl Guslav Jung I1W.111 Ruhuna
riilt kopanr. bu idealizm, gercgin sorunlan du-
rurken, byk ekonomik programdan ne
Szm dcvledere degil; insanlar kimi kk
bir kmcye sesleniyonnn. Kltrmzn gerekleri bize gkten
hunlar birka ender !;On anda koydugu
Egcr kltr tersine bir bunun nedeni in-
sanlann, ben de dahil, tersine gitmdcrindendir. olarak n-
ce benim gerekir kendi kendime ... Otoritenin ulu g-
('. kayboldugundan ve bireye bir duruma
gnden, eldeki verilerle bir insan ruhu iin znel
en zgl bilgilere ve temel gereksini-
im
Yukanda zellikle sz etmemin nedeni, i de-
neyde bilinen noktalanndan biri oldugunu vurgulamak
iindi. burada daha birok nok-
ta Ruh derinliklerinin kimi b'n
da, yzeyde yine de bunlara glkle Bun-
da da bir yan yok; nk, tm ruhsal etk.inliklerin en g-
Iii ve beklenmedik olanlaoyla yii7. yze geliniyor, ruhun dinsel et-
kinligi Dinsnl etkinlik de en az cinsellik ve topluma
uyum gibi modem en Ta-
insanlar g,;Je bir onlar
iin ""Tann"da insan iinde hu1undugu gszlk sonu-
cu bir kuram, bir kavram, bir bununla, s7Je an-
bir deneyi ister.
deney tek gerek, tek gedir. izilehilir,
bilir.
Adlar ve szckler deneylerimiz iin giysilcrdir, yine de
en yeterli olurlar. Gnmzde
nevroz verilmesi deneyin bir olarak kabul
edilmesindend:ir; bu. Cinselligin ya da
g igdsniin demek, bu ana tcpilerin ciddi
bir bozukluga gelir. arama deneyi<:>'"
------------ 60 ----------------
Bilincin Yeniden Ele
ri demek ise kendisinde duydugu evrensel ve derin an-
belirtmek demektir. Bilinmeyen arka ne.
dr:niyle nt'.sneleri daha bir izlemek gerekir. Yuka-
nda gibi olayiann ikinei daha ll ve
zamanda daha ir; ',:nk bylesi seik bir
lama, deneye daha bir aJan onu taslaklar-
etmez. Hi degilse kimsenin zihnine kesin-
kes ne oldugu
Ele szcgn arka geriye bilindn
ve szcgn etkisinden en kk bir
kalmaz. Dine olmayanlar, egilimlerinden, karan-
verilerinden kaynaklanan kararlanndan, gclec.egini
tehlikeli glerden etkilendiklerini
bilincimizin, oyun bittikten sonra znel ge.reldigine, yani kendi
dnmesi gerekir; ask.i durumda Julius ya da
Othello'nun srdrecektir., Bilincin usta-
olan kendi geri dnmesi gerekir.
Kendisinin sahnede, Shakespeare'in bir oyununda bir ki-
oldugunu, oyunun ynetmen ve tiyatro mdrnce ynctildi-
gini ve gsterinin ya da felaketinde onlann nerileri-
nin rol yeniden
61
II. BLM
KOMPLEKSLER
3
VE
LEVI ,ERt VE YAPILARI
l*
Psikoloji byclk dt>..gildir, bir bilimdir: Bilincin ve verileri-
nin bilimidir; zamanda da bilimidir, ama ikincil
derecede; nk nedeni de bilin-
Ama bu kimi insanlar ekin-
meden derler: benim iin gizli hibir yok-
tur, onu avucumun ii gibi bilirim!" Onlara "Herhalde
bilincinizi siz, hibir bilginiz yok,
nk gerekten bilgi bir
yerdir . .,., verilerden,
den, imgelerden, S7. ederken
terimini Bu kt bir dil
Bildiginiz gibi her meslegin kendine zg bir "dil"i, bir argosu var-
Eger imgesel bir yapat-:ak olursarn, beni ba-
bu bulu-
nan imgesel bir t,-"iink bilincin bir
B un lan olarak an-
f<)::H'te Psilwlo)ji veril .. n bir o lizi ilki.
lar Giri1"
<inJilo:. bir dinleyici "'"'" de p,..,(..,.c.r
lung'un (R. C.)
65 ---------------
Cari Custav ln.siln
c.a.k oluruz. Bilincinde oldugumuz her
dogaf olarak Ben' c ile
bilince. aktarmak iin zel
rc ruh, tmyle bize; bi-
lin ve bilin ile Elimizden ancak
bu gelir, bunun tesine rnlerin niteli-
gjnin ne oldugunu varolan
en son lt olarak gerekir.
Bilincin tam olarak ne oldugunu kendi kendimize
sordugumuzda bizi etkileyici olgu, uzayda bir ola-
anda bizde bir imge ve bylece bilim:e girmesi
oluyor.
Bilin srekli degildir. Bilincin sreklil!gindcn sz cdildigi ol-
ama, gerekte de sreklilik yoktur, izienim bir am
rnrlr. Bilin kP_sikli, kopuk kopuktur*. bi-
linli evreleri biraraya toplansa, toplam srenin ancak ya
da te ikisine gerisi Yani gece
uykuda ge.-.irilen sre ile gndzleri bilincimizin kalan sa-
atler. bilincin belirli bir ve ger-
ekten bilinli oldugumuz ok az or-
taya bilincin nemsiz bir degil-
dir; btnyle edilgen bir rol stleniriz.
gelince, dural bir niteliktedir, kesiksiz-
dir. Srckliligi Bilin<,-ten Kimi
:;r.aman bilin benzetme, ve
da kaybnlur. etk.inligi biiminde srdrr. Bilin-
nemli l'"ikolojll.: ten. E. &udin'in
biline in konusuna bir bi\lm ( "PsiJwlc,ji Gi.
Paris 1'H7, s. 10). Ol.:uyucu bu ynr.mn
111) konusundon w etmesine bilinal
hi Bu
ruhun ortoya dogal ve gt'rekli
Bize gre gen .. l ,., byiik
La vrn m u bbu u .. n mc kle ll'" Y v..; !.J? Lay "u gibi, bir i bilen-J.:
nun (R C.)
"" 04"8CilrtN> der: "Ruh srcl:Ji (R. c:.)
------------------ 66
Bilin ve vn
cimiz her zamanki dzeyinde ya da beklenmedik bir
dzeye kendi srdrmeyc devam
eder. anda bile,
sczmememize bir yitirmez.
zel yntemlerle bir kesiksiz
ortaya koyabiliriz. Bilincin yol alan bu olay, kimi ?.aman
geceleri biiminde, kimi zaman gndzleri kk, tuhaf den
gesizlikler biiminde belirir. Gl sezgilere ve i duy-
ma sahip blmlerini de
grdklerini * Gndzleri, belirtiler, dil srmcle-
ri, eksik biiminde beliren bu kendi
aralannda, birbirine aga kkleri gibi, gizli oldugu
ortaya
olaylan, bilincinkiler gibi kolay iin
bun1an gerek1r.
I. olaylar,
Il. olaylar,
lll. olaylar.
I. olaylar, nemi olmasa da bilincine varabi-
gelerden bir engellemeyle
sak bil('" vcudumuzun uzamdaki harcketlcrimizin,
yzmzdeki belirtilerin tam olarak bilincinde degilizdir (bu
konuda kimi insanlar digerlerinde.n daha glk iindedir).**
Bilin;izce daha bir rnc-
g-in size bugn sokakta ka ya da kat;
sorsam, bana veremezsiniz, nk dikkat ctmedi-
giniz iin Hepiniz, saatini ha
kan ve yine yerine koyan birine Az kendi
sine yeniden saat yine hareketleri yaparak sa
atine bakmak zorunda akan
Lh>n nin, k m "ine
u Uon Grlen
- 67 ------
Cari JWlji( ln:mn
Zaman U;irule ynelnw, sii.rekliligi ortaya koyar; ogu
kez, giden kesin lsn uykuda, bi-
lincin etkisi gibi. Hipnoz
bir deney Hipnotize saniyeleri
istenir; denek farkmda olmadan (',der,
uyutup aradan ka saniye getigi sorulacak olursa, sreyi
bir kesinlikle
nesneler ve olaylar
Bunlann bilineinde dcgilizdir, ama dikkatimizi herhan-
gi bir anda
II. Dolayb. olaylar, daha da
suz geldigi bildiginiz bir bulup
"'dilimin ucunda" der ama, bir trl
niz; btr an iin Ufak tefek zorlamalarla ara-
nan ad tekrar Linutulan ya da bu
iin mendile bir bu da bir
Benzer olaylar kendiliginden de bir rnek:
bir psikolog, bir iftligin nnden gc-.er. Gezisine
ederken birdenbire ok bir ocukluk
ve kendi kendine olarak niye o dneme
srklend.im? Ne zaman bu srklenme?" diye sorar. Bel-
legini ocukluk dakika nce, ifdigin
nnden geerken anlar. hangi ne-
denden tr zmek i-..1n geri dner. iftlige
bumuna kaz kmesinin kokusu gelir. Onu yeniyetmelik
gnlerine geri gtren ve izini hala bu kokudur. iftligin
nnden iki kez getiginde kokuyu
oysa koku da eski amlan su yzne
bir olay byle
lll. Cdelim, ola:Ylara. Bunlar sorlb'tlZ
da varolabilirler. (,-'nk hangi llere bil-
-- 68 ------------
ve
miyoruz; ierdigi olayiann derecesinden de habcr-
siziz. gibi, bilin-
Geri ocukluk
bir olaylan su yiizne ama ogunu
ruz: on ya da kadar
uzanan ocukluk bir mf'-gin,
gibi, iki ne ki,
andan ne kadar kk. birbirine
uzun dilimleri yine de yok olup kaybolurlar. 7..amanda
geriye ortaya (J(-.ukluk bilinci,
da tek tek grnen benzer.
1nsanda, belirtf'.-medigi ve
gsteren nevrotik belirtiler de bulunur.
Etkisinde olaylan, duygulan da Belir-
gin grnmelerine gv'tr, nk bilincin
ha1ka1ara kkleri.
Aynca hi bilinmeyen, bilince henz hi
olgular megin beklenmedik bir anda ortaya
bilinlc hibir biimde olmayan fikirler gibi. Onlar-
la hibir yoktur, bu nedenle de diger ben-
zerlerinin gibi uyuklarlar.
En keskin olan ve sczgileri de belirtmek ge-
rek: 1914 [Birinci Dnya hemen birok
kesen tuhaf durumlarla
Geri dnmeleri gereken gerek ise daha da
\ Bilin, olarak, bir tr yapay kattu; okyanuslannkine ben-
zer derirdildere zerinde yzen bir st taba-
Kanl bunu ona gre bir
gizli betimlemeler Rilin ilc bira-
raya getirirsek hemen psikolojinin olu-
ruz. Bilin, bir tr nitelenir; bilincin sz cdil-
nw,sinin m:deni, ancak ok az olguyu kucaklayabil-
mesindendir. Bunu bir olayla
------ 69
Curl Jw1g lman Ruhuna
bir bayan, anda iki ezgiyi birden piya-
noda ve diye
lana dek kendini Bu olay, bilinte iki belirtiyi
anda ne denli oldugunu gsterir.
i' Bilin, bir tr evreye dnk ve ynelme gibi-
dir. biri nedeniyle beynin yanmkreleri iinde yer
Ruhun geri kalan blm beynin yanmkrelcrinde de.gil,
yerlerdedir. Blillu en iyi yolu, ilkellerle
Bir keresinde Pueblo bir ile ko-
ona kendisi gibi hayvan ama Amerika
ki bir kabileden syleyerek gvenini Ba-
na yreklilikle zelliklerinden sz etti ve Avru-
iin de geerli ok ilgin
en can
- delidir!
-Ama niin?
- iinde
bu?
- Hadi oradan! Bu biliyorum. Insan, kalbi-
nin iinde
Ona gre bilin, yogunlugu demektir ya da daha bi-
limsel biimde syleyebiliriz: Kalbi etkileyene ruh verilir.
ilkd zerwj kabilelerinin yeleri kannda
ylesine ilkel ve bilinsizdirler ki, onlan bu
lanlan bilinlerine tek ruhsal etkinliktir. r-
zerine
bozuk.lukJar oluyor; onlar da bunlan seziyorlar ve orada,
bulundugu sonucu Hindu sis-
lemlerinin da benzer bir Bu g-
re, basamaklar da (ruhsal ilk
belirtilerin hep dzensizlikleri ile ol-
dugu mideyi, kalbi ve boynu getikten son-
70
Bilin ve ve
ra son bulur. Bize gre, bilincin yeri beyindir. Fakat bilin,
ruhun demek degildir, temelde, vcudun her
sinir sisteminin bir Vcudun merkC'.zi de
degil, kannda, onun Ruhun belirsiz
burada yer Bilincin, beyin yer ise
bir bir kurar. Gerekten de duyu sinirle-
rinin tm beyne duyumsal yzeyin gnderdigi
kaydeder ve Zaten, tarihine bir gz
17'nci, 18'inci uzanan psikoloji, bir bilim
olarak, kendine konu edin-
psikologlar da, duyumsal verileri ierdikleri iin
bilincini hareket seerek Bilimsel psi-
koloji duyurnlara bunun 19'uncu
ortalanna degin srdgn biliyoruz; bundan ana kav-
ram, ve bilincin bilimnesi gereken stnlg, bir nokta-
ya kadar gnmzde geerligini srdrmektedir. mcgin, bilin-
bilince savunan Freud'un gibi.
olup bitenler btnyle apayn bir biimde ortaya kkl
ruhsal duyumsal sinir sistemiyle ok
iinde iin ilk genin oldugunu sy-
leyebilirim. Bilin ortaya
Bilin nedir? Bilinli olmak, iinde bulundugu nede- , ..
niyle ve onu demektir. Psikoloji- -
nin ana insan oldugu iin burada dnyadan sz etmek
gereksiz. Bireyin kendini dnya ile iinde grmesi, kendi-
sini evresi iinde gelir. "Kendisi"ne demek?
Her nce, bilincin merkezi, Ben demektir. Eger nesne
Ben 'e uygun degilse, nesneyi Ben 'c baglayacak bir kp-
r yoksa, nesne yani bireyde gibi bulunur.
Ben diye merkezi bir olguyla ruhsaJ
olarak da bilinci./Ben nedir? Ben, son demce kar-
bir yceliktir, verilerin ve hi.rikimleri ve yogun-
burada bedenin uzamda so-
71 -- -----------
Curl Jung /fl:Kin
gugun, yer da
duyumsal olayiann ya da miyim, bu
gider mi, mi?). te yandan byk bir
kmesini de ierir: Yann sabah hibir uyana-
elik olsam, kim oldugumu Elimde, neyin oldugunu
raporlar ya da no1.lara benzer anuar gerekir.
Bunlar bilin de olmaz. Ama yine de ana genin, duy:
[ oldugu ortaya en yogun bi-
imde en keskin biimde kendi bilincimize var-
bir duygu etkisinde zaman Bu ne-
denle, bilincin bir duyh'll etkisi sonueu belirdigini
megin, yze bir tokat bireyin kendisiyle ilgili ilk
cderinin olabilir.
Birok insan bilinlidir. ok uygar
da bile, byk bir blmn vannadan ge-
iren derecede bilinsiz hastalara lde
Olup bitenin ama ne ne dediklerini
olarak belirtemczler. Hareketlerini s-
zn bu gibileri neler bilinli Beklenmedik bir ola-
kk yz yze gelivermek gi-
bi bir neden Jogurur, bir
:anar; hareketierinin nedenini bir ve
bilinli duruma girerler. Ben, ancak bu tr
yogun biimde bilinli oldugundan, hasta da bilinli duruma
ancak bu yolla getiriliyor. Hayvanlar da genellikle yo-
luyla bilgi edinirler; megin bir hayvan iyi bir yerliginde ya da
olay, iz ve aym trden deneyimlerle
srcklilil.: yaratan bir izienim olarak kendisinde.
Bu nedenle hayvanlarda da, bir ardamda, Ben bulunur. Grld-
g gibi bu ncecil Ben, tm bilinein sine qua non* bir
Bu durumda, kendi bilincine varmak iin beneil ya da benmerkez-
ci olmak nem Bencillik, bir derf':ceyc kadar,
Lir gerekliliktir. Bu gl temel igd ege-
-- ---. -------- -- 72 -----
Bilin ve Bilinalorun ve Y
men ve Tedirgin edici bir bu,
oysa bir ilkeli gzlemlcdig-inizdc grrsnz: Herhangi bir
olayla iinde hibir tam bir
luk saatlerce oturur; ne sora-
cak nk onun gznde cic-
Iilere zgdr! Bu nedenle bir sz-
konusu degildir. Buna durumu, bir duru-
mundan ok bir etkinligi zerin-
de. Ani ve ilgin bu etkinlikten likeli "'sa-
natta" usta bilina.lnm sesine kulak
Ynelim bilin, uzarnda ve evresinde ynelmek iin
i uzam'a ynelimle de ykml-
dr; bu konuya ileride gelecegiz). uzamda, bizden ok
nesneler yer Bu nesneler evrenini ve oraya ynel-
mek iin genellikle duyumsal izienimlerden Bu du-
yumsal izienimlerden tek tck sz hepsini bir tek te--
rimde "duyum" diyorum.
Duyum bize, rnegin bulundugumuz olup
iinde bir nesne varsa nf' .. snenin hareket edip be-
lirtir. Duyum, ruhsal bir ve znde Niin?
Bir duyumu olabildigince ani ve saf bir bi<;imdc
istcdiginizde onu evresinden gerekir,
nk bu evre duyurnun engeller. Bir duyum, ama
yalmzc.a tek bir duyum bozmaya
her Gznz, drt
ama, hibir megin duyumsal
u yaniann O konuda bilgi-
siz yoksa nceden
hatta megin, bir grnt dikkatinizi cktigi
anda dinlemeyi unutursunuz ya da tam tersi olur. Duyurnun saf ve
genellin anlammda (R. C.)
u "Duyum: Bilim bu Bi-
um/er,-"". P .. yut, PAris 1')23, llll) (R C.)
- 73
Jung Insan
---------------------
canh iin hibir ilintisi ya da
gerekir.
Duyum, bulundugumuz uzamdaki nesnenin
tan sonra, bir ilcinci bu nesnenin ne Bu ol-
gu, bu bilgi verilen ilkel bir d7Jemdc yer ahr.
bir En gnwidir bu
onun, nk bir nesnenin ne oldugunu belirtmesi gerekir. Nesne-
nin zelligini yakalamak, onu ondan olmayaridan zorun-
bu da bir bir
evremizdeki bir nesnenin ve bu nes-
nenin ya da bu oldugunu gtendigimizde, bilgilerimiz o anda-
ki Oysa, bu bir verinin bir ve ge-
lecegi byle o anda, degi-
siT.cinin bir enesini nk uzun srede hibir ol-
dugu gibi kalmaz, her Aynca, bir
nesne., ve gelecegi belirtileri
ierir. Geri, bu belirtiler zamansal biime
ona, ve kendlsini saran bir evre bu-
ra bize olur; de
malara ama izlenimler" diye ad-
varsayunlar ve nseziler da unutmamak ge--
rek. Nesnelerin kkenine bir tr ngr sahibiyizdir, onlann
evrimini ve gelecekteki sezgi kresi bu-
rada ortaya Sezgi, drt duvar dzemi bir s-
rldgnde, normal olarak, az bir Ama borsa
ile ilgilenildiginde ya da gbeginde bulunuldugunda,
diger gibi sezgiler de megin, borsadaki bir
bir kaplan ya da burun buruna gelip gelmeyec?_.gi-
nizi ama, bir se7..giniz ve bu belki de ya-
DogaJ i ie sez-
giden derecede Sezgi, bilinmedik alanlarda ha-
tehlikesiyle yz yze bulunaniann hepsi ta-
mucitler, vh. gibi. Yeni kavramlarla,
74
BiJin\: Bilinaltuun w.
---------------
el dcgcrde yeni da bu sczgi
yerisinden
kendi nesnellikleri iinde sonra e.vrcnde
tek gzden biz de iind('r
yiz bunun. Nf'.sncden bcnm ya da byle, ya da e-
kici ya da itiei, ya da nefret ettigim her tr nesneyi al-
kalabitirim: burada duygu kiiresi ortaya
kar. Duygu, bir ne,snenin bana gre ne degerde oldugunu ortaya
koyar. Kesin bir bir Belirsiz olabi-
liriiiderin zamansal olan sezgi ise bir
Bir nt>.snenin varolup ne oldugunu, nereden gelip
nereye gittigini ve bizim iin ne deg-er bu drt
ynelme biimde ruhsal yneliriz.
gereklilikleri de lx1ylece kesin bir biimde ortaya
kar.** Genelde bu drt dol!rultusunda kullanabili-
riz; bakmak, belirtmek, isterim (duyum); ya da bu nes-
nenin ne oldugunu benim iin ne deger bil-
mek isterim (duygu), vb. Fakat (rnegin duyum) is-
tegimiz edilginligimize girerek, kendiliklerinden ka-
zanmaya deneylede biliyoruz. bir top
zaman onu duymaya ve padama ku-
bunu istegirnin
Tm bu bilinte degil, da da g-
rev yaparlar. Uyku bir patlama olursa, bu bir
Bu tamamen edilgin do-
ya da ve olu-
ve iinde
losmen ya da olsun,
(duyum) ya da verilerinin ("<'zgi) <kmck
rir (R. C.)
Niin ya da bef d,- kesin d<irt siiz ediliror? Bu, bir ni
gusudur: UT.amn drt ana ve dn
mi:.den insanlar da hep dn lt Bu,
olamk uyum en ktik (R.<.:.)
u Bilin, varolamaz drt ana bilin clo var olahilirl.er. (R C.)
75 ---
lung Ruhrum
ve uyku sN'\'iince istegirniz srp gidcbilirlr:r. Bu
drt bilince zg degildir; kendi ilerin-
de:, bilincin ruh .. saJ
zamanda.*
Bu her biri zgl enerji ilc ykldr; y-
neten Pnetjetik bir gerilim bulunur ilerinde; bireysel
ait bir alan bulunur. Ideal olgu, drt de enerji
kaynaklanna sahip bu durumda drd de oran-
larda grrlerdi. Hf;r birinin birbirinden yok dem-
celeri dzen olabilir. Bir
nin varolup yetinemeyiz ve
gerekir; onun ne oldugunu, bize giire ne deger nereden
gelip nereye de bilmemiz Bu 4/ev/erden biri kulla-
oLursa, gider kaybolur; o zaman ortaya
pek dogal olmayan bir nk insan evrimi,
nin hilinte gereken bir cVnryt? ogu kimsede
levi erden biri yeglcnerek, az ya da ok bir
bulunan diger zararma, daha bir daha bir
durumda bulunur. Bu da bu bireylerde tuhaf bir
ortaya Zaten, bilinli tm anda st
derecede biliyoruz. Genellikle
birine ncelik tamnz; nk sahip oldugumuz yetilerimiz, beyinsel
a)'lrt etme gcmz ve enerjimiz drt anda dzey-
de devreye sokmaya el vermez. Bundan sonu. insan. ruhu-
nun benzersiz ve zgl sahip oldugudur. ,
Grev yapan birinde yer alan saf enerji, dikkat ve is-
tek diye ok daha gc)enir. Dikkat, istegin bir
grnmn yalmzc_a. Bir istek olgusuyla bir z-
gl enerjisini onu ynetir, ynlendirebiliriz. Konser-
de bir noktada ve kulak kesilmcmiz
' ')(B C.)
----------------- 76 --------------------
B iline,: n: 1 v"' Y
Ren, Ilir g, bir ve istek diye in.-
.Yiikliidr. Ilkel istek he-
nz yoktu; var sadece igdler, itepilcr ve tcpkilerdi;
istekten en k<iik bir iz bile yoktu. Hayvanlarda da lde i-
fakat ok az bulunur. istek
bir rnek Dogu Afrika'da bir sre ilkel bir ka-
bilede Bana olmaktan bir
yen ok iyi Bir gn, gndennek iin bir
ya gereksinim duydum. Kabile giderek bana
biT gndcnnesini istenim. Bir sre sonra bir yerli gelip ara-
nan oldugunu syledi. En bulundugu
llganda tren istasyonuna kadar gereken yz kilo-
metrelik bir yol Mektup paketini yerliye uzatarak; "Bu mek-
tuplan beyaz bulundugu yere gtrln dedim.
olarak bana ve bir gzle bakmalda yetindi ve mektup
pakerine elini bile "Al mektuplan ve diye tekrarla-
Yerli ne derligimi kesinlikle ama bu tepki
gstermiyordu. lik anda, gelmiyor diye
Bu Sornalili bir zenci geldi, mektup paketini elim-
den dedi: ""Bcc-eriksizce ve aptalca sana
bu gstereyim!" eline bir
rktd.i bir yerlinin zerine yrd: mektuplar,
sen mektuplarm
bir oyuk bulunuyordu; om$ idi ve mektuplar bu o-
makla al bunlan1" Bir yandan da omakla kala.lan-
drtyor, ve yedi eeddine kfrediyordul Sornalili zenci
te byle gerekir" diye ne gerektigini
dans ederresine ona gsterdi. Yerli gzleri pa-
ve yznde koca bir glmseme belirdi, Yerin-
den top merrnisi gibi ve istasyona degin yz yinni kilomet-
relik yolu bir geti. Ne olup Ukel, isteme yelisin-
den yoksundur; enerjilerin nce biraraya gerekir; ada-
77
Cari Gu,uw Ruhuna Ynefi4
postad grevinin gerekiyordu; ya-
gstf'rinin nedeni ve gereklilig-i buydu; iinde, onu
lan bir ruh durumu Bundan sonra, beyaz adamm mek-
tuplan elinde, gidcregi yere Yolda yer-
liler birbirlerine syleyeecklerdi:
14
Evet, postaL'l. Haberei bu!.,
darbderinden her ne kadar halw:rci ruh brnm-
ne giremcdiyse de kulagma gelen bu s7.lerle gnn i:"memli
yksek bir onur elde Bu
tam bir telkin rnegidir; ilkel insanJar stlenet-:eklcri grevleri ger-
i-..1n hipnoza gerek.."'inim gsterirler. Bu rnek, szle
ilinti kopuldugunu, ilkellerde irade
ve etkilerin egemenligi hareket ettilde-
rini Arrika'daki ilk yeriilere kaba dav-
geerli ake beni ne.{"Jeri
buldugum bu sonradan gerekliligine inan-
o andan da gcrgcdan dcrisinden bir
hi Yapay bir biimde
gibi ter ter grendim.* Ama, yeriiie-
rin iradesini Bu gerek, henzer birok olayla
Yerliler ava nec dans P.derler, gidecek"
leri mimik ve hareketlerle nceden
gerekli olan ruh durumunu, istegi
enerjilerini bir noktada toplamak, yani iradeyi
mak Av ise gnlk ve sa-
ama edinen buna benzer trenler
megin Nil'de Dinlealar bir
yararlar. biri girip diz
ker ve omuriliginde mhuna
seslenerek yapar: "Sevgili ve iyi seni ldrdg-
Bu tr olaylan Afrilm'yu
Fmnsu da bu buoo biimd ..
Asuoubay, hele g<'lenrksel ,-\ere psil:olojiyle gerekle-
(R. C.)
--- 78 -----
Bilin Vf' ve
mz iin bizi Bunu ktlk iin dcgil, etine
duydugurnuzdan Erkek ve ldrldgn
onlara insanlan ok l'ievdigini si>ylc. Biz de seni
seviyoruz ve etini severek yiyecegiz. Eger fkeye erkek ve
buradan gtlersen bizi etten yoksun
Buna benzer gsteriler, yeriiierin gittiklerinde
ve ilerinden birini kaybettiklerinde de grlr.
ender ve fazla da kan dklmez. ldren sa-
galip olarak, dt>_gerli olarak geri dner. Onu
dllendirrn('Ji? hemen onu hapse-
der ve iki ay boyunca kan dkc iin
hi et
Bizdeki benlik, bir enerjiyle ykldr. Bu ener-
ji olaylann dogal etkileyebiliriz. Daha nce de
degindigimiz gibi, bakmak, ngnnck hatta ya da
bu duyguyu tatmak istediginde bulunmak elimizdcdir. irade, b-
ylerine duyurnsanma ve zgr kalma kavramlanru da katan b-
yk bir bycdr. Kf'_sin olarak ya da bu sonula-
n belirleyen kesinlik nedensiz tamtlanabildiginde zgrlk duygu-
Bunu duyabiliriz. Zaten nedensiz hibir var bi-
liyoruz; bu da bizi, iradenin bile nedenlerden
yneltiyor! Ne demek bu;t Eger iradeyi bu egemen
nitelikli zgrlk belirliyorsa bu bize iradenin, iimizde var olan,
bizi dzenleyen, VL'Udumuzu ayakta tutan
ya da ve yeni g-
cn bir oldugunu gsterir: Bu enerji iradenin
de ta insan bilincine degin de, hibir fel-
sefenin zarar ve olanak son
suz zgrlllgn salt ve egemen duygusunu birlikte srkler. Han-
gi felsefi sisteme zgrlk duygusu her an
san ymginde bulunur. Yok edilemez niteliklidir ve
belki ama zgl bir verisini
79-
(:Url Insan
Bilin zerine edindigimiz bilg-ileri bir ile zetlemeye a-

*
de grld@ gibi AA' dogtusuyla Ben (benlik),
iki paraya blnyor. Alt kalan Ben, bilincin
(C); orada farlema hi bulunur.
zm ruhsal btnlgn kimi blmleri var-
saymaktan yoksunuzdur. Bunlar AA' izgisinin yer
Ortadaki ember Ben 'i gsterir. evresinde, gre
len bir dzen iinde drt ana Bu Ben'in ev-
resinde yer alan bireysel bir ya;
uyan,
byle ilk biri sre
sonra, griin.myle yetinmedigini, ilgilendigi konuTann
Sonra, daha
ondaki sezginin ve da olursu-
Bu psilrolojik ul< Psil.:alojil: duygu ile
Y"' yerim; olurdu. (R C.)
BO
Bilin ve ve
nuz. Bu biri bir
levin hemen bir takan nemli gerekli lik, yukan-
daki yeterince Bir bilincin
ynelmemize bir diren oldugunu gstcnm bir
bunu daha seik grecegiz. Yeryznde ynelmek istcdigimiz-
de, drt ana ynn ne oldugunu bilmemiz gerekir; '"'ruhsal ufku-
muzun drt yer alan nesnelerin drl ana grnmn
ortaya koyan ruhsal krenin iine oturtmak iin benzerlik-
lerden gerekir."
noktalarda yer szkonu-
su belirir. Bunun en rnegi
duyum ve sezgidir. biri ile sezgilcri gl birinin nesneleri
irdelemelerini dikkatlice izi<'J.Iiginizdc aralanndaki he-
men sezersiniz. Temel konumlan belli olur.
leri oldugu gibi gren on1an gzlerinin ara-
byle izler: Bu Sezgili
nesneleri kaplar, sarar (Gocthe'nin gzleri
buna iyi bir rnektir). Sezgili nesnelere
anlayabilirsiniz; nesneleri evreleriyle birlikte nemsiz
bir veri kabul ettigi nesnenin kendisini gzlemlernekle yetinmez.
can nesnelerin dwumu, ve gelecegidir.
Bu nedenle nesnelerin btnlgne ynelir, olaylarda yer al-
gelecekte ne grenmek istercesine zel doga-
lan ve zgl zerine bilgi edinmek ister. Birinin sezgili
tip girip anlayabi-
lirsiniz; bu tipte bulunmayan, nesnelerin gizemini
paralama yoklayan, can-
bir Nesneleri grndkleri gibi grmek ev-
. resini fark edemezsiniz, dikkatinizi
Oysa, gzlerinizi nesnelere dikmeli ve olabildiginc.-e a-
buk bir sre ierisinde nesnenin evw..siyle ilintilerinden ortaya
kanlan ekip
81 -------------
Cari Jung
SEZGI
DUYUM

ile duygu arasmda da
mek, dogtu sesine kulak vererek
isterseniz, anda duygusal nk kalbinizir.
ses; i biyolojis:
zerine anda "Oh! Minik gzd hayvan!" diye
mczsiniz. Bu durumda duyguya yer verirseniz,
vazgemeniz gerek!r. konu olan nesneler bir sn
Bir benim iin degerli olup
degil duygunun kategorisine girer. Duygu,
olarak bir (hu ta
kalan bilincin kaplar); ise yal
mzca bunu ya da duygudar
biri gi")rev yklendi mi dahz
iinee giirrlk, sezgi ilc
* Bu (}()
d uluml. <li2:er (H. C.)
--------------------- 82
Bilin""' ve
----------
gibi. Bu drt ikili ikili birbirlerine or-
tada yer bu yani irade ?:gl
enerjiyle yld olarak her
kendilerine zg bir enerjiyle enerji yukan-
da bireysel
Bu dogal olarak aneak her U7.ak
ama, ynelme izgilerinde oldugu gibi; psikolo-
jik olgulann da yararlan grlr. nk
bu farklar byk grevler stlenir.
beni, insanlan ya da bu kategoriye yerle!?'tirip
ya da "'bu sezgili biri", bir tip" diye
geiren biri Halktan bana
yi sorar; "'Bu hangi tipe giriyor?" ogu kez kendilerine bunu
hi sylerim; gerektir de.
ve kategorilere gereksi_zdic Buna ilgilen-
diren bir belgeyle yjlz yze dzene sokmaya
ynelik ilkelere gereksinim duyulur. Hele
nuz ruhlu ya da birini birine
mak gerekiyorsa nemi o zaman zellikle artar.
bir ya da bir erkegi zorunday-
nesnel ltler dzenlemeniz Yoksa, "'Koea-
diyor ki ... der ki ... vb."' gibi szleri yineler durursunuz. *
bir alana, i uzarnda ynelme 'nin gee-
lim. Iimizde, benligimizin merkezinde, gerekten ruhsal
olayiann iindeki ynelmeden sz hen.
orta dairenin oldugunu ve anc..a.k bir sonu an-
ve her hir
l\mel.- gerekir. nk her biitiinyle bireyseldir ... gihi d<;
ve bir temel i<,<.'rir." "/'.,ilwfojt Dersleri", '
532). ileri sr<lg ve hir
daha wmJ O da, ruhsal ilgilenen, a no ruh sa 1 Wen ek iS<<')'<'rt
iin byk nem Bunu . ok obi w ;,.;)-
l"('.vdir. Tepkinin ruhsal nitdigini
iin, ken<lini ve bd inileri iij!-
bak byk ii w m (R. C.)
- 83
Cari Jung Insan Ruhuna
ara dolu
ynelmeden sz ediyonun. Afl: dogruhusu 1) bilin
gsteriyor; B, Ben 'in (beni igin) bilinli C de
C' de benlik
ondan, bizim iin bir bcnli-
B C ile gsterilen Kendimizde
her zaman yeni bir byle Hemen
her daha nce hi belirir biz-
de. Bu bulgulan ele geirdikten sonra yeniden ya da bu oldugu-
muzu devam ederiz. Bundan gibi,
zin, kalan, srdren bir
hibir zaman tant degildir, ve Geleeckteki
girniz ok nceden ama iinde gizli bekler.
Benlik., bir anlamda, film zerine ilerleyen bir gibidir. Benli-
gin gelerekteki gizli gc, belirir. Ne oldu-
biliyoruz ama, ne hahersiziz.
benligin C bir yana ve
i seilebilir gderinin dkmne dnelim. nce,
iimizdeki gtrmez bir biimde beliriveren aru ve bellek ile
iimize ve 7.aman zaman
geen, bizi sevindiren gelerden
BPilcgin
lerle Bellek dedigirniz
ortaya yetisidir. Bilin ilc o anda bilin-
h: yf'r ilk
budur. Bilin her ne kadar i dn-
olduka yoksul bir grnm da, benlikteki i dn-
tutup bdlegin ve kmelerinin var-
gi\zlr)r i"nne sermek demektir. Bilincin birka
izin yani birka
dan bu i ve yok-
bizi Oysa, belirli bir sre ierisinde
gzlcyip kaydedebilsek, i dnya-
84-
Bilin v' Bil ve
------------------
ok tesinde zcnginliklerle dolu oldugunu
Ne var ki, bu deneyi yapan ok az ve insan, i dn
inanadUJ"Sun, bu inan, olaylan
olarak etkileyen f!k:;ik deger bimenin nedenlerini Ruh
saJ tmn bir ortaya koyabilecegimiz gibi,
da tmn anda Bu tr gen d hir
kazalar grlen yksek bir gerilim gerek-
tirir. Profesr 1-leim,* bir dag bir film
gibi saniyenin bilmem kata gznn nnden ge\--tigini
Byle gerilimli anlarda, bilin snsuz bir kaza-
bir anda bir verimlilige sonsuz
ve ierir; anma ["hypennnesic"]. Olagan
larda durum bellegimize grnm,
ya da irade sonucu olsun, yoksuldur. kz gznn tekiyle bakar
gibi, tmn dcgil, anc.ak bir blmn grrz. Her
bir ruhsal olaylar daha bir ay-
bir degere Aziz Augustin,
"/tiroflar" bellek zerine bir blm yaz-

geler de -daha
derinlere ilerleyerek- znel.wlamalan diye
lanma gelelim: ya
lsvireli ve Alhen (1849-1958)- Ed.
** yle ama, mutlak bir bellde hibir
Bu en olur; <.'iink bir
bir saatte demek, i olm al uru i 7.1n<'k,
nemsizi dem<"krir. Bu nooe.nle un u una ,!uru gr<\ ir
ligi ya do s. 261).
yor. Do&a bizi, bilinen biimdeki bdlckle donaru bu i nsa sa hi ol abi en iyi
geretirdiye ilk nedf'ni,
ne gibi grnen Ama
Jung ile Bamlin'in ileri sunlkk-ri edici onak bir
var; bize tekrar bir bellek, bt-yinsel bir
unsunlnr. bu bellek w
getirdik.leri "'-'nu<;lora bir
yn da bir ""Y'' as.tl bir urtaya I
kural'ak, yetersizligini ve i>rtmf')'<.' ynden (R C.)
85 -----------
Cari lnmn
da her znel etkenler Tmyle nes-
nd bir llt"..S!le seyrettiginizi varsayalun: megin bir lokomotif,
lama konumuzun bir duyum ve
paralan imgelerin meyvc-
sidir .. Bu grntrrn znel belirtiler de yer ve
.ana grntrrn ya da merkezine kayarak bu-
"'bu bir ... " diye sze yerde "bana
... " diye sze neden olurlar. aniamma
bir anda belirjverir; nesnel veriye eklenecek ya da ondan
kanlacak bir bir rnek; Paraya ge-
reksinimi olan bir gt-enei telgraf eker; "Sevgili
bana para gnder." baba fkeye eve
masanm stne atarak dner:
senin haydut oglun; bana yazabilirdi: Bir
diger rnek: Hi biriyle bir anda
onun
her zaman uygun degildir, nk btny-
le znel tepkiler sonucu znel sulamalar by
le gn t,-'lkarlar; az ya da ok belirgin ":znclcilik-
ler", iyi ya da kt grnmler biimindedir.
nizi bir konuya ynelttiginizde, dikkatinizi bir noktaya
za konuya eden evresini, bir dizi de
olursunuz; ana hi ilgisi olmayan izlenirn-
ler edinirsiniz. Aym durum, duygu, dunun ve sezgi alanmda da
byledir. Amaana uygun bilinli bir her
alt-rn biiminde znel katiolar da yer Her-
kes, bu gibi varoldugunu bilir ama, hi kimse bu tr feno-
menlerin konusu kabullenmez. bilinal-
yeglenir; bylece, saf, namus! u ve drst ama
ca tek ... " diyebilen olunabilir. Bu cmldt>..-
* William lDme&, oyle byle nonnalele hi
Bu aruda da anma!.: g<>ttekir. (R. C.)
86
Bilin ve w:
ri hep bilirsiniz. Sylenir ama sylcnilen uygulanmaz. Iimizde
her tr znel tepkiyi oysa kabuUenilmeleri gtr. Bu :mel
sulamalar, i olan nemli yer tutar, bu
nedenle de can olurlar. V grmek is--
temeyiz; uygar toplumumuzun yeleri
ya da onlan yok ok iki
boyurlu nc boyuttan, nf'..sneden, bedenden yok-
sundurlar. Beden, insan iin bir dosttur:
la retir; ona kendimizi
nk bedende kadar ok
geneililde bize, i olur.
I bize, etkiler de Bunlar iradeye
degildir, i etkilerin her zaman
ama, bu gerek degildir. Her-
hangi biri bize kt bir sz -belki de, kt degil, bize yle
yor- sylese fkeye nk etki, ani oluveren ira-
bir tepkidir. dile getiririz: "'fkeye ka-
gzleri doldu, korkudan dili tutuldu,
yedi bitirdi onu ... '"' vb. ya da daha gl bir
dl". Bu halk dilinin bu
gsterir; bunlar, ge?rdigimiz ve edilgen durumlar
olarak belirirler. Denetimimizden enerji zlmesiyle, enerji
ilgilidirler. 8tkiler beden sinirlerine hkmederler,
gererler, uyanrlar, vb. fkelendigimizde, kan
beynimize tehlike yok demektir.
ancak du-
Dogan etkinin sonucu tkc, etki-
yi da glendirir ve gerekten
ona egemen olur. Etkiler bilinci bozar; bizi egemenlikleri
ve bir iterler; belirli sre iinde egemen
olan benlik degil, bir sanki; kimi etki
boyunca. tam tersi bir brnmeleri bu olguyla
r.
87-----
Gustav Insan Ruhuna
ll*
ilgili yukandaiO sunu bizi bir an kovanma so-
kuyor. trl de zaten, nk ruhsal ilgi-
li sorunlar bir zellikle de ne-
deniyle: Daha nec de sz e,ribi, bir tr tek dam-
h.:pimiz; kimi zellikle ve
etkin ve ijretkendirler; digerleri ise
(:enin evresini bile kendinden u- ,
ve bir blmn dinlemeye gibi
bir Bu hepimiz iin geerlidir ama degi-
ve bireysel oranlarda. Hepimiz donamma sahip ol-
hepimiz
birbirimizi anlamak ne kadar kolay t
ierisinde glklerle yz yze gelmeleri,
lerde beliren bunun byle gsteriyor.
Herkes, kendi egemen uygun biimde
az ya da ok tekelci Gl bir sahip
celerini nesneler zerinde ve
yeglerler; ana duygu olanlar ise top-
lumsal kolay l>ir ve byk bir deg-erler duygusuna
duygunun t>-gemen oldugu dururnlar ve bu durumlarda
yeS)erler; kimileri de ki, bir gzlem duygusu-
na sahip oguulukla duyumlam nem verirler. r-
negin, birinde yelisi duygu gc
minin henz r. Bu szlerden ne gerek-
gini iyice belirnneliyiz. Bireyde duygu ok bir dzeyde ola-
bilir; bu durumda, eline geen her olanakta duygunun gcne ve
iin dzeye duygu
bireyi onu btnyle duygusal bir dogaya sa-
gibi gsterir.** Duygunun tehlikeli boyuta de-
konferans .
... Buradal.:i '"' de (R C.)
----88
Bilin ve Bilinaltnun ve
rnek, duygunun bir uyum gmvini
bireyi kendi demek-
tir. Bu konuda, profesrlerili zel olduka il-
kendi evlerinde ve zel dav
grenmek isterseniz bunu aneak sorabilir-
siniz; anlatacaklan ok size. rnegin, Ahnan duygusal
(Gemtliehkeit) inedikteki
degil, tersine, kaba belirtir. da
bu byledir: Nt>..snclere somut ve se9k gerekiiider getiren
"parlak Latin kendi iinde ycterinc..e
df'..gildir. Gerekten derin bir beraberinde
ccyi de getirir; bu durumu dedigirniz izleyebiliriz.
Ruhsal
nin dzeyine ama duygusu Alman duygusu-
nu ok ok Alman ulusu, duygu
siyle Bunu bir Alman'a sylerseniz, kabul etmez. AJ.
man kendi "Gemtlichkeit"ine ok Sigara
dolu bir odada herkes birbirine candan bu
"duygu"yu gsterir ve engeller; bir duygu griin-
m, o kadar. Bir Alman 'a "sizinle deme-
yin, nk hemen inamr size! Eger bir Alman bir ift sa
sizden demenizi degil, kendisinden
da bekler. Bir [elsefeci der: "'stn bir zeka
tmyle degildir". Dogrudur bu; hatta, stn bir duygu
da tmyle seik bir bir
duygudan hafif bir iermeyen d-
de fazla olmaz. HerakJeis'i diye
nitelediler, nk yrtyordu; bugn bir yenilik
kabul ediliyor bu. Hcraldeis'in bu
gn de srdrlyor; rnegin in'e zg biimi bize ol-
duka grnyor, nk kaynalda-
nan henz bilmiyoruz. Ya birini ya di-
gerini pek ender olarak da her ikisini gznne aJ-
89 -----
Cari Custav Insan Ruhuna
oluyor; sonuta, ruhsal zgrlgnden
yana birbirine giriyor. Konuyu biraz daha

Duygular egemenligine girer;
bir duyguya hibir hibir usavurma etkinli-
gini gsteremez. Bu byden edebilecek yal-
iinde ve Duygulu tipe giren
ise bunun tam tersi olur; bu tr dev-
reye girmesine olanak vermezler; bir nevroza d-
allak bullak etmeye tepkiseJ
bir grnme ve bunlardan
szkonusu bir inc;an olabilir ama zihni ah dzeyde oldugun-
dan ve usavurma bece-
remez, esnekligi yoktur, kendini
bunahr Sezgisel ve tipierin de ken-
dilerine zg zellikleri Sezgisel gerekle yz yze gel-
rnekten tedirgin olur her zaman; gereklik tedirgin
oldugu iin ogu kez somut yer
eken ve ektiklerinin beklemeden bir
tarlaya geen birini hep ekili tarlalar
ve hep yeni bylf'Ae de nimet-
lerinden yararlanamaz. tipe gelince, o nesnelerle
iinde, gerekle yz yzedir. Onun iin olan,
Sezgisel tip iinse, tam tersine., nesnenin gerekligi o anki
degil, ileride durumdur. tip drt duvar
bunun gerekligini duyamaz, kendini hasta hisseder;
sezgisel tip ise bunun tam tersine kendini somut bir dunnnda bul-
dugu an, bundan kurtulmaya, tutsak gibi grdg- bu or-
tamdan olabildigince abuk kamaya, yeni olanaklarla
mak iin zgr olmaya abalar.
Alt genellikle., ama ("intention"] ve irade sonucu
ayncahk.la bir bilin niteliklerini Nitekim, ana
leviniz gerekten ise onu ynetebilir ve denetleyebilirsi-
90-
Bilin w ve
-----
niz; szkonusu degildir; bir ya da d-
siz karar verirsiniz_ "Duygusal uyan bu es-
neklik yoktur; erkisi girer, onun olur, hat-
ondan korku duyar. iin duygu bir niteliktir
ve bnda rknt olabilir, eski
aglardaki insanlarda oldugu gibi. son derece kibar
nedeni budur; incitrnemeye
bakar, tersi durumda byk bir tehlikeye yol aabilir bu. Gelenek-
lerimizin bu eski megin, sol din iz cebi-
nizde ya da elini eli-
nizde bir Dogululara
zg, elleri havaya f'..gilerek vermek ie-
rir: Elierirnde hibir yok! Birinin ayaklanna kapan mak, korun-
oldugunu gstennt>l. biimde, ilkel insan-
kimi birbirlerinden neden ve na-
korktuklanm 13iz de i hem de
ok. bir tipi ele olmaktan d patlar; size kalsa,
yersizdir, oysa o; nk
lar yol aabilir; ama duygusu ancak tek bir tipi-
ne, iJkd kkenli tipine etki giisterdiginden, sonuta hafif bir
ya da kendisine hi uygun birine tutulur. Birok
kendi dzeylerinin evleomelerinin
nedeni budur; habersiz bulunduklan duy-
gulann kurbam olurlar, ya bir kyl ya da oda hizmetilc>r
rine tutulurlar. Bu nedenle kendilerini yneltecek
duyguJanndan gerekir. gldrler,
bilirler ve kendi olanaklanyla ayakta
nrlar. Oysa duygu uygundurlar,
dirler ve bunu Bir glendirme-
ye onu denetimi alunda tutar, nk tehlikeli
bilir. zin ilkel bir her alt
iin geerlidir bu; alt etkisinde ilkel ayn
ise uygar, zgr bir iradeye sahip olur
91 ---
Cari Jung Insan Ruhu/111
oysa ah bu sonunculardan yoksundur; bir nok-
ta, her ieri gire.bileccgi bir dcliktir.
ogu duyguyu bir olarak
ana grevini stlenen bir ..
duyum ya da sezgi gibi duygu oldugu durumlar-
da. Hatta bile duygu gibi ana
lev grevini yiilclenebilir. Szkonusu bu duygulan-
kabul edebilirler! Oysa, yneten
bir byle oldugu iin de zerlerinde
bir niteliideri zmleyi-
ci merkezlerine dek ve orada bulunan ge-
lerin eriyip giderler. rnegin duygudan sz eden iki
nin bu konuda amak byle Kimi psikolog-
lara gre, "duygu, yan bir bir degil-
dir"', tersi ona bir gerekcr.ekti, nk
duygu gerek bir kendi bir yahuzc_a
gerek verilere hak bdirtiye sahiptir. Var olmayan
szck bulmak, psikologlann
Gerek duygusunu denetimi
tar; duygulanm zgr duygular ise
belirdikleri anda yani itilir. duygular,
szkonusu hibir grev dn-
yaya dnk gzlemden uzak Ancak bir
degindigimiz bu ve belirgin ruh-
sal Bu nedenle, bu kavram-
sal kesin bir sergilemek gerekir;
kolojik Tipler"(PsychologischeTypen, 1921) bunu
Konu bizi uzaktan ilgilendirdigi iin bu
kitaba gnderme konuya
olmakla yetinecegim. bundan nceki bana ynel-
tilen sorulan istiyorum.
Soru: Bir dinleyici du_ygu ile bag kur-
92
Bilin ve ve
---------------
mak ta glk ektigini ileri sryor; nedeni de teriminin d-
ilc ilintisi
l<Jbette ki terimi ilk ilc ilinrilidir
ama da ileri srer. Kendine zt.o
le da varabiliriz. Duygunun
degildir; bir biimde ve b-
tnyle bir i son
gre bulunuruz.
Soru: Duygu dzeyinde birdeger

ile duygu)u gerekir. Duygu-
nun Tersi du-
rumda duyguyu besleyen ve bir
olmayan gdk bir ile Ya da tersi, et-
bir yerisiyle bir
duygu ediniriz. Duygu
ancak duygusal alanda yer Duygunun rettigi
ve manttksal ile derea",.de ve geerlidir.
V ar olan ve yasa gc tm duygusal B
tnyle znel degillerdir be!Jci ama deger llerine de uyum gs...
terir. rnegin, ahlaki ve estetik ltlerimiz Bunlar birka
gzellik iyi ve iyilik gibi;
geri bu rnekler biraz daha uzun mrldr ama eninde sonun-
da yeni uygun biimde yeniden yok olurlar.
ve gerekler da bu byledir;
ler de sonsu7.a dek kalmazlar, iinde
ama ama iki, bin olanlar da daha ya-
tarihli olanlar da. ogu kez en saglam sahip
bilimlerimizin ortaya koydugu ger-
ekler, en O
ta yeni bir olay ortaya ana ger4,-ek dedigi-
rniz bile gibi kverir.
93 -
Cari Jung lrnan
Soru: Bir bana g(,: bir soru yneltti; konu,
yani duyum ile sezginin kesin ilgili.
Nazik bir konu bu. duyum kulla-
"die Empfindung" szcg gn1k bir
terimdir. Goethe ve Schiller' de de rastlanz: Du-
yum "die Empfindung" ile duygu aniamma "das Ce-
fh.t" szcklerini etmeksizin birbirlerinin yerine
Ingilizce ve bu durum yoktur. "sensation"
ile "feeling" .;.sensation" ilc "senti-
ment" kesin verir. Belki bir
bu iki birbirine ikisini
ama bu AJ m anya' da oldugu na gre ortada bir dil
sorunu kesin. Alman dilinin bu iki kavram
yetersiz bir aynm ortaya toplum psikolojisi ol-
duka ilgin; nk yeterince belirgin olmayan eninde so-
nunda ve birbirlerinin iinde yok olmaya
egilim gsterirler. her yanyana bulunur, belirgin
olmayanlar btnn iinde erir, yok olur. ile bilinci fark-
ve konumda tutan zelliiderden biri de budur.
etme, yer almaz; bu da
bilincin birbirlerine yol ayar. bilincin
bilin buradan elde
eder. Alman bilincinde duygu ve duyum
nedeni bu genel Aynca Almanca 'da bir
daha o da, duygu ve sezgi kavramlan-
bugn bile Uzun sre sezgiyi belirt.ecek
bilimsel bir szck ve bu nedeille de Latin<'.e'yc
vuruldu. ise durum daha kt; eldeki tek szck "'in-
gnlk dilde de yer bilimsel degerini
oluyor. duyum (die Empfindung) bir yandan
ve sezgi, diger yandan duygu Du-
yum iin "Empfindung" duygu iin "'Gefhl" ni-
uzak bir sanki sz edilircesine bu
-------------- 94
Bilin ve Vf'
psikolojik kavram iin Sonu olarak da bu bi-
zg bir biimde birbirlerine girerler. Byle bir olguda
bir oldugu su bir gerektir.
Bu nednle, daha nce de dcgindigimiz gibi, Alman iyi bir
bu tr terim yoktur, Alman-
ca'dan ok ok daha eski bir kltre sahip bu
kltrn kahtma yoldan el yol Yuka-
nda da belirttigim gibi Ingilizce ve duygu ile duyurnun
ok net bir biimde belirler. Duyum terimini, du-
yumsal bir Benim bu terimden
Pierre lanet ile birlikte psikolojisillin gerekli-
diye olgudur, yani nesnelerin, duyulan-
verilerin tmnn gerek-
liginin Verebilecegim en iyi budur.
bir duyumsal nesnelerin gerekligini gibi al-
Bilinli ya da btn birbirlerine
olmayan birinde bunlar duygu,
gibi. Bu sezgi itilir.
Sezgi bir oldugundan, iin kolay de-
gildir. 'Psikolojik Tipler" sezgi iin" d-
nk bir Bu onun zelliklerinden biridir. n-
k, nerede ve belirdigini kesin olarak saptamak
Olup bitenler hep Sezginin na-
srdgn bilmedigimi bir bil-
memesi gereken bir olup da birdenbire bir
trl bu bilgiyi edindigini bilmiyorum ama,
bunun bir gerek oldugunun ve etkilerliginin de
Haberci ryalar, telcpati ve bu tr tm olgular birer sezgi-
dir. Bu grntlerin olduguna oldugum gibi varol-
duldanna da ilkel insanlarda var bu; hatta,
bilin alt katmanianndan dikkat edildi-
ginde yerde var. Sezgi ok dogal bir btnyle ne rm al
ve bir iin
---------- 95
Cari Jw1g ln.san Ruhuna
ve ilgilidir. ":"tesnelerin yer
aJanlardan bize hyle bir sahip oldugumuz iin
Tann'ya gerekir. olaylarla yz yze gelen
hekimlerin gereksinimleri ok bir bu
gizemli duyumsal izlenimlerin zel-
likle sezgisel tipierin
bir rnek: Bir sredir ledavim bulunan bir
bayan hastam kendisini bir sabah erken saaderde bahem-
deki kk evde kabul ettim. salonun drt bir ya-
m pencere ve ve hepsi de kadar
ieride en hafif bir koku bile duymak Konuyu
kendisine ne gibi grdgn birden bana
dnd:
"Bu sabah benden nce bir t'Ikekti!
"Nereden biliyorsunuz?" diye sordum bir
"Birden yle izienim belirdi iimde."
iinde hala birka sigara izmariti bulunan kl tab-
bir bu erken saatinde g-
gelmesi olru'..ak degildi. hastam, benim sigara i-
medigimi biliyordu. Btn sonucu, ziyaretimin .erkek ol-
dugu bu sonunda bilin kresin-
de ortaya sezgiler verdiSimiz
bulurlar. Bu bizi sezgi-
sel tip kendini, nesnelerin gereklerinden yoksun egi-
limlidir. Onun nemli olan, nesnelerin evresi, Bu
nedenle sezgisel tip kendini kapanda duyumsar; gerek bir duru-
mun iine bu durum onun iin gerek bir zindan
olur; evresini gereksinimi duyar. Nes-
nelerin gerekligine dayanamayan ve onlardan buc.ak kaan
sezgisel tipierin durumu budur. kimi za-
man yle bir noktaya ki, bedenscl bile yit.irirler.
Buna rnek olabilecek sezgisel bir Bir gn evine
dnerken birdenbire bir sorunun soru-
-96
Bilin ve ve
nun bir biimde, hava
derece bir banka oturuyor;
gun varmadan sonunda, birka hafta
gerektiren ciddi bir soguk geirdi. Bu da ikinci
bir rnek: Ruhsal dengesi saglam sezgisel bir
mizin birinde bir sorun ve so-
rularla Kendisine "Btn bu sama nereden
kanyorsunuz?" diye sordum. ilk zlmesi bir
bilmece gibi grnd bana. Sonra bedensel
bir sorunun sezgiye (sonuc.a bende de sez-
gisel Kendisine yemek yiyip yemedigini ''Ha-
dedi, yemek yemeyi ve Ona bir fincan ay ve
ekmek verdim; sorunlar belirdikleri gibi yok oluvcrdiler. Dzen
bozuklugunun temelinde Sezgi-
seJ tipler, beklenmedik bir anda nesnelerin gerekligine gzlerini
yumarlar. Bir hasta yrrken ayak seslerini
bunu ilk fark ettiginde ylesine kork-
ki, hemen tedaviye girdi. Sezgi ve duyum zeri-
ne syleneeek ok var daha, ama szn ettiklcrim, bu kav-
ramlardan ne gercktigini ortaya koymaya ye-
terli.
Bizi gerilere gtren sorulan sonra sunumu-
zu srdrebiliriz. Buraya dek, bilincin ynlenmesiyle ilgili drt
ana sz ettik ve konuya ruh...,aJ i uzamda ynelme ile gir-
dik. Szkonusu ynetmeye geye daha nce de

I. Bellek, yani tm ve nceden
olaylan yeniden retme yetisi.
ll. znel katktlan Genel psikolojinin en g blm-
n bu sorunu btnyle znel
bir tr tabunun Kendi kendinize ya
da bir ve szlerinize zen
. 97 --------------------
Cuswv
oysa bu da
tehlikeli bir biimde engellemeye uygun bir durum-
dur. bdinmek gerekir,
tam ya da yan uydu:;.al bul mur;
bunlara bir dizi duygu, sczgi, zncl da
eklendi genellikle susmaya ynelir.
lll. Hir neeki sonunda da
gibi etkiler bir enerji olduklanndan zerk bir g-
sahiptirler; bu nitdi kleriyle de bilincin. nemli
lerini etkiler, zerk glerdir, megin ilkellerde
kt ruh olarak bclirirler. etkiler bizim iin bir tr
bizi bir hizi bo-
yundurugu Bu etkiler ilkel insanlarda
olduka kabank eski tannlar,
etkilerden bir degildir; Mars\ Vens',
Eris'i, Eros'u iin
am.ak. fke ise in-
sanlar idi. insanlar, kendile-
ri iin etkilenmck bu etkileri aneak bu bi-
imde etkinin olan iine
bekJcnmcdik bir ruhun girdigi zenci bir
kral dakika yerlere kapa-
nk onlara giire krallun, bedeninde yeni bir ruha ean
vennektedir. neden ruhlar da insanlara benzer
biimde yiycA::ekler, hatta
drdnc bir geyc Daha nce de
gim gibi, etkiler ani Huhsal
de gsterir. Bilinein ve
maddelcrcc ele gibi. Bu, bir nesnenin
beynimize gil)i bir Bu "'nereden gcldigi
belli olmayan ani (Einfall) yerine
yimini Olay havada ani-
den akan ortaya bunlar,
----------- --------- 98 ------------------
Bilin<.: w v
---- ------------
bclli ya da kmr. bclin>iz bag-lanan ya da
Ani izlenim,
[illiizyon] ya da sanrr
olarak bu
abalar. daha
da \(nk bu olf,rulara ok
hi degilsc bir dneminde bu tr tuhaf ba.'>--
bundan korku nice insanlar var. ilkel in-
sanlar ruhlara kutsal bir korku duyarlar,
bile Daha ileride, zerk
ve yine bir cgemenligi alunda bulunan
dcn sz cdeceg-iz. biri
duyumsuyaC"..ak sz etmeyi ruh-
sal \'.evreye yaymaktansa ycglcr; bu f'.gilim ln-
gilizlf'x'de kendini daha ok belli eder; bir ruha sahip
onlara gre byk bir ile
ilgili felsefe konulaona tabudur ()nlar !Ikel
uygar gre bu konuda daha sa-
ran .suskunluga Sonuta,
en ilgin konular zeri kendi kendine yasaklar insa-
noglu; nk onlar ya.."'ak alaniann iinde yer En b-
yk nlem ve bu sorunlarda szkonusu olur; ilkel insanlarda
grlen olaganst ancak ruhlar szkPnusu oldu mu orlaya

Ruhsal olayiann bu drt kategorisi buraoa
gemken ver!lori bir f,"Cirdik. 1 'i (sayfa
76) nitelikteki
zin bir zetini Bu ilc bir
uzam olarak grnen ruhsal Bu ala-
kimi tek hir imge bile an-
c.ak blk prk kimi ic;;
yer Bu, bir bir o bir bu
grp de dinleyicileri himrada Belirli
.. ---- 99 ____________ , _____ _
Cari lman Ruhuna
zaman susindc o kadunn hi kimsenin izleni-
mine da durum byledir.
den edindigimiz bir btn fakat bunun bir bl-
m koyu bir iindedir.
oldugu ortada ve bu bizim bir ruhsal durumdan
engelliyor; dikkatimizi bir
etlci, her trden szkonusu oldugunda hi-
bir bunun gcn.;ekligini zellikle ortaya koyu-
yor. Son derece sinirlendiginizde fkenizden bir
ve bu fke sresince de bir yne


AA' dogrusunun altmda kalan blm Bura-
ya ncelikJe gerekir; bunla-
rnegin, bleeek benzelebiliriz.
dan, ve yoksun znel kat-
gelir; etkilerden zerk
ve kendilerine zg biimde ortaya rnegin, ben-
100-------
Bil int,: v(' V('.
lik katmda grsn!" diye "Iyi
sevgili dostum, sizi grdgrne diyebilirim. Bu bi-
rinci bir bekler, iradenin,
si zor gc gizlidir; bu arada etkileri ve ataklan
etki de wel bf:nliktc
f.:gcr "Cehenneme kadar yolu var!"
etkiler kendimi ne
bunu itemez ve bu sz sylememi engellcyt-.-

Benlig-in hemen yer Bu alanda ct-
kinligimiz belirli bir lde egemendir, ama belli bir iil-
de egemendir, nk da beklenmedik biimde ortaya
bilirler. da, kimi zaman takmak ["obsession"] dereecsine
varan ya da ve niin bil-
miyoruz. ruhumuzun alt tabakalannda
lerin volkanik bir patlamayla bilince ve oraya
dir. esinler de kimi ruhsal
kopup bilinC'..e bu ierikler zamanda
kun etkileri de Neyi ortaya bilmeyiz,
tek bir etki
olur ya da sinirleniriz. ""Neyin var?", ""Hi, fkeliyim!" Gn-
lk byle belirir bu. etkiler, znd
engeller; bir noktada toplayamam;
nm ya da sylemek istediklerimin tam tersini sylerim:
dileyec..egim yerde tebriklerde bulunurum. tek bir uyum-
suzluk nedeniyle st ste
Daha nce szn gibi, benligimin aydmltkta kalan b-
lm, yani bilin irade sahiptir; bilinli benlik,
bilin -bir derec..eye kadar- istegine gre
bu, ynetilen drt ordu gcne benzer. Oysa, AA'
dogrusunun bulunanlar ynctilme konusWlda uysal-
gstermezler. olgular beoligin buyruklarmu dikkafa-
gsterirler. Benligin egemenligini ok zordur. Buyruk
101
C<trl Custa" lnsun Ruhunu
glerini benlik, gldrsndeki ya-
oyunun bu Sahnede tck
bir komutan Birden bir silah patlar ve ya-
askerin sesi duyulur:
"Kornutanun, bir tutsak ettim!"
"Getir onu buraya!" a5ker
de, adam beni kil"
askerin durumunda bulunuruz; bizi
bir itip sahneye kendileri Ruhun alt
da istenein etkisi pek etki ge genellikle
maz. Bellek ise daha nce grdgmz gibi bir dereceye kadar,
iradeli ve denetJenen bir bize oyun oynar;
mekten kaan huysuz bir ata benzer, c-an biimde
Bir gsterdigim tm aba
nk aranan am tm aLalanma gelme-
yecektir. Bcllcgimizin dogrudan; bir o anda
istcmemcliyiz; hir am ile
en iyisi zerinde ve onu salcin
bir anda, ya da ertesi gn ortaya
Bu durum, denetimden kaan ve nc bizden
daha iyi sezdigi znd daha geerlidir.
engcUemc olanagt izilemez",
bir eflh>ellenemez; gereken
yerde, dclicc bir dinsel disip-
l yemek ve ikiyle, bir
nedeni budur. nk etkilerini engel-
lemek degildir.
etkiler ve yer alanda ira
sz bile edilmez. Bir etkinin
tm "evde ileri srehi lirsi-
etkiyi yolu, ondan
ve dnyalara davranan insanJan iki byk
gerekir. Bunlardan biri o iinde :.3) yer
102
\1(' ve
mcrkt>-Zit"'ri hafif bir glkle he-
men bulunurlar, diinyada koruyucu,
bir dost ararlar; bir tr kendinden bu, gelen
ktlg her dinlcyene anlatmaya
glkleri bir itenlikle hesaba insanlar-
Glkleri gibi grnrler,
iinde zmlerlcr; hi degilse birinden
umudunu
Diger bunun tam bir ser-
giler, onlar da nonnaldir, merkezi hafife kay-
0 0 zerinde bir
nnda, i bu engele gtisterdigi ilgi, bu
bir sonucu dnyadan geri e-
enerjilerin i Kendilerini
CV11'..sel gerekten soyudayan, bir dnyaya gtmn bir (}-
kim gcnn etkisinde Bunlar iednk ve tm
etkiler
ya e@.im gsterirler. glklerini bir biimde g-
gslemektir bu. Glkler ortadan yeniden dog--
mak kendisini etkileriyle birlikte i g-
Fakat, iine bir gn patlama tehlikesi
Birey, herkesin bildigi
"buluttan nem kapar". megin, byk biri, ar-
evresinden kendi i ekilir,
bir yer kiralar ve Bir gn gelir,
olup bittigine din-
lcndigi, ilgili haberlerin evreye
Bir gn, st kattaki yak-
ise samr ve sonunda
oldugunu bclirtiverir. bomba
byk bir flwyc dzensiz atar, giysilerini
paralar. Ha"ita bir hastanC',sinf'.
103---
Cacl Jung Insan Ruhuna
1. Duyum
2.
Sezgi
4. Duygu
.5. Benlik, lrade
6.
7. znel
8. etkiler
9. Ataklar
4*
1 O. Bireysel
11. Irksal
A blgesi
B blgesi
c blgt>.si
D blgesi
* siizk<>nu"'-1 b!gdai (A: B:
C. D: mavi).
------------------- 104 ---------------
Bi ve B ili u n 1 Ya 1' d
4 'te "A" ile blge bilin ei,
miyle yani duyum, sezgi ve duygu
miz bilin gstermektedir. A ile C blgesi
grevi stlenen 5 no 'lu halka (B blgesi), benlig-in dnyadan i
dnyaya belirliyor. Biliw;li dnya tm
dikkatimizi kendi zerine ektiginden bu fazla
Ama bilincin gc z-
nci etkiler, ataklar, blgenin yzeyinde
ler. Geldikleri yer ise, dedigirniz mcrkozdir.
nesneleri kavrama yctilcrini uya-
nr. Gndz, tm dikkatleri ve somut dnyaya cvrilidir; gece
oldu mu, her byl bir nk
birlikte ilkelin gndz bilinci de krelir; kayboldugu
anda ilkelin i dnya kadar gerek ve somut bir biim-
de belirir. Ruhsal gelen ierikler bireyin i
bilin ortaya ve etkiler il-
kel insan bunlann nereden bilmcdigi iin neden-
lerini tek dnyaya, dnyaya baglar. bir de-
ruhlar onun sizin, benim gibi yadsmmaz
Geri grmek ama gzle de en
yiyccege gereksinim duyduklan bir gerektir onlar iv-in. Bir beya:r.,
ilkele, ruhun sunulan yemekiere elini bile srmedigini sylese, il-
kel verir: Ruhlar grnmeyen yemcklcrle beslenirlcr, on-
lann kokulanyla doyarlar. Bu ok ben-
ziyor; o zaman da tannlann, yemekierin bf',.slendikleri-
ne ilkel insanda i dnya dnyaya
ve hep geee sresince belirir.
Bizlerde byle degildir bu; gece ile gndz birbirine
ur. Gece neysek gndz de oyuzdur. Fakat g-
dnyadan duyurnsamak bizi gerekten
de i verilerini pek kolay olmaz. Bu
verilerin bizleri onlan gz-
lemlemeye, Lir bilim iinde, psikolojide irdclcmcye zorlayan
105
Cari Jung lman Ruhtma
kendileridir. Szgelimi
ctkilerden, ruhsul bir
cgin yasal kavramlardan sz ediyoruz.
i gereklerin bizde Bu
yagrna ederler; yle ki, iimizde varolan
bir pek degildir .
... -------------.. --. --- ----------- 106 ------
---- --------
4

1*
Daha neeki blmlerdf'_, bilin alanma ynelmcde gerekli
olan geleri gzden ana kadar
byle sz enik; nk bu konuya zel ve karan-
uzamlara izleyccegimiz politika-
-hi degilse ve bilimsel gvene df'_ger
gerekiyordu. Bu nedenle sizlere kullandan
yntemleri ve bunJann ana
nce, deneylerinden si:\z cd{'.cegim. Bun1ar de-
neysel psikoloji hareket edecegiz; oysa bu deneyler bizi,
ilgin ve nemli bir biimde ana
incelemeye zorluyor. bu deneyler
gdyordu; dzenegi deneysel yolla incele-
niyordu; bu, fazla yarar sag-
ilkd olanaklar, olurak Ama
de fazla umul ba-
beklenmedik ufuklar Komp-
leksierin gibi, bu tr hir deneyde
yol izlenir. Dtmeyei, wwhtar szckler denilen, rasgele seil-
aralannrlu hibir bulunmayan bir
k koluji 1 :i ri ( l blii n
Cari ( Jung Insan
dizi hu yol, deneyleri iin ko-
Yinelemektc yarar var, seilecek tmyle an-
lamsal uzak gerekir. bir rnek: Su, yuvarlak,
iskemlc, ot, mavi, etmek, Bu szckler
birbiri verildigind(\ denck bu diziden hibir uyan tretmez
(her szrk rasgele bir kavram ierdigindcn da budur).
denekle n, rmahtar gele ilk szck-
le en zamanda Vrme.,5ini ister. "Su" szcgn ortaya
denek, geen ilk szckle hemen vcrt>,.-
rektir buna, mcgin, ya da "'llz{)" ya da
mak" vb. saniyenin birini gsteren bir krono-
metreylc tepki (Bu deneyde hatalar sa-
niyenin birinden daha st srede bdirdiklr:rinden, daha du-
bir kronomctreye gereksinim yoktur. Anahtar szcgn son
heresi sylcnirken kronomctre ve denegin S:T.c-
gnn ilk ht>..<'esi duyuldugunda da durdurulur. Bu
arada geen sreye, tepki sresi denir. EJ!i ya da biraz daha fazla
tepki gerekir, aksi halde tepkiler,
yorgunluk nedeniyle olabilir. Genellikle elli ile yz tep-
ki yeterlidir.
Bu deneyler teplci srdcnnin ok g-
rlr, kimi zaman kimi zaman uzundur; bu arada kimi
lann dzen bozukJugu gstcrdigi gzlenir: Dcnek, anahtar szc-
ge hangi tepki gsterccegini unutur ve tck szck yerine bir
tilinceyle verir ya da anahtar szcg nemsemez ve titrem-
sel [tonaiJ bir tepki gsterir ki, bu da elde edilen bilgiler-
de hatalara yol aar. Deneyin engelleyen
nedenler de "su" dedigindc, den ek
verebilir: "Su ha! -bak sen- aynca., anahtar szcgn tek-
olunur, ya da bir ..
Ah! Yani mavi denwk denek Ya
da dcnck, seik sylenen anahtar anlamaz veya yan-
anJar ve (swreotip) bir siizd.ikle, yani hep
-------------- -- 108 -------
Deneyleri
s:-.. ckle tepki gsterir. kimi denekler "gzel"
tekrarlar dururlar. Tepki srelerinin ok ya
da tepki eksikliklerini ieren tr dzen bozuklukianna komrr
verilir. de, tepki bozuklukianna yol
a<;an anahtar bir U;eriklc
yani ruhun "C" blgf'};inde (bkz. 4) u ve yasak
giren szckJcr oldugu Egcr anahtar sbzck
aneak yzeyini ilgilendirirse, tepki normaldir ve belden-
medik bir Aksine, anahtar sz(_,-k i
koruyum Ben'in gizliligine sokulacak olursa, bir
tepki bozuklugu bireyin iinde, dcnek kimligiylc henz
dikkat ekici ve verme-
sini engelleyici bir zdevimi harekete gec,-1rir. *
Yukanda deney bir daha
ekliyorum; yelerli bir kenara sonra,
anahtar szdik dizisi zere yeniden ele ve
deneleten verdil;i aynen rica edilir. megin,
"su" szcgne ne diye sorulur.
ya da veya o zaman
olur. Tm bunlar not edilir. olan tepkiler kusur-
lu ogafltmlan Kusurlu da,
giren belirleyen bozukluklar gibi., kompleks belirtileri-
dir. da cklemckte yarar var: el kol han>,-
ket1eri, ksrmesi, iin df"..gerli be-
lirtilerdir.
geleri benim nemli hir
nemli sorular
hemen konu nemli srem de b<-.llegim
gereldi bilgileri ortaya yoL gi.i\clg n
sonm bireyde byk nem Kakh k< sulanan duygu Uurinde gtr;
Fizyolojik yrek ba8J.rsaldarla,
almakin YkS<'k b.'(knle. bir oraya
kk bu cia olayiann Png..llor. Oysa g..rilimi az, yani
degeri ge ui\L: L:i.ilderi }")L:tur ve
_
------- 109
(:ari /n.,.,m /(ttfwna
----------- ---- -----
si)zi.in cuigimiz hir ele
Burada, biiiii sekiz biiiii dogru
klen bir dizi :,;rf'.si wr. Bu, . ortalama normal
tepki suniyenin bl ii silzegtindc uzun
bir tepki sresi beliriyor; bu, izleyen
AJUJhtar Kompleks
szcii.k Tet Jki sresi belirtileri
Su 4/S o +"' dogru
Yuvarlak saniyenin 4/S o +
n
";:>{;-,
o +
Yzrnek sa
6r=-.
o +
Mavi
7/'!>
o
+
20/5 3
Y etmek lS/S
;j

10f.5 1 +

8/5 o
boyun('.a Bunu. bir direnme diye ve
szcgniin alanma varsayanz;
dencgin dikkatinin bir bu Kompleks
gibi tepki
gsterir; da kusurlar ortaya
gnizde neler olup bitrm:ktcdiri' Btn bu tepkilcre yol aan
ak'' nedir?
Daha sonraki tepkikr yeniden diinyor; sonra "at-
mak" tepki siimsinin tekrar grlyor.
Anahtar
szck
Atmak
Tepki sresi
12/5
Kompleks
belirtileri
1
,. glerince nu
ve lgmur. gihi '"'""''"
rini. nuururak ynl\ayt ... 'Vrrirl\r
--------- --------- 110 -------.. -.-.------------

Hirka normal sonra, tepki yine uzuyor:
Komplck .. Anahtar
szdik Tepki .'>msi belirtileri
Y
Aga
saniyenin 9/5
saniyenin 10/5
1
+
Burada szeilk "yere nemli dzen
hemen ortaya alana o anda
bu gecikme nedeniyle de ortaya
bozukluk ancak bir sonraki tepki de beliriyor ve kayboluyor; bu du-
ruma grece dirennw diyoruz. Dzen bozuklugunn bir nc :;z-
ckte daha Bu "sivri" S7.cg idi ve
szck daha
Anahtar Kompkks
Tepki sil 6elirtilni ogaun
Sivri m
15/3
2
18j5

saniyenin 10/5
+
n 6/5
o +
Grldg gibi birok var; burada yine,
sresinin sonraki S7.cktc belirdi.
Denck, klinikteki deney otuziki ve d(Jneye
kendisi hibir bilmiyor
dum. Denevden sonra kendisine sordum:
- Kimi zaman uzun fark ettiniz mi?
verdim.
- hatalan biliyor
tm uygundul
-Peki, dikkatinizi bir oldu
- l olsa s(iylerdim.
-------------- 111 --------------"
Cari Gustav Jung Insan Ruhuna

- Size sylememe izin verir misiniz? ok
kt bir olayla Bu, zc sonular yaratan
bil' kavga olabilir.
Adam neredeyse
- Nereden biliyorsunuz?
dogru olup sordum.
- Dogru! Ama bu ben bile unuttum.
Denck, bir kavgada ve
getigi lkede I"'.Czaevindc kara bir le-
keydi bu ve iin zen
Kendisi de bunu On zerinde bir sre
nce geen olay ok Olaydan bir iz yakalayabi-
lecegimi hi Siz de: sonuca
"atmak", "yere "sivri" szcklerini duydu-
gonda neredeyse havaya Bu da ortaya bir sonu
nyor. ilgin <mek hi farkma varff!:O-
<,:nk nemli anahtar szcklerle her bilinci
hemen i dnyaya dnyor ve dnyada olup ilgiyi
kesiyordu. Bu nedenle de hi fark etmedi. Tepki
sresi iinde bir bilin yoldugunun oluyordu. Sonra ken-
dine geliyor ve "Ne dendi?"
yerde oldugunu, i imgelerinin komplekslerine uzan-

Kimi zaman ok daha az da bu gibi sonulara ula-
Bir gn, hi halde bu tr deneyiere ilgi duydll
bir hukuk profesr beni bu konuda
Anahtar szck listemi ve kronometremi evine gittim. bir
heydi. yirmi sonunda bana dnd:
- Sonuta ne umuyorsunuz? diye sordu.
- Hi de fena size bildireccgim.
nemli tepkiler idi:
------ 112
Anahtar Szck
Para
lm
pmek
Yrek
demek
De.neylcri
Tepki sv.:kleri
Az
lmek
Gzel

La
Denek, ve bir ni-
versiteJiydi. Sonunda, sonulan gze
1. Dosturnun para sorunu gerekiyordu. nk '"'para"
szeugnn "az"" "demek" S7 .. dlgne de
n tepki
2. Bu ister istemez lm Elbette
bundan sz edilmez ama, herhangi bir yolla bunu
da engelleyemezsiniz. "'lm" szcgne denek '"'l-
mek" ilc verdi: Bu konuyu lm
nyor, bu da onu etkiliyor.
3. "pmek"- "'gzel". bir yrekten gelen bir
Buna bir hukukudarastlamak olabilir; ama,
her iek aar. Aynca, duygusal belirli bir
ta kendiliklerinden, yeniden 'Onun
da bellegindc eski bir serveni olabilir. Tohum
eken gen (La semeuse) dikkatimi ekiyor; madeni pa-
yer alan motif... Denegin sevgili, pekata bir
olabilir.
Ve sonucu zetledim:
- Ekonomik iindesiniz; bir kalp krizi sonucu lceegini-
zi zaman zaman oluyqr, Bunun
da bunlardan biri de, b-
yk bir bir olan scrveniniz.
Masaya atarak
-Byclk bu! bilebilirsiniz bunu!
* F olarak tohum .-J.:ici lz" gdiyor. Mn.
y .. r
-- 113
Cari (;us tav J 1 n.ro n Yijnelcy

- Dogru mu?
"Evet, diye yan ve
gel, de deney yok yok, degil, bylesi
daha iyi" dedi.
sonulann gzpcke oldugunu
Gerekten de belirteyim, bu deney
henz pek daha sonra bu konuda edindigirn
bir glendirdi.
Soru: I bilin herkeste dzene gre
mi znel etkiler ve ataklar? ..
dzen uygun bir biimde
ele verilen dzeni btnyle tersine evirebilirsiniz.
denekte, n yer
Hasta ara vermeksizin i olayiann etkisi bulunabilir;
szkonusu ettigimi7: bir ya da
zellilde retimei bulunan ve bu sre iinde i
biridir. Genellikle bclirtt:igim d-
zende bulunur nk ataldanna rasda-
mak degildir. Yine de herkes kendini, P,gilimini dinle-
mP-kte, kendi deneyimine dizmekte. z-
gn1r. Bu neonenin nedeni Bellek, bir nok-
taya kadar, iradeye bir yetidir; znel da yle,
ama daha az bir lde, nk insan istemedigi
ten kendini. etkilere gelinee, onlar iradenin
yer ataldan ortaya sizi yere seren
bir "knock-out"un olur, sreli bir iinde ka-
en byk zelligi, orada edilgen bir dunnnda
hasta hareket etmez., durur. En
bi1. byledir bu; Dogu kltrleri i dnyaya bir
disiplin analitik psikolojinin
na n a_yak olan de i uzamdaki engel ol-
mak ve orada bulunan verilerden _yararlanarak kur-
Bundan byle, ruhsal i bilinci ve bir-
114------------
---------
birleriyle gerekir. hir
l'kenin, zihnimden bir esinin
ben. 4. da gibi, (D blgt:si) daha
bir alanda yer Eski Osiris'in*
ait oldugunu belirtmek iin maviye *
.soru.: znel
kompleksierin ortaya dzen bozukluklan bir
var
Gerekten de bir var. znel kendileri-
ni belli ettikleri anda, rnegin kendimizi
da, szn ctgim bu zaten bir kompleksten
bir dzen Her ikisinin de biimi Bir
rnek vereyim: birinin kl.ii ve siz znt-
nz. bildirmeye gideceksiniz; oysa, dostunuzun
lmnden memnun oldugunu biliyorsunuz, nk
ykl bir para bu ikincil hata yapmamza yol w,:ar
ve siz, zntnz bildireeeginize tebrikler * * * znel
yani art bir bi(,.irndc yolunu se-
er ve bir kompleksten kendinizi gen miras-
ile Bu tr bir durumda znel gn
Bir rnek: Bir konu
li noktaya gelir ve size gz bu, demektir;
"Konuyu n; o oradan geen sizin
dan grlmedigini Bunun gibi, gizJi birok r-
negine rastJayabilirsiniz.
Soru: Ukellerle deneyleri urtaya
kan dzen bozulduklan ve kompleksler, yasak-
lamalarla olmazJar
" Eski llerin lsis' in (ev. n.)
u 2gn -t. ve 'D' vi ile
Ya%at, Eski renk
!.:uruyor. (.,.... n.)
... w (uhriklo>r
birbirleri ok .. ciir
aarlar. Tri.:.l''de 8)111 '(v n.)
115-----

llkdlade hi4; !lu
leriP- deney yapmak k g bir bile so-
nk bir ilkel iin resim, demektir.
ekip gtrdgnzdc, ruhlanndan biri-
ni dmncktir. Bunun sonucunda da, szkonusu ilkel
Bu ilkeller fotograf cktinnek
bir konu da, resmin bir byd.inn eli-
:.;PA."IllP Byc, diger ruh-
da ve yol aabilir. Oralmda
gi"rcvli heyazlarla ama,
onlar da psikolojik deneyler pek sa-
Kcndilerinde getirdi@ ve
kaynaklanan kompleksleri grlr. Eger bir ilkelde

ok, kaynaklanun kopukluklara
ruhlardan sz beyaz-
larda kompleksiere bir tepkiyle
her birinde. Beyazlarda kompfekskrden belirtiler,
bunulmalar :rulnlZC.a eski uygar insandaki
bunda da bir yan yok.
ll*
deneyierimize dnelim biz. kompleksierin kay-
nakJan ve genel bir izienim ddc
diger iknekleri istiyorum. ilki iin szek di-
zisi: ""dua etmek", "evlenmek", "kavga etmek", "aile"",
"mutluluk", "pmek", "semek", hemen
belirtmekte yarar var, siizeiikler birbirleriyle hi ilgisi
olmayan ok szck ortaya Burada ne
olup Deneye nee bildigim ay-
Haslam otuziki evli bir Teda-
i\Unc lonft:fi:H\5.
116 --

-----------
viyc Son
oysa en ufak bir yapmak-
tan yoksun, ku7.U gibi uysal bir crkf:k oldugunu da biliyordu. Ama
yine de bu krizleriyle sonsu:r. ekiyor ve ne-
denini de evliydi ve koyu
ama, bunun bir sorun ikisi do
llgiu nokta, bir iinde
dek nnde hi evli olan kar-
bir nce bir bebegi ve bu sre iv--inde
da bu konudan hi sz byle bir uygunsuz d-
Buna her ikisi de mutlu olduk-
iyice grendikten sonra
dum:
- Sizin Katolik, ise Protestan
nedeni olamaz
Bu konuda Annem Katolik ve ocuk-
Katolik konusunda ok
soruyu
- Bunun hibir nemi yok, kiliseye de gitmem zaten.
dndm:
- Evliliginizden degil misiniz?
- Tam tersi, ok ve bu nedenle de
duyuyorum. nedeni ne olabilir ki? Belki de
tutkulu bir var.
bir hastadan hibir
nedenini bulmak iin kendisiyle bir deney
syledim.
nemli tepkilerin incelenmesi sonucu verdi. "'Dua etmek"
szeilgli bozukluklar ortaya ki "dua et-
mek" onda cdic:i bir etki Bir sre
tan sonra "Kilisede ne de olsa hizi
yor; Protestan bir bd ki de nedeni ai-
lede iki ayn mezhep
--- 111
Cari ln:mn

yorumu "Sonuta bit-
de tutmak gerek".
s:r.egn, eviiliktc byk sorun ya-
geregiylc
"'Kavga elmek"' s(izcgyle, kavga etlikluini ve cv-
sylooikleri gibi hi de mutluluk
rcndim.
""Aile" szeligne "ailenin blnmesi" oldu.
"Mutluluk" iin, ""ailcde mutluluk yoktur".
iin,
... "
-
- Yani erkekler
"Semek": "Kt seim
"pmek": bir erkegi pm(lk".
degiliz hi". Gerek buydu. yol
hibir nooen ya-
crkfl!derle ilgili doluydu. Bunlann sorum-
lusu olarak kendisini degil de grdgnden
duygusuna ondan
nefret ve
Bu rnek., hu tr bir deneyin gerekliligini Birisiyle
bir sizi ok kt ve ogu kez,
o ve Oysa bu deney
da her oldugu gibi ortaya ve durumnn ne oldugunu an-

bir zc rnek: Otuziki bir ...
o(uguyla mutlu bir Kendisini tanuna-
dan drt ay nce ocuklanndan bygn, drt
lifodan oeugunun lmnden hemen sonra,
bir klinigc gerektirecek derecede ugra-
gre iikntsnn nedeni
ok seviyordu ve bu darbe bozuldu. benim
---------- 118 ----

blmme getirdiler, durumuyla ilgilendim. kaynak-
nedenlerin olup grenmck istiyordum;
kendisine yogun bir biimde soru sordum. Bana seik
lar verdi: ""Bu beni daha nec ok
ve hc.r yolunda gidiyordu." kntsne neden olabileeck
ka bir grnm.yordu. Bununla birlikte, kendisiyle de-
neyleri ve her gn uzun srdi tepkile-
rin ortaya nemli szckler dizisi: "melek", "k-
t", "mavi", "zengin", "sevgili", "kitap",
"evlenmek". Bu dizinin ne gcldigini tahmin iste-
miyorum sizden. nk, sonuca
Bu anahtar szcklerin kendisi iin ne anlam
isternek ?.orunda hastadan; ruhsal kn-
tsne neden olabilecek etkin kompleksiere umuyor
d um.
"Melek! Bu szcg syledigirnde ne geliyor?" diye sor-
dum.
Gzleri doldu ve len syledi.
ve belirttim ve ettim;
Uzun uzun sonra "Belki ok
Niye belki? ya dik olur ya da olmaz."
zerinde fazla fakat buna dikkat edilmesi gerektigini
not
'"'Kt". Bir nceki gibi yine uzunca Szcgn onu
hayli belli oluyordu, bir O an-
da., neden olan kompleks ile yzyze kesindi
bir
bu. bu gibi durumlarda der: "/ cannot cope with il"
yani, iinden bu konu beni Neyin ne oldu-
gunu anlayamamak. ok zc, ok tehlikeli ve ok ezieidir. Bir in
sanda bu llere varan onu deli eder; biraraya
getirmeyi Defterime not cltirn:
Bunun ok nemli var.
------------- 119 ----
Cusltiv Jung
"Mavil Evet, gzleri ok gzel
dogdugundan bu yana herkes begcnirdi gzlerini ... " Birden, kas-
kesildi hastam; bunu da not ettim. Bunun da bir
ler
"'Zengin". hibir gelmiyor; beni hi ilgi lendirmcycn
bir konu bu, nk rahat bir sryoruz. Beni
dirsin? Evet, ok zengin kim var? Ah! Tamam, yle ya, Bay X.
- Bu bay X ile ne var?
- Kendisine Niye ilgilendiriyor bu sizi? Evet, ba-
...
Not ettim: iinde var! Gerekten de yle oldu:
bir sre nce, bu zengin Bay X'in bir
ziyaret ve yanlan12da bir an-
da "Bay X'i son nedeniyle
ok bir Bu sz, barut
Hastam gen Bay X' e deli gibi tutku n, orta d-
zeyde bir ailenin oysa Bay X zengin bir
nyor gen Onun gibi bir erkek benim yzmc bile
durum umutsuz, kendime bir erkek Duygulan-
na egemen bu:,1i.ink evleniyor.
larda iyi gidiyor. son derf',ce
oluyor ve anda da zc bir olayla ucuk gzle-
rini ve kendininkilere
mcdigini, oldugu gzlerine benzerligini g-
ryor. Bunu, byk Tan n 'mn bir olarak
kabul edip kendini avutuyor. Bu ancak byle bir varsa-
Sonra, Bay X 'ten hi haber ve ya-
sakin ve bir biimde srp gidiyor. Derken, gnn
birinde Bay X'in de kendisini deli gibi sevdigini, bir erkekle
son dere,ce znt O an-
da hastan1da, byle durumlarda gibi, bilincini
ne bilemez getiren bir gerilim beliriyor.
da oldugu tek birdenbire
------------- 120


Bir sonraki szdik idi, tepki gsterdi: t-
reler" diyeceginc "kt ti'lreler., df'.di. Sonra dnerek
"irkin., ekledi.
- Ne demek irkin olan ne?
- Bilmiyorum, diye
"'Para"'. Zengin rastlanan yinelendi.
"'Sevgili". Sevgili
Bu szc.k ona eski
"Evlenmek"'. Yersiz evliligini
szck geriye: "irkin", "'inat-.'1.", "'ah-
"irkin szcgn seerek sordum:
- Ne demek bu? Bana bir anlatmak istediniz? ocugu-
nuz tifoya
kentte iki tr su iilebilir olan ve iil-
mesi olan. i.ilmez suyla birden sn-
geri gtrdgn gryor, fakat o denli ki engelie-
mek bile. Olay nedeniyle'. denetimi du-
rumda; bu banyoya byk o da imek isti-
yor; anne izin veriyor. byle :\iedcnini bilmi-
yor. donup durumunu grdm, zihinsel
ma ara verdim. Bir i jle kar-
bir
ama yine de Hibir
dm, bir sre sonra hastanesinden az ok bir du-
rumda Sorun zlmeden unutulmaya bi-
linaltmu ve hibir zaman ne oldugunu
fl:renemf':yccckti. Ya da kendisine Bay X ilc evlenmek iin ocugu-
nu ldrdgn, digerini de ldrmek istedigini syleyerek
kknden havaya uurmam gerekiyordu. Durum buydu. Bir gn,
bir gece sonra karara tedavisi
bir hastanesine yok c gz
her gze almak yegdir. Hi dcgilse bylelikle
onu biliyordum
ama, bundan emin Hekim olarak tehlikeyi ggslmnem
121
Jung lnsun
gerekiyordu. gn hasta)'l ziyaret ettim ve dedim: .. Size
bildirmem bir var. siz ldrdnz, k-
g de ama, o mikrop
Bunu kurtulmak., evlilig-inizi bozmak ve diger er-
kekle evlenmek iin Gzlerini bana dikti, bir ve
oldu ... " diye ge-
irdim. Bir sre hasta kendine geldi, yerindeydi, on-
gn kadar sonra da kurtuldu, Hibir zihinsel iz kalma-
bunu izleyen )'ll sresince kendisinden haberler
bir srd. Bu ola)'ln bir de su
bir var: Cinayet. Hasta suunun ekecekti; zihinsel
knt ruhsal bir olgu zihin bozuklugu onu cezaevin-
den bilincine bu korkun yk de
onu; nk, insan kabulLenir.Ye
birlikte )'YllQyabilir; <ry"SQ bundan kamak dertler

Bu gibi deneylerde tehlikeli grnen, ama nem
yan gelere rastlanabilir. Deneyler saf bir yzeyin al-
F..dindigirn deneyim bana
davranma)'l gt"etti; nk; gizli nevroz inana-
o denli ok insan var ki ... Uzun sredir bilinaltmda
yatan birok nevroz yzeyinde son de-
rece bir grnm rnegin, bunu bir
vejt>-taryen grebilirsiniz., kendini btnyle ha)'lrsever ku-
bir ya da 7.cllikle hareketler-
den bir lcimsede; tm de her salt
gsterme ierisindcdir. Gizli nevroz
yan birok sanki kendilerinin digerlerinden
daha az deli iin Bundan,
kendilerini bir gnl duyarlar ve
rabilirler: "Tannm, sana nlsun, beni bunlar gibi
Bu kimi zaman bir kurtanr!*
* Bu ... hir biimidir!
"Hir da <>lsak. gider sriinii
(R. C.)
- 122
Bu deney, ierir. Etkin i.lgi\i somut
bir gi.istcrmc'l: durumunda iin, uzun sre
brcrckligindcn do[!:al olarak duyuldu. ki,
seik ortaya olanak saglayan den-
g!'.SCI bir bulduk. Buna ben, ''psikngalvanik fimunwn"
llkc>..si Uzun sredir, sempatik sinir sistemini etkileyen
durumlan biliniyor;
egemen olan bu sinir sistemi.
ler damarlan yregi etkiler, yapar, yznzn
midenizin yol aar, d stndeki
damarlan dcriyi etkiler, durumunu dc-
derinize tavuk derisine benzer bir giirnm verir vb.
kun elkileri bu tr organik gre,
bir elektrik akum de Gerekten de>"
iki di dayamak yoluyla bedenden geirilecek 7.3-
bir gre, az ya da ok bir dircllv
le Normal durumda, duyulan diren ve elektrik
Oysa, bir etki belirdigin-
de, derinin darnarlan bezicw
eller ve artar; sonu olarak da diren
ykselir. deneyi boyunca kaydedilen
yogunlugunun V('. deneyin ko-
gre, anahtar szcklerle etkilenen znenin tepk.i-
lerini bclirleyP.cektir.
Deneyde yol izJcnir: gerilimli, vohluk bir pil
ve buna en biimde gsteren bir
galvanometre gcne gre
ya da dnen diker bir gert'.k.
zerinde verilen ve
olarak, bir legin zerine
ma elle rahat tutulabilecek byklktc ve yanm
kre biimindeki iki elcktrot Denek, irade kas hare-
ketlerini Cflhrelleyeeek bir gle, kum
123 -------------
Jtu!Ji:
--------
elleriyle eJcktmtlan kavrar. Kaydedici bir
zi'Jine analuar si)zcgn
tepki ile gsteren
gzlenir. nemsiz
bir yaratmamalanna
anahtar szcklerin tepki sreleri
yol grlr; eslci duru-
muna gelmesi saglamr, sonra yeniden bir anahtar szck sylenir
ve bu byfc devam eder. Sonuta, yukanda sznii ettigimiz belir-
tileri bir egri elde edilir; bu egri, znel etkilcrlc beliren or-
ganik die tutulur
Bu soluk alma ritmini ve len bir pn-
[soluklcrJ ile Bylece, bize il-
gin bir grnt sunacak bir soluk alma cgrisi eldc ederiz. Gerek-
ten de, anahtar szelikle beliren bir kompleks etkinligi
soluk sonra normale dndg
grlr. anlarda soluk soluk alma
cigerlere elcilen hava lus ve zne dikka-
ti bu duruma duyurnsar. Normal ya-
bunu sezmck bulunan ki-
ancak seslerindeki fark edebilirsiniz. Bu duru-
mun gnlerce srebilcccgini gznne getirin! yol
gerilimle birlikte gizlice srdrr soluma
bu nedenle de cigerl(m: hava Kliniklerdelci sinir
hastalan mn ve veremiiierin r.gu bu durumda-
Bu deney gnlk da bir
gzleme olunur: bir
da dikkat edecek derin bir i arada
bir blnen hareketsizligi fark edersiniz. zneye niin i ckrigini
sorac..ak size; "Bilmiyorum, biiyle diye
tir. Bunlar, r:tkisiyle
,...nunda b<fl<iin ge.
uygu". (rv. n}
--- -------.-- 124

Kompleks bilinli ya da olsun, bu dzenJi bir
biimde srp giderler. Grldg gibi, soluklcrle,
fenomen
yol i bir biimde

ana kadar n plana alandaki ruhsal
urtaya koyan deneyinin bir daha
sz edelim. gireeegim aile ii ruhsal bildi-
giniz gibi, kkensel bir veridir. Daha iin bilin{-altt or-
diye ortaya
bu veri. "Mistik Levy-
Bruhl'dur. akla
ilkeller konusunda bir bir rnek: Gney
Amerika'da bir kabilcnin yerlileri kendilerinin
"ara "lar, yani uzun kuyruklu iri papaganlar ile-
ri srerler. Bunun tyden, kanattan yoksun bu-
ve bu iin ok byk olduklan yz-
lerine "Bu bir 'ara'lann
biliyoruz, ama yine de biz Bu anlayabil-
mek manttksal olmak gerekir. Eger ilketler gi-
bi, ruhsal bir
olarak grnr bu Oysa yle degil; bi-
zimle ruhumuzun iine bir
yntemle okuyup kestirdilderini Bi-
ze tuhaf grnse de, ilkel insan iin bu, deneyimle elde bir
veridir. insanlar en uzak, en ilgi..<riz bile birbirleriyle z-
megin herhangi bir ot, ve bir geyikle
tir. Onlara gre bu hibir fark yoktur. oluyor
bu? Bunu ne ne ilkemiz. ilkel basamak-
tak.i budur. kimi bunu daha
kolay anlarnarmza olur: "Oglurn, ben demektir" ya da
kendisine Loyun egmeyen fkeyle zenci
dcr: adam, Og-
125
Cari lrwm RuhWla
lu, o demektir! Dnyaya bir oglan getiren a.."lmda yeniden
ona, kocasma Oglu olmayan lml, oglu olanlar
lmszdr, 1,-"i.ink simgeler. Ru mutlak ve-
risi gerekligi .ver alu.
aile psikolojisi sorununa dnelim. Bunu analitik yntc-
min deneysel olarak da Y
evrelerdekiler kadar uyumlu orta dzeyde ailderde, bir-
ok deneyleri Elde edilen gereleri bir
incelemeye tuttuk. Bu yeni deneyi
trl Daha iineckilerde olan
burada uygulamak gerekti; burada nem kazanan, zne-
nin ne verd:igi idi. "Su" szcgne kimi lcimi "yag-
mur", kimi "iek", bir drdncs de "ll
2
0" diye tepki gstere-
cektir. Aile incelemelerinde, yntemli yksek ya-
rar verdik. tepkile-
ri kategorilere gre zorunda her tepki kate-
gorisi, bir birim ve lme
bir o
kategoriye ya da bu blitnyle
deneysel niteliktedir; hemen belirteyim, bu nitelik
ediJdiginde sununun sonu r-
neklerinin yer bek:
1. "zgrlk"- ""istek", "gitmek" - gibi agrt.-
znenin zihninde anahtar szcge
dogal bir terimden
2. "Kasaba" - ""ev", "mavi" - "renk", ""boyamak" - ""sanat"
gibi alt- ya da
3. "'Beyaz" - "siyah", "yuvarlak" - "kare" gibi

4. "olaganst", "gc7..inmek" gibi
lar deger simgeleri, duygusal J-klemlerdir. zellikle ara-
ikinci tepki g<isteren
------------ 126- -----------

5. ""Su" - - "yuvarlak" gibi tepkiler yk-
femler, ne.-mel yklemlerdir.
6. "kesmdc", "gl- gibi etkin-
lik
7. "yaz'\ "'uyku"- "'gece", - "'mahzen"
gibi uzam, zaman, ortam belirtmeleridir.
8. "'gere", "'eki"'- "ara" gibi birer
"zekasal" olarak nitelenen kompleksleri bulunan
yani insaniann istenilen zekaya sahip olup
dan duyan ortaya Zekasal nitelikleri-
ni ve bundan do-
yumla huzur duyarlar. hegine giren bu yal-
zg degildir; kimilerinde duy
gusunu helirtebilirler.
9. "Masa"- "isb.mlc", "el" -"ayak" gibi birlikte

10. "Gitmek"- "yaya gitmek", "oda"- "blm" gibi
lar
11. "'At" - "adar", "'zgr" - "zgrlk" gibi devin-
dirici dil
12. - gc", "rt" - "'masa rts"
gibi
13. "'gzel"- "gzeUik", "'toy"- "toy
luk" gibi tiimleyici szck ek/eridir.
14. "Dokumak"- "okumak", "kazmak"- "azmak" gibi

15. hek, zaman zaman ortaya kusurlu
ya da suskunluklann begidir.
Tm yeleriyle denf'.yleri yaparak ve toplanan
n yukandaki beklere dagttarak ok aileyi inceledik. Kate-
gorileri, ve gre degerl!ldire-
cek olursak, belirten egrilerin
mada st ste gelmelerinden aile tipini
127
Cari Jung Insan
Bylesine zellikle ilgin bir olguda, de-
gil, IP-pkilerin yzde otuzunun da oldugu Ailenin
yelerinde zekasal biimlerinin yzde
oldugunu sylemeklc konuyu "Mistik ur-
bizde de tm gerekligiyle varoldugunun gzel bir
gidir bu. ailenin yeleri giii sz et-
mek, birka bir bir ya-
na, ok genel bir degerlendirme geregidir. Bu duygusal
gerekmez. yelerinden biri eziyet etmeye egilimli has-
olan bir aileyi Aile tipini ve bu tipi kesin bir bi-
imde temsil eden yelerin kimler oldugunu Sonuta
aile tipini en iyi bu oldugunu ve
tipi diger aile yelerine ynlcndigini anla-
Bu hastalar, nerede olurlarsa olsunlar, ailelerini birlikte s-
rklerler, bu nedenle de onlann direnlerle
Bylf'..si olgularda ok, tiznenin kendi-
sini ekip szkonusudur. Ai-
le egemen olan biimde Psikolojinin
bu fantezi nemi gerekler ol-
dugunu griiyorsunuz!
de yeginligi sorunnna* deginelim. Akraba ol-
mayan iki erkek ortalama fark 5.9'dur. bu
BW>u, az deneyleriyle iin Jung yol:u ay-
ru aiJ .. nin iki onlar iin yukandak.i bir tab-
lo
1. znenin 2. znenin Yzde
niteligi yzdesi yzdesi
1. Baglanular ... 6.5 0.5 6
2. Alt . ve st - ... 7 o 7
3. ... 2 5 3
15. hek ... 1 o 1
Sonra yzde: toplar, bek ve bulur.
Bir bu fark yol oynar. Varolan iste
biimde vermese de, yarar (R. C.)
128

bir ama dili yerde
bu ne-
denini anianz. Akraba olmayan iin bu fark Egitim
dzeyi yksek bu fark daha da nk egi-
timli dili, ok iin kul-
Akraba erkeklerde fark 4.1 'dir; akmba ise
3.8. Bylece ortaya Psikolojik akraba ak-
raba olmayanlardan daha ok birbirlerine benziyorlar. Akraba ka-
dmlann, akraba erkeklerden daha ok birbirlerine benzerlikleri de
ayn bir gerek. Bu sonuncu geregin nedeni, erkeklerin evden sa-
erkenden ve ise aile
ocagtnda daha fazla ve aile daha gl koruma-
Babayla ocuklar fark 4.2'dir. Hemen hemen ak-
raba erkekler fark kadar. Anne ile O<"..Uklar
fark 3.5'ten fazla degildir. ocuklar
nndan, anne-ocuk baba-ocuk daha gl-
dr. 3.1; 4.9'dur;
daki tarihin en eski uzamr; bu sre iin-
de ogul, yeniden
fark 4.7; fark 3'tr ve en fark-
bu; nedeni annelerini yknmeleridir.
fark 4. 7; ara..<unda 5.1 'dir;
grlen bu teplciSl'J tipi evlilikten
nk bekar
fark 3.8'i, bekar erkek fark da 4.8'i
Erkek evlilikten etkilemnedigi grl-
yor. fark ortalama 4. 7' dir, hemen hemen ba-
ya da ana-ogul farkla
Bu deneyden tilzel amalarla da Deney, cina-
yet tersinden szcklerin
olaylarla ilgili szckler "Suun ay-
olan kimse anahtar szcklerde hibir olagan-
yan grmez; oysa sulu, szcklerle su bir
129
(:url Jung Insan
kuracak onlan kompleks belirtisi olarak Bir-
pin Zrih'te, beni bu tr bir deneyi uygulamaya davet ettiler; bu-
nun iin denetimime drt verdiler ve "su" yerini bulmaya
yarayacak bir olgu sememde zgr Bir kitaptan, ze-
rinde bir resmi bulunan bir yaprak
an kulesi, nnde de resmini izdigi in ek
Resmin zerine en belirgin nesnelerin Bu bir
bir an kulesidir, bir inektir, vb. Sonra resmi, de-
neyi hukuk profesrne gnderip kendisinden bana 7..-
ne olarak edecek drt gt"enciden birine gstermesini riea
ettim. grenci bu resmi belleginde tutarken, digerlerinin bundan
hi haberi bu hi drt gren-
ci resmi Ancak, belirt-
mekte yarnr var; resim, oturan zne iin ok za-
bir idi; bir kompleks onda. stelik, bu-
nunla egleniyor otabilirdi de; tek znenin
vermeme kaynaklanabili.Tdi. znelerimi bir topluluk
nnde incelernem gerelciyordu; ilk zneyle bir deneyine
Ne olup bittigindcn habersiz oldugu halde, her
gibi gzkmekle etti, nk nemli
sz(;klere, zel hibir tepki gstermedi. ok kibar ve sa-
k.indi, oysa btn nemli anahtar szc:klere tepki gster-
di. sulu!" diye ve gerekten de oydu! olgular-
da bu tr bir yolla suluyu belirlf'Jnek SuJulugunu
lamak ise bir konudur, ama yine de yerine
bir belirti bulunabilir. Bu yolla gerek olgulan gn
oldu.
Dili derecede etkileyen kompleksierin yer olgular
kimi anahtar szc.k.lerin, dilbilimde
on"J diye olaylara benzer tuhaf ol-
dugu denilen Bir tmcede yer
alan ana szckte rnegin '"o"' harfi varsa, diger szck-
R C.
130
de bu sesine uyarak zenci dillerinde bu-
na rnegin, "Mete ve o" "o"
n kendi dillerinde buna ses
dzenini "'Moto vo o". fkinei derecedeki siiz-
ekler, nlsnc uyum gsterirler. dilierde
bu olgular df'_gildir df'. ve Macarc.a'da
bunun izlerine bir dile gctirildiginde, bunu belir-
ten szck, gene gre yindenir, yani "",\y!" diye
ran bunu "Ay, Ay, Ay!'' ya da "Ayayay!" diye
kkeni yiikl
diger gelerin egilim
terir. ve bir biimde ses ve siizck
yinelenmesine zen gsterilir; s.'iylevlcrin vt dizderin
da burada aramak gcrt)k. bir ki
kendini dikkat ekici bir cgilimdir. 8u '<ok il-
gint,: verilerin benzerlerini ilkellerde grrz: durumlan on-
larda hareketler yol aar. koliann
anlam
ritmik hareketleri biir-
nr. etki oldu rnu, o
Bir kez bunun ok iyi bir oldum.
larda gc,.irdigimiz ikinci evresine
bir alan onun
ileride de balta agalan. geldikleri bd-
li bir grlt ve duyu!uyonlu. Halwt ri-
iiyor, bu
duk. Birden bir sama
duyuldu. :\ic biuigini birbirilllize
kulbesinden bir srs
dk ve ettik; her kan i'<inde
umuyorduk. sabah bir kana bile rastlu-
heyecandan saga sola Hu olay
ok etk.iledi. kuliibesirw. erH:si
131
Cari Insan lluhltfl(l Yru/i,
-----------------
gn, tarafmdan danslar
biri digcri uyulduyan
Bu gsteri yirmi, oluz
yinclendi, digerleri ise grlmeye degcT bir mutluluk iiudcy
di. Iki gn srekli dans edip durdular. likelierin
bu tr dans "zmleniyordu."
Buna benzer l(rntlere kasabalarda da van-
her seferinde, telli evreye
duyuruluyordu: "'C beyaz byk adam bize geldiler; yanlannda
sigara ve kibrit var, bize onlardan veriyorlar. Bize gelmelerinden
ok vb." Kasahaya de bu biimde "zmleni-
yordu".
Soru: Bizlere szn ettiginiz yntemleri bugn halA
geerli midir, yoksa tarihsel birdeger mi
Meslege yeni gvenden yoksun
dan ancak. Bunlardan gretimde de olu-
yor, nk kompleksierin gstermek iin
bir yntem Bugn, bunlan uygulamada
rum ben; bunlar ya da
n ortaya ijn saniyenin birine gereksinim
yorum bir aniayacak dcneyimc
nk. Ama yine de, yntemi,
degerini srdrmektedir. Temeli saglam bir ruhsal
ma yapmak istediginizde, yntemleri gere-
ken bir olanaknr.
lll*
agrflun kuramsal sz
de. Bunlar, ana kavramiann iin gerekli o)an, son
derece nemli sonular dogurur. Bunlar nevrozlan ve
beJideyen ana izgiler zerine bir
* r>titdUndi lnurr-nuts.
--------------- 132 ------------

edinilebilir. Kompleks, daha ne-e gibi, bilinli ya da
bilinsiz yer alan, dzeyli ruhS<tl bir
i\:eriktir; kimi szcklerin
hangi tepki grdkleri :.;cik
belirmez: Kumpleks lle aralanndaki imgesel diye
. kompkk'>lere bir desek daha dogru olur.
kavgaya znenin olgusunu "'sivri"
szcgnn kompleksi n bir blmn ortaya bir gcr(:k-
tir. Eger kendisine bir yz szck daha
kusuz bunlann znenin etkileyecek birHk
szck Bu deneylerde kadar gnlk
da imgesel nitelikli birok mcgin, yerine,
"'cebe atmak, yrtmek, getirmek, gtrmek, vb." kulla-
biimde syleyecegine, yan-
biimde ataszleri,
mesleklere zg temelinde, kompleksiere uzanan bir
yan Bir kompleks etkisel gc nedeniyle, u?.a-
kaynar suyu onu iyi kt baka-
rak dolayh yoJla Buna zellikle dinsel dilde, bir bcge
zg nesneler szkonusu oldugunda kimi
yolla rnegin, birinci ve ikinci
anmak geJenegi yoktu; denilirdi.
Dinin, daha sonra dinsel eylemiere gizleri, dindarlann
daha dogrusu anlamamalan gereken bir biimde
yoldan Bugn bile fazla dinsel
ierikler var; en etkili olanlar da Cizlemeyc nes-
neler iin bu gibi ek yollar seilir. ve
ler, gerekirse imge degildir. iyi anlamak
iin, insan zekasma genel fenomenoloji i.inde deneyi uy-
gulamak gerekir. nk komplekslerle olan baglar bunla-
nn ilgin etkinliklerini ortaya koyabilir. Gerekten de bir komp-
leks, en ilgisiz bile bag kurabilen bir ekici ener-
jiyle ykl bir merkeze benzer. megin, ilgin bir olay
------------------------------- 133-----------------------------
bununla ilgili kokulur yer
ko pleks ka na biiiii ilgisiz
kompleks tabu
ve drl gibi bdirler-
Bu kornpkbin ve etkileri
f>[wmen hir komtJfeksin bulunan .va-

.reni t!erileri, eg('menlige

kompleks dogrultusunda ve anlarlar; zne s-
reli kompleksin uyarak
Dnneylerimizin gibi, kompleksler ke..<>in bir
zcrklik yani kendi istekleri gidip gelen ruh-
sal i'>gclcrdir; ortaya ya da kaybolmalan irademizin
Ruhumuzun iinde, bir tr asalak sren
zgr benzerler. Kompleks, benligin dzenlenmesine
yapar ve oraya bundan kurtulmak iin son derece
glk ekeriz. bir kompleks belirtisi, bilincimizi allak bul-
lak ('.der; bizi bunu anlamaya zorlar; diyf'r-egim, z
konusunda bizi iter. Bellegimizi
Komplekslerle etkilenen yet
mez. degeri, kompleksierin etkinligiyle tehlikeye
olur, bizi iter; nk kompleksin egt>..-
menligindeysck kendimizde dc>.@izdir. deneyleri, b-
tn bunlan ortaya kompleks, bilincin denetimin-
den bir blmyle ya da btnyle apayn ruhsal bir
Kompleksierin olarak bilinli
kaymalan getikle-
rinde de etkilerini sezemeyiz. nk, bir kompleks etkinligt-. gee-
rek belirttiginde, bilin zerinde V. kendi-
ne zg etkisi de belirir. Bilindn belirli bir gc, belirli bir ilgisi ol-
dugunu ve yatay AA' da bilincin durumunu
gsterdigini Kompleks harekete getiginde, BB' egrisi-
rPfleksltriyle) Yemek
{R C.j
134----

nin gsterdigi biimde yukan dogru bilin dzeyine yak-
Bilin, kendi dzeyinin bkldgn grr; "zt>Jcasal dzt'r
yin fark edilir, yani AP egrisinin gsterdigi gibi bilin yo-
bu. Eger bu, gsterilclig-i gibi, yo-
gun bir biimde, yani kompleks znenin tmne el koyacak dere-
cede gl bu sre iinde bilin komp-
lcksle olur; bilinli hibir orta-
da etkiler yer Kompleks ile bilin

B
p

Kompltksln Elidsi

\
\
\
\
9'
bir tr devingen gryoruz. oldugumuz olay,
kompleksin bilin dzeyine ykselip onu degil
bunun anda bilincin dik-
katini ve ilgisini yitirdigini, yani durumunu belirleyen tm
komplekse boyun egdigini de gryoruz. Zeka d-
zeyinin gnlk olur ama buna yol
kompleksi sezemeyiz; kompleks, znenin kendisince de zne-
yi gzlemleyen da grlebilen tck
bilincin Bilin yogunlugunun ani yok
olunur; zne dikkatini yitirir, ne olup bittigi so-
verecek bulamaz. tiketler bu durumlarda, ruhun
bedenlerini terk cttigini sylerler: Bu bir blm bilin.,:
- 135
Cari Junp;
enerjisinin komplekse gzel bir
bu fenomeni dile getirirler: tm
silip sprdler"; sanki kompleks bir anda, bilin d-
zeyinde her zaman var emip yok Psikolojik dilde bu-
na libido verilir; libidonun bir yana ta-
Oysa enerji iz yok olmaz; nceden varolan bir
komplekse sinir bunun sonucunda da, bozuk-
luklan, durumlan, bozukluklan, vb. grlr. Komp-
leksler ya da bu yuva yapan ruhsal Bu tuhaf
belirlileri ok ncelerde kompleksli
diye e,.,kilerde buz ruhlu, yreksiz Elrler,* Ko-
boh'lar* * olarak grldler. Gerekten de Kobolt'ia-
nn kkenindeki belirtilcrdir, bir insana zg ruhsal
blklerdir; belirlememiz gereken dzenidir.
ku verici zellig-i olan her ruhsal blk, egilimi gsterir.
megin hastalannda, syledikleri sesler
benligin denetiminden duyulur duruma
lerdir. Oysa bu sesler, bizim iin nem
leri kalmazlar, aym zamanda bir
gin belirtisi olurlar. Bu nedenle hasta, bu seslerin
ve bu
hr. *"'* komplekslerimizin eskilerde Elf ve Kobolt olarak ka-
bul edilme...;;i, bu verme e@imi sonucudur"****
tlkeller, bu inan sonucu, bulunduklan evrenin oldugu-
na ve evresel dnyaJannda yer alan her az ok
na duyduklan bir sorunla ak-
oldu mu ormana gider, kendilerini agalarla konu-
stelik, agalardan birinin ilkeJden ya da bu
* yer gk perisi (ev. n.)
** madenieri grevli insanlara ruh. n.)
"** buna heme halsinnsyonla.n Kompleksierin
her zaman <:kSiJdir, d<>'!" .. bunlar. Komp-
bil.- !lt'r birini
(R. C.)
n(RC.)
-------- 136 --
Deneyleri
yerine getirmesini istedigi de olur ve ilkel buna boyun
ye :wrunludur. tm hayvanlar ve insanlara
benzer biimde yetilerine sahiptirler. Bunda
yan yoktur; ilkelin ruhu, yani kendisini evreleyen
nesne ya da bir ruhu oJdugundan, szkonusu
bunun sonuta. Bizler de ruhsal verilerimizi
dnyaya her zaman animist bir
fazla beliTgin ve iyi olmasa da yledir.
bin yd ncesinde da bugnk grp, gnm-
zn okuyabilrnek sahip
da yer alan her izlerdik Bugn,
bunlann degiliz; nesnelerin dogal grnmdr bu,
ka trl de olamazlar. Yine de belirleyebiliriz.
megin kimi insanlar, iyi dedikleri herkese iyi oldugunu sa-
ilkel belirtidir bu!
Bylece, iimizde kompleksler, bizi
yakalanmayan bir nes-
nel degerieri de geersiz Kompleksierin etkisi bu belirtiyle de
Kompleksierin zerkJigi, bilin(.-in enerjisini ahp kendi-
ne katma yetisi, bir an iin bilincin yerini onu etkilemesi,
btn bunlar normal bir komplekste, benlik kompleksinde
cak biinuJe bulunurlar. Genellikle kompleksierin normal ol-
oy.sa bunlar gereksinimlerdir. Benlik,
benlik kompleksi buna rnek gsterilir. Benlik, enerji
zerk ve kendini zgr duyan bir komplekstir."' zgr bir istence
sahip isterligimi yere gitmeyi d-
Bu bana nonnal grnr. Hani, benlik kompleksi nere-
de? Her biri enerjetik bir gle ykl, benligin evresinde** yer al-
* bir oldugunu zelde hibir
ait degildir ama, her birini (R. C.)
** Benlik, hem bir hem Je bu komplehin merkezidir. Jung,
Saim nl siyle merkezi her yt'nle bulunan .ama
evn:si hibir bir <'tnbe.rdir". Saint Auf1U51in 'deki bu imgesi-
J:,.,nJik (R. C.)
137------------
Cari Gustav Jung Insan
birbiri zerine bir ieriider bu. nk
benJigin, her bdirti zerinde gl bir ekiei etki.'>i y-
le ki, tek bilincj oyaJayabilir. Diger komplt>.kslerin de -nce-
den buna henzer gl('.ri Ama genel kompleks-
Ieric oonJik kompleksi son derece byk bir fark bulu-
nur: Benlik bilinle teki komplekslerde ise bilin yer
almaz. Kornplek..<Jerin bilinli olup kesin olarak lx-.-
lirtmek demeyelim ama olduka wrdur. Bir giri-
iin, bilinli bir biimde sz
oysa bilinli degildir o
da olur bu. birbirlerinin bilinleri
ne grmek Olagan bir kompleks iin,
evre ieriklerinin merkczle olan ilintilerinin bir tr bilin
kim syleyebilir bize? Kompleksiere zg bir bilincin var-
ne onaylayabi.liriz, ne kesinlikle; bunu bellci bi-
lincin izlerinde
Az nce,. bilin ile kompleksler devingen bir
tirmt'-den sz ettik; bu hizi ro.haf erw..rji sorununa deginmeye zor-
luyor. Ben ruhsal enerjiyi, tm genelligi iinde, libido terimiyle be-
lirtiyorum. Benim eger ruhun bir
sistem dogruysa, her trde oolirtileriyle orta-
ya enerjetik bir gce sahiptir ruh; szkonusu enerji,
birinden birinde ortaya Herhangi bir aJana
tutkuyla ilgi duyan birinin olgusunu ve bu ilginin bir anda kaybo-
lup yerini ilgisizlige Oysa
bir sistemde enerji, bulundugu yerden, ancak bir yerde va-
rolma aynlahilir; biz de bu durumda am-Bk, libidonun
hangi getigini ya da hangi nem-
li etkisini anlamaya rnegimizin bu
olgusunda, bir gzlemleriz.
Bu hareketle, ruhsal olayiann temelinde bir nedeosd-
lik grlebilir; bu nedensellik bir degildir; hizi
Lir yneltir: bir zne ya da bu nesneye

138
yok o!abilen:k bir duyuyon;a kann benzer
bu, agnlar kayboluverir ve yerini bir me-
gin yersi:r. hir korkuya olaylar
dizisinin srekliligini
ya da bu fanteziyle korkuya
Bugn bun-
d7..ey enerjinin oldugu-
nu biliyoruz; enerji genellikle bilinci uyanr, kimi 7.aman da orada
gzden kaybolur, birka iner ve yrek
kann gibi olaylara neden olur, bir gr-
nm, bir bir grnm yeniden
belirir. psikolojiye tm
bu fenomenler ortak bir addan Belirtilerde bir ana bi-
rim ve birbiriyle ilintiler bilinmedigi
iin gzlemlernenin de hibir yoktu eskilerde. Ruh-
sal enerjinin szn ettigirniz daha iyi belirleyecek
bir rnek si7..e: Hasta, tuhaf gsteren elli
bir birdenbire zihinsel ve buna
olarak srekli sonucu ortaya hi-
bir yok, grlen tomurcuk biiminde kabanidar
alda kt bir urun getirebilir nitelikte. Bu olguya ka-
iinde bulunabileect;i ruhsal
durum gznne kontrol ettigirnde deri ka-
her da simetrik olarak bulundugo-
nu grdm. Sonrn nerede,
ne zaman gtenmeye "Ne oldu byle birden-
bire, niye byle diye sordum hastaya. Bu konuda hi-
bir bilmiyordu. Daha nce ok iyi bir durumdayken, szkonu-
su bir ortaya Kendisiyle ilgilenen he-
kimleri sorguya ektim; her oglu ve
akrabalanyla hibir bulgu
sylediler. Fakat oldugum iin (hala. da yeniden
sorguya ektim: geen hafta l\ioel
139
Cari Custav Jung -Insan
herkesin evinde oldugu bayram gn ne oldu?" Hibir
yineledi.
- Noel iin degil mi?
-
-Niin
- nk oglum gidiyordu.
-Niin?
- Evlcnecekti.
- Gitmesi gerekiyor muydu?
-Evet, hem de halde.
-Hangi tarihte?
gn.
ilk belirtisi, szn ettigi o gn'de boy gster-
Hekimlere bu bir "histeri" df'..dim. nedenlerinden
birinin yok hastada belirli bir yerdeki enerji blnmesine
yol Bu da, nedeni ortaya
Hasta, dul bir iin giden oglunun has-
neden oldugunu bilemezdi; oysa iinde bir
Sevgili oglum beni gidiyor, ikinci kez dul kal yo-
rum; hep hasta, kendi-
ne
----------------
140
5
KOMPLEKSLER KURAMI*
Zrih niversit!'si'nde doent olarak psikiyatri ders-
leri vermeye bu yana otuz geti. Ruhsal nevroz-
larla ilgili bir konu zerindeydim ve genlik iinde, konu-
ma hemen hemen egemen m. O dnemde bir
yandan da, psikiyatri kliniginde gretmenim profesr BleuJer'in
yrterek zerine deneyler
grevine ilk derste, ilgin bir konu
tim: deneyleri znenin tepki sresi, almaz
gsteriyordu. Deney uzun tepki sre-
leri, beklenmedik uzamalan, 1902 ve 1903
da benim, kompleksleri bulgulara
neden oldu. Bu o gnden beri 7..erinde
lan kompleksler genel bir gz
niversitedeki sekiz boyunca anla-
psikolojisine iin ruh ya-
hasta ruhun durwnunu ancak bir
biimde ne oldugu
ama nt',den olan kaynak hAlA ierisin-
deydi. ruhu kendiliginden normal herkes ken-
dine gre iyi kt bunun Oy-
sa ben, ruhun girdike bu normal ruhun ne oldugu ko-
* 5 IQ3'l're "Kompleksler
.. verilen, de,.,i. (R C.)
141------------------------
Cari J un).( ln.w m
nusundaki duyuyordum. Huhsal doga ko-
nusunda gcnd bir edinmek i;in, tarihinin
uzamnam ve bircysd d-
iin insan deneyler Bu nedenle
iiniversitedeki son konusu Ilkellerin J>sikilojisi idi; ama il-
o ana k bir Yetki il-
gili beni niversiteden aynimaya
ve zgree srdrebilmek istr.gindey-

ilgilendigi modern psikoloji hi-
bir zaman dinkyici-
lere konferans vermenin gretic:i etkinliklcre de
Daha sonra, Pnliteknik Okulu'nda yeniden iigrct-
mcnlige nedeni ise, yelerinden birinin dost-
a
Modern psikoloji modem rizik bir sahiptir:
ller ikisinin de hir umut Psi-
kolojinin konusu olan ruh hir ve derin bir belir-
sizlik ki, bize verilnri, buna
g. hatta nitdiktcdir; oysa ruhsal olaylar,
kavramaya, ve
sonsuz ycdikler getirir ya da en gere-
kir. Psikolojik iyi kt deneysel, bagh
lerden yola bu kaydederek in:;an
ruhunu gzlemler. Bunun sonw:unda du ruhsaJ durum, uygula-
nun ynteme olaruk, belin\n bir dznn Lozuklugu
ortaya izlenen yolun ilkesi, doga bilimlerinin yi;n-
temleriyle, cum grano salis*
Bu ilk arpan gerek, her u
postulatlara oldugudur; postulutlar konusunun
zorlar. J>!iikolojitle ve
psikopatolojide uzun sredir Bir deney, llP
bir 111vula (R C.)
--------- 142 ----------------
Kompleksler
..
denli uygun olursa olsun, yolun olarak
olanak yolla
konumu mhsal Lir Bu ruhsul
"konu in :denen znenin aklmda neyi n ct k i leri-
ni oldugu kadar zne edinilen de bozarak
deneyin tmn tehlikeye atar. Bu durumda, benzetme denir:
Bu terim, deneye alman znenin deney
sini belirtir. zne, kendisine zcka
na gereksiz evriJdigini Bu tr bir tutum. deneyin
incdedigi zihinsel iter.
Bu gerekler daha nm deneyleriyle ortaya u:
Tepki niteliklerini ve ortalamu tepki srelerini
ana ilkesi, btn iinde dzleme kayar: ruhun ba-
ve yntemini bozan, benzet-
me nedeniyle szn ettigimiz ana ilke edilir. Etkileri c.la-
ha nce tepki halaian diye bilinen kompfeko;lerini
sagJayan budur.
srdren kompleksierin ve b.)nzctmc fenomenlerinin
Condillae'a dek uzanan eski bir tc
olurttugumuzu ortaya koydu. ki ya-
yoksa, da yoktur;
da, bunlan deneysel olarak henz.
Deneyi yapan hu amaca ynelik bir dikkat ya da
yi bir noJ.."taya ancak deney veren bir
o da Fakat bu gdl
gzlem, deneyi srdren iin yukanda ettigimiz <kney
konumunu zne olgusunda grkn
kompleksleri gibi bu ktz de den.-;ycidc bilincin ortaya
benzetme. e:tkinliginc ra..,tfamr.
Bu deneyin ilkesini ve degerini szkonusu ctm(_>z;
grevini ve: megin duyumsal
ya da dcvimsel tepkilerin ruh-Ledensel ala-
egemen olan reflP.htir; deneysel ama oldugundan,
--- 143 ..
Cari Gustav Insan Ruhuna
henzettne ya da hile kk boyutta ve deneyi
ciddi biimde bozmaz. ruhsal ise,
olanaklarm hibir deneyde garanti edi-
lemez.
zgl belirginligi, znede, burada hata
bir gvene yol aar; belirsiz olanaldar ve kimi ilk
verilen ze) bir deney konumuna
neden olurlar. Bu k.avrwn, znede kimi ieriiderin ve kul-
belirlenen ruhsal bir harekete
gemesini Bu durumda zne., tepkilerine egemen olacak
bir kabuUenir. hi kimsenin
kendiliginden olan, ani, irade bir ie-
rikleri, kendi z enerjilerini kompleksiere verirler.
Eger uygulanan deney deneyi ise, kompleksler
m genellilde belirli bir etken biiminde ortaya koyar; tepkileri uza-
tarak bozar, anahtar szclde hi-,: mi hi olmayan bir tepki
kipine olanak saglar. 1yi ve kendi iradeleriyle deneye
lan zneler duyduklan anahtar szcge ok bir
ama abukluk yznden savsaklayarak verirler. Bu
yan ancak., gereken gerekten nemli
st'J varsa szdik-
lerle gizleme ok az kimseye zgdr. zneler ve
bunlann arasmda zellilde gln deginmelere varan de-
ger nit.eleyiciler kendilerini niteleyi-
ciler gerekten de duygu Gzel, iyi, sevimli,
ineR.., vb. dilinde, kimi tmn
bulurlar: nefis, iyi, gzel, enfes; "marvello-
us", "splendid" ve zellilde "fascinating" ... Bu szckle-
rin grevi, ilgisizligini ve gizlemek ya da
nitelenen nesneleri kendinden bir tu1mak-
Deneye znelerin bir dizi bozulduga., zellikle tep-
ki srelerinin n('nen olan anahtar szcklerin
komplekslerinin ortaya engelleyemez. Bu deneye...,
144 ------------

ilk kez Veraguht ve ad ma de-
nilen reflek' fenomeninin kompleksler bozulan tepkile-
ri bclirleyi('.i niteligini, yani ll-
rnesini de eldcyebiliriz.
genel hir saglar; diger psikolojik de-
neylere gre ok daha bir ko-
ruhsal konum, lt. ve niteliklerin br'"
lirlenmelerine olanak verir. Trnce biimindeki sorunun yerini iki
bir szck tepki sonucu tek hir yine.
Tepkisel bozukluklann kesin gzlcmi, bireyin normal
ortaya '.-'lkarmaya zen gsterdigi bilin belirlemeye
ve kaydetmeye olanak verir; gizli byle ka-
Deney olanlar, her yer alabilir. De-
neyde ya da her ikjsinde de needen varolan znel
bir durum, bir "deney konumu" bulunur; bunlar, konu-
snnu, hatta orada bulunanlar da iinde olmak zere durumun b-
tnn "bozarlar" yani kompleksli znenin der, onu
Bu nedenJe nesnel niteligini yitirir, ama-
sapar; nk kompleks wrguya ekilen znede ka-
yol aar, dikkatini hat-
ta. daha wnra vermeye iter. Sululan n
wrgulamalannda da, daha nm et1igimiz gibi, bundan yarar-
Deneylerimizde, yineleme
midir. zneden, rnegin yze tepki istenir, anah-
tar szcklere tek tek verdigi yinelenwsi istenir.
kompleksierin etkisiyle bozukluk gsteren
alanlarda
Bu ana kadar kompleksierin sz etmedim; "komp-
leks" psikolojik ve diger dil-
lerde gnlk herkese bilindigini varsay-
Bugn herkes "insanlann kompleksle.ri oldugunu"' biliyor.
Kompleksierin biz insanlara egemen ise,
bilinmese de, aneak kuramsal nem bir bilgi bugn.
145 -- --------
( :arl Jung

"Ruh" ilc olan bilin bi rimi, iradenin stnlgii,
kompleblerin bir brnrlcr. Her
kompleh bozuk bir durumunu ortaya
birimi irade istegi olma.."'!l bile, hayli
Bellek de, daha nce de grdk, bun-
dan derece etkilenir. Bundan sonu
bir zaman zaman bilincinkinide
bir gce sahip ruhsal bir etkendir; yle olmasa bilin etkimigine bu
denli etken bir
bi?.i bir sre, sorwnluluk yasal
kimi ilintilerini ortaya koyan bir duruma, yani bir duru-
una, ilgisiz ve iter.
Bilimsel gerekirse, kompleks" nedir? E:n-
ruh.ml bir durumun ve bir imgesi, hem de
bilinli dovrancy ve grnmle hi bir imgesi-
dir; giii bir i bir tr b1iinlkle ve son dereee yk-
bir bilin dzenlemelerine
bir teivericidir; bunun sonucunda da bilin ken-
dine zg bir srdrr. gcne dayanarak bir komp-
lek..'ii engellemek her zamanki gibi
ancak hibir isten ge onu btnyle ortadan
tan: ilk eski gcyle ortuya Deney-
sel komplek..-,lerin etkinlik ya da eg-
rilcrinin ara-
fark birka birka h>iin ya da birka hafta olabilir. Bu
sorun henz
Bugn, bilincin olanak1ann Picrre
Janct ynetimindeki psikopatoloji
yuz. )anel ve Morton Princr:>., ayn ba-
sonucunda, her bir kendine z-
g bir nitdigi ve kendi bdlcg-i Bu
yan IU!J, bir du rum-
da ve her biri u yer
----------------------- 146 ---------------
Kompleksieric ilgili
dir, nk komt1leks urasmda hihir iUw
yuk ller de u ak nitdikler var ve her iki olguda da hilim;
bir
ip old ll k lan gl n (>ysa, ko kadar
ohm ruhsal de sahip
Beni bunca bu sorun t,:-
degil, gerekten de dahiler gibi dav-
grnr,
szcg dilinizin ucuna getirir,
bir anda ekip en or-
gereksinimi
grltyle sendeleti r: B bu nlar Visc-
her'in, *susuz nesnelere yklemek istedigi
ridir; yer alan, kendimizi du-
etkin lskandinav
Elflcrdir.
Cum maximo salis grano, bilimsel bir sorunu byle . degi:;;-
tirdigim iin beni Etkileyici zerklerini he-
saba kompleksierin bej i
olmaz; zerklik, kompleksierin i -biyolojisine demek is-
tiyorum- derinlemesine girdike, ruhun daha
bir seik ortaya \-1kar. psikoloji,
btn fenomene belirli
psikozJarda "Yksek sesli"
szkonusu oldu mu, ha..sta gelen sesler
olarak kabul eder.
Kompleksierin ruhlar oldugunu savunan
bugn kesinlik Kaynaklan, ctiyolojilcri
lcri] ogu kez bekbnnedik bir
yol aacak etkinlikte bir yaralanma ya da buna benzer bir
Fri<"<lri<:h Th<"<xlor tol.-loiy;H <'SI<'Iiki V<'
glmc.x n ni go ri D n , H7<),
iki '""'yon fd;.di, yan hyiik {lt C.)
--------- 147-------- -----------
Cml .lung Insan
-- --------
nedenlPrden biri de,
tiimlirtP ahlaki i Bu uyum
giL ya 1lu biliH1;siz, ani bir ruh blnmesine yol aar.
arpan durumla kompleksiere son-
suz veren g\:leri olau-
ortaya ve benlikle
olur: Bu da, bir anltk bilin-
yani lwmplek<;/e yol aar. Bu mo.
kavram bir udla ["pos-
scssion"J bir durumun belirtisini uzak bir
Gnlk dilin ilc hibir
yoktu o zaman, aralanndaki tck fark derece idi. Dilbilim
bu konuda birok Kompleksli ve
YH denir: "Yine ne oluyor bugn buna?",
"Sooeni ne vb. Bu yz yze bulunul-
dugu dogal olarak kkensel anlamlan En il-
kd ve en saf insan bile dzen bozucu kompleksleri gibi psi-
tersine, kendine zg btnlkleri,
yanlanyla duyumsad uar; deyip Bilincin
daha sonraki henlik kompleksine ve bilince yle-
sine bir ki, kompleksler, hi degilsc dilbilirn-
sel ilkel zerkliklerinden yoksun Genelliklt>..,
ilir kumpleksim var, ekim, yreklendirmek istedigi
li hastasma dcr: degil, act
yursunuz. Mikroplu korkma, bir
ve hasta}'l bu sama kendisinin

gibi bugnk modern kompleksin
hasta uyduruldugunu, ve hasta istemez-
sc kornpleks]n da var ileri srdrmektedir. Oysa,
kompleksierin nemli bir zerklige sahip olduklan (bu g6-
PoM-sy<m: Bir bt-<ft.n&iz (lm ile fi7.ik hir ru
hit l>t<knliyl" b..gl ... kurup, onu g.'ici
bir (Ed
------------------ 148 ---------------
trmcz), organik olmayan, yani da az
kadar oldugu, bir
ya da hekim istcdigi kadar bunun d:;; unsuru oldugunu ileri siir-
sn, kaybolmaya gstcnncdigi ortaya
Burada, klasik rnegi "Ponlos olan r-
tc dogruluk savunucusu upolro(H!ik** bir
Intikam
nie'lere, ktlkten iin, iyi dilekli Ewncnide 'ler***
vcrilirdi; modem bilin de, biimde, btn
kendi z etkinliklerinden
onlarla tekbeden oluyor. Dogmluk st iirtl siiz-.
diklcro gizleyerek bu bozukluklan
ad lan yvk ede-
cek bir umutla srdryor. Bilincin buradaki tu-
tumu, kmrlkte sesler duyan bir var diye tavan
hibir iz da rn ol-
dugtma benziyor. bu adam
ge inmeyi gze
Korku, kompleksierin bilin-.: ncdl':n yol w,:ar,
bu ilk pek yii".Sine ve
gereksiz bir biimde ortaya ki, ancak utan ve verir-
ler, hu da onlttnn gizlcnme.sine de at1ar bile. Oysa, gerekten
olsalar bunea yol aarlar
demektir, ziintdr. Bu d(.rec:cdc ta-
elinden gddigiru:e,
olarak nitdemeye patlak iyilik suvu-
nuc.-:usu i\rt.l byiil ve ilkd
vurgular. O andan kompleks bilin
bullllan benlik bilin-

iyi. n '''"' ( R C.)
u olm [,;),, hiim< (H. C.)
(H. C.}.
-- 149-------------------
Insan
h!kbcdcn olur; bunun ol
gibi. Bu yol
Bu Llir bir iinde kompleks kiikcnscl giicn ortaya ko-
yar olanak buldu mu da, benlik kompleksinin giienli yok edi-
ve-rir. iirtecek, solugunu her
korktugu bir "w;keleton
in tlw f;upiJ(KJrd''a yani "camdolapla iskelet saklamaya''
\ok hibir biimde
S7. .,:nk korku sonsuzdur. Komplek<Jlerin bclir
cvrr.de anlayan kompleksierin ha...:;.
belirtisi oldugunu 'ya ki yle de-
gildir, f lastalann tutulrna
gibidir bul
yok etmek tekbeden olma
ok tersine
belirtir. giirnmez ve kendi kendine ha
eden ilkel
korkunun olumsuz belirtisidir bu. karanna
birlikte korku ilkd insanda yer uy
yer gibi; giinrlzu grlts iinde
yu da seslerini ykscl-
kt de
ya da genel yerlerde
dnya
yu da
buglulu; ok lehlikdi oldugu
1 'lar ve bunlar. Bu
tedirgin enigi srece evde yoktur,
ama bir dP 1 izi .. ne
olduklanlll anlamak
>lc.ks \e
ve ruhsal ai-
------- 150 ---------- ---------

----------------
ldC'ri olmak, bunun izini felakete
olmak gerekir. ""Bir kompleksi kuruntu etmek", kompleksler
o zaman yitirir ya da
olurlar. bir
ister rnisini?:? biliw:in hibir etkisi beliren
mikroplu hastahk degildir; ruhun, ilkel ya da uygar olsun,
sal Kornpkk:o;lcrin izlerine her
ve her dnemde nedeni budur. En eski
lannda bile yer rnegin, efsanesi g kompleksi-
ni ender binde TevraCta is"..., cinsel bir
kompleksin yksnden ve bunun tedavisinden sz edilir.
ok olan, ruhlara inanma komp-
leksiere dile Komplekslcr, bi-
ca nh birimleridir; bunlar psi-
ve anlanz. Eger kompleksler olma-
Wund'un psikolojisinde da William James'in of
consciou.sness [bilincin oldugu gibi, glgdcn-
belirtiler olmaktan te Psiko-
lojik Freud nedeni, iradeli
olarak rtc alanlan,
nceleri gibi yerine bunlan ineelemeye
giden yol, Freud'un dedigi gibi,
bu yolu, ve belirtilere neden olan kompleksler a-
stelik bu yol yle rahat bir yol da degil, zaman
gzden kaybolan, bizi mcrkl",zine
gtrece.gine evresinde kompleksierin bclirlcdigi
dncmeli bir
Komplek.." kork.u."u dzmece bir gsterge diregidir, bilin-
srekli bilince yncltir. Kompleksierin tat-
oldugu kadar, bunlan besleyen igdsel glerin
pek az Bilin. lwmpleks.lerin
her :r.aman ters bu nP.dcnle de ortadan
yok olacakianna Kompleksierin evn-nselligini
--------- 151
Cari Gu!'Cav ln.t(lf1
trdf! bolluguna normal belirtileri ola-
rak yine de Kompleks korkum
gl hir rasyonalizmine karar
tJt>-Tmeksizin ugursuzlugun
Bu korku, kompleksierin incelenmesine set setin
bilmesi, gz J.*k bir karar gerf:ktirir.
Korkular ve seller, giden yolun belirleyici
Ilk egemenligine girdigi belirtir-
ler. Korku duygusunun bir tehlike tcpinin (impulsc"J ise
itici bir genin belirdigi sonucuna hal
ve hekimin sonu budur; ilc ilgili ilk kura-
niin Freud'un oldugunu daha iyi
Freud'dan ok nee de sorunu Leibniz bu kavra
feiSf:feye Kant ve Schclling bu konu zerinde dur-
Carus ilk kez bundan bir dizge bunun etkisi
Edouard von Felsefi?Si"
grlr. gretisine ancak
lik Freudcu kuram, komplf!k.<;/erin T'O$l-
lamlan, ger-ek deney{Pre betimlemedir. Kompleksierin
ancak kavra
ma yctisinin biri-
nin dcgil, zamanda digerinin komplekslerine
de her korkular ve direnlerle dolu
bu alanlarda llihir bilim ne denli ne.snel ve
yana olursa olsun, kendini komplekslerin-
den nk kompleksleri herhangi birininkinden
nitelikte de8ildir. Soyutlayamaz, nk onun par-
ruhml gt'.lcridir; ruhsal her birey
iin bir
Kompleksler Freudeu greti ve digcrlcri, gzlemci ile
gzlenen zneler ruhsal bir cluru
mu daha ok kompleksierin diren ala-
geer; zatP-n da bunun kaLa izgile-
----------- 152

rinde komplekslerini u ya bir yan Modern
psikoloji dogar;
zamanda bir biimde gmv yaparlar. Halk
tepk.ilere yol aurlar; bilimsel wpkilo-
re yola aarlar; bilimsel etkin
k.rkJerlcr.
Modern psikoloji -olaylar bunu gsteriyor- kompleksleri
tabu olan ruhsal bir srdrmekle
bu alan korkular ve umutlarla doludur. Kompleksler ruhsal
o denli boyutlara ki,
gclecegin psikolojik daha temel m
larda ngren bilim adam ma ve bir ya ko-
nu olamaz. psikolojisi an bile
en bile kadar ok nk
ortaya ancak bir
blmn korku aucak bir belirler.
Freud'un c,.-evreyc hemen
her yerde bir estigini Bu
"'komplcksli tepkiler" bilim oldugu kadar, okulunu da
dogmatik sistemlerden Psikoloji
tm kuramcdar teWikcyle yz yzedil'; nk, insanda ele gf'..-.
olanla Benlig-in zgrlg, kompleksler
szkonusu oldu mu erer. ruhun derinlik..
lerine her halk tepkiler bu tepki
ler, teraptik gelenlerin, komplekslerinin dokunulmaz.
el srldgnde gsterdikleri tepkilere
Kompleksler konu bu sunu, konunun ne oldu
gunu dinleyiciyc, ilkel ve psikolojisiyle
g<4en
yn aniandan
esl.:i kaybederek, n ve '1'')1!111
;,.. kimi ..
mo"Siyl" nluru !>ilim
sel bir .. r ii>o.t>llikle bylj
.. . (!:'.d.
----- 153 --. -----------
Cari Jung Insan
------------------------
ilgili gzkebilir. Bunun nt>.dcni de, komp-
leksierin yani ruhsal bi:ilklerin, ilkel ruh
ilgiyedeger bir ruh ilkel in-
sanlann kendilerinde bin;ok can olgularda Lu
kadar bulunduguna, daha birok tann-
da yer ilkel insanlar biz-
ler gibi bunlardan s= etmekten bu ruhlar onlar
iin her zaman, en etkili olaylarda
burada ""kkensel"
belirtelim. Bi7..deki ilkel bugne kadar pek de-
hatta Dnya birlikte yeniden
zerk kompleksierin normal belirtileri ve bi-
ruhun ynettigi
Kompleksler ve temel burada
lamaktan muduyum. 7.erk
ynelik irdeleyerek, eksik bu tamamlamak
gerekirdi. Elimizde ana sorun var: Teraptik, feh;efi ve
hep bu dr.
----------------------- 154 ________ ., _____________ ,. __
llLBLM
L E R
6

ruhsal bir bilincin verilerine ters d-
ve bilin ara-
yer Genelde, ruhun bilinli
btnJeyici bi.r olarak hemen hemen
da kalan ve anda dikiliveren bir
ara daha ok. zel duru-
onaylar niteliktedir: bilincin diger verileri gibi,
ve bir meyvesi degildir.
Uyku ortaya v'lkan bir etkinligin tortusudur ancak.
kendisine zg olan bu kaynak, onu bilincin diger ierik-
lerinden bilinli ters onu
tekilerden daha da
Titiz bir gzlemci, bilinli
nnda yer grec..ektir; izle-
nimlcrden, ruh durumlanndan kaynak-
lanan kimi yer saptanabilir. geriye
yani ynelik Oysa ileriye dnk
bir da yer gzden kamaz; bu tr olanak
bulduka, znelerin bilinli diye-
t<tl8'<k "Energetik der
wl o
-------- 157
f111hrmo
Bunlar, ktz 1 IO-
a4,:ar. bdirip bir andu knyboluvcri:;;i,
kusuz, diger bu cawm; ileri gd-
vkar hir
biilm giiikle oldu k
ok
Lu hcliren ve
bdirtilcrin beliren
kisi, tersine, son dcreec dii-
gp,reklik ters
ve dogurur.
Btn bunlar, olarak yol aar. Bu
nce, mn ve bizler
iiu bir oldugunu bu yar-
anlama nesne zerine
ka bir degildir. Aru:ak bu durumda kendi iiz ko-
ruyabilir.
Antikag'rla yorumu ve ondan
bir bir yana
olursa, ynf'.lik ilk
Freud'un yer m grrz; bu bilim-
selligini nk Freud bir teknik ve kendi-
si gibi bilim da sonuca bu yolla gitmeyi
sonuc;,
Freud ortuyu koyulan psikolojisini Lura-
da konusu yupmak
psikolojiyle ilgili, hemen kesinlik ka-
siiz etmek
istiyorum.
CriJlcn alan
bir anlam aramaya bizi iten nedir? Fre-
ud' un, gi1:li yolla
bu
--- -- ....... ---------- - 158 ---- ----

gece gndz beli-
ren fark bi:w, grnen dcgil, bir anianun var ku-
lar. l :yamk durumda fantczilerin, i'1tm;indc
derin bir grmek g degildir.
rnek engelliyor; Esop konu
olan yklerde rnekle,.
rine raslanabileecgini aslanla gcrck-
yksn ele yzeysd
oysa gizli her okur iyi da,
ocuklar bu unlarndan byk yarar
saglar ve zevk duyarlar.
:\"c olursa olsun, grnr it;eriginin
yol bilinli bir biimde gizli

Bu bizi ik.inci bir nemli noktaya, zmleme yntemine gt-
ryor. Freudw ya da vmek
ama kesinlikle hak olanlara da
bir olarak kabul ediyorsak, diger psikolojik
daha yasalara bcklcmeye hak-
kumz yok. Daha iyisi gre, de diger herhangi bir
ruhsal rnde biimde gf:rekir.
Her ruhsal yntemin, kendisinden nceki ruhsal verilerin bir so-
gibi grndgn biliriz. Yine yntemin, kendin('
zg bir bir ve da biliriz. D-
bu ift uygulamak gerekir. Psikolojik
mak gerekirse, anlamak ncelikle
lardan aramak demektir. Bylece, her imge par-
bizi gi:itrt>..<':ektir. megin, biri grr:
''Bir ocugun sokakta l1irden,
yol bir araba jirlar ve ocugu ezer".
gren dayanarak bu yer alan ge-
lerin gi)ren sokagm bir glin ge-
tigi sokak oldugunu biliyor. ocuk, bir gn grmeyi ginigi er-
---------------- 159 ----- ----- ---------
Cari Gustav Rohuna
------------------------
kek oeugu. Kaza, birka nce ga?.etelcrdc okudugu
ona Bilindigi gibi. bu Lr bir zedeme
yeterlidir ve denir: "Ah, ah ... grdgm nedeni bu!"
Bilimsel bu tr bir zedemenin yetersiz oldugu
gren bir gn iincc sokaklardan ge<,:tigi
halde, neden zeUikle bu seti? Birok wadan sz
edildigini duydu; niin digerleri degil de bu?
ilk demektir ama yeterli olmaz; nk tek bir kopuk-
luk, birok nedenin biraraya gelmesi imgelerini yorum-
lamaya yol aar. O zaman gerf'..ler toplamak,
gerekir .. zerk yntemi"' Bu ger-
ekten ok gerelere gereksinim gsterir; tek ortak yanlan,
ierigiylc olan ilintilerdir. nemJi Leknik sorun,
bu gerc]erin nereye degin gtrecegini bilebilmek-
Lir. nk ruhta herhangi bir tm orta-
ya ..,,Jc.armaya yarayabilir, bu da kuramsal olarak her
bireyin inilebilir demektir. Yine de,
iin olan ruhsal gerelerin incelenmesinde kendimizi
Bu kendilig-inden olur, hem de
dedigi lde: uygun bir bilge-
den bir degildir". megin, Devrimi'nin neden-
lerini Ortaag degil, eski Yunan
ve Roma tarihini de inceleyebiliriz; oysa bu sonuncular
iin pek gerekli degildir, nk Larihe inmeden de Devrim'in olu-
kavrayabiliriz. yleyse,
gerelerin, anlamlamaya nitelikte olmalan gerekir.
gerelerin biraraya gelmeleri, eger
bilim gznden kaar. Biraraya geldiler mi de, il-
kesi tarihsel ve bilimsel kurgularda yer alan bir seime, bir incele-
meye gerekir. Bu da uygu-
kendiliginden olan hibir yoktur, her
ve deneyimine
Ruhsal bir iki ele
------------ 160 -----------

gerektirir: NP.den ve sonu. Erek yerine sonu szcgn kullan-
nedeni, [ teleoloji] nlemek iin-
dir. Benim sonu szcgnden "Gelf>..cektcki amac..a,
ilerideki anlamlamaya ynelik psikolojik gerilim". Her psikolojik
olay kendi iinde byle bir anlamlama hatta btnyle tep-
kisel fenomonler, rnegin tepkiler bile. Ani bir kfr n ya-
fke, intikam duygusunu; bir cenaze., bir
da duygusunu ortaya
gereleri, nedensel bir konu etmek,
egilimlere ve ana e-
virmek demektir.
rnegin, gen bir hasta gryor:
"'Bir bahedeyim ve agatan elma Beni gren
olup anlamak iin dikkatle evrem.e "
ocukken bir agatan birka armut
ylesine ki, bir gn n-
ceki ona. Olay Yolda, kendiSiyle pek il-
gilenmeyen bir gen Birka sz<.:k
yorlar; bu bir geiyor ve sanki giz-
lenecck bir gibi bundan sonsuz bir tedirginlik duyuyor.
Elma ona cennet sahnesini ve yasak meyveyi Adem ile
Havva iin niin bunea kt sonu]ar dogurdugunu bir trl anla-
gibi, merak-
ve sonsuz ile iin bu adaletsizlikten nef-
ret ediyor.
Bunun sonucunda, kendisini sudan nedenlerle ceza-
gizli gizli banyodaki kk
digi bir gn de en byk cezaya Bu, son olarak duy-
gusal lrurdugu hizmeti
bir gn nee de hizmeti randevusu
tm, bu bir gn nceki olay
gizli ilintiyi ortaya koyuyor. Elma ge-
relere c:inscl bir sahneyi ynelik. Diger bir
161-----
lnsrm J'rnli-1
bir gn neeki ay-
nen ortaya GerC",gin ko-
Diger bir gn neeki diger olaylarla
gen kendisine ilgi arkada-
yanlanndan geince tedirgin Bu duygu, kkensel gna-
ha ve ocuklugunda yol
aan hanyoda gzedemesine Tm bu
lar, su1uluga yncliyor.
Szn ettigirniz bu bir de Freud'un ileri srdg
gerelcirci [determinist] bakalun ya da Freud'un dedigi gibi
bu
Bir gn ncesinin gndiiznde, gen adamda doyumsuz bir is-
tek var; bu istek kopanlan elma simgesinde gerek oluyor.
lstegin doyuma niye seik bir cinsel ger-
da byle simgesel bir brnyor? Freud, ya-
olarak dikkati, olan hataya eker, sululuga eker r-
nP,gimizde ve der: Bu tr istelderini iin ken-
dini zorlayan gen adama ahlaki degerler zorla ka-
bul bu da onda duygular
Bu nedenle can an-
eak biimde ortaya ahlaki bilin ara-
bulundugundan, sansr verdigi ruhsal bir di-
renmenin ileri sryor.
oldugum Freudcu kavram, kuram,
rin nemser ama gerelerinin
yorumuna hi mi hi girnw,z. grenme yollan
fakat degerlendirme bir birimiyle So-
runu bir biimde ortaya ve kendi kendimize
neye yorar, neyi anlamlar, neyi ortaya Bu soru,
bir soru degildir, nk etkinligin tm iin so-
Etkinliklerden biri iin szkonusu o zaman
.. niin?" ve "'ne amala?" diye 1 ler bd h
bir amala bir sistemi kurar ve her biri
- 162 ---
------------
df\ ortak ynelik bir di7.i ve olaya
einscl eylemin aynlmaz sululuk ile
bir gn nrA:ki erotik yks kurdugu belli.
Bu bir gn anda etkinli-
gini ortaya koydu; sanki gen adam iin bir
Li, bununla ykl bilin duygusu da bu
byyen olay, him ne gibi fdaketlcrt'. malol-
dugu herki",SC bilinen kkensel biiminde ortaya
sonu gren (:rotik alana ve dn,yum-
Lara deginen her bir hata, kimilerinin bir gnah
egilimi gen .. hangi nedenle
bunca bir triii en
etkisini gnnek ok ilgin. Bu ne
diye basit bir getirmedigini "'Bu
iyi bir degil." Byle erotik
ahlaka nedeniyle yersiz gcregi de bu.
Bilinliyken, ahlak kusursuz oldugunu d-
Tm ve o da on-
lardan geri gre bundan gocunmaya hi gerek yok.
Bu yoksa nu eski ah-
lak ya da geerligine karar vcrcbilmcyi i\g-
Burada felsefi girmek istemi-
yorum; ama da bu bulmakla gl drtlcrc bo-
yun egdigi gtnnC'.z; yle en gl isteklerinden
birine bylesine bir set ekmczlerdi. Olaylan bu
gen adama erotik dc-
gcrlendirmcsi derin kavra-
gerekir. en ilkcUerinde bile, son dereee
bir cinsel dzen Bu da, ahia-
de-,ger bir etken oldugunu gsterir. Olgumuz-
daki gen adam, rnek ularak bir
durumda kendini erotik za-
ahlaki bir da oldugunu Bu
------------- 163 -------
Corl Jung Insan

de dikkate ni mak gen+ Bilinli ya-
ve h
btnyle yok oldugu uyku durumlannda bamke-

gren bumlan ne
yarar ukla gelebilir.
yerine, btnyle r.ekaya bir fe-
belirwlim; deney,
bir kesin bir biimde haua
gsteriyor. Dinsel imgelerin etkinligini

Burada bir tr "ahJak grctici" grev
yklendigini gerckt<m de bunu
nitdikte her olguda yceitme ierikleri
olursak dar ""ahlak" gre-
silzkm1usu ahlak konusunda
zorillf: toz de
rikJer Bunun en gzd iirnegi, Aziz Augustin'in
lerinden
olmayan hu o an-
daki bilinli ruh.o;al duruma kiiknden bir davram-
ai1 gerek. bu bir
dii?:enli gerekli denge orta-
Bir sorun demek, onu tm yan-
ve amalamak demektir;
bu uyku durumunda da bir biimde kendi-
srer; ettigirniz durum-
daki iyi yani kalan
tm noktalun simgP..sd bir belir-
mektedir.
Olduka olan neden ya da sonu
de daha bir rle,.
Freud'un
---- 164 ---------------
--------
bir istf'.gin, bir dilegin varsayar. Bu ek, bir-
ok yine OP bir dcreec-
ye kadar ve kolay niteliklidir. Nitekim, konumuz
olan gen adam, bir ya da uak-
lu utugunu veya annesini ptgn Freudeu
tm Bu alanda Freudcu ekoln ne
denli oldugunu iin, yer alan btn uzun
nesnelerin erkeklik yuvarlak ve ukur nesnelerin de
yeter.
Ereksel kavram, kendi z yeni-
den rneg.in, gen adammuz elma yerine
anahtarla bir amak z0runda olsun d-
Bu btnyle gcrP.-t;lcr yer
bunlar da bilin durumunu biimde tamamlaya-
cak ve bilinci, elma sahnesinin bclirledigi genel tmyle
bir ortama Bu
rin anlam zenginliginin Jegil, belir-
tilerin Nedensel ku-
ram bu yani simgelerin ve der-
lenmesine yneliktir. Ereksel bunun tersine, yorumla-
nacak sonsuz durumia-
nn bulur. anlam simgelerine ver-
mez; imgelerin kendi degerieri geerlidir onun
nk dek kendi ilerinde
simge, bu bir parabol
dedir hemen hemen; gizlenmez, gretir. Elma cennet
nesini glgelendirerek bireysel bir
Grld g gibi de gre ol-
dul.a Sorun, hangi daha iyi ve daha ol-
dugunu anlayabilmek. Ne biimdt>. olursa olsun
bulmak, biz terapistler iin, kuramsal dcgil de uygulama
duyulan bir gereksinimdir. elmek isliyorsuk
bize grev, onlan etkili bir biimde .
. 165 ---------------
Yondi;t
gibi,
ada mn konularda gznn Oysa,
bu zensizlikleri yaparkr;n kendini oluyordu;
o da, herhangi hir1 gihi, ahlak duyh'llsuna ve ahlaki
sahipti. gstermeden eksik ve
zorda demektir; buna uyumsuzluk iin de da
diyebiliriz. etkileyen bu durum, bedeni ye-
tersiz durumuna benzer. Bir yeterli uyuma ynlen-
direbilmek iin, ona, koruyan ve bilince hC'r
nz benimsetmek gerekir. Bunun iin de ve
leraptik nedenlerle, bize yorum.'lal gereleri nesnele-
rin bilinalu grnmlerini Ereksel
bireysel egitime ne denli oldugu by-
lec-e ortaya
bilimsel nedenselligin ogludur; neden
malan da geerli akedir bugn. Sonuta, psikolo-
jiyle ilgili bilimsel bir gerekti mi, tmdengelimli Freud-
cu ok ilgi eker. buldugum dogru-
dur, nk zorunlu olarak eksik sonuta yer ka-
nedensel ruhu tammaktan

Ancak byk glkler nedensel ve ereksel kavram-
oldugu kadar kuramsal alanda da
gn Mla ve bizi en iyi biimde
maya
daha zel sorunlara ve ncelikle dt>
sorununa deginelim. ya da kuramsal anlamla-
n zerinde fazla d Her bin yz ile iki bin
da ineeliyorum ve bu deneyim sonueu tiplerinin var-
ok degil stelik ereksel de--
gerlendirme bunlann simgesel nemini daha da
ilgin en gelen nemi, mi-
tolojik konularla uygun Birok mi-
166 --------------
tolojik konu* yer Bunlara iirnck
vernwk ne ki bizi konumuzdan daha nc,c. bu-
ilgili bir kitap n ve mitnloji
1\iietzsehe'nin gibi,
[filojenetlkJ bir bit,:imi ol-
dugunu yol Bunu, konu edindigi-
rniz gibi dnra sahnesi erotik suy-
lulugu tipik bir biimde simgeliyordu. Soyut dile ge-
tirildi: "Byle ktlk
byle soyut ve bir biimde de, paraboller ve cgrc-
tilemeler kendini gsteriyor. Bu zelJik ilkel dilleri de
etkiler; kullamlan bizleri her zaman Plahm bi-
le felsefeyle ilgili ana simgt\.<;cl dile getir-
mekten
Bedenimizde bunun, izlerini Bu
nedenle egrctilemeye ynelik dilinde eski aglara ait
bir kahta rastlamak
rnegimizdeki birok gr-
nmlerde belirebilecek tipi rneklerinden biridir. za-
manda, mitolojik bir konudur; bu konuya Mu-
kaddes 'in birok mitte ve efsanede, aglur ve top-
lumlarda rastlayabiliriz. Her birimizde, her an belirmeye
li, insana zg evrensel imgelerden birini Bylece
psikolojisi, genel bir psikolojinin yolunu
olur. Bu psikolojiden bekledigimiz, insan
inc.elemeye ynelik anatominin getirdiklerine hen-
zer biimde insan ruhunun ve bir ge-
tirmesidir.
simgesel bir szlk kurur, yani
aralan imgesel ve doyumsal grnrnler, yar-
z di ik le u n 1
** de <!l se.< symbloes {Ruhun ve Al bin
\4 i c hel, Paris 1 <JS. 'l
-- 167----
Cad Jung Insan Ruhuna
kavramlar, cgilimler, vb'dir. Btn bu
farkmda bi-
etkinliginden ka_ynaklanarak orada ierik/erin
tm ierikleri
degil; .yoluyla harekete gL'en ve l1ir bilin
durumuyla ilinti kuran ierikleri gn Bu
uygulama byk nem Bir eksik.c;iz yorumla-
mak isi ryorsak, buna uygun bilin durumunu derinlemesi-
ne gerekir. bize, yzn
av,mJar, yani yer alan gereleri verir; da bir an-
bilin durumundan yararlanarak yapar.
Bilin verilerinden haberimiz yoksa, bir doyurum biim-
de bir yana
Buna bir rnek verelim:
Bir gn, bir beyi konsltasyona Bilime oldugu-
nu ve psilciyatri konulanna, o da ancak kitaplar ilgi
Aynea, iyi bana
nedeniyle degil de, psikolojiye duydugu ilgi yznden geldigini
syledi; yerinde oldugunu, giderdigi
bulundugunu ekledi. Benimle ve ken-
psikiyatrinin ve istiyordu. Nor-
mal bir insan oldugunu sylemesine bu "'deliler"
ile benim gibi biri iin fazla nem
du. Bir randevu iin birka gn nceden bana
iinde, konu geldi ve
kendisine o grp grmedigini sordum. Olumlu
verdi ve anlatmaya
bir odaya giriyorum. benzer
biri beni ve bir masaya oturmamt istiyor: ze-
rinde imek zorunda oldugum bir duruyor.
lu ll{{ 'a gitmek ama &mim bir hastanede bu-
lundugumu ve doktor Jung 'un beni kabul edecek zamant
sylyor. "
- 168---------------------
gsteriyor; olan
yon henz bir duruma :;;rklyor.

duvarlar: "Bir kamu oldugu gibi
bir tr bekleme salonu; bir hastane Bir hastanede
hasta olarak hi
ve yiyecek gibi bakan biriydi. tskarnbil
na bakan bir el da Gelecegi
grenmck iin ona giderdim. Bir
ya benzer bir
Kefir "Kefirden nefret ederdim. Hi s-
rekli ier, bu nedenle de ona, nk iin bir
pek Bir sre bir sanatoryumda
-sinirlerim yorgundu-ve kcfir
Burada siizn kesip bu nevrozun o gnden sonra btnyle
yok olup sordum; yersiz bir soru! Soruyu
sonra sinirlerinin iyi durumda oldugunu, kendisi-
ni uzun bana gelmesi iin Oysa ona
gre, nevrm;u bir tedaviyi gerektirmiyordu; nk "deli" degildi,
bense tedavi ediyordum. Onu ilgilendiren tek
psikolojik gtenmek istcmesiydi, vb.
Bu gercyler, durumu hangi ynde istcdigini ortaya
koyuyordu. Nevrozunun ard-dzleme felsefeci ve
psikolog olarak benimle ilgitenrnek geliyordu. Oysa ok
kt bir biimde bunu ve yrekli olmaya zorla
onu. Iskarnbil kendisine benden bcklcdigi syle--
de kendisine gibi, bana gelmeden nce bir
girmesi gerekiyordu.
durumu dzeltir. genel tutumunu dzenler. Bu
nedenle tedavimizele yorumlanna gereksinim duyanz.
Bu rnek, her ta ve ben:r.er tipte olduklan iz-
lenimini versin istemiyorum. ki btn
rin bilin verileriyle btnleyici bir ilinti bulunur, oysa
169
Cari Insan
dn.lcyie]* rncgimizdekiler gibi belirmesi ol-
duka zordur. Her nP. kadar
kendilig-inden biruraya kendini \ekip
sine oluyorsa da grevi, ruhunun do-
ve gereksinimleri ancak yetersiz bilgiye sahip olan
bi:rJer iin kez, hi de niteliktc degildir. nk bize
ok uzak kalan Bu gibi olgularda,
bir lde tm ve onun tarihinin temsilcisi oldugunu
tarihinde olabilecek her bireyde ortaya
Birey kimi gereksinimleri
duyar. Eger dinsel byk roller stleni-
yorsa, buna gerek. rast.lanan rnekleri, dn-
ya gerekiligin dogal sonucundan bir
degildir.
dnleyici grev ne yeni bir ne de
ynsemeli bir yorwnun yze)'Sf'J bir rndr. Bunu, bilinen bir
tarihsel rnegine dayanarak gstermeye Dani-
el'in*"' IV. blmnde yer a.lan
*** kendi dinleyelim:****
10. zerinde ryederi idi: Baktun ve
bir Bga ve ok yksekti.
11. Aga byd ve ve boyu gklere ve btn ye-
rin ucuna kadar grlyordu.
12. gzel, ve meyvesi oktu, ve onda herkes iin yi-
yecek glgdendiler, ve gklerin
Jan onun kondular, ve btn ondan yedi.
13. zerinde ryetlerinde grdm, ve
koruyueu ve mukaddes bir melek gklerden indi.
yo w doyurulamayan dilek, vt
tedirginligi, dilek,
gi<l<nn.,. (Ed. n.)
l 7. <ln biri.
I 12. Rabirin ilk kmllanrx.lan biri.
1\>vrot, ... l". Bap 4, 1 0..16
------------------ 170

14. Yksek seslt) ve dedi: kesin, ve
kopann, yolun, ve meyvesini hayvanlar onun
ve dallarmdan
15. Fakat kklerinin ktgn demir ve
taze otu iinde ve gklerin igi ile ve
yerin otunda hayvanlarla beraber olsun.
16. Onun insan yregi ve ona hayvan yregi verilsin,
ve zerinden yedi vakit gesin.
ikinci blmnde aga bu gren
Daniel byle yorumluyor zaten. kitaba gre, zi-
hinsel bozukluga byklk bir dnleme gi-
anlamhyor. fenomenlerinde dn srecine yer veren
bu genelde biyolojik olayiann uygun Freud-
cu buna benzer bir egilimi uyku duru-
muna dnleyici bir grev yklerler. Freud'un da gsterdigi
gibi, uykusundan duyu kay-
olan znel belli belirsiz boy gsterdigi ogu ta-
iradeye, uyuma umu-
du ve tedirgin edilmerne yncl-
Yine Freud'un gsterdigi gibi, gl tepkilerine ne-
den olabilecek bozucu uyanlann yer
n engelle-
mek grn ml erin keskinligini trpleyen konusu iinde
brnr.
l}ykuyu en blc da hem
de fazla; yksel ylesine ylesine ger-
ek grnr ki, zincirlerinden etkisindeki ki-
bir anda kendisini bulur. hunlan, sansrn can-
duyguyu nlerneyi olarak tamor. Bana
bu olaylan yetmez. Herkes bu
rin, durumumuzdaki olaylan ve konu
ve bunlarm da tm kt titiz bir betimledigi-
171
Cari Custav Jung lnsun
ni bilir. Bence, uykuyu ve olarak etkilerin bilin-
itilmesini burada n plana almak
erdp, bu bir varsa, bu, olaylardaki gerekligin
temdden zorunlu Bu gerek, bir grnr
imgelerinde yer alan cinsel ve bu-
lundugu olgularda geerlidir.
dnlcyici biyolojik bir temel dikkate al-
mak dururken, istekterin ve uyku du-
rumunun bir ilgi duymayan Freudcu
ok dar oldugunu Bu uyku-
ya gre dnleyici nitcliktedir. Ana
bilinli kendilerinin taruk olan bilin-
durumun dnlerneleri gibi en l-
de, yani bu durumun ve etkisine otomatik olarak
korurlar; ama, kendi gen!: ve denge grevi
stlenen ierikleri alacak yeterli yogunluga
blmesini de bilirler. dnleyici bir ge, bilinci
ynlenrurocek bir nem son derece byr.
1906'dan bu yana, bilinle zerk kompleksler varo-
lan dnleyici nemini belirttim ve al-
izdim. Floumay da kendi ve benimle anda
bir erege
tepilerin [impulse] varolabilecegi ortaya Ancak,
erege ynelmesi nin, birlikte varolan bilinli amalarla hibir ortak
genel kural olarak
bilin 7..ellikle de, bilinli znenin
gereksinimlerine zarar verebilecek tekelci bir tutum
iinde bulundugu olgularda. Bilinli tutum, olanak
lanndan tekelci bir ay nca ve
etkileyici bclirebile<>..egini de dikkate ve
dnleyici ierikleredaha bir nem vermemiz gerekir; nk
nleyici Teolojik Otomatizm", Psikoloii cilt 7, sayfa 13, Ceru'""''
1908.
-- 1'12-------------

--------,,-----------
lar, binyin ruhsal [otoregulw.-yon) belirtisidir.
Bir yaraya, ya da anormal biimine
den eksiksiz gstcrirsc, ruhsal de
dzen bozucu ve tehlikeli kendilerine zg bir savun-
tepki gsterirler. de, gereleri
durumunun verileri bilince ak-
tarma zelligiyle bu tepkiler yer Bu
gereler uyku durumunda belirmeyi saglayacak yetf'.rli
enerjiye sahip btn bulunur. ve imgeleri-
nin ilk grnr ie-
riginin zmlenmesi, dnlcyici geleri gizli ieriginden
iin gereklidir. Insan bedeninin savuruna tepkilerinin ogu
mcdik grevlerini iin de-
rin bilgiler edinmek ve kesin yapmak gerekir. Mikrop
kapan bir irin ve yapmasun
dnleyiei fenomenler hemen hemen her zaman bireysel
olduklarmda n, dnleyici iin kar-
glkJeri daha da bytrler. zellikle meslcge yeni giren
biri, bu vazgcAteccktir. dnlerneler kuranunu du-
rn(".gin, konusunda son ktmser olan bir
zneden verici ve grmesi beklenceektir. Bu
zne bu tr ise gerekle-
Ama asi bilincinin yapugtndan da kara
dalar. Simi./ia .vimib.'bus curantur ilketii
dnlerneyi ekip yusalan
kolay degildir. znde, bireyin tm
Deney sonucu ana ilkderin saptanabildigi t,:Ok
da uygun
sz ederken ileri siirdgm tek
tm fenomenlerini iermesi. olagans-
t en az bilin fenomenleri kadar bir grnt-
Tilrke'del.:i iviyi si'oker" kJAsik bir Tam\"'"
viri,.j: IJ.,n:rerlniyk ger.hr". (ev.
173
Cari Gustav lnsun Ruhunu Ynfli$
dr. Btn bilin fenomenlerini istek ve bagla-
yan bir kalkmak tehlikeli bir
biimde, fenomenleri de dar bir bagla-
mak olacak degildir. Bu bilinli ieriklem
oranla yalm? .. ca dnleyici ve ikincil rollerini nemli
rumsal fenomenler kendimizi dP.gil-
dir. Genel bilin('.e, bireyin nedeniyle,
na ok daha bir nem ve hak Bu gn-
cel elden gerekir; nk deney-
lerimiz de ruhsal
henz bir nemde rol
ruhun bilinli zerine etkilerini ortaya
ran zmsd deneydir. Uzun deneyler ve birok so-
nucu kamya gre, ruhun genel etkinligi ve ret-
kenligi oldugu kadar da meyvesidir. Eger bu
dowuysa, dn1ey1ci olan degildir; bilin
de dnleyicidir. Bu durumda, bir amac.a ve dogru ynel-
me bilin('.e zg olmayacak; bi-
da erege dnk bir ynelmcy1 stlcne<'-ektir.
Bu durumda ohunlu, nemli bir
bir sununun, bilin taslaklanndan daha nemli bir gre-
vin elegerine dowu bu olabilirlik
onay grr, nk her ve her yer alan bir
inan, geleccgi veren bir Tan n griir. Son dcre-
re bir yana olursa,
az da olsa bir gerek bu yamtta_ ta-
ve ereksel etkinligini ok iyi Etkinlik, i
Iann ve gncel zmn ve rasge-
le simgeler deneyen bir hii-
minde ortaya
t;dn/.eyici
yiei bilinten ele
Bh. "/'siknnafitik .1/am ", Y 18,
174 _ .. _ --------------- -

durumumuzdaki bilin
ya da bilin<.:C yeterli enerjiye olmayan btn
btlin<-e katar. Bu <lnleiuc bir zd-

tersine srdrerek bilin
etkinliginin bir retimi biiminde ortaya bir tas-
lak, bir izim, bir plan ukla getirir.
Simgesel icrigi, olanak bulduka, bir i <j)zmn kap-
sa.-. Macder bunu Bu tr ger-
ekligi Bunlann gelecekten haber verdilderinden
kulanmak olur, yledirler; en meteorolo-
ji Burada, olabilirliklcrin bir tretimi,
tmyle ya da her noktada olmasa bile yine de olayiann gerek
bir szkonusudur. Gelerek-
ten haber verme edebilmek, en ince ay-
bile varolmasma tah-
ogu kez bilinli Ay-
nca bilinli ctkilemekten uzak ruulann iz-
leri de yer Talunin ele bilinten ogun-
lukla daha uygun bir bulunur.
iizel bir niteligini yine
de buna deger ve yorumla-
yan biri iin, psikolojik grevini ycterinec degerlendinne.-
mek ne denli tehlikcliySI\ gerek geerlili-
gine vermek de o denli .. olursa olsun bu-
deneyim nem
inanmaya zorluyor bizi.
bilin durumlan yani bilin btnsel bireyselli-
gin ylesine kt ki, beliren bilinal-
ok daha st dzeyde kendini gsterir. Ama bu, her za-
man geerli bir durum degildir; zeliik.le., ki-
blkleri n durumlarda; bu gibi
olgularda, bilin bir hemen yeter-
--------------- 175 -----
Cu.Htav Ruhuna
li bir lde uyum saglarken, diger yandan da znenin ana doga-
doyurucu nitelige Bu olguda, bilin durumunu
savsaklayarak grnm az ya da ok dik-
kate almamak, dengeyi bozmak ve bilin etkinligini yok etmek be-
c:criksizligini dogurur. Bu ancak, bilin durumunun grnr bir
yctersizJikte zamanlarda, stn bir geerlilik ta-
yol aar. Bu tr bir degerlendirme, g bir
sorun ltlere Birok tek
bir bakmakla; bir bilin durumunun degerini or-
taya bellidir. Szkonusu bireyselligin
ok daha derin bir incelemesini bu; aynca., bilin duru-
munun hangi lde yetersiz bclirleyebileccgimiz birey-
sel da bir bilgimiz gerekir. Dikkati bireysel
zerine ekmem ise, herkese ortak
tm demek degildir. Bilindigi gibi birey,
ortak baglanyla oldugu kadar kendi bireysclligiylc de
Bilin durumu biraz olsun yeterli olsa,
le dn1eyici olur. insan iin, normal normal
bir srdren bu olgu Bu ne-
dcnJcrdc, dnleme ortaya eksiksiz bir fonnl gi-
bi geliyor bana; iin b-
yk nemde dnleyici bir yklyor.
Bir birey kuraldan ve bilin durumu, znel ya da
nf'-'mel olsun, gitgide artan bir uyumsuzluk gsterdiginde, bilinal-
nem ve gdc
gdc Maedcr'in grldg gibi,
bilin durumunu btnyle bir yola, bir ncekinden daha
yeglenir bir yola Bu kmedc,
sar'mkine btmzer trde yer Kendi zdegerinin
de byle Bu tr
Bu nedenle bir iinde de almak
olur.
de, gereken sorunun diger yzyle il-
176 -----------------
#JNimi
gilenclim. Bilin durumlan uyum ok var-
bu durumda karakterlerle uyum ktdr. Bunlar, bilin
durumlan ve uyum saglama gleri bireysel k.im-
selerdir. Bu rnegin, ortak bir en,gin, ortak bir ya
da toplumun kr desteginin etkisiyle,
daha st bir dzeye grnrler. l
grnmlerinin ykseklikte de@.dir, bu nedenle de. bu
tr olgularda indirgcn bir olumsu?. ve dnlcyici
roln stlenir. Bu bir indirgemcnin ya da degcr d-
bireyin zdzenlemesi ( otoreglasyon u l bir
dnleme ortaya demek, indirgcmenin bir
zellige sahip demektir (bkz. ''Ta-
szciig bizde bir ge imgesi
Bu indirgeyiei bizi, belir-
gin bir biimde zorlar; nk
yapay bir niteliktedir; oysa, indirgeyici tersine bozucu,
deger hatta yok edicidir. Yine de, bir indir-
geme etkenini benimseme, bireyi btnyle hasara ugratma anla-
gelmez; tersine, bu benimseme, btnlgtine degil
de ynelmesiyle, sonular dogurur. Bu
ikincil etkinlik indirgeyici, zne dnk hibir
yol amaz. Byle nedenler sonucu, szkonusu
) ere indirgeyici de, her ne kadar temelde
dnleyici szkonusuysa da, indirgeyici
verilir. bilinli zenginligine benzer bir g-
rnm beldemeye kendimizi
ve en az bilinli kadar zaten
bir zor-
lugu da
indirgeyici ilk Freud'un
malan oldu; Freudcu yorum, bireyin ie
ocukluk ve ilgilicinsel temelleriyle Da-
ha sonraki diklatti eski aglardan ka1ma geler zerine
------- ------------ 177
------------------
yani uyuyan tarihsel ve
reysr.l ekti. Bugn indirgeyiei
vinin, oeukluklaki cinsel isteklerdPn (Fre-ud),
ocuk.luga ait g iradesinden (Adlcr) ve eski Zb',
igdlerin, ve gt:reh
ri cylem1edigini syleyebiliriz. Bu tr gelerin yeniden tretimi,
bir szkonusu oldu bireye insan hili-
gini ve onu fizyolojik ve tarihsel yneltme
konusunda cnder bir etkinliktedir. bir b-
yklk ve indirgeyiei bir
le yok olur; indirgcy]ci bilinJi bir
zmler, her tiirde kklk ve belirtisiyle
czic:i gcrcJeri gn Bu tr bir
olarak nk orada her d-
nktr uzun yndir. Bu
durum, ruh bilin gm dnlcyiei ve
bir ynelme engdlcmez, nk indirgeyiei cgi-
olanak Lu lduka, bireyin uyum saglamasmda byk rol oyna-
yabilir. I konusu ile bilinli durum bir
ki oldugunu kendiliklerinden duymalanna bu sc7..gi-
duygulara gre, ya da dn-
leyi; bir Yine de bu her olguda ortaya
ve bizim, zellilde zmsel bir
gl analitik sonulan-
kabullcnmcye direnmesine dikkat etmemiz gerekir.
Bu olgular, hekim destek d-
ortaya bir alana ynkndirir.
Bu hekimin, bilinli ruhundan l"_,dindigi
byk nem Psikanalizin cl abukluguyla
bir yntem oldugunu
yoksa, szkonusu
dPrin bir bilgisini Bir yapabilecegi en
byk benzer bir ruh bulun-
- --------------- { 78 .. -------- -------- -------

...
Bu bir kez dogru
arna zaman bir
her bu nedenle iizmc
ieriklerioden yani
set ek cl id ir. ay n
zmleyen biri, ruhsal grlin!.'I<:rini bir
toplayacak bir
nel bir lt bizi hataya srkler. Bilin ve cinsd,
sezgisel, ahlaki, dinsel, vb. grnglerin varoldugunu bi-
liyoruz. Ama, kesin hibir Bildi-
gimiz tek ruh ineelcnw . .sinin, o da belirli bir noktadan ve hclir-
li bir degedi ortaya koydugu, ama hibir
indirgeme yntemlerinin bir kurarn bdir-
leyemedigidir. Elimizde, olaylarla uyumlu
lerini yorumlamaya bilinaln <.la yok. Cinsellik
ve g iradesi kendilerine zg dcgcrli
ama insan ruhunun derinligini ve zenginligini hi-
bir biimde dikkate tehlikelidirlcr. Bu apta bir
yola olursak, ilkgren.imiylc ya da
ka bir yntemin yerinmemiz gerekir, yapacuk tek
ierikleri belirleyen gstergeleri zmek bu-
nun iin de, gstergesel kurallan ezbere bilrnek yeterlidir. Bu ko-
bilinli durumun tam degerlendirilmesi, bir beni gibi
gereksizdir.
ruh, nee her ynteme koyar, da
biri, digerlerinin bu ynteme verir.
Bilinaln ieriideri konusunda bugn ok az biliyoruz; bi-
lince gre ve btnleyicidirler. Bu bir an-
cak bilinli durumun etkinligiyle
lndirgeyiei, dnleyici
tketmekten tepkisel diyebilecegi-
tek tr Bu hege, bilinli olduka
lu bir gerdcir. Bu -
119------ -----
J lnan Mru/i,y
biiminde bir trr:tim derin olayla-
bir anda onaya nemli olaylann, bddenenle-
rin kaan ve bir 1relime ka-
ve simgesel bir Bu kendi yerle-
rinde Burada yalrn?.ea., ruhsal
sinir sisteminin bir doku bir ruhsal
kimi nesnel olayiann yer
bulunur. Bu nt"..deniyle olduka oktur;
ok saytda tepkisel yer
Travma gesinin u-rkligini yitirmesi ve yeri-
ni ruhun genel iin nemli olabilir. Bu tr bir d-
dnleyiei olarak nitdemek
tepkisel nurmal da
derin olduka etkiler.
bedensel uyanlar belirleyici tek bir grev grrler. Genel-
likle, olan genin simgesel bira-
raya gelirler. bir araJan olarak
bedensel ruhsal bir simgesel
bir ele vermesine bedensel keyifsizlik, ruhsal
durumun gzle grlr Bu zelligi, eksik
mak iin dcgil, bilmece ynnden zengin olan bu alanda zaman
kazanmak belirtiyorum. Yine de., bedensel ve ruhsal
grevi pek nemsenmeyen varoldugu-
nu szn bu grev bedensel an-
cak ruhsal bir bulmak isteyenler
lszce Bunu konu etmemin
beden ve ruh sorununa byk yarar
belirleyici yerini, ismr istemez, fenomenine bag-
gerekir. Bu fenomenin genel gereginden bugn du-
yulamaz. g{',relerinin incelenmesine evirerek
gm dbett.e ok ama bu, sz sylemeye bile deg..
meycn, bilimsellikten uzak bir tutumdur. Telepati fenomenlerinin
de V"..rinde etkileri bulundugunu anlamak edin-
180----

dim; en beri
ve dikkal !,"Pkici
grrler Tcleputi inunmak demek, uzaktan Pl-
ki kurulan gnmz kuramsal
degildir. Fenomen var, bu ama, hana
son derece geliyor. Her ol1,'Uda, birbiriyle uyumlu ;ngn-
ve olayiann var dikkate: almak ge-
rekir; daha nce gibi, rnegin aile evresinde
benzeriikierin byk rol biliriz. Flnumoy'un en
ve en tuhaf grnglere yol gizli bel-
lek yilimlerini de ['cryptomnesie1 hesaba katmak gerekir.
gereler boy gizli bellek
bir biimde burada ortaya bir yan yoktur. To-
lepatik zmleme iierindon
telepatik anlamlan (izmlemc
zmlemenin ortaya koydugu, diger btn gibi,
zne] gerelerdi ve bu nedenle de znenin o andaki durumuy-
la uyum gsteren bir anlam telepatik oldugunu
belirtecek hibir yarar zmleme. O ana dek, telepa-
tik genin zmleme elde gerelerinde
(yani gizli yer hi
Her zaman, biiminde yer
Telepatik genellikle tr sz edilir:
zeUiklc bir ve "'tclepatik., bir bi-
nceden varoldugu nseziyi ya da u:r.ak-
l.an ya da en anlarnanuza
olacak insana i.izg bir lm
bunlar. telepatik ogu bu tipe uyu-
yordu. Geri kalan kk bir blm (i ise, rnegin ve
bir insan yz, ilgisiz ve yerde bir ya
da tats\z bir gibi yarardan yok..::;un
ieren teleparik yer grnr ierikleriyle
bir kme Burada yarardan szyle is-
181
ln.wm Ruhrrmr Yneli.$
---------------
nemde bir iigeye
ne ne de zmlemeyle Bu olgu-
larda aneak talihe Ne ki bu varsa-
talih, bir u . .,_-ylum ignorantiae, bir
gizleyid olarak belirir. Burada srdren yasalann "'olaga-
nst" srmeyecegtm. tck bu n-
lan n kalan bilgimi7Je Bunc.a lar-
konusu olan telcpatik her nceden bilme duygusu-
nun gsteren bir gerek yan Bu olgu-
lar konusunda hibir kuramsal kavrama halde, va-
rolan geregi yerinde Bu
bir zenginlik katar.
znde, bir istegin ancak" diyen lamn-
Freudr.u tersine, ben ve A. Ma-
eder, belirli andaki dummunun ani ve .<rimge-
sel bir ileri sryoruz. burada
Silberer'inki ile bcnmr Bu ayn ayn
!'lonueu daha da sevindirici.
ilk ilgili hibir
maya Frcudcu ters
icriklcrin simge..<>el bir belirtisi oldugunu ileri sreriz. Bu ierikle-
her zaman dileklerden sorunu-
nu Maedcr'in de gibi daha sonraki
bize, cinsel dilini her zaman somut bir anlama bag-
bu cinsel dil,
lerle dolu \-.aglann dilidir. Bu nedenle einsel dilini,
kahrktm, kendi somut iinde ele
dilinin son dercm
dP. ortaya ok
bir kavram Macder, Freud'un vcrdigi bir daya-
Blz filr
Cilr w 4, 191:1.
,\,JI,.r
182 -----------------

bunu ok somutlugunu,
nsel dilindP. aramaya ayak direttike, zorunlu olarak ve so-
mul sonulara grdgm:r. kabul etmeye do-
gal olarak yine benzer biimde., insanlan da grdg-
mz gibi olarak bir
imge ya da imge aya tm ierik-
leri evremize ve bu anc.ak, kendi ken-
di lde olur.
Nesnede herhangi bir nitcligin hangi kaynaktan
bilincinde degiJsck, bu durumda szkonusu nesnenin
eak gzle griilr gerekligine gerekir. Tm
miz bu tr rer; alamnda kendini bdirttigi-
biimde sunamayan grlen haslah duru-
muna dogal ve nor-
maldir. Kendi bilincinde olmayan tm insanlar evrelerine
sistemiyle Bu belirleyen
gesi, "'her yolunda" olsa da yerini
Ama bir kendini gsterdigindc btn bu
insana
olan paranayak biiminde gzkrler; geneUikle, nor-
mal ieriklerini gc-
relerle Bylece, kaynak, libido,
bireyi ve birbirine kprler
olarak iin olumlu kolay-
Ama, libido bir yol seip de
bagdan c_:ekersc, varolan zor daya-
engeller geerligini nesnelerin gerek
anlamianna set ekerler. Bu durumda ilgin bir fenomen ortaya
zne, nceden nesneleri cJiudcn gcldiginc.e sav-
saldamaya ve zorlar kendisini, bylelikle libidosunu
abalar.
zmleme.si sylenecek daha ok var
J,,hrbuch fr 5, soyfa 675.
183
Cari Ruhuna
suz. Fakat, i}zihnsd oldugundan,
ilgilendiren bctimlemeyle iinde ele ge-
rekir. Oysa, ve bir betimi, sorunun ba-
zeJ aydmlatmaya yarar ge-
rektirir. zmsel sorunu son derec..e Kimi ki-
kklerini bulup kadar kolay bir olrna-
ileri srerler. gerekir
gn sorunlan ciddi ve bilinli bi-
lim derinlemesine ne denli isterdim. Oni-
versitelerdeki psikolojinin gzlerini gerege ve laboratu-
var deneylerinin gerek insan ruhuyla da ilf,rilenmelerinin
zmleme ve onun kavramlanyla il-
yasaldayan profcsrlere rastlamamak gerek
Psikolojimize "gnlk deneylerine bilimsellikten
uzak biimde gibi sitemlerden vazgeitsin bundan by-
le. Genel psikolojinin ciddi bir biimde ineelen-
mesinden byk yararlar biliyorum.
Bedensel nemin gcreginden fazla zerinde durmak, psikopa-
tolojide grlen durgunlugun ana nedenlerinden biridir. ..
hastahklan beyin 1870'li dogru
beliren Tm
kesinlikle bir Eger
bir beyin ruhsal duru-
mun bilimsel olarak incelenmesine hi gerek Bu alan-
da ve sulamak
lan bir bu. Oysa, f)f_,-yin
hibir biimde gibi hibir zaman da kamtla-
nk bu, bir beyin dokusunda
gre ya da bu biimde
lamaya benzer. Psikolojiyi bylc beyinsel bir
hibirimizin yok. Ruhsal iinde
ele Organik ya da bcyinsd nitcliklerle ilgisi yoklur.
liman:r., bilim maddcciligin bu kur-
tulac.aklan fazJa uzak degildir.
184
7
BlREYSEL ANLAMI*
teraplik bugn hala bir
ma konusudur. Birok
ineelenmesinde bu de bi-
bir i:;;levscl nem verirler. Kimileri ise,
ri ruhun olarak kabul eder ve zmle-
mesinin tm gerekligine i\'evrozlann
de [neden bilimleri], saglayan her kav-
ram, onun de nemli bir grev
ykler. ya da en ctiyolojik ctkinJigini
gereksi:;:ligi-
ni kesindir. Carus 'nn ortaya
belirtilerin sonsuz
sz etmesinden sr<'Afcn, Leibni:;:'in vsi-
iki sonra, bir bir
Flournoy'dan ve daha birok sz
de, bunca gcrcgindcn duymak
Bu inceleme uygulamaya ynelik bu-
rada yklenmek istemiyorum; ama
zmlemesinin oldugu da bir gerektir. Bilinal-
varsayum une.ak bir ludus naturae, yu ni
Wl'iloon
Daha [ nd
der Sed c" .. Y"Y'" IZ 1 'J.'l-t)
-- 185
Corl Crn.-un Jung lns(IJ1
bir oyunu, ve gnlk ola-
rak Eger uy-
bir glge Bu ko-
nuya ancak gcrcgini nceden kabul ederek
riz; nk, birlikte erek,
hangi zeka tezgah amak dcgil ve
ve ineelenmesinde gerekli grlen dek kal-
ierikleri ve bilinli Bilinaln
m kabuJ etmeyen iin, zmlemesinin
nu szkonusu olmaz.
etiyolojik bir grev yklendigi ve bi-
etkin1iginin ani
da, zmJemc ve yorumlama btnyle bilimsel
bir kuramsal olarak bir Bu
min, teraptik etkinlik iinde,
ma ve istemekte buluyoruz
7-i. Bununla birlikte bilimsel bulgular helUmin grevine
olurlar; bylcC'e ruh zmlemelerinin kuramsal
zmlemelerinin ola-
Bu durumda hdcim etkiyi, bir greve dn-
olan i)zmlcmcsindcn Bilindigi gibi Fre-
udc.u ekol bu lde aync-a, bulguya ve
malara, yani etken1erin bilince gemesine uygun tcrap-
tik bir grev ykler.
Bu olaylarla anda, gtoriye tek
zmleme (tek ya da digf'.r yntemlerle birlikte), bilin-
etiyolojisinin olur mu, olmaz Freud'un
buna olumlu biliyoruz; bu byk blmn onay-
m: Kimi zellikle yani
ana etkenini istenilen
bir rnek:
Toplumsal dzeyi olduka yksek bir bay bana geldi. Mide bu-
beyin yol aac.ak korkudan,
----- 186 -----------------
Bireysel
kudan, dnmesinden, solunum glgnden
dagda grlen bclirtileriydi bunlar. Hasta-
ender bir meslek yoksul bir ky-
l ocuguyken etkisiyle
basamak ve bugnk durumuna ta-
allak bullak eden bu nevroz ortaya byk
bir yerde bulunuyordu. Hasta,
bilinen biriyle, szcklcrle
bir a's'lklamaktan kendini tam bu
da ... ,., Dag belirtisi, zgl durumunu fantastik
biimde Bana, bir nceki gece grdg iki
ilki:
"Dogdugu.m kydefim. Sokakla, okula birlikte gittigim bir ky-
l toplulugu var. Onl.an tanunazdan geLip yanianndan geo/o-
rum. Bu ilerinden biri beni gstererek, 'kye pek stk gel-
mez' diyvr, "
Fazla bir yorum gerektirmeyen bu ilk al-
akgnllg ve bunun da oluyor:
ok unutuyorsun."
ikinci
''ok acelem var, yolculuga tkacagun. toplamak is-
tiyorum ama hibirini Zamanun yuk, nk tren
kalkmak ZR.re. Sonunda gereken sokaga
yorum, fakat nemli ant(o/1 unuttugumu
fark ediyvrum. Geri dnp soLuk onu Sonunda
bulup gara fakat ilerliyorum. Son bir
abayla perona tren kalktyor. Tren koskoca bir S bi-
Lokomotif dz.e makinistin dikkat etmeksizin
tam yol I)Crmesi durumunda arkadaki raydan
tam yol
187 ---
(:ari Jung

Vagnnlar t.ehlikeli biimde ve raydan
Korkun bir ftdaket bu. Birden .mluwz "
Burada da anlumak kolay. nec, hastamn gi-
decegi yere her zaman nceden istegiylc sinirli ve gereksiz
grlyor. Fakat, hi ma-
kinistin hareketiyle arkadakiler birden dengelerini yitiriyor,
yorlar ve btn bunlar -yani nevroz- raydan
na neden oluyor.
Hasta durumuyla var-
yoksul ve meslcginde ykselmesinin getirdigi g-
lkler, gcn sonularla yetinecegi yerde, lut-
kusu onu daha yksek yerlere, solugunun kesilece#i ve henz ha-
bir yere itrnektcdir. Nevrozun tehlike anlan
bundan
Daha sonra bu izlememi engelledi.
hasta yer alan ger-
Hasta, tutkusu sonucu denemek
hga ugrayarak raydan felaket
Ykselme tutkusu, nrmanma simgi'Sel belirtisi
bidir, bunu Burada zmlemesinin uygu-
ok bir etken var; i
betimler. Hasta, bilin durumunda vazge-
meyi gerektirecek en kk bir neden gnnyor. Tersine, lutku
iinde daha ykseklere istiyor ve yine, sonunda
ortaya 1,-"lkan yetersizligini o an geliyor. Bu gibi olgular-
da, bizi ancak bilin
ieren yk ya da bu yoruma yol aabilir. Kk bir as-
ker gelec..ckteki generaJiik
biliyorsa, byle yoksul bir ana oglu da kendini daha yk-
sek onurlara d eSer grebilir! Niin bu olgu da byle Yar-
olabilir; benimkinden daha
Bu olgu, duha !iOilrnlci df'
-------------,- 188

olamaz grevi burada nem ka7.amyor: Cerr.gi, i
gcrcgi benim gibi dcgil de oldugu gibi
degcr Bu nedenle n{'dikle fizyolojik belirtilm
olarak kabul etmede karar cgcr
ele gereken ya da robilin degil, kendi-
sidir. Yani bana gre hastahgm iyin bir
verisidir.
Diger gibi bu kc,:k rnek de bize bekledigirnizdcn faz-
veriyor. ncvrozun nedenini vennekle ay-
nca ve en tedaviye nereden
da belirliyor; szclderi "tam yolla"
kmcsini engellemek
Bu konuyu burada nev-
roz nedenlerini olup
konomuza dnelim. buna olumlu vermek-
tedir. Sizlere ok aktarabilirim; hatta arala-
nnda saydam olanlar ve en ufak bir neden etkeninin izini
bile bulunur. Yorumu derin bir gerekti-
ren bir yana
Bilindigi gibi, kimi nevrozlann gerek nedeni ancak en son an-
da belirir. Kimilerinin nedeni ise grece bir nem Bu bizi
yani neden etkeninin bilincine vanlma-
tedavinin ana paralanndan birini
geri gtrr. Bu ruhsal eski byk
lde ierir. Birok nCVTOzun ruhu bir ne-
den bulunur. Ama, btn nevrozlann oldugunu kabul etmi-
yorum ben. Her nevrozun kknde verici
deneyleri yoktur. Bu kavrama nedeni, hekimin dik-
katini zerine eregi bir yana iterek d-
nesnelerin evinneye Bu da,
bir yana iz bilin-
mez deneyini aramaya -bazen ok
zaranna olur. Btnyle nedeosd bir tutum ok ne
189 --
Cari Yrwli$
dogasma ne de nevrozun yelerli olur. bir
ruhyorumsal et.kenin ele almak,
zarar vermek, daha retimsel olam..lan yz evirmek
demektir. Yukandaki rnek, ruhyorumu tm ortaya ko-
yar ve terapi)tik bir yarar saglar. Birok ruh-
yoruma degil de sorunlara deginir. rnek mi? has-
Hasta
rin her biri, gittigi psik.analistlcrin blmlerini
ieriyor. ilki:
gerekiyordu, fakat bir trl bularnodun
Kimse de nerede oldugunu sylemedi."
psikiyatr ile srede son buldu. ikinci
gerekiyordu. Ua:,e C:mrk bina-
Uzun sre sonra uzakta za:y1[ bir
grdm. orada Fakat,
oraya iin ok bir vadiden ve ormandan ge-
mem gerekiyordu. Ynm kaybedebilirdim. Birden, deli gibi ba-
na dogru birinin hissettim ve soluk soluga uyan-
dun."
Bu ikincisinde, ile zne beliren
ynelmey1 ortadan sonucu, birka
hafta sonra son buldu.
nc hekim ben oldum.
"Bir m gerekiyordu. Asi mda, ve
re g mrgnn bir bulunuyordum. Yanunda yalntzca
el antam ve gmrge bildirecek bir
yordum. l:ry-sa, gmrk. dini anlama daldmlt ve iki byk
te "
190 -----------

Bayan hasta, ve ilk
cwlilige bir nefret duyuyordu. i\:cvcozu aylal\,a sonra
nrlaya aneak; oysa sc""'lzn cttigimiz de rastlan-

Daha da ogakaLileeegimiz bu neden
lendikleriudc, tm yitiren beklentiler oldugu
ortaya Bu zmsel duruma sz gtrmez bilgiler
devreder ve tam olarak degerlendirmckle ok byk terapi)..
tik nem saglar. Birinei hekim durumu tam olarak aniayarak has-
ikinci hekime devretti. tkincisinde hasta
kendi kendine buldu ve son verdi. Bana gdi nce, benim yo-
rumum onu * Ama yine de, kendi-
ni grmesi ona tm glklcrc direnli

ogunlukla bir ve
zmleme bu nitelikler ok abuk kaybolur; cgcr
da
nemli bir blmne demektir. Genellikle tedavinin
az sonra, ve olur.
Bu da, yorum glklerini yle ki, hekime olan
duruma egemenliklerini yitirirler. gitgide artan
hekimin znel Anlayan iin
hibir degildir; nesneleri ve
dogal olarak seiktir, yani belirli bir za-
manda olarak olmalan gerekiyorsa
yledirler. Tedavinin evresinde ya da birka sonra bu
ve elleri bu olup
da grcmedigini kendi kendine sorar. zmlemenin ileri evrele-
rinde dikkat ekici
ya ileri srerek ya da di-
sulayarak kendini oysa, burada hekimin
gerekir. ruh durumunu
'\e ki, Jung (R. C l
------- 191 -------.. ----
Cari Jung Insan {ivhuna
diye nitdeyen p..-;ikiyatr kendi durumunu yan
ve kendisinin oldugunu bilmelidir; t,:nk gcr-
de, kendi kavrama yctisidir). Aynca,
7.amanmda fark terapiilik
dan byk (\nem nk hasta iin olay, dunununun

znel bir edimdir; tek olabilir, yani hasta dt'..gil
de hekim kavrayan. Bu durumda hekim
hasta gven duymazsa diren gsterir.
tek oldugu durumlarda kavrama eksikliginden sz etme-
yi yeglerim; nk hekimin nem kadar
yoksun da f:tkiler. Bu nedenle,
meyvesi olan uyuma gerek duyulur. Heki-
min hastaya bir geregi gretme zorunlulugu yoktur; sz-
konusu gcrege gstererek kendisinin gerekir.
bir nemli olan szkonusu
ve degil, ierigin zenle belirlen-
mesidir. Yani, imgelerinden hareketle ""serbest
degil, evresinde
le ilgili zenli incelemelerdir nemli olan. Hastalann ogu bu ba-
egitilmelidir, nk hekimler gibi onlarda da an-
ve bir egitim
Hekim gibi onlar da, gerek bir anlam gizemini kal-
isterler. grnr imgesi, ta kendisidir ve tm
kendi iinde Sidikte ynelin-
gemken aJbmin degil zlmesi bir
Bu dururnda gereken ortaya
anlamlamalar koymak degil, grenmektir.
En iyisi ierigi saptamak Serbest olarak
yntem, Hitit zmekten Ser
best komplekslerimi ortaya ama
bunun iin gereksin.imim olmaz, bir ya da bir gti?.Cte
trncesi grr! komplekslerimi "'verecektir"",
192
Bireysel
oysa ynelik degildir. Bunun iin elden
ce imgelere gerekir. Ha..<>tada eksikliginin g-
rlmesi de ok Bu durumda hastama deme
"Szn ettiginizden hibir
Bana bu nesnenin ve k.i,
ne oldugunu
Bylece, bir imgesinin tam ierigi olur. Bu
tm iin gze almak
gerekir.
Her yorum, bilinmeyen bir zme bir zm
Bir ve tek oldugu gve-
nilir biimde ender Bu nedenle tek bir
yorumuna fazla vermern. Bir yorum ancak, bir dizi
boyunca kesinlik Hastaianma grdkleri g-
n gil'nne not etmelerini sylerim. ileri bir evreye
da isterim onlardan. Bylece
hasta, hekimin bilincini gr"enir.
nemli neden geleri bir heki-
me gerek Ya da hekime ipu<r
lan ve ruhsal fikirler nerdigim yolun geerli
bir Sizlere bellegimden silinmeyen nemli bir
rnek hekim dostlanmdan biri -benden biraz
hykt- konusundaki tutkumla alay ederdi:
HAla mi Bak, geenlerde
sama sapan bir grdm. Ne anlama geliyor dersiniz?" Gr-
dg
''Yksek bir tepeye ve bir buzul dziiigne
yorum. devam ediyorum, hava ok gii.zel.
mutlu oluyorum. Iimden geiti)torum: Ah! somuza
dek byle tt.rmanabilsem! Doruga mutluluktan uu-
yorum. Iimde yle bir duygu var ki, uzaya ykselebilirim. Her
yi gze g{!;e ykseliyorum. Bu heyecanla uyandun. "
193
Cari Jung
Kendisine "Dostum, sizin ne bili-
Size, tck vazgemenizi
Daga en az iki sz verin ba-
na" G.ld ve giderken "Hep diye Bir
daha gnnedim onu. ay sonra ilk geirdi: Bir
ve oradan gemekte olan askeri bir birlik
kurtan Bundan ay sonraki kaza, onun sonu oldu.
Kendisinden daha gen bir
lan bir getiklerinde ve nden
giden arparak birlikte
Tm ve sav-
saklanacak bir yan bulundugunu asla kabul edemem. Akla .
grnmeleri gP..re gizemli bildirilerini zecek
gerekli bilgiden yoksun gsterir. Hi kimse bilinli ya-
ve onun deneylerinden duymaz; yleyse
niye duyulsun? Onlar da bizim
az lde de olsa gece srd-
rrler; kimi zaman tcWikeli, kimi zaman olurlar.
gizli i bize gsteren, blmlerini
ortaya gndz nevroz belirtilerinden so-
rum1udur; bilinci iinde ve bilinciyle tedavi etmek
Bu nedenJe
olur.
rktc bir canavar degildir. Dogal bir organizma-
Ant:'.ak. bilinli yaramaz duruma girdiginde
teWikeli olur. Kendimizi teWike-
leriyle daha fazla yz yze Hasta, o ana kadar ka-
lan verilerini zmlerneye anda tehlikeler de gitgide aza-
blnmesi, gece ve nem-
li ve rktc zmlemenin ilerlemesiyle birlikte kaybol-
maya
incelendiginde genellikle ana hataya
belirleyici bir gstergeden yoksun oldugu ve tek an-
194 ---------
Bireysel
oldugu Bu bana ok zd-
zenleyici bir sistemi ruh, bedensf'.! benzer
bir denge iindedir. Her ve geregince, dnlerne-
lerden dnlerneler ne normal bir metaboliz-
madan, ne de normal bir ruhtan sz edilir. Bu
dnleme ruhsal ana Kimi
yetersizlik, kimi zaman bir szkonusudur. bilin-
ilinciler dnleyiei niteliklidir; bu, zmlerne-
le-riyle teknik kurallardan biridir. zmlemede
soruyu her yaran dnlerneye y-
bilinli nedir?
dnlemc, bir istegin biimde
degildir her zaman; kendini fazla
belli etmeyt"n bir gerektir daha ok. Bu nedenle ierigini
"ncelikle ciddiye almak gerekir.
Bu nedenlerle, her soru-
yu kendime: dnlenen bilin
.hangi..,i.dir? Bunun sonucu gren bilin-
li dummu bir bag kuranm. Bilinli durum
dike yommunun belirtecek kadar ileri gidebi-
lirim. ierikleri kapsayun gstergeli belirleme, am;ak bi-
linli durumun nk du-
rumumuzdaki kopuk bir olay degildir. Eger bunu
byle bu bizim kavrama eksiklikten kay-
ve tmyle znel bir Gerekten de bilinlc
bir nedensellik bulunur.
Bilinaln ierikterin dogru nemli ve titiz bir
yntem gerektirir; bir rnek verelim. Bir gen adam bana
n
''Babam yeni evden Araba son
derece bt.>ceriksi::.re ve bu beni ileden Saga .m-
la geri gidiyor, tehlikeye oe sonunda bir
------------- - 195
( Jung ln.'l<.lll lluhun(J
duvara fke iinde, gciimn
s0'f.yomm Babam glrnekten ka-
ve krktk oldugunu f:.,'rii.yorum. "
gerekle hibir ilgisi yok. gren gen,
zaman -hatta byle araba
biliyor. Kendisi de dikkatli bir src, ikisi az, zellikle araba kul-
zamanJar. Kiit araba kullanma ve arabaya hasar vermek
en konu. BaLa-()guJ ok iyi. biri ba-
hayran. Yorumu fazla aba gerektirmeksizin, baba
imgesinin olumsuz izildigi grlyor. Ogula gre
Bu soruyu hangi ynde
la grndg kadar iyi degil mi? dnlcn-
direnleri mi dikkate Bu ierigi olumlu
bir ipueu ve gence dememiz gerekir: gerekte ba-
olan bunlar." Bununla birlikte, baba-ogul ara-
gerek nevrotik hibir yer vennedigi iin,
lXIyle bir kavramla gencin bozmak ola-
Teraptik ise, bir hata olurdu bu.
te yandan gerekten iyi durumdaysa. d-
degcrsiz ynelik bylesine bir yk
nedeni neydi? Bu ancak, gren bi-
var bir cgilimJe ilintili olabilir. Kaynagtnda
ya da olumsuz duygular yatan
var olamaz Cen bilincine ynelme-Aien nce,
bu
14
niin" degil de une amala" grdgn kendimize sor-a-
soruya olur: Cente, gzden
istemektedir. r.:ger bu o an iin gereldi dn-
leyici bir gerekse, ortaya sonu ulur:
iyi degil, ok ok iyidir. Gerekten de gen. ku-
zusu" deyimine uygun, kanatlan "'egreti" ola-
rak bir y8{!am Burada kendisi iin b-
yk bir tehlike Baba kendi
ni ve kendisini
---196
Bii""'}'S('-1
bu ncA.IenJc de ticgel'Siz genci
yici samasapan bir svgyc bir seim degil
Dar bir baba, bu bir bagtnp ne-
deni yapar, oysa son derc .. ce bir dnleme
ardSmda bir Ogul an-
bu bilineine
Bu son yorum en iyisiydi; oturdu, yani
neden oldu, aynca da ogulu da incitmcdi. Hu
yorum ancak, ilgili bilin fenomcnolojisinin
gelerini Bilinli durum an-
gerek
ieriklerinin benimsenmesi konusunda, bilinli
gerek degerinin hibir biimdc byk
nk bilinli zedclendigi anda,
duromunda olabilecek kimse kalmaz ortada.
yukan ya da doruktakini bu
toplumsal hi ilgisi yoktur. an-
cak bilinli tehlikeye bilin-
li degerierinin varoldugu ok dikkat etmek gerekir.
Beniruserne szkonusu olmaz: ya da bu yoktur,
ve bunu ele almak szkonusudur.
yorumu ilgili bilinli durumun bilinme-
si Aynca, simgesel iin bilinli
znenin felsefesi, dinsel ve ahlaki dikkate almak ok
nem Uygulamada simgesel gstergebilimsel
biimde, yani ve niteliidi gstergeler ya da belir-
tiler iinde ele almamak yerinde olur; simgeleri -gerek simge-
ler- bilincin henz ieriklerio Ilke
olarak bu tr simgeler
ne oldugunu belirleyecek olanaga
simgelere bile belirsiz niteliidi ierikler
olabilir. Bilindigi gibi Freudcu okul c.insel "'simgelerin" var-
kabul eder ve bunlara cinselligin ierigini
197 -----------
Cari Gustav Jung Insan
tm i.\inde he-
kimin gzleri nne sercn bir belirlenir. Fakat uygulama ne-
bu hastaya sezdinnek gereksizdir. Bura-
da da bizi uygulamaya zg HeiUmin,
habersiz, elde edecegi bilgi, simgeleri anlama-
Szkonusu bilgi, ve sonucu
iin byk nem Bir gn, onyedi bir gen gr-
mem iin nedcnim, bir duru-
mundaki bir kas krelmesinden bir dig-erinin ise
gen histeri belirtileri idi. Grnrde olgu tm
kulan dogrular gibiydi, bwwnla birlikte histeri belirtileri de grl-
yordu. Hastaya sz etmesini syledim;
"'Evet, korkun gryorum; son grdgm
"Gece eve geliyorum. Ierde bir lm sessizligi sryor. Salo-
nun yan Annemi gryorum, avizeye pell(
reden giren so(tuk esintiyle ileri geri sallamyor. Sonra gecenin iin-
de evde korkun bir grlt kopuyor; ne anlamak isti-
yorum ve bir evde gryorum. At, sonun-
da koridornn gidiyor, oradan koridorun penceresine ve
drdnc katlan caddeye Yerde parampara gfi..
rnce korkuya "
Bu tr ugursuz niteligi herkeste dikkati eker, oysa bu
tr karabasan grmeyen kim var ki? ana simgenin ya-
inceleyelim; bunlar "anne"' ve ""at". Her ikisi de bi-
imde kendilerine
olmaJan gerekir. Anne, bir arketiptir. edilgen ya-
aynca maddi igdsel ruhsal iinde
bulundugumuz ve bizi bedeni nk anne, ta-
ve besleyen bir vazodur, ukur bir biimdir (rahim gibi). Ye-
yklenir. Annenin iinde varolan meyvenin
ve (dar uzam) akla getirir. Bu grl.
dg gibi, "anne" mitolojik vt: dilsd bilyilk
/9/l
Bireysel
bir blmn ya da in fdseft>.sinin diye
ana geyi Btn bunlar on yedi
da bi.r gen bilgilerinde yer alamaz. Burada szkonusu olan,
bir Bu bir yandan dilimizde srdrr-
ken, te yandan yer bu nedenle de
her toplumda ve tm zamanlarda buna rastlamak
Bylesine ili oldugumuz bu szcg, anneterin en
iyi bilinenine, anneye, yani "'benim annem "e
grnmektedir. Anne simgesi iin
olursak yorumu elde ederiz: Bilinalh ken-
di lrendmi yok eder. bilince ve gz olana
bildiri budur.
At, mitolojide ve folklorda ok bir arketipti.r. Hayvan ol-
'dugu iin insan ruhunu degil, iimizdeki yani
ruhu simgeler. Bu nedenle folklorda at, hatta sz
yerisine sahiptir. hayvanlar olan adar, anne arketipi ile
bir iindedir (Truva Au, vb.) zerine oturdugu hay-
van, at, bizi tedirgin eden rahimi ve igdsel tepileri getirir.
At, ve bir igd gibi erege ve igdler gibi
de bilin panige At, bynn
yani etkinligi zellikle kara atlar, lm haber
cileridir.
Grldg gibi "at", ""anne" hemen hemen
Anlam, (anne), "btnyle hay
vansal ve bedensel (at) Bu ak-
yorum Hayvansal kendi kendini yok eder.
Her iki konu da yukan anlamda. lkinl:isi daha zgl
bir biimde beliriyor. son derece ince bir var: Bireyin
lmnden sz etmiyor. kendi lmn
la grmesi dikkat elcieidir; bu nedenle ciddiye Bireyin
gerekten o noktaya gelindiginde, bir
dil
iki hlmii de,
Cari ( Jung lns<m Ruhuna
denst>J Bu sonu, zaman sonra dog-

Bu rnek simgelerin bir bil-
gi verebilir. okturlar ve birbirlerinden kyiik anlam
likJeriyle bilimsel olarak be(jrlenmesi ancak,
mitoloji, folklor, dinler tarihi ve dil tarihi zerinde
Ruhun bilinten
ok ortaya Ruhun en ilkel dogan imge-
ler ve egi!.imler ortaya lkarlar. ieriklerio benim-
senmesiyle bilin durumu bir oluruz.
Bilin durumunun tek egilimi ise., dogal yasalardan
Byleli.kle kendisine elveri$li u:ydururuz.
Bu ancak temel bilgilerle ilgilendim. Bu
mrlan, tek tek her zmleme boyunc.a bilin-
ortaya koydugu olanak
Benimseme yolu, hekimin ilgilendigi da te-
sine geer; olanak yani her bireyin, bireyciligin
ynelik bir amaca dogru. yol Biz, hekim-
ler, insan ynn bilinli olarak
i1.k. Fakat geneUikle bizler, bu ge[4imin ancak
bozuk blmlerine taruk oluyor ve hasta bir kez mi de onu
gzd.en Bununla birlikte, uzun dayanan nor-
mal inceJemenin ancak tedavi elde ede-
biliyoruz. oldugu amalar ba-
bilgilere sahip olundugunda, hekim evrede bulunan
ruh dununundan kesin bilgiler elde edemese de,
anlamlar gzlemcinin zihnin de yer eden izlenirnde fazla kopukluk
gstermez ve simgelerin nemli ne oldugu daha bir
hkla olur. Her zmleme ana fenomenin ancAk bir bl-
mn ya da bir grnmn Bu nedenle
malan ilk umutsuz bir gsterir. Bylelikle kendimi
uygulamaya dnk verdim; nk yeterli bir uyuma
ancak gnlk deneylerio evresinde
200
8

1*
ynteminin girmemizi saglaya
cak yollar da Birincisini grdk, bizi olduka yzey
sel bir katmana, bir bilinallma
' megin, ocugu tifodan len hasta, nedenleri
nin bilincinde olabilirdi. Bu olgu, kendimizi bilinal
zorunda oldugumuzu gsterir;
bilinli olabilecekken, nedenlerle kalan geler
den olayiann ta-
emilmesi, srdrdgmz srece geyer ake-
dir. Tm dikkatimizi, enerjimizi tekeline alan bir
bir grevi ikinci grev bir an
ufkumuzdan silinir_ve birden ortaya bizde bir bu
btnsel ve yok ok geyi yeterli bir bilin dzc-
yinde tunuaktan yoksun kalan enerjimize Sahip ol-
dugumuz enerji gcn yani yu
valanan iin William
James'in "bilincin diye bu alan, ag
deneyinin Birok olgu bilinli ola
bilecek geleri bile gn bir yaramaz.
Verdigirniz rnekler dul soru-
A nalitilc PsikolojiJ"' C ( c ).
201---------------
Carl Insan Ruhuna
nunda, deneyi oglunun d-
vndgn ancak, ve iednk ko-
ynlendigi bir alana gircbildik, unun tesine asla. Oysa bu
olguda, deneyi de bu nedenle gerekiyordu, szkonusu ki-
dolu, oglunu iine" kendine bile
bir AhJalci ve ger-
ek korkusunun srkledigi iin onay vermek zordur. Bu-
nunla birlikte kamuoyu, nedenlerinin bilin-
cinde oldugunu kendini alamaz. Teraptik
deneyi derinJemesine bir getirmez; \-nk her za-
man, en ne olup bitli-
gilli grenmek sorununu gznnde bulundurmak gerekir. Bu ka-
ogluna ok yasak ve sevgili oglunun tek sa-
hibi umut Fakat, bu nedeni neydi?
Bu hasta zorunda kalsam, etkin
bir ileri geldigini ve oglunun bu dolduran sev-
gili rol sylemem yeterli olmaz. Bu ona byk bir te-
raptik saglamaz. iyi olabilmesi iin
olayiann bu noktaya niin geldigini
nedenlerin yer ruhunun iyi
mam gerekir. Oysa deneyi, genellikle, gerekli
n yaratacak, yeterli derinlige Belki de bu
babaerk.il ve Bu
deneyinin anda seik ortaya nk
bu o an babaya degil, ogula yneliktir; bu nedenle de
deneyin getirdigi ilgili baba
ilk gizlidir, ona ancak daha sonraki deneylerde ya-
ni ogulla ilgili sorunlar sonra. Buna
tek yolu budur. Byle oldugunu iddia etmekte direlmiyonun
bu olabilirlik en uygun grnenidir, iin de
uzun bir sreye gereksinim gsterir. Oysa bu alanda
li Bu neden1e psikanaliz, Freud'den ok
nce, dikkatini
202----
Mit'e
Antikag hekimleri byk
tr konusunda bunlardan nemli bilgiler edindiklt>.rini
derlemeleri gnmze ok
Antikag'dan. Bu rdn vadisinde ve lde-
niz srdren bir mezhep y-
kiilerinden bize degin Resmi bilgile-
rini yitirmelerinden sonra ya da sorumluluk korkusuyla yo-
rumlar yapmalan sonucu, bu adamlar aranan,
oldu. Szn ettigirniz tedavi yoluyla ok iyi-
ve sreidi olarak ilgilendiler. Jean-Baptis-
te bunlardan biriydi.
yolandan komplekslerle ilgili belirtilerdir.
uykumuzda srdrr; uyku bizi bilinalnna iter,
ama bir etkinlige de gz yumar; etkinlik, gr-
gereksinimini konusunda bu tr
bir kimi zaman kendisini
lere ne geldigini, nereden
kendi kendine sorar, grdg vizyonlann neyi ileri srdgn me-
rak eder, nk uyku sregelen bilin arnklan bunlara
olanak saglar. uykuya olarak bilin duru-
munda patlak verirler, kompleksierin bilin iinde ortaya
gibi. kompleksler bu
birbirlerine daha da gibi, imgelerini etki-
leyen ve kompleksierin olarak beliren gl etkinlikler ola-
rak dikkat eker. Bu kompleksler bize egemen olduklannda hibir
zaman zilmimizde tam olarak beliremezler, aralanndan ancak ba-
bilince vanr. Bir bellegimizde beliren-
ler dedi ... ben de olarak ... " gi-
bi; ya da olan bir byle
tasarlar kompleks; biimde, bir sonra tek ba-
saatlerce konunun tezi ve antitezi zerinde durur.
de nceden dde ettigi gerelere olarak
kurallanna gre kurar; bu kurallar ile uyaruk durum ara-
---203
Cari /ll$Un Ruhuna
bir kopukluk, dikkat ekici bir fark yaralan yol aar-
lar. Gndz etkileyici bir olay ve ruhsal durum iyi isf'.
eger, gooe olayla ilgisi olmayan bir kC'..sindir.
h birbirlerini grdkleri dogrudur; eger
byle bir oluyorsa bu sorunsal bir durumdur, gencUikle
ok gl etk.inJik.Jeri imgeleri gnd?.
bir kopukluk rnegi: Afrika'daki a-
grdgm btn not
rimde hibir zaman zenci yer hep beyazlar

"Bir zenci, elinde bana ve benden
istiyor; zerinde beyaz bir ceket "
bu daha nce nerede olabilecegi-
mi Amerika'da her zaman gittigim herherimdi bu! Bi-
lindigi gibi askerlerin kendilerini ev-
lerinde grmeleri iyiye tersine, grenleri
geri ekerlerdi. Gerekten de, ruhsal durumlan iyi
olan hep evlerini, sivil tersi
Bu rnekler, bilin1i kompleksler-
le olayiann kopukluga., etmek-
tedir.
Ne olursa olsun ortaya komplekslerle
aralannda bulunan ele vermektedir: Gece grdgmz
bir ertesi gn bir trl g-
n zehir eder; ya da sizi "'tam
agnlanyla bozar. kadar o-
cuklukla fazla degildir. Freud ilgilenmeye
bunlann komplekslerden kaynaklanan gere) er ierdigini ve
kompleksieric bag oldugunu sezdi. Bunlara
yarar bir teknigi, serbest yntemini kurmaya
Yntem Bir imgeleri ele ve bu
imgelerin her biri iin gren gelen
biraraya Yntem, bugn bile kuramsal bo-
------------ . 204 -
Mit'e
yutlara uygulruna nem venneseydi yetkinlige
Ya da geregi dikkate gerekirdi: Herhangi bir hareket
bir dizi sonuta
bir kompleksc bunun iin de gerek yoktur. Bunun de-
neyini, rgs kullanarak en ilgisiz konularda
tirdik, mcgin bir belediye duyurusu ile: " ... hatta bir
Rus bile, birka ile kompleksierin
na gereksizdir. Freud'un ana
kompleksiere ve bunun iin de
belediye duyurusundan gibi. Daha n-
ce de belirttik, bu erek iin oyun ya da szlkten bir
sayfa kullanabil irdi. nk serbest bir
yana nemli olmayan kompleksiere ynelir. Burada hata-
bol oldugu bir alanda bulunuyoruz byk
fmmpleksleri etmek iin kk giz.
lenmek demektir. Temelde grlen kompleksler vu-
rulur, gelince susulur. ufat.1.k bir fa-
dile getirirler: "Gryorsun ya, ne Bu
rknlg iin ya-
gizlcyici bir szde nedendir. Bu nedenle, serbest ag..
gereken sonu, yorumlamadan teye ge-
mez ve znenin tmnde gizli kompleksierin zne
maz. bir dzene ve ilgi-
li gelerin evresiyle konusu-
nun evresinde toplanan ve konuyu gerelerin
kileri nemserneme ilgisine gstermelidir. ieriginden
gerek. megin bir lo-
komotif gren demiryolundan s(jz eder, ondan Sibirya'ya ge-
er, oradan onlardan da MiUetler'e; btn
bunlar hibir Benim bilmek loko-
motifin, gren iin ne anlam bu nedenle de
bir biimde yer-
sizdir. megin, gren ekinmem:
205
Cari Jung
- Syleyin bakahm, lokomotif sizce ne anlam
- Son grdgm, ok byk bir an ta-
bu.
- Lokomotifin ne oldugunu bilmedigimi ve bana bu-
nun ne oldugunu, aynca zerine ne
Bu dururnda gren size ok ilgin bir yk anlatabilir
ya da grdg Iokomotifin ieren bir ta-
yapabilir. nk lokomotif gerek bir loko-
motiftir. Bu gerek bile kavrarru konusunda Freud ile aramda-
ki farkl gsterir. dedigi gibi gerekten bir
kendi iinde neyse odur; bir
degildir; bir gz aldatmaca degildir; tersine bir
bir oldugu ve kendi iinde var-
kabul edildiginde, her tr olguda serbest ge-
rekli olan bir bizi ieriktc tutan ve ancak ya-
evresiyle ilgilenmeye :;r.orlayan bir
Bu soyudamaya biimini rnekle
yeglerim. Yenneyi rneklerden ikisini da-
ha nce sizlere Okur bunlan zmlemesinin de.
neysel bulabilir: "'Toplumsal durumu olduka yk-
sek bir hay ... felaket Bireysel Anla-
rru blmn
Her iki sonra bildirdigirnde
bundan sezdim. Ne gerektigi-
ni benden daha iyi bildigine bir hava iindeydi.
bu tr beni fkelendinnez; kendisine sylemekle
yetindim: olaylara bir da si-
ze iyi uykular dilerim!" Byle bir sze kulak iine
ve yeniden gzden geireeegini n-
ceden biliyordum. Bu nedenle daha fazla gereksiz ola-
caku. Bilinaltmm, benim szlerimden ok daha etkileyici olaca-
* bir bir
206.
Mit'e
daha derinlemesine inccleyecegimiz
dnelim.
gren bir ifti iftliginde buJu.
nuyor. Leipzig'e kadar uzun bir yokulu k ve
bunu yaya olarak zorunda oldugunu sylyor. Ka-
gzlerini aarak onu izliyor. Bu gren
pencereden ve orakla iftileri gr-
yor. Birden arka planda, bu kendisi de buJunuyor,
dev gibi bir ya da kertenkele beliriyor.
canavar nce sola, sonra saga kamak istiyor ve hasta bu iki yn
kendisini tutsak hissediyor. Canavar usulca ve
bu durumda ne gerektigini O
da elinde byl bir hissediyor; bununla cana-
vara ve hemen orada canavar lyor. Canavann
1 nnde durup onu seyrediyor. Bu uzun seyretme da uy-
kusundan
Bu sahneler ok ve bunlan ele ge-
rekir? yolu neriyorum ben. Bir hlerim; sol
stuna, birbirini izleyen evrf"leriyle yazanm.
daha olan ortadakine ierigi (daha n-
ce szn ettigirniz gibi, serre'lt
blm). Sagdaki stuna ise, btnden elde edecegimiz
yazanz. byle ele bwm zmek ve iin
diger alanlardan elde edilecek bilgilere gereksinmemiz
Yorumlara gerekecektir. leri@n yer ikinci s-
tun, gren gerelcrle bcslenecektir, n-
k, hangi nesnelerin ne anlama geldigini ancak o verebilir, biz
ruhunda heliren imgenin hangi
bilemeyiz. Bir gzlemci, ncelikle neye ve tepki gster-
digini bilemez, bu nedenle d/4 simgeleri tamamen birey-
sel bir nitelige sahiptir. Bize ruhunda imgele-
rinin hangi ierikten hangi etkiyle gizlendiklerini
bir kez ortaya ondan sonra
207----
Cari GUSlav Jung Ruhuna Yne[#
ve biz de gze ala-
biliriz. sol stuna ve ierik so-
rununa el
Sizlere .. iftlik ve bir ifti ne anlama geliyor diye sor-
sam, iinizden ogu bunun ana evi ve anne ile ilgili oldugunu sy-
leyecektir. sorum, bu biimde gerekligini
gsteren bir rnektir, nk bu konumuzia hi ilgisi
yok. iftlik bir konu 1444'te
bin askerin kahramanca ldg yeri, Saint-Jacques
grdg evin getirdilde.
ri; iimizde kimse bunu bunu tek
Daha sonra ok dikkate

.. ifti annesini degil de, zaman ge-
vezelik ettigi, egitimsiz, dul ev sahihcsini
.. Leipzig'e uzun yolculuk"' byk
getiriyor; gerekten de Leipzig'de proft-..sr umuyordu; en
byk tutlrusu buydu.
"Yaya olarak zorunda yani diye
degil de teriyle kendi
na
", onun gznde, alakgnll
bir ortamda bulundugu

iftiler", evindeki bir tabioyu getiriyor; saman
kyller. sahnenin nedeni!"*"'
Bu oi<>y !svire mrihinde nemli bir yer tutar. Olay Bn bin !svire bir-
ve kesin e re gre de ana birlik g<>l......Jike
said yasal:. Buna = anda
nya ge.iyorlar. durduruyorlar vannca ya del:
Bumda ilerlemenin alm birlikte getir
dil!i ikinci ileri hareketiyle trenin raydan
gibi.
** Durumu, gr< simge-
liyor. hareket yn ise, yer annesinin
lan, yer, ya da yt're '"'""''"
--- 208
Mit'e
"lstakoz"a bir tr canavar, geri geri yzmesiyle tam-
nan mdez bir hayvan oldu. bir saga bir sola giden hay-
van yolunu anyordu. Sol sag da yle,
byl degne.lde orada ld. Hasta, canavann ha-
ynlerinin yer izerek gsterdi.
""Canavarla kahramaola canavar
ona.
""Byl degnek"', perilerio byl degnegini yeni-
den ona.
"Canavan uzun uzun sahnesi hastada
l canavan seyretmesi gerektigini ama bunun nedenini ve
ne anlama bildirdi.
gereler. Bir bulunup
gizledigi alan yoruma gerek gstermez ve ierigi
da bu byledir. zekice bir anlam vermek iin, onu
ierilde beliren gelerlt: gerekir. Ilk iki
dikkatigenlige, basit zerine ekiyor, beJdt>,..
menin yerinde, ise gereksiz ve sonucunu
Bu ogu birbirleriyle nc
d ise, sahibi yine basit bir evde, bir kyl
da bulunuyor. Oysa, daha nce de grdk., eski tekrar
o da; ailesini bu kyller-
den utan duyuyor ve byk bir oglu yt-_gliyor.
Burada, hasta basit kkenine dnyor;
ki biimine ve ters bir bu., aynca do-
olarak annesini de diyoruz, nk sa-
hibinin gizlemesini gerektiren znel var; bizim
bunu genel tabloda ortaya ve bu gibi durumlara dik-
kat etmemiz gerekiyor. bir yan-
Saint-Jacques'da ezici bir stnlg-e verilen ar-
kahramaniann llerini Bu kahrama-
eanavarla nceden haber verici nitelikte, kahra-
efsanelerinde varolan benzer imge/emeleri n<'A",-
----------- 209 ------ -------
Cad Insan Ruhuna
belirtiyor; szkonusu imgeJemeler, sahibinin canavan
gelerdir. Korkun bir r:anavardan kurtut-
bu bu dnlc:yiei
bir ge basit nedeniyle
kendisini ezik ve nemli biri olma geregi-
ni nemti biri yani, bir tr kahraman.
minde her iki biri in-
digeri insanst. da, ocukluklannda
emdikleri iilmszlk stnden dn-
lemc de, soyundan kaynaklanan var olmak-
bu ev nnde yigitlik taslar, saf
grkemli geleceginden S?. etmek gereksinimini
duyar. Ev sahiLesi zamanda ._:ocuklugunu ve
salan annesinin yerini tuttugundan, kendi
gerekir kahramanhga olan zlemini ve wnsuz
Bu toprak olan, oldugu basit
srdren ve birlik iinde iftiler beliriyor.
Bu grnm, bizi mitolojiye srkleyecek ok daha bir
aburak eker gider. derin bir uu-
rum, bir kopuklugu, ruh yani sahibi-
ne zg i ve alanmda devinen iki imgesini
bir st dzleme ve mitolojik boyutlara
burada, bir yere ynelik tutku-
lardan eser yok, en kk bir ize bile Mitolojik dz-
lemde bir yer oluyoruz; profesrmz, Leipzig'e
gitmekten vazgeip eanavan yenmek isteyen Siegfried oluveriyor.
Birden masallar lkesine gtiirlveren iin
yeni bir ge beliriyor. ufku daha de-
rin ruh...;;al katmanlan da ortaya Bircysd, gerek-
ten insan bir mitolojik bir ya da mito-
lojik bir bctimleme boyutlannda Beklenmedik bir bu,
bizler iin bile olagan Antikag'daki hekimlik, Eski
hekimleri bu sorunla ili ve yani in-
------------ 210 ----------------
sanlarda griilen duygusunu hep bu dzeyde degcrlendi-
rirlerdi. rncgin, gnmzdeki bay Eski
bir benzetinin dola\imaya ve turmgundan bir
Bize kalsa bay bir
lan sokune.a bunu aksllik olarak niteler ve hekim
aranz. zamanda rahip olan hekim, iin
ka bir yol izlerdi: Kutsal birkat,: kitaba
kendi yolunda giderken, Ana gizlice kurnlar
zehirli bir anlatarak basit bir
dzleme Tann, stne
ve diger ona a(.u ve ze-
h.irli yaratan Ana etkili bir panzehir yaratmast-
dilerlerdi; o da bunu kabul eder ve t;eken
hastaya
' bu biimde Yine de, Eski ruh-
sal basamagmda bu yknn teraptik bir yol oldugunu kabullen-
gerek; o basamaktaki bir byle basit bir ykyle
sokulabilmesi daha yknn imgeleri
bedenini ylesine gl sanyordu ki, damar rgs ve si-
nirler gerekli dengeyi iLkel busamaktaki
byc hekimlerin tedavi degerieri ancak biiyle Oy-
sa, bizim bu tr etkinliklere, ancak alarulaysa eri-
yor. Gerekten de benzer biimlere
oluruz. Diyelim k.i ruhsal bir knt iindesiniz ya da
bir i veya byk bir kilise-
ye gidersiniz, tek bir eken
btnlgyle bir ortak deM dzr:yine
ran kutsal betigi, dinsel szleri dinlersiniz. Sorununuz, bir
olur; konuya sevecenligi oysa gen,:ekte
konu, ne !:iOrunun ne de zmnn yer mitik bir dzleme
nk son bir olay-
dan yeni bir yaratmak zelligi Btn g durumlar bu-
rada zlr ve durumlar dogururlar. l4si.nde tek birnota gibi
---- .. ----- 211
Cari Jung In.'!<
bir yer ezgisi byle srer gider. Bu
men bir an uynlma, bu iyi-

iki soru yncltildi bana. Birincisi, ldren mutsuz
ana ile ilgili.
ve kendisini yok etmeye iten
l".gilimin bir iinde olurdu ka-

Yarul: Bu felaketin Hasta-
cinayete egilimi oldugunu fark etmesi aWaki yz y-
ze geldiginde bir i yol aaeak ya da en
bundan ya da gvendigj biri-
ne sz edecek ya da bir nevroza tutula-
yle ya da byle, cinayet ve nevroz belki de gerek-

Sorun ancak byle ve benzer egilimler
belirdiginde ne gerektigi oluyor da su
dzeyinde bir ola}'l cgilimine Bu te-
piler ender olmaktan ok Her toplumda belirli bir gerek
('.ani bunlann hemen hemen her be-
lirli bir ktlge egilimi bulunur; belirli bir oranda herk<'.s cinayet
Bu nedenle, erdemlerimizden
nk erdemierin her zaman insan istatistik-
lerinin bir glge Eger insansak,
en belirgin olan ktlg de Ktlk
hem de llemeyecek derecede. Kimi i ya-
etkisi eger bu ktlge
sa bir i olurlar; boyun egerlerse, bu kez de
su Tannya biz hekimler bu tr glklerle pek en
der Deneyierin gsterdigine gre, yapdan nedeniyle
sua dnk, ktlge egilimli szkonusu bu
ok dogal grndgnden hibir nevroza yol amaz. Amerika
------212
Mit'
-----------
byk merkezlerinde, kti1lgc ot:uklar bumlan
ve Ahlaki ve <;R.V-
relcrinin sonucu ot:uk sulan kkler, ahlaki
egemen oldugu bir yere giitrll'hilirlcr ve bumlan yarar
giirrlcr; ktlgc gnlden cgilimli olanlar basit bir
da ekerler ve histerik olurlar. Eger
birini ktlk iin onu kimse bundan
iyilerin iradeyi iyilik iin gibi kiitler de bu-
nu ktlk iin Bu m:denlc :r.nde iyi olan birinin kil-
tlk o kadar byk bir tehlike nk duvra-
bilincine eyleminden duyar. Bir i
hedef olabilir yu du korku duyabilir, bu
her biru:r. sonucu
dcr: '"Tannlann gre, ya kral ya dilcmci yu da sulu
, rol
lkim:i soru astrolojiyle ilgili; konumuzia ilgisi

dcdiginiz gibi ve
kendi srdryorsu, oluyor da
astroloji ve diger 'safsata bilimler' denilen
de dcger
Astroloji byk ve
Bu, insaniann
sorumlu oldugu yerimi-
zi ve olur. Ama,
lann saptayan, zeilikle onlara
bir ad arayan gkbilime hevesli de
Iann bizim onlara ve ?.aman iinde yer
yararlar; astrolojinin byk sorunu da burada
lar. olur da belirli bir dnem ya da ls, bu dne-
mi nesnelere ve insanlara zetlikler Bu so-
run relscfe ok griinmesinc uygulama
ynnden ok rnegin evimde eski bir dolap var ve bu
--- 213 ----
Cari GuMav J

dulabm 1720'1i ya da burada, ya da bu
usta syleyeccktir. bilir es-
ki gizemi Yine, bir u?:mam
herhangi bir rnegin sertligini ve kc>.sinlikle sap-
tayabilir. rnnden varolan zel ko-
zmden diger
lardan bir tada sahip oldugunu anlar. Insanlar iin de bu
byledir: Her birimiz belirli bir belirli bir yerde dogduk ve
dogdugurnuz mevsimin zelliklerini edindik Astrolojide
bundan degildir.
ll*
Grdgnz gibi, zor bir degindik. Bir ele
bir engel ve t,'11lkle Der-
lemelerim verdigim konferansiara uygun bir
hep; burada da uzun uzun sonra si7.e
rnek, en Grnrde ok
olan ama, hi de g-
rndkleri gibi Bir yorumuna giri-
bunun dalmak oldugu
gerekir. nk bu alanda ne deneyime sahip olunursa olun-
sun, her btnyle yeni ve bir ge olarak grmek ge-
rekir. Bu tutum iinde asla bir incelemeye kalk-
marn. Bir nitelikli duygusu ya-
hatta, kavrama yerimizi soruruann
Bu daha ilk
bir yan grmeye kendimi ancak bu biimde, konuyu ay-
ocuksu sorular sorma yrekliligini kendimde bula-
biliyorum. evrelf".yen etkilenildiginde bu tr SO-
rularla hi de tehlikeli bir durum
da, ilk kolay ok abuk iinden
,.. konlcra.ns.
------------------ 214
alanJara megin, bizim
ne? lstakoz olmasa anlamak daha kolay olacak! o
ana kadar kolay bir durumda; geldi
gi ortamdan ok daha fazla nem veren bu adam kendini evre-
sindeki kyllerden stn gryor; kendini
ocuklugunun getigi basit zorunda
bize isteklerini, Lcipzig'de profesr olma umudunu,
kendisini Sainl-Jacques'da bin kah-
ramanla gsterdi. Ve bu veriler btn
iinde, nedenini bir trl
New York'a ilk kez giden iftiye benziyoruz bura-
da; hani hayvanat bahesine gidip ilk kez gren ve
"'Aman Tannm! Byle bir olamaz!" diye belirten
iftiye. biz de gsterebiliriz, nk bu boyutlarda
, bir kcrtenkeleye ya da bir canavara rastlamak degil-
dir; tam bir fantezidir bu. Bunlara ancak efsanelerde raslanz. r-
negin, Bale'da bizim bir dev bir
ama hibir kentli onu Bu tr canavarlar, mitolojinin
kaynak olan fantezilcrimizde ve ruhumuzda durur-
lar. Mitoloji, deneysel bir olgu degildir. Bu canavar-
lar, bu fantastik dnyada var gibi, iimiz-
de de onlan var Simgesel
anlamlar yklenmeleri, bunlara gereksinim kay
bir ya da aslan yer alsa olmaz
yeterli bu; somut geregc
bir geyi ancak zellikle ve bir
hayvan Ilkel insanlar, J,> ve kendile-
rine her zaman byl bir dogada grnen olgulara kendilerine
7,gii. getirirlerdi. Bir hayvan dav-
rnegin ancak geceleri bir kanncayiyen gpe-
gndz ortaya olsa, ilkel insan bundan bir heye-
ean duyar; bizim, Birse Jura'dan degil de, lu-
ra dogru heyecan
-------- ---- 215 ------------
Cari Gustav lman Ruhuna
Doga dzenine ters bu olay ok rktc
olurdu, ilkel da bundan degil-
dir.
boyurlara rkn belir-
byle olur. k(,--k ruh duru-
munu aktk'l bir dnyada
leginde herhalde
kan oldugundan egitimini srdrd, k(,-iik bir grev kaparak ni-
versitede gretim grevlisi oldu, da profesrlge
Her nceden bilen tutkulu iin byle istediyse
bu neden Bilinli ve dzenli
da olaylar byle olaganst szt,iig yer al-
maz. Bizim profesrmz de, teki benzerleri de kendilerini dev-
letin yigit olarak kabul
ederler. Fakat, beklenmedik bir anda, dostumuz bir
derdin kurbam oluveriyor. Bu ykseklik tutkusu nereden geliyor?
Bir.pk hekime gzktg bir gerek; araJannda iten-
likli olaniann olabilir: "Beyefendi, bir nevroz
geiriyorsunuz, haplann buna yaran dokunmaz, bir are
Sonunda bana geldigindc kendisine demem
gerekti: "Derdiniz bir nevroz, ruhsal bir
Oysa, o ana dek bu tr bir hi dnya-
yer ama bir nevmza asla. Lan-
gen-Erlen'de [Bale bir orman- R. C.] gezintiyc
izerek size kertenkele
bir canavarla burun buruna gelseniz, degil, kor-
ku da bir karabasan grdgni.iz ya da
ya da en bunun bir tehlike oldugunu
bir kahraman kesilivermesi ve canavarlara g-
rnmyle durumu de byle dcgil oysa. nk,
vnen herhangi biri, kendini
bir canavara meydan okur. Kendini byk grme., ru-
hunda nemli tehlikelere yol aar. korku veri-
-----216---
Mit'r.
ci bir dikiliyor. Buna tehlikeyi biiyJ bir
degnelde c.anavan ldryor. Korku verici bylesine bir tehlikeyi
gzle grii1r bir zaferinin
bir sz beldenir ondan: "Olay o denli nemli dcgildi, hatta
ocuk Ve lsn seyret-
mesiyle son bulmakta. Bunun nedir? Ne
ls nnde bu uzun sreli ne?
niin bu griinen sona
Bir dinleyicinin "Bu,
gsterir."
Prof. Jung: degil bu."
Bir dinleyicinin "Bilindigi gibi bu acayip bir cana-
var; belki d<! ne tr bir hayvan oldugunu uzun uzun
seyretmek gcrcgi
Prof. en ama, bu denli ko-
lay ldrlmesi, bir kavram getiriyor."
Bir dinleyici: ylesine kolay ki,
yor bu ve oradan da sonuta."
Prof. lung: "'Dogru, derin derin durumu inc..eliyor.
hastaya diyor: ve bu
niwne anlama geldigini iyi Hasta, or-
tasmda Oysa bizi uyanmaya iten,
doruk an ve konusunu bitirdikten
sonra bir Uyanma.,
birdenbire ke...:;iJivermesi ve bir
bilin edinme olabilir Kimi sonun-
da, herkes bilir."*
Byleec, bu sonu bizi bundan bir sonu zor-
luyor. Bu tr bir kendimi onun
na ginncyc, iinde: yeT bunun iin de,
C. G. Jung, ruh .. W bir hiliu(i,
bilgi lltri /\ni
nem la
1< {H C.}
-------- 217
Cari Gustav Insan Ruluma
--------
kendimi gren koyar, c-anavan l-
drdkten sonra orada, l nnde hastamla birlikte
kendi kendime "Bu nedir, niye ldrdm
bu canavan, olay niye byle oldu da trl
zm, gcrcktm bir Bu agn niye dik-
kate Kendimi buna birlikte cana-
vann nnde dururu m, incelernek iin evresini bu ola-
birlikte canavarlar, davra-
gleri ve zerine
Burada da muyuz? birlikte konumuz-
dan art1k ilk hasta dogdugu k-
ye gidiyor; bu, basit soyunu bir ona. lo-
komotifin makinisti tam yol vererek bir felakete yol Ve
ncsnde hasta, cvindedir; byk bi-
rer palavra oldugu seik ortaya Birden nemli bir teh-
like yaratan canavar beliriyor; d gren onu en biim-
de, byl bir degnekle ldryor. Sonra da, bu enine boyu-
na gerekiyor. nseziSf>..l bu olay
sizlere bir demiyor mu? Bilimsellik bir yana, gelen d-
bilmek isterdim; hu blmnn benim iin de
ok oldugunu sizden NevrozWl so-
yutlama bu durumdaki biri ne gibi bir teWike szko-
nusu olur?
Bir dinleyici "'Canavar yok edilme tehlikesi
var.
,
Prof. Jung: "Ne demek bu? Canavar yutulmak, bi-
linalu yok edilmek gelir. Peki, tara-
yok edilmek ne demektir? Ne olur o zaman. zne
ve ynelmesiz bir tutum i-.-inde kendisiyle ve, evresiyle
tm kopanr. Gerekten ok byk bir tehlikedir bu. Oysa
nevrozunu bir yana ..-.ok normaldir,
gibidir. Bu durumda bir gerek.
ne olanak var?"'
----------218 -----------
Mit'e
Bir dinleyici "Canavar, yam111@ te
davi olanaklan da nemli l)labilir."'
Prof. Jung: "Evet, c..anavar zamanda bir tedavi ola-
bir yeuiden bir insan bir canavar
dan yutuldugunda., bunun btnyle olumsuz bir olay oldugunu
ileri srcmeyiz; 7..elliklc, yutulan bir Kahraman,
elinde midesine der mitoloji. Orada, sanda-
arta kalan paralarla midesini deler ve
lara dalar. yle yksektir ki, sa-;lan kavrulur. Sonra, cana-
bir kibrit yakar ve yrek, kara-
ciger gibi bir aramaya koyulur. Bu servenler
balina dogudan kadar ve bir emt
. Bunu sezen kahraman, bgrn deler ve ye-
niden birlikte. Daha-
da var; tek terk etmez. iinde
ve ailesinin tek olan sr-
y de on lan da gn <,-,kanr; btn bunlar doga-
yeniden yenilenmesidir. Balina ya da canavar sylence-
sinin ierigi. budur."
Eger hu dsanc ele alac.ak
olursak, c,anavar yutu1dugu anda gerek bir
kahraman dun1munda bu da yeniden dirilmeye ynelik
bir yoldur. nk, ilkel oldugu gibi gizemle-
rininde konusu, bu yeniden ya da yeniden ilgi-
li
Bu yer alan sahneler, bir
deneyim rn dP,gildir; insan ruhunun gereksinimlerine ve-
rirler. kawamaya Burada.,
nnm hiLir bir ruh blgesine IV.
maya [bkz. :o;, 104] bir gz en emher bi-
zim yzeyimizi gsteriyor. evremiz ve nesneleriyle bu-
nun kuranz; bu "duyum Duyulan-
bir eksiklik olursa hibir verisini
------------- 219 ---------
------------------
Keller, kr, ve aneak dokun-
ma duyusuyla *. Egr.r bu do k u nma d uygusun-
dan yoksun o zaman korkun bir giiml kala-
hibir hibir kimse ona
hatlara diinya kiipr-
lerdir onlar, bilince kprler; en derin
lerine ve duyumlada bir benzetme yap-
mak gerekirse, sadeec tclgraf telleriyle oldugu-
muz bir uzarnda grldg h>ilii
benlik ve benlik (B blgesi, 5), dnya ile
ki kurucu {A blgesi 1, 2, :i, 4) i tarafmda yer
Benlik de, ve cvrdedigi amlar, etkiler, vb. 'nin (C
blgesi, no. 6, 7, 8, 9) yer Biiyleee, gitgide k-
len dzfmi izleyerek iimizdeki
deneyleri bu blgede komp-
lekslerin, gelerin varoldugunu 10). Bu tr bir
maralama ile genel bir ruhsal elde PA.Iilir. Frr:udcu ve Adlerei
psikoloji, ruhun derinlilderindf'_, bireysel
ka katman Oysa, olaylar bu konuda onlardan ya-
na degildir. Bunu felsefe diliyle Sonsuza uza-
nan gznzn en ember-
den dogru hareket olursak byyen sonsuzlu-
oysa, C blgesi den D blgesine girip merkeze dog--
ru klcn sonsuzluga dalam;.
bir bu. u7.ayda oldugu gibi; ()rada
da neyin kk, neyin byk oldugunu Bu nedenle
kullamlan terimler urasmda bir yoktur; D bl-
gesinde sonsuz kklge ynelik uzama yan-
son derece byk boyutlara Kendi
dan gelip merkez D blgesine girdignizde bize gitgidc klyor-
Kcller )l\'n;t"gi bilinen bir Kfu.,Ul Jil'"' bi sonucu
.. \'C yitirir. Y bir V<
zihinsel )'f'til<-rini n ya il i dem-
""""' bir kitapu. (R C.)
- 220 -- ..

gibi gelir, oysa biraz daha birden
tersine sonsuz bir ufuk rncgin,
ve yere deneyiminde
arayan hihir bilgi bunlara efsane-
Jmdc ya da eski beni hi
lncdcdigimiz olguda, canavarlan ya da ej-
derhalan hi mi hi bunlarla ilgili sahneler
grnw..sini engellemez. Bunlar, insan aittir.
lan ne bir kabileye, ne bir halka, ne de bir zgdr. Burada,
boyunc::a miderde birbirine benzer grnt-
lerden bir Btn insanlar-
da ortak bir bu; bu nedenle de-
dim. Irksal deneyimlerin rn degildir. Bizde
bulunur. Beden gibi ruhsal da, milyon-
lan.a izler bilinemeyecek kadar
eski bir tr dogar gibiyiz; binlerce yer
bu temelinde. Hayvan tm evrelerini
bedenimizde izlerini halA megin insan reninin-
de hAlil solungalar bulunur. olan bir dizi orga-
rgenlenme d ziemimiz solucanlan bizde de
sempatik sinir sistemi bulunur. Bylece., beden ve sinir rgm-
zn tarihsel soy ktgmzle izle-
rini ruhumuz iin de bu byledir. Kuramsal olarak, ruhu-
muzun harekede tm tarihini sona ye-
niden kurabiliriz; nk bir kez varolan her iimizde var-
srdryordur. alanda
srdrenierin biraraya gelmesinden cana-
bilmeyen yoktur. Ama, bunu grmesi
yeterli bir neden var Kendisi iin bir olmasa, znemiz
uykusu bu tarihi, zellikle yan yan ker-
tenkele bir tarihini geregine
Burada, zamanlardan kalma degerlerle ve modern
bir canavar yaratan yeni bir oluyoruz.
221 ----------
(;ustuv
----------
t\ma c.anavann anlam nedir? Bizi ncelikle,
canavann ilgili lstakoz mu, yoksa dev hi.r ker-
mi bu? Iki zellikleri nelerdir? Her ikisi de suda
Jstakozun, suda zelliginin zel-
likleri de kabuklu bi.r ve bu zelligiyle
ile omuriligi ve ok daha ileri evrt.'-
sine Doga iki bylik deneye
nce, iskeletleri bulunan ve et ktlesini
koruyabilen kabuklu Sonra bunu bul-
du. kabugunu kaybettigi anda tm tehlikeler kala-
ve bu durumun evrimini engelleyec,egi Byle-
ce sert maddeyi iine ve taraf
Kcrtcnkeleler omurgah olmaJanna
yine de ortak bir yana sahiptir; her iki hayvan da soguk-
En nemli farklan, kertenkelenin ve omuriligi
ise sempati sinirlerinin Dik-
kat etmemiz gereken noktalar sinir sistemi
altblme Bilincin yeri, beyin; devindi.rici bir omuriligi ve
zel bir sistem olan sempati sinirleri. Yani, hem (sempa-
ti sinirleri ile) hem kertenkeleyiz (omuriligimizJe), ancak
muzun en bu durumda.
Bu i gznne znemize
benziyor; oysa zne o ana dek ancak
Bu tutum zneyi iki boyutlu bir dn-
yada derinlik nc boyutun yer al-
dnya hi szkonusu diger
tarihncesi c..anavarlann dnemlere uzanan insan
yz yze geldigi an patlak veren nevruzunun
nedeni budur. ve sempati sinirlerinde yer aJ-
lde, bilincinin bulunan ilkel
ve sempati sinirli iermeyen bir
ncvroz patlak verir. llistcrilcrin ogu,
az ya da liok bagmu iindedir. "Belkemi-
------- ---- 222 --------------

gi ve "sempali dar
iinde tutar. Bilineiyle
bunlardan habcrsi:r. beden z-
iradt-"'i ewesindek.i ortadan
lecegini Oysa, bir kuruotudur bu; kendisini var
habersiz, srdryordu. Bdir-
siz ok daha byk gler yok edilerek bir ordunun n-
csndcn Bdincimizin, bir nci.is ol-
her zaman Trenin yer ikinci de dev
kertenkclcnin rastlayabiliriz; benzetmeyi, trenin gardan
bulunan makinist, trenc
vererek raydan neden oluyor. znenin bede-
ni denetimden organlan btnden kopuk bir biimde ba-
midcsi yregi arpar, kaslan vb.
znenin byk gc, iimizdeki canavan hesaba kat-
mak gerek; bu nedenle, gerekesini zorun-
lx.>denin ana ya da bunlardan
bir nevmza beden ve canava-
bir grnme hrnr; zneyi derinden etkilerneye ynelik-
tir bu. Oysa zne, tehlikenin byklgnden duymayarak
onu byl yok ediyor. Nedir bu byl degnek? Bilin-
cin nedir, by yapar bilin? Bilin im-
ge kurabiiirt bir nesneyi onu kavra-
mak istemez, evresinde bir suskunluk ya-
ratabiliriz.lrili birok rnek verebilirim size. uz
byl bilincin tehlikeli ve yce iyeligi, bir
yerine bir keyabilen i.stege bag/.t ya-
iydik. iin bilinten kaynaklanan tehlike, bilin-
cin egemen olan ya da bu nesneyi kendi istegine gre
ya da yerinden etmesidir. Ruh ve diger bu-
na benzer fenomenler byle ortaya Ne var ki, dengeleyici bir
sahibiz iimizde; vermeye bir ru-
hu"muz ve bir ruhu "muz var. Bir felsefeci ya da din ada-
-----.. 223 ------------
Cari Jung lman Ruhuna
kendisinde bedensel agnlara, mide yol aan
bir kun:lugunda, benim gzmde bu, gere-
ken en byk Bunda, sonsuz gerekleriyle eli-
bir var Bu her zaman soranm:
.. Nevrozu var yok mu?" Nevrozu varsa, en dogrula-
malan bile bozuk Bir geregin iyi ve olup
iin onunla iJi olurum; bylece., uyum SHg-
bedenimde ruhum un diger geleriyle uyum iinde
kuruyorsa, kendimi iyi buluyorsam ve iimde hibir
yoksa, iyi bir gerek, dogru bir gerek oldugunu, bana
anlanm. Iimde uyuldayan hie
sayarak ancak dndren bir gerek, ben-
ce degersizdir, para etmez bir gerektir. beliren
gerekten, dnya llerine vuruldugunda etkileyici boyutJara ula-
bir Bu canavar insan yaralama-
dan genel bir yasa
yorumlamaya geldi;
zneye ciddi bir dille zetini
Bir dinleyici, byle bir yarar ne gibi
bir grevi olabil.ecegini sordu. zmlemesinin bir g-
revi olup grenmek de bir sorundur gerekten. rnegin
szn ettigirniz bir
Sizlere znenin kendi sonula,
gereken sonucu gsterecegim. kendisine betimle-
ele akla oldugunu, ama bunun en iyi
yol oldugunu hibir syledi. Ken-
disini degil, bu bir kav-
bir bir Yorumun ya-
oldugunu varsayarak, sizi etkileyece-
gini grmemiz gerekiyor." Hastaya bir reete verip ya da
bunu yap!" dememin hibir yaran olmaz. Bir stlendigime
gre, bu olamaz; nk bu tr bir
dek evrende, gerek dnyayla ilgisi olmayan iki Loyutlu
----224
Mit'l"
evrende tutmak demektir. Byle bir dnya, ocuksu bir
Gerek dnya nedenscUikten, dogamn evrensel bu
yasalara boyun genel gereklerin kabullerinden or
taya habersizdir. 1-lastama "kendini
dizginlemen, gemkir" bu neriyi ap--
tak..a bulur. en az kadar yerinde oldugundan, ne ya
bilir. Parlak bir meslek olan gerek
istedigi gl bir biimde istemesi yeterlidir.
slogan ""istek oldu mu, bir yol da bulunur." Bu nedenle,
kendisine hibir vermeyen kabullenmeye
maz. Iinden "Bu beni tutkula
vazgeirecegini mi samyorsunw:? Isterligimi yapmakta z
grm ve hi kimse beni bundan Bilinli
tepkisi bu oldu: Bir byl dcgnek darbesiyle koca canavan
yok etti. sylediklerimin hibirine verme?.; bunlann
bilimsel sapa gdnwz szler ol
dugunu, en nemli ge olarak talihe ileri srer. Kendi
sine derim: "Her istediginiz gibi olsun, etmiyorum.
stdlderim bir neri iyi bir sonuca umudu
iindeyiz. Siz istediginizi Burada bir g&
ryorsunuz ama bundan sonraki dikkat edin. Durumun
ne oldugunu o syleyecek."' Eger hasta szlerime kulak asar, bun-
sonunda vanr:
ana ilkelerine bana egemen
olan ve irademin hibir bir oku
bu. Bu tehlikeye dikkat etmem ve temkinli ge-
rek; bunu bana hibir yamr saglamaz." Ve
dan kendi kendine soruyu "Kendimi ge
reken bu i ne gibi bir sonu dav
m, gitmiyor. V tmne daha iyi
uyum saglayacak, bana kendimden olma duygusu verecek
ve kendime gven bir izgisi gerele
"Bylece, ailesine_.., kansma, oculdanna fazla ilgi
---225---
Cari
nk onlarla olan de kr topa! gitmektedir.
Gerekten de., kendisi gibi basit bir ortamdan gelen
kinin ykselme tutkusunun dzeyine degildir.
Evliliklerinde de gerilim eksik olmaz. Szn y1mi
bir bulabilmek umuduyla kendini tutkulanna
nk ne oldugu ne bulundugu durumdan, ne
de duygudan yoksun haz Sylediklerime
kulak olsa, kendisi iin nemJi ailesi, Leip-
z.ig'deki iskemiesi dcgil de, stn gle uyum saglamak oldugunu
anlardi.; bu stn g, grdg- son vermesini,
kendine ynclmesini, insan genel yasa1anyla uyum sag-
iin ona. Kendisiyle, ya-
zyle, nedenJeriyle ilgili bir
dalmak huzur saglayabilir miydi? derimikterine indike, c-..ana-
varla nitelenen o katmana, sonsuz her
yin kusursuzca o ulanlara Kendi byle
derimemesine girmek, kendi i dnmek Dogu' da ok
iyi bilinir. byk nem verirler, bununJa ilgili bir r-
nek verecegim. yky uzun sre in'de olan
Richard Wilhelm'den
Kiautschau biilgt>..sinde korkun bir oluyor, yre
umutsuzluk iinde; yagmur iin dua edi-
yorlar, imiler kutsal Fakat hibiri
O zaman Yre Konseyi i Llgekrden, Schantung'tan bir uzman,
bir getirtme karan agny-d. olumlu
veriyor. kent gidiyorlar ve
soruyorlar: "Sizin iin ne yapabiliriz, isteginiz nedir?" Adam,
"Kent bana bir ev verin, etmeyin beni" di-
yor. Kk bir baheyle evrili evine ekilip gn gzk-
myor. Drdnc gnn lapa lapa kar yagmaya
bu mevsimde kar, en iyimser umutlan bile bir olay. Halk b-
yk bir iinde sokaklarda "Yagmurcunun bu,
yagmurcunun bul" Kentten geen Richard Wilhelm, bu
-- 226
Mit't>
---------------
grmeye gidiyor ve kendisine bunu soruyor. in-
li byk bir ineelikle ile "''"riyor:
-Ben hibir
-Peki, niye sana "yagmureu" diyorlar?
-Oh! Bunu ok kolay. Ben Schantung'tan gdi-
yorum. Orada yagmur dzenli y<tgar, her bu ne-
denle ben de dzen iindcydim orada. Kumkhgm hkm srd-
g geldim, burada her benim de
dzenim bozuldu. Bu neJenlc, sakin kaJabilecegim ve Derin D-
dalabilecegim bir ev istedim. Sonunda 'fao'ya"'
mek iin gn gece kendi kendime ve eksik olan d-
zen yeniden kuruldu. Kurulunca da
Bilmem, bu kk yknn dcrinligine varabildiniz mi? Bu so-
ruya evet ortaya nedenini de anJa-
bu canavar yutmuk isteyen bir
hastanuz ancak anda, dengeli bir biimde ve dzene ka-
olarak yeniden dogzna elde ooiyor; lXiylere i
zarar verici sonra gereldi suya Oy-
sa engdliyor, bu nedenle
de yukanda hibiri I tastamdaki
zeka ruhunun derinliklerine inme her
yoluna girebileeegi halde, istl'_.ginin szde t:.<ci.iyle bir
biimde ldryor. Oysa canavarla
birlikte ldrdg kendi sinir sistemi, kendi igds. lgdsz
bir insan da, uan bir kelebege benzer.
na gelen hu ne ki; i_inerilerime bundan sonmki
bekleme pek ilgin birka
gsterisinden sonra nevrozunu yok ve bylcr .. e tutkulu
Tao: Avrupa diUmne bu si)u:k, bir m
i hir blmn ran ""' mooitasy)ll
i rlerinlikleri bir olaral: ka!Jul ediliyor.
ise bir hal olmak kahul .-.:ler. In daha
bilgi iin, Jung'un RichmJ Wilhelm'in
(R (:_)
------------------ 227 ---------------------
Cari Insan llulwnu
-------------------
Biiyle bir yapma-
yetersiz ve henden
bdlf'digi koyuldu: Nevruzunu
""Iradeliizin gcne dayanarak yolunuza devam cdcrscmiz, bir
fclaketle kulak ekip gitti.
r,: ay sonra, rncslcklcki durumun yitirdi ve daha bir grevi
stlenmek zorunda Tutku ir;indr'. meslek
bu sonia Kt bir bu; gereksiz .rere ve bilin-
ile e-
nce helirir. zne etmeye bu ke=
en darbelerle kahul eUirme gm1ini gerek sllenir!
yorumunun iin ne anlama geldigini an.la-
Yorumun oldugu ve gizli noktalar
ama, trl olamaz. Dz de
dzdr; beyinleri dcgi:;;ik\ik
olur. Btn biJiw-inin nn-
de yer a.lma gibi ort.ak bir yanlan ilk
ta daha iyi nk beklen-
ve daha yer
glkler, herhangi bir kendi
leri szkonusu oldu mu, de pek
bir dcrinlik yle rnek.ler verchili-
rim ki, yolarak, bir haber-
dar bile bu tr grebildigini kendi kendini-
7..C durursunuz. buna benzer nlgu-
lara ortaya grnmler, iin derin
bilgi Genel sonsuz bir inccligc eden y-
le ki, temelde bir
lar. oluyor da kaybetmeksizin sa-
En iyi makinelerimiz yzde elli verim ugrar-
kcn, dogada Lu kay!Ja niin Ya-
bir r,;ocuktan
tP. gerek; duga. bilgilere sahip-
---------------- 228 -..

tir; ruhumuz ile ve bu bil-
gileri ieren doga iin ruhsal
az Wrdc
bilgi edinebiliyoruz anc.uk. her zaman daha derinlere
eviriyor, daha edernedigimiz olaylarla

Sizlere ve yorumlama tcknigi
ana dek karanhkta bir noktaya d<'-ginelim.
Bir yzeysel olarak, duyumsanana gre yorumlamak kolay-
Ama, grlmeye olaniann hibir
biimde, bu bir bu bir kerten-
kcledir diye y7..eysel ele hi de
oysa, onu sevgiyle tm dikkati-
mizi ona ynelttigimi7.dc, az nce keMnkdcnin
bile bir gizem grrz. Bu son
uygulayacak olsak, olaga-
nst dopdolu oldugunu anlanz. yinelcyelim,
gerekli dikkati yneltmedike, zerinde
bu olgu d:;;te yer
o a('.ayip eanavan adayabilirdik ama o zaman bi-
ze hibir Bir ancak bizim gibi in-
celendiginde sorununu ortaya koyar, zerindeki ilrty
Dz bu tr
dz ama son deref'_.c derin
oldu. Siz1ere, "'yagmurcu"nun yksn bu
nedenle ender rastla-
naf'-ak dere<:cde bir yk. Ama bu grnm, Dogu'nun gi-
zemli engellemiyur.
Uzun uzun szn bu bir sorun daha or-
taya ve nevrozu otuzyc-<Ji,
otuzsekiz yani ikinci
da, ruhsaJ durumunun doruk noktaya ve getigi ya
da gemesi gercktigi o tehlikeli anda. Oysa belirtiler, be-
---------------- 229 -----
Curl
-----------
yinscl bir !:iren dikkatinden ok kolay kaar. Nev-
erkeklerde
arasmda patlak vermesi bu Of'A:ienledir; bu dnemde yeni bir
gle dnemin ana
verilerinin ogu bu dnernde allak bullak olur. CE'nlik tutkulan
gereklikJcrini yitirirler, yerlerini istek.lere ln-
sanlann ogu bundan habersizdir, nk Dogu'nun tersine, bu
konuda bi?Jer egitimsiz ve kltrsz Bir kez, din
sorusuyla ""Ruhsal eken
bu ruh hekimine mi, yoksa din
bir inli verdi din "Gensem hekime,
sam din adam ma
bir saga bir sola hareket eden canavar, gren
ynelmesiyle zel bir nem yani, bilin]i
gnlk ters bilincinin
ters ynnde ilerleyen bir gcn zorluyor;
bir bu nk istemleri bizimkilerden
gsteren g1erin iimizde yer istemeyiz. Bu glerin
neyin nesi oldugu bilinmez, yine de bunlara ve
daha nlenip Oysa, ilk
ta, ok dz ve grnen birok degerli vardrr. Bunla-
ra yeterli dikkati verir, saglarsak. kozadan gzel
bir kelebek sorunun bu
nk zihlnsel durumu nedeniyle buna ilgi
lll*
Yeni bir yorumlarken kimi ana kavramlarla
bir imgeyi belirleyen ve bilin-
bulunan arketip terimi gibi. Arketip de bir kompleks bi-
imidir; ama ana dek inedediklerimizin tersine, bir de-
neyimin meyvesi degildir. bir Arketip, ener-
*
-- 230 ------------
Mit'e
ji dolu bir merkezdir. megin canavar, kkensel arketip
den birini Eger boyunc.a iimdeki canavarla
bu yoksun bir sryor-
sam sonunda kendimi pek iyi hissetmem; bu durum, vitaminden
ve tuzdan yoksun yiyeceklerle heslenmeme benzer. Canavarla yz
yze gelmem gerekir; .nk, kahraman gibi o da enerji ykl bir
merkczdir. durumda, bu eksiklik, in-
sanm dogal gereksiniminin eksikligiyle Cana-
varla biimlerde olabilir, nemli olan
Bunu size kendisiyle
kendisine ynelmedike kendini pek iyi his-<ietmez; ruhsal
yz yze gelmedike, kendi yzeyinde kendisiyle
anda, darbeden hemen sonra, huzur verici bir iz-
lenim edinir.
temel ortaya nem-
li arketipler lV. yer alan D blgesi, mitik ve masa-
bir evrendir. ya da bir evrendir, enerjetik g yk-
l ekirdeklerden bunlar doldurur, bun-
lardan yoksun bir insan, bir olur.
simgelerinin bireysellig-i nden, bir dizi
bunun tek yorumlamaktan daha gven verici g-
rndgnden yukanda sz szlerimin tersine ha-
rekede dek Bir dizide yer al-
mayan ve sahibini tek bir D-
yorumunu ""keyfe bir biimde buna
izledigim yol nitelikte degildir. Szn
miz bilinalnndan tryor ve mitik bir ierikten
yor. Oysa, bireyseJ gerelerden bir sahibinin ag-
gerektirir ve herkesten bir
lige sahip oldugu iin de zmc bu kendinden he-
men hibir ekleyemez. Her bireyin kendine zg bir
* Jung'un psikolojik deneyi kimi ilgili kurnma
nemli bir getiny<>r. Psil.:..,l<>ji bu g."clcli (R C.)
231 -------
Cari Jmg
vr: yok mudur? Ama btn bunlar birr:ysel
dzleminde gereleri iin
ne m Bir arkttip zrm; mo/-
La.yabilir_yu du insan ortak
bu durumda, S<Jhibinin oldugu kadar benim ag-
da Bundan neeki canava-
engclleyebilirdi. Bu
durum az ya da ok herkes iin geerlidir, nk hepimiz m<tSal-
destanlardan ve mitolojiden haberdanz.
Sizlere manik depresif psikozun
evrr,.sinde bulunan bir gen ait. Nevrozlann ve
psikozlann grlmesiyle belirlenir; or-
taya nedenleri ve bu belirtilerde gizlidir.
korumaya ynelik son sanki bu.
Bir nevruz ya da psikozun su yzne kendini bir d-
nemi ve durumuyla belli eder. Bu dnem
olan gvenini yitirmeye Bunun sonucu dogan man ik hal ve
uyumsuzluk, son de-
ren ve durumu bildiren bir
yol aar. Bir nevroz ya da psikoz ilk ocuk-
luk birlikte en ilgin
gren bir kez daha
si:rJcre. hckimi olan bir dostum, zeUikle an-
buldugu iin bana da haber veriyor. yirmiiki ya.;.,n-
da, uk zeki bir gcnei. Birazdan greceginiz gibi,
biimi btnyle geneJ nitelikli ve hibir ag-
gcrektinniyor; simgeler, hastalan
ra yneitic-i trden. Bu tr gren zneler, et-
ve bu tr bir olup da
bir trl yer alan
ilgili gereler bizde, bunlan aniayacak durumda oldu-
gumuz izlcnimi gren ispanya'yu bir gezi
da cklcyclim; nk grev yklenen
------ ------- 232 ------------
ogu Hastaya, manik depresif psikoz ko-
nuyor ve ay sonra klinikten tabun;u cdilebilct:ek duruma geli-
yor; birka ay sonra da knts gibiy-
di ve akh ve sakin biimde A bi-
ze niin
'Toledo Katcdrali'nin bir su-
yunun Tage nehriyle var. Bu k-
k bir oda biiminde. Suyun iinde, gzleri degerli gibi pa-
ok byk bir bir kupa
duruyor, iinde bir haner var. Bu haner Toledo kenti-
nin anahtan ve bu anahtara olan kentin egemeni olacak.
B. C. birinin dostu ve koruyucusu oldugunu nceden
biliyordum. Bu nce odada birlikteydi.
lak sokuyor, da onun
du. de bundan belliydi. B. C.
yordu, nk iinde ktlk olmayan bir ocuktu; gerekten de
B. C. byk bir adam degil, yedi bir ocuktu. Son-
ra, odada kahyorum ve duydu-
B. dostu oldugum iin Is-
bana ait oldugunu sylyor ve benden ocugu kendisi-
ne geri istiyor. Bunu kabul etmiyorum ama buna
kadar gidip beni izin vereccgime
rum onu. Birden, oraya S. 'yi gndermeye karar veriyo-
rum. S. koyu teni ve siyah da ettigi
gibi bir Magriplisi. Bu soydan geldigi iin, atala-
nndan kalma gcne sahip. Bu kendisine Tage
te bulunan silah Ati-
ya da kalma antika
sylyorum. arwnaya ve iniyor.
Orada, sol avucunu delmesini istiyorum, derligimi
Fak.at nedeniyle orada korkunun
etkisiyle bir durumda, almadan yu-
233---
Cnrl ins{ln Ruhuna Yne/i$
kan Bu sonucu Toledo 'ya egemen ve
ben de onu h ir ssten orada terk ettim."
ilkel insanlan n "byk diye nitclendirdikleri trden
bir tekileri, olagan gznde hibir df'_,g-er ta-
Aralarmdan biri "byk ir grdgnde bunun
da kavrar ve evresine anlatmak gereksinimini du-
yar; kaLile tresel bir zorunluluktur bu. Kabile yeleri
bir ember yere keder ve gren yks-
n dinlerler. Kimi ilkel deyimierin olagan iin byk
iin ayn anlamlan Bu ilgin ilkel
insanlara zg degildir; Avrupa'da, Roma'da impa-
sonuna dek megin, g-
ren bir senatrn Senato 'nun nne
durumdalci Minerva iin para isterligini bi-
liriz. etkilenen Senato, gerekli para yardumm sag-
Bu yk, byk niteliginin nerelere
gsteriyor; gren degil, bir
halka, insaniann tmne aittir burada
bu etkileyici ierigine dnelim. gren
nceden de belirttigim gibi, bir sre lspanya'da, zellikle unutul-
maz bir kent olan Toledo'da Kentin ineisi, Avrupa'da
en gzellerden biri olan gotik katt>h-ale kim girse-_.., Ortaag
ve ruhunrm Ml. orada ve etkilerligini
hisseder. Bu katcdralin yani ruhsal ve
bu sulan Tage nehriyle bir
bulunuyor. Tage, Toledo'yu yandan sarar; her akarsu gi-
bi, giden bir simgesini babaericil sreklili-
gi rnegin, "Rhin (Vater Rhein) derizt Eger
herhangi bir zamanda ormanlarm sessiz, sakin akan bir
nchrin dzgn Ta-
simgesel degeri de Nehrin bir
koluyla kur-
bir yol
---------- 234 ----------

Toledo, bugn bile surtarla evrili bir ise, ls-
kalelerinden biri idi. Daha
da 200 bin nfusa sahipti ve Magripliler'in gl egc-
rnenligi Byle bir kent ge7.gini unutulmaz bir
dpdolu egemen bir gle tek beden olmak demektir. Bu ne-
denle kent, ok uzun zamandan kusursuz btiinselfigin sim-
gesi kendi z giidi_yle etkilere ggs
Kuds gibi sonsuz simgesi grnmn
Sarn!f, kilisenin yer alan bir blmdr. Orta-
ag kiliselerinin altmda genellikle l gmlen bir blm bulunur;
bugn bizde llerin kefene yerdir bu. suyunda bir
yzmr-ktedir. Daha nceki de szn ettigirniz gibi
lan, bir ruhun i blmn, ruhu,
ender, korkutucu nmze dikilive-
reni, kendi bizi ldrecek derecede hasta yan-
bir gzlerinin gibi
Antikag'da varolan byl
kupa gibi paha biilmez vurgular. Kupa bir defineyi
simgeler; iinde zamanda kentin anahtan olan bir haner bu-
bu, her zaman bir canavann korumakla grevlendi-
rildigi defined.ir. Canavar "dragon" szcg Latince
""draco"dan gelmektedir. "Draco", demektir. ve ka-
ruhun simgesi olan da zararh bir hayvan olarak
kabul edilmesine rnegin,
efsanelerinde canavarlar hep su bulunur ve su kayna-
bek,iligini yaparlar, zaman zaman da olurlar. H(',..
men hemen her zaman, kendilerinden istenen hazineleri
korumakla grevlidirler. Burada da grenin olan
kahraman kentin gerekmektedir.
bu anahtar, olagan bir anahtar degildir. zamanda bir haner-
dir; anahtarla haner birbirlerine
bir birim tek
bir nesnede ve tek nesneyle her
--------------- 235 ----
Cari J
----------------
bu ikilisiyiP,
tck ne anahtar ne de hanver Bu iki
nesne, bir verinin iki
kesici ve bir Aync::a
ok gibi, kesin bir ama iin bir istegc, bir
uygun 1 ler ara ya da silah, bir olanakla-
bu hiim rndr. Teleskop,
uzak nesneleri gzlemlerne istegini haner
ise delmek, istegini. istegi, nesnede sivri bir bii-
me brnr. Haner ister; belirli bir ynde bir
iine girmeyi akJa getirir; hareket bir gerf'..ci, anah-
tan Anahtar da bir yere girmeyi amalar; par
maldarta ndan, kilit ama
cesi bir anahtarcia Coethe, "'Faust"ta der: "Anah-
tar, istek duyulan yeri onu i:rJc, derirdiklerde sana yolu gs-
terecektir." Faust yolu ama
olan anahtar yolu bilmektedir.
Bu erevesinde, ilkel insanlar da byk
bir ustah\Ja inanaeaklan yerde, onlan byl bir
olarak kabul eder ve bilen bir ruha sahip
1 lanerin sivri uru eger kalhi-
ni bulursa, bunun nedeni hanerin bunu byle istemesindedir.
Haneri eli degil, haner elini ynetir.
da ilkellerin ruhsal dile getirdigi ayn
grlmeyen ara-.;, gere bu somut biimidir.*
Kimi illr.d diller, nesneleri cliy<' l diye de
ler. ya da ,.n,,,f( ol malanna karar Vf"n"miyoi"Sllk, ilkPI
da bunlan l ya da <by" <YSlret txleme.zdi. iinde, Ona
birine aitolan bir lkeyf- gz Jikrnek
ruhlar eter hir gi
n ruhton na Bu
bir ii!L:.-y<" w

-- - 236 -----

han,;er ile anahtar ortak bir yan bulun-
dugunu ortaya koyuyor: ikisi de scziyor ve bir
anahtar-haner
ikilisiyle ruhsal ne oldugunu bi:r.e
bunu gerekir.
B. C. 'y geldim, hani dost-
logunu ve koruyuculogunu nlan
ag'da iindeki ogu kez biiminde gsterilir-
di ve kahramaniann ruhuna brndgi.i de Bu
ilkel bir kavramdan ilerinden bi-
rini gmdlderinde zerine di)ktklcri taze gzler-
ler. ilk hayvan ya da Lcck, ruhunu alan
ve o hayvana duyulur. ocuk-
luk kendisini yedi ve son derf'.-Ce
ocukluk tutkulu olur; bunun
nedeni birbirlr.rine i yani
ruhsal hazinderinin en soylu, dcgerli gelerini g-
rlr. Dillerde yer alan "Bir gibi szlerin kaynagt
budur. Bu ocukluk bir giz kuruludur ogu
kez. Okul iinizden olarak
grldklerini bu nitdigi saglayan kendilerine duyu-
lan n ve bunun sonucu olarak da olaganst
bilr-eeklerine B. C. bu bey de iin nito-
likleri onun gznde B. C., korku her stesin-
den gelir, temiz yrekli biridir; iinde yer yoktur. Bu ne-
denle m sokabilir; ayak, eskiden beri, insan be-
deninin sokahilec.egi blgesi olarak kabul Ken-
disine duygular ve zamanda koruyucu olan
giren oeuk, h ir tehlikeyle Burada yi-
ne uzanan ilkel bir
byciilcr gznde biiminde dost-
luk kuran ve da kabul ir. :\e yap-
ma.'>! gerektigine karar vermek zenci,
---------- ---237
Cari J w Insan Ynndi:,
-----------
ya Kidiyorum der; bu, huyla ginigi
iyi huylu bir hayvan; ocugu (l
da onu dllendiriyor. sahnc,yc antik bir va-
zonun bu dindar, olan Derne-
ler resimde. Yine, bir Alman efsanesinde
pmeyi onu bir gen haline soka-
... Kurbagalar (dcr Froscknig) ykde de
buna benzer grnmler yer iinde ktlk olmayan
ocuk ya da adam duymaz digerleri
sonsuz bir korkuya gizlcrind(m biri de bu-
dur: Saf bir yrek, ama birlikte bu da yok olur. Insan,
bydke ocukluk gizini unutur. Bir oeukluk btn-
lgdr bu; ocugun iinde d;;ncder, ve ycrgilerle bo-
bir dnya yer oeuk herkf",.sin dosta, yan yana b-
ydg bir cennet gibidir. bu giz, bir-
likte ortadan yok olur; ancak tam bir bu kaybol-
Ltnlg duyumsayahilir ve iindeki korkmadan
B. C. 'nin oldugu iin tm
kendisine ait oldugunu sylyor. Tiim lke sz, bu-
rada btnlk yenidfln ortaya 'ya,
lkenin tmne egemen olmak bir btnliik To-
ledo'ya olma sznde oldugu gibi. insan
btn.lgne giden yolu komdugu iin onun in-
mek istedigini kendiginden ocugu geri getirmesini
ister; ocuk., bir yer alan i ruhu-
muz, iimizdeki derin igddr-. ocugu getirme yerine, akla uy-
gun ibiekler belirtilir. Bu arada saf yrekli ocugu istemektc
diretir; nk ancak onunla bilineinin
szler eden byklerle
olursa olsun, bilinli du-
yar. bir biimde ve Belki de
korku daha nemli bir sorun olan
de e-skilerden kalma Lir kltr ge-.sidir.
238 ----- -- -

Eskilerde dinsel bir tarikata girmek, gereken
bulundugu inmek, oraya ilerlemek olarak
lrd. e._ki gizemliyntemleri
de ktlk yer byle bir nk
tehlikesiyle yz yze bulunurlar; zaten hasta-
arenin nedeni de bu.
dair sz veriyor da bir yok- ama dcdigini
yerine eli olarak bir
kin bir gndenneyi Bu yeni dost, Tole-
do'nun bir zamanlar sahibi olan Magripliler'den. Magriplilcr
ristiyan degildi, tersine Ortaag'da
Bu nedenle soydan gelen biri gerek bir 1
olamaz. derinliklerinde, f bir
Gen<; koyu t('.ni ve kara salan geldigi soyun
zcllikleridir. Bu koyu derili dost, gren glge.sidir.
seenek var nmzde: Glgemizi ya ya fkinLi
Sf'AfCnckte, yani glgemizden bunu zerine
bir bize
olan hatalan, ktlkleri, ku!'urlan hep ona ykleriz!
sitemierin byk bir blmn kendi zerimize al-
gerekir Oysa, bu glgeden kurtulmak
gibi srdrrz g4-ilgesini
stlenen kara gen., onun ye-
rine ya-
ni kilisesinin altmda yer alan blgeyc inmekten kurtul-
mak ister, bunu koyu derili gence yklemeye kozu-
nu diye by]P.('.C
Her ne olursa dostunda kendisini etkileyen,
zg glerin tehlikeye korktugu ve
kendisi de bu gze onu g ve cesaret-
le donatacak zel bir ykye Ona, grevi
durumunda, Tage nehrinin bulunan al-
gtlyor. silah gnmzde
239 -------
Cari (:u!llav Jung lman
de dururnda gre orada sakla-
nan ya da ait, yani binlerce bir
var. da znde hanerle
biraz daha byktr ve burada, bir her 7..aman gerek-
sirum "byl simgeler. Bu-
rada, ok daha eskilere uzanan, kltre( bir gereten sz ediliyor.
1 laner konusunda sylediiderimiz gibi, da bir be-
lirler; iradesidir bu; insan bununla
korur, topraklar elde eder. Irade, kltreldir, kltrn
la olmasa, k.imi kltrlerden sz edilmez. Bu
zencilere kltr Irade ancak binlerce
boyunca g iin, de zg ge-
n,>ler, kalma hazineler ve silahlarla simgelenir. Hasta-
glgesinin, yani ikinci gereken bu tarihsel
_gere, ona tepcleyer-ek byl gc
ca, g ka7..anmak iin, bir yara amak zorun-
da; bu da, biimlerde bir tr anna-
gan. Agaca yksn nl szn
bilirsiniz: "Dokuz gece, durumda, rz..
garla bana etimi Odin'e su-
naral<." .yara/nma wrenleri., kkenli degildir;
myle bir blm bu ya-
ele almak canavann inme grevini stlenme-
si gereken, haslanman iindeki dinsiz Ama bunun iin,
gi?.emiru eskilerin hildigi Lir gee gereksinimi Bu gc
sc, yrekliligini gsterecek midir? Kendini yarala-
mada byl bir ama._: felaketi nlemek iin uygulanan bir
tr kendini Tann 'ya sunma eylemini simgeler. bir rnegini
vcreeegim gibi, bu gsteri lulla ilkel insanlarda gt>.erligini korur:
Bir zenci gece grr.
ve diri diri
luplar Vf>. iin kendisini diri diri yak-
rnalanm ister. Akrabalar neR. buna ama zencinin
---- 240 -------
\1it'c
ran zerine onu baglarlar ve
lar. ylesine derin olur ki dokuz ay atamaz, ondan
da tm mr boyunca sakat ha 7.Cn
cimiz mutludur. nk, kendini yaralamakla Tann'ya simgesel
bir ve rktc
yer alan dostu ve
olarak elini gerekmektedir;
engcllemektir. boyun cger ve sol
avucunu yaralar, nk sol taraf her zaman
sinister szcgni.in ift buradan gdir: Sol yan,
blge ve sag yan ise i blgcdir). Fakat
her ve korku basar, Magripli dostu etkiler;
likeyi gze alamaz ve kentin anahum olan rncrdi-
yukan bu andan kent, iin eri.

tuhaf sonuna gelelim: bir
ssten terk ediyor. Ss duvara
bir tablo, bir biblo, bir heykcl olabilir. Terk dost, hasta
ssle yoksun,
yapay grnrol bir Dostun
ortadan ilk giirdg kahru
grevine ve bir heykclden
!lite, sonueu burada: kendisine grevi yap-
nuyor, vcrdigi sz lutup ve bu bir ar
grevlendiriyor; .mrummun zmn,
nin yaruna bu. Bir n<:cki bu durumu
G bir sorunla hemen
byl degnegini sorunu ahyn
ruz. Bylece sorun kendiliginden, i'teki
bilinalu blmne terk oluyor ve o
bu sorunu bilir ya,
de filmi mii bilmem( Siiz.
n bu ruhsal .. .,k gzt'l
241----- -
Cari Jung Insan Ruhtma
para eken bir grenci.
yor ve kendisinin grenciye
ykl bir para teklif ediyor. kabul ediyor, n-
k bozuk bir ayna, eski bir karyola, eski bir deHo
ve birka bir yok, hepsini vert>,-
bilir. Fakat bir an istiyor gtenciden ve
aynaya anda bir el harekeli grencinin aynadaki
grnts yok oluyor ve grenci fazla ta-
berberde olurken aynada kendini gre-
memek biraz fakat grnHisn kaybetmek ilk
larda fazla sorun Sonunda, gtenci ve
gen ailesinden biriyle kavga ediyor. Dello oldu-
gundan, kendisinden
rica ediyor, nk gtenci ok iyi kullanan biri. Tabii gtenci
verdigi sz Fakat dello gn, yeri olan kent
iin tekerleginin kmk ol-
dugunu gryor grenci ve yola yaya Delloya ge
ve yerine az kala,
eli birinin gryor. ya-
kma geldiginde, kendisinin diger oldugunu ve elinde-
ki otlara sildigini fark ediyor. O an, ne olup bitti-
gini geliyor. Dello hrur
kanlar iinde yerde l
verdigi sze ihanet Neden? nk glge...:;ini rehin
gtrmemesi iin, glgemizin ne deger
bilmek her zaman
Elimizde, ierigini ve bireysel
beliren bir eanavar yks gibi olanak veren bir
gere var. ocuklugunda masallar dinle-
ama sylencelerle ili olan bir bilim degil kendi-
si sonra bu tr masallar
gibi, de bu tr olgularla
bekkyemeyiz ondan. Her yine de yani bi-
------- -------- 242 ------------
Mit'.,
--------------------------------
ve bir biimde, bir
(',anavar yksn tm sundu. Bylece, yil-
bilin durumu yknn ana izgilerini kendinde Bu
ne demektir? Demek "'Bir yol bulunuyorsun.
senden nce bu noktaya geldi. Bu g n sana ait
olan bu durum. binlerce beri kez
gm tmnde yer alan yksnn gsterdigi budur
Bu yk yer, zaman gzetmeksizin tm dnyaya buna
ya da buna bir ykye sahip olmayan halk yoktur yt>.ry-
znde. bir grev kahramana her yerde rastla-
nz. Bu arketipik imgenin genelligi, imgenin insanoglu
srekli bir deneyim oldugunu ve boyunca
suza dek kesin bir biimde ortaya koyan bir
birey byle bir her
zlmesi bu soruna olarak, canavar y-
ksnn ri ci imgesini reterek tepki gsterecektir. Bu arkt>,-
tipik imgelerin, bundan nceki de h.-ibi, kendi-
lerine zg grevleri genel ve bireyst bir ereveye, tek ve
zmlenemez grnen bireysel trde bir olgu bu-
nun sonucu olarak da, bireyin herkesin gibi,
zel durumlan insana zg genel sorunlar gibi gsterirler. Bunda
belirli bir kazan durumlann igneleyici
kalkar ve birey topluma bag-
olur. Bu nedenle eski -daha nce gr-
dk- bu arketipik imgeleri tedavi olarak Yal-
ve iinde bulunan hastalan na, bu avutueu im-
geler tm bu yana
oldugunu Bu iimizde bir
bizi tek Japon
bu bir grnmn dile getirir:
da ve istedigini yapabilecegine varolan
bilgeyi unutma."' Bu bilge, arketipik imgelerin ii-
mizde beden bir Bu
243 -----------------
di iki ilyon f" insan 1

insan ruhunda biwysd hir
durum i kil i ipi 7.tl-
ilkel ve
bir de bilincimizi
dininin
bu bir arketipik Bu insania-
nn nr1ak bir dzeyine Bu imgelerin
Byk bir ruhsal bir Lizi
dan, .. bu duruma bir yal-
bir duyar; bu irngdcr ruha,
ne hangi
dugunu
lirsc bundan byk yurar suglar. Cnlk bu olaya ta-
bulunuruz.
biri ruhsal bir razla
bunun", ya da "Hayat bu, hepimizin gdir", ya da
"Bcterin bctcri vanhr" avutrna
.a, da, byle nemli bir
genel bir alana daha bir olur. Bir
ata!0z en yan demektir" der.
Bunda, arketipleri onayiayan bir
bir dzen bozuldugunun,
gtn, ve yolunu bi-
k.mcmektcdir. Byyen ve gitgide tehlikdi olan
degildir, oysa onu "'her zaman ranavar yksyle
bir :;orunla yz yzc...:;in" diye uyanr. zgl bir dil
eski ilkel imgeleri, Toledo de ii-
ne sokarak bir biimde sunar. Bu ierigini kar-
biimine bile zn(', yukanda
szn gider ve ona ":\c oluyor 1 {ic:-
bir der.
-------244----------------
"'"."\r.n:.icn Toledo'ya ve katc>A.:lrak ne
orada? Heni r.n "k dkilcdi orada?"
Lulundugu durumun
altmda tuhaf grdn; bir h ir
grdi.in.
bir kupaya t:diyordu." Gen adam
hibir anlamaz. Toblo'da
zmlcycbilse kentin Ortaag diinr.rnindcn
biliminin merkezi sonra 'u
durumuna gddigini c.. .. gzel betimleycbilcc:ektir. Bu iki ay-
n kltrlin ilgin iyan w: Islam kltr-
leri. Bu bir gl yol aar.
kavramlun \-cvresinde bile biraraya
ve bir yandan dig-er tam kttr-
Islam ilgili hcsla. dn-
yukandaki digai ise yery-
zne olan bir VI. i\lphonsc
ele geirmeyi ve Mugriplilcri buradan
dinsel yoksun olsa da dn-
bir thristiyan iin hir
inan mesleklerine ve iizg oldugunu As-
hi=.im her
bir Bilimimiz de iiyl(';
beynimizin ii-
ve bedenimizin gibi
ruhumuzun bir yer olan bu tarihsd
etkisi altmda biim ve ilgili
kabul etseniz de de, Orwc:ag
hibir
etkisi, ra!iyoualiz0 clrne giiriil-
mektedir. dnya
psikolojik bir veridir. iki bin bir vur-
Dnya tarihinde bu, c;ok bir smlir. llt:r
-------------------- 245 -----------------------
Cari lnsrrn
oldugu binlerce ortaya Tarih
dnemi, isa'dan neeki diirt bin kapsar ancak. Bu dnemden
iincf', ilkel kabile srdgve lrelerini insanlara eklik-
leri yzelli, ikiyz bin bir dnem Bu trenin iimizde
srrlrdgn ve ( kolay-
Buna gkyznde
gibi, yoksun bir biimde srdrmesi
tarihin bir kopukluk Bu dinsel kavram
suz gerekliydi ama bana kahrsa nk tarihi olmayan hi-
bir Ve 1-hristiyanhk, ileri srldg gibi gkyznden
bir belli
kendi z sahip degildir. dua biim-
leri, dinsel giyimlerinin zellikleri
ana de tarihsel nclle-
rinden Tarihin beliren kopukluk
etkisiyle Bu etkiyle insanlar ve
puta tapaniann zerine katedraller Bu
izlerini ylesine ki,
sarunaz Byleee Toledo Katedrali'nin
da bu tr bir yeri
sunusu, puta tapanlardan kalma bir imgedir ve
ristiyan geleneginde
Btn bu ne sonu de-
mek istiyor: Pagan geleneginin izlerine
Bu izler, gelenegine ters nk
n ait ve ruha ve igdyle in-
sana zgdr. yer alan mitik imgeler ko-
nuda dikkatini ekmeliydi: ve duyumsayan bir
olarak bir drt yol bulunuyorsun, burada bu ana kadar
duyulmayan bir gizin, gizinin bilincine
varman gerekir." eden B. C. ile olan
dosrlugu, canavam zarar
Canavann gizi nedir? l hristiyan kilisesi neye kendini kapa-
246

Gzden kaan, rttg ve unutturdugu ama es-
kilerin bildigi nedir? l ruhun, dogal dnyevi gizidir bu;
dogal insan, btnyle beyinsel ve sem-
pati sinirlerinin hala sz sahibi oldugu bir Bu gize rasyo-
nel biimde el bunun ya da bu ile ilgili oldugu ileri srl-
d, cinselligeve daha baglayanlar Ama
malar sonu vermedi, nk bu giz nesnelerin kavram sorununu
da iermektc ve dinsel bir tutum ve simgelere nem
verilmedike nk bu gizin zm
bunlan gerektirmektedir. Hastaya, ya da bunu
"Bu iyidir, ktdr" ya da mu..'ntnuz, evinize d-
nn ve demekle bu zlmez. Bu tr gder, hasta-
gerek durumunda hibir ez. Insaniann bugn is-
tegi nedir? Uzun dinledikleri i.igretiei gderin
her Bu nedenle, geldikleri hekimin insandan bir
sahip isterler. Hastalardaki i
lar, byk darbelerle zlmez. Tersine, zmleri, simge-
leric ruhsal yoluyla Bu uygula-
ma bilgimizi inli olarak bunu g-
lk ekmeden anJayabilirdik. Ama, biimimiz ylesine
yle.sine st karlarda yer ki, simgesel
ne oldugunu Bu nedenle derslerimde, bu alanlara
kendi ve ncelikle bize
sylencelerini gerektigini sylerim her zaman. Bu has-
tayla ben ilgilenseydim dnya
n ortaya atarak dinini1..c bir kimsesi-
niz ama daha nedeniyle nesnelerin kavramlanyla ya
bu da gzden yol
tiyan bilinciniz bu n efendisi simgeledi-
gini, bu nedenle ve gereken bir
tehlike olarak grlmesi gerektigini size Ama, psikoz
gsteren belirtiler ortaya e:; ki bilgelerin yarar
erdemler ykledigi bu tasu/anmamak gerektigi de bir
---------- 247 ----
y;;rwfi;;

gerPklir. nk bilinen bir araca,
gcn yitirir."
bir :;;ey var; kan rengi-
dir. Kan devreye girdi durum ne gibi bir
hata bulundugunu ve
niin bu duruma de
bireysel bir sorun aga ri7'{,' bir deM
fiun da Mdir afta zgii bir dert? sorunun genel
demek, bu sorunun birok de-
mektir. Bu insaniann gnmz dnyasmda dikkati eken bu
uyumsuzluktan ru....:;gcle Her biri de
bir sorunla bunu ta ilerinde ve bu soru-
na vermek iin kahramarn olan
gen adam da sorulara bulmak zorurula
.. Eksigimiz nedir Ccri m:dir'? Daha ne bilme-
miz gerekiyor?"; ve
ruhumuzun st katmanlan ile tlll boyunca varolan i kat-
uurumu iin,
bugnle bir izik alma-
trl gerekirdi" demek i.in-
k o riyWlir! bir glklerle
hep bu !'z duyulur. Bu, tifnya birine, ate-
gerekirdi demek gibi bir "" ... gerekirdi!" s-
zn bir ger-
ek. hibir Bir hasta bana geldi-
ginde, "Bu sorunlara gerek
yok!" nk bu sorunlan ve
bizlerin gerekir. szlcr euigimizde el-
bette ki her kaybolur; hasta kendi bizler
de dcrdin nereye yuva kurdugu-
nu
ben de
bu Ama, bu tr birok biri olarak o
----------------- 248

7..<unan bana verilseydi gen adama hcl ki de
O
bu yana bunu benzer birok olguyla Biiyle bir
yakalamak, bir olabilir.
ve dikkat
Gcvezelik bir ciddi
inmek gerekir. de Toledo'yu yolculuk y(l-
ri hem de konu olarak zel
bir
unuttuk. Bu dek daha neler
gelecek 6ilemem! l1izkr halde, sa-
kendiliginden geldigin.e inanmamiZ f: .. ,riln'. Egr:r
ne anlama kendine
diyecekti.: "Beni tut..<;ak
ynehcn, bana bir
Bir gizlc Nedir bu Bir
kente saglayan bir I,'Cre; bununla bir kitleye egemen oluna-
Ya kitle? Blnmez lm, ruhun Mlnfgdr. 01-
kenin ,Yani ruhBal hiitiinlg.n
l.urmak una .. alma yrekliligini g<istcrecek
her sahibi bir da
iinde kiitlk yani bir ocuk B. C.
bu uyuyordu, bu gizden ve i;i
yle ya, aneale bir bilin basan bir ocuk dost-
a "ijndeki hayvanla". Bu Ho n
son dere. :e bir iz Yine de bu hayvan"
dogal bir gerek. Cstdik, bir
ti.lrl Tann byk bir
Liren hayvanlardan daha rkn dcgil. t-
mn byle bir
Hayvanlar, tam olamk kendilerini
lar. Hayvan ve bitki bana g4-ire, Jindar Onlar-
dau rnek owklan..la oldugu btn-
----------- ------- 249 -----------
Jung Jn.an Ruhuna
lgn bu btnlk yok
szlerini "'Gvercin gibi uysal,
lan gibi olun". Trncenin son blm gibi ku-
Iaga pek gzel gelmiyor. Oysa, "Geleeegini sev ... " d{>A:iiginde, bu
begeniyoruz. nk kendimizle engelleyi-
(j bir anlam Ama tmceye devam edecek olursak; "\..ele-
regini sev, kendini sevdigin gibi!" Eklenen bu son blm ilgimizi
pek ekmiyor, nk kendi kendini sevmesinde bir bencil-
lik kendisini sevmesi! Bunu eski insanlara
memin geregi yok, nk kendiliklerinden Ya bu-
gn? biraz ""senin gibi" egemen bugn.
Kendimi bir severim? kendisine
kt iyi davranabilir? Eger
ilgi gsterirsck, kendimizi seversek, yeni bu-
aclanz, ne oldugumuzu kendimizi nemi-
ni Bunun, canavann sokmaktan
yoktur. Sevgiden yoksun olan hibir ve her
oldugu gibi yoluna devam eder. katedralinin
da bir sarru bufundugu, bu bekiligini ya-
paR bir iinde de
bulundugu unutu/du gitti. gef{>..ken z ile
yani benligimizi gerekir. Benligirnizi,
benligimiz oldugu iin dcgil de, tm
kentin, tm lkenin ve oralarda nedeniyle se-
veriz. gereken ve bireysel boyunca bizde va-
rolan "z", benlikten z, ruhsal btnlgmzdr bi-
zim; bilinten ve bilincin zerinde yzdg sonsuz ruh okyanu-
sundan Ruhum ve bilincim, "z:. "mn
Bunun iinde yer ahrrm ben, bir denizde, bir
gkyznde yer gibi. z. benJikten daha
tir. kendini sevmesi, bu btnlg sevmek zorunda olma-
demektir. tm bunun sevilcbilir. Kendin-
den nefret edenin bir sevmesi Bu
- 250
________ , __ _
bir erdem mcgi byk bir
bir duyulur. Byle bir tuhaf bir biimde kusur
olur birden. iyi olan herhangi bir bu niteligi yiti-
rir, Gnmzde, bir dinsiz kiliseye gitmelde ve "gelc-
cegini evresinde yaratabilir. Bu, derinlemesi-
ne yapay bir
Bu sorunlar gen ele Iinde, orta-
ya bir g ve sorunu zmlemcye
olabilecek bu gtr. Kendi
mahzenine, btnlg saglayacak koruyan albn kupa ug-
runa inec..ck kahraman kendisi
gze almazsak btnlgm7.e a.c;la IrManlar
gerekligi gi!Ji olabilseler, ocuk-
Ianna zorunda Bunda byk ve zc
bir gerek nk,
maz.
gibi bu sorun ok yararak d-
hibir byk lde
na gereksinim duyuyoruz. Ruhumuzun iinde, bi-
zi huzura yolu ane.ak o bdirleyehilir.
zaman geirmeden dnyasma
gerekrigini anlayacaktt. rten
bilincini aralayacakn. Bunun yerine ne Sorunu-
nu bilinaltma ve kendisine yol gstermesi gereken kahraman
bir ss nitcligine dek Sonu ortada; soruna
mak iin gerekli olan tm ve esini, bwmn
enerjetik gerilim, bunlann hepsi har-
cand\ gitti ve zne, man ik depresif psikozunun oldu.
251-----
SONU
Psikolojinin ana bu oldu. Okur,
bu psikolojinin bilimsel boyutlardan ok ve ha-.ta in-
san deneyiere
cektir. Bu nedenle de bilimjn, verilerinin ve incelenme-
siyle ruhun diger blmy-
le de cum granu
salisolarak kabul edilmeli, nk bu konudaki do-
nedeni de giizlemc uygun
srdgmz kavramlar, etkisinin
dirgemelcridir. Bu indirgemeler, konulan n inildiginde,
degerinde Bilin
durumda olup gren-
rneyc bu, insan bir sorundur.
zerine bilgilcrimi edindim; kimi zaman,
ce olaya bir oranda uygun
ortak bir payda aramak zorunda kimi zaman, ele
iyi ruhsal bir durumun
ki, bu da, lcimi yarayan
bir llekirnin ileri birok
ancak sresinde, o da glkle
Bilimsd ruh bilimi
rum. Psikoloji, 1:11 i v1: ev-
resinde bugn. Bizim iin en bilim dah Lu; gerekten de,
-----...... - - ......... --------- . 253
Cari hmg lnsun Ynelij

insanoglu iin en byk tehlikenin deprem,
kendisi oldugu, !':z bir
:'\Jedcni ortada: Ruhsal yaralan saracak,
etkili bir are yok henz, oysa bu yaralar en en
byk daha da yok edicidir! oldugu gibi,
halklan da korkutan en byk lehlike, tehlikedir. Beliren ge-
nel gszlgn nedenleri, hi dikkate tek
ama bilinle Bunun sonu-
w olarak insan iin en byk tehlike, etkilerin biriktigi
kitleden ve bilincin direnmelerini Her
kitle rgt, dinarnit gizli bir tehlike
nk buradan, kimsenin istemt"nigi ve hi kimsenin de engelle-
yemeyec-egi etkiler Bu nedenle psikolojinin ve onun bilgile-
rinin, ve bylelikle insaniann
zerinde byk tehlikelerin nereden g-
gerekir. ln.">anlann, modem olarak beliren b-
yk kendilerini korumalan herkesin tcpt"nen
olmaz! Sil:ili gerekli gsterir! Ge-
lecekte, bilin setlerini kurtularak teh1ikelere srk-
leyen yok etmek, daha yeglenir bir
durum degil midir?
Umanm, tm iin geerli olan bu sorunu
ya bu kitap.
Ksnachl-Zrih, Ocak 1944
Cari Gustav Jung
-------------- 254 ------------