N. T.

Hng

yu t k o trong truyn ngn ca V Th Ho, tr. 22-30

yu t k o trong truyn ngn ca V th ho

Nguyn Th Hng (a)
Tm tt. Gia tng yu t k o trong truyn ngn tr thnh mt xu hng vn ng ca truyn ngn Vit Nam sau 1986. V Th Ho l mt cy bt gt hi c nhiu thnh cng khi s dng yu t k o trong sng tc. Bi vit ca chng ti nhm c th ho nhng hnh thc biu hin, ngha ca yu t k o trong truyn ngn V Th Ho. T thy c ng gp ca V Th Ho cho truyn ngn Vit Nam sau 1986.

1. Gp c cn gi lnh ca cng cuc i mi, vn hc Vit Nam sau nm 1986 c nhiu bin i r nt. Vn hc to c sc hp dn c gi hai th loi gt hi c nhiu thnh cng l truyn ngn v tiu thuyt. Trong , truyn ngn l th loi nh du nhng i mi tch cc trn c hai phng din ni dung v hnh thc ngh thut. Cc tc gi truyn ngn thi k ny khng ngng tm ti sng to trong khai thc hin thc v th nghim cch vit. Mt trong nhng kt qu phi k n s ra i ca dng truyn ngn k o ang c ngi c yu thch. V Th Ho l mt i din tiu biu cho nhng tn tui bit cch s dng yu t k o trong sng tc. Vic gia tng yu t k o gp phn to nn nt ring ca truyn ngn V Th Ho trong bc tranh chung ca truyn ngn Vit Nam sau 1986. Yu t k o khng phi l mt khi nim hon ton xa l. N tng c mt trong vn hc dn gian, gn lin vi nhng cu chuyn thn thoi, truyn thuyt, c tch. Yu t k o trong vn hc dn gian mt mt phn nh nhn thc cn nguyn s ca con ngi v v tr, mt khc, phn nh nim tin, c m ca ngi xa v ci
.

thin, ci m i. Trong vn hc vit, yu t k o l sn phm ca tr tng tng phong ph, phn nh sc mnh siu nhin nm ngoi kh nng nhn thc l tnh ca con ngi. phng Ty, vn hc s dng yu t k o tr thnh mt th loi vn hc c lp ra i khong t th k XIX. Bn cht ca vn hc k o l S t nhp d di ca ci huyn b vo khun kh i thc (George Castes), l s ph v ci trt t c cng nhn, s xm nhp ca ci khng th chp nhn vo gia tnh tt yu hng ngy vn khng th o ngc (Calois). Yu t thc em li cho tc phm ngha x hi v nhn vn, cn yu t o s to ra mt hiu ng tm l - thm m mnh m v trc tip. Ci o thng xut hin bt ng ngay trong mt th gii c iu hnh bi cc quy lut ca hin thc. S kt hp gia thc v o lm nn sc hp dn c bit cho truyn ngn s dng yu t k o, n c tc dng kch thch c gi, khin c gi lun c cm gic chi vi trong th gii m ci thc - ci o, ci t nhin - ci siu nhin xm nhp ln nhau. Vit Nam, vic s dng yu t k o trong sng tc vn hc c s khc bit v quan nim, v mc gia tng

Nhn bi ngy 08/10/2008. Sa cha xong 27/10/2008.

22

trng i hc Vinh

Tp ch khoa hc, tp XXXVIIi, s 2b-2009 hin kh m c, nht l th loi truyn ngn. Bi Vit Thng nhn xt: Nu theo di cc cuc thi truyn ngn gn y s thy xu hng ni r - a s cc cy bt tr c ngi c i m thng vit kiu hin thc k o. Ti sao li c s xut hin tr li ca yu t k o trong vn hc nh vy? C th l gii iu ny xut pht t nhng thay i ln trong i sng x hi Vit Nam nhng nm sau chin tranh. Ho bnh lp li, cuc sng thi hu chin c khng t kh khn. m nh v qu kh vi nhng au thng mt mt khng ngui ngoai trong lng ngi. X hi vi mt tri ca c ch kinh t th trng lm bin i, bng hoi nhiu chun mc o c. Sng trong mi trng v hon cnh nh vy, con ngi c mt nhu cu bc thit l tm n mt im ta tinh thn no , ng thi mong mun khm ph hin thc mi chiu kch. Xut pht t nhu cu ny, vn hc buc phi chuyn mnh. ti ca vn hc lc ny khng ch dng li vic phn nh hin thc khch quan vi nhng iu trng thy m cn chuyn dn sang a ht tru tng, m h ca th gii tm linh, ca dng thc vn ng, ca nhng n c, ca ci v thc bn nng vi bao iu b n, huyn diu khng th l gii bng nhn thc suy l. Hn na, ko c gi quay tr li vi vn hc vn ang b th , lnh nht, khng cn cch no khc ngi sng tc phi thay i chnh mnh. Bn cnh vic i mi ni dung, cc tc gi vn hc thi k ny c thc i mi trn bnh din ngh thut. S dng yu t k o tr thnh mt iu tt yu trn con ng tm kim nhng cch tn trong vn hc. Cc sng tc c s tham gia ca yu t k o d cha tr thnh mt th loi vn hc tn ti c lp 23

mi thi k. Yu t k o xut hin trong vn hc trung i Vit Nam cng vi s hnh thnh ca th loi truyn Truyn k. C th k tn cc tc phm Truyn k tiu biu nh Thnh Tng di tho (L Thnh Tng), Truyn k mn lc (Nguyn D),... c im ni bt ca truyn Truyn k l thut k k d (ghi li, k li nhng chuyn k l hoang ng). Yu t k v d va th hin bn cht th loi, va khng nh sc hp dn i vi ngi nghe, ngi c. n thi hin i, truyn Truyn k khng c tip tc pht trin, n chm dt vai tr khi lch s sang trang. Nhng c trng ca truyn Truyn k l yu t k o vn khng mt i m tn ti trong vn hc v c biu hin mi thi k vi nhng mc khc nhau, vi nhng quan nim khc nhau t pha ngi cm bt v ngi tip nhn Vn hc Vit Nam giai on 1930 n 1945, bn cnh Th mi, tiu thuyt T lc vn on, vn xui hin thc ph phn, cn c s gp mt ca cc tc phm mang m yu t k o. l Tri B Tng Linh, Chuyn ng rng ca Th L, Yu ngn ca Nguyn Tun, Bng ngi trong sng m ca Nht Linh, Am Culi xe, Lng ca Thanh Tnh, ri Chiu sng ca Bi Hin... Vit truyn k o trn c s tip thu truyn thng ca truyn Truyn k v bc u tip xc vi khng kh ca vn hc k o th gii, cc tc gi thi k ny gp thm mt ting ni vo qu trnh hin i ca vn hc Vit Nam Yu t k o tr nn nht dn trong vn hc ba mi nm chin tranh (1945-1975). Nhng t sau 1975, c bit l sau 1986, yu t k o li xut

N. T. Hng

yu t k o trong truyn ngn ca V Th Ho, tr. 22-30 bt ng ca nhng nhn vt l lng ma qui, l nhng cu chuyn c tch, huyn thoi ly k Roger Cailos, mt chuyn gia v vn hc k o cn ch ra cc hnh thc c th ca yu t k o nh k giao ko vi qu, xc cht tr th, ngi cht hin hnh, cc vt v hnh, bng ma, nhng li ph ch, hm chm hay trng lp thi gian C th khi qut yu t k o trong bn tp truyn ngn ca V Th Ho c biu hin di nm hnh thc: C tch ho, Huyn thoi ho, i thoi tm linh, Gic m l k v hnh thc Liu trai ho. Thc ra s phn chia ny cng ch mang tnh cht tng i, bi l c nhng truyn ngn c s kt hp, xm nhp ca nhiu hnh thc k o khc nhau. Do khi tin hnh kho st phn loi, chng ti ch da trn nhng hnh thc biu hin c tnh cht ni tri hn c. 2.1. Khi nhn xt v V Th Ho, nhiu ngi thin v kin V Th Ho l ngi k chuyn c tch gia i thng. c truyn ca ch, ta thy khng kh ca c tch dn gian vn bng bc. Khng kh y c to nn khng ch bi ngha ngi ca ci p, ci thin vi trit l hin gp lnh, khng ch bi ging k nh nh tm tnh m cn bi c s tham gia ca yu t k o vi cc mtip bin ho hay gp trong truyn c tch xa. Yu t k o lm cho cu chuyn c sc hp dn li cun ngi c mt cch k l. S tch v cy trinh n, b n ca nng tin xanh xao ho thn thnh loi hoa bi c hng thm ngo ngt, chuyn v cy chanh H'iu trn mnh t cn kh ca cao nguyn lng gi, s tch v loi hoa Tign, c tc gi k li t nhin nh nhng cu chuyn c tch
.

Vit Nam nhng vi nhng tn tui nh Nguyn Huy Thip, Ho Vang, Phm Hi Vn, Lu Sn Minh, V Th Ho, L Lan,... n thc s to nn dng nt ring cho vn hc thi k i mi. Gia tng yu t k o trong truyn ngn chng t cc tc gi vt thot nhng khun mu c sn, c gng thot khi s g b km hm tha sc sng to. thc lm mi mnh, lm mi vn chng l kht vng hng ti ca nhiu cy bt sau 1986. 2. Trong s cc cy bt tr, V Th Ho c bit n vi t cch l mt tc gi n c nhiu ng gp cho truyn ngn. Ch c nhiu th nghim thnh cng trong vic s dng yu t k o. bi vit ny, chng ti tin hnh kho st bn tp truyn ngn va c n hnh ca ch tm hiu vai tr v hnh thc biu hin ca yu t k o. Trong bn tp truyn Go ph en, Ngi st li ca Rng Ci, Hn trinh n, Nhng truyn khng nn c lc na m, V Th Ho s dng yu t k o vi tn s tng i cao. Tp Go ph en c 5/13 truyn ngn s dng yu t k o, Hn trinh n t l ny l 6/14, cn trong tp truyn Ngi st li ca Rng Ci c 5/13 truyn s dng yu t k o. Ring tp Nhng truyn khng nn c lc na m, ngoi tm on trch ca tiu thuyt Gin thiu mang m mu sc huyn b h o, cn li 5/5 truyn ngn u s dng yu t k o. Hnh thc biu hin ca yu t k o trong truyn ngn ni ring v trong vn hc ni chung rt phong ph a dng. Thng thng l nhng gic m hi hng, l cuc gp g k l gia ngi vi ma, l s xut hin t ngt 24

trng i hc Vinh

Tp ch khoa hc, tp XXXVIIi, s 2b-2009 ci bng, h nghe c ting chn hay ting ng mnh l a tay ln m mt. Khi cht, trn m nng mc ln mt loi cy n nhng n hoa trn trn mu tm bun man mc. Loi hoa y mi ln c bc chn ai vt qua hoc va chm mnh th nhng chic l ln tn li git mnh khp li nh li trinh n tht: Em s ngi ta s li gi n cho em i bn tay y mu v khun mt ngi yu xa chng bit ci. Mtp con ngi ho thn thnh cc loi cy, loi hoa ca truyn c tch ta cn bt gp trong nhiu truyn ngn khc ca V Th Ho nh Tim v, Nng tin xanh xao, Kht ca mun i. 2.2. Huyn thoi ho l mt trong nhng th php to nn cht k o trong truyn ngn Vit Nam ng i. Bng vic xoy vo thi gian hin ti, xo m nhng ng vin lch s ti mc phi thi gian lm cho cc nhn vt va rt gn gi li va rt mi l. Gn gi bi v nhng nhn vt vn tn ti trong truyn thuyt xa nh Lc Long Qun, M u C, Sn Tinh, Thu Tinh, M Nng bc vo truyn ngn hin i. Mi l v phm cht, vic lm ca h c nhn nhn nh gi t mt gc nhn mang tnh hin i. Truyn ngn ca V Th Ho l nhng huyn thoi v ngi ph n v tnh yu. M u C t trong truyn thuyt Chic bc trm trng bc vo Hnh trang ca ngi n b u Lc cho ngi c mt nhn thc mi. l ting ni chng li tnh trng bt bnh ng gia nam gii v n gii trong x hi. T ngi n b u tin ca bui s khai Trn bi ly ven bin c mt khong t mc y s vt. C mt hm, ch t si ln, c mt ngi thot ra t ch . Ngi n b u tin n ngi n b u Lc hin i, hnh trang mi ngy li c 25

dn gian. mt lng n..., trong khu rng kia, ngy y, khng gian, thi gian b xo nho ng nt c th, khong cch gia ngi nghe vi nhn vt chng, nng, cng cha, hong t l mt khong cch xa. iu khin ngi c tin rng chuyn ang c, nhn vt ang c ni ti hnh nh ch c x s diu k ni c ng bt, b tin hin hu. Nhng V Th Ho khng k chuyn c tch, ngi ph n nh b v khim nhng y ch mn khng kh c tch, ti hin yu t k o trong truyn c tch xa ni chuyn hm nay, nhng chuyn m cuc sng hng ngy con ngi ang i din. Bi vy, truyn c tch ca V Th Ho bao gi cng khoc mt chic o mi, mi t tng, chiu su trit l. Hn trinh n l cu chuyn k v gc tch hnh thnh ca mt loi cy, hn th l cu chuyn v tnh yu chung thu, chuyn v m tn hn k l. Tng rng hnh phc mm ci vi i trai gi sau mi by nm xa cch ch i. Nhng khng, trong m ng phng hoa chc, c gi thy n bn c khng ch c ngi c yu thng tha thit m Lin sau anh l mt ngi n b trong veo, tc xo, mc qun o i tang, ang cm mt tm o m mu gi ln v ct ging u u mt cch k l, lp i, lp li nh khng bao gi dt: - Hy tr chng cho ta, k git bn kia, trc khi mi bc vo ging ci! Hy tr cha cho nm a con di ca ta! Hy tr... chnh l hng hn ca v mt ngi bn thn m anh ta va git cht. Bng ma y cng vi bn tay vy mu v khun mt ch r khng bit ci bin m tn hn thnh m vnh bit. Chng trai au kh b i bit x cn nng trinh n li sng m thm nh

N. T. Hng

yu t k o trong truyn ngn ca V Th Ho, tr. 22-30 lut khi sai lm, s km theo mt chui oan c ca bao sinh linh khc, Php lut khng th thin lch. N hong Php lut khng th thuc v ai, nu khng, cn cn cng l s nghing lch. Ta phi thuc v tt c.... Hnh trnh i tm trung nhn ca chng trai n khng c kt qu. Nhng n thc dy nim tin v hy vng v sng mnh lit ca cng l, n c sc mnh c v nhng con ngi chnh trc hng v php lut, hng v N hong c n. 2.3. Khng ch truyn ngn V Th Ho m hu ht cc truyn ngn s dng yu t k o, i thoi tm linh vn l hnh thc s dng kh rng ri. Biu hin ca hnh thc ny l nhng cuc gp g, vi nhng cuc tr chuyn ht sc l k trong th gii tm linh. ng v trn, tc gi a ngi c n th gii ring ca ngi n b nm su di ba tc t. Linh hn ca ngi cht cha c siu thot ln ci Nit bn, linh hn y ang ct ting ni i thoi vi th gian v hin ti v qu kh. Khng li k no v cuc sng trn th li chn thc hn li k ca mt ngi va ri khi ci y. Mt ngi n b sng kip y a, nhn nhc cam chu bn cnh chng sut my chc nm tri; l k phc dch ng (...) tng ly, l ch dy v cho h gin ca ngi chng ngoi chn mi xun nhng ting ni cn vang nh sm. Con ngi y khi linh hn ri khi thn xc vn tnh to soi xt thu hiu mi vic: np quan ti ng li trong nhng bn tay nu ko ca cc con ti v ting khc vang tri ca chng. Bt cm qu trng i a tre vt x bng, t gia nhng ngn nn trn np quan ti. Nh th ti chng cn g dnh

cht y thm. Ngi ta tng rng cng tin n gn x hi hin i th ngi ph n cng c gii phng khi nhng rng buc nh kin. Nhng s thc th khng phi vy. D nng ng, tho vt thng minh, xinh p n mc no i chng na th hnh trang ca h vn nng tru. Gnh nng y ngy mt y thm nhng m t ca ngi n b. V mi m t li c ch nhng git m hi, nc mt v c mu ca n b, nhng si tc bc, nhng vt nhn trc tui. V pha sau h lun l s thc p ca nhng ngi n ng. T cu chuyn v n thn Php lut trong thn thoi Hy Lp, V Th Ho vit mt huyn thoi v N hong c n. S an xen ng hin ca qu kh v hin ti lm tng mu sc k o cho cu chuyn. Qu kh l cu chuyn v s ra i ca n hong Php lut c ghi trong cun s bin nin khi tri t trong bui u s khai. Cn hin ti l cuc hnh trnh ca chng trai ti mo song ton, a lm nhng vic khc ngi, i tm bn trm nm. Chnh v c s an xen ng hin m ci o v ci thc c iu kin xm nhp, ha ln vo nhau. Ngi bn trm nm m chng trai y i tm qua bao ngy thng ang chu cnh gng xing Sau tm voan l khun mt m nc ca mt ngi con gi tuyt p. Trn vng trn trng mut, ci vin kim cng lng lnh ln nht th gian. Nng ang b xing trong ci ci bng nhng si xing vng. V n hong php lut i din cho cng l, cho l phi b cm t trong vng quc ca Thn Tin ti v Dc vng v khng chu kt duyn cng h. Sc tng tng ca nh vn khng nh chn l trong lng ngi c: php lut khng th sai lm, N hong Php 26

trng i hc Vinh

Tp ch khoa hc, tp XXXVIIi, s 2b-2009 tim vo ngi th thuc s chm dt mi phin no v au kh do ch tnh to nn. Nhng bng ma tht ln Thuc trn ra khi ng, mu con b khng chu ho huyt ny! V phng cu cha. Tnh yu d a li cho con ngi bao au kh, cuc sng c lun khc khuu, gp gnh, con ngi d mun t chi tnh yu cng khng th vt thot ra khi vng quay nh sn. C b b chy khi khu vn tnh i trong ln hn h u tin y b ng, nhng ri cng nh bao ngi, c nm tri tnh yu trong khu vn vi s tho hip, va n au va hnh phc. Bi tht n gin l s vn ng khng ngng ca cuc i ny. R rng vic s dng hnh thc i thoi tm linh gip nh vn c dp bc l quan im ca mnh v nhng vn nhn sinh di mt gc nhn mi m. 2.4. Trong truyn ngn ca V Th Ho, ta bt gp kh nhiu gic m. Nhng gic m mang mu sc k o d khng chim s lng ln song iu cng gp phn to nn s a dng trong truyn ngn s dng yu t k o ca ch. Nhng gic m thng gn vi nhng tng tng, m nh hi hng hay nhng iu k l khng th gii thch. Trong Bn ct, ngi ho s gp li v mnh trong mt gic m k l. Ngi v thu hiu ni lo lng trn tr ca chng, chia s vi kht vng v mt bc tranh p cho th gian t nguyn bn mnh, chp nhn b y xung m ph c tin cho chng mua v. Khi la khi dng gian, gic m ca ngi ho s l gp c ngi mnh yu thng cng bay ln thin ng. T trn cao v ng trong t o tht tha vn my gic ri rt: Nhanh ln! Mnh i! Nhanh ln! Tri sp ti. Nhanh ln ko cng Nit bn ng li, 27

dng vi th gian ny. V ti vnh vin thot ra khi tm mt rn ca con ngi hn th sng cng ti ngoi nm mi nm. Khi v ci m, linh hn b mang hnh con cnh cam b giam hm trong mt qung sng tm, khng c ho thnh tin, khng mc o t thn lng eo nh gi mi tm v ng v trn gian b con mnh ng cht v nhng i hi vt cht qu thc dng. Vit v ci ma, v nhng linh hn ang chp chi ln a ng nhng cu chuyn khng a li cm gic s hi n lnh. Ngc li, ta thy thm tha hn ni au ca kip ngi, d th gii no h cng lun b eo bm bi nhng i hi, xin cho Xin, xin, xin v xin. Ti cho chng cuc sng. Ti cho chng hc hnh. By gi ti mt th gii khc. Ti u cn g cho. Th gii tm linh m chng ta khng nhn thy, khng cm nm c ho ra cng khng tru tng, huyn b nh ta vn tng. Bi v, th gii y, con ngi vn khng ngui ngoai nim au v hn th. Cuc tr chuyn ca c b mi ln cn b ng trc tnh yu vi linh hn ngi cht trong truyn Vi yu bc l iu . D Bn chy theo mt ngi n ng c v phi cht mt cch au n. Bng ma mang ni hn tnh khng mun con chu mnh lp li vt xe : Con , ta nh phn nhng ta mun lm mt cht iu g cho cc con. Ta mun cho cc con khng bit n ni au kh. V nht l khng bao gi phi kh v tnh. Mun khi kh, hy tim vo ngi mt liu mu lnh ny. V s khng k no lm cho cc con kh c. Chng kin Vn yu khng ngt ngo, khng m mng nh mong i m cha y cm by, c b ngoan ngon cha tay ch i c
.

N. T. Hng

yu t k o trong truyn ngn ca V Th Ho, tr. 22-30 Gic m nh mt li tin tri cho nhng v trong i sng tnh cm ca Tho khi m qu kh vn hin hin ngay trong hin ti. 2.5. Hnh thc Liu trai ho l cch gi chung ca truyn ngn c s dng cc yu t k l, hoang ng, huyn b, ging vi mtp thng gp trong Liu trai ch d ca B Tng Linh. Tc ng ca cc yu t ny n ngi c l cm gic s, mt cm gic c hu ca con ngi trc nhng g nm ngoi tm kim sot ca mnh. Yu t k o to nn mu sc Liu trai thng gp trong truyn ngn V Th Ho l s xut hin ca nhng nhn vt l. l con d nhn vi ng sinh o (D nhn), l con qui vt khng l gm ghic (Min bt) mng n b, ngc n ng. Ru quai nn bao quanh, i mi hmh tri tim cht (...), thn th trn trung lp lnh nh nhng lon bia, l con bm ma (m bm ma) sn sng x thn cu ngi bit trn trng mnh, l nhng bng ma ct u (m Vu lan) khao kht c tr v ci dng gian. cn l mt k thm n tai ngi, bt ngi nh bt chut trong Chui ngi i trong m ly... Ngi c yu tim d hong s, thm ch khng dm c tip nu ngi mt mnh trong m thanh vng. Chnh nh vn V Th Ho khuyn co ngi c ngay tiu tp truyn Nhng truyn khng nn c lc na m. Tuy nhin khi dng nhng chi tit mang m tnh cht Liu trai, nh vn khng n thun ch nhm ti mc ch kch thch tr tng tng hay tho mn tnh t m ca ngi c m mc ch ln hn l gi gm y nhng thng ip v cuc sng mong c s chia, thng cm.

mnh s phi phi trong sng lnh ca m... S k l ca gic m khin chnh ngi trong cuc cng khng th gii thch: Tht l, ngi cht c bao gi khc nh. y l ln u tin thy nc mt ca ngi khut. Nc mt mu trng. Nu vi ho s Xun T, gic m cha bao iu k l kh hiu th vi Tho - Ngi st li ca rng ci - gic m li l nhng iu hi hng gn vi k c au thng: Trong gic m tui thanh xun, c ch thy tc rng nh trt, rng y khun ngc b m nt ca ch Thm, v t trong m tc y ly ra hai git nc mt trong veo v rn cng nh thu tinh, p mi khng v. m nh ca cn m hi hng khin Tho khng th ho nhp vi thc ti. Cuc sng yn ting sng nhng chin tranh vi ni au mt mt khng chu ng yn trong qu kh, lun lm cho Tho day dt, nhc nhi. C mt iu d nhn thy trong truyn ngn s dng yu t k o, gic m xut hin thng c tnh cht d bo cho s vic s xy ra trong tng lai. Git mnh tnh dy sau mt gic m khng th hiu ni, ngi ho s sut i mong mun v c mt kit tc chp nhn bn b hi ct ca mnh ngay c khi ang sng. ng dng ton b s tin bn ct, dng ton b tm sc cn li thc hin c m. Bc tranh vi sc k diu ca mu trong nhng ng my chiu, trn nhng ng mu vng sng rc (...) bc tranh lng ly nht, l sn phm cui cng ca ngi ha s li cho i. Cn Tho sau cn m c sng khp mnh hn. V gi mi hnh nh p ca chng hong t m c v ng i nng niu, p trong ngy thng n bom, Tho ch ng chia tay vi Thnh. 28

trng i hc Vinh

Tp ch khoa hc, tp XXXVIIi, s 2b-2009 l mt cch mi m hn, gc cnh hn. Yu t k o ng vai tr nh mt th php ngh thut, c tc dng nh mt lng knh thm xt con ngi v cuc i, chuyn ti c sng to ca nh vn. Nh vy, s dng yu t k o gip V Th Ho c iu kin th hin quan nim v th gii v con ngi. Con ngi hin i ang sng trong mt th gii a chiu. Th gii lun tn ti song song nhng yu t kh gii v bt kh gii, duy l v phi l, tt nhin v ngu nhin Nu khng c bn lnh thch ng mt cch ch ng, con ngi c th s trt dc hoc s b loi b. Tuy nhin, ngay c khi ph phn quyt lit nhng hin tng tiu cc ca x hi, V Th Ho vn lun gi mt ci nhn kh im tnh. S im tnh ca mt ngi dm nhn thng vo s tht i. C th gp vn ca Nguyn Th Thu Hu ci nhn ma mai cay c, Nguyn Huy Thip ci ci chua cht giu ct tn nhn, nhng V Th Ho d giu ct ma mai vn c cht g y n tnh du dng. Trong dng chy chung ca truyn ngn Vit Nam sau 1986, truyn ngn ca ngi ph n t nhn mnh sut i ch m mt gic vn nh ln ci nhn y bao dung lng, vn cn nim tin bt dit vo bn tnh tt p ca con ngi. Yu t k o trong truyn ngn V Th Ho khng a ngi c vo th gii huyn b xa l m gip h khm ph cuc sng thc ti trong chiu su thc, chuyn ch nhng suy ngh trung thc nht, dng cm nht ca mt cy bt lun quan nim vn chng s cu ri tt c.

3. Gia tng yu t k o trong truyn ngn Vit Nam ng i l xu hng vn ng tt yu ca vn hc. N chng t s tm ti tch cc ca i ng sng tc trn hnh trnh i mi vn hc. Vic s dng yu t k o gip nh vn thm nhp vo i sng mt cch linh hot hn, m rng thm khng gian ngh thut cho nh vn khm ph. c nhng truyn ngn mang mu sc k o ca V Th Ho, ngi c c sng trong nhiu khng gian, khng gian ca ci trn, ci tin v c ci ma m mt. Thi gian khng b g theo trt t tuyn tnh m lun chuyn sng ng. C tch, huyn thoi xa sng dy ngay trong thc ti hm nay. Ta bit thm v nhng iu bit, thy v bit c nhng g s xy ra v thm ch khng th xy ra. Sng trong mt x hi hin i, cng tip xc vi khoa hc tn tin, con ngi cng thc nhng ci m ta bit ch l hu hn. S khng hong nim tin gn nh khng th trnh khi. Lc ny nhu cu khm ph th gii trong mi chiu kch tr thnh mt nhu cu bc thit. Khng tho mn vi vic tm hiu th gii hin thc trc mt mnh, con ngi ln tm v vi th gii tm linh mong tm mt im ta. Soi chiu i sng hin thc t gc nhn tm linh dng nh lm cho nh vn thot khi s hn ch ca nhn thc. Nhiu vn trc y cn dng nghi vn, gi c th tm c cu tr li. Nh c yu t k o, V Th Ho gip c gi nhn nhn cc vn c tnh thi s nh tham nhng, s bng hoi v o c, mt tri ca ng tin, nhng bn khon ca con ngi trn con ng trt dc, s bt cng phi

29

N. T. Hng

yu t k o trong truyn ngn ca V Th Ho, tr. 22-30

Ti liu tham kho

[1] L Nguyn Cn, Ci k o trong tc phm Balzac, NXB i hc S phm, 2002 [2] Phng Hu Hi, Yu t k o trong truyn ngn Vit Nam hin i t sau 1975, http:// evan.com.vn [3] Nguyn Minh Hng, Yu t k o trong truyn ngn Vit Nam 1975-2000, Lun vn thc s, Trng i hc Vinh, 2002.

Summary
Miraculous factor in the short stories by Vo Thi Hao
Increase of miraculous factor in short stories had become a movement tendency of Vietnamese post 1986. Vo Thi Hao - a writer has achieved a lot of successes when using miraculous factor in her works. Our writing is aim at concretizing form of expression, meanings of miraculous factor in short stories of Vo Thi Hao. Then, we can realize her contribution to Vietnamese short stories post 1986. (a) cao hc 14, chuyn ngnh l lun vn hc, trng i hc vinh.

30