You are on page 1of 7

UNIVERSITETI I PRISHTINS

FAKULTETI JURIDIK

E DREJTA ROMAKE

P R M B A J T J A:
I.

PRIZREN, 2010

HYRJA ........................................................................................................................................... 1
1. Programi dhe qllimet e msimit t s drejts romake ............................................................. 1
2. Periodizimi i zhvillimit historik t shtetit dhe t s drejts Romake .......................................... 2

II. BURIMET E S DREJTS ROMAKE N PERIODN E PAR .......................................................... 3


1. Perioda e rregullave t pashkruara t sjelljes, jus non scriptum ................................................ 3
2. Perioda e rregullave zakonore t sjelljes ................................................................................. 3
3. Perioda e s drejts zakonore ................................................................................................... 3
4. Perioda e s drejts s shkruar, jus scriptum ........................................................................... 4
5. Ligji i XII tabelave ............................................................................................................... 4
6. Ligjet leges ....................................................................................................................... 4
7. Vendimet e conilia plebis Plebiscita ................................................................................... 8
8. Ediktet e Magjistratve ......................................................................................................... 8
9. Interpretatio Fillimet e shkencs juridike ............................................................................ 8
10. Karakteristikat e prgjithshme t s drejts s lasht Romake .................................................. 8
III. BURIMET E S DREJTS N KOHN E ROMS KLASIKE............................................................. 6
1. E drejta zakonore.................................................................................................................. 6
2. Ligjet dhe Plebiscita.............................................................................................................. 6
3. Ediktet e magjistratve ......................................................................................................... 7
4. Senatus consulata dhe arationes principum ............................................................................ 7
5. Respona prudentium.............................................................................................................. 7
6. Constitutiones principum....................................................................................................... 8
7. Karakteristikat e prgjithshme t s drejts klasike romake ...........................................................8
IV. BURIMET E S DREJTS N ROMN POSTKLASIKE.................................................................... 9
1. Ligji i t cituarit ......................................................................................................................... 9
2. Karakteristikat e prgjithshme t s drejts postklasike romake ................................................... 9
3. Kodifikimi i Justinianit ................................................................................................................ 10
V. E DREJTA PERSONALE - E DREJTA STATUSORE ....................................................................... 11
1. Kuptimi i t drejts statusore ............................................................................................... 11
a) Zotsia juridike dhe e veprimit ..................................................................................... 11
b) Subjektet e drejtsis ........................................... 11
VI. ZOTSIA JURIDKE E PERSONAVE FIZIK ................................................................................. 12
1. Zotsia juridike e qytetarve romak (status civitatis)..................................................................12
a) Mnyra se si fitohej statusi i qytetarit ...................................................................................12
b) Prmbajtja e statusit t qytetarit romak ............................................................................... 13
c) Kufizimet e zotsis juridike t qytetarve romak ......................................................... 13
d) Humbja e zotsis juridike t qytetarve romak Capitis deminutio maxima dhe media ..14

VII. ZOTSIA E VEPRIMIT E PERSONAVE FIZIK ............................................................................. 15


1. Kufizimet e zotsis s veprimit t t miturve ...................................................................... 15
2. Kufizimet e zotsis s veprimit t femrave ......................................................................... 15
3. Kufizimet e zotsis s veprimit t personave me t meta psikike, morale dhe fizike .............. 15
4. Kufizimet e zotsis s veprimit t personave m t rinj se 25 vje ........................................... 16
VIII. ZOTSIA JURIDKE DHE AJO E VEPRIMIT E PERSONAVE JURIDIK .................................... 16
1. Personat juridik n t drejtn e lasht ........................................................................................16
2. Personat juridik n t drejtn klasike ........................................................................................16
3. Personat juridik n t drejtn klasike ................................................................................. 17
IX. E DREJTA FAMILJARE .............................................................................................................. 18
1. Kuptimi i t drejts familjare. Status familiae ............................................................................ 18
2. Personat sui juris dhe personat alieni juris ................................................................................. 18
3. Gjinia agnate dhe kognate ........................................................................................................... 18
a) Gjinia agnate .................................................................................................................... 19
b) Gjinia kognate .................................................................................................................. 19
c) Krushqia apo affinitas ...................................................................................................... 19
4. Familja romake ............................................................................................................................ 20
a) Consortiumi
.................................................................................................................. 20
b) Familja patriarkale e agnatve ........................................................................................ 20
c) Familja kognate ................................................................................................................ 20
d) Cognatio servilis ................................................................................................................ 21
X.

E DREJTA MARTESORE ....................................................................................................................... 21


1. Kuptimi i martess ....................................................................................................................... 21
2. Kushtet pr lidhjen e martess ..................................................................................................... 21
3. Pengesat martesore ...................................................................................................................... 22
4. Fejesa Sponsalia ....................................................................................................................... 22
5. Format pr lidhjen e martess ...................................................................................................... 22
6. Marrdhniet personale t bashkshortve .................................................................................. 23
a) Marrdhniet e bashkshortve n martes me manus ..................................................... 23
b) Marrshniet e bashkshortve n martes pa manus ...................................................... 23
7. Paja dhe dhurata paramartesore ................................................................................................... 24
a) Paja (dos) .......................................................................................................................... 24
b) Dhurata paramartesore ..................................................................................................... 24
8. Zgjidhja e martess ...................................................................................................................... 25
a) Zgjidhja e martess pr shkak t vdekjes dhe pr capitis deminutio ................................. 25
b) Zgjidhja e martess me shkurorzim ................................................................................. 25

XI. TUTORIA DHE KUJDESTARIA ........................................................................................................... 26


1. Kuptimi i tutoris dhe kujdestaris .............................................................................................. 26
2. Tutoria mbi t miturit ................................................................................................................... 26
a) Mnyrat e krijimit t tutoris ............................................................................................. 26
b) Shkaqet pr refuzimin e detyrs s tutorit ......................................................................... 26
c) Autorizimet e tutorit ........................................................................................................... 27
d) Shuarja e tutoris .............................................................................................................. 27
e) Prgjegjsia e tutorit ......................................................................................................... 27
3. Tutoria mbi grat ......................................................................................................................... 28
4. Kujdestaria mbi t marrt ............................................................................................................ 28
5. Kujdestaria mbi prishsit ............................................................................................................. 28
6. Kujdestaria mbi personat m t rinj se 25 vje ............................................................................ 28
E DREJTA REALE I
I.

Marrdhniet realo juridike ................................................................................................................. 29

II.

SENDET ................................................................................................................................................ 29
1. Sendet e luajtshme dhe t paluajtshme ........................................................................................ 30
2. Sendet e zvendsueshme dhe ato t pazvendsueshme ........................................................... 30
3. Sendet e thjeshta dhe t prbra .................................................................................................. 30
4. Sendet e pjestueshme dhe t papjestueshme ............................................................................ 30
5. Sendet kryesore dhe aksesort ..................................................................................................... 31
6. Sendet frytdhnse dhe frytet ...................................................................................................... 31
7. Sendet e trupshme dhe t patrupshme ......................................................................................... 31
8. Sendet n pron private dhe jasht prons private ...................................................................... 31
9. Sendet n qarkullim dhe jasht qarkullimit ................................................................................. 31
10. Res mancipi dhe Res nec mancipi ............................................................................................... 32

III.

KUPTIMI DHE LLOJET E PRONS .................................................................................................. 32


1. Kuptimi i pronsis ..................................................................................................................... 32
2. Kufizimet e t drejtave t pronarve privat ................................................................................. 33
3. Llojet e prons private ................................................................................................................. 34
a) Sipas cilsive t titullarve t s drejts pronsore ................................................................
34
b) Sipas mnyrs s fitimit ..........................................................................................................
34
c) Sipas vendit se ku gjendej objekti i prons .............................................................................
34
4. Prona Kuirite ................................................................................................................................. 35
5. Prona Bonitare ............................................................................................................................... 35
6. Nudum Jus Quiritum ..................................................................................................................... 35
7. Prona Provinciale .......................................................................................................................... 36
8. Bashkpronsia (condoninium) .................................................................................................... 36

E DREJTA REALE II
MNYRAT E FITIMIT T PRONS
I.

Kuptimi dhe ndarja e mnyrave t fitimit t prons .............................................................................. 37


a) Mnyrat e fitimit t prons sipas ndarjes s prgjithshme t veprave t juristve romak ...... 37
b) Mnyrat civile t fitimit t prons .......................................................................................... 37
c) Sipas objektit t fitimit ........................................................................................................... 37
d) Sipas kohs s veprimit .......................................................................................................... 37
e) Ndarja m e rndsishme e fitimit t pronsis ...................................................................... 37

II.

Mnyrat publike t fitimit t prons ...................................................................................................... 37


a) Vendictio sub hasta ose vendictio sub corona Ankandi publik ........................................... 37
b) Ndarja e tokave ....................................................................................................................... 37

III.

Mnyrat private t fitimit t pronsis .................................................................................................. 38


a) Ndarja e tokave ...................................................................................................................... 38
b) In jure cessio .......................................................................................................................... 38
c) Usucapio (parashkrimi fitues) ................................................................................................ 38

IV. Mnyrat e fitimit t prons sipas jus gentium ....................................................................................... 39


a) Traditio (dorzimi i sendit) .................................................................................................... 39
b) Occupatio (pushtimi) ............................................................................................................. 39
c) Thesaurus (pasuria e fshehur) ................................................................................................ 39
d) Accessio (shtimi) .................................................................................................................... 40
e) Specificatio (prpunimi) ......................................................................................................... 40
f) Przierja e sendeve (COMMIXTIO, CONFUSIO) ................................................................ 40
V.

Mjetet pr mbrojtjen e pronarit .............................................................................................................. 41

VI. Humbja e t drejts pronsore ............................................................................................................... 41


VII. Posedimi ................................................................................................................................................ 42
VIII. Mbrojtja juridike e posedimit ................................................................................................................ 42
IX. Posedimi i t drejtave ............................................................................................................................ 42

E DREJTA REALE III


I.

T DREJTAT REALE MBI SENDET E HUAJA (JURA IN RE ALIENA)........................................... 43


a) Kuptimi dhe llojet e t drejtave reale mbi sendet e huaja ....................................................... 43

II.

SERVITUTET ........................................................................................................................................ 44
a) Mnyrat e krijimit t servituteve ............................................................................................. 44
b) Llojet e servituteve .................................................................................................................. 45
c) Servitutet toksore fshatare ..................................................................................................... 45
d) Servitutet toksore t qytetit .................................................................................................... 46
e) Servitutet personale ................................................................................................................. 46
f) Mbrojtja dhe shuarja e t drejts s servitutit .......................................................................... 47

III.

KONTRATAT E PENGUT ................................................................................................................... 48


a) Kuptimi i kontratave t pengut ................................................................................................ 48
b) Fiducia cum creditore .............................................................................................................. 48
c) Pengu i dors Pignusi ........................................................................................................... 49
d) Hipoteka .................................................................................................................................. 50

E DREJTA DETYRIMEVE (OBLIGATORE)


E DREJTA DETYRIMEVE I
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Kuptimi dhe karakteristikat e t drejts detyrimore? ..................................................................... 53


Subjektet e marrdhnies detyrimore? ....................................................................................... 53
Zotsia juridike dhe e veprimit t subjekteve t detyrimeve? ....................................................... 53
Prfaqsimi n marrdhniet e detyrimeve? ............................................................................... 53
Ndrrimi i subjekteve te marrdhniet e detyrimeve? .................................................................. 53
Objekti i prestimit t marrdhnieve detyrimore? ......................................................................... 54
Reparatio Damni (dmshprblimi) te detyrimet? ........................................................................ 54
Detyrimet e ndashme dhe t pandashme? ................................................................................... 54
USUARUIA (kamata) te detyrimet? ............................................................................................ 54

E DREJTA DETYRIMEVE II
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Burimet e detyrimeve? .............................................................................................................. 55


Elementet e kontrats? ............................................................................................................. 55
Elementet e rndsishme (esenciale) t kontrats? ....................................................................... 55
ERROR (lajthimi) te kontratat? ................................................................................................. 56
Dolus (mashtrimi) te kontratat? ................................................................................................. 56
Interpretimi i vullnetit t palve te kontratat? ............................................................................. 56
Objekti i kontrats? .................................................................................................................. 56
Forma e kontratave? ................................................................................................................. 57

9. Kuptimi dhe karakteristikat e kontratave? ................................................................................... 57


10. Elementet e parndsishme (jo esenciale) t kontratave? ............................................................... 57
11. Kushtet si elemente t kontratave? ...............................................................................................57
12. Afatet si elemente t kontrats? .................................................................................................. 58
13. Urdhresat si element t kontrats? ............................................................................................ 58
14. Pavlefshmria e kontratave? ...................................................................................................... 58
15. Klasifikimi i kontratave (llojet e kontratave)? ............................................................................. 59
E DREJTA DETYRIMEVE III
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Kuptimi dhe karakteristikat e kontratave reale? ............................................................................ 60


Kuptimi dhe karakteristikat e kontrats s huas (MUTUM)? ........................................................ 60
Kuptimi dhe karakteristikat e kontrats s huaprdorjes (COMMODATUM)? .................................. 60
Kuptimi dhe karakteristikat e kontrats s depozitit (DEPOSITUM)? ............................................. 60
Kuptimi dhe karakteristikat e kontrats s pengut t dors (PIGNUS)? .......................................... 61
Kuptimi dhe karakteristikat e kontratave konsesuale? .................................................................... 61
Kuptimi dhe karakteristikat e kontrats s shitblerjes (emito venditio)? .......................................... 61
Kuptimi dhe karakteristikat e kontrats s sendeve t huaja (Locatio conductio)? ............................ 62
1. Locatio conductio rei (kontrata mbi qiran e sendit) ......................................................... 62
2. Locatio conductio operis (kontrata mbi veprn) ............................................................... 62
3. Locatio conductio operarum (kontrata mbi qiran e fuqis puntore) .................................. 63

E DREJTA DETYRIMEVE IV
1. Kuptimi dhe karakteristikat e delikteve si burim i detyrimeve? ...................................................... 64
2. Elementet e delikuentve? .......................................................................................................... 64
3. Kuptimi dhe llojet e sigurimit te kontratat? .................................................................................. 64
4. Sigurimi real i kreditorit te kontratat kontrata e pengut? ............................................................. 64
5. Sigurimi real i kreditorit te kontratat kapari? ............................................................................ 65
6. Sigurimi personal i kreditorit te kontratat stipulatio poenae? ....................................................... 65
7. Sigurimi i kreditorit nga persona t tret kontrata mbi garancionin (dorzanin)? ........................... 65
8. Kuptimi dhe mnyrat e shuarjes s detyrimeve? .............................................................................. 65
9. Shuarja e detyrimeve me solutio pagimi i detyrimit? .................................................................. 66
10. Shuarja e detyrimeve me datio in solutum dhnja e ndonj sendi? .............................................. 66
11. Shuarja e detyrimeve me prtritje t borxhit Novatio? ................................................................ 66
12. Shuarja e detyrimeve me kompensim (compensatio)? ................................................................... 66
13. Shkaqet e mos prmbushjes s detyrimeve? ................................................................................ 67
14. Mos prmbushja e detyrimeve pr shkak t fuqis madhore? ......................................................... 67
15. Mos prmbushja e detyrimeve pr shkak t voness s kreditorit mora creditoris? ...................... 67
16. Mos prmbushja e detyrimeve pr shkak t voness s debitorit mora debitoris? ......................... 67

You might also like