Professional Documents
Culture Documents
Mustafa Genolu
3/8/2011
3/8/2011
Demeler, iki boyutlu plak tayc sistem elemanlardr. Tadklar ykleri evre duvarlarna veya kirilere iletirler.
Dorudan kolonlara mesnetli demelerde, ykler demelerden kolonlara iletilir. Bu tr demelere Kirisiz Deme denir. Mesnetlenme durumlarna bal olarak ykn bir veya iki dorultuda ileten demelere Kirili Plak Demeler olarak isimlendirilir. Sk paralel kiriler (40~50cm aralklarla), di olarak tanmland iin bu tr deme sistemlerine Dili Demeler olarak ifade edilir.
2 3/8/2011
Demeler, dzlemi iinde etkiyen yatay yklere kar rijit olup, diyafram davran gsterir. Tadklar hareketli yklerin konumu ve bykl asndan ok farkl olmas ve bu hareketli yklerin belirlenmesindeki glkler dnlerek ykn deme zerinde dzgn olarak yayld kabul edilir. Deme Ykleri: 1m genilik iin
hkaplama htes.harc
TS 498 de verilen faydal ykler (hareketli ykler) yapnn kullanm amacna bal olarak aadaki tabloda zetle verilmektedir.
Demenin Kullanm Amac at aras odalar Konut, bro, dkkan ve hastane odalar Snf ve yatakhane odalar, konut merdivenleri Bro, okul, hastane koridorlar ve merdivenleri, garajlar Oturma yerleri sabit olmayan tribnler Hareketli Yk (q), kN/m2 1.5 2.0 3.5 5.0 7.5
gkaplama= hkaplamakaplama gtes.harc= htes.harctes.harc gB.A. Plak= hB.A. PlakB.A. Plak gsva= hsvasva gtoplam= gB.A. Plak + gkaplama + gtes.harc + gsva
3/8/2011
3/8/2011
Birim genilikdeki bu orta eritlerin dier komu eritlerden bamsz olarak orta kmeleri eit olacak ekilde yk tadklar kabul edilebilir. Yk p=px+py olarak iki dorultuda ayrlr ve eritlerin orta kmelerinin eitlii yazlmas durumunda,
kolon py
Birim genilik
py px
px
ly
lx ly
deme kiri
lx/ly=2.0 oran iin px/p = 1/17 = 0.06 py/p =16/17 0.94 Bu oranlar plan komu plaklarla olan durumuna ve eritlerin yerine bal ise de, sonu olarak ykn nemli bir ksmnn plan ksa dorultusunda kirilere aktarldn gstermektedir.
lx
6 3/8/2011
luzun/lksa oran bydke nceki ifadelerden de anlalaca gibi ykn uzun dorultuda aktarlan ksm azalr. Drt kenar kirile evrili plakta luzun/lksa >2.0 ise, ykn tamamnn ksa dorultuda iletildii kabul edilir. Bu tr plaklar bir dorultuda alan demeler olarak bilinir. Uzun dorultuda ykn ok kk ksm iletilir. Bu ok ykn iletilmesinden oluan etkileri karlamak zere uzun dorultuda konstrktif donat yerletirilir.
3/8/2011
3/8/2011
birim
g,q
evresi kirilerle mesnetli bir deme plann uzunluu geniliinin iki katndan bykse bir dorultuda yk aktaran bir deme olarak boyutlandrlr.
l3
Genellikle, deme plaklar ve evresindeki kirilerin kesit tesirleri dzgn yayl yk etkisi kabul edilerek hesaplanr.
Md
Bir nceki ekilde gsterildii gibi deme ykleri demeyi evreleyen byk aklkl (uzun kenar oluturan) kirilere iletilir. Bu kirilerin mesnet tepkileri de
l2
demenin ksa kenarn oluturan ana kirie yklenir. Yanyana gelen bir dorultuda alan demelerin tayc sistem zm, ksa
luzun/lksa>2.0
lksa l1
aklk dorultusunda 1m genilikli, deme kalnl kadar ykseklikli srekli kiri kabul ile yaplr. Srekli kirilerde olduu gibi bu demelerin statik zmlerinde de elverisiz ykleme yaplarak demelerin moment diyagramlar elde edilebilir.
luzun
10 3/8/2011
Kesit Etkileri ve Boyutlandrma; Ksa dorultuda komu deme ve aklk ve ykleri aadaki iki koulu salyorsa srekli kiri sisteminin mesnet ve aklk eilme momentleri, aadaki ekilde verilen k katsaylarna gre belirlenebilir. p=1.4g+1.6q 1. lkk/lbyk >0.80 2. q/g <2.0
-24 11 (12) -24 11 (12) -24 11 (12) -9 15 (18) -9 15 (18) -10 15 (18) -8 11 (12) -9 11 (12) -9 11 (12) -24 -24 -24
M=Va/3
Md
hf
Md
Mmesnet hf
max Md=(p
l2)/k
hf
l/30
a: mesnet genilii
ln V: mesnetteki kesme kuvveti Md: Hesap momenti(mesnette dzeltilmi mesnet momenti)
a0.175lksa
Md=Mmesnet - M pl2/14
11
12
3/8/2011
3/8/2011
TS500 de
Deme plaklarnn ounda hesaplanlan donat miktarnn minimum donat miktarndan daha kk olmas, deme kalnlklarnn azaltlabileceine, Deme plaklarnda donatlarn ok youn olmas ise deme kalnlnn arttrlmas gerektiini, iaret eder. Mesnet yzndeki kesme kuvveti esas alnarak plaklarda kesme gvenlii kontrol yaplmas gereklidir. Plak kalnlnn ise, kesme donatsna ihtiya duyulmayacak ekilde, yani Vd 0.5 Vcr =0.50.65fctdbd koulunu salayacak ekilde seilmesi uygundur.
ln/25 (tek aklkl demelerde) min hf ln/30 (srekli demelerde) ln/12 (konsol demelerde) Donatnn d etkilerden korunmas amacyla beton rts en az 15mm olmaldr. Kk ve byk aklkl komu demelerin bulunduu durumlarda veya komu deme plaklarnda yklerin birbirinden ok fark ettii durumlarda kk aklkl demenin aklnda negatif moment oluabilir. Byle durumlarda aklkta st donat yerletirilirken yaplan statik zmlemelerde mesnetlerin serbest dnebileceine dayand ve dnmenin nlenmesi durumunda aklkta pozitif moment oluabilecei hatrlanarakbir minimum donat plan alt yzne de yerletirilmelir.
Konstrktif Kurallar:
80mm; betonun iyi yerletirilmesi ve homojen kesit elde etmek iin
hf
60mm; tavan demelerinde veya yalnz onarm ve temizlik gibi sadece yrme amal demelerde 120mm; zerinden tat geen demelerde, dinamik ve tekil yklere maruz kalan demelerde
14 3/8/2011
Minimum donat oran: min= 0.003 (S220) Donat ubuklarnn aralklar,s ss max= min [ 1.5hf ; 200mm] Srekli plaklarn kenar mesnetlerinde en az aklk donatsnn yars kadar st mesnet donats bulunmaldr. Ana eilme donatsna dik dorultuda (plak uzun dorultusunda), ana donatnn hemen zerinde ve aklk donatsnn 1/5 i kadar datma donats yerletirilir. Minimum datma donats, 8/200 S220 Asmin 8/300 S420 5/150 S500 Asboyuna mesnet min= 0.002 (S420 ve S500)
TS 500 atlaklarn snrlandrlmas bakmndan ksa kenar dorultusundaki kiriler zerinde, kenar ve orta ayrm yapmakszn, ana donatya dik boyuna mesnet donats yerletirilir. Boyuna mesnet donats miktar, aklk donatsnn % 60 ndan az olmamaldr. Boyuna mesnet donats, 8/200 8/300 5/150 S220 S420 S500
ana mesnet donatsnn hemen altna mesnet donatsnn 1/10 u kadar akln kadar bir blgeye yerletirilmesi nerilir.
15
16
3/8/2011
3/8/2011
ekilde verilen deme sisteminin donatlarnn belirlenmesi: Ykler: Kaplama+Sva g1=1.5 kN/m2 Hareketli Yk q=2.0 kN/m2 Malzeme: BS20/BI (C20/S220) hf=120mm (seilen)
0.30
3.Yklerin Belirlenmesi:
(Betonarme birim hacim arl 25 kN/m3 ) Plak kendi arl: Kaplama+Sva Arl Sabit yklerin toplam (Konutlar iin TS498'de hareketli yk deeri ) Hareketli yk Hesap yk: q=2.00 kN/m2 25 kN/m3 x 0.12 m =3.00 kN/m2 =1.50 kN/m2 g=4.50 kN/m2
8.70m
9.0m
zm:
0.30
1.Demelerin alma ekillerinin Belirlenmesi: Drt kenarndan mesnetli demelerin alma biimi, uzun kenarn ksa kenara oran ile belirlenir.
D1
D2
D1
m=
8.70m 9.0m
m>2
TS500e gre eit aklkl veya en kk akln en byk akla orann 0.8den byk olan ve Bu rnekteki tm demelerde kenar uzunluklarn oran m=2.31 dir. 2.Deme Kalnlnn Kontrolu : h80 mm TS500 h Ln/30 TS500 h 3600/30 =120mm Seilen deme kalnl uygundur. q/g= 2 I. olduu durumlarda momentler verilmi olan moment katsaylar ile hesaplanabilir. Lmin/Lmax=3.90/3.90= 1 > 0.80
0.30
0.30
3.60m 3.90m
0.30
3.60m 3.90m
0.30
3.60m 3.90m
0.30
18 3/8/2011
koullar salandndan verilen deme sisteminde moment katsaylar kullanlarak hesap yaplabilir. (Koullarn salanmad durumda elverisiz yklemeler yaplarak i kuvvetler belirlenmelidir.)
p =9.5 kN/m2
d
Bu katsaylar kullanlarak mesnet ve aklk kesitlerindeki eilme momentleri belirlenebilir Kenar aklk
C 3.90m 3.90m D
A 3.90m
Md=
aklk
p L2
d
p L2
d
24
M d= Md=
Mesnet (B,C)
p L2
d
Mesnedin kiri olmas durumunda mesnet momenti M = kadar azaltlabilir. (a: mesnet genilii)
Mesnet momenti dzeltmesi iin mesnetin sol ve sandaki kesme kuvveti deerlerinden elverisiz sonu verecek olan (kk olan) kullanlacaktr. (18.53<21.22)
p L2
d
11
15
VC
M =
Vd a 18.53x0.3 = = 1.85kNm / m 3 3
M d=
19
20
3/8/2011
3/8/2011
a 0.175 L
Yer D1 D1/D2
p L2 Mesnet momenti : M d 14
Md (kNm/m) 6 14.3
b (m) 1 1
K 167 70.0
ks 5.45 5.65
Mevcut Donat 10/200 Pliye (393) 10/200 (393) 10/280 (281) (674mm2/m)
5.Betonarme Hesap:
Malzeme BS20/BI (C20 / S220 ) fcd=fck/mc=13N/mm2 h=120mm;
Plak D1 D2 Yer
d'=20mm
b (m) 1 1 d (m) 0.10 0.10
Aklk kesitleri
Md (kNm/m) Aklk 13.1 Aklk 9.6
min=0.003 [BI(S220)]
Donat aral t1.5h= mm ; 200 mm Uygun
8/300 (167mm2/m);
t300mm
22 3/8/2011
6.Donat Krokisi:
D1 D2 D1
D1
D2
D1
0.30
3.60m
0.30
3.60m
0.30
3.60m
0.30
0.30
8.70m
0.30
23
24
3/8/2011
3/8/2011
y -
g2y,q2y
Mdy
mx(y) + my(x) +
mx(y) + -
l2
g5y,q5y
+ my(x)
7 luzun/lksa2.0
g8y,q8y
x
l1
evresinde kirilerle mesnetli bir deme plann uzunluu geniliinin 2 katndan daha
g4x,q4x
g5x,q5x
kkse ykn iki dorultuda mesnet kirilerine iletildii gznne alnarak boyutlandrma yaplr. ki eksenli eilme etkisi altnda, yklerini mesnet kirilerine iletirler. ki eksenliyk tamalar nedeniyle, bir dorultuda alan demelere gre daha narin kesitlerle ayn yk tamak mmkndr.
l1 Mdx
l2
l3
26 3/8/2011
Kesit etkileri ve boyutlandrma: Kirili deme sistemlerinde aklklarn birbirinden ok fark etmedii durumlar iin TS500 de yaklak bir yntem verilmitir. Deme plann mesnetlenme durumuna m=luzun/lksa kenar oranna bal olarak katsaylar tablo eklinde verilmektedir. Bu katsaylar kullanlarak mesnet ve aklk kesitlerinde eilme momenti,
2 M d = p lsn
p = 1.4 g + 1.6q
lsn: ksa dorultuda serbest aklk Bu ekilde hesaplanlan mesnet momentleri de kiri yzndeki deerlerdir. Bylece mesnet momenti dzeltmesine gerek kalmamaktadr.
27
28
3/8/2011
3/8/2011
Mesnet momentleri; Mmin/Mmax 0.80 ise mesnet kesiti byk mesnet momentine gre boyutlandrlr. Mmin/Mmax < 0.80 ise (Mmax Mmin)/3 kadar mesnet kiriinin burulma rijitlii ile tand kabul edilmekte, kalan Konstrktif Kurallar: Deme sehimlerinin kabul edilebilir snrlarn altnda kaldnn gsterilmesi yerine TS 500 de verilen narinlik koulunu
h f min h f =
l1 l1 + l2
lsn (1 0.25 s ) 15 + 20 / m
s =
srekli kenar
De evresi
M 1 = M max M
M2 Mmin
M1
l2 l1 + l2
M 2 = M min + M
salayacak ekilde deme kalnl seilir. Ayrca aadaki minimum deerlerden de byk olmas istenir.
l1
l2
30 3/8/2011
UYGULAMA-2: FT DORULTUDA ALIAN DEME SSTEM Donatnn d etkilerden korunmas iin beton rtsnn en az 15mm olmas gerekir. Aklk ve ykn kk olduu durumlarda kesit dsavrannn snek olmasn salamak amacyla, TS 500de iki dorultudaki donatnn toplam orannn minimum deeri; 0.0040 (S220)
II
BD D1 D1
4.20m 0.25 1.375
ekilde verilen deme sisteminin hesab: Malzeme: BS 20 / B I (C20 / S220) Hareketli yk: q=3.5 kN/m2 (Hastane,poliklinik odalar,yatakhaneler) q=5.0 kN/m2 (Balkon ,konser salonlar) zm: 1. Demelerin alma eklinin belirlenmesi m=Luzun/Lksa m 2 ift dorultuda alan deme m >2 Tek dorultuda alan deme D1 m=4.20/4.00=1.05 2 ift dorultuda alan deme D2 m=4.80/4.00=1.20 2 ift dorultuda alan deme
0.25
x ve y 0.0015
En byk donat aral: 1.5hf smax
1.50
I
4.80m 4.55m 0.25
Y X
4.00
0.25
3.75
0.25
I-I KEST
31
II
4.00
3.75
0.25
3.95
32
3/8/2011
3/8/2011
3. Yklerin Belirlenmesi
2. Deme kalnlklarnn belirlenmesi: Lsn : ksa kenar dorultusundaki serbest aklk (mesnet yznden mesnet yzne olan aklk.) s : srekli olan kenarlarn toplam uzunluunun deme evresi uzunluuna oran Buna gre;
L sn h 20 15 + m
Normal demeler
2 30 120 20
Plastik yer karosu Tesviye harc Betonarme deme Sva Toplam sabit yk Hesap yk
2mmx0.015kN/m2/mm 0.03mx21kN/m3 0.12mx25kN/m3 0.02mx20kN/m3 pd=1.4x4.06+1.6x3.5=11.3 kN/m2 20mmx0.022kN/m2/mm 0.03mx21kN/m3 0.12mx25kN/m3 0.02mx20kN/m3 pd=1.4x4.47+1.6x5.0=14.3 kN/m2
denizlik tula duvar
g =4.06 kN/m2 =0.44 kN/m2 =0.63 kN/m2 =3.00 kN/m2 =0.40 kN/m2
D1 iin
s1 =
D2 iin
s2 =
0.50 1 4 = 104mm
g =4.47 kN/m2
200mm
Parapet yk (p) :
boluklu tula duvar (~2.00 kN/m2) Mermer denizlik 0.03mx0.20mx20 kN/m3=0.12kN/m 0.90m tula 0.90x2.0=1.8kN/m 0.90 m tula + mermer denizlik =1.92 kN/m Arttrlm parapet yk p=1.4 x 1.92 = 2.7 kN/m (izgisel yk)
30mm 900mm
Balkon iin
L n 1375 = = 115mm 12 12
34 3/8/2011
4. Kuvvetlerin Hesab:
p=1.4 g+1.6 q p=11.3 kN/m2
m1 a m2 m1 m2
1.05 -----0.044 -----0.062 x dorultusu Mm1 Mm2 -----7.00 -----9.85 y dorultusu y dorultusu Mm1 Mm2 6.52 6.52 7.79 ------
pd C 1.325m
p'
MC,konsol = 14.3
Ls (m) 4.00 Ll
Ma
m1 m2
0.041 0.041 0.049 ------
9.85
2
4.00
D1
4.20 4.00
0.033
5.24
0.031
4.93
5.24 D1-D1
5.24
y dorultusu M (kNm/m)
7.47 D2-D2
M max M1 Mmin L1 L2 M2
7.47
4.80
D2
4.80
1.20
0.047
7.47
0.037
5.88
17.1 6.52
7.79 6.52
M1 = Mmax M
L2 L 2 + L1
L1 L 2 + L1
M2 = Mmin + M
M =
2 (Mmax Mmin ) 3
35
36
3/8/2011
3/8/2011
ki komu plan ortak mesnedinin bir tarafndaki negatif moment dier taraftakinin 0.8 katndan az ise, aradaki farkn 2/3 komu plaklara, deme erit rijitlikleri orannda datlmal, donat hesabnda byk olan deer kullanlmaldr. ki moment arasndaki fark daha az ise, tasarmda byk olan moment kullanlmaldr. Moment dengelemesi (D1-D2)
D1 demesi iin minimum donat kontrol 168+168+168+168=672mm2/m > 380 mm2/m Maksimum donat aral smax 1.5 h=1.5 120=180mm s 200mm (Ksa dorultu) s 250mm (Uzun dorultu) Mesnette hesap d=0.10m
Mesnet D1/D1 D2/D2 D1/D2 D1/B Md (kNm/m) 7.00 9.85 7.79 17.10 K (x10-5) 143 102 128 59 ks 5.47 5.53 5.49 5.73 As (mm2/m) 383 545 428 980 Varolan Donat (mm2/m) 8/300 + 8/300 (335) 8/240 + 8/240 (420) 8/300 + 8/250 (369) 8/300 Ek Donat (mm2/m) 8/330 (153) 8/330 (153) 8/330 (153) 12/130 (870)
Balkon ile deme arasnda balkon izostatik bir sistem oluturduundan moment dengelemesi yaplmaz.
d=0.09 m
Dz 8/300 8/300 8/240 8/250 (168 (168 (210 (201 mm2) mm2) mm2) mm2) Pliye 8/300 8/300 8/240 8/250 (168 (168 (210 (201 mm2) mm2) mm2) mm2)
As 980 = = 196mm2 / m 5 5
BI iin:
min(x+y)=0.004
(100 + 90 )
2
= 380mm2 / m
38 3/8/2011
1.50
D1
D1
0.25
1.375
4.20m
DL (NERVRL) DEMELER
D2
D2
4.80m
4.00
4.00
0.25
3.75
0.25
3.75
0.25
0.25
4.55m
0.25
3.95
39
40
3/8/2011
3/8/2011
Dili demeler sk paralel kirilerden oluan bir deme sistemidir. Bir veya iki K101 35/50 K101 35/50 dorultuda kirilerin oluturulmas ve arada boluklarn braklmas eklinde ortaya kar. Deme aklnn 6m den byk olmas durumunda bu deme sistemi uygulanmasnn uygun olaca dnlr.
K102 35/50 K103 35/50 K102 35/50
Bir Dorultuda Dili Deme Sistemi Bir dorultudaki demelerde yklerin di dorultusunda bunlara dik kirilere iletildii kabul edilir. Dilere paralel olan ereve kirilerin ykleri de bir die gelen yklere benzer olarak ortaya kar.
montaj etriye Di(nervr) Dolgu malzemesi Boyuna datma donats e/10
K101 35/50
K101 35/50
hf
h30~40cm
hf
5cm
42 3/8/2011
Dilerin (nervrlerin) mesnetleri, kolonlar balayan ereve kirileridir ve nervre etkiyen yayl deme yklerinin reaksiyonlar nervr mesnet reaksiyonu olarak ereve kirilerine aktarlr. Her bir nervrden gelen mesnet reaksiyon kuvvetleri de ereve Kirilerinde yayl yk olarak etkimesi szkonusudur.
Pkiri=pnervr/c
(kN/m)
pnervr=1.4gnervr +1.6qnervr
c=e+bw
43
44
3/8/2011
3/8/2011
kiri benzeimi ile bir di iin yaplr. TS 500 n srekli kiriler iin verilen moment katsaylar dili gkaplama= (e+bw)hkaplamakaplama
hf
deme sistemlerinde de kullanlabilir. Ancak aadaki koullarn salanmas durumunda moment katsaylar kullanlabilir.
Dolgu malzemesi
gtes.harc= (e+bw) htes.harctes.harc gB.A. Plak= (e+bw) hfB.A. Plak gdi = bw(h-hf )B.A. Plak gsva= (e+bw) hsvasva gdolgu = e hdolgudolgu
hdolgu h hdi
Mesnet momentinin byk olduu durumlarda, kesitin kk olmas nedeniyle, ift donat yerine dilerin geniletilmesi, yani yatay dzlemde guse yaplmas veya mesnete yakn blmlerde ara boluklar doldurularak dilerin birletirilmesi tercih edilir.
-24 11 (12) -9 15 (18) -10 15 (18) 15 (18) 11 (12) -9 11 (12)
bw sva Di (nervr)
bw
gdi= gB.A. Plak + gdi + gkaplama + gtes.harc + gdolgu + gsva (kN/m) qdi=(e+bw)qdeme (kN/m)
pdi=1.4gdi+1.6qdi
-24
46 3/8/2011
Konstrktif Kurallar
h =hdi + hf h/ln olmak zere
1/20 ; tek aklkl basit mesnetli dilerde 1/25 ; dilerin srekli kiri eklinde olmas durumunda 1/20 ; konsol dilerde
Eer dili demelerin aklklar 4m ~ 7m ise tayc dilere dik ynde en az bir adet enine di, dili deme akl 7m den byk ise tayc dilere dik ynde 2 adet enine di dzenlenmelidir. Konstrktif olarak enine dzenlenen diler, tayc dilerle ayn kesit zelliklerinde ve ayn donat miktarna sahip olacak ekilde tasarlanr. Enine diler mmkn olduu kadar ile ana di akln eit aklklara blmesi nerilir. ki Dorultuda Dili Deme Aklklarn byk ve yklerin ar olduu durumlarda kullanlr. Yk iki dorultudaki dilerle paylalarak tanr. Paylama oran demelerin sreklilik durumuna ve kenarlarnn oranna baldr. Kesit Etkileri Boyutlandrma Kesit etkilerinin bulunmasndan sonra diler srekli kiriler gibi boyutlandrlr. zm Yntemleri 1. TS500de plak demeleri iin verilen tablolar kullanarak birim genilie etkiyen eilme momentlerinin hesab ve di etkili geniliini kullanarak bir diin karlamas gereken momentin bulunmas ve boyutlandrma kolayca yaplabilir. 2. Kesit etkilerinin hesabnda dier bir yntem de pla iki dorultuda oluan eritler olarak kabul edip zm srekli kiri hesabna indirgemektedir. Yklerin ve aklklarn ilgili koullar salad durumlarda tek dorultuda alan demeler iin verilen moment katsaylar kullanlabilir.
Statik hesaplar sonucu bulunan momentler esas alnarak yaplan kesit analizlerinde bulunan donatlar ana donat olarak ifade edilir. Her bir die en az adet donat yerletirilir. Diin st blgesine en az 2 adet montaj donats yerletirilir ve montaj donatsnn minimum ap 10 olmaldr. Dilerin kayma gvenliini salayabilmek iin kiriler iin yaplan kayma hesab iin gerekli kontroller yaplarak enine donat(etriye) miktar belirlenir. Hesaplar sonucu bulunan enine donat miktarnn 8/250 den daha sk olmas gerekir. Diler aras plakta kk de olsa kesit etkileri meydana gelir. Bu etkilerin ve ykn dilere letilmesi iin plan her iki dorultusuna datma donats yerletirilmesi gerekir. Datma donats plan her bir dorultusu iin plak en kesit alannn 0.0015inden daha az olamaz. Datma donats aral da 250mm den daha byk olamaz.
47
48
3/8/2011
3/8/2011
K101
K106 0.45m/0.35m
0.35m/0.35m
K102
0.35m/0.35m
K106 0.45m/0.35m
0.35 4.05
8/250
0 N1
10
K 108 60/35
.10
35 / 0.
0 N1
10
. 10
3 /0.
0.45
5.875 m 6.40 m 2 10
0.60
5.875 m 6.40 m 2 10
0.45
K103
0.45m/0.35m
K104 0.45m/0.35m
K105 0.45m/0.35m
K105 0.45m/0.35m
2 14
2 14
Aklk kesiti
210 Montaj
Mesnet kesiti
0 N1
K 107 60/35
10
.10
35 / 0.
0 N1
10
. 10
3 /0.
0.10 0.35m
8/250 datma donats
214
0.10
B
0.25m 0.10
0.25m
214
0.10
8/160
Etriye
0.60 6.40 m
0.35
0.35m
8/250
K101
0.35m/0.35m
K102
0.35m/0.35m
0.45
A-A KEST
1 10 (Ek)
9.25
4.05
B-B KEST
0.45
8/250
8/250
50 3/8/2011
Yk analizi:
Yukarda plan ve kesitleri verilen deme sisteminin a) Betonarme hesabn yapnz.(Eilme ve kayma dayanmn salaynz). Kaymada betonun katksn gznne alnz.(Vc0) b) Donat krokisini iziniz. q=2.0kN/m2 (Konut ve hastane odalar, brolar)
Dolgu 0.10 0.50 0.10 0.50
(betonarme=25 kN/m3) Deme pla kendi arl : Bir diin arl : Dolgu arl :
0.10 0.25m sva
Sva+Kaplama
0.60x12 g
Sva+Kaplama=1.2kN/m2
dolgu=12 kN/m3
q=0.60x2.0=1.20 kN/m
p =8.0 kN/m
d
Statik sistem:
6.40 m 41.0
6.40 m
TS500e gre aklklarn eit veya en kk akln en byk akla orannn 0.8den byk olduu ve q/g 2.0 olduu durumlarda momentler
Md (kNm)
29.8
32.0
0.3
29.8
0.3
verilmi olan moment katsaylar ile hesaplanabilir. a) b) Lkk/Lbyk=6.40/6.40= 1.0 > 0.8 q/g=1.20/4.35=0.28 < 2.0
+
2.4
_
4.0 Vd
_
19.2
Vd (kN)
Koullar salanyor
32.0
51
52
3/8/2011
3/8/2011
-1/8 1/11
8.0 kN/m
Maklk =
1/11
41 kNm
Mmesnet
Betonarme Hesap:
Md=29.8 kNm
a) Aklkta hesap:
K= 0.60 0.322 = 206.2 10 5 m2 / kN , k s = 2.96mm2 / kN 29.8
pozitif yn kabul
+
B
MB =0
MA =0
K=
Vd =
0.35m
A
s
Mmd
0.10
54 3/8/2011
c) Datma donats:
TS 500e gre diler zerinde ayr ayr oran en az 0.0015 olan enine ve boyuna datma donats bulunmaldr.
Donat Krokisi:
Enine di
t 250mm
8/250
d) Kayma hesab
8/250
Vcr = 0.65 fctd b w d = 0.65 1.15 10 3 100 320 = 23.9kN < Vd = 29.6kN
hesap gerekli.
0.45
Vws =
A sw d fywd s
5.875 m 6.40 m 2 10
0.60
8/250
5.875 m 6.40 m 2 10
0.45
1 10 (Ek) 2 14
Aklk kesiti
210 Montaj
Mesnet kesiti
Vd 0.22 b w d fcd
0.10
8/250 datma donats
214
0.10 0.35m
8/250
0.25m 0.10
0.25m
214
0.10
8/160
Etriye
55
56
3/8/2011
3/8/2011
Kirisiz demeler, kirileri olmayan dorudan kolonlara oturan deme trdr. Kirisiz demeler, dz tavann tercih edildii, depo veya blme duvar olmayan byk alma alanlarnn istendii durumlarda kullanlr. Kat ykseklii dolaysyla bina ykseklii snrl ise kirisiz deme sistemi tercih edilir.
KRSZ DEMELER
Katlarda havalandrma gibi tesisatlarn yaplmas durumunda da kirisiz deme tercih edilir. Kiri olmad iin kalp ve donat iilii olduka basit ve ekonomik olmasna karlk kirili demeye gre plak kalnl biraz daha byk, donat miktar biraz daha fazla dr. Dey ve yatay yklerin tanmas durumunda kolonlarla bunlar birletiren deme eritlerinin oluturaca ereveler etkili olur. Bu nedenle kolonlar mmkn olduunca dzgn eksenler zerinde olmas gerekir. Genellikle birbirine dik eksenlere yerlemi ve olduka dzgn sralanm kolonlarn bulunmas durumunda kirisiz demeler nerilebilir.
58 3/8/2011
Demeden yklerin kolona iletilmesi srasnda kolon balarnda zmbalama etkisi oluur. Kolon-deme birleimlerinde zmbalama dayanmn artrmak iin kolonlarda balk oluturulur ve kolon balklar mantara benzedii iin mantar deme de sylenebilir.
deme deme
Kirisiz demelerde kiri trnden rijit elemanlar bulunmadndan dey yerdeitirmeler kontrol nemlidir. Bu nedenle plak kalnlnn bykl nem kazanr. Deme plaklarnn kareye yakn tutulmasyla ykn iki dorultuda yaylmas ve sehimlerin kk tutulmas salanr.
balk
Balk levhas
kolon
59
60
3/8/2011
3/8/2011
Kirisiz demelerde nemli bir husus, demeden yklerin kolona iletilmesi srasnda kolon plak plak balarnda oluan zmbalama etkisidir. Kirili demelerde, yk kolona demeye gre en kesiti byk olan kirilerle iletildii iin byle bir durum sorun olarak ortaya kmaz. Kirisiz demelerde, kolon plak kalnlnn belirlenmesinde genellikle zmbalama dayanm etkili olur. lkemizde oluan deme hasarlarnn balca nedenleri; 1. Kirisis demelerin balk blgesinde yeterli kalnln salanmamasdr. 2. Donatnn bu blgelerde youn olmasndan dolay betonun yeterince iyi yerletirilememesidir. 3. Betonda yeterli dayanm olumadan kalbn alnmasdr. kiri kolon Kenar kolonlarla orta kolonlar karlatrldnda zmbalama yk orta kolonlarda daha byk olmasna karlk zmbalama evresi de byktr. Ke kolonlarda, kolonlara iletilen momentin byk
olmas nedeniyle zmbalama etkisi daha nemli olmakla birlikte kenar ve ke kolonlar da orta kolonlar kadar zmbalamaya hassastr. Binann evresi boyunca kirilerin dzenlenmesi ile kenar ve
62 3/8/2011
Kirisiz demelerin kesit etkilerinin bulunmas iin Edeer ereve Yntemi uygulanabilir. Ancak, baz zel durumlarda bu yntem basitletirilerek de zm yaplabilir. Kirisiz demelerin hesabnda kullanlabilecek bu basit yntemin yaklaklnn kabul edilebilir snrlar iinde kalmas iin gerekli koullar aadaki gibi verilebilir: hf h0 a. Her iki dorultuda en az aklk bulunmaldr. Bu suretle oluturulacak erevenin sistemi yeteri yaklaklkta temsil etmesi salanr. b.
d/2
450
hf
Tabla
Zmbalama evresi
Deme plaklar dikdrtgen ve bir dorultudaki uzun kenarn dier dorultudaki uzun kenarn dier dorultudaki ksa kenara oran 2 den fazla olmamaldr. Bu koulla ykn plaklarda iki dorultuda iletilmesi
amalanr. c. hf Her iki dorultuda komu aklklar arasndaki fark, byk akln te birinden daha fazla olmamaldr. Aklklarn mmkn olduunca birbirine yakn olmasnn salanmas ile aklklklar arasndaki moment dalmnda byk farklar olumamas salanr. d. Herhangi bir kolonun, planda dier kolonlarn meydana getirdii ereve eksenlerinden olan dmerkezlii bu dorultudaki akln %10 undan dazla olmamaldr. Dmerkezliin byk olmas durumunda ek zorlamalar meydana gelecei iin, yntem yeterli yaklam oluturmaz.
b1=b+d
Balkl ve tablal
b2=h+d
h b
Balksz
Balkl
e.
Verilen yntem yalnz dey ykler iin geerli olup, ayrca hareketli ykn sabit sabit yke oran 2 den fazla olmamaldr. Hareketli ykn sabit yke gre daha byk olmas durumunda elverisiz ykleme durumlarnn gznne alnmas gerekir.
63
64
3/8/2011
3/8/2011
0.4l1
0.4l1
hf 150mm h0 hf/2
hf
l /20
1
300mm
l1
l1/10 l1/10
66 3/8/2011
M0 =
2 p l2 ln 8
Hesaplanan momentlerin kolon eridine datlmas aadaki gibi yaplmaldr. a) mesnetlerde, yukarda hesaplanan toplam mesnet momentinin % 75 i kolon eridine verilmelidir. b) Kenar mesnetlerde, zm yaplan dorultuya dik kenar kirii yoksa, yukarda hesaplanan toplam
Yukardaki denklem ile hesaplanan M0 momentinin aklk ve mesnetlere paylatrlmas aadaki ilkelere gre yaplmaldr. Aklklarda, Aklk momenti = 0,35 M0 Mesnet momenti = 0,65 M0 Kenar Aklklarda, D mesnet momenti = 0,30 M0 mesnet momenti = 0,70 M0 Aklk momenti = 0,50 M0 Mesnedin iki yzndeki momentlerin farkl olduu durumlarda, byk olan moment kesit hesaplar iin temel alnmaldr.
kenar mesnet momentinin tm kolon eridine aktarlmaldr. c) Kenar kiri varsa, kolon eridine toplam mesnet momentinin % 75 i aktarlmaldr. d) Aklklarda, yukarda hesaplanan toplam aklk momentinin % 60 kolon eridine aktarlmaldr. Hesaplanan momentlerin orta erite datlmas aadaki gibi yaplmaldr. a) Orta erit momentleri, toplam moment ile kolon eridi momentleri arasndaki fark olarak alnmaldr. b) Yukardaki yntem kullanlarak bulunan kolon ve orta eride ait mesnet ve aklk momentlerinde en ok %10 orannda deiiklik yaplabilir. Ancak, yaplan bu deiiklikler sonucu deme plann Denklem 11.4 ile hesaplanan toplam statik momentinde hibir deiiklie neden olunmamaldr. c) Bir dkm sistemlerde, deme mesnetini oluturan kolon ve duvarlar, deme zerine etkiyen tasarm yklerinden oluacak momentlere kar yeterli dayanma sahip olmaldr. Bu momentler,
67
68
3/8/2011
3/8/2011
M0 =
2 p l2 ln 8
M0 =
2 p l2 ln 8
70 3/8/2011
F1
Zmbalama Dayanm
Kirisiz demelerde, genellikle deme kalnlnda etkili olan nemli faktr, plak ve kolon birleiminde ykn demeden kolona aktarlmasdr. Eer evrede kenar kirii yoksa, bu durum kenar blgelerde daha da kritik olur. Gerekli gvenlik, zmbalama evresinde zmbalama dayanmnn kolonu zmbalamaya zorlayan kuvvetten daha byk olmas ile salanr.
450
p
hf
V pd = Fd Fa = Fd p (b + d )(h + d )
Burada; Fd=F2-F1 ; kesme kuvveti olarak kolona geen ykn deeri olup, yaklak olarak alt ve st kolon normal kuvvetlerinin farkdr. Kolon banda oluan zmbalama yzeyinin iletebilecei kesme kuvveti ise;
F2
b1=b+d
Zmbalama evresi
Vpr Vpd
Vpr: Zmbalama dayanm Vpd: Hesap kesme kuvveti mesafedeki deme kesit alandr. Bu alann plandaki grnts de zmbalama evresini oluturur. Zmbalama yzeyi balksz durumda kolon yznden d/2
V pr = f ctd u p d
=1 ;
: Moment etkisinden oluan ilave zorlanmay gznne alan bir katsay,
eksenel ykl kolonlarda
h b
b2=h+d
1 e (1 + u pd ) Wm
=
(1 +
1 b2 ) b1
Eksantrik normal kuvvet hali iin
71
72
3/8/2011
3/8/2011
Zmbalama dayanmnn yeterli olmad durumlarda; b1: Dmerkezlik ynnde olmak zere up evresini iine alan en kk dikdrtgenin boyutu olup, b2/b1 0.7 olmal. Plak kenarnda veya kesinde olmayan dikdrtgen veya dairesel yk alanlar (veya kolonlar) iin 1. Tabla ve/veya balk yaplmal, 2. Dz tavan grntsnn bozulmamasnn istenilmesi halinde deme kalnl artrlr. 3. Zmbalama blgesinde donat kullanmak veya zel zmbalama donatlar kullanlabilir. Bu durumda plak kalnlnn ise en az 250mm olmas gerekir. Zmbalama blgesinde youn ex, ey : Eksantristeler (e=M/N) bx, by : up evresini oluturan kenarlarn uzunluu miktarda donat kullanlmas durumunda betonun iyi yerletirilememesi ve yeterli aderansn olumamas szkonusudur. Konstrktif Kurallar: Tablasz kirisiz demelerde, h ln /30 ve h 180 mm
=
1 + 1.5
F1 Md2
1 ex + e y bx by
e=
0.4( M d 2 M d 1 ) F2 F1
Md2
F1
e=
0.4( M d 2 + M d 1 ) F2 F1
hf
ll 30
veya
h f 200mm
Md1
Md1
Tasarm, yaklak yntemlerden biri kullanlarak yaplyorsa, kirisiz deme kalnl, yukardaki ifade ile elde edilen deerden az olamaz. Kirisiz deme kalnl, olabildiince zmbalama donats gerektirmeyecek biimde seilmelidir. Kirisiz demelerde plak ve kolonlarn moment aktaracak balantsn salamak iin kolon kesitinin aklk dorultusundaki genilii, ayn dorultudaki eksen aklnn 1/20 sinden ve 300 mm den az
F2
F2
olamaz.
74 3/8/2011
l2A
Edeer ereve Yntemi
Edeer ereve Yntemi, hem kirili hem de kirisiz demeler iin birbirine dik dorultuda kolon eksenleri olan sistemlere uygulanr.
l2A /2
l2A /4 l2B /4
l2B /2
l2B
l2B /4
eriti
eriti
Kolon eksenlerine eit uzaklkta dzlemlerle kesilen sistem ereveler oluturulur. Deme, kiri ve kolonlardan oluan edeer ereveler dey ykler altnda kat erevesi olarak gznne alnrken yatay ykler altnda ise, bina yksekliince bu erevleri oluturan elemanlarn atlamasndan dolay rijitlik azalmas da gznne alnmas gereklidir. Yntemin balangcnda deme kalnlnn sehim kontroln salayacak ekilde seilmesi uygundur.
l1
Kolon
l2 l1
75
edeer ereve
Orta
D edeer ereve
76
3/8/2011
3/8/2011
l2A
l2A /2
l1 /4 l1 /4
l2B /2
l2B
l1 /4
eriti
eriti
l1
Kolon
l1 l2
edeer ereve
Orta
D edeer ereve
77
78