Interneti, rrjetet sociale dhe shoqria reale

N shoqrin shqiptare t kohs son po bhen gjithmon e m prezente realitete t reja sociale q kan lidhje me rindrtimin e tipologjis s lidhjeve individuale dhe t marrdhnieve sociale. Kan ndryshuar shum gjra q kan t bj me prpjekjet sociale, pr t vendosur dhe institucionalizuar lidhjet midis njeriut konkret, individit t prvecm dhe nevojave t modernitetit pr organizimin e komunitetit t njerzve. Q n kohn e sotme m shum jan virtual dhe t realizuara me njerz t lidhur nprmjet rrjeteve social. N t vrtet, kto jan probleme t reja sociale, me t cilat po prballet jo vetm shoqria jon, por e gjith shoqria njerzore, globalisht. Kjo sht arsyeja q n debatet q zhvillohen sot n vendin ton, pr raportet e njeriut me komunikimin elektronik dhe lidhjet n rrjetet sociale, shpesh ka keqkuptime, her individuale por n shum raste me prmasa sociale.

Kjo pr shkak t shfaqjes s bujshme t tendencs s thell t individualizimit dhe zgjerimit t mnyrave t personalizuara t jets sociale. Kshtu q duhet br kujdes kur duam t dallojm kurbn dhe shkaqet e nj tendenc t fort sociale sic sht individualizmi. Qoft si shprehje elokuente e modernitetit social n Shqipri, apo e vlersimit koherent dhe objektiv t realiteteteve tona. Problemi sht q sa kjo tendenc e modernitetit individualist t shoqris dhe zgjerimi i thellimit t invidiumit t individit, sht e lidhur me zgjerimin e rrjetit social, shumfishimin e mundsive t komunikimeve personale, individuale dhe t personalizuara prmes internetit dhe rrjeteve t komunikimit social.

Pyetja q shtrohet sht: a sht niveli i sotm i shfaqjes s individualizmit i lidhur me fuqin e rrjeteve sociale, apo individualizmi n shoqrin e sotme shqiptare sht nj realitet sociologjik q nuk sht vetm pasoj e internetit, por e prirjes s prgjithshme t kohs dhe natyrs individualiste, si esenc e modernitetit social?

Padyshim, nga disa sociolog mendohet se zhvillimi i internetit, zgjerimi i mundsis s rrjeteve t komunikimit social, sht gjetur si antidot elektronik, pr t luftuar apo sulmuar individualizmin e thell t jets s njeriut. I cili sic duket qart tashm edhe n shoqrin ton, tenton t bj stil t jets mnyrn e prvecme, gjithnj e m t izoluar nga lidhjet dhe komunikimet sociale. N nj far mnyre, njerzit nprmjet internetit dhe rrjeteve sociale, prpiqen t kompensojn virtualisht at sasi t lidhjeve sociale dhe komunikimeve interpersonale q u mungojn, q nuk i realizojn dot n jetn e prditshme reale. Padyshim, zgjerimi i internetit dhe shumfishimi i prdorimit t lidhjeve njerzore prmes rrjeteve sociale, sht reagim i sforcuar elektronik, q tashm sht br i mundur dhe i realizuar n shtpit me kabllo, si mnyra indirekte pr t korigjuar disa nga patologjit e shoqris moderne.

Padyshim ne duhet t pranojm se tashm n shoqrin shqiptare shfaqen dukshm dhe jan t hapura t mirat dhe difektet e modernitetit. Ato i kan dhn shoqris s sotme at format social, e cila shpesh njeriut i duket her realitet indiferent e pastaj ambient armiqsore ndaj fatit t tij. Nga ana tjetr, qytetrimi i sotm shqiptar, nuk mund t jet jasht prirjes s thell universale t shoqris moderne, n t ciln n mnyr t natyrshme jan reduktuar dimensionet dhe veprimet sociale, duke i larguar njerzit nga angazhimet e gjra qytetare apo veprimet me

lvizje kolektive, q n t kaluarn jan konsideruar si mnyra e vetme pr t ndryshuar apo prmirsuar gjrat q ndodhin n shoqri.

Koha ka krijuar problemet e veta. Shqiptart q jetojn n kohn moderne dhe po binden gjithnj e m shum, se zgjidhjet e problemeve sociale me reagime kolektive apo veprime me kohezion social e solidaritet t fort njerzor, nuk jan gjithnj t mundura. Mjafton t kujtojm q edhe pr nj ngjarje t till, sic ishte akti i mostrs pedofile, reagimi civil dhe pjesmarrja n protestn qytetare ishte pothuaj e vakt. N kohn ton problemet kan ndryshuar kahjen dhe mnyrat e zgjidhjes. Sepse shum gjra nuk mund t zgjidhen duke pretenduar t reformojm shoqrin, pr ta kaluar at nga indiferenca qytetare n reagimin civil dhe angazhimin qytetar, por nprmjet reagimit dhe angazhimit individual t qytetarit si individ.

N kt kontekst, hapsira e internetit dhe zgjerimi i komunikimeve prmes rrjeteve sociale, sht duke u prdorur jo vetm n komunikimet dhe lidhjet individuale por dhe n formatin e reagimit sociologjik. Duke e vlersuar sociologjikisht kt realitet, duhet t kuptojm t vrtetn q po ndodh n shoqri, e cila ka prirjen jo aq t bazohet tek shoqria dhe zgjidhjet sociale, por t krkoj zgjidhje duke u qndrzuar tek individi si qytetar. Kjo sht arsyeja q pr t angazhuar qytetarin n cshtjet e jets sociale dhe zgjidhjen e problemeve qytetare, kemi filluar t besojm n mundsit q krijojn rrjetet sociale dhe q prmes komunikimit t shqetsimeve individuale, t krijojm reagim social qytetar. Kjo sht arsyeja pse po ecim, jo aq nprmjet shoqris reale, se sa duke krijuar komunitetete virtuale. Sociologt q studiojn fenomenet moderne t jets elektronike dhe dukurin sociale t przjerjes globale t qytetarve n sistemet e shumta t rrjeteve q mundsojn lidhjet sociale midis qytetarve dhe tipologjin e rrjeteve virtuale mikrokombtare, mendojn se kjo rrug sht br realitet i duhur social. Sepse, prderisa kemi nj publik social indiferent, sht e sigurt q do t zgjerohet baza e fenomenit social t krijimit t qytetaris me bazament t fort individual dhe gjithnj e m shum me rrnj t shkulura sociale.

Komunikimi, dialogu dhe ndihma q qytetart krkojn prmes komunikimeve n rrjetet sociale, sht e lidhur me nevojn e krijimit t komuniteteve virtuale, q krijohen nga lidhjet n site me njri tjetrin, pr t krijuar opinion apo pr t patur ndikim virtual n jetn sociale dhe veprimtarit publike. N t vrtet, lidhjet e qytetarve prmes internetit ,nuk se kan ndonj sukses t vrtet dhe me ndikime reale n jetn sociale. Ndoshta nga q kto lidhje sociale elektronike m shum bhen lidhje banale, shpesh me mesazhe tkotasociale, her me natyr t prgjithshme ose me prirje pr konformizm social. N t vrtet beteja pr krijimin e komuniteteve virtual, prmes internetit dhe lidhjeve prmes kanaleve t rrjeteve sociale, sht dukuri e lidhur me faktin q zhvillimet q po ndodhin n shoqrin moderne shqiptare, kan sjell realitete t reja, q tregojn se koha sht faktor madhor q zbeh gjithnj e m shum lidhjet praktike dhe sidomos format e vjetra t solidaritetit njerzor tradicional.

Por pavarsisht arritjeve dhe ndikimeve q ka internet, fuqis evidente t rrjeteve t komunikimit social, sht e pamundur q ato t mund t bjn t teprt apo t zvendsojn nevojn e njerzve pr lidhje t vrteta sociale, pr ndrtimin dhe funksionimin e solidaritetit komunitar, si lidhje konkrete me natyr humane dhe impakt t vrtet social. Rrjeti i komunikimeve sociale dhe lidhjet elektronike kan vlern e tyre, e cila sidoqoft nga pikpamja e ndikimit social sht e kufizuar. Kjo sht arsyeja q hapsira e prdorimit t internetit, fusha e zgjeruar e lidhjeve sociale q realizohn prmes rrjeteve sociale, nuk mund t bhen hapsir zvendsuese, mnyr pr t kompensuar mungesat e funksionimit t komunitetit dhe lidhjeve sociale reale

midis njerzve. Qoft t lidhjeve interpersonale apo nevojs s natyrshme pr nj nivel t caktuar t solidaritetit human. Njerzit nuk mund ta mbajn shoqrin n kmb, nuk mund t organizojn komunitete duke i patur lidhjet njerzore vetm virtualisht, q ata t reduktohen nga qenie t gjalla dhe active, n adresa t ftohta elektronike, me t cilat lidhemi dhe komunikojm pr gjra q jan virtuale apo periferike. Shoqrit virtuale n rrjetin social nuk e zvendsojn rolin e shoqris reale dhe marrdhniet e vrteta njerzore. Kjo sepse n shum raste komunitetet e krijuara prmes rrjetit social, jo vetm q jan komunitete virtuale, t paqarta dhe t pakonturuara nga pikpamja sociale, por jan komunitete t njerzve pa territor, ose sic konsiderohen n sociologji shoqri t shterritorializuara.

Padyshim, zgjerimi i lidhjeve t njerzve prmes rrjetit social sht shkak i individualizmit dhe pasoj q e zgjeron mnyrn individualite t t vepruarit. N kt kontekst, lidhjet individuale elektronike nuk jan kurr t mjaftueshme pr t krijuar komunitete qytetare t qndrueshme. Sepse komunitetet virtuale t krijuara elektronikisht nuk kan lidhje t qndrueshme, nuk kan norma sociale t veprimit t kompaktsuar social, nuk njohin peshn e trusnis sociale pr t vepruar n mnyr komunitare. Padyshim, sht evidente, q interneti dhe lidhjet e personalizuara n rrjetin social, jan forma q nxitin akoma m shum prhapjen e individualizmit ekstrem. Komunitetet virtuale nuk jan lidhje t qndrueshme. Njerzit jan m shum t lidhur midis tyre me adresa elektronike, por q shfaqen dhe shuhen pa ln gjurm t mdha sociale. Ideja se kjo sht mnyra m e mir e afirmimit t personalitetit individual, shijeve, hobeve, mendimeve personale, t cilat realizohen duke vendosur kontakte me t tjert prmes rrjetit social, konsiderohet mnyra moderne e socializimit t njeriut t kohs son.

N t vrtet m shum se afirmim t individit, rrjeti social mundson shmishrimin e tij, sepse duke e bazuar trsin e lidhjeve sociale vetm mbi bazn e rrjeteve elektronike, individi bhet abstrakt ose i nominuar thjesht nga nj adres elektronike, q n fakt e mban larg lidhjeve sociale dhe realitetit t vrtet jetik. Sipas sociologut t njohur Oliver Roy, Individualizmi nuk sjell pra nj diversifikim t prsiatjes dhe t mendimit, as nj thellim t krizs, por m shum nj vetkonfirmim t konformizmit, nj krkim t nj bashkplqimi normative. Individualizm nuk do t thot krijimtari: ka prsritje t ortodoksis mfortseparaqitje idesh vetjake. (Oliver Roy, Islami i globalizuar, f 186)

sht iluzion i keq, besimi se rrjetet sociale jan mjet i mjaftueshm pr ta nxjerr njeriun nga izolimi sociologjik, apo q ato krijojn mundsi dhe shanse pr t patur marrdhnie sociale t mjaftueshme. Nuk mund t bhet shoqria me komunitete virtuale, me grumbuj individsh q kan lidhje elektronike, por nuk kan lidhje konkrete midis tyre. Megjith vlern q mund t ken lidhjet n internet, marrdhniet n rrjetin social, ato sidoqoft mbeten lidhje q jan jasht shoqris reale, larg marrdhnieve t vrteta sociale