Als een klein balletje in de ballenbak

Limburgse bierbrouwerij Lindeboom probeert te overleven temidden van de grote jongens

De Nederlander drinkt steeds minder bier, blijkt uit onderzoek. Gevolg: steeds meer brouwerijen gaan fuseren. Dat is funest voor de kleinere brouwerijen. Maar het Limburgse Lindeboom houdt zi h da!!er staande. "olang het kan, want een zware storm kan de boom ontwortelen. Door #anneke $oelmans Daar staat hij. Groot en fier met zijn bladeren wapperend in de wind. De twee eeuwen oude lindeboom staat voor de ingang van bierbrouwerij Lindeboom in Neer, Limburg. Aan deze boom dankt de brouwerij zijn huidige naam. Naast de boom staat een nog hogere silo waar mout in ligt. Bij binnenkomst komt een granige geur je tegemoet. et is de geur van wort !een aftreksel van mout" en die hangt om de hele fabriek heen. Lindeboom B.#. is een familiebedrijf in handen van de familie Geenen en telt $% werknemers. &inds '()% wordt er in Neer bier gebrouwen. De toenmalige boerderij waar stroop werd gemaakt werd tot brouwerij omgebouwd. De brouwerij ging steeds mee met moderniseringen en kon zo telkens weer overleven. Lindeboom is vooral een regionale brouwerij met een jaarprodu*tie van ongeveer +%.%%% he*toliter. Dat is niks vergeleken met eineken, die per jaar ',,( miljoen he*toliter produ*eert. Brouwmeester -heo &onnemans !onder andere verantwoordelijk voor de planning, aankoop van grondstoffen en investeringen" bes*houwt eineken e*hter niet als *on*urrent. . eineken beheerst de helft van de markt. &amen met Grols*h, /nterbrew en Bavaria zijn dat de 0grote jongens1. 2ij behoren tot de kleinere spelers3 Gulpener, Alfa, De Leeuw en de Budelse brouwerij. Dat zijn de enige brouwerijen die wisten te overleven temidden van de grote jongens en die bes*houw ik als *on*urrenten.4 et gaat niet goed met de biermarkt in Nederland. Al vanaf de jaren negentig drinkt de Nederlander steeds minder bier. Afgelopen jaar was dat (),) liter per persoon. Dat zijn ruim $%% glazen. /n '55% waren dat nog $'' glazen, oftewel 5' liter per persoon. &onnemans3 ./k verwa*ht dat de grote daling a*hter de rug is. et zal zi*h naar mijn idee stabiliseren naar zo1n )6 a 7) liter per persoon.4 8orzaken van de afnemende bier*onsumptie zijn volgens &onnemans onder andere de aanda*ht voor verkeersveiligheid en gezondheid. #erder zijn mensen anders gaan drinken. #ooral jongeren drinken nu allerlei mi9drankjes. :n als iemand wijn drinkt, drinkt hij geen bier. .Nederland maakt kwalitatief goede bieren, maar bier heeft geen waarde meer omdat de prijzen zo laag zijn. et imago van het brouwersvak lijdt eronder. Bier zou een gerespe*teerd genotmiddel moeten zijn, maar nu vindt er een erosie van het imago plaats. De *onsument heeft geen vertrouwen meer in bier4 verzu*ht &onnemans. De markt is moeilijk voorspelbaar, vindt &onnemans. .De afgelopen vijf jaar is in de bier*ultuur sprake van een sterke globalisering en internationalisering. Grote brouwerijen namen kleine brouwerijen over. /n dat geweld proberen wij met ons brouwerijtje te overleven. :r is veel opgeko*ht. Dat had niemand vijf jaar geleden kunnen voorspellen.4 oe houdt Lindeboom zi*h staande; &onnemans3 ./n Limburg zijn de regionale brouwerijen altijd ondersteund geweest door de bevolking. :r is sprake van een grote merkentrouw. <elfs wanneer eineken in de supermarktoorlog ) euro vraagt, kiezen veel Limburgers voor hun eigen merk dat soms wel twee euro duurder is.4 =aar Lindeboom is niet de enige brouwerij in Limburg. Andere brouwerijen zijn De Leeuw, Brand, Gulpener, >idder, Alfa, ertog ?an en &t. @hristoffel. Gek genoeg zijn veel van de eerder genoemde 0kleine jongens1 afkomstig uit Limburg. &onnemans3 .Limburg is altijd een goed afzetgebied geweest voor bier. 2e hebben altijd goede *onta*ten gehouden met de lokale bevolking. Aan de andere kant was die bevolking trots op 0hun1 brouwerijen en bleven ze trouw aan hun merk. /n het noorden waar veel meer jenever werd gedronken is die traditie er veel minder.4 =aar met alleen merkentrouw red je het niet als bierbrouwer. :r wordt

minder bier gedronken, en dus ook minder bier geko*ht. 2at onders*heidt Lindeboom dan van de rest; #olgens &onnemans heeft dat met de 0hoppige afdronk1 van Lindeboom te maken. .:r zijn vers*hillende soorten hop, waaronder brouwhop. Dat is weer te verdelen in bittere soorten en aromasoorten. et geheim van ons vakmans*hap is dat we een *ombinatie van die twee soorten hop gebruiken, daardoor krijg je die frisse, hoppige afdronk.4 Naast een grote koperen tank met daarin 0een soort brintapapje1 legt &onnemans uit hoe het brouwpro*es in elkaar steekt. Dat gaat van het 0mais*hen1 via het 0wortkoken1 tot het 0afvullen1. et hele brouwpro*es duurt zo1n twee maanden. :r is in deze tijd van het jaar weinig bedrijvigheid, op de werkvloer zijn maar een paar werknemers te bespeuren en de ma*hines draaien maar twee dagen in de week. &onnemans3 .8ktober en november zijn meestal rustig. =aar in meiAjuni of met *arnaval is overal a*tiviteit. 2e zijn geen eineken, waar alles ,+ uur per dag draait. 2e draaien met minder rendement, dat is wel jammer want je kunt je ma*hines !investeringen" zo niet honderd pro*ent benutten.4

&onnemans komt wandelend door de fabriek, langs reusa*htige koperen ketels aan bij het magazijn. Daar zijn stapels kratten frisdrank en bier te zien. 8ok van andere merken dan Lindeboom, want er worden totaalpakketten geleverd aan de kasteleinen in de hore*a. #anuit het magazijn worden de pakketten in vra*htwagens geladen. :en wit volkswagenbusje levert het bier voor de regio. 2ant Lindeboom is boven alles to*h vooral een regioprodu*t. .Limburgse bieren4 staat trots op de etiketten van de bieren vermeld, en .=et liefde gebrouwen in Limburg4. Lindeboom wordt voornamelijk in de driehoek #enloB2eertB>oermond verko*ht, vroeger werd dat de gouden driehoek genoemd. ./k noem het nu de vergulde driehoek4, zegt &onnemans la*hend. .#anwege de zware *on*urrentie op de biermarkt ri*hten wij ons voornamelijk op de regio. $6 pro*ent van het bier gaat via bierhandelaren naar de rest van het land, maar dat zijn e*ht speldenprikken. (% pro*ent van onze afzet gaat naar de hore*a, zo1n twintig pro*ent is bestemd voor slijterijkanalen en, in mindere mate, voor supermarkten.4

:en geluk voor Lindeboom is dat Limburg van oudsher de hoogste bieromzet heeft gehad. &onnemans3 .=et het *entraliseren van de biermarkt zijn een aantal brouwerijen verdwenen. Dat was voornamelijk rond '5%%A'5$%.4 /n die jaren werd er een aantal uitvindingen gedaan. Louis Casteur ontdekte de gist en anze het vers*hil tussen ondergist en bovengist. .=et de uitvinding van de koelma*hine gingen wij over van bovengist naar ondergist. <o konden we ook in de zomer bier maken bij een temperatuur van '%DD@. 8ndergist bleek bovendien stabielere bieren te geven4, aldus &onnemans. Lindeboom was een van de eersten met een koelma*hine en met het overstappen van bovengist naar ondergist. <o kon ze zi*h staande houden. . et overstappen naar ondergist kostte natuurlijk geld, daarvoor moest geEnvesteerd worden, veel brouwerijen konden dat niet aan. :n de brouwerijen die overbleven werden groter. #roeger waren er vier brouwerijen in Neer, daar is er nu nog een van over, en dat is Lindeboom4, zegt &onnemans. Lindeboom bestaat nu '$+ jaar. <ou het over '7 jaar het '6%Bjarig bestaan nog kunnen vieren; &onnemans hoopt van wel. .2e

streven ernaar, nu kunnen we het nog wel handhaven. =omenteel is de vierde generatie 0aan de ma*ht1, de vijfde generatie is '+ jaar dus die laat nog wel even op zi*h wa*hten. et is best een zware markt op het moment. /k vergelijk het altijd met een ballenbak. Daarin zitten grote ballen, maar die veroorzaken tussenruimte, daar passen de kleine ballen in. /k bes*houw ons als klein balletje in de ballenbak. 2e moeten rustig investeren.4 /n Nederland wordt 56 pro*ent van de biermarkt gedomineerd door vier spelers. =arktleider eineken bezit een marktaandeel van 6% pro*ent. /nterbrew, Grols*h en Bavaria hebben ieder een aandeel van '6 pro*ent. /n totaal bepalen 5 bierbrouwers !waaronder Lindeboom" 55.5 pro*ent van de bierprodu*tie. Dat is al een zogenaamde oligopolie !een kleine groep die de markt beheerst". 2anneer de tendens van minder bier drinken zi*h voortzet zullen er steeds minder brouwerijen overblijven en zal eineken zijn marktpositie vergroten. Lindeboom zal dan welli*ht sneuvelen. :n dan herinnert alleen de oude lindeboom nog aan vervlogen tijden.