Vaardigheden :

Interpretatie van cijfermatige gegevens.

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Volwassenenonderwijs

NADRUK VERBODEN De lesteksten van het Volwassenenonderwijs zijn voor persoonlijk gebruik van de ingeschreven cursist(e) bestemd; ze vallen onder toepassing van de wetgeving en de reglementering op de bescherming van de auteursrechten, zodat ze onder geen beding aan derden mogen worden afgestaan, noch door gebruik van druktechnische middelen, bandopnamen enz. mogen worden gekopieerd of vermenigvuldigd. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

Inhoudstafel
Interpretatie van cijfermatige gegevens ..................................................................... 3
1. Vraagstukken in het domein van de reis- en verkeersproblematiek................................... 3 1.1 Inleiding ........................................................................................................................... 3 1.2 Enkele uitgewerkte voorbeelden ............................................................................................ 3 1.2.1 Vraagstuk ................................................................................................................... 3 1.2.2 Vraagstuk : Berekening van reiskosten ............................................................................. 5 1.3 Enkele vraagstukken door u op te lossen met begeleiding ........................................................... 9 2. Uitbaten van uurtabellen (vluchten, openbaar vervoer) ................................................... 13 2.1 Vraagstuk ....................................................................................................................... 13 2.1.1 Praktisch voorbeeld .................................................................................................... 13 2.1.2 Vraagstuk : Toepassing uitbaten van een uurtabel .......................................................... 25 3. Schaalverdelingen - Netwerken........................................................................................ 29 3.1 Inleiding ......................................................................................................................... 29 3.2 Vraagstukken .................................................................................................................. 29 3.2.1 Voorbeeld 1 .............................................................................................................. 29 3.2.2 Voorbeeld 2 : Uitbating van een kaart ............................................................................ 29 3.2.3 Vraagstuk (Uitbating van een wegennet - Snelheidsbeperkingen)......................................... 31 3.2.4 Vraagstuk : Uitbaten van de gegevens van een plan .......................................................... 35

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

Interpretatie van cijfermatige gegevens

1.
1.1

Vraagstukken in het domein van de reis- en verkeersproblematiek

Inleiding

De kern van deze types vraagstukken kan als volgt omschreven worden : a. Gegeven een bepaalde tijdsduur en een gegeven afstand die gedurende deze tijdsduur moet afgelegd worden. Hoe snel moet ik rijden ? U moet een zekere afstand overbruggen tussen twee punten A en B. U moet in B ten laatste aanwezig zijn vr een welbepaald uur. Tussen A en B zijn er hindernissen (snelheidsbeperkingen, oponthoud...). Wanneer moet ik ten laatste in A vertrekken ? Berekening van welbepaalde kosten (brandstofverbruik, onderhoud, belastingen, verzekering, verblijfskosten...). Enkele uitgewerkte voorbeelden Vraagstuk

b.

c. 1.2

1.2.1 1.

Ik ga op zakenreis van Brugge naar Verviers. De gemiddelde uursnelheid of kruissnelheid bedraagt 90 km/u. De afstand langs de weg tussen beide steden bedraagt 225 km. Hoeveel tijd heb ik nodig om deze afstand te overbruggen als ik rekening moet houden met volgend tijdverlies : in Gent in Brussel in Luik Tussenafstanden Van Brugge Gent Brussel Luik Naar Gent Brussel Luik Verviers Afstand 50 km 50 km 100 km 25 km 15 minuten 25 minuten 20 minuten

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

2.

Oplossing a. Maak een schets waarop de gegevens vermeld staan.

ge ug Br 50 km nt Ge el uss r B ers rvi ik e u L V 25 km

50 km

100 km

15 min

25 min

20 min

b.

Tijd om van Brugge naar Verviers te rijden zonder tijdverlies : 90 km wordt afgelegd in 1 km wordt afgelegd in 225 km wordt afgelegd in : 1 uur 1 : uur 90 1 1 x 225 uur = 2 uur : 90 2

c.

Totale trajectduur tussen Brugge en Verviers rekening houdend met het tijdverlies in de tussenliggende steden : 1. 2. Totaal tijdverlies : 15 min + 25 min + 20 min = 60 minuten = 1 uur Totale trajectduur = 2 1 1 uur + 1 uur = 3 uur 2 2 1 uur na het vertrekuur in Brugge. 2

d. 3.

Antwoord : Ik kom in Verviers aan 3

Bijkomende vragen a. Hoe laat komt men in Verviers aan als men vertrekt in Brugge om 8 uur 15 ? Vertrek Trajectduur Aankomst b. : 8 uur 15 - of 8 :3 1 uur 4

1 uur 2 1 1 3 :8 + 3 = 11 uur of 11 uur 45 4 2 4

Hoe laat moet u vertrekken in Brugge als u absoluut in Verviers moet zijn om 10 uur ? Aankomst Trajectduur Vertrek : 10 uur 1 :3 uur 2 1 1 : 10 - 3 = 6 of 6 uur 30 2 2

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

c.

In Brussel (bij het begin van de verkeerswisselaar) moet u twee personen oppikken in uw wagen. Als u in Verviers moet zijn om 10 uur, wanneer moeten deze personen ten laatste op het RV-punt staan in Brussel ? Aankomst Verviers Trajectduur Brussel - Verviers Tijdverlies door opstoppingen Totale trajectduur Aanwezigheid op het RV-punt : 10 uur = 125 km : 1
7 uur 18

: Brussel : 25 min : Luik : 20 min :1

45 min =

3 uur 4

3 7 41 5 + =1 uur = 2 uur 4 18 36 36
5 31 =7 = ten laatste 7 uur 51 36 36

: 10 - 2

4.

Samenvatting : te kennen begrippen a. b. De eenheden van de tijd en het onderling verband tussen de grootheden. Optelling, aftrekking van gebroken of decimale getallen. Omzetting van gebroken en decimale getallen naar de grootheden van de tijd. Bewerkingen met complexe getallen. 45 min 1 uur 40 min 1 uur 20 min c. := 3 uur 4 40 min 60 min = 1 uur
40 60

: = 1 uur

=1 =

4 uur 6

=1 =

2 uur 3

: = 60 min + 20 min

= 80 min

80 min uur 60 min

4 uur 3

Afstanden en afgeleide eenheden 1 km per uur =

1000 meter 1 uur

1000 m 60 min

1000 m 3600 sec

= 0,28

m sec

1.2.2

Vraagstuk : Berekening van reiskosten

Uw directeur bezorgt u de volgende gegevens voor een zakenreis : 1. 2. 3. Wijze van transport : met de directiewagen (diesel) Aantal personen die de directeur begeleiden : twee Bestemming : Itali via Duitsland en Oostenrijk

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

4.

U verblijft achtereenvolgens tijdens de heenreis : Land 1. 2. 3. Duitsland Oostenrijk Itali Stad Frankfurt/M Munchen Innsbruck Veneti Dag(en) 1 1 2 2 Nacht(en) 1 1 2 2

In deze steden wordt eveneens overnacht in een hotel. Het aantal overnachtingen en dagverblijven vindt u in de tabel. 5. 6. De terugreis duur twee dagen; er wordt overnacht in Duitsland (Nuremberg). Gegevens a. Maximum kostprijzen voor logement en maaltijden vastgelegd door het bedrijf per dag en per persoon. Land Duitsland Oostenrijk Itali b. Logement en ontbijt 200 DEM 1500 ATS 120.000 ITL Middagmaal 40 DEM 300 ATS 30.000 ITL Avondmaal 40 DEM 300 ATS 30.000 ITL

Kostprijzen aan brandstof per liter en per land Land Belgi Oostenrijk Itali Duitsland Prijs per liter 20 BEF 8 ATS 1000 ITL 1,1 DEM

c.

Schatting afgelegde afstand per land Land Belgi Duitsland Oostenrijk Itali Heenreis 200 1000 200 300 Terugreis 200 1200 500 300

d.

Verbruik per 100 km in liter brandstof : 7 liter Inhoud brandstofvergaarbak : 40 liter

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

7.

Vragen a. De directeur vraagt een schatting te maken met betrekking tot de kostprijs van deze reis, rekening houdend met de gekende gegevens. In Belgi, zowel tijdens de heenals de terugreis, wordt niet getankt, gegeten of overnacht. Hoeveel BEF zal er moeten omgewisseld worden in lires, Duitse marken en shillings ? Hoeveel maal gaat hij in ieder land moeten tanken als u weet dat hij vertrekt met een volle brandstoftank. Wat is de brandstofrekening in ieder land ?

b. c. d. 8.

Oplossing De kosten behelzen Aantal tankbeurten a. : - transportkosten - verblijfskosten : Na 40 l, 80 l, 120 l, 160 l, 200 l, 240 l brandstofverbruik.

Verblijfskosten per persoon - voor drie personen

Land (1) Duitsland Oostenrijk Aantal nachten (2) 2+1 2 Logement ontbijt (3) 200 600 DEM 1.500 3.000 ATS 120.000 240.000 ITL Middagmaal - Totale prijs Totale prijs Totale prijs Avondmaal maaltijden (4) (5) 1 pers. 3 personen (3) + (5) = (6) 3 x (6) = (7) 3M, 3A 2M, 2A 240 1.200 840 4.200 2.520 DEM 12.600 ATS

Itali

2M, 2A

120.000

360.000

1.080.000 ITL

Opmerkingen : (2) Aantal overnachtingen in Duitsland Twee voor de heenreis : Een voor de terugreis (3) Logement en ontbijt berekend voor een persoon x aantal nachten (4) Middag- en avondmaal 3M = 3 middagmalen 3A = 3 avondmalen (5) Totale prijs betaald per land en per persoon voor de maaltijden (6) Totale prijs betaald per land, per persoon voor de verblijfskosten (logement en maaltijden) in dat land.

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

b.

Transportkosten per land

Land Afgelegde Brandstof Gecumuleerd Tank- Enheidsafstand verbruik brandstof- beurten prijs verbruik (2) (3) 14 l 70 l 14 l 21 l 21 l 35 l 84 l 14 l (4) 14 l 84 l 98 l 119 l 140 l 175 l 259 l 273 l (5) 2 1 1 2 (6) 1,1 DEM 1000 ITL 8 ATS 1,1 DEM Aantal liter getankt (7) 80 l 40 l 40 l 80 l Totale prijs

(1)

(8) 88 DEM 40.000 ITL 320 ATS 88 DEM -

Belgi 200 km Duitsland 1000 km Oostenrijk 200 km Itali 300 km Itali 300 km Oostenrijk 500 km Duitsland 1200 km Belgi 200 km

c.

Antwoorden 1. Kostprijs van de reis Benaming 1. 2. 3. 4. 5. Verblijfskosten Reiskosten Totaal Conversie : 1 Vreemde munt = BEF Totaal in BEF per land Duitsland Oostenrijk Itali 1.080.000 ITL 40.000 ITL 1.120.000 ITL 100 ITL = 3 BEF 33.600

2520 DEM 12.600 ATS 176 DEM 320 ATS

2696 DEM 12.920 ATS 21 BEF 56.696 3 BEF 38.760

Algemeen totaal 129.056 De reiskosten worden geschat op 129.056 BEF. 2. Omwisseling BEF in vreemde munten a. b. c. 3. 56.696 BEF om te wisselen in 2.696 DEM 38.760 BEF om te wisselen in 12.920 ATS 33.600 BEF om te wisselen in 1.120.000 ITL

Totaal aantal tankbeurten bij de heen- en terugreis Duitsland : 4 Oostenrijk : 1 Itali : 1

4.

Brandstofrekening in ieder land :

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

Duitsland : 88 DEM + 88 DEM = 176 DEM Itali : 40.000 ITL Oostenrijk : 320 ATS 1.3 Enkele vraagstukken door u op te lossen met begeleiding

Vraagstuk 1 Op het zelfde ogenblik, d.w.z. 8 uur vertrekt te Knokke en te Arlon een IC-trein op de lijn Knokke-Arlon-Knokke. De afstand tussen Knokke en Arlon bedraagt 320 km. De treinen stoppen in de volgende stations op de lijn. Brugge Gent Brussel zuid Brussel cent. Brussel noord Brussel Leopold Namur Libramont Neufchateau Arlon 4 min. 4 min. 4 min. 1 min. 4 min. 4 min. 4 min. 2 min. 2 min. 20 70 120 175 275 285 320

De treinen rijden respectievelijk met de volgende snelheden : Knokke-Arlon 120 km/u tot Brussel 100 km/u van Brussel tot Namur 120 km/u van Namur tot Arlon 100 km/u van Arlon tot Namur 120 km/u van Namur tot Gent 100 km/u van Gent tot Knokke

Arlon-Knokke

Vragen : Op welk punt tussen Knokke en Arlon ontmoeten beide treinen elkaar ? Hoe laat is het op dat ogenblik ?

Oplossing vraagstuk 1 Schets van de gegevens van de opgave

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

10

1) a) Tijd om van Knokke naar Brussel te rijden zonder tijdverlies : 120 km aan 120 km/u 1 u. b) Totale trajectduur rekening houdend met stoptijden : 1 u + (4 + 4 + 13) min = 1 u 21 min. c) Om 9 u 21 min vertrekt deze trein te Brussel naar Namen. 2) a) Tijd om van Arlon naar Namur te rijden zonder tijdverlies : 145 45 145 km aan 100 km/u u of 1 u + van 60 min. 100 100 1 u + 27 min. b) Totale trajectduur rekening houdend met stoptijden : 1 u 27 min + (2 + 2 + 4) = 1 u 35 min. c) Om 9 u 35 min vertrekt deze trein te Namur naar Brussel 3) Nieuw schema

Om 9 u 35 min heeft de trein uit Brussel reeds 100 km x

14 70 = km afgelegd . 60 3 70 165 70 95 Beide treinen zijn nog 55 km km = km km = km van elkaar verwijderd 3 3 3 3 en naderen zich aan een totale snelheid van 100 km + 120 km = 220 km per uur.

220 km in 1 u 1 1 km in u 220 95 1 95 95 km in x u = u 3 220 3 660 Dit is het tijdstip na 9 u 35 min waarop beide treinen elkaar zullen ontmoeten. 95 Dit gebeurt om 9 u 35 min + u 660 1 95 x 60 9 u 35 min + min 660 11 9 u 35 min + 8 of 9 u 43
7 min. 11 7 min 11

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

11

Plaats waar beide treinen elkaar zullen ontmoeten : 2 95 op 120 km x van Namur, richting Brussel 660 11 190 km 11 ongeveer 17,272 km van Namur, richting Brussel. Vraagstuk 2 Een trein legt een afstand tussen twee steden af in 2 uur. De trein is driemaal gestopt. Tweemaal in een provinciestad waar hij 10 minuten in elke stad heeft stilgestaan; eenmaal ergens op de lijn gedurende 10 minuten wegens werken op de lijn. De trein rijdt met een gemiddelde snelheid van 80 km/u. Wat is de afstand tussen beide steden ? Oplossing vraagstuk 2 Tijd om beide steden te verbinden zonder tijdverlies : 2 u 30 min - 10 min x 3 = 2 u. De afstand tussen beide steden bedraagt 80 km x 2 = 160 km. Vraagstuk 3 Tijdens een wielerwedstrijd hebben drie renners 3 minuten 25 sec. voorsprong op het peloton. Op hetzelfde ogenblik wordt de snelheid van beide groepen gemeten. De drie renners rijden aan een ogenblikkelijke snelheid van 45,3 km/u; het peloton aan 44 km/u. Wat is de voorsprong van de drie renners, uitgedrukt in meter ? Een half uur later is de voorsprong van de drie renners gestegen tot 5 minuten. Het peloton rijdt nog steeds aan 44 km/u. Hoe snel rijden de drie renners nu ? Oplossing vraagstuk 3

De voorsprong van de 3 renners is de afstand die het peloton moet afleggen van plaats B tot plaats A aan 44 km/u gedurende 3 min 25 sec. 1 km per uur = 0,28 m/sec (zie nr 4 blz 5) 44 km per uur = 0,28 x 44 (in m/sec) = 12,32 m/sec Per sec legt het peloton 12,32 m af. Na 3 min 25 sec, d.i. 205 sec, is de afgelegde afstand 12,32 m x 205 = 2 525,6 m

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

12

2) Een halfuur later bedraagt de voorsprong van de drie op het peloton 5 min. Wat overeenkomt met 12,32 m x 300 = 3 696 m. Hun voorsprong is met 3 696 m - 2 525,6 m = 1 170,4 m vermeerderd, dit in een tijdspanne van 30 min. Na 1 uur bedraagt de vermeerdering 1 170,4 m x 2 = 2 340,8 m. Dit betekent dat de drie renners nu 2,3408 km per uur sneller rijden dan de 44 km/u van het peloton. Hun snelheid bedraagt nu 44 km + 2,3408 km of 46,3408 km per uur Vraagstuk 4 Een renner rijdt een parcours van 42.780 m af in 1 uur 17 minuten 28 seconden. Wat is zijn gemiddelde uursnelheid in km/u ? Oplossing vraagstuk 4 1 uur 17 min 28 sec = 3 600 sec + 1 020 sec + 28 sec (17 min = 60 sec x 17) = 4 648 sec In 4 648 sec legt de renner 42,78 km af In 1 sec legt de renner
42,78 km af 4 648 42,78 km x 3 600 = 33,134 km af. 4 648

In 1 u of 3 600 sec legt de renner

Zijn gemiddelde uursnelheid bedraagt ongeveer 33,1 km/u. Vraagstuk 5 Een wagen van een bepaald merk heeft 400.000 BEF gekost en wordt afgeschreven op 5 jaar (dit betekent dat de wagen per jaar 80.000 BEF in waarde vermindert). De kosten aan verzekering, verkeersbelasting en radiotaks bedragen respectievelijk 17.250 BEF, 4.210 BEF en 850 BEF. De wagen heeft drie onderhoudsbeurten gekregen. De totale kostprijs voor deze onderhoudsbeurten en voortvloeiende herstellingen bedraagt 23.750 BEF. Op een jaar heeft de wagen 33.500 km afgelegd. Het gemiddelde brandstofverbruik gemeten over een jaar bedraagt 7,5 l per 100 km. De gemiddelde kostprijs per liter brandstof in dit jaar bedroeg 27,4 BEF per liter. Hoeveel bedraagt de kostprijs van uw wagen per km in dit beschouwde jaar ?

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

13

Oplossing vraagstuk 5 1) Berekening van de totale kosten in een jaar in BEF. Afschrijving Verzekering Verkeersbelasting Radiotaks Onderhoudsbeurten + herstellingen Brandstofverbruik : 27,4 x 2 512,5 = (Aantal liters : 7,5 x 335 = 2 512,5) Totaal : 80 000 17 250 4 210 850 23 750 68 842,50 194 902,50

Per km bedraagt de kostprijs van uw wagen in dit jaar 194 902,50 BEF : 33 500 = 5,817BEF 5,8 BEF

2.
2.1

Uitbaten van uurtabellen (vluchten, openbaar vervoer)

Vraagstuk

Ik vlieg van een stad A naar een stad B. Ik moet vr een welbepaald uur in B zijn. Er zijn geen directe verbindingen tussen A en B. Er bestaan echter wel verbindingen tussen C, D, E ... en B volgens een welbepaalde uurtabel. De verbindingen tussen A enerzijds, C, D, E ... moeten geschieden met een ander transportmiddel. Zoek de beste oplossing d.w.z. : de minimum trajectduur zonder bijkomende voorwaarden; de minimum trajectduur en de meest economische oplossing.
A

2.1.1 1.

Praktisch voorbeeld

Vandaag om 9 uur ontvang ik een bericht waarop ik uitgenodigd word om deel te nemen aan een belangrijke werkvergadering in onze zusteronderneming in Spanje. De vergadering moet dringend plaatshebben in Bilbao morgen om 10 uur 30. Wanneer moet ik ten laatste vertrekken en met welke vervoermiddelen zal ik de reis aanvatten ?

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

14

2.

Mogelijkheden 1. 2. 3. 4. Per voertuig - afstand 1300 km Per trein - gedeeltelijk per Super Snelle trein (TGV) - gedeeltelijk met normaal spoor Per trein en per vliegtuig Per trein, per vliegtuig en per voertuig

3.

Uittreksels uit de uurtabellen

3.a. Per spoor Brussel Zuid - Paris Nord Brussel Z 0900 1100 1300 1700 1900 2000 2100 2300 | | | | | | | | | | | | | | | | 1150 1350 1550 1950 2150 2250 2350 0150

Paris N

Brussel Zuid - Lille Brussel Z 0900 1000 1200 1400 1500 1600 1700 1900 | | | | | | | | | | | | | | | | 1030 1130 1330 1530 1630 1730 1830 2030 2100 | | 2230

Lille

Lille - Paris Lyon (SST) Lille 0000 0500 0600 0700 0800 0830 0900 1000 | | | | | | | | | | | | | | | | 0100 0600 0700 0800 0900 0930 1000 1100 1100 | | 1200

Paris (L)

Lille

Paris (L)

1200 | | 1300

1300 1400 | | | | 1400 1500

1500 | | 1600

1600 1700 1800 1900 2000 2200 | | | | | | | | | | | | 1700 1800 1900 2000 2100 2300

Paris - Bordeaux (SST) Paris (L) 0000 0400 0500 0600 0900 1200 1400 1600 1700 1800 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0230 0630 0730 0830 1130 1430 1630 1830 1930 2030

Bordeaux

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

15

Paris - Bordeaux (SST) - vervolg Parijs (L) 1900 2000 2200 | | | | | | 2130 2230 0030

Bordeaux

Bordeaux - Hendaye (Spaanse grens) Bordeaux 1200 1400 1600 1700 1800 2100 0500 0700 0800 1000 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 1530 1730 1930 2030 2130 0030 0830 1030 1130 1330

Hendaye

Bordeaux - Pau (Luchthaven) Bordeaux 1230 | | 1500 1530 | | 1800 1730 | | 2000 1830 | | 2100 2030 | | 2300 0630 | | 0900 0730 | | 1000 0830 | | 1100 1030 | | 1300

Pau

Hendaye - San Sebastian - Bilbao Hendaye 0700 0730 0830 0930 1030 1130 1330 1430 1530 1630 1700

San Sebastian 0800 0830 0930 1030 1130 1230 1430 1530 1630 1730 1800 0845 1045 1245 1645 1815 Bilbao 0930 1130 1330 1730 1900

Hendaye

1800

2000 2100 2115 2200

2100 2200 2215 2300

2200

2300 2400 0015 0100

2400 0100 0115 0200

0500 0600 0615 0700

0600 0700 0715 0800

0630 0730 0745 0830

San Sebastian 1900 1915 Bilbao 2000 3.b. Luchtverbindingen Brussel - Madrid SN 701 Brussel Toulouse Madrid 0800 1000 1200 1300

SN 702 1400

SN 703 1930 2130 2330 0030

SN 704 2330 - SN 701 : vluchtnummer 0200 : Directe vlucht

1630

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

16

Brussel - Bordeaux SN 201 Brussel Bordeaux 1000 1230 SN 202 1500 1730 SN 203 2100 2330 Pau - Bilbao AF 1202 0700 0830 Pau Bilbao AF 3201 0930 1100 AF 3202 1930 2100

Bordeaux - Bilbao AF 1201 Bordeaux Bilbao Madrid - Bilbao AI 301 Madrid Bilbao 0700 0815 AI 302 1200 1315 1700 1830

AI 303 1800 1915

AI 304 2300 0015

3.c. Huurmogelijkheden voor een voertuig Van Bordeaux Hendaye Madrid Naar Bilbao Bilbao Bilbao Aantal km 325 85 300 Huurprijs per dag 3900 BEF 3900 BEF 3200 BEF Huurprijs per km 4 BEF/km 4 BEF/km 4,5 BEF/km Voorwaarden 100 km gratis 100 km gratis 100 km gratis Trajectduur 3 1 uur
2

1 uur 4 1 uur
2

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

17

3.d. Kostprijzen 1. Treinreizen Heen en Terug Naar (Heen en Terug) 1ste Klas 4500 2100 12000 28000 3200 3000 1100 2de Klas 3000 1200 8000 20000 1900 1800 700

Van

Brussel - Paris Nord Brussel - Lille Lille - Paris (SST) Paris - Bordeaux (SST) Bordeaux - Pau Bordeaux - Hendaye Hendaye - Bilbao 2. Vluchten (Heen en Terug) Naar

Van Brussel - Madrid

1ste Klas 29000 BEF 21000 BEF 13000 BEF 11000 BEF 9000 BEF

2de Klas 19000 BEF 14000 BEF 8000 BEF 7000 BEF 6500 BEF

Brussel - Bordeaux Bordeaux - Bilbao Madrid - Bilbao Pau - Bilbao

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

18

3.e. Mogelijkheden : schematisch voorgesteld

Brussel Lille

Paris

Bordeaux Toulouse Pau Hendaye

Bilbao

Madrid Trein SST (TGV) Luchtverbinding

3.f. Uitwerking 1. Mogelijkheden per vliegtuig Vertrek 1400 1930 Brussel-Bordeaux-Bilbao 1500 2100 Aankomst 1915 0815+ 0830+ 0830+ 1ste Klas 40000 40000 34000 34000 2de Klas 26000 26000 22000 22000 Opmerkingen Overnachten in Bilbao Overnachten in Madrid Overnachten in Bordeaux

Traject Brussel-Madrid-Bilbao

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

19

2.

Mogelijkheden per trein a. b. c. a. Brussel - Paris - Bordeaux - Hendaye - Bilbao Lille - Paris - Bordeaux - Hendaye - Bilbao Lille - Paris - Bordeaux - Pau Bilbao (Pau-Bilbao per vliegtuig) Brussel - Paris - Bordeaux - Hendaye - Bilbao Schema 1 Schema 2 1ste Klas 2de Klas Opmerkingen 1300 1550 A 1700 V 1930 A 2100 V 0030 A +730 V 0930 A Totale prijs : 1700 1950 A 2200 V 0030 A 0500 V 0830 A 0930 V 1130 A 4500 28000 3500 20000
* Verplaatsing per taxi van Paris N naar Paris Lyon

Traject Brussel Paris Nord * Paris Lyon * Bordeaux

Hendaye

3000

1800

Mogelijkheid tot overnachting in Bordeaux (schema 2) Mogelijkheid tot overnachting in Hendaye (schema 1)

Bilbao

1100 36600

700 25500

b. Brussel -Lille - Paris N - Paris L - Bordeaux - Hendaye - Bilbao Traject Brussel Lille Schema 1 Schema 2 Schema 3 1ste Klas 2de Klas Opmerkingen 1400 1530 A 1600 V 1700 A 1800 V 2030 A 2100 V 0030 A 0730 V 0930 A 1500 1630 A 1700 V 1800 A 1900 V 2130 A 0500 V 0830 A 0930 V 1130 A 2100 12000 28000 3000 1100 46200 1200 8000 20000 1800 700 31700
Volgens schema 3 overnachtingen in Bordeaux Volgens schema 1 en 2 overnachtingen in Hendaye

1200 1330 A 1400 V Paris (Lyon) 1500 A 1600 V Bordeaux 1830 A 2100 V Hendaye 0030 A +0730 V Bilbao 0930 A

Totale prijs :

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

20

c.

Brussel - Paris - Bordeaux - Pau - Bilbao - (Pau - Bilbao per vliegtuig) Schema 1 Schema 2 Schema 3 1ste Klas 2de Klas Opmerkingen 1300 1550 1700 1930 A 2030 V 2300 A 0930 V 1100 A Totale prijs : 4500 28000 3200 9000 44700 3000 20000 1900
Overnachten in Pau

Traject Brussel Paris N Paris L Bordeaux Pau Bilbao

6500 31400

3.

Mogelijkheden combinatie Trein-Vliegtuig a. b. c. Brussel - Bordeaux Bordeaux - Bilbao Brussel - Bordeaux Bordeaux - Bilbao Brussel - Bordeaux Bordeaux - Pau Pau - Bilbao : per trein : per vliegtuig : per vliegtuig : per trein : per vliegtuig : per trein : per vliegtuig

a.

Brussel - Bordeaux - Bilbao

Traject Schema Schema 1 3 1700 4500 Kostprijs 1ste Klas 2de Klas Schema 3 1200 3000 1330 A 1400 V 1500 A 28000 20000 1600 V 1830 A 13000 8000 Schema 4 1400 2100 1200 1530 A 1600 V 1700 A 1800 V 2030 A Kostprijs 1ste Klas 2de Klas Opmerkingen

Brussel

1300

Lille Paris N Paris L

1550 1700

1950 2200

1200

8000

Bordeaux 1930 A 0030 Bilbao 0700 0830 0700 0830

28000 20000 Overnachten in Bordeaux 13000 8000

0700 V 0700 V 0830 A 0830 A

Totale kostprijs :

45500 31000

55100 37200

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

21

b. Brussel - Bordeaux - Bilbao Traject Schema 1 Schema 2 Kostprijs 1ste Klas Brussel Bordeaux Bordeaux Hendaye Bilbao Totaal : c. Brussel - Bordeaux - Pau - Bilbao Schema 1 Schema 2 Kostprijs in BEF 1ste Klas 2de Klas Brussel Bordeaux Pau Bilbao Totaal : 4. 1500 1700 A 1730 V 2000 A +0930 V 1100 A 2100 2330 A 0630 V 0900 A 0930 V 1100 A 21000 3200 9000 33200 14000 1900 6500 22400 Vliegtuig Trein Vliegtuig Opmerkingen 1500 V 1700 A 1800 V 2130 A 2300 V 0100 A 2100 V 2330 A 0500 V 0830 A 0930 V 1130 A 2de Klas Opmerkingen

21000 BEF 14000 BEF Per vliegtuig 3000 BEF 1100 BEF 1800 BEF Per trein 700 BEF

25100 BEF 16500 BEF

Traject

Mogelijkheden combinatie Trein-Vliegtuig-Voertuig a. Brussel - Bordeaux - Bilbao Schema 1ste Klas 21000 4800 * 25800 2de Klas Opmerkingen 14000 Vliegtuig

Traject

Brussel 1500 Bordeaux 1730 A Bilbao Totaal * Huurprijs Auto : 1800 V 2100 A

4800 * Auto 18800

Huurprijs/dag : Prijs afgelegde km : 225 x 4 = Totaal :

3900 BEF 900 BEF 4800 BEF

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

22

b. Brussel - Bordeaux - Hendaye - Bilbao Traject Brussel Bordeaux Bordeaux Hendaye Hendaye Bilbao Totaal * Huurprijs Auto : Huurprijs/dag : Prijs afgelegde km : Totaal : c. Brussel - Madrid - Bilbao Schema 1ste Klas 1400 1630 1700 2130 29000 4100 * 33100 2de Klas Opmerkingen 19000 Vliegtuig 3900 BEF - BEF 3900 BEF Schema 1ste Klas 1500 1730 1800 2130 2200 2300 21000 3000 3900 * 27900 2de Klas Opmerkingen 14000 1800 Vliegtuig Trein

3900 * Auto 19700

Traject Brussel Madrid Bilbao Totaal

4100 * Auto 23100

* Huurprijs Auto : Huurprijs/dag : Prijs afgelegde km : 200 x 4,5 = Totaal : 3200 BEF 900 BEF 4100 BEF

Opmerking * : Daar waar de tickets voor trein- en vliegtuigreizen heen- en terugreis behelzen en de kostprijzen dus slaan op heen- en terugreis, worden de prijzen voor de huur van een auto in een bepaalde stad enkel berekend van ..... naar ..... en voor 1 dag. (24 uur). 5. Mogelijkheden per trein en per wagen Mogelijke trajecten : - Per trein tot Bordeaux (normale trein, SST) tot Hendaye - Per wagen tot Bilbao

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

23

a.

Brussel - Bordeaux - Bilbao (SST) Schema 1 Schema 2 1ste Klas 1200 1830 1900 2230 1400 2030 2100 0030 42100 2de Klas Opmerkingen 29200 Per SST Zie tabel 2.b Per wagen Zie tabel 4.a

Traject Brussel Bordeaux Bordeaux Bilbao Totaal

4800 46900

4800 34000

b. Brussel - Bordeaux - Bilbao (Normale trein) Traject Brussel Bordeaux Bordeaux Bilbao Totaal c. Schema 1 Schema 2 1ste Klas 1300 1930 2000 2330 1700 0030 0100 0430 32500 2de Klas Opmerkingen 23000 Per Normale en SST. Zie tabel 2.a Per wagen Zie tabel 4.a

4800 37300

4800 27800

Brussel - Bordeaux - Hendaye - Bilbao Schema 1 Schema 2 1ste Klas 1300 1930 0030 0100 0200 2de Klas Opmerkingen Per Normale en SST Zie tabel 2.a Per wagen Zie tabel 4.a

Traject Brussel Bordeaux Hendaye Hendaye Bilbao Totaal

35500

24800

3900 39400

3900 28700

3.g. Samenvatting van de mogelijkheden Zie tabel op de volgende bladzijde. Afkortingen : + V T SST A Aankomst s anderdaags Vliegtuig Trein Supersnelle trein Auto

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

24

Nr

Van

Naar

Via

Transport- Vertrek- Aanmiddel uur komstuur V 14u 19u30 15u 21u

Prijs 1ste klas

Prijs 2de klas

Opmerkingen

1a Brussel Bilbao Madrid 1b 2a Brussel Bilbao Bordeaux 2b

19u15 40000 26000 Overnachten in Bilbao 8u15 + Overnachten in Madrid 8u30 + 34000 22000 Overnachten in Bordeaux 8u30 + Overnachten in Bordeaux 8u30 + 45500 31000 Overnachten in Bordeaux 8u30 + Per trein tot Parijs, SST tot Bordeaux, vliegtuig Bilbao 8u30 + 55100 37200 Overnachten in Bordeaux Brussel-Lille per T 8u30 + Lille-Bordeaux per SST 1u + 25100 16500 Overnachten in Bordeaux 11u30 + 11u + 11u + 21u30 21u30 23u 33200 22400 Overnachten in Pau

3a Brussel Bilbao Bordeaux T, SST, V 13u 3b 17u

3c Brussel Bilbao Bordeaux T, SST, V 12u 3d 14u

4a Brussel Bilbao Bordeaux 4b 5a Brussel Bilbao Pau 5b 6 7 8 Brussel Bilbao Bordeaux Brussel Bilbao Madrid Brussel Bilbao Hendaye

V, T

15u 21u 15u 21u 15u 14u 15u

V, T, V

V, A V, A V, T, A

25800 18800 Overnachten in Bilbao 33100 23100 Overnachten in Bilbao 27900 19700 Overnachten in Bilbao

9a Brussel Bilbao Bordeaux T, SST, A 12u 9b 14u 10a Brussel Bilbao Bordeaux T, SST, A 13u 10b 17u 11 Brussel Bilbao Hendaye T, SST, A 13u

22u30 46900 34000 Overnachten in Bilbao 0u30 + 23u30 37300 27800 Overnachten in Bilbao 4u30 + 2u + 39400 28700 Overnachten in Bilbao

Vragen - Antwoorden (Zie hiervoor vorige samenvattende tabel). 1. Met welke mogelijkheden komt men niet op tijd aan in Bilbao ? (De vergadering in Bilbao begint om 10u30). Antwoord : 4b, 5a, 5b. Welke mogelijkheden geven ons de kortste (en minst vermoeiende) trajectduur ? Antwoord : 1a. Welke van de mogelijke oplossingen is de goedkoopste ? Antwoord : 6.

2. 3.

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

25

4.

Welke mogelijkheden dwingen ons, tijdens de reis, dus tussen Brussel en Bilbao te overnachten ? Antwoord : 1, 2, 3, 4b en 5. Welke oplossing is de duurste ? Antwoord : 3c, 3d. Voor welke oplossingen hebt u de mogelijkheid te overnachten in Bilbao ? Antwoord : 1a, 6, 7, 8, 9, 10 en 11. De oplossingen 9b, 10b en 11 zijn echter niet zo gunstig vergeleken bij de overige oplossingen. Welke oplossing zou u kiezen vanuit het oogpunt economie, korte reisduur, mogelijke speling tussen het vertrek en het begin van de vergadering, mogelijkheid tot nachtrust. 1 4a 1a 6 1a 2 6 6 8 6 3 8 7 4a 7 4 2a 8 7 5 1a 4a 1a 8

5. 6.

7.

Goedkoop Korte trajectduur Speling bij vertrek Nachtrust

Antwoord in volgorde : 6, 1a, 8, 4a, 7 ... 2.1.2 1. Vraagstuk : Toepassing uitbaten van een uurtabel

Men geeft u een uittreksel van de uurtabellen van een bepaald gedeelte van het spoorwegnet. U wenst te reizen van A naar D via B, C .... U moet D bereiken vr een bepaald uur. Vragen : Wanneer moet ik in A vertrekken en via welke reisweg ga ik D vervoegen vanuit A ? Welke trajectduur is de kortste; via welke verbindingspunten ?

2.

Voorbeeld U reist van Halle naar Tongeren. Hieronder vindt u een uittreksel van de mogelijkheden en de lijnen die leiden van Halle naar Tongeren. Het is 7 uur en u bevindt zich klaar voor vertrek, maar op 15 minuten van het station van Halle. U moet absoluut in Tongeren zijn vr 12 uur. Is dat mogelijk ? Hoe reist u van Halle naar Tongeren ? a. Mogelijkheid 1 Halle - Brussel : lijn 96 Brussel - Luik : lijn 36 Luik - Tongeren : lijn 34

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

26

Stad Halle Brussel Brussel Luik Luik Tongeren

Lijn 96 36 34

Uur 0719 0738 0757 0856 0906 0937

Uur 0721 0742 0757 0856 0906 0937

Uur 0730 0749 0757 0856 0906 0937

Uur 0733 0754 0757 0856 0906 0937

Uur 0738 0804 0829 0940 1006 1037

Uur 0744 0805 0829 0940 1006 1037

km 18 103 27

b. Mogelijkheid 2 Halle - Brussel Brussel - Leuven Leuven - Hasselt Hasselt - Tongeren Stad Halle Brussel Brussel Leuven Leuven Hasselt Hasselt Tongeren c. Lijn 96 36 35 34 : : : : lijn 96 lijn 36 lijn 35 lijn 34 Uur 0721 0742 0757 0815 0824 0910 0941 1000 Uur 0730 0749 0757 0815 0824 0910 0941 1000 Uur 0733 0754 0757 0815 0824 0910 0941 1000 Uur 0738 0804 0829 0845 0924 1010 1041 1100 Uur 0744 0805 0829 0845 0924 1010 1041 1100 km 18 32 54 26

Uur 0719 0738 0757 0815 0824 0910 0941 1000

Mogelijkheid 3 Halle - Brussel Brussel - Landen Landen - Hasselt Hasselt - Tongeren Stad Halle Brussel Brussel Landen Landen Hasselt Hasselt Tongeren Lijn 96 36 21 34 : : : : lijn 96 lijn 36 lijn 21 lijn 34 Uur 0721 0742 0829 0906 0911 0935 0941 1000 Uur 0730 0749 0829 0906 0911 0935 0941 1000 Uur 0733 0754 0829 0906 0911 0935 0941 1000 Uur 0738 0804 0829 0906 0911 0935 0941 1000 Uur 0744 0805 0829 0906 0911 0935 0941 1000 km 18 64 28 26

Uur 0719 0738 0829 0906 0911 0935 0941 1000

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

27

d. Uitbating 1. De kortste afstand tussen Halle en Tongeren loopt over de volgende lijnen : A : lijn 96 - 36 - 34 B : lijn 96 - 36 - 35 - 34 C : lijn 96 - 36 - 21 - 34 Antwoord : B 2. De korste trajectduur loopt over : A : lijn 96 - 36 - 34 B : lijn 96 - 36 - 35 - 34 C : lijn 96 - 36 - 21 - 34 Antwoord : A 3. Ik wens zo laat mogelijk te vertrekken en zo weinig mogelijk tijd te verliezen tijdens het overstappen. Deze mogelijkheid bestaat via : A : lijn 96 - 36 - 34 B : lijn 96 - 36 - 35 - 34 C : lijn 96 - 36 - 21 - 34 Antwoord : C (Vertrek Halle 07u38 - Aankomst Tongeren 10u - Trajectduur : 2u 22min.) 4. Ik wens ergens mijn ontbijt te nemen in het buffet. Minimumduur 30 minuten. Via welke mogelijkheid wordt mij deze kans gegund en waar ? Welke uurregeling moet ik naleven ? A : Brussel B : Leuven C : Hasselt D : Landen E : Luik Antwoord B : Leuven (08u45 tot 09u24 39 minuten) C : Hasselt (men heeft hier steeds 31 minuten vrije tijd)

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

28

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

29

3.
3.1

Schaalverdelingen - Netwerken
Inleiding

Bepaalde grootheden kunnen niet in werkelijke grootte weergegeven worden op een tekening of een schets. Een bepaalde vlakke projectie wordt dan, ten overstaan van de werkelijkheid, een zeker aantal maal verkleind. Dit is onder andere het geval bij het opstellen van geografische en geologische kaarten, technische tekeningen, plannen voor gebouwen, verkavelingen ... Ter herinnering : Voorbeeld : Een schaal is meestal voorgesteld door een breuk met als teller 1 en als noemer een welbepaald getal, meestal een veelvoud van 100. 1 of 1 : 100 100 Betekenis : 1 cm = 1 m, kortom een lengte-eenheid gemeten op de kaart, het plan of de tekening moet 100 maal vergroot worden om de werkelijke grootte te verkrijgen van de lengte-eenheid Schaal

3.2 3.2.1

Vraagstukken Voorbeeld 1

Op een kaart met schaal 1 : 50000 wordt de afstand in vogelvlucht tussen twee punten gemeten. Deze bedraagt 5 cm. Hoeveel bedraagt de werkelijke afstand tussen beide punten uitgedrukt in km (kilometer) ? Redenering : (Regel van drie !) 1 cm op kaart stelt 5 cm op kaart stelt Aangezien 50.000 cm voor in werkelijkheid 5 x 50.000 cm voor in werkelijkheid of 250.000 cm

100 cm = 1 m wordt 250.000 cm = 2500 m 1000 m = 1 km = 2,5 km

3.2.2

Voorbeeld 2 : Uitbating van een kaart

Gegeven een uittreksel van een streekkaart op schaal 1 : 100000. Hierbijgevoegd vindt u dit uittreksel. Vragen 1. U moet van Lummen (A) naar Peer (B). De afstand in vogelvlucht tussen beide punten bedraagt :

A. B.

AB = 25 km

C. AB = 24,3 km

AB = 28 km

D. AB = 17 km

Het juiste antwoord = C

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

30

2.

U mag alle wegen gebruiken, behalve rijwegen en voetpaden, om van Lummen naar Peer te rijden. Hoeveel bedraagt de afstand langs de weg via Heusden en Helchteren ? A. 16,5 km B. 23 km Het juiste antwoord = 26,9 km = D Hoeveel bedraagt de afstand langs de weg tussen Lummen en Peer via Leopoldsburg ? A. 18,5 km B. 24 km Het juiste antwoord = 30 km = D C. 35 km D. 30 km C. 42 km D. 26,9 km

3.

De afstand langs het Albertkanaal tussen de brug van Tervant (C) en de brug van de autoweg E 314 (D) bedraagt : A. 15 km B. 7,5 km Het juiste antwoord = B C. 10,75 km D. 3,75 km

4.

Ik bevind mij in Tessenderlo (E). Ik wil naar het park Midden-Limburg (Afrit 30 op de autoweg E 314) rijden. Ik rijd van Tessenderlo via de weg N 725 over Lummen naar de oprit 26 van de autoweg E 314. Op deze wegstrook rijd ik gemiddeld aan 72,5 km/u. Vanaf de oprit autoweg tot het park rijd ik gemiddeld 108 km/u. Na hoeveel tijd bereik ik het park ? Antwoord = 22 minuten Inderdaad : 1. Afstand Tessenderlo - Lummen (F) via N 725 = 14,5 km 72,5 km wordt afgelegd in 1 uur 1 1 km wordt afgelegd in 72,5 1 1 14,5 km wordt afgelegd in x 14,5 = uur = 12 minuten (1) 5 72,5 Afstand Lummen oprit 26 (F) tot afrit 30 = 18 km 108 km wordt afgelegd in 1 uur 1 1 km wordt afgelegd in 108 1 1 18 km wordt afgelegd in x 18 = uur = 10 minuten (2) 6 108 Totaal (1) + (2) = 22 minuten

2.

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

31

5.

De locomotief van een goederentrein van 200 m lengte rijdt over de weg Hechtel - Peer te Hoenrik (G) aan 90 km/u. Na hoeveel tijd zal de laatste wagon onder de autoweg E314 doorrijden ? 1. 2. Afstand per spoor Hoenrik (G) - brug E 314 = 13,4 km = 13400 m. Weg af te leggen door de laatste wagon op het ogenblik dat de locomotief punt G voorbijrijdt : 13400 m + 200 m = 13600 m. 3. 90 km/u = 90000 m = 25 m/sec 3600 sec

Regel van drie 25 m wordt afgelegd in 1 sec 33 m sec 1 m wordt afgelegd in 0,16 m 1 x 13600 sec = 544 sec 13600 m wordt afgelegd in 25 544 sec = 94 min 4 sec Vraagstuk (Uitbating van een wegennet - Snelheidsbeperkingen)

3.2.3

Met mijn wagen moet ik zo snel mogelijk van A naar B rijden zonder de snelheidsbeperkingen te overtreden. Welke weg neem ik ? Oplossing : Het is een probleem van optimalisatie met bepaalde beperkingen. Er bestaan hiervoor zeer eenvoudige technieken die echter niet tot deze stof behoren (CPM - PERT ...) We zullen alle mogelijkheden om van A naar B te rijden onderzoeken.
C 90 G
60
60

J
90

A
60

H
40

B
90

D
100

90

100 F I

De omkaderde getallen betreffen de maximum toegelaten snelheden.

120

75

AC = 10 km AD = 10 km AE = 5 km ED = 7 km EF = 4 km CG = 10 km DH = 4 km DI = 25 km FI = 25 km IB = 10 km HK = 15 km KB = 9 km GJ = 6 km JB = 4 km

100 40

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

32

1.

Mogelijke wegen van A naar B 1 AE ED DH HK KB 2 AD DH HK KB 3 AE EF FI IB 4 AC CG GJ JB 5 AD DI IB 6 AE ED DI IB Trajecten : 1 6

2.

Rangschikking en uitwerking van de trajecten Traject 1 Weg Afstand Maximum snelheid Tijd in uur AE 5 100
5 100 15 300

ED 7 100
7 100 21 300

DH 4 40
4 40 30 300

HK 15 90
15 90 50 300

KB 9 90
9 90 30 300

Totaal 40 km

Tijd in uur

146 300

Traject 2 Weg Afstand Maximum snelheid Tijd in uur AD 10 60

10 60 50 300

DH 4 40
4 40 30 300

HK 15 90
15 90 50 300

KB 9 90
9 90 30 300

Totaal 38 km

Tijd in uur

160 300

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

33

Traject 3 Weg Afstand Maximum snelheid Tijd in uur AE 5 100

5 100 15 300

EF 4 40
4 40 30 300

FI 25 100
25 100 75 300

IB 10 120
10 120 25 300

Totaal 44 km

Tijd in uur

145 300

Traject 4 Weg Afstand Maximum snelheid Tijd in uur AC 10 60

10 60 30 180

CG 10 90
10 90 20 180

GJ 6 60
6 60 18 180

JB 4 90
4 90 8 180

Totaal 30 km

Tijd in uur

76 180

Traject 5 Weg Afstand Maximum snelheid Tijd in uur AD 10 60

1 6 50 300

DI 25 75
1 3 100 300

IB 10 120
1 12 25 300

Totaal 45 km

Tijd in uur

175 300

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

34

Traject 6 Weg Afstand Maximum snelheid Tijd in uur Tijd in uur AE 5 100
5 100 15 300

ED 7 100
7 100 21 300

DI 25 75
1 3 100 300

IB 10 120
1 12 25 300

Totaal 47 km

161 300

Samenvatting Traject Afstand Tijd 1 40

146 300

2 38
160 300

3 44
145 300

4 30
76 180

5 45
175 300

6 47
161 300

Zo snel mogelijk van A naar B, betekent in de kortst mogelijke tijd. We vergelijken de trajectduur der verschillende trajecten en we rangschikken ze van klein naar groot. We moeten echter de breuken eerst gelijknamig maken. Traject 1 2 3 4 5 6 Besluiten : Rangschikking wegens de kleinste trajectduur : 1 : T4 2 : T3 3 : T1 4 : T2 5 : T6 6 : T5 Ik rijd in 25 min 20 sec van A naar B over AC, CG, GJ en JB. Afstand 40 km 38 km 44 km 30 km 45 km 47 km Trajectduur in uur 146/300 160/300 145/300 76/180 175/300 161/300 Trajectduur in uur 438/900 480/900 435/900 380/900 525/900 483/900 Trajectduur in seconden 1752 sec 1920 sec 1740 sec 1520 sec 2100 sec 1932 sec Trajectduur in min en sec 29 min 12 sec 32 min 29 min 25 min 20 sec 35 min 32 min 12 sec

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

35

3.2.4

Vraagstuk : Uitbaten van de gegevens van een plan

Gegeven : Gevraagd :

een schets of een plan voorgesteld volgens een bepaalde schaal 1 : x bereken de hoeveelheid en de totale kostprijs aan grondstoffen nodig om een welbepaalde oppervlakte af te werken. Voorbeeld : Hieronder vindt u een uittreksel op schaal 1 : 100 van een plan van een gebouw. Op dit plan zijn de horizontale projecties van twee kamers afgebeeld.
55 mm

55 mm

B
80 mm

3 I
60 mm
60 II mm

Legende : I en II zijn twee vensters met identieke afmetingen : 180 cm x 250 cm 1, 2 en 3 zijn 3 deuren met identieke afmetingen : 90 cm x 195 cm Grondvlak en bovenvlak van beide kamers zijn identiek. Hoogte van beide kamers : 320 cm.

Vragen : 1. Wat is de afmeting van een deur en een venster op het plan ? (schaal 1 : 100) 2. Deur : 900 mm x 1950 mm in ware grootte 9 mm x 19,5 mm op de tekening (schaal 1 : 100)

Venster : 1800 mm x 2500 mm in ware grootte 18 mm x 25 mm op schaal 1 : 100

Wat is de ware oppervlakte van de vloer van beide kamers ? Kamer A : Is een rechthoek - op schets 55 mm x 60 mm Ware lengte = lengte op de schets x 100 = 60 mm x 100 = 6000 mm = 6 m Ware breedte = breedte op de schets x 100 = 55 mm x 100 = 5500 mm = 5,5 m Oppervlakte vloer = lengte x breedte = 6 m x 5,5 m = 33 m2

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

36

Kamer B : Is een rechthoekig trapezium Kleine basis = kleine basis op de schets x 100 = 55 mm x 100 = 5500 mm = 5,5 m Grote basis = grote basis op de schets x 100 = 80 mm x 100 = 8000 mm = 8 m Hoogte = hoogte op de schets x 100 = 55 mm x 100 = 5500 mm = 5,5 m (5,5 m + 8 m) Oppervlakte vloer = x 5,5 m = 37,125 m2 2

Opmerking : Oppervlakte van vloer en zoldering zijn identiek, zowel in kamer A als in kamer B. 3. Wat is de totale zijdelingse oppervlakte van beide kamers ? Kamer A : Heeft de vorm van een rechte balk met als grondvlak en bovenvlak respectievelijk een rechthoekige vloer en een dito zoldering Lengte : 6000 mm = 6 m Breedte : 5500 mm = 5,5 m Hoogte : 3200 mm = 3,2 m Indien we de zijvlakken van de balk projecteren op een verticaal vlak dan krijgen we de volgende figuur. Het is dus opnieuw een rechthoek met de volgende afmetingen

23 m

Totale zijdelingse oppervlakte (deur en venster inbegrepen) : 3,2 m = 23 m = 73,6 m2 Totale zijdelingse oppervlakte van de muren = Totale zijdelingse oppervlakte - Oppervlakte van n deur en n venster = Oppervlakte van een deur = 0,95 m x 1,95 m = 1,755 m2 = Oppervlakte van een venster = 1,8 m x 2,5 m = 4,500 m2 Totale zijdelingse oppervlakte van de muren 73,6 m2 - 1,755 m2 - 4,5 m2 = 67,345 m2 Kamer B Heeft de vorm van een recht prisma waarvan het grondvlak en bovenvlak de vorm hebben van een rechthoekig trapezium. Projectie van deze zijvlakken op een verticaal vlak geeft ons de volgende ontwikkelde figuur :

3,2 m

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

37

25 m

Totale zijdelingse oppervlakte van Kamer B 25 m x 3,2 m = 80 m2 Hierin zijn echter twee deuren en 1 venster begrepen Oppervlakte twee deuren = 2 x 1,755 m2 = 3,51 m2 Oppervlakte 1 venster = 1,8 x 2,5 = 4,5 m2 Totale zijdelingse oppervlakte van de muren = (80 - 3,51 - 4,5)m2 = 71,99 m2 4.a In beide kamers wordt een nieuwe vloer gelegd. Kamer A : tegels met een eenheidsafmeting 400 mm x 400 mm Kamer B : tegels met een eenheidsafmeting 300 mm x 300 mm Kostprijs van de tegels per m2 : Kamer A : 450 BEF/m2 Kamer B : 550 BEF/m2 Om eventuele verliezen te compenseren wordt steeds 5 % meer tegels besteld dan de werkelijke behoeften. 4.b In beide kamers moet de zoldering geschilderd worden. Verftype : 3 lagen latexverf De verf is verpakt in verpakkingen van 5 kg. Met 5 kg verf kan 15 m2 bestreken worden. Kostprijs per kg : 100 BEF

4.c In beide kamers moeten de deuren en de vensters geschilderd worden. Aan beide zijden 1 grondlaag, 2 eindlagen. Met 1 kg grondverf kan 4 m2 geschilderd worden. Met 1 kg lakverf (eindlaag) kan 3 m2 geschilderd worden. Kostprijzen grondverf verpakt per kg : 375 BEF lakverf verpakt per kg : 525 BEF De te schilderen oppervlakte van n venster aan n zijde bedraagt 1,5 m2

3,2 m

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

38

4.d In beide kamers moeten de muren behangen worden. Kamer A = 375 BEF/rol Kamer B = 525 BEF/rol In beide gevallen heeft n rol volgende afmetingen : 550 mm x 10000 mm Het papier is zodanig dat er geen verlies is. Er wordt niettemin om veiligheidsredenen 10 % meer papier gekocht (10 % van de te behangen oppervlakte). 4.e Voor de berekening van de behoeften aan papier houdt men geen rekening met het plaatsen van een plint onderaan de muren in beide kamers. De plinten worden verkocht per stuk (150 mm x 350 mm) Kostprijs van de plint per stuk : 275 BEF

4.f Uitwerking 1. De vloer Kamer A - Oppervlakte van 1 tegel : 0,4 m = 0,4 m = 0,16 m2 33 m 3300 - Aantal tegels : = 16 0,16 m - 5 % meer bestellen : 3300 - Aantal tegels : 1,05 x = 216,56 = 217 16 - Kostprijs : 33 x 1,05 x 450 = 15.592 BEF - Oppervlakte van n tegel : 0,3 m x 0,3 m = 0,09 m2 44 4400 - Aantal tegels : = x 1,05 = 513,3 = 514 9 0,09 - Kostprijs : 44 x 1,05 x 550 = 25.410 BEF

Kamer B

2.

De zoldering Kamer A - Oppervlakte = oppervlakte van de vloer = 33 m2 - Behoefte aan Latexverf voor 3 lagen ! 15 m2 5 kg
5 kg 15 5 2 3 x 33 m kg x 33 x 3 = 33 kg 15 - Kostprijs : 33 kg x 100 BEF = 3.300 BEF

1 m2

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

39

Kamer B

- Oppervlakte = oppervlakte van de vloer = 37,125 m2 - Behoefte aan Latexverf : (3 lagen) 15 m2 5 kg

5 kg 15 5 kg x 37,125 x 3 = 37,125 kg 3 x 37,125 m2 15 - Kostprijs : 37,125 kg x 100 BEF/kg = 3.712,5 BEF

1 m2

Voor de kamers A en B samen zijn er minimum de volgende hoeveelheden nodig : 33 kg + 37,125 kg = 70,125 kg Gelet op de eenheidsverpakking (5 kg), wordt dus 75 kg aangekocht. Totale kostprijs Latexverf : 75 kg x 100 BEF/kg = 7.500 BEF 3. Schildering van deuren en vensters Deuren Aantal deuren : drie Totale oppervlakte : 3 x 1,755 = 5,265 m2 Beide zijden : Totale oppervlakte x 2 = 2 x 5,265 = 10,53 m2 Behoefte aan verf : Grondlaag 4 m2 1 kg 1 kg 1 m2 4 1 x 10,53 kg = 2,63 kg 3 kg verf 10,53 m2 4 Kostprijs : 3 kg x 375 BEF/kg = 1.125 BEF - Eindlaag 3 m2 1 kg 1 1 m2 kg 3 1 2 x 10,53 m2 kg x 2 x 10,53 kg = 7,02 kg 8 kg 3 Kostprijs : 8 kg x 525 BEF/kg = 4.200 BEF

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

40

Vensters

Totaal te schilderen oppervlakte : 2 x 2 x 1,5 m2 = 6 m2 (2 vensters aan 2 zijden) Grondlaag 1 kg x 6 m2 1,5 kg 2 kg verf 4 m Kostprijs : 2 kg x 375 BEF = 750 BEF - Eindlaag 6 m x 2 4 kg 3 Kostprijs : 4 x 525 BEF = 2.100 BEF

4.

Plaatsen van de plinten : Kamer A Nuttige omtrek van kamer A : Dit is de omtrek van de muur waar plinten geplaatst worden. Er komen geen plinten waar er deuren geplaatst zijn. Nuttige omtrek kamer A : (6 + 5,5 + 6 + 5,5) - 0,9 = 23 m - 0,9 m = 22,1 m Aantal plinten : 0,35 m 1 plint 1 plinten 1 m 0,35 1 x 22,1 = 63,14 64 plinten 22,1 m 0,35 Nuttige omtrek : (6 + 8 + 5,5 + 5,5) - (2 x 0,9) = 25 m - 1,8 m = 23,2 m Aantal plinten : 0,35 m 1 plint 1 1m 0,35 plinten 1 23,2 m x 23,2 = 66,28 67 plinten 0,35 Totaal aantal plinten : 63,14 + 66,28 = 129,42 130 plinten Kostprijs : 130 x 275 = 35.750 BEF

Kamer B

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

41

5.

Behangen van de muren Kamer A Totale nuttige oppervlakte van de muren : 67,345 m2 Oppervlakte van 1 rol papier : 10 x 0,55 = 5,5 m2 67,345 Aantal rollen : 1,1 x = 13,468 rollen 14 rollen 5,5 Kostprijs : 14 x 375 BEF = 5.250 BEF Kamer B Totale nuttige oppervlakte van de muren : 71,99 m2 Oppervlakte van 1 rol papier : 5,5 m2 71,99 Aantal rollen : 1,1 x = 14,398 rollen 15 rollen 5,5 Kostprijs : 15 x 525 BEF = 7.875 BEF

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

42

4.g Samenvatting Benaming 1. Oppervlakte a. vloer b. zoldering c. Tot. zijdelingse oppervlakte d. Tot. zijdelingse oppervlakte muren e. Oppervlakte deur f. houten ramen van venster 1 zijde Omtrek a. Totaal b. Nuttig Bevloering a. Aantal tegels b. Totale kostprijs Zoldering a. Hoeveelheid verf b. Kostprijs Schilderen deuren en vensters a. Deuren Grondlaag Kostprijs Eindlaag Kostprijs b. Vensters Grondlaag Kostprijs Eindlaag Kostprijs Kamer A 33 m2 33 m2 73,6 m2 67,345 m2 1,755 m2 1,5 m2 23 m 22,1 m 217 15592 BEF 33 kg 3300 BEF Kamer B 37,125 m2 37,125 m2 80 m2 71,99 m2 1,755 m2 1,5 m2 25 m 23,2 m 434 21440 BEF 37,125 kg 3712,5 BEF

2.

3.

4.

5.

Kamer A en B samen 3 kg 1125 BEF 8 kg 4200 BEF 2 kg 750 BEF 4 kg 2100 BEF Kamer A 63,14 Kamer B 66,28

6.

Plinten a. Aantal b. Totaal c. Kostprijs

129,42 = 130 35750 BEF 13,468 14 5250 BEF 14,398 15 7875 BEF

7.

Muren a. Aantal rollen b. Kostprijs

Vaardigheden : Interpretatie van cijfermatige gegevens

43

4.h Vragen 1. De totale kostprijs voor het leggen van een vloer in beide kamers bedraagt : A. 15592 BEF B. 25410 BEF Antwoord : C 2. De totale hoeveelheid verf, nodig voor het schilderen van de zolderingen van beide kamers bedraagt : A. 5 kg B. 77 kg Antwoord : D 3. De totale zijdelingse oppervlakte van kamer B bedraagt : A. 71,99 m2 B. 67,345 m2 Antwoord : D 4. Het totaal aantal rollen papier, nodig voor het behangen van beide kamers bedraagt : A. 30 B. 28 Antwoord : C 5. Het totaal aantal rollen papier, dat wordt aangekocht voor het behangen van beide kamers bedraagt : A. 29 B. 28 Antwoord : A 6. De totale kostprijs voor het inrichten van beide kamers bedraagt : A. 101094,5 BEF B. 98474,5 BEF Antwoord : A C. 125325,5 BEF D. 75260,5 BEF C. 30 D. 14 C. 27,866 D. 14 C. 73,6 m2 D. 80 m2 C. 33 kg D. 70,125 kg C. 37032 BEF D. 18892 BEF

Samenstelling
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Volwassenenonderwijs B.I.S.

Verantwoordelijke uitgever
Staf Peeters Afdelingshoofd Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel

Grafische vormgeving
Afdeling Volwassenenonderwijs B.I.S.

Printing
Kopiecenter Departement Onderwijs

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Afdeling Volwassenenonderwijs B.I.S. Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel Tel. 02/553.96.16 Fax. 02/553.96.15 E-mail : BIS@ond.vlaanderen.be

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap