E DREJTA E UNIONIT EVROPIAN P-1. E drejta e Unionit Evropian E drejta e UE eshte dege e re, dinamike dhe multidisiplinare.

E drejta e UE eshte nje sistem i normave juridike. Keto norma nuk i nxjerr nje shtet, por nje entitet i perbere prej disa shteteve. E drejta e UE merret me studimin e : normave qe i nxjerrin organet dhe institucionet e UE vendimeve te Gjykates Evropiane te se drejtes. P-2. Institucionet themelore te UE jane: Keshilli Evropian Keshilli Komisioni Evropian Parlamenti Evropian Gjykata Evropiane e se Drejtes P-3. Traktatet themeltare te UE (burimi kryesor i UE) Jane pese traktate kryesore: Traktati i Parisit mbi Bashkimin Evropian per thengjill dhe celik 1951 Traktati i Evropes mbi Bashkimin Ekonomik Evropian dhe mbi Euroatomin-1957 Traktati i Mastrihtit mbi Unionin Evropian- 1991 Traktati i Amsterdamit 1997 Traktati i Nices 2000. Prej ketyre traktateve burojne dhe nxjerren akte te tjera juridike te UE. Sigurim tjeter apo qe quhet Legjislacioni i dyte i UE percakton: 1.Regulloren; 2.Direktiven 3.Vendimin 4.Rekomandimin 5.Mendimin dhe 6.Vendimet gjyqsore te Gjykates Evropiane Traktatet themeltare hyne ne fuqi mbrenda afatit te caktuar pasi qe te nenshkruhen dhe te ratifikohen nga shtet anetare nenshkruese, ndersa rregullorja hyne ne fuqi ne daten e shenuar ne vet rregullore. Te gjitha aktet e tjera hyne ne fuqi ne daten kur e kane te shenuar ne tekstin e tyre. P-4 Procedurat kryesore ne UE 1.Komisioni vepron vet; 2.Keshilli dhe Komisioni vepron vet; 3. Proc konsultative-Keshilli dhe Komisioni veprojne me bashkepunim me Parlamentin Evropian; 4. Proc. E bashkepunimit-Keshilli dhe Komisioni veprojne ne konsultim me parlamentin Evropian; 5. Proc. E bashkevendosjes-Keshilli, Komisioni dhe PE bashkevendosin; dhe 6. Proc. E pelqimit-Keshilli, Komisioni dhe pelqimi i PE P-5. Keshilli i Evropes Eshte krijuar pas luftes se dyte boterore me qellim qe te arihet nje unitet me i madh midis shteteve ametare me qellim te ruajtjes dhe realizimit te me tejme te drejtave dhe lirive te njeriut. Qellimet e KE jane: 1.Te mbrojne te drejtat e njeriut, demokracine dhe sundimin e ligjit; 2.Te gjeje zgjidhje me te cilat ballafaqohet shoqeria Evropiane lidhur me diskriminimin e minoriteteve, jotolerancen, siden, drogen, krimin e organizuar. Veprimtaria e KE ka te beje me mbojtjen e te drejtave civile dhe politike; te drejtave ekonomike dhe sociale; mbrojtjen e personave te privuar nga liria; mbrojtjen e minoriteteve; barazimin ne mes gruas dhe burrit etj. Organet e KE-se jane: komiteti i ministrave i cili perbehet nga ministrat e jashtem te 43 shteteve ametare. Ky komitet siguron qe konventat dhe mareveshjet midis shteteve anetare te zbatohen perveq komitetit te ministrave, organet tjera jane: asamblea parlamentare qe eshte organ keshill dhenes. Dhe organi i trete eshte kongresi i

autoriteteve rajonale dhe lokale te Evropes. P-6 Konventa Evropiane per te drejtat e njeriut Kjo konvente eshte nenshkruar ne Rome me 1950 dhe ka hy ne fuqi ne shtator te 1953. Me kete konvente eshte formuluar katalogu i te drejtave te njeriut si dhe eshte siguruar sistemi i kontrollit per zbatimin e ketyre te drejtave. Pergjegjesia per zbatimin e ketyre te drejtave i eshte besuar 3 institucioneve: Komisionit Evropian per te drejtat e njeriut; Gjykates Evropiane per te drejta te njeriut Komitetit te Ministrave. Qe nga hyrja e konventes ne fuqi, jane miratuar 12 protokolle te saj. P-7. Gjykata e re Evropiane per te drejtat e njeriut Kjo gjykate eshte themeluar ne baze te Konventes dhe perbehet nga numri i perbashket i gjyqtareve me numrin e anetareve qe jane shtete kontraktuese te konventes. Gjyqtaret zgjedhen nga Asambleja Parlamnetare e Keshillit te Evropes me mandat prej 6 vjetesh. Mandati i gjyqtarit skadon pasi ta kaloj moshen 70 vjece. Kjo Gjykate e ka kryetarin, dy nenkryetar, dy kryetar te sektoreve, te gjithe me mandat prej tri vitesh. Procedura para gjykates Secili shtet kontraktues ose individ qe pohon se eshte viktime e ndonje shkelje te konventes, ka mundesi qe drejteprdrejte te parashtroj ankese para Gjykates Evropiane per te Drejtat e Njeriut e cila gjindet ne Strasburg. Procedura para kesaj gjykate eshte publike. Marrja ne pyetje e deshmitareve eshte publike, pervec nese Dhoma apo Dhoma e Madhe nuk vendos ndryshe ne rast te rrethana te jashtezakonshme. Gjuhe zyrtare ne kete gjykate eshte frengjishtja dhe anglishtja, por ankesat mund te hartohen edhe ne ndonjeren nga gjuhet e shteteve kontraktuese. Pranimi i ankesave ne kete gjykate Per tu pranuar nje ankese ne kete gjykate duhet plotesuar keto kushte: te parashtrohet nga personi i autorizuar; - te kete te beje me ceshtjen qe parashihet ne konvente; - te kete te beje me jurisdiksionin per te cilin shtrihet konventa; - te parashtrohet pas shterjes se te gjitha mjeteve juridike te brendeshme dhe ate 6 muaj pas shterjes se mjetit te fundit te brendshem. Kush mund te parashtroj ankese dhe kunder kujt Ankesat mund ti parashtroj cdo person, organizate joqeveritare ose grup individesh qe paraqet te dhena se eshte viktime. Ankesat nuk mund te parashtrohen nga komunat apo krijesat e tjera shteterore. Viktima Parashtruesi i ankeses domosdo duhet te provoj se eshte viktime e shkeljes. Ekzistojne tri lloj viktimash: 1. aktuale; 2. potenciale; dhe 3. indirekte. Viktima aktuale eshte ajo viktime e cila tashme eshte afektuar me shkelje. Viktima potenciale eshte ajo viktime e cila eshte ne rrezik te drejperdrejte te afektohet nga shkelja e ndonje ligji apo akti administrativ. Viktima indirekte eshte ajo viktime e cila drejtperdrejt afektohet nga shkelja e qe i behet personit tjeter. Ankesat mund te parashtrohen vetem kunder shteteve sepse vetem shtetet pale te konventes mund te bejne shkelje. Ankesat nuk mund te parashtrohen kunder personave apo institucioneve private. Shtetet jane pergjegjese per gjithcka qe ndodh ne territorin e tyre, pra qe eshte nen jurisdiksionin e tyre. Gjykata mund ti shqyrtpoj ankesat vetem lidhur me te drejtat dhe lirite qe i perfshin konventa. Ankesat nuk duhet ti dergohen gjykates para se te shteren te gjitha mjetet vendore. P-8. Te drejtat e mbrojtura me konvente dhe me protokolet e se drejtes Jane: E drejta ne jete apo neni 2 qe thot se shteti duhet te mbroje te drejten ne jete dhe e ka te siguruar listen se kur lejohen vrasjet. Ndalimi i torturres dhe i ndeshkimeve a trajtimeve cnjerezore apo neni 3 me kete nen ndalohet tortura, ndeshkimet dhe trajtimet cnjerezore dhe poshteruese. Tortura dhe trajtimi cnjerezor nenkuptojne sulm fizik dhe

dhune te panevojshme, ndersa trajtimi poshterues ka per qellim qe ta beje viktimen te vuaj dhe te poshterohet. Ky nen mbron edhe personat te cilet mbahen ne burg. E drejta ne liri dhe siguri te personit apo neni 5 Rastet e tilla ne Strasburg vinin me se shumti nga individet e privuar nga liria. Ky nen ka te beje me mbrojtjen e lirise fizike e vecanerisht me mbrojtjen e lirise nga arresti apo ndalimi. Me kete nen garantohet e drejta per tu informuar menjehere pas arrestit, e drejta per te dale sa me shpejte para gjyqit, si dhe e drejta ne procedure. E drejta ne gjykim te drejte dhe te paanshem apo neni 6 Kjo e drejte garantohet si ne proceduren civile ashtu edhe ne ate penale. Kjo e drejte konsiston ne gjykim te drejte, te paanshem dhe publik, para gjykates se pavarur dhe te paanshme, brenda kohes se arsyeshme. Me kete te drejte garantohet edhe supozimi i pafajsise; e drejta qe te mbrohet personalisht ose me ndihme juridike; e drejta qe te ftoj deshmitare dhe e drejta qe te kete perkthyes pa pagese nese eshte e nevojshme. Liria e shprehjes, mendimit, e ndergjegjes dhe e religjionit apo neni 9 dhe10- Kjo e drejte konsiderohet nje nder shtyllat kryesore te demokracise. Gjykata Evropiane ka gjykuar shume raste qe kane te bejne me kete te drejte. E drejta ne arsim eshe poashtu parim me rendesi dhe sipas ketij parimi arsimi eshte qenesor per ruajtjen e shoqerise demokratike. Me kete parim perfshihen: dhunen dhe zgjidhjen e konflikteve ne shkolla; maltretimin ne shkolla; edukimin per tolerance; historine pa urrejtje; gjuhet moderne per komunikim, etj. E drejta ne shfrytezimin e papenguar te pasurise Me kete nen te kOnventes Evropiane per te drejtat e njeriut mborhet e drejta e prones dhe e drejta e shfrytezimit te papenguar te pasurise te cdo njerit. E drejta ne zgjedhje te lira ky nen ka te beje me mbrojtjen e demokracise pluraliste. E pa zgjedhje te lira nuk mund te kete demokraci. Sipas ketij parimi eshte me rendesi qe zgjedhjet e lira te mbahen ne intervale te arsyeshme dhe te jene me votim te fshehte. E drejta ne pune ky nen ka per qelim mbrojtjen e punetoreve dhe te drejtave te tyre ne pune duke perfshire ketu edhe ndihmen per ngritje profesionale. Ky nen perfshin: oret e arsyeshme ditore dhe javore te punes; festat publike me pagese; pushimin vjetor minimum prej dy javesh; pushimin javor; etj. Me kete nen u garantohet mbrojtje e posacme personave 18 vjec, personave te hendikepuar; grave shtatezane; pastaj pushimin e lindjes me pagese i cili prej 12 javesh eshte zgjatur ne 14 jave. Poashtu garanton edhe barazine midis burrit dhe gruas. E drejta ne mbrojtje sociale ky parim perfshin te drejten e sigurimit social; te drejten ne mbrojtje shendetesore; dhe te drejten ne ndihme sociale dhe shendetesore. Mbrojtja e te drejtave te pakicave kombetare Konventa Evropiane per te drejtate e njeriut siguron mbrojtje minimale per pakicat kombetare. Ne tekstin e saj pakicar permenden vetem ne pjesen ku behet fjale per diskriminimin. Mirepo e arritur me e madhe ne kete drejtim eshte Konventa Kornize per Mbrojtjen e Minoriteteve. Kjo kornize perfshin; mosdiskirminimin; ruajtjen e kulutres, religjionit; gjuhes; traditave; qasjet ne media; arsim, pjesemarrje ne jeten kulturore, ekonomike; ndalimin e asimilimit te dhunshem, etj.

Gashi

Student aktiv

Titulli: Re: E Drejta e Unionit Evropian

Sun Oct 09, 2011 1:44 pm

Natyra juridike e se dret s UE-s

Numri i postimeve: 868 Points: 5185 Reputacioni: 9 Join date: 26/09/2011 Age: 22 Location: Prizren Drejtimi: Software Design

E drejta e Unionit Evropjan paraqet nj rregullator juridik t marrdhnieve n mes 27 shteteve antare. Zbatimi i ksaj s drejte zmadhohet me rritjen e Unionit. T drejtn e Unionit n mnyr direkte e zbatojn institucionet e Unionit dhe shteteve

antare. Me t drejtn e UE-s n mnyr direkte rregullohen marrdhniet n mes shteteve t Unionit, n mes t shteteve dhe Unionit si dhe marrdhniet e personave fizik dhe juridik me institucionet e UE-s. Gjithashtu me t drejtn e UE-se rregullohen mardheniet e UE-s me shtetet e treta me t cilat sht nnshkruajtur marrveshje pr asociim dhe bashkpunim ekomomik. E drejta e Unionit Evropjan paraqet nj sistem t veant juridik sui generis e cila me karakteristikat e veta dallohet ose veohet nga e drejat ndrkombtare dhe nga sistemet juridike t shteteve antare.

Burimet e s drejts s Unionit Evropjan.

Burimet primare t UE-s, jan marrveshjet me t cilat jan themeluar tre bashksit dhe marrveshja mbi UE-n. Pjes prbrse t marveshjeve jan pjest pr ndryshime dhe plotsime t marveshjeve (protokolet, dekleratat etje.). Me marrveshjet themeluese (konstitucionale) sht i rregulluar organizimi, organet, krijimi dhe zbatimi i s drejts s UE-s si dhe kryerja e detyrave t prcaktuara n objektivat pr themelimin e tyre. Marrveshjet konstitucionale paraqesin apo e kan vlern e njejt q e ka kushtetuta e nj shteti si akt m i nalt juridik d.m.th. marveshjet themelore pr nga fuqia juridike barazohen me kushtetutn e nj shteti. T gjitha aktet dhe organizimi i Unionit Evropjan n prgjithsi sht n pajtueshmri me marrveshjet themelore ose konstitucionale. Me marveshjet themelore harmonizohen edhe ligjet apo legjislatura e shteteve antare. Gjithashtu, n burimet primare marin pjese edhe: Akti Unik Evropjan 1986/87; Marveshja e Maastricht it; Marveshja e Amsterdamit; Konferenca e Nics; Konferenca e Lisbons .etje. Vend t posam n burimet primare t Unionit Evropjan marin marrveshjet pr antarsim t shteteve t reja n UE. T njejta jan edhe marrveshjet pr asociim dhe marrveshjet pr bashkpunim ekonomik me vendet e treta. Principet e prgjithshme t s drejts jan pjes e s drejts jo t shkruar dhe paraqesin burim primar i s drejts s UE-s. Vendimet e Gjykats s Drejtsis si instanc m e lart gjyqsore e cila ka pr detyr t bj implementimin, sqarimin dhe zhvillimin e s drets s UE-s bjn pjes n burimet primare t s drejts s UE-s. Prktika e Gjyqit gjithashtu bn pjes n burimet primare t s drejts s UE-s. Burimet sekondare, paraqiten kur shtjet apo ndonj situat e krijuar nuk mund t rregullohet me burimet primare. Ato ndahen n burime sekondare obligative dhe joobligative.

Rregullorja (dekreti) sht akti m i rndsishm obligativ t cilin e sjellin institucionet e Unionit Evropjan. Karakteristik themelore e rregullores sht ajo se ajo sht obligative pr t gjitha shtetet antare t UE-s. Nse krahasohet rregullorja me nj akt juridik t nj shteti athr mund t konstatohet se ajoe ka fuqin e nj ligji. Si akt i prgjithshm juridik, rregullorja publikohet n gazetn zyrtare t Unionit Evropjan. Udhzimi sht akt i dyt pr nga fuqia juridike t cilin e sjellin institucionet e UE-s. Dallohet nga rregullorja n disa aspekte: udhzimi mund tu adresohet vetm disa shteteve antare; nuk ka efekt t drejtprdrejt juridik dhe sht obligative vetm n pjesn e qllimeve q duhet t arihen, ndrsa forma dhe mjetet me t cilat duhet t realizohen u lihen organeve t shteteve t cilave u adresohen. Vendimi sht akt juridik i institucioneve t UE-s e cila sht obligative pr shtetet t cilave u adresohet. Me vendimet rregullohen t drejtat dhe obligimet individuale. Kto u adresohen deri tek personat privat fizik dhe juridik si dhe t shteteve antare. Mendimet dhe rekomandimet jan akte t cilat i sjellin institucionet e Unionit Evropjan t cilat nuk jan obligative pr shtetet antare. Edhe pse nuk jan obligative, sht e plqyeshme q shtetet ti zbatojn t njejtat.

Gashi
Student aktiv

Titulli: Re: E Drejta e Unionit Evropian

Sun Oct 09, 2011 1:44 pm

Konstruksioni juridik i UE-s

Konstruksioni juridik i UE-s bazohet n tre shtyllat ose fushat kryesore ku edhe realizohet aktiviteti i saj: Tregu unik evropian dhe politika e prbashkt bujqsore Politika e prbashkt e jashtme dhe e siguris Politika e prbashkt n shtjet e brendshme dhe t jurispondencs. Unioni Ekonomik Evropian Tregu Unik Evropian dhe Politika e Prbashkt Bujqsore

Numri i postimeve: 868 Points: 5185 Reputacioni: 9 Join date: 26/09/2011 Age: 22 Location: Prizren Drejtimi: Software Design

Sipas marrveshjes pr UEE e cila kishte detyr primare krijimin e nj pazari t prbashkt, ky proces i krijimit t ktij tregu do t realizohej n etapa n kohzgjatje prej 12 viteve d.t.th tre faza nga katr vite. Pr seciln etap jan t parapara mjetet dhe hapat t cilt duhet ndrmar q t kalohet n fazn e dyt. N fund t fazs s par d.m.th. n fund t katr viteve, kt fakt e verifikonte Komisioni dhe Kshilli .

Me Aktin Unik Evropjan t vitit 1986 u vendos q afati i fundit pr krijimin e tregut t prbashkt t jet 31.12.1992 dhe u b definimi i asaj ka quhet treg i prbashkt.

Qllimet dhe detyrat e Unionit Ekonomik Evropian

Detyrat e Unionit Ekonomik Evropian jan disa: nprmjet krijimit t nj pazari t prbashkt dhe nprmjet harmonizimit t politiks ekonomike t shteteve antare t siguroj nj zhvillim t ekonomis n suaza t krejt Unionit Evropian, zhvillim permanent dhe t barabart t ekonomive, rritjen e stabilitetit t Unionit Evropian, rritjen e standardit jetsor si dhe zhvillimin e marrdhnieve ndrmjet shteteve . N nenin 3 t ksaj marrveshjeje jan prcaktuar instrumentet nprmjet t cilave realizohen kto qllime: Heqja e doganave n mes shteteve antare, d.m.th. heqja kuantitative dhe ndalesave t tjera gjat importit dhe eksportit t mallrave; Krijimin e nj politike t prbashkt n fushn e komunikacionit dhe bujqsis; Vendosjen e nj regjimi i cili do t siguroj konkurenc t lir n pazarin e prbashkt; Prshtatjen dhe barazimin e juridiksioneve t brendhshme t shteteve n mas q sht e novojshme pr funksionimin e pazarit t prbashkt; Krijimi i nj Fondi Social Evropian pr prmirsimin e shtjes s punsimit dhe standardin jetsor; Krijimi i nj Banke t Investimeve me mjetet e s cils do t ndikohet n rritjen e fuqis ekonomike t shteteve, d.m.th. shtetet marrin pr detyr t sigurojn dhe zbatojn detyra q dalin nga kontratat .

ka sht pazari i brendshm n UE?

Pazari i brendshm n UE paraqet nj hapsir ose teritorr pa kufi, n t cilin sigurohen: e drejta e lvizjes s lir t individve, mallrave, kapitalit dhe shrbimeve t njohura me emrin 4 Lirit n UE , pa respektimin e t cilave nuk ka pazar t brendshm.

Lvizja e Lir e Mallrave

Me marrveshjen e Unionit Ekonomik Evropian baz e unionit paraqet Unioni doganor me t cilin prfshihet tregtia e prgjithshme e mallrave, ndalesa e t dhnave doganore pr import dhe export n marrdhniet n mes shteteve antare t UE-s, si dhe vendosjen e nj tarife t prbashkt pr shtetet e treta. Sipas marrveshjes, detyr e Unionit sht q nprmjet t krijimit t pazarit t prbashkt dhe harmonizimit ose afrimit t politikave ekonomike t shteteve antare t bj rritjen dhe t forcoj stabilitetin e standardit jetsor t shteteve.

Realizimi i politiks doganor t prbashkt bheshte n etapa d.m.th. dogana dhe t dhnat tjera doganore jan ndal ose n afate t cilat jan t caktuara nga Komisioni. Si baz jan marr t dhnat doganore t 1 janarit 1957. Me marrveshjen jan parapar edhe kufizimet e lvizjes s lir t mallrave: d.m.th. sht e ndaluar ose kufizuar importi-exporti, transporti i mallrave pr t cilat me t drejt dyshohet se bjn degjenerimin e moralit, rendit publik dhe sigurimin e shtetit, rruajtjen e jets dhe shndetit t njerzve, t kafshve, pasurive shtetrore, vlerave historike, arkeologjike si dhe pronn industriale dhe tregtare.

Lvizja e Lir e Individve

Nocioni lvizja e lir e individve para s gjithash ka kuptimin e s drejts s lvizjes s puntorve d.m.th. eliminimin e fardo diskriminimi t puntorve t shteteve antare (rrogave, kushteve sociale). Gjithashtu me kt nocion nnkuptohet edhe liria e banorve t shteteve antare t zgjedhin shtetin antar n t cilin do t jetojn dhe punojn, d.m.th. t ken t drejta t njjta si edhe vendasit, t hapin firma, t shkollohen. Ndalohet fardo lloji diskriminimi i puntorve n baz t punsimit, shprblimit dhe t drejtave tjera t puns. Prjashtim nga kjo e drejt ka vetm n raste t: n punsim n sektort publike, pr shkak t siguris shtetrore dhe shndetit t popullats s shtetit prkats. Duhet cekur se nuk ka migrim t madh t puntorve t thjesht n mes shteteve antare. Shebull, n vitin 1992 kjo lvizje ka qen 2% t forcs punuese t shteteve antare. Migrim ose lvizje ka m s shumti n pjesn intelektuale; studentve etje. Vlen t prmendet edhe rasti i Jan Mark Bosman-it n vitin 1995, pas s cilit rast Gjykata Evropjane e s Drejts e ndrpreu limitin i cili ekzistonte pr futbollistt q luanin n shtetet e UE-s.

Lvizja e Lir e Shrbimeve

Kjo liri sht n lidhje t ngusht me lvizjen e lir t individve. Me kto t dyja liri barazohen kushtet e jetess dhe puns t shtetasve me shtetasit tjer t shteteve antare. Megjithat ka edhe dallim mes ktyre dy lirive. Liria ose lvizja e lir e shrbimeve paraqet liri t dhnies s her pas hershme t disa shrbimeve nga shtetas t shteteve antare n teritor t shtetit tjetr.

Sipas marrveshjes si shrbime quhen ato t cilat kryhen me vler (me para) nse nuk u referohen lirit tjera pr individ, kapital dhe mallra. Si shrbime konsiderohen: punt me karakter industrial; punt me karakter tregtar; punt me karakter zejtar (zanatet e ndryshme) dhe punt e individve q kan profesionet e lira. P.sh. shrbimet q bhen n sfern e transportit krkojn q t prmbushen edhe rregullat e komunikacionit, shrbimeve bankare, sigurimit etj. t shtetit ku kryhen shrbimet.

Gashi

Student aktiv

Titulli: Re: E Drejta e Unionit Evropian

Sun Oct 09, 2011 1:45 pm

Lvizja e Lir e Kapitalit

Me kt nnkuptojm: investimet direkte, aprovimin e kredive, garancat, t drejtn e prons mbi sendet e pa luajtshme, investime t letrave me vler etj. d.t.th. nuk bhet fjal vetm pr kaptialin me para por edhe me pron.

Numri i postimeve: 868 Points: 5185 Reputacioni: 9 Join date: 26/09/2011 Age: 22 Location: Prizren Drejtimi: Software Design

Politika e prbashkt e jashtme dhe e siguris

Para nnshkrimit t marrveshjes s Mastrihtit t vitit 1992, bashkpunimi politik n ms shteteve antare bazohej n marrveshjet pr Bashkpunim Politik Evropjan t nshkruara n 1970 dhe m von t plotsuara dhe forcuara me Aktin Unik Evropjan t vitit 1986/87. Me kto marrveshje ishte e parapar mbajtja e mbledhjeve t rregullta t ministarve pr pun t jashtme. BPE kishte pr qllim t mundsoj komunikimin m t mir dhe afrimin e pozitave t shteteve antare n t gjitha shtjet e politiks s jashtme dhe si t jet e mundshme edhe veprimin e prbashkt. Kur bhej fjal pr shtjet e siguris, bashkpunimi kufizohej vetm n aspektet finaciare dhe politike. Krizat e mvonshme (Lufta n Irak, Ish Jugosllavi etje) treguan se instrumentet e ktilla nuk jan adekuate pr at shkak se ato nuk i siguruan UE-s nj rol t

rndsishm n skenn ndrkombtare. Prandaj shtet vendosn q me marrveshjen e Mastrihtit t vitit 1992 ose marrveshjen mbi Unionin Evropian prve fuqis ekonomike ti japin Unionit Evropjan edhe identitet politik dhe at mbrojtjes. Pr kt arsye ky traktat inauguroi edhe dy shtyllat e reja: at t politiks s prbashkt t jashtme dhe t siguris dhe at t bashkpunimit n sferat e jurispudencs dhe punve t brendshme. Qllimet pr krijimin e politiks s prbashkt t jashtme dhe t siguris jan: 1.Rruajtja e vlerave t prbashkta, intersave themelore dhe pavarsin e Unionit*; 2.Forcimin e siguris t Unionit dhe shteteve antare; 3.Forcimin e paqs dhe sigurin ndrkombtare*; 4.Promovimin e bashkpunimit ndrkombtar*; 5.Zhvillimin dhe forcimin e demokracis dhe sundimit t s drejts, respektimin e t drejtave t njeriut dhe lirive themelore*etje. Kto qllime mund t realizohen n dy mnyra: nprmjet bashkpunimit t shteteve antare n udhheqjen e politikave t tyre dhe verifikimin e qndrimeve t tyre ose nprmjet realizimit t masave t prbashkta n fushat ku shtetet antare kan interesa t prbashkta. Bashkpunimi mes shteteve antare nnkupton edhe informimin e ndrsjellt dhe kshillim pr pyetje t cilat jan n interes t prgjithshm pr politikn e jashtme dhe t siguris. Vendimet e prbashkta aprovohen kur Kshilli vlerson se sht e nevojshme, me ka ndrlidhen politikat nacionale dhe verifikohet pozita e shteteve antare n marrdhniet ndrkombtare. Kshilli e ruan t drejtn e autoritetit m t lart pr vendosjen e direktivave t prgjithshme mbi politikn e jashtme. Kshilli mund ti aprovoj procedurat pr implementimin e vendimeve t prbashkta me shumic t kualifikuar. Qllimi sht t lidhen aktivitetet e shteteve antare. UE e jep mendimin e vet pr ndonj ndodhi ndrkombtare nprmjet deklaratave t prbashkta, posarisht kur ato kan t bjn m shkeljen e t drejtave t njeriut. Politika e prbashkt e jashtme dhe e siguris paraqet gurrthemel t UE-s e cila i prfshin gjitha fushat e politiks s jashtme dhe siguris. Dispozitat n baz t s cilave udhhiqet politika e prbashkt e mbrojtjes dhe siguris n asnj mnyr nuk ndikon n karakteristikat specifike t mbrojtjes dhe siguris t ndonj shteti antar. Shtetet neutrale edhe m tutje do t ken status special si psh. Franca me Britanin e

Madhe edhe m tutje do t mund t zhvillojn politikn e mbrojtjes mes tyre si fuqi nukleare. Me marrveshjen e Amsterdamit 1997, UE fiton instrumente t reja operativeinstitucionale. Prej ather Kshilli e fiton rolin e promovuesit dhe motivdhnsit i cili i pranon aktivitetet dhe qndrimet e prbashkta. Votimi me shumc t kualifikuar zbatohet te t gjith qndrimet dhe aktivitetet e pranuara nga Kshilli rreth zbatimit t vendimeve t prbashkta, me vendosjen e apstinencs konstruktive me ka nj shtet mund t prmbahet nga pjesmarrja nse kjo nuk i pengon t tjert. Sekretari gjeneral i Kshillit e zbaton ose e kryen detyrn e re t t drguarit t lart pr politik t prbashkt t jashtme dhe t siguris dhe i ndihmon Kshillit n hartimin, prpilimin dhe zbatimin e vendimeve politike. Risi n kt marrveshje sht raporti pr planifikim dhe vrejtje t hershme n kuadr t Kshillit. Detyra e saj sht ti monitoroj dhe analizoj proceset e PPSM, t jep mendime dhe paralajmroj pr raste t cilat mund t ndikojn n politiken e prbashkt t jashtme dhe t siguris.

Politika e Prbashkt n shtjet e Brendshme dhe Jurispundencs

Qllimimi i bashkpunimit mes organeve policore dhe atyre gjyqsore t shteteve antare t unionit Evropjan sht sigurimi i liris dhe drejtsis pr qytetart nprmjet t lufts s prbashkt kundr kriminalitetit (veanrisht kundr terrorizmit, trafikimit me njerz, drogs, armve, korrupcionit etje) si dhe kundr racizmit dhe ksenofobis. Mes tjerash, jan ndrmarr dy hapa t rndsishme n drejtim pozitiv n lidhje me zgjidhjen e ktyre problemeve: sjellja e direktivs kundr larjes s parave dhe krijimi i Policis Evropjane EUROPOL, e cila funksionon q nga viti 1998. N suaza t bashkpunimit n sfern e jurispundecs bjn pjes: lehtsimi dhe prshpejtimi i bashkpunimit n proceset gjyqsore, lehtsimin e e procedurs s ekstradimit, vendosjen e rregullave minimale pr dnimin e veprave penale si dhe vendosjen e dnimeve pr aktet e terrorizmit, krimit t organizuar dhe trafikimin e drogs dhe supstancave tjera t ndaluara. Basjkpunimi n kt sfer realizohet jashta procedurave pr sjelljen e vendimeve n UE. Si edhe tek Shtylla e dyt, edhe ktu bashkpunimi realizohet n baz t

bashkpunimit t ndrsjellt n mes shteteve atare.

Gashi
Student aktiv

Titulli: Re: E Drejta e Unionit Evropian

Sun Oct 09, 2011 1:45 pm

E DREJTA E UNIONIT EVROPIAN

N prgjithsi mbi supranacionalitetin juridik

Numri i postimeve: 868 Points: 5185 Reputacioni: 9 Join date: 26/09/2011 Age: 22 Location: Prizren Drejtimi: Software Design

Periudha pas lufts s Dyt Botrore n Evrop nxori n siprfaqe nj fenomen t ri juridik: supranacionalitetin legal. Filloi t krijohej dhe t funksiononte nj e drejt q dallonte nga e drejta klasike shtetrore sepse ajo as nuk krijohej as nuk implementohej vetm nga shteti por nga nj organizat mbishtetrore n krijim. Filloi t zbatohet nj legjislacion i ri dhe t funksionoj nj gjyqsi e re brenda kornizs evropiane. Fillimisht Konventa Evropiane pr t Drejtat e Njeriut (e Keshillit t Evrops) inauguroi jo vetm katalogun e t drejtave dhe lirive t garantuara t njeriut por edhe mekanizmin e mbrojtjes s tyre kundr shtetit qe i shkel ato. Kshtu periudha deklarative e mbrojtjes ndrkombtare e t drejtave t njeriut u pasua edhe nga periudha prmbaruese. Edhe shtetet-deri n subjekte t pacnueshme t s drejts ndrkombtare filluan t nxirren para gjyqsis ndrkombtare pr shtjet t cilat deri dje konsideroheshin t brendshme dhe zgjidheshin brenda juridiksionit gjyqsor vendas. M von, n vitin 1963, me rastin e par gjyqsor Van Gend en Loss, Gjykata Evropiane e s Drejts, nj gjykat tjetr supranacionale, filloi nj praktik tjetr gjyqsore brenda s cils edhe shtetet antare t Unionit Evropian mund t ishin subjekte te vendimeve t saja gjyqsore. Ky fenomen i ri juridik evropian me koh krijoi standarde t caktuara juridike pr vendet q donin tu bashkoheshin ktyre strukturave integruese evropiane. Disa shtete madje dokumentet e tilla juridike evropiane filluan ti inkorporojn edhe si pjes t sistemit t tyre juridik t brendshm, me ka filloi i ashtuquajturi internalizim i s drejts evropiane. E drejta e Unionit Evropian sht nj deg e re specifike dhe interdisiplinare e s drejts. Qoft si deg e shkencs juridike qoft si e drejt positive, ajo ka specifikat e saj q e dallojn nga degt tjera t s drejts. Rreth saj edhe sot e gjith ditn ka konfuzion dhe munges dijeje t prgjithshme. Madje, ka autor q e kontestojn karakterin juridik t ksaj dege t s drejts, duke u bazuar n parimet klasike mbi t drejtn shtetrore. Konform doktrins klasike mbi t drejtn, sisitem rregullash shoqrore t sanksionuara nga ana e shtetit, e drejta e UE-s nuk do t mund t

quhej e drejt, sepse at nuk e nxjerr dhe nuk e sanksionon shteti, por nj organizat mbishtetrore. Mirpo, si do t shihet n shtjellimet vijuese, pikrisht instuticionet ligjvnse dhe procedurat legjislative, vrtet specifike, prbjn themelet e ligjvnies n UE . Folsom me te drejt trheq vrejtjen se pa njohjen e ktyre dy themeleve ligjvnse te UE-se , sht e pamundur formsimi i juristit t UE-s. Si nj system i qeverisjes shumshtresore, brenda t cilit vendimarrja si u tha varet nga shum akter dhe nga shume nivele te vendosjes (jo vetm atij shtetror, por edhe atij mbishtetror) edhe e drejta e cila nxirret n kt proces inicues ligjvns dallon nga e drejta klasike shtetrore. Duke u nisur nga kjo veanti e s drejts s UEs, disa autor edhe e kontestojn legjimitetin kushtetues dhe ligjor te ksaj t drejte me t ashtuquajturin deficit demokratik, sepse ajo nuk nxirret nga organet shtetrore demokratikisht t zgjedhura. Nga ana tjeter, normat e s drejts s UE-s nuk jan t detyrueshme vetm pr individt, por edhe pr vet shtetet sovrane, q e bn edhe me te vshtir shpjegimin e ksaj t drejte me termet e s drejts klasike . Mirpo, prkundr vrejtjeve t klasikve t s drejts, ne mendojm se e drejta e UE-se sht nj deg e s drejtes, sht e vrteta shum specifike me elemente t shum degeve t tjera t ndrthurura t s drejts dhe me lnd dhe me metod t veant t studimit q e bn specifike edhe vet natyrn e saj juridike dhe q pastaj prcakton edhe parimet e saj specifike dhe burimet e posame. Si e till, lnda e saj si disciplin shkencore sht pranuar n mnyr solide nga gjeneratat e para t studentve t fakulteteve juridike ku ajo msohej. Ky specifitet i s drejtes s UE-s shprehet n dallimet e saj me degt e tjera t s drejts pr nga natyra e saj juridike, lnda e studimit, metodat dhe parimet, burimet e s drejts. Mirpo para shtjellimit t specifiteteve t lartprmendura t s drejts s UE-s, do t japim ktu ca ide t prgjithshme mbi problemin e supranacionalitetit dhe relacioneve t tij me sovranitetet shtetrore, legjislacionet kombtare dhe mbi disa tendenca t reja supranacionale n Evrop, si denacionalizimi i s drejts dhe desovranizim legjislativ. Supranacionaliteti apo mbishtetrorja, si nj realitet nderkombtar q mund tua imponoj vullnetin e tij edhe shteteve sovrane dhe t pavarura, mbeti njra ndr shtjet m t diskutuara n teorin e s drejts s UE-s. Autoret ishin t ndar sa i prket (mos) ekzistimit t s drejts s UE-s, si nj e drejt supranacionale. Kritikuesit e supranacionalitetit dhe rrjedhimisht t s drejts s UE-s i prkisnin idhtareve t doktrins klasike, sipas s cils UE-ja nuk sht shtet pra nuk ka as sovranitet legjitim q buron nga demokracia prfaqsuese, prandaj n munges t demosit dhe si pasoj e ktij deficiti demokratik as mund ta nxjerr e as ta implementoj t drejtn. Ndrkaq, mbrojtsit e supranacionalitetit, n prgjithsi dhe t legjitimitetit t s drejts s UE-s n veanti e hedhin posht doktrinn e till klasike t demkracis s shekujve XVIII-XIX, me arsyetimin se n ndrkoh brenda nj shekulli, ndryshimet e prgjithshme imponuan edhe n renovimin e konceptit klasik t demokracis s

bazuar eskluzivisht n demos duke ofruar pos ktij edhe legjitimitetin elitist, konkurues, pluralist apo at etatik si nj legjitimitet bashkkohor i ndrvarur nga m shum aktor dhe m shum nivele t vendosjes si baz pr nxrrjen e s drejts s UE-s me efekt supranacional. Pa marr rolin e arbitrit midis ktyre dy dokrinave dhe duke pasur parasysh edhe vet kontraverzet e supranacionalitetit ende t pa prfunduar t UE-s, prgjigjen do t mundohem ta nxjerr nga praktitka ndrkombtare e gjysms s dyt t shek. XX. Elementet e nj supernacionalitetit juridik i gjejm edhe n disa dukuri t reja n Europ t cilat jan prjashtime nga teoria klasike e sovranitetit shtetror por edhe nga vet t drejtat ndrkomtare. Kto dukuri t reja suprancionale q u paraqitet pas lufts s dyt botrore mund t kualifikoheshin si: Denacionalizim i s drejtes kombtare (internalizimin i s drejts ndrkombtare) dhe Desovranizim legjislativ (doktrina e efektit direkt)

Denancionalizim i s drejts kombtare

Kt nocion e prmend Garaponi, n konceptin e tij mbi denocionalizimin e ligjit. Dhe vrtet, n Evrop, n gjysmn e dyt t shekullit XX ndodhi nj proces historik legjislativ i paparamenduar pr Evropn e gjysms s par t atij shekulli. Aq m pak ishte i pa kapshm pr shekullin e XIX q mbeti i shnuar si shekull i nacionalizmave europjan. Nisma e ktij fenomeni juridik lidhet me Kshillin e Europs dhe procedurn e harmonizimit t obligueshm t ligjeve pozitive kombtare t shteteve antare me konventat e KE-s. Ndonse u tha n shqyritmet paraprake, Kshilli i Europs nuk sht organizat supranacionale por nj organizta ndrqeveritare, ku shtetet delegojn prfaqsuesit e vet. Vendosin me konsenzus, me gjith at po kto shtete edhe pse nuk e delegojn sovranitetin e vet shtetror n KE ato prap se prap u prmbahen ca obligimeve t cilat i prcakton pr antart e vet KE-ja. Bie fjala vetem shembulli i respektimit t Konvets Europjane pr t Drejtat e Njeriut (1950) Mjafton pr tu inlustuar fenomeni i denacionalizimit t legjislacionit kombtar dhe internalizimit t s drejts ndrkomtare. Sot kjo konvent sht br praktikisht pjes e legjislacioneve pozitive kombtare t shtteve antare apo t shteteve q pretendojn t antarsohen n KE. Mjafton ktu t prmendet rasti i krkess eksplicite nga Kshilli i Evrops pr shtetet antare apo pr antart potencial, q nga legjislacioni i tyre penal t heqin denimin me vdekje. Pra t gjitha shtetet thon se jan sovrane brenda territorit t vet se e kan edhe sovranitetin legjislativ, mirpo njkohsisht t gjitha shtetet antare i nnshtrohen ksaj urdhrese denacionalizuese legjislative pr t fshir nga ligjet e veta penale dnimin me vdekje, duke e internalizuar kt norm juridike ndrkombtare si pjes e legjislacionit kombtar pozitiv.

Desovranizimi legjislativ ( Doktrina e efektit direkt )

Nj fenomen tjetr i natyrs supranacionale ndodhi n vet gjirin e Unionit Evropian. Pr dallim nga shtetet antare t Kshilli t Evrops, n Unionin Evropian, 27 antart e saj heqin dor nga nj pjes e sovranitetit t vet shtetror duke e ceduar at n organizimin supranacional n krijim, n UE. Ferry e quan fenomenin e till edhe si postnacionalja, pra si nj parim t krijimit t nj entiteti t ri politik komunitar, me qytetart evropian, konform ides mbi shtetet e bashkuara t Evrops. Ideja e komunitarizmit evropian si nj ide postnacionale apo edhe supranacionale krijoi kshtu substratin e nevojshm akademik pr aksionet e mvonshme politike t krijimit te modelit integrues evropian. Kuptohet edhe kto debate akademike mbi supranacionalitetin evropian dhe mbi Evropn si nj komunitet politik nuk ishin pa dilema nga ato t tipit: union ekonomik apo institucional,Evrop politike apo shpirtrore, Evrop federale apo ndrqeveritare, etj. Krijohet kshtu pr t parn her n historin juridike nj sovranitet mbikombtar apo supranacional, t cilit i nnshtrohen detyrimisht shtetet antare t tij. Me fjal t tjera, traktatet themelore t UE-s, si burime kryesore juridike, jan direkt t zbatueshme n territorin e shtetit antar, pa asfar masash administrative plotsuese. Ato bhen pjes e s drejts kombtare t atij vendi me faktin e nnshkrimit dhe t ratifikimt t traktatit. Kshtu, e drejta e Unionit Evropian bn nj prjashtim nga doktrina klasike e sovranitetit shtetror duke krijuar procedurn e nj sovraniteti mbishtetror. Si vrejn shum autor, rregulloret e UE-s aplikohen direkt n shtetet antare edhe nse ato nuk i kan aprovuar nga parlamentet e tyre kombtare. UE-ja ka aftsin e anashkalimit t parlamenteve kombtare n disa fusha me ka cenon iden tradicionale t sovranitetit, si nj shtje t hapur midis fiksimit t burimit unik t sovranitetit dhe realitetit ndrkombtar t marrdhnieve ndrkombtare. Shembulli i Britanis s Madhe sht mjaft ilustrativ. Sado q ky fenomen sht relativisht i ri dhe ky proces i ndrtimit t ktij sovraniteti supranacional ende i brisht, ai shpjegon thelbin e natyrs juridike t s drejts s UEs. Pra, mund t thuhet s Unioni Evropian, n prgjithsi dhe e drejta e tij, n veanti, paraqesin shembullin madhor t trheqjes s sovranitetit t shteteve kombtare.

Si rodhi ky proces i veant ligjvns? sht doktrina e efektit direkt?

Kjo doktrin e re e s drejts supranacionale evropiane u ngrit n baz t praktiks gjyqsore t Gjykats Evropiane t s Drejts (Case Law) n fillim t viteve t

gjashtdhjeta. Thelbi i ksaj praktike gjyqsore qndronte n t ashtuquajtrn doktrin t efektit direkt t s drejts s BE-s ndaj t drejtave kombtare t shteteve antare. Me fjal t tjera, me vendimet e para gjyqsore t gjykats (nga viti 1963 e kndej) u imponua detyrimi absolut pr shtetet antare q n territorin e tyre t zbatojn kto vendime gjyqsore t BE-s, pa kurrfar kufizimesh apo masash t tjera administrative, qoft edhe kur vendimi gjyqsor sht kundr shtetit ku ai duhet zbatuar. Praktika gjyqsore e GJED-s inuaguroi atbot doktrinn e re t efektit direkt t normave juridike t UE-s. Rasti i par gjyqsor q inauguroi kt doktrin t re ishte rasti i Van Gend en Loos. N kt rast gjyqsor, kompania holandeze Van Gend en Loos kishte importuar substanca kimike nga Gjermania n Holand. Por, Holanda e kishte ngarkuar at me dogana n kundrshtim me nenin 12 t traktatit t BEE-s. Prandaj kjo kompani ishte ankuar n Dutch Tarif Commisie, i cili e kishte paraqitur rastin n Gjykatn Evropiane t s Drejts (GJED), duke krkuar sqarime n dy pyetje themelore : Nse neni 12 i TBEE-s ka zbatim direkt n territorin e nj shteti antar? Nse shtetasit e tyre, bazuar n kt dispozit t traktatit t BEE-s, mund t krkoj mbrojtje gjyqsore t t drejtave t tyre para GJED -s? Gjykata Evropiane e s Drejts, n vendimin e saj lidhur me kt rast kishte konstatuar se: BEE po konstituonte nj rend t ri juridik t s drejts ndrkombtare, i cili ua kufizonte sovranitetin shteteve antare t saj; Subjekt i ktij rendi t ri juridik nuk jan vetm shtetet antare, por edhe individt e tyre; Pavarsisht nga legjislacionet kombtare, e drejta e BEE-s imponon detyrime pr individt, por edhe i mbron t drejtat e tyre; Traktati i BEE-s prandaj imponon detyrime si pr shtetet antare, ashtu edhe pr individt dhe institucionet e BEE-s. Prandaj mund t thuhet se rasti gjyqsor Van Gen en Loos ishte kthesa q e promovoi konceptin e aplikimit direkt t normave juridike t BEE-s n shtetet antare dhe prgjithsisht pr ngritjen e nj sistemi sui generis juridik t BEE-s. S bashku me rastet tjera pasuese gjyqsore, doktrina e efektit direkt t s drejts s BEE-s n territorin e shtetit t saj antar kumtoi dy mesazhe t rndsishme politike: S pari, internailzoi aplikimin direkt t traktateve themeltare t BEE-s n nivel kombtar, duke fuqizuar kshtu drejtprdrejt normn e traktatit t BEE-s n shtetet antare dhe S dyti, kjo doktrin e efektit direkt t s drejts s BEE-s po ashtu forcoi tendencat federaliste brenda BEE-s. Mirpo, a do t thot se kjo doktrin e efektit direkt mund t aplikohet n do situat,apo pr zbatimin e saj duhet plotsuar disa parakushte ? Jan katr kushte pr aplikimin direkt t Traktatit t BEE-s n shtetin antar:

Ndalesa e qart dhe a pakushtzuar pr shtetin antar q t pangoj zbatimin direkt t normave t ktij traktati n territorin e atij shteti; Detyrimi negativ, pra,t prmbajturit e shtetit antar nga kufizimi i zbatimit direkt t Traktatit t BEE-s n at shtet; Ndalesa e fardo rezervave nga shteti antar q mund t pengoj zbatimin direkt dhe Zbatimi direkt i Traktatit t BEE-s n shtetin antar nuk sht i varur nga asnj mas implementuese e atij shteti. N prputhje me doktrinn e efektit direkt ishte edhe dimensioni i supremacis s vendeve gjyqsore t Gjykats Evropiane t s Drejts, me t cilat invalidoheshin ligjet kombtare t shteteve antare, nse ishin n konflikt me t drejtn e BEE-s.

Gashi
Student aktiv

Titulli: Re: E Drejta e Unionit Evropian

Sun Oct 09, 2011 1:46 pm

Sistemi Juridik i UE-s

Gjat elaborimeve t deritashme u prmend nocioni sistem juridik i UE-s. Ktu shtrohen disa pyetje: A mund t flitet vrtet pr nj sistem juridik t veant t UEs? Nse po, n ka bazohet ai dhe si implementohet ai n praktik? Kto pyetje diskutohen n dekada brenda qarqeve jo vetm juridike, por edhe politike evropiane, shpesh edhe n form replikash dhe kundrshtimesh t hapta pro et contra njrit apo qndrimit tjetr. Ky rend juridik dallon nga regjimet e tjera t s drejts ndrkombtare, sepse prpos q krijon t drejta dhe detyrime pr shtetet, traktatet themeltare t UE-s krijojn t drejta dhe detyrime edhe pr qytetart. Prandaj, kto traktate krijuan me koh nj rend t ri juridik t bazuar mbi efektin direkt t s drejts s UE-s dhe aplikueshmrin direkte t norms juridike t UE-s. Si u pa n shqyrtimet e mparshme, rasti gjyqsor Van Gend en Loos i pari e konfirmoi n praktik fuqin e efektit direkt t norms juridike t UE-s. N teori, ky quhet efekt direkt vertikal,si nj efekt q vepron ndaj shteteve antare. Rasti tjetr gjyqsor para Gjykats Evropiane t s Drejts, Deffrenne vs Sabena , inauguroi edhe t ashtuquajturin efekt direkt horizontal , si efekt q vepron ndaj qytetarve. N literatur hasim edhe t ashtuquajturat shtylla binjake t rendit juridik evropian, t cilat prbhen nga efekti direkt dhe supremacia e t drejts s UE-s ndaj t drejtave kombtare. Nse i kthehemi edhe njeher zhvillimit historik t UE-s nga Bashksia Evropiane e Thngjillit dhe elikut, Traktati i Parisit i vitit 1951 e pastaj deri te dy t tjerat q u krijuan me Traktatin e Roms s vitit 1957 (BEE dhe EVROATOM), do t shihet se deri n Traktatin e Mastrihtit m tepr kishim nj bashksi ekonomike evropiane se sa nj

Numri i postimeve: 868 Points: 5185 Reputacioni: 9 Join date: 26/09/2011 Age: 22 Location: Prizren Drejtimi: Software Design

union politik evropian. Traktati i Mastrihtit i vitit 1991(1993) mbi Unionin Evropian vetm hapi nj faqe t re t nj integrimi m t avancuar institucional t ish BEE-s me elemente t edhe nj unioni t mundshm politik e t siguris, kurse kt proces e thelluan edhe m tutje edh Traktati i Amsterdamit i vitit 1997(1999) dhe ai i Nics (2001). Me dy traktatet e fundit t UE-s vetm u formalizua procesi i unifikimit juridik t BEE-s, i filluar n vitin 1986-87 me Aktin Unik Evropian. Revidimi m radikal juridik i Traktatit t Roms s BEE-s u b me Traktatin e Mastrihtit , me t cilin ishin shtuar autorizimet e UE-s ndaj shteteve antare, ishin forcuar tendencat federaliste n UE dhe ishin zgjeruar fushat pr t cilat UE-ja kishte kompetenc ekskluzive, si ishin politika sociale, zhvillimi, mbrojtja e ambientit jetsor,hulumtimi shkencor-teknik, aftsimi i kuadrove, politika e vizave, arsimi, mbrojtja e konsumatorve,infrastruktura, komunikacioni,energjetika, kultura dhe industria. Pra, me sa mund t kuptohet nga shtjellimet e msiprme, me kto traktate themeltare t UE-s ishte krijuar nj sistemi veant juridik evropian i bazuar n supranacionalitet. Mirpo edhe prkundr ksaj, kundrshtart e ides s kundrshtimit t sistemit jurdik t UE-s paraqesin ardumentin se UE-ja megjithat ende nuk e ka cilsin e personit juridik. Ndrkaq, ithtart e ides s ekzistimit t sistemit juridik t UE-s paraqesin argumentet e procesit historik t unifikimt t s drejts s UE-s. Disa prej tyre theksojn edhe ekzistimin e kierarkis s normave t komunitetit. Sipas tyre, ishin tri faza ky q e krijuan sistemin e veant juridik t UE-s: e para, q konsistonte n harmonizimin e akteve juridike t shteteve anttare me t drejtn e UE-s; e dyta, q konsistonte n unifikimin e s drejts s shteteve antare me t drejtn e UE-s; e treta,q rezultoi me krijimin e s drejts origjinere t UE-s,e cila sot ka nj regjistr impozant burimesh vetanake juridike, t cilat do t shtjellohen m hollsisht n kaptinn e veant mbi burimet e s drejts s UE-s. N favor t sistemit juridik t UE-s paraqitet edhe vllimi mjaft i dendur i akteve t veanta juridike q i ka nxjerr deri m tash UE-ja, duke filluar nga Libri i Bardh, i cili prmban mbi 300 akte juridike t BEE-s lidhur me masat q duhet zbatuar pr t funksionuar tregu i brendshm evropian deri n fund t vitit 1992 e deri te rrgukkoret, direktivat dhe vendimet e UE-s. Gjithashtu, si argument pro ekzistimit t sistemit juridik t UE-s jepet edhe struktura e veant e vendimmarrjes me institucionet e posame dhe me mnyrn e marrjes s vendimeve nga Kshilli, Komisini Evropian dhe Parlamenti Evropian. Ndonse ende shumica e vendimeve merret me consensus (pra edhe me mundsin e paraqitjes s vetos nga ndonj antar i UE-s), gjithnj e m tepr, e sidomos pas Traktateve t Mastrihtit , Amsterdamit dhe Nics, zgjerohet rrethi i fushave pr t cilat vendimi mund t merret edhe me shumic votash. N kt kontekst prmendet edhe

argumenti implementues, pra, ai i zbatimit te detyrueshm t s drejts s UE-s n territorin e shteteve antare prmes aplikimit direkt, sidomos pas praktiks gjyqsore t Gjykats Evropiane t s Drejts nga fillimi i t gjashtdhjetave. Nj tjetr argument pr ekzistimin e sistemit juridik t UE-s ofrohet edhe me t ashtuquajturin regjistr t klauzolave t ndaluara , q nuk lejohen t prdoren nga shtetet antare, nse me to cnohen parimet dhe dispozitat e traktateve t UE-s dhe jan n dm t konsumatorve, apo me to krijohen pozita monopoliste n tregun e prbashkt evropian. Kjo ndales e prgjithshme q nga Traktati i Roms mbi BEE-s ishte operacionalizuar mtutje gjat tri dekadave pasuese 19571987 me t ashtuquajturit Regjistra t Tip-Prjashtimeve , q botoheshin n Fletoren zyrtare t BEE-s, me t cilt eliminohej mundsia e shkeljes s traktateve t BEE-s apo e interesit pr qarkullim t lir n tregun evropian.