NACIJA I NACIONALIZAM Identitet drutvena pojava i kao takav usaen je u drutvene, politike, kulturne, povijesne i ekonomske strukture koje

odreuju kako de se taj identitet izraavati i kakvo de biti njegovo znaenje socioloko se razumijevanje identiteta temelji na brisanju razlike izmeu pojedinca i njegova/ njezina okruenja pojedinac i njegov identitet nastaju u stalnoj interakciji s drutvenim okruenjem i od njega se ne mogu razlikovati Nacionalni identitet jedna dimenzija u polju naeg identiteta koja se sastoji od mnogobrojnih preklapajudi identiteta Postupno irenje individualnog identiteta Osjedaji pripadnosti, usmjereni najprije na obitelj, pleme, klan ili neku drugu rodbinsku grupu, postupno su se proirili na vede zajednice pripadnosti i povezanosti, na lokalna podruja, mjesta, gradove, gradove-drave, religijska tijela, podruje velmoa i kraljeva (Isaacs, 1989) Primordijalno shvadanje nacionalnog identiteta Nacionalisti nastoje nacionalni identitet u njegovu sadanjem obliku to vie projicirati u prolost Nacionalnost imamo onako kako imamo teinu, visinu, spol i krvnu grupu. Taj je identitet neto uroeno i prirodno, on je dio ljudske svijesti od pamtivijeka On je jedna od danosti ovjekove egzistencije Osnove za primordijalni (na etniki) identitet su fiksirane, nepromjenjive i ukorijenjene u prirodnim razlikama meu skupinama ljudi Instrumentalistiko shvadanje nacionalnog identiteta Objanjavaju genezu i odravanje nacionalizma putem interesa kojima nacionalizam slui Razlikuje se teorija koji nacionalni identitet i nacionalizam nastoje objasniti putem identiteta ili ideja koja nacionalizma promie ili titi Konstruktivistiko shvadanje nacionalnog identiteta Etnicitet je socijalni drutveni, a ne bioloki konstrukt, stvoren od stane vladajudih elita Nacije su imaginirane (zamiljene) zajednice Modernistiko shvadanje nacionalnog identiteta Modernisti pokuavaju utemeljiti teoriju koja bi objasnila nacionalizam kao doktrinu, pokret i nastanak nacije u irem vremenskom kontekstu Graanski vs. etniki identitet Graanski identitet Temelji se na tano odreenom teritoriju, zajednici zakona i institucija, jednoj jedinoj politikoj volji, jednakim pravima za pripadnike nacije i zajednikim vrijednostima, tradicijama i osjedajima koji ljude meusobno povezuju. Etniki identitet Temelji se na ideji istog porijekla ili, tanije, percipiranog porijekla, pri emu se ljudi doivljavaju kao jedan narod BiH identitet U svojem suvremenom opsegu (obuhvadene etnike skupine) i u svojem sadraju (to znai biti Bonjak, Srbin ili Hrvat) rezultat je modernizacijskih procesa 19. stoljeda. Romantini intelektualci pokuavali su odrediti opseg i sadraj bonjatva u viedimenzionalnim borbama za modernizaciju drutva. Borba se odvijala u kontekstu nadmetanja s nastajudim i dominantnim turskim (ali nita manje agresivnim ni srpskim i hrvatskim nacionalizmom) u sklopu pokuaja germanizacije Austrijskoga carstva te u nadmetanju sa slavenskim nacionalizmima u kojemu je najotrija bila hrvatsko-srpska konkurencija. Etnika zajednica

Grupa ljudi koji dijele vjeru u zajedniko porijeklo i ima osjedaj pripadnosti zajednici zasnovan na odreenim elementima kulturne slinosti kao to su: 1. Etnija 2. Kolektivno vlastito ime 3. Mit o zajednikim precima 4. Zajednika povijesna sjedanja 5. Jedan ili vie diferenciranih elelenata zajednike kulture 6. Povezivanje sa specifinom domovinom 7. Osjedaj solidarnosti Anthony Smith, Etniko porijeklo nacija, 1986. Nacija Nacija kao dominantan politiki identitet i arite lojalnosti razmjerno je nova povijesna pojava Nacija je zasnovana na mitskom interpretiranju povijesti Nacionalne ideologije koje su u osnovi formiranja nacija esto su u sukobu s povijesnim injenicama Kada se i zato formiraju nacionalne drave? Dravni teritorij Podrazumijeva granicama omeen prostor na kojem drava uspostavlja dravnopravni poredak i na kojem se prostire njena vlast. Dravna granica dijeli odreenu dravu od drugih drava u njenom okruenju U zavisnosti od geografskog poloaja mogu biti kopnene, vodene vazdune Zanimljivosti Bilo je drava ije granice u trenutku stjecanja nezavisnosti nisu bile konano odreene niti meunarodno priznate. Sluaj Belgije 1830-1839 Izrael nakon 1948 pa do danas Nije bila prepreka za postojanje drave Teritorij Veliina teritorije nije odluujuda injenica za postojanje drave Primjeri drava sa malom povrinom (manje od 1000 km) - Monako 1,8 km Antigva i Barbuda 440 Lihtentajn 160 km Bahrein 620km Andora 450 km Kiribati 717 Maldivi 280 Maralska ostrva 181 Mikronezija 702 Bosna i Hercegovina Ima povrinu od 51.129 km Slina je Hrvatskoj 56.538 km Slovakoj 49.041 km vajcarskoj 41.288 km Belgiji 30.510 km ri Lanki 65.610 km Togu 56.790 km Tajvanu 35.980 km Drave velike teritorije Sudan 2.505.810 km (od prole godine podjeljen na dvije drave) Zair 2.345.410 km Kolumbija 1.138.914 km Iran 1.648.000 km Junoafrika republika 1.219.912 km Kanada 9.976.140 km Libija 1.759.540 km

Primjeri drava sa velikom teritorijom iznad 1.000.000 km Kina 9.596.960 km Kazahstan 2.717.300 km Alir 2.381.740 km Angola 1.246. 700 km Argentina 2.766.890. km Australija 7.686.850 km Brazil 8.511.965 km Nastavak Bolivija 1.098.580 km ad 1.284.000 km Egipat 1.001.449 km Etiopija 1.127.127 km Indija 3.287.590 km Indonezija 3.287.590 Sjedinjene amerike drave 9.372.610 km Rusija 17.075.200 km Stanovnitvo ine ljudi koji stalno naseljavaju prostor drave i potpadaju pod njenu jurisdikciju . U odreivanju stanovnitva drave obino se koriste pojmovi dravljani i graani Dravljanin/ka je pravni termin i ouznaava vezu pojedinca i dravnopravnog poretka BiH uvijek specifina Nacionalna opredijeljenost nije isto to i dravljanstvo. Za razliku od mnogih drava u Evropi posebno kod BiH se forsira i entitetsko dravljanstvo, ime se omogudavaju u bududnosti neke secesionistike inicijative. Stanovnitvo Graanin /ka ima politiki karakter i oznaava jedinku kao politikog subjekta sa pripadajudim politikim pravima Aktivno i pasivno birako pravo , da biramo i budemo birani Suprotan pojmu podanika koji se koristi da oznai jedinke objekte vlasti bez politikih prava Graanstvo U politikoj teoriji postoji i definiranje dravljanina u dvostrukom smislu i Kao pripadnika odreene drave Politikog subjekta koji aktivno sudjeluje u oblikovanju dravn zajednice. Iskljuivo vezano za demokratske drave Stanovnitvo Rasna, etnika, religijska ili jezika homogenost stanovnitva nije nuna za nastanak, postojanje ili demokratski politiki sistem drave Primjeri Belgija Ukupno stanovnitvo 10.364.388 (juli 2005 ) Dravljanstvo: belgijsko Etnike grupe: Flamanci 58% Valonci 31%, mijeani ili ostali 11% Religija rimokatolika 75% Protestantska ili ostale 25% Primjeri Jezik: Duch (zvnini) 60 & Francuski (zvanini) 40% Njemaki ( zvanini manje od 1% Bolivija Ukupno stanovnitvo 8.857,870 (juli 2005) Dravljanstvo bolivijsko Etnike grupe : Keua 30% melezi ( mijeano stanovnitvo bijelci i indijanci ) 30%Ajmara 25%, bijelci 15% Religija rimokatolika 95 %, protestanti ( metodisti) 5%

Primjeri Brazil Ukupno stanovnitvo 186.112.794 Dravljanstvo brazilsko Etnike grupe bijelci ( Portugalci, panci, Nijemci, Italijani ) 53,7%, mulati (mijeano stanovnitvo bijelaca i crnaca) 38,5%, crnci 6,2% ostali ( ukljuujudi Japance, Arape, amerike Indijance ) 0.9% i neodreeni 0.7% ( popis 2000) Religija rimokatolika 73.6%,protestanti 15,4%, spiritualisti 1,3% bantu/vudu 0.3%, ostali 1.8%, nijedna religija 7.4% (popis 2000 ) Kako vratiti zajednku hhistoriju i u njoj recimo kotromanide , jesu li oni bosanski ako nisu muslimani Federic Barth (u drugoj polovici XX stoljeda) istakao da pojedince i lokalne grupe moemo klasifikovati kao lanove jedne etnike zajednice samo ako jasno ispoljavaju dinstiktivne crte dotine kulture. Odnosno kada se etnika grupa definira svojim atributivnim i eksluzivnim karakterom, priroda takvih entiteta zavisi od odravanja granica. Kljuni problem istraivanja, po njemu, postaje etnika granica koja definira grupu, a ne kulturni materijal. On razlikuje drutvenu granicu (zamiljenu esto) i stvarnu dravnu (teritorijalnu) granicu. Mada se ini sloenim ovakva formulacija, ona, ustvari, pojednostavljuje analizu stanja u BiH, etnika difercijacija, kojoj je prethodilo (nimalo ne sluajno!) etniko idenje teritorija, posebno RS-a, jeste prije svega pitanje granica. Dodiri jedne etnike grupe sa drugim jeste pitanje njihove razliitosti i insisitiranje na toj razliitosti. Tri faze su tog projekta u BiH: 1981-1991. Kulturna priprema i formiranje drutvenih granica 1991-1995. Vojno- policijski- dobrovoljaki pohod idenja teritorija Od 1996- do danas uvrdivanje drutvneih i teritorijalnih granica Kralj Tvrtko Kotromanid (1353- 1391) Ishak Kral Oglu je posljednji direktni potomak Bosna i Hercegovina Ukupno stanovnitvo 4.025.476- procjena Dravljanstvo : bosanskohercegovako Etnike grupe : Bonjaci 48% Srbi 37.1%, Hrvati 14.3% ostali 0.6% (procjena CIA 2000) Religije Muslimani 40% pravoslavni 31%rimokatolici 15 i ostali 14% Jezici bosanski, srpski i hrvatski Opasnosti, ili je To (samo) nacionalni folklor? Pismo i jezik Ljiljani kroz historiju DRINA NA ISTOKU, NERETVA NA JUGU, BOSNA U SREDINI- KRVOTOK BiH U RJEKAMA Kada se i zato formiraju nacionalne drave? Nacionalizam Buroaski (npr. eka) Srednje klase (npr. Poljska i Maarska) Birokratski (dravni projekt, npr. Rumunjska, Grka, Turska) Populistiki, masovni nacionalizam (npr. Srbija, Bugarska) Nacionalni identitet Anthony Smith, Nacionalni identitet, 1991. Teritorijalno-politiki Nacija kao zajednica graana

Vezana za modernu dravu etiri bitna obiljeja: a. Teritorijalnost b. Dravljanstvo c. Participacija d. Graansko obrazovanje 2. Etniki identitet Ideja nacije kao etnike i kulturne zajednice Naglasci: 1. Povijesno porijeklo 2. Zajedniki mitovi 3. Povijesna sjedanja 4. Kulturna homogenost 5. Specifine etnohistroije 6. Osiguravanje domovine naciji etnikoj grupi Nacionalizam Ideologija i pokret koji istie interese i prava nacije, ponajprije njezino pravo na samoodreenje Politiki program nacionalizma je izgradnja nacije-drave Sredstva: proces nacionalne unifikacije Stjecanjem nacionalne nezavisnosti Drava uvrduje naciju u prostoru i vremenu Graani/dravljani povezani osjedajem politikog i kulturnog jedinstva Nacionalizam Nacionalizam je previe raznolik da bi ga bilo mogude u cijelosti objasniti jednom teorijom. Mnogo toga od sadraja i specifinih orijentacija razliitih nacionalizama odreeno je povijesno distinktivnim kulturnim tradicijama, kreativnim akcijama voa, i kontingentnim situacijama unutar meunarodnoga svjetskog poretka Craig Calhoun, Nationalism, 1997. Naela ideologije nacionalizma Svijet se prirodno dijeli na nacije, a svaka ima poseban karakter i sudbinu Nacija je izvor cjelokupne politike modi, a odanost njoj nadilazi sve druge odanosti ele li biti slobodni i realizirati se, ljudi se moraju identificirati s nacijom i pripadati joj Globalna sloboda i mir jesu funkcije osloboenja i sigurnosti svih nacija Nacije se mogu osloboditi i ostvariti samo u vlastitim suverenim dravama Tipovi nacionalizma Graanski i etniki Politiki i kulturni Miroljubivi i agresivni Liberalni i integralni Zapadni i istani nacionalizam Hans Kohn (1961.) prvi je razvio sustavno razlikovanje izmeu zapadnih i istanih nacionalizama. Zapadni je tip rezultat duge evolucije u kojoj je drava prethodila stvaranju nacije. Uglavnom ekspanzijom i konsolidacijom drave, stvoreni su drutveni, ekonomski i politiki uvjeti za preobrazbu naroda u naciju. Ta se transformacija temeljila uglavnom na zamislima liberalne srednje klase pomijeanim s njezinim demokratskim idejama i idealima. Rezultat je graanski oblik nacionalizma koji se temelji na graanskom statusu, subjektivnom izboru i demokratskim idejama nacionalne suverenosti koja nastaje iz sukobljavanja s feudalnim drutvom nasljednih povlastica. Glavni politiki cilj bilo je redefiniranje ljudi kao graana. Zapadni i istoni nacionalizam

Istani oblik stvoren je u potpuno drukijim uvjetima. Nacije nisu bile stvorene od postojedih drava, nego protiv postojedih oblika drave. Istana carstva nikad nisu uspjela u nastojanjima da asimiliraju etniki heterogene populacije. Istani nacionalizam vodila je zamisao promjene dravnih granica u skladu etnografskim razlikama. Istani nacionalizam temelji se na kulturnom identitetu i nacionalizmu kao objektivnoj injenici. Ljudi nisu bili ponajprije graani nego narod. I I dok je zapadni nacionalizam poeo kao politiki razvoj, istani je poeo kao kulturni pokret (romantizam) koji se razvio u politiku snagu. Idealtipovi nacionalizma 1. Liberalni Idealtipovi nacionalizma 2. Konzervativni Idealtipovi nacionalizma 3. Integralni (totalitarni) Idealtipovi nacionalizma 4. Imperijalistiki Idealtipovi nacionalizma 5. Antikolonijalni Ernest Gellner. Nations and Nationalism. Oxford: Blackwell, 1983. - Na svijetu postoji 6700 jezika, svaki koristi uglavnom po jedna etnika zajednica - Organizaciju Ujedinjenih naroda ini 192 drave lanice. Neke , pak,nisu lanice, Palestinski teritoriji, Vatikan, DAR Sahara, Kurdistan Vijede sigurnosti UN Vijede sigurnosti Ujedinjenih naroda sastoji se od 15 drava lanica UN-a; od toga pet stalnih i deset nestalnih lanica. Nestalne lanice postavlja Opda skuptina UN-a ukoliko zadovoljavaju dva kriterija doprinos meunarodnom miru i sigurnosti te ostalim ciljevima organizacije i pravedna geografska rasporeenost. Nestalne lanice u Vijedu sigurnosti izabrane su na vremensko razdoblje od dvije godine po regionalnom kljuu. Regionalni klju za raspodjelu nestalnih drava lanica Vijeda: 3 afrike drave 2 azijske drave 2 junoamerike drave 2 zapadnoeuropske i ostale drave 1 istonoeuropske drave Vijede sigurnosti UN-a 5 stalnih lanica: Sjedinjene Amerike Drave Velika Britanija Francuska Rusija Kina. Ove lanice imaju prava veta. Nestalne lanice: Deset ostalih lanica Vijeda bira Generalna skuptina za razdoblje od dvije godine, s tim da se svake godine bira po pet lanica Vijeda, tako da se njegov sastav mijenja svake godine. Sve lanice UN imaju obavezu primjenjivati Odluke Vijeda sigurnosti. Ovo vijede moe se sastati bilo kada i to na zahtjev jednog lana Vijeda, jednog lana Ujedinjenih naroda, na zahtjev Generalne skuptine ili Generalnog sekretara. Meu sadanjim sastavom nestalnih lanova je i Bosna i Hercegovina koja je predsjedavala Vijedem do nedavno. On nacionalizma do etnikog sukoba On nacionalizma do etnikog sukoba Instrumentalistika i konstruktivistika, teorija Etniki sukobi kao proizvod manipulacije od strane elita (instrumentalizam), ili slika koje su trenutano za tu priliku stvorene i iroko rasprostranjene, uglavnom putem medija, i

koje ine pripadnike razliitih etnikih skupina, koji su dotad imali miran suivot, meusobno netolerantnima (konstrukcionizam). Kraj nacionalne drave pod utjecajem globalizacije? Akteri, odnosi i prostori izmeu nacionalnih politikih jedinica, koji svojim djelovanjem ili svojim nastajanjem transformiraju granice nacija-drava Za one koji ele znati vie 1. Anthony Smith, Nacionalizam i modernizam: kritiki pregled suvremenih teorija nacija i nacionalizma 2. Bedenict Anderson, Nacija, zamiljena zajednica : razmatranja o porijeklu i irenju nacionalizma 3. Delal Ibrakovid. Bosna, islam- Bonjaci