Professional Documents
Culture Documents
§7
memkvidruli cvalebadoba
aramemkvidruli cvalebadoba
cvalebadobis saxeebi
მემკვიდრული ცვალებადობა
memkvidruli cvalebadoba
hugo de frizi
54
mutaciis Sedegad warmoqmnili gadaxrebi enoTeraSi
55
geni, romelic normalur organizmSi ganapirobebs melaninis warmoqmnas, al-
binosSi `ar muSaobs~. es recesiuli mutaciis Sedegia.
2 SeiZleba Tu ara albinosebs normaluri pigmentaciis STamomavlebi
eyoloT?
1 SeiZleba Tu ara normaluri pigmentaciis STamomavali eyoloT mSob-
lebs, romelTagan erT-erTi albinosia?
adamianSi genuri mutaciebi mravali memkvidruli daavadebis gamomwvevia.
meiozi
56
3 rogor dairRva meiozis procesi, Tu organizmSi aRmoCnda erTiT meti
qromosoma?
4 rogor dairRva meiozis procesi, Tu organizmSi qromosomTa nakrebi
2-jer gaizarda?
qromosomTa ricxvis darRvevas Tan axlavs darRvevebi organizmis ganvi-
TarebaSi. zogjer aseTi uxeSi da Zlieri cvlilebis gamo Canasaxi iRupeba.
5 rogoria daunis, terner-SereSevskis, klainfelteris sindromiT daa-
vadebulebis genotipebi? ra darRvevebi aReniSnebaT maT?
mutacia, warmoqmnis adgilis mixedviT, SeiZleba iyos sasqeso da somaturi
somaturi.
sasqeso ujredebSi warmoqmnili mutacia ar moqmedebs mocemuli orga-
nizmis niSan-Tvisebebze. is gamovlindeba mxolod momdevno TaobaSi.
somaturi mutacia organizmSi gamovlindeba da ar gadaecema memkvidre-
obiT sqesobrivi gamravlebis dros. magram usqeso gamravlebisas, Tu orga-
nizmi viTardeba iseTi ujredidan an ujredTa jgufidan, romelTac aqvT
mutaciuri geni, mutacia SeiZleba STamomavlobiT gadaeces.
suraTze gamosaxulia somaturi mutaciis Sedegad drozofilas Tvalis
nawilobrivad TeTrad Seferva, mcenare devispirasa da senpoliaSi yvavilis
gvirgvinis furclis Seferilobis cvlileba.
57
არამემკვიდრული ცვალებადობა
erTia, rogor genotips miiRebs individi mSoblebisgan, da meore, rogor
gamovlindeba es niSan-Tviseba. adamians SesaZlebelia memkvidreobiT gadae-
ces musikaluri niWi, magram Tu mas ar Seeqmna saTanado garemo niWis gasavi-
Tareblad, am unars ver gamoavlens.
fenotipis Camoyalibebaze garemos zegavlenis Sesaswavlad cnobil-
ma frangma botanikosma boniem Caatara cdebis farTo seria mcenareebze,
romlebic 120 sxvadasxva saxeobas miekuTvnebodnen. mcenaris TiToeul eg-
zemplars igi or Tanabar nawilad Wrida. cxadia, am orive nawils erTnairi
genotipi hqonda. erT nawils igi rgavda
parizis botanikur baRSi _ rbili, Tbi-
li klimatis pirobebSi, meore nawils ki
_ maRal mTebSi. parizSi gazrdil miwis
msxals Rero maRali hqonda, xolo mTa-
Si gazrdils _ Zlier damoklebuli,
TiTqmis miwaze garTxmuli. Reros Secv-
lili forma warmoadgenda Seguebulo-
bas mTis mkacr pirobebSi saarsebod.
botanikur baRSi da mTaSi gazrdili orive mcenaris Teslis erTnair pi-
robebSi daTesvisas mcenareebi erTnairi gaizardnen. aqedan gamomdinare,
boniem gaakeTa daskvna, rom fenotipis ganviTarebaze garemo pirobebis moq-
medebam ar gamoiwvia maTi genotipis cvlileba.
analogiuri cdebi boniem cxovelebzec Caatara. cxovelebSi Znelia erT-
nairi genotipis individebis moZebna _ erTnairi genotipi xom mxolod erT-
kvercxian tyupebs aqvT. rqosani pirutyvis tyupebis simaRlesa da maT gan-
viTarebaze kvebis racionis moqmedebis Sesaswavlad man Semdegi gamokvleva
Caatara. sxvadasxva jiSis cxra wyvili erTkvercxiani tyupi furi man dahyo
or jgufad da TiTo jgufSi tyupidan TiTo xbo Seiyvana. erTi jgufis furebs
dabadebidan gaZlierebulad kvebavda, meore jgufis furebs ki _ mwirad.
I II III IV V
VI VII VIII IX
I I II
VI II VI
VIII VIII
IV III IX III
IV IV
VII VII
V V
58
cdis bolos monacemebis Sedarebisas aRmoCnda, rom gaZlierebul kveba-
ze myofi furebis wona mniSvnelovnad aRemateboda mwirad nakvebi tyupis-
calebis wonas. amasTan, sxvadasxva jiSis tyupebs Soris wonaSi gansxvaveba
sxvadasxvagvari iyo. igive pirobebma naklebi xarisxiT imoqmeda maT simaR-
leSi zrdaze _ gansxvaveba tyupebs Soris TiTqmis ar iyo.
aqedan gamomdinare, bonie kidev erTxel darwmunda, rom fenotipis Camo-
yalibebaze genotipTan erTad moqmedebs garemo. Tumca, sxvadasxva jiSis
erTi da igive niSani sxvadasxvagvarad reagirebs erTnair pirobebze.
organizmis niSan-Tvisebebis cvlilebas, romelic warmoiqmneba garemo
faqtorebis moqmedebiT, misi genotipis cvlilebis gareSe, modifikaciuri
cvalebadoba ewodeba. rogorc wesi, is memkvidreobiT ar gadaecema.
modifikaciur cvalebadobas yvela niSan-Tviseba erTnairad ar eqvemde-
bareba. ZiriTadad, garemos zemoqmedebiT icvleba organizmis zomebi, wona,
produqtiuloba. rac Seexeba Seferilobas, formas, maTi Secvla garemos cv-
lilebiT TiTqmis SeuZlebelia. isini, ZiriTadad, genotipiT ganisazRvreba.
wylis baia
59
Tu wylian WurWels evglenebiT sibneleSi movaTavsebT, yvela evglena da-
kargavs mwvane fers. Tu WurWels isev sinaTleze davdgavT, isini kvlav
mwvane fers miiReben.
sibneleSi sinaTleze
lobios Teslis
13 14 15 16 17 18 19 20
sigrZis variantebi
TiToeuli variantis
2 4 6 13 14 7 3 1
Sexvedris sixSire
60
rogorc aRmoCnda, yvelaze xSiria saSualo sigrZis marcvlis Sexvedris
sixSire, xolo ufro iSviaTi _ yvelaze mokle an yvelaze grZeli marcvlis.
variaciuli rigis safuZvelze igeba variaciuli mrudi _ yoveli variantis
Sexvedris sixSiris grafikuli asaxva.
2 aageT lobios Teslis sigrZis variaciuli mrudi. ordinatTa RerZze dai-
taneT variantebis Sexvedris sixSiris maCveneblebi, xolo abscisTa RerZze _
variantebi. mrudis monacemebiT gansazRvreT mocemuli niSnis saSualo sidide.
61
qvemoT CamoTvlili movlenebi daakavSireT isrebiT cvalebadobis
saxeebTan:
qromosomuli
Sereuli qorwinebiT daibada TeTri gogona da Savi vaJi.
mutacia
bayayis Tavkombalas nawlavis sigrZe, mxolod mcena-
reuli sakvebiT kvebisas, orjer metia cxoveluri
sakvebiT mkvebavi Tavkombalas nawlavis sigrZeze. kombinaciuri
cvalebadoba
qromosomaSi moxda misi erT-erTi nawilis gaormageba.
62