You are on page 1of 264

kutuphaneci - eskikitaplarim.

com
BELLEK YAYINLARI : 1
Trkiye Bellei Dizisi : 1
Kapak:
lC 1 Cen
Dil ve Din: Dnden Bugne Trlere/Cengz zaknc.
st.: Bellek Yay., 19.
29 s; 13,5 cm. (Bellek Yay.: 1, Triye Belle Dizisi: 1)
Bibliyogya V dizin var.
ISBN 95-7-06
Fotorf
: Cengz ZKINCI
n kapak dias: "Nur Suresi'nde lk-Tanr"/C. ZINCI
Kpak :mini : Ai AI'nn Orhun Yaztlar'ndan bir dias zerine
C. ZINCI'n siah-beaz rlef lmas.
Bibliyogrfya: Meral KACA
Dizi : Nur A YSAM / 275 95 75
Kpak Bask : Stil Matbaas
Bask : Avc Ofset
Bu KM adedi . hamur ka b 'den S'e kar numd.
ISBN 975-7971-06
Bu kitab basma ve yama hala
lLUSAL BELGE BG MERZ'ne aittir
Genel Datm
TPLUMSAL DAGITM
stilal Cd. Mis Sokak No;6 Kat:3 Daire:6
8080 Bolu-STAUL/RY
Tel: 9 0212 2444547
T11TE1
. DiDiN
B111E
11YLT
Cenglz O2AKlNCl
MEkLER
1- "KTL S YILRININ GLNLTRLMESN
NIME K YGISl"nn Aap Farsa Sckerin
Trkeye Giesindki Etkii zerine 9
il- "AR DLN KT TRMA ARl"nn
Arap Farsa Scklerin Trkeye
Giresiki Etkii zerie +eeeeeeeeeeeeeeeeeesee 21
11- "LGLK-SE-SNLK TASLMA"nn
Arap Fars Sckleri Trkee
Girmesinki Etkisi zerin eeeeeee=eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee 31
iV- "ARAA DNSEL DEYMlRN 1RK
KRILI l YO.R" Gii Dyanaks Gerekelerin
Arap Fars Scklerin Trkeye
Girmesiki Etksi zere vees+eeeeeeee 41
V- Bi D Yabanlatnasn O D Konuan Toplumun
Dne retme Yetisi zerindki Olumsu Etkeri. 75
VI- ''RKLERN ARAP YAZISINA YNELNN
TRKLERN DNSEL GELMNDE
YOL AI l GERLETC ETLER" zerine
Bir Deneme nnn&n&&n&&&nn& 161
Yii- Trklerin Trkeyi Arap Yazsla Yazmalarn
Gerekli-Yararl Olduunun Bilimsel Ss Verilmi
Savlarla Dayatanlar zerine Bir Dneme........................ 19
Snu nn=nnnnnnnnn+++oooonn+ 218
Dipnotlar &nn&nn&&n&&&nn 25
Diin ee&neeeeeeeee&&&&&nnn 25
Bibliogafa (a.rlayan Mer KCA) ... . ee . eeee . eee . eee . e . 27
"Biz Cehaletimiz yznden Din'i bu hale getirdik.
Din de bizi bu hale getirdi"
GR
M. Aif Ersoy
Dil, kii olunun en nemli organdr.
Varsayalm, bir anda yeryzndeki tm kiioullannn dilleri
tutulsun. Byle bir durumu gznzn nne getirin. Bu bir kara
basa olacaktr kukusuz. nk uyurken yaadmz karabasan
larn pek ou da, olanca gti mzle bardmz, ancak sesimizi
kimselere duyuramadmz clerdir. Kan ter iinde uyanr,
grdmzn bir d olduunu anlaynca, seviniriz ...
Meryem Ana'nn yaad toplumda ORU, (BAAG) yalnzca
gn boyu yemekten imekten kesilerek deil, gn boyu hi kimse
ile konumamak biiminde tutuluyordu. Orulu kii dilini yok
sayyordu. Deyim yerindeyse, 'dilini yutuyor'du. Meryemolu Isa
da: "Kiiyi kirleten azndan girenler deil, azndan kanlardr,"
demi. Bu da onun azdan kan szlere, dile verdii nemi
gsteriyor. Azdan kan szckler, kiinin kirlenmesine neden
olabiliyor.
Dil, en kaba tanmyla, bir iletiim arac. Duygularn,
dncelerin bakalarna iletilmesinin arac. Ancak, elinizdeki ince
lemede, bir dildeki szck tretiminin 'bir tr dnce retimi' ol
duu konu edilmektedir.
Dil'in, kiiolunun tm dnsel retiminde, bilimde, dinde,
tm dnsel etkinliklerde ba grevi stlendiini; dilin bu
lanklamasnn, dnsel gerilemeye; dilin ak-seikliinin ise
dnsel gelimeye yol atn, bu alma boyunca greceiz.
Uzun dnem sren Dil bulankl, ulusumuzun dnsel or
tamnn da bulanmasna neden olmutur. Ulusumuzun dilini bu
landran etkenlerin banda ise, kkl-yerli szcklerin atlarak,
yerlerine kksz-yabanc szcklerin konulmas gelir. Ulusumuzun
dili, teki uluslarn dillerinden alnan ok sayda yabac szckle
bulanmtr. Bu olgu, hangi dnemde nasl balad, nasl bugnlere
gelindi, dilimiz nasl bozuldu? Bu sorulara yant ararken, grdk
3
ki, dilimizin bulanmasnda i byk etki gemite Arapa, Farsa
szcklerin dilimizde yapt bozgunculuktur. Arapa-Farsa
szcklerin dilimize neden, niin dolutuunu; bunun yol at so
nular irdelediimizde, grdk ki, dinin yararna denilerek
yaplan kimi Arapa-Farsa szck almlar, dini anlamann
nnde engel oluturmuur.
Bu aratrma, DiL ile DIN'in karlkl etkileimini, bir ulusun
DIL'i bulandka, o ulusun DiNSEL yanlglara da deceini, bu ne
denle, eer dinsel bozunumlardan korak isteniyorsa, en bata
ulusumuzun dilinin anlnn yeniden salanmas gerektiini
gstermeye alacaktr.
Son yllarda, Sovyetler Birlii'nin dalmasyla balayan ulusal
beklemeler, DiN-DiL sorununu scak bir biimde gndeme getir
mitir. tnusallk ile dinsellik, birbirlerinin kart saylyor. Eer bir
toplum, ulusal deerlere dayal bir dzen kuracaksa, dine aykr
bir yola sapm; yok eer dinsel deerlere dayal bir dzen kura
caksa, ulusal deerlere aykr bir yola sapm saylyor. Sanki ulu
sal deerlere dayal bir dzen kurulursa, o toplum dinden km
olacak; yok eer dinsel deerlere dayal bir dzen kurulursa, o
toplum ulusal deerlerden syrlm, arnm olacak imi gib
geree aykr bir arpk varsaymlar yuma, oradan oraya savrul
maktadr. iletiim organlarndan yaylan bilgilere gre, eer bir
toplum, Arap yazsn kullanmaya geerse, o toplum, Araplar'n,
Iranllar'n znde DiNi SEMi - arr. Sanki A YAZISI
ULUSALILIGI OLNAKSIZ KILN BUYLU BiR YAZIYMI GiBi! ...
Azerbaycanl dinsel bakan, Alahakr Paazade; "Latin yazs
eytann yasdr! Arap yazs Kur'an, Ah yazsdr. Latin
yazsna gemeyin. Arap yazsna gein! " diye dnceler yu
murtluyor. Grlecei zere, yaz seimi bile, dinsel bir zorunlu
lukmu gibi, Tanr buyruu imi gibi ele alnmaktadr. Arap
yazsna kutsallk ykleyenler, Arapa szcklere de kutsallk
yklemekte, bir ulusun dilindeki kkl-yerli szckleri o ulusun di
linden atp, yerlerine Arapa szckleri sokmay, sanki bir Tanr
buyruuymu gibi gstermektedirler.
DiL-DiN ilikilerinin gerekte ne olduunun bilinmesi, bugn
4
gncel bir nem tamaktadr. Elinizdeki bu alma, DiN-DiL
ilikilerinin ulusumuzun gemiinden bugnne nasl bir izgi izle
diini, ulusumuzun dilinin hangi dinsel kayglarla nasl bozul
duunu, bu bozulmann ulusumuzun dinsel kavrayn nasl bu
landrdn, sz konusu etmektedir.
Aratrmalar srasnda, ulusumuzun dilinin dinsel kayglarla bo
zulduunu; bozulan dilin, dinsel kavray da bozduunu
gryoruz. "DiL, DiNDEN GITI.... DlN, DiLDEN GlTl..." sonucuna
varyoruz. yle ki:
BlR DiN SORUMLUSU, EGER DINI YANLI ANIAMAIRDAN KO
RUMAK iSTiYOR iSE, DILIMIZDEN ARAPA-FARSA SZCKLERiN
ATILIP, YERLERiNE Z TRKELERiNiN KONULMASI lIN
ALIMALIDIR. TRKLERIN MS.JMANLIGI YREKLERiNDE DU
YUMSAYABILMELERININ NNDEKi BiRiCiK ENGEL, TRK DILl'NE
SOKULAN ARAPA-FARSA SZCKLERiN TA KENDiLERiDiR. Bu
nun nal byle olabildiini incelememizin sonunda birlikte
greceiz ...
Yalnzca bir giri tadml olaak, Trklerin kimi Arapa
szcklere yanl anlam yklemekten dolay din anlaylarnn da
bozulduu saptamasn, Mehmet A Ersoy'da da grdmz be
lirtelim. Mehmet A, lkemizdeki tm dini odaklarn dine
balln onayladklar, mslman bir dnr. A unlar
sylyor:
"Biz Mslamanlar, ben yle gryorum, Allah ile pek laubaliyiz!
Zannediyoruz ki, Cenab- Hak oturduumuz yerden isteyivermekle
hatrmz iin ilahi kanunlarn deitirir... Zavall bizler!.." Sana
emeksizce yaamak, almakszn amacna erimek hakkl, byle
bir midi kim veriyor? Mslmanlk galiba!? Belki. yle ya,
Mslmanlar Allah'n sevgili kullandr!... "Hani Mslmanlk bir
uhuvvet husule getirecekti? Nerede? Bugn Mslmanlar kadar
mteferrik, mteettit bir millet var m? Her tarafta Mslmanlk
cehalet, Mslmanlar ise sefalet iinde mahvolup gidiyor.
"Mslmanlk bize dnya iin bir hayat- tayyibe va'd ediyordu. Ne
ye vermedi? ite hep bizim cehaletimiz yznden ... Mslmanlarn
hepsi cahi; Arab' cahil, Trk' cahil, Krd' cahil, Arnavud'u ca-
5
hil... Hepsi cahil. Hepimiz igvaata kaplyoruz. (Kandnlabiliyoruz)"
"Hani, mminler karde idi?" "0 halde nedir Mslmanlarn bu ha
li? 350 milyon mu, 400 milyon mu, Cihanda bu kadar Mslman
var, arkta var, garpta var... imalde var, cenupta var ... Hepsi hir
man iinde yayorlar." "Biz diyoruz k 'Mslmanz o halde Allah
bize tevfk vermelidir' ... Demek sen Mslmanlnla Allah' min
net altnda bramak istiyorsun?! Ne kadar cret! Ne kadar hama
kat (ahmaklk)!" "Dorusu, dnya dnya olal, gafetin cehaletin,
krln, sarln bu mertebesi ne grlm, ne iitilmitir!
Dorsu, cehlin bu derecesi de mutlaka tahsil ile elde edilmek
lazm gelecek!" "A, biz alk Mslmanlar!" "Nasl olmu da bu ka
dar azim bir kitlenin umumu birden ktrmler gibi, hisden, hare
ketten mahrum kalm?"
Grlecei zere, Akif'in Mslmanlara syledii bu szler,
yle yenilir yutulur trden deildir. stelik Akif imdiki Mslman
eletirmenleri gibi, diyeceklerini kitaba yazp, kendisi saklanan
trden biri deildir. Yukardaki szler, onun camilerde cemaatin
yzne kar yapt konumalardan alnmtr. Af,
Mslmanlarn yzyllarca sren bir uyuukluk iinde mayp
kaldn, Mslmanlarn yzne kar, stelik camide
haykrmtr. Af, bunun neden byle olduunu da anlamaya
abalamtr. Nedenlerden birini sezgileriyle yakalam, ancak
zerine gitmemitir. Bakn neler sylyor:
- "(Kur'andaki) "Kanaat" (szcn), "Tevekkl" (szcn),
sabr (szcn)... HEPSiNi YANLI ANLADIK... "Sabr"
(szcnn anlam) nedir? .. Bize gre 'Sabr', suret-i mutlakada
'katlanmak' demektir. Neye katlanmak? Her eye!.. Daha dorusu
katlanlmayacak eylere! Mesela zelil (aalk) olmaya, hakaret
grmeye, dlmeye, slmeye; zetle insalk onurumuzu leke
leyecek musibetlerin hepsine!.. A YARABBi! KUR'AN NE
SYLYOR, BiZ NE ANLIYORUZ! SABIR KATLNMAK DEGIL,
GGS GERMEK (nlemek)TIR. Neye gs germek? Sonunda kat
lanlmayacak aclara katlanmak ztrabna mahkum olmamak iin,
NCEDEN HER TRL EDAIDE, HER TRL MEZAHlME, MERD
CESINE, iNSANCASINA GGS GERMEK ... Hele "TEVEKKL"? Hi
6
bizim anladmz mahiyette mi? ''TEVEKKL", Kur'an'n gsterdii,
Hadis'in gsterdii "TEVEKKL" (szcnn anlam), btn esba
ba sarldktan (Tm yollan denedikten) sonra olan tevekkldr."
BiZ CEHALEiMiZ YZNDEN DiNi BU HALE GETiRDiK. DiN
DE BiZi BU HALE GETiRDi. ISLAM DiNi, BiR MiSKiNLiK
(UYUUKLUK) DiNi OLDU!"
(Bkz: Mehmet Akirin Kur'an' Kerim Tefsiri-Mev'za ve Hutbele
ri-s. 117 vd.)
Son szler, zerinde olduka dnlmesi gereken somut bir
gerein dile getiriliidir. "DiNi BiZLER BU HALE GEiRDiK. DiN
DE BiZi BU HALE GETiRDi" diyor Aki ..
Akif'in lnda, DIN'in DiL ile karlkl etkileiminin yol
at bozunumlar, Kur'an'da geen kimi szcklerin anlamnn
sre ierisinde kaymaya uramann dini yanl anlamaya yol
atnn vurgulanmas var ... Ben ise, "DiLiMiZi DiN BiLGiLERi
BOZDU, DiN iSE, BOZUIAN DiLiMiZ YZNDEN BOZULDU", diyo
rum ... Elinizdeki bu aratrma, dilimizin bozulma srecini, bu bo
zulmaya yol aan etkenleri konu edecek. Sonra da dini doru anla
mann, ancak dili zletirmekle, salna kavuturmakla
gerekleebileceini, somut belgeleriyle ortaya serecektir.
7
"KUTSAL SAYHNIN GLNLETRLMESN
NLEME KAYGISI "NIN, ARAPA, FARSA
SZCKLERN TRKEYE GRMESNDEK
ETKS ZERNE
* I *
Btn toplumlarn dillerinde, iliki kurduklar toplumlarn dille
rinden szckler bulunur. Szgelimi, k Ingiliz denizcilik terimle
ri, bu dile Arapa'dan gemitir.1 Endls Emeviler dnemindeki
Arap-Ingiliz ilikileri bize bu gibi szck alntlarn aklar. Ancak,
lngiliz anne-ocuk ilikilerinde Arapa szcklere yer yoktur.
Trke'de ise, Aapa, Farsa szckler, Trk anne-ocuk
ilikilerine dein gi mitir. Bu durum, szck al-veriinin yalnzca
kk oranda kaladn, Araplarla ilikileri sonucu Trklerin dili
nin nemli oranda yabanclatn dndrmektedir.
Kii, durp dururken yabanc szckleri kendi diline doldur
maz. Tersine, kii, yabanc dilleri nce kmser. Kendi dili ona
yeryznn en sevecen, en scak, en kolay, en doru dili gibi gelir.
Eer evresinde anlayamayaca bir dille konuulmaya balanrsa,
kii i elde bunu doatan yadrgar; itci, sevimsiz bulur. Tepkisi
ni, bu yaanc konumalar abartl yknmeler yaparak
glnletirmek yoluyla davurabilir. Szgelimi: "Fang, fng, fng
lar!" der. Ya da kzar. Anlayamad bir dille konuulmaya
balanldnda, o ortamdan sklr. Bunun iindir ki; yabanc
szckler bir toplumun anne-ocuk ilikilerine kolaylkla giremez.
Anne ocuk ilikilerinde doatanlk egemendir ki, hibir ana ya
banc szcklerle doalama yapmaz ...
Bir toplumun analar, kendi z ocuklarn yabanc bir dilden
alm szcklerle sevip okamaya balamlarsa, bu duda, ya-
9
hanc toplum ile ilikiler, ANA DiLDE, [ANNENiN DiLiNDE|bir ya
banclamaya yol am demektir. Bir Trk kadn, ocuuna,
Trke: "YA!" diyecei yerde, Arapa: "HAYLAZ" diyor ise;
Trk evinde konuulan szckler nemli lde Arapa, Farsa ise;
bu durum yalnzca uluslararas al-verile, ya da inan birlii ile
aklanamaz. ok doru yapp balangta Mslman olmay Arap
olmaktan ayr sayan Trkler, Mslman olur olmaz Araplam
deillerdir. Corci Zeydan, "MEDENIYET-1 ISLAMIYE TARlHl"nde:
"Trkler (balangta) daima Trke konuurlard. Bazan Arapa'y
renirler, fakat tekebbr saikasyla (byklk taslayarak) Arapa
konumak istemezlerdi. Hatta Trkler kendi dillerini Araplara
retmek iin szlkler bile meydana getirmilerdi. Abbasiler Dev
rinde, anas Trk olan Halife Mu'tasm'n arls olarak Badat'a
gelen Trklerin, ksa bir zamanda erklerini artrarak egemenlii
salamalar, Trk Dilinin srmn arttrm, Araplarda, Farslarda
Trklere yaranmak iin Trke'yi renmek istei uyanmtr."2 di
yor. Gerekten de Trklerin Araplarla iliki kurduklar ilk
dnemde, ulusal kiiliklerini korumaya zel bir nem verdikleri
grlr. Dillerini koruma konusunda olduka duyarldrlar. yle ki
bir Trk boyu, teki Trk boylarnn dilerinde bulunmayan ya
banc bir sesi (H) kendi dilleri kattlar diye, Trk saylmamaya
balanmtr: "Xotanllarla Kenekliler, kelimenin nnde bulunan
"E"leri "H"ye evirirler. Trk dilinde bulunmayan bir harf
kattklar iiN, biz onlar Trk saymyoruz!" diyor Kagarl Mah
mud.3 Dier Trkler "baba"ya "ATA" deken, bunlar kalkp "HATA"
demeye balamlar! Bu nedenle, teki Trkler bunlar Trklkten
atvermi!.. Trkleri, uzak gemite ulusal kiiliklerini, dillerini bu
lde koruyan bir toplum olduklar kesin olduuna gre,
Mslman olduktan sonra bile uzun yllar bu davranlarn
srdkleri bilindiine gre; nasl olup da sonradan "ANAIARININ
10
DiLLERi BiLE ARAPA, FARSA EGEMENLIGINE GiRMi BiR TOP
LUM"a dntkleri, zerinde durulmaya deer bir konudur. Nasl
olup da Trk anas, kendi ocuunu Arapa, Farsa szcklerle se
ver, okar, oynatr, uyutur olmutur! ..
Burada, bir dilden teki dile olaan dzeyi amayan lde bir
szck karm deil, "ANANIN DiLiNiN YABANCILAMASI" gibi
nemli bir dnmden sz ediyoruz. Bunu yalnzca "Araplarn
dinsel inanlarnn Trklerce benimsenmi olmasnn doal sonu
cu" olarak gremeyiz. Nedeni u ki, yaplan ilk Kur'an evirilerinde
Arapa, Farsa szck oran neredeyse yzde yarmdr (250'de 1).
Trkler, benimsedikleri dinin Arapa kutsal yazlarn, neredeyse
bire bir orannda Trke'ye evirmilerdir. 1000 yllarnda
yapld uzmanlarnca saptanan bir Kur'an evirisi, Istanbul Trk
ve lslam Eserleri Mzesinde 73 numara ile korunmakta olup, Kara
han Trkesiyle btn eksiksiz bir eviridir. Kur'an'daki btn
Arapa dinsel terimler, deyimler, bu eviride Trkeletirilmitir.
4
Bu Trkeletirmenin ne lde baarl olduu deil, salt
Trkeletirilmi olmas konumuz asndan nemlidir. Demek ki
Trkler, benimsedikleri dinin Arapa Kutsal-yazlarn en banda
kendi dillerine btnyle Trke szcklerle evirecek denli, kendi
dillerine de, benimsedikleri dini anlamaya da nem vermi
kiilerdi. iyi de, sonra neler olmu olabilir ki Trk analarnn dili
bile Arapa'ya, Farsa'ya dnmtr! ..
Bunun kaynaklarn, nasl gerekletiini anlayabilmemiz iin
bir ipucu olabilir dncesiyle, 1050 yllarnda Araplara Trke
retmek iin yazlan "Divan- Lugat-it-Trk"ten bir alnt veriyo
rum: (Byle "yzkzartc" bir alnt setiim iin balaynz, konu
muz bunu gerektiriyor.)
[SK: Erkeklik aygt... Mahmud der ki: Tanr'nn kitabna kar
sayg ve ululama olmak zere -Trklerden bilgisiz erkek ve
1 1
kadnlar yannda -Kur'an okuyan kii: "ve atet klle vahidetin
minhnne &iynen ... " "ma yefeh Allah lilnasi min rah
metin fela mmSe leha ve maymS o++" ayetlerini okur
ken, sesini ksmaldr. nk, onlar bu ayetlerin anlamn bilme
diklerinden, kendi dillerindeki anlama alrlar ve GLRR. Bu
yzden gnaha girerler. Yine bunun gibi: "in haza illa
ehI1un" ayeti okunurken dahi sesin kslmas gerekir; nk
Trk dilinde TL kadnn kadlk aygtdr. Bunculayn -bilgisiz
Ouzlar yannda: "m el mzki M nahn +++" ayeti okunurken,
Arapa'da soru edat olan : kelimesi de yava sesle okun
maldr. nk onlarn dilinde . kadnlk organdr. Kelime
nin anlamna vakf olanlara nasl okunursa okunsun, zarar yok
tur." (1.nci cilt-s, 334)
Burada, aka, "KUTSAL SAYILAN"IN GLNLETlRlLMESlNl
NLEME KAYGISI" grlmektedir. Kutsal ortamda kullanlan u ya
da bu szcn, gln ya da utan verici anlamda kullanlan
baka szckleri artrmas, yalnzca kimi Arapa szcklerin
Trkler zerinde yarataca bir etki deildir; Kur'an'da geen kimi
szckler, dordan Araplarn kendilerine de kullanm amacndan
baka yan anlamlar artrabilir. Bu durum, btn dillerde
yaanr. Kii glnletirmek isterse, buna nasl engel olunabilir?
Kiiolu yeryznn neresinde olursa olsun, nece konuursa ko
nusun, glnletirmek istedii kiinin "azna yknerek" onun
konumalarn glme konusu yapabilir. Ortaoyununda ska
yaplrd bu. Meddahlar, konuma biimlerini abartarak, glmeyi
salyorlard. Gnmzde bile byle yaplyor. Demek ki bir Trk,
benimsedii dinin Arapa Kutsal Yazlan okunurken duyduu kimi
Arapa szckler kendisine Trke'deki kimi glnesi, kimi utuna
las szckleri artrdnda; glebilir, kutsal ortam bozabilir;
ancak bu durum, o Trk'e, bu Arapa yazlarn Trke evirisi oku-
1 2
nurken de ortaya kabilir. Bu, din grevlileri asndan olduu
lde, inanrlar asndan da istenmeyen, nlenmesi gerekli
saylan bir durumdur. Son kertede doal bir kaygdr. Kimse, kut
salyla dalga geilsin istemez. Bu, yalnzca din alannda deil,
baka alanlarda da byledir. retmen retirken; renci,
retmenin szlerini glnletirirse, retmen doal olarak kar
kar; bylesi bir durumun olumamas iin nlemler alr. ite,
Trkler Mslmanl benimsedikleri ilk yllarda, Arapa Kutsal
Yazlarn btnn Trke'ye evirmi olmalarna karn; sonraki
yllar ierisinde giderek bu evirilerdeki Arapa, Farsa szck
orannn artmas, bir lde. "KUTSAL SAYHN SZLERiN
GLNLETIRILMESINI NLEME KAYGISl"nn bir rn oluyor.
Kur'an'n szck daarc, (Kur'an szlndeki szck says)
2500'e yakndr. ilk Trkeye evirisinde bu 2500 Arapa szcn
2490'na Trke karlk bulunmuken, bu say, sre ierisinde ya
va yava azalm, bugn ise, Kur'an evirilerindeki Trke kkenli
szck says, yzde 20-30 lara dmtr. Bu durumu aklamak
zere birok nedenler saylmtr. Sz konusu ettiimiz neden
zerinde pek durulmamtr. Ben, bunun da bir neden olduu
dncesindeyim.
Bir szck, 'gldrc'lerin dillerine dolanmaya grsn! O
szck artk Erdem retilerinde kutsal konularda kullanlamaz
olur. ite, ilk Trke Kur'an evirilerinde kullanlan pek ok
ztrke szck, Trk yaantsnn doal ak ierisinde, Trk
'gldrcl'nn ya da Trk Svgcl'nn zel deyimleri ko
numuna girmi; bu szckler giderek yalnzca o alanlarda kul
lanlr olmu; sonuta artk Kur'an evirilerinde ya da 'Erdem
retileri'nde kullanlamaz olmutur. Bu olguya rnek olarak,
15.nci yzylda yaplm bir Kur'an evirisinden u alnty verebili
riz:
13
"Dak ol vakt kim YARAK eyledi anlara YARI-Y-IA .. " O
yzylda Trkeye evrilmi bir baka Dinsel Erdem retisinden:
"Bes Resul Aleyhisselam eri YARAGIN YD, ashap klli YA
RAKLNDIIAR!
6
" Bir baka Dinsel reti'den:
"Her kimse kim mezzin avazn iitse, ana cevap tizcek verip
andan yana varmaa YARAKLANMASA o... "7
O yllarda, camilerde namazdan nce el-yz-ayak ykanacak
olan yerlere de NAMAZA YANMA YR 8 deniyordu. De
mek ki bu szck, bin yl akn bir sre boyunca 18. yzyla
dein-Trkler arasnda en ufak bir utan verici arm dahi
uyandrmyordu. Trk, bu szc duyduunda, baka yz kzartc
nesneler dlemiyordu. Bu szck, TEMiZ idi, 18. yzyla dek de
temiz kald. Ancak, gnmzde bu szck Kur'an evirilerinde, Er
dem retileri'nde gndelik konumalarda kullanlamaz olmutur.
nk, bu szck Trk svgclnn zel bir deyimi olup
kmtr. Bu nedenle eskiden bu szcn kullanld durumlar
da, imdi Arapa'sn kullanyoruz: HAZIRLIK, TECHZAT!
Bir ztrke szck, Trk svgclerce kapld i yerine
Arapa's kullanlmaya balanm. Peki niin Arapa's?.. Nim
onun yerine bir baka Trke szck kullanlmam?
1000 yl nceleri, secde etmek anlamna gelen ztrke
"YKN" szc, kimi Trklerce "YKN ETMEK" kimi
Trklerce "YKN KILMAK" diye syleniyordu. Ouzlar KILDI
demiyorlar. nk KILMAK ouzlarca kadnlarla iftlemek an
lamna da kullanlyor. Bu nedenle Ouzlar, YKN KILMAK
(Namaz klmak) demiyorlar, YKN ETMEK diyorlar. Bir Ouz'a
"YKN KIL" denildiinde, utanyor, yz kzaryor. YKN ET
denildiinde ise, kutsall bozulmu olmuyor. Ancak, teki
Trklerde durum tersi. KILMAK szc Ouzlardan bakalarnca
kadnlarla iftlemek anlamna da kullanlmad iin, teki
14
Trkler, KILMAK szcn dinsel alanda da kullanabilmektedir
ler. (Bkz: Divan' Lugat-it Trk-Cl, s 171)
Benzer biimde, Trkler kendi dillerindeki kimi szckleri Din
sel alana zg sayp onu baka alanlara bulatrmamak gibi bir
eilimi, YALAVA-YALAFAR rneinde de gstermilerdir. Arapa
RESUL szc, genel anlamda ELi, GNDERILMI anlamlarna
geliyor. Kur'an'da RESUL szc, Tanr'nn Elisini adlandrd gi
bi, kiiler arasndaki elilii de nitelendirmek zere kullanlmtr.
1000 yl nceki Trkler, kendi dillerinde kiinin kiiye
gnderdii eli anlamna gelen "YALAVA" szcn Tanr'nn
kiioullarna gnderdii Elilere de ad olarak kullanmaktan
ekinip, kutsal saylan ile, kutsal saylmayan arasndaki nitel
ayrl dilde gsterebilmek zere, kiiden kiiye eliler iin "Ya
lava", Tanr'dan kiioullanna gnderilmi eliler iin ise
"YALAFAR" szcn kullanmlardr. Trkler YALAFAR
szcn, sonradan - ancak yine kendi z dillerinden - kutsal kav
ram gereksinimiyle tretmilerdir. O yllarda Trk dilindeki "KIR
GAG" szc, Hakanlarn elleri altndaki grevlilere kzman di
le getiriyordu. Trkler Tanr'nn kullarna kzmas ile, Hakan'n
evresindekilere kzmasn birbirinden ayrdetmek zere, Tanr'nn
kzmasn "KARGAK" szcyle adlandrm, yine kutsal olan ile
olmayan arasndaki ayrl kutsal alanda kullanlmak zere zel
yerli szckler treterek, dillerine yanstmlardr. (Bkz: Age-c 1 1, s
288)
Demek ki Trkler, bin y nceleri kendi dillerinde kutsal alana
zg deymler, kavram adlar retebiliyorlard. Kutsal alana zg
deyimleri Arapa'dan ya da baka dillerden almak iin zel bir
aba ierisinde deillerdi. imdi ise, kutsal alana zg btn
szckleri Arapa'dan, Farsa'. dan edinmi durumdayz. Bu ise, bel
li bir dnemeten geirildiimizi gsterir. Dilimize tutkun-
15
luumuzun, bir evrede, bir biimde yldn gsterir.
Gndelik alanda ok rselenen kimi szcklerin Kutsal alanda
kullanlmasnn yakk almad durumlar, btn dillerde
yaanabili.
Byle bir durum Tanr Elisi Muhammed'in bana da gelmitir.
Kur'an'da Bakara Suresi, 104. ayetinde: qiman edenler, RANA
,
demeyin UNZURNA deyn ve dinley ... " buyru ardr.9 Arapa
RANA-UNZURNA szckleri, Trke'deki GRMEK-GZETMEK
szckleri gibi yakn anlamldrlar. Kimi yorumculara gre, RANA
szc "KUTSAL SAYILAI GLNLETIRICILER"ce aykr bir an
lama ekildii iin, Kur'an'da onun yerine yakn anlaml bir baka
Arapa szck kullanlmas buyutur. Ancak baka, (yabanc)
bir dilden szck nerilmemi. yle ise, Trkler niye aykr anla
ma ekilen bir Trke szck yerine, yakn anlaml bir baka
Trke szck koymamlar da, gidip Arapa'sn koymular? Kim
bilir, Arapa's koyulursa, bu Arapa szckler svgclerin dil ke
mirgenliinden korunabilir, diye dnmlerdir. Ancak, uras ke
sin ki, YARAK szc yerine DONATIM ya da GERE gibi Trke
szckleri deil de, kalkp Arapa HAZIRLIK, TECHZT
szcklerini kullanmamz, bize Araplar buyurmu deildirler.
Savmz tantlayan bir baka olgu, bana benzeri bir i gelen
"BAGIRSAK" szcmzdr. BAGIRSAK szc, 1000
yllarndaki Kur'an evirilerinde, 'Erdem retileri'mizde, Aapa
MERHAMET, RAHMANYYET kavramlarnn eanlamls olarak,
son kertede yaygn biimde kullanlyor, yayordu. O yllarda, biri
BAGIRSAK, teki BAGURSUK olmak zere, sylenileri benzer,
anlamlan ayn i szck vard. BAGURSUK, bildiimiz sindirim
aygtnn adyd.10 BAGIRSAK ise, ana karndaki ocuu besleyen
gbek BAG", yaam BAG' kavramlaryla da, gs, BAGIR
(Banna basmak) olgularyla da ilintili bir szckt ki, Araplarn
16
RAHM, RAHYM szckleri de ite bu kavram alann dile getir
mektedir. Arapa'da RAHM, Trke'deki BAGIRSAK gibi, bebein
ana karnndaki yaamn gbek ba yardmyla, gven iinde
srdrd yere gnderme yapan, trev bir szcktr. Ayca
"Barna Basmak" ile de ilintilidir. BA
G
IRSAK K


deymi, "mer
hametli insan" anlamyla, 1000 yllarndaki Trk 'Erdem

retileri'nde ok kez kullanlm, erdem alanna zg klnm,


zel bir deyimdi. (ite: Kutadgu Hilig). ilk Kur'an evirilerimizde
de bu szck B

SM

LAHRRAHMAN

RRAH

YM'in Trke
karl olarak kullanlmtr: "OL BAGIRSAK TANGRININ AI-
LA! . . "
Sonralan bu szck, Kur'an evirilerimizden de, 'Erdem

retileri'mizden de yok oluvermi! Kanmzca bunun nedeni,


"BA
G
IRSAK" szcnn, benzer tnl BA
G
URSUK szcn
artrmas olup, bu armn da "KUTSAL SAYILANI
G

NLETIRICI" bir ileve ak olmasdr. Bugn artk


BA
G
URSUK szc unutulmu, sindirim aygtn nitelemek ze
r
e
BA
G
URSUK yerine BAGIRSAK szcn kullanr olmuuz; bu
yzden bu szc bir Erdem niteleyici olarak kullanamamaktayz.
Ancak, bunun yerine de baka, yakn anlaml bir Trke szck
bulmak ya da yeni bir ztrke szck tretmek yerine gidip
Arapa'sn almz! Bylece erdem alannn zel deyimlerini kapp
onlar kendi alanlarna zg klan 'dil kemirgenleri'nden "korun
mu" bir szck edinmiiz: MRHT!..
ite, byle byle, Arapa, Farsa szckler Trk analarnn be
bekleriyle ilikilerine dein sokulmutur. Artk Trk anas, be
beinin mamasn YAYAM! Olsa olsa-Arapa bir biimde
- HAZIRLYAB

R. Trk ocuu, snavlarna - Trke bir biimde


- YARAKLAM! olsa olsa - Arapa bir biimde - HAZIRL-
NABLR. Trk anas, z ocuuna ka-

ztrke bir biimde BA-


17
GIRSAK olamaz! Arapa bir biimde MERHETL olur...
Cengiz der ki: "TRKLER ISLAMIYET'I BENiMSEDiKTEN SONRA,
SALT lSIAMlYET'IN ETKISIYLE, SALT BU DI ETKiYLE, ARAPA
FARSA SZCKLER TRKE'YE BOL BOL GiRMiTiR." gibi bir
aklama, stnkr, yzeysel bir aklamadr. nk; "Nasl?" so
rusuna yant vermez ... "Ne oldu?" sorusu, "Nasl oldu?" sorusuyla
ardarda gelir. Naslk bilinmeden, olgu zmlenmi saylmaz ...
Szcklerin de bir yaam vardr. Szcklerin de balarna iyi
ya da kt iler gelebilir. Genliinde el stnde tutulan kimi
szckler, yalandklarnda itilip kaklmaya halanabiirler.
Balangta sekinlerin dudaklarnda dolaan szckler sonralan
yalnzca ayak takmnn diline debilir. Nasl 'hayat kayan' insan
lar varsa, ite yle 'anlam kayan' szckler vardr. Bir szck,
sekinlerin konanda yaarken, gnn birinde dilenci etelerince
karlp, eli kesilir, gz oyulur; sonra da dilendirilebilir.
Gzlerini, sekin konanda aan bir szck, yaamn Hac
Hsrev'de ya da Sulukule'de sonlayabilir. Kendi doduklar lkede
grkl olmayan szckler; yabanc bir lkeye gittiklerinde,
yldzlan palayabilir; yabanellerde en byk saygy grebilirler!
Szcklerin yaam izgisinin deimesinde; gldrclerin,
svgclerin azmsanmayacak bir etkisi vardr. Bunlar kendi
amalarna uygun zgn szckler yaratmak yerine, analarnn dil
lerinden kimi an szckleri arr; sonra da bu szcklere ana
larnn ,yzleri kzarmakszn kullanamayacaklar baka anlamlar
ykler; sonunda analarn artk bu szckleri kullanamaz dua
drrler. Onlarn arp kirlettikleri kimi szcklerin yerine,
baka an szckler bulma ii, inann kolay deildir. Bulunan an
szcn yeniden kirletilmesini nleme kaygs da vardr. ite bu
kayg, kirletilmi Trke szckler yerine Arapalarnn alnp ko
nulmasnda etkili olmu olabilir.
18
Dilimize sokulan bunca Arapa-Farsa szcn tm de bu
kayg ile dilimize alnm deildir; bunu biliyoruz. Bunun bir ok
nedeni var. Ancak, bu nedenlerden biri, imdiye dek gizli kalmsa
bunu aa karmak da grevimizdir.
1 9
AR DLN KUTSALLATIRMA ABAIRI'NIN
AA FARSA SZCKLERN
TRKEYE GRESNDEK ETKS ZERNE
il
Ay, yavrusunu severken, vura vura ldrrm! Kimi
ulusularn ulus sevgisi, aynn yavrusunu sevmesine benzer.
Banaz ulusuluk, uluslarn kimi yelerinde grlen bir tutark.
(manyaklk)tr. Bu kiiler kendi uluslan teki uluslardan yce,
kutsal sayarlar. Byle kiiler iin, kendi uluslann dili de, teki
uluslarn dilinden ycedir. Bunu kantlayabilmek iin didinirler.
Yapay gerekeler uydururlar. Kendi dillerinin en esk en yetkin,
en engin dil olduunu kantlama abasna dm Trkler olduu
gibi, Araplar da vardr.
A Arap Ulusular, Arapa'nn teki dillerden yce bir dil ol
duunu kantlayabilmek iin; "Tann'nn kiioullarna -zellikle!
Arap Di'yle seslendiini" ne srerler. Bu onlarn "en salam" (?)
gerekeleridir. teki uluslardan ou Mslmanlar da, bunun
dorluuna kandrmlardr. Doaldr ki ancak
kandrabileceklerini kandrmlardr. Hepsini deil! rein
Mslman Trk Bilgin Biruni, Arap Dili'nin, yazsnn yceliini
yadsmtr. Ona gre Arap yazs, Bilm dili olarak kullanlamaz ni
teliktedir. nk bir matematik kesinlikten yoksundur.1 Ben, Biru
ni'nin bu gerekesini doru bulmuyorum. Arap Dili'yle bilim
yaplabilecei, Arap yazsyla bilimsel yaptlar verilebilecei, veril
dii kansndaym. Ancak, benim amdan nemli olan, Biruni'nin
salam bir Mslman olmasna, yle saylmasna karn, Arap dili
nin, yazsnn kutsallna inanmaydr; Arap Dili'nin teki diller
den stn, yce oluuna inanmaydr ki, ben de bu kandaym.
21
Gerek u ki; "Tanr'nn kiioullarna Arap Dili'yle seslendii,
bu nedenle de Arap Dili'nin kutsal bir dil olduu" dncesine
kaplmak iin, Arap Ulususu olmak dahi gerekmez. Bilin dzeyi
yetersiz btn Mslmanar byle bir dnceye saplanabilirler.
"Bilin dzeyi yetersiz Mslman" nitelemesini zellikle kul
lanyorum. nk, eer bilin dzeyleri yeterli olsayd,
balandklar Kutsal-Yaz'da byle bir niteleme bulunmadn bilir
lerdi. Mslmanln Kutsal Bildirgesinde (Kur'an), Tanr'nn pek
ok toplulua, eitli dnemlerde, pek ok Eli gnderdiini;
Tanr'nn bu Elilere zel bir dille deil, kendi uluslarnn o
yllarda kullanageldikleri dille bildirimde bulunduunu, bilirlerdi.
T. E. (Tanrnn Elisi) Musa, Aapa konumuyordu. T. E. Isa,
Arapa konumuyordu. T. E. Yusuf, Arapa konumuyordu. T. E.
Nuh, Arapa konumuyordu. T. E. lbrahim, Arapa konumuyordu.
T. E. Muhammet ise Arapa konuan ilk, tek Eli olduuna gre,
teki Elilerin tmnn de dilleri baka baka idi. Tanr, T. E. Mu
hammed'in dndaki btn Elilere, onlarn kendi toplumlarnn
konutuu dillerle bildirimde bulunduuna gre; Arap Dili'nin,
Arap yazsnn, "Tanr onu dier dillerden stn sayd iin
yeledii bir dil" olmad aktr. Dinsel bilin dzeyi yeterli
btn Mslmanlar, bu gerei bilmektedirler.2 Ancak, yine de
fap yazsnn dilinin kutsal oldu; kiiolunun Tanr'ya yalnzca
bu dille seslenmesi gerektii; ee
!
a

r'ya Arapa'dan baka bir


,
.lle seslenirse, balanas olanaksz bir su yapm saylaca
dncesi bilgisi yetersiz Mslmanlarda egemendir.
ite, Trk Dili'ne Arapa szcklerin girmesinin bir nedeni de
bu yanl inan olmutur: AR DiLiNi KUTSALIATIRMAK!..
Bir nceki yazmzda, Trklerin z dillerini korumaya
Mslman olduktan sonra bile zel bir nem verdiklerini
Mslmanl benimsemelerinin zerinden iki yzyl gemesine
22
karn, (XI. y. da bile) dillerinin katkszln byk lde ko
rumu olduklarn; benimsedikleri dinin Kutsal Bildirgesini
btnyle Trke'ye evirdiklerini, belirtmitim. Trklerin yabanc
dillere kar yadrgayc tutum iinde olduklarn da sergilemitim.
"Sonra ne oldu ki bugn Trklerin . .dilleri bylesine youn bir
biimde Arapa-Farsa szcklerle doldu?" sorusunun yantlarndan
biri de, Trklere Arapa'nn kutsal bir dil olduu savnn benimse
tilesidir. Bu benimsetme iinde Araplardan ok, Trk olanlarn
etkisi byk olmutur. Szgelimi nl Trk Dilcisi Ali ir Nevai,
Trkleri Arap Dili'nin stnlne inandrmaya alm kiilerden
biridir.
Ali ir Nevai'ye gre:
"A DL, sekinlik ve yksekilik bakmndan dillerin en ile
risidir. Bu nokta zerinde hi kimsenin aykr dnd ve aykr
bir dava gtt yoktur. nk Tanr, Kur'an' bu dille indir
mitir; peygamberlerimizin hadisleri gene bu dil ile sylenmitir;
byk velilerin, din ulularnn ileri srdkleri gerek ve deimli
dnceler gene bu dil ile meydana gelmitir."3
A ir Nevai, Farsa'nn biricik yaz dili olarak benimsendii bir
dnemde t gcyle Farsa'y ktleyip, Trke'yi yceltmeye
alm; ancak sz Arapa'ya gelince Farsa'ya kar dikilen boynu,
Arapa nnde eilmitir. Arapa deyince, akan sular durmutur.
Nevai, Arap Dili'nin stnln benimsemesine bir gereke ola
rak, Kur'an'n bu dille yazlm olduunu sylemektedir. Ancak
Araplarn balangta Kur'an ayetleri kendilerine okunduu zaman,
bu kutsal buyruklara da, T. E. Muhammed'e de, o Arap Dili ile
svdklerini unutuvermitir. "Peygamberimizin hadisleri bu dil
ile sylemitir." derken, dinden dnenlerin de Arapa konuarak
dndklerini unutuvermitir. Nevai, bir yandan Farsa'nn
stnln yadsyp, Trke'nin stnln savunurken; te
23
yandan Aapa'nn Trke'den de, btn teki dillerden de stn
olduunu sylemitir. Biru ise, tersini dnmektedir. O,
"Arapa'nn ktlenmesini, Farsa'nn yceltilmesine ye tutmak
tadr."
4
Araplarn teki uluslara, Arapa'nn teki dillere
stnln ileri srp buna inanmayanlar 'cahillikle'le, 'kafrlik'
ile sulandran Ibn Kuteye'ye kar kan .Biruni, gerekte AraP
larn daha "cahil" olup, Islam'a ayak diremede teki uluslardan da
ha "iddetli" olduklarn Kur'an'dan alntlarla karlamtr.5 Biru
fi'ye gre, uluslarn birbirlerine stnlk taslamalar, bo bir dav
rantr, ktdr ...
Gelgelelim, yanl dnceler, bilgisiz kiileri abuk etkiliyor.
Bir toplumdaki bilgililer de, bilgisizlerden az oluyor. Bt teki
toplumlar gibi ounluu bilgisizlerden oluan Trkler, Arap Di
li 'nin kutsal olduu gibi yanl bir dnceyi zamanla sre
ierisinde benimsemilerdir. Bu yanl dnce onlara kimi Arap
larca benimsetildii gibi Trk olan kimi "aydnlarca" da benimsetil
mitir. Sonuta, Trkler, pek ok Arapa szc.dillerine dolam,
bu szckleri kullanrken kutsal bir i yaptklarn sanarak sevin
milerdir. KEND DWRNDE VA OL KM SZCKLER
ATIP, YERNE ARAPASI'NI GETRMLERDR. Anlamn bile
rek, yreklerinde duyumsayarak kullandklar: "Ol Barsak
Tangr'nn Adyla!.." sznn yerine; anlamn ilerinde o denli du
yamadklar, kendilerine bir tekerleme gibi gelen, salt kutsal bir
anlam olduuna inandklar iin sylenmesinde yarar olduunu
dndkleri: "Bismillahirrahmanirrahiym" szn kullanmaya
balamlardr. Trkler, kendi dillerince; 'Y aratgan, trtgen,
barsak Tangr" dediklerinde; bu szler onlarn anlaklannda
kkl, yaayan kavramlar diriltiyordu. Tangn'nn "Barsak" ol
duunu syleyen Trkler; "Barsak" szyle, nesnee yaam ve
ren, kiiouna da, yaayan btn diri varlara da devin-
24
me gc veren, onlarn yaamas iin btn gereksinimleri
ni salayan; tpk ana karnndaki bebee yaamsal gereksi
nimlerini karlayan gbek ba gibi, yarattklarn besle
yen, byten, treten bir Tangr'y dnyorlard. Bu
Trke szlerin yerine Arapa: "Rahman, Rahiym Aa" szlerini
geirince, Trk'n imgelenide bir boluk oluuyor, kk bel
inde QUlunmad! iin dn de kuramad bu Arapa
szlerin, yalnzca kutsal olduna gvenerek avunuyordu: Kutsal,
ancak yabanc! imgelemde bir etkisi yok!... Bir Arap, "RAHIYM AL
LAH" dediinde, bu soyut szcklerin somut kk onun belleinde
dsel grntler olarnk var bulunduu iin anlam annda
gznde dleyebiliyor, gelgelelim, bu soyut Arapa szlerin
Arapa'daki somut kkleri Trk'n belleinde olmad iin Ra
hiym Aa szleri T k'n imgelemini devindirmiyor, ldatmyor,
sisle kaplyor; Trk, fangr'nn Arapa Seslenilerden sevin duy
duuna inandrlm olduu iin,' Arapa sylemekle 'Tangr'ya ken
dini beendirdiini sanarak, gneniyor!..
900 yl nce, Trkler, kendi z dillerindeki "IDHI" szcn
konumalarnda kullandklarnda; imgelemlerinde "Eitici",
"retici", "Bidirici", "Buyurucu" "Doru Yolu Gsterici", Ana
Baba'nn kendi ocuklar zerine titredii gibi kiiolunu
ktlklerden uzaklatrp iyiliklere ynelten soyut bir varlk
ldyorken; Trkler Trke "IDHI" szc yerine Arapa "RAB"
demelerinin Tangr'y sevindireceine kandrldktan sonra;
"ldhimiz Yarl!" diyecekleri yerde; "Rabbimizin frman" demeye
balam. Ancak, Arapa R| szcn kullandnda, Trk'n
dnde, z dilindeki "IDHI" szcnn artrd anlam ykl
imge, uyanmamtr. R szcn duyduunda, Arap'n imge
leminde oluan kesin anlam; RAB szcn duyunca Trk'n im
geleminde oluamyor! nk Trk'n dilinden kendi z szc
25
olan "IDHl" koparlp atlm, unutturulmu, yerine Arapa "RAB"
szc konulmu; bylece ltl, yaayan bir Trke kavram
atlm; yerine Trk iin anlam bulank Arapa bir szck konul
mutur. Sonuta; Trklerin Tangr ile ilikileri, kutsallk urna bu
landlmtr.
Kiiolunun kendisini Tangr'nn nnde duruyor varsayarak,
O'na kar saygsn davranlaryla, szleriyle gstermesi olgusu
na, Aapa'da 'Es-Salat', Farsa'da "Namaz" ad verilir. Bu edime gi
rien kiinin, elini-yzn-ayaklarn ykamas giyimini dzeltmesi,
kendisine ekidzen vermesi gerektii denli; AGZINDAN IKANI
KUIAGI DUYACAK, NE DEDIGINI BiLECEK LDE AYIK OLMASI
da gerekir. yle ki, Kur'an'da, ikili (esrik) olanlarn, [ne dedikle
rini bilecek denli] aylmadka, bu edime girimemeleri, byle bir
davrana kalkmamalar buyurulmutur.7 yle ise, Trklerin
Tanr'ya anlamn bilmedikleri szlerle, ne dediklerini bilmeden
yakarmalar Tangn'ya sevimli gelebilir mi? Dnmek gerek. ..
Bizi bu yaz erevesinde ilgilendiren, dil'dir. Bu nedenle,
Trklerin dillerinden, kendi anladklar yerli szcklerin atlp, ye
rine anlamn gzlerinde yetkince dleyemedikleri yabanc
Arapa szcklerin sokulmas olgusunun nedenleri, nasllar,
nkleri zerinde duryorz. Trklerin Mslman olduktan sonra
iki yzyl boyunca dillerine sokmadklar Arapa'y, sonra nasl, ne
iin .dillerine soktuklar sorsuna yant aryoruz. Bu sornun
yantlarndan birinin de "ARAPANIN KUTSALLIGINA
iNANDIRILMI OLI" olduinu gryorz.
Gerekten de bu etken, 'Trk Dili'ne Arapa-Farsa szckler do
lumasnda, teki etkenlerden daha ok i grm olmaldr. Yan
etkileri de tekilerden ok olmutur. Yan etkileri derken;
"Trklerin dnsel geliiminin ksteklenmesi" gibi, olduka
lmtl bir etkiden sz ediyorm. Bunu ilerideki blmlerde
26
ayrntsyla greceiz.
imdi, bu "Arap Dili'ni, Arap yazsn kutsallatrma" edimi;
"Trkler anlamasalar bile, Kutsal-edimlerinde Arapa szckleri
kullanmaldrlar; nk Tangn kendisine Arapa'dan baka bir dil
le seslenilmesini sevmiyor; Arapa'dan baka bir dille istenirse,
vermiyor!" kandrmacasyla kiilere benimsetilmitir. yle ki,
Arapa szcklere kimi sayrlklar iyiletirici bir etki dah
yaktrlmtr. ite, anlam: "Ey by klten, k byten
Allahm! Bu bendekini klt!" diye verilen Arapa bir yakan,
"SiViLCE DUASI" adyla sunulmakta; etkisinin ise bu szlerin
Arapa sylenmesi durumunda gerekleecei vurgulanmakta!...6
Kiiolunun yld sayannda, gcnn snrszlna gvendii
Tann'ya yakarmas, ondan yardm beklemesi ok doaldr. Ancak,
Tangn'ya yalnzca Arapa szcklerle seslenirse ondan yardm ge
leceine inanmas, Trke yakanrsa, Tann'nn kendisine yadm et
meyeceini sanmas doal deildir. Kiiolunu Tann'ya kendi z
diliyle yakarmaktan alkoyan bu gibi abalar, Trklerin dillerinde
niin bu denli ok Arapa-Farsa szck bulunduunu bize aklar.
"BORTAN KURTULMA DUASI", "OKUYAN ZENGiN OLUR, DUASI",
"DI AGRISI iiN DUA", KARINCA - BEREKET DUASI" adlan verile
rek Trklere Arapa sylemeleri koullamasyla belletilen bu ya
karlar, dindarlara " Eer Trke sylenirse Tanr bu yakanlar
ileme koymaz. Kesin sonu almak istiyorsanz, bu "dua"lar
Arapa yazn, syleyin" denilerek tlenmitir. Oysa, bir Trk, bu
yakanlar Arapa'y gerei gibi seslendirerek yapamaz. Arap Di
li'nde yle sesler vardr ki, -bunlara boaz sesleri denir-ancak Arap
olanlar syleyebilirler. iinde bylesi Trk grtlana yabanc sesler
olan Arapa szckleri bir Trk sylemeye kalktnda, o sesi
kartamayaca iin, onu andran baka bir ses karr. Bu durum
da, Arapa szcn anlam da deiir; yle ki, kimi Arapa
27
szcklerde ses bakalanca, anlam sovguye bile
d9nebilmektedir. Ite: Trke'deki SEVMEK ile SVMEK gibi...
Arapada da bylesi yakn sesli, aykr anlaml szckler vardr.
Bir Aap, Trke konuurken nasl "SEV" diyecei yerde, "SV'' di
yebilirse; bunun gibi, bir Trk de: "FAGFlR LENA" (Bizi yalga, ko
ru) diyecei yerde, "FAKFIR LENA" (Bizimle ilikini kes, bize
bover!) diyebilir. nk, Arapa'da bulunan - G - sesi, zel bir ses
tir. Trk Dili'nde bu ses yoktur. Bir Trk, zel bir eitim al
madka, bu iki szcn syleniini birbirine kartracaktr.
Grlecei zere, Trk'n Tangn'ya kendi diliyle deil de, ses
lendirmeyi beceremeyecei Arapa szcklerle yakarmas, her
adan yanltr. Ancak Arapa'y tm vurgularyla ko
nuabilenlerin becerebilecei bir edimi, Trklerin tmne buyur
mann dayana yoktur. Trke szcklerin Tangn'y ululamakta
yetersiz olduu sav da rktr. Aapa'da "Allah Ekber!" denil
diinde kullalan "Ekber" szc, Arap ilkokullarnda gndelik
toplama kartma ilemlerinde de kullanlmakta olup; Arapa'da 4
saysnn 3 saysndan by k olduunu belirtmek iin dahi "EK
BER" kullanlmaktadr. Oysa bu Arapa szn Trke karl ola
rak kullanlan "ULU" szc, Trkede saysal bir bykl nite
lemek iin kullanlamaz. Ite, biz: "4 says 3 saysndan "ULUDUR"
diyemiyoruz, nk "ULU" szc zel anlaml (ou zaman tin
sel) bir bykl nteler. Arap iin, bir yandan: "4 says 3
saysndan "EKBER"dir; te yandan: "Allah 'EKBER"'dir!
Arapadaki EKBER szcnn, Aapa'da yalnzca Yaratc'nn
bykln dile getiren zel bir szck olmad bilinip durr
ken; bu szck Trklere, sanki Arapa'da yalnzca Yaradan'n
bykln dile getirmekte kullanlrm gibi yutturulmutur.
Arap Dili zerinde uzmanca bilgisi bulunmayan iyi niyetli
Mslman Trkler, bu gibi yanltmacalara kanmtr. Duyuru
28
(Ezan) Trke okunduu yllarda; "Allah Ekberdir, siz nal Arapa
EKBER yerine Trke ULU diyebilirsiniz? ULU szc
kltcdr," diye kar konmutur! Oysa, Trke "ULU" szc,
Arapa "EKBER" szcnden kltc deildir. Tersine,
ycelticidir.
ite byle byle, Trk Dili'ne Arapa szckler doldurlmutur.
Trke'ye sokuturulan Arapa szckler, Arap Dili'nde tadkla
anlamlan da deitirerek Trke'ye sokulmutur. Trk Dili'ne soku
lan o Arapa szcklere de, kullanmdan uzaklatrlp unutturlan
o Trke szcklere de, yazk edilmitir.
Trk analarnn ocuklaryla ilikilerine dek szan Arapa,
Farsa szckler durup durrken Trklerin dillerine girmi
deildir. Bundan 900 y nce, kimi Arap, kimi Trk olan kandrc
kiiler, Tanr ile Trklerin arasna dilden bir engel koydular.
~~~....
~
Trklerin Tanr'ya Trke seslenmesinin Tann'y kzdracan
yleyerek, Trkleri bu yalana inandrdlar. Trkler, Tan'nn
yalnca Arapa seslnilere ilgi gsterdine, kandrldlar.
Tann'nn yalnzca Arapa dilekeleri, Arapa yakalar ileme koy-
I
duunu syleyen bu 'tilkiler'e inanan Trkler, bin yl akn bir
sre azlarn Arapa szcklerle atklarnda drdkleri Trke
szckleri peynir gibi yitiren "kargalar" konumuna dm; dilleri
bozulmu, imgelemleri bulandrlm, anlama anlatna yetileri de
vingenliini, diriliini, tretgenliini tketmi durumdadrlar.
O 'tilkiler'in torular, imdi de i banda.
O 'kargalar'n torunlar imdi de kandnakta ...
Dilimizdeki Arapa-Farsa szcklerin byk bir ounluu, ite
bu delikten dilimize girmi bulunuyor.
29
BJ.GLK, SEKNLK-STNLK TASIAMA'NIN
ARAPA - FARSA SZCKLERN
TR DL'NE GRMESNDEK ETKS ZERNE
- III -
Kiiolu, genellikle kendini bakalandan stn tutmak ister.
Kiiler arasnda ak ya da st rtk, bir stnlk yar vardr.
Bakalarnca beenilmek iin bezenirler. Bu itki, kiiolunun
yaamn kolaylatran pek ok yan rn de vermitir. Uluslara
rasnda, uzaya egemen olma yar olmasayd, yaam kolaylatrc
pek ok nesne, bugn retilmi, kullanmmza sunulmu olmaya
cakt. stnlk yaryla gerekten yararl nesneler retildii gibi;
[-yararl nesneler retmenin tek nedeni bu deil; bunu biliyoruz-]
elinden yararl iler yapmak gelmeyen kiioullar da, gstermelik,
yanltc bir stnlk; "yalanc-stnlk" salama abasndadrlar.
Gerekte "sradan" olanlarn, kendilerini bakalarna "stn" imi
gibi benimsetmeleri; yapmack-bilgin, yapmack-deer, yapmack
stnlk olgularn dourmutur.
Trklere Arapa'nn tm dillerden "stn bir dil", Arap
yazsnn da tm yazlardan "stn, kutsal bir yaz" olduu yanl,
dor imi gibi benimsetildikten sonra; kendilerini ortalama
Trklerden stn gstermek isteyen kimi Trklerden, Arap dilini il
kokul dzeyinde bile bilmeyenler, uradan buradan dillerine do
ladklar bir ka Arapa szc konumalarnn arasna
sktrarak; bilgilik-stnlk-sekinlik taslamlardr. Agah Srr
Levend:
"Anadilini kmseme, airlerden ve bilginlerden kk
yazclara dein yaylmtr. Klalar ve okullar gibi resmi kurum
larda iae defterleriyle glk erzak listelerinde; "Ekmek, et, un,
3 1
pirin, dan, odun" gibi maddeler: "man- aziz, gut, dakik, erz, er
zen, hatab" gibi (Arapa-Farsa) kelimelerle karlanmtr. Bigi
grnmek merak, yazcy da halktan ve halk dilinden ayrmtr.
Eskiler "tasalluf' kelimesiyle belirttikleri Bilgi grnme merak,
bilginden ya-aydna geince, konuma dili klie haline gelmi
birok kelimeler, tamlamalar, bileik isimler ve sftlarla dolmu,
sz arasnda bunlar kullanmak moda haline gelmitir." diyerek,
bu duu zetler.
Kiilerinin ezici ounluu Mslmanl benimsemi olan bir
toplumda, Arapa bilmek, doaldr ki ok nemlidir. teki yabanc
dillerden nce Arapa'y bilmek gerekebilir. Acak, bu dili bilmek,
bu dili bilmeyen Trk ounlua, bu dille yazlm dinsel yazlarda
nelerin sylendiini en doru biimde Trke olarak bildirmek
iin gereklidir; yoksa, bu dili bilmeyenlere gsteri yapmak iin,
bu dili bilmeyenlere bu dille seslenmek iin deil! Aadaki duyu
ru, 3. 2. 1991 'de Zaman Gazetesinde yaymlanmtr. Bu duyurda,
yelerinin yzde doksannn Arapa bilmedii bir topluma, yzde
yetmi bei Arapa szcklerle seslenen yle bir yaz ile
karlayoruz:
32
SALiH EFEDi HAZRETLERi DE UFUL Er
Salth Efendi l gzelliklr ma 'kesi bir
vcud-u nurani idiy ki; vtdan- pak 'i her an
hamiyet sadkat, vef, mrvvet ve
celietl bir nabz gibi atr; dima- trak
envir- himet esrir- hakiat ve ezhir- f
kirl zonklar ve iran u}unda her lahza
miriet afaklar birbirini tki edrdi.
imdi, Kudret-i Fatra'nn bu eser-i
mmtaz, b sanat- pr envir bizlri,
izalsi imkansz gibi grnen bir hzn- elim
iinde brkp, u mihnet ve meakkat yur
dundan, Hak rahmetinin nmayan oluu
meydan- tayaran- eiha g edi giti. Da
ha faz/an yazmaya mteesir vidanm
muktedir dil + Merhumun nam- cellini ke
mal ihtiram ve takdi il ttzkar ve zat-
mbarek/rini rahmetl yad edr, evlad-u
ehibbisna tziyetlrimi arz eylrim.
M. FETHULLAH GE
33
[ 3. 2. 91 Zaman Gazetesi. (% 76 Arapa, % 24 Trke) Bu M.
Fethullah Glen adl kii, bir sre nce, Trke GLEN soyadm,
Arapaya evirip DAHHAK olarak da kullanm olabilir.
"lslamc" Sznt dergisinin takma adl bir yazarnn ad, M. Fethul
lah DAHHAK idi. Aapa DAHHAK'n Trke anlam ise
GLEN'dir. M. Fethullah DAHH'n soyad Trke'ye evrilince
M. Fethullah GLN oluyor. ]
Byle bir duyuru, kiiye ister istemez u soruyu sorduruyor:
Eer Tanr, son Elisini Araplar'dan deil de lngilizler'den
seseydi; son Kutsal Bildirge Arapa deil de lngilizce olsayd, ne
olacakt? .. Bu sorunun yant bellidir. Byle olsayd, Trk din
adamlar birer "lngilizce uzman" imi gibi grnecekler, lngiliz Di
l'n yeryZn en stn dili olarak yceltecekler, bylesi duyuru
larn da yle yapacaklard:
34
CENl/MEN SALiH EFENDi
EKSELNSLARI DA DKL4YING ET . . .
Centlimen Salih l gzeliklr rkn bir
egzitns ov laytmn idi} ki: kltn konsayns
ev an, honorlbl, feytul, fdlit, muyuni
fns en greytes il bir pal gibi atr;
prsepn o mynd, layt ov sayns,
mitrlz ov rleliti en provizyns o aydiya
il zonklar, en horizns ov hi siiruyl
navl, her momnt, min tvilyt o
telntar birbirini fol/v edrdi . . .
imdi, d Pavr o Kreyr'n bu eklnt
vrk, b arts ov f ulayt, bizlri rlmuvingi
impasibl gibi grnen bir sanes e pey
iinde brakp, u trabl en lartip yurdun
dan tr kompenn apennt oluu eriya o
f/yin o sipirlte g edi git.
D mor o diz'ini }azmaya ajayktd kon
saynm pavrul inaf dil. . D diizd'n
d tayt o greytini, ptekn o dinn en
sekikeyn il; intlicnt en bilssd
prsntlitUrini, kampesin il rmembnns
eder; ayl en sivithartlrine kan
dlnslarm prezentyn eylrim . . .
P. OPJNOVGAD SIMnING
35
Evet, gerekten de Tar, son Elisini Ingilizlerden seip, son
bildirgesini Ingilizce yapsayd; Trklerin bu kez de Ingilizce'yi kut
sallatrmalar, Trk dincilerinin de kendierini din bilgini olarak
yutturma abasyla, yazlarn szlerini bol bol Ingilizce szcklerle
doldurmalar sz konusu olacakt. imdi karlatmz pek ok
ad, bylesi bir durumda Ingilzce'den devirme olacakt. Fethullah
yerine OPINOVGAD, Nureddin yerne YTOVRILICIN, Carullah ye
rine NEYBUROVGAD, Necmeddin yerine STAROVRILlCIN gibi adlar
verilecekti Trk ocuklarna ...
Bir baka olaslk da, Trklerin balangtaki tutumlarn
srdrerek, dillerini korumu olmalar, ancak yine Mslman ol
malardr. Eer du byle olmu olsayd, o duyuru da bugn
yle olurdu:
36
SAYGIDEGER SALH BEYDE
SNMLENP 61 . .
Salih Bey gzelliklr yanstn le bir ltl
bir varlk idi ki; onun arnm z, her an koru
yuculuk, doruculuk, ballk, erdmlilik, ulu
lukla bir damar gibi atar; onun kavrama yetii,
ynverii ltlarla, gerein gizlriyl, dnsel
parltlrla zonklr; anlma yetisi evreninde,
her an, bilgi-bulgu aydnlklar birbirini izlrdi.
imdi'Yaradan'n Gc'nn bu sekin yapt, bu
salt nsal yarat, bizlri yeri dolurulamaz gi
drilmez gibi grnen youn bir acyla,
znt iinde brakp, u glklr skntlar
yurdundan, Tanr'nn koruyuculuunun apak
grlr olduu, tinlrin (ruhlarn) uutuu
alana g edi gitti. Uzun uzadya yazmaya
iimdeki znt elvermiyor. Tanr 'nn koruyu
culuuyla mutulanm (mjdelnmi) olan bu
lnn yce adn, olgun, eksiksiz bir saygyla,
ulu/ayarak anar; saygdeer zlrini koruyarak
anmsar, anmsatr; ocuklarna, sevdiklrine,
yaknlarna, basal dilklrimi sunarm.
37
imdi okuyucu, bu duyurunun Zaman Gazetesi'nde
yaymlanm olan youn Arapa doldurulmu zgn metnini yeni
den okusun; dnsn o yaznn u Trke evirisini yeniden bir
okusun, ikisini karlatrp hangisii anladn dnsn isterim . . .
Trkler, Mslman olduktan sonra kendi dillerini buge dek ko
rmu, ilemi, gelitirmi olsalard, kanmca ok iy ederlerdi.
Byle olabilseydi, bir yandan Trklerle Tanr'nn te yandan
Trklerle Trkler'in arasna bir dil engeli sokulmam olurdu. Din
deitirmenin, dil deitirmeyi zorunlu klmad kansndaym . . .
Szckler, kiiler arasnda duygu, dnce alverii iin vardr.
Szckler bunu salamak amacyla kullanlmyorsa; amac an
lamak, anlatmak olmayan bir szck kullanmnn amac ne ola
ki, diye sorarz. "Salih Efendi Hazretleri de ufl etti" diye balayan
duyurunun amac, okuyanlara duygu, dnce aktamak mdr?
1 991 ylnda, 60 milyon Trk'n yaad Trkiye'de yaklak 59
milyon 800 bin kiinin anlayamaca lde ar bir Arapa ile
btn Trklere seslenmenin amac; anlatmak, anlalmak olmasa
gerekir! Bylesi duyurular, sekinlik, stnlk, bilgilik taslamann
yan sra. Mslman yurtdalarmz, "Arapa szckler kullanarak
konumann, bir mslman ycelteceine" de zendirmektedi.
Oysa Kur'an'da: Kiioullannn dillerinin, renklerinin baka baka
olmasnn TANRl'NIN iLERiNDEN olduu; kiioullarnn birbirleri
ystnlnn, dillerine, renklerine bal olmad . . . " ak seik
.bildirilmitir. (Bkz: Ru Suresi, 22. ayeti.) 0le ise, Arap Dili'ni
teki dillerden stn sayan kimi Trk din adamlar, Kur'an'n bu
bildirimini iniyorlar demektir.
Burada bir 'ite' olarak verdiimiz duyuru, trnn tek rei
deildir. Bylesi pek ok rnek vardr. Bu duyuruyu yaymlayan
din adamna zel bir olgu sanlmasn. Aynca, bunu da urackta
belirtmeliyim ki, o ar Arapa yklenmi duyuruyu bugk
38
Trke'ye evirdiimde ortaya kan anlam, beni ok etkilemitir.
Ne olurdu bu duyuru bylesi bir Trke ile yaymlansayd, diye
zldm. nk, ortaya gerekten ince bir duygu, gerekten gzel
bir anlam kt. Ben bu duyuruyu gnmz Trke'sine evirmekle,
onu ok sayda Trk'n anlamasn saladm dncesindeyim.
Yalnzca yanl yapan kiileri deil, yanln kendisini eletiri konu
su ettik. Bylece, 'BiLGiLiK TASIAMA ABALARl'mn da Trke'ye
Arapa-Farsa szckler dolumasnda kmsenmeyecek bi etkisi
bulunduunu gsterebildik . . .
Toplumumuza genellikle dinbilgilerince benimsetilen Arapa
Farsa szckler kullanarak k ~ . !Uma zentisi, gemte ok
daha glnesi olgular da yaatm. emsettin Sami'nin szlnde
BALYEMEZ szc stne yaplan aklama, bunlardan biridir. Os
manl Dneminde, Italya'dan BALLIEMEZ adyla damgal (Murat
Bardak'nn aklamasnda: BALLO MESSO) sava toplan getirtil
mi. ltalyanca BALLIEMEZ szc, Trk aznda, sylene sylene
BALYEMEZ olmu. Oysa Italyanca BALLIEMEZ szcnn Trke
"Bal" ile, "Yemek" ile bir ilgisi yok, yalnzca Italyanca bir ad. Balye
mez anlamna da gelmiyor. Italyanlarn BALLIEMEZ'i Trkler
arasnda BALYEMEZ TOPU diye nlenince, bir bilgi yazc, bu topa
Trk Dili'nden bir ad verildiini sanarak, Trke szckleri de
aalk sayp, Trkeyi bylesi bilimsel rnleri adlandrmaya
yaktramadndan, Trke "Balyemez" szcn yans Arapa
yars Farsa'ya evirerek "Asal (Bal) -nemi-hored" (yemez)
yapmtr. Bu yazc, o toplar, o gnden sonra "Balyemez"
szcn yars Arapa yars Farsa olan "ASALNEMIHORED TOP
LARI" diye adlandrm, saymlarda o toplan bu ad altnda
yazmtr. Bu durum, gemite Arapa-Farsa'nn stnlne ina
nan Trklerin kendi dillerini ne denli aaladklarnn arpc bir
rnei olarak anmsanabilir. Arapa'y, Farsa'y t dillerden
39
yce sayan dinbilgileri, yaydklar bu yanl anlayn bu gibi
utanlas glnesi sonularn grdklerinde, biraz yzleri varsa,
kzarabilir ...
4
"AAPA DNSEL DEYMLERN, TRKEDE
KARILIGI YOKTUR" GB DAYANAKSIZ
GEREKELERN, ARAPA-FARSA SZCKLERN
TRKEYE GRMESNDEK ETKS ZERNE
iV
Bir nceki blmde; "Toplumlarn dil, renk, v.b. gibi
bakalklarnn, bunlardan birini dierine stn klma nedeni ol
madn", Kutsal Bildirge'mizden alnt vererek ortaya koymutuk.
Bir Trke-Arapa dil yartrmacasna giriip, bu dillerden birini
dierine stn tutmann yanlln biliyoruz. Bir dil, o dili ko
nuanlara yetiyorsa; duygularn dncelerini birbirlerine aktar
maya yetiyorsa; eletiriye (ya da kmsemeye) neden yoktur.
Bence Trke, Trklere; Arapa, Araplara yeter. Arapann
Trkeye snl, ya da Trkenin Arapaya stnl savlana
maz.
Kutsal Bildirge'mizden alntyla, toplumlarn diller arasnda bir
stnlk-aalk oranlamasna girimenin yanl olduunu
gsterdiimizde; bu kez de bir baka sav ile karlayoruz. Denili
yor ki: "Trke szckler, Kur' an'daki Arapa szcklerin anlamn
karlayamaz. Kur' an'daki Arapa dinsel deyimlerin Trke'de
karl yoktur. Bu nedenle dorudan Arapalarn alp kullanmak
zorundayz" . . .
Btn bunlar dayanaksz atladr. Arapann Trkeye stn
olduu savnn, st rtl bir biimde, elaltndan sinsice savunul
masdr.
ncelikle, unu belirtelim ki, Kutsal Bildirge'mizdeki kimi de
yimlerin Trke'de karl bulunmad sav, doru deildir. 1 000
yllarnda yaplm Trke Kur'an evirisinde, btn Arapa dinsel
41
deyimlere, Trke karlklar verme abas belgelenmitir. Trkler
benimsedikleri dinlerin tm retilerini, gemite hep kendi dille
rine evirerek anlamaya girimilerdir. lslamdan nceki yllarda
da byle yapmlardr. Bu konuyu ileride derinletireceiz. imdi,
unu vurgulayalm: Kur'an'da kuanlan Arapa szckler, Arap
larn Kur'an'dan nce bilip, putlara tapndklar dnemde kullana
geldikleri szcklerdir. Kur'an'da yer alan Arapa szcklerin
tm, Kur'an'dan nce KiR ARAPLRIN SZLGNDE var idi.
Araplarn, putlara tapndklar ok tanrc (ya da BATANRICI)
dnemde, put tapmnn zel deyimleri olarak kullandklar kimi
szckler; Kur'an'da [putlara tapnmann yanl olduunu
gstermek zere] kullanlmtr. Trkler de "Mslman"l benim
semeden nce, tpk Araplar gibi putlara (ok Tanrlara)
tapnmaktaydlar (BATANRICI idiler). Trklerin de -tpk Aaplar
gibi- tapma zg deyimleri vard. 1000 yllarnda yaplan Kur'an
evirisinde, bu deyimler, [tpk Kur'an'da olduu gibi, putlara
tapnmann yanlln gstermekte] kullanlmtr. Puta tapcln
zel deyimleri, putlara tapnmann yanlln gstermek amacyla
nasl kullanlmtr? Bunu reklerle grelim:
Arapa "secde" szc, (somut anamda yere kapanmak, din
sel anlamda; [sayg duyulan Tanr nnde] yere kapanmak.) Arap
lar, putlara tapndklar dnemde, putlarn nnde saygyla yere
eilmekteydiler. Kur'an'da "secde" szc onun eilmek olan an
lam deitirilmeksizin kullanlr. Bakalk, nnde saygyla
eilinmesi gereken varlk konusundadr. Kur'an, putlarn nnde
deil, yalnzca btn varlklar yaratan Tanr'ya SECDE edilmesini
bildirir. Grlecei zere, bu szcn anlam deimemi, ad
olduu eylemn dorultusu deimitir. Trkler de -Kur'an' be
nimsemeden nceki dnemde- putlarn nnde saygyla eilir; bu
edime, Arapa "secde" yerine, Trke "Yknmek" derlerdi.
42
Kur'an' benimsedikten sonra, Trkler "Yknmek" szcn evet
yine kullandlar; ancak artk putlarn nnde deil, btn
varlklarn yaratcs olan biricik Tann'ya YKNDLER . . .
"Yknmek" szcnn ad olduu edim deimedi. Eylemin
dorultusu deiti. Bu durumda, 1 000 yllarnda yaplan Trke
Kur' an evirisinde, Arapa "secde" szcnn yerine Trke
"Yknmek" szcnn konulmas, btn bakmlardan upuygun
dur.
SORU: Aapa "secde'' szcnn Trke'de -"Yknmek" gibi
upuygun bir karl var iken; bu karlk Trkler mslman ol
duktan sonra 3-4 y. boyunca takr takr kullanlp durmu iken;
sonra neden dolay "Yknmek" szc dilimizden atlp, yerine
Arapas olan SecdP. szc alnmtr? Arapa "Secde" szc
Trke "Yknm k" szcnden kutsal myd? Trke
"Yknmek" szcu, Arapa "Secde" szcnn anlamn
karlamyor muydu?
Denilir ki; "Yknmek" szc Trklerin puta tapma
dneminde putlarn nnde saygyla eilmelerinin addr, bu ne
denle kirlenmi bir szcktr, nasl olup da bu kirli szck Tek
Tann'ya tapmay buyuran bir dinde kullanlabilir?" . . . Ben derim k,
Arapadaki 'Secde' szc de Araplarn putatapm edimlerinden
birini nitelemek zere Kur'an'dan nceki dnemde kullanlmtr.
Buna gre, eer 'Yknmek' szc bu nedenle 'kirlenmi'
saylacak ise, 'secde' szc de benzer bir gemiten ktna
gre, bunun da 'kirlenmi' saylmas gerekir. Kur'an'da 'secde'
szc ' kirlenmi' saylmayarak kullanlabildiine gre, Kur' an'n
Trke evirilerinde de 'Yknmek' szc, ekinilmeksizin kul
lanlabilir demektir. Niin kullanlmasn? Kullanlabilir. stelik
Trkler mslman olduktan sonra, bir ka yzyl boyunca kul
lanlmtr da! . . Sonra birileri km, Trkleri Arapa szcklerin
43
kutsal, Trke szcklerin ise aa olduuna inandrm; bakalar
km; "Trke szcklerin Kur'an'da geen bu gbi Arapa
szcklerin anlamn karlayamayacan" ne srm; so
nuta Trk dilinde karlklar var olan, bilinir, kullanlr olan
Arapa szckler, bunlarn Trkede karl yoktur denilerek,
dorudan Trk diline sokulmutur. Bylece, bize kendi z dilimiz
deki 'Yknmek'-'Ykn' szckleri unutturulmu; yerine 'kut
saldr' diyerek, Arapa 'secde' szc kullanlmaya balanmtr.
Bir baka alas dil olay da; Arapa ' Es-Salat' szcnn
Trke'de karl yok saylarak, Farsa'snn alnp Trkeye so
kulmasdr: Namaz!. . Arapa 'Es-Salat' szcnn Trkede
karl yoksa, ne demeye dorudan Arapasn okmadnz da,
kalkp Farsasn dilimize soktunuz?!. . Yoksa, gemite atee tap
makta kullanlan Farsa szckler de kutsal da, bir tek Trke
szckler mi aa! . . Aapa 'Es-salat' szcnn, nasl Jarsada
bir karl var idiyse (Namaz), Trkede de bir karl vardr.
(Ykn_Ancak, bu Trke szck de, yerine Farsas sokularak
Trk dilinden uzaklatrlm, Trklere unutturulmutur. (Ne
uruna! .. )
Ykanmak, Araa' da; 'Gusul' szcyle dilegetirilen bir edim
dir.Jarsa'da; 'Abdest'. derler, ykanmak edimine. Kur'an'n zgn
Arapasnda, kiioullarnn Tanr'ya yknmeye, Ykn'e
kalktklarnda, nce ellerini, yzlerini, 'Gusul' etmeleri;
'Ykamalar' buyurulmaktadr. Arapa Gusul, szcnn
Trkedeki bire bir karl; 'Ykamaktr'.
Arapadaki 'Gusul' szcnn, Trkedeki 'Ykamak'
_zcnden tede, bundan geni, bundan derin bir anlam yo
tur. yle ise, ne demeye Trkler, kendi dillerinde var bulunan, bin
yllardan bu yana kullanageldikleri 'Ykamak' szcn brakp,
Arapasn, Farsasn almlardr? Niin 'btnyle tm gvdeyi-
4
.kanma'ya Arapa olarak 'Gusul' ; Ykn iin ykanmaya is

farsa olarak 'Abdest' demilerdir? Cinsel birleimden sonraki
ykanmaya niin Arapa Farsa ile birletirerek, ' Gusul-Abdesti' gibi
uyduruk bir ad vermilerdir: Ykanma ykanmas! . . Sonra Farsa
'Adest' szc dilde yuvarlayarak 'APTES'e dntrm, bu
nu da ' Kaka', 'Bok' anlamnda kullanmlardr! . . APTES A,
Ykn i ykanmak; APTES YAPMAK, kakasn yapmak! . .
Grlecei zere, Trkenin Ykanmak szc, bunun yerine
Farsas ya da Arapas konularak dinsel terim olmaktan
kartlmay gerektirecek uygunsuz bir szck deildir. Din bilgii
geinen kimi Trkler, Fasa'dan ykanmak anlamna gelen 'Ab
dest' szcn alm, ancak onu da kullana kullana 'bok' et
milerdir. Trk dilinin bu gibi durumlardan 'gusul' edilmesi gereki
yor.
Burada ilgin bir durumla karlayoruz. Kimi kez dinsel deyim
olarak, Arapa . deil de Farsa szcklerin Trk diline sokulmas!
Arapalarnn okulmas iin ne srlen 'kutsallk', 'stnlk' gibi
jerekeler, Farsalan iin geerli olamayacana gre; Trkeye so
_kulan dinsel deyerin bir blmnn Araa deil de Farsa ol
,masn, dinsel bir 'zorunlulua' da balayamayacamza gre; ne
ile aklayabiliriz? Dinin direi olarak nitelendirilen, gnde be kez
klnan Ykn, nn Arapa 'Es-Salat' szcyle
deitirilmemitir de gidilip Farsa ' Namaz' szc ile
deitirilmitir? .. _Yoksa Fasa Namaz szc, Kur' an'da geen
' Es-Salat' szcden stn, kutsal mdr? Kur'an'da 'Savn'
szcyle dilegetirilen dinsel dev, Farsa'da ' Ruze' szcyle
0
dilegetiriliyor. Kimi dilciler OU szcn Fasa RUZE
szcnn Trk aznda sylene sylene deim biimi ol
duunu savlyor: Bunun ztrkesi de var: s\0 Niye kul
lanlmasn?!
45
Bilindii zere, erkek ocuklarn cinsel organlarnn ucundaki
deri rtnn kesilmesi; Kutsal s_ylan geleneklerimizdendir. (Arap
Jar, yalnzca erkek ocuklarna deil, kz ocuklarna da uyglarlar
bu ilemi!) Trkler, kz ocular _uygulamay yadsmlardr. Bu
ilemin ad, Jrklere Arapa 'Snnet' diye belletilmi. Ancak, Araa
lar bu ileme Aaa ' HiTAN' diyorlar. Osmanl'da ise kimi HiTAN
kimi SNNE dermi Burada da Arapadan Trkeye szck ak
tanrken yaplan yanllardan biri karmzdadr. Evet, SNNET
szc Arapadr. Ancak siz bir Arab'a: 'SNNET OLDUN MU?' di
ye sorarsanz; Arap, sizin kendisine cinsel organnn deri rtsn
kestirip kestirmediini sormakta olduunuzu anlamaz. O'na ancak
' HiTAN OLDUN MU?' derseniz, anlar. Demek ki, Arapa'dan
Trkeye aktarlan kimi szckler de yanl aktarlmtr. Bu du
rum 'Arapa olsun da, ne olursa olsun' diyen birilerinin, gemite
dilimizi bozmada ok etkili olduklarnn bir kantdr. Bu gibiler,
Trkleri bir yandan kendi z dillerine, te yandan benimsedikleri
dini anlamaya yabanclatrmlardr. yledir. Dili yabanclaan;
zne, kendi kendisine de yabanclar. Diline yabanclaan, dinine
de. yabanclar. Tann'ya ynelik yakanlar, yabanc (anlalmayan)
bir dille yaplrsa, yrekte duyumsanamaz, tekerlemeye dnr.
Tanr'ya Yknmeler, vgler, yabanc bir dille yaplrsa, anlam
yrekte duyumsanan birer gerek sayg duru olmaktan kar; an
lamsz, salt alkanla dnm birer eilme-kalkma devinimleri
olarak kalr...
. Bugn Trklere u1utturulmak istenen bir baka Trke szck
de "Tanr"dr.
A.pa "ALLAH" szc yerine, Trke TANRI_ szc kul
lanlamaz!" diye diye, Trklerin dil bilincini bulandranlar; bu
yanl grlerini topluma yle bir benimsetmi, toplumun beyni
ne yle derin kazmlardr ki; bugn, Alah yerine Tanr diyen bir
4
Trk, neredeyse baka bir dine balym gib neredeyse putlara
tapnyormu gibi grlmeye balanmtr. Bu yanl gr,
.
Trkiye'de u uyduruk gerekelerle egemenlik kurmutur: .
Sav 1- "Trke 'Tanr' szc, Aapa Allah szc ile deil,,
llah szce anlamdatr. Aapa'da Allah'a ilah demek
yanltr. Bu nedenle ilah anlamna gelen Tanr szc, Allah yeri-.
ne kullanlamaz."
Yant: Bu gereke Kur'an'a ay.dr. n Kur'an'da Allah' a.
;ttah' denilmektedir. Nas/3.te: 'lahinnasi' (Kiiollarnn LI)
denilmektedir. Ankebut/46.da: 'lahna ve lahkm vahidn' (Si
zin ilah'nz da bizim ilah'mz da tekdir, birdir.) deniliyor. Taha/
,8.de: 'lhkm Allah' (Sizin ilahnz: Allah'tr) yle ki: 'O'nun
dnda ilah yoktur. ' diye ekleniyor. Hac/34'te 'fe ilahkm,
ilahn vahidn . . . ' (Sizin ilahnz bir-tek ilahtr.) denilmekte . . . De
mek ki, "Arapa'da Allah'a Ilah denemeyecei" sav, Kur'an'dan
kaynaklanmyor! Tersine Kur'an'a aykr bir sav olarak ortaya
kyor.
Sav 2- Putlara lah denir. Allah'a lah denmez. (Dolayyla put
lara Tanr denir. Allah'a Tanr denmez . . . )
Yant: Bu gereke de Kur'an'a aykrdr. nk Kur'an putlara
ilah diyenlere kar kyor. 'Putlara ilah demeyin! Onlara m
denmez.' diyor. Bu durumda; ' Putlara ilah denir. Allah'a la den
_mez' savn nesrenler; Kur'an ile btn btne aykr dm ol-.
Jaktadrlar.
Kur'an'a uygun bir anlay; Putlara TANRI denilmesinin yanl,
Allah'a -Yalnzca Allah'a - .Tanr denilmesinin doru olacadr.
Bylece ikinci yanl savlarnn da Kur'an'a aykn olduu
gnna knca; bu kez u sav ortaya atmaktadrlar:
Sav 3- Jke' deki 'Tanr' szc, Arapa'daki Allah
zcnn anlamda deildir. Trk dilinde, Arapadaki Allah
47
.szcyle anlamda bir szck de yoktur. Bu nedenle Arapa AL
J szc, olduu gibi alnp kullanlmak zorundadr."
Yant: Bu savn da gerek bir dayana yoktur. Bu o denli daya
naksz bir attr ki, Trklern (Mslman) oldmtan sonra, y
fllar boyunca Arapa ALLAH szcnn Trke karl olarak
TANRI dedikleri gereini yoksaymaktadr. On beinci yla dek
btn Kur'an evirilerinde ALLAH szc TANRI diye evrilmitir.
Bu evirileri yapanlar, Mslman TRK DiN BiLGiNLERiDiR!
Yaadklar dnemlerin en st dzeydeki din kiileridirler. Bu
kiiler ALLAH' a TANRI denmeyeceini yzyllar boyu
dnemediler de, bunlardan sonra yaayanlar m dnebildiler?
Yoksa ' ULEMA'lk bunlardan sonraki dnemlerde ayaa dt de,
bu uyduruk din bilginleri mi byle uyduruk savlar kardlar? ..
- Arapa ALLH szcnn anlam ne ola ki, Trke'de bu anla
a gelen bir szck bulunmuyor olabilsin?
- 1ce Arapa ALLAH szcnn anlamnn ne olduunu, sonra
da Trke TANRI szcnn anlamn ortaya koyarak, bu soruyu
yantlamaya alalm.
T. E. Muhammed, krk yalarnda, Tanr'nn bir zel grevli
(Cibril) araclyla kendisine ilettii bildirileri, kiioullarna du
yurmaya balad. Bu Kutsal-Bildirge, yirmi yl akn bir sre bo
yUnca, blm blm iletilmi, T. E. Muhammed'in lmne dek
srm; sonra, bir araya toplanm, korunmutur. Biz ALLH
szcnn, Araplarn dilinde, Kutsal-Bildirgeden (Kur'an) ok
nceki yllarda bilinir, kullanlr olduunu; yine bu Kutsal
Bildirge'den (Kur'an'dan) renmekteyiz. (Bh: Nct\
1
yle ise, AL SZCG, ARAPLARIN PUTLARA TAPINDIKLA-
..
JU, BiR OK TANRILARIN VARLIGINA iNANDIKLARI DONEMDE,
DiLLERiNDE BULUNAN BiR SZCK iDi. iLK KEZ KUTSAL
.mLDIRGEDE ORTAYA IKAN BiR SZCK DECILDI.
4
GEREK UDUR Kl, ALIH SZCG; ARAP PUTA TAPICIIARI
NIN DILlNDE ONIARIN ILAHIARININ BIRININ (en bnn) ADI
IDI.
.T.E. Muhammed'in dedesi, ollarndan birinin adn "ABDUL
LAH" koyu. ABDULLAH 'ALLAH' IN KULU' demektir. Buna gre
'ALLAH' szc, T. E. Muhammedin dedesinin yaad ok Tanrc
yllarda, bir IIAH olarak biliniyor, kullanlyordu. T. E. Muham
med'in dedesi, kendi dneminde, kendi toplumunun puta tapc
inanlarn benimsiyor, zetle; pek ok ilahlar bulunduunu, bu
ilahlarn banda bir Ba-ilah bulunduunu dnyor, bu Ba
ilah' da ALIAH szcyle adlandryormu!
(Bir ok ilahlara) tapnan Araplarn dillerinde ALIAH
szcnn nasl kullanldn, Kutsal-Bildirge (Kur'an) ise yle
bildirmektedir:
:onlara (ok-tanrc Araplara): "Gkleri, yeri kim yaratt;
_nei, ay km boyn edirdi?" dersen, "ALLAH! " derler! 4"
(Kur'an: 29/61 )
"(ok-tanrc Araplar) Gemiye bindiklerinde, dini yalnzca
ALLAH'a zg klarak, O'na yakarrlar; ancak sa olarak
kartldl3?' yne ALIAH' a rta_la!.
_aktrrlar." (Kur'an: 29/65, 31 /32
)
Biz,Kur'an'daki bu aklamalardan reniyoruz ki, oktanrc
_Araplarn dilinde bir "ALLAH" szc vardr. Bu ALLAH szc
Kutsal-Bildirge'den (Kur'an' dan) nceki yllarda, ok tanrc Arap
larca bilinip kullanlagelen bir szcktr. (ok tanrc) Araplar, bu
'ALIAH" szcn, 'en gl ilah' (ilahlar ila) anlamnda kulla
_na gelmekteydiler. yle ki, gkleri, yeri O'nun (Allah'n) ya-
rattna; gnee, aya o' nun boyun edirdiine inanyorlard. Arap
larn kavrayamadklar ya da grmek istemedikleri gerek uydu:
Pek ok ilahlar yok, yalnzca bir tek ilah var; Allah dnda
49
tapndklar btn teki ilahlar, kendilerinin uydurduklar, kendile
rinin ilah saydklar, gerekte ise ilah olmayan varlklardr. Kutsal
Bildirge (Kur'an), Allah szcnn Araplaca kullanlmaya
baland ilk yer deildir.
Btn bu sylediklerimiz, Kutsal-Bildirge'de yazl, belgelidir.
Putlara taptklar dnemde, ok tanrc Araplarn dilindeki AL
IAH szcnn anlam tm varlklara boyun ediren en gl
varlktr. Onlarn sayltlanna gre, teki IIAH'lar ise, yalnzca
snrl alanlarda boyun edirici varlklard. Frtna ilah, gc
frtna kartmaya ya da frtnay durdurmaya yeten bir ilaht.
Baka alanlarda borusu tmezdi onun. 'Su ilah' da, yalnzca su
olaylarn yrtr; baka ilere bakmazd. Su baskn olduunda,
bunu yapan su ilahyd. Dolaysyla, sulan geriye dndrebilecek
biricik g yine ondayd. Byle durumlarda Su ilahna yal
varrlard. Kutsal Bilairge, bunun doru bir davran olmadn;
bylesi ayn ayn ilaharn gerekte var olmadn; biricik ilahn,
kendisinden baka ilahlar bulunmayan ALIH olduunu
retmitir.
Eski Trklere dnp bakacak olursak, Araplarn ok tanrc
dnemlerindeki inanlarnn bir benzerini, kendi Atalarmzda bu
luruz. Su ileri su Tenrisi'nden, gk ileri Gk Tenrisi'nen, yer
. sarsntlar Yer Tenrisinden sorulur, bu alanlarda bir
olaanstlk olduunda, o alann zel Tenrisine yalvarlrd.
Tpk ok-Tanrc Araplarda olduu gibi, Eski Trklerde de btn
bu tenrilere sz geen, tm tenrilerin boyun edikleri bir Tanr
da vard. Buna TANG TENGRI ya da (YIG STNKI TENGRI) adn
veriyorlard. Ite Puta tapc Araplarn dilindeki ALLAH
szcnn, ok tanrc eski Trklerin dilindeki karl 'YIG
STNKI TENGRI" (En stn Tanr) ya da "TANG TENGRI" (AKIN
TANRI) szckleridir. Ancak Eski Trkler, Tenri szcn, nne
50
baka bir szck getirmeksizin yaln olarak kullandklarnda da,
onu "en stn Tengri" AI anlamnda kullanrlard. rnein, su
tenrsi dememi de yalnzca Tenri demiler ise, bunu 'YIG
STNKI TENGRI' anlamnda kullandn gsteren kantlar vardr.
ok Tanr inanls eski Trkler'in dinsel yazlarndaki u dizeler
bize bunu gsteriyor:
Yinuri topin yknr biz
YG STNK TENGRMZ sizine
Yirtideki tnllar
Yintem nrbanta togzunlar
Ayana kng in yknr biz
Alku yirtndeki tnlglar
Alp adalarntn ozzunlar
Onarlm nrvang topzunlar
ge yknm buyanmz tinte
STNK ALTINKI TENGRLERNNG
ngi ngi kut vakiklernin
stelzn tenridem kleri
(Eski Trk iiri - R. R. Arat - sf 58/59)
Yaklak ev: (Ey EN STN TANRIMIZ, sizin nnzde saygyla
yknr, yere kapanrz / Bu yerzndeki varlklar / ileride hep
Nirvana da dosunlar.
Sizin nnzde saygyla eiliriz/ Yeryzndeki btn canllar /
Btn bu byk korkulardan korunsunlar, kurtulsunlar / Nirva
na'nn dinginliine ersinler.
verek eilmemizin iyilii dolaysyla / STN ve alt tanrlarn
51
/ Ayn ayn btn tinlerin / Tanrsal gleri oalsn.)
Grlecei zere, ok tanrya inanan Trkler, (Brahma, Mani,
Buda inanlar evresinde bulunan eski Trkler) pek ok tanrnn
varl yansra, btn bu tanrlarn stnde bir 'YG STNK
TENGR'yi de benimsiyorlar. Tanrlarn STNK TENGR (Tekil)
ALTINK TENGRLER (oul) diye katman katman
dnyorlar. Bu durum, Mslmanlk ncesi Araplarda da
tpksyla vardr. Mslmanlk ncesi ok tanrc Araplarn "A
IH" diye ad verdikleri "EN STN TARl'ya Eski Trkler "YG
STNK TENGR" demilerdir. (Tekil olarak TENGRI) Sonu:
1 . Mslman olmadan nceki ok Tanrc Araplan dilinde,
btn tanrlardan stn olan "En gl" Tanr, ALLAH szcyle
adlandrlmtr. Allah szc ok Tanrclarn Tanrlarndan en
bynn ad olarak, Kur'an'dan yzyllarca ncesinden biliniyor
du . . .
2. Mslman olmayan ok tanrc Trklerin dilinde, btn
tanrlardan stn olan Tanr: "YIG STNKI TENGRI" diye ad
landrlmtr.
3. Mslman olmadan nceki ok tanrc Araplarn dilindeki
"ALLAH" szcyle, mslman olmadan nceki ok tanrc
Trklerin dilindeki "YIG STNKl TENGRI" (ya da, Yaln olarak;
Tenri) deyimleri, birbirleriyle anlamdatr; birbirlerinin anlamn
btnyle karlamaktadr. Bu i deyim, anlam bakmndan
btnyle rtmekte, biri dierinden daha derin bir anlam
iermemektedir.
4. Eski Trklerin dilinde TENGRI szc tekil olarak
anldnda; bu: "YIG STNKI TANGRI" (Allah) anlamna geliyor
du.
5. Kutsal Bildirge'de (Kur'an'da) ok tanrc Araplarn "BTN
TANRILARIN BAI" anlamnda kullandklar ALLAH szc;
52
yazlnda, syleniinde bir deiiklik yaplmakszn, yalnzca ye
niden tanmlanarak kullanlmtr.
6. ok Tanrc Araplarn dilindeki AIH szc, Kutsal Bildir
genin (Kur'an'n) iinde (Kendisinden baka tanrlar bulunmayan
biricik Tanr, denilerek) yeniden tanmland iin, Kutsal Bildir
ge'nin Trke evirisinde, AIH szcnn getii her yere TAN
RI szc konulduunda; bu TANRI szc de eviri iinde yeni
den tanmlamaya urayacaktr. AIH szc Kutsal-Bildirgenin
zgn Arapasnda nasl yeniden tanmlanm ise, TANRI szc
de Kutsal-Bildirgenin Trke evirisinde ite yle yeniden
tamlanm olmaktadr.
7. Dolaysyla, nasl ok tanrc Araplar, mslman olduktan
sonra, Kutsal bildirgede yeniden tanmlanm olan yeni bir AIH
kavramna ulatlar ise; tpk bunun gib Trkler de, Kutsal bildir
gede geen ALH szc yerine TANRI szcn kullanmakla,
ite tpk byle eviri yoluyla yeniden tanmlanm yeni bir
Tanr kavramna ulamlardr. Nasl ki AIH szcn duy
duunda bir mslman Arap artk: 'pek ok ilahlarn ba olan bir
ilah' dlemiyor; 'kendisinden baka ilahlar olmayan bir tek ilah'
dnyor ise; tpk bunun gibi, bir mslman Trk de, artk
TANGRI szcn duyduunda, "pek ok tanrlarn ba olan bir
Tanr deil, kendisinden baka tanlar bulunmayan, bi Tek
Tanr"y dnmektedir.
8. Kutsal Bildirgenin zgn Arapasndaki ALH szc ne
anlama geliyorsa; Kutsal Bildirgenin Trke evirisindeki TANRI
szc de ite o anlama gelmektedir.
9. Demek ki, "Trkedeki TANRI szc, Arapa AIH
szcnn anlamn karlayamaz" sav dayanakszdr. nk
Mslman Araplarn dilindeki AIH szcnn, mslman
Trklerin dilindeki TANRI szcnden baka bir anlam bulunma-
53
maktadr.
Arapadaki ALLAH szcnn szck olarak kkenini soru ko
nusu eden mslman din-dilcileri, bu szcn dilsel kkeni konu
sunda eitli gler retmilerdir. Mslman din-dilcilerinin, Kut
sal-bidirge' den sonraki ikinci-yzylda, biri BASRA kentinde teki
KUFE kentinde olmak zere iki bei bulunuyordu. Bu iki bek,
ALLAH szcnn Arap dilindeki kk zerinde aratrmalar, in
celemeler yaptlar.
Bu ilk mslman din-dilcilerinin KUFE kentindeki bei;
"Arapadaki A szcnn kk: LAH szcdr.
ALH szc L szcnden TRETLM'tir" grn
savutur. Bunlar Mslmandlar; kimse de bunlar bu
gleriden dolay sulamamtr.
BASRA'daki mslman din-dilcileri bei ise; Arapadaki A
LH szcnn Arapa LH (yksek-rtl, perdeli)
szcnden TRETLM olduunu ne srmlerdir.
Bakalar, Arapa ALLAH szcnn tredii szck, ELEHE
(amak), VILAH (armak), LAH (Yce) olabilir grlerini de or
taya atmlar. Btn bunlar, dilbilgisel kantlan ile savunulmu.
Imdi: A H sunn Arap dilindeki kayna olarak
nesrlen btn bu Arapa kklerin, Trklerin dilinde bi
rer Trke karlklar vardr. Bilinmekte, kullanlmaktadr. u
halde; "Trk dilinde Arapadaki ALLH szcnn anlamn vere
bilecek szck yoktur." diyenler, dil bilimsel adan da bilgisiz
olan kimselerdir. Arapa ALH szcnn Arapadaki dil
sel kklerinin Trk dilinde birer karlklar var ise, bun
lardan tretilen szcklerin de Trk dilinde birer
karlklar vardr. Olmamasn gerektirecek hi bir neden
yoktur.
Evet, Aaplar, mslman din-dilcileri, Arapa ALLAH szc
5
zerinde bylesine youn incelemeler yrtmler; ancak, Trkler
Trke Tenri szcnn kkenini bu denli irdelememilerdir.
imdi burada buna girieceiz.
TENGRI: Bu szc ilk kez ORHON YAZITIARI 'nda, taa
kaznm olarak gryoruz. imdilik, en eski bulgu budur. (I. S.
730'lar) [Bundan binlerce yl nce Smer dilinde bulunan DINGIR
szcyle ilikili olup olmad aratrlyor.]
Atalarmz, o yllarda, bugn GKTRK YAZISI adn verdiimiz
bir yaz tr kullanmakta imiler. Bu yaz tr zerinde almalar
yapan bir ok yerli-yabanc bilgin, ok ilgin bulgular ortaya
. karttlar. Bu bulgulardan bence en nemlisi de, bu yazdaki kimi
gstergelerin, doadaki nesnelerin biimini yanstyor olmasdr.
rnein, bu yazda EV diye seslendirilen gsterge, bir ev izimidir.
OK diye okunan gsterge, bir ok izimidir. YAY diye okunan
gsterge bir yay izimidir. DAG diye okunan gsterge, bir DAG
izimidir . . .
Bu yazdaki gstergesi, "OK" diye okunmaktadr. Ok
biimindedir. D gstergesi, YAY diye seslendilirilmektedir. Yay
biimindedir. gstergesi, A diye seslendiriliyor, EV (adr)
dokusundan bir kesittir; eski Trkler EV'e o yllarda A demektey
diler (B sonradan V oldu.) Evlerinin (adr) dokusu da byleydi.
Yaptklar evler de, bu izimdeki gibi idi. gstergesi TA sesi
ni gsteriyor, bu ise DAG anlamna gelen szcn yazldr. Da
biimindedir. " gstergesi, I diye okunuyor. Bu "TESLiM OL
MAK" anlamna gelmekte. Gsterge bize, teslim olan, (teslim ol
duunu davranlaryla gsteren) bir kii deseni sunmak
tadr: (Eller ykar! Teslim ol!) ite ellerini yukarya
kaldrm teslim olan bir kii izgesi. . . Bu yazda ' gstergesi
ENG diye seslendiriliyor. Bu ise, (bir anlamyla) nc kiiyi
gsteren, "O" anlamnda bir szcktr ki, bunun gstergesi, eliyle
55
bize O'nu (nc kiiyi) gsteren bir kii izimi bimindedir:
Bir bakma bu gsterge, bugn kullandmz "AIRI" an
lamndaki "EN" szcn gstermekte; EN BYK, EN YCE, EN
OK derken kullandmz "EN" anlamnda. Bu durumda yine
gstergenin biimi, bir dilsizin bu EN szcn elleriyle kollaryla
yanstmaya alrken g9vdesinin, kolunun alaca olas, en genel
biimi yanstmaktadr. g Bugn de kitleleri coturmak zere
yaplan konumalarda, konumaclar kimi szckleri sylerken,
szlerini davranlaryla pekitirmekte, "EN BYK" derken sa
kollarn kaldrp ellerini yukarya evirmektedirler. eitli
gsterilerde, kitleler, en gl olduklarn gstermek zere ellerini
yumruk yjpp yukarya kaldrmaktadr. ite GKTRK
yazsndaki ' gstergesi, olaslkla bu gibi durmlar da bildiren
bir izimdir. Bu yazda, Dl(Z) anlamna gelen gsterge de "
biimindedir. Bence dikey izgi gvdeyi, knt ise yukarva dor
ekilip dizini ne kartm bir kiiyi gstermektedir: ) Eski
Trklerde DiZ, yalnzca bir eklem yerini deil, bunun tesinde
GLLG belirten bir szcktr. ORHON YAZITIARI'nda: "Tizli
gig skrtmiz, balgg ykntrtmiz" (Dizliye diz ktrdk,
balya ba edirdik) gibi szler geer. Burada da DiZ szc,
aka GL anlamnda kullanlr. Bu gn bile Trkler
"DiZLERiM TM OLDU" dediklerinde, GCM YiTiRDiM de
mi olmaktadrlar. DlZ ile G bugn de birbirleriyle armsal
balants olan szcklerdir. TENGRl szcnn, TENG blm
ORHON YAZITIARI'nda yle yazlmaktadr:
5
Bu izge-yaz, DiZ ile EN gstergelerinin bir bileimi olarak da
grlebilir. EN BYK deyimindeki "EN" szcyle, DIZ
'GLLK' birlemi grnmektedir. Bu izgeleri
ayrntlandrrsak, aadaki gibi olur:
eng
eng
T
izg 1 : izge 2:
ite, Eski Trkdeki TENGRI szcnn TENG blm, "en
gllk" kavram n yaz, izim yoluyla gsterilmesidir. Sanki,
ayann altna ald bir varln zerinde dimdik duran, kolunu
yukarya kaldrarak EN GL olduunu gsteren bir kii izimidir
bu . . . [izge ( 1))
Eer biz, yukarya kalkk duran kolu, EN GL szndeki an
lamyla 'EN' olarak deil de, nc kii adl olan 'O' ahlamna
alrsak; bu durumda, f dizini kaldrarak GLLG gsteren
bir izge; ' ise, onun yannda kolunu kaldrarak 'O' diyen ikinci
bir izge olur ki; bu iki izgenin anlam da: "O, GL OLAN" de-
- mektir. "GL OLAN O'DUR!" demektir. Bu iki anlam, birbirine
aykr deildir. Arapa'daki AI szc ile de, anlam uyumu
ierisindedir. nk ALIAH, btn varlklara boyun ediren en
gl varlktr. unu uyarmalym ki, 'izge-yaz'da, TENGRI, bir kii
biiminde gsterilmiyor. Varsaynz ki, bir kii karmza gemi, bi
ze TENGRl'yi el, kol, ayak devinimleriyle anlatmaya alyor. (Bkz:
izge 2) TENGRI szc GKTRK Yaz'snda yle
gsterilmektidir:
57
r

eng T
Bir dilsiz, bize TENGRl'yi kendi gvdesini biimden biime so
karak nasl anlatmaya alrsa, bu iZGE-YAZI da ite bu dilsizin
yapU devinimleri izime dntrerek, gzlerimizin nne getir
mekte gibidir:
ite, GKTRK yazs sre iinde SESIL-YAZI'ya dnm
bi iZGE-YAZI olarak dnldnde, (gstergeler kimi nesnele
rin izimlerinden tremi olarak dnldnde), kimi
gstergeler, Batda 'PANDOMIM' adyla bilinen 'dilsizin-anlatm'
olarak benimsenirse, - ki ocklarn oynad 'sessiz sinema' gibi
anlayabiliriz bunu - bu durmda eski Trkler TENGRI demekle, EN
GL VARLIGI DiLE GETiRMi OLMAKTADIRIAR.
Kukusuz, bu izge-yaz verileri, benim okuduumdan baka
trl okunamazlar diye bir kural yoknr. Benim bu okumam,
yaplabilecek pek ok okumadan yalnzca biri olsa gerektir.
rnein, ENG sesini gsteren " gstergesi, yukarya uzatlm
bir kol olarak deil de, dikilmi bir erkeklik organ olarak, (bunun
izgesi olarak) grlebilir. Gerekten de, Eski Msr yazlarnda,
EGEMENLiK, GLLK olgusu, ayakta duran bir erkein yandan
grnnde, cinsel organ yukarya doru a yapacak biimde
58
abartlarak belirtilmitir. Eer 1 gstergesi, byle ise, yine de
gllk kavramn gsteriyor demektir ki, sonuta ilk okumalarda
verdiimiz anlamda bir deiiklie yol amayacaktr.
Bilginlerin en eski Trk yaztlar zerindeki almalar ok ya
va gitmektedir. Bu yavalk, zorluklardan ok, ilgisizlikten kaynak
lanmaktadr. Ben burada giritiim bu anama abasyla, eski Trk
yaztlarna duyduu ilgi azal bulunan Trk Dil Bilginlerini de
biraz kkrtmak istedim. Din-dilcileri Arapa AI szc
zerinde, bu szcn kkleri zerinde ne denli youn
almlarsa, Trk dilcileri de Trke Tenri szc zerinde an
lambilimsel adan o denli az almladr.
Sanrm, bu aklamalardan sonra, "Aapadaki Allah
szcnn Trk dilinde Trke bir karl yoktur, o nedenle
dorudan Allah szcn dilimize almak zorunda
y
z" sav
geerliini yitirir. Farslarn islamlktan nce tapndklar en st
tanrnn ad YEZDAN idi. Farslar, islam olduktan sonra Kur'an'da
geen Allah szcn hep YEZDAN olarak evirmilerdir. Farsa
HDA szcl de Arapa AI anlamna kulanlabilmektedir. Pe
ki Trke Tanr szcn Arapa Alah karl olarak niin kul
lanmayalm? Ben, Arapa AI szcnn dileyen herkese kul
lanlabileceine inanyorum. Arapa Allah szcnn Trklerce
kullanlmasn engellemeye almak gibi bir amacm da yok. An
cak Arapa Alah szcn kullananlarn, bir sr yapay gereke
ile Trke Tanr szcnn Arapa Allah anlamnda kul
lanlmasn yasaklamak gibi bir amalan olduu iindir ki, Tanr
szcnn Arapa Allah szcyle anlamda olduunu bir kez
de ben anmsatmak durumundaym.
Bu konuda ok geni bir aratrmay, okuyucu, Prof. Dr. Hikmet
Tanyu'nun "lslamlktan nce Trklerde Tek Tanr inanc" adl
baslm yazlarnda buabilir. iisoyu1 yaam slfecinde ' e_ _Ta
59
jancndan ok Tanr inancna, ok Tanr inancndan yeniden Tek
t inancna_ Elpalayarak, ere gelmtir. _fce (
;clk vard, sonra Tek Tanrcla geildi, gibi bir evrimsel ba
samak tmnn yanl bir anlay oldu

u, Dinler a
!!!!!
bi
limsel aratrmalar yapan uzmanlarca belgelenmitir. Bu
gznnde tutulduunda, uzak gemite Jk_)
_a!.cl!l!_em!
olduu toplumlar, Tek Tanr inancn bilmedikleri iin de, bile
ie yadsdklar iin ok TffCl olardr, diyoruz. Nasl ki, Tek
Tanr inancn benimseyenler de ok Tanrclk'n ne olduunu bi
le bie Tek Tanr inancn benimsiyorlar ise, yle . . . Aynca, bir top
lumun tnn de tek bir inanca bal olmas bir koul deildir.
Bir toplumda, birden ok inan trne balanm bekler buluna
bilir. (imdi olduu gibi.) Bir toplumda, ok Tanrclarla Tek
Tanrclarn ayn topraklar zerinde komu olarak yan yana
yaam olabildikleri, gzden rak tutulamaz.
Bu gibi durumlar da gzde somutlatrlrsa, Islamlktan nce
Trklerin Tek Tanr kavramn biliyor, buna Trke bir ad veriyor
olmalarnda, yadsnacak alacak bir durum bulunmad anlalr.
nemli olan, bir dilde var olan bir kavram adnn, teki dilde de
var olup olmaddr. nemli olan Kur'an'da geen pek ok Arapa
dinsel kavram adnn Trklerin dilinde Trke bier karlklarnn
var olduudur. nk Trkeye Arapa-Farsa szckleri dolduran
lar, gerekli dinsel deyimlerin, kavramlarn Trkede buluna
mayn bir dayanak olarak ne srmektedirler.
Trk dii, ORHON YAITLRl'nn taa kaznd yllarda (1. S.
730'larda) son derece gelikin, kendine yeterli bir dil olarak orta
ya km bulunuyordu. Bu da bize, bu dilin be-alt yzyl sonra
niin Arapa-Farsa szcklerle bozulduunu sorgulama yetkisini
vermektedir. Ulusumuz uzayda bir yerde oaltlp yeryzne son
radan yerletirilmi olmadna gre, yeryzndeki kii soyundan
60
bir dal olduuna gre, bir dal ise bolukta duramayacana gre,
kkmz tanmamz gerekir. Bildiimiz u ki, Araplarn dil aac
ile, Trklerin dil aac bakadr. Ekildikleri topraklar bakadr. Ko
numaya, dillenmeye baladklar ocukluk alarnda, Trklerle
Araplar baka baka yeryz blgelerinde yayorlard. Bu neden
le, dilleri baka oldu. Bir dile bir baka dilden szck katlacaksa;
bu, o dilde o olguyu adlandraca yerli bir szck bulunmad,
tretilmesinin de olanaksz olduu durumlarda yaplabilir. Ancak,
o dilde yaayan bir szc atp, onun yerine anlam e olan ya
banc bir szc kullanma sokmak, o dile yaplabilecek en byk
ktlktr. O dili kullanarak d-iqen toplumun, dnce retme
yetisini kreltici bir saldrdr bu . . .
Trke 'Yknmek' szc dinsel alandan atlp, yerine Arapa
'Secde' ...
Trke 'Ykn' szc dinsel alandan atlp, yerine Farsa
'Namaz' ...
Trke 'Ykanmak' szc dinsel alandan atlp, yerine Arapa
'Gusul', Farsa 'Abdest' ...
Trke 'Byk' szc dinsel alandan atlp, yerine Arapa 'Ek
ber' 'Kebir', 'Kibir' ...
Trke Tenri' szc dinsel alandan atlp, yerine Arapa 'A
lah' ...
Trke 'Barsa' szc dinsel alandan atlp, yerine Arapa
'Rahman' . . .
Trke ' Duyuru' szc dinsel alandan atlp, yerine Arapa
'Ezan' . . . gibi szckleri koymak; Trklere benimsedikleri dinin an
lam dolu ieriine dalmay yasaklam, ou Trk, anlam bil
medii Arapa szcklere bysel ilevler yeyen ilkel
kiiler durumuna drmtr.
Tanr, kimseye anlayamayaca bir dille bildirimde bulunmad
61
gibi, kimseden de bilmedii bir dille anlamad szcklerle kendi
sine seslenmesini istememitir. Kur'an'da, Araplar anlayabilsinler
diye verilmi pek ok eviri vardr. Pek ok uluslara o uluslarn
yeleri arasndan seilen Eliler araclyla uyarlar yapld, bu
uyanlarn hep o uluslarn kendi dillerinde olduu Kur'an'da bildi
rildii gibi; Yabanc uluslara Arapa olmayan dillerde yaplan bu
uyarlarn neler olduu, Kur'an'da Aapaya evirilerek Araplara
retilmitir. Demek ki, Kur'an'da daha nce pek ok dille
sylenmi szlerin Arapa evirileri de yer almtr. rein, ]!
vud, Sleyman, ARAPA BlLMEZLERDl. Ana dilleri lbraniceydi. An
cak oplar lbrani sz_,_ Kur' n'da _<_pya _rilerek Arapl_-_
ra bildirilmitir. (Her ne lde Arap dili ile lbrani dili kkde,
benzer olsalar .a.)
Kur'an'da DlL (Konuma Yetisi) yalnzca kiioullanna zg bir
yetenek deildir. Kularn, karncalarn, teki yaratklarn DlLLERl
de vardr. (Bu bilim asndan da dorudur, rnein bilim adam
lar YUNUS'larla da pek ok baka yaratklarla da DiLSEL bir ile
tiim kurmay baarmlardr.) !'a3 T E. SilYI<_n: "Ey
Jiolan, bize KU Dl Ll GRETILDl ! " dedi bildi:Sleyman
bunu lbranice sylemi, Kur'an bu lbranice szleri Arapaya
evirerek Araplara aktarmtr. Yine Kur'an'da: "Bir dii karnca
dedi ki: Ey karncalar! Yuvalarnza girin! Sleyman ve Ordular,
bilmeyerek sizleri ine
!l
esinler!" szleri geer (Nemi / 1 8). T. E.
Sleyman, karncalarn bu szlerini duymu, anlam,
glmsemitir. Demek ki "KU DlLl", "KARINCA DILl" vardr.
STELK, KU DLNDE, KUR'AN'DA GEEN PEK OK ARAPA
DNSEL KAVRAMIN KUA KARILIGf DA BULUNMAKTADIR!
Ku, T. E. Sleyman'a, kendi ciklemeleriyle yaklak olarak unlar
sylemitir:
"Ben, senin bilmediin bilgiler edindim. SEBE'den sana dos-
62
doru bilgiler getirdim. Ben onlar bir kadnn ynettiini grdm.
Onda btn nesnelerden var. ok byk bir de egemenlik koltuu
var. Onu, toplumunu, Tanr'y brakp Gne'e yknr durumda
buldum. eytan (Kt-Bakaldran), byle yapmay onlara gzel
gstermi, onlar bylelikle doru yoldan alkoymu, doru yolu
gremiyorlar, bu ise, gklerdeki, yerdeki tm gizliyi bilen, aa
karan, gizlenenleri de aa vurulanlar da bilen Tann'ya
yknmesinler diyedir . . . Oysa, kendisinden baka hi bir Tanr ol
mayan O Tanr, byk, egemenlik erkidir." (Neml/22, 23, 24, 25,
26)
imdi, Kur'an'da btn bu szleri syleyen bir kutur
(Hdhd). Bunlar kendi KU DiLiNCE cikleyerek sylemektedir. T.
E. Sleyman, o kuun bu ciklemelerinin lbrancedeki anlamn bil
mektedir. Bu kuun ciklemeleri, Kur'an'da Arapaya evrilmitir,
Araplar kuun ne dediini anlayabilsinler diye! . .
Ku'un kua ciklemelerinin Arap dilindeki karlklar
unlardr: "Yakin", "Nebi", "ihata", "Vcud", "Melik", "A", "Azim",
"Kavim" "Secde" "ems" "Allah" "Ziynet" "eytan" "Amel" "Fe-

sad", "Sebil", "Hidayet", "ihra", "Sema", "Arz", "Alem", "ilim",
"Rab"! .. Evet, bir ku, cik-cik-cik'leriyle, Arapadaki bu szcklerin
kendi ku dilindeki karlklarn sylemitir! Bu Kur'an'da bylece
bildirilmi bulunuyor.
yle ise: "KUR'AN'DA GEEN ARAPA DiNSEL DE MLE]lN
.R DiLiNDE SZCK OLARAK KILIGI YOKTUR" diyenler.
, utansnlar; nk jur'an'a gre Kur'an'da geen Arapa dinsel de;
yerin, KULRIN DiLLERiNDE DAHi CIKLEME BiiMiNDE BiRER
KARILIKLARI VARDIR. Bu ku, T. E. Sleyman'a, Sleyman'n dilin:,
e (lbranice) seslenmiyorL ienmJor! _Q_y_nJzca kn_
di ku dinde akmaktadr. Sleyman Kua'y bilmiyor olsa, an
layamayacaktr. Bu kuun dilinde Arapa "ALLAH" szcnn de
63
kua ( cikleme olarak) bir karl vardr. Demek ki Kur'an'da
geen dinsel KAVRAMLAR, bir kuun dncesinde, kua seslerle,
KAVRAM OLAR yaamaktadr. yle ise, kularn dncesinde
bile kavram olarak bulunan Kur'an'daki dinsel deyimlerin, Trk
dncesinde kavram olarak karl yoktur, diyenler; Trkleri
kulardan bile geri sayyorlar demektir. Trk di urad en
byk saldr, Kur'an'da, kularn dncesinde Kuca
karlklarnn birer kavram olarak yaad sergilenen kmi dinsel
deyimlerin; Trklerin dncesinde, Trke birer karlklar yok
tur, 'kandrmacas ile' Trk diline Arapa-Farsa szcklerin doldu
rlmasdr.
Oysa, kukusuz ki, TRK DILI KULARIN DiLiNDEN ENGINDIR
YETKINDIR! Her kim ki; ' Kur'an'da geen Arapa szcklerin
Trkede bir karl yoktur; der ise, o ki Trk dilini Ku dilinden
bile aa saydn sylemektedir.
Kukusuz ki, TRK BEYNI, KULARIN BEYNINDEN
GELiKiNDiR, YETKiNDiR! Ancak, her kim ki; ' Kur'an'da geen
K VR'larn Trklerin dncesinde bir KAVRAMSAL karlklar
yoktur,' der ise, o ki Trklerin kavrayn, kularn kavrayndan
bile aa grdn sylemektedir.
TRK DiLi KUARIN CIKLEMELERINDEN, TRKLERiN KAVRA
YI DZEYi KULRIN KAVRAYI DZEYiNDEN ENGINDIR,
iLERiDiR, GELIKINDIR!.. Ancak, bu gerein Arab' Rablatran
Dinbilgilerince beyinleri ykanan Trklere yeniden kantlanmas
_gerekiyor. nk, Trkler, kendi dillerinin kularn dillerinden bi
le yetersiz; kendi beyinlerinin kularn beyinlerinden bile kk
olduuna kandrlm bulunuyor. Bu kandrma ilemi, uzun gemi
boyunca, azlarndan ALLAH szcn drmeyen, ancak TA
RI'dan gerektii gibi ekinmeyen Arab' Rablatran din adam
larnca gerekletirilmitir.
6
Oysa, Kur' an'da, kularn da, teki yaratklarn da - kendi
trlerine zg SALAT (Naa_z, _yn)LA!!t}ESBIH {Yceltme.
J ula1a)LERljllundu bildirilmektedir. (24/4 l
t
Yer, gkler, tm
varlklar Tanr'y -kendilerine zg biimlerde- TESBIH ETMEK
TEDiR. Tanr'ya uzanarak O'nu Tesbi
h
etmeyen varlk yoktur, an
cak KIIOGULLARI ONLARIN TESBI HLERINI ANLAYATADIR.
(l 7 /44) Kur'an byle bildirmektedir. yle ise, Kur'an'n bildirdikl
rine NANAN bir kii; 'TANRI'YA ARADAN BAKA BiR DiLLE
sfEMEi'-<lyel fer yara tr, nasl kendi trne zg
bir1iimde Tanr'ya_nliYQ
h
e

ki

i
Ol!J
be

e, i

te
_
p_
k
_
yle, kendi ulusuna zg dille, Tanr'ya ynelir. Tanr'nn nitelikle
rinden biri de ALEMLERiN RABBI olmasdr. Bunun Trk dilindeki
anlam udur: Tanr, btn yaratk trlerinin, btn kiiolu
kmelerinin, rklarnn (uluslarnn) kendi varlklarn, ge
limelerini o'na borlu olduklar biricik varlktr. Trler de, Uluslar
da; TR olarak TRLERiNi, ULUS olarak ULUSLUKLARINI, Tanr'ya
borludurlar. GELiMELERiNi DE ONA BORLUDURLR,
BiiMLERiNi DE, RENKLERiNi DE, DiLLERiNi DE!. . KAVRAYI
YETILERINI DE! . . Tanr, kendisinin varln! da, birliini de kavra
ma yetisini yarattklarna vermitir. stelik bu yetiyi yalnzca
kiioullanna vermekle yetinmemi, teki yaratk trlerine de ver
mitir. yle ise, u ya da bu ulusun dilinde Kur'an'da geen KAV
RAMLAR yoktur, yalnzca Arap dilinde vardr, diyenler, Tanr'nn
Kur' an'da bildirdiklerini bilmeden konuuyorlar.
"Arapa dinsel deyimlerin Trkede karl yoktur, bu neden
le bu Arapa szckleri Trke'ye alp kullanmak zorunludur."
savnn elle tutulacak bir yan yoktur. stelik bu sav, Kur'an'da
retilene btnyle aykrdr.
Bir toplum, yaamda ayrdna vard yeni durumlar iin yeni
szckler tretir. Bir toplumun dilindeki szcklerin says ne den-
65
li ok ise; o toplum, yaamda o deni ok olgunun ayrdna varm
demektir. Bir toplumun dilinde bulunan bir szcn, baka
bir toplumun dilinde karl bulunmamas demek; bir
toplumun ayrdna vard bir olgunun, teki toplum
ayrdna varamam, demektir. Eer Arapa bir szcn,
Trklerin dilinde edeerli bir karl yok ise, bu, Araplarn
ayrdna vard o olgunun, Trklerce ayrdna varlamad an
lamna gelir. Diyelim ki Arapadaki R szcnn Trklerin di
linde bir karl bulunamasn. Bu, Araplarn kendi yaam
sreleri ierisinde ayrdna varp RAB s
i
cyle adlandrdklar
o olgu, Trklerce yaanmad, bilinmiyor demektir. Eer Trkler,
byle bir olguyu tanmadlar ise, doal olarak bunu gsteren bir
szckleri de olmayacaktr. Ancak, eer Trkler gerekten de o ol
guyu tanmamlar ise, yaamlarnda bunun ayrdna varmadlar
ise, bu Arapa szc duyunca m o olgunun ayrdna varacak
lardr?... Yaam boyca 'boulmak' diye bir olguyla
karlamayan balklara, boulmak szcn retebilir misiniz?
Bir balk, boulmak szcn seslendirmeyi rense bile, bu
onun 'boulmak' olgusunu kavrad anlamna m gelir? . .
Eer Arapa R szc; 'Trklerin dilinde bunun karl
yoktur', denilerek Trkeye sokulmu ise; Trklerin diline, bilme
dikleri, tanmadklar, yaamda ayrdna varmadklar bir olguyu
adlandran bu Arapa szck girdi diye; Trkler bunun ayrdna m
varm olacaklar? . . Arapa RAB szcnn Trk yaamnda, imge
leminde, dilinde bir karl yoksa, biz bu Arapa szc alp
Trk diline sokunca, alamn kavram m oluruz?
Arapadaki "RAB" szcnn Eski Trk dilinde bir kar
vard: "iDi" Bu szck yzyllar boyu Kur'an evirilerinde de kul
lanld. Yzyllar sonra kalkp, "Eski Trke "101" szc, Arapa
RAB szcnn anlamn karlamyor", diyerek, Trkesini atp
6
Arapasn soktular. Sonunda Trkler anlamn gzlerinin nne
getirebildikleri iDi szcn unutup, anlamn gzlerinin nne
getiremedikleri "RAB" szcn kullanr duruma sokuldular. Bu
nun Trklerin Kur'an' anlamasna bir yaran lmad gibi;
Trkeye de, Trk Toplumuna da bir yarar olmamtr. imdi
Trkler, anlamn gzlerinin nne getiremedikleri, kendileri iin
anlam bulank kalan bu RAB szcyle yakarp durmaktalar. Bu
yzden kendi yakanlarna bile yabanclam durumdadrlar.
Diyelim ki, Arapadaki iM szcnn Trk dilinde bir
karl, edeeri bulunamyor olsun. Bu neyin gstergesidir?
Trklerin dncesinde byle bir kavramn olumam olduunun,
deil mi?! yle ya! Eer Trklerin dncesinde byle bir kavram
olumu bulunsa idi, Trklerin szck daarcnda bu kavram ad
landran Trke bir szcn de bulunmas gerekirdi. Eer yok ise,
Trk'n dncesinde o kavram olumam demektir. Byle bir du
rumda ise, Trk'n dnde karl kavram olarak bulunmayan
bir yabanc szc, Trk'n diline sokmann, Trk'e bir yara
yoktur, olamaz.
Oysa, Trk diline sokulan Arapa dinsel deyimlerin tmnn
de Trk dilinde karlklar var idi. kullanlyor idi, yzyllarca da
kullanld. Demek ki, Trk diline sokulan btn bu Arapa
szckler, hi bir salam gerekeyle, gerek bir gereksinmenin so
nucu olarak Trkeye sokulmu deildir.
Kiiolunun dncesinde yepyeni bir kavram dnda,
kiiolu bu yepyeni kavrama kendi dilindeki kklerden yeni bir
szck treterek ad verir. Kiiolu, dncesinde maya balayan
yepyeni bir kavrama, kendi dilinin kklerinden bir ad tretmeye
abalarken, onun nn kesip, byle yapmamasn bunun yerine,
yabanc dilden bir szck alp kullanmasn dayatmak, ncelikle
onun szck tretme yetisini ilemez Knuma geriletir ki, bu da
67
ona yaplm bir iyilik deil, ktlktr.
ELEKTRiK szc, greke ELEKTRON szcnden
tretilmitir. l. . 700 yllarnda Grekede ELEKTRON szc,
Farsa'da KEHRBA denilen bir nesnenin adyd. Bu kat nesne
(reine), bir yere srtldkten sonra, kk nesneleri kendine
ekme zellii gsteriyordu. Farsa'da KEH-Saman anlamna geli
yor. RBA ise EKEN anlamna geliyor. KEH-RBA: Saman-eken,
demektir. Grekedeki ELEKTRON da bu nesnenin grekedeki ad
idi. ELEKTRON= Saman-eken! . . Demek ki, bugn ELEKTRiK
szcg, l. . 700 yllarnda, bir nesnenin bir yere srtldkten
sonra saman gibi nesneleri kendisine ekmesi olgusunun
gzlemlenmesi ile ilintilidir. ELEKTRiK szcnn Greke kk:
SANEKEN anlamna gelen ELEKTRON'dur, Farslar da elektrie
yine SAMANEKEN anl:.mnda Farsa KEHRBA adn takmlardr.
Demek ki Osmanllar, eer Trke dnebilen kiiler olsayd, bu
olguya Trke bir ad verebilirlerdi. nk Trkler de bu olguyu (o
nesneyi) bilirler, buna kendi dillerce bir ad verirlerdi. Fasann
Arapann yceltimi sonucu, Osmanllar bu olguya Farsa
KEHRBA'dan bkerek, KEHRiBAR demilerdir.
imdi, Grekede SAMEKEN anlamna gelen ELEKTRON
szc bugnk ELEKTRiK szcnn kk olabiliyor; Fasada
SAMANEKEN anlamna gelen KEHRBA, bugnk ELEKTRiK olgu
sunun Farsadaki ad, kk olabiliyor da niin SAMANEKEN o
nesnenin eski Trkedeki ad bugnk Trkede ELEKTRiK olgusu
nun Trke ad olmuyor? Osmanl'nn Farsa'dan alp KEHRiBAR
(Samaneker) dedii o olguya, Yeni Trkiye, Greke ELEKTRON
(Samaneker) demi; bu davrann zr olarak da, Trk dilinde
bu olguyu (Saman ekme olgusunu) niteleyecek bir szck bulun
madn gstermilerdir. Bu da kuyruklu bir yalandr, ya da an
bilgisizliktir. Dier bir ynyle de, bu, Trke szcklerin Kavram-
68
lara ad olamayacak denli yetersiz, s kaldklar; kavramlara ad
olabilecek denli derin anlamlar iermedikleri sansdr. Oysa, tm
dillerde bulunan kavramlam szckler, szlkteki an
lamlaryla, o kavramlar nitelemek iin yeterli olamazlar.
Bu btn diller iin geerlidir. Ne Grekedeki "ELEKTRON"
szc, ne de Farsadaki "KEHRBA" szc, szlkteki
kk anlamyla, sonradan ad olacaklar Elektrik kavramn
derinliini yanstabilmektedirler. Bu szckler o kavram
lar, szlkteki anlamlar ile tayamazlar, o kavamlar bu
szklere sonradan yaktrlr. Bu szckler
doduklarnda kavram ad deildirler, sonradan kavram
latrlm, edeyile kendilerine sonradan kavram
yklenmi szcklerdir. Btn uluslar, kendi szcklerine,
o szcklerin szlk anlamnn karlayamyaca lde
derin olan kavramlar ykleyebiliyorlar da, Trkler niin
kendi z dillerindeki szcklere kavram yklemei
gerekletiremiyorlar? . .
NK TRKLER, KENDi DiLLERiNiN, KENDi SZCKLERiNiN,
BiR YANDAN DiNSEL DEYiMLERi YANSITAMAYACAGINA, TE YAN
DAN DA BiLiMSEL, DNSEL KAVRAMLARIN ADI OLAMAYA
CAGINA KANDIRILMILARDIR . . . .
Bu kandrma olay Din alannda balatlm, bilim alannda
srdrlmtr.
Bir rek daha: JET denilen uak trne Araplar, Arapa olarak
NEFAET demektedirler. Bilindii zere, JET ad verilen uak tr,
iinde yaadz yzyldan nce bilinmiyordu. Ancak, Araplar
lngilizce JET szcnn kendi dillerindeki karl olarak kul
landklar NEFAET szcn, en az 1 500 yldan bu yana kul
lanyorlar. Kutsal Bildirge'de (Kur' an) yalnzca bir kez, o da
'FRMEK' anlamnda kullanlan bu szck, bugn Arap dilinde
69
JET ad verilen uak tr iin ad olarak kullanlabilmektedir. Arap
lar kendi dillerince FRMEK anlamna gelen szckten, JET Ua
anlamna gelecek bir ad tretebiliyorlar da, Trkler niin Trke
FRMEK anlamna gelen bir szckten JET anlama gelecek bir
ad tretememilerdir? Szgelimi "EM-FR" diyebilirdik. JET'lere.
nk, nden emdii yeli arkadan fren uaklardr bunlar.
JET szc, lngiliz dilinde, bu ad ile anlan uak trnn
yapmndan yzyllarca nce FIKIRMAK, MEME anlamlarnda kul
lanlrd. ('Azlk' anlamnda da kullanlmaktadr. ) Biz Trkler
niin buna kendi dil kkmzden bir ad tretemiyoruz da, gidip
yabanc dildeki adn alyoruz? Bizim dilimizdeki szck kkleri bu
nesneyi adlandrmaya yetmiyor da, yabanclarn dillerindeki
szck kkleri sanki pek mi yeterli geliyor? lngiliz dilinde
AGIZLIK, MEME, FIKIRMA anlamlarna gelen szck, bu uak
trn adlandrmakta kullanlabiliyor; Arap dilinde FRMEK,
TKRMEK, BALGAM, FISILDAMAK gibi anlamlara gelen N-F-
szc bu uak trn adlandrmakta kullanlabiliyor; gelgelelim
Trkler kendi dillerinde bu uak trn adlandracak bir szck
bulamyorlar! Bu son kertede utanlas durum; TRKLERiN KENDi
DlLLERINl KK GRMESi, TRKLERiN KENDi DlLLERINE YA
BANCILATIRILMASI abalarnn baarsdr. Bu yabanclatrma
sreci, nce din alannda Araplatrma, Farslatrma ile balatlm;
Trk dili gemite youn bir Araplatrma, Farslatrma saldrsna
uramtr. Bugn de youn bir Ingilizletirme saldrs altndadr.
Trkler Aaplarla Farslarla tanmadan nce Farslarn AYNA
Araplarn Mirat/Minzar dedikleri nsneyi KZNG szcyle
adlandrrlard. Araplar Minzar szcn nasl GZETLEME an
lamna gelen Naziret'den tretmilerse, Trkler de GZ anlamna
gelen KZ szcnden Araplarn MINZAR dedikleri KZNG
szcn tretmilerdi. imdi artk Trkler, ztrke KZNG
70
szcn alardr unutmu, kullanmyor; onun yerine, ya
farsasn; "AYNA", ya Arapasn "MIRAT" kullanmaktalar. Niin?
nk Trkler kendilerini bir an gelmi kendi KZ'leriyle Trk
KZNG'snde deil, Fars AYN' ile Fars AYNASINDA, ya da Arap
Rey'i ile Arap Miratnda grmeye balamlardr. Byle yapmak ile,
ALLH' IN KENDILERINDEN RAZI OLACAGINA koullandnl
mlardr. Trkler kendi dillerine yabanclamaya -ALLAH'IN ADI
ARA EDiLEREK- kandrlmlardr. Oysa Kutsal Bildirge
(Kur'an'da) _yank_ oJt, LLA_H ile kand_n!'' anlamna ge
len ok nemli bir uyan da vardr.kz: Fatr/5)
Tanr, Trklere; kendi dilinizdrli GNELiK szcn atn, ye
rine Arapa EMSIYE szcn an; kendi dilinizdeki Kzng
szcn atn, yerine Farsa AYNA szcn aln; kendi diliniz
deki GNDOGUSU szcn atn, yerine Arapa ARK szcn
aln; kendi dilinizdeki GNBATISI szcn atn, yerine Arapa
GARB szcn aln; kendi dilinizdeki YARGI szcn atn
Arapa HAKIM szcn kullann; ne denli ok Trke szc
atp, ne denli ok Aapa, Farsa szck kullanrsanz, o denli seve
rim sizi! . . dememitir. . . Tanr, Trklere: "Bana anlamn bilme
diiniz Arapa szcklerle seslenin!" dememitir.
Evet, Trkler, baka yabanc dillerden nce, ARAPAYI ok iyi
renmek zorundadrlar. Bu dorudur. nk balandklar dinin
kutsal-bildirgesi, retisi (Kur' an), Arap diliyle yazlmtr. Ancak,
ok ileri dzeyde ARAPA bilmek, bir uzmanlk iidir. Uzmanlk
btn Trklerden beklenemez, beklense de salanamaz. Trklerin
ok ileri dzeyde Arapa bilen dil uzmanlar yetitirmesi, ncelikle
Kutsal-Bildirge'de nelerin retildiinin Arapa bilmeyen Trklere
Trke olarak sylenmesi, yazlmas iin gereklidir. Trkleri Arap
latrmak iin deil; Mslmanl kavratmak iin! .. Arapay en ile
ri dzeyde renen Trk, Kutsal Bildirge'yi Treye en ileri
71
dzeyde eviren Trktr. Eer bir Trk'n evirdii Kur'an'n
yzde 60' Arapa szcklerden oluuyorsa, o Trk, btn Trkleri
Arapa biliyorum diye aldatm saylr. nk Arapa szcklerin
yzde 60' nn Trke karln bilmeyen bir Trk, Trkeyi de
Arapa'y da ileri dzeyde biliyorum diyemez. Bir Trk iin
ARAPA BiLMEK, bata Arapa szcklerin TRK DILINDEKI
KARILIKIARINI BiLMEK demektir. "Arapa szckleri biliyorum,
ancak Trke karlklarn bilmiyorum. " diyen bir Trk, Arapa bi
len bir Trk deil, ARAPLMI, TRKEYI UNUTACAK DENLi
ARAPLAMI BiR TRK demektir. Trklerin Trkeyi unutacak
_enli Araplam Trklere deil, Trkeyi de

_ay
-
da
ok
-
ib
len IAMI! ARAPAYI GRENIRKEN KENDi DILl.l _UNUT
_AMI_ TRKLERE gereksinimi vardr. Trkeyi unutacak denli
Arapa bilen Trkler ile, Trke bilmeyen Arapla arasnda, bir
ilevsel ayrm yoktur. lkiside Arapa bilmeyen bir Trk'e,
Kur'an'da ne retildiini Trke olarak anlatabilme yetisinden
yoksundurlar n! . .
ite "ARAPADAKi DEYiMLERiN TRK DiLiNDE KARILIGI YOK
TUR. BU NEDENLE DOGRUDAN ARAPA SZCKLER! TRK
DILINE SOKMAK GEREKiYOR." diyen kii, eer bir Trk Yurtda,
annesi-babas Trk olup, Trkiyede domu bir kii ise, bu kii ya
ne dediini bilmeyecek denli tm, ya da ARAPA DEYiMLERiN
TRKEDE KARILIKIRININ VA OLDUGUNU UNUTACAK DENLi
ARAPLAMITIR.
Din alannda ura veren btn Trkler deil, ancak bu alanda
alan Trklerin kmsenmeyecek bir blm ya ne dediini bil
meyecek denli tm, ya da Trk dilini unutacak denli Arap
lam olduklar iin; Trk toplumunu etkileme gc de nasl ol
duysa bunlarn eline getii iin; Osmanlnn son beyz ylnda,
Trk dili, bunlarn etkisiyle, dinsel-bilimsel konularda zgn
72
dnceler retme aac olmaktan kmtr. Bunlar kendileri ana
dillerine yabancatklar lde, toplumumuzu da ana-dillerine ya
banclatrmlardr.
Bir somut rnek vermek gerekirse, Elmall Muhammed Hamdi
Y azr'n u szlerine bakmamz yeterli olacaktr:
"uras ayan ihtiyardr ki, Arabada "ZN" (iitme organnn
ad) ile "SEMi ve SEMIA'' (iitme yetisi); "AYN" (grme organnn
ad) ile "BASAR" (grme yetisinin ad) pek gzel temyiz ve tefrik
edilmi (szck olarak ayrlm)tr. Lakin Trkemizde hem
"ZN"e hem "SEMIA'' ya sade "KULAK" dediimiz gibi; "AYN" ile
"BAAR" ayrmayarak ikisine de "GZ" deriz. Halbuki cismani ku
lak, sarlarda da, cismani gz, bakarkrlerde de de mevcuttur. Bu
rada ruh ve cisim tahliline ihtiya vardr. VE BU NOKANI
ARAPA LE KAL ETMEYE MECBUR OLMUUZDUR.
(Bkz: Muhammed Hamdi Yaz. "Hak Din Kur'an Dili- C 1-s,
2 1 4) 1. Bask 1 935 -
M. Hamdi Yazr, Trktr. Tce konusunda. Tle gzn
ie baa baka ya syemekedr. Trk dilinde iitme organnn
ad ile iitme ediminin ad tek szck ile (KULAK) anlmaz. Or
gann ad 'KULAK', yapt iin ad ise "IITMEK"tir. Trkede
"gz olup da grmeyenin" ad "SOKURGA"dr. (Bkz: Krgz
Szl). Trkede organ ad olan GZ'n yapt iin ad BAK
MAK' tr. Grmektir. Trke'de hem organa, hem yapt ie GZ
denilmez. ikinci olarak, Arapa'da organn adndan tretilmi bir
szckle o organn yapt iin adlandrld durumlar pek oktur.
Arapa'da AYN, gzn organ olarak addr. Bu addan tretilmi AE
NE ise GZLEMEK anlamna gelir. ZN, kulak anlamna gelir, bu
szckten tretilmi AZINE szc ise; 'dinlemek' anamna geli
yor. Trke'deki szcklerin, Aapa szcklerin anlamna
karlayamad sav, [buna bal olarak da Arapa szcklerin
73
dorudan Trk diline alnmasnn kanlmaz olduu sav]
grlecei zere burada da karmzdadr. Bir Din-bilgiince, bir
Kur'an yorumunda, bu sav, ikide bir karmza dikilmektedir. Trk
dilinde var olan kimi szckleri, Arapalarn Trk diline sokmak
amacyla yok sayan pek ok Dinbilgileri, Trkenin yoksul
latrlmasnn ar sorumlulardr. Bunlar yalnzca Trklere kar
dei Tann'ya ka da sorumludurlar. Tanr, var olana yok diyen
leri, gerei rtenleri sevmediini bildirmitir. . . Altay yaradl
sylencemizde bu yle vurgulanr:
"VA'a YOK demen!
VA"a YOK deyen, YOK olur!"
74
BR DLN YABANCILATIRILMASININ, O DL KO
NUAN TOPLUMUN DNCE RETME YETS
ZERNDEK OLUMSUZ ETKLER

Buraya dek, Trk Dili'ne Arapa-Farsa szcklerin giri neden


leri zerinde durduk. Saydklarmzdan baka nedenler de buluna
bilir. Ancak, biz kendim).i "DIN-DIL" ilikileriyle snrl tuttuumuz
iin, yalnzca konumuzu ilgilendiren nedenler zerinde durup, so
nulara geiyoruz.
Uzak gemite, ok sayda Arapa-Fasa szckler girmes
Trke'nin o gnk y psnda ne gibi deiimlere yol amtr.
ncelikle, yaban' szcklerin bylesi bir younlukta girmesi,
Trk Dili'nde bundan nce var olan salkl kk-trev ilikisini,
olumsuz ynde etkilemitir. Bunu anlayabilmek zere, bir dil iin
kk-trev ilikisinin ne demek olduunu grelim ncelikle, ki bu
iliki bozulunca neler olduunu kavrayabilelim.
Bir dildeki szck kkleri, birer aa kk gibi dnlebilir.
Dil, bir orman; szck kkleri, bu ormana dikilmi boy vermi
aalarn kk gvdesi; trev szckler de, aalarn dallan yap
raklan olarak dnlebilir. Bir ulusun dili, ok sayda aatan
oluan bir orman gibidir. Her bir aacn bir kk gvdesi dalla
vadr. Trk dil ormannda dolayoruz. ite urada "YAR-. "
kknn aac; bu aacn dallarnda: "YAR MAK", "YAR ANMAK",
"YAR i" "YAR iM" "YAR I" "YAR AMAK" "YAR ILMAK" "YAR
I t I t I
I K" "YAR A" "YAR DIM" "YAR A" "YAR GI" "YAR ATMAK" "YAR ,
I I I I I
ATIK" vb. gibi szckler. . . Onun yan banda "Er" kknn aac
var. Bu aacn dallarnda: "ER MEK"-"ER KEK"- "ER KEN"- "ER EN"
"ER TELEMEK"-"ER DEM"-"ER EK"-"ER lK"-"ER IMEK"-"ER iNMEK"-
75
"ER IN"-"ER LENMEK" vb. gibi szckler. . . A tede bir baka kk;
"T-." aac... Bu aacn gvdesi "TUTMA"; bu gvdeden kan
dallar: "TUT AM"-"TUT AMA"-"TUT ANAK"-"TUT AR"-"TUT ARLI
LIK"-"TUT KAL"-"TUT KU"-"TUT KUN"-"TUT SAK"-"TU TUKLU"-"TU
TUM"-"TU TUMAK"-"TUT UTURMAK"- vb. gibi pek ok szck . . .
Btn uluslarn birer dil orman vardr. Trklerin de, Araplarn
da, Farslarn da, Franszlarn da . . .
Bir ulusun kendi dil ormanndaki bir aacn kk, bu aacn
kendi dallan ile bir btndr. Dil ormanndaki bir aa; bir szck
kk ile, o szck kknden kan dallar olarak dnldnde;
szck kk, topraktan (somut yaamdan) ald besinleri, gvdesi
araclyla dallarna iletecek, bylece dallar diri kalacak, yaprak
verecek; yeni yeni dallar kacak demektir.
Bir aacn nasl kendi kk ile kendi dallan arasnda yaamsal
bir iliki var ise; bir szck kknn de, kendisinden treyen
szckler ile yaamsal bir ilikisi vardr. Bu, btn dillerde
byledir.
Arapa'da da, szck kkleri ile o kkten treyen szckler
arasnda, yaamsal bir iliki vardr. rnek olaak AKIL szcn
dnelim. "AKIL" szc Arapa'dr; o dildeki I KAL szcyle
kkdetir Arapada " IKAL": "Somut olarak nesneleri birbirine
balamak", anlamna geliyor. Bu K aacnn dallarndan
biri olan "AL" szc ise, nesneler arasndaki balantlar so
mut olarak deil de, dnce alannda kurmak, anlamna gelmek
te. Grlecei zere, dil ormannda ne ekerseniz o tryor. Ek
tiiniz ile bitiiniz, bir soydandr. Elma ekip ayva bitiremezsiniz.
Elma ekmiseniz, elma kar. Arap, kendi dil ormanna "IKAL"
(BAG) szcn dikmi; bu kkten kan eitli dallar, Arabn
yaamda karlat !KAL (BAG) eitlerinin ad olmu. AKIL da,
ite bu !KAL (BAGLNTI) trlerinden birinin ad olarak (o aata
76
bir dal olarak) yerini am.
Bir Arap, devesini aaca somut olarak baladnda; "Deveyi
aaca IKAL ettim" diyor. Bu Arap, olaylar arasndaki neden - so
nu, ncelik - sonralk BAGLANTIIARINI dncesinde kurduunda
ise; 'AKIL ettim' diyor. Demek ki IKAL de, AKIL da znde
BAGIAMAK anlamna gelir. Bu szck aacnn kk olan "IKAL"
"somut olarak balamak" demektir. Bu kkten treyen AKIL
szc; "dnsel olarak balamak", edeyile: "OLGULAR
ARASINDAKI BAGLANTIYI, DNCE ALAINDA ' Dnsel ba' ola
rak KURMAK' demektir. Diyelim ki, gerek yaamda bir yer
sarsnts oldu, evler ykld. Bu iki olgu (yer sarsnts ile ev
yklmas) arasndaki ba, deveyi aaca balayan (IKAL eden) ip gi
bi, elle tutulur (somut) bir ba deildir. Bu iki olgu aasndaki ba,
dncede kurulabilir trdendir; IKAL edilemez (iple balanamaz)
ancak AKIL edilebilir: E deyile dncede BAGLANAILlR. Bu iki
olgu, dnsel olarak iki biimde birbirine balanabilir. Ya "EV
LERiN YIKILMASI, YERIN SARSILMASINA BAGLIDIR (AKILDIR)", ya
da tersi: "YERIN SARSILMASI, EVLERIN YAKILMASINA BAGLIDIR
(AKILDIR)" ... Bunlarn ikisi de birer DNSEL BAG KURMA,
edeyile AKIL rndr. 'AKIL YRTME'dir . . .
Arapa'da, olaylar arasnda dnsel adan BAG KURMA
(AKIL) szcn, o dilde [somut bir nesneyi, ip vb. gibi somut
bir arala, somut bir yere BAGIAMAK] anlamna gelen "lKAL"
kknden tretilmesi; gerekten de ok yerinde, ok 'AKILLICA' bir
itir. Somut BAG (IKAL) kk ile, soyut, (dnsel) BAG (AKIL)
szcnn birbirleriyle KK-TREV ilikisi i erisinde bulunmas;
SOMUT BAG (IKAL)IN bu aacn KK, soyut BAG (AKIL)'n da bu
aacn bir dal olmas; Arap dil ormanna dikilmi bir aacn, kk
ile dallar (trevleri) arasndaki dorudan ilikiyi, en yetkin bir
biimde gzlerimizi nne sermektedir.
77
ite, btn uluslarn dillerindeki, dil ormanlarndaki aalarn
kkleri ile trevleri (dallan) arasnda, bylesi dorudan bir
balant vardr. Kkler trevlere, trevler kklere sk skya
baldr.
Bir kkn somut anlamn (gsterdii nesnel olguyu) bilmek,
kiiye o kkten treyen szcn soyut anlamn bilmede byk
bir kolaylk salar. Anlam soyut olan szc anlalmazlktan ko
ruyan; onun tretildii kkn anlamnn apak (somut) olmasdr.
Arapa AKIL szcn anlamakta glk eken kii, bu szcn
Arapa'da tredii kk (IKAL'i) anladnda; AKIL' da anlaya
caktr. Bir Aap, I KAL szcn gndelik yaamnda pek ok olgu
da, anlamn apak yaayarak kullanmaktadr. rnein; devesini
bir aaca IKAL etmekte (ip ile BAGLAMAKTA); ayakkabsnn ipleri
ni IKAL etmekte (BAGLAMAKTA); evinden karken, kapsnn iki
kanadn birbirine bir iple IKAL etmekte (BAGLAMAKTA). ite bu
Arap, "dnsel anlamda BAGKURMAK" demek olan AKIL
szcn kullanrken, gznn nnden IKAL'ler (ip, dm gibi
nesneler) gemektedir. Bu nedenle, szck kknn somut an
lamn bilmek, onun trevinin soyut anlamn kavrama
iinde, kiilere ok yardmc olmaktadr. Ancak, Arapa akl
szcn kullanan bir Trk iin, bylesi bir kolaylk yoktur.
nk Trkn diline Arapa AKIL szc somut kk olan
IKAL'den koparlarak sokulmutur. Trk bu AKIL szcn evet
kullanp duruyor. Gelgelelim bu AKIL szcn kullanrken,
Trk'n gznden IKAL (ip, dm, eei salam kaza balamak,
ayakkabnn iplerini balamak, kapnn kanatlan balamak,
greilerin grei balamalar, v. b. ) grntler gemiyor. AKIL
szcn kullanan Trk'n gznde, bu soyut szcn,
Arapa'daki somut kkne ilikin somut grntler olumad
iin; "AKIL nedir?" diye sorulacak olsa, size somut yaamdan bir
78
rnek ile bunun "OLGULAR ARASINDA DNCEDE BAG KURMAK"
anlamna geldiini syleyemeyecek. nk, Trk, soyut anlaml
AKIL szcn kullanyor; ancak onun Arapa'daki somut anlaml
(IKAL) KKN, bilmiyor . . . nk AKIL szc Trk diline Ara
bistan'dan kkyle birlikte gelmedi. Trk dil ormanna bir aa
olarak kkyle dikilmedi. Yalnzca kopmu bir dal olarak, kk
sap olmayan krk bir dal olarak geldi. Bu nedenle, Trk; "AKIL"
szcn tanmlamas istendiinde bo bo bakyor. Gzleri
ldamyor. nk gznn nnden, bu soyuta uygun somut
grntler gemiyor.
Bir dildeki yerli szcklerin kendi z kkleriyle ilikisi, bir ok
bakmdan yaamsal nem tar. Bu iliki u ya da bu biimde kesi
l ise, neler olur? (Neler olmaz ki! ! ?)
u ya da bu ulusun szlnde yer alan yerli szckler; o dilde
ki szck KKLERi ile, bu kklerden tretilmi szcklerden
oluur. imdi, U SAPTAMAYI BiR KA KEZ OKUYUP, ANLAMINI
GZNZN NNDE CANLANDIRINIZ.
Bi ulusun dilindeki u ya da bu szck kknn (r:
YA), kendisinden tretilen (r: YA IK, YA A, vb. gibi)
szcklerle arasndaki anlam BAGLTISI; gerekte, o dili
yapanlarn, bu szcklerle adlandrdklar gerek olgular
da birbirleriyle balantl saydklarn, ele vermektedir. (Eli
nizdeki yazmann, szcklere dklmesi bana en g gelen z bu
dur.)
Eer bir ulusun dilinde szgelimi iki szck bir kkten tremi
iseler; bu durum, bu iki KKDE szcn ad olarak verildikleri
iki ayn olgunun da -u ya da bu ynden- birbirleriyle BAGLANTILI
grldklerinin bir gstergesidir.
Bu durumu bir rnekle anlayabiliriz: Trkemizdeki "ER DEM"
szc ile "ER MI" szc kkdetirler. ikisinin de kk birdir:
79
"ER -." imdi, Trk Dilinde "ER DEM" ile "ER MI" szcklerinin
"ER ". kknden tretilmi KKDE szckler oluu; Trklerin bu
szckleri ad olarak verdikleri olgular, gerek yaamda da birbiri
ne bal olgular olarak grdklerini gstermektedir. Szckler
arasndaki KKDELIK; bu szcklerin ad oldukla olgular
arasnda bir KARDELiK; Kandalk, soy ba, dnldnn
gstergesidir. imdi:
1- "SOMUT, NESNEL OLGULA ARASINDA, DNSEL
BAGLANTIIAR KURMA ABASI", "DNCE RETMEK" anlamna
geliyor ise ... (Akl Yrtmek de diyebilirsiniz.)
2- Dil alannda, bir kkten KKDE szckler tretmek demek;
dnce alannda, bu kkde szcklerin ad olarak verldii olgu
lar da birbirleriyle balantl grmek demek ise . . .
3- Bu durumda, bir ulusun dilindeki kkde szckler, o ulusun
gerek yaamda hangi nesnel olgular birbirleriyle ne biimde
balantl saydnn da bir gstergesidir, demektir.
Sonu olarak; bir dili konuan toplumun "SZCK TRETME
YETISl" ile o dili konuan toplumun "DNCE RETME YETISl",
biri tekiyle belirlenen -BAGLANTILI- olgulardr. Birinin gerilemesi,
tekinin de gerilemesine; birinin gelimesi, tekinin de ge
limesine neden olacak denli yapk kadelerdir bunlar.
Bir ulusun z dilinin szl incelemeye alnr; bu szlkteki
szck kkleri seilip ayrlr; btn bu kkler, kendilerinden
tretilen szcklerle birlikte ayn ayn beklenir; her bir kk kendi
sinden treyen szcklerle ayr bir aa olarak dikilir; sonra da
kkdelikle birbirlerine bal olan bu szcklerin ad olarak veril
dii gerek olgular da bir bir ortaya kartlr ise; o ulusun gerek
yaamdaki hangi olgular birbirleriyle hangi ynden balantl
grd; dolaysyla da, o ulusun NASIL BiR DNCE RETME
BIIMI olduu, ortaya kartlm olur. . . Ben buna "MASABAI ANT-
80
ROPOLOJISI" (OTURDUGUN YERDEN INSANBILIMCILIK) diyorum.
Trk Dili, youn bir Arapa-Farsa szck ylmasna
uratlmadan nceki olabildiince "katksz" yapsyla; kkleriyle
trevleri arasnda salkl, ilek balar bulunan bir dildi. Orhon
Yaztlarndaki (I. S. 735) (Kur'an'dan 100 yl sonraki) Trk dili; o
yllarda yaayan Trklerin, gerek yaamdaki hangi olgular, hangi
baka olgularla, hangi bakmdan balantl olarak
dndklerini ele verecek denli ( edeyile, onlarn dnce
retme biimlerini karsayabileceimiz denli) kk-trev ilikisi
salam kurulmu bir dildi. "Eski Trk Yaztlar"nn szl; yerli
kkler ile, bu yerli kklerden tretilmi yerli szcklerden
olutuu iin, bu dili yapan-konuan Trklerin dnce retme
biimini de ele verebilecek nitelikte, ok nemli bi kaynaktr.
imdi, artk dilimiz Arapa-Farsa szcklerle dolduu, bu
szckler de dilimize Arapa-Farsa kkleriyle birlikte tanmam
olduklar iin, szlmzde yer alan u ya da bu yabanc
szcn bizim dnce retimimizdeki ilevi; tpk o szcklerin
bizim dil ormanmzda oldukla denli kksz, bulank kalmak
tadr. Szgelimi Arapa'dan gemi bulunan RAHMET, MERHAMET,
MERHUM szcklerinin irdeliyelim. RAHMET: Yamur (Rahmet
yad.) MERHAMET: Acmak (Bana merhamet edin.) MERHUM:
l (Merhum'u Zincirlikuyu'ya gmdk.) Arapada KKDE olan
bu szcn nn de Trk Dili'nde bir kk yoktur ki: "Nasl
olup da lmek, yamur, acmak gibi ayn olgu bu kkde
szcklerle adlandmlabilmi?" sorusuna yant arayarak, Trklerin
dnce retme biimini anlayabilelim! Trklerin gndelik
yaamlarnda kullandklar kk Arapa olan bu szckler, bun
larn kk Trk Dili' nde bulunmad iin, Trk dncesini (akl
yrtmesini) anlamann bir arac olarak da kullanlamazlar. Trk
Dili'nin Arapa-Farsa szcklerle dolmas demek; kk Trk Di-
81
li'nde bulunmayan szcklerle, edeyile Trk dil ormannda
"kksz yaayan szcklerle" dolmas demektir ki; bu da Trk Di
li'ni kkl aalarn yaad bir orman olmaktan karr; Arams
tan'dan, Farsistan'dan koparlp getirilmi dallarn, ubuklarn
beklendii bir odunluk grnmne sokar. Sokmutur da! . .
"Bir ulusun, Dil alannda, yerli bir kkten kkde
szckler tretmesi" demek; "O ulusun, Dnce alannda,
bu kkde szckleri ad olarak verdii olgular arasnda
dnsel bir balant kurmu olmas" demektir, demitik.
Szckler, ayrdna varlan yeni olgular adlandrma gereksini
minden domaktadr. Bir ulusun belli bir andaki szl; o
ulusun o ana dek ayrdna vard olgulara verdii adlar
dan oluur. Diyelim k, yeni ayrdna varkla bir olgu ile
karlatlar. Doaldr !' bu olgunun ad konmadka, szlklerine
de gemeyecektir. Ancak, yeni ayrdna varlan bu olguya bir ad
koyma ii, yle bilinsizce yaplmaz. Dnceyle (akl yrtmeyle)
yaplr. "YENi AYIRDINA VARILN BU OLGU", o ulusun gemite
ayrdna varp da adn eskiden koymu bulunduu olgulardan
hangisiyle arm yapyor? "GEMiTE AYIRDINA VARILIP ADI
KONMU" olgulardan hangisine BENZiYOR? Hangisiyle
BAGLANTISI var? ite, "YENi AYIRDINA VARILN ADSIZ BiR OL
GU", "GEMiTE AYIRDINA VARILIP DA ADI KONULMU OLGU
LR"dan hangisiyle BAGINTILI saylyor ise, "YENi AYIRDINA VARI
L< BU OLGU", balantl grld o eski olgunun adnn geldii
kke balanr. Bu balama ilemi de, bu -kten yeni bir szck
tretip, yeni ayrdna varlan olguya ad olarak vermekle
yaplmaktadr.
Eski toplumlarda, "AD KOYMA" edimi, bir "AL SAPTAMA"
edimi olarak gerekleiyordu. rnein, ou eski uluslarda
grld gibi Eski Trkler, ocuklarnn adlarn bile, o
82
ocuklarn yeteneklerine ya da bir ocuun kiiliini tekilerden
ayran zellie gre koyarlard. Dede Korkut yklerinde, "AD
KOYMA" ediminin, bir ANLAMLANDIRMA ABASI olduu ak seik
grlr. "BOGA" ad, bir boay bir vuruta devirdii iin, bunu
baaan gence AD olarak konulmutur. Gen, yllarca ADSIZ do
lar. [Uygurlar, bugn bizim Yzk Parma adn verdiimiz par
maa, ADSIZ PARMAK diyorlar. nk teki parmaklar ya
ilevine, ya biimine, ya da eldeki yerine gre ad
landrabilmiler, ancak bunu ADSIL diye adlandrmlar. nk on
lar o dnemde bu parman AD verilmeye deer bir zelliini bula
mamlar.] Yaam sresince, kendisini tekilerden ayracak
bir zellik sergileyemedii srece ocuklar da ADSIZ yaarlard.
Dirse Han'n adsz olu, gnn birinde, bir boay bir vuruta devi
rerek, kendisini tekilerden ayran bir beceri gstermitir.
ite ancak o andan sonra kendisine bir ad verilmitir: BOGA!
(Boa deviren) . . . Gencin boay bir vuruta devirmesi, "YENi AYIR
DINA VARILAN BiR OLGU" dur. Boa ise, bilinen ad konmu bir ol
gudur. Gencin boay bir vuruta devirmesi olgusu, boa olgusu ile
BAGLNTILI grlmektedir. ite, i olgu arasnda byle bir
balant dnld iindir ki, gence konulan ad da, balantl
grld olgunun adndan tretilmitir. iTE, OLGULR ARASIN
DAKi BAGLANTILR, BU BAGLAILRI DNSEL ALNDA KU
R TOPLUMUN SZlGNDE, KK-TREV ILlKISI OLRAK
GRLR . . . BOGA szcnden BOGA+ szcnn tretilmesi,
olgular arasnda kurulan dnsel balantnn, dil alannda kk
trev ilikisi biminde kurulmakta oluunun somut bir rneidir.
Bu nedenle, SZCK TRETMEK, DNCE RETMEKTiR. Bir ulu
sun dilindeki TRETiLMi SZCKLER, o. ulusun yaamndaki
RETiLMi DNCELERdir. Bir ulusun yerli szcklerinden
oluan szl; [o ulusun dilindeki kk-trev ilikisinin bir tuta-
83
na olarak], o ulusun rettii dnceleri (Hangi olgular hangi
olgularla nasl bir balant ierisinde dndn) gsterir. O
ulusun rettii dnceleri, (Edeyile olgular arasnda kurduu
dnsel balantlar) saklar, korur, ierir, banndnr...
Bir ulusun, yerli szck kklerinden trettii szckleri kul
lanmdan kaldrarak; bunlarn yerine, o ulusun dilinde kkleri bu
lunmayan Arapa-Farsa szckleri geirmek; yalnzca o ulusun di
line yaplm bir saldr olmakla kalmaz; o ulusun SZLGNE,
(edeyile: RETiLMi ZGN DNCELERiNi KORUDUGU YERE)
de bir saldr anlamn tar. O ulusun alar boyunca RETMi
BULUNDUGU DNCELERE de, DNCE RETME YETiSiNE de
bir saldn niteliindedir. Tanr, kimseye byle bir dinsel grev ver
memitir. Tersine: "Dillerin, renklerin trl trl oitu, Tanr'nn
eylemlerindendir." diye bildirilmitir Kur'an'da . . . Ele ,edikleri
lkelerde yaayan teki dinlere bal (ya da KAFiR) dedleri
kiileri kendi dinlerinde, dillerinde, i ynetimlerinde alabildiince
zgr brakan Arap Mslman'lar; nedense bu zgrl baka
uluslardan kendi dindalarna tanmamlar, kaba g kullanarak
deil, ancak Tanr'nn adn kullanarak kendi dindalarn dil
alannda zgr brakmamlard. (Bkz: Kuteybe! ) "Mslman'n
Mslman'a yaptn, gavur bile yapmaz!" atasz dil alannda
bylece dorulanm bulunuyor. Bunun kant, Trk Dili'nin kk
trev ilikisinin Arapa-Farsa szckler sokularak yaralanmasdr.
Bir ulusa, o ulusun ana dilini bozmakszn ikinci bir dil (m:
Arapa) retmek baka, o ulusun ana dilini bozmak bakadr.
Trk Dili'nde iLKEL diye- bir szck var iken, bunun atlp yeri
ne Arapa iPTiDAi konulmas; OLGUN diye bir szck varken, yeri
ne Aapa KAMiL konulmas; YALNGUK varken, atlp yerine ADEM
konulmas; ZET varken, HULSA; YERTIN varken DNYA;
LMEK varken, VEFAT ETMEK gibi Arapa-Farsa szcklerin so-
8
kulmasnn, Tan'nn buyruu olmad, ok ak bir gerektir.
Arapa-Farsa szckler, Trk Dili'ne sokulduklarnda, Trk dil
ormanndaki aalarn yaayan, yaprak veren dallan kopartlm,
atlm; kk aalarn dallan acmaszca kesilmi durmu; kesilen
bu dallar rmeye (unutulmaya) braklrken, Arabistan'dan kesi
lip getirilen dallarn zenle korunmas beklenmitir. Trkler, Ara
bistan'dan gelen bu kopuk dallan, kendi dil aalarndan ko
partlan yerli dallarn yerine dikememilerdir. Trk Di'n
doas bunu yasaklyor. isteseler de olamazd. Sonuta, yazk et
milerdir Trk dil ormanna . . .
Bir dildeki yerli szcklerin yerine yabanc szckler sokarak,
o dilde kurulu bulunan kk-trev ilikisini kesmek; tpk bir
ocuu anasndan ayrp ldrmek gibidir.
Kiioullannn nasl bir soylan varsa, szcklerin de soylar
vardr. Bir szck kk, kendisinden doan btn szcklerin soy
ca atasdr. Nasl, bir oul babasnn soyadyla anlrsa; tpk bunun
gibi, bir trev szck de, kendisinden tredii kk szckle birlik
te anlr. Kk szck, kendisinden doan btn trev szcklerin
yapsnda bir SOYADI olarak dorudan vardr. rnein GR kk,
kendisinden doan GR NT, GR KEM, GR SEL, GR ECE,
GR ENEK, GR EV, GR G, GR MLK, GR MCE, GR
NG, GR , gibi szcklerin atas olduu iin; bu szcklerin
hepsinde ilk nce onun ad anlr. Tpk "AHMET olu MEHMET''
denildii gibi, bir szck de: "GR olu GRG" ya da "GR olu
GRENEK" dercesine GR-G ya da GR-ENEK diye anlr. "GR",
bir atadr; kendisinden pek ok ocuk, torun, torunun torunu
tremitir. Siz gelip de "GRNT" adn silip yerine "MZR"
adn koyarsanz; tpk Bulgarlarn Trklerin adlarn deitirerek,
BULGAR adlar kullanmalarn buyurduu gibi; saldrgan bir eyle
me girimi olursunuz. Bu nasl "TRKLERi BULGARLATIRMAK"
85
denilerek knanm ise, sizin yaptnz da TRKLERi ARAP
LATI RMAK, FARSLATIRMAK'tr. Knanmanz gerekir. Siz
GRNT yerine, onu silip MZ szcn sokarak;
GRNT'nn kendi atas olan GR ile soy ban sildiniz. Yok
saydnz. Onu kendi atasndan koparttnz. Araplatrdnz. "GR
denmeyecek, bundan byle REY diyeceksiniz", dediniz. "GRG
denilmeyecek, bundan sonra ADET deyin", "GRENEK demeyecek
siniz, bundan sonra RF deyin", "GRECE denilmeyecek, bundan
byle iZAFi diyeceksiniz", "GREV denilmeyecek, bundan byle
VAZiFE diyeceksiniz", "GRKEM denilmeyecek, bundan byle
iHTiAM diyeceksiniz". Byle byle, GR kkden doan,
treyen btn dil ocuklarmzn adlarn-soyadlarn deitirdiniz.
Onlara yle bibirine benzemez Arapa-Farsa adlar verdiniz ki,
artk bu olgularn bizim dncemizde birbirlerinden domu ol
duklar, gerekte kandalk balan silinip gitti! .. Tanr, size byle
mi buyurdu? Yok, Tanr byle yapmanz buyurmad ise, niin
byle yaptnz? Niin Trk Dili' ndeki kkler ile trevler (atalar ile
ocuklar) arasndaki balar; Trk dncesindeki, olgular
arasnda kurulmu balarn tutanan silmeye giritiniz? Niin
Trk Dili'ni soyunu kurutmaya kalktnz? .. Niin Trk Dili'nin
btn teki diller gibi en doal, en Tanr vergisi gc olan
TREME YETiSiNi, ocuk yapma {trev retme) gcn yok etme
ye giritiniz? Bu sorulan imdi ben soruyorum; "O GN" gelip
attnda, "YARGI GN", "LM GN" geldiinde, kiiler
yaptklarndan sorgulanmaya balandnda; bu sorulan Tanr sor
mayacak m? .. Ben, Arap Dili'nde "AL", Trk dilide "TANRI"
szcyle adlandrlan, ei bulunmayan, kendisinden baka
tanrlar bulunmayan, zellikleri T. E. Muhammed araclyla
btn kiioullanna bildirilen Tann'ya inanyorum. Kiioullannn
ldkten sonra yeniden dirltileceklerine; yeryzndeki yaamlar
86
sresince yapp ettiklerinden dolay sorgulanacaklarna;
yaptklarnn karlklarn greceklerine inanyorum. Bir toplumun
salkl dilini, bu dildeki salam kurulmu kk-trev ilikisini boz
mak; dolaysyla o dili konuan toplumun dnce retme yetisini
bulandrarak, anlama yeteneini kreltmek; balanmas Tanr'nn
dileine kalm ar bir su olsa gerektir. Tanr, Elileri araclyla
kiioullarna ilettii gerekleri anlamay gletiren di bozguncu
luunu knamtr. Eliler, Tan'dan kendilerine, "LISANE SIDKIN"
(gerei dosdoru; olgular birebir, yaand gibi, bozmadan
yanstabilecek bir dil) vermesini dilemilerdir. Tanr'nn sekin,
saygn Elisi Musa'nn, Msrlla' {endi ana diliyle seslendii bir
gerektir. Msrllarn o yllarda Kur'an'daki AAYI ko
numadklar da, belgelerle kantl bir gerektir. Musa'nn dili, ko
numa zrldr (tutuktur); kardei ise dzgn, akc ko
nuabilmektedir. Bu nedenle, kardei, Musa'ya DIL BAKIMINDAN
yardmc klnmtr. Tanr'nn bidirdikleri, Msrllara, APAIK
KENDI DILLERI ile aktarlmtr. Musa, Tanr'ya APAI K kendi ana
dili ile seslendii gibi, Tanr da Musa'ya APAIK ONUN ANLDIGI
DIL ile bildirmitir. Tanr iin dil engeli yoktur; o btn dillerde
bildirim yapabilir. "Kendilerine aka aniatsn diye her eliyi ken
di ulusunun diliyle gnderdik." (Kur'an- 14/ 4)demektedir. Tanr in
sanlara kendi konutukan, bildikleri dille seslenir; kiioullan da
Tann'ya kendi anadilleriyle seslenirler. Tanr, u ya da bu ulusun
dilini tekilere stn saymamtr. Ancak, bir dilde "salkl
szckler" vardr, "zrl szckler" vardr. Kur'an'da ERDEMLi
SZ - ERDEMSIZ SZ konusunda yaplan u benzeti; bence dilbili
min szck trlerine de uygulayabilecei bir rek ayrmdr:
" . . . . ZL-SOYLU-SAGLAM BIR SZ; KK YERLEiK, DAL
LARI GGERlK, ZL-SOYLU-SAGLAM BIR AGA GIBIDIR." -
" YETITIRICISININ BlLGISIYLE BTN DNEMLERDE YEMiiNi
VERiR." " ZRL-BOZUK-RK BiR SZN BENZERi DE,
ZRL-BOZUK-RK BiR AGA GIBIDIR; TOPRAGIN
STNDEN GVDE EDiNiR; YOKTUR ONUN KALICI SREKLi BiR
YUVASI! . . " (eviri, Benim) ( 1 4/24-25-26)
Bu aklama, t uluslarn dilbilimcilerinin de bitkibilimcileri
n de nnde saygyla eilmelerini gerektiren i gerei, en yet
kin biimde dile getirmektedir. Bir yandan "Szleri" niteliklerine
gre ikiye ayrrken, te yandan "bitkileri" niteliklerine gre ikiye
ayrmaktadr. Gerekten gnmzde bitkibiliminde, bitki trleri iki
ana kola ayrlmtr. Bir kolda 'STN YAPILI' (SAPLI-KKL)
BiTKiLER, teki kolda ise, bir kkleri-gvdeleri bulwmayan, TOP
RAGIN STNDEN GVDE EDiNEN 'TALLI BiTKiLER' bulunmak
tadr. Burada szler de KKL-KKSZ olmak zere ikiye
ayrlarak, ana bitki trleri ile ana sz trleri bir benzerlik
ierisinde anlmaktadrlar. Kur'an'da dorudan szck trlerine
deil de, ERDEMSIZ-ERDEMLI SYLEM ayruna ilikin olarak veri
len bu rnek bence szck trleri ayrun da anlatabilecek gte
bir benzetidir.
Yerin stnden gvde edinen (TALLI) BiTKiLER, su yosunlan,
likenler, mantarlardan oluan bir bektirler. Likenlerin bir tr
"GMEN LiKEN" adn alr. Bunlar, esintilerle TOPRAGIN
YZEYINDE ordan orayanirler; kksz olduklar iin hi
bir yere yerleemezler. Liken sz Latince'de YA an
lamndadr. Gerekten de "YALAMA" bir bitkidir bu. Ormanlarda,
aalarn gvdelerine dallarna yaprlar; kra blgelerde, kaya
larn, duvarlarn yzeyini gvde edinirler. Bunlarn kimi trleri
LN SERT KOULLARINDA YAAR (Ibranilerin ' kudret helvas'
dedikleri, belki de budur.) Bu, Araplarn lden bildii, tand bir
bitkidir. Yerin stnden gvde edinen tall bitkilerin bir tr de
mantarlardr. Bunlarn da kk yoktur. l nesnelerle beslenirler.
8
Bu nedenle bunlara "RKL" ad verilir ki, benim ZRL
BOZUK diye evirdiim Kur'an'daki HABIYS szc, Arapa'da
RKL anlamna da kullanlmaktadr. Bunlar da kendilerine
yerin stnden gvde edinirler. Toprak, gbre, ya da canl
varlkla zerinde asalak olarak yaayan trleri vardr. (Bkz: B. La
rousse)
ite, bir dildeki szcklerin bir blm, KK YERLEiK, DAL
LARI GGERIK, ZL-SOYLU-SAGLAM AGALAR gibiyken; teki
blm de mantarlara, likenlere; "ZRL-BOZUK-RKL
BiTKiLERE" benzemektedir. Bunlarn o dilde deimez, topran
derinlerine giden, yerleik bir kkleri bulunmad gibi; oradan
oraya dolamakta, balarn sokacak kendilerine zg bir yuvalar
da bulunmamaktadr.
Trk Dili'nde, -kk bin yllardan bu yana yerleik, dallan bin
yllardan bu yana gerik, yetitiricisinin bildirimiyle bin yllardan
bu yana btn dnemlerde yemi (trev) veren SOYLU-ZL
SAGLAM-ARI szckler vardr. Trk Dili, Arapa-Farsa szcklere
dolduruldu; e deyile, Trk Dil Orman, kendi z kklerinden ko
partlarak Trkler asndan kksz duruma sokulan yabanc
szcklerle, likenlerle, mantarlarla, rkl, yalama szcklerle
kapland. Bu anayurtlarndan koparlarak yalamalatrlan,
rklletirilen, bozulan szckler, bizim topramzda YEMi
(trev) VERMiYORLAR! Bunlardan yeni dnemlerde gerek duyulan
yeni yemiler alnamaz. Yalnzca kendileri vardr. Size, gereksini
minizi karlayacak yeni szckler tretmezler. Yeni bir olguyu ni
telemek iin kullanacanz yeni bir dal vermezler. nk, anayurt
larndaki kklerinden koparlm olup, bizim yurdumuzda da kk
salmam olduklarndan varlklar kendilerini yinelemekten baka
bir zellik iermemektedir. Bunlarn Trk Dil ormannda kendi
kkleri, gvdeleri yoktur ki, size yeni bir dal verebilsinler.
89
Kklerinden kopmak ile, bozulaya, rmeye terkolunmulardr.
BiR SZCGN KK, BlR ULUSUN DlL ORMANINDA YOK lSE,
O SZCK SIZIN DlL ORMINIZA "GMEN OLARAK GELMi"
DEMEKTiR. DOGDUGU YERDE KK VAR iDi, ANCAK KKN
KENDI AAYURDUNDA BIRAKIP KOPMU BIR DAL OLARAK GELDI.
DOGDUGU YERDE GVDESi VAR IDI, ANCAK ONU DA KENDI YUR
DUNDA BIRAKIP GELDi. (BIRAKTIGI KK, O LKEDE SOY VER
MEYi SRDRYOR; ANCAK, O YABANCI BiR LKEDE KKNDEN
KOPMUTUR) DOLYISIYLA ARABlSTA' DAN, FARSlSTA'DAN
TRK DlL ORMANINA GELEN SZCKLER, KENDI LKELERiNDE
YAARKEN KENDi KKLERiNE BAGLI OLDUKLARI IIN; ORADA
REME, TREME,YEMl VERME YETlLERl VARDI; BUNLAR TRK
DiL ORMANINA, BU YETiLERiNi KENDl LKELERiNDE BIRAKARAK
(KENDi KKLERiNDEN KOPARTILARAK) GELMiLERDiR. BU
KKNDEN KOPMU BTN YABANCI SZCKLER, TRK DILl
AISINDA RKL (Ar. HABIYS) BiR NlTELlK TAIRLAR.
NK KKLERiNDEN KOPMU, BU NEDENLE YEMi TRETME
YETiLERi BiTMi, ESlNTlLERLE ORADAN ORAYA SAVRULAN
GMEN LiKENLER KONUMUNA DMLERDiR. GEREKTE BU
SZCKLER DE, iiNDE BULUNDUKLARI BU KONUMDAN PEK
MUTLU DEGILDIRLER. ONLARI ANAYURTLARINA GERl
GNDERMEK, BlR YANDAN ONLRI OK MUTLU EDECEK; TE
Y
ADAN TRK DlL ORMANINI BU -GlBI RKL
SZCKLERDEN KURTARACAKTIR.
rnein Arapa iZiN szc Trk Dili'ne kendi kk olan
A szcnden kopartlp da getirilmitir KULAGI KOPARTIL
MITIR "lZIN" SZCGNN. nk bunun Arapa kk,
Trkede KULAK anlamna gelen AZA szcdr. Buna "DUYAR
GA" da diyebilirsiniz. Bir Arab'n buruna yemek kokulan gel
diinde, Arap: "Yemein kokusunu A-Z-N ettim!" diyor. Kulana
9
bir ses alndnda, Arap: "Bu sesi A-Z-N ettim!" diyor. (KOKU AL
GISI) ile (SES ALGISI), olgu olarak benzeirler. nk ikisi de
GZLE GRLMEZ, ELLE TUTULMAZ, DiLLE TADILMAZ (ancak ku
laa ya da buruna giren yel ile duyulan) alglardr. !kisi de
bolukta yel ile yaylarak kulaa ya da buruna ular. Ya koku
ya ses BiLDiRiR. Ya koku ya ses DUYURUR. Biz Trkler de; SES
DUYDUM, KOKU DUYDUM diyerek, bu iki olguyu benzer saymak
tayz. Araplar benzer biim.de SES A-Z.N ETiM, KOKU AZN ETiM
diyorlar. (Yine tpk bizim gibi, DUYMA iini BURUN'dan ok KU
LK iin kullanyorlar.) Peki, Trkn diline sokulan iZiN
szcnn Trkn dncesinde KULAK ile BURUN ile, iiTME
ile, KOKLAMA ile ne gibi bir ilintisi olabilir? Bugn biz Trkler,
"iZiNE IKTIM", diyoruz. Anlatmak istediimiz, bir sre
ALIMAYACGIMIZ'd,r. Ya da bir ie girimeden nce, birinin olu
runu, onayn almay:. "iZiN ALMAK" diyoruz. Bunun KULAK ile,
SES ile balants nedir? .. DUURMAK! . . "Anne, ben evleniyorum!"
"Babandan iZiN ald; m?" (E deyile babana DUYURUP ONAYINI
ALDIN MI?) (BABANIN KULAGIA BU SZLERi ILETIN MI) ite
Arab'n dnme biimine gre; [ KULAK] ile [ONAY VERME] olgu
lar [DUYURMA] ilemiyle birbirlerine balanmtr. Biz iZiN
szcn, onun Arap Dili' ndeki kknden kopartp yalnzca bir
dal olarak kullandmz iin, Arapa iZiN szc bizim
dmzde DUYURU YAPMAK olgusu ile armsal bir titreim
yaratmyor. Biz Trkler Arapa'dan gelen EZAN szcnn, yine
Arapa'dan gelen iZiN szc ile Arapadaki kksel balantsn
BiLMEDEN kullanrz. Ancak Arab'n dncesinde A: (Kulak),
EZAN: (Duyur) iZiN: (Onay), szckleri tek bir kkn dal
lardrlar, Arab'n dnde birbirlerini artrrlar, birbirlerini
anmsatrlar; birbirlerinin varlk nedenidirler; nk kanda,
kkde, soydatrlar. Arabistan'dan gelen EZA (Duyuru) szc
91
ile yine Arabistan'dan gelen iZiN szc, Trk dil ormannda -
evet- yaamaktalar; ancak bunlar karde olduklarn dahi bilmeden
yayorlar. Babalarnn bir olduunu dai bilmiyorlar. ite, bir dile
yabanc szckler kklerinden koparak geldiler m; bunlar bir yan
dan iine girdikleri ulusun dilini bozar, yabanclatrr; bir yandan
da kendileri kendilerine yabanclar, z kardelerine yabanclar,
atalarn unuturlar. Arabistan'dan kopartlp Trkiye'ye satlan
EZ szc, kendisi gibi Arabistan'dan alnp Trkiye'ye satlan
lZIN szcn yolda grse tanyamaz; oysa bunlar Arabistan'da
bir babann, bir anann ocuklarydlar, kardetiler; Trkiye'ye gel
dikten sonra karde olduklarn dahi unutmulardr. Kendi
kklerinden koptuklar gibi; geldikleri dilde yerini aldklar Trke
szckleri de z kklerinden etmilerdir. Btn bu skntlar,
aclar, rselenmeler, rmeler, gmen yaam niin? Bir a\
kendisini bilmez, dinini yanl bilir, topluma kendin din bilgini,
bilgin diye saydrtm kiilerin, Kur'an'daki kimi szckleri, Arap
Dili'ndeki kklerinden koparp Trke'ye getirmekle, Tann'nn
kendilerine dl vereceini sanm olmalar yznden! . . Kimieri
nin, bakalar zerinde kendilerinin ne denli bilgili kiiler olduk
lar izlenimini yaratmak amacyla, Arapa-Farsa szckleri sz
arasna sktrmay stnlk gstergesi saymalar yznden!. . . Ke
sinlikle gerekten byle yapmak gerektii iin deil! Trkler iZiN,
EZ gibi szckler kendi dillerine sokulmadan nceki yllarda,
DUYURU yapmazlar myd; yksek sesle bararak toplumu top
lantya armazlar myd; byle bir olguyu bilmezler miydi ki,
byle bir olgunun, edimin Trk Dili'nde bir Trke ad olmasn?
Var idiyse ne demeye Trkesi atld da Arap ellernden EZ
szc getirildi? Trkler Arap Dili ile karlamadan nceki
alarda, bir ie girmeden nce atalarna duyurup onaylarn al
mazlar myd, bir eyleme girimeden nce byklerine duyurmaz-
92
lar myd ki, bu edimin ad olarak Aap Dili' nden iZiN szc geti
rildi de, Trke'den Trke bir szck atld? .. TRKIYE'YE yabanc
rnler geldike, yerli retimin tavsadn yksek sesle
dnebiliyorsunuz da; Trk Dili'ne yabanc szckler geldike yer
li dilin (Trk'n dnce retme yetisinin) rdn niin, kim
den gizliyorsunuz? Trke'yi Arapa'dan, Kur'an'dan KOPARTILMI
szcklerle doldurnca, Trklerin dnceleri Kur'an'da bildirilen
dnceye kolayca ular m sanyorlar? Trke'ye doldurulan o
Aa szckler bizim dilimizde KUR'AN'DAKI ANLAMIARIYIA
yamyor ki; rnein Kur'an'daki S
0
NET szc, "erkek
_ocuklarn erkeklik organnn derisini ucundan kesmek" anlamna
gelmiyor; ancak Trk Dili'nde getirilen SNNET szc

bu anlama
.a gelmekte! Kur'an'da geen "KFR" szc; Kur'an'da kavga
.a sylenilen yz kzartc szckler (svg) anlamna gelmiyor;
ancak Trke'ye sokulan KFR szc, Trke'de bu anlama gel
m,! Kur'an'da geen MiSKiN szc

; uyz, uyuuk, tembel an-


.
lamlarna gelmez; ancak Trke'de bu anlama geliyor!? Kur'an'da
,een ZEVK szc, gzeli duymsamak, elencelik anlamna gel
mez, renmenin en st aamasn; dorudan yaayarak bile
y anlatr; bandan gemek demektir; ancak bu szck Tr Di
li'ne "
..
zel tutku, beeni" anlamnda sokulmu; bu anlam
d
a
_
atlmaktadr. Kur'an'da geen NlE'MET szc

TOPLUM
jRGTLENME, UYGARLIK, YERLEiK DZEN, "KUT'', UYUM] an
lamna gelir;
y
ecek-iecek-karn doyacak nesnelere Kur'an'da
NlE' MET denmez, RIZK denir, ancak Trkler Nie'met deyince karn
doyracak nesneleri anlatmak isterler. Oysa Kur'an'
d
a, st yapsa

toplumsal bar gereksinimi: "Nl'EMET", gvdesel gereksinimler:
' RIZK' szcyle adlandrlr. Bu gibi yzlerce szck, Kur'an'daki,
Arapa'daki anlamlarndan ok baka anlamlara sokularak, Trk
Dili'ne katlmlardr. Yine
,
Kur'an'da geen GURUR szc Aldat-
9
mak, Kandrmak, anlamlarna geliyor. Olumsuz bir anlam var.
Jrkeye soktlan GURUR ise, olumlu bir erdemsel deer olaa
knlmaktadr. GURURLU Kii= Deerlidir, GURURSUZ Kii=
Deersizdir Trke'de! Kur'an'da ise btnyle tersi sz konusu
dur. GURURLU Kii= Aldatandr, GURURSUZ Kii= Aldatmayandr.
Bu gibi szckler kendi kklerinden kopartldktan ii,
ESiNTiLERLE ORADAN ORAYA SRKLENEN GMEN LiKENLER
konumuna drlmlerdir. Kur'an'daki szckleri GMEN ko
numa drenler de, ounluka DiN ADAMLARIDIR! Bu ne yaman
eliki?
Bir szck, kendi anayurdundan z kknden kopartlmaya
grsn! Onun bana neler gelir neler!? ..
Kur'an'da geen Arapa szckleri Kur'an'dan {Arap di or
manndaki kklerinden) kopartarak Trke'ye katmak, pek ok
rekle grld zere, o szckleri rklletirmekte; stelik
Kur'an'daki, Arapa'daki anlamlarn da bozmaktadr. Trke'ye
girdikten sonra bu szcklerin anlamlan denli Trk Dili'ndeki
sylenileri de bozulmaktadr. nk Trkler bu szckleri gerek
tii gibi seslendiremiyorlar. Bunu becerebilmek bir uzmanlk
iidir. yle ise, Arapa'dan-Kur'an'dan szckler KOPARTIP Trk
Dili'ne sokmann, o szcklere de bir yara olmamtr. O
szckler de -tpk Trk Dili gibi- yaralanmlardr.
Bir dildek szckler arasndaki kk-trev (Ata-oul-torun)
ilikisini kopartmann, o dili konuan kiilerin ALMA YETiSiNi
DE GERILETIGI bir gerektir. Bunun nasl olabildiini grmek
zere, gelin ANL<MA olgusunu biraz deelim.
AL NEDR?
Birisi bize bir szck syler. Ya da bir olay anlatr. Sonra da bi
ze sorar: "AN-LA-DiN-Mi?" Biz de deriz ki: "EVET, AN-LDIM!" iyi
de, bizde ne olup bitmitir ki bu olan biteni "ANLADIM"
94
szcyle dile getiriyoruz! ANLAMI OLMAK ile ANIAAMI OL
MAK arasnda ne gibi bir aynn vardr? Birisi bize bir olguyu anlat
mak zere konuur. Biz de kimi durumlarda: "ALMADIM,
YENiDEN SYLE!" deriz. nk onun konumasn dinlerken, bizde
olmas gereken bir durm gereklememitir; bunu da "ALA
DIM" diye dile getiririz. Nedir o gereklmeyen ki, biz o
gereklemediinde, "ALMADIM" diyoruz?
imdi, . "ANLADIM" dediinizde sizde nasl bir durumun
olutuunu; "ANLAMADIM" dediinizde de neyin olumadn bir
dnrseniz; kendiniz de greceksiniz ki, karnzdaki kiinin ko
numalarn (azndan kan sesleri) gznzde grntye
dntrebildiiniz an; "ANLDIM" diyorsunuz. Karnzdaki
kiinin konumalarn gznzn nnde grntye
dntremediinizde ise; "ANLADIM" diyorsunuz.
DEMEK Ki, KULAGIMIZA iLETiLEN KiMi SZCKLERiN ADI OL
DUKLARI KiMi NESNELER VARDIR. O SZCKLER KULAGIMIZA
ULATIGINDA ONLARIN ADI OLDUKLARI BU NESNELERiN
GRNTSN GZMZDE DLEYEBiLiYOR iSEK, "ANLADIM"
DiYORUZ. EGER KULGIMIA ULAAN SZCKLERiN ADI OLDUK
LARI NESNELERi, O SZCKLERi DUYDUGUMUZ AN GZMZDE
DLEYEMIYORSAK; "ALMADIM" DiYORUZ ...
Diyelim ki, biri yannza geldi, size: "atrodakitczinko
ratlsx?" diye sordu. Siz: "NE DiYORSUN, ANLAMIYORUM!" der
siniz. Neden? nk bu sesler evet kulanzdan girmitir, ancak
gznzn nnde bell bi grnt olummtr. Ku
lanzdan giren bu sesler, gznzde grntye dnememitir.
iTE, . BiR KONUMAYI ANLAYA DEMEK; O KONUMADA
C
GEEN SZCKLERi DUYMAK, ACAK GRNTYE
DNTREMEMEK DEMEKTiR.
nk: SZCKLER, DLEMDE GRNTLER OLUTURMA
95
ARAIARIDIRIAR.
retilmi bir szck, ncelikle, ses dalgasna dntrlm
nesnel bi grnt demektir. Sonra da bu sesdalgas, kulak
araclyla alnp gz araclyla yeniden, (ancak bu kez dsel)
bi grntye dntrlr. Anlama edimi, ite byle gerekleir.
"BiR ULAGINDAN GiRDi, BR KULGINDAN IKTI" deyimi,
dilimizde yaygn olarak kullanlr: "ALADI", demektir.
Szckler ses dalgalaryla kiinin bir kulandan girmitir; ancak
gruntye dnmeksizin, br kulandan kp gitmitir. ANL
M olgusu, szckleri (sesleri) gzde grntye dntrme edimi
olduu iin; bu gereklemeyince, o szckler bir kulaktan girer,
gzde ilem grmeksizin br kulaktan karlar.
J. P. Sartre: "KONUMANIN AMACI GRDRMEKTIR." der. Bu,
"szckler, kulaa; [gzde grntye dntrlsn diye] ileti
lirler," demektir. nk szckler, grnt yklenmi ses dalga
landr. Konumann amacnn sesleri dte grntye
dntrmek olduu, i kez Sartre'nin ortaya kard bir bulgu
deildir. Bu iliki zerinde inceleme yapmam, ya da bu konuda
renim grmemi kiiler bile, bu ilikiyi doatan bilmektedirler:
"DiNLE, BAK iMDi SANA NE SYLEYECEGIM." diyen kii, "DiNLE,
BAK!" demekle; "kulana gelen szckleri grntye dntr,"
demek istemektedir. "SENiN DEDiKLERiNE BAKILIRSA! . . " de
diimizde, anlatmak istediimiz: "SENiN BANA ILETIGIN
SZCKLERi, TAIDIKIARI GRNTYE DNTRP BiR BA
KARSAM!.." dr . . . Kur'an'da da IITMEK yerine GRMEK diye
evrilen "REY" kullanld pek ok yerler vardr. (GRMEDiN MI
Ki AL NASIL BiR RNEK VERMiTiR) diye evrilen uyandan
sonra: (ev: A. Bula) ZL-SOYLU-SAGLAM BiR SZ, KK YER
LEiK, DALIARI GGERIK, ZL-SOYLU-SAGLAM BiR AGA
GiBiDiR." (ev: Ben) (Kur'an: 1 4/24) deniliyor. Burada, aka:
96
"SZ GRMEK"; "VERiLEN-SZCKLER ACILIGIYIA ILETILEN
SZEL BiR BENZETIYI GZDE DLEMEK," (grntye evirmek)
sz konusudur.
Szckler, kiinin dnde oluturmas gereken grntlerin,
sese evrilmi, ses dalgalarna yklenmi biimi iseler; szckler
ancak grntye dntrlerek anlalabiliyorsa; bir dildeki
szcklerin kk-trev ilikisi, anlama -sesleri grntye evirme
ediminde nasl bir ilev grr?
Dal ge (soyuta) doru ykselen bir szcn, kk yerde
(somutta)dr. KK YERDE, demek; elle tutulur, gzle grlr, be
duyu organyla somut olarak alglanr, demektir. Bir dildeki
szcklerin yerli kkleri, (kk-szckler) hep somut NESNELERE ad
olur. Bir szcn kk, bize elle tutulur somut bir nesneyi
gsterir. Tretilmi bir szck, bir kke eklenmi tretme eklerin
den oluur. Btn tretilmi szckler, kendi kklerini kendi
ilerinde korur, barndrrlar. rein "D" bir kktr. Bundan
tretilmi olan "DNCE" szc, kendi kk olan D' kendi
iinde barndrr. DNCE szcnn iindekiD kknn an
lam, nesneldir. (izdm-gibi). Kiinin gzlerine DEN
grntlere, (eer bu grntler kurmaca olursa) D-. denir.
DNCE szc, kk olan D szcne, "N" ile "CE" gibi
iki tretme eki ulanarak yaplmtr. Biz "Dnce" szcnn an
lamn kavrayabilmek iin; yaantlanan-nesnel bir olgudan yola
kmak zorundayz. ite "Dnce" szcnn kk olan "D"
szc; bize "Dnce" szcnn tretildii nesnel olguyu ver
mektedir. Dn: Kendi kendine dlemek. Bir grnty yeniden
kendi abasyla kendi gznde retmek.
Demek ki, bir tremi szcn iinde bulunan kkn, somut,
nesnel bir anlam olmas; [somut bir varl gstermesi] bizim o
tremi szc, GZMZDE DLEYEBILMEMIZl salamaktadr.
97
Kk-trev ilikisinin ANIAMA EDiMi zerindeki ilevi, grdrmeyi
salamaktr. Bir trev szcn kknn ad olduu nesne
grlmeksizin [yada -gzde dlenmeksizin-], o trev szck de an
lalamaz.
Diyelim ki, Eski Trke'deki "KZNG" szc ile
karlatnz. Diyelim ki bunun anlamn bilmiyorsunuz. Yapa
canz ilk i, bu szcn k<ikn seip ayrmaktr: "K Z" .. K z
kk, bir nesnenin addr. Eski Trkedeki KZ szc, gnmz
Trkesinde G Z olarak bilinen organn addr. K ZMEK.
GZLEMEK anlamna gelir. Eski Trke'de KZ! buyruu, bugnk
dilimizde GZLE! demektir. Bylece K Z N G szcnn
kk olan K Z szcn, gzmzde dledik. Geriye [NG]
taks kalyor. Bunun N kesimi, bir iin kendi kendine yapldn
gsteren bir takdr. "KZ!" buyruu; senin bakasn grmeni
buyurur. Ancak, "KZ.N!" buyruu, senin kendi kendini
grmeni buyurmaktadr. Tpk, DV (Bakasn dv) ile DVN
(kendi kendine dvn) reklerinde olduu gibi, KZ (Bakalarn
Gzle), KZN ise kendi kendini gzle, demektir. KZN (kendi
kendini gzle) szcne G eklenerek, bu szcn bir ara ad
olduu belirtiliyor. Bylece, KZ: N: G szcnn, bir kendi
kendini gzleme arac, anlamna geldiini ANLIYORUZ. (Farsas:
AYNA)
ite, biz bu KZNG trev szcn, bu szcn iindeki
KZ kknn nesnel bir olguya (GZE) ad olmasndan yola
karak, nce KZ szcnn ad olduu nesnel olguyu (Gz de
nilen organ) gzmzde dleyerek, karsadk.
Bir trev szcn iinde bulunan szck kknn; DOGADA
YERLEiK, TOPRAKTA, edeyile YAAMIN
.
iiNDE, DUYU ORGAN
LRIYIA DUYULABiLiR BiR OLGU'nun ad olmas; onun kolayca
grntye dntrlebilir olmas demektir. Trev szcn
9
kknn ilevi; kiinin gznde, bu kkn ad olarak verildii nes
neyi dlemesini salamaktr. Trev szcn soyut anlamn kav
rayabilmemiz iin, nce bu szcn tredii kkn ad olduu
nesneyi (-Somut olguyu-) gzmzde dlemelyiz. Kkn grevi,
ad olduu somut nesneyi grdrtmek; tretme eklerinin grevi
ise, kkn gsterdii somut olguya ne iin baktmz NAIL
dlememiz gerektiini akla kavuturmaktr. Ya da, kkn ad
olduu somut olguyu (bu tretme eklerinin buyurduu dorultuda
deiiklikler yaparak) gzmzde yeniden biimlendirmeiizi
salamaktr. Bir szcn kk, onun ad olduu nesnel olguyu bir
belge olarak bize gsterir; bu kkn ardndan gelen tretme ekle
ri ise, kkn gsterdii o somut belgeyi nasl yorumlayacamz
nasl dleyeceimizi gsterirler. Demek ki, bir Trev-Szck= Bir
kk + Tretme ekleri = (e deyile: bir Belge + Yorum) = (Baka
bir deyile Bir Somut + Soyutlama) demektir. Bir kkten tretilmi
bir trev szck = (e deyile bir belgeden tretilmi bir yorum) =
(Baka bir deyile bir somuttan ivmelenmi bir soyut) demektir.
Kk olmadan trev, belge olmadan yorum, somut olmadan soyut
olamaz. Olursa rk olur, bir yandan kendisi k, te yandan
ilitii yerler rk olur. Bir tre szn kk, "NE?" sor
suna bir yantr. Buna eklenen yapn ekleri, "NAIL?" so
rusuna birer yantr. Kk bulunca, NE'yi (Hangi nesneyi)
gznzde dlemeniz gerektiini bulursunuz. Yapm eklerine
baknca, o nesneyi nasl bir zel durumda dlemeniz gerektiini
bulmu olursunuz.
Szckler arasndaki kk-trev ilikisi, bilinen olgudan yola
karak bilinmeyen yeni olguyu reten bir ilikidir. Bir tmcede
bir szck kk olarak, yalnz bana anldnda, kkn ad olarak
verildii nesnel olgunun bir deiime uramad anlalm olur.
ancak kke bir yapm eki eklendiinde, sz konusu durumda
9
kkn ad olduu nesnel olguda bir deiim bulunduu
gsterilmek istenmektedir. K; yaln olarak anldnda kmr
rengini gsterir, KSI denildiinde de, artk yaln, katksz bir
kmr renginden szedilmedii, sz konusu rengin kmr rengine
yakn olmakla birlikte deiik; grece olarak ak bir kara olduu
gsterilmek istenmiti. Bir tremi szcn kk, bildiimiz bir
somut olguyu; tretme ekleri ise, trev szcn gstermek iste
dii nesnenin, kk szcn yaln olarak gsterdii nesneden ne
gibi bir bakal olduunu gsterir. Tretme ekleri, kkten kan
daln nereye yneldiini gsterir. Bir szcn kk, trevin
kt yeri; kke eklenen tretme-ekleri ise, trevin nereye
yneldiini gsterir. Trev szcn iinde bulunan tretme ekleri
bize, bu trev szcn gsterdii olgunun, kkn gsterdii
yaln olgudan ne gbi bir bakal bulunduunu (o nesnenin
hangi zel durumda dleneceini) gsterir. Dolaysyla, bir
szckteki kk, trevin kendisi ile benzerliini; tretme ekleri
ise, trevin kk ile benzer olmayan yanlarn gsterir.
Demek oluyor ki, bir szck tretmek, en alt dzeyde, bir ben
zeti yapmaktr. Olgular arasndaki benzerlikleri, bakalklar
gstermektir. Bir olguyu onu bilmeyenlere anlatabilmek ii; nce
bu olguya en ok benzeyen, bilinen somut bir olguyu gzler nne
serer; sonra da reteceiniz yeni olgunun, bilinen bu somut olgu
dan ne gibi aynlklar olduunu sergilersiniz. ite, trev szck de,
size byle davranmaktadr. nce kk, (bilenen somut olguyu)
yaln olarak gznzn nne getirir; sonra da tretme ekleri
aracl ile, anlatlan yeni olgunun, o eski-bilinen somut olgudan
ne gibi bir bakal olduunu gsterir. Trev szck, reten
bilgedir. Bu nedenle bir dildeki kklerle trevler arasndaki
ilikiyi, araya yabanc szckler sokarak kesmek, o dili ko
nuan toplumun RENME, ANLA ein de
1 0
gletirmek demektir.
Bir trev szck, yapsnda, 1- kendi kkn, 2- tretme ekleri
ni barndrr. Buna yle de diyebiliriz: Bir trev-szck, yapsnda:
1- Y aamm iinden ad konmu, bilinen nesnel bir olguyu, 2- Bu
ad konmu nesnel olgunun, trev szcn ad olarak verildii ol
guda neyin benzetisi saylmas gerektiin bildiren tretme ekle
ri'ni barndrr. Bir ulusun, yerli kklerden yeni durumlara
pn yerli trev-szckler retmesini engellemek; o ulu
;
sun, yeni ayrdna vard olglar, gemite aydna varp
,n koydu olglara BENZETEREK; bu benzerlii, yeni ol
ga
verdi adda (kk-trev ilikisi olarak) sergilemesini en
, ellemek demektir. Bu da, o ulusun dilinde yaayan tretme ek
lerin i levsizletirmek, kullanmdan kaldrmak demektir.
Bunu bir rnekle anlayabiliriz. Diyelim ki Trkler, kiinin kendi
kendini grmesini salayan yanstc bir cam (Farsa: AYNA,
Arapa: MIRAT- MINZAR) yapamadlar. Byle bir nesnenin
varln diyelim ki bilmiyorlar. Gnn birinde bu nesne ile
tantklarnda, buna kendi dillerinden bir ad vermeleri gerekecek.
Baktklarnda kendilerini grdkleri bu nesneye, kendi dil
kklerinden bir ad tretmeleri olanaksz deildir. Tersine, ok
gereklidir. Araplar buna kendi dillerinde GR anlamna gelen Re
aye sznden Mirat diye bir ad vermiler. Trkler de buna
karlk kendi dillerinde GZ anlamna gelen KZ kknden bir
ad tretebilirler. (KZNG) Karlatklar bu nesneye yerli bir
ad vermesi gereken Trkleri, bu nesnenin Arapa'daki adn alp
kullanmaya yneltirseniz; bu durumda Trklerin szck
tretme yetisini engellemi olursunuz. Dolaysyla "BENZETi
YAM" yetilerini kreltirsiniz. Bir ulus dnn ki, yeni ayrdna
vard bir olguyu, eskiden ayrdma varp, adn kendi dilince koy
duu baka bir olguya benzetse bile; bu benzerlii kendi dilindeki
101
kk-trev ilikisini yrterek retecei yeni adla vurgulayamaya
cak! Byle bir durum, o ulusun DNCE RETME BiiMi demek
olan .SZCK TRETME BIIMl'ni kulandrtmamak; dolaysyla, ol
gulara ad koyarken kendi dnsel kurgusal yetilerini
altrmasn nlemektir. "LEYEN DEMIR IILDAR." "iLEMEYEN
DEMIR IILDAZ." ileyen kk-trev ilikisi ldar. ilemeyen
kk-trev ilikisi ldamaz. Kur'an'daki deyiiyle; "YEMi VER
MEZ . . . KURUR . . . RR . . . "
Trk Dili'nin kk-trev ilikisinin kopartlmas, Trklerin
DNCE RETME ARACl'nn bozulmas demektir. Dil, eer bir
dnme arac ise, dilin bozulmas, dnce retme aracnn da
bozulmas anlamna gelir. Bozuk arala salam rn verilmez. Dili
bozuk Osmanl'nn, dnce rtme yetisi de bozuktur. Bu neden:
le, yeni gelien olgulara uygun yeni dnceler retememi, yok
olmutur. Osmanl'nn knde, Osmanl Dili'nin bozukluunun
da bir etkisi olsa gerektir.
Dnce retimi kk trev balants dondurularak kstlanm
bir toplum, yeni karlat durumlara uygun yeni dnceleri,
kendi yetilerini kullanarak retemeyen; bu gereksinimini, ya
banclardan retilmi dnceler alarak karlamaya alan bir
toplum demektir. Evet, Bir toplum yabanclan rettii
dnceleri de renmelidir. Ancak, o toplum bu yabanc
dnceleri yetkin bir biimde kendi z. diline dntremedike,
onlar renmesi de arpk olacaktr. . Bylece yabanc
dncelerden yararlanmas da kstlanm olmaktadr. Ancak o
toplum, yabanclarn rettikleri dnceleri yetkin dzeyde kendi
z dilne evirebilirse, bunlardan yeterince yararlanmas sz konu
su olabilecektir. Yabanclarn rettikleri dncelern belirleyici
kavramlarn kendi z dilince, uygun yerli szckler treterek ad
landramayan bir toplum, o yabanc dnceleri kendisi iin yeni-
102
den retmi saylamaz. Dolaysyla 'benim'seyemez, kendine ya
rarl olacak biimde dntremez. Bunun sonucunda da ya
banclarn rettikleri dncelerden yararlanmas en alt dzeyde
kalr. Yabanclarn rettikleri dnceleri kendi gznde
grntye dntrerek (Dnde yaantlayarak) anlamas iin, o
dncelerde geen yabanc terimleri, deyimleri; bu yabanc terim
lerin o yabanc dilde bal olduklar somut kklerin kendi dilinde
ki szck karlndan tretecei adlarla anmas, kesin alarak ge
reklidir.
Trklerin, (doulu olsun batl olsun) btn yabanc uluslarn
dnce rnlerinden yararlanmas, doallkla gereklidir. Her ulus
dier uluslarn dnsel deneyiminden yararlanmaldr. Yabanc
dille ortaya konulmu bir dnceyi, bir bildirimi anlayabilmek
iin, onu kendi ana diline evirmenin bir n koul olduu,
Kur'an'da da yazldr. Araplara, Arap olmayanlarn konutuklar
dillerle bildirim yaplamayaca, bu nedenle Tanr'nn Araplara
Arapa bildirimde bulunduu, Kur'an'da yazldr. Demek ki, bir
Trk'e de Arapa bildirimde bulunmak samadr. Bir Arab'a Acem
ce sylenirse anlamaz da, bir Trk'e Arapa sylenirse anlar m?
eviri olmakszn bu olamaz.
Kur'an'da: "Biz bunu siz Araplar anlayasnz diye Arapa
yaptk." denilmektedir. Kur'an'da, Firavun dedi ki: "Erkek
ocuklarnz ldreceiz, kadnlarnz sa brakacaz. " (7 /1 27).
Firavun'un szleri Kur'an'da Arapa olarak yazldr; ancak bu
szler, Firavun'un dudaklarndan Kur'an'daki Arapa olarak
kmamt, Firavun'un yaad dnemde Msrda hangi dille ko
nuuluyor ise, ite o dlle sylenmiti. Kur'an'da, Firavun'un kendi
ana dilinde syledii bu szler salt Araplar anlayabilsinler diye
Arap Dili'ne evirilerek verilmektedir. Yine Kur'an'da
"ZLKNEYN" adl bir Hakan'n, ordusu ile en batya en doa
1 0
gittii, buralarda neler yapt bildirilir. Kimilerince ZLKARNEYN,
yk lskender olarak yormlanmtr. Eski Yunanldr. Aristota
les'in rencisidir. Sava bir komutandr. Hakandr.
ZLKARNEYN: Aapa "i uca egemen HAKAN" demektir. Gne
kursunun douyu gsteren ucu da baty gsteren ucu da
Arapa'da "KARN" adyla bilinir. KARNEYN ise gnein en utaki
i dou-bat yeridir. En douya, en batya ulama abas nede
niyle; gnein doduu yerden, batt yere dek btn yerznde
bir egemenlik kurma abas nedeniyle, Byk Iskender, Arap Di
li'nce Zlkareyn adyla anlm . . Grekler, Egemen Yneticilerin
AEXANDROS derken, Arap Yarmadasnda ayn anlama gelen
Zlkarneyn nyle anlyorlar. (Bkz: E. H. Yazr) Eer Kur'an'da
onun gerekte ALEXANDROS olan ad bile ZLKARNEYN denilerek
Arapalatrlm ise, Alexsandros (Byk lskender'in) Yunanca ko
numalar da ite yle Arapalatnlmtr. Kur'an'da, Zlkarney'in
(iki Ucun Hakan'nn): " Bu benim Rabbimden bir rahmettir! Rab
bim'in va'di geldii zaman, o, bunu dmdz eder, Rabbim'in va'di
haktr. " diye konutuu yazldr. (ev: Ali Bula 1 8/98)
Zlkarneyn, (iki Ucun Hakan) Eer Alexandros Ill. ise Arapa ko
numadna gre, onun Yunanca szleri Araplar anlasnlar diye
Kur'an'da Arapaya evirilerek verilmitir. Yoksa Araplar "iki Ucun
Hakan'nn szlerini anlayamazlard. Kur'an' Trkeye
evirmedike, bizler de onun ne dediini anlayamayacaz. Adnn
anlamn bile bilemeyeceiz. Kur'an, gemite Arapa olmayan
baka dillerde sylenmi pek ok sz Araplar anlasnlar diye
arapaya evirerek bildirmitir. Eer Trkler'de, Kur' an'da neler
retildiini bilmek isterlerse, onu btnyle kendi dillerine
evirmek zorundadrlar. Trkler, Kur'an'da kii ad olarak geen
ZLKARNEYN szcnn anlamn bile Trke'ye evirmek duru
mundadrlar. Bunu "IKl UCUN (Tm yeryznn) HAKANI" diye
1 0
Trkeletirmedike, kavrayamazlar. Aapa Zlkarneyn szc,
ccr anlamn bilmiyor ise, bir Trk'n kulana "dang-ding-dong"
hcnzeri bir ses iletir; anlam Trke'ye evrilmedike, Arapa
Zlkarneyn szc ile Dang-ding-dong sesi arasnda, bir ayrm bu
lunmayacaktr. yle ki eer anlam dilimize evrilmez ise, Dang
ding-dong sesinin, bir Trk iin, Arapa Zlkarneyn szcne
oranla, grece olarak daha derin bir anlam vardr. Hi deilse
arpan nesneleri artrr.
Trkler, kendi z dillerindeki kk-trev ilikilerinin diriliini,
ilerliini koruyarak; yaamda karlatklar olgular kendi zdil
kklerinden trettikleri yerli szcklerle adlandrmay braktklar
srece, yabanclarn re!tikleri dncelerden yararlanmakta da
yeni durumlara uyan yeni dnceler retmekte de yetersiz kala
caklardr.
Kur'an, Arapa'dr. I1emek ki, Trkler Kur'an' ne dzeyde ken
di dillerine evirebilirlerse, ancak o dzeyde anlayabileceklerdir.
Trkler Kur'an' en yetkin bir dzeyde Trke'ye evirmeksizin
onu gereince kavrayamacaklan gibi, onu yetkin dzeyde
Trkeletirmeksizin, benimsemeleri olduu denli yadsmalar da,
dayanaksz olacaktr.
Trklerin kendi z dillerindeki kk-trev iikisini, kopartld
yerlerden yeniden kurup onararak, yaamda karlatklar btn
olgular z dil varlklarndan uygun yeni szckler treterek ad
landrmaya girimeleri durumunda; Trk dncesi de bir yandan
yeni koullarn gerektirdii yeni dnceleri retebilir; te yandan
teki uluslarn rettikleri dnceleri kendisi iin yeniden
retebilir bir yapya kavuacaktr. Bu salanmadka, Trke ko
nuan ynlarn dnsel dzeyi, acl dnsel geliim dzeyine
srayamaz.
Trk, kendi z-gvenini yeniden salamak durumundadr.
1 05
Tann'nn kulara bile verdii "szckler, dnceler retme
yetisi"nin kendisinde de var olduunu yeniden kavramak duru
mundadr.
Trklerin byk bir ounluu, Mslman'drlar. Byk bir
ounluu da "HANEFi" kolundadrlar. HANEFl'lik, Mslmanln
drt ana kolundan biridir. Bu kolun kurucusu EBU HANEFi:
"Kur'an'n eirisini okumak namazn yerine gtesi
jin yeterlidir. Arapa'sn bilen iin de bileen iin de ye
terlidir." grn benimsemi; "Anlamakszn kulluk edile
meece, anlamann da ancak eiriyle olaca," savun
putur. Onun sonradan bu grten caydn syleyenler
kmsa da, caydnn belgesi yoktur. lslam'n yeryz leinde
ileri bir uygarlk kurduu 800- 120
.
0 yllan arasnda, Islam
Dnyasnda en yaygn gr "HANEFILIK"tir. Bu yllarda, eitli
uluslardan Mslmanlar, kendi dillerine evirdikleri Kur'an' oku
yor, anlyor, zerinde dnyor; anlamadklar szcklerle dinsel
grev yapmyorlard. lslam'n ykseli dnemi, Mslman ulus
larn kendi dillerini zgrce kullanabildikleri, Kur'an' kendi dille
rinde okuyup anlayabildikleri bu yzyllara denk der. Sonra,
1 170'li yllarda, btn Mslman uluslarn kendi dillerini
brakarak, anlamn bilmedikleri Arapa szcklerle Kur'an'
yalnzca seslendirmeleri, anlamn bilmedikleri Arapa szcklerle
dinsel edimlere girimeleri gerektii goruu, yaylmaya
balamtr. iTE ISIAM UGARLIGI DA, BUNDAN SONRA
GERiLEMEYE BALMITIR. Dil konusundaki yaklamnz.
dnce retme zgrl konusundaki seeneinizi belirler. Bir
dilin geliiminin, kallanmnm kstlanmas, o dili kullananlarn
dnce retiminin de kstlanma demektir. Eski Yunan'n "AY
DINIANMASl"s, Eski Yunan dnrlerinin Dou'da retilmi
dnceleri eviri yoluyla zmseyip. gelitirmeleriyle balad
10
gibi, Mslman Araplarn "AYDINIANMA"s da, Eski Yunanca yazl
dnce rnlerinin Arapaya erilmesiyle balam, Avru
pa'nn "AYDINIANMASI" ise, Arapa yazl dnce rnlerinin Av
rupa dillerine evrilmesiyle gereklemitir. Dnce rnlerinin
eviri yoluyla kuaktan kuaa, ulustan ulusa, yreden yreye a
tarlarak gelitiilmesi, "AYDINIANMA"nn en nemli yoludur.
eviri bugne dek tm uluslarda Aydnlanma'nn balatcs ol
mutur. Ne ilgintir ki, Batllarn Arapa yaptlar kendi dillerine
evirmeye giritikleri 1 200 yllarnda, Aap olmayan Mslman
uluslarn Arapa yazl dnsel rnleri kendi anadillerine
evirmeleri irkin grlerek, dnsel yaptlarn dorudan "Kut
sal" (!) Arap diliyle verilmesi, teki dillerden uzaklalmas
zendirilmitir. 1 200 yllarnda Hristiyan bi Italyan, Arapa
Kur'an' da, Arapa bilimsel yazlan da, Italyanca'ya evirerek an
lar iken; bir Mslman Trk, o yllarda Arapa Kur'an' evirmeyip
Arapa olarak anlamakszn seslendirmeye bilimsel-dnsel
yaptlar da Arapa yazmaya KOULIANDIRILMITIR! Bylece
Hristiyan Italyanlar, eviri yoluyla aydnlanrlarken; Mslman
Trkler (Ana dili Arapa olmayan teki Mslman uluslarla birlik
te) eviri yoksunluuyla karartlmlardr. Bu yaman bir elikidir.
Bat'nn aydnlanmaya balad yllarda, Dou'nun kararmaya
balamas; Bat'nn aydnlamasna itki olan 'Arapa yazlan
evirme zgrlnn' Dou'daki dili Arapa olmayan
Mslman uluslara ok grlmesinin bir rndr. Arapa yazlm
dnsel rnleri kendi diline evirerek anlama abas,
Hristiyanlarda bulunduu lde Mslman Trklere de yaylm
olsayd, Mslman Trkler de en az Hristiyan Batllar lsnde
aydnlanm olmaz myd? Bat, Mslman dnrlerce Arapa'ya
evrilip, dnsel katklarla gelitirilmi olan Aristotales'i Araplar
dan 400 yl sonra; Arapa'dan yaptklar eviriler yoluyla
1 07
renirken, Mslman Trkler bunlar Trkeye evirerek kendi
aydnlanmal arn gerekletiremiyorlar, nk, Trkler o yllarda,
Arapa yazl rnleri Arapa olarak, anlamakszn seslendirmeye,
kendi dillerine evirmekten uzak durmaya
koullandnlmaktaydlar. Gznzde dleyin! Hristiyan Batllar
Mslman dnrlerin Arapa yazlarn evirip anlyorlar; o
yllarda Mslaman Trkler ise kendi din kardelerinin Arapa
yazdklar bu dnceleri kendi z dillerine evirip anlamaktan
uzak tutuluyorlar! . . ite Hristiyan - Bat'nn aydnlanmasnn,
Mslman - Dou'nun kararmasna denk dmesinin bir nedeni de
budur. DiL! . . Aydnlanma da, kararma da, dilden geer. nk
dnce ile dil, birbirlerine kopmaz balarla baldrlar. Biri ka
rarnca, br de kararr; biri aydnlannca br de aydnlanr . . .
Bu blmde biz, "Bi R DiLiN YABANCILATIRILMASININ, O DiLi
KONUAN TOPLUMUN DNCE RETME YETiSi ZERiNDEKi
OLUMSUZ ETKILERl'ni konu ettik. zellikle: Bi toplumun,
yaamda ayrdna vard yeni bir olguya, bu yeni olguyu,
gemite ayrdna varp da adn koymu olduu teki olgu
lardan hangisi ile dnsel bir balant ierisinde
gryorsa, ite o olgunun adnn geldii kkten; yeni, an
laml, (bu yeni olguyu gzde dletecek nitelikte) bir
szck treterek ad vermesi ileminin; "BR TR DNCE
RETM" demek olduunu saptadk. Yabanclarn kendi dil
kklerinden tretmi olduklar yabanc szckleri, yerli di
le olduu gibi sokarak, bu dili konuanlarn kendi dil
kklerinden yerli szckler tretme yetilerinin
kretilmesinin; gerekte, bu ulusun dnce rtme yetisi
nin -retilmi yabanc dnceleri yabanc deyimlerle be
nimsmeye itilerek- nlenmesi anlamna geldiini
kantladk.
108
Biz, Kur'an'a yaama dayandk bu saptamalar yaparken . . .
Trk Dili'nin Arapa-Farsa-lngilizce-Franszca (zetle btn ya
banc) szcklerden olabildiince arndrlmas; Trklerin kendi
szck retme yetilerini zgrce iletmeleri; bylece bir yandan
zgn dnceler retebilir, te yandan retilmi yabanc
dnceleri de anlayabilir, kendisi iin yeniden retebilir duruma
gemeleri; bir yandan Tanr ile kendileri arasndaki ilikileri
salkl bir yapya kavuturaca gibi, te yandan dnsel
ilikilerini de gelitirecektir. Trklerin, benimsedikleri dini yetkin
dzeyde anlamalar, uygulamalar, dildeki "zlemeye" bal ol
duu gibi; kendi dousundaki batsndaki bilimleri en yetkin bir
dzeyde kavramalar da buna baldr. Trkler, dillerinde bulunan
"TRETIMI OLANAKSIZ", "EKiLMESi OLANAKSIZ" yabanc
szckler yerine, TRETIMI SREKLi, EKiLMESi OLANAKLI yerli
szckler yapmaldrlar ki, zgn dnceler (kendi sorunlarna
kendi abalaryla uygulanabilir zmler bulabildikleri ilerine ya
rayacak dnceler) retebilsinler.
A nce, Trk Dili'ne girmi yabanc szckler iin: "EKLEZ
SZCKER", "TRETIMI DONMU SZCKLER" deyimlerini kul
landk.
Trk Dili'ne sokulmu yabanc szckler; szcn btn an
lamlaryla "EKiLMEZ" niteliktedirler. Bir yandan Trk dil kural
lar bakmndan EKiLMEZ, te yandan varlna katlanlmaz
szckler olmalar anlamnda "EKILMEZ"dirler.
Tuttum, tuttun, tuttu / Tuttuk, tuttunuz, tuttular / Tutan, tu
tarsn, tutar / Tutacaz, tutacaksnz, tutacaklar / Tutmuum, tut
musunuz, tutmular . . .
Bunlar, Trke bir kkn Trk Dil kurallarna gre nasl
ekilebildiklerinin rneidirler. imdi eer yapabiliyorsanz
Arapa'dan Trk Dili'ne geen u DARB szcn byle ekin ba-
109
kalm:
Darptm, darptn, darpt / Darptk, darptnz, darptlar / Dar
panm, darparsnz, darparlar / Darpacaz, darpacaksnz, darpa
caklar / Darpmz, darpmsnz, darpmlar . . .
Olmuyor deil mi? Neden olmuyor? nk Trk Dili'ne yabanc
dilden gelen szckler, o dilde olsalar bile, Trk Dili'nde ibildirici
(fi ) nitelii tamazlar. Baka bir deyile, evet Trk Dili'ne
Arapa-Farsa ibildirici (fil) szckler sokulmutur; ancak Trk
Dili, bu szcklerin ibildirici (fil) zelliklerini yok etmeleri
nkouluyla bunlar almtr. Yabanc dilde ibildirici (fil) nite
liinde yaayan szckler, Trk Dili'ne eylemci niteliklerini atarak,
ada dnerek girebilmilerdir. Bu da, bunlarn gerekte Trklerce
yalnzca birer konuk olarak grldnn gstergesidr. Trk Dili
bunlara ancak birer ad olarak yer vermi, kendi balana elem
bildirmelerini yasaklamtr. Bir yabanc eylem szc, kendi
lkesinde zgrce eylem yapabilir, ancak Trk lkesinde, yannda
bir Trke szck olmakszn deil zgrce eylem yapmak, "HIA
YA BiLE GiDEMEZ" . . . Trkeye ' HEIA' olarak geen Arapa szck,
Aapa'da bir EYLEM'dir. "BOAAK", "SOYUP IKARTMAK",
"iiNDEN IKRIP ATMAK" gibi eylemleri Arabistan'da yalnz
bana yapard bu szck. Ancak Trkiye'de, yannda z Trke
GiTMEK ya da GELMEK gibi yerli ibildiriciler bulunmakszn,
uradan uraya adm atamaz olmutur. Trkler, Arabistan'da KA
DIN BOAYABILEN, GiYSi SOYABiLEN, KiiLERi AAGI BASAMAGA
FIRIATABILEN, AGACIN YAPRAGINI DREBiLEN, BABANIN
OGLUYLA iLiKiSiNi KESEBiLEN, KOMUTANLARI GREVDEN
ATABiLEN, KUMAR OYNAYABiLEN, SOYGUN YAPABiLEN, ANT
LAMARI BOZABiLEN, bu HELA szcne, btn bu ileri yap
may yasaklam, onu "ieme yerine" kapatm; ona 'ieme yerinin
ad' olmaktan baka bir ilev grmey yasaklamlardr. Evet,
1 10
Trkler bu Arapa szc kendi dillerine aldlar, ancak 'iine ede
rek' adlar. ilerini, kakalarn, Arabistan'da ok eylemci olan bu
HEIA szcnn iine yapmaktadrlar. HEIA szc Trk dil ya
salar uyarnca EKiLEMEZ bir konuma dt gibi, sann bu
szck de Trkiye'de iine dt bu durumu, ekilmez buluyor
dur. HEIA szc, Arabistan'da iken, eylem yapmad anlarda,
hi deilse ieme yerinin ad olarak yaamak durumunda
kalmyordu. BOANMI KADIN, HURMA KORUGU, SiNiK DEVE,
MEE AGACI, ARMAGAN OIARAK VERiLEN GiYSi, KUMARCI gibi
anlamlara geliyordu. Trkiye'de bana gelenler, anayurdunda gel
memiti. HEIA szc bizim amzdan da, kendisi asndan da,
ekilmez durumda! Niin tutalm onu, brakalm yurduna gitsin!
HEIA szcn ieme yerne tkp, onun btn eylem
zgrln elinden almak, biz Trklere de bir onur kazandrmaz
ki? .. Ancak bunun yerine "W. C" gibi bir lngiliz'i de getirmemeliyiz.
Ya da TUVALET gibi bir Fransz!. Bunlarn yerine, "Ayak yolu" di
yebilirsiniz, ya da "EKi DZEN" diyebilirsiniz. nk kiiler ora
da yalnzca iemiyor, ellerini ykyor, salarn taryor. W. C. yerine
. D. yazabilirsiniz. inann, bu W. C. den daha kt olmayacakdr.
Trk Dili'ne girmi yabanc, Aapa-Farsa szckler (HEI
reinde olduu gibi) EKiLMEZ nitelikte olduklar denli,
REMEZ, TREMEZ niteliktedirler de... Trkiye'ye gelen yabanc
szckler, evlenemez, oluk-ocuk yapamaz, kendi soylarn ana
yurtlarnda olduu gibi srdremezler. Bunlar Trkiye'de birer
psz zm gibi, evsiz,barksz, soysuz-sopsuz, kadnsz-kocasz tek
balarna yaamakla ykmldrler. Bizim topramzda kk sala
mazlar, yemi veremezler. Bir kendileri, ite bu! tesi onlara ya
saktr.
rek mi verelim? yle ise dnn: Siz, dilimize yabanc dil
lerden girip de bizim topramzda douran soyunu srdren bir
1 1 1
yabanc szck duydunuz mu? Sz gelimi, dilimize Farsa'dan gi
ren KEHRiBAR (Keh-Rba'nn dilde sylene sylene bozulmuu)
szc, Trkiye'ye geldikten sonra, bizim gereksinmelerimizi
karlayacak yeni szckle dourmantr. Ancak, KEHRBA (bi-

zim syleyiimizle KEHRiBAR) szc, kendi ana yurdunda bir


ok oullar vermitir. Elektrik mhendisi, elektriklenme, dinamo,
vb. gibi. . . Bizde ise, tesbih yaplan bir tan ad olarak kala
kalmtr. Baka rn vermemitir. Yine "DAKiKA" szc dilimi
ze Arapa'dan girmitir, ancak bizim topraklarmzda baka
rnler vermemitir. Oysa, bu szck kendi anayurdunda
"TEDKIK" szcn tretmitir. (nceleme). Kendisi de DEKKE
(ince olmak, krnt olmak) kknden tremitir. DAKKAKU da
Arap Dili'nde bu sz aacnn bir yemiidir (UNCU DEMEKTiR).
DiKKAT de bu kkten tremitir. (incelme edimiyle balantl, za
man krnts, DAKIKA'dr). Arapa'da DUKKAT de bu aatandr.
(BAHARAT yerine kullanlr) (Karabiber, Tuz, vb. gibi nesneler in
celtilmi duda, toz biminde olduklar iin!) "DAKKAKE" ise,
dverek toza evirmek, iyice inceltmek demektir. DAKKAKET yi
ne bu kkten gelir, "tokmak" demektir. (Tokmak -inceltme- iinin
aracdr da ondan.) DAKUKU ise "Pudra (Toz) yerine kullanlan bir
szcktr Arap Dili'nde, ince olmas bakmndan . . . EBU DAKIYK
szc (srm ksa) KIRIK (yaam bir dakika gibi ksa) demek
tir, Araplar bunu kelebee ad olarak vermilerdir. DAKIYKAT ise
ATOM demektir. Biz Trkler Arap Dili'nde DEKKE kknden
oluan aacn bu dallarndan yalnzca DAKiKA, TEDKIK, DiKKAT
vb. gibi szckleri alnz. Sonra bunlar da ayn ayn yerlere
srgn etmiiz. Bunlar da artk kendi aralarndaki soy ban bile
unutmular. Biz de bilemez olmuuz. nemli olan u ki,
Arapa'dan gelen bu szckler Trkiye'de evlenip oluk-ocuk da
douramyorlar. Bunlarn kendi anlam alanlar ile ilgili yeni olgu-
1 1 2
! ara, bunlardan yeni szckler treterek ad koyamyoruz. Donmu
durumdalar. Ne douruyorlar, ne dourtabiliyoruz. Bunlar, isten
diinde yerlerine bka szckler konulabilecek nitelikte kksz
durumda bulunuyorlar. Bunlarn deitirilmesi, dilimizde pek ok
szcn de yerinden oynamasna neden olmayacaktr. nk,
bunlarn dilimizdeki baka szcklerle kopmaz bir balantlar yok.
Bir szckler yumana bal deiller. Bir ta yerinden alnca
tm birden yklacak niteliktf bir duvar rgs oluturmuyorlar.
Dolaysyla, Trk Dili'ndeki yal,anc bir szck, atlnca; yerine
baka bir szck konulabiliyor. Kolaylkla! . . Kurtulu Savanda ya
banc ordular nasl geldikleri gibi gittiler ise, Dil devrimiyle de ya
banc szckler ite yle geldikleri gibi giderler. Ardlarndan
alayan bulunmaz!
Trk Dili'nin, atalarca en bandan konulan yasalar, yabanc
szcklerin Trke'de ancak birer konuk olarak; o da REMEMEK,
TREMEMEK, DOGUR, EYLEM YAPMAYA KALKIMAMAK
kouluyla; istendiinde atlabilecek denli ireti bir biimde bulun
masn salamtr. Bunlarn kk salmalar, yuva yapmalar, dal
vermeleri olanaksz klnmtr. Bu nedenle, Trk, diledii an, bun
lar yerlerine yerlilerini koyarak, geldikleri yere geri gnderebilir.
Son elli yldr da gndermektedir TEDKIK atlm, iNCELEME; V
KUAT atlm, OIAY; MENBA atlm, KAYNAK; TAFSIIAT atlm AY
RINTI; ECNEBi atlm, YABANCI; ECDAT atlm, ATA; UMUMi
atlm, GENEL; FETVA atlm, BURUK; ISTIKIAL atlm,
BAGIMSIZLIK; MUALLiM atlm, GRETMEN; KAT'I atlm, KESiN;
YEGANE atlm, BiRiCiK; PAYiDAR atlm, KALICI; SAY atlm
EMEK; ATI atlm, GELECEK; MAZI atlm GEMi; SULH atlm
BARI; MUVAFAKAT atlm ONAY; MSABAKA atlm YARI;
MSAVi atlm DENK szckleri konulmutur yerlerine . . . Bu
Arapa-Farsa szckler Trk dil ormanndan atld diye, "arka-
1 13
larndan ne yer alad, ne de gk! ". . Bu topraklarda soy
retmemilerdi ki arkalarndan oluk-ocuklar alasn! . . O giderse
biz de gideriz! diye ayaklanan baka szckler de kmad. nk
Trk dil ormannda bunlara bal baka szckler bulunmuyor . . .
imdi ark, yerlerine kk-Trkeleri konulu olmasna
karn, atlan bu yabanc szckleri yeniden aarak,
kk-Trkelerin yerine getirmeye abalayanlar; Trkeleri
varken, atlan Arapalan-Farsalar yeniden yaatmaya
alanlar;
TRK DLN KU DLNDEN LKEL,
TRK BEYNN KU BEYNNDEN KUUK sanmay
srdren, buna yrekten inanm olan yurtdalanmzdr
k; bunlar Trk toplumunun ynetimini ellerine bir
geirirlers; Trk Dili'ni gerekten de ku dilinden ilkel,
Trk beynini gerekten de ku beninden geri bir duruma
drmek iin, ellerinden geleni ardlarna koymayacak
lardr. Bu "POTUR DEVRiMCiLERi", bu "FES DEVRiMCiSi" (Fes
leenler); szde - [yasaklanan DiNSEL INANLAR'n savunucusu]
imi gibi grnerek, "yasaklanm" (!) BiR DiNE ZGRLK ister-
lermi gibi grnerek, TRK DILI'NE KARI DEVRiM yapma
zgrln (E deyile: HIYARLIGINI) istiyorlar.
HIYARAT szc Arapa'da Osmanlca'ya gemi, Osmanl
dneminde ZGRLKLER anlamna kullanlan Arapa bir
szcktr. Bunlar zgrln OSMANLICA's istediklerini ak
ak savunduklar iin, bunlar istedii zgrle OSMANLI'DAKi
HIYARAT, (=zgrlk) HIYARLIK adn veriyorum. yle ya, Os
manl'ya dnme zgrl isteyenler, ie zgrlk szcnn de
Osmanlca'sn kullanarak balamaldrlar. zgrlk yerine HIYAR
LIK denilmesi kendilerine pek yarar! . . Osmanlca'drl
Osmanlca'daki HIYAR szc, Arapa HAYR szcnden ge-
1 14
lir. rnein: HAYREDDiN, "DiNiN HAYIRLISI" (Sekini) anlamna
gelir. Osmanllar, Arapa'dan bu szcnn eitli trevlerini
almlardr. nk Islam yargsnda, bu szcn yasalar alannda
geni bir kullanm vardr. rnein: HIYAR: Bir ii yapp yapma
makta zgr olma durumudur. HIYAR'I AYB, HIYAR'I ATAKA HI
YAR'! BLU
G
, HIYAR'I iDRAK, HIYAR'I GABN, HIYAR'I HIYAET gi
bi pek ok yarg deyimi vardr. Yarg sizi tutuklamayp salverecek
ise: "ARTIK HIYARSINIZ!" diyecektir. Siz zgr kaldnz anayp
sevineceksiniz. Ya da savunucunuz, yargca: "HIYARLI
G
INIZIN KI
SITIANMAMSINI" syleyecek. HIYARLI
G
INIZI SAVUNACAK! Diye
lim ki yanz on sekize ulat. Babanza: "BEN DILEDI
G
IMI YAP
MAKTA HIYARIM! BEN HIYAR'I iDRAK SAHiBiYiM" diyeceksiniz.
Grlecei zere, Arapa kkenli Osmanlca HIYAR szcnn
Trk Dii'nde svg ya da bitki anlamnda kullanlan "HIYAR" (es
ki z biimiyle: KIY AR) szcyle bir ilintisi yoktur. Btnyle
ZGRLK anlamna gelen ok gzel bir anlam vardr. imdi,
Trk Dili'nin yeniden Arapa-Farsa szcklerle doldurulmasna
alan SZDE DiN ZGRLKS, ZDE KUR'AN'A YABANCI
LAMI; DiNi KULLANA kimseler, eer gerekten de bunu
baarmak istiyorlarsa; Arapa HIYARAT szcn zgrlk an
lamyla yeniden dilimize soksunlar, ZGRLK szcn atp da
yerine HIYARAT szcn yeniden soksunlar da grelim! . . Bun
lar,Jugn 'inan

zrl

' demek yerine; "DiNi HIYARLIK" di-


_ebilirler mi? Diyemezler! Dememek de gerekir! nk artk H_I
YAR szc dilimizde ZGRLK anlamna deil, svg ya da
bir tr bitki anlamna geliyor da ondan! Aik zgrlk szc du
rurken "HIYARLIK" demek, gerekten de HIYARLI K olur . . . imdi
artk zgrlk yerine Osmanlda olduu gibi HIYARLIK demek. HI
YARLIK oluyor da; Trke inceleme yerine [Tedkik] demek, Olay
yerine [Vukuat] demek, Ayrnt yerine [Tafsilat] demek,
1 1 5
retmen yerine [Muallim] demek, Den yerine (Msavi] demek,
niin HIYARLIK saylmasn? .. Kiinin kendi z dilinde o anlam
karlayacak yerli bir szck var iken, yerlisini benimsemi kul
lanp duruyor iken, kalkp edeerli yabanc bir szc geri geti
rerek yerlisini atmak, "HIYARLI
G
IN DANISKASl"dr. HIYAR'! HIYA
NET'tir. Tanr, kendisine balananlara byle bir hyarlk buyur
mamtr . . . "DiLiNiZi YABACI SZCKLERLE BOZUNUZ" diye bu
yurmamtr.
Bugn "DiN ELDEN GiDiYOR" diyerek szmona DIN'I koruma
ya davrananlar, ''TRK'N DlLINI ELDEN IKARMAK" yoluyla
"lRK'N DINlNI KURTARMA" gibi, badamaz bir eliki
ierisindedirler. Islam Dini, Trklerin lslam'a ilk girdikleri yllarda,
yaptklar z Trke Kur'an evirileri, yaptklar Trke dinsel
grevler, giritikleri TRKE'YE EViREREK ANIAMA abalan ne
deniyle, gerekten ELLElNDE BULUNUYORDU. Bir ka yzyl bo
yunca da DiN ELLERiNDE KALDI. lslam Dininin gerek bilgisinin
Trk'n elinden gitmesi, Trke Dinsel szcklerin Trk'n dilin
den gitmesi ile balam bir olgudur. Bu da, 1 200 yllarndan
balayarak gnmze dein byle gelmitir. Gerek lslam Dini,
1 200 yllarndan bu yana Trklerin elinde, dilinde deildir ki,
imdi "DiN ELDEN GiDiYOR! olsun! . . imdiki Trklerin ellerinde,
dillerinde bulunan, gerek lslam deildir. Gerek lslam, KUR'AN'!
APAIK-KENDi DiLiNE EVIREREK-ANIAA yoluyla elde tutulur.
lslam'n rettiklerini apak kendi dilinize evirerek kendi anadi
linizde tutmuyorsanz, onu ELiNiZDE TUTUYOR da saylamazsnz.
Islam Dini (Doas ANIAA ZRL OLANI) sorumlu tutmaz.
ANIAMA ZR de, yalnzca duyu organlarnn ilemez durumda
olmasndan kaynaklanmaz. Siz kiilere ANLAMADIKLRI bir dilde
seslenirseniz, bu durumda sizde bir anlatma zir, seslendikleri
nizde ise bir ANIMA ZR ortaya kar.
1 16
Elilerin grevi, Tann'nn kendilerine bildirdiklerini, kendi top
lumlarna APAIK, ONLARIN ANLADIKLARI DiL i LE bildirmektedir.
Demek k, Kur' an, Trklere APAIK BiR TRKE'YE EVRiLEREK
bildirilmedike; Trkler Kur'an' anlayamadlar diye karalanamaz.
Sen, bir yandan Trklerin APAIK TRKESINI BOZ, te
'
yandan
Kur'an' Trklere yzde altm orannda anlamadklar Arapa
Farsa szcklerle evirerek ret, sonra da "DiN ELDEN
GiDiYOR!" diye bar!. . Yzde altm Arapa-Farsa szckler kul
lanlarak evrilmi bir Kur' an, yzde altm Trke'ye
evrilmemi bir Kur'an demektir ki; Trkler bylesi eviriler
araclyla Kur'an'n ancak yzde krkn anlayabilirler. Size 1 938
ylnda yaplm bir Kur'an evirisi sunuyorum:
Bismilahirrahmanirrahiym.
"Hamd o Rabbilalemin / O rahman, rahim / O din
gnnn maliki Alah'n / Sade sana ederiz kulluu, ibadeti ve
sade senden dileriz avni, inayeti ya Rab! / Hidayet eyle bizi
doru yola / O kendilerine nam ettiklerin mes'utlann yoluna /
Ne o gadap olunanlarn, ne de sapgnlarn!"
( 1 . Fatiha Suresi - ev: Muhammed Hamdi Yazr.)
imdi, grlr k, bu [APAIK BiR TRKE EViRi] saylamaz.
Bu eviriyi okuyacak Trk, eer eviride yer alan Rahm, Hamd,
Alem, Rab, Milk, Avn, inayet, Hidayet, inam, Gadap gibi Arapa
szcklerin anlamn biliyorsa, eviriye ne gerek var! Eer bun
larn anlamn bilmiyorsa; siz de bu anlamm bilmedii Arapa
szckleri Trke'ye olduu gibi geiriyorsanz bu nasl eviri! ?
imdi biz bu szmona eviride, Trkler'in anlayabilecei
Trke szckleri olduu gibi brakp, eviride geen Aapa-Farsa
szlerin yerine X koyarak okuyalm da; bu evirinin Trklere ne
anlattm bir grelim: X X X X !
"XoX! / OX, X! / O, din X! gnnn X'i X'in / X sana ederiz
1 17
kulluu, Xi ve X senden dileriz X\ X'i ya X! .. / X eyle bizi doru
yola / O kendilerine X ettiin Xlerin yoluna / Ne o X olunanlarn
ne de sapgnlarn! . . ."
Bir Trk, ykardaki szlerden ne anlayabilirse, H. Yazr'n
evirisinden de ite onu anlayabilir. Trkler, 1 938'lerde, ite byle
anlayamayacaklar Arapa, Farsa szcklerle doldurlmu bulu
nan szde evirileri okumaktaydlar. Bu eviriler nasl, ne lde
AI.IL ise, ortalama Trklerin 1 938 yllarndaki Kuran bilgi
leri de, ite o lde yarm-yamalaktr.
imdi daha yakna, 1 990 ylna gelelim. 1 990 ylnda
yaymlanan bir Kur' an evirisinden yine bu blm alalm.
Grelim bakalm ne deimi?
"Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla
Hamd, Alemlerin Rabbi, Rahman, Ray ve Din gnnn
Maliki olan Alah'adr. / Biz yalnzca Sana badet eder ve
yalnzca senden yardm dileriz. / Bizi dosdoru yola ilet; kendileri
ne nimet verdiklerinin yoluna, gazaba urayanlan ve
sapklarnkine deil. " (Fatiha Suresi - ev: Ali Bula)
imdi de bu evirideki Arapa szcklerin yerine birer x koya
rak ne anlaldn grelim:
"X ve X olan X'in adyla . . . X,X'lerin X'i, X X ve din gnnn
X'i olan X'edir. / Biz yalnzca sana X eder ve yalnzca senden
yardm dileriz. / Bizi dosdoru yola ilet; kendilerine X verdikleri
nin yoluna / X'e urayanlarn ve sapklannkine deil . . . "
Grlecei zere, kullanlan Trke szck oran artm,
1938'deki eviride 20 X geerken, 1 990'daki eviride 1 3X'e
dmtr. Oysa bundan 900 yl fe, bir tek X bile bulunmuyor
du bu blmn Trke evirisinde! . .
yleyse syleyin bana; imdiki Trklerin ELiNDEKi DiN ile, 900
yl nceki Trklerin elindeki din, bir midir? DiN ELDEN GiDiYOR!
1 18
GiTMEKTE! GiDECEK! deil, GiTMiTiR! . . Trke szckler Trk'n
Jilinden ne oranda gitmise; Trk'n elindeki Islam Dini de
i
.
Trk'n elinden o lde gitmitir.
Bu yeni evirilerdeki X' lerden biri, HMD szcdr.
1 938 ylnda yaplan evirinin evirmeni, aklamasnda bu
HMD szcn yle anlamlandryor:
"HMD: ihtiyari bir i hsana veya onun mebdei olan bir hsne
kar inirah ile sahibine tazim ifade eden bir zikri cemi dir." (bkz:
Hak Dini, Kur'an Dili-c-1 s, 56), evirmen Arapa HAMD
szcnn anlamn byle aklyor! . . . Anlayabildiniz mi! Bu
aklamay 1 9 38 ylnda yaayan Trklerden ka anlayabilirdi? . .
Yapt aklamaya gre HMD: x bi r x' e veya onun x' i olan bir
x'e kar x ile sahibine x eden bir x' i x'tir." 1938'de yaayan bir
Trk, imdi bu HAMD szcn nasl gznde canlandrsn? . .
1 938 'deki bu eviriyi yapan diyor ki: Bugnk lisanmzda bunun
(Arapa HAMD szcnn) srf Trke bir mradf yoktur." (age).
Hep bu gereke! Eer Arapa Hamd szcnn Trk
dncesinde Trke bir ka
r
l yok ise, bu Arapa szc
Jrkeletirmeksizin dorudan Arapasn Trk diline sokunc
Trk dncesinde bir karl m oluuyor?! . . Bu evirmen,
Sleyman'a akyan kularn dilinde bile birer kua karl bulu
nan HAMD vb. gibi Arapa szcklerin, Trk Dili'nde bir karl
olmadn syleyerek, kendi eviri yeteneksizliini gizlemektedir.
nnde topu topu 26 szckten oluan Arapa bir yaz duruyor.
evirmenimiz ise, bu 26 Arapa szcn yalnzca Ben-Sen-O ve et
mek-eylemek-dilemek-yol-kendi-ne-de-biz, gibi en yzeysel en kolay
olanlarn evirebiliyor, ancak geriye kalan 20 szc, "Bunlarn
benim dilimde bir karl yok! " diyerek olduu gibi brakyor! Bu
nasl evirmen! Bu nasl anlatc? Trk toplumu, elinde bulunan
bylesi AIAIL evirilerle, lslam Dininin KENDi ELiNDE BU
1 19
- LUNDU
G
UNU nasl savlayabilir?lslam Dini 1 200 ylndan bu yana
Trklerin elinde midir ki "DiN ELDEN GiDiYOR!" diye baryor bio
rileri?! . . Kur'an'da geen en yzeysel anlaml szckleri evirp; en
derin, en nemli, en retici szckleri evirmezseniz, Kur'an' an
ladm diyebilir misiniz? . . Bir yabanc, Arapa Kur'an' ne lde
kendi anadiline evirebilirse, ite o lde anlayabilir. Bir yandan
Kur'an'n evirisi Kur'an yerine konulamaz, n
Kur'an'n anlamn veremez" diyen din kiieri, te yandan
"KUR'AN' ! ANLAMADAN OKUMANIN KUR'AN' ! OKUMAK YERiNE
GECE
G
INI" (!) syleyen din bilgileri! Kur'an' AN
L
vlm, Kur' an' "ANLILMA" diyerek "YCELTMEK" (?) benim
setilmitir toplumumuza! ..
Dnn: Kur'an'n evirisini okumak, Kur'an' okumak yerine
gemez; nk Trke evirisi, Arapa Kur'an'n anlamn
btnyle veremez; ancak, Kur'an'n Arapa'sn, (szlerin an
lamn hi bilmeksizin) seslendirmek, Kur'an' okumak yerine
geer; Kur'an' (anlamn bilmeksizin) seslendireni, (anlamn bil
meksizin) dinlemek bile, Kur'an' dinlemek yerine geer!. . " de
milerdir.
ite Bat' Arapa yazlan evirip anlayarak aydnlanmaya.
balad 1 200 yllarnda, Trklere egemen olan, bu grtr!
Trkler de, teki Arap olmayan Mslman uluslar da, ite bu tu
zaa drlmlerdir. Bu gr, Arap olmayan Mslman toplum
larn aydn olmayan ynlarn kandrmtr. Son 800 yldr da et
kisi altnda tutmaktadr. Gnmzde de egemendir. Bugn
lkemizde dinsel yaynlarda bu gr yaylmaktadr. Gnlk sat
kimi dnemlerde bir milyonun zerine kan -en ok sat yapan
dinci bir gazete, [-Trkiye Gazetesi-] bildii zere, kendisini DiNi
BTN BiR YAYIN ORGANI olarak tantmaktadr. ou Dindar
larmz da bu gazeteye ynelmektedirler. Bu gazetenin DiN
1 20
BiLGiSi kesinde: "HERKESiN KUR'AN' I ANIAMASINI TAVSiYE ET
MEK BYK SAPIKLIKTIR!" "MUSHAFI (Kur'an') Hi OKUMAYIP
,IRF HAYIR VE BEREKET iiN EViNDE SAKL CAiZ VE SEVAP
TIR!" (age-30. 1 1 . 1990- 'Bir Bilen' kesi) diye "

tler" verilmekt
t
dir. "ANLAN KUR'A OKUNMAZ DiYENLER, BYK SAPIK-
.
TIR!" denilmektedir. (age-ay). Bu gibi savlarn bir MSLMAN YA
YIN ORGANINDA (!) ortaya atlmas, gerekten de ok artcdr.
nk bunlar ncelikle Kur'an'da yer alan Tanr buyruklarna
kar gelen tlerdir . .anr, "KUR'AN'IN ANLILMASI iiN BA
GSTERiLMESiNi" buyurmutur. yle ki KUR'AN' I SALT SiZLER AN
LAYASANIZ DiYE KOLAYLATIRDIK, OKUYUN, ANLAYIN, di
y
e ses-
Jenmektedir. Bunlar Kur'an'da
y
azldr. Bizim kimi Mslman
Trklerimiz ise, KUR'AN'I ANLAYARAK
d
KUYUN diyenleri BYK
SAPIKLAR diye nitelendirmekle, gerekte Tanr'ya "Byk Sapk"
demi olduklarnn ayrdna varamayacak denli "KUR'AN'A YABAN
CI SZDE MSLMAN"drlar. KUR'AN'! ANLAYARAK OKUYUN di
yenleri sapk diye nitelendirebilmek iin, Mslman olmanza hi
gerek yok! KUR'AN' EViNDE BULUNDUR, ANCAK ANLAMAYA
ALIMA! diyebilmek iin Mslman olmaya hi gerek yoktur! Eer
Mslmanlk bu ise, Mslmanlarn baka dman olmasa da olur,
kendileri kendilerini yok etmeye yeter de artar bile! . .
Baknz, 1 990 Trkiyesi'nde, gnlk sat en yksek bu Dinsel
renkli Gazete, Mslman Trklere neler tlemektedir:
1 . "ANLMADAN KUR'AN OKUNMAZ' diyerek herkesin Kur' aJ
ANLAMASINI TAVSiYE ETMEK, BYK SAPIKLIKTIR." (Trkiye Ga
zetesi: 30/1 1/1993)
2. "Mushaf (Kur' an') H OKUMYP, srf hayr ve bereket
iin evinde saklamak, caiz ve SEVATIR." (age-agy)
3. "Kur'an' Kerim Hi BiR DiLE, HATA ARA'Y! BLE
TERCME EDLEMEZ." -"Kur'an' Kerim'in MANASI,
1 21
TERCMESiNDEN ANLAILMAZ." "Hangi tercme olursa olsun
H BR TERCMEDEN DN ORENLEMEZ. " "Dinini

G
RENMESI iin bir kimsenin eline EN UYGUN TERCMEY bile
vermek, okyanus ortasnda bulunan insana bir tahta paras ver
iekten ktdr. nk bu tahta paras ile insan sahile
kamayaca iin lr, imanl ise cennete gider. Fakat TERCME
LE DN GRENMEYE KALKIAN KMSE, imann kaybedebili
r
ve ebedi CEHENNEME debilir." "KUR'AN' ! KERlM'i tercme et
mek MKANSIZDIR." "u halde, KUR'AN'DAN V HADSTEN VE
BUNLARIN TERCMELERNDEN DN GRENMEK MMKN OL
M." (Trkiye Gazetesi: 1 4. 1. 1990)
4. "Kur'an tercmesi denilen kitaplardan Kur'an' Kerim'in M
NASI ANLAILMAZ. Kur'an tercmesi okuyan kimse, MURAD'!
lLHlYl GRENEMEZ." "Kur'an' Kerim tercmesini okuyan, ama
le (dinsel uygulamalara-eh) ve ibadete (Tapm grevlerine-eh) ait
bilgileri GRENEMEDG gibi, itikada (Dinin inanca ilikin ilkeleri
ne-eb) ait bilgileri ise GRENMES H MMKN OLMAZ."
(Trkiye Gazetesi: 31 . Ekim. 1990)
5. "Bir kimse, Kur'an' Kerim'den ANLADIGINA UYARSA,
lslam'a uymu OLMAZ. Kur'an' Kerim'de her hkm var ise de,
bunlar ANCAK peygamber Efendimiz doru olarak anlamtr."
(Trkiye Gazetesi: 25. Mays 1990)
6. "Kur'an' Kerim'de bir ayetin hkmn renmek i
!
ur'an Tercmelerine (Kur'an Meali) denilen kita
p
lara bakmak,
OK YANLI olur. "Dinimizin bir hkmn renmek iin
Kur'an Tercmelerine bakmak, OK YANLIt." "Hi kimseye
Kur'an Tercmelerini Tavsiye etmiyoruz." (Trkiye Gazetesi: 27
Kasm 1990)
7. Kur'an tercmelerinden, gnmzde tefsir (yorum) diye
yazlan kitaplardan ve hadis kita
p
larndan DiNiMiZi
G
RENMEMIZ
1 22
AL MMKN OLMAZ, STELiK SAITIRIZ! . . "(Trkiye Gazetesi:)
- "DoGRU BLE OLSA, Kur'an' Kerim'e kendi an ve
bilgine gre mana vermek caiz deildir." - Kur'an
tercmesi okumak, fayda yerine zarar verir." - "Kur'an' Ke
rim'i kendi gryle aklayan, DOGRU OLSA DA! hata et
mitir." (Trkiye Gazetesi; 8 Kasm 1990 1 3 Aralk 1990 25
Aralk 1990)
Btn bu dnceler, okuyucularn dinsel sorunlar konusunda
aydnlatmay ama edindiini syleyen bu gazetenin, DiN
BiLGiLERi vermeye ayrlmlf kesinde, "BiR BiLEN" bal altnda,
okuyucularndan gelen somlara verilen yantlardr. ite Trklerin
1 200 yllarndan gnmze dek beynini ykayan anlay sap
mas da budur . . . Yeri geldi

de: "Batllar her bilgiyi


Kur'an'dan

endifor. Atom, telefn, televon, uzay


arac, uak, denizaltl vb. gibi btn bulular, Kur'an'da
.
azldr. Batllar bu bilgileri Kur' an'dan EVRLE alarak
bu gibi bulular gerekletrdiler! " diyerek Kur' an
evirilerinin Batllara yararlarn savunanlar da, bakalar deil
kendileridir! . .. Demek ki, bunlara gre, Kur'an evirileri
Mslmanlar sapkla, Batllar bululara
yneltmektedir! .. Varsayalm Kur'an'da btn bu bilgiler var.
Byle ise, Batllar bu bilgileri KUR'AN' I KENDi DiLLERiNE
EVRMEKSZN M
G
RENDILER?... Batllarn bu bilgileri
Kur' an'dan elde edebilmeleri iin, Kur'an' kendi dillerine evirmi
olmalar; olmazsa olmaz bir nkouldur. Eh, Batllar Kur'an' ken
di dillerine evirerek btn bu by bilimsel bulular AL
.ABLYOR, GRENEBLYOR da siz Kur'an'n Trkeye
evrilmesine ne demeye kar kyorsunuz? Kur'an, sizlerin
.
dedii gibi "Hi bir dile, hatta Arapa'ya bile evrilemez"
,se, bu durumda Batllar nasl olup da Kur' an'n 'srlarn'_)
1 23
,zerek bilimsel bulular yapabilmilerdir? . .. eviri yapmadlarsa,
'srlarn' nasl zdler? . . . "Kur'an'n evirisi imkanszdr" gibi uy
-
durk gerekelerle, Trklerin Kur'an' eviri yoluyla anlayp
renmesinin nne geilmitir. Oysa, lslam'da drt ana Mezhep
vardr. Bu drt ana Mezhebin t de eviriyi gerekli sayd
bilinmektedir. (B. O. Keskinolu, Kur'an' Kerim Bilgileri, sf. 2 1 3).
Arapa bilmeyenlere evirisinin okutulmas gerektiin btn Mez
hep kurcular sylemilerdir.
Kur'an' anlamak isteyen, onu yapabileceinin en st dzeyinde
kendi diline evirmekle ykmldr. Ne lde evebilirse, o
lde anlar. eviri, yabanc dildeki bir yazy anlamann bici
yoludur. Yabanc dille yazlm bir yazy kendi dilimize
evirmekten baka hibir anlama yolumuz yoktur.
Kur'an, yeryz leinde belki de en ok baka dillere
evrilmi bir yapttr. Bu eviriler arasnda birbirini tutmazlkla,
elikiler gerekten de vardr. Kii nasl anlyorsa yle eviriyor.
Diyorlar ki; "eviriler pek oktur. Bunlar arasnda birinin A de
diine dierinin KARA demesi gibi uzlamaz yaklamlar vadr.
yle ise NAIL GVENEBlLIRIZ BU EVIRILERE?" ... Ben de diyo
r ki: 'eviriler arasndaki uysuzluklar, mezhepler arasndaki
_tlklardan ok deildir. Mezhepler arasnda ne lde o
kartlklar grlyorsa, Kur' an evirileri arasnda o lde ok
aykrlklar vardr. stelik Kur'an eri arasndak u
mazlar, Mezheler arasndak uymazhrn dourduu
bi durmun yansmasdr. yle ise, eer aralarnda
aykklar bulunduundan dolay btn evirileri gvenilmez di-
8e niteleyip elimizin tersiyle pe atacaksak; aralarnda aykrlklar
bulunddan dolay BN MEZHEPLERi NiiN ELiMiZiN
TRiL PE YOLIM?!.. . Eer aralarndaki
aykklardan dolay Mezhepleri pe atmyor isek, yle ise ara-
1 2
lannda ayknlklar var diye Kur'an evirilerine niin kar
!alm!?
Gerekten de, Kur'an' anamada doan ayrlklar, mezhepleri,
tarikatlar, bykl kkl ok sayda inan beini
dourmulardr. Bu beklenmelerin bir kesimi, yalnzca toplumun
ynetim biimi konusundaki ayn grlerden kaynaklanrsa da;
bugn var olan inan kmeleri, ounlukla Kur' an' baka baka
anlamann birer rndrler. - "YETMi iKi BUUK FIRKA"ya
blndk! diyenler; bu blnmenin nedenini de bilmek zorn
dadrlar: ANIAYI, YORUM ElTLIUGl, KiiSEL IKARIAR,
NDERLiK TUTKUIARI, YIKICI SlNSl EYLEMLER vb. gibi . . .
Ellerinde Kur'an'n Arapas bulunan, stelik kendi ana dilleri
de Arapa olan Aap mslmanlar, bin yl akn bir sre nce, BU
BLNMELERiN iLK GEREKLETIRICILERlDIR. Edeyile bu
blnmeler, nce birbiriyle elien eviriler ortaya km da, bu
nedenle elikili, birbirini tutmayan evirilerden domu dedir.
Tersine, nce bu blnmeler ortaya km; sonra da evirmenler,
bal bulunduklar inan beinin anlayn destekleyici eviriler
ortaya koymulardr. BU DURUM, KUR'AN'IN H EVRLEMEZ
OLDUGUNU DEGL; EVR NN oGUNLUKI ZEL
BEKSEL IKARIRA UGU OIRAK YAPILDIGINI kantlar
. yalnzca. Ortada Kur'an'n yalnzca bir tek, doru, Arapasna upuy
gun evirisi olsa bile; bir tek Islam toplumu olmayacak; eitli
inan bekleri, yine varlklarm srdreceklerdir. nk birbirle
riyle elien mezhepler, birbirleriyle elien evirilerden ok
nceleri ortaya kmlardr. rein, Trklerin Mslmanl be
nimsedikleri yllarda, Ana dili Aapa olan Aaplar arasnda en
azndan on mezhe , ( ol, dal) bulunu ordu. Trkler ba lan ta
bunlar ierisinde HANEFILI l benimsemilerdir. nk lslam' be
nimsedikleri yllarda, en yaygn yol buymu. Aynca o dnemdeki
1 25
Halife bu yolun yolcusuydu . . .
.ur'an'n baka baka anlalmas, nce ana dili Arapa olanla
!
3rasnda ya da Arapa okur-yazar-dnrler arasnda balamt.
]unlar Kur' an' kendi ana dillerinde okuyabiliyorlard. yleyse n
emeye ay ay beklere _blndler?... Demek ki, bir yazy
.akajaka AIMA sorunu; yalnzca eviriden kaynaklanma
y
p o
_az sizin ana dilinizde yazl olsa bile vadr.
K. Marks, yazlarn Almanca yazmtr. Ancak Almanca konuan
Marksistler bile, Almanya'da ok sayda beklere (fraksiyonlara)
blnmlerdir. Her bek, Marks'n yazdklarn en iyi kendileri
nin anladn savunmaktadr. Bu blnmenin nedeni, eviri
deildir . . . Anlay bakalklandr. nk her bir bein nnde
tek bir Almanca yaz var, bunlarn ana dilleri de Almanca!
.
.. Arada
bir eviri ilemi yok ki, 'saptrc' olsun? yleyse, bunlar saptran
nedir? . . . Kiiler, brakalm bir yazy, yaamn kendisini bile baka
baka anlamyorlar m? nlerinde duran yaln nesneyi baka
baka anlamlandrmyorlar m? Bu bakalklar kiilerin,
kiiliklerinin baka baka; bak alarnn, gereksinimlerinin, istek
lerinin, beenilerinin, beklentilerinin baka baka olmasndan kay
naklanr. Ortaya yars dolu-yans bo bir bardak konduunda, ki
mileri "Bu bardak dolu imi, yansn boaltmlar" diye dnr;
"Yans bo" der. Kimileri de "Bu bardak bo imi, yansna dek dol
durmular" diye dnr. "Yansi dolu" der. Kiiler yeryznn
evren izgisine (ufua) yakn duran bir gne fotoraf (grei)
grdklerinde; kimi bu fotorafta (grekte) grlen gnein bat
makta, kimi de domakta olduunu dnr. Btn bunlar, tek bir
GEREGE BAK o kiilerin, o an iyimser ya da ktmser olup ol
mamalarna gre bile, deiebilir. Yaamdan beklentilerinin baka
baka oluu bile, kiilerin okuduklar bir yazy, grdkleri bir ol-
.
guyu anlamlandrmalarnda bakalklara neden olabilir. GEREK
126
KARISINDA TAKINIIAN TUTUMIARIN OK EiTLi OLMASI
DOGALDIR. ANCAK, BU TUTUMIARIN HANGiSiNiN GEREGE
UPUYGUN, HANGiLERiNiN GEREGI ARPITICI NiTELiKTE OL
DUGUNU, ANCAK GEREKLE KARILATIRMAYA GIRITIGIMIZDE
GRRZ. Kur'an evirilerinin okluu, bunlarn arasnda uz
lamaz yaklamlar bulunmas; lslam inan beklerinin okluu,
bunlar arasda uzlar, uzlamaz elikiler bulunmas, bize YAL- .
NIZCA BiR GEREGI VERiR: Gerekten uzaklaanlarn ne denli ok _
sayda olduunu! nk gerek birdir. Kur'an evirilerinin ok
olmas, aralarnda uyumazlklar bulunmas, bunlarn
hibirinin doru olmad anlamna gelmez. Bunlarda
dorular ile yanllar yanyanadr, iiedir. Ancak Tanr, kiilere
SZN DOGRUSUNU YALIINDAN NASIL AYIRDEDECEKLERINE
i LiKiN GEREK BiR L GRETMITIR: EGER BR SZ, KEND
NDE KENDSYLE ELEN NTELKTE SE, O BOZUKTUR.
TANRI'DAN DEGLDR. BAGLAILMASI GEREKEN
TRDENDR. Bir sz kendi iinde tutarl ise, bu durumda o szn
somut gerekle elikisi olup olmadna baklr. Bu lt benim
seyince, GEREK olan, UYDURMA olandan ayrdetme yetisi ka
zanrsnz. Bu da, sizin DOGRU OIANI GREBiLMENiZ iiN SiZE
VERiLMi EN DEGERLI TARI ARMAGANIDIR. Bu armaann nasl
ileyeceini rnekleyelim: Kur' an'da: "ite bunlar Allah'n ayetleri
dir, bunlar sana hak olmak zere okuyoruz. yleyse onlar Al
lah'tan ve onun bu ayetlerinden sonra artk hangi HADS'e iman
edecekler?" ( 45/6) uyars vardr. Yine Kur' an'da. "imdi onlar bu
HDS'e (Kur'an'da yazlm sze.) inanmayacak olurlarsa?" ( 1 8/6)
denirken, Kur'an'n kendisinin Tanr'nn HADS' i olduu bildiril
mektedir. Kur'an'da: "Allah, benzetili, kartlar belirtmeceli bir ki
tap olarak size AHSEN-L-HADS. indirdi." (39/23) denilerek,
Kur'an'n AHSEN-L-HADS olduu; (edeyile HADSLERN EN
1 27
GZEL olduu) bildirilmektedir. ':imdi siz BU HDS mi hor
,rp kmsyorsunuz?" (56/81 ) "imdi siz bu HADS'ten m
_aknla dyorsunuz?" (53/59) "Ne oluyor ki bu toplu:
lua hi bir S'!_ anlamaya almyorlar?" ( 4/78) "Artk
BU HADS'i (Kur'an') yalan sayan sen bana brak!" (68/44) "A-
Jah'tan daha do HADS'li kim olabilir?" ( 4/87) "Atk onlar
bundan sonra hang HADS'e inanacaklar?" (77 /50) "Onlar, A-
.
lah'dan ve onun ayetlerinden sonra hang HADS'e inanacaklar?;'
.5/6) gibi Jok ayet vardr. Bu_ ayetler, ak a
Msanlann Tan'mn_ indirii, adlarndan biri de
Kur'an olan HADS'ten baka HADS'lere- geresir ol
madn bildirmektedr. Peki Mslmanlar bu buyruklara uy
mular mdr? Ne gezer? T. E. Muhammed'in lmnden sonra,
kendileri on binlerce HADS uydurarak, kendi uydurduklar bu
HADSLER ile yaamlarn biimlendirmeye girimilerdir. Oysa
Kur'an'da Tanr'nn HADS'ine kar kp kiilerin uydurduklar
HADSLER'e ynelenler, ok kesin bir dille knanmaktadrlar:
"insanlardan yleleri vardr ki, bilgisizce AI'IN YOLNDAN
SAPIR ve onu bir elence konusu edinmek iin LEHVE-EL
HADS [elencelik sz] satn almaktadrlar. ite onlar iin
aalayc bir azab vardr. " ( 31 /6). Mslmanlar, Kur'an'da 'A
IAH'IN HADSLER' diye nitelenen Kur'an'dan sonra, pek ok
kiilerin uydurduu HADSLER nemli saymlar; yle ki,
kiilerin uydurduklar bu HADSLER'in kimilerinin, A'I
HADSLERNDEN KMLERN geersiz kldn bile savun
mulardr! Mslmanlarn ounlunun inancna gre, T. E. Mu-
.
hammed'in lmnden sonra, onun ardndan uydurulmu kimi
HADSLR, TARl'NIN KU'A ADI VERLEN HADSLERNDE
..... . ~ ~ - ~~~ - - - ~ - .
KMLERN ersiz klmt_. . . Janr!! I!mjolan_
KUR_'da, J_alara aykr kadn-erkek ilikisinin cezas, say bel-
1 28
li -ldrmeye neden olmayaca! _lde- gvdeye_vuru olarak bil
_irilmitir. Mslmanlar ise, TANRI'NIN BU HS'ine (szne)
boererek insanlarn uydurduklar baka bir HADS uyglamaya
)oymu, bu su TAIYARAK LDRME ile karlamaya g
Jimilerdir. "TANRl'NIN HADSLERNDE HEREY
AIKI YOK!" diyerek, kiilerin uydurduklar HDSLER.
T ANRl'NIN HADSLERNN . IKI erine koymulardr.
]ANRl'NIN HADSLERNDEN SONRA ARTIK BAKA HADSL
ARI, UYDURMU,_ BUNLAA NANMILDIR. "Bizim u
r

Jurdumuz HADSLER, Tanr'nn buydu HADSLER
_klaycdr!" diyerek bli yaptklarn gzel gstermeyi de
.
mlardr. Oysa Tanr, Kur'an' kiiler ders alabilsinler, anlaya
bilsiier dtye KOIAYIATIRDIGINI ak ak bildirmitir. Buyrk
l arn pek ok rekler vererek AIKLADIGINI, kendi
HADSLERNN anlalmaz, kapal deil, apak olduunu; bildir
mitir.
Kur' an'n yetkin bir biimde dilimize dilbilimsel bir tutarllkla
evrilmesi, btn bu [TANRI BUYRUKLARI] ile [KIIOGLU UYGUIA
MALARI] arasndaki elikileri gzler nne serecei iin, bunun
sonucunda pek ok inan beinin (Mezhebin) Kur'an' a uyma
kaygsndan del, KUR'AN'! KENDi iSTEKLERiNE UYDURMA KAY
GISINDAN DOGDUGU, GNIIGINA IKACAGI iiN, bunlar
Kur' an'n Trke'ye yetkin dzeyde evrilerek, geni Mslman
ynlarn bilgisine sunulmasn iSTEMiYORLAR. . . Kur'an'n hibir
dile evrilemeyecei YALANI; Kur'an'n evrisinin okunmamas ge
rektii, okuyann cehennemlik olaca uyanlar; DiNSEL AYDINLAN
MAYi NLEME ABALARINDAN BAKA BIR AMACA
YNELMEMITIR. Kur'an'n son yzylda yaplm uyduruk
evirileri de: DiNSEL AYDINLANMAYI NLEYiCi; KiiLERi
EViRMENiN BAGLI OLDUGU BEGE KANDIRMAYI GZETEN,
129
OGU BiLiNLi OIARAK YANLI YAPILMI, uras ya da buras, u
ya da bu mezhebin grlerine uygun imi gibi gsterilen
evirileridir.
lkemizde ka Mslman bl varsa, ite o sayda Kur'an
_evirisi vardr. Her bir inan bl, kendi inanlarn doru
gsteren bir eviriye bavurmaktadr. Bu ise, bugn Kur'an'n .
lkemizde BiLiMSEL NiTELiKTE BiR EViRiDEN YOKSUN OL
DUGUNU GSTERiR. Eldeki evirilerin, u ya da bu inan beinin
"yorumlarn" savunmak zere yapld, gn gibi ortadadr. nk
BTN iNAN BEKLERi, T. E. MUHAMMED'IN LMNDEN SON
(iki yz yl snra) UYDURULAN KII YAPISI HADSLERE
iNAMAKTADIRLAR. Oysa Kur' an'da Kii YAPISI HADSLERE
J!I buyurulmutur. Her biri sonradan uydurulan
HADiSLERE inanan evirmenler, Kur'an'da, Kur'an'dan sonra uydu
rulan HADISLER'e uyulmamasn buyuran blmleri, ok ilgin bir
yolla anlalmaz klmlardr! Kur' an'da karlarna kan (Arapa)
SABIR szcn, Trke'ye dorudan SABIR olarak; Arapa
Kur'an'da ALEM olarak geen szc, Trke eviriye, olduu gi
bi: 'ALEM' olarak; Arapa Kur'an'da RAB olarak geen szc,
Trke eviriye, olduu gibi RAB olarak; Arapa Kur'an'da MAN
olarak geen szc, Trke eviriye, olduu gibi: MAN diyerek,
Arapa Kur'an'da geen KFR szcn, Trke eviriye
KFR olarak; Arapa Kur'an'daki HD', Trke'ye yine HAMD
olarak; bunun gibi yzlerce Arapa szc Trke'ye olduu gibi
alarak evirenler, NiiN ARAPA KUR'AN'DA GEEN HADS
SZCGN, TRKE'YE OLDUGU GlBI HADS OLARAK AKTAR
MADII.R?! ! . . . nk, ee .Kur'an'n Arapa'snda geen HADS
_zcn Trke eviriye HADS olarak oldu gibi aktarrlarsa; '
bu durumda,_ btn Mslman inan beklerinin, Tann'nn
HADIS'inden sonra, kendi uydurduklar Hadislere saplandklar,
130
TANRI'NIN BUYRUKLARINA KARI IKTIKLARI, GN GIBI AIGA
_IKACAKTIR DA ONDAN! . . . Bu evirmenler, Kur' a'da geen
Arapa szcklerden ilerine geleni Trke'ye evirmekte, ilerine
gelmeyeni olduu gibi Arapa olarak evirilerine sokmaktadrlar.
Bu da onlarn kendi bal bulunduklar inan beinin inanlarn,
yaptklar evirilere yamadklarn gsteriyor. Yalnzca T. E. Mu
hammed'in lmnden iki yz yl sonra uydurulan yklere
Arapa olarak HADS adn yaktrp; jur'an'da geen "ALLAH'n
HADSLERNDEN SONRA ARTIK HANG HADSE NANCAKIAR
;
_ibi ayetleri ALIAH'IN SZ diye eviriyorsan, yleyse niin H
RET MUHAMMED'N HADS deyni de Trkeletirerek H
R.ET MUHAMMED'N SZ demiyorsun? Birini Trkeletirip
brn Arapa brakarak, iki olgu aranda balant kurulabilme
sini olanaksz, Kur'an'n yasan anlalmaz klan evirmenin, vay
haline!!! Salt, Kur'an'dan sonra uydurulan kii rn HADSlere
inanlmasn salayabilmek iin; ur'an'da geen ALIAH'DAN DA
_DoRU HASL KM OLABLR? uyarsn, ALIAH'DAN DA;
@DoGRU SZL KM OLBLR diye eviren evirmenin, vay
haline! Tek bir Arapa deyimin iine geldii yerde Trke'sini,
iine gelmedii yerde Arapa'sn kullanarak, sanki |_a}lBudan
4
z ediliyor imi gibi bir izlenim uyandran evirmenin, vay hali
ne! Kur'an'n Trke evirilerini okumayn, saptrsnz! dyorlar.
W
Ben de diyorum k, her eviri bir inan beinin Kur' an' nasl
arpk biimde yorumladn gsteren belgedir. Bu evirileri,
Tanr'nn size armaan olan 'ELK OLNI YADSIMA' ilkesi
nda okuyun! eitli evirileri, birbirleriyle ARALARINDAKi
ELIKlLERI SAPTAMAK AMACIYLA okuyn; bir eviriyi aln, onun
Kur'an'n Arapa'syla ARASINDAKl ELiKiLERi GRMEK ZERE
okuyun! Greceksiniz ki, Tanr'nn Arapa buyruklar (Kur' an)
ELiKiDEN ARIDIR. evirmenler kendi kiisel, beksel (Mezhej)
13 1
(tarikat) elikilerini, yaptklan eviriye yanstmaktadrla. Her bir
Kur' an evirisi de bir inan beinin (mezheb'in) tekilerle
elikisini yanstt iin, mezheplerin, tarikatlarn Kur'an' nasl
yanl anladklarn, eviri irdelemesi yoluyla greceksiniz!...
Gnmzdeki Kur' an eviileri, Kur' an' yeterince anlamamza
yardmc olamyorla. Bu dorudur. Bu evirilerin ok sk bir irde
lemeyle okurmas gerekiyor. Bu da dorudur. Bunlar pek ok
yanllar iermektedirler, bu da doru! Ancak, her bir evirinin
ierdii yanl, Mslmanlarn bir beinin kendi inancn
eviriye sokuturmasyla, eviriye yanstmasyla ortay
kmtr. Bu da bir gerektir. evirilerdeki yanllklar
eviriler arasndaki uyumsuzluklar, birbirini tutmazlklar;
btnyle Mslmanlarn eviri ncesi olumu mezhepleri
n, tarikatlarnn kendi ilerindeki elikiler ile, birbirle
riyle aralarnda ortaya kan elikileri yanstmaktadr. "Bu
evirileri okumayn, saptrsnz", diyenler; "Bu mezheplere, tari
katlara bakmayn, saptrsnz! " demedikleri srece; evirilerin bi(
birini tutmazln mezhepler, taikatlar arasndaki gr
aynlklarnn rn deil imi de, sanki yalnzca eviriler aras bi
uyumsuzluk imi gibi gsterdikleri srece; konuya gereki bir
adan bakmyorlar demektir.
'BU EVIRILER YANLI' m diyorsunuz? yleyse niin kendi
grdnz yanllar dzeltmiyorsunuz?... Yanla tank
olan onu eliyle, diliyle dzeltmeli deil mi? yleyse niin ortaya
dorusunu siz koymuyorsunuz? "Eer yanl ise, dorusunu siz
yapn", denildiinde; bu ykmllkten syrlabilmek iin,
"KUR'A Hl BiR DiLE EVRiLEMEZ, HATA ARAA'YA BlLE
EVRiLEMEZ!" diyorlar. Eer bu doru ise, T. E. Muhammed'in Ro-
W ~- ^
wa Egemeni Heraklius' a yollad Kur'an'dan ayet ieren Araa
_ary, Heraklius'un elinin tersiyle itmesi: "Bu yaz hibir dile
132
ievrilemez, hatta Arapa'ya bile evrilemez!" diyerek, geri vermesi
.mi gerekiyordu! ? . . . Heraklius, kendisine yollanan bu Arapa ary
i
J
dnda: "Bunu bir tek Hz. Muhammed doru olarak anlayabilir
.
Jen anlayamam!" diyerek geri mi gndermesi gerekiyordu?
"Kur' an hi bir dile evrilemez, hatta Arapa'ya bile
evrilemez!" goruu, btnyle KUR'AN'IN DOGRU AN
IAILMASININ BIRICIK YOLUNU YOK SAYAN, BIRICIK YOLUNU K
PAMAYA ALIAN bir grtr. Bugnk eviriler arasndaki uyum
suzluklar, KUR'AN'IN Hi BIR DiLE DOGRU OLAAK
EVRILEMEYECEGl'nin bir kant olarak sunanlarn, vay haline! . . .
Kur'an'n anlamakszn okunmas, anlamakszn dinlenilmesi gerek
tiini tleyip, "Kur'an, anlayarak okunmaldr" diyenleri is

_YK SAPIKLAR olarak nitelendirenlerin vay halin.. Tanr,
bunlara bu davranlarna denk den dl verecektir. nk:
"Biz bu Kur'an' anlalsn, eriilsin, kolaylatrdk!" (54/22)
diyor Tanr. 'Anlam
adan
seslendirin,' demiyor! Kur' an' anlayarak
okuyun diyenleri "Byk Sapk" diye damgalayanlar, dolayl yol
dan Tan'ya "Byk Sap" demi olurlar ki; bu davran Tanr
nasl yantlayacak, dnn! . . . Kur'an'da: "Ne oluyor bunlara ki
hibir Hadisi (Tanr'nn hi bir szn) ANLAMAYA
LIMIYORLAR! ? "ayeti, ' anlamay- alma'y buyurur; anla
makszn seslendirmey deil! . . .
Kur'an' yanl anlamaktansa, hi anlamamay tlyorlar da,
nedense DOGRU ANLAMAYI GTLEMIYORLAR! ?
"Kur'an' anlamaya girien, yanl anlayabilir", kaygsyla,
KUR'AN' ! ANLAMAYA GIRIMEYI YASAKLIYORLAR! . . . "evirilerde
pek ok yanllklar vardr", diyorlar da; nedense oturup kapsaml
bir eviri eletirisine girimiyorlar. evirilerdeki yanlar
gsterip, dorusunu retmiyorlar. Pek ok Kur'an evirisi var; an
cak bir tek EVR ELETRS bile yok! . . . Hi bir evirmen,
133
teki evirilerin yanllarn sergilemiyor da, oturup kendisi bir
,eviri yapyor. Eer eviri yapmayp, yaplm evirilerdeki
_yanllar sergileyen bir yapt verirse, biliyor ki kendi yapt
yanllar da bakalarnca sergilenecek! Bylece evirmenler kendi
aralarnda bir uzlamaya varm oluyorla: Sen benim yanllarm
sergileme; ben de senin yanllarn sergilemeyeyim! Sen bana gz
yum, ben de sana gz yumaym. 'Yanl yapma zgrl! ' . . .
Kur'an'n anlamn BTNYLE veremeyecei iin evirisine
kar kanlar, Kur'an'n anlamn H VRMYN anlamakszn
seslendirme iini 'KUR'AN OKUMA iBADETi' adyla cennetlik bir i
diye nitelendirmektedirler! Bunlara gre, Kur' an'n evirisini yap
mak da evirisini okumak da "GNAH"tr; anlamakszn
Arapa's! seslendirmek ise, kiileri cennete gtrcek bir
"lBADET"tir! Ezan'n (Duyuru)'nun Trke okunmasna, sat Trke
okunduu iin; 'DiN ELDEN GiDiYOR!' diye kar kanlarn,
TRK'N biricik anlama, dnme, kavrama arac olan DILlNI EL
DEN I KK, TRKN DiNiNi KURTARMAK gibi badamaz
bir ikilem iinde olduklar apaktr. Bunlar, Trk Dili eer dine gi
rerse, dinn elden gidecei saplantsndadrlar. Oysa, Trk, kendi
diline evirmedike dinini anlayamaz. Din elden giderse, byle gi
der. Son 800 yldr byle byle GTMTR! nk Trk Toplumu
na egemen olan, ounlua egemen olan, bu grtr. Aznlk uy
masa da, ounluk bu gre uymaktadr. Osmanl'nn yeryz
leinde bir egemenlik kurmasn dine balayanlar yanlyorlar.
Eer bir dinin baars, yeryz leinde egemenlik kurmas ise,
oktanrc ROMA egemenlii, oktanrcln dinsel baars m
saylacaktr? Bir dinin baars, o dinin ballarnn bilime,
dnel ilerlemeye, uygarla ne kattklar ile llr. lslam
Dini, Osmanl'dan nce bu alanda yeryz egemeniydi! . . . Os
manl'nn bu alandaki varl ne olabildi?
134
Trk Dili hangi yllarda Arapa-Farsa saldrsna uradysa;
Trkler hangi yllarda Kur'an' anlamakszn seslendirmeye
kandrlmsa; Gerek Islam Dini, ite o yllarda Trklerin elinden
gitmitir. 1 200 yllarndan nceki Trkler ise, Gerek Islam Dini'ni
ellerinde tutma abasndaydlar. nk onlar Dinsel devlerini
kendi z dillerinde yapmakta, Kur'an' kendi z dillerine evirip
okuyarak anlamaya almaktaydlar. Trkler byle yapmakla
"Y AIAR YKLENMi EEKLER" durumuna dmekten kurtul
mulardr.
Tanr, son Sekin-Saygn Elisi Muhammed araclyla, ellerinde
tuttuklar Yazmalar okuyp anla

rak gereini yapmayanlar,


yle nitelendirmektedir:
"Tevrat' yklenmi, sonra da onun yllklerini yerine ge
.rmemi olanlar, tpk Yazmalar yenmi eeklere benzer:
ler!"(62/5)
Demek ki, eer bir Trk de, Kur'an' yklendim diyor, sonra da
onu kendi diline evirerek anlamaya alaca yerde, anla
makszn seslendirmeye koyuluyorsa; lu Trk'n de "Yazmalar
klenmi eeklere" benzeyecei, ok aktr. nk Tanr,
Kur'an'n [Tevrat ile Incil'in bir benzeri] olduunu bildirmitir.
Tanr, Saygn elisi Muhammed'e, Yahudilere de Hristiyanlara da
yle sylemesini buyurmutur: "Size verilmi olann bir benzeri
(Kur'an) birine (T. E. Muhammed'e) veriliyor!" (3/73)
u halde, Tevrat' yklenip de, sonra da onun ykmllklerini
yerine getirmeyenler; Yazmalar yklenmi eeklere benziyor ise;
eer Tevrat'n bir benzerini (Kur'an') yklenen Trkler, bu
Arapa yazmalar ncelikle kendi z dillerine evirme
ykmllklerini yerine getirmezler ise; onlar da Yazmalar
yklenmi eeklere benzemezler mi? . . . Benzerler! . .. T. E. Muham
med, evre lkelerin bakanlarna, onlar Tanr'nn buyruklarn
135
benimsemeye aran Arapa yazlar gndermitir. Bu yazlar da
Arapa'dr. Bu Arapa ary alan Roma egemeni, bu ary kendi
diline evirip anlamadan, kendisine iletilen bu Arapa arnn
ba gereini yerine getirmi saylamaz. Bir ar, bir kiiye anla
mad bir dille yapldnda, ondan bunu kendi diline evirmesi
de istenmi demektir. evime ii, an yaplann kendisine
yklenmi demektir. ite Trkler Arapa Kur'an' yklenmekle,
onu Trkeye evirme iini de kendileri yklenmilerdir. Onu ken
di dillerine evirmek, Trklerin BA YKMLLKLERl'dir. Bunu
yapmadka, gerekletirilmesi buna bal olan teki
ykmlllerini de yapamazla.
ite Trkler, balangta Kur'an' Arapa yklendikten sonra, ilk
i. olarak onu kendi dillerine evirerek anlama ykmllklerini
yerine getirmeye giritiler. Bu, 1200 yllarna dek, . Kur'an'
TRKEYE EViRME, Dinsel DEVLERi TRKE KULINARAK .
GEREKLETiRME biiminde srd. Bu sre boyunca da buna
kar kanlar oldu; ancak bunlar balangta egemen deildiler.
Bunlarn egemenlii, 1200'lerde kuldu. Bunlar Trk Dili'ni, Trk
dinsel yaamndan kovdular. Trkleri, Kur' an'n Trke evirisini
okumann " GNAH", CEHENNEMLiK bir i olduuna; Kur'an'
Arapa olarak anlamakszn seslendirmenin ise, cennetlik bir
i olduuna kandrdlar. Bylece Trkler, bir ou "YAZMA YKL
EEK"ler konumuna dm bir toplum olup ktlar. Bylece,
Bat'mn Arapa yazmalar kendi dillerine evirerek aydnland o
yllarda; Trkler eviriyle anama iine son vererek kendi kendile
rini karartm oldular. "Bir toplum kendi kendini karatmadka,
Tanr onlar karartmaz! "
Bir toplumun kendi z diline yabanclamasnn,
dnlebilecek en st dzeyi; anlamad bir dildeki szckleri
anlamaya anlamaya seslendirmeye girimesidir ki, ya-
136
banclamann bu dzeyinde, bu toplumun elinden yalnzca dini
gitmez, 'BILINC DE GDER!" M. Akif Ersoy, Mslmanlardaki
DiNSEL KONULU ALIKIAMA'y ok iyi saptam, ancak yaad
alkantl yllar boyunca, DNSEL KONULU ALIKLAMA'nn nedenle
rine yeterince eilememitir.
Varsayn ki, Araplar Atatrkl benimsemi olsunlar. Bun
lar Atatrk'n sylevlerin Trke'sini seslendirerek okuyor, ancak
seslendirdikleri bu Trke szcklerin anlamn bilmiyor olsunlar.
Varsayalm ilerinden lirisi kp, . Atatrk'n sylevini ayor,
nnde Trke bir ym var. Bu Trke yazy seslendirmeye
balyor, ancak bu szcklerin anlamn kendisi bilmiyor.
evresinde toplananhr da, bu seslendiricinin dudaklarndan kan
ses dalgalarn kula! farnda duyuyorlar, ancak kulaklarnda duy
duklarndan hibirir gzlerinde canlandramyor anlamyorlar.
Bu seslendirme ii bitince, birbirlerini kutlayp kucaklaarak
ayrlyorlar. Siz Sylev' de yazl olan Trke szckleri sesdalga
larna dntren kiiye yaklap soruyorsunuz: "Siz niin Sylev'i
kendi dilinize evirip anlayarak okumuyorsunuz da, anlamn
ounuz bilmeyerek, Trke'sini seslendiriyorsunuz?" . .
Atatrkl benimsemi bu Arap size diyor ki:' "Sylev'in Arapa
evirisi, Sylev'in kendisinin anlamn btnyle yanstamaz.
eviri yanl olabilir. Bu nedenle ANLAMAYA ANLAMAYA
Trkesini seslendirip ANLAMAYA ANLAMAYA Trkesini dinliyo
ruz ki, bir yanl yapmayalm! Sylev'i kendi dilimize evirirsek,
Atatrklk elden gider! "
imdi, siz bu Arab' ATATRK olarak niteleyebilir misiniz?
ATATRKLK bu Aab'n elide midir? Bu Arab' n elinden gi
den yalnzca Atatrklk olsa yine iyi! Bu Arab'n 'AKLI' da elin
den gitmitir ki, iin en kt yan budur!
ite 1 200 yllarndan sonra Trkler tpk bylesi bir duruma
137
dmlerdir. Gnmzde de Trklerin ezici ounluunun dini
ile ilikisi, bu dudadr. yle ise syleyin bana: Tanr'nn
buyruklarn anlamakszn seslendirmeyi dinin bir devi olarak
belleyen Trk; dinini de, akln da yitirmi deil midir?
DlL ile DlN arasnda, biri olmadnda teki de olmayacak
lde kopmaz bir ba vardr. Tanr'nn buyruklar eer sizin ana
dilinizde yazlmam ise; bunlar anlayabilmek iin kendi anadili
nize evirmek zorundasnz. Baka yolunuz yok! Bunu ne
lde baarl gerekletirebilirseniz; Tann'nn buyruklarn da
ite o lde anlayabilirsiniz. eviriyi ne lde baarsz yapar
sanz, Tan'nn buyuruklann da o lde yanl anlarsnz.
Tanr' nn buyruklar yalnzca gnde be kez ykn, (Namaz)
ylda bir ay Oru, yaamda bir kez 'HAC', gelirinden yoksullara
vergi vermek, deildir. Eer yle olsayd, btn bunlar, 30 Arapa
szckle yazlr; btn dillere kolayca evrilir, herkese uygulanr,
olur biterdi! Oysa Tanr, DNN, ARATIRIN, NCELEYN, BU
LULAR YAIN diye de BUYURMTAIR! Bu buyruk da teki
buyruklar denli UYGULNMAK zorundadr. nk Tanr buy
ruudur. Birini uygulayp tekini uygulamazsanz, olmaz. (M.Akif
" Din bir btndr"der.)
" De ki: Yeryznde gezip dolan da, bylelikle O'nun yarat
maya nasl baladn grn! (29/30)
Bu buyruk, kiilerin yre yre dolaarak, grdkleri bt.
nesneleri Tanr'nn yarattn onaylayp gemesn mi
nermektedir? Eer byle olsayd, Kur'an'da: "Btn nesnelere
bakn. bunlar' Tann'nn yarattn olumlayn!" der geerdi. Oysa,
burcda, somut, DUYULARIA GZ ILE GRLMESl BUYURULAN;
nesnelerin yalnzca kendileri deil; bu nesnelerin "yoktan nasl
yaratldklar"dr. Nilln grlmesidir. Tanr, nesnelerin ya
ratllarnn NASILLIGINI inceleme, aratrma. bulgulama konusu
138
edilmesini buyurmaktadr. Ben buna TANRl'NIN, KULLAINA
VERDIGI, "BiLiMSEL AMALI DENEYSEL ALIMA BUYRUGU" diyo
rum. Tanr, kiioullanna "BiLiMSEL AMALI DENEYSEL
ALIMALAR YAPIN BUYRUGUNU" vermitir. Bu buyruk, teki din
sel buyruklardan nemsiz, ya da yaplmasa da olur bir nitelikte
deildir. Tersine, bu yaplmazsa, dinsel buyruklardan biri yerine
getirilmemi olur. Bu buyruu doru anlayan ilk Mslmanlar ,
Nesnelerin ATOM'lardan olutuunu kavram; ISLAM ATOMCU
LUGU olumutur. Bunu da bir Trk'n anlayabilmesi gerekir. Bu
nu anlayabilmesi, Kur'an' Trke ye evirebilmesine baldr.
Tann'nn bu buyrukl arn Aapa olarak anlamakszn -koyun ka
val dinler gibi- dinlemek; syleneni anlayamamann bir sonucu
olarak, bu buyruu da uygulamamak; Tanr'nn dllendirecei bir
davran deildir. Kur'an' Arapa'sndan anlamayarak seslendirip,
anlamayarak dinleyenler, bunu bir lBADET sayp Tann'nn bun
dan dolay kendilerini dllendireceini sanyorlarsa; T ANRI'NIN
KENDiLERiNE NASIL BiR DL (!) VERECEGINI ER-GE
GRMEKTEDiRLER . . .
Tanr, kiioullanna. Kendisinin "YARATMAYA NASIL
BALDIGINI, BiLiMSEL AMALI DENEYSEL ALIMALARLA
GRMELERi" buyruunu verdi gibi, " KENDi iiNDE BiRBi RLERiYLE
ELiEN, TUTARSIZ DNCELER RETMEYINIZ!" buyruunu da
vermitir. Kii, azndan kan szleri incelesin. Eer szlerinde
birbiriyle elien yanlar bulunuyor ise; bu, kendilerine Tanr'dan
gelmi gerek deildir. Bunlar kendileri uydurmutur.
Bu buyruk, ilk Mslmanlarca dosdoru anlalmtr. yie ki,
ilk Mslmanlar, u ya da bu konuda rettikleri kendi
dncelerini, yazya geirip oaltmaya giritiklerinde, en bana
yle bir uyan koyarlard: " Ey okuyucu! Eline aldn bu yazlarda,
dorular bulduunda, bil ki, bunlar Tanr' dan kaynaklanr.
139
Yanllarla karlatnda bil ki bunlar ya bendendir, ya
eytandan! . .. " Mslmanlar "KENDi iiNDE BiRBiRLERiYLE
ELiMEYEN (Tutarl) DNCELERi" kiiye Tanr'nn
dndrttn; "KENDi iiNDE BiRBiRiYLE ELiEN (tutarsz)
DNCELERi" ise kiiye, ya kendi kendisinin ya da eytan'n
dndrttn (Tanr'nn kendilerine Kur'an araclyla ilettii
bu ltle) kavramlardr:
Kur'andaki : "Onlar Kur'an' irdelemiyorlar m? Eer o
Tanr'dan bakasndan olayd, kukusuz onun iinde bir ok
ELiKiLER bulacaklard. " ( 4/82) ayetine gre: Tanr'nn, Elisi
araclyla ilettii szlerin (Kur' an'n) iinde birbiriyle ELiME
olamayaca gibi; u ya da bu kiinin kendi szleri iinde eer bir
eliki varsa, h da Tanr beenmez. nk eliik olan, doru
deildir. Bir kiinin szlerinde eliki yoksa, o bunu Tanr'dan bil
melidir. Kii, u ya da bu dnce rn ile karlatnda; onu in
celemelidir, -iinde elikisi var m yok mu diye-. Eer iinde
ELiKi bulursa, bu dnce Tan'nn olumlad trden deildir.
Benimsenemez. Eer ELiKi barndrmyorsa, Tanr'nn olum
lad trdendir, benimsenebilir; (Ancak; eer d -somut- olgusal
gerek ile de elimiyor ise!)
Demek ki Tanr, kiioullanna HANGi DNCENiN DOGRU,
HANGi DNCENiN YANLI OLDUGUNU GRMESiNi
SAGLAYACAK BiR TANRISAL LT SUNMUTUR: 'ELiMEZLiK
YASASI! ' Demek ki Tanr, Kur'an'da DOGRU DNMEYi buyur
makta; DOGRULUGUN ilkesini de retmektedir. Tanr buyruklar
yalnzca "Namaz, Oru, Zekat, Hac" gibi buyruklardan olumaz.
BiLiM YAPMAYI, DOGRU DNMEYi de buyurur Tanr! Bir Trk,
bunlar anlayabilmek zere, Tanr'nn btn Arapa buyrularn
kendi anadiline evirerek, iyice tartmakla ykmldr.
Sonu olarak, Z DiLiNi YiTiREN, DiNiNi DE YlTIRIR. Dilini bo-
14
zan, yalnzca dinini bozmakla kalmaz; dnceye dayal btn ye
tilerini de bozar. nk DlL, bir yandan DNCE RETME, te
yandan RETiLMi DNCELERi ANLA, (e deyile: KENDiSi
iiN YENiDEN RETME) aracdr. Bu aracn bozulmas, -ya da kul
lanlmamas- bir AIAMA ZR dourur. Dilsizlik, -ya da bozuk
dillilik- bir zrdr. Bu nemli zr onarmakszn, salkl, verim
li dnsel edimlere kalkamayz.
Bu blmde pek ok rnekler verdim. Ortaya pek ok bulgular
koydum. Kimi anlarda iimden geldii gibi, kzdm. Km anlarda,
gldm. Ancak, glerken de kzarken de i kan alyordu. Bilme
nizi isterim ki, Tanr'nn buyruklar ile, Mslmanlarn yaptklar
arasnda grdm uurum . duruma nasl gelindiini
aratrmaya itti beni. Bulabildiim nedenleri sizlerle paylamak is
tedim. Yanl m dnyorum, doru mu dnyorum; bunu
bakalarnn eletirisini alarak renebilirim diye yazyorum.
Yazdklarmda ELiKiLER ARAYIN! Ben de bir yandan yazyor, te
yandan yazdklarm okuyarak onlarda ELiKiLER ARIYORUM.
Yazdklarmda nerede bir eliki grlrse, o ya bendendir, ya
eytan'dan! eliki iermeyenler, ise Tann'nn bir armaandr.
Dileim odur ki, geirdikten sonra ESTAFURULLAH eken aylar
gibi olmayalm. Nedir bu )apa ESTA-G-FURULL sznn an
lam ki, lahmacun yedikten sonra geiren Trk, bu ie Alah'n
adn kartrma gereini duyuyor? Bir anlamlandrmaya gre bu
szn anlam: "TANRIDAN KORUNMA DILERIM"dir. iyi de, bu
szleri diline dolayan ka Trk, onun bu anlamn bilerek kul
lanyor? ok az! . . . stelik, Trk'n dilinde ESTA-G-FURULLAH'
sznn G'si uuyor, ETAAFURULLH' a dnyor ki; ESTAAFU
RULLAH szcnn Arapa'da anlam: "TANRIDAN IMANIAMAK
DiLERiM!" oluyor. Lahmacun yedikten sonra yksek sesle geiren
Trk, G'yi atlayarak ESTAAFURULLAH! deyince, TANRI
IMANIATSIN! demi olur ki, ne dediinin ayrdnda bile deildir
gerekte! . .. Alkanla dnmr. Kurulu aydan frlayan ok gibi
kar bu szler dudaklarmzdan. Anlamadan, bilmeden . ..
Bir de ELHAMDLILIAH var. Trk Dili'nde DRLP "ELHAM
DRLIAH" olup kmtr. Oysa " { drmek} " ile " { drlmekle} "
ilgisi yoktur. Trkler bunu ksaltarak " {ELHAM} " da derler.
Bylece HAMD szcnn D'si dm, geriye HAM kalm olur.
Kimi Trkler bandaki H"yi de yutup ELAM derler ki, btn bun
lar, Arapa szleri Trk Dili uyumuna zorlamaktan doan denge
sizliklerdir. nk, bir Arapa sz Trk Dili uyumuna gre yuvar
ladnzda, ortaya kan her bir szcn Arap Dili'nde yine bir
karl vardr; ancak siz bu yuvarlamadan doan yeni szcn
Arapa'da hangi anlama gildiini bir bilseniz ou kez tepeniz
atar! Yznz kzarr.
Arapa szckleri ' KUTSALDIR' diyerek Trk'n dilinde yuvar
lanmaya brakanlar, bir Trk'n uzun yllar dilini eitmedike bu
Arapa szckleri gerektii gibi seslendiremeyeceini ok ok iyi
bilmektedirler. Bir nesne ' KUTSAL' diye niteleniyor ise, demek ki o
btn bozulmalardan korunmas gereken bir nesnedir. Bir dil kut
sal diye niteleniyorsa, yaplmas gereken, o dili btn bozulmalar
dan korumak deil midir? Arapa szckleri KUTSAL diye nitele
yenler, bu szcklerin Trk Dili'nde yuvarlanarak bozulmasna en
ok kar kmas gereken kiiler olmal deil miydiler? yle ol- -
malydlar, ancak umurlarnda bile deil! Evet, Hristiyanlar da
IATINCE'yi kendilerince KUTSAL DiL olarak nitelemilerdir; ancak,
onlar yaptklar bu nitelemeye upuygun davranarak, IATINCE'YI
SOKAGA DRMEMiLERDiR. Bat'da LATiNCE szckler, ancak
dinsel deyimlerin ya da bilimsel, dnsel kavramlarn ad olmaya
yaktrlr; svgde kullanlmazlar. Bir bilgin yeni bir bulu mu
yapt, bu buluun ad LATiNCE olarak konulur. Bir dnr, ortaya
bir kavram m atacak? nce LATiNCE bir szck aa. Bu onlarn
1 42
saplantsdr. Oysa, Trkler, kutsal diye dillerine aldklar Arapa
szckleri kavga alanna, svg alanna bile sokmulardr. Bu nasl
KUTSALLIK? .. iBNE-SLALE- ECDAT-KABIZ- vb. gibi binlerce Arapa
szck, Trk'n diline yzyllarca KUTSAL olduklar sylenerek so
kulmutur, ancak bu szckler sonunda sokaa dmlerdir. Bu
nasl olabiliyor? 'A' szc bile, Trkn dilinde olumsuz bir
anlama gelir. KARA DERILI KiiLERE ad olmutur nedense! (Bu
anlamyla ARAB Szc GREKE'de vardr. Yine Ibranice'de de A
R-B, karanlk demektir.) Oysa, ARAPLAR kara derili deildirler.
Trk sama bir sz duyduunda: ANLADIYSAM ARAP OLAYIM!" der.
ARAP szcn, olumsuzlumak iin kullanr.
Grlyor ki, Arapa szcklerin Trk Diline sokulma amac
(kutsallk sav) ile, Aapa szcklerin Trk Dili'nde kullanm
biimleri birbirine uymamaktadr. Trk Dil Kurumu dilde
zletirme abalarna baladnda kimse kp da ARAPA'DAN
Di LiMiZE GiREN SZCKLERiN KUTSAL OLDUGUNU, bu nedenle
atlmamas gerektiini savunamamtr. Oysa dilimize sokulma ge
rekeleri, bu szcklerin KUTSAL olmalar idi. Demek ki KUTSAL
LIKLRI inenmitir ki, artk Arapa szler bu gereke ile savu
nulamaz duruma dmlerdir. imdi ise, dilimize Arapa'dan so
kulan bu szcklerin atlmasna kar kanlarn gerekesi udur:
" BUNLR ATK TRKELEM SZCKLERDR!" Evet, imdi
de byle sylyorlar! . . .
Bunlar artk ARAPA (yabanc) saylmamaldr. Bunlar Trk Di
li'ne girdikten sonra yle anlam ve ses deiikliklerine
uramlardr ki, bunlar artk Araplar bile tanyamazlar. yleyse
bunlar ARAPA olarak nitelendirmek yanltr. Bunlar
TRKELEMI' lerdir. Bizden saylmaldrlar, deniliyor.
Ben bu grleri doru sayarsam, kendi savmla eliir miyim?
Benim savm "TRK DILl'NIN YABANCILATIRILDIGI" idi. Bunlarn
143
sav ise "YABANCI SZCKLERiN TRKELETIRILDIGl"dir! . .. Bir
an iin, AA SZCKLERiN TRKELETIRILDIGINI doru sa
yalm. Bu u demektir: Bu szckler Arapa'dan geldiler, ancak
artk anlamlan Arapa'da tadklar anlamlar deil bizlerin onlara
yaktrdmz baka anlamlardr. ikinci olarak, bunlar Trke'ye
Arapa'dan geldiler, ancak bunlarn Trke'de syleni biimi
Araplarn bile duysalar tanyamayacaklan bir biimdedir. Eet,
bunlar gerekten de doru saptamalardr. yleyse, ifte bir
yabanclama szkonusudur. Bunlarn Trk Dili'ne girmesiyle
Trke' de bir yabanclama olurken, bu szckler de Trke'ye
girmekle kendilerine yabanclamlardr.
yle ise bunlar TRK sayalm, olsun bitsin!
OLMAZ DA, BiTMEZ DE!. . .
Niin, olmaz-bitmez?
nk bu yabanc kkenli szckler, bizim z szcklerimizin
yapabilecekleri ileri ya
p
maya giriip, bizim z szcklerimizi z
yaammzdan kovarak, onlar ldryorlar. Bizim z
szckerimizi ldrmeden, yanyana yaayamyorlar. Yabanc
szck geliyor, yerli szc ldrp, onun yerine geerek kendi
ni yaatyor. Hangi toplum, kendi z varlklarn ldren ya
banclar barna basar?...
y
abanclar ancak kendi z
szcklerimizin yapamayacaklar iler varsa gerekli olurlar. Trk
Dili'nde, yerli szcklerin yapamayaca i yoktur! u ya da bu ii
yerli szcklerimiz gremez diyenler, yalan sylemektedirler.
Trk dil ormanna yllar nce Arabistan'dan getirilip braklan
szckler, gerek seslendirme, gerek anlam bakmndan
BAKAMILIR. Bu bakalamay 'TRKEME' olarak ni
telemek uygun olmaz. TRKLEMEK iin Trk dil ormannda bir
kk salm, dal-budak vermi olmak gerekir. TRKE SZCKLERi
TRKE OIMAYAN YABANCI SZCKLERDEN AYIRAN EN
1 4
NEMLi ZELLiK, Z-TRKE'LERIN TRK DI Ll'NDE KKL
GVDELi - DALLI (GEREKTIGINDE YEMi VEREN) NiTELiKTE
OLUUDUR. ARAPA'DAN (YA DA BAKA DiLLERDEN) GELEN
SZCKLERiN EN NEMLi ZELLiKLERi iSE, REMEZ, TREMEZ
(GEREKTIGINDE YEMi VEREMEZ) NiTELiKTE OLMALARIDIR. Trk
Dili'nin kurallarna gre ekilemiyen, gerektiinde yeni szckler
tretilemeyen bu szcklere TRKELEMi denilemez; nk an
cak ekilebilir, treyebilir olsalard, TRKELEMi
saylabilirlerdi. Biz dilimize y:anc dillerden giren szcklerin
diilerine olumuzu, oullarna kzlarmz vermemiiz. Onlar ken
di ocuklarmzla evlendirmemiiz. Bunlara nasl TRKELETILER
diyebiliriz?
Trk Dili'ne Aaoca'dan geen, Trk Dili'nde yuvarlanp
sylenileri de anlamlar da deien Arapa kkenli szckler, en
bata DiNiMiZ AISINDAN BYK SAKINCALAR DOGURDUKLARI
iiN, TRK DILI'NDEN ATILMALIDIRLAR! . . .
Bunu size bir rnekle gstereyim. Mehmet Akif Ersoy, biindii
zere, btn Mslmanlarn sayg duyduklar bir ozanmzdr.
T. B. M. M.bu ozan, KUR'AN'I TRK DILl' NE EViRMEKLE
grevlendirmitir. (Yl 1926) On yla yakn bir sre bu i zerinde
alan Ersoy, bakn ne demitir:
"Aman Yarabbi! Kur'an ne sylyor, biz ne anlyoruz!
(Kur'anda e en) SABIR: Katlanmak, de 1 GGS GERMEK, de
mektir. Neye GGS GERMEK? Evet, sonunda at
lanlamayacak aclara katlanma zdrabna mahkum olma
mak iin, NCEDEN hertrl edaide, her trl mezalime,
mertesine, insancasna GGS GERMEK . . . Fedakarhklari
semtine uramayarak, miskin miskin oturmak, sonra da
hissesine decek rsvayh " KADER BYLE iMi! TAHAMML
ETMELi!" diye hazma almak, Hi BiR Z (Kur'aOda
145
geen) SABIR (Szc) iLE TELiF OLUNAMZ" (Zaman Gazetesi
1 1 . Temmuz. 1 99 1 s.)
MA. Ersoy, Kur'an'da geen SABIR szcnn Kur'an'da
tad anlam ile; dilimizde ki anlam arasnda bir uyumazlk sap
tam. Kur'an'da geen SABIR szc, bizim dilimize Arapa'dan
geen SABI R szc ile e anlaml deildir, diyor. yle ise, Trk
evirmen, Kur' an'da karsna kan SABIR szcn, Trke
eviriye SABIR diye, olduu gibi geirirse, bu, Kur'an'da karsna
kan SABIR szcn anlamn vermi olmayacak; baka bir an
lam vermi olacaktr. Ben, oturup aratrdm. Son elli yldr
Trkiye'de yaplan evirilerin btnnde, bu yanl yaplm bulu
nuyor. nk evirmenler, Kur'an'n Arapa'snda Arapa SABIR
szcn grdkleri her yere, kendi evirilerinde bizim dilimiz
deki SABIR szcn yazp geivermilerdir! . . . Sanki T.E. Muham
med, SABIR szcn, bu szcn Osmanlca'da tad anlam
da kullanrm gibi! ??
ite, ren Arapa'dan Trk Dili'ne girip Trkiye' de anlam kayan
bu szcklerin Trk Dili'nden atlmas gerektiini, bu gibi dinimizi
saptrc sakncalarndan dolay neriyorum! isterseniz bu
reklere bir yenisini ekleyelim:
Kur'an'da geen SAHB szcnn, bizim dilimizde kullanlan
SAHP szc ile bir anlam ortakl yoktur. Dilimizdeki SAHP
szc, bir nesnenin kimin olduunu gsterir. " Ben bu evin
SAHBYM" diyorsanz, o evin sizin olduunu anlatm olursunuz.
Oysa, Kur'an'da geen SAHB szc bu anlama gelmez: ARKA-
=
M

A, YOLDA, YURTA anlamlarna gelir. imdi bir Trk


evirmen, Kur'an'da geen SAHB szcyle karlatnda
gzleri yor. "Ben bu szc biliyorum" deyip eviride olduu
gibi kullanyor. Kur'an'da geen "ARKADAINIZ DELi DEGILDIR"
diye evrilmesi gereken tmceyi, "SAHiBiNiZ DELi DEGILDIR" diye
1 4
eviriveriyor. Bu gibi rnekler yzlercedir. Bu nedenle, Arapa'dan
Trke'ye geip Trkn Dili'nde anlam kaym bulunan szckler,
birer evirmen tuza olarak, (evirmen yanltc olarak) ilev
grmektedirler. Bunlardan kurtulmak, boynumuzun borcu ol
mutur, eer DINIMIZI DOGRU ANIAMAK lSTlYORSAK!. . .
T.B.M.M'nin Atatrk Dneminde Kur'an' Trke'ye evirmekle
grevlendirdii Muhammed Hamdi Yazr 1 937'de baslan "HAK
DINI KUR' A DILI" adl 9 ciltlik almasnn sunum blmnde
baknz ne diyor: "Kur'an' tercme ettim veya ederim diyen
ler yalan sylemi olmaz da ne olur?" Peki Muhamed Handi
Yazr, nasl bir alma yapm? Kendisi yapt almay yle
aklyor: "Mesela (Kur'an'da geen) Arapa HD 'e {Osmanlca}
HAMD, Arapa RAHMET'e { Osmanlca} Rahmet, { Kur'an'da
geen Arapa} HDAYET'e {Osmanlca} Hidayet dedim.
1Kur'an'da geen} Arapa ZULMET'e (Trke olarak) "karanlk" de
dimse, { Kur'an'da geen Arapa { NUR ve ZYA} yerine "Aydnlk
ve k" demek iin srar etmedim. (Olduu gibi aldm) GK yerine
SEMA'y tercih ettiim mevki {yer} oldu. Ekseriya (ounlukla)
gkler ve yer dedimse, bazan da (bunun arapas) "SEMAVAT-
ARZ" demek DA HOUMA GELDi. "Gne ve ay" dedim, lakin
(ancak) GNEi VE AYI diyemediimden EMS- KAMER'i tercih
ettim (yeledim. ) Btn Halk RABBLALEMlN'i tanrken ALEM
LERiN RBBI demekte fideden (yarar) dan ziyade zarar grdm.
(Kur'an'da geen) "SIRATI MSTEKIM" yerine MSTEKIM SIRAT di
yemedim. "DOGRU YOL" dediim zaman da SIRAT'n nktesiyle
lSTlKAMET'in zevkinden bir ey zayi olduunu hissettim. " (HakDi
ni- Kur'an ili- M. H. Yazr - 1 937-38 c- 1, Mukaddime blm-9-1 1 )
Bu szlerinden AIKA anlalyor ki;
Elmall Muhammed Hamdi Yazr, Kur'an' Trke'ye
evirmekten ok, KENDi BEGENILERINI (kendi Araplama
1 47
dzeyini) SERGiLEMENiN ARDINA DM! Beyimizin HOUNA
GELMEMi kimi Arapa szcklerin Trke'sini kullanmak!
Trke'de karl olan, olduu bu evirmence de bilinen kimi
Arapa szcklerin, Trke'si yerine Arapa'sn kullanmak,
evirmenin BEGENISINI okuyor. Arapa bilmeyen kiileri
aydnlatmaktan ok, keni beenilerini sergileyen bu gibi
evirmenlerin, vay haline! Tanr onlara 'HOIAINA GELECEK'
bir 'dl' versin! . . .
Elmall Hamdi Yazr, sanki ok byk bir i yapm gib
Kur'an'da geen HAMD szcn, yapt Trke almaya da
HAMD olarak, Kur'anda geen RAHMET szcn, yapt Trke
almaya da RAHMET olarak, Kur'an'da geen HiDAYET
szcn, yapt Trke almaya da HiDAYET olarak
geirdiini bildiriyor. u yorumcu, Kur'
_
an'daki szcklerin, Os
manlca'ya ge
t
kten sonra anlamlarnn deitiini bile bilmeye
cek denli, dil bilincinden uzaktr.
Kur'an'da yer alp da sonradan 'kutsaldr' gerekesiyle Trk
Dili'ne sokulan pek ok Arapa szck, Trk Dili'ne girdikten son
ra Kur'an' daki anlamn yitirmi, sre ierisinde baka anlamlar
yklenmitir. Bu ok doal bir gelime, deime olaydr. nk
hi bir dilde, bir szck anlam bakalamas, anlam kaymas olgu
sundan korunmu deildir. 1 400 yl nceki Araplarn dilinde "u"
anlama gelen bir szck, 1 400 yl sonraki Araplarn dilinde "Bu"
anlama geliyor olabilir.
Szcklerdeki anlam bakalamas, yalnzca bir dile yabanc
dillerden geen szcklerin bana gelen bir durum deildir. Bu,
bir dilin yerli szcklerinde de grlr. rnein, DLEK szc
bin yl nceki Trklerin dilinde G, DNEM, gibi anlamlara ge-
Jrken; bugn dilimizde sylenii baka bir szck ile karm

lup, KORKAK, RKEK gibi anlamlara gelmektedir. Sre


14
ierisinde szckler yeni anlamlar yklenebilmektedirler. Bin yl
nce KUTSAL bir anlam yklenen bir szck, bin yl sonra Yz KI
ZARTICI bir anlam yklenebilir. Tersi de olabilir. NK DiL, KAY
GAN BiR NESNEDiR. Eski alarda yazlm yaptlarn evirisinde
nemli olan, u ya da bu szcn, kullanld anda hangi anlama
geldiidir. Kur'an 1 400 yl nce yazya geirildiine gre,
Kur'an'da geen u ya da bu szcn o an ne anlam: geldii
nemlidir. nk o szck, Kur'an'a yazldktan sonra da
yaamaya -dolaysyla anmaya, yalanmaya, bozulmaya koyul
maktadr. Bir szcn anlam, SAPTANDIGI -kullanld- ANA
GRE DEGERLENDIRILIR. Szgelimi Kur'an'da karlatmz A&
szc ile, 1 400 yl sonra bugn kullandmz A szc AN
LAMDA deildirler. nk, kprnn altndan ok sular akmtr.
Bugnn dilindeki AZAB szc artk Kur'an'daki anlamn koru
muyor. Anlam DARALDI, BZLD, DEGITI. . . Bu nedenle, bir
Kur'an evirmeni, Kur'an'da yaklak yz yetmi kez geen A
szcn, yapt eviriye, olduu gibi AZB diye alrsa, yapt
iin ad EViRi deil "DEVIRI" olur. Gnmzde -son 60 yl
ierisinde- yaplm olan Kur'an evirilerinde, Kur'an'da geen pek
ok Arapa szck, Trke evirisine olduu gibi yazlmtr. BU,
KUR'AN'A SAYGILI DAVRANM GEREKESiYLE SAVUNULMAYA
KALKIILSA DA, YAPILAN i GEREKT
E
KUR'AN'DA GEEN BU
S

ZC

KLERE, KUR'AN'DAN 1400 YIL SONRA YKLENDiKLERi


B_KA ANLMLARI YAKITIRMAKTIR. rnein, Kur'an'da geen
CAHiL szc, bugn bizim dilimizde yaayan CAHiL szcyle
anlamda deildir.
Kur'an'da geen CAHiL szc, "OKUMA, YAZMA BiLMEYEN
KII" anlamna gelmez. Bir kiilik yapsn nitelemek zere kul
l anlr, AGIR B
A
LILIGIN kart ANLMLISIDIR. HOPPALIK, ANARi
2ibi bir anlam vardr. Oysa, bugn bizim dilimizde CAHiL szc
1 49
genellikle OKUMA-YAZMA BiLMEYEN anlamnda kullanlmaktadr.
Demek ki, Kur'an'da geen CAHi L szc, 1 400 sonra bugn
bizim dilimizde artk anlam kaym, bakalam olarak
yaamaktadr. 0leyse, bir evirmen, Kur'an'da karsna kan
CAHiL szcn, bugn Trklerin kulland CAHiL szcyle
evirirse, CAHiLLiK ETMi OLUR. Yine.Kur'an'da geen INTEKAM
_zc

ile, bizim bugn kullandmz iNTiKAM szc ANIAM
DA deildirler. Kur'an'da geen INTEKAM szcnn C, KIN, gi
bi anlamlar yoktur. YARDIM ETMEK'in kart anlamlsdr.
<TKETMEK, BTNYLE ORTADAN KALDIRMAK gibi anlamlan
3ardr. YENMEK, SiLiP SPRMEK gibi anlamlan vardr. Bugnk
Trk Dili'ndeki iNTiKM szc ise, C ALMAK, KIN GTMEK an
lamlarna gelir. Bir Trk, intikam almak iin kinlendii kiinin
yzne de tkrebilir, evini de yakabilir. Ancak, Kur'an'da ad
geen intekam szc, tek tek bireylere kar deil, btn bir top
luma kardr. TOPTAN TKETMEK, TOPTAN YIYIP BiTiRMEK, A
DINDA KIRINTI BIRAKMAK anlamna gelir. Bir yemei silip
spren kii Arapa'da nne konulan yemei INTEKAM yapm
olur. Ancak bir Trk, tabaktaki tm yiyecekleri bitirdiinde, ye
meimi INTEKAM yaptm demez. Arap'ada INTEKM szc
yalnzca birbirini yemek anlamna deil, u ya da bu yiyecei
tketmek anlamna kullanlr. Bilindii zere, nne konulan ye
mei silip spren kiinin o yemee BiR KINI, BiR C yoktur.
Bir Arap "KURU FASULYEDEN iNTiKAM ALDIM der ise, anlatmak is
tedii, nne konulan kuru fasulyeyi yeyip bitirdiidir. Kuru fasul
yeye kar bir kini ya da c olduu deil!. .. Ancak Trk Dili'ne
geen iNTiKAM szc, yalza kiiler aras didimeye, kin,
fke, c olayna zg bir ad olup kmtr. Demek ki, bir Kur'an
evirmeni, Kur'an'da karsna kan INTEKAM szcn
Trke'ye iNTiKAM diye evirirse yanl yapm olur. Bu gibi
1 5
rnekler binlercedir. Btn bunlar bize, Kur'an'da geen
szcklerin yzllarca kullanla kullanla anlamlarnn
bakalama uadn kantlar. Kur'an'da geen bir szc
evirisinde de olduu gibi kullanmak, bu szcn bin yl boyunca
urad bozay yok saymak demektir. Orhon Yaztlarnda
A
G
, SRE anlamnda geen DLEK szcn, bugnk
Trke'ye DLEK diye evirmek ne lde byk bir yanl ise,
Kur'an'da geen u ya da bu szc, onun bugnk kullanmyla
zdeletirmek de o denli byk bir yanltr.
SONU OLARAK: KUR'AN'IN TRK DlLl'NE DO
G
RU
EVRiLEBiLMESiNiN N KOULU, BU EViRiDE TRKE'YE
ARA'DAN GEMi SZCKLERi KULLANMAMAKTIR.
TRKE'YE ARADAN GEEN SZCKLER, BiZiM DiLiMiZDE
KUR'AN'DAKI ANLAMLARIYLA YAAMIYOR OLDUKLARI iiNDiR Ki,
KUR'AN' I ANLAMAMIZA YARAMIYORLAR. TERSiNE, YANLI ANLA
MAYA YOL AIYORLAR. Bu nedenle Trklerin bal olduklar dinin
ana-bildirisini anlayabilmeleri, ncelikle Trk diline geen Arapa
Farsa szcklerin yanltc etkilerinden kurtulmalaryla
gerekleecektir. Trk Dili'nde zlemenin ba savunucular, Trk
Din bilirleri olmaldr.
DiN, DlLIN UCUNDADIR.
Kimileri, "Allah sizin ne dediinize bakmaz, ne yaptnza ba
kar!" diyorlar. EKSiKTiR. Kimileri de: "Al sizin ne yaptnza
deil, NiYETiNiZE bakar! " diyorlar. BU DA EKSiKTiR. Tanr, kendi
sinden hibir biimde gizlenilemeyecek olan biricik varlktr.
Yaplan da, sylenileni de, dnleni de bilir. Ne demiseniz
iitir, ne yapmsanz grr, ne dndnz bilir. Tanr
asndan kiilerin szleri nemsiz deil, nemlidir. Tanr kiileri
sylediklerinden dolay sorumlu tutacan bildirmitir. Tan,
1 51
szlerin eilip bklmesine kardr. Deitirilmesine kardr. Bo
zulmasn kardr. Hristiyanlar "Isa Allah'n oludur", Yahudileri
"zeyir Allah'n oludur" DEDKLERNDEN DOLAYI (szleri iin)
SULAMAKTADIR. Kiilerin, yreklerinde olmayanlar azlaryla
sylemelerine kardr. Tanr SZ'e ylesine nem vermektedir
ki, SZCKLERE ylesine nem vermektedir ki, kiioullarna en
ok szl DIL araclyla seslenmekte, teki iletiim yollarn
(grsel anlatm. vb.) grece olarak az kullanmaktadr. Szlere o
denli nem vermektedir ki, ancak lmle korkutulan kiilerin
anlk olarak inanlarna aykr szler syleyebileceini, bunu at
latr atlatmaz inandn sylemesi gerektiini bildirmektedir. De
mek ki, kiilerin olaan koullarda SZCKLER! KORUMASI, bun
lar yozlamalardan korumas gerekmektedir.
DiN, DILIN UCUNDADIR. DILINI KORUYAMAYAN, DiNiNi
YiTiRiR.
DN, DLE O DENL BA
G
IMLIDIR K, KLER SAKIN YAN
LI SYLEMEYELM KAYGISI LE, ANLMAYA AYA
ARAPA SZCKLER KULLANMAYA YNELMLERDR. ou
Trkler, eer anlamad Arapa szckleri belleyip, anlamaya an
lamaya bunlar seslendiriyor ise, ou bunu kt bir dnceyle
deil, salt YANLI SZLER SYLEMEMEK AMACIYLA yapmaktadr.
Demek ki, DiNiN DiLE BAGIMLILIGI, "Anlamasanz bile Kur'an'n
Arapa'sn okuyun, dinleyin!" diyenlerce de yadsnamayacak bir
durumdur. Bunlarn yanlgs; "EViRi OLANAKSIZDIR; eviriyle
ANIAMAYA ALIANLAR SAPIKTIR," demeleridir. nk, DOGRU
EViRi OLANAKLIDIR. ANIAMAYA ALIANLAR SAPIK DEGILDIR.
Kur'an'n Arapa's, ilk biimiyle sk bir biimde korunmaldr.
yle ki, btn Mslman lkelerin ynetimleri, Kur'an'n Arapa
ilk biimlerini, altn kabartma. elik dkme, gibi btn bozucu et
kilerden olabildiince korunabilen yzeylere geirerek, zel
1 52
blmelerde saklasalar yeridir. Tpk "METRE" ad verilen !ZUnluk
ls biriminin de ilk reinin Fransa'da byle sakland gibi...
Kur'an'n Arapa's olabildiince ok ki belleine de
kaznmaldr. Bu da nemlidir. (Hafzlk, gereksiz deildir.)
Anadili Arapa olmayan Mslmanlar, Tanr'ya seslenirlerken
yanl yapmamak dileiyle, Namaz (Ykn) srasnda, Kur'an'n
Arapa'sni da syleyebilirler. Buna da bir diyecek yoktur.
ANCAK, btn bunlar, YALNIZCA Kur'an'n Arapa ilk
biiminin korunmasndan te bir amaca ynelmerlerdir.
KLER KORUDUKLRININ ANLMINI BLMEDKLER
SRECE, YALNIZCA BRER BEK OLURLAR. DN SE KORU
DU
G
UNUN NE OLDUCUNU BLMEYEN BEKLER OLMANIZI
STEMEZ. TANRl'NIN 2LLER ARACILI
G
IYLA BLDRP YAZDI
RARAK OKUNUP ANLILMASINI STED
G
N YAR,
KLERN DNCE RETME YETLERN GELTRMEY
AMALMAKTADIR. KUR' AN'DA, KLERN YANLI BULUNAN
SAVLARI, TANRl'NIN KARI SAVLRI LE
DoRULTTADIR. KARIT SAV SERGND
G

KUR'AN'I ANLAMADAN KORUMAK, KUR'AN'IN O
O
Dl
DE
G
LDR. KUR'AN'I KORUYUN, ANCAK ANLAMAYA ALIIN._
BU KSNDEN BR YAPILMAZSA, DEV YERNE
GETRLMEM OLUR.
Tanr, Elisi Musa'y Firavun'a yollarken, szlerin Firavun'a ak
0
seik YLEMESiNi, belki ANLAR, YANLIINDAN DNER diyerek,
gzellikle konumasn buyurmutur. nk ANLMAK dinin, di
reidir. Tanr, kendisini Tanr olarak grp gsteren Firavun'un bi
le, uyanlarn ANLAMASI'na zen gsteriyor da, Trkler'in
KUR'AN'! ANLAMASI'n niin istemesin? Tanr, Trkler Kur'an' an
l amadan Arapa okusunlar, anlamadan Arapa seslendirsinler diye
bir buyruk vermemitir. ANLMAK ise, aka bir DL (EViRi)
1 53
SORUNU'dur. Trkler DL sorununu zmedike, DN GREV'n
de gerektii gibi yapamazlar. Bugn, Trk Dili'nde yer alan anam
lan, sylenileri kaym ARAPA-FARSA szckler, Trklerin
Kur'an' ANLI'nn nnde bir engel oluturmaktadr. Bu ko
nuda rekler verdik. Yine vereceiz.
,ur'an'da geen Araa ZULM-ZLIM szckleri, bugn
Trklerin dilinde yer alan ZULM-ZALiM szckleriyle anlamda
deildir. Trklerin dilinde ZULM; kiiye gvdesel ac veren edim
lerin tmne ad olmutur. DAYAK ATMAK, A-SUSUZ BIR,
KESMEK, BiMEK, YAK, LDRMEK gibi eylemlerin addr.
Trkn dilinde ZLiM ise, bu eylemleri yapan kiinin ad olarak
kullanlr. Oysa Kur'an'da geen Arapa ZULM-ZALi M
szcklerinin anlam bu deildir: GEREGN ORTAYA IKINI
,NLEMEK, GEREGN ALGILNMSINI NLEMK, GEREG
ZEMEK, RTMEK; ORTAI KRTM YOLUYL
JLERN GERE GREBLESN ENGELEMEK,
BELRTLER SLMEK, _RN DUY ALGILRINI
KRELTEREK, OLGULR ASINDAK AYRILIKRI
lSEEBLMELERNN YOLUNU TIKMA, KRARTM anlam
larna gelir. Yarg deyimi olarak kullanlan "KANITIIN
GiZLENMESi, KANITIRIN DEGITIRILMESI YA DA YOK EDiLMESi",
Kur'an'da geen ZULM szcnn anlamn verr. "DELiL K
RARTMAK"tr Kur an'da e en ZULM szc .. n anlam! . . NUR

(k) szcnn kart anlamlsdr. NUR: Itr, ay nat.
ZULM, ite bunun kart anlamlsdr. #aplar GECE'ye de ZULM
jerler. nk GR' engeller. GZ GZ GRMEZ, AK-
K
SEiLMEZ OLUR. SEiKLiK YOKTUR. ite Kur'an'da ZULM bu an
lama gelmektedir. Kur'an'da: "Tankl gizleyenden daha ZLiM
kim olabilir?" (2/1 40) diye soulmaktadr. ZALiM, karatc demek
tir. Kantlar t EDEN demektir. . . yle ise, apak grlyor ki,
15
Kur'an'da geen ZULM-ZALIM szckler Trklerin bugn kul
l andklar ZULM-ZALiM szckleri ile anlamda deildir.
Kur'an'da geen ZULM szcn, Trklerin kullandklar ZULM
szc ile karlayan evirmenler, ZALiMDiRLER. nk kur'an'da
geen ZULM szcnn anlamn, Trklerin kullandklar ZULM
szcyle birmi gibi gstererek KARARTMAKTADIRLAR! . . .
Evet, DN DLN UCUNDADIR . . .
Din szkonusu olduunda, bir szcn bile yadsnamaz bir
f
nemi vardr. Kur'an'da bu aka grlr: Ey inananlar, "RAINA! "
emeyin, "UNZURNAI" deyin . . . " (2/1 04) uyars, bir szck yerine
.aka bir szck kullanasi buyrmaktadr. Demek k, bir
_zn bile nemi vardr.
DN, DLN UCUNDADIR.
"Tanr, ancak Meryem Olu Mesih'tir" diyenler, kukusuz 'ka
fir' (Yadsyc) oldu." (5/72) "Tanr ancak n ncsdr" di
yenler, kukuuz 'Kafr' (Yadsyc) oldu. "(5/73) "Eer diyegel
diklerinden dn yapmazlarsa onlardan yadsyc olanlara,
ackl bir yalm dokunacaktr. " (5/73) "Onlar Tanr'nn n
azlaryla (Szleriyle) sndrmek isterler." (9/32) Bu gibi binler
ce sz geer Kur'an'da. Neyin sylenmesinin yanl, neyin
sylenmesinin doru olduu gsterilir. Kiiler Tanr konusunda
ne dedikleri asndan beklere ayrlmlardr. DN, DLN
UCUNDADIR. Kullandmz szler, bal buluduumuz bei;
gerek karsnda takndmz tutumu belirler. Tanr karsndaki
tutumunuzu belirler. Tanr kart iseniz, sizin Tanr kart ol
duunuz da DLNZN UCUNDADIR. eytan (Kt olan,
bakaldran) da SALT DLYLE eylem yapmaktadr. O, yalnzca
AGIRMAKTA, dil ie ilemektedir. Onun arlarna
sylediklerine uyup uymamak size baldr. Siz onun szlerine
uymaz iseniz, onun elinde bakaca bir ara yoktur. Szlerden
1 55
baka bir gc yoktur. DN, DLN UCUNDADIR: DiN, DiLLE
GELiR, DiLLE GiDER. Bu nedenle "DN ELDEN GDYOR!" deme
nin bir anlam yoktur. nk "DN ANCAK DLDEN GDEBLR."
1 200 ylndan bu yana DiN, TRKN DiLiNDEN byk lde
GiTMiTiR. Ancak Kur'an'n dosdoru kk-Trke szcklerle
evrilmesi kouluyla geri gelebilir. Yzde altm Arapa Farsa
kkenli szckler kullanlarak yaplan eviriler, Dinin Trklerce
YANLI TANINMAINA neden olmaktadr. Kur'an'n yanl an
lalmasnn nedenletnden biridir dilimizdeki Arapa-Farsa
szck bolluu!..
Kur'an'da geen Arapa szcklerin kk-Trke olan upuygun.
karlklarn bulma, tretme abas, bir yandan dilimizi eski
salna kavuturacak, te yandan dinimizi olabildiince dos
dor anlamamz salayacaktr. Bunu gerekletirmek kolay olma
yabilir. Ancak olanaksz deildir. stelik bunu
gerekletirmeksizin, kendimizi gerekletirmemiz de ola
nakszdr ...
Kur'an'da bildirilmitir ki, Tanr, kii soyunu yaratm, ona BE
YAN' (iletiimi-konumay) retmitir. Yine Kur'an'da bildiril
mitir ki, Tann kii soyuna yazmay da retmitir. Aynca, Tann
yaratt btn nesneleri dillendirebilen, konuturabilendi. Tann
yalnzca Araplarn ulusal Tanrs olmadna gre, demek ki btn
uluslara konumay- yazmay O retmitir. Eer, Trke diye bir
dil varsa, bu dil, varln Tann'ya borludur. Eer Yunanca diye
bir dil varsa, bu dil de varln Tanr'ya borludur. Latin yazs,
Arap yazs, in yazs, Japon yazs gibi btn yaz trleri,
varlklarn Tanr'ya borludurlar. Uluslar, ulus olularn, Irklar
rk olularn, Trler t olularn Tann'ya borludurlar.
Kiioullannn renklerinin,dillerinin baka baka oluu, Tann'nn
ilerindendir.
15
Kur'an' bir klavuz olarak belleyen kiiler, bir yaz trn
tekine stn tutamazlar. Bir ulusun dilini tekine stn tutamaz
lar. Bir Irk tekine stn tutamazlar. Bir ulusu tekine stn tuta
mazlar. Bunlar arasndaki ayrlklar, bakalklar, yalnzca bir
tanma edinimin konusu olabilirler. Kii, 'kendinden
baka's tanmakla, gerekte kendini tanm olur. Btn
varlklar, bir rnek olsalar idi, aralarnda bakalklar bulunmasa
idi; 'SEiKLiK', 'SEME' de, ayrdetme yetisi de olmazd. Do
laysyla kii, kendinin de ayrdna varamazd. BiLGi ola
naszlard. nk BiLMEK, nesneler arasndaki bakalklarn
ayrdna varmak, bakalklarn nasl gerekletiini BILMEK'tir.
Bakalklarn, ayrlklarn neeniin, naslnn, niininin bilinci
ne varmaktr. Kii, kendi anadilinden baka bir dili incelemeye ko
yulursa, kendi anadilini de yeniden renecektir. Kii, kendi kul
land yazdan baka trde olan yazlan incelemeye giriirse, ken
di yaz biiminin de ayndedici zelliklerini kavrayacaktr. Kii,
teki uluslarn ayrlk, bakalk zelliklerini renme konusu et
tiinde, kendi ulusunun ayrdedici zelliklerinin ne olduunu da
anlayacaktr. Demek ki, BAKA olann niin, nasl, ne lde baka
olduunu saptamaya girien, KENDi BAKALIGININ DA BiLiNCiNE
VARACAKTIR. Bakalk olgusunu abartarak, bunu BO STNLK
DUYGUSU'na ya da "BO AAGILIK DUYGUSU" na dntrmenin
biricik engeli, BAKA olan ANLAYABILMEK'ten geer.
BAKA OLAN' iyice anladnzda, yarglarnz salkl olacaktr.
BO STNLK duygusu, YA DA BO AAGILIK sans, yerini
GEREKi OLABILIRLIGE brakacaktr. "OLMU-OLN"n
"OLABILECEK-OLAN"lardan yalnzca biri olduunu kavrayan kii,
OLGUNLAIR. nk KENDi VARLIGI'n "sonsuz olabilirlikler
ierisinden, gereklemi olan bir olaslk, " olarak anlayacaktr.
Doal yap bakmndan byle olmayp da yle olmay kendisinin
1 57
belirlemediini, eer byle olm:m olsayd, 'yle' de olabile
ceini, kavrayacaktr. "BEN, SONSUZ OLASWKLAR
ERSNDEN GEREKLEM OLN BR olaslk'm diyen
kii, "TEKLER DE, SONSUZ OLSILIKLR ERSNDEN,
GEREKLEM OLAN BAKA olaslklardr." bilincine ulam
demektir.
ite, Kur'an'da geen: "Gklerin, yerin yaratlmas ile sizin dil
lerinizin, renklerinizin baka baka oluu O'nun ayetlerinden
dir. Kukusuz bunda bilginler iin gerekten ayetler vardr." (30/
22) aklamas, " Eer dileseydi Tanr sizi tek bir toplum yapard;
bu ok toplumla, sizleri denemesi, verdikleriyle snamas iindir."
(5/48) bildirisi, " Ey kiioullar! Biz sizleri bir erkek ile bir diiden
trettik. BiRBiRiNiZLE TAIMANIZ,
G
RENMENIZ llN sizleri
bekler, kmeler kldk. Kukusuz Tanr asndan en stn
olannz, ondan en ok saknannzdr. Kukusuz Tanr bilendir,
yapp-etmelerinizi somut olarak bilendir. " ( 49/1 3) szleri,
kiioullanna ak uyarlardr.
Kur'an' benimsemi bir kii, kendi bildii dilden baka bir dil
le, kendi rkndan baka bir rkla, kendi toplumundan baka bir
toplumla, kendi yazsndan baka bir yazyla karlatnda; BUN
IARI TARI'NI RN olarak grecek, bir STNLK ya da
AA
G
ILIK duygusuna kaplmayacak; bunlar tanmaya, anlamaya,
renmeye gireecektir.
Daha an syleyelim: Bir Mslman Arap, Trklerin ulus ola
rak varln, dilini, yazsn ancak bir inceleme, aratrma,
renme, yararlanma konusu edinebilir. Trklerin ulus olarak
varln ortadan kaldrmaya ya da eritmeye girimesi du
rumunda, Tanr katnda sulu olacaktr. Trke'yi at,
Arapa'y kullan ya da kendi yazm at, arap yazsn kullan
DYEMEZ! teki uluslar ARIATIRMAYA yeltenemez. Eer yel-
1 5
tenirse, bu giriimi TANRl'NIN BUYRUKRINA AYKIRI olur.
Gemite Tanr'nn buruklarn ineyen pek ok 'Mslman' Arap,
' Mslman' Trk kmtr. Trklerin dilini ARAPITIRMAYA,
yazlarn ARAPLTIRMAYA girimilerdir. Bunu belli oranlarda
baarmladr. (Tanr, bunlar bildii gibi yapar ... )
Biz, bundan sonraki blmde, Trk yazsnn Tanr'nn buyruk
larna aykr olarak ALATIRILMAININ, Trklerin anlama yet
leri zerinde yol at kemirici etkileri inceleyeceiz.
1 59
"TRKLERN AR YAZISINA YNELNN
TRKLERN DNSEL GELMNDE
YOL ATIGI GERLETC ETKLER"
ZERNE BR DENEME
^
V
^
Bu blmde, konumalarn yazya geirilebilmesi iin, ko
numadaki btn seslerin kendilerine zg birer izge ile
gsterilmesi gerektiini; eer konumada kullanlan btn seslerin
yazda yetkinlikle gsterilesi gereklemezse o yazda bir bu
lanklk, bir karklk ortaya kacan; Arap yaz biiminin Trk
konumasnda bulunan pek ok sesi gsterecek yaz birimlerinden
yoksun olduunu, kantlaryla ileyeceiz.
Yazm konusuna zg pek ok niteleme, dilimize Arapa'dan so
kulmutur. Biz bu Arapa-Farsa nitelemeler yerine, Trke'lerini
kullanacaz.
Yaz, ok nemlidir. Bunu kavrayabilmek iin, YAZI OLMASAY
DI NE OLURDU diye dnmek yeterlidir.
Yeryznde pek ok yaz trnn bulunmas da TANRI'NIN
iLERiNDENDiR. in Yazs, Arap Yazs, Latin Yazs, (zetle btn
yaz biimleri) tpk btn yaratk trleri gibi, Tanr'nn dileine
bal olarak, ayn ayr biimlenmilerdir. Kendi bildikleri yaz
tn 'STN', bilmedikleri yabanc yaz trlerini de 'AAGILIK'
diye niteleyen kiiler; olgunlamam s kiilerdir. Bunlar, kendi
beenilerini nesnel gerein stne kartarak, kendi beenilerini
yceltir, nesnel gerei karartrlar.
Arap Yazsn btn teki yaz trlerinden stn, yce sayan
lar; teki uluslarn yazlarn sanki 'eytan ii' imi gibi karala
maktadrlar. Oysa bu davran, ncelikle Kur'an'a aykrdr. Tanr,
1 61
" ALEMLERiN RABBI"dr. (Rabbelalemin) (Trkesi: Tanr, btn
varlk trlerinin, btn rklarn, uluslarn, beklerin, kmelerin
eiticisi, reticisi biimlendiricisi, gelitiricisidir.) Yeryznde
trler varsa, hi bir tr, kendi trn kendisi, kendi istenciyle
yapm deildir. Kuu ku, ary an, kiiyi kii yapan Tan'dr. Ku,
havlayamaz; kpek cikleyemez; kurbaa kineyemez; at
vraklayamaz... Btn yaratklarn nasl sesler kartacakla, yara
tann, Tann'nn belirlemesiyle gereklemitir. yle ise bir at,
'Niin kiniyor da tmyor?" diye sulanamaz. Bir ku, 'Niin
anrmyor da cikliyor?' diye sulanamaz. Anrmay 'irkin', cikle
meyi 'gzl' diye niteleyen, biziz. Bunlar yalnzca bizim
beenimizi gsterir. Ancak, bizler beendiklerimizi dou,
beenmediklerimizi yanl sayamayz. Eein anrmas bizim ku
lamza sevimsiz gelebilir; ancak, eein anrmas YALITIR di
yemeyiz. Eee, ciklemesini buyuramayz. Kargalarn gaklamasn
beenmeyebiliriz, ancak kargalar GAKIAMAKLA OK YA BiR
i YAMAKTADIRL KARGARI EGITELIM DE GAKLAMASINI.R,
diyemeyiz. Kim bilir, kargalar da bizim sesimizi beenmiyor olabi
lirler. Belki de kendileri gibi gaklamadmz iin bizleri aa ya
ratklar olarak niteliyorlardr. Tpk byle, Araplarn boaz
yaps ile, baka toplumlarn boaz yaps, yaradltn baka
olabilir. Baka uluslar, Araplarn kardklar kimi sesleri
karamayabilirler. nk boaz yaplan yaradltan buna uy
gun biimde gelimemitir. Ancak. Araplar da baka uluslarn
kardklar kimi sesleri karamayabilirler. Bunlar birer
STNLK - AAGILIK konusu deil, yalnzca yaradl
biimlenmesinden, TANRl'DAN KAYNAKLANAN BAKALIKLARDIR.
Anadili Arapa olan bir tandma, Arap yazs ile RL yaz
masn syledim. fril yazd. Bunu, baka bir Arab'a okuttum:
RL deil de URL diye seslendirdi. Dnp yazana, niin
1 62
RIL deil de

R
lL yazdn sordum. nk dedi, bizim dili
mizde

e' sesi yoktur. Dolaysyla 'e'sesini gsterecek bir yaz


birimimiz de yoktur. Bizim dilimizde ' ' sesi de yok buna yakn
olan '' sesi
.
vardr. Bu nedenle yerine ; yerine yazdm;
RIL sesi bizim dilimizde, yazmzda olmadndan; bunun ben
zerini (RlL) yazdm! . . . Bu Arap tandm, Arapa'nn
yeryznn en STN dili, Arap yazsnn da 'YAZILARIN AI' ol
duunu sylyordu. Oysa RIL rnei onun syledikleri ile nes
nel gerein elitiini apak gsteriyordu. Arap Dili yeryzdeki
btn uluslarn dillerinin USTUNDE olmad gibi, Arap Yazs da
btn yaz trlerinin USTUNDE deildi. Eer USTUNDE olsa i,
tekileri i erir idi
.
Oysa, Arap Dili'ndeki sesler t n
Jerindeki kimi sesleri iERMEDi 1 gibi, Arap Yazsndaki birimler
;e, teki uluslarn yazlarndaki kimi birimleri iERMiYOR. Arap
Dili Araplara, Arap Yazs da Arap Dili'ne yetebilir, yetmektedir; an
cak Arap Dili teki uluslara, Arap Yazs teki dillere yetmiyor, yet
memektedir.
Anadili Arapa olan bu tandm, karlk olarak benden y.-
szcn bugn Trkiye'de kullanlan yaz ile yazmam istedi.
Ben tutup ZARABA yazdm. 'Olmad', dedi. nk azndan kan
ilk ses gerekten de Z'ye ok benzese de Z deildi; biraz D'yi
andran bouk bir Z idi. ikinci kez DARABA diye yazdm. Yine 'Ol
mad' dedi. Evet, gerekten de olmamt. nk azndan kan
ilk ses " D" deil, "D'ye benzer bir "Z" idi. Bu ses, yeryznde
yalnzca Araplarn dilinde bulunan, baka uluslarn dillerinde bu
lunmayan bir ses imi. Bu nedenle Arap Dili'ne \.dili de denir
mi! (ZAD dili)
Sonunda ikimiz de anladk ki, jugn Trklerin kulland yaz,
ancak Trklerin dilindeki sesleri yazmaya yeter. Araplarn kulland


,az da, ancak Araplarn dillerindeki sesleri gstermeye yarar.
163
Eer, Araplardan bizim kulladmz yazya gemelerini ister
sek, bizim kullandmz yaz, onlarn kardklar tm sesleri
M
gsteremeyecektir. Tpk bunun gibi, bizden de Arap Yazsn kul-
lanmamz istenirse, biz de azmzdan kan tm sesleri bu yazyla
gsteremeyeceiz.
Araplar imdiye dek, kendi yazlarn brakp baka uluslarn
yaz trleriyle yazmaya hi girimediler. Ancak yeryznde pek
ok Mslman Trk toplumlar, kendi yazlarn brakp Arap
Yazsyla yazdlar. Oysa Arap Yazs bu uluslarn dillerindeki sesleri
gstermeye yetmiyordu. Sonu gerekten de son kertedt
zcdr! nk, bu uluslarn yzyllar ncesinden kalan yazl
belgeleri, bugn doru okunamayacak deni bulanktr. Bunun.
reklerini ileride sergikyeceiz. Ancak, imdi, niin bu Arap ol-.
mayan Mslman uluslarn, Arap yazsn alp kendi yazlarn.
braktklar zerinde dnelim.
Tpk Trk Dili'ne Arapa- Farsa szcklerin sokulmasndaki gi
bi kandrmacalar, Arap yazsn teki mslman uluslara benimset
me abalarnda da geerli olmutur. nce, bu yazy btn
tekilerden 'STN', ' KUTSAL' diye belletmilerdir. " Kur'an Arapa
deil, Allaha'dr! " "Kur'an' Arap yazsyla deil, Allah yazsyla
yazlmtr! " gibi uyduruk, stelik Kur'an'a da aykr szlerle;
Arap olmayan Mslman uluslarn dilleri, yazlan AAGILANMItr.
Bu ii yapanlar, yzyllar ncesinin yanl dnceli (lslam' yanl
anlam) kiileridir. Ancak gnmzde de bu yanl dnceli
kiilerin artlar vardr. Bunlarn arasnda 'BYK' NL DOGU
BLMCLER de vardr ki, gerekte en alas olan da budur. Bu
Dou bilimcilerden kimi. ARAP YAISINI ve ve bitiremez, ona
"YAZILARIN KRALlESl" der. (Hlmutt Ritter- Akt: M. Hamidullah
Hz. Peygamberin Alt Orjinal Diplomatik Mektubu- sf. 20) Kimi de
Trke'yi ve ve bitiremez. DiLLERiN KRALI diye niteler. (B. Ata-
1 6
!ay, Arapa ile Trkenin Karlatrlmas - lst. Maarifet - Matbaas -
1 954- sf 25) Oysa her ikisi de atmaktadr. Yalnzca kendilerinin
ok sevdiklerini, kendi beenilerine gzel geleni, geree kar
yceltmektedirler. Bbrlenmenin en bayas, kartlarnn
vglerini gerein kant imi gibi gstermektir. Dil
yartnclar da ou kez kendi dillerini stn kartrken, ya
banclarn vglerini kant diye kullanrlar. Sz gelimi Trk Dili'ni
ycelten Dilbilimci Trk olmayp yabanc olunca, venin yabanc
olmas, onun gerei sylediinin ba kant saylarak yerliler
arasnda ok etkili olmutur. BAKIN! YABANCIIAR BiLE
TRKE'NiN STOLGN ANIATA ANIATA BITIREMIYORIAR!
diye ortaya frlayan kimi Trk dilcileri, Trk Dilini btn teki dil
lerden STN saymaya girimilerdir. (r:Besim Atalay) Tpk bu
nun gib Arap yazsn YAZILARIN KRALiESi diye niteleyen kii
de bir yabanc, stelik de bir Hristiyan olduu iin, Arap dilcileri
bu yabancnn szleriyle coarak, kendi yaz trlerinin btn teki
yazlardan STN olduunun bylece kantlandn sav
lamlardr. Oysa, onlardan ou, bir yabanc doubilimci bu
vgy etmese de alar boyu bu STNLK savndaydlar; an
cak BiR YABANCI, STELiK BiR HIRISTIYAN da bu yolda ko
nuunca [kendi savlarn kartlarnn bile onaylandn
dnerek] iyice AZGINIAMAKTADIRIAR. Bunlar arasndan kimi
leri, ii en u yana ekerek: "ARAP YAZISI, ARAP DiLi; TANRI'NIN
SEiP, AYIRIP, TM INSALIGA BiLDiRiMDE BULUNMAK iiN
ZEL OIARAK ARAPLAR AACILIGIYIA ORTAYA IKARTIGI ZEL
BiR YAZIDIR" diyorlar. Arap Dili, Arap yazs, Tanr'nn bildirimi
iin en uygun olan idi; teki diller, yazlar Tanrnn sylevini yaz
maya uygun deil idi, diyorlar. Oysa, btn bu savlarn birer
yanlgdan te bir anlam yoktur. nk Tanr kiioullarna alar
boyunca pek ok dilde seslenmitir. Pek ok yaz ile yazdrmtr.
1 65
Yalnzca Arapa ile deil, yalnzca Arap yazsyla deil, onlaca,
yzlerce deiik yazyla, dille bildirimde bulunmutur. Tanr tm
yaratklara onlarn anlayabilecekleri bir yolla bildirir. ARIIARA DA
ARIIARIN ANIAYACAGI BiiMDE BUYRUGUNU VERiR. Bu,
Kur'an'da yle bildirilmitir:
"Rabbin BARISINA esinledi (vahyetti:) "Dalarda, aalarda
ve onlarn kurdukla ardaklarda kendine evler edin", "Sonra
meyvelerin tmnden ye! Bylece Rabbinin sana kolaylatrd
yollarda yr-uuver." ( 1 6/68-69)
imdi, Tanr, balansna A OLK m syledi? A
Arapa m biliyordu? Deil ise, Tanr balansna hang dilde ses
lendi? Bu szleri arya hangi dilde bildirdi? .. Yeryznde ba
tanlar bal yaparken, Adem ola ki daha yaratlmam idi. yle ise
balanlan bal yapmak iin Adem'in konumay renmesini bekle
memitir. Tanr balansna bildirimde bulunduunda, yeryznde
AP ULUSU yoktu. nk Araplarn bir yabanc soydan
ayrldklar yazldr Kur'an'da. Arapa diye bir dil de yoktu. Tanr,
h bir yaratt tretmemiken, ortada anlar bile yokken, imdi
zerinde tepindiimiz u yerz yuvarla bile yokken, iinde ye
r, gn ilk gelerinin kaynat tts benzeri bulutsuya da
bir buyruk vermitir:
"Bulutsu durmda olan ge yneldi, ona ve yere " isteseniz de
istemeseniz de gelin!" dedi. Onlar da "isteyerek geldik!" dediler. "
(Fussilet/1 1 ) yle ise Tanr, iinde kiioullannn, teki etli-kanh
soluklu varlklarn bulunmad bu bulutsuya, kiiolulannn dille
riyle seslenmemitir. Bu seslenme, Arapa ya da lbranice olmad
gibi, bugn bilinen dillerden hi biri ile deildi. Belki bizim bugn
bildiimiz anlamda bir DiL bile deildi bu. TANRI BTN NESNE
LERi KONUTURABILENDIR. (Fussilet/2 1 ) BTN DiLLERi (bizim
bildiimiz bilmediimiz, bilemeyeceimiz btn dilleri) KULLANIR.
1 6
Tanr iin iletiimde engel yoktur. Tanr ENGEL TANIMAZ. Bu ne
denle, "ARAPA o yllarda (600'ler) EN YETKN DiL OLDUGU N
TANRI KIIOGULRINA BLDiRMDE BULUNABLMEK ZERE BU
DILI ZELLKLE SEMiTiR." gibi aklamalar TANRI'YI GEREG
GIBI DEGERLENDIREMEYEN kiilerin Kur'an'a aykr uydurma
lardr.
Arap yazs, teki yazladan ne stndr ne de aadr.
Arap yazs, Araplarn dili iin uygun yazdr. Arap yazs ile
Aaplarn dili bir btndr. Arap Dili'ni baka bir yazyla yazmak
ok g olaca gibi; Aapa'dan baka bir dili Arap yazs ile yaz
maya kalkmak da samadr. nk ses-yaz U)umazl ortaya
kar.
Yetkin bir yaznn, konumada kullanlan btn sesleri
gsterebilmesi, ba kuraldr. nk yaz, yalnzca bunun iindir.
Demek ki, bir ulusun kulland yaz tr, o ulusun dilindeki btn
sesleri gsterebiliyor ise sorun kmaz. Uyum vardr. Tersi olursa,
sorun kar. Uyum olmaz. Bir yaz trnn bir konuma diline uy
gunluu, tpk bir ayakkabnn bir ayaa uygunluu gibidir.
Ayana dar gelen ayakkab ile yryen kii ac eker; ya o ayak
kaby deitirir, ya da aya saln yitirir, topallar. Trk ko
numa dili, Arap yazs ile yzlmaya uygun deildir. Ancak, bin
yl akn bir sre, Trk Dili, Arap Yazsyla yazlmaya allmtr.
Olmamtr. Yetmemitir. Bu yzden Trklerce Arap yazsna Arap
larca bilinmeyen kimi eklemeler yaplmtr. Yine olmamtr.
Yazmalarda yanl anlamalara yol amaktan kurtulamamlardr.
Trk, ayana uymayan bir ayakkab ile dolamtr bin yl boyun
ca, topallamtr. Sonunda karp atmtr bu ayakkaby. Kurtul
mutur. (1928-Yaz Devrimi) Peki, niin giymiti bu ayan vuran
ayakkaby bin yl boyunca Trkler? . . Tanr'nn beenisini kazan
mak iin! ..
1 67
Oysa Tanr; Arap olmayan Mslman uluslar Aap yazs kul
lansn, diye buyurmamtr. Bunu kullar uydurmutur.
Arapa Kur' an'n Arap Yazs ile yazlm olmas, sanki teki
Arap olmayan Mslman uluslar da bu yazy kullanmak zorun
daym gibi anlalmtr. Arap olan Mslmanlar doal olarak
Aap Yazsn kullanmalydlar. Bu doruydu. Ancak Arap olmayan
Mslmanlarn, Arap Yazsn kullanmalar gerekli deildi, budur
yanl olan. Kendi ulusal dilini brakp, Arap Dili'ne gemeyen bir
ulus; Arap Yazsna niin gesin?
Kiioullar, v deyince ldrr. Birlik deyince, btn
bakalklar yok etmeye soyunur. Sanr ki, birleen kiiler biim
olarak birbirinin tpks olmaz ise, birlik de olmaz. Ulusal zellikler
ortadan kaldlmaz ise, uluslarn dinsel bir ama evresinde bir
leemeyeceklerini sanr. Oysa, uluslar ulusal zelliklerini koruya
rak da dinsel bir ama evresinde birleebilirler.
eitli uluslarn, belli bir dinsel reti evresinde birlemesi
amacnn bu ULUSLARIN yaz ve dil AYRILIKIARINI ORTADAN K
DIRMAKSIZIN BAARIAMAYACAGINI syleyenler yanlmaktadrlar.
Bu yanlgy en ac bir biimde, Sovyetler Birlii'ndeki sosyalizm
uygulamas gstermitir.
.
Sovyetler Birlii, ierisinde pek ok uluslarn yaad bir
lkeydi. Dilleri, dinleri, treleri baka baka olan pek ok ulus,
1 91 7 ylndaki Sosyalst Devrimden sonra, tek ama evresinde
birletirilmeye allmtr Bu ama: SOSYALIZM'i
gerekletirmektir. Buna gre, sre ierisinde ULUSAL zellikler
atlmaldr. rnein Rusya'daki btn uluslar kendi dillerini
brakp bir tek dili benimsemeli (RUSA), kendi dinlerini brakp
bir tek ' DiN' , (SOSYALiZM inanc) evresinde kenetlenmeliydi. Ze
keriya Sertel'in Azerbaycan anlarnda, bu gerek ok ac bir
biimde gzler nne serilmitir. imdi Sertel'in anlarndan uzun-
1 6
ca bir blm aktaralm:
"Yerli halktan biri bir Rusla Trke konumaya kalkarsa, (Rus)
onu Milliyeti olarak sular. Trkler byle bir sulama altnda kal
mamak iin, Rusa konumay ye grrler. Bir gn komumuz ve
dostumuz bir Rus kadn bana ikayet etti.
- u Azeri Trkleri ok Milliyeti! dedi.
- Neden? dedim.
- Hep Azeri Trkesi konuuyorlar. Ben Azeri Trkesi bilmiyo-
rum. Benimle bile Trke konumaya kalkarlar.
Evet, bu (Rus) kadn bir Azerbaycan Trk' ile evlidir. 1 2
yldan beri Azerbaycan'dadr. Fakat yerli dili renmemekte srar
etmi. ONUN BU HAREKETi MlLLIYETlLIK OLMUYOR DA, KENDi
DlLINI KULIANDIGI IlN AERi TRK SULU OLUVERiYOR!
Gzel zihnyet! ! ! "
" Ruslar, halklara dinlerini, milliyetlerini unutturmak iin birok
yollara bavururlar. 1- Bu memleketlere, Rus genleri, zellikle Rus
kadnlan gnderirler. Bu kadnlar yerli erkeklerle evlenirler.
DOGAN OCUKLR ARTIK RUS'TUR! (Bak'de Trkler imdiden
aznla dmlerdir. Baknn 1, 5 milyon nfsu vardr. (yl:
l 970'ler) Bunun te biri Trk'tr. teki ikisi, Ermeni ve Rus!
Yalnz tara kyler bu RUSLTIRMAYA kar direnmekte devam
ediyorlar. Trk Cumhuriyetlerde bulunan Ruslar, asla yerli dili kul
lanmazlar. Etdik bir yolla, inatla ve srarla Rusa konuurlar. Ga
zeteler de kullanlan dil de Rusa'dr. 2- Azerbaycan'da Trk okul
lar azalyor, Rus okullar oalyor. lkede ilk ve ortaokullarn
yalnzca yzde onu Trk okuludur. Geri kalan " RUS OKULU"dur.
Rus okulunda Trke, haftada bir saaat retilir. Azeri tarih ve
edebiyat hi retilmez. Rus okullarnda okuyan Trk
oclar kendi dillerini kendi tarihlerini ve edebiyatlarn
renemezler, AMA RUSRI MEMMELR. Bundan
1 69
baka ocuk yuvalarnda renciler yalnzca Rusa konuturulur.
Bundan baka ocuk yuvalarnda renciler yalnzca Rusa ko
nutulur. ocuklar evlerinde olmazsa Rusa'y buralarda
renirler. 3- Stalin Dneminde Azerbaycan, Trkmenistan ve
zbekistan'daki Trklerin, Trkiye ile her trl balantlarn kesil
mitir. DiLLERiNE UGUN OLIGI HLDE BU MEMLEKT
LERDE RUS HARFLER KABUL EDLMTR. (ab) Biz onlarn
yaaylarn okuyamayz, onlarn bizimkini skerler. Zaten bu
memleketlerde Trkiye'den kitap gazete ve dergi getirmek ya
saktr.
Bir gn, Bak'de deniz kenarnda otyordum. Yana bir ih
tiyar geldi. Beraberinde 67 yalarnda torunu vard. Tornu ile
RUSA konuuyordu. yle bir yzne baktm. Anlad.
- Bala efendi, dedi. Bizim torun mektepte RUSA ko
nuuyor. Eve gelince bizimle de RUSA konumakta srar
ediyor. TRKE CEVAP VERSEN KIZIYOR! Bizleri de Rusa
konumaya zorluyor.
- Siz nerelisiniz? dedim.
- Taralym, dedi. imdiye kadar biz bu RUS DAMGASINA
kar geliyorduk. Ama imdi oullarmz ve torunlarmz bizi bu yo
la srklyorlar. Bamz dertte.
Sonra kendisini aran torunununa dnd, durdu ve RUSA
cevap verdi.
(Zekeriya Sertel, bundan sonra, Sovyetler Birliindeki Trk
Cumhuriyetlerinde, TEKNiK SZCKLERi, EDEBi, FELEFi
TERiMLERi GRETECEK LGATLAR BULUNMADIGINI, BU
TERiMLERiN RUSA' DA ALINDIGINI anlatyor.) " Daha imdiden
Azeri Trke'sinin %40' Rusadr", diyor ve ekliyor. "Benim
grme gre, yz yla varmaz bu memleketlerde RUSLAM
hedefne varacak."
170
(Ad Rusa olan Trkler onu daima ok rahatsz ettirmitir. Da
ha arlk dneminde balayan soyadnn sonuna "OF" ekleme ade
tinin devam ettiini, son zamanlarda baz yazar ve ediplerin bun
dan kurtulmaya altklarn, AHMEDOF, MEHMEDOF gibi adlar
brakarak Trk adlarn kullandklarn, ancak halkn bu rnei iz
lemediini anlatyor.)
Ruslarn Azerbaycan'da tand baz Trklere RUSA ad
taktklarn anlattktan sonra, u rei veriyor:
"Bizim avluda konuan ocuklar Rusa konuurlard ve birbirle
rini Rus adlaryla arrlard. Evde de aralarnda Rusa ko
nuurlard. Komulardan birinin ALI adnda bir olu vard. Beni
grnce koar:
- Zekeriya Bey, Marki yest? (Pul var m?) diye sorard.
Ben de Trke s) lemedike pul vermeyeceimi sylerdim.
Mahzun mahzun yzme bakar, uzaklard. Derken, yukardan an
nesinin sesi duyulurdu.
-ALEK, idi suda! (Gel buraya)
Annesi Trk't ve ocuunun ad AI idi. Annesi ona ALEK Rus
adn takmt.
Ruslarn kullanmakta olduu RUSL$TRM metodlarndan
biri de okuldur. Kk Cumhuriyetler kendi dillerinde okul
aabilirler. Ama kk Cumhuriyetlerin atklar okullar yerli
halkn ihtiyacn karlamyor. Okulu bitirdikten sonra ykselmek,
ilerlemek imkanlarndan yoksun kalyorlar. Ilerleyebilmek iin
RUSA BLMEK, Moskova'da yksek okullarda tahsil grmek gere
kiyor. BU NEDENLE BTN AiLELER OCUKLARINA DAHA KK
YATAN lTIBAREN RUSA GRETIYORLAR. OKUL AGI GELiNCE
OCUGU RUS OKULUNA VERiYORLAR.
Ruslar teki halklar RUSLTRMAK iin de bu durumdan ya
rarlanyorlar. Kk Cumhuriyetlerde bol bol RUS OKULU
1 71
ayorlar. rein Bak'de iki yz okuldan yalnzca l 7' si Azeri
Okulu'dur. Geri kalan RUS OKULU'dur. teki Cumhuriyetler de
durm budur.
ocuklara RUSA retmenin yollarndan bir de OCUK YUVA
IARIDIR. Sovyetlerde 3- ya arasndaki ocuklar mutlaka ocuk
yuvalarna giderler. Orada kadnlar alt iin, ocuklar ocuk
yuvalarna verme zorunluluu vardr. ie giden kadn, sabah er
kenden ocuunu ana yuvasna brakr. Akam, iten dnte alr.
ocuk btn gnn ocuk yuvasnda geirir. BURAA EGTMEN
KAINIAR RUSTUR. OCUKLAR KENDI ARAIARINDA RUSA KO
NUURIAR. Bylece ocuk daha bu yanda Rus Okullarna
hazrlanr. Ve gitmek a gelince, aile ister istemez RUS OKULUNU
seer ocua.
Sovyetler'de EN BK SU MLLYET OLMAKTIR. BU
H YALNIZ RUSLARA TANINMITIR! Dnya komnizmi, milliyeti
eritir. Komnist olan milliyeti olamaz. ONUN iiN MiLLi DAVAL
RINIZI ANCAK KOMNIZM PERDESi ALTINDA YRTEBiLiRSiNiZ.
DOGRUDAN DOGRUYA MiLLiYETi OLAMAZSINIZ. RUSIAR BUNU
TK SOVYET HALKIRINI RUSIATIRMAK N BR ARA
OI KULLANIRIAR. Btn Cumhuriyetlerde YALNIZCA
RUSA KONUULMASINI isterler." (Azerbaycan Anlar-Yaz dizisi
Milliyet Gazetesi- 3 1 Ekim 1 991 Blm 5)
Bu anlan okurken bilmem ayrdna vardnz m? imdiki Suudi
Arabistan ynetiminin, Arap olmayan Mslman uluslara yapmaya
altklarnn, gemiteki Ruslarn SSCB'deki Rus olmayan uluslara
yaptndan pek bir bakal yoktur. Gemite (Yanl anlam)
ISLAM ADINA! yaplanlarn, SSCB'de (Yanl anlalm) "SOS
YALiZM ADINA" yaplanlar ile ok byk benzerlikler gsterdii
ACI BiR GEREKTiR. 'Yanl anlalan slam'da da en byk
su milliyeti (Kavmiyeti) olmaktr. Bu hak da yalnza Aapla-
1 72
ra tannmtr. 'Yanl anlalan slam' uluslar eritir, "lslam
olan ulusalc (Kavmiyeti) olamaz' derler. Bu yzden Islam Bir
lii'nde ulusal amalarnz ancak slam perdesi altnda
yrtebilirsiniz. Dorudan doruya ulusu olamazsnz. Ulusu
Araplar bunu teki Mslman uluslar ARAPITIRMAK iin bir
ara olarak kullanrlar. Btn Mslman lkelerde YALNIZCA
ARAPA KONUULMASINI, HI DEGILSE ARAP YAZISINI KULLNIL
MASINI iSTERLER ... Ruslar nasl Trkleri RUS YAZISI (Kiril) kul
lanmaya itmilerse, Araplar da Trk Dili'ne uymayacan bile bile
Trklere Arap Yazs kullanmay dayatmlardr. Ruslar bu ii "SOS
YALiZM ADINA" (Yanl yorumladklar) yapmken, Araplar bunu
yanl anladklar "ISL ADINA!" gerekletirmilerdir. 'Yanl
anlalm slam," Mslman olann Araplamas gerektiini san
maktadr. Tpk Ruslarca yanl anlalan sosyalizmde de Sosyalist
olann Ruslamas gerektiinin sanlmas gibi! . .
Oysa Gerek Islam retisi, "Uluslar (Kavimler) yok olsunlar,
btn Mslmanlar da Arap olsunlar," demez; "Uluslar (Kavimler)
var olsunlar; ancak Kardee yaasnlar, "der. ..
Gerek Islamda: "Arapa'dan baka bir dili konuan, Arap
Yazsndan baka bir yaz kullanan Islam olamaz," diye bir kural
yoktur. Ancak, kimi kiiler Islam'da byle bir kural var
sanmlardr. slam Birlii, uluslarn ortadan kaldrlmasn
gerektirmez. Ancak baz kiiler; "Mslmanlar eer birlik olacak
larsa, uluslarn ortadan kalkmas (bir potada erimesi) gerektiini"
sanmlardr. Trklerin SOSY ALIZM adna RUSIATIRILMASl'nn bir
benzeri, Trklerin, yanl anlalm SLAM ADINA ARA
LATIRILMASI biiminde uygulanmtr. Trkler Mslman olabil
mek iin kendi adlarn brakp Arap adlar almann gerektiini
sanmlardr. Oysa, gelmi gemi btn Tanr Elileri Mslman
173
idiler, ancak bunlarn adlar Arap ad deildi. Ad Arapa olan
ilk-tek Tanr Elisi, Muhammed'dir. Demek ki Mslman olmann
n koulu, kendi adn brakp Arap ad almak deildir. Ancak,
byle yapmak gerektii sanlmtr. Tpk, Rusya'da yaayan
Trklerin, RUS AIAI almalar gibi! . .
Mslman olmak iin, Arap Yazs ile yazmak gerektii
sanlmtr. Oysa, Tanr'nn, Saygn Elisi Muhammed'den nceki
btn elileri de Mslman idiler, ancak yazlar, Arap Yazs
deildi! Her biri kendi dneminde, kendi ulusunun kulland
yaz ile yazmtlardr. T. E. Musa'nn bir ' LEVHA'ya kazd Tanr
Buyruklar, Mslman buyruklar idi, ancak Arap Yazs deildi!
Tanr, btn Elilerine Mslmanln ilkelerini yazdrmtr. Elisi
Muhammed'den nceki Elileri, Mslmanln ilkelerni
Arapa'dan baka dillerde (Kendi dillerinde) (Kendi yazlaryla)
yazdrmlardr. Demek ki Mslman olabilmek iin Arap Yazs
kullanmak da bir n koul deildir. Her bir Ulus, kendi dilinde ko
nuup, kendi yazsyla yazarak Mslman olabilir, OLMUTUR
DA!. (Olduunu Kur'an'dan okuyoruz.)
yle ise, niin Arap olmayan Mslman uluslardan Arap Yazs
kullanmalar istenmitir? .. (imdi de istenmekte! ) Bu bir Tanr buy
ruu deil iken, niin byle bir koul ne srlmtr: NAN
BRLG ADINA!
Btn Arap olmayan Mslman Uluslar, Arap Yazsn kul
lanrlarsa, ARRINDA BRLK SAGLANIR, diye bir d kurul
mu ise de, btn Arap olmayan Mslman uluslarn bin yl bo
yunca Arap yazsi kullanmalarna karn, aralarnda bir birliin
salanamad; tersine birbirlerini arkadan vurduklar ACI BiR
GEREK OLARAK yakn gemite yaanmtr. 1. Evrensel Paylam
Savanda, Arap Yazs kullanan Suudi'ler, Arap Yazsnn uyar
lanmn kullanan TRK'leri, Ingilizlerle birleip arkadan v-
174
mulardr. Demek ki YAZI'da birlik, yaamda tepimeyi
nleyemiyor.
T.E. Muhammed'in salnda evresindekilerin yaklak hepsi
de Arapa konuur Arapa yazarken, Mslmanlarn kimileri
' HiCRET (G) BUYRUGU'na uyarak Mekke'den Medine'ye g et
mi; kimileri de bu buyrua uymayarak g etmemilerdir.
Edeyile ikiye blnmlerdir. Oysa bunlarn hepsi de Arapa
konuup Arap Yazs kullanyorlard. Demek ki, btn
Mslmanlarn tek bir yazy (ARA Yazsn) kullanmalar, onlarn
davran BRGN salayamyor.
Tanr'nn saygn-sekin Elisi Muhammed'in lmnden ok
deil bir ka yl sonra, hepsi de Arap yazsyla yazan Araplar
arasnda ok sayda DNDEN DNME olaylar yaand. Ebube
kir'in ynetimi, bunlarla (savamakla) geti. Dinden dnenler de
Arap Yazsn kullanyorlard, dnmeyenler de!. . Demek ki Arap
yazsn kullanmak, Dinsel bir birlik salamaya da yetmemektedir.
Ebubekir'den sonra ynetimi eline alan mer, karlarna do
kunduu kimi Mslmanlarca ldrtld. (T.E. Muhammed'in
lmnden yalnzca 1 2 yl sonra!) mer'i ldrenler de Arap
Yazsn kullanyorlard koruyanlarda; ancak BiRLiK DEGIL iDiLER.
Demek ki tek bir yazy kullanmak, kiileri tek bir ama
evresinde birletirmeye yetmemektedir.
mer'den sonra Osman, Mslmanlarn ynetimine geti. Os
man'n LDRLME NEDENi AP YAZISININ (Eer zenle
yazlmazsa) ARAPIAR iiN BiLE YETERLi OLMAYIIDIR. Osman
Ynetime baladktan alt yl sonra, Mslmanlar arasnda arka ar
kaya ayaklanmalar kmtr. Ayaklananlar da Arap Yazsn kul
lanrlard, bastranlar da! stelik, hepsi de ' Mslman'dlar! Ayak
l anmalar birbirini izledi. Osman kartlar ile Osman yandalar
pek ok kez arptlar. Sonunda Osman'n kartlar onu Meti-
175
ne'de kuattlar. Osman, onlarn isteklerini yerine getirmeyi be
nimsedi. Osman, Msr yerel yneticisinin, kuatanlarn nerdikleri
kii olmasn onaylad. Bunun zerine kuatmaclar, Msr'a geri
dnmeye baladlar. Ancak yolda, Osman'n Msr'a gnderdii bir
atl haberciyi yakaladlar. Habercinin elinde Msr yneticisine Os
man tarafndan verilen bir buyruk vard . Kimi bilginlere gre, bu
yazl buyrukta Osman, kendisini katmaktan geri dnenlerin,
Msra dndklerinde KUL EDLMELERN istiyor idi. Onlar ise
KTL EDLMELERi biiminde okudular. Geriye dnp Osman'
ldrdler. Gerekten de Arap Yazs beneksiz yazlrsa 'KABUL' ile
'KTIL' szcklerinin yazllar birbirinin tpksdr. Dileyen KA
BUL ET, dileyen KATIL ET biiminde okuyabilir. Ite Osman, kimi
tarihilere gre Arap Yazsnn o yllarda ounlukla beneksiz
yazlmasnn yol at bir yanl anlama sonucu ldrlmtr.
Demek k, hepsi de Arap Yazsyla yazyor olmalarna karn,
Mslmanlar arasnda bir birlik olumayabilmektedir. Tersine,
Arap Yazs, kimi durumlarda (zenle yazlmazsa) kendisi bir an
lam karkl dourabilmektedir. Osman, T. E. Muhammed'den
yalnzca 24 yl sonra ldrlmtr. Tarihilere gre Arap
yazsnn benekleriyle oynanan bir oyun sonucu! . .
Sonra A gemi ynetime . . . Hepsi de Arap Yazs ile yazan,
Arapa konuan bu Mslmanlar, yine ikiye blnmler: A yan
dalar, Aye yandalar! Bunlar onbinlerce kiilik ordular
oluturup birbirlerine saldrmlar. Oluk gibi kanlar akm. On be
bine yakn Mslman lm, birbirlerini doram. Dorayan da
Arapa yazy kullanr, doranan da Arap Yazs ile yazarm. Yeni
leceini anlayan ordunun erleri, karglarnn tepesine birer Kur'an
asarak boazlamay durdurabilmiler. O Kur'an'lar da Arap Yazs
ile yazlmt, ancak aralarnda BiRLiK SA
G
LAMAK llN YEERLi
DE
G
lLDI BU!. . . Ai, T.E. Muhammed'den yalnzca 29 yl sonra bir
176
saldrya urad; yaraland, ksa sre sonra da ld. Saldran da
Arap Yazs kullanm, saldrlan da! . . . Demek ki hepsinin Arap
Yazs kullanr olmas, Mslmanlar birletirmeye yetmemitir.
Bunlar olup biter iken, "Mslman Araplar yetmi iki buuk
frkaya blnmeye" balamlar. Her bir blk Aapa konuur,
Arap Yazs ile yazar imi. Her bln ayrlk ilkeleri, Arap Yazs
ile Arap Dili'yle yazlm. Demek oluyor ki, Arap Yazs kullannca,
salt Arap Yazs kullandlar diye Mslmanlar birlik oluverecek
deildiler. Her bir bln ayrlk gerekeleri Arap Yazsyla yazl
olduuna gre, Arap Yazs, blnmeyi nleyici bir yaz deil de
mektir. yle ise kiiler ya da uluslar arasndaki iNANSAL birlik,
yazda birleme araclyla salanamaz. SAGLANAMAITIR DA!
(Irak ile Iran yakn gemite 8 yl savatlar. iki lkede de Arap
Yazs kullanlyordu. ikisi de Mslman olduklarn sylyorlard.)
Bunlar yaanm gereklerdir. Bilim de gereklerle urar.
Dlerden yararlanr, ancak umut beklemez. Gelgelelim, kimi Dil
bilginleri, bu nesnel gerekleri yalan saym, "Arap Yazsnn Bir
letirici Bir Yaz Olduu" yolunda palavralar skmlardr. (Zeki
Veldi Togan, Turgut Akpnar, vb.)
(eitli uluslar arasnda bir iNAN BIRLIGI salayabilmek iin,
ncelikle YAZI + DiL BIRLIGI (Tek Dil) (Tek "az) salamak gerek
mez. Bir iNA, eitli DiLLERDE anlalabiliyorsa bu yeter; dilleri
baka baka olsa dahi kiiler, uluslar arasnda bir inan birlii
salanabilir demektir. Gerekten de, Anadili baka baka, yaz
trleri baka baka olan pek ok ulusa bal kimseler, bu gn
Hristiyanlk inancndadr. Hristiyan Araplar vardr, Hristiyan
Hintliler, Hristiyan Bulgarlar, Hristiyan Almanlar, Hristiyan
Italyanlar, Hristiyan lngilizler, Hristiyan lspanyollar, Hristiyan
Brezilyallar, Hristiyan Ruslar, Hristiyan Koreliler, Hristiyan Afri
kallar, inliler, Japonlar vardr. Bunlarn dilleri baka baka,
1 77
yazlan da baka baka, ancak ' inanlar Bir'dir. Demek ki, uluslar
arasnda bir inan Birlii salanabilmesi iin; dil, yaz birlii
salanmas, bir nkoul deildir. Uluslar arasnda bir inan bir
lii salayabilmek iin, uluslar btn ulusal zelliklerini bir yana
brakmaldrlar; ulusal zellikler yok olmakszn, uluslar arasnda
inan birlii salanamaz, diye bir kural da yoktur. Ulusal
biimlenme aynlklar, ok uluslu inan birlii oluturmann
nnde engel deildir. Ulusal Dil ayrlklar, uluslararas inan
birlii oluturmann nnde engel deildir. Tersine iNAN BIRLIGI
OLUTURMANIN NNDEKI BiRiCiK ENGEL, 'iNAN BIRLIGINI
SAGLYABILEK iiN ULUS ZLLiKERiN br potada
eiii YOK EDiLESi GEREKTGI' DNCESiDiR. iNAN
BIRLIGI OLUTURMANIN NNDEKi BiRiCiK ENGEL; BU BIRLIGIN
ANCAK ULUSIARIN DOGAL RENKLERINN SiLiNMESiYLE
GEREKLEEBILECEGI YADIR. nk Ulusal renk-
ler,nitelikler, uluslarn mayasndan, doasndan, yaradlndan
kaynaklanmaktadr. Tanr yle istedii iin, yerynde ayn
ayn Uluslar bulunuyor. Tanr yle istedii iin, yeryznde
baka baka DiLLER konuuluyor. Tanr yle istedii iin,
yeryznde kullanlan yaz trleri baka bakadr. Tanr yle is
tedi iin, kiioullar ulusal bekler, kmeler biiminde ayr
toplumlar oluturmulardr. yle ki; Yine Tanr yle istedii
n, bu ulusal zellik aynlklar, inan Birlii
oluturmann nnde bir engel oluturmuor! Tanr, uluslara
baka baka diller vermi; baka bala yazlar retmi, an
laabilsinler diye, onlara bir de 'eviri yetenei' sunmutur. Des
cartes: "Tanr kiilere "doruyu bulma" yeteneini verdiine gre,
yanl yapma zgrln de tand iin sulanamaz." diyor.
Tpk bunun gibi, biz de: "Tanr btn uluslara 'eviri Yoluyla
anlama Yetenei" verdiine gre, dillerin, yazlarn
178
eitliliinden dolay sulanamaz. " diyeceiz.
Arap olmayan uluslarn Mslman olabilmek n ncelikle
Arap Yazsn kullanmalar gerektii koullandrmasnn bin yl
nce olduu gibi bugn de savunucular vardr. Zaman Gazete
si'nin 1 5 Eyll 1991 saysnda, Muhammed Han Kayhani adl bir
ke yazan, bakn ne diyor: (Atatrk dneminde yaplan Yaz Dev
rimi ile) ( eb)
" Kullanlmakta olan KUR' AFEBESi bir gece iinde
deitirilerek, bu toplum cehaletin karanlna itildi."
"Mslmanlarn Alfabsi deitirildi, onlar slam'dan iddetle
uzakftrd. "-"slam Alfabsi yasak olduu halde, Mslman
Trk Halk lslam'dan ayrlmad."
Kolayca grlebilecei zere, bu yazar okuyucusunu bir ka
ynden kandrmaktadr. Birincisi "Kur'an' Alfabesi", "Mslman Al
fabesi", "lslam Alfabesi" diye diye sokuturmaya alt yaz,
bugn Araplarn kulland ARAP YAZISI ile bunun bozulmu
biimi olan OSMANLI YAZISI'dr. Bu tilki, bize ARAP YAZISI ile bu
nun bozulmu biimi olan OSMANLI YAZISINI, 'KUR'AN
MSLMAN- ISIAM YAZISI' imi gibi satmaya alyor. Kur'an,
yalnzca Kur'an'a zg bir yaz ile yazlmamtr ki KUR'AN ALFA
BESi diye bir yaz tr olsun! Kur'an'da kullanlan yaz tr, puta
tapc Araplarn T. E. Muhammed'den nce bilip kullandklar bir
yazdr. Bu yaz tr ile Kur'an yazlabildii gibi; yz kzartc nice
svgler de yazlabilir. Bu yaz ile yalnz Kur'an yazlmaz, baka
szler de yazlr. Bu yaz tr ile: "TARI YOKTUR" szleri
yazlabilecei gibi; "TANRI VARDIR, BiRDiR, ONDAN BAKA TANRI
YOKTUR" szleri de yazlabilir. yle ise bu yazya, yalnzca
Kur'an'a zg, yalnzca Mslmanlara zg, yalnzca tslam'a
zg bir yaz imi de bakalar bu yazy kullanamazlarm gibi
KUR'AN-ISIAM-MSLMAN ALFABESi adn takmak, ok yaman
1 79
bir tilkiliktir. nk, bize eer AP YAZISI'n ya da bunun bozul
mu biimi olan OSMANLI YAZISINI kullanmaz isek, damgay basa
caktr: KUR'A YAZISINA KARI IKTIN! DEMEK K MSLMAN
DEGILSIN! Oysa Kur'an'da kullanlan Arap Yazsnn ei ile yazlm
'Yahudi,' ' Hristiyan', Tanr tanmaz, ya da doay Tanr olarak
tanyan pek ok yaz vardr ki; bunlar da Arap yazs ile
yazlmtr! . . Demek ki, Kur'an'n yazld Arap Yazsn kullanmak
bile yalnz bana Mslman olmaya yetmez. Kafrler (Edeyile,
T.E. Muhammed'in bildirdiklerin yadsyip onu eli olarak
grmeyenler) de Kur'an'daki yaznn tpksn kullanmaktaydlar.
Ancak, Islam, Mslman deildiler.
ikincisi, bugn baslan Kur'an'larda kullanlan Arap yazs, T.E.
Muhammed'in dneminde kullanlan Arap Yazsndan BAKA'dr.
yle ki, T.E. Muhammed bir an iin dirilip, bugn baslan
Kur'an' lar grse, bu Kur'anlarn yazld Arap yazsnn, kendi
dneminde kullanlan Arap yazs olduuna inanamaz. nk bu
yaz evrilmitir, DEGMTR. ylesine deimitir ki, efde bu
lunan en eski Kur'an yazmasn okuyabilmek, bugn hi bir Imam
Hatip Lisesi rencisince baarlamaz. Bunu ilahiyat Fakltesi
rencileri de baaramaz. Bugn Islam olup da Arapa bilen yz
milyonlarca kii arasnda, bu yazmalar okuyabilecek kii says
belki elliye varmaz. Onlar da ancak bu yaz zerinde zel
aratrma yrten uzman kiilerdir. Bugn kullanlan Arap
Yazsn KUR'AN YAZISI olarak niteleyebilmek iin, bugnk Arap
larn ilk Kur'an' larn yazsn okuyabilmeleri gerekir. Bugnk
Araplar ise, T.E. Muhammed Dneminin Arap yazsn okuyama
maktadrlar. T.E. Muhammed'den i yz yl sonra yazlm
Kur'anlar bile okuyamyorlar. nk, bugn kullanlan AR YA
ZISI, o dnemde kullanlan Arap Yazs ile e deildir; yaz biim
deitirmi. Bu da ok doaldr. Ancak ou kimse bu gerei bil-
180
miyor. Bu nedenle, bu gibi yazarlar, bugn kullanlan Arap
Yazsn sani T.E. Muhammed Dneminde kullanlan Arap
Yazsnn tpks imi gibi sunarak, sanki biz bugn kullanlan Arap
yazsn kullanmaz isek, Mslmanlmzn sarslacan
syleyebilmektedirler.
ns: Osmanl Dneminde kullanlan yazn tr KUR'AN'
da kullanlan ARAP YAISI olmad gibi; buna, ancak 'Osmanl
Yazs' denebilir. nk Osmanllarn kulland yazya Kur' an'da,
Arap Yazsnda bulunmayan pek ok birim sokuturulmutur. Os
manl'nn kulland yazy, bir Arap doru seslendirememektedir.
Yaz Devrimiyle kaldrlan yaz, Araplarn bile doru okuyamaya
ca Osmanl Yazsdr. Yazar ise, kalkm, lkemizde Atatrk'n
Yaz Devrimiyle ortadan kaldrd yaznn, ' KUR'AN ALFABESi' ol
duunu sylemektedir. yleyse YALAN konumaktadr. Kur'an, Os
manl Yazsyla yazlmamtr nk . . .
" Kur' an'ca" diye bir dil olmad gibi, " Kur'an Yazs" diye ayn
bir yaz tr de yoktur. Kur'an, 'Kur'an'ca deil 'Arapa'dr, ki
bu Kur'an'n iinde de bylece belirtilmitir. Kur'an, ' Kuran'a zel
bir yaz t' ile yazlmamtr. Puta tapanlarn bilip kullandklar
Arap Yazsyla yazlmtr. Bu Arap yazsna "Kur'an Alfabesi" deni
lemez. 'Arap ulusal Yazs', denebilir. Kur'an da Arap Ulusal
Yazsyla yazlmtr.
yle ise ne demeye ARAP YAZISI demek yerine ' KUR'AN ALFA
BESi', 'lSLAM ALFABESi' ya da 'MSLMAN ALFABESi' diyorla?
Arap olmayan Mslmanlar kandrmak iin! Arap Dili'nin, Arap
Yazs'nn EGEMENLIGINI, Arap olmayan Mslmanlara benimsete-
. bilmek iin! Din perdesi altnda ARAP MILLIYETILIGI! . . Tpk Sov
yetler Birlii'nde sosyalizm adna Rus milliyetilii yaplarak Rus
olmayanlan sosyalizm adna Ruslatrlmalar gibi; lslam Birlii
ad altnda Arap milliyetilii yaplarak, Arap olmayan Mslman
1 81
uluslar Araplatrlmaya allmtr, allmaktadr. Atatrk
Dneminde gerekleen Osmanl Yazsnn kullanmdan
kaldrlmas olay, bu gibi [Din grnts altnda Arap Milli
yetilii yapanlar] tarafndan Islamiyete kar giriilmi bir saldn
olarak gsterilmeye allyor. Oysa Atatrk, ne 'A Yzs'n
ne de 'K'a Yzs'n kaldrd. O yalnzca Araplarn bile
okuyamayacaklar dzeyde bozulmu bir Arap Yazs olan
Osmanl Yazsn kaldrd. Osmanl Yazs, Arap Yazsna benzi
yor diye, Arap Yazsndan bozularak oluturulmutur diye, bunu
bile Islam adna korumaya kalkanlar; Arap olmayan Mslman
uluslara, ellerinden gelse Arabn 'bokunu' bile 'slam' diye ye
dirmeye kalkacak utanmazlardr.
Arap olmayan Mslman uluslar ierisinde Latin Yazsna geen
ilk ulus, Anadolu Trkleri deildir. Azerbaycan'dr. Arap
Yazsndan bozma yazy i brakan Mslmanlar onlardr. Atatrk
deil. Ancak, nedense Azerbaycan'n ilk olduu unuttaya
allr da, hep Atatrk'e yklenilir. Bir ulus Arap yazsn brakp
diline uygun baka bir yaz kullanmaya balar ise, Islam adna
sulanmaya balanr: "lslam'dan uzaklamaya balad!
Mslmanlara srt evirdi! Kur'an Afabesini brakt! Islam Alfabesi
ni, Mslman Alfabesini brakp Gavur yazsna dnd! . . "
Bu yanl dnce, bin yl akn sredir, Arap olmayan
Mslman uluslar zerinde bir tinsel bask arac olarak kul
lanlmaktadr. Mslman olabilmek iin Arap Yazs [ya da bu
yaznn bozularak uyduruk biimde Trk azna geirilmeye
allan Osmanl Yazs] kullanlmazsa, Mslmanln bitecei
yanlgs yle bir ilenmitir ki, Trkiye'de Osmanl Yazs
kaldrlnca, sanki Mslmanlk yasaklanm gibi bir anlay g
Imitir. Yine Zaman Gazetesi'nde (4 Kasm 199) Hekimolu
Ismail adl bir yazar, bu durumu yle dile getiriyor:
1 82
"Harf inklab ve dier devrimler karsnda (1928) bir ksm
dindar ilim adamlar, 'ARTIK BR EY YAPAMYZ' diye,
kyne, kentine ekildi." ( . . . ) "imdi ( 1 991) SL BASIN YA
YN dan sz edilebilir. 1 70 kadar kitap (Latih Yazsyla) dini
yayn yapmaktadr. Kitap iinde olduka ileriyiz."
Evet, bu yazarlar kendi azlaryla, yazdklar yazlarla, gerekte
kendi yanl dncelerini yine kendileri rtmektedirler. imdi,
edeyile bugn, 1992 ylnda, Trkiye'de bir SL BASIN YA
YIN vardr. Ancak bu basn yayn Arap Yazsyla ya da Osmanl
Yazs ile deil, Atatrk Devrimiyle benimsenen yazyla
almaktadr. Demek ki, Arap ya da Osmanl Yazs kullanmakszn
da ISIMI YAYIN yaplabiliyormu! yle ise bu kiiler, imdi kul
landklar bu yaz trne nasl olup da ISIAM DEGIL, GAVUR II di
ye kar kabileceklerdir? Bu yaz ile ISIMI YAYIN yaplabildiini,
kendileri yaparak kantladktan sonra, bu yazya nasl kar
kabilirler? Bu yaz kendilerini ISIAMIYET'ten uzaklatrmadna
gre btn SZDE ISIAMI DNCELERiNi bu yaz tr ile yaya
bildikleri bir gerek olduuna gre DEMEK Ki YERYZNDEKi
BTN YAZI TRLERI iLE ISIAM DNCESi YAYILBlLIR. ISIAM,
ARAP YAZISINA TUTSAK DEGILDIR. MSLMAN OLMAK iiN ARAP.
YAZISI YA DA - OSMANLI YAZISI KULLANMAK GEREKTIGI
DNCESi, YALNIZCA ISt'I AAP IKARLARININ BiR ARACI
OLAK KULLANMAK iSTEYEN ARAP ULUSULUGUNUN ORTAYA
ATTIGI BiR TUZAKTIR.
ite sonradan Mslman olan bir kiinin kendi adn deitirip
Arap ad almas, kendi kulland yaz trn deitirip, kendi dili
ni Arap yazsyla yazmas; zmden ya da portakaldan bir
ayrcal olmamasna karn, hurmaya btn teki yemilerden
ayr bir sayg gstermesi. ou kiilerin ISLAM olmay, ARAP
LMAK sandklarnn bir gstergesidir. ou Araplar da bu yanl
1 83
sany srdrmekten ulusal bir kar elde etmektedirler. Oysa
Tanr'nn bir ulusa bi eli yollamas, o ulus asndan iki gerei
ortaya karr. Birincisi, Tanr onlara bir deer vermitir. ikincisi, o
yllarda yeryznde Tanr'y en ok felendiren bu ulustur. Tanr,
bunlar yok etmeden nce son kez uyarmaktadr! Bunu yle de
anlayabiliriz. Bir dilenci (ya da ok yoksul bir kii) grdmzde
ona yardm ederiz. Bu yardm bizim ona acdmz, deer ver
diimizi gsterdii gibi, onun da acnacak duda olduunu
kantlar. Acnacak durumda olmak ise, bir ycelik deildir. Aap
lar, Tann'nn kendilerine bir eli gndermesi olgusunun yalnzca
bir yan abartp, teki yannn unutturuyorlar. Eer 61 O
yllarnda kendilerine bir uyarc geldi ise, bu du Tan'nn on
lar yok etmeden nce son bir kez uyamak dileinin de bir
gstergesidir. Bu, Kur'an'da da bylece belirtilmitir. Eer
T.E. Muhammed'in bildirdii Tanr buyruklarna uymayacak olurlar
sa yok edilecekleri, yerlerine baka bir toplum getrilecei -AIK
AIK- yzlerine ka sylenmitir. Arap Ulusu, Tanr onlara bir
uyarc gndermeden nce, "CEHENNEMiN YANIBAINA DEK
.GELMi" bir ulus idi! Bu da Kur'an'da yazldr. Araplar CEHENNE
ME YUVARLNMAK ZERE OLDUKLARI O YILLRDA hangi Alfbe
_ kullanyorlard? Hangi dili kullayorlard. . Arap Dili, Arap
Yazs, Arap Alfabesi! . . Kur'an, ite bu dili, bu yazy kullanmtr.
Demek ki bu yazy bu dili kullanarak cehenneme de gidilebilir
cennete de! . . Sz, yaz, bunlar yalnzca birer aratr. KULLNILIR
LR. iyi, doru kullalabildikleri gibi; kt, yanl da kul
lanlabilirler. Arap Yazs ile, Kur'an' yazmakta kullanlan yaz
tr ile, cennetlik dnceler dile getirilebildii gibi; bu yaz tr
ile cehennemlik dnceler de dile getiriebilir. Kur'an'da, cehen
nemlik dncelerin neler olduu, Kur' an'n yazld yazyla
gsterilmitir. Demek ki Kur'an'n yazs, cehennemlik dnceleri
1 8
yazmak iin de kullanlabiliyor. yle ise, ISIAI ARAP YAZISINA
BAGLI SAYMAK, geree uymaz, Kur'an'a aykr bir dncedir.
Kiiler bu yanl dnceyi bir an nce brakmaldrlar. Ancak, ne
gezer? Bu yanl dnce bin yldr ilendii gibi, gnmzde de
ok youn bir biimde ilenmektedir.
Arap i usu, uluslardan bir ulustur. Ne ycedir, ne aadr. Ken
dine zg renkleri, zellikleri vardr; dilleri, yazlan vardr. teki
uluslara stnlk taslamadklar, teki uluslar Araplatrmaya
almadklar srece, karde karde geinir gideriz. Kendi
yazlarn 'Arap Yazs' olarak deil de 'Kur'an Alfabsi' diye
yutturmaya kalkp, yakn gemite bu alfabe ile yazdklar bildiri
leri, lngilizlerle birl'ip Trklere saldrmak iin yaydklar
gereini unutmamal;.n gerekir. Birinci Byk Paylam Sava
srasnda Ingilizlerle birlik olup Osmanl'y arkadan vuran Araplar,
bu yaptklarm 'KUR'AN ALFABESi' diye adlandrdklar yazy kulla
narak yazdklar bildirilerle, gzel gstermeye altlar. Irakllar,
Arap'tr. Yazdklarnn kata ka Kur'an'a uygundur? Irak'
yneten BAAS P ATISI dind bir dnceyle kurulmutur. Dind
tzkleri, dind dnceleri Arap Yazs ile yazlmtr. Bunlar
KUR'AN ALFABESi m kullanmaktadrlar? Eer kullandklar yazya
KUR'AN ALFABESi denilecek olursa bu yaz trnn, dind
amalar iin kullanlabilmesini nasl aklayacaksnz? Suudi Aabis
tan kendi topraklarn Arap soydalar Iraklardan koruyabilmek
iin Amerikan Ordusunu ardnda, hangi ALFABE'yi kul
lanyordu? 'AR' m, 'KUR'A' m? Kadn-Erkek ilikilerinin
ifteleme ynn, en ak biimde yazan, iftleme biimlerini en
ince ayrntsna kadar anlatan Arap, hangi yazy kullanyordu?
'A yazs' m, 'KUR'AN ALFABESi' mi? Dilimize ITIRLI BAHE
adyla evrilen bu kitabn yazan, birilerinin 'KUR'A AAES'
adn taktklar Arap Yazsyla unlar yazmtr:
1 85
"Es-Sabr: Bir kadn diilik organ trnn Arapa addr. Cin
sel birleim srasnda, erkein cinsel organnn tm davranlarna
katlanan kadn diilik organa Arapada Es-Sabr denilir." (BKZ:
Age-s,)
Demek ki Sabr szc Kuran'da olumlu bir dinsel erdemin
ad olarak kullanlabidii_ gibi, bir Arapa cinsel bilgi yazsnda,
kadnlk organ trlerinden birin ad olarak da kullanlabiliyor.
yle ise, Arap Yazsna kutsallk, stnlk yklemek, onu sanki
yalnzca dinsel metinleri yazmakta kullanlrmasna Dine zel
bir yaz gibi gstermek yanltr.
Grlecei zere, bu gibi yz kzartc szlerin de yazlabildii
ARAP YAZISI'na KUR'AN ALFABESi demek, KUR'AN'A SAYGISIZLIK
TIR. Araplar kendi yazlarn yceltmek isterlerken, KUR'AN'A
saygszlk ettiklerini gremiyorlar.
'Yeryzndeki btn MSlMN ULUSIARIN BlR TEK YAZI
KULLANMALARI GEREKTIGI' dncesi, belki iyi dileklerle ortaya
atlmtr. Ya da bu dnceyi, iinde bir kt dilek olmakszn be
nimseyenler olmutur. " EGER BTN MSLMAN ULUSIAR TEK
BiR YAZI TR KULLNIRLARSA, BU ONLAR iiN OK iYi OLUR"
diye dnenler, gerekten de ISLAMIN IYILIGI iin bunun gerekli
olduuna kendilerini inandrm olabilirler. Ancak, Tanrnn ya
ratt yaam, kiilerin zel dileklerine uygun olmak zorunda
deildir. Benim 'iyi' dileklerim, yeryznde hi kt kokulu (bok)
bulunmasn; varlklar yesinler, isinler, ancak klanndan hi bok
kmasn, biiminde olabilir. Eer benim bu 'iYi dileim' Tanr ko
rusun bir gerekleecek olursa, gzel kokulu yemileri de bulamaz
oluruz. nk btn iekler, gzel kokulu varlklarn, kt koku
lu boklarla beslenerek oluturuyorlar. Kt kokulu bok olmasayd,
gzel kokulu iek de olamazd. 'GBRE' gzel kokmaz, ancak o ol
mazsa. gzel kokulu pek ok bitki de yetitirilemez. Gln dikeni,
1 86
kiioluna gereksiz gelebilir, ancak kiinin dikenin ilevi zerine
doyurucu bir bilgisi bulunmuyor. Bilgisi olursa, belki de onun ge
rekli olduunu savunacaktr. Kiiolu kendine ikn geleni,
yanl sayma eilimindedir. SARMlSAK ok kt kokulu bir bitki
dir. Kiioullan eer kt kokusundan dolay sarmsak bitkisinin
soyunu kurutmu olsalard, kendi kendilerini ok yararl bir bitki
den etmi olurlard. Kpekbal korkun bir yaratktr. Eer
kiioullarna kalsa, kpekbalklarn btnyle ortadan
kaldrrlard. Acak bugn, kpekbalklarnn yapsnda KANSER
ad verilen lmcl sayrln iyiletiriricisinin bulunduu an
laln bulunuyor. Eer sevmediklerimizi yok edebilseydik, belki
yeryznde yaam biterdi, kendi soyumuzu da kurutmu olurduk
bilmeden. . . Bu durum GEREKTE YIKICI olan NESNELERJ
-kcln bilmeden SEVMEMiZ iin de geerlidir. Gzel kokmak
iin rettiimiz kimi pskrk nesneler, gn koruyucu kat
mann delmi bulunuyor. Keiler gibiyiz. Keiler de bilmeden, salt
sevdikleri iin am aalarnn tepesindeki srgnleri yiyerek,
yaadklar ortamdaki bitki rtsnn yok olmasna neden olurlar.
Sevdiimizi yapmak, sonucun iyi olmasn salamayabilir.
ite tpk byle, "YERYZNDEKi BTN MSLMANLAR TEK
BiR DiL-TEK BiR YAZI KULLANI RLAR iSE, BU MSLMANLIGIN YA
RARINA OLUR." dncesi de sonucun yararl olacan gerekten
bilen kiilerce ortaya atlm bir gerek deil, yalnzca kendi kur
duu d gerek yerine geirmeye alan kiilerin ortaya attklar
bir savdr. Tanr, btn BiiMSEL EiTLiLiKLERiN YARATICISI
DIR. ZSEL BAKALIKLARIN YARATICISIDIR. YAZI, KONUMA
DILl'ne bal bir konudur. Bir dnce, deiik dillerde, o dillere
uygun yaz ile yazlabilir. in Yazs ile ince yazlabildii gbi,
Arap Yazs ile Arapa, Kiril Yazs ile Rusa, Latin Yazs ile Latin-
ce, zetle var olan btn dillerde, o dillere uygun yazlarla
1 87
yazlabilir. Siz yazlarn baka baka olmasn istemeyebilirsiniz.
Yeryznde bir tek dil konuulsun, bir tek yaz tr kullanlsn is
teyebilirsiniz. Bu sizin kendi isteinizdir. Bakalm Tanr sizin gibi
mi dnyor? Kur'an'da:
"Eer gerek onlarn isteiklerine uyacak olsayd, hi
kukusuz gkler, yer, bunlarn iinde olan herkes bozulma
ya urard." (23/71) diyor Tann . . . Bu Kur'an'da bylece yazldr.
Btn Mslmanlarn bir tek dili konuup, bir tek yaz tr kullan
malar bir Tanr buyruu deil, kullarn uyduruudur. Tanr, btn
eitleri-trleri yaratyor; onun kullan ise eitleri istemiyor, kendi
beendikleri tr yaatp, btn teki trleri yoketmeye abalyor.
Tanr; Kur'an'da:
:Eer Tanr, kiiollarnn bir kesimini teki kesimiyle
savturmasa idi, 'MATR" KLSELER", "HV"
v iinde Tanr'nn adnn ska anld "MESCDLER"
kukusuz y giderdi." (22/40) diyerek, Hristiyanlarn MA
NASTIRIARININ, KiLiSELERiN; Yahudilerin HAVRA'larnn;
Mslmanlarnn MEClD'lerinin yklmadan korunmas dileinde
olduunu bildiriyor. Ancak, ou Mslman, yalnzca
mslmanlann Camileri, Mescidleri ayakta kalsn; havralar, ma
nastrlar, kiliseler yklsn istiyorlar. Bunun Tanr'nn dileine
aykr olduunu bile bilmiyorlar stelik. ite,. tpk bunun gibi;
yeryznde, Mslmanlar arasnda yalnzca Arap Dili konuulsun,
yalnzca Arap Yazs kullanlsn, diyen Mslmanlar da, kendilerin
ce gzel bir abaya giritiklerini sanyorlar; ancak Tanr'nn byle
bir buyruu yoktur. Tanr; Kur'an'da:
' :Grmedin mi ki gklerde, yerde olanlarla, dizi dizi umakta
,an kular, gerekten Tanr'
y
yceltmektedir. HER BiRi KENDiNE
ZG DUASINI (SESLENMESiNi) VE TESBIHlNI (YCELTMESINl)
_ILMITIR. TANRI ONIARIN NELER EYLEMEKTE OLDUKIARINI
1 88
fLENDIR. " (24/4I
l
diyor. Edeyile, siz onlarn seslenmelerinin
anlamn bilmeyebilirsiniz, ancak Tanr bilmektedir, diyor. Tanr,
YARATIGI TRETIGI VARLIK BEKLERiNiN KENDiLERiNE ZG
birer DiLLERiNiN, kendilerine zg SESLERiNiN, kendilerine zg
bir SESLENME BiiMLERiNiN, kendi beklerine zg, doalarna
uygn DiNSEL TRENLERiNiN BULUNDUGUNU, her kesimin kendi
ne zg biim Tanr'ya seslendiini SYLYOR. Tanr, bu
eitlilii yok edin, yeryznde tek bir eit dil, tek bir eit yaz,
tek bir ei tapm biimi kalsn, diye bir buyruk vermemitir. An
cak, pek ok Mslman, Tanr'nn kendilerine byle bir buyruk
verdiini sanmaktadr. Bu onlarn kendi uydurmalardr.
Tann-Kur'an'da: 'Bi her mmet'e (Toplulua) bir tapm
imi kldk, onlar bu biimde tapnmaktadrlar. le ise
ilemer konusunda seninle eki

mesinler." (22/67) diyor.


Demek ki, Tanr, kendisine batlanan btn topluluklar iin, o
toplumlara yakacak birer tapm biimi buyurmutur. Bu tapm
pii eitliliinden Tanr kendisini sorumlu tutmakta1
kisioullarnn bu konuda birbirleriyle ekimesini ise uygn bul-
.mamaktadr. _erznde birden ok 'Tanr Buyruu Kitap' (rn:
lnci, Tevrat Kur'an) bulunmas da, Tanr'nn ilerindendir. Tanr;
.tncil'e batlananlar ncil ile, Tevrat'a batlananlar Tevrat
ile, Kur'an'a badananlar Kur'an ile zsnler
uymazlklarn" diye buyurmutur. (Bkz: Kur'an-Maide suresi-
43,45, 47, 48.) Bu eitlilik de Tanr'dandr. Ancak ou
Mslman'n kendi Kutsal Yazlarnda (Kur'an) neler yazd konu
sunda bigisi yoktur. Sanr ki, yeryzndeki btn kiiler iin tek
bir din-tek bir tapm biimi olmal, yeryznde bir Tanr'ya inanan
baka baka dinsel toplumlar baka baka tapm biimleri olma
maldr. Oysa bu kiilerin kendi tutkulardr, Tanr'nn buyruu
deil! Tanr, Kur'an'da "Sizlerden herbiriniz iin bir eriat ve.
189
kir yol-yntem yaptk. Eer Tanr dileseydi, sizi bir tek
immet (toplum) klard. Ancak bu durum (eitlilik) size
1erdikleriyle sizleri denemesi iindir. A hayrlarda
yarnz. Tmnzn dn Tanr'yadr. stnde an;
Jmazla dz konulan, O size bildirecektir." (5/
48) diyor. Grlecei zere, Tanr, Mslmanm diyen pek ok
kimsenin sylediklerinden baka trl buyklar

rmektedir.
Tanr, BAGNAZ deildir. DiNiN Z BiR, Bl iMLERi BAKA
BAKA olabilir diyor. Bayramlar baka olabilir, diyor. Mere
molu Isa: "Tanrm, Rabbimiz, bize gkten bir sofa indir, ncemiz
ve sonramz iin bir BAYRAM ve Senden de
*
bir belge olsun (5/
1 4)" diye yakarm, Tanr da bunu olumlamtr. (5/ 1 1 5) Demek
, o Hristiyan bayram, Kur'an'da Tanr'ni bile olum
l
bir
bayramdr, ancak ou Mslman bu bayram Tanr'nn Kur'an'da
.onayladn bilmez, Hristiyanlarn bu bayramlarn, elinden gelse
_asaklamaya kalkr. nk Tanr'nn bildirisini gerektii gibi
okuyup anlayabilmi deildir. Kur'an'a batlanan Mslman
Kur'an'daki buyruklar yerine getirmekle ykmldr; ancak Yahu
dilik, Hristiyanlk da kendi batlarn yerie getirecektir.
Yaratklarn tr olarak eitlilii,
Yaratklarn renk olarak eitlilii,
Yaratklarn ses olarak eitlilii,
Uluslarn dil-yaz bakalklar,
Bir Tanr'ya inanan, bir deil-ok sayda (tapmlar biim olarak
baka baka) olan toplumlarn bulunmas,
Bir Tanr'ya (Ayn bir Tanr'ya) inanan birden ok inan
kmesi olup, bunlarn gelenek-grenek, dil, tapm biimlerinin
deiik olmas, Tanr'ya aykr geliyor da, ou Mslmanlara
aykr geliyor! (Nedense? . .. )
Tpk bunun gibi, "Mslman olanlar tek dili konusun,
1 9
tek yaz trn kullansn!" diyenler de TANRI' NIN BUY
RUGUNU DEGIL KENDi DiLEKLERiNi dile getirmi olmaktadrlar.
Bunlar dnmyorlar ki, yeryznde Araplar dnda baka ulus
lar var ise, bu uluslarn varl da Tanr'nn dilemesiyle ortaya
kmtr. Yeryznde Arap Dili'nden baka diller var ise, (o diller
de tpk Arapa gibi) Tann'nn yaratt dillerdir. Yeryznde Arap
Yazsndan baka yazlar var ise, bu yazlar da (tpk Arapa gibi)
Tanr'nn bildirisi retisi altnda gelimilerdir. "Btn
Mslman uluslar tek dil-tek yaz kullanmaldrlar" demek,
"Btn Mslmanar ayn byklkte ayakkab giymelidirler, " de
mek gibi samadr. Ayak byklkleri baka baka olan
Mslmanlar, nasl kendi ayaklarna uyacak byklkte ayak
kablar giyiyorlar ise, dilleri baka baka olan Mslman uluslar
da, kendi dillerine uyan yaz trn kullanacaklardr. Doal olan,
yaradla uygun olan, budur.
Yeryznde kullanlan yaz trleri, 'Kutsal-olanlar', 'Kutsal
olmayanlar' diye ikiye ayrlamaz. Arap Yazs kutsaldr, Latin Yazs
kutsal deildir, diyemezsiniz. in Yazs kutsal, Kr Yazs kutsal
deil, diyemezsiniz. nk, byle bir ayrmn somut bilimsel ya da
dinsel bir dayana yoktur. Kur'an'da da dayana yoktur. Kutsal
retiler, yeryzndeki btn dillerle, btn yaz trleriyle orta
ya konulabilir. Yolda yrrken, yerde Arap Yazs ile yazlm bir
kat grnce, bunu sayg ile yerden kaldrp ykseke bir yere
kaldran kii; ayn saygl davran teki yazlar iin gstermiyor
ise, yanlr. 'Arap Yazsdr' diyerek yerden kaldrp korumaya
alt o nesnede, svgler yazl olabilecei gibi; in Yazs diye
pe att katta, belki de Kur'an'sal bilgiler bulunuyor olabilir.
Mslman olup da yazlarn birini tekine stn saymayan gerek
din bilginleri de vardr. rein, Hattat Muhammed Bedrettin
Yazr, bu konuda bir Mslman Din-Erinin u davrann ak-
1 91
taryor:
-" Merhum biraderim mfessir Hamdi Yazr'dan genliimde u
hadiseyi dinlemitim: Kendisi on yanda iken 1 3 1 O Hicri
(M. 1 893) ylnda lstanbul'a gelip Kk Ayasofya Medresesine gir
mi, Hac Kamil Efendi adnda mbarek bir zata hizmet eder, hayr
duasn almaya alrm. Oda kapsnn eii yseke ol
duundan, Kamil Ef endi'nin rahata girip kabilmesi dncesiyle,
zerinde ROMENCE (bugnk dilimizde IATINCE) (eb) YAZI bulu
nan bir gazya sandnn kapan eik nne yerletirmi. Ertesi
sabah, bunu gren Kamil Efendi, biraderimin koymu olduunu
renince:
-"Ey Oul" demi "Ayamzn altna yle bir karpuz kabuu
koymusun k, hi gnahmz olmasa bu yeter!" Biraderim:
-" ISIAM YAZISI deil ki!" demeye kalmam,
-"A molla! Mslman'n da Gavur'un da yazs vardr (olur-eh)
ama, YAZININ MSLMAN' I GAVUR'U OLUR MU? BiRiYLE
GRLEN i DIGERLERIYLE DE GRLMYOR MU? Elverir ki kt
yerde ve batlda kullanlmam olsun; hayra yarayan, hakka hadim
olan her yazya sayg (ab) lazm. Allah "NUN! Yel-Kelami ve ma
yesteruni! " ayetinde, yazlara ve yazanlara bouna m kasem bu
yurdu sanyorsun? Aman, dikkatli ol yavrum!" demi ve o (ZERi
eskiden ROMEN denilen IATIN YAZISIYIA YAZILI) tahtay
kaldrtm. ite din ve iman salam olanlarn ileri de byle olur.
Allah ikisine de gani gani rahmet eylesin?" (Kalem Gzeli-s64, 65)
Bu andan kendilerine bir t denler vardr. Onlar bugn,
kendi 'lslamc' gazetelerini IATIN KKENLi TRK YAZISIYIA
TRKE basp, sonra da ' IATIN YAZISI GAVUR EYTAN YAZISIDIR
A YAZISI KUR'AN ALFABESiDiR, ISIAM YAZISIDIR." diye din
darlarmz kkrtan, stelik bu yaptklarn da sanki Tanr yle
buyurmu gibi gsterenlerdir. imdi nerede o HACI KAMiL
1 92
EFENDiLER? Hac Kamil Efendi gnmzde yaasayd, bugn kendi
sini yaz konusundaki grlerinden dolay ' Kafr' diye niteleyecek
birok 'lslamc Ke Yazarlar' bulunurdu kukusuz. Oysa kimin
' Kafir', kimin ise ' Mmin' olduunu Tanr ok iyi bilir. Benim bey
nim, yreim, yaz konusunda Elmall Muhammed Hamdi Yazr'n
Hocas Hac Kamil Efendi'nin yanndadr. Sulayclann
aalamalarndan utanarak gerei gizleyene, yazk olur.
Demek ki, bir yanda Mslmanlarn bilgisizleri, yalnzca Arap
Yazsna bir kutsallk ykleyerek, teki yazlan kutsal saymayp
aalarken; te yandan Msltmanlarn bilgeleri, btn yazlara
sayg gstermeyi bir erdem olarak bellemilerdir. Dorusu da bu
dur. Gelgelelim, gnmzde (1992), toplumu dinsel ynden bilgi
lendirme abasnda olduunu syleyen kimi gazeteler, Arap
Yazsn kutsal, teki yazlar kirletile bilir sanyorlar. Zaman Gaze
tesi, bir ka aydr orta yapran 'AKADEMi' bal altnda DiNSEL
BlLGI vermeye ayrmtr. 1 2 Kasm 1991 'de yaynlanan 6. sayda,
sa s] kede u "NOT" yaymlanmtr:
"Hatrlatmamza ramen, 'Akademi'nin (Akademi adl sayfann
eb) slami Edebe Uygun ekilde muhafza edilmemesi bizi
vicdanen rahatsz etmitir. Onun iin, bundan byle ayet ve hadis
leri orijinal aslyla (yani Arap yazs ileeh)
yaynlayamayacamz bildirir, iin ehli okurlarmzdan (yani
Mslmanl incelikleriyle kavram okuyuculardan -eb)
zr dileriz."
Hani "zr kabahatinden byk" derler ya, ite yle bir
aklamadr bu! . . . Arap Yazs ile yazlan gazete sayfasnn slami
edebe uygun olarak korunmad saptanm. Edeyile, bu ga
zete sayfas yerlere atlabiliyor, pe atlabiliyor, ancak iinde
Arapa yaz var. Bunun nne geilemeyecei de ak! yle ise, o
Arapa yazlarla yazlan ayet ve hadisler bundan byle Latin Yazs
1 93
ile yazlacak! Latin Yazs ile yazlm ayet ve hadisler yere de
atlabilir, pe de! ite, kimi Mslmanlarn anlay da byle!
stelik bunlar, kendi kendilerini 'Akademik' nitelikte gryorlar.
O ne biim 'AKADEMi' ise artk! ? .. Gerekten de bu gazetenin bu
saylarnda Arap yazs ile verilen Kur'an ayetlerinin yerini, bu
notun yaymland sayda, Latin Yazs ile yazlm ayetler alyor . .
rein: "Fakirlik korkusuyla ocuklarnz ldrmeyin, on
larn da sizlerinde rzn biz veririz. " (En'am 1 5 1) ayeti,
salt Latin Yazsyla yazld iin, yere, pe atlabilir diye
dnlyor. Ancak bu ayet Arap yazs ile yazlm olsayd; yere,
pe atlmasndan vicdanlar rahatsz olacakt. Latin Yazsyla
yazlnca, ayetlerin yere atlmasndan dolay bunlarn vicdanlar
szlamyor! Bu ne biim VCDAN ise artk!? ..
Bunlara sormak gerek: Ya Kur'an ayetlerini Latin kkenli Yaz
ile Trke yazmak olana Atatrk Dneminde sizlere sunulmam
olsayd, siz bu durumda vicdanlarnz nasl kurtarabilecektiniz?
Bizce, bir Kur'an ayeti ister Arap Yazs ile Arapas, ister
Trklerin kulland yaz ile Trke evirisi olsun, her iki durumda
da korunmak gerekir. Bir basl yaynn, onu alanlarca pe
atlmas, onu basanlara bir sorumluluk yklemez. Ancak siz, harf
trlerini, yaz biimlerini 'kutsal-olan' ya da 'kutsal-olmayan'
diye ikiye ayrrsanz, bu durumda sizin yaptnz bu yanl, ileri
de kendi ayaklarnza dolanacaktr. yledir. Kiiler, bugn
yaptklar, yarn kendilerini kuatacak olan varlklardr. Bugn
dor yaparsanz, yarn o doru sizi kuatacaktr. Tpk bir koza gi
bi, salgnzla sarmalanrsnz.
Bir yaz eer Arap Yazs ise, iinde ne anlatyor olursa olsun
kornacak; ancak bir yaz eer Arap Yazsyla yazlmam ise, onda
ne anlatlyor olursa olsun, yerlere, plere atlabilecek! . .
Gnmzde kendine 'aydn-Mslman' diyenler bile bu eilimde
1 94
olursa, bundan bin yl ncekiler kim bilir nasl bir banazlk
ierisindeydiler, dnmek gerek!.
ite, Trkler Mslman olduktan sonra kendi adlarn deitirip
Arap adlan aldklar gibi, kendi yazlarn deitirip Arap Yazs ile
Trke yazmaya da baladlar. Bunun sonucu olarak da MUHAM
MED ad, MEHMED, MEHMET, MEMET, MEMO, oldu sre
ierisinde! . . MEMI bile oldu. Evet, bu nasl olup da byle olabil
di? .. ite bunun yant, Trklerin kendi adlarn brakp Arap adlar
almalar, kendi yazlarn brakp Arap Yazs ile Trke yazmaya
balamalarnda gizlidir. imdi, bunu ortaya kartacaz.
Trkler, Arap Yazsyla Trke yazmaya giritiklerinde, Arap
yazsnn Trke szckleri doru olarak yazmada yeterli olup ol
madn uzun uzun dnm deildirler. Tersine, bunu
' Mslmanln bir buyruu sanmakta' idiler. Arap yazsnn
Trke szckleri yazmaya yetmediini, ancak sre ierisinde,
yaayarak grdler.
"Muhammed" szcnn nasl olup da Mehmet'e
dntnn yantn aradmzda, bunun bir yaz dili
uyumazlnn rn olduunu gremeyen kimi 'Mslman'
aklayclarn u gryle karlayoruz:
"MEHMED: Muhammed isminin Trke'de mehur olmu deiik
eklidir. Resul-i Ekrem Efendimize verilen ve sadece ona layk bu
lunan Muhammed (A.S.M) ismine hrmeten bu deiiklik adet ol
mutur." (Bkz: Osmanlca Trke Ansiklopedik Byk Lugat-s, 608)
Bu aklama doru deildir. nk hibir Arap lkesinde MEH
MED ad yoktur. MEHMED ad yalnzca bizde vardr. Araplar ve
teki Mslman uluslarda bol bol MUHAMMED adnn konulduu
belgeli bir gerek olduuna gre, Trklerden bakalar MUHAM
MED adna sayg gstermeyip uluorta ocuklarna bu ad veriyor
lar, diyilir miyiz? Ya da MUHAMMED adn yalnzca Tanr'nn
1 95
Elisine zg klp, kendi ocuklarna ad olarak koymayan biricik
ulus Trklerdir, diyebilir miyiz? Bu duda, Trklerin dndaki
btn Mslman uluslar, Muhammed adn Tanrnn Elisine zg
saymayarak gnah ilemilerdir diyebilir miyiz?
Mehmet'in Muhammed'ten evrildii zerinde kimsenin aykr
dnd yok. Ancak, bu BILINLt olarak, sayg nedeniyle mi ol
mutur, yoksa olaan bir dil yuvarlamas mdr? Bu aka bir dil
yuvarlanmasdr. Saygyla ve bilinle bir ilgisi yoktur. Son yz
Trk din bilginlerinden MUHAMMED HAMDI YAZIR'n da nad
MUHAMMED'tir. 1 942'de lmtr. Onun yapt Kur'an yorumu
1935' te yeni yaz ile baslmtr. Bu baskdaki ad MUHAMMED
HAMDI YAZIR'dr. Kendisi kendi adn yeni yazyla "Elmall Hafz
Muhemmed Hamd bah' Numan, babas Muhemmed .. .'olarak
yazmtr. Demek ki dedesinin ad da Muhemmed'tir. Biz, MUHAM
MED'in MEHMET'e dnmesini, Aap Yazsnn Trk diline uy
mazlnn ortaya kard somut bir durum olarak niteliyoruz.
Eba Yezid ad, Trklerin dilinde nasl BAYEZiT olmu. Trklerden
baka hibir Arap lkesinde BAYEZID diye bir ad yoktur. Yezid,
Farsa'da Zerdt inancndakilerin Allah'a verdikleri addr. (Yez
dan-Yezid). Fars Zerdtler, sonradan Mslmanla geince, Yezid
szcn Allah'n Farsa karl olarak kullanmlardr. nl
Fars tasavvufusu Ebu Yezid Bistami'nin ad Trk dilinde sylene
sylene BAYEZIT-I BISTAMI olup kmtr. ite BAYEZiT szc -
pek ok Trk padiahnn ad olarak- buradan yuvarlanmtr. Meh
ter marlarnda: " Kur'an'da zafer vaadediyor, HAZRETI YEZDAN"
denilerek gmbr gmbr davular vurulur. YEZDAN kim ola ki
Kur'an'da zafer vaadedebilsin? diye aratrdmzda, mehter
marnda ALIAH'n Farsa szck karl olan YEZID'in kul
lanldn gryorz. stelik Farslarn Islamlk'tan nceki
Tanrsnn addr YEZDAN. Ite YEZiD buradan, BAYEZIT de bura-
1 96
dan geliyor. MEHMET szc de ayn biimde MUHAMMED
szcnn Trk Dili'nde evrilerek ald bir biim olduu denli,
AR YAZISININ TRKLERCE SESLENDIRILMESINDEKI G1GN
ORTAYA IKARDIGI UYDURUK BiR SZCKTR! . .
imdi Arap Yazsnn Trk Dili'ne niin uymadn biimsel
kantlaryla ve Trk yaz dilinin geirdii evreleri zetleyerek
grelim. Sonunda, Atatrk'n buyruu ile yrrle konulan
yaz deiikliinin, gerekte Din'i daha dou anlamaya yol
atn da greceiz.
19
TRKLERN TRKEY
ARAP YAZISIYIA YAZMALARININ
GEREKL-YARARLI OLDUGUNU
[BLMSEL SS VERLM SAVIAA]
DAYATANLR ZERNE BR DENEME
-VII-
Trklerin Aap yazsna gemesi iin uydurulan A YAZISI
NIN TEKiLERDEN KUTSAL OLDUGU' sav Kur'an'a dayanarak
rtlnce, bu kez de baka "bilimsel" (?) gerekelerle savunul
mutur. Bu 'bilimsel' (?) gerekelerden en ' gl' (!), en 'kandrc'
gibi grneni udur:
"TRKf SZCKLER ARAP YAZISIYIA YAZILDIGINDA,
EiTLi TRKE SZCKLERiN DEGIIK 'LEHELERDE'
AGIZIARDA BAKA BAKA SYLENii YAZIDA GRLMEYECEGI
iiN, A YAZISI iLE TRKE YAZMK, LEHE-AGIZ AYRILIKIA
RININ YAZIYA YASIMASINI NLEYECEKTiR, BU DA YAZIDA
BiRLiK SAGIAYACAKTIR."
Buna A YAZISIYIA TRKE YAZMAIN BiRETiRiCi
YN" adn veriyorlar. Turgut Akpnar, Tarih ve Toplum Dergisin
de (Mart 1991, say 87) bunu savunuyor ve gemite, Zeki Velidi
Togan'n bu sav ortaya attn sylyor. Zeki Velidi Togan'n,
Trke szckler Arap Yazsyla yazldnda: "MUHTELiF AGIZIAR,
LEHELER ARINDAKi FARKIR YAZIYA GEMiYORDU. BYLECE
FARKLI SYLENEN KELiMELER, YAZIDA MTEREK (farksz,
bakal seilemez) HALE GELiYORDU." dediini sylyor. To
gan'n bu sav, gnmzde, Azerbaycanl Edebiyat Do. Dr. Alaed
din Mehmedolu'nun da azna dolanm bulunuyor. Mehme
dolu'nun sav Togan' nkinden biraz baka. Ona gre TRK
1 9
AGIZLARI - LEHELERi ARASINDAKi AYRILIKIAR, YAPI IACK BiR
SZLK ile (!??) ortadan kalkacak "iMi!" YAASIN! Sormak gerek:
LEHE AYRILIKLARINI YENi BiR SZLK YAPARAK ORTADAN KAL
DIRMAK, OLANAKLI MIDIR? . . Bu nasl bilim adam? Yeni bir szlk
yaparsak, Karadenizli yurtdamz "GELDiM" yerine " CELDIM" de
meyi brakacak my?
Gerek Togan'n, gerekse izdalarnn; LEHELERiN ORTADAN
KALKMAI, Hi DEGILE YAZIYA YANSIMAMASI ' iin Trke
szcklerin Arap Yazsyla yazlmas gerektii sav, dayanakszdr.
Uydurmadr. Yalandr.
nk; ARAP YAZISI, NSZLER YAZIDA ZELLiKLE
GSTERiR. TRK LEHELERiNDEKi SYLEYi BAKALIKLARI DA
ZELLiKLE NSZLERDEDR. yle ki, Trkedeki 'lehe'lerin bi
limsel adlan bile bu gerei yanstr: 'C' leheleri, 'Y' leheleri 'N'
leheleri, vb. gibi. . . Trk lehelerinde, szck banda,
d
/
n
/
y
/
c
/

/
s
/
s
/
z'
/
z/j/
d
/
ts
/
dz
/
c'
/
dy
deimeleri vardr. (1) Trkiye Trkesindeki (Y)ASTIK
szc, teki lehelerde (C)ASTIK, (D)ASTIK oluyor. ()ILEK
szc (C)ILEK, (Y)ILEK oluyor. (Y)ILDIZ szc (C)ULDUZ,
(D)ULDUZ oluyor. (Y)Z szc, (C)Z, (D)Z oluyor.
(Y)UMURTA szc, (N)IBIRTKA, (D)IMIRTKA oluyor. AYGIR
szc, ayKr, aTr, aYr, aKr, olabiliyor. Bundan baka,
Trke'deki syleyi bakalklar, szckteki nszlerin yer
deitirmesi biiminde de grlyor. rnek: toPRak-toRPak;
SKr-KSr; kPR-kRP; kiPRik-kiRPik; saMRsak saRMsak;
yaPRak-yaRPak, gibi. . . (2) Gstergeleri nszlerden oluan Arap
Yazs, zellikle nszlerde olup biten bu deiimleri nasl olup da
gstermeyebiir?!
Sonu olarak:
1-Trke'deki szcklerin deiik azlarda baka baka
20
sylenii, byk bir ounlukla NSZLERDE DEGIMELER
biiminde grmektedir. (Bu durum, belgelerle, bulgularla
kantldr. Yaamn kendisinde istenildii an yeniden
kantlanabilecek durumdadr. Demek ki bilmsel deneyle
snanabilir nitelikte bir gerektir.)
2- Arap Yazs ise, zellikle nszleri yazda gstermekte olan,
ounlukla nllerdeki syleni bakalklarn gizleyebilecek
trden bir yazdr. (Bu da bilimsel,doruluu istenildii an yeni
den snanabilecek bir gerektir.)
3-yle ise, ARAP YAISI iLE YAZILDIGINDA TRKE
SZCKLERiN DEGIIK AGIZLARDA BAKA BAKA
SYLENiLERiNiN YAZIDA GRLMEYECEGI SAVI, bilimsel
gereklere aykrdr. Bylesi geree aykrl apak olan bir sav
bilim adna ortaya atabilmek iin, kiinin ileri kertede ' .. .' olmas
gerekiyor. (okuyucu ' .. . ' boluunu kendisi doldursun.)
"Arap Yazs kullanlarak yazlrsa Trke szcklerin deiik
azlarda baa baka sylenmesi yazya yansmaz, baka
syleseler de, Arap yazs kullanrlasa bu bakalklar yazda
grlmez," sav yle dayanakszdr ki, pek ok belgeyi yok say
makszn savunulamaz. Bu belgelerden en nemlisi, Arap Yazs ile
Trke yazlm olan DIV AN-I LGAT IT-TRK' tr. Bu yaptta,
Trklerin deiik boylarnn belli szckleri nasl baka baka
syledikleri, Arap Yazs kullanlarak gsterilmitir. Eer, sav
land gibi, Arap Yazs bu trden syleyi bakalklarn
gstermiyor (gizliyor) olayd, bu yaptn yazan Kagarl Mahmut o
bakalklar Arap Yazs ile gsterememi olurdu. Gsterdiine
gre, demek ki Arap Yazs Trk azlarndaki bu syleyi
bakalklarn gsterebilen bir yaz demektir. Divan' Lugat-it
Trk'de yle yazyor:
"OGUZLR VE KIPAKLR BAINDA 'Y' BULUNAN iSiM VE
201
FiiLLERiN iLK HARFiNi ' E' YAHUT 'C'YE EVIRIRLER. BR
TRKLER 'YOLCU' ANLMINDA 'YELKIN', OGUZL VE KIPAKLR
iSE 'ELKIN' DERLER. BRLERiNiN 'YINC' DEDiKLERiNE, BUN
LR 'CINC' DERLER. 'YUGDU' YERiNE 'CUGDU' DERLER . . . " (3)
imdi btn bu syleyi bakalklar Divan'da ARAP YAZISIYL
YAZILARAK GSTERiLMi olduuna gre, bir dilbilimci nasl olup
da Arap Yazs Trke'deki syleyi bakalklarn yazda
gstermedii iin, yazda birlik salyor, diyebilir?!
Togan'n bu savna ard olan Turgut Akpnar, Sz konusu
yazsnda, yle bir an aktararak, Togan' desteklemeye giriiyor:
"Trk Dilcilerinden Besim Atalay ile Arap dilcilerinden Sat bey,
bir ortamda karlamlar. Atalay, Sat Bey'e: 'NEYE LTiN HARF
LERiNiN ARAP' AYA TATBiKi iiN NAYAK OLMUYORSUNUZ?" di
ye sormu. Sat Bey de buna: "KONUULA ARAP iVELERi O KA
DAR AYRIDIR Ki, BiZ ARAPLAR KELiMELERi AYNI EKiLDE YAZA
RIZ AM TRL TRl OKURUZ. BiZE EGER SESLi HARFLERi
TATBiK EDEREK YAZACAKSINIZ DEDiNiZ MI, ORTADA MTEREK
ARAPA DiYE BiR EY KL" diye karlk vermi. Turgut
Akpnar, bu any aktardktan sonra: " iTE BENZER BiR ROL,
ARAP HARFLERi, ORTA ASYADAKI EiTLi AGIZ VE
LEHELERDEKi FARKIN YAZIDA GRLMEMFI EKLiNDE OYNA
MITIR." diyerek, Trklerin Arap Yazs kullanmalarnn
salayaca yaran (!) bylece gsteriyor.
imdi salnda yazd eitli yazlarla: "Trke'nin ok
yksek, Arapa'nn ok aa, ilkel bir dil olduunu' kantlamaya
soyunan B. Atalay ile, 'Arap Dili'nin btn teki dillerden stn ol
duunu' savlayan ' Panarabist' (A Arap stnlks) Sat Bey
arasnda getii ne srlen bu konuma, eer gerek ise, bu ko
numadan dilbilimi asndan hibir sava, hibir dayanak
kmamas bir yana, baka uluslara bal bu iki stnlk
202
arasnda geen dille ilgili bir sidik yar olarak, yalnzca glmece
konusu olabilecek bir nitelik tamaktadr. Arap Dili'ni bilen bir dil
ci bir Arab'a ' Niin Latin yazs kullanarak Arapa
yazmyorsunuz?' diye sormas gln olduu denli; Arab'n ona
verdii karlk da o denli glntr. "Arap Yazs Arap Dilindeki
syleni bakalklarnn yazda grlmesini nlyormu da ondan
brakamyorlarm bu yazy!??"
Arap dilcisi Sat Bey, Arap Dilindeki szcklerin eitli Arap
boylarnn aznda deiik deiik sylenmesi olayn, yalnzca
NLLER de ortaya kan deiiklikler olarak gsteriyor. Sanki
Arap azlarndaki syleyi bakalklar NSZLERDE hi grlmez
imi gibi! Bu savn yalan otduunu, Lugat Bilgini Ebu-t-Tayyib'den
reniyoruz. Bu bilgin: BAKA BAKA ARAP OYMAKLARININ
TRL TRL SYLEYiLERi VARDIR. AYNI BiR KELiMEYi KiMiSi
HEMZELI, KiMiSi HEMlEIZ, KiMiSi 'SIN' HARFiYLE KiMiSi SAD
HARFiYLE SYLER, KlJSI DE LAM YERiNE M GETiRiR" diyerek
( 4), Arap azlarndaki baka syleyilerin yalzca nllerde ol
mayp nszlerde de deime yapt, dolaysyla bu
deimelerin de Arap Yazsnda gsterildiini kantlam, Arap
stndilcisi Sat Bey'in Trk stndilcisi Besim Atalay' a yalan
sylediini bylece ortaya koymutur. Arap Lugat bilgini Ebu+
Tayyib'in yukardaki szlerini aktaran kaynakta bir de yle bir
anlatyla karlayoruz.
"iki Arab; aS-San' (alkuu) szcnn syleniinde
elikiye dmler. Biri, bu szcn 'SIN' nszyle, teki bu
szcn '$AD' nszyle syleneceini tutturmu. Sonunda
karlarna kacak ilk adamn hakemliine raz olarak beklemeye
koyulmular. nlerine kan ilk kimse de bunlar dinledikten son
ra: "Yalla ben bu szcn ikinizin de sylediinden baka trl
sylendiini biliyorum. Ben onu 'aZ-Zakru' diye sylerim" de-
203
mi!. " (5) Bu da bize Arap azlarnda yalnzca NL deimeleri
deil, pek ok NSZ deimeleri de grldn, bunlarn da
Arap Yazsyla gsterildiini kantlamaktadr. Pek ok baka veriler
de, Arap azlarnda yazya yansyan nsz deimelerinin bol
luunu kantlyor.
"ARAPA DNYANI N EN ZENGIN LiSANI SAYILIYOR. KELiME
OK! ? ANCAK LUGAT TOPLANIRKEN, MUHTELiF KABlLELERlN lVE
VE LEHELER} HEP TESBlT OLUNARAK - HATA PELTEK
SYLEYENLERiN TELFFUZLRI BlLE SANKi AYRI BiR KELiME
iMi GiBi GSTERiLEREK - (ab) BUNLR SANKi AYRI V
BALIBAINA BiRER SZCK iMiLER GiBi, MADDE BAI YAPIL
MILRDIR. LUGATIN HACMi iTE BYLE BYLE YAPAY OLARAK
iiRiLMiTiR.' (6)
"ARAP FILOLOGLARI DA BU HAKiKATi BELiRTiYORLAR" (7)
"TEMiM KABiLESiNiN 'EN-NAS" YERiNE 'EN-NAT' DEDIGI; KAYS
KABiLESiNiN 'KITABIK' YERiNE ' KITABI' DEDIGI, KUREY
KABiLESiNiN ' HATA' DEDIGINE HZEYL KABiLESiNiN 'ATA'
DEDIGI, ARAP HARFLERiYLE YAZILMI ESERLERDEN
GRENILMEKTEDIR. "(8)
"ARAP DiLiNDEKi EiTLi AGIZLAR ARASINDA NSZLERiN
SYLENiiNDEKi DEGIIKLIKLERIN NE DENLi GENi VE EiTLi
OLDUGUNU BELiRTMEK iiN BURADA BAZI . RNEKLER VERE
CEGlZ" (9) diye balayan Prof. Naim Hazm Onat, yaklak yz
yaprak tutan, yaklak bebin Arapa szcn Arap Yazsyla
gsterilen az deiimlerini sergilemektedir. Bunlarn yans
bile doru olsa, bu durum ARAP YAZISI ARAP DiLiNDEKi AGIZ
BAKALIKLRININ YAZIDA GRLMESiNi NLYOR, savn
rtmeye yeter de artar bile!
Arap azlarndaki syleni bakalklarnn nasl yazda
grld, Divan- Lugat-it-Trk'de de belgelenmitir. Bu yaptta,
20
Kur'an'da RABBIK diye yazlan bir szcn, kimi Arap
azlarnda RABBI1 diye yazld gsteriliyor. ( 1 0). Demek oluyor
ki, Arap vnc eitimciliine baskn gelen Sat Bey'in: "BIZ ARAP
LAR KELIMELERI BAKA BAKA SYLEEK DE YAZIMIZ BUNLARI
TEK BiiMDE GSTERiR" gibi szleri, bo bir bbrlenmenin daya
naksz atlar oluyor.
ite Turgut Akpnar, tpk dayanaksz atan Sat Bey gibi, Arap
Yazsna o yaznn kendisinde bulunmaya bir 'stnlk' giydir
mek yoluyla 'LEHE BAKALIKLRINI YAZIDA GSTERMEYEN
HARiKA YAZI' olarak sunarken, gereklere aykr, belgelerle bulgu
l arla ryen, ylesine bo bir sav ortaya atm bulunuyor.
SONU: ARAP YAZISI HEM 'RK DiLiNDEKi AGIZ
BAKALIKLARINI HEM DE ARAP DiLiNDEKi AGIZ BAKALIKLARINI
GSTERMEYEN OLAGANS', BiRLETiRiCi BiR YAZI DEGILDIR.
Aynca, eer yeryznde syleyi bakalklarn gsteremeyen
yaz varsa, bunun Eski Msr, Eski in, biraz da Eski Trk yazs gi
bi, gsterdikleri nesnenin izimi (Hiyeroglif trnde olduunu bi
liyoruz. Bu nitelikteki biricik yaz, gnmzde in Yazsdr. Bu
yaz da giderek bu zelliini yitirmeye balamtr.
Trkler gemite deiik yazlar kullanmlardr. Ancak Atatrk
Dneminde yaplan Yaz Devriminden nce kullandklar hibir
yaz Trk Dilini Arap Yazs denli bulank bir biimde
yanstmamtr. Bir tek Brahmi Yazs 0--U-, gibi yakn seslileri
de ayn ayn gstergelerle belirttii iin, gemite kullanlan ya
banc yazlar iinde, dilimize en uygunu olmutur. Bunun
dndakiler, sylenii benzer nllerin yazda belirgin olarak
seilemedii, ayn gstergeyle yazlmad yazlardr. rnein "O"
ile "" yazda ayrlamyor. U ile de yle, vb . . Ancak, Trkler
Arap Yazsna gemeden nce, hi deilse yalnzca iki nl yazda
birbirine karrken, Arap Yazsna getikten sonra 0--U- gibi
205
drt nl birden yazda seilemez olmutur. nk Arap yazl
Trkede bu drt nl iin bir tek gsterge kullanlmtr. ANCAK
BU BELIRSIZLlK, SAVLANDIGI GiBi 'LEHE BAALIKIARININ YAZI
DA GSTERiLMEYii" SONUCUNU DEGL, TERSNE TEK BR
AGIZDA (lehede) YAPILAN KONUMALARDA, ARAIARINDA ANLAM
VE SES KARITLGI BULUNAN SZCKLERN YAZIDA
BRBRNDEN SELEMEZ OLMASI SONUCUNU DOGURMUTUR K,
BU BR DLSEL 'KATLlAM'DIR . . .
Dnebiliyor musunuz? Bugn, Arap yazsn ok iyi bilen dil
cilerimiz, bundan yzyllarca nce ARAP YAZISIYL TRKE YA
ZILMI kimi nemli yaptlar okumaya giritiklerinde, karlarna
kan kimi szcklerin nasl seslendirileceini ayrdetmekte bo
calyor arp kalyorlar. rein, ARAP YAZISI LE TRKE YA
ZILMI bulunan Divan' Lgat-it-Trk' inceleyen bir dilci, bu
yazda O,,U, seslerinin bir tek gstergeyle yazlm olmas nede
niyle (nk Arap Yazsnda bunlar ayn ayn gsterecek gsterge
yok!), karlarna kan bir szcn RLD m, URULDU mu,
ORULDU mu, RLD m okunacan bilemiyor. nk bu
szcklerin ARAP YAZISIYLA YAZILILARI o szlkte BiRBRiNiN
EiDiR! Ancak bunlarn anlamlan birbirine karttr. Divan'da
RLD: (Kabard, iti) RLD (rg yapld); ORULDU: (kesildi
biildi); URULDU: (takld) gibi birbiriyle hibir anlam ortakl ol
mayan drt szck, Arap Yazsyla yazlm olduklar iindir ki, bi
ri dierinden ayrlamaz olmutur. imdi soralm bakalm: A
YAZISIYLA YAZILINCA Trk dilindeki LEHE BAKALIKIRI MI YA
ZIDA GSTERiLEMiYOR, YOKSA ANLAM BAKALIKIARI MI? , . A
YAZISIYLA TRKE YAZMAK, BIRLlK MI SAGIAR YOKSA BULANIK
LIK MI? .Bulankta birlemenin Trk'e ne yaran var, Mslmanla
ne yaran olabilir?
Kullanlan Arap Yazsnn konuulan Trke'deki tm sesleri
20
gsterememesinden kaynaklanan yaz bulankl, yzyllar boyu
Trklerin bana rlm orap olarak kalmtr. Trkleri byle
Trk diline uygun olmayan bir yazya tutsak edenler kimlerdir? . .
Bunu Tanr m buyurmutur yoksa kimi kullan m uydurmutur? . .
Ben Tann'nn buyruklar arasnda: "Trkler birgn Mslman ola
cak olurlarsa, Arap Yazsyla yazsnlar," diye bir buyrukla
karlamadm.
BUGN, TRKLER ARSINDA, "ATATRK ESKi YAZIYI KALDIR
MAKLA iYi ETMEDi, GEMiiMiZDEN, ATALARIMIZIN GEMiTE
ESKi YAZI iLE YAZDIGI YAILARI OKUMAKTA UZAKLATIK. Tari
himizden, kltmzden koptuk! EGER ESKi YAZI KALDIRILMA
MI OLSA iDi, ATALARIMIZIN ESKi YAZI iLE YAZDIGI OK NEMLi
BiLGiLERi OKUYUP GRENEBILIRDIK, " diyenler vardr. Bunlar bil
miyorlar ki eski yazy bilmekle atalarn p diye anlamalar ola
nakl deildir! Bugn eski yaz zerinde uzmanlk eitimi grenler
bile atalarmzn o yazyla yazdklarn p diye okuyup an
lamyorlar nk! . . . Okurken salarn balarn yolup yine de anla
yamadklar szckler oluyor. Osmanl' da toplumun ezici
ounluunun bile aydnlarn yazdklarn p diye okuyup anlaya
madn, bilmeyenler ya da bilip de unutanlar var. Atatrk'n eski
yaz denilen yazy niin kaldrdn kavrayamam olanlar
ounlukta. Bugnk yazy renmek iin ocuklarn okul ana
gelmesini bile beklemeye gerek yok nk ocuk, evinde oynar
ken bu yazy renmektedir. Eski yazy renmenin ise, reteni
de reneni de uzun yllar itiledii apak bir gerektir. Bunu
snamak isteyen, dorudan kendi kendine Osmanl Yazs
renmeye bir soyunsun da bana neler geleceini dorudan ken
disi yaasn.
Saygn dilcilerimizden Muharrem Ergin: "TRKLER TARAFIN
DAN OK UWN ZAAN VE GENi LDE KULLANILMI OLMASI-
207
NA RAGMEN, ARAP HARFLERi TRKE iiN Hi DE ELVERiLi BiR
YAZI VASITASI DEGILDI. BU ALFABEDE TaE iiN BiR YANDAN
LZUMUNDAN FAZLA BiR NSZ GSTERGE (Konsonant) KALA
BALIGI, TE YANDAN BiR KA KONSONANTI BiR TEK iARETLE
KARILMAK GiBi YETERSiZLiKLER VARDI. VOKAL (NL)
iARETLERi iSE TRKE'NiN ZENGiN VOKAL SiSTEMiNi
KARILAMAKTAN OK UZAKTI. TRKE'NiN iKi VEYA DRT VO
KALi iiN BiR TEK HARFi OLDUGU DNLRSE, BU ALFA
BENiN TRKE BAKIMINDAN NASIL YETERSiZ OLDUGU KOLAYCA
ANLAILIR. " - "ESKi YAZININ iMLA GELENEGI DE TRKE'YE
HiBiR ZAMAN UYGUN OLMAMITIR. TRKEYE UYGUN BiR
iMLANIN KURULAMAMI OLMASI DA HER HALDE ARAP HARFLi YA
ZININ LEHiNE KAYDEDiLECEK BiR NOKTA DEGILDlR. GEREK BU
KUSURLU, SISTEMSlZ VE GELii GZEL iMLA GEREK ARAP HARF
LERiNiN (Trk Diline-eh) UYGUNSUZLUGU VE (Trk Diline-eh) YE
TERSIZLIGI, TRKE'YI ASIRLARDIR YARISI YAZILIP YARISI YAZI
LAMAYAN, YAZILAN KISIMLARI DA TAM AIK OLMAYAN BiR DiL
HALiNDE TUTMUTUR. BU YZDEN TRKE' NiN TARiHi GELiME
SEYRiNi TAKIB EDERKEN BYK GLKLERLE
KARILAMAKTAYIZ." (1 1) diyor. O yaznn uzmanlar bile
gnmzde o yazyla yazlm yazlan okumakta glklerle
karlayorlarken, tutup: " O YAZI NE iYiYDi, Hi DEGILE
LEHELER ARASINDAKi SYLENi BAKALIKLARI YAZIYA
GEMiYORDU. YAZIDA BiR BiRLiK SAGLANIYORDU! diyebilmek
iin yz ister. Trklerin anlalrl bulank bir yazda birlemek
yerine, anlalrl belli bir yazda birlemeleri, ok doru ol
mutur.
Demek ki, Arap Yazs ile Trke yazmak, bir Tanr buyruu ol
mad gibi, dilimizin dayatt bir gereklilik de deildir. Kuts.l di
ye bu yazy alm isek; grdk ki btn yazlar kutsaldr, yalnzca
208

Arap Yazs deil... Dilimiz bunu gerektiriyor, diye bu yazya


ynelmi isek, grdk ki dilimiz bunu gerektirmiyor. Lehe
ayrlklar yazda grlyor diyerek bu yazy benimsemi isek,
ite grdk ki bu yaznn lehe bakalklarnn yazda
gstermemek gibi bir nitelii de yok. Peki bu yazy Trklere imdi
yeniden niin dayatmaktalar?
Iran ile Suudi Arabistan, Ortaasya'daki Trklerin Arap Yazsn,
Fars Yazsn benimsemeleri iin bastryorlar. Bu yazy benimser
seniz basm aralarn bile biz vereceiz, karlksz olarak! diyorlar
(Bkz: 1991 yl iinde yaymlanan pek ok gazete)
unun anlalmas gerek: ARAP YAISI ARAP DlLlNE UYGUN
DUR. ANCAK TRK DlLlNE AYKIRI OLDUGU, YAANAN, YAAMDA
GRLM BlR GEREKTiR. Evet, ikinci bir dil renmek isteyen
Trklerin Arapa renmeleri ok yerinde olur. nk ulusumu
zun ounluu Mslmandr. Ancak, Trke'yi Arap Yazsyla yaz
mak, dinsel gereklere de bilimsel gereklere de uygun
dmemektedir. nk kullanlan yaz trnn konuulan dile uy
gun olmas, yaz tr seiminde biricik belirleyici etkendir.
Trkler gemite bin yla yakn bir sre Arap Yazs ile Trke
yazdlar. Bu dnemden elimizde bulunan yazl belgelere
bakldnda bunun ne denli yanl olduu aka grlmektedir.
Divan- Lgat-it-Trk Arap Yazsn Trke iin kullanmann neden
olduu karmaann rekleriyle doludur. An Divan' bakn. OR
ile R szcklerinin Arap yazsnda birbirinden ayrlamadn
grrsnz. Ancak bunlardan R szcnn yanna 'VAY HARFi
iNCE, ekilerek okunacak' diye bir uyan yazl. Demek ki Arap
Yazs bu Trke szcklerin nasl okunacan gsterememitir. Bu
szlkteki -U-U olarak gsterilen ayn szck, aralarnda
anlam ayrl yansra ses bakalklar da bulunmasna karn,
Arap Yazs ile de birbirinin ei olarak yazlmtr. Bu durum
20
Divan'daki OT-T-T maddeleri iin de byledir. Bu nn oku
nular birbirinden baka olmasna karn, Arap Yazs ku
lanldndan birbirinin ei olarak yazlmtr. T'lerden birinin
yanna: ('VAV harf yukardakinden daha az ince, ekilerek okuna
cak') diye uyarlarda bulunulmu. Demek ki bu szck arasnda
syleni, VE AL bakalklar var, ancak bu Arap Yazsnda
gst(rilemiyor. Bunlar lehe bakal deil, tek bir lehede, an
lam, sylenii baka olan szcklerdir. Trke szcklerin Arap
Yazsyla yazld Divan'da LITI, ULITI, szckleri arasndaki
ses bakal Arap Yazsnda gsterilememi. Bunlardan litti, "Is
latt; " Ultt ise " Edirdi" anlamna geliyor. Trk Dilindeki anlam
baka' sylenii benzer olan szcklerin birbirlerinden
ayrdedilemedii bir yazdr Arapa .. . Arap Yazs Arap Diline uyar,
Trk Diline uymaz. Arap Yazs ile yazldnda, Divan'daki EKiLDi
(ekildi) ile EGILDI ( egildi) szckleri arasndaki syleni, anlam
bakalklar, yazda grlmyor. fedi anlamna gelen TRDI,
kesti anlamna gelen UTURDU ve deldi anlamna gelen TRDI
szckleri, bugn kullandmz yazda birbirinden seilebiliyor,
ancak Arap Yazsyla yazldnda birbirinin eidirler. Aralarndaki
ses-anlam bakalklar Aap Yazsnda grlmez.
Araplara Trke retmek amacyla Trke szcklerin Arap
Yazsyla gsterildii Divan' LOgat-it-Trk' alp okuyan bir Arap
dnelim. Diyelim ki bu Arap, Trke szckleri Arap Yazsyla
yazarak, bir Trke bir mektup yazm olsun. Bu mektupta ona bir
buluma yeri bildirsin: "Samanl ge, saa doru yirmi adm
y." Trke szcklerin Arap Yazsyla yazld byle bir mektu
bu alan Trk, nce samanl bir gzel yakabil, sanra da saa
doru yirmi adm yrr. nk, Divan'da 'GEMEK' anlamndaki
TI szc ile 'yakt' anlamna gelen TI (art; 'yendi' anlanna
gelen UTI) szcklerinin Arap Yazsyla gsterimleri, bibirinin
210
eidir. Arap Yazs ile Trke yazanlarn o dnemde nasl yazm bu
lanklklar iinde bocalam olduklarn dnmek, hi de g
deidir.
Gemite kanat takp umay deneyen ilk kiinin Hezarfen Ah
met elebi olduu sanlr. Oysa ondan 600 yl nce, bir baka
Trk, Szlk Cevheri, I.S. 1 01 0 yllarnda, kanat takp uma dene
melerinden birinde yere aklp lmtr. Cevheri'den gnmze
kalan Arapa szlk: 'TAC-L-LUGA VE SIHAH L ARABlYYE"dir.
Bu szlk, yzyllarca Trk Medreselerinde biricik kaynak olarak
bellenmi, rencilere btnyle ezberletilmitir. Cevheri'nin
szln ezberlemeyen icazet alamamtr. Gelgelelim Cevhe
ri'nin lmnden 400 yl sonr, bu kez bir baka szlk
(FIRUZBADI) km, Cevheri'nin szlnn pek ok yanllarla
dolu olduunu syleyerek, gstermitir. ( 1 2) lyi de, bizim medrese
lerimizde, yanll 400 yl sonra ortaya kan bu szlkle stelik
DiNSEL renim yaplmt! imdi ne olacakt?
TRKLER, 1 000 yllarnda, Arapa'y -yanllar ancak 1400
yllarnda ortaya kan- Cevheri'nin szlnden renmi, do
laysyla 400 yl boyunca Arapa szcklere yanl anlamlar verme
yi srdrmlerdir.
BU NE DEMEKTiR?
Bu, u demektir: Trkler drtyz yl boyunca Kur'an'daki
kimi szcklere yanl anlam yklediler. nk, da
yandklar szlk yanllarla dolu idi. . . Bu durum gnmze
dek byle srmtr.
Cevheri'nin yanllarnda, onun ada olan Kagarl Mah
mud'un szlndeki yaz bulanklnn bir etkisi olabilir mi? Bi
miyoruz. Aratrdk m? Aratrmadk. Cevheri'nin yanl
tanmlad szckler hangileri? Bilmiyoruz. Firuzabadi'nin
eletirileri neler? imdilik bunlar zerinde durmuyoruz. ANCAK,
21 1
MEHMET AKiF ERSOY'UN DEDIGI ZERE: BiZ TRKLER
KUR'AN'DA GEEN PEK OK NEMLi KAVRAMI YANLI ANLA
MIIZ. SABIR, TEVEKKL, V. GiBi SZCKLERE YANLI ANLM
LAR YKLEMiiZ. PEKi BU YANLILARDA, YAZILI KAYNAKLARIN
ETKiSi OLMAMI MIDIR? RNEGIN ARAP YAZISI LE TRKE
YAZMAKTAN DOGAN YAZI BUNIKUGININ YANLI ANLAMA
LARDA ETKS OLMAMI MIDIR?
Dine ilikin kklemi dilsel, anlamsal yanllarda, gemite
alar boyu ARAP YAZISI iLE TRKE YAZMI OLMAMIZIN DA
ETKlSI BULUNDUGU, YADSINAMAZ BiR GEREKTiR. KENDi YAZISI
BULANI K OLAN BiR ULUSUN BAKA DiLLERLE iLiKiSi DE BULA
NI K OLUR.
Kagarl Mahmud'tan, Cevheri'den ok sonra bile, Arap Yazs
kullanarak Trke yazmaktan doan bulankln yzyllarca
srd, belgelerde akca grlyor. Zemaheri'nin Mukaddemet
l-Edeb adl yaptnda, Trk Dilindeki 0--U- seslerinin Arap
Yazsnda yine birbirie karm olarak yazldn gryoruz. Bu
yanl seslendirmeler, yanl anlamalar doura doura yzyllarca
srd. ite Muhammed'in Trk Dilinde MEHMED oluu da, sanrm
bu yazma-seslendirme bulanklnn bizlere bir armaandr.
Arapa Muhammed szc, sylene sylene m, yoksa bulank
yazlp-yanl okunarak m MEHMED'e dnt? Bunun nasl
olutuu sorununu, yaz sorunundan bamsz dnlemez.
Arap Yazsyla gsterilen Trke szcklerin yazda birbirine
karmas, bunlarn anlamlarnn da birbirine karmas sonucunu
dourmutur. rnein, 'bimek' anlamna gelen ORMAK szc
ile, 'takmak' anlamna gelen URMAK szc, Arap Yazsyla birbi
rinin tpks olarak yazld iin, bunlarn anlamlan da sre
ierisinde birbirie kartnlm, gerekte ORUN BOYNUNU! (kesin
boynunu) olarak sylenmesi gereken tmce, giderek yanl yazlp
21 2
yanl seslendirilerek: URUN BOYNUNU! olmutur. Bylece yaz bu
lankl pek ok anlam karklna da neden olmutur.
Arapa olan bir szcn anlamn, Trklere Arap Yazsyla
Trke yazarak akladnzda, yaptnz bu Trke aklamann
yazs bulank olacandan dolay, o Arapa szcn tanm da
yanl okunmaya yanl anlalmaya pek uygun olacaktr. Bunun
ise zellikle DiNSEL adan byk, ok byk sakncalar
dourduu, yadsnamaz bir gerektir. Bu yzden Trkler Arap dili
ni -dolaysyla da Kur' an' ok iyi kavramak istiyorlar ise, yaptklar
ARAPA-TRKE szlklerde, Trke aklamalarn kesinlikle Arap
Yazsyla Trke olarak yazlmamas gerektiini, derinden kavra
maldrlar.
Diyelim ki Trke'lerini Arap Yazsyla yazarak bir 'Arapa
Trke Szlk' yapyorsunuz.
Arapa KON: karlnda Trke "OL" szcn, Arap Yazsyla
( elif-vav-lam) olarak yazdnz.
Arapa MEVT: karlnda, Trke "L" szcn, yine Arap
Yazsyla (OL ile e biimde) elif-vav-lam olarak yazacaksnz.
=
NK ARAP YAZISINDA '0' lLE '' Y AYIRDEDECEK AYRI
AYRI GSTERGELER YOKTUR. GELGELELIM TRK DiLiNDE OL
iLE 'L' SZCKLERi KARIT ANLAMLIDIR. 'OL' ile LMK
gibi anlam zt szcklerin birbirinden ayrdedilemedii Arap
Yazsyla Trke yazmak edim, TRKLERiN ARAPA ILE
iLiKiLERiNi BULADIRMITIR. Trklerin ARAPA ile ilikilerinin
bulanklktan kurtulmas iin, ncelikle Arap Yazsyla Trke yaz
may brakmalar gerekiyordu; brakmlardr da. Ancak bundan
sonradr ki, artk ARAPA-TRKE ilikileri -Trk Dilcilerinin
gemiteki bulankl giderecek uzun almalar yapmalarndan
sonra- salkl bir biimde kurulabilecektir.
Bu lkede, Arapa UMUM szcn iMAM diye okuyup, bu
21 3
yanl okumadan dolay yanl fetvalar veren din grevlileri de
grld! ( 1 3)
Bir Trk'n Ana Belgeleri ARAPA olan MSLMANLIK' ok iyi
kavrayabilmesi, Trke'nin Arapa ile ilikisinin, Trke-Arapa
Szlklerin bulank olmamasna baldr. ite bu ak seiklik ge
reinden dolay, Trkn Dilinden yabanc szcklerin atlp yerle
rine ztrkeleri konmadka; Trk'n szckleri Arap Yazsyla
deil de Trkn diline upuygun olan bugnk yazmzla
yazlmadka; Trkn, (btn yazl Belgeleri Arapa olan)
Mslmanl olabildiince derinden kavramas, olanakszdr.
Atatrk nclnde gerekletirilen Yaz Devrimiyle, Trkler
kendi szcklerini ak-seik yazmaya balam, yanl okuma bir
birine kartrma ortamndan kurtularak Arapa yazl dinsel belge
leri Trke'de anlalr biimde aklayabilme olanana ka
vumutur. Yine Atatrk'n kurduu Trk Dil Kurumunun
almalaryla, dilindeki yabanc szcklerden de kurtulma yoluna
girmitir. Doysyla, artk, Trkler Arapa dinsel szckleri, kendi
dillerine yeterince evirebilecek, Kur' an'daki bir Arapa szc,
dilimize yine Arapa'dan gemi olan baka bir yabanc szckle
evirme duundan da kurtulacaklardr. rnein Kur'an'da
geen Arapa KAFiR szcn Farsa bir bir szck olan NANKR
ile evirmek, bir anlam sapmasdr. nk Arapa KAFiR
szcnn karl ztrke'de YALITICI, YADSIYICI'dr.
Kur'an'da geen KAFiR szcn 'KFREDEN' diye de
eviremezsiniz, nk Arapa'daki KFR szc, Osmanlca'da
SVMEK anlamna gelen KFR sozc ile anlamda deildir.
Gelgelelim, Kur'an evirilennde, anlamlandrlmalannda,
Kur'an'da geen KAFiR szc genelHkle Farsadan alnan
'NAKR' ya da Arapadan alnp anlam kaydrlan 'KFREDEN'
szckleriyle evrilmitir. ite KUR'AN EViRiLERiNDE NiiN
214
ARAPA'DA FARSA'DAN DILIMIZE GiREN SZCKLERiN KULL/
NILMAMASI GEREKTIGINl BiNLERCE RNEGINDEN BiRi BUDUR.
Ancak Dil Devriminden sonradr ki, bizler Kur' an'da geen KAFiR
vb. szcklere yeniden ztrke birer karlk bulabilmekteyiz. Bu
szcklerin anlamn ancak yeni yen dor olarak
Trkeletiriyoruz.
Trkler, Osmanl Yazsndan kurtulduklar gibi, dillerindeki
Arapa-Farsa szcklerden kurtulduka, Kur' an' grece olarak da
ha derinden kavrayacak, dinlerini yreklerinde, zlerinde duyum
sayarak Tann'ya daha iten balanacaklardr. "DiNSEL
GERICILIK"ten kurtulup, "DiNSEL 1RICILIK"e ynelerek, DN
BILIM alannda da ilerleyecekerdir.
Bu alma boyunca, DiL-DiN ilikileri evresinde do
landmzdan, sanlabilir ki dilimize Bat'dan giren szcklere
kar deiliz. Bunu ayn bir konu olarak ikinci bir almada
ilemeyi uygun grdm. Trk Aydnlarndan, Bat'nn yanamas,
yardaks, zentisi olanlar da, bugn dilimizi Bat kkenli
szcklerle bozmaya girimi bulunuyorlar. Trk Dilin 'THE
TRKE"ye dntrme abalan, en a Trk Dilini ALTRKI'ye
evirme abalan denli bozucudur. Gerekte "THE TRKE"cilerin,
gemiteki AL-TRKl'cilerden dile yaklam olarak bir bakaklar
yoktur. Biri tekinin KZNGS oluyor.
Btnyle ar, btnyle yerli szcklerden oluacak bir
Trke'nin olanakszl aktr. Olabildiince arnm, olabil
diince yerli szcklerden oluacak bir Trke ise, OLANAKLIDIR.
nerdiimiz, DiN AISINDA BiLE OK GEREKLi oLDUGUNU
RNEKLERLE KANITLAMAYA ALITIGIMIZ, ikincisidir. Olanakl
olandr, olmas gerekendir.
Atalarmzdan bize kalan yazl belgelerle urarken, kiminde
aknlktan dilim tutuluyor. rnein, 'AFAK' szcn
21 5
Farsa'dan almlar. Ancak Farsa'da GNBATIMI anlamna gelen
AK'a niin GUNDOGUMU anlmn verr br turlu ara
yamyorum! ! ! Dnn lngilizce'den Morning (gn doumu)
szcn alp buna Gnbatm anlamn vererek kullanyorsunuz!
BU NE DEMEKTiR? Bir lngiliz size " Good Morning" (Gnaydn) di
yecek, siz ise bunu 'iyi geceler' diye anlayacaksnz. . . iyi
Gnbatmlar!
Atalarmz Fars Dilinde olumluluk ntaks olan Bl'yi dilimize
almlar. Sonra Araplar zlmesin, ya da Araplarn batn kalmasn'
diye Arapa'da olumlu bir bala olan 'Bl'yi de dilimize sok
mular.
Fars Dilinde BLi.H Allahsz demektir. BI, '. .. sz', anlamana ge
lir.
Arap Dilinde BLiH: Aa ile demektir. BI: ile anlamna geli
yor.
Atalarmz bu iki kart anlaml Bl'nin ikisini birden dilimize
sokmular. Osmanlca'da BiGNAH: Susuz demektir. B-GHAH'n
B'si Farslarn kulland anlamda (olumsuzluk ntaks olarak)
kullanlmtr. Yine Osmanllarda BHAKKIN: Hakk LE anlamna
gelir. Bl-HAKKIN'daki B Araplarn kulland lLE anlamnda kul
lanlmtr. Atalarmz niin kimi yerde olumlu, kimi yerde olum
suz ilev grecek BI gibi bir n eki, stelik birini (olumsuzunu)
Farslardan, tekini (olumlusunu) Arap' lardan alp kendi dillerine
sokma gereini duymular? Kendi dilerini bu denli bozan bakalar
gelmi midir yeryzne bizim atalarmzdan baka? Osmanl'da bi
lim geriledi. Niin? Bilimsel dnce retiminin n koulu olan dil
seiklii kalmad; dil, kendisiyle bilimsel dnce retilemeyecek
lde bozulduu iin! Osmanl'da toplumun byk ounluu ie
aydnlar arasnda byk bir dilsel urum vard. Niin?
Yerzndeki hibir tlu",_endi aydnlarnn ne
21 6
yazdn anlamak _ifin kendi dilinden baka yabanc i di-
- li_ dah_ ul!arn renmeye _S(}l az <_a _(_nun iint Os
manl Toplumunun ounluu, Osmanl aydnnn neler yazdn
anlayabilmek iin Farsa'nn-Aapa'nn-Osmanl'cann, dolaysyla
dilin kurallarn renmek durumunda idi._ydnlar nedense bu
na katlanabilmiler, ancak toplumun buna katlanmasn beklemek1
,lklk olur.
Dilimiz aklkla aydnlanmadka, ne dinimiz, ne dnce
retimimiz yldzlar gibi ldayabilir. Dilimiz bulanklktan
arndka, yazmz dilimize uygun olduka, Trklerin yeryznde
Islam'n (Bat'y bile imrendirecek) en ilerici bir rei, olacan;
dnce retiminde de insanla byk katklada bulunacan
savlyor, bu zlemi yreimin derinliklerinde duyumsuyorum.
217
SONU:
1 . Bin yldr Trk Diline sokulan . Arapa-Farsa szckler,
gerek bir gereksinmenin kanlmaz sonucu olarak dilimize girmi
olmayp, uydurma gerekelerle kiileri, toplumu kandrarak sokul
mulardr.
2. Dilimize sokulan her bir Arapa-Farsa szck, dilimizde bu
lunan, kullanlagelen yerli bir szc kullanmdan drm,
bylece onun unutulmasna yol amtr.
-
3. Dilimize sokulan Arapa-Farsa szckler; dilimizde nceleri
bulunan salkl kk-trev ilikilerini kopartm; dolaysyla yeni
durumlarn gerektirdii yeni szckleri kendi z szlmzden
tretmemizi gletirmitir.
4. Bu da z dilimizi ileyip gelitirmemizi nlemi, bizlerin
. szck tretme yetimizi krelterek, dnce retme ya da ya
banclarca retilmi dnceleri kendimiz iin yeniden retme ola
namz da ksteklemitir.
5. Bunun sonucu olarak, ne salkl dnceler retebilmi ne
de yabanclarca ortaya konmu dnceleri kendimiz iin yeniden
yorumlayarak bunlardan olabildiince yararlanabilmiiz.
6. Bu durum, Kur'an' Kerim'i bile yeterince anlayamayp, onu
yreimiz ve kafamzla kavrayamama sonucunu dourmu.
7. En kts de YANLI ANLAMAIAA neden olmu. {zellikle
DIN'de)
8. Ulusumuzun dnsel geliimini geriletmi. (Dinde-Bilimde)
9. Trke'nin Arap Yazsyla yazlmas da, gerek bir gereksin
menin kanlmaz sonucu olarak deil, btnyle yanl
koullanmann bir sonucu olarak benimsenmitir. Bu, Tanr buy
ruu olmad gibi, bilimsel bir gereksinme de deildi.
1 O. Kullanlan yaz trnn bir olmas, uluslar arasnda
inansal ayrlklar nlemedii gibi, eylemsel bir birlii de
21 8
salayamaz. Bunun byle olduu yaam deneyimleriyle, binlerce
olayda grlmtr. 'Latin Yazs'nn da 'Arap Yazs'nn da top
lumlarn birbirlerini boazlamasnn engelleyebilmek gibi bir gc
yoktur. Birinci-ikinci Byk Paylam Savalarnda, dinleri, yaz
trleri bir olan (Hristiyan-Latin) uluslar, birbirleriyle sa
vamlardr. Dinlerinin, yazlarnn bir olmas, birbirleriyle sa
vamalarn nleyememitir.
Tpkbunun gibi, Mslman olup tm Arap Yazsn kullanan
toplumlar da birbirleriylf. boazlamaktadrlar. (Iran-Irak; Kuveyt;
Irak-Suudi, vs.) Demek ofyor ki, kullanlan yaz trnn bir ol
mas, toplumlarn duygusal, dnsel birliini dourmamaktadr.
Arap Yazs iin de, Latin Yazs iin de bu byledir.
1 1 . Latin Yazsn ixnmsemek, yeryzndeki btn Trk Top
lumlarnn duygu-di nce-eylem birliini gerekletirmeye yetmez.
12. Arap Ya:,sn benimsemek, yeryzndeki tm
Mslmanlarn duygu dnce-eylem birliini gerekletirmeye yet
mez.
1 3. Uluslar arasnda, duygu-dnce-eylem birlii; uluslarn dil
leri, dinleri, yazlan baka baka olsa da gerekleebilir. rein
Osmanl - Alman birlii; Birinci Paylam Savanda bu iki lkenin
Din, Dil,Yaz ayrlklarna karn gereklemitir. Suudi-Amerikan
ibirlii, bu i ulusun din, dil, yaz ayrlna karn,
gereklemitir.
1 4. 'Yeryzndeki btn Trkler topluca u ya da bu yazy be
nimserlerse birbirleriyle uyum iinde yaarlar', dncesi yanltr.
Birlii yalnzca buna bal sanmak, yanltr. Orhon Yaztlarnda
taa kazlm gerekler, Trklerin kimi dularda birbirlerini ye
diklerini; aralarndaki din, dil, yaz birliine karn, birbirleriyle sa
vatklarn belgeliyor.
1 5. Seilecek yazda belirleyici olabilecek biricik etken, bunun
21 9
konuulan dildeki btn sesleri yeterince gsterip
gsteremediidir. Eer u ya da bu yaz, konuulan dildeki btn
sesleri yetkin bir seiklikte gsterebiliyor ise, o benimsenmeli;
gsteremiyor ise o yadsnmaldr.
16. Arap Yazs, Trklerin dillerindeki btn sesleri yetkin bir
seiklikle gsteremedii iin onunla Trke yazmak yadsnmal; an
cak Trkler, dinleri Islam olduu iin, ikinci bir dil reniminde
Arapa'ya ncelik vermelidirler. Trk Aydnlan, gnmz
koullarnda, Trke - Arapa - Ingilizce renme zerinde
younlamaldr. Hi deilse kendi dilini ilemeli, gelitirmelidir.
1 7. Yeryzndeki hibir dil aalanamaz, ya da tekilerden
ok yceltilemez. Her dil ilenmeye, gelimeye, yetkinlemeye
aktr. Doas gerei aa olan dil ya da yaz yoktur. Ge
litirilmesi unutulmu, braklm dil ya da yaz vardr. lm deni
len Ibrani Dili, Ibrani Yazs; Israil'in kurulmasyla yeniden diril
mi, gndelik konuma, dnce retme arac oluvermitir.
1 8. Aap Yazs, Arap Dili iin uygun, yeterlidir. Ancak, Arap
Yazs Arap Dili iin uygun biricik yaz da deildir. Arapla dilerler
se kendi dillerini Ibrani, Sryani yazlaryla da yazabilirler. nk
bu yazlar da Arapa szckleri yetkinlikle gstermektedir. Tersi
de olabilir. Sryanilerle Ibraniler, dilerlerse Arap yazsn kullana
bilirler, bundan dolay bir dil-yaz uyumsuzluu domayacaktr.
19. Ancak Trkler, Arap, lbrani, Sryani yazlarn kullanamaz
lar. nk bu yazlar, Trklerin konumalarndaki btn sesleri
yetkin bir seiklikle gsteremezler. Bu yazlarn doas, Trk Dili
nin doasna uymuyor.
20. Yaz tr seimi, dinsel bir ayn konusu deil, yalnzca
dilsel bir gereksinme konusudur.
2 1 . Bir dildeki lehe (az) aylklarn yanstmayan yaz tr
yoktur. Yalnzca -gnmzde- in yazs, bu nitelikte saylabilir.
220
Bugn, in'de, leheler arasndaki bakalklar, evirmen gerektire
cek lde byktr. Ayr leheleri konuan iki inli, birbirleriyle
ancak bir evirmen araclyla anlarlar. Gelgelelim in Yazs bir
izge-yaz olduundan, lehesi ayn iki inli konuarak birbirleriy
le anlaamasalar dahi, yaztklannda anlaabilmektedirler.
nk yazdklar, ses-gstergesi olmayp, izge(resim)dir. Arap .
yazs, izge (resim) yaz olmayp ses gstergelerinden olutuu
iin baka lehelerin tek yazla indirgenmesi gibi bir sonuca yol
amyor.
22. Bir Trk, Arap Yazs kullanarak Trke yazacana,
Trkesini koruyup, ek olarak bir de Arap Dilini renirse, yurdu
na, ulusuna daha yararl bir i yapm olur.
23. Ana belgeleri, buyruklar Arap Dilinde Arap Yazsyla yazl
olan Mslmanl yetkin dzeyde kavrayabilmek iin, onlar ola
bildiince yetkin bir dzeyde Trke'ye evirmek gerekmektedir.
24. Dilimize geen Arapa szcklerin, bugn bizim dilimizde
yklenmi olduklar anlam baka, onlarn 1400 yl nce Kur'an'da
yklenmi olduklar anlam bakadr. Dolaysyla, Kur' an'n (Ya da
teki Arapa yazl dinsel belgelerin) Trkeye evirisinde, o
Arapa belgelerde karlap da bizim bugn dahi kullandmz
szckler, kesinlikle yaplan evirilerde kullanlmamaldr.
Kur'an'da geen, rnein 'Hamd' szcn, 'Bu nasl olsa bizim
dilimizde bugn de yayor;' diyerek olduu gibi eviriye yazar
sanz, yaptnz eviri, eviri deil, deviri olur. Kur'an evirmi
deil, am devirmi olursunuz. Cumhuriyet dneminde yaplan
btn Kur'an evirileri, bu bakmdan birer "am devirileri"dir.
25. Kur'an' evirmek, ALABlLIMl, (Semioloji) KALITBlLlM
(Arkeoloji), DlLBlLlM, KKENBILlM (Etimoloji), SAMIOLOJI (Sami
Dilleri bilimi), ARAPA, lBRANICE, ORTADOGU DlNLERl, KUZEY
DOGU AFRiKA, ESKi MISIR, GNEY DOGU ANADOLU, BiZANS KO-
221
NUSUNDA UYGARLIK BiLGiLERi, INSANBILIM (Antropoloji), vb. gi
bi pek ok bilim dalnn uzmanlarnn uyum iinde (bilgi al-verii
iinde) alacaklar bir ortam gereksinir: BUGNE DEK YAPIIN
EVIRME-ANIAMIANDIRMA ALIMALARI, bu almay yapanlarn
derme-atma bireysel bilgileriyle, bireysel eilimleriyle, saydmz
bilimsel alanlardaki tarihsel bulgularn oundan yoksun olarak
yaplmtr. Kiilerin iyi dilekleri, iyi istenleri tek bana yeterli
deildir.
26. En nce, imdiye dek yaplm evirilerin, dil bilimsel
eletirileri yaplmaldr. eviri eletirisi, Kur'an eletirisi deildir.
Tersine, Kur'an'n daha doru anlalmas iin gereklidir.
27. Yaplacak eviri eletirilerinin (art, eletirilerin de
eletirilerini) oluturaca bilgi birikimi, Kur' an'n daha doru an
lalmas iin gelecekteki olas evirilere k tutacaktr.
28. 'evirilerde yanllar var.' deyip de bu yanllarn neler ol
duunu tek tek gstermeyen ki Tanr katnda sorumludur. Bir
eyin yanl olduunu bilen kii, o eyin dorusunu da biliyor de
mektir. Kii grd yanl, ya eliyle ya diliyle dzeltir. Bildii
doruyu ortaya koyar.
29. Kur'an evirilerini yanllardan arndrma abas, ncelikle
Trk Dilcilerin (Dincilerin deil!) en bata gelen grevleridir.
nk, eviri dilsel bir olaydr. Dinsel uzmanlktan te, dilsel uz-
manlk gerektirir.
.
30. lncil'in Almanca'ya evirisi nasl Alman Dilini de gelitirmi
ise, kimi szcklere kavram yklenmesi yoluyla, Alman Dili kav
ramsal bir yeterlie kavumu ise; tpk bunun gibi, Trk Dili de
Kur'an'n Trke'ye yetkin dzeyde evrilmesi abalarndaki tut
kunun ykseklii lsnde, yabanc szcklerden arnacak,
Trke szcklere kavram yklenerek, dil ilenip gelitirilecektir.
3 1 . Szde dinsel kayglala bozulan dilimiz, zl dinsel
222
kayglarla yeniden salna kavuacaktr.
32. Trk Dili arndka, Trkler Mslmanl daha aydnlk bir
bakla kavrayacak,dini yanl anlamaktan doan kimi dncel
toplumsal-bireysel geriliklerimiz, bylece onarlacaktr.
33. Tanr, bizleri yanlglanmzda uyaran bizlere doru yolu
gsteren, yanllardan arnmay tm benliiyle zleyen kullarn
arndran, na yneltendir. Tanr, Mslmanl 'atasndan
kendine kalm bir gelenek olarak yalnzca biimsel
trenlere indirgemi olan' tm kullarn aydrmay onlara
szlerinin zn kavratmay dilerse; buna kim engel olabilir? Tanr
dilediini yapandr!
almamzn ortaya kard bu sonu, bu otuz yarg, bir
tesbihin talan gibi, birbirine baldr. Biri dierinin ardndan ge
lir. Bu otuz tal tesbihin, tm talan, bir damtmann rndr.
Nelerin damtld, "Yararlandmz Kaynaklar" blmnde
grlebilir. Bu almann okunurluunu kolaylatrmak asndan,
tm bu kantlan yaznn iinde tek tek gstermedim; bu demektir
ki, eer yaznn iinde bir konuda yalnzca drt kant kul
landysam; bu, kantlarm yalnzca bunlar olup elimde bakaca bir
kmt yoktur, anlamna gelmez. Yzlerce kant vardr, ancak
yaznn iinde bunlardan birkan anmakla yetinilmitir. Okuyan
bunalmasn diye . . .
Bilimsel dorularn, topluma, toplumun anlayaca gndelik ko
numa diliyle verilmesi olanakldr; yaplmas gerekli bir edimdir.
Aydn toplumundan kopartan da dilidir. Oysa aydn, kullanaca
dili zenle toplumun anlayaca biimde kullanlabilir. Toplum an
laysz deildir. Yalnzca uzmanlk gerektiren szcklere ya
bancdr. K, bu da su deildir. Atatrk'n amac Aydn-Halk dil
kopukluunu gidermekti.
223
Yaznn iinde yer yer yinelemeler var. Bu yinelemeler BiLE
ISTEYE yaplmtr. Herbir yineleme, bir ncekine bir e katarak
yr. Kiiyi bir yerden alp baka bir yere gtrmek iin
yrnecek yol bunu gerektirir. Bu kendileri o yere nceden gelmi
olanlar asndan sknt verici olacaktr. Ancak, ben bu yazlan uz
manlara bilmediklerini retmek iin yazmadm . . . Tersine, toplu
mumuzun yanl bildiklerini dzeltmek iin yazdm.
lkemizde, dil konusunda toplumumuzda dil bilinci uyardnc
nitelikte yaynlar yaplmas, bir gerekliliktir. zdilimizi korumak
gerektiini sylemek yetmez: NlIN KORUMAK GEREKTlGINl
GSTERMEK DE BlR GEREKLILlKTlR.
224
DPNOTI (BLM 1)
1- Sir Stephen Runcman ("Avrupa Medeniyetinin Gelimesi
zerindeki lslami Tesirler" - arkiyat Mecmuas 111-lst. 1 959
2- Corci Zeydan- "Medeniyet-i lslamiye Tarihi", Zeki Magamiz
evirisi, lstanbul, ikdam Basmevi, 1 328, c 1 1 1 , s. 302 Aktaran:
Agah Srr Levend -"Tarih Boyunca Trk Dili"- Trk Dili
Aatrmalar Yll Belleten - 1 965 - s. 1 28
3- Divan- Lgat-it-Trk, c. l s. 32 ev: Besim Atalay TDK: 521
4- Bkz: Abdlkadir Erdoan: 'Kur'an Tercmeleriin Dil
Bakmndan Deerleri'- Diyanet ileri Bakan Yaynlan. TK
basmevi-Ankara, 1961. s. 47,48.
Bu Kur'an evirisinde; Allah=zi, Rahman=Barsak. Secde=
Ynmek, Kadir=Oan, eytan=Yak, ahadet=Tanukluk,
Nefs=pz, Ayet=Belg, Cennet=Uma, Cehennem=amu,
Kitab=Bitik, Dnya=Acun Mevta=lk, lyman=Girtgnek,
Sadk=Cnszl, Nur=Yarukuk, Kariye=Kent, Kalb=GngL
Zalim=Gklak, Nebi=Yala gibi ztrke szcklerle,
Kur' an'n btn Trkeletirilmitir. Verilen Trke karlklarn,
verilebilecek biricik ya da en doru karlklar olup olmad
tartlabilirse de, nemli olan Kur'an'daki btn Arapa
szcklere Trke karlklar verme tutkusu ve abasdr. Bu da
bize, Trklerin Mslman olduktan i yz yl sonra bile dillerinin
katkszln koruma eiliminde olduklarn kantlar. lslam olmay
baka, Araplamay baka saydklarn gsterir ki, dorusu da
budur.
5 "X. y. Balarnda Yaplm KUR'AN TERCMESi". Muham
med Bin Hamza- Hazrlayan: Dr. Ahmet Topalolu- Kltr Bakanl
Yaynlan: 300 1978. c, 2 s, 635. (sure 1 2, ayet 59) -
6 lznik'li Musa bin Hac Hseyin'in yapt Tefsiri Hazini"
225
evirisi: "Enfes-l-Cevahir". Bursa Ulu Cami Kitapl: (63-397, 64-
398) s, 234. Aktaran: Trk Dili Tarama Szl: c, VI -s, 4321 .
7- "Mnebbih-r-Rakidin-" Nuruosmaniye Kitapl No: 261 1,
Aktaran: Trk Dili Tarama szl-c, VI-s, 4320
8- Trk Dili Tarama Szl-c, VI-s, 432 1
9- Bakara Suresi 104. ayetinde geen bu uyarnn nedenleri
zerinde birok yorumcu eitli aklamalar yapmlar. Bir kesimi,
Yahudilerin dilinde RAINA szcnn kt bir anlama geldiini,
Arapla RAINA dedike, Yahudilerin bu szc kendi dillerindeki
anlama ekerek gltklerini, uyarnn bu nedenle yapldn
ileri srmektedirler. Ancak, . RAINA szcnn Arapa'da da, hay
vanlarla ilgili olarak kullanld zaman "GTMEK" anlamna
geldii, bu anlama ekilerek glmece konusu edilebilecei
gerekesini savununlar da kmtr. Burada "Bu nedenlerden
doru olan udur", gibi bir gr getirememekle birlikte; bir
szcn kta syleme uygun bulunmayarak, yerine yakn an
laml kta syleme yakan bir baka szcn nerildiini
gryoruz. Ibrani dilinde:
(R + A) k
t, ey
tanca, gnahl, pis
(R + A + Y Otlatmak, obanlk etmek, klavzluk etmek
anlamlarna geliyor. Yazlla, sylenileri arasnda kk bir
ayn olan bu iki szcn anlamlan arasnda byk bir uurum
vardr. Dolaysyla DiL OYUNU yapmaya ok aktr. Demek ki
sorun Ibrani Dili iin de vardr. Kur'an'n 4/46. ayeti, bu dil oyu
nunu Yahudilerin Mslmanlar aalamak iin yaptn
gstermektedir.
Kur'an'da, Hz. Muhammed'in eliliini benimseyenler ile
yadsyanlar arasnda karlkl sz atmalarnn olduunu, bu
atmalarda, yadsyclann glnletiricilikle ortaya ktn oku
yoruz. Yadsyclann Kur'an'a kar karken, glnletirici szck
226
oyunlarna bavurduklar da, Kur'an'da ska belirtilr.
1 O- Bkz: Divan-1 Lugat-it-Trk, C. i -dizin- Barsak-Baursuk,
szckleri . . .
1 1- Bkz: Kutadgu Bilig - TDK yaynlan - Dizin-Szl-'Barsak'
szc . . .
227
DlPNOTIAR (BLM ll)
1- Cumhuriyet Gazetesi-Bilim Teknik Eki-
Vehbi Belgi!: "Yabanc Dil Nasl renilmez?" Kay: Islam A
siklopedisi - "BlRUNl" maddesi.
Biruni: "Arapann bir gl, bitiik harferidir. ikincisi sesli
harfi olmaydr. Doulu uluslarda dikkatsizlik genel bir beladr.
Bu neden, Arapann ciddi ve bilimsel ilerde kullanlmasn
gletirir. Bu dilin bu gl yznden, Oreibasius, Gaanos, Pa
ulus ve Discorides gibi Yunan yazarlarnn yaptlarndaki Yunanca
adlar Arapaya doru aktarlamamtr. Bu durum bilim asndan
byk bir eksikliktir. Eski Yunan yaptlar yanl ve eksik
aktarlmtr. Bylece Arapa'ya evrilen yaptlar bilip bilmemek
arasnda ok bir aym yoktur."
Biruni bu eletirilerinde yalnz deildir. Ilhanllann saraynda
bir bilimler Akademisi kurmu olan Reidddin Tabib de ayn
biimde dnmektedir. Hamza Isfahani ise konuyu daha geni in
celemi, Arap harferiyle yazlm bir szcn 200 biimde okuna
bileceini, bu yzden bilimsel kavramlarn ancak yaklak "olarak
renilebileceini aka yazmtr." ( age.)
Bence bu eletirilerde abart vardr. Eletiriciler kendi anlama
yetilerinin snrl kald durumda, anlayamadklar dili
ktlemektedirler.
2- Mslmanln Kutsal-Yaz'snda (Kur'an): "Biz hi bir pey
gamberi kendi kavminin dilinden bakasyla gndermedik ki, onla
ra apak anlatsn . . . " diye anlamlandrlan szler gemektedir. ( 14/
4). Demek oluyor ki, Tann'nn bildirdikleri, btn uluslara kendi
dilleriyle iletilmektedir. Bir ulusun Arapa bilen yeleri, Arapa
bilmeyen yelerine, Tanr'nn Arapa buyruklarn, kiilerin kendi
anlayaca ana dillerine evirerek, onlara duyururlar. Bir Ulusun
229
din gerekesiyle dil deitirmesi gibi yaptrm, Tanr buyruklar
arasnda yoktur. Kendilerine bilmedikleri bir dille buyruklar veri
len kiilerin, o buyruklar yerine getirmemesinden dolay sorumu
tutulamayaca, ok aktr. Yabanc dildeki szlerin anlalmasnn
da eviriden baka bir yolu yoktur.
3 A. K. Boronkov: 'zbek Yaz Dilinin Kurucusu Ali ir Nevai'
ev: Rasime Uygun-Trk Dili Aratrmalar Yll-Belleten yl,
1954. 2. bask: 1 988 s. 59-65
4- Prof. Dr. Gnay Tmer- "Biruni'ye Gre Dinler ve Islam
Dini" Diyanet ileri Bakanl Jaynlar- 1 986. s, 35
5 Age-s. 34
6- Yusuf Tavasl- "En Gzel Seilmi Dualar" Hattat Tavasl
Yaynlar-s, 85 "Sivilce Duas" ... imam Hatiplikten Emekli Hattat
Yusuf Tavasl, bu 'dua'lann Arapa yazl olanlarnn altna nasl
seslendireceini Latin abecesiyle yazm. Yaplacak 'dua' lann
[yazld gibi] okunacan belirtmi. (age-s, 2) Arapa szcklerin
nasl okunacan, Latin yazsyla gstermesine kan: ''Yeni yaz
dediimiz bugn kullanmakta olduumuz Latin harferiyle
Kur'an' dou okumak mmkn deildir. nk Kur'an
harferinin bir ounun karl yeni yazda yoktur." diyor.
Doru! Ancak, sorun, yalnzca Arap dilindeki kimi seslerin Latin
yazsyla gsterilememesi deil, Arap Dili'ndeki seslerin Trklerin
dilinde olmaydr. Trklerin dilinde, Arap dilindeki gibi grtlak
sesleri yoktur. Sorun budur. Trk, Aap yazsn rense de, doru
seslendirmesi ok youn bir eitim sonucu salanabilir. Bu durum,
Trke konumak isteyen bir Arap iin de geerlidir. Bir Arap,
Latin yazsn seslendirmeyi rense de, Trke'yi bir Trk denli
przsz konuabilmesi ok zel bir eitim iidir. Ksaca, UZMAN
LMA iidir. Tavasl: "Kur'an' ancak kendi harferile dou
dzgn okumak makbul ve kabul olacaktr. ( . . . ) En byk
20
ve en hayrl bir ibadet olan, hatta, insan cehennemden ko
nyp cennete gtrecek olan KUR'ANI SESLENDRME
BADET de ANCAK EKKSZ (ab) OIAN KEND H V
MALZEMELERYLE KABUL EDLMEYE LYIK BR AMEL OLUR."
diyerek (age-s, 24-25), yalnzca zel eitim grm uzmanlan ya
pabilecei bir beceriyi, btn Trklerin gstermesini bekliyor.
Trklerin Arapa olan Kur'an' Arapa "OKUMAK IBADEl"ni
gereince yapabilmeleri iin bir A denli Arapa konumas GE
REKMEKTE! nk, bu ibadetin Tanr'nn onayna erielilmesi
iin, Trk'n Arapa yazl Kur'an', bir Arap denli yetkin biimde
seslendirmesi bir n kul olarak ne srlmektedir. Bir Arap
denli Araplamak gereir. Yoksa, Trk, ' KUR'AN SESLENDiRME
lBADETl'ni yerine getirmi saylmayacaktr! .. Bu 'ibadet' eksik
olunca, Trk de 'cennet'e gremeyecek!..
imdi, elbette bir Trk bir Arap denli Arapa bilirse, bu kt
deil, iyi olurdu. Ancak, Tanr, Elisi Muhammed'e bile yabanc,
onun bilmedii bir dille buyurmad gibi, T. E. Muhammed' de,
Araplara onlarn bilmedikleri bir dille buyruk iletmemitir.
Tanr'nn, kiioullarna, anlamadklar bir dildeki yazy, anlama
dan seslendirmeyi buyurmad da bir gerektir. Tanr'ya yakar
may bile Arapa syleme n kouluna balamak, dayanakszdr.
Kii, sivilcelerinden kmak iin Tanr'ya Trke yakarrsa,
Tanr bu yakary geri evirir; kii ancak Arapa yakarrsa, Tanr
bunu benimseyip kulunun yardmna gelir, diye diye kandrlan
atalarmz, kendi dilerine, kendi szcklerine yabanclatrlmtr.
7- Nisa/43: "Ey iman edenler! Siz sarho olursanz, sylediiniz
sz bilinceye kadar namaza yaklamayn!...'
21
DPNOTLR (BLM
V
I)
Arap Yazs, sessiz harferin syleniinde ortaya kan
deiimleri -zellikle- gsteren bir sistem olmakla birlikte, onun bu
nitelii daha ok Arap Dili iin tamdr. Arap Harferiyle Trke
yazldnda, Arap Harferi Trke' deki nsz harf deiimlerini -
ncelikle- gsterir; ancak bu, tam ve ak bir gsterme deildir
yine de... Do. Dr. Ali Fehmi Karamanlolu, "Glistan
Tercmesi"nde: "nlerde oldu gibi, nszlerde de
Trke'ye yabanc bir alfabee (Araf harferi-eh), btn ses
leri tesbit edebilek olduka zor olmaktadr. Mesela,
Trke'nin ok kulanlan K ve G nszlerinin tffriki
(ayrdeebilmesi), BU SESLER AYRD ETMEYEN AAE
(yani Arap harferi -eb) yznden, ou zaman pheli kal
maktadr." (age-X) diyerek, Arap harferinin Trke yazmada
kullanlmas durumunda tam bir yanstma gereklemediini belir
tir.
1- Bkz: A. Dilaar, "Trk Lehelerinin Meydana Gelii" - Trk
Dili Aratrmalar Yll - Belleten - 1 957, s, 82-93
2- Prof. Dr. A. Caferolu - Anadolu Azlandaki Metathese
Gelimesi" -Trk Dili Aratrmalar Yll - Belleten-1955 s, 1-7
3- "Divan- Lgat-it-Trk." Yazan: Muhammed olu Hseyin,
Hseyn olu Mahmud . . . Nam- dier: Mahmud-el-Kagari. Gnmz
Trkesiyle: Kagarl Mahmud. (Ona "Kagarl Mahmud" dersek,
Itikak inasi Tekin ok kzar. rein Talat Tekin, Mahmut el
Kasgari demiyor diye, Tarih ve Toplum Dergisinde, salt bu neden
le onu ayplayan bir yaz yazd.) (Olay, Hakaret Davas ama teh
ditlerine varacak denli byd.)
4 Prof. Naim Hazm ONAT. "Arapa'nn Trk Diliyle Kuruluu"
T. D. K. (D. 20) Istanbul 1944 - Maarif Matbaas - Cilt 1-s, 96
233
5- Ebu Hayyan-Et-Teshil erhi. c. 1, s. 1 56, 281 -Aktaran: Prof N.
H. Onat- Age-sf 96.
6- Dr. Osman Keskiolu - "Nzlnden Gnmze Kur'an-
Kerim Bilgileri" - Trkiye Diyanet Vakf Yaynlan - 2. bask AK
R 1 989-s. 1 77 Dipnot 53.
7- Prof. N. H. Onat -age, s. 95
8- Dr. Osman Keskiolu- age, s. 1 76
9- Prof. N. H. Onat -age- s. 95'ten 435' e kadar.
(Sayn Onat, her ne kadar Arapa'nn Trk Dilinden
'doduunu', 'ktn', 'kaynaklandn' savlar iken -bence
yanlyor ise de, Arap lehe ve azlarndaki deiimleri gzelce
belgelemitir. Onat, bu deiimlerin yazya nasl da yansdn
ozenle hazrlad etelelerle oraya koymutur. Her alma
eletiriyle yanllardan. arnr. Onat'n bu almasda da, kimi
anlam deiikline yol aan syleyi deiiklikler, sanki anlam
bir de sylenii aza gre deiik imi gibi gstermitir. Ancak
bu gibi yanllar 5000'e yakn szck ierisinde oka yer tutma
maktadr. Bunlar titiz bir almayla ayklandnda, gerye kalan
lar Sah Bey'in szlerini rtmeye yeter de artar bile . . . )
1 0- Divan- Lgat-it. Trk. Cilt 1-sf. 62,63
1 1- Muharrem Ergin - Osmanlca Dersleri - 8. Bask - sf. 2,3
Boazii Yaynlan
1 2- Prof. N. H. Onat. (agy)
1 3- Necdet ktem - "Hilafetin Sonu"- sf. 107 Ege n. Rektrl
Yayn No: 1
24
DiZN
Abbasiler: 10.
Abdest: 4, 45_
Abdullah: 49.
-
A
-
Abdldir Erdoan: 225.
Ad koyma: 81, 83.
Agah Srr Leend: 31, 2;
A ayrr: 19.
Ahmet Topalolu: 2.
Akademi sayas (Zaman g.): 193,
194.
A: 77.
A yrtme: 77, 8.
Al-Turl: 215.
Alaeddin Mehmedov, Do. Pr.:
19.
Alem: 69, 130.
Alemlerin Rabb': 65, 162.
Alendros: 10.
Alendros 111: 104.
Alfabe: 8.
A (Halife): 176.
A Bula: 104. 1 18.
A ma suresi: 135.
A ir Neai: 20, 23.
Allah kavram: 4, 47, 48, 49, 53,
63, 86.
Allah'n Hadisi: 127.
Allahakr Paazde: 4.
Alman dili: 222.

Alt Tengiler: 52.


Amel: 6.
Amerian Ordusu. 185.
Anann dini yabanclamas: 11.
Ankebud suresi: 47, 49, 138.
Anlam balants: 7.
Anlam bakalamas: 148.
Anlam bzlmesi: 149.
Anlam daralmas: 149.
Anlam deimesi: 149.
Anlam kaymas: 148, 221 .
Anlam saptama: 81.
Anlam yaktrma: 149.
Anlama: 94, 95, 10, 141.
Anlama edimi: 98.
Anlama zr: 1 16, 141.
Anlama sorunu: 125.
Anlama yetisi: 94, 159.
Anlamak: 153, 154.
Anlamaksn seslendirme: 135.
Anlamam olmak: 95.
Anlambilim: 21.
Anlam olmak: 95.
Anlamlandrma bas: 83.
Anlatma zr. 1 16.
Anlayabilmek: 157.
Antropoloji: 2.
Arab' Rablatrma: 6.
Araf suresi: 103.
Arap dilini kutsallatrma: 22.
Arap flologlar: 204.
Arap ml etli: 181, 182.
Arap ulusal ys: 181, 182, 183.
Aap stnlkl: 202.
Arap ys: 174, 185, 186, 19.
Arap yazsa -kutsallk yklemek:
193.
Arap yzsn birletiric: 177,
19.
Arap yazsn Trk dilne uyma
: 208.
Arap yazsla Trk yazmak: 208,
211, 212.
Arap szlkler: 24.
235
Arap-Trk ilikleri: 213, 214.
Araplama: 10.
Araplamak: 183.
Araplatrma: 70, 86, 158, 159, 173,
182, 185.
Aristotales: 107.
Arkeoloji: 221.
Ar: 63.
A. 63.
Aaama: 158.
Aalanm yaz: 161.
Anm: 149.
Akn Tanr: 50.
Atatrk: 137, 181, 182, 197, 207,
214.
Atatrk derimi: 183.
Atatrk dnemi: 205, 194, 147, 182,
179.
Atatrklk 137.
Atee tapmak: 44.
Atom: 139.
Aydn-Hal dil kopukluu: 2.
Aydn Mslmanlar: 194
.
Aydnlar: 217.
Aydnlanma: 106.
Ayrdetme ytisi: 157.
Ayrdna varma: 81.
Aye: 176.
Azab: 149.
Azerbaycnl: 199.
Azerbaycn: 169, 170, 182.
Azerbaycn Anlar: 168, 172.
Azeri Trksi: 169.
Azeri Trkleri: 169.
Am: 63.
- B -
Baas Partisi: 185.
Baa: 3, 45.
Badat: 10.
Barsak: 16, 61.
Baursuk: 16.
Bakara Suresi: 154, 226.
Bak: 169, 170.
Ballo messo: 39.
Baleme topu: 39.
Basra: 54.
Ba ilah: 49.
Baka olan: 157, 158.
Bakalama: 144.
Bakaln bilnc: 157.
Batanrck: 42.
Benzeti ypma: 10.
Benzeti yapma yetii: 101.
Bsim Atalay: 165, 202, 203, 2.
Beyan: 156.
Bayezd: 196.
Bayeid'i Bistami: 196.
-bi (n tak: Arapdan): 216.
-bi (n tak: Farsdan): 216.
Bilg grnme merak: 31, 39.
Bilginin olan: 157.
Bilimsel nitelte iri: 130.
Bilmek: 157.
Birinci Byk Paylam Sava: 185,
219.
Biruni: 21, 24, 229.
Bizans: 221.
Boa: 83.
Boa yap: 167.
Boronkov: 'tO.
Bo aak'uygusu: 157.
Bo stnl duygusu: 157.
Bozulma: 149.
Bbrlenme: 165.
Brahma: 52.
Brahmi yazs: 205.
Buda: 52.
236
Bulgar: 85.
Bulgarlatrma: 85.
Btn tanrlarn ba: 52.
Btn yazlara say: 193.
Byk skender: 104.
- c -
Cahil: 149.
Carie: 127, 128.
Cehalet: 7
Cehennem: 184.
Cehennemli dncler: 184.
Cennet: 18.
Cennetli dncler: 184.
Ceheri: 211, 212.
Cibril: 4.
Cieme: 63, 64.
Corci Zedan: 10, 2.
Cuma Suresi: 135.
Cumhuriet Dnemi Kur'an eiri
leri: 221.

artrma: 12.
eiri: 132, 149.
eiri eletirisi: 133, 222.
eiri olanakszl: 152.
eiri yanllar: 133.
eiri yetene: 178.
eiri yeteneksizli: 119.
eiri yoluyla anlama yetenei: 178.
eiriler aras uyumsuzluk: 124.
eiriye gvenme sorunu: 124.
ekilmezlik: 111.
eklmez szckler: 109.
elii olan yadsma ilkesi: 131.
elimezli: 139, 140.
ife yabanclama: 144.
in dili: 221.
in leheleri: 221.
in yazs: 187, 205, 220, 221.
izge y: 57, 58, 221.
ok tanr: 48, 49, 50, 51, 52, 6,
134.
ril: 162, 163.
rkl: 89, 9.
- D -
Davud: 62.
Dede Korkut: 8.
Descrtes: 178.
Deii: 149.
Derimler: 183.
Dikkat: 112.
Dil aac: 76 ve deam.
Dil bilinc: 2.
Dil derimi: 215.
Dil orman: 76.
Dil oyunlar: 2.
Dil yabanclamas: 46.
Dilbilim: 221.
Dilin doas: 220.
Dili aalamak: 220.
Dili ycltmek: 220.
Dillerin kral: 16.
Dilsel urum: 216.
Din Y' dbancamas: 46.
Dinden dnme: 175.
Dingir: 55.
Dini yayn: 183.
Dinin dile bamll: 152.
Dinsel alklama: 137.
Dinsel aydnlanma: 129.
Dinsel bilin: 22.
Dinsel geridik: 215.
Dinsel ilericli: 215.
Discorides: 229.
Divan' Lugat-it Trk: 201, 204,
209, 210, 225, 227.
237
Doatannclk: 180.
Doulu uluslarda dikatsi: 229.
Dua: 27, 188.
Dny Komnizi: 172.
Dnce retme: 80, 81, 8, 107,
141.
Dnc retme arac: 102.
Dnce retme yetisi: 80, 87, 9,
153, 183.
Dnsel ba kurma: 77, 79, 81.
Dnsel geliim: 161.
- E M
Eba Yezid: 196.
Ebu Bk: 175.
Ebu Hanefi: 106.
Ebu-t-Tayb: 203.
Ebu Yezd Bistami: 196.
Elileri grei: 117.
Elektri: 6.
Elektron: 6.
Elhamdlillah: 142.
Elmal Muhammed Hamdi Yar,
73, 104, 117, 147, 148, 192, 193,
196.
Em-fr: 70.
En istin Tengi: 51.
En'am Suresi: 194.
Endls Emeileri: 9.
Enfs-ii-cahir: 2.
Erdem retileri: 13.
Erdemli sz: 87.
Erdemsi sz: 87.
Ermeni: 169.
Esk Msr: 221.
Eski Msr yaztlar: 58, 81.
Esk Trk iiri: 51.
Eski Trk yaztlar: 59.
Eski yaz: 207.
Estaurullah: 141.
Evrensel Paylam Sava, 1. : 174.
Ezan: 29, 61, 91, 92.
Ezan'n Trksi: 134.
M F M
Farslatrma: 70, 8.
Fatr Suresi: 71.
F:tiha Suresi: 117.
Fesad: 6.
Frtna lah: 50.
Firavn: 103 153.
Firuzbadi: 221.
Fussilet suresi: 16.
Galanos: 229.
Gavur ii: 183.
- G -
Gavur y: 182, 192.
Gerk slam: 173.
Gerklemi olan: 157, 158.
Gk Tengisi: 50.
.
Gktrk y: 55, 57, 58.
Gurur: 93, 94.
Gusul: 44, 45.
Gusul abdesti: 45.
Glnletirme: 12.
Gnay Tmer: 230.
Gne kursu: 104.
Gnedou Anadolu: 221.
Habis: 89.
Hac: 138, 140.
- H -
Hace Suresi: 47, 188, 189.
Hac Km Efendi: 192, 193.
Hachisre: 18.
Hadis: 128, 130, 131.
Hafzlk: 153.
Hak dini Kur'an dil: 119, 147.
Halife Mu 'tasm: 10.
238
Hamd: 119, 139, 148.
Hama Isfhani: 229.
Hanef 10, 1.
Harf inkab: 183.
Hayr: 1 14.
Hayreddin: 115.
Hazreti Yezdan: 196.
Hekimolu smail: 182.
Helmutt Ritter: 16.
Her y sayg: 192.
Heraklius: 132, 133.
Hezarfen Ahmet elebi: 211.
Hr: 1 14, 115.
Har' ataka: 115.
Har' ayb: 115.
Har' bulu: 115.
Hr' gabn: 115.
Hr' hanet: 115, 116.
Har' idrak: 115.
Hicret: 175.
Hidayet: 63.
Himet Tanyu: 59.
Hitan: 4.
Hieroglif: 205.
Huarat Suresi: 158.
Hurma: 183.
Huda: 59.
Hdhd: 63.
Hzeyl Kabilesi: 204.
- 1 -
Irak: 177, 219.
Irak-ran Sava: 177.
Irakllar: 185.
Itrl Bah: 185.
- i -
badet: 139.
bn Kutebe. 2, 2.
brahim: 22.
brahim Suresi: 87, 96, 229.
brani dili: 2.
brani yazs: 220.
branic: 62.
dhi: 2, 2, 6, 67.
hata: 63.
hra: 63.
lah: 47, 49.
lahit Fakltes 180.
lahlar iah: 49.
letiim: 167.
lim: 63.
lhanllar: 229,
man: 67, 130.
ma: 2.
nan: 59.
nan birlii: 174, 177, 178.
ncil: 135, 189.
ncil'in Almancya rilmesi: 2.
ng denic deimleri: 9.
nger: 174, 185.
ngetirme: 70.
nsanbilim, 2 .
ntiam: 150.
ran: 177, 20, 219.
sa (Meremolu, T.E.) 22, 152,
155, 19.
slam adna Araplatma: 173.
slam alabesi: 179.
slam Ansilopedisi: 229.
slam Atomaluu: 139.
slam birli: 173, 181.
slam dini: 1 19.
slam eletirmenleri: 107.
slam Eserleri Mzesi: 11.
slam uygarl: 10.
slam yazs: 192.
slamc: 192.
slamc ke yarlar: 193.
239
slam Arap yzsna bal sayma:
185.
slami basn yayn: 183.
slami edeb: 193.
slamlk1an nc Trkerde tek
Tanr inanc: 59.
sra Suresi: 65.
srail: 220.
zili Musa bin Hac Hsen:
2.
- J M
Jean Paul Sartre: 96.
Jet: 69.
M K M
Kafr: 155, 180, 193.
Kafir Araplar: 42.
Kafrl: 2, 214, 215.
Kaltbilim: 221.
Kalem gzeli: 192.
Kalem Suresi: 128.
Kamer Suresi: 133.
Kanaat: 6.
KarahanWar: 1 1 .
Karnc dili: 62.
Kari Mar: 125.
Kagarl Mahmut: 10, 1 1, 211, 212.
Kavim: 63.
Kavmiyet: 172, 173.
Kavram yaktmak: 69.
Kavram ykleme: 69.
Kavramlam szckler: 69.
Kavramlatrma: 222.
Kays Kabilesi: 204.
Keh: 6.
Kehruba: 6, 1 12.
Kehf Suresi: 104, 127.
Kenkliler: 10.
Kendi diline yabanclama: 70, 73.
Kendi dilini kk grme: 70.
Kpklar: 201, 202.
Kiril yazs: 173.
Komnim; 172.
Konsonant: 208.
Konuma yetisi: 62.
Konumann amac: 96.
Kk Tre likisi: 75, 76, 77, 78,
81, 8, 85, 87, 9, 94, 97, 9,
10, 101, 102, 105, 107.
Kkbilm: 221.
Kkde szckler: 7, 8, 81.
Kkdeli: 8, 81.
Kksz: 113.
Kksz yaayan szckler: 82.
Kkszlk. 81.
Kkn ilei: 9.
Kzng: 70.
Kudret helas: 88.
Kufe: 54.
Kur'an: 189.
Kur'an alfabesi: 179, 181, 185, 186,
192.
Kur'an evirileri: 11, 120.
Kur'an yas: 181, 182.
Kur'an'a yabanclam Mslman:
121.
Kur'an'c: 181.
Kur'an' anlamadan dinleme ibade
ti: 120.
Kur'an' anlamadan okumak: 153.
Kur'an' anlamadan seslendirme
ibadeti; 120, 134.
Kur'an' seslendirme ibadeti: 21.
Kur'an'n rileme: 125, 129,
133, 147.
Kur'an'n korunmas: 152.
Kurey kabilesi: 2.
Ku dili: 62, 63.
240
Ku: 63, 6.
Kut: 93.
Kutadgu Bilig: 127.
Kutsal di: 142, 143.
Kutsal harf: 194.
Kutsal olmayn harf: 194.
Kutsal olmayan y: 191.
Kutsal szck: 143.
Kutsal yazlar: 13, 191, 19.
Kuvet: 219.
Kuzedou Afria: 121.
Kkayasofa: 192.
Kfr: 93, 130, 214.
Kltrmzden kopmak: 207.
- L -
Lati fdI: 182.
Leh ayrlklar: 19, 20, 120.
Lehleri ortadan kaldrmak: 120.
Lisane Sdkin: 87.
Lugat haci: 20.
Lukman Suresi: 49, 128.
- M -
M. Fethullah Dahhak: 34.
M. Fethullah Glen: 33.
Maide Suresi: 155, 158, 189, 19.
Mani: 52.
Marxstler: 125.
Masaba antropolojisi: 180.
Mehmed: 195.
Mehmedof: 171.
Mehmet: 195, 197.
Merem ana: 3.
Meremolu sa: 3.
Meremolu Mesih: 155.
Metre: 153.
Mehepler: 124.
Mil dava: 172.
Milliet Gazetesi: 172.
Mileti: 169.
Miskin: 93.
Moskova: 171.
Muhammed (T.E.): 2, 16, 23, 48,
49, 8, 12, 130, 131, 132, 135,
174, 175, 176, 180, 181, 184,
2, 231.
Muhammed Bdreddin Ya: 191.
Muhammed bi Hamza: 225.
Muhammed Hamidullah: 164.
Muhammed Han Kayhani: 179.
Muhammed szc: 195, 196, 197,
212. '
Muharrem Ergn: 207.
Mukaddcm't l-Edeb: 212.
Murat Bardak: 39.
Musa (T.E.): 22, 87.
Musa: 153, 174.
Mu'tasm: 10.
Mmin: 193.
M'minun Suresi: 187.
Mnebbih r-Rakidin: 226.
Mrselat: 128.
Mslman alfabesi: 179.
Mslmanlk: 5, 6.
Mehmet A Ersoy: 3, 5, 6, 7, 137,
138, 145, 146, 212.
Meli: 63.
Memet: 195.
Memi: 195.
Memo: 195.
Merhamet: 16.
- N -
Nahl Suresi: 16.
Naim Hazm Onat: 204.
Namaz: 26, 4, 45, 61, 65, 138, 140,
153.
Nankr: 214.
24 1
en-Nas: 204.
Nas Suresi: 47.
en-Nat: 204.
Nebi: 63.
Nec Suresi: 128.
Nefet: 69.
Nimet: 93.
Nisa Suresi: 128, 140, 226, 21.
Nuh (T.E. ): 22.
Nun ve! Kalemi: 192.
Nur: 154.
Nur Suresi: 65, 189.
- o -
'of ek: 171.
Ouzlar: 12, 201, 202.
Olabilecek olan: 157.
Olgunlama: 157.
Olmu olan: 157.
Oreiasius: 229.
Orhon Yatlar: 55, 56, 6, 81, 151,
219.
Ortaasya'daki Trkler: 2.
Ortadou dinleri: 221.
Oru: 3, 45, 138, 140.
Orulu: 3.
H. Osman: 175, 176.
Osman Keskiolu: 124.
Osmanl: 68, 7, 102, 115, 134, 181,
185, 207, 216.
Osmanl-Alman birlii: 219.
Osmanl Ayd: 217.
Osmanl dili: 102.
Osmanl dzeni: 181.
Osmanl Toplumu: 217.
Osmanl yazs: 179, 180, 181, 182,
183, 207, 215.
Osmanlc: 1 14, 115, 146, 214, 217.
Osmanlc-Trk Bk Ansilo-
pedi Lugat: 195.
Oturduun yerden insan bilimcili:
81.

lm gn: 8.

l dilin, l y diritilmesi:
220.
H.

mer: 175.

zdilin korunmas: 2.

zleme: 151.

zrl szckler: 87.


- p
Panarabist: 202.
Pandomim: 58.
Paulus: 229.
Put tapm: 42, 43, 47, 48, 49, 50,
181.
- R -
Rab: 25, 26, 6, 6, 67, 104, 130,
19.
Rahim: 17, 25.
Rahman: 25, 61.
Rahmaniet: 16.
Rahmet: 17, 148.
Rasime Uygun: 230.
Rait Rahmeti Arat: 51.
Reidddin Tabib: 229.
R: 93.
Roma: 134.
Romence: 192.
Rum Suresi: 38, 158.
Rus damgas: 170.
Rus ml etili: 181.
Rus yazs: 173.
Ru
s
: 168.
Ruslatrma: 169, 170, 171, 181.
Ruze: 45.
Rba: 68.
242
- s -
Sabr: 6, 130, 145, 146, 186, 212.
Sahib: 146.
as-Sakru: 203.
es-Salat: 2, 4, 45, 65.
Sanioloji: 221.
Sat Be 202, 203, 205.
Sav: 45.
Sebe: 62.
Sebil: 6.
Secde: 42, 43, 4, 61, 63.
Se: 157.
Seme: 157.
Sema: 63.
Ses dalgalar: 9, 97.
Ses-ya uyumu: 167.
Ses-yaz uyuma: 167.
Sesc y 58.
Sessi sinema: 58.
Siilc duas: 20.
Somut anlam: 78, 79.
Somut kk: 2.
Sonsuz olasr: 157, 158.
Sosyalist derim: 168.
Sosyali: 16, 171, 181.
S.S.C.B.'de Trk Cumhurietleri:
121.
Sovet hallarn Ruslatrma: 172.
Sovyetler Birlii: 4, 168, 170, 172,
181.
Sovetlerde milliyet olmak: 172.
Soyut anlam: 78, 79, 9.
Soyut si: 2.
Syle: 137.
Szc grntye dntrme:
95.
Szck kardelii: 80.
Szck kk: 79, 98.
Szck tretme: 10, 102.
Szck tretme yetisi: 80, 83, 84,
9, 101, 109.
Szck yuvarlanmas: 141, 142.
Szckler: 95.
Szel bir benzetii dlemek: 97.
Szlk: 81.
Sz grme: 97.
Stalin dnemi: 170.
Stephan Runciman: 2.
Su ilah: 50.
Su Tengisi: 50.
Sulukule: 18.
Suudi-Ameria ibirl: 219.
Suudi Arabistan: 172, 185, 20,
219.
Suudiler: 174.
Sleman (T.E.): 62, 6, 119.
Snnet: 46, 93.
Sraniler: 220.
-
afak: 215, 216.
ems: 6.
emseddin Sami: 39.
emsie: 71.
eriat: 19.
etan: 63.
etan yazs: 192.
lril: 162, 163.
- T -
Tac-l-Luga ve Shah l-Arabiy a:
211.
Taha Suresi: 47.
Tang Tengri: 50.
Tanr buyruu kitap: 189.
Tanr kavram: 4, 47, 4, 58, 86.
Tanrtanmaz: 180.
Tarnrnn eli gndermesi: 184.
Tarihimizden kopmak: 207.
Tasalluf: 31.
243
Tefsiri Hazni: 2.
Tek dil: 16, 1n, 19.
Tek dil-tek din-tek yc: 187, 191.
Tek din-tek toplum: 189.
Tek tanr: 6.
Tek y: 177, 186, 191.
Temim kabilesi: 20.
Tesbih: 65, 188.
Tevbe Suresi: 155.
Teekkl: 6, 7, 212.
Terat: 135, 189.
The Trk: 215.
Tinsel bask: 182.
Turgut Akpar: lT, 19, 202, 205.
Tretme (yapm) ekleri: 99, 10,
101.
Tretme yetisi: 86.
Tretimi donmu szckler: 10.
Trev szck: 98, 9, 10, Ol.
Trk Dil Kurumu: 214.
Trk diline kar derim: 114.
Trk dilnin arnmas: 2.
Trk dilinin doas: 85.
Trk dilinin yabanclatrlmas:
143.
Trk stncl: 202.
Trkdeki lehler: 20.
Trkleme: 143, 145.
T.B.M. M. : 147.
Trkiye Gazetesi: 120, 121, 122.
Trkleri Araplatma: 71.
Trkleri dnc retme biii:
81.
Trkletirme: 144.
Trkmenistan: 170.
- u -
Ulemalk: 4.
Ulusal dil ayrr: 178.
Ulusal dnc retme biimi: 80,
101.
Ulusal zellier: 168.
Ulusluk: 21.
Uydurma Hadis: 130.
Uygarlk: 93.
- -
mmet: 19.
nl iaretleri: 208.
nller: 203, 204.
nsz demeleri: 201.
nsz gsterge: 208.
nszer: 20, 203, 204.
remez-tremez szck: 145.
stn Dil: 163.
stn Ya: 161, 164.
stnki Tengri: 52.
stnlk: 158.
- v -
Vaka Suresi: 12.
Vehbi Blgl: 229.
Vokal iaretleri: 2.
Vcd: 63.
- X -
XotanWar: 10.
- Y -
Yabanc dnclerden yararlan-
ma: 102.
7
Yabanc szcklerin Trkeletiril-
mesi: 144.
Yabanclama: 9, 10, 137, 136, 144.
Yabanclama srec: 70.
Yakar: 27.
Yakin: 163.
Yalafr: 15.
Yalava: 15.
Yanl anlama: 151.
Yanl anlalm slim: 172, 173.
244
Yanl anlalm Sosyalim: 172.
Yaradl biimlenmesi: 162.
Yaranma: 10.
Yarg gn: 8.
Ya bulan: 42.
Yaz deii: 180, 197.
Ya derimi: 167, 179, 181, 205,
214.
Ya seimi: 219, 220.
Ya trll: 161.
Ya ve dil ayar: 16.
Yada birli: 175, 208.
Yazlarn kralisi: 16, 165.
Yazarn ah: 163.
Yazn doas: 220.
Yann Gavuru: 192.
Yann Mslman: 192.
Yeni y: 20.
Yer Tengrisi: 50.
Yetkin y: 167.
Yezdan: 59, 196.
Yezdi: 196.
Yi
O
stnki Tengi: 50, 51, 52.
Yunanc adlarn Arapya aktar-
245
. 229.
Yunuslar: 62.
Yusuf (T.E.): 2.
Yusuf Tavasl: 20.
Ykn 134, 44, 61, 138, 153.
Yknmek: 42, 43, 44, 4, 61.
. z .
az-Zakru: 203.
Zaman gazetesi: 32, 34, 38, 146,
179, 182, 193.
Zalim: 154.
Zekat: 140.
Zekeria Sertel: 168.
Zeki Velidi Togan: 177, 19, 20,
202 . .
Zemaheri: 212.
Zerdt inanc: 196.
Zek: 93.
Zinet: 63.
Zulm: 154.
Zumer Suresi: 127.
Zlkarne: 103, 104, 105.
BBLYOGRA
Hanrayan: Merl KARACA
Abdulkadirolu, Abdulkerim: Mehmet Ain Kur'an- Kerim'i tefsiri
me'za ve hutbeleri/Abdlkerim Abdulkadirolu, Nuran Abdlkadi
rolu. Ankara: Dianet leri Bakanl, 1991. 231 s.; 24 co (Dianet
leri Bakanl Yay., 281, Halk Kitaplar: 85) Kaynak, szlk ve di
z var. ISBN 975-19-0195-2
Abdlbak Muhammed Fuad: el-Mcem-l mfehres-el-lafz el-Kur'an
el-Keri. stanbul: a Yay., 1990. IX, 782 s.; 24,5 c
Ahmet erif: Anadolu'da Tanin: Birinci gezi / ha. etin Brek. stan
bul: Kavram Yay., 1977. 344 s.; 19,5 c (Kavram Yay.: 7, Tarih-Bel
ge-Ge-An Disi: 1).
"Aademi". Zaman Gaetesi, 12 Kasm 1991.
Akerson (Erkan), Fatma: Anlam eviri karlatrma, bizm dilimizden
tek dile-tek dilden bim die. stanbul: A Kitabei, 1991.
149 s.: kl.; 23,5 c= Kaynak var. ISBN 975-09-0194-0
Anar, Turgut: "Arap ysnn birletiric yn". Tarih ve Toplum Dergi
si, Mart (1991), s. 87.
Aksan, Doan: "Anlam alverii olaylar ve Trke." Trk Dili Aratrmala
r Y Belleten, (1961), s. 207-273.
Asan, Doan: "Kavram alan-kelime ailesi ilikileri ve Trk yazdilinin ek
si zerine." Trk Dili Aratrmalar Y Belleten, ( 1971), s.
253-262.
Aksan, Doan: 'Trk anlam bie gri: Anlam demeleri". Trk Dili
Aratrmalar Yll Belleten, ( 1965), s. 167-184.
Asan, Doan: 'Trke aratrmalarnda yeni yollar". Trk Dili Aratrma
lar YBelleten, ( 1969), s. 45-55.
Alie, Aleaddin Mehmedolu: "Lehe fark ortadan kalkacak! ". Zaman Ga
zetesi, 6 Eyll 1991.
"Arap Birli Tabeladan baret". Zaman Gazetesi, 9 ubat 1991.
Arat, Reit Rahmeti: Esk Trk iiri. 2. bs. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve
Tarih Yksek Kurumu Trk Tarih Kurumu, 1986. XXII, 506 s.; 24
co (AT Trk Tarih Kurumu Yay.: VII. Dizi, Say: 45a).
247
Ate, Ahmed: Arap dilbilgs4 1: Alfabe, kelime, ekil bilgs4 tretme/Ah
med Ate, Tahsin Yac, Niad M. etin. stanbul: stanbul niersi
tesi Edebiyat Fakltes4 1964. XI, 307 s.; 2 c (.. Edebiat Fak.
Yay.: No:104).
Ayub4 N. Akmal: "nemli bir Trke Szlk." Trk Dili Aratrmalar Yl
l Belleten, (1965), s. 65-101.
Aad, Melina ebu'I Kelam: Fatiha tefsirife. Orhan Bekim. stanbul:
Bir Yay., 1984. 311 s.; 19 c
Baines, John: Eski Msr/John Baines, Jaromir Malek; e. Zenep Aru
oba, Oru Aruoba. stanbul: letiim Yay., 198. 240 s.: res., kl., hrt.;
30,5 co Kaynak, diin ve szlk var.
Bakiler, Yavuz Blent: "Avrupa'daki Bir Baka Yzmz." Zaman Gaete
s4 5 Nisan 191.
Banguolu, Tahsin: "Esk Trk zerine." Trk Dii Aratrmalar Y
Belleten, (1964), s. 77-.
Banguolu, Tahsin: "Ouz lehsi zerine." Trk Dili Aratmalar Y
Blleten, ( 1960), s. 2-.
Banguolu, Tahsin: "Uygurlar ve Uygurc zerine: Kagari'den notlar, 1."
Trk Dili Aratrmalar Y Blleten, ( 1958), s. 87-113.
Barnabas ncili/. Mehmet Yld; nsz ve notlar A nal. stanbul:
Kltr Basn Yayn Birli, [t.y.] 371 s.; 19,5 c (Kltr Basn Yayn
Birlii: 2; nceleme Aratrma: 8).
Baer, Faruk: "Kur'an- Kerim'i herkes anlayabilir mi?". Zaman Gaetes4
8.2.1991.
Bakan, zcn: "nsan dilinin douu". Trk Dili Aratrmalar Yll Belle
ten, ( 1968), s. 143-156.
Batta Apullah: bn-Mhenna ligat: stanbul nshasn Trke bl
nn endeksidir. 2. bs. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek
Kurumu Trk Dil Kurumu, 1988. 105, [2], 3 s.; 2,5 c (AT
Trk Dil Kurumu Yay.: 9).
Belgesay, Mustaf Reit: Kur'an hkmleri ve modern hukuk: Mezuat i
tihatlar tatbiat. stanbul: stanbul niversitesi Hukuk Fakltes4 1963.
409 s.; 2 co (stanbul niersitesi Yay. No: 1015; Hukuk Fakltesi
No: 211) Dizin var.
248
Blgl, Vehbi: "Yabanc Dil Nas enime." Cumhuriet Gaetesi Bilim
Eki.
Boronkov, AK.: "zbek y dilinin kurucsu A ir Neai"/e. Resime
Uyun, Trk Dili Aratrmalar YlBlleten, (1954), s. 59-96.
Bula, A haz.: Kur'an- Kerim ve Trk anlam: Meal ve szlk. stan
bul: Giriim Yaynlar, 1990. LX, 605 s.; 17 c&
Caferolu, A: "Anadolu azlarnda ies nsz benzemesi." Trk Dili
Aratmalar Yl Belleten, (1958), s. 1-11.
Caferolu, A: "Anadolu azlarndak metathese gelimesi." Trk Dili Ara
tmalar YlBelleten, (1955), s. 1-7.
Caferolu, A: Esk Uygur Tksi szl. stanbul: Trk Dil Kurumu,
196. X, 320 s.; 2 c (Trk Dil Kurumu Yay. No: 2).
el-Cahi Ebu Osman A b. Bahr: Hilafet Ordusunun menkbeleri ve
Trklerin faziletleri =Menakb cnd el-Hilaf ve fazail el-etrak/. Ra
maan een. Ankara: Trk Kltrn Aratrma Enstits Yay.,
1967. 108 s.; 2 c. (Ne: 33, Seri: 111, sy: A) Kaynak ve dizn var.
Cem Sultan'n Trk dran/ha. Dr. Halil Ersoylu. stanbul: Keran
Yay., 1981. 3 c.; 19,5 c+ (Tercman 101 Temel Eser: 157,158,159).
Szlk var.
Ceram, C.W.: Tanrlar, mezarlar ve bilginler: Arkeolojinin roman/.
Hayrulah rs. stanbul: Remzi Kitabei, 1986. 363, [3] s.: kl., hrt.; 2
c+ (Byk Fir Kitaplar Dii: 4) Kronoloji var.
Cerraholu, smail: "Batda Kur'an tetkieri." Vaar Dergsi, X (1976),
s. 32-342.
Cerraholu, smail: Yahya bn Sallam ve tefsirdeki metodu. Ankara: Anka
ra niersitesi lahiat Fak., 1970. 2 s.; 24 c. (A. lahiat Fak.
Yay.: LXX) Kaynak s. 204-211. Dizn var.
Cedet Paa: Te, 1-12/yay. Prof. Cavid Bayun. Ankara: Trk Tarih
Kurumu, 1953. XV, 178 s.; 24 c= (Trk Tarih Kurumu Yay. il. Se
ri, No: 17) Dizin var.
el-Cezy e, ibn Kaym: Sabredenler ve kredenler/. Zenelabidin
Tatllolu. stanbul: nsan Yay., 1989. 342 s.; 19 c+
el-Ceziri, Abdurrahman, eh, v.d., haz.: Drt mezhebin fkh kitab=Ki
tab'l-fkh ala el-mezahibi'l-erbeati/. Tahsin Ege. Ankara: [y.y.] ,
1971. 4 c. ; 2,5 c
249
Clausen, Gerard, Sir: "Esk Trk zerine not." Trk Dili Aratrmala
r Yll Blleten, ( 196), s. 19-37.
Danby, H.-M.H. Segal: A cncse English-Hebre/Hebre-English dici
onar. 5. bs. Tel-Avi: Dir Publishing, 1947. 462, 2 s.; 21,5 c
Dauzt, Albert: Dicionnaire etynologique de la langue Franoise. gz.
ge. ve geni. 7. bs. Paris: Librairie Larousse, 1947. XX II, 80 s.; 2
c Konoloji var.
Dede Korkut kitab, 1: Giri-metin-faksiile/[haz.] Muharrem Ergn. 2.
bs. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurumu, 1989. XVII,
251, 97, 154 s.: 2 c (AT Trk Di Kurumu Yay. Say: 169).
Dilar, A.: "rk lehlerinin medana geliinde genel temayllerin koyu
lamas ve krlenmesi". Trk Dili Aratrmalar Yl Blleten, (1957),
s. 83-93.
Doru mer R: Yeryzndek dinler tarihi. 3. bs. stanbul: nklap ve
Aka Kitabeleri, 1963. 262 s.; 21 c Kaynak s. 251-255 s.
Dou mer R: Yer yzndeki dinlerin tarihi. [y.y.]: Yedign Neria
t, [t.y.] 119 s.; 2 co
Dur A. A: l dnem slam tarii: Bir nsz/. Hayrettin Ycsoy.
stanbul: Endls Yay., 191. 159 s.; 19,5 co (Endls Yay.: 9, slam
Medeniet ve Tarihi Disi: 1) Din var.
Dzda, M. Ertuul: Mehmed A hakknda aratmalar, 1. 2. bs. stan
bul: Marmara niersitesi lahiat Fak. Vakf, 1989. 254 s.; 19,5 co
(M. . lahiat Fak. Vakf. Yay.: 19, Mehmed A Aatrmalar Mer
kez Yay.: 2 Mehmet Ae Dair Eserler: 1).
Ecmann, Janos: "Dou Trksinde bir Kur'an virisi: Rylands nshas".
Trk Dii Aratmalar YlBelleten, ( 1967), s. 51-69.
Ecmann, Janos: "rkde D, T ve N seslerinin tremesi". Trk Dili
Aratrmalar Yll Belleten, (1955), s. 1 1-22.
el-Elai, Dr. Zahir b. Awad: Kur'an'da tartma metotlar/e. Ercn El
binsoy. stanbul: Pnar Yay., 1984. 512 s.; 19,5 c Kaynak var.
Elve, A Uli "Bir y meselesi zerine". Trk Dili Aratrmalar Yll
Belleten, (1958), s. 69-85.
Ergn, Muharrem: Orhun abideleri. 12 bs. stanbul: Bazii Yay., 1988.
191 s.: fotog., hrt.; 18 c (Boazii Yaylar: 1) Kaynak var.
250
Ergin, Muharrem: Osmanlc dersleri. 9 bs. stanbul: Bazii Yay., 1987.
VIII, 124, 26 s.; 2,5 c.
Ersoy, Necmettin: Semboller ve yorumlarla grnenden grnmeene. s
tanbul: [y.y.], 19. 422, [14) s.: res.; 19,5 c. Kaynak var.
Evolution of Chinese Charakters. Bijing: Te People's Republi of Chi
ne Press. [t.y.] 30 s.; 12 c.
el-Ezraki, ebu'lVelid Muhammed: Kabe ve Mekke tarihi/. Y. Vehbi
Yavuz. stanbul: ar Yay., 1980. X, 432 s.: fotog., hrt., kroki; 2,5
c. (a Yay: 2, Tarih dii: 3).
von Gabain, A.: Esk Trknin grameri/. Mehmet Aa. Ankara:
Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurumu Trk Dil Kurumu, 198.
XIII, 313 s.; 24 c. (AT Trk Dil Kurumu Yay.: 532) Kaynak
s. 195-22. Din ve Szlk var.
von Gabain, Annemarie: "Eski Trk'nin y dili"/. Sabit S. Payl.
Trk Dili Aratmalar YBlleten, (1959), s.311-329.
Grnberg, Teo: Mantksal anlam kuram: Bir giri denemesi: Kaplamsal
yorumlama/eo Grnberg, Adnan Onat. Ankara: Trk Dil Kurumu,
1980. 83 s.; 24 c. (Trk Dil Kurumu Yay. : 466) Kaynak, dizin ve
szlk var.
Gler, A: "Anlamadan Kur'an- Kerim okumak (Seapt!)". Trkie Ga
zetes
Gler, A: "Hadi-i erifler Kur'an- Kerim'in aasdr." Trkie Ga-
zetesi.
Gler, A: "slam m, mezhep mi?" Trkye Gazetesi.
Gler, A: "Kastl tartmalar." Trkiye Gaetesi.
Gler, A: "Kur'an- Kerim tercmeleri ve hatalar." Trkie Gazetesi.
Gler, A: "Kur'an- Kerim'e mana vermek." Trkiye Gaetesi.
Gler, A: "Mealen ne demektir?" Trke Gaetesi.
Gler, A: "Mezhebi brak slam'a uy!". Trkie Gazetesi.
Gler, A 'Tefsir ve hadis okumak ci mi?". Trkiye Gaetesi.
Gler, A: 'Tercmelerdeki yanllar." Trkiye Gaetesi.
Gler, A "Yurtdda datlan Kur'an- Kerim tercmesi." Trkie Ga
zetesi.
251
Grkan, Ahmet, ha.: Kur'an' nasih-mensuh ayetleri: Tarihi, mucizeleri ve
ilimleri. Ankara: Yeni

lahiyat Kitabei, 1980. 28 s.; 19,5 c


Haliarnas Balks: Anadolu Tanrlar/)dy. haz. Dr. adan Gkoval. 5.
bs. Ankara: Bilgi Yay., 1985. 143 s.: res.; 19 co
Hamidullah, Muhammed: Hz. Peygamber'in alt orjinal diplomati mektu
bu ve Arap yazsnn temeline gri/. Mehmet Yazgan.

stanbul: B
yan Yay., 19. 19 s.: belge; 19,5 ca Kaynak ve dizin var.
Hamidullah, Muhammed:

lk

slam deleti: Makaleler/.

hsan Srey a
Srma.

stanbul: Beyan Yay., (t.y.] 1 s.; 19,5 ca ISBN 975-473-044-X


Hamidullah, Muhammed:

slam Pegamberi: Hayat, I/. M. Said Mut


lu.

stanbul:

rfan Yay., 1966. 447 s.; 24 c= Kaynak s.435-444.


Hamidullah, Muhammed
;

slam p
e
gamberi: Hayat ve faalieti/, Salih
Tu. gz. ge. 5. bs. Istanbul: irfan Yay., 19 2 c; 2 c Kaynak
s. 1149-1157. Diin var. ISBN 975-371-017-8 (tk)
Hanrliolu, Orhan:

nan szl: Dinler-mezhepler-tariatlar-efsane


ler.

stanbul: Remz Kitabei, 1975. 861 s.; 2 ca (Byk Fi Kitapla


r Diisi: 2) Kayak ve dizin var.
Hazai, G.: "Jakab Harsanyi-Nag !atin harflerile y Trk metinle
ri." Trk Dili Aratmalar YlBelleten, (1971), s.47-59.
Hekimolu,

smail: "Basn-yayn ve mslmanlar." Zaman Gazetesi, 4 Ka-


sm 191.
Hekimolu,

smail: "Gafet. " Zaman Gazetesi, 12 Ekm 1991.


Hekimolu,

smail: "Tanr kelimesinin tarihsi." Zaman Gaetesi.


Htt, Prof. Dr. Philip: Siasi ve kltrel

slam tarihijev. Salih Tu.

stan
bul: Boaii Yay., 1989. 2 c.; 2 ca
Hoodbhoy, Perez:

slam ve bilim: Baala kar ac savam/


e. Eser Bire.

stanbul: Cep Kitaplar, 192. 2 s.; 19,5 c


Hume, David: Din stne: Aklayc giri yazlarla/v. Mete Tuny.

s
tanbul: Kaynak Yay., 1983. 2 s.; 19,5 ca

mrl Kays: Yedi ask/. erafeddin Yaltkaya.

stanbul: Milli Eitim


Genli ve Spor Bakanl, 1985. 127, 67 s.; 19 co (Milli Eitim Gen
li ve Spor Bakanl Yay.: 384; Bilim ve Kltr Eserleri Dizisi: 41).

nan, Abdlkadir: "Kur'an'n eski Trke ve Ouz-Osmanlc eirieri ze


rine notlar." Trk Dili Aratrmalar YlBelleten, ( 196), s. 79-94.
252
nan, Abdlkadir: "eanl zbekler na ait bir aatayc Kur'an tefsi
ri." Trk Dili Aratrmalar Yl Belleten, (1962), s. 61-6.
nan, Yusuf Zi: Ati dncsinde tanr ve varlk sorunu. stanbul:
Okan Yay., 1984. 4 s.; 19,5 c.
Izutsu, Toshihio: slam dncesinde iman kavram/. Selahaddin
Ayaz. stanbul: Pnar Yay., 1984. 29 s.; 19,5 c.
Izutsu, Toshihio: Kur'an'da Allah ve insan/. Sleyman Ate. Ankara:
Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi, 1975. 231 s.; 24 c. {A. lahi
Ydt Fak.: 126) Kaynak var.
Izusu, Toshihio: Kur'an'da dini ve ahlaki kavramlar/. selahatin
Aya. stanbul: Pnar Yay. VIII, 330 s.; 19 c.
Kad Burhanetin dian, 1. Tpkbas. stanbul: Trk Dil Kurumu, 1943.
VI, 608 s.; 24,5 c.
Karaman, Hayreddin: Mukayeseli slam hukuku. stanbul: rfan Yay.,
1974. 4 s.; 1 katl tablo; 24 c. (rfan Yay. No: 57). Kaynak s.
451-460. Dizin var.
Karatay, Fehmi Edhem: stanbul niersitesi Ktphanesi Aap yazma
lar katalou, I: Kuranlar ve Kurani ilimler. stanbul: stanbul niersi
tesi, 1951. VIII, 136 s., 10 s. plan: plan; 24 c. (stanbul niersitesi
Yay. No: 489).
el-Kagari, Mahmut: Dian lgat-it-Trk/. Bsim Atalay. Ankara:
Trk Dil Kurumu, 1986. 4 c.; 24 c. (Trk Dil Kurumu Yay. , 521-524).
Kagarl Mahmud: Kitab- dian- lgat-it-Trk. stanbul: Matbaa-i Amire,
1333-1335. 3 c.; 27 cm.
Kaya, Mahmut: slam kaynaklar nda Aristoeles ve felsefesi. stanbul:
Ekin Y'dy., 1983. 343 s.; 19 cm. (Ekin Yaynlar Felsefe Dizisi: 1) Kaynak
s.325-332. Dizin var.
Kayhan Muhammed Han: "Orta Asya'daki Mslman Trk Cumhuriyet
leri ve Lai." Zaman Gazetesi, 15 Eyll 1991.
Kerametli, Can: Trk slam Eserleri Mzesi'nde erken slam derine ait
kitabeler. arkiat Mecuas, VI ( 1966), s.19-22.
Kerimddin Mahmud, Aksarayl Mehmedolu: Msameret l-ahbar: Mo
ollar zamanda Trkiye Seluklular tarihi/haz. Osman Turan. Anka
ra: Trk Tari Kurumu, 1944. 61, 366 s.; 24,5 c. (Trk Tarih Kuru
mu Yay. 111. Seri No: 1). Kaynak var.
253
Keskioiu, Osman: Nz1nden gnmze Kur'an- Kerim bilgileri. 2. bs.
Akara: Trkiye Diyanet Vakf Yay., 1989. 336 s., 23,5 L ISBN
975-389-0 -1
Kami: Fetihname-i Sultan Mehmed/haz. Franz Babinger. stanbul: Ma
arif Vekaleti, 1955. VIII, 322 s.; 24 L
Kitab- Dede Korkut: Ala lisan- taife-i Ouzan/mstansihi Kilisli Muallim
Rfat. stanbul: Matbaa-i Amire, 1332. 181, 2 s.; 22 Lv
Kitab- mukaddes yani ahd-i atik ve ahdi cedid: An asl muharrir bulundu
u brani ve Kldani ve Yunani lisanlarndan bil-Tercme. stanbul: n
gliz ve Amerian Baybl irketleri, 185. 1422 s.; 26,5 Lo
Kocba, akr: fdelerin gramati ayrm. stanbul: Ekin Yay., 1984. 103
s.; 19 Lv Kaynak s.98-103.
Korkmaz, Zenep, ha.: Atatrk ve Trk dili belgeler. Ankara: Atatrk
Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurumu Trk Dil Kurumu, 1992. XII,
567 s.; 2 L+ Kaynak s . . 563-567. ISBN 975-16-093-1
Kur'an kelimelerinin anahtar: Kur'an- Kerim'de gen kelimelerin mana
lar ve gei yerler/e. Mahmud anga. stanbul: Tima, Basn Yay.,
198. 720 s.; 2 L
Kur'an'dan ayetler/. ve tefsir Mehmet Akif Ersoy; yy. mer R Do
rul. stanbul: Yksel Yay., 1944. 375 s.; 2 L (Di ve Felsefe serisi:
1).
Kur'an- Kerim ve aklamal meali. Medine: Kral Fahd Kur'an- Kerim
Bask Kurumu, 1987. 31, [16), 63 s.; 2 L
bn Kuteybe: Hadis mdafas=Te'vilu muhtefl'il hadis/v. Do. Meh
med H. Krbaolu. 2. bs. stanbul: Kayhan Yay., 1989. 563 s.; 19,5
L Kaynak ve dizin var.
Leend, Agah Srr: 'Tarih boyunc Trk dili". Trk Dili Aatrmalar Yl
l Belleten, (1965), s.129-147.
Lise, Giorgio: Msr sanatn tanalm/. Eren Soley. stanbul: nklap
Kitabei, 1986. 6 s.: rnk. res., kl.; 19,5 L
Malay, Hasan: Yunanc. zmir: Ege niersitesi Edebiyat Fakltesi, 1990.
2 c.; 24 L. Szlk var.
Mardin, erif: Din ve ideoloji: Trkiye'de halk katndaki dinsel inanlarn
siy.sa( eylemi etkilendirmesine ilikin bir kavramlatma modeli: Toplu
254
eserler, 2. 4. bs. stanbul: letiim Yay., 19. 135 s.; 24 co Kaynak
s. 12133. ISBN 975-470-048-6
Mazaheri, A: Orta'da Mslmanlarn yaaylar =La vie quotidienne
des Musulmans en Moyen Age/ev. Do. Dr. Bahrie k. stanbul:
Varlk Yay., 1972. 39 s.; 16,5 co (Varlk Yay. Say: 170; Faydal Ki
taplar: 132).
Msrolu, Kadir: "Bir narn derilii veyahut hilafet nasl ykld'?" - Za
man Gaetesi.
Msrolu, Kadir: Doru Trk rehberi, yahud bin uydurma kelmeyi boy
kot. stanbul: Sebil Yay., 193. 153 s.; 19,5 c Szlk var. ISBN
975-7480-18-5
Msrolu, Kadir: slam yazsna dair. 2. bs. stanbul: Sebil Yay., 193. 191
s.: fotog., kl.; 19 co ISBN 975-5480-20-7
Morgan, Lewis Henry: Eski toplum ya da insanln barbarlk dnemin
den geerek yabanlan uygarla ykselmesi zerine aratrmalar/
yay. ha. Eleanor Burke Leacc; v. nsal Oskay. stanbul: Payel
Yay., 198. 2 c.; 19,5 co (Payet Yay. : 75, Bilim Kitaplar: 2).
Muhammed bin Hama: XV. yzl balarnda yaplm "satr aras" Kur'an
tercmesi / ha. Ahmet Topalolu. stanbul: Kltr Bakanl,
1976-1978. 2 c.; 24 c (Kltr Bakanl Yay., 227, 30).
1. clt: Metin, il. clt: Szlk.
Mustafa Kema Gazi: Nutuk. Ankara: Trk Tayare Cemieti, 1927. 543,
[3) s.: 1 fotog.; 2 c
ebu Nasr il-Farabi'nin hala zerine makalesi/. Necti Luga Aydn Say
l. 2. bs. Ankara: Atatrk Kltr, Di ve Tarih Yksek Kurumu Trk
Tarih Kurumu, 1985. 36, 16 s.; 2,5 co AT Trk Tarih Kuru
mu Yay. XV. Diz Say: 19). Tpk basm var.
Nefzvi, eyh: Kokulu bahe: Ara
p
ak sanat = Er rud el ater p'nizah el
hater / . Mustafa Deniz. Istanbul: Limbo Yay., 1991. 196 s.: rnk.
res.; 19,5 co
Olguner, Fahrettin, ha.: Trk-slam mtefekkiri bn Sina-Fahreddin
Razi-Nasreddin Tusi dncsinde varolu. Ankara: Kltr ve Turizm
Bakanl, 1985. 136 s.; 19,5 c (Kltr ve Turizm Bakanl Yay. : 593,
Kltr Eserleri Dizis: 4) Kaynak var.
"Orta Asya' da kltr sava kzt". Millet Gazetesi.
255
klem, Necet: Hilafetin sonu. zmir: Ege niversitesi Rektrl, 1981.
125 s.; 2 cm. (Ege niversitesi Rektrl Yayn No: 1).
Pracicl Chinese reader, iV. Beijig: The Corercal Press, 1987. 381 s.:
res.; 20,5 c.
bil-Ragb el-sfahan, el-Hseyin bin Muhammed: el-mfredat fi Arabi
el-Kur'an. Kahire: [y.y., t.y.] VI, 851 s.; 2 c.
Runcan, Steen, Sir: "Avrupa medenietinin gelimesi zerindeki slami
tesirler."/. Nuin Asgari. arkiat Mecuas, III ( 1959), s.1-12.
San, Melut: el-Mearid Arap-Trk lgat. stanbul: Bahar Yay., [t.y.]
VIII, 1695 s.: res.; 2 c. ISBN 975-450 2
Sefer tora nei veketbim/yay. ha. Norman Henr Snaith. Beyrut: Te
Bible Socety in srail, 1989. 136, 4 s.; 17 c. Metin branicedir.
Sere Yld: "Zekeria Sertel'in Azerbaycn anlar". Milliet Gaetes4 27
Ek - 4 Kasm 191.
Sertkaya, Osman F. : Osmanl airlerinin aatayc iirleri, 111: Uygur harf
lerile y ba manzum parlar, 1. stanbul: [y.y.], 1972. 32 s.,
XV s. leha: leha; 24 cm.
Sef-i Saray: Glistan tercmesi: Kitab Glistan bi't-Trki/ha. A Fehmi
Karamanlolu. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurumu
Trk Dil Kurumu, 1989. LXXII, 408, 187 s.; 2 c. Kaynak var.
ISBN 975-16-0134-7
Su, Mkerrem K.: Trkiye Cumhuriyeti inklap tarihi/Mkerrem K. Su,
Ahmet Mumc. stanbul: M. E.B., 1981. XII, 311 s.: res.; 2 c. Kay
nak, dizin ve kronoloji var.
arda, Rt: "Yazk Trkmize". Mil yet Gazetesi.
emseddin Sami: Kamus- Trki. stanbul: ar Yay., 1987. 1074 s.; 2
c.
en, Halidun: "Dilbi Faklteler4 Dilbi ve gerek dilbicilere gerek
sinimimi var". Milliyet Gazetes4 19 Austos 1991.
imir, Bilal N.: "Asya Trk Cumhurietleri ve Trkie". Milet Gazetes4
27 Aralk 1991.
Tanyu, Himet: slamlktan nc Trklerde tek tanr inanc. 2. bs. stan
bul: Boazi Yay., 1986. X, 233 s.; 23,5 cm. Dizin var.
256
Tarama szl: XIII. yzldan beri Trkiye Trksile y kitaplar
dan toplanan tanklaryla. 2. bs. Ankara: Trk Dil Kurumu, 1988. 8 c.;
13,5 c (Trk Dil Kurumu Yay. Say: 212).
Tavasl, Yusuf: Ayetel-krsi ve failetli yasin-i erif tebareke ve amme. s
tanbul: Hattat Tavasl Yay., [t.y.] 12 s.; 11,5 c
Taylan, Necip: Gali'nin dnc sisteminin temelleri: Bilgi-mantk-iman.
stanbul: Marmara niersitesi lahidt Fak. Vakf, 189. 192 s.; 19,5
co (M.. lahiydt Fak. Vakf Yay., 34; li Eserler Serisi: 22). Kaynak
s. 183-189. Diin var.
Taymas, Abdullah Battal: Kazan Trkesinde ataszleri ve deimler: Ak
lamalar-szlk-rnekler-bir ek. 2. bs. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve
Tarih Yksek Kurumu Trk Dil Kurumu, 1988. 151 s.; 19,5 c=
Tekin, Talat: Orhun ytlar. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yk
sek Kurumu Trk Dil Kurumu, 1988. XXIV, 20, (2) s.: 4 katl tablo;
2 c Kaynak s.193-20. ISBN 975-1605-0
Tekin, Talat: XI. yzl Trk iiri: Divanu lf gati't-Trk'teki manzum par
lar. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurumu Trk Dil
Kurumu, 1989. XI, 272 s.; 2 . (AKDTYK Trk Tarih Kurumu
Yay.: 541). Kaynak var. ISBN 975-16-0131-2
Tekin, inasi: Eski Trklerde ya, kat, kitap ve kat damgalar/ha. K.
Tuba avdar. stanbul: Eren Yay., 1993. 136 s., 1 y. hrt.: res., hrt.; 2
c Kaynak s.10-129. Dizin var. ISBN 975-7622-26-5
Temel Trk szlk: Sadeletirilmi ve geniletilmi Kamus-u Trki/haz.
Metin Akar, v.d. stanbul: Tercman Gaetes 1985. 3 c.; 25,5 c
Tosun, Mebrure: Smer, Babil, Assur kanunlar ve Ammi-aduqa ferma
n/Mebrure Tosun, Kadrie Yala. 2. bs. Ankara: Atatrk Kltr, Di
ve Tarih Yksek Kurumu Trk Tarih Kurumu, 1989. X, ( 1), 327 s.: 1
ftog.; 2 c. (AKDTYK Trk Tarih Kurumu Yay., Vll. Dizi-Sa.671).
Dizin ve szlk var. ISBN 975-16-0194-0
Et-tuhfet-z-zekye fl-lfgat-it-Trk e/v. Besim Atalay. stanbul: Trk
Dil Kurumu, 1945. XXXII, 296, 91, (2) s.; 2 c (T.D.K. C. 11. 21).
Tuna, Osman Nedim: Smer ve Trk dillerinin tarihi ilgisi ile Trk Dili'
nin ya meselesi. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kuru
mu Trk Dil Kurumu, 1990. iV, 57 s.; 19,5 c Kayak var. ISBN
975-16-024-1 (AKDTYK Trk Dil Kurumu Yay.: 561).
257
Turnagil, Ahmed Reid: slamiet ve miletler hukuku. stanbul: stanbul
niversitesi Huk Fakltesi, 1943. 173, [3] s.; 24 c
Tmer, Gnay: Biruni'ye gre dinler ve slam dini. Ankara: Diyanet leri
Bakanl, 198. 279 s.; 19 c (Dianet leri Bakanl Yay. No:
178). Kaynak ve dizin var.
'Trk Dili Konferans'na ngilic davetie". Milliyet Gaetes 30 Ock
1992.
'Trk-slam Eserleri Mzesi No: 73'de bulunan en esk satr aras Kur'an
irisi: Deletah." Vakfar Dergs 1 ( 1938).
Trkay, Kaya: A. Dilar. Ankara: Trk Dil Kurumu, 1982. 26 s.: 1 fo
tog.; 19,5 c (Trk Dil Kurumu Yay., 49, Trk Diline Emek Veren
ler Dizisi: 19).
Uygur, Nermi: Dil ynnden f felsefesi. stanbul: Remzi Kitabe 1985.
197 s.; 19 cu Dizin var.
Uysal, Mustafa: slam'a sokulan bid'at ve hurafeler. Konya: Uysal Yay.,
1973. 3 c.; 19,5 c
Uzluk, Feridun Naf: 'Ta yatlarda Trk vakfieler, Aap yaztlarda
Trk sz ve iirler." Trk Dili Aratrmalar Yl Belleten, ( 1963),
s. 251-267.
Webster's ne cllegiate dicionar: Based on Webster's ne internatio
nal dicionar. 2. bs. Springeld: G. and C. Merriam Co., 1. Xl,
1174 s.: res.; 24,5 c
Yar, Mahmud Bdreddin: Medeniet aleminde yaz ve slam medenie
tinde kalem gzeli/y-dy. ha. Uur Derman. 2. bs. Ankara: Dianet le
ri Bakanl, 1981. XV, 2 s., [26) y. rnk. res.: res.; 27,5 c
Yaz, Muhammed Hamd Elmal'l: Hak dini Kur'an dili: Yeni mealli
Trke tefsir. stanbul: T.C. Dianet leri Reislii, 1935-1938. 9 c.; 25
cv
Yein, Abdullah, v.d., ha.: Osmanlc-Trke ansiklopedi byk !gat. s
tanbul: Trdav A.., 1987. 1081 s.; 24,5 c
Yetkin, etin: "Suudiler Ortaasya Trklerine el att". Milliyet Gazetes 2
Aralk 190.
Yldrm, Suat: Kur'an- Kerim ve Kur'an ilimlerine gii. stanbul: Ensar
Neriyat, 1983. 240 s.; 18 c (Temel kltr dizisi: 1). Kaynak ve di
z var.
258
Yldz, Sakp: Fatih'in hocs Molla Grani ve tefsiri. stanbul: Sahaflar Ki
tap Saray [t.y.) 362 s.: 1 minyatr; 24 c= Kaynak s349-362.
Yuhadin, K.K.: Krg szl/e. Abdullah Taymas. stanbul: Trk Dil
Kurumu, 1948. 2 c.; 24 c
Yusuf Has Hacb: Kutadgu bilig/. Reit Rahmeti Arat. stanbul: Trk
Dil Kurumu, 1947; Ankara: Trk Tarih Kurumu, 1974. 2 c.; 24 c=
(Trk Dil Kurumu C. II. 29-Trk Tarih Kurumu II. Seri - No:20a) 1.
cilt: Metin, il. clt: eiri.
Yusuf Has Hasib: Kutadgu biig/ha. Reit Rahmeti Arat. Ankara: Trk
Dil Kurumu; Trk Kltrn Aratrma Enstits, 1942-1949. 4 c.; 2
c
1. clt: Viana nshas, 1. clt: Fergana nshas, III. clt: Msr nshas,
iV. cilt: nde/yay. ha. Kemal Erarslan, Osman F. Sertkaya, Nuri Y
c.
e-Zamaheri el-Harimi: Mukaddimet'l-edeb. stanbul: Matbaa-i Amire,
1313. 3 c.; 30 c.
e-Zamahari el-Hvarizi: Mukaddimet'l-edeb: Hvarii Trksi ile ter
cmeli uter nshas; Giri, dil zellileri, metin, indeks/fha.] Nuri
Yc. Ankara: Atatrk Kltr, Dil ve Tari Yksek Kurumu Trk Dil
Kurumu, 198. V, 221, (1) s.; 2 c (AT Trk Dil Kurumu
Yay., 535).
ebu Zehra, Muhammed: slamda fkhi mezhepler tarihif. Do. Dr. Ab
dladir ener. stanbul: Hisar Yay., [t.y.) 6 s.; 2 c Kaynak, di
z ve szlk var.
ebu Zehra, Muhammed: slam'da siasi ve itisadi mezhepler tarihi/v.
Hasan Karakaya, Kerim Aytekn. stanbul: Hisar Yay., 1983. 283 s.; 2
c
Zedan, Corc: slam medeniyeti tarih !/sadeletiren Mmin ei. stan
bul: dal Neriat, 1976. 352 s.; 19 c,
259

You might also like