TAKTK

Demir atarken ayakkab ve eldiven giymeyi unutmayn

K halat nceden hazrlayn

Alarga ve ktankara
KOYLARDA SKELEYE YANAMA Ve SKELEYE KITANKARA OLMANIN ARDINDAN, BU AY DA KIYIDAK BABA YA DA KAYALARA BALANMAYI VE ALARGADA KALMAYI TARTIACAIZ...
YAZI: Sabine Dedeolu, TayFun ztuna
Sabine Dedeolu, Tayfun ztuna

Koyda ktan da teknenizin pruvasn sabitlemenin tek yntemi var, o da demir atmak. Koyda rahat hareket edip, planladnz kede kalabilmek iin ncelikle portolon kitaplarna bakmanz gerekiyor, deniz haritalarndan da faydalanabilirsiniz. Bize gre koylarda yaanan sorunlar, nceden atlm ve artk kullanlmayan tonoz ve zincirlerden kaynaklanyor. Nerede yattklarn bilemeyeceiniz bu yntlar, demir alrken sknt yaratabiliyor ve ou zaman tekneler buralarda demir ve zincirini brakmak zorunda kalyor.
222 naviga

Zincirinizi kurtaramyorsanz yaplacak tek ey, zincirin sonuna bir yzer bir cisim balayp tm zinciri suya atarak en yakn yerden bir dalg temin etmek. Koydan karken yaayabileceiniz problemi nden anlatm olduk, imdi dnelim iin bana... Bir koyda ktankara yaparken, k halatlar ne kadar salam atlrsa atlsn, en korumal ve risksiz kenin seimi bize gre iin en ince noktas. Bir denizcinin en korktuu eylerden biri, teknenin karaya oturmas veya dmen palas ve salmann srtmesidir. Bu yzdendir ki demirin

braklaca ve k halatnn balanaca yerlerin iyi seimi nemlidir. zellikle Ege koylarnda, akam saatlerinde son derece sakin grnen hava, kara melteminden dolay, gecenin ilerleyen saatlerinde tahmin edilenin tam tersi ynde ksa sreli ve sert eserek teknenin yerinden oynamasna, demir taramasna sebep olur. Bu yzden, akam saatinde atlan demirin iyice tutmasn salamak iin ktan sancak ve iskele olmak zere iki halat almak, yerinizi salamlatrr. Koyda ktankara yapmak ya da alargada (sadece pa ile) yatmak m

istiyorsunuz? Geen ay demir atarak ktan iskeleye balanmay konutuk, koyda da ayn iler yaplr. Tek fark; iskele olmad iin yeri sizin semeniz ve karada size yardmc olacak kimsenin bulunmamas. Balanacanz yeri seerken portolon kitaplarna iyi bakn. Buradan gece rzgrlar ve koyun derinlii ile zemin kalitesi bilgilerini edinebilirsiniz. Bu bilgilerle, koyun teknenize ve panza uygun olup olmadn gzden geirin. Stliman koylar her zaman en uygunudur ama her zaman byle bir koy bulamayabilirsiniz. O halde, gece rzgrn karadan gelecei, yani sizi arlkl olarak k halatlarnzn tutaca bir yer tercih edin. Onu da bulamazsanz, panz tam rzgra kar atn, yani rzgr kesinlikle yandan gelmesin; tarama riski yksek olur! Demir atmadan nce tekneyle koyiinde yavaa gezinerek derinlie bakn. Kyya ne kadar yaklaabileceinizi kestirmeye aln. Tornistanda gezerseniz, suyun iine kolayca bakabilirsiniz. En ok yaklaabileceiniz yere gidin ve k halatnn uzunluunun yetip yetmediini kontrol edin. Rzgr ve derinlik asndan uygun bir yere karar verdiinizde ise karada balanacak uygun bir ey bulmanz lazm. Aaca balanmak ok uygulanan bir yntem olsa da artk bundan vazgemek lazm. zellikle ar tekneler, aalara ok zarar verdikleri iin birok koya baba

yerletirildi. Bunlar tercih edin, daha ssz bir koyda iseniz, kayalar da seebilirsiniz. Yalnz dikkat! Gece rzgr kar ve tekneyi oynatrsa kaya srtnerek halat koparabilir. Balanacak yeri setikten sonra, karadan drt tekne boyu uzakla demir atn. Ancak nce demir atacanz yerdeki derinlie bakn. Zincir uzunluu yeterliyse, nce k halat hazrlayn, ardndan demirinizi brakn. Eer mrettebattan biri halat ile yzecekse, su zerinde duran bir halat tercih etmek ii kolaylatracaktr. Uzun halatlar kolay karabilir, bunu engellemek iin halatn halkalarn aarak teknede kalacak ucu altta brakacak ekilde roda halatn havuzlua yatrn. Yukarda kalan ucu verin ki halat akc olsun. Gzel grnmesi art deil, nemli olan tekneden nce gidecek halat parasnn stte olmas. Halat ime botla balamay planlyorsanz her eyi hazr tutun. Kyda halat balayacak kiinin izbaro ban hatasz bilmesi nemli. Dmenci, demirci ve karada balama iini yapan kiinin iletiim sisteminin kolay ve net olmas lazm. nceki saylarda anlattklarmz da gz nnde bulundurarak, dmenci ve demircinin ortak almasyla demir dklmeye balansn. Demiri atp kyya doru zinciri derken, teknenin duraca yeri, k halatmzn boyu yetecek ekilde ayarlamamz nemli. pay attktan sonra tornistanla pann zemine girmesi

gereken yere yaklan. Kalacanz yere gelince tekneyi durdurun. Zinciri 1-2 metre daha brakn ki fazla ne frlamasn. imdi k halat kyya gtrn. Tekneyi ayn yerde tutmaya aln, halata yk binmesin. Bu halatn hzl bir ekilde balanmas gerekir. nk dier etkenler ve zincir arlnn ekmesi tekneyi hareket ettirir, k halatnn uzunluu sorun yaratr. K halat balandktan sonra zincirin bounu aln. Teknenin duruunu takip edin. Her ey yolunda gibiyse bosa (pa kancas) takarak rgattaki yk azaltn. Demirde olduunuzu gsteren gndz iareti olan siyah kreyi de asmay ihmal etmeyin. Daha sonra skipper denize atlayarak maskeyle pann duruunu kontrol etmeli. K halatnzn baka bir denizci iin tehlikeli olabileceini dnyorsanz hem gndz (mesela usturmaa) hem de gece (mesela akan bir el feneri) birer iaret takn. Geen ay yazdmz gibi, tripline takmann avantajn her pa attnzda deerlendirin. Tabii ki bu arada unu da belirtmekte fayda var: Ktankara yaparken, civarnzdaki teknelerin demir konumlarn ve mmknse stndeki kiilerin teknelerini hangi ciddiyet ve bilgiyle baladklarn gzden geirin. Yanl balanm bir tekne, gece esen ilk sert rzgrda size yapr ve teknenize zarar verir. Onlardan uzak durun! Ayrlrken

TAKTK
nce k halat brakn. zbaro ban amak iin halat zerindeki yk azaltmak gerekir. Hem zinciri biraz daha brakn hem de koboynuzdaki k halat gevetin. Zinciri brakmazsanz, tekne k halat brakrken ne doru hareket eder. stelik halatn yk azalmaz ve bu da karadaki arkada zorlar. Ardndan pay ekebilirsiniz. Tekne hareket eder. Karaya giden mrettebat, yzerek gittiyse halatn ucunu brakmasn; yoksa tekneye yetiebilmek iin daha ok yzer! K halat tekneye aldktan sonra zerinden tatl su geirmeyi unutmayn. Halatn mrn uzatr. Ktankara m, alarga m? Yurtdnda pek ok tekne sahibi k halat balamaz. Hemen herkes alargada kalr. ou teknenin birden fazla ana pas vardr. Hem batan hem de ktan atlr veya iki pa da nden arka arkaya ya da 90 derece ayla atlr. Bunlar zellikle aknt ve rzgr varken kullanlan yntemlerdir... Koyda bol yer varsa ve zellikle gece esen rzgrn yn belli deilse, demirde kalmak faydaldr. Teknenin ba rzgra dner ve farkl esen rzgrlarda gezinir. Sadece pa deil, uzun bir zemine denen zincir ya da halat da tekneyi tutar. Koyda alargada kalmak, zellikle ime botu olan yabanc yatlarn uzun sreli konaklamalar iin tercih ettii bir yoldur. Kynn derinlii nedeniyle ktankaraya msait olmayan yerlerde de alargada kalnr. pa satn alrken ok dikkat etmek gerekir. Zemine uygun bir panz yoksa ve hava da uygun deilse, tarama riskini azaltmak iin mutlaka ktankara yapn. Koy kk veya s ya da kalabalksa, ktankara avantajl olur. Tekne yerinden oynamayaca iin koyu baka teknelerle paylamak problem yaratmaz. Alargada kalma Komu teknelere olan uzakln yeterli olduu noktada, nceden hazrlanan demir, teknenin pruvas rzgra dndrlerek, yava yava tornistan yaparak temiz tabana yatrlr. Gecelemek iin derinliin en az 5 kat olacak yerde zincir yatrlmal ve kuvvetli bir tornistanla demirin tutup tutmad kontrol edilmeli. Eer rzgr varsa (haf bile olsa), zincir derinliin en az 7 kat olduu yere yatrlmal. Zincirin uzunluu yetmezse ve ek halat varsa, derinlik 10 kat olmal. Bu yzden zincir uzunluuna gre demirleme yeri arayn. Koyda kalan teknelerin hareketleri, deiik sebeplerle farkl olabilir. Teknelerin gvde yaps, salma tipi ve arl nedeniyle kimi tekne demirde ok, kimi az dner. Koyun her yerinde rzgr ayn yn ve iddette esmeyebilir. Aknt da farkl olabilir. O yzden baka bir teknenin att zincir uzunluuna gre hareket edebilecei daire ierisine girmeyin. Sizin alannza girmek isteyen olursa reddedin, buna hakknz var. Her eyden emin olduktan sonra demir kresini ekin ve zincire bosa vurun. Teknenin tarayp taramadn anlamak iin deiik durularnda kydan kerteriz aln. Gece iin demir fenerini (tepe n) yakmay unutmayn. Vururlar! Demir nbeti Hava sakin olsa da iyi bir denizci arada bir kerterezleri (teknenin duruunu) kontrol eder. Hava konusunda herhangi bir pheniz varsa, demir vardiyas tutun. Sonuta pann tekneyi ayn yerde tutma garantisi yok. Dikkat! Gndzleri tepe n sndrmeyi unutmayn, akleri bitirebilir. GPSin demir tarama alarm var ama btn elektronii ak brakrsanz (zellikle yeni aletlerin btn gstergeleri birbirine bal) daha ok elektrik harcarsnz! En iyisi manuele dnn (yani demir vardiyas tutun)... Bir ey daha... Her sene denizde gezinen motoryat says artyor. Yava gitseler dahi yarattklar dalgalar panz zeminden ayrabilir. Her zaman yeterince uzun zincir deyin. Pakette kalmak ki ya da daha fazla arkada, teknelerini yan yana tutmak istediinde pakette balanabilir, birbirine aborda olmaya karar verebilir. Ksa sreli demirlemelerde bir tekne pa atar ve dier tekne(ler) aborda olur. Ancak dikkat! Bu durumda pann daha fazla arlk tadn unutmayn. Mutlaka bir bosa atn, yoksa rgata ok yk biner. Byle mola verildiinde, skipperlar teknelerden (fazla ya da hi) ayrlmamal. Pakette kalan teknelerin birden fazla pa atmamas gerekiyor. Sadece demir atarak pakette kalacaksnz, tekneler daire ierisinde dolarken zincirler, hatta palar birbirine karabilir. Demiri toplarken banza i alrsnz. Tekneler birbirinden ayrlrken, pa atan tekne (rzgr varsa tabii) rzgrstnde kalmaya alsn ki dier A

3X tekne boyu

3X tekne boyu

A. Pakette kalan iki tekne-ktankara: 1. palar birbirinden uzak ve al olmal. 2. Zincir tekneden tekne boyu uzak olmal. 3. Ktan karaya birer halat atlmal. 4. Direkler ve armhlar birbirinden uzak olmal. 5. ki teknenin arasndaki balantlar (k, ba ve apraz halatlar) ok gergin olmamal. B. Alargada pakette kalan iki tekne

tekne(ler) halatlar brakrken rzgrn yardmyla kolayca alsn. nce apraz halat, sonra ba halat brakrsanz, her ihtimale kar k tarafa bir usturmaa koyabilirsiniz. Eer ktankara yaparak pakette kalacaksanz, iki teknenin de pas atlmal. Yalnz, palar birbirinden biraz uzak tutun. Yani sancaktaki tekne daha sancaa, iskeledeki de daha iskeleye doru demir atmal. palar

karmayacak ekilde atarsanz, gece kacak rzgrlara kar da daha salam durursunuz. Bir tekne iin iki demir atmsnz gibi etki elde edersiniz. Dikkat! ki ya da daha ok tekneyi yan yana balarsanz armh tellerine dikkat edin. Direkleri yan yana tutmayn. Teknelerin yana hareket edilebilmesini salayn. Daha nce bahsettiimiz gibi etraftan geebilecek motoryatlarn yaratt

dalgalar, paket olarak balanan tekneleri daha ok etkileyebilir. armh tellerini birbirinden uzak tutarak balamak (bir tekne biraz nde olmal) bu adan da nemli. Halatlar ok ksa balamayn. Tekneler kuvvetli ve farkl ynde hareket ederlerse koboynuzlar dahi krlp, yerinden frlayabilir. En salam yntem, tabii ki pakette kalmaktan vazgemektir! www.sollaresailing.com

084 naviga