Xsteel

İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
XSTEEL NOTLARI:
ÖNSÖZ
Bu notlar Xsteel programının 10 versiyonu ele alınarak hazırlanmıştır. Programla ilgili

anlatımın yanı sıra ele alınan örneklerle çelik yapılar ile ilgili genel bilgilerde verilecektir.
Konu ile ilgili Türkçe yayının olmaması da Xsteel hakkında bu kaynağı oluşturmamdaki
etkendir.
Çalışmamda sadece Xsteel’in çizim modülleri üzerinde durulacaktır. Hesap ele

alınmayacak. Fakat Sap2000 ve Excel de yapılacak statik hesap ve boyutlandırma hakkında
bilgi verilecektir. Diğer programlardan alınan verilerin Xsteel’ de nasıl kullanılacağı
anlatılacaktır.
1
Bol Resimli Anlatım J
1. Xsteel Açılısı
Xsteel kurulduktan sonra Başlat/Programlar/Tekla Structures 10 altında Multiuser

(çoklu kullanıcı), Singleuser (tek kullanıcı), alt program iconları ile seçenekli bir menü
gelir. Ayrıca bu seçeneklerin altında, ek seçenekler olarak da farklı profil ve ölçü
birimlerine sahip program versiyonları vardır. Türkiye`de Avrupa profilleri ve metrik
ölçü sistemi kullanıldığı için “Tekla Structures enu Europe” ile çalışmaya
başlayacağız. Singleuser seçereği ile modeli tek başımıza yapacağımız gibi Multiuser
ile ağ üzerinden çoklu olarak çizim yapabiliriz.
2
2. Xsteel Ekranı
Standart araç çubuğu, durum çubuğu, çizim ekranı, çekme menüler ile standart bir
windows programıdır. Office, Autocad gibi programların kullanma mantığının
bilinmesi durumunda bile Xsteel; aynı programlama mantığının uzantısı olduğu için
daha kolay çözülebilir.
Hiçbir proje açık olmadığında ekrandaki tuşlar pasiftir. Bazen proje açılmasına
rağmen seçili görünüş olmamasından veya filitreleme (fitler) yapıldığından dolayı
dolayı ekranda hiçbirşey görünmez. Fakat bu durumda toolbars (araç çubuğu)’ daki
iconlar aktif duruma gelecektir.
3
3. Yeni Bir Proje İle Başlamak
File (dosya) çekme menüsünden New (yeni) komutunu tıklayarak ve Standard

Toolbar (Standart Araç Çubuğundan) boş kağıt işaretini tıklayarak yeni bir proje
açarak Xsteel içinde ilk adımı gerçekleştiririz.
New
Ekrana gelen “New model” penceresinde “Fitler” klasörlerin Xsteel için filitrelendiği
adres ve filitreleme düğmesi, Klasörlerin bulunduğu “Directories”, Modellerin
bulunduğu Model Directories bulunmaktadır. Ayrıca adres alt bölümde bir adres
satırı vardır. Oluşturacağımız yeni modelin adını “C:\TeklaStructuresModels\new
model” satırının sonundaki new model ‘i değiştirerek veririz. Modelimizi istediğimiz
bir adrese de kayıt edebiliriz. Program ilk ayarı (default setting) olarak
bilgisayarınızdaki bu klasöre kayıt yapacaktır. Xsteel’de oluşturulan yeni model tek
bir dosya değil, birçok dosyanın bulunduğu bir klasördür. Pencerenin altındaki,
Create default view and grid (program ilk ayarlarına göre, görünüş ve aks koordiant
oluştur) çeki ile yeni modelimiz açıldığında bir koordinat sistemi ve görünüşün
gelmesini sağlarız.
Filter
Filtreleme
Adresi
Önceki
Projeler
4
Oluşturulacak Birkaç İpucu

Yeni ModelinveAdı
4. Ekranı Keşfetmek
New Model diyerek programı açtığımızda ekrana ilk gelecek olan işte bu ekrandır. İlk
olarak gördüğümüz default grid sistemi ve çalışma aranı (work area)’dır.
İpucu 1 : Ekranda hiçbirşey seçili değilken renk mavi, grid, parts (parça), bolts, weld
vb. herhangi bir şey seçili olduğunda renk siyahtır.
İpucu 2 : İlk görünen 3D sadece görünüş, kontrol ekranıdır. Çizimlerin yapıdığı
görünüşler ve ayarlar ilk çıkan ekranda yapılmamaktadır. Çizimlere başlamadan
önce görünüş ayarları ve grid sistemi ilk olarak düzenlenecektir.
İpucu 3 : Herhangi bir nesneyi seçmek için 1 kere o nesneyi tıklamak. Özelliklerini
değiştirmek için çift tıklamak yeterlidir. Eğer değiştirilecek görünüş ve ekran ayarı ise
ekranda boş bir yeri yine çift tıklayarak da ekran ayarları değiştirilecektir.
İpucu 4 : Xsteel için tek ölçü birimi vardır oda milimetre (mm)’dir. (Şimdilik böyle
bilinsin---zira farklı ayarlar da vardır fakat piyasada bu birim kullanılır.) Tüm ölçü
ve boyutlandırmaları mm’ye göre yapmamız gerekmektedir.
5
5. Grid Sistemini Oluşturmak
Points Çekme Menüsünden à Grid yada ekrana ilk gelen default grid sisteminin
herhangi bir noktasına çift tıklayarak grid özellikleri penceresine ulaşırız.
Coordinates (koordinatlar) bölümünde X,Y,Z bölümünde projede aks ve

koordinatlara ait tanımlamalar yapılır. Tanımlamalar aralarda birer boşluk
bırakılarak yan yana değerlerin girilmesi ile olur. X ve Y koordinatlarına girilecek
değerler iki ask arasındaki mesafe, Z koordinatına girilecek değer ise kot yani orijine
göre mesafesidir. X ve Y koordinatlara tek tek ara mesafelerin girilebileceği gibi
4*3000 tarzında aralıklar türetilerek de değer girilebilir. 4*3000 dört tane 3000 lük
aralıkta askın yerleştirilmesidir. Her üç koordinatta da orijine ait 0.00 değeri mutlaka
girilmelidir.
Labels (etiketler) bölümünde tanımladığımız koordinatlara vereceğimiz isimler

olacaktır. En az tanımlanan koordinat kadar isim olmalıdır. ( J daha fazlasında
sorun olmuyor. )
Line extensions ( çizgi ilavesi ) bölümünde oluşturulan grid sisteminden sonra girid
çizgilerinin dışarıya ne kadar taşacağı girilecektir.
Origin (orjin) bölümünde orjin olarak kabul edilen noktanın koordinatları

bulunmaktadır.
Modify (Düzelt) komutu ile mevcut grid sistemi düzenlenecek.

Create (Oluştur) komutu ile mevcut grid sistemine ek olarak yeni bir grid sistemi
oluşturulur.
Get (Geri Almak) komutu ile yapılan değişiklikler geri alınarak önceki ayarlara geri
dönülür.
6
6. Görünüş Ayarlarımızı Yapalım mı ?
3D görünüş işimize yarayacağı için önce bir görünüş oluşturacağız. Bu

oluşturduğumuz görünüşte ayarlarımızı Xsteel i daha verimli kullanmak için
yapacağız. Bu oluşturduğumuz görünüş ise diğer görünüşlerimiz için şablon olacaktır.
Create view by two points

İki nokta ile görünüş oluşturmak
View araç çubuğunda Create view by two points (iki nokta ile görünüş oluşturma)
komutu veya view çekme menüsü à create view à with two points ile bir görünüş
oluşturacağız. Komut tıklandıktan sonra ekrandaki grid sisteminin iki noktası
seçilerek yeni bir görünüş elde edilecektir.
Daha öncede anlatıldığı gibi ekranda boş bir yeri çift tıklayarak görünüş ayarlarına
gireceğiz. Şimdi sıkı durum. Ekran ayarlarını yaparak ilk defa kendimizden Xsteel’e
bir şeyler katacağız. Üstelik benzer Xsteel diyalog ekranları hakkında da yapacağımız
bu ayarlar vasıtası ile temel bilgi alacağız.
7
View properties ( Görünüm Özellikleri ) diyalog penceresi bir Xsteel klasiğidir.

İlerleyen bölümlerde benzer pencerelerle karşılaşacağız.
İpucu 1: Sol taraftaki çekler dolu olmalı ki !!!!! Özelliği değiştirebileyim.

İpucu 2 : Name ilk etapta boş kalsın ki değiştirip en son kayıt edelim.
ÖNEMLİ NOT : Hiçbir çizimi 3D ekranında yapmayacağız. Hatta bunu
yasaklıyorum.
View type (görünüş türü) bu bölümde Rendered (Katı Model) yada Wire Frame (Tel
Çerçeve) seçenekleri vardır. Çizimin daha kolay ve hızlı yapılabilmesi için Wire
Frame seçeneğini kullanıyoruz.
8
Projection (Gösterim) : Rendred görünüşte, tasarımın perspetif (perspective) mi

ortogonal (Orthgonal) olarak mı görünmesi için yapılan ayardır. Wire Frame seçeneği
seçildiğinde pasif olacaktır.
Angle (Açı) : Bakış açısı olarak Plane (plan ) ve 3D (Üç boyutlu) seçenekleri vardır.
Eeee yasaklara uymak gerekir. Plane seçilecektir. Bunun nedeni ise edinilen
deneyimlerden 3D de çizim yapmanın çok büyük hatalara neden olduğunun
görünmesidir.
Rotate ( Döndürme ) : Bakış döndürme açısını gösterir. Bırakın öyle kalsın… 3D

görünüş için kullanılır. Plane seçildiğinde işe yaramaz.
View Depth (Görünüş Derinliği) : 600 kotundaki görünüş tam o noktanın kesitidir.
Tam 600 kotunda bir kiriş varsa derinliksiz görünüşte o kirişi sadece gövdesi
görülebilir. Yada oradaki birleşimin sadece kesitteki yeri görünebilir. Bir başka
örnekle bir proje çiziyorsunuz. Kesitten geçen yerleri tararsınız. Kesit çizgisinin bir
arkasındaki elemanı görüp onu da çizeriz. Eğer derinlik olmasa idi kesitimizdeki
sadece taradığımız yerleri görecek garip bir çizim oluşturacaktık. Kısacası kesitin
biraz önü ve biraz arkasını görünmesi için yapılan ayardır. Up (üstü), Down (alt)
değerlerini kullandığımız profil ve birleşim özelliklerine bağlı olarak ta 250 almak
yeterlidir.
Eeee yetinmeyelim ek ayarlara girelim. Display … (Görünüm Filtresi) Ama bu ek

ayarlar gerçekten çoooook önemli !!!!!
Setting ve Advanced diye iki tane sekmesi olan Display (Görünüm Filitresi) yardımı ile
çizimimizin görünüm kalitesini, ekranda hangi elemanları görmek isteyip
istemediğimizi ayarlarız.
Ekranda xsteelde çizim sırasında kullanacağımız aktörler sol tarafta, bunlar; points
(noktalar), Parts (Parçalar), Bolts (cıvata), Holes (delik), Welds (Kaynak), User Plane
(Kullanıcı Planı), Reinforcing Bars(Donatı), Loads (Yükler), Cuts (Profil Kesimi),
Fittings (Profil Uzaması), Component symbols (makro sembolleri), Grid (ızgara
sistemi), Construction Line (Yardımcı Çizgiler), Reference Model (Referans Model).
Bu aktörlerin sağ tarafında ise iki onay kutusu var. Birincisi komutlar ile çizilen
elemanların görünüm filitresi, ikincisi ise Component (Makrolar) ile çizilen
elemanların görünüm filitresidir. Bu onayların yanında duran çekme menülerinde ise
görünümün kalitesinin seçimleri yapılmaktadır. Exact (Ayrıntılı kaliteli görünüm),
Fast (Hızlı görünüm), Reference Line (Çizgisel Görünüm)`dür.
İpucu : Çizim için parts (parçalar) harici fast görünüm yeterlidir. Çizimin hızlı
olabilmesi için bilgisayarın da hızlı bir şekilde görüntüleri ekrana getirmesi
gerekmektedir. Fast görünüm de; Parts (parçalar) da yapılan cuts (profil kesim)
sonrasında profilin kesilen kısmıda görünecektir. Bu çizimi karıştıracağı için sadece
parts görünüm kalite ayarları Exact ta olmalıdır.
İpucu : Tavsiye edilen ayarlar aşağıdaki gibidir. Fakat projenin ilerleyen safhalarına
göre bu ayarlar değiştirilecektir.
9
Görünüş Kalitesi
Componets (makro ) elemanlarının

Komutlarla çizilen elemanların görünümü
görünümü
Evet ayrıntılı ayarlara geldik. Advanced……

Visibility (görünebilirlik) de part center line (parçaların merkez çizgileri), Profile text
(Profil text), Connection text (bileşim text) gibi çizim esnasında ekranda görünmesini
ayrıntıların ayarlarını yaparız.
İpucu : Part center line açık olsun diğerleri kapalı.
Point Size (Nokta Boyutu) ise; Xsteel elemanlarının başında ve sonunda bizim onları
yakalamamız modifiy etmemiz için küçük kare şeklinde mevcut. noktaları mevcut.
Star ve End noktaları . Sarı (Başlangıç), Pembe (Son) olarak görünüyor.
In Model de modeldeki profille orantılı olarak zoom yapıldığında büyür ve küçülür. In
View de ise görünüşe bağlı olarak zoomla profile uzaktan bakıldıkça profil
bağlarındaki kareler büyür. Biri modele bir görünüşe bağlı boyut verir.
10
İpucu: Bir Xsteel bürosunda In Model 100 ayarı kullanırken, diğer bir büro ayarları
ise In View 400`dü. Benim tavsiyem In Model 100`dür.
AutoStick ise snap yakalama hassasiyetliğinin ayarıdır. Bırakın olduğu gibi kalsın.
Beş yıldızlı bir konu …. Tüm XSTEEL için geçerli anlatım … !!!!! J
Modify (Modifiye Et-Değiklikleri Etkit): Bu komutu kullandığımızda; üzerini çift

tıkladığımız ve hala aktif olan elamanın, ayarı sadece o aktif eleman yada görünüm
özellikleri için değiştirir. Bunun tekrarında aynı dialog kutusunun kullanılması
durumunda yapılan değişiklikler bu hali ile değil default ayarlar halinde gelir.
Apply (Ekle ) : Bu komutu kullandığımızda ise yapılan ayarlar default ayarlar yerine
geçer, aynı dialog kutusu kullanılması halinde bu ayarlar karşımıza gelecektir.
İpucu : Genel ayarlar yaptığımızda yada bir profilden birkaç tane çizeceksek sıra ile
modify ve apply komutlarını girmek, daha sonra işimizi kolaylaştıracaktır.
Get : Bir önceki ayarları yeniden yükler ……
11
Filitrelemek İstediğim Seçenek Filitremeyi Ters Çeviren Seçenek
Görüntü Filitresi …
Bir çok programda olduğu gibi, Xsteelde de filitreme özelliklerine sahip ve oldukça
çok kullanılacak bir özellik. Çizim kontrol, çizimin hızlanması v.b. konularda can
simidi. View filter (görüntü filitreme) dialog penceresinde Number (Model bitip,
pozlama yapıldıktan sonra), Parts (Modellerken yada model bittikten sonra)
kullandığımız iki sekme var. Diğer sekmeler betonarme ve analiz kısmı ile ilgili.
Filitrelemek İstediğim Seçenek, Filter by onay kutucuklarıdır. Bunu işaretelyip bir

özelliği filitrelemek istiyorsak, o özellikli elemanlar ekranda kalacak, diğerleri
görünmeyecektir. Autocad’deki layer isolate komutu gibi aynen.
Filitrelemeyi Ters Çeviren Seçenek, Not onay kutucuklarıdır. Bunu işaretleyip bir
özelliği filitrelemek istiyorsak, o özellikli elemanlar dışındakiler ekranda kalacak,
özelliğini tarif ettiğimiz elemanlar ekranda görünmeyecektir.
Not onay kutucuğunun tek başına işaretlenmesi önemli değildir. Mutlaka Filter by
onay kutucuğu da işaretli olmalıdır bu özelliği kullanmamız için.
Nasıl Filitreleme Yapacağız ? Tabiî ki filter string (filtreleme özelliği satırı) na

parametre girerek.
Parts sekme menüsündeki class(sınıflandırma) en çok (filter) filitreleme yapılan

özelliktir. Buraya class (sınıf) yazılarak kolon, kiriş, gergi, stabilite vb. elamanları
ayırabiliriz. (İleriki konularda anlatılacaktır.)
12
Meterial (malzeme), betonarme ile çeliğin birbirinden ayrılması yada ST44,52,37

kaliteli çeliklerin birbirinden ayrılması için kullanışlı bir özelliktir.
Numbers sekmesindeki seriler girerek, belli bir aralıktaki elemanları filter (filitre)
yapabiliriz. Örneğin Part Serie (parça serisine) P1-P10 dediğimizde bu aralıktaki tüm
pozlu parçaları ekranda gösterecek yada notı da seçtiğimizde bu parçalar harici
ekranda gösterecektir.
Pilter String (Filitreleme Özelliği satırı) na en fazla 7 farklı parametre girebiliriz.

Aralarında boşluk bırakarak yada P1-P10 gibi aralarında tire çekip, seri yazarak.
7. Çizime Geçiyoruz Nihayet !!!
Beam (Kiriş) Olarak Bilinse de Çelik Parça Çizen Komut
13
Xsteel de birçok araç çubuğu, birçok komut, birçok çarpı birçok şey var. Fakat ben
Autocad de kullanırım ama en fazla elli komutla, üçyüz-dörtyüz autocad komutunun
hepsini kullanmıyorum. Ayrıca Xsteel de autocad gibi bir işi yapmanın birkaç yolu
var. Bunlardan en kullanışlarını ve nedenlerini de anlatacağım.
Parts çekme menüsünden BEAM yada Steel Tool Bars ilgili buton tıklanarak Xsteel
de çizim yapmaya başlıyoruz.
Bir kere tıkla; çizim için komuta girmiş ol ve ekranda iki noktayı tıklayarak bir çubuk
eleman çiz.
İki kere tıkla; BEAM ayarlarına gir !!!!!
Bir sürü şey var demi !!! Ama tüm menüler aynı desem. Yani kiriş için bu birsürü şeyi
öğrendiğimizde hepsini de öğrenmiş olacağız. Biraz pratikle bu konu sonunda
Xsteelde inanmayacağınız kadar yol almış olacaksınız.
14
İpucu 1 : Bir elemanın özellik penceresine girdiğimizde, o elemanın da mutlaka

ekranda seçili olması gerekir. Yoksa yaptığımız sadece default ayarları değiştirme
olur. Tabiî ki Apply komutunu kullandıysak.
İpucu 2 : Bir elemanın bir özelliğini değiştireceksek, özelliğin başındaki onay

kutucuğunun seçili olması gerekmektedir.
Parts (parçadır), parçalar bir araya gelerek kolon, kiriş gibi elemanları (Assembly)
oluşturur. Örneğin bir kolon, bayrakları (ek levhaları), kaynakları, v.b. ek parçaları
ile atölyede oluşturarak, çelik yapımızda bir ara birim Assembly (ünite) leri oluşturur.
Küçüklüğümden kalma bir örnekle, Aslan robotlar (parts), voltranı (assembly),
voltranlar da robot ordusunu (çelik yapıyı) oluşturur.
Attiributes Sekmesi :
Numberin Serie (Numaralandırma Serisi veya Pozlandırma Baş Harfleri );
Prefix (Ön Ek ), Parts (parçalarda P olarak kalabilir. Fakat Assembly (kolon, kiriş,
gergi yani atölyede birleşip gelen parçalarda) isimlendirmelerimizde aşağıdaki
örnekleme faydalı olacaktırç
Eleman İsmi Türkçe English
Kiriş K ( yada KR) B

Kolon S ( yada KL) C
Yatay Çapraz YC HB
Düşey Çapraz DC VB
Aşık A RB
Kuşaklar K
Ayrıca Blok yada Yapı İsmi de Prefix (Ön Ek) de kullanılabilir.
A Blok Kurutma Binası …. KA ( Kiriş A Blok ) yada KAK ( Kiriş A Blok Kurutma)
Örnekler Artırılabilir …..
Start Number (Başlangıç Numarası), pozlamaya 1’den başlayacağımız için bu değer

sabit kalacaktır.
Attiributes ;
Name (isim), Kiriş, Kolon, Çapraz vb. gibi isimlendirilebilir. Filitremelerde de

kullanacağız.
Profile (Profil), çubuk elemanımız büyüyor bir kesite kavuşuyor.
15
Profiller …
XSteel de Euro pro seçeneği ile programı açtığımız için, Profile (Profiller) bölümünde
Avrupa Kesitli profillere ulaşacağız. Xsteel’in bir library (kütüphane)’si olduğu gibi
vereceğimiz parametrelerle de yapma profiller başta olmak üzere sınırsız kesit
kullanma şansımız var. Ama Amerikan kesitli olanları arıyorsanız, aramanız baya
uzun sürecek !!! J
İpucu : Sınırsız profilimiz var fakat çok kullandıklarımızı direk profil satırına elle
girerek de kullanabiliriz. Bu bize bayaaaaa bir hız kazandıracaktır. Parametrelere
profil etiketlerine dikkat !!!!
UNP1000
INP100
CHS100*15 (circle hollow section – dairesel boşluklu kesit)
D20 (dolu demir)
RHC100*12 (rectangular hollow section – dikdörtgen kesitli profil) RHS100*200*2
HEA100 (Geniş başlıklı Avrupa kesit profil)
16
Analysis
Hesap Verileri …
Library
Kütüphane
Profile Property
Profil tablo değerleri
Show details
Detayları Göster
Profil kütüphanesinden piyasada kullanılan tüm profillere ait kesitleri bulabiliriz.

Show details ( detayları göster) seçeneğini tıklayarak, profile ait tablo değerini
büyüyen pencerenin sağ alt bölümünden ve Analysis (hesap verileri) sekmesinden
bulabiliriz. Analysis’da profil ağırlığı, profil boya alanı ve mukavemet değerleri gibi
hesap ve metraj aşamasında çokça kullanacağımız veriler mevcut. Profil tablosu
kullanmaya son!!!!! (Civata çap ve delik mesafeleri hariç)
17
Parametric Profile
Parametrik Profiller
Profile type
Profil türü Profile subtype
Profil parametre formülü
Prefix
Profil ön etiketi
Value
Parametrik Değerler
Kütüphanede bulunmayan kitapları da oturup siz yazabilirsiniz. Pardon profilleri J

Buradan parametrik olarak her türlü profili oluşturabilir, denemeler yapabilirsiniz.
Tabiî ki sınırsız hayal gücünüzü, piyasada yapılabilecek yada bulunacak profillerle
sınırlamak zorundasınız. Xsteel siz parametre sırasını doğru girdikten sonra hayır
demez ve tüm kesitleri kabul eder.
Örnek :
Profile type (profil tipleri)’inden Rectangular hollow sections (boşluklu dikdört kesit )
seçelim.
Profile Subtype (Profil parametre formülü) birkaç seçenekle karşımıza gelecektir.
h*b*t (dikdörtgen kesit)

h*t (kare kesit)
h1*b1-h2*b2*t (değişken kesitli)
Kısacaki bir profil tipi içinde birden fazla parametre formülü ile çok farklı kesitler
kullanabiliyoruz.
Prefix (Profil Ön Etiketi)

Farklı standartlarda profillere farklı önekler verilebilir.
Dikdörtgen kesitli profiller için verilebilecek ön etiketlerden bazıları;
RHS, P, SHS, []
Parametreler bölümünde son olarak ta parametreleri değiştirdiğimiz yeri anlatalım.
Value --- değerlerine çift tıklayın ve istediğiniz değeri girin ….
18
Selected Grade
Malzeme Sınıfını Seç
Show details
Detayları Göster
Evet …..Malzeme sınıflarına geldik. Buradan beton, çelik, betonarme çeliği vb. Xsteel
de kullanacağımız enstrümanlara ait malzeme sınıflarını giriyoruz. Baktınız ve farklı
sınıflandırmaları gördünüz !!! S37-2, S44 ve S52 yok değil mi ? Evet yok !!! Ama
bunların eşdeğerleri;
St37 S235JR
St44 S275JR
St52 S355JR var….. ve işte bunların Xsteel gösterimi bunlar.
Beton sınıfları da sizi şaşırtmasın; C8/10 dan ilki silindirik mukavemet, ikincisi küp
mukavemetidir. ((TS 206 böyle bir gösterim var. Yani çokta yabancı değiliz.))
Ama bizim tanıdığımız bildiğimiz gösterimleri Xsteel de görmekte olası.
Aşağıdaki resimden de görüldüğü üzere File/Catalog/Materials/Modify`dan St37 ismi

altında yeni bir çelik sınıfı oluşturabiliriz. Fakat oluşturulan o çelik sınıfı sadece o
anda çizim yapılan makine için geçerlidir. Kısacası farklı bir bilgisayara model
taşındığında tatsız sürprizler ve tanımsız malzeme sınıfları sizi karşılar. Ben her
zaman aynı bilgisayarı kullanırım, model değil çizim veririm derseniz girin değiştirin.
Diğer hallerde aman dokunmayın ve S235JR yi kullanın, piyasa da buna alıştı.
Konuyu dağıtmadan kaldığımız yerden devam edelim.
19
Finish kullanmayan piyasadaki kullanıcılar, bunu okuyan, pozu her yerde görmek
isteyen ve çok seven bazı idarelerin eline koz vermek üzereyim. Boya, koruma,
yangına karşı mantolama ile ilgili notları buraya yazıyoruz. Aynı zamanda da
kullanıcı parametresi olarak çizimlerde profil üzerine yazmasını istediğimiz
parametreleri buradan girebiliyoruz. Ben örnekte 25.016/1 pozlu boya pozunu
kullandım. Tabiî ki hiçbirşey yazmadan da geçilebilir. Yada yazıp daha sonradan bu
özelliği kullanmamakta olası.
20
Class ı kullanın klasınız artsın J …. İşte fitler da elinizden tutacak, ekranda

modelleme esnasında modelin kolay kavranmasını sağlayacak mütiş bir özellik Class ..
Class sınıfına göre ekranda profillerimiz renk alacaktır. 1,2,3 …… 1000… her rengin
inanın bir karşılığı var.
1 : beyaz
2: kırmızı
3: yeşil
4: mavi
5: cyan
6: sarı
7: megante
8: gri
9: kiraz rengi
10: çağla yeşili
İpucu 1 : Kesinlikle sarı (6), kavuniçi (13) gibi sarı ve yakın tonları kullanmıyoruz.
Bunlar ileride anlatacağımız üzere, modelimizin doğruluğunu test etmek için
yaptığımız Clash-Check (çarpışma kontrolü )’ünde hatalı profiller yanacaktır. Sarıya
yakın yanan ( öyle deniyor da ortada yanan profil falan yok ) profiller ile class ı sarı
olan profiller karışacaktır. Model içinde dört dönerek hatalı olan noktayı
arayacaksınız. Kırmızı renginde sadece kolonlarda kullanılması tavsiye edilir.
Modeli düzenlemek için her elamana farklı bir renk vermek gerekebilir.
Kolonlar kırmızı, kirişler yeşil, aşıklar cyan, stabilite bağlantıları beyaz, kuşaklar gri
olabilir. Böylelikle model aynı renkte birçok profilin göründüğü yığından, anlaması
daha kolay bir şekle dönüşür.
21
Xsteel’ de beklide en iyi bilinmesi gereken dialog penceresi. Beam properties –

Position sekmesi !!!!
Profili ekranda iki nokta göstererek çizdik. Position (Konum) default değerlere göre
oluştu. Fakat projeye göre profilimizin yönünü ve konumunu işte Position
ayarlarından yapıyoruz.
İpucu : Ctrl + P -- Plandan 3D ye geçiş kısa yolu. İşte position belirlerken bizim en
çok kullanacağımız yöntem. Konumu 3D den görüp hemen yine çizim yaptığımız 2D
ye geliyoruz.
Profilin, deniz üzerinde yüzdüğünü düşünürsek. On plane (Planda) profilin denizde

öne arkaya, sağa sola gitmesi, Rotation (dönmesi) oltaya takılmış balık gibi kendi
ekseni etrafında dönmesi, At Depth (derinlikte) denizin üstünden suyun içine girmesi,
çıkması olarak düşünebiliriz. Burada çekme menüleri ile birkaç seçenek sunulmakta,
ayrıca çekme menülerinin yanındaki veri satırına kendi istediğimiz değerleri de
girebiliriz. Benim çok kullandığım bir bölüm. Her işlemi rahatlıkla yapabiliyorsunuz.
End offset ise; profili tanımladığımız iki noktanın ötelenmesinden başka bir şey
değildir. Noktalar sabit kalır fakat profilimiz. X,Y,Z eksenlerinde verdiğimiz
değerlere göre ötelenir.
İpucu: Saçak yapmanın en güzel yolu X koordinatında parametrik bir değer

vermektir.
Curvet beam (eğik kiriş)’i; belli bir radius (yarıçapla), belli bir Number of segments
(eğiş kiriş parça sayısı)’ında kirişi XY vey XZ eksenlerinde yapmaktır.
22
İpucu : Autocad’den aldığımız modele list komutu ile özelliklerini ve yarıçapını alıp,
buradaki yarıçap satırına yazarsak eğik elemanımızı hatasız bir şekilde yapmış
olacağız.
İki noktayı ekrandan, yarıçapı komut satırına girilerek yapılan eğik kiriş tasarımıdır.
Ayrıca aynı araç çubuğu üzerinde Curvet Beam komutuda vardır. Onun farkı
yarıçapın da ekrandan girilmesidir…… İlk elemanın analiz opsiyonları dışında tüm
ayrıntıları anlatmış olduk. Şimdi diğer elemanlarda.
Create Column (kolon) komutunu kullanmıyoruz. Kirişi komutunda kolon çizme

inanmayacaksınız ama daha kolay. Üstelik elemanın ekseni Y doğrultusunda olduğu
zaman kendiliğinden column properties ekranı geliyor. Tüm ayarlar aynı yada benzer.
Curvet Beam i de bir önceki paragrafta anlamıştık. Şimdi geldi polybeam’e
23
PolyBeam (Eğilerek Şekil Verilmiş Eleman)
Bu komutla daha çok eğilmiş elemanlar (plaka) yapmak için kullanılır. Eğilerek
plakaya şekil veririz. Merdiven basamakları bu komut için iyi bir örnektir.
Özellikler parametreler vs. kiriş ile aynıdır. Burada tek bir püf noktası vardır.
Elemanı oluşturmak için poligon oluşturmak lazım. Bu kadar da değil !!! daha sonra
komutu tamamlamak için gidip ilk tanımladığınız noktayı yeniden işaretlemeniz
gerekiyor. 1 den başlayıp 5 e kadar tanım yapıyoruz. En son yeniden 1 numaralı
noktaya geri dönüyoruz. Kullandığımız eleman PL300*8 daha sonra yaptığımız çoklu
kopyalama ile de elde ettiğimiz sonuç !!!!
24
Orthogonal (Tek nokta tanımlı eleman)
Tek nokta tanımıyla eleman atma.
Twin Profile (İkiz Profil)
Özellikle uygulaması, çatı makas elemanları, çaprazları, düşey çaprazlar vb.

elemanlarda çift L profil çiziminin kolaylaştırılmış yöntemidir.
İpucu : Önce ayarla sonra çiz, çizdin baktın olmadı sil yeniden çiz. Çizilmiş elemanda
modify etmek çooook daha vakit alabilir.
25
Twin Profile Properties penceresinin position sekmesinde kiriş ayarlarından farklı

olarak End offset bölmünde tek parametre, Mutual position of members bölmünde de
profillerin duruş tiplerinin bulunduğu bir çekme menüsü belirir. Ayrıca profillerin
yatayda ve düşeyde ara mesafelerinin girildiği Clearance between members (temiz ara
mesafeleri) bölümünde de profil ara mesafeleri yer almaktadır. Bu iki profilin
arasında girecek plakanın kalınlığı olarak algılanabilir.
Bunları arka arkaya örneksiz anlatıyorum ama … hemen büyük bir uygulama ile
adım adım her şeyi baştan anlatacağım.
Contour Plate (Plaka)
Tek yükseklik verilerek, plaka çerçevesini tanımla !!! Üstelik tek bir ayar penceresine
sahip.
Her şey aynı position olarak sadece

depth te veri girebiliyoruz.
Contour Plate ve Polybeam e ait

ortak özellik. Chamfer … Autocad’
de sanki fitler radius yaparmış gibi.
Oval yapılmış, şekil yapmış köşeler.
Plate ve polybeam elemanlarımızın
köşelerine gidin. Tam köşe
noktalarından elemanın
geometrisini tanımlayan çizgiler
dışında ek çizgiler göreceksiniz onu
çift tıklamanız yeterli. Chamfer
propertiese girdiniz bile.
26
“”
Beyaz seçilmiş Chamfer, kırmızı plate elemanın geometrik çizgisi. Chamfer properties
içinden type (tür) seçin, x ve yönündeki parametreleri girin ve köşelere şekil verin.
27
8. Kim Demiş Klavyeden Parametre Girilmez Diye !!!
Kim demiş şimdiye kadar çizdiğimiz elemanların her noktasını gidip ekrandan
tıklamamız gerekiyor diye !!! Aslında klavyeden de parametre girip eleman
oluşturabiliriz. Beam birinci noktasını girin. İkinci nokta için yön belirtin ve klavyeden
bir parametre girin. 3000 yazmaya başladığınızda birden sürpriz !!!! Ekranda bu küçük
pencere belirecek. Bu özellik baya işe yarıyor bakmayım. Referans line ve pointlerin
sayısı yarıya iniyor. Tabiî ki hızda geliyor.
9. TSD (Çizim Yardımcıları)
Program durum çubuğu üzerindeki üç güzel harf L Klavyeden bir kere bastığımızda
aktif, ikinci defa bastığımızda pasif olurlar !!! Peki çizim yardımcısı bu harfler ne işe
yarar !!!
D (Drag and Drop) : Bir elemanı taşımaya, kopyalamaya veya sündürmeye yarar.
Taşımak için Shift, kopyalamak için Control’e basmak gerekir. Drag and Drop hassas
kopyalama ve taşıma yapmayacağı için sadece eleman sündürmede kullanılması tavsiye
edilir.
28
T (Tolerate) : Autocadde çizim yaparken imleci ayarlarına gelip büyültürüz. Artı olan
imleç tüm erkanda görünür hale gelir. İşte bu komutta 2D de bu işe yarıyor . Autocad
deki karşılığ crosshair size …..
S (Smart Select) : Notlarımda osnap gibi nokta yakalamaya yarar yazıyor. Fakat ben
çokça yararını görmedim T(Tolerate) açık olunca zaten iş kendiliğinden çözülüyor.
10. Snap (Nokta Yakalama)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Snap Seçeneklerini Sıralayalım

1 Grid and point (girid ve noktaları yakala)
2 End point (son nokta)
2 Center point (merkez nokta)
4 Mid Point (orta nokta)
5 Intersection Point (Kesişim)
6 Perpendicular Point (Dik )
7 Nearest point (İmlecin En Yakın Noktası)
8 Any Position (Herhangi Bir Yer)
9 Reference Line (Elemanın başlangıç ve sonundan geçen referans çizgisi)
10 Geometry Line (Elemanın geometrik noktları)
11 Auto 3D Plan ayarları (Auto da kalsın)
Herkesin Autocad’den aşikar olduğu komutlar. Uzun uzuna anlatmayalım. Fakat

birkaç ipucu yada püf noktası vermeden de geçmeyelim.
İpucu 1 : Çok özel durumlar haricinde Nearest ve Any Position kullanılmayacak ……

Hatta yanlışlıkla açtıysanız hemen kapatın. (7 ve 8 numara )
İpucu 2 : Tasarım yaparken kesinlikle Geometry Line Snap özelliğini açmıyoruz. Fakat
detaylandırmada yeri geldiğinde açıp kapatıyoruz. ( 10 numara)
İpucu 3 : Çizim yaparken kapalı olan bir snap (nokta yakalama) özelliğinin kapalı
olduğunu varsayalım. Bunu tek seferlik Ctrl+Farenin Sağ tuşu menüsü ile de
yapabiliriz. . Deneyin pratiktir.
29
11. 3D Görünüş Döndürme (ORBIT) ve Zoom
1. Yol : Ctrl+R tuşuna klavyeden basılır ve hangi referans nokta çevresinde model
görünüşü 3D de döndürülecekse o noktaya tıklanır ve farenin sol tuşuna basılı
tutarak model görünüşünü döndürürüz.
2. Yol : V tuşuna basılır ve referans noktamızın yerini ekranda girdikten sonra
Ctrl+farenin orta tuşu ile yine ekranda model görünüşü döndürülür.
Zoom : Farenin Scrool lunu öne arkaya döndürdüğümüzde zoom in ve zoom out
yaparız. (standart Autocad de olduğu gibi )----Boooolcana yapacaksınız hazır olun.
Xsteele başladınız işaret parmağınızın kasları gelişecek. Yine farenin sağ tuş menüsünde
zoom ile ilgili in, out, previous, orginal, window seçenekleri var. Buradan window ve
orginal (Autocaddeki karşılığı zoom all ) işe yarar……. Duyurulur.
İpucu : Tasarım sırasında bir profilin yerleşimi ve bağlantısı için orbit yapacak isek.
Referans noktamızı mutlaka o eleman üzerine hedeflemeliyiz. Aksi taktirde ekran
görüntüsünü döndürdüğümüzde kendimiz çok farklı yerlere bakıyor görebiliriz.
30
12. Çalışma Alanını Görümüne Yaslamak (Fit Work Area)
Sadece çalıştığımız ekranda bu işlemi yapmak için, hiçbir komut aktif değilken farenin
sağ tuşu ve çıkan menüden ---Fit Work Area Seçeneği tıklanır …….
Tüm ekranlarda bu işlemi yapmak için, View çekme menüsü – Fit work area – All views
ARTI --- >View araç çubuğu üzerinde yine ekranı çalışam alanını görünüme yaslamaya
yönelik ve elemanı görünümüe yaslamak ile ilgili ayarlar var.
ARTI --- > Bir elmanı ekrana görünümünü yaslamakla ilgili sağ tuşta eleman
seçildikten sonra fit komutunun benzer komutlarda bulunmakta.
Kısacası Xsteelde isteyene komut çok …. Kullanılanlara bakacağız !
31
13. Acaba Bir Komutta mıyım? Nasıl Çıkarım ?
İmlec ekranda artı simgesi halinde ise bir komuttasınız demektir. En kolay yolu
klavyeden Esc tuşuna basmaktır. ( Klasik Windows mantığı ) Komuttan çıkmanın diğer
bir yolu da ; farenin sağ tuş menüsü interrupt tıklamaktır. Komuttan çıktığımızda
imleç Windows standartı ok şeklini alacaktır.
14. 3D Mavi Ekran Siyah Ekran
Bir elemana bir kere tıkladığımızda, elemanı seçmiş oluruz. Ekran ise SİYAH olacaktır.
En az bir eleman ekranda seçili durumdadır. Fakat 3D ekranda hiçbir elemanın seçili
olmadığının, görünümün seçili olduğunun göstergesi MAVİ ekrandır.
Bir eleman seçili olduğunda elemanla ilgili farenin sağ tuş menüsü oluşurken, ekranla
ilgili çok kullanılan komutların bulunduğu farenin sağ tuş menüsü sadece MAVİ
ekranda gelecektir.
Baştan alırsak,
1) Komutta isen komuttan çık .
2) Ekranda boş bir yeri tıklayarak, ekran seçili hale getirilir.
15. 2D Kırmızı Çerçeve
3D deki MAVİ-SİYAH ekran farkı. 2D (Plane Görünümde) kırmızı çerçeve ile

karşımıza çıkıyor. Eğer ekran seçili ise, çizim ekranının çevresinde kırmızı bir çerçeve
oluşuyor.
32
Kırmızı Çerçeve
33
16. View Tools (UCS)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1 Basic View : belirlediğimiz bir eksende ve orjine göre vereceğimiz parametrik değere
göre görünüş oluşturur.
2 Three Points View : Üç nokta ile görünüş oluşturma. Orjin X ve Y eksenleri sıra ile
tanımlanır.
3 Two Points View : İki nokta tanımlı görünüş oluşturma.
İpucu 1 : Çokça kullanılan bir komut olup, eğik düzlemlerde çalışıyorsa elimizden
tutacaktır. Örneğin eğik çatı kirişini görünüşüne gelip, kirişin iki üst noktasından
görünüş aldığımızda !!! işte size çalışacağımız eğik düzlem --- düz bir hale kavuşmuş.
Alıştırma zamanı !!!!!
**** Bu bize eğik düzlem üzerinde çalışmamızı olanaklı kılacak.

**** Yatay stabilite bağlantıları, gergiler vb. elemanları hep bu komutu girdikten sonra
oluşan eğik düzlemde çizeceğiz.
34
Eğik Kiriş Üstünden Görünüş Oluştururken
Eğik Düzlem ve Gergi-Stabilite Elemanları
İpucu 2 : Görünüş oluşturma komutlarının üstüne çift tıkladığımızda view properties dialog
penceresi ekrana gelecek ve bu pencere yardımı ile görünüşü oluşturmadan önce görünüşün
ayarlarını yapabileceğiz. Aksi taktirde görünüş default ayarlar ile oluşturulacaktır.
4 View List : En çok kullanılan dialog pencerelerinden biridir. Bu pencerede oluşturulan ve

ekranda visible olan görüntüleri seçip, silebiliriz.
35
Ekranda Görünür
Durumdaki
Görünüşler
En fazla dokuz görünüş
visible olabilir.
Oluşturulmuş Fakat Pasif

Durumdaki Görünüşler
İpucu 1 : En fazla dokuz görünüş visible olabilir.
İpucu 2: Parça, bağlantı, iki nokta ile vb. görüntüler oluşturmak istediğimizde, eğer sonuç
başarısızlıksa !!! işte neden mevcutta zaten dokuz pencerenin aktif olmasıdır. Buradan
birkaçını pasif yaparak yeni görüntülerimizi oluşturmamız gerekecektir.
İpucu 3 : Görünüşler arasında Ctrl + Tab yada Windows çekme menüsünün en alt
kısmındaki seçeneklerden birini tıklayarak seçim yapabiliriz.
İpucu 4 : Hangi görüntüde olduğumuzu ise en üstteki program paletine bakarak

anlayabiliriz.
Ek bilgi : Alt + Tab tuşu ile de programlar arasında geçiş yaparız. Autocad, Sap2000, Exel
arasındaki geçiş.
Ek bilgi 2 : Birden masa üstüne dönmek ve tüm çalışan dialog kutularını durum çubuğunda
simge haline dönüşmesini istedik Win Tuşu + M ye basmak yeterli. Masa üstünden bir şey
aramak tıklamak bir programa girmeyi istemek için çokça kullanılır.
36
5,6,7 Fit work area seçenekleridir. Daha önce bahsetmiştim.
8 Set Work Plane – UCS yani koordinat ekseninin yönlerinin, şeklinin, kotunun,
eğiminin belirlenmesi…. Bu 8 ile 11 deki komutların küçük kardeşidir. Basic view e
benzer mantıkla çalışır. Çokça kullanmadığım bir komuttur. Ama ağabeylerini
bilmeden xsteel de copy, move bile yapılamaz.
9 Set Work Plane by Three Point – Üç nokta ile UCS tanımı… İşte Rotate (copy yada
move ) komutunu kullanmadan önce bilmemiz gereken komut. Üç nokta tanımla. Orjin
X ve Y olsun. Bu komutu bilmeden rotate (döndürme ) yapmayın daha iyi. Bir sonraki
konu copy (kopya) ve move (taşı) komutları işte orada uygulamasını göreceğiz.
10 Set Work Plane to View Plane … İki işe yarar …
Birincisi bu komutta girilip ekran tıklanırsa koordinat sistemi bu ekrana takılacaktır.

Mirror (copy yada move) komutunu kullanmadan önce mutlaka hangi ekranda
çalışıyorsak USC yi bu ekrana takmalıyız. Mirror(Aynala) komutlarından Copy ve
Move bir sonraki anlatılacak konudur ve burada uygulaması olacaktır.
İkincisi de 3D görüntüde ekran tıklandığında orijinal default yerine USC gidecektir.
37
11 Set Work Plane to Part Top … Eğik ve yay gibi eğri eksenler üzerinde duran
elemanların açılarını ayarlamak için gerekli ve çoook önemli bir komuttur. Tek
yapılması gereken komutu tıklayıp eğik elemanı tıklamaktır. Alıştırma !!!!
Alttaki mavi gördüğümüz eğik

kiriş. Problem CC profilden
imal aşığımın eğiminin kiriş
doğrultusunda olması. Bunun en
basit yolu da eğik kirişe UCS yi
takmak daha sonra aşığın açısını
sıfırlamak.
1. Komuta girilip eğik kiriş

(mavi) tıklanır. Şimdi
ekrandaki tüm elemanların
açıları konumları vs. yeni
UCS ye göre şekillenecektir.
2. CC aşığın properties
(özelliklerine ) girdiğimizde
position sekmesindeki
rotation hanesinde bir değer
oluştuğunu göreceğiz. Bunu
sıfır yapıyoruz.
3. Böylelikle aşığımız kirişin
üzerinde kirişin eğimini
almış oluyor.
4. Bu durum yatay stabilite
bağlantıları içinde
geçerlidir.
5. Yay şeklindeki elemanlar
üzerine ise o noktanın
hemen önü ve arkasında
geçici bir part çizeriz. Yine
aynı komutla UCS yi ona
bağlarız. Aşığın veya
üstündeki elemanın açısını
sıfırladıktan sonra geçici
part (parça) elemanı sileriz.
38
16. Copy (Kopya) – Move (Taşı)
Copy, Move olmadan çizim programı olur mu ? Olmaz tabiî ki !!! Faresin sağ tuşu
kadar yakın size copy/move ve birbirine çok benzer mantıkla çalışıyor. Bir objeyi seçip
farenin sağ tuşunu tıkladığımızda, Copy (kopya) yada Move (taşı) komutları;
Translate (ara mesafeli),
Rotate (döndürerek),
Mirror (aynalama),
With three points (üç nokta tanımlı), karşımıza gelecek. Ayrıca Edit çekme menüsünden
de bu komutlara ulaşabiliriz.
39
Evet Copy/Move Translate – (ara mesafeli kopyalama yada taşıma)

Global eksene göre vereceğimiz X,Y,Z koordinatlarına göre copy/move yapacaktır. Ara
mesafe kadar mesafenin golabal eksen yönlerine göre pozitif veya negatif olarak
verilmeside önemli. Peki kolay pratik yolu yok mu diyeceksiniz? İşte pratik yol.
Elemanı seçip, farenin sağ tuşu copy yada move translate komutuna girdiğimizde fare
ile yön veya mesafe verebiliriz. Ekranda iki tıklama ile yapacağımız kopyalama yönü ve
mesafesi otomatik olarak copy tanslate dialog penceresine gelecektir. Bize daha sonra
Copy/Move demek yeterli olacak.
İpucu :İlk noktayı tanımlayıp, kopyalama doğrultusunu yönünde fareyi götürüp,

klavyeden de ara mesafeyi girebiliriz.
İpucu : Fare ile yön ve mesafe tarifinde, tam kopyalanacak yer işaretlenebileceği gibi,
yön ve iki nokta ile ara mesafe verildikten sonra verilen bu mesafeler dialog
penceresinden değiştirilerek te kopyalama yapabiliriz. Böylelikle girid yada
construction line kullanmadan kopyalama mesafesini dialog penceresinden girerek aynı
düzlem içinde tasarım yapabiliriz.
İpucu : Birden fazla kopyalama number of copies ten olmaktadır.
İpucu : Verdiğimiz doğrultu ve ara mesafe değerleri kafanızı karıştırıyorsa UCS yi
değiştirin.
40
Copy/Move Rotate … Sihirli kopyalama taşıma !!!!!!! Birden spiral merdiveniniz

oluveriyor….
UCS siz bu komut çok zor . Önce üç nokta tanımlı orjin tanımını yapıyoruz. Sonra
rotate … İkisi art arda yapılması gereken yapışık komutlar. Kopyalama eksenine orjini
taşıyarak, dialog penceresindeki Xo, Yo, Angle parametrelerini sıfır olarak
kullanıyoruz. Adet, kapyalanacak elemanlar arasındaki mesafe, rotate açısı, ve hangi
eksen etrafında kopyalanacağını giriyoruz. Birkaç deneme ile gerçekten kolay. Hadi
örnek yapalım.
Kaç Adet Kopyalayacağız

Kopyalanacak elemanlar arasında
UCS ile tanımlanan XY eksenine
dik yönde mesafe vererek
kopyalama.
Rotate açısı
UCS ile orjin problemine son !!! Z ekseni çevresinde; XY ekseni

Kopyalama eksenine üç nokta ile tanımlanan oluşturulmuştu ve ekense dik Z
ekseni tak ve bu kısım hep sıfır olsun….. doğrultusunda sağ el kuralı ile
verilen açıda eleman
kopyalanacak.
Line düzlem çizgisi olup,
düzlem içinde kopyalama yapar.
41
Copy/Move Mirror…
Daha basit bir komuttur … J Tek püf noktası, kopyalama öncesi orjin noktasının
kopyalanacak ekrana set work area to view plane komutu ile getirilmesidir. Yani copy
mirror komutu ile orjini ekrana getirme komutu yine birbirine yapışık komutlardır.
Önce orjin noktasını (UCS) ekrana takın. (Kırmızı çember içinde UCS nin ekranda
olduğunu görüyoruz.) Daha sonra copy/move mirror yapılacak elemanları seçip, ekranda
iki nokta girerek aynalama eksenini tanımayın (Beyaz çigi ile görünen). En son copy yada
move butonuna basmak kalacak. Bu kadar basit
17. Noktaların Gücü (Part Points)
Autocad 16 yada 2000 de bu komut autocad e eklenmişti ve ben çok sevmiştim. Sanki
çizimde ayrı bir boyut kazanmıştı. Autocad de line, Xsteel de parts elemanının uç
noktlarını seç tut, sündür, istediği yere taşı. Çizim için çok büyük kolaylıktı. Hatta
Xsteelde bazı detayları part points leri kullanmadan yapamıyorsunuz. En azından ben !!!
J
42
Parts ların öncelikle noktalarını seçmeyi öğrenelim. Parçaları (parts) seçtiğimizde

ekranda yandığını göreceğiz. Seçilen parçanın aynı zamanda köşe centerline (ekseninin)
uç noktlarının pembe ve sarı seçilde oluştuğunu göreceksiniz.
İşte !! sarı point (alttaki kırmızı

çember içine aldığım) start point
(başlangıç noktası), magenta point
(üstte kırmızı çember içine aldığım)
end point tir. Yeri geldiğinde can
kurtarır. Şimdi bunlardan birine
iyice zoom yapıp, bu magenta yada
sarı çerçeveleri tıklayalım ve bu
sefer noktayı seçmiş olalım.
Şimdi ise nokta seçmiş olduk. Seçili

noktayı, bildiğimiz move komutları
ile taşıyabileceğimiz gibi ( artık
part değil part in bir ucu
taşınacaktır), aynı autocaddeki gibi
tutup sündürüp istediğimiz komuta
getirebiliriz.
Eğik eksende iki tane profili sırt sırta

yaslayacaksınız. Bir uğraşın, bide point leri
kullanarak deneyin ??? Nasıl ?
43
18. Detailing Tools (Dizayn Araçları)
Xsteel in bel kemiği dört komut. Bunları iyi kullanan Xsteel i

öğrenmiştir demektir.
1 2 3 4
1. Create Fitting : (Autocad de Extend +Trim komutlarının toplamıdır) Partlar çizdikten

sonra detaylarndırmada kullanılacak komutlardandır. (Böylelikle detay yapma
komutlarına da girmiş olduk.) Komutun belli bir sırası vardır.
Komut tıklanır. (Durum çubuğunun sağ alt köşesinde komut içerisinde yapmamız
gerekenler autocadin komut satırındakine benzer şekilde yazmaktadır. Burada da takip
edebiliriz.)
Fitting yapılacak part işaretlenir.
Profil seçildikten sonra, profilin uzatılacağı yeri bir çizgi olarak bize soracaktır.
İpucu : Artık detaylandırma aşamasındayız. Bu yüzden snap (obje yakalama

seçeneklerinden) tools araç çubuğundan Snap to geometry line (geometrik noktalardan tut)
seçeneğini açarız. Böylelikle bir profili diğer profilin istediğimiz geometrik noktasına kadar
fitting yapabiliriz.
Görünüm ayarların- display seçeneğinden fitting leri açtığımızda, ekranda fiting

simgesini göreceğiz.
İpucu : Detailing tools ile elemanları modify eder görünsekte, aslında elemanları
detaylandırmış yani yeni elemanlar eklemiş oluruz. Cuts, fitting, part cut, poligon cut
birer elemandır. Seçim yapıldığında durum çubuğun altında bunları da birer eleman
olarak sayıldığı görülecektir.
44
İpucu : Elemanın başlangıç ve bitiş noktaları sabittir. Megante ve sarı noktalar kırmızı
küçük çember içinde gösterilmiştir.
İpucu : Fitting simgesi ise mavi çerçeve şeklinde fiting line yapılan yerde xsteel tarafından
gösterilmektedir.
İpucu : Fitting in Autocad deki extend komutuna ek olarak fitting komutu Autocad deki
trim komutuna benzer şekilde kısaltma yapılabilir olmasıdır.
2. Cuts : (Autocad deki trim komutunun eşdeğiridir) Cutsda da belli bir sıra izlenecektir.
Komut tıklanır. (Durum çubuğunun sağ alt köşesinde komut içerisinde yapmamız
gerekenler autocadin komut satırındakine benzer şekilde yazmaktadır. Burada da takip
edebiliriz.)
Cuts yapılacak profil işaretlenir.
Cuts yapılacak eksen işaretlernir.
Fitting e ek olarak profilin, cuts ekseninin hangi tarafında kesileceği gösterilir. Bu durum
çubuğunun sol tarafında, pick side to remove (kesilecek tarafı işaretle) ile anlatılır.
Cuts yaptık fakat ekranda profil hala eski boyutu ile duruyor !!!! Display – parts –
görünüm kalite ayarları FAST (hızlı ) ta kalmıştır. EXACT (ayrıntılı) olarak
değiştirdiğimizde cuts komutu ile remove olan taraf artık görünmeyecektir.
45
Beyaz küçük çemberde cuts sembolünü görüyoruz. Büyük çemberde ise View-Display-
Parts ayarlarımız FAST olduğu için kesilen kısmı görüyoruz. Aynı örnek için EXACT
yaptığımızda, görünüm aşağıdaki gibi olacaktır.
46
3. Part Cut (Parça kes ) Bir profilin içinden başka bir profilin geçtiği durumlarda
kullanılır. Örnek vermek gerekirse; aşıklardan gergi çubuklarının geçirilmesi bu
komutun çokça kullanıldığı detaylandırmadır.
Bu komutta da izlenmesi gereken bir sıra vardır.

Durum çubuğunun sol tarafında izleyeceğimiz gibi ;
1) Kesilecek eleman seçilir.
2) Kesen eleman seçilir.
Part cuts in simgesi de çevresinde oluşan çizgilerdir. Solda part cut yapılmış bir
detaylandırma, sağda ise yapılmamış bir çizim bulunmaktadır.
Detaylandırma araçlarının da birer başlı başına eleman olduğunu söylemiştik. Bu gergi
çubuğunu seçtiğimizde, durum çubuğunun sol tarafında 2 obje seçtiğimiz yazacak. Eğer
gergi çubuğunun iki ucuna da part cut yaparsak, seçilen eleman sayısı 3 e çıkacak.
Gergi çubuklarının deliklerinin toleransı olmalı. Yani delik çapı, kullanılan inşaat demiri
çapından 2 mm. daha fazla olmalıdır. … Şimdi sıkı durun. Part cuts başlı başına bir
elemansa onu seçip, özelliklerine girip, değiştirebilir miyim ? Tabiî ki evet. Hatta delik
çapını değiştirmenin yanında, bir profilde istediğim kesitli delik açabiliriz.
47
Örnek : Sadece part cuts seçilir. (Bunun için Select Tool Bars tan makas simgesi çift
tıklanır ve sadece cuts ları seç aktif duruma getirilir….ileride anlatılacak.) Aynı part
properties e benzer bir ekran gelir. Buradan D12 çapındaki inşaat demirinin açtığı delik
D14 yapılır.
İpucu : Ctrl + 2 tuşuna basıldığında cuts elemanlar daha güzel görünecektir.
D12 İnşaat Demiri
D14 Part Cut
D12 İnşaat Demiri
Sırf Örnek Olsun Diye

Açıklan C Kesitli Profilin
Part Cuts ı
48
4) Create Polygon Cut : Bir profil yada contour plate içinde tanımlanan poligonun kesilip
alınmasıdır. Yine bir işlem sırası vardır.
1) Kesilecek elemanı seç.
2 ) Eleman üzerinde bir poligon oluştur.
3 ) Başlangıç noktasına mutlaka geri dön.
Örnekte gri contour plate polygon cut ile kesilmiştir.

İpucu : Kesimin doğru olup olmadığını anlamak için I profili silip (Seçip klavyeden
DELETE tuşuna basarak ) polygon cut ın doğru olup olmadığına bakıp, silme işlemini
geri alırız. (Bir komutu geri almak için Ctrl + Z tuşuna klavyeden basarız. )
19. Split ve Combine
Edit çekme menüsünün çokça kullanılan iki komutudur. Split in Sap2000 karşılığı Divide
Combine nın ise joint tir.
Split .. Bir part ı gösterilen noktadan ikiye ayırma.
Comobine ise iki part ı birleştirmeye komutudur.
Split ---- Bölünecek parçayı seç, nereden bölüneceğini tek nokta ile işaretle.
Combine --- Birleşecek parçalardan birini seç, sonra diğerini seç.
49
20. Select Switches (Seçim Parametreleri)
Xsteel in doğru ve hızlı kullanılabilmesi için çok çok iyi bilinmelidir.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
50

Xsteel

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Xsteel

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)

Bu notlar Xsteel programının 10 versiyonu ele alınarak hazırlanmıştır. Programla ilgili

Çalışmamda sadece Xsteel’in çizim modülleri üzerinde durulacaktır. Hesap ele

Bol Resimli Anlatım J

Xsteel kurulduktan sonra Başlat/Programlar/Tekla Structures 10 altında Multiuser

3. Yeni Bir Proje İle Başlamak

File (dosya) çekme menüsünden New (yeni) komutunu tıklayarak ve Standard

Oluşturulacak Birkaç İpucu

5. Grid Sistemini Oluşturmak

Coordinates (koordinatlar) bölümünde X,Y,Z bölümünde projede aks ve

Labels (etiketler) bölümünde tanımladığımız koordinatlara vereceğimiz isimler

Origin (orjin) bölümünde orjin olarak kabul edilen noktanın koordinatları

Modify (Düzelt) komutu ile mevcut grid sistemi düzenlenecek.

6. Görünüş Ayarlarımızı Yapalım mı ?

3D görünüş işimize yarayacağı için önce bir görünüş oluşturacağız. Bu

Create view by two points

View properties ( Görünüm Özellikleri ) diyalog penceresi bir Xsteel klasiğidir.

İpucu 1: Sol taraftaki çekler dolu olmalı ki !!!!! Özelliği değiştirebileyim.

Projection (Gösterim) : Rendred görünüşte, tasarımın perspetif (perspective) mi

Rotate ( Döndürme ) : Bakış döndürme açısını gösterir. Bırakın öyle kalsın… 3D

Eeee yetinmeyelim ek ayarlara girelim. Display … (Görünüm Filtresi) Ama bu ek

Componets (makro ) elemanlarının

Evet ayrıntılı ayarlara geldik. Advanced……

Modify (Modifiye Et-Değiklikleri Etkit): Bu komutu kullandığımızda; üzerini çift

Get : Bir önceki ayarları yeniden yükler ……

Filitrelemek İstediğim Seçenek Filitremeyi Ters Çeviren Seçenek

Filitrelemek İstediğim Seçenek, Filter by onay kutucuklarıdır. Bunu işaretelyip bir

Nasıl Filitreleme Yapacağız ? Tabiî ki filter string (filtreleme özelliği satırı) na

Parts sekme menüsündeki class(sınıflandırma) en çok (filter) filitreleme yapılan

Meterial (malzeme), betonarme ile çeliğin birbirinden ayrılması yada ST44,52,37

Pilter String (Filitreleme Özelliği satırı) na en fazla 7 farklı parametre girebiliriz.

7. Çizime Geçiyoruz Nihayet !!!

Beam (Kiriş) Olarak Bilinse de Çelik Parça Çizen Komut

İki kere tıkla; BEAM ayarlarına gir !!!!!

İpucu 1 : Bir elemanın özellik penceresine girdiğimizde, o elemanın da mutlaka

İpucu 2 : Bir elemanın bir özelliğini değiştireceksek, özelliğin başındaki onay

Numberin Serie (Numaralandırma Serisi veya Pozlandırma Baş Harfleri );

Eleman İsmi Türkçe English

Kiriş K ( yada KR) B

Ayrıca Blok yada Yapı İsmi de Prefix (Ön Ek) de kullanılabilir.

Örnekler Artırılabilir …..

Start Number (Başlangıç Numarası), pozlamaya 1’den başlayacağımız için bu değer

Name (isim), Kiriş, Kolon, Çapraz vb. gibi isimlendirilebilir. Filitremelerde de

Profil kütüphanesinden piyasada kullanılan tüm profillere ait kesitleri bulabiliriz.

Kütüphanede bulunmayan kitapları da oturup siz yazabilirsiniz. Pardon profilleri J

h*b*t (dikdörtgen kesit)

Prefix (Profil Ön Etiketi)

Dikdörtgen kesitli profiller için verilebilecek ön etiketlerden bazıları;

Parametreler bölümünde son olarak ta parametreleri değiştirdiğimiz yeri anlatalım.

Value --- değerlerine çift tıklayın ve istediğiniz değeri girin ….

Ama bizim tanıdığımız bildiğimiz gösterimleri Xsteel de görmekte olası.

Aşağıdaki resimden de görüldüğü üzere File/Catalog/Materials/Modify`dan St37 ismi

Konuyu dağıtmadan kaldığımız yerden devam edelim.

Class ı kullanın klasınız artsın J …. İşte fitler da elinizden tutacak, ekranda

Xsteel’ de beklide en iyi bilinmesi gereken dialog penceresi. Beam properties –

Profilin, deniz üzerinde yüzdüğünü düşünürsek. On plane (Planda) profilin denizde

İpucu: Saçak yapmanın en güzel yolu X koordinatında parametrik bir değer

Create Column (kolon) komutunu kullanmıyoruz. Kirişi komutunda kolon çizme

Curvet Beam i de bir önceki paragrafta anlamıştık. Şimdi geldi polybeam’e

PolyBeam (Eğilerek Şekil Verilmiş Eleman)

Orthogonal (Tek nokta tanımlı eleman)

Tek nokta tanımıyla eleman atma.

Twin Profile (İkiz Profil)

hbt (dikdörtgen kesit)