Trong bi ny, ta s c mt cch khc tm a thc ti tiu ca mt ma trn vung hay mt t ng cu m khng nht thit phi tm a thc c trng. Ta nhc li nh ngha a thc ti tiu ca mt t ng cu. Trong bi ny ta xem V l mt K -khng gian vect hu hn chiu vi dim . V n = nh ngha 1: Cho : f V V l mt t ng cu tuyn tnh. a thc chun tc c bc nh nht nhn f lm nghim c gi l a thc ti tiu ca . f K hiu ( ). f m x Ta nhc li rng, a thc chun tc l a thc c h s cao nht bng 1. Gi s ( ) [ ] f m x K x e l a thc ti tiu ca f , khi ta c ( ) 0 f m f = (ng cu khng). Tc l ( )( ) 0 f m f v = vi mi vect . v V e Ta c b sau: B 2: Cho :V V l mt t ng cu v 1 2 { , ,..., } n B e e e = l mt c s ca . V Ta c l ng cu khng khi v ch khi ( ) 0 i e = vi 1, 2,..., . i n = Chng minh. Nu l ng cu khng th hin nhin ta c ( ) 0 i e = vi 1, 2,..., . i n = Ngc li, nu ta c ( ) 0 i e = vi 1, 2,..., . i n = Ta s chng minh ( ) 0 v = vi mi . v V e V 1 2 { , ,..., } n B e e e = l mt c s ca V nn 1 1 ... n n v k e k e = + + vi , 1, 2,..., . i k K i n e = Khi 1 1 1 1 ( ) ( ... ) ( ) ... ( ) 0. n n n n v k e k e k e k e = + + = + + = Nh vy ta c iu phi chng minh. Do , chng minh mt ng cu l ng cu khng, ta khng cn thit phi chng minh nh ca mi vect u bng 0 m ta ch cn chng minh nh ca cc vect trong c s l vect khng. tm a thc ti tiu ca , f ta a ra khi nim a thc ti tiu lin kt vi mt vect. nh ngha 3: Cho : f V V l mt t ng cu tuyn tnh v v l mt vect ca . V a thc ti tiu ca f lin kt vi , v k hiu ( ), v m x l a thc chun tc c bc nh nht sao cho ( )( ) 0. v m f v = tm a thc ti tiu ca f lin kt vi v ta cn xt h cc vect 2 3 , ( ), ( ), ( ),... v f v f v f v n khi no ta c mt h ph thuc tuyn tnh th ta s tm c a thc chun tc cn tm. V d 4: Cho nh x tuyn tnh 4 4 : f xc nh nh sau ( , , , ) (3 - , ,3 5 - 3 , 4 - 3 - ). f x y z t x y x y x z t x y z t = + + + Tm a thc ti tiu ca f lin kt vi (1,0,0,0). v = Ta c: 2 ( ) (3,1,3, 4), ( ) (3,1,3, 4) (8, 4,12,16). f v f v f = = = Khi 2 ( ) 4 ( ) 4 0. f v f v v + = Do a thc ti tiu ca f lin kt vi (1,0,0,0) v = l 2 4 4. x x + Ta d dng chng minh c nhn xt sau da vo nh ngha a thc ti tiu ca f lin kt vi v . Nu ( ) v m x a thc ti tiu ca f lin kt vi v v ( ) p x l a thc tha ( )( ) 0 p f v = th ( ) v m x l c ca ( ) p x . Gi s ( ) i m x l cc a thc ti tiu ca f lin kt vi vect i e vi 1, 2,..., . i n = Ta bit ( ) f m x l a thc ti tiu ca f do ( )( ) 0 f i m f e = vi 1, 2,..., . i n = T nhn xt trn ta suy ra ( ) f m x l bi chung ca cc ( ). i m x Ta s chng minh ( ) f m x l bi chung nh nht ca cc a thc ( ). i m x Gi s ta c a thc ( ) q x l bi ca cc a thc ( ) i m x , khi ( )( ) 0 i q f e = vi mi 1, 2,..., . i n = Theo B 2, ta c ( ) q f l ng cu khng v do ( ) q x chia ht cho ( ). f m x Nh vy, ( ) f m x l bi chung nh nht ca cc a thc ( ). i m x V d 5: Cho nh x tuyn tnh 4 4 : f xc nh nh sau ( , , , ) (3 - , ,3 5 - 3 , 4 - 3 - ). f x y z t x y x y x z t x y z t = + + + Tm a thc ti tiu ca f . Ta chn c s chnh tc ca 4 l 1 2 3 4 (1,0,0,0), (0,1,0,0), (0,0,1,0), (0,0,0,1). e e e e = = = = Ta ln lt tm a thc ti tiu ca f lin kt vi cc . i e T v d 4, ta c a thc ti tiu ca f lin kt vi cc 1 e l 2 2 4 4 ( 2) . x x x + = i vi 2 (0,1,0,0) e = ta c 2 2 2 ( ) ( 1,1,0, 1), ( ) ( 4,0,0, 4) f e f e = = suy ra 2 2 2 2 ( ) 4 ( ) 4 0. f e f e e + = Do , a thc ti tiu ca f lin kt vi cc 2 e l 2 2 4 4 ( 2) . x x x + = i vi 3 (0,0,1,0) e = ta c 2 3 3 ( ) (0,0,5,3), ( ) (0,0,16,12) f e f e = = suy ra 2 3 3 3 ( ) 4 ( ) 4 0. f e f e e + = Do , a thc ti tiu ca f lin kt vi cc 3 e l 2 2 4 4 ( 2) . x x x + = i vi 4 (0,0,0,1) e = ta c 2 4 4 ( ) (0,0, 3, 1), ( ) (0,0,12, 8) f e f e = = suy ra 2 4 4 4 ( ) 4 ( ) 4 0. f e f e e + = Do , a thc ti tiu ca f lin kt vi cc 4 e l 2 2 4 4 ( 2) . x x x + = Vy a thc ti tiu ca f l 2 ( 2) . x tm a thc ti tiu ca ma trn vung A cp n vi cc phn t thuc trng , K ta cng lm tng t. Gi 1 2 , ,..., n e e e l cc vect (ct) c s chnh tc ca . n K Ta tm cc a thc ti tiu lin kt vi i e bng cch xt h cc vect ct 2 , , ,... i i i e Ae A e n khi no ta c mt h ph thuc tuyn tnh. Khi , bi chung nh nht ca cc a thc ti tiu lin kt vi cc vect i e chnh l a thc ti tiu ca ma trn . A Bi tp p dng: Bi 1. Tm a thc ti tiu ca ma trn 1 4 4 8 -1 5 6 10 0 0 9 9 0 0 -4 -3 ( ( ( ( (
Bi 2. Tm a thc ti tiu ca t ng cu 5 5 : f xc nh bi ( , , , , ) ( , , , , ). f x y z t u x x y u x y u u x y u = + +