You are on page 1of 36

mitropoliti anania jafariZe

seria: qarTvel mefeTa da wmidaTa cxovreba

wm. ninos cxovreba


s,bkbcb 2004

`wmida ninos cxovrebis~ teqsti Cawerili IV saukuneSi salome ujarmelis mier, Sesulia `qarTlis cxovrebaSi~, es teqsti TiTqmis ucvlelad, Tanamedrove qarTul enaze gadmoRebuli mitropolit anania jafariZis mier, gamoqveynebuli iyo wignSi `saqarTvelos samociqulo eklesiis istoria~, amJamad ki pirvelad qveyndeba damoukidebeli wignakis saxiT. imedi gvaqvs teqstis gacnobis Semdeg mkiTxveli miubrundeba pirvelwyaros da ufro ukeT SeigrZnobs Zveli qarTuli enis didebulebasa da brwyinvalebas. wigni gankuTvnilia moswavleebis, studentebisa da farTo mkiTxveli sazogadoebisaTvis.

anania jafariZe,@2004 ISBN 99940-14-39-0

wmi nd a

ni no s

cxovreba
pirvelad vaxsenoT cxovreba wmidisa da netarisa dedisa Cvenisa da yoveli qarTlis ganmanaTleblisa nino mociqulisa, romelic TviT manve netarma mogviTxro aRsrulebis Jams da aRwera morwmune dedofalma salome ujarmelma, mirian mefis Zis colma, asulma Trdat somexTa mefisa. wmida giorgi kapadokielis qristesTvis wamebis Jams, kapadokiaSi mcxovrebi didebuli kaci zabuloni wavida qalaq romSi karze samsaxurisaTvis. am dros branjni ebrZodnen romaelebs. zabulons, romelic romaelTa laSqarSi iyo, misca RmerTma uZleveli Zali, gaaqcia branjebi da Seipyro maTi mefe mTavrebTan erTad. keisarma gadawyvita maTi daxocva. maSin branjebma daiwyes tirili da Seevedrnen zabulons:`jer mogveci Seni rjuli, Tqveni RmerTis taZarSi Segviyvane da mere dagvxoce, radganac Sen Segvipyari da Senve dagvexmare am saqmeSi~. zabulonma es saswrafod auwya keisars da patriarqs. isini monaTles zabulonis xelTa qveS, Seiyvanes RvTis taZarSi, aziares wmida saidumlos - qristes sisxlsa da xorcs. diliT adgnen branjebi, Caicves samkvdro samoseli, gavidnen kacTa sasaklaoze, loculobdnen da madlobdnen RmerTs naTlisRebisaTvis:`Cven sikvdilSic ukvdavebi varT, rameTu RmerTma am didebis Rirsni gagvxada~. amis Semyure zabuloni mwared atirda, rameTu rogorc cxvrebma, Tavi Tvisi warsakveTad moudriknes. Sevida zabuloni keisarTan da gamoiTxova samkvdrod Sekazmulni. xelmwifem uTxra:`momiZRvnia SenTvis da rac ginda, is uyavi~.

zabulonma isini gaaTavisufla. xolo branjebi evedrebodnen, raTa wahyoloda maT qveyanaSi da gaeqristianebina mTeli maTi eri. ismina, iTxova patriarqisgan mRvdelni, nebarTva miiRo mefisgan da sixaruliT gahyva maT. branjTa aTi saerisTavo sixaruliT Seegeba TavianT mefes didi da Rrma mdinaris piras. gahyo mefem xalxi da daayena orive napirze. xalxi ganibana wyalSi, amovidnen erT adgilas da zabulonis xelqveS moinaTlnen. aziara isini qristes saidumlos, dautova mRvdeli da ganuwesa qristianobis yoveli wesi. gamoemSvidoba da didi simdidriT dabrunda romSi. aq Tqva:`sjobs, wavide ierusalims da movaxmaro es simdidre RvTis adgils~. Cavida ierusalimSi da gauyo Tavisi monagebi glaxakebs. aq patriarqi iyo iobenali. bavSvobaSive daoblebuli iobenali da misi daO sosana warmoSobiT zabulonis mxrisani iyvnen. Cans, amis gamo niaforma sara beTlemelma, romelsac emsaxureboda sosana, uTxra patriarqs:`es zabuloni aris mama da ganmanaTlebeli branjTa, RvTismoSiSi da brZeni kacia. mieci Seni da sosana colad~. patriarqi daTanxmda, misca sosana colad da wavida zabuloni Tavis samSoblo kapadokiaSi. wminda nino, qarTlis moZRvari, maTgan iSva. is iyo dediserTa, sxva Svili mis mSoblebs ar hyavdaT. roca nino Tormeti wlisa gaxda, misma mSoblebma gayides yovelive, rac ebadaT, wavidnen ierusalims da gauyves glaxakebs. ierusalimSi zabulonma miiRo kurTxeva patriarqisagan da ganSorda Tavis cols. cremliT gamoeTxova Tavis asuls, ninos da uTxra:`Sen, Cemo erTaderTo Svilo, gtoveb oblad Cemgan da migandob zecaTa mamas, rameTu is aris obolTa mama, yovelTa mzrdeli da qvrivTa ganmkiTxveli. nu geSinia, Svilo Cemo, Seiyvare qriste mariam magdalinelis msgavsad da lazares debiviT. Tu Senc maTsaviT Seiyvareb, aseve mogcems yovelives, rasac iTxov misgan~. es rom Tqva, saukuno amboris-yofiT eambora da wavida iordanes iqiT meudabnoe kacebTan. xolo deda wmidisa ninosi patriarqis nebiT dadga glaxaki da uZluri qalebis msaxurad. wmida nino dvinel somex

niaforTan msaxurobda ori weli da gamohkiTxavda xolme qristes jvarcmas, daflvasa da aRdgomas, rameTu misebr rjulis mcodne ierusalimSi aravin iyo, icoda Zveli da axali aRTqma zedmiwevniT. auwya da uTxra:`vxedav, Svilo Cemo, Sens Zalas, viTarca Zu lomisa, msgavsi xar dedali orbisa, romelic haerSi mamalze ufro maRla adis da mis TvalSi mTeli xmeleTi Cans mcire margalitis TvaliviT, saWmels ixilavs, dauSvebs frTebs da mieteveba mas. aseve iyos Seni cxovreba suliwmidis winamZRvrobiT. mogiTxrob yovelives:mokvdavma adamianebma ixiles warmarTebis mosarjuleblad mosuli ukvdavi RmerTi, romelsac undoda qveynis xsna:keTils uyofda ebraelebs, mkvdrebs aRadgenda, brmebs Tvals uxelda, sneulebs kurnavda. SeSurdaT misi da SeiTqvnen, dag zavnes macneni mTel qveyanaze yoveli mxridan ebraelebis mosawvevad da auwyes maT:`aha, sacaa warvwymdebiT, modiT, SemokrbiT yovelni~. maSin movidnen yvela mxridan uricxvi adamianebi, moses rjulis swavlulni, win rom aRudgnen suliwmidas, jvars acves qriste da mis samoselze wili iyares. samoseli CrdiloeTis qveynidan mosul moqalaqeebs SexvdaT. dafles ebraelebma qriste da dabeWdes misi saflavi, magram is aRdga, rogorc adreve Tqva. tiloni saflavSi ipoves. diliT pontoeli pilates colma aiRo es tiloni, saswrafod wavida pontoSi da qristes morwmune gaxda. qristes sudari ki ver ipoves, magram Tqves, petrem ineba misi aReba da masve hqondeso. jvari ki aqvea damarxuli, ierusalimSi, magram misi adgili aravin icis. RmerTi inebebs da isic gamoCndeba. roca sara niaforisgan es moismina wmida ninom, madloba Seswira RmerTs da kvlav hkiTxa:`sad aris CrdiloeTis qveyana, saidanac mosul ebraelebs wilad xvdaT da waiRes samoseli uflisa Cvenisa ieso qristesi?~ miugo da uTxra sara niaforma, rom aRmosavleTSi aris qalaqi mcxeTa, qveyana qarTlisa, somxeTTan, mTieli warmarTebisa. im dReebSi wmida aRdgomis Tayvanissacemad efesodan movida erTi dedakaci. hkiTxa mas sara niaforma:`elene dedo-

fali kvlav cdomilebasa da bnelSi imyofeba?~. xolo man upasuxa. `me var maTi mxevali, mcodne yoveli maTi ganzraxvisa, cxadisa da dafarulisa, da vici, rom aqvs mas didi wadili qristes rjulisa da naTlisRebisTvis~. es roca moismina, wmida ninom uTxra niafors:`warmg zavne elene dedofalTan da iqneb miveaxlo mas sasaubrod qristes Sesaxeb~. niaforma ninos wadili auwya patriarqs. patriarqma, wmida ninos dedis Zmam, mouxmo Tavis diswuls, daayena is sakurTxevlis aRsavlis karTan, daado xelebi mxrebze da SesTxova RmerTs:`ufalo RmerTo saukuneTao, xelTa SenTa Sevvedreb Cems obol disSvils, warvavlen Sens saqadageblad, raTa axaros maT Seni aRdgoma. iqmen, qriste RmerTo, amis Tanamg zavri da moZRvari~. gaemg zavrnen wmida nino da efeseli qali qalaq romSi. iq naxes mefeebis naTesavi erTi dedofali, saxelad rifsime da misi dedamZuZu gaiane, qalwulTa monasterSi. elodnen da surdaT ierusalimSi naTlisReba qristes aRsarebisaTvis. wmida nino rifsimesTan gadavida sacxovreblad. im weliwadsve moinaTlnen rifsime, gaiane da maTi saxleuli ormocdaaTi suli, umravlesma maTTagan wmida ninos xelqveS miiRo naTlisReba da wavidnen TavianT monasterSi. maTTan iyo wmida nino ori weli. im dReebSi keisarma TavisTvis lamazi sacolis mosaZebnad gag zavna mZebnelni. maT qalwulTa monasterSi ixiles rifsime. gamohkiTxes gvarovneba, radganac aravin iyo saxiT misi msgavsi. daxates ficarze da gaug zavnes. moewona keisars, aRivso sixaruliT da brZana qorwili. waravlina mociqulebi mTels Tavis sabrZanebelSi, raTa yvelani ZRveniTa da didi sixaruliT Sekrebiliyvnen samefo qorwilSi. roca netarma rifsimem, gaianem da sxva wmida da yovladqebulma qalebma ixiles maTze moweuli gansacdeli, gaixsenes ubiwoebis aRsareba da qebis Rirsi martoobiT cxovreba, iwyes tirili, evedrebodnen RmerTs mowyalebas da er-

TobiT, urTierTganzraxviT, farulad datoves qveyana, ormocdacametma sulma. mividnen ltolvilebi somxeTis areebSi, dvinSi, somex mefeTa sayofelSi. iq Sevidnen maranSi, romelic aSenebuli iyo CrdiloaRmosavleTiT. Tavs irCendnen xelsaqmiT. xolo keisari aRivso mwuxarebiT, yvelgan gag zavna kacebi maT mosaZebnad. keisris mociqulebi Trdat somexTa mefesTanac mividnen, miarTves mas keisris wigni, romelSic ewera: `TviTmpyrobeli keisari siyvaruliT mogikiTxav Cems Zmasa da Tanamosaydre Trdats. gauwyeb, rom mravali vneba gvaqvs qristianTagan, sruliad Seuracxyofilia Cveni samefo ufleba maTi krebulis mier da dawunebulia Cveni xelmwifeba maTgan, rameTu isini vinme jvarcmul mkvdars emsaxurebian da Zels Tayvanscemen, kacTa Zvlebs pativscemen, TavianTi sikvdili uflis didebad miaCniaT. ar eSiniaT uriebis, uriebs ki jvarcmulis eSiniaT. mefeebs agineben, RmerTebs Seuracxyofen, mzis, mTvarisa da varskvlavebis naTlis Zala arafrad miaCniaT, aramed Seqmnilad ityvian im jvarcmulis mier da ise moaqcies qveyana, rom colebi qmrebs da qmrebi colebs Sordebian. Tumca mravali satanjveliT amovwyvite, magram ufro gamravldnen. SemTxveva mqonda menaxa maTTagan erTi axalgazrda qali da ganvizraxe misi colad moyvana, xolo mas mefis guli sasurvelad ki ar miaCnda, aramed saZaglad. arawmidad Semracxes, farulad gaiqcnen da Seni qveynis sazRvrebSi Semovidnen. icode, Zmao Cemo, gamoiZie isini, roca ipovni, mohkal, xolo maTgan Secdenil pirmSvenier rifsimes roca ipovni, warmoavline. Tu Sen inebeb, SenTvis igule, rameTu aravinaa misi msgavsi saberZneTSi. icocxle RmerTebis msaxurebiT~. roca Trdatma es brZaneba waikiTxa keisrisa, mswrafl iwyo maTi Zebna da ipova isini sawnaxlis saxlSi. rifsimes xilvisas gulisTqmiT aRivso da didi sixaruliT gaixara da ganizraxa misi colad moyvana, rac ar isurva rifsimem. maSin awama is da dedamZuZu gaiane da sxva mravalni maTgan, zogierTebi daimalnen da iltvodnen.

maSin wmida nino daimala vardis ekalTa Soris, romelic jer ar hyvaoda im dros, roca aRmovidnen sulni wmidaTa mowameTani. ixila wmida ninom wmida stefanes msgavsi diakoni, naTlis olariT Camomavali, xelSi eWira sasakmevle, romelsac asdioda surnelebis kvamli, cis damfarveli. masTan iyo simravle zecis erisa da maT SeuerTdnen wmida mowameTa sulebi. roca es ixila wminda ninom, SehRaRada ase:`ufalo, ufalo, rad damiteveb me aspitTa da iqedneTa Soris~, maSin xma moesma zevidan, romelic ityoda:`aseve wagiyvanen, roca eg ekali, romelic Sens garSemo aris, surnelovan vardis furclad iqceva, adeq da CrdiloeTisken wadi, sadac samkali friad aris da muSaki ki mcire~. da wavida iqidan wmida nino da mivida orbanTaSi, somxeTis sazRvarze, iq daizamTra mravali gasaWiriT, da meoTxe Tves, romelic aris ivnisi, wavida da moiwia javaxeTis mTebTan, sadac Sexvda gamdinare did tbas, romelsac hqvia faravna, xolo roca iqiT gaixeda da ixila CrdiloeTis mTebi, zafxulis am dReebSi savseni TovliT da sastiki haeriT, SeZrwunda wmida nino da Tqva:`ufalo, ufalo, miiRe suli Cemi Cemgan~. dahyo iq ori dRe da iTxova sakvebi meTevzeTagan, am tbis mebadurTagan. mwyemsebic iq iyvnen da Ramis samwysoSi cecxli enToT. SesTxovdnen TavianT RmerTebs armazs da zadens, aRuTqvamdnen maT Sesawirs, `odes mivideT mSvidobiTo~. wmida ninom mcired icoda somxuri ena, rameTu niaforisgan iswavla. mwyemsTa Soris somxurad molaparake ipova da hkiTxa:`romeli soflidan xarT?~ man miugo da uTxra:`daba elarbinidan da safurclidan da qinZarelni, rabatelni didisa qalaqisa mcxeTisa, sadac RmerTni RmerToben da mefeni mefoben~. da hkiTxa, Tu `saiT aris mcxeTa?~ xolo mwyemsma ase auwya, mdinare, romelic am tbidan gaedineba, mcxeTaSi mivao. daido wmida ninom lodi sasTumlad, dawva da daiZina am tbis gardasadinelSi. ZilSi CvenebiT movida erTi kaci, zomieri simaRlisa da naxevarTmosani. man misca wmida ninos

beWdiT daluquli wigni da uTxra:`miarTvi es mcxeTaSi warmarTTa mefes~. xolo wmida ninom daiwyo tirili da vedreba. `ufalo, dedakaci var, ucxo da umecari da arc vici maTi ena, rogor mivide ucxo qveyanaSi, ucxo erSi?~ maSin kacma gauxsna wigni da misca wasakiTxad, dawerili iyo laTinurad da beWedi iyo ieso qristesi. am wignSi ewera 10 sityva:1. sadac iqadageba es saxareba, iq iTqmeba am dedakacis Sesaxeb; 2. arc mamakaceba aris da arc dedakaceba, aramed Tqven yovelni erTi xarT~ 3. wadiT da moimowafeniT yovelni warmarTni da naTelscemdiT maT saxeliTa mamisaTa da ZisaTa da wmidisa sulisaTa; 4. naTeli gamobrwyinda warmarTebze didebad erisa Senisa israelisa; 5. sadac sasufevlis es saxareba iqadageba, munca iTqmodes yovelsa sofelsa; 6. vinc Tqven mogismenT da SegiwynarebT, me Semiwynarebs da vinc me Semiwynarebs, Cems momavlinebels Seiwynarebs, 7. friad uyvarda mariami ufals, rameTu maradis ismenda mis WeSmarit sityvas; 8. nu geSiniaT maTi, romelnic Tqvens xorcs moklaven, maT sulis mokvla ar SeuZliaT; 9. uTxra mariam magdalinels iesom. `wadi, dedakaco, da axare daTa da ZmaTa CemTa~; 10. qadagebdeT saxeliTa mamisaTa da ZisaTa da sulisa wmidisaTa; roca es sityvebi waikiTxa wmida ninom, iwyo vedreba RvTis mimarT da gulisxma-hyo, rom zecidan iyo es Cveneba, Tvalni miapyro zecas da meore dRisTvis iTxova Sewevna. amis Semdeg gahyva tbis mdinares. da iwyo misi dineba dasavleTis mxares. Seudga ficxel, Znel g zas, mravali Wiri naxa, mxecebis SiSi, sanam ar miaRwia adgils, sadac wyalma aRmosavleTiT iwyo dineba. amis Semdeg daiwyo misi lxena, rameTu ipova iq mog zauri, romelTanac erTad miaRwia qarTlis sanaxebs, qalaqs, romelsac urbnisi ewodeba, sadac ixila ucxo xalxi, RmerTTa msaxuri. cecxls, qvebs, xeebs RmerTad Tayvanscemdnen, risTvisac suli daumwuxrda, Sevida ebraelebis baginSi ebrauli enisaTvis, dahyo iq erTi Tve da qveyanas ecnoboda.

erT dRes daiZra didZali xalxi, am qalaqidan warmavalni did samefo qalaqSi, mcxeTaSi, savaWrod da RmerT armazisTvis zvarakis Sesawirad. wahyva wmida nino maT. roca qalaqSi mividnen, dadgnen mogvTa xidTan. cecxlismsaxur am eris Secdomis xilvisas stiroda wmida nino maT warwymedasa da Tavis ucxoobas. meore dRes gaisma sayvirT xma, gamovida uricxvi xalxi viTarca yvavilni velisani da xmauri ismoda saSineli. mefe jer kidev ar iyo gamosuli. roca movida dro, iwyo sirbili da damalva yovelma kacma, SiSisgan safarvelSi Serbodnen da aha, myisve gamovida nana dedofali da nel-nela mosdevda eri. Seamkes yoveli quCa sxvadasxvaferi samosliT. iwyo mTelma erma mefis qeba. maSin gamovida mefe sazareli da TvalSeudgami xilviT, wmida ninom hkiTxa erT ebrael qals:`ra aris es?~ man upasuxa:`RmerTi RmerTTa armazi uxmobs, romlis gareSec sxva kerpebi ararani arian~. myisve wavida wmida nino armazis saxilvelad da `aRivsnen mTebi droSebiT da xalxiT, viTarca velni yvavilTa~. xolo wmida ninom Seaswro armazis cixeSi da dadga kerpis maxloblad, zRudis napralTan. xedavda miuwvdomel da eniT uTqmel sakvirvelebas, Tu rogor eSinodaT mefes, mTavrebs da mTel ers maT winaSe aRmarTuli kerpebisa. ixila wmida ninom, rom idga erTi spilenZis kaci, tans oqros jaWvi emosa, Tavze oqros Cafxuti exura, samxreebic oqrosive hqonda da moWedili iyo Zvirfasi TvlebiT. xelT xmali epyra viTarca elva da iqnevda. Tu vinme Seexeboda, sasikvdilod gaiwireboda. ambobdnen:`vaime, ar davaklo dideba am did RmerTs armazs, an ar Sevcde ebraelebisa da mogvebis mosmeniT, romelnic ityvian raRac ucxo RmerTis Sesaxeb, ar mipovos raime biwi armazma da ar mces Tavisi maxvili, romlisac yvelas eSinia~. da SiSiT Tayvaniscemdnen mas. da aseve iyo mis marjvniv oqros kerpi, saxeli misi gaci da mas marcxniv edga vercxlis kerpi, saxeli misi gaim, romelnic RmerTebad miaCnda qarTlis ers.

10

maSin tiroda da oxravda netari nino RvTis mimarT am CrdiloeTis qveynis SecdomisaTvis, rom naTeli maTTvis dafaruli iyo da bneli uflobda maTze mefeni da mTavarni cocxlad STaenTqa jojoxeTs, daetovebinaT dambadebeli, qvasa da xes, spilenZsa da gamoWedil rvals RmerTad Tayvans cemdnen. aRixilna zecad da Tqva:`ufalo, erTi wmida samebisagani kacad iqmen da acxovne yoveli sofeli, nu ugulebelyof amaT, rameTu kaci Seni xati aris, moxede wyalobiT am ers, Serisxe soflis mpyrobeli, bneleTis mTavari uCino sulebi. miCvene me, ufalo RmerTo mamisa da dedisa Cemisao, mxevalsa Sensa, raTa ixilon yovelTa kideTa qveynisaTa macxovareba Seni, raTa CrdiloeTi samxreTTan erTad ixarebdes da yovelma enam (yvela erma) mxolod Sen gces Tayvani Seni Zis ieso qristes mier, romelsac Svenis madloba da didebismetyveleba~. rogorc ki daasrula es locva wmida ninom, Tvalis erT wamisyofaSi amovarda dasavleTis qari, gaisma sazareli quxilis xma, gamoCnda swrafi Rrublebi saSineli niSniT, moitana dasavleTis niavma myrali da Zlier cudi, mware suni. es rom ixila eris simravlem, iltvoda yoveli kaci da qali qalaqisa da soflebisaken, miecaT dro, rom yovel kacs Seeswro Tavis sayofelSi da swrafad moiwia es risxvis Rrubeli, mwared sastiki da mxolod kerpebis sayofel adgilze moiRo litris* toli setyva. daamsxvria es kerpebi da Semusra, daarRvia zRudeni sastikma qarma da kldeTa napralebSi Caamxo, xolo wmida nino darCa mSvidobiT im adgilas, sadac pirvelad iyo Sesuli. meore dRes gamovida mirian mefe da yoveli eri. eZebdnen maT RmerTebs da ver ipovnes, ris gamoc SeeSindaT da SeZrwundnen, iglovdnen da ambobdnen:`qaldevelTa RmerTi iTrujan da Cveni RmerTi armazi mtrebi arian, aman erTxel masze zRva miaqcia da axla man Suri iZia, mis mier moxda es~. xolo
litra* wonis erTeuli Zvelad

11

sxvebi ambobdnen:`romeli RmerTis ZaliTac Trdat mefe gareul Rorad iqca da imave RmerTis ZaliT kvlav kacadve iqmna, im RmerTma moaxdina es. rameTu sxva RmerTi uZluria aseTis qmnad~. amas ambobdnen imitom, rom Trdat mefis Rorad da mere kacad gadaqcevis Semdeg, qristes qeba-dideba qarTlSi aRar iTqmoda farulad, rameTu RvTis madlma aRmosavleTSi mofena daiwyo. risxvis dRes, sastiki qaris dacxromis Semdeg, gamovida wminda nino kldis napralidan, ipova bivrilis Tvali, aiRo da wavida kldis qimisaken, sadac idga Zveli cixe. iq idga akakis xe mSvenieri, maRali da rtomravali, sadac iyo bartam mefis sagrili da gansasvenebeli. mivida am xis Ziras, gaakeTa qristes jvris niSani da eqvs dRes aq iloca. madlobda RmerTs da evedreboda, raTa moexeda wyalobiT Secdomili erisTvis, exsna eSmakisagan. iyo meeqvse dRe im Tvisa, roca emanuilma Taboris mTaze mamis xati uCvena mociqulebis da winaswarmetyvelebis meTaurebs. maSin movida erTi sefeqali, saxelad SroSana da ixila is xis qveS, gaukvirda, moiyvana berZnulad metyveli qali, hkiTxa misi g za, xolo wminda ninom auwya da uTxra yoveli g za da saqme Tavisi, garda dedis Zmebisa, rameTu tyved gaacno Tavi. maSin Seewyala SroSanas ucxoebisTvis, aevso cremliT Tvalni da daaZala samefo saxlSi wahyoloda, xolo wminda ninom ar ineba wasvla masTan da wavida SroSana. amis Semdeg mesame dRes Camovida mtkvarze da gaemarTa mefis baRSi, sadac amJamad aris sveti igi RvTiT aRmarTuli da sakaTalikoso eklesia. roca mivida baRis karTan, ixila mcire saxli baRis mcvelisa. Sevida wmida nino. ijda iq dedakaci, saxelad anastos. roca dedakacma ixila nino adga, moexvia da Seitkbo, rogorc nacnobma, dabana xelebi, scxo zeTi, miarTva puri da Rvino. dahyo masTan wmida ninom cxra Tve. anastos da misi qmari uSviloebi iyvnen da wuxdnen uSvilobisaTvis. wmida ninos eCvena:movida kaci naTlisferi da

12

Tqva:Sedi am baRSi, xeze aSvebuli vazia _ babilo, naZvTa qveS. aiRe miwa am adgilidan, SeaWame magaT da eyolebaT Svili~. hyo ase wmida ninom da uTxra:`dausabamo RvTis Zis, qristes ZaliT, romelic Tanamosaydre aris mamisa da sulisa wmidisa da romelic Seni xsnisaTvis gankacda, jvars ecva, daefla, aRdga mesame dRes, amaRlda zecad, dajda mamis gverdiT, kvlav mova didebiT gansasjelad cocxlebisa da mkvdrebisa, man mogces Sen gulisxmis-yofa~. da auwya yoveli g za WeSmariti. maSin col-qmarma aRiara qriste da daemowafnen farulad. wmida ninom qalaqis zRudis gareT ipovna mayvlis buCqi, sadac axla aris zemo eklesiis sakurTxeveli, saepiskoposo. da is Seqmna Tavis sayoflad. Seqmna nasxlevisagan jvari da aRmarTa am buCqis qveS. marad loculobda dRe da Rame daucxromlad. da emsaxureboda es col-qmari. ukvirdaT misi Rvawli, locva da mRviZareba. da mravalg zis midiodnen uriaTa ubanSi ebrauli enisa da uflis kvarTis gamoZiebisaTvis, romlis Sesaxebac ierusalimSi moismina niaforisgan, rom `kvarTi uflisa mcxeTel ebraelebs wauRiaTo~. amisaTvis gamoeZiebda uriebTan, rom gaego raime kvarTis Sesaxeb. da ipova erTi ebraeli mRvdeli, saxeliT abiaTari da uqadaga mas da mis asuls sidonias Cveni uflis ieso qristes saxareba. irwmunes da daemowafnen isini da sxva 6 ebraeli qali. da naTlisRebis gareSe aiRes wmida ninos swavlis uReli. rameTu ara ipoveboda mRvdeli, romelic naTelsscemda da farulad iyvnen misi mowafeni. kurnavda da qristes ZaliT sakvirvelebebs hyofda:mravali ganrRveuli gankurna. ase imyofeboda qalaq mcxeTaSi sam wels. am dros SeiWrnen mirian mefe da misi Zmiswuli, sparsTa mefe, saberZneTSi, xolo konstantine berZenTa mefem qristes ZaliT da jvris winamZRvrobiT gandevna es mefeebi da maTi mravali molaSqre mosra.

13

Tqmuli abiaTar mRvdelisa, romelic daemowafa wmidasa da netar ninos `me, abiaTar mRvdeli, wilisyriT vmRvdelobdi im weliwads, roca wmida da netari nino movida mcxeTaSi. maSin momivida werili antioqiidan, ebraeli mRvdlebisgan, romelSic ewera:`samad gahyo RmerTma israelis samefo. Cveni winaswarmetyvelebi dacxrnen, aRsrulda yovelive da ganvibnieniT yvela qveyanaSi. romaelebma daipyres Cveni qveyana. vtirodiT erTurTs, rameTu ganvarisxeT Semoqmedi RmerTi. axla ki ganixile moses wigni da is sityva, romelic dagviwera Cven:`romeli ityGs queyanasa zeda RmrTad Tavsa TGssa, Zelsa damoekiden~. an rom avcdenodiT ieso nazarevelis sikvdils! rameTu vxedavT, roca Cveni winapari mamebi Sescodebdnen xolme RmerTs da daiviwyebdnen mas, maSin tyveobasa da gansacdelSi xvdebodnen, xolo roca moiqceodnen da SesTxovdnen, maSin srulad ganSordebodnen Wirs. es Svidg zis viciT werilidan. xolo axla, radganac Cvenma mamebma xeli Seaxes im mwiri dedakacis Zes da mokles is, aiRo RmerTma xeli wyalobisa Cvengan da gahyo Cveni samefo, gangvaSora mis wminda taZars da ugulebelyo Cveni eri sruliad, da imis Semdeg gavida 300 weli dametic, aRar Seismina Cveni vedreba da unda vifiqroT, rom zeciT iyo is kaci~. amis Semdeg viwye gamokiTxva ninosgan qristes Sesaxeb, Tu vin iyo is da ra mizeziT iqmna Ze RvTisa kacad. maSin aRaRo piri wmida ninom, rogorc aRmomdinare wyarom da iwyo sityva saukuniTgan. Cvens wignebs zepir aRmoityoda, gonebadakarguls gonier-gvyofda, ZmaTa CvenTa Segvabralebda da rjulis cvalebas dagvajerebda, sanam ar virwmune misi sityva. ieso qriste - Ze RvTisa, misi vneba da aRdgoma. misi saSineli meored mosvla da warmarTTa molodini. me da Cemi Svili misi gansawmedelis sapkureblis miRebis Rirsi SeviqmeniT, im wylis embazisa, romelsac natrobda daviT da ver eRirsa. da mesma me axlisa rjulisa, sagaloblisa, romelsac

14

natrobda daviT. Rirs viqmeniT RvTis Zis - qristes sisxlisa da xorcis ziarebisa, tkbil ars gemos-xilva qveynis codvaTaTvis Sewiruli kravisa. da ase inebe, ufalo, gansvla Cemi xorcidan. da kvlav mravali saswauli ixila Cemma Tvalebma wmida ninos mier aRsrulebuli Cvens dReebSi.

Tqmuli misive, abiaTar mRvdelisa, kvarTisaTvis uflisa Cvenisa ieso qristesi `me, abiaTar mRvdeli, mogiTxrobT im ambavs, romelic meuwya da Cemi yuriT movismine mamisa da dedisagan da wignidanac vici, rameTu maTac mSoblebisa da papebisagan moTxrobiT da smeniT icodnen, rom roca herode mefobda ierusalims, maSin gvesma. `ierusalimi sparselebma daipyreso~, ris gamoc iqmna glova da wuxili qarTveli ebraelebisa, mcxeTis mkvidrTa, bodeli mRvdlebisa, kodiswyaroeli mwignobrebisa, sobis kananelTa TargmanTa eseni yvelani moemzadnen saltolvelad, xolo ramdenime dRis Semdeg movida xma nugeSiscemisa, rom `sparselebi dasapyrobad ki ar movidnen ierusalimSi, aramed iaraRis nacvlad mohqondaT samefo oqro, muri avadmyofobis mswrafl mkurnali, da gundruki saamo surnelebisa. da eZebdnen vinme axalSobil yrmas, daviTis Zes. ipoves erTi, mwiri dedakacisagan Sobili udrood da uadgilo adgilas. da eseni am yrmis TayvaniscemisTvis movidnen da mas Seswires ZRveni igi~. es rom gaiges, iqmna didi sixaruli yovelTa zeda huriaTa qarTvelTa. amis Semdeg, roca gavida 30 weli, maSin mowera ana mRvdelma ierusalimidan Cvens mamaTamamas eliozs, rom is, romlisTvisac sparsTa mefeebi ZRveniT movidnen, gaizarda, ukve asakSia da Tavis Tavs uwodebs RvTis Zes. modiT yvelani mis sikvdilze, raTa aResrulos moses mcneba~. da wavida aqedan elioz mRvdeli, Cemi mamaTa mama, moxucebuli kaci da hyavda mas deda elia mRvdlis tomisgan da erTi da. evedreboda

15

eliozs dedamisi ase:`wadi, Svilo, mefis mowodebiT da rjulis wesis Tanaxmad, xolo rasac isini ganizraxaven, nu SeuerTdebi cnobierad, rameTu igi aris sityva winaswarmetyvelTa da igavi brZenTa~. wavidnen elioz mcxeTeli da longinoz karsneli da iq daeswrnen uflis jvarcmas. xolo roca damsWvales ufali da kveriT dahkres samsWvals, aq eliozis dedas moesma, ikivla da Tqva. `mSvidobiT, mefobao huriaTao, rameTu mohkaliT Tqveni macxovari da iqmeniT Semoqmedis mkvleli. vai, Cems Tavs, amaze win rad ar movkvdi, rom Cems yurebs ar moesminaT~. da ase Seisvena (gardaicvala). xolo uflis kvarTi wilad xvdaT mcxeTelebs. wamoiRo eliozma da moitana mcxeTas. da moegeba misi dai cremliani. moexvia yelze Tavis Zmas, gamoarTva iesos samoseli, miikra mkerdze da suli ganuteva am sami tkiviliT:qristes sikvdilisaTvis, dedisa da ZmisTvis, romelic eziara uflis sisxls. maSin am sakvirvelebam didad SeaSfoTa mcxeTa, gaukvirda TviT did aderki mefes, xalxis simravlesa da mTavrebs. moewona aderki mefes es samoseli, magram sakvirvelebisgan zardacemuli da SeSinebuli iyo. ar ineba gamoReba mkvdris xelidan, romelsac magrad da surviliT Caekra samoseli. eliozma damarxa Tavisi da, mas xelT hqonda samoseli uflisa. es adgili sad aris, ufalma icis. mravali wlis Semdeg aderki mefis Zmiswulma armazaelma moiZia es samoseli ebraelebTan da ver ipova, rameTu auwyes yoveli, rac iyo. aravin icis, sad aris es adgili, ician mxolod, rom aris libanidan Camotanili da mcxeTas darguli da gazrdili naZvis maxloblad~. mravalg zis brZana dedaman Cvenma wmida ninom, rom mogveZia es samoseli, magram masac uTxres:`es is adgilia, sadac kacTa ena ar dadumdeba RvTis sagaloblad~. da esec meuwya mamaCemisgan, rom aris sxvac:saRmrTo ZaliT Semosili ormagi xaleni eliasi am qalaqSi. eliozis saxli iyo qalaqis dasavleTiT, mogvTa xids iqiT. im dReebSi mravalg zis ixila Cvenma wmida ninom, TiTqosda modiodnen cis frinvelebi Savi ferisani, Sevidodnen mdinare-

16

Si, ganibandnen, ganspetakdebodnen da aRvidodnen baRSi, maRlari vazis (babilo) yurZens SeWamdnen, yvavilebs moZovdnen da ase surviliT wmida ninosTan mividodnen, TiTqosda misi iyo is baRi, Semoudgebodnen mSvenieri JiviliT garSemo. es uTxra wmida ninom Tavis mowafe sidonias, abiaTaris asuls, xolo sidoniam uTxra wmida ninos:`ucxov da tyveTa mxsnelo tyveo, ici, rom Sens mier movida es axali dro, Sens mier ismis is Zveli ambavi, mamaTa CvenTa naqmari:sisxlis daTxeva im zeciuri kacisa, rac safuZvlad daedo ebraelebis sircxvils, mTel qveyanaze kidiTkidemde ganbneva, maTi mefobis dacema, wmida taZris warTmeva, ucxo eris mowodeba maTi didebis maTTvis misacemad~. ierusalim, ierusalim, ierusalim, rogor gagiSlia frTebi da Semoikreb Seni frTebis qveS ciskiduris yvela ers. aha, aqac mosula es dedakaci, romelic Secvlis am qveynis yovel wess. da uTxra wmida ninos _ `es Seni Cveneba is aris, rom es adgili Sens mier iqceva samoTxed~. saberZneTidan mefe konstantines mier damarcxebuli mirian mefis mosvlamde wmida ninom gancxadebulad daiwyo qristes rjulis qadageba, gamoaCina vazis nasxlevis jvari da miT iqmoda did sakvirvelebas:wamlis gareSe ganrRveuli gankurna jvris SexebiT. masTan erTad qadagebdnen misi mowafeebi, romlebic Tavdapirvelad farulad daemowafnen _ 7 ebraeli qali:sidonia, abiaTaris asuli da sxva eqvsi, baRis mcveli col-qmari da abiaTar mRvdeli _ axali pavle, romelic uSiSrad da daucxromlad qadagebda qristes rjuls. is didi mcodne iyo Zveli rjulisa. axali rjuli iswavla wmida ninosgan da ninoze ufro metad uxsnida yovel kacs WeSmarit rjuls. maSin aRiZrnen ebraelebi da surdaT qviT CaeqolaT abiaTari, xolo man, mefem, miavlina msaxuri da gadaarCina abiaTari sikvdils, rameTu mirian mefes hqonda survili qristes rjulisa. mas esmoda qristes rjulis saswauli saberZneTsa da somxeTSi da ar abrkolebda wmida ninos da misi mowafeebis qadagebas. magram ebrZoda eSmaki, uCino mteri, da ar

17

aRiarebda qristes aRmsareblobas, xolo nana dedofali ufro gulficxeli iyo da Seuracxyofda maT qadagebas. wmida nino loculobda daucxromlad Tavis sayudelSi, mayvlis qveS. gaocebulni iyvnen misi locviTa da mRviZarebiT. eucxoebodaT es saqme. daiwyes misi gamokiTxva, is auwyebda Zvel da axal wignebs, ganabrZnobda ugunurebs da ugulisxmoebs da maT gulSi nergavda qristes siyvaruls. da ase iyo sam wels, gancxadebulad qadagebda qristes da mravali daimowafa. maSin iyo erTi ymawvili, mZimed sneuli. mimohqonda igi dedamiss kardakar, raTa epovna vinme mcodne kurnebisa. magram ver ipova mkurnali da uTxres:aRaraferi eSveleba mag ymas. es qali iyo warmarTi da gulficxi. sZagda qristianuli sjuli, uSlida sxvebsac wmida ninosTan misvlas, magram roca sasowarkveTilebas mieca sxva mkurnalTagan, mivida wmida ninosTan, davarda mis winaSe da evedreboda yrmis gankurnebas. maSin uTxra wmida ninom:`kurnebas, romelic adamianisgan aris, me ar vyof, xolo RmerTma Cemma - qristem gankurnos es yrma, romelic yvelasgan ganwirulia.~ kilikze* loculobda xolme wmida nino, masze daadebina yrma da daiwyo RmerTis mimarT vedreba. maSinve ganikurna is yrma, gamojanmrTelebuli misca dedamiss. xolo yrmis dedam aRiara qriste da Tqva:`ar aris sxva RmerTi, garda qristesi, romelsac qadagebs nino~, da daemowafa wmida ninos, Seudga mis kvals da adidebda RmerTs. nana dedofalic Zlier dasneulda. veravin gankurna igi, Tumca yvela xelovanma mkurnalma scada Tavisi wamlebi. uRononi da sasowarkveTilni iyvnen. auwyes dedofals, rom `romaeli tyve dedakacis locviT, romelsac nino hqvia, mravalni sneulni ganikurnen~. maSin ubrZana Tavis msaxurebs, raTa moeyvanaT nino. mividnen dedoflis msaxurebi da ipoves

kiliki* matylisagan moqsovili sagebeli mveqvse Jami* naSuadRevs saTqmeli locva

18

nino mayvlis buCqis qveS, meeqvse Jams* loculobda. uTxres dedoflis brZaneba, xolo wmida ninom uTxra:`ara maqvs brZaneba (neba), rom mivide iq, sadac Cveni Sveba ar aris, TviTon dedofali movides Cems sayofelSi da WeSmaritad ganikurneba qristes ZaliT~. msaxurebma uTxres wmida ninos naTqvami dedofals. maSin dedofalma brZana:`SemimzadeT sawoli da mimiyvaneT masTan~. sawoliT waiyvanes msaxurebma, misma Zem revim da eris simravlem. roca mividnen wmida ninos samyofelTan, dades dedofali sagebel kilikze. daiwyo wmida ninom locva da vedreba RvTis mimarT. moiRo jvari, romelic hqonda, Seaxo Tavze, fexebsa da mxrebze jvrissaxed da maSinve ganikurna da adga gamojanmrTelebuli, irwmuna qriste da Tqva:`ar aris sxva RmerTi, qristes garda, romelsac qadagebs es tyve dedakaci~. da im droidan gaixada is megobrad da Tavis Sinaurad. marad hkiTxavda da gamowvlilviT gamoeZiebda qristes rjuls. aswavlidnen wmida nino, abiaTari - axali pavle da misi asuli sidonia. morwmune gaxda dedofali da cno WeSmariti RmerTi. gamohkiTxa mefem dedofals, Tu rogor ganikurna meyseulad. mouTxro dedofalma, rac iqmna masze, Tu rogor ganikurna wamlis gareSe locviT da jvrisSexebiT. am saswaulis mxilveli eris simravle amowmebda dedoflis sityvebs. maSin gankvirda mirian mefe, daiwyo gamoZieba qristes rjulisa, mravalg zis hkiTxa uriayofil abiaTar mRvdels Zveli da axali rjuli. nebroTis wignSic, romelic hqonda mirian mefes, ipova erTi adgili:godolis aSenebis dros zecidan gaisma xma nebroTis mimarT:`me var miqael, RmerTis mier dadgenili aRmosavleTis mTavrad. gadi mag qalaqidan, rameTu RmerTi faravs mag qalaqs. ukanasknel Jams mova meufe cisa, romlis xilvac Sen gnebavs. misi SiSi ganaqarvebs amqveyniur sitkbos. mefeni mefobas datoveben da siglaxakes dauwyeben Zebnas. is gixilavs WirSi da gixsnis Sen~. maSin gulisxma-yo mirianma, rom Zveli da axali wignebi emowmebodnen da

19

nebroTis wignic amtkicebda. da mas gauCnda survili qristes rjulisa, magram ebrZoda uCino mteri da abrkolebda qristes aRiarebisgan, gulSi imeds itovebda kerpebisas da cecxlisas. mudam evedreboda dedofali qristes aRsarebisaTvis. dedoflis moqcevis Semdeg mefe ori weli orgulobda. am dros wminda nino ers aswavlida daucxromlad, magram aravis eubneboda:`vin var da saidan movedi~, aramed tyves uwodebda Tavis Tavs. amis Semdeg sparseli mTavari mogvi saxelad xuara, dasneulda da sikvdilis pirs iyo. is iyo mirian mefis naTesavi. Seevedrnen wmida ninos nana dedofali da mefe. mefe mis saqmes cota eWviT uyurebda, amitomac uTxra wmida ninos:`romeli ZaliT mkurnalob Sen? an armazis asuli xar, an zadenis Svili. ucxoeTidan moxvedi, amaT Seevedre da mogces wyaloba, moganiWes kurnebis Zala, raTa gearseba ucxo qveyanaSi. didebul arian ukunisamde. xolo Sen iyavi CvenTan, rogorc Cveni Svili, am qalaqSi pativcemuli. magram nu iqadageb romaelTa Secdomil rjuls da nurc ityvi, rameTu es didi da soflis mpyrobeli RmerTebi, mzis momfeneli, wvimis momcemeli da yoveli sulieri arsebis gamomzrdeli qarTlis RmerTebi armazi da zadeni, yovelive dafarulis gamomeZiebelni, Cveni mamebis Zveli RmerTebi gaci da gaim isini unda swamdeT adamianebs. Tu gankurnav am mTavars gagamdidreb da mcxeTis mkvidroba-moqalaqeobas mogcem, dagayeneb armazis msaxurad. marTalia, maSin haeriTa da setyviT Seimusrnen, magram is adgili uZlevelia. es qarTvelTa armazi da qaldevelTa RmerTi iTrujan maradi mtrebi arian. aman masze zRva miaqcia da man ki aseTi urva moawia, rogoradac aris qveynis mpyrobelTa Cveuleba, da SenTvis sakmarisi iyos es brZaneba~. miugo netarma ninom:`qristes saxeliT da misi dedis vedrebiT moavlinos Senze RmerTma cisa da qveynis Semoqmedma, yoveli dabadebulis dambadebelma, Tavisi mravalmowyalebisgan madlis erTi naperwkali, raTa icno da gulisxma-hyo cis simaRle da mzis naTeli,

20

zRvis siRrme da qveynis sivrce. icode, mefev, vin mosavs cas RrubliT da quxs haerSi, iZvris qveyana misi simZafriT. aris mexTa texa da mis kvalze cecxli aReg zneba misi guliswyromiT. icode, rom RmerTi aris caSi. Tavad is uxilavia yovelive dabadebulisgan, garda misi Zisa, romelic misgan gamovida da qveynad movida rogorc kaci, romelmac aRasrula yovelive, risTvisac iyo mosuli da aRvida zecaSi mamasTan da ixila dausabamo, romelic maRlaa da mdabalTa xedavs. male mogxedavs RmerTi, rameTu aris am qalaqSi erTi saswauli:samoseli RmerTis Zisa da Tqves, elias xalenic aq ariso da mravali saswaulia, romelsac RmerTi gamoaCens. axla ki me Sens mTavars ganvkurnav qriste RmerTis ZaliT da misi vnebis jvriT, rogorc dedofali ganvkurne senisgan~. da mihgvares mas is mTavari, movida dedofalic baRSi naZvis qveS, daayena aRmosavleTiT, aawevina xelebi da aTqmevina samg zis:`ganveSorebi Sengan, eSmako, da Sevudgebi qristesa RmerTis Zesa~. tiroda nino da SesTxovda RmerTs Seswevnoda am kacs. mowafeebi masTan iyvnen iq erTi dRe da ori Rame. da swrafad gavida misgan suli boroti da daemowafnen ninos TavianTi saxliT da eriT da adidebdnen RmerTs.

T q m u l i s i d o n i a d e d aka c i s a , r o m e l m a c i x i l a d a a R we r a. . . erT zafxulis dRes, 20 ivliss, SabaTs, gavida mefe muxranisaken sanadirod. am dros uCino mterma - eSmakma, gulSi Caugdo kerpebisa da cecxlis siyvaruli. gaixsena msaxureba kerpebisa da isurva maxviliT amowyveta yvela qristianisa. uTxra mefem Tavis oTx Tanamzraxvels:`Rirsni varT, rom Cvenma RmerTma boroti gviyos, radganac aRar vemsaxurebiT mas da mivuSviT Tavis nebaze grZneuli qristiani mqadageblebi TavianTi rjulis saqadageblad Cvens qveyanaSi. isini grZneulebiT akeTeben sakvirvelebas. axla aseTia Cemi ganzraxva,

21

borotad gavwyvitoT yvela Tayvanismcemeli jvarcmulisa, da umetesad vemsaxuroT qarTlis mpyrobel RmerTebs, vamxiloT dedofali nana, Cemi coli. movananiebinoT da davatovebinoT jvarcmulis rjuli. Tu ar damemorCileba, daviviwyeb mis siyvaruls da sxvebTan erTad wavrwymidav masac~. daeTanxmnen misi Tanamzraxvelebi, radganac maTac am saqmis Sesruleba mxurvaled undodaT, adreve surdaT, magram ver acxadebdnen. xolo mefem movlo sanaxebi muxranisa, avida TxoTis maRal mTaze, raTa moexila kaspi da ufliscixe. ganvida mTis Txemze. Sua samxrobisas dabnelda mze mTaze da iqmna rogorc Rame, bneli, ukuni. daipyro sibnelem areni da adgilni. ganSordnen erTmaneTs Wirisa da urvis gamo. darCa mefe marto, iareboda mTaTa da maRranTa Soris SeSinebuli da SeZrwunebuli. dadga erT adgilas, gadaewura imedi Tavis sicocxlisa da roca movida cnobaze, ganizraxa gulSi:`aha, SevTxove Cems RmerTebs da ver vpove lxineba. axla juarcmuls, romelsac qadagebs wmida nino da kurnavs misiT, ar SeuZlia Cemi xsna am Wirisagan? rameTu cocxlad var jojoxeTSi da ar vici mTeli qveyana daiqca, Tu mxolod CemTvis iqmna es. axla Tu marto CemTvis aris es Wiri, ninos RmerTo, ganminaTle es bneli da miCvene Cemi samyofeli da vaRiareb Sens saxels, aRvmarTav jvris Zels da Tayvans vcem mas. avaSeneb CemTvis salocvel saxls da viqnebi morCili ninosi romaelTa rjulze~. yovelive es rom warmoTqva, ganaTda da gamobrwyinda mze. CamoqveiTda cxenidan mefe, dadga imave adgilas, ganipyrna xelni aRmosavleTiT da Tqva:`Sen xar RmerTi yovelTa zeda RmerTTa da ufali yovelTa zeda ufalTa, RmerTi, romelsac nino ityvis. saqebelia Seni saxeli yoveli dabadebulisgan cis qveS da qveyanaze, rameTu Sen mixseni Wirisgan da ganminaTle bneli. aha, vcnob. rameTu ginda Cemi xsna, lxena da SenTan miaxleba. kurTxeulo ufalo, am adgilas aRvmarTav Zelis jvars, romliTac idideba Seni saxeli da moixsenieba es sasawaulebrivi saqme ukunisamde~.

22

daiswavla es adgili da wamovida. ixiles naTeli da SeuerTda gabneuli xalxi. mefe ki RaRadebda. `mieciT ninos RmerTs dideba, rameTu is aris saukuniTgan RmerTi da mxolod mas Svenis dideba ukunisamde~. nana dedofali da yoveli eri gavida mefis misagebeblad, rameTu esmaT pirvelad daRupva, xolo Semdeg mSvidobiT mosvla, miegebnen qinZarasa da RarTaSi. xolo netari nino loculobda mwuxrs mayvlovanSi misi Cveulebisamebr. Cven masTan viyaviT ormocdaaTi suli. roca movida mefe, iZvroda qalaqi da maRali xmiT RaRadebda mefe. `sad aris is ucxo dedakaci, romelic aris dedaCemi da misi RmerTi Cemi mxsnelia~. da roca uTxres:`aq, mayvlovanSia da loculobs~, mivida TviT mefe da mTeli laSqari, Camoxda mefe cxenidan da uTxra ninos:`axla Rirsi var Seni RmerTis da Cemi mxsnelis saxelis aRiarebisa~. wmida ninom aswavla, aRmosavleTiT eca Tayvani da eRiarebina qriste Ze RvTisa. maSin grgvinavda da tiroda yoveli kaci, roca xedavdnen mefesa da dedofals cremlovanT. meore dRes mirian mefem waravlina mociquli saberZneTSi konstantine berZenTa mefis winaSe. masve gaatana ninos wigni elene dedofalTan. da auwyes yovelive saswauli mirianisa qristesmieri, romelic mcxeTaSi moxda da iTxoves saswrafod mRvdelni naTlisRebisTvis. xolo wmida nino da misi mowafeebi uqadagebdnen ers dRe da Rame daucxromlad da uCvenebdnen WeSmarit g zas.

T q mu l i m is i v e ek l e s i is a R S en e b i s aT v i s roca mefe da mTeli eri qristianobas daewafa mRvdlebis mosvlamde, uTxra mefem wmida ninos:`msurs saswrafod avaSeno RvTis saxli, sad avaSeno?~ uTxra wmida ninom:`sadac mefeTa goneba mtkicea~. uTxra mas mefem:`miyvars me Seni mayvlovani, iq mnebavs Cemi gonebiT, magram ase ar vyof da ar moveridebi samefo baRs, am naZvTa simaRles, am babilos nay-

23

ofierebasa da yvavilTa surnelebas, rameTu Cveneba, romelic ixile Sen, SavfrTiani frinvelebis ganbana wyliT, brwyinvaled ganspetakeba da dasxdoma maTi am baRis xeebze, maTi tkbilxmovaneba, - WeSmaritad, es xorcieli warmavali baRi Segvecvleba saukuno samoTxed. aq aRvaSenoT RvTis saxli, Cven salocvelad, saberZneTidan mRvdlebis mosvlamdeo~. saswrafod moiRo Zali. aswavlida xuroebs, mohkveTes is naZvi da am naZvisgan Seamzada eklesiis Svidi sveti. ZelebiT aaSenes kedeli da aRmarTes eqvsi sveti TavianT adgilebze, xolo udidesi svetis aRmarTva. romelic sakvirveli iyo saxilvelad da gamzadebuli iyo Sua eklesiis Sesadgmelad, ver SeZles. auwyes mefes, rom adgilidanac ver daZres es sveti. maSin movida mefe eris simravliT, moitanes mravalRone manqanebi. simarjviTa da xalxis simravlis ZaliT Seecadnen aRmarTvas da ver SeZles. gakvirvebuli iyo mefe da xalxi da ambobdnen:`ra aris es?~ roca mosaRamovda:wavida mefe Tavis saxlSi, friad Sewuxebuli, xolo wmida nino da Tormeti misi mowafe qali dadgnen svetTan. xolo sanatreli igi godebda am svetze da adenda Tavis cremls. SuaRamisas gadmoiqca orive mTa - armazi da zadeni, TiTqos CamoirRvnen da daayenes orive wyali:da mtkvarma gadmoxeTqa da mihqonda qalaqi. gaisma sazareli tyebisa da godebis xma. da agreTve aragvi gardamoxda cixeze da Seiqmna sazareli grgvinva. SeeSindaT qalebs da iltvodnen. xolo wmida nino RaRadebda:`nu geSiniaT, dano Cemno, mTani aqve arian, wyalni aqve dian, da xalxs, yvelas sZinavs. xolo es TiTqosda mTebi rom daiZrnen, marTali Cvenebaa, rameTu urwmunoebis mTani dairRvnen qarTlSi, xolo wyali rom dadga, kerpebisadmi Sewiruli yrmebis sisxli Sewyda. xolo tyebis xma eSmakTa simravle aris, rameTu igloven Tavsa Tvissa, romelnic am adgilebidan gaiqcnen ZaliTa maRlisa da qristes jvariT. iloceT RvTis mimarT~. da maSinve dacxra is xma da iyo arara. da dadga wmida nino, ganipyro xelni da daiwyo locva RmrTis mimarT da ambobda:`raTa ar dabrkoldes es

24

saqme, romlisTvisac warmarTulia mefe~. da kvlav, mamlis yivilamde qalaqis samive kars dasca zari Zlierma laSqarma. dalewes karni da aRivso qalaqi sparsTa laSqriT, da gaisma xma SiSismomgvreli, yivili da kvla, da aRivso yoveli adgili sisxliT da movida simravle maxviliT da SeZaxilebiT. SiSisgan xorci dadneboda da ganilia suli maTi. tirodnen TavianT naTesavebs. ismoda Zlieri xma:`mefe sparsTa, mefeTmefe xuaran-xuara brZanebs:yoveli ebraeli ganarineT pirisagan maxvilisa~. es rom momesma, SevorguldiT me da aTnive CemTan myofni, da moaxloebulni iyvnen maxvilosanni Cvens garemos, scemdnen da klavdnen. da gaisma Zlieri xma - `mirian mefe mokleso~. gaixeda mxne moRvawem da Tqva:`es, romelic yivis, vici, axla didad gaWirvebulia da vmadlob RmerTs, rom es niSani aris maTi warwymedisa, qarTlisa cxovrebisa da am adgilis didebisa~, da gvanugeSebda, rogorc xelovani moZRvari, WeSmariti moZRvari da mociquli qristesi. miubrunda am momaval xalxs da uTxra:`sad arian mefeni sparsTani xuara da xuaran-xuara? sabastaniT guSin gamoxvediT, viTom male moxvediT da didi laSqari xarT, Zlierad daleweT es qalaqi da maxvili daeciT. qarsa da niavs gahyeviT bneliT CrdiloeTisken, mTaTa da kedarTa. aha, movida, romlisganac Tqven iltviT~. da ganZra xeli jvrissaxed da meyseulad uCino iqmna yoveli da dadumda garemo. qalebi Sehnatrodnen mas da adidebdnen RmerTs. ciskrisJams mierula yvela qals, xolo me, sidonia, mRviZare viyav. is idga xelganpyrobiT da aha, netars, zed moadga erTi Wabuki sruliad naTliT Semkobili, Seblardnili cecxlis zewriT da Tqva raRac sami sityva. xolo is daeca miwaze. Wabukma xeli mohkida svets, aRmarTa da waiRo maRla. me gakvirvebuli miveaxle mas da vuTxari:`dedofalo, ra aris es?~ xolo man mipasuxa:`moidrike Tavi qveynad~ da tirili daiwyo. mcire xnis Semdeg adga da amayena, ganvSordiT am adgils. da qalebmac ixiles es sveti, cecxlis saxiT Camodioda. miuaxlovda Tavis xarisxs - monakveTi naZvis Zirs.

25

riJraJisas adga mefe, urvisgan Sewuxebuli. gaxeda baRs da dawyebul eklesias. ixila naTeli, rogorc elva aRweuli caSi misi baRidan. sirbiliT da mkvircxlad modioda misi saxlis simravle da qalaqis xalxi masTan erTad. maT sakvirveleba ixiles - naTeliT gabrwyinvebuli sveti Camodioda Tavis adgilze TiTqosda zecidan. da dadga Tavis xarisxze da daemyara mas kacTagan xelis Seuxeblad. netari iyo is Jami, rameTu am dros SiSiTa da sixaruliT aRivso qalaqi mcxeTa. dioda cremlTa mdinareni mefeTa, mTavarTa da mTeli erisa. sulTqmiT adidebdnen RmerTs da natrobdnen netar ninos, da im dRes didi saswaulebi xdeboda. pirvelad movida erTi ebraeli, Sobidan brma, mieaxla svets, aexila maSinve Tvalebi. adidebda RmerTs. meored yrma sefewuli moiyvanes, amazaspani, rva wlisa. sawoliT moitana dedamisma. sarwmunoebiT dado sawoli naTlis svetis win. evedreboda ninos:`moxede, dedofalo, sikvdils miaxloebul am Cems Zes, rameTu vici, RmerTi RmerTTa is aris, romelsac Sen emsaxurebi da Cven gviqadageb. maSin wmida ninom Seaxo xelis svets, daado yrmas da Tqva:`gwamdes ieso qriste, Ze RmrTisa, yvela kacis sicocxlisaTvis am qveynad xorcielad mosuli, ganikurne amieridan da adidebde mas, visma Zalamac gangkurna~. da uceb aRdga yrma, rogorc utkivneli. daeca SiSi mefesa da xalxs. sneulebi modiodnen da ganikurnebodnen, sanam mefem ar Seqmna saburveli Zelisa svetis garSemo da dafara xedvisgan. aseve exeboda xalxi mis sarTuls da ikurneboda. swrafad daiwyo mefem da ganasrula eklesia baRSi. roca mirian mefis mociqulebma miaRwies berZenTa mefis konstantines winaSe, mouTxres yovelive rac iqmna. maSin aRivso sixaruliT mefe da dedamisi elene dedofali:pirvelad imisTvis, rameTu madli RvTisa moefineboda yvela adgils da maT xelqveS naTels-iRebda yoveli .qarTli. xolo Semdgom uxarodaT, rameTu darwmundnen, rom mirian mefe srulebiT CamoSorda sparselebs da mtkiced miiRo maTi siyvaruli.

26

adidebdnen da hmadlobdnen RmerTs. gamog zavnes mRvdeli WeSmariti iovane episkoposad da masTan ori mRvdeli da sami diakoni. miswera mirians konstantine mefem wigni locvisa da kurTxevisa, RmerTis madlobisa. gamog zavnes jvari da macxovris xati da masTan didi simdidre. xolo elene dedofalma mowera wigni qebisa da nugeSiniscemisa. movidnen iovane episkoposi, masTan erTad mRvdlebi, diakvnebi da mociqulebi mcxeTaSi. aRivsnen sixaruliT mefe, dedofali da mTeli maTi xalxi, rameTu survili hqonda yvelas naTlisRebisa. maSin swrafad gaug zavna mefe mirianma brZaneba yvela erisTavs, spasalarebs da yovel samefo pirs mis winaSe misasvlelad. swrafadve movidnen yvelani qalaqSi. maSin naTeliRo mefem wmida ninos xelqveS, Semdeg dedofalma, maTma Svilebma mRvdlebisa da diakvnebis xelqveS. Semdeg akurTxes mdinare mtkvari. episkoposma Seamzada erTi adgili, mogvTa xidTan, mogvTa karis siaxloves, sadac iyo elioz mRvdlis saxli, iq naTels-cemda TiToeul warCinebuls, da ewoda am adgils mTavarTa sanaTlo. xolo mis qvemoT mdinarisve piras organ, ori mRvdeli da diakvnebi naTelscemdnen xalxs. awydeboda xalxi erTmaneTs da evedrebodnen mRvdlebs, raTa pirvelad is moenaTla. ase eswrafoda naTlisRebas yvela. aseTi saxiT naTel-iRo mTelma xalxma da qarTlis simravlem. ar moinaTlnen mxolod kavkasieli mTiulebi da arc movidnen am naTlis mofenaze, aramed darCnen sibneleSi ramdenime xans. da mcxeTeli ebraelebic ar moinaTlnen, barnabianebi (barnabas saxli) moinaTlnen da WeSmarit qristianebad iqcnen. amisTvis mefis winaSe didni gaxdnen, uboZa maT daba, romelsac hqvia cixedidi. aseve ar moinaTla ferozi, siZe mirian mefisa, romelsac hqonda mirian mefisgan micemuli rani bardavamde. arc misma erma miiRo naTeli, aramed mxolod xorcielad emsaxurebodnen mefes. maSin gag zavna mirian mefem episkoposi iovane da masTan erTad erTi warCinebuli konstantine mefesTan da iTxova

27

nawili Zelisa cxovrebisa, romelic imJamad aRmoeCina RvTismoyvare elene dedofals. iTxova mravali mRvdeli, raTa mievlinebina yovel qalaqsa da adgilze da moenaTlaT xalxi, rom monaTluliyo qarTlis yoveli suli. aseve iTxova qviTxuroni eklesiebis aSenebisTvis. roca mividnen konstantine mefis winaSe, sixaruliT uboZa nawili Zelisa cxovrebisa da is ficari, romelzedac iyo damsWvaluli uflis fexebi, agreTve samsWvalni xelebisa. warmog zavna mRvdelni da xuroni friad mravalni, rameTu konstantine mefem misi mefobisas aaSena wmida eklesiebi. misca ganZi episkopos iovanes da ubrZana:`sadac saWirod miiCnev qarTlSi, iq aRaSene eklesiebi Cems saxelze da es simdidre daamkvidre qarTlis qalaqebSi~. da wamovida episkoposi da masTan erTad mirianis mociquli, mividnen im adgilas, romelsac hqvia eruSeTi. datova iq xuroebi eklesiis asaSeneblad, datova ganZi, uflis samsWvalni da wamovida. da agreTve wundaSi datova xuroebi da ganZi, eklesiis dawyebisas wamovida, movida manglisSi, aqac daiwyo eklesiis Seneba da datova uflis ficari. maSin Sewuxda imisTvis mirian mefe, rom pirvelad samefo qalaqSi ar movidnen, aramed sxva qalaqebsa da adgilebSi daiwyes eklesiis Seneba da datoves nawilebi. mivida wmida nino mefesTan da uTxra:`nu swuxar, mefeo, rameTu ase sjobia, sadac mividnen, daTeses RvTis saxeli. aris am qalaqSi samoseli uflisa~. maSin moiyvana mefem abiaTar mRvdeli da masTan erTad mravali ebraeli da gamoikiTxa maTgan uflis kvarTisaTvis, xolo maT mouTxres yovelive, romelic zemoT weria. maSin aRapyro xeli mirian mefem da Tqva:`kurTxeul xar, Sen ufalo, ieso qriste, Zeo RvTisa cxovelisao, rameTu Tavidanve gindoda Cveni xsna eSmakisagan da misi bneli adgilisagan, amisTvis Seni wminda samoseli warmoec wminda qalaq ierusalimidan, Seni RvTaebis armcodne ebraelebisgan da mogvec Cven, ucxo ers~.

28

mefe da mTeli qalaqi ganmtkicdeboda qristianobaSi. daiwyes xuroebma zRudis gareT eklesiis Seneba, wminda ninos sayofel mayvlovanSi, sadac axla aris saepiskoposo eklesia. maSin Tqva wminda ninom:`kurTxeul ars ufali ieso qriste da mama uflisa Cvenisa ieso qristesi. romelmac moavlina wminda sityva misi zecis simaRlidan, Zlieri taxtisgan gadmosuli qveynad, mdablad Sobili daviTis Teslisgan, dedakacisgan mxolodSobilisa wmindisa da ubiwoisa. Cveni cxovrebis mizezi, romelmac cis qveS yvelaferi gaanaTla da morwmuneni acxovna, romelic iSva rogorc kaci, naTeli yovelTa, mama RmerTis xati da viTarca vinme sulis msaxurma naTel iRo wylisagan da sulisagan da jvars ecva, daefla da aRdga mesame dRes, da axda simaRlesa mamisa Tana, da kvlav mova didebiT, romelsac Svenis yovelive dideba, pativi da Tayvaniscema mamiT da suliT wmidiT~.

aRmarTebisaTvis patiosnisa jvrisa qarTlis moqcevis dros idga erTi xe kldis borcvze, Seuval adgilas, es xe iyo friad eSvenieri. da sakvirveleba am xisgan is iyo, rom isarcemuli nadiri, romelic mividoda da SeWamda am xis foTols an Tesls, aRar mokvdeboda, Tundac sasikvdilod daWrili yofiliyo. es Zlier akvirvebda pirvel warmarTebs. auwyes episkopos iovanes am xis Sesaxeb. xolo episkoposma Tqva:`aha. WeSmaritad, es qveyana Tavdapirveladvea Senaxuli RvTisgan Tavis msaxurad, rameTu RmerTisgan aRmocenda es xe, am droisaTvis Senaxuli, rameTu axla moefina RmerTis madli qarTls, da am xisgan jer ars patiosani jvris Seqmna, romelsac Tayvans scems qarTlis mTeli simravle~. da wavidnen rev, Ze mefisa, episkoposi da xalxis simravle. mohkveTes es xe da Tavis rtoebianad wamoiRes da mohqonda aT aTeul kacs, zeze rtoebiT da foTlebiTurT, Semoi-

29

tanesqalaqSi, zamTris dros, roca sxva yoveli xe xmeli iyo, xolo es foToldaucveneli, surnelovani da saxilvelad mSvenieri. da Zirze daayenes eklesiis karebTan, samxreTiT, sadac uberavda neli niavi da Slida mis foTlebs, Zravda mis rtoebs da misi xilva mSvenieri iyo, rogorc gvsmenia alvis xisa. es xe mohkveTes 25 marts, paraskevs, da idga ase 37 dRe. da ar Seicvala feri misma foTlebma, idga Tavis Zirze, wyaros TavTan, vidre ar Seimosa yvela xe foTliT, xolo nayofis gamomRebeli xeebi - yvaviliT. maSin, 1 maiss, Seemnes jvari, 7 maiss aRmarTa mefis xelis dadebiT qalaqis mTelma xalxma, da aha, zecidan Camovida cecxlis jvari da rogorc varskvlavT-gvirgvini daadga eklesias ganTiadamde. gariJraJisas misgan gamovida ori varskvlavi, erTi wavida aRmosavleTiT da erTi dasavleTiT. da is TviTon (varskvlavgvirgvini) aseve brwyinvaled nel-nela gadavida aragvze da dadga kldis borcvze, zemo mxares, im wyaros siaxloves, romelic wmida ninos cremlebma aRmoacena da iqidan amaRlda zecad. da ase mravalg zis ixila mTelma xalxma macxovareba RvTisa Cvenisa. maSin gamohkiTxes wmida ninos, Tu ra aris, rom erTi brwyinvale varskvlavi aRmosavleTiT midis, meore ki dasavleTiT, da Tqva man. `ganavlineT kaci maRal mTebze aRmosavleTiT kaxeTis mTamde da dasavleTiT am qalaqis sanaxebamde, roca gamobrwyindebian is mTiebi, naxon, Tu sad dadgebian da iq aRemarTos jvrebi ieso qristesi~. maSin yo mefem egre. es dRe iyo paraskevi da SabaTi Tendeboda. moxda igive saswauli, rogorc pirvelad. meore dRes movidnen dasavleTSi gag zavnilebi, romelnic idgnen qvabTa Tavze da mouTxres mefes, rom `gamovida is varskvlavi, amaRlda da miiwia TxoTis mTaze, kaspis gadasasvlelTan, dadga erT adgils da srulebiT gauCinarda~. aseve movidnen kaxeTis mTidan da Tqves:`vixileT varskvlavi Cvensken momavali da daadgra daba bods kuxeTisas~.

30

maSin ubrZana netarma ninom:`waiReT ori jvari, da aRmarTeT erTi TxoTs, sadac gagimxila RmerTma Tavisi Zala da erTi miec salomes qristes mxevals, aRmarTos ujarmis qalaqSi, rameTu bodSi aris eris simravle. bodis daba iqneba RvTis saTno adgili~. hyves egre, rogorc brZana dedofalma. xolo zeciuri saswaulis CvenebiT es patiosani jvari mcxeTaSi datoves. mividnen borcvis qveS, wyarosTan aTies Rame, iloces RmerTis mimarT, netari nino cremliT azavebda wyaros, da iyo kurnebani da didi saswaulebi. meore dRes avidnen kldeze, movida netari nino borcvze, davarda qvebze, tiroda, da masTan erTad mefeebi, mTavrebi da yoveli simravle erisa, ise rom mTebi eqos aZlevdnen. da daado xeli qvas da uTxra episkoposs:`modi, rameTu Senda jer ars, da daswere jvari am qvas~. da man hyo egre da iq aRimarTa is jvari didebiT mefeTagan, daiCoqa uricxvma xalxma da Tayvanisces jvars da aRiares jvarcmuli WeSmaritad Zed RvTisa cxovelisa, da irwmunes samebiT didebuli RmerTi. xolo didi mTavrebi ar ganSordnen wminda eklesias, naTlis svets da cocxal jvars, rameTu hxedavdnen uzomo saswaulebs da miuTxrobel kurnebebs. aRdgomis dResaswaulis kvira dRes mirian mefem da mTelma mcxeTam Seswires Sesawiravi da es dRe ganawesa jvris msaxurebad, aRdgomis dResaswauli, yovelma qarTlma dRevandlamde. ramdenime dRis Semdeg suli wmindis mofenidan ixiles saswauli didad saSineli, oTxSabaT dRes naTlis sveti jvris saxiT daadga am jvars da Tormeti varskvlavi mis garSemo gvirgvinis saxiT. xolo is borcvi akmevda surnelebas. xedavdnen am saswauls yovelni da mravali uRmerToTagani moiqca da moinaTla im dRes. xolo qristianebi kidev ufro morwmuneni gaxdnen da adidebdnen RmerTs. mere kvlav ixiles jvris sxva saswauli mzeze Svidjer ubrwyinvalesi naTeli daadga jvars Tavze da RvTis angelozebi aRvidodnen da gardamovidodnen masze, viTarca RumelSi naperwklebi. xolo is borcvi Zlier iZroda. am saswaulis dacxromisas Zvrac wydeboda. ixiles es saswauli, gaukvirda yvelas, ufro

31

da umetesad adidebdnen RmerTs. am saswauls xalxi xedavda SiSiT da ZrwoliT. modiodnen gulmodgined Tayvanissacemad. am dros mefis Zes, revs, hyavda sasikvdilod sneuli patara Svili. marto is hyavda. moiyvana da dado jvris winaSe da cremliT Tqva:`Tu miboZeb am yrmas cocxals, avaSeneb luskumas (budes) Sens sayofelad~. maSinve ganikurna is yrma, gacocxlda da gankurnebuli waiyvana. mere movida Tavisi aRnaTqvamis aRsasruleblad da misca madli didi sixaruliT da gulmodgined aaSena mcxeTis jvris luskuma revma, mefis Zem. yovelwliurad modioda da aRasrulebda aRnaTqvam msxverpls. mis Semdeg ufro modiodnen uZlurni da sneulni da ikurnebodnen, sixaruliT adidebdnen wminda jvars. iyo erTi, orive TvaliT brma, Wabuki. ijda is qristes jvris win da meSvide dRis Semdeg aexila Tvalebi, xedavda da adidebda RmerTs. mere iyo vinme dedakaci, ukeTuri sulisgan marad gvemuli rva wlis manZilze, ise, rom Zali da goneba warTmeuli hqonda, Tavis samosels xevda. roca moiyvanes da patiosan jvars amTxvies, meTormete dRis Semdeg ganikurna da Tavisi fexiT wavida, adidebda RmerTs da Tayvansscemda patiosan jvars. iyo aseve erTi mcire yrma, uceb daeca da mokvda. aiRo dedamisma da dado jvris win mkvdari, dilidan saRamomde dedamisi tiriliT loculobda jvris win, sxvebi eubnebodnen:`waiRe, dedakaco, da damarxe, rameTu mkvdaria, nuRar aCereb~. xolo man ar warikveTa sasoeba, aramed ufro da umetsad sawyaloblad tiroda da loculobda. xolo saRamo Jams yrma mosulierda, Tvali aaxila da meSvide dRis Semdeg ganikurna. gacocxlebuli waiyvana yrma dedamisma da adidebda RmerTs. xolo roca ixiles saswaulebi da kurnebani yovlad wmindisa jvrisa, mravali uSvilo midioda, iTxovdnen Svilierebas da mravalSvilianebi xdebodnen, Sesawiravebs da madls aZlevdnen. ara marto mosulebi iRebdnen kurnebas, aramed isinic, romelnic Soridan loculobdnen, maSinve misi SewevniT iRebdnen madls da madlobis Sesawiravad modiodnen.

32

mravalni uRmerTonic ki, WirSi Cacvenilni, rogorc ki SesTxovdnen wmida jvars, maSinve SordebodaT Wiri da modiodnen jvris samTxvevad, saswrafod inaTlebodnen da adidebdnen patiosan jvars. patiosani jvris ZaliT ikurnebodnen piradi satanjvelisgan, modiodnen savedreblad da ikurnebian dRevandel dRemde da adideben mamas, Zes da suli wmindas.

wigni, romelic miswera romis patriarqma da branjTa mefem ninos, mefe mirians da qarTlis ers am dReebSi mouvida wigni romis patriarqisagan wmida ninos, mefes da qarTlis mTels ers. moavlina branji diakoni qebis Sesasxmelad da kurTxevis misacemad, netari ninosgan locvis wasaRebad da misi madlis saziareblad. mas hqonda aseve branjTa mefis wigni wminda ninosTan, rameTu mamamisisgan mieRo naTeli branjTa qveyanas. gagebuli hqondaT ierusalimsa da konstantinepolSi es yovelive, rom simarTlis mze moefina qarTlis qveyanas. amisTvis sanatreli wigni moewera, raTa euwyebina misTvis saswaulebi svetisa da mayvlovanis kurnebis Zala. yovelive moismina da ixila branjma diakonma, rac momxdariyo mcxeTaSi da gakvirvebuli adidebda RmerTs. waiRo wignebi da wavida. maSin uTxra mefem wminda ninos da episkoposs:`mnebavs, raTa iZulebiT, maxviliT movaqcioT mTiulebi da Cemi siZe ferozi, davumonoT isini RvTis Zes da vaTayvanoT patiosan jvars~. maSin uTxres:`ara brZanebul ars uflisgan maxvilis aReba, aramed saxarebiT da patiosani jvriT vuCvenoT WeSmariti g za, mimyvani saukuno cxovrebasTan. RvTis madlma gananaTlos sibnele maT gulebSi~. da wavidnen wmida nino, episkoposi iovane da maT gaatana mefem erTi erisTavi. movidnen da dadgnen wobens, mouxmes mTiulebs, pirutyvis saxis kacebs, WarTalelebs, fxovelebs, wilknelebs da gudamayrelebs. uqadages maT qristianTa WeSmariti rjuli, saukuno cxovre-

33

basTan mimyvani, xolo maT ar inebes naTlisReba. maSin mefis erisTavma mcired warmarTa maxvili maTze da ZleviT Semusra maTi kerpebi. iqidan gadavidnen da JaleTs dadgnen, uqadages erwoTianeTelebs. maT Seiwynares da naTel-iRes, xolo fxovelebma datoves TavianTi qveyana da gadavidnen TuSeTSi. sxva mTiulTa umravlesoba ar moiqca, daumZima maT xarki mefem, roca ar inebes naTlisReba, xolo ukanasknel Jams, maTi nawili moaqcia abibos nekreselma episkoposma da zogierTni maTganni darCnen warmaTobaSive dRemde. xolo wmida nino wavida ranisken ferozis mosaqcevad. mivida kuxeTSi, daba bodSi da dahyo iq ramdenime dRe. modiodnen masTan kaxeTidan. aRiara misi swavla eris simravlem. dasneulda iq. gaigo es rev, mefis Zem da misma colma salomem, romelnic cxovrobdnen ujarmaSi, mividnen ninosTan. acnobes mefesa da dedofals, maT gag zavnes episkoposi iovane ninos wamosayvanad. magram wminda nino ar daemorCila, maSin wavida TviT mefe da xalxis simravle. xedavda xalxi mis saxes rogorc zecis angelozis pirs. mis samosels bolo nawilebs aclidnen, iRebdnen da sarwmunoebiT emTxveodnen. garSemo msxdom yvela dedofals TvalTagan cremli dioda moRvawe moZRvrisa da sneulTa xelovani mkurnalis ganSorebis gamo. salome ujarmeli da peroJavri sivnieli, maTTan erisTavebi da mTavrebi, hkiTxavdnen:`Tu vina xar an saidan moxvedi am qveyanaSi Cvens macxovrad? sad aRizarde, dedofalo, gvauwye Cven Seni saqme. ratom ambob tyve varo, tyveTa mxsnelo da sanatrelo, rameTu Sengan gviswavlia, rom iyvnen winaswarmetyvelebi RvTis Zis uwinares, Semdgom Tormeti mociquli, sxva samocdaaTni. CvenSi aravin moavlina RmerTma Sens garda da rogor ityvi, tyve varo da rogora xar u c x o~ . m aSi n d a iwy o s it y v i s T q m a wm i d a ni n o m daTqva:`sarwmunoebis asulno, Cemo maxlobelo dedoflebo, gxedavT Tqven rogorc im pirvel qristian qalebs, gnebavT

34

Cemi g zis cnoba, glaxaki mxevlisa. axla gauwyebT, rom misulia Cemi suli Cems xorcTan da meZineba me dedaCemis ZiliT saukunod, magram aiReT Tqveni sawerlebi da dawereT Cemi glaxaki da udebi cxovreba, raTa icodnen Tqvenma Svilebma Tqveni sarwmunoeba, Cemi Sewynareba, RvTis saswaulebi, romelnic uxilavT~. maSin swrafad aiRes sawerlebi salome ujarmelma da peroJavri sivnielma. daiwyo sityvis Tqma wmida ninom da isini werdnen. mouTxro yovelive, rac Cven zemoT davwereT, cxovreba am wmindisa da netarisa da Sehvedra mefes iakob mRvdeli, raTa iovanes Semdeg iyos is episkoposi. maSin iovane episkoposma swira da aziara wminda nino qristes sisxliT da xorciT. Seavedra Tavisi suli cis meufes, misi qarTlSi mosvlidan meToTxmete wels, qristes amaRlebidan samas ocdaTvramet wels dasabamidan welTa xuTiaTas rvaas ocdaTvramets. SeiZra orive qalaqi, mcxeTa da ujarma, da yoveli qarTli ninos micvalebisas. iq mividnen da damarxes ZleviT Semosili misi gvami imave adgilas - kuxeTs, daba bodSi, rameTu iq iTxova TviT mefisgan daflva. simdablisaTvis qmna es, radganac es adgili saxelganTqmuli ar iyo. mwuxare iyo mefe da yvela warCinebuli iq misi daflvis gamo, magram mcnebisa da anderZis asrulebisTvis dafles iq. roca aResrula es yovelive, RvTiT ganbrZnobilma mirian mefem ganamtkica wminda samebis da yovelives dambadebeli RvTis sarwmunoebaze yoveli qarTli da hereTi. maSin konstantine mefem gamog zavna mZevali - mirianis Ze baqari didi ganZiT da moswera ase:`me, konstantine mefe, TviTmpyrobeli, caTa meufis axali mona, pirvelad eSmakisagan datyvevebuli da mere gamoxsnili dambadeblis mier, gwer Sen, RvTiv ganbrZnobils da CemsaviT axalnerg morwmune mefe mirians. iyos SenTan mSvidoba da sixaruli, vinaidan ican sameba erTarseba, RmerTi dausabamo yovlisa dambadebeli, aRar minda me Sengan mZevali, aramed sakmarisia Cvens Soris Suamdgomlad qriste, Ze RmrTisa, JamTa upirveles Sobili, romelic gankacda Cveni

35

xsnisaTvis, da misi patiosani jvari, romelic mocemuli gvaqvs sawinamZRvrod mis guliT mosavebs. dambadebeli RvTis SuamdgomlobiT viyoT Cven ZmebiviT, siyvaruliT. Seni Svili SenTvisve mominiWebia, ixile da gaixare da RmerTisgan movlinebuli mSvidobis angelozi iyos SenTan maradis. dambadebelma RmerTma gandevnos Seni sazRvrebidan eSmaki~. movidnen mirian mefis Ze baqari da mefe konstantines mociquli mcxeTaSi. aRivsnen sixaruliT mirian mefe da dedofali nana da adidebdnen RmerTs. maSin mirian mefem ganasrula saepiskoposo eklesiac, aRasrula misi wlisTavis dResaswauli mravali didebiT. mirian mefis moqcevidan ocdamexuTe wels mokvda misi Ze, revi, siZe Trdat somexTa mefisa, romelsac mamis sicocxleSive mieca mefoba. dafles Tavis mier aSenebul akldamaSi. imave wels dasneulda mirian mefe da aResrula. moiyvana Tavisi Ze baqari da coli nana da uTxra nanas:`aha, me waval, saidanac movedi, vmadlob mravalmowyale RmerTs, cisa da qveynis dambadebels, romelmac eSmakisgan datyvevebuli mixsna jojoxeTis pirisgan da Rirsmyo marjveniT missa. Sen, nana, Tu SeZleb, Cemi sikvdilis Semdeg gayavi Cveni samefo ganZi orad da wariRe ninos, Cveni ganmanaTleblis samarxs, droTa cvalebadobiT rom ar Seicvalos is adgili ukunisamde, radgan Tumca mefeTa sajdomia, magram mwiria. ase Seevedra episkoposebs, raTa adidon dideba im adgilisa, rameTu Rirs ars pativiscemisa. moayvanina wmida ninos jvari, romelic Tavdapirvelad hqonda, Camohkida samefo gvirgvini jvarze, moiyvana Ze misi baqari, mis Tavze gamosaxa jvris saxe, aiRo gvirgvini jvridan da daadga Zes Tavze. aResrula mirian mefe da daefla zemo eklesiaSi saSualo svetis samxreTiT, CrdiloeTis mxrisaken. am svetSia nawili RvTiv aRmarTuli svetisa. meore wels mokvda nana dedofali da daefla imave svetis dasavleTiT, sadac mirian mefe iyo damarxuli.
*qarTlis cxovreba, gv. 72-130

36

You might also like