Cinsel Eitim Tedavi ve Aratrma Dernei

Bilgilendirme Dosyas - 6

"Erkek Cinsellii"

CNSEL ETM TEDAV VE ARATIRMA DERNE

"Cinsel Salk ve reme Sal Alannda Ulusal ve Yerel Medya Yoluyla Savunuculuk" projesi, Avrupa Birlii tarafndan finanse edilen T.C. Salk Bakanl Trkiye reme Sal Program kapsamnda desteklenmektedir. Bu yaynn ierii sadece Cinsel Eitim Tedavi ve Aratrma Dernei Proje Ekibi sorumluluu altnda olup, hibir ekilde T.C. Salk Bakanl ile Avrupa Birlii'nin grlerini yanstmaz.

CNSEL SALIK VE REME SALII ALANINDA ULUSAL VE YEREL MEDYA YOLUYLA SAVUNUCULUK PROJES Bilgilendirme Dosyas 6: ERKEK CNSELL

Editrler: Prof. Dr. Mehmet Z. SUNGUR Marmara niversitesi Tp Fakltesi Psikiyatri Ana Bilim Dal retim yesi Prof. Dr. Tufan TARCAN Marmara niversitesi Tp Fakltesi roloji Ana Bilim Dal retim yesi

Proje Yrtcs: Cinsel Eitim Tedavi ve Aratrma Dernei

Proje Destekleyenleri: Trkiye Aile Sal ve Planlamas Vakf Eitim ve Salk Muhabirleri Dernei

Proje Ekibi: Proje Koordinatr : Proje Asistan : Proje Sekreteri : Yerel Temsilciler :

Azime Acar Tracy Kazmirci Pnar Bingl adan Kolayl (Bursa), Veysi pek (Diyarbakr), Filiz zkan (zmir)

ERKEK CNSELL

Merhaba, CETAD olarak, Haziran 2006 tarihinden itibaren Cinsel Salk ve reme Sal Alannda Ulusal ve Yerel Medya Yoluyla Savunuculuk konulu bir projeyi balattk. Projemiz AB Komisyonu tarafndan finanse edilen Salk Bakanl Trkiye reme Sal Program tarafndan desteklenmektedir. Projemiz, ulusal ve yerel medya yelerinin cinsel salk ve reme sal alannda ki haberdarlk ve duyarllklarn arttrmay ve bu alanda alan sivil toplum kurulularyla karlkl ibirliini gelitirmeyi, kamuoyuna bu alandaki doru mesajlar daha etkin ve daha yaygn biimde ulatrmay hedeflemektedir. nk, cinsel salk ve reme sal alanndaki savunuculuun toplumun tm kesimleri asndan hizmet talebinin ve hizmet sunumunun yaygnlatrlmasnda ok nemli bir yeri olduunu dnmekteyiz. Bu amala, proje kapsamnda kendi alanlarnda uzman akademisyenlerden oluan editrler ve bu editrlere yardmc olan bir aratrmac yazar kadrosu tarafndan sekiz ayr balkta dosyalar hazrlanacaktr. ERKEK CNSELL balkl altnc dosyay sizlerle paylamaktan mutluluk duyuyoruz. Projemizi tamamlayacamz Haziran 2007 tarihine kadar medya araclyla kamuoyunun dikkatine sunulacak olan dier iki dosyann balklarn da sizlerle paylamak istiyoruz. Genlik ve Cinsellik Seks Ticareti

Umarz ki, CETAD'n stlendii bu alma kamuoyunda cinsel salk ve reme sal bilincine katkda bulunacaktr.

Sayglarmla, Do. Dr. Cem NCESU

CETAD Ynetim Kurulu yesi ve Proje Direktr

ERKEK CNSELL

NDEKLER
I. CNSELLN TANIMI............................................................................................................................. 7 1- Cinselliin Tanm Nasl Yaplabilir?...................................................................................................... 7 2- Cinsellikte Normal, Anormal Gibi Kavramlar Kullanlabilir mi?................................................ 7 3- Cinsel Sorunlarn zmne Ynelik Bavurular Trkiye'de Neden Artt: Cinsel Sorunlar m Daha Fazla, Yoksa nsanlar m Bu Konuda Hassaslat? .................................... 7 4- Artan Talebe Ynelik Hizmetler Hangi Boyutlarda? ............................................................................ 8 5- Cinsel Ynden Daha Btncl Bir Hizmet Vermek in Birden Fazla Tp Meslek Grubunun birliinin nemi............................................................................................ 8

II-

CNSEL LEV BOZUKLUKLARININ OLUUMU VE DEVAMINDA NEML BR ETKEN OLARAK CNSEL MTLER: CNSELLKLE LGL YANLI BLG VE NANILAR ............. 10

III- CNSEL LEV BOZUKLUKLARI ........................................................................................................ 14 1- Erkekte Cinsel lev Bozukluklar (CB) ............................................................................................... 15 i. Cinsel ilgi ve istek bozukluklar (CB) ................................................................................... 15 ii. Cinsel uyarlma bozukluklar.................................................................................................. 15 iii. Orgazm bozukluklar ............................................................................................................... 17 iv. Cinsel arlar ............................................................................................................................. 18 2- Erkek Cinsel lev Bozukluklarnda Tedavi ......................................................................................... 19 i. Farmakoterapi........................................................................................................................... 19 ii Cinsel terapi uygulamalar ...................................................................................................... 21 3- Cinsel lev Bozukluklarnn Deerlendirme ve Tedavisinde Kltrel Etkenler............................. 23 4- Cinsel lev Bozukluklarnn Deerlendirme ve Tedavisinde Etik lkeler ........................................ 23 5- Cinsel lev Bozukluklarnn Deerlendirme ve Tedavisinde Disiplinler Aras likiler ................ 24

IV- CNSELLKLE LGL SIKA SORULAN SORULAR ....................................................................... 26 VERKEK CNSEL STSMARI................................................................................................................... 30

VI- OCUUN CNSEL STSMARI........................................................................................................... 31 VII- ECNSELLK ............................................................................................................................................ 32

VIII- ERKEK CNSEL ANATOM ve FZYOLOJS ..................................................................................... 34

1- Erkek Cinsel Anatomisi ......................................................................................................................... 34 2- Erkekte Cinsel lev Fizyolojisi ve Cinsel Yant Dngs .................................................................. 35 IX- HORMONLARIN ERKEK CNSEL SALII VE REME ZERNE ETKS .............................. 36 XERKEK CNSEL SALII ....................................................................................................................... 38 1- Sertleme Kayb (SK) Tedavisinde Son Gelimeler ........................................................................... 38 2- Sk Grlen ve Erkek reme levini Etkileyebilen ki Sorun: nmemi Testis ve Varikosel........... 39

I. CNSELLN TANIMI

1. Cinselliin Tanm Nasl Yaplabilir?

Cinsellik, genel anlamda bireyin hem bedensel hem de ruhsal katlm ile gerekleen doyuma ve remeye ynelik yaantlar olarak tanmlanabilir. remeye ynelik yaant ancak kar cinsiyetten birinin varlyla mmknken, doyuma ynelik yaantda byle bir zorunluluk yoktur. Bireyler, doyuma ynelik cinsellii herhangi bir partner olmadan kendi kendilerine yaayabilecekleri gibi, kendi cinsiyetlerinden biriyle de yaayabilirler.

2. Cinsellikte Normal, Anormal Gibi Kavramlar Kullanlabilir mi?

Normal ve anormal gibi kavramlarn tanmn yapmakta baz glkler vardr. nk cinsel ilgi ve performans, bireyler arasnda nemli farkllklar gsterdii gibi, ayn bireyde bile farkl zaman ya da farkl partnerlerle deiiklikler gsterebilir. Ayrca zaman zaman gelenekselin dnda yaanan baz cinsel aktiviteler birok kii iin anormal olarak tanmlanabilirken, ayn cinsel aktiviteyi paylaan partnerler ynnden normal olarak kabul edildii mddete ortaya bir sorun kmayacaktr. rnein cinsel aktivite srasnda partnerinin uzun ince topuklu ayakkab giymesini arzu eden bir erkek ve onun bu arzusundan rahatszlk duymayan bir kadn, cinsellii olduka tutkulu bir biimde yaayabilirler. Oysa psikiyatri alannda alan bir profesyonel ya da bu tr bir ilikiyi tuhaf bulan kiiler ayn cinsel aktiviteyi bir fetiizm olarak deerlendirilebilir. O halde uygulamada bir cinsel ilevin anormal olarak tanmlanabilmesi, biz profesyonellerin ya da genel olarak dierlerinin takdiri ile deil, cinsellii paylaan bireylerden birinin ya da her ikisinin (ka kiiyse) ayn konu ile ilgili yaknma getirmesiyle mmkndr. Ne var ki geen zaman srecinde ince topuklu ayakkab giymekten rahatsz olmayan kadn, ayakkablar olmad zaman partnerinin uyarlamadn fark ettiinde, giydii ayakkab kadar ekici olamadn dnerek, o zamana kadar doyum salad ve normal olarak niteledii bu cinsel aktiviteyi artk anormal olarak deerlendirmeye balayp, profesyonel yardm arama yoluna gidebilir. Bu senaryo bize belirli bir zaman diliminde normal, hatta uyarc gibi gelen baz cinsel aktivitelerin, ayn birey veya iftte baka bir zaman diliminde anormal ve hatta itici bir aktiviteye dnebildiini gstermesi ynnden ilgintir. Anormal kavram gibi frijit ve empotan (iktidarsz) gibi terimlerin kullanlmasndan da kanlmaldr. nk bu terimler hem etiketleme oluturmakta, hem de anlam net olmayan, aalayc bir ierik tamaktadr. rnein iktidarsz bir erkekten kastedilen cinsel ilgi ve istei olmayan bir erkek midir? Yoksa sertleme salayamayan bir erkek midir? ocuk sahibi olamayan bir erkek midir? Erkein iktidar diye bir ey var mdr, varsa bu cinselliiyle mi llmelidir? Frijit kadndan kastedilen cinsel ynden souk bir kadn mdr? Souk bir kadnsa belirli bir partnere souk davranan bir kadnn tm erkeklere ilgisinin azald ya da genel olarak cinsellie ilgisinin azald sylenebilir mi? Souk kadnlar m vardr, yoksa soumaya neden olan ilikiler ve erkekler mi?

3. Cinsel Sorunlarn zmne Ynelik Bavurular Trkiye'de Neden Artt: Cinsel Sorunlar m Daha Fazla, Yoksa nsanlar m Bu Konuda Hassaslat?
lkemizde zellikle son onbe yl iinde cinsel sorunlarn zmne ynelik yardm aray ynnde artan talebi, cinsel sorunlarn artmasndan ok, cinsellie ynelik sosyal tutumlarn deimesiyle aklamak mmkndr. Bu sre iinde her eyden nce medya iletiim aralarnn, cinselliin nitelikli bir ilikinin deimez bir paras olduunu sk sk vurgulamasnn nemi byktr. Medya araclyla iletilen mesajn z udur: Herkesin, hatta kadnlarn (!) cinselliin tadn karma, uyarlma ve orgazm olma haklar vardr. Bu
7

CETAD

mesajn sk sk gndemde olmas, ifti oluturan elerin cinsel yaamdan beklentilerinin artmasna ve bylelikle cinsel hazz engelleyen durumlarda tedavi merkezlerine daha sk bavurmalarna yol amtr. Yardm arama davranlarnn artmasndaki dier etkenler ise, artan talebi karlamaya ynelik olarak kurulan tedavi merkezlerinin saysnn artmas ve cinsel sorunlarn tedavisinde baaryla kullanlan ila ve cinsel terapi tekniklerinin gelitirilmesidir. Bugn elimizde birok cinsel ilev bozukluunda etkili olarak kullanlabilen cinsel terapi teknikleri mevcuttur. Ayrca AIDS gibi cinsel yolla bulaan hastalklarn gndemde oluu, elerin tatmini farkl partnerlerde aramak yerine, mevcut cinsel ilikinin iyiletirilmesi ynnde aba gstermelerine de yol amtr. Ne var ki bu son noktann lkemizdeki nemi henz tartlabilir boyuttadr.

4. Artan Talebe Ynelik Hizmetler Hangi Boyutlarda?

Gnmzde cinsel yaamla ilgili sorunlar, eskiye oranla daha kolaylkla dile getirilebilmekte; toplumumuz insan, yaamnn bu alannda da nemli sorunlar olabileceini daha az inkar etmekte ve daha ok yardm aray iine girmektedir. Artan talebe ynelik olarak verilen hizmetleri iki balkta toplamak mmkndr. Birincisi, aslnda belirgin bir cinsel ilev bozukluu olmayan ve daha ok eitli yanl bilgiler ve abartl beklentiler nedeniyle eitli korkular yaayan ya da cinsel performans ya da tatminini daha da artrmaya alan birey ve iftlere bilgi vermek, endielerini gidermek ve cinsel yaamlarn daha doyum salayc bir duruma getirmek iin verilen cinsel danmanlktr. kincisi ise belirgin bir cinsel ilev bozukluu olan birey ve iftlere sorunlarn deerlendirilmesi ve zlmesi konusunda yardm amacyla kurulan cinsel ilev bozukluklar deerlendirme ve tedavi merkezleridir. Birinci grupta zamannda verilen iyi bir danmanlk, doal olarak ikinci gruba olan bavurular azaltabilir. Bu iki grup hizmeti birbirinden iyi ayrt etmek ok nemlidir. nk birinde bir bilgilendirme ve ynlendirme sz konusu iken, dierinde tedavi arlk kazanmaktadr. Dier taraftan bu iki grup hizmeti ayn at altnda yrtmek de yine ok nemlidir. nk cinsel sorunlarna zm arayan birey ve iftler, roloji, jinekoloji, psikiyatri gibi birbirinden olduka farkl disiplinlere bavurabilmektedir. Her bir tp meslek grubu, kendine bavuran bireyleri doal olarak kendi blmlerini ilgilendiren hastalklar ynnden incelemekte ve kendilerini dorudan ilgilendiren bir hastalk saptanamadnda, ayn birey ve iftler bir sonraki aamada kime ve nereye bavuracan bilememektedirler. Sorunlar tehis edilemedii dncesiyle bu kiiler, ayn tp dalndan bir baka kiiye bavurup hem zaman, hem para, hem de umut kaybna urayp aresizlik duygusu iine girebiliyorlar. Cinsel lev Bozukluklar Deerlendirme ve Tedavi Merkezleri, cinsel sorunlarn zmne ynelik yardm aray ynnde artan talepleri karlayabilmek, sorunlar nedeniyle kime ve nereye bavuracan bilemeyen birey ve iftlere adres gstermek ve sorunlarn zmnde kullanabilecekleri en uygun yntemleri retmek gibi amalarla kurulur. deal bir merkezde yardm iin bavuran birey ve iftler ncelikle sorunun kkeni ynnden incelenir, daha sonra bu birey ya da ift, sorunun zelliine bal olarak ayn merkezde alan bir cinsel terapist veya androlog veya duruma bal olarak her ikisi tarafndan takip edilir. Bylelikle danan kii ayn merkez iinde en ok yarar salayaca adresi bulma ansna kavumutur. Danmanlk iin bazen birey ve iftlerin gelmesine gerek olmayabilir. nk telefonla yaplan danmanlk uygun bir biimde gerekletirildiinde hem eitli endieleri hem yanl bilgileri azaltp doyumu artrabilirken, tedavi birey ve iftlerin mutlaka merkeze gelmelerini gerektirir. lkemizde bu biimde donatlm merkezlerin says ne yazk ki olduka yetersizdir ve ou kez byk yerleim merkezlerinde bulunmaktadr.

5. Cinsel Ynden Daha Btncl Bir Hizmet Vermek in Birden Fazla Tp Meslek Grubunun birliinin nemi:
Gelimeler, nmzdeki yllarda cinsel ilev bozukluklarnn deerlendirme ve tedavisinde yer alan deiik tp meslek gruplar (rologlar, psikiyatrlar ve jinekologlar gibi) arasnda daha iyi bir ibirliinin gerekliliine iaret etmektedir. Bu gerek; farkl meslek gruplarnn birbirlerinin seenei olmak yerine, birbirlerinin tamamlaycs olmalar gerektiini bir kez daha nemle ortaya koymaktadr. Ancak bylesi bir btnleme sayesinde, cinsel sorunu olan birey ve iftler tek bir meslek grubundan salayacaklar yararn tesinde, btncl bir yaklamdan yararlanma olanana kavuabilirler. deal bir hizmette yardm iin bavuran birey ve iftlerin mevcut cinsel sorunlarnn kkeninin anlalm olmas ve bu birey ve ifte ne tr bir yardmn kim tarafndan verilecei belirlenmi olmaldr. Uygulanacak tedavinin seiminden tedavi eden kimse sorumlu
8

ERKEK CNSELL

olmakla birlikte, terapist danan kiiyi veya ifti, olas tm tedavi trleri ve olanaklar konusunda aydnlatmal ve onun / onlarn verilecek tedaviyi anladklarndan ve onayladklarndan emin olmaldr. Cinsel ilev bozukluklarnn iftlerde grlme skl nedir? Her iki partnerde cinsel ilev bozukluunun olduu durumlar nelerdir? Yaplan almalar, birlikte yaayan iftlerin %40-50'sinin en az bir tr cinsel ilev bozukluundan yakndn ortaya koymaktadr. Bizim yaptmz bir alma ifti oluturan elerden kadnlarn %60'nn, erkeklerin ise %40'nn bir tr cinsel ilev bozukluundan yakndklarn ortaya koymutur. Aslnda elerden birinde herhangi bir cinsel ilev bozukluu olutuunda, dierinde de bir cinsel ilev bozukluunun olumas sk karlalan bir durumdur. Eer elerden birindeki cinsel sorun, dier ein cinsel sorununu maskelerse tedavinin baarya ulama ans yoktur. rnein kadnda ok belirgin olarak yaanan vajinismus, erkekte mevcut olan sertleme sorununu maskelerse, kadnn vajinismusu tedavi edilse bile cinsel birleme hala salanamayacaktr. Doal olarak bu durumun tersi de geerlidir. Erkekteki belirgin sertleme sorunu, kadndaki cinsel birleme korkularnn anlalmasna engel olur. Byle bir durumda kadndaki korkular erkein tedavisi salandnda daha belirgin olarak ortaya kmakta ve cinsel birleme yine gerekleememektedir. Tedavi iin bavuran iftlerin gereksiz zaman, para ve hepsinden nemlisi umut kaybna uramamalar iin tedavi balangcnda iyi bir deerlendirmeden gemeleri gerekir. Cinsel ilev bozukluu saylmayacak cinsel yaknmalarn (cinsellie konsantre olamama, yetersiz n sevime, cinsel iletiim azl gibi) oranlar ise tahmin edilebilecei gibi ok daha fazladr ve bu trden durumlar yaknma olarak dile getiren ve tedavi iin yardm arayan ne yazk ki daha ok kadnlar olmaktadr, yani bu alandaki sorumluluk da evlilik alannda olduu gibi daha ok kadnlar zerinde kalmaktadr.

CETAD

II. CNSEL LEV BOZUKLUKLARININ OLUUMU VE DEV AMINDA NEML BR ETKEN OLARAK CNSEL MTLER: CNSELLKLE LGL YANLI BLG VE NANILAR
Cinsel mitler cinsellikle ilgili olarak doruluklar konusunda yeterince destekleyici kant olmadan kabul edilen, toplum bireylerinin kulaktan dolma bilgileri birbirine aktarmasyla yaylan, abartl ve yanl inanlardr. Geleneksel olarak kulaktan kulaa yaylan, toplumun hayal gcyle ekillenen ve gerek bilimsel verilerle balantl olmayan cinsel mitler, aslnda eitli n yarglardan ibarettir. Hatal bilgi aktaran arkada evresi, basn yayn organlarndaki sorumsuz baz haberler, fkralar, akalar, pornografik yaynlar cinsel mitlerin toplumun genelindeki yaygnlnda rol oynarlar. Cinsel ilev bozukluklarnn temelinde yatan cinsel bilgisizlik veya yanl-eksik bilgilenmenin bir sonucu olan cinsel mitler; deiik kltr ve toplumlarda bile nemli benzerlikler gsterir. Bu nedenle birok insan eksik ve yanl bilgilerle cinsellii yaarken, kimisi de doru bildiklerinin aslnda birer uydurma olduunu yllar sonra renebilmektedir. Cinsel mitlerin en nemli nedeni; cinsellikle ilgili konularn aka konuulmamas, tartlmamas ve yeterli bilimsel veritaban olmamasdr. Belirsizlik korku ve endieyi krkler, yanl bilgi kulaktan kulaa yaylr ve cinsel mitler olumaya balar. Cinsel mitler, beklentilerin abartl olmasna, abartl beklentiler ise performansn olduka stne ktndan yetersizlik duygusu, eitli kayg ve endielerle hem cinsel ilev bozukluklarna zemin hazrlarlar, hem de oluan cinsel ilev bozukluunun sregenlemesine neden olurlar. Uygun olmayan magazin literatr ve pornografik yaynlar cinsel mitlerin pekimesini salar. Tahmin edilenin aksine, cinsel mitlere eitim dzeyi yksek gruplarda, hatta hekimler arasnda bile rastlanmaktadr.

En Sk Rastlanan Cinsel Mitler:

1- Erkek cinsellii her zaman istemeli ve cinsel ilikiye hazr olmaldr. Sertleme sorunu ve performans kaygsyla ilgili cinsel mitlerden biridir ve erkekleri ar bir yk altnda brakr. Byle bir inan olan erkek, cinsellii bir dev gibi yapmak durumunda kalacak ve byk olaslkla bir sre sonra bir yandan cinsel ilgi ve istek azl sorunu yaayacak, dier yandan kendini gerek bir erkek gibi hissetmeyecektir. 2- Cinsellii hep erkek balatmaldr ve kontrol erkekte olmaldr. Cinsel aktiviteyi balatma ve ynlendirme ykmllnn erkee ait olduunu ifade eden, kat ve deimez bir cinsel rol neren bu mit; kadnlarn geleneksel edilgen rolnn devamna zemin hazrlar. Ayrca byle bir mit'e itibar eden erkek, partnerine cinsellii balatt iin fke duyabilir, kendisini yetersiz hissedebilir. Oysa almalar kadnn balatt bir cinsel eylemin her iki cinsiyet iin de daha uyarc olduunu gstermektedir. 3- Cinsellii kadn balatyorsa, bu, kadnn azgn ve tehlikeli olduunu gsterir. Bu mit evlenilecek kadn var, elenilecek kadn var eklindeki grten yola kmaktadr. Toplumda masum grnml cinsellikle balants olmam naif kadnlarn erkekler iin daha uygun partnerler olduklarn buna karn cinsellikte ne istediini bilen, cinselliinin farkna varm ve bununla gurur duyan bir kadnn ancak elenmek amal bir partner olabileceini vurgulayarak kadn cinselliini deersizletiren bir gr yanstmaktadr.
10

ERKEK CNSELL

4- Gerek erkek, ok sk cinsel ilikiye girendir. Elerin cinsel istek dzeyleri farkl olabilir. Sk sk ilikiye girme miti eler arasnda sorunlara ve ciddi atmalara yol aabilir. Ayrca sklk konusunda eik oluturacak belirlenmi kesin bir norm yoktur. 5- Cinsel yaknlama bir kez baladnda mutlaka cinsel birlemeyle tamamlanmaldr. Zorlamal cinsel ilikilerin en nemli nedeni olan bu mit ayrca gerekli korunma yaplmazsa istenmeyen gebeliklere ve cinsel yolla bulaan hastalklara da neden olabilmektedir. Cinselliin amacn temelde penisin vajinaya girmesi ile snrlayan bu cinsel mit, erkein uyarlma baladktan sonra kendisini kontrol etmekte glk ekeceini ve mutlak birleme isteyeceini ileri srmektedir. Bu tr bir mit zellikle sertleme sorunu yaayan erkeklerde performans kayglar nedeniyle cinsel yaknlamadan (birleme olmadan) uzak durmaya neden olabilmektedir. 6- Erkekte sertleme olunca mutlaka orgazm olmal ve tercihan vajen iine boalmaldr. Bu mit boalma olmadan yaanan cinselliin erkek iin doyurucu olamayaca eklinde bir grn benimsenmesine neden olmakta ve erkeklerin de kadnlar gibi birleme olmadan da zevk alabileceklerini grebilmelerini engellemektedir. Vajen iine yaplan boalmann istenmeyen gebeliklere neden olabilecei de unutulmamaldr. 7- Cinsellik iin mutlaka ok sertlemi bir penis gereklidir. Bu mit elerin dokunmann verdii hazz yakalayamamalarna neden olur. Daha da nemlisi cinsel birleme olmadan yaplan sevime, elerin birbirlerine gsterdikleri efkatin iaretidir. Dier taraftan cinsel birleme iin yeterince sert bir penise sahip olan erkein daha da sert bir penise sahip olmak iin gereksiz yere sertleme salayc ilalar kullanmasna neden olabilir. Bu mitin ortadan kalkmas erkein belirgin bir sertleme salayamadka bir kadnla cinsel ilikiye giremeyecei ve giriin gerekleebilmesi iin penisin ok sert olmas nyarglarn ortadan kalkacaktr. Hi kimse her an belirgin sertleme salamay garanti edemez. 8- Erkek iin sevimede baarl olmak haz almaktan da nemlidir. Cinsellikte baarl olmak yerine cinsel haz almaya odaklanmak daha doru bir davran olacaktr. nk baarl olmaktan kastedilenin ne olduu ak deildir. Ayrca penis bir baar organ deil, ieme, reme ve doyuma ynelik bir organdr. 9Sevime spontan olmaldr, bu konuda dnmek veya konumak spontanl bozar. zellikle cinsel tedaviler srasnda ifte verilen ev devleri tedavinin baarya ulamasnda nemli rol oynar. Terapistin cinsel dev vermesi bu mit nedeniyle pek ok ift tarafndan doal olmamas asndan eletirilmektedir. Oysa cinsellik yaanmad taktirde iftin repertuvarndan kan bir aktivitedir. Sevimenin nceden planlanmasnn olumsuz bir etkisi yoktur. Cinsellik srasnda konuabilmek nemlidir, konumayan ve duygularn bu nedenle paylaamayan iftlerin cinsel sorunlar yaamas beklenir.

10- Cinsellik hakknda kefedecek yeni eyler yoktur. Cinsellik igdseldir, renilmez. gdsel ve biyolojik temeli olmakla birlikte cinsel tutum ve davranlarn nemli ksm renme ile geliir. Bu nedenle yeterli bilgi ve beceri dzeyine sahip olabilmek iin, cinsellik hakknda kefedilecek yeni eylerin snr yoktur. Yaplan aratrmalar kendi cinsel bilgi dzeyini yeterli olarak nitelendirenlerin ounda cinsel bilgi ve beceri dzeyinin ok dk olduunu ortaya karmtr. 11- Erkek cinselliinin temel amac orgazm olmaktr, orgazm bitince cinsellik de biter. Cinselliin amac haz almaktr. Cinsel haz almak, orgazm olmadan da salanabilir. Kzlk zarna verilen deer nedeniyle cinsel birlemeye girmeyen iftlerde cinselliin zevk vermedii sylenebilir mi? zensiz, acele ve srf bireysel tatmin iin yaplan cinsel birlemeler zaman iinde dier partnerin cinsellikten soumasna neden olabilir.

11

CETAD

12- Erkek cinsellikte mutlaka deneyimli olmaldr. Gerek erkek kadna nasl zevk vereceini bilen erkektir. Bu erkekler iin olduka yk oluturan ve hatta erkei artan bir mittir. Cinsel ynden ok deneyimli erkekler bir yandan da apkn, kazanova gibi sfatlar almakta ve partnerlerine gvenilirlik asndan sorun oluturan kiiler olabilmektedirler. Ayrca deneyim her iki cinsiyet iin de nemli olabilir. Bu mit erkeklere cinsel ynden snrsz zgrlk getirirken, kadn cinselliini snrlandrmakta ve cinsellii erkeklerin tekeline sokmaktadr. Oysa her iki cinsiyet iin de benzer sorumluluklar olmaldr. 13- Erkek cinsel birleme srasnda sertlemesini kaybediyorsa, bu partnerini istemediini, sevmediini gsterir. Cinsel iliki srasnda erkein penisinin sertliini kaybetmesinin bir ok nedeni olabilir. Bunlardan biri de cinsel ilev bozukluudur. Ne var ki partnerinde sertleme problemi olan birok kadnn aklna ncelikle bu mit gelmektedir. 14- Birbirlerini seven iftler sevimekten nasl zevk alabileceklerini ok iyi bilirler. Bu cinsel mit iftleri bask altna almann tesinde renmeyi ve tecrbe edinme abalarn yavalatabilir. 15- Masturbasyon kt ve zararldr. Bilinen en eski ve yaygn cinsel mitlerden biridir. Kiide sululuk ve pimanlk duygularna yol aar. Bu cinsel mit, masturbasyon yapmann krlk gibi bedensel veya izofreni gibi ruhsal hastalk veya ykmlara yol atna dair korku ve kayglara da neden olmaktadr. Erken boalmalarn pek ounun temelinde genlikte ayp, su, gnah gibi dncelerle yaplan masturbasyonlar vardr. Ayp, su, gnah duygularyla yaplan herey gibi masturbasyon da hzl yaplmakta ve bylelikle beden saati hzl bir boalmaya ayarlanmaktadr. Masturbasyon zararl deildir, cinsel ilev bozukluklarna yol amaz, cinselliin haz verici olarak yeniden renilmesini salamak iin cinsel terapilerde kullanlr, alkanlk yapmaz, bedensel ve ruhsal ykmlara yol amaz. Her yata doal kabul edilebilir. Masturbasyonun gen ve evlenmemi erkeklere zg bir davran olduu gr doru deildir. Elerin birbirlerine masturbasyon yaparak ya da yaptrarak doyuma ulamalar az grlen bir durum deildir ve her iki e de onaylad mddete doyum verici olabilir. Ancak partneri olan bir bireyin yalnzca masturbasyon aracl ile doyum salamaya almas salkl bir davran olarak deerlendirilemez. Masturbasyon ok sk yaplyorsa yalnzln veya sosyal iliki kuramamann ve bir sosyal beceri eksikliinin belirtisi olabilir. Uygunsuz yer, zaman, aralarla yaplyorsa konuyla ilgili bir uzmana danlmas gereklidir. 16- Erkekle kadn ancak birlikte orgazm olurlarsa sevime baarl olur. Bu mit boalma sresi normal olan pek ok erkekte gereksiz yere erken boalma korkularnn olumasna neden olabilmektedir. nk bazen erkek normal bir srede boalsa bile partnerindeki bir orgazm sorunu nedeniyle kendisini erken boalyor gibi hissedebilir. Partnerini orgazm etmeyi grev gibi gren bir erkek cinselliin doyum ksmndan ok baar ksmna odaklanmaktadr. En ok yanl bilinen konulardan biri de erkein her boalmasnn orgazmik olduunun dnlmesidir. Erkekler her boalmada ayn zevki almazlar, yani her boalma orgazmik deildir. 17- Cinsel iliki srasnda karlkl masturbasyon yanltr. Bilinenin aksine, cinsel iliki srasnda da karlkl masturbasyon uyarc bir eylem olabilir. Hatta cinsel birleme ile orgazm olamama sorunu olanlarda cinsel iliki srasnda yaplan karlkl masturbasyon ok yararl bile olabilir. 18- Cinsel birleme srasnda fantezi kurmak yanltr. Cinsel fanteziler ahlak d, sapk ve sadakatsiz davranlardr. Cinsel yaamn en nemli ve renkli eleri arasnda yer alan cinsel fantezilerin zararl, hatta bir eit sapklk olduu inan olduka yaygn bir cinsel mittir. Bu cinsel mitin etkisiyle baz kiiler cinsel
12

ERKEK CNSELL

fantezileri nedeniyle sululuk, korku ve endie duyabilirler. Bilinenin aksine, cinsel uyarlma yalnzca grme, dokunma, ses ve koku gibi duyular aracyla olmaz. Hayallerin de cinsel uyarlma zerinde ok nemli etkileri vardr. Cinsel fantezilerin var olan partner ve her zamanki cinsel iliki tarzndan farkl olmas, kiilerin sululuk duymasnn en nemli nedenlerinden biridir. Ama unutulmamaldr ki; cinsel fantezi kurmak, zgrlktr. Fantezilerin ieriinin olaan d olmas doal ve yaygn bir durumdur. 19- Erkein penisinin boyu tatminde en nemli etkendir. lk alardan bu yana erkeklik gcnn simgesi sertlemi byk bir penis olmutur. Pornografik yaynlarla da pekitirilen bu cinsel mit, kadnlarn tatmin olabilmesinin ancak byk bir penis ile mmkn olabilecei nyargsna neden olmaktadr. Pek ok erkek kendi cinsel organnn boyutlarn etraftan duyduu abartl tanmlamalarla karlatrarak yetersizlik hissi ve endie duyabilir. Bir erkein penisinin kk olmas onun cinsel anlamda yetersiz olduu anlamna gelmez. Aksine byk penis ou kez kadnlara ac verir. Ayrca srf bu nedenle gereksiz yere penis bytme operasyonlar geiren erkeklerin says az deildir. 20- Cinsel birleme erkek iin yorucu ve tketicidir. Bu cinsel mitin bir benzeri Hint kltrnde DHAT sendromu olarak bilinir. Bir damla semenin nemli bir kan kaybyla e deer olduu inanc vardr. Ayrca, Taocu cinsellik akmnn boalmay bir dzen ve denetim altna alma dncesinin ve insan bir kez boald m, snm bir balona benzer felsefesiyle yaratt, cinsel birlemenin ok enerji tketen ve baz durumlarda bedensel salk iin zararl olabilecek bir etkinlik olduu nyargsndan kaynaklanr. Bu mit nedeniyle oluan ar kayg erkeklerde cinsel istek azalmasna zemin hazrlar. 21- Yallarn cinsel ilikide bulunmas uygun olmaz. E, salk, stat gibi pek ok kaypla kar karya kalan yal insanlarn zayf, aresiz ve yetersiz olduu, cinsel ve fiziksel yaknlamaya istekli ve yeterli olmad kans olduka eski, yanl ve yaygn bir cinsel mittir. Gnmzde yaam boyu cinsellik anlay arlk kazanmtr.

CNSEL MTLER DZELTLEBLR M?

Cinsel mitler cinsel ilev bozukluklarnn oluumunda hem hazrlayc, hem balatc ve hem de srdrc nitelii ile ok nemli yer tutar. te bu nedenle de cinsel mitlerin deitirilmesi ve yerine doru bilgilerin aktarlmas kiilerin cinsel sorunlarnn zmne katkda bulunur. Yanl bilgileri saptamaya alan ve eler arasnda cinsel uyumu salamay amalayan cinsel terapi ncelikli olarak kullanlmaldr. Cinsel terapistin toplumsal nyarglar ve cinsel mitlerle mcadelesinde, ncelikle kendisinin cinsel mitlerden byk oranda arnm olmasnn, yeterli bilgi ve deneyime sahip olmasnn ve bu bilgi birikimini uygun, anlalr ve uygulanabilir biimde bireye ya da ifte aktarabilmesinin nemi aktr. Son olarak; cinsel mitlerin yerine gerekleri koymalyz. Bu gereklerin kayna bilim ve aratrma olmaldr. Cinsel mitlerin insan ar psikolojik yk altnda brakan abartl beklentiler ve yalanlar olduu gznnde bulundurulacak olursa deerlendirme ve tedavideki yeri kendiliinden anlalr.

13

CETAD

III. CNSEL LEV BOZUKLUKLARI

Her cinsel aktivite veya yaknlamann cinsel birleme ile sonulanmas gerekmez. Cinselliin temel amacnn doyum olduu dnlecek olursa, aslnda cinsel birleme, cinsel dngnn tamamlanmasna, yani sona ermesine neden olur. Tamamlanm bir cinsel aktivitenin gerekleebilmesi iin ncelikle cinsel ynden bir ilgi ve istek, bunu izleyen bir uyarlma ve uyarlmann ulat doruk nokta olarak kabul edilen orgazm gibi evreler olmas beklenir. Erkeklerde orgazm sonras, cinsel ynden yeniden uyarlabilme ve ayn dngnn tekrarlanabilmesi iin gemesi gereken bir sre vardr. zlme (rezolsyon) olarak bilinen bu aamann sresi ou kez erkein ya ile orantldr. Ya arttka bu sre de doal olarak uzamaktadr. Kadnlarn cinsel dnglerinde byle bir aamaya gereksinimleri yoktur ve bu nedenle kadnlar ardarda birden ok sayda orgazm olabilirler. Cinsel ilev bozukluklar, tamamlanm bir cinsel aktivitenin getii bu evrelerden birinde ya da birkanda ortaya kan inat ve tekrarlayc bozukluklar tanmlamak iin kullanlr. O halde bu bozukluklar, a) cinsel ilgi ve istek bozukluklar, b) uyarlma bozukluklar ve c) orgazm bozukluklar olarak tanmlanabilir. Bunlara ilaveten bir de d) cinsel ar bozukluklarndan sz edilebilir. a) Cinsel ilgi ve istek bozukluklar ou kez kendilerini cinsel istekte azalma ile gsterirler. Erkek ya da kadnn artm bir cinsel istek nedeniyle yardm arama davran iine girmesi, nadiren karlalan bir durumdur. En sk karlatmz yaknma ise elerden birinin ilgi ve isteinin dierinden farkl olmas nedeniyle yaplan bavurulardr. Burada genellikle elerden biri dierini cinsel ynden souk - uzak olarak tanmlarken, dier e ar istekli-azgn olarak tanmlamaktadr. b) Uyarlma bozukluklar cinsel uyarlmann erkekteki gstergesi peniste sertleme, kadndaki gstergesi ise vajinal blgede sv salglanmasdr. Uyarlma sorunlarnn nemli bir ksmnn cinsel ilgi ya da istek azlnn bir sonucu olarak ortaya kt unutulmamaldr. lgi veya istei azalm bir bireyin uyarlmakta zorluk ekmesi beklenen bir durumdur. c) Orgazm bozukluklar, normal bir cinsel uyarlmay izleyen dnemde orgazmn inat ve tekrarlayc biimde gecikmesi ya da olumamas anlamna gelir. Bu tr bozukluklar, kadn ve erkekte orgazm olamama eklinde grlebilecei gibi, erkekte ge veya hzl (erken) ve daha iyi bir terimle istemsiz boalma ya da boalmaya ramen orgazm olamama eklinde kendini gsterebilir. Baka bir deyile, erkekler her boalma srasnda ayn dzeyde orgazm olamamaktadrlar. Bu gerek genellikle bilinmemektedir. Bunu gnlk yaamda kadnlarn partnerlerine Sen boalp tatmin oluyorsun, ama ya ben? eklindeki sylemlerinde grmek mmkndr. Burada kadn doal olarak honutsuzluunu dile getirirken, ou kez bilmeden erken boalan einin tatmin olduuna ilikin bir yanlg iine girmektedir. Erkein boalmas her zaman yeterince tatmin olduu anlamna gelmeyebilir.

d) Cinsel arlar, birlemenin arl gereklemesi (disparoni) biiminde ortaya kabilecei gibi, cinsel birlemenin arl olacana ilikin korkular nedeniyle vajen giriindeki kaslarn kaslmas sonucu cinsel birlemenin salanamamas eklinde de kendini gsterebilir. Vajinismus olarak bilinen bu sorun, ilk cinsel birleme denemesi srasnda farkedilmekte ancak sorunu yaayan ift byle bir hastalktan haberdar olmad iin trajik bir seyir gstermektedir. Bu yaknmayla Prof. Dr. Sungur'un kuruculuunu yapt merkeze bavuran iftler arasndaki rekor, 23 yld. Baka bir deyile 23 yl evli kalp hi cinsel birleme salayamam iftler vard. Bu iftlerin bir ksm hi birleememelerine karn cinsel ynden doyurucu bir yaam srdrrken; ou, konuyla ilgili bilgisizlik ve yetersiz ve hatta uygunsuz profesyonel yardm nedeniyle eitli glklerle karlamlardr. Erkeklerde arl boalma son derece rahatsz edici bir durum olup, eitli organik ya da psikolojik nedenlere bal olarak ortaya kabilmektedir.
14

ERKEK CNSELL

1. Erkekte Cinsel lev Bozukluklar (CB)

Genel olarak CB birincil veya ikincil, total veya durumsal olmak zere iki grupta incelenir. Birincil kelimesi mevcut CB'in ilk cinsel aktiviteden itibaren var olduunu gsterir. Yani birey ilk cinsel aktivitesinden itibaren her seferinde benzer bir sorun yaamtr. kincil kelimesi ise bireyin belli bir sre iin cinsel ynden herhangi bir sorununun olmadn, CB'in tamamen normal bir sreci izleyerek ortaya ktn ifade eder. Total kelimesi CB'in her trl cinsel aktivite srasnda mevcut olduunu, durumsal kelimesi ise mevcut CB'in tm cinsel aktiviteler srasnda olutuunu vurgular. Baka bir deyile rnein, CB bireyin partneri ile ilikisi srasnda ortaya kmakta ancak masturbasyon srasnda olumamakta ise, bu sz edilen CB'in durumsal olduunu gsterir. i. Cinsel ilgi ve istek bozukluklar (CB) Erkeklerde bu tr yaknma ile yaplan bavurular olduka nadirdir. Bunun en nemli nedeni cinsel ilgi ve istek azalmasnn sklkla sertleme kaybna (SK) (uyarlma bozukluuna) neden olmas ve erkeklerin daha ok SK yaknmas ile bavurmalardr. lgi ve istek bozukluu ile yaplan bavurularn skln azaltan bir baka etken ise erkeklerin her zaman ve her koulda cinsellie hazr olduu biimindeki cinsel mittir. Bu tr yanl / abartl bilgi ve beklentiler erkein yardm arama davran iine girmesine engel olmaktadr. CB erkeklerde hemen tamamen azalm cinsel istek biiminde kendini gsterir. Cinsel ilgi ve istek azalmas birincil bir sorun olarak ortaya kmsa etiyolojide ncelikle endokrin (hormonal) bozukluk aratrlmaldr. Kadnlarda olduu gibi erkeklerde de ikincil gelien bir cinsel istek azalmas daha ok bireyin partneri veya ei ile genel ilikisinin doyurucu olmay ile aklanabilir. Ancak depresyon veya dier fiziksel hastalklar erkeklerde kadnlardan daha fazla ikincil ilgi ve istek azalmasna neden olurlar. Burada unutulmamas gereken nemli nokta CB'in tansn koyarken bunu yalnzca erkein eine duyduu ilginin miktar ile lmemektir. Bireyin ei dndaki erotik uyaranlara gsterdii ilgi, masturbasyon yapma ve cinsel fantezi kurma, CB konusunda daha gvenilir bilgiler verebilir. Cinsel istekte azalmaya yol aabilecek herhangi bir psikiyatrik, sistemik hastalk veya ila / madde kullanm varsa CB tans konulamaz. Erkeklerde grlme skl kadnlara gre daha azdr (%1-15). Prof. Dr. Mehmet Z. Sungur'un kuruculuunu yapm olduu (Ankara niversitesi Tp Fakltesi'nde) Cinsel lev Bozukluklar Deerlendirme ve Tedavi nitesi (CBDT)'ne 1998 - 1999 yllar arasnda bavuran 243 erkein %9'unda CB saptanmtr. CB ou kez dier CB ve en sk olarak da SK ile birlikte grlr. CB'in SK ile birlikte grlme skl, 1989 - 1999 yllar arasnda CBDT'de %10.2 olarak bulunmutur. CB ile karan bir baka durum cinsel tiksinti bozukluudur. Bu bozuklukta ele cinsel birlemeden kanma ve tiksinti olur. Burada birey bir partnerle cinsel iliki sz konusu olduunda endie ve korku duyar. Tiksinti, cinsel birlemenin herhangi bir ynyle ilgili olabilecei gibi, tm cinsel uyaranlara (pme, dokunma gibi) ynelik de olabilir. Klinik olarak zgl fobiye benzer. Cinsel eylem sz konusu olduunda kiide youn korku, bulant, arpnt, baylma hissi gibi belirtiler grlr. Oluumunda ou kez travmatik cinsel yaantlar, ocukluk a istismarlar, tekrarlayan arl cinsel birlemeler ve eitli bilin d atmalar rol oynar. ii. Cinsel Uyarlma Bozukluklar SK, sertlemede yetmezlik, sertleme bozukluu ve empotans birbirleriyle e anlaml olarak kullanlan ve erkekteki cinsel uyarlma bozukluunu ifade eden terimlerdir. Bunlardan empotans, iktidarszlk anlamnda kullanldndan ve bir erkein iktidar, sertlemenin nicelii veya nitelii ile llemeyeceinden gnlk dilde kullanlmamaldr. SK cinsel birlemeyi salamak iin gerekli sertlemenin olumasnda ya da srdrlmesinde ortaya kan inat ve tekrarlayc yetersizlik olarak tanmlanabilir. Snflamada bir cinsel uyarlma bozukluu olarak tanmlanmasna karn bir cinsel ilgi ya da istek azlnn sonucu olarak ortaya kabilecei unutulmamaldr. Grlme skl tanmlamaya (sertleme kusurunun oluma sklna, oluan sertliin derecesine ya da olmas beklenen sertliin eksiklik dzeyine) gre deiir. Tm erikin erkek poplasyonunun %10-20'sinde
15

CETAD

grlebilmekle birlikte, bu oran 60 yan zerinde belirgin olarak artmaktadr. Tedavi amac ile herhangi bir profesyonel yardm arama yoluna gitmemi erkeklerin %6'snda aratrma noktasnda (kesitsel olarak) SK saptanmtr. Yaamnn herhangi bir diliminde benzeri bir glkle 1-2 kez karlaan erkeklerin oran ise %70-75'lere ulamaktadr. Feldman tarafndan yaplm bir almada (Massachusetts almas) 40-70 yalar arasndaki erkeklerin %52'sinde SK saptanmtr. Bu oran lkemizde yaklak 6.5 milyon erikin erkein SK sorunu yaadn gstermektedir. Btn bu oranlar SK'in yaygnln gstermektedir. Ne var ki SK olan erkeklerin ancak %10'undan az tedavi grmektedir. SK, erkek cinsel ilev bozukluklar arasnda en sk bavuru nedenidir. ABD'de Masters ve Johnson grubunda bu oran %55, ngiltere'de Hawton'un grubunda % 60, Prof. Dr. Mehmet Z. Sungur'un kurduu nitede ise %75'tir. stanbul Tp Fakltesi ve Cerrahpaa Tp Fakltesi Cinsel lev Bozukluklar Tedavi Merkezleri'nde ayn oran srasyla %70 ve %85.5 bulunmutur. SK, organik kkenli CB'ler arasnda da en sk grlenidir. Farkl oranlardan sz edilmekle birlikte, bugn daha ok kabul edilen gr; tp ve teknolojinin geliimiyle birlikte sertleme yetmezliklerinin daha byk bir ksmnn kkeninde organik nedenlerin saptanabildiidir. Ancak organik bir patolojinin (rnein; damarsal yetmezlik) saptanmas, elik edebilecek psikolojik bir bozukluun varln dlamad gibi artmasna sebep olabilir. nk organik bir CB'in psikolojik bir yansmasnn olmamas dnlemez. SK'nn kkeninin psikolojik olduunu belirtmenin gl organik nedenlerin dlanmasn gerektirmesindendir. yk ou kez bu ayrm yapmakta yetersiz kalmaktadr. Buna ramen hastadan yk alnrken mutlaka sorulmas gereken sorular unlardr: a. SK ilk cinsel aktiviteden itibaren mi mevcut, yoksa presipitan olabilecek bir olay izleyerek mi ortaya km (birincil - ikincil ayrm)? SK birincil bir sorun ise organik olma ans daha fazladr.

b. SK, yalnzca danan bireyin partneri ile beraberlii srasnda m oluuyor, yoksa masturbasyon ya da baka bir partnerle iliki srasnda da oluuyor mu (durumsal - total ayrm)? SK total bir sorun ise organik olma ans daha fazladr. c. Uygun zaman, uygun yer, uygun kii koullarnn varlnda SK oluuyor mu? Uygun yer, zaman ve kii varlnda oluan SK, daha ok organik etiyoloji dndrmelidir.

d. SK yava yava m yoksa aniden mi ortaya km? Aniden ortaya kan SK daha ok psikolojik etiyoloji dndrmelidir. e. SK pozisyon deiikliine bal olarak artp azalyor mu? Pozisyon deiiklii ile artan - azalan sertleme daha ok organik etiyoloji dndrr. SK'nn ortaya knn hemen ncesinde kullanlan bir ila ya da geirilmi bir operasyon yks var m? Byle bir yknn varlnda organik etiyoloji dnlmelidir.

f.

g. Sabah sertlemesi oluuyor mu? h. Sertleme srasnda peniste ekil deiiklii oluuyor mu? Yan etki olarak sertleme kusuru oluturabilecek bir ilacn yakn gemite ya da halen kullanlyor olmas, ya da elik eden psikiyatrik bozukluk yksnn varlnda organik - psikolojik ayrmn yapmak daha da glemektedir. yk ve mevcut tan yntemlerinin tmnn uygulanmasna karn SK'larnn %17'sinde ayrc tan kesin olarak yaplamamaktadr. Kald ki baz olgularda organik ve fonksiyonel etkenler birlikte rol oynamakta, bu olgularda organik ve fonksiyonel etkenler mevcut patolojiyi yalnz balarna aklamakta yetersiz kalmakta, ancak bir arada aklayabilmektedirler. SK'nn etiyolojisinde rol oynayan organik etkenler arasnda en nemlileri damarsal (arteriyel ve venz yetmezlik), nrolojik, iatrojenik (ilalar, cerrahi giriimler), metabolik ve endokrin nedenlerdir. SK'nn ortaya knda ya da devamnda en nemli psikolojik etken, performans ile ilgili olumsuz beklenti ve deerlendirmelerdir. Performans, baarya ilikin bir kavramdr. Bireyin performansnn yetersiz
16

ERKEK CNSELL

olacana ilikin beklentisi ve yetersiz performans sonucunda ortaya kabilecek sorunlar ile ilgili dnceleri youn anksiyete yaamasna ve cinsel ilikide kanmaya, cinsel isteksizlie, hatta depresif belirtilerin ortaya kmasna neden olabilir. Dier taraftan sertleme kusuru, depresyonda sk grlen belirtilerden biridir. Hangisinin dierine neden olduu kesin olarak bilinmemekle birlikte olumsuz dnce biimi ve bak asnn hem depresyona, hem de SK'na zemin hazlad bilinen bir gerektir. Performans kaygs yansra sululuk duygularnn elik ettii evlilik d ilikiler, bireyin partnerindeki cinsel ilev bozukluu, eitli cinsel mitler, abartl beklentiler, rastlantsal baarszlklar ve evlilik ilikisindeki sorunlar da psikolojik nitelikte SK'nn ortaya kmasna neden olabilir. yi yetimi bir klinisyenin SK yaknmas ile gelen bir erkei rahatlatabilmesi, iyi bir yk alabilmesi, gerekirse ayrc tan ynnde uygun tetkikleri yaptrmas ve hastay mevcut sorunun kkenine gre yardm alabilecei en uygun tp disiplinine ynlendirebilmesi beklenir. iii. Orgazm Bozukluklar 1. Orgazm olamama (inhibe erkek orgazm): Normal bir cinsel uyarlma dnemini izleyerek inat ve tekrarlayc biimde orgazmn gecikmesi ya da olmamas anlamna gelir. Klinisyen, orgazm gecikmesini deerlendirirken, danann yan ve yeterli bir cinsel uyarlmann olup olmadn gz nne almaldr. Yine bu tan konulmadan nce dier psikiyatrik bozukluklarn ve organik etkenlerin dlanm olmas gerekir. Ayrc tanda prostat ameliyatlarn takiben gelien retrograd (geriye doru) boalmann da dlanmas gerekir. ou kez cinsel birlemeyle boalmann gecikmesi ya da olmamasna karn, oral ya da elle uyarmay takiben orgazm oluabilmektedir. Erkekteki CB arasnda daha nadir grlen bir bozukluktur. 2. Erken boalma (prematr ejaklasyon): Erken boalmann fikir birliine ulalm bir tanm yoktur. Erkein, partneri orgazm olmadan nce boalmas biimindeki bir tanm mevcut sorunun partnerinin orgazmnn gecikmesi ile ilgili olup olmadn yeterince yanstmadndan doru deildir ve bu tanmlama gnmzde bir cinsel mit olarak kabul edilmektedir. nat ve tekrarlayc biimde, ok az cinsel uyarlma ile cinsel birleme ncesinde ya da birlemeden hemen sonra ve kiinin kendisinin ve partnerinin arzu ettii sreden daha nce oluan boalma daha iyi bir tanmlama olmaktadr. Klinisyen bu tany koymadan nce ya, cinsel birleme skl, partner zellikleri, n sevime sresi ve ortamn uyarcl gibi etkenleri gz nne almaldr. Erken boalmada nemli olan sre deil, boalma refleksi zerinde istemli denetimin olmamasdr. Denetimsizlii tanmlamada erken szc uygun olmadndan erken boalma yerine denetimsiz boalma ya da istemsiz boalma terimlerinin kullanlmas daha uygun olacaktr. lk kez cinsel ilikiye giren gen erkeklerde sk grlr. ou erkek daha sonralar boalma sresi zerinde bir kontrol gelitirir. Erkekte en sk grlen cinsel ilev bozukluu olmasna karn, cinsel ilev bozukluklar tedavi merkezlerine bavurular arasnda SK'dan sonra ikinci sradadr. Cerrahpaa Tp Fakltesi Cinsel lev Bozukluklar Merkezi'nde %14,5 olarak saptanan bu oran Prof. Dr. Mehmet Z. Sungur'un gemite kurmu olduu (Ankara niversitesi Tp Fakltesi CBDT'de) merkezde %20-25 arasnda deimektedir. CBDT'de denetimsiz boalma sorunu ou kez sertleme yetmezlik sorunu ile birlikte grlmektedir. Bu tr olgularda bavurular ou kez SK ynnden yardm almak amacyla yaplmakta ancak incelendiinde temel sorunun denetimsiz boalma olduu saptanmaktadr. Eitim dzeyi daha yksek olan grupta bu yaknma ile bavurularn daha fazla olmasnn, partneri tatmin etme aba ve kaygsndan kaynakland belirtilmektedir. Denetimsiz boalma genellikle birincil bir sorundur. ou kez hzl yaplm masturbasyon yks vardr. Gerek erkekte oluturabilecei performans kaygs gerekse hem erkek hem partnerinde dier cinsel ilev bozukluklarna zemin hazrlamas nedeniyle tan ve tedavisi byk nem tamaktadr. Prognoz, byk oranda kadnn tepkisi ile belirlenir. fkeli, sulayc ve aalayc tutumlar, erkein kendine olan gvenini azaltarak boalma sresinin daha da ksalmasna neden olabilir. Erkeklerin ou, cinsel iliki srasnda dikkatlerini cinsellik d bir alana ynelterek ya da cinsellik d konular dnerek sorunu zmeye
17

CETAD

alrlar. Bu tutum ou kez ie yaramad gibi, cinsel birlemeden alnan zevki de azaltr. Kullanlan eitli anestetik kremlerin ya da geciktirici olduu belirtilen spreylerin olumlu bir etkisi gsterilemedii gibi, bunlar uyarlmann bozulmasna da neden olabilirler. Denetimsiz boalma sorunu yaayan erkeklerin partnerlerinde ikincil bir sorun olarak cinsel ilgi ve istek azalmas ya da orgazm bozukluklarnn ortaya kmas artc deildir. Tedavide ama boalma kontrolnn salanmasdr. Baz durumlarda seici serotonin gerialm inhibitor (SSRI) grubu ilalarn boalmay geciktirici yan etkileri tedavi amacyla kullanlabilse de, bu etki yalnzca ilacn kullanld sre iin geerlidir. Geciktirici spreyler uyarcl da azalttndan genellikle dananlar tarafndan tercih edilmez. Kalc boalma kontrol davran tedavisi ile salanabilir. Bu yaklam boalma kontrolnn en kolay olduu bir aamadan cinsel birlemeye kadar giden aamalarda bireyin boalma refleksini daha iyi kontrol edebilmesini salamaya ynelik teknikler ierir. Bu amala en sk kullanlan tekniklerden biri durbalat tekniidir.Bu teknikte boalmaya en yakn noktada uyaran kesilir, acil boalma hissi getiinde uyarmaya tekrar balanr. Bunu her egzersizde en az kere deneyerek boalmaya en yakn noktann tannmas ve bu noktadaki boalma kontrolnn renilmesi amalanr. Boalma kontrolnn en kolay olduu masturbasyon egzersizleri ile balayan ilk aamada bu kontroln salanmasndan sonra ikinci aama olan partnerin elle masturbasyon aamasnda da bu kontroln salanmas amalanr. Bu aamada boalmaya yakn noktada ein uyary kesmesi, sonra tekrar balatmas gerekir. Bu aamadaki kontroln renilmesinden sonra cinsel birlemeye izin verilir ve boalma kontrolnn nispeten daha kolay olduu kadnn stte olduu pozisyonda dur - balat teknii ile devam edilir. iftin uyumlu ve dzenli ekilde tedaviyi srdrmesi halinde boalma kontroln renmeleri olasl yksektir. Gnlk pratikte dananlarn bu tedavi srasnda yapt en nemli yanllardan biri, uyarlmaya tekrar balanmas iin gereinden fazla beklenilmesi hatta sertlemenin azalmasndan sonra uyarann tekrar balatlmasdr. ifte bu konuda yeterince bilgi verilmesi ve dur - balat tekniinde uyarann tekrar balatlmas iin saniyeler iinde kaybolan acil boalma hissinden hemen sonra uyarann tekrar balatlmas gereinin vurgulanmas gerekir. Erken boalma ile ilgili en nemli endielerden biri partnerin tatmin edilememesi olasldr Tedavi srasnda her cinsel birlemede partnerin orgazm olmasnn gereki bir hedef olmad, boalma sresi uzasa bile bunun ein orgazm olmas iin yeterli olmayabileceinin anlatlmas; cinsel birlemeden nce veya sonra yeterli el uyars ile orgazmn salanabileceinin retilmesi gerekir. 3. Ge boalma (retarde ejaklasyon): Boalmann hi olmamas (masturbasyon, uyku ve cinsel iliki srasnda), ksmen olumas (masturbasyonda oluan ancak cinsel birleme srasnda olumayan) ya da olduka uzun sren bir uyarlma sonunda oluan boalma biiminde grlebilir. Genellikle ar kontrolll ve kendini cinsellie brakmakta glk eken ve partnerine fke duygular yaayan erkeklerde grlen bir bozukluktur. Ancak boalmann hi olmamas ou kez organik bir patolojiye iaret eder. Baz ilalarn kullanm (antidepresanlar ve tiyoridazin gibi nroleptikler) boalmay geciktirebilmektedir. Geriye doru olan boalmada orgazm duyumu alnmakta ancak penisten darya bir ejeklat olumamaktadr. Bu tr durumlarda ejeklat mesane iine atldndan seminal sv iermesi nedeniyle idrarn bulank gelmesi tanda deerli bir bulgudur. CB merkezlerine yaplan bavurular arasnda en az grleni ge boalmadr. iv. Cinsel Arlar 1. Disparen: Cinsel birlemenin arl gereklemesi anlamna gelir. Ar birleme srasnda olmakla birlikte, hemen ncesinde ya da sonrasnda da olabilir. CB merkezlerinde nadiren grlen bozukluklardandr. Erkeklerde kadnlara oranla daha az sklkla grlen bu bozukluk genellikle Peyronie hastal ve prostatit gibi tbbi bir bozuklua bal olarak olumaktadr. 2. Arl boalma: Nadir grlen bozukluklardandr. Genellikle retra, prostat ve mesane enfeksiyonu gibi durumlara bal oluur. Bu tr sorunu olan erkekler boalma sonras peniste yanma hissinden yaknrlar. Bazen tamamen salkl erkeklerde de boalma sonras penis banda ar duyarllk ve ar olabilir. Kaplan, arl boalma ya da boalma sonras oluan ary, erkein boalmayla ilgili kaygs nedeniyle perine kaslarnda spazm olumasna balamtr.
18

ERKEK CNSELL

2.

Erkek Cinsel lev Bozukluklarnda Tedavi

CB altta yatan organik bir nedene, cerrahi bir giriime, kullanlan bir ilaca ve elik eden ruhsal bir hastala bal olarak gelimise, tedavi ncelikle altta yatan etkene ynelik olarak yaplr. Burada unutulmamas gereken nemli nokta, CB'in ou kez tek bir nedene bal olmaddr. Her organik olayn psikolojik bileenlerinin olaca gz nnde bulundurularak, sorun btncl olarak ele alnmaldr. Erkek cinsel ilev bozukluklarnn tedavisinde bugn etkili olarak kullanlabilen ve nemli bir yan etkisi olmayan gl ilalar vardr. Fosfodiestaraz enzim inhibitrleri olarak bilinen bu ilalar ayrca ele alnacaktr. Psikolojik kkenli CB'in tedavisinde ise cinsel terapiler olarak bilinen yaklam kullanlr. Bu yaklamn znde, CB'in trne zgl olarak gelitirilmi tekniklerin, danan birey ve iftin zellikleri ve gereksinmelerine uygun bir biimde uygulanmas sz konusudur. Tedavi oturumlar srasnda birey ve iftlere sorunlarnn zmnde kullanabilecekleri teknikler ayrntlar ile anlatlr ve bir sonraki terapi oturumuna kadar yrtecekleri aktiviteler ev devleri biiminde verilir. Tedavideki hedefler dorultusunda daha kolaydan daha zora doru aamal biimde dzenlenen ev devleri srasnda bir aama baaryla tamamlanmadan bir sonraki aamaya geilmez. Bilisel - davran tekniklerin arlkl olarak kullanld bu tr tedaviler, bu konuda eitim alm ve uzmanlam profesyoneller tarafndan yaplmaldr. Bu konuyla ilgili olarak uygun ya da yeterince eitim almam hekimlerin, kendilerine danan birey ve iftleri mevcut sorunlar konusunda bilgilendirmeleri, ayrc tan yapmalar ve dananlar en ok yardm alabilecekleri ilgili tp disiplinine yneltmeleri yeterli olacaktr. Erkek cinsel ilev bozukluklar sk grlmesine karn az dile getirilen, salk profesyonellerince az bilinen, ayrc tans ve etkili tedavisi yeterince yaplmayan nemli bir toplum sal sorunudur. Cinsel Terapiler mi? Farmakoterapi mi?: gereksiz kutuplama. Gndeme gelen her yeni fiziksel tedavi ile birlikte (penisten yaplan enjeksiyonlar, sertleme salamaya ynelik ilalar vb.), cinsel terapilerinin cinsel ilev bozukluu tedavisinde nemli bir yeri kalmad ileri srlmtr. nk biyolojik mi - psikolojik mi? biimindeki ayrmlar fiziksel tedaviler ile cinsel terapilerinin kutuplamasna neden olmaktadr. Bu mantk, sorunun kkeninde biyolojik etkenler varsa tedavisinin BYOLOJK psikolojik etkenler varsa tedavisinin PSKOLOJK olmas gerektii eklinde gnmzde geerliliini yitirmi inanlar zerine kurulmutur. Oysa, gnmzde penis damarlarnda yetmezlik (kaak) bulunan pek ok erkek hibir cerrahi giriim sz konusu olmakszn yalnzca cinsel terapiler ile tedavi edilebilmektedir. Bu damarsal kaan mevcut sertleme kusurunu yalnz bana aklayamadn, ancak damarsal yetmezlik zerine eklenen performans kaygsyla birlikte klinik tablonun olutuunu ve performans kaygsnn cinsel terapiler ile giderilmesi ile birlikte damara mdahale etmeden sertleme sorununun ortadan kalkabildiini gstermektedir. Baka bir deyile, ilerleyen tp ve teknoloji araclyla saptanan organik bulgular her zaman yalnz balarna mevcut cinsel sorunu aklamakta yeterli olamamaktadr. Cinsel sorunlarn ortaya knda ou kez organik nedenler zerine eklenen psikolojik etkenler rol oynamaktadr.

i. Farmakoterapi:
Ne zaman farmakolojik (ila) tedaviler tercih edilmeli? Belirli bir organik hastalk tans konulan ve hastal medikal tedaviler gerektiren hastalar dnda, ila tedavilerinin tercih edilebilecei durumlar yle zetlenebilir;
&

Cinsel terapiler yetersiz kaldnda,

Danan cinsel terapileri kabul etmediinde (ila tedavisini kabul etmeyenlerin says gnmzde en az cinsel terapileri kabul etmeyenler kadardr),
19

CETAD

&

Cinsel terapileri yrtmek iin partneri olmayanlar (byle bir durumda partnersiz yaplan cinsel terapi teknikleri de uygulanabilir), Partneri olmasna karn partnerini tedaviye dahil etmek istemeyenler, Dini - kltrel nedenlerle masturbasyon ieren cinsel terapi egzersizlerine yanamayanlar, lacn olumlu etkisini grdkten sonra kendine gveninin artacan ve bylelikle cinsel terapilere motivasyonlarnn artacan dnen bireyler, Cinsel terapiler konusunda eitimi olmayan kiiler doal olarak ncelikle ila tedavisini tercih edeceklerdir. Ancak ila tedavisinden yarar salayamayan kiilerin performans kayglar belirgin derecede artacandan, bu grupta cinel terapilerin salayaca yarar, ncelikli olarak cinsel terapi alanlardan daha snrl olabilmektedir.

& & &

&

lalarla hzl tamir erkek cinsel ilev bozukluklarnn tedavisinde yeterli olabilir mi?
HER ERKEN NNDE BR PENS VARDIR ilkesi zerine kurulu: FZYOLOJK ilevlerin HIZLI TAMR veya RESTORASYONU Dorultusundaki araylar; HASTALIK YOK HASTA VARDIR kavramn gz ard ederek, sihirli ilacn Sertleme Kayb (SK) olan tm olgularn gereksinmelerine ayn etkinlikte yant vereceini varsaymakta (PAKET - STANDART TEDAV) ve kkeninde veya alevlenmesinde rol oynayan PSKOLOJK ve KLER ARASI ATIMALARI grmezlikten gelebilmektedir.
&

SK'nn kkeninde %75-90 organik etken bulunsa bile organik kkenli olduu dnlen pek ok olgu hibir medikal tedavi uygulanmadan yalnzca CNSEL TERAPLER ile tedavi edilebilmektedir. Bundan karlacak sonular: A) Mevcut sorunun nedeni yalnzca saptanan organik neden deildir, B) Sorunun kkeninde organik ve psikolojik etkenler birlikte rol oynamaktadr.

Kkeninde organik nedenler bulunsa da her organik nedene psikolojik komponentler elik eder. Baka bir deyile PENS KMN PENSDR? yani penisin arkasndaki kiinin Performans kaygs, Yetersizlik duygusu, Erk ve erkeklik kayb gibi korkular ilala giderilebilecek midir?
&

Fizyolojik fonksiyonlarn hzl tamiri veya restorasyonu srasnda SK olgularnn eleri gzard edilmektedir.

Baka bir deyile, SERTLETRLM VE RLETRLM PENS HANG LKDE KULLANILACAKTIR? SK olgularnn elerinde CB grlme oranlar %60 civarnda (CB'in yalnzca %8'i SK'dan nce mevcut), Bu tr iftlerde tedavi - mdahale gerektirecek dzeyde, evlilik ii atma grlme oran %40,
20

ERKEK CNSELL

nk, Evlilik Yaam Cinsel Yaamdan, Cinsel Yaam se Evlilik Yaamndan zole Dnlemez. Mevcut cinsel sorun / sorunlarla birlikte yaama sonucu kurulan psikolojik dengenin erkek lehine hzl biimde bozulmas, mevcut ilikinin dinamiklerini olumsuz etkileyebilir.

Sertleme oluturmak ile oluturulan sertlemeyi cinsel yaam iinde doyum verici biimde kullanmak birbirinden farkldr, nk: a) SERTLEMENN BRAMACI VARDIR. b) CNSEL BRLEME EN AZINDAN K KY GEREKTRMEKTEDR.

Partnerle lgili Sayltlar Saylt 1 : Kadnlar elerine verilen tedaviyi koulsuz olarak kabul edip koopere olacaklardr. Saylt 2 : Kadnlarn elerinin uyarlma sreci iinde yer alp almamalarnn nemi yoktur. Sonu 1 : Bilinli veya bilin d olarak tedavi srecinin sabote edilmesi. Sonu 2 : Tedavi eler tarafndan benimsenmedii takdirde, tedaviye uyum ve olas olumlu sonular tehdit altna girer.

SONU ; Erkee yalnzca sertlemesini geri vermek yeterli olmayacaktr. Oluan sertlemelerin anlaml ve bir iliki btn iinde kullanlabilmesi gerekir. Bunun iin cinsel terapiler, evlilik terapileri, bireysel terapiler ile kullanma hzla giren medikal tedavi yntemlerinin iyi bir entegrasyonu gerekmektedir. CB'in tedavisiyle uraan deiik disiplinlerden profesyonellerin de daha iyi bir ibirlii iinde olmalar gerekmektedir. UNUTULMAMALIDIR K HER ERKEN NNDE BR PENS OLMAKLABRLKTE, HER PENSN ARKASINDADABR ERKEK VARDIR.

ii. Cinsel terapi uygulamalar

Cinsel Terapist nedir ve standart bir uygulama var mdr? Cinsel terapiler olarak bilinen yaklamn znde cinsel ilev bozuklukluunun trne zgl olarak gelitirilmi baz zel tekniklerin kullanlmas sz konusudur. Ancak bu, cinsel terapilerin eitli zgl tekniklerin eitli cinsel ilev bozukluklarnda kullanlmasndan teye gitmeyen yaklamlar olduu anlamna gelmez. Aksi halde bu tr terapileri terapistler aracl ile deil bilgisayarlar ve el kitaplar aracl ile yrtmek mmkn olabilir ve bylelikle terapi daha ekonomik bir biime dntrlebilir. Baz cinsel terapi uzmanlarnn tedavide dierleri kadar baarl sonular alamamasnda, uygulayclarn cinsel terapilerinin kuram ve tekniklerine sk skya yapmaktan teye gitmeyen yaklamlarnn pay byktr. Yalnzca cinsel terapi kuram ve tekniklerini bilerek baarl terapiler yapmak ou kez olanakszdr. nk terapist kuramc deil uygulaycdr ve uygulamalar srasnda mevcut teknikler
21

CETAD

her birey ya da iftin kendilerine zg olan zellikleri ve gereksinmeleri gz nnde bulundurularak kullanlr. Bu; cinsel terapi uygulamalarnda kullanlan tekniklerin cinsel sorunu olan birey ve iftlerin gereksinmelerine uygun olarak dzenlenebilmesi hatta deitirilebilmesi anlamna gelir. nk cinsel ilev bozukluunun tr ayn da olsa, sorunun seyri bireyden bireye ve iftten - ifte farkllklar gsterecektir. Hastalk yok hasta vardr ilkesini benimsemi terapistler tm birey ve iftlerin gereksinimlerine ayn etkinlikle yant verebilecek standart / paket tedaviler olamayacan bilirler.

Cinsel terapiler yalnz bana yeterli mi? ift terapilerinin tedavideki yeri nedir? nsann cinsel yaam dier yaam alanlarndan ayr veya izole olarak da dnlemez. Bu balamda cinsel uyum genel uyumun bir paras olmaktadr. O halde cinsel alandaki bir sorun, yaamn dier alanlarn (i, sosyal, zel yaam alanlar gibi), yaam alanlarndaki eitli sorunlar ve zellikle evlilik ii sorunlar ise bireyin cinsel yaamn olumsuz ynde etkileyebilir. Bu nedenle cinsel terapi uygulamas yapacak terapistlerin bireysel psikoterapi ve evlilik terapileri alanlarnda deneyimli olmalar gerekir. Cinsel terapiler ile evlilik terapilerinin daha sistematik ve etkin bir biimde btnletirilmesine duyulan gereksinim her geen gn artmakta, bu iki terapinin birlikte uyguland iftlerde tedavi sonular daha yz gldrc olmaktadr.
Cinsel terapilerde hedeflerin ak, net ve somut, kullanlan tekniklerin ise kolay anlalr zellikler tamas yansra, Masters ve Johnson'un (1970) kendi uygulamalar sonunda aldklar parlak sonular eitli alanlarda alan bir ok terapistin ilgisinin bu alana ynelmesine neden olmutur. Alana ynelik bu ani bilgi ve poplarite bir yandan cinsel terapilerinin bugnk konumuna geliine zemin hazrlarken bir yandan da baz sorunlar beraberinde getirmitir. Hereyden nce, Masters ve Johnson sonras dnemde hibir aratrmac tedaviyle onlarn ald parlak sonular alamamtr. Bunun en nemli nedenlerinden biri cinsel terapi alanna psikoterapi deneyimi olduka snrl pek ok kiinin girmesi ve bu kiilerin uygun bir eitimden gememi olmalardr. Bugn cinsel terapi uygulamas yapan terapistlerin nemli bir ksm yeterli dzeyde bireysel psikoterapi ve evlilik terapileri eitiminden gememi ve hatta yalnzca cinsel terapi teknikleri konusunda eitim alarak uygulama yapmakta olan terapistlerdir. Bu durum cinsel terapilerin etkinlik ve poplaritesinin giderek azalmasna ve saygnln yitirmesine neden olabilecek gibi grnmektedir. Btn bu bilgiler nda; cinsel terapi uygulamalar srasnda ortaya kabilecek en temel sorunlarn terapistle ilgili sorunlar olduu sylenebilir. Bireysel psikoterapiler, evlilik terapileri ve cinsel terapi eitimlerini tamamlam terapistlerin bu alanlardaki bilgi ve becerilerini ustaca kombine edebilmeleri ve etkin bir biimde kullanabilmeleri, uygulamalardaki baar oranlarn nemli oranda arttracaktr. Buna karn birok Avrupa lkesinde ve ABD'de halen bu entegrasyon salanm deildir. Aksine cinsel sorunlar yansra evlilik ii sorunu olan iftler ncelikle bu sorunlarnn zm iin evlilik terapileri uygulamalar yapan bir merkeze gnderilmekte ve bu sorunlar zmlendikten sonra cinsel terapiler iin kabul edilmektedirler. Yani iftler cinsel terapi merkezlerine yardm alabilmek iin bavurduklarnda bir deerlendirmeye alnmakta ve bu aamada evlilik ii sorunlar saptandnda bu durum onlarn cinsel terapi almalarna engel oluturmaktadr. Oysa evlilik ii sorunlarn varl her zaman deerlendirme aamasnda saptanamad gibi varolan evlilik ii sorunlarn hangi oranda baka etkenlere bal olduunu deerlendirme aamasnda belirleyebilmek her zaman mmkn olmayabilir. Ayrca evlilik ii alanla cinsel alan arasnda karlkl bir etkileimin varln yadsmaya olanak yoktur ve bu iki alan birbirinden izole sistemler gibi dnmek son derece yanl olur. Evlilik terapileri ile cinsel terapilerin bylesine yapay bir biimde ayrtrlmasnn en nemli nedeni evlilik ii sorunlarn belirgin olduu iftlerde, cinsel terapilere elik eden evlilik ii sorunlar nedeniyle ou kez yarm kald ve tamamlanamadna dair aratrma bulgulardr. Oysa ayn bulgular cinsel terapiler ile evlilik terapilerinin ayr ayr yaplmas ya da evlilik ii sorunlarn varlnda iftlerin cinsel terapilere kabul edilmemesi anlamnda deil, evlilik ii sorunlarn varlnda cinsel terapilerin yetersiz kalabilecei biiminde de yorumlanabilir. Evlilik ii sorunlarn varlnda yalnzca cinsel terapi kuram ve teknikleriyle istendii oranda baar salanamamas artc bir bulgu deildir. Buna karn cinsel terapiler ile evlilik terapilerinin kombine edilerek uyguland almalar yok
22

ERKEK CNSELL

denecek kadar azdr. lkemizde yaplan ve cinsel terapiler ile evlilik terapilerinin kombine edildii Prof. Dr. Mehmet Z. Sungur tarafndan yaplan bir almada, evlilik ii sorunlarn varlnn cinsel terapilerin prognozunu olumsuz ynde etkilemedii, yalnzca terapi oturumlarnn saysn arttrmadan sresini uzattn gstermitir. Bu almada yalnzca cinsel terapi alan grupta ortalama oturum sresi 25 dakika iken kombine tedavi alan grupta ayn sre 50 dakika bulunmutur. Ayrca kombine tedavi alan gruptan hibir ift tedaviyi yarm brakmam ve tedavi sonunda alnan sonular, literatrde yalnzca cinsel terapiler uygulanarak alnan sonulara oranla daha parlak bulunmutur.

3. Cinsel lev Bozukluklarnn Deerlendirme ve Tedavisinde Kltrel Etkenler

Kltr, herhangi bir toplum iinde renilen ve aktarlan deer ve davran normlarn ierir. Deerler ve normlar ise bireylerin kendileri ve yaadklar dnya ile ilgili alglarn ve bu ikisi arasndaki ilikilerle ilgili temel dnce, inan ve yorumlarn belirlediinden; zellikle bilisel - davran terapiler olmak zere her trl terapide kltrel etkenlerin tartlmaz bir rol vardr. Bu balamda terapistler, standardize edilmi ideal bir dnyada ilev grmemektedirler. Bu nedenle kendilerini ve uyguladklar teknikleri, iinde yaadklar toplumun kltrel gereksinmelerine ynelik olarak uyarlayabilmelidirler. Toplumlar hangi davranlarn (cinsel dahil) kabul edilecei, hangilerinin tolere edilecei konusunda fakllklar gsterirler. Bu nedenle, uyumsuz ve ilevsellii olmayan davranlarn ele aln, kltrden bamsz olarak dnlemez. Kltrel etkenler bir yandan, sorunun ifade edili biimini ve bireylerin yardm arama davranlarn belirlerken, bir yandan da terapistlerin hastalarn yaadklar kltr balamnda deerlendirmeleri ve anlamalarn ve yardma ynelik mevcut tekniklerin hangilerinin ne ekilde kullanlacan bilmesini gerektirir. Tedavi alannda alan profesyoneller, kendilerinden yardm isteyen bireylerin kltrel ve bireysel deerleri erevesi iinde alabilecek bir esneklie sahip olmal ve standart kuram ve tekniklerin tesinde her bir birey ve iftin, onlar zel - biricik yapan bireysel zellikleri ve bunlar etkileyen kltrel deer yarglarn gz nnde bulundurmaldrlar.

4. Cinsel lev Bozukluklarnn Deerlendirme ve Tedavisinde Etik lkeler

Cinsel ilev bozukluu olan bireyler eitli uzmanlk dallarndaki hekimlere ve hekim olmayan ruh sal alanlarna bavurabilmektedir. Cinsel ilev bozukluklar ile ilgili etik d uygulamalarn banda, yeterli bilgi ve deneyimi olmayan kiiler ve hatta terapistlerin cinsel ilev bozukluklar olgularn tedavi etmeye almalar gelmektedir. Cinsel ilev bozukluklarnn tedavisinde kullanlan yntemler basit grnmekle birlikte, eitim almam, yeterli bilgi ve deneyimi olmayan kiilerin uygulamas tedavide sorunlara yol amakta dolaysyla sklkla baarszlkla sonulanmakta ve hastalarn tedavi olabilme olaslklarn azaltmaktadr. Kt yaplm ve baarszlkla sonulanm bir tedavi giriimi cinsel tedavilere olan gveni azaltmakta ve hastalar mitsizlie ya da baka tedavi araylarna sevk etmektedir. Kulaktan dolma ya da kitaptan okuyarak tedavi yapmaya kalkmak, yeterli yetkinlie ulamadan deneyimli bir danmandan yardm almakszn almak hastalarn zarar grmesine neden olabileceinden etik d saylmaldr. Cinsel Tedavicinin Uymas Gereken Etik Kurallar Cinsel tedavici kendi meslek grubunun temel etik kurallar dnda u kurallara da bal olmaldr: Tan koymadan nce yeterli bir yk almal ve gereken tetkikleri yaptrmaldr. Yeterli yk olmadan ya da gerekli aratrmalar ihmal ederek tan koymak da hastann zarar grmesine yol atndan etik bir ihlal saylr. Uygulanacak tedavinin seiminden tedavici sorumlu olmakla birlikte hastay olas tm tedavi eit ve olanaklar konusunda aydnlatmal ve onun da fikrini almaldr. Tedaviden nce sz konusu cinsel sorunun
23

CETAD

yaps, uygulayaca tedavinin zellikleri ve kurallar, bu sorun iin uygulayaca tedavinin etkinlii konusunda hastaya bilgi vermelidir. Deneyim ve eitiminden bamsz olarak, tedavi srecinde karlaaca baz sorunlar gremeyebileceini, bu nedenle uygun bir danman olmas gerektiini bilmelidir. Mesleki uygulamalarnda, niteliksiz veya ehliyetsiz veya etik kurallara uymadn bildii kiilerle birlikte veya yardmlaarak almamaldr. Hastayla tedavi ilikisi dnda ticari veya sosyal ya da herhangi bir baka ilikiye girmemelidir. Hasta istese de hastasyla asla herhangi bir cinsel eyleme girimemelidir. Cinsel davrann uygunsuzluuna karar vermek iin teraptik ilikinin srmekte olmas yeterlidir. Sadece hastas ile deil hasta ile ve yakn duygusal ba olan kiilerle veya birinci dereceden yaknlaryla da hibir ikili ilikiye girmemelidir. Hasta ile girdii tedavi ya da danma ilikisi srecinde hastaya ait edindii tm bilgileri ve hasta ile mesleki ilikisini de sakl tutmaldr. Hastadan edindii bilgileri u koullar dnda gizli tutmaldr: i. hasta, aklanabilecek bilginin tipini, hangi amala kullanlacan, kime aklanabileceini, bu yetkiyi gnll verdiini belirten, hastann ismini ve tarihi ieren bir ekilde yazl onay verirse,

ii. hastann ya da bir bakasnn hayatna ya da gvenliine ilikin ak bir tehlike varsa, iii. yasal bir zorunluluk varsa. Cinsel tedavici yapaca aratrma ve yaynlarda aratrma ve yayn etiine uygun davranmaldr. Terapist hastann gizli bilgilerini spervizr ya da konsltan gibi profesyonel kiilerle de snrl bir ekilde paylamaldr. Bu kiilerin spervizyon ya da konsltasyon srecinde edindikleri bilgilerin gizliliine uymalar da kendi sorumluluklarndadr. Profesyonel uygulamalar ile ilgili kayt tutmal ve bu kaytlarn gvenli bir biimde saklanmasn da temin etmelidir. ift ya da aile gibi gruplara hizmet veriyorsa, grup iinde de her yenin gizlilik hakkn korumaldr. ocuk ya da ergen hastann gizlilik hakkn ebeveynin bilme hakk ile uygun biimde dengelemelidir. Hasta uygulanan tedaviden yarar grmyorsa, verdii profesyonel hizmeti sonlandrmal ve hastaya baka profesyonel yardm kaynaklarn sunmaldr.

5. Cinsel lev Bozukluklarnn Deerlendirme ve Tedavisinde Disiplinler Aras likiler

Cinsel lev Bozukluklar'nn tedavisi herhangi bir tp meslek grubunun tekeli altna alnamaz. Cinsel sorunu olan birey ve iftler, sorunlarna zm ararken, doal olarak jinekoloji, roloji ve psikiyatri gibi birbirinden olduka farkl disiplinlere bavuracaklardr. Ne var ki deiik meslek grubunda alan profesyoneller kendilerine bavuran birey ve iftleri ncelikle kendi alanlarn ilgilendiren bozukluklar ynnden incelemekte, eer kendilerini dorudan ilgilendiren bir bozukluk saptayamazlarsa ayn birey ve iftler bir sonraki aamada kime ve nereye bavuracaklarn bilememektedirler. Bylelikle iftler bazen ayn meslek grubundan birden fazla profesyonele danmakta, kendilerine birbirlerinden farkl birok tetkik yaplmakta ve bylelikle hem zaman hem de ekonomik ynden kayba uramakta, daha da kts gelecee ynelik bir aresizlik ve umutsuzluk iine girebilmektedirler. Bu durum zaman zaman disiplinler aras kutuplamalara da neden olabilmektedir. Pek ok olguda mevcut yk ile organik - fonksiyonel ayrmn yapmak mmkn olamamaktadr. Cinsel ilev bozuklukluuna elik eden psikiyatrik bozukluklarn varl veya yan etki olarak
24

ERKEK CNSELL

cinsel ilev bozukluklar oluturabilecek bir ilacn yakn gemite ya da halen kullanlyor olmas gibi durumlar, bu ayrm daha da gletirmektedir. rnein, sertleme kaybndan yaknan baz olgularda bu trden (organik fonksiyonel) bir ayrm olduka g olmakta ve deiik disiplinlerde alan profesyoneller birbirlerinin yaptklarndan habersiz olduklarndan, hastann deerlendirilmesinde btncl bir yaklam salanamamaktadr. Bylelikle ayn birey ve iftler psikolog / psikiyatristler ile rolog / androloglar arasnda gidip gelmektedirler. Oysa nemli olan kime veya nereye bavurulduu deil, bavuruyu izleyerek bu birey ve iftlere nasl yardmc olunduudur. Gelimeler nmzdeki yllarda cinsel ilev bozukluklarnn deerlendirme ve tedavisinde yer alan deiik disiplinler arasnda daha iyi bir ibirliinin gerekliliine iaret etmektedir. Cinsel ilev bozukluklar alannda alan deiik disiplinlerden profesyonellerin temel hedeflerinden biri eitli cinsel sorunlardan yaknan birey ve iftlere ynelik standart bir deerlendirme konusunda fikir birlii oluturmak olmaldr. Ancak bylesi bir standart deerlendirme sonucunda cinsel ilev bozukluklar olan birey ve iftlere en ok yararlanacaklar disiplin ve tedavi yaklamn gstermek mmkn olabilir. Kald ki pek ok olguda organik ve fonksiyonel etkenler birlikte rol oynamakta, baz olgularda organik ya da fonksiyonel etkenler yalnz balarna mevcut patolojiyi aklamakta yetersiz kalmakta, ancak birlikte dnldklerinde aklayc olabilmektedirler. Bu gerek; farkl disiplinlerin birbirlerinin seenei olmak yerine, birbirlerinin tamamlaycs olmalar gerektiini bir kez daha nemle ortaya koymaktadr. Ancak bylesi bir btnleme sayesinde, cinsel sorunu olan birey ve iftler tek bir disiplinden salayacaklar yararn tesinde, entegratif bir yaklamdan yararlanma olanana kavuacaklardr. lkemizde Psikiyatri, roloji ve Kadn Hastalklar ve Doum Anabilim dallarnda alan profesyonellerin cinsel ilev bozukluklarnn deerlendirilmesi ve tedavisi konularnda yeterince ibirlii iinde olduklarn sylemek zordur. Bu tr ortak almalar baz byk illerde ve snrl sayda merkezde ksmen salanm olmakla birlikte, ibirliinin sistematik bir biimde yrdn sylemek hala mmkn deildir. nsann cinsel ilevlerinin eitli fizyolojik, psikososyal ve davransal boyutlar olduu dnldnde bu ibirliinin yalnzca deerlendirme aamasnda deil, tedavi aamasnda da devam etmesi gerektii ortaya kar. Cinsel sorunlar ne kadar derinlemesine incelenirse o kadar fazla normal d organik ve psikolojik etkenler ortaya kacaktr. Ancak normal d bir etkenin bulunmas her zaman semptomun altnda yatan temel nedeni saptam olmak anlamna gelmeyebilir. Sertleme kayb bunun en gzel rneidir. Yirmi yl ncesine kadar sertleme kaybnn %90'nn psikolojik kkenli olduu dnlrken, gelien tp ve teknoloji olanaklar bugn SK'nn %90'nn kkeninde organik patoloji olduunu dndrmektedir. Buna karn kkeninde organik patoloji olduu belirtilen pek ok olgu, hibir medikal tedavi olmadan, yalnzca cinsel terapiler ile tedavi edilebilmektedir. Bu bulgu iki biimde yorumlanabilir: A) Etiyolojide organik ve psikolojik nedenler birlikte rol oynamaktadr. B) Saptanan organik patoloji mevcut cinsel ilev bozukluunun tek nedeni deildir ya da yalnzca raslantsal bir bulgudur. Bu nedenle cinsel ilev bozukluklarnn kapsaml biimde deerlendirilmesi ok nemlidir. nmzdeki yllarda cinsel terapi ile etkili medikal tedavilerin iyi entegrasyonu yansra, cinsel ilev bozukluklarnn tedavisiyle uraan deiik disiplinlerden profesyonellerin daha iyi bir ibirlii ve iletiim iinde olmalar gerekmektedir.
25

CETAD

IV . CNSELLKLE LGL SIKA SORULAN SORULAR

yi ve salkl bir cinsel iliki nasl olmaldr? Bu ilikilerde nelere dikkat etmeliyiz? yi ve salkl bir cinsel iliki, eler arasnda uyum ve doyumun yaand ruhsal ve bedensel saln nemsendii bir sreci tanmlar. Bu srete elerin birbirleri ile ilgili beklentilerini bilmeleri, cinsel istekler konusunda baskc davranmamalar ve birbirlerinin cinsellikle ilgili dnce ve isteklerine sayg duymalar gerekir. Ayrca cinsel aktivitenin paylald kiinin herhangi bir cinsel yolla bulaan hastalk tayp tamad bilinmiyorsa, mutlaka kondom kullanlmaldr. Kondom HIV / AIDS ve cinsel yolla bulaan dier hastalklardan koruduu gibi istenmeyen gebelikleri de nler. Cinsel iliki korkusu (kadn veya erkek) nasl engellenebilir? Cinsel ilikiden korkmann altnda yatan temel neden, yaanlan kltrde mevcut olan yanl bilgilerdir. Erken yata yaanan kt ve istenmeyen deneyimler (ensest, tecavz vb.) de bu tr korkulara neden olabilir. Cinsellikle ilgili doru bilgiler, bu tr korkularn azalmasna yardmc olur. Bilginin alnd kaynak ok nemlidir. Konuda uzman kiilerden ya da bilimsel yaynlardan alnan bilgiler en doru olanlardr. Cinsel iliki korkusunun altnda ou kez erkekler iin baarsz olma korkular vardr. Duygusal sorunlar cinsellii etkiler mi? Kadnlarda olduu gibi erkeklerde de duygusal sorunlar bireyin tm hayatn etkiledii gibi cinsel yaamn da etkileyebilir. Bireyin cinsellie kendisini verebilmesi ve haz almas zorlaabilir. Yas, lm, deprem gibi doal felaketler, ayrlklar, geirilen fiziksel hastalklar, sonrasnda veya youn i stresine ve kiinin kendi iinde veya yakn evresiyle yaad atmalara bal olarak cinsel isteksizlik yaanmas ok normaldir. Bu tr sorunlar duygusal sorunun azalmas ya da ortadan kalkmas ile genellikle dzelir. Eler arasndaki iletiim sorunlar da duygusal sorunlar oluturarak cinsellikten uzak durulmasna neden olabilir. Cinsel birlemeye girmek iin belirlenmi uygun bir ya var mdr? Hereyden nce bilinmesi gereken kesin bir yan olmaddr. Ancak ergenlik dneminde, henz bedeni hakknda tam olarak bilgi sahibi olmadan yaanan cinsellik, ergen gebeliinden, krtaja ve HIV / AIDS ve Cinsel Yolla bulaan dier hastalklara kadar uzanan bir sonu tablosunu gencin karsna karabilmektedir. Bedensel geliim kadar ruhsal geliim de cinselliin daha doyumlu yaanmasn salar. Ruhsal olarak cinsel ilikinin sorumluluunu alabilmemiz, kendimizle bark olmamz gerektirir. Yani aldmz karar iselletirmi olmamz arttr. Erken ya da hazr olmadan yaanan cinsellik; bireyde kayg, yetersizlik, sululuk, pimanlk, utan gibi isel bar bozabilecek duygular yaatabilir. Tm bu nedenlerle; gvenli cinsel iliki kavram ncelik kazanr. Gvenli Cinsel iliki; karlkl gvenin, kabulun, sevgi ve saygnn yaand bir ilikidir. Bireyler aras paylamn artt ve olumlu duygularn yaand bir ortamda iyi iletiim kurmak, kendini ortaya koyabilmek, 'hayr' ya da 'evet' diyebilmek, partneri zorlamamak cinsel ilikinin salkl yrmesi iin arttr. Ecinsellik nedir? Normal d bir davran mdr? Ecinsellik bireyin cinsel doyum salamak iin kendi cinsiyetinden birine ynelmesidir. Ecinsellik bir davran biiminden te bir cinsel ynelim biimidir. Normlar toplumdan topluma, adan aa deiebilmekle beraber, eer norm toplumdaki insanlarn ounluunun oluturduu standart olarak kabul edilecek olunursa ecinsellik bu standartlarn dnda kalmaktadr. Ancak bir toplum nasl aznlklarla beraber yaamay renmek durumundaysa, heterosekseller yan sra homoseksellerle
26

ERKEK CNSELL

birlikte de yaamay renmeli ve cinsel ynelimleri dolaysyla onlar aalamamal ya da homoseksellii sradan bir seim gibi grmemelidir. Toplumsal veya evresel etkenler ecinselliin oluumundan ok ecinsellerin yaam biimini etkilemektedir. Homofobi ecinsellie ve ecinsellere ynelik olumsuz tutum ve nyarg anlamndadr. Homofobik tutumlar ecinselliin bir ahlak zaaf, gnah, illegal bir edim, sapknlk, hastalk ya da bozukluk olarak deerlendirilmesine neden olmaktadr. Homofobik nyarglarn hem heteroseksellerde hem de ecinsellerde yaygn olduu dnlecek olursa homoseksellerin yaam kalitelerinin dkl ve yaadklar zorluklar kolaylkla anlalabilir. Masturbasyon nedir? Bireyin eitli grsel (video, gazete, dergi vb.), dnsel (hayal objesi) ve fiziksel (kendi kendine dokunma vb.) yntemler kullanarak kendi kendini tatmin etmesi ve cinsel doyum salamasdr.Masturbasyon insann doasnda varolan cinsel drtnn doyuma ulamas iin yaplan bir eylemdir. Masturbasyonun fiziksel bir zarar olmad gibi, ruhsal adan zararl hibir etkisi de yoktur. Aksine cinsellik gibi doal bir drtnn doyumunu salayan masturbasyon bastrld takdirde doyumsuzluk ve sinirlilik gibi durumlara yol aabilir. Her yata doal kabul edilebilir. Masturbasyonun gen ve evlenmemi erkeklere zg bir davran olduu gr doru deildir. Elerin birbirlerine masturbasyon yaparak ya da yaptrarak doyuma ulamalar az grlen bir durum deildir ve her iki e de onaylad mddete doyum verici olabilir. Ancak partneri olan bir bireyin yalnzca masturbasyon aracl ile doyum salamaya almas salkl bir davran olarak deerlendirilemez. Masturbasyon ok sk yaplyorsa yalnzln veya sosyal iliki kuramamann ve bir sosyal beceri eksikliinin belirtisi olabilir. Uygunsuz yer, zaman, aralarla yaplyorsa, konuyla ilgili bir uzmana danlmas gereklidir. Toplumda masturbasyonun ayp, su ve gnah olduuna ilikin sylemler varsa bu bireyin cinselliini olumsuz etkiler. Eer birey masturbasyonu olumsuz bir davran gibi deerlendiriyorsa, bundan olumsuz etkilenir. Hereyden nce bireye masturbasyon yapmann olumsuz bir davran olmadn aktarmak gerekir. Ancak bireyin cinsel yaam sadece masturbasyondan ibaretse ve masturbasyon giderek birey iin yetersiz bir doyum biimini alyorsa ve masturbasyon bir yalnzlk ve aresizliin paras ise, mutlaka bir uzmana danmak gerekir. Erotik yaynlarn insan sal zerinde ne gibi etkileri vardr? Erotik yaynlar ruh ve beden salyla atacak biimde yaplmad takdirde bireyin cinselliine zenginlik katabilir. Cinsellikte ruh ve beden salna zarar verebilecei dnlen davranlardan bazlar unlardr: Uygun olmayan aralarla cinsel iliki deneyimi, Hayvanlarla cinsel iliki, Grup olarak yaanan cinsel iliki, Cinselliin sadece bir igd sonucu ortaya kan mekanik ve sradan bir yaant gibi gsterilmesi, Abartl ve yukarda saylanlar normal gnlk cinsel davranlarm gibi veren yaynlar, ocuklarla kurulan cinsel iliki, ocuk pornografisi. Erotik yaynlara talebin giderek artt gzlenmektedir. zellikle internet aracl ile erotik materyale ergenlie yeni giren genlerin kolaylkla ulaabildii gz nnde bulundurulduunda uygunsuz yaynlarn genlerin ruhsal saln etkileyebilme gc tahmin edilebilir.
27

CETAD

Trkiye'de, aile iinde ve okulda cinsel salk ve cinsel ilevler ile ilgili uygun ve yeterli eitim verilmedii iin cinsel bilgisizlik ve yanl bilgiler yaygn olarak grlmektedir. Cinsel alandaki bu bilgi a merak dourmakta, merak ise baz uygunsuz gizli eylemlere neden olmakta, bu merak internetin porno sayfalar ya da uygunsuz telefon hatlar aracl ile giderilmeye allmaktadr. Tm bu yanl ve yetersiz bilgi donanmlar bireylerin cinsel beraberliklerini de olumsuz ynde etkileyebilir. Bu nedenle cinsel bilgilerin uygun adreslerden yani uygun kii, kurum ve yayn organlarndan alnmas gerekmektedir. Olumsuz etkilerine ramen erotik yaynlar doru kanallar aracl ile yapldnda bireylerin cinsel yaamn zenginletirebilir. Stres ve yaam koullarna bal cinsel sorunlar olabilir mi, zmek iin neler yaplabilir? kayb, e kayb, ekonomik sorunlar, uygun olmayan ev ortamlar (geni aile ile yaamak gibi), aile yelerinden birinin lm, ar i yapmaya bal yorgunluk, istenmeyen gebelikler, dk, krtaj gibi durumlar eitli cinsel sorunlarn oluumuna yol aabilir. Ancak yaam olaylarndan ok, yaam olaylar ile ilgili alglama biimlerinin cinsel sorunlara yol at daha doru bir varsaym olabilir. nk ayn yaam olaylar tm bireylerin cinselliklerini ayn dzeyde etkilememektedir. Bazen istemli olarak yaanan olaylar bile insan cinselliini etkileyebilmektedir. rnein doum srasnda karsna elik eden erkeklerin nemli bir ksmnda ksa sreli cinsel ilgi ve istek azalmas olduunu gsteren almalar bile mevcuttur. Ancak bu, douma elik etmenin yanl olduunun veya her erkekte benzeri bir sorun olacann gstergesi deildir. Yaam olaylar arasnda ilerideki cinsel yaam tehdit eden en nemli yaant, tartmasz cinsel ynden ktye kullanlma durumudur. Taciz, tecavz, ensest biiminde yaanan travmatik deneyimler hem psikolojik hem de cinsel sorunlara yol aar. Bunlar arasnda cinsel tiksinti, cinsel fobiler, cinsel ilgi - istek, uyarlma ve orgazm sorunlar grlebilir. Ktye kullanmn sresi ve skl arttka ve ya ilerledike (zellikle 11 yandan sonra) uyum zorlamaktadr. Elerden birinin cinsel sorun yaad durumlarda, partnerinin bu duruma gsterdii tepki sorunun sregenleip sregenlememesinde byk nem tar. Sorun yaayan kiiye gsterilen ilgi, anlay ve verilen destek, sorunun daha abuk atlatlmasnda byk nem tar. Dier yandan elerden birinin cinsel sorun yaad durumlarda, einde de bir cinsel sorununun olumas az rastlanr bir durum deildir. Evlilik ilikisinin nitelii de cinsellii olumlu ya da olumsuz etkileyebilir. Cinsel ynden sorunlarn danmaya gelen iftlerde kadnlar ve erkekler getirdikleri yaknmalar asndan farkllk gsteriyorlar m? Danmaya gelen iftlerde sklkla kadnlarn evlilik ve iletiimle ilgili sorunlar dile getirdiini, buna karn erkeklerin sorunu daha ok cinsel olarak tanmladklarn grmekteyiz. Baka bir deyile erkek, cinsel sorun dzelirse, evlilik ilikisinin de dzeleceini dnrken, kadn iletiim ve evlilik ilikisi dzeldiinde cinsel sorunun dzeleceine inanyor. Cinsel sorunun zmnde kullanlan tedavi yntemleri nelerdir? Sorunlarn zm her bir sorunun trne bal olarak deiir ve iftlere daha ok sorun zme becerileri retilirken, mevcut sorunun trne bal olarak bazen cinsel terapiler bazen ift terapileri bazen de her ikisi birlikte uygulanabilir. Baz durumlarda ila tedavileri sorunu zmekte en etkili yaklam olabilir. Performans artrm ile ilgili yardm almak isteyen hastalarnz oluyor mu? Cinsellik daha nce de belirtildii gibi reme ve doyum zerine kurulu bir ilevdir. Cinsel organlar ise baar organlar deildirler. Buna karn daha ok erkekler performansla ilgili nedenlerle bavuruda bulunabiliyorlar.
28

ERKEK CNSELL

Performans, yani baar sz konusu olduunda; baar ya da performans kaygs da devreye girmekte ve cinselliin baar ksmna odaklanan kii, bir yandan da kayg yaadndan cinsellikten haz almas glemektedir. nk kayg ile haz ou kez bir arada yaanmas mmkn olmayan iki duygudur. Yanl bilgi ve inanlarn neden olduu performans kayglar arasnda penisin boyutlar ve uygun yer zaman -kii koullarndan bamsz olarak salanmas beklenen sertleme ile ilgili kayglar nde gelmektedir. Tesadfi bir baarszlktan sonra her cinsel birlemede baarsz olma korkusu yaayan erkeklerin says da az deildir. Cinsellik renilen ve gelitirilebilen bir konu mudur? Cinsel eitimin rol nedir? Cinsellik renilen ve yaam evreleri boyunca gelitirilebilen baz bilgi, beceri ve tutumlardan oluan bir kavramdr. Uygun bilginin edinilmesi, gerekli cinsel becerilerin gelitirilmesi ve konu ile ilgili uygun tutum ve deerlerin kazanlmas ancak iyi bir cinsel eitimle salanr. Ne yazk ki cinsel eitim beikten mezara kadar devam etmekle birlikte, bu konudaki retmen - eiticiler grnr olamamlardr; nk cinsel eitimin byk bir ksm informal (sokakta) gereklemektedir. Belirsiz kaynaklardan elde edilen eksik ve yanl bilgiler yerine, kayna belirli, ya gruplarna gre uyarlanm, basit ve anlalr eitim programlarna gereksinme vardr. Aksi takdirde 3 Dakikada Garantili Orgazm Teknikleri neren uygunsuz magazin literatr ve kim ararsa arasn ayn yant veren telefon tuzaklarnn nne geilmesi imkansz olacaktr. Prof. Sungur'un da iinde olduu bir grup, ergenlikte deiim projesi altnda okul dneminde kullanlmak zere retmen renci ve anne babalara ynelik el kitapklar hazrlamtr. nk cinsel eitimin amacna ulamas iin erken yata balatlmas gerekir. Ancak erikin yata kiiler iin de cinsel alanda kendi kendine yardm salamaya ynelik kitapklara gereksinme olduu aktr.

29

CETAD

V . ERKEK CNSEL STSMARI

Bireyin cinsel dokunulmazlna aykr olan davranlar yasal adan cinsel saldr olarak tanmlanr. Cinsel saldrnn snrlarn madurun cinsel haklar ve dokunulmazl belirlemektedir. Cinsellikte anormal davran baka birinin cinsel haklarn ineyen davran yani cinsel saldr olarak tanmlanmaktadr. Cinsel saldrya erkeklerin kadnlara gre daha az sklkta maruz kald bilinmektedir. Cinsel saldr skl ile ilgili verilerin toplanmasnda glkler bulunmaktadr. Olayn cinsellik ile ilgili olmas (mahremiyeti) nedeniyle madurlarnn genelde sessiz kalmas, yaanan olay nedeniyle madurun ve ailesinin kt alglanmas olasl, cinsel saldrnn tandk birinden gelmesi durumu ve tehdit gibi nedenlerle madur saysnn bilinenden ok daha fazla olduu dnlmektedir. lkemizde erkeklerin cinsel saldrya maruz kalma oran ile ilgili veriler olduka snrldr. Amerika'da yaplan aratrma sonularna gre her 2,5 dakikada bir cinsel taciz olay yaanmaktadr. Her 6 Amerikal kadndan ve her 33 Amerikal erkekten biri cinsel istismara maruz kalmakta, ylda yaklak 200.000 kii cinsel saldrya uramaktadr. Tecavz kurbanlarnn %44' 18 yan, %80'i ise 30 yan altndadr. Ortaya kan cinsel istismarlarn sadece %41'inin polise bildirildii, erkek madurlarn ise sadece %10'unun polise mracaat ettii bildirilmitir. Tm cinsel su madurlarnn sadece 1/10'unu erkek kurbanlarn oluturduu tespit edilmitir. Bu sonular erkek maduriyetinin kadnlara gre daha az olmakla birlikte zannedildiinden daha yksek oranda olduunu ancak erkeklerin yardm ya da ikayet amacyla bavurusunun az olduunu gstermektedir. Erkeklerde yetikinlikte cinsel saldrya maruz kalmakla ilgili ok veri olmamasna karn ocuklukta cinsel saldr ile ilgili almalar daha younluktadr.

30

ERKEK CNSELL

VI. OCUUN CNSEL STSMARI

Kz ya da erkek ocuun yetikin tarafndan cinsel tatmin amacyla doyum arac olarak kullanlmasdr. Yetikinin para kazanmak amacyla ocuu kullanmas da cinsel istismardr (r. ocuun plak grntlenmesi, grntlerinin yaynlanmas vs). Cinsel istismar ile kartrlmamas gereken bir durum ayn ya grubu ocuklar arasnda, zor kullanmadan, ac ekmeye ya da herhangi bir utanca sebep olmayan cinsel oyunlardr. Bu oyunlar tamamen masum ocukluk oyunlardr ve salkl bir ocuun kendi bedenini ve kar cinsi tanma ayrt etme aamasdr. Bu tr meraklarn oyunlarla giderilmesi salkl ve gvenlidir. Yasal adan, cinsel eylemin yasal anlam ve sonularn alglama yetenei gelimemi olan ocuklara kar gerekletirilen her trl cinsel davran ocua kar ilenen cinsel su olarak tanmlanr. Cinsel eylemin yasal anlam ve sonularn alglama yetenei gelimi olan ocuklara kar iddet, tehdit, hile araclyla gerekletirilen cinsel davranlar da cinsel su olarak tanmlanmaktadr. ocuklarn cinsel istismar yeni deildir. Bununla birlikte cinsel istismar olaylar ile ilgili son yirmi yl iinde gemie oranla adli makamlara ok daha fazla bavuru olmaktadr. Son zamanlardaki bu artn sebebi ocuk istismarna ynelik dikkatin artmas, gerek medya gerek adli ve tbbi kurumlarca daha sk sorgulanmas ve dile getirilmesidir. ocuk ve genlerde cinsel istismar lkemizde de yksek oranlardadr. Trakya niversitesi'nde yaplan bir almada aile ii cinsel istismar %1.4 olarak bulunmutur. Yaygnlk almalarnn sonularna gre tm kadnlarn %20'sinin, tm erkeklerin %7'sinin ocukluunda en az bir kez cinsel istismara maruz kald tahmin edilmektedir. Cinsiyet fark asndan genelleme yaplacak olursa kz ocuklarn erkek ocuklara oranla 3 kat fazla oranda cinsel istismara uradndan bahsedilebilir. Cinsel istismar bir cinsel travmadr. Cinsel travmann ocuun bedenine ve duygularna verdii zarar yannda baz zellikleri bu zararn boyutlarn artrabilir. rnein istismarcnn taciz iin tercih ettii yerin genelde ocuun tand bildii yerler olmas ya da istismarcnn ocuun tand biri olmas gibi. Amerika'daki istatistiklere gre madurlarn %80-95'i istismarcy tanmaktadr. Cinsel istismarn en ok erkekler tarafndan yapld bilinmektedir. Erkeklere oranla az sayda da olsa kadn istismarclar olduu bildirilmitir. ocuk cinsel istismar ile ilgili adli olaylarn yannda ocuk pornografisi gibi ocua ynelik organize cinsel saldrlar da giderek yaygnlamaktadr. Yasad olmasna ramen internetin de etkisi ile ocuk pornografisi yaygn bir pazara ve ykl bir ciroya sahiptir. ocukluk a cinsel istismarlar ou zaman kimseye sylenmez. Birilerince fark edilene kadar ocuk tarafndan saklanr ya da zellikle tandk biri tarafndan istismara maruz kalan ocuklar olay bir oyun olarak alglayabilirler. Zamanla bunun bir su, kendi iledii bir gnah olduunu dnr, sulu hisseder ve utan duyarlar. ou zaman istismarcnn tehdidi de vardr. Cinsel istismar srasnda ocua fiziksel zarar verilmise ebeveynler tarafndan fark edilebilir. ocuktaki duygusal deiiklikler, garip davranlar, cinsel ierikli oyunlar, birleme taklidi vb durumlar dikkatlice deerlendirilmeli, gerekirse profesyonel yardm alnmaldr. ocua ynelik cinsel istismarn ocuk zerinde en fazla etki brakan istismarn aile bireyleri tarafndan gerekletirildii durumlardr. Ensest, aile yeleri arasnda yasalar ve evrensel normlar ile yasaklanan cinsel iliki olarak tanmlanabilir. Amerikan Salk Eitim ve Koruma blmnn 1980'deki tanmna gre, aile ii yaamda ana - baba figrne, gcne ve otoritesine sahip kiilerin ocuu taciz etmesi ensesttir. Birok faktr enseste zemin hazrlayabilir. Kesin bir genelleme yaplamamakla birlikte aile bireylerinde isizlik, alkolizm, sua eilim, fiziksel ya da ruhsal hastalk, baskc ve kapal kltrlerde risk artmaktadr. Yine de ensest her trl ailede olabilir. Trkiye'de Mor at Derneine telefonla ya da bizzat gelerek bavuran 538 kiiden alnan bilgilerle yaplan aratrmada, %35'inin cinsel iddete uradn, cinsel iddete urayanlarn %26'snn ise ensest maduru olduunu bildirmitir. ocukluunda istismara urayan kiilerin hepsinde yetikinlikte sorun yaanmas beklenmez. Nadiren hibir sknt yaanmayabilir. Ancak dier travmatik yaam deneyimlerine gre istismara maruz kalmann yetikinlikte cinsellikle ilgili ya da ilgisiz eitli sorunlara neden olma olasl daha yksektir. Kiinin bedensel ve duygusal btnln tehdit eden ya da kii tarafndan tehdit olarak alglanan olaylara travmatik olay denir. Travmatik yaam olaylarndan insan eliyle oluturulan fiziksel iddet, cinsel iddet gibi olaylarn daha ok sorun yaanmasna sebep olduu dnlmektedir. Bu nedenle cinsel istismara urayan kiilerde ruhsal rahatszlk riski yksektir. Cinsel ve fiziksel saldrya urayanlarda depresyon, anksiyete, travma sonras stres bozukluu, fobiler, intihar giriimi, alkol ya da madde ktye kullanm, kendine zarar verme davran ve cinsel ilev bozukluklar olumas beklenebilir.
31

CETAD

VII. ECNSELLK
Cinsel kimlik bireyin kendi bedenini ve benliini belirli bir cinsellik iinde alglay, kabullenii ve duygu ve davranlarnda buna uygun olarak yneliidir. rnein erkein kendini erkek olarak alglamas, kabullenmesi drt, duygu ve davranlarnda kadna ynelii erkek cinsel kimliinin varln gsterir. Ecinsellik bireyin cinsel doyum iin kendi cinsiyetinden olan kiilere ynelmesidir. Bu balamda ecinsellik bireyin cinsel ynelimini tanmlar. Baarl bir cinsel kimlik kabulu bireyin kendi cinsel ynelimini nce kendisinin kabullenebilmesi ve ardndan bu ynelimini tm alanlara (sosyal, zel gibi) tayabilmesidir. Kimliin baarl bir ekilde kabulu, yeri geldiinde aklanabilirliini gerektirir. Heteroseksalizmin yaygn olduu bir dnyada ecinsel bir kimliin kabulu ve aklanmas olduka gtr. Heteroseksalizm heteroseksel ilikilerin dndaki ilikileri reddederken ecinsel ilikilerin salksz, ahlak d, anormal olduu eklinde bir nyargy kendi iinde barndrr. Bu tr inan ve tutumlar ecinselliin kabuln giderek gletirmekte hatta ecinsellerin kendilerinde bile eitli korku, kayg ve nyarglara neden olabilmektedir. Ecinselliin bir hastalk olarak psikiyatri snflandrma kitaplarndan karlmas ancak 1980 ylnda gereklemitir. Oysa ecinsellik muhtemelen insan tarihi kadar eskidir. Cinsel ynelim yalnz bana bir bozukluk olarak kabul edilemez. Bugn iin patolojik bir bozukluk olarak deil insan cinsel davrannn bir tr olarak kabul edilmektedir. Ecinselliin bir tercih meselesi olduuna ilikin kanlar da giderek inandrcln kaybetmektedir. Ecinselliin kendisi bir tercih meselesi olmayp onun ortaya konmas ve yaam alanlarna tanabilmesi bir tercih meselesi olmaktadr. Bu tercih ise ecinsel bireyin kendisinin homofobik nyarglardan kurtulmas, toplumun geri kalannn ecinsellii tolere etmekle kalmayp, gerekten kabul edebilmesi, farkllklarla birlikte yaamay renebilmesi ve ayrmclktan arnabilmesiyle mmkn olabilir.

Bir nyarg olarak homofobi

Sosyal psikolojide nyarg belirli bir gruba ilikin yanl ve eksik bilgileniten kaynaklanan eitli genellemeler ve klielere dayal ve bu bilgileri dorulamayan tm verilere karn deiime ak olmayan olumsuz (dmanca) tutumlar olarak tanmlanabilir. Homofobi insan tarihindeki en talihsiz nyarglardan biridir. nsan zihni tutucu olma eilimindedir. Baka bir deyile, halihazrda var olan bilgi, inan, tutum ve alglarn olduu gibi koruma eilimindedir. Bu nedenle bu bilgilerini deitirmeye ynelik verileri ve ipularn grmezlikten geldii gibi bu tr bilgi ve gzlemlere kar savunucu ve savuturucu ilemlere bavurur. Yeni bilgiler o zamana kadar rendiimiz ve birlikte yaadmz deerlerden kopup yeni emalar (dnce kalplar) oluturmay gerektirir. Bu ilem kiiyi zahmetli bir bilgi ileme srecine iteceinden dolay birey kolay olan yaparak yeni emalar oluturmak yerine, bilgiyi ve verileri arptarak eski inanlarn korur. rnein, HIV virs kapma riski heteroseksel erkek ve kadnlardan daha yksek olmayan (hatta muhtemelen daha dk olan) lezbiyenlerin ecinsel olduklarna gre hastal kapmak ynnden daha yksek risk altnda olduklarna inanmaya devam etmek gibi. rnein, ecinselliin bir seim olmadna ynelik bir ok veriye ramen ocuklarna kt model olduklar dncesiyle ecinselleri seimleri nedeniyle sulamak ya da sulayanlara sessiz kalma eiliminde olmalar gibi. Farkl insan gruplarna ynelik nyarglar besleyen bir kutuplama insanlar birbirini dlatan iki kmeye blmektir: Bizden (benim grubumdan) olanlar ve bizden olmayanlar (dierleri). Ayrmcl kolaylatran ve bireyleri iki gruptan birinde olmaya zorlayan bu olgunun sonular arasnda tm ecinseller ayndr eklinde bir snflandrma oluabilmektedir. stelik burada aynlk ahlaki bir zaaf, topluma kt rnek olmay, salksz olmay iermektedir. Btn kadnlar ya da btn erkekler ayndr eklinde bir nermeyi kabul etmeyen ve tepki veren insan btn ecinseller ayndr eklinde bir nermeye sessiz kalmaktadr. Ecinsel bireyleri yola getirerek, ahlaki tercihlerini deitirerek dzeltmeye almak 21. yzyln yaklam deildir. Nitekim ecinsel ynelimi silip, yerine heteroseksel ynelimi koyma iddiasndaki eitli teraptik giriimlerin hemen hepsi hayal krklyla sonulanmakta, sonu alnd iddia edilen vakalarn esasen terapinin banda biseksel olduklar ve eylemsel olarak heteroseksel uca daha yaknlam
32

ERKEK CNSELL

grnmekle birlikte fantezilerinde ve ekirdek cinsel ynelimlerinde nemli deiikliklerin olmadn ortaya koymaktadr. Modern terapistler isellemi homofobilerine bal sknt yaayan bireylerin terapisinin, cinsel ynelimlerini deitirmeyi hedeflemeden kendilerini anlama, sevme ve kabullenmelerine ve daha iyi bir sosyal uyum yapmalarna yardm temelinde olmas gerektiini vurgulamaktadrlar. Ecinsel air K. Kavafis ayrmcln olmad bir toplum iin yle bir dilekte bulunmaktadr Daha gzel bir toplumda, ileride bir bakas tpk bana benzeyen, kar kukusuz yaar zgrce. Ecinsellik ve Psikososyal Danmanlk Yukarda da bahsedildii zere ecinsellik bir hastalk deildir. Ecinsel bireyler ayn heteroseksel olanlar gibi farkl ruhsal hastalklar ve problemler nedeniyle yardm isterler. Dier taraftan heteroseksellerden farkl olarak cinsel ynelimlerini kabul etme ve aa kma srecinde kendi istekleri veya ailelerinin basklar ile destek ararlar. Ecinselliin hastalk olarak kabul edildii dnemlerde cinsel ynelimi deitirmek iin psikoanalitik yaklamlardan, tiksindirerek kanma oluturacak davran tekniklere bir ok tedavi yntemi uygulanmtr. Bu tedavilerden hibiri bireyin cinsel ynelimini deitirmede etkili olamamtr. Gnmzde hekimlik deerleri erevesinde bireyin cinsel ynelimini deitirme amacyla tedavi uygulamak, bireyi bu ynde bilgilendirmek etik adan kabul edilemez. Dier taraftan ecinselliin farkedilmesi ve birey tarafndan kabul edilmesi sreci sancl olabilir. Ecinsel kiiler tek tr zel bir grup deildir. Cinsel kimliklerinin ortak olmas dnda kiilikleri, beklentileri, ilikileri tpk kar cinse ilgi duyanlar gibi geni bir yelpaze iinde deiir. Toplumun tm katmanlarndan olabilirler. Tedavi bavurana zg belirlenir, terapide bireyin kendini kefetmesi ve iselletirdii homofobi ile baa kma yollar aratrlr. Birok ecinsel cinsel tercih yaklam ve tanmlamas nedeniyle ecinsel ynelimleri yznden sululuk duyarlar. Eer bu bir tercih ise deiebilecei dncesi ile ynelimlerini deitirme abasna giriirler. Cinsel ynelimlerini deitiremediklerinden ciddi ruhsal atma yaayabilirler. Bu adan bir ecinselin yaad ruhsal sorun byk bir ksm kendisinden deil toplumun cinsel ynelimi yanl tanmas ve yanl anlamlandrmasndan kaynaklanr. Ecinsel bir ergenin ya da gen erikinin nemli sorunlarndan biri de bu ecinsellii fark etme ve kabul srecini yaarken ailesinin kendisine ve cinsellie ynelik tutum ve davranlardr. Ruhsal bir sorun yaayan ya da skntl bir dnem geiren bireyin ailesinden alaca destek nemlidir. Konu ecinsellik olduunda aileler genellikle olay olduka skntl karlarlar. Ergenin yaad sorundan ziyade ecinsellie ynelik kayglar n plana kar. Aileler psikiyatrik / psikolojik yardm srasnda bu durumun dzeltilmesini youn bir ekilde talep ederler. ocuklarnn kar cinsine ilgi duymas ya da normale dnmesi talebinin olamayacan anlatmak olduka gtr. ocuklarnn ecinsel olmas dncesi ebeveynlerce dnyann sonu, evlatlarn yitirmi olmak, amansz bir hastala yakalanmas gibi alglanr, ergenin ailesinin desteine en ok ihtiya duyduu bir dnemde ailesinin olumsuz yaklam sorunu iinden klmaz bir duruma dntrebilir. Psikososyal yaklamda ecinselliin bilimsel olarak bir hastalk olarak tanmlanmad normal insan davranlar yelpazesinde olduu ve yaklak her on kiiden birinin kendi cinsine yaknlk duyan bir kii olduu konusunda yaplacak bilgilendirilmeler hem birey hem de ailesi iin gereklidir. Bunun olduka profesyonel biimde yaplmas gerekir. Yine bireye ve aileye uygun bir dille hastalk olarak kabul edilmeyen bu durumun tedavi edilmesinin tp ahlakna uymad belirtilmelidir. Doru bilgiye ulaabilecekleri kaynaklar nerilmelidir.
33

CETAD

VIII. ERKEK CNSEL ANATOM ve FZYOLOJS 1) Erkek Cinsel Anatomisi

Erkek cinsel organlar, kadn cinsel organlar gibi i ve d genital (cinsel) organlar olarak iki balkta incelenebilir. D genital organlar penis, skrotum ve testisler; i genital organlar ise prostat ve sperm kanallardr. D Genital Organlar Penis: Penis ba ve gvde olarak iki blme ayrlr. Penis ba snnet derisi ad verilen deri parasnn iinde bulunur. Snnet olmayan erkeklerde penis ba yalnz sertleme srasnda grnr, sertleme sonrasnda tekrar snnet derisinin iine girer. Snnet olan erkeklerde ise sertleme olmadan da penis ba grnr. Penis banda frenulum ad verilen bir blm bulunur. Snnet derisinin penis boynuna tutunmasna yardmc olan bu gen blge erkein cinsel uyarlmas asndan hassas bir blgedir. Penis gvdesi temel olarak 3 silindirik yap ve bunlar saran zarlardan oluur. ki silindirik yap penisin st ksmnda birbirine paralel olarak uzanr ve vcuda yaklarken genileyerek kemie yapr. Bu silindirik yaplar gl bir zarla sarlmtr ve i ksmlar sngerimsidir. Erkekte penisin sertlemesi bu sngerimsi yaplarn sertleme srasnda kanla dolmas ile gerekleir. Dier silindirik yap ise bu yaplarn alt ksmnda yerlemitir ve iinden idrar yolu (retra) geer. Kadndan farkl olarak erkekte idrar yolundan hem idrar hem de meni gelmektedir. Kadnda ise vajina girii ile idrar yolu farkldr. Penisin hemen tm blgeleri duyarldr. Ya dokusu iermez. Testisler: Penisin alt ksmnda torba (skrotum) denilen deri ile evrili olarak sa ve sol olmak zere iki tanedir. Torba olduka esnek bir yapya sahiptir ve bu zellii sayesinde yumurtalar dardan gelecek darbelere kar korur. Erkein cinsel uyarlmas srasnda rol oynar. Testisler birer kordon sayesinde vcuda yapr, bu kordonlar sperm kanallarn ve damarlar ierir. Testisler lastik kvamndadr, ilerinde ok sayda sperm kanallar ierirler. Testisler, erkeklerde erkeksi zelliklerden sorumlu tutulan testesteron denilen hormonu salglar. Torbann ve testislerin scakl vcut scaklndan birka derece daha dktr. Bu zellik salkl sperm retimi iin gereklidir. Genital Organlar Prostat: Mesanenin tabannda yerleen yuvarlak kestane byklnde bir organdr. drar yolunun (retra) balangcnda yerlemitir ve meni svsnn spermler dnda kalan ksmndan, svnn kendine has kokusundan ve spermin beslenecei maddelerin salglanmasndan sorumludur. Ergenlik dnemine kadar pek ilevi olmayan prostat, ergenlikle birlikte byr ve salglama ilevi yapar. Boalma srasnda meni svsna salad katk spermleri uyarc zellie sahiptir, ayrca boalma srasnda kaslarak idrar kanalnn idrar kesesine giren ksmnn kapanmasn ve meninin geriye, mesaneye kamamasn salar. Sperm kanallar: Epididimis, duktus deferens (sperm kanal), seminal vezikl (meni kesesi) ve retradr (idrar kanal ad verilen spermlerin hareketlenmesi, tanmas, svlarn birbirine karmas ilevini yapan).

34

ERKEK CNSELL

2) Erkekte Cinsel lev Fizyolojisi ve Cinsel Yant Dngs

stek evresi: Cinselliin birey tarafndan istenmesi ve arzulanmasn ierir. stek ve arzuya gre bireyin cinsellii oluturacak iletiim, ortam, fantezi, partner ilikileri vb. karmak davranlar gerekletirmesini salayacak motivasyonu oluturur. Bu evre cinselliin psikolojik ynn ve znel uyarlmay iermektedir. Cinsel dngnn en nemli evresidir. Uyarlma evresi: Erkekte asl olarak d genital organlar cinsel uyarya belirgin duyarlla sahiptir. Peniste sertleme salandktan sonra, uyarlma srerse sertleme uzun sre devam edebilir. Ancak uyarlma ve plato evreleri boyunca, cinsel uyar sryor olsa bile, d etkenlerde ortaya kan bir deiiklik ya da psikolojik gerginlik sertlemeyi ksmen ya da tamamen kaldrabilir. Cinsel uyar devam ederse sertleme tekrar salanabilir. ou erkekte sertleme halindeki penisin uzunluu 12.5 - 17.5 cm arasndadr. Plato evresi: Cinsel uyarnn ok artt orgazm ncesi dnemde sperm iermeyen renksiz bir sv gelir. Kadnlarda olduu gibi, erkeklerde de cinsel organlardaki kanlanma artnn yannda vcudun genelinde de kan akm hznda art olur. Bu evrenin sresi kiiler arasnda hatta ayn kiide deiik zamanlarda olduka deikendir. Erken boalmas olan erkeklerde ar ksadr. Orgazm evresi: Bu evrede boalma gerekleir. Orgazm evresi boyunca testis derisi ve testislerde plato evresinde oluan deiikliklere ek baka bir ey gzlenmez. zlme evresi: Kadnlarda olduu gibi bu evrede, genital organlarda olumu fizyolojik deiikliklerin ayn sray takip ederek uyar ncesi duruma dnmesi gerekleir, geveme yaanr.

Erkekte cinsel yant dngsnde oluan anatomik ve fizyolojik deiiklikler

Yantsz evre: Bu evre sadece erkeklerde vardr. Orgazmdan sonra erkekler yeniden cinsel olarak uyarlmalar iin kiisel farkllklar gsterebilen ve yala paralel olarak artan bir sreye gereksinim duyarlar. Bu evrede erkeklerde cinsel istekte azalma da olabilir. 1970'li yllardan bu yana cinsel ilevlerin istek, uyarlma ve orgazm aamalarndan olutuu ve cinsel ilev bozukluklarnn da bu evrelerin bozulmasyla ortaya kan ve her evreye denk den farkl hastalklar topluluu olduu kabul grmektedir. Bunun tek istisnas, vajinismus ve disparoni gibi cinsel birlemede ar ile giden cinsel ilev bozukluklardr.

35

CETAD

IX. HORMONLARIN ERKEK CNSEL SALII VE REME ZERNE ETKS

Steroidal bir hormon olan testosteron vcudun en nemli androjenidir. Testosteronun %95'i testisten, %5'lik blm ise bbrek st bezlerinden, beyinden ve dier baz yerel hcrelerden salglanr. Testosteronun salglanmas gn iinde ve mevsimlere gre farkllk gstermekte ve gnde 6-7 mg kadar retilmektedir. Testosteronun serumda %98'i proteine (%57'si seks hormon balayc protein ve %40' albmine) bal olarak tanrken, %2'si serbest olarak dolar. Albmine bal ve serbest olan blm testosteronun vcut tarafndan kullanlabilen ksmn oluturur ve biyolojik olarak kullanlabilir (bioavailable) testosteron olarak adlandrlr. Adrenal androjenler, yukarda da belirtildii gibi toplam testosteronun %5'ini olutururlar. Bunlar dihidroepiandesteron (DHEA), dihidroepiandesteron slfat (DHEAS) ve androstenediondur. Bu hormonlar testosterona gre daha zayf etkiye sahiptirler ve ancak doumsal adrenal hiperplazi gibi patolojik durumlarda etkilerini gsterebilirler. a) Seks hormonlarnn biyolojik etkileri Androjenler erkek genital sisteminin ve ikincil seks karakterlerinin geliimi iin arttr. Bunlara ek olarak cinsel davranlarmz ve libidomuzu androjenler belirler. Testosteronun cinsel ilev ile ilgili etkileri drt grupta toplanabilir: 1. Cinsel ilgiyi ve istei artrr. 2. 3. 4. Cinsel ilikilerin skln artrr. Gece sertlemelerinin skln artrr. Fantezi veya grnt ile uyarlan sertlemeleri etkilemez.

Testosteronun etkileri sadece cinsel ilev ile snrl deildir. Hcreler tarafndan alnan testosteron bir yandan aktif metabolitleri olan estradiol ve dihidrotestosterona, dier yandan da inaktif molekllerine dntrlr. Testosteronun normal deerlerde olmas birok organ sisteminin biyolojik aktivitesi iin gereklidir. Testosteronun cinsel ilev d etkileri ise yle sralanabilir: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Vcutta kan yapmn salar. Normal kas metabolizmasn ve ktlesini salamaya destek olur. Kemik mineralizasyonunu uyarr. Otoimmn romatizmal hastalklarda enflamatuar cevab engeller. Karacier protein formasyonunu uyarr. Kendine gveni ve kiinin kendini iyi hissetmesini salar. Anti-depresif etki salayarak duygudurumun korunmasna yardmc olur. Bilisel ilevleri olumlu ynde destekler.

b) Yalanma ile erkeklerde androjen seviyeleri der Hipogonadizm veya testosteron yetersizlii erkeklerde doutan olabilecei gibi sonradan da oluabilir. 50 yandan sonra serum testosteron dzeyi her yl % 1 azalrken, 60 yandan sonra her 5 erkein birinde gen erkeklerde olmas gereken dzeyin altna inmektedir. Gnmzde bu klinik durum erkekte ge balayan hipogonadizm diye adlandrlmakta ve yala birlikte serum androjen seviyelerinde azalma ile karakterize olan androjenlere genomik hassasiyette azalmann da elik edebildii, hayat kalitesinde ciddi deiikliklere yol aabilen ve birden fazla organ etkileyebilen klinik ve biyokimyasal bir hastalk tablosu olarak tanmlanmaktadr.
36

ERKEK CNSELL

Bunun sonucunda oluan testosteron yetmezlii, kas gc ve kemik mineral younluunda azalmaya yol amakta, ek olarak yalanmada ve inslin direncinde arta, dme ve krklara, kas ktlesinde azalmaya, fiziksel, psikolojik ve cinsel performansta de neden olmaktadr. c) Erkeklerde androjen yetmezliinin tedavisi Kabul gren genel gr, serum testosteron seviyesi 200 mg/dL olan ve yukarda sz edilen hipogonadizm bulgular olan erkeklere, testosteron replasman tedavisinin (TRT) balanmas ynndedir. Gnmzde bu amala oral, intramuskler, transdermal veya implante edilebilen testosteron formulasyonlar mevcuttur. deal TRT, serum testosteron deerlerini sirkadyan ritmi replike ederek normalize eden, normal seviyede testosteron metabolit (DHT ve stradiol) dzeyleri salayan ancak bunlar minimal yan etki ile gerekletiren tedavidir. TRT'nin belirgin tek kontraendikasyonu prostat kanseri varldr. Ayrca, ileri karacier yetmezlii olan hastalarda kullanlmamaldr.

37

CETAD

%32'sinin 3 yllk izlemde inmemi testis tans alabildikleri gsterilmitir. Sonradan olan inmemi testisin nedeni tam olarak henz anlalamamtr. Nedeni ne olursa olsun inmemi testisin zamannda tan konularak tedavi edilmesi arttr. nfertilite dnda inmemi testisin dier bir komplikasyonu da, artm testis kanseri grlme skldr. Bu risk yine testis ne kadar yukarda ise o kadar fazladr. Skrotuma indirilmek ile azalmayan bu artm risk, primer displaziye bal olarak kar testis iin de geerlidir. Zamannda tedavi infertilite riskini azaltsa da testis kanseri riskini azalttna dair elde veri yoktur. Bununla birlikte, inmemi testisin skrotuma indirilmesi testisin elle muayenesini mmkn klaca iin, ileride oluabilecek bir testis kanserinin erken tansn kolaylatracaktr. nmemi testislerin tansnn zamannda konulabilmesi ve en ge 1 yanda tedavisi ile infertilite ihtimalinin en aza indirilmesi, ancak yenidoan dneminde yaplan fizik incelemede atlanmamas ile mmkndr. Bu nedenle, yenidoan erkek ocuklarn ilk genital incelemesini yapan ocuk doktorunun dikkati inmemi testis tansnn temel artdr. b) Varikosel Testikler varikosel, testisten kirli kan toplayan toplar damarlarn (venlerin) normal d (varikz) genilemesi olarak tanmlanan erkeklere zg bir durumdur. Varikosel, yalanma veya dier nedenler ile bacak yzeyel toplar damarlarnda oluan ve halk arasnda varis olarak adlandrlan damar genilemesine benzetilebilir. Testikler toplar damarlar testisten ayrldktan hemen sonra skrotum iinde pampiniform pleksus ad verilen bir damar yuma olutururlar. Varikosel fizik incelemede bu yuman tortiyz dilatasyonu olarak elle muayene ile tannr. Testis toplar damarlarnn Doppler ultrasonografi ile deerlendirilmesi de tanda yardmc bir yntemdir. Erkek infertilitesi iin nemli bir risk faktr olan varikoselin 10 - 15 yalar arasnda puberte ile birlikte ortaya kt kabul edilmektedir. Bu ya ncesinde varikosel ok nadir bir durumdur. Aslnda neredeyse tm varikosellerin ortaya k zaman puberte srasnda olsa da, bu yalarda yakalandnda adlesan, daha ileride yakalandnda ise erikin varikoseli adn almaktadr. Testikler varikoselin olu mekanizmas tam olarak anlalamamtr. %90-95 olguda solda olmas, artm testikler toplar damar uzunluu ile birlikte toplar damar kapakklarndaki anatomik yetersizliin olas rolne iaret etmektedir. Varikosel etiyolojisinde zerinde durulan nc neden ise kollateral toplar damar anastomozlardr. Varikosel erkek infertilitesinin tedavi edilebilen en nemli nedenidir. Bununla birlikte varikoselin tam olarak nasl erkek infertilitesine yol at anlalamamtr. Baz aratrclar, varikoselde skrotum iinde s artn bazlar ise bbrek ve bbrek st bezlerinden kaynaklanan metabolik artklarn testis zerine etkisini sulamlardr. Tek tarafl varikoselli kiilerde ayn taraf testisinin boyutlar ounlukla kar tarafa gre daha kktr. Varikosel %15 orannda normal populasyonda bulunmakta ve her zaman infertiliteye yol amamaktadr. Ancak, bu sperm retiminin etkilenmemesinden deil, varikoselin etkisinin snrl kalmasndandr. Baz almalarda varikoselli kiilerin %90'nda azalm motilite, %65'inde ise 20 milyon/ml'den dk sperm younluklar bulunmutur. Varikoselin tedavisi cerrahidir. Cerrahi tedavi sonrasnda hastalarn %70'inde sperm parametrelerinde iyileme, %40-50'sinde gebelik elde edilebilmektedir. Her varikosel elbette tedavi edilmemelidir. Ancak, sperm parametrelerinde bozulma olduunda ve kii ocuk sahibi olmak istiyorsa tedavi gndeme gelmelidir. Aksi takdirde varikoselin kiiye bir zarar sz konusu deildir. Daha seyrek olmakla birlikte varikoselin tedavi endikasyonlar arasnda testis ars ve ileri derecelerde kozmetik nedenler de saylabilir. Ancak, ar ile varikosel arasndaki iliki net olarak aydnlatlamamtr. Testiste ar nedeni olabilen birok baka faktr olduu da unutulmamaldr. Bu nedenle ar nedeniyle yaplan varikoselektomi operasyonlarndan sonra arnn gemeyebilecei bilinmelidir.

40

CNSEL ETM TEDAV VE ARATIRMA DERNE

Tel : 0212 219 5954 Faks : 0212 296 5672 E-posta: info@cetad.org.tr Web adresi: www.cetad.org.tr

Adres: Bykdere Cad. Gmlcineli Apt. No: 20 Kat: 5 D: 10 ili/STANBUL