Sirlarla ve gtlerle dolu bir yazi. Yok mu gt alan?

MUHTEREMLER Dindarlarin ekseriyetinin marazi bir arzu ve bilgisizlikle sarildigi, bilgin diy e geinen bir ok aydinlarin (!) esasini bilmedigi halde basit bir mantik ve insiyak la dudak bktg, filozofun modasi gemis bir gelenek diye mirildandigi, sipritalistin hi ssedip zerinde fikir yrtmeyip, bocaladigi; materyalistin Allahsizlik bayragi altind a beser ktlelerine saldirdigi bir mevzu olan ve insanoglu ile dogan fitri hasletl erin anasi, din hakkinda konusacagim. Bilgim hududu iinde, heybemdeki hakiki temi z malzeme ile syleyecegim. Yalniz ricam sudur: Beni dikkatle dinleyiniz!.. Szlerim de bilgisiz, din mdafilerinin saldirgan ve insani hor grme tarzina tesadf edemeyece giniz gibi dine hcum eden zavalli materyalist zihniyetin de izlerini bulamayacaks iniz.. Bu iz bulmama onlara tenezzl etmeme keyfiyetinden ileri gelir. Yoksa acizd en degil... Bylece, bakir bir ormanda tertemiz kelime ve fikirlerin toplanisi tem iz ruhlariniza sunulacak, mantiklariniza akacak, szlerim bittikten sonra hkm siz ve receksiniz muhteremler!..

Adem kissasi beserin dnn, bugnn, yarinini temsil eden ve Kur ni Kerimde bildirilen mua m bir hakikatin ifadesidir. Adem, beserin akil ve idrak sahibi bir varlik olarak dogusunun timsalidir. Insanin yer yznde peyda olmasi ile Allah i tanimasi ve Allah in hidyetine ermesi bir olmustur. Insan maddi ve ruhi cevherlerin yekdigerine nsiyet peyda etmesiyle yeryznde grlmstr. Insanin mensei hakkinda bir ok akli nazariyeler ve tahminler vardir. Bu tahmin ve nazariyelerin eristigi, akli ile ugrasanlari doyuran nazariye, insan aslinin ma ymundan geldigi iddiasindadir. Biliyorsunuz ki buna Darwin nazariyesi derler. Bu nazariye gya ilmi arastirmalarin muhassalasidir. Hakikatte maymunca bir iddia, ss l ve mutantan bir iftiradan baska bir sey degildir. Darwin cilere gre Gorillerin yak in akrabasi sayiliyormusuz... Acaba, gorillerin beserin ceddi oldugunu gerekten k abul ediyorlar mi? Onlar da, bu iddia edenleri torunluga kabul edebiliyorlar mi? Hala ormanlarda goriller vardir. Bugn mesafeler ok kisalmistir. Bir tayyare bir m ektup kafidir... Insan zeka ve aklinin durakladigi, adim atamaz hale geldigi nokta vardir. Btn dnya sakinleri iinde... Bu nokta ruhani lemdir. Bu lemin usul ve kanunlari vardir. Bu us uller ancak insan aklina en dogru mebdei bu malzeme ile verir. Insan topraktan, kudreti suphaniye ile yaratildi ve bu muazzam hamurun iine ruh n efholundu deyip, dsnmeden kabul etmek ve ecsat leminde grlms insan neslini bundan sonr a tetkik ve mtalaaya almak iktiza eder. Insan, bu iki tarafli, madde ve ruhtan te sekkl ettigine gre, maddesini devam ettirmesi iin gida, su almasi, tesirati hariciy eden korunmasi, hava gibi esasli unsurlari almasi, hayat denilen canliligini tem in eder. Bu arada, hayati tehdit eden bir ok hastaliklardan ve mikroplardan korun masi da lazimdir. Ruhi tarafi iin de devamli olarak ahlak, dogruluk, adalet, temi zlik... gibi manevi ve itimai hayatin idamesi iin lzumlu unsurlara riyet etmesi gere kir. Bu hasletleri muhafaza iin de, canliligini nasil harici tesirlerden korumak iin telebbs, isinmak, dinlenmek gibi mefhumlarin smul dahilinde bir usule riyet etmes i elzemse, ruh iin de bir telebbs ve bu kiymetli, ruhi hamuleyi muhafaza iin bazi i nanmalarin vehleten akla garip gelen usullerini yapmak lazimdir. Maddi ve ruhi m alzeme tesisi iin hayat ve canliligi bu muhafaza eder. Bu hakikatler ile din deni len ruhi kompleksimizi terbiye eden ve ona kuvvet veren messeselerin mevcudiyeti bilbedahe ortaya ikar. Maddeye lazim olan unsurlari almadan canliligin devamini dsnmek ne kadar sama ise, dinsiz yasamanin olabilecegini tahmin ve mnakasa etmek de o kadar sama ve dsnce noks anliginin ifadesi olur. Bu bakimdan, din dnya insanlarina muhakkak lazimdir. Bunu inkar veya lzumiyetini reddeden insana insanligin haricinde isim verilmesi iktiz a eder ki buna ad bulunamaz.

Nabizlari din dsmanligi ile atan bir ok bedbahtlar vardir bu yeryznde. Bu gibi mahlu klarin derecelerini kelimelerle belirtmek ve bu hallerine bir kiymet ls takdir etmek mmkn degildir. Dini dnyadan atmak isteyenler, niin dnyadan dini ayiramiyorlar? Inanm ayan adamda hi bir devlet, hibir ululuk yoktur. Her inanmista gnah kelimesi altinda toplanan ve btn beseriyet dinlerinde bulunan bir mefhum vardir. Gnah, cisimler ara sinda mevcut nizama karsi gelmektir. Beserde hayat tezahrlerini bozmaga paralamaga yahut azaltmaga meyleden her dsnce, her hakikat din mehenginde bir gnahtir. Kin, h irsizlik, haksizlik, adam ldrme, eziyet yapmak, yalan sylemek... hep gnahtir. Zira b u fiil ve hareketler hem vcudu, hem ruhu yipratir. Asil kusur gnaha alismaktir, gna h yapmak degil... Fazilet yalniz iyilik demek degildir. Irade ile meydana gelen fiil hayatin kiymetini artiran bir aliskanliktir. Sahsiyetini meydana getirir, k uvvet ve canlilik verir. mit, iman ve heyecanla kuvvetlenme arzusu dogurur. Tipki su buharinin trbini harekete getirdigi gibi... Kt huylar sahsiyeti paralar. Benlik, sphe, keder, zihni gelismeyi sekteye ugratir. Cinsi ifrat, alkol, fizyolojik tes evvsler husule getirir, ruhi gelismeyi durdurur. Cem i faziletler, nezaket, temizli k, atalarin yaptiklarina hrmet, dini hisleri kuvvetlendirir. Aksi ise mahveder.

Insan hayatina mana veren dededen kalma an aneler, modern hayatin iradeyi gevseten sakatligi iinde, bir nehrin gneste zlen buzlari gibi paralandi; bu paralanma fertde o dugu gibi aile ve cemiyette de grld. Fen, gnlk hayat mcadelesinin siddetini, mucize de nilecek kadar azaltmistir. Buna mukabil, itidal, seref, dogru szllk, mes uliyet, safi yet, komsu sevgisi... genlerimizin tebessmle karsiladiklari bir takim manasiz tabi rler haline gelmistir. Bu ise gz yasartici bir haldir. Herkse yenge gibi hodbinlik kabuguna ekilerek komsusunu mahvetmege alisiyor. Bugn hak, felsefi bir prensip, ih tiya ise ilmi bir mefhum halinde ktphane kselerindedir. Insan, akil sahibi olarak y asamaga basladigi gnden beri vicdaninda ve suurunda din duygusunun alkalandigini h issetmistir. nk, Allah a tapmak beser fitratinin icabidir; Insan bu hissin hidyetiyle, Allahin vahiy ve ilhamiyla tapmis sonra bu dnya yasayisi sirasinda, onun iindeki bu suur soysuzlasmis ve insan Allah i birakarak baska seylere tapmis ve trl trl sapikl iklar iinde yasamistir. Biz insani en gzel kivam zere yarattik, sonra esfele yuvarladik. Insan ta baslangita e n dogru din zere iken yeryzndeki yasayisinin icaplarina kapilmis, maneviyatini takv iye edecegine, ulvi hislerden tecerrt ile uzaklasarak alaldika alalmis ve bu alalisi putperestligin esit esit sekillerine sapmakla tezahr eylemistir. Beserin ilk dini e n dogru Tevhit dini idi. Medeniyet insanin korkuya galebe almasinin ifadesidir. Bu galebe almanin ilk safha lari din sayesinde olmustur. Din sayesinde vahsilikten kurtulmustur beser oglu. Din, iptidai insanlarin iplakligini yigin yigin gzelliklerle sslemistir.

Heykeltiraslik ve resmin esasi put yapmaktir. Mimarligin temeli mabet kurmaktir. Siirin temeli dua okumaktir. Musikinin mensei Ilhiler, nefesler terennm etmektir. Raksin esasi Ilhlarin serefine ayin yapmaktir... Iptidai diye dudak bklen bu kaba saba seyler, korkular, mitler, atismalar, kakismalar, dvsmeler ve savaslar bu gn biz e cidden tuhaf grnrler. Fakat btn bunlarda da hakikat vardir. nk insanlik bu sayede k uldu.. Allah ve ahlak fikri insanda fitridir, dedik. Bunun aleyhinde bulunmak, bunu bil ememektir. Cehlin ta kendisidir. Insanlar dinsiz yasayamazlar. Ilhi vahyi tanimay an din de, din degildir. Fen ne kadar ilerlerse ilerlesin, nihyet Islm a yanasacakti r. Ibadet, Allah'in mabut oldugunu, insanin kul oldugunu fiilen itiraf demektir. Si mdi bir an iin bundan 5000 sene evvelki Yunanistan a gidelim. O zamanin mtefekkirler i Aristo lar, Sokrat lar... Hepsi Allah'in vahdaniyetine inanmis insanlardir. Eski D elfes mabedinin nne gidelim bugn. O harabeyi 5000 sene evvelki hasmetiyle temasa ed elim, kapisinda altin yazilarla su szler yaziliydi, Adet kainatin, tekaml hayatin, birlik Allah'in kanunudur. Bes bin sene evvel yazilmisti bu... Iste bu an aneler as irlarca yuvarlana yuvarlana zamanimiza kadar gelmistir.

Bilirsiniz, Trk diyarinda atasz diger milletlere nazaran oktur. Cemiyetler fazilet ii nde yasadigi siralarda kaideler beser tarafinda itikale ugraya ugraya klms, artik ga yri kabili tecezzi bir hale gelmis misket tanesi halindedir, atasz bu demektir. At aszn deserseniz bir cemiyeti kurtaracak fazilet kaideleri ortaya ikar.

Insanlik hayatinda grlmeyen fakat el ile tutulur maddi delillerle hissedilen fazil etler, gzellikler, iyilikler irmagi velilerin adesesinden aksederek kalp perdesin de seyredilir. Bu perdede seyredilen filimler, bize dilden dile, kulaktan kulaga , gnlden gnle nakledilerek atalardan gelmis, inanmayanlar lgatinde bu gn ismine menkib ismi verilmistir. Bu menkibeler zerinde restorasyon yapilamaz. Bozulur, kelebek k anadi gibidir, dokunulamaz. Onlari oldugu gibi kabul edersin, yahut etmezsin, rse leme yok.. Halk zihniyeti onlari rselemeden muhafaza etmistir. Onlarin gzellikleri kendilerindedir. Sun i kaliba dkmeye alismamalidir. Artik asirlardir, onlar klasikl esmis bir inanis tomari halindedir, halka bir zarari yok... Iyiligi, gzelligi, fa zileti temsil ederler. Filan muhterem zat su zerinde yrrms. Demek ki insanda ne kadar gzel ve kuvvetli hasle tler var ki, onlarin kiymetini son haddine ikarmistir. Su zerinde yrnr m, yrnmez mi? mnakasa etme! Gzelligi zaten oradadir. Kabul et ge veyahut da sus... Kabul ile bir zarar vermez sana, bir ok saheser romanlar, kitaplar var, hakikatle hi bir ilgisi yok. Fakat insanlar okuyor, zevk aliyorlar. Onlarin gzellikleri, kokulari, oldugu gibidir. Manolya rselenirse sararir, kurur ve kokusunu kaybeder. Niin solar, kuru r ve kokusunu kaybeder? Acaba senin elin mi onu kuruttu? Hayir.. Kiymet bilmeyen lere karsi Haliki tarafindan Manolyaya onunla ks, daril emri ikar da ondan, Yaziklar olsun! o senin kiymetini bilmiyor, kahrindan l, gel bana... emridir bu. Bunlar cem iyetlerin bunalan ruhlarini, istiraplarini teskin eden ve frenleyen olgunluk tez ahrleridir. Manolya hikayesi nasilsa, iste beser cinsi de kendi an anelerine, gzel f azilet ieklerine dokunmus ve Allah tarafindan Gel, onlar kadir bilmiyorlar, geri ge l! emri ikmistir. Dinde bir seytan vardir, bilirsiniz... Seytan Allah tan uzak kalmislarin sirridir. Allah kendine isyan edilmesini istemeseydi seytani yaratmazdi. Bu ok ince bir no ktadir. O halde bu iki noktanin arasindaki hatti fasil fazilet; ahlak ve adalet kprsnden ayrilmamaktadir. Bu menkibelerin sahipleri veliler, Allah dostlari hep iyi hislerle insanlara sab ir, fazilet, iyilik, dogruluk ailamislardir; kabahat bu mu?..

Hayir kabahat yok... Akil ile halledilemeyecek seyleri akilla halletmege yeltenm ekten ileri geliyor bu bocalama. Dokunmayin bu inanislara. Eski bir sandukanin a ltinda yatan, dnyaya gzlerini yummus, gms bir insan ok seyler fisildar insana. Bu fisi ltiyi duymaya alismalidir. Mezarliga madde ile gitmemelidir. Insan ayni zamanda b ir duygu jeneratrdr, duygularla, hislerle grnmeyen gzel hasletler ile gizlidir. ller azim, er ge insanin gidecegi lkeye karsi, tazim ve hrmetidir. llere tazm etmesini bile n milletler daima ykselmisler, ilerinde byk insanlar yetismistir. llerine tazim etmeye n milletler ise perisan olmuslardir. Grnmeyen bir diyara hrmetsizligin, bilinen bir perisanlik ortaya getirmesi, ok byk bir ibret verici olay, hakikatin bagirisidir; bunu anlamak gerek.

yle mezarlar grdm ki, gl kokuyor. yle mezarlar grdm ki dikenle dolu... yle mezarlar g i yerle bir olmus. yle milletler grdm ki, fazilet, dogruluk, iyilik diyari, yle mill etler grdm ki, rezalet, pis kokularla dolu. yle milletler biliyorum ki, can ekisiyor . yle milletler biliyorum ki, hak ile yeksan olmuslardir. yle milletler gryorum ki, mahvolacaklardir. yle bir mezar biliyorum ki, Cennetten bir bahe. Bu sylediklerimi anlamak, akla koymak, gnle sindirmek iin bir sart vardir, gnlden kibri skp ikarmak. Bu u yapmak ise daglari igne ile kazip silmekten daha zor... Bazilari itiraz ederler, bu szler ne biim szler, bu adam birsey mi olmak istiyor? B en mrai bir insan degilim. Mtevazi bir hayatim vardir. Alayis ve gsterisi sevmem. B

irsey oldum iddiasinda da degilim. Bazen inanmanin ehemmiyet ve kiymetini anlati rken mbalaga, inanmaya ehemmiyet vermenin bir tarifi suretinde tecelli eder. Ben evliya veya ermis bir insan da degilim. Basit bir mmin olmaga alisan bir insanim, ben dnya nimetlerinin skrn eda iin alisiyorum, vakit bulursam istigfar ile ugrasacagim . Hayat-i hususiyemi bilmeyenler hirpalayici szler syleyebilirler; bunlara bir man a veremedim. Her seyden el ektikten sonra, mesgul olanlardan degilim ben. Mesgul iken her seyden el ekmege alisanlardanim. Biz, bunlari anlatmakla da muhteremlere giyim kusam ve zahir alayisi gretmiyoruz. Yalniz, i ve batin mamurlugunu dilimize msaade edildigi derecede gretiyoruz. Bir iki sual soracagim muhteremlerden:

Insan yaslandika salari sakallari beyazlasir, niin, hi dsndnz m? Bunu halletmeye sav Ikinci bir sual: deliden niin seriat hkmleri sakit olmustur? Bu muammanin denizinde kula atmak, islanmis damlayan sulari ile abdest almak lazimdir. Insanin nnde tevfi ki Rabbani lambasi yanarsa Allah korkusu baslar. Bu lamba yanmazsa, byle kimsenin nne ciltler dolusu kitaplar, haberler ve hadiseler koysalar faydasizdir. Bu halde yalniz Haktan uzakligi artar ve dogrulara nefreti ogalir. Onun nne yigilan kitapla rla binek hayvanina yklenen kitaplarin hi farki yoktur.

Cahil, ilimsiz demek degildir. Dogru histen mahrum demektir. yle olan alim de cah ildir. Yalan grlt eder. Hakikat daima sakindir. Yildirim gk grltsnden evvel dsmstr emine cehalet ayagi ile vurmak, edep disi bir istir.

Insanin ruhu gln yapragi iindeki suya, sebneme degil, elmastaki lem aya benzer. Gnesli iekli yollar vardir ki mhlik llere ikar. Dikenli, ormanli sarp yollar vardir ki, nihy tleri, bir cennet bahesidir. Eski bir veli kadinin sz geldi hatirima, mm Hasan; Hasan in anasi... ok fakirdi, akraba lari zengindi. A yatar birsey istemezmis. Kendisine, akrabalarina syle sana yardim ederler demisler. Bu mbarek Hatun: Ben Kainata malik olan Kaadiri Mutlak tan birsey i stemeye utaniyorum. Zayif ve aciz kullardan mi isteyecegim demistir. Herkes midem agriyor, basim agriyor, karnim agriyor, suram agriyor, buram agriyo r... Deyip, hastanelere doluyorlar.. Hi biri simdiye kadar bana gelip de gnlm agriyo r dermani nedir? diye sormadi. Ney kendinden ikan sesleri ne bilsin... Insanin inanma hissini akla klbetmek, evirm ek; inanma mevzuunu aklin hakimiyeti altina almaga alismak herseyden evvel insana kasdetmektir. Insan, muhakkak dsnecektir, inanacaktir, sevecektir, korkacaktir... Dsnmek kadar inanmasi, glmek kadar korkmasi da olacaktir.

Gayp grnmeyen degil grlemeyendir. lmden sonrasini simdi gremeyiz. Bunu grebilmek iin lazimdir. Istikbali bu gn gremeyiz, yarin grrz. Gayba inanmada bir acaiplik yoktur. B irsey ya vardir, ya da yoktur. Yahut da birsey ya kendisidir veya baska birseydi r. Bu iki ihtimal arasinda nc bir ihtimal olamaz. Mantik prensiplerine uygun olan he r dsnme hakikat degildir. Dnya fikir tarihi biri birine zit, biri birine dirsek evir mis doktrinlerle doludur. Bu esit doktrinler nedir? O halde, her mantiki olan gere k degildir. Bilgi zihnin fiilidir. Inan fiili bir zihin fiilinden baska seydir. Inanmayan ins an yoktur. Muhakkak bir sahada inanmasi vardir. Aklin bittigi yerde kalp faaliye te geecek ve iman bu sinirlari devam ettirecektir. Iman dsnceden sonra gelir. Akil insana Allah tarafindan dogru yanlis terazisi ve hayru ser ls olarak verilmistir. Al lah korkusu, iman sahibinin ilim derecesine gredir. Hangi is Allah iin yapilmazsa o mutlaka yoktur. At ykn hafifletirse, daha ok menzil alir. Vcudun her an eriyip gidiyor, farkinda degilsin. O halde, sen neden, nasil beden

olabilirsin? Derinlik kelimesi aklin batini kisminin remzidir. Beden zayifladika, ruhun cevheri ruhani faziletlerle dolar ve ara sira kutsi leme yol bulabilir. Klbini kiskanliktan, dilini yalandan, gidisini riyadan, karnini haram lokmadan kur taran serefli insan, ancak inanan insandir.

Ltfunu gsterince Ibrahim e, atesi gl bahesi yapti. Kendine ok atan Nemrut u bir kk sin e helak etti. Davud un elinde demiri mum gibi yumusatti. Sultanlik O na aittir.

Birine 20 kese altin ihsan eder, berikine ekmek hasreti ile can verdirir. Birine samur krk giydirir, teki tandirda iplak yatar. yle islerde sz sylemeye kimsenin gc y ez. Iyilige gcn yetmezse ktlk yapma bari. Allah azabindan korkusuz yasayanlar mutlak kafirlerdir. Yarin yatacagin karanlik topraga simdiden bir kandil yak, uyuma.. Kimin mayasinda haslet varsa O cennetli ktir buyurmus, Resl-i Ekrem: Ni met zamaninda skr, bela vaktinde sabir, daima gnaha tvb e eden m mini Allah Cehennem azabindan korur.

Hayatta iken verdigin bir hurma, senden sonra ruhun iin verilecek 100 miskal alti ndan daha makbuldur. Mihnet ve gama alis. Merd ol. Gnleri yemek ve uyku ile geirme . Sabah aksam Allah i an. Sabah aydinliginda katiyyen uyuma, sebebini de sorma. Ne fsini oburluga alistirma. Gn batarken uyuma; aksam olmadan yatma haramdir. Elini yzne koyma; ugursuzluktur. Elini enenin altina koyma. Gece aynaya bakma, lzum olursa gndz bak. Bunlar ok ince meselelerdir. Itiraz etme, samaliga saparsin. Gizli gizli iyilik yap. Rizik yalancilik yznden eksilir. ok uyku yoksulluk getirir. Geceleri ipl ak yatanlarin kismeti kesilir. Ayakta su dkmek fakirlik, keder ve ihtiyarlik geti rir. Gusletmeden birsey yemek irkin dser. Ekmek kirintilarini ayak altina dkme, gec e evini sprme, sprntleri kapi nne birakma. Babani anani adlari ile agirma, Allah nime sana haram olur. Elini daima temiz su ile yika. Bu szlere ok dikkat et; ok mhimdir, sebebini sorma, ok uzundur. Ayak yolunda yikanma. Elbisen zerinde iken dikis dikme. Yzn eteginle temizleme rizki n kesilir. Baskasina ait tarakla saini tarama. Evdeki rmcek aglarini temizle. Bu ag lar evdeki bereketi kairir. Kmr ocagi civarinda dolasanin stne kara bulasir. Dala yap isan kk ile bulusur. Dine saril. Misafir rizkini beraber getirir, sonra ev sahibinin gnahini da gtrr. Misafir kafir b ile olsa kapini a, kapama... Allah tan korkmayanda din yoktur, inanmayanda insaf, i hsan olamaz.

Drt sey Allah vergisidir: Dogru szllk, Cmertlik, Gler Yzllk, Emaneti korumak. Bylel kva ehli olur insan. Bunlar para ile tahsil ile alinmaz. Kendini begendirmek laz imdir Allah a. Iste bunlar dinin yapilabilen en basit seyleridir. Basit deyip geme, yapmasi gtr. Ney kendinden ikan sesleri ne bilsin.. Ney kuru bir kamistir. Bos bir boru; flemek te hner var. Ben ney alamam, fakat hnerli fleyene hrmet ederim. Dikkat buyurun algicid an bahsetmiyorum.

Grnmede hner yok, grnmeyi grmede hner var. Kamis grlr, ikan ses grnmez, duyulur. ftaldir. Onun iin Essemil basir buyurulmustur. Resller iinde gzden mahrum olanlari vardi, fakat sagir olani yoktu. Grmede isiga ihtiya vardir, duymada ihtiya yoktur. Grme tek taraflidir. Gnln konusmasi her yerde itilir geriye, kabul edilmez. Onun iin insan kendi sesini katiyyen taniyamaz; utanmasin diye. Gnlden konusan dnyanin nere sinde konusursa konussun hep aynidir. Gnln konusmasini anlamayanlar dogruluk, fazi let nedir bilmeyenlerdir. Onlar hakkinda yeti kerime vardir. Biz onlarin kalplerin i, gnllerini kapadik. Nabizlari Islmiyet dsmanligi ile atan bir ok bedbahtlar vardir dnya yznde. Bu gibi mah luklarin derecelerini kelimelerle belirtmek ve bu gibilerine bir kiymet ls bulmak mmkn

degildir. Dini dnyadan atmak isteyenler niin dnyayi dinden ayiramiyorlar? Dini siy asete alet etmek sutur cemiyetlerde. Evet dogrudur. Siyaseti dinsizlige alet etme k acaba nedir? Inanmayanda, hi bir devlet, hi bir ululuk yoktur. lmden kurtulmak are siz, kimse senin iin lmeyecek. O halde lmne hazirlan. Gafletle kilinan namaza karsili k bir yufka ekmegi bile elde edemezsin. Gelip geici yzlerce is yaparsin hepsi de a ncak namaz kilarken akla gelir. Namazin byle mecazi olduktan sonra ha kil ha kilm a... Sir denilen bir kelime vardir lugat kitabinda, cem i esrar. Gnln i yz demektir. Allah kulundan iki sey ister. Zahirde hakkin emrini yerine getirmek, batinda klbi ni Allah a, baglamaktir. Allah bu iki seyi ihsan ederse, zahir ve batin nimetlerin i o kulun zerine yaymis demektir. O halde Allahin istedigi ubudiyet yolunda istik amet zere ol. Grecegin bir is olursa, bu isten nefsin hoslanacagi bir hal olmamak sartiyla isini dogrudan dogruya Allah a birak; seytan ortadan kaybolur. Amelsiz Ce nnet istemek gnahtir. Sebepsiz sefaat dilegi gururun bir nev idir. Bu islerde Besmele her isin Allah adiyla, fethedilmesi iin elimize verilmis bir a nahtardir. O anahtari kullanabilmek iin evvela Allah adini klbinde tut. Allah kuluna tam bir hrriyet vermistir, ama izni olmaksizin bir toz zerresinin ye rinden kalkmasini imkansiz kilmistir. Her trl fenaliklarin kk nefsinden razi olmakti r. Kendi varligini grmesi ve nefsin isteklerine uymus olmasi insani vcut zindanina sokar. Fani olmayacak bir izzetle seref ister isen; fani olacak bir izzet ile aziz olma k isteme. Allah ile baki olacak bir izzeti ihtiyar edersen, hi bir kimse, seni ze lil edemez. Harunu Resit devrinde bir salih zat Harunu Resit e adaletle hareket et mesini sylemis. Adil hkmdar fena halde hiddetlenip, gazaba gelerek o zati azgin bir katira baglatmis. Fakat katir hi bir azginlik gstermemis. Bunun zerine kilitli bir odaya hapsettirmis. Adami harite, bahede gezerken gryor ve hkmdara haber veriyorlar. Harunu Resit huzuruna tekrar agirtarak o zata soruyor: Seni odadan kim ikardi? Beni baheye koyan ikardi. Baheye kim koydu? Odadan ikaran koydu...

Bunun zerine Harunu Resit bu zati bir ata bindiriyor btn memleketi gezdiriyor. Yani ndaki tellallara da syle bagirip ilan etmelerini emrediyor: Allahin aziz eyledigi bir kulunu Harunu Resit zelil etmek istedi fakat gc yetmedi . Muhteremler! Allahin mesgul oldugu kimseyi ne cin taifesi, ne yirtici hayvan, ne kimse korkutamaz. Topraga verildigi zaman ne yer haseresi, ne iyan cesedine yana samaz. Korkudan degil, edepten... Toprak bile hrmeten, kendine temiz geldigi iin o cesede dokunamaz. Topraktan, temiz yaratilan insan ayni temizlikle topraga gide rse, toprak ona kiyam eder ve kabrine nur inmeye baslar. Byle kimselerden ne deni zdeki balik, ne gkteki kus kaar.. Sokulurlar yanina kirk yillik dostmus gibi... Byl esi de bulunur mu? diye sorma. Dnyada herkes gaflette degildir. Gnl, klbi feyzi Ilhi ve Nuru Resl ile dolmuslar vardir, dnya yznde.. Onlarin bir tanesinin hrmetine binler ce kisi her trl bela ve afetten korunmus olur. Is ki, biz, byle insanlarin her devi rde, her zaman bulunduguna imanimizi sarsmayalim.

Altin dirhem, miskal ile, elmas kirat, kz kilo ile, Islm in ls gzle grlemeyecek kad bir l ile llr. Vesveseyi defet, ne kadar isin varsa kaza, kadere teslim et. Sikintida olani All ahin ltfu, felaha ulastirir. Allahin kahri, fezayi bile daraltir. Ne dilerse yle i s gren Allah a kendini teslim et, o anda riza yoluna girersin.

Cahilin klbi diline tabidir, dili klbine mracaat etmeden rastgele konusur. Arifin d ili klbini takip eder, birsey sylemek istedigi zaman klbine dalar, syleyecegi sey le hine ise konusur, yoksa susar. Dnya binek tasidir, binebilirsen seni tasir, o san a yklenecek olursa ldrr. Allah a itaat eden kimseyi sevmek zorundasin. Iyi kimseyi sev en Allah i sevmis olur.