Polatli Atiksu Aritma Tes 304 S 304 Ed Raporu PDF

POLATLI BELEDYES
POLATLI BELEDYES
ATIKSU ARITMA TESS PROJES
EVRESEL ETK DEERLENDRMES
(ED) RAPORU

ANKARA L, POLATLI LES
PINAR KY

ENCON EVRE DANIMANLIK LTD. T.

X
ED Raporu Nihai ED Raporu

Ankara, Mart 2009

Proje Sahibinin Ad POLATLI BELEDYES
Adresi
Polatl Belediye Bakanl,
Polatl/ANKARA
Telefon ve Faks Numaralar
0 (312) 623 45 45
0 (312) 623 23 49
Projenin Ad Polatl Belediyesi Atksu Artma Tesisi
Proje Bedeli
1. Aama 7.43 Milyon Avro
2. Aama 2,85 Milyon Avro
Proje in Seilen Yerin Ak
Adresi:(li, lesi, Beldesi, Mevkii)
Ankara li, Polatl lesi, pnar Ky
Proje in Seilen Yerin
Koordinatlar, Zon

X Y
421773,19 4379997,86
421633,63 4380421,61
421534,51 4380619,53
421685,94 4380490,45
421745,5 4380518,01
421829,78 4380834,44
421861,57 4380756,28
421758,95 4380420,68
421694,36 4380244,85
UTM ed 50 Zone 36

Koordinatlarn bir ksm verilmi olup,
tamam Blm 2dedir.
Projenin ED Ynetmelii
Kapsamndaki Yeri (Sektr, Alt
Sektr)
ED Ynetmelii, Ek-1 Listesi, Madde
17, Atksu Artma Tesisi
Raporu Hazrlayan
Kuruluun/alma Grubunun Ad
ENCON evre Danmanlk Ltd. ti.
Adresi
Reit Galip Cad. No: 120, 06700,
Gaziosmanpaa-ANKARA
Telefon ve Faks Numaralar
0 (312) 447 71 22 (pbx)
0 (312) 447 69 88
e-posta
encon@encon.com.tr
Rapor Sunum Tarihi ..... /....../ 2009

POLATLI BELEDYES POLATLI ATIKSU ARITMA TESS
ED RAPORU

I

NDEKLER

Sayfa
BALIK SAYFASI
NDEKLER I
TABLOLAR LSTES VI
EKLLER LSTES IX
EKLER LSTES XI

l. PROJENN TANIMI VE AMACI 1
I.1 Proje Konusu Faaliyetin Tanm, letme Sresi, Ak Diyagram,
Zamanlama Tablosu, Hizmet Amalar, Projenin Sosyal ve Ekonomik
Ynden Gereklilii
1
I.2. Proje Kapsamndaki Tm nitelerin zellikleri, Kapasiteleri, Proses
Akm emas, Girdi-kt ve Proses Atklar, Artma Tesisinin Tasarm
(Tasarma likin Tm Esaslar, Otomasyon Bilgileri, Skada, Tank
Boyutlar vs.), Her Faaliyet in Her Bir nitede Gerekletirilecek
lemler, Faaliyet niteleri Dndaki Dier nitelerde Sunulacak
Hizmetler
7
I.3. Atksu Artma Tesisini Kullanacak Belediyeler, Kyler, Nfuslar,
Nfus Projeksiyonlar, Projeksiyonun Hangi Kriterlere Gre Yapld, Var
ise Atksular Kabul Edilecek Sanayi Trleri, Tesise Kabul Edilecek Dier
Atksularn Kayna, Atksularn zellikleri, Miktarlar
14
I.4. Proje Kapsamnda Atksu Toplama Sistemi
21
I.5. nitelerde Kullanlacak Makine ve Tehizatn Adet ve zellikleri,
Bakm ve Temizlik almalar
22
I.6. Proje Kapsamnda Planlanan Ekonomik ve Sosyal Altyap
Faaliyetleri, naat ve letme Dnemlerinde alacak Personel Says
25
I.7. Proje ve Yer Alternatiflerine likin almalar ve ED Raporuna
Konu Olan Proje/Yerin Seili Nedenlerinin Genel Olarak Aklanmas,
Teknoloji Alternatiflerinin Deerlendirilmesi
25
I.8. Projenin naat ve letme Aamasnda Kullanlacak Arazi Miktar ve
Arazinin Tanmlanmas, Alann Corafik ekli, Corafi Tanmlamas
(Memleket Koordinatlar-Corafi Koordinatlar), Mlkiyet Durumu
30
I.9. Proje le lgili Olarak Bu Aamaya Kadar Gerekletirilmi Olan ve
lemlerin Ksaca Aklanmas, Alnm ve Alnacak zinler
31

II. PROJE N SELEN YERN KONUMU 33
II.1 Proje Yerinin; lgili Valilik veya Belediye Tarafndan Doruluu
Onanm Olan, Lejand ve Plan Notlarnn da Yer Ald Onanl evre
Dzeni Plan (1/100.000 lekli evre Dzeni Plan), Varsa Nazm mar
Plan, Uygulama mar Plan (1/5000 ve/veya 1/1000 lekli Yrrlkte
Bulunan Planlar), Varsa 1/25.000 lekli evre Dzeni Plannda Faaliyet
Alannn Hangi Kullanmda Olduunun Gsterilmesi, Salk Koruma
Bandnn Bu Planlarda Gsterilmesi (Planlarn Asl Gibidir Onayl
ekilde Rapor Ekinde Yer Almas); Proje Sahas ve Yakn evresinin
Dearj Noktasnn 1/25.000 lekli, Lejantl Topografik Harita zerinde
Gsterimi, Proje Sahas ve Yakn evresinde Bulunan Sanayi ve
Yerleimlerin Harita zerinde Gsterilmesi, Mesafelerin Belirtilmesi,
33
ED RAPORU

II

Sayfa
Faaliyet Alan ve Yakn evresinin Panoramik Fotoraflar
II.2. Faaliyet Alan ve Yakn evresinin Mevcut Arazi Kullanmn
Deerlendirebilmek Amac le Yeralt Sularn, Yer st Sularn, Deprem
Kuaklarn, J eolojik Yapy, Ky Yerleik Alanlarn, Ulam An, Enerji
Nakil Hatlarn, Arazi Kabiliyetini ve Faaliyet Alannn Yakn evresinde
Faaliyetlerine Devam Etmekte Olan Dier Kullanmlarn Yerlerine likin
Verileri Gsterir Bilgilerin, 1/25.000 lekli Halihazr Harita zerine
lenmesi
39
II.3. Proje Kapsamndaki Faaliyet nitelerinin Konumu (Btn dari ve
Sosyal nitelerin, Teknik Altyap nitelerinin Varsa Dier nitelerin Proje
Alan indeki Konumlarnn Vaziyet Plan zerinde Gsterimi, Bunlar in
Belirlenen Kapal ve Ak Alan Byklkleri Binalarn Kat Adetleri ve
Ykseklikleri
39

III. PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL ZELLKLER 40
III.1. Jeolojik zellikler (Blgenin ve Proje Sahasnn Zemin zellikleri,
1/100.000 lekli Harita ile nceleme Alannn 1/25.000 lekli Harita
zerinde Gsterilerek Aklanmas, Jeolojik ve Zemin Bilgileri, Zemin
Etd Raporu)
40
III.2. Depremsellik, Faaliyet Alann ine Alan Byk lekli Diri Fay
Haritasnn Rapor Ekinde Yer Almas, Tesisin Fay Zonuna Mesafesi,
Zemin Emniyet Gerilmesi, Afet Durumu
43
III.3. Hidrojeolojik zellikler ve Yeralt Su Kaynaklarnn Mevcut ve
Planlanan Kullanm, Bu Kaynaklarn Faaliyet Alanna Mesafeleri ve
Debileri, Harita zerinde Gsterimi
45
III.4. Hidrolojik zellikler ve Yzeysel Su Kaynaklarnn Mevcut ve
Planlanan Kullanm, Bu Kaynaklarn Faaliyet Alanna Mesafeleri ve
Debileri, Harita zerinde Gsterimi
46
III.5. Flora ve Fauna [Proje Alan ve Etki Alannda Bulunan Flora Trleri,
Etkilenecek Alandaki Trler, Bu almalarn Hangi Dnemde Yapld,
Ulusal ve Uluslararas Szlemelerle Koruma Altna Alnm, Nadir ve
Nesli Tehlikeye Dm Trler, Bunlarn Yaama Ortamlar ve Tehlike
Kategorilerinin Red Data Booka Gre rdelenmesi, Flora Tablosunun
Oluturulmas, Faaliyet Alanndaki Av Hayvanlarnn 2008-2009 Av
Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlarna Gre ncelenmesi, Faunann
Uygun Formda Dzenlenmesi, Bern Szlemesi Kapsamnda Bulunan
Trlerin Belirlenmesi, Tablolar Halinde verilmesi, Proje Faaliyetlerinden
Etkilenecek Canllar in Alnmas Gereken Koruma nlemleri(inaat ve
iletme aamasnda)]
48
III.6. Meteorolojik ve klimsel zellikler
55
III.6.1. Blgenin Genel klim Koullar 55
III.6.2. Blgenin Scaklk Dalm 55
III.6.3. Blgenin Ya Dalm 56
III.6.4. Blgenin Nem Dalm 57
III.6.5. Blgenin Sayl Gnler Dalm 58
III.6.6. Blgenin Buharlama Durumu 60
III.6.7. Blgenin Rzgar Dalm 61
ED RAPORU

III

Sayfa
III.6.8. Standart Zamanlarda Gzlenen En Byk Ya Deerleri,
Kullanlan iddetli Ya Analizleri
68
III.7. Koruma Alanlar (Proje Sahas ve Etki Alannda Bulunan Duyarl
Yreler ve zellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat
Antlar, Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Yaban
Hayvan Yetitirme Alanlar, Kltr Varlklar, Tabiat Varlklar, Sit ve
Koruma Alanlar, Boazii Kanununa Gre Koruma Altna Alnan Alanlar,
Biyogenetik Rezerv Alanlar, Biyosfer Rezervleri, zel evre Koruma
Blgeleri, zel Koruma Alanlar, me ve Kullanma Su Kaynaklar ile lgili
Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri ve Koruma Altna Alnm
Dier Alanlar), Bunlarn Faaliyet Alanna Mesafeleri, Olas Etkileri
68
III.8. Toprak zellikleri ve Kullanm Durumu (Topran Fiziksel, Kimyasal,
Biyolojik Arazi Kullanm Kabiliyet Snflamas, Erozyon, Topran Mevcut
Kullanm, Toprak Etd), Toprak ve Arazi Kullanmnn lgili Mevzuatlar
Asndan Deerlendirilmesi
69
III.9. Orman Alanlar (Aa Trleri, Miktarlar, Kaplad Alan Byklkleri
ve Kapall; Bunlarn Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanm
Amalar)
70
III.10. Proje Yeri ve Etki Alannn Hava, Su ve Toprak Asndan Mevcut
Kirlilik Yknn Belirlenmesi, Proje Alannn Herhangi Bir Yzeysel Su
Kaynana Etkisi Olup Olmadnn, me ve Kullanma Suyu Alanlar
inde Olup Olmadnn Belirlenmesi
71

IV. PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK NLEMLER 73
IV.1. Arazinin Hazrlanmas Aamasnda Yaplacak ler Kapsamnda
Nerelerde, Ne Miktarda ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yaplaca, Hafriyat
ve naat Art Malzemenin Nerelere Tanaca, Nerelerde
Depolanaca veya Hangi Amalar in Kullanlaca, Dolgu iin
Kullanlacaksa Hafriyat ve Dolgu Tablolar, Tama Srasnda Oluacak
Toz Emisyonlar, Alnacak nlemler, Endstri Tesislerinden Kaynaklanan
Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Kapsamnda Yaplacak lemler
73
IV.2. Proje Kapsamnda Kullanlacak Kum, akl, Kil vb. Malzemelerin
Miktar, Nereden ve Nasl Temin Edilecei, Nasl Tanaca, Temin
Edilecei Yerdeki Rezerv Kapasitesi, evreye Olabilecek Etkiler ve
Alnacak nlemler
75
IV.3. Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini
Amacyla Elden karlacak Tarm Alanlarnn Bykl, Bunlarn Arazi
Kullanm Kabiliyetleri ve Tarm rn Trleri, Civardaki Tarm Alanlarna
Olabilecek Etkiler ve Alnacak nlemler
75
IV.4. Projenin Yol Aaca Bitkisel Toprak Kayb, Projenin Peyzaj
zerine Etkileri ve Alnacak nlemler, Proje Alannda Peyzaj eleri
Yaratmak veya Dier Amalarla Yaplacak Saha Dzenlemelerinin
(Aalandrma, Yeil Alan Dzenlemeleri Vb.) Ne Kadar Alanda Nasl
Yaplaca, Bunun in Seilecek Bitki ve Aa Trleri vb. Var se Peyzaj
Projesi
77
IV.5. Takn Riski ve Alnacak nlemler, Drenaj ile lgili lemler, Takn
Seddeleri
79
IV.6. Tesisin Zemin Geirimsizlii, Zemin Szdrmazlnn Salanmas
in Yaplacak lemler, Drenaj le lgili lemler, Alnacak Drenaj
nlemleri

80
ED RAPORU

IV

Sayfa
IV.7. Proje Kapsamnda, naat ve iletme Dneminde Su Temini Sistemi
Plan, Suyun Nereden Temin Edilecei, Suyun Temin Edilecei
Kaynaklardan Alnacak Su Miktar ve Bu Sularn Kullanm Amalarna
Gre Miktarlar, Oluacak Atksularn Miktar ve Karakteristii, Bertaraf
Yntemleri, nitelerin Her Birinin Etrafnda ve Tesisin Genelinde
Yaplacak Yamur Suyu Kanallar, Alan evresinde Bulunan Yer Alt ve
Yzeysel Su Kaynaklarna Olabilecek Etkiler ve Alnacak nlemler, Nihai
Dearj, Alnacak zinler
80
IV.7.1. Artm Sonucu Ulalacak Atk Su Deerleri, Artlan Suyun
Hangi Alc Ortama, Nasl Verilecei, Dearj Noktas Yaplar (Bent
Vb.), Dearj ncesi Alc Ortama Ait Bilgiler, Dearj Sonras Alc
Ortamda Olabilecek Deiimler, Artlm Suyun Kullanm Alanlar,
Dearj Limitlerinin Tablo eklinde Verilmesi
83
IV.8. Tesise Atk Sularn Verecek Sanayi Kurulular in Belirlenecek
Atk Su Kabul Standartlar
87
IV.9. Artma amurunun Bertaraf ve Deerlendirilmesi, Yaplacak
Analizler, Alnacak zinler
88
IV.10. Projenin me Suyu Temin Edilen Yaplar zerine Etkileri
92
IV.11. Tesiste Kt Hava artlarnda (Yal, Kuru, Souk Hava vb.)
Yaplacak almalar
92
IV.12. Flora, Fauna, Biyolojik eitlilik, Habitat Kayb zerine Etkiler ve
Alnacak nlemler
93
IV.13. Proje Kapsamndaki Elektrifikasyon Plan, Bu Plann Uygulanmas
in Yaplacak lemler ve Kullanlacak Malzemeler, Enerji Nakil
Hatlarnn Geirilecei Yerler ve Trafolarn Yerleri, Bunlarn Gleri
95
IV.14. Proje Kapsamnda naat ve letme Aamasnda Meydana
Gelecek Kat Atk, Tbbi Atk ve Tehlikeli Atklarn Cins ve Miktarlar, Bu
Atklarn Bertaraf ekilleri
95
IV.15. Proje Kapsamnda naat ve letme Dneminde Kullanlacak
Maddelerden, Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Toksik Olanlarn,
Tanmalar, Depolanmalar ve Kullanmlar, Bu ler in Kullanlacak
Aletler ve Makineler, Bertaraf Yntemleri, Gvenlik nlemleri
96
Yaktlarn Trleri, Tketim Miktarlar, Kimyasal Analizleri, Yakma
Sistemleri ve Bunlardan Oluacak Emisyonlar
97
IV.17. Tesiste Oluabilecek Koku, Toz, Haere ve Sinek remesine
Kar Alnacak nlemler
97
IV.18. Proje Kapsamnda, naat ve letme Dneminde Ulam Altyaps
Plan, Bu Altyapnn nas ile lgili lemler; Kullanlacak Malzemeler,
Kimyasal Maddeler, Aralar, Makineler; Altyapnn nas Srasnda
Krma, tme, Tama, Depolama Gibi Toz Yayc Mekanik lemler
99
IV.19. Yerleimler [(letme Srasnda Yerleimlere Olabilecek Etkiler ve
Alnacak nlemler, En Yakn Yerleim Birimine Uzakl ve Harita
zerinde Gsterimi) (Planlanan Tm niteler in Ayr Ayr), Inaat ve
Iletme Srasnda Yerleimlere Olabilecek Etkiler ve Burada Yaayan
Halkn Maruz Kalabilecei Olumsuz Etkiler, Geim Kaynaklar zerine
Etkiler ve Alnacak nlemler)]
99
IV.20. Proje in nerilen Salk Koruma Band Mesafesi, Planlarda
Gsterilmesi
101
IV.21. Nfus Hareketleri (Inaat ve Iletme Dneminde Salanacak
Istihdam, Ekonomik Deiiklikler, G Hareketi) Yerleim Merkezlerinin

101
ED RAPORU

V

Sayfa
Nfus Saym Sonucu, Gelecekteki Nfus Projeksiyonu, Projeksiyonun
Kriterleri
IV.22. Tesisin Faaliyeti Srasnda alacak Personel ve Bu Personele
Bal Nfusun Konut ve Dier Sosyal/Teknik Altyap htiyalarnn
Nerelerde ve Nasl Temin Edilecei, Sunulacak Salk Hizmetleri
102
IV.23. Proje Kapsamnda naat ve letme Dneminde ler Nedeni ile
Meydana Gelecek Vibrasyon, Grlt, Alnacak nlemler (07.03.2008
tarih ve 26809 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
evresel grltnn deerlendirilmesi ve ynetimi ynetmelii
kapsamnda yaplacak ilemler Ek-5te verilmektedir )
102
IV.24. Proje Kapsamnda (naat ve letme Srasnda) alanlar,
Saylar, nsan Sal ve evre Asndan Riskli ve Tehlikeli Olanlar,
Alnacak nlemler
108
IV.25. Acil Eylem Plan (Muhtemel Kaza, Yangn, Patlama, Deprem ve
Sabotaja Kars Alnmas Gerekli nlemler)
111
IV.26. letme Faaliyete Kapandktan Sonra Olabilecek ve Sren Etkiler
(Arazi Islah, Rehabilitasyon almalar, Mevcut Yeralt ve Yzeysel Su
Kaynaklarna Etkileri, Olabilecek Hava Emisyonlar) ve Bu Etkilere Kar
Alnacak nlemler
115
4.27. evresel Fayda Maliyet Analizi
118
IV.28. letme Fayda Maliyet Analizi (letme Maliyeti, Yatrm Maliyeti,
m
3
Bana Atksu Maliyeti Gibi Ekonomik Detaylar)
121
V. HALKIN KATILIMI 123
V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yre Halknn Tantm 123
V.2. Halkn ED Srecine Katlm in Kullanlan Yntemler 123
V.3. Halkn Projeye likin Endie, Gr/nerileri ve Konu le lgili
Deerlendirmeler
126
V.4. Grlerine Bavurulan Proje le lgili Taraflar ve Gr/nerileri ve
Konu le lgili Deerlendirmeler
127
VI. YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN
BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET
128
EKLER 160
KAYNAKLAR 207
ED RAPORUNU HAZIRLAYANLARIN TANITIMI 211
ED RAPORU

VI

TABLOLAR LSTES
Sayfa

Tablo l.1. Atksularn Artlmas ile lgili lkemizdeki Durum 2
Tablo I.2. Proje Uygulama Takvimi 6
Tablo I.3. Kaba Izgarann zellikleri 8
Tablo I.4.
Giri Pompa stasyonunun zellikleri
8
Tablo I.5. nce Izgaralarn zellikleri 9
Tablo I.6. Havalandrmal Kum Ve Ya Tutucu zellikleri 9
Tablo I.7. Havalandrma Havuzlarnn zellikleri 10
Tablo I.8. Bloverlerin zellikleri 10
Tablo I.9. Son keltme Havuzlarnn zellikleri 11
Tablo I.10. amur Geri Devir Pompalarnn zellikleri 11
Tablo I.11. amur Susuzlatrma nitesinin zellikleri 12
Tablo I.12. Atksu Artma Tesisinin Tasarmna likin Esaslar 14
Tablo I.13. Kentsel Nfus Geliimleri Ve Trkiyeye Kyasla Polatldaki
lgili Art Hzlar
15
Tablo I.14.
Polatl Belediyesi in Nfus Projeksiyonu
16
Tablo I.15. Endstriyel Atksu retimi 18
Tablo I.16. Polatlda Ortalama Atksu retimi 18
Tablo I.17. Atksu Artma Tesisi Tasarmnda Kullanlan Atksu Debileri 19
Tablo I.18. Evsel Nitelikli Atksularda Kirletici Ykleri 19
Tablo I.19. Endstrilerin Atksu Karakteri 19
Tablo I.20. 2007 Yl in Tahmin Edilen Kirletici Ykleri 20
Tablo I.21. 2025 Ylndaki Maksimum Kirletici Ykleri 20
Tablo I.22. 2040 Ylndaki Maksimum Kirletici Ykleri 20
Tablo I.23. Polatl AAT Giriindeki Atksu Karakteristii 20
Tablo I.24.
Atksu Toplama ebeke Verileri
21
Tablo I.25.
Polatl AATde Kullanlacak Makine ve Tehizatlar
22
Tablo I.26.
Polatl AAT in nerilen ki Proses Alternatifi
27
Tablo I.27.
Atksu Artma Tesisi in Hesaplanan letme ve Bakm
Maliyetleri (Avro/Yl)
28
Tablo I.28.
AAT Alternatifleri in Hesaplanan Net Bugnk Deerler,
Avro
28
Tablo I.29.
Atksu Artma Alternatiflerinin Avantaj ve Dezavantajlar
29
Tablo II.1.
Proje Alan Koordinatlar
34
Tablo III.1.
Kuyulara Ait Derinlik ve Yeralt Su Seviyeleri
45
Tablo III.2.
EIE stasyonlarna Ait Aylk Ortalama Akmlar
47
Tablo III.3.
Proje Alanndaki Ortalama Scaklk, Ortalama Dk Scaklk
ve Ortalama Yksek Scaklklar
56
Tablo III.4.
Polatl Meteoroloji stasyonu Aylk ve Yllk Ya Miktarlar
57
Tablo III.5.
Polatl Meteoroloji stasyonundaki Ortalama ve En Dk
Bal Nem Miktarlar
58
Tablo III.6.
Sayl Gnler Dalm
59
Tablo III.7.
Ortalama ve Gnlk En ok Buharlama Miktar
60
Tablo III.8.
Yerel Basn Dalm
61
Tablo III.9.
Polatl Meteoroloji stasyonu Ynlere Gre Rzgarlarn Aylk
ve Yllk Esme Saylar Dalm (1975-2007)
62
ED RAPORU

VII

Sayfa
Tablo III.10.
Polatl Meteoroloji stasyonu Ynlere Gre Rzgarlarn Aylk
ve Yllk Esme Hzlar Dalmlar (m/s) (1975-2007)
62
Tablo III.11.
Polatl Meteoroloji stasyonu Ynlere Gre Rzgarlarn
Mevsimlik Esme Saylar Dalm (1975-2007)
62
Tablo III.12.
Polatl Meteoroloji stasyonu Ynlere Gre Rzgarlarn
Mevsimlik Ortalama Esme Hzlar Dalmlar (m/s) (1975-
2007)
62
Tablo III.13.
Polatl Meteoroloji stasyonu, Yllk ve Aylk Rzgar Dalm
(1975-2007)
63
Tablo III.14.
Polatl lesinin Arazi Snflar
70
Tablo III.15.
2001 ve 2005 Yllar Arasnda llen SO2 ve PM Deerleri
71
Tablo III.16.
SO2 ve PM Snr Deerleri
71
Tablo III.17.
Polatl lesi Alc Ortam Su Kalitesi Deerlendirmesi
72
Tablo IV.1. Toz Emisyon Deerleri 74
Tablo IV.2. Aralardan Kaynaklanan Emisyonlar 74
Tablo IV.3. naat Ekipmanlarnn Egzozlarndan ve Yolda Hareketinden
Kaynaklanan Emisyon Deerleri
75
Tablo IV.4. Ynetmeliklerle Tanmlanan Dearj Standartlar 84
Tablo IV.5. Tasarm Kriterleri ve Gerekli Artma Verimlilii 84
Tablo IV.6. Sulama Sularnn Snflandrlmasnda Esas Alnan Sulama
Suyu Kalite Parametreleri
85
Tablo IV.7. Sulama Sularnda zin Verilebilen Maksimum Ar Metal ve
Toksik Elementlerin Konsantrasyonlar
86
Tablo IV.8. Atksularn Tarmda Kullanlmas ile lgili Esaslar ve Teknik
Snrlamalar
86
Tablo IV.9. Atksularn Atksu Altyap Tesislerine Dearjnda ngrlen
Atksu Limit Deerleri
87
Tablo IV.10. Toprakta Kullanlabilecek Stabilize Artma amurunda
Msaade Edilecek Maksimum Ar Metal Muhtevalar
90
Tablo IV.11. Toprakta Bulunabilecek Ar Metaller in Snr Deerler 91
Tablo IV.12. 10 Yllk Dnem in Yllk Topraa Uygulanabilecek Ar
Metallerin Snr Deerleri
91
Tablo IV.13. lenmi amur inde Bulunabilecek Ar Metallerin Snr
Deerleri
92
Tablo IV.14. Kokunun nlenmesi in Yerleim Alanlar in nerilen
Mesafeler
99
Tablo IV.15. AAT erisinde Yer Alan nitelerin En Yakn Konuta Olan
Mesafesi
100
Tablo IV.16. En Kt Hal Senaryosuna Gre Ayn Anda alacak naat
Ekipman Saylar ve Ses Gc Dzeyleri (Lw) (dB/1 pW)
102
Tablo IV.17. Dzeltme Faktrleri (DF) 102
Tablo IV.18. naat Ekipmanlarndan Kaynaklanacak Grltnn
Mesafeye Bal Deiim Deerleri
103
Tablo IV.19. Ankara AATde Grltnn Mesafeye Bal Deiim Deerleri 106
Tablo IV.20. Polatl AAT in Yatrm Maliyetleri zeti, Avro 122
Tablo IV.21. letme Maliyetleri in Birim Fiyatlar 122
Tablo IV.22. Atksu Artma Tesisi in Bakm Maliyetleri 122
Tablo V.1. Halkn Katlm Toplantsnda Halkn Ynelttii Soru ve
Grlerle Konuya likin Yaplan Deerlendirmeler
126
ED RAPORU

VIII

Sayfa

Tablo VI.1. Polatlda Ortalama Atksu retimi 130
Tablo VI.2. Atksu Artma Tesisi Tasarmnda Kullanlan Atksu Debileri 130
Tablo VI.3. 2007 Yl in Tahmin Edilen Kirletici Ykleri 131
Tablo VI.4. 2025 Ylndaki Maksimum Kirletici Ykleri 131
Tablo VI.5. 2040 Ylndaki Maksimum Kirletici Ykleri 131
Tablo VI.6. Ynetmeliklerle Tanmlanan Dearj Standartlar 132
Tablo VI.7. Tasarm Kriterleri ve Gerekli Artma Verimlilii 132
Tablo VI.8. Polatl AAT in nerilen ki Proses Alternatifi 133
Tablo VI.9. Etkileim Matrisi 146
Tablo VI.10. Muhtemel evresel Etkilerin ve Alnacak nlemlerin zeti 152
Tablo VI.11. zleme Plan 157

ED RAPORU

IX

EKLLER LSTES

Sayfa

ekil I.1. n Artma ve Biyolojik Artma Akm emas 4
ekil I.2. Biyolojik Artma ve amur Artma Akm emas 5
ekil I.3. Proses Akm emas 8
ekil I.4. Proje Alan ve Civarnda Yer Alan Tarm Alanlar 30
ekil II.1. Proje Alannn Snrlar ve Ke Koordinatlar 35
ekil II.2. Yer Bulduru Haritas 36
ekil II.3. Proje Sahasnn Uydu Grnts 37
ekil II.4. Proje Alan 37
ekil II.5. Dearj Noktasndan Bir Grnt 38
ekil II.6. Glveren ay (Sazlklarn Arkasnda Kalan Blm) 38
ekil III.1. Proje Alann 1/500,000 lekli Jeoloji Haritas 42
ekil III.2. Ankara li Depremsellik Haritas 44
ekil III.3. Proje Alan ve Civarnn Diri Fay Haritas 44
ekil III.4. Sakarya Havzas inde Bulunan EIE stasyonlarna Ait
Harita
47
ekil III.5. Polatl Atksu Artma Tesisi Projesi Sahasnn Bir Blm 48
ekil III.6. Proje Sahasnn Yaknndaki plk Alanlarda Gzlenen
Msr Akbabalar (Neophron percinopterus)
49
ekil III.7. Polatl Atksularn Glveren ayna Getiren Kanal 50
ekil III.8. Atk Sularn Dearj Edildii Blge 50
ekil III.9. Proje Alanndaki Ortalama Scaklk, Ortalama Dk Scaklk
ve Ortalama Yksek Scaklklar
56
ekil III.10. Polatl Meteoroloji stasyonlarndaki Ortalama Aylk Ya 57
ekil III.11. Polatl Meteoroloji stasyonundaki Ortalama En Dk Bal
Nem
58
ekil III.12. Ortalama Kar Yal, Kar rtl ve Sisli Gnler Says 59
ekil III.13. En Yksek Kar rts Kalnl 59
ekil III.14. Polatl Meteoroloji stasyonundaki Ortalama Buharlama ve
Gnlk En ok Buharlama
60
ekil III.15. Polatl Meteoroloji stasyonundaki Ortalama, En Yksek, En
Dk Yerel Basn Deerleri
61
ekil III.16. Polatl Meteoroloji stasyonu, Mevsimlik Rzgar Esme
Saylar ve Hzlar Dalm
63
ekil III.17. Polatl Meteoroloji stasyonundan Elde Edilen Ocak, ubat,
Mart Aylar Esme Saylarna Gre Rzgar Ynleri ve Hzlar
64
ekil III.18. Polatl Meteoroloji stasyonundan Elde Edilen Yllk Esme
Saylarna Gre Rzgar Ynleri ve Hzlar
68
ekil III.19. Tarm Arazisi Olan Proje Alanndan Bir Grnt 71
ekil IV.1. Proje Alanndan Bir Grnt 78
ekil IV.2. Paket Atksu Artma Tesisi Akm emas 81
ekil IV.3. naat Ekipmanlarndan Kaynaklanacak Grlt Seviyesinin
Mesafeye Bal Deiim Grafii
103
ekil IV.4. Ankara AAT Grlt lm Noktalar 105
ekil IV.5. Ankara AATde llen Grlt Seviyeleri 107
ED RAPORU

X

Sayfa
ekil IV.6. Ankara AATde Grlt Seviyesinin Mesafeye Bal Deiim
Grafii
108
ekil V.1. Polatl AAT Projesi Halkn Katlm Toplantsndan Bir
Grnt
125
ekil V.2. Polatl AAT Projesi Halkn Katlm Toplantsnda Belediye
Bakan Tarafndan Yaplan Al Konumas
125

ED RAPORU

XI

EKLER LSTES

Ek 1 Proje Yerine ve Proses nitelerine Ait izimler 160
Ek 2 Yazmalar ve lgili Evraklar 176
Ek 3 Halkn Katlm Toplants 192
Ek 4 Proje Alan Jeolojik-J eoteknik Ett Raporu -
Ek 5 Meteorolojik Veri Talep Yazlar ve Meteorolojik Veriler 195
Ek 6 Flora ve Fauna 203
Ek 7 1/1000 lekli Mevzii mar Plan ve Plan Notlar -

BLM I

PROJENN TANIMI VE AMACI
ED RAPORU

1

BLM I. PROJENN TANIMI VE AMACI

I.1 Proje Konusu Faaliyetin Tanm, letme Sresi, Ak Diyagram, P&I
Diyagram, Zamanlama Tablosu, Hizmet Amalar, Projenin Sosyal ve Ekonomik
Ynden Gereklilii

I.1.1. Proje Konusu Faaliyetin Tanm ve letme Sresi

Hzla artan kent nfusu ve kent merkezlerinde younlaan ekonomik aktiviteler,
kentleri ve evresini nlenemez seviyelerde kirletmektedir. Kentlerin sosyal ve ekonomik
kalknmasnda belirleyicilii bulunan kanalizasyon alt yaps, srdrlebilir kalknmann
vazgeilmez art olan evrenin korunmas prensibine dorudan hizmet etmektedir.
lkemizde kentleme ile birlikte balayan alt yap yatrmlar, mevcut kentlemenin
gerisinde kalmtr. 2006 yl itibariyle kentsel nfusun %87sine kanalizasyon ebekesi
hizmeti ulatrlm, toplam nfusun %42sinde ise atksu, artma tesislerinde artlarak
alc ortama braklmtr.

Dnya genelinde herhangi bir kanalizasyon sisteminden yararlanma oran 1990
ylnda %55den (2.9 milyar kii) 2000 ylnda %60a (3.6 milyar insan) ykselmitir. 2000
yl itibari ile 2.4 milyar insan kanalizasyon hizmetlerinden yararlanamamaktadr. Bu
insanlarn byk ounluu Asya ve Afrikada yaamaktadr (Kresel Su Temini ve
Kanalizasyon Deerlendirme Raporu).

Trkiyede yer alan 3225 belediyenin 2321inde kanalizasyon ebekesi mevcuttur.
Bir baka deyile, belediyelerimizin %72si kanalizasyon ebekesine sahiptir. 3225
belediyenin 362sinde Atksu Artma Tesisi hizmeti verilmektedir. Ayrca 35 adet kentsel
atksu artma tesisinin inaat devam etmekte olup, 7 adet atksu artma tesisi de ihale
aamasndadr. Kanalizasyon sistemleri ve atksularn artlmas ile ilgili lkemizdeki
mevcut durum Tablo I.1de verilmektedir.

lkemizde faal olan toplam 131 adet OSB (Organize Sanayi Blgesi)
bulunmaktadr. Bunlardan 36snda Artma Tesisi bulunmakta olup, 4 OSBde Atksu
Artma Tesisi inaat devam etmekte ve 18 OSB ise proje aamasndadr. Faaliyette olan
14 OSB ise atksularn ilgili belediyenin kanalizasyon sistemine vermektedir. Dier
Organize Sanayi Blgeleri evre Kanunu kapsamnda Atksu Artma Tesislerini kanunda
belirtilen srelerde iletmeye almak zorundadrlar.

lkemizde bulunan mnferit sanayi tesislerinden 3195 adedinde Atksu Artma
Tesisi bulunmaktadr.

Bu kapsamda ve lkemizin Avrupa Birliine uyum srecinde evre alanndaki
mevzuat uyumlatrma ve uygulamaya dnk ykmllklerini karlayabilmesine destek
salamak amacyla, Avrupa Birlii tarafndan Trkiye iin salanan 2005 yl katlm ncesi
mali yardm program erevesinde evre sektrne ynelik olarak evre ve Orman
Bakanl (OB) tarafndan Trkiyede 15 Belediye iin Atksu Artma Tesisi Projeleri
Hazrlamak iin Teknik Destek projesi balatlm bulunmaktadr.

Avrupa Birlii tarafndan finanse edilen, OBnin lehtar sfat ile ynettii ve tm
ilgili kurum ve kurulularn katlm ile devam etmekte olan proje COWI Atksu
Konsorsiyumu tarafndan yrtlmektedir.

ED RAPORU

2

Tablo I.1. Atksularn Artlmas ile lgili lkemizdeki Durum (Nfus ve Belediye Bilgileri, TK, 2006 verilerinden alnmtr.)

Belediye Atksu Temel Gstergeleri,
1994-2006 TUK
1994 1995 1996 1997 1998 2001 2002 2003 2004 2006
Kanalizasyon ebekesi ile hizmet edilen belediye
says
1 188 1 347 1 383 1 493 1 647 2 003 2 115 2 195 2 226 2321
Kanalizasyon ebekesi ile hizmet edilen nfusun
toplam nfusa oran (%)
52 54 55 58 59 64 65 67 68 72
Kanalizasyon ebekesi ile hizmet edilen nfusun
belediye nfusuna oran (%)
69 72 72 77 78 81 83 85 86 87
Dearj edilen atksu miktar (milyon m
3
/yl) 1 510 1 633 1 679 1 922 2 091 2 301 2 498 2 861 2 923 3367
Atksu artma tesisi says 41 46 55 68 80 126 145 156 172 184
Fiziksel - 3 3 7 9 13 25 28 31 35 26
Biyolojik - 38 43 48 59 67 98 114 121 133 135
Gelimi - - - - - - 3 3 4 4 23
Atksu artma tesisi toplam kapasitesi (milyon
m
3
/yl)
585 607 691 1 246 1 559 2 287 2 358 2 805 3 410 3648
Fiziksel 377 377 413 641 739 770 771 1 046 1 385 1329
Biyolojik 209 231 278 605 820 1 250 1 320 1 484 1 750 1511
Gelimi - - - - - 267 267 275 275 808
Atksu artma tesislerinde artlan atksu miktar
(milyon m
3
/yl)
150 169 202 366 590 1 194 1 312 1 586 1 901 2140
Fiziksel 78 79 90 146 282 325 344 482 599 714
Biyolojik 72 90 112 220 308 663 746 877 1 071 927
Gelimi - - - - - 206 222 227 231 500
Atksu artma tesisi ile hizmet edilen belediye
says
71 75 82 106 119 238 248 278 319 362
Atksu artma tesisi ile hizmet edilen nfusun
toplam nfusa oran (%)
10 9 10 14 17 27 28 30 36 42
Kaynak : www.tuik.gov.tr/

ED RAPORU

3

Projenin genel amac, Trkiyenin ileri dzeyde evre korumasna ulamas ve AB
mktesebatna uyumun salanmas ile Trkiyenin katlm srecini hzlandrmaktr. Bu
projenin temel amac, atksu sektr kapsamndaki ncelikli projeler arasndan Trk
mevzuat ve AB mktesebatna uygun yatrm projesi paketleri hazrlanmasdr.

Atksu sektrnde Adyaman, Akehir, Aksaray, Bartn, Polatl, Lleburgaz,
Merzifon, Siverek, Diyarbakr, Soma, Seydiehir, aramba, Erzurum, Ceyhan ve Erdemli
belediyeleri bu projeye dahil olmulardr. Proje kapsamnda yrtlen almalar (Durum
Tespit Raporu, Finansal ve Operasyonel Performans yiletirme Deerlendirmesi, Mastr
Plan, Fizibilite Raporu, evresel Etki Deerlendirme Raporu, IPA Bavuru Formu,
Tasarm Raporu ve hale Dokmanlar) ile Avrupa Birlii standartlarnda proje paketlerinin
hazrlanmas ve bir proje havuzu oluturulup, oluturulan havuzdan projelerin
nceliklendirme sralarna gre Avrupa Birliine sunulmas hedeflenmektedir.

nerilen tesislerin ED gereksinimleri, projenin ED durumunu belirlemek
amacyla 85/337/EEC Konsey Direktifinin 97/11/EC ile dzeltilmi haline gre yeniden
deerlendirilmi ve proje kapsamnda yapm planlanan sz konusu tesisler iin ED
Raporu hazrlanmasnn daha uygun olaca belirlenmitir. 16.12.2003 tarih ve 25318
sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren ED Ynetmeliinin, 25 (b)
maddesine gre, uluslararas bir kredi sz konusu olmas durumunda yatrmcnn talebi
zerine sz konusu yatrm Ek I kapsamnda deerlendirilebilir ve sz konusu proje ED
Ynetmelii Ek I hkmleri kapsamna girmese bile, OB tarafndan bu kapsamda bir
deerlendirme yaplabilmektedir. Bu balamda, Konsorsiyum bu proje kapsamndaki tm
atksu artma tesislerinin ED Ynetmelii Ek-I kapsamnda deerlendirmesi konusunda
OBye bavuruda bulunulmu ve bu hususta Bakanlktan olumlu gr alnmtr.

Polatl Atksu Artma Tesisi Projesinin yrtlmesinde rollerin ve sorumluluklarn
tanmlanmas amacyla Polatl Belediye Bakanl ile evre ve Orman Bakanl (OB)
arasnda 03.01.2008 tarihinde bir Mutabakat Zapt imzalanmtr.

Proje kapsamnda yrtlen Mastr Plan almalarnda, Polatl iin belirlenen
proje paketinin 2009 ile 2011 arasndaki dnemde uygulamaya geirilecek ekilde
aada belirtilen bileenlerden olumas ngrlmtr:

AAT inaat ilerinin mavirlii,
Polatl AAT,
Mevcut atksu toplama ebekesinin hizmet verilmeyen alanlar kapsayacak
ekilde geniletilmesi ve yamursuyu balantlarnn ortadan kaldrlmas,
Belediyenin Su ve Kanalizasyon daresinin kapasitesinin artrlmas,
Bakm tehizatnn, CBS sistemi ve bilgisayarl hidrolik modellemenin
salanmas

Bu kapsamda yapm planlanan atksu artma tesisi 1. aama iin 2025 yl, 2.
aama iin de 2040 yl hedef alnarak projelendirilmitir.

I.1.2. Ak Diyagram, P&I Diyagram ve Zamanlama Tablosu

Projeye ait ak emas P&I Diyagram ile zamanlama tablolar srasyla ekil 1.1,
ekil 1.2, Tablo I.2de verilmektedir.

ED RAPORU

4

ekil I.1. n Artma ve Biyolojik Artma Akm emas

ED RAPORU

5

ekil I.2. Biyolojik Artma ve amur Artma Akm emas

ED RAPORU

6

Tablo I.2. Proje Uygulama Takvimi

7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Not 1 : P = Grev tanmlarnn veya ihale dosyasnn hazrlanmas
T = hale sreci (szlemenin verilmesini de ierir)
I = Szlemenin uygulanmas
O = Atksu artma tesisinin iletilmesi
SZLEMES Atksu artma tesisinin inas
Ana Faaliyetler (baknz Not 1)

Grev tanmlarnn hazrlanmas

Szleme ngrs ve satn alma bildirimi

lgi bildirimi/ksa listelerin belirlenmesi
halenin yaplmas ve deerlendirilmesi (MFIB)

Ekipman ve yazlmn tedarik edilmesi

Mavirin ie balamas (MFIB)

lerin tamamlanmas ve devredilmesi


Szlemenin verilmesi (MFIB)

2010 2011 2012

2008 2009
HZMET SZLEMES Teknik yardm iin mavirlik hizmetleri
Ana Faaliyetler (baknz Not 1) P T I
Mavirlik hizmetlerinin hkmleri (mavir)
Teknik yardm verecek mavirin ie balamas (MFIB)
T I


lerin tamamlanmas ve devredilmesi
hale dosyasnn hazrlanmas
P
SZLEMES Su salama sisteminin iyiletirilmesi
Ana Faaliyetler (baknz Not 1) P

TEDARK SZLEMES Ekipman ve yazlm


Mavirin ie balamas (MFIB)
O

Atksu artma tesisinin iletilmesi

P



T I

SZLEMES Atksu toplama ebekesinin inas

P T I
ED RAPORU

7

I.1.3. Projenin nemi, Gereklii ve Hizmet Amalar

Mevcut durumda, Polatl lesinde atksu artma tesisi bulunmamaktadr.
Kanalizasyon ebekesi ile toplanan atksular bir kanal aracl (Karaboaz Deresi) ile
Glveren ayna dearj edilmektedir. Buradan da nce Sakarya Nehrine daha sonra da
Karadenize akmaktadr. Atksuyun artlmadan dorudan Glveren ayna dearj halk
sal ve evre asndan olumsuz etkiler yaratmaktadr. Dearj edilen atksu, nehri
organik ve biyolojik ieriklerle kirletmekte, kelti olumasna katkda bulunmakta ve
sulama iin kullanlan suyu olumsuz olarak etkilemektedir. Ayn zamanda yzey suyunun
bulunduu blgenin dinlence ve doal potansiyeli de olumsuz ekilde etkilenmektedir.

Sakarya Nehri ncellikle sulama daha sonra da balk tutma gibi rekreasyonel
faaliyetler iin kullanlmaktadr. Nehre dearj edilen atksu organik ve biyolojik maddelerin
neden olduu kirlenmeyi arttrmakta ve halk sal ve evreyi olumsuz etkilemektedir. Bu
durum ayrca, suyun blgede sulama suyu olarak kullanlmas durumunda olumsuz
sonular dourmaktadr. Bu kapsamda, atksularn evre zerindeki olumsuz etkilerinin
azaltlmas, su kalitesi, canl yaam, grsel olumsuzluklar ve blge halk zerindeki
psikolojik etkiler de dikkate alndnda atksularn bir kanalizasyon sistemi ile toplanp,
artldktan sonra dearj edilmesinin gereklilii aka grlebilmektedir.

Bu ama dorultusunda, yaplacak olan Atksu Artma Tesisi ile alc ortamda
kirlilik yklerinin azaltlmas yolu ile su ortamnn yararl kullanm amacnn korunmas, su
ekosisteminin iyiletirilmesi ve insan salna ynelik tehditlerin azaltlmas ve bylelikle
evre kalitesinin iyiletirilmesi hedeflenmekte olup, Avrupa Birlii (AB) ve Trk evre
Kanunu, Kentsel Atksu Artma Ynetmelii ve Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde
belirtilen artlm atksu dearj standartlarna tmyle uyulmu olacaktr.

Bu ve benzer projelerle alc ortamn tm zellikleri dikkate alnarak srdrlebilir
kalknma ilkeleri erevesinde koruma ve kullanmay salayacak Havza Koruma Planna
ulalmas hedeflenmektedir.

I.2.Proje Kapsamndaki Tm nitelerin zellikleri, Kapasiteleri, Proses Akm
emas, Girdi-kt ve Proses Atklar, Artma Tesisinin Tasarm (Tasarma likin
Tm Esaslar, Otomasyon Bilgileri, Skada, Tank Boyutlar vs.), Her Faaliyet in Her
Bir nitede Gerekletirilecek lemler, Faaliyet niteleri Dndaki Dier nitelerde
Sunulacak Hizmetler

Proje kapsamnda teknoloji alternatiflerinin deerlendirilmesi sonucunda seilen
proses, aadaki niteleri ierir:

Giri terfi merkezi
Izgaralar
Kum ve ya tutucu
Anaerobik kartrma havuzu
Uzun havalandrmal (anoksik ve aerobik ksml) aktif amur sistemi
Son keltme havuzu
amur younlatrc (mekanik)
amur susuzlatrc (santrifj)
amur bertaraf

Bu nitelerin gstertildii proses akm emas ekil I.3te gsterilmektedir.
ED RAPORU

8

ekil I.3. Proses Akm emas

Kaba Izgara

Artma tesisinin giri pompalarn ve dier ksmlarn hasar ve byk paralar ile
tkanma problemlerinden korumak amacyla, mekanik olarak temizlenen, otomatik olarak
iletilen biri yedek olmak zere iki kaba zgara pompalarn ncesine kurulacaktr.
Izgaralardan her biri 2040 ylnda yaklak olarak en yksek debinin %100nden daha
fazla kapasiteye sahip olacaktr. Bylelikle, bir zgarann herhangi bir acil durum sebebiyle
servis d olmas durumunda dier zgara gelen atksuyun tmn karlayabilir durumda
olacaktr. Kaba zgaralar paslanma gibi problemleri nlemek amacyla paslanmaz elik
malzemeden yaplacaktr. Kaba zgaralarn teknik zellikleri Tablo I.3te gsterilmektedir.

Tablo I.3. Kaba Izgarann zellikleri

1. aama 2. aama
Kaba zgaralar says 1 + 1 nite 1 + 1 nite
ubuk aral 40 mm 20 mm
Kapasite, her biri 2200 m
3
/sa 2200m
3
/sa
Kaynak: Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009

Giri Terfi Merkezi

Kaba zgaralardan geirilen atksu, giri pompalar ile tesisin tamamndan cazibe
ile akabilmesi iin gerekli olan seviyeye ykseltilir. Pompa istasyonunda dalg pompa
kullanlmasnn uygun olaca dnlmtr. Giri pompa istasyonunun teknik zellikleri
Tablo I.4te gsterilmektedir.

Tablo I.4. Giri Pompa stasyonunun zellikleri

Giri pompa says 2 + 1 nite
3
/saat
Santrifj
Terfi
merkezi
amur bertaraf
Mekanik amur
younlatrma
Kaba zgara Giri terfi
merkezi
Kum ve ya tutucu
Terfi
merkezi
Son keltme
havuzu
nce zgara
Aerobik rtc
k suyu
n keltme havuzu
Havalandrma
havuzlar
amur geri devri
Cazibeli amur
younlatrc
Fazla amur
Fazla
amur
ED RAPORU

9

nce Izgara

nce zgaralar, proses ekipmanlarna hasar verebilecek ya da artma proseslerinin
etkinliini ve emniyetini azaltabilecek kat ve plastik gibi maddelerin uzaklatrlmasn
salar. Giri pompa istasyonundan gelen atksu cazibe ile iki ince zgaraya ynlendirilir.
nce zgaralar mekanik olarak temizlenir ve otomatik olarak iletilir. Her bir ince zgara
2040 ylnda yaklak olarak en yksek debinin %100nden fazla kapasiteye sahip
olacaktr. nce zgaralar, kademeli ya da bant zgara trnde olacak ve sktrma ve
ykama nitelerini ierecektir.

nce zgaradan kan atklar, bertaraf edilmeden nce ince elek atk presine
gnderilir ve ykanr. Bylelikle, atklarn organik ierii ykanarak uzaklatrlr ve atksu
giriine geri gnderilir. Bu ilemlerin sonucunda atklarn uzaklatrlmas kolaylar.
Atklar, ince elek atk presi ile otomatik olarak konteynrlara iletilir. Izgaralar, paslanmay
nlemek iin paslanmaz elik malzemeden yaplacaktr. nce zgaralarn teknik zellikleri
Tablo I.5te gsterilmektedir.

Tablo I.5. nce Izgaralarn zellikleri

nce zgara says 2 + 1 nite
ubuk aral 3-6 mm
3
/saat

Havalandrmal Kum ve Ya Tutucu

Atksu, zgaralardan sonra iki havalandrmal kum tutma haznesine ve ya
kapanlarna ynlendirilir. Proses nitelerinde istenmeyen kum birikmelerini ve
ekipmanlarn normalin zerinde anmalarn nlemek iin atksuyun iindeki kum ve
benzeri maddeler uzaklatrlr. Ya ise, uucu organiklerin ve kt kokulu amurlarn yol
at estetik problemlerden dolay uzaklatrlr. Biriken kum konteynrlara, ya ise
syrlarak ya toplaycya ynlendirilir. Bu hazneler dikdrtgen betonarme yaplar olacaktr.
Kum haznelerinin duvarlarna iri hava kabarcklar oluturan difzr sistemi kurulacaktr.
Havalandrmal kum ve ya tutucularn teknik zellikleri Tablo I.6da gsterilmektedir.

Tablo I.6. Havalandrmal Kum Ve Ya Tutucu zellikleri

Kum tutucularn says 2 nite
Hacim, her biri 87 m
3

Bekletme sresi 14 dakika

Havalandrma Havuzu

Projenin birinci aamas iin iki adet havalandrma havuzu ina edilecektir.
Havuzlar biyolojik proseslerle KO ve azotun etkin artmn salayacak ekilde
tasarlanmtr. Havuzlar, karusel eklinde ve hidrolik kayplar en aza indirecek biimde
ina edilecektir.
ED RAPORU

10

Uzun havalandrmal aktif amur sisteminde organik madde giderimi aerobik
stabilizasyon yardm ve nitrifikasyon/denitrifikasyon prosesleri ile gereklemektedir.
amur ya 25 gn olarak tasarlanmtr.

Havalandrma sistemi zemine monteli ince kabarckl difzrler ile salanr. Havuz
iinde denitrifikasyon iin gerekli olan anoksik blgeler, havalandrmada znm oksijen
seviyesi deitirilerek ve SCADA sistemi kontrolnde salanr.

Havuzlar, bir ksm zemine gml ekilde dkme betondan ina edilecektir. Her
bir havalandrma havuzunda, amurun ve suyun etkin bir ekilde karmasn salayacak
ve amurun havuz iinde kmesini engelleyecek yava kartrc bulunacaktr.
Kartrclar, suyun ortalama yatay hz 0.3 m/s olacak ekilde tasarlanmtr.
Havalandrma havuzlarnn teknik zellikleri Tablo I.7de gsterilmektedir.

Tablo I.7. Havalandrma Havuzlarnn zellikleri

Proses tanklarnn says 2 nite
Hacim, her biri 38 959 m
3

MLSS konsantrasyonu 3.7 kg SS / m
3

amur ya (toplam) 25 gn

Blover (fleyici) stasyonu

Havalandrmay salayan bloverler uzun havalandrma havuzlarnn yannda hava
artlarndan etkilenmemeleri ve evrede bloverler nedeniyle oluabilecek grlt
seviyesinin azaltlmas iin ayr bir oda iinde bulunacaktr.

Bloverler yerlerinde kontrol edilecek ve oksijen seviyesinin kontrol ve bloverlar
izlemek iin SCADA sistemi kullanlacaktr. Bloverlerin teknik zellikleri Tablo I.8de
gsterilmektedir.

Tablo I.8. Bloverlerin zellikleri

Blover (fleyici) says 2 + 1 nite
Her bir bloverin kapasitesi 750 mBar da 6,100 Nm
3
/sa

Son keltme Havuzu

Projenin birinci aamas iin iki adet dairesel son keltme havuzu ina edilecektir.
Bu havuzlarn zeminleri, merkezdeki besleme hunisine doru eimlidir. Aktif amur huniye
doru yer ekimi ile hareket eder. Betonarme savaklar havuzlarn evresi boyunca
yerletirilecektir. keltme havuzlarnn zerinde merkezden duvarlara kadar dner
kprler olacaktr. Bu kprlere yzey ve dip syrclar monte edilecektir. Son keltme
havuzlarnn teknik zellikleri Tablo I.9da gsterilmektedir.
ED RAPORU

11

Tablo I.9. Son keltme Havuzlarnn zellikleri

Son keltme havuzu says 2 nite
Geri devir amuru, Q
ort.
0.75 m
3
/ m
3

Hacim, her biri 5583 m
3

ap 27.5 m

amur Geri Devir ve Fazla amur Pompalar

Tm kelme havuzlar iin amur geri devir ve fazla amur pompa istasyonu ina
edilecektir. Geri devir pompalar dalg pompa olacaktr. Kullanlacak dalg pompalarn
asl kapasiteleri gelen debiye ve aktif amurun devridaim hzna baldr. Devridaim hz
ise, havalandrma havuzlarnda gereken amur konsantrasyonuna gre belirlenir.

Fazla amur pompalar ise pozitif deplasmanl ya da kademeli pompa olacaktr.
Fazla amur pompalarnn asl kapasiteleri gnde bir defa olmak zere manuel olarak
kayl younlatrclara gereken debiye gre kontrol edilecektir.

amur geri devir ve fazla amur pompalarnn teknik zellikleri Tablo I.10da
gsterilmektedir.

Tablo I.10. amur Geri Devir Pompalarnn zellikleri

Geri devir pompalar
Geri devir pompa says 2 + 1 nite
3
/ sa
Fazla amur pompalar
Fazla amur pompa says 1 + 1 nite
3
/ sa

amur Susuzlatrma nitesi

amur susuzlatrma nitesinde younlatrclar, santrifjler, younlatrc ve
santrifjler iin polimer hazrlama nitesi, youn amur pompalar, poli dozlama pompalar
ve amur konveyrleri bulunur. Bu nitede fazla amur artlr ve susuzlatrlm amur
konteynrlara gnderilir.

amur susuzlatrma nitesindeki tm ekipmanlar otomatik olarak kontrol edilir ve
SCADA sistemi ile izlenir. amur geri devir pompalarnn teknik zellikleri Tablo I.11de
gsterilmektedir.

ED RAPORU

12

Tablo I.11. amur Susuzlatrma nitesinin zellikleri

amur Younlatrc Santrifj
nite says 2 + 1 nite says 1 + 1
alma 49 saat/hafta alma 49 saat/hafta
Hidrolik yk, her biri 50 m
3
/saat
Hidrolik yk 20 m
3
/saat
kan amur 25 %SS
Polimer tketimi 2.5 3.0 kg/t SS Polimer tketimi 5-6 kg/ton SS

amur Deposu:

Polatl AATden kan stabilize olmu ve susuzlatrlm amurun uygun olmas
durumunda ncelikle tarmda kullanlmas planlanmaktadr. Yaplan hesaplara gre,
Polatl AATden 21-30 ton/gn stabilize edilmi amur kacaktr. Buna gre,
susuzlatrlm amurun en fazla bir hafta bekleyecei dnlerek 84 m
2
lik (derinlii 2.5
m olan) bir amur deposu ina edilecektir.

Numune Alma ve Debi lme

AAT giri hattnda ve geri devir aktif amur debisi iin, debi ler ekipmanlar
bulunacaktr. Gelen atksuyun pH ve scakl girite llecektir. k suyunun da pH ve
scakl llecek ve amur iin de gerektiinde lmler yaplacaktr.

letme Binas

Personel ihtiyalar iin, laboratuvar, kontrol odas, toplant odalar v.b. dier
iletimsel yaplar iletme binas iinde yer alacaktr. Ayn zamanda, bir garaj ve atlyeler
de bu bina iinde olacaktr. Bina yaklak 218 m
2
lik bir alanda ina edilecektir.

SCADA Sistemi:

Tesis, mekanik ekipmanlarn kontrol ve tesisin izlenmesi amacyla Denetim
Kontrol ve Veri Alma (SCADA) sistemini ieren bir kumanda ve otomasyon sistemiyle
donatlacaktr.

Yukarda bahsi geen niteleri ieren atksu artma tesisinin tasarmna ilikin
esaslar Tablo I.12de verilmitir.

Tablo I.12. Atksu Artma Tesisinin Tasarmna likin Esaslar

Artma nitesi Birim 2025 yl 2040 yl
Tasarm ykleri
Gnlk hidrolik yk m
3
/gn
19,863 27,795
Q
maks
m
3
/saat
1,452 2,148
KO kg/gn
10,663 15,490
BO
5
kg/gn
5,361 8,345
ED RAPORU

13

Tablo I.12. Atksu Artma Tesisinin Tasarmna likin Esaslar (Devam)

Artma nitesi Birim
2025 yl 2040 yl
Tasarm ykleri
Askda kat madde kg/gn
5,786 8,345
Toplam azot kg/gn
1,142 1,650
Toplam fosfor kg/gn
231 333
Tasarm scakl (min. - maks.) C
10.0 10.0
Kaba zgara (1. Aama)
nite says 1 + 1 1 + 1
nite bana kapasite m
3
/saat 2200 2200
ubuk aral mm 40 40
Kaba zgara (2. Aama)
nite says 1 + 1 1 + 1
3
/saat 2200 2200
ubuk aral mm 20 20
Giri terfi merkezi
Pompa says 2 + 1 3 + 1
3
/saat 730 730
nce zgara (kademeli zgara)
nite says 2 + 1 3 + 1
3
/saat 2200 2200
ubuk aral mm 3-6 3-6
Havalandrmal kum ve ya tutucu
nite says 2 2
Hacim m
3
87 87
Bekletme sresi, maks. debide dakika 14 10
Toplam hava gereksinimi m
3
/saat 452 452
n keltme havuzu
nite says 2 3
ap m 16 16
nite bana hacim m
3
503 503
Bekletme sresi, tasarm debisinde saat 0.89 0.89
Yzey yk, maksimum debide m
3
/m
2
.gn 87 85
Askda kat madde yk azalm % 50 50
n amur yk kg/gn 5,786 8,345
Havalandrma havuzu
nite says 2 3
Toplam hacim m
3
38,959 58,439
Besin/mikroorganizma oran kg BO
5
/(kg SS*gn) 0.04 0.04
Havalandrma havuzunda MLSS kg SS/m
3
3.39 3.39
amur ya gn 25 25
Fazla amur kg SS/gn 5,283 7,596
Oksijen ihtiyac OU 450 653
Son keltme havuzu
nite says
2 3
Toplam hacim m
3

5,583 8,375
nite bana ap m
27.5 27.5
Hidrolik yzey yk (Q
maks
) m
3
/(m*saat) 1.22 1.21
Bekletme sresi (Q
maks
) saat
3.85 3.89
amur geri devir hz Q
ort
m
3
/m
3
0.75 0.75
Kat hacim oran l/m
2
.saat 497 490
ED RAPORU

14

Tablo I.12. Atksu Artma Tesisinin Tasarmna likin Esaslar (Devam)

Artma nitesi Birim
2025 yl 2040 yl
kincil amur younlatrc (mekanik)
nite says 2 + 1
2 + 1
Hidrolik ykleme oran m
3
/saat 50
50
Younlatrlm amur m
3
/gn 129
186
amur susuzlatrma (santrifjler)
nite says 1 + 1 1 + 1
alma saat/hafta 49.0 73.5
Hidrolik kapasite m
3
/saat 20 20
KM ierii % 25 25
amur k ton/gn 21 30

Polatl atksu artma tesisi ile ilgili evresel deerlendirmeler projenin taslak fizibilite
raporunda yer alan bilgiler dorultusunda yaplmtr. Bu kapsamda bahse konu tesisin
kesin fizibilite raporunda dearj standartlarn ya da artma prosesini etkilemeyecek baz
deiiklikler olmas sz konusudur.

Atksu Artma Tesisinin inaat ihalesi uluslararas ihale artnamelerine uygun
olarak Tasarla ve Yap eklinde olaca iin ihaleye teklif veren firmalar fizibilite
raporunda belirlenen artma tesisi prosesine ve artma tesisi k suyu standartlarna
bal kalmak kaydyla, artma tesisi niteleri iin kendilerinin belirleyecei farkl bir tasarm
teklifi (farkl nite boyutu ve ekli) verebilirler. Ancak bu durumda, gerekmesi halinde, sz
konusu deiiklik iin evre ve Orman Bakanlndan gerekli izin ve onaylar almak
Yklenicinin sorumluluunda olacaktr.

I.3. Atksu Artma Tesisini Kullanacak Belediyeler, Kyler, Nfuslar, Nfus
Projeksiyonlar, Projeksiyonun Hangi Kriterlere Gre Yapld, Var ise Atksular
Kabul Edilecek Sanayi Trleri, Tesise Kabul Edilecek Dier Atksularn Kayna,
Atksularn zellikleri, Miktarlar

Polatl atksu artma tesisinde Polatl Belediyesi hizmet alan ierisinde bulunan
Polatl ile merkezine bal yerleim yerlerinin atksular artlacaktr. 2007 ylnda 91,166
nfusuyla Polatl, Orta Anadoluda yer alan Ankara linin balca yerleim yerlerinden ve
ile merkezlerinden biridir. Polatl lesinin toplam nfusu Adrese Dayal Nfus Saym
(ADNS) sonularna gre 118,454 kiidir.

Polatl AAT mastr plan ve fizibilite almalarndan elde edilen bilgilere gre,
Polatl 19752007 aras dnemde nemli bir nfus art ve kentleme sreciyle kar
karya kalmtr. Bu dnemdeki ortalama kentsel nfus art hz neredeyse bir btn
olarak kentsel Trkiyenin nfus art hzndan biraz daha dktr. te yandan,
Polatlnn 2000-2007 dnemindeki nfus art hz Trkiyenin kentsel art hzndan biraz
daha yksek olmutur. Tablo I.13, TK verilerine gre, Polatl Belediyesinin 1975 - 2007
yllar arasndaki nfus artn ve art hznn Trkiye kentsel nfus art ile
karlatrmasn gstermektedir.

ED RAPORU

15

Tablo I.13. Kentsel Nfus Geliimleri Ve Trkiyeye Kyasla Polatldaki lgili Art Hzlar

Yllar
Polatl
Belediyesi
Nfusu
Dnemler Art Hz
Yllar
Trkiye
Kentsel
Nfusu
Dnemler Art hz
1975 35,267 1975 16,869,068
1980 43,530 1975-1980 0.043 1980 19,645,007 1975-1980 0.031
1985 52,737 1980-1985 0.039 1985 26,865,757 1980-1985 0.065
1990 60,158 1985-1990 0.027 1990 33,326,351 1985-1990 0.044
1997 72,178 1990-1997 0.026 1997 40,882,357 1990-1997 0.030
2000 79,992 1997-2000 0.035 2000 44,006,274 1997-2000 0.025
2007 91,166 2000-2007 0.019 2007 49,747,859 2000-2007 0.018
1975-2007 0.030 1975-2007 0.034
Kaynak: Nfus Saym Kesin Sonular, TUIK, 2007 yl, www.tuik.gov.tr

Polatl lesinin nfus projeksiyon almalar srasnda farkl yntem ve kalplar
kullanlmtr. Bu yntemler arasnda, en kk kareler metodu (dorusal ve logaritmik),
bileik hz ve ssel art (1975 2007 art hzna gre, 1975 1990 art hzna gre,
2000 2007 art hzna gre, 2000 2007 kentsel nfus art hzna gre, 2000 2007
Trkiye toplam art hzna gre, 2000 2007 Trkiye kentsel art hzna gre) metotlar
uygulanmtr. Ancak bu projeksiyonlarn tm, nceki yllarda gzlenen yksek nfus
artna bal olarak, 2040 yl iin yksek nfus tahminleri vermitir. Bununla birlikte,
Trkiye geneli iin yaplan nfus tahmini almalar, 2000'li yllarn bandan bu yana,
nfus art hznn giderek dmeye baladn gstermektedir. Dolaysyla, bu
tahminlerin gvenilirlii kukuludur.

kinci projeksiyon grubunda giderek azalan art hzlar ssel art formlne
uygulanmtr. Bu yntem ayn zamanda Trkiyedeki proje gelitirme uygulamasnda ller
Bankas yntemi olarak bilinmektedir. Bu yntem, Polatlnn uzun vadedeki nfus art
hz iin eitli senaryolar stlenir. Polatl AAT Mastr Plan Raporunda bu senaryolar
aadaki gibi aklanmtr:

Senaryo 1: Polatlnn nfusu, 2000 2007 dneminde ortaya koyulan nfus art
hzyla balayarak, 2007 2040 dneminde Trkiyenin nfus art hznda artar.

Senaryo 2: Polatlnn tipik bir kentsel yerleim yeri olduu ve Trkiyedeki kentsel
yerleim yerlerinin tipik zelliklerini yanstt varsaylarak, Polatlnn uzun vadede
Trkiyenin kentsel nfus art hzn sergileyecei dnlr. Projenin uygulanaca
yllarda Polatldaki nfus arts eilimi Trkiyedeki ortalama kentsel nfus art hzna ok
yakn olacaktr.

Senaryo 3: Polatl, NUTS II seviyesi ilelerin baslca ve NUTS IIyi etkileyebilecek
kentlerinden biri olarak kentsel bir yerleim yeridir ve NUTS II blgesindeki gelimelerden
etkilenecektir. O zaman, Polatlnn 2007 2040 dneminde NUTS II TR51in nfus art
hznda bymeye balayaca varsaylr.

Senaryo 4: Polatlnn nfus art hz 2000 2007 dneminde olduu gibi devam
edecektir.

Senaryo 5: Gelecekte Polatl Trkiye kentsel yerleimlerinin ve kendisinin nfus
art hzn yanstacaktr.
ED RAPORU

16

Tm seenekler deerlendirildikten sonra aadaki nedenlerden dolay 5.
Senaryo tercih edilmitir:

Polatl kentsel Trkiyenin ortalama art hzn yanstan, Trkiyedeki orta
lekli yerleim yerlerine tipik bir rnektir. Bu gemiteki nfus art eiliminin 2040
ylna kadarki proje dneminde de devam edecei olduka mmkndr.

Bununla birlikte, Polatlnn nfus art ayn zamanda Polatlnn kendine zg
niteliklerini de yanstmaldr. rnein, Polatlnn son on ylda kentsel Trkiye
hzndan daha yksek bir nfus art sergiledii gz nnde bulundurulmaldr.
Dolaysyla, kentsel Trkiye hz ile Polatlnn kendi nfus art hznn ortalamas
yukardaki deerlendirmeler arasnda en uygunu olacaktr.

Sonu olarak 2007-2040 dnemi iin ngrlen ortalama nfus art hz %1.8
olarak belirlenmitir. Tablo I.14 toplam nfus ve nfus art hzlarn gstermektedir.

Tablo I.14. Polatl Belediyesi in Nfus Projeksiyonu

Yl Toplam Nfus, nsan Says Nfus Art Hz, % Ylda
2007 91,166 -
2010 96,253 2007den 2010a kadar : %1.82
2015 105,319 2010dan 2015e kadar: %1.82
2020 115,184 2015ten 2020ye kadar: %1.81
2025 125,887 2020den 2025e kadar: %1.80
2030 137,510 2025ten 2030a kadar: %1.78
2035 150,135 2030dan 2035a kadar: %1.77
2040 163,839 2035ten 2040a kadar: %1.76

Atksu Miktarlar ve Kirletici Ykleri

Polatl AAT Fizibilite Raporunda verilen bilgilere gre, 2004-2007 yllar iin
retilen atksu miktarlar, tketilen su zerinden hesaplanmtr. Bu hesaplara,
faturalanmam miktar ve su temin ve datm sistemlerinde grlen kayplar dahil
edilmitir. Yaplan almalar sonucunda, Polatlda 2007 yl iin tketilen su miktar 63
litre/kii-gn olarak belirlenmitir. Bu miktarn, yaam standardnn ykselmesine paralel
olarak, 2040 ylnda 120 litre/kii-gne kaca ngrlmtr. Ancak, debimetrelerdeki
olas hatalar ve yasal olmayan yollarla (kaak) tketilen su miktarlar da gz nnde
bulundurulduunda, bu miktarn 2007 ylnda 67 litre/kii-gn olduu, 2040 ylnda ise
127 litre/kii-gn olaca hesaplanmtr.

Atksular, evsel, ticari amal, kurumsal tketicilerin kullanma sularndan ve
endstriyel aktiviteler ve dier tketicilerde kullanlan sular ve menhollerden (bacalardan)
sisteme giren szma ve yamur sularndan kaynaklanr. Toplam atksu retimi (Q
toplam
)
yukarda bahsedilen her bir kaynan katks toplanarak bulunabilir. Buna gre, toplam
atksu aadaki formle gre hesaplanmtr. Ancak debimetre hatalar ve yasad
balantlar (kaak) hesaba katlacak ekilde forml dzenlenmelidir.
ED RAPORU

17

Q
toplam
= Q
evsel
+ Q
ticari
+Q
kurumsa
l+ Q
endstriyel
+ Q
dier
+ Q
yamur suyu
, m
3
/gn

Q
evsel
= evsel su tketicilerinin yllk ortalama tketimi, m
3
/gn
Q
ticari
= ticari amal su tketicilerinin yllk ortalama tketimi, m
3
/gn
Q
kurumsal
= kurumsal su tketicilerinin yllk ortalama tketimi, m
3
/gn
Q
endstriyel
= endstriyel su tketicilerinin yllk ortalama tketimi, m
3
/gn
Q
dier
= dier su tketicilerinin yllk ortalama tketimi, m
3
/gn
Q
yamur suyu
= yllk ortalama sznt ve yamur suyu debisi, m
3
/gn

Endstriyel atksu retimi

Polatlnn ekonomisi byk oranda tarma dayaldr ve ile merkezinden 10 km
mesafede bulunan Organize Sanayi Blgesinin (OSB) alndan bu yana sanayi
kalknmasyla desteklenmektedir. Sanayi tesisleri ounlukla kk sanayi sitelerinde,
Polatlnn dnda ve Organize Sanayi Blgesinde faaliyet gstermektedir. Polatlda
aada belirtilen endstriyel aktiviteler hlihazrda srdrlmektedir.

Hema Dili Fabrikas
Ortadou Rulman Fabrikas
Polmen Tekstil Fabrikas
Galvanize elik reten a-Ra fabrikas

Yukarda bahsi geen ilk fabrika belediye snrlar dnda bulunmakta ve bu
sebeple evsel ya da endstriyel atksularn atksu toplama ebekesine dearj
etmemektedirler. Ortadou Rulman Fabrikasnda gnmze dein septik tank
kullanlyordu ancak yakn zamanda, n artma tesisi inaat balatlmtr. Yukarda bahsi
geen fabrikalara ek olarak, adet su tedarik sistemi bulunan hazr beton fabrikalar da
atksularn atksu toplama ebekesine dearj etmemektedir.

Atksularn, mevcut atksu toplama sistemine dearj eden endstriler aadaki
gibi sralanabilir:

Mezbaha: Ayn zamanda et retim tesislerinin de bulunduu mezbahada 150
kkba ve 300 bykba hayvan kesilmektedir. Bu ilemin artklar artma
tesisinin tankna aktarlmakta ve tankta biriken kan yerde bir ukura
gnderilmektedir. Bu ukur kirele kaplanp, ardndan kapatlmaktadr. Kesim
ilerinden gelen artlm atksu, atksu toplama ebekesine dearj edilmektedir.
Artma tesisinin bileenleri zgara, ya ve gres tutucu, znm hava yzdrme
nitesi, keltme tank ve havalandrma tankdr.
Un fabrikalar: Polatl'da bir takm un fabrikalar bulunmaktadr. Bu fabrikalarn
tamam yalnzca evsel nitelikteki atksularn atksu toplama sistemine dearj
etmektedir.
Oto ykama: Oto ykama Atalay Ticaret, gnde zel bir kuyudan temin edilen 15
m
3
su kullanan ve atksu ebekesine gnde 15 m
3
atksu dearj eden bir benzin ve
oto ykama istasyonudur. Baka bir oto ykama istasyonu olan Sezgin Oto zel bir
kuyudan salad gnlk 2 m
3
su kullanr. Bu istasyondan gelen atksu atksu
ebekesine dearj edilmektedir. Benzinlik ve oto ykama istasyonu olan eren
Petrol hem belediye ebekesinden, hem de kendi zel kuyusundan su temin eder
ve 30 m
3
n altnda su kullanmaktadr. Bu kurulu atksuyunu kanalizasyon
ebekesine dearj etmektedir.
ED RAPORU

18

Dier endstriyel tesisler: Ylda 6.000.000 tulann retildii Sakarya Tula
fabrikas hem belediye suyunu, hem de kendi kuyusunu kullanmaktadr. Bu fabrika
da atksuyunu atksu ebekesine dearj etmektedir. Yllk retim kapasitesi 15.000
ton olan a-Ra galvanize elik retir ve tam kapasite almaktadr. Tesiste, sre
srasnda retilen atksuyun dearj edildii keltme tanklar mevcuttur. Bu tesisten
gelen yalnzca evsel atksu atksu ebekesine dearj edilmektedir.

Tablo I.15te Polatldaki balca endstriyel atksu retimi gsterilmektedir.

Tablo I.15. Endstriyel Atksu retimi

Endstri 2007 2025 2040
Un fabrikalar, m
3
/gn 119 164 214
Oto ykama, m
3
/gn 72 99 129
a-Ra, m
3
/gn 20 28 36
Mezbaha, m
3
/gn 90 124 162
Toplam endstriyel atksu retimi, m
3
/gn 301 416 541

Szma ve Yamur Suyu

Yaplan almalara gre, atksu toplama sistemine yamur suyu sznts yaklak
750 halk bir alanda gereklemekte ve sznt hz 0.1 l/saniye-ha olarak
kaydedilmektedir. Sznt hz 2007den 2040a kadar 6480 m
3
/gn olarak hesaplanmtr.

Ayrca, yamur suyunun bir ksmnn menhollerden ve binalarn atlarndan atksu
toplama sistemine szaca dnlmtr. Atksu toplama ebekesine giren bu miktar
toplam evsel atksu miktarnn yaklak %5-10unu oluturduu dnlmektedir.

Polatlda retilen ve retilmesi ngrlen atksularn miktarlar Tablo I.16da
belirtilmektedir. Atksu artma tesisi tasarmnda kullanlan, 2025 ve 2040 yllarndaki
atksu debileri ise, gn iinde retilen atksu miktarnn deiimi, endstriyel aktivitelerde
mesai saatleri gibi dier faktrler gz nnde bulundurularak hesaplanmtr. Polatl AAT
tasarmnda kullanlacak tasarm deerleri Tablo I.17de listelenmitir.

Tablo I.16. Polatlda Ortalama Atksu retimi

Atksu kayna 2007 2025 2040
Evsel, m
3
/gn 5,474 11,396 18,759
Ticari, m
3
/gn 356 493 635
Kurumsal, m
3
/gn 702 960 1,238
Dier, m
3
/gn 182 252 328
Toplam endstriyel olmayan atksular, m
3
/gn 6,715 13,100 20,957
Endstriyel, m
3
/gn 212 283 357
Sznt, m
3
/gn 6,480 6,480 6,480
Toplam Atksu Debisi, m
3
/gn 13,407 19,863 27,795
ED RAPORU

19

Tablo I.17. Atksu Artma Tesisi Tasarmnda Kullanlan Atksu Debileri

2025 2040
Tasarm debisi, m
3
/saat 1,124 1,624
Ortalama debi, m
3
/saat 828 1,158
Minimum debi, m
3
/saat 624 836
Maksimum debi, m
3
/saat 1,452 2,148

Polatl AATye ulaacak olan atksularn kirletici ykleri ve kirletici
konsantrasyonlar ise hem endstriyel hem de endstriyel olmayan atksularn ykleri
dnlerek hesaplanmtr. Buna gre, tasarm ve proses hesaplamalarnda kullanlan
evsel nitelikli atksularn karakteristii Tablo I.18de gsterilmitir. Evsel nitelikli atksulara
ticari ve kurumsal retimler ve dier endstriyel olmayan su tketicileri de dahil edilmitir.
Ayrca, evsel nitelikli atksuyun karakteristii belirlenirken literatr deerleri de gz nnde
bulundurulmutur.

Tablo I.18. Evsel Nitelikli Atksularda Kirletici Ykleri

Parametre 2007 2025 2040
BO
5
, g/kii/gn 35 40 45
AKM, g/kii/gn 40 45 50
TKN, g/kii/gn 8 9 10
Toplam P, g/kii/gn 1.5 1.8 2.0

Polatl AATye atksularn gnderecek olan endstrilerin atksularnn zellikleri
ise, Tablo I.19da listelenmitir. Atksu karakterizasyonu, konu ile ilgili literatr taramalar
sonucunda elde edilmitir. Ayrca, atksu karakterinin zaman iinde deimeyecei kabul
edilmitir.

Tablo I.19. Endstrilerin Atksu Karakteri

Endstri
*

Konsantrasyon, mg/l
KO BO
5
AKM TKN Toplam P
Un rnleri 2,000 1,000 700 30 30
Oto ykama 400 - 10 2.5 0.5
Mezbahalar 4,000 2,500 500 65 6.5
*
a-Ra Galvanize elik endstrisi, atksularn n artmadan geirip evsel nitelikli atksu karakterine getirdiinden dolay
endstriyel atksularn iinde yer almamaktadr

ED RAPORU

20

Sonu olarak, Tablo I.18de ve Tablo I.19da belirtilen kirletici ykleri gz nnde
bulundurularak ve sanayi kurulularnn gereken n artmay yaparak Su Kirlilii Kontrol
Ynetmeliinde belirtilen standartlara uyarak atksularn kanalizasyon sistemine dearj
edecekleri varsaylarak, Polatl AATye ulaacak atksuyun karakteristii belirlenmitir. Bu
deerler Tablo I.20, Tablo I.21, Tablo I.22de verilmitir.

Tablo I.20. 2007 Yl in Tahmin Edilen Kirletici Ykleri

Kirletici yk (kg/gn)
KO BO
5
AKM TKN Toplam P
Evsel nitelikli 6,382 3,191 3,647 729 137
Endstriyel 442 243 90.8 6.8 2.9
Toplam 6,824 3,434 3,737 736 140

Tablo I.21. 2025 Ylndaki Maksimum Kirletici Ykleri

KO BO
5
AKM TKN Toplam P
Evsel nitelikli 10,071 5,035 5,665 1,133 227
Endstriyel 592.2 325.4 121.5 9.1 3.9
Toplam 10,663 5,361 5,786 1,142 231

Tablo I.22. 2040 Ylndaki Maksimum Kirletici Ykleri

KO BO
5
AKM TKN Toplam P
Evsel nitelikli 14,746 7,373 8,192 1,638 328
Endstriyel 744.2 408.5 153.2 11.4 5.0
Toplam 15,490 7,781 8,345 1,650 333

Yukarda belirtilen kirletici yk verilerine ve toplam atksu miktarlarna gre,
mevcut durumdaki ve 2025 ve 2040 yllarnda beklenen Polatl AAT giriindeki atksu
konsantrasyonu hesaplanmtr. Sonular Tablo I.23te gsterilmektedir.

Tablo I.23. Polatl AAT Giriindeki Atksu Karakteristii

Konsantrasyon (mg/l)
KO BO
5
AKM TKN Toplam P
2007 509 256 279 55 10
2025 537 270 291 57 12
2040 557 280 300 59 12
ED RAPORU

21

I.4.Proje Kapsamnda Atksu Toplama Sistemi

ller Bankas tarafndan tasarlanan atksu toplama ebekesi 1964 ylnda
tamamlanmtr. Tasarlanan ebekenin bileenleri hakknda kesin veriler mevcut olmasa
da, belediyeden alnan bilgilere gre mevcut durumda ebeke, aplar 200 ile 1200 mm
arasnda deien borulardan olumaktadr. Belediye, 2000 ve 2007 yllar arasnda aplar
300 ile 800 mm arasnda deien 60 km uzunluunda kolektrler demitir. Ek olarak,
ayn dnemde Belediye ap 1200 mm olan 2.5 km uzunluunda ikiz kolektrler
demitir. Atksu toplama ebekesine ait boru detaylar Tablo I.24te listelenmitir.

Tablo I.24. Atksu Toplama ebeke Verileri

ap (mm) Uzunluk (m) Malzeme Yaplma zaman
200 32,800 Beton 1976-2000
200 75 Beton 2005
200 545 Beton 2006
200 1,010 Beton 2007
300 10,000 Beton 1951-1975
300 50,000 Beton 1976-2000
300 19,108 Beton 2000-2003
300 4,300 Beton 2004
300 6,885 Beton 2005
300 4,332 Beton 2006
300 6,975 Beton 2007
400 1,000 Beton 1951-1975
400 4,100 Beton 1976-2000
400 837 Beton 2005
500 4,200 Beton 1951-1975
500 9,000 Beton 1976-2000
500 6,828 Beton 2000-2003
500 740 Beton 2005
500 1,594 Beton 2006
500 838 Beton 2007
600 509 Beton 2006
800 3,180 Beton 2005
800 770 Beton 2006
1200 4,976 n gerilimli beton 2000-2003
1200 24 n gerilimli beton 2004
Toplam Uzunluk (m) 174,626

Ancak, IPA Proje paketi kapsamnda, Polatl Belediyesinde atksu toplama
ebekesi gerekli ekilde geniletilecek ve yenilenecektir. Polatl Belediyesinde
gerekletirilecek dier altyap almalar aadaki gibi sralanabilir:
ED RAPORU

22

160 kmlik yeni atksu toplama ebekesinin tasarm ve inas
Toplama sisteminin hidrolik kapasitesinin artrlmas ve yal havalarda
taknlarn azaltlmas iin 4 kmlik 500 mm apl kolektrn 800 mm
kolektrle deitirilmesi
Atksuyun nerilen atksu artma tesisine ulatrlmas iin yeni atksu
kolektrnn inas,
Yeni gelime alanlarnn atksuyunun tanmas iin yeni pompa
istasyonlarnn ve boru hatlarnn inas,
Atksu toplama ebekesinin hizmet verdii alann tm ileyi kaplayacak
ekilde geniletilmesi.
Yamursuyu drenaj sisteminin ayrlmas,
Ekskavatr, vidanjr ve CCTV, Corafi Bilgi Sistemi (CBS), bilgisayarl
hidrolik model salanmas,
km veya tkanm borular nedeniyle oluan aksamalarn nne
gemek ve infiltrasyon seviyesini azaltmak amacyla uzun vadeli bir
iyiletirme
Programyla atksu borularnn gcnn ve sklnn emniyete alnmas,
Kullanm mrlerinin sonuna ulam olan atksu kolektr borularnn
deitirilmesi.

I.5. nitelerde Kullanlacak Makine ve Tehizatn Adet ve zellikleri, Bakm
ve Temizlik almalar)

Polatl AATde kullanlacak makine ve tehizat ile ilgili detaylar Tablo I.25te
gsterilmektedir.

Tablo I.25. Polatl AATde Kullanlacak Makine ve Tehizatlar

nite Parametre
Kaba Izgara
(1. Aama)
Izgara says 2 (1 asl + 1 yedek)
nite bana kapasite 2,200 m
3
/saat
Izgara genilii 1.0 m
Seviye kontrol edici 2
ubuk aral 40 mm.
Malzemesi Paslanmaz elik
Konveyr bant 1 (1 m
3
/s)
Konteynrlar 1 (5 m
3
)
Kaba Izgara
(2. Aama)
Izgara says 2 (1 asl + 1 yedek)
3
/saat
ubuk aral 20 mm
Konveyr bant0 1 (1 m
3
/s)
Kapaklar 4
Kapak malzemesi Paslanmaz elik
Konteynrlar 1 (5 m
3
)
ED RAPORU

23

Tablo I.25. Polatl AATde Kullanlacak Makine ve Tehizatlar (Devam)

nite Parametre
Giri Terfi Merkezi
Tip Dalg pompa
Pompa says 3 (2 asl + 1 yedek)
nite bana kapasite 730 m
3
/saat
Pompa basma ykseklii Yaklak 10 m.
Kurulu g kapasitesi Her biri 37 kW
Vin 1 (1 ton)
nce Izgara

Tip Kademeli zgara ya da atk presi olan bant zgara
Izgara Says 3 (2 asl + 1 yedek)
3
/saat
ubuk aral 3-6 mm
Izgara artklarnn
uzaklatrlmas
Vidal tayc
Vidal tayc 1 (1 m
3
/saat)
nce zgara atk presi 1 (1 m
3
/saat)
Kapak says 6
Konteynrlar 1 (5 m
3
)
Havalandrmal
Kum ve Ya Tutucu
Say 2
Syrc kpr 1 (genilik 6.40 m)
Kum ve kpk plakas 2
Difzr tipi ri hava kabarckl difzrler
Difzr kapasitesi 5 m
3
/saat
Difzr says (her bir tankta) 46
Blover (fleyici) says 3 (2 asl + 1 yedek)
3
/saat
Kum ayrc 1 (40 m
3
/saat)
Kum pompas 2 + 1 (20 m
3
/saat)
Ya pompas 2 + 1 (20 m
3
/saat)
Debi lm 1
Havalandrma
Havuzu
Say 2
Difzr tipi nce kabarckl disk difzr
Difzr kapasitesi 4 m
3
/h
Difzr says Yaklak 3050
Kartrc tipi Batk kartrc
Kartrc says Her havuzda 5 adet (toplam 10)
Kurulu g Her biri iin yaklak 6.3 kWh
ED RAPORU

24

Tablo I.25. Polatl AATde Kullanlacak Makine ve Tehizatlar (Devam)

nite Parametre

Blover (fleyici) tipi Santrifj
Blover (fleyici) says 3 (2 asl + 1 yedek)
nite bana kapasite Yaklak 6,100 m
3
/saat
Kurulu g Her biri yaklak 180 kW
Oksijen ler 2
ORP ler 2
Kapak says 4
Datm yaps
Kapak says 3
Son keltme
Havuzu
Havuz says 2
ap 27.5 m
Syrc says 2
Kpr tr Yarm kpr
Malzemesi Epoksi kaplamal elik
Savaklar ve kpk engeli V-entik, paslanmaz elik
Savak says 2
Kpk pompas says 2 (20 m
3
/saat)
amur Geri Devir
Pompalar
Pompa says 3 (2 asl + 1 yedek)
3
/saat
Pompa basma ykseklii Yaklak 6 m
Pompa tipi Dalg santrifjl pompa
Seviye kontrol edicilerin says 2
Fazla amur
Pompas
Pompa says 2 (1 asl +1 yedek)
3
/saat
Pompa basma ykseklii Yaklak 10 m.
Pompa tipi Pozitif deplasmanl ya da kademeli pompa
Dearj Sistemi
Seviye kontrol edicilerin says 1
Numune alc says 1
Yangn ve sulama sistemi 1
Servis suyu sistemi 1
amur
Susuzlatrma
Mekanik amur younlatrc 3 (2 asl + 1 yedek)
Younlatrc kapasitesi 220 kg/m.saat
Polielektrolit dozlama sistemi 1 (1,200 l/saat)
Polielektrolit dozlama
pompalar
1 + 1 (1,000 l/saat)
Santrifj 2 (1+1)
Santrifj kapasitesi 20 m
3
/saat
Vin says 1 (5 ton)
Konveyr bant 2 (4 m
3
/saat)
ED RAPORU

25

Yukarda verilen ekipmanlarn standart bakmlar, ilgili ekipman reticisi firmadan
temin edilecek bilgi ve belgelerde belirtilen hususlar erevesinde yaplacaktr.

Bu kapsamda ekipman reticisi firmadan temin edilecek bilgi ve belgeler
erevesinde iletme sorumlular tarafndan her bir ekipman iin bakm ve temizlik
talimatlar oluturulacak ve bakm/temizlik periyotlar belirlenecektir. Bakm/temizlik ilerini
yapacak olan personelin bu konuda gerekli eitimi almas salanacaktr.

I.6. Proje Kapsamnda Planlanan Ekonomik ve Sosyal Altyap Faaliyetleri,
naat ve letme Dnemlerinde alacak Personel Says

Proje kapsamnda, AB standartlar ile uyumlu hale gelecek olan Polatl Belediyesi
atksu artma tesisinin evresel, sosyal, salk ynnden ve ekonomik olarak faydalar
salayaca dnlmektedir.

Polatl Belediyesi atksular, hi bir artma tabi tutulmakszn Glveren ayna
dearj edilmektedir. Bu durum da evre ve halk saln tehdit etmektedir. Bu durumda
Glveren ay ve devamnda Sakarya Nehri biyolojik kirlenmeye maruz kalmaktadr ve bu
durum hastalklarn yaylmasna uygun ortam salamaktadr. Bu anlamda atksularn
artm hem yzey hem de yeralt sularnn daha gvenli olmasn salayarak, evre ve
halk saln tehdit eden riskleri azaltacaktr.

Ayn zamanda projenin sosyal faydalar da olacaktr. Proje sahibi olan Polatl
Belediyesi, bu proje ile blgede, etkin ve rnek bir hizmet sergilemi olacak, bu durum
yerel ynetimlerin etkin biimde srdrlebilir kalknmaya katklar bakmndan, nemli bir
adm olarak deerlendirilecektir. Proje kaynakl gzlemlenebilecek bir dier sosyal fayda,
yksek bteli olan proje, hem vasfl hem de vasfsz iiler iin, nemli bir istihdam
kayna olacaktr. naat aamasnn ilk iki yllk dneminde 48 kiinin (40 ii, 6 AAT
alan ve Proje Uygulama Biriminde grevlendirilmek zere 2 belediye personeli)
istihdam mmkn olacaktr. nc ylda ise, yatrmlara ilerlik kazandrmak iin 14
alana (12 AAT alan ve Proje Uygulama Biriminde grevlendirilmek zere 2 belediye
personeli) ihtiya duyulaca dnlmektedir. AATnin iletme aamasnda
grevlendirilmek zere de 12 alann istihdam mmkn olacaktr. Dolaysyla, projenin,
yatrm gerekletirme dneminde istihdam zerindeki pozitif etkisi geici olurken,
rehabilitasyon almalar erevesinde kalc olacaktr. Ayrca, bu yatrmn
gereklemesi ile ekonomik geliimle birlikte yeni i olanaklar doacaktr.

I.7. Proje ve Yer Alternatiflerine likin almalar ve ED Raporuna Konu
Olan Proje/Yerin Seili Nedenlerinin Genel Olarak Aklanmas, Teknoloji
Alternatiflerinin Deerlendirilmesi

Bu balk altnda Polatl AAT iin tercih edilen yerin seim nedenleri ve ayrca
teknoloji alternatiflerine ynelik deerlendirmeler sunulmaktadr.
ED RAPORU

26

Yer Seim Nedenleri

Polatl lesinde atksu artma tesisi bulunmamaktadr. Kanalizasyon ebekesi ile
toplanan atksular bir kanal aracl ile Glveren ayna dearj edilmektedir.
Kanalizasyon ebekesinde herhangi bir pompalamaya gerek kalmadan atksu cazibe ile
toplanmaktadr. Atksu dearjnn yapld Glveren ay, yapm planlanan Polatl AAT
iin alc ortam oluturacaktr. Bu nedenle, yer seimi srasnda ncelikli hedef Glveren
ayna yakn olabilmek olmutur.

pnar Kynde 178, 186, 507 ve 154 nolu parseller ile sz konusu parsellerin
dou ve gneyinde kalan tescil harici alan olarak tanmlanan proje alan, artmadan sonra
k suyunun kolaylkla Glveren ayna dearj edilmesine olanak salayacaktr. Ayrca,
alan seim kararlarn etkileyen bir dier etken ise, tesisin atksuyu cazibe ile
toplayabilecek bir konumda olmasdr. Bu dorultuda, proje yeri, gerek kot, gerekse de
atksu kollektrnn uygunluu nedeniyle tercih edilmitir. Btn bu nedenlerden tr,
seilen saha dnda alternatif bir alan deerlendirilmemitir.

Teknoloji Alternatiflerinin Deerlendirilmesi

Polatl Atksu Artma Tesisinin atksu ve amur artma ilemleri iin deerlendirilen
teknoloji alternatifleri aada listelenmitir (Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite
Raporu, 2009):

Atksu artm iin deerlendirilen teknolojiler:

Damlatmal filtre
n keltmeli ya da keltmesiz aktif amur sistemi
Nitrifikasyon ve denitrifikasyon niteli uzun havalandrmal aktif amur sistemi
Ardk kesikli reaktrler
Stabilizasyon havuzlar

amur artm iin deerlendirilen teknolojiler:

amur younlatrclar
Mekanik amur younlatrclar
Uzun havalandrmal aerobik amur stabilizasyonu
Aerobik amur stabilizasyonu
Anaerobik amur stabilizasyonu
amur susuzlatrma (belt filtre, santrifj)
amur kurutma yataklar

Teknolojiler proses gvenilirlii, iletme ve bakm kolayl, yatrm maliyetleri,
iletme ve bakm maliyetleri, alan gereksinimi ve elverililii ve i tehlikeleri gibi faktrleri
de ierecek ekilde teknik, operasyonel ve ekonomik alardan deerlendirilerek, Polatl
AAT iin, Tablo I.26da ierdii proseslerin listelendii, iki ayr alternatif belirlenmitir.
ED RAPORU

27

Tablo I.26. Polatl AAT in nerilen ki Proses Alternatifi

Alternatif 1 Alternatif 2
Giri terfi merkezi Giri pompa istasyonu
Izgaralar Izgaralar
Kum ve ya tutucu Kum ve ya tutucu
n keltme havuzu -
Aktif amur sistemi Uzun havalandrmal aktif amur sistemi
Son keltme havuzu Son keltme havuzu
amur younlatrclar (cazibeli/mekanik) amur younlatrclar (mekanik)
Anaerobik amur rtc -
Gaz kullanma tesisleri -
amur susuzlatrclar (santrifj) amur susuzlatrclar (santrifj)
amur bertaraf amur bertaraf

Alternatif 2de Alternatif 1den farkl olarak, giri atksuyundaki askda kat
maddeler ve organik maddelerin giderimi ilk keltme yerine, azot ve fosfor giderimini de
ieren biyolojik-kimyasal artma, aktif amur havuzlarnda ve son keltme havuzlarnda
gerekletirilmektedir.

Proses havuzlar ve son keltme havuzlarnn kurulumu iki alternatif iin de
benzerdir. Bununla birlikte, Alternatif 2 iin proses tanklar, havalandrma ekipman,
mekanik kartrclar, blover (fleyici) istasyonu, v.b. boyut ve kapasite olarak
bytlmelidir.

Yukarda bahsi geen iki alternatif teknik olarak deerlendirildiinde, ikinci
alternatifin birinciye gre daha az ekipman ierdii iin daha kolay iletilebilir olduu,
birincil amur oluumu olmayaca iin koku riskinin en dk seviyede olduu ve aktif
amurun proses havuzlarnda stabilize olaca sylenebilir (Polatl Belediyesi Taslak
Fizibilite Raporu, 2009).

ki alternatif ekonomik olarak deerlendirilirken, yatrm ile iletme ve bakm
maliyetleri gz nnde bulundurulmutur. Yatrm maliyetleri hesaplanrken KDV hari
tutulmutur. naat ileri, mekanik ve elektrik ileri, kontrolrlk hizmetleri ve tasarm ileri
gz nnde bulundurularak yaplan maliyet deerlendirmelerine gre, 2025 ylna kadar
olan birinci dnem iin Alternatif 1 ve Alternatif 2nin yatrm maliyetleri srasyla 9 336 929
ve 8 393 325 Avro olarak hesaplanmtr. Yine birinci dnem iin hesaplanan yllk iletme
ve bakm maliyetleri Tablo I.27de verilmitir. Bu hesaplamalar yaplrken, yaplar ve
mekanik-elektrik ekipmanlar iin srasyla 40 ve 15 yllk mr sreleri ile %1 ve 3lk
bakm maliyetleri varsaylmtr. Buna gre, sz konusu dnemde Alternatif 2 iin daha
dk iletme ve bakm maliyetleri ngrlmektedir (Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite
Raporu, 2009).

ED RAPORU

28

Tablo I.27. Atksu Artma Tesisi in Hesaplanan letme ve Bakm Maliyetleri (Avro/Yl)

Yl Alternatif 1 Alternatif 2
2012 569,606 516,938
2013 576,496 522,500
2014 583,385 528,062
2015 589,872 532,941
2016 596,761 538,503
2017 603,651 544,065
2018 610,540 549,627
2019 617,430 555,189
2020 623,987 560,188
2021 630,876 565,750
2022 637,766 571,312
2023 844,656 576,873
2024 651,545 582,435
2025 659,752 590,226

ki AAT alternatifinin ekonomik deerlendirmesi iin 2012-2025 dnemi iin net
bugnk deerleri hesaplanrken aadaki varsaymlar gz nnde bulundurulmutur:

skonto oran %10 olarak kullanlmtr
Deerlendirme iin 2008 yl baz alnm ve tm net bugnk deerler 2008
deeri olarak hesaplanmtr
Yatrmlarn artk deeri 2025 yl sonu deeri olarak hesaba katlmtr

Buna gre AAT alternatifleri iin hesaplanan net bugnk deerler Tablo I.28de
verilmektedir. Alternatif 2nin 9,411,181 Avro olan net bugnk deerinin, Alternatif 1e
gre daha dk olduu grlmtr (Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009).

Tablo I.28. AAT Alternatifleri in Hesaplanan Net Bugnk Deerler, Avro

Alternatif 1 Alternatif2
Net Bugnk Deer 10,494,052 9,411,181

Tm teknik ve ekonomik deerlendirmeler gz nnde bulundurulduunda, Polatl
AAT iin seilen iki alternatifin avantaj ve dezavantajlarnn deerlendirilmesi Tablo I.29da
zetlendii gibidir (Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009).

ED RAPORU

29

Tablo I.29. Atksu Artma Alternatiflerinin Avantaj ve Dezavantajlar

Alternatif 1
Avantajlar:

-yi bilinen ve kantlanm teknoloji olmas
-Dearj kriterlerinin salanmas bakmndan prosesin
yksek gvenilirlii
-Greceli olarak dk iletme giderleri
-Greceli olarak daha dk amur retimi ve kimyasal
tketimi
-Greceli olarak dk enerji tketimi
-Byk atk su artma tesislerinde yaygn kullanm
-Debi ve yk deiimlerini kaldrabilme kapasitesi
-Greceli olarak toksik ykleri kaldrabilme kapasitesi
-Greceli olarak daha az alan gereksinimi

Dezavantajlar:

-Greceli olarak yksek yatrm maliyetleri
-Komplike tesis yaplandrmas
-Mekanik ve elektrik tesisler arasndaki yksek oran
-ki ayr amur tipinin ilenme ve artm gereksinimi
-Greceli olarak kark iletimi
-Greceli olarak fazla eleman gereksinimi
-Gaz deerlendirme ilemiyle ilgili olarak yksek i kazas
potansiyeli
-n keltme, amur younlatrc ve rtclerinden
kaynaklanabilecek koku problemi riski
-rtcler, gaz yakcs gibi yksek artma nitelerine
bal olarak yksek grsel etkiler
Alternatif 2
Avantajlar:

-yi bilinen ve kantlanm teknoloji olmas
-Dearj kriterlerinin salanmas bakmndan prosesin
yksek gvenilirlii
-Greceli olarak dk yatrm maliyetleri
-Alternatif 1e kyasla daha az elektromekanik ekipman
gereksinimi
-Tek amur tipinin ilenmesi ve artlmas
-Basit tesis yaplandrmas ve buna bal olarak iletim
kolayl
-Dk koku problemi riski
-Alak yaplar sayesinde greceli olarak dk grsel etki
Dezavantajlar:

-Greceli olarak yksek iletme maliyetleri
-Greceli olarak yksek enerji tketimi
-Greceli olarak fazla alan gereksinimi

Sonu olarak, iki AAT alternatifi arasndan en uygununu seerken proses
gelimilii, prosesin gvenilirlii, alan ve enerji gereksinimi, amur ilenmesi ve artm
gibi etkenler deerlendirilmi ve Polatl AAT iin en uygun seenein, Alternatif 2
olduuna karar verilmitir. Alternatif 2de yer alan sistemin daha basit bir sistem olmas,
sadece tek tr amur oluumu ve amurun havalandrma havuzlarnda aerobik ortamda
stabilize olmas, bu alternatifi daha uygulanabilir klmaktadr. Bu tip bir sistem, Trkiye
genelinde bilinen bir sistem olduu iin atksu dearj standartlarn salayacaktr. Alternatif
2de, ilk alternatife gre daha fazla enerji tketimi olmasna ramen, iletim kolayl
sebebiyle daha az personele ihtiya duyulmaktadr. Yukarda belirtilen teknik sebepler ve
Alternatif 2nin net bugnk deerinin Alternatif 1e gre daha dk olmas uzun
havalandrmal aktif amur sisteminin, Alternatif 1e gre stnln kantlamaktadr
(Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009).

ED RAPORU

30

I.8. Projenin naat ve letme Aamasnda Kullanlacak Arazi Miktar ve
Arazinin Tanmlanmas, Alann Corafik ekli, Corafi Tanmlamas (Memleket
Koordinatlar-Corafi Koordinatlar), Mlkiyet Durumu

Polatl Atksu Artma Tesisinin, Ankara li, Polatl lesi, pnar Kynde 178,
186, 507 ve 154 nolu parseller ile, sz konusu parsellerin dou ve gneyinde kalan tescil
harici alanda yer almas planlanmaktadr. Sz konusu alan yaklak 18 hadr. Proje
alannn koordinatlar Blm IIde sunulmaktadr. 2,2 ha byklndeki 178 numaral
parselin belediye adna tapusu alnmtr (Bkz. Ek-2).

Proje alanna en yakn yerleim birimi pnar Kydr. Proje alan it snrna
pnar Kynn mesafesi yaklak 750 m, Polatl le Merkezine ise, yaklak 4 kmdir.
Proje alan topografik olarak dz bir arazi zerinde kurulacaktr. Arazide taban kotu 805 m
ile 835 m arasnda deimektedir. Proje sahasnn 1/25.000lik harita zerinde gsterimi
Ek-1de verilmektedir.

Proje alannn mevcut alan kullanm tarmdr. Proje alan ve civarnda ekili ve
srlm araziler bulunmaktadr (ekil I.4.). Proje alan iin, Ankara Tarm l Mdrl
tarafndan hazrlanan Tarmsal Ett Raporu Ek-2de sunulmaktadr. Tarmsal Ett
Raporundan da grlecei gibi, 178, 186, 507 ve 154 nolu parsellerin bulunduu
alanlarda eim, dz ve dze yakn olarak tanmlanrken; tescil harici alanda eim, %15-20
aralnda deimektedir.

ekil I.4. Proje Alan ve Civarnda Yer Alan Tarm Alanlar

Yukarda da belirtildii gibi proje alan tarm vasf tamaktadr. Bu nedenle Polatl
Belediyesi tarafndan tarm vasfnn deitirilmesi amacyla gerekli bavuru yaplmtr.
Buna gre, 178, 186, 507 ve 154 nolu parseller ile bu parsellerin dou ve gneyine
tekabl eden tescil harici alann tarm vasf kaldrlmtr (Bkz. Ek-2). Arazinin belediye
adna tescil edilmesi almalar devam etmektedir.
ED RAPORU

31

Proje alan herhangi bir imar plan iersinde kalmamaktadr. Bu nedenle blge iin
1/1000 lekli bir mevzi imar plan kartlarak onaylanmtr. Sz konusu plan Ek-1de ve
mar Plan Aklama Raporu Ek-2de sunulmaktadr.

I.9. Proje le lgili Olarak Bu Aamaya Kadar Gerekletirilmi Olan ve
lemlerin Ksaca Aklanmas, Alnm ve Alnacak zinler

Polatl lesinde mevcut durumda bir AAT bulunmamaktadr. ehrin atksular
toplanarak direkt Glveren ayna dearj edilmektedir. Bu durumun, insan ve evre
sal asndan yaratt tehdidi nleyebilmek amacyla Polatl Belediyesi tarafnda
AATnin yaplmas karar alnmtr.

Tesis, Ankara li, Polatl lesi, pnar Kynde 178, 186, 507 ve 154 nolu
parseller ile, sz konusu parsellerin dou ve gneyinde kalan tescil harici alanda
gerekletirilecektir. Sz konusu parsellerin toplam alan yaklak 18 hadr. 178 numaral
parsel Polatl Belediyesinin mlkiyetindedir (Bkz Ek-2).

Proje alanna ait jeolojik ett mavir irket tarafndan 2008 yl Mays ay
ierisinde tamamlanmtr. Jeolojik ett, hem AAT sahasn hem de kolektr hattn
kapsamaktadr.

Proje alann kapsayan bir imar plan mevcut olmad iin, proje alanna ynelik
1/1000 lekli Mevzi mar Plan hazrlanmtr. Sz konusu plan Ek-1de sunulmaktadr.
Plan notlar ise Ek-2de verilmektedir.

Proje alannn, AAT iin uygunluunun aratrlmas amacyla Polatl Belediyesi
tarafndan kurum grleri alnmaktadr. Bu kapsamda l Tarm Mdrlne arazinin
tarm vasfnn kaldrlmas amacyla bavuruda bulunulmutur. Ankara l Tarm Mdrl
tarafndan arazide yaplan almalar sonucu Tarmsal Ett Raporu oluturulmutur. Sz
konusu rapor Ek-2de sunulmaktadr. Alann tarm vasfnn kaldrldna dair kurum
gr Ek-2.8de verilmektedir. Proje alanna ynelik, gr alnan kurumlar aada
listelenmitir.

Ankara Valilii l Kltr ve Turizm Mdrl
Ankara Valilii l Tarm Mdrl
TEA 8. letim, Tesis ve letme Grup Mdrl
DS Genel Mdrl

Projenin tasarm, inaat ve iletme dnemi boyunca alnmas gerekecek izinlere
ynelik bir deerlendirme aada sunulmaktadr.

2005/9207 karar says ile yaynlanm olan yeri Ama ve alma Ruhsatlarna
likin Ynetmelik, shhi ve gayrishhi btn messeseleri ve bu messeselerin
ruhsatlandrlmas ve denetlenmesine dair i ve ilemleri tanmlar. Ynetmelie gre,
nfusu 50.000 ve zeri olan yerleim yerlerine ait atksu artma tesisleri, Atk Maddelerin
Deerlendirilmesi ve Ortadan Kaldrlmas ile ilgili Sanayi hizmetleri bal altnda
tanmlanmakta ve ikinci snf gayrishh messeseler listesinde bulunmaktadr.
ED RAPORU

32

Faaliyet iletmeye gemeden nce, yeri Ama ve alma Ruhsat alabilmesi
amacyla, salk koruma band mesafesinin tespit edilmesi gerekmektedir. ED Raporu
iinde nerilmi olan salk koruma band mesafesi ve vaziyet plan rnei ruhsat alm
srasnda yeterli olmaktadr.

Polatl Atksu Artma Tesisi iin ynetmelik hkmleri gerei, ED Raporunda
nerilmi olan salk koruma band mesafeleri esas alnacaktr. Tesisin almas iin yetkili
idareye yaplacak bavuru zerine, inceleme kurulu yerinde inceleme yaparak iyeri ama
ve alma ruhsat verilip verilmeyeceine karar verecektir. Sz konusu tesis iin Valilik
tarafndan oluturulan temsilciler tarafndan verilecek olan yeri Ama ve alma
Ruhsat alnmadan faaliyet iletmeye gemeyecektir.

Yukarda aktarlan belgelere ek olarak, genel kapsamda aadaki izin ve belgelerin
alnmas gerekmektedir:

Atksu artma tesisi proje onay (evre ve Orman Bakanl).
Atksu dearj izni (evre ve Orman Bakanl).
Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarn Kontrol Ynetmelii
uyarnca gerekli grlen izin (Belediye).
Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii erevesinde alnacak gr
(Belediye).
Tarm D Amala Kullanm zni (Tarm ve Kyileri Bakanl).
Yap Ruhsat ve Yap Kullanma zin Belgesi (Belediye).
Genel skan Belgesi (Belediye).
i Sal ve Gvenlii Tz uyarnca letme Belgesi (alma
ve Sosyal Gvenlik Bakanl).
naat zni (mar ve skan Bakanl/Belediye).

evre ve Orman Bakanl (OB) tarafndan Trkiyede 15 Belediye iin Atksu
Artma Tesisi Projeleri Hazrlamak iin Teknik Destek Projesi balatlm bulunmaktadr.
Polatl Belediyesi de, bu proje kapsamnda yer almaktadr. Sz konusu proje kapsamnda
yrtlen almalar (Durum Tespit Raporu, Finansal ve Operasyonel Performans
yiletirme Deerlendirmesi, Mastr Plan, Fizibilite Raporu, evresel Etki Deerlendirme
Raporu, IPA Bavuru Formu, Tasarm Raporu ve hale Dokmanlar) ile Avrupa Birlii
standartlarnda proje paketlerinin hazrlanmas ve bir proje havuzu oluturulup, oluturulan
havuzdan projelerin nceliklendirme sralarna gre Avrupa Birliine sunulmas
hedeflenmektedir.

BLM II

PROJE N SELEN YERN KONUMU

ED RAPORU

33

BLM II: PROJE N SELEN YERN KONUMU

II.1 Proje Yerinin; lgili Valilik veya Belediye Tarafndan Doruluu Onanm
Olan, Lejand ve Plan Notlarnn da Yer Ald Onanl evre Dzeni Plan (1/100.000
lekli evre Dzeni Plan), Varsa Nazm mar Plan, Uygulama mar Plan (1/5000
ve/veya 1/1000 lekli Yrrlkte Bulunan Planlar), Varsa 1/25.000 lekli evre
Dzeni Plannda Faaliyet Alannn Hangi Kullanmda Olduunun Gsterilmesi,
Salk Koruma Bandnn Bu Planlarda Gsterilmesi (Planlarn Asl Gibidir Onayl
ekilde Rapor Ekinde Yer Almas); Proje Sahas ve Yakn evresinin Dearj
Noktasnn 1/25.000 lekli, Lejantl Topografik Harita zerinde Gsterimi, Proje
Sahas ve Yakn evresinde Bulunan Sanayi ve Yerleimlerin Harita zerinde
Gsterilmesi, Mesafelerin Belirtilmesi, Faaliyet Alan ve Yakn evresinin Panoramik
Fotoraflar

Proje alannn, Anadolu Blgesinde, Ankara li, Polatl lesi, pnar Kynde
178, 186, 507 ve 154 nolu parseller ile, sz konusu parsellerin dou ve gneyinde kalan
tescil harici alanda yer almas planlanmaktadr. Belediye tarafndan AAT iin ngrlen
toplam alan yaklak 18 ha byklndedir. Polatl Belediyesi tarafndan satn alnan 178
numaral parselin (2.2 hektar) tapusu Ek-2de sunulmaktadr.

AAT alan, Polatl le Merkezinin ku uuu uzaklkla yaklak 4 km batsnda yer
almaktadr. Proje alanna en yakn yerleim birimi yaklak 750 m kuzeyde yer alan
pnar Kydr. Proje alan koordinatlar Tablo II.1de verilmektedir. Proje alan snrlar
ve ke koordinat noktalar ekil II.1de sunulmaktadr. Polatl Belediyesi tarafndan
gnderilen ve proje alannn koordinatlarn bildirir resmi yaz Ek-2.1de verilmektedir.
Proje alannn yer bulduru haritas ekil II.2de, uydu grnts ekil II.3te, proje alanna
ait fotoraf ekil II.4te, dearj noktasndan bir grnt ekil II.5te ve Glveren ayndan
bir grnt ekil II.6da verilmektedir.

Atksu artma tesisi iin alc ortam Glveren aydr. aya yaknlk proje alannn
tercih edilmesindeki en nemli nedenlerin banda gelmektedir. Proje yeri gerek kot
gerekse de atksu kollektrnn uygunluu nedeniyle tercih edilmitir. Ayrca seilen saha
artmadan sonra k suyunun kolaylkla Glveren ayna dearj edilmesine olanak
salayacak olan bir nokta olmas sahann seiminde nemli etkenlerdir.

Proje alan ve civarnda balca alan kullanm tarmdr. Bunun dnda proje
alanna yaklak 2.4 km mesafede ve dou ynnde Polatl Yeni Sanayi Sitesi
bulunmaktadr. Proje sahasnn konumu ve dier kullanmlar 1/25.000lik topografik harita
zerinde gsterilmektedir (bkz. Ek-1).

Proje alan st lekli bir plan alan iinde kalmamaktadr. Ankara li iin
hazrlanm ya da hazrlanmakta olan bir evre dzeni plan bulunmamaktadr. Ayn
zamanda, Polatl Belediyesi tarafndan hazrlanm olan, ile kentsel geliimine yn veren
1/5000 lekli Nazm mar Plan ve 1/1000 lekli Uygulama mar Plan alanlar proje
alann kapsamamaktadr. Bu nedenle blge iin bir mevzi imar plan kartlarak
onaylanmtr. Sz konusu plan Ek-1de ve plan notlar Ek-2de sunulmaktadr. Polatl
Belediyesi tarafndan gnderilen ve blgedeki planlama durumunu bildiri resmi yaz Ek-
2.4te sunulmaktadr.
ED RAPORU

34

Tablo II.1. Proje Alan Koordinatlar

Sra
No
X Y
Sra
No
X Y
1 421773,19 4379997,86 1 32,09 39,56
2 421544,01 4380099,61 2 32,09 39,57
3 421603,6 4380316,12 3 32,09 39,57
4 421632,82 4380420,67 4 32,09 39,57
5 421633,63 4380421,61 5 32,09 39,57
6 421649,26 4380443,03 6 32,09 39,57
7 421437,45 4380505,66 7 32,08 39,57
8 421481,16 4380616,18 8 32,09 39,57
9 421485,81 4380628,59 9 32,09 39,57
10 421534,51 4380619,53 10 32,09 39,57
11 421600,22 4380579,46 11 32,09 39,57
12 421634,65 4380489,2 12 32,09 39,57
13 421639,27 4380476,96 13 32,09 39,57
14 421655,22 4380481,93 14 32,09 39,57
15 421685,94 4380490,45 15 32,09 39,57
16 421690,91 4380491,83 16 32,09 39,57
17 421702,32 4380496,11 17 32,09 39,57
18 421704,77 4380484,12 18 32,09 39,57
19 421744,3 4380508,85 19 32,09 39,57
20 421745,5 4380518,01 20 32,09 39,57
21 421770,78 4380858,79 21 32,09 39,57
22 421773,7 4380858,13 22 32,09 39,57
23 421790,8 4380843,23 23 32,09 39,57
24 421810,29 4380838,63 24 32,09 39,57
25 421829,78 4380834,44 25 32,09 39,57
26 421850,77 4380836,63 26 32,09 39,57
27 421857,66 4380836,43 27 32,09 39,57
28 421858,46 4380814,31 28 32,09 39,57
29 421861,34 4380761,87 29 32,09 39,57
30 421861,57 4380756,28 30 32,09 39,57
31 421932,07 4380672,46 31 32,09 39,57
32 421966,91 4380297,03 32 32,09 39,57
33 421806,75 4380188,04 33 32,09 39,57
34 421784,37 4380236,59 34 32,09 39,57
35 421758,95 4380420,68 35 32,09 39,57
36 421717,53 4380413,16 36 32,09 39,57
37 421705,56 4380410,99 37 32,09 39,57
38 421669,92 4380404,54 38 32,09 39,57
39 421657,2 4380378,6 39 32,09 39,57
40 421694,36 4380244,85 40 32,09 39,57
UTM ed 50 Zone 36 (6 derecelik) Datum wgs 84 (cografik koordinatlarda)
ED RAPORU

35

ekil II.1. Proje Alannn Snrlar ve Ke Koordinatlar

ED RAPORU

36

ekil II.2. Yer Bulduru Haritas

Proje Alan
ED RAPORU

37

ekil II.3. Proje Sahasnn Uydu Grnts

ekil II.4. Proje Alan
ED RAPORU

38

ekil II.5. Dearj Noktasndan Bir Grnt

ekil II.6. Glveren ay (Sazlklarn Arkasnda Kalan Blm)

ED RAPORU

39

II.2. Faaliyet Alan ve Yakn evresinin Mevcut Arazi Kullanmn
Deerlendirebilmek Amac le Yeralt Sularn, Yer st Sularn, Deprem
Kuaklarn, Jeolojik Yapy, Ky Yerleik Alanlarn, Ulam An, Enerji Nakil
Hatlarn, Arazi Kabiliyetini ve Faaliyet Alannn Yakn evresinde Faaliyetlerine
Devam Etmekte Olan Dier Kullanmlarn Yerlerine likin Verileri Gsterir Bilgilerin,
1/25.000 lekli Halihazr Harita zerine lenmesi

Proje alannn iaretlendii jeolojik yapy ve deprem kuaklarn gsterir harita
Blm III.1 ve Blm III.2de aktarlmaktadr. Ayrca proje alan zelinde gerekletirilen
jeolojik ettler ve bunun sonucunda oluturulan haritalar Ek-4te sunulmaktadr. Faaliyet
alan ve yakn evresinin mevcut arazi kullanmna ynelik deerlendirme Blm III.8de
yer almaktadr. Yzey sular, enerji nakil hatlar, ulam a ve yerleim alanlar vb
kullanmlar ise 1/25.000 lekli harita zerinde gsterilmektedir (bkz Ek-1).

Proje alan ve yakn evresinde tarmsal alan kullanmlar bulunmakta olup,
bunlarn dnda 2.4 km mesafede Polatl Yeni Sanayi Sitesi proje alanna yakn alan
kullanmlarn oluturmaktadr.

II.3. Proje Kapsamndaki Faaliyet nitelerinin Konumu (Btn dari ve Sosyal
nitelerin, Teknik Altyap nitelerinin Varsa Dier nitelerin Proje Alan indeki
Konumlarnn Vaziyet Plan zerinde Gsterimi, Bunlar in Belirlenen Kapal ve
Ak Alan Byklkleri Binalarn Kat Adetleri ve Ykseklikleri

Proje kapsamndaki niteler ile ilgili proje iindeki konumlarn gsterir genel
vaziyet plan Ek 1de sunulmaktadr. Bu niteler ile ilgili kapal ve ak alan byklkleri
ise Blm I.2 de ve Ek 1de aktarlmaktadr.

BLM III

PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT
EVRESEL ZELLKLER
ED RAPORU

40

BLM III. PROJE YER VE ETK ALANININ MEVCUT EVRESEL
ZELLKLER

III.1. Jeolojik zellikler (Blgenin ve Proje Sahasnn Zemin zellikleri,
1/100.000 lekli Harita ile nceleme Alannn 1/25.000 lekli Harita zerinde
Gsterilerek Aklanmas, Jeolojik ve Zemin Bilgileri, Zemin Etd Raporu)

III.1.1. Genel Jeoloji

Bu blmde yer alan bilgilerde, Polatl Belediyesi adna yaplan imar planna esas
jeolojik inceleme raporlarndan yararlanlmtr. Polatl ve civarnn 1/500.000 lekli jeoloji
haritas ise ekil III.1de verilmitir.

Haymana Formasyonu: Haymana dolaylarnda, geni alanlarda yzeyleyen bu
birim, aklta mercekleriyle, kumta mercek ve bantlar ieren boz eyllerden
olumutur. aklta ve kumta merceklerinin alttaki eyllerle olan dokana oyguludur.
aklta ve kumta tanelerinin ounluu altta yer ala Ofiyolitli Melanj dan tremitir.
Pelajik fauna ynnden de zengin olan Haymana Formasyonu, fli olarak
tanmlanabilmekte ve stten Beyobas, alda ve Yeilyurt Formasyonlar ile uyumlu
olarak rtlmekte, ayrca birimin st kesimi, yrenin gneydousuna doru Beyobas
Formasyonu ile yanal gei gstermektedir.

Boztepe Formasyonu: Beyobas Formasyonu, kumta, aklta, akll kireta
ile kumlu marnlardan oluur. akltalar mercek eklinde olup, altta bulunan ofiyolitli
melanjdan tremitir. Birim iinde ok ince kmr mercekleri vardr. Litolojisi ve fosil
ieriine gre birimin s denizel bir ortamda keldii sylenebilir.

Kartal Formasyonu: Kartal Formasyonu, merceksel, kt boylanm aklta,
kumta ve kumlu marn ardalanmasndan oluur. Marnlar alt kesimlerde alacal, st
kesimde ise krmz renklidir. Bu birimde hibir denizel fosile rastlanmamtr.

alda Formasyonu: Bu formasyon beyaz kireta bantlarndan olumutur. st
kesimde de kireta ile ara katkl gri marnlar vardr. Kiretalar bol miktarda alg,
ekinoderm, mercan ve briyozoa paralar ierir. eitli foraminiferler yannda, mercek
ekilli vaketa ve biyohermler, bu formasyonun elfin ak deniz kenarnda kelen bir
birimin olduunu gstermektedir.

Yeilyurt Formasyonu: Bu formasyon, bol pelajik fauna ieren siyah eyller ve bu
eyller iindeki kireta merceklerinden olumutur. Yeilyurt Formasyonundaki kireta
krntlarnn, paleontolojik ve litolojik verilere gre, alda Formasyonundan tremi
olduklar ayrca her iki birimin birbirine yanal getikleri bilinmektedir.

Krkkavak Formasyonu: Formasyonun alt kesimi, boz renkli marn ve mercanl
kireta ardalanmasndan oluur. Formasyonun st kesimlerinde ise yer yer kumta ve
ince kireta bantlar ile ara katkl siyah renkli eyller yer alr.

Ilgnlkdere Formasyonu: Formasyonun litolojisi, tabanda aklta, kumta, eyl
ardalanmas eklindedir. akltalar kt boylanmaldr. alda Formasyonu ve daha
yal formasyonlarndan tremi akllar ierir. eyller pelajik fosiller ierir. Litolojik ve
paleontolojik zelliklerinden tr Ilgnlkdere Formasyonu, Haymana Formasyonu gibi fli
zellikleri sunan bir birim olup, pelajik ortamda kelmitir.
ED RAPORU

41

Eskipolatl Formasyonu: Haymana-Polatl yresinde ok geni alanlarda yaylm
olan bu birim, tip kesitte tabandan tavana esas olarak boz eyllerden olumutur. Alt
kesimlerde eyllerle ara katkl olarak, birka kumta band yer alr. Birimin st kesimine
doru kumta ara katklar tamamen yok olur, yerlerini birka kireta bandna brakr.
Birimin alt kesimi Haymana Formasyonu gibi fli zellikleri gstermektedir. st kesimde
yer alan bol Nummulitesli, kumlu kiretalar ise s ve denizel ortam simgelemektedir.
Eskipolatl Formasyonunun fli kelme ortamndan, s deniz ortamna geii
yanstmakta olduu sylenebilir.

Beldede Formasyonu: Bu formasyon, aklta, kumta ve marn ardalanmasndan
oluur. Krmz renginden tr kolaylkla ayrtlanabilir. Birimin st ksmlarna doru marn
orannda belirgin bir art gzlenir. Bu birim, esas olarak nehir (flviyal) kelidir. Ancak
birim ierisinde birka dzeyde saptanan Ostrea ve Nummulites gibi fosiller s ve denizel
bir ortam yanstmaktadr. Bu nedenle Beldede Formasyonu, Kartal Formasyonu gibi esas
olarak karasal, fakat zaman zaman s bir denizin etkisi altnda kalm bir ortamda
kelmitir.

ayraz Formasyonu: Bu formasyon, Nummulitesli kiretalar ierir. Kiretalar ile
ara katkl olarak, birka aklta band vardr. Birimin litololjik ve paleontolojik zellikleri,
s ve denizel bir ortam simgelemektedir.

Yamak Formasyonu: Bu formasyon da aklta, kumta ve eyl ardalanmasndan
olumutur. akltalar byk mercekler eklindedir.

Yukarda tanm yaplan Haymana-Polatl yresine ilikin st Kretase-Alt Tersiyer
yal litostratigrafik birimlerin toplam kalnl 5.800 m.ye ulamaktadr. Bu kellerin
stne asal uyumsuzlukla Neojenin genel anlamda karasal kelleri ve yat bazik
volkanitler gelmektedir.

III.1.2. nceleme Alannn Jeolojisi

Proje sahasnda yaplan zemin ett sondajlar ve gzlemlerimiz sonucunda
farkl formasyon ayrtlanmtr. Bunlar; proje sahasnda topografyann yksek olduu tepe
ve yamalarnda gzlenen bazaltlar, genel olarak proje sahasnda geni yaylm gsteren
az eimli sahalarla temsil edilen sedimanter seri ile dere yataklar civarnda gzlenen
Kuvaterner yal alvyonlardr

nceleme alanndaki hafif eime sahip olan alanlar, Eosen-Pliyosen ya aralnda
bulunan sedimanter seridir. Serinin snrl bir kesiminde kumta-kilta-marn ardalanmas
eklinde istif gzlenmekle beraber, bu birimler ok zayf bir imento ile tutturulduklarndan
ve ok ayrm olduklarndan, arazinin hemen hemen tamamnda yzeyde zemin zellii
kazanmlardr. Proje kapsamnda yaplan sondaj almalarnn tm sedimanter seri
ierisinde yaplmtr. Birim, ak-koyu kahve, sarms kahverenkli, krmzms ve yer yer
de grimsi renklerde, orta-yksek plastik zelikte, genel olarak orta kat-kat, daha az
oranda da ok kat kvaml siltli kil, kumlu kil ve akll killerden olumaktadr. Bunun yan
sra yer yer bantlar halinde, kahve-grimsi renkli ve ok sk killi ve akll kum seviyelerine
de rastlanmaktadr. Bu zellikleri bakmndan proje sahas homojen bir grnm
sunmaktadr.

ED RAPORU

42

LEJANT

Holosen, Yeni Alvyon Eosen, Fli

Alt Eosen, Paleosen Bazalt, Dolerit

Pliosen, Karasal st Kretase

Neojen, Volkanik Fasiyes Permiyen-Mesozoyik

ekil III.1. Proje Alann 1/500,000 lekli Jeoloji Haritas (MTA, 1988)

Proje Alan
LEK 1/500,000
ED RAPORU

43

nceleme sahas iinde gzlenen bir dier birim de, daha ok topografyann yksek
eimli tepelerini oluturan bazaltlardr. Gri-siyahms gri renklerde, st yzeyleri az
derecede ayrm, ksmen atlakl ve gaz boluklu olan bazaltlar, temel zemini olarak,
inceleme alanndaki en dayanml birimleri tekil ederler.

Alvyonlar ise, genel olarak dere yatana yakn konumda ve bazalt ile sediman
serilerinin ayrma rnlerinden meydana gelir. Birim, kahverenkli, grimsi renklerde iri
taneli akl ve kumlardan olumaktadr. Bunun yan sra yer yer ince taneli silt ve killer de
gzlenmektedir. Proje sahasn dou-bat ynnde geen Mezbaha Deresi evresinde
yaygn olarak gzlenen alvyonlar, az miktarda akl ve kum, daha fazla miktarda silt ve
kil ieren keller, zellikle evrede bulunan bazaltlarn ayrmasndan meydana gelmi iri
taneli malzeme ieriklidir.

Bununla birlikte proje kapsamnda sahada yaplan almalar ve alnan numuneler
zerinde laboratuvarda yaplan deneyler ve analizler yardmyla zemin koullar, yeralt
suyu durumu, depremsellik ve kazlabilirlik asndan incelenen alma alanna ait detayl
bilgiler ve etd sahasnn jeolojisi 1/1000 lekli harita; Ek.4te sunulan Polatl (ANKARA)
Kollektr Hatt ve Artma Sahas Yapm i Projesi Jeolojik ve Jeoteknik Ett Raporunda
verilmektedir. Ayrca Ankara Valilii Bayndrlk ve skan Mdrl tarafndan onaylanan
imar planna esas Jeolojik ve Jeoteknik Rapor da Ek-4te sunulmaktadr.

III.2. Depremsellik, Faaliyet Alann ine Alan Byk lekli Diri Fay
Haritasnn Rapor Ekinde Yer Almas, Tesisin Fay Zonuna Mesafesi, Zemin Emniyet
Gerilmesi, Afet Durumu

Proje alan, Bayndrlk ve skan Bakanlnn 18.04.1996 tarih ve 96/8109 sayl
karar ile yrrle giren Trkiye Deprem Blgeleri Haritas (1996)na gre, 4. Derece
deprem blgesinde yer almaktadr (ekil III.2). Proje alan ve yakn evresinin diri fay
haritas da ekil III.3te sunulmaktadr.

Proje sahasnda yaplan arazi ve laboratuar almalar sonucunda svlama
potansiyeli oluturacak zemin koullarnn bulunmad ve artma tesisi temel zeminlerinin
emniyetli zemin gerilmesinin q
em
= 1,10-1,50 kg/cm
2
civarnda olaca anlalmtr.

Bununla birlikte inceleme alannda doal afetler ynnden (heyelan, kaya
dmesi, v.s,) aktif, muhtemel veya potansiyel bir tehlike sz konusu deildir. Ayrca
zeminde kabarma, akma, oturma gibi deformasyonlara rastlanmamtr.

Proje kapsamnda gerekletirilecek inaat ileri tm binalarn ve bina tr
yaplarn tamamnn veya blmlerinin depreme dayankl tasarm ve yapm ile mevcut
binalarn deprem ncesi veya sonrasnda performanslarnn deerlendirilmesi ve
glendirilmesi iin Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik ve ilgili
revizyonlarnda yer alan hkm ve standartlar gz nne alnacak ve tm proje
nitelerinin tasarm ve inaat, sz konusu ynetmelikte belirtilen deerler kullanlarak
uygulanacaktr.

Bunun yannda, deprem ve dier tm afetlere (su baskn, yangn, vb.) kar
korunma amacyla 14 Temmuz 2007 tarihinde Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle
giren Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar Hakknda Ynetmelik hkmlerine uyulacaktr.
ED RAPORU

44

ekil III.2. Ankara li Depremsellik Haritas

ekil III.3. Proje Alan ve Civarnn Diri Fay Haritas
Proje
Alan
Proje
Alan
ED RAPORU

45
III.3. Hidrojeolojik zellikler ve Yeralt Su Kaynaklarnn Mevcut ve Planlanan
Kullanm, Bu Kaynaklarn Faaliyet Alanna Mesafeleri ve Debileri, Harita zerinde
Gsterimi

Ankara l snrlar ierisinde kalan nemli yeraltsu kaynaklarna ynelik bilgiler
aada aktarlmaktadr.

Hatip Ovas Yeraltsuyu Kaynaklar: Alacatl Ky dousunda bulunan Krkgz
Kayna (20 L/sn) ile Elmada serisindeki Akpnar, Yaylapnar, Karapnar, Elmapnar,
Kirizpnar, Kayaz, iikdere kaynaklar sz konusu kaynaklarn en nemlileri olarak
saylabilir.

Mrted Ovas Yeraltsuyu Kaynaklar: Mrted Ovasnda, ova kenarlarnda ve da
eteklerinden kylerin ime suyu ihtiyacn karlayan ok sayda kaynak bulunur.
Kaynaklarn byk bir blm birikinti konileri ve bu konilerin eteklerinden, bir ksm
kaynaklar ise andezit atlaklarndan kmaktadr. Debileri 2,3 ile 16 L/sn arasnda deien
kaynaklarn en nemlisi 40 L/sn lik debiye sahip olan Bvet pnardr.

ubuk Ovas Kaynaklar: ubuk Ovasnda gzlenene kaynaklar kontakt ve fay
kaynaklardr. Tapnar Ky ile 5 km gneyindeki Dedetepe arasnda PliyosenMiyosen
dokanandan kan kaynak grubu toplam verimi 30 L/sndir. Ravl dousundaki grovak ve
kuvarsit atlaklarndan kan kaynaklarn verimleri ise 0,5-2,5 L/sn arasnda
deimektedir. Andazit atlaklarndan kan kaynaklarn verimleri 0,5-1,5 L/sn arasnda
deimektedir.

Proje kapsamnda JMS Mhendislik Ltd. ti. tarafndan hazrlanan Jeoteknik
Raporda (Ek-4) belirtildii gibi, inceleme alanda toplam 140 m derinliinde 10 adet sondaj
kuyusu almtr. Sz konusu kuyulardan SA-1 ve SA-2 atksu artma tesisinin iinde yer
almaktadr. Btn kuyulara ait koordinat bilgileri ve yeralt su seviyeleri Tablo III.1de
verilmektedir (bkz. Ek-4).

Tablo III.1. Kuyulara Ait Derinlik ve Yeralt Su Seviyeleri

Kuyu No Derinlii (m) Y X Kot (m) Y.A.S Seviyesi
SA-1 30.00 421487 4350502 800 7,50
SA-2 30.00 421525 4380605 801 8,00
SK-1 10.00 423320 4380331 823 2,50
SK-2 10.00 423107 4380436 817 1,80
SK-3 10.00 422900 4380526 817 1,50
SK-4 10.00 422645 4380629 812 1,20
SK-5 10.00 421716 4380843 798 3,00
SK-6 10.00 421928 4380790 805 4,00
SK-7 10.00 421860 4380702 804 4,00
SK-8 10.00 421780 4380660 807 5,00

nceleme alannda uygulanan temel aratrma sondaj kuyularndaki statik su
seviyesi, kollektr hattnda 1,20 - 5,00 m., artma sahasnda ise, 7,50 - 8,00 m. aralnda
deikenlik gstermektedir. Dere yatana yakn yerlerde yaplan sondajlarda daha st
seviyelerde yeralt suyu tespit edilmitir. Alvyon dnda iinde alan ve belirlenen
yeraltsuyu seviyeleri mevsimsel yalar ve alvyonun geometrisiyle ilgilidir. Yaz
aylarnda bu sularn alt seviyelere decei ve/veya rastlanmayaca dnlmektedir
(bkz. Ek-4).
ED RAPORU

46
III.4. Hidrolojik zellikler ve Yzeysel Su Kaynaklarnn Mevcut ve Planlanan
Kullanm, Bu Kaynaklarn Faaliyet Alanna Mesafeleri ve Debileri, Harita zerinde
Gsterimi

ldeki yer alan balca akarsular ve ortalama debileri aada belirtilmitir.

l k toplam ortalama akm: 5430 hm
3
/yl
Sakarya Nehri: 2900 hm
3
/yl
Kzlrmak Nehri: 2500 hm
3
/yl
Peenekz ay: 30 hm
3
/yl

Hatip Ovas Akarsular: Hatip Ovasnn en nemli akarsuyu Hatip aydr. Ova
dousunda yer alan Hasanolann kuzeyinden doan Hasanolan Deresi, Hatip aynn
balangcn oluturur. Ankaraya kadar devam eden Hatip ay, kuzeyden arapl Dere
ve Kuruay, gneyden Yaz Dere, Aralk Dere, Karabayr Dere, Bayndr ay ve
Kosunlar ayn alr. Ankara iinden geerken Akkpr civarnda gneyden gelen ncesu
Deresi ile kuzeydoudan ubuk Havzasndan gelen ubuk ay ile birleerek Ankara
ayn oluturur.

Sincan civarnda havza dna kan Ankara ayna, havzay terk etmeden nce,
Macun Dere ile Acca Dere ile Gneyden Kuyucak Dere, Altncolu Dere, Kutuun Dere,
Kepiryatak Dere, Sazayr Dere Kayalboaz Dere gibi belli bal dereler katlr.

Mrted Ovas Akarsular: Hatip Ovasnn kuzeybatsnda kalan Mrted Ovasnn
balca akarsuyu kuzeyden Yldrm ve Aydos Dalarndan beslenen Ova aydr.
Mrted Ovasn kuzeyden Gneye kat eden Ova aynn en nemli kolu Kurtboaz
Deresidir. Ova ayna batdan ve doudan ihrilik, Kilis, Killikz, Kaptboaz,
Kestanegl, yimir, Aca, elti, Ylgn, Kzpnar, Kermelikz, Gven, Balarii gibi ok
sayda dere karmaktadr. Bunlarn ou mevsimlik dereler olup, yaz aylarnda kururlar.

ubuk Ovas Akarsular: Bu alandaki balca su kayna ubuk aydr. ki kol
halinde Aydos Dalarndan doan ve 70 km uzunluunda olan ubuk ay, ubuk
lesinin 5 km kuzeyindeki ubuk II Barajn beslemektedir. ubuk ayna ova
ierisinde, batdan Azman ay ile, doudan Koyunz Deresi, Ravli Deresi, Balkhisar
Deresi zay Deresi ile birletikten sonra ubuk I Barajn beslemektedir. Daha sonra
ubuk ay, Ankara ehrinin ierisinden gemekte, Hatip ay ile birleerek Ankara ay
adn almakta ve Sakarya Nehrine katlmaktadr.

Sakarya Nehri Polatl lesinin batsndan gemektedir. Doudan gelen Ankara
ay ile batdan gelen Porsuk ay, Polatlda Sakarya Nehri ile birlemektedir.

Sakarya Nehri'ni oluturan kaynaklar iilebilecek niteliktedir. Nehrin kent atksulan
ile ilk karlat yer Polatl civardr. Nehir burada blgeye de adn vermekte olup,
Ankara Ovasnn Polatl ve Beypazar kesimlerinde tarm arazilerinin sulanmasnda
kullanlmaktadr. Nehre ak ynnde sol taraftan youn olarak kirli zellikte ve kabul
edilmeyecek boyutlarda ar metal kirlilii olan Porsuk ay karmakta, daha ileride ise,
sa taraftan yksek oranda organik kirlilie sahip ve Ankara ay karmaktadr. aylar
kirleten kaynaklar genellikle organik kkenli olup evsel ve endstriyel atklarn nehre
karm sonucu olumaktadr (Atc, 1997).
ED RAPORU

47
Gller ve Gletler

Ankara l snrlar ierisinde Mogan, Eymir ve Tuz Gl olmak zere adet gl
mevcuttur.

Ankara li snrlar ierisinde iletimde ve inaat halinde bulunan toplam 17 adet
glet ve 10 adet baraj bulunmaktadr. Polatl lesi snrlar ierisinde ise gl, baraj gl
veya glet bulunmamaktadr.

alma alanna en yakn konumlu EIE istasyonlar 1241 Nolu Sakarya Nehri-
Kavuncu Kprs (1959-1989) ve 1251 Nolu Porsuk ay-Kranharman (1987-2000)
akm gzlem istasyonlardr (ekil III.4). Tablo III.2de istasyonlara ait uzun yllar ortalama
akm deerleri verilmitir.

ekil III.4. Sakarya Havzas inde Bulunan EIE stasyonlarna Ait Harita

Tablo III.2. EIE stasyonlarna Ait Aylk Ortalama Akmlar

EIE stasyonlar 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9
1241 24.8 28.5 31 34.3 37.3 39.6 36.4 31.8 27 19.3 18.4 20.3
1251 4.15 3.62 3.9 3.8 4.42 4.41 4.22 4.53 3.33 1.53 0.91 2.26
Proje
Alan
ED RAPORU

48
III.5. Flora ve Fauna [Proje Alan ve Etki Alannda Bulunan Flora Trleri,
Etkilenecek Alandaki Trler, Bu almalarn Hangi Dnemde Yapld, Ulusal ve
Uluslararas Szlemelerle Koruma Altna Alnm, Nadir ve Nesli Tehlikeye Dm
Trler, Bunlarn Yaama Ortamlar ve Tehlike Kategorilerinin Red Data Booka Gre
rdelenmesi, Flora Tablosunun Oluturulmas, Faaliyet Alanndaki Av Hayvanlarnn
2008-2009 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlarna Gre ncelenmesi,
Faunann Uygun Formda Dzenlenmesi, Bern Szlemesi Kapsamnda Bulunan
Trlerin Belirlenmesi, Tablolar Halinde verilmesi, Proje Faaliyetlerinden Etkilenecek
Canllar in Alnmas Gereken Koruma nlemleri(inaat ve iletme aamasnda)]

Proje Sahas

Proje alan; yaklak 18 hektarlk bir alan kaplamaktadr. Alannn bir blm
(%90) tarmsal amalarla kullanlmaktadr ve youn antropojenik etkenlere (tarmsal
kullanm kaynakl) maruz kald iin doal yapsn tamamen yitirmitir. (ekil III.5). Bu
tarm alanlarnda Triticum spp (buday) ve Hordeum spp. (arpa) tarm yaplmaktadr.
Tarm alanlar arasnda kalan boluklardaki doal bitki trleri ise, ok dk younlukta
bulunmaktadr.

Proje sahasna genel olarak bakldnda, doal vejetasyonun bozulmu olduu,
sadece tarm alanlar arasnda bozuk vejetasyonunu temsil eden Graminae ve
Compositae familyalarna ait kurakla uyum salam ok az sayda bitki trnn
bulunduu belirlenmitir.

Proje sahas, bozulmu ve tarm alanlarna dnm olmas nedeni ile fauna
unsurlar iin olduka elverisiz bir habitattr. Proje sahasnda tarm alanlarnn sulamalar
sonucunda kendilerine uygun yaam ortamlar bulan az sayda (2-3 birey) kemirgen
memeli (tarla sincab: Citellus citellus) trlerinin olduu gzlenmitir. Ancak alann, dier
karasal fauna unsurlar iin sadece dolama ve beslenme alan kullanld belirlenmitir.

ekil III.5. Polatl Atksu Artma Tesisi Projesi Sahasnn Bir Blm
ED RAPORU

49
Proje Sahasnn Yakn evresi

Proje alannn yakn evresinde, yerleim birimleri ve proje alanna benzer
vejetasyona, bitki ve hayvan tr kompozisyonuna sahip kuru tarm alanlar
bulunmaktadr. Doal bitki ve hayvan trlerini grmek, sadece tarlalar aras alanlarda
mmkndr. Proje alannn yakn evresindeki plk alanlarda gzlemlenmi olan Msr
akbabas (Neophron percunopterus) bireyleri ekil III.6da sunulmaktadr.

ekil III.6. Proje Sahasnn Yaknndaki plk Alanlarda Gzlenen Msr Akbabalar
(Neophron percinopterus)

Dearj Alan (Glveren ay )

Mevcut durumda, Polatl lesinin atk sular, artma yaplmakszn, dearj kanal
(Karaboaz Dere) aracl (ekil III.7) ile Glveren ayna (ekil III.8) dklmektedir.
Doal trler dearj noktasnda da bulunmakta ve zellikle sucul fauna unsurlar asndan
bir habitat oluturmaktadr (ekil III.7). Ancak, kanalda ve devamndaki Glveren aynda
atk kirli sularn devaml olarak dearj ediliyor olmas sonucunda, bu alanda trifikasyon
hatta putrifikasyon (kokuma) olumakta olup, doal yaam olumsuz ynde
etkilenmektedir.

III.5.1. FLORA

Materyal ve Metot

Alann florasn belirlemek amac ile Temmuz ve Austos 2008 tarihlerinde 2 defa
arazi almalar yaplmtr. Bunun yan sra Polatl ve evresinde daha nce yaplan
floristik saha almalarndan elde edilen veriler ve literatr bilgilerinden de yararlanlm,
bulgular Ek-6, Tablo 6.1de her bitki tr iin Gzlem ve Literatr eklinde ayr
gsterilmitir.
ED RAPORU

50

ekil III.7. Polatl Atksularn Glveren ayna Getiren Kanal

ekil III.8. Atk Sularn Dearj Edildii Blge
ED RAPORU

51
Saha da tehis edilen trler kayt edilmi, tanmlanamayan bitki trlerinden
rnekler alnarak, herbaryuma getirilmi ve kurutularak tr tehisleri yaplmtr. Trlerin
tehislerinde "Flora of Turkey and the East Aegean Islands" adl 11 ciltten oluan eser
esas alnmtr. Her bitki trnn, biliniyorsa, Trke adlar da belirtilmitir. Trlerin Trke
isimleri iin Trke Bitki Adlar Szlnden (Baytop, T., 1997) ve TBTAK tarafndan
hazrlanan Trkiye Bitkileri Veri Servisinden (TUBVES) yararlanlmtr.

Tespit edilen flora ve fauna trlerinin kresel tehlike statleri, son olarak
gelitirilmi kriterlere ve IUCN (Uluslararas Tabiat ve Doal Hayat Koruma Birlii),
CITES (Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Trlerinin Uluslararas Ticaretine
likin Szleme) ve Bern Szlemesi listelerine gre belirlenmitir. Bununla birlikte,
zellikle endemik flora trleri iin nemli olan ulusal statler, IUCN kategorilerine dayanan,
Trkiye Bitkileri Krmz Kitab kullanlarak belirlenmitir (Ekim ve ark., 2000). Ayrca,
memelilerin, kularn ve srngenlerin avlanma kstlamalar, ulusal kanunlara dayanlarak
belirlenmitir (Merkez Av Komisyonu Kararlar 2008-2009).

Bu snflandrma kriterleri arasnda, 173 lkenin hkmetleri (Trkiyede dahil)
arasnda imzalanan uluslararas bir szleme olan, CITES tarafndan yaplan
snflandrma, uluslararas ticaretin vahi hayvanlarn ve bitkilerin yaamlarn tehdit
etmemesini salamay amalamaktadr. CITES prensipleri ekolojik kaynaklarn (ok
miktarda canl hayvan ve bitkiden elde edilen eitli vahi yaam rnleri, yiyecek
maddelerine eklenen rnler, egzotik deri rnleri vb.) gelecekte korunmas iin nemli
olan srdrlebilir ticaret esasna, dayanmaktadr. CITES 1973 ylnda imzalanm ve 1
Temmuz 1975te yrrle girmitir. Trkiye bu szlemeye 1996 ylnda taraf olmutur.

CITESde yer alan trler gerekli olan koruma derecelerine gre farkl ek altnda
verilmektedir. Ek I, nesli tkenmekle tehdit altnda olan trleri kapsamaktadr. Bu trlerin
numunelerinin ticaretine olaan st durumlar dnda izin verilmemektedir. Ek II, nesilleri
tkenmekle tehdit altnda olmayan ancak ticaretlerinin, yaamlar ile badamayan
kullanmlarn nlemek amacyla kontrol altnda tutulmas gereken trleri kapsamaktadr.
Ek III, ticari kontrolnde yardm iin dier CITES taraflarna bavurulduu, en az bir
lkede korunan trleri kapsamaktadr.

Bern Szlemesi, biyolojik eitlilii korumak ve arttrmak, vahi flora, vahi fauna
ve doal habitatlarn korunmas iin ulusal politikalar gelitirmek, planlanan gelime ve bir
dereceye kadar olan kirlilie kar vahi flora ve faunay korumak, koruma ile ilgili
eitimleri gelitirmek ve konuyla ilgili yaplan aratrmalar tevik ve koordine etmek iin,
Avrupadaki doal yaam koruma altna alma amacyla Konseyin 26 ye lkesi tarafndan
(Trkiyede dahil) imzalanmtr.

Szlemeye taraf olan milletlerin tm, Biyolojik eitlilik Szlemesini de
imzalam olup, tm olas admlar teminat altna almakla, ulusal geliimleriyle tutarl
olmakla, krlgan habitatlar ve tehdit altnda olan trleri korumakla hkmldr (Avrupa
Konseyi, 1994). Bu szlemeyle korunan flora ve fauna trleri, Ek 1 (Kesin olarak korunan
Flora Trleri Listesi), Ek 2 (Kesin olarak korunan Fauna Listesi) ve Ek 3 (Korunan Fauna
Trleri Listesi) liste halinde verilmektedir.

IUCN Krmz Listesi dier taraftan, poplasyonlar risk yada tehdit altnda olan
trlere dikkat ekmek amacyla yaynlanmtr. Bir trn IUCN Krmz Listesinde yer
almas, ancak poplasyonu ve azalmas ile zerinde yaplacak alma, sonrasnda
mmkn olabilmektedir. Baz lkeler, Krmz Liste daha ok aratrmaya dayandndan
beri, IUCN listesinde yer alan trlere, Bern Listesinde yer alan trlerden daha byk nem
vermektedirler. IUCN Krmz Listesinin 1994 (ver2.3) ve 2001 (ver.3.1) kategorileri
aada aktarlmaktadr.
ED RAPORU

52

IUCN Krmz Liste Kategorileri ve
Kriterleri, 1994 (ver. 2.3)
Kriterleri, 2001 (ver. 3.1)*
EX : Nesli Tkenmi EX : Nesli Tkenmi
EW : Doada Tkenmi EW : Doada Tkenmi
CR : Kritik CR : Kritik
EN : Tehlikede EN : Tehlikede
VU : Zarar grebilir VU : Zarar grebilir
LR : Dk Risk
cd : korunmaya muhta NT : Tehdide Ak
nt : tehdide ak LC : Az endie verici
lc : az endie verici
DD : Veriler Yetersiz DD : Veriler Yetersiz
NE : Deerlendirilmemi NE : Deerlendirilmemi
* IUCN Krmz Liste Kategorileri ve Kriterleri son yllarda daha effaf, daha ak ve kullanm kolay sistemlerle retim iin
geni kapsaml yeniden deerlendirilme yaplarak oluturulmutur. Bunun sonucunda, ubat 2000 tarihinde IUCN Konseyi
tarafndan dzeltmeler yaplm, kabul edilmi ve revize edilen Kategoriler ve Kriterler (IUCN Krmz Liste Kategorileri ve
Kriterleri, versiyon 3.1) 2001 ylnda yaynlanmtr.

Proje alan ve yakn evresinde yer alan bitkilerin fitocorafik blgeleri, Trkiyede
bulunduu blgeler (yaylm), faaliyet alan iinde ve/veya faaliyet alan dnda olup
olmad ve nispi bolluu, endemizm durumu ve tehlike kategorileri, bulunduu habitat
tipleri hakknda detayl bilgi, oluturulan bitki trleri listesi Ek-6 Tablo 6.1de gsterilmi ve
kullanlan ksaltmalar ve semboller iin lejant verilmitir.

Alandaki Bitki Trleri ve Vejetasyon

Alanda gerekletirilen arazi almalar sonucunda tespit edilen flora
elemanlarnn byk bir blm, Anadolu Blgesi iin geni yayll trlerdir. Blge
fitocorafik olarak ran-Turan fito-corafyas kuanda yer almaktadr. Ancak mikro-
klimann olutuu nemli alanlarda Akdeniz fitocorafik blgesine ait unsurlar da grmek
mmkndr.

Yaptmz arazi almalar neticesinde proje sahasnda 17 familyaya ait 25 tr ve
tr alt seviyede takson tespit edilmitir (Ek-6, Tablo 6.1). Proje alannda tespit edilen bitki
trlerinin, yakn evredeki alanlarda da mevcut ve daha bol olarak bulunduu
saptanmtr. Sahadaki bitki rtsnn rt olduka zayftr ve sadece tarla aklklar ve
snrlarnda grmek mmkndr. rt olarak doal bir vejetasyon rtsnden sz etmek
mmkn deildir. Tespit edilen bitki trlerinin kuru ayr ve step habitatlarda, orta derecede
nispi bollukta olduu da saptanmtr. Bu trlerin, proje alan iersinde, tarla
aklklarndaki ok snrl doal alanlarda yayl gsterebildikleri belirlenmitir.

Alandaki Bitki Trlerinin Tehlike Statleri ve Endemizm Durumlar

Yaplan arazi almalar neticesinde proje sahasnda 17 familyaya ait 25 tr ve tr
alt seviyede takson bulunmutur ve tespit edilen trlerden hi biri endemik deildir ve
tehlike statsnde bitki tr bulunmamaktadr. Bu nedenle alan, nemli bitki alan olarak
deerlendirilmemitir. Bu deerlendirmede, alann nemli bir ksmnn tarm alan olmas,
yerleim birimlerine ve sanayi alanna yakn olmas gibi antropojenik etkilerin younluu
nemli rol oynamaktadr.
ED RAPORU

53
III.5.2. FAUNA

Materyal ve Metod

Bu blmde, faunistik almalarda esas alnan ilkeler ve yntemler aada
zetlenmitir. Faunistik almalar srasnda faaliyet alan iinde ve dndaki (yakn
evresinin) fauna unsurlarnn belirlenmesi amac ile saha gzlemleri, anket almalar ve
literatr almalar ile birlikte yaplmtr.

Faunistik saha almalar, proje sahas, yakn evresi ve dearjn yapld
Glveren ay kysn da kapsayacak ekilde yaklak 50 halk geni bir blgede
gerekletirilmitir. Buna ilave olarak, deiken bir topografya ve/veya vejetasyon
yapsndan kaynaklanabilecek ve bu nedenle farkl bir fauna yapsnn olabilecei
durumlarda ise alma alan daha da geniletilmitir.

Alann faunasn belirlemek amac ile alanda arazi almalar yaplmtr. Proje
alannn ve yakn evresinin faunistik durumunun ortaya konmasnda zellikle bilimsel
almalardan, literatrden, yre halk ile yaplan anket almalarndan da yararlanlm
ve elde edilen bulgular Ek-6 Tablo 6.2de gsterilmitir.

almalarda, hayvan trlerinin tercihlerine uygun habitatlarn varlndan ve
hayvanlara ait yuva-yavru-kusuk-ayakizi (zellikle ku ve byk memeli trlerinin
tanmlanmasnda), dk-besin art (zellikle, memelilerin tanmlanmasnda), deri-
boynuz-baa ve kemik kalntlarndan da yararlanlmtr. Faunistik unsurlarn tr
dzeyinde tehis edilmesi srasnda, avlama-toplama-ldrme yaplmamtr. Memeliler ve
kularn tr tehisleri iin dorudan gelimi optik aletler kullanlarak yaplan gzlemlerle
gerekletirilmitir. Daha kk memeliler, srngenler, iki yaamllarn tehislerinde ise
atraplar, alar ve canl tuzaklar kullanlm olup, yakalamalar sonucunda tr tehisleri
yaplan hayvanlar tekrar doaya salverilmitir.

Ku trlerinin tehisi iin a ile yakalama ve tuzaklama yaplmamtr. Kularn
tehisinde hat ve nokta saym yntemleri uygulanmtr. Fauna unsurlarna ait literatrler
daha nce toplanm mze materyalleri, yre halk ve amatrler tarafndan yakalanm ve
doldurulmu hayvan rnekleri de hazrlanan listelere kaynak oluturmutur.

Faunistik almalar iin, alma alanndaki almalar srasnda saha gzlemleri
yryerek ve/veya ara ile gerekletirilmi ve 1/25 000lik haritalardan yararlanlmtr.
Ayrca harita almalar srasnda ykseltilerin ve corafi koordinatlarn saptanmas
amac ile GPS kullanlmtr. Gzlemlere sabah erken saatlerde balanm ve gn
batmna kadar devam ettirilmitir.

Faaliyet alan ile ilgili olarak alandaki habitatlar, endemik trler, tehlike altndaki
trler, yaban yaam habitatlar hakknda da veriler toplanm ve deerlendirilmitir. Fauna
elemanlarnn tehlike-koruma statleri CITES, Bern Szlemesi ve IUCN- European Red
Liste gre verilmitir. Kular ve memeli hayvanlar iin Merkez Av Komisyonu Kararlar
2008-2009a gre durumlar da belirtilmitir.

Alandaki Hayvan Trleri ve Tehlike Statleri

Bu kapsamda hazrlanan proje sahas ve yakn evresindeki hayvan trleri listesi
Ek-6 Tablo 6.2de gsterilmi kullanlan ksaltmalar ve semboller iin lejant verilmitir.
Atksu dearjnn yapld ve alc ortam durumundaki Glveren ay mevkii, faunistik
ED RAPORU

54
adan nemlidir ve artma tesisi kurulduunda bu alann ekosistem kalitesinin artmas
beklenmektedir. Bu nedenle, bu alana ait faunistik bulgular fauna listesinde delta
stununda ayrca gsterilmi ve deerlendirilmitir.

ki Yaamllar (Amphibia)

Proje sahas sulak alanlar iermemesi nedeni ile iki yaaml fauna unsurlar iin
uygun bir habitat deildir. Yaplan saha almalarnda tm sahada bulunan iki yaaml tr
listesi Ek-6 Tablo 6.2de ki Yaamllar (Amphibia) satrnda gsterilmitir. Sulama kanal
ve Glveren ay kylarnda, sadece 3 amfibi tr olduu bulunmutur. Bu trler Bufo
bufo (siilli kurbaa), Bufo viridis (gece kurbaas) ve Rana ridibunda (ova kurbaas)dr.
Bu trlerin proje sahas dndaki alanlarda da mevcut olduu ve yaamlarn devam
ettirecek alternatif alanlar olduu belirlenmitir. Ek-6 Tablo 6.2deki gsterilen 3 iki yaaml
trnden Bufo viridis (gece kurbaas) Bern Szlemesine gre Ek-II, (kesinlikle
korunmas gereken trler), Bufo bufo (siilli kurbaa) ve Rana ridibunda (ova kurbaas)
ise Ek-3 (korunmas gereken trler) kategorisindedir. Bununla beraber bu trler, proje
sahas dndaki habitatlarda ve Trkiyede yaygn olarak bulunan trlerdir. Bu nedenle bu
trlerin, projenin sadece inaat aamasnda etkilenmeleri sz konusudur. Bu trler iin
proje sahasnn yakn evresinde alternatif alanlar (sulama kanallar ve Glveren ay
kylar) mevcuttur. letme aamasnda ise, artlm atk sularn Glveren ayna
verileceinden bu trleri iin ok daha uygun alanlar oluaca ve bu trlerin tesisin
faaliyetlerinden olumlu ynde etkilenecekleri sylenebilir.

Srngenler (Reptilia)

Proje sahas, yakn evresi ve dearjn yapld Glveren ay kylarnda 5
srngen tr saptanm ve bu trler Ek-6 Tablo 6.2de Srngenler (Reptilia) satrnda
gsterilmitir. Bu trlerden sadece 1 tanesi (Lacerta trilineata: izgili Kertenkele) proje
sahasnda saptanmtr. Dier trler proje sahasnn yakn evresindeki habitatlarda ve
Glveren kylarnda gzlenmitir. IUCNe gre, bu 5 srngen trnden Testudo grecea
(tosbaa) VU (Zarar grebilir: Henz ciddi tehlike altnda olmayan, ancak orta vadede
yok olma riski ile kar karya kalacak trler) kategorisindedir. Ancak Testudo grecea
(tosbaa) proje sahasnda gzlenmemi olup sadece ve yakn evredeki allk alanlarda
gzlenmitir. Ayrca bu tr Trkiye genelinde geni yaylml bir trdr. letme
aamasnda artlm temiz sularn bu Glveren ayna dearj edilmesi ekosistem
saln ve kalitesini arttracandan, bu tr iin ok daha uygun alanlar olumasn
salayaca beklenmektedir. Ek-6 Tablo 6.2de gsterilen 5 srngen trnden, 4 tr Bern
Szlemesine gre Ek-II (kesinlikle korunmas gereken trler), 1 tr ise Ek-3 (korunmas
gereken trler) kategorisindedir. Bununla beraber bu trler, proje sahas dndaki
habitatlarda ve Trkiyede yaygn olarak bulunan trlerdir. Bu nedenle bu trlerin proje
faaliyetlerinden dorudan etkilenmeyecekleri sylenebilir. Proje faaliyetlerinden dolayl
olarak etkilenmeleri durumunda ise, proje sahasnn yakn evresinde, bu trler iin
alternatif olacak uygun, beslenme, barnma ve reme habitatlar da bulunmaktadr.

Kular (Aves)

Proje sahas, yakn evresi ve dearjn yapld deltada 17 ku tr saptanm ve
bu trler Ek-6 Tablo 6.2de Kular (Aves) satrnda gsterilmitir. Faaliyet alan, yakn
evresi ve deltada saptanan 17 ku trnden 8 tanesi Bern Ek-2, 6 tanesi de Bern Ek-3
listesinde yer almaktadr. 3 tr ise, herhangi bir kategoride bulunmamaktadr. IUCNe gre
sadece 1 tr msr akbabas (Neophron percnopterus) EN (Tehlikede olan trler)
kategorisindedir. T.C. evre ve Orman Bakanl Doa Koruma ve Milli Parklar Genel
ED RAPORU

55
Mdrlnce 2008-2009 Av Dnemi Merkez Av Komisyonu Kararlarnn yanstld en
son listelere gre statleri de Ek-6 Tablo 6.2de gsterilmitir. Proje sahas kular iin
sadece beslenme ve dolama alan olarak kullanld ve herhangi bir ku trnn alanda
remedii de saptanmtr.

Memeliler(Mammalia)

Proje sahas, yakn evresi ve dearjn yapld nehir kenarlarnda 6 memeli tr
saptanm ve bu trler Ek-6 Tablo 6.2de Memeliler(Mammalia) satrnda gsterilmitir.
Bu 6 tane memeli trnden 3 tanesi Bern Ek-2, 3 tanesi de Bern Ek-3 listesinde yer
almaktadr. Faaliyet alan ve evresinde bulunan memeli trlerinden sadece 1 tr (Citellus
citellus, Tarla Sincab) IUCNe gre VU (Zarar grebilir: Henz ciddi tehlike altnda
olmayan, ancak orta vadede yok olma riski ile kar karya kalacak trler)
kategorisindedir. Ancak bu tr proje sahasnn yakn evresindeki alternatif alanlarda daha
youn olarak bulunduu gzlenmitir. Ayrca bu tr, blge ve Trkiye iin geni yaylml
bir trdr.

Projenin inaat ve iletme aamasnda flora ve fauna trlerinin faaliyetlerinden
etkilenme durumlar ve bu konuda gelitirilen nlemler Blm IV.12de aktarlmaktadr.

III.6. Meteorolojik ve klimsel zellikler

III.6.1. Blgenin Genel klim Koullar

Proje alan, Anadolu Blgesi snrlar ierisinde yer almaktadr. Ankara linin
geni arazisinde yer yer iklim farkllklar grlr. Gneyde, Anadolu ikliminin bariz
zellikleri olan step iklimi, kuzeyde ise, Karadeniz ikliminin lman ve yal halleri
grlebilir. Kara ikliminin hkm srd proje alannda k scaklklar dk, yaz
mevsimi ise yksek scaklkta geer.

Bu blmde proje sahasndaki ve evre alanlardaki meteorolojik koullar
deerlendirilmektedir. Bu almann kapsamnda, Devlet Meteoroloji leri tarafndan
gerekletirilen srekli lmlerin sonular analiz edilerek, sonular grafik ve tablolar
yardmyla sunulmutur.

Bu kapsamda, Devlet Meteoroloji lerinin proje alanna yakn olan Polatl
Meteoroloji stasyonundan alnan verilerden faydalanlmtr. Polatl Meteoroloji
stasyonunda scaklk, rzgar hz ve yn saatlik olarak, bulutluluk ve ya gnde
defa, maksimum ya ise aylk bazda llmektedir. 1975-2006 yllar arasndaki
meteorolojik verilerin rasat edildii Polatl Meteoroloji stasyonu, deniz seviyesinden 885 m
ykseklikte, 39.35 enlem ve 32.09 boylamnda bulunmaktadr. stasyondan elde edilen
verilerin geneli 32 yllk rasat sresine sahipken, ortalama buharlama ve gnlk en ok
buharlama verileri 30 yllk; gnelenme sresi ile ilgili veriler ise 21 yllk bir rasat sresi
sonunda elde edilmitir.

III.6.2. Blgenin Scaklk Dalm

Polatl Meteoroloji stasyonu iin referans dnemde belirlenen ortalama yllk hava
scaklk verileri bu blmde sunulmaktadr. Proje alanndaki yllk ortalama scaklk 11.4C
civarndadr. Yllk ortalama yksek scaklk 17.5C ve yllk ortalama dk scaklk, 5.7
Cdir. ekil III.9da Polatl Meteoroloji stasyonunda llen ortalama scaklklar grafiksel
olarak, Tablo III.3te saysal olarak yanstmaktadr.
ED RAPORU

56

Polatl Meteoroloji stasyonu
-10,00
-5,00
0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
30,00
35,00
S
c
a
k
l
k

(
C
)
Ortalama Scaklk (C)
-0,30 1,00 5,30 10,70 15,40 19,80 23,30 22,90 18,40 12,70 6,20 1,80
Ortalama Yksek Scaklk (C)
3,70 6,00 11,40 16,90 21,90 26,60 30,30 31,00 25,80 19,50 11,90 5,70
Ortalama Dk Scaklk (C)
-3,60 -2,90 0,10 4,90 8,70 12,00 15,20 15,10 11,20 7,10 2,00 -1,50
OCA UB MAR NS MAY HAZ TEM AU EYL EK KAS ARA

ekil III.9. Proje Alanndaki Ortalama Scaklk, Ortalama Dk Scaklk ve Ortalama Yksek Scaklklar

Tablo III.3. Proje Alanndaki Ortalama Scaklk, Ortalama Dk Scaklk ve Ortalama Yksek Scaklklar

Ortalama Scaklk
o
C
Ortalama Yksek
Scaklk
o
C
Ortalama Dk
Scaklk
o
C
En Yksek
Scaklk
o
C
En Dk
Scaklk
o
C
Ocak -0.3 3.7 -3.6 17.8 -22.4
ubat 1.1 6.0 -2.9 19.9 -21.7
Mart 5.3 11.4 0.1 27.0 -19.0
Nisan 10.7 16.9 4.9 31.0 -8.7
Mays 15.4 21.9 8.7 33.4 -2.1
Haziran 19.8 26.6 12.0 37.2 1.5
Temmuz 23.3 30.3 15.2 42.5 6.0
Austos 22.9 30.1 15.1 39.7 5.8
Eyll 18.4 25.8 11.2 37.3 1.9
Ekim 12.7 19.5 7.1 33.3 -6.0
Kasm 6.2 11.9 2.0 23.1 -11.0
Aralk 1.8 5.7 -1.5 19.1 -17.1
Yllk 11.4 17.5 5.7 42.5 -22.4

III.6.3 Blgenin Ya Dalm

Polatl Meteoroloji stasyonunda yllk ortalama toplam ya miktar 358.8 mmdir.
Ortalama toplam ya miktar Nisan aynda 47.5 mm ile en yksek, Austos aynda 11.7
mm en dk deerdedir. Gnlk en ok ya ise 50.8 mm olarak Temmuz aynda
gzlenmitir. Gzlenen ortalama aylk yalar grafiksel olarak ekil III.10da, saysal
olarak da Tablo III.4te verilmektedir.
ED RAPORU

57

0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
OCA UB MAR NS MAY HAZ TEM AU EYL EK KAS ARA
Y
a

(
m
m
)

ekil III.10. Polatl Meteoroloji stasyonlarndaki Ortalama Aylk Ya

Tablo III.4. Polatl Meteoroloji stasyonu Aylk ve Yllk Ya Miktarlar

Ortalama Toplam Ya
Miktar (mm)
Gnlk En ok Ya
Miktar (mm)
Ocak 36.8 24.2
ubat 27.1 29.2
Mart 31.0 20.1
Nisan 47.5 32.0
Mays 46.9 39.6
Haziran 32.4 33.7
Temmuz 13.7 50.8
Austos 11.7 31.6
Eyll 12.9 28.3
Ekim 28.1 35.9
Kasm 33.0 31.1
Aralk 37.7 30.4
Yllk 358.8 50.8

III.6.4. Blgenin Nem Dalm

Polatl Meteoroloji stasyonundaki yllk ortalama bal nem %62dir. Yllk
ortalama bal nemin en dk olduu ay %47 ile Temmuz, en yksek olduu ay ise %80
ile Aralk aydr. Yllk en dk bal nem %3tr. Polatl Meteoroloji stasyonunda
kaydedilen aylk ortalama bal nem verilerine dayanlarak ekil III.11de aylk bal nem
deiimleri grafiksel olarak ve Tablo III.5te saysal olarak yanstlmaktadr.
ED RAPORU

58

Polatl Meteoroloji istasyonu
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
O
C
A
M
A
R
M
A
Y
H
A
Z
T
E
M
E
Y
L
K
A
S
A
R
A
B
a
l

n
e
m

(
%
)
ORTALAMA BAIL
NEM
EN DK BAIL
NEM

ekil III.11. Polatl Meteoroloji stasyonundaki Ortalama En Dk Bal Nem

Tablo III.5. Polatl Meteoroloji stasyonundaki Ortalama ve En Dk Bal Nem
Miktarlar

Ortalama Bal Nem (%) En Dk Bal Nem (%)
Ocak 78 23
ubat 73 13
Mart 66 5
Nisan 62 3
Mays 59 11
Haziran 52 7
Temmuz 47 8
Austos 48 6
Eyll 52 7
Ekim 60 5
Kasm 72 6
Aralk 80 21
Yllk 62 3

III.6.5. Blgenin Sayl Gnler Dalm

Polatl Meteoroloji stasyonundan alnan veriler dorultusunda, Polatlnn ylda
14.9 gn sisli geirdii grlmektedir. Bu da yln yaklak olarak %4.1ine denk
gelmektedir. En ok kar yal gnn Ocak aynda olduu ve bu ayda yaklak 6.4 gnn
kar yal getii dikkati ekmektedir. 32 yllk rasat sresi (1975-2006) boyunca kar
rtsnn yl ierisinde yaklak 32 gn yerde kald grlmektedir. Ortalama sisli, kar
yal kar rtl gnlerin aylara gre dalm ve en yksek kar rts kalnl (cm)
Tablo III.6da ve ekil III.12 ve ekil III.13te verilmektedir.
ED RAPORU

59
Tablo III.6. Sayl Gnler Dalm

Ortalama Sisli Gnler
Says
Ortalama Kar Yal
Gnler Says
Ortalama Kar rtl
Gnler Says
En Yksek Kar
rts Kalnl (cm)
Ocak 5.2 6.4 12.9 34.0
ubat 1.6 5.4 8.3 23.0
Mart 0.5 4.1 3.3 13.0
Nisan 0.1 0.8 0.3 12.0
Mays - 0.1 - -
Haziran - - - -
Temmuz - - - -
Austos - - - -
Eyll 0.1 - - -
Ekim 0.3 0.1 - -
Kasm 2.1 1.5 1.0 10.0
Aralk 5.1 4.1 5.8 20.0
Yllk 14.9 22.4 31.6 34.0

0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
O
C
A
M
A
R
M
A
Y
H
A
Z
T
E
M
E
Y
L
K
A
S
A
R
A
G
n

S
a
y
Ortalama kar yal gnler says

Ortalama kar rtl gnler says
Ortalama sisli gnler says

ekil III.12. Ortalama Kar Yal, Kar rtl ve Sisli Gnler Says

0
5
10
15
20
25
30
35
40
O
C
A
M
A
R
M
A
Y
H
A
Z
T
E
M
E
Y
L
K
A
S
A
R
A
E
n

Y
k
s
e
k

K
a
r

r
t

K
a
l
n
l

(
c
m
)

ekil III.13. En Yksek Kar rts Kalnl
ED RAPORU

60
III.6.6. Blgenin Buharlama Durumu

Polatl Meteoroloji stasyonuna ait 30 yllk rasat sresi sonunda elde edilen
buharlama datalar Tablo III.7de verilmektedir. Tablodan da grlebilecei zere en
yksek buharlama Temmuz aynda 262.8 mm kaydedilmitir. Gn ierisinde kaydedilen
en yksek buharlama deeri ise 15.0 mmdir. Gnlk bazda kaydedilen bu deer Nisan
ayna rastlamaktadr. ekil III.14te Polatl Meteoroloji stasyonundan elde edilen
buharlama verilerinin grafiksel gsterimi verilmektedir.

Tablo III.7. Ortalama ve Gnlk En ok Buharlama Miktar

Ortalama Buharlama
Miktar (mm)
Gnlk En ok
Buharlama (mm)
Ocak - -
ubat - -
Mart - -
Nisan 84.7 15.0
Mays 146.3 10.8
Haziran 200.3 12.4
Temmuz 262.8 14.0
Austos 245.2 12.6
Eyll 170.1 10.0
Ekim 93.0 8.0
Kasm 19.8 5.0
Aralk - -
Yllk - 15.0

ekil III.14. Polatl Meteoroloji stasyonundaki Ortalama Buharlama ve Gnlk En ok Buharlama

Basn

Polatl Meteoroloji stasyonunda llen yllk ortalama yerel basn 914.6 hPadr.
Yl ierisinde en yksek ve en dk basn Ocak aynda grlmtr. Bu deerler
srasyla 931.6 hPa ve 887.4 hPadr. l genelindeki yerel basn dalm Tablo III.8de, bu
dalm yanstr grafik de ekil III.15te verilmektedir.
ED RAPORU

61

Tablo III.8. Yerel Basn Dalm

Ortalama Yerel Basn
hPA
En Yksek Yerel Basn
hPA
En Dk Yerel Basn
hPA
Ocak 915.5 931.6 887.4
ubat 914.3 929.9 894.7
Mart 913.4 930.9 891.8
Nisan 912.2 924.6 892.4
Mays 913.7 924.3 902.2
Haziran 913.4 921.3 904.3
Temmuz 912.5 923.2 900.9
Austos 913.1 921.9 904.1
Eyll 915.8 925.3 905.4
Ekim 917.4 928.1 905.5
Kasm 917.3 928.1 900.0
Aralk 916.3 930.4 896.7
Yllk 914.6 931.0 887.4

860,0
870,0
880,0
890,0
900,0
910,0
920,0
930,0
940,0
O
C
A
M
A
R
M
A
Y
H
A
Z
T
E
M
E
Y
L
K
A
S
A
R
A
Y
e
r
e
l

B
a
s

(
h
P
a
)
Ortalama Yerel
Basn hPa
En Yksek Yerel
Basn hPa
En Dk Yerel
Basn hPa

ekil III.15. Polatl Meteoroloji stasyonundaki Ortalama, En Yksek, En Dk Yerel Basn Deerleri

II.6.7. Blgenin Rzgar Dalm

Polatl Meteoroloji stasyonunda kaydedilen aylk, yllk ve mevsimlik rzgar esme
say ve hz dalmlar Tablo III.9, Tablo III.10, Tablo III.11 ve Tablo III.12de verilmektedir.
Buna gre, ildeki hakim rzgar yn kuzey-kuzeydou ynnden esmektedir. kinci hakim
rzgar yn, gney-gneydou, nc hakim rzgar yn ise kuzey-kuzeybatdr. ekil
III.16da mevsimlik rzgar esme saylar ve hzlar dalm sunulmaktadr.
ED RAPORU

62
Tablo III.9. Polatl Meteoroloji stasyonu Ynlere Gre Rzgarlarn Aylk ve Yllk Esme Saylar Dalm (1975-
2007)

N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW
Ocak 101 410 149 165 81 195 162 359 254 186 56 129 84 190 104 148
ubat 130 344 112 148 70 140 140 348 214 156 60 153 71 165 114 161
Mart 108 382 124 152 65 148 152 304 208 209 80 178 85 238 149 202
Nisan 94 329 134 151 73 152 132 333 194 217 80 195 91 214 138 172
Mays 106 373 194 168 70 173 131 304 156 181 80 186 89 246 137 231
Haziran 156 460 213 185 60 138 96 169 90 161 51 183 108 245 160 307
Temmuz 203 605 308 230 62 131 69 172 62 114 45 127 81 209 193 288
Austos 196 636 323 184 75 148 80 130 86 90 51 126 74 205 187 280
Eyll 161 479 214 177 53 144 131 170 112 148 63 137 84 238 142 244
Ekim 154 429 190 188 91 179 140 227 143 192 61 143 66 222 120 201
Kasm 99 366 180 211 91 190 162 363 194 174 45 137 58 154 107 154
Aralk 105 406 182 146 77 192 136 361 225 169 67 147 95 185 109 162
Yllk 1613 5219 2323 2105 868 1930 1531 3240 1938 1997 739 1841 986 2511 1660

Tablo III.10. Polatl Meteoroloji stasyonu Ynlere Gre Rzgarlarn Aylk ve Yllk Esme Hzlar Dalmlar (m/s)
(1975-2007)

Ocak 2.9 3.4 2.6 2.5 1.9 2.1 1.5 2.5 2.6 3.5 3.3 2.9 2.9 2.9 3.3 2.7
ubat 3.5 3.5 3.2 2.9 2.2 1.8 1.6 2.8 3.0 3.6 3.3 3.4 3.3 3.4 3.6 3.6
Mart 3.4 3.5 3.2 2.9 2.4 2.1 1.6 2.4 3.0 3.4 3.3 3.6 3.4 3.4 3.8 3.2
Nisan 3.1 3.4 2.8 2.7 1.8 1.8 1.4 2.2 3.0 3.3 3.8 3.7 3.4 3.4 4.0 3.2
Mays 2.9 3.3 3.0 2.4 1.9 2.1 1.4 1.7 2.4 2.9 3.3 3.2 2.9 3.1 3.5 3.1
Haziran 3.2 3.3 3.1 2.7 1.8 2.1 1.2 1.4 1.9 3.1 3.1 3.3 3.5 3.4 3.5 3.2
Temmuz 3.8 3.9 3.6 3.4 2.2 2.5 1.4 1.9 2.4 3.2 3.1 3.4 3.4 3.6 4.4 3.7
Austos 3.6 3.8 3.6 3.1 2.3 2.1 1.2 1.3 2.1 2.6 2.7 3.0 3.1 3.5 4.0 3.5
Eyll 3.0 3.3 3.2 2.9 1.6 1.6 1.0 1.3 1.9 2.5 2.8 3.0 3.3 3.2 3.7 2.9
Ekim 2.8 3.4 2.8 2.5 1.7 1.8 1.2 1.4 2.0 2.8 2.5 2.5 2.7 3.0 3.3 2.5
Kasm 3.2 3.1 2.7 2.2 1.8 1.9 1.1 2.3 2.8 3.1 2.7 2.9 2.4 3.0 3.4 2.8
Aralk 3.3 3.4 2.7 2.3 2.3 1.9 1.3 2.2 2.7 3.7 3.3 3.2 2.3 3.1 3.2 2.9
Yllk 3.3 3.5 3.1 2.7 2.0 2.0 1.3 2.1 2.6 3.2 3.1 3.2 3.1 3.3 3.7 3.2

Tablo III.11. Polatl Meteoroloji stasyonu Ynlere Gre Rzgarlarn Mevsimlik Esme Saylar Dalm (1975-
2007)

lkbahar 336 1160 443 459 228 527 438 1068 693 511 183 429 250 540 327 471
Yaz 308 1084 452 471 208 473 415 941 558 607 240 559 265 698 424 605
Sonbahar 555 1701 844 599 197 417 245 471 238 365 147 436 263 659 540 875
K 414 1274 584 576 235 513 433 760 449 514 169 417 208 614 369 599

Tablo III.12. Polatl Meteoroloji stasyonu Ynlere Gre Rzgarlarn Mevsimlik Ortalama Esme Hzlar Dalmlar
(m/s) (1975-2007)

lkbahar
3.2 3.4 2.8 2.6 2.1 1.9 1.5 2.5 2.8 3.6 3.3 3.2 2.8 3.1 3.4 3.1
Yaz
3.1 3.4 3.0 2.7 2.0 2.0 1.5 2.1 2.8 3.2 3.5 3.5 3.2 3.3 3.8 3.2
Sonbaha
r 3.5 3.7 3.4 3.1 2.1 2.2 1.3 1.5 2.1 3.0 3.0 3.2 3.3 3.5 4.0 3.5
K
3.0 3.3 2.9 2.5 1.7 1.8 1.1 1.7 2.2 2.8 2.7 2.8 2.8 3.1 3.5 2.7
ED RAPORU

63

0
500
1000
1500
2000
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
KI LKBAHAR YAZ SONBAHAR
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
KI BAHAR YAZ SONBAHAR

ekil III.16. Polatl Meteoroloji stasyonu, Mevsimlik Rzgar Esme Saylar ve Hzlar Dalm

1975-2006 yllar arasnda Polatl Meteoroloji stasyonundan elde edilen veriler
dorultusunda, 32 yllk rasat sresi boyunca en hzl esen rzgarn gneydou rzgar
olduu ve hznn 30.5 m/sye ulat kaydedilmitir. Yine bu sre zarfnda, yl ierisinde
yaklak olarak 9 gnn rzgar hznn 17.2 m/sye eit veya byk olduu frtnal, 70
gnn ise 10.8-17.1 m/s aralnda hzlara sahip olan kuvvetli rzgarl getii
saptanmtr. Bu gnlerde yaklak olarak bir yln srasyla %2.5 ve %19una denk
gelmektedir. Aylk ve yllk bazda llen ortalama rzgar hzlar, en hzl esen rzgar yn
ve hzlar, ortalama frtnal ve kuvvetli gn saylar Tablo III.13te verilmektedir.

Tablo III.13. Polatl Meteoroloji stasyonu, Yllk ve Aylk Rzgar Dalm (1975-2007)

Aylar
Ortalama
Rzgar Hzlar
(m/s)
En Hzl Esen
Rzgar Yn
En Hzl Esen
Rzgar Hz
(m/s)
Ortalama
Frtnal Gn
Says*
Ortalama
Kuvvetli
Rzgarl Gn
Says**
Ocak 2.9 WSW 27.6 0.9 4.1
ubat 3.0 SSW 25.6 0.9 4.8
Mart 3.0 SSW 30.3 0.9 6.2
Nisan 2.9 SE 30.5 1.4 7.1
Mays 2.7 WSW 27.6 0.8 7.3
Haziran 2.7 S 27.6 0.9 7.9
Temmuz 3.1 NW 27.2 0.7 8.5
Austos 2.8 WSW 27.3 0.4 7.1
Eyll 2.6 SW 24.3 0.4 4.8
Ekim 2.4 S 21.2 0.4 3.5
Kasm 2.6 ENE 23.8 0.5 4.4
Aralk 2.8 SW 30.1 0.9 4.4
Yllk 2,8 SE 30.5 9.1 70.1

* Rzgar hz >= 17.2 m/s
** Rzgar hz 10.8 17.1 m/
ED RAPORU

64
Polatl Meteoroloji stasyonunda kaydedilen aylk ve aylk bazda alnan
lmlerden elde edilen yllk rzgar yn ve iddetleri ekil III.17de verilen rzgar glleri
ile gsterilmitir. ekil III.18de verilen rzgar gllerinde hakim rzgar yn grlmektedir.

OCAK
0
100
200
300
400
500
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
OCAK
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)
UBAT
0
100
200
300
400
500
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
UBAT
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)
MART
0
100
200
300
400
500
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
MART
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

ekil III.17. Polatl Meteoroloji stasyonundan Elde Edilen Ocak, ubat, Mart Aylar Esme Saylarna Gre
Rzgar Ynleri ve Hzlar
ED RAPORU

65

NSAN
0
100
200
300
400
500
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says

NSAN
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

MAYIS
0
100
200
300
400
500
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
MAYIS
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)
HAZRAN
0
100
200
300
400
500
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
HAZRAN
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

ekil III.17. Polatl Meteoroloji stasyonundan Elde Edilen Nisan, Mays ve Haziran Aylar Esme Saylarna
Gre Rzgar Ynleri ve Hzlar (Devam)
ED RAPORU

66

TEMMUZ
0
100
200
300
400
500
600
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says

TEMMUZ
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
4,8
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

AUSTOS
0
100
200
300
400
500
600
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
AUSTOS
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

EYLL
0
100
200
300
400
500
600
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
EYLL
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

ekil III.17. Polatl Meteoroloji stasyonundan Elde Edilen Temmuz, Austos ve Eyll Aylar Esme Saylarna
Gre Rzgar Ynleri ve Hzlar (Devam)
ED RAPORU

67

EKM
0
100
200
300
400
500
600
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says

EKM
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

KASIM
0
100
200
300
400
500
600
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
KASIM
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

ARALIK
0
100
200
300
400
500
600
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says

ARALIK
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

ekil III.17. Polatl Meteoroloji stasyonundan Elde Edilen Ekim, Kasm ve Aralk Aylar Esme Saylarna Gre
Rzgar Ynleri ve Hzlar (Devam)

ED RAPORU

68

YILLIK
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Esme says
YILLIK
0,0
0,6
1,2
1,8
2,4
3,0
3,6
4,2
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
hz (m/s)

ekil III.18. Polatl Meteoroloji stasyonundan Elde Edilen Yllk Esme Saylarna Gre Rzgar Ynleri ve
Hzlar

III.6.8. Standart Zamanlarda Gzlenen En Byk Ya Deerleri, Kullanlan
iddetli Ya Analizleri

Polatl Meteoroloji stasyonuna ait ya iddet sre tekerrr erileri ve
standart zamanlarda gzlenen en byk ya deerleri ve meteorolojik blten
(meteorolojik bilgilerin uzun yllar deerleri) Ek-5te verilmektedir.

III.7. Koruma Alanlar (Proje Sahas ve Etki Alannda Bulunan Duyarl
Yreler ve zellikleri, Milli Parklar, Tabiat Parklar, Sulak Alanlar, Tabiat Antlar,
Tabiat Koruma Alanlar, Yaban Hayat Koruma Alanlar, Yaban Hayvan Yetitirme
Alanlar, Kltr Varlklar, Tabiat Varlklar, Sit ve Koruma Alanlar, Boazii
Kanununa Gre Koruma Altna Alnan Alanlar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Biyosfer
Rezervleri, zel evre Koruma Blgeleri, zel Koruma Alanlar, me ve Kullanma
Su Kaynaklar ile lgili Koruma Alanlar, Turizm Alan ve Merkezleri ve Koruma Altna
Alnm Dier Alanlar), Bunlarn Faaliyet Alanna Mesafeleri, Olas Etkileri

Koruma alanlar iin yrtlen ett almas kapsamnda proje alan civarndaki,
kltrel ve doal deerleri olan ve kendine has zelliklere ve/veya kaynaklara sahip, milli
parklar, doal yaam alanlar, koruma altna alnm habitatlar, genetik kaynaklar, snrl
geliim alanlar (turistik alanlar) gibi yasa ve ynetmeliklerle tanmlanm ve koruma altna
alnm tm alanlar deerlendirilmitir. Devlet kurumlar tarafndan ynetilen, zel amalar
iin tahsis edilmi ve snrlanm alanlar da bu blm ierisinde deerlendirilir.

Bu kapsamda proje etki alanlarnda bulunan 2873 sayl Milli Parklar Kanununa
giren, Milli Parklar, Tabiat Parklar, Tabiat Antlar ve Tabiat Koruma Alanlar
maddesi altnda listelenen alanlarn varl ve 2863 sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn
Koruma Kanunu gereince, Kltr Varlklar, Tabiat Varlklar, Sit ve Koruma Alan
balklar kapsamnda sunulan alanlarn varl aratrlmtr. Bu alanlar tespit edilirken
ncelikli olarak T.C. Kltr ve Turizm Bakanlndan ve arazi almalar esnasnda l
Kltr ve Turizm Mdrlklerinden elde edilen kltr varlklar envanterleri kullanlmtr.
ED RAPORU

69
Ankara li, Polatl lesi snrlar ierisinde Mili Park, Tabiat Koruma Alan, Tabiat
Park veya Tabiat Ant bulunmamaktadr. Ayrca le snrlar dahilinde Yaban Hayat
Gelitirme Sahas da mevcut deildir. Proje etki alan ierisinde yaban hayat yerletirme
sahas mevcut deildir.

Kltr ve Turizm Bakanl Kltr Varlklar ve Mzeler Genel Mdrl
tarafndan hazrlanan tanmaz kltr varlklar envanterine gre Polatl lesi snrlar
ierisinde ok sayda sit alan mevcuttur. ncelenen bu sit alanlarnn byk ounluu ise
Yasshyk blgesi ve civarnda bulunmaktadr. Proje etki alan iinde kltrel, doal ve
arkeolojik sit alan bulunmamaktadr.

Polatl lesinde hassas kirlenme blgesi, Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin
Alattrlmas Hakknda Kanunda belirtilen alanlar bulunmamaktadr.

Polatl le snrlar ierisinde ime ve kullanma suyu temini amal bir baraj
bulunmamaktadr.

Polatl AAT alann uygunluu asndan, Polatl Belediyesi tarafndan Ankara
Valilii l Kltr ve Turizm Mdrlne bavurularak, Mdrln konuya ilikin grleri
sorulmutur. Kurumun, 2863 sayl kltr ve tabiat varlklar koruma kanunu kapsamna
giren herhangi bir kltr ve tabiat varlna etkisi olmayacana dair olumlu gr Ek-2de
sunulmaktadr.

III.8. Toprak zellikleri ve Kullanm Durumu (Topran Fiziksel, Kimyasal,
Biyolojik Arazi Kullanm Kabiliyet Snflamas, Erozyon, Topran Mevcut Kullanm,
Toprak Etd), Toprak ve Arazi Kullanmnn lgili Mevzuatlar Asndan
Deerlendirilmesi

l evre Durum Raporu (2006)na gre, Ankara li toplam alan 2632600 hadr.
Bunun 1291032,68 ha tarmsal retimde kullanlmaktadr. Baka bir deyile tarmsal
amalarla kullanlan arazinin toplam arazi iindeki oran %49,04tr. Ankara li Polatl
lesinde mevcut byk toprak gruplarna ynelik genel bir deerlendirme aada
verilmektedir.

Kahverengi topraklar (1706806 Ha): Bu topraklara tm ilelerde
rastlanmaktadr. zellikle Polatl ve Haymana lelerinde younluk
kazanmaktadr. Bu topraklarn %56,4 ilemeli tarma uygun olan I. II. III. ve
IV. snf arazilerdir. % 37,8 i ayr ve Mera arazisi olarak kullanlmaktadr.
Kiresiz kahverengi orman topraklar (288999 Ha): Bu topraklar Kzlcahamam,
Gdl lelerinde youn olarak bulunmakta, az bir ksm ise Polatl, Beypazar,
ubuk, Nallhan lelerinde bulunmaktadr.
Kahverengi orman topraklar (241796 Ha): Bu topraklarn byk bir ksm
Nallhan, Beypazar, Kzlcahamam yer yer de Polatl, ubuk, Gdl, Aya ve
Kalecik lelerinde bulunmaktadr. Bu topraklarn %12i ilemeli tarma uygun
olan I. II. III. Ve IV. snf arazilerdir. % 16s mera arazisi olarak
kullanlmaktadr.
Hidromorfik alvyal topraklar (5483 Ha):Bu topraklar ankaya lesinde
Mogan Gl evresinde, Haymana lesine bal Glbek ve Bala lesine
bal Akaren, arsak Kyleri arasndaki l Mevkisinde, Polatl lesinde
Uzunbeyli Ky Deliklita Vadisinde ereflikohisarda Tuz Glnn
kuzeyindeki Mustafack Ky civarnda bulunmakta olup tamam ayr-Mera
arazisi olarak kullanlmaktadr.
ED RAPORU

70

Polatl lesinin toplam yzlm 3789 kmdir. le topraklar byk lde
bozkrdr . Bitki rts yok denilecek kadar zayftr. Ormanlk alanlarn oran %0,4, tarm
alanlarnn oran %65, ayr - mera alanlarnn oran %17 ve dier alanlarn oran
%17,96dr. Polatl lesi arazi snflar Tablo III.14te gsterilmektedir. Buna gre, Polatl
le arazilerinin byk ounluu II. ve VII. snf topraklar oluturmaktadr.

Tablo III.14. Polatl lesinin Arazi Snflar

Arazi Snf Alan (ha)
I. Snf 40.221
II. Snf 71.401
III. Snf 98.428
IV. Snf 59.292
V. Snf 1.063
VI. Snf 40.512
VII. Snf 80.515
Kaynak : Ankara l evre Durum Raporu, 2006

Yukarda aktarlan bilgileri ek olarak, proje alan iin Ankara Tarm l Mdrl
tarafndan 2008 yl mays ay ierisinde tarmsal ett gerekletirilmi ve sz konusu
proje alann oluturan farkl parseller ve tescil harici yerler iin mevcut toprak ve arazi
zellikleri hazrlanan Tarmsal Ett Raporunda ortaya konulmutur. Tarmsal Ett Raporu
Ek-2.9da sunulmaktadr. Ett raporunda yaplan deerlendirme aada aktarlmaktadr.

178 Numaral Parsel: Kuru dere yata, batsnda srl tarla, gneyinde nadasl
tarla ve devamnda tepe yama arazi bulunmaktadr. Taban arazidir. Eimi %1-3, toprak
derinlii, 70-90 cm arasnda deimektedir. Toprak tnl killidir. Kuru mutlak tarm
arazisidir.

186 Numaral Parsel: Taban arazidir. Eimi %1-3, toprak derinlii 50-90 cm
arasnda deimektedir. Toprak tnl-killidir. Halihazrda bir ksm srl bir ksm ekili
tarladr. Kuru mutlak tarm arazisidir.

507 Numaral Parsel: Yama, etek dalgal bir topografyaya sahip arazidir. ok
taldr. Eimi %6-15, toprak derinlii 0-10 cm arasnda deimektedir. Marjinal tarm
arazisidir.

Tescil Harici Yerler: Alannn 1887 m
2
lik ksm 186 numaral parsel ile ayn
zeliklere sahiptir (KMT). Geri kalan ksm tepe, yama, dalgal bir topografyaya sahiptir.
Talk ve kayalktr. Eimi %15-20, toprak derinlii 0-10 cm arasnda deimektedir.
Marjinal tarm arazisidir (TA).

III.9. Orman Alanlar (Aa Trleri, Miktarlar, Kaplad Alan Byklkleri ve
Kapall; Bunlarn Mevcut ve Planlanan Koruma ve/veya Kullanm Amalar)

Blm III.8de de belirtildii gibi, proje alan, tarm arazisidir. Blgede ekilmi ve
srlm tarm alanlar mevcuttur. Proje alan orman arazisi deildir ve proje alan ve
civarnda aa varl tespit edilmemitir. Proje alanna ait bir fotoraf ekil III.19da
sunulmaktadr.
ED RAPORU

71

ekil III.19. Tarm Arazisi Olan Proje Alanndan Bir Grnt

III.10. Proje Yeri ve Etki Alannn Hava, Su ve Toprak Asndan Mevcut
Kirlilik Yknn Belirlenmesi, Proje Alannn Herhangi Bir Yzeysel Su Kaynana
Etkisi Olup Olmadnn, me ve Kullanma Suyu Alanlar inde Olup Olmadnn
Belirlenmesi

Ankara linde 2001-2005 yllar arasnda llen SO
2
ve partikl madde (PM)
ortalamalar Tablo III.15te, snr deerler ise Tablo III.16da verilmitir.

Tablo III.15. 2001 ve 2005 Yllar Arasnda llen SO
2
ve PM Deerleri

KRLETC (g / m
3
) 2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005
SO
2
(K Dnemi)
42 38 30 30
PM (K Dnemi) 68 56 47 50
Kaynak : tuik.gov.tr

Tablo III.16. SO
2
ve PM Snr Deerleri

Standart Deerler SO2 (g / m ) PM (g / m )
Ksa Vadeli 400 300
Uzun Vadeli 150 150

Yukardaki tablolardan da grlecei zere, Ankara linde yaplan lmlerde SO
2

ve PM deerleri snrlarn altnda kalmtr. Polatl lesinde ise, hava kalitesinin tespitine
ynelik herhangi bir alma bulunmamaktadr.
ED RAPORU

72

Polatl lesinde atksular toplanarak 17 km sonra Sakarya Nehri ile birleen
Glveren ayna iki paralel kolektrden dearj edilmektedir. Sakarya Nehri ncellikle
sulama daha sonra da balk tutma gibi rekreasyonel faaliyetler iin kullanlmaktadr. Nehre
dearj edilen atksu organik ve biyolojik maddelerin neden olduu kirlenmeyi arttrmakta
ve halk sal ve evreyi olumsuz etkilemektedir. Bu durum ayrca, suyun blgede
sulama suyu olarak kullanlmas durumunda olumsuz sonular dourmaktadr. Sakarya
Nehrindeki su kalitesi eitli istasyonlarda DS tarafndan izlenmekle birlikte Glveren
ayndaki durumu izleyen bir istasyon bulunmamaktadr. Glveren ayndaki dearj
noktas ile Sakarya Nehri ile birleim noktas arasnda 17 km mesafe olduu iin
Polatl'nn atksuyunun neden olduu kirlilii Sakarya Nehrinin mansabnda yer alan
istasyonlardan elde edilen verilerle belirlemek mmkn olmamaktadr.

Polatl Belediyesi atksularnn artlmadan dearj edildii Glveren ayndaki su
kalitesini belirlemek zere, ay suyundan zamana bal olarak numuneler alnmtr. Islak
sezonu temsilen 2008 yl Mays aynda ENCON evre Laboratuvar tarafndan Glveren
ayndan numune alnarak analizi yaplmtr. Kurak sezonu temsilen ise, 2008 yl Eyll
aynda, yine Glveren ayndan rnek alnm ve ENCON evre Laboratuarnda analiz
edilmitir. Glveren aynn su kalitesi, Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii kapsamnda
tanmlanan su kalitesi snflar esas alnarak Tablo III.17de deerlendirilmitir.

Tablo III. 17. Polatl lesi Alc Ortam Su Kalitesi Deerlendirmesi

Aklama Su kalite Snflar
Mays Austos Mays Austos
Numune Alm
yeri
Numune Alm
yeri
Numune Alm
yeri
Numune Alm
yeri
Glveren ay Glveren ay Glveren ay Glveren ay
Parametre Birim

I

II

III

IV lm Sonular Deerlendirme
Toplam - P
mg/L 0.02 0.16 0.65 > 0.65
8.20 6.39 IV IV
TKN
mg/L 0.5 1.5 5 > 5
64.96 53.76 IV IV
KO
mg/L 25 50 70 > 70
- - - -
BO
mg/L 4 8 20 > 20
165 210 IV IV
Fekal
Koliform
EMS/
100
ml
10 200 2000 > 2000
1.8 x 10
3
6.0 x 10
2

III III
Ya-Gres mg/L
0.02 0.3 0.5 > 0.5
- - - -
znm
Oksijen
mg/L
8 6 3 < 3
0.34 0.50 IV IV
PH
6.5-
8.5
6.5-
8.5
6.0-
9.0
6.0-9.0
dnda
8.00 8.21 III III

Glveren ayndan iki aamada alnan numunelerin lm sonular Tablo
III.17de deerlendirilmitir. Buna gre; Glveren aynn su kalitesinin IV. snf olduu
yani ok kirlenmi su snfna girdii anlalmtr. Zamana bal alnan numunelerin
parametrelerinde belirgin bir deiim olduu gzlemlenmemitir.

Proje alannda endstriyel aktivite olmad iin toprak kirlilii de
beklenmemektedir. Polatl le snrlar ierisinde ime ve kullanma suyu temini amal bir
baraj bulunmamaktadr.

BLM IV

PROJENN NEML EVRESEL ETKLER
VE ALINACAK NLEMLER
ED RAPORU

73

BLM IV. PROJENN NEML EVRESEL ETKLER VE ALINACAK
NLEMLER

IV.1. Arazinin Hazrlanmas Aamasnda Yaplacak ler Kapsamnda
Nerelerde, Ne Miktarda ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yaplaca, Hafriyat ve naat
Art Malzemenin Nerelere Tanaca, Nerelerde Depolanaca veya Hangi
Amalar in Kullanlaca, Dolgu iin Kullanlacaksa Hafriyat ve Dolgu Tablolar,
Tama Srasnda Oluacak Toz Emisyonlar, Alnacak nlemler, Endstri
Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Kapsamnda
Yaplacak lemler

IV.1.1. Hafriyat lemleri

Polatl Atksu Artma Tesisi Projesi kapsamnda zgaralar, giri pompa istasyonu,
kum ve ya tutucular, havalandrma havuzlar, blover (fleyici) istasyonu, son keltme
havuzlar, amur geri devir ve fazla amur pompa istasyonu, amur susuzlatrma nitesi,
amur deposu ve iletme binas gibi nitelerinin inaat ilemleri gerekletirilecektir. Bu
kapsamda 8170 m
2
alanda hafriyat yaplacaktr. Bu nedenle 1634 m
3
st toprak rts
alandan syrlacaktr Alann hazrlanmas srasnda yaklak 20 cmlik st toprak tabakas
syrlacak ve verimliliini kaybetmeyecek geici olarak ekilde depolanacaktr. naat
aamasnda syrlacak bitki rts miktar ve ne ekilde deerlendirilecei Blm IV.4te
anlatlmaktadr.

Hafriyat ilemi srasnda st topran kirlenmemesi iin syrlan st toprak tabakas
verimliliini kaybetmeyecek ekilde depolanacaktr. st topran oluumunu salayan alt
toprak da syrlacak ve horizonlarn kaybetmeyecek ekilde ylacaktr. st topran
syrlmas ve depolanmas srasnda dikkat edilecek hususlar Blm IV.4te
aktarlmaktadr.

Kaz ilemleri sonucunda oluan 61,000 m
3
lk hafriyat art malzeme ile
1634 m
3
lk st toprak, proje alannda inaat almalarna paralel devam edecek olan
peyzaj dzenleme almalar ile deerlendirilecektir. Bu anlamda yaklak 18 hektarlk
alana sahip olan AAT alannda proje nitelerinden ve inaat almalarndan
etkilenmeyecek olan bir alanda geici sre ile depolanacaktr. st topran ve hafriyat
art malzemenin kullanmna ynelik kararlar proje alan iin yaplacak olan yapsal ve
bitkisel peyzaj projeleri ile belirlenecek olup, peyzaj projesi kapsamnda hazrlanacak
1634 m
3
lk st topran tamam peyzaj almalarnda deerlendirilecektir. st toprak
sahada yaklak/en fazla 1-2 ay sreyle depolanacaktr. Belediye tarafndan hafriyat
atklar iin yer gsteriminin/bertarafnn mmkn olduuna dair resmi yaz Ek-2de
sunulmaktadr.

IV.1.2. Toz Oluumu

naat ilemleri srasnda gerekletirilecek olan kaz, kaz fazlas malzemenin
kamyonlara yklenmesinden dolay toz oluumu sz konusudur. Alanda olumas
beklenen tozun hesaplanmas srasnda evresel Etki Deerlendirmesi ve Planlama
Genel Mdrlnn (EDPGM) internet sayfasnda verilen skme (0.025 kg/ton) ve
ykleme (0.01 kg/ton) emisyon faktrleri kullanlmtr. naat ilemleri 6 ay ierisinde
tamamlanacaktr. Gerekletirilecek olan 61.000 m
3
lk kaznn saatlik hafriyat miktar
33,9 ton/sa olacaktr. Olumas beklenen toz emisyon deerleri Tablo IV.1de
verilmektedir.
ED RAPORU

74

Tablo IV.1. Toz Emisyon Deerleri

Parametreler Hafriyat Miktar (ton/sa) Emisyon Faktr Emisyon Deeri (kg/sa)
Skme
33,9
0.025 kg/ton 0,84
Ykleme 0.01 kg/ton 0,33
Toplam Emisyon Miktar 1,17

Proje kapsamnda gerekletirilecek inaat faaliyetleri srasnda olumas
beklenen kontrolsz toplam toz emisyon miktar 1.17 kg/sadir. Bu deer, ETKHKKY
Ek 2de verilen baca dndaki yerlerden kaynaklanan ve almas durumunda hava
kalitesine katk deerlerinin hesaplanmasn gerektiren snr deer olan 1.5 kg/saatin
altnda yer almaktadr. Bu nedenle, modelleme almas yaplarak toz emisyonun hava
kalitesine katk deerinin hesaplanmasna gerek grlmemitir.

Oluacak az miktarda tozun kontrol altnda tutulabilmesi iin inaat faaliyetleri
srasnda sulama ilemleri gerekletirilecektir. Ayrca kaz malzemesinin akta
depolanmas ve kaz ilemlerinin gerekletirilmesi srasnda hava kalitesi standartlarnn
salanmas iin Endstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii
Ek 1de belirtilen aadaki tedbirler alnacaktr.

Araziye rzgar kesici levhalar yerletirilecek veya rzgar kesici aalar
dikilecektir.
Savurma yaplmadan boaltma ve doldurma yaplacaktr.
Malzeme st naylon branda veya tane bykl 10 mmden fazla olan
maddelerle kapatlacaktr.
st tabakalar %10 nemde muhafaza edilecek ve bu durumu salamak iin
gerekli donanm kurulacaktr.

IV.1.3. Makinalarndan Kaynaklanacak Emisyon Miktarlar

Aralardan birincil egzoz yaylmlar NO
2
, CO, HC, SO
2
, PM ve PMdeki kurundur.
Emisyon zellikleri aracn ya, motor hz, alma scakl, ortam scakl, basn,
benzin tipi ve kalitesi gibi parametrelere baldr. Tablo IV.2de 1977 ylnda ABDde
ortalama bir ara iin llen kurunlu benzin ve dizel benzin kirleticilerinin emisyonu
listelenmektedir. Emisyonlar, ortalama bir ara iin 1977 ylnda ABDde bu konuda
yaplan bir almann sonular esas alnarak hesaplanmtr. Daha yakn yllara ait
emisyon deerlerinin kullanlmamasnn nedeni ise hesaplamalardaki emniyet paynn
arttrlmak istenmesidir.

Tablo IV.2. Aralardan Kaynaklanan Emisyonlar (USEPA, 1977)

EMISYONLAR (g/km/ara)
KRLETCLER Kurunlu Benzin Dizel Yakt
Azot Oksitler (NO
x
) 1.2 9.0
Karbon Monoksit (CO) 39.0 15.0
Kkrt Dioksit (SO
2
) 0.08 1.5
Hidrokarbonlar (HC) 2.6 2.9
Partikl Madde (PM) 0.4 0.8
Kurun (Pb)
1
0.064 --
1
Dizel yakt kurun iermemektedir.
ED RAPORU

75

Proje kapsamnda yaplacak olan inaat faaliyetleri srasnda 1 adet dozer,
1 ekskavatr, 1 ykleyici, 2 kamyon ve 1 arazz kullanlacaktr. Buradan yola klarak
inaat ekipmanlarnn egzozlarndan kaynaklanan NO
2
, CO, HC, SO
2
, PM ve PMdeki
kurun emisyonlar Tablo IV.3te verilmektedir.

Tablo IV.3. naat Ekipmanlarnn Egzozlarndan ve Yolda Hareketinden Kaynaklanan Emisyon Deerleri

Egzoz Kaynakl Emisyon Deerleri (kg/saat)
NO
X
CO SO
2
HC PM Pb*
2.90 1.29 0.27 0.00 0.13 -
* naat faaliyetlerinde kullanlan aralar dizel yakt ile almaktadr.

naat ekipmanlarndan kaynaklanan NO
x
, CO, SO
2
, PM ve Pbnin emisyon
deerleri ETKHKKYde verilen snr deerlerin altnda kald iin modelleme almas
yaplarak hava kalitesine katk deerlerinin hesaplanmasna gerek grlmemitir. naat
ekipmanlarndan kaynaklanacak emisyonlarn kontrol altnda tutulabilmesi iin aralarn
dzenli olarak bakm ve egzoz muayeneleri gerekletirilecek, 8 Temmuz 2005 tarihli
25869 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren Trafikte Seyreden Motorlu
Kara Tatlarndan Kaynaklanan Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrolne Dair Ynetmelik
hkmlerine uyulacaktr.

IV.2. Proje Kapsamnda Kullanlacak Kum, akl, Kil vb. Malzemelerin Miktar,
Nereden ve Nasl Temin Edilecei, Nasl Tanaca, Temin Edilecei Yerdeki
Rezerv Kapasitesi, evreye Olabilecek Etkiler ve Alnacak nlemler

Tesisin kurulma aamasnda kullanlacak olan krmata, kum ve akl Ankara
ve/veya Polatlda yer alan ruhsatl ta ve kum ocaklarndan; imento ve elik gibi
malzemeler ise yine bu merkezlerden satn alnacaktr. Bu temin halihazrda iletilmekte
olan ocaklardan saland iin, kum ve akl kaynaklarnn kullanm evre zerinde ek bir
evresel yk yaratmayacaktr.

IV.3. Arazinin Hazrlanmas ve naat Alan in Gerekli Arazinin Temini
Amacyla Elden karlacak Tarm Alanlarnn Bykl, Bunlarn Arazi Kullanm
Kabiliyetleri ve Tarm rn Trleri, Civardaki Tarm Alanlarna Olabilecek Etkiler ve
Alnacak nlemler

Proje alannn mevcut arazi kullanm tarmdr. Faaliyet iin yaklak 18 hektarlk
bir alan ayrlmtr. Bu nedenle projenin inaat almalarnn balamasyla beraber, sz
konusu alanda tarmsal faaliyetler gerekletirilemeyecektir. 2008 yl Mays aynda
Ankara l Tarm Mdrl tarafndan faaliyet alannda gerekletirilen tarmsal ett
almas sonucu oluturulan rapora gre (bkz. Ek-2.9), 178 ve 186 numaral parseller
kuru mutlak tarm arazisi, 507, 154 numaral parsel ile tescil harici yerler olarak
tanmlanm olan alanlar, marjinal tarm arazisi olarak tespit edilmitir. Tarmsal retim ve
Gelitirme Genel Mdrlnn 25 Eyll 2008 tarihinde gndermi olduu yaz ile (Bkz.
Ek-2.9), 5403 sayl Topark Koruma ve Arazi Kullanm Kanununun 13. Maddesi gereince
sz konusu alannn evresindeki tarm arazilerine zarar vermeyecek tedbirlerin alnmas
artyla, alannn tarm d amala kullanlmasna izin verilmitir. Polatl AAT proje alan
evresinde de tarm arazileri bulunmaktadr ve buralarda da Triticum spp (buday) ve
Hordeum spp. (arpa) tarm yaplmaktadr. Faaliyet kaynakl tarm alanlarnda
grlebilecek olas etkiler ve gelitirilen nlemlere ynelik bir deerlendirme aada
verilmektedir.
ED RAPORU

76

naat Aamasnda Tarm Arazileri zerine Olas Etkiler

naat faaliyetleri srasnda, hibir nlem alnmad takdirde, meydana gelebilecek
olas etkiler u ekilde sralanabilir:

Proje alan ve nitelerin izdm alanlarnda kalan tarm arazilerinin tarmsal
retim amal kullanlamamas.
Toz ve gaz emisyonlar nedeniyle civardaki tarm alanlarndan elde edilecek
rnlerde grlebilecek kalite dmesi.
Toprakta veya suda kalite dmesi ya da kirlenme (inaat atklardan dolay)
sebebiyle tarm arazilerinin etkilenmesi.

Projenin inaat aamasndaki trafik ve inaat ekipman kullanm nedeniyle aa
kmas beklenen egzoz emisyonlarndan kaynaklanan hidrokarbonlar (HCs), karbon
monoksit (CO), slfr oksitler (SOx) nitrojen oksitler (NOx) inaat srasnda sz konusu
olabilecek kirleticilerdir. Bunlara ek olarak, egzoz gaz emisyonlaryla aa kabilecek
kurun ieren partikl maddeler ve toz emisyonuna neden olan tama yma, doldurma
ve boaltma ilemleri, erozyon ve inaat trafii sonucu aa kabilecek toz emisyonlar
dier olas kirleticiler olarak saylabilir. Hava kirleticilerinin gerekli etki azaltc nlemler
alnmad takdirde ekosistem zerinde hem kimyasal hem de fiziksel etkileri
olabilmektedir. Ancak yukarda sralanm olan etkiler, ok byk apl ve uzun sreli
inaat (zellikle hafriyat) almalar srasnda karlalabilecek problemlerdir. AAT gibi,
daha kk yzey alan kaplayan, ciddi topografik deformasyonlar yaratmayan
almalarda bu gibi etkiler olduka snrl dzeyde grlr. Dolaysyla proje alannda, sz
konusu olas etkiler, zellikle de tozlanma ya da kullanlan aralardan kaynakl emisyonlar
bitki geliimini, kalitesini ya da verimliliini etkileyecek boyutta yaanmayacaktr.

naat Aamasnda Tarm Arazileri zerine Etkilerin nlenmesi

naat aamasnda etkilerin azaltlmas iin uygulanacak nlemler aadaki
ekilde sralanabilir:

naat alan ve yollarn sulanmas ve Endstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava
Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek 1de de aklanan toz bastrma ve nleme
yntemlerinin uygulanmasyla toz emisyonlarnn en aza indirilmesi.
naat makinelerinin dzenli kontrol ve bakmna ek olarak, inaat trafiinin
doru planlama yaplarak en aza indirilmesi ile gaz emisyonunun (egzoz
gazlar, SOx, NOx, CO, HC) en dk dzeyde tutulmas.
Sv ve kat atklarn kontrolsz dearjnn nlenerek su ve toprak kirlenmesinin
engellenmesi, kirlenmeye sebep olabilecek kaza risklerinin azaltlmas ve
sahadan sediman tanmnn nlenmesi.

letme Aamasnda Tarm Arazileri zerine Olas Etkiler ve nlemler

Projenin iletme aamasnda proje alan dahilinde tarmsal faaliyetler
yrtlemeyecektir. Civardaki tarmsal faaliyetler zerine proje kaynakl nemli ve
olumsuz bir etkinin olmas beklenmemektedir.

Proje alannda tesisin iletmeye gemesiyle beraber artma amuru oluumu da
balayacaktr. amur bitki besin maddelerini bnyesinde barndran dolaysyla da, toprak
koullarn iyiletirici zellii bulunan bir maddedir. Sahip olduu bu nitelikler nedeniyle
AAT kaynakl amurun son dnemlerde tarmsal alanlarda gbre olarak kullanmna sk
ED RAPORU

77

rastlanmaktadr. Artma amuru ieriindeki azot ve fosfor miktar asndan zellikle
tercih edilmektedir. Ancak, artma amurlarnn ieriinde bulunma olasl olan ar
metaller ve patojen ve organik kirleticiler beraberinde tarmsal toprakta bir kirlilik oluturma
riskini de tamaktadr.

Polatl AATden kan artma amurunun tarmsal amalar ile kullanm
dnlmektedir Ancak amur bertaraf iin farkl seenekler de mevcuttur. Bu konu ile
ilgili detayl deerlendirme Blm IV.9da aktarlmaktadr.

Ayrca, projenin ak aasnda yer alan btn tarmsal arazilerde, sulama suyu
kalitesinin artmas nedeniyle, tarm rnlerinin, insan saln tehdit etmeyecek seviyede
yetitirilmesine katkda bulunulmu olacaktr.

IV.4. Projenin Yol Aaca Bitkisel Toprak Kayb, Projenin Peyzaj zerine
Etkileri ve Alnacak nlemler, Proje Alannda Peyzaj eleri Yaratmak veya Dier
Amalarla Yaplacak Saha Dzenlemelerinin (Aalandrma, Yeil Alan
Dzenlemeleri Vb.) Ne Kadar Alanda Nasl Yaplaca, Bunun in Seilecek Bitki ve
Aa Trleri vb. Var se Peyzaj Projesi

Yapm planlanan AAT iin yaklak 18 halk bir alan kullanlacaktr. Alanda
ortalama st toprak miktar 20 cm olarak kabul edilebilir. Bu durumda inaatn
gerekleecei alanda yaplacak syrma ilemleri sonucu 1634 m
3
st topran syrlarak
depolanmas planlanmaktadr. Sz konusu araziden bir fotoraf ekil IV.1de
sunulmaktadr. Bu alanda, mevcut alan kullanm, inaat faaliyetlerinin balamasyla
beraber deiecektir. Faaliyetin inaat almalar gereklemeden nce, bitkisel rt
temizlii yaplacak ve ardndan st toprak rts syrlarak depolanacaktr. st toprak
depo alan inaat almalarndan etkilenmeyecek bir alanda seilecektir. Depolanan st
toprak inaat faaliyetlerinin ardndan gerekletirilecek bitki dikimi almalarnda
kullanlacak, bu anlamda bir bitkisel toprak kayb yaanmayacaktr. st topran syrlmas
ve depolanmas srasnda aadaki konular gz nnde bulundurulacaktr:

naat malzemeleri (odun, kereste vb.) ve yabanc malzemeler (ta, p)
ayrlacaktr.
Kullanlabilecek (evre dzenlemesi amal) tohum/bitkiler toplanacaktr.
Boylu bitkilerin kesilmesi ve topran syrlmas iin alanlar almalar
balamadan nce belirlenip snrlandrlacaktr.
Gereken yerlerdeki yaklak 20 cm kalnlndaki st toprak tabakas syrlacaktr.
Toprak syrlmas ilemi toprak slak veya donmu haldeyken yaplmayacaktr.
st toprak alt toprakla kartrlmadan ayr bir yerde depolanacaktr.
st toprak ynlar 2 metreden fazla ykseltilmeyecek, yan eimleri 35
o
den az
olacak ve ak kanallarla drenaj yaplacaktr.
Su erozyonunun etkisini en aza indirmek iin st toprak depolama alan dz bir
alan olacaktr.
st toprak, aralar tarafndan sktrlamayaca veya kontamine edilemeyecei
bir yerde, kayb ve/veya bozunmas en az olacak ekilde depolanacaktr.

Peyzaj zerine Etkileri ve Alnacak nlemler

Peyzaj zerine etkileri inaat ve iletme aamas olmak zere, 2 dnem iin
deerlendirilebilir. Aada her iki dnem iinde yre peyzajna olas etkileri ve alnacak
nlemler deerlendirilmektedir.
ED RAPORU

78

naat Dnemi:

naat almalar nedeniyle blgede younluk yaanacak, mevcut yol trafiinde
inaat makineleri kaynakl bir art grlecektir. Proje alannn krsal bir alanda olmas,
grsel deiimin, kentsel alana gre, daha az sayda insann gr alan dahilinde
kalmas asndan, olumlu bir sonu yaratmaktadr. Tesis topografik olarak Polatl
lesinin en dk kotlu ksmnda kurulacaktr. Tesisin kurulaca alanda topografya dz
ve dze yakn bulunmaktadr. Bu durumda tesisin evreden grnme olasl artarken,
proje alan etrafnda tepelik oluumlarn bulunmas grnrl snrlandrmaya yardmc
olmaktadr. Ancak, Ankara-Polatl karayolu topografik olarak proje alanndan daha
yukarda kald iin, yol tarafndan grnrlk ancak, yaplacak olan bitkisel peyzaj
dzenlemeleri ile snrlandrlabilecektir.

ekil IV.1. Proje Alanndan Bir Grnt

Tesisin kurulaca arazi zerinde bitkisel rt temizlii yaplacaktr. naat
almalar srasnda toz ve grlt oluumu blgenin peyzaj kalitesini olumsuz
etkileyecektir. Ancak bu srecin ksa dnemli olmas, etkinin insanlar zerindeki
olumsuzluunu azaltmaktadr. Tesise ait niteler ina edildike, blgenin grsel karakteri
deiecek ve krsal alan iinde doal formlardan uzak, olumsuz bir grsel deiim
yaratacaktr.

Yukarda inaat dnemi boyunca tanmlanm olan btn etki kaynakl deiim
blgenin peyzaj kalitesini etkileyecektir. Btn aralarn ayn anda altrlmamas,
tozuma iin sulamann yaplmas, inaat alan ve kullanlan gzergahlarn dna aralarn
karlmamas gibi temel inaat nlemlerine uyulduu srece, peyzajn doal karakterinde
grlen deiim, alan kullanclar tarafndan mmkn olan en az dzeyde hissedilecektir.
Oluacak younluk art, toz, grlt gibi deiimler ksa sreli etkilerdir. Bu anlamda
blge insan ve doal habitat zerinde geici bir etki sz konusu olacaktr.
ED RAPORU

79

letme Dnemi:

letme dneminde oluan temel etki, peyzaj iinde grsel/estetik deeri dk,
yeni bir yapnn olumasndan kaynaklanmaktadr. Krsal alan iinde tesis, kaplad alan
ve hacim nedeniyle iletme dnemi sresince (orta/uzun sreli) bir etki oluturacaktr.
Ayrca inaat aamasnda da deinildii gibi, tesisin dz bir topografik yap zerinde
kuruluyor olmas ve Ankara-Polatl karayolunun topografik olarak proje alanndan daha
yukarda kalmas, nedeniyle perdeleme yaplmad takdirde yolu transit gei amac ile
kullanan kiilerin tesisi rahatlkla grmesine neden olacaktr. letme dnemi boyunca,
gece yaplacak almalar iin, gerekli olan aydnlatma ihtiyac, blgenin gece peyzajn
etkileyecek bir unsur oluturacaktr. Aydnlatma, evre peyzaj, zellikle fauna unsurlarn
olumsuz etkilemeyecek ekilde ancak, tesis iindeki gvenlik artlarn salayacak
dzeyde yaplacaktr. Gereksiz aydnlk ortamlarn yaratlmasndan kanlacaktr.

letme dneminde peyzaj karakterini ve dolaysyla, blgenin yaam kalitesini de
etkileyen nemli faktrlerden biri, mevcutta bulunan koku probleminin rahatsz etmeyecek
dzeye inmesi olacaktr. Btn bunlarn yannda, projenin blgesel lekte yarataca
olumlu bir gelime, dearj suyu kalitesinde grlen olumlu deiimin, suyun etkiledii
btn peyzaj alanlar boyunca hissedilecek olmasdr.

Proje, kapsamnda teknik adan alnan nlemler ve teknolojiler dnda
oluturulacak peyzaj projeleri ile, koku probleminin olumamasna ya da kt kokunun
dalmamasna katkda bulunulacaktr. Hem tesisin grsel adan baskn yapsnn
kamufle edilmesi hem de kokunun basklanmas asndan, gzel kokulu bitkilerden
oluan bir peyzaj tasarm proje alan iin gerekletirilecektir. AATden kaynaklanma
olasl olan ve tesisi iinde snrl bir alanda hissedilecek koku emisyonunun etkisini
daha da az hissedilir bir seviyeye indirmek iin, alan ierisinde uygun olan yerlerde koku
dalmn engelleyen ve ho kokularyla etkili olan bitki trleri yetitirilecektir. de, incir ve
hanmeli gibi trler bitkisel tasarmda arlkl olarak tercih edilecektir. Seilen doal bitki
rtsnden trler tesis etrafnda doal kmeler oluturacak ekilde bir bitkisel tasarm
oluturulacaktr. Bu bitkisel tasarmla, tesise ulam salayan yol tarafndan grn
engellenmeye allacaktr.

letme dneminde yapsal unsurlarn, krsal peyzaj iinde grsel adan baskn
olmamas iin, topografyann olanaklarndan yararlanlacak, bina/tesisler iin seilen
malzemelerde, yresel malzemelerden ve yapm tekniklerinden yararlanlacak ve
kullanlan renkler, peyzaj iinde baskn olmayan tonlardan (rnein, toprak tonlar)
seilecektir.

IV.5. Takn Riski ve Alnacak nlemler, Drenaj ile lgili lemler, Takn
Seddeleri

Atksu artma tesisin yaplaca alan yaklak 18 hadr. Sz konusu alann iinden
mevsimlik bir dere olan cilerboaz Dere gemektedir. Bu dere proje it alann terk
ettikten sonra, yaklak 350 metre ilerde, Karaboaz Deresine balanmaktadr.

cilerboaz Derenin takn riski gz nnde bulundurularak, IPA Koordinasyon
ve Uygulama Merkezi aracl ile COWI Atksu Konsorsiyumuna 31 Aralk 2008 tarihinde
gnderilen ve DS Genel Mdrlnn Trkiyede 15 Belediye in Atksu Artma Tesisi
Hazrlanmasna Ynelik Teknik Yardm Projesi kapsamnda gndermi olduu gre
(Bkz. Ek2-4) gre, atksu artma tesisi kurulmas dnlen sahann ierisinde yer alan
cilerboaz Deresinin 2.00 metre taban geniliinde ve 2.00 metre yksekliinde ift
tarafl beton duvar yaplarak slah edilmesi, yaklak 50 metre mesafede bulunan
ED RAPORU

80

Karaboaz Deresine mansap artnn salanmas ve dere yata zerine herhangi bir
yap yaplmamas kaydyla mezkur sahada belirtilen amala imar plan yaplmasnda
saknca grlmedii belirtilmitir. Sz konusu husus fizibilite ve tesisi tasarm yaplrken
gz nnde bulundurulmutur.

Polatl lesinde kanalizasyon sisteminde atksu ve yamur suyu toplama hattnn
ayrk sistem olmas nedeniyle, ilede yamur sularnn atksu artma tesisine gelmesi sz
konusu deildir. Sisteme girebilecek sznt suyu iin ise tesis boyutlandrmasnda bu
husus dikkate alnm ve debi hesaplarna sznt suyu ilave edilmitir.

Bunun yan sra, tesisin etrafndaki yamurdan oluacak yzey suyunun drene
edilmesi iin tesis dahilinde yamur suyu toplama sistemi kurulacak ve toplanan yzey
sular uygun bir noktadan cilerboaz Dereye dearj edilecektir. na edilecek bu
yamur suyu toplama sisteminin dizayn srasnda Polatl Meteoroloji stasyonu tarafndan
llen standart zamanlarda gzlenen en byk ya deerleri esas alnacaktr.

IV.6. Tesisin Zemin Geirimsizlii, Zemin Szdrmazlnn Salanmas in
Yaplacak lemler, Drenaj le lgili lemler, Alnacak Drenaj nlemleri

Tesiste yer alacak olan nitelerin tamam betonarme olarak ina edilecei iin
zemin geirimsizlii iin ekstra bir nlem alnmas gerekmemektedir. na edilecek olan
betonarme yaplarda gerekli izolasyon ilemleri uygulanacak ve olas szmalar
nlenecektir.

nceki ksmda da belirtildii zere, tesisin etrafndaki yamurdan oluacak yzey
suyunun drene edilmesi iin tesis dahilinde yamur suyu toplama sistemi kurulacak ve
toplanan yzey sular uygun bir noktadan cilerboaz Dereye dearj edilecektir. na
edilecek bu yamur suyu toplama sisteminin tasarm srasnda Polatl Meteoroloji
stasyonu tarafndan llen standart zamanlarda gzlenen en byk ya deerleri esas
alnacaktr.

IV.7. Proje Kapsamnda, naat ve iletme Dneminde Su Temini Sistemi
Plan, Suyun Nereden Temin Edilecei, Suyun Temin Edilecei Kaynaklardan
Alnacak Su Miktar ve Bu Sularn Kullanm Amalarna Gre Miktarlar, Oluacak
Atksularn Miktar ve Karakteristii, Bertaraf Yntemleri, nitelerin Her Birinin
Etrafnda ve Tesisin Genelinde Yaplacak Yamur Suyu Kanallar, Alan evresinde
Bulunan Yer Alt ve Yzeysel Su Kaynaklarna Olabilecek Etkiler ve Alnacak
nlemler, Nihai Dearj, Alnacak zinler

Polatl lesinde kurulmas planlanan atksu artma tesisi iin inaat ve iletme
aamasnda su kullanm olacaktr. naat aamasnda personel ihtiyalar, toz bastrma
ve ufak apl inaat ileri iin gerekli olan su; iletme aamasnda da personel ihtiyalar
ve bakm, temizlik almalar amacyla kullanlacaktr. naat ve iletme dnemi boyunca
byk miktarda su tketimi olmayacaktr. Bu nedenle gerekli olan suyun, ehir
ebekesinden temin edilmesi, toz bastrma amacyla ihtiya duyulan suyun ise, Polatl
Belediyesi tarafndan alana tankerler ile getirilmesi planlanmaktadr. Aada yer alan
balklarda, hem inaat hem de iletme dnemi iin gerekli olan su miktar hesaplanmtr.

naat Aamasndaki Su htiyac ve Oluacak Atksu Miktar

Atksu artma tesisinin inaat aamasnda, yollarda ve inaat sahasndaki toz
dzeyini azaltmak, eitli inaat ilerini gerekletirmek ve evsel amal kullanlmak zere
su ihtiyac sz konusu olacaktr.
ED RAPORU

81

Kii ba gnlk su gereksiniminin maksimum 75 litre olmas varsaymna
dayanlarak (Tchobanoglous,1991), AATnin inaat aamasnda yaklak 48 kiinin
alaca gz nnde bulundurulduunda, gnlk evsel su ihtiyacnn 3.6 m
3
olaca
tahmin edilmektedir. Gvenlik pay da braklarak bu deer yaklak 4 m
3
kabul edilmitir.
naat faaliyetleri srasnda hazr beton kullanlaca iin, beton yapm srasnda su
kullanm olmayacaktr. naat faaliyetleri srasnda oluabilecek tozu nlemek iin
uygulanacak nlemlere ek olarak, kullanlacak su miktar, tanacak malzemenin yzey
geometrisine, ortamn sulamadan nceki ve sonraki meteorolojik koullarna ve kaz
yaplacak alann topografik artlarna bal olarak deiebilecektir. Toz oluumunun
engellenmesi iin kullanlacak olan su miktar kesin olarak belirlenememekle birlikte, kaz
yaplacak ya da hafriyat malzemesinin dklecei alanlarda toprak st tabaka rtsnn
%10 nemli kalmasn salayacak ekilde, yeterli miktarda sulama gerekletirilecektir.

naat aamasnda, toz bastrma vb. inaat ileri iin kullanlacak su kaynakl
atksu olumayacaktr. Oluacak atksu, sadece iilerden kaynakl olan tketim nedeniyle
meydana gelecektir. Bu deer de yukarda da deinildii gibi gnlk 4 m
3
tr. naat
aamasnda alanlarn gnlk su ihtiyacnn tamamnn evsel nitelikli atksuya
dnt varsayldnda, gnde oluacak atksu miktar olan 4 m
3
atksu, antiyede
kurulacak ve 48 kiiye hitap edecek, fiziksel ve biyolojik prosesleri ieren bir paket artma
sistemi ile artlacaktr. naat aamasnda yaplacak atksu artma tesisi proje onay iin l
evre Orman Mdrlne bavuruda bulunulacaktr. Paket artma siteminin proses
akm emas ekil IV.2de sunulmaktadr. Bu sistemden kacak artlm su, Su Kirlilii
Kontrol Ynetmelii (SKKY) Tablo 21.1de belirtilen standart deerleri salayacak ekilde
Karaboaz ya da cilerboaz Deresine dearj edilecektir. Sistemden kacak artma
amuru ise, 14 Mart 1991 tarih ve 20814 sayl Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle
giren Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii ve 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayl Resmi
Gazete'de yaymlanarak yrrle giren Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii'ne uygun
olarak bertaraf edilecektir.

ekil IV.2. Paket Atksu Artma Tesisi Akm emas
ED RAPORU

82

letme Aamasndaki Su htiyac ve Oluacak Atksu Miktar

AATde iletme aamasndaki temel su tketim kaynaklar aada listelenmitir.

Personel kaynakl tketim ve
Tesis nitelerinin bakm ve temizlik almalar.

Tesis iinde personel kullanm iin kantin, tuvalet ve ofis gibi yaplar olacak ve
personel kaynakl su tketimi buralarda grlecektir. Evsel amal su ihtiyac gz nnde
bulundurularak ve kii ba gnlk su tketiminin maksimum 114 litre olaca varsaylarak
(Tchobanoglous, 1991) gnlk su tketimi (iletme dneminde 12 kii alacaktr) 1.4 m
3

olarak hesaplanmtr. Tesisin gnlk bakm ve temizlik almalar iin yaklak 3 m
3
su
gereksinimi olacaktr.

AAT sahasnda, iletme aamasndaki su ihtiyacnn, emniyet pay da eklenerek,
gnlk toplam yaklak 4.5 m
3
olaca tahmin edilmektedir. Personel ve temizlik kaynakl
su tketiminin tamamnn atksuya dnt varsayldnda gnlk 4.5 m
3
atksu
oluacaktr. Oluan atksular AATye gelecek olan dier evsel nitelikli atksularla beraber
deerlendirilecek ve artma tesisine girerek, prosesi takip edecektir. Artma tesisinde
kullanlacak proses detaylar Blm I.3te aktarlmaktadr.

Yamur Suyu Kanallar ve Yer Alt ve Yzeysel Su Kaynaklarna Olabilecek
Etkiler ve Alnacak nlemler, Alnacak zinler

Atksu artma tesisinin iletilebilir olmas bakmndan topografik olarak en dk
kotlu blge tercih edilmitir. Bu nedenle, toprak yzeyine ulaan btn ya kaynakl
yzey sular da, kot olarak daha dk olan alana ak eilimi gstereceinden, tesis
alanndan yzey sularn uzaklatrabilmek amacyla, Blm IV.6da da belirtildii gibi,
tesis dahilinde yamur suyu toplama sistemi kurulacak ve toplanan yzey sular uygun bir
noktadan cilerboaz Deresine dearj edilecektir.

Atksu artma tesislerinden darya kirli su dearj sz konusu deildir. Polatl
lesinin evsel nitelikli atksular, artm tamamlandktan ve Blm IV.7.1de belirtilen
dearj standartlarna ulatktan sonra dearj mmkn olabilecektir. Bu anlamda yzey ve
yeralt sularna proje kaynakl kirli suyun dearj edilmesi sz konusu olmayacaktr. Proje
ncesi yzeysel su kaynaklarnda grlen kirlilik, proje alannn mansabnda kalan alanlar
iin nemli oranda nlenmi olacaktr.

Benzer ekilde, atksu artma tesisinde oluan amur susuzlatrlacak ve bu ilem
srasnda oluan atksu da yeniden prosesin bana verilerek bu suyun artmnn
tamamlanmas salanacaktr. amur kaynakl atksu oluumu ve bunun yzey ve yeralt
sularna ulam da sz konusu olmayacaktr.

Ayrca, tesisin inaat ve iletme aamasnda gerekli su ehir ebekesinden
salanacaktr. Bu bakmdan gerekli suyun temin edilmesi amacyla kuyu almayacak ve
yeralt suyu kullanlmayacaktr. Yeralt su kaynaklar iin nemli bir su yk
oluturulmayacaktr.
ED RAPORU

83

Alanda kullanlan ve makina ya, yakt ya da boya gibi tehlikeli atk snfna giren
maddeler iin gerekli yaltm ve saklama nlemleri Blm IV.24te incelenmitir. Bu
blmlerde de grlecei zere belirlenmi olan gerekli gvenlik nlemlerine uyulduu
takdirde su kaynaklarna ynelik herhangi bir kirlilik riskinin olumas ihtimali
beklememektedir.

Atksu artma tesisi iin hazrlanacak olan proje evre ve Orman Bakanl
tarafndan onaylanacaktr. Tesis altrldktan sonra, gerekli bavurular yaplarak atksu
dearj izni alnacaktr.

IV.7.1. Artm Sonucu Ulalacak Atk Su Deerleri, Artlan Suyun Hangi Alc
Ortama, Nasl Verilecei, Dearj Noktas Yaplar (Bent Vb.), Dearj ncesi Alc
Ortama Ait Bilgiler, Dearj Sonras Alc Ortamda Olabilecek Deiimler, Artlm
Suyun Kullanm Alanlar, Dearj Limitlerinin Tablo eklinde Verilmesi

Polatl AAT Projesi kapsamnda artlan su Karaboaz Deresi araclyla Glveren
ayna verilecektir. Alc ortama ait bilgiler Blm III.10da verilmektedir. Mevcut durumda
Glveren ay yaplan dearjlar nedeniyle kirlenmi durumdadr. Blm III.10da verilen
Glveren aynda yaplan kirlilik lm almalarna ait sonulardan da grlecei zere
Glveren ay su kalitesi SKKYye gre IV. snf kalite parametrelerine sahiptir.

Projenin gereklemesi ile Glveren aynn su kalitesi ykselecek ve buna bal
olarak da projenin yzeysel su kaynaklarna etkisi pozitif ynde olacak, ekosistemin
korunmasna ve gelimesine katkda bulunulacaktr.

Tasarlanan atksu artma tesisi, AB Kentsel Atksu Artm Direktifi (1991/271/EC
21 Mays 1991 tarihli kentsel atksu artm ile ilgili Konsey Direktifi ve 1998/15 deiiklii)
ve ulusal mevzuat ile uyum salayacaktr. Ayrca, evre ve Orman Bakanl
B.18.0.UM.0.01-746/122 sayl 21 Mart 2008 tarihli yazsnda Glveren ay ve Sakarya
Nehrini normal su alanlar olarak belirlemitir. Bu sebepten tr, ikincil artma ek
olarak, nitrojen giderimine de gereksinim duyulan bir artma prosesi uygulanacaktr.

Bu amala Tablo IV.4te verilen erevede 25687 sayl Resmi Gazetede
yaynlanarak 31 Aralk 2004 tarihinde yrrle giren Su Kirlilii Kontrol
Ynetmeliinde (SKKY) nfusu 100.000den byk yerleim yerleri iin verilen dearj
kriterleri, 8 Ocak 2006 tarihli 26047 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren
Kentsel Atksu Artm Ynetmelii ve 91/271/EEC sayl 21 Mays 1991 tarihli olan
Kentsel Atksu Artmn konu alan Konsey Direktifi ile tanmlanan dearj standartlarn
salamas hedeflenmitir. Polatl ATT projesi iin geerli olan sz konusu ynetmeliklerin
ilgili dearj limitleri Tablo IV.5te verilmitir.
ED RAPORU

84

Tablo IV.4. Ynetmeliklerle Tanmlanan Dearj Standartlar

Parametre
SKKY KAAY*
KAA Direktifi
(91/271/EEC)
Kompozit
Numune
2 Saatlik
Kompozit
Numune
24 Saatlik
Tablo 1 Tablo 2
Kons.
Min.
Artma Verimi
(%)
Kons.
Min.
Artma
Verimi
(%)
Kons.
Min.
Artma
Verimi
(%)
BO
5
a
(mg/l) 40 35 25 70-90 - - 25
70-90, 40,
dalarda>150
0m
KO (mg/l) 120 90 125 75 - - 125 75
AKM (mg/l) 40 25 35 90 - - 35
90
b
>10000
E.N
70; 2000-
10000 E.N
N (mgN/l) - - - - 10 70-80
>100000
E.N iin
10 mg/l N
70-80
pH
(mg/l)
6-9 6-9 - - - - - -
Kaynak: SKKY2004, KAAY 2006, KAA Direktifi 1991
*Yerel artlara bal olarak, parametrelerin biri veya ikisi birden uygulanabilir. Konsantrasyon veya artma verimleri
uygulanacaktr.
a
Nitrifikasyonsuz BO5 gereklilii tekrarlanabilir korelasyonun kurulabilmesi halinde, bu parametre TO ya da TOK ile
deitirilebilir.
b
Opsiyonel gereklilik.

lgili ynetmeliklerdeki standartlar gz nnde bulundurularak deerlendirilen
dearj kriterleri ve artm verimlilik deerleri Tablo IV.5te sunulmutur.

Tablo IV.5. Tasarm Kriterleri ve Gerekli Artma Verimlilii

Parametre Tasarm Kriteri (giri) Tasarm Kriteri (k) Artma Verimlilii (%)
BO
5
(mg/L) 270 25 91
KO (mg/L) 537 125 77
AKM (mg/L) 291 35 88
Total N (mg/L) 57 10 83

Projenin gereklemesi ile Glveren aynn ve devamnda Sakarya Nehrinin su
kalitesi ykselecek ve buna bal olarak da projenin yzeysel su kaynaklarna etkisi pozitif
ynde olacak, ekosistemin korunmasna ve gelimesine katkda bulunulacaktr.

Artlan sularn tarmsal amal olarak sulamada kullanlmas mmkndr. Bu
amala kullanm iin 07/01/1991 tarih ve 20748 sayl SKKY Teknik Usuller Tebliinde
gerekli dzenlemeler yaplmtr (Tablo IV.6, Tablo IV.7 ve Tablo IV.8). Artlan sularn bu
amala kullanlmas durumunda tebli erevesinde aada verilen tablolardaki artlarn
salanmas gerekmektedir.

ED RAPORU

85

Tablo IV.6. Sulama Sularnn Snflandrlmasnda Esas Alnan Sulama Suyu Kalite Parametreleri

Kalite Kriterleri
Sulama Suyu Snf
I. Snf Su (ok
iyi)
II. Snf Su
(iyi)
III. Snf Su
(kullanlabilir)
IV. Snf Su
(ihtiyatla
kullanlmal)
V. Snf Su
(zararl)
uygun deil
EC
25
x10
6
0-250 250-750 750-2000 2000-3000 > 3000
Deiebilir Sodyum Yzdesi
(% Na)
< 20 20-40 40-60 60-80 > 80
Sodyum Adsorbsiyon oran
(SAR)
< 10 10-18 18-26 > 26
Sodyum karbonat kalnts
(RSC) meq/l
mg/l
> 1.25
< 66
1.25-2.5
66-133
> 2.5
> 133
Klorr (Cl), meq/l
mg/l
0-4
0-142
4-7
142-249
7-12
249-426
12-20
426-710
> 20
> 710
Slfat (SO
4
=
) meq/l
mg/l
0-4
0-192
4-7
192-336
7-12
336-575
12-20
575-960
> 20
> 960
Toplam tuz konsantrasyonu
(mg/l)
0-175 175-525 525-1400 1400-2100 > 2100
Bor konsantrasyonu (mg/l) 0-0.5 0.5-1.12 1.12-2.0 > 2.0 -
Sulama suyu snf
*
C
1
S
1
C
1
S
2
, C
2
S
2
, C
2
S
1
C
1
S
3
, C
2
S
3
, C
3
S
3
,
C
3
S
2
, C
3
S
1

C
1
S
4
, C
2
S
4
, C
3
S
4
,
C
4
S
4
, C
4
S
3
, C
4
S
2
,
C
4
S
1

-
NO
3
veya NH
4
+
mg/l 0-5 5-10 10-30 30-50 > 50
Fekal Koliform
**
1/100 ml 0-2 2-20 20-100 100-1000 > 1000
Kaynak: Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Teknik Usuller Teblii, 1991
ED RAPORU

86

Tablo IV.7. Sulama Sularnda zin Verilebilen Maksimum Ar Metal ve Toksik Elementlerin Konsantrasyonlar

Elementler
Birim alana verilebilecek
maksimum toplam
miktarlar, kg/ha
zin Verilen Maksimum Konsantrasyonlar
Her trl zeminde srekli
sulama yaplmas durumun
da snr deerler mg/1
pH deeri 6,0-8,5 arasnda olan
killi zeminlerde 24 yldan daha
az sulama yapldnda, mg/1
Alminyum (Al) 4600 5,0 20,0
Arsenik (As) 90 0,1 2,0
Berilyum(Be) 90 0,1 0,5
Bor (B) 680 -
3
2,0
Kadmiyum (Cd) 9 0,01 0,05
Krom (Cr) 90 0,1 1,0
Kobalt (Co) 45 0,05 5,0
Bakr (Cu) 190 0,2 5,0
Florr (F) 920 1,0 15,0
Demir (Fe) 4600 5,0 20,0
Kurun (Pb) 4600 5,0 10,0
Lityum (Li)
1
- 2,5 2,5
Manganez (Mn) 920 0,2 10,0
Molibden (Mo) 9 0,01 0,05
2

Nikel (Ni) 920 0,2 2,0
Selenyum (Se) 16 0,02 0,02
Vanadyum (V) - 0,1 1,0
inko (Zn) 1840 2,0 10,0
Kaynak: Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Teknik Usuller Teblii, 1991
1
Sulanan narenciye iin 0.075 mg/1dir.
2
Yalnz demir ierii fazla olan asitli killi topraklarda izin verilen konsantrasyondur.
3
Tablo 9da verilmitir.

Tablo IV.8. Atksularn Tarmda Kullanlmas ile lgili Esaslar ve Teknik Snrlamalar

Tarm Tr Teknik Snrlamalar
Meyvecilik ve Baclk - Yamurlama metodu ile sulama yasaktr.
- Yere den meyveler yenmemelidir.
- Fekal koliform says 1000/l00 ml

Elyafl Bitki ve Tohum retimi - Salma veya yamurlama sulama yaplabilir.
- Yamurlama sulamada biyolojik olarak artlm ve klorlanm atksular kullanlabilir.
- Fekal koliform 1000/100 ml

Yem Bitkileri, Ya Bitkileri, i
Yenmeyen Bitkiler ve iekilik
- Salma sulama, mekanik artlm atksu

Projenin inaat ve iletme aamasnda SKKY hkmlerince gerekli izinler alnacak
olup, T.C evre ve Orman Bakanlnn 2005/5 sayl genelgesi erevesinde Proje
Raporu onay iin Bakanla sunulacaktr.
ED RAPORU

87

IV.8. Tesise Atk Sularn Verecek Sanayi Kurulular in Belirlenecek Atk Su
Kabul Standartlar

Endstriyel atksularn kanalizasyon sistemine ve alc ortama dearj, balant
iznine ve/veya dearj iznine tabidir. Farkl endstri tesislerinin dearj limitleri ile
kanalizasyon sistemlerine balantlar Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliiyle belirlenir. Su
Kirlilii Kontrol Ynetmeliine gre artma tesisinin artma verimini, amur tesislerinin
iletilmesini ve amur bertarafn olumsuz ynde etkileyen, atksu tesislerini tahrip eden,
fonksiyonlarn ve bakmlarn engelleyen, zorlatran, tehlikeye sokan veya tesislerde
alan personele zarar veren maddelerin atksu altyap tesislerine verilmesi yasaktr.
Sanayi tesislerinde p ve kat maddelerin tlerek kanalizasyona verilmesini salayan
p tclerinin kullanlmas yasaktr. Konut, iyeri ve endstriyel tesislerde kullanlan
bitkisel ve madeni atk yalarn kanalizasyona verilmesi yasaktr.

Sanayi tesislerinin kanalizasyon sistemine atksu dearj Su Kirlilii Kontrol
Ynetmeliinde (Ynetmelikte Tablo 25) belirtilen snr deerlere gre kontrol edilir (bkz
Tablo IV.9). Dearj izinleri belediyelerin altyap idarelerince verilmektedir. Buna gre,
atksular Polatl AATye ulaacak olan endstriler atksularn kanalizasyon sistemine Su
Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde Tablo 25te belirtilen parametrelerin snr deerlerinde ya
da altnda dearj edebilirler. Bu sebeple, atksularn kanalizasyon sistemine dearj
edecek olan sanayilerin, uygun n artma sistemi ile dearj kriterlerine uymalar
gerekmektedir. Ayrca, Polatl Belediyesinden dearj sertifikas alnmaldr.

Ek olarak, Trkiyede birka Bykehir belediyesi hari belediyelerin ounda
atksularn kanalizasyon sistemine dearjna ilikin idari bir prosedr bulunmamaktadr.
Polatl Belediyesinde de sanayi atksuyunun kanalizasyon sistemine dearjna ilikin idari
bir prosedr yoktur.

Tablo IV.9. Atksularn Atksu Altyap Tesislerine Dearjnda ngrlen Atksu Limit Deerleri

Parametre
Kanalizasyon Sistemleri
Tam Artma ile Sonulanan
Atksu Altyap Tesislerinde
Derin Deniz Dearj ile
Sonulanan Atksu Altyap
Tesislerinde
Scaklk (
o
C) 40 40
PH 6,5-10,0 6,0-10,0
Askda kat madde (mg/L) 500 350
Ya ve gres (mg/L) 250 50
Katran ve petrol kkenli yalar (mg/L) 50 10
Kimyasal oksijen ihtiyac (KO) (mg/L) 4000 600
Biyokimyasal oksijen ihtiyac (BO) (mg/L) - 400

Slfat (SO
4
-
) (mg/L) 1700 1700
Toplam slfr (S) (mg/L) 2 2
Fenol (mg/L) 20 10
Serbest klor (mg/L) 5 5
Toplam azot (N) (mg/L) -
40

Bnyesinde %2den fazla inert KO ieren ve toplam KO deeri 5.000 mg/L den fazla olan kuvvetli organik atksular iin
KO yerine BO
5
deeri esas alnr.
Bu parametre atksu deerlendirmesinde baklmayacaktr.
ED RAPORU

88

Tablo IV.9. Atksularn Atksu Altyap Tesislerine Dearjnda ngrlen Atksu Limit Deerleri (Devam)

Parametre
Tam Artma ile Sonulanan
Atksu Altyap Tesislerinde
Derin Deniz Dearj ile
Sonulanan Atksu Altyap
Tesislerinde
Toplam fosfor (P) (mg/L) -
10
Arsenik (As) (mg/L) 3 10
Toplam siyanr (Toplam CN
-
) (mg/L) 10 10
Toplam kurun (Pb) (mg/L) 3 3
Toplam kadmiyum (Cd) (mg/L) 2 2
Toplam krom (Cr
-
) (mg/L) 5 5
Toplam civa (Hg) (mg/L) 0,2 0,2
Toplam bakr (Cu) (mg/L) 2 2
Toplam nikel (Ni) (mg/L) 5 5
Toplam inko (Zn) (mg/L) 10 10
Toplam kalay (Sn) (mg/L) 5 5
Toplam gm (Ag) (mg/L) 5 5
Cl
-
(Klorr) (mg/L) 10000 -
Metilen mavisi ile reaksiyon veren yzey aktif
maddeleri (MBAS) (mg/L)

Kaynak: Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, Tablo 25, 2004
Bnyesinde %2den fazla inert KO ieren ve toplam KO deeri 5.000 mg/L den fazla olan kuvvetli organik atksular iin
KO yerine BO
5
deeri esas alnr.

IV.9. Artma amurunun Bertaraf ve Deerlendirilmesi, Yaplacak Analizler,
Alnacak zinler

Polatl AATde denitrifikasyonlu/nitrifikasyonlu uzun havalandrmal aktif amur
prosesinin sonucu olarak biyolojik amur oluumu gerekleecektir. Yaplan
hesaplamalara gre Polatl AATde 2012-2025 yllar arasnda, gnlk 21 ile 30 ton
arasnda stabilize artma amuru oluacaktr. Oluan amur susuzlatrma ilemine tabi
tutulduktan sonra bertaraf edilecektir (Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009).
Polatl AATden kaynaklanan artma amuru iin deerlendirilen alternatifler aadaki gibi
aklanabilir:

Arazi uygulamas: amurun arazide kullanm, kalknmakta olan dnyada
besinlerin korunmas ve tarmsal rn retiminin artrlmas konusunda srdrlebilir bir
yntem olarak belediyeler tarafndan giderek artan sekilde dsnlmektedir. amurun
arazide kullanld sistemler drt kategoriye ayrlr: (Polatl Su ve Atksu Mastr
Plan, 2009):

Tarmsal kullanm: amur, gbre olarak kullanlr.
Orman alanlarnda kullanm: amur, orman retkenliini artrmak iin
kullanlr.
Toprak kazanma: amur, rnein yzey madenciliiyle bozulmu
arazilerin yeniden yeillendirme amacyla kazanlmas veya deniz
kysnda toprak kazanmak amacyla kullanlr.
Arazi bertaraf: amur zerinde yeillik olan veya olmayan topraklara
birincil amac amur bertaraf olmak kaydyla serilir. Tarmsal retim
veya toprak zelliklerinin iyiletirilmesi ikincil dzeyde nemlidir.


ED RAPORU

89

Kompostlama: Kompostlama, organik maddelerin biyolojik bir znmeden
geerek kararl bir son rne dnt bir sretir. Gerektii gibi
kompostlanm amur olumsuz durumlardan arnm, humus benzeri bir
malzemedir. Uucu kat maddelerin yaklak %20 ile %30u karbondioksit ve
suya dnr. Aerobik kompostlama maddelerin znmesini hzlandrr ve
patojen ykm iin gerekli olan yksek scakla ulamay salar (Polatl Su ve
Atksu Mastr Plan, 2009).

Dzenli depolama: Biyolojik kat maddelerin depolama sahasnda evsel
atklarla birlikte dzenli depolanmas amur bertaraf konusunda bir seenektir.
Saha elveriliyse, dzenli depolama uygulamas biyolojik katlarn, kum, zgara
artklar ve atksu artma tesisinden gelen dier kat maddelerin bertarafnda
kullanlabilir. ou durumda kat maddelerin konsantrasyonu biyolojik kat
maddelerin dzenli depolamaya kabul edilip edilmeyeceinin belirlenmesinde
nemli bir etkendir (Polatl Su ve Atksu Mastr Plan, 2009).

Yakma: amurlarn yaklmas, organik kat maddelerin tamamen oksitlenmi
son rnlere, yani karbondioksit, su ve kle dntrlmesini ierir. Yakma
ilemine giren amur genellikle susuzlatrlm, artlmam amurdur. Yakma
ncesinde amurun stabilize edilmesi gerekmez. amur ayr yaklabilecei
gibi, belediyenin kat atklaryla birlikte de yaklabilir. Yakma ilemi ok odackl,
akkan yatakl veya belediye kat atklaryla birlikte yakmay ierir. amurun
imento fabrikalarnda yaklmas, amur bertaraf konusunda bir dier
seenektir. imento sanayi farkl atklar yakt seenei olarak kullanabilir ve
bu yolla fosil yaktlarn kullanmndan tasarruf edebilir ve atklar
deerlendirerek belediye atklar sorununa katkda bulunabilir (Polatl Su ve
Atksu Mastr Plan, 2009).

Tula ve kiremit imalat: amur ayn zamanda kil tulalarn, cruf tulalarn ve
at kiremitlerinin imalatnda da kullanlabilir. Bu yapm malzemesi kilden ve
kerpi amurundan oluur. Bileenler genellikle kartrlr, preslenir, kurutulur
ve ardndan tnel frnda yaklr. Susuzlatrlm amur dier hammaddelerle
birletirilebilir (Polatl Su ve Atksu Mastr Plan, 2009).

Yukarda bahsedilen amur bertaraf seenekleri, Polatl AATden kan artma
amuru iin deerlendirilmitir. Bu deerlendirme sonucunda, aadaki sonulara
ulalmtr (Polatl Su ve Atksu Mastr Plan, 2009):

Arazi uygulamas (tarmsal kullanm): Polatl yaknlarnda geni tarm arazileri
mevcut olduundan bu seenek uygulanabilir.
Dzenli depolama: Polatl iin entegre kat atk sahas planlanm olduundan
bu seenek uygulanabilir.
Arazi slah: Polatl yaknlarnda arazi slahna uygun arazi mevcut olduu iin
Kompostlama: Polatlda veya yaknlarnda mevcut ya da planlanan bir tesis
olmadndan, bu seenek uygulanamaz.
Yakma: Polatlda veya yaknlarnda mevcut ya da planlanan bir tesis

Yukardaki deerlendirmelerden sonra, proje kapsamnda bertaraf seenekleri e
indirilmitir. Bunlar, gbre amac ile tarmsal kullanm, kat atk sahasnda dzenli
depolama ve arazi uygulamasdr. Hedef, retilen stabilize amurun gbre olarak
kullanmna olanak salamaktr (Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009).
ED RAPORU

90

amurun tarmda kullanlmas iin uygun uygulama koullarna karar verebilmek
iin potansiyel uygulama alanlar iin besin dengesi almalar yaplacaktr. Bu
almalarda, amur kalitesi, toprakta hazr bulunan besinler ve yetien rnlerin besin
gereksinimleri gz nnde bulundurulacaktr.

Ayrca, atksu artma tesisinden kan amur iin ilgili ynetmeliklerle uyumlu
ekilde tarmsal alanda kullanlabilecek miktarlar belirleyen bir pazarlama plan
oluturulacaktr.

Endstrilerden kanalizasyon sistemine yaplan dearjn izlenmesi (snr deerlerin
kontrol edilmesi) amurun kalitesini gvence altna alacaktr. Bu AATdeki amurun
kalitesinin izlenmesiyle de dorulanacaktr. Stabilize amurun kalite kontrol iin ylda en
az iki kez analiz yaplacaktr. Toksik madde yklerine bal sorunlar ve iletmeyle ilgili
dier sorunlar olduunda analiz says artrlacaktr.

Geici mevsimsel kstlamalar nedeniyle artlm amurun tarmda ve/veya
toprakta kullanlmasna izin verilmeyen dnemlerde artma amuru dorudan kat atk
depolama sahasna gnderilecektir (Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009). Bu
durumda artma amuru, tesis iletmeye alndktan sonra, 14/03/2005 tarih ve 25755
sayl Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii Ek-11/A kapsamnda analiz edilecek ve
analiz sonular dorultusunda bertaraf gerekletirilecektir.

Hlihazrda Polatl'da dzenli depolama sahas yoktur. Polatl'nn kat atklar
bidonlarda biriktirilmekte, ardndan Belediye kamyonlar tarafndan toplanarak kat atk
depolama sahasna gtrlmektedir (Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009).

Belediye Polatl iin bir dzenli depolama sahasnn teklif aamasnda olduunu
bildirmitir. Bu amala henz bir arazi seilmemitir. Dier amur bertaraf seenei ise
peyzaj almalarnda kullanlmak zere arazi uygulamalardr.

amurun tarmda ve toprakta kullanlabilmesi iin yrrlkte olan Toprak Kirlilii
Kontrol Ynetmelii (TKKY) (Resmi Gazete: 25831, 31 Mays 2005) belirtilen
standartlara ve yntemlere uygun olacaktr. Bu ynetmelik uygun koullar sz konusu
olduunda, atksu artma tesislerinden elde edilen artlm amurun yeniden
kullanlabileceini belirtir. Stabilize artma amurunun toprakta kullanmas durumda,
stabilize Artma amuru Kullanm zin Belgesi ynetmelikte belirlenen yetkili merciden
alnmaldr.

TKKY EKI-Bde verilen stabilize artma amurlarnn toprakta kullanlabilmesi iin
gerekli snr deerler Tablo IV.10da gsterilmitir.

Tablo IV.10. Toprakta Kullanlabilecek Stabilize Artma amurunda Msaade Edilecek
Maksimum Ar Metal Muhtevalar

Ar metal (Toplam)
Snr deer
(mg/kg frn kuru materyal)
Kurun 1200
Kadmiyum 40
Krom 1200
Bakr 1750
Nikel 400
inko 4000
Civa 25
ED RAPORU

91

TKKY ne gre ilenmi artma amurunun uygulanaca topraklarn ar metal
konsantrasyonlar Tablo IV:11de verilen snr deerleri gemeyecektir.

Tablo IV.11. Toprakta Bulunabilecek Ar Metaller in Snr Deerler

Ar metal (Toplam)
pH<6
mg/kg frn kuru materyal
pH>6
mg/kg frn kuru materyal
Kurun 50** 300**
Kadmiyum 1** 3**
Krom 100** 100**
Bakr* 50** 140**
Nikel* 30** 75**
inko* 150** 300**
Civa* 1** 1.5**
* Yem bitkileri yetitirilen alanlarda evre ve insan salna zararl olmad bilimsel almalarla kantland
durumlarda, bu snr deerlerin aslmasna izin verilebilir.
** pH>7 iin, Bakanlk deeri %50ye kadar artrabilir.

TKKY ne gre ilenmi artma amurunun 10 yllk bir kullanm dnemi baz
alndnda, her yl topraklara uygulanabilecek ar metal ykleri Tablo IV.12de verilen
snr deerleri gemeyecektir.

Tablo IV.12. 10 Yllk Dnem in Yllk Topraa Uygulanabilecek Ar Metallerin Snr
Deerleri

Ar metal (Toplam) Snr Uygulama Deeri (gr/da/yl)

Kurun
1500
Kadmiyum 15
Krom
1500
Bakr
1200
Nikel
300
inko
3000
Civa 10
Eer ilenmi artma amurunun uygulama ve rnn toplanmas arasndaki sre en az 3 ay ise, Bakanlk
uygulama snr deerini kadmiyum ve civa dndaki metaller iin ilgili kurumlarn onayn aldktan sonra %5e
kadar ykseltebilir.

Yem bitkileri yetitirilen alanlarda evre ve insan salna zararl olmad bilimsel almalarla kantland
durumlarda, bu snr deerlerin aslmasna izin verilebilir.

Tarmda kullanlacak artma amurlar, artma amurunun tarmda kullanmnda
evrenin ve zellikle topran korunmas konusunda 86/278/EEC sayl AB Konsey
Direktifinde belirtilen tm hususlara uyulacaktr. Buna gre ilenmi artma amurlarnn
ar metal ierii Tablo IV.13te verilen snr deerleri gemeyecektir (Atksu amuru
Direktifi Ek I A).

ED RAPORU

92

Tablo IV.13. lenmi amur inde Bulunabilecek Ar Metallerin Snr Deerleri

Madde Kuru materyal, mg/kg
Kadmiyum 20
Bakr 1000
Nikel 300
Kurun 750
inko 2500
Civa 16
Krom -

amur, ayet bir atk depolama alannda depolanacaksa Tehlikeli Olmayan Atk
Depolama Sahasna Kabul Edilebilecek Atklar [Direktif 1999/31/EC] ve Kirlilik Azaltma
Proseslerinden kan Atklar [Direktif 75/442/EEC] tanmlamalarna uyacaktr. Bu
nedenle Direktif 1999/31/EC Ek II de belirtilen tedbirlerin alnmas zorunludur.

IV.10. Projenin me Suyu Temin Edilen Yaplar zerine Etkileri

Polatl le snrlar ierisinde ime ve kullanma suyu temini amal bir baraj
bulunmamaktadr. Dolaysyla, proje alan herhangi bir barajn ksa, orta ve uzun mesafeli
koruma alan iinde kalmamaktadr. AATnin iletmeye gemesiyle beraber, artlm olan
suyun dearj Karaboaz Deresi araclyla Glveren ayna verilecektir. Bu anlamda
direkt olarak, ime suyu temin edilen bir yzey suyuna dearj yaplmayacak ancak proje,
dolayl olarak blgedeki yzey suyu kalitesini etkileyecek ynde bir gelime yaratacaktr.

Ayrca, tesisin inaat ve iletme aamasnda gerekli nsani Tketim Amal Sular
Hakknda Ynetmelik (17.02.2005 tarih ve 25730 sayl ynetmelik, ayrca, 24.07.2005,
15.09.2006 tarihli deiiklikleri) su ehir ebekesinden salanacaktr. Bu bakmdan gerekli
suyun temin edilmesi amacyla kuyu almayacak ve yeralt suyu kullanlmayacaktr.
Yeralt su kaynaklar iin nemli bir su yk oluturulmayacaktr.

IV.11. Tesiste Kt Hava artlarnda (Yal, Kuru, Souk Hava vb.)
Yaplacak almalar

Polatl lesindeki mevcut kanalizasyon sistemi ayrk sistem olarak ina edilmi
durumdadr. Ancak sistem bileik sistem olarak kullanlmaktadr. Polatl AAT Projesinin
gerekletirilmesiyle beraber mevcut ebekelerin birleik sistemler olduu yerlerde bu
sistemlerin ayr sistemlere dntrlmesi hedefler arasnda yer almaktadr. Bu nedenle
ar yal havalarda ehirden gelen yamur sular artma tesisine ulamas nlenecek
ve bu durumdan tesisin olumsuz ynde etkilenmesi sz konusu olmayacaktr. Ayrca
havuzlarda braklan hava pay ve hidrolik akn yeterli olmas sebebiyle bu tip bir sorun
olmas beklenmemektedir. Ar yalar ile ilgili olarak bir dier sorun ise takndr. Bu
konu ile ilgili olarak detayl bilgi ise, Blm IV.5te verilmitir.

Souk havalarda aktif amur prosesindeki verimde azalmalar gzlenebilir. Bu
durum kanlmazdr. Ancak bu durumun artma sisteminde olumsuz etki yapmas
beklenmemektedir. Tanklarda bulunan havalandrc, syrc ve kartrc gibi ekipmanlar
ok souk havalarda tanklarn donmasn engelleyecektir. Izgaralar, bloverler, mekanik
amur younlatrma niteleri gibi ekipmanlar kapal binalarda bulunacandan dolay
donma durumu sz konusu olmayacaktr.
ED RAPORU

93

Dondurucu hava ile ilgili nemli problemler aadaki gibidir.

Enerji kesintisi: Hava hattnda kar ve buz olumas enerji hatlarnda bozulmalara
sebep olur.

Ulam gl: Buzlu artlarda, yollarn kayganlamas nedeniyle hem personelin
ulam hem de tesiste kimyasal ve amur tanm sorun yaratabilir.

Dondurucu hava artlarnda, enerji nakil hattnn donmas ve kar tutmasn
engelleyecek uygun nlemler alnacaktr. Bu nlemler, aktaki vanalarn dzenli
kontroln, motor stmasnn salanmasn ve borularn tam yaltmn kapsamaktadr.
Izgara atklar ve kum donmadan nce bertaraf edilecek, kpr tekerleklerinin gittii
alanlarn buz tutmamas salanacaktr. Yzeysel havalandrclar buzlanmadan dolay
dzgn almayabilir. Bunun iin buzun scak su ile zlmesi salanacaktr.

Bu konuya ilikin dier bilgiler Blm IV.25teki Acil Eylem Plan bala altnda
verilmektedir.

IV.12. Flora, Fauna, Biyolojik eitlilik, Habitat Kayb zerine Etkiler ve
Alnacak nlemler

Yaplan arazi almas sonucu 25 bitki tr ve tr alt seviyede takson tespit
edilmitir. Tespit edilen bitki trlerinin byk ounluu Akdeniz blgesi iin olduka geni
yayll (kozmopolit) bitki trleridir.

naat faaliyetleri srasnda, bitkisel topran (ok az bir blmde olsa dahi)
syrlmas sonucunda, proje sahasndaki doal bitkisel habitat ksmen etkilenecektir.
Ancak proje sahasnn tarm alan olmas, ok kk bir blmnde bulunabilen doal bitki
trlerinin geni yayll olmas (kozmopolit), proje sahas evresindeki alanlarda da bu
trlerin bol olarak bulunmalar, tehlike statsnde ve endemik bitkilerin bulunmamas, flora
asndan bitki trlerine etkilerinin ok dk dzeyde olabilecei fikrini vermektedir. Bu
etkiyi daha da azaltmak amac ile inaat faaliyetleri srasnda, syrlan bitkisel topran
depolanmas ve bu bitkisel topran iletme aamasnda yaplacak peyzaj
uygulamalarnda kullanlmas salanacaktr.

naat aamasnda proje sahasnda bulunan hayvan trlerinin, inaat
faaliyetlerinden olumsuz etkilenmesini nlemek iin inaat almalarna reme
dneminde balanlmayacaktr.

Projenin iletilmesi aamasnda, kalc yaplarn ve sert yzeylerin bulunduu
alanlarda kalc habitat kayb grlecektir. Tesislerin kurulmasyla beraber tarm arazisinin
yan sra step alanlar da yitirilecektir. Ancak bu habitatlar, gerek proje sahasnda
yap/nitelerin bulunmad alanlarda gerekse proje sahasnn dndaki yakn evresinde
yaygn bir dalm gstermektedir. Bu durum, flora ve fauna topluluklar zerindeki olas
etkilerin dk olacan gstermektedir.

Sahann biyo-ekolojik aratrmalar srasnda gzlenen ku, srngen ve memeli
trleri proje sahasnn hemen yanndaki benzer alanlarda da saptanmtr. Projenin
etkileri, bu etkilerin boyutlar ve azaltlmasyla ilgili olarak genel bir deerlendirme aada
maddeler halinde sunulmutur:
ED RAPORU

94

naat ve iletme aamasnda youn inaat faaliyetleri ve kurulacak tesislerin
habitatlar yok etmesi nedeni ile alandaki bitki ve hayvan trleri, projeden
olumsuz ynde etkilenmesi kanlmazdr.
Sahada saptanan hayvan trleri iin yakn evrede alternatif alanlarn
bulunmas, memeli, srngen ve ku trlerinin hareket etme yeteneklerinin
olduka fazla olmas, mevcut durumda alann memeli trlerin byk bir blm
tarafndan sadece dolama ve beslenme alan olarak kullanlmas, olumsuz
etkilerin boyutlarn azaltacak olmas dolaysyla olumsuz etkilerin boyutunu
indirgemektedir.
Proje alanndaki youn insan faaliyetleri nedeni ile hayvanlar alan terk
edebileceklerdir. zellikle zeminde ve toprak altna yuvalanan trlerin inaat
aamasnda olumsuz ynde etkilenmelerini en aza indirmek iin, inaat
faaliyetlerinin ilk ylnda reme sezonunun olduu dnemlerde (Nisan-Mays-
Haziran) inaat faaliyetlerinin tedrici olarak yaplmas, bu trlerin telef
olmadan alan terk etmeleri iin zaman ve enerji bulmalarn salayabilecektir.
Proje sahasnn evresindeki karasal ekosistemlerde, bu trlerin gzlenmesi,
tesisin iletme faaliyetlerinden nemli derecede etkilenmeyecekleri fikrini
vermektedir.
Floristik almalardan elde edilen bulgular deerlendirildiinde, faaliyet
alannn yakn evrelerinin benzer habitat eitlilii gstermesi, tehlike
kategorisindeki bitki trlerinin geni yayll trler olmas, endemik bitki
olmamas, nedeni ile faaliyetin flora zerine olumsuz etkilerinin olduka az ve
lokal boyutta olaca fikrini vermektedir.
Ayrca inaat aamasnda bitkisel topran syrlmas baz bitkilerin kklerine
zarar vermeden sklmesi ve sonrasnda uygun yerlere kazandrlmas etkiyi
azaltacaktr.
Flora ve faunaya olan etkilerin azaltlmas konusunda yukarda sralanm olan
nlemlere ilave olarak; trler iin mevsimsel hassasiyetler gz nnde
bulundurularak (reme ve g sezonunda) etkilenen alanlarda, inaat
faaliyetleri tedrici olarak bir sra halinde yaplacaktr. Faaliyetin sahas ve yakn
evresi ku g yolu zerinde bulunmamaktadr. Bu nedenle gmen kulara
ynelik bir etki olmas beklenmemektedir.
letme aamasnda, artma tesisinden dearj edilen sular sayesinde,
artlmam sulardaki yksek azot ve fosforun proje sahas ve yakn evresi
hatta dearj nokrasndaki bitkiler zerindeki olumsuz etkileri de bertaraf edilmi
olacaktr. letme aamasnda, tesisin gizlenmesi ve olas kokunun evreye
yaylmasn nlemek iin baz peyzaj dzenlemelerinin yaplmas gereklidir. Bu
peyzaj dzenlemelerde, depolanan bitkisel topran kullanlarak doal bitki
alanlarnn oluturulmas, mevcut bitki trlerinin tekrar olumasn ve
devamlln salayacaktr.
Ayrca tesis evresinde yaplacak peyzaj dzenlemelerinde, bu blgede yetien
bitki trlerinin seilmesi olduka nemlidir. Blgenin doal orman aas
bitkileri Pinus nigra (karaam) dr. Bu nedenle blgede yaygn olarak bulunan
Pinus nigra ve Pinus brutia peyzaj asndan ilk dnlen bitkiler olmaldr.
Bunun yannda bu tip habitatlarda iyi geliim gsterebilen Cupressus
sempervirens (selvi)de amlarn yetitii alanlara dikilebilir, ayrca yol
kenarlarna Robinia pseudoacacia (akasya) gibi aalar ve Qercus spp. (mee)
gibi allk bitkilerin dikilmesi de nerilmektedir.
letme aamasnda yaplacak peyzaj alanlar, srngen ku ve memeli trleri
iin daha uygun habitatlarn olumasn salayabilir. Bu durumda yakn
evredeki alternatif alanlara kam trlerin (zellikle tc kular) geri
dnerek, bu yeni peyzaj alanlar besleme, barnma hatta reme amac ile
kullanabilmeleri de mmkn olabilecektir.
ED RAPORU

95

Sonu olarak, sz konusu atk su artma tesisi, iletme aamasnda etkili bir
ekilde iletildii taktirde, alc ortam standartlarna uygun kalitede su alc ortama
verileceinden, tesis, yakn evresi ve ana alc ortam olan Glveren ay civarndaki
flora-fauna unsurlarna ait habitatlarn ekosistem kalitesinin artaca, bununda insan ve
evre salna olumlu etkiler oluturmas beklenmektedir.

IV.13. Proje Kapsamndaki Elektrifikasyon Plan, Bu Plann Uygulanmas in
Yaplacak lemler ve Kullanlacak Malzemeler, Enerji Nakil Hatlarnn Geirilecei
Yerler ve Trafolarn Yerleri, Bunlarn Gleri

Polatl Atksu Artma Tesis alan iinde herhangi bir enerji iletim hatt
bulunmamaktadr. Atksu artma tesisine inaat ve iletme aamalarnda gerekli olan
elektrik, tesis alann gneyinde, tesise en yakn noktasndan 1 km mesafede yer alan
340 kVlik enerji iletim hattndan yaplacak bir bransman ile olabilecektir. Konu ile ilgili
kesin deerlendirme TEA Genel Mdrl ile yaplan grmeler neticesinde
belirlenecektir. Polatl Belediye Bakanl ve TEA Genel Mdrl arasnda 03
Temmuz 2008 tarihinde gerekletirilen yazmada (bkz. Ek-2.6) TEA Genel Mdrl
tarafndan henz gzergah seimi yaplmayan projelerle ilgili olarak, gzergah yer seimi
ileri tamamlandnda, ilgi yaz konusu planlama sahas iine isabet edecek ekilde bir
tesisimiz gndeme geldii takdirde, buna ynelik imar plan tadilat iin gerekli
mracaatlarn belediyeye yaplaca belirtilmitir. AATnin inaat srasnda, Elektrik
Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmeliinde belirtilen mesafelere gre, uygulama yaplmasn
teminen TEA gr alnmadan uygulama yaplmayacaktr. Sz konusu 340 kVlik
enerji iletim hatt Ek-1de yer alan 1/25.000 lekli harita zerinde gsterilmektedir.

IV.14. Proje Kapsamnda naat ve letme Aamasnda Meydana Gelecek
Kat Atk, Tbbi Atk ve Tehlikeli Atklarn Cins ve Miktarlar, Bu Atklarn Bertaraf
ekilleri

naat aamasnda kat atklar personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atklar,
ambalaj atklar ve inaat atklar olacaktr. Oluan evsel atklar Kat Atklarn Kontrol
Ynetmeliinin ilgili maddeleri uyarnca toplanacak ve bertaraf edilecektir. Proje
kapsamnda yaplacak syrma ve hafriyat ilemlerinden kacak olan kaz malzemesi
Hafriyat Topra, naat ve Yknt Atklarnn Kontrol Ynetmelii hkmleri uyarnca
bertaraf edilecektir. st toprak ise, Blm IV.4te aktarld zere, peyzaj almalarnda
kullanlmak zere depolanacaktr. naat atklar, evsel atklardan ayr olarak sar renkli
konteynrlar ierisinde toplanacak ve inaat atklarnn depolanmas iin belediye
tarafndan belirlenen alanda bertaraf edilecektir (bkz Ek-2.10).

Polatl AAT Projesi inaat srasnda toplam 48 personel altrlmas
planlanmaktadr. Bu iilerin faaliyetleri sonucunda evsel kat atk oluumu
beklenmektedir. Bir kiinin oluturduu gnlk kat atk miktar yaklak olarak 1.34 kg/gn
alnarak, inaat aamasnda oluan atk miktar aadaki ekilde hesaplanmtr.

1.34 kg/gn.kii x 48 kii = 64.32 kg/gn

naat almalarnn yaklak 24 ay srmesi planlanmaktadr. Bu kapsamda 2
ylda olumas beklenen (haftada 6 gn allmas koulu ile) kat atk miktar yaklak
40,136 kg olacaktr.
ED RAPORU

96

Bununla birlikte, inaat aamasnda kullanlacak olan inaat makinelerinden ve
proje birimlerinin hazrlanmasnda kullanlacak olan malzemelerden atk ya, solvent, vb.
oluabilir. Oluan bu atklar Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliine uygun olarak evsel
atklardan ayr olarak toplanacak, depolanacak ve bertaraf edilecektir. Ayrca, kaza
durumlarndan kaynaklanabilecek az miktarda tbbi atk oluumu da gzlenebilir. Bu
atklar da evsel nitelikli atklardan ayr olarak toplanp, bertaraf edilecektir.

letme dneminde, AAT sahasnda 12 kiinin altrlmas planlanmaktadr. Bu
dnemde alanlarn gnlk faaliyetlerinden dolay evsel kat atk oluumu gzlenecektir.
Bununla birlikte, iletme dnemi boyunca kullanlacak olan ekipmanlardan kaynaklanacak
atk ya vb. oluumu beklenmektedir. Ayrca, beklenmeyen durumlar sonucunda tbbi
atklar oluabilir. Kii bana gnlk oluacak kat atk miktar 1.34 kg/kii.gn alndnda
alan kiilerden oluacak evsel atk miktar;

1.34 kg/kii.gn x 12 kii = 16.08 kg/gndr.

letme aamasnda 1 yl sre ile olumas beklenen (haftada 7 gn allmas
koulu ile) atk miktar yaklak 5,869 kg olacaktr.

Tesiste oluacak olan evsel kat atklar, belediye tarafndan kat atk depolama
alan ierisinde bertaraf edilecektir. Halihazrda Polatl lesinde dzenli depolama sahas
yoktur. Polatlnn kat atklar bidonlarda biriktirilmekte, ardndan Belediye kamyonlar
tarafndan toplanarak Polatlya 5 km mesafedeki gneyde bulunan kat atk depolama
sahasna gtrlmektedir. Belediye Polatl iin bir depolama sahasnn teklif aamasnda
olduunu bildirmitir. Ancak bu amala henz bir arazi seilmemitir. Projenin inaat
denmi boyunca oluan tehlikeli atklar ise, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmeliine
gre toplanacak, depolanacak ve bertaraf edilecektir. Atk yalar Atk Yalarn Kontrol
Ynetmeliine uygun olarak toplanacak, depolanacak ve bertaraf edilecektir. Buna gre,
atk yalar uygun, szdrmaz, az kapal kaplar iinde depolanacak (mmkn olduunca
kendi kab ierisinde) ve en yaknda atk ya geri kazanm tesisine gnderilecektir.

letme dneminde tesiste gnde 21-30 ton artma amuru oluacaktr. Oluan
artma amuru analiz edilecektir. Buna gre yaplan analiz sonucunda, ar metal gibi,
ieriinde tehlikeli atk olarak deerlendirilmesi sz konusu olan bir madde bulunmas
halinde, artma amuru, Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii hkmleri erevesinde
bertarf edilecektir. Bulunmamas halinde ise, Blm IV.9 balnda belirtildii zere
bertaraf salanacaktr.

Ayrca inaat ve iletme srasnda oluacak olan ambalaj atklar ayr olarak
toplanacak ve geri kazanm salanacaktr. Olduka snrl miktarda oluabilecek tbbi
atklar da Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmeliine uygun olarak toplanacak, depolanacak
ve bertaraf edilecektir.

Maddelerden, Parlayc, Patlayc, Tehlikeli ve Toksik Olanlarn, Tanmalar,
Depolanmalar ve Kullanmlar, Bu ler in Kullanlacak Aletler ve Makineler,
Bertaraf Yntemleri, Gvenlik nlemleri

Proje kapsamnda, inaat ve iletme aamasnda patlayc, parlayc, tehlikeli ve
toksik maddeler kullanlmayacaktr. naat aamasnda olduu gibi iletme dneminde de
kullanlan ekipmandan ve bunlarn onarmndan kaynaklanabilecek atk ya ve boya gibi
ED RAPORU

97

tehlikeli madde snfnda yer alan madde kullanm sz konusu olacaktr. Bunlarn
deerleri ihmal edilebilir miktardadr. Ancak yine de, bu atklar Tehlikeli Atklarn Kontrol
Ynetmeliine ve Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliine uygun olarak evsel atklardan
ayr olarak toplanacak, depolanacak (mmkn olduunca kendi kab ierisinde) ve lisansl
bir irket tarafndan bertaraf edilecektir. Konuya ynelik ayrntl deerlendirme Blm
IV.24te verilmektedir.

IV.16. Proje Kapsamnda naat ve letme Dneminde Kullanlacak Yaktlarn
Trleri, Tketim Miktarlar, Kimyasal Analizleri, Yakma Sistemleri ve Bunlardan
Oluacak Emisyonlar

Arazinin hazrlanmasndan balayarak nitelerin almasna kadar yaplacak olan
ilerde kullanlacak olan yaktlar, inaat ekipmanlarnda kullanlacak olan mazot ve benzin
gibi akaryaktlardr. naat ekipmanlarnn egzozlarndan oluacak emisyonlar
Blm IV.1.3te incelenmitir. Bu ekipmanlarn egzozlarndan yaylan NO
2
, CO, HC, SO
2
,
PM ve PMdeki kurun emisyonlar hesaplanarak, Endstri Tesislerinden Kaynaklanan
Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii Ek 2de yer alan, almas durumunda hava
kalitesine katk deerlerinin hesaplanmasn gerektiren snr deerlerin altnda kald
tespit edilmitir.

Tesisin iletilmesi srasnda, stma amal olarak kalorifer kullanlmas
dnlmektedir. Kalorifer yaktndan kaynaklanacak baca gaz emisyonlarna kar
13 Ocak 2005 tarih ve 25699 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle giren
Isnmadan Kaynaklanan Hava Kirliliinin Kontrol Ynetmelii hkmleri ile belirlenen
snr deerlerin altnda kalmas amacyla gerekli nlemler alnacaktr.

IV.17. Tesiste Oluabilecek Koku, Toz, Haere ve Sinek remesine Kar
Alnacak nlemler

Atksu artma tesislerinde oluan rahatsz edici koku, younlukla fiziksel artmann
yapld ve artma amurunun bulunduu nitelerden kaynaklanr. Izgaralar, keltme
tanklar, havalandrma tanklar, amur younlatrma ve susuzlatrma tesisleri yakn
evrede olumsuz etkiler yaratabilecek olan kt kokularn olumasna sebep olmaktadr.

Tesise ulaan atksuyun iinde yksek miktarda organik madde bulunmaktadr.
Organik maddeler biyolojik artma tesisinde bulunan bakteriler tarafndan kt kokulu
bileiklere ayrtrlr. Biyolojik atksu artma tesisinde bulunan aktif amur da ok yksek
miktarda bakteri ve organik madde ierir. Aktif amurun ierisinde yer alan organik
maddeler bakteriler tarafndan ok ksa srede ayrtrlabilir. Bu ayrtrma sonucu oluan
bileikler de kokuya neden olmaktadr.

En belirgin kokuya yol aan gaz hidrojen slfr gazdr. Eer tesiste amur artm
yaplyorsa, artma esnasnda oluan amonyak, amin, slfr ierikli bileikler, ya asitleri,
aromatik bileikler ve baz hidrokarbonlar da kokuya neden olur. Bunun dnda, yalar,
petrol ve organik zcler de kt koku oluturur.

Polatl atksu artma tesisinde ncelikle iyi iletimsel koullar salanacak ve koku
giderimi iin gerekli nlemler alnacaktr. nlemler, kt koku oluturan sebepleri ortadan
kaldrarak kokuyu kaynanda yok etmeyi, bu nlemler ile tamamen giderilemeyen kt
kokuyu azaltmay ve rahatsz edici kokunun alclara ulamasn engellemeyi
hedeflemektedir.
ED RAPORU

98

Tesiste bulunan artma niteleri belirli aralklarla temizlenecek ve tesisin bakm
yaplacaktr. Bunun dnda tesiste iyi iletim koullarnn salanmasna ynelik olarak
koku oluumu sz konusu olduu zaman alnabilecek nlemler aadaki gibidir:

Tesis kapasitesini aan miktarda atksu giriini nlemek (eer varsa yedek
niteleri de altrarak tesisin kapasitesini arttrmak),
Tesiste bulunan kat atk ve aktif amur miktarn azaltmak,
Izgaralarda biriken maddelerin toplanma skln arttrmak,
Sinek, kemirgen ve koku olmamas iin amuru tesiste ok ksa bir sre
bekletmek,
amur ve atksuyun zerinde biriken tabakay toplayan pompalar daha sk
altrmak,
Biyolojik artma nitelerinde havalandrma orann arttrmak,
Aktif amur artma nitesi ak alanda ise amur younlatrclarna klorlu su
eklemek,
Aktif amurun bekleme sresinin uzamas durumunda amura kire eklenmesi,
Su seviyesinin bir anda dmesi sonucu yaratlan trblans nlemek iin su
seviyelerini kontrol etmek.

Yukarda bahsedilen azaltc nlemlerin uygulanmas ile tesiste var olabilecek koku
byk oranda azaltlacaktr. Ancak, bu nlemlerin uygulanmasna ramen ortamda kalan
dk dzeyde koku iin ek nlemler alnacaktr. Bu nlemler, tesis ierisinde kokunun
rahatsz edici boyutlara ulamas ya da yakndaki yerleim yerlerinden kt koku ile ilgili
ikayet gelmesi durumunda uygulanacaktr. Bunlar:

Atksuya oksitleyici madde (hidrojen peroksit, sodyum hipoklorit gibi) eklemek
(oksitleyici maddeler zellikle hidrojen slfr oluumunu etkin biimde
engellemektedir). Atksuya sodyum hidroksit eklenmesi de dnlebilir.
Sodyum hidroksit, en rahatsz edici koku olarak tanmlanan hidrojen slfr
gaznn suda znmesini salayacaktr.
pH seviyesinin kontrol ya da dezenfeksiyon ile anaerobik bakterilerin
bymesini engellemek,
Kimyasallar yardmyla kt koku yayan maddeleri oksitlemek,

Koku oluumunu kaynanda nlemeye ynelik nlemler kt kokular nemli
lde azaltacaktr. Ancak, yine de artma tesisinde belli miktarda rahatsz edici koku
oluabilecektir. Bu kokunun etkilerini azaltmak amacyla yaplacaklar arasnda tesis
ierisinde ve tesis evresindeki tampon blgeye aa ve eitli bitkiler ekmek ve bu yolla
kt kokularn perdelenmesini salamak ve amurda oluan kt kokuyu azaltmak
amacyla kire eklenmesi bulunmaktadr. Atksu artma tesisine giderilemeyen kokunun
maskelenmesi iin parfm etkisi yaratan kimyasallarn eklenmesi de bir seenek olarak
deerlendirilebilir.

Ayrca, Polatl atksu artma tesisinin bulunduu blgede 1. derecede, 2. derecede
ve nc derecede hakim rzgar ynleri srasyla kuzeykuzeydou, gneygneydou ve
kuzey-kuzeybatdr. Artma tesisine en yakn yerleim birimine (pnar Ky) ve burada
tesise en yakn mesafede yer alan ev iin (en yakn ev tesis it alanna 500 m
mesafededir) yaplan deerlendirmeye gre, birinci ve ikinci derece hakim rzgar yn
asndan koku tanm bakmndan bir sknt bulunmamaktadr. Ancak nc derece
hakim rzgar, tesis alanndan geerek pnar Kyne doru tanmlanabilecek bir ynde
esmektedir. Artma tesisinde oluabilecek kokunun yerleim yerlerine tanmnn
ED RAPORU

99

nlenmesi iin nerilen balca yntemlerden biri artma tesisi ile yerleim yerleri arasnda
bir tampon mesafe braklmas ve oluacak kokunun bu ekilde lokal olarak izole
edilmesidir. Tablo IV.14te genel olarak artma tesisi niteleri ile yerleim yerleri arasnda
braklmas nerilen tampon mesafeler verilmektedir. Polatl Atksu Artma Tesisi it
snrnn en yakn yerleim yerine bal evin mesafesi yaklak 500 mdir. Bu mesafe
Tablo IV.14.te nerilen tampon mesafelerden ok daha fazladr. Dolaysyla artma
tesisinden kaynaklanabilecek kokunun en yakn yerleim yerini etkilemesi
beklenmemektedir.

Tablo IV.14. Kokunun nlenmesi in Yerleim Alanlar in nerilen
Mesafeler

Artma nitesi Tampon mesafe, m
keltme Tank 122
Havalandrma Tank (Havuzu) 152
amur Bertaraf niteleri 305
k Suyu Dearj Noktas 244
Kaynak: Tchobanoglous, 1991

Yukarda belirtilen nlemlerin alnmas durumunda artma tesisinde atksu ve
amura bal kt koku problemi olmas beklenmemektedir.

IV.18. Proje Kapsamnda, naat ve letme Dneminde Ulam Altyaps
Plan, Bu Altyapnn nas ile lgili lemler; Kullanlacak Malzemeler, Kimyasal
Maddeler, Aralar, Makineler; Altyapnn nas Srasnda Krma, tme, Tama,
Depolama Gibi Toz Yayc Mekanik lemler

AAT alan, Polatl le Merkezinin ku uuu uzaklkla yaklak 4 km batsnda yer
almaktadr. Proje alanna en yakn yerleim birimi yaklak 750 m kuzeyde yer alan
pnar Kydr. Tesise ulam, Ankara-Polatl karayolunun gneyinde yeni sanayi
sitesine ulam amal kullanlan karayolu ile olmaktadr. Devamnda tarm alanlar
ierisinden devam eden asfalt yol proje alanna kadar ulamaktadr. Proje alan iinde
ulam asfalt yollar ile salanacaktr.

Tesis ii ulam yolunun inaat srasnda kullanlacak olan malzemeler Polatl
lesinden temin edilecektir. naat faaliyetleri srasnda krma, eleme, tme gibi toz
yayc ilemler gerekletirilmeyecektir. Yol yapm almalar srasnda oluabilecek az
miktarda toz ise, sulama yaplarak kontrol altnda tutulacaktr.

IV.19. Yerleimler [(letme Srasnda Yerleimlere Olabilecek Etkiler ve
Alnacak nlemler, En Yakn Yerleim Birimine Uzakl ve Harita zerinde
Gsterimi) (Planlanan Tm niteler in Ayr Ayr), Inaat ve Iletme Srasnda
Yerleimlere Olabilecek Etkiler ve Burada Yaayan Halkn Maruz Kalabilecei
Olumsuz Etkiler, Geim Kaynaklar zerine Etkiler ve Alnacak nlemler)]

AATye en yakn yerleim birimi pnar Kydr. Sz konusu kyn alana ku
uuu uzakl yaklak 750 mdir. pnar Kyne bal tesis alanna en yakn ev ise
yaklak 500 m mesafededir. pnar Kyne ait tesise en yakn konutun AATde yer alan
nitelere uzaklklar Tablo IV.15te verilmektedir.
ED RAPORU

100

Tablo IV.15. AAT erisinde Yer Alan nitelerin En Yakn Konuta OlanMesafesi

nite
En Yakn Konuta Olan
Mesafesi (m)
Giri pompa istasyonu ve kaba zgaralar 665
nce zgara ve havalandrmal kum ve ya tutucu 677
Kum tutucu binas 699
Fosfor giderimi iin ayrlan alan 706
Havalandrma havuzu 639
Datm yaps 584
Son keltme havuzu 582
Geri devir ve fazla amur pompa istasyonu 604
amur suzulatrma binas 624
amur deposu 631
Blower binas 642
Kum tutucu blower binas 687
Trafo binas 646
letme binas 726
Beki binas 740

Projede tasarm aamasnda belirlenmi olan kriterlere ve ynetmelikler dahilinde
tanmlanm olan nlemlere ve snrlamalara inaat ve iletme aamasnda uyulduu
takdirde projenin ime suyu temin edilen yaplar zerine nemli bir etkisi olmayacaktr.

Toz, oluumuna kar yollar asfaltlanacak ve inaat aamasnda toprak yollarda
dzenli olarak sulama yaplacaktr. Koku, haere ve sinek oluumuna kar alnacak
nlemler Blm IV.17de aktarlmtr. Grlt iin inaat ve iletme aamasnda gerekli
lmler yaplacak ve periyodik olarak izlenecektir.

nsan ve evre sal asndan riskli ve tehlikeli olabilecek her trl oluuma
ynelik acil eylem planlar yenilenerek gelitirilecektir. Bu planlarn deien koullara gre
dzenli olarak revizyonu yaplacaktr. Tesis iinde oluan her trl tehlikeli atk ve bu atk
ile kirlenmi olan malzeme ya da toprak vb. gibi doal kaynaklar tehlikeli atk statsnde
kabul edilecek ve etiketlenmi farkl konteynrlarda toplanarak ynetmelikler
dorultusunda bertaraf edilecektir.

Bunlarn dnda AAT civarnda bulunan tarm arazilerine proje kaynakl herhangi
olumsuz etkinin olmas beklenmemektedir. Sz konusu tarm arazilerinde toz vb. rn
geliimini kstlayc bir unsur olumayacaktr. Proje alannn mansabnda kalan ksmlarda
su kalitesinde grlen art, bu suyu tarmsal amal kullanan blgeler iin, olumlu ynde
bir etki yaratacaktr. Benzer ekilde yeralt suyu kalitesi de bu olumlu deiimden
etkilenecektir.

zellikle proje alan yaknndaki yerleim birimleri iin inaat ve iletme dneminde
istihdam olanaklar yaratlacaktr. Bu bakmdan geim kaynaklarna olumsuz bir etkinin
olumas beklenmemektedir.

ED RAPORU

101

IV.20. Proje in nerilen Salk Koruma Band Mesafesi, Planlarda
Gsterilmesi

10.08.2005 tarih ve 25902 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren
yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin Ynetmeliinin Ek-2sinde verilen Gayrishhi
Messeseler Listesinde, nfusu 50.000 ve zeri olan yerleim yerlerine ait atk su artma
tesisleri ikinci snf gayrishhi messese olarak snflandrlmtr. Bu kapsamda Polatl
AAT ikinci snf gayrishh messese snfnda yer almaktadr.

Salk koruma band belirlenmesinde etkin olabilecek evre havadaki kirleticilerin
konsantrasyonu, vibrasyon ve grlt seviyesi gibi konusunda modelleme yaplmas ve bu
modelleme neticeleri de dikkate alnarak, imar plan veya ED srecinde birinci snf gayri
shhi messeseler iin Salk Bakanl, ikinci snf gayri shhi messeseler iin
Valiliklerden (l Salk Mdrl) uygun gr alnmasnda, ED Raporunda belirtilen
mesafeler esas alnacaktr.

Eer salk koruma band mesafesi imar plan veya ED srecinde ilgili mevzuata
gre belirlenmemi ise, Yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin Ynetmelikte
belirtilen inceleme kurullarnca iletmelerin evre ve toplum salna yapaca etkiler ve
kirletici unsurlar dikkate alnarak ve Salk Bakanlnca belirlenecek esas ve referans
mesafelere uygun olarak salk koruma band mesafesinin tespit edilmesi, yetkili
makamlarca onaylanm salk koruma bandnn imar planna ilenmesi ve bu mesafelerin
ilgili imar mdrl veya kurumca korunmas gerekmektedir.

Polatl AAT proje sahasnn yerleim alannn (meskun mahal) dnda yer almas,
ikinci snf bir gayrishhi messese olmas ve it snrna en yakn konutun 500 m
mesafede bulunmas nedeniyle ek bir salk koruma band nerilmemektedir. Bununla
birlikte it snr ile niteler arasnda gerek peyzaj gerekse artma tesisinden
kaynaklanabilecek kokunun dalmn nlemek ve azaltmak amacyla aalandrma
yaplacak olup, bu alan doal bir salk koruma band ilevi grecektir. AAT alan imar
plan zerine ilenecektir ve bu alan ilgili imar mdrl ve vaya ilgili kurumlarca
korunacaktr.

evre ve toplum saln olumsuz etkileyecek hususlar ile yangn ve patlamalara
kar gerekli tedbirler alnacaktr.

Proje tesislerinin montaj, iletilmesi ve faaliyete kapatldkatn sonraki ilemlerde
1593 sayl Umumi Hfzshha Kanunu, 4857 sayl Kanunu, 2872 sayl evre Kanunu
ve 4856 ve 5491 sayl kanunlara ve yasalara ve bu kanunlara istinaden karlan tzk ve
ynetmeliklerle ilgili mevzuata uyulacaktr.

IV.21. Nfus Hareketleri (Inaat ve Iletme Dneminde Salanacak Istihdam,
Ekonomik Deiiklikler, G Hareketi) Yerleim Merkezlerinin Nfus Saym Sonucu,
Gelecekteki Nfus Projeksiyonu, Projeksiyonun Kriterleri

Projenin inaat dnemi boyunca alacak olan nfus, mmkn olduunca yrede
ikamet eden kiilerden seilecektir. letme dneminde alacak teknik personelin
dardan gelme olasl bulunmaktadr. Ancak snrl sayda personelin bu ekilde temini
sz konusu olacaktr. Bu nedenle, projenin inaat ve iletme dneminde istihdam edilecek
nfusun, projenin gerekletirilecei alanda bir nfus hareketi yaratmas
beklenmemektedir. Yerleim merkezlerinin nfus saym sonucu, gelecekteki nfus
projeksiyonu, projeksiyonun kriterlerine ynelik deerlendirmeler Blm I.3te aktarlmtr.
ED RAPORU

102

IV.22. Tesisin Faaliyeti Srasnda alacak Personel ve Bu Personele Bal
Nfusun Konut ve Dier Sosyal/Teknik Altyap htiyalarnn Nerelerde ve Nasl
Temin Edilecei, Sunulacak Salk Hizmetleri

Tesiste ve dier ilerde alacak personel, Polatl lesi ve/veya Ankara linde
ikamet eden kiilerden seilecektir. Bu nedenle, personel iin, herhangi bir konut veya
sosyal/teknik altyap ihtiyac olmayacaktr. Bu konuya ynelik herhangi bir ilave tedbir
alnmasna gerek duyulmamaktadr. Ayrca, AATde alan iilerin kaza ya da benzeri
durumlarda tedavi edilmesi iin Polatl lesindeki hastane ve salk merkezlerinden
faydalanlacaktr. letme dnemi boyunca rutin periyotlarla alanlarn salk durumu
dzenli olarak gzden geirilecek ve kaytlanacaktr.

IV.23. Proje Kapsamnda naat ve letme Dneminde ler Nedeni ile
Meydana Gelecek Vibrasyon, Grlt, Alnacak nlemler (07.03.2008 tarih ve 26809
sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle giren evresel grltnn
deerlendirilmesi ve ynetimi ynetmelii kapsamnda yaplacak ilemler Ek-5te
verilmektedir )

naat Aamas

Polatl Atksu Artma Tesisi Projesi kapsamnda yrtlecek inaat faaliyetleri
srasnda, kullanlacak olan inaat ekipmanlarndan kaynakl olarak grlt oluacaktr.
naat faaliyetleri srasnda 1 adet dozer, 1 ekskavatr, 1 ykleyici, 2 kamyon ve 1 arazz
kullanlacaktr. En kt hal senaryosu zerinden btn inaat ekipmanlarnn ayn anda
altklar varsaylmtr. Kullanlacak olan inaat ekipmanlarnn ses gc dzeyleri
Tablo IV.16da verilmektedir.

Tablo IV.16. En Kt Hal Senaryosuna Gre Ayn Anda alacak naat
Ekipman Saylar ve Ses Gc Dzeyleri (L
w
) (dB/1 pW)

Ekipman Adet Ses Gc Dzeyleri
Dozer 1 104
Ekskavatr 1 106
Ykleyici 1 106
Kamyon 2 104
Arazz 1 104
(Kaynak: T.C Sanayi ve Ticaret Bakanl Ak Alanda Kullanlan Tehizat tarafndan
Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu ile lgili Ynetmelik)

Tablo IV.16da verilen ses gc dzeylerinin birimi dB, belirli bir mesafeye ulaan
grlt seviyesi birimi ise dBAdr. dBden dBAya geite Tablo IV.17de verilen dzeltme
faktrleri kullanlmaktadr. Genel olarak, sanayide kullanlan ekipmanlarn frekans
aralklar 500-8000 Hz arasnda deimektedir. Tablodan da grlebilecei gibi bu frekans
aralnda yer alan dzeltme faktrleri ses gc dzeylerini fazla etkilemeyecei iin
ekipmanlarn dBA deerleri dB deerleri ile ayn alnmtr.

Tablo IV.17. Dzeltme Faktrleri (DF)

Frekans (Hz) 31.5 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
Dzeltme
Faktrleri
-40 -27 -15 -10 -3 0 1 1 -1
ED RAPORU

103

naat faaliyetlerinde her bir kaynan ses gc dzeyinden toplam ses gc
dzeyinin hesaplanmas iin (1) numaral forml, belirli bir mesafeye ulaan grlt
seviyesinin (L
pt
) hesaplanmas iin ise (2) numaral forml kullanlmtr.

L
wt
= 10 log
n
=1
10
Lwi/10
(1)

L
pt
= L
wt
+ 10Log (Q/4r
2
) (2)

L
wt
: Kaynaktaki grlt seviyesi
Q : Ynelme Katsays (2)
r : Kaynaktan uzaklk

naat alanlarndan kaynaklanan deiik mesafelerdeki grlt seviyeleri, bu
formller vastasyla hesaplanm olup, mesafeye gre deiim deerleri ve deiim
grafikleri Tablo IV.18 ve ekil IV.3te gsterilmektedir.

Tablo IV.18. naat Ekipmanlarndan Kaynaklanacak
Grltnn Mesafeye Bal Deiim Deerleri

UZAKLIK L
pt
(dBA)
10 84.6
50 70.6
53.5 70.0
100 64.6
150 61.1
200 58.6
250 56.6
300 55.0
400 52.5
500 50.6
600 49.0
700 47.7
800 46.5
900 45.5
1000 44.6

Atksu Artma Tesisi naat
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
Uzaklk (m)
E
d
e
e
r

S
e
s

B
a
s

S
e
v
i
y
e
s
i

(
d
B
A
)
Snr Deer

ekil IV.3. naat Ekipmanlarndan Kaynaklanacak Grlt Seviyesinin Mesafeye Bal Deiim Grafii
ED RAPORU

104

naat faaliyetleri iin en kt hal senaryosuna gre yaplan hesaplamalar
sonucunda elde edilen deerlerin 7 Mart 2008 tarih ve 26809 sayl evresel Grltnn
Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii (GDYY) Ek VIII Tablo 5 ile karlatrlmas
yapldnda, inaat faaliyetlerinden kaynaklanacak grlt seviyesinin 53.5 m uzaklkta
snr deeri (70 dBA) salad grlmtr. Grlt asndan kritik grlen yerler inaat
alan yaknnda bulunan yerleim yerleridir. Buna gre atksu artma tesisi inaat alanna
en yakn ev yaklak 500 m uzaklkta bulunan pnar Kyne aittir.

Proje alanna en yakn ev yaknnda gerekletirilen grlt lmlerinde mevcut
grlt seviyesi 46.5 dBA olarak tespit edilmitir. Buna gre yerleim alan, GDYY
Madde 27ye gre Grltye Maruz Kalma Kategorileri ierisinde Kategori A (Lgndz
cinsinden <55 dBA) Alan ierisinde yer almaktadr. Bu nedenle, planlama kararlarnda
grltye ok hassas mevcut veya planlanan kullanmlar gz nne alnarak mevcut
sessizlii koruyacak ekilde grltye kar tedbirler alnacaktr. Bu kategorinin en st
seviyesindeki grlt rahatszlk verici derecede deildir. Planlama aamasnda
Ynetmelik Madde 28de verilen hkmlere uyulacaktr.

Arka plan lmleri esnasnda kullanlan teknik ve metot konusunda TS 9798 ve
TS 9315 ISO 1996-1 standartlarnda belirtilen lm yntemleri dorultusunda; lmler
blgenin toporafik durumu, meteorolojik yaps, en yakn alcnn mesafesi ve muhtemel
grlt noktas gibi etkenler gz nne alnarak, 07:00-19:00 saatleri arasnda ve
grltnn kararl olduu anlarda yaplmtr. Bina yanlarnda yaplan lmlerde,
lmler binann maruz kald grlt ynnde, duvardan olacak yansmalar etkisiz
klmak iin duvar yzeyinden en az 1 m uzakta ve yerden 1.5 m ykseklikte yaplmtr.

Mevcut grlt seviyelerinin lm DELTAOHM HD2010 Tip 1 Grlt lm
Cihaz ile gerekletirilmitir. lm cihaznn seri numaras 06121540897dir. Cihaz, 1/1
ve 1/3 oktav bantlarda merkez frekanslarnda grltnn frekans analizini
yapabilmektedir. Sahada gerekletirilen lmler Encon evre Laboratuvar tarafndan
gerekletirilmitir. lm yapan kiinin zgemii ve grlt eitimi sertifikas ile Encon
evre Laboratuvarnn yeterlilik belgesi ED raporunun Hazrlayanlar Blmnde
sunulmaktadr.

naat faaliyetleri dolaysyla, 500 m uzaklkta yer alan yerleimde oluacak
kmlatif grlt seviyesi (mevcut grlt (46.5 dBA)+ inaat faaliyetleri dolaysyla
oluacak grlt (50.6 dBA) 52.03 dBA olacaktr. Sonu olarak, Polatl Atksu Artma
Tesisi Projesi kapsamnda yrtlecek inaat faaliyetleri srasnda kullanlacak
ekipmanlardan kacak toplam grlt seviyesinin en yakn yerleim biriminde rahatsz
edici boyutlara ulamayaca sonucuna varlmtr.

letme Aamas

Atksu artma tesisinin iletilmesi srasnda grlt genelde motorlarn, hava
kompresr ve pompalarn almas srasnda oluacaktr. Tesis srekli alaca iin
oluacak grltnn de gn ierisinde ve gece sabit olmas beklenmektedir. letme
aamasnda kullanlacak olan ekipman listesi Blm I.5de verilmektedir.

Grlt oluumuna neden olacak ekipmanlarn genel olarak izolasyonlu bir oda
ierisinde bulunmalar ya da atksu ierisinde kalmalar nedeniyle atksu artma tesisinden
kaynakl nemli bir grlt oluumu beklenmemektedir. En yakn yerleim alannn da
grlt kaynana uzakl, doal paravanlar (aa, ykseltiler vb.), ayrca inaatn
bitmesinden sonra peyzaj ve evre dzenlemeleri kapsamnda tesisin etrafnda yaplacak
olan aalandrma almalar gz nne alndnda iletme aamasnda grltnn
kayda deer bir olumsuz etkisinin olmayaca sylenebilmektedir.
ED RAPORU

105

Faaliyette olan bir atksu artma tesisinde meydana gelebilecek grlt seviyesinin
tespit edilebilmesi iin Ankara Atksu Artma Tesisinde grlt lmleri
gerekletirilmitir. 1997 ylnda iletmeye alan atksu artma tesisi 190 hektarlk bir alan
zerinde yer almaktadr. 2025 ylnda yaklak 6.3 milyon edeer nfusa hizmet edecei
hesaplanarak planlanan tesis, kuru havalarda gnde yaklak 765,000 m
3
,

yamurlu
havalar da ise 1,530,000 m
3
atksuyu artabilecek kapasitedir.

Ankara Atksu Artma Tesisi, kent merkezine yaklak 40 km uzaklkta, Sincan
lesi Tatlar Ky Mevkiinde yer almaktadr. En yakn yerleim merkezi it snrnn
yaklak 720 m kuzey dousunda bulunan Tatlar Kydr. Tesis alan ierisinde ve
evresinde gerekletirilen grlt lmlerinin yerleri ekil IV.4te verilen uydu
grntsnden grlebilmektedir.

ekil IV.4. Ankara AAT Grlt lm Noktalar

Tesiste gerekletirilen grlt lmleri sonucu en yksek grlt seviyesi
(61.6 dBA) havalandrma havuzlar etrafnda tespit edilmitir. kinci sradaki grlt
kayna ise mekanik susuzlatrma nitesidir. nitede grltye neden olan ekipmanlarn
kapal bir bina ierisinde yer almasndan dolay binann hemen yannda gerekletirilen
grlt lmlerinin (49.2 dBA) evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmeliinde verilen snr deerlerin altnda kald gzlemlenmitir.
Lojmanlar
lk keltme
Tanklar
Mekanik
Susuzlatrma
nitesi
Son keltme
Tanklar
Havalandrma
Havuzlar
it Snr
Tatlar
Mahallesi
ED RAPORU

106

Ankara Atksu Artma Tesisinin lojman alan (grlt lmnn gerekletii yer)
artma nitelerinin bulunduu alana (n keltmenin balad yer) yaklak 500 m
uzaklkta bulunmaktadr. lmler srasnda tesiste meydana gelen grltnn lojman
alanna ulamad tespit edilmekle birlikte, burada llen grlt seviyesi 39.4 dBAdr.
Ayn ekilde tesis it snrnda da (havalandrma havuzlarna yaklak 595 m uzaklkta)
grlt seviyesi 36.1 dBA olarak llmtr.

Tesise en yakn yerleim alan it snrnn 727 m uzanda bulunan (havalandrma
havuzlarna 1330 m uzaklkta) Tatlar Kydr. Burada da gerekletirilen grlt
lmlerinde grlt seviyesinin 31.8 dBA olduu tespit edilmitir. Grlt sonular ile
birlikte grlt lm noktalarnn 1/25,000lik harita zerinde gsterimi ekil IV.5te
verilmektedir.

Sonu olarak Ankara Atksu Artma Tesisinde gerekletirilen grlt lmleri
sonucunda grlt seviyesinin tesis it alan ierisinde grltye hassas kullanmlar olarak
nitelendirebileceimiz lojman alannda bile evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve
Ynetimi Ynetmelii Ek VIII, Tablo 4te verilen snr deerleri amad gzlemlenmitir.
Bu nedenle, kapasite olarak Ankara AATnin %2.6 orannda kapasiteye sahip olacak
Polatl AATnin iletme aamasnda bir grlt probleminin olumas beklenmemektedir.

Ankara AATde 500 m uzaklkta 39.4 dBAlk grlt lld gz nnde
bulundurulduunda grlt seviyesinin mesafeye bal deiimi iin Tablo IV.19 ve ekil
IV.6 hazrlanmtr. Buna gre, Polatl AATnin iletme dneminde iletme
ekipmanlarndan dolay 500 m uzaklkta bulunan pnar Kynde olumas beklenen
grlt seviyesinin de 39.4 dBA olaca tahmin edilmektedir.

Tablo IV.19. Ankara AATde Grltnn
Mesafeye Bal Deiim Deerleri

UZAKLIK L
pt
(dBA)
10 73.4
50 59.4
100 53.4
150 49.9
200 47.4
250 45.4
300 43.8
350 42.5
400 41.3
500 39.4
600 37.8
700 36.5
800 35.3
900 34.3
1000 33.4

ED RAPORU

107

ekil IV.5. Ankara AATde llen Grlt Seviyeleri
ED RAPORU

108

Atksu Artma Tesisi letme Dnemi
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000
Uzaklk (m)
E
d
e
e
r

S
e
s

B
a
s

S
e
v
i
y
e
s
i

(
d
B
A
)
Snr Deer

ekil IV.6. Ankara AATde Grlt Seviyesinin Mesafeye Bal Deiim Grafii

Tesisin iletilmesi srasnda evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmelii Madde 22ye gre, tesisten evreye yaylacak olan grlt seviyesinin bu
ynetmeliin Ek VIII, Tablo 4te yer alan snr deerleri amamas salanacaktr. Gerekli
olmas durumunda ek tedbirler alnacaktr.

Projenin inaat ve iletme aamasnda gerekletirilecek olan faaliyetler srasnda
kullanlacak olan inaat ekipmanlar, motor ve pompalardan dolay bir miktar titreim
oluacaktr. letme binalarnn ierisinde oluacak titreimin binalarn dna bir etkisinin
olmas beklenmemektedir. Gerek inaat gerekse iletme aamasnda olumas muhtemel
titreim ile ilgili olarak, evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmelii
Madde 25teki esaslarn salanabilmesi iin gerekli olan ilemler yaplacaktr.

IV.24. Proje Kapsamnda (naat ve letme Srasnda) alanlar, Saylar,
nsan Sal ve evre Asndan Riskli ve Tehlikeli Olanlar, Alnacak nlemler

Proje kapsamnda inaat ve iletme dneminde risk ve tehlike yaratacak
kaynaklar tespit etmek ve buna ynelik nlemler gelitirmek (tehlike kaynann trne
gre gerekirse lmler yaparak) tehlikeyi, kaynanda yok edebilmek iin nem
tamaktadr.

naat aamasnda, tipik inaat almalarnda grlebilecek riskler (yksekte
alma, kesici, delici malzeme ve ekipman kullanm, ar inaat ekipmanlar
kullanm vb.) sz konusudur. naat almalar srasnda yaanmas olas risklerin
nemli bir blm alanlarn dikkatsizlii ya da eitimsizliinden kaynaklanmaktadr. Bu
nedenle, proje alannda inaat faaliyetleri balamadan nce, gerekli eitim personele
verilecektir. Bu kapsamda inaat ve iletme dnemi boyunca alnacak nlemler aada
aklanmaktadr.
ED RAPORU

109

yerinde salkl ve gvenli bir alma ortamnn oluturulmas ve
gelitirilmesi amacyla verilecek eitimin kimlere verilecei, kapsam, kimlerin
verecei, sresi ve eitimin srekliliinin salanmas konusunda alacak olan
bir uzman atanacaktr. Tm alanlarn yaplacak hizmetler ve i kapsamlar
konusunda bilgilenmesi salanacaktr. Dzenli kontroller ile alanlarn
alnm gvenlik nlemlerine uyup uymadklar kontrol edilecektir.
naat sresince yap alanna gerekli iaret ve uyar levhalar konulacaktr.
Tm personel iin gerekli baret, eldiven, gvenlik botu, kulak koruyucu gibi
personel koruyucu ekipmanlar temin edilecek ve kullanmalar salanacaktr.
Kullanlacak aralara proje sresince periyodik olarak teknik kontrol ve bakm
yaplacaktr.
Tesiste uygun yerlerde yangn sndrme ekipmanlar, yangna dayankl i
elbiseleri ve ilk yardm antas bulundurulacaktr.
Proje alan evrelenecek, izin verilen kiilerden bakasnn alana girmesini
nlemek zere gerekli dzenlemeler yaplacaktr.
Btn bunlara ek olarak, acil eylem planlar hazrlanacak ve bunlar dzenli
olarak yenilenecektir. Tekrarlanan kaza vb. gibi durumlarn nedenleri
aratrlarak dzeltici ve nleyici faaliyetler gelitirilecek ve derhal uygulamaya
sokulacaktr.

Tesis iletmesi alannda alacak vasfl personele ynelik mesleki eitim
program aadaki temel becerileri iermelidir (Bakc, 2008).

a) kanunu mevzuat, endstriyel gvenlik, kazalara kar korunma, salk,
endstriyel hijyen ve evre koruma,
b) Ara-gere ve donanmn kullanlmas, saklanmas ve bakm,
c) Malzemelerin taklmas, sklmesi ve temizlenmesi,
d) Fiziksel parametrelerin llmesi,
e) Mikroskobun kullanlmas,
f) Teknik izimlerin hazrlanmas,
g) Numune alnmas ve hazrlanmas,
h) lme, kontrol ve denetim,
i) Atksuyun toplanmas ve boaltlmas,
j) Atksuyun artlmas,
k) amurun artlmas,
l) Analitik ilerin yaplmas,
m) lme, kontrol ve denetim,
n) zel yasal hkmler ve teknik standartlar.

Bu hususlarda 10 Haziran 2003 tarihli ve 25134 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren 4857 sayl Kanunu kapsamnda i Sal ve
Gvenlii Tzne, Sal ve Gvenlii Ynetmeliine, Yap lerinde Salk ve
Gvenlik Ynetmeliine, Kiisel Koruyucu Donanmlarn yerlerinde Kullanlmas
Hakknda Ynetmelie, alanlarn Sal ve Gvenlii Eitimlerinin Usul ve Esaslar
Hakknda Ynetmelie ve Gvenlik ve Salk aretleri Ynetmeliine, Ekipmanlarnn
Kullanmnda Salk ve Gvenlik artlar Ynetmeliine uyulacaktr.

naat almalar ve iletme dneminde snrl miktarda boya, ya, yakt, solvent
vb. kullanm da grlebilecektir. Bunlarn depoland alanlarda ya da nakliyat ve
kullanm srasnda olabilecek dklme veya szntlar, toprak ve yzey suyunda kirlilik
yaratma olaslklar bulunmaktadr. Projeden kaynaklanabilecek tehlikeli atklar ve bu
maddeler ile kontamine olmu teneke, varil vb. malzemeler tehlikeli atk kategorisindedir.
Proje kapsamnda tehlikeli atklarn insan ve evre asndan risk oluturmamas iin
aadaki nlemler alnacaktr:
ED RAPORU

110

Proje kapsamnda tehlikeli atklar konusunda bilgili personel altrlacak ve bu
tr atklarla ilgili tm ilerde personelin koruyucu donanm kullanlmasna zen
gsterilecektir.
Tehlikeli atklar geirimsiz bir alanda toplanacak grlebilir ekilde
etiketlenecek ve uyar levhalar aslacaktr. Sz konusu saha ya kapal olacak
ya da yamur ve gneten etkin ekilde korunacak ekilde st kapatlacaktr.
Tm tehlikeli atklar bu alan zerine yerletirilecek konteynrlarda toplanacaktr.
Farkl atklarn birbiriyle karmalar nlenecektir.
Atk ya konteynrlar krmz renkte olacak ve zerinde atk ya etiketi yer
alacaktr. Bu konteynrlara su, benzin, fuel-oil, boya, deterjan, solvent, antifiriz,
motorin gibi dier maddelerin karmas nlenecektir.
Tehlikeli atklar belirli aralklarla lisansl geri kazanm ya da bertaraf tesislerine
gnderilecektir. Bu atklar ile kirlenmi her tr malzemeye de (ya, boya
tenekeleri, varilleri vs.) ayn uygulama yaplacak, bu atklar kat atklar ile
kartrlmayacaktr. Atklarn bertaraf tesislerine tanmas lisansl bir tayc
vastas ile yaplacaktr.
Herhangi bir dklme, bulama halinde kum, tala gibi absorbanlar kullanlarak
dklen madde ortamdan uzaklatrlacak ve dier tehlikeli atklarla birlikte
lisansl bertaraf tesislerine gnderilecektir.

Bu hususlarda Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii'ne, Atk Yalarn Kontrol
Ynetmeliine ve Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmeliine uyulacaktr.

letme aamasnda grlebilecek riskler, projenin planlama dnemindeki tasarm
kriterleri ile ilikilidir. letme dneminde karlalmas olas risk faktrlerinin nemli bir
ksm bu planlama almalar ile engellenebilecektir.

evre ve toplum saln korumak amacyla, tasarm almalarnda belirlenmi
olan debi deerleri ile iletme faaliyetleri yrtlecektir. Gvenilir bir AAT iletmesi iin
dzenli olarak dearj sularnda lm yaplacak, lm cihazlar iletme talimatna gre
temizlenecek ve kalibre edilecektir. Yaplan izleme almalar sonucu, atksuyun ve
artma amurunun bertaraf hakkndaki bilgiler kamuoyuna dzenli olarak duyurulacaktr.

Tesise gelen atksularda byk miktarda ya ya da petrol trevi kimyasallarn
karmas ve patlamas olasl gz nnde bulundurularak, durumdan haberdar olunur
olunmaz tesis iin oluturulan AEP dorultusunda iletme almalar yrtlecektir.

Grevlendirilen personelin tank ve kanallarda atksu iine dme olasl gz
nnde bulundurularak, bariyer, gvenlik iaretleri gibi uyarc ve engelleyici yapsal
unsurlar tesis alannda oluturulacaktr.

AAT de oluan amurun, havuz ve yatak benzeri yaplardan tanrken,
dklmesine, tamasna ve evreye bulamasna izin verilmeyecektir.

Tesiste, sistemin, her mevsim ayn verimde alabilmesi iin, donmalara kar
gerekli nlemler alnacak. Betondan oluturulmu yaplarda donma neticesinde atlama
ve sznt olup olmad kontrol edilecektir. Anan ksmlar onarlacaktr.

letme dneminde, uzman kontrolnde ve gerekli hallerde, alma saatleri iinde,
belirli dzende molalar verilerek iiler zerinde alma ortamndan kaynakl
olumsuzluklar nlenmeye allacaktr.
ED RAPORU

111

IV.25. Acil Eylem Plan (Muhtemel Kaza, Yangn, Patlama, Deprem ve
Sabotaja Kars Alnmas Gerekli nlemler)

Acil Eylem Plan (AEP), AAT alanlarna ve ziyaretilere, herhangi bir acil durum
ortaya ktnda rehber olmak amacyla gelitirilmi taslak bir plandr. Acil durumlar;
kirlilik olaylar dahil ama bununla snrl olmayan her trl anormal olay kapsamaktadr.
Bu plan, herhangi bir kaza veya felaket durumunda evre korumasyla btnleik olarak
mesleki ve kamu sal ve gvenliinin salanmas iin, yasalar ve ynetmeliklerde de
ana hatlar izilmi olan asgari koullarn ortaya konulmas amacna yneliktir.

Bir AEPnin asl amac, acil durumun iddetini, insanlara ynelik riski, ekonomik
kayplar ve evre kirlilii potansiyelini azaltabilecei gereinden hareketle, iyerindeki
acil durumlarda iveren ve alanlarn eylemlerini kolaylatrmak ve dzenlemek olarak
zetlenebilir.

Acil Eylem Plan, ofislerde, nitelerde ve sahada acil durumlar iin bir n rehber
olmakta ve tm kontrol nlemlerini sunmaktadr. AEP, inaat ve iletme dnemi srasnda
gzden geirilecek ve gelitirilecektir.

Bu plan kapsamnda aada listelenmi olan hususlar izlenir.

Dzenli denetim, kontrol ve bakm planlar oluturmak ve bu planlar
erevesinde gerekli nlemleri almak,
Acil durum karsnda kullanlabilecek btn alet ve ekipmanlar bakml ve
her an kullanma hazr durumda tutabilmek,
Acil durum prosedrne gre iletme personelinin eitimi ve bu eitimlerin
belirli aralklarla tekrar,
Acil durum karsnda kullanlabilecek btn alet ve ekipmanlarn kolay
eriilebilir yerlerde bulundurulmas,
Acil durum alarm sisteminin oluturulmas,
Acil durum karsnda olaya mdahalenin zamannda yaplabilmesi iin
ncelikler listesinin hazrlanmas,
Acil eylem durumunda, acil durum koordinatrnn ihtiya duyabilecei
bilgilerin dzenli kaydedilerek saklanmas,
Plan kapsamnda irtibat kurulacak numaralarn belirlenmesi.

Acil Durum Ynetimi

Tesis alannda bir Acil Durum Eylem Merkezi (ADEM) kurulacaktr. ADEM ofisi,
yeterli iletiim kaynaklarna sahip olacaktr. AEPnin faaliyetin farkl aamalarnda
gelitirilmesi ADEM tarafndan gerekletirilecektir. ADEMin bnyesinde bir koordinatr
ile birlikte farkl branlardan konusunda uzman olan kiiler de yer alacaktr. ADEM
koordinatr, Acil durum eylem ekibini ynetmekten sorumludur.

Acil Durum Koordinatrleri (ADK)

zellikle acil durum eylemleri, acil durum iletiim yollar ve metotlar konusunda
eitilmi olan kiilerden seilmi olan ADK aadaki hususlar erevesinde almalarn
yrtr.

Acil durum iletiim isimleri ve numaralarnn listesi,
Koordinatrn sorumluluunda olan proje tesisinde alan iilerin listesi,
ED RAPORU

112

Tehlikeli/patlayc madde ieren ve belirli bir risk altnda olan
odalarn/binalarn/alanlarn listesi,
zel dikkat isteyen ekipmanlar listesi,

Acil Durum Koordinatrnn grevleri aadakileri ierecektir:

Kendi sorumluluk alanlarnda acil durum ncesi hazrln hazr olduundan
emin olmak,
Proje personelinin kendi sorumluluklarn bildiinden emin olmak iin belli
aralklarla snrl tatbikatlar dzenlemek,
Acil durum sresince ve tatbikatlarda Acil Durum Eylem Merkezi ile iletiim
kurmak,
Belirlenen tatbikat annda katlmclar uyarmak,
Gerekli olduu takdirde binada bulunanlara yardm salamak,
Tehlikeli malzemelerin yerleri, tahliye srasnda yardma ihtiya duyanlarn
yerleri ve acil durum personeline yardm iin gerekli acil durum bilgilerini Acil
Durum Kontrol Merkezine rapor etmek,
Bina ierikleri ile ilgili olarak acil durum personeline/acil durum kurtarma
ekiplerine tavsiyelerde bulunmak,
Btn personeli toplanma alannda karlamak ve gerekli olduu takdirde
personel iletiim prosedrnn gereklemesini salamak,
Durumla ilgili ve tesise tekrar girie izin verildii takdirde alanda alan btn
iilere (gerek yer alt iletmesi ve gerekse yer st tesisleri) sorumluluklar
hakknda tavsiyelerde bulunmak.
Acil durumlar ve tatbikatlar sresince toplanma alanlarnda dzeni salamak.
Bilgileri ADEMe iletmek.
Proje Personeline btn talimatlar ve koordinasyonu salamak ve Acil Durum
Tahliye prosedr gzden geirmek.

ADEM rehberliinde uygulanacak ve gelitirilecek olan AEP aadaki durumlar
iermektedir (ztrk, 2005):

Yldrm,
Deprem,
Dondurucu hava,
Taknlar
Yangn
Endstriyel kazalar ve toksik zehirlenme

Yldrm

Yldrmn ciddi hasarlarndan biri, artma tesisinin kontrol ve kumanda merkezine
yldrm dmesi durumunda gerekleir. Bu blmn dorudan zarar grmesi tesisteki
temel elektrik nitesinin servis d kalmasna yol aar. Bu durumda iletme operatr
uzman elektriki ile temasa geerek sistemi kontrol etmelidir. Onarm, normal alma
artlarnn mmkn olduu kadar abuk oluturulmas iin dorudan hasar gren niteye
yaplabilir ancak, genel olarak btn elektrik sisteminin gzden geirilmesi gerekecektir.
Yldrmn tesise hasar vermemesi amacyla sahadaki en yksek kotlu binann zerine
paratoner yerletirilecektir.
ED RAPORU

113

Deprem

nitelerinin tasarm ve inaat, sz konusu ynetmelikle uyumlu olacaktr. Ancak
yaanmas olas bir deprem durumunda, AATde hasarlar grlebilir. Enerji kesintisi de
sz konusu olabilir. Bu nedenle, deprem sonrasnda tesis personelinin almas gereken
nlemler aada listelenmitir.

Tesiste bulunan btn personelin says belirlenip kayp ya da yaral says
tespit edilir.
Deprem sonrasnda tesis kontrol edilerek hasarl birimler tespit edilir.
Bina/yaplara girmeden nce yapsal hasar olup olmad kontrol edilir. Eer
bina emniyetli grnmyor ise veya yetersiz k varsa girilmez.
Denetlenme ve kontrol tamamlandnda bulgular derhal yetkili kii/kiilere
ulatrlr.

Dondurucu Hava

Dondurucu hava ile ilgili nemli problemler aadaki gibidir.

Enerji kesintisi: hava hattnda kar ve buz olumas enerji hatlarnda bozulmalara
sebep olur.

Ulam gl: buzlu artlarda, yollarn kayganlamas nedeniyle hem personelin
ulam hem de tesiste kimyasal ve amur tanm sorun yaratabilir.

zgara atklar ve kum donmadan nce bertaraf edilmeli, kpr tekerleklerinin gittii
alanlarn buz tutmamas salanmaldr. Yzeysel havalandrclar buzlanmadan dolay
dzgn almayabilir. Bunun iin buzun scak su ile zlmesi salanr.

Taknlar

Artma sisteminde taknlar ile ilgili ok ksa srede oluabilecek zararlarn etkisi
balca 2 grupta toplanabilir.

Prosesin, takn sularnn katlm ile hidrolik olarak ar yklenmesi,
Tesis alannn byk blmnn veya tamamnn sel altnda kalmas.

Sznt
belli derecelerde her kanalizasyon ebekesinde bulunur ve iddetli

yalarla nemli lde artar. Ancak, sel yalnzca iddetli yamurlar srasnda ve
sonrasnda ksa bir sre iin grlr.

Sznt suyu, kanalizasyon sistemine giren su olup kanalizasyon balantlar, boru balantlar kontrol bacalar ve
duvarlardan szan sular iermektedir. Sznt suyu yzeysel ak iermez.

ED RAPORU

114

Sznt suyu ve yzeysel akn
sisteme girmesi, atksu debisini nemli miktarda

artrr. Tesisin ana pompalar uygun kapasitede olmasna ramen, debi art tesisin
younlatrc ve amur geri devir hatt gibi birimlerinde hidrolik yklemeyi artrr. Bu
durumda havalandrma tankndaki biyolojik amurun kalma zaman azalr ve k suyu
kalitesi bozulur.

Bu tip hidrolik yklemelerde alnacak nlemler snrldr. Temel olarak, operatrn
debi artn karlayabilmek iin baz dzenlemeler yapmas gerekir. Havalandrma hz,
mmkn olduunca fazla amuru sistemde tutabilmek amacyla azaltlmal, buna karlk,
havalandrma tankna geri devir hz da younlatrcdaki birikimi engellemek amacyla
attrlmaldr. Yamur suyunun biyolojik oksijen ihtiyac (BO) ounlukla dk olduunda
sistemin organik yk artmayacaktr.

Yangn

Tesis iinde meydana gelme olasl bulanan yangnlar iin, tesis alannda proje
alanlarnn acil durumlarda yetkili amirlerini ve/veya yetkilileri uyarmakta kullanacaklar
bir alarm sistemi (telefon, siren vb.) kurulacaktr. Alarm prosedr ve rapor etme
talimatlar gze arpacak ekilde telefonlarn veya iletiim sistemlerinin bulunduu yerlere
yaptrlacaktr.

Yangn Ekipman, Personel Eitimi

Tm yangn sndrcler iyi durumda olacak ve durumu ile incelenme tarihini
gsteren bir etiket kullanlacaktr.
Zarar grm, almayan veya bo yangn sndrcler tamir edilecek veya
doldurulacaktr.
Yangn sndrcler tam dolu ve iler durumda tutulacak ve kullanmda
olmadklar btn zamanlarda belirlenmi yerlerinde muhafaza edileceklerdir.
Geici yangn sndrclerin yeri aka iaretlenecek ve serbeste eriim
salanacaktr. Belirlenmi yerlerinden tanmayacaklardr.
Tm yangn sndrcler eitli yangn snflar iin uygun olacak nitelikte
seilecektir.
Tm ofislere, kantinlere ve kabinlere sertifikal yangn sndrcler
yerletirilecektir.
Tm personel, yangn tespiti konusunda ve yangn bildirme konusunda
eitilecektir,
Gvenlii eitim program srasnda alanlar, yangn sndrclerin doru
kullanm konusunda eitilecektir.

Eitim amac veya bir yangn dnda bir yangn sndrcnn boaltld her
seferde bir olay raporu tanzim edilecek ve nedeni aratrlacaktr.

Yzeysel ak, kanalizasyon sistemine dearj edilen su ile birlikte aadaki kaynaklardan doal bataklk alan drenajlar
oluan sular ve drenajlar ierir. Servis balantlar, at girileri, bodrum, avlu ve alan drenajlar; soutma suyu dearjlar,
doal bataklk alanlar drenajlar, yamur ve birleik kanal balantlar ve kontrol bacalarndan szan sular, toplama
havzasn; yamur sularn; yzey takn sular ve cadde ykama sular.
ED RAPORU

115

Endstriyel Kazalar ve Toksik Zehirlenme

Toksik veya potansiyel toksik maddelerin evreye bulamas durumunda artan risk
nedeniyle, bu konuda, devlet baznda kanun ve ynetmeliklerin resmen ilan edilmesi sz
konusudur. Kazann duyurulmas iin erken uyar sistemi kurulmaldr. Herhangi sayda
zararl madde toplu atksu artma sistemine dearj edilebilir. Toplu sisteme giren
endstriyel atklar toksik bileik, ya veya dier zararl maddeleri ierebilir. Artma
sisteminde ve pompa istasyonunda kaza sonucu dklen maddeler patlama veya
yanmaya neden olabilir.

Yanc karmn oluumunu nlemek operatrn sorumluluundadr. Tehlikeli
blgedeki tm elektrik servislerinin patlamaya direnli olmas gerekmektedir. Kaza ve
sznt ihtimali varsa, derhal ana alter ve pompa istasyonlar kontrol edilmelidir. Kontroller
yabanc kokuya, pompa istasyon knda renk deiimine, gaz detektr kullanlarak
yanc gazlara kar da yaplmaldr. Etkilenen alan temiz hava girmesi iin tm pencereler
kaplar almal, havalandrclar altrlmaldr.

Yakt, ya, benzin vb malzemelerin olduka byk miktarlarda dklmesi
durumunda bunlar da sisteme karabilir. Yakt ve dier zararl maddeler suda yzer halde
grldnde itfaiye aranmal ve yardm istenmelidir. Bu maddeler syrma yolu ile
temizlenemiyorsa ADK bilgilendirilmeli ve bu dorultuda AEP uygulamaya geilmelidir.

Ayrca, enerji kesilmesi durumunda derhal enerji salayan kurulua haber verilerek
ngrlen enerji kesinti sebebini ve sresini sorup renmelidir (Bakc, 2008).

Acil Durumun Bitmesi ve Bunu Takip Eden Eylemler

AAT alannda acil durumun bittiini gsteren koullar olumu ve ADK proje alan
gvenliini onaylam ise, gerekli olan birimler konu ile ilgili olarak bilgilendirilir. Acil
durumun sona erdii telefon, radyo ve dier iletiim aralar ile duyurulur. Acil durum
bittiinde blgeye giri ve k izinlerini, ADEM koordinatr verir. Acil mdahale ekibi
ADK bakanlnda bir araya gelerek, durumun genel bir deerlendirilmesini yapar ve acil
durum ile ilgili olarak tutanak hazrlanr. Acil duruma mdahale srasnda gerekletirilen
eylemlerin AEPye uygunluu tartlr, gerekli olan dzeltmeler ve/veya eklemeler plana
entegre edilir. ngrlmeyen bir acil durum ile karlalmas sz konusu olduunda, bu
durumun AEP ierisinde yer almas ve bununla ilgili nleyici tedbirlerin ve mdahale
planlarnn gelitirilmesi salanr.

IV.26. letme Faaliyete Kapandktan Sonra Olabilecek ve Sren Etkiler (Arazi
Islah, Rehabilitasyon almalar, Mevcut Yeralt ve Yzeysel Su Kaynaklarna
Etkileri, Olabilecek Hava Emisyonlar) ve Bu Etkilere Kar Alnacak nlemler

letme faaliyete kapandktan sonra oluabilecek ve sren etkileri belirlemekteki
ama, kapatlm bir AAT ile ilgili olan potansiyel etkileri projenin erken bir aamasnda
belirlemek ve bu tr etkileri tasarm ve iletme aamas srasnda yaplan faaliyetlerle en
aza indirmektir.

Kapan aamasnda, inaat almalarnda gzlenen etkiler benzeri etkiler veya
kaza sonucu grlebilecek dklme, szma gibi durumlarn dnda; su, hava ve topraa
ynelik direkt bir etkinin olumas beklenmemektedir.
ED RAPORU

116

letmenin faaliyete kapanmas temelde iki balk halinde deerlendirilecektir.
Bunlardan ilki kapan aamas, ikincisi ise rehabilitasyon almalardr.

Kapan Aamas

Gerekletirilen fizibilite almalarna gre, projenin 2040 ylna kadar faaliyette
olmas planlanmtr. Bu tip tesislerde genellikle, tesisin kapatlmas seenei yerine,
sitemin gnn koullarn karlayacak biimde yenilenerek almaya devam etmesi
seenei arlk kazanr. Bu durumda, tesisin ekipman ve kapasite olarak yeterli olmad
kararna varldnda, elektromekanik tehizat yenilenerek ve alan gereksinimleri
karlanarak proje faaliyetine devam edebilecektir.

Ancak, kentsel gelime ve nfus projeksiyonlarnn deimesi ya da arazi
fiyatlarnda grlen deiim gibi durumlarda tesisin kapatlmas seenei gndeme
gelebilecektir. Aada kapan aktivitelerinin genel bir tanmlamas sralanmtr.

Yerstndeki yap ve ekipmanlarn gvenli bir biimde ykm,
Ekipmanlarn kullanlabilir olanlarnn yeniden kullanlmak zere ayrm,
Yeraltndaki boru ve sistemlerin sklmesi,
Ykm sonucu oluan atklarn ilgili ynetmelikler erevesinde bertaraf,
Arazinin yeniden eimlendirilmesi ve bitkilendirilmesi.

Eski artma sisteminin faaliyetine son verilebilmesi iin, yeni bir tesisin faaliyetine
balam olmas gerekmektedir. Bu durum olutuunda, eski AATye atksu almna son
verilebilecektir. Tesis iinde yer alan btn nitelerde, minimum debi deerinin altnda
kalan debi deeri tank, boru, pompa gibi sistemlerden vidanjrler aracl ile ekilerek
uzaklatrlacaktr (artlmak zere yeni AATye gnderilecektir). Tesis iinde yer alan
pompa, boru gibi ekipmanlar temizlenecek (basnl su ile ykama) ve sklecektir.
Yeniden kullanma uygun olan paralar, kullanlmak ya da hurda olarak satlmak zere
ayrlacaktr. Atk amur havuzlar ve kontamine tanklarn TKKY ve TAKYne uygun ekilde
sklmesi ve kan hafriyatn uygun ekilde bertaraf salanacaktr. Dier ekipmanlar, kat
atk ya da tehlikeli atk zellii gstermesi durumuna gre, ynetmelikler erevesinde
bertaraf edilecektir.

AATye atksu tayan ve AATnin kapan ile kullanlmayacak durumda olan boru
hatt btnyle boaltlacak ve basnl su ile ykanacaktr. Boru hattnn biti noktas
kapatlacaktr. Boru hattn bulunduu yerden kaldrmak (bitkisel topra kazmak, ukurlar
amak, boru hattn karmak ve ukura tekrar toprak doldurup alan restore etmek)
birtakm sosyal ve evresel etkilere neden olaca iin, boru hatt bulunduu yerde
braklacaktr.

Tesis zerinde bulunan btn binalarn temelleri sklecek ve kaldrlacaktr.
Oluan boluk, blgenin doal topografyasna uygun biimde alt toprak ya da zeminin
durumuna gre dier uygun materyaller ile doldurulacaktr.

Rehabilitasyon almalar

Rehabilitasyon almalar faaliyet sonras tahrip olmu yerlerin gemiteki
durumuna/verimliliine ulamas iin alann eski kullanmlara benzer kullanmlara ya da
alana uygun yeni kullanmlara kavuturularak grsel ve fonksiyonel olarak evreyle bir
btn oluturmas kapsamnda gerekletirilen almalardr. Rehabilitasyon faaliyetleri
ED RAPORU

117

ekolojik ve ekonomik anlamda proje alannn gelimesini salayacaktr. Kamu sal ve
gvenliini, doal dngnn devamlln insan ve dier tm canllarn yaam konforunu
en azndan proje ncesi eski haline getirmek anlamnda rehabilitasyon almalar nem
kazanmaktadr.

Kapan almalar boyunca kaldrlm/sklm olan btn birimler, binalar,
yollar, temeller gibi tm kullanmlar nedeniyle alann topografyas bozulmu olacaktr.
Hafriyat almalar gerekletirilen bozulmu yzeylerde dzgn bir topografik yapnn
oluturulmas, drenajn salanmas, bitki rts ve yaban hayatna ynelik gelimelerin
alanda yeniden kurulmas ve alann daha sonraki kullanmlara uygun olarak braklmas
rehabilitasyon almalar ile salanacaktr. Bu kapsamda gerekletirilecek almalar
aada aktarlmaktadr:

Sklen temeller doldurulacak, kapan planlarnda tanmlanm olan kotlara
arazi getirilecek ve yzey aklarnn doal drenaj ynnde toplanmas
salanarak arazinin proje ncesi zelliklerine yeniden kavumas
salanacaktr.

Doldurulan yzeylerin st temin edilen bitkisel toprak ile rtlecektir. Bitkisel
rtnn durayllk salayacak biimde serilmesinden emin olunacaktr.
Ardndan bitkisel rtnn stabilitesini salamak ve evre koullarna uygun bir
ortam yaratmak amacyla n tohumlama almalar gerekletirilecektir. Sz
konusu almalar iin kapan plan dorultusunda gelitirilecek olan peyzaj
projeleri yol gsterecektir.

n tohumlama almalarnda yre iklimine uygun ticari tohumlar 1-2
vejetasyon dnemi boyunca ekilerek topran kararl bir dengeye kavumas
salanacaktr. izleme almalar ile tohumlamann baars takip edilecektir.

En son aamada, yerel bitki rtsnden seilmi olan bitki trleri ile alan
bitkilendirildikten sonra alan doaya kazandrlm olacaktr. Devam edecek
olan izleme almalar ile alandaki bitkisel dokunun devamll takip
edilecektir.

Rehabilitasyon almalar alann nihai alan kulanm kararlar dorultusunda
ekillenecek bir husustur. Bu nedenle inaat, iletme ve kapan dnemi boyunca deien
ortam koullar dorultusunda ve yerel halkn istek ve nerileri de dikkate alnarak alann
nihai alan kullanm belirlenecek ve rehabilitasyon plan bu dorultuda gerekletirilecektir.

Yukarda da deinildii gibi, tesis ekonomik mrn tamamladnda, tesisin
kaldrlmas seeneinden ok, kullanlan sistemin gnn koullarn karlayacak biimde
yenilenerek almaya devam etmesi seenei arlk kazanmaktadr. Bu nedenle, mevcut
sistemin ve tehizatn yenilenmesi ve almalarn devam etmesi seenei tercih edilecei
iin, mevcut yeralt ve yzeysel su kaynaklar asndan herhangi bir problemin olumas
ihtimali sz konusu olmayacaktr. Eer, tesisin kapanmas seenei tercih edilir ise, bu
durumda, yaplacak olan yeni bir artma tesisi, evsel atksularn artmn yapaca iin, su
kaynaklar bakmndan bir kirlilik riskinin olumas beklenmemektedir.

ED RAPORU

118

4.27. evresel Fayda Maliyet Analizi

Hzla artan kent nfusu, kent merkezlerinde younlaan ekonomik aktiviteler,
kentleri ve evresini nlenemez seviyelerde kirletmektedir. Kentlerin sosyal ve ekonomik
kalknmasnda belirleyicilii bulunan kanalizasyon alt yaps, srdrlebilir kalknmann
vazgeilmez art olan evrenin korunmas prensibine dorudan hizmet etmektedir.

lkemizde kentleme ile birlikte balayan alt yap yatrmlar, mevcut kentlemenin
gerisinde kalmtr. 2006 yl itibariyle kentsel nfusun yzde 72ine kanalizasyon ebekesi
hizmeti ulatrlm, yzde 36in de ise atk su, artma tesislerinde artlarak alc ortama
braklmtr.

OECD verilerine gre kanalizasyon ebekesi bulunmayan en yksek nfus oran
ve artma tesisleri ile hizmet verilen en dk nfus oran Macaristan dnda Trkiyeye
aittir.

Bu almada, kinci Dnya Su Forumunda me suyu Temini ve Kanalizasyon
birlii Konseyi tarafndan ime suyu ve kanalizasyon hizmetlerine eriime dair belirlenen
hedefler dikkate alnarak 2023 ylna kadar Belediyelerin tamamnda kanalizasyon
hizmetlerinin yzde yz seviyesinde sunulmas ve toplanan atk sularn tamamnn
artlarak alc ortama braklmas hedeflenmitir.

Bu hedefin gerekletirilmesine ynelik olarak finansman ve insan kaynaklarnn
artrlmasna ve kurumsal kapasitenin glendirilmesine ihtiya bulunduu aktr. Ancak,
sorunlu alanlarn tespit edilerek bunlar ortadan kaldrc eylem planlarnn belirli bir strateji
dahilinde yaplmas kaynak ve emek israfn engelleyecektir.

Sektrel etkiler, salanan hizmet ve rnler ile politika ve hukuki dzenlemeler ile
ynlendirilecektir. Ayrca sektrel etkilerin analizi sektrel ve kurumsal performansn
planlanmas, ynetilmesi, izlenmesi ve raporlanabilmesi iin iyi bir aratr (Saldanha et.
AL, 7).

Andrews ve William oluan atk sularn evreye verdii zararlar ekonomik ve
sosyal kayplar altnda toplamaktadr:

Ekonomik Kayplar

Balklk ve tarmsal retimin su kaynaklarnn kirlenmesi sonucu azalmas,
Su kaynaklarnda oluan kat maddeler sonucu ulam, elektrik retimi, sulama
ve dinlenme aktivitelerinin olumsuz etkilenmesi,
Turizm gelirlerinin azalmas,
Kirlenme sonucu arazinin deerlerinin azalmas,
Salk giderlerinin artmas ve retimdeki insan kaynaklan girdisinin azalmas,

Sosyal Kayplar

Fark yerleim yerlerinde yaayanlarn ulaabildii hayat standartlarnda
farkllk olumas,
evrede oluan kt koku ve grnm yznden memnuniyetsizliin artmas,
(Andrews, 18)
ED RAPORU

119

Sektrel Etkiler

Kanalizasyon sektrnn ktlar olan iki temel probleme baldr. Bunlar kentte
oluan atk sularn yaama alanndan uzaklatrlamamas ve oluan atk sularn yeterince
artlmadan alc ortama verilmesidir. Sektrel hizmetlerdeki bu sorunlar, iki farkl etki
grubu yaratmaktadr. Hizmetlerdeki aksamalar veya yetersizlikler, kt koku olumas,
kirlilik gibi ksa dnemde ortaya kacak etkiler yaratacaktr. Bu tr dorudan etkiler ilk etki
olarak adlandrlmtr.

lk etkilere bal olarak ulusal seviyede dolayl etkiler oluacaktr. rnein aktan
akan atk su, mikroplarn daha hzl bir ekilde insanlara ulamasn salayarak sudan
bulaan hastalklarn artmasna neden olacaktr (lk etki). Bulac hastalklardaki art;
igc kaybna, lke genelinde yaam kalitesinin dmesine neden olacaktr (Ulusal Etki).

Ulusal etkiler doaldr ki sadece kanalizasyon sektrnde yaanan sorunlardan
dolay olumamaktadr. rnein kt koku ve hastalk riskinin artmas, turistlerin
memnuniyetini azaltacak, bunun sonucunda turizm gelirleri de azalacaktr. Ancak turizm
gelirlerini etkileyen ok sayda etken bulunacandan turizm gelirleri ile kanalizasyon
sektrnn hizmetleri arasnda tek deikenli bir iliki bulmaya almak aratrmay
yanl yne kaydracaktr.

Etkilerin deerlendirilebilmesi ve temel problemlerle ilikilendirilebilmesi iin
birtakm gstergelerin kullanlmas zorunludur. llemeyen bir etkinin ynetilmesi ve
ynlendirilmesi mmkn deildir. Saldanhann belirttii gibi sektrel etkilerin llmesinde
kullanlacak gstergeler, nesnel veya nicel zellik tamalar yannda belli bir zamana ve
mekana referansl olmaldr. (Saldanha vd, s8-9)

Doal gzelliklerin ve kaynaklarn bozulmas, ulusal seviyede turizm gelirlerimizin
azalmasna neden olacaktr.

Doal Gzelliklerin bozulmasnda iki temel etki bulunmaktadr:

Kentlerin kirlenmesi
Denizlerin kirlenmesi

Bu iki etkinin olumasnda, belediyelerdeki kanalizasyon ebekesinin yetersiz
olmas ve atk sularn artlmadan alc ortama braklmas etkili olmaktadr.

Atk suda bulunan patojenler birtakm lmcl hastalklara neden olabilmektedir.
Kentte oluan atk sular yaama ortamndan uzaklatrlmad takdirde ilk etki olarak
sudan bulaan hastalklardan kaynaklanan vaka saysnda da art olaca
dnlmektedir. Bu hastalklar ulusal seviyede salk giderlerinin artmasna, i gc
kaybna ve yaam kalitesinin dmesine neden olacaktr.

Atk sularn her hangi bir artma tabi tutulmadan dorudan alc ortama braklmas
sonucu denizler ve su kaynaklar kirlenmektedir. Bunun sonucunda da denizlerde ve tatl
sularda yaayan canllar yok olmaktadr. Yok olan veya azalan canllar, doal dengenin
bozulmasna bununla birlikte ekonomik adan ulusal lekte balklk gelirlerinin
azalmasna neden olmaktadr.

Sektrel faaliyetlerde yaanan problemlerden kaynaklanan ulusal etkilerin tespit
edilmesi ve sebep sonu ilikilerinin kurulmas son derece nemlidir. etkilerden biri de
canllarn yok olmasdr. Canllarn yok olmas ve azalmas sorununun, denizlerin ve tatl
sularn kirlenme miktar ile birlikte irdelenmesi gerekmektedir.
ED RAPORU

120

Sonu olarak kentsel evre alt yaplarnn insan sal, canllar ve doal kaynaklar
zerindeki etkisi byktr. Kentlemenin hzla artt lkemizde, kent kaynakl kirlilik de
artmaktadr. Kirliliin oluturduu evresel zarar, lkenin sosyal ve ekonomik yapsna
etkide bulunmaktadr.

Kanalizasyon ebekesi ile hizmet verilen nfusun yetersiz olmas ve atk sularn
artlmadan alc ortama braklmas ncelikle kentlerde kirliliin artmasna, salk
koullarnn bozulmasna, denizlerin ve su kaynaklarnn kirlenmesine neden olmaktadr.
Oluan bu ilk etkiler turizm gelirlerinin azalmas, yaam kalitesinin dmesi, balklk
gelirlerinin azalmas, doal dengenin bozulmas, doal kaynaklarn yok olmas gibi ulusal
etkilere neden olmaktadr.

nceki blmlerde bahsedildii gibi, Polatl AAT projesinin getirecei en nemli
fayda Polatl Belediyesi atksularnn ilgili ulusal mevzuat ve AB Direktiflerinde belirtilen
standartlarla uyumlu olarak, evre ve insan salna zararsz bir ekilde artlmasnn
salanmasdr. Bylelikle, Polatl AATnin su ve atksu sektr asndan getirecei
ekonomik etkilerinin yannda, evresel, salk asndan ve sosyal faydalarnn da olmas
ngrlmektedir.

Salk: Projenin salk asndan faydalar, byk lde ime/kullanma suyu
kalitesindeki artlar kapsar. Avrupa Komisyonunun evresel Mktesebata
Uyumun Faydalar raporu (1998) verilerine gre Trkiyede dizanteri gibi
hastalklara bal hastalk ve lmlerin says, sras ile 24,705 ve 26 olarak
kaydedilmitir. Belirtilen rakamlar iinde su kalitesine bal hastalk ve lm
saylarnn tahmin edilmesi zor olsa da, byk ounluunun artlmadan
dearj edilen atksulara bal olduu bilinmektedir.
Kaynaklar ve ekosistemler: Projenin gerekletirilmesi, yzey sularnn
iyiletirilmesi asndan nemli bir adm olacaktr. u anda artlmam
atksularn bir kanal araclyla Glveren ayna dearj edilmesi, insan ve
evre saln tehdit etmektedir. Atksularn artlarak dearj edilmesi insan ve
evre saln tehdit eden potansiyel riskleri drecektir. Ayrca, yeralt
sularnn da kirlenme riski altnda olduu ve projenin gerekletirilmesi ile bu
riskin azaltlaca sylenebilir.
Sosyal kazanmlar: Projenin gerekletirilmesinin salk ve evre asndan
faydalarnn yannda sosyal kazanmlar da beraberinde getirecei kesindir.
ncelikle, projenin gerekletirilmesi iin gerekli i gcnn salanmas, byk
lde Polatlda yaayan halktan salanacaktr. Bu da istihdamn artmasna
yardmc olacak bir etkendir. Proje boyunca, inaat dneminde 48, iletmeye
alma dneminde 14 ve iletme dneminde 12 personele ihtiya duyulacaktr.
Ayrca, Polatl Belediyesinin halkn refah seviyesini ykseltecek olan bu projeyi
gerekletirmesi halk arasnda Belediyenin saygnln arttracaktr.

Avrupa Komisyonunun 2001 ylnda yaynlam olduu evresel Mktesebata
Uyumun Aday lkeler in. Yararlar raporuna gre, AB evre standartlarnn gelimekte
olan lkelerde salanmas yllk olarak 49-233 Avro/kii kazanm salayacaktr. Bu
faydalar, hava, su ve atk sektrleri asndan hesaplanmtr. Bunlar arasndan, su
sektr, %28-%23 arasnda bir oranla ilgili Direktiflerle uyum sayesinde 14-54 Avro/kii
kazan salar. Yaplan ekonomik analizde, ortalama olarak bu deer 34 Avro/kii olarak
dnlmtr. Bahsi geen raporda, belirtilen kazanmlar, su sektr asndan hem
ime suyu kalitesi hem de atksu dearjlarn kapsamaktadr. Her ne kadar raporda
Trkiye baznda bir rakam verilmemise de Polatl AAT projesinin gerekletirilmesi,

ED RAPORU

121

atksu dearjlarn salk ve evresel adan iyiletirecei iin yukarda belirtilen
kazanmlarn yarsn kapsayaca dnlmtr. Ancak, Polatl Belediyesinin
hlihazrda bir atksu toplama ebekesi var olduundan Polatl halkna ancak atksularn
artlmas ekstra kazanm salayacaktr. Bylelikle, btn bu varsaymlar gz nnde
bulundurularak, Polatl AAT yatrmnn Polatlya kazandraca miktar 36 Avro/kii olarak
beklenmektedir.

Projenin gereklemesiyle, 2012 ylnda Polatl Belediyesine bal nfustan
yaklak 100 bin kiinin faydalanaca beklenmektedir. Bu saynn 2040 ylnda yaklak
164,000e ulaaca tahmin edilmektedir. Buna gre, blge nfusunun projeden elde
edecei toplam ekonomik faydann 2013 ylnda 3.5 milyon Avro ve 2040 ylnda
5.6 milyon Avro olaca ngrlmektedir.

Sonu olarak, evresel faydalarn parasal olarak deerlendirilmesi de gz nnde
bulundurulduunda ekonomik geri deme orann daha da arttrarak %10un zerine
karmakta ve ekonomik net bugnk deerin de 12,989 Avroya ulamasn
salamaktadr. Bu da projenin uygulanabilirliini evresel fayda-maliyet asndan bir kez
daha kantlamaktadr.

Projenin yatrm ve iletme maliyetlerine ait detayl bilgiler Blm IV.28de
verilmektedir.

IV.28. letme Fayda Maliyet Analizi (letme Maliyeti, Yatrm Maliyeti, m
3

Bana Atksu Maliyeti Gibi Ekonomik Detaylar)

Fayda maliyet analizi, Polatl AAT projesi gibi altyap projelerinin blge
ekonomisine katksn ngrebilmek iin olduka nemlidir. lk olarak bu proje ile Polatl
Belediyesinde retilen atksular, ulusal mevzuat ve AB Direktifleri ile uyum iinde
artlacaktr. Bu adan bakldnda, sz konusu proje, Polatl Belediyesi ve evresinin
sosyal ve ekonomik geliimine nemli bir katkda bulunacak ve AB su sektr ile ilgili
Direktiflere uyum iin nemli bir adm olacaktr. Ekonomik analiz sonucunda, maliyetler ve
bu maliyetlerin getirdii faydalar karlatrldktan sonra projenin finansmannn
salanmas iin projenin yre halkna net katks olmaldr yani yatrmn ekonomik net
bugnk deeri sfrdan byk olmaldr. Ayrca, projenin uygulanabilirlii de, ekonomik
geri deme oran ile ilintili olarak artar.

Polatl AAT projesinin fayda maliyet analizi, Avrupa Komisyonunun klavuzlarnda
belirtilen metotlara uygun ekilde yaplmtr. Bu metoda gre, girdi ve ktlar sosyal
fayda ve maliyetlere dntrlr. Bu faydalar, evresel, sosyal, ekonomik ve salk
bakmndan gelimeleri ierir.

Fayda maliyet analizinin ilk adm olarak, projenin maliyetlerini hesaplamaktr.
Buna gre maliyetler, yatrm, bakm ve iletme maliyetlerinden oluur. Polatl AATye
yatrm maliyetleri Tablo IV.20de zetlendii gibidir. Buna gre inaat ileri, mekanik iler,
elektrik ileri, kontrolrlk hizmetleri ve tasarm ve danman maliyetleri gz nnde
bulundurulduunda, 2025 ylna kadar olan birinci dnem iin toplam 8,393,325 Avroluk
bir yatrm maliyeti hesaplanmtr.
ED RAPORU

122

Tablo IV. 20. Polatl AAT in Yatrm Maliyetleri zeti, Avro

Yatrm maliyeti
naat ileri 3,202,500
Mekanik iler 2,542,775
Elektrik ileri 1,288,050
Kontrolrlk hizmetleri 960,000
Tasarm ve danman ihtiyalar 400,000
Toplam 8,393,325

Polatl AATnin iletme maliyetleri ise Tablo IV.21de verilen birim fiyatlar gz
nnde bulundurularak hesaplanmtr.

Tablo IV. 21. letme Maliyetleri in Birim Fiyatlar

Tketilebilirler Birim fiyat, Avro
Enerji tketimi 0.065/kWh
nsan gc, ynetim 24000/yl
nsan gc, teknisyenler 16800/yl
nsan gc, iiler 7000/yl
ktrme kimyasallar 200/ton
Polimerler 3.8/kg
amur tanmas 0.20/ton.km
FeCl
3
0.1 kg

letme maliyetlerinin birim fiyatlar yannda, bakm maliyetleri hesaplanrken yap
ve binalar ile mekanik ve elektrikli aletler iin ekonomik mrler belirlenmitir. Artma tesisi
tam kapasite ile alrken ortaya kacak yllk bakm maliyetleri de inaat maliyetlerinin
yzdesi olarak Tablo IV.22de verilmitir. Bakm maliyetlerinin yllara gre deiiklik
gstermekle birlikte, ilk yllarda tesis ve aletler yeni olaca iin bakm maliyetlerinin en
dk seviyede olaca varsaylmtr.

Tablo IV. 22. Atksu Artma Tesisi in Bakm Maliyetleri

Tesis Bakm maliyeti (%) Varsaylan mr (yl)
Yap ve binalar 1 40
Mekanik ve elektrikli aletler 3 15

Polatl AAT ye ait iletme ve bakm maliyetleri Tablo IV.21 ve Tablo IV.22deki
veriler gz nnde bulundurularak hesaplanmtr. 2012 ile 2025 arasndaki dnem iin
hesaplanan iletme ve bakm maliyetlerindeki yllk deiim Blm I.7de verilen
Tablo I.27de grlmektedir.

BLM V
HALKIN KATILIMI
ED RAPORU

123

BLM V. HALKIN KATILIMI (HALKIN KATILIMI SONRASINDA PROJE
KAPSAMINDA YAPILAN DEKLKLER, BU KONUDA VERLEBLECEK BLG VE
BELGELER)

22 Haziran 2008 tarihinde, ED Ynetmelii kapsamnda yaplan Halkn Katlm
Toplants ncesinde gerekletirilen almalar, sz konusu toplant ile ilgili olarak yre
halk ile yaplan grmeler, toplantnn ardndan karlan sonular ve yaplmas
planlanan dier halkn katlm faaliyetleri aada yer alan balklarda deerlendirilmitir.

V.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Yre Halknn Tantm

Polatl AAT Projesi kapsamnda, Ankara li, Polatl lesinin evsel nitelikli atk
sularnn artlmas iin atk su artma tesisi yaplmas planlanmaktadr. Proje kapsamnda
ana faaliyet alan, pnar Ky snrlar ierisinde yer alan 178, 186, 507 ve 154 nolu
parseller ile bu alanlarn dou ve gneyine tekabl eden tescil harici alanlardan
olumaktadr.

Polatl AAT iin yaklak 18 hektarlk bir arazi uygun grlmtr. 178 numaral
parsel yaklak 2.2 ha alan kaplamaktadr. Bu alann mlkiyeti belediye tarafndan
alnmtr. Sz konusu alann tapusu Ek-2de sunulmaktadr. Proje alannn mlkiyet
dalmnda tescil harici (hazine mlkiyetinde) arazi, belediye arazisi ve ahs arazisi
mevcuttur. ahs arazileri iin 3194 sayl mar Kanununun 18. maddesi kapsamnda
Polatl Belediyesi tarafndan kamulatrma ilemlerine, tescil d alann mlkiyet devri iin
almalara balanmtr.

Projeden birinci derecede etkilenecek olan grup, projenin olas dorudan etkilerine
maruz kalacak olan alana yakn yerleimlerde yaamn srdren yerel halktr. Proje
alanna en yakn yerleim birimi yaklak 750 m kuzeyde yer alan pnar Kydr. Proje
alanna daha yakn mesafede konutlar yer almaktadr. Proje alan Polatl lesinin
batsnda ve ile merkezine yaklak 4 km mesafededir.

Projeden dorudan olumlu olarak etkilenecek olan yerleim birimleri Polatl
Belediyesi snrlar iersindeki tm yerleim birimleridir. Bu mahallelerin tm projeden
olumlu olarak etkilenecektir. Projenin gerekletirilmesi ile bu yerleim birimlerinden
kaynaklanacak olan kentsel atk sular artlabilecektir. Yre halknn sosyo-ekonomik
durumuna ynelik detayl bilgi Blm I.3te ayrntl olarak incelenmitir.

V.2. Halkn ED Srecine Katlm in Kullanlan Yntemler

Proje ile ilgili almalar 16.12.2003 tarih ve 25318 sayl Resmi Gazetede
yaymlanarak yrrle giren evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii ve AB ED
Direktifine uygun olarak yrtlmektedir.

ED Ynetmelii kapsamnda hazrlanan Proje Tantm Raporu 19 Haziran 2008
tarihinde evre ve Orman Bakanlna sunulmu, sz konusu Raporun Bakanlk
tarafndan formata uygun olarak hazrland belirlenerek proje iin verilecek zel formatn
kapsamn ve kriterlerini belirlemek, ve ED Raporunu incelemek ve deerlendirmek
zere Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonu (DK) oluturulmutur.
Bakanlk, 26 Haziran 2008 tarihinde Proje Tantm Raporunun oaltlmasn talep etmi
ve rapor oaltlarak 27 Haziran 2008 tarihinde Bakanla sunulmutur. Bakanlk hem
ED RAPORU

124

ED Srecine Halkn Katlm Toplants hem de Bilgilendirme, Kapsam ve zel Format
Belirleme Toplants tarihlerini belirleyerek ilgili kurum/kurululara 4 Temmuz 2008
tarihinde yazl olarak bildirmitir. Halkn katlm toplants tarihi evre ve Orman
Bakanlnn internet sitesinde halkn eriimine sunulmutur.

Toplant tarihi, yeri ve kapsam ile ilgili bilgiler yrede (13 Eyll Gazetesi, 16
Temmuz 2008) ve Trkiye genelinde (Trkiye Gazetesi, 16 Temmuz 2008) yaynlanan
gazeteler ile halka duyurulmutur. Polatl Belediyesi ve Ankara Valilii ile temasa geilerek
olabildiince ok sayda ilgilinin toplantya katlmas salanmtr. Proje kapsamna giren
btn muhtarlara toplant ile ilgili bilgi verilerek ky sakinleri ile beraber toplantya
katlmlar istenmitir. Polatl Belediyesi toplantnn yaplaca yer ve zamana ait bilgileri
hem sesli anonslar araclyla hem de ilan metnini asarak halka duyurmutur. Ayrca,
Polatl Belediyesinin internet sitesinde 08 Temmuz 2008 tarihinde Polatl Atksu Artma
Tesisi Projesi Proje Tantm Raporu ve 16 Temmuz 2008 tarihinde halkn katlm
toplants ilan metni yaynlanarak daha geni kitlelerin de toplantdan haberdar olmas ve
hazrlanan rapora eriimi salanmtr.

evre ve Orman Bakanl tarafndan belirlenmi olan 22 Temmuz 2008 tarihinde,
ED Ynetmeliinin 9. Maddesi gerei, kapsam belirleme toplantsndan nce, halk
yatrm hakknda bilgilendirmek, projeye ilikin gr ve nerilerini almak zere, Polatl
Belediyesi, 13 Eyll Kltr Merkezi Salonunda, Ankara l evre ve Orman Mdrlnn
bakanlnda Halkn Katlm Toplants gerekletirilmitir. Halkn katlm
toplantsndan grntler ekil V.1 ve ekil V.2de sunulmaktadr.

Proje ED sreci ve planlama aamasnda yerel halkn atksu artma tesisi
hakknda ED almalarnn sonularnn sunulmas ile de daha fazla bilgilendirilmesi,
konu ile ilgili gr ve dncelerinin alnabilmesi amacyla ikinci bir halkn katlm ve
bilgilendirilmesi toplants gerekletirilecektir. Blgede gerekletirilecek olan ikinci halkn
katlm toplants yetkili yerel kurum ve kurulular, proje paydalar ve yerel halkn katlm
ile ED Taslak Raporunun evre ve Orman Bakanlna sunulmasn takiben ilk DK
toplantsndan nce yaplacaktr.

Bakanlk tarafndan zel formata uygun olarak hazrland belirlenen Taslak ED
Raporu hem Bakanln hem de Polatl Belediyesinin internet sitesinde yaynlanarak
halkn Taslak ED Raporuna eriimi salanacaktr. kinci halkn katlm toplantsndan
nce halkn raporu ve teknik olmayan zeti incelemesi iin de yeterli bir sre verilecektir.
Toplant ncesinde Polatl Belediyesi tarafndan toplant tarihi, yeri ve konusu ile ilgili
olarak gerekli sesli anonslar yaplacak, Belediyede ilan metinleri aslacak, ilgili muhtarlar
ile temasa geilerek halkn toplantya katlm salanacaktr. Toplantdan elde edilen
sonular evre ve Orman Bakanlnda yaplacak olan ilk DK toplantsnda aktarlacaktr.
Ayrca, ED Ynetmelii kapsamnda isteyenler, Bakanlk merkezinde veya Ankara l
evre ve Orman Mdrlnde raporu inceleyerek proje hakknda Bakanla veya
Valilie gr bildirebilmektedirler.

evre ve Orman Bakanl, Nihai ED Raporu ile ilgili kararn verdikten ve bu
kararn ilgili kurum ve kurululara yazl olarak bildirdikten sonra alnan karar gerekeleri
ile birlikte uygun aralarla hem Valilik hem de Polatl Belediyesi tarafndan yre halkna
duyurulacaktr. Nihai ED Raporu ve karar Polatl Belediyesinin internet sitesinde de
yaynlanacaktr.
ED RAPORU

125

ekil V.1. Polatl AAT Projesi Halkn Katlm Toplantsndan Bir Grnt

ekil V.2. Polatl AAT Projesi Halkn Katlm Toplantsnda Belediye Bakan Tarafndan Yaplan Al
Konumas
ED RAPORU

126

V.3. Halkn Projeye likin Endie, Gr/nerileri ve Konu le lgili
Deerlendirmeler

22 Temmuz 2008 tarihinde gerekletirilen halkn katlm toplants srasnda,
halkn ynelttii sorularda, projeye ynelik baz kayglarn olduu grlmtr. Toplant
katlmclarnn sorduu sorular deerlendirildiinde, hem tesis iletimine hem de evresel
hususlara ynelik genel baz balklarn merak edildii grlmektedir. Halkn konuya olan
ilgisi, katlmn yksek olmas ve evresel kayglarn da toplantda dile getiriliyor olmas
bakmndan toplantnn olduka verimli getiini sylemek mmkndr. Yre halknn
merak ettii btn sorularn cevab verilmeye allm, bu konuda hem Polatl Belediye
Bakan hem de Encon evre Danmanlk yetkilileri yaln bir anlatmla merak edilen
konulara aklk getirmeye almlardr. Proje sahibi olarak Polatl Belediye Bakan,
belediye kapsamnda projenin ne denli nemli olduunu vurgulam, projenin, AB uyum
srecinde nemli projelerden biri olduuna deinmi ve projenin ksa vadeli gnlk
politikalardan etkilenmeyecek, kapsaml bir alma olduunu belirtmitir.

Toplantda dikkat eken hususlardan biri, zellikle yre halknn projenin iletme
almalarna ynelik nemli hususlar merak etmeleri olmutur. letmenin ne zaman
faaliyete geecei, personel ihtiyac, oluacak amurlarn nasl deerlendirilecei gibi
konularda sorular sormulardr.

Toplantnn ardndan yaplan saha ziyareti ile toplantya evre ve Orman
Bakanlndan ve Ankaradan katlan kurum temsilcilerinin planlanan alan grmeleri
salanmtr. Bylece, kurum temsilcilerinin, projenin evresel zelliklerine ynelik, daha
somut izlenim edinebilme olanaklar olmutur. Halkn katlm toplant tutana ve katlmc
listesi Ek 3te sunulmaktadr.

Halkn katlm toplants srasnda atksu artma tesisi kavram zerinde durulmu
ve projenin zelliklerine ksaca deinilerek projeden olumlu ya da olumsuz ynde nasl
etkilenecekleri ve olumsuz etkilere kar ne gibi nlemler gelitirilecei konusunda bilgi
verilmitir. Temelde yre halknn ynelttii sorular, endie ve grleri ile bunlara verilen
cevaplar Tablo V.1deki gibi zetlenebilir.

Tablo V.1. Halkn Katlm Toplantsnda Halkn Ynelttii Soru ve Grlerle Konuya likin Yaplan
Deerlendirmeler

Halkn Soru ve Gr/nerileri Yaplan Deerlendirmeler
Faaliyetin inaat sresi nedir? Gerekli mali destein salanmasyla, Projenin 2009-
2011 yllar arasnda inaat faaliyetlerinin
gereklemesi planlanmaktadr.
letme dneminde ka kii alacak? letme dneminde 12 kii alabilir. Konuya ynelik
detayl deerlendirme ve alacak personelin
sosyal altyap ihtiyalar Blm IV.22de
aktarlmaktadr.
AATden dearj edilecek suyun derenin debisine etkisi olacak m? Mevcut duruma ynelik yaplan deerlendirmeler
sonucunda, dearjn yaplaca Glveren aynn
debi deerlerinde nemli bir deiiklik olmayaca
dnlmektedir. Konuya ynelik detayl
deerlendirme Blm IV.7de aktarlmaktadr.
Atksu tesise kapal olarak m ulaacak? Atksu tesise kapal kanallar ile ulaacaktr.
amur gbre olarak kullanlacak m? Gerekli analizler yapldktan sonra, uygunsa
kullanlabilecek. Konuya ynelik ayrntl
deerlendirme Blm IV.9da sunulmaktadr.
Proje konum itibariyle Polatlnn geliimine engel olabilir mi? Alan seiminde, nfus ve kentsel geliim
projeksiyonlar gz nnde bulundurulmutur.
Blgenin nfus projeksiyonu ve projeksiyonun hangi
kriterlere gre yapld Blm I.3te sunulmaktadr.
ED RAPORU

127

Toplantda yre halknn sorularna mmkn olduunca yaln bir anlatm seilerek
cevap verilmeye allmtr. Toplantnn ardndan, toplant ncesi duruma gre, yre
halknn projeye ynelik endielerinin nemli oranda giderildii dnlmektedir. Olumlu
bir havada geen toplant hem yre halknn projeyi anlamas hem bu konuda oluan soru
iaretlerinin giderilmesi asndan olduka baarl gemitir.

V.4. Grlerine Bavurulan Proje lgili Taraflar ve Gr/nerileri ve Konu
le lgili Deerlendirmeler

Projenin ED sreci kapsamnda ilgili kurumlarn grleri alnmaktadr. Bu
kurumlarn grleri evresel Etki Deerlendirmesi almalarnda nemli bir rol
oynamaktadr. Projenin ED almalar kapsamnda grlerine bavurulan taraflar
aadaki gibi sralanabilir. Sz konusu kurumlarn grleri Ek-2de sunulmaktadr.

Ankara Valilii l Kltr ve Turizm Mdrl
DS Genel Mdrl
TEA Genel Mdrl
Ankara Valilii Tarm l Mdrl

Ayrca, ED Ynetmelii kapsamnda evre ve Orman Bakanl tarafndan
oluturulan Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonu (DK) ile 28
Temmuz 2008 tarihinde gerekletirilen Bilgilendirme, Kapsam ve zel Format Belirleme
Toplantsnda, toplantya katlan DK yelerinin gr ve nerileri alnmtr. ED Raporu,
DK yelerinin katlm ile oluturulan zel formata uygun olarak hazrlanm ve yelerin
toplantda dile getirdii gr ve neriler dorultusunda ED almalar yrtlmtr.
DK aada sralanan kurum/kurulu temsilcilerinden olumaktadr:

Salk Bakanl (Temel Salk Hizmetleri Genel Mdrl)
evre ve Orman Bakanl (DS Genel Mdrl)
Meteoroloji leri Genel Mdrl
evre Ynetimi Genel Mdrl
Doa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdrl
Ankara Valilii Ankara evre ve Orman l Mdrl
Ankara Valilii l Tarm Mdrl
Ankara Valilii l Salk Mdrl
Ankara Valilii l zel daresi
Polatl Belediyesi
ENCON evre Danmanlk Ltd. ti.

BLM VI

YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE
TEMN EDLEN BLGLERN TEKNK
OLMAYAN BR ZET

ED RAPORU

128

BLM VI. YUKARIDA VERLEN BALIKLARA GRE TEMN EDLEN
BLGLERN TEKNK OLMAYAN BR ZET

VI.1. Giri

Kentlerin sosyal ve ekonomik kalknmasnda belirleyicilii bulunan kanalizasyon alt
yaps, srdrlebilir kalknmann vazgeilmez art olan evrenin korunmas prensibine
dorudan hizmet etmektedir. lkemizde kentleme ile birlikte balayan alt yap yatrmlar,
mevcut kentlemenin gerisinde kalmtr. 1998 yl itibariyle kentsel nfusun %78ine
kanalizasyon ebekesi hizmeti ulatrlm, %31inde ise atksu, artma tesislerinde
artlarak alc ortama braklmtr. u anda ise, Trkiyede yer alan 3225 belediyenin
2321inde kanalizasyon ebekesi mevcuttur. Bir baka deyile, belediyelerimizin %72si
kanalizasyon ebekesine sahiptir. 3225 belediyenin 362sinde Atksu Artma Tesisi hizmeti
verilmektedir.

Bu kapsamda ve lkemizin Avrupa Birliine uyum srecinde evre alanndaki
mevzuat uyumlatrma ve uygulamaya dnk ykmllklerini karlayabilmesine destek
salamak amacyla, Avrupa Birlii tarafndan salanan mali yardmn 2005 yl
programlamas altnda evre sektrne ynelik olarak evre ve Orman Bakanl (OB)
tarafndan Trkiyede 15 Belediye iin Atksu Artma Tesisi Hazrlanmasna Ynelik
Teknik Yardm projesi balatlm bulunmaktadr.

Avrupa Birlii tarafndan finanse edilen, OBnin lehtar sfat ile ynettii ve tm
ilgili kurum ve kurulularn katlm ile devam etmekte olan proje COWI Atksu
Konsorsiyumu tarafndan yrtlmektedir.

Projenin genel amac, Trkiyenin ileri dzeyde evre korumasna ulamas ve AB
mktesebatna uyumun salanmas ile Trkiyenin katlm srecini hzlandrmaktr. Bu
projenin temel amac, atksu sektr kapsamndaki ncelikli projeler arasndan Trk
mevzuat ve AB mktesebatna uygun yatrm projesi paketleri hazrlanmasdr.

Atksu sektrnde Adyaman, Akehir, Aksaray, Bartn, Polatl, Lleburgaz,
Merzifon, Siverek, Diyarbakr, Soma, Seydiehir, aramba, Erzurum, Ceyhan ve Erdemli
belediyeleri bu projeye dahil olmulardr. Proje kapsamnda yrtlen almalar ile,
Avrupa Birlii standartlarnda proje paketlerinin (Mastr Plan, evresel Etki Deerlendirme
(ED) Raporu, Fizibilite Raporu, Fayda-Maliyet Analizi, IPA Bavuru Formu vb. belgeler)
hazrlanmas ve bir proje havuzu oluturulup, oluturulan havuzdan projelerin
nceliklendirme sralarna gre Avrupa Birliine sunulmas hedeflenmektedir.

Proje kapsamnda yrtlen Mastr Plan almalarnda, Polatl iin belirlenen
proje paketinin 2009 ile 2011 arasndaki dnemde uygulamaya geirilecek ekilde
aada belirtilen bileenlerden olumas ngrlmtr:

AAT inaat ilerinin mavirlii,
Polatl AAT,
Mevcut atksu toplama ebekesinin hizmet verilmeyen alanlar kapsayacak
ekilde geniletilmesi ve yamursuyu balantlarnn ortadan kaldrlmas,
Belediyenin Su ve Kanalizasyon daresinin kapasitesinin artrlmas,
Bakm tehizatnn, CBS sistemi ve bilgisayarl hidrolik modellemenin
salanmas
ED RAPORU

129
VI.2. Yer Seim Sreci

Polatl lesinde atksu artma tesisi bulunmamaktadr. Kanalizasyon ebekesi ile
toplanan atksular bir kanal aracl ile (Karaboaz Deresi) Glveren ayna dearj
edilmektedir. Kanalizasyon ebekesinde herhangi bir pompalamaya gerek kalmadan
atksu cazibe ile toplanmaktadr. Atksu dearjnn yapld Glveren ay, yapm
planlanan Polatl AAT iin alc ortam oluturacaktr. Bu nedenle, yer seimi srasnda
ncelikli hedef Glveren ayna yakn olabilmek olmutur.

pnar Kynde 178, 186, 507 ve 154 nolu parseller ile sz konusu parsellerin
dou ve gneyinde kalan tescil harici alan olarak tanmlanan proje alan (yaklak 18 ha),
artmadan sonra k suyunun kolaylkla Glveren ayna dearj edilmesine olanak
salayacaktr. Ayrca, alan seim kararlarn etkileyen bir dier etken ise, tesisin atksuyu
cazibe ile toplayabilecek bir konumda olmasdr. Bu dorultuda, proje yeri, gerek kot,
gerekse de atksu kollektrnn uygunluu nedeniyle tercih edilmitir. Btn bu
nedenlerden tr, seilen saha dnda alternatif bir alan deerlendirilmemitir.

VI.3. Atksu Oluumu ve Bertaraf

Mevcut durumda, Polatl Belediyesinin ehrin atksuyunu uygun ekilde artacak
tesisleri bulunmamaktadr. ehrin toplanan tm atksuyu artlmadan Glveren ay'na
dearj edilmekte, buradan da nce Sakarya Nehrine daha sonra da Karadenize
akmaktadr.

Sakarya Nehri ncellikle sulama daha sonra da balk tutma gibi rekreasyonel
faaliyetler iin kullanlmaktadr. Nehre dearj edilen atksu organik ve biyolojik maddelerin
neden olduu kirlenmeyi arttrmakta ve halk sal ve evreyi olumsuz etkilemektedir. Bu
durum ayrca, suyun blgede sulama suyu olarak kullanlmas durumunda olumsuz
sonular dourmaktadr. Ayn zamanda nehrin dinlence ve doal potansiyeli de olumsuz
ekilde etkilenmektedir.

Bu kapsamda, atksularn evre zerindeki olumsuz etkilerinin azaltlmas, su
kalitesi, canl yaam, grsel olumsuzluklar ve blge halk zerindeki psikolojik etkiler de
dikkate alndnda atksularn bir kanalizasyon sistemi ile toplanp, artldktan sonra
dearj edilmesinin gereklilii aka grlebilmektedir. Bu ama dorultusunda, yaplacak
olan Atksu Artma Tesisi ile alc ortamda kirlilik yklerinin azaltlmas yolu ile su ortamnn
yararl kullanm amacnn korunmas, su ekosisteminin iyiletirilmesi ve insan salna
ynelik tehditlerin azaltlmas ve bylelikle evre kalitesinin iyiletirilmesi hedeflenmekte
olup, Avrupa Birlii (AB) ve Trk evre Kanunu, Kentsel Atksu Artma Ynetmelii ve Su
Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde belirtilen artlm atksu dearj standartlarna tmyle
uyulmu olacaktr.

Gelecekte oluacak atksu miktarn ve kompozisyonunu deerlendirebilmek iin
nfus projeksiyonu (tahmini) ile birlikte atksu kompozisyonu analizi ve tahmini
hazrlanmtr. Nfus projeksiyon almalar, farkl metotlar kullanlarak yrtlmtr ve
giderek azalan art hzlarnn, ssel art formlne uygulanmas ile deiik senaryolar
retilmitir. Bu algoritma ayn zamanda Trkiyedeki proje uygulamasnda ller Bankas
yntemi olarak bilinmektedir. Bu yntem, Polatlnn uzun vadedeki nfus art hz iin
eitli senaryolar stlenir. Sonu olarak, yaplan deerlendirmeler neticesinde, en iyi nfus
tahmini olarak (senaryo-5), gelecekte Polatl Trkiye kentsel yerleimlerinin ve kendisinin
nfus art hzn yanstacaktr. Buna gre, 2007 ylnda 91.166 olan Polatl nfusunun,
2025te 125.887 olaca ve 2040ta ise 163.839a ulaaca tahmin edilmektedir.
ED RAPORU

130

Polatl AATye ulaacak olan atksular, evsel, ticari amal, kurumsal tketicilerin
kullanma sularndan ve endstriyel aktiviteler ve dier tketicilerde kullanlan sular ve
menhollerden sisteme giren szma ve yamur sularndan kaynaklanr. Toplam atksu
retimi yukarda bahsedilen her bir kaynan katks toplanarak ve debimetre hatalar ile
yasad balantlar hesaba katlarak hesaplanmtr. Buna gre, Polatlda 2007 yl iin
tketilen su miktar 63 litre/kii-gn olarak belirlenmitir. Bu miktarn, yaam standardnn
ykselmesine paralel olarak, 2040 ylnda 120 litre/kii-gne kaca ngrlmtr.
Ancak, debimetrelerdeki olas hatalar ve yasal olmayan yollarla (kaak) tketilen su
miktarlar da gz nnde bulundurulduunda, bu miktarn 2007 ylnda 67 litre/kii-gn
olduu, 2040 ylnda ise 127 litre/kii-gn olaca hesaplanmtr. Yukarda belirtilen
tketimlere gre, oluacak atksu miktarlar ve AAT tasarmnda kullanlan atksu tasarm
debileri srasyla Tablo VI.1 ve Tablo VI.2de gsterilmektedir.

Tablo VI.1. Polatlda Ortalama Atksu retimi

Atksu kayna 2007 2025 2040
Evsel, m
3
/gn 5 474 11 396 18 759
Ticari, m
3
/gn 356 493 635
Kurumsal, m
3
/gn 702 960 1 238
Dier, m
3
/gn 182 252 328
Toplam endstriyel olmayan atksular, m
3
/gn 6 715 13 100 20 957
Endstriyel, m
3
/gn 212 283 357
Sznt, m
3
/gn 6,480 6 480 6 480
Toplam Atksu Debisi, m
3
/gn 13 407 19 863 27 795

Tablo VI.2. Atksu Artma Tesisi Tasarmnda Kullanlan Atksu Debileri

2025 2040
Tasarm debisi, m
3
/saat 1 124 1 624
Ortalama debi, m
3
/saat 828 1 158
Minimum debi, m
3
/saat 624 836
Maksimum debi, m
3
/saat 1 452 2 148

Sonu olarak, Polatl AAT tasarlanrken endstriyel ve endstriyel olmayan (evsel,
kurumsal ve ticari amal) su tketimleri sonucunda oluacak atksu miktar gz nnde
bulundurularak, tasarm debisi 2025 ve 2040 yllar iin srasyla 1 124 ve 1 624 m
3
/sa
olarak belirlenmitir. Yine, Polatl AATye ulaacak endstriyel ve endstriyel olmayan
atksularn kirletici ykleri de hesaplanm ve AAT tasarm buna gre yaplmtr. Polatl
AATye ulaacak endstriyel atksular, dearj edilmeden nce, Su Kirlilii Kontrol
Ynetmelii Tablo 25te belirtilen standartlarn seviyesine indirilecektir. Bunun iin, Polatl
atksu toplama ebekesine atksularn dearj edecek olan sanayiler n artma
uygulayarak, atksularn, Tablo 25teki parametreler iin belirtilen standartlara
indireceklerdir. Buna gre, Polatl AATye ulaacak atksu kirlilik ykleri 2007, 2025 ve
2040 yllar iin srasyla Tablo VI.3, Tablo VI.4 ve Tablo VI.5te gsterilmitir.
ED RAPORU

131

Tablo VI.3. 2007 Yl in Tahmin Edilen Kirletici Ykleri

KO BO
5
AKM TKN Toplam P
Evsel nitelikli 6,382 3,191 3,647 729 137
Endstriyel 442 243 90.8 6.8 2.9
Toplam 6,824 3,434 3,737 736 140

Tablo VI.4. 2025 Ylndaki Maksimum Kirletici Ykleri

KO BO
5
AKM TKN Toplam P
Evsel nitelikli 10,071 5,035 5,665 1,133 227
Endstriyel 592.2 325.4 121.5 9.1 3.9
Toplam 10,663 5,361 5,786 1,142 231

Tablo VI.5. 2040 Ylndaki Maksimum Kirletici Ykleri

KO BO
5
AKM TKN Toplam P
Evsel nitelikli 14,746 7,373 8,192 1,638 328
Endstriyel 744.2 408.5 153.2 11.4 5.0
Toplam 15,490 7,781 8,345 1,650 333

Polatl AAT Projesi kapsamnda artlan su Karaboaz Deresi araclyla Glveren
ayna verilecektir. Mevcut durumda Glveren ay yaplan dearjlar nedeniyle kirlenmi
durumdadr. Glveren ay su kalitesi SKKYye gre IV. snf kalite parametrelerine
sahiptir.

Yukardaki ifadeler uyarnca, alc ortam olan Glveren ay ve Sakarya Nehrinin
snflandrmas hakknda evre ve Orman Bakanl'ndan gr alnmtr. OB, alc
ortam olan Glveren ay ve Sakarya Nehrini normal su alanlar olarak belirlemitir.
OB 21 Mart 2008 tarihli yazs ile normal su alanlar olan alc ortamlara dearj edilen
sular iin, ikincil artma ek olarak, nitrojen giderimine de gereksinim duyulan bir artma
prosesi uygulanacan belirtmitir.

Bu amala, tasarlanan atksu artma tesisi, Tablo VI.6da verilen erevede 25687
sayl Resmi Gazetede yaynlanarak 31 Aralk 2004 tarihinde yrrle giren Su Kirlilii
Kontrol Ynetmeliinde (SKKY) nfusu 100 000den byk yerleim yerleri iin verilen
dearj kriterleri, 8 Ocak 2006 tarihli 26047 sayl Resmi Gazetede yaynlanarak yrrle
giren Kentsel Atksu Artm Ynetmelii ve 91/271/EEC sayl 21 Mays 1991 tarihli olan
Kentsel Atksu Artmn konu alan Konsey Direktifi ile tanmlanan dearj standartlarn
salayacaktr. Buna gre, tasarm srasnda esas alnan atksu k parametreleri dearj
kriterleri ve artm verimlilik deerleri Tablo VI.7de sunulmutur.
ED RAPORU

132

Tablo IV.6. Ynetmeliklerle Tanmlanan Dearj Standartlar

Parametre
SKKY KAAY*
KAA Direktifi
(91/271/EEC)
Kompozit
Numune
2 Saatlik
Kompozit
Numune
24 Saatlik
Tablo 1 Tablo 2
Kons.
Min.
Artma Verimi
(%)
Kons.
Min.
Artma
Verimi
(%)
Kons.
Min.
Artma
Verimi
(%)
BO
5
a
(mg/l) 40 35 25 70-90 - - 25
70-90, 40,
dalarda>150
0m
KO (mg/l) 120 90 125 75 - - 125 75
AKM (mg/l) 40 25 35 90 - - 35
90
b
>10000
E.N
70; 2000-
10000 E.N
N (mgN/l) - - - - 10 70-80
>100000
E.N iin
10 mg/l N
70-80
pH
(mg/l)
6-9 6-9 - - - - - -
Kaynak: SKKY2004, KAAY 2006, KAA Direktifi 1991
*Yerel artlara bal olarak, parametrelerin biri veya ikisi birden uygulanabilir. Konsantrasyon veya artma verimleri
uygulanacaktr.
a
Nitrifikasyonsuz BO5 gereklilii tekrarlanabilir korelasyonun kurulabilmesi halinde, bu parametre TO ya da TOK ile
deitirilebilir.
b
Opsiyonel gereklilik.

Tablo IV.7. Tasarm Kriterleri ve Gerekli Artma Verimlilii

Parametre Tasarm Kriteri (giri) Tasarm Kriteri (k) Artma Verimlilii (%)
BO
5
(mg/L) 270 25 91
KO (mg/L) 537 125 77
AKM (mg/L) 291 35 88
Total N (mg/L) 57 10 83

ller Bankas tarafndan tasarlanan atksu toplama ebekesi 1964 ylnda
tamamlanmtr. Tasarlanan ebekenin bileenleri hakknda kesin veriler mevcut olmasa
da, belediyeden alnan bilgilere gre mevcut durumda ebeke, aplar 200 ile 1200 mm
arasnda deien borulardan olumaktadr. Belediye, 2000 ve 2007 yllar arasnda aplar
300 ile 800 mm arasnda deien 60 km uzunluunda kolektrler demitir. Ek olarak,
ayn dnemde Belediye ap 1200 mm olan 2.5 km uzunluunda ikiz kolektrler
demitir.

Ancak, IPA Proje paketi kapsamnda, Polatl Belediyesinde atksu toplama
ebekesi gerekli ekilde geniletilecek ve yenilenecektir. Polatl Belediyesinde
gerekletirilecek dier altyap almalar aadaki gibi sralanabilir:

160 kmlik yeni atksu toplama ebekesinin tasarm ve inas
Toplama sisteminin hidrolik kapasitesinin artrlmas ve yal havalarda
taknlarn azaltlmas iin 4 kmlik 500 mm apl kolektrn 800 mm kolektrle
deitirilmesi
Atksuyun nerilen atksu artma tesisine ulatrlmas iin yeni atksu
kolektrnn inas,
ED RAPORU

133

Yeni gelime alanlarnn atksuyunun tanmas iin yeni pompa
istasyonlarnn ve boru hatlarnn inas,
Atksu toplama ebekesinin hizmet verdii alann tm ileyi kaplayacak ekilde
geniletilmesi.
Yamursuyu drenaj sisteminin ayrlmas,
Ekskavatr, vidanjr ve CCTV, Corafi Bilgi Sistemi (CBS), bilgisayarl hidrolik
model salanmas,
km veya tkanm borular nedeniyle oluan aksamalarn nne gemek
ve infiltrasyon seviyesini azaltmak amacyla uzun vadeli bir iyiletirme
Programyla atksu borularnn gcnn ve sklnn emniyete alnmas,
Kullanm mrlerinin sonuna ulam olan atksu kolektr borularnn
deitirilmesi.

VI.4. Planlanan Tesis

Polatl Belediyesi AAT tasarmnda atksu ve amur artma ilemleri iin ncelikle
tm teknolojiler arasndan deerlendirme yaplmtr. Atksu artm iin damlatmal filtre,
n keltmeli ya da n keltmesiz aktif amur nitesi, nitrifikasyon ve denitrifikasyon
niteli uzun havalandrmal aktif amur sistemi, ardk kesikli reaktrler ve stabilizasyon
havuzlar alternatifleri deerlendirilmitir. amur artm iin ise, amur younlatrclar,
mekanik amur younlatrclar, uzun havalandrmal aerobik amur stabilizasyonu,
anaerobik amur stabilizasyonu, amur susuzlatrma ve amur kurutma yataklar gz
nnde bulundurularak gerekli deerlendirmeler yaplmtr.

Teknolojiler teknik, iletimsel ve ekonomik alardan deerlendirilerek, Polatl AAT
iin, iki ayr alternatif belirlenmitir. Bu alternatifler ve ierdikleri prosesler Tablo VI.8de
listelendii gibidir.

Tablo VI.8. Polatl AAT in nerilen ki Proses Alternatifi

Alternatif 1 Alternatif 2
Giri terfi merkezi Giri pompa istasyonu
Izgaralar Izgaralar
Kum ve ya tutucu Kum ve ya tutucu
n keltme havuzu -
Aktif amur sistemi Uzun havalandrmal aktif amur sistemi
Son keltme havuzu Son keltme havuzu
amur younlatrclar (cazibeli/mekanik) amur younlatrclar (mekanik)
Anaerobik amur rtc -
Gaz kullanma tesisleri -
amur susuzlatrclar (santrifj) amur susuzlatrclar (santrifj)
amur bertaraf amur bertaraf
ED RAPORU

134

Sonu olarak, iki AAT alternatifi arasndan en uygununu seerken proses
gelimilii, prosesin gvenilirlii, alan ve enerji gereksinimi, amur ilenmesi ve artm
gibi etkenler deerlendirilmi ve Polatl AAT iin en uygun seenein, Alternatif 2
olduuna karar verilmitir. Alternatif 2de yer alan sistemin daha basit bir sistem olmas,
sadece tek tr amur oluumu ve amurun havalandrma havuzlarnda aerobik ortamda
stabilize olmas, bu alternatifi daha uygulanabilir klmaktadr. Bu tip bir sistem, Trkiye
genelinde bilinen bir sistem olduu iin atksu dearj standartlarn salayacaktr. Alternatif
2de, ilk alternatife gre daha fazla enerji tketimi olmasna ramen, iletim kolayl
sebebiyle daha az personele ihtiya duyulmaktadr. Yukarda belirtilen teknik sebepler ve
Alternatif 2nin net bugnk deerinin Alternatif 1e gre daha dk olmas uzun
havalandrmal aktif amur sisteminin, Alternatif 1e gre stnln kantlamaktadr
(Polatl Belediyesi Taslak Fizibilite Raporu, 2009).

Bylece, proses olarak uzun havalandrmal aktif amur sistemi, Polatl AAT
tasarm iin daha uygun grlmtr. Buna gre, Polatl AATde kurulacak olan niteler
ve zellikleri aadaki gibi zetlenebilir:

Kaba zgara: Artma tesisinin giri pompalarn ve dier ksmlarn hasar ve byk
paralar ile tkanma problemlerinden korumak amacyla, mekanik olarak temizlenen,
otomatik olarak iletilen biri yedek olmak zere iki kaba zgara pompalarn ncesine
kurulacaktr. Paslanmaz elikten yaplacak olan kaba zgaralarn her birinin kapasitesi
2 200 m
3
/saattir.

Giri pompa istasyonu: Kaba zgaralardan geirilen atksu giri pompalar ile
tesisin tamamndan cazibe ile akabilmesi iin gerekli olan seviyeye ykseltilir. Giri pompa
istasyonundaki pompalarn her birinin kapasitesi 730 m
3
/saattir.

nce zgara: nce zgaralar, proses ekipmanlarna hasar verebilecek ya da artma
proseslerinin etkinliini ve emniyetini azaltabilecek kat ve plastik gibi maddelerin
uzaklatrlmasn salar. Giri pompa istasyonundan gelen atksu cazibe ile iki ince
zgaraya ynlendirilir. nce zgaralar mekanik olarak temizlenir ve otomatik olarak alr.
Izgaralar, paslanmay nlemek iin paslanmaz elik malzemeden yaplacaktr ve her
birinin kapasitesi 2 200 m
3
/saattir.

Havalandrmal kum ve ya tutucu: Atksu, zgaralardan sonra iki havalandrmal
kum tutma haznesine ve ya kapanlarna ynlendirilir. Proses nitelerinde istenmeyen
kum birikmelerini ve ekipmanlarn normalin zerinde anmalarn nlemek iin atksuyun
iindeki kum ve benzeri maddeler uzaklatrlr. Ya ise uucu organiklerin ve kt kokulu
amurlarn yol at estetik problemlerden dolay uzaklatrlr. Bu hazneler dikdrtgen
betonarme yaplar olacaktr. Her bir haznenin hacmi 87 m
3
olacaktr.

Havalandrma havuzu: Projenin ilk aamas iin iki adet havalandrma havuzu ina
edilecektir. Havuzlar biyolojik proseslerle KO ve azotun etkin artmn salayacak ekilde
tasarlanmtr. Havuzlar karusel eklinde ve hidrolik kayplar en aza indirecek biimde
ina edilecektir Uzun havalandrmal aktif amur sisteminde organik madde giderimi
aerobik stabilizasyon yardm ve nitrifikasyon/denitrifikasyon prosesleri ile
gereklemektedir.

Havuzlar, bir ksm zemine gml ekilde dkme betondan ina edilecektir. Her
bir havalandrma havuzunda, amurun ve suyun etkin bir ekilde karmasn salayacak
ve amurun havuz iinde kmesini engelleyecek yava kartrc bulunacaktr. Her bir
havuzun hacmi 38 959 m
3
olacaktr.
ED RAPORU

135
Blover (fleyici) istasyonu: Havalandrmay salayan bloverler havalandrma
havuzlarnn yannda hava artlarndan etkilenmemek ve yol atklar grltden dolay
evreyi kirletmemek iin ayr bir oda iinde bulunacaktr. Her bir bloverin kapasitesi
750 mBar da 6 100 Nm
3
/saat olarak belirlenmitir.

Son keltme havuzu: Projenin ilk aamas iin iki adet dairesel son keltme
havuzu ina edilecektir. Bu havuzlarn zeminleri, merkezdeki besleme hunisine doru
eimlidir. Aktif amur huniye doru yer ekimi ile hareket eder. Her bir havuzun hacmi
5 583 m
3
olacaktr.

amur geri devir pompas: Tm kelme havuzlar iin amur geri devir ve fazla
amur pompa istasyonu ina edilecektir. Geri devir pompalar dalg pompa olacaktr.
Kullanlacak dalg pompalarn asl kapasiteleri gelen debiye ve aktif amurun devridaim
hzna baldr. Her bir pompann kapasitesi 730 m
3
/saattir.

Fazla amur pompalar: Pozitif deplasmanl ya da kademeli pompa kullanlacaktr.
Pompalarn her birinin kapasitesi 100 m
3
/saat olacaktr.

amur susuzlatrma: amur susuzlatrma nitesinde younlatrclar,
santrifjler, younlatrc ve santrifjler iin polimer hazrlama nitesi, youn amur
pompalar, poli dozlama pompalar ve amur konveyrleri bulunur. Sznt suyu ise,
sznt suyu pompalar vastasyla havalandrma havuzu ncesinde bulunan datm
yapsna geri gnderilir. Susuzlatrlm amur konteynrlara gnderilir. Burada
younlatrclarn hidrolik ykleri 50 m
3
/sa, santrifjlerin ise 20 m
3
/saat olacaktr.

amur deposu: Polatl AATden kan stabilize olmu ve susuzlatrlm amurun
tarmda kullanlmas planlanmaktadr. Yaplan hesaplara gre, Polatl AATden 21-30
m
3
/gn stabilize edilmi amur kacaktr. Buna gre, susuzlatrlm amurun en fazla
bir hafta bekleyecei dnlerek 84 m
2
lik (derinlii 2,5 m olan) bir amur deposu ina
edilecektir.

Numune alma ve debi lme: AAT giri hattnda ve geri devir aktif amur debisi
iin, debi ler ekipmanlar bulunacaktr. Gelen atksuyun pH ve scakl girite
llecektir. k suyunun da pH ve scakl llecek ve amur iin de gerektiinde
lmler yaplacaktr.

letme binas: Personel ihtiyalar iin, laboratuvar, kontrol odas, toplant odalar
v.b. dier iletimsel yaplar iletme binas iinde yer alacaktr. Ayn zamanda, bir garaj ve
atlyeler de bu bina iinde olacaktr. Bina yaklak 218 m
2
lik bir alanda ina edilecektir.

Polatl atksu artma tesisi ile ilgili evresel deerlendirmeler projenin taslak fizibilite
raporunda yer alan bilgiler dorultusunda yaplmtr. Bu kapsamda bahse konu tesisin
kesin fizibilite raporunda dearj standartlarn ya da artma prosesini etkilemeyecek baz
deiiklikler olmas sz konusudur.

Atksu Artma Tesisinin inaat ihalesi uluslararas ihale artnamelerine uygun
olarak Tasarla ve Yap eklinde olaca iin ihaleye teklif veren firmalar fizibilite
raporunda belirlenen artma tesisi prosesine ve artma tesisi k suyu standartlarna
bal kalmak kaydyla, artma tesisi niteleri iin kendilerinin belirleyecei farkl bir tasarm
teklifi (farkl nite boyutu ve ekli) verebilirler. Ancak bu durumda, gerekmesi halinde, sz
konusu deiiklik iin evre ve Orman Bakanlndan gerekli izin ve onaylar almak
Yklenicinin sorumluluunda olacaktr.
ED RAPORU

136
VI.5. Projenin evresel Etkileri ve Alnacak nlemler

VI.5.1 Hava Kalitesi

Projenin inaat aamasnda hava kalitesini etkileyen temel unsurlar, alma
alanlarndaki ekipman ve hafriyat makinelerinden kaynaklanan trafik, inaat aralarndan
kaynaklanan egzoz emisyonlar, kazlan malzemenin yklenmesi, tanmas ve
boaltlmas, kazlan malzemenin geici olarak depolanmas ve zellikle bitki rts
syrlm alma alanlarnda meydana gelecek rzgar erozyonudur. Bunun yan sra,
Polatl AAT inaat srasnda kullanlacak olan inaat ekipmanlar hava kalitesini etkileyen
emisyonlara sebep olmaktadr. Ayrca, Polatl AAT iletimi srasnda, artma amurunun
tanmas iin kullanlacak olan aralardan da hava kalitesini etkileyen emisyonlar
olmaktadr. Btn bu faktrler Polatl AAT sahas ve yakn evresinde deerlendirilmitir.

naat aamas:

Polatl AAT kapsamnda zgaralar, giri pompa istasyonu, kum ve ya tutucular,
havalandrma havuzlar, blover (fleyici) istasyonu, son keltme havuzlar, amur geri
devir ve fazla amur pompa istasyonu, amur susuzlatrma nitesi, amur deposu ve
iletme binas gibi blmlerin inaat ilemleri gerekletirilecektir. Bu kapsamda yaklak
8 170 m
2
lik alanda hafriyat yaplacaktr. Blgede hafriyattan kaynaklanan toz oluumu
beklenmektedir.

Proje kapsamnda gerekletirilecek inaat faaliyetleri srasnda olumas
beklenen kontrolsz toplam toz emisyon miktar 1.17 kg/sadir. Bu deer, ETKHKKY
Ek 2de verilen baca dndaki yerlerden kaynaklanan ve almas durumunda hava
kalitesine katk deerlerinin hesaplanmasn gerektiren snr deer olan 1.5 kg/saatin
altnda yer almaktadr. Bu nedenle, modelleme almas yaplarak toz emisyonun hava
kalitesine katk deerinin hesaplanmasna gerek grlmemitir. Ek olarak, inaat
ekipmanlarndan kaynaklanan NO
x
, CO, SO
2
, PM ve Pbnin emisyon deerleri
ETKHKKYde verilen snr deerlerin altnda kald iin modelleme almas yaplarak
hava kalitesine katk deerlerinin hesaplanmasna gerek grlmemitir.

nerilen etki azaltc nlemler

naat almalar sresince kaz, dolgu, topran syrlmas, dzlenmesi gibi
ilemlerde sulama yaplarak toz oluumu azaltlacaktr. Alann kazlmas srasnda
oluacak hafriyat kmelerinde sktrma yaplacak ve tm alanla birlikte bu kmeler de
sulanacaktr. Doldurma-boaltma ilemleri savurma yaplmadan gerekletirilecek,
kamyonlara hz snr getirilecek ve tama esnasnda kamyonlarn st rtlecektir. Ayrca
kullanlacak aralarn mmkn olduunca yeni ve bakml aralar olmas salanacaktr. Ek
olarak, araziye rzgar kesici levhalarn yerletirilmesi ve rzgar kesici aalar dikilmesi de
alnan nlemler arasnda saylabilir.

letme aamas:

letme aamasnda ise, sadece AATden kan amurun tanmas iin gerekli
olan aralarn yayd egzoz emisyonlarnn hava kalitesini etkiledii sylenebilir.


letme aamasnda hava kalitesine ynelik etki azaltc olarak amurun tanmas
iin yeni aralarn kullanlmas, periyodik bakmlarnn yaplmas, aralara hz snr
getirilmesi gibi nlemler sralanabilir.
ED RAPORU

137
VI.5.2. Yzey ve Yeralt Sular

Blgenin hidrolojik ve hidrojeolojik zelliklerini belirleyebilmek amacyla jeoteknik
ve hidrojeolojik ettler yaplmtr. Sahada yaplan almalar ve alnan numuneler
zerinde laboratuvarda yaplan deneyler ve analizler yardmyla zemin koullar, yeralt
suyu durumu, depremsellik ve kazlabilirlik asndan incelenen alma alanna ait detayl
bilgiler bulunarak deerlendirilmitir.

Artlm atksuyun dearj edilebilecei alc ortam, bir kanal aracl ile Glveren
ay olacaktr. Artlan su buradan nce Sakarya Nehrine daha sonra da Karadenize
akmaktadr. Sakarya Nehri ncellikle sulama daha sonra da balk tutma gibi rekreasyonel
faaliyetler iin kullanlmaktadr. Artlmadan dearj edilen atksu nehri organik ve biyolojik
ieriklerle kirletmekte, kelti olumasna neden olmakta ve sulama iin kullanlan suyun
kalitesini olumsuz olarak etkilemektedir. Sakarya Nehrindeki su kalitesi eitli
istasyonlarda DS tarafndan izlenmekle birlikte Glveren ayndaki durumu izleyen bir
istasyon bulunmamaktadr. Glveren ayndaki dearj noktas ile Sakarya Nehri ile
birleim noktas arasnda 17 km mesafe olduu iin Polatl'nn atksuyunun neden olduu
kirlilii Sakarya Nehrinin mansabnda yer alan istasyonlardan elde edilen verilerle
belirlemek mmkn olmamaktadr. Ayrca Glveren aynda daha nce gerekletirilmi
almalara ek olarak ENCON evre Danmanlk Ltd. ti.nin yapm olduu analizler ile
birlikte deerlendirilmi ve IV. Snf su kalitesinde olduu belirlenmitir.

Aada herhangi bir nlem alnmad takdirde projeden kaynakl grlebilecek
etkiler ve bunlara kar gelitirilmi olan nlemler aktarlmaktadr.

naat aamas:

naat aamasnda yollarda ve inaat sahasndaki toz dzeyini azaltmak, eitli
inaat ilerini gerekletirmek ve evsel amal kullanlmak zere su ihtiyac sz konusu
olacaktr. Toz dzeyini azaltmak ve inaat ilerini gerekletirmek iin tankerler ile AAT
sahasna su salanacaktr. Evsel su ihtiyac ise, ebeke sistemi ve/veya tankerler ile
karlanacaktr, kuyularn almas ve yer alt suyundan kullanma ya da ime suyu temini
sz konusu deildir. Toz dzeyini azaltmak iin kullanlan su atksu oluumuna sebep
olmazken, evsel amal tketilen sular atksuya dnecektir.


naat aamasnda kullanlacak olan evsel nitelikli sular, kurulacak paket artma
sistemi ile artlacak ve Glveren ayna dearj edilecektir.

letme aamas:

letme aamasnda ise, alanlardan kaynaklanan evsel amal su tketimi
olacaktr. Evsel amal kullanlacak olan su yine ebeke sistemi ile karlanacaktr. Evsel
amal tketilen sular, atksuya dnecektir. Ayrca, tesisteki nitelerin gnlk bakm ve
temizlii iin de su tketimi olacaktr.

Bu ksa sreli ve nemsiz olumsuz etkiler yannda, Polatl AAT projesi, Polatl
Belediyesi hizmet snrlar ierisindeki yerleimler ve endstrilerden kaynaklanan
atksularn artlmasna ynelik nemli bir evre yatrmdr. Atksu artma tesisi
yaplmamas durumunda, nfus art ile paralel olarak kirletici yk artan atksu dearjlar
alc ortam olan Glveren ay ve devamnda Sakarya Nehrine ulaacaktr. Atksularn,
artlarak Glveren ayna verilmesi, evre ve halk saln tehdit eden potansiyel riskleri
ED RAPORU

138
azaltacak ve alc ortamn kirletici yklerinin azalmasn salayacaktr. Bylelikle, Polatl
AATnin yaplmas bata su kalitesi olmak zere evresel adan Glveren ay
devamnda Sakarya Nehri ve nihayetinde Karadenize kadar uzanan havzay olumlu bir
ekilde etkileyecektir.


letme aamasnda, alanlardan kaynaklanan atksular ve bakm ve temizlik
amal tketilen atksular, AATye ynlendirilerek Polatl lesinden gelen atksularla
birlikte artlarak dearj edilecektir.

VI.5.3. Toprak Kalitesi ve Arazi Kullanm

Polatl AAT iin belirlenmi olan 18 hektarlk alan tarm alan vasfndadr. Ancak
alann tarm d amala kullanlmas uygun grlmtr. Arazi zerinde mevcut durumda
tarmsal retim halen yrtlmektedir. 178 ve 186 nolu parseller kuru mutlak tarm arazisi
507 ve 154 nolu parsel ise, marjinal tarm arazisidir. Tescil harici araziler ise, marjinal
tarm arazisidir. 178 numaral parsel taban arazidir. Eimi %1-3, toprak derinlii, 70-90 cm
arasnda deimektedir. Toprak tnl killidir. Kuru mutlak tarm arazisidir. 186 numaral
parsel aban arazidir. Eimi %1-3, toprak derinlii 50-90 cm arasnda deimektedir.
Toprak tnl-killidir. 507 numaral parsel Yama, etek dalgal bir topografyaya sahip
arazidir. ok taldr. Eimi %6-15, toprak derinlii 0-10 cm arasnda deimektedir. Tescil
harici yerler ise, talk ve kayalktr. Eimi %15-20, toprak derinlii 0-10 cm arasnda
deimektedir.

Polatl AAT sahasnn imdiki alan kullanm yukarda da deinildii gibi, tarmdr.
Btn inaat ve iletme dnemi boyunca alann bu zellii deiecektir. Ancak kapan
dnemi ile beraber alan yeniden bitkilendirilerek doaya kazandrlacaktr. Bu anlamda
uzun vadede arazi kullanmnda bir deiiklik yaanmayacaktr.

naat ve iletme aamasnda grlebilecek etkiler ve buna kar gelitirilen
nlemler aada aktarlmaktadr.

naat aamas:

Polatl AAT, yaklak 18 hektarlk tarm arazisi zerinde kurulacaktr. Bu sebeple,
bu blgede tarm faaliyetleri gerekletirilemeyecektir.


Polatl AATnin kurulu olaca yaklak 18 hektarlk alanda, tesis inaat iin
syrlan st toprak tabakas, uygun bir ekilde geici depolanacak ve daha sonra yeniden
kullanlacaktr. Tesisin kapan dneminde ise, uygun arazi kullanm deseni ya da en
uygun alan kullanm alan zerinde yeniden oluturulacaktr. Ek olarak, sv ve kat
atklarn kontrolsz dearj nlenerek su ve toprak kirlenmesi engellenecek ve kirlenmeye
sebep olabilecek kaza riskleri de azaltlacaktr.

letme aamas:

Projenin iletme aamasnda, tesisin kurulu olduu alan tarm faaliyetleri iin
kullanlamayacaktr.
ED RAPORU

139

Projenin iletme aamas tamamlandktan sonra tesisin kurulu olduu alanda
kapatma ilemlerine paralel olarak tesis alannda ve evresinde rehabilitasyon almalar
srdrlecektir.

IV.5.4. Flora ve Fauna

Proje alan ve evresindeki flora ve faunay belirlemek amacyla 2008 yl Temmuz
ve Austos aylarnda saha almalar yaplmtr. Bu almalarda karasal ve sucul evre
ile flora ve fauna trleri, alandaki vejetasyon ve bitki topluluklar ve mevcut habitatlar
incelenmitir.

ED almalar kapsamnda yrtlen arazi almalar, Hacettepe niversitesi
ve Encondan uzmanlarn oluturduu bir alma ekibi tarafndan gerekletirilmitir.

Proje sahasna genel olarak bakldnda, doal vejetasyonun bozulmu olduu,
sadece tarm alanlar arasnda bozuk vejetasyonunu temsil eden Graminae ve
Compositae familyalarna ait kurakla uyum salam ok az sayda bitki trnn
bulunduu belirlenmitir.

Proje sahas, bozulmu ve tarm alanlarna dnm olmas nedeni ile fauna
unsurlar iin olduka elverisiz bir habitattr. Proje sahasnda tarm alanlarnn sulamalar
sonucunda kendilerine uygun yaam ortamlar bulan az sayda (2-3 birey) kemirgen
memeli (tarla sincab: Citellus citellus) trlerinin olduu gzlenmitir. Ancak alann, dier
karasal fauna unsurlar iin sadece dolama ve beslenme alan kullanld belirlenmitir.

naat aamas:

naat faaliyetleri srasnda, bitkisel topran (ok az bir blmde olsa dahi)
syrlmas sonucunda, proje sahasndaki doal bitkisel habitat ve fauna ksmen
etkilenecektir.


Projenin inaat aamasnda flora ve fauna zerine olan olumsuz etkiler, kalc bir
hasar brakmayacaktr. Bunun sebepleri, alanda yok olma tehlikesi altnda veya endemik
flora trnn bulunmamas, bitkisel topran syrlp daha sonra kullanlmak zere
depolanmas, bitkisel topran syrlmas ileminin toprak slak ve donmu haldeyken
yaplmamas, bitkisel rtnn temizlenmesi srasnda bitkilerin yaklmasnn ve herbisit
kullanmnn nlenmesi ve bitkisel grnt perdelerinin oluturulmasyla rehabilitasyon
almalar ile kesilmi bitkilerin nemli bir ounluunun yerine konulmas saylabilir.

Fauna trlerinin, inaat faaliyetlerinden olumsuz etkilenmesini nlemek iin inaat
almalarna reme dneminde balanlmayacaktr. Ayrca, hareketli fauna unsurlarnn
yakn evredeki alternatif alanlara ekilmelerini salamak iin inaat faaliyetleri tedrici
olarak srdrlecektir

letme aamas:

Projenin iletilmesi aamasnda, kalc yaplarn ve sert yzeylerin bulunduu
alanlarda habitat kayb grlecektir. Proje kaynakl nemli bir trafik ve insan younluu
yaratlmayaca iin blgenin tama kapasitesi zerine bir yk de oluturulmayacaktr.
ED RAPORU

140
Ayrca, artma tesisinden dearj edilen sular sayesinde, artlmam sulardaki
yksek azot ve fosforun proje sahas ve yakn evresi hatta dearj nokrasndaki bitkiler
zerindeki olumsuz etkileri de bertaraf edilmi olacaktr.


Ancak bu habitatlar, gerek proje sahasnda yap/nitelerin bulunmad alanlarda
gerekse proje sahasnn dndaki yakn evresinde yaygn bir dalm gstermektedir. Bu
durum, flora ve fauna topluluklar zerindeki olas etkilerin dk olacan
gstermektedir. Ayrca, trler iin mevsimsel hassasiyetler gz nnde bulundurularak
(reme ve g sezonunda) etkilenen alanlarda, inaat faaliyetleri tedrici olarak bir sra
halinde yaplacaktr. Ek olarak, iletme aamasnda yaplacak peyzaj alanlar, srngen
ku ve memeli trleri iin daha uygun habitatlarn olumasn salayabilir. Bu durumda
yakn evredeki alternatif alanlara kam trlerin (zellikle tc kular) geri dnerek, bu
yeni peyzaj alanlar besleme, barnma hatta reme amac ile kullanabilmeleri de mmkn
olabilecektir.

IV.5.5 Peyzaj

Yapm planlanan AAT iin yaklak 18 halk bir alan kullanlacaktr. Alan tarm
alan vasfnda, krsal zelliklerin hakim olduu sradan bir grnmdedir. Bu alann
yaklak 8 170 m
2
lik ksmnda kaz yaplaca ve st toprak miktarnn 20 cm olduu
dnldnde yaplacak syrma ilemleri sonucu 1 634 m
3
st topran syrlarak
depolanmas planlanmaktadr. Bu alanda, mevcut alan kullanm, inaat faaliyetlerinin
balamasyla beraber deiecektir. Faaliyetin inaat almalar gereklemeden nce,
bitkisel rt temizlii yaplacak ve ardndan st toprak rts syrlarak depolanacaktr.
st toprak depo alan inaat almalarndan etkilenmeyecek bir alanda seilecektir.
Depolanan st toprak inaat faaliyetlerinin ardndan gerekletirilecek bitki dikimi
almalarnda kullanlacak, bu anlamda bir bitkisel toprak kayb yaanmayacaktr.

naat aamas:

naat almalar nedeniyle blgede younluk yaanacak, mevcut yol trafiinde
inaat makineleri kaynakl bir art grlecektir. Proje alannn krsal bir alanda olmas,
grsel deiimin, kentsel alana gre, daha az sayda insann gr alan dahilinde
kalmas asndan, olumlu bir sonu yaratmaktadr. Tesisin kurulaca alanda topografya
hareketlidir. Dolaysyla grsel anlamda yerleimler ve dier kltrel elemanlar ile, tesis
alan arasnda topografik zellikler, bir grsel bariyer olarak deerlendirilebilmektedir.

Tesisin kurulaca arazi zerinde bitkisel rt temizlii yaplacaktr. naat
almalar srasnda toz ve grlt oluumu blgenin peyzaj kalitesini olumsuz
etkileyecektir. Ancak bu srecin ksa dnemli olmas, etkinin insanlar zerindeki
olumsuzluunu azaltmaktadr. Tesise ait niteler ina edildike, blgenin grsel karakteri
deiecek ve krsal alan iinde doal formlardan uzak, olumsuz bir grsel deiim
yaratacaktr.


Yukarda inaat dnemi boyunca tanmlanm olan btn etki kaynakl deiim
blgenin peyzaj kalitesini etkileyecektir. Btn aralarn ayn anda altrlmamas,
tozuma iin sulamann yaplmas, inaat alan ve kullanlan gzergahlarn dna aralarn

ED RAPORU

141

karlmamas gibi temel inaat nlemlerine uyulduu srece, peyzajn doal karakterinde
grlen deiim, alan kullanclar tarafndan mmkn olan en az dzeyde hissedilecektir.
Oluacak younluk art, toz, grlt gibi deiimler ksa sreli etkilerdir. Bu anlamda
blge insan ve doal habitat zerinde geici bir etki sz konusu olacaktr.

letme aamas:

letme dneminde oluan temel etki, peyzaj iinde grsel/estetik deeri dk,
yeni bir yapnn olumasndan kaynaklanmaktadr. Krsal alan iinde tesis, kaplad alan
ve hacim nedeniyle iletme dnemi sresince (orta/uzun sreli) bir etki oluturacaktr.

letme dnemi boyunca, gece yaplacak almalar iin, gerekli olan aydnlatma
ihtiyac, blgenin gece peyzajn etkileyecek bir unsur oluturacaktr. Aydnlatma, evre
peyzaj, zellikle fauna unsurlarn olumsuz etkilemeyecek ekilde ancak, tesis iindeki
gvenlik artlarn salayacak dzeyde yaplacaktr. Ar ya da gereksiz aydnlk
ortamlarn yaratlmasndan kanlacaktr.

letme dneminde peyzaj karakterini ve dolaysyla, blgenin yaam kalitesini de
etkileyen nemli faktrlerden biri, mevcutta bulunan koku probleminin rahatsz etmeyecek
dzeye inmesi olacaktr. Btn bunlarn yannda, projenin blgesel lekte yarataca
olumlu bir gelime, dearj suyu kalitesinde grlen olumlu deiimin, suyun etkiledii
btn peyzaj alanlar boyunca hissedilecek olmasdr.


Proje, kapsamnda teknik adan alnan nlemler ve teknolojiler dnda
oluturulacak peyzaj projeleri ile koku probleminin olumamasna ya da kt kokunun
dalmamasna katkda bulunulacaktr. Hem tesisin grsel adan baskn yapsnn
kamufle edilmesi hem de kokunun basklanmas asndan, gzel kokulu bitkilerden
oluan bir peyzaj tasarm proje alan iin gerekletirilecektir. AATden kaynaklanma
olasl olan ve tesisi iinde snrl bir alanda hissedilecek koku emisyonunun etkisini
daha da az hissedilir bir seviyeye indirmek iin, alan ierisinde uygun olan yerlerde koku
dalmn engelleyen ve ho kokularyla etkili olan bitki trleri yetitirilecektir. de, incir ve
hanmeli gibi trler bitkisel tasarmda arlkl olarak tercih edilecektir. Seilen doal bitki
rtsnden trler tesis etrafnda doal kmeler oluturacak ekilde bir bitkisel tasarm
oluturulacaktr. Bu bitkisel tasarmla, tesise ulam salayan yol tarafndan grn
engellenmeye allacaktr.

letme dneminde yapsal unsurlarn, krsal peyzaj iinde grsel adan baskn
olmamas iin, topografyann olanaklarndan yararlanlacak, bina/tesisler iin seilen
malzemelerde, yresel malzemelerden ve yapm tekniklerinden yararlanlacak ve
kullanlan renkler, peyzaj iinde baskn olmayan tonlardan (rnein, toprak tonlar)
seilecektir.

IV.5.6. Koku

Atksu artma tesislerinde oluan rahatsz edici koku, younlukla fiziksel artmann
yapld ve artma amurunun bulunduu nitelerden kaynaklanr. Izgaralar, keltme
tanklar, havalandrma tanklar, amur younlatrma ve susuzlatrma tesisleri yakn
evrede olumsuz etkiler yaratabilecek olan kt kokularn olumasna sebep olmaktadr.
ED RAPORU

142
letme dnemi:

Tesise ulaan atksuyun iinde yksek miktarda organik madde bulunmaktadr.
Organik maddeler biyolojik artma tesisinde bulunan bakteriler tarafndan kt kokulu
bileiklere ayrtrlr. Biyolojik atksu artma tesisinde bulunan aktif amur da ok yksek
miktarda bakteri ve organik madde ierir. Aktif amurun ierisinde yer alan organik
maddeler bakteriler tarafndan ok ksa srede ayrtrlabilir. Bu ayrtrma sonucu oluan
bileikler de kokuya neden olmaktadr.


Polatl atksu artma tesisinde ncelikle iyi iletimsel koullar salanacak ve koku
giderimi iin gerekli nlemler alnacaktr. nlemler, kt koku oluturan sebepleri ortadan
kaldrarak kokuyu kaynanda yok etmeyi, bu nlemler ile tamamen giderilemeyen kt
kokuyu azaltmay ve rahatsz edici kokunun alclara ulamasn engellemeyi
hedeflemektedir.

Tesiste bulunan artma niteleri belirli aralklarla temizlenecek ve tesisin bakm
yaplacaktr. Bunun dnda tesiste iyi iletim koullarnn salanmasna ynelik olarak
koku oluumu sz konusu olduu zaman alnabilecek nlemler aadaki gibidir:

Depolama alannda koku dalmn engelleyen ve absorbe edebilen bitki
trlerinin yetitirilmesi ve bu yolla kt kokularn perdelenmesini salamak,
Birinci, ikinci ve nc hakim rzgar ynnde ve etki alan ierisinde yerleim
yerinin bulunmamas ve tesis etrafnda yaplacak peyzaj almalaryla tampon
blge oluturulmas,
Tesis kapasitesini aan miktarda atksu giriini nlemek,
Tesiste bulunan kat atk ve aktif amur miktarn azaltmak,
Izgaralarda biriken maddelerin toplanma skln arttrmak,
amuru tesiste ok ksa bir sre bekletmek,
amur ve atksuyun zerinde biriken tabakay toplayan pompalar daha sk
altrmak,
Biyolojik artma nitelerinde havalandrma orann arttrmak,
amur younlatrclara klorlu su eklemek,
Aktif amurun bekleme sresinin uzamas durumunda amura kire eklenmesi,
Su seviyesinin bir anda dmesi sonucu yaratlan trblans nlemek iin su
seviyelerini kontrol etmek.,
Atksuya oksitleyici madde eklemek,
pH seviyesinin kontrol ya da dezenfeksiyon ile anaerobik bakterilerin
bymesini engellemek.

IV.5.7. Artma amuru

Proje alannda tesisin iletmeye gemesiyle beraber artma amuru oluumu da
balayacaktr. Uzun havalandrmal aktif amur prosesinin sonucu olarak biyolojik amur
oluumu gerekleecektir. Yaplan hesaplamalara gre Polatl ATT, 2012-2025 yllar
arasnda gnlk 21 ile 30 m
3
arasnda stabilize artma amuru oluacaktr. Oluan amur
susuzlatrma ilemine tabi tutulduktan sonra bertaraf edilecektir. Polatl AATden
kaynaklanan artma amuru iin deerlendirilen alternatifler aadaki gibi listelenebilir:
ED RAPORU

143

Arazi uygulamas (tarmsal kullanm): Polatl yaknlarnda geni tarm arazileri
mevcut olduundan bu seenek uygulanabilir.
Dzenli depolama: Polatl iin entegre kat atk sahas planlanm olduundan
Arazi slah: Polatl yaknlarnda arazi slahna uygun arazi mevcut olduu iin
Kompostlama: Polatlda veya yaknlarnda mevcut ya da planlanan bir tesis
Yakma: Polatlda veya yaknlarnda mevcut ya da planlanan bir tesis

Yukardaki deerlendirmelerden sonra, proje kapsamnda bertaraf seenekleri e
indirilmitir. Bunlar, gbre amac ile tarmsal kullanm, kat atk sahasnda dzenli
depolama ve arazi uygulamasdr. Hedef, retilen stabilize amurun gbre olarak
kullanmna olanak salamaktr.

Bu sebeplerle, Polatl AATden kan artma amurunun tarmsal amalar ile
kullanm dnlmektedir. Ancak, amurun tarmda kullanlmas iin uygun uygulama
koullarna karar verebilmek iin potansiyel uygulama alanlar iin besin dengesi
almalar yaplacaktr. Bu almalarda, amur kalitesi, toprakta hazr bulunan besinler
ve yetien rnlerin besin gereksinimleri gz nnde bulundurulacaktr.

Ayrca, atksu artma tesisinden kan amur iin ilgili ynetmeliklerle uyumlu
ekilde tarmsal alanda kullanlabilecek miktarlar belirleyen bir pazarlama plan
oluturulacaktr.

amur kalitesinin izlenmesi, endstrilerden kanalizasyon sistemine yaplan
dearjn izlenmesi (snr deerlerin kontrol edilmesi) ile mmkndr. Bu AATdeki amurun
kalitesinin izlenmesiyle de dorulanacaktr. Stabilize amurun kalite kontrol iin ylda en
az iki kez analiz yaplacaktr. Toksik madde yklerine bal sorunlar ve iletmeyle ilgili
dier sorunlar olduunda analiz says artrlacaktr.

Geici mevsimsel kstlamalar nedeniyle artlm amurun tarmda ve/veya
toprakta kullanlmasna izin verilmeyen dnemlerde artma amuru dorudan dzenli
depolama sahasna gnderilecektir. Halihazrda Polatlda dzenli depolama sahas
yoktur. Ancak planlama aamasnda olan bir dzenli depolama sahas bulunmaktadr.

IV.5.8. Grlt ve Titreim

Grlt

naat aamas:

Polatl Atksu Artma Tesisi Projesi kapsamnda yrtlecek inaat faaliyetleri
srasnda, kullanlacak olan inaat ekipmanlarndan kaynakl olarak grlt oluacaktr. Bu
ekipmanlardan kaynaklanan grltnn evresel adan halk rahatsz edip etmeyeceini
belirlemek iin inaat alanlarndan kaynaklanan deiik mesafelerdeki grlt seviyeleri
llmtr. Grlt ile ilgili hesaplamalar yaplrken, en kt hal senaryosu zerinden
btn inaat ekipmanlarnn ayn anda altklar varsaylmtr.
ED RAPORU

144
Yaplan lmlere gre, evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi
Ynetmelii (GDYY)de belirtilen snr deerler ile karlatrldnda, inaat
faaliyetlerinden kaynaklanacak grlt seviyesinin 53.5 m uzaklkta snr deeri (70 dBA)
salad grlmtr.

Grlt asndan kritik grlen yerler inaat alan yaknnda bulunan yerleim
yerleridir. Buna gre atksu artma tesisi inaat alanna en yakn ev pnar Kyne
baldr ve tesise yaklak 500 m uzaklkta bulunmaktadr. Sz konusu ev yaknnda
gerekletirilen grlt lmlerinde mevcut grlt seviyesi 46.5 dBA olarak tespit
edilmitir. Buna gre yerleim alan, GDYY Madde 27ye gre Grltye Maruz Kalma
Kategorileri ierisinde Kategori A (L
gndz
cinsinden <55 dBA) Alan ierisinde yer
almaktadr


naat faaliyetleri srasnda kullanlacak olan inaat ekipmanlarnn periyodik olarak
bakmlar yaplacak ve grlt seviyesi en aza indirilecektir.

letme aamas:

Polatl AATnin iletilmesi srasnda grlt genelde motorlarn, hava kompresr
ve pompalarn almas srasnda oluacaktr. Tesis srekli alaca iin oluacak
grltnn de gn ierisinde ve gece sabit olmas beklenmektedir.

letme aamasnda, oluacak grltnn hesaplanmas iin, Ankara AATde
yaplan grlt lmlerinden faydalanlmtr. Yaplan lmlerde, en yksek grlt
seviyesi havalandrma havuzlar ve mekanik susuzlatrma niteleri olduu grlmtr.
Ancak, nitede grltye neden olan ekipmanlarn kapal bir bina ierisinde yer
almasndan dolay binann hemen yannda gerekletirilen grlt lmlerinin (49,2 dBA)
evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve Ynetimi Ynetmeliinde verilen snr
deerlerin altnda kald gzlemlenmitir.

Sonu olarak Ankara Atksu Artma Tesisinde gerekletirilen grlt lmleri
sonucunda grlt seviyesinin tesis it alan ierisinde grltye hassas kullanmlar olarak
nitelendirebileceimiz lojman alannda bile evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve
Ynetimi Ynetmelii Ek VIII, Tablo 4te verilen snr deerleri amad gzlemlenmitir.
Bu nedenle, kapasite olarak Ankara AATnin %2,6 orannda kapasiteye sahip olacak
Polatl AATnin iletme aamasnda bir grlt probleminin olumas beklenmemektedir.


Polatl AATnin iletilmesi srasnda motor, hava kompresr ve pompalardan
kaynaklanacak grltnn makine ve ekipmanlara uygulanacak periyodik bakmlarla
azaltlacaktr. Ayrca, AATde alan personel grltye kar koruyucu i gvenlii
tehizatlarn kullanacaktr.

AAT evresinde ise, birinci ve ikinci hakim rzgar ynnde ve etki alan ierisinde
yerleim yeri bulunmadndan, grltnn rahatsz edici seviyelerde hissedilmeyecektir.
Ek olarak, grlt oluumuna neden olacak ekipmanlar genel olarak izolasyonlu odalarda
kurulacaklardr. Baz dier grlt yaratan tehizatlar ise atksuyun altnda kalacandan,
rahatsz edici seviyelerde grlt yaratmayacaktr.

Son olarak ise, peyzaj ve evre dzenlemeleri kapsamnda tesisin etrafnda
yaplacak olan aalandrma almalarnn da paravan etkisi yaratmas beklenmektedir.
ED RAPORU

145
Titreim

Projenin inaat ve iletme aamasnda gerekletirilecek olan faaliyetler srasnda
kullanlacak olan inaat ekipmanlar, motor ve pompalardan dolay bir miktar titreim
oluacaktr. letme binalarnn ierisinde oluacak titreimin binalarn dna bir etkisinin
olmas beklenmemektedir.

IV.5.9. Kltrel ve Arkeolojik Miras

Proje alan ve yakn civarnda koruma statsnde herhangi bir yap ve alan
bulunmamaktadr. Dolaysyla, Polatl AATnin inaat ya da iletme aamasnda kltrel
ve arkeolojik miras asndan herhangi bir olumsuz etkisi olmayacaktr.

IV.5.10. Sosyo-ekonomik evre

ncelikle Polatl AAT projesi, Polatl Belediyesi ve evresinin sosyal ve ekonomik
geliimine nemli bir katkda bulunacak ve AB su sektr ile ilgili Direktiflere uyum iin
nemli bir adm olacaktr. Blgeye yaplan bu yatrm, halk arasnda Belediyenin
saygnln arttracaktr. Bunun yan sra Polatl AATnin yapm, yzey ve yeralt
sularnn kirlenme riskini azaltarak, insan ve evre salnn iyiletirilmesi ve korunmas
iin olduka nemli bir adm olacaktr. Ayrca, AAT inaat ve iletme aamalarnda, Polatl
blgesinde istihdam olanaklar doacaktr. Tesisin inaat aamasnn ilk iki ylnda 48
alana, tesisi iletmeye almak iin 14, iletim srasnda grevlendirilmek zere ise 12
alana ihtiya duyulacaktr.

Bunun yannda, artma amurunun uygun duruma getirilmesi koulu ile tarmda
kullanlmas ve gbre olarak deerlendirilmesi projenin olumlu etkilerinden biri olacaktr.
amurun tarmda kullanlmas iin uygun uygulama koullarna karar verebilmek iin
potansiyel uygulama alanlar iin besin dengesi almalar yaplacaktr. Bu almalarda,
amur kalitesi, toprakta hazr bulunan besinler ve yetien rnlerin besin gereksinimleri
gz nnde bulundurulacaktr.

Projenin gerekletirilmesi ile istihdam olanaklarnn ortaya kmasnn yannda,
insan ve evre salnn iyiletirilmesi, doal kaynaklarn ve ekosistemlerin de potansiyel
kirlenme riskinin azaltlmas salanacaktr. Polatl AAT inaat almalar, blgede
istihdamn artmasn salayacaktr.

Polatl AATnin iletilmesi srasnda enerji tketimi grlecek olsa da bu tketimin
etkileri, tesisin insan ve evre salna olan faydalar gz nnde bulundurulduunda,
ihmal edilebilir seviyede kalacaktr.

Btn bunlara ek olarak proje, yeralt ve yerst su kaynaklar, hava kalitesi,
peyzaj ile ilgili konular ve salk konusunda nemli yararlar salayacaktr. Bu husus ile
ilgili faydann parasal deeri Avrupa Komisyonunun 2001 ylnda yaynlam olduu
evresel Mktesebata Uyumun Aday lkeler in. Yararlar raporu kapsamndaki
almalar referans olarak alnabilir. Sz konusu almaya gre, AB evre standartlarnn
gelimekte olan lkelerde salanmas yllk olarak 49-233 Avro/kii kazanm salayacaktr.
Bu faydalar, hava, su ve atk sektrleri asndan hesaplanmtr. Bunlar arasndan, su
sektr, %28-%23 arasnda bir oranla ilgili Direktiflerle uyum sayesinde 14-54 Avro/kii
kazan salar. Yaplan ekonomik analizde, ortalama olarak bu deer 34 Avro/kii olarak
dnlmtr. Bahsi geen raporda, belirtilen kazanmlar, su sektr asndan hem
ED RAPORU

146
ime suyu kalitesi hem de atksu dearjlarn kapsamaktadr. Her ne kadar raporda
Trkiye baznda bir rakam verilmemise de Polatl AAT projesinin gerekletirilmesi,
atksu dearjlarn salk ve evresel adan iyiletirecei iin yukarda belirtilen
kazanmlarn yarsn kapsayaca dnlmtr. Ancak, Polatl Belediyesinin
hlihazrda bir atksu toplama ebekesi var olduundan Polatl halkna ancak atksularn
artlmas ekstra kazanm salayacaktr. Bylelikle, btn bu varsaymlar gz nnde
bulundurularak, Polatl AAT yatrmnn Polatlya kazandraca miktar 36 Avro/kii olarak
beklenmektedir.

Ayrca projenin evresel faydalar deerlendirilmi ve bir etkileim matrisi
hazrlanmtr. Sz konusu matris Tablo VI.9da sunulmaktadr.

Tablo VI. 9. Etkileim Matrisi

Hava Su Peyzaj Salk
Verimlilik
-etkenlik
(maliyet)
Sosyal
kalknma
ktisadi
kalknma
Yeralt ve yzey suyu kaynaklarnn
kirlenmesinin engellenmesi
UD
*
+ + + + + UD
Atksu ile temas edenlerin atksu ile dorudan
temasnn ve atksularn salk zerindeki yan
etkilerinin en aza indirilmesi
UD UD UD + + + UD
Bakteri ve dier hastalk vektrlerinin
remesinin azalmas
UD UD UD + + + UD
Hastalklarn azalmas ve toplum salnn
iyilemesi
UD UD UD + + + UD
Salk harcamalarna yaplan yatrm
miktarnn azalmas
UD UD UD UD + UD +
Arazi kullanmnn tekrar kamu yararna geri
kazandrlmas
UD UD + UD + UD UD
GSYHnn artmas UD UD UD UD + + +
Daha izlenebilir bir sistemin oluturulmas + + + + + + +
Srdrlebilir kalknmay olumlu ynde
etkilemesi
UD UD UD UD + + +
Artma amurunun tarmsal amalarla
kullanmnn salayaca girdi
UD UD UD UD + + +
evrenin bozulmasnn nlenmesi (nfus
younluu dolaysyla ortay kan basklar
gibi), doal habitatlarn korunmas, toprak
kalitesinin artmas, kentleme politikalarnn
iyiletirilmesi
+ + + + + + +
*
UD: Uygun deil

VI.5.11. evresel Etkilerin ve Alnacak nlemlerin zeti

Proje kapsamnda Blm VI.5te ayr ayr deerlendirilen muhtemel evresel
etkilerin ve alnacak nlemler Tablo VI.10da zetlenmektedir.

VI.6. Riskler ve Risklere Kar Alnacak nlemler (Acil Eylem Plan)

Acil Eylem Plan (AEP), AAT alanlarna ve ziyaretilere, herhangi bir acil durum
ortaya ktnda rehber olmak amacyla gelitirilmi taslak bir plandr. Acil durumlar;
kirlilik olaylar dahil ama bununla snrl olmayan her trl anormal olay kapsamaktadr.
Bu plan, herhangi bir kaza veya felaket durumunda evre korumasyla btnleik olarak
mesleki ve kamu sal ve gvenliinin salanmas iin, yasalar ve ynetmeliklerde de
ana hatlar izilmi olan asgari koullarn ortaya konulmas amacna yneliktir.
FAKTRLER
SONULAR
ED RAPORU

147

Bir AEPnin asl amac, acil durumun iddetini, insanlara ynelik riski, ekonomik
kayplar ve evre kirlilii potansiyelini azaltabilecei gereinden hareketle, iyerindeki
acil durumlarda iveren ve alanlarn eylemlerini kolaylatrmak ve dzenlemek olarak
zetlenebilir.

Acil Eylem Plan, ofislerde, nitelerde ve sahada acil durumlar iin bir n rehber
olmakta ve tm kontrol nlemlerini sunmaktadr. AEP, inaat ve iletme dnemi srasnda
gzden geirilecek ve gelitirilecektir.

Bu plan kapsamnda aada listelenmi olan hususlar izlenir.

Dzenli denetim, kontrol ve bakm planlar oluturmak ve bu planlar
erevesinde gerekli nlemleri almak,

Acil durum karsnda kullanlabilecek btn alet ve ekipmanlar bakml ve
her an kullanma hazr durumda tutabilmek,

Acil durum prosedrne gre iletme personelinin eitimi ve bu eitimlerin
belirli aralklarla tekrar,

Acil durum karsnda kullanlabilecek btn alet ve ekipmanlarn kolay
eriilebilir yerlerde bulundurulmas,

Acil durum alarm sisteminin oluturulmas,

Acil durum karsnda olaya mdahalenin zamannda yaplabilmesi iin
ncelikler listesinin hazrlanmas,

Acil eylem durumunda, acil durum koordinatrnn ihtiya duyabilecei
bilgilerin dzenli kaydedilerek saklanmas,

Plan kapsamnda irtibat kurulacak numaralarn belirlenmesi.

Tesis alannda bir Acil Durum Eylem Merkezi (ADEM) kurulacaktr. ADEM ofisi,
yeterli iletiim kaynaklarna sahip olacaktr. AEPnin faaliyetin farkl aamalarnda
gelitirilmesi ADEM tarafndan gerekletirilecektir. ADEMin bnyesinde bir koordinatr
ile birlikte farkl branlardan konusunda uzman olan kiiler de yer alacaktr. ADEM
koordinatr, Acil durum eylem ekibini ynetmekten sorumludur.

Acil Durum Koordinatrleri (ADK):

zellikle acil durum eylemleri, acil durum iletiim yollar ve metotlar konusunda
eitilmi olan kiilerden seilmi olan ADK aadaki hususlar erevesinde almalarn
yrtr.

Acil durum iletiim isimleri ve numaralarnn listesi,
Koordinatrn sorumluluunda olan proje tesisinde alan iilerin listesi,
Tehlikeli/patlayc madde ieren ve belirli bir risk altnda olan
odalarn/binalarn/alanlarn listesi,
zel dikkat isteyen ekipmanlar listesi,

Acil Durum Koordinatrnn grevleri aadakileri ierecektir:
ED RAPORU

148
Kendi sorumluluk alanlarnda acil durum ncesi hazrln hazr olduundan
emin olmak,
Proje personelinin kendi sorumluluklarn bildiinden emin olmak iin belli
aralklarla snrl tatbikatlar dzenlemek,
Acil durum sresince ve tatbikatlarda Acil Durum Eylem Merkezi ile iletiim
kurmak,
Belirlenen tatbikat annda katlmclar uyarmak,
Gerekli olduu takdirde binada bulunanlara yardm salamak,
Tehlikeli malzemelerin yerleri, tahliye srasnda yardma ihtiya duyanlarn
yerleri ve acil durum personeline yardm iin gerekli acil durum bilgilerini Acil
Durum Kontrol Merkezine rapor etmek,
Bina ierikleri ile ilgili olarak acil durum personeline/acil durum kurtarma
ekiplerine tavsiyelerde bulunmak,
Btn personeli toplanma alannda karlamak ve gerekli olduu takdirde
personel iletiim prosedrnn gereklemesini salamak,
Durumla ilgili ve tesise tekrar girie izin verildii takdirde alanda alan btn
iilere (gerek yer alt iletmesi ve gerekse yer st tesisleri) sorumluluklar
hakknda tavsiyelerde bulunmak.
Acil durumlar ve tatbikatlar sresince toplanma alanlarnda dzeni salamak.
Bilgileri ADEMe iletmek.
Proje Personeline btn talimatlar ve koordinasyonu salamak ve Acil Durum
Tahliye prosedr gzden geirmek.

Bir atksu artma tesisi iin olas (tipik) riskler aada belirtilmitir:

Yldrm,
Deprem,
Dondurucu hava,
Taknlar
Yangn
Endstriyel kazalar ve toksik zehirlenme

Yldrm:

Yldrmn ciddi hasarlarndan biri, artma tesisinin kontrol ve kumanda merkezine
yldrm dmesi durumunda gerekleir. Bu blmn dorudan zarar grmesi tesisteki
temel elektrik nitesinin servis d kalmasna yol aar. Bu durumda iletme operatr
uzman elektriki ile temasa geerek sistemi kontrol etmelidir. Onarm, normal alma
artlarnn mmkn olduu kadar abuk oluturulmas iin dorudan hasar gren niteye
yaplabilir ancak, genel olarak btn elektrik sisteminin gzden geirilmesi gerekecektir.
Yldrmn tesise hasar vermemesi amacyla sahadaki en yksek kotlu binann zerine
paratoner yerletirilecektir.

Deprem:

nitelerinin tasarm ve inaat, sz konusu ynetmelikle uyumlu olacaktr. Ancak
yaanmas olas bir deprem durumunda, AATde hasarlar grlebilir. Enerji kesintisi de
sz konusu olabilir. Bu nedenle, deprem sonrasnda tesis personelinin almas gereken
nlemler aada listelenmitir.
ED RAPORU

149
Tesiste bulunan btn personelin says belirlenip kayp ya da yaral says
tespit edilir.
Deprem sonrasnda tesis kontrol edilerek hasarl birimler tespit edilir.
Bina/yaplara girmeden nce yapsal hasar olup olmad kontrol edilir. Eer
bina emniyetli grnmyor ise veya yetersiz k varsa girilmez.
Denetlenme ve kontrol tamamlandnda bulgular derhal yetkili kii/kiilere
ulatrlr.

Dondurucu hava:

Dondurucu hava, enerji kesintisi ve ulam glne yol aabilir. Enerji kesintisi
hava hattnda kar ve buz olumasndan kaynaklanabilir. Yine buzlu artlarda, yollarn
kayganlamas nedeniyle hem personelin ulam hem de tesiste kimyasal ve amur
tanmas sorun yaratabilir.

Izgara atklar ve kum donmadan nce bertaraf edilmeli, kpr tekerleklerinin gittii
alanlarn buz tutmamas salanmaldr. Yzeysel havalandrclar buzlanmadan dolay
dzgn almayabilir. Bunun iin buzun scak su ile zlmesi salanr.

Takn:

Prosesin takn katlm ile hidrolik olarak ar yklenmesi ve tesisi alannn nemli
bir blmnn ya da tamamnn sel altnda kalmas taknlarn zararl etkilerindendir.
Sznt belli derecelerde her kanalizasyon ebekesinde bulunur ve iddetli yalarla
nemli lde artar. Ancak, sel yalnzca iddetli yamurlar srasnda ve sonrasnda ksa
bir sre iin grlr. Ek olarak, sznt suyu ve yzeysel akn sisteme girmesi, atksu
debisini nemli miktarda artrr. Tesisin ana pompalar uygun kapasitede olmasna
ramen, debi art tesisin younlatrc ve amur geri devir hatt gibi birimlerinde hidrolik
yklemeyi artrr. Bu durumda havalandrma tankndaki biyolojik amurun kalma zaman
azalr ve k suyu kalitesi bozulur.

Bu tip hidrolik yklemelerde alnacak nlemler snrldr. Temel olarak, operatrn
debi artn karlayabilmek iin baz dzenlemeler yapmas gerekir. Havalandrma hz,
mmkn olduunca fazla amuru sistemde tutabilmek amacyla azaltlmal, buna karlk,
havalandrma tankna geri devir hz da younlatrcdaki birikimi engellemek amacyla
attrlmaldr. Yamur suyunun biyolojik oksijen ihtiyac (BO) ounlukla dk olduunda
sistemin organik yk artmayacaktr.

Yangn:

Tesis iinde meydana gelme olasl bulanan yangnlar iin, tesis alannda proje
alanlarnn acil durumlarda yetkili amirlerini ve/veya yetkilileri uyarmakta kullanacaklar
bir alarm sistemi (telefon, siren vb.) kurulacaktr. Alarm prosedr ve rapor etme
talimatlar gze arpacak ekilde telefonlarn veya iletiim sistemlerinin bulunduu yerlere
yaptrlacaktr.

Endstriyel Kazalar ve Toksik Zehirlenme:

Herhangi sayda zararl madde toplu atksu artma sistemine dearj edilebilir.
Toplu sisteme giren endstriyel atklar toksik bileik, ya veya dier zararl maddeleri
ierebilir. Artma sisteminde ve pompa istasyonunda kaza sonucu dklen maddeler
patlama veya yanmaya neden olabilir.
ED RAPORU

150

Yanc karmn oluumunu nlemek operatrn sorumluluundadr. Tehlikeli
blgedeki tm elektrik servislerinin patlamaya direnli olmas gerekmektedir. Kaza ve
sznt ihtimali varsa, derhal ana alter ve pompa istasyonlar kontrol edilecektir. Kontroller
yabanc kokuya, pompa istasyon knda renk deiimine, gaz detektr kullanlarak
yanc gazlara kar da yaplacaktr. Etkilenen alan temiz hava girmesi iin tm pencereler
kaplar almal, havalandrclar altrlacaktr.

Yakt, ya, benzin vb malzemelerin olduka byk miktarlarda dklmesi
durumunda bunlar da sisteme karabilir. Yakt ve dier zararl maddeler suda yzer halde
grldnde itfaiye aranacaktr. Bu maddeler syrma yolu ile temizlenemiyorsa ADK
bilgilendirilmeli ve bu dorultuda AEP uygulamaya geilecektir.

VI.7. zleme Plan

zleme plan inaat, iletme ve kapan dnemi ile devam eden srete retilen
almalarn hedeflenen noktalara ulap ulamadn kontrol amacyla
gerekletirilmektedir. Kapan plannda olduu gibi izleme plannn da btn inaat ve
iletme dneminde oluan deiimlere gre revize edilmesi gerekir.

Polatl atksu artma tesisinde toz, inaat ve iletme aamasnda kullanlan
ekipmanlardan kaynaklanan egzoz emisyonlar, grlt ve titreim seviyeleri, AAT k
suyu kalitesi (debi, pH, KO, BO, AKM, toplam N) ve amur kalitesi (kullanm yerine gre
ilgili standartlara uygun olarak) ile ilgili bilgiler de oluturulacak veritabanna girilerek
elektronik ortamda saklanacaktr. Ayrca iletme dnemi boyunca dzenli aralklarla
tesiste alanlarn salk durumu ve civardaki bitki rtsnn durumu gzden geirilecek
ve kaytlanacaktr.

Polatl AAT Projesi kapsamnda izlenmesi ngrlen parametreler, bu
parametreler iin uygun grlen izleme noktas yeri, izleme skl, izleme maliyetinin
nereden karlanaca, kurumsal sorumluluklar ve parametrelerin izlenme gerekliliklerinin
nedenleri Tablo VI.11de sunulan izleme plan ierisinde verilmektedir.

Sz konusu izleme plan erevesinde 17.07.2008 tarih ve 26939 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren ED Ynetmeliinin 18 inci maddesine (Madde
18: Yatrmn zlenmesi ve Kontrol Edilmesi) istinaden Bakanlka belirlenecek evresel
izlemenin yaplmas ve bahse konu raporlarn 6 ayda bir evre ve Orman Bakanl ile
Ankara l evre ve Orman Mdrlne sunulmas nerilmektedir.

VI.8. Halkn Proje ile lgili Tutumu ve ED Srecine Katlm

ED Ynetmelii kapsamnda hazrlanan Proje Tantm Raporu 19 Haziran 2008
tarihinde evre ve Orman Bakanlna sunulmu, sz konusu Raporun Bakanlk
tarafndan formata uygun olarak hazrland belirlenmitir. Bakanlk hem ED Srecine
Halkn Katlm Toplants hem de Bilgilendirme, Kapsam ve zel Format Belirleme
Toplants tarihlerini belirleyerek ilgili kurum/kurululara yazl olarak bildirmitir. Halkn
katlm toplants tarihi evre ve Orman Bakanlnn internet sitesinde halkn bilgisine
sunulmutur.
ED RAPORU

151

Toplant tarihi, yeri ve kapsam ile ilgili bilgiler yrede (13 Eyll Gazetesi, 16
Temmuz 2008) ve Trkiye genelinde (Trkiye Gazetesi, 16 Temmuz 2008) yaynlanan
gazeteler ile halka duyurulmutur. Polatl Belediyesi ve Ankara Valilii ile temasa geilerek
olabildiince ok sayda ilgilinin toplantya katlmas salanmtr. Proje kapsamna giren
btn muhtarlara toplant ile ilgili bilgi verilerek ky sakinleri ile beraber toplantya
katlmlar istenmitir. Polatl Belediyesi toplantnn yaplaca yer ve zamana ait bilgileri
hem sesli anonslar araclyla hem de ilan metnini asarak halka duyurmutur. Ayrca,
Polatl Belediyesinin internet sitesinde Polatl Atksu Artma Tesisi Projesi Proje Tantm
Raporu ve halkn katlm toplants ilan metni yaynlanarak daha geni kitlelerin de
toplantdan haberdar olmas ve hazrlanan rapora eriimi salanmtr.

22 Temmuz 2008 tarihinde gerekletirilen halkn katlm toplants srasnda,
halkn ynelttii sorularda, projeye ynelik baz kayglarn olduu grlmtr. Toplant
katlmclarnn sorduu sorular deerlendirildiinde, hem tesis iletimine hem de evresel
hususlara ynelik genel baz balklarn merak edildii grlmektedir. Halkn konuya olan
ilgisi, katlmn yksek olmas ve evresel kayglarn da toplantda dile getiriliyor olmas
bakmndan toplantnn olduka verimli getiini sylemek mmkndr.

Toplantda yre halknn endielerine mmkn olduunca basit bir dil/yaln bir
anlatm seilerek cevap verilmeye allmtr. Toplantnn ardndan, toplant ncesi
duruma gre, yre halknn projeye ynelik endielerinin nemli oranda giderildii
dnlmektedir.

Genel anlamda olumlu bir havada geen toplant hem yre halknn projeyi
anlamas hem bu konuda oluan soru iaretlerinin giderilmesi asndan baarl gemitir.
Ayrca, mmkn olduunca sorunlara kar zm nerilerinin gelitirilerek toplantnn
yaplmaya allmas proje ile ilgili daha olumlu grlerin olumasn mmkn klmtr.

Proje ED sreci ve planlama aamasnda yerel halkn atksu artma tesisi
hakknda ED almalarnn sonularnn sunulmas ile de daha fazla bilgilendirilmesi,
konu ile ilgili gr ve dncelerinin alnabilmesi amacyla ikinci bir halkn katlm ve
bilgilendirilmesi toplants gerekletirilecektir. Blgede gerekletirilecek olan ikinci halkn
katlm toplants yetkili yerel kurum ve kurulular, proje paydalar ve yerel halkn katlm
ile ED Raporunun evre ve Orman Bakanlna sunulmasn takiben ilk DK
toplantsndan nce yaplacaktr. Bakanlk tarafndan zel formata uygun olarak
hazrland belirlenen ED Raporu hem Bakanln hem de Polatl Belediyesinin internet
sitesinde yaynlanarak halkn Taslak ED Raporuna eriimi salanacaktr. kinci halkn
katlm toplantsndan nce halkn raporu ve teknik olmayan zeti incelemesi iin de
yeterli bir sre verilecektir. Toplant ncesinde Polatl Belediyesi tarafndan toplant tarihi,
yeri ve konusu ile ilgili olarak gerekli sesli anonslar yaplacak, Belediyede ilan metinleri
aslacak, ilgili muhtarlar ile temasa geilerek halkn toplantya katlm salanacaktr.
Toplantdan elde edilen sonular evre ve Orman Bakanlnda yaplacak olan ilk DK
toplantsnda aktarlacaktr. Ayrca, ED Ynetmelii kapsamnda isteyenler, Bakanlk
merkezinde veya Ankara l evre ve Orman Mdrlnde raporu inceleyerek proje
hakknda Bakanla veya Valilie gr bildirebilmektedirler.

evre ve Orman Bakanl, Nihai ED Raporu ile ilgili kararn verdikten ve bu
kararn ilgili kurum ve kurululara yazl olarak bildirdikten sonra, alnan karar gerekeleri
ile birlikte uygun aralarla hem Valilik hem de Polatl Belediyesi tarafndan yre halkna
duyurulacaktr. Nihai ED Raporu ve karar Polatl Belediyesinin internet sitesinde de
yaynlanacaktr.

ED RAPORU

152

Tablo VI. 10. Muhtemel evresel Etkilerin ve Alnacak nlemlerin zeti

Konu Aama Etkinin Kayna

Etkinin
(herhangi bir nlem alnmadan)
Etki Azaltc nlem
nlemler
Sonrasnda
Kalan
Etkinin
nemi/
Derecesi
Nitelii lei

Sresi

Boyutu
Hava
naat
Kaz ve inaat almalar srasnda
(kaz-dolgu, ykleme, boaltma, tama)
oluacak toz
(-) Y KD K
Sulama yaplmas, hafriyat kmelerinin
sktrlmas, kamyonlara hz snr
getirilmesi, tama srasnda kamyonlarn
stlerinin rtlmesi;
Birinci, ikinci hakim rzgar ynnde ve
etki alan ierisinde yerleim yeri
bulunmamas (Ancak nc hakim rzgar
yn pnar Kyn etkilemektedir.)
Araziye rzgar kesici levhalar
yerletirilecek veya rzgar kesici aalar
dikilmesi
Savurma yaplmadan boaltma ve
doldurma yaplmas
Malzeme st naylon branda veya tane
bykl 10 mmden fazla olan maddelerle
kapatlmas
st tabakalarn %10 nemde muhafaza
edilmesi ve bu durumu salamak iin gerekli
donanmn kurulmas
K
naat makinalarndan kaynaklanacak
egzoz emisyonlar
(-) Y KD K
Yeni aralarn kullanlmas ve periyodik
bakmlarnn yaplmas;
K
letme
amur ve dier kat atklarn tanmas
iin kullanlacak aralardan
kaynaklanacak egzoz emisyonlar
(-) Y UD K
Yeni aralarn kullanlmas, periyodik
bakmlarnn yaplmas, aralara hz snr
getirilmesi
K
Peyzaj ve
Rehabilitasyon
almalar
naat
naat almalarnn younluunun
artmas
(-) Y KD K - K
letme
Bitkisel tasarm almalaryla alann
grsel olarak perdelenmesi
(+) Y UD K - -
Kapan Rehabilitasyon almalar (+) Y UD K - -

ED RAPORU

153

Tablo VI. 10. Muhtemel evresel Etkilerin ve Alnacak nlemlerin zeti (Devam)


Etkinin
Etki Azaltc nlem
nlemler
Sonrasnda
Kalan
Etkinin
nemi/
Derecesi
Nitelii lei

Sresi

Boyutu
Yzey ve Yeralt
Suyu
naat
AATde alanlardan kaynaklanan
atksu oluumu
(-) Y KD K
Paket atksu artma tesisi ve alc ortama
dearj
-
letme

AATde alanlardan kaynaklanan
atksu oluumu
(-) Y UD K
Atksuyun toplanarak mevcut artma
tesisinde artmaya tabi tutulmas ve alc
ortama dearj edilmesi
-
Ya sular / Takn riski (-) Y UD O
Polatl Meteoroloji stasyonu tarafndan
llen standart zamanlarda gzlenen ya
deerlerine gre boyutlandrlacak drenaj
kanallar ile yamur suyunun dearj edilmesi;
K
Artlm suyun alc ortama dearj
(yzey suyu)
(+) B UD B - -
Artlm suyun alc ortama dearj
(yeralt suyu)
(+) Y UD O - -
Toprak Kalitesi
ve Arazi
Kullanm
naat
Arazi kullanmnda deiiklik (-) Y KD K
Tesis kapandktan sonra alana uygun arazi
kullanm deseninin oluturulmas
K
st toprak tabakasnn kayb (-) Y KD K
st ve alt topran ayr olarak syrlp, aralar
tarafndan sktrlamayaca veya
kontamine edilemeyecei bir yerde, kayb
ve/veya bozunmas en az olacak ekilde
depolanmas ve ileride tekrar kullanlmas
-
Toprakta kalite dmesi ya da kirlenme
(inaat atklardan dolay) sebebiyle
tarm arazilerinin etkilenmesi
(-) Y KD K
Sv ve kat atklarn kontrolsz dearjnn
nlenerek su ve toprak kirlenmesinin
engellenmesi, kirlenmeye sebep olabilecek
kaza risklerinin azaltlmas ve sahadan
sediman tanmnn nlenmesi
-
letme

Tehlikeli atklar snfndaki malzeme (-) Y UD K
Bu malzemelerin etiketlenerek geirimsiz
alanda geici olarak depolanmas ve lisansl
tesislerde nihai bertaraf, uyar levhalarnn
aslmas
-

ED RAPORU

154



Etkinin
Etki Azaltc nlem
nlemler
Sonrasnda
Kalan
Etkinin
nemi/
Derecesi
Nitelii lei

Sresi

Boyutu
Artma amuru letme
Artma amurunun bitki besin
maddelerini bnyesinde barndrd iin
ve toprak koullarn iyiletirici
zelliinin bulunmas sebebiyle tarmda
gbre olarak kullanlmas (zellikle azot
ve fosfor)
(+) Y UD B - -
Flora ve Fauna
naat ve
iletme
Flora kayb (-) Y KD K
Alanda yok olma tehlikesi altnda veya
endemik flora trnn olmamas;
Bitkisel topran syrlarak depolanmas
ve rehabilitasyon almalarnda
kullanlmas;
Bitkisel topran syrlmas ileminin
toprak slak veya donmu haldeyken
yaplmamas
Bitkisel rtnn temizlenmesi srasnda
bitkilerin yaklmasnn ve herbisit
kullanmnn nlenmesi;
Bitkisel grnt perdelerinin
oluturulmas;
Rehabilitasyon almalar ile kesilmi
bitkilerin nemli bir ksmnn yerine
konulmas

K
Fauna g (-) Y KD K
Fauna elemanlarnn endemik olmamas ve
Trkiye iin geni yayll olmalar
K

ED RAPORU

155



Etkinin
Etki Azaltc nlem
nlemler
Sonrasnda
Kalan
Etkinin
nemi/
Derecesi
Nitelii lei

Sresi

Boyutu
Koku letme Koku oluumu (-) Y UD O
Depolama alannda koku dalmn
engelleyen ve absorbe edebilen bitki
trlerinin yetitirilmesi ve bu yolla kt
kokularn perdelenmesini salamak
yn pnar Kyn etkilemektedir.) ve
tesis etrafnda yaplacak peyzaj
almalaryla tampon blge oluturulmas
Tesis kapasitesini aan miktarda atksu
giriini nlemek
Tesiste bulunan kat atk ve aktif amur
miktarn azaltmak
Izgaralarda biriken maddelerin
toplanma skln arttrmak
amuru tesiste ok ksa bir sre
bekletmek,
amur ve atksuyun zerinde biriken
tabakay toplayan pompalar daha sk
altrmak
Biyolojik artma nitelerinde
havalandrma orann arttrmak,
amur younlatrclara klorlu su
eklemek,
Aktif amurun bekleme sresinin
uzamas durumunda amura kire
eklenmesi,
Su seviyesinin bir anda dmesi
sonucu yaratlan trblans nlemek iin su
seviyelerini kontrol etmek.
Atksuya oksitleyici madde eklemek
Atksuya sodyum hidroksit eklemek.
pH seviyesinin kontrol ya da
dezenfeksiyon ile anaerobik bakterilerin
bymesini engellemek,

K
ED RAPORU

156



Etkinin
Etki Azaltc nlem
nlemler
Sonrasnda
Kalan
Etkinin
nemi/
Derecesi
Nitelii lei

Sresi

Boyutu
Grlt ve
Titreim
naat
makinelerinden kaynaklanan grlt
oluumu
(-) Y KD K Makinelerin periyodik bakm K
letme
AAT nite ve ekipmanlarndan
kaynaklanacak grlt oluumu
(-) Y UD K
Makina ve ekipmann periyodik bakm,
Personeli koruyucu i gvenlii tehizat
kullanm;
Grlt oluumuna neden olacak
ekipmanlarn genel olarak izolasyonlu bir oda
ierisinde bulunmalar ya da atksuyun iinde
kalmas
Peyzaj ve evre dzenlemeleri
kapsamnda tesisin etrafnda yaplacak olan
aalandrma almalarnn paravan etkisi
yaratmas
K
Kltrel ve
Arkeolojik
Miras
naat ve
letme
Proje alan ve civarnda koruma
statsnde herhangi bir yap ve alan
bulunmamaktadr
- - - - - -
Sosyo-
Ekonomik
evre
naat stihdam olanaklar (+) Y KD K - -
letme
stihdam olanaklar (+) Y/B UD K - -
Enerji tketimi (-) Y/B UD K - K
amurun gbre olarak
deerlendirilmesi
(+) Y UD O - -
nsan ve evre salnn iyiletirilmesi
ve korunmas
(+) Y/B UD O - -
Anahtar:
Etkinin Nitelii (+) : Olumlu Etki; (-) : Olumsuz Etki
Etkinin lei Y : Yerel; B : Blgesel; G : Global
Etkinin Sresi KD : Ksa Dnem; UD : Uzun Dnem
Etkinin Boyutu/nemi/Derecesi K : Kk; O : Orta, B : Byk

ED RAPORU

157

Tablo VI. 11. zleme Plan

AAMA
1

Hangi parametre
izlenecektir?
zlenecek
parametre
nerededir?
Parametre nasl
izlenecektir/ izleme
ekipmannn tipi?
Parametre ne
zaman izlenecektir-
izleme skl veya
srekli?
Parametre neden
izlenmektedir?
Maliyet Kurumsal Sorumluluk
B 01. Yangn
ekipmannn bakm ve
tetkiki ve btn dier
acil eylem ekipmanlar
AAT dahilinde
yangn tehlikesi
bulunan tm
alanlar
Grsel tetkik

Alet ve ekipmanlarn
ilgili teknik talimatlarna
gre tetkik
Ylda iki defa ilerin salk ve
gvenlii

evre korumas
AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi
A, B 02. Kaz
malzemelerinin ve st
topran uygun
depolanmas ve
kullanlmas
naat sahalar ve
st toprak
depolama alanlar
Grsel tetkik naat almalar
boyunca haftalk;

Doal habitat zerindeki
etkileri minimize
edilmesi iin alnan
tedbirlerin etkinliinin
izlenmesi

Bitkisel topran doal
yapsnn korunmas

AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi
A 03. Toz (PM 10)

naat alanlar,
kamyonlarn
gzergahlar ve
proje alan
yaknnda bulunan
yerleimler

Toz rnekleyici naat aamasnda
halktan ikayet
gelmesi durumunda

evre ve alanlarn
salnn korunmas,
Hava Kalitesinin
Korunmas Ynetmelii,
Endstri Tesislerinden
Kaynaklanan Hava
Kirliliinin Kontrol
Ynetmelii, Sal
ve Gvenlii Ynetmelii
ile uyumluluk
AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi

Ankara l evre ve Orman
Mdrl

ED RAPORU

158

Tablo VI. 11. zleme Plan (devam)

AAMA
1 Hangi parametre
izlenecektir?
zlenecek
parametre
nerededir?
Parametre nasl
ekipmannn tipi?
Parametre ne
zaman izlenecektir-
izleme skl veya
srekli?
Parametre neden
izlenmektedir?
A, B 04. Aralardan kaynakl
egzoz gaz emisyonlar
Sahada alan
aralarda
Egzoz lm cihazlar

6 ayda bir

Trafikte Seyreden
Motorlu Kara
Tatlarndan
Kaynaklanan Egzoz
Gaz Emisyonlarnn
Kontrolne Dair
Ynetmelik ile uyumluluk
AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi
A, B 05. Grlt seviyesi AAT yaknda
bulunan
yerleimler

Proje kapsamnda
alan makineler
Grlt seviyesi lm
cihazlar

Grlt seviyesi lm
cihazlar

Halktan ikayet
gelmesi durumunda

Halktan ikayet
gelmesi durumunda
evresel Grltnn
Deerlendirilmesi ve
Ynetimi Ynetmelii ve
Sal ve Gvenlii
Ynetmelii ile
uyumluluk
AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi

Mdrl

A 06. Titreim Seviyesi AAT yaknnda
bulunan
yerleimler
Titreim seviyesini
lmek amal
tanabilir ya da sabit
titreim seviyesi lm
cihazlar
Halktan ikayet
gelmesi durumunda
evresel Grltnn
Deerlendirilmesi ve
Ynetimi Ynetmelii ve
Titreim Ynetmelii ile
uyumluluk
AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi

Mdrl

B 07. AAT k suyu
kalitesi (debi, pH, KO,
BO, AKM, toplam N)

Dearj noktas

k suyu 2 veya 24
saatlik kompozit
numuneler alnarak
analiz edilecektir
Her gn

Olas bir kirliliin tespiti
edilmesi, Kentsel Atksu
Artma Ynetmelii

AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi

Mdrl

A, B 08. Personelden
kaynakl atksu, ve
tehlikeli atk
kategorisine giren
boya, ya gibi atklarn
bertaraf
AAT sahas Paket artma k suyu
2 veya 24 saatlik
kompozit numuneler
alnarak analiz
edilecektir

Dier atklar iin grsel
tetkik
3 Aylk

Aylk
KAAY, KAKY, TAKY,
AYKY, AAKY, SKKY, ve
TKKY ile uyumluluk
AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr

Polatl Belediyesi

Mdrl

ED RAPORU

159

Tablo VI. 11. zleme Plan (devam)

AAMA
1 Hangi parametre
izlenecektir?
zlenecek
parametre
nerededir?
Parametre nasl
ekipmannn tipi?
Parametre ne
zaman izlenecektir-
izleme skl veya
srekli?
Parametre neden
izlenmektedir?
B 09. Tesisten
kaynaklanan koku,
sinek ve haere
problemi
AAT sahas
ve/veya
yaknndaki
yerleimler
Duyusal ve grsel
tetkik
Halktan gelecek
ikayet zerine
Halk ve evre sal AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr

Polatl Belediyesi

Ankara l Salk
Mdrl
A, B 10. Salk ve gvenlik
konular
AAT sahas

AAT personeli

Grsel tetkik, gz,
kulak koruyucularnn,
emniyet kyafetlerinin
kullanmnn kontrol
edilmesi; iilerle
gvenlik toplantlar;
tesis iindeki levhalarn
kontrol edilmesi

Dzenli salk
kontrolleri ile
Srekli, yllk
grmeler

Rutin periyotlar
Sal ve Gvenlii
Ynetmelii ile
uyumluluu salamak

Personel iin salkl ve
gvenli bir alma ortam
oluturmak
AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr

AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi

Ankara l Salk
Mdrl

Polatl Belediyesi
C

11. AAT alann
rehabilitasyonu
(kapatlmas) ve
yeniden bitkilendirme
almalarnn
etkinliinin izlenmesi

Kaldrlan tesis
alannn yeniden
bitkilendirilen
alanlar

Grsel tetkik

Yaplan bitkilendirme
almasnn
ardndan 20-25 gn
sonra
imlenme/kuruma
grlp grlmedii
kontrol edilecek

3 ayda bir bitki
rts kontrol
edilecek

Doal habitat zerindeki
etkilerin nlenmesi ve
rehabilitasyon
almalarnn baar
orannn arttrlmas

Srdrlebilir bir bitki
rts salayarak
rehabilitasyonun etkisini
garanti altna almak ve
erozyon etkisini nlemek

AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr

Polatl Belediyesi

B 12. amur kalitesi
(kullanm yerine gre
ilgili standartlara uygun
olarak)
AAT sahas Yetkili laboratuarda
analiz

3 aylk

amur kullanmndan
kaynaklanabilecek olas
bir toprak kirliliini
engellemek, KAKK,
TAKY ve TKKY ile
uyumluluk
AAT iletmecisinin
btesinden
karlanacaktr
Polatl Belediyesi
1
(A) naat Aamas, (B) letme Aamas, (C) Kapanma-Sonras Aamas

EKLER

EK 1
PROJE YERNE VE PROSES
NTELERNE AT ZMLER

ED RAPORU

160

ekil 1.1. Proje Alannn 1/25.000lik Pafta zerinde Gsterimi
ED RAPORU

161

ekil 1.2. Polatl AAT letme Binas Plan Grnts

ED RAPORU

162

ekil 1.3. Polatl AAT letme Binas Kesit Grnts
ED RAPORU

163

ekil 1.4. Polatl AAT Havalandrma Tank Plan Grnts

ED RAPORU

164

ekil 1.5. Polatl AAT Havalandrma Tank Kesit Grnts

ED RAPORU

165

ekil 1.6. Polatl AAT Datm Yaps Plan ve Kesit Grnts
ED RAPORU

166

ekil 1.7. Polatl AAT nce Izgaralar ve Havalandrmal Kum ve Ya Tutucu Plan ve Kesit Grnts

ED RAPORU

167

ekil 1.8. Polatl AAT Genel Yerleim Plan
ED RAPORU

168

ekil 1.9. Polatl AAT Kum Tutucu Blower Binas Plan ve Kesit Grnts
ED RAPORU

169

ekil 1.10. Polatl AAT Beki Binas Plan ve Kesit Grnts
ED RAPORU

170

ekil 1.11. Polatl AAT Giri Terfi Merkezi Plan Grnts
ED RAPORU

171

ekil 1.12. Polatl AAT Giri Terfi Merkezi Kesit Grnts
ED RAPORU

172

ekil 1.13. Polatl AAT Geri Devir ve Fazla amur Pompa stasyonu Plan ve Kesit Grnts
ED RAPORU

173

ekil 1.14. Polatl AAT amur Younlatrma ve Susuzlatrma Binas Plan ve Kesit Grnts
ED RAPORU

174

ekil 1.15. Polatl AAT Son keltme Havuzu Kesit Grnts
ED RAPORU

175

ekil 1.16. Polatl AAT Son keltme Havuzu Plan Grnts

EK 2
YAZIMALAR VE LGL EVRAKLAR
ED RAPORU

176

Ek.2.1. Polatl Belediyesi (1/2)

ED RAPORU

177


ED RAPORU

178

ED RAPORU

179


ED RAPORU

180


ED RAPORU

181

ED RAPORU

182

Ek 2.5. Devlet Su leri Genel Mdrl (1/2)

ED RAPORU

183

Ek 2.5. Devlet Su leri Genel Mdrl (2/2)

ED RAPORU

184

Ek 2.6. TEA 8. letim Tesis ve letme Grup Mdrl (1/2)

ED RAPORU

185

Ek 2.6. TEA 8. letim Tesis ve letme Grup Mdrl (2/2)
ED RAPORU

186

Ek 2.7. Ankara l Kltr ve Turizm Mdrl (1/2)

ED RAPORU

187

Ek 2.7. Ankara l Kltr ve Turizm Mdrl (2/2)

ED RAPORU

188

Ek 2.8. Ankara Valilii l Tarm Mdrl (1/2)

ED RAPORU

189


ED RAPORU

190


ED RAPORU

191

Ek 2.10. T.C. Polatl Belediyesi Su ve Kanal Mdrl

EK 3
HALKIN KATILIMI TOPLANTISI
ED RAPORU

192

EK 3. HALKIN KATILIMI TOPLANTISI TOPLANTI TUTANAKLARI

ED RAPORU

193

ED RAPORU

194

EK 4
PROJE ALANI JEOLOJK-JEOTEKNK
ETT RAPORU

EK 5
METEOROLOJK VER TALEP YAZILARI
VE METEOROLOJK VERLER

ED RAPORU

195

Ek.5. METEOROLOJIK VERI TALEP YAZILARI VE METEOROLOJIK VERILER

ED RAPORU

196

ED RAPORU

197

ED RAPORU

198

ED RAPORU

199

ED RAPORU

200

ED RAPORU

201

ED RAPORU

202

EK 6
FLORA VE FAUNA

ED RAPORU
FLORA VE VEJETASYON TABLOLARI LE LGL KISITLAMALAR
TR NO : Tr sra numaras
FAM. NO: Familya numaras
F.C.B. : Fitocorafik Blge
T.S. TEHLKE SINIFLARI
Kriterleri, 1994 (ver. 2.3)
Kriterleri, 2001 (ver. 3.1) HABTAT SINIFLARI
Ex: Nesli Tkenmi Trler (Extinct) Ex: Nesli Tkenmi Trler (Extinct) 1: Orman
EN: Tehlikede Olan Trler (Endangered) EN: Tehlikede Olan Trler (Endangered) 2: Maki
VU: Zarar Grebilir Trler (Vulnerable) VU: Zarar Grebilir Trler (Vulnerable) 3: Frigana (ou dikenli, alak boylu)
R: Nadir Trler (Rare) NT: Tehdide Ak (Not Threatened) 4: Kltr Alanlar (Ba, bahe, vb.)
I: Mehul Trler (Indeterminate) LC: Az Endie Verici (Lower Risk) 5: Kuru ayr, step
K: Yeterince Bilinmeyen Trler (Insufficiently Known) DD: Yetersiz Ver i(Data Deficient) 6: Nemli ayr, Bataklk ve Sulak Alan
DD : Yetersiz veri (Data Deficient) NE: Deerlendirilmemi ( Not evaluated) 7: Yol Kenar
LR: Dk Riskli (Lower Risk) 8: Kayalk
cd: korumaya bal (concervation dependent)
nt: Nadir veya Tehdit Altnda Olmayan Trler (not threatened) END: ENDEMZM
lc: dk risk (least concern) L: Lokal Endemik
NE: Deerlendirmemi (Not Evaluated) B: Blgesel Endemik
Y: Yaygn Endemik
A : Anket
NSB BOLLUK SINIFLARI CITES
1: ok Nadir
2: Nadir
3: Orta Derecede Bol
4: Bol
5: ok Bol
BERN (BERN SZLEMES)
Ek 1: Kesin Koruma Altndaki Flora Trleri
Ek1: Nesilleri tkenme tehdidi ile kar karya bulunan bu nedenle rneklerinin ticaretinin zellikle sk
mevzuata tabi tutulmas ve bu ticarete sadece istisnai durumlarda izin verilmesi zorunlu olan trleri ierir.
Ek2: Nesilleri mutlak olarak tkenme tehdidiyle kar karya olmamakla birlikte, nesillerinin devamyla
badamayan kullanmlar nlemek amacyla ticaretleri belirli esaslara balanan trleri ierir.
Ek3 : Herhangi bir taraf lkenin kendi yetki alan iinde dzenlemeye tabi tuttuu ve ar kullanmn nlemek
veya kstlamak amacyla ticaretinin denetime alnmasnda dier taraflar ile ibirliine ihtiya duyduunu
belirttii btn trleri kapsar.
203
ED RAPORU
Tablo 6.1. Polatl Atksu Artma Tesisi Proje Alan ve Yakn evresinde Saptanan Bitki Trleri, Habitatlar, Nisbi Bolluklar, Endemizm Durumlar ve Tehlike Statleri
inde Dnda 1 2 3 4 5 6 7 8 1 2 3 4 5 L B Y G L A
1 Compostae 1 Centaurea iberica Trev. Ex Sprengel deligz dikeni peygamber . geni yayll X X X X - - - - - - X X -
2 Centaurea solstitialis L. ssp. solstitialis
gne iei lmez iek geni yayll X X X X - - - - - - X X -
2
Convolvulaceae 3 Convolvulus arvensis L.
adr iei geni yayll X X X X - - - - - - X X -
3 Cyperaceae 4 Eleocharis palustris (L.) R. Br. parvula geni yayll X X X - - - - - - X X -
5 Schoenoplectus littoralis (Schrad.)
Palla.
saz otu Akdeniz X X X X - - - - - - X X -
4 Euphobaceae 6 Euphorbia stricta L. stleen stliyen geni yayll X X X X - - - - - - X X -
5 Gramneae 7 Agrostis alba L. ak tavus otu geni yayll X X X X X - - - - - - X X -
8 Cynedon dactylon (L.) Pers. kpekdii ayr Akdeniz X X X X - - - - - - X X -
6 Juncaceae 9 Juncus articulatus L. bataklk otu ran-Turan X X X X - - - - - - X X -
10 Juncus inflexus L. bataklk otu Akdeniz X X X - - - - - - X X -
7 Labatae 11 Mentha pulegium L. yabani nane ran-Turan X X X - - - - - - X X -
12 Salvia nemorosa L. adaay alba ran-Turan X X X X - - - - - - X X -
13 Trifolium fragiferum L. var. fragiferum
ilek gl ran-Turan X X X - - - - - - X X -
8 Legumnosae 14 Trifolium pratense L. var. pratense gl yonca ran-Turan X X X - - - - - - X X -
9
Papaveraceae 15 Roemeria hybrida (L.) DC. ssp. nybrida
haha ran-Turan X X X X - - - - - - X X -
10 Poaceae 16 Phyragmites australis (Cav.) Trin kam Akdeniz X X X - - - - - - X X -
11 Ranunculaceae 17 Ranunculus cornutus DC. dn iei geni yayll X X X - - - - - - X X -
12 Scrophularaceae
18 Veronica anagallis-aguatica L
yavan otu yavuan geni yayll X X X X - - - - - - X X -
13 Solanaceae 19 Solanum dulcamara L. yaban yasemini geni yayll X X X - - - - - X X -
20 Solanum nigrum L. ssp. Nigrum kpek zm geni yayll X X X X X - - - - - - X X -
14 Salicaceae 21 Populus alba L. kavak geni yayll X X X X - - - - - - X X -
22 Salix alba L. st Akdeniz X X X - - - - - - X X -
15 Tamardcaceae 23 Tamarix parviflora DC. lgn geni yayll X X X - - - - - - X X -
16 Typhaceae 24 Typha angustifolia L. hasr saz ran-Turan X X X X - - - - - - X X -
17 Umbellferae 25 Daucus broteri Ten. . yabani havu geni yayll X X X X - - - - - - X X -
HABTAT
NSB
BOLLUK
YEREL ADI
PROJE
ALANI
CITES
Tespit
Yntemi
FA
M
NO
FAMLYA
TR
NO
TR ADI T.S. BERN
END.
TRKE ADI F.C.B.
204
ED RAPORU
FAUNA TABLOSU LEJANTI
IUCN Krmz Liste Kategorileri ve Kriterleri, 1994 (ver. 2.3) IUCN Krmz Liste Kategorileri ve Kriterleri, 2001 (ver. 3.1)
Ex: Nesli Tkenmi Trler (Extinct) Ex: Nesli Tkenmi Trler (Extinct)
EN: Tehlikede Olan Trler (Endangered) EN: Tehlikede Olan Trler (Endangered)
VU: Zarar Grebilir Trler (Vulnerable) VU: Zarar Grebilir Trler (Vulnerable)
R: Nadir Trler (Rare) NT: Tehdide Ak (Not Threatened)
I: Mehul Trler (Indeterminate) LC: Az Endie Verici (Lower Risk)
K: Yeterince Bilinmeyen Trler (Insufficiently Known) DD: Yetersiz Ver i (Data Deficient)
DD : Yetersiz veri (Data Deficient) NE: Deerlendirilmemi ( Not evaluated)
LR: Dk Riskli (Lower Risk)
cd: korumaya bal (concervation dependent) KAYNAK
nt: nadir veya Tehdit Altnda Olmayan Trler (not threatened) G: Gzlem
lc: dk risk (least concern) L: Literatr
NE: Deerlendirmemi (Not Evaluated) A: Anket
BERN SZLEMES
Ek 2: Kesin Koruma Altndaki Fauna Trleri TEHLKE (.KZROLU)
Ek 3: Koruma Altndaki Fauna Trleri (kiyaamllar iin Ek2'de yer almayan trlerin hepsi) A.1.1: Nesli tkenmi trler (Extinct)
A.1.2: Nesli Yok Olma Tehlikesi Alltnda (Threatened with extinction)
MERKEZ AV KOMSYONU (MAK) KARARI 2008-2009 A.2: Bulunduklar Alanda Tehlike Altnda (Severely endangered)
EK 1: Kesinlikle avlanmas yasak olan trler A.3: Tehlike Altnda (Endangered)
EK 2: Merkev Av Komisyonu tarafndan koruma altna alnan trler A.4: Tehlike Altnda Olabilir (Potentially endangered)
EK 3: Av dneminde belli edilen srelerde avlanmasna Merkez Av Komisyonunca izin verilen trler B.2,B.3 : Tehlike altnda gmen, k ziyaretisi trler
(Endangered migrants,winter visitors,nonbreeder species)
F : Faaliyet Alan ve evresindeki Populasyon Younluu
(A: 1-9 birey; B: 10-99 birey; C: >100 birey) HABTAT SINIFLARI
FD : Faaliyet Alan ve evresi Dndaki Populasyon Younluu
(A: 1-9 birey; B: 10-99 birey; C: >100 birey)
1: Orman
2:Maki
3:Frigana (ou dikenli,alak boylu,yumak yastk oluturan trler
CITES 4:Kltr alanlar (Ba,bahe vb.)
Ek1: Nesilleri tkenme tehdidi ile kar karya bulunan bu nedenle rneklerinin ticaretinin zellikle sk
mevzuata tabi tutulmas ve bu ticarete sadece istisnai durumlarda izin verilmesi zorunlu olan trleri ierir.
5:Kuru ayr
6:Nemli ayr,bataklk,sulak alan
Ek2: Nesilleri mutlak olarak tkenme tehdidiyle kar karya olmamakla birlikte, nesillerinin devamyla
badamayan kullanmlar nlemek amacyla ticaretleri belirli esaslara balanan trleri ierir.
8:Yol kenar
9:Kayalk
Ek3 : Herhangi bir taraf lkenin kendi yetki alan iinde dzenlemeye tabi tuttuu ve ar kullanmn nlemek
veya kstlamak amacyla ticaretinin denetime alnmasnda dier taraflar ile ibirliine ihtiya duyduunu
belirttii btn trleri kapsar
205
ED RAPORU
Tablo 6.2. Polatl Atksu Artma Tesisi Proje Sahas,Yakn evresi ve Dearj Noktasnda Saptanan Hayvan Trleri, Tehlike Statleri
AVLANMA
STATS
EK -2 EK -3 inde Dnda
Glveren ./
Delta G L A VAR YOK
1 BUFONIDAE 1 Bufo bufo Siilli Kurbaa A A 6 LC X X X X X
2 Bufo viridis Gece Kurbaas A A 6 LC X X X X X X X
2 RANIDAE 3 Rana ridibunda Ova kurbaas A A 6 LC X X X X X X X
Kaplumbaalar
1 TESDUDINIDAE 1 Testudo graeca Tosbaa A A 2,3,4,8 VU X X X X X
Kertenkeleler
4 LACERTIDAE 2 Lacerta trilineata izgili Kertenkele A A 2,4,5,8,9 LC X X X X X X
3 Ophisops elegans Tarla Kertenkelesi A A 2,4,5,8,9 - X X X X X
Ylanlar
5 COLUBRIDAE 4 Natrix natrix Yarsucul Ylan A A 6 LR/lc X X X X X X
5 Coluber juglans Kara Ylan A A 1,4,5,6,9 - X X X X X
1 CICONIIDAE 1 Ciconia ciconia akleylek white stork A A A.3 LC X X X X X EK 1
2 ACCIPITRIDAE 2 Neophron percunopterus msr akbabas
egyptian vulture
A A A.3 EN X X X X X EK 1
3 PHASIANIDAE 3 Alectoris chukar knal keklik chukar partridge A A A.2 LC X X X X X EK 3
4 Coturnix coturnix bldrcn quail A A A.4 LC X X X X X EK 3
5 Streptopelia decaocto kumru collared dove A A - LC X X X X X X EK 2
4 STRIGIDAE 6 Athene noctua kukumav little owl A A A.3 LC X X X X X EK 1
5 APODIDAE 7 Apus apus ebabil, karasaan swift A A A.4 LC X X X X X X X EK 1
6 MEROPDAE 8 Merops apiaster arkuu beeather A A A.4 LC X X X X X X X EK 1
7 CORACIIDAE 9 Coracias garrulus mavi karga roller A A A.2 NT X X X X EK 1
8 UPUPIDAE 10 Upupa epops ibibik hoope A A A.2 LC X X X X EK 1
9 ALAUDIDAE 11 Galerida cristata tepeli toygar crested lark A A - LC X X X X X X X EK 2
10 HIRUNDINIDAE 12 Hirundo rustica is krlangc swallow A A - LC X X X X X X X EK 1
11 MOTACILLIDAE 13 Motacilla alba Akkuyruksallayan pied wagtail A A A.4 LC X X X X X X EK 1
12 CORVIDAE 14 Pica pica saksaan magpie A A - LC X X X X X X EK 3
15 Corvus frugilegus ekinkargas field raven A A - LC EK 3
13 PASSERIDAE 16 Passer domesticus ev seresi house sparrow A A - LC X X X X X X EK 3
17 Passer montanus da seresi tree sparrow A A - LC X X X X X X X EK 2
1 ERENACIDAE 1 Erinaceus concolor Kirpi A A LC X X X X EK 1
2 CROCIDURIDE 2 Crocidura leucodon Sivriburunlu tarla f. A A LC X X X X -
3 LOPERIDAE 3 Lepus europaeus Yabani Tavan A A LC X X X X X X EK3
4 SCIURIDAE 4 Citellus citellus Tarla Sincab A A VU X X X X -
5 CRICETIDAE 5 Microtus socialis Kk Tarlafaresi A A LC X X X X X -
6 CANIDAE 6 Vulpes vulpes Tilki A A LC X X X X X X EK 3
ALTERNATF
ALAN
K
YAAMLILAR
(AMPHIBIA)
SRNGENLE
R
(REPTILIA)
E.R.L.
IUCN
BERN
RDB
KAYNAK
HABTAT TRKE ADI
MEMELLER
(MAMMALIA)
KULAR
(AVES)
FAUNA
GRUBU
FAMLYA TR NO NO
PROJE ALANI
CITES NGLZCE ADI F FD
206

EK 7

ANKARA-POLATLI PNAR KY
POLATLI ARITMA TESS MEVZ MAR
PLANININ CD ORTAMINDA SUNUMU
LEK:1/1000

KAYNAKLAR
ED RAPORU

207

KAYNAKLAR

Akbal Mhendislik, 2008. Ankara Ili Polatl Ilesi Polatl Belediyesi Artma Tesisi
Imar Planna Esas Jeolojik-J eoteknik Ett Raporu. Ankara

Andrews Richard, Lord William, et. al. Guidelines for Improving Wastewater and
Solid Waste Management. Environmental Health Project. 1993, 08.02.2002
<http://www.dec.org/pdf_docs/pnabp925.pdf>

Avrupa Konseyi, 1984. Avrupann Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarn Koruma
Szlemesi (Bern Szlemesi).

Atc, T. 1997. Sakarya Nehri Kirlilii ve Algler, Ekoloji evre Dergisi, say:24,
sayfa:28-32, Ankara.

Baran, i., 1976. Trkiye Ylanlarnn Taksonomik Revizyonu ve Corafik Dal.
TBTAK Yaynlar, Ankara.

Baolu, M. ve N. zeti, 1973. Trkiye Amfibileri. Ege niversitesi, Fen Fakltesi
Kitaplar Serisi, No. 50, zmir.

Baolu, M. ve i. Baran, 1977. Trkiye Srngenleri Ksm I, Kaplumbaalar ve
Kertenkeleler. Ege niversitesi, Fen Fakltesi Kitaplar Serisi, No. 76, zmir.

Baolu, M. ve i. Baran, 1977. Trkiye Srngenleri Ksm II, Ylanlar. Ege
niversitesi, Fen Fakltesi Kitaplar Serisi, No. 80, zmir.

Baytop, T. Trke Bitki Adlar Szl. Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek
Kurumu, Trk Dil Kurumu Yaynlar:578 (1997).

CITES, IUCN. 1973. Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Trlerinin
Uluslararas Ticaretine likin Szleme (CITES), Washington DC:

Council of Europe, 1997. Convention on the Conservation of European Wildlife
and Natural Habitats, Appendices to the Convention. Secretariat Memorandum,
Directorate of Environment and Local Authorities. Strasbourg, 6 March 1997. T -
PVS(97) 4.

Council of Europe, 2007. Convention on the Conservation of European Wildlife
and Natural Habitats, Appendices to the Convention. T -PVS(94) 2.

COWI Atksu Konsorsiyumu. 2008. Polatl Belediyesi Atksu Artma Tesisi Fizibilite
Raporu. COWI Atksu Konsorsiyumu (COWI, SNS, UBM, Encon), Ankara.

COWI Atksu Konsorsiyumu. 2008. Polatl Belediyesi Su ve Atksu Mastr Plan
Kesin Rapor. COWI Atksu Konsorsiyumu (COWI, SNS, UBM, Encon), Ankara

Davis, P.H., 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vols, 1-9,
Edinburgh Univ. press, Edinburgh

Davis, P.H., P.H. Miller, R.R., Tan K., 1988. Flora of Turkey and The East Aegaen
Islands, Vol. 10, Edinburgh Univ. press, Edinburgh.
ED RAPORU

208

Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Ayta, Z., Adgzel, N., Trkiye
Bitkileri Krmz Kitab (Erelti ve Tohumlu Bitkiler), Trkiye Tabiat Koruma
Dernei, Barcan Ofset, Ankara, 2000.

Esen, S. E.,. 2002. DPT Uzmanlk Tezleri Trkiyenin Kentsel evre Altyaps
(Atksu Bertaraf) Yatrm htiyac, Fayda-Maliyet Analizleri Ve Strateji nerisi
(2002-2023), Sosyal Sektrler Ve Koordinasyon Genel Mdrl Sosyal Fiziki
Altyap Dairesi Bakanl No: DPT : 2656, Ankara

Heinzel, H., R. F. Fitter, ve J . Parslow, 1992. Birds of Britain and Europe with
North Africa and the Midd/e East. Collins Pocket Guide.

IUCN. 1994. IUCN Red List Categories. Prepared by the IUCN Species Survival
Commission. IUCN, Gland, Switzerland.

IUCN. 2001. IUCN Red List Categories. Prepared by the IUCN Species Survival
Commission. IUCN, Gland, Switzerland.

Tokmakkaya P., 2000. mar Planna Esas nceleme Raporu, ller Bankas Genel
Mdrl, Ankara.

JMS, 2008. Polatl Kollektr Hatt ve Atksu Artma Sahas Yapm i Projesi
J eolojik J eoteknik Ett Raporu, Ankara.

Kizirolu, i., 1989. Trkiye Kular. Orman Genel Mdrl, 314 s. Ankara.

Kuru. H, 1987. Omurgal Hayvanlar. Atatrk niversitesi Basmevi, Ankara.

ztrk, ., Timur, H., Kokan, U., 2005. Atksu Artmnn Esaslar Evsel,
Endstriyel Atksu Artm ve Artma amurlarnn Kontrol

1991/271/EC Council Directive 91/271/EEC of 21 May 1991 concerning Urban
Wastewater Treatment

86/278/EEC Council Directive 86/278/EEC of 12 J une 1986 on the protection of
the environment, and in particular of the soil, when sewage sludge is used in
agriculture

1999/31/EC Council Directive 99/31/EC of 26 April 1999 on the Landfill of Waste

75/442/EEC Council Directive of 15 J uly 1975 on Waste

T.C. evre ve Orman Bakanl, 2006. T.C. Ankara Valilii, l evre ve Orman
Mdrl. Ankara li 2006 evre Durum Raporu, Ankara.

T.C. evre ve Orman Bakanl, 2007. T.C. Ankara Valilii, l evre ve Orman
Mdrl. Ankara li 2007 evre Durum Raporu, Ankara.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2003. evresel Etki Deerlendirilmesi
Ynetmelii, T.C. Resmi Gazete, No: 25318, Tarih: 16.12.2003.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2008. evresel Etki Deerlendirilmesi
Ynetmelii, T.C. Resmi Gazete, No: 26939, Tarih: 17.07.2008.
ED RAPORU

209

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2006. Endstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava
Kirliliinin Kontrol Ynetmelii, T.C. Resmi Gazete, No: 26236, Tarih: 22.07.2006.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2004 Hafriyat Topra, naat ve Yknt
Atklarnn Kontrol Ynetmelii, T.C. Resmi Gazetesi No: 25406, Tarih:
18.03.2004.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2005. Tehlikeli Atklarn Kontrol Ynetmelii,
T.C. Resmi Gazetesi No: 25755, Tarih: 14.03.2005.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2005. Kat Atklarn Kontrol Ynetmelii, T.C.
Resmi Gazetesi No: 20814, Tarih: 05.04.2005.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2005. Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii, T.C.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2004/1. Ambalaj ve Ambalaj Atklarnn Kontrol
Ynetmelii, T.C. Resmi Gazetesi No: 25538, Tarih: 30.07.2004.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2004. Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii, T.C.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2001. Toprak Kirliliinin Kontrol Ynetmelii,
T.C. Resmi Gazetesi No: 24609, Tarih: 10.12.2001.

T.C. ileri Bakanl. 2005. yeri Ama ve alma Ruhsatlarna likin
Ynetmelik, T.C. Resmi Gazetesi No: 25902, Tarih: 10.08.2005

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2008. 2008-2009 Merkez Av Komisyonu Karar.
T.C. Resmi Gazetesi No:26890, Tarih: 29.05.2008

T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl. 1996. Trkiye Deprem Blgeleri Haritas.
No:8109, Tarih: 18.04.1996

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2005. Trafikte Seyreden Motorlu Kara
Tatlarndan Kaynaklanan Egzoz Gaz Emisyonlarnn Kontrolne Dair
Ynetmelik. T.C. Resmi Gazetesi No:25869, Tarih: 08.07.2005

T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl. 2006. Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar
Hakknda Ynetmelik. T.C. Resmi Gazetesi No: 26454, Tarih: 06.03.2007

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2006. Kentsel Atksu Artm Ynetmelii, T.C.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 1991. Su Kirlilii Kontrol Ynetmelii Teknik
Usuller Teblii, T.C. Resmi Gazetesi No: 20748, Tarih: 07.01.1991.

T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl. 2006. Afet Blgelerinde Yaplacak Yaplar
Hakknda Ynetmelik. T.C. Resmi Gazetesi No: 26582, Tarih: 14.07.2007

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2008. Hava Kalitesi Deerlendirme ve Ynetimi
Ynetmelii. T.C. Resmi Gazetesi No:26898, Tarih: 06.06.2008
ED RAPORU

210

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2005. Tbbi Atklarn Kontrol Ynetmelii, T.C.

T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanl. 2003. Ak Alanda Kullanlan Tehizat
Tarafndan Oluturulan evredeki Grlt Emisyonu le lgili Ynetmelik, T.C.

T.C. evre ve Orman Bakanl. 2008., evresel Grltnn Deerlendirilmesi ve
Ynetimi Ynetmelii T.C. Resmi Gazetesi No: 26809, Tarih: 07.03.2008.

TUK (DE), 2007. Nfus Saym Kesin Sonular, Ankara

Tchobanoglous, G., 1991. Wastewater Engineering, Treatment, Disposal, and
Use: Metcalf and Eddy, Inc.

Saldanha, Cedric D.; Whittle, J ohn F.; Using the Logical Framework for Sector
Analysis and Project Design: A User's Guide. Asian Development Bank. 1998,
13.02.2002
<http://www.adb.org/Documents/Guidelines/Logical_Framework/logical.pdf>

US evre Koruma Ajans (USEPA), 1977. Compilation of Air Pollutant Emission
Factors. Office of Air and Waste Management, Office of Air Quality Planning and
Standards, Research Triangel park, North Carolina.

Yertek Tic.Ltd.ti.,1995. Nazm mar Planna Esas 20M-19M-19L-19K-18M-18L-
18K-17L Paftalarnn Jeoloji Aratrma Projesi.

nternet Adresleri:

www.polatl.bel.tr/
www.deprem.gov.tr
www.dsi.gov.tr
www.mta.gov.tr
www.kultur.gov.tr
www.styd-cevreorman.gov.tr
www.tuik.gov.tr
www.cevreorman.gov.tr
http://www.havaizleme.gov.tr
www.eie.gov.tr
http://www.tubitak.gov.tr/tubives/
http://www.biokim-aritma.com/Atyksu_Arytma_Tesisinin_YPletilmesi.pdf
(Bakc,2008)
http://www.ansijournals.com/ajps/2007/288-293.pdf

Polatli Atiksu Aritma Tes 304 S 304 Ed Raporu PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Polatli Atiksu Aritma Tes 304 S 304 Ed Raporu PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

POLATLI BELEDYES

Ortalama kar yal gnler says

Bu parametre atksu deerlendirmesinde baklmayacaktr.

belli derecelerde her kanalizasyon ebekesinde bulunur ve iddetli

sisteme girmesi, atksu debisini nemli miktarda

You might also like