DR.

HKMET KIVILCIMLI BROR DZS:

RETM NEDR

NDEKLER
ANLAILMAYAN TEMEL KONU RETM NEDR BAST YENDEN RETM TKETM N RETM KAPTALST RETM YORDAMI a) Sermaye ve Faiz b) yeri ve rat KAPTALZM VE GEN YENDEN RETM c) Kapitalist retimde cret Ve Kr KAPTALST SINIFIN KEND KUYUSUNU KAZII a) retim Tabannda eliki b) Snf likilerinde eliki GEN YENDEN RETM KAPTALZM LE PREKAPTALZMN UZLAMAZ ZITLII Tarihte Tefeci Bezirganlklar Osmanllk'ta Tefeci Bezirganlk Neden kt Kapitalizm Prekapitalizmi nasl kertir PREKAPTALZM VE KAPTALZMN KAYNAMASI 9 13 17 21 29 29 32 39 39 45 45 48 53 57 57 59 65 69 5

ANLAILMAYAN TEMEL KONU

En ok anlalmayan iki terim var: "BAST YENDEN RETM", "GEN YENDEN RETM". Bu szler, daha konuulurken anlalverecek gibi grnyorlar. Ne var ki, Trkiye Solu bu eit deyilere henz eletirici bir nem veremiyor. Ekonomi-Politik sektr sosyalistlerimizin ou iin ikinci kertede kalyor. Ya kk ve gnlk, pazar, borsa olaylarnn kargaal iinde kalnyor, yahut "YKSEK SOSYALZM" sloganlarnn parlaklna kaplnyor... Kk ve parlak olaylar yannda, derinliine olduu iin nankr kalan ekonomik konularla uralmyor. Bu yzden, ekonomi-politikamz kimsenin iinden kamad "SNK" problemler gibi sinip kalyor. Ekonomi Politik deyince, hl "byk yazar" ve "byk lider" geinenlerimiz bile; falan lkenin ilkokul rencilerine belletilmi alfabetik olaylardan snava ekilseler, snfta "akar" kalrlar. Byle bir ortamda iddiasz orta halli sosyalistlerin, iilerin, kyllerin, esnaflarn, aydnlarn ve hele her eyi yeni batan renmek isteyen genlerimizin kimi konular anlamaylarna bir eksiklik gzyle bakmak ukalalk olur. "Yksek sosyalistlerimize bakn! Hi birisi kl kadarck olsun eksikleri bulunabileceini zerlerine sratyorlar m? Hepsi birden anadan doma sosyalizm biliminin topuuna varlamaz

heykelleridirler.

Erkekseler,

byn takan STALN

kesiliyor.

Kadnsalar, sosyologluk makyaj ile krsye frlayan dnya gzeli ROSA LUKSEMBURG'tan daha eteine eriilemez "ideologluk" krtyor. Anladk, bu statlardan hayr yok! nk onlar iin eletirinin diyalektii ldrcdr. Onlar "Sosyalizm" skolastiine boaza dek batmlar. "Bilimsel Sosyalizm" mezarna gmlmler. O dnce ve davran llerimizi hayrla anmay sonra gelenlere brakalm. statlara karlk, anlamadklarn aka syleyen rencileri var. Yzmze kar, hatta sverek haykranlar yok mu? te bunlarda gerek sosyalizm iin "EKMEK VAR". Onlar Bbil art kk burjuva bataklmzda bitmi gen ieklerdir. En zehirlilerinin cevherinden, dozunda kullanlrsa, ifa verici ila bulunabilir. Onlar elbet "Anlamyoruz" demeyeceklerdir. "Anlalmyorsun" diyeceklerdir. Ne yapalm? Kk burjuva yiitlerinin yourt yiyileri her zaman byle olur. "Kad kznda bile bulunan" o kadarck kusurlarna bakmayacaz genlerin. Mademki svlerinde bile az ok bir dnce tepkisi yatyor ve bir dnce gerekesi ne sryorlar, demek kafalar iliyor. Mademki kafalar iliyor, demek, gvdeleri de olumlu davranlara yakn dyor. nsanolunun etlerini, damarlarn, organlarn genellikle sinir sistemi iinde beyni yneltir. Onun iin, burjuva psikolojisi bile, insan davranlarnda bir "Forceideomotrice" (fikrin kmldatc gc) bulunduunu kefetmitir. Eskiler, bilmeyenlerden deil, bilmediini bilmeyenlerden kork, demi10

ler.

Anlalmyor

diyenler,

bilmediklerini

bilecek

insan-

larmzdr. Onlarla konuabiliriz. Onlarn anlamaylar nedir? Anlaya doru kprler kurmaktr. Ya svp saylar nedir? Kpr kuran istihkm birliklerinin kazma krek grltleridir. Bu bakmdan, anlamak uruna her tekmeyi iyimserce karlyoruz. Anlalmayan deyimlere onlar iin geiyoruz. tekiler, gidebildikleri yere dek yuvarlanacaklar. tekilere bir ey retmek kimsenin ne haddi? Anlamadn ve anlalmadmz yzmze arpanlardadr i. Kuku yok; anlatmaya mecburuz. Anlatamyorsak, kabahat bizdedir. Ona gre sz aacaz. BAST yahut GEN sfatlar ile damgalanan YENDEN RETM ne demektir? Bilimcil Sosyalizmin iki kere iki drt ederce basit ve gl bir kavram var: Toplum ve insan var olmak iin elbet dnce ve davranlarn trlsn baarmaldr. Ancak, insan dnce ve davranlarnn en "sakl" blm, RETMEK ile REMEK dnce ve davranlarnda toplanr. REMEK nedir? Artk bunu bilmeyen olmasa gerektir. Her canl yaratk gibi insan da kadn-erkek bulumalar ile ocuk domas biiminde rer. Toplumun ve insanln varolmas iin remek arttr. Bunda anlalmayacak hi bir ey yok. Yalnz, remek iin her eyden nce geinmek ve yaamak gerektir. Yaamak ise, insan iin retimsiz, yani yaatacak maddeleri yaratmakszn olamaz. u halde, reyim (remek) konusunu kavrayabilmek aydnlatmalyz. iin, nce retim (retmek) konusunu

Her kii sabah uykusundan gzlerini at m, nce dn yaplm retimden kalan bir rn varsa onunla yaayabilmesi iin gerekli kaloriyi gvdesine indirmek zorundadr. Buna TKETM diyoruz. Sonra, gvde ve beyin makinelerinin ald o besi kalorisi, bir eit kmr, ya ve benzin ile o gn akama dek bir eyler yaratmak gerekir. Bu yarata RETM diyoruz. Tketimle retim yapmakszn toplum ayakta duramaz. Tketim yapmak iin mutlaka retim arttr. Szck olarak retim, Osmanlcada "istihsal" adn alyordu. stihsal, szcnn Trke RETMEK'ten gelme "retim" olduunu bilelim.

RETM NEDR?
retim deyince ilk akla gelen ey, insann yaamas iin gerekli maddeleri elde etmesi oluyor. Ancak "madde elde etmek" deyince, bugnk toplumumuzda insan ok artc kark olaylara almzdr. Ky aas da konanda oturmutur, adamlaryla "bey gibi yaamak iin" ortalkta kaplayabildii topraklar benimsemitir. 0 toprakta almadka yaayamayacak durumda braklm insanlar, Marabalar, Ortaklar, Yanamalar, Ameleler ve ilh. urarlar. Bu uramalarla yaratlan maddelerden Aa pazar kanunlarna gre insafna kalm bir blk "maddeyi elde eder". Aa'nn byle madde elde etmesi retim yapmas mdr? Hayr. Bezirgan ve tefeci hacaa ile eraf da baka trl davranmazlar. Ellerine be kuru para sermayesi geirmilerdir. Bu para ile kylleri, esnaflar ve benzeri skk insanlar haraca balarlar. Kendi geimleri iin, oluk ocuklarnn bugn ve yarn rahat etmesi iin, br dnyaya dek nimetler salamak iin "madde elde etmek" zorundadrlar. Bunlarn madde elde edileri retim yapmalar mdr? Gene hayr. Ky aasnn yapt madde elde edi de, tefeci-bezirgan hacaa ve erafn yapt madde elde edi de "RETM" yapmak deildir. Hatta aalk ve tefeci-bezirganlk retimle dorudan

doruya hi ilgilenmeyi sevmezler. Onlarn yerine retimde ortaklar, yanamalar, kyller ve esnaf nasl isterse yle alsn, "ne ii varsa grsn", yeter ki aaya ve tefeci-bezirgana u kadar sre iin kulland toprak veya para (sermaye) karl u kadar irad, faizi ve kr salayp getirsin. Ondan tesini ve ondan berisini ne aa, ne tefeci ve ne de bezirgan aramaz. AANIN ARADII: Mlk edindii geni topraklar zerinde yaplacak retimin (madde yaratmann) biimi veya yordam veya verimi falan deildir. O aa, toprakta almasna MSAADE ettii yarcnn, yanamann belli bir sre sonra aasna salayaca RAT (rant) tutarna bakar. TEFECNN ARADII: dn verdii parann nerede, nasl kullanlaca yahut bir retime, yani madde yaratmaya yarayp yaramayaca deildir. O tefeci, dn para olarak kullanlmak zere sermayesini kiraya vermitir. Kylnn, esnafn, aydnn, hatta kapitalistin belli bir sre sonunda tefeciye salayaca FAZ (tefe, rba) tutarna bakar. BEZRGANIN ARADII: Satmak zere parasyla veya para vaadiyle satn ald maddeleri, karl denmek zere satt kylden, esnaftan, aydndan, hatta kapitalistten belli bir sre sonunda salayaca KR tutardr. Bezirgan satt maln mirasyedice harcanmasndan memnun olur, hatr kalmaz. Yani, bezirgan satt maln retici biimde, retim urunda kullanlmasna aldrmaz. Bezirgann mallarn alan kii ne dilerse yapsn, yeter ki, mallarn karln derken bezirgann o maddeleri satn ald paradan ok fazlasn bezirgana desin. 14

Btn bu sebeplerle aann, tefecinin, bezirgann yapt szm ona madde elde edi RETM deildir. Belki retimin sonunda elde edilmi rnleri, retmenlerle paylamaktr. Yeryznde bir NSANLAR (canl kiiler), bir de TABAT (cansz varlk) vardr. nsann kendisi, organlaryla bir tabiat parasdr. Ne var ki, tabiattan ayr gibi duran bir bamsz paradr. Buna ORGANZMA denir. nsann organizmas ile tabiat arasnda, yaama sresince bitmez tkenmez madde al verileri yaplr. Ama bu al verilere "retim" denmez. nk insandan baka her hayvan ve her bitki kendi organizmasyla tabiat arasnda madde al verii yapt iin ve yapabildii srece yaar. Oysa insan organizmasnn tabiatla yapt madde al verii RETM adn alr. nk insan tabiatla al veriini btn teki canl organizmalardan bambaka biimde yapar: 1- Baka her canl organizma tabiatla madde al veriini TEK BAINA yapar. nsan tabiatla al veriini hi bir zaman tek bana yapamaz. Daima tek kiilerin dnda, btn ile bir toplumun yaratt artlara ve biimlere uyarak yapar. Onun iin, tabiatla al veriinde toplumdan gelme bir bilin tar. 2- Baka canl organizmalar tabiatla madde al veriini ORGANLARI ile (yani, vcutlarnn canl aletleriyle) yaparlar. nsan tabiatla al veriini, insan oldu olasya, hi bir vakit yalnz canl organlaryla, srf eliyle ayayla, diiyle trnayla yapmaz. Toplumdan ald dnce ve davran metotlaryla ve retim aralaryla yapar. Toplumun kiilere hazrca sunduu ve kuaklar kua gelitirdii METODLAR'a ve ARALAR'a toptan TEKNK ad verilir.

Demek insann bitkilerden ve hayvanlardan balca fark udur: 1- TOPLUMCUL (sosyal) ilikiler iinde tabiatla madde al verii yapar. 2- TEKNK ilikiler iinde tabiatla madde alverii yapar. te byle hem toplumcul, hem teknik yoldan madde al verii yapmaya RETM denilir. Yani, retim deyince gene ortada bir madde al verii vardr. nsan tabiata kendi vcudunun ve kafasnn alma gcn verir; tabiattan o harcad alma gcn srdrecek maddeleri alr. yalnz tabiatla madde al veriine kalsa, bu yaplan ie retim denemez. Onu btn hayvanlar yapar. Hatta, toplum iinde btn hazr yiyici hayvanlar da yapar. Aalar da, beyler de, tefeciler de, bezirganlar da tpk hayvanlar ve bitkiler gibi evrelerinde bulduklar rnleri ve maddeleri alp tketirler. Ama bu hayvanlarn, bitkilerin, aalarn, tefecilerin ve bezirganlarn bir maddeyi elde etmelerine retim ad verilemez. retim: nsann (TOPLUMCUL + TEKNK) ilikiler iinde tabiattan madde al verii demektir.

BAST YENDEN RETM

Toplumun temel ilikisi retimdir. Fakat retim l bir forml deildir. Ancak zdd ile bir arada bulunan bir gerekliktir. retimin zdd tketimdir. Tketim olmasa retim de olmaz. Bu bakmdan, her retim ayn zamanda bir tketimdir. rnek verelim: retim srasnda iletilen makineler anrlar. Buna amortisman denir. Trkesi anma paydr. Demek retim olay daha yaplrken makineler anma pay lsnde tketilirler. Gene yle, hammadde ve ilk maddeler, retim srasnda toptan harcanp tketilirler. inin almas, bir gn nceden beri gelitirdii igcn retim srasnda tketmesi demektir. Ve ilh... Bylece tketim iin retim yapmak da ne denli artsa, en az o denli retim yapmak iin de tketim yapmak arttr. Ne retimsiz tketim olur, ne de tketimsiz retim. Bu diyalektii unutmamak artyla retim belli olunca, hemen arkasndan tketimin geldii, daha dorusu retimle tketimin boyuna bir arada ve ayn zamanda yapld ortadadr. Ancak bir anlaya varmak iin, teorik olarak retim tketimden ayrlabilir. O zaman yaplan her retimin yeniden retimle srp gidecei kendiliinden ortaya kar. nsan her gn rettiklerini bir yandan da her gn tketir. retim tezdir. Ama yalnz bana retim olamaz. retim tezi-

nin karsnda onunla birlikte green antitezi tketim bulunur ve tketim yaplacak nesneler bulunmadka retim yaplamayaca gibi, tersi de dorudur. Btn retilmi nesneler, tketilmeyecekse, onlar retmeye kim, niin kalksn? Onun iin, hayat retim teziyle tketim antitezinin karlkl etki-tepkisi, bitmez tkenmez savadr. Yeniden retim nedir? retim teziyle tketim antitezi arasndaki ztln ve savan nc momenti, yani sentezidir. Bugn rettiimizi tkettik mi, yarn yaamak iin yeniden retmek zorunda kalrz. Buna YENDEN RETM adn veriyoruz. Yeniden retim olur olmaz, hemen gerein diyalektii ile bu sefer yeniden retimin kendisi tez haline dner. Dnk ilikilerimiz iin yeniden retim sentezi olan almamz; bugnk ilikilerimiz iinde artk yeni de olsa yalnz bir retim tezidir. Hemen o retim tezinin karsna yeniden bir tketim antitezi geer, bouurlar. Ztlklarn mekanizmas ile birbirlerini manivel kollar gibi "kaldrrlar". Onlarn yerini bir baka sentez, ikinci bir YENDEN RETM tutar. Ve retim hayat bylece srp gider. nsanolu kendini bildi bilesiye ka trl yeniden-retim biimi grld? Marks Baba KAPTAL kitabnda balca iki trl yeniden retim sayyor: 1- BAST yeniden retim, 2- GEN yeniden retim... BAST YENDEN RETM: Bugn toplumun ihtiyac olan maddeleri tkettik. Yarn retim yapacaz. Ne kadar? Tkettiimiz kadar. nsanlar byle her retim sresinde tkettikleri maddeler kadar yenilerini retirlerse, yaptklar ie 18

BAST YENDEN RETM denir. Demek basit yeniden retimde TKETM egemen g olur. GEN YENDEN RETM: Bugn toplumun ihtiyac olan maddeleri tkettik. Yarn retim yapacaz. Ne kadar? Tkettiimizden daha ar miktarda. nsanlar yaptklar her retim sresinde tkettikleri maddelerden ok fazla, daha ar yeni maddeler retirlerse, yaptklar ie GEN YENDEN RETM denir. Hangi toplumlarda retim basit yeniden retim biiminde olur? Hangilerinde retim geni yeniden retim biiminde olur? Bu soruya verilecek karln daha iyi anlalmas iin, yukarda yeniden retimin tanmlanmas yaplrken sylediklerimiz gz nne getirilmelidir. nsanolu yeniden retimini, retmen olarak kendi HTYACI iin yapyorsa, yeniden rettikleri kendiliinden basit yeniden retim olur. Geri ihtiyacn snr yoktur. Boyuna topluma gre, zamana gre, yere gre deiir. Ama bu deien ihtiyalara gre retim yaplyorsa, tarihte grlen btn kapitalizm ncesi toplumlarda olduu gibi, yeniden retim BAST biimli olur; deien ihtiyalara gre yeniden retim de deierek tpatp belli bir sre iindeki toplum ihtiyalarn karlar. Kapitalizme gelinceye kadar yeryznde egemen olan btn retim biimleri, yalnz TKETMEK amacyla yapldklar iin, oralarda egemen olan da basit yeniden-retim idi.

TKETM N RETM
Toplumda insanlar ne vakit yalnz ve srf TKETM iin

RETM yaptlar? te bir soru ki, Tarih ncesinden bugne dek insanln btn bandan geenleri gz nne getirmeyi ister. lkel Sosyalist toplumun, yani Tarihncesi Komunann insanlar iin retim srf tketilecek nesneleri salamak uruna yaplr. O zamanki alma artlarna gre insanlar ilkel bir plan gderlerdi. Belirli bir sre iinde neleri tketmek isteyeceklerini aa yukar tasarlarlard. Ona gre tkettikleriyle orantl olarak yeniden retim yaparlard. Biraz fazla, biraz eksik, yeniden retimin salad maddeler tketimle ayarlanabilirdi. O ayarlamada btn Kan kardelerinin karlar gibi durumlar da eit ve ayn idi. Yeniden retim tketilenden azca ise, gelecek yeniden retim ona gre arttrlrd. Tketim azca ise, fazla gelen maddeler ya saklanr, saklanamazsa braklr, yahut konu komuya sunulurdu. Bylece Tarihncesi toplumunda basit yeniden retim kendiliinden imie ayarlanarak egemen olurdu. Medeniyetten nce Yukar Barbarlk konanda tarm (ziraat) kefedildi. Tarm retimi, ne avclkta, ne obanlkta grlmemi bir madde bolluu getirdi. nsanlarn tketim ihtiyalar da o saat ykseldi. retim ne denli VERML ve ok bereketli olduysa, tketim de karlk olarak o denli ALIMLI ve ok harcamal yapld.

Orta Barbarlkta obanlk kefedildii zaman da ayn ey grlmt. Sr'nn getirdii olaanst bol yeniden retim ondan aa kalmaz bol yeniden-tketimlerle karlanmt. obanlktan nce Aa Barbarlk kona mlekilii kefedince Vahet zaman tketimden fazla gelince atlan maddeler, kap kacak iinde daha iyi korunup saklanabildi. Btn bu Tarihncesi ilkel toplumlar iin retimle tketim otomatik denilecek basitlikle birbirini ayarlca gtt. Medeniyetle birlikte ne oldu? Toplum sahnesine ok yavaa ve sinsice, ama hibir adm gerilemeye katlanmakszn ilerleyen yeni tip bir insan snf kt. Bu tredi snfa TEFEC-BEZRGAN snf denildi. Tefeci-bezirgan snf para gcn elinde tutuyordu. Onun amac ve grevi, PARA LE PARA kazanmakt. nsanlarn muhta olduklar maddeler retilir mi, yoksa tketilir mi? Tefecilerle bezirganlara bu vz gelirdi. Onlar, retim yle dursun, tketim iini bile para (FAZ veya KR) salamak iin gz nnde tutuyorlard. retim tketimi karlar m? Tketim retime denk gelir mi? Tefeci-bezirgan byle eyleri akldan geirmeyi budalalk sayard. retimle tketimi ayarlamak ne gezer? Bu ayar ne denli bozulursa, Tefeci-bezirgan o denli ok para kazanrd. Tketim ne denli ok ve retim ne denli az olursa, tefeci ve bezirgana o kadar ok yal kazan kaplar alrd. te bugne dein Trkiyemizin trajedisi bu ekonomik kaynaktan kar. Tefeci-bezirganlarmza 22 yle bir bakmak, onlarn toplum yaratcl karsnda olumsuz cierlerini okumaya yeter.

Ne var ki, Medeniyet dediimiz parlakl ile gzleri kamatran toplum biimi ortaya kmt ve bu Medeniyetin dinamik gc o kaygsz ve ayarsz Tefeci-bezirgan snflar oldu. Ekonomiye de onlarn damgas vuruldu. Kadim ekonomi biiminde retim temeli, tefeci ve bezirganlarn balca apul kaynaklar idi. Ama tefeci ve bezirganlar bu temelle dorudan doruya uramyorlard. Tarm kk ekincinin retimiydi. Zanaatlar tarmn eki gibi ileyen kk aletli emekilere dayand; yani, toplumda retim yapanlar bugnk adlaryla, KYLLER ile ESNAFLAR oldu. lkel Smer kentlerinde, sonraki Akdeniz kentlerinde toplum adna yaplan ilk retim kolektif ekincilik ve zanaat oldu. Yalnz bu kolektif retim ok srmedi. blm arttka herkes kendi tarlasnda, kendi dkknnda alr duruma geldi. Toprak bir yana braklrsa, geri kalan btn tanr alma aralar kk lde aygtlar ve avadanlklard. Bir kk saban olan kyl bir ift kzle srebildii yerde retim yapt. rs ekici bulunan zanaatkr onlarla alabildii dkkancnda zanaat retimi yapt. Her iki durumda da toplum retimi KK RETM oldu. Tefeci-bezirgan snf bu durumdan hinolu hince yararland. Kk retmenler (Kyller ve Esnaflar) birbirlerinden habersizce retim yapyorlard. Onlarn yaptklar rnleri pazarda karlatrmaktan baka geim yollar yoktu. Kent kapal kk bir hisarck iken, kk retmenler rnlerini kendi elleriyle pazara getirip dei edebilirlerdi. Kent hisarlar yklp pazar genileyince, alclarla satclarn dorudan doruya retmenler olmas nce gleti, sonra imkanszlat.

Kent duvarlar atlayp andka, eski Kent pazar, Kentler aras pazar haline geldi. Medeniyet kentleri dnda dnya Barbarlarla dolu idi. Kentlerle Barbarlar aras alveri daha uzak pazarlar zorlad ve bylece insanlk lsnde Evren Pazar dodu. Bu kadar genilemi pazarlar zerinde dorudan doruya retmenler (mstahsiller) ile tketmenler (mstehlikler) bizzat boy gsteremezlerdi. Her retmen ayn zamanda tketmendi. Her tketmen de ayn zamanda retmendi. Bylece btn retim yapan insanlarn arasndaki ilikilere birtakm ARACILAR kart. Bu araclar balca iki trl idiler. Ya dorudan doruya rnleri matah biimine sokup retmenden tketmene aktaryorlard. Bu aktarma sayesinde KAR kazanan BEZRGAN oluyorlard. Yahut baka bir mekanizma iliyordu. Kk retmenler, ister retim ister tketim alannda olsun, sk sk darda kalan kiilerdi. 0 zaman geimleri veya retimleri iin para bulmak zorunda kaldlar. Onlara para kiralayan kimseler FAZ almadan bunu yapmadlar. Bylece bir blk araclar TEFECLER haline girdiler. Ancak dikkat edelim. Araclk yapan Tefeci-bezirganlarn, retimle dorudan doruya ilgileri yoktur. Onlar retimle deil, RETMENLERLE ilikilidirler. retmen kyl yahut zanaatkr olmu, retimi falan yahut filn arala yapm, alrken u veya bu usul kullanm, Tefeci-bezirgan oral bile olmaz. Bu durumun sonucu yledir: Antika Medeniyetler a boyunca RETM tefeci-bezirganlarn elinde deildir. Onlardan bambaka, hatta Tefeci-bezirgan ile taban tabana zt, ayr snf insanlarn elindedir. Normal olarak dolaysz retmenler kk ky24

ller ve esnaflardr. Bu artlar altnda Tefeci-bezirgan snf yaplan retimi istedii kadar smrsn, o retimin ne biimiyle, ne yordamyla ilgilenmez. Hatta iaret ettiimiz gibi, retim ve tketim buhranlarndan holanr. Bir retimin olup olmayna aldrmaz. Asl retmen olan kk reticilerin ise retim yapmaktan bir tek amalar vardr. O da kendi kendilerinin ve oluk ocuklarnn geimini salamaktr. Yani, kk retmen yalnz ve srf TKETM iin RETM yapar. Kk retmenler (Kyller ve Esnaflar), tarih boyunca ilkel sosyalizmden kalma Komuna gelenekleri dnda pek az bamsz ve hr retmen oldular. Bezirgan ilikilerin smrs altnda kvrandlar. Ayn bezirgan ilikilerin sk sk zincirlerinden boandrd sosyal altstlklerde kolayca ezildiler. Belli bal hibir kesin tarihcil rol oynayamadlar. Hele ileri Medeniyet alarnda Kle veya Serf deilseler, ya akaklk ettiler yahut bilinsiz, plansz, topist patlanglar yaptlar; isyanlar kardlar. Ara sra beliren hr ve yar bamsz kk retmenlik alarnn sonu hep onlarn aleyhine dnd. Kent iinde zamanla parababas olan Tefeci-bezirganlar toprak satn alp Bey ve Efendi oldular. Yahut sivrilen toprak sahipleri, yer ve para edindike Tefeci-bezirgan kesildiler. O zaman retmenlerin, Kyl ve Esnaflarn stnde bir EGEMEN SINIF dodu. Bu klasik ve normal diyebileceimiz birinci tip geliim oldu. kinci tip geliim daha farkl idi. Gene Tefeci-bezirgan ilikilerin ynelttii alanlarda, Medeniyetlerle Barbarlarn kanl

atmalar oldu. Medeniyetin k anda Tarihcil Devrimler patlak verdi. 0 devrimleri baaran Barbarlarn efleri kendi toplumlarnn zerine ktlar. Sosyalist Kan kardelerine kar Medeniyetin eski egemen snflar ile birletiler. Her iki biimde de ortaya kan EGEMEN SINIF, kendi toplum durumunu ve karn salayabilmek ve kan ihtilaflarla toplumun havaya umasn korumak iin kendi snf tekiltn, yani DEVLET kurdu. Devlet gcn ellerinde tutan egemen snflar, kendi geimleri bakmndan retimle ilgilendiler. Siyasi stnlkleri sayesinde, ekonomik veya lks ihtiyalarn kk retmenlere yaptrdklar rnlerle saladlar. Bylelikle, onlar da retimle dorudan doruya ilgilenmi oldular. Ancak, toplumun temelini tekil eden retim biimi eskiden ne ise yle kald. Egemen snflar Kent iinde tredikleri zaman EFEND (Kle sahibi) adn aldlar. KLE'leri yalnz kendi ihtiyalarn karlamak zere retimde altrdlar. Bylece retim gene tketim iin yapld. Egemen snflar Kent dndan gelme Komunann Barbar efleri ile kaynatklar zaman BEY (Derebeyi) adn aldlar. SERF'leri (toprak bentleri Osmanl deyimiyle: "Yerlerin esirleri"ni, yar kleleri) srf kendi ihtiyalarn karlamak zere retimde altrdlar. Gene tketim iin retim yaptrdlar. Efendilerle Beyler retime tefeci ve bezirgandan daha dolayszca bal idiler. Efendi, topranda tarm ve zanaat ilerini yapan retmenlerin YAAMALARINA msaade etmek iin tketim maddeleri retmelerini istedi. Amac Klelerinin yarattklar 26

rnle EFENDI GB yaamak idi. Efendinin klelerinden bekledii retim, srf kendi tketimi iin yapld. Bey, topranda tarm ve zanaat iini yapan retmenlerin (Serf kyllerin, Rey esnaflarn) ALIMALARINA msaade etmek iin yaamalarn istedi. Amac, serflerinin yarattklar rnle BEY GB geinmekti. Yani, beyin de serflerinden bekledii retim, kendi tketimi iin oldu. Bylece Kadim dnya, bir ztlklar maheri oldu. Bir yanda, Tefeci-bezirgan ilikileri yeryznde kyametler kopard. te yanda, ayn bezirgan ekonominin temelindeki kk retmenlik hi deimeksizin olduu gibi kald. Antika Medeniyetlerin ne ALT (Kle-Serf) snflar, ne ST (Efendi-Bey) snflar iin tketim yapmaktan baka bir maksatla retim yapmak bilinmedi. Tefeci-bezirgan ister kk retmen olarak bamsz kyller veya esnaflarla, ister byk Latifundialar, Malikaneler, iftli katlarda alan kleler ve serflerle alveri yapsn, ister Kent Despotlar ile yahut efendi ve beylerle alveri yapsn, "Arac" olmaktan teye geemedi. RETME el atamad. retimden kr veya faiz ald. retimi gden durumuna sokulmad. Efendilerin retimden bekledikleri ey, kendi rahat saltanatlarn srdrmek iin gerekli tketim maddeleri idi. Beylerin retimden bekledikleri ey bundan bakas deildi, Tefeci-bezirganlarn retimden deil, retmenden bekledikleri iki ey vard: Biri Kr, tekisi Faiz idi. Onun dnda retime katlmad. Bu sebeplerle 7 bin yllk Antika Medeniyetler battlar, ktlar. Hepsinde tarih boyunca yeniden retim hep BAST YE-

NDEN RETM olarak kald. Kapitalizme gelinceye dein retimin ar basan amac TKETM oldu. Tketim ise, tketicilerin ihtiyalar ile ayarlandndan, belirli seviyesinden pek telere geemedi. Ancak Kapitalizm ile birlikte basit yeniden retimin yerine GEN YENDEN RETM yordam geebildi.

KAPTALST RETM YORDAMI

Kapitalizm geni yeniden retim sistemidir. Bunun ne demek olduunu anlamak iin, zetleyelim. a) Sermaye ve Faiz Kapitaliste retim, Tefeci-bezirgan medeniyetlerinde grlen retimin taban tabana zdd oldu. Tefeci-bezirgan sermaye, retimin biimi, yordam ve amacyla hi ilgilenmiyordu. Kapitalist sermaye daha doarken, yepyeni, o zamana dek grlmemi bir retim yordam kurdu. Ona kapitalist retim yordam denildi. nk retime damgasn vuran iliki, modern kapitaliste bir iliki idi. Kapitalist ilikilerin gelitii toplum, birdenbire, Kapitalizm adn alan bir biime girdi. Kapitalizmde retim deyince gzmz nne ne gelir? Biliyoruz, KAPTALST adn alan kii, ilkin sanld gibi cebi para dolu bir Karun deildir. Kapitalistin en birinci karakteri, GRKN (mteebbis) kii olmasdr. Girikenlii nereden gelir? O zamana dek grlmemi bir retim yordamn kotarmasndan ileri gelir. Bu kotar srasnda kapitalist, "SERMAYE SAHB" adn alr. Ancak, aslna bakarsak, kapitalist yalnz sermaye ilikileri 29 konuyu birka balk altnda

bakmndan sermayenin sahibi gibi grnr. Klasik anlamda kapitalist ise, kulland sermayenin MLKYET'ne sahip olmaktan uzaktr. O sadece bir girikendir ve girikenlii ile bir yerden bir sermaye bulmutur. Yani kapitalist cebinde hazr olan paray kullanmaz. Bakalarnn ceplerinde veya kplerinde yahut kasalarnda duran paralarn dn olarak alp kullanr. buraya geldi mi, kimse parasn kapitaliste bedava vermez. Kapitalist girikenliini gstersin diye, ona babas hayrna para veren, dnyada grlmemitir. Yahut daha dorusunu syleyelim. yle bir hal Trkiye dndaki dnyada grlmemitir. Herkesin bildii gibi, Trkiye'de iler bir hayli bambaka olmutur. Trkiye'de BATILILAMA ak ile tam tersine bir gidi olmutur. Bir "DEVLET BABA" yetitirmiizdir. O, btesi ile, bankalar ile, tahsisleri ile, tavizleri ile, primleri ile, takaslar ile kayrmalar, denekleri ve ilh. le bir Devlet Baba deil, kapitalistler iin gkten inmi bir Noel Baba'dr. Btn bahilerini burada saymakla bitiremeyiz. Ancak, biraz dikkat eden herkesin grd gibi, bizim Devlet Baba, kapitalistlerimize bedavadan milyonlar ve yz milyonlar sunmak iin yaratlmtr. lla ki kapitalist yaratacaktr. Yaratabildi mi? Gzlerimiz nndedir. Devlet Baba, kapitalist aalara hi yoktan ve hazrdan srf para kazanmalar iin paralar ve imkanlar vermekle, kapitalistlerimizdeki GRKNLK ruhunun kkne kibrit suyu dkmtr. Ve milletin bana girikenliini yitirmi, hazr yiyici, vurguncu bir derebeyi art, yapma kapitalist snf tretmitir. Btn felketlerimizin temeli de burada balamtr. 30

Tekrar edelim. Kapitalist demek, girikin demektir. Byle iken, Devlet Babann kapitalistlerimizi smbl bebek tohumu gibi pamuklar iine sarp milletin can ve kan ile doyurmas, girikinlii ldrmesi olmutur. O yzden kapitalizmimiz daha doarken l domutur. Devletilik dediimiz ebe, kapitalistlerin biricik olumlu karakterlerini, girikenliklerini hie saymakla, olumsuzluklarn en ktsne dmtr. Solcularmza dahi bir trl anlatamadmz ey Devletiliimizin bu ka yapaym derken, gz karan trajedisidir. Kapitalist yapaym derken, Devletiliimiz girikenlii karp atmtr. O zaman ortaya, bizim bize benzeyen ANORMAL kapitalizmimiz frlamtr. Normal kapitalistin kendisi de, kimseden babas hayrna on para isteyecek enayi akgzlerden deildir. Kapitalist, girikenlii sayesinde ortalkta yararl, verimli i alanlar aarak ve paras olanlara temiz kazan gstererek gerekli sermayesini toplar. Yani, kapitalist sermayeyi kira ile ald kimselere karlk der. Bu sermaye kiras denen karlk kazanca FAZ denir. Bylece Kapitalizm normal olarak daha doarken, hatta doabilmek iin, yan banda srf para ileriyle uraan bir zmre yaratr. O zmreye, vaktiyle Sarraf derlerdi. imdi topuna birden Bankac ad veriliyor. Baka deyimle, Kapitalizm, sermaye bulmak iin bankalara bavurur. Sarraflar, bankerler, sigortaclar, borsaclar ve ilh. Bir sr para oyuncular, asl giriken kapitalist sayesinde sermayelerini iletirler. Eer ortada olumlu i yapan, yaratc ve retmen bir giriken, kapitalist zmresi olmasa, bu para kapitalistleri yaayamazlar.

Gelin grn ki, Trkiye'de her iimiz gibi bu i de tersine dnmtr. Giriken kapitalistler iin bankalar almamtr. Tam tersine, bankalar iin, yani bankalara faiz ymak iin, btn bir millet seferber edilmitir. Bu millet lsnde faizci sermaye smrs, ancak keyfi isterse ve o da Devlet Babann bin bir imtiyaz tekeline geerse, o zaman birka giriken kapitaliste be kuru sermaye salamay ltfeder. O yzden Trkiye'de azgn ve ar faizci bir sermaye zmresi saltanat srerken, giriken sanayici kapitalizm bir trl gelikin olamamtr. b) yeri ve rat Ancak biz Trkiye'deki Devleti anormal kapitalizmi bir yana brakalm, normal kapitalisti izleyelim. Tek bana giriken kapitalist, eline geirdii para sermaye ile ne yapabilir? Hibir ey; oturup yese, o sermayeyi gnde kediye ykler, yahut yiyip tketir. Kapitalist kii yalnz bakalarnn paralarn faiz vaat ederek cebine toplamakla kalsayd, o paray be gnde harcar, mirasyedi bir dolandrc durumuna derdi. Bizde sk sk grlen, ne yazk ki bu olmutur. Mirasyedilik, dolandrclk, rvet, iltimas ve arkasndan iflaslar, konkordatolar birbirini kovalar. nk bizim "kapitalist" dediklerimiz, giriken kii olmaktan ok, babasndan yahut Devlet Babasndan kayrlarak ele geirdikleri hazr paralar "sermaye" diye kua evirirler. Giriken kapitalist kii, eline para geer gemez nce kendisine bir YER edinir. Kapitalist bu iyerinin sahibi midir? Grnte yledir. Aslna bakarsak o da deildir. Klasik anlamyla kapitalist, at iyerinin MLKYETNE SAHP deildir. Paray 32

nasl kiraladysa, girikenlii sayesinde bulduu sermaye ile iyerini de ylece KRALAMITIR. Kimden? Kiralanan yer arsa ise toprak beyinden, yap ise emlak efendisinden. nk bir lkenin iyeri olmaya elverili topraklarn ve yaplarn eline geirmi bulunan Ortaa yadigr, derebeyi art bir sosyal snf vardr. Bu snf kapitalist kar bakmndan yeryznden kaldrmak gerekirdi.Ama kapitalist snf bunu, halk uyanr korkusuyla yapamamtr. Yani topra, hava ve su gibi millet mal haline sokamamtr. O yzden kapitalistler, iyeri kurabilmek iin toprak ve yap sahiplerine bavurmak zorunda kalrlar. Topraklarn ve yaplarn sahipleri, kapitaliste yerlerini babalar hayrna vermezler. Bunu, yani elindeki yeri ne sahibi kimseye verir, ne de kapitalist byle bir eyi kimseden istemeye kalkacak denli aklsz ve densizdir. Hi deilse Trkiye dnda iler byledir. Ne var ki, Trkiye'de bu mekanizma dahi inanlmayacak kertede tersine ilemi ve ilemektedir. Bir Devlet Baba yetitirmiizdir. Bu Devlet Baba, ilkin topraklar zerinde derin bir adalet duygusu beslemi ve yaratmt. Osman Gazi'den beri fethettii topraklarn ounu "MR ARAZ" yapmtr. Bu topraklarn rakabesini (yani mlkiyetini) "BEYTL MAL' MSLMN"e (yani Mslmanlarn mlevine) drmtr. Btn Mslmanlarn ve hepimizin mal olan geni topraklar zerine gitgide Devlet Baba mal sahibi gibi oturmutur. Sonra beendiine o Mslmanlarn ortak maln kitabna uydurup aktarmtr.

Krm savandan beri "BATILI MTTEFKLERMZ" sahneye kmlardr. "MZAHERET" (arka kma), "MUAVENET" (yardmlama) adlar altnda iimize ilediler. Mehur "BATICILIlMIZ", burada da imdadmza yetiip iflhmz kesti. Btn o millet mal olan geni topraklar ve bayndrlklar bir kalemde, milletin ortak mal olmaktan kardk. "TANZMAT" dedik, "Kanun-u Esas" dedik, "Merutiyet" dedik, "Cumhuriyet" dedik, en sonunda o muazzam zenginliklerimiz, "kapann elinde kald". Kapan da kaanlarn ou, bizim yan (senatr) ve Eraf (Tefeci hacaa) dediklerimiz oldu. Ayn yerler milletten arlarak, "Kapitalist" adn alan kiilere de yok pahasna kaptrld. Bylelikle, bir eit derebeyi art zmre kesilen yerli milli kapitalistlerimiz, modern kapitalist retimini Trkiye'de kurmak zahmetine katlanmadlar. Bir eit kolay arazi sahipleri durumuna girdiler. Trkiye'de Kapitalizm bir yol daha vurguncu, tredi bir sermaye apulculuuna dnd. Normal Kapitalizmin geliimi ksrlat. Geri normal kapitalist snf zerrece burnunun ucunu grr, lkc sosyal giriken kiilerden derlenseydi, daha kendi ihtilalini yaparken, toprak beylerini ve tara aalarn ve erafn ortadan kaldrrd. 1789 Fransz htilali'nde o ii denemeye kalkt, eline yzne bulatrd. Fransz htilali'nden sonra ortaya kan btn burjuva devrimleri, Fransz burjuvazisinin az yanklndan ders kard. lk frsatta derebeyi art snflarla sarma dola oldu. 34

Yalnz Batda Kapitalizm kuvvetle gelitii iin, kapitalist retimi bu derebey art toprak bey ve aalarn Kapitalizmin dmen suyuna soktu. Onlar Kapitalizmden salayacaklar kazanlarla burjuva toplumuna yerletirdi ve bu kapitalist snfn dnda ikinci bir st ve egemen snf olarak EMLAK VE ARAZ SAHPLER snf haline getirdi. Yani, hava ve su gibi, Tanrnn herkes iin eit yaratt topra, kapitalist snf dahi millet mal haline getiremedi. Ancak kk retmenleri mlklerinden etti (ekspropriasyona uratt). Alnteri ile yaayan kk ekincileri tarlalarndan kartt. Kk esnaflar dkkanlarn kapamak zorunda brakt. Kapitalist rekabeti kk mlklleri eritirken, onlara karlk byk emlak ve arazi sahipleri snfna byk parsay toplatt. Kapitalist snf Ortaada btn halk gibi derebeyi snfnn zlgt altndayd. Derebeyi isterse, kapitaliste girikenlik yaptrr, dilerse krbacn aklatp girikenin sermayesini elinden alrd. Kapitalizm siyasi iktidar eline alnca, vaktiyle ektiklerini unuttu. Devlet Babann gcn eski derebeyilerin artklar ile paylat. Parlamentolar bu paylamn ak veya kapal karaborsas oldu. Ancak Trkiye'de uzun yllar derebeyi artklar Kapitalizme stn ve baskn kmann yolunu yabanc irketlerle kaynamakta buldu. Yabanc Finans-Kapitale, Trkiye topraklarn yalnz ak pazar ve ucuz hammadde, ieli deposu gibi sunmakla kalmad, verdii (saltanat zaman ak, sonra st kapal) imtiyazlarla memleketi yar-smrge durumuna soktu. O yzden memleketin srtna kambur stne kambur bindi. Batda Kapi-

talizm yalnz emlak ve arazi sahiplerine hara vermekle yetindi. Trkiye'de bu haracn stne yabanc harac da binerek, smrge geriliini katmerletirdi. Ancak, bizi brakalm. Normal, yani olaan saydmz Bat lkelerinde klasik kapitalist snfn toprak alannda yapt hibir deiiklik olmad m? Oldu. Hem de bu, gzle grnmez bycek bir devrime benzedi. Eski derebeyilerin srf keyif iin ksr ve beyinsizce smrp ezme sistemini kaldrd. Onun yerine, akllca ve dzenlice hesaba dayanr bir ekonomi ve politika sistemi geirdi. Emlak ve arazi sahiplerinin ellerindeki topraklar ve yaplar, kapitalist iyeri durumuna soktuka, sahiplerine RANT, Trkesi RAT denilen kar salad. Ve salar salamaz, "dolunca ablar, dnd dolaplar". Eski derebeyi sisteminde bey isterse kapitalisti yaatyordu. imdiki dzende politika ve ekonomi bakmndan kapitalist eski derebeyi artklar snf yaatyor oldu. nk emlak ve arazi sahipleri, kapitalistten aldklar iratla geinmeye baladlar. Yani, toprak beylerinin ekmeini kapitalist krd. Toprak beyi yaamak iin, artk kapitalistin eline bakyordu. Daha yksek irat almak iin, kapitalistin daha karl iler grmesine ve daha uzun mrl olmasna can ve yrekten alt. Bu az buz deiiklik deildi. Onun iin, Kapitalizmin iratla yaatr olduu ve stte tuttuu ikinci egemen sosyal snfa artk DEREBEY SINIFI denilmedi. O tarihe kart. Yerine kalan hazr yiyici sosyal snf, Kapitalizmde ne denli asaletler ve erefler taslarsa taslasn, KNC egemen snf durumuna girdi. 36

Byk toprak beyleri, iftlik aalar, eraf ve yan, emlak ve akar sahipleri hep birden kapitalistin girikenliine sndlar. Yatp kalkp sermayenin afiyetine dua ettiler. CHP'lerin, DP'lerin AP'lerin, CKMP'lerin, MP'lerin, YTP'lerin bizde gklere kardklar lk ve "HUZUR" buradan kaynak ald. TP liderlerinin ikide bir lfla saldrp, ile savunduklar durum da ters yoldan yrmekle beraber gene ayn kaynaktan g alr.

KAPTALZM VE GEN YENDEN RETM

te, kapitalist retim yordam deyince akla gelen ilk iki girikenlik budur. Burjuva adl girikin kii, zel teebbsyle BANKER'den para, BEY'den iyeri kiralar. Ama bununla Kapitalizm olmaz. Kapitalizm drt ayakl bir masaya benzer. Henz ortada iki direk vardr: 1- yeri iin irat, 2- Sermaye iin faiz... Masann ayakta durabilmesi iin iki ayak daha lzmdr: 3- iye cret, 4- Kapitaliste kr... c) KAPTALST RETMDE CRET VE KR Sermayeyi ve iyerini bulduktan sonra, kapitalistin yapt iki girikenlik daha gelir: 1- Kapitalist sermayenin bir bl ile (yani DEMEZ SERMAYE ile) aletleri ve hammaddeleri ve ilk-maddeleri satn alr. (Aletler ve makineler gibi bir retim sresince tkenmeyen cansz nesnelere FKS (SABT) SERMAYE denir. Bir retim dneminde tkenen cansz nesnelere MTEDAVL, yani elden ele geer SERMAYE, bir bakma DNER sermaye denir.) 2- Kapitalist sermayenin teki bl ile (yani, DEGR SERMAYE ile) iilerin -emeklerini deil- igc adn verdiimiz emek glerini satn alr. (Bu satn alma iinin hr kalmas 39

artna baldr. inin hr kalmas iin belirli bir sre tesinde igcn toptan satmam olmas gerekir.) Bu sylediimiz iki ilem klasik kapitalizm iin dorudur. Trkiye'de ii snfnn yararna yapld ne srlerek gklere karlan son Grev ve Toplu Szleme Kanunlar, iileri en az iki yl iin belirli mukavele ile iglerini iverene toptan sattrmaktadr. Bu bakmdan Kanun, hr olmas gereken modern iiyi, patronuna iki yl bal bir eit deimez kle durumuna sokmaktadr. Hukuk bakmndan kapitalist adl iveren, tuttuu iyerine yerletirip altrd DEMEZ SERMAYE (aletler ve ilk maddeler gibi retim iinde deerleri deimeyen nesneler) ile DER SERMAYE'nin (retim srasnda kendi deerinden akn bir emek ve dolaysyla art-deer yaratan igcnn) sahibidir. Hem de bu sahiplik tam ve gerek K MLKYET biimindedir. nk iveren gerek deiir, gerek deimez sermaye karsnda MLKYET adyla bilinen btn tasarruflara hak kazanmtr. Cansz aletlerini ve aletler zerinde altrd canl iglerini kendi mal sayar. Kanunlar da ona bu hakk tanr. veren o mallarn isterse satar, balar, kiralar, rehin eder, miras brakr ve ilh. Kimse kapitalistin kii mlkiyetine dokunamaz. Ne var ki, altn kurcaladnz m, o kutsall gklere karlan mutlak kapitalist mlkiyeti biiminde grnen ey, grndnden inanlmaz derecede daha ireti bir ilikidir. Kapitalist iglerinin ve ilk maddelerle aletlerin sahibi midir? Evet. lk madde ve aletlerle iglerini kapitalist satn ald. 40

Satn alma paras kimin? Faiz karl sermaye kiralayan bankerin. Paray veren kapitalisttir. Ama para kapitalistin deildir. Parann asl sahibi banker, sresi gelince (vadesi dolunca), faizle katmerlenmi sermayesini geri alacaktr. Alamazsa, banka kapitalistin iletmesine btnyle haciz koyup sahip kar. Hani ya, kapitalistin mutlak kii mlkiyeti ne oldu. Girikenliinin baarsna kald. Demek, kapitalist mlkiyeti istendii denli MUTLAK grnsn, gerekte iine saatli bomba konmu bir mlkiyettir. Ayn durumu iyeri iin sylemeye hacet yok. Kapitalist kiray aksatt m, emlak ve arazi sahibinin eli kulandadr. Ertesi gn, kendisi zahmet etmez. Yetkili avukatn icra memuruna katp iletmeyi hacze gnderir. Demek, namuslu olmasna hacet yok. ini bilen kapitalist, ne yapp yapacak, bankerin FAZN ve emlak sahibinin RADINI vaktinde deyecektir. Sahici giriken, kapitalistlik bylesine zor, netameli ve itici bir itir. Haydi, faiz ylda bir, irat ayda bir olsun. Aletlerle igleri hi bekleyemezler. i gn deilse, hafta ba cretini alacaktr. nk igcn kapitaliste u kadara satm, parasn henz almamtr. Aletleri kapat kalsnlar, olmaz. Zamanla durduklar yerde paslanr, anr, rrler. letilmelidir ki, AMORTSMAN yoluyla zerlerine denen paray ve deeri rnlere aktarsnlar. Yoksa sermaye iflas eder. imdi giriken kapitalistin durumuna bakalm. Emlak ve arazi sahiplerine rat, banka ve sermaye sahiplerine faiz, aletlerle hammaddelere deimez sermaye iiye cret bul-

mak her zaman kapitalistin ba ucunda asl duran ve onu her gn biraz daha geni retim yapmaya zorlayan "Demokles'in Klc" dr. Ayrca toplumda kapitalist her azn aann rzkn boazna koymakla kalmaz. Kapitalistin kendi az ve kendininkilerin boaz vardr. Gene kapitalist sanayici ise, iletmesinde elde ettii rnleri kendisi satamaz. Daha uygunu, bir baka kapitaliste, ticaret kapitalistine mallarn teslim edip sattrmaktr. Kapitalist gerek kendi rzkn, gerekse ticaret sermayesinin rzkn karlamak zere bir de KR salayp paylamak zorundadr. yle uzaktan baklrsa, kapitalistlik bir eit hava oyununa da benzer. Emlak ve arazi sahibinden iyerini al, bankadan sermaye al, baka kapitalistlerden aletleri ve ilk-maddeleri al, yardmc maddeleri al, iiden igcn al. Hibiri kendi maln olmad halde, mutlak mlkiyetin imi gibi harman et, para kazan. Btn kanunlar, ahlak, terbiye, bilim, felsefe, din, mezhep, hep seni, senin bu girikenliini kkrtp savunuyor. Ne l memleket, deil mi? Sistem bu olunca, millete yle bir eit "havadan para kazanma" heveslisi elbet tmenle giriken kiiler kacaktr. Onlarn hepsi de kapitalist olmaya can atacaktr. Hepsinin tapt tek ekonomi kanunu serbest rekabettir. Kur'ann Tanr buyruu, kapitaliste u SERBEST REKABET buyruu kadar etkili olamaz. Hep birden btn kapitalistler yalnz iletmeye deil, birbirlerine de giriirler. Buna "Kapitalist Sosyal Dzeni: Sermayeci tima Nizam" demiler. Rekabet toz duman arasnda klhn kurtaran kaptandr. 42

Kyasya rekabet nnde her kapitalist, her gn biraz daha iletmesini ok verimli klmaya, bunun iin yatrm yapmaya, iyerini geniletmeye mecburdur. CHP dahileri Tek parti zaman her sokak bana yle yazl Amerikan bezleri asmlard: "DURMIYALIM DERZ!" Bu kapitalizmin en dayanlmaz ldr. Kapitalizm duramaz, ya ilerleyecek yahut decek, batacaktr. unu hatrlatalm ki, bu sylediklerimiz gene normal Batl kapitalistlerin 19. yzyldaki namuslu girikenlikleri iin byledir. Bizim bezirganlar ylesine hengmelere tatl canlarn hibir vakit atmamay Devletiliimiz sayesinde pek gzel becermilerdir. Klkuyruk derebeyi art yerli milli kapitalistlerimiz Allah'tan korkmadklar kadar ok rekabetten korkarlar. Batl omuzdalar gibi sahici giriken kapitalist olmaktan dleri patlar. Hepsi milli piyasada birer gangster "Vur-Al" drlar. lm gze alrca vurup almay gze alrlar. Memleket kalknmasnda Baty yzyllarca geriden izlemekte saknca grmezler. Ve sonra milliyetilii de kimseye kaptrmayp yurtseverlikten yanlarna adam yanatrmazlar. Onun iin bizimkilerden "namuslu" kapitalist pek aranamaz. Batda ise kapitalist denilip geilemez. Btn bir toplum ona bakar. Kapitalizm ana giren lkede bir modern KAPTALST SINIFI vardr. Kapitalistlerin modern toplumda SOSYAL SINIF olular modern RETM gdlerinden ileri gelir. Adamlar modern topluma ahhit keneler deillerdir. KAPTALZM damgasn baklar hakkna vurmulardr. Bizimkiler gibi Devlet koltuunda mte-

yle gerek kapitalist retim yordamn gzmz nne getirelim. Orada drt ama art arda sralanr: 1- rat, 2- Faiz, 3cret, 4- Kr... Ve hepsinin stnde btn o sylenenleri saladktan sonra bir de teki kapitalistlerle rekabet congl kanununa gre boumak bata gelir. Kapitalist btn o drt bal canavar gvdeli kendi retimi ile bouacaktr. Yoksa lecektir. Byle bir retimin, kt kanaat gn gnne Allah ne verdiyse retip geinme sistemi olan basit yeniden-retim olamayaca kendiliinden anlalr.

KAPTALST SINIFIN KEND KUYUSUNU KAZII

Buraya kadar anlatmaya altmz kapitalist, bir girikenlik tutturmutur. Kendisi de nereye varacan kestiremeksizin, akntya tutulmutur. Bindii dal kesen Hoca, kapitalistin yannda epey akll kalr. nk kapitalist, kendi sistemimi kuracam diye yaratt yaman elikileri her gn biraz daha bytp korkunlatrmak iin elinden geleni ardna koymayan bir kiidir. Kapitalistin kendi kuyusunu eliyle nasl kazdn, bir retim taban bakmndan, bir de snf ilikileri bakmndan gz nne getirmek yeter. a) retim Tabannda eliki Modern kapitalisti bizim Antika Tefeci-bezirgan kalnts sermayecilerle kartrmayalm. Modern kapitalist dehetli ihtillcidir. htillin en byn mlkiyet alannda yapar. Medeniyet 7 bin yldr Tarihncesinin ORTAK MLKYET gelenek greneklerini insanln barndan bir trl skp atamamt. Yeryznde ilk defa modern kapitalist snf, ilkel sosyalizmden kalm ortak mlkiyet izlerini, bir daha geri dnlmemecesine ortadan kaldrm ve yerine en grlmedik mutlak KS MLKYET'ni tahta karmtr.

Modern ada zellikle gelien teknik retici gler, Kadim retim ilikilerinin alacal bulacal dkntlerini temizlemedike rahat edemez. Bununla birlikte, o dokunulmazl hibir Tarih dneminde bu denli kutsallamam bulunan Kii Mlkiyeti, hangi temelin zerine oturtulmutur RETM YORDAMININ SOSYALLEMES zerine, Yani, eskiden aletler de, emekiler de kendi kk retim alanlarnda kendi tketimleri yahut dorudan doruya belirli snf ve zmrelerin tketimleri iin birbirinden ayr ve epey bamszca alrlard. Kapitalist sahneye knca, tuttuu zel iyerine o dank aletlerle iilerden birounu toplad. Onlar arasnda ilk defa organik iblm ilikileri kurdu. Bu kooperasyon (emek birlii) kapitalist retim yordamnn stnln yaratt. Dank aletlerle insanlarn yalnzca bir araya gelip iblmne gre almalar bile retimin verimini anszn arttrd. Kapitalizmin Tarihte at en byk OLUMLU ve LER yol budur. Buna retimin yordamca sosyallemesi denir. Ne var ki, bu retim yordam kapitalistin kendisi iin en olumsuz ve ters giden zt bir kutup yaratt. Kapitalist, Tarihte esiz bir dokunulmaz ve kutsal K MLKYET denilen tabuyu yaratmakla nyordu. Oysa toplumun, yani kapitalist toplumunun temeli olan retim yordamn, Tarihin ve Tarihncesinin en byk Ortak Mlkiyet alarnda dahi grlmemi kertede salam ve yaygn bir sosyalletirmeye uratmtr. Sosyalletirmenin Trkesi ortaklatrmaktr. Toplumda her styap ilikisi gibi mlkiyet ilikisi de retim ilikileriyle karlkl etki-tepkide bulunur. Kapitalist retim yordamnn temeli SOSYAL (Ortak) 46

biime sokulunca, o biimin zerinde ykseltilen KCL mlkiyet ne denli mrl olabilir? Tarihin her anda olduu gibi, er ge Kapitalizm anda da retimin sosyallii mlkiyet ilikilerini etkileyecek ve kendisine uyduracaktr. Yani, kapitalistin sosyal ve sosyalist hale getirdii retim yordam, ister istemez kiicil kalan kapitalist mlkiyetini daha doarken andracakt. Olan da budur. Grdk. Kapitalist, HUKUKA sermayesinin mlkiyetine sahip grnr. Ama btn bezirgan hukuku gibi bu kapitalist kii mlkiyeti de asl derin ekonomi mekanizmasnn gz baclndan teye geemez. Hukuk perdesinin effafl ardnda en byk eliki srtr. Mlk sahibi aslnda kapitalist deil, son durumada, emlak ve arazi sahibi ile para sahibidir. Kapitalist mlkiyet aacnn kk byle bir uydurma saks iinde iretileir. Aacn dallar, budaklar, meyveleri ise serbest rekabete alr. Orada her kapitalistin teki kapitalisti tepelemesi en byk meziyet ve orman kanunu saylr. Bylece kapitalist daha anasndan doduu gn, sahtelii paalarndan szan bir kii mlkiyeti uruna kelleler uurur. Hayatta ilk adm atar atmaz, en bata kendi omuzdalar gelmek zere, btn kapitalistler, o ireti ve yapmal kutsallatrmakla bir trl rtlemeyen kapitalist mlkiyetini kknden kazmaktadrlar. Btn uralar birbirlerini yemektir. Ve en sonunda, 20. yzyla girerken, bir eyi fark ederler. Daha fazla birbirlerini yerlerse, ortada kapitalist kalmayacan anlarlar. Bu sefer serbest rekabeti inkar edip, tekelcilie bavururlar. Ama o tekelcilik de, tek tek kapitalistlerin yerine toptan kapitalist grup-

larnn birbirlerini daha devlemi ejderhalar gibi yiyip yutmalarna yol aar. Gryoruz, kapitalist snf toplumun temelinde her eyin en sonunda belirlendiricisi olan retim yordamn sosyalletirmekle ne yapar Her eyden ve herkesten nce KEND KENDSNN MEZAR KAZICISI olur. b) S>n>f likilerinde eliki Kapitalist snf yalnz aletler alannda eliki ile kalmad. nsan ilikilerinde de ayn eyi daha keskince baard. lkin Medeniyetin 7 bin yl eritemedii Ortak Mlkiyetli Komuna kalntlarn datt. Biliyoruz, Komunann soysuzlamas insanlar kle yahut serf olmaya gtrd. Son Barbar aknlar, ilkel sosyalizm geleneklerini kyde tarikatlar, ehirde loncalar biiminde yaatyordu. Kapitalist serbest igc bulup smrebilmek iin, btn o soysuzlam Komuna ilikilerinden kalma klelik, serflik veya lonca yelii gibi balar kklerinden kazd. Grnte bu, mehur byk "HRRYET HTLAL" idi. Aslnda insan toprak mlkiyetinden veya tekiltndan kopararak ayrd ve igcnden baka satacak eyi kalmam insan, Marks'n "Vogelfrei" (Ku gibi hr) dedii insan durumuna soktu. Kapitalist ilikiler insanlar grnte lonca balarndan, gerekte eski Komuna art Ortak Mlkiyet ilikilerinden uzak drd. Yani, esnaf loncann mr boyu salad alma artlarndan (aletlerinden, dkkanndan, pazarndan) koptu. Kyl 48

gibi o da igcnden baka geim arac ve satacak eyi kalmam "VOGELFREI" (hr insan) oldu. Bu iki ve daha benzeri yollardan "ku gibi hr" kalm "Komuna anasndan gbek balar kopmu" insanlara, kiilere kapitalist bol keseden "K HRRYET" adad. Btn 18. yzyl filozoflar, "HRRYET" hanm ylesine telleyip pullamlard, ylesine rneklerle iten gelme bir kurtulu yolu gibi gstermilerdi ki; ona ak olmayan baldr plak kalmad. Osmanl airinin dedii gibi: "Ah! Ey didar' hrriyet, esiyr'i akn olduk, geri kurtulduk esaretten!" (Klelikten kurtulduk; ama bu yolda senin akna kul olduk, ey hrriyet gzbebei!) Gerekte ak olunan ey, kapitaliste "brak yapsn, brak gesin!" diyen serbestlikti. Kapitalist, retim tabannda kendi mezarn kazarca yapt deiiklikleri, toplumun styapsnda da becerebilmek iin, iktidara gelmek hrriyetini savunuyordu. Dorusu, zrtledike zalimlikleri artan derebeyiler, kk retmenin kendi vcudu yerine sayd topraa kar olan balln ve akn oktan sarsmt. Beride kapitalist retim byk ve geni verimlilik getirmiti. Nuh ylndan kalma esnaf ve kylnn geri ve yerinde sayc retimini havaya uuruyordu. Yoksulluk ve istikrarszlk esnaf adl kk retmeni, ana karnnda gbek ba ile baland meimeye benzeyen (plasentaya benzeyen) loncaya kar krgnlklara gtrmt. Toplumda yeni ve ileri bir retim yordam ortaya kt m, her eyi ve herkesi byle yola getirir. lkel Komunann en son soysuzlam kalntlar derebeylik iinde skc bir kabuk olmu49

tu. Ona kar kapitalist snf "HRRYET" bayran kaldrd. Btn millet, kyls, esnaf, aydn, burjuvas "Hrriyeti" kesildi. Ufak bir saray entrikas, bu gelimeyi sonulandrmaya yol at. Temeli oktan anm, yalnz styap gelenekleri ortada srklenen Komunada bir kral vard. Derebeyi kralla Komuna kral birbirinin taban tabana zdd idi. Ne var ki, derebeyi krallarna hl "milletin atas" deniliyordu. Onlar da, birka nesil iinde dejenere olup, enayi ve hebenneka krallar durumuna dmlerdi. Btn saraylar, iinde hapsolunan devletlileri yar hasta, yar deli etmiti. Burjuvazi bu durumdan yararland. Bir ka kprban para ile satn ald. Bsbtn acizlemi derebeyilere kar SOSYAL HTLLLER kapsn kolaylkla at. Ancak, burjuva edebiyatnda bile "Ey hrriyet, senin adna ne cinayetler ilendi!" sz arabuk yer etti. nk herkes, yani her sosyal snf ve zmre, hrriyet denilince bundan kendi karn ve durumunu iyiletirmek anlamna varyordu. Burjuva ihtilalleri, yar toprak klesi kk ekicilerle ehirlerdeki yar esnaf ii snfnn motoru sayesinde iledi. Halk hrriyeti ciddiye almt. Hrriyetin ardnda kapitalist yatabilirdi. Kapitalistin ardnda RETMN SOSYALLESMES yatmyor muydu? Halk (kyller ve iiler) bu incelii bilinle kavrayamazd. Ama tarihcil eilimleri, ynlara burjuva hrriyetinin altnda die dokunur bir eylerin yattn sezdirmiti. Halk, Namk Kemal'in Magosa zindannda yazd gibi "Alt da birdir yerin, st de" diyecek durumdayd. Alt stnden iyi gelir diye, burjuva ihtilallerine gnll dayanak oldu. 50

Sonu alnr alnmaz herkes: "Hadi bakalm imdi hrriyeti grelim!" der gibi oldu. Fakat hrriyet bekleyen ynlar bambaka gerekilikle karlatlar. Kk ekinci, kynde her trl alma artlarn bu sefer kapitaliste kaptryordu, eksproprie ediliyordu: Kk mlk elinden alnyordu. i snf hrriyetin nimetlerini ummutu. Kapitalist smrnn serbestliinden baka bir eyle karlamad. Bunun zerine demokratik devrimin havasyla azck gzleri alan ynlar, derinden derine honutsuzlatlar. Bylece kapitalist, kendi bana toplad hrriyet cinlerini datamayan sihirbaza dnd. Ortaa art retimi ile ky ekonomisini Kapitalizm felce uratmt. Kyl, tarih ncelerindeki kvanodonlar, Dinozorlar gibi yere dm yatyordu. Kapitalist karncalar onun yaralarna m, canna okuyorlard. Beride Kapitalizm ilerledike her snf ve zmre, kapitalistlerin kendileri de bata gelmek zere, derebeyi artklar, kyllk, esnaflk ve aydnlar, boyuna anyorlar, iileiyorlard. Buna "Proletarizasyon" denildi. Proleterlemek iddetlendike, kapitalist iyerlerinin kapsna byk "htiyat Sanayi Ordusu" yld. Bu aylak ynlar efendilerine, "Ya i, ya ekmek isteriz!" diye baryorlard. sizlere i bulmak kaygs, kapitalistlere btn dnyay apul etme zorunu dayatt. Ancak kapitalist lke bir tek olsa ekerle balla beslenirdi. Kimi geride kalm, kimi ne geen, birbirleriyle yarr bir sr kapitalist devletler ortada idi. Her kapitalist devlet yeryznn bir blgesini smrge veya yar smrge, teki yann "nfuz blgesi" durumuna soktu. Bu blgeleri paylamak

iin kapitalist devletler arasnda blgesel yahut evrensel savalar, ekonomik buhranlar kovalad. Neticede savalarla zayf den kapitalizme kar anayurtlarda SINIFI ayaklanmalar, dnyada GER MLLETLER isyanlar patlak vererek, kapitalizmi it dalm keiye evirdi. Onun iin, kapitalist snfn ekonomi-politika zoruyla giritii sosyal, politik ve ilh. btn styap davranlar, herkesten ve her eyden nce yeryznde Marks'n deyimiyle, KAPTALZMN MEZAR KAZICILARINI YETTRMEK oldu.

GEN YENDEN RETM

te, kapitalizmin bir geni yeniden-retim yordam olduu sylenirken, kapitalizmin btn o iaret edilen karakterleri mekanizmas gz nne getirilmelidir. Kapitalizm ncesinde retim gerek emeki iin, gerek onu smren st snflar iin TKETM amacndan teye gemiyordu. Bu bakmdan, insanlar aa yukar tkettikleri kadarn rettiler mi, onunla yetinebiliyorlard. Alt tabakalar zaten kt kanaat geinmeye mahkmdular. st tabakalar sonradan sonraya lkslerini arttrdklar zaman, bu artan ihtiyalarn daha geni bir retim yaparak salamay akllarnn kenarna bile getirmiyorlard. htiyalar arttka, bunu alttakilerin geimlerini ksarak ele geiriyorlard. Bu yzden zaman geliyor, alt snflar yaanmaz hale gelen darlkla isyan ede ede, evre Barbarlar da araya katan frsatlarla TARHCL DEVRMLER patlak veriyordu. Ve o bir trl genileyemeyen "BAST YENDEN RETIM" temeli zerindeki Kadim toplum atrdayp yklyor, Medeniyet olduu gibi yok ediliyordu. Tarihncesinde snf farklar yoktu. Kandalar Komunasnda retim kendiliinden tketim iin yaplyordu. O yzden, yeniden retim ister istemez basit yeniden retimden baka trl olmad. 7 bin yllk Antika Medeniyetler anda bir de, Tefeci-bezirgan denilen sermaye sahibi snf vard. Bu snf da grnte

srf FAZ ve KR peinde kotu. Ama Tefeci-bezirgan snf retime karmad. retim sonunda yaratlm nesnelerin DAITIMI'na (dei toku edilmesine) arac oldu. Bu aracl yaparken bile pazarn kr arz ve talep kanununa oyuncak olmaktan teye geemedi. O zaman RETM ilikileri btnyle: 1KENT Medeniyetinde, efendilerle kleler adl sosyal snflarn tketim ihtiyalarn karlamak iin yapld. 2- BARBARLIIN Medeniyet Rnesansnda, derebeyilerle serfler adl sosyal snflarn tketim ihtiyalar karland. retimle DORUDAN DORUYA ilgili olan Kle-Efendi, SerfBey snflar retimi gttler. Btn bu sebeplerle, tketimden baka ama gtmeyen ve teknik seviyesi kk retimden daha yksek verimli bir retim yordam bilmeyen Kapitalizmden nceki hemen btn retimler BAST YENDEN-RETM snrlarn pek aamad. Basit yeniden-retimin tekrarlanmalar olarak kald. Grdmz gibi Kapitalizm byle midir? Kapitalist ne kendisinin, ne iinin ihtiyacn ve tketimini dnerek ona gre retim yapmaz. Kapitalist retimin tek amac, bakalarnn ihtiyalar iin alnr satlr nesneler, yani MATAHLAR yapmaktr. Bu durumda, kapitalist retiminin temeli snrsz genileme zorunda kalr. Geri Kapitalizmde de, toplum ihtiyalar diye bir tketim snr bulunur. Ama kapitalist, o snr nceden hi bir zaman kestirip kontrol edemez. Ayrca ihtiyalarn yaratt tketim snr, kapitalist retiminin top atei altnda her gn biraz daha 54

genilemek zorundadr. Yani kapitalizmde retim geniledike tketim de geniler. Kapitalisti geni yeniden retim yapmaya zorlayan ey, kapitalist retim yordamnn vazgeilmez artlardr. Tekrar edelim. Kapitalist ne yalnz kendi ihtiyalarn (KRINI), ne yalnz iinin tketimini (CRET) dnmekle kalmaz. Btn toplum snflarnn alnyazsn ve geimlerini toptan zerine almtr. Emlak ve arazi sahiplerine RAT, para-sermaye sahiplerine FAZ retmek zorundadr. Ayrca, rakipleri onu sktrrlar. Kapitalist rekabete dayanmak iin, iyerindeki aletleri ve usulleri her gn biraz daha gelitirmek, retimi daha verimli klmak iin gece uykularn karr. Kapitalist her gn yapt retimi bir gn ncekinden daha fazla, daha geni yapmaya itilir. Kapitalizmde geri gitmek yoktur. Her kapitalist iletmesi bir cehennem makinesidir. Ya daha ok retime gidecektir, yahut geri kald gn iflas edecektir. Yerini tutan baka kapitalist mutlak daha ncekinden mkemmel aletler ve metodlar kullanarak daha ok ve daha ucuz mal karacaktr. te bu retim gidiine Marks, "GEN YENDEN-RETM" adn verir. Tarihin baka hibir anda Kapitalizmin yapt geni yeniden retim grlmemitir. Kapitalizm ncesi retiminin durgunluu basit yeniden retime dayanndan ileri gelir. Kapitalist retiminin ondan nceki basit yeniden-retime stnl, buradan doar. Geri Kapitalizm plnsz retim yapmaktadr. Bu yzden zaman zaman ekonomi ve politika krizleri ile kzlca kyametler kopartr. Fakat bu kyametler bile ardndan bsbtn daha geni yeniden retimler getirir.

KAPTALZM LE PREKAPTALZMN UZLAMAZ ZITLII

Basit yeniden retim ile geni yeniden retimin ne olduu zerine bundan nceki blmlerde bir fikir edinmeye altk. Aratrmamz zetlersek yle diyebiliriz: 1- BAST YENIDEN RETM: Prekapitalist (yani, Kapitalizm retim yordamndan nce gelen) an retim yordamdr. 2- GEN YENDEN RETM: Kapitalist, yani iveren retim yordamnn ta kendisidir. OSMANLI Trkiye'si dzeninin temeli 7 bin yllk Antika medeniyetlerin temeli gibi PREKAPTALST basit yeniden retim yordam idi. BATI MEDENYET dediimiz dzen ise, 5 yz yldan beri Avrupa, Amerika ve Asya (Japonya) lkelerinde gelitiini grdmz KAPTALZM geni yeniden retim yordam oldu. Bu iki retim yordam birbirinin can dmandrlar. Biri nerede geliirse, tekini mutlaka tepeler. Bunu anlamak iin birka rnek zerinde ksaca duralm. Tarihte Tefeci-Bezirganl>klar Tarih meydandadr. Kadim Tefeci-bezirgan dzenler nerede ar geliim gsterdiyse, orada Kapitalizme gei imkanszlat.

Msr'dan in'e dek uzanan DOU medeniyetleri buna en iyi rnek oldular. Hepsi de Tefeci-bezirgan Medeniyetleri idiler. Hepsi, kendi eitleri iinde en yksek prekapitalist retim seviyelerine ulatlar. lerinden hibirisi ngiltere'de grld gibi Kapitalizme srayp geemedi. Hepsinde Tefeci-bezirgan sermaye son kerteye dek bydkten sonra, btn Kadim medeniyetler muntazaman battlar. Bize en yakn olan Smer, Akad, Asur, Med, Pers hatta Grek, Roma, slam Medeniyetlerinin kendileri gittiler, adlar yadigr kald. Msr Firavunlarnn, ran Nemrutlarnn mezarlar olmasayd adlarn duyan bulunmayacakt. Ayn dnemler Hindistan ve in gibi, daha Uzakdou'nun zel ayr ve az ok kapal blgelerinde, ayn sbtropikal rmak boyu medeniyetlerini kurdular ve ayn yoldan battlar. slam Medeniyeti; Roma Medeniyetinden, Hint ve in'deki benzer medeniyetlere dek uzanm btn Antika Tefeci-bezirgan medeniyetlerine miras oldu. Dou medeniyetlerinin Bat Avrupa'ya atlan tohumlarna kpr olarak geit verdi. slamln Tefeci-bezirgan ilikileri de birok yeni ekonomi elemanlar getirdi. En eski zamanlarn Finikeli Tefeci-bezirgan ilikilerinden kalitece farkl yeni bir dzene atlayamad. Kapitalizm ne Uzak-Dou'da, ne Yakn-Dou'da doamad. Onun iin, byk bir an sonu olduunu pekiyi sezen Hazreti Muhammed: "Hatem-el Enbiya: Peygamberlerin sonuncusu" olduunu aklad. slamlk batarken birok "TAVAF-L MLK" (Trkesi Han yahut Hkmdar Tayfalar, Avrupa'daki derebeylikler, feodalite) belirdi. Medeniyet evre58

sindeki gebe airetler Medeniyeti kapladklar zaman kurduklar dzen hep byle ksa mrl derebeyilikler oldu. Avrupa'da Roma Medeniyeti yklrken akn eden barbarlar ayn eyi yaptlar: Feodalizmi kurdular. Anadolu'da Trkler, Fransa'da Franklar, lm Antika Medeniyetleri rnesansa urattlar. Tefeci-bezirganlar son kerteye dek gelitirdiler. Bu geliimin arl ve derinlii Anadolu'da ardarda Seluk ve Osmanl mparatorluklarn yedi. Fransa'da, Merovenjiyenleri, Karolenjiyenleri tpk yle yedi. Kapitalizm bir trl domad. Yakndou'ya nisbetle Bat Avrupa'da Tefeci-bezirganlk kklerini daha ar derinliklere indiremedii halde Fransa'da bile dorudan doruya kapitalizme geilemedi. Olaanst elverili tarih artlar, ancak Tefeci-bezirganln en az gelimi bulunduu ngiltere'de kapitalizme atlay salayabildi. Trkiye'de ise, Tefeci-bezirganlk 7 bin yl yer ve iz brakm olduu iin, imparatorluu batrd. Niin Tefeci-bezirganlk toplumca lm gze alyor da, ileri bir dzen olan geni yeniden retimli kapitalizme varamyor? Osmanl>l>k'ta Tefeci-Bezirganl>k Neden kt Kapitalizmden nce Tefeci-bezirgan ekonominin neden ill ki battna en son ve klasik rnek Trkiye'dir. Trkiye'de Tefeci-bezirganlk genlik, yallk ve lm alarn en tipik biimleri ile yaad. Kadim medeniyetler geri TEFEC BEZRGAN LKLERNN rn oldular, ama adlar stnde: Tefecilik de, bezir-

ganlk da, bir retim faaliyeti deildir. rnlerin ve retmenlerin smrldr. Kadim toplumun temel RETM LKLER daima topraa dayanan tarm oldu. rnein, ilk Smer Medeniyeti, ilk Bbil Medeniyeti ilk Msr Firavunlar Medeniyeti gibi, Osmanllk da genliinde ilerici oldu. Bu ilericilii herhangi metafizik bir dnce veya hrriyet icab deildi. Toprak ekonomisinden kendiliinden denilecek kadar tabii biimde yaratt yeni dzenden, ileri bir ekonomi dodu. Bu nasl oldu Gerek slam, gerekse Bizans Medeniyetlerinin son gnlerinde toprak ilikileri: Toprakta alanlarn (ky retmenlerinin) yaayn dayanlmaz ikence durumuna sokmutu. Gebe Trk geldi. Anadolu'nun ve Rumeli'nin ister slam olsun, ister Hristiyan olsun, Seluklu, Bizansl derebeylerini klc ile temizledi. Ve temizler temizlemez ele geirdii derebeyi topraklarn bugn pek ok SOSYALST lkelere parmak srtacak eitlikle alanlara datverdi. imdi Trkiye Cumhuriyetinin 45. yllarn kutlamakla vnyoruz. Anayasa, sosyal adalet szlerinden btn parti politikaclar krlp dklyorlar. Bir zaman aza alnmaz sosyalizm bile parlamentoya dek sokuldu. Yar memleket Ortann Soluna dnd. Ne gryoruz? Henz bir toprak reformu yapalm m, yapmayalm m kavgasn bitiremedik... Toprak reformu ne? Krk yldr "komnistliktir" diye dler patlatld. Bugn toprak reformu denilen ey, en solcu geinen partinin programna gre uygulansa ne yaplacaktr? Krk yldr ate pahasna karlm ve milletten resmen gasp edilmi Trkiye topraklarn, Trkiye kylsne parasyla yani ate pahasna sat60

maktr. Ona bile kyamyoruz. Yani, Cumhuriyet kurulduu zaman dnm 10 liraya olan toprak bugn 10 bin lira fiyata ate pahasna kt. Osmanl dzeninde btn Mslmanlarn ortak mal olan Mir topraklar, tapu, tasarruf belgesi iken mlkiyet belgesi biimine sokularak, kapann elinde kald. Sonra, Osmanl ann ann hretini de kimseye brakamyoruz. Oysa Osmanl atalarmza zerre kadar nme hakkn benimseyebilmemiz iin, onlarn ne yaptklarn anlayp benimsememiz gerekirdi. Osmanl Trkleri, Trkiye topraklarn o toprakta almayana koklatmadlar. Yalnz toprakta fiilen alanlarn tasarrufuna BEDAVADAN geirttiler. te Osmanlln genlik a ve ilericilii dediimiz ey budur. Byle kkl bir toprak ihtilli yapan Osmanl Trkiyesi ilk gnlerinde Kadim alarn en ieklenmi, en adaletli, en insancl dzenlerinden birini yaad. Gel zaman git zaman ilk idealist Osmanl ILP'leri (Gazileri: valyeleri) ele geen Osmanl topraklarnda yerleip oturaklanca, alan ticaret yollar zerinde bezirganlk ve tefecilik alabildiine geliti. Gittike daha zengin para-babas kesilen Tefeci-bezirganlar, bata Padiah gelmek zere btn Gazileri sava yapacaklarna keyif atmaya, "bina ve zina" yapmaya, borlanmaya altrdlar. Borcun altndan kalkamayan devlet, en sonunda Mslmanlar Hazinesi adna kontrol ettii topraklar parababas Tefeci-bezirganlara teslim etti. Bu eriata yani Allahn emrine aykr olarak, dinsizce yaplan millet topraklarn kiilere arma usulne "MUKATAA: KESM" dzeni dediler. Kesim topraklar

(hibir zaman hi kimseye mlk olarak verilemedii halde, bunu herkesten nce Allah yasak ettii halde) "MALKANE" diye mr boyu kesimcilere szde "kiraland". Gerekte ufak bir "muaccele" (acele getirilmi) adl para karl olarak bedavadan ucuza satld. Allah aldatmak, Mir topra yani milletin, eriatn topran kiilere aktarmak Mslman dinine aykr bir zndklkt. Onu yapanlarn katledilmeleri vacipti. Ama yapanlar, Tefeci-bezirganlarla paalar ve beyler, hocalar ve efendiler idi. Bu st tabakann ta elinde koz elindeydi. Aralarnda anlanca "ii kitabna uyduruverdiler" H, dediler, hi Mslman Malevinin topraklar kiilere mlk olarak satlr m? Bunu yapamayz. Sat yapmyor, bedeli ksmen pein alnm "kiralama" yapyoruz. "Mukaata" yoluyla hazineye para salyoruz yahut "VAKIF" adyla topraklar Allaha adyoruz. Bunu sylemekle Allah aldattklarna inandlar. Bildiimiz gibi, gerek "malikaneler", gerek "Vakflar", gerekse ona benzer toprak ve mlk tahsisleri, tefvizleri (datm) Mslmanlarn Malevinden arldlar. O byk iftlikler ilkin mukataacya "kayd hayatla" (yaad srece) baland. Sonra, bir daha arayan soran bulunmad. nk arayacak olanlarn kendileri artk Trk, Mslman din yahut dnya derebeyileri olmulard. Kendi kendilerini Tanr mahkemesine verip dava aamazlard ya... "ruz'u maher"e (kyamet gnne) kald. Balk batan kokmutu. Alttaki ufak ekinci alan kyller aln terleriyle bayndrlatrdklar topraklarda kle durumuna dtler. Koca Osmanl topraklar malikane, vakf ve ilh. ad62

laryla, babalarndan miras kalma, derebeyilemi snfn eline geti. apulculuk stn geldi. Hl bugn bile, bir uyuz ferman gsterene Cumhuriyet kanunlar byk byk topraklar ve iftlikleri, babalarnn malym gibi balamakla "modern Bat medeniyeti"ni uyguluyorlar. Bu gidiin sonucunu hepimiz az ok biliyoruz. Osmanl mparatorluunda eski bezirganlar ve tefeciler ydklar paralarla kitabna uydurup, Mir yahut ahs topraklar, var yahut yok pahasna ellerine geirdiler. Bu ne demektir? Aka dnk Tefeci-bezirgan vurguncularla, dnk lkc fisebilillh (Allah yolunda, karlksz) yeryzne eriat yaymak iin klca sarlm ilbler, Gaziler derebeyilemilerdir. lk Osmanl toprak ihtilli zerine kurulan tarm ekonomisine "DRLK DZEN" denildi. Orada eite ve adaletli bir asayi altnda kk ekincilik yapan az ok mutlu "FTLER" yayordu, Derebeyilemenin son gnlerinde Trkiye Bat kapitalizmi ile karlat. Karlar karlamaz Tefeci-bezirgan ekonomi, gnei gren kar gibi erimeye balad. Padiahlk, yabanc kfir ordular nnde bozgun stne bozguna uruyordu. Buna kar direnmek istedi. i incelemek zere bilenlerden raporlar, lyihalar toplad. nc Selim'e verilen lyihalarda anlatlan toprak ekonomisinin retmenlerine, "yerlerin esiri" ad veriliyordu. Bylece gzelim rnek Osmanl "Dirlik Dzeni" lblerin bir zaman yktklar Bizans Tekfurlar gibi, insafsz bir sr derebeyilerin eline geti. lk zamanlar toprak ihtilli ile bir ekonomi rnesans yaratan Osmanl toprak ilikileri ve toprak dzeni: Kaarlanm, damar sertliine uram, lm deinde yatalak bir -

kc dzen durumuna girdi. te Tefeci-bezirgan ilikilerin bir lkede arca gelimesi ve o gelimenin kanlmaz sonucu bu oldu. Burada artk daha ileriye gitmek, daha verimli ve geni bir ekonomi dzenine ulamak olamazd. Yani kapitalizme o derebeyilemi toprak dzeniyle gemek imkanszd. Ancak gerisin geriye gidilebilirdi.

KAPTALZM PREKAPTALZM NASIL KERTR

Yeryznn neresinde geni yeniden-retim dzeni olan modern KAPTALZM gelitiyse, orada basit yeniden retim dzeni olan prekapitalizm kknden kaznmaya balad. nk bu iki dzenin daha tarifleri yaplrken grld. Prekapitalist retim: TKETM amac egemen olan bir sistemdir. En byk ve geni lde Kadim retim alan toprak ekonomisine dyordu. Yani tketim sistemi iinde idi. Tefeci ve bezirgan sermayenin pazara kard matahlar byk ounluu ile ilkin srf RN olarak retilmiti. Tefeci-bezirganlk, geri medeniyetlerin imentosu idiler, ama o imentonun balad byk RETM talar tketim amacyla, rn retimi yapyordu. Kapitalizm birden bire retimi ele alp btnyle altst etti. Kapitalist retimde rn deil, yalnz ve srf satlp alnacak MATAHLAR (MALLAR, METALAR elde edildi. Basit yeniden retim birden bire GEN yeniden-retim oldu ve bu yzden kapitalist dnyas yldrm abukluuyla retilip her yanda dalar gibi ylan bir matahlar toplumu durumuna girdi. Yalnz, rnn matah olmas sanlabilecei gibi basit bir deiiklik deildir. rnn matah olmas basit yeniden-retim yordamnn inkar edilmesidir. Kapitalizm rnleri matahlar biimine

soktuu anda ve soktuu yerde, btn prekapitalist retim yordamn kknden kazyp havaya uurmutur. Kapitalizm basit yeniden retimli prekapitalizmi yok eder derken bunu anlamalyz. Her toplumun temeli retim olduuna gre: Prekapitalist retimin yerine kapitalist retimin geii bir toplumun btnyle tepeden trnaa altst olmas demektir. Onun iin tarihte sosyal ihtillcilik kapitalizmin icaddr (sosyalistlerin deil). Ne var ki, bu ekonomik ve sosyal ihtilalcilik ancak klasik serbest rekabeti, yani ilerici ve grbz adaki kapitalizm iin dorudur. Bat Avrupa'da ilkin ngiltere, sonra Fransa ve teki kara Avrupa lkeleri, Kapitalist retim yordamn dourur dourmaz, btn prekapitalist retim yordamlarn top atei ile bastrd. Kapitalizmin egemen olduu ehirlerden prekapitalist retimi cra kylere doru srd. Kylerde bile egemen retim ilikilerini kapitalist yordamna soktu. Kydeki kapal ve "tabii" denilen ky ekonomilerini, ehirde "Ortaacl" denilen kapal esnaf loncalarn krp paralayarak kapitalist pazarna at. Kyl ve esnaf kapal ekonomilerinin yok edilmesi her kapitalist lkenin geliim kertesine gre deiti. En ileri ngiltere'de derebeyi art snflar bile btnyle Lordlar haline getirildi. Daha geri lkelerin kysnda kesinde yer yer (loncalar ve "tabii ky ekonomisi" deilse bile) hl fakir kk ekonomili geri kyl ve esnaf retimleri srp gitti ve srnp gidiyor. En ileri kapitalist lkede bile tarm ekonomisi sanayi retimine nispetle bir hayli geri kald. Ama btn bu kalntlar ve srnp gitmeler kapitalizmin mant sonucu deildiler. Kapitalist snf 66

gerilii gze alarak derebeyi artklar ile uzlat iin byle oldu. Tek bana halk ynlarna egemen olamayan iveren snf, emlak ve arazi sahiplerini (aalar, beyleri) halka kar kendisine yardmc yapmak zorunda kald. Kendi anayurdu dna matahlarn sren kapitalist retim, oralarda dahi ekonomi ilikilerini bire dek krp geirdi. rnein Trkiye'de, Hindistan'da, in'de: Bat kapitalizmi ile yzyllardr sren ekonomik ilikiler hep kapitalist matahlarnn yaylm atei nnde prekapitalist ekonomileri (kk esnaf ve kyl ekonomilerini) darma duman etti. Bylece yeryznn geni blgeleri smrge yahut yar smrge durumuna girdi. Yukarda tarihten ve belirli lkelerden aldmz birka rnek, kapitalist ekonominin nasl prekapitalist Tefeci-bezirgan ekonomisine can dman olduunu gstermee yetebilir.

PREKAPTALZM VE KAPTALZMN KAYNAMASI

slam Marks bn'i Haldun gibi, onun rencileri olan Osmanl tarihilerimiz de, her "Devleti" (Toplumu) insana benzetirler. Onlara gre kiinin mr ortalama 100 yldr. Toplumlar da o kadar yaarlar ve sonra doduklar gibi lrler. Bu gr Antika medeniyetin gerekliklerinden alnmtr. Ar yorumlara kalmazsa, derin bir anlam tar. Tefeci-bezirgan Antika medeniyetler gibi, Modern Kapitalist medeniyetinin de yle bir ilerici genlik a, bir gerici yallk ve k a vardr. Osmanl Trkiyesinin ilk yzyllar, Tefecibezirgan medeniyetinin Ortaasya'dan gelen gebe Trk genlik as ile rnesans, sosyal dirilii oldu. Tarihin belirli bir kesiminde insanln ileriye doru gidiini ve geliimini salad. Son yzyllarda ayn Osmanl toplumu btn benzerleri gibi derebeyileti, kemikleti, talat, fosilleti ve kt. Bu evrimi Kapitalizm de tpk tpksna yaad. 19. yzyl kapitalizmi serbest rekabeti demokratik genlik an baard. Bu harikulade byk sanayi ile grlmedik ileri geliimler salad. 20. yzyla gelir gelmez, Kapitalizm kendi diyalektik inkrn yapt. Serbest rekabetilii inkr edip, tekelci Finans-Kapitalizme dnd. Finans-Kapital demek, birka ulu irket ve ban-

kann bir lkede btn ekonomi, politika, kltr ve ilh. ilikilerine egemen olmas demektir. O yzden 20. yzylda ilerici kapitalizmin yerini gerici Emperyalizm tuttu. Tekrar edelim. Modern toplumda kapitalizmin emperyalizm biimine soysuzlamasna benzer bir gidi Antika medeniyetlerde de grld. lk dnya ticaret yollarn aan bezirganlk ileri bir hamle yaratt. Rnesans alar at. Sonra parababalar, Tefeciler ve bezirganlar topraklara el attlar. Toprak beyliine dnerek toprak ekonomisini bodular. O zaman her trl ticaret, politika, askerlik geliimi kaskat Derebey kabuu iinde bouldu. Bat Avrupa kapitalizmi 19. yzyln ilerici ve giriken SERBEST REKABET kapitalizmini yaarken, Trkiye Kadim medeniyetlerin lm alarnda iine dtkleri kaskat derebeyileme dneminde bunalyordu. Onun iin 19. yzyl boyu Trkiye'de BATILILAMAK, ak Trkesi KAPTALSTLEMEK uruna yaplan her girikenlik boa gitti. Neden? nk Avrupa'dan karga kyafeti frak yahut saksaan kl smokin satn alnp Trkiye'ye nasl sokulursa, kapitalist ilikileri de tpk yle olduklar gibi Avrupa'dan Trkiye'ye THAL edilebilir, sanld. Oysa bir sosyal dzen, nce alnr satlr matah deildir. Sonra, Bat kapitalizmi matahlarn bile Trkiye'ye satarken birok szgeler koymutur. Kapitalist sosyal dzeni Avrupa'dan ithal edeceimize gre: Ancak Avrupa'nn bize HRA edilmesini uygun grecei alanda ve msaade edecei biimde memlekete sokabilirdik. Bundan daha kts de vard. Bizim derebe70

yilemi kafamz ithal mal sandmz Batllamann deeri zerinde hibir ayrm ve seim yapacak durumda deildi. te bu artlar altnda Prekapitalist ekonomimiz zerine Kapitalist ekonomiyi alamak istedik. Avrupa ise, bize istediimizi deil, kendi istediini ithal etti. Bat'nn istedii uydu: Bat kapitalizmi iin Trkiye, Sultan ve avanesi denilen obanlarn gtt bir samal mald. Trkiye inei en iyi biimde en az masrafla salmalyd. Alnan stn kayma Avrupa'ya gtrlmeliydi, arta kalan ayran yerli Tefeci-bezirgan aa paalara ve beyefendilere bahi olarak sadaka verilmeliydi. Krm Sava'nda srt st den Osmanl, yardm dilendi. Trk milletini inek saarca saacak olan Bat kapitalini gnderdiler. Yani, Trkiye'de sanayi kurmak yle dursun, kurulmu sanatlar yok ettiler. Gnderdikleri Finans-Kapitaline o zaman "STKRAZ" (yani dn alp verme) deniliyordu. Finans-Kapitalin imdiki ad "DI YARDIM" oldu. ster Batl dostlarmzn "YARDIMl", ister yabanc banka ve finans gruplarnn "DNC" diyelim, hepsi bir kapya kt. Her iki adn altnda yatan gereklik, Trkiye'yi shhatli, grbz bir retimci refahtan uzak tutmak, Avrupa'nn ar faizler ektii bir hammadde ve pazar olarak ihtiyat smrgesi yapmakt. Onun iin, 19. yzyl ortasnda bile (yani, Bat henz serbest rekabeti iken) Trkiye'ye serbest rekabeti ve ilerici bir sanayi gnderilmedi. Gnderilemezdi. nk Avrupa'da birbirini yiyen rakip kapitalistlerin Trkiye'de kendilerine rekabet edecek bir kapitalizm yetitirmeleri intihar olurdu.

20. yzylda kapitalizm tersine dnd. Ama bu dn bizim yzmze geldi. Dnya kapitalizmi Finans-Kapital adn alan byk banka ve irketlerle toprak aalarn domuz topu haline getirdi. Avrupal "byk dostlarmz", o Finans-Kapitalistlerin devleti olan Emperyalizmdi. 19. yzylda bile Batl kapitalizm bize yalnz tekelci Finans-Kapitalizm yollamt. mtiyazl borlandrmalar yoluyla Trkiye'yi kul kle etme yordamn topramza yerletirmiti. Trkiye'de bylesine ak bir kleletirme oyununu anlayacak "ADAM" yok muydu? te burada hl devleti geinen bizim "ideolog"larn kalpazanlklar nmze kyor. "Kadrocu" denilen kapkulu klkuyruklarnn "ADAM" anlaylaryla yz yze geliyoruz. Onlara gre Trkiye'de Cumhuriyeti kim kurdu? Bir "TEK ADAM" kurdu. Kim gelitiriyor? Gene bir KNC ADAM"... Trkiye'de Sosyalizm niin baltalanyor? ok basit: Bir tek adam (bir "fikir adam" yahut "tekilt adam") bulunmad iin baltalanyor. Eer bir kavarak [grltl nara] atar gibi sesli slogan atan "ADAM" ortaya ksayd, Trkiye oktan sosyalist olurdu!.. Ve ilh... Oysa Tarihin tek adamdan kahramanla gdlr grnd anlarnda bile, tek adamn adam olabilmesi iin, toplumda ve dnyada onu adam edecek bir eilimin bulunmas gerekir. Batl dostlarmz Trkiye'yi smrgeletirecek tuza ieride darda 72 elbirliiyle kurarlarken, Trkiye'de bunu anlayacak "adam" var myd, yok muydu?

Byle bir soruyu amak bile bir dnce ne srmek deildir. Olsa olsa dnce ktln smren pisi pisine kkburjuvaca "adam" kuruntularna kaplp fikir onanizmi [mastrbasyonu] yapmaktr. Adam olsa onu kim "adam yerine kordu"? Getik Padiahlk an, u Cumhuriyetin 45. ylnda adam yok mu? Batl FinansKapitali nnde her gn ka takla atyoruz? Osmanl borlarndan kat kat ar borlar batana grtlaa dek boulmuuz. Osmanl hi deilse eriemedii Msr gibi, Cezayir gibi, Aden gibi topraklara Batl kapitalistlerin gizli ak s kurmalarn nleyemiyordu. Biz bugn avu ii kadar her yerini grdmz Trkiye'mizi yabanclara ldrc s yapmadk m? Bu sleri savunan "adamlar" iktidarda deiller mi? slere kar olanlar (hatta gslerinde bol bol sosyalizm etiketi, nian, rtbesi tayanlar bile) bir araya gelebiliyorlar m? Hepsi kendi burnunun dorultusunda birer kkburjuva PAPA's! Demek 'Trkiye'ye Batnn sanayici kapitalizmi yerine faizci Finans-Kapitalizmini sokmasnda kiilerin, "adam"larn roln aramak hebennekal bounadr. Burada dn ve bugn rol oynayanlar ne "adamlar"dr, ne de tesadflerdir. Trkiye'nin 19. yzyldaki sosyal yaps balca etkendir. O yap, Antika Tarihin lm ana girmi medeniyetlerinde her eyi (bu arada en dahi veya kurnaz adamlar da) kskvrak derebeyi alar iinde balayp soysuzlatrm olan TEFEC-BEZRGAN ekonomisi idi. Tefeci aa kendisini bizde "ERAF" (erefli kiiler) sayyordu. Vurguncu bezirgan bizde kendisini "YAN" (iri gzler: Ortaa'n gzbebei) durumuna getirmiti.

yle bir ekonomik ve sosyal snf yaps bulunan Trkiye'nin "erefli gzleri" (Eraf ve Ayan) Bat'nn ilerici geni SANAY RETM'ni gremezdi. Yerli milli bezirganlarmz ancak Bat'nn ticaret sermayesine KOMPRADORLUK (acente bezirganlk) yapabilirlerdi. Yerli milli tefecilerimiz Bat'nn yalnz banka irketlerine ajanlk ve araclk yapabilirlerdi. Trkiye'nin ekonomisine ve politikasna byle soysuzlam Tefeci-bezirgan snflar egemendi. Tefeci-bezirganlarn iren ve hince dalaverelerine anl evketli devletin srmal rtbeli "BYK ADAMLARI" paravanlk ediyorlard. 0 byk adamlardan derleik idareler ve bakanlklar ortalkta ku uurtmuyorlard. Kendilerinden baka "ADAM" m gezdirirlerdi? Osmanl toplumunda Mslmanlk dininin haram sayd ve dnyada ahirette su olarak atete yakmak istedii TEFECLER (Kur'andaki adyla RIBA) alm yrmt. Kylnn, esnafn kann slk gibi emen tefecilik "EREF" saylyordu. Batl byk irketler byk banka ve finans gruplar Trkiye'ye gelince ne yapyorlard? Milyonluk lde faizcilik, tefecilik, vurgunculuk imtiyazlar salyorlard. Byle bir sistemi Trkiye'de temsil eden Bat Finans-Kapitali para ile mevki ile ve baka karlarla satn ald Devlet ulularmza ve tefeci aalarmza, Dnyann en byk, "EN EREFL" gc gibi grnecekti. Trkiye'de bezirgan tefecilik, eraflk (yani ereflinin ereflisi) saylmyor muydu? Yerli tefecinin kendisinden byk yabanc tefeciyi kendisinden daha byk erefli kii saymas ve onu bir st-insan gibi Trkiye'de karlayp ba tac etmesi olaand. 74

Hl Amerikalnn hot sosyetemizdeki dayanlmaz irinlik muskas, salon bebelerimize giydirilen kovboy klndan m geliyor sanyoruz? Bir Ankara konferansnda,[ "Trkiye'de Kapitalizmin Gelimesi" konulu konferans: 1967, F.K.F. Yaynevinin Notu.] Tefeci-bezirgan sermayemizle yabanc Finans-Kapitalin kaynamasn, bir Fizik olaya benzetmitik. Fizik olay: Radyoda dalgalarn ilikisi idi. Biliyoruz. Dnya atmosferimiz her uzunlukta dalgalarla doludur. Radyomuz ancak bizim onu dmesiyle ayarladmz uzunlua uygun gelen dalgalar alr, gelmeyenlere kar sar kalr. Uygun dalgay almaya Fiziksel REZONANS denir. Bizim Tefeci-bezirganlmzla Batl Finans-Kapital arasnda byle bir tnlam oldu. Bat kapitalizmi genlik anda iken Trkiye'nin yatalak Tefeci-bezirgan dzeni Kapitalizme kar hi bir rezonans gstermedi. lerici serbest rekabet kapitalizminin dalgas Trkiye'yi hi ilgilendirmedi. 20. yzyla geldik. Kapitalizm, irat, monopolcu Finans-Kapital egemenlii biimine girdi. Bu, kapitalizmin lm deine yat a oldu. O zaman bizim yatalak Tefeci-bezirgan dzenimiz, Finans-Kapital adl tekelci yatalak sermaye ile tam rezonans haline girdi. Birbirlerine denk dtler. Halkmzn bir deyimi vardr: "Hac hacy Arafat'ta, it iti kalafatta bulur!" der. 20. yzylda kapitalizmin derebeyilemesi demek olan Finans-Kapital ile Tefeci-bezirganln derebeyilemesi demek olan Osmanl toplumu hemen can cana,

ba baa kuzu sarmas oldular. Ve bu elemeden bizim "KARMA EKONOM dediimiz sistem dnyaya geldi. O anormal evlenmenin sonucu ortaya ne dodu? Bugnk ksr dzen. Dzenin ksrln anlatmak iin tabiattan rnek alabiliriz. Atla eein iftlemesinden katr doar. Katr belki attan ve eekten dayankldr. Ama dourmas kyamet almeti saylr. nk dourmaz. Bugnk skntlarmz, hep douramayn sanclarnda, yaratamaynn mutsuzluunda toplanyor. Sanayi kuruyoruz; Kyden ehire akn eden isizlerimizin yarsn, yabanc lkelerin esir pazarlarna ucuz igc olarak sryoruz. Okullar ayoruz; yksek tahsilli uzmanlarmz Devlet kapsnda 500 lira maa bulamazken, Almanya'da 2500, Amerika'da 5000 lira ayl grnce, ardna bakmakszn anayurdunu brakp srra kadem basyor. Halkmz, kkn Roma mparatorluu'nda her sabah eiine yz srd zenginleri "EKMEK ve SRK" l ile selamlayan ayaktakmna dnd. " ve MA!" diye inleye inleye bezirgan partilere oy davarl ediyor. Yurdumuz, yarm yzyl nce kan dkerek kazand bamszln, Amerikan mandas taraftarlarna kar nasl savunabileceini kestiremiyor. te, Trkiye'deki toplumun bilincine karlmas gereken krdm bu ksr katrlktr. Daha ak konumamz isteniyor mu? (TRK SOLU, 9.1.1968 - 27.2.1968)