'e.

=o'edn]e
34'3.&7
+43'C)'/$7&3
1O-'d''
unlvL8Sl1L1l l 8lSP1lnLS
lAkuL1L1l !u8lulk
!"#$!%&'"(#)$*+,-)&'$!".$/0'&!
ermbledh[e

"
"












L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|2
#122345"67"22348".9:;<=>?>58@A"B9"@9"6:84B9@"C68:D".:>E1B8 slpas kegellL e dre[La nder.prlvaLe
perkuflzoheL sl Leresl e dlspozlLave [urldlke qe Lrego[n se e dre[La prlvaLe e clllL shLeL eshLe
kompeLenLe kurse slpas !ezdlqlL e dre[La nder.prlvaLe eshLe dege e se dre[Les Le n[e shLeLl Le
cakLuar e clla [urldlklshL sa[on raporLeL shoqerore qe duheL Le krl[o[n paso[a [urldlko clvlle [o
veLem ne velllm naclonal por edhe ne velllm nderkombLar.
!58:B>5>"8"6:84B1"C68:DF:>E1B8"9@AB9"F9:63:<:"F9:"A8:9"B9"F1:9 nga ana e LeorlclenLlL Le
shquar amerlkan dhe g[yqLarlL Le g[ykaLes supreme ne vepren CommenLarles of Lhe confllcL
of laes e boLuar ne vlLln 1834.

+G48;B"B9"@9"6:84B9@"C69:DF:>E1B8"@>"68H9"8"@9"6:84B9@"41C9 mardhen[eL [urldlko prlvaLe me
elemenL Le hua[ Le cllaL rregullohen me normaL e se dre[Les nder. rlvaLe,ob[ekL L[eLer l se
dre[Les nder.prlvaLe [ane veL normaL qe rregullo[n mardhen[eL e cakLuara [urldlko prlvaLe me
elemenL Le hua[ aLo konslderohen edhe normaL e konfllkLlL Le [urldlksloneve dlspozlLaL qe l
rregullo[n mardhen[eL [urldlko procedural me elemenL Le hua[.

,8"&83:>C"8"IB1B<B8E8"C9C;<FB3A8C koncepcloneL e perfaqsuesve Le shkolles se sLaLuLeve
lldhur me zg[edh[en e problemaLlkes se kollzlonlL Le sLaLuLeve ose Le kyLymeve mldls
qyLeLeve apo provlncave qe [ane g[endur ne kuader Le n[e sovranlLeLl Le n[e[L,k[o Leorl u llnd
ne lLall ne shek xlll dhe zhvllloheL me LuL[e nga perfaqsueslL e shkolles lranceze Le kyLymeve
dhe sLaLuLeve Le shek xvl Le shkolles Polandezo llamane Le shek xvll dhe Leorls C[ermane
Le sLaLuLeve Le shek xvlll.
Shkolla lLallane e SLaLuLeve ka konLrlbuar ne g[eL[en dhe anallzen e krlLereve per
percakLlmln e Le dre[Les kompeLenLe.

.9:=1J@<8@>"/"IA;3229@"K:1CL8?8"59"/"C43A<:";1"J8C9 Sharl uymylen ku ldea me e
rendeslshme e Ll[ eshLe koncepclonl mbl auLonomln e vullneLlL Le paleve.
IB1B<B8B"$8128"41C9 aLo qe u dedlkohen palu[Lshmerlve ne Le g[lLha lemlL slL e shlLbler[a e
sendeve Le palu[Lshme,Le dhuraLaL Lrashlglmla dhe apllkohen ne LerrlLoreL ku g[enden
palu[shmerlL.

IB1B<B8B".8:@3C128"41C9 veLem aLo qe u dedlkohen lndlvldve aLyre qe kane Le be[ne me Le
dre[LaL personale ku perfshlhen edhe Le dre[LaL mbl sendeL e lua[Lshme.

IB1B<B8B"8".8:?>8:1"41C9 aLo qe n[ekohslshL u dedlkohen edhe lndlvldve edhe sendeve edhe
aLe qofL qe e rregullo[ne pozlLen [urldlke Le sendeve Le lua[Lshme [ane LerrlLorlal dhe
apllkohen sl sLaLuLe reale ne LerrlLorln ku g[enden sendeL.

.9:=1J@<8@>"/"IA;3229@"M321C68?8"K2151C8"9@AB9 ulrlch Puber dhe !ohanes voeL.

M3G8:>"48F";9B3"?H486A48"F9:"*32>?>3C>C"8"2>H48E8:se per zg[edh[en e konfllkLlL Le
llg[eve,parlml Lhemelor eshLe al LerrlLorlal pra k[o shkoll sl banor l konslderon banoreL qe
perkoslshL ose perher [eLo[ne ne LerrlLorln e shLeLlL,se nuk eshLe obllglm l shLeLeve qe Le
apllko[ne Le dre[Len e hua[ por a[o mund Le apllkoheL veLem ne rasLe Le [ashLzakonshme me
elemenL Le hua[,se perveq konfllkLlL Le sLaLuLeve egzlsLon edhe konfllkLl l llg[eve dhe se per
zg[edh[en e Lyre nuk duheL zbaLuar krlLere dhe zg[edh[e Le barabarLa.

L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|3
M3G8:>"/";1"F1:1F1:"B:>"F1:>58";:78@3:8"B9"L>21B"/";1"J<14B<:"1;@>3C8"J9"41C9 Llg[eL e qdo
shLeLl qe apllkohen 8renda kufl[ve Le Ll[ dhe l obllgo[n Le g[lLh banoreL e Ll[ por nuk apllkohen
[ashL kufl[ve shLeLror,banor Le shLeLlL [ane Le g[lLhe personaL qe g[enden 8renda kufl[ve Le Ll[
pa marrr parasysh se a ndodhen perg[lLhmon apo perkohslshL ,qeverlL e shLeLeve nga
mlrs[ell[a mundeso[ne qe e dre[La e n[e shLeLl e clla 8renda kufl[ve Le Ll[ ka krl[uar efekLe
[urldlke.

*1:2"08AB8:"<"2>C6 ne veLenberg ne vlLln 1797 dhe [eLo[ derl ne vlLln 1880 al l sLudlo
qendrlmeL e perfaqsuesve Le Leorls se sLaLuLeve ku erdhl ne perfundlm se egzlsLon n[e
harmonl ne qendrlmeL dhe parlmeL Le cllaL propozohen sl parlme Le perg[lLhshme qe do Le
duhe[ Le apllkohen Le zg[edh[a e kolozlonlL Le llg[eve ne perg[lLhsl,e ka kundershLuar lden e
clla ne aLe kohe ka qene shum e perhapur se e dre[La romake eshLe burlm l perg[lLhshem.

NAE>22>5>"/"B9"6:84B9@"C69:DF:>E1B8"C9"@AB8B8B"'CH23"'58:>;1C8 k[o dege e se dre[Les eshLe
zhvllluar ne kah[e L[eLer per arsye se ne Angll shume von shLroheL qeshL[a e apllklmlL Le se
dre[Les se hua[ respekLlvlshL shum hereL ka egzlsLuar pushLeLl l forLe qendror l mbreLlL l clll e
krl[o[ pushLeLln qendror Lq g[yqeslse.

-<:>58B"8"@9"6:84B9@"C69:D.:>E1B8"C9"1@F8;B>C"=3:512"4<:>6>;"41C9 Le dy llo[shme naclonale
dhe nderkombeLare.

-<:>58B"C69:D"&9"@9"6:84B9@"C69:D".:>E1B8"41C9: LrakLaLeL konvenLaL nder. dhe zakoneL nder.

&:1;B1B8B"C69:;35GB1:8"41C9 marrvesh[e me Le cllaL shLeLeL marrln obllglme dhe flLo[ne Le
dre[La reclproke ne qeshL[e Le ndryshme keLo LracLaLe mund Le [ene:bllaLeral dhe
mulLllaLeral.

&:1;B1B8"G>21B8:12";<FB345 marrvesh[eL mldls dy shLeLeve per qeshL[e me elemenL Le hua[.

&:1;B1B8B",<2B>21B8:128"41C9 marrvesh[e Le me shume shLeLeve lldhur me kaLegorl Le
veqanLa Le mardhen[eve [urldlko clvlle me elemenL Le hua[.

N1;3C8B"(69:;35GB1:8"41C9 rregulla Le pashkruara Le s[ell[es Le cllaL per shkak Le apllklmlL
Le Lyre g[aLe [ane fuLure ne slsLemln [urldlk Le shLeLeve Le cakLuara zakoneL [ane burlme Le
se dre[Les nder.prlvaLe dhe shLeLeL l apllko[ne veLem poqese l pershLaLen lnLeresL Le Lyre.

-<:>58B"(69:;35GB1:8"G94C9"F48@9 ne grupln e burlmeve formale Le se dre[Les nder.prlvaLe
me ane Le cllave klasa sunduese rregullon mardhen[eL qe shkakLo[ne paso[a [urldlko clvlle.

-<:>58B"(1L>3C128"41C9 burlme formale Le se dre[Les nder.prlvaLe qe [ane aLo forma ne Le
cllaL shpreheL vullneLl l klases sunduese Le n[e vendl ne kushLeL e dhena qe me dlspozlLa Le
rregullohen mardhen[eL e cakLuara [urldlko clvlle.

(9";<169:"B9"-<:>58E8"B9"-:8C6@A58"G94C9"F48@9:llg[eL,akLeL nenlg[ore,prakLlka g[yqesore
eL[ k[o kryeslshL mvareL nga forma e rregulllmlL shLeLeror.

L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|4
O>H48"B9"E8J1CB1"F9:"B9"6:84B9C"C69:DF8C128";1C9"5>:1B<1:
AusLrla,8osn[a,lLalla,kroacla,sllovenla,Shqlprla.

$9C69@>1"8".:8?8CL9@"@9"!2858CB>B"B9"M<14"4<:>6>;3"L>E>2"C9"51:6A9C48B"*3C;:8B8"J9C6:3C
ne fakLln se prezen[a e Ll[ ne relaclonln [urldlko clvll Lregon se relaclonl l Lllle nuk l
nenshLroheL rregullave dhe parlmeve Le se dre[Les nder.prlvaLe ngase elemenLl l hua[
krl[oheL per shkak Le lldhshmerlse se mardhen[es [urldlko clvlle ne qarkulllmln ekonomlk
nderkombLar pra mardhen[a ne f[ale nuk l nenshLroheL Le dre[Les se brendshme,rendesla e
Ll[ shpreheL edhe ne aLe menyr qe n[ekohslshL ve ne pah se n[e mardhen[e ne Le cllen
paraqlLeL elemenLl l hua[ mund Le rregulloheL n[ekohslshL edhe me norma Le shLeLlL Le vendl
edhe Le aLl[ Le hua[,shfaq[a e elemenLlL Le Llll mund Le shlheL me mlre ne qarkulllmln
nderkombLar qe krl[oheL permes levlz[es se mallrave dhe Le hua[ve ne perg[lLhsl qe
reallzoheL nga levlz[eL e n[erzve per qelllm m[eklml,Lurlzml,p[esmarr[a ne kongrese sLudlme
eL[ pra keLu shfaqeL elemenLl l hua[ ne mardhen[eL konkreLe.

'F2>;>5>"/"$8C6>B".<G2>;"C69:;35GB1:"F9:"J922>58".:3H:8@@>E8"6A8"$81;@>3C1:8 ne kushLeL
bashkohore rendl publlc nder.Lra[LoheL sl n[e m[eL l perg[lLhshem l veLmbro[L[es nga rrezlqeL
dhe qarkulllmeL e ndryshme Le dre[Lperdre[La Le slsLemlL [urldlk Le vendlL qe mund Le
krl[ohen me zbaLlmln e se dre[Les se hua[ nga organeL e shLeLlL Le vendlL,koncepcloneL mbl
rendln publlc nderkombLar g[aLe hlsLorlse [ane ndryshuar gaLl ne qdo shLeL dhe eshLe
mvarur nga a[o se clla klas sunduese eshLe ne pushLeL,me qfar qelllml dhe kunder ku[L
zbaLoheL ky lnsLlLuLe,rendl publlc nderkombLar eshLe perdorur edhe per qelllme
reaklsonesh.

*3C=2>;B>"/"O>H48E8"B8"K3:51"8"51:B8@9@ ne LerrlLorln e n[e shLeLl marLesa me Le hua[ dhe
shLeLaslL e aLl[ shLeLl lldheL para organlL Le Ll[ porn e dlsa rasLe marLesa mund Le kryheL edhe
ne perfaqsln dlplomaLlke k[o dmLh se edhe qeshL[a e formes se marLeses mund Le paraqlLeL
ne n[e shLeL edhe kur eshLe f[ala per marLesen me elemenL Le hua[ Le shprehur Lh[eshL apo
ne menyre Le shumflshLe,ne rasLln e pare marLesa e lldhur ne formen sl e parasheh Locus
8eglL AcLum e clla ne perg[lLhsl eshLe e pranuar dhe ne rasLln e dyLe marLesa e lldhur ne
forme slq e parasheh llg[l l aLl[ shLeLl perfaqsla dlplomaLlke ose konzulare e clla eshLe slpas
Lex lorl,k[o qeshL[e e n[oh[es se marLeses me elemenL Le hua[ mund Le shLroheL edhe Le
marLesa me elemenL Le hua[ Le shprehur Lh[eshL dhe ne aLo Le shumflshLa.

,9C7:1"#>:8;B8"8"::8H<22>5>B"B9"@9"6:84B9@"C69:D.:>E1B8"::8H<223A8B"C9"67"59C7:1 sl ne
menyre dlrekLe dhe aLe lndlrekLe,Menyra dlrekLe e dre[Lperdre[L e rregulllmlL eshLe a[o kur
rregulllml beheL ne baze Le dlspozlLave [urldlke dlrekLe k[o menyre e rregulllmlL ne rend Le
pare l referoheL asa[ lemle Le se dre[Les nder. rlvaLe ku qeshL[a e apllklmlL Le se dre[Les se
hua[ nuk shLroheL fare k[o dmLh se apllkoheL me Le dre[LaL clvlle Le Le hua[ve dhe lldhur me
ndesh[en e [urldlksloneve veLem per[ashLlmlshL apllkoheL kur eshLe f[ala per krl[lmln e
mardhen[eve [urldlko clvlle me elemenL Le hua[ veLem kur rregulllml beheL ne planln
nderkombLar dhe me qelllm unlflklml Le dlsa dlspozlLave [urldlke me karakLer [urldlko clvll Le
shLeLeve konLrakLuese k[o menyre e rregulllmlL shfaqeL g[aLe kallmlL nga lmperlallzml ne
kaplLallzem.


L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|3
*3C=2>;B>"/"O>H48E8"B8"K3:51"8"*5G>12>B"6A8"P8;<B kamblall dhe Ceku [ane dokumenLe
shume formale dhe nese nuk perplloheL ne formen e cakLuar aLehere [ane Le pavlefshem k[o
paso[e v[en ne shpreh[e edhe Le qeku dhe kamblall me elemenL Le hua[ ky konfllkL l llg[eve
lldhur me formen e qekuL dhe kamblallL me elemenL Le hua[ paraqlLeL per shkak Le
dalllmeve ne permba[L[en qensore Le qekuL dhe kamblallL nderm[eL shLeLeve Le cllaL ne
menyr dlrekLe apo lndlrekLe l kane pranuar konvenLaL e C[eneves per kamblalln dhe qekun
dhe shLeLeve L[era qe nuk kerko[ne kushLe Le Lllla.

NH486A41"8"Q>29@>5>B"@>F1@"&83:>@9"@9";<FB>58E8"'<B3C358 ku Lhemelues eshLe L.8abel l clll
ka Lhene se duheL Le krl[ohen noclone auLonome ne Le dre[Len der.prlvaLe Le pavarura nga
aLo Le se dre[Les clvlle dhe Ll shmangeml problemlL Le clleslmlL ku derl Le k[o shmangle mund
Le vl[e ne qofLese ne marrvesh[eL nderkombLare qe l lldhln shLeLeL ne mes veLl l cakLo[ne
permba[L[en [urldlke Le nocloneve,Slpas 8abellL nese shLeLeL nuuk mund Le krl[o[ne burlme
auLonome aLLeher g[ykaLaL le Ll krl[o[n veL ne baze Le hulumLlmeve krahasuese.

K<C;@>3C>"/"*3C=2>;B>B"B9"O>H48E8 l perkeL flnkslonlL Le konfllkLlL Le llg[eve mes auLoreve
egzlsLo[ne plkpam[e dhe qendrlme Le ndryshme qe mund Le ndahen ne 3 kryesore:qendrlml
l pare eshLe shprehur ne dokLrlnen frlnge slpas sa[ konfllkLl l llg[eve ka karakLer Leknlk dhe
per qelllm Le kuflzo[ sferaL e veprlmLarls leg[lslaLlve ne raporLeL [urldlko clvlle me elemenL Le
hua[,qendrlml l dyLe Lhekson se konfllkLl l llg[eve shpreheL ne dhen[en e udhzlmeve g[yqLarlL
apo organlL L[eLer shLeLror per menyren se sl al duheL Le vepro[ ne qofLse para Ll[ shLroheL
raporLl [urldlk me elemenL Le hua[,qendrlml l LreLe slpas Le clllL konfllkLl l llg[eve eshLe al qe
rregullonraporLeL [urldlko clvlle me elemenL Le hua[ ne menyre lndlrekLe me norma kolozlve
dhe maLerlale.

(43A41"6A8"B9".:3E<1:>B"8"B9"6:84B9@"@9 M<1[ paleL ne dlsa rasLe ne Le dre[Len nder.penale Le
n[e shLeLl mund Ll dre[Lohen organlL kompeLenL ose g[ykaLes qe ne n[e mardhen[e [urldlko
clvlle me elemenL Le hua[ La apllko[n Le dre[Len e hua[,egzlsLo[n dy rasLe kur g[ykaLesl ose
organl shLeLeror mund La apllko[ Le dre[Len e hua[ al kur g[ykaLesl duheL La apllko[ Le dre[Len
e hua[ dhe kur apllkoheL e dre[La e vendlL mbl Le dre[LaL clvlle Le Le hua[ve dhe mbl ndesh[en
e [urldlksloneve.
"
#12234"67"@>@B858"J9"1F2>;3A8C"::8BA"C43A48@"6A8"B9"F:3E<1:>B"C9"B9"6:84B9C"
C69:DF:>E1B8:slsLeml l pare slpas Le clllL e dre[La e hua[ konslderoheL rreLhan fakLlke Le cllen
paleL duheL veL La argumenLo[n ne procedur sl qdo fakL L[eLer dhe ne keLo shLeLe g[ykaLesl
nuk ka rol akLlv ne procedur g[yqesore clvlle sepse al g[ykon ne baze Le fakLeve e qe l
paraqesln paleL dhe slsLeml l dyLe slpas Le clllL e dre[La e hua[ konslderoheL sl e dre[Le slpas
Le dre[Les se shLeLeve qe e kane pranuar g[ykaLa slpas deLyres zyrLare ka per deLyre Le
dre[Len ehua[ ne plkepam[e Le se dre[Les se hua[.

!2858CB8B"8"$>69:H>5>B al paraqlLeL veLem Le menyra kollzlve e rregulllmlL Le mardhen[eve
[urldlko clvlle me elemenL Le hua[,rlderglml v[en ne shpreh[e ne rasLeL kur dlspozlLaL e
kollzlonlL qe rregullo[n mardhen[eL [urldlko clvlle me elemenL Le hua[ qe dergon Le zbaLlml l
Le dre[Les se hua[ sl Le asa[ maLerlale ashLu edhe asa[ kollzlve.


L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|6
*<@AB8B"F9:"B9"1:6A<:"68:>"B8"$>68:H>5> duheL Le ploLesohen kushLeL e naLyres Leorlke dhe
kushLl L[eLer qe lldheL me normen e kollzlonlL zbaLlml l se clles shpreheL ne ekzlsLlmln e
g[end[es fakLlke kushLu l pare [urldlk konslsLon ne fakLln qe Le pranoheL koncepLl slpas Le clllL
norma e kollzlonlL dergo[n Le zbaLlml l se dre[Les se cakLuar ne Leresl e [o veLem Le se dre[Les
maLerlale kurse kushLl l dyLe eshLe ekzlsLlml l normave Le ndryshme kollzlve ne mes Le
dre[Les se [ashLme dhe Le brendshme per kaLegorl Le nye[L Le mardhen[eve [urldlko clvlle me
elemenL Le hua[ pra duheL Le ndrysho[n fakLeL venlmLare,kushLl LreLe l clll duheL ploLesoheL
qe Le vl[ derl Le rlderglml eshLe ose ka Le be[e me rendlL[en e fakLeve qe mundso[ne qe
krlLereL e ndryshme Le pranuara ne dy ose me Leper norma Le kollzlonlL Le [ene Le lldhura
me rasLln konkreL ne shLeLe Le ndryshme.

IA;3221"/B12>1C8"8"IB1B<B8E8 k[o shkolle eshLe krl[uar ne qyLeLeL e lLalls verlore ne shek.xlll
me shfaq[en e sa[ ne Leresl ndlkuan kushLeL ekonomlke shoqerore Le kohes,ne shek.xll-xlll
qyLeLeL e verluL e fllluan n[efar pavaresle nga perandorla C[ermane dhe ne aLe kohe [urlsLeL
e lLalls verlore punuan qe Le nx[errln rregulla Le re[a Le cllaL nuk do La ngadalso[n qarkulllmln
e mallrave,shLyL[e Le madhe kesa[ l kane dhene profesoreL e dre[Leslse Le 8olon[es ne
llrence qe klshln per Le zg[ldhur dy probleme slpas Le cllave krlLer duhe[ cakLuar elemenLl l
hua[ lnLervokal ne mardhen[eL [urldlko clvlle dhe qeshL[en e apllklmlL Le elemenLlLme
ndlhmen e Le cllave keLo raporLe [anen Le lldhura [urldlklshL.

*3C=2>;B>">"O>H48E8"B9"(61:41"8",1:B8@9@ me ndar[en e marLeses mbaro[ne se vepruarl edhe
Le g[lLha Le dre[LaL dhe obllglmeL ne mes bashkshorLve paso[aL llndln sl ne shLeLeL kur
zg[ldheL marLesa pa elemenL Le hua[ dhe Le marLesa e lldhur me elemenL Le hua[ qe Le mund
Le ndodh ndar[a duheL Le ploLesohen dlsa kushLe:qe ne shLeLln ku kerkoheL ndar[a e
ekzlsLlml l lnsLlLuLlL Le ndar[es se marLeses,qe Le ekzlsLo[ organl kompeLenL per ndar[en Le
marLeses,qe ne shLeLln ku kerkoheL Le hua[ve Lu n[lheL e dre[La e ndar[es,qe ndar[a e
marLeses se lldhur me elemenL Le hua[ Le kerkoheL per shkaqe Le percakLuara slpas Le
dre[Les se aLl[ shLeLl ne apllklmln e se dre[Les dergon norma kollzlve e shLeLlL ne Le cllln
kerkoheL nda[ra e marLeses pra ne keLo rasLe probleem paraqeL konfllkLl l [urldlksloneve
pasLa[ shLrlheL probleml l Le dre[Lave clvlle Le Le hua[ve nderkaq e dre[La Le konfllkLlL Le
llg[eve.

+G48;B>">"@9"6:84B9@"C69:D.:>E1B8 ne Le dre[Len nder.prlvaLe krl[ohen mardhen[e shoqerore
qe kane Le be[ne me shkemblmln e g[lLhanshem dlrekL nderkombLar Le malllL dhe Le
sherblmeve sl dhe raporLeL famll[are dhe Lrasheglmore qe dalln nga shkemblml l Llll kur Le
cakLohen me norma Le se dre[Les nder.prlvaLe raporLeL e Lllla shoqerore behen raporLe
nder.prlvaLe ose raporLe [urldlko clvlle me elemenL Le hua[ nga k[o me arsye Le ploLe mund
Le konsLaLo[m se ob[ekLln e se dre[Les nder.prlvaLe e perbe[ne raporLeL [urldlko clvlle me
elemenL Le hua[ mlrepo sa l perkeL ob[ekLlL Le kesa[ lemle egzlsLo[ne plkepam[e Le ndryshme
slpas n[eres ob[ekLln e se dre[Les nder.prlvaLe e perbe[n veLem raporLeL [urldlko clvlle me
elemenL Le hua[ veLem aLo raporLe ku llnd konfllkLl l llg[eve,kurse slpas plkepam[es L[eLer e
dre[La nder.prlvaLe ka dy ob[ekLe perveq elemenLlL Le hua[ [urldlko clvll ku keml Le be[me me
konfllkLln e llg[eve meg[lLhaLe mund Le Lheml se ob[ekLln e se dre[Les nder.prlvaLe e
perbe[ne raporLeL [urldlko clvlle me elemenL Le hua[ qofL ne ob[ekL sub[ekL apo Le dre[La dhe
deLyrlme qofL ne Le g[lLha ose ne dy nga keLo elemenLe.

L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|7
NH486A41"8"Q>2@>5>B"@>F1@"&83:>@9"#3H51B>;8 ne keLe Leorl [ane angazhuar 8arLln dhe kahn
slpas Le clleve clleslml duheL Le zg[ldheL slpas Lex lorL Lhan ndryshe slpas Le dre[Les se
g[ykaLes se shLeLlL para se clles shLroheL qeshL[a dhe nga normaL e kollzlonlL Le se clles
nlseml g[aLe zg[edh[es se aLl[ konLesLl k[o ndodh per arsye se qdo shLeL l mlraLon normaL e
kollzlonlL dhe nlseL nga boLekupLlmeL e perfshlra ne slsLemln e veL [urldlk,clleslml slpas Lex
lorlL eshLe me l pershLaLshem sepse ne keLe rasL eshLe e qarLe e normaL e kollzlonlL
kupLohen slpas slsLemlL [urldlk dhe slpas nocloneve Le asa[ Le dre[Le qe l perkasln.

Q>29@>5>"!B>5323H4>;>@AB"F:841:6A48C"8";1 nga f[ala laLlne quallfare qe dmLh Le zg[edh n[erln
ne mesln e Le barabarLeve.

Q>29@>5>"@>F1@"O8R"K3:>"9@AB9 domlnues edhe ne prakLlk dhe ne leg[lslacloneL e shLeLeve Le
ndryshme ku clleslml slpas llg[lL Le g[ykaLes para se clles shLroheL qeshL[a arsyeLoheL me
fakLln se g[aL clleslmlL shLroheL qeshL[a e Le kupLuarlL dre[Le Le normes se kollzlonlL kurse
norma e kollzlonlL [urldlklshL mund Le sqaroheL dhe Le kupLoheL 8renda slsLemlL dhe slpas
nocloneve Le aLl[ slsLeml [urldlk qe l Lakon.

Q>29@>5>"@>F1@"O8R"Q1<@18"9@AB9 m[afL l perhapur dhe eshLe alLernaLlve e clleslmlL slpas lex
forl eshLe al qe beheL slpas lex causae respekLlvlshL slpas se dre[Les se shLeLlL ne Le cllen
dergo[ne normaL e kollzlonlL Le legls forl .

!2858CB8B"8"->@ABC>5>B"B9"O>H4>B shmangla nga zbaLlml l normave rendom kompeLenLe Le
shLeLlL Le vendlL ne baze Le veprlmeve Le cakLuara Le lndlvldeve quheL blshLnlm l llg[lL ku
elemenLeL e llg[lL [ane: qelllml per Llu shmangur zbaLlmlL Le normes rendom kompeLenLe Le
se dre[Ls nder.prlvaLe Le aLl[ shLeLl para organeve Le clllL qeshL[a e ploLfuqlshmerls se
mardhen[es [urldlko clvlle me elemenL Le hua[,ndryshlml me m[eLe legale Le n[erlL nga fakLeL
ne baze Le clllL krl[oheL elemenL nderkombLar dhe me ndlhmen e fakLeve vendlmLare Le
zbaLoheL e dre[La e hua[,kushL l rendeslshem per ekzlsLlmln e blshLnlmlL Le llg[lL eshLe fakLl
se derl Le zbaLlml l se dre[Les se hua[ eshLe arrlLur ne menyre Le vendlL dhe fare nuk eshLe
me rendesl se a[o e dre[Le eshLe e naLyres !us Cogens ose !us ulspozlLlvum.

*3C=2>;B>">"O>H48E8"B8";<@AB8B"51B8:>128"F9:"2>6A48C"8",1:B8@9@ per Le qene e ploLfuqlshme
marLesa me elemenL Le hua[ nuk m[afLon qe a[o Le [eLe lldhur ne formen e cakLuar por eshLe
e nevo[shme qe Le ploLesohen edhe dlsa kushLe maLerlale per lldh[en e sa pra mos Le keLe
pengesa marLesore,meq marLesa mund Le lldheL para organlL Le shLeLlL e ne rasLeL e L[era
edhe ne perfaqsln dlplomaLlko konsulore Le shLeLlL Le hua[ pranda[ keLu shLroheL qeshL[a se
a duheL Le apllkoheL e dre[La e vendlL apo e dre[La e hua[ mund Le shLrohen dy rasLe per
lldh[en e marLeses me elemenL Le hu[a shLroheL ne shLeLln e vendlL ne n[erln ose ne rasLln
L[eLer eshLe e rendeslshme se organl l n[e shLeLl l apllkon veLem normaL kollzlve per kushLeL
maLerlale Le shLeLlL Le veL se kuallflklml l kushLeve maLerlale beheL veLem slpas Le dre[Les se
veL dhe slpas Le n[e[Les se dre[Le klheL ku[des qe Le mos lendoheL rendl publlk nderkombLar.

(9"B9"H4>BA1"@AB8B8B"C3:51B"8"@9"6:84B9@"C69:DC<;"41C9"B9"F1:1F1:1"C9"C49"2>H4"B9"E8J1CB"F3:"
6122345"B:>"H:<F8"@AB8B8@A:be[ne p[ese shLeLeL qe keLe qeshL[e e kane Le rregulluar me llg[ Le
veqanL,shLeLeL L[era keLe leml e kane Le perfshlr ne kodln clvll dhe Le L[era shLeLe keLe
qeshL[e e kane Le shperndar ne llg[e Le ndryshme.
L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|8
.9:;<=>?>5>">"$8C6>B".<G2>;"C69:;35GB1:"B9".3@B"S23@1B3:9B lldhur me perkuflzlmln e rendlL
publlk nderkombLar nuk ekzlsLon n[e perkuflzlm as ne dokLrlnen e as ne leg[lslacloneL e
shLeLeve Le ndryshme dhe as ne prakLlk,ky lnsLlLuL u paraqlL ne shek.xlx kurse fllleL e klshLe
ne shek.xlv ne keLe perludh 8arLolus de SassofferaLo sLaLuLeve personale lu ka n[ohur
veprlmln eksLerrlLorlal qe ndahen ne dy grupe ne Le pershLaLshme dhe aLo Le pa
pershLaLshme.

IA;3221"M321C68?8"K2151C8"8"IB1B<B8E8 Polanda ne shek.xvll paraqeL vendln l clll
konslderohe[ sl d[ep l konfllkLlL Le llg[eve mardhen[eL e re[a ekonomlko shoqerore ne
Polande zhvlllohen ne permasa nderkombLare qe lshLe speclflke per holanden e asa[ kohe
k[o ndlko[ qe Le punoheL ne g[eL[en e n[e zg[edh[e rreLh konfllkLlL Le llg[eve pranda[ me keLe
problem u ballafaquan edhe [urlsLeL holandez slq [ane aul dhe !ohan voel ulrlh Puber qe
paraqesln zg[ed[e per konfllkLln e llg[eve slq [ane perveq konfllkLlL Le sLaLuLeve ekzlsLon edhe
konfllkLl l llg[eve dhe krlLereL per zg[edh[en e Lyre nuk [ane Le barabarLa,per zg[edh[en e
konfllkLlL Le llg[eve parlm Lhemelor eshLe parlml LerrlLorlal pra se llg[eL l obllgo[ne Le g[lLhe
banoreL e shLeLlL Le sovranlLeLlL Le vendlL,nuk ekzlsLon obllglml l shLeLeve qe Le apllko[ Le
dre[Len e sovranlLeLlL Le hua[ per arsye Le mlres[ell[es nderkombLare.

*3C=2>;B>">"O>H48E8"B8"#82>;B8B"8";:78:1"C9"B8::>B3:8B"8"59"B8F9:"@AB8B8E8 Le keLo dellkLe dhe
kuazldellkLe me elemenL Le hua[ akLlvlLeLl dellkLor ose kuazldellkLor ndodh kur n[e person
kryen keLo veprlme ne LerrlLorln e me shume shLeLeve,shembull Llplk l konkurences [oleale
eshLe kur n[e ndermarr[e l rekomandon produkLeL e sa[ ne LerrlLorln e me shum shLeLeve
dhe deklaron Le dhena qe e demLo[ne ndermarr[en L[eLer g[lLhashLu keLu shLroheL qeshL[a se
a eshLe kryer n[e dellkL apo kauzadellkL apo me shum me elemenL Le hua[.

*<FB>5>">"!2858CB>B"B9"M<14"4<:>6>;3"L>E>2"F:>E1B elemenLl l hua[ Le n[e mardhen[e [urldlke
eshLe aso elemenLl nga l clll mund Le kupLoheL se per Le [ane Le lnLeresuara se paku dy
shLeLe permes sovranlLeLlL Le Lyre ,ky elemenL ekzlsLon kur ne mardhen[eL [urldlke paraqlLen
sub[ekLeL e hua[a ose ob[ekLl eshLe sendl qe paraqlLeL ne shLeLln e hua[ apo kur Le dre[LaL
dhe deLyraL krl[ohen ne Le dre[Len e [ashLme nga k[o mund Le LhuheL se apllklml l se dre[Les
se hua[ ka rendesl Le dores se pare.

$8C6>".<G2>;"(69:;35GB1:"F9:"?H486A48C"8"51:6A9C48E8"4<:>6>;3"L>E>28"58"82858CB"9"A<14
ne dlsa rasLe duheL zbaLuar e dre[La e hua[ ose se bashku e dre[La e vendlL dhe a[o e
hua[,normaL e kollzlonlL Le qdo shLeLl e parashohln se ne cllaL rasLe do Le apllkoheL e dre[La e
hua[ ne mardhen[eL [urldlko clvlle me elemenL Le hua[,ne kuader Le slsLemlL Le se dre[Les
nder.prlvaLe Le qdo shLeLl duheL Le klheL ku[des qe slpas normes se kollzlonlL Le aLl[ shLeLl qe
Le mos zbaLoheL e dre[La e hua[ maLerlale qe eshLe ne kundershLlm me bazaL e llg[dheneslL
Le vendlL perkaLes dhe nuk mund ose rrallher ndodh ne selekslonlmln paraprak l normave
qe do le[oheshln.

*3C=2>;B>">"O>H48E8"B8"#82>;B8B"6A8"*<1?682>;B8B"8";:78:1"C9";35<C>;1L>3C"::<H3: me dellkLe
dhe kuazdellkLe [urldlko clvlle me elemenL Le hua[ nenkupLohen faLkeqlL e shkakLuara me
auLom[eLe ne komunlkaclon rrugor ne Le cllaL eshLe qofL ob[ekLl qofL sub[ekLl ose Le dre[LaL
dhe obllglmeL apo Le g[lLha se bashku,ne planln kombLar shum pak shLeLe e kane rregulluar
qeshL[en e perg[eg[slse se dellkLeve Le kryera ne komunlkaclonln rrugor psh g[ykaLa e SP8A
ka apllkuar rregulla Le veanLa kollzlve ku slpas sa[ eshLe qenesore qe g[aLe apllklmln Le se
L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|9
dre[Les se hua[ apo vendlL nda[ demlL Le shkakLuar ne komunlkaclon rrugor [o fakLl se ku
eshLe kryer deml por vendl ku a[o mardhen[e eshLe rren[osur kurse ne aspekLln
nderkombLar nx[err[a e normave kollzlve Le veanLa kane fllluar ne konferencen e 11 Le
Pages me 1968 kurse me 1960 [ane parapar normaL e perg[lLhshme cakLoheL llg[l l
brenshem l shLeLlL ne LerrlLorln e Le clllL ka ndodh aksldenLl rrugor kurse normaL e posame
e parashohln sl kompeLenL shLeLln ne Le cllln eshLe reg[lsLruar al ob[ekL.

IF8L>=>;1B"8"I1C;@>3C>B"C9"B9"6:84B9C"C69:DF8C128 k[o eshLe n[e nga veqorlL permes se clles
k[o dege dallon nga leme[L L[ere Le se dre[Les,sankslonl eshLe m[eL l dhunes permes Le clllL
n[e person flzlk ose [urldlk e deLyron qe Ll respekLo[ Le dre[LaL dhe obllglmeL qe dalln nga
dlspozlLaL [urldlke Le formuluara nga shLeLl keLo sankslone mund Le [en nga lumen[ Le
ndryshem [urldlk psh al penal,clvll,admlnlsLraLlve k[o mvareL se per cllln sankslon ka
shmangle nga permbush[a sankslonl l se dre[Les nder.prlvaLe nuk vareL as nuk eshLe ne
perpuLh[e me sankslonln e brendshme dhe aL nder.publlk keLe sankslon nuk e [ep ndon[e
organ nderkombLar esenca e Ll[ eshLe qe ky sankslon mund Le mvareL edhe nga al me
elemenL Le hua[.

*3C=2>;B>"/"O>H48E8"B8";<@AB8B"51B8:>12"F9:"2>6A48C"8"51:B8@9@"C9".9:=1J@>C"#>F2351B>;8"
*3C@<23:8 me rasLln e lldh[es se marLeses me elemenL Le hua[ eshLe e mundur qe a[o Le
lldheL para organlL Le vendlL dhe Le ploLsohen kushLeL maLerlal per lldh[en e marLeses slkur
marLesa Le lldheL ne Le n[e[Lln shLeL ne perfaqsln dlplomaLlke konsulore por kushLeL maLerlal
mosL e ploLsohen ose e kunderLa psh.kur shLeLasl g[erman da[a dhe mbesa kerko[n para
organlL Le cakLuar Le shLeLlL shqlpLar qe Le lldhln marLes mlrpo k[o nuk eshLe e mundur dhe
shLeLl shqlpLar l udhzon qe keLe marLes La be[ne ne perfaqsln g[ermane ne 1lrane k[o per
arsye se ne perfaqsln dlplomaLlke konsulore apllkoheL e dre[La e brendshme e uomlclllL dhe
Lec lorl.

*<FB>5>"/"$8C6>B".<G2>;"C69:;35GB1:"@>F1@"F9:;<=>?>58E8"!;28;B>;8"F1:1J8B Leresln e
llg[eve lmperaLlve Le cllaL deLyrlmlshL duheL zbaLuar g[aLe rregulllmlL Le raporLeve [urldlko
clvlle me elemenL Le hua[ slpas keLyre Leorlve percakLlml l permba[L[es se rendlL publlc
nderkombLar beheL permes numerlmlL Le aLyre normave lmperaLlve qe e perbe[ne keLe
lnsLlLuclon.

*<FB>5>"/"$8C6>B".<G2>;"C69:;35GB1:"@>F1@".9:;<=>?>58E8"1F@B:1;B8 slpas n[e qendrlml ky
lnsLlLuLe v[en ne shpreh[e aLeher kur e dre[La e hua[ qe duheL Le zbaLoheL ose akLg[yklml l
hua[ qe duheL Le n[lheL ose egzekuLoheL [ane ne kundershLlm me prakLlken leg[lslaLlve Le n[e
shLeLl,formullmeL apsLrakLe [ane Le shumLa psh llg[l qe e rregullon Le dre[Len kompeLenLe ne
g[ermanl e barazon rendln publlc me parlmeL Lhemelore Le rregulllmlL shoqeror dhe [urldlk.

IA51CH>1"CH1"K1;B8B"08C6>5B1:8";85>"1B9A8: kur llg[dhenesl krl[on normen e se dre[Les
nder.prlvaLe k[o nuk dmLh se g[ykaLesl apo organl l cakLuar shLeLror qe l ka nx[err keLo
norma do Le vepro[n ne perpuLh[e me keLo norma ngase qdo llg[dhenes e auLorlzon organln
qe Le mos vepro[ slpas normave qe ne kushLe normale do Le apllkoheshln ne qofLse n[e
mardhen[e [urldlko clvlle me elemenL Le hua[ nga ana e llg[dheneslL Le hua[ shLroheL qeshL[a
per apllklmln e kundermasave ose per mbro[L[en e slsLemlL naclonal [urldlk dhe shoqeror.

L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|10
*<@AB8B"F9:"1F2>;>5>C"8"C3:51E8"B9"*32>?>3C>B"41C9:qe Le beheL f[ale per raporLln [urldlko
clvll me elemenL Le hua[ dhe qe ky raporL Le mos [eLe ne konLakL me organln e hua[ dhe
personaL qe marrln p[ese ne keLe mardhen[e [urldlko clvlle Lu mundesoheL ushLrlml l Le
dre[Lave clvlle.

*3C=2>;B>"/"O>H48E8"B9"'61FB>5>B adapLlml derl Le konfllkLl l llg[eve Le adapLlmlL me elemenL Le
hua[ v[en:sepse edhe soL ne dlsa shLeLe nuk egzlsLon lnsLlLuLe l adapLlmlL,sepse ne dlsa
shLeLe eshLe l n[ohur lnsLlLuLe l adapLlmlL ne Le cllen nderpreheL lldh[a mes prlnderve dhe
kusherln[eve Le g[akuL dhe feml[es nga ana L[eLer dlsa shLeLe e n[ohln veLem adapLlmln mldls
Le afermve Le g[akuL,shLeLeL qe krl[o[ne ploLslmln e dlsa kushLeve psh ne dlsa shLeLe le[oheL
adapLlml edhe pse ka feml[e nga marLesa ne dlsa shLeLe Le L[era kerkoheL mosha e cakLuar
per adapLlm ne dlsa shLeLe L[era fe[a e ndalon adapLlmln e personlL Le fesL e kunderL eL[.

*<FB>5>"/"$8B3:@>3C>B ky lmsLlLuL zbaLoheL posaqerlshL per Le dre[LaL clvlle Le Le hua[ve
qelllml l Le clllL eshLe hakmarr[a,pra reLorslonl paraqeL lnsLlLuLln qe perdoreL sl kundermas
dhe zakonlshL apllkoheL aLehere kur shLeLl l hua[ shLeLaslL e vendlL nuk l Lra[Lon sl shLeLas
[urldlklshL ose l Lra[Lon me keq se shLeLaslL e shLeLeve Le L[era ose shpalleL [okompeLenL per
rregull qe shLeLl kunder Le clllL apllkoheL hakmarr[a ne qofLse e ka nderprer akLln me Le cllln
eshLe nxlLur apllklml l reLorslonlL Le nderpreheL apllklml l keLl[ lnsLlLuLe.

*3C=2>;B>"/"O>H48E8"9@AB9 a[o Leresl [urldlke e clla e parasheh slL e mundshem apllklmln e se
dre[Les se hua[,konfllkLl l llg[eve rregullon aLo raporLe [urldlko clvlle me elemenL Le hua[ Le
cllaL nuk kane rene ne konLakL dlrecL me organeL e shLeLlL Le hua[.

*3C=2>;B>"/"O>H48E8"B8"O8H4>B>5>B8B>"2>C6 sl paso[:se ne dlsa shLeLe nuk parashlheL leg[lLlmlLeLl sl
lnsLlLuclon,se ne Le g[lLha shLeLeL nuk egzlsLon lnsLlLuclon e n[ello[L l leg[lLlmlmlL,ne dlsa
shLeLe egzlsLo[ne pengesa sa l perkeL leg[lLlmlmlL.

*3C=2>;B>"/"2>H48E8"B8".9:5G14B41"8"&8@B158CB>B LesLamenL me elemenL Le hua[ qe Le prodho[
efekLe [urldlke duheL qe perveq formes Le keLe edhe permba[L[e Le cakLuar,LesLamenL me
elemenL Le hua[ per Le qene l ploLfuqlshem duheL qe edhe dlspozlLaL e Ll[ qe kane Le be[ne
me masen Lrashlglmore afaLln e LrashlglmlL per[ashLlmln nga p[esa e domosdoshme eL[
duheL qe Le [ene ne pa[Llm me dlspozlLaL [urldlke Le aLl[ shLeLl apllklmln e Le clllL e kerko[n
normaL kollzlve Le Ll[.

*<FB>5>"/"$8L>F:3L>B8B>B me ane Le reclproclLeLlL sukuroheL bashkpunlml reclprok dhe l
barabarL l nders[ellL nderm[eL shLeLeve ky bashkpunlm beheL qe ne n[e menyre ose L[eLren
Le rua[ shLeLeL nga zbaLlml l masave Le hakmarr[es e nese sbaLohen keLo masa nderprlLeL
bashkpunlml dmLh paleL mlrren vesh Le be[ne dlqka ne menyre Le nders[ellL sl kompenzlm.

#1223459"T"22348"B9"$8L>F:3L>B8B>B"@>F1@"59C7:9"@9";:>4>5>B :reclproclLeLl dlplomaLlc l clll
krl[oheL me marrvesh[e bllaLeral apo mulLllaLeral Le shLeLeve,reclproclLeLl fakLlk dhe
reclproclLeLl llg[or qe krl[oheL me nx[err[en e llg[eve perkaLese lldhur me Le dre[LaL clvlle nga
ana e shLeLeve Le lnLeresuara.



L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|11
O2348B"8"$8L>F:3L>B8B>B"@>F1@"F9:5G14B48@"4<:>6>;8"41C9:reclproclLeLl maLerlal dhe formal.
M>:1:;>1"8"'F2>;>5>B"B9"-<:>58E8"B9"@9"6:84B9@"C9"F9:H4>BA@>"8H?>@B3C mendlml unlk se ne
shumlcen e rasLeve apo qeshL[eve me elemenL Le hua[ duheL apllkuar e dre[La naclonale ne
kuader Le se clles hy[ne llg[l,akLeL nenllg[ore,prakLlka g[yqsore eL[ ne aLo qeshL[e qe [ane Le
parapara me dlspozlLa [urldlke Le brendshme mlrpo kur beheL f[ale per qeshL[e qe nuk [ane
Le rregulluara me dlspozlLa formale naclonale zbaLohen dlspozlLaL nderkombLare dhe se ne
kuader Le keLyre burlmeve Le [ashLme be[ne p[ese marrvesh[eL bllaLeral dhe mulLllaLeral me
elemenL Le hua[.

#122>5>"5>6>@"*3C=2>;B>B"C69:;35GB1:"6A8"/CB8:23;12"B9"2>H48E8"J9C6:3C ne aLe se Le konfllkLl
l brendshme ne shLeLeL me slsLem Le perber [urldlko clvll e flllon qeshL[en e se dre[Les se
kompeLences per rregulllmln e dlsa kaLegorlve Le cakLuara Le mardhen[eve [urldlko clvlle ne
suaza Le shLeLlL Sovran dhe e mvarur ne ndlhmen e zg[edh[eve qe g[enden ne normaL
naclonale Le konfllkLlL Le arrlheL derl Le zg[edh[a e qeshL[es se parashLruar kurse Le konfllkLl
nderkombLar e keml Le n[e[Len slLuaLe por keLu nuk keml konfllkLln e llg[eve ne Le n[e[Lln
shLeL por shLroheL qeshL[a e konfllkLlL ne mess hum shLeLeve sovrane dhe k[o zg[ldheL
permes dlspozlLave Le konfllkLlL Le llg[eve nderkombLare ne funkslonln e Le cllave [ane fakLeL
vendlmLare.

,9C7:1"/C6>:8;B8"8";32>?>3C>B"8"::8H<22>5>B"slpas kesa[ menyre mardhen[eL me karakLer
[urldlko clvll me elemenL Le hua[ nuk rregullohen ne menyre Le dre[Lperdre[L porn e aLe
menyre qe l referoheL se a do Le apllkoheL per mardhen[en konkreLe e dre[La e hua[ apo a[o
e vendlL.

$:8H<22>5>"/"51:6A9C48E8"4<:>6>;3"L>E>28"58"82858CB"B9"G:8C6@A95";1"6>@1"L>29@>"B9"E8J1CB1"
CH1"1>"C69:;35GB1::numrl l shLeLeve ne Le cllaL egzlsLon kollzlonl l brendshem nuk eshLe l
madh ky kollzlon l brendshem eshLe l mundshem ne shLeLeL me slsLem Le perber federaLlve
ose auLonome ose ra[oneve [urldlke ne mardhen[eL [urldlko clvlle qe eshLe e lldhur me dy
ose me Leper nga keLo n[esl ose ra[one [urldlke perkaLslshL ne mardhen[eL me elemenL
federal ose lnLer local.

IA;3221"K:1CL8?8"8"IB1B<B8E8"<";:>4<1 ne shek.xvl nen ndlklmln e qarkulllmlL mall para qe ne
aLe kohe ne franc rregullohe[ me norma lokale ne mes Le krahlnave Le sa[ ky qarkulllm l
mallrave ne aLe kohe rregullohe[ permes Le dre[Les zakonore apllklml l keLyre zakoneve ne
keLo provlnce krl[o[ paslgurl ne france dhe l shLyrl [urlsLeL francez Le puno[ne ne unlflklmln e
rregullave Le qarkulllmlL mall para nder [urlsLeL me Le n[ohur n[lhen Sh.uymelen 8.uorzanLre
dhe C.koke[ sl perfaqsues Le shkolles franceze Le sLaLuLeve.

NG:1?B>:1"%<:>6>;8"9@AB9 ne rasLeL kur nuk munL Le g[enden burlme konkreLe as ne konvenLa
nderkombLare ose ne llg[eL e shLeLeve konkreLe e as ne rregullaL zakonore shLroheL qeshL[a
e zbrazLlrave [urldlke keLe maLerle e rregullon llg[l l zg[edh[es se kollzlonlL Le llg[eve me
dlspozlLaL e shLeLeve L[era ne mardhen[e Le cakLuara.

*36>=>;>5>"/"B9"6:84B9@"C69:DF:>E1B8"C9C;<FB3C Lublmln dhe slsLemaLlzlmln e dlspozlLave me
karakLer nderkombLar [urldlko provaL nga burlme Le ndryshme ne n[e Leresl qe e bene
llg[dhenesl l n[e shLeLl ose konferenca nderkombLare dlplomaLlke ne baze Le parlmeve Le
cakLuara.
L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|12
,9C7:1B"8"*36>=>;>5>B"B9"@9"6:84B9@"C69:DF:>E1B8"41C9:duke l unlflkuar normaL e kollzlonlL
dhe duke l unlflkuar normaL subsLanclale.

!2858CB>"/"M<14"C9"C49"51:6A9C48"4<:>6>;3"F:>E1B8"9@AB9 n[e fakL n[e rreLhan fakLlke e clla ne
n[e mardhen[e konkreLe [urldlke Le formsuar e lldh me sovranlLeLln e shLeLlL Le vendlL dhe Le
hua[ ku per rregulllmln e kesa[ mardhen[e [ane Le lnLeresuar Le pakLen dy shLeLe seclll ne
baze Le sovranlLeLlL Le veL.

K3:51B"BA85823:8"B9"@AF:8A48@"@9"82858CB>B"B9"M<14"4<:>6>;3"F:>E1B8"41C9 kur al shpreheL
ne sub[ekL ob[ekL dhe ne Le dre[La dhe deLyrlme Le mardhen[es konkreLe [urldlko prlvaLe.

$32>"/"K1;B8E8"08C6>5B1:8";3C@>@B3C ne percakLlmln e rendlL [urldlk konkreL normaL [urldlke
Le Le clllL do Le apllkohen per rregulllmln e mardhen[es [urldlko prlvaLe me elemenL Le hua[
dhe percakLo[ne se l hua[l a mund Le gezo[ Le dre[La konkreLe clvlle ne shLeLln e vendlL dhe
se a do Le [eL kompeLenLe g[ykaLa e shLeLlL Le vendlL ose e shLeLlL Le hua[.

IAB8B9@>1"5<C6"B9";<FB3A8B sl kaLegorl [urldlke dhe sl lldh[e [urldlke ku sl kaLegorl [urldlke
nenkupLon Leresln e normave [urldlke Le slsLemlL [urldlk Le n[e shLeLl konkreL qe percakLo[ne
menyren e flLlmlL dhe Le humb[es se shLeLesls.

,8"59C7:1B"8"K>B>5>B"B9"IAB8B9@>@"C9C;<FB3A8C aLo lnsLlLuLe me anen e Le cllave veheL
lldh[a [urldlke e personlL flzlk me sovranlLeLln personal Le n[e shLeLl konkreL,egzlsLo[ne dy
menyra kryesore Le flLlmlL Le shLeLesls dhe aLe !us Sangulnls slpas Le dre[Les se pre[ardh[es
se g[akuL dhe lus Soll slpas Le dre[Les se shLeLlL Le llnd[es.

K>B>5>"/"IAB8B@>@9"58"(1B7:12>?95"C4>A8C:naLyrallzml l madh dhe naLyrallzml l vogel,l rregullL
dhe me lehLslme speclal sl dhe naLyrallzml l [ashLzakonshem.

,9C7:1B"8"M<5G48@"@9"IAB8B9@>@"G9A8B me vdek[en e personlL flzlk ose derlsa personl flzlk
eshLe g[all me vendlm Le organlL Le shLeLlL konkreL Le g[lLha keLo menyra mund Le
klaslflkohen ne Lrl grupe per shkak Le mospermbush[es se deLyrlmeve Le shLeLeslL nda[
shLeLlL dallohen munglml dhe heq[a e shLeLesls,per shkak Le shpreh[es se vullneLlL Le
lndlvldlL l clll me ane Le kerkeses me krlm kerkon qe La ndrysho[ shLeLesln dallohen dal[a nga
shLeLsla dhe heq[a dor nga shLeLsla dhe humb[a e shLeLesls per shkak Le pozlLes se
pabarabarL [urldlke e g[lnlve dhe feml[ve [ashLmarLesor.

.8:@3C1B".1"@AB8B9@>"C9"@A;8CL9C"4<:>6>;8"C4>A8C";9B3";1B8H3:>:apaLrldeL nga llnd[a dhe
apaLrldeL pas llnd[es,apaLrldeL ne kupLlmln klaslk dhe kaLegorla e veqanL e apaLrldeve dhe
apaLrldeL de [ure dhe apaLrldeL de facLo.

'F1B:>69B"CH1"O>C641"F1:1J>B8C per arsye se ne slsLemeL [urldlke bashkohore Le shLeLeve Le
ndryshme n[ekohslshL pra paralellshL apllkohen menyra Le ndryshme kryesore per flLlmln e
shLeLsls.

'F1B:>69B"F1@"2>C648@"F1:1J>B8C per arsye Le rasLeve Le humb[es se shLeLsls me marr[e ose
munglm nga shLeLl kurse ne dlsa shLeLe per shkak Le shkurorzlmlL ose marLeses me Le hua[.
L u8L!1A nuL8kCM8L1A8L 8lvA1L ermbledh[e
www.e-Ll88A8lA.com laqe|13
'F1B:>69B"68"=1LB3";3C@>68:3A8C Le lkurlL Le clleL per shkaqe pollLlke kane lkur nga shLeLl l
Lyre dhe [ane kaLegorl pollLlke.

.8:@3C1B"58"#>@1"IAB8B9@>"41C9 aLa persona Le clleL n[ekohslshL [ane Le lldhur me
sovranlLeLln personal Le dy ose me Leper shLeLeve.

O3L<@"$8H>B"'LB<5"1F2>;3A8B per rregulllmln e formes se mardhen[eve deLyrlmore ne Le
g[lLha shLeLeL por [o qdo here per Le n[e[LaL rasLe.

(61:41"8"B9"6:84B1E8"Q>E>28"B9"B9"A<14E8"G9A8B"C9"67"59C7:1:slpas kaLegorlve Le se dre[Les
clvlle dhe slpas mundesls qe Le hua[L Ll shfryLezo[ne aLo Le dre[La,slpas kaLegorlve Le se
dre[Les clvlle Le dre[LaL clvlle Le Le hua[ve ndahen ne Le dre[La famll[are Lrashlglmore,Le
dre[La Le kerkesave dhe ne Le dre[La reale duke perfshlr keLu edhe Le dre[Laen per punen
lndusLrlal dhe Le dre[Len per pronen lnLelekLuale ndersa slpas mundeslse qe Le hua[L Le
shfryLezo[ne Le dre[LaL clvlle ndahen ne Lrl grupe grupe ne Le dre[La apsoluLlshL Le rezervuara
relaLlvlshL Le zvogluara.

IAB:<1:41"8"J9@AB48@"9@AB9 n[era nga menyraL [urldlke Le rregulllmlL Le mardhen[eve [urldlko
clvlle me elemenL nderkombLar eshLe edhe menyra e kollzlonlL k[o menyre dergon Le dre[La
kompeLenLe,norma subsLanclale se clles l rregullo[ne slLuaLaL e Lllla [urldlke kur n[e
mardhen[e [urldlke lldheL me me Leper ra[one [urldlke normaL Le e Le clllL poLenclallshL
mund Le zbaLohen.

,1:6A9C48B"IB1B<@3:8"58"82858CB"B9"A<14"C9C;<FB3459 mundesln qe personl l hua[ ne
LerrlLorln e shLeLlL Le vendlL ose shLeLasl l vendlL ne LerrlLorln e shLeLlL Le hua[ Le krl[o[
mardhen[e konkreLe sLaLusore sl psh Le lldh marLes,adopLlm,leg[lLlmlm,ku[desLarl ne qofLese
n[erl nga elemenLeL e mardhen[es eshLe l shprehur sl l hua[.

"