retmenin Not Defteri-3 Yazan : Vehbi Vakkasolu Cihan Yaynlar Editr: Mehmet Dikmen Kapak: Ramazan Erkut Syf.

Dzeni: Ayhan Oan Bask Takip : Bilal Temur Bask : Ziya Ofset Eminta Sanayi Sitesi Kat 2 No: 548-549 Davutpaa Topkap / st. Tel: (0212) 567 99 05 Cilt: Sava Mcellit - 501 99 42 stanbul / ubat 2006 CHAN YAYINLARI Alaykk Cad. No: 10 Caalolu/stanbul Posta Kutusu: 882 Sirkeci / stanbul Tel: (0212) 511 61 62 (Pbx) Fax: (0212) 522 11 96 nternet: www.turdav.com e.mail: turdav@turdav.com.tr "Cihan'' markas ile retilen bu eserin basm ve yayn haklar Trdav Basm ve Yaym Ticaret ve Sanayii A..'ye aittir. THAF Bana gerek bir dostluk, sevgi ve sadakat neesi yaatan canm rencilerime... Bahelievler Ortaokulu'nun byk ruhlu gen insanlarna, yreklerindeki sevgi ve iyilik duygusu hi solmasn diyerek... Ve Fatih Koleji'ndeki yeni dostlarma... Benden esirgemedikleri sevgi, sayg ve mutluluk atmosferine candan teekkrlerimle... Vehbi Vakkasolu NDEKLER I. Blm Gl Getiren ocuk /11 Yeni Neslin Sesi / 20 Allah niin her istediimizi vermiyor? / 23 Kpein duas / 32 Bir yolcuya hocasnn duas / 33 M'minin Mizac Bartr / 34 Bar bir Uzlamadr / 35 Bar iin Sava / 36 slm'n 5 art nsan Bar klimine Gtrr / 36 Fani Olan Kavgaya Demez / 38 Allah Birdir / 40 ocuunuza Kur'an Okumasn Telkin Ettiniz mi?/45 Vaktimizi iyi deerlendirebiliyor muyuz? / 47 slm'n badet Nizam nsann Dikkatini Zaman zerinde Toplar / 49 Zamann Getiine Sevinilir mi? / 50 Vakit Bilanosu / 51 Ne Hakla Zamanm Yersin? / 52 Yenilenen Zaman - Yenilenen nsan / 53 Zaman Kendine Uydur / 53 Zaman Nasl Geniler / 54 Gelecek Nasl Kurtulur? / 56 Nedir Uzak Gelecek? / 57 ki stikbali Birden Kurtarmann Yolu / 58 Bir Tala 2 Ku Nasl Avlanr? / 59 Peygamberimiz Ne Yapmsa Onu Yapmalyz / 60 Buz Gibi Eriyip Giden mr Sermayesi / 62 slam Sevgidir / 63 Hayat Nedir? / 64 Gzellik nsann inde Olursa Herey Gzel Grnr / 70 Batnn k / 71 flas Eden Eitim Sistemi / 72

ocuun Yerini Kpek Ald / 73 Bat Yardmsever mi? / 74 Yalnz nsan / 77 Maddi Rzk - Manev Rzk / 78 Rzk Nasl Ruhanileir? / 79 Kafa midemizin rzk / 82 Ruhun Gdas / 82 lmlerin Ruhlar da Rzk ster / 83 2. Blm Din Nedir? / 85 Nereden gelip nereye gidiyoruz? / 88 Dini yaamaya ne zaman balamal? / 90 nsann yaptklar boa gider mi? / 93 Anlamsz gurur, yanlta srar dourur / 95 Tm gzellikler slm'n maldr / 97 Bize Allah'mz anlatr msnz? / 98 Kaybettiklerimizi doru yerde aryalm / 99 Mutluluk nerede? / 100 Gen nesilden zek prltlar / 101 Putuluk lkelliktir / 102 Akll insan puta tapar m? / 103 Putuluk bazlar iin geim ve gelir kayna m? / 106 Gnmzn sahte ilahlar / 107 Putuluk ilkelliktir / 109 Putuluun ilac tevhid inancdr / 110 lm korkusu nasl yenilir? / 112 hiretin varlna deliller / 116 lmden sonra diriliin rnekleri / 126 hiret inanc bir zarurettir / 131 hirete imann faydalar / 133 Peygamberimizin en byk mucizesi Kur'andr / 139 Kur'an'n mu'cize olmad cihet var m? / 145 Kur'an insanlar neye aryor? / 146 Kur'an- Kerim niin 23 ylda indirildi? / 148 : Hac ibadeti / 150 Peygamber Efendimiz niin ok ile ekti? / 155 Peygamberimiz niin ksz ve yetim idi? / 159 eytan sevap kazanabilir mi? / 161 Bekleselerdi / 166 Benim iim deil ki / 167 Maddeci anlay insanlar karc yapyor / 169 Herkes zerine deni yapmal / 172 ok ey farkeder / 175 Hznl bir veda / 176 mam- Azam'n baar ve mutluluk tleri / 180 slam sevgi ve bar dinidir / 185 Kur'an hakknda doru hkm nasl verilir? / 186 Hz. Muhammed ASM, bar peygamberidir / 187 Kimse zorla mslman yaplmaz / 190 Bana besmele yazlmayan sre / 190 slm ldrme olayna ne gzle bakyor? / 191 slm'da niin zorlama yoktur / 192 slm'da savaa niin izin verilmi / 193 Kur'an cehennemden niin bahseder? / 195 Ktlklere kar lk olmak / 196 NSZ HER nsz yazmda, bunun bir son sz olabilecei dncesi, iimi rpertir. nk, sizlerle birlikte olmak, satrlarda, sayfalarda bulumak ok gzel. nanta, ahlk gzelliklerde ve muhabbette bulumak, hayatmzn en tatl, en anlaml yan...

Fakat, ne gam... Cennet'te bile, en gzel nimetlerden biri, dostlarla sohbet deil mi? Hem de, her trl dertten, endieden, korkudan uzak olarak ve elemsiz lezzetleri, saf sevinleri btn varlnda duyarak doya doya... Byle bir sohbeti hayal etmek bile ne ho... manmzn verdii bu mit olmasa, hayatmz ne kadar mnsz ve bombo olurdu. te bu imtihan dnyasnda btn abamz, hiret Ig, biletini Cennet'e kestirebilmek... Ne yaparsak yapalm lm ldrlemiyor. aresiz, hiret yolculuuna kyoruz. yle ise, gzel yaamak, gzel lmek ve ebed gzelliklere yeniden dirilmek, hi deimeyecek bir hedefimiz olmal... Bu hedefe birlikte yrmek... Btn insanlar, burada ve te dnyada mutlu grmek... Evet, gerekten insan olmann zellikleri bunu gerektiriyor. Gnden gne daha hoyrat, daha kaba ve daha acmasz olan insan ilikiler, bizi etkilememeli. Karanlklara bir mum yakmann, katlam kalplere bir sevgi tohumu 10 / RETMENN NOT DEFTER - 3 atmann, temel iimiz olduunu asla unutmamalyz. Yaratl amacndan sapmam btn byk ruhlar, hep bu gaye iin altlar. deta bir kocaman yrek kesildiler ve sevgi hazinelerini, hi bir ayrm gzetmeden btn insanlara, hayvanlara, bitkilere cmerte boalttlar. Bizi, sevgiyle sevgisinden yaratm olan Yce Allah, sevgiyi emretti, kini, kan ve dmanl yasaklad. Canl, cansz btn varlk dnyas, ayn yaratcnn eseri olarak, birbirini sevgiyle btnledi, tamamlad, destekledi. Bylece evrende bir mthi uyum, ahenk ve dzen meydana geldi. Sevgisizlemi insan, habire bu dzeni bozuyor. Gnbirlik bencillikleri uruna, dnyay yaanmaz bir hale getiriyor. Srekli veren cmert topraktan, daima l l nee datan gneten, canmza can katan tertemiz sulardan ibret almadan... Olumsuzluu, cimrilii, karcl kkrtyor birileri... Btn bu aksiliklere "dur!" diyebilecek bir ses olmalyz. Bir mknats gibi insan kardelerimizi iyiye, doruya, gzele ekmeliyiz. RETMENN NOT DEFTER bunu yapmak istiyor. lginizle, sevginizle etkisini artran bir davetiye olmak istiyor. Davetimiz, insan olmaya, insan ilikilerimizi gelitirmeye ve gzelletirmeye... Ksacas mutlulua... Zira, her insan, mutlu olmaya lyktr. Hepimizin, herkesin mutluluuna katks olmaldr. armza "evet" dediiniz iin, hepinize sevgiler, sayglar sunuyorum. Vehbi VAKKASOLU 1 Ocak 1996, Bahelievler 11 I. BLM GL GETREN OCUK Peygamber Sembol Bir iek... Ogn herkesin bir iek getirmesini istemitim. Baharn yaza dnmeye balad bu gzel stanbul sabahnda snfmz rengarenk bir bahe olmutu. nk ou rencilerim setikleri iekten sadece birer tane deil, demetlerle getirmilerdi. Biz o gzel gnde, o ahane gzellikler arasnda bir seim yapacak ve en gzeli bulacaktk. En ndeki sralar boalttk ve iek demetlerini yan-yana dizdik, numaraladk. Her renci getirdii iein zelliklerini, gzelliklerini anlatacak ve bu gzellik yarmasnda birinci gelmesini salamaya alacakt... Programmz balad. Karanfilden, leylaktan, laleden, ortancadan gle kadar, otuza yakn iek, ksaca tantld. Sonunda da oylamaya geildi. Siyaha alan kadifemsi bir krmz renkle, insann iine iliyen harika bir kokuyu 12 / RETMENN NOT DEFTER - 3 tayan gller, farkl ekilde birincilik tahtna oturdu. O glleri getiren Hasan, hakl bir mutluluun sevinciyle arkadalarna teekkr etti. Ben, tarafsz kaldm ve oy kullanmadm iin, bana da bu sonucu nasl bulduumu sordu. Ben de gl seerdim, dedim... Tabii, hemen seimimin sebebini sordular. Onlara dedim ki:

 Gl, edebiyatmzda Peygamberimiz'in sembol saylm ve "gl- Muhammedi (Hz. Muhammed'in gl)" diye anlagelmitir. Ayrca Sevgili Peygamberimizin terinin de gl gibi koktuu sylenir. Belki de bu sebeble gl, insan ismi olarak da en ok kullanlan iektir. Bu bakmdan seiminizi beendim. Ancak, bu seim dier ieklerin irkin olduunu gstermez. Herbirinin kendine gre bir gzellii ve zellii vardr. Mesel gln de dikeni vardr ama, atalarmz "gl seven dikenine katlanr" demilerdir. Bu da gsteriyor ki, dnyadaki en mkemmel gzelliklerde bile, bir noksanlk vardr. Noksansz ve tam mkemmel gzellikler, ancak Cennettedir. Dnya, Cen-net'in bir vitrini gibi, baz rnekleri sergiliyor ve deta bize diyor ki: " Dnyadaki bu kadar gzel olursa, ahiretteki ne kadar gzeldir, kyas ediniz ve o gerek gzellii kazanmaya alnz." Ve gln dikeni bize bir ders veriyor. yimser olma dersi... Gle bakacaz ve onun dikenli yaratlm olmas dolaysiyle ikayet etmeyeceiz. Tam tersine, dikenler arasnda byle bir gzellii yaratt iin Allah'a kredeceiz. Hayat her zaman gl kadar gzel deildir. Bazan, belki de ok zaman, dikenler kadar sert ve acldr. Onu olduu gibi kabullenmeli, dikenlere kar dikkatli ve tedbirli olmalyz. Ve evet, unutmamalyz ki, bize den grev, dikene bakp karamsar olmak deil, glne bakp iyimser olmaktr. Bu arada srekli sz istiyen Recep dikkatimi ekiyor. 13 Syle bakalm diyorum. Hocam, bir de zel dl versek... Hani bazan yarmalarda jri zel dl oluyor ya, onun gibi... Niin ikinci bir dl verelim? Arkadamz Adnan'n getirdii ortanca dalndan koparlmam. Onu dier arkadalarmz gibi koparmaya kyamam, sakssyla birlikte getirmi. Bu davran benim ok houma gitti. ok duygulu ve ince bir tavr. Zaten iei de ok gzel. Receb'in teklifini oya sundum. Byk bir ounlukla kabul edildi. Adnan, arkadalarna ve bilhassa Receb'e teekkr etti. Ben de gsterdikleri bu ok anlaml davran sebebiyle, ikisini de kutladm. Glleri getiren Hatice'ye ve ortancay getiren Adnan'a birer kitabm imzalayp armaan ettim. Hatice de gllerini bana verdi. Dier iekleri de snfmzn vazosuna yerletirdik. Recep ortancalar da bana vermek istedi. Kabul etmedim ve bugnn bir hatras olarak onlar evine gtrmesini syledim. Hatice o gzel glleri bana verirken, "ok sevdiimiz bu glleri snfmzn gl olan retmenimize armaan ediyorum" dedi. ok duygulandm. Teekkr ettim ve dedim ki: Asl sizler benim gllerimsiniz. Daha tomurcuk halindeki emsalsiz gllerim, sizlersiniz. Gller, iekler ve herey sizinle daha bir anlaml ve gzel... Zaten Cenab- Hak, bunlar ve dier btn gzellikleri, sizler iin, yani insan iin yaratmtr. nk, gzellii anlyacak, yaratcsn kavryacak tek canl insandr. Yeryzndeki her gzellik, o gzeller gzelinin, o gzellik kaynann eseri, icad, ihsandr. Her gzellik, O'nun sonsuz gzelliinin bir habercisidir. O'nun eseri olan gzelliklere bakacaz ve Yaratcsnn engin bilgisini, snrsz gcn ve sonsuz yaratcln anlyacaz. Bu bakmdan atalarmz, "gzele bakmak sevaptr" demilerdir. Eserindeki gzellik, bizi 14 / RETMENN NOT DEFTER - 3 O'nun gzelliine gtrecektir. Bakacaz ve dneceiz. Byle bir saatlik dncenin, yllarca yaplan nafile ibadetlerden daha stn olduunu ifade ediyor Peygamberimiz. Gzellii, O'ndan eserdir diye seveceiz. Bylece bakp zevk aldmz gzellikler, bize ibadet sevab kazandrm olacaktr. Bu dnyada grdmz herey, onun bize yazd bir mektubun harfi, kelimesi, cmlesidir. Okumay bilirsek, hepsi de kendisini gsterdiinden ok daha fazla Yaratcsn gsterecektir. Nasl ki, her harf, her kelime, her cmle, okumay bilenler iin bir mny ifade ederse, tabiatn btn gzellikleri de, denizi, kayas, bitkisi, aac ile, hayvanlar insanlar ve btn yeryz ve gkyzyle hep Cenab- Hakk gsterir. O'nun yce isim ve sfatlarn bize okutturur. Dolaysiyle bu dnyaya inanl bir gzle bakanlar, varlklar sadece birer nak, ss ve gzellik olarak deil, ayn zamanda anlaml satrlar ve sayfalar olarak grrler, okurlar, anlarlar...

imdi ben, Hatice'nin bana armaan olan u gzellik yarmas birincisi gllerle bir konuaym. Bakalm neler syliyecekler bana? Ya da onlar okumaya alaym. Acaba tadklar mny tam karabilecek miyim? Gz zevkimizi son derece okayan bu gzellii nasl elde ettin ey gl? Acaba senin u incecik yeil daln ve topraktaki kkn m salad bu gzellii? Ama dinleyiniz, nasl da "hayr" diyor. Ey akll insan, benim ancak yar canl saylabilecek bu kkm ve gvdem, ne bilsin gl yapmay... Nasl becersin u gzel renkleri... Yeille krmznn bu ahenkli uyumunu, burnunuzun houna giden bu gzel kokuyu cansz topraktan nasl yapacak? Kvrm kvrm iice sarlm u yapraklarn dzeni onlar evreleyen yeilin uyumu iinde, dikenlerim bile bir gzellik meydana getiriyor. Dikenlerim ki onlar benim hoyrat ellere kar silahlarmdr. Bunlarn hibirini ben dnmedim. Beni besleyen toprak da gl yapmakta ok cahildir. Bana sahiplenen insan da gl yapmann bilgisinden ve gcnden mahrumdur. O halde beni varedeni, yaratan n , . .. 15 bulmak istersen, tabiatn ve insann stnde ve tesinde bir Yaratc'y bulmak, bilmek ve tanmak zorundasn... *** Teneffse ktmzda ou renciler ieklerle konumaya, onlara sorular sorup, cevaplar almaya balamlard... Ben de aralarna kartm ve sohbetimize devam ettim. Benim gllerim... Eer bu gzle, akl gzyle bakp anlamaya alrsanz. Siz de airin dedii gibi "bir rmcek gtrr Hakk'a beni" diyebilirsiniz. nk, hangi eserine baksanz, en kkten en byne kadar, hepsi de sizi O'na; gc, ilmi ve yaratcl sonsuz olana, yani ALLAH'a gtrecektir. Bu bakmdan, "insan Allah'a gtren yollar mahlkatn nefesleri says kadar oktur" denilmitir. *** Bu dersimizden bir hafta sonra idi. Ayn snftan olduka sakin ve sessiz bir rencim, yanma gl bahesi gibi geldi. Elinde en ok sevdiim gllerden kocaman bir buket vard. Gz ve burun zevkini okayan bu harika gzellikler iin, ona teekkr ettim. Fakat herhalde ok pahalya malolmu olan bu zahmete bir daha girmemesini de tembih ettim. Ancak, bu gzel demet, iekiden alnma benzemiyordu. Nereden aldn sordum. Biraz tereddt etti, durdu, dnd ve "komumuzdan..." dedi... Bu gzel glleri yetitiren komunuzu tebrik ederim. Ona selamlarmla birlikte kendisini kutladm da duyur. Eer kabul ederse, byle bir gzellie gnl vermi bu gzel insanla tanmak istediimi de syle, dedim... tfNe var ki ben konutuka Oktay'n yznn kartn ve biraz telalandn hissettim. Glleri snfn vazosuna yerletirdim. Bu glleri yetitiren zevk sahibi insan hem tanmak, hem de ondan eer mmknse bunlarn fidesinden alp, ben Oktay hemen yanmdan ayrlp srasna oturmak iin acele ediyor ve arzularma bir trl candan "olur" diyemi-yordu... Teneffste onu yanma ardm. ncelii iin tekrar teekkr ettim ve gl yetitiricisi komularna beni ne zaman gtrebileceini sordum. Aaaa o da nesi? Oktay'n gzyalar kzarm yanaklarna doru szlmeye balad. Dorusu biraz ardm. Seni niin zdm sylemelisin. Yoksa ikimiz de derse giremeyiz, dedim... Oktay bir hayli tereddtten sonra, hkrklarn tutmaya alarak konutu: Hocam, ben bu glleri komumuzun bahesinden habersiz olarak aldm. Bu olumsuz cevap beni ok artt. Bu yanll niin yaptn sordum: Hocam, sizi ok seviyorum. Sizin de gl ok sevdiinizi renince, bir srpriz yapmak ve sizi sevindirmek istedim. Oktay, benim gl sevdiim doru, Ancak, gl benim iin, Hz. Muhammed'in sembol... Oysa ki sen, o byk Peygamber'e sembol olmu gl, sahibinden izinsiz koparp getirmekle, Hz. Muhammed'in ok nemli bir emrini inemi oldun. Yani kul hakk yedin. Hakszlk et16/ RETMENN NOT DEFTER - 3 de yetitirmek isterim...

17 tin. Bu yaptn i, dinimize gre haram. Haram ne demektir biliyor musun? Evet, Hocam, Allah'n kesin olarak yasak ettii eylere haram denir. Aslnda siz sylemiyorsunuz ama, benim yaptm iin ad, dpedz hrszlktr. Peki yleyse, imdi ne yapacaz? Bu durumu nasl dzelteceiz? Oktay'n iyice artan hzn, beni de zd. Ona bir teklifte bulundum. Bu ii temizlemenin, hatta gnahtan sevaba evirmenin yolunu izliyeceksin. Yani gideceksin bu bahe sahibi komunuza ve diyeceksin ki: "Amca ben oniki adet glnz sizden habersiz olarak koparp retmenime gtrdm. nk o, Peygamberimizin semboldr diye glleri ok seviyordu. Amacm sadece onu ok mutlu etmekti. Fakat iekiden gl alacak param da yoktu. Bu bakmdan size imdi gllerinizin parasn vermek ve hakknz helal ettirmek istiyorum. Evet Oktay, bu vebalden kurtulmann tek yolu, komunuzla helallemektir. Ben sana para vereceim, sen de cesaret gsterecek ve gidip bu ii halledeceksin..." Oktay epey heyecanland bu szlerim zerine... Ama Hocam, komumuz gllerini ok seviyor... stelik de sinirli bir insan. Parasn versem bile, bafa hakkn helal edeceini hi sanmyorum. Hatta beni dvmeye bile kalkabilir... Oktay bir cesaret gster. Gerekiyorsa sopa yemeyi de gze alarak, bu zata git. Senin pimanln anlayla karlyacan umuyorum. Ve bunun iin sana dua edeceim. Kald ki, bu konuda ekecein cezalar, urayacan hakaretler, bu iin ahiretteki cezasna gre ok basit kalacaktr sanrm... imdi hayatnn ilk manev imtihanna sokuyorum seni. Hadi bakalm cesur ol... Bu szlerim zerine Oktay, biraz da gnlszce, "peki" dedi. . .-----------------------------------------------------------------------------------------------------"^ *.-" '.'.** ' . . ' 18 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Hocam, dediklerinizi uygulamaya alacam... *** Aradan bir hafta gemiti. Yine Oktaylarn snfndaydm. Yoklama yaptm. Sadece Oktay yoktu. Arkadalarna nerede olduunu soruyordum ki, o birden kapda grnd. Fakat, bir de ne greyim elinde geen haftakinden de gzel ve alml bir gl demeti vard. Elimde olmayarak irkildim ve soran gzlerle Oktay'a baktm. Fakat bu defa onda hibir korku ve tereddt belirtisi yoktu. Tam tersine gzlerinin ii glyordu. Hocam, dediklerinizi aynen yapmaya altm. Gittim ve glc amcadan zr diledim. O niin buna ihtiya duyduumu sordu. Ben de, sizinle olan konumamz anlattm. Bu gnahtan kurtulmak istediimi akladm. Bunun zerine krgnl birden sevince dnt ve beni tebrik etti. Bizim baheden ok kimse gl almtr ama, ilk defa sen gelip zr diliyor ve hakkm helal etmemi istiyorsun. Bravo sana. Getirdiin paray kabul ediyorum ve tekrar sana iade ediyorum. Benim sana bir ikramm olarak kabul et... Ayrca sana bu gzel inanc veren retmenine de ok selamlarmla birlikte, bahemin en gzel gllerini gtr. Onu da candan tebrik ediyorum. Ne zaman cann isterse, gelip benden gl istiyebilirsin. Ve eer kabul edersen, bundan byle benim manev olum ol. imdiye kadar hep bir olum olmasn istedim, ama nasip deilmi. u anda seni olum gibi seviyorum. Kabul m? Ben de yal amcann bu teklifine "evet" dedim... Hocam, sayenizde ok kymetli bir dost kazandm. Allah sizden raz olsun... Oktay'a teekkr ettim. Ve dedim ki: Aferin grevini gzel yapmsn. yiliin, drstln amayaca kap yoktur. Allah daima dorularn yardmcsdr. imdi ben de senin sayende gl merakls bir dost kazanm oluyorum. Syle bakalm, beni ne zaman tantracaksn manevi babanla?

19 Birka gn sonra Glc Amca'ya giderken dnyordum: "Yaadmz bu gzellik Peygamber sembol gln ve Peygamber sevgisinin bir sonucu deil miydi... Vfc Hem de glden daha gzel mis gibi bir sonu. Evet, O'nun sevgisiyle, daima dostluk, uyum ve gerek insanlk yee-rip geliiyor. air ne gzel sylemi: Muhabbetten Muhammedi oldu hasl, Muhammed'siz muhabbetten ne hasl? Yaratan'n sonsuz sevgisinden Muhammed meydana geldi. O Muhammed ki, stn yaratk olmann, insan olmann en ulalmaz rneklerini yayarak gsterdi. Allah'n istedii btn gzel ahlkn yayan bir vitrini gibi dnyay ereflendirdi. inde, znde Hz. Muhammed'in sevgisini tamyan sevgilerden neler meydana gelmektedir? Evet, Muhammedsiz sevgilerden neler olutuunu grmek iin, ona imandan uzak kiilerin iinde bulunduu iler acs hale bakmak gerek... Bunalmlarn, maddi ve manevi dertlerin, problemlerin acmasz kskacnda in-liyen insanlara bakmak ve ibret almak gerek. Sevgilerimizin znde onun sevgisi olduu iin, sevilmeye lyk olanlar daha bir cokuyla seviyoruz. Sevilmemesi gerekenleri de rettii iin, duygularmz israf etmiyoruz. lgnlklardan, zararllardan, haramlardan uzaz ve onlara sevgi beslemiyoruz. Hereyde olduu gibi sevmekte de nderimiz Peygamberimiz'dir. Sevgilerimiz gerek, zl ve gl olmak iin, O'nun sevgisiyle mayalanmaya muhtatr. 20 / RETMENN NOT DEFTER - 3 YEN NESLN SES... orak Bat'da Aan Bir Gzel Anadolu Gl Bir alkuu kadar rkekti ilk gn. Sonra bir blbl oldu, uzak gl bahelerinden ten... Bzn h h'lara gmlen kumrular gibiydi. Bzn da, ulv bir hzn tttren saka kularnca garipleir-di. Dinlerdi, sorard, arard. Vakit nisand. Uyanan tabiatla birlikte O da lh besteyi akd birden. Bu bir ruh kamamasyd. Bir gnl deryasnn, kpkl dalgalarn imandan yana gmbr gmbr vuruuydu. Ve bir mutlu sondu. stedim ki, bu hrika finalin tadna hep birlikte varalm. stedim ki, iimizdeki mitsizlik mikrobunu kovalm. Coalm sahabe misali, bu emsalsiz genlie hizmet yolu nd a... te size canlanan bir gl. te size yaratl gayesine eren bir gnl. Ruhum kanatl bugn. Bugn bayram, dn... Rabbinin muhabbetiyle ebediyete dein, hep byle J.almas en engin dileim. imdi, hazrsanz eer, canmn glne, glmn canna, GLCAN'ma kulak veriniz. nk o, binlerce rneinden biri olarak, yeni neslin sesidir, ltfen dinleyiniz. 19 Nisan 1989 / Berlin 21 Sevgili Hocam, Evvel ALLAH'dan sizin iin mutlu ve huzur dolu gnler geirmenizi dilerim. Hereyden nce sizin Cennet'e girmeniz iin ALLAH'a dua ediyorum. (Ben dua etmesem de, siz inaallah zaten cennetlik bir insansnz)!... Canm Hocam, retmenin Not Defteri iin ok teekkr ederim. Kitabn stndeki ithaf yazsn, size, Trkiye'ye mektup yazdktan sonra grdm. Geen hafta mektup yazacaktm aslnda size. Ama derslerden frsat bulamamtm. imdi yazyorum. Teekkrm geciktii iin kusura bakmayn ne olur? Biliyorsunuz, artk namazm klyorum. Size nasl minnettarm bilemezsiniz. Aslnda ka kere balamtm namaz klmaya. Yani imdi bildiklerimin ounu nceden de biliyordum. Ama bu bildiklerim kilitliydi, ne yazk ki. Siz bu kilidi krdnz ve beni ALLAH'n huzuruna kavuturdunuz. Sizi ok seviyorum retmenim. imdeki kilidi ben imdiye kadar krmay baaramamtm. Bunu sonunda siz baardnz. Nasl krdnz bu kilidi, hocam? Belki sizin sk sk yaadnz olaylardan bir tanesi bu. Belki unutup gidersiniz, bir sre sonra. Benim iin bu olayn anlam ok byk. Unutmama imkn yok. Biliyormusunuz Hocam, sizin hi unutulmayan bir renciniz olmak isterdim. ey, kznz diyecektim. nsan "kzn" unutmaz ama, bu kadar ok kz olursa, hepsini de unutmamasna imkn yok, deil mi? Ama o bahtiyarla erersem ne mutlu bana. Beni hi unutmaz, hatrlarsnz, deil mi Hocam? u an kafamdakileri pek toparla-yamyorum. En iyisi size Hatra Defterimden ksmlar yazaym:

"Bu sabah hayatmda ilk kez sabah namaz klma bahtiyarlna erdim. ALLAH'm sana krler olsun!... Bir ara seccade sanki uuyor sandm. Gklerdeyim, ok uzaklardaym. ALLAH'n huzurunda olmak ne gzel bir ey! imden hkra hkra alamak geliyor... Sevinten, 22 / RETMENN NOT DEFTER - 3 mutluluktan alamak istiyorum. Btn dnyaya haykrmak istiyorum: Ben doru yolu buldum, ALLAH'ma kavutum. Sizler de gelin... ALLAH'm, Vehbi Hocam'm ne murad varsa ver. Sana kavumam ona borluyum. Hayat, namaz'sz meer ne kadar susuz ve kupkuru imi. imdeki cokuyu, sevinci, mutluluu anlatabilmek iin kelime bulamyorum. Artk hi bir kuvvet Vehbi Hoca'nm krd kilidi, bir daha asla kilitleyemez. Drt elle sarldm artk Namaz'a, man'a..." te byle Hocam. Sevaplarnza bir sevap daha kattnz. Ne mutlu size. Herkes sizin gibi olabilse. Ne kadar iyi bir insansnz, Hocam. Hocam olduunuz iin ok seviniyorum. Kznz olduum iin daha da mutluyum. Neyse, epeyce zamannz aldm. Son verirken ellerinizden hrmetle perim. Kznz GLCAN Not: (Biliyormusunuz, Esengl'n yazdklar var ya; bir zamanlar, (ok olmad o kadar) ben de aynen o durumdaydm. Onun mektubunu okuyunca, nerdeyse o feryad eden kiiyi, kendim sanacaktm. nk hemen hemen aynsydm. Ama ok kr kurtuldum. Bir daha yle bir ey ne bana, ne bakasna olmaz inaallah. Amin). 23 ALLAH NN HER STEDMZ VERMYOR? "Duanz Olmasa Ne Kymetiniz Var" K iinde bahar yaadmz gzel bir gnd. Hem bu beklenmedik gneli gn, hem de bu akam yaya-camz Berat Kandili dolaysiyle, iimde tarifsiz bir cokunluk vard. Snfa girince, dikkatleri daha da younla-trabilmek iin u soruyu sordum: " ocuklar, bilin bakalm bugn ben niin sevinliyim?" Benim iin gerekten bir gzel sevin sebebiydi cevaplar.... nk, snfn byk bir ounluu, "Hocam, bu akam kandil!" diyordu... Ancak, bu akamn ne kandili olduunu hatrlyanlar biraz daha azd. "Berat Kandili" diyenlere de srasiyle soruyorum: " Berat kandili'nin nemi ve anlam nedir? Bu gecede neler yaplmaldr?" Bakyorum, kalkan parmaklarn says giderek azalyor. Ve sonunda bu mbarek gecenin nemini ve anlamn iki maddede topluyoruz. 1) Bu gece, gemi bir ylmzn muhasebesi yaplr. Yani geen seneki Berat Kandili'nden bugne kadar gemi bir yl iinde gnahlar, sevaplar hesap ediliyor. Bylece bir yl manev mnda kazandmz, ya da kaybetti.)*f': 24 I RETMENN NOT DEFTER - 3 imiz anlalm oluyor. Hani ticari kurulularn senede bir defa yaptklar kr-zarar hesaplar vardr ya... te aynen onun gibi, biz de Berat gecesinde bir yllk gnah-se-vap dkmmz yapm oluruz. Ancak, bu gece yaplan samimi, iten dualarla, ibadetlerle, durumu son anda lehimize evirebiliriz. Bu, durum, futbol malarnda atlan son dakika gollerine benzetilebilir. Berat gecesinde yapacamz candan yakarlar, dualar, namazlar, Kur'an'lar, sevap kefemizi ar bastrabilir. Bylece kaybedeceimiz bir yl, son anda kazanabiliriz. Berat Kandili, mslmanlara byle bir imkn salyor. 2) Cenab- Hak, bu gece kullarnn gelecek bir yl iindeki rzklarnn da takdirini yapar. Yani, kim ne kadar yiyip iecektir, kimin dnyadan nasibi bitecektir gibi sorular, bu gece cevaplarn bulmu olacaktr. Rzkmzn miktarnn ve sresinin tesbit edilecei byle bir gecede, ilgisizce bir tavr sergilemek, elbette yanl olur. Kt huylarmzdan vazgemeye, daha ok iyilie ynelmeye sz vermelerle gemeli bu gece. Allah'tan daha bol ve bereketli rzklar istemeli... *** *

Sohbetimiz bu ekilde devam ederken, Adnan el kaldryor. Sorusu dikkatimi ekiyor. sterseniz bu konuyu , aklyaym diyorum. Bakyorum konu ilgi ekiyor. Adnan'n sorusu u idi: " Hocam, ben iki kandildir dua ediyorum ve Allah'tan baz eylerin olmasn istiyorum. Fakat bunca zamandr istediim hibir ey olmad. Halbuki, siz duann boa gitmiyeceini, mutlaka cevap bulacan sylemitiniz. stelik, geenlerde bir dua kitab aldm. Oradaki dualar da denedim. Yine hibirinden netice alamadm. Syler misiniz, benim dualarm niin kabul edilmiyor? Allah istediklerimi neden vermiyor?" Aferin Adnan. Bu ok gzel bir soru. Ve mutlaka anlalmas gerekli olan bir soru. imdi bu kolay sorunun cevabn sizler vereceksiniz. Dneceksiniz ve cevaplar 25 bulacaksnz. O zaman Adnan'n sorduu sorunun cevabn sizlerin bildii de ortaya km olacak bylece... Evet, imdi ben konuyu aacak bir soru soruyorum: Acaba, Allah, dualarmz hi kabul etmiyor mu? Yani O'nun bize verdii, holandmz, sevdiimiz hibir ey yok mu? Eer bu soruya "evet" derseniz, gerekten hibir isteimizin gereklememi olduu anlalr... Ama cevabnz, "hayr" olursa, o zaman dnmemiz gerekir yeniden... Sorumu tekrarlyorum: "Acaba, Allah bize sevdiimiz, holandmz hibir ey vermedi mi?" Sz istiyenlerin says bir hayli fazlayd. Srayla cevaplar alyorum: Allah bize ok ey vermitir. Verdii eylerin byk bir blmn de seviyoruz. Allah bize insan olmay nasip etmitir. Cansz olarak, bitki olarak, ya da hayvan olarak yaratmam, en stn canl olan insan olarak yaratmtr. Allah bize ok sevdiimiz anne ve babamz vermitir. Salk vermitir. Akl vermitir. imdi btn bu cevaplardan ne sonu karyoruz? Allah bize sevdiimiz ve holandmz eyleri vermi mi, vermemi mi? Sz Snf Bakam'na veriyorum: Hocam, Allah, saymakla bitiremiyeceimiz kadar #" 26 / RETMENN NOT DEFTER - 3 ok eyi, hem de sevdiimiz, istediimiz eyleri bize vermitir. Hem de bunlar biz istemeden, daha istemesini bile bilmezken vermitir. Biz kendi aklmzla ve bilgimizle bu kadar gzellii dnp istiyemezdik bile... O bizim dnemiyeceimiz, hatta hayal bile edemiyeceimiz gzellikleri ve dzeni, daha biz istemeden, istemeyi renemeden bizlere vermitir. Bravo Bakan... Sen gerek bir bakansn. ok gzel bir noktaya dokundun. Bakyorum, Filozof Mehmed, biraz kskanyor gibi bu iltifatlarm. Bunu hissettiim iin, ondan tarafa bakyorum. Ne dersin Mehmed, Bakan'n szlerine? Evet Hocam, Bakan gerekten ilgin bir noktaya parmak bast... Aslnda Rabbimizin bize verdikleri, hem de istemeden verdikleri bile ok ok fazla... Arkadalarm bunlar saymaya altlar... Ancak, Allah'n bize verdii en nemli bir eyi kimse saymad. Mehmed'in bu sz zerine snftan sesler ykselmeye balad: Beyin. man Kur'an Gz. Sz. Ancak, Mehmed btn bu cevaplar beenmiyor ve Allah'n bize verdii daha deerli bir baka eyi bulmalarn istiyordu. Sonunda snf yoruldu ve "yleyse sen syle..." dediler... Filozof Mehmed, her zamanki sevimli yaramazln ve haval halini taknd... yle bir yksekten etrafa baknd ve yava yava konutu:

 Allah'n bize verdii en gzel, en kymetli ve en nemli eylerden biri, STEMEY RETMESDR. Madem ki istemeyi vermitir, yleyse vermeyi de istemektedir. 27 Snfta meydana gelen sessizlii szen Mehmed'in hali, "na-slm..." der gibiydi. Bu ok nemli ve ince bir konu... Ama tahmin ederim, bunu u anda dnmedin Mehmed. Evet Hocam, bu szn asl mam Rabbani isimli bir bye aitmi... Mehmed'e byk bir aferin... Hakikaten gzel bir meseleyi aydnlatt. Buraya kadar konutuklarmz zet-liyecek olursak, ne demeliyiz?.. 1} Demek ki, Allah bize zaten birok eyi vermitir. Hem de cmertliinin ve bize olan sevgisinin snrszlndan dolay, saysz derecedeki gzel eyi, istemeden vermitir. stelik bize daha da fazlasn vermek iin, STEMEY de retmitir. Evet gerekten de, "vermek istemeseydi, istemek vermezdi..." 2) "Allah niin istediklerimizi vermiyor" sorusu, yanl bir sorudur. nk, biz varoluumuzu O'na borluyuz. Yani bizi varlk dnyasna kard, yoklukta brakmad. Cansz bir varlk olarak deil, bitki olarak deil, hayvan olarak deil, en stn canl olan insan olarak yaratt. nsana ait btn gzel ve uyumlu i ve d, organlan, duy: gulan, dnceyi verdi. nsan olarak hayatmz devam ettirebilmek iin gerekli ortam, artlar ve imknlar da bedava verdi. Mesel hayatmz devam ettirebilmek iin ok muhta olduumuz havay dnelim. Yaamak iin hem almaya, hem de vermeye muhta olduumuz hava nimeti, bedava deil midir? Arabalarn benzinleri gibi, biz de onu hava istasyonlarndan parayla alacak olsaydk, yaamak ne kadar zorlard, deil mi? 3) Hayatmz iin gerekli temel ihtiyalar Rabbimiz bize karlksz olarak hediye ediyor. Ancak biz insanlar, nimetlerin daha da artmas iin ona yalvaryoruz. Temel 28 / RETMENN NOT DEFTER - 3 ihtiyalarn salam olann ekstralar, ya da lks istemesi gibi... nsan yaps ve yaratl gerei, daima daha iyisini, daha gzelini, daha deerlisini ister. Bunun iin de srekli duaya, yalvarp yakarmaya ihtiyac vardr... Demek ki, ihtiyalarmzn devan etmesi, dualarmzn da devamn gerektirir. Hi bir ihtiyac olmayann Allah'a yalvarmaya da ihtiyac olmaz. Dolaysiyle, herkesin her zaman ulamak istedii ihtiyalar vardr. Ve bu ihtiyalar, O'na el amamz, O'ndan istememizi ve srekli O'na yalvarmamz mecbur klmaktadr. Acaba bunu tam olarak anlayabildik mi? " Evet Hocam" diyor Orhan ve ekliyor: "Allah, her istediimizi hemen verseydi, bizler dua etmeyi unuturduk..." Peki, dualarmzn btnyle, ya da bizim istediimiz biimde gereklememesinin baka ne gibi sebebleri olabilir? imdiye kadar konutuumuz konularn nda dnelim bakalm... Size be dakika msaade.. Fakat, be dakika dolmadan konumak istiyenler oluyor. Sz veriyorum. ok gzel yaklamlar var cevaplarda. imdi srasiyle bu gzel cevaplara bir gz atalm: 1) Her ey, dua ile, yani sadece Allah'tan istemekle olsayd, insanlar tembelleirdi. Kimse almaz, istedii ey iin Allah'a el aard. Oysa ki, Allah bizlerin tembel olmamz deil, daima almamz, amacmza ulamak iin elimizden gelen abay gstermemizi istiyor. Elimizden gelen btn almay yaptktan sonra, beklediimiz sonuca ulamak iin Yce Yaratcya yalvarrz, dua ederiz... Buna dinimizde tevekkl denir. iftinin tarlasn gzelce srmesi, tohumun iyisini ekmesi, suyunu, gbresini vermesi ve dier gerekli bakmlar yapmas, bu srada da iyi rn vermesi iin Allah'a dua etmesi, gerek tevekkln rneidir. Zaten, iyi rn almak iin yap29 lan btn almalar da aslnda bir eit duadr. ve hareket halinde yaplan bir dua... 2) Dnya bir imtihan meydandr. rnleri teki dnyada alnacak bir tarladr. Dolaysiyle, bu dnyada kim alrsa, Allah onu baarya ulatrr. Bu dnyada Allah hereyi sebeblere ve kanunlara balamtr. Ne yapmak istiyorsak, o ie uygun olan ekilde hareket etmeliyiz. almak, iyi ve faydal iler yapmak,

ayn zamanda Allaha kar yaplan sevapl bir kulluk saylmaktadr. Mesela, snfn gemek iin alan bir renci, eer inanl ise, temel kulluk borlarn yerine getiriyorsa, okul derslerine almas da ibadet olur ve ona sevap kazandrr. Demek oluyor ki, ulamak istediimiz netice iin almak, bu dnya imtihannn bir nemli artdr. Sadece szl dua ile baarya ulalamaz. nk, Allah, ister mslman, ister bir baka din bals, kim olursa olsun, bu dnyada alann kazanacan bildirmitir. Aksihal-de, Allah'a dua eden mslmanlar baarl olsaar ve inanszlar da, btn almalarna ramen baarsz kalsalard, dnya imtihan bozulurdu. 3) nsan Allah'tan ok eitli ey ister... Arzular, istekler, dilekler deta sonsuz denecek kadar oktur. Fakat, yine bu istiyen insanlar, istedikleri eyin kendileri iin gerekten iyi ve faydal olduunu bilemezler. nsan akl, snrl bir biimde, kavrayna, anlayna gre ister. Ama istedii ey, gerekten hayrl mdr, bunu ak bir biimde bilemez. Hatta, bazan, kendisi iin ok zararl bir eyi de, faydal sanarak istiyebilir. Bu bakmdan gereklemeyen bir dua iin hemen zlmemeli, "belki de istediim ey hakkmda hayrl deildi", diye dnmelidir. stediimiz ey hayrl ise, olmas iin dua etmelidir. 4)' Eer Cenab- Hak, her istiyene, her istediini verseydi, bu dnyann dzeni bozulurdu ve hayat yaanmaz olurdu. Bir an iin dnelim: Mesela, kim fakir olmay, ya da emeiyle geinen bir ii olmay isterdi?.. phesiz ki, insanlarn byk bir ounluu zengin olmay, hanlar, hamamlar, fabrikalar sahibi olmay isterdi. Peki, bu iyerlerinde alacak kiileri nereden bulacaktk. Kimleri fab30 / RETMENN NOT DEFTER - 3 rikada ii olmaya raz edebilecektik? Herkesin zengin olduu bir yerde, baz ok nemli grevlerin yaplabilmesi mmkn deildir. Mesel bir zamanlar, stanbul'da temizlik iileri bir sre grev yapmlard da, ehir pislikten geilmez olmu, neredeyse yaanamaz bir yer haline dnvermiti... Demek ki, her insann zengin olma duas kabul edilmez ama, mutlu olma duasnn kabul edilmesi mmkndr. nk, mutlu olmann bir art da mutlaka zengin olmak deildir. Bir ok iinin, altklar fabrikann patronundan daha mutlu bir hayat yaamas mmkndr. 5) Dua da, bu dnyada insan mutlu eden bir gzel harekettir... Dua eden insan anlar ki, sesini veya kalbinden geirdii duygular bilen ve duyan Bir'i vardr. Ve o elini her at zaman onu duymaktadr. Annesiyle bile k-yaslanamyacak kadar fazla bir efkatle onu sevmektedir. stelik onun gc ve bilgisi, yaratcl sonsuzdur. Byle bir yaratc'ya el amann, yalvarp yakarmann insan kalbine verecei huzur bambakadr. stedii her an yakarn duyan ve kabul eden bir Rabbe balanmann, gvenip dayanmann ruhumuza verecei lezzet, ancak dua ile hissedilebilir. 6) Gereklemiyen dualarmz iin cevap verilmedi, ya da kabul edilmedi diye dnmemeliyiz. nk, bazan dua istediimiz biimde deil, daha iyi ve uygun bir tarzda kabul edilir. Fakat bu durum, bizim o anki arzumuza uymad iin zlrz, hatta bazan kabullenenleyiz. Fakat bir sre sonra grrz ki, istediimiz ey bizim iin iyi deilmi... Bazan da bizim bu fani dnya iin istediimiz bir ey, sonsuz ve lmsz hiret lemi iin kabul edilir. Biz de sanrz ki, duamz cevapsz kald... Gelip geici 31 olan kaybeden, ama sonsuzu yakalyan zarar deil kr etmitir. Byle bir dua kabul edilmemi deil, daha iyi bir ekilde kabul edilmi demektir. 7) Dua bir kulluktur. Dolaysiyle sevapl bir ibadettir. badetlerin ise, asl amalar, ahireti kazanmaya yneliktir. Yani her yaptmz yakarn, mutlaka dnyada bir neticesini grmemiz gerekmez. Hatta baz bykler, ermi kiiler, dualaryla Cenneti kazanmay bile istememilerdir. Sadece "Allah bizden raz olsun yeter," demilerdir. Tabii bu, herkesin ulaamyaca ok yksek.bir kulluk dzeyidir. 8) Acaba dualarmz uslne uygun olarak yapyor muyuz? Herey gibi, duann da baz kaide ve kurallar vardr. Yalvardmz Allah'n emirlerine uyuyor muyuz? Yoksa yasak ettii hereyi yaptktan sonra, bir de elimizi ap isteklerde mi

bulunuyoruz? Mesel, Peygamberimiz, haramla beslenen bir insann duasnn kabul edilmiyece-ini bildiriyor. Ayrca, namaz ve oru gibi ibadetlerin iinde ayn zamanda en makbul dualar vardr. Belli kutsal gecelerde ve gnlerde, kutsal yerlerde mesela, Kabe'de dua etmek de makbul dualar arasndadr. Peygamberimiz bir hadsinde, "gnahsz bir azla dua ediniz" buyurmutur. Sormular: Bir insann hi gnahsz olmas mmkn mdr? Buyurmu ki: "Birbiriniz iin dua ederseniz, gnahsz azla dua etmi olursunuz. nk, sen bakas adna gnah iliyemezsin..." Bylece Peygamberimiz her hayrl ite olduu gibi, duada da yardmlamamz tavsiye etmektedir. *** Evet, dua konusunda baka sorusu olanlar var m? Bu sorumu ynelttiimde zil de almt. Sorular baka zamana braktk. Ancak, soruyu soran Adnan ,*" 32 / RETMENN NOT DEFTER - 3 epeyce sevinliydi. " Hocam, dua konusu dndmden de geni-mi... Ama kafamdaki sorular artk zlm durumda" diyordu... KPEN DUASI Hep dnmmdr, acaba hayvanlarn dilini anl-yabilseydik, nasl olurdu diye... Ya da dnp konua-bilselerdi, bizlere neler sylerlerdi? Hayvanlar da, insanat bahesi gezmek isterler miydi? Sleyman Peygamber, hayvanlarn dilini bilirmi... Ne kadar ilgi ekici deil mi? imdi de insanlar, baz hayvanlarn dilini anlamaya alyorlar. zellikle Yunus Bal ile konumaya balamlar bile... nk o balk, adn tad Allah elisinden gelen ilhamla, zaten insana ok yakn ve scak duran bir hayvandr. Baz bykler de, hayvanlarn seslerinden ok derin mnlar karmlardr. Mesela Bedizzaman Hazretleri, kedinin mrmrlarnn "Ya Rahim, Ya Rahim" demek olduunu ifade ediyor. Benim Ebu Hreyre ilhaml, kendime manevi anne kabul ettiim Hikmet t Hanmefendi, kalbindeki emsalsiz sevgi hazinesini hayvanlara da ak tutar. Sadece kendi kedilerini deil, Allah'n yaratt her mahlku, Ya-ratan'dan tr sever. Bir sohbetimizde bana verdii, "Kpein Duas" balkl yazy sizlere de sunmak istiyorum. Sanrm, sizler de benim kadar beeneceksiniz: Btn mahlkata hkmran olan Allah'm! Benim kendilerine gsterdiim sadakat derecesinde, Efendim olan insann da hem33 cinsine kar sadk kalmasn sala... Benim kendilerine balandm gibi, onun da ailesine ve dostlarna muhabbet ve balln temin et... Benim onlar ve mlklerini muhafaza ettiim gibi, onlarn da emanet ettiin nimetlerin namuslu birer muhafz olmalarn temin et... Allah'm, benim kuyruumu sallamaya hazr olduum gibi, onlarn da tebessme hazr olmalarn sala... Onlarn ellerini yalamaya hazr olduum gibi, onlarn da kr borlarn tanmalarn temin et... ikayet etmeksizin dnlerini beklemekte gsterdiim tahamml gibi, onlar da sabrl kl. Onlar iin huzurumu, rahatm, hereyimi, hatta hayatm bile feda etmekte gsterdiim cesaret ve samimiyet hissini, onlara da nasip et.. Btn mahlkata hkmran olan Allah'm! Ben her zaman kpek olarak kaldm gibi, insanlarn da insan olarak kalmasn temin et... BR YOLCUYA HOCASININ DUASI naallah gidecein yollar sana gelir. Ve dilerim, rzgar her zaman arkanda olur. Her esintinin yelkenini doldurmasn ve sana yardm etmesini isterim. Gne daima yzn stsn ve nn aydnlatsn. inde yanan k hi snmesin ve gittiin her yerde klavuzun olsun. Yamur da, yumuack dsn salarna ve hibir ey seni incitmesin. Tekrar grnceye kadar, Rabbim korusun! min...

34 J RETMENN NOT DEFTER - 3 MMNN MZACI BARITIR Ey Allah'n Kullan Karde Olunuz! Eskiden ad Sulh idi. imdi Bar oldu. Ad ne olursa olsun, selamet ve emniyet demek olan bu mefhum, dnyamza iyice yabanclamtr. Allah kullarna zulmetmez. Demek ki, kullar bu gzellie lyk olamadklar iin onu hergn biraz daha kaybetmektedirler. Bar bir mizatr. Bu mizacn yaratlmza uygunluu, "sulh hayrdr" mealindeki ayetle belirtilmitir. Sulh hayr ise, kavga ve sava da serdir. Gnmz insan, imdi bu er kskacnda huzursuzdur. Devletin devletle, snfn snfla, kabilenin kabileyle, ailenin aileyle insann insanla ve hatta insann bizzat kendisiyle kavgal olduu bir dnyada, sulhun huzur ve bereketini aramak bouna deil midir? Sava da bir mizatr. Sava mizal, kin karekterli insanlarn; huzursuz, gvensiz, saadetsiz, kat ve kaba ortamlar, insanl tehdit eden en mthi manev atmosfer kirliliidir. Bu manev havann, artk nefes aldrmaz eden kirliliidir ki, her yere kavgay, kan, kini ve uyumazl tamaktadr. Ve bu sebebledir ki insanlar, daima 35 kavgaya hazr birer sinir kpne dnmlerdir. Oysa ki bar; sknet, genilik ve hogr iidir. Aceleci, telal, tedirgin insanlar ise, kendi ilerinde kuramadklar bar ve sknet lkesini, dlarnda hi mi hi bulamyacak-lardr. BARI BR UZLAMADIR Olumlu ve olumsuz her trl duruma kar nasl davranacamz btn aklyla ortaya koymu olan slamiyet, en adaletli uzlama yoludur. Bu bakmdan da insan kendisiyle ve toplumlar birbirleriyle gerekten bar ve uyum iinde yaatmak isti-yenler, slam'a muhtatrlar. te bu gerein en gzel rneklerini ortaya koyan atalarmz; mesel bir Kuds'te, camiyi, kiliseyi ve havray asrlarca yanyana yaata-bilmilerdir. imdi o topraklarda kan, kin ve sava; gizli-ak her yolla devam etmektedir. O kadar ki, mslmann mslmanla sava dahi balam durumdadr. Elbette ki, baka inanlara bile bar ve huzur getiren slamiyet, bu aibeden tamamen uzak ve mberradr. nk, "btn m'minleri karde" ilan eden lah haber, bu kardeliin yaanm en gzel rnei olan Mekkeli muhacirlerle, Medineli ensar'm harikulade dayanmasn methederek zikreder. Ve yine Allah Kelam aklar ki: "Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir kadndan yarattk. Sizi, srf birbirinizle tanasmz diye byk cemiyetlere, kk kabilelere ayrdk. phesiz ki, sizin Allah nezdinde en erefliniz takvaca en ileri olannzda-." (Hucurt, 13) Peygamberler Peygamberi ise, 14 asr teden, her gn daha bir yenilenen ve ihtiya duyulan sesiyle yle der: "Ey Allah'n kullar! Hepiniz karde olunuz." $fr 36 / RETMENN NOT DEFTER - 3 BARI N SAVA slm, o kadar bardr ki, onun savalar bile son aredir, niha zmdr, sulhu salamak iindir. Bu bakmdan da savalara, insanl, skneti, hogry ve vicdan getirmitir. Sava, sadece engelleri kaldrma ve savunma vastas olarak gren slam, tecavzde deil mdafaadadr. lk hamle, daima dmandan beklenir, ilk hamlenin, ya da hamle dncesinin, plannn, tertibinin emaresini grmeden, mslman savaa kalkmaz... Dmann silah ekmeyen ocuunu, kadnn, ihtiyarn, din adamn, savan dnda tutmay emreden Peygamber Efendimiz, gereksiz yere dmann aacn ve : hayvann bile ldrmeyiniz, buyurmutur. O, "10 ksur sene kumanda ettii ordusuyla, 1.5 milyon kilometre kare arazi fethetti. Bu harplerde dman olarak ldrlenlerin says sadece 150 kii civarndadr." Bu gerek, slam' kl dini olarak grenleri utandr-mahdr. nk, barta bile insan llerle yryen bir kardelik dzeni kuramyanlarn, sava

insaniletiren, gzelletiren ve vahet olmaktan karan bir anlay kaba bulmas imknszdr. SLMIN BE ARTI NSANI BARI KLMNE GTRR slm, be artyla, insann i dnyasnda tatl bir bar iklimi kurmutur. Kelime-i ehadetle, insan sadece bir olan Allah'a 37 kul etmi ve bylece btn dier varlklarn kulluundan ve kleliinden kurtarmtr. Kendisini yaratann; baka btn varlklar da yarattnn uuruyla, canl-cansz btn alemler arasnda bir yaknlk ve ilgi domutur. Bu bakmdan da Yunus'un deyimiyle, "Yaratlan, Yara-tan'dan tr ho grr..." te bu hogr ortam bar mizacn temelidir. Allah'a kul olmakta eitlenerek, aralarndan her trl sun'i imtiyaz ve stnlk sebeblerini kaldranlar bar dnyasndan ieri ilk adm atm olurlar. nk bar bozan, ihtilaf ve ayrlktr. Anlamazlklarn temelinde ise, hakszlklar ve stnlk iddialar vardr. Namaz bu bar ikliminin en etkili kumadr. Gnde en az be defa eitlik ve adalet iksirini m'mine fler durur. Hele de camide klnmasyla; amirle memuru, esnafla profesr, zenginle fakiri yanyana ve omuz omuza getirerek, onlara birbirlerinden farksz kullar olduklarnn uurunu verir. Ayn safta ve ayn tarzda kullukla eitlenirler. Bar bir temel yap olarak bylece siner insann iine, iliine, kemiine... Oru, firavunlap bakaldran nefislerin burunlarn srter. Onlara acizliklerini, gszlklerini hatrlatr ve kul olduklarnn uurunu telkin eder. Bylece insan, bar bozabilecek stnlk duygularn bastrr, fiiliyata koyamaz. Zekt ise, zenginle fakir arasndaki en byk bar kprsdr. htilali, isyan ve sava ortadan kaldrr. Hacca gelince; O, renkleri, rklar, dilleri ayr btn insanlar Kabe etrafnda bir beden, bir kalp etmenin muhteem misalidir. Bir tek gnl haline dnp ayn elbiseler iinde ayn dualar seslenen, birleen, btnleen, bu insanlar; ayrlklar, gayrlklan atp kullukta eitlenerek en tatl bar yaam olmuyorlar m? te, slam'n 5 temel artyla tekrarlana tekrarlana, bu bar m'mine miza, huy ve karekter olmaktadr. yleyse m'minin, kavgac, ihtilaf olmas mmkn m38 / RETMENN NOT DEFTER - 3 dr? Ki o, hereyin yaratcs olan Alemlerin Rabbiyle barktr ve onun kavgas ancak insan kana ve kine tevik eden eytanla, ya da eytanlam kiilerledir. Yani, sulh ve sknu ortadan kaldranlarla.. .Ve bar engellerini ortadan kaldrmak iin...' FAN OLAN KAVGAYA DEMEZ Bar, m'minin mizacdr. nk, o, bar bozan ve kavga sebebi olan benlii, bencillii, hakszl, stnlk duygusunu ve zulm hogrmez. Aslnda gerek bir mslman iin hibir dnyev varlk kavga sebebi olamaz. nk, fni olan, kavgaya demez. Ne var ki kavgaclardan kurtulabilmek ve istikrarl bir bar iklimi kurabilmek iin, kuvvetli olmak gerekir. air ne gzel sylemi: Hazr ol cenge, ister isen sulh u salh Zaten asl gzel olan da, hakl ve kuvvetli olann bara talip olmasdr. Fazilet, stnken barmaktr, yenebilecekken savamamaktr. Galipken affetmek ycelii kadar, bara hizmet eden hal var mdr? Bu bakmdan Mekke Fethi'nden sonra, en azgn dmanlarn affeden Hz. Peygamber'in (s.a.v) stnl emsalsizdir. Onun iindir ki, O'nu gerekten rnek alan, yolundan giden mslmanlar, hep "muhabbet fedaileridirler, husmete vakit bulamazlar..." Mslman dmanlk duygusuna dmanlk eder, muhabbete sevgi gsterir, dostlua dostluk eder. Yunusleyin syleyecek olursak: Admz miskindir bizim Dmanmz kindir bizim Biz kimseye kin tutamayz Kamu lem birdir bize... Malik bin Dinar hazretlerinin ifadesiyle; kalbi kat-latrp, kini uyandran mcadele ve sava mslmamn

39 mizacnda asl unsur deildir. Mslman odur ki, "onu ldrmeye gelenler, onda dirilirler..." Onun, sevgi ve dostluk dnyasnda esen bar rzgar, en amansz dmanlklar eritip yok eder. nk mslman, gler yz sadaka sayan bir anlaya sahiptir. Aramzdaki bar iklimini kuracak bir hadis-i erifle, konuyu noktalamak isteriz: " man etmedike Cennet'e giremezsiniz. Birbirinizi sevmedike de kmil imana eremezsiniz. Size bir ey reteyim ki, O'nu yaptnz zaman birbirinizi seversiniz: "Aranzda SELM' yaygnlatrnz." Selmn bir mnsnn da bar olduu dnlrse, m'minin mizac bartr, diyebiliriz. Hicretin 7. aynda, Peygamberimiz amcas Hz. Hamza Komutasnda 300 kiilik bir askeri birlii kefe karmt. lerinde Ebu Cehlin de bulunduu bir Mekke ticaret kervan, Seyf'l-bahr denilen sahil eridinde, Hz. Hamza komutasndaki ordu birlii le karlatlar. Taraflar iin arpma artk kanlmaz olmutu. Seyf'l-bahir, Cnenoullar kabilesinin topraklar iinde ka-iyordu. Bu kabilenin reisi Amr'n olu Mecdi hem Peygamberimizin, hem de Mekke'lilerin dostu idi. Mecdi durumu haber alr almaz geldi. Taraflarla grt -onlar savatan vazgeirdi. Bylece Ebu Cehil bakanlndaki kervan Mekke'ye ynelirken, Hz. Hamza da birliini alarak Medine'ye dnd. Mecdi'nin ban iin yapt gayretler Peygamberimiz'e anlatlnca, houna gitti... Tebrie ayan, iyi ve doru bir i yapm, buyurdu. Peygamberimiz bu szyle, bar ve uzlamann kymetini ifade ettii gibi; doru ve gzel ii, mslman olmayan bir kii bile yapsa, sayg ve memnunlukla karlamak gerektiini de ders vermektedir. 40 / RETMENN NOT DEFTER - 3 ALLAH BRDR nancmzn Temeli, Tevhiddir nancmzn temeli Tevhiddir. Yani Allah'n birliine kesin olarak inanmaktr. Bu bakmdan dinimizin giri kaps da, Tevhid Kelimesi'dir. Yani Lilhe illallah (Allah'tan baka ilah yoktur) cmlesini kesin bir inanla sylemektir. Kutsal Kitabmz Kur'an'n da en temel esas, Tevhiddir. Kur'an- Kerim, ardan rmcee, aatan gnee kadar bahsettii hereyden, Yaratc'nn varlk ve birliine deliller karr. Allah'n varlk ve birliini tanmann en ksa yolu Kur'an'dr. Ancak bu gerekleri aklayp izah eden anahtar da, canl cansz btn varlklardr. Her varlk, yol kenarlarna dikilen trafik iaretleri gibidir. Yol iaretleri nasl yolcunun gidecei yere varmasn temin iin ise, bu varlk dnyas da, insan Allah'a ulatrmak iindir. Akll bir yolcu, bu iaretlere taklp kalmaz. Tersine, onlarn mnsn anlyarak, gidecei istikamete ynelir. Her varlk, her tabiat olay, bir iaret ve bir sembol olarak hereyin stnde ve tesindeki Allah'a yneltir insan... Zaten grdmz herey kendi varlk ve birliini bulabilmemiz iin Allah tarafndan yaratlmtr. Ne var 41 ki, varlklar mnsz bir nak ve ss olarak grenler, bu gerei anlyamazlar. Yaratlmlarn benzersiz gzelliine taklp kalmamal, onlar Allah'n bizler iin yazd bir mektup gibi okuyabilmeliyiz. Bylece, varlk dnyas sadece ss ve nak olmaktan kar, derin mnalar tayan, sanat deeri yksek bir yazya dner. Bu yaznn gsterdii temel gerek, YARATICININ VARLIK VE BRL'dir. nsanlar inan konusunda ok ilkel devirler yaamtr. Akl ve mantk llerinin dna karak, Yaratc'y iki veya daha fazla sanmlardr. Gnmzde de bu yanl devam ettirenler vardr. Oysa ki, slmiyet, bindrtyz yldan beri, insanlar ok tanrya inanmann yanllndan kurtarmaya almaktadr. Zaten iki, ya da daha ok ilahn varl akl ve ilim asndan imknszdr. mknsz olduu iin de, isbatszdr. Binlerce yldan beri iddia edilmesine ramen, insan ok ilaha inandracak, ciddi hibir delil yoktur. Tam tersine, Yaratc'nn bir tek olduunu gsteren binlerce delil vardr.

Biz burada, nce iki yaratc olamyaca gereini is-batlyacaz. nk, yaratc iki tane bile olamazsa; , be, on, yirmi ve daha fazla hi olamaz. 1- K LAHA NANMAK MANTIK AISINDAN SAMADIR. nk, eer inanlan iki yaratcnn sfatlar eitse, yani, g, kudret, yaratclk, bilgi gibi zellikler her ikisinde de ayn ise, birbirine tpatp uyan bir BRLK var demektir. Dolaysiyle de, ayn ve eit sfatl bir ikilik dnmek yanltr. Byle bir ikilik zann, ancak birliin yanl anlalmasndan, ya da anlalamamasmdan doar. Oysa ki, ayn gce, ayn ilme, ayn yaratcla sahip iki ilah olsayd, kainatta grdmz her trl dzen ve ahenk bozulurdu. ki yaratcnn varl demek, dzenin dzensizlie, uyumun da uyumsuzlua dnmesi demektir. Evet, Allah'n birliine en byk delil, kainatn ok harika bir dzen ve idare ile yaratlm olmasdr. Bu mkem42 / RETMENN NOT DEFTER - 3 mel dzen ve akl almaz tertip binlerce yldan beri devam etmektedir. Kyamete kadar da devam edecei kesindir. Hi bozulmadan ve deimeden devam eden bu benzersiz dzen, onlar en ince hesaplarla yapp yaratan BR TEK LAH'n varln gsterir. Eer Allah'tan baka tanrlar olsayd, bu harika tertip ve dzen bozulur ve karmakark olurdu. nk, her ilah kendi anlay ve seimine gre, bir ayr tertip ve dzen yapacakt. Bylece, yerle gk birbirine karacak, gece ve gndzn, mevsimlerin dzeni altst olacak, ayn, gnein, yldzlarn hareketleri ve fonksiyonlar bozulacakt. Btn bu bozulmalarla ortaya kacak kargaa ortamnda da hayat duracakt. Enbiya Suresinin 22. ayetinde bu gerei Yce Yaratcmz yle aklar: " Yer ve gkte Allah'tan baka ilahlar olsayd, yerin de, gn de nizam bozulup harap olurdu." Gerekten de, iki ilah olsayd, ayn zamanda biri bir iin olmasn, dieri de olmamasn isteyebilirdi. Mesela, biri sabah sekizde gnein domasn, dieri de domamasn isteyebilirdi. Bu vaziyette, her iki istein de ayn anda gereklemesi imkanszdr. Byle olsayd, dzen yerine kargaa ve karklk olurdu. Eer, tanrlardan biri dierinin isteine zt istekte bulunmaz denilirse, onun irade gcnn noksanl ve yaratclk kuvvetinin azl ortaya kar ki, bu da ilah olmadn gsterir. nk, ilah olann iradesi, gc, yaratcl snrl deil, sonsuz olmaldr. u halde, dnyann dzeni bizleri hayran brakan bir mkemmellikte devam ettiine gre, irade ve istekleri arpan iki ilah yoktur. 43 2) Eer dnlen iki yaratcdan biri daha stn sa-nlyorsa, bu defa da ikilik deil, BRLK szkonusudur. nk, daha zayf olan, daha glye muhta olacak ve yenilecektir. Muhta olan, ya da yenilen ise, yaratc deil, yaratk olabilir. Bu gerek, M'minn Suresinin 91. ayetinde yle ifade edilir: " O'nunla birlikte hibir ilah yoktur. (Eer olsayd), her ilah kendi yarattn kabullenir (ve korur) ve mutlaka birisi dierine stn gelirdi." 3) Eer, var sanlan iki ilah, birbirinden ayn sfatlara sahip kabul edilirse, bu durumda da, sonu BRLK olur, nk, herbirinin kendine mahsus ayn zellikleri, onlar birbirinden ayrarak, aralanndaki eitlii bozar. Eitlik ortadan kalknca, ikisi arasnda ekime ve mcadele balar. Bylece daha stn olan, tekini yokedip TEK kalr. 4) Allah, mutlak bir varlktr. Mutlak varlk ise, eksiksiz ve noksansz demektir. Her sfatnda tam ve kesin bir mkemmellik bulunur. Aksihalde yaratc olamaz. imdi dnelim. Acaba iki mutlak varlk olur mu? Olmaz. Niin olmaz? nk, gerek anlamda mutlak varlk hangisin-deyse, dieri yok olur. Yani en mkemmel olan, dierini ilahla yaklatrmaz. nk, gerek Yaratc olan, saltanat ve hkmranlnda ortak istemez. Kendisinden baka hereyi, kesin olan hkmnn ve saltanatnn iine alr. Zira, lah saltanatnn iine alamad bir varln yaratcs olamaz. Dolaysiyle de kesin ve mutlak Yaratc, btn hereyi saltanatnn iinde tutar, tutabilir. Bundan da anlalr ki, O'nun orta, rakibi, ei, benzeri olmaz ve olamaz. Yaratc olan bakasnn hkm altna giremez. Girerse, yaratc olmad anlalr. Bu sebeble de, ilah bir

olur, iki, , be, ya da daha fazla olmas imkn-sdr. lah, eksik, noksan ve irkin sfatlardan tamamen uzak, en mkemmel TEK BR varlktr. 44 / RETMENN NOT DEFTER - 3 5) "Birlik", ancak BR OLAN'dandr. Yani bu kainatta grdmz cinsler aras birlik, ancak Bir olandan hasl olur. Mesel bitkilerin kendi aralarndaki birlii... Kavak aacnn dnyann her yerinde ayn olmas... Gln, ayr imenin, ot cinslerinin... Yz-binlerce bitkinin her yerde ayn olmas, yaplarnda bir birlik bulunmas, onlarn ancak ve sadece BR OLAN'n eseri ve sanat olacan gsterir. Hayvanlar leminde de bir inkar edilemez birlik vardr. yleyse, onlar da Bir olandandr. nsan cinsi de, d ve i organlaryla bir birlik sergilemektedirler. Dolaysiyle onlar da BR'in eseri ve yaratdr. Ksacas, varln birlii, onlarn bir BR'den hasl olduunu gsterir. Anlamazlk ve kargaa sebebi olan iki, ya da daha ok tanrnn eseri olamyacaklar gayet aktr. stelik, her varlk cinsi, kendi arasnda bir birlik gsterdii gibi, deiik cinsler arasnda da bir birlik, bir ahenk, bir uyum ve bir dzen vardr. Aralarnda kavga, rekabet, anlamazlk yoktur. Tam tersine varlk lemi kesin bir anlama, kaynama ve dayanma iindedir. Bu da gsterir ki, onlar, dzenlerini ok deil, TEK Yaratc'dan almaktadrlar... Mesela, yamurun bitkilerin imdadna, bitkilerin hayvanlarn istifadesine, hayvanlarn da insanlarn faydasna komas, hepsinin BR yerden emir aldn gsterir. Kainatn ok ince hesaplara dayanan muhteem bir dengesi vardr. Bu muhteem dengeyi, cansz, cahil, uursuz, kr, sar doal sebeblere, tesadfe, ya da tabiata aitmi sanmak, akldan ok uzaktr. Bazlar daha aklszca bir iddiada bulunarak, "her-ey kendi kendini yaratyor" diyorlar. Oysa ki, "hereyin kendi kendisini yaratyor olmas", insan sayamyacamz kadar ok tanrya inanmaya mecbur eder. Zerrelerde, hcrelerde atomlarda, elektron ve ntronlarda yaratclk "OCUUNUZA KUR'AN OKUMASINI TELKN ETTNZ M?" eitli yerlerde sylemiimdir, bizde dini eletirmek sanki mecburiymi gibi. Bir ok alanlarda hep bu yolu takip ederiz. Kardeim, eer televizyonda "Kk Ev" dizisinde, adam ailesiyle birlikte kamp kurup, yemek yiyecei srada bu nimetleri verdii iin el ap Allah'a krediyorsa, rtica m yapyor? Bu irtica deildir. Size birka misal vereyim: En son, Carter beni Amerika'ya davet etti. Bir ala gittik. 5 bin kiiye bir akam yemei verildi. Ertesi sabah, kahvaltya 150 kii seilmiti. Ben de o 150 kiinin iindeydim. Sekizer, onar kiilik masalarda oturuldu. Dnyann birok yerlerinden gelmi nemli insanlarla tanld. Bir yandan sohbet ediliyor, bir yandan da bekleniyor. Kimse kahvaltya balamyor. Biraz sonra papaz geldi. Herkes ayaa kalkt, ceketini ilikledi. Papaz kran duasn yapt, ondan sonra yemee baland. Yine Amerika'daym Teksas'ta kalb ameliyat olacam. Ameliyat olmama karar verilmi. Bir papaz geliyor. Diyor ki: Ben senin dosyanda grdm ki mslmansn. Eer reaksiyonun yoksa, ben din adamym. Allah birdir. Ameliyata gitmeden nce sana dua etmek istiyorum. Kabul eder misin? "Tabii" ben bu olay karsnda ok mutluluk duydum. Gzlerim yaard. Ben hastahanede ciddi bir ameliyat olurken, orada papazn bulunmas, gelip bana yardmc olmak istemesi... O'na sizinle ayn fikirdeyim deyip teekkr ettim. Yine buna benzer bir olay bir yerde sylemitim. Kzm Londra yaknndaki liarvard Kolejine gtrdm. O srada bana dediler ki, kolejin yemekhanesi urada, yatakhanesi burada, dershanesi burada, ktphanesi burada, vs. kolejin btn ksmlarn ayr ayr gsterdiler. Sonra Kiliseyi gstererek din ibadet yeri de burasdr dediler. Bana dediler: "imdi senin kzn Mslman. Din ibadet gnlerinde Kur'an getirsin, istedii gnlerde okusun, odasnda kalp Kur'an okumasn siz telkin ettiniz mi" diye bana sordular. Allah var, bizi gryor. Dorusu ben kzmla beraber Kur'an- Kerim getirmemitim. Kzma da telkinde bulunmamtm, ok utandm. Srtm terledi. O gvur dediimiz adamn bana verdii dersten ok mahcup oldum. Adet yzme amar patlatmt. Trkiye'ye geldiimde aklamal Kur'an- Kerim gnderdim hemen. Kza anlattk... Bunu ben bizzat yaamtm. Sakp Sabanc

,#st 46 I RETMENN NOT DEFTER - 3 vardr sanmak, aklszlktr. Bir tek yaratc'ya inanmann kolaylndan kap, saysz yaratcnn varlna inanmann imknszlna teslim olmaktr. Bitkiler, hayvanlar ve insanlar arasnda byk bir iliki, ilgi ve uyum vardr. Bitki dnyasnn kendi arasndaki uyum ve benzerlii bir yana... Bitki dnyasndaki en yksek dzey, hayvanlar leminin en geri kabiliyetiyle ilikilidir. Hayvanlardaki gelime, yetime, kabiliyet ve davran biimleri ok bakmdan insannkine benzer. Varlklar arasndaki bu birlik ve benzerlik de, onlar ayr ayr, cins cins yaratt halde aralarnda birlik ve uyum salam olan BR TEK YARATICI'nn varln gsterir. Evet, kainattaki bireyden hereyi, hereyden de bireyi yaratan, elbette BR olmaldr... 47 VAKTMZ Y DEERLENDREBLYOR MUYUZ? Batllar, Zaman yi Kullanma uurunu slam'dan renmi... Almanca dil kurundaym. Hoca ok disiplinli biriydi. Bilhassa zaman asndan hi msamahas yoktu. Bir hafta boyunca, kimin ne kadar dakika ge geldiini tesbit ediyor ve onlar ge geldikleri toplam sre kadar snfta tutuyordu. Tabi bu durum, zaten kursa zor zaman ayrm i sahiplerinin hi de houna gitmiyordu. Bir gn, haftalk cezas 18 dakika tutan bir arkada kzarak yle dedi: Neredeyse saniyeleri de hesap edeceksiniz. Neyse hatrnz iin bir baka zaman yirmi dakika kalaym snfta. imdi ok acil bir iim var... Yal Alman, gzlerini krptrarak bir sre szd bu arkada ve yle konutu: Olmaz. nk siz cil ilerinize bu kadar nem vermi olsaydnz, imdi benden onsekiz dakikalk bu cezay almazdnz. Zira ders de sizin iin gnl saatli acil bir X 48 / RETMENN NOT DEFTER - 3 iti. Bu bakmdan imdi kalacaksnz ve onsekiz dakikalk bir ders vereceim size. Belli ki, hoca da kzmt. Ben de merak ederek kaldm snfta. Sra aralarnda bir ka tur attktan sonra yle konutu: Arkadalar zaman iyi kullanmyorsunuz. Hatta bu konuda benim gsterdiim hassasiyete kzyorsunuz. Ama ben hakl olduuma inanyorum. Belki de iinizden ne olacak gavur kafas diyorsunuzdur. Masasna gitti. antasndan basl bir bror kard. una baknz ltfen, dedi. Bu bir tren tarifesiydi. Arkada gz ucuyla bakp iade edecekti ki, "hayr daha iyi tetkik etmenizi istiyorum" dedi. Trenlerin kalk ve var saatlerini tercme ettirdi. Bunlar hep deiik ve karmak rakamlard. Mesela kalk saati 18.18 idi, 21.35'ti. Varlar da hep yleydi. 12.46 gibi, 9.27 gibi... Onsekiz dakikaya cezal arkadamz bu minval zere uzayan rakamlar grnce Hoca'ya dedi ki: Baknz, ite burada Avrupal kafann mantkszl aka grnyor. Ne demek yani onsekiz geeler, 12 geeler, 36 geeler... una buuk, drt buuk deseniz olmaz m? Hi olmazsa, eyrek gee deseniz de, hem de aklda kalacak bir say ve saat olsa... Yal Alman'm yznde belli belirsiz bir tebessm gezindi. Ve baklarndan syletmek istedii dnceyi yakalam olduu belli oldu. Bana bak, dedi. Kendinize hakaret etmeyin. nk bu tarifenin byle dzenlenmi olmas, "Avrupal kafa" nm mantkszl deil, "Mslman kafa'mn tutarlldr. nk, biz zaman kullanmay ve deerlendirmeyi mslmanlardan renmiizdir. te bu tren tarifesi de ayn anlayn gzel bir rneidir. 49 "Sevdirmek, benimsetme*. vrekten kabullendirmen iidir d;n eitimi. Sadece bir b-'igi

retme ii deildir." (Niyaz Ahmet Banoiu) C RM: 1415 Temmuz 3 HIZIR: ADANA G.ANTEP EH2URUM ESZKCAN ELAZI DYARBAKIR Bizler hayret ve aknlkla ona bakarken, hoca yle devam etti: Siz mslmanlarm ibadetlerinde yer nemli deildir. Dnyann her yerinde ibadet edilebilir. Ama zaman ok nemlidir. nk her ibadetin kendine ait bir vakti vardr. Hatta bu vakit, ibadetin ardr. Yani vakitsiz ibadet ifa edilmi saylmaz. badetlerin vakitleri de bizim tren tarifesi gibi, hep byle 18, 17, 13, 10, 9 gecelerdedir. stelik bu saatler de, devaml deiirler. Bugn sabah namazn 7.21'e kadar klabilirsiniz. Ama yarn, 7.22'ye kadar da klabilirsiniz. 23 gee olmaz. Sadece namaz byle deildir. Oruca balama ve bitirme saatleri de byledir. Bu ince hesaba dayanan saatler, stelik her gn deimektedir. Bylece de mslmanlar her gn deimekte olan zamana kar uyank durmakta, zamann kymetini anlamakta ve onu iyi deerlendirmek zere hazrlanmaktadrlar. badetlerini yapan bir mslman her gn deien dakikalara ayak uydurmaya ve dakikalar deerlendirerek yaamaya mecburdur. Bizim zamana bakmzn ilham kayna mslmanlardr. Yal Alman Hoca "kabilirsiniz" dedii zaman hepimiz tarifi imkansz bir mahcubiyet iindeydik. SLAMIN BADET NZAMI NSANIN DKKATN ZAMAN ZERNDE TOPLAR Gerekten de slamiyet getirdii ibadet nizam ile de, insan zamann farkna varmaya armaktayd. Sahabenin ayrllar srasnda "ASR" suresini okumalar, bu 50 / RETMENN NOT DEFTER - 3 bakmdan ok manldr. Bu sure, Cenab- Hakk'n zamana, asra, btn asrlara ve alara yemin etmesiyle balamaktadr. Bylece zamann kutsi deeri Kur'an- Kerim'le tescil edilmitir. Her ibadet bir zaman zeredir. Gnn dnm noktalarn ihtar eden namaz vakitsiz klnmaz. Be vakti bir lahi ar ile kutsallatnr her gn... Oru ise, Ramazan'a, dolaysyla da takvimimiz olan Ay'a dikkati gerektirir. Zekat, kazancn yllanmndan verilir. Haccn zaman ise, dier ibadetlerdeki gibi, mevsimleri dolar durur. Ne var ki, air'in dedii gibi, "her vakte bir bahane bulur bnamaz olan." ZAMANIN GETNE SEVNLR M? Mukaddes bir deer olan zaman, ou kere, sorumsuzca harcanmaktadr. Bouna geirilmektedir. Ama byle yapanlarn insanlk deeri de tartlmaldr. Bir gzel sz yle der: "Basit insanlar vakitlerini nasl geireceklerini dnrler; stn insanlar ise, nasl tasarruf edeceklerini..." Zaman iinde neler yaplabileceini dnenler, elbette zamann gemesini istemezler. Hele de zaman geirdikleri iin sevinip enlik yapmazlar. yleyse u ylba elenceleri de ne demek oluyor? Giden ve artk bir daha gelmeyecek olan zamana sevinmek mi, yoksa zlmek mi gerek? Aslnda biz zaman geirmiyoruz, zaman bizi geiriyor. Zamann sessiz bir testere gibi altn duymamak mmkn m? Gnden gne ihtiyarlayan ve her an biraz daha lme yaklaan biziz, zaman deil... Keke zamana dur demek mmkn olsayd... Keke zaman tnelinden gerilere 51 doru tekrar tekrar dnp, hayat bir daha, bir daha yaamak mmkn olsayd... Bu imkanszdr ama, dnyada elimize geen genlii, ahiretteki ebed genlie evirebilme imknna sahip klnmz. Allah'n bize tand en krl ticarettir bu. nk fan ve gelip geici bir genlii verip, ebed ve baki bir mutlu genlii, lmsz mr kazanmak ansna sahibiz. Allah Resul, "ki gn birbirine eit olan aldan-mtr" buyuruyor. Aldananlar, yani vaktini kt geirenler ise, en ok vakitsizlikten ikayet edenlerdir.

VAKT BLANOSU Salam ve tutarl bir tefekkrle, vaktin bilanosunu karmal, muhasebesini yapmal insan... Yani, vaktin bir blmn dnmeye ayrmaldr... Yine Reslllah buyurur ki, "bir saatlik tefekkr, 60 yllk nafile ibadetten daha hayrldr." "...Zamanm olsayd, daha ksa yazardm..." Evet, yazmaya balamadan nce dnmeye zaman ayranlar daha ksa yazabilirler... Yapmaya balamadan dnenler daha isabetli ve gzel yapabilirler... Dnerek yaayanlar daha hayrl ve verimli yaayabilirler. "imdi deilse, ne zaman?" diye soran dnr, doru sylyor deil mi? Yarn yaparm, diyenler de u 52 / RETMENN NOT DEFTER - 3 sz hatrlamaldr: "Bugn dnn yarndr. Bugn ne yaptn ki, yarn onu yapacaksn?" "Artk benim iin ok ge" diyenlere sylenecek sz ise, "hibir ey iin ge deirdir. "alarak dinlenirim, dinlenirken de alrm" diyen adam, hibir ey yapamamakla, yani tembellikle is-tiharat edilemeyeceini anlam adamdr. lim de byle demiyor mu? NE HAKLA ZAMANIMI YERSN? Gnn ka saatinde alrsnz? Sizi bilmem ama, Edison iin anlatlan u: Bir icat peinde, yirmi saat alt gnlerden birinde uykuya malup olmu. Yardmcsnn yarm saat sonra uyandrmasn tembihliyerek alt sedire uzanr. Fakat yarm saat sonra yardmcs yle derin ve tatl bir uyku iinde bulur ki Edison'u... Uyandrmaya kyamaz. Bir yarm saat daha bekler ve uyandrr. Edison, uyanr uyanmaz ilk ii saati sormak olur. renince de ok sevdii asistann iddetle azarlar: Ne hakla benim yarm saatimi yersin? der. Bir mlakat iin mehur bir tarihimize gittim. Kararlatrdmz saatten be dakika nce zilini aldm. Kap almad. Tekrar, tekrar aldm. midi keserek dnmtm ki, balkonda grlen Osmanl Efendisi, "evladm, evde yalnzm, kimseyle de bu saatte randevum olmad iin kapy amadm. Kusura bakma, hemen 53 geliyorum" dedi... Bylece ge kalmakla, erken gelmenin, ayn ey olduunu bir defa daha kibarca anlatmt. Be dakikalar, ah be dakikalar, nicelerinizi nelere, nerelere harcyoruz... YENLENEN ZAMAN YENLENEN NSAN Yunus Emre, "Her gn yeni doarz. Bizden kim usanas" der... Gerekten de her gn yeni mi domaktayz? Her sabah gzn yeni gne aan yeni bir insanz. Manevi hallerimiz deiip durduu gibi, madd yapmz da bakalamaktadr. Ylda bir defa btn vcut hcrelerinin yenilendii artk ilm bir hakikattir. Yenilenen zamanla birlikte yenilenen insan, deien ve bakalaan benliini devaml istikamet zere tutabilmek iin daima Yaratcsyla irtibat halinde olmaldr. Ynn ve yntemini armamak iin, bir Kutup Yldz gibi, iman iinde parldatp durmaldr. Bu bakmdan da, iman srekli tazelenmeli ve hatrlanmaldr. Zikir ve ibadetlerin tekrarndaki bir sebep de bu deil miydi? Srekli deien her an, iman ve slam zre olsun diyorsak bakas mmkn m? ZAMANI KENDNE UYDUR "Ne yapalm zaman kt" diyenlere u szyle ses-lenmelidir: "Ey insan, zaman sensin. Sen iyi olursan, zaman da iyidir; sen ktysen zaman da ktdr." Her zamann iyi mi kt m olduuna, daha iinde yaarken nasl karar verilir? nsann yaad zaman tam olarak deerlendirmesi herhalde kolay bir i deildir. "Kendi zamann tam grmek istiyen ona uzaktan bakma54 / RETMENN NOT DEFTER - 3 l"... Bir baka deyile zamann nne gemeli, ya da zerine kmal. Bylece gnn iinde deil de, stnde ve nnde yaayanlar zamana uymazlar, zaman kendilerine uyduran byklerden olurlar. Zaten btn medeniyet ve btn ilerleme hamleleri de bylelerinin eseridir.

ZAMAN NASIL GENLER "Dem bu demdir, dem bu demdir, dem bu dem... Bu demin kadrini bil, Muhy agh ol... diye grleyen Hocam Mahir z Bey'in sesi hala kulak-lanmdadr. Evet, dem bu demdir, an bu andr. nk, gemi geip gitmi, gelecekse, henz gelmemitir. stelik gelip gelmeyecei ve nasl gelecei de mehuldr. Elimizde olan, sadece u iinde yaadmz andr. Yani biz, gemi ve gelecek zaman deil, sadece imdiki zaman yaamaktayz. Dnya ve hayatla her trl irtibatmz, iinde yaadmz anladr. Ancak insan, biraz da kendini aldatarak, aslnda yok olan gemi ve gelecek zamanlar var sayarak zaman geniletmektedir. Oysa ki, ou zaman gemiten sadece "ah"lar, "of'lar kalm; gelecee ise, endie ve korkular saklanmtr. Yine de insan, imdiki zamana skp kalmay istememekte, onu geniletmeyi ve genileterek bunalmaktan kurtulmay denemektedir. Aslnda zaman genileterek bunalmlardan kurtulmak, ancak imanla mmkndr. nk, zaman geniletmenin onu dnyann da tesine arp tarmann ve sonsuzlatrmann aresi Allah ve ahiret inancnn iindedir. Bugnk insanlarn elli yl sonraki durumlarn imdi gsterebilecek bir sinema olsayd, kimbilir zaman kullanmz nasl deiirdi? Gelecek zaman sinemada deil 55 de bizzat yaayarak gren Arap airi'nin u ikayeti, ibretli bir hzn aresizce tttrmekte deil mi? "Eer, bir gn genliim bana dnp gelseydi; ihtiyarln elinden neler ektiimi ona ikayet edecektim." Btn mesele, ikayet edilecek bir genlik deil, kre sebeb olacak bir genliktir. nk ancak byle bir genliin mukabilinde ebedi bir genlik kazanlacaktr. 56 / RETMENN NOT DEFTER - 3 GELECEK NASIL KURTULUR? nsan stikbli Dnen Bir Varlktr Filozof Mehmed'le uzun zamandan beri gremiyor-duk. Birden, kitap fuarndaki imza ve sohbet gnmde karlanca, nasl heyecanlanp mutlu olduumu tahmin edemezsiniz... Aslnda, o da beni ok zlemi. "Peki yleyse niin uzun zamandr gremiyoruz?" Bu soruma Filozof Mehmed ok ksa bir cevap verdi: Hocam, biliyorsunuz, istikbalimizi kurtarmamz lzm... Evet, Mehmed gerekten de doruydu. Onun yandaki genlerin en byk ideali, istikbli kurtarmak, yani, kendilerine iyi bir gelecek salamakt. Dorusun, haklsn, dedim... Ancak u istikbl dediimiz, gelecek dediimiz kelimeyi doru anlyor muyuz acaba? Yani gelecei kurtarmak demek, sadece faklteyi bitirip, iyi para getiren bir meslek sahibi olmak demek mi? imdi sana soruyorum, kurtarmay dndn gelecein gelecei ne kadar? nnde uzanp duran gelecei, 57 ne kadar olarak dnyorsun? Yatrmlann ka yllk olarak yapyorsun? Hocam sizi galiba anlyorum. Merak etmeyiniz, dndm gelecek ksa mesafeli deil... Daha imdiden iimi, eimi dnyorum. Ve bu konularda kimseye muhta olmadan yaamay, baarl olmay planlam bulunmaktaym. Hocam, emin olunuz ki, Filozof Mehmed, sizi utandrmyacaktr. Bir yl sonra sizi artacak kadar baarl bir mhendis olarak, zel bromda grebiliriz. Bunlar imdiden ayarlam durumdaym... Endie etmeyiniz... NEDR UZAK GELECEK? Filozof Mehmed ile, daha sk grmeye karar vererek ayrldmz zaman ben olduka tedirgindim ve endieliydim. nk onun istikbl anlayn beenmemitim. Benim Filozof Mehmed'im, nasl bu kadar dar dnebilir? stikbli kurtarmak deyince, nasl sadece, i, a ve e bulmay anlar? Sonra onun dnd istikbl nasl bu kadar ksa vadeli olur? nsan sadece yakn geleceini mi dnmeli? Uzak gelecek gelmeyecek mi? Peki, nedir uzak gelecek? ..,

Bu konuyu snfta da konutuk. Deiik grler ortaya kt. Mesela Hasan, Filozof Mehmed'in istikbl anlayn beenmedi. Hocam, bir gen daha ileri geleceini dnmeli. Sadece i hayatn deil, emekliliini de dnmeli... Ali'nin dncesine gre, yalnz kendini dnmemeli, ailesini ve ocuklarn da dnmeli. Serap, Ali'nin dncesine itiraz ediyor ve diyor ki: Hocam, sadece ailesini ve kendi ocuklarm dnmek de bencilliktir. nsan lkesinin, milletinin de geleceini dnmeli. 58 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Aferin Serap, dedim, ok gzel syledin. Dier arkadalarnn syledikleri de aslnda yanl deil tabi... Ama istikbali kurtarmak bakmndan yeterli de deil...' Biz, daha uzak istikballerimizi de kurtarmay dnmeliyiz. imdi bana kim syleyebilir en uzak istikbalimizi? Ne demek istediimi birou anlamt. Fakat brahim'in gzleri tam isabetli bir cevap vereceini mjdeleyen prltlarla doluydu. Sz brahim'e verdim. Cevab gerekten gzeldi: Hocam, bizler sadece bu dnyadaki geleceimizi deil, teki dnyadaki geleceimizi de dnmeli ve onu da kurtarmaya almalyz. Bravo brahim. En uzak istikblimizi ok gzel akladn. Ancak burada kk bir aklama yapmalym. K STKBAL BRDEN KURTARMANIN YOLU Dnyev istikbalimizi kurtarmakla, uhrev istikbalimizi kurtarmann yollar ayr ayr mdr? Bu soruya hemen "hayr" diyebiliriz. nk, bu dnyada bizleri salkl, baarl ve mutlu klacak, dolaysiyle istikbalimizi kurtaracak btn yollar; ayn zamanda ahi-ret alemindeki geleceimizi de kurtarmann yollardr. u halde, bizim dinimizde, hayatmzn ileri, dnya ileri ve ahiret ileri diye iki blme ayrlmamtr. Doru drst, akll, mantkl yapld zaman, dnyann btn ileri, sevap kazandran ahiret yatrmlarna dnr. te, btn hayatmz bol sevapl bir ibadet haline getirmek iin, her iin en gzel eklini bize Rabbimiz kutsal Kitab Kur'an'la retmitir. Kur'an'm hayata uygulamasnn en gzel rneini de Peygamberimiz (s.a.v.) kendi yaantsyla emsalsiz bir biimde gstermitir. Bylece insanlar; hareketin, davrann, szn en gzelini, yaamann en mutlusunu renmek iin ayr bir aray59 tan kurtarlmlardr. Gzel yaamak iin, hayatmzn her alannda Peygamberimizi rnek almak kafidir. Peygamberimizin yapt gibi yapmak suretiyle, dnya ilerimizi sevap kazandran ahiret ilerine dntrmek mmkndr. Mesela, O'nun yedii gibi yemek, imek, glmek, konumak, akalamak ve hatta yatp uyumak, sevapl ibadetlere dnr. Attmz her adm, tabi Cennet'e doru olmak artiyle, ibadettir. Bu bakmdan Peygamberimiz (s.a.v.): "Dnya ahiretin tarlasdr" buyurmulardr. BR TALA K KU NASIL AVLANIR? imdi sizlere soruyorum: Bu dnyada baarl olmak iin nasl yaamalyz? alkan olmalyz. Drst olmalyz, yalansz yaamalyz. Planl programl olmal, dzenli yaamalyz. nsan kt yollara eken bamllklardan kanmalyz... Evet, hepinizin de dnceleri ok gzel. Daha bunlar gibi birok madde sayabiliriz, bu dnyada baarl olmak ve daha mutlu yaamak iin... te saydmz ve sayamadmz btn bu ve benzeri kurallar, hep Allah'n emri olan ibadetlerdir ayn zamanda... Yani ahirette baarl ve mutlu olmann da yollardr. Bunlar birbirinden ayramayz. Mesela, derslerine alan, ailesiyle uyum iinde, sayg ve sevgi iinde geinen bir renci, hem dnya hem de ahiret ii yapyordur. Bir bakkal dnelim. Drst i yapyor, doru tartyor, normal bir kazanca raz oluyor... Syler misiniz bu adam dnya ii mi 60 / RETMENN NOT DEFTER - 3 yapyor, ahiret ii mi?

 Hem dnya ii, hem de ahiret ii... Peki Aye sylesin, niin dnyada daha ok kazanmann yolunu arayan bu bakkal, ayn zamanda da ahiret ii yapyor? Hocam, drst ve yalansz i yapan bakkal, mterileri tarafndan tutulur ve para kazanr. Fakat, drstlk ve helal kazanmak dinimizin de emri olduu iin ayn zamanda sevap da kazanr. Aferin Aye... imdi iyice anladk ki, dnya ii diye yaptmz bir ok ey, bize ayn zamanda sevap da kazandrd iin ahiret ii de oluyor. Yani inanl mslmanlar bir tala iki ku vurmu oluyorlar. Bu gerek Ali'nin ok houna gidiyor olmal ki, yle konumaktan kendini alamyor: Hocam, bu hem bir tala iki ku vurmak, hem de, kolay ve bedava sevap kazanma yoludur. Niin bedava sevap kazanma yolu? Niin olacak... Baksanza, hem yemek yiyeceiz, hem de Peygamberimiz gibi yediimiz iin sevap kazanacaz. Hem uyuyacaz, hem de ahiret ii yapm olacaz... PEYGAMBERMZ NE YAPMISA, ONU YAPMALIYIZ Evet, mslmanlk bu kadar gzel ve kolay... Ancak, bu ileri Peygamberimizin nasl yaptn renmemiz gerekir ki, O'na benzemi olalm. Mesela, birka rnek verelim isterseniz... Peygamberimiz midesini hi bir zaman tka basa doldurmamtr. Bizlere tavsiyesi de, midemizin te birini yemekle, te birini suyla doldurmamzdr. Geriye kalan te birini de bo brakmamz tavsiye etmek61 tedir. Doyma hissini ilk duyduunuzda sofradan kalkarsanz, midenizin te biri yemekle dolmu demektir. Bunu hazmedebilmeniz iin de te birlik blm suyla doldurmanz gerekir. Bo braktnz te birlik blmle de midenizin yediklerinizi iyice yourup hazmetmesini salam olursunuz. Modern tb, bu tavsiyeyi onaylyor. Yani, ilim de Hz. Muhammed (s.a.v)'in dedii gibi yerseniz, salnz korumu olursunuz diyor. yleyse, baknz, bu ekilde yemek yemek, hem dnya ii, fakat ayn zamanda da bir ahiret ii oluyor ve uygulayanlara sevap kazandryor. Yatp uyumak... Bu konuda da Peygamberimiz, salmz iin en uygun tavsiyeyi yapmtr: Sa tarafnza yatnz, sa elinizi banzn altna doru koyunuz, bacaklarnz dizlerinizden hafif krarak uyuyunuz. Hem salkl bir yatma ve uyku, hem de, bu konuda Peygamberimize benzediiniz iin sevap kazanacaz. Hayatmzn btn ileri, bylece ibadet haline dnebilir... 62 / RETMENN NOT DEFTER - 3 BUZ GB ERYP GDEN MR SERMAYES... Scaklar ve konunun yeknesaklndan snftaki hava arlam, ocuklarn bir ksm esnemeye balamt. retmen, bu gibi hallerde yapt gibi konuya biraz ara vermeye ve ocuklar dinlendirmeye karar verdi. Lfn deitirerek: ocuklar, dedi, imdi defter ve kalemlerinizi brakarak arkanza yaslann. Size bir bilme-ce-hikye anlatacam. Biraz dnp, sonra cavap vereceksiniz. Doru cevap 10 numara.. Sizler belki hatrlamazsnz, eskiden her evde buzdolab filan yoktu. ecekleri'soutmak iin kilo ile buz satlrd. Bilhassa ramazanlarda herkes evine dnerken bir para buz alr ve bu ok makbule geerdi. te Arabistan'n scak bir gnnde bir lim, talebeleriyle ehirde dolarken, bir buz satcsna rastlar. Satc "Ey Mslmanlar, sermayesi eriyip, akan u adama merhamet ediniz" diye barmaktadr. Satcnn bu szlerini iiten lim, birden fenaiaarak baylr. Yanndakiler, hocalarn glge bir yere tayarak ayltmaya alrlar. imdi ben sizlere soruyorum. Acaba o lim, niin baylmtr? Evet, tek tek sz istiyerek cevap verin, ama nce iyice dnn... Orhan: Efendim, der. Belki bana gne arpmtr. Hayr, o orada doup byd iin scak iklime alktr. Daha iyi dnelim. Ahmet: Belki tansiyonu dmtr.

 Hayr, der retmen. Salnn mkemmel olduunu sylemitim. Sen konu Mehmed.:, Mehmed l l gzleriyle kaikar ve kendinden emin bir tavrla, Hocam, der. Bence o zat, eriyen buzlarda kendi hayatn grmtr. Belki de btn insanlarn hayatn. Bir satc 10 milyon liralk bir sermayesinin ziyan olmamas iin rpnrken, o insanlarn milyarlarla, trilyonlarla llemiyen mr sermayelerini nasl bo yere eritip, akttklarn dnerek, bu mthi gerein tesiriyle baylmtr. Mehmed'in szleri, snfta it kmadan dinlenirken, retmenin sesi duyulur. Doru syledin Mehmed'im. Sana hakettiin notu veriyorum. Dr.Yaar L 63 SLM SEVGDR Berlin Televizyonunda Yaplan Bir Konuma Sayn seyirciler, deerli izliyenler, slm nedir, diye bir soru sorulsa ve buna da bir tek cmleyle cevap vermemiz istense, elbetteki binlerce cmle sylenebilir. Ancak, bunlardan biri, gerei en ok ifade eden, kalp ve ruhumuzu en ok enlendiren, duygularmz iten ferahlatan bir gzellik tayacaktr. Bize gre bu cmle, "slm sevgidir" cmlesidir. Evet, deerli izliyenlerim, gerekten de, kelimenin ifade ettii btn mnlar asndan, slm sevgidir. Herey-den nce, mslman olmak iin sylemek ve inanmak zorunda olduumuz ehadet Kelimesi sevgi ifadesidir. nk, "ben ahitlik ederim ki Allah'tan baka ilah yoktur" derken, hem Allah'a olan kesin ve phesiz inancmz belirliyor; hem de, gerek Yaratc iin beslememiz gereken btn sevgileri sadece ve sadece Allah'a ayrdmz aklyoruz. Zira bir mslman gnlndeki sevgi alayann en byk ve en ulalmaz blmn Allah'a ayrr, en ok O'nu sever. Dier btn sevgiler, o cokun sevgiden 64 I RETMENN NOT DEFTER - 3 kaynaklanr ve onun iindir. Bu bakmdandr ki, sevgi btn hatlaryla ancak inanl bir insann iinde filizlenir, kklenir, geliir ve ulu bir narn dallan gibi tatl serinliini, ferahln ve huzurunu insann maddi ve manevi btn yapsnn her yanma ulatrr. te sevginin bu ferahlatc tatl serinliiyledir ki, m'min hereyi sever. Bir bitimsiz, bir cokun, bir ulalmaz sevgiyle hereyi sever. nk, herey Allah'n sanat ve eseridir. O Allah ki, m'min en ok O'nu sevmektedir. te bu sevgi alayan altndaki mslman, Yunus Emre gibi bakar dnyaya ve: YARATILANI HO GR YARATAN'DAN TR, der. Yine Yunus Emre, btn gerek mslmanlara tercman olurcasna yle seslenir: Ben gelmedim dva iin Benim iim sevgi iin... DOST'un evi gnllerdir Gnller yapmaya geldim... Sevgi manevi inaatn harcdr. Mslman sevgi harcyla rer en salam ve dayankl kardelikleri, dostluklar. Bu bakmdan da, enok seveceimiz Allah, sonra da, O'nun son Resul olan Peygamber Efendimizdir. Biz mslman olarak en ok Allah' severiz. nk, bu hereyi Yaratan'a ait bir sevgidir. Yaratc'nn emrine veriyoruz sevgi hazinemizi... Zira, herey gibi, her gzellik gibi gnlmzdeki sonsuz sevgiyi de bize hediye eden Allah'tr. u halde bize sevmek denilen gzel duyguyu vereni, hereyden ve herkesten fazla, hem de kyaslana-myacak kadar fazla sevmek, boynumuzun borcudur. Sevginin konusunu da dndmz zaman, yine en ok yaratcy sevmemiz gerektii ortaya kacaktr. Zira sevgiyi bir miknats gibi eken zellikler, bata gzellik olmak zere, her trl olgunluklar ve ihsanlardr. Allah, btn gzelliklerin yaratcs ve kayna olduu iin son65 suz bir gzellie ve kemale sahiptir. Kalbimizi ve gnlmz eken gzellik, olgunluk ve stnlklerin dne-miyeceimiz kadar ulvi ve kutsi ve snrsz olanlarna sahip olan Allah, canl cansz btn yaratklarn da yine hadsiz bir ihsan, hediye ve cmertlik saana altnda rahmetine mazhar etmektedir. Dolaysiyle, akl ve havsalann alamyaca derecedeki cemal, kemal ve ihsan sfatlarn, bu dnyada ok glgelerden, perdelerden gemi

HAYAT NEDR? Hayal nedir dedeciim? diye sormutum. "Ezanla namaz arasdr" dedi. "Bu da ne demek! mr o kadar ksa m dedeciim?" Tebessm ederek: "Ne zannettin ya... Evet o kadar ksa!.." dedi. "Ama, bu ezanla, bu namaz nedir bilir misin?" diye sordu. Bilemedim, "dedir ki?" dedim. "O namaz, ezansz namaz; o ezan ise, namazsz ezandr." "Onlar da nedir dedeciim?" dediimde, bam ok-ayp: "Hani geen yece Tlib amcann yeni doan bebeinin kulana isim takmak iin ezan okumutuk ya... "Namazsz ezan" deil miydi o ezan?" dedi. "Ya ezansz namaz?" diye sordum. Yzme bakt, bakt, bakt ve: "Birgn deden ldnde onu da renirsin!" dedi. Nurettin PALA 66 I RETMENN NOT DEFTER - 3 ekilde bir parack sergileyen Yce Yaratcy ne kadar sevsek yine azdr, noksandr, gerei kadar deildir. Ne var ki, Allah sevgisi bylece kalbimizin esas ve temel duygusu olunca, O'nun yaratt eyleri sevmek de Allah' sevmek gibi olur. Zira uurlu bir mslman btn sevgilerini Allah nam hesabna yapar. Allah iin sever, here-yi... nk herey O'nun eseri ve sanatdr. Peygamberimiz de bir hadislerinde "Allah iin sevmenin, Allah'a yaplan ibadetlerin en sevimlisi" olduunu aklamlardr. u halde, aziz izleyiciler, kalbimizdeki sevgi sermayesini, dorudan dorudan Allah'a yneltelim, Yaratcmz sonsuz derecede sevelim. O'na vermemiz gereken sevgi hazinesinin tamamn veya bir ksmn bir bakasna vererek, hakszlk etmeyelim. Ancak, bir yanl anlamaya sebeb olmamak iin, Yalnz ve sadece Allah' seven insan, dnyadaki baka varlklar sevmiyecek midir? sorusunu hemen cevaplayalm. Elbette sevecektir. nk, bu dnyada insann holanp sevdii herey, zaten Allah'n insana bir hediyesidir. nanl insan bu dnyann fani varlklarn da ok sever. nk onlar, rastgele bitmi, tesadfen olmu, amasz, gayesiz varlklar deildir. Tam tersine Yce Yaratc'nn, en ok deer verdii biz insanlar iin hazrlayp hediye ettii lahi sanatlardr. Demek oluyor ki, mesela, bir elma aac, inanm msl-nann kalbinde daha geni ve kkl bir sevgi uyandrr. Zira bu lahi bir sanattr. Hereyi Yaratan Allah, bu aac da insann istifadesi iin yaratmtr. Dolaysiyle, bu basit bir aa deil, Allah'n insana ok kymetli bir hediyesidir. nk elma aac, kendisi amurla beslenir, bizlere o lezzetli ve tertemiz elmalar yedirir. imdi, dnelim, bu bak asyla insan ana- babasn sevmez mi? nk onlar da Allah'n insana ltfettii birer bulunmaz ihsandr. Hele de ihtiyarlklarnda sevgimizi onlarn zerine nasl kol kanat yapmamz gere61 kir. Ya ocuklarmz, onlar bize kimin hediyesi ve emnetidirler? ocuklarmzn annesi olan insan, ya da babas, bu bak asyla daha yce ve daha kutsal bir sevgiye layk deil midir? Hele bahar mevsimi, Cenab- Hakk'n ylda bir defa dnyamz enlendirmek, bizlere bolluk ve bereket ihsan etmek iin gnderdii bir rahmet ve merhamet belgesi deil midir? nsan bu gzle bakt zaman, dnyadaki her gzellik Allah'n gzelliinden bir eserdir diyerek, hereyi daha fazla ve daha ciddi sever. te bu sebeble diyoruz ki "slam Sevgidir"... slam'n gerektirdii bu sevgi, gnlmzn ve ruhumuzun da samimi bir dileidir. nk, yaratlmzn hamuru kin ve dmanlkla deil, sevgiyle yourulmutur. Maide Suresi'nin 54. ayetinde, hakiki m'minlerin bir zellii de yle aklanmtr: "Allah onlar, onlar da Allah' severler." Sevgi ve Rahmet Peygamberi olan Allah'n son Resul yle dua ederlerdi: "Allah'm, bana sevgini, seni sevenin sevgisini, sevgine beni yaklatracak olan eyin sevgisini nasip et..." 68 / RETMENN NOT DEFTER - 3 te bu cmleler bize anlatyor ki, kalbimizde Allah sevgisi asl ve esas olursa, dier btn sevgiler sadece onu kuvvetlendirmeye, oaltmaya ve coturmaya yarar. Ama, Allah sevgisi g-nle taht kurmamsa, dier sevgiler de,

esassz, temelsiz ve gelip geici olur. Dnnz, bir elmay Allah'n hediyesidir diye yiyen adam m daha ok sever ve tadn daha ok alr; yoksa, bu rastgele bitmi, tesadfen olmu, herhangi bir meyvedir diyen adam m? Burada bir soru hatrmza gelmi olmal. Peki, Allah' layk olduu gibi sevebilmenin ve kendimizi de O'na sevdirmenin en ksa yolu nedir? Allah, bunun iin de bize, yayan, canl bir rnek gndermitir. Bu da Peygamber Efendimizdir. Demek ki, Allah' gerektii gibi sevmenin, kendimizi de O'na sevdirmenin en ksa ve en emin yolu, Reslllah Efendimizi sevmek ve O'nun snnetine, yani yaad hayata uymaya almaktr. Kur'an- Kerim'de bu husus, (Al-i mran Suresi 31. ayet) yle belirtilmitir: " Ey Muhammed, de ki: "Allah' seviyorsanz bana uyun, Allah da sizi sevsin ve gnahlarnz balasn." slam'n ilk art olan ehadet Kelimesi'nin ikinci yansnda: "ve ehed enne Muhammeden abdhu ve Rasu-lh" demekteyiz ki, bunun manas, "Peygamberimizin Allah'n kulu ve elisi olduuna ahitlik ederim" demektir. u halde slam'a giri cmlesinin ilk ksmnda Allah'a, ikinci ksmnda da O'nun son Resulne inancmz ifade etmekteyiz. Bylece Cenab- Hak, kendi adyla Resulnn 69 adn dine giri iin art olan cmlede yanyana getirmektedir. Elbette inanta olduu gibi, onun gerei olan sevgide de Peygamberimiz Allah'tan sonra hemen ikinci srada gelmelidir Aslna bakarsanz, biz o byk Peygamberi ne kadar seversek sevelim, yine de O'nun bizleri sevdii kadar sevmemize imkan yoktur. O ki, rahmet peygamberidir, gazap ve kzgnlk peygamberi deil... O ki, O'nu ldrmeye gelen O'nda dirilmitir. O'nun gnl hazinesinin mucizeli tesiri, kendisini ldrmeye gelen mer ibn-i Hattab'dan, adalet sembol Hz. mer'i karp slam'a hediye etmitir... , Hakiki m'min kii, Allah'tan ve O'nun son ve en byk Resulnden ald ilhamla hereyi sever, fena kiilerin yaptklar ktlkler iin ise, onlara sadece acr. Hatta onlar iinde bulunduklar ktlklerden kurtarmak iin fedakarcasma urar ve bunu kymetli bir ibadet bilir. mannn uuruna varm, tadna ermi kii, dertlerini de sever. Bilir ki onlar, manevi vazifelerle kendisine \ verilmitir. Her derdin insan olgunlatrmada, insanln gelitirmede byk grevleri vardr. Allah ve Resl'nn muhabbet umulanndan kaynaklanan bir kutsal sevgiyle, bozmaya, tahribe, datmaya deil; dzeltmeye, tamire, toplamaya alr. lerimizi yoklyalm. Eer gerekten tahrip deil tamir zevki varsa,, krpdatma deil, gnl alp toplama, birletirme heyecan varsa, dmanlk zevki deil, dostluk lezzeti varsa, o zaman bizler gerek birer inanm insan, yani din tabiriyle tam bir m'min olmuuzdur... Evet, sayn izleyicilerim, bir mslman olarak bizim iimiz: "Muhabbete muhabbef'tir. Bu sebeble, "Yaasn sevgi, yok olsun dmanlk ve kin" diyor, hepinize, Allah ve Resl'nn akndan ilhaml sevgi dolu gnller diliyorum. 70 / RETMENN NOT DEFTER - 3 GZELLK NSANIN NDE OLURSA, HEREY GZEL GRNR -----------------1 Hastahane odasnda yatalak iki hasta. | J j? Biri pencere kenarnda, dieri uzakta kapya yakn yatmaktadr. Pencere kenarndaki hasta, ban ancak dar evirebilecek mecaldedir. Ve oda arkadan honut etmek iin grdklerini her gn tatl tatl anlatr... - Bugn her tara! yemyeil. Erikler iek am, llelc sereler ne kadar da sevimli... Erik aacnn dallarnda cvldap duruyorlar... Havada damla bulut yok. Kck ocuklar okuldan dnyor... Hey gidi yaramazlar, ne sevimli eyler yarabbi... Gnler bu minval zre gemekte ve pencere kenarndaki hasta her gn yeni ve i ac eyler anlatmaktadr. ... Derken, bir gece, pencere kenarndaki hasta kendisine yeni bir kriz geleceini hisseder, ilaca davranr. la kutusu yere dmtr. Uzanmas imkanszdr ve mutlaka ila almas lazmdr. Kapya yakn hastaya g halle ve hrltlar iinde seslenir: - Dostum... lacm yere dt... Alamyorum... De olur senin ilac atver... Atver... Uyanksn biliyorum... Ne olur... Ne olur...

Kapya yakn hasta duymazlktan gelir. stese, ilac bal gibi atabilecektir. Ama yapmaz bunu. Bekler... nleyen hasla az sonra can vermitir. Sabah olur. Doktorlar gelirler. lm hastann yata boaltlr. br hasta, aylardr hasretini ektii pencereye kavuacaktr. tina ile pencere kenarna gtrlr. Hastann gzleri glmektedir. Yeni yerine yatrlr. Odada yalnz kalnca sevin iinde pencereye bakar... Bakar ama, hibir ey gremez. nk, pencerenin te tarafnda yllar nce rlm kapkara bir duvar vardr... imdi, asl len kim? Dnn bakalm .. NEDM GRBZ (AZAK) (Dostlara Mektup, 108-109) 71 BATININ K Berlin zlenimleri Batl insan, sadece yiyip iip eleniyor. Tekrar yiyebilmek iin kusma havuzlarna koan u mehur roma halk dahi, ada Batl oburlara yetiemez. Bu yzden de ada Bat insannn en byk derdi, zayflamak. Artk her yl milyonlarca marklk masraf, incelmek ve zarif-lemek uruna harcanmakta; orucu eitli isimler altnda ila niyetine insanlara uygulayan bir ok klinikler alm bulunmaktadr. Bat yiyor... Hem de, her lkenin en iyi, en sekin mahsul ve mamullerini, ok kt bir israf rnei vererek oburca yiyor, tketiyor. Hl eitli Afrika lkelerinde aktan, ya da rtl biimde srdrlen smrgecilik geleneiyle, emekler yok pahasna karlanmakta, hatta, baz yerlerde yerli halk sadece Batl efendilerin yemesi iin rettii kaliteli mahsl kendisi yiyememektedir. Bylece Batl, iinde alarn, gariplerin gz olan haks?~ 72 / RETMENN NOT DEFTER - 3 sz ve haram gdalarla besleniyor... Acaba onun iin midir, maddi gdalarla alabildiine beslenen, semizlenen vcutlarn bir trl mutlu olamamas?.. Bat sadece yiyor mu? iyor da... Hatta, imek iin yiyor bile demek, yanl saylmasa gerek. Yolda, evde, ite, trende, durakta, parkta, bfede, hlsa her yerde, sallanan, yalpalyan insanlarn elinde hl bira ieleri vardr. Bira, artk su yerine iiliyor. Dolaysiyle iki saylmayan bira, dier alkoll ikilerle takviye ediliyor. Ve uyuturucular... Daha ortaokul seviyesindeki ocuklardan balyor. Hippileri, yippileri, panklar, dazlaklar vs.leriy-le, Bat kendinden geiyor. Kendinden geen Batl insan, ldryor, lgnlayor... Sanki bizim airin: "Dnme, arzu et sade Bak bcekler de yle yapyor" msralarn kendilerine dstur edinmiler... Toplumun byk ksm, utanmak kelimesinden utanr olmu... zellikle genler, byle bir mefhumun farknda bile deiller. ADS musibeti bile bunlara gerekli dersi verememi gibi... Sindirim sistemi ve cins duygularyla yaayan Batl insan, giderek hoyratlamakta, robotlamakta, hatta manev hislerden uzaklat nisbette hayvanlamaktadr. ok sevdikleri ve bir trl onlarsz yapamadklar kpeklerin hayatndan pek de farkl yaamamaktadrlar. Elbette Bat toplumunun btn byle deildir. Ancak byle-lemeye doru hzla kaymaktadr. FLAS EDEN ETM SSTEM Getiimiz aylarda, Almanya'nn en ciddi dergilerinden Der Spiegel, Alman eitim sistemini ve okullarn kapak konusu yapt. Birbirinden ibretli eitimci ifadelerinin vard nokta, enteresan bir cmlede zetlenmiti: 73 Bat insannn hali, karikatrdeki temizlendiini sanrken iyice kendini pislie bulatran insana benziyor. "Okullarmz tmarhaneye dnd" nsana sayg prensibiyle yola kp, gence snrsz bir hareket serbestlii vermiler, fakat imdi de bu lsz hrriyetin dourduu baboluk ve disiplinsizlik altnda ezilmeye balamlar. Okullarda sigara serbestiyeti salanm, dayak yasaklanm, dersler sportif ve elenceli bir hle getirilmi... Ne var ki, bu sistemde retmen dayak yemeye ve toplumun en stresli insan seilmeye balam.

ocuk yata anne olanlarn says, korkun rakamlara varmtr. Zira gerek basl yaynlarda, gerekse radyo ve bilhassa televizyonda hibir snr tanmyan tahrikilik rekorlar krlmaktadr. OCUUN YERN KPEK ALDI... , ' Tabii bu arada olan aileye olmakta, btn ulv ve kuds dayanaklarn yitirip bir zevk vesilesi ve i ortakl derecesine indirilen kadn erkek mtereklii, basitin basiti bir kkszle mahkum edilmekte... Bu bakmdan da grnrde aile gibi olan bu beraberliklere, artk aile demek gittike zorlamaktadr. Maddileen, sev-gisizleen ve dolaysiyle de feda74 / RETMENN NOT DEFTER - 3 karlk ve feragattan kopan hislerle, ocuk bir gereksiz yk ve arlk kabul edilmekte... Almanya'da ocuk bana 1200 DM olan ve iki yl denen para dahi insanlar ocuk iin heveslendirmemektedir. Nfus, her yl gerilemekte ve btn nfusu artrma abalarna ramen Almanlar ocuk yerine kpek beslemeyi tercih etmektedirler. Sadece Berlin sokaklarndan bir gnde kaldrlan kpek pislii 16 tonu bulmaktadr... Almanya'da her evlilikten biri boanmayla sonulanmaktadr. Alman genliinin manev, ruh, ulv duygulan sfr-lanmaya doru gitmektedir. deta dnmeye enen, sadece belli duygularyla hayvan bir hayat yaamaktan, daha fazla madd ve cins zevk peinde komaktan baka bir meselesi olmayan robotlamalar... Eer ok sk polis ve kanun korkusu olmasa, bu hayvani dn dourduu ruh sefeleti, daha imdiden toplumu manev bir tufana boabilir. BATI, YARDIMSEVER M? Ana-baba sevgisi, ocuk efkati, yardm duygusu, komuluk mnasebetleri, akrabalk dayanmalar gibi ulv hisler, ancak kanunlarn mecbur ettii kuru ve zoraki bir ireti izgide seyretmektedir. Kimse kimseye karlksz bir ey vermedii ve Allah rzas da unutulduu iin, dilenciler bile ancak bireyler vererek yardm istiyorlar. Kimi ark sylyor, kimi yere resim iziyor, karikatr yapyor, kimi mzik yapyor, kimi enstrman alyor, kimi de akrobatik hareketler yaparak be kuru toplamaya alyor. Afrika'ya yardm m dediniz? O'nun da hikayesini nl film ynetmeni talyan 75 Marco Ferreri anlatsn dilerseniz: "iniz Beyazlar" adl filmiyle ilgili olarak birok dergi ve gazetede rportajlar yaynlanan nl Ynetmen, "Avrupallarn Afrika'ya balattklar yardm seferberlii eytanca bir tuzaktr ve bu yardm, smrgecilikten daha tehlikelidir" diyor. Zaten bu filminde de, Afrikallarn kurtuluu artk Avrupa'dan deil, slam'dan beklediini vurgulayarak, zellikle siyahilerin giderek ncil yerine Kur'an' tercih ettiklerini, Batnn iinde yaad tkeni sebebiyle, Afrika'da da meydann slm'a kaldn bilhassa belirtiyor. nk diyor, slam; "yaayan ve yaanan bir din'dir. Batda byk yanklar uyandran bu filme Fransz Liberation gazetesi birinci sayfadan balyarak tam 4 sayfa ayrd. Le No-uvel Observateur dergisi de ayr sayfalarda iki deiik imza ile yine ayn filmi deerlendirdi. Ancak Ferreri, bu filminde Bat'y bir gzel sarsmakta, hatta hrpalamaktadr. zellikle, Avrupallarn Afrika'ya yardm iin balattklar faaliyetleri de yerin dibine batrmakta, btn bunlarn Batllar iyi kimseler olarak gstermenin vesilesi yapldn sylemektedir. Ferreri'nin bir Avrupal olarak syledikleri gerekten de kulak vermeye deer cinsten... "Mslman olduu" sylentilerinin kmasna sebeb olan ifadeleri yle: " Bizim siyah ktada artk yapabileceimiz bir ey yok. abuk terkedelim oray! Artk beyazlarn iktidarnn sonu gelmitir. Bizler, biz Avrupallar, Afrika'ya daha nce, szde ok gzel sebeblerle gitmitik. Oraya, ilerleme, medeniyet, eitim, din gtrecektik. Evet, btn bunlar, medeniyeti gtrdk, tabii yannda polisi de. Ve polis hl orada... Afrika'da her an hazr ylece duruyor. Avrupallarn kendi problemleri, kendilerine yetip de artyor bile. Onlar bu problemleri zmek iin siyahlara yardma gidiyorlar. in gereine bakarsanz, ne onlara yardm edebiliyorlar, ne de kendi problemlerini zebiliyorlar. Bizler ihtiyarlarn, yoksullarn Paris'te, Ro-ma'da, Londra'da zenci muamelesi grd bir medeniyetin iinde yaarken, nasl olur da Afrikallara yardm etme iddiasnda bulunabiliriz? 76 / RETMENN NOT DEFTER - 3

... Enerji krizi patlak verinceye kadar bizler, siyahlar ve Araplar Allah'a emanet etmitik. imdi ise, onlarla ilgilenmeye balyoruz, tpk kpeklerle ve kularla ilgilenir gibi... Aynen yle ilgileniliyor. Onlara balk unu gnderiliyor, nk kpekler iin hazrlanm konserveler, balk unlanyla dolu da ondan. Bat'da kpek pisliklerinin ne kadar yumuak ve beyazmtrak olduklarna dikkat etmisinizdir. Ve... Buna yardm adn veriyorlar... Yardmn ne mnya geldiini kimse bilmiyor. Burada, Bat'da, kimse yardmsever deil. u "Rock" yardm konserlerine bakn hele!.. Gerekten merak ediyorum, acaba rock konserleri yerine, bir saatlik bir sessizlik iin buyurun denseydi, 20 dolar verip ieri giren olur muydu? Olmazd deil mi? yleyse paray niin dediler, rock konseri iin mi, yoksa Afrikallar iin mi? Bat'nn smrgecilik zihniyetiyle ilgili bir soruya da yle cevap veriyor Ferreri: " Bugn de ayn smrgecilik zihniyetiyle hareket ediliyor. Hem daha tekiltl, hem de daha tehlikeli bir s-, mrgeciliktir bu. Her Allah'n gn 40 bin ocuun ldn televizyonda grdm. Onlarn lmnden bizim sistemimizin sorumlu olduunu nasl anlatmal? Afrika'ya yardm, bizim smr dzenimizin ayakta kalmas iin bir aratr. Biz Batllar'n arasndaki insan mnasebetler iren bir noktaya inmi bulunuyor. Darya ihra ettiimiz bir rahatszla, "yardm" ad verilemez. Bizim medeniyetimizin ne olduu grlp bilinirken, tutup da "yardmseverlikten" bahsetmesi iin insann yzsz olmas gerekir. Bakn u insanlarmza, sokaklarda alktan lyorlar, u isizlerimize bakn, u darlacezelerdeki yal insanlarmza bakn... Hem sonra, bizler hububat, et ve ya stoklarmz ne yapyoruz? Youn ve histerik bir ekilde retim yapyoruz. Ardndan da siyahlara nasl almalar gerektiini izaha kalkyoruz. Brakalm nasihati. Biz btn bu stoklar Afrika'ya niin vermiyoruz? 77 nk politika ar basyor. nk dnyamz, "yiyecee sahip olan, iktidara da sahip olur" prensibine sk skya sarlmaya devam ediyor. Ta Ortaa'dan beri sregelen bir ekonomik sistemi savunuyoruz! Asl yardma muhta olanlar bizleriz!" YALNIZ NSAN Batl toplumlar, niin Ferreri'nin yaknd bu feci durumdadrlar? Bunun temelinde, manev, ruh, ve ulv deerlerin byk lde kaybedilmi olmasnn tesiri vardr. Alman eitim sistemi ve okullar zerine yaplan aratrmann da ortaya koyduu gibi, toplum sr'atle manev deerlerden kopmaktadr. Bunun neticesinde de, aile balar zlmekte, insanlar nce babolua sonra da yalnzla itilmektedir. Bir zamanlar Berlin duvarlarna yazlan ve sonra da en lks galerilerin vitrinlerini ssleyen bir cmle, bu gerein ok hazin bir gstergesidir: "Berlin ist allein ich auch!" Yani, "Berlin de benim gibi yapayalnzdr" mnsn tayan bu levha, duvarlarn herkese kabul gren bir ss olmutur. Ruhunu Rahman'a teslim edemiyen insann hazin dramdr bu... nanan insan ise, bu burukluktan ne kadar uzaktr... Abdullah Yein aabeye, gurbetle arasnn nasl olduunu sormutum da, byle bir burukluu pek az hissettiini, nk, "mlk mlkullah, abd abdullah (lke Allah'n mlk, kul da Allah'n kulu) olduktan sonra neden gurbet acs ekeyim" diye dndn aklamt. Ancak, imanl insann gurbette gurbeti duymamasna karlk, bu nimetten mahrum olan, memleketinde ve z yurdunda dayanlmaz bir gurbeti yayordu. nk, gnln balamas gereken kaynaktan koparmt. Allah' unutan adama, nasl btn yeryz gurbet olmaz. k 78 / RETMENN NOT DEFTER - 3 MADD RIZIK - MANEV RIZIK Mide Gibi, Kafalar ve Ruhlar da Gda ster Orta son snfta iken yaptmz bir mnazaray hatrlyorum. Konusu, "Yemek iin mi yaamal, yaamak iin mi yemeli? idi. ekilen kura'da benim de iinde bulunduum gruba, "yemek iin yaamal" fikrini savunmak dmt. Biz, olmayacak bir dnceyi savunmann zorluunu anladmz iin ok iyi hazrlanm, bir hayli laf cambazlklar yapmtk. Sonunda bizim takm mnazaray kazanmt da, edebiyat hocamz uzun uzun, "bu iin sadece mnazara

artlarnda doru olduunu, aksi halde hibir zaman akl banda bir insann yemek iin yaamayacan" aklamak zorunda kalmt. imdi dnyorum da, galiba biz o zaman uursuz kalabalklarn inanarak olmasa bile fiilen uyguladklar eyi savunmuuz bilmeden... Grdmz o ki, kalabalklar rzk peindedir. Hatta sadece rzkn emrinde ve hizmetindedir. Btn canllar rzkn klesi ve esiri durumundadr. Onu elde etmek iin nelere katlanlyor. nsanolu79 nun en iddetli ak da rzktr. Bir baka deyile insanlarn ve hayvanlarn byk bir arzu ve istekle yneldii merkez nokta rzktr... Hem de insanolunun byle bir iddetle yneldii rzk sadece mideyle ilgilidir. Yani insann hayvan tarafna seslenmektedir. Sadece cisimle, vcutla, maddeyle ilgili olan rzk, hayatn esas ve temel maksad ve tek hedefi yapld zaman, insan insan vasflarn yitirip firavunlamaktadr. RIZIK NASIL RUHANLER? nsan sadece maddi ve hayvani bir varlk olmadna gre, onun hayatnn devamn salayan rzk da, manevi-letirmek ulviletirmek ve hatta ruhaniletirmek gerekir. slam, bunun zmn ve aresini insana en yakr biimde gstermitir. nsan kendisine nasip olan nzklar u yol ile maddi ve hayvani olmaktan karabilir: 1- Rzklara onlar yaratan Allah hesabna bakmakla, 2- krle, 3-Helal yemekle.. imdi bunlar ele alalm. 1) manl bir bakla tabiatta bulunan hereyin bir harf, bir kelime ve bir cmle olduunu syleyebiliriz. Kainat kitabn meydana getiren harfler arasnda rzklar da vardr. Bir harf nasl kendi varlndan fazla, kendini yazan gsterirse, rzklar da onlar yoktan yaratp insana nasip eden Yaratc'y gsterirler. manl bir gz ile insan, o rzk harflerinin kelimelerinin, cmlelerininin manalarn ve Yaratc'y gsteren iaretlerini okuyup anlayabilir. Ama inansz bir bakla onlar, bakasn gsteren birer harf olmaktan karak, sadece kendilerini gsteren ve onun dnda herhangi bir mana tamayan 80 / RETMENN NOT DEFTER - 3 durumda kalrlar... Oysa ki her varlk, kendi varlndan ok daha fazla bir ekilde Yaratcsnn varlna delalet ve iaret eder... 2) kr ise rzkn neticesidir. Rzk, ssl grn, gzel kokusu ve lezzetli tadyla kre davetiye karr. Rzklardaki bu stn sanatlar farkeden insann yapaca ilk i krdr... Bylece rzk kr, kr ise, Rahman olan Allah'n rzasn kazandrr. Yedii nimeti gc ve ilmi sonsuz olan Yce Yaratcsnn rahmet hazinelerinin bir hediyesi diye bilince, dilin ald lezzet birden bine kar. Nimet bir nur olur; sadece midesini doyurmaz, gnlne ve ruhuna da tad olur, gda olur. kr, kazandrd sevapla, yenilen ve iilen eyi Cennet meyvesine dntrr. Bylece kr sayesinde dnyann geici rzklar, daimi lezzetler ve ebedi meyveler verir. krszlkle, o geici lezzetler gelir geer; arkasndan da elemler ve hasretler brakr. krsz rzktan geriye kalanlar sadece kanalizasyonun tadklardr. Rzkn ak olmaya deecek taraf ise krn kazandrd manevi yndr. Bu manay bilmeyenlerin rzka aklar ise, hayvanlarn itihasndan farkszdr. Rzk, Yaratcy gsteren bir harf olur ve kr neticesini dourursa, yanbamda kanaati, iktisad ve memnuniyeti bulur. Aksi halde krsz insan, hrsn, israfn ve haramlarn elinde oyuncak olmaktan kurtulamayacaktr. 3) slm, helal rzk bile asgariye indirmeyi tavsiye etmitir. Hatta btn peygamberlerin ve velilerin ortak tavsiyesi, "az yemek, az konumak ve az uyumak"tr. Helali bile ll kullanmay tavsiye eden bir inanta, harama yer ve yol bulmak mmkn m? Yunus'un tabiriyle:

"Ele geleni yiyen Dile geleni diyen"lerin imanda nasipleri azdr. Bu 81 sebeple de haramla dolu mideler tayan insann duas makbul saylmamtr. Molla Grani, talebesi olan Fatih Sultan Mehmed'e daima u tavsiyede bulunurmu: "Haramdan perhiz et, haram lokmadan sakn!" kisinin de ayn kaptan yemek yedikleri bir srada Fatih, hocasna taklarak yle demi: "te siz de benim rzkma ortak oluyorsunuz. Benim soframa haram karmsa, siz de haram yemi oluyorsunuz." Molla Grani Fatih'e u cevab vermi: "yle bile olsa, benim nme helal olan lokmalar dmtr." Padiah bir ara yemek taban evirerek akasna devam etmi...Molla Grani ise hi istifini bozmadan yemeye devam edince, Fatih yle konumu: "Artk haram yediinize phe kalmad!" Ancak Molla Grani'nin cevab gerek bir hazr ce-vaplk rneidir: "Hayr, haram yemiyorum... Sizin nnzde haram benim nmde de helal kalmad iin sahan evirdiniz..." Haram yemeye akadan bile raz olmayan bu anlay, slm imannn verdii uurla meydana gelmitir. 82 / RETMENN NOT DEFTER - 3 KAFA MDEMZN RIZKI Acaba kafa midelerinin rzklar ne alemde? Kafalarn iindeki bilgilerin ne kadar hayrl ve faydal? Yutulan haram lokmalarn hesab sorulaca gibi, konuulan haram szlerin de hesab vardr. 75 sene yaayan bir insan, ortalama 90 milyon kelime konuuyor. Acaba bu 90 milyon kelimenin yzde ka hesab verilebilecek cinstendir? Kafa midesinin hazmettii nzklann bir ifadesi olan sz de helalinden olmaldr... RUHUN GIDASI Ruhlar, gdasn hangi rzkta aramaldr? Yoksa vcutlar semizlerken clz ve bcr ruhlu varlklar m olmal insan? Bazan da eytan, nefislerin gdasn ruha ait sandryor. Mesela tamamen nefse, sefahete, hatta fuha itiha veren mzik trlerine bile ruhun gdas dedirtebiliyor. Oysa ki, o tr gdalarla beslenen heva ve heveslerin neler yaptrtt gzler nndedir. Hi bir ulvi duyguyu gelitirmeyen, hatta tam tersine, insann hayvani taraflarn gdklayan mzik, ou zaman zehirli bir bal oluyor. 83 LMLERN RUHLARI DA RIZIK STER Ya lmlerin ruhuna hangi gday verecek hangi rzk hediye edeceiz? Eer byle bir meselemiz varsa, elenklerin bu konuda ie yarayp yaramadn iyi dnmeliyiz. Hani inliler yeni gmdkleri lnn mezarna ok sevdikleri pirin pilavndan bir tabak koyuyorlarm... Byle bir merasime ahit olan Avrupal turist sormu: Bu l ne zaman kalkp yiyecek o pirinci?.. inli hi de istifini bozmadan cevaplam: Sizin lleriniz mezarlarna braktnz elenklerin ieklerini ne zaman koklarlarsa... u halde lmlerin ruhlarna manevi hediyeler g-derilmeli nzk olarak. uurlu Mslmanlarn yapt gibi... *** Mslmanm biri cami avlusundan geiyordu. Yannda bulunan al yalarndaki olu: Babacm nedir bu kalabalk? diye sordu: Evladm, bak o yksekte duran cenaze... Biri lm... Bekleyen cemaat onun ruhu iin dua okuyor... Jtf 84 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Birazdan cenaze namaz klnacak... ocuun merakn gren babas biraz daha bilgi verdikten sonra: Yavrucuum, ben lnce sen de benim arkamdan okursun deil mi? diye sorunca: Tabii babacm, demi ocuk...

 Neler okursun mesela... Valla ne bulursam, kitap, dergi, gazete... Sen iste yeter ki... Babas o yaa kadar okunacak ey olarak sadece saydklarn gren ocuuna kzamam... Ve doru bir kararla hemen bir "elifba" alp bilebildii kadaryla ilk Kur'an dersini vermi ocuuna... Evet, midelerin, kafalarn ve ruhlarn nzklarm helal tarafndan seebilmek gnmz mslmannn en byk bahtiyarl olacaktr. Cenab Hak hepimize bunu nasip etsin.. 85 II. BLM DN NEDR? nanmak veya nanmamak... Aralarndaki Fark O kadar Byk ki. "Din insanlk tarihine hkim olan, en byk gtr." (Benjamin Costant) Bu konuda o kadar deiik tanmlar yaplyordu ki... Bu deiik tanmlara, bir de dini inkar eden kii eklenince, Aye'nin iyice akl kart ve hemen kararn verdi: Dinin ne olduunu aratracak, gereini bulmaya alacakt. Aye, lise birinci snfta idi. Komumuzun kzyd. alkan ve olduka da zeki idi. Onunla konumak, gerekten zevkliydi. nk, dinlemesini biliyordu. Ayrca, sayg ve sevgisi, dndklerini dile getirmesine engel olmuyordu. Sevgi-sayg atmosferi iinde, bazan sylediklerime itiraz bile ediyordu. Ancak, sabrlyd. Beklemesini biliyor, nemli bir konuyu kavrayabilmek iin, uzun ara86 / RETMENN NOT DEFTER - 3 trmalan, soruturmalar, okuyup incelemeleri gze alabiliyordu. Bu zellikleri sebebiyle, yandan ok daha olgun grnen Aye'yi yrekten tebrik ettim. O'nunla zerinde anlatmz konular sizler iin de zetlemek isterim: Aye'nin dedii gibi dinin bir ok tarifi yaplmtr ama, bunlar birbirine zt ve ters eyler deildir. Din konusunda yaplm ayr ve baka tarifler, dinin deiik taraflarm ifade eder, gsterir. Baz tarifler, dinin inan ksmn aklamtr. Zira din, bir inan btndr. Bazlar ise, dini, ibadet asndan tarif etmeye almtr. Allah iin yaplan kulluk grevleri olarak aklamtr. Dini, ahlk asndan ele alanlar da vardr. Dorudur; dinin hedefi, gzel ahlk, insana ve topluma hkim klmaktr. Fakat, genellikle, zerinde birleilen din tarifi, udur: Allah'n, peygamberler araclyla, insanlara gnderdii doru ve gzel yaama biimi... Dinin kayna Allah'tr. Allah, emir ve yasaklarn insanlar arasndan setii rnek kiilere (peygamberlere) gndermitir. Allah'n elisi olan bu sekin ve rnek insanlar, kendilerine gelen emirleri, herkesten nce ve nde olarak uygulamlardr. Bylece, Allah'n dinini yaayarak gstermilerdir. Ayrca, Allah'tan aldklarn, hibir ekleme ve karma yapmadan insanlara ulatrmlardr. Baz peygamberler kendilerine gelen Kitab, bazlar da kendilerinden nceki peygambere gnderileni, yaymaya almlardr. Eer, Allah'n gnderdii kutsal kitap, insanlar tarafndan bozulmusa, insan szleriyle kartrlp aslndan uzaklatrlmsa, yeni bir kitap gnderilmitir. Yeryzndeki her insan topluluuna mutlaka bir uyarc peygamber gnderilmitir. Ancak, peygamber gnderilmeyen topluluklar da, din ykmllklerden sorumlu tutulmam87 lardr. deta, bo geen dersten rencinin imtihan edilmemesi, sorumlu tutulmamas gibi... Allah'n, insanlara din olarak gnderdii inan, ibadet ve ahlk kurallar ise, daima daha iyi yaamann ve daha ok mutlu olmann tartmasz art olmutur. Ne var ki, ou insan, inan ve ibadet kurallarnn nemini kavrayamam, Allah'n deil, kendisinin izdii bir hayat yaamay istemitir. Fakat, byle dnenler daima piman olmular, umduklar mutluluu hi bulamamlardr. nk, bizi mutlu edecek artlar en iyi bilen Allah'tr. Bizi o yaratt iin yapmz, maddi ve manev varlmz en iyi bilen de O'dur. Bu bakmdan

yaratlmza ve yapmza uygun bir mutluluk yolunu da ancak Allah izebilir bize... Bu bakmdan insanlar, daima dine ihtiya duymulardr. Tarih boyunca dinsiz bir toplulua rastlanmamtr. Doru, ya da eri, her toplum bir dine inanmtr. Zira din sonradan deil, doutan ihtiya duyduumuz, hibir zaman onsuz olamadmz bir eydir. Akl banda olan her insan, kendi yapsn ve yaratln merak eder. Nereden gelip, nereye gittiini anlamak ister. Bu sorularn doyurucu cevaplarn ise, ancak din verebilir. nsan dncesi, iinden kamad sorularn karlklarn, ancak dinin aklamalarnda bulabilmitir. Din aklamalara deer vermeyenler ise, ok kark ve karmak fikirler arasnda bocalamlar, aknlktan kurtulamamlardr. #*s 88 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Din, insann en stn ve en erefli bir yaratk olduunu aklar. Dier btn varlklar bu stn varln emrine verilmi, hizmetine sunulmutur. nsan belli bir sre iin yeryzne misafir edilmitir. Sresi dolanlar hiret lemine gideceklerdir. hiret lemi de iki blmdr. Dnya misafirhanesinde, Yce Allah'n emrettii ekilde yaayanlar, Cennet denilen gzellikler lkesine, aykr hareket edenler de, ceza yeri olan Cehennem'e gideceklerdir. NEREDEN GELP NEREYE GDYORUZ? Aye ile bu konular grtmz gnlerdeydi. Yolda, O'na rastladm. Ve nereden gelip nereye gittiini sordum. O da bo bulundu ve: "Aksaray'dan gelip Beyazd'a gidiyorum" deyiverdi. Ama, akll kz ya, hemen de glmeye balad. Ve a- * bucak ekledi: " O'ndan gelip, O'na gidiyoruz..." Aye'nin rendii baka gzel cevaplar da var. ou zaman birbirimize sorduumuz sradan sorular vardr hani... Mesela, "ne var, ne yok" deriz... Sizler bu soruyu nasl cevaplarsnz bilmiyorum ama, Aye, "Allah var, e- ; riki (orta) yok!" diye karlar. Bylece, rastgele sorulmu sorulara anlaml ve dndrc cevaplar vermi olur, Rabbimizi hatrlatr, sevap kazanr. Aye'ye, houna giden bir teklifte bulunup, "ne dersin?" diye sorduunuzda, sevinle ve hemen, "Allah derim!" dediini duyarsnz. Biz bu dnyada misafiriz. Misafir, geldii yerde babo braklm olabilir mi? Ev sahibini yok sayp, diledii gibi hareket edebilir mi? Elbette ev sahibinin arzusuna uygun hareket etmeli, onu rahatsz edecek davranlara girimemelidir. Atalarmz, "misafir, ev sahibinin kuzu-sudur" demilerdir. "Misafir, umduunu deil, bulduu89 nu yer". Bu atasz de, misafirin arzularnn deil, ev sahibinin isteinin ve seiminin geerli olduunu ifade ediyor. Bizler de bu dnyada Rabbi-mizin misafirleriyiz. Elbette O'nun bizden istedii gibi yaamaya mecburuz. Kendi istediimiz gibi yaamaya kalkp, misafirlik iin ngrlm olan kurallar inersek, elbette cezay hak ettiimizi bilmeliyiz. Ancak, Cenab- Hak, ceza vermeyi sevmedii iin, kullarn sk sk uyaryor. Yaplmas gerekenleri ve yasak ileri tekrar tekrar aklyor. Bunlar sadece kitapta aklamyor. Bir de, kitaptaki bilgileri en gzel ekilde uygulayarak gsteren zel bir Eli grevlendiriyor. Bizler, en sekin misafirler olarak, kitaptaki bilgileri Peygamberimizin gsterdii gibi yaadmzda, en gzel, en doru ve en mutlu hayat bulmu olacaz. Dinin gstermi olduu kurallara uymayanlar, hayatlarn kendi elleriyle karartm olurlar. nk, dinin getirdii inan esaslariyle, insann ruhu rahatlar. Dorudan doruya Allah'a balanr, O'na gvenip dayanr, bylece huzur bulur. Gc ve yaratcl sonsuz olan bir Ya-ratc'ya gvenip dayananlar, hi bir ey korkutmaz. Bu sebeble de, olur olmaz sebeblerle lzumsuz endielere, huzursuzluklara kaplmazlar. Allah'n emrettii gibi drst olacaklar iin, dier insanlarla aralarndaki ilikiler dosta olur. Hakszlklardan kanacaklar iin de kin, nefret, haset, kskanlk olmaz, dolaysiyle de kavga kmaz, savalar yaanmaz. Cumhurbakan

Demireljdnve laMk konusunda aklamalarda butundu Mslman lkede kimse dinden rahatsz olmasn C**hwtMjtai! Seymen Dermafe gtx*< nftj-sun yzd 99"ijnun r.esfrrarf otdufly fcr tk$e*J Kirmenin tfndan ranatac <#T>y ftatto yek. Of-sa bas aydr kaam burun tam teraftt yapjyor. fityto b* iaw rrsfieti karttma aknefc dortasttr, -tan rtimi aten k$ _________ Turtaya anar ,"..,. . . a^ayt favkdladfr HUIftA srJSKt \m\ m.mtok-i ESS8SE9SI Dinden hi kimseye zarar gelmi-yeceini Cumhurbakanmz da ifade etmiti. 90 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Din, btn insanlar Allah'n kulu olarak grmemizi salar. Eitlik ve adalet duygularn gelitirir ve topluma hkim klar. Bu bakmdan din, huzur, bar ve sknettir. Din kurallarn yaayan bir insan, hem kendi varlna, hem de evresine rahatlk getirmi olur. Dzenli, ll ve prensipli bir mr srer. DN YAAMAYA NE ZAMAN BALAMALI? Aye, bu bilgileri her yerde anlatr. Konu ald m, hi ekinmez, bildiklerini sylemeye balar. zellikle de inansz insanlar grdnde, onlara daha ok anlatmak ister. Zira onlara acr. " nansz bir hayatn baboluu iinde, kimbilir ne aclar ekiyorlar" der ve onlar iin mutlaka bir eyler yapmak ister. Aye, ok saygl konuur, karsndaki insanlar, kim olurlarsa olsunlar krmamaya byk bir zen gsterir. Ne var ki, baz insanlar onu krarlar. Buna ramen, krgnl abuk geer, "ne yapalm, biz Allah rzas iin anlatyoruz, inaallah sevabmz artmtr" diye kendini teselli eder. Aye'nin krldklarndan biri de, yal bir Amca... Bir arkadann babas... Aye, arkada Arzu'ya gitmi, biraz ders almlar. Sonra da arkasndan namaz klmak zere msaade istemi. O srada Arzu'nun babas gelmi ve Aye'nin namaz kldn renmi. Aye ile biraz din zerine konumular. Fakat konuma uzadka Aye'nin aknl da artmaya balam. Bu Amca, nce Aye'nin namazn erken bulmu, "daha genceciksin, imdiden namaz olur mu?" demi. Aye de, "ne zaman leceimi bilmediim iin, hemen balamam gerektiini dndm. Kald ki, Allah'n emri olan bu kullua, yine O'nun emri olan zamanda balamak gerekmez mi?" demi... 91 Ne var ki bu Amca tartmay seviyormu. Bu defa da, "usanrsn" demi... "Her gn, her gn be defa... ok fazla. Pek yaknda usanr, vazgeersin namazdan" diye konumu... Aye, her zamanki gibi, saygl... Terbiye snrlarn amadan ksaca cevaplamaya alm: " Namaz, ruhumuzun gdasdr. Rabbimiz'le kurduumuz tatl bir iletiimdir. Biz bu iletiimi kurmaya her an muhtacz. htiya tekrarland iin de ihtiyac giderecek ii yapmak usan deil, mutluluk verir. Mesela siz, gnde n yemekten sklp usanyor musunuz?" demi. Adamcaz susmu tabii. Ama Aye devam etmi: "Gnde n yemekten sklp usanmyorsunuz. nk, ihtiya tekrarland iin, onu giderecek yeme olmay da tekrar tekrar gerekiyor. Peki ruhumuzun ihtiyac... Bizler sadece bedenden mi ibaretiz?" Aye, hem mnakaay uzatmamak, hem de ortam yumuatmak iin, iir defterinden setii bir paray da okumu orada... Mnakaa sohbete dnm. Sonunda Arzu ve annesi kadar, babas da memnun olmu. Aye o gn ald tebrike ok deer veriyor. Arzu'nun babas demi ki, "Kzm, seni tebrik ederim. Hem inanlsn, hem de ibadetini yapyorsun. stelik de inancnn bilgisine sahipsin. Bizim emekli kahvesinde, epey namaz klan arkada var. Fakat, ou bu konularda bilgisizler. Konuunca da kzarlar, parlarlar, beni bir dvmedikleri kalr."

Aye, bu szlerden ok mutlu olmu. "Bu gidile Amcay namaza balatabilirim. O'na bir kitap hediye edeceim" dedi. Ben de Aye'nin orada okuduu iiri merak ettim. Sizler de meraklandnz deil mi? Aln yleyse, ite Aye'nin okuduu bu gzel iir: DHTER- 3 DN Okursanz bir kitab Sahibini sorarsnz, Grdnz m bir ho yap Yapan kimse ararsnz. Sahipsiz mi yerler, gkler? Dnnce insan anlar; Herey bize isbat eder; Byk, Kadir bir Allah var. Hepimizi yaratan Sorup bilmek vazifedir! Vazifedir fakat O'nu, Bize ite din retir. Doruluun, iyiliin Yolu onunla bulunur, Bunu iyi bilin ki din Vicdanlarn kanunudur. Allah bize bir Peygamber Bir de Kur'n' gndermi; Onun ile bize syler Doru nasl olur her i. Sama, hile, yalan asla Yoktur onda iyi bilin; Her din doru syler ama Mslmanlk en byk din. (brahim Alaaddin Gvsa) 93 OK ENTERESAN BR HTIRA Mehur romanc Peyami Safa yazyor: Evvelki gece evimde telefon ald. Eski gre federasyonu yesi Dr. Ali Saip Toygarl'nn sesi: - Size bir htram anlatacam. 1952 Olimpiyatlar Helsinki'de idi Gen Amerikan sporcular, yanmda bulunan Eref efik'i ve beni hayrette brakt. Otelin bahesinde abucak portatif bir kilise kuruldu. stisnasz btn Amerikal gen sporcular, siyah dantelli elbiselerini giyerek bir rahip ve zango-la birlikte dualarn okudular. Sonra birer birer rahibin nnden getiler ve mukaddes suya batrlm sakz ondan aldlar. Onun nnde rka vardlar. Gen Amerikan sporcularn bu dindarl karsnda Eref efik ve ben atk ve utandk. (6 Ocak 195, Milliyet Gazetesi, sayfa: 2) NSANIN YAPTIKLARI BOA GDER M? Aslnda, byle bir olay, Aye'nin bana ilk defa gelmiyor. Bazan ok daha iddetli inanszlklarla da karlat olmutur. te, ylelerinden biri Aye'ye satam: " Sen inantan, ibadetten bahsediyorsun. stelik namaz klyor, oru da tutuyorsun... Ya senin dediin gibi, hiret yoksa, Cennet ve Cehennem gerek deilse ne yapacaksn? Btn yaptklarn boa gidecek, yazk deil mi? Gereksiz yere kendi zgrln, kendi elinle snrlam olacaksn... Bu aklszlk olmuyor mu?" Aye, bu tr sorularla ok karlat iin hi ar94 / RETMENN NOT DEFTER - 3 "lim ile din birbirini nefyetmez (inkar etmez) b'akis, tamamlar. nk bunlardan biri akln, dieri gnln (kalbin) dr. Ve insan, ne yalnz akldan, ne de gnlden ibarettir. Fakat hem akl, hem de gnl sahibi bir varlktr. Dinsiz ilim, belki akl tatmin eder, fakat muhakkak ki ynl karartr. nitekim, ilimsiz din de ruhu ve gnl str, fakat akl karanlkta brakr. Binaenaleyh, insanln hayr ve faydas, ne bugn olduu gibi yalnz ilme balanmaktr. Me de orta zamanlarda olduu gibi yalnz dine sarlmaktr. Fakat her ikisine birden sahip olmaktr. (Ali Fuad Bagil) mam. Bu kiiye Hz. Ali'nin szleriyle karlk verip susturmu: " Ben, Allah'a ve hirete inandm, ceza ve mkafat gerek bildiim iin ibadet ediyorum. badetler bana yk getirmiyor. Tam tersine, ibadetler sayesinde hayatm dzene koyuyorum. Ktlklerden vazgeiyor, iyi olan, gzel olan, doru olan yapmaya alyorum. radem gleniyor. hirete inandm iin, lm

korkusunun dehetinden kurtuluyorum. Allah'a gvenip dayandm iin, moralim srekli yksek... Doru deil ama, var sayalm ki senin dediin doru... hiret yok, Cennet, Cehennem yok... O takdirde bile ben ne kaybetmi olurum ki... Var olan dnya hayatm gzelletirmek, dzene koymak, rahat bir mr srmek zaten balbana bir kazan deil midir? 95 Ama, ya bir de, benim dediim gibi hiret varsa, o zaman senin durumun ne olacak? lm denilen kapdan hiret lemine girdiinizde ve gerekleri grdnzde haliniz ne olacaktr? Byle bir eyi dnmek bile istemem dorusu..." ANLAMSIZ GURUR, YANLITA SRARI DOURUR Evet, dedim ya, Aye zeki kzdr. stelik srekli okur, bilgisini gelitirir. Bu bakmdan inanc ve ibadeti kr krne deil, bilinli yapar. Gerektiinde neyi niin yaptn aklayabilir. Elbette bu, Aye'nin yandaki biri iin ok ideal bir zelliktir. te, ben bu sebeblerle Aye'yi ok severim. O'nunla ok ciddi konulan tartabilirim. Aye, olumlu tenkitlerden alnmaz, hatta hakl bulduu noktalar iin teekkr eder... Kendisi de saygy bir yana atmadan eletirir. O'nun tam tersini savunduu bir dnceyi bile bilimsel yolla, aklla, mantkla aklayabilirseniz, tereddtsz kabul eder. Hatta, nemli bir yanlgdan kurtardnz iin size teekkr bile eder. Bu zellik, bana gre bilhassa genler iin ok nemlidir. nk, onlar, genellikle manasz bir gurura kaplyor ve savunduklar yanllarda srar ediyorlar. deta, "dediim dedik, aldm ddk" inadna saplanp, gereklere srt dnyorlar. Oysa ki, Mslman bir kii, hakperest olmaldr. Yani hak ve hakikati nereden ve kimden grrse grsn tasdik etmeli, benimsemelidir. Bu ok nemlidir. Gurur sebebiyle gerekleri onaylayamamak eytan'm bir zellii deil midir? Kald ki, bir tartmada mutlaka hakl kan taraf olmak da gerekli deildir. Yanlabiliriz. nk insanz. Doruyu eri, eriyi doru sanabiliriz. Eer bizim dediimiz doru deilse, asl kazanan biz oluruz. Zira bir yanlm96 / RETMENN NOT DEFTER - 3 "Kainatn yaratcsna olan inan, ilm aratrmann en kuvvetli ve en asaletli tahrik gcdr." (Albert Einstein) "Dinsiz lim kr, ilimsiz din topaldr." (Albert Einstein) z dorultmak imknn kazanm oluruz. Ama, hakl taraf olmak, bize yeni bir ey kazandrmad gibi, eytana mahsus bir zellik olan gurura da itebilir. te, ok anlamsz bu gurur sebebiyle, baz genler, anne ve babalarnn hakl ve doru tlerini bile dinlemek istemiyorlar. Halbuki, onlarn, kendilerini ok seven o insanlarn tecrbelerinden yararlanmamalar ne byk bir eksikliktir... imdi, bir ksm genlerimizin itirazlarn duyar gibiyim: "Anne babalarmzn her istei bizim yararmza m? Bazan bizim iin deil, kendi karlar iin istiyorlar. Bazan da tavsiyelerinde hi isabet olmuyor. Bu gn ve bizi anlamyorlar, iinde bulunduumuz artlardan haberleri yok..." Dorudur. Byle durumlar da olabilir. Fakat, yle olduu zaman ne yapmamz gerekir? Yine onlar krmamak zorundayz. Sayg, sevgi atmosferini bozmadan bildiimiz dorular konumaya almal deil miyiz? unu unutmayalm ki, bazan bir yanl fikirden bile doru sonular karp yararlanmamz sz konusu olabilir. En azndan, biz de ayn durumlara dmemek iin dikkatimizi artrrz rz Akll insan, bakalarnn tecrbelerinden yararlanandr. Ayn eyi bir de kendisi denemeye kalkmaz, daha 97 nce deneyenlere bakarak karar verir. Kt rnekler de bize doru yolu gsterir. Bu bakmdan, Hz. Ali, "sen bu gzel ahlk kimlerden rendin?" sorusuna, "kt huylulardan" diye cevap vermi... Evet, kt huylulara bakmal ve onlarn ho olmayan yanlarn tersine evirip almal... yi huylulardan ise, ders almay hi bir zaman unutmamal...

Peygamber Efendimiz, "Hikmet, (ahlka ve hakika-ta ait faydal bilgi) mminin yitik maldr. Onu nerede bulursa alr" buyurmutur. TM GZELLKLER SLMIN MALIDIR slmiyet, insan yaratlna uygun yaatmak ister. nsann yapsna ve yaratlna uygun olan herey slama aittir, dinimize uygundur. Bu bakmdan da, byle bir gzellii nerede ve kimde bulursa hemen almak ve uygulamak Mslmanm grevidir. Hatta, Mslman olmayanlarda grd doru ve gzel eyi de almakta hibir saknca yoktur. Bu dncenin temeli, her doru ve gzel eyin, zaten slmiyet'in mal olduunu kabul etmektir. Btn gzellikler Allah'n dinine aittir. O'na gerekten inananlar bu dorulara sahip olmal ve yaamaldrlar. Ancak, bazan durum byle olmuyor. Bir Mslman' slm ahlkna uymayan durumlarda grebiliyoruz. Tam tersine bir Hristiyan da, slm ahlknn bir kuralna sk skya yapm halde bulabiliyoruz. Mesela, yalan syleyen bir Mslaman'la, yalansz yaayan bir Hristiyan byle deil midir? Mslman, sahip olmas gereken doruluu kstrm, kendisinden uzaklatrm... Hristiyan ise, benimsemi... alkanlk, zaman iyi kullanmak ve temizlik gibi daha birok kural bu duruma misal olarak verebiliriz. Hristiyanlar baz slm kurallarn yarar*> 98 / RETMENN NOT DEFTER - 3 na inanp benimsemiler... imdi Mslmanlar onlara bakp, zaten kendi mallar olan o gzellikleri yeniden kazanmaya alrlarsa, yanl m yapm olurlar? Aslnda, Mslmanlar yabanclardan ok eyler aldlar. Ancak, bu alta isabet yoktur.. Yani alnmas gerekenler brakld. Alnmamas gerekenler ise, ok acele alnd, benimsendi ve hayatmza girdi. Bat dan almamz gereken, ilim ve teknik idi. Biz onlarn en ie yaramaz detlerini lkemize getirdik. En anlamsz modalarn taklit ettik. Bylece, mutluluu ve rahat, dinimizin kurallarnda deil, Bat toplumlarnn ie yaramaz ve bize uymaz modalarnda aradk. Ne var ki, bir asrdan fazla zaman geBZE ALLAH'IMIZI ANLATIR MISINIZ?" 1935'li yllarda bir jrp lise rencisi, bir slm byne mracaatla, ona yle derler: Hocam, bize Allah' anlatr, Yarada-nmz tantr msnz? nk okullarda retmenlerimiz bize hi Allah'tan bahsetmiyorlar. stelik bize (h!) Allah yok; sizi tabiat yaratt, sebepler yaratt, diyorlar. Biz Rabbimizi kimden, nasl reneceiz? O byk zat, bu masum genlerin feryadn byk bir znt ile dinler, onlara u tavsiyeyi yapar: Evltlarm! Sizler okuduunuz fenleri, msbet ilimleri dinleyiniz. Sizin okuduunuz herbir fen, kendi husus diliyle, ihtiva ettii kanunlar ve formlleriyle mtemadiyen Allah'tan bahsedip Yaradan tantyorlar. Sizler bu inkarc telkinlere deil, okuduunuz ilimlerin iman telkin eden szlerine kulak verin. 99 tii halde, aranan mutluluk bulunamamtr. Zira mutluluu doru adreste aramamzdr.. KAYBETTKLERMZ DORU YERDE ARIYALIM! Sz buraya gelince, Aye'ye Nasreddin Hoca'nn bu konudaki ibretli fkrasn anlattm. Sizler de meraklandnz deil mi? Elbette Hoca'mzn kulan nlatacaz, belki de O'na fatihalar okunmasna sebeb olacaz. Evet, Hoca merhum bir gn evinin bodrumunda bulunan kmrlkte yksn drm. ok kymetli olan, ayrca yllarn hatrasn tayan bu yks, btn aramasna ramen bulamam... nk, o devirlerde elektrik yok. Gaz lambas da yeteri kadar aydnlatamyor. Zaten yerde de kmr yn var. Hoca Efendi ok zlm... Evden dar km ve balam aydnlk sokakta yks aramaya... Gelip geenler de Hoca'ya acmlar, aramaya katlmlar. Ama bir hayli aradktan sonra, yine de yksk bulunamaynca, sylenmeye balamlar:

" Hocam, bunca adam, her yeri didik ettik. Daha biraz nce kaybettiiniz yzk nasl bulunmaz? Hele bir iyice dnn, belki yks nerede kaybettiinizi daha iyi hatrlarsnz," demiler. Hoca, bir an durmu, dnm ve demi ki: 100 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Ben yksm bodrumdaki kmrlkte yitirdim. Yks aramaktan yorulmu olan insanlar, hep bir azdan kzgnlklarn aklamlar: Akolsun Hocam, hi kmrlkte kaybettiiniz yksk, evin nndeki yolda bulunur mu? Hoca, hi bozuntuya vermemi: Eeee, ne yapalm, kmrlk ok karanlkt, ben de aydnlkta aramay tercih ettim. te, biz de, mutluluu, Hocann yks gibi yanl adreslerde aradk. Sandk ki, mutluluk, bizde, kendimizde, iimizde, inanlarmzda deil de, Avrupa'nn d kl, prltl, ancak ii karanlk prensiplerinde, detlerinde, modalarnda... Nasreddin Hoca, bu olayla, anlayanlara ok ibretli bir ders vermi. Kendileri mutlu olmayan, bencilliin ve maddeciliin kskacnda bunalan Batl insanlar, bize nasl mutluluk rnei olabilirler? MUTLULUK NERDE? nsan en iyi bilen, YARATICI'sdr. Onun ne ekilde mutlu olacan da, phesiz ki, en doru bilen, yine O'dur. te, bu bakmdan, mutluluk Yce Allah'n Kur'n la gsterdii yaama biimindedir. Bu yaama biimi en gzel rneini Peygamber Efendimiz'in hayatnda bulmutur. te, Rabbimiz'in emrettii, Peygamberimiz'in de rneini en gzel ortaya koyduu yaama biiminin ad, DN'dir. Bir bakma din, Cenab- Hak'tan biz insanlara Peygamberimiz aracliyle gelen bir davetiyedir. Bu davetiye biz insanlar hem bu dnyada, hem de hirette mutlu olmaya aryor. Btn mesele, davetiyenin artlarna uymakta dmleniyor. 101 GEN NESLDEN ZEK PIRILTILARI nkarc bir retmen, cebine eker doldurduktan sonra, kk rencilerine yle demi: Eer Allah var ise, isteyin bakalm, size eker verecek mi? Ama ben, var olduum iin, isterseniz size eker verebilirim. Hem de derhal... Snfn en zeki ocuu, retmenin niyetini anlayp, unlar sylemi: Bana eker dokunuyor retmenim. Rica etsem, onun yerine bir elma verebilir misiniz? Hem de derhal... nkarc retmen, bu zek ocuk karsnda arp kalm. Tek kelime syleyememi. Matematik hocas, "grlen" ekilleri tahtaya izerken, bi yandan da "aranzda grmediine inananlar da var herhalde" demi. rencilerden biri: Tabi, diye cevap verince, retmen ona: Bak evldm, insan yle orta yere koyamad, eliyle gsteremedii eylerin varlndan hi bahsetmemeli, demi. Ancak, hakettii cevab, yine ayn renciden alvermi: retmenim, siz ocuunuzu severken, efkatinizi elinizle gsterebiliyor, bir fakire sadaka verirken acma hissinizi masann zerine koyabiliyor musunuz? Yoksa, elinize alamadnz, ortaya koyamadnz bu hisler sizde yok mu? retmen, rencilerin akln kartrmak iin: ocuklar, demi. Allah hepimizin cennete gitmesini istedii halde, neden bizi hemen cennete koymayp dnyaya gndermi? ocuklardan biri, soruya karlk vermi: retmenim, demi. phesiz ki siz, bizim snf gememizi istiyorsunuz. O halde neden hepimize birer 10 vermeyip imtihan ediyorsunuz? 102 / RETMENN NOT DEFTER - 3 PUTULUK LKELLKTR Putlara Tapanlar Allah' Biliyorlar m?

Beerin byle dalaletleri var, Putunu kendi yapar, kendi tapar. , T. Fikret Akll insanlarn yaptklar en aklszca i, putlara tapmaktr. Yani, kendi elleriyle yaptklar bir takm resme, heykele, ekle tapnmalardr. Kendi yapt bireyin karsna geip, "beni sen yarattn" demek ne kadar samadr... air bu samal yle ifade etmi: Beerin byle dalaletleri var, Putunu kendi yapar, kendi tapar. Yani, insanolunun yle sapknlklar var ki... Putu103 nu hem kendisi yapar, sonra da dnp ona tapar. Zavall put... Az olsa da konuabilse, herhalde byle bir samala ilkin kendisi itiraz eder! " Be adam, sen benimle dalga m geiyorsun? Ben, aklsz, cansz bir varlm. stelik senin gibi bir insann eseriyim. Nasl oluyor da bana tanr diyorsun ve tapyorsun?" Evet, tapnlan putlarn dili olsayd, herhalde byle kar karlard kendilerine tapmanlara... Fakat, tarih boyunca insanlar, Allah' unuttuklar zaman, sahte tanrlar icat etmilerdir. nk, inansz yaayamamlardr. Ya gerek Yaratc'y bulmular, ya da onun yerine, onun yaratt bir baka eyi Rab edinmilerdir. Bu da gsteriyor ki, insan inansz olamyor. nk, inan ruhumuzun en temel ihtiyacdr. Bu durum neye benziyor? Yiyecek gda maddesi bulamayanlarn otla, sapla, samanla beslenmeye almasna, deil mi? AKILLI NSAN PUTA TAPAR MI? Fikriye, ince fikirli bir kzmzdr. "Fakat, Hocam" diyor, "akll insanlar bunu nasl yapar? Nasl kendi elleriyle yaptklarna taparlar? Bu durum insann kendi kendisini aldatmas deil mi?" Aferin kzma... Tabii byk ve mthi bir aldan bu... Ve kendi kendisini aldat... Peki, imdi size soruyorum: Acaba putlara tapanlar gerekten bunlarn yaratc olduuna inanyorlar myd? Snftaki birok renci, nce "evet" diyorlar ama, birka dakika iinde deiik dnceler de skn ediveri-yor: Hocam, puta tapanlarn birou korkudan inanm gibi grnebilirler. nk, puta tapanlarn ok olduu toplumlarda, genellikle yneticilerin bu ynde baskla 104 / RETMENN NOT DEFTER - 3 r vard. Halk putlara tapmaya zorluyorlard. Onlar da inanmadklar halde inanm gibi grnebilirler. Peki, herkes korkudan m putlara tapnmtr? Hayr. Gerekten onlar tanr kabul eden insanlar da bulunabilir. Niin? nk o devirlerde cahillik ok yaygnd. stelik geleneklerinde de putlara tapmak olduu iin, dnmeden kendileri de inanmaya devam etmi olabilirler. Fakat, Fikriye yine itiraz ediyor: Bence, insan ne kadar cahil olursa olsun, yine de putlarn yaratc olamayacan anlayabilir. Gerek Allah' doru olarak bilemese de, insann eseri olan bir takm eylerin yaratc olamayacan anlayabilir. Snf Bakan Ahmed de O'na katlyor: Evet, bence de... Put dediimiz bir takm heykellerin, eyann, maddenin tann olmayacan bilmek iin fazla da akll olmaya gerek yok. Mesela, Gnee, aya, yldza, gk grltsne tapanlar da olmu gemite... nsan belli bir sre byle bir yanlg iinde olabilir ama, kendi eseri olan, cansz, aklsz, gsz bir eye tanr diyemez, dememeli... Bu konumalarn sonunda snf tebrik ediyorum: Aferin size... Hepinizi de candan tebrik ediyorum. nk, hereyden nce byle nemli bir konuda dnyor ve fikir retiyorsunuz. Herhalde putlara tapanlar da byle dnebilselerdi, asla inan konusunda yarilmaz-lard. unu kesinlikle bilmeliyiz ki, putlara inananlarn byk bir ounluu zaten onlar gerekten Yaratc olarak bilmiyorlard. Tapndklar putlar Allah ile kendi aralarnda bir ARACI olarak gryorlard. Yani, dorudan doru105

ya Allah'a deil de, O'nun temsilcisi, ei, orta gibi grdkleri putlara tapmyorlard. Onlarn nnde yatp yuvarlanp, bazan kurban kesip Allah'a ibadet ettiklerini dnyorlard. Niin dorudan doruya ibadet etmiyorlard yleyse? Evet, Hocam, ben de bunu soracaktm. Madem Allah' biliyorlarsa, niin araya byle bir arac koyuyorlar? Ben Fikriye'nin sorusunu snf yneltiyorum. Hemen de cevaplar gelmeye balyor: Herhalde Allah' grmedikleri iin, onun grnen simgelerine, yani putlara tapnyorlard. Aferin Ahmed... Bu cevap tam da snf bakanna yakr bir gzellikteydi. Kltr dzeyi dk olan insanlar, genellikle grmediklerine pek inanamazlar. lla ki gzleriyle grmeleri gerek, inanmak iin... Oysa ki, kltr seviyesi yksek olanlar, gzleriyle grmeseler de, AKIL GZ ile grebilirler. Yani dnerek, akl ve mantklarn kullanarak grebilirler. Demek ki, kltr dzeyi dk, cahil insanlar Allah' bilseler bile, O'nun yanlarnda ve yaknlarnda grnen bir timsalini bir simgesini aryorlar. Aksi halde tam olarak inanamyorlar. Hocam, imdi de, grmediime inanmam diyen insanlara rastlyoruz. Evet ama, bu bir ilkelliktir. nk, gzmzle grmediimiz birok eye biz bilimsel olarak inanyoruz. Bunu daha nce birok misallerle anlatmtk. Hocam, putlara tapanlar, kendi kt durumlarn bildikleri iin, utandklarndan dolay, dorudan Allah'a ibadet etmemi de olamazlar m? Allah' ok yksek grrler, kendilerini de ok aa... Biz olsa olsa, O'nun temsilcisi olan bu putlara kulluk edebiliriz diyebilirler... 106 / RETMENN NOT DEFTER - 3 PUTULUK BAZILARI N GEM VE GELR KAYNAI MI? Hasan el kaldryor. Halbuki o ok az konuur. nk, tccar olan babasna yardm eder. Snfa da hep yorgun gelir. Syle bakalm Hasan! Hocam, insanlarn putlara tapnmalar, hem de Allah' bildikleri halde tapnmalar, tccarlardan dolay da olamaz m? Nasl yani?.. Put reticileri ve onlar insanlara pazarlayp para kazananlar, putlarn reklamn ok iyi yaparlar. Gerekleri gizlerler. Birok cahil insan da kandrrlar. Derler ki, eer bu putlar arac yaparak Allah'a dua ederseniz, ibadetiniz daha ok kabul edilir, daha ok sevap kazanrsnz. .. nsanlar da buna saf saf inanr. Birok akgz insan da put ticareti yaparak onlarn srtndan zengin olur. Hasan bunlar sylerken, btn snf glmeye balyor. Hatta, O'na: Tccar Hasan, tccar Hasan diye laf atanlar bile oluyor. ocuklar bir dakika... Hasan bsbtn haksz m?.. Gnmzde de, en kt bir eyi en iyi gibi yutturan pazarlamaclar yok mu? Hatta zararl bir eyi, faydaldr diye insanlara satanlara rastlamyor muyuz? Ama Hocam insanlara yalanc tanrlar icat , , , Baz kar evrelen, genlere muzk edip satmaya kalkmak ve a|annda yen, j,ah|ar sunarak, cep|ebu aldat geim yolu olarinj daha da jrmek peindeler. 107 rak semek ne kadar irkin, ne kadar iren! ok alaka bir ey... Duygulu Kzm Asl'ya hak vermemek mmkn m? Evet Asl... nsanlar en kutsal ve ulvi bir konuda, inanlar konusunda yanltmak, kandrmak, bunu da karna alet etmek gerekten ok kt. Ancak bunu her devirde yapanlar km ne yazk ki... GNMZN SAHTE LAHLARI Konuyu kapatamyoruz. nk, snf bakan Ah-med srarla el kaldryor: Evet Ahmed, elini indirme niyetinde olmadna gre, herhalde ok nemli birey syleyeceksin... Hocam bu konuya, yani yalanc ilahlar, tanrlar icat etme konusuna gnmzden bir misal verecektim.

Snftaki uultu abuk geti. nk, Ahmed'in gnmzden rnek vereceim demesine herkes armt. Nasl olurdu? Hl bu devirde yalanc, sahte tanrlar, birilerinin para kazanmalar uruna piyasaya srlecekti... Snf dikkat kesilmiken Ahmed frsat deerlendiriyor ve deta syleyecei eyin deerini artrmak istercesine biraz da ii ardan alyordu. Dorusu, ne syleyeceini ben de merak etmitim. nk, o, bu arada antasn kartryordu. Anlalan szn isbatlamak iin belgesi de vard. Ahmed nihayet konuuyor: Hocam, gnmzde de ilahlar hazrlanyor. Bunlar sahte ve iirme ilahlar. zellikle de biz genleri bunlarn peine takp, birileri para kazanmak istiyorlar, nlenmek istiyorlar. Bilmiyorum belki de baka eyler de istiyorlardr. Snfn sabr tamt... "Haydi syle artk gnmzn ilahlar kimlermi..." diyorlard... 108 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Ahmed, "ite" dedi, kocaman bir gazete sayfasn ap gstererek... O sayfada, byk harflerle, "GENLN YEN LAHLARI" yazyordu. Altnda da, birok yerli, yabanc arkc ad... Snfta deiik bir uultu ykseldi. Kimi, "aaa bunlar biz seviyoruz ama..." diyorlard. Kimi, "bunlar mzikte ilah saylyorlar, konumuzla ilgisi yok" grndeydiler. Bir ksm, "bunlar da bizim gibi insan, ilah denir mi?" diye soruyorlar... Bir bakas, "versene kimler varm" diye sesleniyor... Bir mddet onlar seyrettim ve dinledim. Sonunda, arkclar ya da baka insanlara ilah demenin yanl olduunda anlatk. Fikriye merak etmi: Acaba bu kiiler kendilerine ilah denmesinden rahatsz olmuyorlar m? Bu konuda da grler ok eitliydi. Kimi sevdikleri arkclar, "akll insandr kabul etmez byle eyi" diye deerlendiriyor; kimi de, "bunlar ok mark, sanrm dnmeden ilah olmay benimserler" diyordu. Tccar Hasan'in dncesi ise biraz deiikti: Hocam bu ilah denilen arkclar fazla sulu deil bence... Asl yanl yapanlar, onlar byle kocaman harflerle ilah ilan eden basndr. Byle nemli gazetelerde yaz yazan insanlar, hata yapmamal... En bata da bizim inancmza gre insanlara ilah demenin gnah olduunu bilmelidirler. Eer bunu bilerek yapyorlarsa, demek ki baka amalar var. Bence o da gazetelerine dikkat ekip ok satmak ve ok para kazanmak... Yani ok kazanmak uruna yeni ilahlar retiyorlar. Ahmed'in getirdii gazete sayfas elden ele dolayor. Yorumlar daha deiik boyutlar kazanyor. Fakat, tekrar asl konumuza gemek zorundayz... nk iin iine gnn moda arkclar girince, herkesin mutlaka bir syleyecei oluyor. 109 ocuklar, imdi bana syleyin / 'li ^\ bakalm: Allah'n timsali, simgesi, aracs saylan putlar, ilahlar, giderek O'nun yerine konulmu... Herkes, Allah'a deil, putlara kulluk etmi... Hem de uzun asrlar boyu... zellikle Arabistan'da Peygamber Efendimizin yaad dnemlerde bile, putlara kulluk etmiler, tek Allah inancn bir trl hazmetmemiler-dir. Peki, arac saydklar putlar benimseyenler asl olan Allah'a niin inanmamlar, ya da inanyorlarsa, niin dorudan doruya O'na ibadet etmemilerdir? Bunun birinci sebebi, zamanla araclarn ne kmas ve onlarn temsil ettiine inandklar Allah'n unutulmas. nk, putlar Allah'a arac yapanlar, zaten O'nun gerek sfatlarndan habersiz insanlard. Tam olarak bilemedikleri Allah' zamanla unutmulardr. Evet, zamanla Allah unutulmu, geriye O'nu temsil ettiine inandklar putlar kalm. Asl gitmi, vekil saydklar putlar kalm... Klieler zamanla bir yn ikon, resim heykel ile doldurularak, hristi-yanln tevhid inanc zedelenmitir. PUTULUK LKELLKTR Kltr zayf, dn ilkel insanlar, daima madd olana, gzleriyle grdklerine inanp balanrlar. Manev olan tam kavrayamazlar. Yani soyut olan alglayamaz, anlayamaz, idrak edemezler. Hep somut olana taklp kalrlar. Soyut olan kavramak, anlamak ve inan konusu yapmak daima yksek bir kltr, derin bir tefekkr ve ilim gerektirir. slamiyet insanlar bu yksek kltre

aryor, grnmeyene, ancak akl gzyle grnen, kalp gzyle hissedilene aryor. 110/ RETMENN NOT DEFTER - 3 Hristiyanlar da dinlerini zamanla putulua yaklatrmlardr. Kiliseler bir yn ikon, resim, heykel, vs ile doludur... Var ve bir olan Allah' soyut olarak dnemezler. Hep bir madd varlk olarak, hatta insan olarak bilirler. Oysa ki, slm'da Allah yarattklarndan hibirine benzemez. O halde hereyi O yarattna gre, hibir eye benzemez demektir. Peki, herhangi bir ekil, biim, insan, Allah' temsil edebilir mi? slm'a gre hayr... Bu bakmdan, Peygamberimiz bile ilah deildir, ilahtan bir para deildir. Sadece bizim gibi insandr. Allah'n kuludur. Allah adna O'na bile tapnlamaz. Dinimiz de Allah'n dinidir. slamiyet'e Muhammedilik demek bu sebeble yanltr. nk dinin esaslarn Kur'n'la ortaya koyan Cenab- Hak'tr. PUTULUUN LACI TEVHD NANCIDIR... Peygamberimiz insanlarn putlara tapnma alkanln bildii iin, Tevhid inancn yerletirmek iin, ok zel ve mhim nlemler almtr. Mesela, resimleri hrmet makamndan indirmitir. Namaz klarken kble tarafna canl resminin aslmamasn istemitir. Heykeli yasaklamtr. Hatta mezar ziyaretine bir takm kurallar ve snrlamalar getirmitir. nk btn bunlara eskiden tapnlyordu. Yeniden byle birey olmasn istemitir. Bu bakmdan da ancak tek Allah'a iman ve ibadet yerlesin, insanlar onun adna baka hibir eye tapnmasn diye, her trl aracy ortadan kaldrmtr. Hatta, bu endie ile, "kim benim resmimi bulursa yrtsn atsn" buyurmutur. Kendi ahsna ar hrmet gsterenleri srekli ikaz et-Hristiyanlar Hz. isa'ya ve mi: hatta girdii bir kalabaln annesi Meryem'e ilahtk ayaa kalkmalarna mani olmutur. snad etmilerdir. 111 Huzurunda heyecanlananlara, bunun yersiz olduunu, kendisinin, "kurutulmu et yiyen Mekkeli bir kadnn olu olduunu" sylemitir. Giyim kuam, hayat, iinde yaad evi ok basit ve sade idi. ini kendi grr, ayakkabsn, elbisesini kendi tamir ederdi. Cenab- Hak, O'na zerinde durduu Uhud Da'n altn yapmay teklif etmi ama, Peygamber Efendimiz, "fakirliim vncmdr" demi ve istememitir... Daima kendisinin de Allah'n bir kulu olduunu sylemitir. Kendisini garantide grp, ibadetlerden uzak tutmam, tam tersine en ok ibadet eden olmutur. Bylece kendisinde Hanlktan hibir zellik bulunmadn, tam tersine KUL olduunu vurgulamtr. te btn bu sebeblerden dolay, slm'da putuluk hi olmamtr. Allah'tan bakasna ilahlk verilmemitir. Oysa ki Hristiyanlar Hz. sa'ya Allah'n olu diyerek bir eit ilahlk vermiler, hatta annesi Hz. Meryem'i de ilah olarak kutsamlardr. Bununla da yetinmemiler, btn Kilise mensuplarn ruhban snf sayarak, bir bakma kutsallatrmlar, ilahla ortak etmilerdir. Bunun iin onlarn zel yetkileri vardr. Onlar ayr ve zel insanlardr. Dine girmek iin insanlar vaftiz ederler. Uygun grmediklerini dinden atar, yani afaroz ederler. nsanlarn gnahlarn Allah adna balarlar. Kilisede ibadeti de sadece onlar yaptrr. slamiyette ise btn bunlar Allah'a aittir. Ruhban snf yoktur. Kul olmak bakmndan btn insanlar birbirine eittir. Kimsenin Cenneti kazanabilmek iin garantisi yoktur. Mslmanlar, her yerde, her zaman tek veya toplu olarak ibadet ederler. Mutlaka camiye gitmeleri ve oradaki grevlileri bulmalar art deildir. Ancak camide topluca klman namaz elbette daha sevap-ldr. Gnahlarn aff iin Allah'a yalvarmak gerekir. Hristiyanlk'ta olduu gibi, kiliseye gidip papaz nnde gnah karmaya ihtiya yoktur. J0*112/ RETMENN NOT DEFTER - 3 1 LM KORKUSU NASIL YENLR? hirete ve ldkten sonra Dirilmeye nanmak, mann Esaslanndandr "nsanlar uykudadr. ldkleri vakit uyanrlar."

(Hadis-i erif) Ogn, takvimler, 17 Aralk 1990' gsteriyordu. Bu tarih, Mevlana'mn vefat yldnm idi. Genlere, Mevlana zerine bir konferans vermitim. ki saat sren konferanstan sonra, dinleyicilerimin byk ounluu, kalkp gitmek istemediler. Anlattklarm zerine eitli sorular sordular. zerinde en ok durduum soru, Mevlana'mn lme bak konusundayd. Bir gen: " Hocam, lm kutlanr n?" dedi. nk, ben szlerime, "bugn burada, Mevlana Haz113 retleri'nin vefat yldnmn kutlayacaz" diye balamtm. " Bizim bildiimiz lm yldnmlerinde anma toplantlar yaplr, kutlama enlii deil" diye bir baka gen, soruya aklk getirdi. Elbette doru sylyorlard. lm yldnmleri anlr, doum gnleri ise kutlanrd. Fakat, Mevlana, kendi lmn DN GECES saym, matem ve zlme yerine nee ve sevin istemiti. O'na gre lm, SEVGL'ye kavumann ad idi. Dnyann arlndan, yknden, skclmdan kurtulmak ve gerek dostlara ulamakt. Aslnda bu inan, btn Mslmanlarn, hatta btn iman sahiplerinin ortak kabul deil midir? slm'a gre lm, yokluk, hilik, sona ermek, bitmek, yitmek deil; sadece, dnyasn deimek anlamna geliyor. Bu bakmdan Mevlana, son hastalnda, "Beni varlk lemine getiren Sultan'a doru dndm, ona gidiyorum" diyordu. Hanm, byk bir zntyle ona dedi ki: " Mevlana, keke, daha 400 sene yaasaydn da, lemi hakikatlerle doldursaydm..." Bu dilei, Mevlana yle cevaplad: " Biz Firavun muyuz? Nemrut muyuz yoksa? Biz, yeryzne ok oturmak iin gelmedik. Biz, dnya zindannda hapsedilmiiz. Pek yaknda, sevgili Peygamberimiz'in meclisine ulamamz umulur. Eer, aresizleri uyarclk grevi ile vazifelendirilmemi olsaydk, bir an bile bu toprak dnyasnda oturmazdk." Allah akyla dopdolu olan Mevlana, Rabbi'ne yle sesleniyordu: " Ey cihann can! Akndan, bu cihan iime yara114/ RETMENN NOT DEFTER - 3 maz oldu. Ben cihan ne yapaym? nk, ben teki cihandan oldum." Ebedi ve ezeli Sevgiliye kavumak iin tek pasaport lmd. Ayrlk derdinin devas olan lmden kamak ve korkmak aklllk mdr? nk, lm tatmak, lmszle kavumann tek aresidir. Bu bakmdan, kendisini lme yakn grerek sararm olan yaknlarna yle diyordu: " Ey sar yzl ak! Sen sabrl ol, ahdine vefal ol. lmekten baka devas olmayan bir dert var. Ben, bu derde ifa bul diye nasl syliyeyim? Dn gece ryamda, ak mahallesinde bir ihtiyar grdm. Bizim tarafa gel diye, eliyle bana iaret etti." Mevlana iin lm, bir yeniden doutu. Ya da, asl vatana dn... Hem de ekerden tatl: "Can O aldktan sonra, lm eker gibidir. Onunla olduktan sonra, lmek candan tatldr bize. lm bu yandadr, halbuki o yanda domaktr lm. Hayr, o yanda hi kimse lmez, lm buradadr ancak." Son zamanlarnda yazd bir iirinde ise, deta geride kalanlara, bu husustaki tavsiyelerini bir vasiyet gibi duyuruyordu: " ldm gn, tabutumu omuzlar zerinde grdn zaman, bende bu cihann derdi var sanma... Bana alama, yazk yazk, vah vah deme. eytan'n tuzana dersen, vah vahin sras o vakittir, yazk yazk o zaman denir. 115 Cenazemi grdn zaman, ayrlk ayrlk deme. Benim bulumam, grmem, o zamandr. Beni mezara koyduklar zaman, elveda, elveda deme... Mezar, Cennet kapsnn perdesidir. Batmay grdn ya, domay da seyret. Gnele aya batmadan ne ziyan gelir?.. Sana batma grnr ama, o aslnda domaya hazrlktr, yeniden

domadr. Mezar ise, hapishane gibi grnr ama, aslnda cann hapisten kurtuluudur... Yere hangi tohum atld da bitmedi... Neden, insan tohumuna gelince, bitmeyecek zannna dyorsun? Hangi kova, suya salnd da, dolu olarak kmad?.. Can Yusuf u kuyuya dnce niye alasn?.. Bu taraftan azn yumdun mu, o tarafta a... nk, artk, hay-huydan uzak, mekanszlk lemindesin..." te, bylece Mevlana, lm gzelletirmi, daha dorusu, onun zaten gzel olan yzn grm ve lmle barmtr. lm, dnya derdinden kurtulup, hakiki dostlara kavumann vizesi olarak grmtr. Aslnda bu gr, hepimizin grdr. nk, slm imanna gre, ruhlar ebeddir. lm ise, ruhun vcut elbisesinden soyunmasdr. Yunus Emre de, "lr ise, ten lr, canlar lesi deil" diyerek bu gerei ifade etmitir. Bu inanla, lmn iyz aydnlanyor. Bylece, inanl insan lm korkusundan kurtuluyor. Ruhun sonsuzluuna ve hirete inanmayanlar ise, srekli, ebediyyen yok olmann dayanlmaz deheti altnda ezilirler. Yaadklar hayat, maddi adan ne kadar rahat olsa da, kendilerini yoklua mahkum bilmenin korkusu ile, asla mutlu olamazlar. nanl insanlar ise, bu dnyada ne kadar ac ekerlerse eksinler, lm kapsndan girecekleri ebed saadetin evkiyle daima daha huzurlu ve mutludurlar. <## 116 / RETMENN NOT DEFTER - 3 HRETN VARLIINA DELLLER Soru sahibi genlerden biri, elini tekrar kaldrd: Dedikleriniz gerekten dorudur. hirete inanmak insan lm korkusundan byk lde kurtarr. Ancak, hiretin varln nasl anlayacaz? Bir baka gen hemen atld: Arkada doru sylyor. Kim gitmi de gelmi hirete? hiret var demek yetmez. Bu iddiay isbatla-mak gerekir, her eyden nce... Genler, dedim, imdi siz ok ciddi bir soru sordunuz. Bu sorunuz birka cmleyle anlatlamaz. Eer bu kadar yorgunluktan sonra, beni en az bir saat daha dinlemeye hazrsanz, anlataym... Yorulanlar ve ii olanlar gitsin, biz dinlemek istiyoruz, dediler. Ksa bir ara verdik. On dadika sonra baktm ki, salonun te ikisi dolu... Yeniden, bismillahirrahmanirrahirn, diyerek, SZLER'den anlatmaya baladm: nce, dnyann ve insann konumuna bakalm... Eer iinde yaadmz dnyay ve kendimizi ok iyi anlarsak, hireti de anlam oluruz. Dnya sahipsiz ve babo olabilir mi? Eer dnya gerekten sahipsiz ise, insan da diledii gibi yaamak hakkna sahip saylr. Yzeysel bir bakla, dnya kendi halinde ve babo grnebilir. te bu trl bir dncesizlikle, insan da kendisini tamamen serbest sayyor ve cannn istedii gibi hareket ediyor. Oysa ki, biraz derin dnce ve dikkatli bak, bunun yanlln gsterir. Bir kere dnya, mthi dengeler zerinde ve iice sistemlerle donatlm harika bir yerdir. nsan aklnn bile hala tam kavrayamad bu olaanst dzen, Yaratc'sz olur mu? 117 Nasl, bir ky m uh t ar sz, bir ordu komutansz, bir ine ustasz ve bir harf bile katipsiz olamazsa; bu mkemmel, muhteem ve muazzam dnya da Yaratc'sz olamaz. stelik bu Yaratc, ok kudretli, sonsuz ilimli ve snrsz merhametli olduunu, icra-atiyle gstermektedir. Bahar mevsimini dnnz: Kymetli ve san'atl mallarla dolu, erzak hazinesi tayan vagonlar misali geliverir. nsanolunun ihtiya duyduu bu benzersiz nimetleri, mallar boaltr, gider. Hi sahipsiz olabilir mi? En ok ihtiya duyduunuz eyleri, en uygun zamanda getirip nnze dken turlara, vagonlara, sahipsiz, babo diyebilir misiniz?

Zaten, her yere aslm ilanlar, bildiriler, btn mallarn stne vurulmu damgalar, markalar, mhrler ve her kede sallanan bayraklar, mal sahibini aka gstermektedir. Zira, her eser, eser sahibini isbatlar. Her resmin, ressamn gstermesi gibi, her varlk da Yarat-c'sn gsterir. stelik, btn varlk bir uyum ve ahenk iinde olduu ve birbirini tamamlad iin, Yaratc'nm tekliini, birliini bildirir. Bazlar bu gerei anladklar halde yle dnyorlar: " Varsn, btn varln bir sahibi olsun... Benim bu dnyada, onun yaratt zenginliklerden, dilediim gibi yararlanmam, onun hazinesine ne zarar verir? Zaten, mal sahibinin hazinesinden istedii gibi yararlananlara da herhangi bir ceza verildii grlmyor. " 118/ RETMENN NOT DEFTER - 3 Evet, O'nun hazinesi ok zengindir ve senin onlardan yararlanman hazineyi de eksiltemez. Ancak, buras, yeme, ime ve keyfetme yeri deil, bir eitim sahas, talim alandr. Hem de mal sahibinin san'atl eserlerinin sergilendii bir vitrindir. Geici ve temelsiz bir misafirhanedir. Daima, gelen gider. Srekli dolar, boalr bir geici mekandr. Bir zaman sonra, bu memleket deitirilecek. Bu insanlar baka ve daim bir yere tanacak. Orada, herkes, dnyadaki yaayna karlk, ya ceza, ya da mkafat grecek. Bu bakmdan, burada gereksiz i ve elencelerle vakit geirmek byk bir hatadr. Gidilecek olan, asl vatan iin lzumlu hazrlklar yapmak gerekir. nk oras, misafirhane sahibinin emrine uyanlar iin, sonsuz bir saadetin yeridir. Fakat, misafirhaneyi ebed sananlar ve hi-ret az hazrlamayanlar iin de, tam tersine ebed bir azap yeridir. Genler beni heyecanla dinliyorlard. Ancak, sorularna tam cevap alamam olmann huzursuzluu iinde idiler. " Ama Hocam", dediler, "bu anlattklarnz, hiret leminin varln isbatlamyor. Bu dnyann bir gn harap edileceini ve bir baka yere gleceim nasl aklarsnz?" Haklsnz... imdi, hiretin varln aklmzla nasl anlayabiliriz sorusunu cevaplandrmaya alalm: YLK DLSZ, KTLK CEZASIZ KALMAMALI! 1. Cenab- Hakk'n bu dnyadaki muhteem saltanatn, yaratcln akladk. imdi dnnz... Bylesine bir muazzam saltanatn, emrine uyanlara mkafat, :--<<< .;:.; 119 uymayanlara da ceza vermesi gerekmez mi? Eer, iyilere dl, ktlere de ceza vermezse, adaletli davranmam olur. Oysa ki Allah, amaz bir adalet sahibidir. Bu dnya hayatnda ise, ou zaman adalet gereklemiyor. Bazan iyi insanlar eziliyor, ktler mkafatlandrlyor, ya da yaptklar yanlarna kalyor. yle ise, baka bir yerde, gerek adaleti uygulayacak bir byk mahkeme olmal... Bu byk mahkeme, herkese hakettiini verecek, kimsenin hakkn, kimsede brakmayacaktr. te, bu byk mahkemenin yeri, hiret lemidir. HAK YERN BULMALI! 2. Cenab- Hakk sonsuz bir merhamet ve efkat sahibidir. Fakat, bu dnyada, o efkat ve merhamete lyk olan neticelerin binde biri bile gereklemiyor. ou zaman, zalimler zenginlik ve servet iinde, zulme urayanlar ise, yoksulluk ve aclarla lp gidiyorlar. Demek ki, dava, bir baka byk mahkemeye braklyor. 3. Gl bir saltanat, kendisine snanlarn himayesini ister. Adalet ise, halkn haklarnn korunmasn gerektirir. Ancak bu ekilde, ynetimin erefi, saltanatn hameti ve gc korunmu olur. te, bu kainatn hakiki hakimi olan Allah, bu neticeleri gerekletirmek iin hireti yaratmtr. 12 / RETMENN NOT DEFTER - 3 GZELLK SEYRCSZ OLMAZ 4. Allah, benzersiz bir gzellik sahibidir. Btn gzellikler, onun gzel sfatlarnn ok perdelerden gemi yansmalardr.

inde yaadmz evreye dikkatle baknca, btn varlklarn bu harika, gzellikten haber verdiklerini grrz. Var olan herey, gizli bir gzelliin Hancs ve tercman gibidir. nk, tesadfen olmayacak kadar harika, dzenli ve anlamldrlar. Ancak, benzersiz bir YARATI-CFnn antika san'atlar olabilirler. O'nun ulalamaz ve tam anlalamaz mkemmelliini, tamkn Ve yceliini gsteriyorlar. Ve btn gzelliklere kaynak olan benzersiz gzelliini yanstyorlar. Gizli gzelliin manev tatlarndan, lezzetlerinden haber veriyorlar. Takdir toplayan btn olgunluklarn, sevgi ve hayranlk uyandran btn sevgilerin kayna, asl ve hakiki sahibi O'dur. Gizli, kusursuz bir olgunluk ve gzellik ise, onu anlayan ve takdir edenlere sergilenmek ve grnmek ister. eitli, aynalarda hem gzelliini grmek, hem de, arzulu seyircilerin hayret ve hayranlk duygularn gstermek ister. Ayn zamanda, bu grmek ve grnmenin ebedi ve sonsuz olmasn ister. nk, daimi bir gzellik, ak seyircilerin varlnn da devaml olmasn sever. Gzellik devaml olduu iin, onu takdir edip anlayanlarn da devaml olmas gerekir. te, bu sebeble, ilahi gzellii temaa etmeye hak kazananlar iin ebed bir Cennet yaratlmtr. 121 ALLAH'IN SONSUZ CMERTL, HRET GEREKTRR 5. Dnyadaki nimetlerin okluu gsteriyor ki, Ce-nab- Hakk'n hadsiz bir cmertlii ve snrsz bir hazinesi vardr. Byle bir cmertlik ve hazine ise, hem devaml, hem de istenilen hereyi iinde bulunduran bir ziyafet yerinin varln gerektirir. Sadece ziyafet yerinin deil, ayn zamanda, bu ziyafetten lezzet alanlarn da orada devam etmelerini ister. Ta ki, bu dnyada bir para tattklar nimeti kaybetmekle znt ve elem ekmesinler. Zira, lezzetin bitip tkenmesi elemdir. Bu saysz nimet eitleri gsteriyor ki, dnya vitrininde grdmz lezzetler birer rnektir. Bunlarn aslr lan, gerekleri ve sonsuz olanlar baka bir yerdedir. DNYA TADIMLIK, HRET DOYUMLUKTUR 6. Daimi bir gzellik, gelip geici aklara raz olamaz. nk, bir daha dnmemek zere yok olua, lmeye, kaybolup gitmeye mahkm olan bir akm sevgisi, dmanla dner. Zira, sonunu dnr ve ksa bir zaman iinde bu gzellikleri ebediyyen kaybedeceini anlar. Oysa ki, u dnya misafirhanesinden herkes ok abuk gelip geiyor. Cenab- Hakk'n gzel isim ve sfatlarnn bir kcma, hatta zayf bir yansmasna bir an bakyor, ama doyamadan gidiyor. Demek ki, doyumluk deil, tadmlk olan bu dnya gzellikleri, daim gzellikler sergileyen bir baka dnyay gsteriyor. yleyse, anlalyor ki, bu fani dnyadan, baki bir dnyann lmsz gzelliklerini doya doya yaamaya gidiliyor. 122 / RETMENN NOT DEFTER - 3 BEKA DUASI 7. Bu dnya, Cenab- Hakk'n sonsuz efkatini gsteriyor. Her dertlinin imdadna derman gnderiyor. Hastala deva ve ifa yaratyor. En kk ve basit istekleri bile karlksz brakmyor. Mesela, midemizin alkla ettii duay, binbir eit yiyecek ve iecekle karlyor. imdi byle byk bir efkatle, btn varlklarn her trl ihtiyacn karlyan Allah, en ok sevdii KULU'nun en ok tekrarlad ve akla istedii en nemli duasn kabul etmez mi? Peygamber Efendimiz (s.a.v.J hem kendisi, hem de btn mmeti iin, ebed saadeti istiyor, Cennet'i talep ediyor. Aslnda bu istek, bu yalvar herkesin arzusudur. Herkes lmszl ister. stelik, Rabbimizin de dilei budur. nk, "vermek istemeseydi, istemek vermezdi." Sonsuz merhametinin ve snrsz adaletinin de gerei budur. Ayrca, hiret lemini yaratmak, O'nun kudretine ok kolay gelir. "Ol!" emri Cennet'i yaratmasna kfidir.

Cenab- Hakk, dnya dediimiz bu geici vitrindeki gzelliklere bile, bunca nem vermiken, hakiki hazinele123 rini ve asl sanatlarn, hiret leminde en muhteem bir tarzda, akllar hayrette brakacak bir biimde gstermez mi? Demek bu imtihan meydannda yayanlar babo deiller... Ya saadet saraylar, ya da azap zindanlar onlar bekliyor. DNYA MESKEN DEL, MSAFRHANE... 8. Dnyann akl almaz dzeni gsteriyor ki, perde arkasnda pek muhteem bir saltanat vardr. Her an hkmediyor. Byle bir saltanat, kendine lyk insanlar ister. Oysa ki, btn insanlar, her gn dolar boalr bir misafirhanede toplanm. Bu misafirhane bir eitim alan gibi dzenlenmi... Hibir ey kararnda kalmyor. Dolaysiyle de meydan her saat deitiriliyor. nsanlar, o sultann ihsanlarnn rneklerini ve harika san'atlarm seyretmek iin, bu sergide pek az duruyorlar. Sergi de her an deimekte... GDEN GELMEZ. GELEN GDER. te u hal, kesinlikle gsteriyor ki, bu misafirhanenin arkasnda, daim saraylar, srekli meskenler, buradaki rneklerin ve grntlerin halis ve yksek asUariyle dolu ba, bahe ve hazineler vardr. Demek, burada abalamak, oras iindir. Dnyada altrr, orada cret verir. Herkes, buradaki kabiliyet ve almasna gre, orada bir saadet bulacaktr. HEREY KAYDEDLYOR 9. nsanolu, teknolojik gelimelerin kolaylndan yararlanarak, hereyi yazyor, kaydediyor, tesbit ediyor. Bazan ok nemsiz bir olay bile. teyple, kamerayla, fotoraf makinesiyle, ya da bilgisayarla kayda geiyor, saklyor. rf" 124 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Bu lemin hakiki sahibi olan Allah da, mlknde meydana gelen her-eyin kaydedilmesini ve unutulmamasn istemitir. Elbette, O'nun sonsuz gc, hereyin kaydedilmesini salar. Snrl bir ilimle insanlar bile bir ok eyi arivleyebiliyor-lar. Cenab- Hakk, hereyin tesbitini, kayda gemesini istediine gre, demek ki bunlarn dkm de yaplacaktr. Bir malzemenin sk bir ekilde tesbiti ve dkm ise, bunlarla ilgili bir hesap vermeyi gerektirir. Aksi halde, tes-bit ve dkm ii anlamsz olur. Hesap verme varsa, ceza ve mkafat da var demektir. Oysa ki, bu dnyada, ne hak edenler tam ceza gryor, ne de iyiler lykyla dllendiriliyor... yle ise, bu ilem, bir baka dnyada gerekleecek demektir. Szlerimin burasnda, soru sahibi gen, yine elini kaldryor: Afedersiniz Hocam, bu dnyada hereyin kaydedildiini nasl aklayabilirsiniz? Bu konuda somut deliller syleyebilir misiniz? Elbette... Baknz, insann hafzas, yani bir ezberleme gc vardr. Beynimizin bir fonksiyonu ile, binlerce eyi kayda geiyoruz ve istediimiz an hatrlyoruz. Aalarn btn varlklar, kck tohumlarnda, meyvelerin zeti ekirdeklerinde saklanr. Dnya hayatnda grdmz bu rnekler isbat eder ki, gelip geici herey kayda geiyor. Hereyin hayatnn, Allah katnda yazl olmasna da Levh-i Mahfuz deniliyor. Bu en byk ve kuatc bir hafzadr. Hem, Kiramen Katibin melekleri'nin ii de, insann yapt iyilik ve ktlkleri kaydetmek deil midir? m 125 imdi ilim dnyas, konuulan hibir szn kaybolmadna inanyor. Hatta gemite konuulanlar tesbit edecek bir let yapmann da peinde kouyor. SERGLER, SANAT ESERN VE SANATKRINI TANITMAK N AILIR 10. Dnyada herey byk bir deiim iindedir. Srekli bir deimeyi her an yayoruz. Ancak, her yenilik ve deiim de kendine gre bir gzellik tayor. Mevsimlerle gelen deiiklikler, insann vcut ve ruh asndan deiimleri, her an devam ediyor. te bu her an gzel deiimler, sadece bir anlk seyir iin deildir. Eer yle olsayd, bu kadar gzel esere yazk olurdu. Niin? Bir

ressam dnnz. En gzel ve harika eserini sadece bir sergide gsterdikten sonra, onu bozup, datp pe atar m? Elbette, akl banda bir sanat, bu deerli eserini, ok daha gzel bir mekanda, byk bir mzede ok daha uzun sreli olarak, sanatseverlerin ziyaretlerine amak ister. Ancak, ksa sreli sergileri bile, daha uzun devam edecek hatralara dntrebilmek iin, filme alyorlar, fotoraflyorlar. Demek ki, insanlar, eserlerini, gelip geici vaziyetlerden kurtarp, kalc yapmak iin urayorlar. te, aynen bu misaldeki gibi, Cenab- Hakk da, bu dnyadaki gzellikleri, ksa sreli grnmelerinden sonra, yoklua atarak, mthi bir israfa asla sebeb olmaz. Buradaki emsalsiz gzelliklerin hatralarn muhafaza eder ve onlar, ok daha muazzam bir sergide, ebediyyen yaatmak zere korur. zerinde yaadmz bu lem de, bir baka ekle dntrlerek, bir baka yerde yeniden ve ok daha anlaml bir biimde kurulacak. te bu gerek de hiret leminin varln gsterir. 126 / RETMENN NOT DEFTER - 3 BURADA TATTIRIR, ORADA YEDRR 11. Bir kral dnnz. Emri altndaki insanlara, bir ok gzel nimeti gsteriyor, hatta bir para tattryor, fakat asla doyurmuyor. Sonra da o gzel nimetleri bir daha kesinlikle gstermiyor. Byle bir kral zalim deil midir? Cenab- Hakk, bu dnyada kullarna bir ok nimetler tattryor. Fakat, ksack dnya hayat, geip gidiveriyor. Hi kimse, ne kadar uzun yaarsa yaasn, hayatna doymuyor. Oysa ki Allah, merhametlilerin en merhametli-sidir ve dildir. Ne var ki, bu merhamet ve adalet, dnyada tam tecelli etmiyor. yleyse, anlalr ki, burada tattrdklarn, tam doyuracak biimde bir baka lemde kullarna verecektir. LMDEN SONRA DRLN RNEKLER Kur'n- Kerm'de, Cenab- Hak, "Her can lm tadacaktr... Sonunda bize dnersiniz" buyuruyor. Peygamberimiz de, "mezar, ya cennet bahelerinden bir bahe, ya da cehennem ukurlarndan bir ukurdur" diyor. Ancak, gnmzde birok insan, ldkten sonra dirilmenin akl aklamasn da bilmek istiyor. Bu bakmdan, hirete iman konusunu, aklmza yaknlatracak ok eitli rneklerle aklama gerekiyor. Yaadmz bu hayatta, lmenin ve tekrar dirilmenin bir ok ilgin rnekleri vardr: 1. nce, temel besin kaynamz olan ekmei dnelim... Ekmein hammaddesi olan buday, sararm ekin halindeyken biilir. Bu bir lmdr buday iin... Deirmene gnderilir, ezilir ve un haline getirilir. Bu da ikinci bir lmdr. Sonra, suyla kartrlp iyice yorulur, 127 hamur haline getirilir. Daha sora da frnda piirilir. Buday iin bu da bir baka lmdr. Sofraya getirilen ekmek, paralanr, aza alnp inenir ve tannmaz hale gelir. Bu da budayn deiik bir lmdr. En sonunda mideye indirilir ve eitli salglarla kartrlarak, bambaka bir lm tadar. Ekmek mide mezarna gmlmtr. Bunca lmden sonra artk bir daha dirilemez derken, mideden, barsaklara geer. Orada da, vcuda faydal maddeler klcal damarlarla emilerek gerekli organlara postalanr. Bir ekmek paras bu kadar lmleri yaayp, mide mezarna da gmldkten sonra, eskisinden daha kymetli ve daha canl olarak yeniden dirilir. Gzmzde k, kaslarmzda g, elimizde trnak olarak varln srdrr. nsan bir lokma ekmekten daha m deersizdir ki, Cenab- Hak, onu mezara gmldkten sonra, yeniden diriltmesin? 2. Topraa den tohumlar, ld, rd, yok oldu sanrken, yeniden diriliyorlar. Hem de eskisinden daha ok, daha gzel olarak yeni bir hayata uyanyorlar. Bir lp, bin diriliyorlar. Kimi gl, kimi karanfil, yapsna ve cevherine gre kimi de devedikeni ve kakts olarak dnyamz sslyorlar. Cenab- Hakk'n kanda, bir insan, bir bitkiden daha m deersizdir ki, topraa den insanlar, yeniden diriltilmesinler?

Bir tohumun yeniden diriliinde Rabbimizin sonsuz kudreti aka grnyor: nk, tohum bilgisizdir. Toprak da bir ey bilmez. Cahil tohum, bilgisiz topraa der. Toprak onu barna ** 128 / RETMENN NOT DEFTER - 3 basar. nk, ona yle emredilmitir. Tohum da, iinde sakl olan programdan habersizdir. Toprak ise, tohuma vereceklerinin cahili... Sonra, akl ve iradeden yoksun olan bulutlar, merhametli bir iradenin emriyle, onlara elini uzatr. Muhta olduklar suyu ulatrr. Hem de tam zamannda... Bu bilmezden, birok bilimin birlemesiyle ancak yaplabilecek bir gzellik kar ortaya... Benzersiz bir dzen ve ok ince bir denge ilemeye balar. Tohumun sevimli bir filiz olarak topraktan ban karabilmesi iin, yer ekiminin ters istikametine doru gelimesi gerekir. Bu gerek yerine getirilir. Hi bir ey bilmeyenler, sanki dnyann merkezini ve onun ekim gcn biliyorlarm gibi, ters tarafa doru direnirler. Ve, tohum ban topraktan karr... 3. Sonbaharda yapraklarn dkp, kn kapkara odunlara dnen ve ld sanlan aalar, baharla birlikte, yeniden uyanr, canlanr ve hayatlanrlar. Yeraltnda k uykusuna yatm olan hayvanlarn, baharda yeniden yeryzndeki hayatlarna balamalar gibi... nsan da, lm kndan sonra, yeniden dirili baharna kavuacaktr. 4. "Uyku, lmn kk kardeidir" denilmi. Biz her gece, lmn kk kardeini yaarz. Yorganmz bamza eker, yatamza gireriz. Biliriz ki, bu gecenin uykusundan sabahn uyanklna varacaz. Ancak, uykuda l gibiyiz. ou zaman baka dnyalarda gezer dururuz. lm de, yata mezar olan uzunca bir uyku gibidir. 129 Her gecenin bir sabah, her kn bir bahar vardr. Nasl her sabah gzmz yeni bir gne ayorsak, uykunun aabeyi olan lmden sonra da yeni bir dnyaya uyanacaz. Sz buraya gelince, bakyorum filozof Cneyt sz istiyor: Hocam, uyku ile lm bylesine yakn akraba olduklar halde, insan niin kk kardeini seviyor da, aabeyinden hi holanmyor? Bu soru snfn houna gidiyor. Glyorlar. Belli ki, hepsinin duygularna tercman olan bir soru... Evet, Cneyt, doru sylyorsun... nsanlar, genellikle lmn iyzn bilmedikleri iin, byle dnyorlar. te burada uzun uzadya, hirette yeniden dirileceimizi anlatyorum ki, uykunun aabeyini de sevebilelim. Zaten, kalbi uyank, ruhu tertemiz bykler, lmden korkmamlar, hatta ona glerek teslim olmulardr. 5. Vcudumuzu meydana getiren en kk yap, hcredir. Bu hcrelerden bir ksm olurken, bir dier ksm da lmektedir. Mesela deri hcrelerimizin tamam her sene yenilenir. Kanmzdaki alyuvar ve akyuvarlar da byledir. Binlercesi lr, binlercesi yeniden dirilii yaar. Bylece *r 130 / RETMENN NOT DEFTER - 3 ' vcudumuz bir muazzam mezarla dner; bizzat kendi varlmz, lmn ve dirilmenin en canl misalini tekil etmi olur. 6. Anne karnnda bulunan domam bir bebee, bulunduu yere gre, ok byk, geni ve rahat olan bu dnyadan bahsetmemiz mmkn olsayd, acaba bize ne kadar inanrd? Yumurtadaki civciv, bir sre sonra kaca dnyay anlyabilir mi? Bu dnyada yaayan insanlarn da durumu, bunlardan pek farkl deildir. Bu dnya da insann iinde yaad bir yumurta gibidir. Sanyor ki, dnyas harap olsa, krlsa, baka bir lem yoktur. Oysa ki, bu dnya, hirete gre, civcivin yumurtas gibidir.

7. Peygamberimiz (s.a.v.) zamannda da, ldkten sonra dirilmeye inanmayanlar vard. Bir gn, bey bin Halef, elinde rm bir kemikle Peygamber Efendimizin yanna geldi. Elindeki kemii ufalayarak sordu: " Cenab- Hak, bu kemii tekrar canlandracak yle mi?" Peygamber Efendimiz (s.a.v.) yle cevap verdi: " Evet, hem ona hayat verecek, hem de seni Cehennem'ine koyacak." te bu olay zerine, Yasin Suresi'nin 78 ve 79. yetleri nazil oldu: " nsan kendi yaratln unuttu da, rm kemikleri kim diriltecek diyerek, bize misal vermeye kalkt. De ki, kim onlar ilk defa yaratp hayat ver-mise, o diriltecektir." 8. Kyamet koptuktan sonra, insanlarn yeniden diril turneleri, bir anda ve topyekn olacaktr. Kur'n'n haber verdii bu gerei, baz kimseler kavrayamyorlar. "Btn bunlar nasl bir anda cesetlerine iade edilir, btn ller ne ekilde birden diriltilir?" diye soruyorlar. Bunu bir misalle anlamak kolaylaacaktr: Dzenli 131 ve muazzam bir ordu dnnz... Bu ^___ orduya bal btn askerlere, eitim ,--"^^S^^r--arasnda istirahat verilmi, herkes bir T^lSi-Jt tarafa dalm olsun... imdi bu asy* ^5Pl\V_ kerleri yeniden toplamak ordu komutaV\ m iin zor mudur? Tam tersine dalm askerleri, hemen bir boru sesiyle ve zahmetsizce toplayverir ve eski dzenlerine sokar. Bir ordunun askerlerinden daha itaatli ve dzenli olan ruhlar, Cenab- Hakk'n bir arsyla, derhal ait olduklar cesetlere geleceklerdir. Bir anda btn cesetlerin diriltilmesi ise, bir dmeye basarak, byk bir ehri, hatta btn dnyay klandrmak gibidir. Bahar mevsiminde nasl, bir gnde, insanlardan sayca daha ok olan yapraklar yeeriyor, iekler averi-yorsa, btn insanlar da, hirette bir defada diriltilecek-lerdir. Yine baharda, sadece sinekler, insanlardan ok daha fazla sayda olduklar halde, bir anda dnyamzda gr-nverirler. Bu da Cenab- Hakk'n, bir anda hereyi, her sayda yaratabileceinin gzmz nndeki misalidir. Elbette bu rnekleri ok daha fazlalasirmak mmkndr. HRET NANCI BR ZARURETTR slmiyet'in her esas gibi, hirete inanmann da saysz sebebi vardr. Zaten, hirete inanmak, Allah'a inanmann zorunlu bir neticesidir. nk, Cenab- Hakk'n bu dnyada tecelli eden btn sfatlar, hiretin varln mecburi hale getiriyor. Mesela, Rabbimiz hakimdir. Dola-ysiyle her eyi binbir hikmetle ve mana dolu yaratr. Bu bakmdan da, snrsz yeteneklerle ssl yaratt insan, yoklua mahkm etmez. Onu stnlne uygun bir 132 / RETMENN NOT DEFTER - 3 gzellik leminde yaatmaya devam eder. Allah, rahimdir. Sonsuz ve snrsz bir merhamet sahibidir. Bu sebeble de, btn varliyle lmszl isti-yen insana, dilediini nasip edecektir. Zaten, bu lmszlk duygusunu insana veren de Allah'tr. Hem iddetle istetip, hem de vermemesi O'nun merhametine uygun dmez. Allah, dildir. O'nun mutlak ve kesin adaleti bu dnyada tam olarak gereklemedii iin, bir baka lemde uygulanacaktr. Allah, nafizdir. Hereyi muhafaza eder. eklini, biimini, yapsn deitirse de, varlklar ebediyyen idam etmez. Hele de en mkemmel yaratt insan, toprak altnda rmeye brakmaz. Allah, kerimdir. Yani ikram etmeyi, ihsan etmeyi, hediye vermeyi sever. kramn, ihsann ve hediyesini de hereyden nce, emirlerine uygun yaayan kullarna verecektir. lahi creti tam olarak almann yeri ise, hirettir. nsann yaps da hiretin varln gerektirir. nk bu kadar gzel ve mkemmel yaratlm bir varlk, btn kapsaml yeteneklerine ramen, ok ksa bir hayattan sonra lyor. Demek ki, bu stn zellikler, ok daha harika biimde, bir baka yerde devam edecektir. Aksi halde, insann bu kadar mkemmel yaratlmasna ihtiya yoktu.

nsann hayal kuvveti dahi, ebediyeti, yani lmszl istiyor. Eer bir insana denilse ki: Sana bir milyon sene mr verilecek ve dnyann kral olarak yayacaksm. Fakat, sonunda yok olacaksn. Bunu mu istersin, yoksa bu dnyada ksa ve meakkatli, ama lmden sonra da ebed ve saadetli bir hayat m arzularsn? Eer, nefsan duygularndan kurtulup, vehimlerine yenilmezse, "hayr krallk ta olsa, bin yl da olsa, sonunda yoklua giden bir yaay istemem. di ve meakkat 133 li, ama sonu saadetli hayata razym" diyecektir. nk, insann manev duygular, lmszl istiyor. Snrsz arzu ve dnceleri, ne kadar uzun olursa olsun, bu fani dnyaya smyor. Hatta, doru dnceli bir insan, yok olmaktansa, Cehennem'de yaamaya bile raz olur. Zira, yaamak var olmaktr. Var olmann en kts bile, yok olmaktan, varln yitirmekten daha iyidir. Bu bakmdan, Cehennem'in yaratlm olmas bile, Rabbimizin rahmetindendir. nk, btn sulular, idam cezasna gre, mr boyu hapsi tercih ederler. HRETE NANMANIN FAYDALARI slmiyet, insann mutluluunu salamak iindir. Bu bakmdan, hirete inanmakta da birok mutluluk sebebi vardr. 1. hirete ciddi inanan bir insan, gnahtan, ktlkten ve zararl eylerden kaar. nk, yaptklarnn mutlaka cezasn greceini bilir. Bu dnyada kurtulsa bile, hirette yaptklarnn karln greceine inanr. Bu bakmdan, hiret inanc, insann kalbinde bir gizli polis gibi durur ve ktlklerden korur. zellikle de, toplumun daha gl ksm olan genleri, zayflara, gszlere, ihtiyarlara tecavzden vazgeirir. Eer Cehen134 / RETMENN NOT DEFTER - 3 nem korkusu olmazsa, kendi karlar ve keyifleri peinde koan kuvvetliler, dierlerine dnyay cehennem ederlerdi. Bu bakmdan, hirete iman, toplumlarn huzur ve sknetini temin eder. 2. hirete inanan bir insan, lm korkusundan kurtulur. lmden korkmayan ise, korkutacak baka bir dnyev korku yoktur. Yunus Emre'nin diliyle, hiret iman, insana: Ne korkarsn lmden Korkma, ebed varsn, der. manl insan iin lm, lmszln ve ebed mutluluun balangcdr. hirete inanmayan ve lm yok olmak sayan kii, yle bir lm korkusuna yakalanr ki, hayatnn her an, dayanlmaz aclarla dolar. Bu aclardan kurtulmak iin, kendini ikiye, uyuturucuya verir, insan tahrip eden lgn elencelere esir olur. Ya da, bunalmlarn penesinde kvranp durur, ii intihara kadar vardrr. 3. hirete inananlarn morali daima yksek olur. Savalarda, mslman askerlerin, kendilerinden ok gl dmanlar yenmelerinde bu moralin pay oktur. Devrinin en gl ordusuna sahip ranllar yenen Sad bin Ebi Vakkas, zaferinin sebebini yle aklamtr: " Benim askerlerim Allah yolunda ehit olmaya ne kadar isteklilerse, dierleri de o derecede lmekten ve yaralanmaktan korkuyorlard..." 4. hirete iman, insana huzur verir. Dnyann geici, hiretin kalc olduunu bilenler, hrslardan, ekerne-mezlikten, kskanlktan kurtulurlar. Zira, fani olan dnya nimetlerinin, kar atmalarna ve ypratc rekabetlere demeyeceine inanrlar. Dnyadaki kazanlarndan gururlanmazlar, kayplarndan da, kendilerini perian edecek ekilde zlmezler. 135 5. hirete inanan insan, bencil olamaz. hiret az olsun diye, daima iyilik yapar, yardm eder, dostluk gsterir. Allah'tan sevap bekledii iin, Allah'n kullarna faydal olmaya alr. Byle insanlarn ounlukta olduu yerde, huzurlu bir toplum var demektir. 6. hirete iman ocuklar haylazlktan ve saygszlktan sakndrr. Ayrca, etraflarnda grdkleri lm olaylarndan olumsuz etkilenmelerini nler.

nk, bilirler ki, lenler, yoklua, hilie, toprak olmaya deil, hiret lemine gitmilerdir. Bir gn, btn iyi insanlar Cennet'te buluacak ve sonsuz bir mutluluu hep beraber yaayacaklardr. lm acsn teselli edecek baka bir ila yoktur. Bu konuda size yaanm bir olay anlataym. nl bir Profesrn kars gen yanda lr. Bu adam inansz olduu iin, kk kzna hiretten bahsetmeden lm anlatmaya alr. Fakat, kznn bir trl sonu gelmeyen sorularndan da kurtulamaz: Babacm, annem nerede? Seyahatte yavrum, gelecek... Babacm, annem ne zaman gelecek? Az kald yavrum, yaknda gelecek.. Sonunda ocuun sabr taar ve babasn iyice keye sktrr, alar, feryat eder ve annesini ister. aresiz kalan Profesr, kendince gerei aklamaya karar verir: " Bak kzm", der, "Annen ld!" Ne demek yani?.. Hi gelmeyecek mi artk? Evet, hi gelmeyecek. nk, insanlar da eyalar gibi eskir. Nasl eskiyen eyalarmz pe atyorsak, eski,0' 136 / RETMENN NOT DEFTER - 3 yen insanlar da mezarla koyarz. " Ama babacm" der kk kz, "Komu teyze daha yal. Niin o eskimedi de, annem eskidi?.." Evet, insan ne kadar akll, bilgili olursa olsun, lme kar, hirete imandan baka, tutarl bir teselli bulamaz. Oysa ki, "ocuklar, yalnz Cennet fikriyle, onlara dehetli ve alatc grnen lmlere kar dayanabilirler. " lmn getirdii ayrla, ancak Cennet inanc ile katlanabilirler. 7. hirete iman yallara ve ar hastalara da, yegane manev kuvvettir. Kendilerini artk ok yakn hissettikleri mezara, yalnz hirete imanla tahamml edebilirler. Zaten ok zayflam ve ocuklam bnyelerine, ebed bir hayatn varl yaama evki verir. Aksi halde, byk bir mitsizlie derler. Dnya onlar iin yaanmaz bir zindana, hayat da katlanlamaz bir azaba dner. Cennet'te, salkl ve ebed bir genlik kazanacana inanan yallar iin lm beklemek, korku deil, mutluluk verir. 8. hirete inanmak, bu dnyada hakszla urayanlara da byk bir teselli verir. Nasl olsa, Allah'n Cennette salkl ve ebedi bir genlik kazanacana inanan yallar, lmden korku duymazlar. 137 byk mahkemesinde hakkn alaca iin, kendi kendini yemez, kahrolmaz, intikam duygusuna kaplmaz, sabr gstererek sevap kazanr. "Zalimler iin yaasn Cehennem!" diye huzur bulur. 9. hirete inanmak, tarifsiz bir mutluluk kaynadr. nk, Mslmanlar orada, bata Peygamber Efendimiz (s.a.v.) olmak zere btn sevdiklerine kavuacaklarna inanrlar. Cennet'te, Cenb- Hakk'm cemalini grebilmek de mmkn olacaktr. Btn gzelliklerin kayna olan Ce-nab- Hakk' grmek dncesi, insana elbette mthi bir sevin verir. Byle bir yaama sevinci, dnyadaki olumsuzluklar, zntleri, aclar silip sprr, etkisiz klar. hirete imann daha birok maddi-manevi faydas vardr. Dinimizin en nemli temellerinden biri olduu iin de, Kur'n- Kerm'in te biri, hiretle ilgilidir. Bu konuyu filozof Cneyt'in bir sorusuyla noktaladm. Cneyt diyor ki: Hocam, btn bu gereklere ramen, Mslmanlar da hirete gitmekten korkuyorlar. Peki bunun sebebi nedir? Cneyt, sana bu soru iin teekkr ediyorum. Gerekten de, dediin ok doru. hirete inandmz halde, hepimizin iinde, derece derece bir lm korkusu vardr. Bunun sebebi herkes iin ayn deildir.

hiretin pasaportu olan lmden korkunun en temel sebebi, iman zayfldr. man glendike, lm korkusu azalr. Bu sebeble, iman gl byk veliler, lmn yzne glerek bakmlar ve hiret yolculuuna sevinle kmlardr. "lm geldi, ho geldi" demiler ve cennet bahesine girercesine, son szleri bismillahirrah-manirrahim olmutur. Bir baka sebeb de, ayrlk hzndr. lm, ne de 138 / RETMENN NOT DEFTER - 3 olsa, altmz, sndmz ve sevdiimiz bu dnyadan ve buradaki sevdiklerimizden bir ayrltr. Her ayrlk ve veda gibi, lm de biraz burukluk verir insana... Bazlar da, hiret iin yaptklar hazrl yeterli grmedikleri iin lmden korkarlar. hiret hesabna hazr olamamann korkusudur bu... Fakat, hirete gitmekten korkmann imdi en yaygn sebebi, btn yatrm hep dnyaya yapmaktr. Sahabeyi gren kutlu insanlardan biri olan Ebu Hazm, bunu yle ifade ediyor: " Biz, hiretimizi harap, dnyamz ise mamur ettik. Bu yzden, btn gayretimizi sarfedip imar ettiimiz dnyadan, harap bir halde braktmz hirete gitmek, bize korku veriyor." Demek oluyor ki, hirete gitmekten korkmamak iin, imanmz glendireceiz. nandklarmza, grrcesine inanacaz. Bu iman istikametinde, hiret iin daima hazr durumda bulunacaz. nk, lmn ya ve zaman yoktur, her an gelebilir. Azrail Aleyhisselam, Hz. Musa'nn (a.s.) ruhunu almak iin geldiinde, o mbarek zat demi ki: Henz hazrlm tam deil, daha yapacam ile--rim var, sonra gel... Azrail Aleyhisselam bu teklife u karl vermi: Ya Musa, bunca zamandr ruhlar kabzederim. imdiye kadar, daha hi kimsenin, ilerimi bitirdim, hazrm dediine ahit olmadm. Evet, btn mesele elden geldiince hazrlanabilmek-tir. imdi dnelim... Her vakit gelebilecek olan hiret dvetine bizler ne kadar hazrz? Aslnda, hi hazr olmasak da gtrleceiz. Fakat, nemli olan, Cehennem'e deil, Cennet'e gidebilmektir. 139 PEYGAMBERMZN EN BYK MUCZES KURANDIR Kur'n- Kerm Ne Bakmdan Mu'cizedir? Kur'n- Kerm, Peygamberimizin en byk mucizesi-dir. Dier peygamberlerin mucizeleri, kendi devirlerinde gereklemitir. O mucizeleri gnmzde grebilmek imknszdr. Hz. Muhammed'e verilen en byk mucize ise, bugn Allah'tan geldii gibi elimizdedir. Mucize, insanlar benzerini yapmaktan ciz brakan, olaanst olan demekr. te, Kur'n- Kerm byle bir kitaptr. 1400 senedir, kimse onun bir benzerini meydana getirememitir. Oysa ki, Kur'n- Kerm, btn insanlara meydan' okumakta, eer Allah sz olduuna inanmyorlarsa, bir benzerini yazmaya armaktadr. Kur'n'a bir benzer yapmaya alanlar, daima rezil olmular, bizzat kendileri yaptklarnn o kutsal kitaba hi benzemediini itiraf etmilerdir. Hani Nasredin Hoca, pekmezi karla kartrarak yeni bir tatl icat etmi, adn da 140 / RETMENN NOT DEFTER - 3 kar helvas koymu. Yeni bir bulu yaptm diye nce sevinmi. Fakat, bir ka kak tadnca da yle demi: Kar helvasn ben icat ettim ama, ben de beenmedim. te, Kur'n'a benzer bir sz sylemeye yeltenenler de sonunda byle demiler, kendi yaptklarn kendileri de beenmemiler... Bunun zerine, Kur'n' rtmek iin baka yol kalmam, silaha sarlmlar. Kaba kuvvetle, savala Kur'n' ortadan kaldrmaya almlar. Bu da mmkn olmaynca, Kur'n'a tutarsz ve aslsz iftiralar atmlar. Fakat zaman iinde, inanszlar arasnda bile doruyu sylemek zorunda kalanlar olmu. Kur'n'n insan sz olamayacan itiraf eden birok yabanc ilim adam ortaya km... Bylece Kur'n, dost dman herkese Allah kelam olduunu kabul ettirmi. *** Szlerimin burasna gelince, snfmzn sempatik bakan Gkhan elini kaldrd.

 Syle Gkhan. Hocam, acaba Kur'n'mz hangi bakmlardan mucizedir? Bu ok isabetli bir soru. imdi ksaca, Kur'n- Kerm'in hangi bakmlardan mucize olduuna bakalm: 1- Kur'n- Kerm'in sesi, sz, musikisi, ahengi mucizedir. Bu ses ve sz, o kadar tatl ve gzeldir ki, hibir sese benzemez. Kur'n'n manasn bilmiyenler dahi, onu okumaya ve dinlemeye doyamazlar. Hatta, son nefesine gelmi bir ar hasta bile, Kur'n dinlemek ister. Her trl sesten ve szden sklan byle biri, hayatta en ok sevdii annesinin sesini dahi duymak istemezken, Kur'n sesini severek ve istiyerek duymak ister. Bu bakmdan da, zellikle ar hastalara Yasin sresi okunur. 141 2Kur'n'n okunmas ve dinlenmesi de mucizedir. Mslmanlar onu defalarca okuduklar halde usanmazlar. Tam tersine, her okuyularnda, ayr bir tat ve huzur duyarlar. Bu bakmdan, dnyada en ok okunan Kitap, Kur'ndr. 3Kur'n'n ezberlenmesi ok kolaydr. Dnyada, Kur'n gibi kolay ve ok ezberlenen bir baka kitap yoktur. Yetikin insanlardan baka, ok kk yalardaki ocuklar bile Kur'n' ezberleyebilmektedirler. Drt, be yanda iken Kur'n' ezberleyen ocuklara dahi rastlanmaktadr. 4Kur'n'n yazs ve yazl da mucizedir. Kur'n yazs, dnyann en gzel ve sanatl yazs olan Arapa'dr. Kur'n yetlerinin sayfalardaki yazlnda da harika bir simetrik uyum vardr. Dikkatli bir biimde incelendiinde, Allah anlamna gelen btn isim ve sfatlarn hep alt alta, yanyana geldii grlmektedir. Bu durum, baka hibir kitapta rastlanmayan, gzlere grnen bir mucizedir. 5Kur'n- Kerm bir edebiyat mucizesidir. nk, dnyada sadece iki eit sz ve yaz vardr. a) iir b) Nesir (dz yaz). Kur'n ise, ne iirdir, ne de nesir... Bazan iire, ba-zan da nesire benzer. Baka bir deyimle, bu iki trn zelliini de tayan, nc bir sz sanatdr. Bylece, i 142 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Kur'n- Kerm, edebiyata nc bir sz sanat kazandrmtr. 6Kur'n, bir dil mucizesidir. Arapa olmasna ramen, hi bir Arapa sze benzemez. Arapa konuan biri, szlerinin arasna Kur'n'dan yetler katarsa, bu hemen anlalr. Hi Arapa bilmeyen bir kii bile, Kur'n' dier Arapa szler arasndan ayrabilir. Zaten, Arapa'ya bugnk derinlik ve zenginliini kazandran da Kur'n'dr. Bu bakmdan, Kur'n Arapa deil, Rab'cadr, denilmitir. lah bir zellik ve gzellii vardr. 7Kur'n'n okunuundaki musiki mucizedir. Hi Arapa bilmiyenler bile, Kur'n' dinledikleri zaman mutlaka derinden etkileniyorlar. Hatta, anlamn bilmedikleri halde Kur'n dinliyerek mslman olan insanlar vardr. nl Fransz Mzik bilgini Moris Bejart bunlardan sadece biridir. 8Kur'n'daki btn manalar, bir ok srede zetle verilir. deta her sre, bir ksa Kur'n gibidir. Bu bakmdan, en ksa sreler bile, Kur'n'n btnnden haber verir. mam afi isimli byk bilgin yle demitir: Eer, Kur'n olarak, sadece ASR sresi gelmi olsayd, yeterdi. Bylece Kur'n'n en ksa srelerinden biri bile, onun btn manalarn kapsayacak genilikte grlm ve anlalmtr. Baka birok bilginler de, Fatiha sresini Kur'n'n bir z ve zeti olarak grmlerdir. Hatta, "Kurann btn manas, zet olarak, BSMLLAHR RAHMANR RAHM yetindedir", demilerdir. 9- Kur'n- Kerm, 23 yl iinde, yet yet, sre sre gelmitir. Baz yetler, o zaman meydana gelen olaylar zerine, bazlar sorulan sorular sebebiyle gelmitir. Hatta Peygamberimiz'i tebrik etmek amaciyle gelen yetler olduu gibi, uyarmak maksadiyle gelenler de vardr. Btn 143 yetler, Allah'n emir ve yasaklarn bildirir. eitli yer ve zamanlarda, eitli vastalarla gelen btn yetler, sonunda derlenip tek bir kitap haline getirildiinde, aralarnda hibir boluk ve uyumsuzluk meydana gelmemitir.

nk, Kur'n'n bu ekilde d- Kur<an'n okunuundaki musiki mu'cizedir. zenlenmesini de Allah bildirmitir. Dolaysiyle, yet ve srelerin gereken yerlere konulmas ve netice olarak, Kur'n'n kendi iindeki dzeninin ortaya kmas da mucizedir. Zira, 23 yl gibi uzun bir sre iinde gelen Kur'n yetleri bir araya getirildiinde tam bir btnlk arzeder. Btn yetler birbirini tamamlar, birbirini aklar, birbirinin anlamn glendirir. Aralarnda herhangi bir uyumsuzluk, ztlk ve tutarszlk yoktur. 10- Tarih boyunca, Kur'n- Kerm'in dman ok olmutur. Fakat, her eit dmanla kar, Kur'n, yine de hi bozulmadan, deimeden gnmze kadar gelmitir. Kyamete kadar da bozulmadan kalacaktr. Btn olumsuz artlara ramen, Kur'n'n Allah'tan geldii gibi kalabilmesi ise, mucizedir. nk, O'nu koruyan Allah'tr. Kuranda, "Muhakkak ki, bu Kur'n' biz indirdik. O'nu koruyacak olan da biziz" buyuruyor. 11Kur'n'n manas da mucizedir. nk, Kur'n bir mana denizidir. Bir ilim deryasdr. Kur'n'a en derin ve geni aklamalar (tefsirler) yazan bilginler bile, akladklarnn Kur'n'a gre pek az ve yetersiz olduunu sylemilerdir. Kur'n'a onlarca cilt aklama yazan ilim adamlar, kendi aklamalarnn Kur'n denizinden sadece bir damla olduunu ifade etmilerdir. Gerekten de 144 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Kur'n ucu buca olmayan sonsuz bir mana deryasdr. Bu geni ve derin mana denizine dalan ilim adamlar, karabildikleri anlam incilerini insanlarn istifadesine sunuyorlar. Fakat Kur'n denizinde mana incisi tkenmiyor. Her yeni ilim adam, yeni dallarla yeni manalar bulup karyor. Kur'n gnderildii gnden itibaren her zamana, her asra seslenmektedir. Bu bakmdan da, her deiik asrda yeni, yepyeni manalar bulunmutur. Kur'n' okuyan deiik bilim dallarndaki bilginler, kendi uzmanlk alanlarna gre bambaka manalar anlamaktadrlar. Her ilim, ayn yetten deiik mnlar karmaktadr. lim gelitike Kur'nda'ki mnlar daha ak ve aydnlk anlalyor, yenileniyor. Bitmiyen bir mana derinlii... Her ada ortaya kan yepyeni manalar... Her ilim adamnn kendi uzmanlk alanna gre ayn yetten kard baka baka anlamlar... Bu zellikler, bir baka kitapta yoktur. Btn bunlar Kur'n'n anlam bakmndan da mucize olduunu gstermektedir. 12- Kur'n, kendi zamannda henz bilinmeyen baz konulara da aklk getirmitir. 1400 sene nce ilim adamlar tarafndan bilinmesi imknsz olan bir takm gerekleri Kur'n aklamtr. Mesela, tatl ve tuzlu sularn birbirine doru akt halde, aralarnda grnmeyen bir perde olduundan dolay karmadklar iki ayr yetle bildirilmitir. Bu Kur'n haberinden 14 asr sonra nl deniz aratrmacs Kaptan Kusto, denizlere akan rmak sular ile deniz sularnn aslnda birbirlerine karmadklarn isbatlamtr. Kendisine, bu gerei Kur'n 14 asr nce iki ayr yetle bildirmitir, denilince yle konuur: " nanyorum ki, modern ilmin 14 asr gerisinden gittii Kur'n, Allah kelmdr." 145 Ayrca, Kur'n, bir takm tarih olaylarn gerekleeceini haber vermitir. Bu olaylar daha sonra Kur'n'n haber verdii ekilde gereklemitir. Mesela, o devrin en gl iki devleti olan Bizans ile ran arasndaki savata ranllar galip gelmilerdi. Atee tapan ranllar'm bu baars Mekke'deki puta tapan insanlar sevindirmiti. nk, Allah'a ve Peygamber'e inanmayan ranllarn, Hristiyan Bizansllar yenmesi, bir bakma lah inancn yenilmesi gibi grlmt. Mslmanlar da bu olaya zlmlerdi. Bunun zerine gelen bir yet, belli zaman sonra Bizansllarn ranllar yeneceini haber vermiti. Gerekten de belli bir zaman sonra, Bizansllar ranllara kar byk bir zafer kazandlar. te bu ekilde Kur'n'n rtl, ya da apak haber verdii bir ok olay, gelecek zaman iinde gereklemiti. Gelecekte olacak bu gibi olaylar haber vermesi, Kur'n'n byk bir mucizesidir. nk, olacan haber verdii eyler, aynen gereklemitir. ***

KUR'N'IN MU'CZE OLMADII CHET VAR MI? Bu arada dersten k zilimiz alyor. Gkhan'a soruyorum: Kur'nm hangi bakmlardan mucize olduunu anladn m? Evet, Hocam, anladm. Ama sizi bu sorumla hayli yordum. Keke, yorulmamanz iin sorumu deiik sor-saydm... Nasl, mesel... Mesel, ok ksa anlatabilmemiz iin yle sorabilirdim: " Hocam, Kur'n hangi bakmlardan mucize deildir?" 146 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Aferin Gkhan. Bu konuyu ksaltacak en isabetli soru budur. nk, Kur'n'da mucize olmayan ey yoktur. Kur'n ki, Allah'n kitabdr. Kur'n ki, Allah'n son elisi Hz. Muhammed'e verdii en byk ve yaayan muci-zesidir. Byle bir kitap, dorudan doruya Allah'n sz olduu iin, sesiyle, szyle, sayfalara dklyle, korunmasyla, manasyla mucizedir. Yani olaanstdr, insanstdr. Benzerinin yaplmas ve yazlmas dahi imknszdr. KUR'N NSANLARI NEYE AIRIYOR? te, yeryzndeki deimemi tek lh Kitap Kur'n, iindeki gereklerle btn insanl Allah'a davet ediyor. Allah'n varln, birliini kabul etmeyi, O'na teslim olmay, baka Rab tanmamay, bylece salanacak gven iinde rahat etmeyi ve huzur bulmay tlyor. Kur'n'm insanlara sunduu ilk ve temel mesaj, Tevhid gereidir. Yani, Allah'n varlna ve birliine 147 inanmaktr. Kur'n, bu dnyadaki hereyden szeder. Ancak, bahsettii her eyden, Allah'a giden yolu gsterir. Allah bu dnyada hibir eyi anlamsz ve amasz yaratmamtr. Fakat, her varln ilk ve en nemli grevi, Allah'n yaratt bir eser olarak, O'nun gzel isim ve sfatlarn yanstan bir ayna olmaya almaktr. Akl ve uur sahibi olan insann dndaki her varlk, bu grevi otomatikman yapar. Varl zerinde grnen gzelliklerle, Allah'n gzel isim ve sfatlarna ayna olurlar. Akll, uurlu olanlar da onlara bakarak: Ne harika, gzel yaratlm, derler. Bylece, varlklarn gzellikleri, insan Allah'n gzel isim ve sfatlarna gtren bir yol olur. Fakat, insan, bu ayna olma grevini bilinli olarak yapmak, akln ve iradesini kullanmak zorundadr. Allah'n emir ve yasaklarn uygulayarak g-zelletirdii ahlk sayesinde, dier insanlar da O'na arm olacaktr. Bylece yaaynn diliyle, "Rabbimiz Allah'tr. O'na kulluk yaparsanz, benim gibi gzel ahlkl olursunuz" demi olur. Bizim tenefs sohbeti byle devam ederken, tekrar ders zili ald bile. Gkhan: " Hocam, zr dilerim, size teneffs yaptrmadm," diyor. Ben de Gkhan'a u cevab veriyorum: yleyse detik Gkhan. nk, ben de sana teneffs yaptrmadm... 148 / RETMENN NOT DEFTER - 3 KURANI KERM NN 23 YILDA NDRLD? Kur'an, Bir Anda Gelmi Gibi Bir Btnlk Arzeder Orta ikinci snflarda lah kitaplar iliyoruz. Sevgili rencilerim, her zaman olduu gibi, byk bir dikkatle dinliyorlar. Dikkatleri, sorduklar sorulardan belli oluyor. lk soru Volkan'dan geliyor: Hocam, kutsal Kitabmz niin yirmi yl gibi uzun bir zaman iinde tamamlanmtr? Aferin Volkan. Bu soru ok gzel. En son ve en mkemmel kutsal Kitap olan Kur'n'r. her hali hrikadr ve anlamldr. Yirmi ylda tamamlanmas da ok anlamldr. Bunun sebeblerini yle zetleyebiliriz: 1- Kurann yet yet, sre sre gelmesi, yazlmas konusunda bir kolaylk salamtr. O zamanki imknlara gre, Peygamberimiz, vahiy katiplerine yazdr149 yordu gelen yetleri... Bu katipler, krk kiiydi. Peygamberimiz kafasna ve kalbine yazd yetleri okuyor, bu katipler de O'ndan duyduklarn yazyorlard. Yazdktan sonra da, yine Peygamberimizin denetiminde birbirleriyle

karlatryorlard. Bylece, Kur'n'm Allah'tan geldii gibi dosdoru yazlmas salanyordu. Eer Kur'n bir btn olarak gelmi olsayd, bu yazm ii zorlam olurdu. 2- Peygamberimiz Kur'n'm Allah'tan geldii gibi tesbit edilebilmesi iin, yazdrmakla kalmyor, ayrca ezberletiyordu. Kur'n'm para para, ksm ksm gelmesi ezberlenmesini de kolaylatryordu. Eer, btn olarak gelseydi, ezberlenmesi, daha fazla zaman istiyecek-ti. 3- Zaman zaman Peygamberimiz'e sorulan baz sorulara, Allah Kur'n yetleriyle cevap vermitir. Bylece, insanlara ve onlarn sorduu sorulara deer verilmitir. 4- Kur'n bir terbiye ve eitim kitabdr ayn zamanda. nsanlar eitmenin bir yolu da, birden deil, yava yava ve altra altra baz gerekleri retmektir. nsanlarn menf alkanlklarn ve kt huylarn terkedebilmeleri iin, belli bir zamana ihtiya vardr. Mesel, iki yasa bunun gzel bir rneidir. ki konusunda ilk gelen yet, ikinin zararnn daha fazla olduunu bildirir. kinci gelen yet, ikili iken namaza yaklamayn, buyurur. Bundan sonra gelen nc yet ise, ikinin btnyle ve kesin olarak yasaklandn bildirir. Bu tedrc metodu ok etkili olmu ve kesin iki yasa gelir gelmez, Medine sokaklarndan arap akmtr. nk, herkes, evinde bulundurduu arap kplerini devirip dkmtr. 5- Kur'n, slm'n esaslarn belli bir sralamaya koymu ve Mekke'de gelen ilk yetleriyle insanlarn inanlarn dzeltmitir. ncelii Allah'n varl ve birlii konusuna vermi, ondan sonra ibadet konularn bildirmitir. Kur'n'm geldii ilk yllarda inanlarn glendirmi olan mslmanlar, daha sonra bildirilen ibadetleri daha kolay benimsemilerdir. 150 / RETMENN NOT DEFTER - 3 6- Kurann, Peygamberimiz'e sorulan sorulara cevap vermesi, Peygamberimizin Allah'n elisi olduunun da isbat oluyordu. nk Peygamberimiz'e sorulan soruya dorudan doruya Allah cevap veriyordu. Pey-gamberimiz'in bilmedii veya tereddt ettii konulara, Allah cevap veriyor, bylece de O'nu dinliyenler, Kur'n'm Allah kelm (sz) olduunu daha iyi anlyorlard. Bazan da, meydana gelen olaylara, Cenab- Hak, gnderdii yetle zm gsteriyordu. Tabii ki, zaman iinde meydana gelen olaylara, ihtiya annda zm gsterebilmek iin, Kur'n'n da toptan ve bir defada deil, yet yet ve belli bir zaman dilimi iinde gelmesi gerekirdi. *** Ancak, 23 yl gibi uzun bir zaman dilimi iinde tamamlanm olan Kur'n, toptan ve bir defada gelmi gibi bir btnlk gsterir. Cenab- Hakk'm rettii biimde bir araya getirilip kitap olarak toplandnda, yetler arasnda hi bir boluk ve uyumsuzluk olmamtr. Tam tersine, hem yetler arasnda ok gzel bir uyum ve ahenk bulunur, hem de sreler arasnda birbirini tamamlayan ve aklayan salam ilikiler kurulur. 151 HAC BADET slm Dnyasnn Yllk Zirve Toplants Hac, slm'n be artndan biri. Varlkl ve salkl mslmanlarn mrde bir defa yerine getirmeleri gereken beinci art... Her lah emirde olduu gibi Hac'da da byk hikmetler, derin sebebler ve yce manalar var... nce u anlalmaldr: Allah ile kul arasna hibir perde ve vasta koymayan, Yaratc ya ortaklk manasn akla getirici hibir vesileyi kabul etmeyen dinimiz, Kabe'yi ziyaret etmeyi niin esas artlarndan saymtr? nsan, elini dorudan doruya Rabbine aabilir. Elini, gnln ve btn deruni dnyasn... Bu ata; bu manev ynelite, bu mcerred kullukta mahhasn yeri nedir? Kabe bir mahhas ve madd yap deil midir? Bunu anlayabilmek iin Kabe'nin manasn iyi kavra152 / RETMENN NOT DEFTER - 3 inak gerekir. nk O; maddi yapsnn ok tesinde ve stnde manevi manalar tamakta. Tevhid inancnn, tamamen maddeden uzak olan Birlik inancnn ve Bir olan Yaratc'nn mslmanlara hediye ettii mahhas bir semboldr. nk insan, sadece akl deildir. Akl Yaratc'nn birliine deliller bulur ve tatmin olabilir. nsan ayrca kalptir de... Kalp, yani sevgi, ak, duygu...

Birliini aklyla anlad Yaratc'y kalbiyle de sevecek. Onun akyla dolup taacak, mest olacak, alayacak... Bakaca sevdiklerini de o sevginin bir gerei olarak sevecek... te bu duygu cokunluunun zirveye ulap insan batan aaya lahi akla ve Reslllah muhabbetiyle ykad zaman ve makam, Hac ve Kabe'dir. Kabe, Hz. dem'e kadar dayanan ve fakat Hz brahim ile ykseldii kesin olan ilk mabet... Etrafnn gzellii ve baka maddi cazibeler dikkat ekmesin diye kurak ve orak bir yerde, tevhid inancnn ebediyyen dalgalanan sanca olarak ykselmitir. Bir odaktr Kabe... Btn renkleri, dilleri, rfleri, adetleri, milletleri ve kavimleri etrafnda buluturan, kaynatran, kenetletiren bir lh odak... Kabe etrafnda diller ayr, renkler ayrdr; fakat, bu ayrlklarda bir gayrlk yoktur. nk kalpler ve gnller tevhid inancnn cokun sevinciyle kanatlanm, kenetlenmi, birlemi ve btnlemidir. Bir zirvedir Kabe... Oradan Allah ve Reslllah akna Lebbeyk'lerle kanat alr. Byk ve lhi koro, yce Yaratc'ya yle seslenir: " Ya Rab! Davetine tekrar tekrar icabet ettim. Her emrini ifa iin divanna geldim. Rabbim! Senin her davetine uymak benim borcumdur. Senin saltanatnda ein ve ortan yoktur. Allahm! Btn varlmla sana yneldim. Hamd senindir, nimet senindir, mlk de senindir. Btn bunlarda senin, ein ve ortan yoktur!" 153 Bu samimi telbiyelerle boalan ruh bataryalar tekrar doldurulur, dolmu olanlar ta-rlr... Kalplerde iman nuru parldar. Hisler dolup taar da gzler yaarr, gnller nazlanr. Kabe, sanki canl bir organizmann kalbi olur da, hcresi mslmanlar olan muazzam vcuda taze ve temiz kan pompalar. Bunun iindir ki hac, Kurban hereyin Aah yo|unda iiyle ve dyla temizlenir; yka- feda edilebileceinin sembolik nr, gnahlardan da arnr, ifadesidir. anasndan yeni domua dner... *## Hac, kurbandr. Aktlan kanla, hereyin Allah yolunda feda edilebilecei gsterilir. Tevhid davasnn by Hz. brahim anlr bylece. nk O, en ok sevdii z olunu feda etmekten bile ekinmemiti de, Allah bu olay kurbanla sembolletirip bizlere bir ibret olarak tekrarlanmasn emretmiti. Hac, gnahlardan kanmaktr. Baka zaman mubah olanlardan bazlar bile yaplmayarak, her organ sadece Allah'a ynelir, emre uyar ve bu suretle onlar da teker teker Allah'a kurban edilmi olur. nk kurban, Allah'a tahsis etmek, O'nun iin feda etmek demektir. Allah iin hereyi feda ve kurban edebileceini gsteren m'min, zaten daha nce de btn kibir ve gurur alametlerinden soyunmu, ihrama brnmtr. Hac, ihramdr. Yani, btn sevdii ve holand gsterileri beyaz bir kefenle deitirmektir. Bylece zenginin, daha da zenginin, fakirin, Asyal'nm, Afrikal'nn birbirine eitlendii, farklarn ortadan kalkt bir dnyadr Hac... Maher meydannn kk ve fakat hametli bir manzaras Hac'da grnr. Ahireti, insann iliinde, ke154 / RETMENN NOT DEFTER - 3 miinde duyurur ve dnyann faniliini bir kere daha kmaz ve silinmez bir duyurula insann iine iletir. Hac, meakkatli bir imtihandr. Yorgunlua katlanma, alkanlklarn terketme, rahat ve zevki feda dolay-siyle onda cihad unsurlar var denilmitir. Hac, kiiyi mal ve mlkten, sevdiklerinden ayran bir seyahat olduu iin, onda Hz. Peygamberin Hicret'inden prltlar vardr. Hac'da cemre vardr. Yani eytan talanr. Bu Hz. brahim ile Hz. smail'in hatrasn canlandran bir semboldr ama, aslnda iimizdeki eytan'm kovulmasdr. Hac bu hareketiyle eytan'a att talarla der ki: "Ey eytan! Bana da o byk peygamberlere grndn gibi grnsen ve Allah'a isyana arsan, ben de onlarn izinden giderek seni ite byle talardm!" ***

Hac, siyas ve itima bir zirve toplantsdr. slm Birlii'nin en byk ve kapsaml dayanmasdr. Mslmanlarn hakkn savunma, imann yayma, birliini glendirme KONGRES'dir. Hac, slm dnyasnn Ortak bir Pazar oluturmalar iin en msait zaman ve zemindir. thalat ve ihracatn mslmanlar arasndaki akn dzenlemenin, birlikte i yapmann, ticaretin, irketlemenin kutsi ortamdr. Bakara Sresi'nin 198. yeti bu msaadeyi Mslmana vermitir. Bylece Hac, manevi feyiz ve bereketini engellemi-yecek bir tarzda maddi gelimeye de vesile klnmtr. *** Allah, akn iinde duyan btn m'minlere hacc zevkini nasip buyursun. 155 PEYGAMBER EFENDMZ NN OK LE EKT? Asl Zevk, Zenginlik ve Rahat Yeri, Cennettir Orta nc snfta, konumuz Peygamber Efendimiz'in hayat idi. Drt ders boyunca, btn snf deta nefes almadan, hatta teneffse bile kmak istemeden dinledi. Bu ne gzel bir Peygamber sevgisiydi. Dorusu, ben de ok heyecanlandm. Arada bir soru soranlar bile, konunun akn engelledii iin tepki gryorlard. Fakat, ba-zan o kadar ilgin sorular kyordu ki, mecburen cevaplamak durumunda kalyordum. te bu sorulardan biri de, snfmzn alkan rencilerinden Rasim'e aitti. Rasim diyordu ki: "Hz. Muhammed (s.a.v.), Allah'n en ok sevdii kul ve en byk Peygamber... Byle olduu halde, niin bu kadar aclara, eziyetlere urad, annesiz ve babasz kald? Bir anne-baba bile, elindeki btn imknlar ocuunun daha iyi, daha rahat ve daha mutlu olmas iin kullanr. Oysa ki Yce Allah, bir anne ve babadan, kyaslana156 / RETMENN NOT DEFTER - 3 mayacak kadar fazla efkatli ve merhametlidir. Peki, yleyse niin Peygamber Efendimiz'e daha rahat, daha zengin ve anneli babal bir hayat nasip etmedi? Soru gzeldi. Herkesin de ilgisini ekmiti. Bu bakmdan da, dier baz sorularda olduu gibi, "Hocam, bo verin, siz konuyu anlatmaya devam edin" diyen kmad. "Hadi bakalm" dedim, "kim bu soruyu cevaplarsa, szlden tam not alacak." Snf derin bir sessizlie gmld. Sadece Nazan konumak istiyordu: Hocam, Peygamberimiz'in byle ileli, fakir, annesiz, babasz olmas mutlaka daha iyiydi. Eer bu hal daha iyi olmasayd, Rabbimiz, O'nu bu ekilde yaatmazd. Nazan'n bu cevab ile snfn sessizlii bozuluverdi. Bunu biz de biliyoruz! Amma da cevap ha! Diyenler oldu. Aslnda, Nazan da cevabn beenmemiti. Ancak baka aklama da kmad. Onlara konuyu ylece zetlemeye altm: Peygamber Efendimiz'e, kainat apnda bir byk grev verilmiti. Allah'n unutulmu olan dinini, yeniden ve en mkemmel ekilde temsil etmekle ykmlyd. Yklendii bu byk grevi, tek bana ve hakkiyle yerine getirebilmek iin, ok salam, direnli ve dayankl olmalyd. nk, karsnda ok kalabalk ve acmasz bir inanszlar kitlesi vard. Bu bakmdan, daha ocukluundan itibaren, hayatn btn aclarn yaad. Hayat okulunun en zorlu imtihanndan geti. Byle olduu iin de, hi bir zorluk, eziyet, ikence ve saldr O'nu yldramad. Peygamberimiz, bizim iin her bakmdan rnektir. Bu sebeble, hayatn ac, tatl her halini yaayarak, o olaylarda bizlerin nasl davranmamz gerektiini gstermeliydi. zellikle de, zc olaylarla karlaanlar, bun157 larm ok daha arn Peygamberimiz'in de yaadn dnp, dayanma glerini artrsnlar, moral alsnlar istenmitir. Peygamber Efendimiz'in yaad hayat, baar ve mutluluun, ancak Allah'a ballkla mmkn olduunu gsteriyor. Para, makam ve sayca okluk nemli deil. manla zenginlemi bir gnl, bunlarn hepsinden daha gldr.

Salam bir imanla, ekilen ileler sevince dnebilir. Hakk ve hakikati savunanlar, dnyann geici zevklerinden mahrum kalsalar da, ebed bir mutluluun bitip tkenmez zevkini tatm olurlar. Peygamber Efendimiz, en gl, en zengin ve en zalim insanlara kar mcadele etmi ve sonunda kazanmtr. Bylece, imann stnln gstermitir. Eer, kendisi de maddeten gl, zengin olsayd, Allah'n yardmyla i yaptn, O'nun gcyle baardn gsteremezdi. Kazanan tarafn, hak, hakikat ve iman olduu tam olarak anlalamazd. Oysa ki, Peygamberimiz'in karsnda bulunan gller, zenginler ve madd adan stn durumda bulunanlar, btn zulmlerine ramen malup olmulardr. Bylece imann stnl iyice anlalmtr. Geree hizmet etmeyen servetin, iktidarn ve gcn ' Dnya hayat meakkat, sknt, yorgunluk yeridir. Sevin ve rahatlk ise hirettedir. 158 / RETMENN NOT DEFTER - 3 de geersizlii ortaya kmtr. Ayrca, fakirliiyle iftihar eden ve gerekten yoksul bir hayat yaayan Peygamberimiz, asl nemli ve kalc olann ahiret zenginlii olduunu da yaayiyle gstermitir. u da nemli bir gerektir ki, Cenab- Hak, "eer bir kulunu severse, ya onu kalben dnyaya kstrr, ya da dnyay ona kstrr." Bylece gnln ebed yurt olan hirete evirir ve onu kazanmaya yneltir. Bu gerei en iyi bilen Allah Resul de, ayana gelmi olan dnya zenginliklerini deil, gnll olarak, hiret saadetini semitir. Geici olana deil, kalc olana nem vermitir. PEYGAMBERMZN YAAYII, HRETN VARLIINI SBATLAR Peygamberimiz'in bu davran, hiretin varln is-batlar. Dnyann bir alma alan ve hiretin tarlas olduunu gsterir. Asl zevk, zenginlik ve rahat yeri Cen-net'tir. Burada ektiklerimizi orada bieceiz. Dnyada ekilen aclar, ileler ve hakszlklar, insan Cennet'e lyk hale getirir. Zaten bu lemdeki zevkler, keyifler, neD'nya hayat, bir alma alan ve hiretin tarlasdr. Asl zevk, zenginlik ve rahat yeri Cennettir. Bu dnyadaki zevkler ve keyifler, hep snrl ve aclarla karktr. 159 eler, hep snrl, hep aclarla karktr. Saf sevinler ve acsz lezzetler, ancak Cennet'tedir. Peygamberimiz'in katland aclar, bizlere de acya kar dayanma gc verir. O'nun ektiklerine bakarak, bizim bamza gelenlerin ne kadar nemsiz olduunu anlarz. Peygamber Efendimiz'in lme kar tavr da bize g verir. lmn, hiret lemine girmek zere bir pasaport olduunu anlarz. O'nun ektiklerini dnmek nasl bizim aclarmz azaltrsa, lme bak tarz da, korkumuzu azaltr. air ne gzel sylemi: Budur perde arkasndan en gzel haber, Hi gzel olmasayd, lr myd Peygamber. PEYGAMBERMZ NN KSZ VE YETM D? Dersimiz sona erdiinde, Rasim, nemli bir noktay hatrlatt: Hocam, btn bu anlattklarnz ok gzel... Ancak, Peygamber Efendimiz'in ksz ve yetim oluunun hikmetine dokunmadnz. Evet, gerekten de o konuyu unuttum. Eer biraz daha sabrederseniz, ksaca zetliyeyim. Baktm, herkes istekli. Peygamber sevgisinden gelen bu meraklarn tebrik ettikten sonra, unlar syledim: Hereyden evvel, Allah'n en sevgili kulu olan Peygamberimiz'in, hem anasz, hem de babasz yetimesi, ayn durumdaki insanlara bir gzel teselli verir. Anasz, babasz kalmalarnn acsn azaltr. Anneden, babadan yoksun kalm olanlar, Peygamberimiz'in hayatna bakarak, mitsizlii bir yana atp, gelecee hazrlanma evkini kazanrlar. Anne baba desteinden mahrum olarak da, istikballerini kurtarmann mmkn olduunu anlarlar. Cenab- Hak, Peygamberimiz'i, annesiz ve babasz brakm, O'nu bizzat kendi terbiyesiyle yetitirmitir.

_ J0f r 160 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Muhakkak ki, Rabbimiz'in rahmet ve efkati, btn anne babalarnkinden ok daha genitir. O'nu bulan hereyi bulmu, O'nu kaybeden ise, hereyi kaybetmi demektir. Peygamberimiz de bir hadisinde, "Beni Rabbim terbiye etti. Ve terbiyemi ne gzel etti." buyurmutur. Byle bir durum ise, anneli babal olmaktan ok daha byk bir mazhariyettir. Biz Mslmanlar hiretin varlna kesin olarak inanrz. Bu bakmdan, dnya hayatnda anne baba sevgisi grmemi olmak, onlardan ebediyyen yoksun kalmak deildir. Burada erken yitirdiklerimizi, inaallah ebed lemde kaybetmemek zere bulacaz. Bu konuda ok nemli olan bir nokta da udur: Eer Peygamberimiz'in anne ve babas, O'nun peygamberlii srasnda da sa olsalard, sevgi ve sayg trafii karmakark olurdu. Anne baba sevgisiyle, Peygamber sevgisi atrd. nk, bir Mslman, Allah'tan sonra en ok Peygamber Efendimiz'i sevmek ve saymak zorundadr. Yine bir Mslman, dnyada en ok anne babasn sevmek durumundadr. Allah'tan sonra, anne babaya itaat emredilmitir. Oysa ki, Peygamberimiz, anne babadan daha fazla sevilmek ve itaat edilmek makamndadr. te Yce Allah, Peygamberimiz'in anne ve babasn, daha ocukken ebed leme almak suretiyle bu elikiden onlar kurtarmtr. Bunu yle bir misalle daha iyi aklayabiliriz: Baba-oul olan iki asker dnnz. Olu babasndan daha yksek rtbeli olduunda ortaya nasl bir durum kacaktr? Evlat, babasna sayg gstermek zorunda, baba ise oluna grev gerei kesin bir itaat iinde bulunmakla ykml... Ne kadar zor bir durum deil mi? Zaten, Peygamberimiz'in anne ve babas, O'nun peygamberlii srasnda sa olsalard, onun ektii ilelere katlanamazlard. Bu bakmdan da, onlarn Peygamberi-miz'den ok nce hirete gmeleri, Cenab- Hakk'm rahmeti gereidir, denilebilir. 161 JQ EYTAN SEVAP KAZANABLR M? Herkes hirette Yaptnn Tam Karln Bulacak "eytan ancak cehennemlik olmanz iin sizi kendi tarafna davet eder." (Fatr, 6) imdiki genlerimizin en ok sevdiim yanlarndan biri de, dnmeleri ve dndklerini sylemeleridir. Merak ediyorlar, dnyorlar ve anlamak istiyorlar. Duyduklarna hemen inanmak yerine, irdeliyorlar, delil aryorlar ve hakikate ulamak abas iinde bulunuyorlar. Ben, genlerimizin bu tavrlarndan ok memnun oluyorum. Zira, dnmek, aratrmak aslnda Kur'n-1 Kermin emridir. Bir ok yet, dnmemizi, aklmz iletmemizi istiyor. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) "Bir saat dnmenin 60 yllk nafile ibadetten daha hayrl olduunu" sylemitir. Orta nc snflarda din dersindeydim. Cenab- Hakk'n adaletinden bahsediyoruz. En kk bir iyiliin, en ufak bir ktln dahi karlksz kalmayacan aklyorum. Genler, dnya hayatnda gerek adaletin bir trl 162 / RETMENN NOT DEFTER - 3 uygulanamadndan yaknyorlar. te bu sebeble, hiretin varl nem kazanyor. Ancak orada, herkes hakettiini bulacak... Burada cezadan kurtulanlar, ya da iyiliklerinin karln alamayanlar, br lemde yaptklarnn tam karln alacaklar. yi ki hiret var. Yoksa, birok hakszlk, yapann yanna kr kalacakt... Cenab- Hak, yaptmz iyilikleri sevablarla karlayaca gibi, sebeb olduumuz gzel eyleri de deerlendirecektir. Tabii, ktle sebeb olanlar da gnah kazanacaklardr. Bu bakmdan gnah ilemememiz gerektii gibi, bakalarnn ilemesine sebeb de olmayacaz. Szmn burasnda, snfn zekilerinden Enes elini kaldryor: Hocam, yanl anlamadysam, bu dnyada herkes sebeb olduu iyilikler iin de sevap kazanacak deil mi? Evet. Sebeb olduumuz iyilik, ya da ktlklerin de karlm greceiz.

 Bu durum herkes iin geerli midir? Elbette... Peki, eytan iin de geerli midir? Tabi eytan da, sebeb olduu ktlklerin gnahn ekecektir. Enes'in tavr deiiverdi. Gzlerinden zek fkryor-du. Peki yleyse, eytan sebeb olduu iyiliklerden dolay sevab da kazanacak m? Bu soru zerine snf birden karverdi. Enes'in arkadalar konuyu kavrayamamlar, eytan sevap kaza163 nabilir mi? diye barmaya balamlard. Durun bakalm genler! nce Enes'in ne sylemek istediini anlayalm. Sonra herkes dncesini, ya da itirazn ifade etsin. Btn snf, byk bir merak iinde Enes'e bakyordu. Fakat, o kendinden emin tane tane konutu: Hocam, daha nceki derslerimizde de geti. Bir eye sebeb olan, onu yapan gibidir. Bu kurala gre, kim neye sebeb olduysa, mutlaka onun karln grecektir. Yine siz anlattnz ki, eytan, insan srekli gnaha arr. imize ktlk tohumlar eker. Fakat bizler, eytan' dinlemezsek, iimize att ktlklerin peinden gitmezsek, sizin tabirinizle, bize her yaklatnda tekmeyi vurup onu yanmzdan uzaklatrrsak, sevap kazanrz. Bu duruma gre, eytan, bizim sevap kazanmamza sebeb oluyor. Peki bu ekilde sevab kazanmamza vesile olmasndan dolay, Seylan'n da bir kazanc olmas gerekmiyor mu? Bu soru zerine snf kuatan aknlk, ksa srede yerini dnceye brakt. Ve doru bir dnce ile, Enes'in sorusu da cevabn buluverdi. Hep birlikte bulduumuz cevab, ylece zetleyebiliriz: Evet, eytan gerekten de iyi insanlarn sevap kazanmasna sebeb olur. O'nu dinlemeyenler, etkisinde kalmayanlar, ard gnahlara itibar etmeyenler sevap kazanrlar. Fakat, eytan, insanlar gnaha arrken, amac, onlar kandrmak ve gnah iletmektir. Yani, niyeti bozuktur, ktdr. Bu bakmdan da, gnah ile-temeyince zlr, kahrolur. Dolaysiyle de, eytan' dinlemeyerek kazanlan sevaplardan onun hibir pay yoktur. Tam tersine, her arsndan, sonucu ister gnah, ister sevap olsun, onun zarar vardr. nk, niyeti zarar vermektir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.): "Yaptnz iler, ni164 / RETMENN NOT DEFTER - 3 yetlerinize gre deerlendirilir" buyuruyor. eytan da, niyetine uygun kazanacana gre, her iinde ve giriiminde sadece gnahn / \ oaltr, kesinlikle sevap kaI zanamaz. Bunu bir rnekle aklayalm: Bir taksi srcs dnnz. Arabasna iki gz grmeyen bir yolcu alm... Arabasn ok hzl kullanyor ve hibir trafik kuralna uymuyor. Bu src, gzleri grmeyen yolcuyu gitmek istedii yere gtrmekten ok, kendi keyfini ve macera tutkusunu tatmin etmek istiyor. Fakat, bu kuralszlk ac bir sonla noktalanyor. Mthi bir kaza yapyor. Hasarl arabasyla yolu kapatyor. Ancak, bu korkun kazann neticesinde, bir ok olay meydana geliyor. Gzleri grmeyen yolcu grmeye balyor. imdi dnelim: Bu akn src, yolcunun grmesine sebeb olduu iin mkafatlandrlr m? Hayr, tam tersine, sebebiyet verdii kaza iin cezalandrlr. nk, amac, yolcunun gzn amak deildi. Kendi hevesini, hrsn ve macera tutkusunu tatmin etmekti. Yaptmz ilerde niyet ok nemlidir. Baz spor karlamalarnda da dikkatimizi ekiyor. Hakem, ayn hatay deiik biimde deerlendiriyor. Yaplan hareket bazan cezalandrlyor, bazan da oyun devam ediyor. Niin? nk, hakem oyuncunun maksadna bakyor. Kasd olarak yaplmamsa, cezalandrmyor. Mesela, futbolda, oyuncu topa eliyle dokunursa, bu hareket cezalandrlyor. Ancak, top gelip, istei dnda oyuncunun eline arparsa, bu durum ceza sebebi saylmyor.

Evet, yaplan ilerde niyet ok nemlidir. Bu bakm<&* 165 dan, namaz, oru gibi ibadetlerimizde niyet etmek art vardr. Yanl niyetlerle veya niyet etmeksizin yaptmz ibadet, geersiz saylyor. eytan'm niyeti daima Allah'a isyan ve insana gnah kazandrmak olduu iin, sevap kazanmas da sz konusu deildir. Bununla birlikte, eytan, Cehennem'de mr boyu acl bir hapse mahkm edilmi, idama, yani yokluk cezasna arptrlmamtr. Bylece, eytan'a da, yaama hakk verilmitir. Hem bu dnyada, hem de hirette. Cehennem'de bile olsa yaamak, yok olmaktan daha iyidir. Konumuzla pek ilgili deil ama, nemli bulduum bir hususu da belirtmek isterim. Bir insann kusur ve gnahlar, onu Allah'a dua etmekten alkoymamal. Tam tersine, gnah ve kusur duay artrmal... Allah'tan mit kesmemeli ve balanmay umarak duaya devam etmeli... Zira, Allah, yaratklarn en kts olan eytan'm: " Ya Rabbi, bana kyamete kadar sre ver", eklindeki istek ve duasn bile kabul etmitir. 166 / RETMENN NOT DEFTER - 3 BEKLESELERD Bir eski in iirinden adapte ettiim msralar rencilerim ok beendiler. naallah okuyucularm da beenirler: Bekleselerdi Niin anlamaz u insanlar, Meyve toplamak iin aac talarlar. Bekleselerdi, Onlar, kendiliklerinden deceklerdi... Peinden koarlar kck karlarn, Nefes nefese kalrlar. Bekleselerdi, Onlar kendiliklerinden geleceklerdi... Fakat u anlamsz savalara ne demeli? ; Hele kardein kardele kavgas neden? Bekleselerdi, Onlar, zaten leceklerdi... 167 BENM M DEL K... lkel ve Bencil Bir Anlay "Bencillik, nefret edilecek bir eydir. " ' (Pascal) Dinimizde, yaplmas en kesin kurallar, farzlardr. Farz, dorudan doruya Allah'n emri demektir. Farzlar da ikiye ayrlr: 1. Farz- ayn: Mutlaka herkesin bizzat yapmas gereken ibadetlerdir. Namaz, oru ibadetleri gibi... Bu trl ibadetleri kimse kimsenin yerine yapamaz. 2. Farz- kifaye: Bu da herkesin mutlaka yapmas gereken bir ibadet eididir. Fakat, Mslmanlardan bir ksmnn yapmasiyle, dierleri sorumluluktan kurtulmu olurlar. Yapanlar sevap kazanr, yapmayanlar ise, gnah kazanmazlar. Bunun da rnei, cenaze namazdr. 168 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Bir lkede drt kii yayormu... Bunlarn adlar da, HERKES, BRS, HERHANG BR ve H KMSE imi... Bir gn yaplmas gereken ok nemli bir i ortaya km... Ve HERKES, BRS'nin bu ii yapacandan eminmi. Geri ii, HERHANG BR de yapabilirmi ama, H KMSE yapmam. BRS bu duruma ok kzm. nk i, HERKESM iiytni. HERKES, HERHANG BR'nin bu ii yapabileceini dnyormu. Ama, H KMSE, HERKES'in yapamayacann farknda deilmi. Sonunda, HERHANG BR'nin yapabilecei bir ii, H KMSE yapmad iin, HERKES BRS'ni sulam... naallah bu lke, bizim lkemiz deildir.

Ancak, farz- kifaye olan cenaze namazna hi kimse katlmazsa, orada yaayan btn Mslmanlar sorumlu olur, gnah kazanrlar. Bilinli Mslmanlar, dorudan kendilerinin sorumlu olmad grevleri de, gnll olarak stlenirler. nk, bilirler ki, toplumu ilgilendiren nemli bir ite, "neme lzm" demek, o iin yaplmamas demektir. Bu bakmdan, yklendikleri iler sebebiyle de byk sevaplar kazanrlar. ou zaman insanlar, kendi ahs ilerine gsterdikleri nemi ve zeni toplumsal ilerde gstermezler. Oysa ki, toplumun ii de kendilerini ilgilendirmektedir. Zira bu tr ilerin de hem zarar, hem de faydas, yine tek tek insanlara aittir. Mesel, herkes evini temizlemeye alt kadar, sokan temiz tutmaya zen gstermiyor. Oysa ki, sokan temizlii, ya da pislii de, herkesten nce orada yaayanlar ilgilendirir. Evinin pn sokaa boaltan insanlar, temiz olduklarn deil, bencilliklerini isbatlarlar. 169 Bu tr insanlar, toplumsal ileri hep devletten, belediyeden, ya da bakalarndan beklerler. "Neme lzm, bakas dnsn" demek ok ilkel bir anlaytr. Herkes ii birbirine brakrsa, o i hibir zaman yaplamaz. MADDEC ANLAYI NSANLARI IKARCI YAPIYOR nsanlar maddeci olduka hizmetten kayorlar ve sadece kendi gn birlik karlarnn peinde kouyorlar. Halbuki hepimiz gemideyiz. Nasl ki, bir gemideki btn mrettebat, tehlike annda hep birden gemiyi kurtarmaya alrlarsa, biz de su alan lke gemisini kurtarmak iin hep beraber elele vermeli deil miyiz? Zira Allah korusun, gemi batarsa, zarar herkese ait olacaktr. Ne yazk ki, dilimizde bir takm kt deyiler var. Mesela, bazlarmz, "grdn bir i, hemen sv, grdn bir a, hemen yana" diyorlar. Byleleri i ve emek ktnda en arkaya, cret datmnda da en ne frlyorlar. Byle dnen insanlarla, hibir ciddi i baarya ulatrlamaz. Zaten, bu tr tembel akgzlerin kendilerine de faydalar olmaz. Kendisine, lkesine ve btn insanla faydal olanlarn ls, hizmette ve i zamannda en nde, cret paylamnda ise en gerilerde bulunmaktr. Eski devirlerde, bir Kral, lkesinde yaayanlarn sorumluluk bilincini lmek istemi. Bunun iin de yle bir arda bulunmu: Bu gece sabah ortalk aydnlanncaya kadar, herkes sarayn bahesindeki byk havuza st getirip boaltacak. .. Emri duyan insanlar, hava kararr kararmaz, ellerinde kocaman kovalarla sarayn byk havuzuna tanmaya balamlar. 170 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Sabahn ilk klariyle Kral, saraynn balkonuna kp bu havuza bakm. Byk bir aknla ve hayal krklna uram. nk, havuz st ile deil, bulank bir su ile dolup tam. Neden mi? nk, vatandalarn byk bir blm, "canm, gecenin bu saatinde bizi kim grecek" diyerek, st yerine su getirmiler havuza... Pek az kii, emre uyarak st getirmi. Bundan dolay da havuz, stle deil, sadece st bula ile dolmu. Byk ounluk, "nasl olsa herkes st getirir, bizim su arada kaybolur" diye dnnce, deta kimse st getirmemi. Tabi, sonuta da hep birden mahcup olmular. Gl bir lke iin, vatandalarn, "neme lzm" yerine, "bana lzm" dncesinde olmalar gerekir. "Kimse yoksa, ben varm" dncesiyle lkeler ayaa kalkabilmitir. Bizim tarihimizde bu anlayn ok gzel rnekleri vardr. Savalarn tehlikeli anlarnda, insanlar lmle burun buruna getirecek, kurtuluu zor, dn ise imknsz gibi grnen grevler kmtr. Byle tehlikeli grevler iin gnlller arandnda, komutanlar armlardr. nk, o kadar ok gnll feda kmtr ki, bunlar grev paylamnda, aralarnda tartmak zorunda 171 bile kalmlardr.

Elbette bu gzel haslet, Peygamberimiz'den ve O'nun kutlu sahabesinden ilhamldr. nk, onun ordusunda ocuklar bile cihad gnlls idiler. Bu bakmdan, sava saflarna katlmalar uygun grlmeyen ocuklar zlmler, deiik denemelerle Peygamber Efendimiz'in kararn etkilemeye uramlardr. Byle bir duygu ile insan manev apn geniletiyor, byyor. nk, himmeti, gayreti, abas milleti iin olan bir kimse, "tek bana kk bir millet" saylr. Bir insann deeri, ne iin altna baldr. Hayatmzn gayesi, ne kadar deerli ise, biz de o kadar deerliyiz. Bu adan, sadece madd kar iin, ya da yemek, imek ve elenmek iin yaayanlar, kendi elleriyle kendi deerlerini dryorlar demektir. Evet, ne iin alyorsanz, o kadar deerlisiniz. deallerimizin ycelii, bizi de yceltir. Bu sebebledir ki, en kymetli i, Allah'n rzasn kazanmak iin yaplandr. nk, btn dnyev kazanlar geer gider. Allah iin yaplanlar ise, hiret az olarak kalr. kinci Dnya Sava'nm sonunda, Almanya ve mttefikleri yenilmi ve teslim olmular. Sava bitmi. Fakat, kk bir Alman birlii, bu sonutan habersiz olarak, direnmeye devam ediyor. Onlar epeevre kuatan Rus askerleri, megafonlarla seslerini duyurup, teslim olmalarn istiyorlar. Almanlar kabul etmiyor. Rus komutan diyor ki: Sava oktan bitti. Almanya btn cephelerde teslim oldu. Siz de teslim olunuz. Zira artk Almanya yok! Alman birliinin komutan ise, onlara yle seslenir: Madem ki, biz buradayz ve hala varz. yleyse Almanya vardr! Ve atee devam eder. 172 / RETMENN NOT DEFTER - 3 karc ve bencil insan kendi bindii dal kesen aklsz kiiye benzer. HERKES ZERNE DEN YAPMALI! ou insan, kendini ve almasn kmser. "Ben ne yapabilirim ki?" der. Ya da, "yalnz benim abam ne ie yarar" diye dnr. "Bir iekle yaz gelmez" dncesinde olanlarn da says az deildir. Oysa ki, "hereyden nce, ben zerime deni yapmalym" fikri daha dorudur. "Kimse yapmyorsa, ben yapmalym" dncesi, insann karakterini gsterir. Baz iler de, bir nc bekler. ok nemli meselelerin halli, ilk nce, bir kiinin nderliiyle balamtr. u sz hi unutmamalyz: Bazan bir nal, bir at kurtarr. Bir at, bir ordu kurtarr. Bir ordu ise, bir milleti kurtarr. Evet, insan kendini ve yapaca ii asla kmsememelidir. nemli olan doruyu, iyiyi ve isabetli olan yapmaktr. Yaptmz i doruysa, kalabalklarn aksini yapmasnn hi bir nemi yoktur. Hele de, yaplmas gereken bir can kurtarmaksa, bir imana hizmet etmekse, bakalar173 nn vurdumduymazl ne nem tar... Geen sene bir gazete haberi grm ve ok zlmtm. stanbul'un en kalabalk yerlerinden biri olan Eminn'nde, bir kaldrm kenarnda yoksul bir kadn acyla kvranyor. nsanlar bu perian manzaraya bakp geiyorlar. Sadece bir turist kadn, dilini bilmedii bu zavallya yardm etmeye alyor. Gazetenin bal da ok ilginti: "Dnya tersine mi dnd?" Evet, gerekten de biz byle deildik. Nasl ve ne se-beble bu hale geldik? Bir baka gn de, ben ayn yerde bir kavgaya ahit olmutum. ki gen vuruuyorlar. Etraflarn evirmi kalabalk ise. onlar aralayaca yerde, "vur! vur! vur!" diye baryor, adeta bir film sahnesi seyreder gibi, kavgaclara tezahrat yapyorlard. Oysa ki, Peygamber Efendimiz, "Bir ktlk grdnz zaman onu elinizle dzeltin. Buna gcnz yetmiyorsa, dilinizle engellemeye aln. Buna da imkannz yoksa, kalbinizden bu fenal ktleyin" buyurmaktayd. Ve bir yet, "Kim, haksz yere birini ldrrse, btn insanlar ldrm gibi, kim de bir kiinin yaamasn salarsa btn insanlar diriltmi gibidir" buyuruyor.

Gerek bir Mslman, deil insana, hibir canlya kyamaz. Hereyi, Cenab- Hakk'm eseri ve sanat bilir. Bu bakmdan, canl cansz her varlk, Msl-mandan sadece sevgi, sayg ve ilgi grr. # ty *$** &* Eskiden, dalarda, ba r' '"" ^ ^ ^ ve bahelerde, tenha yer^ lerde gezen baz dindar kimseler, ayaklarna halhal ^ 174 /RETMENN NOT DEFTER - 3 takarlarm. Adm attka, ayaklanndaki halhalin sesini duyan bcekler kasnlar da, kazara ezilip zarar grmesinler diye... Atalarmz, insan hayatn kolaylatracak pek ok vakf kurmular. Yoksullara, hastalara yardm etmeyi amalayan bu vakflarn yan sra hayvanlar da dnlm... Hasta ve yaral hayvanlar tedavi etmek ve zorlu k artlarnda a kalan yabani hayvanlar doyurmak maksa-diyle kurulan vakflar bile vardr. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), bir kediyi a brakarak lmne sebeb olan kiinin Cehennem'e gideceini, susuzluktan lmek zere olan bir kpei sulayan bir kadnn da Cennetlik olduunu bildirmitir. slmiyet, efkat ve merhamet dinidir. Bu bakmdan, Peygamberimiz (s.a.v.), "Ben af ve merhamet peygamberiyim, gazap ve kzgnlk peygamberi deil" buyurmutur. Bu sebeble de, kendisine olmadk azap ve ikenceleri yapanlar, hatta canna kastedenleri affetmi, asla intikam almay dnmemitir. O'nu ldrmeye gelenler bile onda, ebedi bir saadetle dirilmilerdir. 175 OK EY FARKEDER Gen bir adamd. Fakat merhameti, efkati olgunlamt. Gzalabildiince uzayan sahil eridinde koturup duruyor, kyya vurmu deniz yldzlarn tekrar okyanusa atmak iin, nefes nefese yaryordu. Onun bu mthi telan bir sre seyreden yal bir adam, yaptna bir anlam veremedi ve seslendi: Ne yapyorsun evlat? Dn gece frtna vard. Dalgalar, deniz yldzlarn karaya savurmu. Onlar kurtarmak iin, lmeden nce tekrar denize atyorum. Yal adam, mitsizce ve ac bir tebessmle konutu: Ama evlat... Sahil kilometrelerce uzun... Deniz yldzlar ise, saysz denecek kadar ok... Sonunda ne far-kedecekki?.. Gen adam, kumsaldan alp, denizin serin sularna brakt bir deniz yldzn gstererek dedi ki: Fakat, bunun iin ok ey farkedecek... ^ 176 / RETMENN NOT DEFTER - 3 M HZNL BR VEDA Her Son, Yeni Bir Balangtr "Kkszlk, en acnacak bir kszlktr." (Vehbi Vakkasolu) Veda etmenin, ayrlmann, Allah'a smarladk demenin hznsz pek olmaz. Ancak, baz vedalar, daha hznl, daha buruk oluyor. Ben de, ok hznl bir "elveda"y 1995 ylnn 28 ubatnda yaadm. ok, ok sevdiim rencilerimden ayrldm. nk, o gn emekli olmutum. Ancak, rencilerime olan gerek sevgimi o gnden sonra anladm. Onlar o kadar ok zledim ve aradm ki... Dorusu, bu sevginin bylesine youn olacan ve beni bu derece etkiliyeceini tahmin edememitim. Gnlerce bu ayrln tesirinden kurtulamadm. Geceler boyu uykusuz kaldm. Uyuyabildiim zaman da, ryalarm onlarn teriemiz hatralar ssledi. Yine dersler yaptk, sohbetler ettik, muhabbet teatisinde bulunduk. 177 dm zaman onlarn ilgileri ve sevgileriyle sndm. Ziyaretleriyle rahatladm. Telefonda bir merhabala-ryla glendim. Mektuplaryla kendime

geldim. Ve bir daha anladm ki, onlar benim hereyim olmular. Onlarsz bir dnya benim iin hep noksan ve eksik grnecek... te bu eksiklii, artk, Allah nasip ederse, satrlarla, sayfalarla doldurmaya alacam. Btn lkemizi bir snf haline getiren almalar yapmak istiyorum. Eski, yeni btn rencilerime, henz bizzat tantm okuyucularma, radyodan, televizyondan merhaba dediim, konuma ve konferanslarla seslendiim deerli dostlarma, hepinize, herkese, MERHABA demek istiyorum. Almak ve vermek istiyorum. renmek ve retmek istiyorum. zellikle bugnlerde daha ok muhta olduumuz bir sevgi iletiimi kurmak istiyorum. Bylece, kk snflarda olan, btn vatan sathnda yaamay diliyorum. Eminim ki, bu dilek, hepimizin dileidir. "Beikten mezara kadar renmek", rendiklerini dostlaryla paylamak, paylamann verdii emniyeti, huzuru, sevgi ve sayg ortamn, daima, daha youn yaamaya alarak geniletmek... Bu bakmdan, ben kendimi retmenlikten kopmu gibi hissetmiyorum. Aksine, yaygn bir eitim-retim seferberliine terfi etmi gibi gryorum. imdi, her yeri snf, herkesi renci gibi grmenin yan sra, kendimi de yeniden renmeye balayan ve renecek ok eyi olan bir konumda gryorum. Gen kardelerimin hzna yetimeye alyorum. Onlarn dncelerinden, duygularndan yararlanyorum. nk, onlarla kendimi yeniliyorum ve yaanan hayatn dna dmekten kurtuluyorum. Genlerle kaynamak, konumak, insana genlik as yapyor, heyecann, enerjisini artryor. Her yataki dostlarma bunu tavsiye ediyorum. Bilhassa, olgun ve an178 / RETMENN NOT DEFTER - 3 layl genlerle sohbet etmek, yallara hayata balayc, gnmz aklayc ve yaama sevinci verici bir ila gibidir. Genler de byle sohbetlerden tecrbe kazanrlar. Geleceklerine k tutan hazr birikimlere kolayca ularlar. Hereyi, bir de kendileri denemekten kurtulurlar. Bunun iin, "akll insan, bakalarnn tecrbesinden yararlanandr" denilmi... Genler, yaanm uzun bir mrn sonularn ve ondan karacaklar gzel dersleri nlerinde, yanbalarnda ok kolay ve zahmetsiz bulabilirler. Bir Fransz atasz, "genler bilebilse, ihtiyarlar yapabilse" diyor. te btn mesele budur. Bilebilen genlerle, yapabilen yallar bir araya getirmek... Eer, genler yallarn tecrbelerinden yararlanabilirler, yallar da onlardan g ve enerji alabilirlerse, mesele yoktur. Aksi halde, genler, "Amerika'y hep yeniden kefetmeye", yallar da sahip olduklar deneyimlerle, bir kede kendi yalnzlklarn yaamaya devam ederler. Bu durum nesillerin birbirinden kopmas ve toplum hayatnn da zayflamas demektir. nk, hayat devamllktr. Her nesil, bir ncekilerin tecrbelerinden yararlanarak, daha ileriye gitmek zorundadr. Bu bakmdan, genler eskileri kmsememeli, deersiz bulmamal, yallar da onlar anlamaya almaldrlar. Kkszlk, en acnacak bir kszlktr. Bizler, "kk gemite olan bir gelecein" temsilcileri olmak zorundayz. Bugnn kk dn olduu gibi, yarnn temeli de bugndr. Yallar dnmz, genler ise gelecei-mizdir. Hz. Ali (r.a.) "ocuklarnz yaadnz aa gre deil, onlarn yaayaca zamana gre yetitiriniz" diyor. Bu bakmdan, hereyi kendilerine ve dnemlerine gre dnen ana-babalar, genlerin geleceini karartm olurlar. 179 Her ey gelecee gre ayarlanmal. Genler de gelecee gre hazrlanmal. Ancak, unutmamal ki, gelecein temelleri gemite atlr. Gemii yok saymak, gelecei tehlikeye atmak demektir. Nesiller arasndaki irtibat, ilikiyi salam kurabilmek iin, eitimcilerin emekli olmamas gerekmektedir. Baka bir deyimle, herkes kendisini eitimci saymal ve lnceye kadar, birikimlerini geriden gelenlere aktarmaldr. Bu bakmdan, ben kendimi emekli olmu saymyorum. Emekliliim, sadece kat zerinde kalan bir formalitedir.

Bu dncelerle, rencilerime elveda derken, hznm biraz azalyor. imdiden sonra, onlarla daha samimi ilikiler iinde olmak, arkadaa, dosta yanlarnda bulunmay srdrmek istiyorum. Bir kpr olmay dnyorum. Genlerin, zerinden geip daha ileriye, daha aydnlk, daha gzel, daha huzurlu geleceklere yrd bir mtevazi kpr olmak. .. Btn hedefim budur. Yatlarmla onlar arasnda ba kurmaya alacam. Bu zor grevi, sevgiyle baaracama inanyorum. Onlar bizim ocuklarmz... Onlar bizim canmz, cierimiz ve geleceimizdir. Genlerin hatalarnda da, sevaplarnda da, nemli lde bizlerin pay vardr. nk onlar bir ok bakmdan bizim eserimizdir. Bundan dolay, onlarn yanllarn tenkit ederken, daha insafl ve efkatli olmak mecburiyetindeyiz. Tabii genler de, bizleri deerlendirirken, gemiin artlarn hesaba katmal ve sulamak yerine ders almay, yanllar tekrarlamamay hedeflemelidirler. Her son, bir yeni balangtr. Ben de, "elveda" ile birlikte ve ayn anda, "merhaba" diyorum. Eski ve fakat eskimeyen gen dostlarm yeniden selamlyorum. Birliimiz, beraberliimiz bitmesin istiyorum. nk, birbirimizden alacamz ok ey olduuna inanyorum. Ve hepinizi ok seviyorum. 180 / RETMENN NOT DEFTER - 3 MAMI AZAMIN BAARI VE MUTLULUK TLER slmiyet nsaniyet Demektir "Glkler, baarnn deerini artran sslerdir." : (Moliere) Imam- Azam Ebu Hanife, byk bir bilgindir. Ayn zamanda zengin ve faziletli bir insandr. Bu sekin insan, hem ilminden, hem de malndan insanlar yararlandran bir cmertlie sahiptir. Bu bakmdan kendisi gibi ok deerli renciler de yetitirmitir. mam Ebu Yusuf da, O'nun yetitirdii en deerli talebelerden biridir. Ebu Yusuf un ailesi olduka fakirdi. Bu bakmdan o, bir yandan-ekmek paras kazanmak iin alyor, dier yandan da ilim akiyle okumaya yneliyordu. mam- Azam bu durumu farkedince, Ebu Yusufa burs verdi, maddi yardmda bulundu. Bylece Ebu Yusuf da, kendisini tamamen ilim renmeye verdi. 181 mam- Azam'n birinci talebesi olan Ebu Yusuf, ksa zamanda byk bir bilgin oldu ve ok yksek makamlara karak slmiyet'e hizmet etti. Ebu Yusuf, hocasndan ayrlp Basra ehrine gidecei zaman, mam- Azam, bu ok sevdii rencisine, btn bilgi ve grgsnn zn aklyan bir nasihatta bulunmutu . nsanlarla iyi geinmenin ve dolaysivle de, baarl, huzurlu ve mutlu yaamann yollarn gsteren bu ok deerli, d, ben de, retim yl sonunda ayrlacam rencilerime bir gzel hatra olarak brakmak istedim. mam Ebu Yusuf, gittii yerde bu tlere uyduu iin, hem insanlarn sevgi ve saygsn kazanm, hem de onlara ok faydal olmutur. nk, bu tler, o byk bilginin bir mr boyu edindii grg ve tecrbenin zetidir. imdi mam- Azam' dinliydim: " Bil ki, insanlarla iyi geinmediin takdirde, sana dman kesilirler. Hatta, ana-baba bile byledir. Fakat, seninle akraba dahi olmayan kimselerle iyi geindiin takdirde, sana, ana-baba gibi olurlar. Szgelimi, sen Basra'ya gittiin ve oradaki muhaliflerle karlatn zaman, kendini onlardan stn tutacak ve bilgine gvenerek onlar hor grecek olursan, onlar da sana ayn ekilde karlk verirler. Sen onlara sversen, onlar da sana sverler. Onlarn sapklndan bahsedersen, onlar da sana ayn itham yaparlar. Senin de, bizim de yzmz karartrlar. Nihayet, sen de onlardan ayrlmak ve kamak ihtiyacn hissedersin. Bu hareket tarz, bence doru deildir. Gleryz gsterilmesi gereken kimselere gleryz gstermemek, aklllk saylmaz. Onun iin, Basra'ya girdiin zaman, seni karlamaya gelenleri, sen de iyi karla. Her insana deerini ver. erefli insanlar arla.

182 / RETMENN NOT DEFTER - 3 lim sahiplerine sayg gster. Yallar honut et. Genleri taltif et. Halka yakla. Hibir itibar sahibini hor grme. Hibir kimseyi k-_, _, mseme. KJ J^J- Jti Jlm.Mrvvetini, iyiliini herke--* CJL . gs^er Fakat, srrn kim eye ama. Bir kimseyi denemeden gvenme. Hasis ve baya bir kii ile dost olma. D yz insanlar tiksindiren eylere asla kendini altrma. Sefih ve elence dkn kimselere, yz verme. Gleryzllkten ayrlma. Kendini tut, tahamml et. Huy gzelliinden zerre kadar ayrlma. Daima geni yrekli ol. stne bana, klk kyafetine dikkat et. Bindiin hayvan iyi besle. Gzel kokular srn. Sofran a. nk, hi bir cimri, efendi olamaz. Arkadalarn sayesinde cemiyetin haberlerine in ol. Bir fesat ktn grrsen, derhal onu slah etmeye, dzeltmeye ko. yilikten haber alrsan, onu da kuvvetlendirmeye al. Seni ziyaret edenleri mutlaka ziyaret et. Fakat, seni ziyaret etmeyenleri de ihmal etme. Sana iyilik edenlere de, etmeyenlere de iyilik et. Daima balayc ol. 183 Daima hayr ile. Seni alakalandrmayan eylere gz yum. Sana eziyet veren her eyden sakn. Herkesin hakkn tan. ayet, arkadalarndan biri hastalanrsa, bizzat ziyaret et. Sonra da adamlarn gndererek, hal ve hatrn sordur. Arkadalarndan biri ortalkta grnmemeye balarsa, onu mutlaka arat. Eer arkadalarndan biri senden uzaklaacak olursa, ona yaklamaya bak. Elinden geldii kadar herkese dostluk gster. Herkesle selamla. Fena adamlar dahi selamndan mahrum etme. Bakalariyle bir mecliste toplanr, bir takm meseleler konuulur ve herkes senin bildiine aykr szler sylerse, sen onlara kar gelen szler syleme. Sana da bir-ey sorulursa, herkesin bildiini anlattktan sonra, sylenecek sz udur, dayand delil de budur, de. Onlar, seni dinledikten sonra, faziletini ve szlerinin deerini kavrarlar. ayet, sana, "bu sz kimindir?" diyecek olurlarsa, "baz fikir ehlinindir" der geersin. Bu durum devam eder ve alrlarsa, deerini takdir ederler. Seni ziyarete devam edenlere, seviyelerine gre, bir nebze ilim ver. Verdiklerini aratrmalarn syle. Onlara gleryz gster. Hatta ara sra akala. nk, dostluk, ilme istekli olanlarn derse devamn salar. Ara sra onlar yemee ar. lerini gr. Durumlarn anla. Sularn bala, iyilik et. Kolaylk gster. Kendilerinden bktn hissettirme. Elhasl, onlardan biri gibi davran. Mf184 / retmenin Not Defteri - 3 Kendini korumaa ve gzetmee al. Kimseye g yetiremeyecei yk ykleme. Onlann kendi ahslar neden honut ise, sen de onlann hesabna ondan memnun ol. yi niyetini daima belirt. Gereklikten zerre kadar ayrlma. Kibirli olmaktan sakn ve sana hakszlk edilse de, asla gaddar olma. Sana ihanet edilse de, sen gvenilir ol, vefadan ayrlma. Takvaya sarl.

Her din sahibi ile d kalk ve hepsine de en iyi muamele gster." *** mam- Azam'n baar ve mutluluk iin verdii bu tler, slm ahlknn da zn meydana getirmektedir. nk, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de baka trl davranmamtr. Gnmzde, baarl ve mutlu olmann yollarn gsteren ciltler dolusu kitaplar yazlmaktadr. mam- Azam, ciltler dolusu kitapla anlatlanlarn zn, rencisi Ebu Yusuf un ahsnda hepimize ders vermektedir. Bu tlerde de aka grld zere, slm ahlk, btn gzellikleri bnyesinde toplam olan, insanca yaama yoludur. Zira slmiyet, insaniyet demektir. Kibarln, nezaketin, olgunluun ve baarnn metodudur. Kabala, hoyratla, kana, kine, dmanla asla msaade etmez. Bu sebeble anariden, terrden, savatan ve kavgadan kurtulmak istiyen insanlar, slm' yaamak zorundadrlar. 185 SLM SEVG VE BARI DNDR lknur'un Mektubu "Bar korumann en iyi yolu, savaa hazr olmaktr." . ; i (Washington) Sevgili lknur, Satrlarla da olsa, senin gibi deer verdiim biri tarafndan aranmak ok gzel. zellikle de, iinde bulunduum toplumun dertleriyle bunalmaya balamken gelen mektubun beni fazlasiyle sevindirdi. Gerek insanlar, kendi ahs problemlerinin zerine kabilen, bakalarnn da dertlerini dert edinebilenlerdir. Tabii byle olabilmek de her insann harc deil. zel bir cevheri olanlar, benlik ve bencilliini aanlar derin dnebiliyorlar. te ben, lknur'u bu zellikte grdm iin, O'nun dostluuna nem verdim. Ve bu dostluun devam ettiini gsteren mektubuna da, bu sebeble, ok sevindim. 186 / RETMENN NOT DEFTER - 3 KUR'N HAKKINDA DORU HKM NASIL VERLR? Sorularna gelince... Elbette hakl dnyorsun: slm'da zorlama yoktur. Ve yine hakl dnyorsun... Kurann btnnden ekip alnm bir-iki yetle, btn hakknda karar verilemez. Aslnda bu btn kitaplar hakknda da dorudur. nsanlarn konumas da byle deil midir? Bir konumann iinden ekilip alnm bir-iki cmle ile, anlatlmak istenenin tam tersi bir mana karlabilir. Bu bakmdan Napolyon'a ait bir sz vardr: " Siz bana dnyann en masum cmlesini syleyiniz, ben bu szle sizi idama mahkm edeyim." stelik, Kur'n gibi, her yeti yzlerce sayfalk aklamalara konu olmu bir kitab, bir ka yetle tanmaya almak hi mmkn deildir. nk, Kur'n'm kendi iinde kurulmu salam bir mantk ve dnce rgs vardr. Btn yetleri birbirlerini destekler ve aklar. Kur'n, hayatn btn konularna deinir. Ancak, btn bu deinmeler, 6666 yetle yaplmtr. Dolaysiyle de, konular nem srasna gre, ok ak, biraz ak, daha az ak veya rtl biimde ortaya konmutur. Tabii byle olmasnn baka sebebleri de vardr. Mesela, teknolojik gelimelere dair aklamalar ok net ve aka yaplsayd, 1400 yl nceki toplum iin bunlar inanlmaz eyler olurdu. Kald ki, Kur'n, ne teknoloji, ne tarih, ne de tabiat kitab... Buna ramen, bir mucize olarak here-ye deinip dokunmu, bazan bir simge, bazan bir sembol, bazan bir iaretle de olsa, hereyi doru olarak aklamtr. Ve halen de bilime k tutmaktadr. stelik de, btn bunlara ramen bir dua ve ibadet kitab olarak kalmaktadr. te bu ynyle de Kur'n'm insan sz olmad apaktr. Kur'n'm mucize oluu konusunda ise, mslman bilginler kadar, mslman olmayanlarn da ifade ve itiraf!!'<-..v 187 -

lan vardr. Ben bunlar, "slm Dnya Gndeminde" ve "Dnyada slm'a Koanlar" isimli eserlerimde olduka geni olarak akladm. Sanyorum onlar sana verdim. Eer vermemi-sem, Seher'lerden alp bir bakman isterim... Ayrca, Murad Hofmann'm "slm als Alternative" kitab ile, Prof. Paul Schvverze-nau'nun "Kur'n kunde fr Christin" eserine bir gz atabilirsin Kur'n konusunda... Geri bu konuda Almanlardan renmeye ihtiyacmz yok... Ama, bazan onlar daha inandrc olabiliyor. Senin iin olmasa bile arkadalarn iin olabilir... HZ. MUHAMMED (ASM) BARI PEYGAMBERDR! imdi gelelim sorduun yetlere... Kur'n'in ve O'nun hayata geirilmi hali olan Hz. Muhammed'in hayatnn, ok belirgin bir zellii vardr. Bu zellik de, bartr, huzurdur ve sava kartldr. "Sulh (bar) hayrldr" der Kur'n... Bu bakmdan da, Peygamberimizin hayatndaki btn savalar savunma amacyladr. Ortaa'da geerli olan acmasz sava kurallarn, en hakl olduu zaman bile Peygamberimiz uygulamamtr. Daima balayc, affedici olmutur. O zamanki artlarda, hi de alk olunmayan baz insancl uygulamalar yapmtr ki, bu tip davranlara imdilerde bile hala rastlanamamaktadr. Mesela, kat fazla dmana kar galip geldii Bedir Sava-'ndan sonra, en azgn saldrganlar bile, 10 ocua okuma yazma retmeleri karl serbest brakmtr. Tevbe Sresi'nin 5. yetinde szkonusu edilen olay ise, devam etmekte olan bir sava halidir. Her zaman 188 / RETMENN NOT DEFTER - 3 olduu gibi, en acmasz ve azgn biimde saldranlar Mekkeli puta tapanlardr. Yaptklar her eit ikenceye karlk vermeyen Mslmanlar, son are olarak, yurt ve yuvalarn terketmiler ve Medine'ye g etmilerdir. Ama puta tapclann azgnl dinmemitir. Medine'ye de saldrrlar. Hem de defalarca... Anlama yaparlar, uymazlar, Mslmanlar yeryznden kaldrmcaya kadar rahat etmeyeceklerine inanan bu insanlara kar, Allah, yaplmas gerekenleri tlyor: " Haram aylar knca mrikleri bulduunuz yerde ldrn. Onlar yakalayn, hapsedin ve onlar her gzetleme yerinde oturup bekleyin..." (Tevbe sresi, yet: 5) Baknz, bu yet, sava haline bile prensipler getiriyor. Hem de bar prensipler... O zaman det olan haram aylarda arpmay istemiyor. Haram aylar denilen 4 ay boyunca, savan durdurulmas kuraln uygulayn diyor. Ve saldrganlara hemen saldrn demiyor. Bulduunuz yerde ldrn diyor. Yani size saldrrlarsa, Medine'ye, bulunduunuz yere gelirlerse, ldrn, diyor. Peki, ldrmeye gelenlere kar baka ne denilmesi beklenebilir ki... nsann saldrya kar keudini korumasndan ve balatlm bir savata dman ldrmesinden daha tabi ne olabilir. Ama, mmknse yakalayn, hapsedin, 189 deniyor. Demek ki, ldrmeden yakalamak mmknse, ya da teslim olurlarsa, illa da ldrlmeleri gerekmiyor. Saldrmann yasaklanmas ise, gayet ak bir biimde emrediliyor. "Onlar her gzetleme yerinde oturup bekleyin"... Yani, dmann saldrganlna kar uyank olun, gafil avlanmayn. Bu yetin, devamnda ise, slm'n evrensel bar anlaynn temel prensibi aklanyor: " Eer tevbe eder, namaz dosdoru klar, zekat verirlerse, artk yollarn serbest brakn." Demek oluyor ki, dman, her trl saldrganlna ve zararna ramen, yaptklarndan tevbe eder, piman olur da slm' kabul ederse, onlar artk sizin kardeleriniz olurlar. Sizdendirler artk... Mslmanlara den grev o andan itibaren onlar tamamen serbest brakmaktr. 190 / RETMENN NOT DEFTER - 3 KMSE ZORLA MSLMAN YAPILMAZ! Sevgili lknur, yle sanyorum ki, bu bar anlay, gnmz dnyasnda hala geerli klmamamaktadr. Braknz byle can dmanlarna kar, ayn milletin iindeki, ayn inantan insanlar bile, zaman zaman birbirlerine kar ok daha anlaysz ve acmasz olabiliyorlar.

Tevbe Sresi'nin 29. yeti de, yine sava haline getirilen bir zm gsteriyor: " Hak dini din edinmeyen-lerle cizye verinceye kadar savan." Yani, dmanlarla sava halinde onlar'zorla mslman yapmayn. Eer, kendi dinleri zere kalmak isterlerse, onlarla anlama yapn. Elbette bu anlama artlar ierisinde cizye denilen vergi de vardr. Gnmzde de, yenilen taraftan sava tazminat almyorlar m? stelik, bu sadece bir sava tazminat deil, artk onlarn anlama artlarna uyduklar srece her trl gvenliinin de salanmalar demektir. BAINA BESMELE YAZILMAYAN SRE imdi sana ok dikkate deer bir hususu aklamak isterim. Kur'n'daki btn sreler besmele ile balar. Yani, Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla, mnsna gelen bismillahirrahmanirrahim, her srenin baldr. Ancak, bu Tevbe Sresi'nin bana besmele yazlmamtr. nk, bu sre sava halini aklamaktadr. Dolaysiyle de, Allah'n acyan, balayan sfatlarna uygun dmeyen bir durumu, mecburen aklamaktadr. Kur'n, hayatn her halini aklad gibi, sava halini de aklamaktadr. Bu kadar ban bir sava prensibi getirilmi olmasna ramen, bu istisnai bir haldir, ancak mecbur kalndnda uygulanr. Zaten slm'n getirdii veya icat ettii bir durum da deildir. Yoksa, Allah'n en ok andmz rahman ve rahim, (merhamet eden, balayan) sfatlar sava kesinlikle istemez demektir. Ne var ki, hayat 191 savasz da olamamaktadr. cabedince de, gereini yapnz, emri verilmektedir... SLM LDRME OLAYINA NE GZLE BAKIYOR? Maide Sresi'nin 33. yetini anlayabilmek iin ise, bir nceki yete baklmaldr. Byle yaparsak, slm'n, ldrmeye ne kadar kt bir gzle baktn ve kesinlikle onaylamadn, insann yaama hakkn nasl ycelttiini ok iyi anlarz: " ...Kim, bir cana kymayan veya yeryznde bozgunculuk karmayan bir nefsi (kiiyi) ldrrse, btn insanlar ldrm gibi olur. Kim de bir nefsin yaamasna sebeb olursa, btn insanlar yaatm gibi olur, hkmn yazdk." (Maide Sresi 32. yet.) Maide Sresi'nin 33. yeti ise yle devam ediyor: " Allah ve Resulne kar savaan ve yeryznde fesat karmaya alanlarn cezas, ancak ldrlmeleri veya aslmalar, yahut, ayak ve ellerinin aprazlama kesilmesi, ya da yeryznde baka bir yere srgn edilmeleridir..." 34. yet ise yle devam ediyor: 192 / RETMENN NOT DEFTER - 3 " Ancak, kendilerini yakalamanzdan nce tev-be edenler olursa, bilin ki, Allah, ok balayan ve ok merhamet edendir." Peki bu yetler hangi olay zerine inmitir? te bu ok nemlidir. Hz. Peygamber ile yaptklar anlamalar bozan, yol kesip, yeryznde bozgunculuk yapmaya kalkan, mslmanlann mallarn alp, obanlan ldren, kadnlarna tecavz edip kaan kiiler iin... Bu kiilerin baka trl durdurulmalar mmkn deildi. Zaten, bunlarla sava emreden ve korkmayp sert karlk veren bir anlayla ksa zamanda ortadan kaldrld. Bu yetin emrettii hkm, uygulamaya bile ihtiya kalmad. Btn dnya tarihi taransa, mslmanlar kadar az ceza veren, saldrmayan, saldrganlara bile acyan, abuk ve kolay affeden bir baka din ehli bulunamaz. u anda da, dnyada zulme urayan ve fakat zulmetmeyen veya en az karlk veren mslmanlardr. Kald ki, gnmz mslmanlarnm, Kur'n'a ne kadar uyduklar da tartlabilir bir durumdur. Kur'n'daki bar ve ba dolu yetleri grmeyerek, sadece sava durumunu ve saldrganla kar alnan tedbirleri aklayan yetleri sz konusu etmek stelik de arptarak yazp izmek, dmanca bir tutumdur. SLMDA NN ZORLAMA YOKTUR? Sevgili lknur, slm'da zorlama yoktur. (Bakara Sresi, yet 256) Niin? nk, bir inansz zorladnz zaman, belki korkuyla mslman olur. Fakat, bu durum dine aykrdr. nk, slm'a gre en kt durum mnafk olmaktr. Yani ii baka,

d baka olmaktr. inde iman olmad halde, dndan mslmanm gibi grnen biri, inan193 szlktan daha kt duruma gelmi demektir. slm, in-sanlann samimi olmalann tercih ediyor. nanszlkta bile samimi olmak, yani inkarcln aklamak, mnafk olmaktan daha iyidir. Mslmanm grevi ise, insanlan imana yaklatrmaktr, uzaklatrmak ve daha kt bir duruma getirmek deil... Peygamber Efendimiz, " Sulh (ban) hkmlerin (anlamalann) efendisidir (en iyisidir)" buyurmutur. Bu bakmdan, gerek bir mslman, her konuda, sulh imkn varken sava, d ve kavga isteyemez. Eer isterse, slm'a gre davranmam olur. Zaten, tarih boyunca mslmanlann ou zaman ezilmeleri, yenilmeleri, hep bu ban zihniyetleri sebebiyledir. Ahirete inanan insan, hi kimseye kin duymaz. Dmanlk beslemez. Zarar verme dncesi iinde olmaz. 194 / RETMENN NOT DEFTER - 3 SLM DA SAVAA NN ZN VERLM? Demek oluyor ki, slm'n savalar, daima saldrganlara kardr. Hem de btn bar yollan tkand takdirde... ou zaman inanszlarla anlamalar yaplm ve sonuna kadar da bu anlamalara uyulmutur. Gnlk hayatmzda da grrz: En bar insanlar, bir an olur, kavga yapmak zorunda kalrlar. Allah, bizi anlaysz, saldrgan ve irret insanlardan korusun. Ben barym diyen bir insan kavga ederken grrsek, artlara ve karsmdakilerin durumlarna bakarak deerlendirmeliyiz. ncil ve Tevrat'taki sava konularna ve acmaszlk rneklerine gelince... Btn bunlar, bu lah kitaplarn zaman iinde bozulmu ve deitirilmi olduklarn gsterir. Allah'n yeryzne bar getirsinler diye gnderdii peygamberleri zalim, cani gstermek akla ve manta aykrdr. Zaten onlarn bozulmu olmalar sebebiyle, Kur'n son kitap olarak gnderilmitir. te, bozulmu lah kitaplara uyarak hareket eden Hristiyan ve Museviler, zellikle mslmanlara kar saldrgan olabilmilerdir. Bu bakmdan, Hristiyan ve Musevi grnen toplumlarn tarihte yaptklar saldrganlklar tasvip etmemiz mmkn deildir. Hatta mslman devletlerin de zaman zaman, az da olsa bu konuda yanllklan olmutur. Elbette bunlan da onaylayamayz. nk, saldrganln, kann ve kinin ne Kur'n'da, ne Hadis'te yeri vardr. Mesela, Saddam'm zulm, kesinlikle tasvip edilemez. Eer lmz Kur'n ve Hz. Muhammed ise... Sadece Saddam m? Eer, adaletli ve merhametli davranmyorsak, kendi hareketlerimizi de savunmamalyz... nk, yaptmz hakszl bir mslman olarak savunmaya kalkarsak, Kur'n'a ve Hz. Muhammed'e hakszlk yapm oluruz. nk, dmzdaki bir ok insan, slmiyeti bizim 195 T? davranlarmza bakarak deerlendiriyorlar. Eer ms-lmanlann yapt hereyi Kur'n'da var sayarsak, o zaman, mesel yalan sylemenin, hakszlk yapmann, iki imenin de Kur'n'da bulunduunu zannedebiliriz. KUR'N CEHENNEMDEN VE CEHENNEM AZABINDAN NN BAHSEDER? Cehennem'i ve onun ackl azabn aklayan yetlere gelince... Bunlar insanlan kendi rahat ve huzurlanna, mutluluklanna sahip ksnlar diye yaplan uyarmalardr. Dnyada da kurallara uymayanlar uyanlmyor mu? Dnyada da cezalar yok mu? Cezasz ve hapishanesiz bir dnyann yaanlrh kalr m? Cezalara ramen, dnyamzn ne kadar karardn grmyor muyuz? Ceza ve sorumluluk, verilen haklar ve tannan stnlkler lsnde ar olur. Bir askerin suu ile bir marealin suu ayn cezalarla karlanr m? Biz de insan olarak, varlklann marealiyiz. Allah, bizi insan olarak, yani en stn canl olarak yaratm ve dier yarattk196 / RETMENN NOT DEFTER - 3 larm da hep bizim emrimize vermi... Elbette byle bir stnlk ve imtiyaz, gerei yerine getirilmedii zaman cezalandrlmaldr. Ancak Allah, kullarnn ceza grmelerini istemez. te bunun iin de, onlar sakndrmak ve uyarmak amaciyle, tekrar tekrar, en etkili biimde, Ce-hennem'i anlatyor. Aman kann, aman oraya gidecek biimde hareket etmeyin diyor. Bu kadar iddetli uyard

halde, insanln bu mesaja ne kadar az kulak verebildiini, zlerek gryoruz. Demek ki, biraz daha yumuak uyarsayd, hi kimse dinlemeyecekti. Alman polisinin ve kanunlarnn sertliiyle bizimkinin geveklii gz nne alnrsa, oradaki dzenin, bizdeki dzensizliin sebebi anlalr. Disiplin ve dzen, elbette ceza hkmlerini gerektirir. Ancak, cezadan, polisten, hapisten drst insanlarn korkmalarna da hi gerek yoktur. Pek az istisnasiyle birlikte, namuslular, dorular, konulan cezalara deil, va-adedilen mkafata ularlar. Cehennem'in yan sra, Cennet de var. Ve Allah'n kullar iin istedii yer de orasdr. Yaplmak istenen, Cehennem'le uyarp Cennet'e almaktr. Yani Cehennem'den maksat Cennet'i anlatmaktr. Gece bilinmeden gndzn ve aydnln kymeti anlalamaz. KTLKLERE KARI ILIK OLMAK Sevgili lknur, "Bende bir gariplik var" diyorsun... Ne mutlu garip olanlara, diyor Hz. Peygamber. nk, insanlarn dertlerini dert edinenler, daima garip olurlar. Neden daima... Dnya her zaman dertlerle dolu olur da ondan... Onlarn sevinlerinde bile hep burukluk, neelerinde bile hep krklk vardr. Ama bu, ne kadar gzeldir ve ne kadar kutsaldr. Kendisini mideden ve cinsel hazlardan ibaret saymayan yksek ruhlular, her zaman biraz garip 197 olmaya mahkmdurlar... Onlar olsa olsa, "dertleri zevk edinirler." Her plakla r, her ala alk ekerler. "Eksik yanm" dediin, senin fazlalndr aslnda... Dier yatlarnda olmayan... Hatta yan ban almlarda da bulunmayan stnlndr. Ben seni ite bu yannla beeniyorum, takdir ediyorum. Aman, bu eksik yan, sende hep kalsn... "Hakszlk karsnda susan, dilsiz eytan'dr" buyuran bizim Peygamberimizdir. Ktlklere kar lk olmak istiyen Ruhun, O'ndan ilhamldr eminim. Ktlklere kar dirensiz ve kavgasz olmann hzn, aslnda hepimizin burukluudur. " Bir ktlk grdnz zaman, eer gcnz yetiyorsa, elinizle, yoksa, dilinizle, nleyiniz. Ona da imkannz yoksa, kalbinizle buzediniz. (o ktl lanetleyiniz, taraftar olmaynz.) Ancak, bu da imann en alt derecesidir" buyuran Hz. Muhammed'e layk bir ruh hali... Bu sende var. Bunu bilmekle ok mutluyum. 198 / RETMENN NOT DEFTER - 3 Yeni bir yla balarken, duygu ve dncelerimi iimden geldii gibi paylatm, meselesi olan, derdi olan gen bir Arkadam olduu iin gerekten mutluyum. Gelecekten ve genlerden umutluyum. Herhalde bir lknur varsa, mutlaka benzerleri de vardr. Dnceyi nleyen ve engelleyen her trl arta ramen, Berlin'de bir lknur bu gzel duygularyla varsa, ne mutlu bize... Mjdeler olsun geleceimize... Umuyorum ki, imdi sessiz lklar olarak iinde birikenler, bir gn ilim olarak, ahlk olarak, inan olarak, k olarak yansyacak etrafna... Ve eer, gecenin ikisi olmasayd imdi, benim de satrlarm, senden aldm ilhamla uzayp gidecekti... Ama, korkma... Bir daha byle uzatmayacam sz. Bunu gecikmi ve gemite yaplamam sohbetlerin birikimi olarak kabul et. Her eyin gzel gnlne gre olmasn diliyor, cevabn da sabrszlkla bekliyorum. Yine lknurca, yine duygulu, yine cokulu... Hi olmazsa satrlarda seni bulaym, olmaz m? Ama bahan bekleme sakn... Sen iine oktan gelmi olan bahara bak, ltfen... Sana ve dier mterek tandklara en kalb salk, baar ve mutluluk dileklerimi, selam ve sevgiyle sunuyorum. Yllar nce baladm ve bir trl brakamadm mesleimin bir hatrasdr bu notlar. Her notta, hatrasn unutmama imkn olmayan sevgili rencilerimin tertemiz yzleri parldamaktadr. istedim ki. onlarla satrlarda ve sayfalarda da konuaym.Onlar sayfalarda da dinleyeyim, hep sorsunlar ve ben hep syleyeyim. nk onlar dinlemek ve anlamak istiyorlar. Onlarn yetimelerine katkda bir admck olabilirse bu kitap, benim gnlm yine sevinlerle kanatlanacak, ilk rencimden son rencime kadar, btn Ahmet'lere,

Mehmet'lere, Aye'lere, Fatma'lara, hepinize hasretle ve en iten sevgilerimle...