INSTITUCIONET E SPECIALIZUARA

Nocioni i instutucioneve t specializuara sht dhn n nenin 57 te Kartes se OKB-se .Sipas tij :instutucionet e specializuara jan krijuar me marrveshje ndrqeveritare dhe jane pajisur me instrumente te tyre themelore me pergjegjsi t gjer nderkombtare n fushat ekonomike ,sociale.kulturore, arsimore ,shndetsore dhe fusha te tjera q lidhen me Kombet e Bashkuara. Keto institucione i dallojn: 1.Pergjegjsia e gjer nderkombtare 2.Veprimtaria ne fusha te posaqme ekonomike,sociale,kulturore,arsimore,dhe shendetsore etj. 3.Lidhja me Kombet e Bashkuara . Aktet e instutucioneve te specializuara jane: 1,Inst. e Specializuara miratojn projekte te konventave nderkombtare dhe reglamente me te cilat percaktohen normat dhe rregullat e njesuara ne lemejt e caktuar, 2.Marrveshjet qe lidhin institucionet e Spercializuara jane te llojllojshme dhe dallohen nga qellimet qe ka secili instutucion i s. 3.Inst. e Specializuara dhe organet e tjera miratojn rekomandime qe u drejtohen nje a me shume subjekteve qe perbejne propozimin per te nderrmarr ndonje veprim ose per tu permbajtur nga ndonje veprim me te cilin krijohet nje pozicion juridik. Organizata Botrore e Puns (ILO) ILO eshte formuar pas luftes se par Botrore ne kuader te liges se popujve .Pas Luftes II Botrore fiton statusin e instutucionit te OKB-se me seli ne Gjeneve. Qellimi i org. eshte qe me marrveshje nderkombtare t siguroj kushte m t mira t punes dhe pozite me te mire te puntorve.Organi me i larte i saj eshte konferenca e pergjithshme e cila bjen rekomandime :bashkimin e lire ne sindikata ,kohzgjatja e punes dhe caktimin e meditjeve minimale mbrojtja e grave ne pune dhe pengimi i punes se femijeve te mitur,te drejta ne pushim dhe mbrojtje shendetsore. Organizata Botrore e Shndetsis (OBSH HO) Organizata Botrore e Shndetsis (angl.: orld Health Organization, HO) sht organizat e Kombeve t Bashkuara q merret me shtje t shndetit publik. sht themeluar m 7 prill t vitit 1948, prandaj kjo dit njihet edhe si Dita Botrore e Shndetsis. HO (OBSH) sht autoriteti drejtues dhe koordinues pr shndetin brenda sistemit t Kombeve t Bashkuara. Ajo sht prgjegjse pr ofrimin e lidershipit mbi cshtje t shndetit botror duke formuluar axhendn e shtjeve t shndetit duke prcaktuar norma dhe standarde, artikuluar opinione politikash bazuar n evidence, ofruar ndihm teknike vendeve dhe monitoruar e vlersuar prirjet shndetsore. UNHCR Kjo sht organizat e specializuar n kuadr t OKB-s, e cila si qllim kryesor ka dhnjen e ndihms,prkujdesin dhe strehimin e popullsis t sapo dal nga lufta. Kjo organizat vepron n gjith botn,n situatat post-konfliktuoze. CEFTA sht marrveshje pr tregti t lir mes shteteve t Evrops qendrore dhe Juglindore. Fillimisht sht themeluar n Poloni m 1992. Me kalimin e kohs, shtetet q ishin pjes e ksaj marrveshje n momentin e antarsimit n BE

automatikisht dilnin nga CEFTA.Aktualisht CEFTA sht nnshkruar nga 8 shtete : Kosova,Shqipria,Serbia,Moldavia,Bosna,Kroacia,Maqedonia,Mali i Zi. Institucionet e BE-s 1 Kshilli Evropian 2 Kshilli i Ministrave 3 Parlamenti Evropian 4 Kshilli i Bashkimit Evropian 5 Komisioni Evropian 6 Gjykata Evropiane e Drejtsis Struktura Shtyllat e Bashkimit Evropian Shtylla e par - Komunitetet Evropiane Shtylla e par prbhet nga tri Komunitetet Evropiane (Komuniteti Evropian, Komuniteti Evropian i Qymyrit dhe elikut dhe Euroatomi). N momentin e themelimit t BE-s, Komuniteti Ekonomik Evropian mori emrin Komuniteti Evropian. Nj ndryshim i till synon t shpreh kalimin nga nj komunitet trsisht ekonomik n nj bashkim politik. Prfshirja e t trija komuniteteve n nj shtyll t vetme nuk nnkupton ndonj unifikim t tyre. Shtylla e par prfaqson juridiksionin komunitar n formn e tij m t lart. Brenda kuadrit t Komunitetit Evropian, institucionet komunitare mund t hartojn normat komunitare n fushat prkatse t veprimtaris s tyre, t cilat zbatohen direkt mbi shtetet antare dhe kan eprsi ndaj s drejts s brendshme. N zemr t KE-s qndron tregu i prbashkt me katr lirit e tij themelore (liria e lvizjes s personave, mallrave, shrbimeve dhe kapitalit) si dhe rregullat mbi konkurrencn. Shtylla e dyt - Politika e Jashtme dhe e Siguris s Prbashkt Prpara hyrjes n fuqi t Traktatit t Bashkimit Evropian, bashkpunimi politik ndrmjet shteteve rregullohej nga marrveshjet e vitit 1970 mbi Bashkpunimin Politik Evropian si dhe nga Akti i Prbashkt Evropian. Kto marrveshje parashikonin konsultime t rregullta ndrmjet ministrave t jashtm dhe kontakte t vazhdueshme ndrmjet departamenteve qeveritare. Megjithat, t gjitha vendimet merreshin me unanimitet. Prsa u prket shtjeve t siguris, bashkpunimi kufizohej vetm n aspektet politike dhe financiar. Megjithat, krizat ndrkombtare t viteve 90 (Lufta e Gjirit, lufta civile n ish-Jugosllavi) treguan se instrumente t tilla t politiks s jashtme nuk ishin n gjendje ti siguronin Bashkimit Evropian ndikimin e merituar n arenn ndrkombtare.Me Traktatin e Bashkimit Evropian, Kryetart Shteteve dhe Qeverive ran dakord t zhvillonin nj politik t jashtme dhe sigurie t prbashkt. Pjesa m e madhe e vendimeve, n kuadr t ksaj politike, merren ende nprmjet bashkpunimit t shteteve. Megjithat, jan parashikuar nj sr mjetesh t reja si, pr shembull, pozicionet e prbashkta, masat dhe veprimet e prbashkta si dhe vendimet kuadr. Shtylla e trete - Bashkpunimi n fushat e Drejtsis dhe t Punve t Brendshme Bashkpunimi ndrmjet autoriteteve gjyqsore dhe policore t shteteve antare synon tu ofroj qytetarve evropiane liri, siguri dhe drejtsi, duke parandaluar dhe luftuar bashkrisht krimin, racizmin dhe ksenofobin. Bashkpunimi gjyqsor ka t bj gjithashtu me lehtsimin dhe prshpejtimin e bashkpunimit n fushn e zbatimit t vendimeve penale, lehtsimin e ekstradimit ndrmjet shteteve antare, vendosjen e normave penale uniforme n luftn ndaj krimit t organizuar, terrorizmit dhe trafikut t drogs. Njlloj si n fushn e politiks e jashtme dhe siguris s prbashkt, bashkpunimi n fushn e drejtsis dhe t punve t brendshme zhvillohet jasht kuadrit vendimmarrs t Komunitetit

Evropian. Pyetje t shpeshta nga provimi i lnds Organizatat Ndrkombtare 1.Perberja dhe kompetencat e Kshillit te Sigurimit ? Kshilli i Sigurimit perbehet nga 15 antare nga te cilet 5 jane te perhershem(Franca,Anglia,Rusia,Shba Kina) 10 antare jo te perhershem asamblea e Pergjithshme i zgjedh per 2 vjet duke mbajtur parasysh kontributin e antarve per ruajtjen e paqes. Kshilli i Sigurimit ka kompetenca ekskluzive dhe disa kompetenca tjera qe i ushtron me ndonje organ tjeter. Funksionet e Kshillit te Sigurimit jane: 1. Mund te ftoj palet ti zgjedhin mosmarrveshjet midis antarve te KB ne menyre paqesore. 2.Mund te formuloj planet per vendosjen e nje sistemi per rregullimin e armatimit. 3.Mund te konstatoj ekzistimin e kercnimit per paqen dhe rekomandon masat qe duhet te ndermerren per ruajtjen dhe rivendosjen e paqes dhe sigurimit. 4,Mund te rekomandoj te vendos lidhur me masat e perkohshme qe duhen marre per te penguar keqsimin e gjendjes. 5Mund te vendos se qfare masashe (zbatimi i sanksioneve ekonomike)per te penguar agresionin. 6.Mund te merr aksione me forca ajrore detare dhe tokesore. 7 Mund te kontrolloj dhe mbikqyre territoret nen kujdestari te cilsuara si zona strategjike . 8 Mund te urdheroj permbushjen e dhunshme te vendimeve te GJND-se. 2.Cilat ishin 4 traktatet kryesore qe perfshiu konferenca e Paqes ne Paris 1919? Traktatet e Paqes se Parisit jane: a).Traktati i Versajes, b)Traktati i Sen Zhermenit, c)Traktati i Nejit, d)Traktati i Trianonit, e)Traktati i Servit. 3.Ne baze te kompetencave organizatat Nderkombetare ndahen: Sipas funksionit ,fushveprimit apo kompetencave organizatat nderkomtare ndahen : 1.Te pergjithshme dhe 2.Te specializuara

Liga Arabe .Liga arabe shtrirja gjeografike ,antaret,qellimet dhe specifikat e saj? Liga Arabe eshte organizate regjionale e krijuar per te bashkrenditur aktivitetin politik te antarve ,per te ruajtur sovranitetin dhe pavarsine e tyre per te parashikuar bashkpunimin e antarve ne lemin ekonomik,juridik,social,kulturor,shendetsor etj. Liga eshte krijuar me 22 mars 1945. Antare te Liges jane:Egjipti.Libani.Jordania,Arabia Saudite,Siria ,Jemeni,Libia,Sudani,Tunizia,Maroku,Kuvajti,Algjeria dhe Jemeni jugor. Idea per formimin e Liges Arabe lindi qysh pas luftes II boterore dhe qe

nxitur nga nevoja per qlirimin e popullit arab nga synimi per harmonizimin e veprimtarise se tyre politike. 5.Cilat jane organe kryesore te Kshillit te Evropes? 1.Komiteti i Ministrave 2.Asamblea Parlamentare e keshillit te Evropes. 3.Kongresi i Autoriteteve rajonale dhe lokale . 4.Gjykata Evropiane e Drejtave te Njeriut. 5.Sekretariati i Pergjithshem. 6.Cilet ishin 4 te mdhenjet e Konferences se Paqes ne Paris 1919? 1 Kryeministri anglez David Lloyd George 2.Kryeministri Italian Vittorio Orlando. 3.Kryeministri George Clemencau nga Franca. 4.Presidenti amerikan Woodrow Wilson. 7.Cilat jane organizatat e para ne Bote? Organizatat e para ne bote lidheshin me ruajtjen e paqes dhe sigurise . Organizatat e para jane paraqitur qysh ne kohen e vjeter -Liga Greke,pastaj ne kohen e mesme Hanza,pastaj Pax Romana ,pastaj ne pjesen e dyte te shek.XIX u krijua Byroja per masa dhe pesha ,Konventa mbi mbrojtjen e prones industriale,Unioni Nderkombtar per mbrojtjen e prones industriale,byroja Nderkomtare per mbrojtjen e prones letrare dhe artistike ,Departamenti Ndrkombtar i shendetit Publik etj. 8.Roli dhe Funksioni i Kshillit t Kujdestaris? Funksionet e Kshillit te Kujdestarise jane: 1. Te shqyrtoj raportet qe ja parashtron autoriteti drejtues d.m.th shteti kujdestar. 2.Te pranoj petecione dhe ti shqyrtoj ato duke u kshilluar me autoritetet e shtetit kujdestar. 3.Te beje vizita te kohepaskohshme ne territoret ne kujdestari ne kohen kur merren vesh me pushtetin drejtues. 4.Te ndermarr aksione tjera ne pajtim me rregullat e marrveshjeve per kujdestarine.

33.Cka nenkuptoni me Kshillin e Evropes dhe Bashkimin Evropian shpjegoni kompetencat dhe funksionet e dyjave?

Bashkimi Evropian paraqet detyren per te mbrojtur interesin e perbashket te te gjitha shteteve antare te bE,Ndersa Kshilli i Evropes eshte i detyruar te mblidhet 2 her ne vit ne qershor dhe dhjetor per te trajtuar qeshtjet qe kerkojn zgjedhje te shpejt. Objektivat e Kshillit te Evropes jane :Te drejtat e njeriut jan objektiv kryesor i Kshillit te evropes,pastaj vindemokracia aspektet sociale te zhvillimit ,te drejtat e qytetarit kultura dhe natyra etj. Kurse BE-ja paraqet nje lloj unioni pothuajse federal e fokusuartek integrimi ekonomik dhe bashkpunimi politik.

Njohuri t prgjithshme mbi organizatat ndrkombtare Organizatat Ndrkombtare jan trupa t krijuara nga 2 apo m shum shtete, me organe t prhershme, me aftsi t veprimit n emr t shteteve dhe n kuadr t kompetencave t tyre Organizatat Ndrkombtare jan bashksi shtetesh q kryejn funksione politike apo administrative n shtje t interesave t prbashkta t shteteve. Organizatat e Para u themeluar tek n Shek. XIX, t natyrave Teknike, Ekonomike e Shndetsore. Ato jan : Lidhja Telegrafike Ndrkombtare (1865) Lidhja Postale Ndrkombtare (1875) Byroja pr Masa dhe Pesha (Paris 1975) Konventa pr Mbrojtjen e Prons Industriale (Paris 885) Unioni Ndrk. pr Mbrojetjen e Prons I.(Bern 885) Buroja pr Mbrojtjen e Pronsis .Letrare dhe Artistike (Bern 888) Departament Ndrk. Shndetit Publik 1907 (Epidemit: kolers, etheve etj.) Elementet e Organizatave Ndrkombtare : Krijohen nga Shtetet Sovrane Krijohen me Traktat Ndrkombtar (pra e Drejta e Traktateve zbatohet tek Organizatat Ndrkombtare dhe me Traktat prcaktohen qllimet, kompetencat, organet, raporti ndaj shteteve, mnyra e realizimit t qllimeve: pra sht Kushtetuta e Organizats) Kan karakter t vazhdueshm Jan subjekte t veant ndrkombtar Financohen nga kontributet e shteteve antare Elementet konstituive t Organizatave Ndrkombtare jan : 1.Hyrja n Fuqi e Traktatit dhe 2.Themelimi i Organeve t Parashikuara Klasifikimi i Organizatave Ndrkombtare : Sipas Rrethit t Antarve - organizata globale(universale) dhe regjionale Sipas Funksioneve - t prgjithshme dhe t tpecializuara Sipas Kohzgjatjes - t prhershme dhe t prkohshme Sipas Antarsis - ndrqeveritare dhe jo-Qeveritare Sipas Shkalls s Autorizimeve - politik formuese, operative dhe mbishtetrore Lidhja e Kombeve Lidhja e Kombeve sht Organizata e Par Mbishtetrore dhe Ndrkombtare, me qllim t ruatjes s paqes dhe siguris n Bot. Kjo organizat u themelua me propozimin e Presidentit t SHBA-s prej 14 pikash m 8 Janar 1918 (oodro ilson). Katr t mdhenjt n Konferencn e Paqes n Paris ishin : - Presidentin Woodrow Wilson, USA, - Kryeministrin David Lloyd George t Britanis s Madhe, - Kryeministrin e Francs Georges Clemenceau - Kryeministrin e Italis Vittorio Orlando

N Paris m 1919 u mbajt Konferenca e Paqes.Gjermania dhe Rusia nuk u ftuan n kt konferenc. Pr gjasht muaj Parisi n fakt ishte qendra e Qeveris Botrore, ku paqebrsit shprbn perandori t dshtuara dhe krijuan shtete t reja. Rezultate m t rndsishme prfshin: 1.Traktatin e paqes q shpallte Gjermanin fajtore, zvoglonte ushtrin e saj, dhe ju krkua t paguante fituesve t gjitha dmet e lufts. E njohur si Klauzola e Fajtorit t Lufts e prfshir n traktatin e Versajs (Versailles). 2.U shprb Perandoria Austro-Hungareze dhe u krijuan shtetet e reja, si dhe 3.U krijua Lidhja e Kombeve. Konferenca e Paqes n Paris 1919, prfshiu kto traktate: Traktati i Versajs, 28 Qershor 1919, Traktati i Sen-Zhermenit, 10 Shtator 1919 Traktati i Nejit (Neuilly), 27 Nntor 1919 Traktati i Trianonit (Trianon), 4 Qershor 1920 Traktati i Servit (Svres), 10 Gusht 1920; Organet e Lidhjes s Kombeve ishin : Asambleja Kshilli i Lidhjes Sekretariati Gjykata Permanente e Drejtsis Ndrkombtare (organ autonom i Lidhjes) Asambleja Kishte kompetenca t prgjithshme. Prbhej nga 3 prfaqsues nga secili shtet,dhe secili shtet kishte nj vot. Mbante mbledhje t rregullta (do shtator) dhe t jashtzakonshme varsisht nga nevoja.Poashtu kishte kompetenca t prziera me Kshillin. - Kshilli i Lidhjes Kshilli i Lidhjes kishte 4 antar t prhershm (Britania e Madhe, Franca, Italia, dhe Japonia). M von u shtuan edhe Gjermani adhe BRSS. Pr vendimmarrje,shtetet antare synonin ti merrnin vendimet n mnyr unanime. Pse dshtoj Lidhja e Kombeve ? Statuti i Lidhjes s Kombeve (unanimiteti prdorimi i vetos) Przierja e Kompetencave mes Kshillit dhe Asambles Qasja e vet shteteve antare (kalimi i shtjeve n konferenca) Nuk arriti t bhet Organizat Universale (pr t cilin qllim edhe ishte themeluar) Shtete t rndsishme mbeten jasht saj SHBA nuk e ratifikoi Statutin e Lidhjes s Kombeve (edhe pse Presidenti i SHBA kishte meritat kryesore pr kt organizat) BRSS ishte kryesisht jasht saj (hyri 1934, u prjashtua n 1939 Konflikti me Finlandn) Gjermania po ashtu n fillim ishte jasht saj (meq ishte humbse e

Lufts dhe Lidhja ishte e fituesve) Gjermania hyri n 1926 ama e lshoi m 1933 (Hitleri erdhi n pushtet dhe donte shkatrrimin e sistemit t Versajs). Organizata e Kombeve t Bashkuara OKB Idet e Para pr themelimin e nj organizate t till i dhan Presidenti i SHBA-s Franklin D. Roosevelt si dhe Kryeministri i Britanis s Madhe dhe Irlands Veriore, Winston Churchill n Karta e Atlantikut, m14 Gusht 1941, e cila parashihte prcaktimin e disa vlerave t prbashkta pr themelimin e paqes n Bot. Origjina e OKB-s rrjedh nga kto deklarata e konferenca : Deklarata e Kombeve t Bashkuara (01.01.1942) (26 vendet q ishin n luft kundr vendeve t Boshtit, kishin lidhur kualicion Mbi parimet e Karts s Atlantikut). M von Deklarats iu bashkuan edhe 21 vende tjera. Konferencat e Mosks, Teheranit, Dumbarton Oaks, dhe t Jalts (mes 43 shkurt 45, kjo e fundit) - Bashkimi Sovjetik, Britania e Madhe, SHBA, Kina proklamonin krijimin e nj organizate universale pr ruatjen e paqes n bot (Roosevelti. Stalini, Churchilli). Konferenca e Kombeve t Bashkuara e San-Franciskos (25.04. 26.06.1945) Konference e hapur ndaj t gjitha kombeve t bashkuara (i.e. vendet q u kishin shpall luft vendeve t Boshtit) (rasti i A.Saudite, Egjipti, Siria, Libani, Turqia, Argjentina, Peruja, Uruguai dhe Paraguai)! 50 shtetet prfaqsuese t konferencs me 26 Qershor 1945 nnshkruan Kartn e Organizats s Kombeve t Bashkuara e cila hyri n fuqi m 24 tetor 1945. Qllimet e OKB-s jan : T ruhet paqja dhe siguria ndrkombtare; T zhvillohen marrdhniet miqsore ndrmjet kombeve, duke respektuar parimin e barazis dhe t vetvendosjes, duke marr t gjitha masat pr t forcuar paqen n bot; T realizohet bashkpunimi ndrkombtar pr zgjidhjen e problemeve ndrkombtare (ekonomike, shoqrore, intelektual, humanitar etj.), Kombet e Bashkuara t jen qendra pr harmonizimin e prpjekjeve pr arritjen ktyre qllimeve. Parimet e OKB-s jan : Barazia Sovrane; Zgjidhja paqsore e Mosmarrveshjeve Ndrkombtare; Ndalimi i Prdorimit t, apo krcnimit me Forc; Ndalimi i ndrhyrjes n Punt e Brendshme t shteteve; dhe Parimet tjera: (bashkpunimi, barazia dhe vetvendosja, bona fide/mirbesimi) Organet e OKB-s jan : Asambleja e Prgjithshme; Kshilli i Sigurimit; Kshilli Ekonomik e Social;

 Kshilli i Kujdestaris; Gjykata Ndrkombtare e Drejtsis; Sekretariati. - Asambleja e Prgjithshme Eshte organi qendror i Kombeve t Bashkuara.Prbhet nga prfaqsuesit e t gjitha shteteve antare (5 prfaqsues dhe 5 nnprfaqsues s bashku me kshilltar dhe ekspert).Takohet n sesione t rregullta (n shtator dhe zgjat disa muaj) dhe t Jashtzakonshme (nga Sekretari i Prgjithshm me krkesn e KS apo t shumics s antarve t KB) 15 dit nga koha kur bhet krkesa. Kompetencat e Asambles s Prgjithshme jan : Diskuton t gjitha shtjet n kuadr t Karts s OKB; Vendos pr pranimin, prjashtimin apo pezullimin e antarve t rinj (me rekomandimin e KS) Diskuton pr t gjitha shtjet pr ruatjen e paqes dhe t siguris ndrkombtare; I trheq vrejtjen KS pr situatat q rrezikojn paqen dhe sigurin; Rekomandon masa pr zgjidhjen paqsore t situatave q dmtojn marrdhniet miqsore midis popujve; Pranon dhe Shqyrton raportet e KS dhe organeve tjera; Aprovon marrveshjet e kujdestaris pr zonat jo-strat.; Zgjedh antart jo t prhershm t KS, ECOSOC, Kshillit t Kujdestaris; Zgjedh Gjyqtart e GJND s bashku me KS; Emron Sekretarin e Prgjithshm n baz t Rekomandimit t KS. Shqyrton dhe Aprovon Buxhetin e KB dhe kontributet e antarve; Miraton tekstet e konventave ndrkombtare (funksioni Legjislativ); Funksionet n baz t Rezoluts United for Peace/T bashkuar pr Paqe (337/V nentor 1950). - Kshilli i Sigurimit Kshilli i Sigurimit perbehet nga 15 antare nga te cilet 5 jane te perhershem(Franca,Anglia,Rusia,Shba Kina) 10 antare jo te perhershem asamblea e Pergjithshme i zgjedh per 2 vjet duke mbajtur parasysh kontributin e antarve per ruajtjen e paqes. Kshilli i Sigurimit ka kompetenca ekskluzive dhe disa kompetenca tjera qe i ushtron me ndonje organ tjeter. Funksionet e Kshillit t Sigurimit jan: 1. Mund te ftoj palet ti zgjedhin mosmarrveshjet midis antarve te KB ne menyre paqesore. 2.Mund te formuloj planet per vendosjen e nje sistemi per rregullimin e armatimit. 3.Mund te konstatoj ekzistimin e krcnimit per paqen dhe rekomandon masat qe duhet te ndermerren per ruajtjen dhe rivendosjen e paqes dhe sigurimit. 4,Mund te rekomandoj te vendos lidhur me masat e perkohshme qe duhen marre per te penguar keqsimin e gjendjes.

5Mund te vendos se qfare masashe (zbatimi i sanksioneve ekonomike)per te penguar agresionin. 6.Mund te merr aksione me forca ajrore detare dhe tokesore. 7 Mund te kontrolloj dhe mbikqyre territoret nen kujdestari te cilsuara si zona strategjike 8 Mund te urdheroj permbushjen e dhunshme te vendimeve te GJND-se. Votimi n Kshillin e Sigurimit shtjet Procedurale mjaftojn 9 vota t cilatdo shteteve (caktimi i vendit t mbledhjeve, agjends, zgjedhja e kryetarit, pjesmarrjen e antarve tjer n mbledhjen e KS; zgjedhjen e gjyqtarve t GJND) shtjet tjera: 9 vota, prfshir ktu 5 votat e antarve t prhershm. Antart e prhershm mund t prdorin veton! Antarsia n OKB : E hapur pr t gjitha vendet, q plotsojn 4 kushtet: n T jen paqdashs (peace-loving!); n ti pranojn detyrimet q rrjedhin nga Karta e OKB-s; n T jet i aft pr prmbushjen e detyrimeve; dhe n T jet i gatshm pr prmbushjen e detyrimeve. Procedura e pranimit: Voton Asambleja e Prgjithshme me 2/3 e votave pas Rekomandimit t Kshillit t Sigurimit. Prfundimi i Antarsis: Trheqja, (rasti i Indonezis mars 65 - shtator 66) Prjashtimi - n rast t shkeljes s vazhdueshme t Karts s OKB. Pezullimi - Ndalimi i ushtrimit t drejtave dhe privilegjeve t antarit. Procedurae largimit sht e njjt me at t pranimit, votohet nga Asambleja e Prgjithshme me 2/3 e votave pas propozimit nga Kshilli i Sigurimit. - Kshilli ekonomik dhe social Eshte e vetmja risi n krahasim me Lidhjen e Kombeve.Ky kshill sht krijuar me qllim t kontriboj pr pr sigurimin e paqes prmes krijimit t kushteve t stabilitetit dhe mirqenjes,q jan t domosdoshme pr mardhnjet paqsore dhe miqsore mes popujve. Prbhet nga 54 antar t cilt i zgjedh Asambleja e Prgjithshme pr nj afat prej tri vitesh.N fillim kishte 18 antar, pastaj u bn 27 e tani prfundimisht jan 54. Funksionet dhe autorizimet kryesore t Kshillt ekonomik dhe social jan : 1.Pregadit raporte,studime dhe rekomandime mbi shtje ndrkombtare n fushn e ekonomis,shoqris,kulturs etj. 2.bn rekomandime me qllim q t siguroj rrespektimin e t drejtave dhe lirive themelore t njeriut. 3.mund t ftoj konferenca ndrkombtare pr shtje n kompetenca t tij dhe t pregadis projekt-konventa t cilat ja parashtron Asambles s Prgjithshme 4.mund t lidh marrveshje me institucione t specializuara etj. Kshilli ekonomik dhe social mban rregullisht dy mbledhje n vit.

- Kshilli i KujdestarisFunksionet e Kshillit te Kujdestaris jan: 1. Te shqyrtoj raportet qe ja parashtron autoriteti drejtues d.m.th shteti kujdestar. 2.Te pranoj petecione dhe ti shqyrtoj ato duke u kshilluar me autoritetet e shtetit kujdestar. 3.Te beje vizita te kohepaskohshme ne territoret ne kujdestari n kohen kur merren vesh me pushtetin drejtues. 4.Te ndermarr aksione tjera ne pajtim me rregullat e marrveshjeve per kujdestarine - Sekretariati Ne krye t Sekretariatit sht Sekretari i Pergjithshem i Kombeve te Bashkuara t cilin n baz t rekomandimit te Kshillit T Sigurimit e zgjedh Asambleja e Prgjithshme. Sekretari i ka ndihmsit e vet t cilt i emron vet por rregullisht nga radha e fuqive te mdha me se sigurohet nj ekuilibr i ndikimit mes fuqive t medha. Sekretari i Prgjithshem mban prgjegjsin pr punn e prgjithshme t Sekretariatit dhe personelit t Kombeve t Bashkuara . Ai i paraqet Asambles s Prgjithshme raportin vjetor mbi aktivitetet e organizates. Liga Arabe Liga Arabe sht organizat regjionale e krijuar pr t bashkrenditur aktivitetin politik t antarve ,pr t ruajtur sovranitetin dhe pavarsin e tyre, pr t parashikuar bashkpunimin e antarve n lemin ekonomik,juridik,social,kulturor,shendetsor etj. Liga eshte krijuar me 22 mars 1945. Antare te Liges jane:Egjipti.Libani.Jordania,Arabia Saudite,Siria Jemeni,Libia,Sudani,Tunizia,Maroku,Kuvajti,Algjeria dhe Jemeni jugor. Idea per formimin e Liges Arabe lindi qysh pas luftes II boterore dhe qe nxitur nga nevoja per lirimin e popullit arab nga synimi per harmonizimin e veprimtarise se tyre politike.U paraqit mbi parimet e mosnderhyrjes ne punet e brendshme te shtetit dhe u zhvillua ne kushte te nderlikuara. Organet e Ligs Arabe jan : 1.Kshilli (mexhlisi) 2.Sekretariati i prgjithshm. Pakti veriatlantik NATO NATO sht organizat ushtarako politike q sht krijuar me 4 prill 1949,sht organizat e shteteve kapitaliste t Evrops dhe Amerikes Veriore q sht krijuar n periudhen e lufts s ftoht dhe ndarjes s ashpr n dy sisteme antagoniste pr t penguar rrezikun nga agresioni komunist si deklaronin krijuesit ose per te penguar socializmin si deklaronin autort komunist. sht krijuar n ashington nga 10 shtete t Evrops Perndimore. Lidhja e ksaj aleance ka qen si kundrprgjigje ndaj themelimit t Paktit t Varshavs.

Sot kjo organzat ka ne gjirin e saj 28 shtete antare. Organet kryesore t saj jan : 1.Kshilli i NATO-s 2.Komiteti i mbrojtjes 3.Komiteti ushtarak dhe komandat 4.Sekretari i prgjithshm i NATO-s Traktati i Varshavs Me 14 maj 1955, Shqipria, Bullgaria, ekosllovakia, Gjermania Lindore, Hungaria, Polonia, Rumania dhe Bashkimi Sovjetik nnshkruan Paktin e Varshavs, me qllim mbrojtjen reciproke t palve nnshkruese t traktatit. Pakti i Varshavs ishte nj Lidhje e shteteve komuniste t Evops, e udhhequr nga Bashkimi i Republikave Socialiste Sovjetike, i nnshkruar m 14 maj 1955 n Varshav, me qllim t miqsis, bashkpunimit dhe ndihmes reciproke n mes t Shqipris, Bullgaris, Republiks Demokratike t Gjermanis Polonis, Rumanis, Bashkimi tt Republikave Socialiste Sovjetike, Republiks Socialiste t ekosllovakis dhe Hungaris. Pakti i obligonte antart e saj pr konsultime mbi shtjet e interesit t prbashkt dhe pr ndihm t mnjhershme ushtarake n rast t ndonj sulmi n Evrop mbi nj apo m shum antar t paktit. Pas kalimit t afatit prej 20 viteve, afati i paktit zgjatej automatikisht pr 10 viete tjera, nse nj vit m par nuk sht br trheqja e ndonj antari.Organet kryesore t paktit me qender n Mosk ishin: Byroja e Kshillit Politik (Polibyroja) dhe Kryekomanda e Bashkuar. INSTITUCIONET E SPECIALIZUARA Nocioni i instutucioneve t specializuara sht dhn n nenin 57 te Kartes se OKB-se .Sipas tij :instutucionet e specializuara jan krijuar me marrveshje ndrqeveritare dhe jane pajisur me instrumente te tyre themelore me pergjegjsi t gjer nderkombtare n fushat ekonomike ,sociale.kulturore, arsimore ,shndetsore dhe fusha te tjera q lidhen me Kombet e Bashkuara. Keto institucione i dallojn: 1.Pergjegjsia e gjer nderkombtare 2.Veprimtaria ne fusha te posaqme ekonomike,sociale,kulturore,arsimore,dhe shendetsore etj. 3.Lidhja me Kombet e Bashkuara . Aktet e instutucioneve te specializuara jane: 1.Inst. e Specializuara miratojn projekte te konventave nderkombtare dhe reglamente me te cilat percaktohen normat dhe rregullat e njesuara ne lemejt e caktuar, 2.Marrveshjet qe lidhin institucionet e Spercializuara jane te llojllojshme dhe dallohen nga qellimet qe ka secili instutucion i s. 3.Inst. e Specializuara dhe organet e tjera miratojn rekomandime qe u drejtohen nje a me shume subjekteve qe perbejne propozimin per te nderrmarr ndonje veprim ose per tu permbajtur nga ndonje veprim me te

cilin krijohet nje pozicion juridik. Organizata Botrore e Puns (ILO) ILO eshte formuar pas luftes se par Botrore ne kuader te liges se popujve .Pas Luftes II Botrore fiton statusin e instutucionit te OKB-se me seli ne Gjeneve. Qellimi i org. eshte qe me marrveshje nderkombtare t siguroj kushte m t mira t punes dhe pozite me te mire te puntorve.Organi me i larte i saj eshte konferenca e pergjithshme e cila bjen rekomandime :bashkimin e lire ne sindikata ,kohzgjatja e punes dhe caktimin e meditjeve minimale mbrojtja e grave ne pune dhe pengimi i punes se femijeve te mitur,te drejta ne pushim dhe mbrojtje shendetsore. Organizata Botrore e Shndetsis (OBSH HO) Organizata Botrore e Shndetsis (angl.: orld Health Organization, HO) sht organizat e Kombeve t Bashkuara q merret me shtje t shndetit publik. sht themeluar m 7 prill t vitit 1948, prandaj kjo dit njihet edhe si Dita Botrore e Shndetsis. HO (OBSH) sht autoriteti drejtues dhe koordinues pr shndetin brenda sistemit t Kombeve t Bashkuara. Ajo sht prgjegjse pr ofrimin e lidershipit mbi cshtje t shndetit botror duke formuluar axhendn e shtjeve t shndetit duke prcaktuar norma dhe standarde, artikuluar opinione politikash bazuar n evidence, ofruar ndihm teknike vendeve dhe monitoruar e vlersuar prirjet shndetsore. UNHCR Kjo sht organizat e specializuar n kuadr t OKB-s, e cila si qllim kryesor ka dhnjen e ndihms,prkujdesin dhe strehimin e popullsis t sapo dal nga lufta. Kjo organizat vepron n gjith botn,n situatat post-konfliktuoze. CEFTA sht marrveshje pr tregti t lir mes shteteve t Evrops qendrore dhe Jug-lindore. Fillimisht sht themeluar n Poloni m 1992. Me kalimin e kohs, shtetet q ishin pjes e ksaj marrveshje n momentin e antarsimit n BE automatikisht dilnin nga CEFTA.Aktualisht CEFTA sht nnshkruar nga 8 shtete : Kosova,Shqipria,Serbia,Moldavia,Bosna,Kroacia,Maqedonia,Mali i Zi. Institucionet e BE-s 1 Kshilli Evropian 2 Kshilli i Ministrave 3 Parlamenti Evropian 4 Kshilli i Bashkimit Evropian 5 Komisioni Evropian 6 Gjykata Evropiane e Drejtsis Struktura Shtyllat e Bashkimit Evropian Shtylla e par - Komunitetet Evropiane Shtylla e par prbhet nga tri Komunitetet Evropiane (Komuniteti Evropian, Komuniteti Evropian i Qymyrit dhe elikut dhe Euroatomi). N momentin e themelimit t BE-s, Komuniteti Ekonomik Evropian mori

emrin Komuniteti Evropian. Nj ndryshim i till synon t shpreh kalimin nga nj komunitet trsisht ekonomik n nj bashkim politik. Prfshirja e t trija komuniteteve n nj shtyll t vetme nuk nnkupton ndonj unifikim t tyre. Shtylla e par prfaqson juridiksionin komunitar n formn e tij m t lart. Brenda kuadrit t Komunitetit Evropian, institucionet komunitare mund t hartojn normat komunitare n fushat prkatse t veprimtaris s tyre, t cilat zbatohen direkt mbi shtetet antare dhe kan eprsi ndaj s drejts s brendshme. N zemr t KE-s qndron tregu i prbashkt me katr lirit e tij themelore (liria e lvizjes s personave, mallrave, shrbimeve dhe kapitalit) si dhe rregullat mbi konkurrencn. Shtylla e dyt - Politika e Jashtme dhe e Siguris s Prbashkt Prpara hyrjes n fuqi t Traktatit t Bashkimit Evropian, bashkpunimi politik ndrmjet shteteve rregullohej nga marrveshjet e vitit 1970 mbi Bashkpunimin Politik Evropian si dhe nga Akti i Prbashkt Evropian. Kto marrveshje parashikonin konsultime t rregullta ndrmjet ministrave t jashtm dhe kontakte t vazhdueshme ndrmjet departamenteve qeveritare. Megjithat, t gjitha vendimet merreshin me unanimitet. Prsa u prket shtjeve t siguris, bashkpunimi kufizohej vetm n aspektet politike dhe financiar. Megjithat, krizat ndrkombtare t viteve 90 (Lufta e Gjirit, lufta civile n ish-Jugosllavi) treguan se instrumente t tilla t politiks s jashtme nuk ishin n gjendje ti siguronin Bashkimit Evropian ndikimin e merituar n arenn ndrkombtare.Me Traktatin e Bashkimit Evropian, Kryetart Shteteve dhe Qeverive ran dakord t zhvillonin nj politik t jashtme dhe sigurie t prbashkt. Pjesa m e madhe e vendimeve, n kuadr t ksaj politike, merren ende nprmjet bashkpunimit t shteteve. Megjithat, jan parashikuar nj sr mjetesh t reja si, pr shembull, pozicionet e prbashkta, masat dhe veprimet e prbashkta si dhe vendimet kuadr. Shtylla e trete - Bashkpunimi n fushat e Drejtsis dhe t Punve t Brendshme Bashkpunimi ndrmjet autoriteteve gjyqsore dhe policore t shteteve antare synon tu ofroj qytetarve evropiane liri, siguri dhe drejtsi, duke parandaluar dhe luftuar bashkrisht krimin, racizmin dhe ksenofobin. Bashkpunimi gjyqsor ka t bj gjithashtu me lehtsimin dhe prshpejtimin e bashkpunimit n fushn e zbatimit t vendimeve penale, lehtsimin e ekstradimit ndrmjet shteteve antare, vendosjen e normave penale uniforme n luftn ndaj krimit t organizuar, terrorizmit dhe trafikut t drogs. Njlloj si n fushn e politiks e jashtme dhe siguris s prbashkt, bashkpunimi n fushn e drejtsis dhe t punve t brendshme zhvillohet jasht kuadrit vendimmarrs t Komunitetit Evropian. Pyetje t shpeshta nga provimi i lnds Organizatat Ndrkombtare 1.Perberja dhe kompetencat e Kshillit te Sigurimit ? Kshilli i Sigurimit perbehet nga 15 antare nga te cilet 5 jane te perhershem(Franca,Anglia,Rusia,Shba Kina)

10 antare jo te perhershem asamblea e Pergjithshme i zgjedh per 2 vjet duke mbajtur parasysh kontributin e antarve per ruajtjen e paqes. Kshilli i Sigurimit ka kompetenca ekskluzive dhe disa kompetenca tjera qe i ushtron me ndonje organ tjeter. Funksionet e Kshillit te Sigurimit jane: 1. Mund te ftoj palet ti zgjedhin mosmarrveshjet midis antarve te KB ne menyre paqesore. 2.Mund te formuloj planet per vendosjen e nje sistemi per rregullimin e armatimit. 3.Mund te konstatoj ekzistimin e kercnimit per paqen dhe rekomandon masat qe duhet te ndermerren per ruajtjen dhe rivendosjen e paqes dhe sigurimit. 4,Mund te rekomandoj te vendos lidhur me masat e perkohshme qe duhen marre per te penguar keqsimin e gjendjes. 5Mund te vendos se qfare masashe (zbatimi i sanksioneve ekonomike)per te penguar agresionin. 6.Mund te merr aksione me forca ajrore detare dhe tokesore. 7 Mund te kontrolloj dhe mbikqyre territoret nen kujdestari te cilsuara si zona strategjike . 8 Mund te urdheroj permbushjen e dhunshme te vendimeve te GJND-se. 2.Cilat ishin 4 traktatet kryesore qe perfshiu konferenca e Paqes ne Paris 1919? Traktatet e Paqes se Parisit jane: a).Traktati i Versajes, b)Traktati i Sen Zhermenit, c)Traktati i Nejit, d)Traktati i Trianonit, e)Traktati i Servit. 3.Ne baze te kompetencave organizatat Nderkombetare ndahen: Sipas funksionit ,fushveprimit apo kompetencave organizatat nderkomtare ndahen : 1.Te pergjithshme dhe 2.Te specializuara 4.Liga arabe shtrirja gjeografike ,antaret,qellimet dhe specifikat e saj? Liga Arabe eshte organizate regjionale e krijuar per te bashkrenditur aktivitetin politik te antarve ,per te ruajtur sovranitetin dhe pavarsine e tyre per te parashikuar bashkpunimin e antarve ne lemin ekonomik,juridik,social,kulturor,shendetsor etj. Liga eshte krijuar me 22 mars 1945. Antare te Liges jane:Egjipti.Libani.Jordania,Arabia Saudite,Siria ,Jemeni,Libia,Sudani,Tunizia,Maroku,Kuvajti,Algjeria dhe Jemeni jugor. Idea per formimin e Liges Arabe lindi qysh pas luftes II boterore dhe qe nxitur nga nevoja per qlirimin e popullit arab nga synimi per harmonizimin e veprimtarise se tyre politike. 5.Cilat jane organe kryesore te Kshillit te Evropes? 1.Komiteti i Ministrave

2.Asamblea Parlamentare e keshillit te Evropes. 3.Kongresi i Autoriteteve rajonale dhe lokale . 4.Gjykata Evropiane e Drejtave te Njeriut. 5.Sekretariati i Pergjithshem. 6.Cilet ishin 4 te mdhenjet e Konferences se Paqes ne Paris 1919? 1 Kryeministri anglez David Lloyd George 2.Kryeministri Italian Vittorio Orlando. 3.Kryeministri George Clemencau nga Franca. 4.Presidenti amerikan Woodrow Wilson. 7.Cilat jane organizatat e para ne Bote? Organizatat e para ne bote lidheshin me ruajtjen e paqes dhe sigurise . Organizatat e para jane paraqitur qysh ne kohen e vjeter -Liga Greke,pastaj ne kohen e mesme Hanza,pastaj Pax Romana ,pastaj ne pjesen e dyte te shek.XIX u krijua Byroja per masa dhe pesha ,Konventa mbi mbrojtjen e prones industriale,Unioni Nderkombtar per mbrojtjen e prones industriale,byroja Nderkomtare per mbrojtjen e prones letrare dhe artistike ,Departamenti Ndrkombtar i shendetit Publik etj. 8.Roli dhe Funksioni i Kshillit t Kujdestaris? Funksionet e Kshillit te Kujdestarise jane: 1. Te shqyrtoj raportet qe ja parashtron autoriteti drejtues d.m.th shteti kujdestar. 2.Te pranoj petecione dhe ti shqyrtoj ato duke u kshilluar me autoritetet e shtetit kujdestar. 3.Te beje vizita te kohepaskohshme ne territoret ne kujdestari ne kohen kur merren vesh me pushtetin drejtues. 4.Te ndermarr aksione tjera ne pajtim me rregullat e marrveshjeve per kujdestarine. 9.Cili organ e propozon dhe cili organ e miraton zgjedhjen e Sekretarit te Pergjithshem te OKB-se? Ne krye Te Sekretariatit eshte Sekretari i Pergjithshem i Kombeve te Bashkuara te cilin ne baze te rekomandimit te Kshillit Te Sigurimit e zgjedh Asamblea e Pergjithshme . Sekretari i ka ndihmsit e vet te cilet i emron vet por rregullisht nga radha e fuqive te medha me se sigurohet nje ekuiliber i ndikimit mes fuqive te medha. Sekretari i Pergjithshem mban pergjegjsine per punen e pergjithshme te Sekretariatit dhe personelit te Kombeve te Bashkuara . Ai i paraqet Asamblese se Pergjithshme raportin vjetor mbi aktivitetet e organizates. 10.Shtetet antare te Bashkimit Evropian jane? Belgjika,Franca,Holanda,Italia.Luksemburgu, Gjermania,Danimarka,Irlanda,Anglia,Greqia, Spanja,Portugalia,AustriaFinlanda,Suedia, Qipro,Qekia,Estonia,Hungaria,Letonia Lituania,Malta,Polonia,Sllovakia,Sllovenia, Bullgaria,Romania.

11.ka paraqesin Organizatat Nderkombtare sipas se drejtes nderkombtare? Sipas fjalorit nderkombtar te botuar ne Moske, organizatat nderkombtare i perkufizon si bshkesi e perhershme me karakter qeveritar dhe joqeveritar te krijuara mbi baze te nje marrveshje nderkombtare(karta,Statut )me qellim te bashkpunimit ne zgjedhjen e problemeve nderkombtare te parashikuara ne ato dokumente dhe perparimin e bashkpunimit midis shteteve me regjim social tendryshem. 12.Cili eshte organi i OKB-se qe merr vendim per antarsimin e nje shteti te ri ne kete organizate? Vendimin per pranim ne Kombet e Bashkuara e merr Asamblea e Pergjithshme e Kombeve te bashkuara me 2|3 e votave ne baze te rekomandimit paraprak te Kshillit te Sigurimit ku nevoiten 9 vota pozitive perfshire ketu edhe votat te antarve te perhershem te Kshilllit te Sigurimit. 13.Si klasifikohen organizatat nderkombtare? Organizatat nderkombtare klasifikohen ne baze te disa parimeve: -Ne baze te shtrirjes klasifikohen ne:organizata regjionale dhe globale -sipas funksionit,fushveprimit organizatat ndahen ne:Te pergjithshme dhe te specializuara. -Sipas antarve org.nderkomtare ndahen ne org.ndershtetrore dhe joqeveritare, -Sipas kohzgjatjes:te perhershme dhe te perkohshme Sipas autorizimeve ne org.rekomanduse ,operative dhe mbishtetrore. 16.Cilat ishin disa nga arsyet e deshtimit te Lidhjes se Kombeve? 1.Statuti i Lidhjes se Kombeve (unanimiteti-perdorimi i vetos) 2.Perzirja e kompetencave mes antarve te Kshillit dhe Asamblese. 3.Qasja e vet shteteve antare(kalimi i qeshtjeve ne konferenca) 4.Nuk arriti te behet organizate univerzale per te cilin qellim eshte themeluar. 5.Shtetet e rendsishme mbeten jashte saj. 6.Shba nuk e ratifikoj statutin e Lidhjes. 7.BRSS ishte kryesisht jashte saj. 8.Gjermonia po ashtu ishte jashte saj ne fillim meqe ishte humbese e luftes dhe lidhja fituese. 9.Gjermonia hyri ne vitin 1926 dhe e leshoj me 1933 kur Hitleri erdhi ne pushtet dhe deshironte shkatrrimin e sistemit te Versajes. 17.Listo 3 menyrat e perfundimit te antarsise ne Okb? Terheqja -Karta e okb-se nuk ka ndonje dispozite qe shprehimishte e lejon terheqjen nga Kb.Por perjashtimisht lejon mundsin qe qdo shtet antar te terhiqet nga organizata ne raste te jashtzakonshme por duhet ti paraqes arsyet e terheqejes qe jan te ailla qe e arsytojn vendimin.e drejta e terheqjes eshte e kufizuar ne marrveshje te pergjithshme Perjashtimi-Neni 6 i Kartes se Okb-se ka parashikuar qe secili antar i org. i cili shkel vazhdimisht parimet e Kartes mund te perjashtohet nga organizata .Shteti i till mund te perjashtohet nga org.me te njejten

procedur si ajo qe eshte pranuar.Masa e perjashtimit shqiptohet si denim per shkelje te Kartes. Pezullimi -Neni 5 i Kartes se Okbse ka parashikuar ndalimin e ushtrimit te te drejtave ,privilegjeve te lidhura me silsin e antarit te org.ne rast se ndaj nje antari te org. eshte marre ndonje veprim parandalus ose shtrengus.Vendimin per ket merret me te njejten procedur si per antarsim nga asamblea e Pergjithshme. 18.Cilat jane organet kryesore te OKB-se? 1. Asamblea e pergjithshme 2.Kshilli i Sigurimit. 3.Kshilli Ekonomik e Social. 4.Kshilli i Kujdestarise. 5.Gjykata Nderkombtare e drejtesise 6.Sekretariati 19.Organizimi Nderkombtar dhe organizatat Nderkombtare dallimi ne mes kompetencave? Organizata Nderkomtare dallon nga Organizimi Nderkombtar,Organizata N. eshte nje pjese e organizimit N. Organizimi N. paraqet nje lloj qeverisje nderkombtare qe ka te bej me menyren e percaktimit te disa rregullave ne nivel nderkombtar te cilat jan percaktu nga subjektet e se drejtes nderkombtare qe prbejn nje akter. 20.Cila eshte karakteristika specifike e Organizatave nderkombtare univerzale? Org. univerzale u takojn org. qe perfshijn te gjitha shtetet e botes ose se pasku shumicen e shteteve te botes .Ketyre i takon Org. e Kombeve te Bashkuara ,Agjencite e specializuara etj. 21.Listo sepaku 3 agjenci te specializuara te Kombeve te bashkuara? ILO- organizata nderkombtare e punes. FAO-organizata e KB per ushqim dhe bujqesi. FMN-fondi monetar nderkombtar. WHO- organizata botrore e shendetsis. 22.Cilat jane dy instutucionet kryesosre financiare nderkombtare te krijuara ne konferencen Bertton Woods 1944? Dy institucionet kryesore financiare nderkombtare te krijuara ne konferencen e Bertton Woods 1944 jane : FMN- fondi monetar nderkombtare IBRD-banka per zhvillim dhe rindertim. 23.Sa shtet antare jane deri me sot ne gjirin e org. se traktatit te atlantikut verior NATO ? NATO eshte organizate ushtarako politike qe eshte krijuar me 4 prill 1949,eshte organizat e shteteve kapitaliste te evropes dhe amerikes veriore qe eshte krijuar ne periudhen e luftes se ftohte dhe ndarjes se ashper ne dy sisteme antagoniste per te penguar rrezikun nga agresioni komunist siq deklaronin krijuesit ose per te penguar socializmin siq deklaronin autoret komunist. Sot kjo organzat ka ne gjirin e saj 28 shtete antare.

25.Organizata botrore e punes roli dhe funksioni i saj? ILO eshte formuar pas luftes se I Botrore ne kuader te liges se popujve .Pas Luftes II Botrore fiton statusin e instutucionit te OKB-se me seli ne Gjeneve. Qellimi i org. eshte qe me marrveshje nderko.te siguroj kushte me te mira te punes dhe pozite me te mire te puntorve.Organi me i larte i saj eshte konferenca e pergjithshme e cila bjen rekomandime :bashkimin e lire ne sindikata ,kohzgjatja e punes dhe caktimin e meditjeve minimale mbrojtja e grave ne pune dhe pengimi i punes se femijeve te mitur,te drejta ne pushim dhe mbrojtje shendetsore. 26.Cilat jane disa nga karakteristikat e Liges Arabe? Liga arabe shtrirja gjeografike ,antaret,qellimet dhe specifikat e saj? Liga Arabe eshte organizate regjionale e krijuar per te bashkrenditur aktivitetin politik te antarve ,per te ruajtur sovranitetin dhe pavarsine e tyre per te parashikuar bashkpunimin e antarve ne lemin ekonomik,juridik,social,kulturor,shendetsor etj. Liga eshte krijuar me 22 mars 1945. Antare te Liges jane:Egjipti.Libani.Jordania,Arabia Saudite,Siria ,Jemeni,Libia,Sudani,Tunizia,Maroku,Kuvajti,Algjeria dhe Jemeni jugor. Idea per formimin e Liges Arabe lindi qysh pas luftes II boterore dhe qe nxitur nga nevoja per qlirimin e popullit arab nga synimi per harmonizimin e veprimtarise se tyre politike.U paraqit mbi parimet e mosnderhyrjes ne punet e brendshme te shtetit dhe u zhvillua ne kushte te nderlikuara. 27.Kush ka qene paraardhsja e OKB-se dhe pse e zevendsoj ate? Perpjekja e pare per krijimin e nje organizate te perhershme nderko.e cila kishte per detyre ruajtjen e paqes dhe sigurise ne bote ka te bej me Lidhjen e Kombeve. Lidhja e Kombeve qendroj prej 1920 deri 1939 por me von u tregua e paaft per ta mbrojtur paqen .Shkaku qendronte nga njera ane ne persosmerine e Statutit e Lidhjes e ne anen tjeter ne politiken e shteteve kryesore qe ishin antare. Shkatrrimi i saj qe pasoj e politikes agresive te shteteve totalitare dhe e dobsise edhepaaftesise,perqarjes se shteteve demokratike,qendrimi i shteteve jashte Lidhjes.Lidhja e Kombeve pushoj pas Luftes II Botrore.Te gjitha te mirat e saj kaluan ne organizaten e re (OKB) 28.Cilat ishin disa nga qellimet e themelimit te Lidhjes se Kombeve? Qellimet ishin: Te ruhet paqja dhe siguria nderkombtare mes shteteve antare te ndryshme Te zhvillohen mardhenje te mira ekonomike,politike ,sociale midis kombeve, Te behet bashkpunimi i ndersjelle nderkombtar. 29.OKB u themelua ne vitin dhe qka kishte per qellim? Okb u themelua me 24 tetor 1945 me hyrjen ne fuqi te Kartes se Okb-se ne San Francisko.

Qellimet e saj kan qene : 1.Te ruaj brezat e ardhshem nga tmerret e luftes qe dy here ne jeten e nje njeriu i ka shkaktuar vuajtje te papershkrushme njerzimit.njerzimit 2.Te shpallin rishtas besimin ne lirite dhe te drejtat themelore te njeriut ne dinjitetin t njeriut,barazine e burrave dhe grave dhe shteteve te mdha e te vogla . 3.Te punojne per parimin shoqeror dhe kushte te mira jetsore dhe liri te madhe. 4.Te praktikoj tolerancen te jetojne ne paqe me dinjitetin ne nje fryme te fqinjesise se mire etj. 30.Shpjegoni proceduren e antarsimit ne OKB? Shtetet qe dojn te antarsohen ne OKB duhet ti plotsojn 4 kushte: Te jene shtet paqedashse Ti pranojn detyrimet qe dalin nga karta Te jene te afte dhe te gatshem per ti permbushur ato . Vendimin per pranim e merr asamblea e pergjithshme me 2\3e votave ne baze te rekomandimit te kshillit te sigurimit ku nevoiten 9 vota te antarve te Kshillit te Sigurimit duke perfshire aty edhe voten e te gjithe antarve te perhershem te tyre. 31.Sipas shkalles se autorizimit Organizatat Nderkomtare ndahen ne 3 grupe: 1.O.N rekomanduse 2.O.N Operative 3.O.N Mbishtetrore. 33.Cka nenkuptoni me Kshillin e Evropes dhe Bashkimin Evropian shpjegoni kompetencat dhe funksionet e dyjave? Bashkimi Evropian paraqet detyren per te mbrojtur interesin e perbashket te te gjitha shteteve antare te bE,Ndersa Kshilli i Evropes eshte i detyruar te mblidhet 2 her ne vit ne qershor dhe dhjetor per te trajtuar qeshtjet qe kerkojn zgjedhje te shpejt. Objektivat e Kshillit te Evropes jane :Te drejtat e njeriut jan objektiv kryesor i Kshillit te evropes,pastaj vindemokracia aspektet sociale te zhvillimit ,te drejtat e qytetarit kultura dhe natyra etj. Kurse BE-ja paraqet nje lloj unioni pothuajse federal e fokusuartek integrimi ekonomik dhe bashkpunimi politik. 35.Shpjegoni dallimet dhe ngjashmerite mes Organizatave nderkombtare dhe Konferencave Nderkombtare? Dallimi eshte se Organizatat Nderko. jane bashkesi shtetesh qe kryejn funksione politike ose administrative lidhur me qeshtjet e interesave te perbashkta dhe vitale te shteteve dhe jane te konstituuara si trupa apo persona nderkombtar. Konferencat jane tubime te perfaqsusve te disa shteteve me qellim te shqyrtimit te ndonje qeshtje dhe zgjedhjes se konflikteve ,te harmonizimit te interesave dhe arritjes se ndonje marrveshje ne realizimin e qellimeve te perbashkta dhe pushojn se ekzistuari pas realizimit te qellimeve. 36.Karta e Kombeve te Bashkuara percaktonse qellimet kryesore te

Kombeve te bashkuara jane::? 1.Te ruhet paqja dhe siguria nderkombtare 2.te zhvillohen mes kombeve mardhenje miqsore te bazuara ne respektimin e parimit te barazise dhe se drejtes se tyre per vetvendosje. 3.Te realizohet bashkpunimi nderkombtar per zgjedhjen e problemeve nderko. me karakter ekonomik,shoqeror,intelektual,humanitar duke zhvilluar dhe duke krijuar respektimin e te drejtave dhe lirive themelore te njeriut pa kurfar dallimi. 4.Te jene qendra ku do te harmonizohen perpjekjet e te gjitha shteteve per sendertimin e qellimeve te permendura. 37.Cka paraqet per ju BE dhe NATO si dy organizata te rendesise te veqante per ballkanin perendimor dhe per R. e Kosoves. Bashkimi Evropian paraqet detyren per te mbrojtur interesin e perbashket te te gjitha shteteve antare te bE,Ndersa Kshilli i Evropes eshte i detyruar te mblidhet 2 her ne vit ne qershor dhe dhjetor per te trajtuar qeshtjet qe kerkojn zgjedhje te shpejt. BE-ja paraqet nje lloj unioni pothuajse federal e fokusuartek integrimi ekonomik dhe bashkpunimi politik. NATO eshte organizate ushtarako politike qe eshte krijuar me 4 prill 1949,eshte organizat e shteteve kapitaliste te evropes dhe amerikes veriore qe eshte krijuar ne periudhen e luftes se ftohte dhe ndarjes se ashper ne dy sisteme antagoniste per te penguar rrezikun nga agresioni komunist siq deklaronin krijuesit ose per te penguar socializmin siq deklaronin autoret komunist. Sot kjo organzat ka ne gjirin e saj 28 shtete antare. NATO per Kosoven ka nje rendesi tejet te veqante kjo eshte pare sidomos ne kohen e Luftes ne Kosove kunder okupatorit serb ,dhe intervenimi i saj ishte nje nga veprimet me te veqanta qe ka bere NATO ne misionin e saj. 38 Cka paraqesin per ju instutucionet e specializuara dhe cilat jane aktet kryesore qe ato i miratojn.? Nocioni i instutucioneve te Specializuara eshte dhene ne nenin 57 te Kartes se OKB-se .Sipas tij :instutucionet e specializuara jane krijuar me marrveshje nderqeveritare dhe jane pajisur me instrumente te tyre themelore me pergjegjsi te gjere nderkombtare ne fushat ekonomike ,sociale.kulturore, arsimore ,shendetsore dhe fusha te tjera qe lidhen me KB. Keto inst. i dallojn: Pergjegjsia e gjere nderkom. Veprimtaria ne fusha te posaqme ekonomike,sociale,kulturore,arsimore,dhe shendetsore etj. Lidhja me Kombet e Bashkuara . Aktet e instutucioneve te specializuara jane: 1,Inst. e Specializuara miratojn projekte te konventave nderko.dhe reglamente me te cilat percaktohen normat dhe rregullat e njesuara ne lemejt e caktuar, 2.Marrveshjet qe lidhin inst,e Spercializuara jane te llojllojshme dhe

dallohen nga qellimet qe ka secili instutucion i s. 3.Inst. e Specializuara dhe organet e tjera miratojn rekomandime qe u drejtohen nje a me shume subjekteve qe perbejne propozimin per te nderrmarr ndonje veprim ose per tu permbajtur nga ndonje veprim me te cilin krijohet nje pozicion juridik