*KAĞIDIN STOKLAMA KOŞULLARININ MALİYETLERE ETKİSİ VE KAĞIT MALİYETLERİNİN KONTROLÜ:

*Maliyet ve kullanım koşulları açısından kağıt, iyi yönetilmesi gereken, stoklama sorunu yüksek bir
hammaddedir.
*Kağıt giderlerini etkileyen faktörler:
-Kağıdın cinsi kağıt giderlerini etkileyen faktörlerden biridir. Kağıdın cinsi kalitesi ve dayanıklılığıyla stok
giderlerini etkiler.
-Yayın basımında kullanılan teknolojinin yeni olması hatalı baskı sayısını azaltır.
-Baskı sırasında ürünün biçiminde ve niteliğinde meydana gelen hatalar nedeniyle işe yaramayan, bozuk
ve yanlış üretilen baskılı kağıtlar olan fire, daha çok kağıdın kalitesiz oluşu ve baskı ustalarının hataları
nedeniyle makine ayarlarındaki yanlışlardan kaynaklanmaktadır.
-İsraf kağıt kullanımı basın işletmelerinde yaygındır.
-Makine hataları, eğitimsizlik, kötü stoklama koşulları (nem, vs) stoklara ilişkin diğer sorunlar
arasındadır.
*Kağıt Maliyetlerinin Kontrolü: 3 yolda kontrol altında tutulabilir:
Alış/Stoklama (Sipariş ve Depolama)/ Kullanım.
Birimler arasında eşgüdüm ve tasarruf bilinci yerleşmeli. Stoklama ortamı iyileştirilerek sararma ve
bozulmalar önlenmeli, optimum sipariş ve optimum stok miktarları tespit edilerek, nakliye ve ardiye
giderlerinde tasarrufa gidilmesi gibi önlemler alınabilir. Etkili bir maliyet yönetimi gazetelerin en önemli
maliyet kalemleri arasında olan kağıt giderlerini düşürmek, atık kağıt ve iadeleri düşük tutmak için çaba
göstermelidir.
*Mürekkebin Stoklama Koşullarının Maliyetlere Etkisi: Mürekkep giderleri kağıt giderlerine göre
düşüktür. Mürekkep stoklarına ve giderlerine ilişkin sorunlar arasında mürekkebin niteliği, piyasa
koşulları, stoklama koşulları, tüketim oranı ve kağıdın kalitesiyle ilişkilendirilebilir. Türkiye’de genelde
mürekkep ihtiyacı yerel üretimden karşılanır. Gazete ve dergilerde mürekkep giderlerini belirleyen
faktörler kağıdın cinsi ve mürekkebi emme gücü, mürekkebin kalitesi, baskı türü (ofset, tifdruk, tipo)
teknolojinin niteliği, işçilik kalitesi, tirajın büyüklüğü.
*Basın İşletmelerinde Stokların Önemi: Basın işletmelerinde kesintisiz bir baskı faaliyetinin önemi
stok kontrolünü önemli kılmaktadır. Basın işletmelerinde stok yönetiminin en temel amacı, stok miktarını
en uygun seviyede tutarak az nakitle işletmenin kârlılığına katkı sağlamaktır. İstenilen zamanda,
miktarda, yerde ve kalitede stok bulundurmak bir stoklama politikasıdır.
*Stok miktarını ölçme: İyi bir stok kontrol sistemiyle ölçülebilir. Stok kontrolüyle maliyet tasarrufunun
sağlanması, sınırlı ya da aşırı stokların zamanında tespiti, verimsiz depolama koşullarının tespiti sağlanır.
Stok miktarına ilişkin sorunlar:
1)Üretimin devamlı ve aksaksız yürümesi için elde yeterli miktarda malzeme bulundurmak (üretim
bölümü)
2)Eldeki stoklara asgari sermaye bağlamak (finansman servisi)
3)eldeki malzemeyi emek ve zaman açısından en kolay ve güvenlik içinde bulundurmak (yönetim servisi)
Finansman bölümü, stoklara az sermaye bağlamak ister. Bunun için gereksinimlerini karşılayacak en az
miktarda stok bulundurma amacını taşır. Finansmancı, ufak partiler halinde sipariş verilmekten yana bir
politika izler. Üretimci ise üretimin sürekli ve kesintisiz sürmesi için yeterli miktarda malzeme stoku
bulundurulmasını ister. Finansmancının tersine büyük partiler halinde malzeme alınmasını ister.
2 soru ortaya çıkar:
1)Bir siparişte bir malzemeden ne kadar alınmalıdır? (Optimal sipariş miktarı)
2)Asgari stok miktarı ne olmalıdır?
*Çok stok bulundurma maliyetleri: Daha büyük depo gerekeceğinden işletme, daha fazla depo kirası
veya depo binası amortismanına katlanır. / Daha fazla sermaye bağlanmasını gerektireceğinden, faiz
maliyetlerini yükseltir. / Fazla stok, bozulma ve stokların değer kaybetme riskini taşır. Rizikolar için
ödenecek sigorta primleri maliyetleri artırır. / Büyük stok, daha fazla emek, malzeme ve enerji ihtiyacını
ortaya çıkarır.
*Az stok bulundurma maliyetleri: Yetersiz stok yüzünden üretim aksayabilir. / Aksayan üretim
satışlardan beklenen katkıyı düşürür. / Üretim ve satış aksaklıkları müşteri kaybına yol açar.
OPTİMAL SİPARİŞ MİKTARINI BULMA: En uygun sipariş miktarı ile en uygun stok miktarının bulunması
gerekir. Stok bulundurma maliyetleri, ortalama stoklama için yapılan faiz, kira, sigorta vs. maliyetleri
içerir. Sipariş maliyetleri için ise siparişin verilmesinden ürünün depoya girmesine kadar yapılan yazışma,
teslim, kontrol ve kayıt maliyetlerinden oluşur. Bu maliyetlerin sipariş sayısına bölünmesiyle “Ortalama
sipariş maliyeti” bulunur.
EN UYGUN SİPARİŞ MİKTARINI BULMA:
*A gazetesi kağıt hammaddesinden yılda 2.400 birim kullanıyor.
*Birim hammadde maliyeti 1.000 TL.
*Sipariş verme maliyeti sipariş başına 130 TL.
*Stoklama maliyeti ise birim başına 80 TL.
*Buna göre 30, 120, 240 birimlik sipariş alımları için optimum sipariş miktarı için en uygun parti hangisi?

Sipariş Miktarı 30 120 240

Sipariş Sayısı 2400/30=80 2400/120=20 2400/240=10
Ortalama Stok 30/2=15 120/2=60 240/2=120
Sipariş Verme Maliyeti 80*130=10.400 20*120=2600 10*130=1.300
Stoklama Maliyeti 80*15=1.200 80*60=4.800 80*120=9.600
Toplam Maliyet 11.600 7.400 10.000

Buna göre 120 birimlik parti halinde kağıt alınması, maliyet açısından daha uygundur.
Böylece en uygun alım tutarı: 120*1.000 = 120.000 TL
Yıllık kullanım miktarı: 2.400:120 = 20 kez,
Yani yılda: (360:20): 18 günde bir sipariş verilmelidir.

EN UYGUN STOK MİKTARINI BULMA:

*Günlük malzeme kullanım miktarı, edinme süresi ve emniyet stokunun bilinmesi gerekir.
*Günlük malzeme kullanım miktarı ne kadar çok, edinme süresi ne kadar uzun olursa elde bulunan stok
miktarı da o denli çok olur. Bulundurulacak stok miktarı, günlük malzeme kullanım miktarı ile bunun
edinme süresine bağlıdır.
*Edinme süresi siparişin verildiği tarih ile malzemenin teslim alındığı tarih arasında geçen süredir.
*Emniyet stoku ise malzeme siparişindeki gecikme olasılığı nedeniyle tahmini gecikme süresi ile günlük
kullanımın çarpılmasıyla bulunur.

*A gazetesi için en uygun alım miktarı 900 birim,

*Günlük malzeme kullanımı 30 birim,
*Edinme süresi 20 gündür.
*İşletme olağanüstü durumlarda en fazla 5 günlük gecikme olacağını varsayar.
*Bu verilere göre en uygun stok miktarı ne olmalıdır?

Emniyet stoku = Tahmini gecikme x Günlük Kullanım

Emniyet stoku = 5x30 = 150 birim

En az stok miktarı = Günlük kullanım x Edinme Süresi

En az stok miktarı = 30x20 = 600 birim

En uygun stok miktarı= En az stok miktarı + Emniyet Stoku

En uygun stok miktarı= 600+150= 750 birim

İşletmenin stok miktarı 750 birimin altına düştüğünde yeni bir sipariş verilmelidir.
BASIN İŞLETMELERİNDE STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ:
-X gazetesinin 2007 Haziran hammadde alımları ve üretime sevkleri
Stok
Hareketleri
MİKT
AR TUTAR
Tarih Açıklama Fiyat Giren Çıkan Borç
Dönembaşı
04.06.2007 Stok 5.000 8 _ 40.000
07.06.2007 Alış 6.000 3 _ 18.000
14.06.2007 Üretime Sevk _ 5
25.06.2007 Alış 7.000 3 _ 21.000
30.06.2007 Üretime Sevk _ 5
14 10 79.000

Basın işletmelerinde hammadde alımları ve üretime sevklerini hammadde stok kartı gösterir.

Hammadde Stok Kartı

TUT
MİKTAR AR
Tarih Açıklama Fiyat Giren Çıkan Kalan Borç Alacak
Dönembaşı
04.06.2007 Stok 5.000 8 _ 8 40.000
8+3=
07.06.2007 Alış 6.000 3 _ 11 18.000
14.06.2007 Üretime Sevk 5.272.72 x 5 * _ 5 11-5=6 26.363.6
25.06.2007 Alış 7.000 3 _ 6+3=9 21.000
30.06.2007 Üretime Sevk 5.848.48 x 5 ** _ 5 9-5=4 29.242.4
14 10 79.000 55.606

** 40.000+18.000+21.000-26.363.6 =
*40.000+18.000=58.000 52.636.4
*58.000:11=5.272 52.636.4:9=5.8
.72 4
BASIN İŞLETMELERİNDE İŞÇİLİK MALİYETLERİ:
*Direkt İşçilik Giderleri: üretim sürecinde çalışanların zihinsel ve fiziksel enerjilerinin parasal tutarıdır.
Yazı İşleri Giderleri / Teknik Servis Giderleri / Baskı İşleri / Cilt ve kesim işleri / Matris İşleri
İşçilik giderlerini malzeme giderlerinden ayıran yönler:
-Stoklanamaz, -Çeşitli eklentiler yapılabilir, -Emeğin karşılığı olarak alınan ücret bir gelirdir, -Üretimi ve
maliyetleri doğrudan etkiler. Hammadde edilgen iken işçilik etken maliyet öğesidir.

ÜCRET SİSTEMLERİ:
*Zamana göre ücret sistemi: Çalışan saat ile ücret çarpılarak çıplak ücret bulunur. Buna fazla çalışma,
çocuk zammı, primler eklenerek brüt (giydirilmiş) ücret bulunur.

*Parça başına (Akord) Ücret Sistemleri:

a)Para akordu: Üretilecek birim başına bir akord ücret belirlenir. Üretilen birim sayısı ile bu ücret
çarpılarak günlük ücret bulunur.
*Çıplak saat ücreti 60 olan bir işçi, 8 saatlik çalışma sonucu 10 birim üretmişse ve parça başına akord 10
TL ise
Çıplak ücret = 8 x 60 =480
Akord ücret = 2 x 10 = 20
Toplam Ücret= 480 + 20 = 500

b)Zaman akordu:Üretilen birim sayısından çok birimin üretimi için geçen zaman önemlidir. Akord
zamanı dakika olarak belirlendikten sonra, 1 dakikaya isabet eden akord zammı hesaplanır.
*Normal çalışma saat ücreti 40 ve akord zammı %20’dir. Bir ürünün akord zamanı 30 dakika olarak
belirlenmiştir. 8 saatlik çalışma sonunda 50 birim üretilmiştir. Zaman akorduna göre günlük ücret=?
Akord faktörü= Saat ücreti + Zam Oranı / 60 = 40+8 / 60 = 0.8

Günlük ücret = Akord zamanı x Üretim miktarı x Akord faktörü

30 x 50 x 0.8
1.200

*Primli Ücret Sistemleri

ENDİREKT GİDER HESAPLARI: Gazete üretim süreciyle doğrudan ilgisi bulunmayan giderlerden
oluşur. Genel Üretim Giderleri / Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri / Genel Yönetim Giderleri /
Finansman Giderleri /
Gazete üretiminde endirekt giderlerin dağıtılmasında en çok kullanılan yöntem her yayının kullandığı
kağıt bedeli ile orantılı olarak dağıtılır.
*Genel üretim giderlerinin aylık toplamı 67.000 TL. aylık kağıt sarfiyatı da 300.000 TL. Genel üretim
giderlerinin direkt kağıt giderlerine oranı: 67.000/300.000 = 0.223333’tür.
Bu oran her yayının kullandığı kağıt tutarı ile çarpılarak o yayınlara uygulanacak endirekt gider tutarının
bulunmasını sağlayacaktır. Örneğin A yayının kağıt sarfiyatı 120.000 TL, B yayınının ise 180.000 TL olsa,
A yayını: 120.000 x 0.223333= 26.799.6
B yayını: 180.000 x 0.223333= 40.200.4
Böylece 67.000 TL’lik endirekt giderin 26.799.6 liralık kısmı A yayınına, 40.200.4 liralık kısmı B yayınına
yüklenecektir.
*Finansman giderleri, basın işletmelerinin varlık edinimleri sırasında katlandıkları borçlanmalara ait faiz,
kredi komisyonları ve kur farkından meydana gelen yükümlülüklerden oluşur. Genelde ekonominin
normalleşme dönemlerinde uzun vadeli, anormal dönemlerinde risk nedeniyle kısa vadeli finansman
giderlerinin arttığı söylenebilir.

BASIN İŞLETMELERİNDE GİDER YANSITMA HESAPLARI:

Gider hesaplarında toplanan masraflar, o hesaptaki rakamlara dokunulmadan her ay o aya isabet eden
her çeşit masraf kadar rakamlar yarı mamul hesabına borç, yansıtma hesabına alacak kaydedilir.
*Giderler hesabının Haziran sonuna kadarki toplamı = 124.785 TL
*Bu masraf içinde sadece Haziran’a ait masraf = 13.200 TL
*Satışın maliyeti hesabının borç bakiyesi ile satış hesabının alacak bakiyesi gider tablosunda yer alacak,
satış hesabı ile satışın maliyeti arasındaki fark satış kârını gösterecektir.
*Her mamule ait maliyetler gider hesaplarından elde edilen bilgilere göre muhasebe dışında elde
edilecektir.
*Direkt giderlerin hangi yayın için yapıldığı bellidir. İşletmede A ve B isimli iki yayın için ne kadar kağıt,
ne kadar siyah ve renkli mürekkep sarf edildiği, her yayının yazı işleri kadrosunun giderleri, promosyon
giderleri, baskı giderleri, muhasebeden alınan hesaplarda açıkça belirtilmiştir.
*Bunların doğrudan doğruya gider dağıtım tablosunda a ve B yayınlarına ait sütunlara kayıt edilmesi
gerekir. Teknik giderlerin bir kısmının direkt olarak yayınlara atılması mümkündür. Örneğin taşeronlara
yaptırılan teknik işlerin hangi yayın için yapıldığı bellidir. Bu gibi giderler hangi yayın için yapılmış ise o
yayının maliyetine direkt olarak atılır. Gider dağıtım tablosunda bu gibi direkt giderler diğer direkt
giderleri ismi altında yer alır.
*Endirekt giderlerin dağıtılmasında gazetecilik alanında genellikle dağımda direkt kağıt sarfiyatı esas
alınmaktadır. Yani her yayın toplam kağıt sarfiyatından, kendi yayını için harcadığı kağıt oranında
endirekt giderlerden payını alacaktır.

Dağıtım Tablosunda
*A yayını için 873.188 TL
*B yayını için 400.259 TL
Toplam 1.273.447 TL lik kağıt sarfiyatı görülmektedir.
Bu nedenle 84.354 TL lik dağıtım ve Paketleme Giderlerinden
A yayınına düşecek pay: 873.188x84.355 / 1.273.447 = 57.841 TL
B yayınına düşecek pay: 400.259x 84.355.426 / 1.273.447 = 26.513 TL

İdari giderlerin toplamı 258.535 TL’dir. Bundan da

A yayınına düşecek idari gider payı: 873.188 x 258.535 / 1.273.447 = 177.274 TL
B yayınına düşecek idari gider payı: 400.259x258.535 / 1.273.448 = 81.260 TL

Teknik giderlerin toplamı 54.154 TL. Bu giderlerden

A yayınına düşen pay: 873.188x54.154/ 1.273.447 = 37.133 TL
B yayınına düşen pay: 400.259x54.154/ 1.273.447 = 17.021 TL

Gider dağıtım tablosunda endirekt giderlerin A ve B yayınlarına nasıl yüklendiği gösterilmiştir. Böylece A
yayınları 1.666.583 TL direkt gider toplamına 57.841 TL dağıtım paketlemeden aldığı; 177.274 TL
idareden aldığı ve teknik giderlerden aldığı 37.133 TL ilave idilince A yayınının maliyet tutarı belirlenmiş
olur. Dağıtım tablosunda görüldüğü gibi bu bedel 1.938.831 TL olur.
Aynı şeklide B yayınının direkt gider toplamı olan 667.500 TL’ye dağıtım ve paketlemeden aldığı 26.513
TL, idareden aldığı 81.260 TL, teknik servislerden aldığı 17.021 TL ilave edilince B yayınının maliyet
tutarı olan 792.294 TL bulunmuş olur. Yayın maliyet tablosunda görüldüğü gibi A yayının brüt satış
adedine göre birim maliyeti 89.29 kuruş, net satış adedine göre birim maliyeti 97.7 kuruş; B yayınının
brüt satış adedine göre birim maliyeti 52.71 kuruş, net satış adedine göre birim maliyeti 58.44 kuruş
olduğu görülmektedir.