Professional Documents
Culture Documents
VAN lEPER
TDT DAMASCUS
0esc/iedenis can
een oorloqstaooe
kFSCKEl0
VkN 0k. CLEkN
Jacques Pogge
van heel dichLbij
I0M LkN0YE &
J0klS LdYEN0lJK
Tussen de 0elukkige
Slaven in The CiLy
ZATERDAO
/ 8EFTEMBER
?0l3
NR. I07
30
In 1981 gaat een jonge volleybalspeler op
consultatie bij dokter Jacques Rogge (nu 71) in
de Sint-Amanduskliniek in Gent. Rogge,
bekend van de olympische ploeg, is de
nieuwste sensatie in het wonderland der
chirurgen. De volleybalspeler kampt met een
weerbarstige schouder waarin al sloten
cortisonen zijn gepompt. Na een artrografie
volgt een vreemd verdict, althans voor de
patint: Ik zie niets op de foto, maar dat is
niet erg. Als ik opereer, zal ik wel zien wat er
verkeerd is. De jongeman stamelt iets in de zin
van volgens mij bent u een beenhouwer en
loopt weg.
Onlangs, op een heerlijke zomerdag in
Lausanne, leek het me gepast om het even over
die eerste ontmoeting te hebben, die al die tijd
onbesproken was gebleven. We zaten in het
salon van het Internationaal Olympisch
Comit (IOC), waar Rogge tafelt met zijn
gasten. Zijn verbazing was niet gespeeld: Ben
jij ooit patint geweest bij mij? Dat weet ik
niet meer. (lachend) Toch geen trauma aan
overgehouden?
Het was mijn laatste ontmoeting met de
president van het IOC, met wie ik een
bijzondere band had. Bij elke Olympische
Spelen hield hij traditioneel een moment vrij
om bij te praten.
In januari 1991 hadden we elkaar een tweede
keer gekruist. Rogge was toen voorzitter van
het Belgisch Olympisch en Interfederaal
Comit, ik werd er directeur communicatie.
Twee maanden later was duidelijk in welke
krabbenmand ik was terechtgekomen. Na een
interne machtsstrijd ging Rogge
internationaal. Zijn carrire zou tot het
allerhoogste leiden. Laten we zeggen dat ik de
juiste mentoren ben tegengekomen die mij
influisterden: Jacques, dat zou iets voor jou
zijn. (glimlacht) En dat ik vervolgens bepaalde
opportuniteiten niet heb tegengewerkt.
Zijn carrire als bobo was in 1973 begonnen
als lid van het atletencomit maar tot 1989
bleef die Belgisch bescheiden. Dat jaar werd hij
voorzitter van het BOIC. Enkele maanden later
zochten de Engelsen en de DDR hem aan om
als consensuskandidaat uit een klein land het
Westen en het Oostblok te verzoenen binnen
de koepel van Europese Olympische Comits.
Dat gebeurde in oktober 1989. Drie weken
later viel de Muur. Ik zweer het je: dat was
echt toeval.
New kid on the block
Een classy voorkomen, bescheiden maar
gedecideerd en vlot vijftalig waaronder
Spaans, waarmee hij de zittende IOC-
president Juan Antonio Samaranch inpakte:
geen wonder dat Rogge in 1991 werd
gecopteerd als IOC-lid. Bij zijn terugkeer in
Belgi organiseerde het BOIC een
persconferentie en na afloop, hoewel er van het
aftreden van Samaranch nog geen sprake was,
sprak men hem voor het eerst aan over het
pausschap van de sport. Rogge: Jij begon
erover, dat weet ik nog. Is dit de eerste stap
naar het voorzitterschap van het IOC, vroeg je.
Ik viel uit de lucht.
Het was de oude excellentie van de sportpers,
David Miller van The Times, die had
geschreven: this new kid on the block might
well be the next IOC-president. Miller was een
vertrouweling van Samaranch, dus dat was een
voorteken. In 1991 zou Rogge zich voor het
eerst en het laatst laten betrappen op een grote
mond toen hij het had over de herziening van
het olympisch programma. Ik had het over
CLOSE-UP VAN JACQUES ROGGE: DE OLYMPISCHE LIMIET VAN EEN
SPORTPAUS
Telkens als ik
de Spelen
moest openen,
dacht ik: en nu
gaan ze thuis
naar de
koelkast
Afscheidnemend IOC-voorzitter Jacques Rogge was niet altijd Doctor Clean. Op het
college werd hij geschorst omdat hij naar cinemaplaatjes van Brigitte Bardot stond te
gluren, en als zeiler omdat hij het verzet tegen de scheidsrechters leidde. Hoe de
schuchtere rebel een pragmatisch topdiplomaat werd. En schuchter bleef. Ik heb geleerd
dat niet alles loopt zoals ik het zou willen.
Hans Vandeweghe
sporten die vervangen konden worden en dat
leidde tot een minirel. Jeugdige vermetelheid.
Samaranch heeft mij toen gebeld om te
melden dat ik daar beter niets meer over
zegde.
Rogge was verdwenen bij het BOIC na een
conflict met zijn opvolger Adrien Vanden
Eede; ik had in de discussie partij gekozen
voor mijn stadsgenoot, maar bleef verweesd
achter. Mijn man liet niets meer van zich
horen, te druk allicht met zijn steile opgang in
de vaart der sportvolkeren. Pas in 1996, in
Atlanta, werd het contact hersteld en kreeg ik
een week voor het begin van de Spelen inside
info over de problemen van de Amerikaanse
organisatoren.
In 1994 had Rogge willen toetreden tot het
executief van het IOC, maar eens te meer bleek
dat hij in eigen land meer tegenstand had dan
erbuiten. Zonder hem te waarschuwen had het
andere Belgische IOC-lid, prins Alexandre de
Merode, zich ook kandidaat gesteld. Rogge
moest zich terugtrekken. The new kid on the
block zou nt the next president worden, want
die werd verkozen uit het executief in 1997 en
daar kon Rogge niet meer in raken.
Toen Samaranch in 1995 plots de
leeftijdslimiet weg wilde, waardoor hij langer
zou kunnen aanblijven, ging Rogge tegen dat
voorstel in ook al had het hem goed
uitgekomen. Ik weet dat Samaranch in mij
zijn opvolger zag, maar wie denkt dat ik zijn
handpop was, is mis. Ik had wel degelijk een
eigen mening. Samen met de Scandinaven was
ik tegen de afschaffing van de limiet.
Laten we zeggen dat ik de juiste
mentoren ben tegengekomen die
mij influisterden: Jacques, dat zou
iets voor jou zijn. En dat ik
bepaalde opportuniteiten niet heb
tegengewerkt
We bleven ernstig toen de dictator
van Minsk zijn plan ontvouwde
om op de Spelen een 27ste sport
toe te voegen: boksen voor
staatshoofden
Juan Antonio Samaranch
vertrouwde me in 1997 toe: le
docteur Rock est mon dauphin. Kan
dat off the record?, vroeg Rogge,
die het had gehoord
16 juli 2001 was D-Day. Het mocht
niet meer misgaan. Drie weken
eerder had Rogge zijn job als
chirurg opgezegd
Het is Rogge aan te zien dat hij
veel heeft gegeven misschien te
veel. In 2003 onderging hij een
ingreep aan zijn hart, maar wie
naar zijn gezondheid informeerde,
kreeg te horen: Een verstuikte
teen is erger
Liep het allemaal van een leien
dakje? Nee, de Chinezen deden
hun zin met de Spelen en ook
Sotchi trekt zich niets aan van de
buitenwereld: homos buiten,
bijvoorbeeld
Zal ik mij bemoeien bij de
vergaderingen waar ik bij mag
zijn? Nee, want ik heb geen
spreek- of stemrecht. Hooguit zal
ik in de koffiebreak mijn opvolger
een tip geven ls hij dat wenst
Ik zal opstaan in Astene zoals ik
in Lausanne opstond. Ik heb veel
te lezen, we moeten nog veel
galeries bezoeken en ik wil
sporten. Daarnaast wil ik
chauffeur zijn voor de
kleinkinderen
CLOSE-UPVAN1ACQUESROGGE:
DEOLYMPISCHELIMIETVANEENSPORTPAUS
'TELKENS
ALSIKDE
SPELEN
MOEST
OPENEN,
DACHTIK:
ENNUGAANZE
THUISNAAR
DEKOELKAST`
AfseheidnenendI0C-voorzitter 1aeques Rogge was niet a|tijdDoetor
C|ean. 0phet eo||ege werdhij gesehorst ondat hij naar einenap|aatjes
vanBrigitte Bardot stondte g|uren, ena|s zei|er ondat hij het
verzet tegende seheidsreehters |eidde. Hoe de sehuehtere rebe| een
pragnatiseh topdip|onaat werd. Ensehuehter b|eef. Eenportret van
diehtbij door sportjourna|ist Hans \andeweghe.
31
Samaranch voorstel haalde het niet. Later
kwam een compromis uit de bus: tot 80 jaar.
In 1998 zou Rogge ongehinderd een zitje in
het comit excutif veroveren, de juiste
springplank voor het voorzitterschap. En jaar
eerder was ik opgebeld door Rogges
persoonlijke assistente Yasmine Braeckevelt
met de vraag of ik met hem en Samaranch
wilde meevliegen naar de voormalige
Russische republieken Estland en Litouwen.
We maakten ook een ommetje langs Minsk
waar we Aleksandr Loekasjenko ontmoetten.
Tijdens die reis zag ik Samaranch in actie als
diplomaat en Rogge als commentator van het
gebeuren met de nodige humor. We stonden
op een meter van de dictator van Minsk en
bleven ernstig toen die zijn plan ontvouwde
om op de Spelen een 27ste sport toe te voegen:
boksen voor staatshoofden. Het was een
memorabele trip; er zouden er meer volgen.
Le docteur Rock
Volgens Rogge was er geen masterplan voor
het presidentschap, maar wat deed hij in
december 1998 tijdens de Aziatische Spelen
dan in Bangkok, behalve de Aziaten en
Arabieren opvrijen? Brussel-Bangkok en terug
in 36 uur, legde zijn entourage met een
ironische knipoog uit. Een mens moet wat
overhebben voor zijn ambitie, nietwaar?
Zelf houdt hij de geslaagde Olympische
Spelen van Sydney 2000, die hij namens het
IOC moest overzien, als trigger om zich
kandidaat te stellen. Bovendien had
Samaranch ondertussen ng meer
bewondering voor hem gekregen. In 1997 op
terugweg van Minsk had de Spanjaard mij al
toevertrouwd: le docteur Rock est mon
dauphin. Kan dat off the record?, vroeg
Rogge, die het had gehoord.
In de lente van 2001 kwam hij naar buiten
met zijn kandidatuur. IOC-criticus Andrew
Jennings zat in de zaal. Rogge diende hem met
verve van antwoord. Jennings zou hem
voortaan als Doctor Clean omschrijven. Toch
al beter dan The fascist, zoals hij Samaranch
steevast betitelde.
16 juli 2001 was D-Day. s Ochtends op het
ontbijtbalkon, op de derde verdieping van
hotel Mezhdunarodnaya in Moskou, vroeg
Rogge of hij aan mijn tafel mocht bijschuiven.
Onder de lampen van enkele tv-cameras stak
hij een toast met zalm weg en had het dan over
die vreemde Tourrit van zondag. De verkiezing
kwam pas in tweede instantie ter sprake. Ik
heb gehoord dat Kim (zijn corrupte
tegenkandidaat, red.) zich zou terugtrekken.
Ach, we zien wel, gisteravond was er in elk
geval paniek in zijn kamp. Mijn kansen?
Onder ons? De feedback van de leden is
gunstig.
Het mocht ook niet meer misgaan. Drie
weken eerder had Rogge zijn job als chirurg
opgezegd, wat alleen intimi wisten. En het
ging niet mis. Daarvoor kreeg hij de hulp van
Samaranch die tegenkandidaat Dick Pound de
benen afsneed, en van de Nederlandse
kroonprins, tegenwoordig koning Willem-
Alexander, die een andere tegenkandidaat
middels een brief als corrupt wegzette.
Om 11.35 uur kregen we in de Zuilenzaal van
de Vakbonden het verdict te horen, na amper
twee stemrondes: Ik heb de eer u aan te
kondigen dat tot nieuwe voorzitter van het
Internationaal Olympisch Comit is gekozen...
le docteur Jacques Rock.
De rest van de dag was ik de eerste perschef
van de nieuwe sportpaus. Ik loodste hem en
zijn vrouw langs de collegas, reserveerde een
zaaltje voor de Belgische en Nederlandse pers,
en stak een live-interventie voor Het journaal
in elkaar. Later zou ik, o ijdelheid, solliciteren
bij het IOC, maar nooit een antwoord krijgen.
Ook niet van Rogge, tenzij jaren na datum
langs zijn neus weg. Lausanne was niets voor
jou. Je bent beter in wat je nu doet.
Uitbollen? Nooit!
Na die aangekondigde triomf was de afspraak
om snel naar Lausanne te komen, maar Rogge
belandde in een maalstroom. Daardoor vond
het bezoek aan de nieuwe IOC-voorzitter pas
op 17 november plaats. Eerst een babbel,
vervolgens met een privvliegtuigje een aller-
retourtje Nmes naar het WK schermen waar
Rogge vakkundig alle brandjes bluste.
En dag in zijn spoor en je was klaar voor de
sloop. Het is niet opgehouden, weten zijn
naasten in Lausanne. Het is hem vandaag aan
REUTERS
R
E
U
T
E
R
S
]
T
O
B
Y
M
E
L
V
I
L
L
E
32
te zien dat hij de voorbije twaalf jaar veel heeft
gegeven. In april 2003 onderging hij een lichte
ingreep aan zijn hart, maar wie naar zijn
gezondheid informeerde, kreeg te horen: Een
verstuikte teen is erger. Discussie gesloten.
Er mag dan misschien een aparte band zijn,
maar er is evengoed schroom om te vragen of
hij wel ok is. Als je hem de laatste jaren op tv
zag, dacht je af en toe: Jacques, stekker eruit
en rust eens wat. Terwijl ik dit tik en per mail
iets check bij Yasmine, zit hij weer bij de VN in
New York. Nee, ik bol niet uit. Ik ga door tot
de laatste dag.
Bij het laatste bezoek was hij een dag terug
van een weekendje Singapore, maar bleek
monter, rad van tong, ad rem, alles wat je wilt,
maar wel al 71 met meer tropen- dan gewone
jaren. Al heel mijn leven wil ik alles perfect
doen. Als student ging ik naar de les, dan
trainde ik, en ik studeerde tot 1 uur. Als arts
had ik een fulltime job en deed ik er een
fulltime in de sport bij. Als voorzitter ben ik
om 8 uur op kantoor en ik vertrek om 19 uur.
Als we thuis eten, ruim ik de tafel af en stop
alles in de vaatwas. Dan neem ik nog wat
dossiers door. Ik heb veel gegeven. Te veel? Dat
zeggen ze, maar ik ken niets anders.
Liep het allemaal van een leien dakje met
president Rogge?
Bijlange niet. Hij werd
meer dan n keer
teruggefloten door zijn
vergadering van IOC-leden, maar haalde later
zijn slag telkens thuis. En nooit was het een
ander die het had gedaan. Als iets niet gaat
zoals ik het heb voorzien, denk ik altijd: waar
heb je het verknoeid? Ik leg de schuld nooit bij
een ander.
Voorts slaagde hij in alle examens en als het
resultaat maar mager was, zoals in de
onderhandelingen met de Amerikaanse
olympische bond USOC, die het IOC in een
commercile wurggreep houdt, wist hij dat
voor zichzelf toch nog te zien als een homerun.
Monsterverbond
Uiteraard worden hem ook minpunten
aangerekend en bij elk interview waren er
momenten dat ik er te nadrukkelijk op
doorging en hem duidelijk op de zenuwen
werkte. Raakten we het niet eens, dan zei hij:
Jij zegt dit, ik zeg dat: we agree to disagree.
Vorig jaar in Londen wilden joodse
organisaties de Zwarte Septemberinval van
1972 herdenken en daar was Rogge niet voor
te vinden. De internetcensuur van de Chinezen
tijdens de Spelen in Peking was een feit,
ondanks beloftes van het IOC. De
Amerikaanse tv-zender NBC eiste toen ook dat
de zwemfinales met Michael Phelps s ochtends
plaatsvonden vanwege de Amerikaanse
primetime. En Sotchi doet het voor de
Winterspelen van 2014 als Peking: zich niets
aantrekken van de buitenwereld, met
betrekking tot homos bijvoorbeeld. Het IOC
reageerde wel erg laat.
De rebel van weleer heeft zich de mond laten
snoeren door de pragmatische diplomaat. Ik
heb geleerd dat niet alles loopt zoals ik het zou
willen en dat wat de buitenwereld wil,
misschien op het eerste gezicht logisch lijkt
vanuit westers standpunt. Maar het IOC
beweegt zich in een mondiale context en krijgt
te maken met veel gevoeligheden. We hebben
ook maar n grote bekommernis: het gaat om
de sport en de atleet. En soms is die sport ook
gebaat bij de commercie.
Om zijn erfenis zal worden gevochten.
Jacques was te netjes en heeft nooit het
politiek spel hard willen spelen om de juiste
IMAGEGLOBE IMAGEGLOBE
E
P
A
]
J
I
M
Y
O
U
N
G
-
R
E
U
T
E
R
S
34
REUTERS
Gedrukte avontuurtjes
Onzc iclaiic wcio ici oc jaicn
ccniicLiingsvcikcci. Lij gal cnik kiccg. cn
jaailijks lczock aanoc BclgiscLc lcnoc in
!ausannc Gccniollcci. cnaai uuiijcs
ici oc gioic laas Ook gccniollcci.
cnicisjc, zoals oc laaisic kcci in2UU8
naai Olyiia, vooi Lci onisickcnvanoc
olyiiscLc vlai, ol iis lij ccncaiiiciciovc
Asjcllicli, wccs wclkoi. Tocnik ccnanocic
lckcnoc vanLci, HcinVciliuggcn- oc ouo-
vooiziiici vanoc nicinaiionalc Wiclciunic
cnook ccngioic iono, oaaiovci vciwonocio
aansiak, kwaicnwc uii lij ccnconclusic.
waicnwij iisscLicnzijnalici cgo
!oggc lacLi. Dai kloi. k Lcl ook jullic
fiaic jai/ci gcLao, iaai iocnik vooiziiici van
Lci OCwcio, konoai nici icci. lk wooio,
clkc lcwcging wcio gcvolgo. !ancc Aiisiiong
vicl vanzijnvocisiuk cnicnioonoc ic
vooiiouicno oic cnc loio uii 2UU3 waaio
ik Lcioc Lano scLuooc. Hcincnjij Laoocn
viijLcio vansickcncnoocn, cnoai Lcl ik
jullic aliijo lcnijo.`
njuli 2UU+ oacLi ik Lci ic Lcllcnvcikoivcn
iocnL`Eqntjc Lcioiiiciiccioc cniij
ciiccioc als /c jcniia/ttc jicchc Jc Fcc,
oic zci. Dc laaisic kcci oai Lij vanicning is
vcianocio, was Lij nog ccniicnci.` Waaio ik
sooislags naai oc AiLcns Hilioniiok vooi
ccnscLaoclccikcnoc iissic. Bij oc uiigang
loisic ik o zijnviouwoic zci oai zc goco
LaoocngclacLcnici oic quoic.
n2UU8 iocLi ik ci saicnici collcga Alain
!unzcnlcLici lij zijniocnoc olyiiscLc
vlaiwcio onisiokcn. Alaincnik lcLooiocn
ioi oc olyiiscLc inciowo, Louocis vanccn
cxclusicvc OH-accicoiiaiic oic ons iocgang
gal ioi oc ollciclc Loicls vanoc OlyiiscLc
Sclcn, oc lioiocnvanoc wonocic
lolowciclo. SaicnLaoocnwc ccioci oai
jaai !oggcs liogialc gcscLicvcn icci ccn
langc icclaicloooscLa, oiccilijk ic zijn.
n2UU iocsi Lij woiocnLcikozcncn2UU8
ici oic CLinczcnoic Lunzinococnici oc
OlyiiscLc Sclcn was gccngoco ioicni
vooi gcoiukic avoniuuiijcs. Niciiciin, in
scicilci 2UU wcio Lij o
Lci OlyiiscL Congics inKocnLagcn
zonoci icgcnkanoioaai vooi ccnlaaisic
kcci vooi vici jaai Lcikozcn. cnzovcclsic
iiioiliocLi.
Geen BVaub
16 juli 2UU1 lijki gisicicn. Wc zijniwaall jaai
laici cnLici ziiicnwc oan, vooi ccnalsluiici in
!ausannc aanoc looiocnvanLci !ac !cian.
Ovci oiic oagcn, o oinsoag 1Uscicilci,
iiccoi acqucs !oggc al. k lcoank Lcivooi
Lci vciiiouwcn. i vali ccnsiilic. Hij scLiaai
zijnkccl, wcnoi oc llik al cnkijki naai luiicn,
wani Lci ioci ook nici ic iclig woiocn. Als
Lci Lici iooi wcci is, cnLci is Lici Lccl vaak
iooi wcci, is !ausannc ici oai waici cnoic
lcigcnccniacLiigc siao.`
O oc giasvlakic acLici Lci OC, oic looi ioi
aanLci !ac !cian, liggcnicnscnic zonncn
ccnzoigclozc vakaniicslcci. Ncc, oaai gaan
liggcn, is aaniij nici lcsicco. k lcngccn
Lcoonisi. Gasiionoiic Locl ik ook nici. nvan
wijnwoio ik nici goco. cnilsjc ol ccn!cllc
lij Lci cicncnal cnioc cLocolaoc, icci zonoc
kcnik nici.`
Zcggcnzc oai oc icns !oggc iocilijk ic
oooigionocnis Daai lcnik Lci nici icc ccns.
k wil allccngccnBckcnoc Vlaiing zijn, ik
wil siiaks wai iusi, iaai ook nici ic vccl. n
ik zal aliijo oczclloc llijvcnoic ik was o Lci
collcgc. iocnik o iaanoag Looioc oai ik o
viijoag iijnvooioiacLi iocsi gcvcn, iaakic ik
inanick. Dai gcvocl is iij nu viccio, wani ik
Lcl gcnocg gcscccLi, iaai ik Lou nog siccos
nici vanoc sois. Tclkcns als ik oc Sclcn
iocsi ocncn, oacLi ik. okc, nu gaanzc iLuis
naai oc koclkasi ccnini Lalcn.`
Wai ik ga oocnna 1Uscicilci, is sncl
uiigclcgo. ik vcilaai !ausannc, ik nccionislag
als OC-lio, ik woio wcllicLi cicvooiziiici. Zal
ik iij lciocicnlij oc vcigaociingcnwaai ik
lij iag zijn Ncc, wani ik Lcl gccnsicck- ol
siciiccLi. Hooguii zal ik inoc kollclicak
iijnovolgci ccnii gcvcn, als Lij oai wcnsi.`
niLuis k Lcl vccl ic lczcn, wc iocicn
nog vccl galciics lczockcncnik wil soiicn
ici iijnviouw. Daainaasi wil ik cLaullcui
zijnvooi oc klcinkinocicnals zij gaansoiicn.
k zal osiaaninAsicnc zoals ik osiono
in!ausannc. Dc ccisic lcciuui vanoc oag
woioi L`Eqntjc, vanacLicicnnaai voicn, oc
zogcLcicnklcinc soiicnccisi.`
'ZaI ik mij bemoeien bij
de vergaderingen waar
ik bij mag zijn? Nee,
wanl ik leb geen sreek-
of slemrecll. Hooguil zaI
ik in de kofebreak mijn
ovoIger een li geven,
Is lij dal wensl'