Friedrich Nietzsche Audrey Hollander Audrey Hollander

http://www.youporn.com/watch/293899/big-titted-hoodsie-in-purple/? from=related3&al=2&from_id=317334&pos=14

http://www.youporn.com/watch/8631200/phat-white-booty-loves-big-blackcock-in-her-ass/?from=related3&al=5&from_id=8631200&pos=5

http://www.youporn.com/watch/7910538/sexy-swinger-wife-screwed/? from=search_soft&pos=20 1

http://www.youporn.com/watch/8244197/swinger-wife-screwed-hard-again/? from=search_soft&pos=29

http://www.spankwire.com/Hot-Blonde-Amateur-SwingerSwings/video1118613/? utm_source=youporn&utm_medium=traffic_trade&utm_campaign=youporn_t rade_search_box4 http://www.spankwire.com/Hot-Blonde-Amateur-SwingerSwings/video1118613/? utm_source=youporn&utm_medium=traffic_trade&utm_campaign=youporn_t rade_search_box4

http://www.youporn.com/search/relevance/? category_id=0&query=hot+chubby+wife+daring&page=2 00000000000000000

http://www.youporn.com/channel/1861/screw-my-wife-club/

Swinger Wife Mrs http://www.screwmywifeclub.com/index1.html melekler..

http://www.youporn.com/channel/1861/screw-my-wife-club/ uyurken senin iin inciler dizmek bana der sa yanmda bir melek syletir szleri glmser hayallerim uar hayallere karr ark olur yaar stme yaar ki zor geer geceler

hzn ki hzn hzn ki hzn salkm saak yasemin yamurlar salkm saak yreim

uyurken senin iin bir eyler sylemek bana der sol yanmda zamansz sus ocuk gzleri iyimser masallarm uar

masallara karr ark olur yaar stme yaar ki zor geer geceler

hzn ki hzn hzn ki hzn salkm saak yasemin yamurlar salkm saak yreim

kutsal melekler isirir ksrrler ve aglarlar dnme dolaba binerler pamuk helva yerler ve de hicbir sey hatirlamazlar

pamuk helva yerler ve de hicbir sey hatirlamazlar

unutmadim zannedersin bir isirisla psn farkina varmayarak sokaklari tinerliyordum

tanri bana izin ver ver ki sabah kokum bile kalmasin

ama ikimiz de biliyoruz kacarken cikardigimiz topuk sesleri hayati kirabilir...

senin carsafindaki kan benim yastigimdaki dudak izleri melekler yzlerini bana hediye ederken yastigimdaki dudak izleri

biraz daha uyu, biraz daha yat kahve ic tutundugum ryalar kahrimdan yollara fiskiriyor

biraz daha uyu, biraz daha yat kahve ic tutundugum ryalar kahrimdan yollara fiskiriyor

saclarini isiriyorum cinnetini ortaya cikaran televizyonun nnde p sen her zaman new york'tan daha gzeldin de seni hic kirmadim ki de kim uydurdu bu yalani?

kutsal melekler isirir ksrrler ve aglarlar

sen omzuma km agr bir gnah zmsz bir dm boa gemi gn her gece yatagmda dnp kvrandgm karanlk bir rya gelinsiz dn gelip de aglama bana gmdn elinle bu mezar hep slak kalr seninle oturdum dndm bir aga altnda melekler aglyordu sagmda solumda sen kolay setin zor zamanmda bir hayat tkendi senin yolunda

Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk,

postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne

kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri

6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli

eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna

kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne

doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875.

Tam ad Doumu

Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn

evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi

2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr

sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine

ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut

Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe

anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster]

mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur.

Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt.

Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden

biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde

bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin

bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi

Blgesi

Bat felsefesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel

pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi

5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler

zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.)

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall

lm

25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal

2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya

geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu. Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu

Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel

niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos

2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu. Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi

Blgesi

Bat felsefesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel

pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi

5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler

zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) 1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yel pazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan

istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.)

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.)

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk

lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka

7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi.

1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18]

O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu. Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk

lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka

7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi.

1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18]

O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Friedrich Wilhelm Nietzsche

Doumu

15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta

felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan

2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve

inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken

Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te

Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli

hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.)

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala,

Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam

yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar

8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu.

Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan

Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma

metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos

2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm",

stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi

1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra

aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile

Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve

Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden

deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii,

antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar

Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich

Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu.

1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu

Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel

niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos

2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm",

stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi

1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra

aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile

Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve

Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi

Blgesi

Bat felsefesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel

pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi

5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler

zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin,

toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi

2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr

sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine

ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut

Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe

anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster]

mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur.

Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt.

Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden

biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde

bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin

bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.)

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi

nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve

editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar

7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine

ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz

yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz

sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall

lm

25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal

2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya

geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu. Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu

Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel

niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos

2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.)

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve

Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869)

1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl

Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp

bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini

okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr

Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.)Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi

nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve

editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar

7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine

ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz

yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz

sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.)Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma

metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos

2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm",

stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi

1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra

aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile

Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve

Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) 324bv34qtttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt5v32v54wv34b43tttttttttttttttttttttt tttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt Opera eklentileri Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan

yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri

6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli

eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna

kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne

doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu. Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk,

postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne

kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri

6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli

eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna

kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne

doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu. Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk,

postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne

kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri

6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli

eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna

kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne

doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu. Friedrich Nietzsche Vikipedi, zgr ansiklopedi Atla: kullan, ara Friedrich Nietzsche

Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3] a 19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk,

postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne

kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri 4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri

6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli

eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna

kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne

doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) 1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki

hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) 1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) 1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Nietzsche, Basel'de, 1875. Tam ad Doumu Friedrich Wilhelm Nietzsche 15 Ekim 1844

Rcken bei Ltzen, Prusya Krall lm 25 Austos 1900

Weimar, Saksonya, Alman mparatorluu Retroorbital beyin zar tmr[1], frontotemporal demans[2], CADASIL sendromu[3]

19. yzyl felsefesi Bat felsefesi

Blgesi

Okulu Weimar klasisizmi, kta felsefesi, postmodernizm, varoluuluk, postyapsalclk lgi alanlar Estetik, Etik, Metafizik, Nihilizm, Psikoloji, Ontoloji, iir, Deer teorisi, stenilik, Trajedi, Olgu-deer ayrm, Anti-temelcilik, Tarih felsefesi nemli fikirleri Apollon ve Dionysos, stinsan, Ressentiment, G istenci, Tanr ld, Bengi dn, Amor fati, Sr igds, Tschandala, Son insan, Perspektivizm, Efendi-kle ahlak, Deerlerin yeniden deerlendirilmesi, Nietzscheci evetleme Etkilendikleri[gster] Etkiledikleri[gster] mzas

Friedrich Wilhelm Nietzsche (/nit/ Almanca: [fid vlhlm nits]; 15 Ekim 1844 25 Austos 1900) Alman filolog, filozof, kltr eletirmeni, air ve besteci. Din, ahlak, modern kltr, felsefe ve bilim zerine metafor, ironi ve aforizma dolu bir slupla eletirel yazlar yazmtr.

Apollon-Dionysos ikilii, perspektivizm, G stenci, "Tanrnn lm", stinsan ve bengi dn Nietzsche'nin kilit fikirlerini oluturur. Felsefesinin merkezini oluturan ey, kiinin cokun enerjisini smren her trl retinin, toplumsal olarak ne kadar geerli olursa olsun sorgulanarak "hayatn evetlenmesi"dir.[4] Hakikatin deeri ve nesnellii zerine yrtt kkten sorgulamas, geni apl yorumlarn odan oluturur ve etkisi zellikle kta felsefesi geleneinde varoluuluk, postmodernizm ve postyapsalclk da dahil olmak zere devam etmektedir.

Nietzsche kariyerine felsefeye dnmeden nce klasik filolog (Yunan ve Roma metin eletirmeni) olarak balad. 1869 ylnda yirmi drt yandayken, Basel niversitesinde klasik filoloji krssne, bu yeri alan en gen kii olarak atand. 1879 yaznda, hayatnn byk blmnde kendisine dert olacak olan salk sorunlar yznden istifa etti.[5] 1889'da krk drt yanda zihinsel

yetilerinin tamamnn yitimiyle sonulanan bir k yaad. k sonralar, nc devre sifilis hastalnn neden olduu nadir grlen bir genel pareziye yoruldu, fakat bu tehiste soru iaretleri vard.[6] Nietzsche kalan yllarn annesinin 1897'de lmne kadar annesinin, 1900'de kendi lmne kadar kzkardei Elisabeth Frster-Nietzsche'nin bakmnda geirdi.

Bakcs olarak kzkardei, Nietzsche'nin el yazmalarnn idareciliini ve editrln stlendi. Frster-Nietzsche, tannm bir Alman milliyetisi ve antisemitist olan Bernhard Frster ile evliydi ve Nietzsche'nin yaymlanmam yazlarn, kocasnn ideolojisine uyarlamak zere, Nietzsche'nin belirttii, antisemitizm ile milliyetilie sert ve bariz biimde kar kt grlerine genellikle ters decek biimde yeniden dzenledi. Frster-Nietzsche'nin yapt deiiklikler nedeniyle Nietzsche'nin ad, sonralar yirminci yzyl bilim insanlar Nietzsche'nin fikirlerinin yanl yorumlanmasna kar harekete gemi olsalar da, Alman militarizmi ve Nazizm ile birlikte anlr olmutur. Konu balklar [gizle] 1 Yaam 1.1 Genlii (18441869) 1.2 Basel'de profesrl (1869-1879) 1.3 Bamsz filozof (1879-1888) 1.4 Zihinsel k ve lm (18891900) 1.5 Vatandal, uyruu ve etnikitesi 1.6 likileri ve cinsel yaam 2 Felsefesi 2.1 stinsan 2.2 "Tanr ld" 2.3 Bengi dn 2.4 Hristiyanlk ve deccal 2.5 Apollon ve Dionysos 2.6 G istenci 3 Eserleri

4 Nietzsche'nin ktphanesi 5 Nietzsche'nin Etkileri 6 Kaynaka 7 Bavurulabilinecek kaynaklar 7.1 Trke kitaplar 7.2 Dier dillerden kaynaklar 8 D balantlar Yaam[deitir] Genlii (18441869)[deitir]

15 Ekim 1844'te doan Prusya Krallnda Saksonya eyaletinde Leipzig yaknlarndaki Rcken'in kk bir kasabasnda byd. Adn, Nietzsche'nin doum gnnde krk dokuz yana giren Prusya Kral IV. Frederick William'dan ald (Nietzsche daha sonra ikinci ad olan "Wilhelm"i atmtr[7]). Nietzsche'nin ebeveynleri Lutherci bir papaz ve eski retmen olan Carl Ludwig Nietzsche (181349) ile Franziska Oehler (182697), oullarnn doumundan nceki yl olan 1843'te evlenmilerdi. ki ocuklar daha vard: 1846 doumlu bir kz, Elisabeth Frster-Nietzsche ve ikinci oullar, 1848 doumlu Ludwig Joseph. Nietzsche'nin babas 1849'da bir beyin hastalndan ld; bir sonraki yl da erkek kardei Ludwig Joseph iki yanda ld. Bunlar zerine ailecek, Nietzsche'nin anneannesi ve iki bekar halas ile yaayacaklar Naumburg'a tand. Nietzsche'nin anneannesinin 1856'da lmnden sonra aile, imdi mze ve Nietzsche alma merkezi olan kendi evlerine tand.

Nietzsche, 1861.

Nietzsche bir erkek okuluna, ardndan da son derece saygn ailelerden olan Gustav Krug, Rudolf Wagner ve Wilhelm Pinder ile arkada olduu zel okula gitti.

1854'te Naumburg'ta Domgymnasium'a katld, ancak mzik ve dil alannda zel yetenekler gsterdiinden uluslararas tannmla sahip Schulpforta onu rencisi olarak ald. Oraya gidip 1858'den 1864'e kadar orada okudu ve

Paul Deussen ile Carl von Gersdorff ile arkada oldu. iirler ve besteler zerinde almaya da zaman buldu. Schulpforta'da Nietzsche nemli bir dil altyaps (Yunanca, Latince, branice ve Franszca) edindi ve bylece nemli eserleri birinci kaynaktan okuma imkan buldu[8]; ayrca ilk kez kk bir kasabann tutucu ortamndaki aile hayatndan uzakta olmay deneyimledi. 1864 martnn dnem sonu notlarnda Din ve Almanca 1; Yunanca ve Latince 2a; Franszca, Tarih ve Fizik 2b ve branice ile Matematik "snk" bir 3't.[9]

Pforta'da, Nietzsche'nin uygunsuz saylan konularn peinden koma tutkusu ve eilimi edinmiti. O zamanlar neredeyse hi bilinmeyen air Friedrich Hlderlin'in eserleriyle tant. Hlderlin'den "en sevdiim air" diye bahsediyordu ve bir denemesinde bu lgn airin "en yce dncellie" farkndalk getirdiini yazyordu.[10] Denemeyi gzden geiren retmen ona iyi bir not verdi, ancak Nietzsche'nin gelecekte daha salkl, daha duru ve daha "Alman" yazarlar zerine eilmesinin uygun olaca yorumunu yapt. Nietzsche ayrca tuhaf, dinsiz ve genellikle sarho bir air olan Ernst Ortlepp'i de tanyordu; Ortlepp, gen Nietzsche ile tantktan birka hafta sonra bir hendekte l bulundu ancak onun Nietzsche'yi Richard Wagner'in yazl eserleriyle ve mziiyle tantran kii olmas olasdr.[11] Belki Ortlepp'in etkisiyle Nietzsche, Richter adnda bir renciyle birlikte okula sarho dnp bir retmenle karlat ve bu Nietzsche'nin snf birinciliini kaybederek snf bakanlnn elinden alnmasyla sonuland.[12]

Nietzsche, 1864

1864'te mezuniyetinden sonra Nietzsche Bonn niversitesinde teoloji ve klasik filoloji alannda almalara balad. Ksa sreliine Nietzsche ve Deussen, Burschenschaft Frankoniaya ye oldular. Nietzsche bir smestr sonra (ve annesine olan fkesi zerine) teolojik almalarn durdurdu ve inancn kaybetti.[13] Daha 1862 ylnda, yazd "Yazg ve Tarih" adl denemesinde Nietzsche, tarihi aratrmalarn Hristiyanln temel retilerini geersiz kldn ne sryordu, ancak David Strauss'un sa'nn Hayat adl eseri de bu gen adam derinden etkilemie benziyor. 1865 ylnda Nietzsche 20'sindeyken, ok dindar biri olan kzkardei Elisabeth'e inancn kaybetmesiyle ilgili bir mektup yazd. Mektup, u cmleyle bitiyordu:

"Sonu olarak insanlarn yolu ikiye ayrlyor: huzur ve zevk diye didinip durmak istiyorsan, inan; hakikatin tutkunu olmak istiyorsan, sorgula..."[14]

Schopenhauer'n felsefesi Nietzsche'yi 1865'ten retken hayatnn sonuna kadar fazlasyla etkilemitir.

Bunlarn ardndan Nietzsche, sayesinde gelecek yl Leipzig niversitesine ynelecei Friedrich Wilhelm Ritschl'in denetiminde filoloji almaya younlat. Orada akran bir renci olan Erwin Rohde ile yakn arkada oldu. Nietzsche'nin ilk filolojik yaymlar bundan ksa sre sonra ortaya kt.

1865 ylnda Nietzsche Arthur Schopenhauer'n eserlerini enikonu inceledi. Felsefi ilgisinin uyann Schopenhauer'n sten ve Tasarm Olarak Dnyasna borluydu ve daha sonra Schopenhauer'n, sayg duyduu birka dnrden biri olduunu aa Aykr Dnceler'deki Eitimci Olarak Schopenhauer adl denemesinde kabul etti.

1866 ylnda, Friedrich Albert Lange'n Materyalizmin Tarihi'ni adl eserini okudu. Lange'n anti-materyalist Kant felsefesini betimleyii, Avrupa materyalizminin douu, Avrupa'nn bilimle artan yaknl, Charles Darwin'in evrim teorisi ve gelenek ile otoritelere kar genel bir ayaklanma, Nietzsche'de byk ilgi uyandrd. Bu kltrel evre, onu ufuklarn filolojiden teye tayarak felsefi almalarna devam etmeye tevik etti.

1867'de Nietzsche Naumburg'taki Prusya ar silah blnde bir yllk gnll hizmete kaydoldu. Akran acemi erler arasnda en iyi binicilerden biri olarak grlyordu ve subaylar, Nietzsche'nin ksa srede yzba rtbesine ulaacan ngryordu. Ne var ki 1868 martnda, atnn eyerine atlarken Nietzsche'nin gs eyer kana arpt ve sol yannda iki kas aylarca yryememesine sebebiyet verecek ekilde yrtld.[15][16] Bunun sonucunda Nietzsche ilgisini yeniden almalarn yeniden tamamlamaya ve Richard Wagner ile o yldan sonra ilk kez grmeye evirdi.[17] Basel'de profesrl (1869-1879)[deitir]

1871 ekimi ortas. Soldan saa: Erwin Rohde, Karl von Gersdorff, Nietzsche.

Ksmen Ritschl'in desteiyle, Nietzsche svire'de Basel niversitesinde klasik filoloji profesrl gibi hatr saylr bir teklif ald. Henz 24 yandayd ve ne doktorasn tamamlam, ne de retim sertifikas almt. Teklif tam da filolojiyi brakmay dnd zamanda gelmi olsa da, teklifi kabul etti.[18] O gn bugndr, Nietzsche hala Klasik Bilimi alannda en gen yata profesr olmu insanlar arasndadr.[19] Basel'e tanmadan nce Nietzsche Prusya vatandaln brakm, hayatnn geri kalann resmi olarak devletsiz yaamtr.[20][21]

Bununla birlikte, Nietzsche Fransa-Prusya Savanda, Prusya gleri arasnda shhiye eri olarak hizmet verdi. Askeriyede geirdii ksa zamannda ok ey deneyimledi ve savan sarsc etkilerine tanklk etti. Ayrca difteri ve dizanteriye yakaland. Walter Kaufmann, Nietzsche'nin o zaman dier enfeksiyonlarla birlikte sifilis hastalna da yakaland ngrsnde bulunmaktadr.[22][23] 1870'te Basel'e dnnde, Nietzsche Alman mparatorluunun kuruluunu ve Otto von Bismarck'n takiben belirledii politikalar bir yabanc gzyle ve dehalarna byk bir kukuculukla gzlemledi. niversitedeki al konferans Homeros ve Klasik Filoloji oldu. Nietzsche ayrca, hayat boyunca dostu olarak kalacak olan teoloji profesr Franz Overbeck ile tant. 1873'teki Dnce ve Gereklik eserinin sahibi olan az tannm Rus filozof Afrikal Spir ve Nietzsche'nin derslerine sklkla katld nl bir tarihi olan arkada Jacob Burckhardt, bu srede Nietzsche zerinde belirgin etkiler gstermeye balad.[24]

Nietzsche 1868'de Richard Wagner'le ve daha sonra Wagner'in ei Cosima ile Leipzig'te tanmt. kisine de byk hayranlk duydu ve Basel'deki geirdii zaman boyunca Wagnerlerin Lucerne'de Tribschen'deki evini ska ziyaret etti. Wagnerler Nietzsche'yi en samimi evrelerine aldlar ve Beyrut Festivalinin balangcna gsterdii ilgiden memnun kaldlar. 1870'te Nietzsche, Trajik Dncenin Balangcnn el yazmasn Cosima'ya doum gn armaan olarak verdi. 1872'deyse ilk kitab olan Trajedinin Douu`nu yaymlad. Ancak bu alandaki arkadalar, Ritschl de dahil, Nietzsche'nin daha kuramsal bir yaklam adna klasik filolojik yntemden kand bu almaya pek az ilgi gsterdi. Polemii Filolojinin Gelecei`nde, Ulrich von WilamowitzMoellendorff kitabn algsna glge drd ve kitabn adn ktledi. Karlk olarak Rohde (artk Kiel'de profesrd) ve Wagner, Nietzsche'yi savunmaya geti. Nietzsche filolojik topluluun arasnda duyduu yaltlmln zgrce dile getirdi ve Basel'de felsefe alannda bir pozisyona atanmay denese de baarsz oldu.

Nietzsche, ablon:1872.

1873 ile 1876 yllar arasnda Nietzsche drt ayr uzun deneme yaymlad: "David Strauss: tiraf ve Yazar", "Tarihin Yarar ve Yararszl zerine", "Eitimci Olarak Schopenhauer" ve "Richard Wagner Beyrut'ta". Drt yaz sonralar aa Aykr Dnceler balyla derlenmi basmda yer ald. Bu drt yaz, Schopenhauer ve Wagner'in nerdii yollardan gelimekte olan Alman kltrne meydan okuyan bir kltrel eletiri ynelimini paylayordu. 1873'te Nietzsche ayrca, lmnden sonra Yunanlarn Trajik anda Felsefe adyla yaymlanacak olan notlarn biriktirmeye balad. Bu srete Nietzsche, Wagnerlerin evresinde Malwida von Meysenbug ve Hans von Blow ile tant ve 1876'da Nietzsche'nin erken dnem yazlarndaki pesimizmi brakmasnda etkili olan Paul Re ile dostluk kurmaya balad. Ancak Nietzsche, gsterilerin bayal ve toplumun rezilliinden tiksindii 1876 Beyrut Festivali yznden derin bir d krkl yaad. Ayrca Wagner'in, Nietzsche'nin kartlk duyduu "Alman kltrne" taraf olmasnn yan sra Alman halknn arasnda nn kutlamas yznden yabanclat. Btn bunlar, takiben, Nietzsche'nin Wagner'den kendini uzaklatrmasna neden oldu.

1878'de nsanca, Pek nsanca`nn (yelpazesi metafizikten ahlaka, dinden cinsiyet bilimine kadar genilikte olan bir aforizma kitab) yaymlanmasyla Nietzsche'nin eserlerindeki, Afrikal Spir'in Dnce ve Gereklik`ten[25] yksek derecede etkilenmi ve Wagner ile Schopenhauer'n pesimist felsefesine tepki gsteren yeni tarz belirginleti. Nietzsche'nin Deussen ve Rohde ile olan dostluu da soudu. 1879'da salndaki nemli bozulmadan sonra Nietzsche Basel'deki pozisyonundan istifa etmek zorunda kald. (ocukluundan beri, onu neredeyse yar yarya kr brakan uza grememe anlar, migren arlar ve iddetli hazmszlklar dahil, saln aksatan eitli hastalklar ona dert olmutu. 1868'teki binicilik kazas ve 1870'teki hastalklar, Basel'deki yllar boyunca onu, gnlk iini yerine getiremeyecek halde brakncaya kadar her seferinde daha uzun tatillere kmaya zorlayarak zarar vermeyi srdren bu durumu alevlendirmi olabilir.) Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri

Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die

Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde

zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano,

Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski,

, , , franais, ,
Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur

kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler

> Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601

Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi,

azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA

Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi.

"steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle

Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller:

 (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk,

lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Ama aratrmalarmdan kan byk bulu Schopenhauer'di... Evrenin temellerinde her eyin en iyi olmadn gren en az bir filozof vard... Schopenhauer'in karanlk dnya resmini tam tamna onayladm; ama soruna getirdii zm onaylamadm... C. G.Jung Schopenhauer'in bireyler konusunda syledikleri -onlarn kr bir var olma, esenlik isteinin dile gelii olduu- imdi tm dnyadaki toplumsal, siyasal, rksal

gruplarda gzle grnr oluyor. Onun retisinin bana geree uygun bir dnce gibi grnmesinin bir nedeni de bu. Yanlsamalardan bamsz oluu onun aydnlanm politikalarla paylat bir ey. Dnyann Schopen-hauer'inkilerden daha fazla gerek duyduu pek az dnce var.- Toptan umutsuzlukla yzletik-leri iin baka umutlardan daha fazlasn bilen dnceler. Max Horkheimer

zgn ad: Die Welt als Wille und Vorstellung Yazar: Arthur Schopenhauer Yayn tarihi: 1844 evirmen: Levent zar Redaktr: Mnevver zgen ISBN 978-975-92791-4-1 Biblos Kitabeyi, Copvright 2009 Btn haklar sakldr. Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn

(Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte

filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, catal, polski, , , , franais, Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul

2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in

yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa

> Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme:

288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti,

suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009

Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi

324bv34qtttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt5v32v54wv34b43tttttttttttttttttttttt

tttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt Opera eklentileri

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul

2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk

bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197)

+ Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme:

05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , ,

Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung)

Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana

Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano,

Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski,

, , , franais, ,
Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur

kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler

> Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601

Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi,

azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Ama aratrmalarmdan kan byk bulu

Schopenhauer'di... Evrenin temellerinde her eyin en iyi olmadn gren en az bir filozof vard... Schopenhauer'in karanlk dnya resmini tam tamna onayladm; ama soruna getirdii zm onaylamadm... C. G.Jung Schopenhauer'in bireyler konusunda syledikleri -onlarn kr bir var olma, esenlik isteinin dile gelii olduu- imdi tm dnyadaki toplumsal, siyasal, rksal gruplarda gzle grnr oluyor. Onun retisinin bana geree uygun bir dnce gibi grnmesinin bir nedeni de bu. Yanlsamalardan bamsz oluu onun aydnlanm politikalarla paylat bir ey. Dnyann Schopen-hauer'inkilerden daha fazla gerek duyduu pek az dnce var.- Toptan umutsuzlukla yzletik-leri iin baka umutlardan daha fazlasn bilen dnceler. Max Horkheimer

zgn ad: Die Welt als Wille und Vorstellung Yazar: Arthur Schopenhauer Yayn tarihi: 1844 evirmen: Levent zar Redaktr: Mnevver zgen ISBN 978-975-92791-4-1

Biblos Kitabeyi, Copvright 2009 Btn haklar sakldr. Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0

Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut:

295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol,

, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul

2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung)

Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana

Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano,

Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski,

, , , franais, ,
Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur

kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi

324bv34qtttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt5v32v54wv34b43tttttttttttttttttttttt tttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt Opera eklentileri

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in

yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa

> Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme:

288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti,

suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009

Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey

almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) +

Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013

Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands,

norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim

iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software

Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch,

English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski,

, , , franais, ,

Ama aratrmalarmdan kan byk bulu Schopenhauer'di... Evrenin temellerinde her eyin en iyi olmadn gren en az bir filozof vard... Schopenhauer'in karanlk dnya resmini tam tamna onayladm; ama soruna getirdii zm onaylamadm... C. G.Jung Schopenhauer'in bireyler konusunda syledikleri -onlarn kr bir var olma, esenlik isteinin dile gelii olduu- imdi tm dnyadaki toplumsal, siyasal, rksal gruplarda gzle grnr oluyor. Onun retisinin bana geree uygun bir dnce gibi grnmesinin bir nedeni de bu. Yanlsamalardan bamsz oluu onun aydnlanm politikalarla paylat bir ey. Dnyann Schopen-hauer'inkilerden daha fazla gerek duyduu pek az dnce var.- Toptan umutsuzlukla yzletik-leri iin baka umutlardan daha fazlasn bilen dnceler. Max Horkheimer

zgn ad: Die Welt als Wille und Vorstellung Yazar: Arthur Schopenhauer Yayn tarihi: 1844 evirmen: Levent zar Redaktr: Mnevver zgen ISBN 978-975-92791-4-1 Biblos Kitabeyi, Copvright 2009 Btn haklar sakldr. Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden

kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa

Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul

2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk

bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197)

+ Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme:

05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , ,

Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung)

Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi

324bv34qtttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt5v32v54wv34b43tttttttttttttttttttttt tttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt Opera eklentileri

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri

Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die

Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde

zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano,

Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski,

, , , franais, ,
Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur

kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler

> Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601

Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi,

azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA

Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi.

"steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle

Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller:

 (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk,

lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Ama aratrmalarmdan kan byk bulu Schopenhauer'di... Evrenin temellerinde her eyin en iyi olmadn gren en az bir filozof vard... Schopenhauer'in karanlk dnya resmini tam tamna onayladm; ama soruna getirdii zm onaylamadm... C. G.Jung Schopenhauer'in bireyler konusunda syledikleri -onlarn kr bir var olma, esenlik isteinin dile gelii olduu- imdi tm dnyadaki toplumsal, siyasal, rksal

gruplarda gzle grnr oluyor. Onun retisinin bana geree uygun bir dnce gibi grnmesinin bir nedeni de bu. Yanlsamalardan bamsz oluu onun aydnlanm politikalarla paylat bir ey. Dnyann Schopen-hauer'inkilerden daha fazla gerek duyduu pek az dnce var.- Toptan umutsuzlukla yzletik-leri iin baka umutlardan daha fazlasn bilen dnceler. Max Horkheimer

zgn ad: Die Welt als Wille und Vorstellung Yazar: Arthur Schopenhauer Yayn tarihi: 1844 evirmen: Levent zar Redaktr: Mnevver zgen ISBN 978-975-92791-4-1 Biblos Kitabeyi, Copvright 2009 Btn haklar sakldr. Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn

(Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte

filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, catal, polski, , , , franais, Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul

2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in

yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa

> Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme:

288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti,

suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009

Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

324bv34qtttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt5v32v54wv34b43tttttttttttttttttttttt tttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt Opera eklentileri

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi

filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu,

Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu,

tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a

kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , ,

franais, ,
Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan

Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2

Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, ,

espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Ama aratrmalarmdan kan byk bulu Schopenhauer'di... Evrenin temellerinde her eyin en iyi olmadn gren en az bir filozof vard... Schopenhauer'in karanlk dnya resmini tam tamna onayladm; ama soruna getirdii zm

onaylamadm... C. G.Jung Schopenhauer'in bireyler konusunda syledikleri -onlarn kr bir var olma, esenlik isteinin dile gelii olduu- imdi tm dnyadaki toplumsal, siyasal, rksal gruplarda gzle grnr oluyor. Onun retisinin bana geree uygun bir dnce gibi grnmesinin bir nedeni de bu. Yanlsamalardan bamsz oluu onun aydnlanm politikalarla paylat bir ey. Dnyann Schopen-hauer'inkilerden daha fazla gerek duyduu pek az dnce var.- Toptan umutsuzlukla yzletik-leri iin baka umutlardan daha fazlasn bilen dnceler. Max Horkheimer

zgn ad: Die Welt als Wille und Vorstellung Yazar: Arthur Schopenhauer Yayn tarihi: 1844 evirmen: Levent zar Redaktr: Mnevver zgen ISBN 978-975-92791-4-1 Biblos Kitabeyi, Copvright 2009 Btn haklar sakldr. Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA

Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi.

"steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle

Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller:

 (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk,

lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul

2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a

kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , ,

franais, ,
Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi

324bv34qtttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt5v32v54wv34b43tttttttttttttttttttttt tttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttttt Opera eklentileri

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis

Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Dostum Mehmet Akzere

Ve kollarnn arasnda Krk talar bulmak isterdim: Tanrnn szleri

Krk talar: Herakleitos'tan paralar Odisseus Elitis Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan

Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2

Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, ,

espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz.

Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun

etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski,

slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla

hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler

Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina,

portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

Ama aratrmalarmdan kan byk bulu Schopenhauer'di... Evrenin temellerinde her eyin en iyi olmadn gren en az bir filozof vard... Schopenhauer'in karanlk dnya resmini tam tamna onayladm; ama soruna getirdii zm onaylamadm... C. G.Jung Schopenhauer'in bireyler konusunda syledikleri -onlarn kr bir var olma, esenlik isteinin dile gelii olduu- imdi tm dnyadaki toplumsal, siyasal, rksal gruplarda gzle grnr oluyor. Onun retisinin bana geree uygun bir dnce gibi grnmesinin bir nedeni de bu. Yanlsamalardan bamsz oluu onun aydnlanm politikalarla paylat bir ey. Dnyann Schopen-hauer'inkilerden daha fazla gerek duyduu pek az dnce var.- Toptan umutsuzlukla yzletik-leri iin baka umutlardan daha fazlasn bilen dnceler. Max Horkheimer

zgn ad: Die Welt als Wille und Vorstellung Yazar: Arthur Schopenhauer Yayn tarihi: 1844

evirmen: Levent zar Redaktr: Mnevver zgen ISBN 978-975-92791-4-1 Biblos Kitabeyi, Copvright 2009 Btn haklar sakldr. Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine

alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate

Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar

Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar,

Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul

2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz.

Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun

etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski,

slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, catal, polski, , , , franais, ,

Basm Yeri: zal Matbaas - stanbul 2. Basn 2009 Biblos Kitabevi / Yavnlar Altparmak Cad. No:86 BURSA Tel: 224 - 223 71 95 bibloskitap@'gmail.com

4 evirmenin Sz. Schopehauer'in bayapt "steme ve Tasarm Olarak Dnya"nn (Die Wellt als Wille und Vorstellung) Trkede olmamas, birok kii gibi benim iin de kanksanm bir eksiklik gibiydi. Dnrn nemini Jung okumalarm srasnda daha iyi fark edip kitab evirmeye yneldim. Ne ki, metindeki dipnotlarn, eski a, orta a dnrlerinden, yeni a kaynaklarndan yaplan alntlarn ok fazla olduunu grdm. Ayrca filozof bir konuyu genellikle birden fazla rnekle aklam, yinelemelerden kanmamt. Kant, Fichte, Schelling, Hegel, Scleimacher gibi filozoflarla

hesaplamaya ayrlm blmler okurun Schopehauer'in bu yaptndaki ana temalarn izlemesini alabildiine gletiriyordu. Bunlar, Schopenhauer'in yaam boyunca verip veritirdii okul felsefecileri dnda kalan geni okur kitlesi iin kitab caydrc klacakt. Bu nedenle ksaltlm bir metni Trkeye evirmeyi uygun grdm. Bylece yapt geni bir okur kitlesine alm oldu sanyorum.

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi

Bu durumda bile okur elindeki kitabn "etin bir metin" olduundan hi kukulanmasn. Kitabn sunduu aydnl hak etmek iin olduka byk bir emek vermesi gerekecek. Kitaba kendini vermeyen birinin ondan bir ey almas olanaksz gibi. "steme ve Tasarm Olarak Dnya" hem ada psikolojiye hem de ada felsefeye nemli katks olan bir yapt. Nietzsche, Wittgenstein gibi filozoflar, Freud, Jung gibi psikanalistler, Wagner gibi sanatlar Schopenhauer'-den yle ya da byle etkilenenlerden bazlar. Onun etkilendikleri iinde en nemli kii Kant oba gerek. Bununla birlikte filozofun nemli bir zellii de Dou felsefesini ilk kez Bat felsefesinde zmsemi olmas. Bir orkestrasyon harikas saylan bu yaptta ana Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: (), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, , espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , ,

franais, ,

,
, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte

Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013

Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,

italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, ,

Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, ,

slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki:

Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa

> Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, ,

e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , ,

franais, ,
, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin.

Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ),

Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,

italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk,

lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, ,

, , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar

> Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme:

288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil),

eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,

, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language.

- New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri

Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu,

Ting Vit, hrvatski, slenska, ,

italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi,

latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , ,

, sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel

20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate

Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601

Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti,

suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,

, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

,

romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation...

Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici

Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya

mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski,

slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , ,

sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9

muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate

richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori:

Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi,

azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,

, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn,

portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation...

Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici

Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya

mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski,

slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , ,

sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9

muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullanc

Opera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate

richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm:

3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller:

) ),
Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia,

Z,
espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, ,

svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0)

Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa

Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English,

dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski,

, , , franais, ,
, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter,

Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili:

Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle

Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme:

05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
,

, Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, ,

slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki:

Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullanc

Opera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa

> Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme:

288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller:

) ),
Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska,

,
italiano, Deutsch, English, dansk, ,

,
etina, portugus (Brasil), eesti,

suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia,

Z,
espaol, , , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn,

portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation...

Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici

Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya

mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski,

slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , ,

sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9

muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate

richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori:

Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi,

azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,

, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn,

portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation...

Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici

Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya

mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski,

slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , ,

sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5Opera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri

ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,

italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, ,

catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook,

Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi

03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197)

+ Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut:

295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z,

espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0)

Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa

Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English,

dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski,

, , , franais, ,
, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter,

Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili:

Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle

Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme:

05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
,

, Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, ,

slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki:

Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa

> Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ), Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,
italiano, Deutsch, English, dansk,

, ,

e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk, lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , ,

franais, ,
, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, , , , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullancOpera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > Aralar > Translate Translate richtr tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (197) + Opera'ya ekle Aklama

Herhangi bir web sayfas dil evirisi ilevsellik ekleyin.

Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 288.601 Kategori: Aralar Srm: 3.4.2 Boyut: 295,2 KB Son gncelleme: 05 Austos 2013 Dier diller: ) ),

Bahasa Melayu, Ting Vit, hrvatski, slenska, ,

italiano, Deutsch, English, dansk,

, , e tina, portugus (Brasil), eesti, suomi, azrbaycanca, magyar, Bahasa Indonesia, Z, espaol,
, , Nederlands, norsk,

lietuvi, latvieu, tl,

, , catal, polski, , , , franais, ,

, romn, portugus (Portugal), , shqipe, , svenska,

, , slovenina, ,

, , sloven ina Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

- On first run, load the extension options page. - New feature: Set your own custom default language. - New feature: Choose between automatic prompting or displaying a clickable button to invoke the Translation... Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (0) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar rumuz1976 diyor ki: Oy: 5

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullanc

Mkemmel 20 Haziran 2013 - Srm 3.2.6.9 muratenes41 diyor ki: Oy: 3

iyi 03 May 2013 - Srm 3.2.1 Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights reserved.

Dnya genelinde 275 milyon'dan fazla kullanc

Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri

ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook,

Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D

21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB

Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good

24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0

gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860

Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0

greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki:

Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki:

Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says:

(37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2)

Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew

24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0

Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter,

Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0

iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki:

Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013

Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki:

Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Lamborghini Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860

Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0

greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki:

Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4 Lamborghini gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook,

Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4 Lamborghini gramadchukov tarafndan

Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar

aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew 24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki:

Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili:

Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0 Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights gramadchukov tarafndan Oy: 4,5 Toplam oy says: (37) + Opera'ya ekle Ekran grnts

Tema hakknda ndirilme: 32.860 Srm: 1.0 Boyut: 235,3 KB Son gncelleme: 02 Austos 2013 Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (2)

Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar aainta diyor ki: Oy: 5

I like it.wish if i could drive this,it's way to peng. 25 Austos 2013 - Srm 1.0 kajalsahooa2z diyor ki: Oy: 5

Good 25 Austos 2013 - Srm 1.0 greatrah diyor ki: Oy: 4

very good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 viana200610 diyor ki: Oy: 1

I can't install .zip themes in Opera Mobile 12, please someone help-me! 24 Austos 2013 - Srm 1.0 iwank123456 diyor ki: Oy: 4

wew

24 Austos 2013 - Srm 1.0 lasha84 diyor ki: Oy: 5

good 24 Austos 2013 - Srm 1.0 ibrahimehab diyor ki: Oy: 5

great 23 Austos 2013 - Srm 1.0 superaneesa diyor ki: Oy: 5

nice 23 Austos 2013 - Srm 1.0 gunawanyudi diyor ki: Oy: 4

My car :D 21 Austos 2013 - Srm 1.0 gokussj5af diyor ki: Oy: 5

!! mto bom adorei !! mas coloka de frente de perfil e de lado e mais cores !! 20 Austos 2013 - Srm 1.0

Daha fazla yorum gster Sayfa dili: Trke

Copyright 2011 Opera Software ASA. All rights Convert Youtube To Mp3 online instantly! Opera eklentileri Opera Software Gelitirici Giri ye Ol

Ana sayfa Eklentiler Temalar Ana sayfa > Eklentiler > retkenlik > LastPass LastPass lastpass tarafndan Oy: 4,0 Toplam oy says: (759) + Opera'ya ekle

Aklama

LastPass is a free password manager and form filler. LastPass is also available for Firefox, Internet Explorer, Google Chrome, and Safari.

Note: if you're having trouble installing from this page, try installing directly from our website:

Daha fazlasn gster Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek.

Bu eklenti, Opera'ya bir dme ekleyecek. Ekran grntleri

Eklentiler hakknda ndirilme: 1.441.653 Kategori: retkenlik Srm: 2.0.24

Boyut: 2,5 MB Son gncelleme: 23 May 2013 Lisans: Tam lisans metni Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

New: LastPass now warns you when you use a weak or duplicated password. Read more details in our blog.

Resolved: Fixed shared folder problem where fields were incorrectly being updated.

Daha fazlasn gster Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (4) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar casperssvt diyor ki: Oy: 5

A Very Nice Easy to Use And Must Have App For CHEAP.."If Wanted Premium"! 23 Austos 2013 - Srm 2.0.27 iamsalomelabuena diyor ki: Oy: 3

some times it works 18 Austos 2013 - Srm 2.0.24 sumankumarsaha diyor ki: Oy: 2

when i'm installing this msg show..plzz help (An error occurred when installing the extension: Package is invalid: 'CRX_SIGNATURE_VERIFICATION_ FAILED'.) 17 Austos 2013 - Srm 2.0.24 gengenmeister diyor ki: Oy: 5

Excellent! 16 Austos 2013 - Srm 2.0.27 gilgps10 diyor ki: Oy: 5

Legal demais 10 Austos 2013 - Srm 2.0.24 rownonoc diyor ki: Oy: 5

Polecam aplikacj! 09 Austos 2013 - Srm 2.0.27 sunnygaur99 diyor ki: Oy: 5

when i'm installing this msg show..plzz help (An error occurred when installing the extension: Package is invalid: 'CRX_SIGNATURE_VERIFICATION_FAILED'.)

07 Austos 2013 - Srm 2.0.27 stevelawrence1 diyor ki: Oy: 5

Works perfectly across multiple platforms and syncs well. 04 Austos 2013 - Srm 2.0.27 saneimproved diyor ki: Oy: 5

Nice http://wmz-wmr-money.ucoz.ru/ 03 Austos 2013 - Srm 2.0.24 oohtep diyor ki:

Oy: 4

good 02 Austos 2013 - Sr Below every youtube video you will found download button. Click on it to start youtube video conversion to mp3! Everything works fast and simple. Grnm

Bu eklenti, bir veya daha fazla Web sitesine ilev ekleyecek veya mevcut ilevleri deitirecek. Ekran grnts

Eklentiler hakknda ndirilme: 155.705 Kategori: Mzik Srm: 1.30 Boyut: 31,5 KB Son gncelleme: 11 Aralk 2012 Lisans: Tam lisans metni Destek sayfas: http://www.youtubemp3pro.com/

Payla: Facebook, Reddit, Twitter, Vkontakte Deiim gnl

Works on new youtube website design! Kullanc grleri ncelemeler ve oylar| Bildirilen sorunlar (4) Oylayabilmek veya inceleme yazabilmek iin giri yapmanz gerekiyor. ncelemeler ve oylar sonal32 diyor ki: Oy: 4

Good but i'm looking 4 an extension that downloads directly from youtube 16 Austos 2013 - Srm 1.30 xocoobsidiene diyor ki: Oy: 5

Update please for 15 08 Temmuz 2013 - Srm 1.30 pkador diyor ki: Oy: 4

Please an update for opera 15 :) 07 Temmuz 2013 - Srm 1.30 petra9 diyor ki: Oy: 4

Works quite well! I like the neat download button. Looks well built. I dislike the need however, to install another plugin which slows down the browser. There are also javascript plugins available that will work in every browser, see: http://youtubemp3x.com/youtube-plugin 20 Haziran 2013 - Srm 1.30 greatrashid diyor ki: Oy: 1

it has limitation of 30min ! 08 Haziran 2013 - Srm 1.30 ladrom diyor ki: Oy: 4

Very good extension for mp3 fans. For some ppl it may have too many click and pages... 25 May 2013 - Srm 1.30 p1n diyor ki: Oy: 1

not working for me, redirecting to external site

10 May 2013 - Srm 1.30 daydr3am3r1 diyor ki: Oy: 5

Stopped working on 12.15. 25 Nisan 2013 - Srm 1.30 oolongtea77 diyor ki: Oy: 1

It's too much hassle. 25 Mart 2013 - Srm 1.30 guillermo727 diyor ki: Oy: 5

Funciona bien!!! 09 Mart 2013 - Srm 1.30 Daha fazla yorum gste

http://www.cactube.com/look/screw_my_wife.html 11111111111111111111111

http://www.pornmd.com/straight/screw%20my%20wife? utm_source=dimas&utm_medium=search-feed&utm_campaign=dimasfeed#6

http://www.pornhub.com/view_video.php? viewkey=1970861801&utm_source=deoxxx&utm_medium=PT&utm_campai gn=deoxxx

http://www.cactube.com/look/screw_my_wife.html

http://www.hardsextube.com/video/515807/ http://www.777xporn.com/category/matures.shtml http://www.777xporn.com/category/matures.shtml

http://keyporntube.com/mov/best/mature-1.html?x=8547.4568.