Professional Documents
Culture Documents
OSMANLI KRON
(1299-1512)
M erhum Hocam,
Prof. Dr. H akk D ursun Y IL D IZ m
aziz hatrasna...
Anonim
OSMANLI KRON
(1299-1512J
H azrlayan
T R K D N Y A S I A R A T IR M A L A R I V A K F I
stanbul - 2000
Bu Eser,
Bakanlar 20.7.1980 >- < tarih ve 8/1307 sayl
Kararyla, kanul yararna hizmet verdii kabul edilerek.
Vergi ayt! tannm olan,
TURK DNYASI ARATIRMALARI VAK FI'nn Yaymdr.
^' hakk, mahfuzdur.
TURK DNYASI ARATIRMALARI V A K F rn n
Msaadesi olmakszn tamamen, ks^en veya herhangi
bir deiiklik yaplarak, iktibas edilemez.
:H aberlem e
Trk Dnyas Aratrmalar Vakf
I^.K. 94 Aksaray / STANBUL
T el : ll 1) )/ . [ 18 33
SUN U
O sn a n l D e v l e t i n in k u ru lu u n u n 700. y l s e b e b iy le y a p la n g e n i
la c im li y a y n la r i in d e g e n ta r ih ile r im iz e k a y n a a in m e im k n
v e re n bu t r e s e r le r n e m ta m a k ta d r. V akfm z, ilk o la r a k e r iy e
s ic ille r i e n v a n te r in i ve m o d e rn h u k u k ta s n ifle r in e g re e r iy e s ic ille rin d e n s e m e h k m le r i, b ir m h im in e d e fte rin i, h k m d e fte r in i
n e r e d e r e k b u s a h a d a n e m li h iz m e tle r ifa etm itir. A n c a k b u h izm e tle r h i b ir z a m a n y e te r li d e ild ir. T a rih im iz i k e n d i k a y n a k la r m z la k e n d im iz in y a z m a s iin a r iv le r e g ir e n le r in s a y s n o a ltm a k
m e c b u r iy e tin d e y iz . D i e r ta ra fta n R u s a ve i n c e d e y a z l k a y n a k la ra b iz z a t in e c e k e le m a n la r n y e ti m e s i d e o k n em ta m a k ta d r.
B u n u n iin T a r ih ilik m e sle i ilim d a lla r i in d e k i k s z l n d e n
k u r tu lm a l, g e n le r im iz c e s a d e c e b ir r e tm e n lik " o la r a k d e e rle n d ir ilm e k te n k a rlm a l, k a r k e k il ve iz g ile r in z m n d e n
b a la y a r a k d e rin ta h lil ve s e n te z le r i b a a r a b ile c e k b e y in g c y k s e k in s a n la r g e r e k tir d i i k a b u l ed ilm e lid ir. A s ln d a T r k D i l i n in d e
in s a n g c ih tiy a c a y n m a h iy e tte d ir.
Prof. Dr. N ecdet ZTRK, o k u y u c u la r m za ve a ra trm a c la rm z a y a ln z ta rih s a h a sn d a re tti i b ilg ile ri deil, ta r ih k a y n a k la r da
s u n a r a k h iz m e t eden, b eyin g c y k s e k k y m e tli b ir ilim a d a m m zd r.
V a kfm z y a y n la r a ra sn d a ka n h e r iki g u ru b a g ir e n e se r le rin e bu
Idtabn d a e k le m e im k n b u lm u o lm a m zd a n d o la y g u r u r d u y m a k tayz.
NDEKLER
S U N U ...........................................................................................................
N D E K L E R ..........................................................................................
VII
N S Z ........................................................................................................
IX
B B L Y O G R A F Y A .................................................................................
XIII
K I S A L T M A L A R .....................................................................................
XVIII
G R ............................................................................................................
XIX
XIX
XXIII
XXV
. k P aa-zad e................................................................................
XXV
2. Oru b. d i l ......................................................................................
XXVI
^^V II
4. K v m ................................................................................................
XXVII
XXVIII
XXVIII
7. K e m a l .................................................................................................
XXVIII
8. B ih i t.................................................................................................
XXX
9. Mevln Rh e l e b i ......................................................................
XXX
VllI
i in d e k ile r
XXXI
XXXI!
b) Dil zellikleri
XXXIV
c) K a y n ak lar
XXXV
)Kaynak D e erleri
XXXVI
11
3-143
3. Ksas-I G z iy a n
4. Hurc- Er-trl
10
8. I. Murad Devri (1 3 6 2 -1 3 8 9 )
24
34
56
.................
66
85
86
........... ...........................
145-168
tarih
Necdel
yazcl ,
rabet
gren
ZTRK
ilim le r
arasn d a
e d in m i tir. B y le c e , X V . y ^ z y id a sa !a^
tarih ili i, d in v e
k en d in e
sekin
b ir
yer
b ir z e m in e t rt an O s m a n lI
stelik
k e n d i s i n i y e n i l e y e r e k d e v l e t i n y k l n a k a d a r g e l i m e s i n i s r d r m v e 1
e s e r v e rm itir.
II.
Bayezid devrinde imanl tarihini, devletin kuruluundan mellifin
bulunduu za^ana k^dar getiren, genel aak padiahlarn siyas? v^ asker
"
' ' ' eitim, salk ve ssy^l hizmete ^neli^ olarak yaptrdklar
kuruml^r anlatan, toplumun deiik kiililerine, yani saray evresine, asker
z iireye ve halka hitabeden, pek ok tarih eser! yazlmtr. Bu tr eserler
genel olarak Tevr'h-i l-i Osman ad ile literatre geililerdir. k ?aazade, ^ e ^ r ve ru Bey gibi oka bilinen tarihilerin eserleri yannda,
kimler tara^m^an yazld bilinmeyen anonim T evrih-i /-/ O sm anlar da bu
yzylda ortaya kmtr.
Kk farkllklar dnda genelde birbirlerine benzeyen, yurt ii ve
dnda pek ok nshas bulunan anonii eski o rm an l kronikleri, her trl
sanat endiesinden uzak, ^ . yfzylm ^ade ^rkesiyle yazlmlardr.
N sha saylarnn okluuna baklrsa, o devirde bu tr popler tarihlere
byk bir ilgi gsterildii ve zevkle okunduu anlalm adadr. 11. Bayezid
devrinde, snanl hanedannn tarihinin yazlasma kar duyulan ilgi
zirveye ulam, kkl bir gelenee dnen bu ^it tarih yazm, XVI.
yzylda da ksmen devam etmi, daha sonraki yzyln Olmalarnda ise yerini
r^s^ tarihilie, yani v a k a-nUvis\\Q terk etmitir
O sm anlI
tarih in in
te m ^ l
y erli
k a y n ak la rm
esas
itib ariy le
ariv
m z e n e s ile k t p h a n e malzemesi te k i l e t m e k t e d i r . N e ^ k i, o r m a n l
d e v l e t i n i n ilk iki y z y l l k t a r i h i iin a r i v k a y n a k l a r y o k d e n e c e k k a d a r
^zd r. O y z d e n , b ir o k e k s ik lik le rin e ve o ld u k a g e b ir d n e m d e y a z l^
a ma
ram en,
ad
geen
y z y lla r
kapsam an
O sm anlI
tarih in in
y a z ] l n n a, b t n k r o n i k l e r a n ^ k a y n a k d e e r i n d e d i r l e r .
nsz
XI
s.
A c b a d e m /s ta n b u l-2 0 Q 0
P ro f. D r. N e c d e t Z T R K
BBLYOGRAFYA
AHMED, skender-nm e, nceleme-Tipkbasm, . n v e r nr., Ankara
1983.
A ^ ^ ^ Y , Haan, Behit Ahmed Sinan elebi , DA, VI (1992).
ANHEGGER, Robert, Mehmed b. Hac Halil l-Kunevnin Tarih-i l-i
O sm an, Tarih Dergisi, Say 3-4 (1952).
, Trk Edebiyatnda Austosbcei
Trkiyat M ecmuas, IX (1951).
ile
Karnca
Hikyesi,
1949.
XIV
N ecdet
2.TOK
XVI
NecdetZTRK
, Ner , 4 , IX.
19. Tevrih-i l-i Osman, Trk Tar ^!Kurumu Ktp. nr. 85.
20. Hz K ithab- Tevrih- l-i Osman, Tr^ Tariil Kurumu Ktp. nr. 17 .
2 - Tevrih- l-i Osman, Sleymaniye Ktp. Mikrofilm Arivi nr. 2765.
22. Tevrih-i l-i Osman, Topkap Saray Mzesi Ktp. Revan nr. 1 100.
23. Zikr-i M iilk-i l-i Osman, Topkap Saray Mzesi Ktp., Sultan
Mehmed Read ve Tiryal Hanm Ktp. nr. 700.
TURAN, Osman, stanbul un Fethinden n c e Yazhn.^ Tarihi Takvimler,
Ankara 1984.
TURAN, ., Bayezid II , D A, V, stanbul 1992.
UNAT, F. R^it, Oru b. dil, A, IX.
U ^ U N ^ A R ^ l ^ l , . Hakk, Deerli Vezr ^ e d ik Al^med Paa 11. Bayezid
Tarafndan Niin Katledildi?, Belleten, XXIX/1 15 (1965).
ve Ayasofya
K I S A L T M A L A R
a. mlf,
b.
ayn mellif
beyit
bl<.
baknz
ev.
eviren
DA
Ef.
Efendi
haz.
hazrlayan, hazrlayanlar
slm Ansiklopedisi
stanbul niversitesi
kr.
karlatrnz
Ktp.
Ktphanesi
nr.
numara
nr.
nereden, neri
lm
s.
sayfa
sad.
sadeletiren
TD
Tarih Dergisi
TY.
Trke Yazmalar
vb.
ve benzeri, ve bunun bi
vd.
ve devam
vdd.
ve devamnn devam
pek
ok
cami,
medrese,
hastahane
imaret
XX
Necdet Z TRK
Baz devlet ileri gelenleri, kardei Cem Sultann saltanat ele geirme
tehlikesine kar B ayezid'e stanbuldan a)/r!namasn zetlediler. Ancak
bu sylenenlere aldr et^eyerek Bodan/Kara-Bodan (M oldavya)a
kar ya^tZ ilk seferini baar ile tamamlad (1484). Bu seferin sonunda,
^araden izin kuzeybatsndaki ^ ili ^ Akkerman gibi nl i liman ehirleri
smanl topraklarna katld. Bu suretle Moldavya ticaret yolu ele
geirildii gibi, d enedikle ak denizlerde rekabet edebilmek iin,
kurulmas art^ kanl^az olan deni^ filosunda yer alacak gemilerin
yapmnda
kullanlacak
kereste
Karpatlardan
salanabilecekti^.
Macaristanla, ^atih zamannda balayan sava durumu Bayezid dneminde
de karlkl aknlar biillinde devam etti. Bosna ve ^ e n e d i k e kar yaplan
aknlarda ne^li baarlar elde edildi. Gneyde Men^luklara kar^ Anadoluhuriye smr blgesinin denetildi ve ^oroslard^n karlan keresteyi ele
geirmek iin alt yl boyunca s rdertlen savalar, her iki tarafa hemen
hibir yarar salanmad ve geici bir st're iin de olsa 1491 baryla
ukurova blgesindeki bu savalara son verildi. !. B^yezidin takip ettii
d politikann nem! bakmndan hi phesiz en dikkate deer
gelimelerden bir! de Rusya ve Endls ile ilk kez diplomatik iliki
kurulnmu lgasdr.
ehzade Cem Sultann 1495te srgnde !ken lnm ile Bayezid
kendilini biraz daha serbest hissetti. Devletin ykseliinin sadece kara
ordusuyla deil, ayn zamanda kuvvetli bir deniz gcnn de deve^e
sokulmasyla mmkn olacam gren Bayezid bu amala, manevra
yetenei yksek bir deniz filosu kurdu, ^inmi tarihilere gre OsmanlI
devletinin bir deniz politikas izlenmesi gerektiini ilk kavrayan padiah 11.
Bayezid olmutur . Padiahn, btn teknik almalarla bizzat ilgilenmesi,
phesiz OsmanlI deniz gcnn yararna olmutur. Onun, ^ ili ve
- H. . . K issling. E inige B em erkungen zur E roberung K ilias Lid A qkerm m 's clurch
die T rken (1484) (=Beitrage -.ur Sdosleuropa-Forschn;^. Anlas.slich des
.
Internationalen Balkanologenkongres.s in Sofi 26.VIII. bis 1966 . ^ . ) , s. 331-338.
H. . Kis.sling, "B etracitungen die Flottenpolitik Sultan B ayezids II. ,
Saeculn. XX , M nchen 6 ( ev. H. . K issling, "kinci Sultan B ayezidin ^ e n iz
P olitikas zerine D n celer (1481-1512). Trk Kltr, V II/84 (1 6 ) , s. 8
6
) .
XXII
Necdet Z TRK
- . Tekinda. ahkLi Baba 'lak eli isyan". B elgelerle Trk Tarihi D ergisi. 1/3
(1967), .s. 34-39.
GI-'
XXIII
kadar ^^!! kaybetti ise de, bu olay onun saltanat ^oiunu kapatmaya
yetmedi. Bu gelimeler f(^^rine, yenierilerde hararetle desteklenen Yavuz
Sultan Selim e, babas tarafmdan btn hkmranlk yetkileri devredildi. II.
Bayezid d oldu u yer olan Dim etokaya giderken yolda vefat etti (1512)\
2. //. B ayezid D evri Osmanl ^ '/? Yazcl^
XXIV
Necdet Z T R K
o,
(.
G iri
XXV
XXVI
Necdc f Z T R K
G r
XXVII
A vusturyalI tarihi R. F. K reutei, M enagen dikicat ektii ru yazm asnn !. B ayezid devri
ile ilgili ksm n A lm anca olarak ya\'iniam tr.
N. z t rk , II. B ayezid Devri Kronolojisi-O;(( B ey T a r ih in e ^ le-". [{ir. !
( 1 ,). s. 172- ^ ; O n B ey T arihi 1 T rke A nonim K ronikler A rasndaki llki ye Dair".
/-,v (1996). s. 117-125.
XXVI I I
Necdet ZTRK
Kvrn, F etihnm e-i Sultan M ehm ed, haz. F. Babinger, stanbul 1955.
Eserin ksa zeti i^in b^. R, A nhegger, M ehm ed b. 30 Halil
T arih-i Al-i O sm a n '. TD. 11952) ]- ), s. 51-56,
"
Giri
XXIX
mehur arkiyat R. Anhegger, Kemal ile S anca Kem al'in ayn zamanda
yaayan farkl kiiler olduuna dair baz deliller ortaya atmtr. Bizim de
katldmz ve yen! baz bilgilerle desteklediimiz bu deliller ile, ^ d a ve
ada iki Kemal arasndaki karkla byk lde ^ klk getirilmitir
Kal, sz edilen eserinin 3600 beyitten n^eydana geldiini
sylyorsa da24, beyit saysnn 3029 olduu grlmektedir. serde ska
grlen vezin ve iml hatalar ile yanl harekelemelerin olmas, adn
bil^edii^iz ^stensihin y^ da ya^cmn dikkatsiz ve bilgiciz olduu
izlenimini vermektedir.
snan-oullarnn k^hra^anlkl^rmn dile getirildii Seltnnne'de, imanllarn Anadoluya geli^l^ri ve Seluklu hklidar ile
grmeleri gibi kurulu dneminin ki^i olaylar ^ r k l biintde
veril^ektedir. Szn ksas ^ m a l in bu tarih eseri, giri ksmndaki ksa bir
blm ile kimi hikyeler hari tutulursa, sanl kltr sahasnda
smanl tarihinin ilk iki yzyla yakn u z u n a bir dne^ini anlatan ve
sadece s^nllar konu edinen ilk manzum smanl tarihi rnei olarak
kabul edilebilir. Seltn-nm e her ne kadar btnyle orijinal bir eser
deilse de, snanl tarihinin tartmal olan ilk iki y^ yllk dnemi,
zellikle stanbulun fethinden nceki tarihi, hakknda kaynak yetersizlii
dikkate alndnda eserin nemi kendiliinden anlalr.
I lta n a 80. D oum Vtl A rm aan (stanbul n iv ersitesi E debiyat ^ ^tlte si O rtaa T arihi
A nabiiim Dal. stanbul 1995). s. 221-245.
R. A nhegger, S eltinnm e ^ ^ e !^ a l , Trk D ili vc E dehiyan D ergisi. IV /4
(1952), s. 4 4?-4?0.
K. bin alt yz beyit ile iy can
T am m old Te.vrh-i A l-i O sm an (b. 2548)
^- Fazla bilgi iin b^. R. A nhegger. "T rk E debiyatnda A ustosbcei ile K arnca
H ikyesi", Trkiyat M ecm uas, IX (1951). s, ?9-2.
XXX
Necde ( 7 T U R K
8. B ihit(.l511?);
Bihit (yahut Behit)2 ^mahlas ^n yapan mellifin as! ad
Ahmed Sinan elebidir. II. Bayezid zamannda mehur olan m ellif bu
padiahn hizmetinde bulundu. Bir ara padiahn gznden dnce rana
kat, ^ a h a sonra padiah tarafndan balanan tarihi, eski itibarm
yeniden kazand ve padiahn yanmda bulunarak onun eitli iltifatlarna
ma^har oldu. Behit bir ara sancak beyliinde de bulundu. Osman N aziden
balayarak II. Bayezide k^dar gelen padiahlarn tek tek anlatld
Behitnin Tevrih-i l-i O sm an'\ sekiz blmden ib^ret^ir. II. a y e z id e
ayrlan blmde, bu hkmdarla ^ e m Sultan arasndaki mcadele ele
alnmakta ve dah^ sonra Sultan II. Bayezid devrinin dier olaylar
anlatlmaktadr. Manzum ve mensur olarak edebi bir slupla kal^e alman
eserin, maalesef mevcut nshasnn ba ve sonu noksandr.
9, M evln Rh elebi (. I5I1 den sonra)2 :
b aya t hakknda yok denecek kadar az bili sahibi l unuz
Edirneli
Rh
^ l e b i yi,
eserin!
nu tem en
1500
yllarnda
tamamladndan X V . yzyl tarihlileri arasmda anmakta herhangi bir
saknca grmedik. R uh Tarihi-^ yakmalarnn bir kscnn 1 1 1 ylma
kadar gelmesi, onun II. Bayezide sunduu Oxford nshasndan sonra
ederini devam ettirilesi ile aklanabilir. serinde kulland sluptan bilgin
bir kii olduu anlatlan Rh? elebi, Tevrih-i l-i Osman yahut Rli
Tarihi olarak bilinen eserini, II. Bayezidin arzusu ve ulemann da teviki ile
yazltr. Sanatkrane bir ekilde yazlan balang ksc hari tutulursa,
esas itibariyle sade bir dille kale alman eser, mebd ve metlib
adlarm tayan iki ksmadan ^fte^ekkildir. ilk k nd genel mahiyetteki
konular anlatlr, ikinci ksn) ise, her padiaha bir blmn tahsis edildii
G i r
XXXI
X XX I I
N e c d e t Z T t ' l R K
^ !
XXXIII
XXXIV
. O s m a n lI la r n
Necdet ZTRK
tarih
sa h n esin e
k la r n d a n
s t a n b u lu n
f e t h in e
kadar,
2. stanbul ^ Ayasofyann efsanev tarihi, Emeviler ve Abbasiler
tarafndan gerekletirilen stanbul kuatclarnn da yer ald, b e l l i k le
kronolojik ynden dzensiz ve yanl kilci bilgilerin bulunduu genel
izgilerimle sln tarihi,
3, Genel olarak ^ok ksa ve kronik bi inin e devam eden, deiik
olay ve tarihlerde sona eren OsmanlI tarihi.
^ o k sayda nshas bulunan sz edilen eserler her ne kadar Tevrih.-i
l-i Osman, Tevrih-i N esl-i l-i Osman, Trih-i l-i Osman, Tevrih-i
Seltn-i l-i Osman, ^^:-/ M lk-i l-i Osman gibi deiik isin r
tayorlarsa da genel anlatm dzeni ve biimi esas itibariyle ayndr.
b) / zellikleri
Anonim tev^rihler sade bir dille yazlm olu^ cmleler ksadr.
Trke kelimelerde, yer ve ahs isimlerinde iml birlii yoktur. Devrin dil
zelliklerinin bu tr metinlere iyi yansd grlmektedir. Trk dil
alcalar bakmamdan da ayr bir deer tayan sz konusu metinler, Trk
nesir dilinin gelin^esind^ nemli bir merhaleyi gsterirler. sas itibariyle
bu hususiyetler, m ellif bilinen ^ek ok Tevrih-i l-i Osman iin de
geirlidir. Devrin halk diliyle y^zlm!^ olan anonim eski Osn^anl kronikleri,
di! ve slu^ ynnden Ak ?aa-zade. Oru ^ ^ y ve ksmen N e rye
benzerler. Ad bilinneyen kronik yazann ya da yazarlarnn bilgin kimiler
olmadklar anlahcaktadr. XVI. yzyldan itibaren deta unutulmaya
terkedilen bu eserlerin yerini, ran tarih ve edebiyatnn etkisi altnda
sanat^rane bir dille yazlan eserler almtr. Osmaul lkesinde yeni bir
tarih yazcl geleneinin ortaya kmasnda ve bunun bir ekole
dnnesinde bilgin tarihi idris-i ^itlis!nin, II. ^ a y e z id in hicriyle yazd
Farsa H et-B ihit adl eserinin byk rol ol^^utur. Dolaysyla XVI.
yzylm nl tarihileri idris-i Bitlisyi kendilerine model kabul
etmilerdir. Bu tesirin sonucu olarak, bata l^oea $^deddin olmak zere
kimi
tarihiler
kmsemilerdir.
!ronikierin
dilini
^^^
beenmeyerek
bu
eserleri
c) Kaynaklar^^
sayda slal r bulunan anonim Osmanl kroniklerinin kinli
yazmalarnda zikredilen Ksas-I Enbiya, M eshih / / ^ ibi kaynaklarn
yam ^ra stanbul ve ^yaso^yanm kurulucu ve imarna dair rivayetler
nakledilirken Zeyniil-Arab, Tirmiz" ve ^ ^ ^ ^ ^ibi ravilerin adlar d a
gemektedir. u k r d a ^a beli^ildii zere, bu kroniklerin kaynaklarmdan
birisi de Almednin ne^lur eserinde yer alan D sitn- Tevril-i MlCik-i
A l-i Osman'An. Anonin kroniklerin dier kaynaklar arasmda, 1. ^ u r a d ' n
ilk yllarnda kalee alnn^ bizce mehul bir kronik ile bu^t'n O ltad a
olnayan ^h^i ^ a k ih in Menkb-nme"?,\x\\x\ de bulunduu kuvvetle
muhtemeldir. Ayrca, II. Murad dneminde yazldm bildiilliz Tarih-i.
Takvinler'm ^^ eski anonim Trke kroniklere kaynaklk etmi^ olduklar,
kimi olay ve tarihlerin bu iki kaynak ^rubu dndaki eserlerde yer
alnamasmdan ^nla^l^^ktadr.
Ad bilinmeyen mellif, eserini deiik tarih kaynaklarndaki bilgileri
bir araya getirmek suretiyle yandm sylyor ki, bundan, kendisinden nce
[G naltay].
Tarih Deriisi
XXXVI
Necdet ZTRK
Gi r i
XXXVII
Cem Sultan K aram andan geliip / idp Bursa ehrine geliip karr idiip,
Sultan Bayezid dahi Gediik A h m ed i Pulya'dan getiinliip ... (ATAO, Siileym aniye
nr.
2765, 7 9 . Kr. O ru Bey, B abinger nr., s. 131; A tsz n r . s. 130.
^ M etin. s. 131.
M ehm ed N er, Ciln-nm (Th. M enzel nshas), Fr. T aeschner n r . . .2 2 2 ,
Cihn-niim (M anisa ns a s) . Fr. T aeschner nr.. II, 314,
O ru Bey (B abinger nr.), s. !32; A tsz nr., s. 130.
376;
i.
M esel bk, I. H. D anim end, lahl O snanl Tarihi Kronolojisi (stanbul 1971), i.
^. U zunarl. Osmanh Tarihi (A nkaral975^), II. 17^ vd.; M. H. Y nan, "A hm ed
X XX V I I I
Necdet ZTRK
XXXIX
XL
Necde t Z T R K
Gi r i
XLI
XLII
Necdet Z T R K
e)
Trkiye
K tphanelerindeki
Anonim
Tevrih-i
l-i
Osman
Nshalar^^
. ibtid-i Tevrih-i l-i Osman ( . . Merkez Ktp. TY. ibniilemin .
3202)-:
48 yap., st., harekeli nesih.
B a ( ): ibtid-i T evrih-i l-i O sm an, halleda'tll miilkeh.
l-i O sm an un ibticls buciur iim H azret-i R islet hicrettin sene 6 5 0 . zam an !im
K onya tah tm a Sultan Aledciin pdih idi. Y unan m em leketine hkm iderdi...
^ ( (4 8 ): m et^ar-i m evcdt ^e m enba- s a dt, zbde-i evld -1 dem ,
m kerrem , m utahhar-i lem , n ebiyys-sakaleyn. im m l-lem n M uham m ed M ustafa
s a lla llcihu aleyhi ve sellem sekiz yz toksan hicretine gelince, sene 890.
gelmektedir.
) 1(:
B unca trihler kim o lm dur ayan
D ahi sz o sze ilhm dur
S onu (112'): M barek safer aynun hirinde gelp sta n b u lda karr it^i, hicret-i
^ e ^ nn sekiz yz toksan altnc ylnda, v e s-selm a le d-devm , tem m et-i ta m ^ .
Kimi anonim tevrih nshalar i^in bk. N. Atsz, stanbul K tphanelerinde Baz
ta n n m a m O sm anlI T arihleri, Trk K tphaneciler D ernei B lteni, /^ . A nkara 1957.
XLIII
Sonu (96): Sultan M uham m ed ^o sta n tin iy y e 'y i feth itdkde iine girp bunca acib
ve garib binlar tem ^ idp
Necdet ZTRK
11. Tevrih-i l-i Osman (M illet Ktp. Ali Emri, Tarih nr. 1159);
113 yap., 9 st., harekeli nesih. Batan birka yaprak eksiktir.
Ba (1): Amm ol mazul mfti kend kendne fikr eyleyp bu Hseyin hn
devletine ve kendye hiynet murd eyleyp ...
Gi r i
XLV
Sonu (113'): Sultan Selim Han hazretlerinin cls hicret-i Resul hazretlerinin tokuz
yz on yedi senesinde idi. Sultan Bayezid-i Vel hazretlerinin saltanat otuz !senedir.
Tarnm ili sene dah haytda olup merhm old.
31
^t.,
nesih.
O sm anlI
tarihinin
balangcndan
9 7 3 /1 5 6 5 e
kadar
)(:
13 ,12 ve 14 no.lu nshalar i^in bk. N. ^ , stanbul Arkeoloji f z e le r i
ktphanesindeki Tarih Vazmal^r, ^ Dnyas Aratrmalar, Say 63 ( 1989), s.129-175.
A. Birbi^er tarafndan yksek lisans te^i yaplmtr (M. . Sosyal Bilimler
Enstits, stanbul 1989).
XLVI
Necdet ZTRK
19. Tevrih-i l-i Osman (Tr^ Tarih K uruttu Ktp. nr. 85):
Ba (1 ): H ikyetde getrm ilerdr kim nesl-i i-i O sm an Gzi ibn E r-turul ibn
S leym an h G zi...
^'( (2 4 4 ): ... h ir 'l-em r Uzun Haan kahr olup lekeri m nhezim olup taldlar.
e ekser lekeri krlup bt'ykler giriftr old. hieretn bu ylm da sene 878.
serd e m anzum paralar da bulunm aktadr. H arekeli nesihle yazlan bu nsha
1243/1827-28 yln d a kopya edd^itir.
XLVI1
20. Hz K ithab- Tevrih-i l-i Osman (Trk Tarih Kurumu Ktp. nr.
117):
1) ) : Bu kitb Tevrih-i l-i O s n a n ' w ve
hikyetlerdr zikr ^ !. Ve
iler zam anda v k i olm dur. H er birini bir tevrilden bulup c e m idp bu k i^ b d a dere
oiund kim kendden sonra yadigr kala.
Sonu (228): Sultan Bayezid hzr olan askerile Sultan Cem ardm ca K aram ana
kovagitdi. A ndan Cem Sultan A b d u llah K aram an tah tn a pdih dikp karr itdi. heretln
bu yln d a [boj v k i old.
lla rek e li nesihle yazlan ve y er yer beyitlerin d^ bulunduu yazm ada tarih ler krz
m rekkeple yazlm tr. vil-i a ban 930 ylnda ko^ya edilm itir.
XLVIII
Necdet ZTRK
Sonu ( ^?): ... hicretn sene 975 vki old. devringisi ylnda Sngun seteri vki
olmdur.
Muhtasar yazlm bu tevrh iy hman Bu tevrh bu araya yazlmdur ves-selm
23.
Zikr-i Mlk-i l-i Osman (Topkap Saray Mzesi Ktp., Sultan
Mehmed Read ve Tiryal Hanm Ktp. nr. 700) :
86 yap., 19 st., iarekeli ^$. Erturui Gazi zamanndan 896/1490-91 ylna kadar
gelen )!aylar anlatr. 1032/1622-23 yl reb'lhir aynda kopya edilmitir. Ba tara^nda ve
muhtelif yerlerde manzum paralar bulunmaktadr. Bu yazmann sonunda, sonradan eklendii
anlalan, Osman Gaziden [. Abdiilhamide kadar olan padiahlarn dokumlar, tahta
klar, saltanat sreleri, mrleri ve nerede gml olduklarna -dair bir soy kt
bulunmaktadr.
Ba ( I ; ^)-M lk-i l-i Osman ve Gazevt- n
Bunca trhler ki olmdur beyan
^a^ szler vesvese ilhmdur
Sonu (86): Sultan Bayezid... safer aynun hirinde ehr-i Kostantiniyyeye gelp
karr eyledi, vail h u a 'lem b is-sevb.
'
XLIX
OSMANLI KRON
(Metin)
Bism illhir-rahmnir-rahm
zulmdenT: zulme( G
7 iderlerdi T: itd ile rG
Anonim
T E V R H - L -O S M A N V E GAZAVT-1 N 8
ird Hak insana ^ ^ z itdkde cd
-- meknn b a h r k a rm daolu r
ehd
c i c l f l k t f l l G
bulaiar ihtitSm T: szi hitm G
dzeyim T: dzeyin G
16 nice
T: nie G
1 Tevi'h-i l-i
v T: - G
yukar T: yu kanya G
v G; - T
N L I
R O N I C
KISSA- GZYAN24
^ ildi am ki^ gaz key i olur
L-cerem ho 0 53
D ahi
^^Konyadan
Ln
O u z dan
ok ki i
geldi Sultan-nine
O lm d ol volda 3 yolda
24 K ssa-i G ziyan : - )
hai'i - ' ^ ^' : i i tevi G
o ls a rd ro la s d u r G
27 jirki irkinden ! (' 1 'a n d u r G; ehri ilkinden
2^
29 ol lm ez bil ki G; lm ediler hel^i T
.)
b irT :-G
31 hem
G: - T
vuru a n d u r '
Anonim
HURC-I ER -TU RU L
Uyd anda ^ k kii Er-turula
uyanlarla 01 ^ berkitdi ol
Anun in ne gerek bu gr dr
n gidersin bunda kalur m^l u gene Ne'durur pes bu kamu beyhde rene
n gidersin ko bu yok mlini ^
OSMANLI
KRON
^ ki n e h n h r tu r u r ^ ^^] [ b u c ih a n
Kim
dkilr
gl ^^ yirinde hr
4^ M etinde
"kam us
49 ^ ki ne hnhr turur G: vh ki nah^ h nuhra 0 T
b rzigr G: b cihan T
m eseller T; d estanlar G
sona G: sana T
hem evvel T: evvelinden G
m d T: b -m c d G
hem ne d^rnr T; hern nedr bu G
bana : gel G
hc!'G : evvel h e r ?
Anonim
H Z SE BE B- T E LF- K T B <0
N e s i r ; Ol Trh-i l-i Osman'duv ve gayr acyib hikyetler
k im iler z a m a n d a v k i [3'] olm d u r , !^ birini bir tevrhden bulup c e m
kendiiden sonra sizlere idp bir kitb o knd k!n ^yadigr . V e her kim
bu kitab m u t ia 'a kla dahi c e m ideni layr d u ile ana, l^ak t a l anun
kbetini hayr e ^ l ye. Bundan yukaru dbce gibi olmdur, bu aradan
]aaas nesr il^. ^1-i ^^an b e jle ri ve pdih-zdeleri ballarn a [ne
gelnidir, ne itmilerdin ve hem K ostantiniyyeyi kim ler y^p m lardur ve
kilelere k a ld u r, i'zerine kin^ler geliip ceng itnilerdr ve nice gn harb
.ya tu p gine m a m r klmlardui', cm le beyan ol^ d ur. v a llhu a lem
H a z S eb eb -i T c'I f - i K itb G: - T
M e t in d e evvelfci
k e n d iid e n so n r a siz le rc T; b e n d e n so n r a . z le r im
B a y n t r G : P ay n d r T
A ykutiukG : A y k u la g T ^
OSMANLI
KRON
d r t V'ada G: y a n d a V
l a l U O ; - T
M e t i n d e "g()m ile"
M a y b er kal'a.s T: C a ' b e r k a l'a s (
Anonim
10
^
idi ve birinn ad O sm an idi. Saruyat kim ana Savc
dirler idi. An Sultan A l e d d in e gnderdi . B ir yircgez istediler ki anda
karr ideler . Sultan A l e d d in ^ a h k^b^l itdi. G arblerdr diy bunlar ho
grdi. ^ a r a h is ^ r tekvur ve Bileck tekvur Sultan A l e d d in e m u t olup
harc virrler idi. K arahisar ile Bileck aral ^ o m alic-ta ve E rm e n e k
ta n anl^r^ yaylak ve sulak ^virdi. [5] A nd an sonra Sultan
zerine T atar B^ycu ^^an yrdi. Sultan A leddin ol ta rafa te vecch
eyledi. V e bu taraflar E r-turula sn^^rl^d. Er-tu rulun ol Saruyat ile '
.O sm a n E n g r iy e geldiler. A n d ^ durdl^r. R um tarafna ok g^zl^r itdiler
A k b et Er-turul veft itdi, rahmeten vsi'aten .
O S ^ ^ A ^ G A Z D E V R ) 1299-1324 (
^ a z I
H e r ya n a v bi i blk er!
A z z a m an da o k vilyet ^Id ol
v atan G: - T
" Saru yat ^ : S aru y n '
- g n d e r d i G: - T
^ ka r r ir y i r c g e z istediler ki a n d a karr id e le r G: b ir y i r c g e z a n a iste d ile r kin
id e le r T
enk G: I r^ e n e k T
su la k T; su lu k G
a u H a n " M e t i n d e
^ r-tu^ru l^u n 1 S aru yat ile : r-d u ^ ru l S aru d n ile T
v i r i b i d i T : varurd G
kim bu dii^i t a br iden bir azz eyh idi. A dna Edebal dirler idi. Kermeti
zhir olniL idi. Ve c e m halkun iinde m tekd dervi idi. D nys ve
n i'm eti o idi. / vilyetde m ekr alm idi. Sultan A leddin dahi ana
i tikd itmi idi. A ndan E r-turul geldi. Ol diii / eyhe i'lm kldfi^.
Aytd: Y ^eyh, grdtim kim seniin koynundan bir ay [5'] d o a r geliir
benlim k o y n u m a giriir. Bu ay ko yn um da iken gbe im den bir a a biter,
glgesi lemleri tutar. G lgesinn altnda talar olur. V e her taun dibinde
sular akar. V e bu akan sudan kimi i^er ve kimi blar ve b^eler suvarrlar.
V e kimi em eler akdurlar. U ykudan uyandum ki dtitim b u d u r didi. ^eyh
bu dn t a b irin fk r idp aytd: Y yiit, sentin bir olun ola, ad O sm an
ola, ok gazlar ide. Sana mutulk // kim sentin nesliine pdi^hlk
verildi, tib re k olsu n dedi. V e b^ntim kzu^ oiun O sm an ala ve andan
ok olanlar ola, pdih olalar didi.
V e bir zam an dan sonra O sm an Gzi v c da gelp ol eyhn kzm
ald. V e ol k z d a n bir oul old. Adn O rhan kodlar. ^ n k i m O rhan yiit
old. A n d a n sonra O sm an Gzi aldu vilyetleri bah eyledi, ^aracahisar^-
sanea, kim ana in-ni dirler oraya ^egin ol O r h a n a virdi. V e onbal
y l n d a T; 6 8 7 y l n d a G 6 9 9
Gie.se A n onim i, s . 6 / 1 5 - 2 6 .
G iese A n onim i, s . 7 / 2 - 4 .
K a r a c a h i s a r T: K a r a h i s a r G
Anonim
T r g u d G : T r u d T
C iese A nonim i, ,s. 7 / 1 4 .
D u r g u d -e l i T: T u rg u t- ili G
c y h E d c b a l y a G: e y l v e
azd : eyiiyidi G
' M e t i n d e "v iriir di
g rd ile rG g riierT ^ ^
- c i v a r n d a ': d i v r n d a G
! a r a y a T: h is a r c u a G
l ANl . I
ildi. TcLra kartm az old. A ciz kalduk. Eger bize dermrnm var ise eyle.
Yo/sa bizi zebn ildi. Oltnuzla kzm uzla esr /-/-. ^ i z e derm an
itm ezseniz alkdan krlurz dimiler, ^ ^ I vakt zn ik 'e dall stanbul
t e k ^ u r ^ hkm iderdi.
Linkim t e k f u r ahvle v k f old. Hayli geldiler c e m idiip i^ine ^ k
a sker koyup bir it!^d itdiigi dem in ba^ dikiip v arup Y alak -o v a sna^
kalar. znik zerine varup gfilin gzileri babalar, ^ u tedbri css gzilere
can atup hab^r viriip gziler dahi yortup geliip, o! k ^ rle r k a c ak k enrda
pusuya giriip nihn olup dui'^lar. Bu cnibden kfirler gem ilerin kenra
srp iskele ^urup bir gice km a a balayup atlarn esbblarn k a r la n a
aluriken g ^ lin gziler tekbr getrp, koyulup kl urup kfirleri
birbirine katdlar. yle krdlar kini kimi denize d k lp gark olup, ki
banda devleti olan gem iye gcile girebildi. K firin o^ hel^ olup, az
kfir stanbula gelebildi. T ekvura olan hli haber virp tekv ur iidp hayli
m ell [?'] ol^. ^ o k c e z a fe z a it^i. Bu haber znik kfirine iricek alaup
yas itdiler. kbet danup tedbr itdiler kim kaalar, k a a m a y an la r k a lay
virp m utf olalar. f l e eyle idp k a lay gzilere vii'p gziler doyum
oldlar. znik feth old, sene-i 731 . Bu kez Y a la k - o v a s 'n a dol u d l ar ,
Y alak-ovas sarp dalar ve sarp kalalar ve hem b-nihye iller
vilyetler ve enlik yerlerdi. 01 zankanda znik ile is l m b o la varn ca olan
da larda bir aa yo idi. yle enlik idi, k a la!ar ve ehirler ve kyler idi,
sonra isz kalcak aalar ve orm an lar old dirler. l'e hem ol zam an g()rmii.^
'
ol yren enlik olm asn a bir iki ka seb eb beyan itdiler.
Biri o! ^im sarp yerlerdi. V e biri ol kim gzilerden rkp kaan dahi anda
gelmilerdi. Biri o! kini m eer stanbul te^v urnu n bir mahbCbe gyet
Cie.'ie A nonim i, s . 8 / 1 2 - 1 4 .
stanb ul te k v u r G: t e k v u r T
Y a l a k - o v a s n a G: Y a l k - o v a s f n a
se ne-i 731 T : - G
M e t in d e ' d o l a d l a r "
Cieae A nonim i, s . 9 / 1 5 .
14
Anonim
gem iler G
yeri G: biri T
B - n c v B a b a T: - C
bayram
! a r a
a ra ': m asliarava
16
Anonim
O R H A N G Z D E V R (13 24 -1 36 2)
Nazm
l i c e k [O^man] old yirine Orhan
v pr
bernG : n T
^ M e t i n d e a v n d n "
M utm : M edreni T
^ M e l i n d e he.r h a l d e z h u l es eri 76^.
18
Anonim
F a zlu llh Kad, kim im diki hlde G elibolda tekkesi vardur. Aka Koca
neslindendr. ; K oca-ilini ve K onurapa-ilini ve Bol vilyetin bunlar
annlardur^^^.
O rhan tam ^ mem leketleri m kare itdi, pdih old. K arnda Al!
P a a y k a tm a okud. Aytd: iy karda, m em lek et b b n d a ne dersin didi.
Ali ?a^a aytd: M e m le k e t senlin olsnn. Bana belik ge re k m e z diy, b ilklliye belii terk idiip kend bir keyi ihtiyr idp otrd. 1 zan nda
karde ka rd a a hrm et iderlerdi. Bir gn Al! Paa O r h a n a dir ki^; ly
karmda! im diden sonr^ lekerin ziyde old. slm l eker i artd.
M u h a m m e d dni ziyde evket dntd. G nden gne ziyde old. Bir nin ko
kin gayr lekerd^ olm^ynp, senn lekerin ziyde i^t!yz b ula didi.
O rhan aytd: y karm da, [10'] sen her ne dirsen ben eyle idem d!di. Al!
Paa aytd: ly karm da, kam u lekern kzl brk geysnler. ^ e n ak brk
gey ve s a n a t a alluk olanlar dahi ak brk g e y s n le r didi. A lem d e bu dahi
bir nin o lsu n d!di. O rhan G zi v^rd. Hac Bekta-i Sultan o lnda n '-2
dest-i tevbe id p ak brk geydi. V e yenieri ak brk ge y m e k ol zam andan
kald. 01 za m a n d a beler karndalaryla m everet !derler, bir yere c e m
olnrlard. ^irb irin ldlirmezlerdi, t Yldrm ^^an z a m a n n a dein. Karda
karda ld rm e k Yldrm H an zam anndan / ve A n a to lda yaya
OSMANLI
KRON
a z ^
H b e v s f ile ol m e v s f idi
" O rian z a m a n n d a n G: ol z a m a n d a n T
a n d a n G : - T
ulu c m i T: ulu m es cid c m i G
an G ; - T
n m G : be-nm T
a rt- se rv e r iik G: h ^^- T
M e t i n d e c e d d "
"M u t u r n y a G : M e d e r n i ' y e T
M u t u m r y G: M e d e r y u n '
M e t i n d e adl-i d d n "
G iese A nonim i.
1 / .
20-
Anonim
bunlar n e v h isiy le "- feth itdi. A n dan geliip U lu b a d feth itdi. Tekvr ile
ald idp iinde kodliar. Sonra iyin d(. Kati itdiler.
Sleym an Paa R u m -iline gem ee niyyet itdi. V e ^elibl fethine
sebeb old. ^ i r gn vilyetini ^eyr itmee kdlar. Seyr iderken ngh
A y d m c k dag T e m l a vardlar. T e m l grdi ki acyib ve garyib
binlar, ki Sleym an N e b aleyhUs-selm it^^i^ idi. Sleym^^ Paa ol
T e m l a a ^ y i b e kald. B irez fikre vard, ^ k im sey e nesne dim edi ve
sylem edi. Ece B e dirlerdi bir bahdr er var idi. H ayli dilerlerden anlur
''. E ce B e aydr; Ey hanum , ne aceb tefekkre vardunz? Acab filer
ii firsetnz / ? didi. Sleym an Paa aydnr: N e am, bu denizi te
g e m e k ^kr iderin didi. A ceb m m kin ola m kim / yirn kfirleri
n e v h i s i y le : n e v h i y l e T
ve a l p - e re n le r ve bahdrl?r G: b a h d r l a r d ! '
te y a k a y a : l e T
C e m b i n T: im n i G
- k a l 'a s n u n n i n e getrd i G; cai'asna g e t r d i ie r
Gie.se A n o n im i . - ^
Gie.se A nn nim i, s. 1 6 / i 3 .
Giese A nonim i, s . 1 / 1.
T ' d e C e m b i n " ve " C t i m b i n " ; G ' d e ' i m e n l i k '
' Idlar G: g a z i l e r miitef'eyyen
<A y a s l o n y a C; A y a k e v n i y y e T
Cie.se A nonim i, s . 1 6 / 2 7 - 2 8 .
1 1
Anonim
22
y dirig o k e y n ^yl bl
iy diri o gz ka u hatt u l
) se k iz
G: all
169 M e t in d e illerin e
) ?
d a h G :-r
t o k u z
G: b e T
7, Ciesu A nonim i,
s. 1?/I2 .
Gie.se A nonim i, s . 1 7 / 2 2 - 2 3 .
7 B o l a y r c l a T : - G
G iese A nonim i, s. 17/29, s , 18/1 .
t a r a f n d a B o l a y r a ^ - do k iildile r G: t a r a fn a d k l d i l e r
l a l p G : - T
' kfirleri d ah i bu h l d e b y le G; kfirlere bn h h T
24
Anonim
gem ilerle m bla kefirler gelp karaya kup bunlarn zerine kup
gelitururken kfirler krldun, gziler kranlar grmeyiip kaanlardan
haber alup bizi bir alay boz atlular krup sd didiiklerin bir bir beyann
vki' haber gnderdiler^^^. 01 k ^rierle geen ncery c e m ian haber
birdiler. O rhan ^ z i Sleyman Paa veftna hayli mell ol^. ^ ill
kfirlere gyib erenleri ye^id^ine H ak ^a'lya ok ok krler eyledi.
R ivyet i der i er kim: O rhan [13'] ^ z i dahi ol yl H^k em rine vard.
S leym an Paa O r h a n dan iki ay evvel ldi, hicretn sene-i 759 y d a .
Gzi M u ra d tahta gedi.
I. M U R A D D E V R ) 1362-1389 (
Nazm
T n r dan v a de irben Orhan
r v l e - G : r v T
- a n l a n G: an
i n d ile r v e y i r d e n !
k im h e m a n G: indi v e )/ilden mi k d h e m a
anlar) G: an T
G ieseA n o n in L s. 1 8/28-29, s . 1 9 /1 - 3 .
M e t in d e a y d u r l a r
y l n d a G: 75 5 y l n d a T 7 5 9
ey led i T: iletdi G
. RON G
!Pdih- kmil d n id
N e f i o y o idi an d a gezend
K^ygus dahi sa ! dn id ^ 1
N ic e dm ilere di dest-gr
E vvel 1 idi ^i R u m a s u n d el
A ld n g r ! yi [hem] 1 harb ! 6
! ^ ^ g a z c i h d T: k i m c i h n ire g a z G
pestG ;p t T
N i c e ' ^ itdi ol T: N ic e le r i itdi yolsiken ^] G
o l d u r G: o l d u r a T
V a r d a n d a k u v v e t n m tv n G: V a r d u r k u v v e t t ^ t v n T
n e r ? : n ev G
^ itd i T: y e t d i G
su n d T: sa ld G
^ M e t in d e " i r g rd i a n d a ise de. v ezin g e r e c i a n d a
a!l : darbile G
^ ^ S u l t a n - n i ni G: S u lt a n - y g i i 'n i T
26
Anonii
Varmak T u rg ut u T rk ^am
Cn
b i r e y e y^ du td y sa buld zafer
[ ! ] Bulmamdur hayr ^er kim didi gayr Gayr -1 candan mahv it ki i ola hayr
H a k dan ayrug gnlden sr dri
OSMANLI
KRON
27
hnde andarlu^ Hall dirler bir var idi, Bileciik kads idi, ve hem
izn ik e dahi kad idi, an getiirp Sultan ^ n r a d kad-asker idindi. A ndan
lalas ^^hin ile gelp G e lib o h dan ge^diier. ^gvna^* dirler isl n b o la
yakn bir ka la va d , dp an feth itdiler. G elben ^ hisarna
ddiler. Azm ce n g itdiler. Akbet ya m a eylediler, y a m a ile aldlar.
A n dan sonra gelp lisini kalasm ^l^l^r. An te k v r kend rzasyla
virdi. A n dan srp B irg o z a yrdiler. B irgo znn k^ ri hod hisar bo^
koyup kakm lar idi, n hisar bo bnidlar o d a urd l ar^. Bu tara^d^ Hac
!Ibei !1^ E vrenos B e Gazi bunlar dahi gelp M eri kenarnda bir birgo^
aldlar, ^i^di ol birgoza ilbei Birgoz dirler. A nd an sonra gaziler g n d z
hisara girp gice olcak ol yOreye segirdi^ salup k ^^rleri r^hat itmezlerdi.
H e r ne ki ellerine^ ^gire yine birgoza gelrler idi. A nd^n D im etok a tekvur
var dem in c e m idp g filiken ^' Hac ]ibe iyi ele g etrm ek kasdn
eyledi. Ol dahi an csslayup segirdip g ^^ l bulup, bir gn tekvur ele
getrp tutup i^ e to k a ya vardlar, [15] halkyla ahd pe^m n itdiler.
^ e k v u r o yl koyuverdiler.
Ha^ lbei im e to k a y ^ t h itdi, sene-i 7 65 ylnda. V e E vrenos
B e dahi Kean vilayetini feth itdi, psalay dahi d p y rrler 1 . Bu
tarafdan Gzi M urad E s k iden gdi, E d r e n e ye gelm ee niyyet eyledi.
Evlas ahin belerbei idi. A ndan hin E a la y a leker virdi, E d re n e ye
gnderdi. n ^ahin Lala^ E d re n e ye gelp k a ^ r le r karu gelp azm ceng
itdiler. Hayli adem krld. A kbet kfr!er m nhezim olup ka^up E d rene
hisarna girdiler. M urad G ^ z iye hin E^la bei'et haberin gnderdi.
B u nca balar bile gnderdi. H^c ilbei ve E v r e ^ s Be Sultan M u r a d un
M e t in d e a n d rl
^ T o g v n a : T d e h a r e k e s iz (bu y e r i^^i d e ii; b i i m l e r d e oicunacal
d u r u m d a . M e t in d e n a a d ! a g r e h er h ald e S i l i v ri 'n i n eski k '.lerin d en B i g a d o s
b u l d l a r o d a u r d la r G: - T
M e t i n d e illerin e" o k u n a c a k b i i m d e .
^ ^g filik e n G :g tlT
4 o ly laG :-T '2
p s a l a y bile G
28
Anonirr,
0 ^^^ T u n c a v e G : - T
g e c e ile T: g c i l e G
g a z i l e r G: G zi M u r a d T
F ilibe G: F l b e T
^^ u bei G: u be le r b e i T
e n d e r e l K a r a Hall G: Kara Hall T
22 G iese A n onim i, s. 22/2-3.
OSMANLI
r o n i i
29
s a p a G : - T
C ie se A n o n in n . s. 2 3/1 5 -1 6 .
30
Anonirr
bir dep eye kod. A ndan bulara^ smarlad. H e r kaan ben tabl-bz urup
haykram , ]^er birinz dahi eyle d n didi. Kendiisi kfrleriin bir yanna
geiip hem an tabl-bz urup tekbr getriip bire ^ gaziler ko m an diyii
ard. illi kfir le^keri vzlar i^itdi, grdiier kim drt yanlarn T rk
alm, kendiiler ara yirde kalmlar. H em end em T rk geldi diy birbirine
tokuup, ol orm an arasn a talup birbirine kl urdlar. K aranu gice
i i n d e ^ ' [16'] birbirin fark itmeyp, e^le krdlar kim ^ a s f olunnaz.
H em andem m nhezim olup kadlar gitdiler-^'^. Hac ilbei d rt kiiyle elli
bin lekeri sd. Lala lin dahi ilbe inn di er i n grp, ol zam an
b e jle rin e ho^ g elm ey p advet baladlar. A kbet bir hle ile Hac ilb e iyi
helk itdiler. n k ^ r lekeri snd, gziler gyet doyun oldlar, b-nihyet
mal- ganyim ie gir E d r e n e ye geldiler. A ndan Lala ^ h in an ca mal ^e
nice esrler ve bir nice balar Sultan M u ra d a gnderdi^^^. $ ultan M u ra d bu
fethi iidp d olup, gir ^ u r s a ya dndi karr itdi, hicretn sene-i 767
ylnda. Sultan M urad ol y p 'ol l ^ r m Bayezid ve Y a kub e le b iyi
snnet eyledi, l d n ler itdi. V e B ile c k de bir c m i yapd. V e B u rsa da
dahi bir c m i bir l m edrese ve bir im ret y^pd. Ve ^ e r n iy a n - o lnun
kzn l^ r n H a n a alvirdi, l d n ler itdi. A nd an varup H am id ilin!
feth itdi. A n d a n varup Kiithiyyeyi ve A ^ e h r i ve Se y d ie h rini dahi feth
itdi, hicretn sene-i 78 3 ''ylnda.
G in e Sultan M u rad gelp G elib oldan gep M u g a lg a r a ya geldi.
v r e n o s B e ve Lala hin Rum-ili iri iy le gel^ M u ra d H an ile
buldlar. A ndan incgez tarafna vardlar. B u l ^ n y a ^ dirler bir hisar
vardur, gyet sarp hisardur, Trk ^na Tanr Y kdu dirler, ol vilyetn
halk kaup ol hisara girdiler. Sultan Murad zerine dp^^ nice gn ce n g
^ bulara G : - T
^ M e t i n d e '"bere
^ k a r a n u g i c e i in d e G: - T
2^2 C ieseA n o n im i, s. 23 /27.
g n d e r d i G: g n d e r d i l e r T
ol yl G ; - T
2 ^ 7 8 3 T: 7 8 4 G
B u l a n y a T: B u l o n i y y e G
24 d p G : - T
OSMANLI
KRON
31
^^ gyctG:-T
2 g i t d i O : k n d i T
- ulu a a idi G : - T
- t a . s la r T : !G
'ol G : - T
- k e b e s in T: g ey es isin
olup G :o ld la r T
Gie.se A noL S. 2 5 / 1 4 - 1 5 .
G k-se A nonim i, s . 2 5 / 1 6 - 17 .
Anonim
32
Bri nrincle birin reci ''/'(/ 'Red itmek ne mmkn? Harcm olsun hell
olsun tek eline girsiin. Evet hikmet bdur kim yimee dahi kyamaz. Vermek
ve yidiirtnek ehl-i ilm katnda kat aybdr. Anlarm katnda anclayn keleci
<??;;
G ine biz m aks da gelelim. A n dan sonra Deli B alaban dirler bir
sancak be^i var idi, an Siroz zerine gnderdi, hisar itdiler. A nd an sonra
ahin L ala vard, K a v a la y ve D ra m a y ve Z h n y ^ ^ ve S iro z ^ t h itdi.
A n d a n gp K r a - ^ e r ^ e yi feth itdi. V e A n a to ld a g^er-evler idi.
Anlar srdiler Siroz tarafna^ V ardar-ov asna getrdiler. Ardan varup
2- d e d i G : - T
bil kez M e v l n Y ig e n G: M e v l n T
- b i z d e n s o rar d edi G: b iz d e n s o n l a T
a n d a n A k ^>'ik ): -
h alkG : kavm T
^'- s a k m s a n z ' : y g ln san z
e y l e degiii nidiir G: e y ! e d r T
G iese A nonim i, s . 2 6 / 5 - 1 0 .
Z h a 'y T: - G. T ' d e 'Zicye^yl' o k lin aeak b i i m d e h a r e k e l e n m i .
M e n d e v ar" n ^ ^kerrer .
^ iroz ia r a f n a G : - '
Manastrd fetil itdiler. V e Selanik vilyetini aldlar. K av ala eli e varnca, bil
fethi $ene-i 787 ylnda itdiler. A ndan sonra Lz-ol vilyetine ve iline
t ad l a ^ .
N
<
L z a dahi ta m a encm - kr
1 [
'; ')
Vlelinde v ir b id ile r
G iese A nonim i, s . 2 6 / 2 3 - 2 6 ,
] ile G: o l a n n ile T
^^ h a r b d e n G : b e d e n T
k o v ag itd i G : !> !^"
'ol a r a d a T: girii a n d a G
Anonim
. ^
Srayp hanerle h -
O ra d a d e m d e ^^ S uitan -1 sa d
Y IL D IR IM B A Y E Z D D E V R (1389-1402)
N e s i r : n Gzi M u ra d a nda ehd old, rahneten vcsi'aten.
A n d a n beler bu hli biliip tank itdiler. Y a 'k u b e le b iyi getrdiler. Gel,
baban ister Gidiler. nk im geldi, tutup kaydn grdiler. Y ldrm B a y e z id i
tahta g etrdiler. Lz-ol ol cengde dutuld, getrp Y ldrm [18' ]Han
ninde kati itdiler, M urad Gzi otuz yl belik itdi. A n d a n vefat itdi. Koso v a da ddi yirde bir trbe y a p tla r. imdi dahi ol yirde trbemi
belldr. A n d an m eyyitin B u rs a da defn itdiler, sene-i 791 hicretn ylnda.
A n dan Yldrl^ Bayezid gp E d r^ n e ye geldi.
tdi an ne c m - h a l k a ^ ^ pv
k a z G : gazS T
o r a d a ol d e m d e T: ol a r a d a ol d e m d e G
^^ G zi idi m u t l a k a old e hd ': H a k k a v ir b en old] e hd
a r h u n T: H a k k n G
ide.^ i^G : ir e .
2 s a d G : .ehd 1
K a m u ilerin d e k n l old
' !T : v ir b en G 1
m e c m r - h a l k a 1: c m l e h a l k a G
o k T : ^ G
ncvhi.siyle G: n e v h i y l e T
P a a Y i id G: P a a ^ T
^ g e ld ile r G: g e l m e d i l e r T
Anonii
36
Y a hak m em d ey b en sz syleyen
294
29? M e t i n d e
pdihlarn"
298 b e t i n d e m an.su bd an "
299 h i r e t d e ki iye ol
30 u r u n m : u z tm G
301 g i l i n G : g l i n T
:2 iin d e
T: st i n d e G
Ol
C!
37
H g gibi 1 6 necsetd r ii
^ gibi rz gr zit-hl
h e m C; h e r T
z a h l T : dah li
Cr
38
Anonim
okuyam azlar. imdiki z a m anda kadlara yetidiik kim ^ir hccet hcet
olcak ben yaz yazm azam , bir ki^i olsa ki yazsa dir. ol sretLi olan
b illhi kadla hkm-i er a ^ l^yk ]^ ? ^ a y ol iklime kim imdiki
z a m a n d a dnim en d diren ler kad olup, hkm-i erat icr i de , ileri
z a m a n d a kadla bir dnim end taleb idiip bulurlard. im diki zam andaki
yeni dilekiler bulup dilek itdiirp
beler ve kad-askerler-
kapu sn a gr gr dkilp, hor hakir olup m lzem et itmezlerdi. H em an
kim O sm a n belerine A c e m ve K aram an lu iar m ushib oid. O sm an beleri
dahi dri drl gnhlara i rte k ib oldlar. ^ a ^ n kim ^ e n d e r l ^ a r a Hall
ve k a r a m a n ! T rk ^ s te m , bu ikisi ulular ve lim ler idi. H e m a n kim anlar
O sm an belerine geldiler. Drl dtrl hle ile lemi toldrdlar. A ndan evvel
hisb defter bilmeklerdi. Anlar te lf itdiler. A k^a yup hazne itmek
anlardan kald. Sonn hi^ fkr itmediler. K oyu p gidecein anmadlar.
Nazm
Y iyip im ek in olur her kum a
nek olmadukda hodur mal gene Y ohsa olur kiiye ol m r u" r enc^
B aarcak m alile ^ok^ i biter
l i c e k k^l^^ az b -1 gr olur
Hem an kim K ara Hall-ol Ali Paa vezr old, ^ s k fcfr ziyde
old. ^ la h b b olanlar yam n a ald. A dm i olan kod. ^ i r nice zam an ne
gerekse ider. A ndan karup mansb virr oldlar. A ndan iler kad^ler var
idi. Ki^i mlleri idi. C m le mansb anlarun idi. [21] Azl idp birine dahi
virmezlerdi. E g e r [siphi lse mansbn olna virrlerdi. V e eger ol
ka lm ayup kz^ ye y avrat kalsa zell otnasun diy anlar bir kula virrlei'di.
- hiikm -i e r ' a G: h k m e e r a
- b e l e r ve k a d - a s k e r l e r G: k a d - a s k e r T
l m e k G: e t m e k T
m a n T: mi u G
' o k T: h o G
o ald G : o idi T
M e t in d e sa lb"
g tiird iler G: g e l r d i le r T
^24akaG:-T
-'^ zerrk : z e v v k T
tlm rlard T
G iesc A noninti. s. 3 2 /2 -
40
Anonim
Yldrm Han aydur: Bire niiin didi. Bir gayr sular dahi ^ar sand.
A rab aytd: H ey Sultanm! Bular neye gerek, li te Timiir Han leker
ekp geliyorur dirler. Sen fallar kr, dahi sen sancak gtr ben tabi
alaym . V aralm T im iirle uraalum. He^an bi^ ikimiiz ana cevb
viriiriz didi. in Yldrm Han bu cevb iitdi. Biraz tefekkre varup
halk zd itdi. Bu tarafda ez!rler ve ehl-i dvn etimle A r a b a fern itdiler.
^ a z
A rab aydr: V arayn tekvrdan krk elii kei diley ey in didi. Pdih
aydur: ^ ^ i i n eylersin? didi. Arab aydr: Kadlar kralm yerine
ke^!^!eri kad i de n . Pdih aydr: Keileri kad ideceiime k ullanm
itsem -e . A rab ayld: K adla okm ^erekd^'r . Pdih aydr: Y a bil
kadlar km d r? A rab aydr: O kum ay an kad m lur didi. [22']
Pdih aydur: iin okum ulardur, ni^^n okuduklarn ^tm a ^ la r? didi.
B iraz ^ k r itdi. Ali P a a y k^rtd. A y d : ly Ali! Bu kadlar o k u n u
m d u r? Ali Paa aydur: Bel! Suitanum, o ku m la rd ur . Pdih aydur:
in bunlar okumlai'dur, n i L n okuduklarn tu tm a z la r? Ali Paa aydur:
Bu kadlarn eihetleri yokdur. A nun in byle iderler didi. Pdih, ya bu
kadlara nice id|l didi. Ali Paa, suitanum bunlara d lik gerekdiir didi.
Pdih aydur: imdi bunlara bir d^'elik bul didi. Ali Paa vard her kii ki
ola, bin a kasnd a yigirmi be a k ^ $ n kadya resm kld. Ve her mektChda
iki aka resm . Kadlara bu det ol z a ma n d a n kald, ^ u b id ati Ali
Paa kod. ai'd ladlar zd eyledi.
Ve gine bir gn Kai',aman-o^l ytiridi. H am id ilyetini incitdi.
Yldrl^ H a n a didiler ve hem ikyet itdiler. Yldrl^ Han B u rsa ya geldi.
A n d a n ^ e k e - ! lnden Karana -ol'n a kd. K o n y a nun zerine ddi.
K a ra a n -o ^ l ka^d, ? a vilyetine gitd. ^^eger hirmen vaktiydi. I
vilyetn ynlar ve ^ y r l a r y^lm d, Yldrn^ Han gyet yas akl u^
idi. K!e$e bir habbesine to k u m ia z d . V e eri halk varup [gn
K o ny a halkndan arpa istediler. A nlar aytdlr: Biz hisar idinde sizlere
nice satalum. Eger pdih bize desttir verirse ^ k a h ai'pa v ire l n dedi.
Y ldrm H a n a dimiler, destur virdi. H em dem kod. Hisardan ^kdlar.
A-palarn ^atdl^r. Akalarn aldlar, ^ i n e hisara girdiler. Kinse i
incitmediler. [23] n hisar halk bu adli grdiler, K o n y a y k e n d ile r
virdiler. A k -s a ra y ve ^ i ^ d e yi ve K a y se riyi nevhisyle^^ irp t e s l ^
itdiler. n Karaan-O^l bu hli grdi, n^r olup el i gnderdi ba rt.
e h r-en be suym dan tesin Ka r a m - ln vii'diler, bersine Sultan
Bayezid kendii l^^llarn kod. Andan dnp Bursaya geldi. B ir ka^^ 'ay
- - C iese A nonim i, s. 33/27.
'- - z a m a n d a n G: z a m a n d a
- - y a s a k lu G: sa klu T
^
n e v h i s i y lc G; n cvliy lc T
42
Anonim
a nd a karr itdi. A n dan varup T arak l-B o rly feth itdi. A ndan K a sta m o n ya
^ard. isfendiyar-ol kad, S in a b a girdi, n H a n a eli gnderdi.
Bardlar. y r n y o lndan aasm snr itdiier, Isfen diyara virdiler.
Bkisin d r n Han tas a rru f itdi. D n p girii Brsaya geldi. Bu trh
sene-i 797 y lm d a v k i d .
A n dan Yiidrn Han A m siy y e ye kd. ^ a d ! Buriandan Sivas
eirin ald, Enir S le y m a n a ird . A n dan srdi E rz in c a n a vard. Tairettin
B eg Erzincan bei idi. Suli i^p Yldrm H a n a m u t di. Y ine E rz in c a n
Tairettin B e e virdi, Oln ve kzm ald, B u rsa ya gnderdi. V e andan
gep ^ ^ l t i y y e ^e vard. A ndan D e re n d e yi ve Be hi s ni yi ald, fetl
^yl^di, sene-i 798. G ene geldi B u rsay a karr itdi. n Yldrn! Han
T r k m e n den M a l tiy y e yi ve Be hi s ni yi ^ve D e re n d e yi ^Id ve
^ rtlerden dahi Di vr i i ald, ^ ! r anl^r kadm pdi^llar deiller idi.
Y ldrm Han vilyetlerin alcak Trknen begleri kaldlar, A r a b a vardlar.
K aan Yldrm Han T im r vartasna uraycak ^ s r sultan sebebiyle gine
yirl yerine geldiler. 01 vaktden ber hkm ider oldlar, M sr sultan
h km in de Idlar. Biri muhlefet itse her kimi isterse [23] an be iderdi.
n kim Bayezid H an cm le illeri kend n n idindi. A n d a n G erm iyan ! ve D zine Aydn-gl ve M entee ve Sarhan-gl c e m lup Tahrettin
Be bile Isfendiyar ya n n a vardlar. Andan Isfendiyar-ogl bunlara eli
kod. T im r H a n a vardlar. Hallerin arz itdiier. Her birim zn ata v dede
yerlerin ald. Bize zuln itdi. E ger eline girsek mecl virm ez kati iderdi diy
ta z a rr u idp alandlar. I kadar ibrn itdiier kim T im r H a n yirinden
kpa-d!ar. Drl drl haberler ve eliler ile T im r H a n Yldrm Han ile
cevbladlar. T im r Han ne kadar eli ve d^m ile ve nm e ile haber
gnderdi. T a zmile ve sulh yzinden olum Yldrin Han diyp izzetler
iderdi. E ^et Yldrn! Han ne kadar dem ve nm e g nderse l eng-4 T im r
diy hrlk suretiyle gnderirdi. V e hem kahpenn erisin, gelp benm ile
bulm azsan ve eger ben dahi varm azsam avratiT bo olsun eridi. Gel
uraalum devlet kimn ise ola didi. Tin!r H a n gzine
"
horlard. Tevekkl olm ayup n!arrlk iderdi.
M e t in d e B e h n i okunacai< b i i m d e .
M e tin d e B ehesni"
^ ^D v r i G : D v k i T
M e t i n d e iins
B -vefdandur vef u m m a k g zf
] V irdi ]2 4 ^^
jnanurd ry kuvvetine
!ti^d savletine
An b i nez i y z d n d e r d ! ^^d^^
* u r a n T :
d i l e r s e v ir p G : [!er viriiben T
M e t in d e .m k e r r e r
A y n b ey it i in bic. eyhinin Hiisrev irini ) n e e-M h
,(i .t^. F. K
T im rta, stan b u l 1 96 3 . . ibn K ;3 8 7 n . Tevril-i l-i O sm a n , //. .defter, ha?., . ']'u ran
A ni<aral957, s . 3 5 4 .
4 virdi T: vard G
-^ d n d e r d i G: d n d e r s e T
^ G e t r iir v ay u v ay ku vvet! ]et T : r y kuvvet! m e z e l l e t G
v e r d ile r : o lun d T
A n o n i '11
44
S iv a s a geldiler. H isar halk dahi grdi sehelce dem gelr, ill kati yarakLi
geliirler idi. A zlma bakup marr 1] , horlayup hisardan ik u p
karLiladlar uradlar. Hisar erin syup k o v a k o v a birbirin basup hisara
koydl^r. Kimin krdlar kimin dtdlar. Hisar eri ay ruk hisardan kmadlar.
K a lay! berkidiip durdlar. Bir g^'n sabh grdiler kim, lemi toz basp aceb
bu neyki^- dirlerken b-nihye bir le^^er gelt'p ak hisar handekine
kandlar. H isar ehli aychr: N ice kim re olmad. B iz aytduk: Yiiriin hiraz
Giese A nonim i, s. . -
- C iese A nonim i, s. 36/17.
OSMANl . i
KRON C, i
45
K r t d e G : K e r d c d e a T
Anonim
46
nki
^ndan
Y e z d n nakberesin bulup kardup siinklerin oda
yakdurd. M ak beresine necis ^oldurd. A ndan gp gene K a r a b a a geldi.
^ 1^1 anda ^^lad. Yazn gine ^ u m ta rafna yrdi. Evvel E rz in c a n a geldi.
A ndan g p to n E n g r ye geldi. Y a m a idp yr^i^ idp aidi. Y !d rm
H a n ^ haber oid. T im r-leng E n g r ye ddi dediler. Y ld n z H an dahi
leker c e m idp yrdi. T atar eri$i gelp tururd. Anlar bile ald. A nlar
D et vilyetinden ve K r ^ - ^ o d a n vilyetinden gep gelm iler i^i. Ve
iflak-ol erisi bile gelm i idi. ^u m -ili ve A n a to ldan eriler c e m idp
T im r lekerine m nend leker c e m idp hcm idp yrdi. Engri dahi
Sivas gibi olm asun diyp gice ve g ndz dim eyp, yortm adan d e m ve
hayvan ciz kakp, can atup [26 ]hi kimseyle m everet itmedi. N ice kim
nas?hat itdiler iitmedi. Kentli kendye marur olup yrdi ve kim seyle
M everetden ki see^veret
hsraniden
buln^ad
p em an ^
M ev eretle hsl olur her m?d
e^veretdr ^
olmad
0 G :-T
K a h r n a an larn bir ho se b e b T: B u h n u r k a h r n a a n u n ^! se b e b (
G iese A nonim i, s. 3 9/3 -4.
p e m a n G: pe r ia n T
m e v e r e t d i i r G: m e v e r e t l e T
OSMANLI
KRON
47
M e tin d e deyrilsn
- d o s t n d a n G: d o s t d a n T
-^ erekidttT^^id!-G
M e t in d e ^ere
48
A n o n i [
' / i d n m
H a n ' m
k e n d i lekeri
dahi
h v in
o lu p
ls'.adlar. Zr
tdi. T im u r
eleb i
ve>:l']er{
ol
a ta$m d an
ayrr
d iid i,
B e llir s iz
di.
Yldrn-
H a n un
b e le r i y ie
yle
g eld iler
r iv y e t
a y t tla r :
itdiler k im
^ e
Y ld r m
turursn
H an
le k erin
b iz m
h y in
i im zd e
lup
k a d "
tururken
d id iler.
ile
S ultan
B a y ezid 'e
karu
g e ld i.
A h p
otana
iletdi.
A tn d a n
R z ig n n d a hurc itdi Ti m r ^
- h a t a r : h a( T
G: - T
' itm ezd i T: itrneyeydi G
i d r j r idi G: id cridi T
b - i iL r c
Anonim
Ald
--T im r itdi hk
^ 0 / l e ^ ! ^ ^ 0 r d u k d e h - ^ r e ^ ^olup
1 1^
- - B a d a d T; B a d a d ^ G
b - re T: v r e G
kim G : - T
N e d r s t i^ v a r s a o l u r - r s T: N e ii v a r is^ i^i^ o l m a z d r s t
hyel G; layel T
-^ n yiizin dncliire T: n k i y z d n d r e G
' ' g e r T: g r e G
^ g e t r e l e r C : getiird iler T
m e l l old G : - T
s z le r G: s z T
d e s e A non im i, s . 4 3 / 1 4 .
M e t i n d e b e r e c e l l h "
52
Anonim
sm
ANI . i
r o n i i
. ^
d e m n S n i-i bnyd 1
V irile bu d n y e d e an a seza
H er ne re y e ^uradysa yakd ol
sarayundur senn yk m a an 1
Didif lerJ kim sen bilmezsin bil yakn K im senn sen yapd u un olur hemn
D ahlar y ap du nu n olur senn
54
Anonim
t u tu p G: - T
o l m a z T: ^ g i r m e z G
v a n n a s m a G: a nana a T
^ B a 'z l a r y le r iv a y e t iderler l<!m T i m r H an o tu rd . d ah i s a lv e rdi, g n d e n
$ on ra v eft itdi, g e l i t u ru r k e n d ir le r (G iese A nonim i, s. 36 /15 -1 7).
e lin d e G: m u r d m c a T
ANLI
K ronii
K im e sn e dm en elinde lm esn
V y
D m e n n d m n a diidiii yiter^o^
kim d m e n elinde 0
u diyr
^ a n a G: an T
d m e n e l i n d e le : ki d m e n d e ^ T
y iter G: b e t e r T
^-' y a i c i d G : y a p l d T
81< . s. 17, n ^ t l ^ l .
d e m ted bri g e l m e z h i ie T: d e m n t e d b r ide 1 i e (
^ n e ^ i m i r e
G: n e ta k d r is e T
^ t e d b r a n d a n e i^e G: te d b ri n ^ e ?
56
Anonim
10
F E T R E T D E V R (1402-1413)
( S le y m a n -M e h m e d - s a ^ M u s a e le b ile r A ra sn d a k i S alta n a t K a v a g a s)
Kim
M h r u rd u n da m u m a H tem
[32]
n efes m h r in d e n id er m ih r mh^*
d er y z
m er
htemi
'^ M e t i n d e g e t r d i
v T
h u i k n u n I lsnine G -; knun b a n a T
Al n e o lu r d u b en bir t o p r a k o l s a y d m , N e b e , 7 8 / 4 0 .
OSM ANL I
KRON
57
Nesir:
iinkim A m s iy y e de Sultan M uham m ed'^ ^E m r
S leyrnan un tahta gediiin iitdi, haber gnderdi kim: Emriin L il m
ve karndam eger atamz idiyse siz sa olun diyii pekeler ve
arm a a n la r gnderdi. n E m r Sleyman k a r d a n i L i n 1 tevzLim grdi, ol
dahi Sultan ^ u h a n ^ e d e eyt olanlar ve ey ku m alar e n v 'i nesneler
gnderdi, ^ a rd la r yirlii yirinde oturdlar. A n dan Em?r s ley!a n
K aram anca haber gnderdi kim, eger benm le dostlk iderseniz karm daum
ko y u v irm e y e siz dedi. n M u sa grdi kim Karam an-ol bard. ^ a ^ d
is fe n d iy a r a vard. E m r Sleyman o! lnde ^ u r s a da idi. iitdi kim M u s a
isf e n d iy a r a vard. E m r Sleyman isfendiyar^ zerine yrdi. n k im
G y n k e vard, andan su kenarnda klad. Sohbete megl old kald. Bir
k av a k aac dibinde, ki imdi an a B e Kava dirler. Bir lah za sohbetden
hl olmazd. h ir l-eiTir isfend iy ar ile bard. A ndan ge^di iz n ik e geldi.
i n e sohbete megl old. G rd iler kim arbdan h^l olmaz, e m le halk 0
hu y m d a n ineindiler.
A n dan Ali ? a a ^ a riC tiy le isfendiyar-ol M u s a e le b iyi
S in a b dan gem iye ^oyd. lak vilyetine gnderdi. vakt a k M ir e
kfir beidi, kat bahdr kfir idi. M u s a y M ire kfir yan n a ald. A n dan
R u m - iline gerdi. B a zlar Silisireden420 g e l i r d i derler. [32] A n dan
M u s a E d r e n e ye tevecch eyledi. Dovuycalar^2 c m le katna geldiler. V e
tim r erleri dahi katna c e m oldlar, E d re n e ye yrdiler. n M u s a elebi
R u m - iline ge^din E m r Sleym an iitdi, can atup E d re n e ye geldi. V e
ill gene bir lahza sohbetden hl olmad, yle rivyet iderler kim: Bir
arada im ee otu rsa bir ka ay anda olurd. arba ok m egl oldu n ol
hle urad. E d re n e de bir h a m m m d a ierken M usa elebi ^tine vard. Bu
kez E m r Sleym an uyurd uyand ve ill ne fide ide kim son pem an[hk]
ass itmez. Bin cehd eylesen ilerii gelmez, kiide fik i idrk kalmazf^--.
M e t in d e IVlulammedi n '
dovLiycalar T: to v c l a r G
G ese A nonim i, s . 4 8 / 2 1 - 2 2 .
Anoni
N a:
Hamra ugl id^ dim e kim budur i
nGhCT^^*
m e y G; - T
s a n a T: a n d a G
g afilin G r g f i l T
a n d a T: a n d a n G
B u r a y a k im gdi k im g ilm ^ d i T: B u aray a geliceic lim g itm ed i
. karili T; f e r r u h G
' k a h r ile y i i e G : kahr y i l i n e T
OSMANLI
KRON
Nesir:
kim ^^ ve beler birbirin kovup kendiere ^^!^^
e km ekd en incinmilerdi, y a n bunlardan kurtulalum sandlar. Dahi ziyde
belya uradlar. Sonra M u sa elebi ol ky halkn evlerine koydurd. Hep
o d a urdlar. ^L m le si yandlar, l^elk oldl^r. ^ e n m kar^au^ n i^ tn
ldrdiniiz diy ^p anlar krd.
Nazm
et k kim p e ne ura arslana
k i m ne ^ ^ ^ ^ G: k i seni ne g s t e re T
g z s z l e r G: g s z l e r T
60
o n n:
" "
virdi G: v ir m e d i T
iine G : - T
o n u i z n a G: o m u z d a
O SMANLI
KRON
61
v e M a t a r a ' y T: - G
A k a - b o l r y G; O a - b o l 'y T
a n d a n G: a n l a r T
^ ^ ^ G i e s e Anonimi, s. 5\ /l 9-2Q.
K r h m e l i k aytd: 'l'ek ' r eli g n d e r e l m . Istanburun t e k v u n y l a b a n a l u m
G: ! ' > n ! I s t a n b u r a elili e g n d e r e l i m , t e k v u r ile b l n ]
4 4 B a h T : Y ah i G
62
Anonim
E L E B M E H M E D D E V R (14 13-1421)
N e s i r : Sultan"- ^M u sa buuk yl b e jli k itdi. A n d a n dny dan
gitdi. M ih a li tutd. T o k a td a B idev a rd a a gnderdi habs itdi. Sim a v u n a
kadsnun olum dahi tutdlar. Ol kzyla iz n ik e gnderdiler. A y d a bin
a k a ulfe eylediler. A zeb Be^ kad i ^ ^ k ^ gitdi. Rum -ili ta m m e t
Sultan M u h a m m e d e dndi. H icretn sene-i 816 ylnda Sultan M u h a m m e d
tahta gedi. A n dan sonra etrf- lem e ve dire belere eliler gnderdi. V e
eliler geldiler barndlar. Ol vakt kim Sultan M u h a m m e d M u s a y la Rum ilinde k o v u lu rk e n ol tarardan ^a ra m ^ n -o l yrdi. B u r s a y a gelm ee kasd
eyledi. Sivrihisara geldi. Sivrihisar anun idi. ^ e l d i ki drt y^nn yka boza.
A n d a n B u r s a y^ g e l d i . vakt Hac iv^z ? a ^ a B u r s a nun sub^^s idi. B ursa
halkm getrdi. a r a n u z grn dedi. 01 kim hocalardur, mal esbbyla
yara y la hisara girdiler, ^ a r a m a n -o l geldi B u rs a y hisar itdi. ehrini oda
urd. A n dan lam lar k^zdurd. Bnarba^ suyn [35 ]ve glini a kdup hisar
lam lar ile ala. vaz ? a ^ a tuyd. H isar iinden lamlarm oda urd. H alkm
krd. B un la r bu cengde iken M u s a nun lsini K a b lu ca im retine
D erzi S a r u c a G: S a r u c a T
o la y n diyij a n c a fl re se n G: o l u m diyii a n c a fiiios b es T
p d i h l a G: pdiil ya ] T
s u lta n G : - T
^- M e t in d e b e i
Anonim
64
G icse A noninL s . 5 3 / 2 9 . ^ 5 4 / 1 .
T o r l a k H K e m l 'i G: T o r l a k ^ Dn K e m l 'i T
fitn e den T: k a n : n d a n
n k i T: h er n e G
4 i t m e g i l G : i t r n e T
ova.sna G: ova.sn '
OSMANLI
K ron ii
65
Nazm
D n y hir ana dahi kalmad
lr
66
A n o n i m
II. M U R A D D E V R ( 1 4 2 1 - 1 4 5 1 )
N e s i r : ^ ^ M u h a m m e d dahi layatda iken v a s iy y e t itmidi !<
Sultan M u ra d yirine geiireler, pdih ideler. H e n z veft itmedin
anigirba I^an [37'] B e i R u m a ^nderdiler. Sultan M u h a m m ed
Ru^^da idi, ala gele. Sultan M u h a m m e d in ^ ^ ol ^ yed i kz kald. Evet
taht Sultan M u rad a v a siy y e t itmidi. ^ n k im anigirba gitdi. Bunda
Sultan M u h a m m ed ve^t itdi. And an vez!rler iv a z Paa v e B^^e^id Paa ve
Ibrhi^ Paa bular bir yir^ c e m lallar, tantlar. Dahi y e n i ^ r i ^ i
A n a t o l r y a sefer vardur diyii anlar ilerii gnderdiler. l- ^ s s a Sultan
M u rad a haber olup B u rsaya g e lm e y in c e Sultan M u h a m m e d in m eyyitin i
k im s e y e bildtirn^ediler. Tam m ^rk gnden sonra m eyyitin i alup B u rsay a
^nderdiler.
Sultan Murad hieretn sene-i 8 2 4 ylnd a tahta oturd. And^n Sultan
M u h a m m e d in olanlar her tarafdan b^ kaldrdlar, l^m kar^ ]]^ old.
z^ir-ol v e her tarafun beleri yir yirin deprendiler, S e l n ik den D z m e
M u stafa dirler bir k ile s e kd, ben Baye^id Han olu yum dedi. Vardary e n i c e s i nden geldi, Evr^nos B e olanlarndan bazs yan na geldi. Run^illeri [ana] uydlar, a n n a hayli de^ dirildi. And^n c e m i R -i!li ana
uydlar, a r d e n ! e e de oturd. Andan sonra A n a t o lda Sultan M u ra d a
haber old. Sultan M uradu n ^ vezirleri B aye zid P aay nalladlar. N i c e
idp redd itdreceklerini birbiriyle danup an savb g rd iler kim, B a yezid
OSMANLI
KRON
67
idesin G : - T
ana G : - T
-
atiie G: at T
geeler G; ^ee T
Met inde "virirdi
C iese Aonini, s. 5 6 /2 6 -2
68
A n o n i m
OSMANLI
KRON
69
N r ba dahi alup zci idercli. y le old ki, bir baa ii i azebi satarlard.
A z e b e ^ [gibi horilk v k i old. Ol sebebdendr ki azeb ile yenieri
arasnda advet kald.
A ndan
sonra vardlar Sultan ^ u r a d rn vezirleri ilal- l
M u h a m m ed ^ e ^ i getiirdiler. .Aytdlar; Seni ^ [!- '![e v v e ld e n severler,
gel var su kranuna ar bolay ki Rum-illii s e n gricek bize m eyi !derler"
didiler. ^ a - su kranna varup ard. Aytd; Ey ^ - [Ol bir
d zm e, katnda n eylersiz?" dedi, Pdihunuz o lnun katna g e lse n z e
dedi. Rum-iilii aytd; Sen kim sin ki bunun gibi s z sy le rsin ? dediler.
B e n M ih a l-o l M u h a m m ed B e 'e m dedi. Anlar aytdlar: Yalan sylersin.
K anda giden M i h a l - o l f dediler. Zr kim M ihal-ol habs olal se k iz yl
o ln idi. l m i sanurlard. Ahir ^ i h a l - o l R u m - ilinden bir n ice be, adlu
ad yla fln b e v e fiiln tovuca sa m ve ho mdur didiikten sonra anlar
dahi uhakkak 0 0 bildiler. Andan su ya dkiliip g e lm e e
baladlar. D z in e M u stafa an grp l^^d. Rum-ili beleri kll? ne var
ise Sultan M u rad a t^bi oldlar. Rum-ili beleri l'urahan B e v e G m lio l, v r e n o s B e hep geldiler, Mustafa dahi kaarak Biga su y m a geldi.
K ad sn a hayli flori verdi. G e b o l f y a gerdi. G e l i b o l f d a oturup c m le
gem iler! kuruya ek'drp karr itdi. Sultai! l'v'lurad dahi ai'dnca geldi.
L a p s e k iy e kond. Sultan Mui'ad^ bir bzirgn g e m is iy le B c e-o v a s'n a
gerdler. [40"] D zin e Mustafa Sultan Murad'un g ed in iitdi. Bolayn'
yo lm d a n kaup can atup E d re n eye geldi. R u m -il!nde ne kadar Trk var ise
divrp katma getrdi. Her birine mansblar bildrdi. G ne gne v a adler
itdi. K!n!ni suba v e kimin! sancak be! v e k im ine eribal virdi. Hayli
eri divrdi. Dahi Sultan Murad'a karu gitdi k!n uraa. nkim yakn
geldi. Trk pyidr olm ayup taldlar. Kim i g ic e ve kim! g nd z kadlar.
M u stafa an grp kad. E dreney e geld!. A nda dahi karr id e yp
"
vard. A nd a turd. Sultan ^ u r a d dahi kovalay^^^
E d r e n e y e gitdi. nkim R um -ill Sultan Murad tahta ge d in grdiler.
C m le M u sta fa y a si olup !1 derilp K z la a -Y e n ic e s inde tutdlar.
Sultan M u ra d a getrdiler. E s r e n e kakasnda bir burca asakodlar.
70
Anonim
a z I
[40'] Dmene ceng ile bulmazdan zafer mdr ile an^ re ger
Her zam nun bir ii vardur yak?n
G l a ereknzd r k i
tahtnda karr itdi. hicrettin 82 5 ylnda > old : hicrettin '> i!n^a tahta
g ed iT
icliTia sen
G: ! n T
OSMANLI
KRON
71
4 l rd la rG :k o d la r T
Istanoz G: isk an o z T
ngh G; bi-ngh T
72
Anonim
itesi selm ete kdlar. Bir aray'a geldiler. Grdiler kim, belerin n
lsnn yznn derisini hep al alm. A a r k e n hem an kem ii kalm .
A ld lar ol hlile yirlerine geldiler. D efn itdiler. Bu yana hisar h^lk grdiler
kim leker kad. Hisarndan kup ord yerinde kalanlar taralayup toyum
oldlar. Bl-nih^et nesn e ellerine girdi. Andan ol top tam
''
k a la
kapusna asakodi^r. ^irrdi dahi ol ta turur. O! ehre Karamanlular g e lic e k
hayli incinrler. B ir abes nesnedr bu ta. B ir dem e tokundu iiin an
d e s e A nonin. s . 6 2 / 2 1 - 2 2 .
OSMANL I
ONG
73
^aldakald.
Naz m 1
Kh hndan ge er n
R stem !d e m e y e sl mh ile
Ali T: Aledclin G
G 'ese A n onim i, s . 6 2 / 2 8 .
eh gerekdr ki d e ^ drst T: h oldur kim !^ ahdi drst G
dev let erkn T: ki dilersen devleti G
M etin d e gerek ki
hlarun G : ecirlerin T
-0 4 h e m G : - T
- o d n a G : o h n a l
Kh bndan ge^er n d h m a T : Kim plda ge iser n tokuna G
74
Anonim
ya olm.^.
yir n kadlar kim / zam an araya girp sulh itdrm ilerdi.
A n la r aytm lar: H ey B e! Yedi y la dein a nd ip araya dem ler
hragup g iic ile barduk. V a'de tam m olm adn ya g olup a h d peym n
sm a k o lm a z dim iler. K aram an-ol brhim aytd: B en / vakt y l
dim edm y e l didiim . O l vaktden ber y e d i y e l del y z y e l ald. Yz y e l
e s d i dey cevb virm i. im d i K aram anler unclayn dindar
Aild
sd badan kd. Karamaniularda bunciayn ahd y kdur. Hem e
harm olmaz, ^^e n i^^in d en iitiTiiizdr harm tadur didiklerini. Ve hem
Osmanlu ile dost ol^azlar. Dostl fursat bulncadur. G rm ez m isin kim. bu
yird e d rt /' atadan kalm lardur. D ahi gine kend yirl sin n n isbetini
konazlar. N icesi bu yirlere geldiler, cim rilik ile bunda m al u rzk issi
oldlar. G ine kend y irlerin i erler. B ulsa bundag kr u kesbleri h el l
olup andag harm oldu n yin e / harm a can virrler. B ulsalar bunda
olan m al u m lkleri koyarlard. Vartp anda harm ilik idp cim ri olalard.
^; inanm az isen g r bunlarun bunda olanun birisin birisi b ir m ahallede
o lanlar elbetde bir lm lie giriir. Ya m ahalle kethds olur, ya
kethh d lk eline girm ezise bri fik e h olur, y h d subalarla olup
m uhtesiblerle in olup hele bir devletszlikden h l olm azlar. Ya gam m z
olur, andan so n ra y z kii bir araya g else kim seye s z dem ez. A ndan sonra
dnyda ne kadar gam m z var ise hem an kend tyifesindendr. G el bun
g r kim K aram an-ol nun bana o l kadar h aller geldi, hi bir
K aram anlu dan iitdnz m i kim K aram anlu zebn old, y a O sm anlu
yeg in d r diye, ldrrlerse dim ez. O sm anlu anlar sr, kovar kaup
giderler, gine nm esin kom azlar. A n g r kim l file bir y ir m i bulm azlar.
E ger O sm anlIy k fir srsa ana dahi sevinrler. A ceb budur ki eger kii
dse o l kendyi deni bir kii dse ana ne sevinm ek gerek? n kendi
ana zebndur. O l dahi berkiye zebndur. Zebn oldu buna ne? B ular
kend m ikdrn hiliir tyife deildr. n ki iyn-est, e hcet beyan-est?^^^.
G iese A noninL s . 6 3 / 1 8 - 2 4 .
- Gie.se A nm im i. s. 6 3 / 2 6 - 2 9 . s , 6 4 / 1 - 1 4 ,
OSMANLI
KRON
75
z n i 'bilmeyene bildrrler
76
Anonim
Alaehirdeki kayrca
sene-i
-^ Kerlik T: K eilik G
^ yaylasna G : - T
iicretiin 8 3 9 ylnda G : 8 3 9 '
' T 845 :0 8 4 0
- ^^M e n d e ellerin
T - : 0 843 25
-^ T: 8 4 4 G 8 43
- 8 4 4 ? : 8 4
0
Anonim
78
Metinde Rum-iiiniin
- B e r: eleb i G
' M etin d e R m -ilini mkerrer .
OSMANLI
KRONG
79
K aram an-ol kaLip sonra ciz kalup, efd aliil-Lilem Saru Y a 'k u b azzi
gnderp sulh idiip, vakt kim kfir bir yanadan yryp K aram an-ol bir
yanadan yricek old"'. ^onra K aram a n -o lnun^- bir m asiaras^ ^ar
imi. K a r am a n -o lna aytm: Ey ardn^z. Bu OsiTianluya yrdnz.
B ire n in? dimi^. SultaniTi! Bu tarafdan siz, ol yanadan Y a n k o
kardanuz bol^y ki m sim anii aradan gtresin iz dimi^. Karamanlu
^unun gibi tyifedr kin^, kfire 0 vakt eii gnderp, k^r ile [45'] bir olup
m sim anii kasd itti ki] k^r elinde l^elk ide. Mslman[a]- nisbet
idenn n i ^ y d i lod maMmdur.
A nd an sonra Sultan Murad yen i er iy e v e gayr t y ife y e destr virp
saltanatdan ^ r g a t idp, varup M a n is s a da karr idp Sultan M u h a m m e d i
tahta gerdi. ^al?l P aay vezr eyledi, ^ e v l n H srev kad-ask^r old.
Sultan ^ u h a m m e d tahta gedi, sene-i 8 47 y lm d a pdih old. ?dih
o lea k kr^l la?n v e Y a n k o peld gine hcn idp, U ngurus ve S a s ve
A la m an ve ^ i h ve Ltin ve B o s n a ve H ersek v e flak ve Efrenk erisi ve
Karaman-o! c m le ittifkda. K aram an -olndan gayrisi c m le kralun
ya n nd a idi. B u n c a g r i l e r c e m idp, yetm i seksen bin ^ r i c e m idp-^,
bir nice bin top arabalar toplaryla ^ekilp c m le eri c e m olup g n g k
dem re gark olup, bunun gibi heybet ile B e lg r a d dan g e p ve S e v e r in den
g e p g e l p Matara v e ^ 1 vilyetlerini harb idp g^lp Migeboly
ve P re v d iyi hisar idp aln^^yup andan gep ^ i g e b o l sanca bei Frz
B e o l M u h a m m ed B e ^ i g e b o l erisiyle v e hzr ak n cy la k^rn
ardnca basup bir nice k^rleri krup helk idp zrhlu, ce b e l , ce v e n l
k tr le r i dutup g et rm ek de^o.
Bu tarafda Sultan M u rad a M a ' n is s a da haber olup Sultan Murad
g e lm e y p , varn be n z and^ Sultan M u h a m m e d dr, varn uraun
dedi. A k b e t beler: B i z se n s z varma^uz. Sen b ile ol^ak ger ek sin
dediler, ikdm itdiler. N r olup yirinden kalkup G e lib o ly a geldi, ifrene
-^ old G : - T
- sonra K a ra m a n -o ifn u n G: - T
. iTiasharas G: mashara T
mslman T: kfire G
. y e t n i seksen bin eri c e m idp G: - T
S e v e r in den g e p gelp G: - T
^ etrnek G : - T
80
A n o n i n
la'n mbalaa gemiler gnderp dery yiizin tLitm. kbet Galata [46]'
tarafnda Yenihisar tuna b!r Frenk gemisiyle Rum-ili yakasna gep
Edreneye gelp Frz Be-oil ^ a e Be cebelii kfirleri
gnderp Sultan Mrad, bu fethi fl ym tutup iimz rst deyp Hakk'un
ga^sna bel b^layup Edreneden gp, bunca yenieri ve Rum-ill ^
Anatol ve azeb ve cerehor karup etr^f- aleniden nefr-i mdur dey ehi-i
slm dahi cem olup Sultan ^ u r a d ^n g u ru s lan zerine yryp
V arna'd a zerine vard. Bululup azm cengler olup, toplar u ttfekler ve
zenberekler yamurlar gibi birbirine atlup, kral lan Oltada gsin gerp
turup a n k o lan bir tarardan yryp. Kara Mihal bir tarafdan Sultan
Murad zerine hcm itdiler. zerine galebe idp iki kolini gtrdler.
Anatol erisi muhkem dutud. Gyet ceng itdi. Anatol belerbeisi
Ggeysi Karaca'y ehd triler. Ol hli gricek Anatol '^belerbeisi bir
yksek yirde idi. Kendlere kfir gelmedin kaldlar. Hibiri dahi kalmad.
Ardlarna bakmadlar gitdiler. Sultan ^ u r a d kend kalup yannda sehel
dem kald.
^ n Sultan Murad bu hli grdi. A t depp askerden ta^i'a kup bir
hl? yire varup bir ka has kullar bile k m idi. Atdan inp kuru topak
slinde iki rekat nam az kkp y z yire urup Br ta lya nnct idp
aytd kim: - ^ a b b i ! Bu ktirlerin niyyeti bu kim dr- slm alup,
m escidleri ykup kelisalar idp. dn-i slm gtrp [46'] l le m i kiifr ile
toldurmakdur. I id i kll? srlar sana maMCmdur. Ben ciz b-re kulun,
niyyeti bu kim kfri gtrp, kelisalar ykup c i ler idp, yanlklar ykup
menreler idp Isl d n i |n i| kav e y le y p kffr hor II lakr ey le y p
lem i kfrden pk itmekdr. indi kangiTizun nij'yetine rzn ^'ar ise lh,
isln dnine sen kuet lUisret r. Efdaliis-salat ve '
G 850
andan G: anda T
,4 4 - ,- 8 i l n d a ''
82
Anonim
Ltin G: Lain T
E d reneden T: Arn avu d dan G
M u h a m m ed B e G: - T
digla G: zliga T
y l e c en g old l<!m v a s f olunmaz. A m m Sultan Murad dahi y l e m uh k em durd
kim ne kadar cehd itdiler, kfir eri^i Sultan M u rad yerinden depredenediler, G iese
OSMANLI
KRON
83
gmgk demre gark olmlard. E hl-i slm trm r Udiler. G rdiler kim
bunlar k fir '. Gmgk-2- demre karLi varmak olmaz. Kfirler
srdi dem msliimanlar iki safayrlup, kfirler gedi ^a^ ardn basp,
kfirlerin atlar blak idi. Kl koydlar. ^^^lim ^nlarm ol heybetin g r i ^ k
kfirler birbirin baldlar, [48'] birbirin altna aldlar. Gine gir$ine dnmee
meelleri olmayup kamaa yz tutdlar. 1 -1 Islm kfirleri ol halde
gricek kaan mslimanlar yine etrfdan ce m olup, kfirlerin zerine
dp ahama dein cem olup ceng itdiler. Kfirlerin krlan krld,
krlmayan( kad arabaya girdi. Ve kimi yabana kaldlar. Mslmanlar
ardna girdiler. Kfirlerin atlar kald. Aciz olup yayan oldlar. Ol arada bir
byk ky vard. 01 yaya olan k^rler kyn evlerine koyuldlar.
Korkularndan tara kladlar. Gziler ol evlere od urdlar. iinde kfirler
bile yanup, ol gice ol ova ii gndz gibi old. Andan gziler arabay ortaya
aldlar. Ahamdan sabha dek birbirine top urdlar. Akbet Yanko lan
grdi kim hl ayru^^ old, kfirlere hle eyledi. Aytd: Turun siz, ben
v r yn T rk n ardna geeyim dedi. $iz ninden ben ardndan Trki
kralum d^yp ol ki kendye tbi idi, yanma ald kad. Arabada olan
kfirler n sabaha dek ceng itdiler. Grdiler kim ilerinde Yanko lan yok,
^slmanlar ise arabay o ^ y a alnlar. Kfirler an grp kamak ardmca
oldlar. ^ i r ka banlarn Sultan ^ u r a d a getrdiler. evket ile
"
'
banun- birine Kara ^ i h a l dirier idi, sonra zd itdiler. Yeler gelp Sultan
M u rad a bayram kutlu olsun deyp elini pdiler. gn ura yirinde
durup, c u m a gn yleden sonra ceng itdiler. G ecesi dahi ceng old. irtesi
k firler m nhezim olup kadlar. K im isi esir old ve kim i kurtuld ve kim i
krld. A ndan sonra Sultan M urad ura.^ yerin d e ' . Kalkup bu
krgunlar tem itdiler. / ova .jfyle m iiblaa dem et g ib i olup birbiriniin
zerine diip krlup yaturlard^^^. Meer Azeb ^ e birler bir ak sakallu
be v^r idi. Ana Sultan Murad aydur: Gl-e Azeb ^e, bu krlan asker
A nonim i. . 7 1 / 1 8 - 2 2 : [ Sultan Murad ne kadar cehd eyledi kfir na d . Sultan Murad'
)/irinden rgurmad T
- G iese A n onim i, s. 71 /2 0 -2 1 .
Gie.se A nonim i, s. 71/^1-22.
- M etin d e g k
getrdkleri banun G: - T
84
Anonim
inde li bir ak sakallu be var mdur? 01 daili [49] aytd: Anlarn bil
il! anun iLin balarna geldi ki ilerinde bir ak ^akall pr olmadu
iiindiir dedi. ^ fetil hicrettin ^ee-i 852 ylnda vki 1^1.
^ cnibde Yanko lan kaup giderken Lz-ol Despot arkrr dem
gnderp Semendireye getrdi. Ziyfet iderken Sultan M urada haber
eylediler. Ardn ba$ frsatdr dediler. Sultan Murad aytt: ^ e n anclayn
hoyrad kfirden ciz miyem ki, dileyem bir zeb^n kfiri alam depeleyem.
^e^ki bir ka anun gibi k ^ r olsa, karu gelse, ceng itseler, gziler toyum
olsalar dedi. iinki Yanko lan gine iline vard, f z -o ^ lna aytd: Sen
beni al ile iletdtin-^. Eger Trk istese viriirdin dey( advet itdi. Ve kn
balayup L z-o lm m zerine hayli lolcnjip cid l ///-. Am m ^zo^l^nnn murd ol degt'l, ziyfet idi. Andan sonra Sultan ^ u r a d gelt'p
E drene'de karr itdi. ^ i r yldan sonra varup YergO^i hisarn ^apdurd.
Andan flak iline akn virdi. Ve hem rakul-o^l l^azkly !flaka be^
dikdi. Sancaklar ve nice diirlii in larla gnderdi. Ve hen bile aknc ile
gnderdi. Vardlar babas [ilerine ve yerine be dikdiler. Yine dnp
Edrenede karr itdi, hicretn sene-i 853 ylnda.
D e fa Arnavuda sefer itdi, Aka-hisara ddi. Toplar kurup egirtdi.
^ a r a yir eyledi, nlard kini kendleri vireler. ^ n virediler, k dahi
geldi. Beler yryi idellim didiler. Sultan Murad aytd: Yrt'yicek bir
nice dem helk olur. [49'] Ben hod bir yiidi elli bunun gibi kalaya
virmezin deyp kalay koyup gitdiler. 01 k iinde geh'p ulkadir-ol
kzn Sultan Muhamnede alivirdi. E d ren ede karr irdiler, hicretn 854
' ///?/. Andan Sultan M u h a m m e te destur virdi, M a 'n issaya gnderdi.
Andan Sultan Murad merhum, mafur, sa d eh d ta yyeh a lllu serht
ve ce 'a le'l-ce n n ete resvh muharrem ^aynun evvelinde ehr-enbe
gn hirete naki idp ^ a k elerine vsl old. O lu zy d b e lik eyleyp hicretn
855 yd n u la veft /// .
IctcLn G : e l g i t d n
- G i e s c A n o n i m i , s . 7 3 / 5 - 6 .
-- G i e s e A n o n n i . s. 7 . V I 7 - I 8 .
^m u h a r r e m G : m r r m n T
/ . / /' / , s . 7 3 / 2 1 .
OSMANLI
^ ^
85
N a z [
A n o n i m
88
A n o n i m
OSMANLI
KRON
89
90
Anonim
OSMANLI
K ronii
91
yirde grdi. Acab d midiir dey girii yap yap gzini yumd. Havf vki
. Gine gzini ^^d], Grdi kim d deildr. Ve geldi kendini deniz
kenrmda buld. Grdi kin yalmz mteiayyir kald tird i. Drt yana ^eyr
itdi. Ol nliyye belerinden birini d . Ahvli haber virdi. be dahi
bildi kim Yanko ibn M adyandr, hizmet kuan knand. Pdiha [54]
Anilik artn yirine getrdi. Ol be[e] atlar getrdiler. ikisi atlandlar. O!
aray gezdiler. Grdiler Karadenizden Akdenize giden Boazdan senbse
eklinde ^imll tarafnda cez?re bigi Imdnr kim, iirdi Kostantiniyye-*o
annn yirindedr. mdi ol yiri grp beendi. Ve hem dinde dahi
gsterdikler ol yer idi.
?dih bnnda bu hlde, anl^r ol tarafda pdihun halk n sabh
durdlar. Pdih yirind^ bul^adl^r. Beler, vezirler pdiha n oldun
bil^ediler. Her tarafda istediler, bulmadlar. Ademler saldlar. Belrsizold.
Bunlar teftde iken ngh haber geldi kim, pdih fln yirde bulund
diy. Vezr Kantur azm idp geldi. 01 arada pdih buld. Vezire
key% yet-i hli pdih a^dvirdi. imdi bize iret olund ki bir ehir bin
idevz dedi. Vezir dahi se m il ve deyp yle ikdm itdiler kim,
ol yirde bir ehir bin ideler ve ol yiri b^enp ehri bin itmee megl
oldlar ve a n k o her tar^^n belerine ve memleketlerine ve pdihlarna
eliler maldlar kim, bana bunun gibi hl old. Bir ehir yap diy iret old.
mdi siz dahi dostlk zerine himmet idesiz ve hem memleketnzden
bennl^r ve rgadlardan gnderiiz diy haber gnderdi. H indn ve
$ in d n ve Hty Hotan ve in Main ve Bulgar ve Kpak ve Det
vilyetine varnea amlmdur. ^ n g u ru s dan ve ^^oskovdan
ve
Frengistandan t ^arib-zem ?nine ve vilyet-i Habede t M ekke ve
Medine ve Msr ve am vilyetine gelince ki nmeler var^d. 01
tyifelern beleri ve ol vilyetn pdihlar hll hline^ bennlar ve
rgatlar [54'] gnderdiler. Andan sonra ol yirde bin urmaa baladlar.
Gelp ol handekini kazmaa el urdlar. Krk ar u n -2 tamm yeri kazdlar.
Ngh bir ehremen kubbe kd. 01 kubbenn dyiresi ve boy tamn krkar
92
Anonim
T 0 : 4 4 2 0 4 4 4 2 4
94
Anoni
kapudan karlard. Bir ayda altm kapu devr oiimrd. [56] Bc aima
in andan n kelisa ve altm bin evler yapdlar ve y(, ^hamm yapdlar.
Ve be yz krb^n-^aray bin itdiler. iinkim ehir tamm old. Andan
mecmij memleketlerden Arabdan ve A cem den ve vilyet- R u m dan ve
Ungurus ve vilyet-i Frengistandan ^ 1 ile ^ k evler iirdiler ve ok ehir
vran eylediler getrdiler. 8 ehri zulm ile tldurdlar. .A lem l^alkm
tammet inletdiler. 1 zamannn halkn- znim ile getrdikleri in bn
ehre beddular itdiler. Ve ^ dnince ve dill dilince ok tazarruMar
itdiler. Ve gz yan akttlar. 01 ehrn h^rb olmasna sebeb oldnr kim
^ok h vh olmudur. Ann in her vakt ol ehrn som harb 0 . Zr
kim harb olmasna dlar klmm^dnr.
N
Niceler yapd saray oturmad
96
A n o n i m
lemde anla. Pes varcL altmdan bir srcuk k eklinde bir tasvr dzdi.
zerini elmas ile zeyn idp sn'CLik eklinde olanm aznda bir zeytn
ekrdei kod. Yine altmdan bir le dzdi. Idrs Peygambern aleyhi'sselm havslarmdan ve brahim Peygambere inen shufdan ve M usa
Peygam bere a le y h is-selm [inen] Tevrtda lan havaslardan ve Zeburda
gelen esmalardan ve Lokman H ekm iin hikmetlerinden bu isimler c e m
idp ol levhn zerine kazdurd. 01 srcuk [57'] eklin! getrp ol
kelisanun kubbesi zerinde muhkem berkitdi.
Andan dahi Acem vilyetinde i s f a h a n 2 ^nhiyyesinde bir bnar
vardur, Srcuk bnar dirler. Ngh bir memleketde kim ekrge olsa ol
bnarun suyndan ne ^ikdr gerekse akp ol ekrgelik olan vilyete
getrrler, yire komazlard. ol yirde ki ol Srcuk suyn yire koalar ol
kullar ol yirde karr iderdi ^. nkim ol sudan nireye getrseier kadar
srcuk gelridi kim hisbn Allah bilrdi. Ancak sfahandan giden
PirCzen ehrine varr. Andan ^ o r i ye varr, andan ^ e r e ye varr. Andan
M edreseye varr. Ol su eyhink ehrine Simirme varur. Andan sekiz aa
ier memleket-i Loristana varur kim makm -1 D nghdur. Ol su
andadur. Kostantiniyyeden anda varnca 163 menzildir. Ol gelen srcuk
ol yirlerde lan ekrgeleri helk iderdi. Pes Rukiye dahi diledi kim ol
Srcuk suyndan getre. Pes yz 0 tarafa eyleyp evvel yz kumkuma
diizdrdi. Ol yz kumkumay akp sfahandan alt! gn anaru Loristan
nhiyyesinde Dngh dirler bir dere vardur. ^el^i yaradlm kyintda
ancla^n derin dere yokdur. 01 bnar andadur. 01 Srcuk sLiyn ol
bnardan her kukum ay^ beer yz dirhem su koyd. H akkun ^! ve
kudreti yle cr? olmd kim her yz dirhe suya bir alay srcuk gelrdi.
Her alayun hisbn Allah bilrdi. Pes ol yz kumkumay getrp ol
kelisanun iinde zencirler ile asakod. Her kumkumanun snyna beer alay
srcuk ku geldi. Ve be yz alay srcuk [58]'
etrf -1 leme perkende olurlard. Her srcLik dne zeytn alrlard. iki
dnesin iki minkarna ve ^ir dnesin azna getiiriip tlsm olan
srcun, ki altmdan dzilmi idi, anm zerine dikerler idi. ^ rk gne
dek zeytn vakti geinceye dek byle iderlerdi. 01 kadar zeytn hsl olnrd
kim b-kiys idi. Krk gnden sonra ol ev alp gelesi yla dein saklard,
^ gelesi yl zeytn vakti olcak ol levl^i gine ol ^ekln boynna dekarlard.
Gir ol be yz alay srcuk d e tle rin e getrp dkerlerdi. 01 ruhbanlarm
gdas andan idi.
Ve Marib tarafnda ve vilyetinden bir kniil vcd dahi var idi.
Adna Arkanos Hakm dirler idi. Marib-zemnde bir std ^kirdleri idi.
iitdi kim ^ukiy^ varup Rum vilyetinde bir tlsm balam. Arkanos
Hakm dahi Marib-zemnden azm idp geldi. 01 tlsm grdi. biledi kim
kend dahi bir tlsm bnyd ide, kemlin izhr ide. Pes vard, tucdan bir
hsrevn kp dzdi ii mcevvef. ini jve ile toldurd. ^a h bir balk
eklinde altundan bir ekil dzdrdi top eklinde, ii mcevvef. iini jveyle
[58'] toldrd. ahi bir balk eklinde altundan dzdrdi. ^ildi
esilardan ve halslardan ol tasvrn zerine kazdrd. Andan ol tasviri
getrp ol top gibi olan hsrevn kp kim ]veyle toldurm idi. ^ u balk
eklinde olan altun anun zerine kod. Andan deniz kenrmda bir 11
yapdurd. 01 top ol mil zerine kod. Sat ile deniz idinden ne kadar balk
var ise her gn gelp deniz y , inde ol mile karu tururlard. $ecdeghlar
gibi oim idi. Nitekim koyunlar gkyzinde lkeri gzetdkleri gibi anlar
dahi ol tlsm gzedrlerdi. Kaan kim gn ss ola ha^a gyet geril ol^a ol
vakt gn ssmdan ol top kzard. Dahi iindeki jve harekete geh'rdi. Ol
hareket itdke ^eniz dahi harekete gelp iindeki balklar birbiri kovup
iris! uvagm yenmee balard. Uvaklar dahi irileri korkusmdan kendlerin ol
mih'n dyiresine atarlard. Her gn bu vehile b-nihyet balk hsl olurd.
Ol balklar akp satarlard. Akasn o! ruhbanlara tak^m iderlerdi. Anlar
dahi ahp kend m aetlerine ^sarf !derlerdi, ^ u vehile rzigr
gerrlerdi. Hi bunlara gayr yirden dzelik yo idi aka, mal hacet
oliazd. Ve andan sonra Yanko bin b a d y a n ve lekeri ve ol keiler ol
kelisada yz yl zindegn idp kfrile ntrlerini ge-i'lerdi. mr
98
Anonim
oklna garra oip ^[![] drlii mezhibler dtp azdlar. Tor yol koyup
eri yollara gitdiler. [59] Hi levz dimediler.
Nazm
Nice o olsa dkeir mr pes
Gedinden bin yl^' olur bir nefes kil isen ok di^egil ana pes
n dkenir mr kalmaz pyidr
arada olan leker ^ halk cmlesi kelisanun altnda kaldlar, helk oldlar.
Ol tlsmatlar dahi hep bozLild, harb old. ^I^d!k z a ma nda
Kostantiniyye iinde lan Ayasofyanun katnda lan ykun vrneleri
k! trur I kelisadur. im hl byle old. Ol kelisadan ta^ra lanlar ve
yabanda manla bki halk dahi k! var se I heybeti grp taldlar.
Her biri bir tarafa perakende Idlar. ^ehir isz kald. Andan snra 1 ehir
ykld harb di. nsan gidp idinde canavarlar drrnrd.
Nazm
n kaza gkden ine gz balan lir
<l 2 B u ^ t m G V i z a n t i n T
- M o s k o v G; M askos T
-'.
100
A n o n i m
OS MA NL I
r o n
( )
A n o n i m
1 02
N
iin ii ileyen takdrdiir
OSMANLI
KRON
103
^ ^ t i n d o u k e z A s f i y a e k l i n d e i m l e d i l m i .
104
Anonim
yle n-tamm yatci. Meger ol benn gyib oldukda sret degiriip yine
kaban Frengistana gitmi idi. Anda dali! varp gine bir ulu kelisa bin
itdi. On yl dahi an bin itdi. Andan anm dahi binas kubbe gerine ^kneak
gine andan dahi kad, gine geldi, fCostantiniyyeye geldi. iinkim ehir
i^ine girdi, Ngh an bir kilese bilp akp ^ s t a n t i n katna getrdi. iin
Kostantin ibn Alaniyye benny grdi, gazaba geldi. Aytd kim: iy ^ii!
n bu sretli biny tamm itmek elinden gelmezdi. Niiin benlim bu
kadar mMum hare eyledtin, bunca emekler ekdlirdiin dedi, ^ s t a aytd: ly
pdih! Ben biny yapmaduumdan tiiri gitmediim. Gitdiiiime sebeb
Idur ki, eger I vakt ben gitmesem sen te hr itmey^p bin turumadm
kubbeyi ^apdururdun. nkim snra bin oturua ykilur helk olurd.
Benm hnerim ve senn harcun hebaya giderdi. Ben andan tiiri
gitmidiim, ite imdi [64] bin oturuld, ^imdi kubbeyi taiim yapalum
deyiip inanmazsan geliin gstereyim didi. ardlar, grdiler bin didi gibi
drt be ar^un mikdr oturum. Andan ol iistda ar hiTatler virp fern
itdiler. Andan ol benn el urup byk kubbeyi yapm aa balad, ^ivyet
itdi kim bir d e ^ a dahi battal kald dediler. Amm sebeb ol idi kim haznede
mal kalad kim hare ideler. T e hr itdiler kim memleketlerden bir yerden
^al- harc gele kim gine yapalar. ^ r kim ol za^an pdih zulm ile
nesne yapdurmazd. Ol bin yle battal tururken meger ol bennnun
beklemee bir kirdi tarab beklerdi. T kim kimse girp idinden nesne
almaya. Meger bu kird bir ^n tururlen bir yzi nurlu bir ho kii geldi.
Bu binya nazar idp bu kirde aytd: iy yiit, bu biny ni^n
yapmazla dedi. 01 kird aytd: ?di^hnzun haznesinde mal
kainindi dedi. Ol azz aytd: a r stdun getr. Ben ana mal gstereyim
dedi. Anunla tamm ola dedi. kird aytd: Ben korkarn buray koyup
gitmee, ^ g h letlerden bir nesne gide, beni helk ideler dedi. Andan
azz aydur: Sen varup gelince ben buradan gitmeyeyim deyp yemin idp
kirdi inandurd. kird dahi stadna ol azzi vasf eyledi. Benn aytd:
Ol kii tekin kii deildr. Biz varnca tura m didi. kird aytd: b e l l i n
eyledi kim ben varaynca gitmeye dedi. n kird byle didi, ol killer
eyle didi. Gelin bu kirdi alup bile varmayalun^ ki ol kii ol aradan git^eye
dediler. n byle eylediler. Vardlar azzle buludlar. [64'] 01 azz dahi
bunlara bir yer gsterdi, kim bu aray kazn bunda hazne vardur ^ln. Dahi
106
Anonim
mal ile bu biny tamm eylen dedi. Hem vkide eyle itdiler. Ol aray
kazdlar. B-niliyet mal bulup I mal ile Ayasofyay ' tamm itdiler.
Andan sonra ol azz biraz vakt kiiydi. Grdi kim ^kird gelmez. Bunlarn
hlesin biliip gyib old.
yle ryet !derler kim Ayasofyanun mihrbna kar^u kapusndan
ieril giricek ^ol tarafnda bucakda drt krelt ak mermer direkdiir. Anun
dibinde ^yib olm dirler. nkim and idi kim ^kird gelmeyince
gitmemee. kird nkim gelmedi, evliya dahi bundan gitmedi. 01 arada
g^ib olup kald dirler. Bu kez ol direkde bir hsiyyet vardur diyii gelenler
ol diree kin^i srnp kimi bayla kazmak ile grdiler kim ol dire!
Ielk eylerler. Ol direi tuc ile kapladlar. imdiki hlde ol d!rek tuc !le
kaplanmdr. Bazlar ol azz! Zekeriyy^^ Peygam berdr dirler. imdiki
zamanda dahi bir kimsenn bir yerinde bir ars olsa ol aryan yerin!
varup ol diree srerler devdur dey. Andan gine b!nya el urup etr ^-1
lemde olan bennlardan ve gar?b mermerlerden ve garyib direklerden
en v rengn mermerlerden bulup getrdiler. Sleyman Neb ^uds-i
M brekde ve Aydunekda itdrdii ^^kden ki zr divlern getrdiidr
ve hem Ayaso^yadaki mermer direkleri dem-olam
getrmek
muhl dr 1-. A y a s o ^ ^ da kim sekiz somaki direkler ki vardur, anlar
kzl so^akidr. Anun m adei Kh -1 K a f d a olur dirler. 01 did^lei
direkler ancak Kh -1 K a fd a n getr^l^lerdr. Andan gayr y!rde yokdur.
B a'zlar dirler kim ol somaki mermer d knedr d!rler. yle dirler k!m
iler zamanda her nice dire^ isterlerse [65] ana gre kalp !derlermi. Dahi
iine su koyarlari^i . Andan nice renk isterse ol rengi suya katarlarimi ve
b!r ot olurm^. Ol ot suya koyarlarlmi^. Ol su tonarm *'^m eriler olurn
dirler. Eger bu bey^n vki olsa gerek k ili bu zamanda dahi ol san^t bihr
dem olur idi. ^?r kim iler zamanda her ne sanat k te ll olduysa an bu
zamanda bilr dem ola, ^ermer dzmek sanat oln^ya. Andan m almdur
ki abes szdr. Hele eger yek renk olsa fil-cmle v^i'dr dikeydi. Bu kez
mermer vardur ki drt drl^- ren^dr. Bir suya renk katup drtl
A y a s o f y a y G: A y a s o fy a T'
^^Z e k e r iy y T : Circis G
- b e t i n d e m a h l d i i r b ! ^ ! n d e h a r e k e l e n m i .
! su tonarm G: tonarm T
drt drl G: drtl T
renk ve nievc olmak muhlcLr. Akl kabul itse olmaz. Sleyman Neb
ciivlere getrddiii m akuldr ve hem vkidiir. Divler elinden her ne ki
dillerde g e L r . Andan sonra Sleyman ^ e b ! yapdurd kkleri ykdrup
anda olan acyib
garyip mermer direkleri ek^kleri kadar getiiriip
Ayasofyay yapdlar. Ve dahi NCh Peygambern a le y h is-seln gemisi
tahtasndan Sleyman Neb Beytl-Mukaddesde ve Aydnckda
yapdurd kklere k^pu yapdurm idi. Ol kapular getrdiler. imdiki
hlde drl-slm*- olunca mihrba karu ol^n kapular Nh Peygambern
gemisi tahtasdur dirler. n bennya bu esbblar hzr idp A yasofyay
yapup b^k kubbesinn zerini tamm idp dyiresinde nice drl binlar
ve garyib iler itdiler. Ve dahi dyiresinde yz hcreler itdiler. Ve her
hcrede ikier rhibler olurlard. Tamm yedi yz yigirmi^ ^keiler gicede
v^ gndzde Asafiya cn in !ncil okurlard. Ve hem Ayasofyanun
^ihrbn Kudse karu itdiler. imdiki zamanda dahi eyledr. T kim
ehl-i Islm olunca. Kostantin ibn Alaniyye sa Peyga^ber d?ni zerine idi.
Andan sonra Kostantin dahi azd. [65'] Vard bir mil yapdurd. zerine bir
bakr at kodurd. Ve kend sratin dzdrp zerinde kodurd. ^ a zlar
dirler kim ol bakr at tlsm idi kim, y a n? k^rler i'tikad zerine
ki
stanbula t n girmezdi, ^ d m k i ol bakr at tururd. Andan sonra
Kostantin gine bir mil yapdurd. Ve bir ulu ha d^drdi, zerine ol ha
kod. ^ a zlar dirler kim ol ha ol kollad. Sahh oldur ^! ol ha
Kostantin kup kend eliyle kod. Milden inerken burn tamurd kam
dinmedi. rencden helk old. yle rivyet ilerler kim Frengistan ve
Rum muhsibleri ve mhendisleri ve killeri fikirleri irdince ol vech ile
kys itmiler kim Ayasot'yaya ne kadar nii hare olund. Akl una
irgrmiler kim yz bin sebke altun hare O ' U n m ve her sebkesi
y^ bin loriymi^ dirler. Ayasofyanun bu kys zre harcn hisb itililer.
L -ya lenu l-gaybe illa lliut.
B a z tevrhde bu vech ile beyn i iler. 01 dahi zikr olund. ger
olmasa anmazlard. yle rivyet itdiler k ol pdih ^! Ayasofyay
bin itmek istedi. Cmle vezirlerin cem idp aytd kim: Ben dilerem kim
drii'i-islm G: dr',s-sclm T
y j7 yjgjrmi T: y z yigirmi
M etinde "zerine itli" nuii<errer.
108
A n o n i :r.
bir ulu kelisa bin idem ki lemde misli olmaya, imdi gerekdiir kim bana ^{
iistd- kmil bir mhendis benn bulasz ki kat std ola, an yapa didi.
Andan vezirleri aytdlar: Teft ideiiim, grelm. Andan vardlar ol yirde
olan bennlar cem idiip aytdlar kim, pdihnuz bir kelisa bin itmek
diler kim cihanda anun gibi bin hi olmaya. Siziin eliinzden gelr mi
la? didi. Anlar dahi iler'] geltiben biziim ellimzden gelr [66 ]biz
yapaium diyemediler. And^n vezirler aytdlar: Gayr yirlerde veya
memleketlerde hi bir k ^ il std bilr misiz ve iitmez n^isiz didiler kin
an gtrevz didiler. Andan bular hi bir std dahi slk virmediler.
Anda meer gine bir gn ol pdih vezirlerine sord kim hi bir std
buldunuz !? dedi, ^ u vezirler aytdlar: Teft itdk ve ill anclayn bir
kimse olmad kim ben y a p a i diye, ^^eger bir gn ol yirn ulu gnleri
olurd. ^ y k ve kk ol araya cem oldlar. Pdih-zdeler ve keiler ve
ruhbanlar cmle bir araya cem oldlar. 1 pdih ol 1 1 0 aytd:
^ e n dilerin kim bir ulu kelisa bin idem ki lemde hi misli olmaya, ^ i
anclayn std bilr misiz? didi. Andan sonra ol keilern bir ulus var
idi. Tamm bin yedi yz yanda idi. Ol aytd: y pdih! 01 sen didn
binay ol yapar kim bir mcell mermer zerine yumurday dikine turgura
dedi. Andan ol pdih n ol haberi iitdi. l^kn itdi k!^ ol yirde ne kadar
std benn var ise geldiler. Mmkin olup dikine yumurday mermer
zerinde turguramadlar. Andan sonra hkm itdi kim ol ehirde ne kadar
dem var ise cmle geleler tecribe ideler didiler. ?es eyle eylediler.
Muhassal~ keli ehirde bir dem k ! yup geldiler. !Mmkin olup hi
birisi turguramad. Gine pdih gazaba gelp aytd: Tiz grn dahi dem
var ise getrn dedi. Bu ke^ bunca de^ler ktlar. Arayup bulduklarn
gcile getrdiler. g er bay eger fakir ve eger hasta. M eer bu demleri
arayarak bir ham m ^lhmna^^66} ]girdiler. Bir o^lan toz toprak gl
iinde gark olup yatur. Meer ol o^lan merd-i gar?b idi. Hi bir turup
oturacak yer! yo^ idi. ^ lhn vatan idinmi idi, ^ n am buldl^r. Gc ile
srp pdih katna getrdiler. O! o^lan hi anclayn hle u!am m idi.
H avf idp turd. ly aceb ben! n eyler ola d!di. Hi hlden haberi yo^ idi.
01 pdih aydur: Bire olan, ibu mermer zerine yuu^ay dikine
turgur bilr n!s!n? didi. Dahi o^lan cevb virmedin g^ibden b!r k!!
^ M et in de ecls n d a '
k ll n m aO : k lhnnda'r
OSMANLI
KRON
109
A n 0 n i ITI
camii kastediliyor .
112
A n o n i m
OSMANLI
^ ^ ^
113
Im ^ ^ imdi bize
114
Anonim
N e s i r : Biz gene
evvelne^*- geielm. nkim Kostantin [70]
helk , ol ilyan yerine be ol d . dahi veft d . Ol Harkl yerine
be d . Adi Li insf II sahvet issi idi. M uhammed M ustafa sa lla llhu
aleyhi ve sellen dnyya geldiikde Harkl pdih idi.
Nazm
Ahmed M uhtar im m l-muttakn Hoca-i dn rahmeten lil-lemn
Ol gice k!^ tom idi 0 reh-niimn Ddiler putlar sucuda ser-nign
^ a n d a ^ar idi kelisa vii knit^
mest
. M etin d e e v v e l m
M etin d e kenit
se c d e itdi G; se c d e y e in^i T
^ M e t i n d e ^ht
v ra n G :d n ev a n T
kelisanun kubbesi G: kubbenn T
OSMANLI
KRON
115
<
y l o l d G ; d e d T
6 0 y l o l d G : a d e d 4 6 5 '
4 5 : G 40
116
Anonim
t Sultan Bayezid ibn Sultan M uham m ede gelince, sene-i 859 yl gemi
idi, rdvnu l h i ta l aleyhim ecm a n.
n halfeler zaman gedi, hilfet ^^u^iyeye geldi, hicrettin ^ene-i
43. M u'viye gemilerle gelp Rodos zerine dp zebn idp sonra liarca
kesp gelp am da karr eyledi. Gelecek yl sene-i 44 ylnda Ber
Ertal[]' ^iki yz gemiyle ve kr^ bin dem ile Kostantin zerine gazaya
gnderdi. Gelben Kostantiniyyenn dyiresin ykup ve yakup h^rb idp
ok esrler alup ok futh ile gelp Frenk la n ve Rum tyifesi artlarna
dp Ber rtal kfirler ile kup deniz kenrnda ceng idp Ber rt^l
anlar s^up denize dkp helk idp kalan k^rler ka^up gir hisara girp
Ber Ertal hisar engin idp ka!ay ahmayup gir am a geldiler. Bunun
zerine tokuz yl gedi. Hicretn sene-i 52 ylnda Eb Eyyb -1 Ensr
ra h m etu llhi aleyh geldi elli bin kiiyle bileince Abdullah ibn Abbs ve
Abdullah ibn Zeyd be yz ^re gemiyle gelp Kostantin ehrini hisar idp
alt ay egirdp ceng itdiler. Akbet bir c u a gn yryi itdiler. Azn ceng
ve sava old. Ngh Eb Eyyb -1 Ensrnn alnna egre okl dokunup
bildiler kim [71'] hl byle old. l^isar ^lmayup dndiler, yerlerine
geldiler. Andan Eb Eyyb -1 Ensr bildi kim dnydan gider. Vasiyyet
kld kim kllarnuz yalun klun ve yryi idn. Nireye varbilrsenz
beni ol yirde sava arasnda defn idp belrsiz idn dedi. Hem eyle itdiler.
Yorgi anda ol v^kt Kostantin tekvur i^i. Tekvur dahi bildi kim ehl-i
Isln^un bir uius ldin bunlarn bozgunl^n.
Andan Yorgi ehl-i islma haber gnderdi aytd; nzden bir
ulunuz gitdi. Biz hod bildk. Sizler an nin gizlersiz? nkim ehl-i slm
grdiler, kim hl nice oldun kfirler dahi bililirler. Akbet sulh itdiler.
Yorgi gaz tonlarm gnderdi. Ehl-i Islm gitmek ardnca oldlar. Dndiler
kim gideler. Kimisi kurudan ve kimisi denizden gemiler gitdiler. Amm
Yorgi gemiler tonadup iki olna oklk leker koup ardlarmdan yetdiler.
Bir gn bir gice gitdiler. Azm ceng itdiler. Deniz yzinde b-nihye dem
krld. Abdullah ibn s^rha O sm anun ata bir kz karnda ol idi. 01 kadar
ceng itdiler ^im deniz y^ine kan revne old. Ahirl-emr Abdullah ibn
Sarha g^et bahdur kiiydi. Defaten gemiler birbirine atup ceng itdi.
Bc ir Ertal T: Busr
F.b l^rtat (
M e t i n d e R u m a rtla rn a
52 G : - T
OSMANLI
K r ON C. i
17
kbet ^ ^ iinde tekvrn bir olmn bic gzin ok ile urup kardlar.
Kiiffrun erisi ! grp kamaa yz dutdlar. Gemiler ile kaamayup
Abdullah ibn S a d anlarun kuruya dkldin gricek ardl a bile
dklp kara yerde buulara kl urup k^^irleri kldan geirp Y orginn
iki oln dutup boazndan [72] berdr itdiler. Baki kfiri kllan geirp
ve kimin esr itdiler. Ve b u n ^ mal -1 ganyim ile ve bunca esbb ile gir
am a geldiler. Yolda gelrken yz on drt kelisa ve on drt pare k ala
harb etdiler. n bular byle old gelp am 'da karr itdiler. nkim
Yorgi bu l^aberi iitdi kim i^i ol berdr olm ve kalan lekeri krl^^, ol
gazab ile hanere dp kendyi helk \td\, f i n-nri f s-sakar.
Meer Yorginn bir ol kald. Adna ^o$tantin dirler idi. Yerine ol
be old. Eb yyb- Ensr makbere^i zerinde nur bal k <ururd. An
Kostantin grdi. Bildi kim te^in deildr, ta zmen zerine bir l kubbe
bin itdrdi. Ziyretgh itdrdi. ^ a k ta lnun kudretiyle bir latit'bnar dahi
kd. 01 bnarun ^uym ikelere koyup Frengistana alur giderlerdi. \ ' e her
derde ke^^i'et idi. Ve ol trbede nur bal k ^urdundan ve ol sunun
hsiyyetinden tri 0 trbeyi n u ^ zz ez tutarlard. Ba'z v r ! de bu
vehile beyn ider. ^v? yle beyn itdi kin". b Eyyb -1 Ensr gelp
Kostantin ehrini hisar itdtikde oi ka.dar egirtdi kim ehl-i slm ciz
kaldlar. Kostantiniyyede olan kfirler dahi enlikden ve alkdan ciz kalup
br araya gelp ehl-i kffr tamdlar. ^ a h ehl-i s!a eli gnderp
aytdlar ^!!; ks 'd muz nedr? Bizm hod cmlemz krlmaynca size
kalay vir^ezz. Ol hod mmkin deildr. imdi eger bir gayr n^ucdunuz
var ise ana gre tedrk idn. ide m alm old kim eiz l<aldnuz. nkim
imdiye dein a nadum z. i didn gir hod alacak {12''] delsiz didiler.
b Eyyb cmle 1 cem idp tanmdlar. Bu kfirler gerek ayd rlar
kim bu kalay imden gir aliazuz. Zr kim ordumuz ^kahtlk old.
Ademlerin^z zebndur. Evet kfirler dahi zebndur. Geln eydelm kin
murdmuz Ayaso^ya iinde iki rekat namaz kl]
akd diyln. Bolay ki
rz vireler. Bri Kostantin iinde iki rekat namaz kln o alu didiler.
yz on T: y z 011 G
; ^
b a l k G : b a r k T
\ - 0 '/'
Anonim
OS MA NL I
K R O N
olmakdan
yerek idi oid didiler. Andan sonra bu ke^i^ aydur; Hele
imdiye dein olan 0 >, an d ndernek olmaz. Evet ben rev grmezin kim
sa esen ^[>rk!er kalar gideler d^di. Tekvur aydnr: mdi nice tedbr
idersiz eylen biz dahi bilelm, sana m ut olalnm. Eger bil ulular rev
grrlerse didi. Kei aytd: Bu ieril gelen [73'] Trkler yaraksuzdur.
Gelin gene gitmee deniz yzinden k yun. Gelin ehir iinden gidn.
Hem ehri seyr eylen diyeliim. Dahi bunlar Balat-kapus tarafna ekeln.
Dahi kalanun kapularn hep kapayalum. Ve her kapuda nice yaraklu yarar
demler k y lu. Andan fireler geliip gedi'kde biz ar^r gireliim. Kl
koyalum. Andan her kapuya varduka anlar dahi yollarn alup kl
koysunlar. Bu suretle bunlar kralum didi. Vardlar bu sz fzerine kavi
idp n sl!ma la deniz yzinden komayup haradan ehir iine ekdiler.
Mslimanlarn cmle yaraklar kapuda kald, ^ nk! mslimanlar ol Melisa
tu n geldiler. Hemandem 0 kelisadan bir nice yarakl kfirler ile kup
mslimanlara kl^ koydlar. ^slin^anlar ol hli grp cenge baladlar.
Ellerinde yaraklar yok. Killi aa kinli ta^ ve kimi yumru ile ceng itdiler.
Cehd idp kaladan tara kalum didiler. Her kang kapuya geldilerse
kfirler arkur gelp ceng itdiler. Kapular muhkem itdiler. Mslimanlar
dahi muhkem ceng itdiler. Kalay syrdup giderler kim bolay ki bir yer
bulavuz kaiadan tara l<avuz. Gide gide ngh ol kapuya irdiler kim
?e k v u r Baladndan ^a^^ Eri-kapu dirler ol tapud an aaa bir birgoz
vardur ^im tara yannda handekn i yannda bir mermer direk vardur
dikil turur. Meer ilei' bir pdih gelmi dil pdih inii. Meer ol
dibinde direk olan birgozun rerinde bir ulu kasr var imi. Gh! ol pdih
ol kasra otururm ikyeti gelr dinler imi ve hem handekn tara
yannda ol diree bir zencir atl inii. ^ i r uc ol zencirn kend kasr
iinde oturdu yirde berkidilni imi. Her kim ki [74 ]zulm grse vey bir
kaziyye olsa gelp ol pdiha ikyet ilerler imi. Her kaziyyeyi kendisi
dinler imi, hi kiliseye inanmaz imi. 1 ki geldi pdih hzr buld.
Kaziyyesini arz idp cevbm alurm ve eger hzr bulunnazsa zenciri
depredrmi. Dahi ol pdih kend kar o! kiinn kaziyyesin dinleyp
hakkn hak idermi. 01 zamanda olan pdihlar gr, her ikyetiyi
kendler dinler imi ki kinseye zulm ideler, hiretde kendye azb ola diy
unclayn dil pdih imi. Kapusnda yedi yz avular ve on iki bin has
B a la d rn d a n Cj: B i l a d f n d a n '
A n o n i m
120
kullan var imi. Cmlesi kur kakllar imi. Dyim bular kendii
kapusmda mlzimler imi. Girii kalan lekeriin hod kysn al biLrdi.
Nice beler geliip nimetin yerlerdi, ^ ir gn ecel gelp defterlerin drdi.
halk kald ve ne kendi ve ne kasr cmle harb olup yebb old.
Na
Nice iklimleri ol tutiTi idi
n e C : - T
''neler G: ne T
^ cihan G; ciiana cihan T
dfci T: cirG
sis nin e G. ski'sinde T
OSM ANL I
KRON
122
Anonim
24
Anonim
Metinde kadmde
N'letinde "hicretn ylnda sene-i 858 "
Korfuz' G: Kordz'i T
126
Anonim
varup Trabuzan feth itdi vilyetleriyle. Tekvrm dal tutup [78'J lmiline getirdiler. Andan gelp Edrenede karr itdi, hicretn sene-i 865
yiimda. D e f a ifiak vilyetine sefer id^p T u n ay gedi. ^raku la ol
Kazkl lan yze yz gelmeyp giceyle dn basgn idp zafer bulmayup
kad. Gine kend erisi helk old. Kend yalmz kald], lin vilyetin
koyup Ungurus vilyetine vard Ungurus kral hir Kazklu Voyvoday
lk itdi. Sultan Muhammed ]^^k vilyetin tamm musahhar itdiikden
sonra deniz yzinden gemiler gnderp kend dal karadan bile varup
Midill cezresin ve kalasn feth itdi ve hem tekvurn dahi tutd ald geldi.
Iflak ile Midill vilyetlerindin fethi bir trhde ki sene-i 866 ylnda vki
old.
D e f a Kostantiniyyede karr idp Kadrga liman yannda birgozlar
yapdururken ^ o r a vilyetine Frenk gelp egirdp G erm eyi yapd. Sultan
Muhammed dahi vezri Mahmud ?a^ay gnderdi. 01 dahi varnad.
hirl-emr Sultan Muhammed kend hcm zerine varnca k ^ r dahi
Sultan M uham m edin geldin gricek ^arr idemeyp kad. Sultan
M uham m ede haber geldi kim k^r kad didiier. n byle old. Sultan
Muhammed varmayup vez?r Mahmud ?^^ay gnderdi. Vard ol vilyeti
gine feth itdi hieretn sene-i 867 ylmc^. D e f a Bosna vilyetine vard,
Yaya hisarn ald. Ve nice hisarlar ald. Kiraln tutdlar kati triler. Gm le
Bosna vilyetlerin feth itdi. Kuvac ve Hersek vilyetleri[n] dahi feth triler
hicretn sene-i 868 ylmda. Andan gelp Kostantiniyyede [79 ]'karr itdi.
D e f a ngur$ kral meln gelp Yaya kalasma dd. Nice
zaman egirtdi ald, zabt itdi. Sultan Muhammed hcCm idp vard e ild i.
Bu yanadan Ungurus la?n hcCm idp Izvorniki hisar itdi. Sultan
Muhammed Y ayaya yriiyi itdi, al^^jup kfir dahi bu yanadan galebe
itdi. Nr olup toplar suya buragup gice ile hisar koyup gitdiler. Sultan
Muhammed Sofyaya kup karr itdi, Etrf-I leme nmeler perkende
itdiler. Ve dahi nice eriler cem idp Mahmud ?a^ay nrdi gnderdi. Ol
dahi varnadn Sultan Muh^n^ned Sofyada olurken bir gice Hak celle ve
al kfirlere bellar virdi, ^ rk geldi diy hisar kodlar kadlar. yle
hezimet olup perkende olup tadldlar. Gziler ki anda idi, toyum oldl^r.
Nice kfiri bulup esr itdiler hicretn sene-i 869 ylnda.
1 28
A n o n im
'Metinde yeti
> A llah sa na a n h bir za fe r versin". Fetih, 48/3,
/ k im C i h a n -h B S a ' d G; Zr kim Cihan-h pdih ve B S a i d '
OSMANLI
K ronii
129
oid.
D e fa Sultan M uham m ed Kostantiniyyede karr ]td!. Belerbei
Sleyman Paa, ki hadmdr an] Sikenderiyye rerine gnderdi. Bunca
ceng old. ^plar Sikenderiyyenn bir tarafu ykd. iinde bir nice
kfirlerin
lelk
eyledi.
^k]bet
alnmayup
Sultan
Muhammed
Kostantiniyyede vezri Malmud ?a^ay: ehd eyledi, rebHilevveln
nci gninde. Ve bu tarafda gene Sleyman ?aa Sikenderiyyeyi
ahmayup zerinden gp gidp gelp Kara-Bodanler le buluup ceng
idp slm lekeri dahi zaf, S ik e n ^ riy y e seferini ekmi ve hem gyet k
olup souk zahmetinden leker ikamet ideneyp ikest vki old, sene-i
879 ylmda dnp gitdiler.
D e fa Sultan M uhammed Kostantiniyyede karr id^p vezri Gedik
Ahmed Paay deniz yzinden gemilerle gnderp bunca bin lekeri ile ve
nice [81 ]bi n azeb ve nice yenieri gayr lekerle varup Kefeyi^ ^ve
M enk bi feth idp ve dahi gayr kalalarn ve ellerin ve vilyetlerin akp ve
Krn erisi ve Det erisi gelp mut olup ol vilyetler ^ t h old,.hicretn
sene-i
ylnda. D e f a Sultan Muhammed Kara-Bodana sefer'idp
etrf- lemden eriler cem idp reb?levveln drdnei gninde KaaBodan erisiyle buluup ceng idp sonra erisi mnhezim olup lekeri
krlu^ kend kaup Sultan Muhammed Kara-Bodan vilyetin ya^nta idp
gelp Morava zerinde Ungurus yapdu^ hisar feth idp yakup ranazanun
beinde gelp Kost^ntiniyyede karr eyledi, hicretn sene-i 881 ylmda.
Karr idp Sarayun evresinde hisar yapdurd. Belerbei ^ad m
Sleyman Paay y neahty gnderp varmayup rst gelmeyp ve
! Be kim Mihal-oldur iflakdan gep Ungurus vilyetine akn
eyleyp rst gelme^p hicretn sene-i 882 ylnda.
D e f a Sultan Muhammed Sikenderiyye zerine varup ceng idp
toplar ve tfekler atlup hisarun bir tarafn ykup yryi idp ve hem
Iskenderi^ye zerinde vakt-i zuhurda gnn yars tutld. Ve hem bunca
' b i n G : nk T
Kcl'cy i G ; Kefey c T
T 885 :0 880
^ ^ etind^lynehaht!^'a
130
A n o n im
'- ' g c l i i p G : - T
^
2 Kili G; Klli T
' mh- m uharremde ene-i 890 ylnda ' : sefer aynun yigirmi tokuzunda tj
evval
elili e
a y n m
g el p
ortasn d a
S u ltan
U ngurus
B a y ezid
e l i s i
Y a h -o l
Y a h -o lrn
d im ek le
h r m e t le y p
d et
E d r e n e d e n
k u p
azm
idp
Sem endire
yan n a
vardukda
ol
sebebden
tr f-sebli'U ch
d iy p
a l e l- g flin
Y a h -o l
el i
l a n n z e r in e S m - s v r g ib i y R s t e m N e r m n g ib i h c u m id p
z e r in e at sa lu p t g - 1 S a m s a m ile y z i n d e v e b a n d a z a h m urup ol z a h m d a n
Y a h - o l kfir h e l k o ld . 0 1 g z i dahi e h d o lu p e h d e t m e r t e b e s in
b u ld , ziM kad e a y n u n e v s t u d a v k i 1 . s e n e - i 891 y ln d a .
G u rre-i m u h a r r e m d e se n e - i 8 9 2 y l n d a S u lta n B a y e z i d E d r e n e de
karr id p bir k a ay durd u k da n so n ra a ban a y n u n o n b e i n d e E d r e n e d en
k u p v a ru p ulu bay ram y o l d a e y i e y p K o s t a n t i n i y y e d e m t e m e k k i n o lu p
z i lk a d e n n a n n d a E d r e n e d e y e n i im retn k o n u k lu o lu p
u le n v e
m u hs o l k o n u k lk d a h zr o lu p im aret d ah i o l g n d e n
i le y p b m r h n e v e b m r h n e n n eh l-i v e z y i f i y ir i n e k o n u lu p p d i h
karr id p s e n e - i 8 9 3 z i l h i c c e s i n d e E d r e n e d e m t e m e k k in o lu p b a d eh u
S u lta n B a y e z i d 4 h a lleda'lllusalrcatalup'^, K o s t a n t i n i y y e d e karr idp
etrf- l e m e n m e l e r p e r k e n d e idp R u m - i l i n d en v e ^ n a t o l dan a z e b le r
c e m idp v e z ir i H a d m P a a y , ki ^ l i B e dr, R u m - i li b e l e r b e i s i l^alil
B e v e ^ n ^ t o l b e le r b e i s i S in a n B e i b ile k o u p A n a to l v e R -ili
le k e r in i k o u p v e y e n i e r i v e k a p u -h a lk m c m l e b ile akp v e U n g u r u s
elisi
gel p
ol
linde
d l
ile
[8 4]
b u lu d .
^ e b i lhirn e v v e l i n d e e n b e gn v e z ir i H a d m P a a K o s t a n t i n i y y e de n
k u p d e n iz i g e p I'evan o lu p Kai'aman v il ^ e in d e n girp A ra b d iy a r n d a
Anonim
134
A t a n a y y e n i y a p u p
i<.alaiarm
alu p
v e T a r s u s d a h i, an d a n
anda
karr
id ] p
son ra ^ e d s e k i z p r e ^
r rkn
bil
tarafd a
E d r e n e de
c u m z i y e i e v v e l n p e n - e n b e gn v e g i c e s i E s k i - c n i n i n d e M u i t e s i b
d k k n n d a
tu tu u p .B a m a k la r v e L a c la r a r u s y a n u p harb o l d
D e f a g in e E d r e n e d e r e c e b a y n u n e v v e l p e n - e n b e g i e e s i is h a k
P a a M a h a l l e s i n d e ^- lan e v le r e ^^ .o d d p y a n u p n i c e z iy n l a r o l d
D efa
y i n e r e c e b a y n u n y ig i r m i d rd n d e, t e m m u z a y n n u n
drdnde
g e p h c u m id p ra m a z a n u n s e k i z i n c i
g n i n d e e n b e g n e v v e l c u m a g n in d e b u lu u p , k aru dan g e l m e y p s a
k o ln d a n e v v e l A rab lekeri K a ra m a n lekeri z e r in e d p ^.a n la n t a t d
Ve
A n a t o l nun
dahi
sa
k o li n d e n
hcCm
idp
A n a to ll
ve
A n a to l
.b e l e r b e i s i b ile ik a^ et id e m e y p h e m a n m n h e z i i o lu p baldlar g it d i l e r
H e m a n tara k m a k a r d m c a slar. Ai'ab lekeri dahi k i l l i o r d u y a gir p
orduy
yam a
itdiler.
O rd d a
o la n
h alk
dahi
hen^an
bu
hli
gricek
- oci t u t u u p G: u r u p T
Vletincle ''m u halles in cle "
^ o lan ev le r e G: o l a n l a r a T
" M e t in d e -cliy rnd a
B a k r a z G : B a 'r a z T 4 ^
N'Liziip allary la G: y z d r p T
d p Cj: t u tu p T
OSMANLI
KRONG
1. 5
her
ne
ki
var
ise
hep
kdlar
g itdiler.
g r m le r d i. K a l ay k o y u p g itd iler. S a b h a d e in
KaTanun
ya ra n
g i d e b i l d i i y ir e d ek
P e s A l!
P a a dahi
b e le r l e a z m
!dp
K o s t a n t i n i y y e y e
h icretn se n e - i 8 9 3 .
D e f a ^ult^n
B a y ezid
K o s t a n t i n i y y e d e
kai'r idp
u lk ad ir-ol
h aberdr di. L e k e r in
^ ^ yollar G : y i r T
Melinde Alddevle", 'Alfdevlc" biimlerinde harekelenni.
^^ Metinde [6"!
136
A n o n i m
e l i K o s t a n t i n i y y e y e g e ld i . A r a b
le^keri K a ram a n
in d e o la n k i s t l e r e d t o k u up tu td , k ile le r [ ! ]
h a v a y a perrn
e y led i.
M h-I
m u h a rrem n
s ek i^
yz
toksan
^It
ve
S u lta n
B a y e z i d e
e l i
Y a yn la d im z ' nshas
gnderp
bardi.
Ve
evvl
a y n u n
a ld m z G i e s e nin
W|
y azm as da so n ^nlnyor. Bundan sonraki ksm B a yezid devri son u n a kadar G i e s e nin B.
W 3 , G, M | , L
m e ile d evam ettirilmitir.
^ ^ ^
ev v elin d e
k u lu k
v a k ti n d e
B urua
^ ' ^
eirin e
od
137
dp
n ic e
a ru la r
ve
hicretn s e k i ^ yz ta k s a n y e d i s i n d e idi.
Y i n e S u lta n B a y e z i d s ta n b u ldan k u p g e l p E d r e n e y a n n d a knd.
B ir n ic e g n turd. A n d a n bir ulu g a z m vardur d iy R u m - i li v e A n a t o l v e
k a u-lalk v e a k n c la r a z m a sk er c e m id p ^ n g u r u s v i l y e t i n e [s. 126]
g a z - y e k b e r d iy p S o f y a y a varu p U n g u r u s seferi rst g e l m e y p A n a t o l
e r i s i y l e Y a l y a P a a , A h m e d B e i S o f y a da ^ o y u p D a v u d ? a ^ a y s k p
ta ra fn a
g n d e r d i.
K end
R u m - i li
erisiyle
Y a ly a
?^a
nce
dp
k a a c a k y erle ri v e y o lla r
d ill
h a rb eler v e a a y a y d a n
atduklar a lu
d e m r e n l
o k la r n a
138
Anonim
dutuLip kayd bendle [s. 127] Sultan Bayezide gnderdi. Sultan Bayezid
bu fetli iidiip d o ld , h icrettin sekiz yz to k sa n to k u z u n d a idi.
^ n d a n s o n r a S u lta n B a y e z i d s ta n b u lda ^ar^r idiip d e v l e t irtif uda
idi. ^ n d a n so n r a S u lta n B a y e z i d a sk er c e m idiip y n e b lt z e r in e gitdi v e
d en iz
y z in d e n
iki y z p re g e m i l e r g n d e r p
g itd iler.
ery da
l' ir
dahi
karadan
irip g e ld i.
kfir g rd i
ki
d e n iz d e n
a z m
d o n a n m a v e karadan p d i h g e l p iridi. ^ e n d l e r e m e d e d ^ i v e y a rd m
y o k . V e g e l ^ e k d e n m id le r in k esd iler . A c i z k a k p nr o l u p b e j l e r i tara
k u p k a la n u n m ift h n g et r p Sultan B a y e z i d e te s lm e y le d i le r , hicretn
t o k u z y z b e i n d e v k i o ld.
Andan
S u lta n B a y e z i d
g e l p E d r e n e d e k la d . a z
olcak y in e
R u m - i l i v e A n a t o l e r i s i y l e v e a z e b l e v e d e n i z y z i n d e n a z m d o n a n m a y l a
s e f e r idp v aru p ^ o r a d iy rn a gir p ^ o t o n
k a l as z e r in e d d i. V e
hicretn to k u z y z a lt s n d a o ld ,
^n
bu
^ l i d i l l i de n
idi.
Bundan
a ltn c
g n i
g ic e s i
t k z y z
ya ts u
on
b einde
naa z ] n d a
son ra
ol
gice
u y u n a y u p
ol
ibreti
grp
fe ry d
,e
rgadd an s e k s e n bin
A n o n j
OSMANLI
G iderken
y o ld a
bir
k rbna
KRON
r^^^ g e ld iler .
141
01
krbn
krp
k u m a n
idp
rzklarn
taln
itd n z
d iy i c e k ,
cevb
v irm e e
kadir
S elim
yokdur.
Bu
k a r n d a u m
dahi
aytd:
b e le r i
S u lta n
ve
E d r e n e den
askerleri
alu p
s t a n b u la v a r n c a
itm d n
A h e d i b e k le m e k d r d idi. O l
hod
g a rezi
dahi
dm an
budur
gp
k im
bab a s
idi.
ve
T c-z d e N ia n c
S u ltan
A hm ed
Be ve
g e l r
Yunus
p d i h
P a a bular S u lta n
o lu r
d iy
p i k e l e r
142
A n o n im
dedi. Sultan Selime arz itdiler. Her ne vakt kendiileri buyurur ^e ihtiyar
ellerinde dedi, irtesi geliip babasnun elin pdi. Babas kalkup, gel oul
imdi pdih sensin, ben m azin, tur dedi. Sultan Seln, h ben
Suitanmun kulyn. Yzin grp murdun elin pmekdi. Tahtun mbrek
olsun. Ben kuhna iczet vir gideyin di^icek, oul ben cn u gnlden sana
virdm tahtm. Amm sana nashatm budur ki n-hak yire k n e y
ldrmeyesin dedi. 1 dah! kabl idp [ kup Yeni-baeye varup
adrmda karr itdi. Yarmdas Sultan Selim yenieri aasn ^ r u p yenieri
aas gelp di^n itdi. Bulara dedi kin : Beni pdihla kabl ider
misz? . CemMsi kabl iderz diyicek, aytd; nd eger simden bir
kimsenz n -na k l hareket iderse hakkndan geln^ee m ni olur msuz? .
Olm azuz dedilei'. In^di byle o l ^ k belii kabl iderem dedi. Andan
yarmdas gir dvn eyledi, [s. 133] Paalar geldiler. 01 gn bir skfl
yenieriyi bir aaca asakod. ^ bir ul^eeinn boynm urd. Meer ol
yenieri Sultan A h m ed 'e varup gelrimi, csslk !derinmi.
^ n pdi^hluk Sultan Seiin^e mukarrer old, Sultan Korkud dahi bir
kadrgaya binp M a nisa tarafna gitdi. Andan sonra Sultan Bayezid
stanbuldan ^kup im etokay^ gitdi. Sultan Selim Edrene-kapusndan
t^ra gndermee v^rd. Arabanun kapusn ^up Sultan S e lille nasihat
gne ok kelimt eyledi. Andan ved idp gitdi. Hafsa kyi yresi Sazludereye varcak ecel yetip anda Sultan Bayezid vet itd,
'
aleyhi rahneten vsi'aten. Meyyitin stanbula getrp imaretinde defn
eylediler.
DZN*
A
A B D U L L A H ibn A B B S , 116
A B D U L L A H ibn $ A ! d , 117
ar lekcrler, 130
A B D U L L A H ibn $ A R H A . 116
alar, 100
A B D U L L A H ibn Z E Y D , 116
ahdlem ek. 31
^ B D U L A Z ^ , 11, 123
A H M E D B E . 137
A H M E D U M U H T A R . 114
A H M E D -I C EL A YIR I, 49, 50
alllan k rlm a l 13
A D , 89. 99; -olanlar, 89; -ol
E D D A D , 101
ak brk, 18
ad ilem ek , 89
ad ya%'^zln ohTiak, 71
kaldrmak
ak sakallu pr, 8 4 . 1 1 0
A D E M P E Y G A M B E R , 90, 9 2, 9 3, 100
d em -z d , 9 0
. , " . ; 7. , , .
ad kalmak, 111
adn kazdurmak, 100
A ^ A K O C A , 17, 18
Aka-bol,61
A k a - h i s a r . 84
asak, 4 8
A k a - l i m o n , 21
a ek m ek , 88
A k d e n i z , 8 7 , 0 .
aa kl. 15
akn, 77, 137; -ey lem e k , 76. 129, 132; itmek. 22. 35, 36. 7 6, 77; -1ar salmak,
A a - d e n i z i , 64, 65
6 1 ; -Girmek. 2 8 . 3 5 . 8 4
aknc. 61. 77, 79, 82. 84, 130, 131. 1 3 7 ; lar. 6 3 , 7 7 , 1 3 7 ; -salmak. 61
ar eli, 137
A^-k!rman.l3!,l41
D i z i II
kalan
kimi
146
DZN
A k e h r , . 3 0 , 6 3 ,7 7
^[ alamak, 54
A K - T I M U R , 16
A lam an. 7 9 , 9 10
A k A ^ ' l . 103
11
ve R u m erisi, 82
A n a t o l v e R m - i l i erisi, 1 3
Analoll. 1.34
a ly. 24. 72. 96. 9 7. 134; -dan kmak.
48: -na alay vir^k. 47; -lar
balamak, 2 3. 47; -lar dzm ek
/d z lm ek . 4 7 . 122
A N K L 'R ,8 6 . 8 7 , 9 4
A n t a l i y y e . 7 1 . 1 3 9 : -liisai. 71
A r a b (Msr). 52. 54. 94. 135. 136
A r a b | v e | A c e m vilyeti. I()
A r a b ^ l i s i . 132;-l!yr. 8 9 , 9 0 . 132134: -le k^ri. 134-136
l-i A b b a s . 9 ; - l e r , 9
A L B E ( T e m n a - o l) , 6 7
A L 1 1 3 ^ ^ ( M a lk ^ - ! ) . 132
AL 129 ^ ) ! 11 1-)((!
A a
. , ,
ALli^n ^I^AL!^.I15
l kasr. 87; -kk. 87; -kubbe. 117: med rese . 30
Al-i O s m a n . 3. 36. 39; -beleri ve
pdih-zdeleri. 8
A l.l PAJjA (andarii). 39. 4 0 . 4 1 . 56. 57.
;:0 4 , ,;:
.
AS A FIY A . 103. 104. I07;-Hrun . 104
a,sakomik, 6 4 , 6 9 . 7 2 , 9 6 , 139, 143
si olmak. 65. 69. 73. 81. bk. ba
$ < 11
137
at, 16, 22, 33. 48. 53, 56, 60, 61. 67. 71.
72. 75. 80. 81. 95. 1(17. 102. 133. 135,
140, 141, 142; -apmak, 53; -depnck.
9, 80; -lanmak. 2 1 . 7 2 , 91. 109; -la.
1 3 ,2 1 .2 9 :4 7 .6 7 .8 3 .9 1 .1 .3 4 .1 4 0 ;.salmak, 133, l40:-.;anculanmak, 16: sinirin almak, 62: -s- mek, 81
D
. 8 2 . 4 . ?. ; - eri, 6 8 : v e
to n L i.
94
A t a n 134 . . bk. Adana
te.-gede. 14 ;-lei', 114; -^erest. 114
A l - m e y d a n 1.103
Alranostekvur.16
av avlamak. 22
a var/. 139
avral bo olmak. 42. 51
, ' \ y a s l o n y a . 21
A y a s o l y a . 8 7 . 9 9 . I()4. !()(, 107. 109.
] 1 0 .1 1 1 . 11 4.1 15, 11 7.118. 124
A y .s II 1 . 35
/\ \ d i n . 47. 75; -eli. 64; -ili. 35. ^3. 64.
7 5 . 1 4 0 ; -o l.4 2 . 52
A y d n ili bei. 35
. \ d I n e I k/Aydnctk/Ay'dunctk. 20.
21.1(1^. 107.110. 122;-ta. 8 7 ; - abt.
A Y I)()('I)1. 16
A y u r . 9(
A Y K IJ .IK /U 'A . S
a/.eb.*7-(^9. 78. 80-82. 85. 127. 129. 1.30.
1 3 1 3 9 . ;-bei. 59; -diviirmek. 67; 1er. 68. 1 3 3 ; -salmak. 69
. ' \ Z! ; BBI ( 83 .62 .5 9 .
azcb ile yenileri arasnda (ilk) advet. 69
a / e b ve alili eri. 68
147
ZN
B A L A B A N 1>A A. 78
B a l i i h i i n t k , 16
B a h i - k a p s . 119
ba K -ak (ki sp). 9>. 100
BA.I B[(i(Malkov-(>l). 1^0. 132
balkllar. 100
B a l k c s r . 19
^ , S 3 ; -183 -
ba \a . 138
ba- ak. 21. 41. 12. 57. 6 1 . 6 2 . 63. 74.
?.88.1^2.1.3^.139
banjdrnak. ^1. 74. 103
ba7^ .>1 . 13; - ; 'kaldurmak. 64. 66. 71. 81 bk. ,
olmak
ba. 69; - k k 8 ^ .
ba kesmek. 140:-I kesilmek, 128
banda devleti olmak. 13
balar 1!'>S olmak. 135
a a k (, 1 1a )!dirne'de ar). 134
banklar. 86. 98
B A Y S L IN K U R .K
BAi:/.li;) I (Yldrm). 3. 30. 33-36. 39.
40-46. 48. .O-52. .54-56. 66. 124
^ A Y ^ I ^ 1 1 . 8 1 . ! 0 0 . I ( ) 1 , 1 1 6 . 12.5.
128. 130. 132. 133. 135. 136-139. ^ B A Y E Z ID P A j A (vezir). 64. 66. 67
BA Y IN T U R . 8
ba'ra . 1 I ; - 1 olmak. 83
bazar, 1 3 9 ; -etmek. 39
B a a l b e k . 45
bi'calmak. 28. 94
bedduTlar etmek, 94
hd-i a k m .9 S : -.sarsar. 98
B e d e s l e n (Edirne'de). 131
B a d a d . 9 . , 5 ( ) . 122. 124
be dikmek. 84
B c K a v a . 57
100
.25 1
b eylemek. 7. 87
!A K I A A . X
bakr. 95. 1 0 2 ; -al. 95. 107
B a k r a ? t a 1. 134
148
,.
Bosna
ve
boyn
H e r s e k . 79
?^ , bk. hayder
B e l h , 8 , 9 ; -vilyeti, 8
0^^ , 1
bellce^l^irler, 21
blk, 9 2 ; -eri, 10
B e n U neyye, 122
s u y , 69
1n
r b
suy
I,
B u l g a r , 90, 91
B U R A K r e i s , 138; -gemisi, 138
, . . ,
. . .
62
b id 'a t.4 l
B i d e v a r d a k , 62
b?-edebl ^itmek. 102
cm- mey, 58
c n i, 3 0 , 35; -1er, 80
b i r SZ! i k i o l m a m a k ,
B t 'baza r
39
(Edirnece), 131
v i l y e t i . 17, 18
...
^ ^
cebbarlk ve mtekebbirlik. 87
cebe. 134; - demler, !34; - kfirler,
C E M kadeh, 58
C E M S U L T A N , 130, 131
149
ceng leti, 82
ei'ibalk. 69
c eng ktal, 82
cerehor, 80
emeler, 11
if ^r^ek, ?8;- srdrmek, 28
cevahirler, 89
cda, 8 1 ;-la r, 26
ifte salmak, 72
ih. 7 9 . 8 2 . 9 9 , 1 0 0
cihd itmek, 16
c ih d l-ekber, 82
in
M a i n , 87. 90, 91
C r H A N - I I B S A D , 128
cihetler (maalar, cretler). 41
C i m b i n . 21. bk. Cenbin
cimrilik. 74
C T N G IZ H A N 3 , 8 . 9
k c . 1 3 ! :-yay las. 76
ubuk-ovas.140
ukadar, 60
C IN G IZ H A N L ER , 9
cmerd. 60
cllh sakall, 51
cls itmek. 85, 130, bk. tahta gem ek
d td direi. 20
CjND
DAHHK, ,8
kem l
BE, 140
DAL (Amlak 00 ( .
danmak, dank itmek. 67. 78, 110,
Deccl, 124
defter, 38; -in drmek, 12
asar,
deenek, 137
90, 99
anigirba. 66
avular. 119, 137
ayrlar. 41
; -
deli
B A L A B A N , 32
DZN
()
D RA K U L -O G LI KA ZIK LI. 84
DERZ SA R U C A , 62
dest-i isvbc itmek, 18
DU L K A D R -O L I. 84; -B U D A K
B E . I 3 5 ; - A L D D I VLE. 132
devletirtil' . I 3 8 ; - s i, 73
devletl hnkr, 142
Devlell
ve
K a d e m I
Kaba
kk n, 68 .5
dn basgun. 29. 35. 126
D I m I k . 90, bk. am
dilvorlik, 30
dil S y l e m e k , 137
delik (gelir). 4 1 . 9 7
dileki drmek. 74
^ ^ ^ 1 ^ - ^ . 42
dilekiler. 38
D Z M E M U ST A FA . 66, 68. 69
devletszlik. 74
donanma, 138
dStlk. 91; -it^ek. 57, 90
dovuycalar. 57
doyu m olmak. 3. 3 , bk. toyrm olmak
de d e ldrmek. 113
d kne, 106
drt kitb, 4
d r kel ak m erm er direk
(Aya.sol'ya'da). 106
dek. 90
: : : : :- ,
61.63,
84. 85.
139.
kanls.
crdal'i-ulen. 79
efendi. 35
DZN
n 4 8 .
117 .114 .100 .7 9 . [ - 4 . 4 2 . 4 4 , .
133. 136; -komak. 42; -ler. 42. 62. 91.
1 4 1 ; - l i k , 4 ( ) . 6 1 . l 3 3 . 141
elmas, 92. 96
R I , V / \ N B E , 66
me i / iyi' olmak. 1 10
enin, 88, 112
E M R BF., 127
M [ R I- 1 A Z R E T I,6 8
E M R S L E Y M A N , 42. 47. 48. 56. 58.
5 9 .6 5 .1 1 0
emr-i alem. 59
cm emi iinde olmak. 21
Eniiri/E n ge r 4
7
,4 6 .2 5 .10
enlik ve aItkdan ciz kalmak, 117. bk.
a^l>k
E r e g l i . 135
Ermenek-ta. 10
ER A N A BEC. 47
eski aka, 39
E s k i - c n i (Etlirnc'tie). 39. 6 5 . 1 0 .
134
E s k i - . s a r a y . 118
etmek (ekmek). 142
Evliyr. 1
E V R E N O S BEC. 22. 27-31. 59. 61). 69; ( AZI. 27; - olan hr. 66
E V R E N O S BE-O LI ALI BEC. 76. 77
E Y N E BE'. SIJBAJ (vezir). 56
E y n e b a h t . 12 9.1 38
E v n c i i o l . i l . 12
F
11 "yom tutmak. 8()
P A T IM A (YkMMnt Baye/.id'in k?.i). 56
l '.A Z I L B i:( 20
F A ZLU-L L.-\H.61
l'A Z E U L EA lM kad). IX
fecI-yi emcl-p. 137
F E R I ! A D B r . 132
feryK eylemek/itmek. 93. 118. 139
fcryci. 138
fcsd eylemck/itnck. 65. 1 4 0 ; -lar itmek.
fetln^kii. 49
letv. 31. 39; ' i nek. 65
E R - T U R i ; i .( Y l d n m Bavcziil olu). 5.
fsk I I 3
.' S
n k r i i n r s e l . 2 0 . .50
E R 1 U G R U L ( I Z 1 , 6 . 10
1' 57 .
^, 5^1 .8 ,1
1r / , i n e a , 9. 42. 46; -bei, 47
esbb. 17. 62. 71. 87. 1 17. 141; -1ar. 13
es?r. 17 .28 , 54. 8 3 , 1 1 7 . 1 1 8 , 1 2 2 - 1 2 4 ,
I2(>. 127. 130. 137. l3 8 ;- d e n h f c
almak. 28; -itmek. 13; -ler. 2S. ^(. 31.
1 1 6 . 1 2 5 .1 3 2
F i II b e . 28. 63
/ 1).
71 ; - ) ()1
^ ! )II A^I ^' I EI) Bi:(i. 79. 8 0 . 8 2
^ / - ) ( ) ' , Al.l 1:;>'.) /. bei). 7(
's 4 0 ,)
lime. 64; -itmek. 1 15; ve rcsti. 102
l l o r i .6 0 . 6 9 . 107. 122, 123, 142
F r e n g i s t a n , 8 6 , 9 0 , 9 1 , 9 6 , 99, 100,
:105 ,0 4 , I17, 122-124; -keileri, 100,
mushibleri, mlnd $ ri ^ akllar,
1 0 7 ; -vilayeti, 131
Frenk. 100, 116, 124-127, 130; -gemisi,
8 0 ; -1er, 86; -vilyeti, 130, bk. Efrenk
F u r a t rma, 9
:: ' , .,
G e r m i y a n bei 35; -lekeri, 47; ol, ^ , 42, 47,, 2, 63
! k ] , ^?
97 ,95
gam m az, 74
gan olmak, 16
ganmet, 8 1 , 1 2 8
garyib direkler, 106
ger-evler, 32
gmel yrkler, 9
G O K ALP, 5
G K A L P ibn ^ , ^
garbler, 10
g m g k demr, 83
gayb erenler, 80
G M L I-O L I, 69
g n ne ilham gelmek, 14
:, 1 ,,.
gn-batus, giin-tos, 63
G N -D 0 D I.9
G N D Z , 10
G U N D U Z ALP, 5, 16
gnee tapmak, 95. 98
G n g r m e z , 136; -tek^nr, 14
DZN
H a b e . 9
H A R E Z M AH, 8
H A RKIL . 103, 114. 115. 123. 124
has kullar. 8 0 . 1 2 0 ,1 2 1
HACI B E K ^ A - l S U LT A N O LL 18
HACI LBE, 22, 27, 2 9 , 3 0
HACI VA Z PA A , 62
H A A N ALP, 12
H A A N BE G (u bei), 82
H A A N B E -O LI SA BE, 130
H A S A N H A L F E , 139, 140
H A A N PAA, 142
HA TE M I, 56
Hafsakyi.143
H a l e b . 9 , 4 5 , 132;-eri^i,
havriyynlar, 103
hala. 48. 49
H L I D b n VELD. 45
havuzlar, 14
H A L F E M S L M . 122
H A L L BE (Rum eli belerbeisi), 133
HA LL P A A (vezir), 78. 79, 81
halvet kalmak, 77; -e girmek, 88
H a m a , 45
hamm , hamm ^m , 14. 1 5 . 5 7 , 7 1 , 9 4 ; kihn. 108; -1ar. 101
H a m i d . 7 5 ; -il3 0 , ;-vilyeti. 41
hamr. 58; -imek. 36
hell haram, 32
H E R SE K -O L I A H M E D BE (Anatol
belerbeisi). 132. 140
hevyler atlmak. 138
harbililik, 74
h a r b e u c . I42 ;-Ier. 137
hnzr eti, 32
hel, 88
154
Hty
ZN
ti H o t a n .8 7 , 9 ( ) . 9 1
I-
rgad. 93. 110. 112. 1 3 9 ;- la r.9 l
H IZ ii /B E - t ) G l J ^ ^ H A M M E ( ^ BE
( R e b i 1 3 2 .(
H IZ IR PA A -()^E1 M ^ ! lA M M E ^
PA A (!^ l re!s!). 135
HIZIR PE Y G A M B E R , 99
i'timdU rdeiT)ier.10
Hica/.I3I
ib n M L C E M . 11
hidm ctkv, 65
l^il'atlem ek,
63. 131
116 . 1: ; -e gem ek. 115; -itm ek. 115
hile. .30, 3 8 .6 1 .6 7 . 1128 .118 .6 ; -ler,
Hi n d ' s i n d , 87.91
hocalar. 62
nif-oi. 4 -ersi. 46
H o r a s a n . 8 ; -vilyeti. 8
horlam ak, 4 2 ,4 4
iriboz.127
l^orbk 4 2 .5 1 .6 9
ho dtnak. 21. 34; -grm ek. 34
hoyfd. l3 8 ;- k lr, 84
hb olanlar. 49
95
H U LEF -I B ^ ! a BBA. 123 ,
htt^e okum ak. 1 1
hccet. 38
ilm-i B O K R A T .9 5
iln-i itendese, 9(); -h e y et. 95;-kim y. 95;
-niic'm. 95; -ry. 1 1
^YAS PE Y G A M B E R . 99
1M A M A !^I(1I/.. A li). 1
M M H A A N . 115
hsrcvn kp. 97
M M H SE Y N . 115
im n etrm ek. 115
s t a n b u l , 13, 1 8 ,5 6 .5 8 ,17 .^ . .
5 9 .6 1 .6 7 ,8 6 .1 0 7 .1 1 1 .1 2 4 .1 2 5 .
137-139. 1 4 1 -1 4 3 :-halk. 1;
-ttk v u r. 1 3 .6 1 . bk. K ostanliniyyc
s t a n ^ (A ntalya'da yayla). 71
i n - o n i (Karacahisar). I I : - s a n c a . 17
STCFA N. 123
istiluld ( d 8 8 .
istik l l-ita h t. 81
p s a l a . 2 7 . 2 8 . 136
istim let, 2 1 .3 1
1 ^ e z . . 30. 61
lnoz.28
S inop
jve. 97
S K [ ;N D E R - I R U M . 9 0 . 103
ISK1^D E R -1 Z lJ E K A R N E Y N . 99
K
K A B U L - A I I B R . 4 5
K a b 1 u c a i m a r e t i (Bursa'da). 62.
bk. Kapluca
kabza. 99
kam aa yz tutmak. 140
kad. 18. 27. 35. 39. 41. 42. 59. 61. 62.
63. 64. 69. 139. 141: -dikmek. 35; -1ar.
3 8 . .4 1 . 7 4 .4 0 .9 : -ilk. 37. 38. 41
KADI B U R H A N . 42
kad-asker. 27. 28. 59. 63. 65. 79. 141: l e .3 8
156
D Z N
' 7 , .
P^AA (A natoh
belerbeisi), 140
K a r a h i s a r , 10, 11 ,128; -tekvr, Io
K a r a m a n , 35, 56, 57, 77, 127, 13013^, 136, 140; -hisar. 127; -lekeri,
134; -pdih, 127; -paas, 140; -h,
2 5 . 2 6 ; -vilyeti. 9, 28, 127, 131, 133,
K A R A M A N T R K R S T E M . 38
Karamanler, 35. 74
K a r a m a n l , 26, 74, 79; -1ar. 38. 72,
kahpe-zen, 54
kahtlk, 117; ve k z l k 122
kaim -m akm, 11
kala halk, 44. 72, bk. hisar ehli
kalb (ordunun merkezi), 80
kalkanlar, 8 2 , 1 3 7
k m il s t d , 103, 108
KA^AT^R, 134
K A N T U R . 8'9*.91
kanun. 3
K a p l u c a , 1 6 , bk. Kabluca
kapu (stanbul, h km merkezi), 28, 29,
101
kar m u n itmek. 78
kar !!^ ^mak. 9. 23, 66, 35
KA$1^^^,63
K A ^ l ^ ^ 1 ^ ( !!^rm Bayezid
olu), 56
KARA RU S T E M .28
Kara-Bodanler, 129
ki'^ler. 15
Kavak
D u z 1 a s 1 , 23
K A A ALP. 8
kaydn grmek, 34, 54, 62, 71
kayk. 14.28
Kayse-, 25, 1 3 2 ; - Rum. 89. 123
157
DZN
K a y s e r i , 4 1 , 1 0 3 ; -sanca, 135
KAYTU^, ^
Kaynrm
y o l, 42
ksss ve batrklar. 86
iiisssier, 98
iclamalc. 46. 5^
kazanlar, 14
k a ^ - ^ simn. 93, 137
^ . 8
kaz-y mibrem. 98
kzl somaki, 06
KIZIL
kebe. 31
117 .
'9 0 - 11. 11 ,
118; -1ar, 115 ,1 0 1 .1 0 3 .8 0 , 8 2 . 9 7 .
kemerler, 14. 15
K I R M I H A L . 102
kiseler. 136
kerameti z h olmak, 68
K O C A ^ IZ I R , 81
K o c a c k v i l y e t i , 82
Koca-ili.17,18
K es tel
konak, 4 5 , 6 8 , 1 3 8
konuklam ak/konukuk, 7. 133
K O N U R A L P GA Z, 17
K i l i , 1 4 1 ; -kal-as. 131
tekvur, 16
;' ; , , ,:- , ,.
97-100,107,108
kethda, 63; -lk, 74. ayrca bk. mahalle
ve ulCt'eciler
kl. 5, 6. 15. 25. 26, 43, 99, 100. 101; ekm ek. 29. 37, 45; -koymak, 24. 83.
119: -kuat^ak. 68; -1ar. 116; -ur^ak.
13 .1 7 . 3 0 . 6 8 . 1 1 7
klcna y e i olmak. 26
kldan geir^ek. 117. 123. 124. 127.
'- 100
K p a k , 90, 91
K 1 r a t o V a ve m a'denleri, 35
krgunlar. 83
krlan asker. 83
K r m c r i s i , 129
Krna.90
K r e h r . 55,63
K tsas 'l-Enhiy, 89
K A DE SPOT , 75
K o n r a p a - i l i , 17, 18
K o n u . 6 3 : -hisar, 63
K o n y a , 5, 6. 9. 1 1 , 4 1 , 6 3 ; -halk. 41; ova$, 63
K o 125 ^
kor ^ l 141 .
K o r o n , 38; - k a ra s . 138
Ko s- . 8
2
.3 4 ,3 3 , , bk. Ks-ova
K O S T A K T IN , 95, 103, 104, 105, 107,
114, 116. 117, 122, 124, 125
K o s t a n t i n belerinn eceresi:
Kanattr ibn ilyan ibn larkl ibn
Istefan ibn Mihail ibn Kostatin ibn
Yorgi ibn I^akl ibn ilyan ibn
Ko$tantin ibn Kir Mihal ibn Terenclefil
ibn lyan ibn istefan ibn Mihail ibn
Kanatur ibn ^u z a n tin ibn Yanko ibn
Madyan ibn A m lk ibn rem ibn vaz
ibn S m i b n N h , 124
K o s t a n t i n tekvur. 1 16, 122. 123
158
K o s t a n t i n i y y e (stanbul), 8. 35. 40,
56, 85, 86, 90, 91, 95, 96, 99-105, 116,
1 1 7 ,1 1 ^ -1 2 7 ,1 2 9 -1 3 3 ,1 3 5 ,1 3 6
koyun bigi boazlam ak, 67
kuluk vakti, 37
k o y u n la r , 9 7 , 110
k u y ru k ly ld u z. 76, 125
kuyular kazm ak. 44
kll r e ris i, 117
kftehor, 51
klhan. 1^^
km ler, 110
kkeler, 127
kreki, 139
Kprihisar,lI.I2
k a r i l e r , 127
Krt, 4 5 ,5 4 :- le r ,
42
C O R A IM E L IK , 5 9 ,6 1
krlie urm ak, 59
K S E M IH A L , 16
Laclar
a r u s (E dirne'de), 134
Ltin, 79,
' , .
^2, 9 0 .9 9 , 1
K u d s . 107
Ki"
Kh-I
E l b r z . 87
K h - K a f , 8 7 , 106
: : , ,
L Z -O L l. 3 4 .6 1 .7 8 ,8 4
L Z-O LI D E SP O T . 78, 84
leng; -T im r, 42
leker dirm ek, 70
levh. 9 2 ,9 6 ; -le r,9 2
kullk art, 91
Lih,
l i ^ n , lim on, 21
livta itm ek, 32
kum kum a, 96
k u rk u a k lu la r. 120
K ur 3 6 .9 2 ,4
kurbaa, 60; -pir^ek, 60
9 9 ,1 0 0 ; -t y ife s i,8 2 ,9 0
L O K M A N H E K M ,9 6
L U T P E Y G A M B E R ,9 8
<
kurun dkm ek. 110
ku"r ? h ASAN,7
K U R T U B . 124
M
m a'm r itm ek, 16, 63. 99-104, 125; klm ak. 8; -olm ak. 63. 93. 115
m a m rlk. 125
DZN
159
IVled y i n . 114
meded, 26;
- ,
138; -gndermek. 24
Medne.9l.ll5
Mednetii'l-Kahr.85.122.bk.
Galaia
medrese. 35. 96, 1- ;131 .13 er, 18. 3?
iviedye.141
M E H D , 13?
i \ 4 e k k e , 45, 91,118
me k d iki aka resm (almak), 41
menreler, 8 0 , 9 3 . 1 3 9
nensb, 35
Menkb,l29
. ; -ler.
m em le^ e -i Loristan, 96
M e n t e e , 75; -lekeri, 47
M E N T E E - O G L I .4 2 . 47, 52
menzil, 36, 96
m ahbb olanlar. 38
mahbs, !28
M A H M U D B E . 78
M A H M U D P A A (vezir), 126-129
makm- D n g h , 96
M e r i , 2 2 . 27 ;-su y , 28
mermer, 87, 106, 108, 109; -direk, 1 19; direkler, 106, 107, 110; -dzmek
sa n at. 106
m erm er m a'deni, 87
m o r r h s 'a ti , 9 3 , 130
M E R V A N b n H A K E M , 123
, .
. -
A k s , 89
100
MEVL..'\NA H A Y D A R (dnimend). 65
MEVL.ANA H U S R E V (kad-asker). 79
M E V L A N A Y IG E N .32
m e /, r - r k. 9
V 1 E Z ID B 1 |C } . 77
M E Z I D - 0 ( LI M E Z I D B E G . 77
D izii
1 60
9?
^' 135 .132 .103 .96 ,91 -;-erisi. 45;elisi. 1 3 ; - s l a
1
3
7
-sultan) erisi. 45
m i'm r. 1 12. 139 ; -1ar. 139. bk. benn
M i d i l i / M i d i 11 , 138, 139;cez?res126 . ;-kal' as . 138
M U H A M M E D M U S T A F A . ^0.
M u ht es ih d k k n
.136 .132 .4 2 134
.;
nuhlesibler, 74
mkata'l. 142
(Edirne'de),
miltl^, 138
MII I A l - O L A L I 8 130 .
' 11- - ) BAI-I^l BF. 61
M IH A L -O L I S 'F
FR BF. 135
M11-1A1,-GGLI M U H A M M E D BEG. 59.
mihrb. 106. 107
mil. 97. 98. 102, 107; -ler. 93, 94, 103.
M U H A M M E D BE, 63
M l R E ( E n a k b e i ) . 57
Misini
M E Y Y E D -O L I (kad-askcr). 141
mhendis, 104, 108
k a l s 1,27
nlzemel, 38
mndiler, 81
M o s k o s , 90
mrid. 64
msellem, 67; -1er, 67
1 38 . ( ; -kalas. 138
mhr urmak, 56
n'al^bir. II
M SL M . 122
42 1 1 1'
11 ,.A M M 1. 47. 48. 56. 59-66. 68.
M U 'i/i\4MED II. 76. 77. 79, 81. 82. 84121 .118 .116 . [ - ) 0 ,
N
nacak. 40; -iar. 40
nakz- ahd ibls iidir. 73
nme. 42; -1er. 82. 85. 9 L 126, 127. 133.
M U H A M M E D dni, 18
161
D Z N
naz.ar itmek. 92
nedm. 6 3 ;-lik . 39
Osman beleri, .^
O S M A N l-:i.Eni ( ' . - ! 1 bci), 71
O S M A N Ga\ZI. 6. 8-12, !(. 36. 125
O S M A N ilin AF FA N . 115
- m. 8(). 82
O s m a n l u , 6 3 . 7 1 , 7 2 . 7 ^ 7 6 . 79.
)). 138
G T E Y H A N .9
olciizler. 85
M E R (lalife). 56
M E R BE (Turlan B e-o lu ).l28
M E R ^ A BD L A Z Z , 122
N i d e . 78
O M E R l A B D U L M E L l K . 123
M E R ^ A ^ ? A B , ^
M E R i b n M E Y Y E . 45
O
ocak syndrm ek. 52
od dmek. 134. 137; -a gark eylemek.
122; -a tapmak. 95; -urmak, 27. 46, 59.
62. 78. 83. 127. 137; -a yanm ak. 81.
1 3 1 ;-y ak !iak .^].]0 2
(>d siiynmek- 1 14
o!anlr. 28. 57. 63; -devinnek. 28. bk.
hb. m ahbb olanlar
O u z . 5; -tryil'esi. 8, 9
ok, 117. )
m r San soldurmak. 58
m.rgeLrmel<.97
tii. 141
te yaka (Rumeli taraf). 20. 2 1
z b e k . 132
zni bilmeyene bildirmek, 75
p
pdih destr. 131
pdih kul ^ pdih kul-(,)^!. I 12
O k u . 63
o k (olancukiar. 52; -ca )lanlar, 53
ord (ordu) yeri. 72
PAA YIILI 35
pekeler/pkcler. 9 . 141:
a m ar. 57
peygamberlik. 8 6 . 1 1 5
peyken okl. 26
1 62
D Z N
p i r z e n , 96
Prevdi,61,79
Phtunnsr, 90
PLI.36, 37
Pulya
k a l a s 1.130
Rumler, 9
R u m - i l i , 20, 2 1 , 2 9 , 46, 54. 56, 57, 596 3 , 6 9 , 7 3 , 7 5 , 125-127, 133, 137, 13^,
141; -akncs. 131; -beleri, 61, 69; eri.si, 30, 7 7 . 1 3 1 . 132. 134, 135, 137;
-lekeri, 127. 1 3 3 ; -taifesi. 128; ve
Anatol erisi. 78
^.
rhibler, 107
R A H M N C Z I. 17
raht u bngh, 26, 72
R A M A Z A N -O G L . 140
rv. 1 1 ,9 9 , 104. 11 7; -16 ^ , 2 4 . 2 9 .2 3 ,
11 0.124,13?
R^ ^- i l l 134 ,0 ^ ,6 9 .6 7 . ;-le^. 60
Ruml, 135
R STE M .73
R S TE M N E R M N , 133
riisvy eylemek. 68
rsvylk itmek,
118
rehn, 3 56 .
remil ilmi, 49
rengn hrller. 1 10
s at-i
Z hal,
131
]esm, 41
sagrak si'mek, 51
rzklar. 141
r l yet eylemek. 59
R o d o s . 116; - k a fa s , 130
S A L S A L ( D a l 100 . 1
SM-svr, 133
s a n at, 106
63
S i m a v u n a kads , ^ : B E D R E D D IN . 59; -E Y H
B E D R E D D IN . 63, 64, 65
: , ( . , , , , , ,
S i n o b , 1 2 5 , b k . Sinab
SAVCI (Saruyat), 10
sazlk, 12
S a z l u - d e r e , 67, 143
sebke altun, 107
; : :
siph, 33, 66
,.
secdeghlar, 97
sekbanba, 141
S i v r i h i s a r . 55, 62, 63
selmete kmak. 72
sofiler, 64, 65
S e v e r i n , 79
SO K R A T , 95
solaklar, 40
S e m e n d i r e , 7 7 ,8 4 ,1 2 5 ,1 3 3 ,1 4 1
srlar, 110
sla itmek, 141
somaki mermer, 87
somaki m erm er m a'deni, 87
son pe^iman[lk] fayda etmez, 57
sonunu ^i^ f'ikr etm emek, 38
S d i 1 i, 6
S t k , 17
S r f lekeri. 29, 33
SO Y Z E-O G L I, 136
Srf
s n d u (Srp Snd), 29
st^atut^ak, 16
silihdar, 131
$i!!vr!,6l
S i m a v u n a kads, 62
!64
*^
S L E Y M A N ibn A B D U L L A H . 122
S L E Y M A N i b n A B D L M E L I K , 122
E YH EFEND. 34
S L E Y M A N ? A A ( belcrbei). 17.
ikyet.
4 1 ; -. 119
imr-zen. 19
SLEY'M AN P E Y G A M B E R . 20. 86, 88,
89. 106. 1 0 7 . 1 1 0 ; -taht. 94
> 1 ]. 79
; : : ; , : ' . . .,
H S M A L , 141
E D D A D . 88, 8 9 . 1 0 0
E H A B E O n iN PA A (Rumeli
belerbeisi). 77
ehirl.6 6, 101
e h r - i E d r e n e . 134
Y k d u . 30, 31
D i 7. i
T a ra b U .s.9 0
trc itmek, 17
165
.(/
T e b r i z . 140. 141
tebsile-, 134
tnr,' 39, 1 1^; -Elieri. 1^, 57. 132; i'ledirmck. 18; -virmek. 64
T M U R HAN. 40. 42, 43. 45. 46. 47, 4955. 63; - k 4 8
.4 6 .! ;-laraclan. 43;
-yasa. 44
T i n i r l i s a n . 16
T IR M IZ l. !24
o ^
'
1 11
a, 27
TOGAN. 8
T o k a t , 62, 68, 127
T O K -T E M U R .8
' : . :,,
derm ek, 72; -lar. 71. 79. 82. 85. .2 6
129. 135. 138; - l a r d k m e k , 85; 1 kunak. 84. 138; -ta . 72; -unnak,
8 3 ; - l a r y a d r m a k . 138
tedbr ehli. 66
T o p h a n e , 136
) !a- k l
torlak. 64
.129 .128 .8 0 ,
t e k t rm a k , 3 6
T O R L A K HU K E M A L, ()4
tovcalar. to\Tica. 65. 69
tekebbrlik. 87
T e k e - i l i . 4 1 , 7 1 . 7 3 . 139, 140
TEKL-OLI askeri, 71
tekke. 18
T e k v u r B a l a d 1.119
TOZAK. 8
! e k v u r a N i r . 3t)
' T e m l k 2 0 . 87
: '.
terslik. 21
t e s b h , te h il, t e v b e v e 9$ ! , .
T U R G U D A L P . 12. 16
rURGU'D-OGLI. 133
11. 26
66
T U R H A N BE (u be^i), 76. 78
T U R S U N FAKIH, 11
cretler, 1)0
yz hcreler (A yasofya evresinde).
; ; .
()?
, 8..2 2
trki karmak. 76
er aylk. 112
lker, 9 7
T r k i s t a n . 90; -vilyeti, 87
m m halk, 3 1 , 3 2 ; -kavm, 32
T ii r k l e r , 2 8 , 1 1 8 . 1 1 9
s k d a r , 142
skfl yenieri, 143
u
u, 31; -bei. 28; -beleri. 76, 82;
-beglii, 29
u^urlaym dn tutmak. 88
ulem, 36, 115, 121, 124; ve suleh. 133;
-lar, 36
ulu aa. 3 I ; -bayram. 33; -beler. 68; cm i'. 19 (znik'te). 45. 46 (am'da); dnimend. 65; -gaz, 137; -gzi, 6,
10; -ha. 107; -kasr, I 19; -keiisa. 95,
104. 105, 108; -kei. 118; -mil. 94; pdih. 10. 86. 89
1 b a d, 16. 20. 68; -kprsi, 68
ulufe, 62, 1 12; -arturmak. 81; -C, 143; iler kethds, 140
ulular. 109, 110, 117, 119, 124, 136, 141;
ve limler, 38
U M U R ^ (T em rta-o lu ), 67
u n g u r s. 48, 79, ^0. 82, 90. 91, 94,
99, 100. 101, 129. 130; -elisi. 133; kral. 35. 7 8 .1 2 6 ; -seferi. 1 37 ;vilayeti. 77, 8 9 , 9 9 . 100, 101. 103. 126.
130. 137
urganlar, 85
u ry n d crv . 15
ustriablar, 93
U ^ B E b n ^ A f l E ' E , 115
uz lam ak 137, 140
U ZUN H A AN . 127. l28;-^]-dus], 128;
-lekeri. 128;-sngun. 128
V
V a r d a r - o v a s . 32; -yenicesi. ^
V a r s a k , 26. 135;-beleri. 133
vatan dutmak, 10; -idinmek. 108
V e n e d i k . 1 3 8 ; -beleri. 139
Vlk kz. 77; -ol. 3 6 ; - 1 kz. 51
V i d i n . 35,61
vilyet-i devletller, 74
Habe.91;-Marib,95;O s m a n , 52; - R m. 87, 94. 95; R u s , 90
V i r a n c a , 20
V i z e , 133
Y A - K U B E L E B ] , 3 0 , 33, .34
YFES, 8
<
124
A ? R! b n LYAN, 124
yama. 12. 27. 45, 46. 61. 81, 86, 125,
127-129, 134. 136, 138, 140. 142; ve
taln. 82. 130, 132, 139
YAH-OLI (Ungurus elisi), 133
167
Y A H U L , 18
Y A ^ Y A b n A E l . 123
' : ' h a b e r, , 3 7
Y A U Y A PA A. 137
yrtc canavarlar, 99
yil almak, 94
yir yzi gzine teng olmak, 25
k h i s a r
yourt, 49
I,
63
yoldalk itmek, 78
y om itmek, 128
Y O R G I I 1 5 , 116, 117, 123
Y O R G U PAA, 76
ymak kum, 109
Y u n a n !kimleri, 95; -rul:^anlar, 100
yas itmek, 13
yasak, 43; -itmek, 3 9 , 4 5 ; -U, 41
Yunanler, 87
Y A S I K b n G K ALP, 8
yay (aa yay), 137
yaya, 67, 82; -b a , 142; -balar, 142; -
yazmak, 19
y a y a k o l m a k , 137
yayan. 7 1 , ^ 3
Y a y a , 126; -hisar, 126; -kal'as, 126
yaylak ve sulak, 10
Y U N U S PA A, 141
Y U S U P 1 2 7
, ^
yazc, 112
yelken amak, 86
yemin eylemek, 105
Y eni-ba142,143^
e n i - c m i (stanbul'da), 111,113
Y e n i - c m i (Edirne'de), 77
zrlk itmek. 80
Zeb-,95. 96
ZL, 73
Z E K E R IY Y A P E Y G A M B E R , 106
z e l z e l e , 9 8 , 130
zelzele (stanbul byk depremi,
915/1509). 139
zemheri vakti,78
z en b e rek o k . 120
zenberekler, 80. 82, 128
zencir. 7 2 , 1 1 9 ; -1er. 96
,' , : ,
Z E Y N L -A R A B , 124
168
D Z N
n itmek, 32
ii 7,eL-er olmak, 3 1 . 8 1 . 9 8
zrhlar. 82
^ - 1 . cebel, cevenlii 79 , '
ytet itmek. 84
yrelgrh, 121 ,117 .5
.;" '
1
' " . '
^
'
'
'
'
- - ,
-
. -
' ' 1 .
1
< '*
^/
'
' '
- ' '
' > , -
*
' -
' - ' ' '
'
1
- ;
^ - '- < '
*-' '-
' / ' .
>
'
- -
'' ' -
'' 1
'
<
'
^ ' '
" /
^ ^
^ ^
- '; -
^ !
^' '
< _, ;
--
' ^ j
^,
^
-
'' ; '
^ '
<
' <
. . <-;
1 -
l y L l L
^ ^ .
-
1 1
'
) - )
' * - / ' ^
, ^
1
'
'
'
^ ^ ^ ^
>
;
' '
<
'
. > /' ^
' '* '* ^
' ' ^
1
-
- -
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
, '
' v
^ .
: . ,, ^ .
: ' -
< 1 '
- ' -
' -
' ^ _ > A
< '.
'
' - .
'
' '
- ' ' - ^ ^
' ^'- '
1 1 .
- '
* ' *
- *
- -- .
< ^ *
- *
\ '
' ' % 4 -
(
*
<
*
' * -
' I ^,'
- .
^
^ ^ < ^ ^
- - - ' ^ ^
' -
'-
<
'. >*
1- ' '-
( - >
'
^ ; 1
. ' '
. '
' -
, . _
-' 1
' '
^ ^ ^
1 ? ,
'
' < -
; . '
. ^ ^ ^
'
1 ^ !
1 ^
:'
. ^ \
\ ' 1
'
- '
' - ,
./
'
^ ^ .
- 4 ' <'
% , .
< .
.
< ' .
' ' ' ''' ' '
_ ^ 1 . <
' . .
^ '
'
- 3
^ ^ ^,.
'- - ^ /
' '
'
'
'
'
'^--
^ -
- '
< '
'
^^
* ^^ '. <^^ ^
- < ' < '
1 1
< ' ;
'
- t
^ ^ ^
1 \ 1 4
^
^ ^
' ,
1
/ \ %
1 1
'
'<
' ^ -
'
Li . /
'
'
'
^
' '
-.-
'
^ 0 '
4 |
' '
' > -
-
1 < ]
.
, /
:
^ *- 1
' - <
^
'
/ ^
. "~ / - ' - .
^
* -
- ' 1 * - *
- - ^ - ^^^
' * - - .
' - ,
' -
'
^ '
! . - ^ ^
< 1>
1 ;
} ,'
<- <-
,
'
, \ \ \^
^ ^ <
!
* ^ ^
< 1
<- (
&
1 1 4
- - <
. --
/ '
'<
' \
^ ? ^ ^ ^ v t '
.-
. .
,
1
.
.
^ ^ ^ ^ ^
- !
_
" - <
^ <
'
/ '
- < * ..
. . <-<" : ' '' -
( ^, . ' '- , '
' . - <
, - '
'
- ' -<.
' *
'_
^ ^ ^
'
'
' >
* *--
^ ^^ .
< ^ ^ < ^
1
^ " ^
'
^^
^
^ * ^.
^ ^
! ^ y
"4
- ^
^^^
! 4
:
^ ^
^ ^
1
=
<
' ^ |
^ . ^ '
-
' ^
' '
-a
3 1
^
-
= ^
' 1
1
0
^ *
1"
0 ^ 1
(
| \
^ '
} <
'
^ |
" 5
" ! ^
'
^ ^
. 1
'
' '\
< \ ^
6 ^
^ .
^ >
^ . ^
^}
^ \ ^ ;
'
<
< > ^
la
'
[ \ .
^'
.
< 1 1
^ )
4 )^ :
"
0
^ ^ < ^ ^
^\
4 ^ ^ *
' ,
. ^
^ < *
1 ^
^ ^
4:
^^
- V -
1 -- )
.
'
^ 1
*'
| \
*
^
<
] \
'
\ ' ^
^
>
>
11
^o ^ 4 A ^ c ^
<
|
' ;--
(
1 1
^ ^
<
^ >
'
> '
'^ /
>
/.
0
> 1! -
| -
..
"
,
* . .
\ 1
; )
#
^
\ ^ .
:
! .
^ ^5
'
:
'
\
\ ' 1
^ <
^
1 ^
'
^
"
'
3' % ^
^ ^
> ^
^ 1
0
'
;
\
-
<
, ,
* '
^
. <
\ ^ .
^ \
'
, '
.
( 3
^
'
' '
<-.
-
)
^^ '
. ; ^ - 4
4
0
7
' - 1 4
* ^
< ^ \
: ^
1#
1 ^
^ 7
- ' -
. ^/
; [
'
0
.
* -
/
'.
^ - ^
^ ^
'
)
^ <
) _
! ^ ^ ^ ^ ^ -
: .
^
' '
! 4
*
*
- < 1
!
^
^
^ < ^
' ?
\^
4 \ > )
^
^
"
. 0
^
' ;
;
^ /
4
,:
</
'
! ?. V -
. 3 0
- -
\.
. " \ */
'
'
^
!
<
4
<
^ '
1 1 "
1
^
"
^ .
^:
^
0 ^
. ; : : ;
<
<
'
: ^
^
^ ^
^ %
'
* ^
'
' !
;
=
>
; %
^ 4
.
.
^
) ^ ,
^ ^ ^
'
; (
^ ;
'
'
'
' - - -
^' ^ ^
* \ \
! * 0 \ * 4 [ )
<
1
^ ^ -
'
-
.
^
^
6
^ ^
'
|
^ 4 - <
^
]
^
-. < . ^
'
- - ^ - <
"
'' ^
'
' _ -
, -
'
'
4
.
1 )
'5
'
'
*
<
, ^
!] 1
1) '\
'
| 1
[
^
^ -
^ _
^
^
^ ^
( ^
1(
: , ; .
^ ^|
^4
'
<
.
..
' -
, .
. .
. :
_.
;
^ '
; ] ,
"
^^
^ ^ 1
*
!'
[ ]
' *
'
^ | '
)..
^ ^ ^
] |
'
3
. ' ^ ^
^ ^ ^
^ ^
'
'
4
.
^ ^
^ \ \
1 )
)
' 1 '
|
jJ
^ ^ .
4
\
^
) ] ^ \ ]
\ ^
'
' \ ^
\ 3
^ U
\
J
t
( ^ ( ^
'
:
\ \' \
\ 1 : -' 1 ) < . . \!/- : '
< ( ( )
%
-
. ^
^ .
' t
.
;;
1 ' ^
. , , . .
^ 1
/
'
'
,
.. ^
' ' 4
4
^ ^
\
.
'
"
> ^
-^ \. ' \ .
\ 5
1 \
< [ \
!*
1 .
^ , (
< 1
3
5 4)
| % '
- * 1
5 ^ ^ ^
. f ^ } ' "/
^ ^ " ^
^ 7
^^
^ ^
^
4 4
-<
^ 4
\ 0
^'
! ^ ^ 1
^
4
< |
' , - - ^ #
;; ; . <
,
1 '
' .
^ )
' 0
; : ) ;
. ^
"
^ 1
*.
^ ^ \ <
(
; %
'
'
)
* ^
-
'
'
*
'
.
^ '
) 4 )
<
*
'*
- ' '
'
'
)
1) ^
1
. .
-
^ \
!
'
'
^ -
^
^
> \ 4 \0 ^ '
4 )
-3 /
1
' ?
^ ' 0
^
^ 1
1
;
[ ^ -
^
* ^ :
1 ,
^
^ ^
^
^
' 7
^ <
\ ^
'
^
'
[
^
% )
"'
"
f e
^
^
^^
1
.
-
!4
<
^
^
^
' .
1 9
^ ;
-'
)
*
4 . -
' ^
>
<
< (
< 1 \ 1
' .
'
^ _ . 1
^
-
A ' lr 4 I
; \ . \ ' '
\
\ / \
^
: ;
;
1
>?
1 !
!
\
'.
; ;
< ^
'
^
'
( ^
^
"
|
'
* .
4 4 ^
\ ^
^
' \ - : ' :
\
1
1
'> / ^ ' ^ : ") : /
- ' ! ^- \
'
>
: (
-
' } . ^' \ : \ \ 7 1
- ' ^ .
-^ ^1
0 '
< 4
( 1
}
)
/
-
1 1 ^ \
# ^
>
<
'
'
^
. .
1 ^
^ )
' ' -
'
^^.
1
0
1 ^
1
^ ^ ^
'
1^
* *
'
^ '
<1
^ ^ ^ ^
- .
. "
'
<
' - < 4
'^
.
? ^
*
\ \ )^
1.
.
^ ^
; ^
'
( 4
^ :
t
<
- '
5
^'
^ ^ 4
"^ ^^
1 (
' !1(1 .
'
^
^ 0
< '
/
.
; ]
'
\ ^
^ ^
;\
'
;7
) ^
. >>'-.
: ". > .
4 ^
*
}
-
/
>
. ^
\
* '-'' . :* ^'.
' . >
' <
\ 0 0
-.^
* <
>
^)1 '
> )
3
. ^
\
<
' *
' 1
" ^ (
^*
,b
" \
^ 1
.
3
1
^ <
'
& 1
,
. ^
)
';
\ .
- ' '
<
\
^ \*
^ W U J J
1
3
^*
/ ;
< )
. ^
)
) ^ \
>
<
' )
^
) *
'
^\
!^
^ %
4
. 4
! (
"
> '
<
; .'
^ ) 4
41 0^
'' . '' . .
^ '-
'
?
1.',.
\
" "
'
\ '14 \ ^
? 1,
> > )
1
(0"
-
________________________
#|
-
. ^-
^
'
'
%
\
- 0
0
- \
- '
*
"
' ^ :
\\'
\ ; . :; 1
* ^
^ ^ . ^
^
'
!
"
^
4 ^
<
1
<
"
*
4 ^ 1 "^"
7
' '
-'
< >
'
' ;
\
1
^
'
^
6
!::
' \ . . . : . 1 ' ^
. - 1
. .
- ^
'
' ,
1
1
'
>
/>
? ; 1 / /
^ .
11
1
4
1
1
: ^
|
^
^ 4
^ 1
|<
^. 1
^
. -
^
7
^~ <
'
^
(
-
. - 1
<. ^ ^0
.1 ^
^-^ 4
f .
. > . : '^ / 1 ': ."- 1' ) - -. :;
* <
)
>
^ ^
> ^ .
|
] 1
^^ ^
3"0
| ^
^ ^0 -
'
# 1 ,
'
<
; ^
; ' - !
; ;
'
4<:>'
^
.
$
} ^
'
. < :
.. . ^
#
* ''
\ ;
:
!
^
11
^
*-
-( ' ^
^ ^ ^
^ ' ^
^
. - ' , ;. .
' . , . . . , . . -.!'-. , :- I
'
1 ^
! ^
, .
|
'-
. '
^ *
1
"
\ - - ! .% >] : ' '. \' ;
' ,
\ 1
^
^
-
0 *
.
'
!
) 0
''
'
'
^ '; .
4
0
' *,
"
^ /
^^ ^
>
- . ^
.
.
1'^
"'
''
^
;
^ ^
. ^
>
:4:'}
4' :\:
'
1'
'' 4
." : . -
<
^
.
*
1 -
: : -
\ . :
^'
"
. . .
^
;
'
- ;
;^ ;[
: 1
.
'
^ .
5
- .
'
^ ^ '
| \
<
_
.
^
> 4
> 1
' ^
\ \ ^ ^
0
^ ^
>
'
1
) '
^ ^
% '
.
'
-\ \
'1
1
1
"
<
* ^
^^1
^^ )
;i
'
'
'
}
'
; :
' . '' . -
'
*
'! ; - ^^
-
'
: ^
-
' .
1
^
"
-
'
1 {
-; _
\
'
< , L * . r r r .
<
< \
:' - -
: ' :'
'
\5
1;;
| )
<)1
1
' ^
- ~ -
1 ' '
'
1
'
^ ^
-^ ,
1
<
0 ^
' ^
1' <
" ^
! ^
->1
OL
- -
-
)
^ \
' \ ;
'
^
' '
'
'
.
^
^ ^
^
::
< ^
') -
>
)
( \
^
-^
^ ^ ^ ^ ^
<
^ )
> ^
|)
>
*
' ) 1 ^ ) \ ^
<
-- - : - -
; * ^
" ^
>^ ^
\
\
!
;^
^ ^
^
"
" ^ ^
'^-
4"
^ ^
^^
'
} ^)
^
'
^
^ ^
3^ ,
\3
^ v^r'
^
.- .
.. . , .
'
^
0 ^ ^
^
^ ^
^
!
^
?*
1
1
\ ;
'
' 1
^
1
'
^
1
^ ^^ ^ ^
',.
1*
>
<
'
) 1
- ^
''
" ^
<
^'1
:.[
'
'
^
'
) ^1\
^
|^'
%|
; '
;
,
^^ "
<
1
" "
' - ^
'
^ . ^ .
>/
'
^
"^
"3
"
'
' ^
} ..
'
" ' 0
. 1 - : ' .1 ; - .
^
]
-!1
^
' : : 'i " ) r \ "
'
.
: . . .
...
^
!
1
' ^-
:
i i
<
<
!
^
!^>
\ 1 '
1 1 ^ .:
. | !
^ >
**:\:-
^ !
>
^ )
" ' ^*
''
4
|
.
'/%.^>:
( J j
4||1
^(|
*
%
" <^
1
' '/<
>
1
(-\
^ 1'
1
'
- 1
<
|[\
^
= 11
^ 1
!^
"
' -
^.
.
'
*4
^ ^
.\
.
'
.'
'
:
'
1
' ^'
% )
. '' .
1 ^
"
'
^ 1
> '
! - \
'
"
^4
0
\ ;
'-
^-
0 ^^
4
> \
! 4
>
; '
^c
^
((
> < .
: / . ; /
,ra
<"
0
1 0)
'4
^
' ^
\::
' : . '
. - . ' ': - : .
''' . ' \ - :
"
) [^ ) ^
4
'
^
. \*'' :.' > 7'-
'
\
'
<
]
.
" ^
'
\
^
^ 4
^ ; ^
#
^
1
^^
<
'
^'
'
M I
1
<
'
!
^
^ )
.: '>
'7
((
^
(
? . .
' . .
;3 |
..
'
//
. .
. . .
>
1
'
)!
'
. 4^
<
(^
<(
; \
^^ ^
.
''[!
' !
0 ) (
^ 1
(
^ ^' ^ |
< '
<
^ ?
^
<
^ (
\'
0
1 0'^
'
'
1^ 4
1 ^
>
^
; ^
'
: "
0 ^ ^ ^
<
'
.*1 0
"
^
'
>
. |
<
1 ) ^ (
'
)
*
))
5
'
< 0
:;
^
'
\
;
:\ .\ . _ .- - - : ' - . : ; :
^
)
^
4
^ ^ ! ^
" 0
^^
(^
\
!
\ [
' ^-
$ ^
\ '^ ^
^ t J
'
'
; |
< 1: 4
\ ^
^ )
* .
^
01
'
~
" "
'
'
>
' '
' 1
^ 5
< 1 ' ) \
-
^
\
}
\ >
\
0
? '
i g I i t
3
| ' 1
'' :
' 7
"
^ ^'
*
1^ 1
!
/*
< 1
,
;
"^]
^
1
'
.- %
;
)
. . . :
'
>\ !
>
1 '
-
'
-
^
*- ' ^
$1
)
'
'
/
. . - '^ -
'
.-'" '
\ "
^'
'
1 ^
-
: (:
'
1 \ \
, '
^ )
.'
'4
; .
^
-
:
4
^ ^
^ *^
* 1
1
;
: * ^ ^
^ , ,1
: )
|
|
;\
!
:
: |
- ^
! : \
^ .
;| > |-
|
\ *
; '
. / >
> )
< ^
: ;
1
-
1\
^
\1-
1 [ ^ -
-
^
\
'
]
[' )
< ' -
'
;
] ^ ^ .
r
: :
'
|'
^ ^
3
1 ':
!
: 1
^
|
(1995), s. 249-259.
21. II. Bayezid D evri K ro n o lo jis i-O ru f Bey T a rih in e G ^re- , Bir, IV
(1995), s. 153-72.
22. Oru Bey Tarihi ile Trke Anonim
likiye D air , Bir, V (1995), s. 117-125.
K ro n ikle r Arasndaki
Kelle
(1299-1490),
!^^.
N.
O ztiirk,
(Tarih
31. II. Bayezid Devri ?^^^lar) , TDTD, Say! 151 (1999), s. 29-31 ^
32. Osnanl Taril Yazcl zerine , Ostnanl/Bilim, Ankara 1999,
V III, 247-256.
33. OsmanlIlarda H ukuk Sistemi ^ ^ y ^ u la n ^ , Sleym an D em irel
niversitesi Fen-Edehiyat Fakltesi Sosyal Bilim ler Dergisi, Say; 4 (1999),
s. 43-53.
34. elebi M ehm ede Saltanat Yolunu Aan Olay: amurlu-ova
Sava , Trk Kiiltiirii incelem eleri D ergisi (TKD), T (2000), s. 51-66.
35. Deiik Y nleriyle Fatih Sultan Mehmed (stanbul'un Fethi nin
547. Yldnm Mnasebetiyle), TDTD, Say: 161 (2000), s. 51-56.
36. Erken Os^anl Vekayinmelerinde Y er isim lerinin i n! s :
M alkara rn e i . Uluslararas Osmanl Tarihi Sem pozyum u Bildirileri,
zid ir, 8-9 Nisan 1999, $. 1-23.
37. Osnanl ilim ve K lt r Hayatndaki n e m li Gelimeler (1421-
OsmanlIdan
Hogr
rn e k le ri , anakkale
O nsekiz M art