Anonim Osmanlı Kroniği (1299-1512) Necdet Öztürk

Anonim
OSMANLI KRON
(1299-1512)
M erhum Hocam,
Prof. Dr. H akk D ursun Y IL D IZ m
aziz hatrasna...
Anonim
OSMANLI KRON
(1299-1512J
H azrlayan
Prof. Dr. Necdet ZTRK
T R K D N Y A S I A R A T IR M A L A R I V A K F I
stanbul - 2000
Bu Eser,
Bakanlar 20.7.1980 >- < tarih ve 8/1307 sayl
Kararyla, kanul yararna hizmet verdii kabul edilerek.
Vergi ayt! tannm olan,
TURK DNYASI ARATIRMALARI VAK FI'nn Yaymdr.
^' hakk, mahfuzdur.
TURK DNYASI ARATIRMALARI V A K F rn n
Msaadesi olmakszn tamamen, ksên veya herhangi
bir deiiklik yaplarak, iktibas edilemez.
:H aberlem e
Trk Dnyas Aratrmalar Vakf
I^.K. 94 Aksaray / STANBUL
T el : ll 1) )/ . [ 18 33
ISBN :975,-49S - 150-7

M ill ^ No: 2()0()-34-Y-0147-2()l
SUN U
O sn a n l D e v l e t i n in k u ru lu u n u n 700. y l s e b e b iy le y a p la n g e n i
la c im li y a y n la r i in d e g e n ta r ih ile r im iz e k a y n a a in m e im k n
v e re n bu t r e s e r le r n e m ta m a k ta d r. V akfm z, ilk o la r a k e r iy e
s ic ille r i e n v a n te r in i ve m o d e rn h u k u k ta s n ifle r in e g re e r iy e s ic ille rin d e n s e m e h k m le r i, b ir m h im in e d e fte rin i, h k m d e fte r in i
n e r e d e r e k b u s a h a d a n e m li h iz m e tle r ifa etm itir. A n c a k b u h izm e tle r h i b ir z a m a n y e te r li d e ild ir. T a rih im iz i k e n d i k a y n a k la r m z la k e n d im iz in y a z m a s iin a r iv le r e g ir e n le r in s a y s n o a ltm a k
m e c b u r iy e tin d e y iz . D i e r ta ra fta n R u s a ve i n c e d e y a z l k a y n a k la ra b iz z a t in e c e k e le m a n la r n y e ti m e s i d e o k n em ta m a k ta d r.
B u n u n iin T a r ih ilik m e sle i ilim d a lla r i in d e k i k s z l n d e n
k u r tu lm a l, g e n le r im iz c e s a d e c e b ir r e tm e n lik " o la r a k d e e rle n d ir ilm e k te n k a rlm a l, k a r k e k il ve iz g ile r in z m n d e n
b a la y a r a k d e rin ta h lil ve s e n te z le r i b a a r a b ile c e k b e y in g c y k s e k in s a n la r g e r e k tir d i i k a b u l ed ilm e lid ir. A s ln d a T r k D i l i n in d e
in s a n g c ih tiy a c a y n m a h iy e tte d ir.
Prof. Dr. N ecdet ZTRK, o k u y u c u la r m za ve a ra trm a c la rm z a y a ln z ta rih s a h a sn d a re tti i b ilg ile ri deil, ta r ih k a y n a k la r da
s u n a r a k h iz m e t eden, b eyin g c y k s e k k y m e tli b ir ilim a d a m m zd r.
V a kfm z y a y n la r a ra sn d a ka n h e r iki g u ru b a g ir e n e se r le rin e bu
Idtabn d a e k le m e im k n b u lm u o lm a m zd a n d o la y g u r u r d u y m a k tayz.
P ro f Dr. Turan YAZGAN
NDEKLER
S U N U ...........................................................................................................
N D E K L E R ..........................................................................................
VII
N S Z ........................................................................................................
IX
B B L Y O G R A F Y A .................................................................................
XIII
K I S A L T M A L A R .....................................................................................
XVIII
G R ............................................................................................................
XIX
. II. Bayezid Devri Siyas Tarihine Genel Bir Bak ...............
XIX
2. II. Bayezid Devri OsmanlI Tariil Yazcl ..........................
XXIII
A. Yazan Bilinen Tarihler
XXV
. k P aa-zad e................................................................................
XXV
2. Oru b. d i l ......................................................................................
XXVI
3. Mevln Melmed N e r ................................................................
^^V II
4. K v m ................................................................................................
XXVII
5. Mehmed b. Hac Hall l-K o n e v ................................................
XXVIII
6. Bayatl Mahmd-ol H a a n ........................................................
XXVIII
7. K e m a l .................................................................................................
XXVIII
8. B ih i t.................................................................................................
XXX
9. Mevln Rh e l e b i ......................................................................
XXX
VllI
i in d e k ile r
B. Yazan B ilinm eyen Tarihler:

. Tevrih-i l-i Osnanlar (anonim )....................................
a) M itevas
XXXI
XXXI!
b) Dil zellikleri
XXXIV
c) K a y n ak lar
XXXV
)Kaynak D e erleri
XXXVI
e) Trkiye Ktphanelerindeki Nshalar .......................

c . OsmanlI K ronii (anonim ): M e t i n
11
3-143
1. î^r-i Mlk-i l-i O s n a n
2. Tevrih-i l-i Osman ve Gazavt -1 n ................................
3. Ksas-I G z iy a n
4. Hurc- Er-trl
5. Hz Sebeb-i T e lf-i Kitb ...................................................
6. Osman Gzi Devri (1 2 9 9 -1 3 2 4 )
10
7. Orhan G^z Devri (1 3 ^ 4 -1 3 ^ ^ )
8. I. Murad Devri (1 3 6 2 -1 3 8 9 )
24
9. Yldrm Bayezid Devri (1389-1402) ....................................
34
10. Fetret Devri (14 02 -1 4 1 3 )
56
1 I . ^ l e b i Mehmed Devri (1413-1421) ...............62
.................
12. II. Murad Devri (142 1 -1 4 5 1 )
66
13. II. M ehmed Devri (1 45 1 -1 4 8 1 )
85
14. istanbl ê Ayasofyann Tarihesi ve Yeniden inas .......
86
15. II. Bayezid Devri (1481-1512) .130

Di ^ i n .
........... ...........................
145-168
OsmanlIlarda tarih yazcl, OsmanlI devletinin kuruluu (1299) ile

birlikte balam deildir. Dolaysyla kurulutan, ^ . yzyln balarna
kadar olan dnemde, Trke yazlm herhangi bir tarih kaynana sahip
deiliz. ^ [ . yzyl OsmanlI tarihinden sz eden ilk Trke eser, air
A hm ednin (. !412) Isketder-me's\n\n sonuna eklemi olduu manzum
Dsitfi- Tevrih-i MlCk-i l-i Osman'\Av. Daha sonra yazlan kimi
tarihlere kaynaklk ettii bilinen Yahi Fakihin M enkh-nne's] ise ne
yazk ki bugn ort^d^ yoktur.
II. ^lu r^d n saltanat devri (1421-1451), Trk kltrnn gelimeye
balad, o rm a n l tarihiliinin temellerimin atld bir dnene olarak kabul
edilir. Bu devirde, Farsa ve Arapadan tercme yoluyla Trk kltrne
kapandrlan eserler yannda, Osnanl tarihini konu edinen killi eserler de
yazln^tr. Bunlar, kronolojik bir dzen ierisinde olaylarn ok ksa olarak
anlatld, orijinal ekilleriyle elimize geen Tarih-i Takvimler (Saray
Takvimleri) ile Fetil-nme ve Gaz.avat-ime trnden eserlerdir.
Fethet devri (1402-1413) hari tutulursa, tarih sahnesine kndan
itibaren Anadolu ve Rumeli yakasnda snrlar srekli genileyen ve aym
zamanda kurumlaan Osmanl devletinin tarihinin yazlm^sma kar duyulan
ilgi, devletin g ve kuvvet kazanmasna paralel olarak gelime gstermi,
bunun sonucu olarak Fatih Sultan Mehmed devrinde (1451-14^1) Osmanl
tarihinin temel yerh kaynaklar ortaya m a y a balamtr. Envernin
Aydm-oullar tarihi ile Os nl tarihini anlatan manzum Diistur-nmeW,
^krullahn, iinde Osmanl tarihinin de yer ald ârsâ bir dnya tarihi
olan Behcetiit-tevril', ârantanl Nianc Mehmed Paanm Arapa
yazd Osmanl Sultanlar Tarihi ve Turdun B eyin Tarih-i E h l-Feth' bu
dnemde yazlmllardr.
Fatih dnenmi, Osnânl dnya devletinin kurulduu, 11 , kltr ve
sanatta Osmanl R n e s a n s n n yaand parlak bir devir olmutur. Fatihten
sonra olu 11. Bay^îd ânmamnda (]4^1-1512) da ilnîn deiik dallarnda
ilerlemeler devam etmi, zellikle sistematik bir biinmde gelime gsteren
tarih
Necdel
yazcl ,
rabet
gren
ZTRK
ilim le r
arasn d a
e d in m i tir. B y le c e , X V . y ^ z y id a sa !a^
tarih ili i, d in v e
k en d in e
sekin
b ir
yer
b ir z e m in e t rt an O s m a n lI
m ^ s b e t ilim lerle k a r la ^ trla m a y a e a k l d e ,
stelik
k e n d i s i n i y e n i l e y e r e k d e v l e t i n y k l n a k a d a r g e l i m e s i n i s r d r m v e 1
e s e r v e rm itir.
II.
Bayezid devrinde imanl tarihini, devletin kuruluundan mellifin
bulunduu zaâna k^dar getiren, genel aak padiahlarn siyas? v^ asker
"
' ' ' eitim, salk ve ssy^l hizmete ^neli^ olarak yaptrdklar
kuruml^r anlatan, toplumun deiik kiililerine, yani saray evresine, asker
z iireye ve halka hitabeden, pek ok tarih eser! yazlmtr. Bu tr eserler
genel olarak Tevr'h-i l-i Osman ad ile literatre geililerdir. k ?aazade, ^ e ^ r ve ru Bey gibi oka bilinen tarihilerin eserleri yannda,
kimler tara^mân yazld bilinmeyen anonim T evrih-i /-/ O sm anlar da bu
yzylda ortaya kmtr.
Kk farkllklar dnda genelde birbirlerine benzeyen, yurt ii ve
dnda pek ok nshas bulunan anonii eski o rm an l kronikleri, her trl
sanat endiesinden uzak, ^ . yfzylm âde ^rkesiyle yazlmlardr.
N sha saylarnn okluuna baklrsa, o devirde bu tr popler tarihlere
byk bir ilgi gsterildii ve zevkle okunduu anlalm adadr. 11. Bayezid
devrinde, snanl hanedannn tarihinin yazlasma kar duyulan ilgi
zirveye ulam, kkl bir gelenee dnen bu ît tarih yazm, XVI.
yzylda da ksmen devam etmi, daha sonraki yzyln Olmalarnda ise yerini
r^s^ tarihilie, yani v a k a-nUvis\\Q terk etmitir
O sm anlI
tarih in in
te m ^ l
y erli
k a y n ak la rm
esas
itib ariy le
ariv
m z e n e s ile k t p h a n e malzemesi te k i l e t m e k t e d i r . N e ^ k i, o r m a n l
d e v l e t i n i n ilk iki y z y l l k t a r i h i iin a r i v k a y n a k l a r y o k d e n e c e k k a d a r
^zd r. O y z d e n , b ir o k e k s ik lik le rin e ve o ld u k a g e b ir d n e m d e y a z l^
a ma
ram en,
ad
geen
y z y lla r
kapsam an
O sm anlI
tarih in in
y a z ] l n n a, b t n k r o n i k l e r a n ^ k a y n a k d e e r i n d e d i r l e r .
Anonim Tevrih-i l-i Osmanlar deiik bakmlardan kaynak olma

zelliine sahiptirler. Beyliin kurulup ylyla ilgili ok nemli bir kayd,
Bizans tarihleri yannda anonim tevrihlerde de buluyoruz. Nitekim,
nsz
XI
Osmanl beylii ile Bizans devleti arasnda meydana gelen Koyunhisar

(Bapheus) savana (27 Temmuz ^ ^ ] ) dair an nim tevrillerde verilen
bilgilerin, ada Bizans tarihisi Paclymeresin anlattklaryla rttiiiinii
gryoruz. Rumeli ^tili ^ a z i Sleyman Paann vasiyeti ve lmnden
sonra meydana gelen gelimelerle ilgili anonimlerde, yazar bilinen
tarillerde yer alnayan geni bilgiler bulunmaktadr. Anonim kroniklerin pek
ounun harekeli oluu, Osmanl tarihinin zellikle ilk dnemlerine dîr
kimi yer ve ahs isimlerinin doru olarak tespitinde ar^trelar^ byk bir
kolaylk salamaktadr, ^ a h a da nemlisi anonim tev^rihler, yazarlar
bihnen tarihlerdeki rivayet boluklarn doldurmalar ve kimi ^ r k l bilgiler
vermeleri yannda, yazldklar 11. Bayezid dnemi tarihi iin de husus! bir
deer tarlar. Ayrca Trk dili aratrclar ynnden de ilgi ekici
olduklarm belirtmek gerekir.
Anonim Tevrih-i l-i O sm an\w \a ilgili bugn elimizde F, ^ i e s e nin
yaynlad metin bulunnaktadr. Giese A noninrne benzer bir yazma
Topkap Saray Mzesi ^tphaneînde bulunmaktadr. Biz, yayma esas
olarak bu nshay aldk ve ^ksik yerlerini îeê metni ile tamamladk. Trl
yararlar olaca dncesiyle orijinal metni, eviri cetnin sonunda vermeyi
uygun bulduk, izine, nietinde geen yer ve ahs isinlerinin yan sra ok
sayda terini, êyim ^b. kelimeyi dahil ettik.
Osmanl devletin! eitli ynleriyle inceleyen aratrmalar zellikle son
yllarda byk bir younluk kazanmtr. phesiz bu aratrmalarn her biri,
byk bir siyas birikim ve parlak bir hogr medeniyet! miras brakm
olan Osmanl devlet!nin daha iyi anlalmasna nemi! lde k^tk
s^lama^tadn-. Ortaya konulan bu almann da bu trden bir yarar
olacan umarm. Bu eser!n yayna hazrlan esnasnda karlatm teknik
kim!
problemlerin
giderilmesinde
yardmlarm
grdm
deerli
mesleâ . Recep Ahshalya, eviri metni batan sona okuma
inceliini gsteren bilgin arkadam o. r. Mustafa
âalinê; kitabn
basmm gerekletiren Trk Dnyas Ara.prmalar V a kffn m deerli balkan
?rot'. . Turan Yazgana ve J^//'al^nlarna ok teekkr ederim.
s.
A c b a d e m /s ta n b u l-2 0 Q 0
P ro f. D r. N e c d e t Z T R K
BBLYOGRAFYA
AHMED, skender-nm e, nceleme-Tipkbasm, . n v e r nr., Ankara
1983.
A ^ ^ ^ Y , Haan, Behit Ahmed Sinan elebi , DA, VI (1992).
ANHEGGER, Robert, Mehmed b. Hac Halil l-Kunevnin Tarih-i l-i
O sm an, Tarih Dergisi, Say 3-4 (1952).
, Trk Edebiyatnda Austosbcei
Trkiyat M ecmuas, IX (1951).
ile
Karnca
Hikyesi,
, Seltinnme Mellifi Keml, Trk D ili ve Edebiyat Dergisi,

IV /4(1952).
IK PAA-ZADE, Tevrih-i l-i Osman, nr. l Bey, stanbul 1332.
, n^r. F. Giese, Die altosm anische Chronik des k Paa-zade,
Leipzig 1929, Osnaburg 19?2.
, nr.
. N. Atsz, OsmanlI Tarihleri 1, stanbul
1949.
nr. N. Atsz, A kP a a -o lu Tarihi, stanbul 1970.

B ADADLI SMAL PAA, H ediyyet l-rifn, E sm l-M ellifn ve
s r l-Musannifn, I, stanbul 1951.
B AYAFLI M AHM U D-OLU H A S ^ ^ , Cm- Cem -yn (sad. Krz^lu
Eal^rettin, Atszn Osmanl Tarihleri I de). stanbul 1949.
FTOLU, N. Atsz, Osmanl Tarihine il TaMimler, 1, stanbul 1961.
DANM END, i. H^mi, zahl Osmanl Tarihi K ronolojisi, 1, V, stanbul
1971.
GIESE, F., D ie altosm anischen anonym en Chroniken, Teil I, Breslau 1922
{Tevrh-i l-i Osman, haz. N. Azamat, stanbul 1992); (Teil II,
Ubersetzung, Leipzig 1925.
[GNALTAY], M. ., Islm da Tarih ve M verrihler, stanbul 1339.
B ^ - KEM L, Tevrih-i l-i Osman, //. Defter, haz. . Turan, Ankara
1957.
NALCIK, Halil, Osmanl Tarihine Tplu Bir Bak, O sm anl/Siyaset, I,
Ankara 1999.
XIV
N ecdet
2.TOK
KTP ELEB, K fu z -zunn an es m il-ktiibi v e l-fiinn, II. stanbul

1943.
KEM AL, Seltn-nne, i . . Ktphanesi Trke Yazmalar nr. 331.
KREUTEL, Richard F., D er from m e Sultan Bayezid die Geschichte seiner
H errschaft (1481-1512) nach den altosnanischen des Oru und
anonym us H anivaldanus, Viyana 1978.
, H aniw aldanus A n o n im ine Gre Sultan Bayezid-i Vel (14811512), ev. N. ztrk, stanbul 997.
K ! $ ^ L ^ , H. Joachim, Einige Bemerkungen zur Eroberung Kilias und
dur^ die Trken
(1484) {=Beitrage zur
Sdosteuropa-Forschung. Anlasslich des
1. Internationalen
Balkanologenkongress in Sofi 26. V III bi^ 1.1^. 1966).
- - -, Betrachtungen ber die Flottenpolitik Sultan Bayezids II. ,
Saeculum , XX, Mnchen 1969 (ev. H. j. Kissling, ikinei Sultan
Bayezidin Deniz Politikas zerine Dnceler (1481-1512), Trk
Kltr, y i v u (1969).
KIVM, Fetihnm e-i Sultan Mehned, haz. F. âbinger, stanbul 1955.
KPRL, M. Fuad, Osm anh im paratorluu m m Kuruluu, Ankara 1972.
M ENAGE, V. L., N esh rs H istory / the Ottomans, the sources and
developm ent o f the text, SOAS, Landon Oriental Series !. 16,
Oxford niversity Press, London 1964.
, On the recensions o f U r u j s History o f Ottomans, Bulletin o f the

School o f Oriental and African Studies, XX X ( London 1967).
Another text of ^ r u ^ 's Ottoman Chronicle , D er slam, XLVII
(Berlin 1971).
, Sultan II. M uradn Yllklar, Tarih Dergisi, Say 32 (1983).

M EHM ED, K itb- Cihn-nm, I-II, nr. F. R. Unat-M. A.
Kymen, Ankara 1987
nr. F. Taeschner, Cihn-niim, I-II, Leipzig 191955 ,1 .
nr. M. A. Kymen, N er Tarihi, I-II, Ankara 1988.

NANCI M EH M ED ?A A , Karamanl, Osmanl Sultanlar Tarihi ( e v . .
H. KonyalI, Atszn Osmanl T arihleriV de), stanbul 1949.
OR U
b. DL, Tevrih-i l-i Osman, n^r. F. Babinger, Die

frhosm anische Jahrhcher des Uru (Quellen des islamische
Schriftuns, Hannover 1925; a. mlf, N achtrag zu den
friihosm anischen Jahrbchern des Urudsch, BerichTigungen und
Verbesserungen, Hannover 1926.
, n^r. Atsz, Oru Bey Tarihi, istanbnl 1972.
ZCAN, Abdlkadir, kpaazde, DA, IV.

ZERGN, ^ K., Rh, A, IX.
ZTRK, Necdet, stanbul Arêolo]! Mzeleri Ktphanesindeki Tarih
Yazmalar, Trk Dnyas Aratrm alar, Say 63 (19^9).
, e n i Bir Anonim Tevrih-i l-i Osman Nshas ve Bir
Dzeltme, Prof. Dr. H akk Dursun Yldz Arm aan, Ankara
1995.

, II. Bayezid Devri Kronolojisi-rMf B ey Tarihine Gre-, Bir, r v

(1995).
II. Bayezid Devri Tarihlilerinden ^ a r a K e m ^ l , Prof. Dr. Fikret
Ilta n aSO. D oum Yl Arm aan (sta-H [!niversitesi Edebiyat
Fakltesi Ortaa Tarihi Anabilim Dal), ftanbul 1995.
, Oru Bey Tarihi ile Trke Anonim Kronikler Arasmdaki
likiye Dair, 5 > ,V ( I9 9 6 ).
, A nonim Tevrih-i l-i Osman'larn Kaynak Deerler! Hakknda ,

XII. Trk Tarih Kongresi, Ankara 1994.
Erken Osmanl ekaînmelerinde Yer isimlerinin imls:
Malkara rnei, Uluslararas Osmanl Tarihi Sem pozyum u
B ildirileri", zmir, 8-1^ Nisan 1999.
XVI
NecdetZTRK
RUH ELEB, RCh Trihi {RChi Trihi Oxford ^^^!, Deerlendirme,

Metnin yeni iarflere ^ îri$ i. Tpk basm ile birlikte), haz. Y.
Ycel-H. E. Cengiz, Ankara 1992.
STEINHERR-BELDECEANU, ., Un legs peux du chroniqueur Uruj,
Blletin o f the School o f Oriental and African StLidies, XXXIII
(London 1970).
AHN, llan-EMECEN, Feridun, //. Bayezid D nem ine A it 906/1501
Tarihli Ahkm Defteri, stanbul 1994.
eyhnin Hiisrev rini (nceleme-Metin), l)az. K. Timurta, stanbul 1963.
TEKNDA, elâbeddin, alkulu Baba Tekeli isyan. Belgelerle Trk
Tarihi Dergisi, 1/3 (1967).
, II. Bayezidin l m Meselesi, Tarih Dergisi, Say 24 (197^).
, Ner , 4 , IX.
Tevrih-i l-i Osman (anonim) Nshalar:

] ihtid-i Tevrih-i l-i Osman, i. . Merk. Ktp. TY. ibnleiiin nr. 3202.
2. Tevrih-i l-i Osman, i. . Merkez Ktp. TY. nr. 3704.
. Tevrih-i l-i Osman, Sleymaniye Ktp. Vehbi Efendi nr. 1233.
6. Tevrih-i l-i Osman, Sleymaniye Ktp. Hsrev Paa nr. 386.
7. Tevrih-i l-i Osman, Sleymaniye Ktp. Ayasofya nr. 3018.
8. Tevrih-i l-i Osman, Sleymaniye Ktp. Fatih nr. 4206.
9. Tevrih-i l-i Osman, Sleymaniye Ktp. Ayasofya nr. 270. .
10. Tevrih-i l-i Osman, Millet Ktp. Ali Emh'i, Tarih nr. 144.
1 1. Tevrih-i l-i Osman, Millet Ktp. Ali Emri, Tarih nr. 1 l . 9 .
12. Tevrih-i l-i Osman, Arkeoloji Mzeleri Ktp. nr. 1331.
13. Tevrih-i T Osman, Arkeoloji Mzeleri Ktp. nr. 376.
14. Tevrih-i l-i Osman, Arkeoloji Mzeleri Ktp. nr. 383.
15. Tevrih-i l-i Osman, Topkap Saray Mzesi Ktp. Rean nr. 1101.
16. Tevrih-i l-i Osman, Atatrk Ktp. ^ Cevdet K-255.

17. Tevrih-i Al-i Osman, Bursa Arkeoloji Mzesi Ktp. E. 50-643/
Sleymaniye Ktp. Mikrofilm Arivi . 1427.
8
. Tevrih-i l-i Osman, Trk Tarih Kr Ktp. nr. 41.
19. Tevrih-i l-i Osman, Trk Tar ^!Kurumu Ktp. nr. 85.
20. Hz K ithab- Tevrih- l-i Osman, Tr^ Tariil Kurumu Ktp. nr. 17 .
2 - Tevrih- l-i Osman, Sleymaniye Ktp. Mikrofilm Arivi nr. 2765.
22. Tevrih-i l-i Osman, Topkap Saray Mzesi Ktp. Revan nr. 1 100.
23. Zikr-i M iilk-i l-i Osman, Topkap Saray Mzesi Ktp., Sultan
Mehmed Read ve Tiryal Hanm Ktp. nr. 700.
TURAN, Osman, stanbul un Fethinden n c e Yazhn.^ Tarihi Takvimler,
Ankara 1984.
TURAN, ., Bayezid II , D A, V, stanbul 1992.
UNAT, F. Rît, Oru b. dil, A, IX.
U ^ U N ^ A R ^ l ^ l , . Hakk, Deerli Vezr ^ e d ik Al^med Paa 11. Bayezid
Tarafndan Niin Katledildi?, Belleten, XXIX/1 15 (1965).

, OsmanlI Tarihi, II, Ankara 1975 .
YERASM OS, Stefanos, Trk M etinlerinde K ostantiniye

Efsaneleri, stanbul 1993.
ve Ayasofya
YINAN, M. H., A lt^ e d Paa, lA, I.

Y USUF b. ABDULLAH, Bizans Sylenceleriyle Osmanl Turihi(Trh-i l-i
Osmn), liaz. E. Sevinli, izidir 1997.
K I S A L T M A L A R
a. mlf,
b.
ayn mellif
beyit
bl<.
baknz
ev.
eviren
DA
Trkiye D iyanet Vakf slm A nsiklopedisi
Ef.
Efendi
haz.
hazrlayan, hazrlayanlar
slm Ansiklopedisi
stanbul niversitesi
kr.
karlatrnz
Ktp.
Ktphanesi
nr.
numara
nr.
nereden, neri
lm
s.
sayfa
sad.
sadeletiren
TD
Tarih Dergisi
TY.
Trke Yazmalar
vb.
ve benzeri, ve bunun bi
vd.
ve devam
vdd.
ve devamnn devam
/. //. B a yezid D evri Siyas Tarihine GeneJ B ir Bak

29 Mays I453te stanbulu fethederek Bizans im paratorluuna s n
vermi ve byiece, Trk v^ dnya tarihinde yeni bir devir am, otuz yl
sren saltanatnda pek ok seferi bizzat idare etmi, bunlarn hemen
hepsinden baar ile dnm, dnya devleti seviyesine ykselttii devletini
dar, asker, mal vb. bakmdan tekilatlandrm, ilim ve sanat ehlin!
himaye ve tevik ederek Osmanl kltr hayatnn gelimesine byk
katklarda bulunmu olan ?atih ûlt^n Mehmed, yen! bir sefere ktsnda 3
Mays I 4 s r d e niden vefat etti. Onun hayatta kalan iki olundan otuz
yandaki ehzade Bayezid Am asyada, ondan on bir ya kk olan kardei
ehzade Cem Sultan ise K onyada v^li idiler.
Bu iki kardeten Bayezid yahut Bayezid-i Vel savatan ok bara
nêyilli idi. Mtevaz bir kiilie sahipti. Felsefeye dkn olup geili
'
"
faaliyetlerin! ku y severd!. Genliinde serbest bir hayat
srd halde hklidarlmda ibadete ve hayr ilerine ynelmiti, d olgun
yzl, ne sert ne de korku veren grnl, ] ankol!k, hurafeye inanan ve
ruhen tembel idi. Ta oymacl ile gm ilemek ve tornalamak gibi el
sanatlaryla ura na tan zevk alrd. Astroloji ve teolo]! ile srekli egul
ohrdu ve iyi bir oku idi. ^ z u n yllardan beri arap imekten vazgemi ve
tamamen mazbut bir hayat srmeye z^n gsteriliti. ehzadelik yllarndan
itibaren evresine zankann mehur sanat ve ilim erbabm toplayarak
kendisini yetitirmeye almt, ^ ^ n zamanda air lan Bayezid iirlerinde
A dl mahlasn kullanrd. Hat sanatnda olduka yetenekliydi. stanbul,
Amasya, dirne, Osmanck, Geyve ve âruhanda salk, sosyal ve eitim
hizmetlerine ynelik
y ptm t r .
pek
ok
cami,
medrese,
hastahane
imaret
, R. F. K reutel, H ani\valdcuns A n o n im i'n e G re S ultan B ayezid-i '/ ( I 4 S - I 5 1 2 ) .

(ev. N. z t rk . stanbul 1997, s. ^11 vdd.; . T uran. Bayezid l", DA, , 234-238,
XX
Necdet Z TRK
Fatih Sultan M ehmed lmez devletin ileî elen!e i, A m asyada

![ n n byk ehzade Bayezidi stanbula davet ettiler. Ancak, sadaret
koltuunda oturan siyaset ve devlet adam, ayn zamanda bildin bir tarihli
olan âram an! Nianc Mehmed ?aa. Cem Sultan tahta gemesi iin
gizliden gizliye tevik ediyordu. Durumu renen yenieriler vezirizam
Tahtakalede feci ekilde katlettiler (4 Mays 14^1). Maktul vezirin rakibi
stanbul muhafz ishak ?aa, bakentte huzur ve gveni yeniden kurâk ve
ehzade C eîn, ihtimalden uzak olmayan taht gasp teebbsne engel
olma^ iin, Bayezid stanbula ulancaya âdar henz on yandaki olu
Korkut elebiyi saltanat nibi olarak tahta oturttu. A m asyadan hareket
ed^n yeni hkmdar ancak 19 Mays I481de stanbula ulaabildi, ^ k iyi
yetien ve edebi kiilii ile tannan Cem ûlt^n, saltanat ele geirmekte
kararl grnyordu,
gzden Bayezid, tahta kar kmaz babasndan
devrald siyas, al? ve sosyal problemlerin yannda kardei C em in,
lkenin btnl^n tehdit eden isyan hareket! ile on drt yl boyunca
uraâk morunda kald. Balangta, sn nl devletinin i meselesi gibi
grnen bu isyan hareketi, daha sonra Avrupa devletlerinin de ie
karnâs^la milletleraras bir boyut kazand.
II. Bayezidin saltanat devrinde geni apta fetih hareketlerine

giriilmedii, sadece daha nceki statkonun korunduuna dair yaygn bir
dnce sz konusudur. Onun saltanat dnemi, babas Fatih Sultan
Mehmed, olu a v u z Sultan êlim ve torunu Kanun? Sultan Sleyman
devrinin gz kaiiatrc baarlar ile zellikle siyas? ve askeri tarih
noktasndan karlatrldnda, byle bir grn doruluunu tartmaya
bile gerek yoktur. Ancak, kendi zaian ve artlar iinde dnldnde 11.
Bayezidin hi de baarsn bir padiah olmad grlr, babas Fatih
Sultan M ehm edin lkeye kazandrd topraklara az da olsa yeni topraklar
katt gibi, izledii aklc politikalar sadesinde, devrald sosyal ve iktisat?
glklerin stesinden gelnêyi de baard, ite, 1 1 bir politika izleyerek
toplumda huzur ve bar salad. Bylece, kendisinden sonra iktidara
gelecek padiahlara Douda ve Batda yeni fetihler yapmalarna uygun bir
ortan^ brakm oldu.
Baz devlet ileri gelenleri, kardei Cem Sultann saltanat ele geirme
tehlikesine kar B ayezid'e stanbuldan a)/r!namasn zetlediler. Ancak
bu sylenenlere aldr etêyerek Bodan/Kara-Bodan (M oldavya)a
kar ya^tZ ilk seferini baar ile tamamlad (1484). Bu seferin sonunda,
âraden izin kuzeybatsndaki ^ ili ^ Akkerman gibi nl i liman ehirleri
smanl topraklarna katld. Bu suretle Moldavya ticaret yolu ele
geirildii gibi, d enedikle ak denizlerde rekabet edebilmek iin,
kurulmas art^ kanlâz olan deni^ filosunda yer alacak gemilerin
yapmnda
kullanlacak
kereste
Karpatlardan
salanabilecekti^.
Macaristanla, âtih zamannda balayan sava durumu Bayezid dneminde
de karlkl aknlar biillinde devam etti. Bosna ve ^ e n e d i k e kar yaplan
aknlarda ne^li baarlar elde edildi. Gneyde Men^luklara kar^ Anadoluhuriye smr blgesinin denetildi ve ôroslard^n karlan keresteyi ele
geirmek iin alt yl boyunca s rdertlen savalar, her iki tarafa hemen
hibir yarar salanmad ve geici bir st're iin de olsa 1491 baryla
ukurova blgesindeki bu savalara son verildi. !. B^yezidin takip ettii
d politikann nem! bakmndan hi phesiz en dikkate deer
gelimelerden bir! de Rusya ve Endls ile ilk kez diplomatik iliki
kurulnmu lgasdr.
ehzade Cem Sultann 1495te srgnde !ken lnm ile Bayezid
kendilini biraz daha serbest hissetti. Devletin ykseliinin sadece kara
ordusuyla deil, ayn zamanda kuvvetli bir deniz gcnn de deveê
sokulmasyla mmkn olacam gren Bayezid bu amala, manevra
yetenei yksek bir deniz filosu kurdu, înmi tarihilere gre OsmanlI
devletinin bir deniz politikas izlenmesi gerektiini ilk kavrayan padiah 11.
Bayezid olmutur . Padiahn, btn teknik almalarla bizzat ilgilenmesi,
phesiz OsmanlI deniz gcnn yararna olmutur. Onun, ^ ili ve
- H. . . K issling. E inige B em erkungen zur E roberung K ilias Lid A qkerm m 's clurch
die T rken (1484) (=Beitrage -.ur Sdosleuropa-Forschn;^. Anlas.slich des
.
Internationalen Balkanologenkongres.s in Sofi 26.VIII. bis 1966 . ^ . ) , s. 331-338.
H. . Kis.sling, "B etracitungen die Flottenpolitik Sultan B ayezids II. ,
Saeculn. XX , M nchen 6 ( ev. H. . K issling, "kinci Sultan B ayezidin ^ e n iz
P olitikas zerine D n celer (1481-1512). Trk Kltr, V II/84 (1 6 ) , s. 8
6
) .
XXII
Necdet Z TRK
Akkerman seferlerinde hazr dklm toplarn gemilerle sava alanma

evkini emretmesi, zamana kadar iitilmemi îr yenilikti. Bu deniz
filosunun kurulmas sayesinde denizcilikte potansiyel îr g olan
end!klire kar^ baarl seferler yapld ve iki yl gibi ksa bir sre
ilerisinde, 1499/1500, jnebaht/Eynebaht (Lepanto), ^ o d o n . Koron ve
h a v a rin gibi liman e ilei fethedildi. Arnavutluktaki Dra (Durozzo) da
kaybeden (1502) d e n e d ik OsmanlIlarla bar yanak zorunda lald ( 503).
Kim! tarihilerce, olduundan daha baarsz bir padiah olarak
tantlmaya allan II. Bayezidin izle i !deniz politikalar sayesinde,
Osmanl devletinin Dou Ukdenizdeki hkimiyetinin temelleri daha o
zaman atlm oluyordu. dar n kanizn amn ve brokrasinin daha dzenli
ve verimli ilemesi iîn divn kaytlarnn onun zanânnd^ titizlikle
tutulduu ve bunlarn dah^ sonraki benzerlerine rnek tekil ettii
a lnakt d
.
smanl devletinde 1500 ylndan sonra meydana gelen i gelimeler,
d^t^ Safev devlet! ile olan anlaâzlk ve bu devletin kurucusu ah
!sn^îlin An^doltda yrtt propaganda faaliyeti, adamlarndan
ahkulu'nun Tekeli ve Antalya yresinde kard isyan hareket! (151])
Bayezide kar yaplan tenktlerin aa kmasna yol at. Onun, b t n
yetkilerini verirlerine devretmesi, devlet ileriyle ilgilenêêsi, yall ve
mkris hastal dolaysyla sefer idare edemeyecek durumda olmas,
zellikle tafradaki ynetieilerin ve brokratlarn halka kt davranmalar,
keyf vergi koyalar veya ievcut vergilerin oranlarn y ksel ele ! tenkit
edilen konularn banda geliyordu.
II. Bayezidin, yerine ehzade Ahm edi geirime abalar, bu konuda
baz vezirlerle grerek onlai'd^n yard^ ve destek talep etmesi. Trabzon
valisi ehzade Selim ve onu destekleyen yenieriler tarafndan tepkiyle
karlam^^tn-. Baba-oul arasndaki Uraky savam (1511) her ne
1. alin-F. Em ecen. //. B a y e :k l D nem ine '/ 90 6 /1 5 0 ! Tarihli A hkm D efleri
( 1 9 9 4 ) , Gi ri , s. X V v d .
- . Tekinda. ahkLi Baba 'lak eli isyan". B elgelerle Trk Tarihi D ergisi. 1/3
(1967), .s. 34-39.
GI-'
XXIII
kadar ^^!! kaybetti ise de, bu olay onun saltanat ôiunu kapatmaya
yetmedi. Bu gelimeler f(^^rine, yenierilerde hararetle desteklenen Yavuz
Sultan Selim e, babas tarafmdan btn hkmranlk yetkileri devredildi. II.
Bayezid d oldu u yer olan Dim etokaya giderken yolda vefat etti (1512)\
2. //. B ayezid D evri Osmanl ^ '/? Yazcl^
. T ekinda. II. Bayeziclin l m M eselesi", 7D , ^ ^ ! (1970), s. 1-6.

O sm anlI tarihileri ve eserleri ile Ttirk tarih yazrcrl hakknda genel lara^ bk.
N ecip Asm [Y azksz], "O sm anl T arihnvsleri ve M verrih leri', TO EM . 1 ( 10 ) , s. 41-52;
^n rsa l M ehm ed Tahir, O sm anl A'Iellifleri. I-llI, stanbul 1334. 133^. 1343 (sad. A. F.
Y avz-t. zen, I-lll. stanbLil 1972. 17 ;F. Babinger. D ie G eschichtssclreiher der
O sm anen / ihre \Verke. L eipzig 1927 (ev. c . ^ O sm anl Tarih Yazarlar ve Eserleri.
A nkara 2 ^ 9 ;) K prlzde M. Fuad. ( sna T arihileri". TM . II (1928), s. 564-.S65; A.
K urat. Mizansn Son ve O s^^nllarn lk I'arihileri. T rklerin I4 4 6 'd a M o ray haraca
'
ait B izans ve O sm anl-T tirk kaynaklarnda verilen m na tn ^nkayeêsi.
TM . 111 (I93.) , s. 185-206; II. N am k O rkn, l'rk la rih in in Y azl Kaynaklar, r
D ergisi, Say 50 ( 1937), s. 146-147; a. mli', l' rk T arihinin liltsal l<.aynaklar|. r
D ergisi, Say 53 (1937), s, 21-23; N. T evfik, A 7 /Isr Tarihileri (b^slâ^]^ êznniyet tezi,
1. (). M erk. Ktp., tez nr. 143). Ist^nbtl 1932; (. n e m , XVII. Yiizyhn O rtasna K adar
O sm anl Trk T arihiliine G enel B ir B ak (baslm am m ezuniyet tezi, 1. IJ. M erk. Ktp.. tez
nr. 345). stanbul 1937; M. II. Y m an. "'I'anzim attan M erutiyete K adar B izde T arihilik".
Tanzim at /. stanbul 1940, s. 573-595; o . F. K prl. T arih K aynak O larak X IV '' ^ .
A srlara A it Baz Trk M enakhlar (dolvtora tezi). stanbul 1951; stanbul M. Sertolu,
O snanl T arihinin K aynaklar H akknda ^ a z D nceler. 1955) ^ ^ ! ) . s. 145-154; H.
nalck. T he Rise o fO tto m a n H istoriography , H sinrias o f t he M iddle E st (L ondra 1962).
s. 152-167; I. K afesolu, Tarih ilm i ê B izde 'fa rih ilik , TD. X III/17-18 (1962), s. 1-16; >.
T ekinda. O sm anl 'l'arih Y azcl". B elleten. X X X 'V /!40 (1971). s. 655-663; a. mir.
"
Tarih E nstits D ergisi (TE D ), 1 (1970), s. 215-230; A. Uur. "S elim n am eler . A F D . XX II (197^), s. 367-380; . Severcan. S leym annm eler".
O sm anh/B ilim (A nkara 1999). V lll. 301-317; . L. M enage. "O sm anl T arihiliinin
B alangc", ev. s. z b a ra n . TED. IX (9 7 8 ), s. 227-^40; N. G yn. "T arihiliim izin
D n , F elsefe K urum u Sem inerleri. A nkara 1977, s. 240-244; M. O rhan B ayrak. O sm anl
?// Yazarlar. stanbul 1982; B. Y cdiyldz. ada T arihilik", Tre D ergisi. A nkara
1984, s. 34-37; z. T oprak, T rki.ve'de ada Tarihilik (1 9 08-1970)", Y. O zkaya,
"Osmanl Dnem i in Askeri T arih K aynaklar". B irinci A skeri Tarih Sem ineri B ildirileri.
A nkara 1983. I. 95-102; Trkiye de Sosyal B ilim ler A ratrm alarnn G eliim i. A nkara 1986,
s, 4 3 1-438; M. 1 akirolu. "M em leketim izde Toplu ! 1 ] alm alar". Tarih ve Toplum .
Y I 6 (1987). V II/38, 40 (1987); B. K ftôlu. " yi n vi ". / XIII (1988). s. 271-287;
N. zti'k. " X . Yzyl O sntanl 'l'arihiieri ve Fserleri". Trk D nyas Tarih D ergisi
(TD TD ), Say 25 (1989); a. mlf. "X V I. Yzyl O snanl Tarihileri ^'e E serleri", TD TD . Say
26 (1989); a. mlf. "X V II. Y zyl O sm anl T arihileri ve Eserleri". 1-11. TD TD . Say 32-33
XXIV
Necdet Z T R K
Byk bir g haline gelen devletin salamlatrlmas, Avrupadaki

toprak kazanc, kara ordusu yannda teknik stnl olan bir deniz
gcnn kurulmasndan baka, 11, Bayezid saltanat Osmanl dnce hayat
iîn zel bir kazan getirmitir. . ^ u r a d devrinde ( 1 4 5 1 - 421 ) ortaya
kt kabul edilen Osmanl tarih yazclnn ^^tih zam^nmda gelitii, 11.
Bayezid dneminde ise sist^li bir hale sokulduu uunîy^tle kabul edilen
bir grtr,
lim tarihilerden idris-i Bitlisi
1521) ve Kemal ?aâzade (. I534)ye smanl tarih! yazalarn buyurnû^tur. idris-i Bitlis?nin
Farsa kaleme ald H et-B ihit'\ ile Keâl Paa-zadenin Trke yazd
Te\rih-i l-i O sm ani daha sonraki t^rihilerce model olarak kabul
edihîtir.
o,
(.
Bu alm azla ilgisi dolaysyla ^ . yzyl sanl tarihileri v^

eserlerinden ksaca sz etmek yerinde olur. azar bilinen y^ d^ bilimêyen,
Osmanl padiahlarnm siyas ve asker? Maliyetleri ile ilmi, din?, salk ve
sosyal gayeler gzeterek yaktrdklar kurulular ve dier olaylar kronolojik
bir dzen ierisinde anlatan ve ou Trke olan Osânl tarihleri genel
olarak Tevrih-i l-i Osnan biillinde adlandrlrlar, ilk rneklerine
Fatih Sultan ^lehm ed zamannda rastladmz bu eserler sade bir Trke ile
yazlmllardr. Anlatlan olaylar arasnda êbep-sonu ilikisi kurulmam,
yorum yaplmam, olaylarm tenkidi yoluna hemen hi gidilmemi;
(1989): ^. Baar. "X V . A sr O sm anl M verrihleri ^ E serleri". Tarih ve M edeniyet (TVM ).
Say 37; a. mil'. "O sm anl Tarih aê[!^ n â K tip elebi A sr", TVM , Say 39; a. m'.
"Ijn l V ekayinam eci N aim a ve M sra r ''. ^ , Say 4; a. . 'Tarihim izin X IX . Yzyl
Kaynal<lar". TVM, Say 44: a. m!'. Ahneci C evdet ? a a ve A n asrlar". TVM. Say 46; n .
A lbayrak. "T arih-i O sm ani E ncm en i'n in Os nl T arihi Y azm a Serveni. Tarih ve TopLiiJi.
V lI/42 (1987): z. Arkan. "T an zim at'tan C um huriyete T arih ilik , Tanzinat'tan
C um huriyet 'e Trkiye AnsiklopecTsi. VI. 1584-1594: . O rtayl. "O sm anl '['ar!^yazelm n
r!n ]( stne D nceler. Trkiye S o sya l Bilim A ratrm alarnn G elinim i (A nkara
1986), s. 419-429; R. een. M iislinanlarda T arih-C orafya Yazcl. stanbul 1998; M.
Ipirli. " (a l] Tarih Y azel. O snanl/Bilin. VIII, 247-256; N. O ztrk. "O sm anl Tarih
Y azel^ z erin e", a ^ e , V III, 247-256; . H. A dalolu. "O sm anl T arih
" '
T evrih-i Al-i O sân G elenei", age. VIII. 286-292; B. B. A lpugan. "G e D nem O sâni
]np ra rl u da Tarih Y azcl ve Tarih K itaplar", a ê . VIII, 262-270; E. Al'y^ncu,
"O sna M verrihlerine D air T evciht Kaytlar ". Belgeler. Say 24 (A nkara 2(^). s. 77-
G iri
XXV
faydalanlan kaynaklar gsterilmemi, sadece bizce mehul ravi lere

gndermeler yaplmakla yetinilmitir. Ksacas, ilk OsmanlI kronikleri, yani
vekayi-nmeleri, hemen n milletlerde olduu gibi, tarih yazclnn ilk
rnekleri olan rivayeti (nakilci, hikayeci) tarzla yazlmlardr. Btn bu
kusurlarna raên ad anlan tarih kaynaklar, zellikle ari^ belgelerinin
^ k kt olduu OsmanlI d let n n ilk iki yzyllk dn^nî iin byk bir
boluu doldurduklarndan, anakaynak deerindedirler. Sz konusu tarihleri
ba^lc^ iki grup altnda ele almak n mkndr:
A. Yazar Bilinen Tarihler
I . k ?aa-zade (. 1484ten sonra):
^ s l ad Dervi Ahmed olan mellifin mahlas k olup, daha ok
k Paa-zade ad ile n yapmtr. Kendi ia d e s in e gre XV. yzyln ilk
yllarnda Amasya sanc^nm Mecitz kazasna bal Elvan elebi
kynde dodu. Kk yatan itibaren tekke evresinde yetien tarihi,
devrin tannm kiileriyle tant. Genlik yllarnda bir ^re G eyvede
Yahi Fakihin yannda kald. Fetret Devri (14 02-41 3)nin baz olaylarna
ve II. ^lurad ile Dzine Mustafa arasndaki nadleye tamk oldu. 1437de
hacca giden tarihi dnte M sra urad. Daha sonra ?aa Yiit-olu
!shak Beyin himayesinde bir sre s k p te kald. II. M uradn baz
seferlerine katld ve bu hkmdarn iltifatlarna mazhar oldu, âyatm n
sonlarna doru yazmaya balad Tevrih-i l-i Osman yahut yaygn
adyla .^k Pa.â-zade Tarihi''^ adl eserinin Yldrm Bayezid (1389-1402)
devrine kadar olan ksmm, bugn elimizde bulunmayan Yahi ? a k ih in
M enkb-nnesinden, Yldrl^ Bayezidin 1391de Macarlara k^r yapt
'< vs eseri iin bk. A. z c a n , kpaazcte", DA, IV, vd.

k Paa-zadc. Tevril-i l-i ( ) s n a n .' . l Bey, stanbul 1332 (kurulutan 1502
ylna kadar); F. G iese, D ie altosnanisclc C hronik des / Paa-zade. L eipzig 1929,
O snaburg 1972 (1492 tarihine kadar). Eserin nc neri . N. A tsz (O sm anh Tarihleri I,
stanbul 1949. s. 77-318) tarafndan yaplm lup, burada daha nceki iki neir
k arlatrlal olarak verilm itir. A yrca A tsz taralm dan A k P aa-oiu ?'//;/ (stanbul
9 70) ad altnda tekrar yaynlanm tr.
XXVI
Necdc f Z T R K
sava Kara Timurta-oLi ^!B eyden, 1402deki Ankara savan b

savaa solak olarak katlm birinden nakletmi, 11. M urad ve Fatih Sultan
Mehmed devirlerin! ise kendi êklemlerine dayanarak yakmtr.
smanl devletinin kuruluundan balayarak II. Bayezid devri
olaylarnn bir ksmnn da yer ald eserde konular blmler la ind ve
soru-cevap eklinde izlenmitir. Eser, devrin Trkesiyle orta tabaka ve
zellikle askeri zmreler arasnda okunmak zere kaleme alnmtr. Benzer!
kroniklerden en nemi! ^ r k ise, OsmanlI padiahlarn birer meahid
gazi olarak takdim etmesi, devlet!n kuruluunda ve zellikle A nad oluda
slm ^ rk kltrnn yerlemesinde ve gelimesinde nemli roller!
bulunan organizasyonlardan abdaln- Rum, gziyn -1 Rum , bacyn -1
R um ve ahiyn- Rumdan sz etmi m asd!r . Eserde yer alan manzum
parkalarn ise herhangi b!r edeb? deeri yoktur.
2. ru^ b. Adil (. 1502den sonra) :
Edirneli olan êlll^n hayat hakknda b!ld!kler!îz olduka
yetersizdir. Bir kazzz(ipeki)n oludur. Kendisi ktip olarak grev
yapltr. . L. M enage'^ ve . Beldieceanu-Steinherr tarafndan yaplan
almalar, mellifin hayat ve eseri hakkmda daha nce verilen hkmleri
de!t!reeek mahiyettedir. Onun Tevrih-i Al-i Osman yahut Oru Bey
TarihO"^ adl kitabnn, zellikle II. Bayezid dneli! tarihi bakmndan.
M. F. K prl, OsmanlI mparatorluunun Kurultfu (A nkaral972^), s. 146 vd.
Hayat ve eseri !^! bk. F. R. Unat, Oru b. dil, A, IX, 418-419.

O n the recensions o f ' 'H istory o f the O ttom ans". B ulletin o f le / / o f
Oriental and African Slulies (L ondon 1967). XXX, 314-322)
"A rother le^l o f U ru s
O ttom an C h ro n ic e '. D er slam ( ^ 1971 ^ -) . X^V!1. 273-277.
legs ^ ^ ^ d^ chroniqueur Uruj'. B ulletin o f the S ch o o l o f O riental a n d
A frica n Stu d ies (L ondon 1970), X X X III, 3 3 6 3 - .
F. B abinger. D ie frho.snunischen Jahrbiicher des Ur (Q uellen de.s islam ischen
Schrifttum s. H annover 1925), Eserin sonuna Babinger tarafndan a r nan detayl bir
dzeltm e êtêli eklenm itir; N achtrag den friiho.snanisclen Jahrbiichern des Urudsvh.
B erichtigungen a n d V erbesserungen, flan n o v e r 1926. B abinger neri. A tsz tarafndan O ru
B ey T arihi (Istanbnl 1972) ad altnda sadeletirilerek ve sonuna A m asya nshasnn
okunam ayacak durum da olan fotokopisi 1 edilm ek suretiyle yeniden y a y n la n m tr
G r
XXVII
byk bir deere sahip olduunu daia nceki yazlarmzda belirtmeye

almtk.
3. M evln êl^m ed Ner (. 1520 ?):
XV. ^^zylu en tannm tarihilerinden olan N ernin hayatna dîr
bildiklerimiz de ne y^zk ki ôk noksandr''. Kitb- Cihn-nm^' adl
eseri sekiz ksm^ll bir dnya tarihidir. serin ancak imanl tarihi ile ilgili
altnc ksm gnmze kadar gelebilmitir, ^ u blm ksma ayrlr:
Evld- Ouz Han , ^ u m Seluklular ê OsmanlI Hanedan . OsmanlI
tarihi kurulutan ( ^^^), 1494 ylna kadar gelm ededir, ^ e r l nin bu eseri,
!}ik Paa-zade Tarihrn'\x\ salam bir versiyonu olmas ba nda
deerlidir. A y rc a OsmanlIlarn ûruln yllarna ait nakledilen pek ok
rivayet bu eserde standartlatrlmtr. ^ e r ? nin kendisinden sonraki
tarihilere tesiri byk l utur. o , XIV.-XV. yzyl Osm^nl tarihini
ada dier tarihilere gre daha geni tuttuu gibi, daha doru bilgiler
vermeye ^ltr. ^ y rc ^ Cihn-niim, Trke yazlan ilk dnya tarihi
olmas ba^mnd^n da ayr bir neme sahiptir.
4. Kvm;
Hayat hakknda hemen hibir bilgiye sahip 0
2
^ ^ v^m?,
F atihin saraynda ve muhtelif seferlerinde bulunu^tur. Fetihnne-i Sultan
A vusturyalI tarihi R. F. K reutei, M enagen dikicat ektii ru yazm asnn !. B ayezid devri
ile ilgili ksm n A lm anca olarak ya\'iniam tr.
N. z t rk , II. B ayezid Devri Kronolojisi-O;(( B ey T a r ih in e ^ le-". [{ir. !
( 1 ,). s. 172- ^ ; O n B ey T arihi 1 T rke A nonim K ronikler A rasndaki llki ye Dair".
/-,v (1996). s. 117-125.
N e rnin Itayat ve eseri iin bk. M. c. . ? ek in d a . "N er". A. IX , 214-216.

N er, K itb- Cihn-iim . F. R. Unat-M . A. K ym en nr., A n karal987^, l-ll.
Eser, K.ymen tarafndan. Nei'r Tarihi ad altm da tekrar yaynlanm tr (A nkara 1988, 1-11).
Cihcn-nitm c'nm iyi bir nt'sitas F. T aeschner tarafndan 1'aksinîle olarak n e re d iliitir
(L cipzig 1911 .1 , 1 ! 9 ) . N er ve eseri hakknda ayrca bk. . L. M enage. N e.shr's H istory
o f th e O ttonans, ihe sources a n d develo jvven t o f lh c lexl. SO A S. L ondon O rietal Series vol,
16 (Oxl'ord U niversty Press, L ondon 1964), X V I+86. 'I'antm ve deerlendirm e iin hk. H.
nalck, B ellelen. XX1/1 16 (196,) , s. 66?-6?2.
XXVI I I
Necdet ZTRK
M ehned^^ adl eseri, hacminin byklne ve ada bir kaynak olmasna

ramen tarih kayna larak fazla bir deer tamamaktadr. II. Bayezidin
ihsanna âzh^r Imak iin maz m ve mensur larak yazd ederinde
laylarm akcna bir tarihiden beklenen ilgiyi gstermemitir. Konu
balklarnn harsa yazld es^r 28 blmden meydana gelmekte olu^,
bunun sadece 3 blm II. Bayezid devrini anlatmaktadr.
5. M ehmed b. Hac Hall el-Konev:
Konyal olan tarihi Fatih Sultan ^ e h m e d in emri êriue balad
Farsa Tarih-i l-i O sm ann''^ II. Bayezid zamannda bitirmitir. Mellif,
asl konusu olan smanl tarihine balamadan nce, ok ksa olarak
Anadolu (Trkiye) Seluklularndan sz etmitir.
6. Bayatl Mahûd-olu Haan:
Trkmen asll olan tarihi Kerkk dolaylarnda yaaman Bayat
îretindendir. I^^lde hacca giden Il ellif ayn yl iinde Cem ûltann
emri zerine san-oullarmn bir Silsile-nm e'i\r\\ yazmtr. Ctn- Cemyn'^^ adm tayan eser, zellikle verdii kronolojik bilgiler bakmndan
ilgi ekicidir.
7. Kemal (. 1490ten sonra):
II.
Bayezid devrinde yazlan ve gnmze ulaan eserlerden biri de
K em alin Seltin-nm e yahut Tevrih-i l-i O sm an-' adn verdii eseridir.
II. Bayezid devri air ve tarihilerinden olan mellif, yakn zamana kadar
tarihilerce Sarca K^mal (Kem^l-i Zerd) olarak tannmaktyd Ancak,
Kvrn, F etihnm e-i Sultan M ehm ed, haz. F. Babinger, stanbul 1955.
Eserin ksa zeti iîn b^. R, A nhegger, M ehm ed b. 30 Halil
T arih-i Al-i O sm a n '. TD. 11952) ]- ), s. 51-56,
"
Bayatl M ahm ud-olu H aan, C'm- C em - yn. sad. ^ rz ^ ^ ln ?ahrettin, O snanh

T arihleri l'd e (stanbul 1949), s. 372-400.
K em al'in Sel-nm e'si tarafm zdan yayna hazrlanm olup T arih K urum u
tarafndan baslm aktadr.
- - R. A n h eg g erin yazcm grm eden nee ben de uai'a tezkireleri ^'e biyografi
kitaplarndaki bilg lere dayanarak sz konusu ' 11 ^ area Kem al olarak tam t^ .tm
B unun i ! n bk. N. O zt rk , ]. B ayezid ^ e ^ ri T arihlilerinden Sarca Kem al", Prof. Dr. Fikret
Giri
XXIX
mehur arkiyat R. Anhegger, Kemal ile S anca Kem al'in ayn zamanda
yaayan farkl kiiler olduuna dair baz deliller ortaya atmtr. Bizim de
katldmz ve yen! baz bilgilerle desteklediimiz bu deliller ile, ^ d a ve
ada iki Kemal arasndaki karkla byk lde ^ klk getirilmitir
Kal, sz edilen eserinin 3600 beyitten nêydana geldiini
sylyorsa da24, beyit saysnn 3029 olduu grlmektedir. serde ska
grlen vezin ve iml hatalar ile yanl harekelemelerin olmas, adn
bilêdiiîz ^stensihin y^ da ya^cmn dikkatsiz ve bilgiciz olduu
izlenimini vermektedir.
snan-oullarnn k^hraânlkl^rmn dile getirildii Seltnnne'de, imanllarn Anadoluya geli^l^ri ve Seluklu hklidar ile
grmeleri gibi kurulu dneminin kiî olaylar ^ r k l biintde
verilêktedir. Szn ksas ^ m a l in bu tarih eseri, giri ksmndaki ksa bir
blm ile kimi hikyeler hari tutulursa, sanl kltr sahasnda
smanl tarihinin ilk iki yzyla yakn u z u n a bir dneîni anlatan ve
sadece s^nllar konu edinen ilk manzum smanl tarihi rnei olarak
kabul edilebilir. Seltn-nm e her ne kadar btnyle orijinal bir eser
deilse de, snanl tarihinin tartmal olan ilk iki y^ yllk dnemi,
zellikle stanbulun fethinden nceki tarihi, hakknda kaynak yetersizlii
dikkate alndnda eserin nemi kendiliinden anlalr.
I lta n a 80. D oum Vtl A rm aan (stanbul n iv ersitesi E debiyat ^ ^tlte si O rtaa T arihi
A nabiiim Dal. stanbul 1995). s. 221-245.
R. A nhegger, S eltinnm e ^ ^ e !^ a l , Trk D ili vc E dehiyan D ergisi. IV /4
(1952), s. 4 4?-4?0.
K. bin alt yz beyit ile iy can
T am m old Te.vrh-i A l-i O sm an (b. 2548)
^- Fazla bilgi iin b^. R. A nhegger. "T rk E debiyatnda A ustosbcei ile K arnca
H ikyesi", Trkiyat M ecm uas, IX (1951). s, ?9-2.
XXX
Necde ( 7 T U R K
8. B ihit(.l511?);
Bihit (yahut Behit)2 ^mahlas ^n yapan mellifin as! ad
Ahmed Sinan elebidir. II. Bayezid zamannda mehur olan m ellif bu
padiahn hizmetinde bulundu. Bir ara padiahn gznden dnce rana
kat, ^ a h a sonra padiah tarafndan balanan tarihi, eski itibarm
yeniden kazand ve padiahn yanmda bulunarak onun eitli iltifatlarna
ma^har oldu. Behit bir ara sancak beyliinde de bulundu. Osman N aziden
balayarak II. Bayezide k^dar gelen padiahlarn tek tek anlatld
Behitnin Tevrih-i l-i O sm an'\ sekiz blmden ib^retîr. II. a y e z id e
ayrlan blmde, bu hkmdarla ^ e m Sultan arasndaki mcadele ele
alnmakta ve dah^ sonra Sultan II. Bayezid devrinin dier olaylar
anlatlmaktadr. Manzum ve mensur olarak edebi bir slupla kalê alman
eserin, maalesef mevcut nshasnn ba ve sonu noksandr.
9, M evln Rh elebi (. I5I1 den sonra)2 :
b aya t hakknda yok denecek kadar az bili sahibi l unuz
Edirneli
Rh
^ l e b i yi,
eserin!
nu tem en
1500
yllarnda
tamamladndan X V . yzyl tarihlileri arasmda anmakta herhangi bir
saknca grmedik. R uh Tarihi-^ yakmalarnn bir kscnn 1 1 1 ylma
kadar gelmesi, onun II. Bayezide sunduu Oxford nshasndan sonra
ederini devam ettirilesi ile aklanabilir. serinde kulland sluptan bilgin
bir kii olduu anlatlan Rh? elebi, Tevrih-i l-i Osman yahut Rli
Tarihi olarak bilinen eserini, II. Bayezidin arzusu ve ulemann da teviki ile
yazltr. Sanatkrane bir ekilde yazlan balang ksc hari tutulursa,
esas itibariyle sade bir dille kale alman eser, mebd ve metlib
adlarm tayan iki ksmadan ^fteêkkildir. ilk k nd genel mahiyetteki
konular anlatlr, ikinci ksn) ise, her padiaha bir blmn tahsis edildii
Hayat ve ^ hakknda ^k. ^. A ksoy, B ehit Ahm ed Sinan elebi", D I/, ,!
M. K. zergin. Rh, ; , IX, 764-765.

R u h Tarihi ( ^t'^td nshas, deerlendirm e, m etnin yeni harflere evirisi,
s iie birlikte), haz. . Y cei-H . C engiz, A nkara 1992 (B elg elerden ayr b a sili).
G i r
XXXI
sekiz blmlk Osmanl tarihini ihtiva eder. Osmanhlarn balangcndan

1 4 2 Ie kadar meydana gelen olaylarn anlatld ksm zel bir deer
taklmaktadr. nk, sz k ns ] dnem hakknda verdii bilgilerin kayna
bugn ortada yoktur. Edirneli Rhnin bizce bilinmeyen bu kaynandan
Ahm ed (. 1412/1413), irvanl krullah (. 1464ten sonr^). Karaman
Nianc
Mehmed
Paa, Mehmed
el-Konev?, Ner
ve
Kemal
faydalanmlardr. Devlet adam ve tarihi Ltfi Paa (. 1564), Gelibolulu
Mustafa Al (.1600) ve XVII. yzyl tarihilerinden Mneccimba
(.I703) R h T arihi'nA m faydalanan tarihlilerin banda gelmektedir.
B. Yazar Bilinm eyen Tarihler
I. Tevrih-i l-i O sm anlar (anonim)
zet olarak verilnêye allan yazarlar bilinen Tevrih-i l-i
Osmanlar-^ dnda, yine II. âyezid devrinde ortaya km, kimler
tarafndan yazld ilinnedinden anonim Tevrih-i Al-i Osman olarak
adlandrlan eserler de bulunmaktadr. u r t ii v^ d ktphanelerinde ok
sayda nshas bulunan bu krke kroni^l^r -biziim tahminimize gre elli
civarmda- II. âyezid dnemi tarihilii iin zel bir nem tarlar. Osmanl
tarihinin en eski yerli kaynaklarndan biri olan anonim kroniklere kar ilgi
batda daha XVI. yzylda balam ve kimi kroniklerin Bat dillerine
tercmeleri yaplmtr. Daha geni ldeki almay I. Dnya sava
sonra^md^ Alnan msterik F. Giese y a p m a r '. Giese, en hacimli olan
Viyana
nshalarndan
birini
alna u esas
alarak
Avrupa
Y u su f . A bdullah (K tip evk)a ait olduu 1^ srlen. ! B ayezid

dnem ine kadarki ksm eksik. M srn fethi (1517) ile sn hulan, stanbul ve A yasofyanm
tarihesinin de yer ald bir eser yaynlanm^ ise de, bu ederin, ano n im tevrihlerden biri
olm as m m kndr. Ayr bir yaz konusu yapm ay d ndm z ad geen eser iin bk.
Y usuf b. A bdullah, B izans Sylenceleriyle O sm anl Tarihi (Trh-i l-i O sm n). haz. E.
Sevinli, zm ir 1.?
M esel bk. yukarda d ipnot 1.
F. G iese, D ie altosnanisclen anonym en C hroniken, T eil I, B reslau 1922; ^ e il II,
h erse tzu n g , t e i p z 1925 ^. G iese A nonim i, N. Azanat ta ra fld a n A n onim Tevrl-i A l-i
O sm an (stanbul 1992) ad altnda yeni harflerle yaynlanm tr.
X XX I I
N e c d e t Z T t ' l R K
ktphanelerinde bulunan on yazmann metin nerini yapmtr. ^ on

yazmadan altcnda y^r alan nanzm paralar, A hm ednin skender/am?sinih sonuna ilê ettii D sitn- Tevrih-i M lk-i l-i
mda n aynen ya da deitirilerek alnmtr^. Anonim Tevrih-i l-i
O sm anlar'm ortak zellikleri u ekilde zetlenebilir:
a) M uhtevas^^
Esas itibariyle anonim Osnanl kronikleri ok az farkllklar dnda
birbirine benzeyen eserlerdir. Ahm edden alnm manz paralarn yer
ald yz r, B ir nice trihler olm dur ayan/G nlm e bir nesne d!di
n g eh a n beytimle balaâktadr. îm i nshalarda eserin niin kaleme
alndna dair sebeb-i t e li^ y^r almaktadr, burada, OsmanlI beylerinin
ê ehzadelerinin balarndan ne gibi maeeralar getii, neler yaptklar,
stanbulun (K s ta n tin iy y e ) kimler tarafndan kurulduu, kimlerden kald,
hangi illetler tarafndan kuatld, nasl harap olduu, tekrar nasl
bayndr h^le getirildiinin anlatlma bildirilmektedir, û n u takiben
ylanllarn soy kt serilmekte ve daha sonra da OsmanlIlarn atas
olarak kabul edilen Sleyman ^ a h n Mahan ehrinden A nadoluya gelii
tasvir edilerek OsmanlI tarihi kronolojik olarak stanbulun fethine kadar
n tl! ktadr. âtih Sultan Mehmed devrine gelindiinde, padiahn
gndemine ald ilk konular arasnda, âraman-oullar ile mcadelesi ve
A hm ed. iskencier-nm e. ncelem e-Tpkbasm . haz. I. n v e r (A nkara 1983). 6.-''
A nonim T rke kroniklerin m uhtevalar ve ^ ^ n a k l a r hakkn(âênel olarak bk. F.
îe .e. E inleitung zu m einer T extausgabe ier altosiTianische anonym en C hroniken Tew rh-i
1- O sm an". M itteiiugen zr osnunischen G eschichte 1[ ;(2 2 -1921) . N am k O rkun.
? ev a rih -i Al-i O s m a n la r! lakkncia 1-4, M ill M ecm ua. stanbul 1340. Say 6. s. 86-87, Say
7, s. 103-105, Say 8. s. 117-118, Say 10, s. 147; A. êi'ik, T evrih-i Al-i O sm an", Trk
//? E ncm eni klecnas, nr. 91/26; s. Bulu, UntersucIiLingen iiher die altosnanisclc
anonyne C hronik d e r B ibliotleque National(.' zu Paris, ^ re s la u l9 3 8 ; a. mlf, 'jki Y azm a
A nonim 'Pevrih-i Al-i O sm an l'! kknda". ///. Tarih K ongresi (A nkara 1943), s. 230-242; F.
R. Unat, A nonim Bir Tevrih-i Al-i O sntan N shas |-lakknla", /. Tarih K ongresi (A nkara
1961), s. 271-274; H . . K issling, E ine anonym e altosm anische C hronik ber Sultan Byezd
." (in D er O rient in d e r F o rsd u n g . hersg. V . w. ^ o e n e rb a e h . W iesbaden 1967, S. 409-433;
a. ntll'. Die anonym e a osnan!sh h ro n ik ber Sultan Byezd [." (in C ra zer und
M n ch en er B cdkanologische Studien, M nchen 1967, S. 128-166).
^ !
XXXIII
stan b u ru n fethi iin yapt hazrlklar yer alr, istanburn fethi

ilendikten sonra konu birdenbire deiir; stanbulun ê Ayasofyann
tarihesinden sz edilir ki, bu ksm metinde uzunca bir yer iâl eder ve
smanl tarihi ile hibir ilgisi yoktur, ^ u soydan eserlere deta monte
edilmi grnmndeki bu blm, anonim kroniklerin yan sr^ ru Bey,
Kemal Paa-zde, Gelibolulu Mustafa l-^^ ve Hoca Sadeddinin (.
1599) tarihlerinde de yer almaktadr. Bununla, her halde o gne kadar bir
trl fethedilemeyen [stanbulun krkler tarafndan fethi ve onun f a t i h !
yceltilmek istenmitir.
i n e bu blmde, drt halife devri (632-661) ile i r a p l a r tarafndan
gerekletirilen stanbul kuatmalar zet olarak verildikten sonra, tekrar II.
M ehmed devrine dnlr. Bir grup yazma 896/1491 ylnda, II. Bayezidin
stanbulda oturduu haberi ile bittii halde, baka bir grup ise daha nce
veyahut daha sonra deiik olay ve tarihlerle son b^lmakt^dr. Anonim
kroniklerin orijinal methinin II. Bayezid dneminde yazld bilinmekle
birlikte bunun, ok sakda yazmadan hangisinin olabilecei hususu imdilik
bilgimiz dnda olup ayr bir alma konusudur.
Bu eserlerde, II. M uradn t^ht^ kndan nceki olaylar menkabev
hikyeler biiminde tasvir edilmitir. Mesel, smahllarn R im eli yakasna
geileri destan? m otiêrle sslenerek anlatlmtr, laylarn tarihlenmesi,
ya olaydan nce ya da ol^y anlatldktan sonra kim! zaman sadece rakamla,
kimi zaman da hem rakamla hem de yadyla verllêk'te ve yem bi> konuya
geilecei zaman d e f a , gine, andan gibi ifadeler kullanlmaktadr.
A nonim OsmanlI kronikleri muhteva ballsndan kssa ayrlrlar:
K ostanfiniye ve A yasofyann tarihesine dair eitli rivayetlerin I<aynaicla-| ve

bunlarn ^ h akicn da bi. Stefanos Yera.simo.s, Trk M etinlerinde K ostantiniyc ve
A yasojya E fsaneleri, stanbul 1993.
Tevril-i l-i Osman,
(A nkara 1954) . .8 6 -7 6 .
//. D efter (Tenkidii T ranskripsiyon), liaz. . Turan,
K ithiit-tril-i KUnliil-albr. haz. A. - ^ . u h a d a r - A. !- . ! !. uhadar,

(K ayseri 1997), I /l, s. 443-508,
' Tcut-levcrih (stanbul 1279), II, 434-437.
XXXIV
. O s m a n lI la r n
Necdet ZTRK
tarih
sa h n esin e
k la r n d a n
s t a n b u lu n
f e t h in e
kadar,
2. stanbul ^ Ayasofyann efsanev tarihi, Emeviler ve Abbasiler
tarafndan gerekletirilen stanbul kuatclarnn da yer ald, b e l l i k le
kronolojik ynden dzensiz ve yanl kilci bilgilerin bulunduu genel
izgilerimle sln tarihi,
3, Genel olarak ôk ksa ve kronik bi inin e devam eden, deiik
olay ve tarihlerde sona eren OsmanlI tarihi.
^ o k sayda nshas bulunan sz edilen eserler her ne kadar Tevrih.-i
l-i Osman, Tevrih-i N esl-i l-i Osman, Trih-i l-i Osman, Tevrih-i
Seltn-i l-i Osman, ^^:-/ M lk-i l-i Osman gibi deiik isin r
tayorlarsa da genel anlatm dzeni ve biimi esas itibariyle ayndr.
b) / zellikleri
Anonim tev^rihler sade bir dille yazlm olu^ cmleler ksadr.
Trke kelimelerde, yer ve ahs isimlerinde iml birlii yoktur. Devrin dil
zelliklerinin bu tr metinlere iyi yansd grlmektedir. Trk dil
alcalar bakmamdan da ayr bir deer tayan sz konusu metinler, Trk
nesir dilinin gelinêsind^ nemli bir merhaleyi gsterirler. sas itibariyle
bu hususiyetler, m ellif bilinen êk ok Tevrih-i l-i Osman iin de
geirlidir. Devrin halk diliyle y^zlm!^ olan anonim eski Osnânl kronikleri,
di! ve slu^ ynnden Ak ?aa-zade. Oru ^ ^ y ve ksmen N e rye
benzerler. Ad bilinneyen kronik yazann ya da yazarlarnn bilgin kimiler
olmadklar anlahcaktadr. XVI. yzyldan itibaren deta unutulmaya
terkedilen bu eserlerin yerini, ran tarih ve edebiyatnn etkisi altnda
sanat^rane bir dille yazlan eserler almtr. Osmaul lkesinde yeni bir
tarih yazcl geleneinin ortaya kmasnda ve bunun bir ekole
dnnesinde bilgin tarihi idris-i îtlis!nin, II. ^ a y e z id in hicriyle yazd
Farsa H et-B ihit adl eserinin byk rol ol^ûtur. Dolaysyla XVI.
yzylm nl tarihileri idris-i Bitlisyi kendilerine model kabul
etmilerdir. Bu tesirin sonucu olarak, bata lôea $^deddin olmak zere

kimi
tarihiler
kmsemilerdir.
!ronikierin
dilini
^^^
beenmeyerek
bu
eserleri
c) Kaynaklar^^
sayda slal r bulunan anonim Osmanl kroniklerinin kinli
yazmalarnda zikredilen Ksas-I Enbiya, M eshih / / ^ ibi kaynaklarn
yam ^ra stanbul ve ^yaso^yanm kurulucu ve imarna dair rivayetler
nakledilirken Zeyniil-Arab, Tirmiz" ve ^ ^ ^ ^ îbi ravilerin adlar d a
gemektedir. u k r d a â beliîldii zere, bu kroniklerin kaynaklarmdan
birisi de Almednin ne^lur eserinde yer alan D sitn- Tevril-i MlCik-i
A l-i Osman'An. Anonin kroniklerin dier kaynaklar arasmda, 1. ^ u r a d ' n
ilk yllarnda kalee alnn^ bizce mehul bir kronik ile bu^t'n O ltad a
olnayan ^hî ^ a k ih in Menkb-nme"?,\x\\x\ de bulunduu kuvvetle
muhtemeldir. Ayrca, II. Murad dneminde yazldm bildiilliz Tarih-i.
Takvinler'm ^^ eski anonim Trke kroniklere kaynaklk etmi^ olduklar,
kimi olay ve tarihlerin bu iki kaynak ^rubu dndaki eserlerde yer
alnamasmdan ^nla^l^^ktadr.
Ad bilinmeyen mellif, eserini deiik tarih kaynaklarndaki bilgileri
bir araya getirmek suretiyle yandm sylyor ki, bundan, kendisinden nce
^ iin bk. yukarda d ipnot 33.

Fazlullah b. H seyin et-TCirbit (6 6 .I/ 126())' ni n hadisle ilgili '/M yesser f erh i M esbihu's-siinne adl es er i . 1 'i i n bk. K atip elebi. Kiifu '--zunu
( ^tanbnl 1943), . 1638: B agdadl sm ail ?aâ. H i'diyyc'tii 'i-Arif, E sm 'l-M iieU if '
s rii'l-M sa n n ifin (stanbul 1951), 1,821.
^ Bu salasn, lA ( ^ 386 ,1/ vd.)nde geen bili 9 3 2 'd e . dieri ise 889 veya 8 9 3 'te
len ^ 1 ikisinin de hadisle ilgili eserleri bulunan ^ ii'ii^ lden hangisinin kastedildii
anlalm am aktadr.
K urtub iin bk. M. enseddin
( ls ta n b u M 3 3 9 ) ,s . 3
[G naltay].
islmda Tarih ve h'Uiverrihler.
. N. Atsz, Osmanl Tarihine // Takvimler. 1. stanbul 1961 (B urada neredilen

takvim lerden ilki 842/1421 yln a ait olup Tarsad; ikineisi 835/1431-32 tarihine, nciisii
ise 843/1439 yln a aitti]). Atsz, 856/1452 ylna ait takvim i \stanhn! Enstitiisii DeriisTn\n
nc eildinde neretm itir; o. ûran, stanbul 'un Fethinden nce Yazdm Tarihi
Takvimler.
A nkara 9 8 4 ; . L. ^na e, "S ultan 11. VIuradMn y k la i'i''.

(stanbul 1983), Say 32.
Tarih Deriisi
XXXVI
Necdet ZTRK
y a z lm O sm anlI tarihi !aynaklar old u u n u an lyoru z. O rijinal n sh ann,

biri y a z l dieri s z l (ifa h ) olm a! zere iki kayna bulunm aktadr.
M e llif eserin! n asl m eyd ana g etird i in i her birini bir tevrhten bulup
c e m idp bu kitb o lu n d (M etin , 3 *) b iim in d e belirtm ektedir. M eh u l

m e llif y a zl kaynaklarm anm ba 'zla r dirler kim (M etin , 5 '), "rvt
yle rivyet/beyn ider/itdi kim (M etin , 5 , 6 , 8 , l^ 34 ,
, 2 7 , 27 *',
32\
3 9 , 5 9 6 5 ,'6 4 ,b), b a 'z tevrlde bu vehile beyn itm iler{}A&Xn, 6 )
gib i rtl ifa d elerle belirtm ektedir. K im i ol^^lar iin d e / zam an
grm dem ler" {Giese A nonim i, s. 9 / 15) ibaresi kullam im aktadr.
stanbul ve Ayasofyann tarihesi dnda Fatih ve olu Bayezid
devirleri iin r^vi szne yer verilmemesinden mellifin bu devirleri idrak
ettiini anlyoruz. serde bu dnceyi destekleyen en ne^^li delil ise Fatih
ve Bayezid devirlerinde vuku bulan kimi olaylarla 1 olarak verilen
kronolojinin ayrntl, yan! gn, ay hatta saatiyle b!rl!kte gsterilmi
olmasdr. Olaylarn ayrntl bir bibimde Sarihlenmesi, yaynladmn
nshada da grlecei gibi 96/1 *^9 ylna kadar gelmektedir.
d) K aynak Deerleri^^
Anonim Trke kronikler, II. Bayezid ^nem inde ortaya ktna
gre, bu padiah dnemine dair verilen bilgilerin orijinal olu^ olâd
hususu Ormanl tarih aratrmalar asndan nem tamaktadr. Bu
noktann akla kavuturulmas ise, byk lde 1 bilinen ada
dier kroniklerle k^rlatrlmasma bal bir durumdur, ite biz de bu
dnceden yola karak ie sondan baladk ve iki kaynak grubu arasndaki
tespit edebildiimiz sadece ne^li birka noktay belirtmeyi uygun bulduk.
Bunlar:
. ehzade Cem ûltann saltanat davasna kalkmas zerine [
Bayezidin talya seferinde bulunan Gedik Ahmed ?aay geri armasna
A nonim T rke kroniklerin kaynak deerleri ê bu eserler zerinde yaplan

alm alar iin bk. N. O ztrk, A n o n im Tevrih-i /- .
' "

lâkkm da . XII. Trk Tarih K ongresi, A nkara 1994, s. 755-762.
Gi r i
XXXVII
dair baz anonimlerde yer alan bilgi^^ k Paa-zade ve Ner tarihlerinde

gememektedir.
2. Gedik med P aanm idam hakkmda kim! anonimlerde u
bilgiler yer almaktadr:
"Sultan Bayezid ...ramazanun evvelinde Edreneye geliip evval aymun
altnc gUni yek-enbe gicesinde vezirleri ve ekbirleri ve a yn u eraf cem idiip
Sultan Bayezid arb meclisin idiip o gice nsful-leylde s'at-i zhalde nefs-i
Edrene de Yeni-sarayda ekbiri, a y n hiiatleyp bu meclisde merhum Gedik
Ahmed Paa y i sene 887ylmda ehd eyledkden sonra
Kitabmn her yerinde Gedik Ahmed Paay ven k Paa-zade
onun lmnden hi sz etmez. Ner ise P aamn katlini,
andan
Edrene'ye varup Gedk Ahmedi hiretlik /' ^ andan Edreneye varup
Gedk Ahmed'i hirete gnderdi^'' biiminde sradan bir ifadeyle
geitirmekte ve olaym tarihin! bildirmenêktedir.
Bu olayla ilgili Oru Bey Tarihinde, Sultan Bayezid ramazan a)!inun
^^/ Edreneye geliip evval aymn altnc gnnde yek-enbe gicesi Gedk
Ahmed Paa'yi kati </ kayd yer almaktadr^ .
Anonim tevrihlerdeki bu kaytlardan ^nl^ldn^ gre. Gedik
Ahmed P aann katledilii halk arasnda derin bir zntye sebep olmu ve
ona êhit gzyle baklmtr. Gnmz tarihilerinin Gedik Ahmed
P aamn idam ile ilgili verdikler! bilgilerin anon!m kroniklerden alndl
anlalmaktadr.
Cem Sultan K aram andan geliip / idp Bursa ehrine geliip karr idiip,
Sultan Bayezid dahi Gediik A h m ed i Pulya'dan getiinliip ... (ATAO, Siileym aniye
nr.
2765, 7 9 . Kr. O ru Bey, B abinger nr., s. 131; A tsz n r . s. 130.
^ M etin. s. 131.
M ehm ed N er, Ciln-nm (Th. M enzel nshas), Fr. T aeschner n r . . .2 2 2 ,
Cihn-niim (M anisa ns a s) . Fr. T aeschner nr.. II, 314,
O ru Bey (B abinger nr.), s. !32; A tsz nr., s. 130.
376;
i.
M esel bk, I. H. D anim end, lahl O snanl Tarihi Kronolojisi (stanbul 1971), i.
^. U zunarl. Osmanh Tarihi (A nkaral975^), II. 17^ vd.; M. H. Y nan, "A hm ed
Paa", A. I. 193. G edik A hm ed P aanm katledilii iin b k . . I I. U zunarl, ekerli ^'
X XX V I I I
Necdet ZTRK
3. Saltanat davasna kalkan Cem Sltan destekleyen, ancak

C em in R odosa ilticas zerine II. Bayezidin merhametine sknarak el
beyliini, Osmanl egemenliinde kalmak kaydkla, muhafaza eden
âram an-oln ^ a s m B eyin lm tarihini anonimler ^ve Oru Bey haber
vermektedir.
4. II. Bayezid devri d siyaset konularnn banda gelen ineb^ht,
^ôdon, ^ o ro n ve Navarin gibi nemli liman kalelerinin ^ t h i n i anonim
kronikler gn, ^y ve yl olarak vermektedirler. Bu zellik sadece sz edilen
olaylarla snrl olmayp, bu tr kroniklerin yazld zamana yaklaldka
eitli olaylarn daha d^t^^l tarihlemelerinin yakld grlêktedir.
5. Anonim eski krke kroniklerin nemli zelliklerinden birisi de
yangn, sel, zelzele gibi tabii afetlerle, gne ve ay tutulm as gibi astronomik
olaylar kronolo]ik ayrntlar ile birlikte bildirmeleridir.
6. Anonim eski Trke kroniklerde ilgi eken noktalardan birisi de, II,
Bayezidin stanbuldan eski Osmanl bakent! lgas dolaysyla nemini
hl koruyan dirn eye yahnt Edirneden stanbula gidici, Edirnede
yaylaya kmas, avlanmas gn, ay ve ylyla birlikte verilmitir,
dolaysyla bu ayrntlar dnemin dier Osmanl tarihlerinde êk
rastlayanâdnz trden bilgilerdir.
7. Yazar bilinen kronikler, Osman Oazi adna ilk hutbenin
âra c a h isa rn 699/1299 ylnda fethinden sonra okunduunu, dolaysyla
Osmanl beyliinin bu tarihte kurulduunu kabul ederler. Ekseri gnmz
tarihilerince de benimsenen bu grten farkl olarak ou anonim
tevrihlerde 689/1290 tarihi gsterilmektedir.
8. Osman Gazinin Bilecik-Yeniehir blgesini fethinden sonra
(1299), izniki kuatlas ve Bizansa kar 2? lmuz 1301de kazand
K oyunliisar (Bapheus) zaferi
hakknda ada
Bizans
tarihisi
G edik A hm ed Paa . Bayezid T arafndan N iin K atledildi?. B elleten. X X JX /1 15 (1965), s.
491-497.
M esel bk. M etin, s. 131; G iese A nonim i, s. 117.
O ru Bey (^ a b in ^ e r ^.). s, 132; A tsz nr.. 131. .
XXXIX
PachyiTieresin verdii bilgilerle A nonim Tevrih-i Al-i Osman"\ax& bu

konuda anlatlanlar tamamyla uyumaktadr . Anonim tevrihlerde sz
edilen sava ve bundan sonraki gelimelere dair verilen bilgilerin tarih
gerdeklere uygun olduu, bu olaylarda geen Taz. (Draz) A li hisar, Taz /'
pnart^^ gibi yer isimlerinin gnmzde de yaam olmasndan
anlalmaktadr.
9. Rumeli fatihi Gazi Sleyman Paann vasiyeti ve lmnden
sonraki gelimeler hakknda anonim tevrihlerde, yazar bilinen tarihlerde
yer almayan geni bilgi bulunmaktadr".
10. Anonim Trke kroniklerin pek younun harekeli oluû
dolaysyla, Osmanl tarihinin zellikle ilk dnemlerine dair kinî yer ve
ahs isliklerinin uradklar iml deiiklikleri takip edilebildii gibi, sz
edilen kelimelerin doru olarak tespitinde ve o unn smda aratrclara
byk bir kolaylk salayaca fphesizdir.
1 . Anonimlerde, kiî padiahlarn yetkilerini ktye kullanmalar ve
haksz uygulamalarda lunna!ar! sert bir dille eletirilmektedir. Bunun
tipik bir rnei snânl padiahlarm en otoriter olan ?atih $ultan
M ehm edin icraatlaryla ilgilidir. Anonimin yazar, Fatihin eni-cm ii,
s e ^ z medreseyi, imareti ve bimarhneyi yapan Mimar Sinan hapiste niin
dverek ldrdne bir anlam vergilediini belirtektedir. Mevcut
ynetimlerin bu soydan haksz tutumlar ile dier kt uygulamalarn
yazar bilinen tevrihlerde pek gremiyoruz, û n u n belki de nemli sebebi
- ^ . nalck. "O sm anl T arihine T oplu Bir B ak. O sm anh/Siyaset ( i n k a r a 1999),

I . 4 4 VC.
Me.sel ^k. yaynladm z n a (aada sra no 23), ' ^ 6 ;G iese A n onim i, s. 8

(A zam at nr.. s. 11 .
^ M esel bk. Z ikr-i Miilili-i l-i O sm an (anonim ). T SM K . M ehm ed e ad Ktp.. nr.

700. 12 ' -1( aada no 23); A T A O , A tatrk Ktp., M uallim C evdet a?,m ., nr. K -255,
12- ' ( aada sra no ;) Cie.se A nonim i. N. A zam at nr., 20 . vd. ; 1. . M erk. Ktp., T Y .,
nr. 3976. 18.- 2 0
M esel bk. N. z t rk , Erken O sm anl V ekayinm elerinde y e r !silile rin in n s ;
M alkara rnei. U luslararas O sm anl Tarihi Sem pozyum u Bilclifileri, zmir, 8-10 N isan
1999, s. 11-23.
XL
Necde t Z T R K
simleri oka bilinen bu yzyl ^ ^ yazarlarnm hemen hepsinin devletin

deiik kademelerinde alyor olmalar ya da bir grev beklentisi iinde
bulunmalardr.
12.
Grlebildii kadaryla sz edilen kaynaklarn b i z e en nemli
zelliklerinden biri de ^ . yzyl sm^nl to p lu s u n u n moral beklentilerine
bir lde de olsa eevap vermi olmalardr. yle ki, anonimin yazan
sman-oullarmn zellikle Rumeli yakasndaki fetihlerine, drlharb
olmas dolaysyla byk nem vererek elde edilen zaferlere manev bir
anlam yklemitir. Mesela, R im eli fatih! olarak bulan Sleyman
P aann silah arkadalarna ve gazilere yapt vasiyeti niteliindeki
konumasnda, lmnden sonra dmann kaybettii yerleri geri almak iin
harekete geebilecei ve bu durum karsnda nasl bir strateji takip edilmesi
gerektii zerinde ne^le durulmutur. Nitekim ? a a nn bu yoldaki
endieleri gereklenmi; onun lmn haber alan dman ôlayr,
G libolu ve evresini geri a l a b i l ^ k iin derhal harekete gemitir,
kuvvetlerini denizden yapt karma ile glendiren dman, asker says
ve silh stnlne sahip bulunuyordu, ^ u avantajlar elinde bulunduran
dman kuvvetleri ^ o la y ra doru ilerlediklerinde, kar k o ^ ^ a k ^te
olmadklarndan moral bozukluu yaayan ve ne yapacaklarm aran gazi
kuvvetlerin yardmna ^ ^ atllar, gayib erenler ya da ricl-i gayb olarak
adlandrlan manev kuvvetler yetimitir^. Benzeri motiflerin, îmi
smanl kaynaklarnda Sultan [ . Bayezid dneminde Saray-Bosna ve
civarna yaplan aknlarda getiini gryoruz. Bununla, smanl devletinin
kuruluundan o gne k^dar elde ettii asker baarlarm yceltmek, bunlar
yaatmak, ya da ordunun gaza ve cihad ruhunu yeniden harekete geirerek,
ordu ve toplumu yaplacak yeni seferlere hazrlaâk amacmn gdld
anlalâktadr. orusu. Sultan . Bayezid dnemine bakldnda byle
bir y hakl klacak artlar da yok deildir. Balangtan itibaren
N. z tiirk , R um eli F utuhatnda

A tllar , K ubbealt A ka d em isi K ltr
S a n a t Vakf A vrupa y a Hk A dm Sem pozyum u, G elibolu, K asui 1999; Rum eli F etihlerinde
M anev U nsurlar , anakkale O nseki: M art n ive rsite si O sm ant D evletinin 700. K urulu
Yl K utlam a P rogram , 9-10 A ralk 1999 (H er iki yaz da baskda).
Gi r i
XLI
Anadolu ve Rumeli yakasnda birbirini takip eden seferlerde elde edilen

asker baarlar, zellikle stanbulun fethinden sonra younluk kazanm,
ancak Fatihin lmyle seferlerin hz kesilmitir, ^ er^ k ten , 11. Bayezid
saltanatnn en azndan ilk yarsnda ordu ve toplum, daha nce kazanlan
zaferlerin zlemini ekmekte ve bir an nce o muhteem asker? zaferlerin
ssledii tabloyu yeniden grmek istemektedir. te, asker zmresinin ve
halkn bu beklentilerine tercman olmak isteyen amatr tarihiler, uzun
yllar nce meydana elen kimi olaylar pramatik adan ele alp, bunlar
manev motiflerle ssleyerek ilgili evrelere sunmulardr, ^ y ^ c e onlar,
asker ve halk tabakalarnn rabet sterdii bu tr haberlerin, eskiden elde
edilen zaferlere yenilerinin eklenmesi noktasnda, ordunun sava istek ve
arzusunu harekete geirecek itici bir g olacam dnm olmallar.
ôlayr ger! almaya kalkan Bizans glerine kar ehri savunan
yetersiz saldaki smanl kuvvetlerinin yardmna yetien m anev kuvvetler
grnmndeki boz atllara dair Anonim krke kroniklerde verilen
bilgiler, tarihi kymeti yannda, halk arasnda eskiden beri yaayan kinî
inan ve dnlerin, ^ . yzyl Trk toplumunda yaamaya devam
ettiini gstermesi bakmndan da ayr bir deer tamaktadr.
k saca belirtmek gerekirse, anonim Trke kronikler Osmanh
devletinin ilk iki yz yllk tarihi iîn dorudan ya da dolayl olarak, daha
sonraki tarihilerin dayandklar asl malzeme olduklarndan OsmanlI
tarihilii iin byk anlam ifaê ederler. Bilindii gibi, smanl devletinin
kuruluundan sonra ortaya ^kan olaylar, sistematik olarak, ancak bir buuk
yzyl sonra kayda geirilmeye bala^tr.
XLII
Necdet Z T R K
e)
Trkiye
K tphanelerindeki
Anonim
Tevrih-i
l-i
Osman
Nshalar^^
. ibtid-i Tevrih-i l-i Osman ( . . Merkez Ktp. TY. ibniilemin .
3202)-:
48 yap., st., harekeli nesih.
B a ( ): ibtid-i T evrih-i l-i O sm an, halleda'tll miilkeh.
l-i O sm an un ibticls buciur iim H azret-i R islet hicrettin sene 6 5 0 . zam an !im
K onya tah tm a Sultan Aledciin pdih idi. Y unan m em leketine hkm iderdi...
^ ( (4 8 ): m etâr-i m evcdt ê m enba- s a dt, zbde-i evld -1 dem ,
m kerrem , m utahhar-i lem , n ebiyys-sakaleyn. im m l-lem n M uham m ed M ustafa
s a lla llcihu aleyhi ve sellem sekiz yz toksan hicretine gelince, sene 890.
2. Tevrih-i l-i Osman (i. . Merkez Ktp. TY. nr. 3704);

^ yap., st., nesih. O sm anlI devletinin kuruluundan 896/1490-91 ylna kadar
gelmektedir.
) 1(:
B unca trihler kim o lm dur ayan
D ahi sz o sze ilhm dur
G nlm e bir nesne ddi ngehan

resi nediir anun itm m dur
S onu (112'): M barek safer aynun hirinde gelp sta n b u lda karr itî, hicret-i
^ e ^ nn sekiz yz toksan altnc ylnda, v e s-selm a le d-devm , tem m et-i ta m ^ .
3. Tevrih-i l-i Osman ( . . Merkez Ktp. TY. !. ;)?^

73 yap., !5 st., nesih. O sm anlI devletinin kuruluundan 959/1552 y lna kadar
gelm ektedir.
Ba (1 : H z Kitb-I te v rih -i N esl-i l-i O sm an Gazi
H ikyetde byle g^trm ilerdr kim Nesl-i l-i O sm an G zi ibn r-d u îul bin
Sleym an h Gzi K ayd A lp bin Kzl ^ o g a ...
Kimi anonim tevrih nshalar iîn bk. N. Atsz, stanbul K tphanelerinde Baz
ta n n m a m O sm anlI T arihleri, Trk K tphaneciler D ernei B lteni, /^ . A nkara 1957.
H. D oru tarafndan yksek lisans tezi yaplm tr (M . .

E nstits, stanbul 1986).
Sosyal B ilim ler
XLIII
Sonu (73' : Pes Rum -ili gazileri dahi cfriin ardn

- cfiri kldan
getirdiler, ^ i r can ! urtulm ad. Bu fetl a 'b a n aynda vki old, hicrettin ene 959, tokuz
ytiz elli tokuzda v k i old.
4. Tevrih- I- Osman ( . . Merkez Ktp. TY. tr. 3976):

149 ya^., 19 st, ta'lik . Osm anlI devletinin k urulurundan 892/1486-87 yln a kadar
gelm ektedir.
Ba^
(1): B is n i'll h ir-ra h n n ir-rahm
El-ham diU i'lhi R abbi'l-iem n, ve's-sa l t v e s-seln al M uham m edin ve ai

lihi ve sahbiii ecm a 'n . K eyfyet-i zuhr -1 ^1-i O sm an edm e 'lihu eyym - saltanataium
il h ir iz-zanan, bu hnedn -1 aliyyenn silsile-i neseb-i ihy ve izm Y fes bin NCih
a te y h ix-xelm a m nteh olm ak tizere ibtid-i zuhurlar T ran zem n M averiinnehrden olu^
cedd-i a !lar Kay ^ an kabil-i T tirkden bir tife ile Iran zem ine ve and^n êm ine-i A hlad
taraflarna gzr v^ yz yetm i seneye karb ! diyarda ... karr itm iler idi.
Sonu (148 : ... hc m idt^ ol dilveri ehd eylediler, tem m et.
5. Tevrih-i l-i Osman (Siileymaniye Ktp. Vehbi Efendi nr. 1233):

96 ya^., 17 st. 91 dan sonraki yapraklar bo olu^ eser karton ciltlidir.
Ba (1 ): Tevrih-i l-i O sm an ve Besm ele.
B unca t?h!er ki olm dur beyan
Dahi szler vesvese ol ilhm dur
G nlm e bir nesne ddi ngehan

resi nedr anun itm m dur
Sonu (96): Sultan M uham m ed ô sta n tin iy y e 'y i feth itdkde iine girp bunca acib
ve garib binlar tem ^ idp
6. Tevrih-i l-i Osman (Sleymaniye Ktp. Hsrev ?aâ . 386):

117 yap., 15 st., nesih. O sm anl devletinin kuruluundan evval 966/tem m uz 1559a
kadar gelm ektedir.
Ba ( ) ': B is m iU lir-ra h m n ir-rahn
Evvel ki T evrih-i l-i O sn a n ' m ve gayri acyib ikyetler kim iler zam anda v k i
ln ur. H er birini bir tevrhden bulup ve c e m idp bu kitb te lfe y le d m kim t bizden
sonra szlerim z ydigr kala.
Sonu (117)': Sultan M ustafa... Yusuf'a H a n tutup ve babas Sultan M uham m ede
gnderdi.
M stensih: ^êhm ed b. H seyin, istinsah tarihi: stanbul, evval 966.
7. Tevrih-i l-i Osman (Sleymaniye Ktp. Ayasofya nr. 3018):

136 yap., 13 st., nesih. O sm anl devletinin kuruluundan sta n b u lun ve A yasofyann
o ^ ^ a n l ncesi tarihine kadar gelm ektedir.
Necdet ZTRK
Ba ( : Hz ^ - Tevrih-i Nesl-i l-i Osman Gzi

Hikyetde byle getrmilerdr kim, Nesl-i l-i Osman Gzi ibn Er-durul bin
Sleyman h Gzi bin Kayd Alp bin Kzl Boga ...
Sonu (1^^): Frenk lan Kanatur getrp Kostantine be ildiler. Galata ol ecilden
^renk elinde kald.
8. Tevrih-i l-i Osman (Siileymaniye Ktp. Fatih . 4206);

139 yap., 13 st., nesih, yazl ksm krmz ereve iine alnmtr.
Ba (1 ^ ;(ikêt-i Zuhr-I l-i Osman
Rvler yle rivyet iderler ki Acem i^l?minde Tebrz havlilerinde ^rkmen, tr
seyf, kablesinn bir beî var idi. smine Ahmed Be dirler idi ve gyet nm san sahibi ve
on bin mikdr gzide asker shibi idi.
Sonu (O ): Ba'deh h Nirevan Badada dem gnderp pederinn haznesin
getrdp pederine validesine trbeler yapup ve hayratlar yapup ruhlarn ^d eyledi. Bu cihan
anlara kalmayup heman lemde isimleri kalup bu hikye anlardai ydigr kald.
Bu nsha, 19 muharrem 1264/27 Aralk 1847 tarihinde Yusuf S a^ i tarafndan
stanbulda yazlmtr.
9. Tevrih-i l-i Osman (Siileymaniye Ktp. Ayasofya !. 2705);

9
yap., 15 st., nesih. Balangtan 960/1522-23 tarihine kadar OsmanlI tarihinin
anlatld eser, bir derginin 68'-79 arasn igal etmektedir. Eserde, Osmanllarm balangc
hakknda verilen bilgiler dier tarihlerden biraz farkldr. Mesel, Erturul Beyin babas
sfahan vilyetindeki âman ehrinden l^rmz Ebbekir adnda bir! gsterilmektedir.
Erturul Gazinin grd ryy tabir eden ahs ise Seluklu sultam Aleddinin vezir!
Abdlazizdir. 971/1563 ylnda stanbulda stinsah edilmitir.
10. Tevrih-I- Osman (M illet Ktp. Ali Emri, Tarih . 144);

Ba (lS:D er-beyn- Tevrih-i Al-i Osman
Rvler yle rivyet iderler k! Acem iklminde teb rz havlilerinde ... ^rkman
taifesinden nm u n shibi ... var idi. Acem h dim kendden havf iderler idi. smine
Ahmed Be dirler idi.
Sonu (51): Sultan Bayeîd gelp oh Sultan Selim Han taht zerinde grd i...
11. Tevrih-i l-i Osman (M illet Ktp. Ali Emri, Tarih nr. 1159);
113 yap., 9 st., harekeli nesih. Batan birka yaprak eksiktir.
Ba (1): Amm ol mazul mfti kend kendne fikr eyleyp bu Hseyin hn
devletine ve kendye hiynet murd eyleyp ...
Gi r i
XLV
Sonu (113'): Sultan Selim Han hazretlerinin cls hicret-i Resul hazretlerinin tokuz
yz on yedi senesinde idi. Sultan Bayezid-i Vel hazretlerinin saltanat otuz !senedir.
Tarnm ili sene dah haytda olup merhm old.
^ . Tevrih-I- ^ ^ (Arkeoloji Mzeleri Ktp. !. 1331 ):

356 s,, 13 st., harekeli nesih. Ba ve sonundan eksiktir.
Ba: Aleddin dahi dileklerini kabl itdi.
... Blk halk ile.
13. Tevrih-i l-i Osman (Arkeoloji Mzeleri Ktp. nr. 376):

142 yap., 25 t., rika. 616-926/1219-1519 tarihleri arasndaki olaylar ihtiva eder.
1215/1800 ylnda istinsah edilmitir.
Tevrih-i l-i Osman (Arkeoloji Mzeleri Ktp. . 383):

' 4 4 yap.,
gelm ektedir.
31
^t.,
nesih.
O sm anlI
tarihinin
balangcndan
9 7 3 /1 5 6 5 e
kadar
15. Tevrih-i l-i Osman (Topkap Saray Mzesi Ktp. Revan Kk

nr.,1101):
130 yp., I7 st., okunakl, iri nesih.
Ba (1): Trih-i l-i Osman.
?eyâmh^rler tarifi hakkndaki ( 1 16 bir giriten sonra yeni bir balk
verilmeksizin ^smanl tarihine geilir. ... yle rivayet olunmdur ki [Osman] Gzi b. Ertu^ru b. Sleyman b. Sungur... al hz ibu on sekiz neferdr ced be-ced t ibn Yfese
knta.
Sonu (129): ... hicretn sene 955 trihinde mh-1 saferOn on tokuzune gninde
pdih dahi stanbuldan kup Acem diyrna do^r azn. eyledi. 130-131da 9561014/1549-1606 yllar olaylar hakknda ksa kaytlar yer almaktadr.
16. Tevrih-i l-i Osman (Atatrk Ktp. Muallim Cevdet K-255) ;

1 0 4 y a p ., 17 st.. nesih.
)(:
13 ,12 ve 14 no.lu nshalar iîn bk. N. ^ , stanbul Arkeoloji f z e le r i
ktphanesindeki Tarih Vazmal^r, ^ Dnyas Aratrmalar, Say 63 ( 1989), s.129-175.
A. Birbiêr tarafndan yksek lisans teî yaplmtr (M. . Sosyal Bilimler
Enstits, stanbul 1989).
XLVI
Necdet ZTRK
Akl ol ucdan yigrek idi b-gm an

L-cerem sonra olur m anlardan ayan
Sonra g^ldi enbiydan 0 R eslH tem old ^ kam udan e re f ol
S onu (104): Sultan B ayezid... gurre-i m h- m ulaem sene 8 9 6 dan sonra safer
a^m un hirinde K ostantiniyyede geliip karr itdi.
?. Tevrih-i l-i Osman (Bursa Arkeoloji Mzesi Ktp. E. 50/643/

Siileymaniye Ktp. MiirofiIm Arivi nr. 1427):
97
yap., 13 st., harekeli nesih. ^ a lang â n 896/1490-914 ylm a kadar gelm ekte olup
9 35/1 5 2 8 -2 9 y lm d a istinsah edilm itir.
B a ( ! ): K itb- Tevrih.
H ikyetlerde getrm ilerdr ki, ^ ^ sl-i l-i sm an Gzi ibn r-d u ^ru l ibn Sleym an
h Gzi ibn K aya A lp ibn Kzl B oga ... ibn T ozak A a al hz otuz sekiz net'erdr.
S o n u (97)': B ursa ehrine kulk vaktinde kaz-y sm n hades vki olup te
peyd o lup arular ve drt bin ev m ikdn yanup helk old, tem m et bi-av n illh i'l-m eli^-i
V ehhb, t vaktiM-asr, sene 935.
18. Tevrih-i l-i Osman (Trk Tarih Kurumu Ktp. !. 41):

Ba (1): vvelki Tevrih-i l-i O snandur, ^ gayri aeyib hikyetler kim, iler(
zam anda v k i olm dr. her birini bir tevrihde bulup ve cem ' idp bu kitab te lfe y le d iim
k i t ki bizden sonra s z le rim iz yadigr kala.
Sonu (1 2 i'): Sultan û sta ^'a u s u ^'a n ' sûp ve g r i s i n krup Y usuf a l^ a n dutup
ve esir idp K ostantiniyye ehrine babac Sultan ^ u h a m m e d e gnderdi, hicretn sekiz yz
yetm i yedi ylnda v k i old ve bu kitb dahi burada tam m old.
N esih le ^^zlan ve yer yer beyitlerin de bulunduu bu nshada I2 2 "-I2 7 d e Osm anlI
padiahlarm n bir listesi yer alm aktadr. anonim , zellikle kronolc>ik adan
benzerlerinden biraz farkllk gsterm^ktedir.
19. Tevrih-i l-i Osman (Tr^ Tarih K uruttu Ktp. nr. 85):
Ba (1 ): H ikyetde getrm ilerdr kim nesl-i i-i O sm an Gzi ibn E r-turul ibn
S leym an h G zi...
^'( (2 4 4 ): ... h ir 'l-em r Uzun Haan kahr olup lekeri m nhezim olup taldlar.
e ekser lekeri krlup bt'ykler giriftr old. hieretn bu ylm da sene 878.
serd e m anzum paralar da bulunm aktadr. H arekeli nesihle yazlan bu nsha
1243/1827-28 yln d a kopya eddîtir.
XLVI1
20. Hz K ithab- Tevrih-i l-i Osman (Trk Tarih Kurumu Ktp. nr.
117):
1) ) : Bu kitb Tevrih-i l-i O s n a n ' w ve
hikyetlerdr zikr ^ !. Ve
iler zam anda v k i olm dur. H er birini bir tevrilden bulup c e m idp bu k i^ b d a dere
oiund kim kendden sonra yadigr kala.
Sonu (228): Sultan Bayezid hzr olan askerile Sultan Cem ardm ca K aram ana
kovagitdi. A ndan Cem Sultan A b d u llah K aram an tah tn a pdih dikp karr itdi. heretln
bu yln d a [boj v k i old.
lla rek e li nesihle yazlan ve y er yer beyitlerin d^ bulunduu yazm ada tarih ler krz
m rekkeple yazlm tr. vil-i a ban 930 ylnda ko^ya edilm itir.
21. Tevrih-i l-i Osman (Siileymaniye Ktp. Mikrofilm Arivi nr.

2765 :
88a+9 yap., 13 st-, harekeli nesih. Kimi a ra trc la r bu eserin M evlana ^ ^! Fzl
e le b iye ait olduunu zannetm iler ise de, bu doru deildir. Sz konusu eêr anonim
tevrihlerden biridir. 11. B ayezid zam annda yazlm olduu tahm in edilen bu kronik, daha
sonra m uhtem elen baka bir! taral'ndan devam ettirilî ve 920/1514 ylna kadar
getirilm itir. 1. S elin den m erhum diye bahsedildiine baklrsa, ilve edilen ve o ld u k la ksa
geilm i ksm n 1. Selim in lm nden sonra yazlm olduu rahatlkla sylenebil![.
Ba [!]: H z K itb -1 Tevril-i l-i Osman

B ism illhi'r-rahmni'r-rahn. Ve bihi nesta'n. El-hanuliili'llhi Rcbhil-lemn.
Sonu (88)': V e bu tr!hde Sultan K o rkud kati eyledi. V e andan soni'a azim le le r
c e m eyleyp K zlbaa vard, hezim et kld, sene 920.
2^. Tevrih-i l-i Osman (^pkap! Saray Mzesi Ktp. Revan Kk

nr. 1100) :
139 yap., 15 st. K k bir anonim sm nl tarihi '.'tn bu eser, Osm anlI devletinin
'
11. S e h m e kadar (975/1567-68) m eydana gelen olaylar tasv ir etm ektedir.
Yaprak 10?' den itibaren E m r Sultan tarikatine m ensup BursalI M ehned evki b. M ehm ed
isnindeki ztn 9 6 2 /1 5 5 5 de yazd h'lenkb- Emir Sultan bulum âkt^dr. se r m ensurdur.
Ba ( ] ): H z K itb -1 Tevril-i l-i Osman

Sultan Selim -i sn? ibn Sultan Sleym an Han-I G ziye gelince...
N. z t rk , Yeni Bir A nonim '^ v rih -i l-i O sm an N shas ve Bir D zeltm e ,

P r o f Dr. H akk /- Yldz A rm aan (A nkara 1995), s. 443-448.
^ A. Akgn tarafndan yksek lisans tezi y apl^tr (M. 0 .
E nstits, 1988).
Sosyal B ilim ler
XLVIII
Necdet ZTRK
Sonu ( ^?): ... hicretn sene 975 vki old. devringisi ylnda Sngun seteri vki
olmdur.
Muhtasar yazlm bu tevrh iy hman Bu tevrh bu araya yazlmdur ves-selm
23.
Zikr-i Mlk-i l-i Osman (Topkap Saray Mzesi Ktp., Sultan
Mehmed Read ve Tiryal Hanm Ktp. nr. 700) :
86 yap., 19 st., iarekeli ^$. Erturui Gazi zamanndan 896/1490-91 ylna kadar
gelen )!aylar anlatr. 1032/1622-23 yl reb'lhir aynda kopya edilmitir. Ba tara^nda ve
muhtelif yerlerde manzum paralar bulunmaktadr. Bu yazmann sonunda, sonradan eklendii
anlalan, Osman Gaziden [. Abdiilhamide kadar olan padiahlarn dokumlar, tahta
klar, saltanat sreleri, mrleri ve nerede gml olduklarna -dair bir soy kt
bulunmaktadr.
Ba ( I ; ^)-M lk-i l-i Osman ve Gazevt- n
Bunca trhler ki olmdur beyan
â^ szler vesvese ilhmdur
Gnlme bir nesne ddi ngehar

resi nedr anun itmmdur
Sonu (86): Sultan Bayezid... safer aynun hirinde ehr-i Kostantiniyyeye gelp
karr eyledi, vail h u a 'lem b is-sevb.
Trkiye ktphanelerindeki anonim tevrihler'm saysnn bu kadarla

snrl olmad, daha ^ de belirtildii îbi êr^k saymm bunun bir hayli
zerinde olduu tahmin olunmaktadr, êkl! zellikleri ksaea belirtilen bu
kroniklerin bir ksm : Bey TarihVnn muhtasar nshalar da olabilir.
^ , ayr bir allamay erektirdi!nden, bu hususta herhangi bir kanaat
belirtmeyi uygun bulmadk.
alm ada takip edilen y o l
Yayna esas aldmz anonim tevrih (yukarda nr. 23 teki n^â)
harekeli nesihle yazlm ise de, imlasnn ^ k doru olduu sylenemez.
Kim! yerlerde baz kelimelerin yazlmad, baz olaylarn ksaltld
grlmektedir. Sz konusu metnin kronolojisi de pek dzenli deildir; bu
gibi eksiklikleri, karlatrdmz Giese Anonimi ile bir lde gidermeye
^ lt^ . Metnimizde ksaltlm olan nemli kim! olaylar ^ ie s e den
yaptmz aparmalarla geniletmeye a l tk ve bu alntlar eviri metinde
- Her ne kadar bu yazma zerinde M. Pekmezci tarafndan yksek lisans tezi

yaplm (M. . Sosyal Bilimler Enstits, stanbul 1988) ise de, hatal okumalarn okluu
sebebiyle renci almas olmaktan teye gidememitir.
'
XLIX
italik oiarai gsterdik. Metnimiz e ne kadar 896/1490 olaylaryla sona

eriyorsa da, biz bunu Giese Anonim i ile srdrerek II. Bayezid devrinin
sonuna kadar getirdik.
Metnin imlasna kii durumlarda kk lde de olsa
mdahalelerde bulunduk. eviri metinde, s i r k e kelimelerde kelime
sonlarndaki b/p, c/ biiminde gsterilmitir. Arapa ve harsa kinli
kel!êlerdeî uzun vokaller gsterilmemitir. Metni iaretlere bomamak
dncesiyle eviri metinde mn^kn olduunca basit bir transkripsiyon
uygulanmtr.
OSMANLI KRON
(Metin)
Bism illhir-rahmnir-rahm
ZKR- MLK- L-j OSMAN

Bunca trihler ki olmdur beyan
Gnlme bir nesne deli ngehan
^ ah szler vesvese ilhmdr
resi nedr anun itmmdur
Ol melikler k iler^ g^^ni idi
Hleti v sreti dinmi idi
^Kimi kfirdi kimi ehl-i sitem
Kalr idi anlara p milr kem
Ol Mool sltanlarnun adlini
it imdi nicesidr bediini
tmediler an! kim Cingiz Han
Zulmden haJka ideridi ayan
Zulm iderlerdi vel knn ile
lerini ! ad a kan ile
Zulm kim knn tarkiyla ^ 0
Adi îbi halka ol asan gelr
" Vardur ol szlerde ok drULzelel
Eydelim imdi ki anda yk halel
^' n anld ol kamu ehl-i sitem
Zikre getrelim ehl-i adli hem
Analn ol beleri kim ser-te-ser
Hem mslman idi ol hem ddger
B unca trihler ki ) b yan T: B ir nice triiler olm dur ayal

>ilerii T: - iler G
dinm i idi T; gem i idi G
4 ehl-i sitem G: il sitem T
nicesidr bediini G: nice idi erhini T
zulmdenT: zulme( G
7 iderlerdi T: itd ile rG
kan ile T: hm ile G

ta rk y la T :h a y fy la G
g e l rT : olu G
ok drl zelel G: kay ok zelel T
ehl-i sitem G; ehl il sitem T
Anonim
Kamsmun ii k irle cidl '
Geydiii vi' yidiii mal hell
Anlan eydeliim bulalar ihtitm 4
Bunlarmla lala] anlar tamm
Bir gazvet-nme dzeyim sana
it ll itirz itme bana
Gaziler sonra nice ' geldi dime
Olar aaa nin geldi dime
Sonra gelen n gelenden yeg olur
Fikri olan bun kim d idim bilr
T E V R H - L -O S M A N V E GAZAVT-1 N 8
ird Hak insana ^ ^ z itdkde cd
Kudret akl u hayt hem vcd
Akl ol ucdan yegreg idi b-gman
L-cerem olur m anlardan ayan ^
Sonra geldi enbiydan ol Resul
Htem old vii^ kamudan e^reôl
Drt kitbtn som K u ra n dur gelen
Fazi ile oldur anlara nsh olan
Kamudan n sonra geldi demi
Fazi ile old kamunun htenî
Pdih aaa yukar alem
alemden pdih olur m kem 01
-- meknn b a h r k a rm daolu r
Her has hk y karu geltir
Tebbet ile K ulhuvallhu ehad
Bu sze hccet ki yokdur ana red
Bir gn ol Sultan Aleddin s a d
Sord n olr hl-i gzi
ehd
c i c l f l k t f l l G
bulaiar ihtitSm T: szi hitm G
dzeyim T: dzeyin G
16 nice
T: nie G
l<im didim G: êm direm T
1 Tevi'h-i l-i
O sm an ve G azavt -1 n T: Nazm -I /- O sm an Nesi ber-N esl G

1 M etinde l-cerem sonra" ise de vezin gerei |-cerem"
20 o lur m anlardan ayan : old anlardan ayan G
v T: - G
yukar T: yu kanya G
v G; - T
N L I
R O N I C
KISSA- GZYAN24
^ ildi am ki^ gaz key i olur
Gzi !^ !^^ b-tev [ -
Gzi olan Hak dninn leti
L-cerem ho 0 53
Gzi olan Tanrnun ^ rrd u r
irki irkinden bu yiri ardr
Gzi olan Hak kledur yakn
Gzi pt peni- eil-i dn
Ol ki ola Tanr yolnda ehd
ld i sanma kim ^ diridr s a d
Hak katnda r^k iinde dr olur
Ol lmez bil ki^^ zinde cvd
es heves itdi kide ol birô cihd ?
1 kim gzi uralar ana ad
Lekerini ce m idp girdi yola
Gndz Alp Er-tri annnla bile
D ahi
Gk Alp hem ]'2 [
^^Konyadan
Ln
O u z dan
ok ki i
geldi Sultan-nine
O lm d ol volda 3 yolda
Katna geldi halayk ygine
Baylara î'zz u ikrm eyledi
Yohsla hsan in m eyledi
- kfre sald oradan eri
Ki iller urup kati ideler kfiri
Anda Er-turu! o^ itdi kr u zr
L-cerem di cihanda nmdr
0 b-had il ald ok ^ gene mal
itdi leker dr- kfri py-nal
24 K ssa-i G ziyan : - )
hai'i - ' ^ ^' : i i tevi G
o ls a rd ro la s d u r G
27 jirki irkinden ! (' 1 'a n d u r G; ehri ilkinden
2^
29 ol lm ez bil ki G; lm ediler helî T
.)
b irT :-G
31 hem
G: - T
ol yolda am n G: ol volda volda '

3 S u ltan - n i'n c G: S ltan-ygi'ne T
34 baylara T: belee G
ok C: - T
vuru a n d u r '
Anonim
$ tmi )Tatar a^^îa [zaman idicek kfir oidn revan

Buluban fursat girii il Lirdiar
Ahdi bozup girii gine durdlar
Bu haberden irdi ok tevi ana
L-biid oid] girti d n [ k i ana
Virdi ol etrf Er-turuia h
K ide d e f n ehl-i kfrn sl ii mh
Bu kadar feth oluban rz ana
Dndi gitdi gir K onyadan yana

4
HURC-I ER -TU RU L
Uyd anda ^ k kii Er-turula
Olur i k!]^ dni ile dorula
uyanlarla 01 ^ berkitdi ol
Hak yolma cnm terk itdi ol
Yrdi Sd iline geldi ol
Kl ile ol aray ald ol
Bunun stine gedi az zamail
Yzni dnderdi andan bu cihan
Gitdi Er-turul cihandan yirine
Ol Osman kald anun yirine
O^man bir ulu gzi ki ol
Nireye kim vard ise buld yoH 1^ 01
Nice kim dndi dniser sman
demleri dr virmez aman ^^
]3'J Bir deirmendr bu arh tz-gerd Kim tdgin un ider tz-gerd

n deildr baht -1 devlet pydr
Anun in ne gerek bu gr dr
n gidersin bunda kalur m^l u gene Ne'durur pes bu kamu beyhde rene
n gidersin ko bu yok mlini ^
Yi yidr ayruga koma maln
Dnye in ne gerek bu hrs az
Dnye o^* ass n mr ola az ^
itm i i d i l ': itdi G

iidicek l flr T: iitdi kfire G
kadar T: kadardr G
- E r-turul T: N azm -1 l-i O sm an Nesi ber-N esi
^ ol G: old T
'bald yol T: o buld yol G
^ irnê^ am an : smn T
m lini T: a'm S iini
^ M etinde dnye o ne , vezin gerei dtinye o
m r ola az T; ola m r az G
OSMANLI
KRON
iinki b bezedi erdi behit ^
Bde i kim bdesiz olmaz " behit
Kamu ^ lur toprag altnda nilr^n
^ ki n e h n h r tu r u r ^ ^^] [ b u c ih a n
re ne iin byle geldi rzigi ^
Kim
dkilr
gl ^^ yirinde hr
Bundan ndin n i l e r sylediler
Diirl meseller - beyn eylediler
Kl tefahhus kamusn ndin sona -2
Hi birini gr ki benzer mi buna
Buna insfile klursan nazar
Gresin kim nicedr silk-i gller
arh llini hem evvel - bilesin
Girmediik ^'yiri teferrc ^las!n
Bile in m ebdei niredtir m e'd '
Hem ne durur ferniden murd
Saltanat uglnda kdir olasn
Memleket bikrinde ndir lasn
iin - m an dêmi^^m âna ben
bu nimet iin bana ^[- kr eyle s^n
Hayr n ben iin ônukladum seni
Sen dahi !^^ !ile yd eyle ben
Hayrla olsun di'nê v ukbda ^d
Her ki ide diizini hayr ile ^d
46 nki b bezedi erdi behit T: ^ nki y^^ ! bm -1 d behit (

47 olm az G: olm a T
4^ M etinde
"kam us
49 ^ ki ne hnhr turur G: vh ki nah^ h nuhra 0 T
b rzigr G: b cihan T
m eseller T; d estanlar G
sona G: sana T
hem evvel T: evvelinden G
_4 girm ediik T: grm edk G
m d T: b -m c d G
hem ne d^rnr T; hern nedr bu G
bana : gel G
hc!'G : evvel h e r ?
Anonim
H Z SE BE B- T E LF- K T B <0
N e s i r ; Ol Trh-i l-i Osman'duv ve gayr acyib hikyetler
k im iler z a m a n d a v k i [3'] olm d u r , !^ birini bir tevrhden bulup c e m
kendiiden sonra sizlere idp bir kitb o knd k!n ^yadigr . V e her kim
bu kitab m u t ia 'a kla dahi c e m ideni layr d u ile ana, lâk t a l anun
kbetini hayr e ^ l ye. Bundan yukaru dbce gibi olmdur, bu aradan
]aaas nesr il^. ^1-i ^ân b e jle ri ve pdih-zdeleri ballarn a [ne
gelnidir, ne itmilerdin ve hem K ostantiniyyeyi kim ler y^p m lardur ve
kilelere k a ld u r, i'zerine kin^ler geliip ceng itnilerdr ve nice gn harb
.ya tu p gine m a m r klmlardui', cm le beyan ol^ d ur. v a llhu a lem
Trh-i Nesl-i l-i Osman ikyetinde ge r er kim. N esl-i l-i

O sm an Gzi ibn r-tugrul ibn Sleyman h Gzi ibn K ay a A lp ibn Kzl
B oa ibn Bayntur 'ibn A y k u t l u k ^ A a ibn T o gan 'ibn Kaytun ^ ibn Bay
un ku r ibn Bak Aa^ ibn Soanak A a ibn T o k -T e m r ibn ^ a ^ k ibn
G k A lp ibn O u z ibn Kara Han ibn K u t l u ^ k A a ibn Tozak, al-haz otuz
It neferdr ced be-ced ibn Y fe se yknca, kim N u h un oldur, ol^
,nesilden ced-be-ced A cem vilyetinde pdihlar idiler. O uz tyife sin d e n
kim itikdlu tyife idiler ve Hazret-i R is lete a le y h is-selm 1tikdlar var
idi, M h n ehrinde pdih idiler. Eb ^ s l i ^ - i ^ e i'v ? dahi bu nesilden
kopm idi. C ingiz B an kin^ Hty vilyetinden ^kup gelp Belh vilyetini
ve ehrini ve Horasan vilyetini harb itmi idi. 01 za m a n d a ol vilyetn
pdih H rezm h idi, B e lh n ve H o r a s a n un pdih idi. S u lta n 'l -
H a z S eb eb -i T c'I f - i K itb G: - T
M e t in d e evvelfci
k e n d iid e n so n r a siz le rc T; b e n d e n so n r a . z le r im
B a y n t r G : P ay n d r T
A ykutiukG : A y k u la g T ^
' oa n : ' ' o r '

Kaytn : K a y n a t u n T
Bak / \ a ': B o l g a y G
H r e z m j h G : 0 -. h T
OSMANLI
KRON
rifn [4] Hazret-i M e v l n Celleddin enverallhu kahreh z a m anda

drt y a n d a îdi. C ingiz Han Belli ehrini liarb itdi'kde i-i Selk
tyifesini m em leketlerinden ^!kar^^ sonra kendii helk olup 1 O gtey Han
pdih olp ^' B a d a d harb id^p taht l-i A b b s ile rden aLip
m em leketlerin C ing iz H n ler d utup lem halk kar m ur olup l-i
S e l k den Sultan A leddin dahi A cem vilyetinden kop up R u m vilyetine
geliip u n a n vilyeti, kim imdi ^ ^ r^ n a n vilyetidtir, ol vilyetleri dutup
pdih olm idi. Sivas ehrin ve K o n y a y bin idp ve dahi A cem vilyeti
C in g iz H a n dan kar mur olup lem bir diirlii dahi olm d. V e O u z
tyifesi kim va rd u r itikdlular idi, g m e k ' yriik lerid i.
M h n ehri kini C ingiz H a n dan harb olm idi, ol z a n p n ^ h n
e h r in i n pdih Stleyman ^h idi, kim O s m a n un d e d e s id ir. Al-i Seluk
ve l-i A b bas tefrika olm an Sleym an h dahi M hn ehrinden kopup
R u m vilyetine gelm ee niyyet itdi. ^ iem R um vilyetinde gazlar olur
iitdi. Sleym an h dahi A cem m enleketinden kopu p E rz in c a n a geldi.
E r z in c a n dan R u m vilyetine girdiler. A m asy a taraf kim R u n le rdr, ol
tarafd a o k gazlar itdiler. Rum vilyetinden hayli vilyetler aldlar. A kbet
andan g p H a le b e kdlar. H ayber k a las^2 dirler bir k a la vardur, gelp
nine kondlar. ûrat rna su^ nlerine geldi, rma [4''] gem ek
dilediler. o l ey bilmezlerdi. Chilin Furat rm ana uradlar. Sleym an
h at depdi. Furat ûy yar imi. S le y n a n h at ile F u ra ta bouid. Flalk
diler rnakdan kardlar. Hayber k a lasnun ninde defn itdiler. indiki
hlde an a m ezr -1 ^ r k dirler.
Sleynan h un ol v^r idi. Birinn ad Sunkur-tekin ve birinn
ad G n-do d ve birinn ad i'-turul idi, kim ol O s m a n un atasdur. Bu
karda dahi gdiler g e ld ik le ri yola gitdiler. Furat rma bam dan Pasino v a s na ve S rm e l - u k u ra vardlar. Sungur-tekin ve G n-d od gir
A c e m e dndiier. r-turul anda bir nice zam an kald. 01 arada ok gazlar
itdi. B ir nice zam andan sonra Sultan A leddin, kini Al-i S e l k d e n d r
d r t V'ada G: y a n d a V
l a l U O ; - T
M e t i n d e "g()m ile"
M a y b er kal'a.s T: C a ' b e r k a l'a s (
Anonim
10
A c e m vilyetinden gelp R u m vilyetin vatan dutmd, ulu pdih

.olmd. Er-turul dahi Sultan A l e d d in iin saltanatn ve evketin iitmi idi
V e dahi E r-turulun ol var idi. Biriniin ad G n d z idi ve
irinn ad Saruyat ^
^
idi ve birinn ad O sm an idi. Saruyat kim ana Savc
dirler idi. An Sultan A l e d d in e gnderdi . B ir yircgez istediler ki anda
karr ideler . Sultan A l e d d in ^ a h k^b^l itdi. G arblerdr diy bunlar ho
grdi. ^ a r a h is ^ r tekvur ve Bileck tekvur Sultan A l e d d in e m u t olup
harc virrler idi. K arahisar ile Bileck aral ^ o m alic-ta ve E rm e n e k
ta n anl^r^ yaylak ve sulak ^virdi. [5] A nd an sonra Sultan
zerine T atar B^ycu ^ân yrdi. Sultan A leddin ol ta rafa te vecch
eyledi. V e bu taraflar E r-turula sn^^rl^d. Er-tu rulun ol Saruyat ile '
.O sm a n E n g r iy e geldiler. A n d ^ durdl^r. R um tarafna ok g^zl^r itdiler
A k b et Er-turul veft itdi, rahmeten vsi'aten .
O S ^ ^ A ^ G A Z D E V R ) 1299-1324 (
^ a z I
Old O sm an bir ulu gzi ki ol
b i r e y e kim vard ise buld ôl
H e r ya n a v bi i blk er!
^ il uralar kati ideler kfiri
D urm a d n her y a n a leker sald ol
A z z a m an da o k vilyet Îd ol
v atan G: - T
" Saru yat ^ : S aru y n '
- g n d e r d i G: - T
^ ka r r ir y i r c g e z istediler ki a n d a karr id e le r G: b ir y i r c g e z a n a iste d ile r kin
id e le r T
enk G: I r^ e n e k T
su la k T; su lu k G
a u H a n " M e t i n d e
^ r-tu^ru lû n 1 S aru yat ile : r-d u ^ ru l S aru d n ile T
v i r i b i d i T : varurd G
N e s i r : n O sm an Gzi atas yerine gedi, i<im-iTiakn ,

yiit yegil katna c e m ^ld. o k gazlar itdiler. G elp evvel B ile c k i ve
K p rih isa r ve Y arilisar ve E y n e g ii ^^! itd]er, hicrettin sene-i 699
yinda^^. vve] c u m a naâzn K a ra h isa rda kld. G ziler tekbri evvel
a nd a g e tird ile r. Tursun Fakh dirlerdi bir ^r vard. C u m a ve bayram
nam azn K arahisarda ^vvel kld. O sm an Gzi adna hutbe kud,
hicrettin sene-i 99 ylnda v k i mindi.
Rv yle rivyet ider kim O sân G z intin dtinyya gelm esine
sebeb n old? Takdirde var idi olsa gerek idi. H ak ta l virdine kim esne
m n i olmaz.. r-turul hl-i haytda iken bir gice d grdi. B ir aceb vki a
grijp / v k iadan uyand, bu diii ^ k r iderek A lla h ' zikr iderek durd.
Sabh nam azm kld. >?; degiriip dor K o n y a y a vard. A n d a bir
m u '^ b b ir kii v^r idi. A d n a Abdtilazz dirler idi. Shib-kem llerden idi.
ilm-i riiyy biltirdi. Er-turul diiiini ana deyiverdi. A m m ba'zlar dirler
kim bu diiî t a br iden bir azz eyh idi. A dna Edebal dirler idi. Kermeti
zhir olniL idi. Ve c e m halkun iinde m tekd dervi idi. D nys ve
n i'm eti o idi. / vilyetde m ekr alm idi. Sultan A leddin dahi ana
i tikd itmi idi. A ndan E r-turul geldi. Ol diii / eyhe i'lm kldfi^.
Aytd: Y êyh, grdtim kim seniin koynundan bir ay [5'] d o a r geliir
benlim k o y n u m a giriir. Bu ay ko yn um da iken gbe im den bir a a biter,
glgesi lemleri tutar. G lgesinn altnda talar olur. V e her taun dibinde
sular akar. V e bu akan sudan kimi iêr ve kimi blar ve bêler suvarrlar.
V e kimi em eler akdurlar. U ykudan uyandum ki dtitim b u d u r didi. êyh
bu dn t a b irin fk r idp aytd: Y yiit, sentin bir olun ola, ad O sm an
ola, ok gazlar ide. Sana mutulk // kim sentin nesliine pdi^hlk
verildi, tib re k olsu n dedi. V e b^ntim kzu^ oiun O sm an ala ve andan
ok olanlar ola, pdih olalar didi.
V e bir zam an dan sonra O sm an Gzi v c da gelp ol eyhn kzm
ald. V e ol k z d a n bir oul old. Adn O rhan kodlar. ^ n k i m O rhan yiit
old. A n d a n sonra O sm an Gzi aldu vilyetleri bah eyledi, âracahisar^-
sanea, kim ana in-ni dirler oraya êgin ol O r h a n a virdi. V e onbal
y l n d a T; 6 8 7 y l n d a G 6 9 9
Gie.se A n onim i, s . 6 / 1 5 - 2 6 .
G iese A n onim i, s . 7 / 2 - 4 .
K a r a c a h i s a r T: K a r a h i s a r G
Anonim
A lp G iin d z e virdi. V e Y a rh isa r Haan A lp a virdi. Haan A lp dahi

bahdrlardan idi. Sleym an h ile bile gelmi idi. V e E y n e g li T u rg u d
A l ^ a virdi. im di / azzlern a d la n / . vilyetlerde k yler vardur
a n a D u rgud -eli dirler. Anlarn mezrlar a nda belliidr ve d a kayniatas
eyh E d e b a h y a Bileck hsln virdi. Ve hem htunn Bileciikde atas
eyh d eb al ile kod. Bil yana kendsi Y e n ie h irde karr eyledi. Gzilere
ev ler yapdrd. A nd a [6 ]durakland. A dm Y eniehir k^d.
V e dahi O s m a n m bir oil old. Adn Ali ? a a kod. An yannda
alkod. O rhan Gzi bil t a r a f l a iller acard. Geliip K p rih isa rn ya m a ile
alup feth itdi. A n dan geliip znii hisar itdi. znik z a m a n d a gayet sarp
ve m teber ve galaba eir idi. Drt yam gl ve sazlk ve bataklar idi.
yle kim yresine dem va r m z idi. V e hen iinde dem mfbl^ idi.
yle rivyet !derler kim drt kaps var idi. Her kaplsndan bin alaea atli!
k ^ r kard. Girf kalan renkli atiliyi ana gre kys eyle kim nice galaba
ehir idi. Ol vakt gziler ^zd'^. V e ill her biri bir ejd e rh idi. E ger d e m
bana bin k ^ r gelse ytiîn dnderm ezlerdi, i'tikdlar [var] idi, dahi
m u h k e m idi. H ak t a l anlara ursat virdi -\ Geliip !zniki'n dyiresin
ya m a itdiler. ^^ rle r nice kez kdlar, u ra tla r. I^^rleri syup hisara
kydlar. G rd ile r'^ ceng ile a l nnaz, drt yan su hi katna dem varmaz.
Vai'^lar Y e n ie h irden yana olan ta civrnda^ bir havle k a l'a yapdlar,
ine dem kaydlar, ^ a z Al! dirler !dilver var idi. A n a ki'k kii koup ol
k a l y a koyup znie havim kodiar. imdi ol ka laya^ T a z Al! âlas
dirler. V e hem iisti'n yannda bir yksek kaya d!b!nde bir ôuk bnar dahi
vardur, T a z Al! [6] bmar dirler. A nd an sonra kf!rler zebn olup gziler
T r g u d G : T r u d T
C iese A nonim i, ,s. 7 / 1 4 .
D u r g u d -e l i T: T u rg u t- ili G
c y h E d c b a l y a G: e y l v e
azd : eyiiyidi G
' M e t i n d e "v iriir di
g rd ile rG g riierT ^ ^
- c i v a r n d a ': d i v r n d a G
! a r a y a T: h is a r c u a G
l ANl . I
din segirdiip ieriiden dem kartm az oldlar. T aradan kim se gelim ez

idi. Bunca zam an bu llile kakp egirtdiler. Kfirler fursat bulup stanbul
te k v u n n a dem âlup hllerin arz itdiler. zerm ze Trk geldi. Bizi zehn
ildi. TcLra kartm az old. A ciz kalduk. Eger bize dermrnm var ise eyle.
Yo/sa bizi zebn ildi. Oltnuzla kzm uzla esr /-/-. ^ i z e derm an
itm ezseniz alkdan krlurz dimiler, ^ ^ I vakt zn ik 'e dall stanbul
t e k ^ u r ^ hkm iderdi.
Linkim t e k f u r ahvle v k f old. Hayli geldiler c e m idiip iîne ^ k
a sker koyup bir it!^d itdiigi dem in ba^ dikiip v arup Y alak -o v a sna^
kalar. znik zerine varup gfilin gzileri babalar, ^ u tedbri css gzilere
can atup hab^r viriip gziler dahi yortup geliip, o! k ^ rle r k a c ak k enrda
pusuya giriip nihn olup dui'^lar. Bu cnibden kfirler gem ilerin kenra
srp iskele ûrup bir gice km a a balayup atlarn esbblarn k a r la n a
aluriken g ^ lin gziler tekbr getrp, koyulup kl urup kfirleri
birbirine katdlar. yle krdlar kini kimi denize d k lp gark olup, ki
banda devleti olan gem iye gcile girebildi. K firin o^ hel^ olup, az
kfir stanbula gelebildi. T ekvura olan hli haber virp tekv ur iidp hayli
m ell [?'] ol^. ^ o k c e z a fe z a itî. Bu haber znik kfirine iricek alaup
yas itdiler. kbet danup tedbr itdiler kim kaalar, k a a m a y an la r k a lay
virp m utf olalar. f l e eyle idp k a lay gzilere vii'p gziler doyum
oldlar. znik feth old, sene-i 731 . Bu kez Y a la k - o v a s 'n a dol u d l ar ,
Y alak-ovas sarp dalar ve sarp kalalar ve hem b-nihye iller
vilyetler ve enlik yerlerdi. 01 zankanda znik ile is l m b o la varn ca olan
da larda bir aa yo idi. yle enlik idi, k a la!ar ve ehirler ve kyler idi,
sonra isz kalcak aalar ve orm an lar old dirler. l'e hem ol zam an g()rmii.^
'
ol yren enlik olm asn a bir iki ka seb eb beyan itdiler.
Biri o! îm sarp yerlerdi. V e biri ol kim gzilerden rkp kaan dahi anda
gelmilerdi. Biri o! kini m eer stanbul te^v urnu n bir mahbCbe gyet
Cie.'ie A nonim i, s . 8 / 1 2 - 1 4 .
stanb ul te k v u r G: t e k v u r T
Y a l a k - o v a s n a G: Y a l k - o v a s f n a
se ne-i 731 T : - G
M e t in d e ' d o l a d l a r "
Cieae A nonim i, s . 9 / 1 5 .
14
Anonim
cem le kz v a r idi. G y e t severdi. N g h ^ c zm olm } . Tekvur,

ne kadar m em lek etin de ve gayr ikiimierde ta bbler var ise mal d kp
getiirdi. Hi re bulunm ad. T ekvu r kzn ol hlde grp gyet mell old,
tasaland, b e z ir le r in e aytd: Bri bu kza bir y e r bulun anda kon, kar am
bu hlde g rp tasalanmayaym didi.
stanbul karusnda ^ n a to l yakasn da Y a la k -o v a da T a n r dan bir
ss su var idi, [?'] yle yirden kaynar kard, b a r d la r yaradn grp anda
gnderdiler, b a r d anda karr itdi. A ndan sonr^ yine tek v u r ayrulua
d ym edi. Kar kayna binp varup kzm grp gamg?n gir stan bu la
gelr idi. 1 kz a n d a tururken bir y k se k yirden ol ss suy^ n azar ider
otururd. Bir gn grdi, bir kara ean^var êvdeinde bir kl kalm am ,
ta b b ^ elinden ^kmâ dnmi, m ariz ol^; ol c a n av ar gelp ol suyun
b^l^na g m l p bir^^ yatd. A ndan kup d alara gitdi. irtesi gine geldi
yatd. ^ k u p gitdi. Bir nice gn O canavar gelr bala yatur gine gider. Bu
c a n a v a r byle ide ide tfyi bitdi. êm ridi sa old gzellendi. Bu kz, ol
byle gricek g n n e ilhm gelp aydur; Bu canavar, ki ben evvel
g r d , a rka sn da bir tyi yo idi, uyuz ve rencr idi; bu bala yatd sa
old. mdi ben dahi bu bala yataym , belki H ak t a l bana dahi shhat
vire diyp soyund. 01 suyun balna girdi, gm ldi yatd. Bir nice gn
istiml itdi. H a k inyetinde cnle renci gidp pk old. T iz atasna m utuc r
gnderdi. T e k v u r an ii^p gelen dem e ol denli mal virdi kim vasf
olunm az. T iz kaya binp azm idp anda vard. Kzn sa ^$en bulup
gyet d old. A ndan nice shhat buldun [8 ]sord bildi. T e k v u r sudan ol
hsiyyeti grdi, em r itdi. ^^zerine drl drl binlar itdiler, ku bbeler
hav uzlar itdiler. K a z a n r itdiler. Bir h a m m m itdiler kim, k yintda yo

idi. 01 su ss olm an rak yirden krgir ile souk su getrdiler. ok
e m ek ler kdi e . A ndan sonra yir altna gider kener l , t hatt
denize dein o! kem erler yir altndan gelr. B a zlar a ydurlar kim: Am
G n g rm e z tek vu r birlerdi, bir tekvur var idi, 0 itdrdi, dirler. Zr kim ol
ct'zm o l m idi G; yoldag lar cian old T

M e t in d e a y r u l a a
k u b b e l e r v e G: k a p u l a r b a la d la r '
k a z a n l a r T: k u n a l a r G
k i l e r G : y i d i l e r T
gem iler G
tekvLira dimilerdi kim seni heman gn gricek liirsin dimilerdi, dahi

yir altndan !^ yire gitm ee d drl k e me ve krzler itdrmi idi.
yle rivayet iderler kim, icemerler deniz altndan stanb ula gelr dirler.
H ele imdiki hlde denize dein gelr bakisin M evl bilr. 01 yirler hod
evvelden genlik idi. V e ill 1 k ld a n tr enlik old. V e hisarlar ve
ehirler d( ki, vasf olmazd. V e he^ y e r i dahi sar^ Id i^n
gazilerden rk^ gelen dahi oalp ziyde slar, A n d a I kfirler karr
idp d ] -k n ngh bir gn bir liryn dervi kageldi. B -nev B a b a '
dirlerdi. Anlar islm a d a vet itdi. M eer dervn elinde hem an bir aa
klc var idi. Kfirler an grp glidiler.
Bir gn kfirlerin bayram old. Ol an] zerinde c e m oldlar.

D ervi dahi anda geldi. Bunlar slma d a vet itdi. Kfirler cn^le sarho
olu p derviin dolay yanna c e m oldlar. [8'] Dervii m a sh a ra l a aldlar.
E ger sen didign dim ey ecek olursak bizm ile ne eylersin. H em yalnu^ ve
hem yaraun yok didiler. Dei'vi aytd: ite klcm. ^ e r Islâ
g elm ez se n iz bu kl ile sizi hep krarn didi. Ol aa klc bunlara
gsterdi. Kfirler gine glidiler. Kfirlerin iinden bir! sarho kfir iler
geldi. Dervin nine durd. Aytd; 01 klcunl^ beni al, grelim keser
m i didi. Hean dervi A lla h a snup tekbir getrp arkur belin ald. Ol
aa kl H a k t a l inyetinde k^ri iki bldi. V e ill l^fr dahi yirinde
r turd. H em an can c e h en nem e smarlad. K firler y ine glidiler.
Ayldlar: Klicun kat keskin iî^ didiler. Bizn^le dahi byle ! ceng
idersin didiler. Dervi aydur; ^ o ld a ^ u n u z grn yerinden d e p re d n didi.
K atna geldiler, grdler kfir k e f g e ili , depredelim sandlar. K fir iki
pre olup d^di. Henan c e m olup rada olan kfirler ol hli grp nicesi
dervie inanup islm a geldiler. V e nicesi kaup taldlar. M-hsl- keln
dervi ol aray feth itdi. A nda karr itdi. A kbet ol arada veft idp anda
kald, ^ iy re tg h olup imdiki hlde ol ham m m ya n n d a ol n zr belldr,
m ehurdur. Ol hanmna varanlar I e z r ziyret iderler. H im m eti hzr
olsun.
yeri G: biri T
B - n c v B a b a T: - C
bayram
! a r a
a ra ': m asliarava
16
Anonim
V e bu tarafclan Bursa tekvur ve bir ka tek vu rlar dahi ittifak it er ki

gazilerin zerine yiîriiyeiim [9'] cliyii, ok leker c e m icip y r!ier.
Osman ^ zi a a sm up kfirleri karulaci. H zr olan gzilerile gelp
K o y u n h is a rnda b u lu lu p azm ceng itdiler. G yet krgun ald. Kfirleri
ziyde ki'dlar. Gzilerden dahi O s m a n un karda al G n d z Alp 0 1
A ydod ehd oldi. Di n b o z ^snurnda defn idp m ezrm belRi eylediler.
zerine ta ydlar. Dyiresin eviirdiler. 01 vilyelde '0 m ehrdur,
her km n at sanculansa getrrler kez doland uru rlar Hak t a l
inyetinde if b u lu r . Hem yolca geenler toprandan ahrlar giderler
stma intana iiiriArler, Hak t a l inyetinde ayrk tutmaz olur. imdiki

hlde / vilyetde mekrdur / mezarlar Hakk'm inyetinde Peyganber 'im mil ciztnda ol kfirler ikest oldlar^ . A tr a n o s tekvur ve B ursa
tekvur kaup kurtuldlar. A m m Kestel tekvur d\, frn-nr f s-sakar.
B ursa tekvurn gziler ^ o v a kova hisara koyup an dan gep gelp
U lu b a d aldlar, ^ e k v u r ile sulh olup gzilere m u t old. G ine yerinde
kodlar. G elp B u r s a nun zerine ddiler. O sm an Gzi grdi kim ce n g ile
alnnaz. K ap lu ca tarafndan k a l aya karu bir havle yaddlar. Karnda
ol A k - ? i n r i zerinde kod. imdi ol hisara ^ i m r hisar dirle-, gyet
bahdr yiît idi. a r a r yoldalar kodlar. V e bir havle dahi ta tarafnda
yapdlar. B alabanck dirler bir kul var idi. 01 hisara koduklar in hisarun
adn B alabanck kodlar. 01 iki havleyi bir ylda yapdlar. B u rs a y
egirtdiler. K a ladan tara kiêsne km az old. ilin v il y e ^ n hep aldlar.
K a la yle kald. B unlar bu tarafda O sm an Gzi Y e n ie h ir'e geldi. trf-
lem den kfirler gelp nice ê z O sm an ile ceng itdiler. ok cihfd itdiler.
Baarlmadlar, [ G elen snup gitdi, killi! helk old. A llah inêtiyle o!
vilyetleri feth idp, iTiam r idp zabt itdiler. Gziler mal- ganyim le gan
oldlar.
Osnân Gzi 1 O r h a n Bursa fethine gnderdi. Kse ^ i h ^ l i ve
T urgud A l p i
bile kod. Varup B u r s a y hisar itdiler. K firler alkdan
D i n b o z G: D i n b o z T
" / ' . '/ 0 ; /; . s. 12/7-8.
' in y e t i n d e if a 1 G: in ' in( ayrk d u t m a z n e h r d u r r
G iese A ionin, s. 1 2 / 9 - 1,.
A t r a n o s T: Dirno.s G
T'urgd A l ^ ' G: D rgud ili'n i T
kaldlar. B ursa tekvrma B ersak dirleridi. N r olup dem g nderp

O rh an ile sulh itdiler. K a l ay ^!rdller, ahd le peym n ile. Ol kzyla mal
esb b y la salivirdi. ^ k u p stanb ula gitdi. O rhan Gzi iidiip B u rs a y feth
i ^ i , hicre[tiin] sene-i 7 2 6 ylnda v k i old. O sm an Gzi iidp d old.
K endsi B u rs a fethine gelm ed ine sebeb aya arr idi. V e hem bir sebeb
dahi 1 ke n ^^ zam a n n d a evket dutsun diy. O sm an Ozi on to ku ^ yl
belik itdi. Sonra H ak em rine vard, hicrettin yedi yfz yigirmi yedi
y lm d a ^Ôl O rhan, be old. V asiyyet itdi kim ben! B u ls a d a G m
K u b b e altnda defn eylen didi. B a zlar S t k de defn itdiler dil'ler, klC
inn li'llhi ve ini ileyhi r cin^~^.
O R H A N G Z D E V R (13 24 -1 36 2)
Nazm
l i c e k [O^man] old yirine Orhan
A n a didi ehl-i kerm et Orhan
H e r yanadan y ryben bu eri
Rz u eb [ol] trc itdi kfiri
Avrat olan buldun itdi esr
K rdlar bki ne var
K fir zre akdlar a v n -1 dn
A n d a itdiler gaz ezn ezn
v pr
N e s i r : Bu tarafdan gine K onur A lp Gzi ve R a h n Gzi ve A k a

K o c a [10] ittifk itdiler. Her tarafa yrdiler. K o nur Alp Gzi A k ^ a ^
o v ^ s m ve K o nu ra p a -ilini ve Bol vilyetini ve Mu t u r n 2" vilyetini sene-i
7 2 8 ^ - ylnd a feth itdi. Ve kendye m usa hh a r itdi. A k a K o c a dahi Kocîlini feth itdgi n Koca-ili dirler. Sonra K o nu r A lp ve A k a K o c a dahi
A llah enirine vardlar. O rhan ol vilyet sancam ol Sleym an P a a ya
virdi, tn-ni sancan ol M urad G z iye virdi ki, kii ol idi. O rhan Gzi
" 726 G: 766 T
727 G: 767 T
^ "E lbette biz /iH ahm :. elbette biz
o 'nc varaca: d ediler ", B a kara. 2/] 56,
bernG : n T
^ M e t i n d e a v n d n "
M utm : M edreni T
^ M e l i n d e he.r h a l d e z h u l es eri 76^.
18
Anonim
geldi iznikiinidi feth itdi. Kelisalarn ykd, yirine m escid yapd ve

m e dreseler yapd. K ara Mrsel dirler bir e r vard. kenr ana virdi.
Vilyeti tinr ledrdi. Tinr erleri gelp kenrlar^-^ beklediler k i m' '^
t kim stan bu ldan gemi kartm az oldlar. kp kenrlar uram az
oldlar. ^ Y a la k -o v a s n dahi A k a K oca ile bile olan gzilere tim r
led rd ile r'^ . irm e n i-b az arn Y a h u ly a virdiler. V e K a n d r ^^
vilyetini A k ^ a ^ a virdiler. Bularun neslinden im di dahi vardur.
F a zlu llh Kad, kim im diki hlde G elibolda tekkesi vardur. Aka Koca
neslindendr. ; K oca-ilini ve K onurapa-ilini ve Bol vilyetin bunlar
annlardur^^^.
O rhan tam ^ mem leketleri m kare itdi, pdih old. K arnda Al!
P a a y k a tm a okud. Aytd: iy karda, m em lek et b b n d a ne dersin didi.
Ali ?aâ aytd: M e m le k e t senlin olsnn. Bana belik ge re k m e z diy, b ilklliye belii terk idiip kend bir keyi ihtiyr idp otrd. 1 zan nda
karde ka rd a a hrm et iderlerdi. Bir gn Al! Paa O r h a n a dir ki^; ly
karmda! im diden sonr^ lekerin ziyde old. slm l eker i artd.
M u h a m m e d dni ziyde evket dntd. G nden gne ziyde old. Bir nin ko
kin gayr lekerd^ olm^ynp, senn lekerin ziyde i^t!yz b ula didi.
O rhan aytd: y karm da, [10'] sen her ne dirsen ben eyle idem d!di. Al!
Paa aytd: ly karm da, kam u lekern kzl brk geysnler. ^ e n ak brk
gey ve s a n a t a alluk olanlar dahi ak brk g e y s n le r didi. A lem d e bu dahi
bir nin o lsu n d!di. O rhan G zi v^rd. Hac Bekta-i Sultan o lnda n '-2
dest-i tevbe id p ak brk geydi. V e yenieri ak brk ge y m e k ol zam andan
kald. 01 za m a n d a beler karndalaryla m everet !derler, bir yere c e m
olnrlard. îrb irin ldlirmezlerdi, t Yldrm ^ân z a m a n n a dein. Karda
karda ld rm e k Yldrm H an zam anndan / ve A n a to lda yaya
^ G iese A nonim i, s. 14/2-3.

b e k l e d i l e r k im G: ^ ki b e k l e y e l e i 'T
' ^ le d tir d ile r G: l e d i l e r T
' K a n d n G: K an tar T
G iese A n onim i, s. 14.
' ' l e k e n G : - !
' Hac Bek ta -i S u ltan o h n d a n T: Hac B e kta H t i n k r d a n
Gie.se A nonim i, s. 14.
OSMANLI
KRON
ya z m ak O rh an z a m a n n d a n "kald. A n d a n O rhan geliip znikd e bir ulu

lediirdi. im aretlerde a
biiirmek a ndan kald. A n dan ^nra O rhan iz n ik ^ m id i 1 Sleym an
.P a a ya v ird i
ve hir im aret yapd, kend eliyle
a z ^
U lu ol idi Sleym an Paa n m ^
A n d a idi art -1 se rv e rlik tam m
H em e c at hem sahvet ehli id!
H e m siyset hem riyset ehli idi
H b e v s f ile ol m e v s f idi
yle kim e lt f ile m a rf idi
D y im iderdi c id d '" ^ ictihd
^ i m lnce dn ylnda ide cihd
Fikre d d k d e ol saf-ry idi
C enge girdinde saf-ry idi
N e fazletdr gaz bilr idi
H ak yoln da ter^-i cn kkr idi
rgridi hem im r-zen
H a sm -be n d idi v hem dm en-ik en
N e s i r : Y enice ve G y n k e ve M u tu rn y a "havale olm^ idi. V e

B ursa sancan [11] ol ^ u r a d Han G z iye virdi. O rhan c e m vilyetine
nzr old. Sleym an Pa^^ T arak -Y en icesini ve G y n k ve M u tu rn y ' 42
tam m feth itdi. Ol vilyetde ne kadar k ^ r v^r ise Sleym an P a a nun ad!
d d n ^ g r p cem? m slim n oldlar. / / gn hep ana ta p d la r^^. O rhan
Gzi vard, Karasi vilyetini ve B alk esriyi ve B e rg a m a 'y ve E d re m id i
" O rian z a m a n n d a n G: ol z a m a n d a n T
a n d a n G : - T
ulu c m i T: ulu m es cid c m i G
an G ; - T
n m G : be-nm T
a rt- se rv e r iik G: h ^^- T
M e t i n d e c e d d "
"M u t u r n y a G : M e d e r n i ' y e T
M u t u m r y G: M e d e r y u n '
M e t i n d e adl-i d d n "
G iese A nonim i.
1 / .
20-
Anonim
bunlar n e v h isiy le "- feth itdi. A n dan geliip U lu b a d feth itdi. Tekvr ile
ald idp iinde kodliar. Sonra iyin d(. Kati itdiler.
Sleym an Paa R u m -iline gem ee niyyet itdi. V e êlibl fethine
sebeb old. ^ i r gn vilyetini êyr itmee kdlar. Seyr iderken ngh
A y d m c k dag T e m l a vardlar. T e m l grdi ki acyib ve garyib
binlar, ki Sleym an N e b aleyhUs-selm it^î^ idi. Sleym^^ Paa ol
T e m l a a ^ y i b e kald. B irez fikre vard, ^ k im sey e nesne dim edi ve
sylem edi. Ece B e dirlerdi bir bahdr er var idi. H ayli dilerlerden anlur
''. E ce B e aydr; Ey hanum , ne aceb tefekkre vardunz? Acab filer
ii firsetnz / ? didi. Sleym an Paa aydnr: N e am, bu denizi te
g e m e k ^kr iderin didi. A ceb m m kin ola m kim / yirn kfirleri
tuym adn denizi te geebileviiz m i diyii ana nice tedbr idelm

fik ir d e y im ^^^ didi. Ece Be ve Fzl B e bu ikisi aytdlar: iy pdihum ,
eg e r destr virirsen biz ikim z ge e h m takdirde ne ise g rev z didiler.
S leym an P aa aydur: N e yirden geersiz didi. A y tdlar; B u n d a yir
vard ur gem ee yakndur ve ?sandur diyicek anlara destr virdi.
Srdiler bir yer buldlar kim a dm ^ V iranca dirler, bir hisardur Grece den
aaa deniz kenrnda^^^ G e liboldan yukar emni-
k a las
m u k a b e le sin d e Rum-ili tarafnda^^'^. E ce B e ve Pzl B ^ ikisi bir sal
dzdiler. Ayldlar: Gice ile g e el m didiler. Gece ile im ni kaVasm n
nevhisine gediler^^^. t e yakaya ge tile r. Blar arasn da bir k f i r 4
[11'] dutdlar. A lup / '< - sala binp a le s-sabh Sleym an P a a ya
getrdiler. 1 kfiri h ilatledi. Kfire aytd: Sizn k a l'a y a girm ee hi re
v a r mdur, kim se g rm edin? didi. K fir aytd; Ben siz! bir yirden
n e v h i s i y le : n e v h i y l e T
Giese A nonim i, s. 15/19-20.

^ G iese A nonim i, s, 15/20-^1.
Giese A nonim i, s. 15/22-24.
G iese A nonim i, s. 15/27.
G iese A nonim i, s. 5/^0.

i m n i G; i m e n l i k T
G iese A nonim i, s. .1 /
- G iese A nonim i, s. 16/2-3,
- M e t in d e bir k f ir" m k errer.
' G iese A n onim i, s. 16/4,
iledeyim, ka laya ko y a yn" d id i . ^ ka sai dzdiler. Sleym an Paa yetm i

seksen kiiyle ve alp-erenler ve b a h d rla r <'sala bindiler. G ice ile te
y a k a y a ^ e^dile!'. Bu k^^] bunlar d o n C e m b i n - ka!asnun nine
g e t rd i -^. B ir terslik vard. Hisara, karû ylm idi. Hisardan ziyde

'' . ? .ers atlm ak ile y kse lilip idi. K a l a iinde kim se y^ idi
Himen vaktiydi. H ep kfir hirm ende idi. Hisar hJS id-i. 01 terslikden
.giceyle k a l aya girdiler. Hisar aldi-lar^^K iinde lan kfirleri incitm ediler
im s n eylediler, iinden bir ka bellce kfirlerin akp ad bellideri
.tutdlar^^^- v a rd la r
H isarm lim annda gem iler buldl^r. 01 gem ileri aldlar. Ol kfirleri
gemi iine kyd lar . [ aru yak aya gzilere ve lekere gnderdiler. O ine
^ lekerden iki y z m ik d n dem gerdiler. K a laya geldiler. Ece ^ e
hisarun gem ilerinden hayli gemi aldlar. V e isa un atlarndan hayli atlar
bulup atlandlar. V e dahi Bolayr yannda ^ka-lin n dirler bir lim onda
hayli gemi vard. V arup 1 geni oda yakdlar. Gine gelp k a f a y a !e
girdiler. 01 C im b in ' k a lasnun gencilerin hfz itdiler. Dahi du rm ad n te
-y ak ad an dem gerdiler. V e ok leker cem itdiler. Evvel kadem ^ u m
iline ge m e k 1 yii'den di. /\n d a n feth lund. V e I y ren n ]12['
kfirlerin incitm ediler , s till le t virdiler. Kl'rler dahi nkim enen enn
iinde Idlar. V e hem htnlarn ve pullarn begyet ho dutdlar. Bu kez
C em bin ka lasnun kfirleri m u t old la r ^. A ndan A y a s lo n y a ' dirler bir
l ala aldlar. Bil kez ellerinde hisar iki / \ 'Bularm halkyla dahi
barndlar. A ndan A y d u n c k dan hayli deiTler gemile,r ile gedile; bu kez
Rum -ili A llahu ek ber ile dld. Gziler tekbr getrp yrdiler. G elp
ve a l p - e re n le r ve bahdrl?r G: b a h d r l a r d ! '
te y a k a y a : l e T
C e m b i n T: im n i G
- k a l 'a s n u n n i n e getrd i G; cai'asna g e t r d i ie r
Gie.se A n o n im i . - ^
Gie.se A nn nim i, s. 1 6 / i 3 .
Giese A nonim i, s . 1 / 1.
T ' d e C e m b i n " ve " C t i m b i n " ; G ' d e ' i m e n l i k '
' Idlar G: g a z i l e r miitef'eyyen
<A y a s l o n y a C; A y a k e v n i y y e T
Cie.se A nonim i, s . 1 6 / 2 7 - 2 8 .
1 1
Anonim
22
G elibol dyiresin s e ird im itdiler. Geliboil tei<vr erisin c e m idp

.geliip bunlarla ugrad. H ak t a l fursat virp Geliboil tekvurn sdlar
.Kad hisara girdi. A ndan gaziler dendiler, T e kvu r-ta n a seg irtdiler
T e k v u r-ta n feth itdiler. 01 aray zabt itdiler. A nd an son ra geliip
G e l ib o lf y dahi feth itdiler, hicrettin yedi y z ^rk se k iz ^ .^lnd
e ^ o r l iinkim G eliboil bnnlarn old. ^tile^m an Paa H ayrabol
vilyetine akn itdiler. H e r ki e lle rin e .gelse alup G e lib o ly a getiirrlerdi
M e e r bir be var idi. A d n a Evrenos Be birlerdi. G yet bahdr idi. Hac
ibeî dirler bir dilver er d a h ! ^ vard. Bu ikisi gzilerle geliip
D im e to k a y ve llbei B irg o ^n alup ^rp a rla i'd . G iri d n p G e lib o lya
gelrlerdi. E d rene y annda M eri kenrnda ol birgoz ol zam anda llbei
aldu im / hergozun '?ilbei Bergoz diy ad kldlar . Ol hnde
,le^ân Paa av a v l a r k e n a t aya bir dele gedi. Atyla tek e rlen d i $
Ol arada ehd old, hicretn yedi yz elli to k u z ^^ylnda. Orhan B e e
dem gn der p Sleym an Paa veftm bildiirdiler. o k girye klup hayli
mell [12"] old. K en d dahi hasta idi. Gyet z a l f mizcidi. h ir / z.af
canna kr </ . Ziyde f r k a t '^ ^^ kp a la d ,
N
A lay up ol ol in zr u zr
G zlerinden dkdi h n n cy-br
y dirig o k e y n ^yl bl
iy diri o gz ka u hatt u l
deti budur c ihnun bell bil
Gfil olm a kendzn e re kl
167 M e t i n d e 's ig ird im "
) se k iz
G: all
169 M e t in d e illerin e
) ?
d a h G :-r
17 G iese A nonim i. S. 17/11-12,

172 k ld lar G; kld T
173 av a v la r k e n T: - G
t o k u z
G: b e T
7, Ciesu A nonim i,
s. 1?/I2 .
7 M e t i n d e fiirl'et o k u n a c a k biim de,

77 k e y n T: k em l G
N e s i r ; Rvler yle rivyet itdiler kim, m eer Sleym an P a a j

ol hl v k i olmazdan ndifi yannda olan gzilere^'^^ vasiyyet itmidi kim:
Ben bu y a k nd a dnyadan gidiserim. Beni bil îi^ye^de B o la y rd a ' defn
eyien ve eger kfirler size erse kamayasz, A lla h a tevekkl idesiz,
durasz. H ak ta lnn hikmetin gresiz diy snârl^m^d. V e hem
gayret idesiz, benm lndi kfirlere aldrmayanz dilmi idi. n Sleyân
? a a m erhum di. ^ y i r e k^rleri iidp d olup, hayli leker c e m idp
den iz yzinden gem ilerle geldiler. Azm itdiler kim varalar gine gzilerden
ol yerleri alalar. nkim byle hl v ki' 0 7.
^ z i l e r bir gn B o la y rda dururken grdiler kim K avak D uzlas
tarafndan m b la a gem iler grndi. b e ld ile r uzla tarafn da B o la y ra
karu dkl di l er ^. K araya ^kdlar. B olayra karu gzilere sancak ^ z p
alaylar baladlar. Dahi yrdiler. K firler ^ k gziler az idi. V e hen
gziler Sleym an P a a nun veftndan îkest olmlard. Tevekkl idp
gayret idp ve ^ le y a n P a a nun vasiyyetin s^klayup bir y k se k yire
k up S le y a n P a a nun tabutn bir divr altnda g m p êrin^ taklar
ydlar. Belrsiz eylediler. K fir bularsa bir hades itmeyeler. n kfirler
alaylar bal^dl^r yrdiler. H enandem ki denizden hayli y e r g ittile r.
G ziler dahi turup tekb?r gtrp A ll^h ^ snup bu gelen kfirlerin
galebesinden ve he^ le^kerine nazar idp dururken hem an an [13"] grdiler
kim, kfirler geliyrurken kar nur lup t a l up ^k a ^ a a y z dutdlar.
B irbirine bakm ayu p gem iler tarafna hcum itdiler. Iâk t^ln un fazl
ye tip k ^ r le r 1 va idinde yle krld kim dem et gibi d kldiler helk
Idlar. G e m id e n ya n a dnp y e llile rin e kyuldlar k a ld la r gitdiler. v ^ ill
bunlar kranlar hi m slim anlar grêdiler. n gziler dahi kfirleri bu
hlde b y l e ^gl'diler. S e g ird idp kfirleri soyup taralam a a
baladlar. V e toyuna lup gine Blayra gelp karr itdiler. A c a b bu
kfirleri ki^ krd diy t a accb itdiler. A ndan Hak t^ lya k k
krler kldlar.
Gie.se A nonim i, s . 1 7 / 2 2 - 2 3 .
7 B o l a y r c l a T : - G
G iese A nonim i, s. 17/29, s , 18/1 .
t a r a f n d a B o l a y r a ^ - do k iildile r G: t a r a fn a d k l d i l e r
l a l p G : - T
' kfirleri d ah i bu h l d e b y le G; kfirlere bn h h T
24
Anonim
R v le r ^^yle rivyet iderier kim: Sonra kap kurtulan

kfirlerden haber aldlar kim aytdlar: H em an kim denizden ayrlduk,
grdk kim, bir alay boz atlular kageldiler. H em an biz anlar grdk
t k a tm u z t k ol^. E lim z dutm az old. Bize kl koydiar. Bizi anlar
krdlar. Siz anlar k an da pusuya kom sz kim biz anl ar grm edk,
gkden mi indiler ve pirden mi kdlar kim le m a n ol arada belerdiler.
K firler a n l a n ^bizden sandlar, ^ n l a r hod gyib erenlerimi^. Hak ta ' l
anlar bize nêded gnderdiler, ^ e l p d^manumz helk itdiler. A ndan
bu n d a olan gziler O rhan ^ z i ye B u ru sa d a d e m gnderdiler, zerlerine
gem ilerle m bla kefirler gelp karaya kup bunlarn zerine kup
gelitururken kfirler krldun, gziler kranlar grmeyiip kaanlardan
haber alup bizi bir alay boz atlular krup sd didiiklerin bir bir beyann
vki' haber gnderdiler^^^. 01 k ^rierle geen ncery c e m ian haber
birdiler. O rhan ^ z i Sleyman Paa veftna hayli mell ol^. ^ ill
kfirlere gyib erenleri yeîdîne H ak â'lya ok ok krler eyledi.
R ivyet i der i er kim: O rhan [13'] ^ z i dahi ol yl H^k em rine vard.
S leym an Paa O r h a n dan iki ay evvel ldi, hicretn sene-i 759 y d a .
Gzi M u ra d tahta gedi.
I. M U R A D D E V R ) 1362-1389 (
Nazm
T n r dan v a de irben Orhan
Old bundan huld bd n a revan
T utub an o tuz toku z yl tc taht
Oennetn glzrna e y le d i raht
r v l e - G : r v T
- a n l a n G: an
i n d ile r v e y i r d e n !
k im h e m a n G: indi v e )/ilden mi k d h e m a
anlar) G: an T
G ieseA n o n in L s. 1 8/28-29, s . 1 9 /1 - 3 .
M e t in d e a y d u r l a r
y l n d a G: 75 5 y l n d a T 7 5 9
ey led i T: iletdi G
. RON G
Ald anun yirini Gzi ^ u r a d
K im gaz c ih d idi ana murd
!Pdih- kmil d n id
Shib-i tedbr ! ehl-i ry id
G nli p e s t him m eti idi blend
N e f i o y o idi an d a gezend
K^ygus dahi sa ! dn id ^ 1
H r iinde gl gibi handan idi
H e r ki irse a na fakr u y garb
N i m etinden bulur idi ok nasb
N ic e dm ilere di dest-gr
N ic e yohsullar itdi 1 e m r "
N icelerim babn gtrdi 1
irden pes gklere yettirdi
nki 1 G zi M u r a d a irdi taht
Buld ryi anun la tc taht
N iy y ^ t itd! kim kla d h ili gaz
An ide kfire k d sez
ard an d a ku ^^ e t ti nm u tiiv n '
Nev-cevn id v hem ner pehivn
bahdrlkda key m a r ^ idi
1 H e m gazy a him m eti m a s ru f idi
K lcndan idilar cm le tebh
V irm i idi H ak an a iu t f u penh
Idlar ana yag kardalar
K a m u n u n b itd i ' êlinde idleri
E vvel 1 idi î R u m a s u n d el
K a y se re irgrdi ^ oh diirl zelel
A ld n g r ! yi [hem] 1 harb ! 6
utd Sultan-nini ^ ^ ^hem [ol] darbile
] 14 [ tdi anu nla K aram an ^h ceng
kin d] yiry tiz i gzine teng ?^
H e r bahdr ^! T a ta r dan var !di
K am u ana le^ker ] hem -yr idi
! ^ ^ g a z c i h d T: k i m c i h n ire g a z G
pestG ;p t T
N i c e ' ^ itdi ol T: N ic e le r i itdi yolsiken ^] G
o l d u r G: o l d u r a T
V a r d a n d a k u v v e t n m tv n G: V a r d u r k u v v e t t ^ t v n T
n e r ? : n ev G
^ itd i T: y e t d i G
su n d T: sa ld G
^ M e t in d e " i r g rd i a n d a ise de. v ezin g e r e c i a n d a
a!l : darbile G
^ ^ S u l t a n - n i ni G: S u lt a n - y g i i 'n i T
26
Anonii
Varmak T u rg ut u T rk âm
A nun ile bile idi anda tam m
n iitdi bu ii Gzi Murad
G erm yridi idem diy bir ad
ite m e d i kim esneden o! med^d ]
Feth virdi ana ol H ayy S a m e d ^
^êrk idi iriben urd darb ^
D m en iie eyledi rne harb
G dalar ^nd uand t!g- tiz ^
Sanaydun kopar idi riistelz
H e m T a ta r u hem T r^ oluban te lef
Klcna oldlar anun ale f
K^^d ninden K aram an h anun
^ nihr ile sipihr ii mh anun
R a h t bngh kam u terk itdiler
Cn
n K a ra m a n lda bilr ^ in ne var
Var da hem an d a old tr mr
N ic e beler anda oldlar helk
N ic e yiitler diiiiben old 1>
n m y e sse r old ibu feth ana
Kld azm in giril kfirden ya n a
b i r e y e y^ du td y sa buld zafer
Klc kiiffra old krger2 ^^
di peykn oknun peyki ^ az
irdgi yire iridi ^ hem ^ n
-cerem kim k ^ r e bul^ zafer ^
Kld dr- kiifri ol zr zeber
T at ihlsdur art kabl
T atun ^ z l olur ansuz kabi
T atnd^n kiî anda bula hayr
H ak ola g n n d e pe$ o lm aya gayr
G a yrdan gn linde var ise eser
Hayr diê t ata ki^ old êr
olur alubanô 'gitdiler
[ ! ] Bulmamdur hayr êr kim didi gayr Gayr -1 candan mahv it ki i ola hayr
H a k dan ayrug gnlden sr dri
Diler isen kim y a v u z olâya i
N e s r : A n d a n sonra [M urad Gzi] yine gelp B u r s a d a karr itdi.

A n dan yine ôk l^ker c e m itdi, Karasi vilyetinden ve kend vilyetinden.
ol H a y y ii S a m e d T: a n d a S a m e d G
B e rk idi ir i b en ^ d a r b T: ir i p k b k n^d] dai'b G
G d a la r snd u an d tg- tz G: a b d i a r sa n dv u a n d tg u t z T
^ a i u b a n T: d e y b e n G
20 M e t in d e k r u g e r
iridi T: irirdi G
OSMANLI
KRON
27
hnde andarlu^ Hall dirler bir var idi, Bileciik kads idi, ve hem
izn ik e dahi kad idi, an getiirp Sultan ^ n r a d kad-asker idindi. A ndan
lalas ^^hin ile gelp G e lib o h dan ge^diier. ^gvna^* dirler isl n b o la
yakn bir ka la va d , dp an feth itdiler. G elben ^ hisarna
ddiler. Azm ce n g itdiler. Akbet ya m a eylediler, y a m a ile aldlar.
A n dan sonra gelp lisini kalasm ^l^l^r. An te k v r kend rzasyla
virdi. A n dan srp B irg o z a yrdiler. B irgo znn k^ ri hod hisar bo^
koyup kakm lar idi, n hisar bo bnidlar o d a urd l ar^. Bu tara^d^ Hac
!Ibei !1^ E vrenos B e Gazi bunlar dahi gelp M eri kenarnda bir birgo^
aldlar, î^di ol birgoza ilbei Birgoz dirler. A nd an sonra gaziler g n d z
hisara girp gice olcak ol yOreye segirdi^ salup k ^^rleri r^hat itmezlerdi.
H e r ne ki ellerine^ ^gire yine birgoza gelrler idi. A nd^n D im etok a tekvur
var dem in c e m idp g filiken ^' Hac ]ibe iyi ele g etrm ek kasdn
eyledi. Ol dahi an csslayup segirdip g ^^ l bulup, bir gn tekvur ele
getrp tutup i^ e to k a ya vardlar, [15] halkyla ahd pe^m n itdiler.
^ e k v u r o yl koyuverdiler.
Ha^ lbei im e to k a y ^ t h itdi, sene-i 7 65 ylnda. V e E vrenos
B e dahi Kean vilayetini feth itdi, psalay dahi d p y rrler 1 . Bu
tarafdan Gzi M urad E s k iden gdi, E d r e n e ye gelm ee niyyet eyledi.
Evlas ahin belerbei idi. A ndan hin E a la y a leker virdi, E d re n e ye
gnderdi. n âhin Lala^ E d re n e ye gelp k a ^ r le r karu gelp azm ceng
itdiler. Hayli adem krld. A kbet kfr!er m nhezim olup kaûp E d rene
hisarna girdiler. M urad G ^ z iye hin E^la bei'et haberin gnderdi.
B u nca balar bile gnderdi. H^c ilbei ve E v r e ^ s Be Sultan M u r a d un
M e t in d e a n d rl
^ T o g v n a : T d e h a r e k e s iz (bu y e r i^î d e ii; b i i m l e r d e oicunacal
d u r u m d a . M e t in d e n a a d ! a g r e h er h ald e S i l i v ri 'n i n eski k '.lerin d en B i g a d o s
b u l d l a r o d a u r d la r G: - T
M e t i n d e illerin e" o k u n a c a k b i i m d e .
^ ^g filik e n G :g tlT
4 o ly laG :-T '2
' p s a l a y d ahi d p y r r l e r idi

n h in L a l a G : - T
k f i r l e r O : k fir T ^ ' 2
p s a l a y bile G
28
Anonirr,
n in e dp E d r e n e ye getrdiler. vakt T u n c a M eri sy gyet

tagund. E d re n e te k v u n gece
kay!â bindi kad in o z a gitdi.
Gziler^' ' '
drdlar. K a iay buiddar. eilir a k ka iay
avirdiler. ier girdiler. Edrene sene-i 7 6 nda feth !d], ilinde
M u ra d H an Gzi lalas h in i Z a r a ya ve F ilib e ye^ akm rdi. Ol taraf
va ru p feth itdiler. V e Evrenos B e e dal psala tarafm virdi. V a rup
p s a la y feth itdi. ^ n d ^ n bunlar yiri yirinde u bei22 Idlar.
B ir gn K ara R stem diri^r idi, bir dnim end var idi. K aram an
vilayetinden gelm i idi. 01 K ^ra Rstem srdi, en derel K a ra 3 1 kim
kad-asker idi, an a geldi, ^ y td : N in bu nca belik mal z y i d ersin
didi. K a d -a ske r a^dur: Z y i lucak nice mal vardu r didi. K ara R stem
aydur: i^bu esirler kim [15'] gazdan gaziler getrrler. Tanr bu ^ru ^ n d a
bede biri p dihndur didi. Nin almazsn dedi--^. K ad-asker dahi
bu kaziyyeyi p d ih a arz eyledi. Ozi M urad Tanr bu yrunda va r ise aln
dedi. Vardlar K ara R stem i okudlar. Aytdlar'. Y Mevln, Tanr
buyru neyise / / ded iler-^\ V ardlar K ara ^ s t e m i G e lib o lda kdlar.
H e r esirden yigirm i beer aka ald. Bu ihds bu iki kiiden kald.
Gelibol da esirden bc alm ak edereUf-'^ Kara H a itiden ve Kara

R ste m den . ^ n d a n Ozi M urad Evrens B e e sârlad kim
a k m d a ^kan esirden bede birin alalar. Drt esiri lanun yigirmi beer
akasn alalar. Bu te ^ b zerine olanlar devirdiler. A ndan sonra aknda
bede birin aldlar. K a p uy a getrp bu olanlar tara illere v^ Trklere
virdiler, T rke rensn didiler. A ndan A n a to lya bu olanlar
gnderdiler. T rk ler bu olanlara ift srdrdiler kullandlar. Bir ka yldan
0 ^^^ T u n c a v e G : - T
g e c e ile T: g c i l e G
g a z i l e r G: G zi M u r a d T
F ilibe G: F l b e T
^^ u bei G: u be le r b e i T
e n d e r e l K a r a Hall G: Kara Hall T
22 G iese A n onim i, s. 22/2-3.
G iese A nonim i, s. 22/5-6.

M e t in d e " e n d i r l i
2 2 G iese A nonim i, s. 22/8-9.
OSMANLI
r o n i i
29
so nra getrp kapuda^^ yenieri eylediler. ^ hem adm yenieri kadlar.

Bunlarn asl bu ald.
B u nd a n sonra Sultan M u ra d Gzi B u rs a da karr itdi. T a m m e t R u m d i n^n b e le rb e li in i2 0 lalas hinê virdiier. ^'reos B e e u beliini
virdiler. M urad Gzi G elibo lya gelp enderel K ara H a lle p a la lk virdi.
K ara Hall vezr- old. A dm Hayreddin Paa kodlar. G e lib o ldan gdi.
B ig a tarafna vard. 1 vilyetleri feth idiip zabt eyledi. A nd an B u rs a ya
geldiler. K anda kladlar. Bu tarafdan L ala ^ lin Z a r a y ve s k i yi
feth itdi. V e E vrenos Beg G m iilcineyi feth itdi. ^t'n yaz old, Sultan
M urad gine gelp B ig a y feth itdi, sene-i 766 .
A nd an sonra ngh [16 ]haber geldi, kim S r f le^k^ri h ^ ^ m itdi
didiler. Kasd E d re n e ye gelmekdr. K rk elli bin îkdr le^êri vardur.
iin M u ra d H an Gzi ol haberi iidp g p G elib oly a gelp bu ta rafdan
S r f lekeri E d r^n e ye yakn gelmi idi, g irm e n yannda^^ intdi ana S rf
sndu dirler. S rf lekeri anda konm idi. f a l a ^hin A lla h a sm up,
gziler ile bir gice tabl-bz kakup dn basgun itdi. ^ r f lekeri m a ru r olup
sarho yaturken ngh ta b l~ 4 vzn ve gziler nin iitdiler. T rk geldi
diy birbirine dokndlar. Atlar 1 ve boand, bunlar inedi. K firler
dahi kl ekp birbiriu k rn a balad. A hir sm up I l n h e z i i olup
k a tla r. B a z rvler rivyet id^rler k i m - S rf lekerin Hac ilbei sd
dirler. M e er Hac ilbei drt kiimle avlangitm i idi. Ngh^^ yolca
giderken bir gice kulaklarna galaba vz geldi. B ir sapa2 yire gizlenp
g zlediler kim bir galaba b-nihyet k ^ r lekeri gelr. A ndan Hac ilbei
aydur: Yolda^jlar nice id el m dedi. Yoldalar uydur: "Tedbr sizindr.

Siz nice idersenz eyle ideln dediler-^'^. And^n Hac ilbei her yoldaû
g e t r p k a p u d a G: - T
b e l e r b e li in i G: iki b c Ierbeli ini T
v e z r T': p a a Ci
- 7 6 6 G: 7 6 9 T
y a n n d a ': k a r u s n a C
tabi T: t a v u l b z G
^ b a z r vler r iv a y e t id crler k im G: b a z i a r T
n g h G: n g T
s a p a G : - T
C ie se A n o n in n . s. 2 3/1 5 -1 6 .
30
Anonirr
bir dep eye kod. A ndan bulara^ smarlad. H e r kaan ben tabl-bz urup
haykram , ]êr birinz dahi eyle d n didi. Kendiisi kfrleriin bir yanna
geiip hem an tabl-bz urup tekbr getriip bire ^ gaziler ko m an diyii
ard. illi kfir le^keri vzlar iîtdi, grdiier kim drt yanlarn T rk
alm, kendiiler ara yirde kalmlar. H em end em T rk geldi diy birbirine
tokuup, ol orm an arasn a talup birbirine kl urdlar. K aranu gice
i i n d e ^ ' [16'] birbirin fark itmeyp, e^le krdlar kim ^ a s f olunnaz.
H em andem m nhezim olup kadlar gitdiler-^'^. Hac ilbei d rt kiiyle elli
bin lekeri sd. Lala lin dahi ilbe inn di er i n grp, ol zam an
b e jle rin e ho^ g elm ey p advet baladlar. A kbet bir hle ile Hac ilb e iyi
helk itdiler. n k ^ r lekeri snd, gziler gyet doyun oldlar, b-nihyet
mal- ganyim ie gir E d r e n e ye geldiler. A ndan Lala ^ h in an ca mal ê
nice esrler ve bir nice balar Sultan M u ra d a gnderdi^^^. $ ultan M u ra d bu
fethi iidp d olup, gir ^ u r s a ya dndi karr itdi, hicretn sene-i 767
ylnda. Sultan M urad ol y p 'ol l ^ r m Bayezid ve Y a kub e le b iyi
snnet eyledi, l d n ler itdi. V e B ile c k de bir c m i yapd. V e B u rsa da
dahi bir c m i bir l m edrese ve bir im ret y^pd. Ve ^ e r n iy a n - o lnun
kzn l^ r n H a n a alvirdi, l d n ler itdi. A nd an varup H am id ilin!
feth itdi. A n d a n varup Kiithiyyeyi ve A ^ e h r i ve Se y d ie h rini dahi feth
itdi, hicretn sene-i 78 3 ''ylnda.
G in e Sultan M u rad gelp G elib oldan gep M u g a lg a r a ya geldi.
v r e n o s B e ve Lala hin Rum-ili iri iy le gel^ M u ra d H an ile
buldlar. A ndan incgez tarafna vardlar. B u l ^ n y a ^ dirler bir hisar
vardur, gyet sarp hisardur, Trk ^na Tanr Y kdu dirler, ol vilyetn
halk kaup ol hisara girdiler. Sultan Murad zerine dp^^ nice gn ce n g
^ bulara G : - T
^ M e t i n d e '"bere
^ k a r a n u g i c e i in d e G: - T
2^2 C ieseA n o n im i, s. 23 /27.
g n d e r d i G: g n d e r d i l e r T
ol yl G ; - T
2 ^ 7 8 3 T: 7 8 4 G
B u l a n y a T: B u l o n i y y e G
24 d p G : - T
OSMANLI
KRON
31
! alnadlar, g p gitdiler. a d [ a Sultan M urad gyet^"

nell old. M e er bn Tanr yka diyiip bir derd ile h eyledi gitdi^^ .
M e e r ol [17] arada bir kavak aac var i di . 1 aa idi~ \Sultan M urad
dibine kond, arka V! P dayand. S a l t olup tururken n g l bir laber geldi
kin^ sultanum , devletinde li$arun bir taraf ykld zr zeber old. Sultan
M urad Lala h in i gnderdi. V arup e ?rlerini akp m bal a nâl ile
getrdiler. ^ i arun iinde altun taslar- bulund. Gziler ballarna geyp
Sultan M u r a d a k^rû geldiler. Altun sk f geynek ol zam an dan kald.
A ndan sonra Sultan M urad ol kavak aacm a Devletl ve K adem l K aba
A a diy ^d virdi, î^di dal] Devletl K aba Aa birler. M urad ^ n Gzi
ol !isarun kfirleriyle aldlep, avrat ve olanlaryla istimlet virdi. Gir
yirlerine gnderdi. imdi ol li$ara Tanr k d u dirler.
Sultan M u rad gep E d r e n e ye geldi. V ezr H ayreddin P a a y ve
v ren o^ BeM gnderdi kim, varn 0 vilyetleri feth idn didi. vi'enos
Be G l c i n e î u idp Isêtyeî ve M a ru ly a 'y fetl itdi, harcn ald.
1 z a m anda harc az idi. yle alurlard kim kfirler dahi ineinnez idi.
K e b e s i n - ^ ve kzn veya oln k]^m satdurup vey rehn ko durup
alm azlard. 01 zam an pdihlar ta m a kr dellerdi. Her ne ellerine
girrse yiide ve yegile virrler idi. H azne nedr bilmezlerdi. H e m a n kim
H ayreddin Paa kap uya geldi ve pdihlar ile tana kr dn im en dler
m ushib ol up^, takvy koyup fetvyc yiiriidiLer, hazne dahi pdih
olana gere.kdr duliler-^^. Pdih kendlere uydurdlar. T a i a ve z u l
p e y d o ld . Elhetde tam a old yerde zdtn dahi olsa gerekdi'r-^^\ imdiki
hlde dahi ziyde sebeb dahi dniêndlerdr. g e r anlar ilm ile amel
itseler m m ! halk dahi [17'] anlara t b i olurlai'd.
^^ gyctG:-T
2 g i t d i O : k n d i T
- ulu a a idi G : - T
- t a . s la r T : !G
'ol G : - T
- k e b e s in T: g ey es isin
olup G :o ld la r T

Gie.se A noL S. 2 5 / 1 4 - 1 5 .
G k-se A nonim i, s . 2 5 / 1 6 - 17 .
Anonim
32
^ zerine 'hikyet geldi. A n a to lda Y e niehir civrnda A k

Byk D ed em kim âr idi. ^ ^ r a da M e v l n Y igen ile otururken A k Byk
aytd: 'ly Mevlnc , m m kavn ne kadar giinil iderierse 0 ehl-i
ilm ~ ^sebebdr. 01 gnhlar H ak t a l - sizden sorsa gere k d r dedi .
Bu kez M e v l n Y g e n aydur: N e sebebden tri bizden so ra r d edi ^'.
A ndan A k Byk^^^ D e d e m aydur: Siz zin i^lnz ve livta itdnz ve
ak ay 'rib â virdnz ^ hell haran fark itm ednz. m m h alk ^^'
dahi siz! grdi. y le .e y le d ile r gr kim siz hnzr etini y im e d in z anlar dahi
yinediler. E ger giri kalann dahi siz saknsanuz ^- anlar dahi itmezlerdi. V e
hem v k ide eyle degl midr2 '. Hi bir ehl-i ilm var m dur ki, bu
har m d u r ve b held r diyeler. Hai'n olsun hell olsun hem an eline
.girdin. Eger haran ve iibhelii nesne olsa anlarm katnda gerekin olur
Bri nrincle birin reci ''/'(/ 'Red itmek ne mmkn? Harcm olsun hell
olsun tek eline girsiin. Evet hikmet bdur kim yimee dahi kyamaz. Vermek
ve yidiirtnek ehl-i ilm katnda kat aybdr. Anlarm katnda anclayn keleci
<??;;
G ine biz m aks da gelelim. A n dan sonra Deli B alaban dirler bir
sancak beî var idi, an Siroz zerine gnderdi, hisar itdiler. A nd an sonra
ahin L ala vard, K a v a la y ve D ra m a y ve Z h n y ^ ^ ve S iro z ^ t h itdi.
A n d a n gp K r a - ^ e r ^ e yi feth itdi. V e A n a to ld a gêr-evler idi.
Anlar srdiler Siroz tarafna^ V ardar-ov asna getrdiler. Ardan varup
- id eriers e iep etli-i iln G: id e r s e h ep ^ T
2- d e d i G : - T
bil kez M e v l n Y ig e n G: M e v l n T
- b i z d e n s o rar d edi G: b iz d e n s o n l a T
a n d a n A k ^>'ik ): -
h alkG : kavm T
^'- s a k m s a n z ' : y g ln san z
e y l e degiii nidiir G: e y ! e d r T
G iese A nonim i, s . 2 6 / 5 - 1 0 .
Z h a 'y T: - G. T ' d e 'Zicye^yl' o k lin aeak b i i m d e h a r e k e l e n m i .
M e n d e v ar" n ^ ^kerrer .
^ iroz ia r a f n a G : - '
Manastrd fetil itdiler. V e Selanik vilyetini aldlar. K av ala eli e varnca, bil
fethi $ene-i 787 ylnda itdiler. A ndan sonra Lz-ol vilyetine ve iline
t ad l a ^ .
N
<
L z a dahi ta m a encm - kr
A ra yirde d^^di i-biid gr 'dar
^ e b r ti ters garba dein ne î var
L z a leker virbidi^^2 b-i'mr
Ki ideler Gazi M u rad ile neberd
K lalar anun VLicdn hk [ii] ger
^ e s i : Sultan M ra d a haber ^nderdiler, gelsiin ceng ideliim

devlet kimiin [18"] ise la diyt01 . dahi leker c e m idt'^ o u lla n ^ a y e z id
ve Y a kub e le b iyi bile alu ^ K s-o v aya ^kd. V e S rf le^kerin karûlad.
Dahi Kos-ova'da buludlar. Gcyet azn ceng / .
N
1 [
!tdi Gzi lân anlarun 11 ceng
yle old yir yfzi anlara teng
Ko^d bir ceng orada kim rzigr
itdi tr?hini anun ydigr
B a idi her ya n a kim itsen nazar
G e v d e idi nireye klsan g^zer
Y ir tolu ba u ten idi kat kat
Kiiteler stinde y r r idi at
H a rb d e n ^^ ol geride olu^ zebn
Kad l^^rler orada $er-nign
K ov ag itdi ^^ dm eni hayli si^h
Kald bir ka kul ile bir yirde h
Durd orda kim dnincegiz eri
arada 1 ^^ 'bulalar ol serveri
K a n a bu laup yatur t p v ser
B ir gebr yatur imi anda êger
G e v d e iinde olmd nihan
Lki Gî H a n grrdi ayan
'; ')
Vlelinde v ir b id ile r
G iese A nonim i, s . 2 6 / 2 3 - 2 6 ,
] ile G: o l a n n ile T
^^ h a r b d e n G : b e d e n T
k o v ag itd i G : !> !^"
'ol a r a d a T: girii a n d a G
Anonim
. ^
n ka z ^^ irdi yatrken turd
Srayp hanerle h -
O ra d a d e m d e ^^ S uitan -1 sa d
Gazi idi m utlaka old ehd ^^
re ne iin byledr arlun ^ ^ ^ ii
Bk olm a z din zinde kii
is tinet diie r hm dan anun
Ki desin2 2 ^^! futlndan anm
Y IL D IR IM B A Y E Z D D E V R (1389-1402)
N e s i r : n Gzi M u ra d a nda ehd old, rahneten vcsi'aten.
A n d a n beler bu hli biliip tank itdiler. Y a 'k u b e le b iyi getrdiler. Gel,
baban ister Gidiler. nk im geldi, tutup kaydn grdiler. Y ldrm B a y e z id i
tahta g etrdiler. Lz-ol ol cengde dutuld, getrp Y ldrm [18' ]Han
ninde kati itdiler, M urad Gzi otuz yl belik itdi. A n d a n vefat itdi. Koso v a da ddi yirde bir trbe y a p tla r. imdi dahi ol yirde trbemi
belldr. A n d an m eyyitin B u rs a da defn itdiler, sene-i 791 hicretn ylnda.
A n dan Yldrl^ Bayezid gp E d r^ n e ye geldi.
n ehdet buld Gzi sa d ^^
Yirine oturd Sultan B a y e z id
A ta dede gibi dil old ol
K am u ilerinde kmil old 1
11 ehlini severdi ol nk-nm
V irrdi ^- i n m iderdi ihtirm
H o grrdi am kim bid ola
zhid ola Ho dutard an ki
eyh E ^ n d i geldi an a b-nev
tdi an ne c m - h a l k a ^ ^ pv
k a z G : gazS T
o r a d a ol d e m d e T: ol a r a d a ol d e m d e G
^^ G zi idi m u t l a k a old e hd ': H a k k a v ir b en old] e hd
a r h u n T: H a k k n G
ide.^ i^G : ir e .
2 s a d G : .ehd 1
K a m u ilerin d e k n l old
G: K a m a s ilerde k m il old '
' !T : v ir b en G 1
m e c m r - h a l k a 1: c m l e h a l k a G
mesb virdi ^ ^ eiriyr
l ^ ! k a la ve hem ehri ciiyr
N e s i r : Ylciriin Bayezid yl iinde K ratova ve m a 'd e n le rin

nevhisiyie2 feth i^di. Andan Frz B e varup V id in i feth itdi. A ndan
geiiip ^ Han d r e n e de âr^r i^di, FrCz B e ^ e akm virdi, iflak
vilyetine akn id^p begyet toyum geldi. ^ hem Paa Yi i d^ , kim ishak
B e n efendisi idi, B o s n a ya akn idp Bo sna vilyetin ^ t h itdi. A ndan
sonra Y ldrm H an B u r s a y a vard. A nd a bir c m i ve bir m edrese ve bir
bm rh n e yapdrd. A ndan sonra E d re n e de bir im aret bnyd eyledi.
A ndan gine BLrsa^ a varup leker c e m idiip K a ra m a n a kd. K arananler
k^ru gel di l er. A la e h ri feth itdi. [19] Aydn ilin ve A y a s u lu ^ e n d t!er
ihtiyar ile virdiler. A n dan gep Bayezid H an Saruhan vilyetine vardlar,
feth itdiler. A nd an Aydn il! bei ve Sarhan bei ve G erm iyan bei sehel
m d detd e Allah em rine vardlar. C m le ol vilyetler ta m m Y ldrm H a n a
kald. Sarhan ve ^ a r a s i vilyetin 0 1 Er-trula virdi. Bu fetihler hicrettin
sene-i 792 ylnd a v k i old.
A n dan sonra Sultan Bayezid vard, K o stantin iy yey e * ddi ceng
eyledi. B unlar ceng idinde iken U ngurus kral merCn hiicm idp gelp
^ i g e b o l ya ddi. nkim Sultan B a y e z id e haber old, hem an dem
K o stantiniyye zerinden gp hcm idp, y^kn varcak ton deidrp
dn basgun idp kral lekeri ile T u n a ya dkp helk itdiler, hicretn
sene-i 793 ylnda v k i old. Sultan b ay e z id andan gp yine
k o s ta n tin iy y e zerice geldi. G a la ta dan yukaru yksek yir vardur. A n d a ^
havale yap up egirtdi. k f ir l e r ciz kaldlar. A kbet tekvura dem
gnderdiler. Sultan Bayezid ile sulh itdiler. iine dem koyup kad d ild ile r.
^ a ra k - Y e n ic e s inn hisar erlerin srp getrp k o s ta n tin iy y e nn iine
ôydlar. B ir âhalle idp mescid yapdlar, hicretn $ene-i 794 ylnda
v k i old. A ndan sonra Y ld n z Han N ig e b o lâ ve S ilisireye varup feth
itdi. A ndan sonra ^ o r a tarafna vard. K a ra -F e rye de oturd. Dahi [19'] ^rt
o k T : ^ G
ncvhi.siyle G: n e v h i y l e T
P a a Y i id G: P a a ^ T
^ g e ld ile r G: g e l m e d i l e r T
^ .Metinde ekseriyetle Kostantaniyye okunacak bii^de harekelenmitir

a n d a G: a n d a n T
Anonii
36
y a n a akn itdi. M b l a mal c e m . V e K a ra -F e ry ede im aret em r

idp yapdurd. A ndan geliip d r e n e de karr itdi. Vik-ol kzn Sultan
B a y e z id e virdi. ? Vik-ol kz gelm eyince Sultan B ayezid so hbet ve
iret neydgin bilmedi. Hi arb imezlerdi. V e arb sohbeti olm az idi.
O sm a n ve O rhan ve ^ûrad Han z a m annda hanr imezlerdi^^4. A nlar dahi
ulemdan utanp ne dirlerse szlerinden kmazlard-'^^. V e ol zaman
ulem lar szlerin ge^rfrlerdi. l-i O s m a n dan bir gnh ve bir c rm
sdr olsa am m e n !derlerdi. - m e m n olm asalar ulem lar
pdihlardan^ ^kaarlar yanna varmazlard, în^diki lim ler gibi
m ansbdan2^ korkup tek turmazlard. 01 ki e ra m uhlifdr elbetde m e n
idp szlerin gerrlerdi.
âz
limden kilede ki var idi eser
za m and a m ala itmezdi nazar
^! bilrdi y o idi anda beka
hiretde olur kimiye ol
old in^di ilî d a v eyleyen ^
Y a hak m em d ey b en sz syleyen
^! o lupd ur hrsa cm py^l
arm toyâz dirdince gene nâl^
Old ? e v r t okyandan u beter
B ir pula bulursa K r a n nn satar
Taylaan urun m ^d a v-r
Lki yigregd r ne^sde and^n kei
Eyle sevmi ibu dn y nênîlin
im tutar candan azz b u^ il!n
H u b s tezv!r hased endesi
t bigi halk tala m a k pesi
Y oh yakn ilminde likin z

tolu
ek iinde
kitb
294
i m ezler d i G: itm ezlerd i T

29 . Cie.se A nonim i, s. 2911.
eêr ; - T
29? M e t i n d e
pdihlarn"
298 b e t i n d e m an.su bd an "
299 h i r e t d e ki iye ol
30 u r u n m : u z tm G
301 g i l i n G : g l i n T
:2 iin d e
T: st i n d e G
saka ': h ir e td e ^ n l n r ol ehl-i saf
Ol
yle kim eek
C!
Hrs gibi liLird L hb oirm ii

20 ['[ ^ ]bigi
37
H g gibi 1 6 necsetd r ii
tolu dnye v ^[^ ^ bigi syile virdi zehr
Z g gibi e!ê-lôr u m-fl
^ gibi rz gr zit-hl
K arga gibi hle-kr u hem zagal
H a r m eges gibi a vn b-asel
Genc-i K a r n i virlirsen birine
ir pulum yoic diyii gir ^ 'yirine
a tolu kibr iî hubs ile kn^
A n a rehber olm ibis-i lan
B u kam u h^l ile gsterp riy
Vfris-i p e y g am b e rem dir b-h a y "^'
Vris-i p e y g a m b er o! ola yakn
Ki an d a olm aya iasedie kibr kn
Znet-i d nyya klm ay a nazar
H im m e tin d e ola beraber k ii zer
eyle ide nel^si pk
Ki ola ol ayna gibi tb-nk
ola her g ayb orad^ aikr K!n
H e m lediinn ilm ide anda k rr
1 kin^ oi kii 1 6 - gele ele
Enbiyfdan nicesi mrs al p '
K e ' durur ket-i il-i enbiy
An mrs ald olardan evliya
A kbet i'n kii nain kor gider
K oy ub an gltdiigini dirp n ider
^ e s : I za m a n d a kadla bir d ni e i m edreselerden taleb

iderlerdi. Bir kadlk nice zam an nahll durui'd. Bir mahal dnim end
b u lu m n ca dem esi kadla I'z o liazlard . Kadlk, ceh e n n em d en bir hasr
y eridr dirler idi. K adikdan kaarlard . Bu acebd r ki, indiki zaanda
kadlk iiin eger elinden gelse kl ekiip birbirin krarlar idi, A ndan gir
iid ik i z a m a n d a istihkaka baklidz. Bir chil bir uluya nice zanan hidnet
ider. Dahi dilek [20'] ider, bir kadl alivirr. Eger adn yazup virsen
h e m C; h e r T
z a h l T : dah li
Cr
'M e t i n d e "a vn "

)- : gi r G
-" b - h a y G : z - h a y T
' ' ! ^ G; nsl'yeyle '
- 1>1;1 0 ' 1 ; 1 1 ile G
) > > k aarlard G ; - '
38
Anonim
okuyam azlar. imdiki z a m anda kadlara yetidiik kim îr hccet hcet
olcak ben yaz yazm azam , bir kiî olsa ki yazsa dir. ol sretLi olan
b illhi kadla hkm-i er a ^ l^yk ]^ ? ^ a y ol iklime kim imdiki
z a m a n d a dnim en d diren ler kad olup, hkm-i erat icr i de , ileri
z a m a n d a kadla bir dnim end taleb idiip bulurlard. im diki zam andaki
yeni dilekiler bulup dilek itdiirp
beler ve kad-askerler-
kapu sn a gr gr dkilp, hor hakir olup m lzem et itmezlerdi. H em an
kim O sm a n belerine A c e m ve K aram an lu iar m ushib oid. O sm an beleri
dahi dri drl gnhlara i rte k ib oldlar. ^ a ^ n kim ^ e n d e r l ^ a r a Hall
ve k a r a m a n ! T rk ^ s te m , bu ikisi ulular ve lim ler idi. H e m a n kim anlar
O sm an belerine geldiler. Drl dtrl hle ile lemi toldrdlar. A ndan evvel
hisb defter bilmeklerdi. Anlar te lf itdiler. A kâ yup hazne itmek
anlardan kald. Sonn hi^ fkr itmediler. K oyu p gidecein anmadlar.
Nazm
Y iyip im ek in olur her kum a
Yup yatm a in i altun i ta
nek olmadukda hodur mal gene Y ohsa olur kiiye ol m r u" r enc^
B aarcak m alile ôk^ i biter
Lki baarm aycak o k ba yiter
Y iy icek dirlikle an nr olur
l i c e k k^l^^ az b -1 gr olur
Hem an kim K ara Hall-ol Ali Paa vezr old, ^ s k fcfr ziyde
old. ^ la h b b olanlar yam n a ald. A dm i olan kod. ^ i r nice zam an ne
gerekse ider. A ndan karup mansb virr oldlar. A ndan iler kad^ler var
idi. Kiî mlleri idi. C m le mansb anlarun idi. [21] Azl idp birine dahi
virmezlerdi. E g e r [siphi lse mansbn olna virrlerdi. V e eger ol
ka lm ayup kz^ ye y avrat kalsa zell otnasun diy anlar bir kula virrlei'di.
- hiikm -i e r ' a G: h k m e e r a
G ese A n onim i, s, 3 0/1 7 -1 8 .
- b e l e r ve k a d - a s k e r l e r G: k a d - a s k e r T
l m e k G: e t m e k T
m a n T: mi u G
b ey it iin bk, 3 7 , 4. beyit.
' o k T: h o G
lenn tim rn bile viriirlercli. i olanna rabet itmek Ali P a a dan

l<all>. K aan kim Ali Paa vezr old anm z a m a n m d a dnim end ler
oal d . H er biri bir be yanna geldi. A nlara yarayalm deyii
tab?atlarna m nsib cevb virm ek ile Allah bn^r^n ve ^ e y ^ a m b e r kavlin
terk itdiler. Al-i O sm an bir sulb kavm id. A nla r k geldiler diirl drlii
hleler ba^layn^ takvay gtiirdiler^^, fetvaya baladlar. e n i aka ke^f^
eski a kayla bazar itiie m e i anlar t e lf eylediler. V e eski a k a "g^yr
vilayete gitm esn diy yasak tdiler.
Ali Paa bir zer r k ^ki]ydi. kser! halk ana t bi oldlar. K adlarn
fesd zhir olâa balad, ^ a y e z id Han dahi hallerine mttali old, hiikm
etdi, ne kadar kad var ise c e m itdi. Y e n ie h irde bir eve koyd. Dahi ot
urun dedi. Hep yanûnlar dedi. Veziri Ali Paa ciz kald. Kadlar
ku rtarm aa re bulad . A hirLl-emr pdihun bir m ash ara A r a b var
idi. Habe! idi. ^ i r szi iki olmazd. N ed m likd e nazari yo idi. Yldrl^
H an gazab vaktinde andan gayr kim esne sz ^yleyeêzdi. A nun
la t!^ le rin d e n bir iki latfe bu aralmda beyn old. Y ldrm Han kat g^zab
pdih idi. ^ i r sehelee sucdan ttri nice kiileri helk iderdi. V e kimini
[21'] âkad iderdi. ^ e g e r bir gn bir nice kiilere kat gazab v k i old.
A n d a n dvn dahi turm idi. Ol kiileri dvn ortasna getrtdi kim anlara
siyset eyleye. Vezirler greliler ki igen gazaba geleli. Bular dahi
korkularndan hi bir sz sylemediler'^-^'', ^yle ba aaa idtp t urd l ar.
K im n zehresi vard ki^ sz syleyebil^. Bu kez vezirler hiribirine
ayldlar: "Nice idelim b-releri bu beldan /?. id e v z dediler^-^.
V ezrlerin biri aydur: B u n a re olui'sa m ashara A r a b dan olur didi. Bu
ke^ A r a b getrtdiler. Sylediler, Ar^b iler geldi. aru p aytd: H ey
s^ lt^nu ! Bunlar hep kr aman virme. N e hyin karnallardur bular didi.
o ald G : o idi T
M e t in d e sa lb"
g tiird iler G: g e l r d i le r T
^24akaG:-T
-'^ zerrk : z e v v k T
G iese A noninn, s. 3 1/2 9, s. 32/1.

y le b a a a a idt'p 0 G: vezirleri s y l e m e y p b a la rn a a a e y l e y p
tlm rlard T
G iesc A noninti. s. 3 2 /2 -
40
Anonim
Yldrm Han aydur: Bire niiin didi. Bir gayr sular dahi âr sand.
A rab aytd: H ey Sultanm! Bular neye gerek, li te Timiir Han leker
ekp geliyorur dirler. Sen fallar kr, dahi sen sancak gtr ben tabi
alaym . V aralm T im iirle uraalum. Heân bi^ ikimiiz ana cevb
viriiriz didi. in Yldrm Han bu cevb iitdi. Biraz tefekkre varup
halk zd itdi. Bu tarafda ez!rler ve ehl-i dvn etimle A r a b a fern itdiler.
^ a z
ânû i^ biter ii ry la dtirfst
Fevt olur her i^ olcak ry siist
H e r ne ukde var olur ry ile hali
^ y s u z idlerde ok olur halel
A r a b un latfelerinden bir latfe ^dahi oldur k i m: M e e r Y] l rn

Han bir sahrada haym e ile ka n m otururd. H ay m e ninde bir yfksek aa
v k i ol^d. A ndan Yldrl^ Han aydur: ^ i e Arab! Ben! seversen ol
a^^cun ak torusna k dedi. B-tekelliif sofin di. 01 aaca kd tam m
^! t o r u n a ^ k d . [22] Yldrln H a n un karusnda solaklar nacaklarla
tururlard. Yldrm Han aydur: Her kim beni s e fe rse ol aaca nacak ua
y ka didi. H em anden nacaklar ft'rdiler ki y l l r , ^ u kez Arab grdi kim
êndi inince bular aac yk^rlai'. V ezrlere arup yalvard, ^ e n i dilek
eylen aa dt'îcek helk olurn didi. ^ r d i kim re olup kim esne ilerti
gelp cevb virêdi. ^ r d i kim aa az kald kim ykla didi. Hena n d
erm endi. 01 aa kesenlerin fzerlerine hî'blk eyledi. 01 kese turanlar ol
hli grp tartag^n olup k a tla r. Ar^b dahi fursat bulup tiz aadan indi.
A ydur: B u turanlar vezrlere flanlayam sizn gibi vezrleri, kim bir
neces m kadar szm g eêdi dedi. Yldrn Han katm da A rab unclayn
ksth idi. ^ e y i gerekse syler idi. Ve dahi her ne ki sylerse ia h a llin d e
sylerdi. A ndan sonra Ali Paa masharay artd. Aytd: ly Arab! Sana
her ne dirsen vireyim. Eger pdihdan kadlar kulvarldan didi. Arab
turd. Bir apk fiston geyp ve bir bi'k geydi. Yldrnn Han nine geldi.
A n dan pdih aydur: Ey Arab! Bu gn v k dm isin. A rab aydur:
Sultanunndan bir dilek eylerin . Pdih ne dilersin dile. A rab aydur: Beni
K o sta n tin iy y e ye elilie g nd er . Pdih aydur; A nd a neylersin? didi.
-' M e t in d e bir latfc" m k e r r e r .
-- o l d u r l i m G : - T
^ eviikG :aplvT
A rab aydr: V arayn tekvrdan krk elii kei diley ey in didi. Pdih
aydur: ^ ^ i i n eylersin? didi. Arab aydr: Kadlar kralm yerine
ke^!^!eri kad i de n . Pdih aydr: Keileri kad ideceiime k ullanm
itsem -e . A rab ayld: K adla okm êrekd^'r . Pdih aydr: Y a bil
kadlar km d r? A rab aydr: O kum ay an kad m lur didi. [22']
Pdih aydur: iin okum ulardur, ni^^n okuduklarn ^tm a ^ la r? didi.
B iraz ^ k r itdi. Ali P a a y k^rtd. A y d : ly Ali! Bu kadlar o k u n u
m d u r? Ali Paa aydur: Bel! Suitanum, o ku m la rd ur . Pdih aydur:
in bunlar okumlai'dur, n i L n okuduklarn tu tm a z la r? Ali Paa aydur:
Bu kadlarn eihetleri yokdur. A nun in byle iderler didi. Pdih, ya bu
kadlara nice id|l didi. Ali Paa, suitanum bunlara d lik gerekdiir didi.
Pdih aydur: imdi bunlara bir d^'elik bul didi. Ali Paa vard her kii ki
ola, bin a kasnd a yigirmi be a k ^ $ n kadya resm kld. Ve her mektChda
iki aka resm . Kadlara bu det ol z a ma n d a n kald, ^ u b id ati Ali
Paa kod. ai'd ladlar zd eyledi.
Ve gine bir gn Kai',aman-o^l ytiridi. H am id ilyetini incitdi.
Yldrl^ H a n a didiler ve hem ikyet itdiler. Yldrl^ Han B u rsa ya geldi.
A n d a n ^ e k e - ! lnden Karana -ol'n a kd. K o n y a nun zerine ddi.
K a ra a n -o ^ l ka^d, ? a vilyetine gitd. ^êger hirmen vaktiydi. I
vilyetn ynlar ve ^ y r l a r y^lm d, Yldrn^ Han gyet yas akl u^
idi. K!e$e bir habbesine to k u m ia z d . V e eri halk varup [gn
K o ny a halkndan arpa istediler. A nlar aytdlr: Biz hisar idinde sizlere
nice satalum. Eger pdih bize desttir verirse ^ k a h ai'pa v ire l n dedi.
Y ldrm H a n a dimiler, destur virdi. H em dem kod. Hisardan ^kdlar.
A-palarn âtdl^r. Akalarn aldlar, ^ i n e hisara girdiler. Kinse i
incitmediler. [23] n hisar halk bu adli grdiler, K o n y a y k e n d ile r
virdiler. A k -s a ra y ve ^ i ^ d e yi ve K a y se riyi nevhisyle^^ irp t e s l ^
itdiler. n Karaan-O^l bu hli grdi, n^r olup el i gnderdi ba rt.
e h r-en be suym dan tesin Ka r a m - ln vii'diler, bersine Sultan
Bayezid kendii l^^llarn kod. Andan dnp Bursaya geldi. B ir ka^^ 'ay
- - C iese A nonim i, s. 33/27.
'- - z a m a n d a n G: z a m a n d a
- - y a s a k lu G: sa klu T
^
n e v h i s i y lc G; n cvliy lc T
42
Anonim
a nd a karr itdi. A n dan varup T arak l-B o rly feth itdi. A ndan K a sta m o n ya
ârd. isfendiyar-ol kad, S in a b a girdi, n H a n a eli gnderdi.
Bardlar. y r n y o lndan aasm snr itdiier, Isfen diyara virdiler.
Bkisin d r n Han tas a rru f itdi. D n p girii Brsaya geldi. Bu trh
sene-i 797 y lm d a v k i d .
A n dan Yiidrn Han A m siy y e ye kd. ^ a d ! Buriandan Sivas
eirin ald, Enir S le y m a n a ird . A n dan srdi E rz in c a n a vard. Tairettin
B eg Erzincan bei idi. Suli i^p Yldrm H a n a m u t di. Y ine E rz in c a n
Tairettin B e e virdi, Oln ve kzm ald, B u rsa ya gnderdi. V e andan
gep ^ ^ l t i y y e ê vard. A ndan D e re n d e yi ve Be hi s ni yi ald, fetl
^yl^di, sene-i 798. G ene geldi B u rsay a karr itdi. n Yldrn! Han
T r k m e n den M a l tiy y e yi ve Be hi s ni yi ^ve D e re n d e yi Îd ve
^ rtlerden dahi Di vr i i ald, ^ ! r anl^r kadm pdi^llar deiller idi.
Y ldrm Han vilyetlerin alcak Trknen begleri kaldlar, A r a b a vardlar.
K aan Yldrm Han T im r vartasna uraycak ^ s r sultan sebebiyle gine
yirl yerine geldiler. 01 vaktden ber hkm ider oldlar, M sr sultan
h km in de Idlar. Biri muhlefet itse her kimi isterse [23] an be iderdi.
n kim Bayezid H an cm le illeri kend n n idindi. A n d a n G erm iyan ! ve D zine Aydn-gl ve M entee ve Sarhan-gl c e m lup Tahrettin
Be bile Isfendiyar ya n n a vardlar. Andan Isfendiyar-ogl bunlara eli
kod. T im r H a n a vardlar. Hallerin arz itdiier. Her birim zn ata v dede
yerlerin ald. Bize zuln itdi. E ger eline girsek mecl virm ez kati iderdi diy
ta z a rr u idp alandlar. I kadar ibrn itdiier kim T im r H a n yirinden
kpa-d!ar. Drl drl haberler ve eliler ile T im r H a n Yldrm Han ile
cevbladlar. T im r Han ne kadar eli ve d^m ile ve nm e ile haber
gnderdi. T a zmile ve sulh yzinden olum Yldrin Han diyp izzetler
iderdi. E êt Yldrn! Han ne kadar dem ve nm e g nderse l eng-4 T im r
diy hrlk suretiyle gnderirdi. V e hem kahpenn erisin, gelp benm ile
bulm azsan ve eger ben dahi varm azsam avratiT bo olsun eridi. Gel
uraalum devlet kimn ise ola didi. Tin!r H a n gzine
"
horlard. Tevekkl olm ayup n!arrlk iderdi.
M e t in d e B e h n i okunacai< b i i m d e .
M e tin d e B ehesni"
^ ^D v r i G : D v k i T
M e t i n d e iins
iki y z l d r khdan urm a lf
B -vefdandur vef u m m a k g zf
T ek ye uran klca m ecnn olur
1 k lld a n kbet m ag b n olur
H ik undur m ilk an ol pdih
K im e dilerse virp 'eyleye h -"
r a l a r n d a nice szler gedi. kbet biribirine Liymayup ikisi arasnda

a dêt ziyde olup birbirine kasd itdiler. ^ i m r H a n Sultan Bayezid
.gzine g ste rm e z d i
az Im^
Y im e ye n kii yd elden ikence
^ e n r d e n d r sanur kolnda pen ^ ^ ^
] V irdi ]2 4 ^^
jnanurd ry kuvvetine
!ti^d savletine
An b i nez i y z d n d e r d ! ^^d^^
^ e t r r vay vay kuvveti let 4
.N e s i r : kbet în^r Han g r i l e r c e m idp Rum ta r a ^ n a y r d i

n k im Sivas rine ya^n geldi. T im r H a n un taraklar S iv a sa
segirdp Sivas balk kup tralar kovup krup ta^tdlar. Bu hli T im r
H a n a haber verdiler ^kim /.'/ .arada Yldrm Han un bir hisar vardur
Sizden tara^ verenleri hayli ikest itmi^lerdr dediler V? hem kaplsn dahi
yapam am .^ ' / . H em an T im r Han hklu itdi. Has d e ile r in d e n be
,y z d e i se^di. V arn ol hisarun kapusn yapun ve hem ben varn ca y a p u n
dem kartm an didi. T im r H a n un y a s a u - bu idi kim, bir kii
d m e n d e n y z evirse mecl virm ez kati idei'di . be y z dem dahi
* u r a n T :
d i l e r s e v ir p G : [!er viriiben T
M e t in d e .m k e r r e r
A y n b ey it i in bic. eyhinin Hiisrev irini ) n e e-M h
,(i .t^. F. K
T im rta, stan b u l 1 96 3 . . ibn K ;3 8 7 n . Tevril-i l-i O sm a n , //. .defter, ha?., . ']'u ran
A ni<aral957, s . 3 5 4 .
4 virdi T: vard G
-^ d n d e r d i G: d n d e r s e T
^ G e t r iir v ay u v ay ku vvet! ]et T : r y kuvvet! m e z e l l e t G
v e r d ile r : o lun d T
G iese A nonim i, .s. 3 5 / 2 6 - 2 8 .

- y a s a u '; d e t i G
A n o n i '11
44
S iv a s a geldiler. H isar halk dahi grdi sehelce dem gelr, ill kati yarakLi
geliirler idi. A zlma bakup marr 1] , horlayup hisardan ik u p
karLiladlar uradlar. Hisar erin syup k o v a k o v a birbirin basup hisara
koydl^r. Kimin krdlar kimin dtdlar. Hisar eri ay ruk hisardan kmadlar.
K a lay! berkidiip durdlar. Bir g^'n sabh grdiler kim, lemi toz basp aceb
bu neyki^- dirlerken b-nihye bir le^êr gelt'p ak hisar handekine
kandlar. H isar ehli aychr: N ice kim re olmad. B iz aytduk: Yiiriin hiraz
anai'n konun, yohsa varruz ciimlenz ldrrz dedk. A nlar ayldlar:

klrrseriiz ldrn. Biz bundan dnmezz. Zr kim Han bize baka
d u r u r dediler. M eer Timiir Han un yasa yle idi kim. avda bir kiinn
zerine bir canavar ui'csa / an ldrmese heman ol arada ol ki'jiyi
depelerdi, aman virnezdi^^-. iinkim kondlar Timiir Han eli gnderiip
hisar d ile d i v ir m e d ile r . Andan Timiir Han 'un lamclar vard. E m r ildi
kim kal'aya lam ralar'^^^. Andan la^clar lama el tirdiler. K a la halk
rivayet eylerler kim, hi kim se sava itmeyiip yle konup yaturl^rd. Aceb
bunlarun fikri necliir deyiip ta'acciih / / aceb bizi eirtm ek ile mi alur
d ilk en yedi gn gedi. [24] Sekizinci gn an grdiler kim hisarun
birgozlar yir yir yklm aa bal ad -'. Bular hod cm le hisar lam a
almlard. Hi bizm haberim z olmad^^^. nkim lam la hisar ykld.
A n d la u p ahdleiip bizi krnâyacak oldlar. Hisar virtip tara ^ lu k .
H em an kim tara kduk, T im r Han buyurul. K uyular kazdlar. H isar
halkn kuyuya koydlar. zer i e toprak ydlar. C m le toprak altnda
âlup helk oldlar. Hisarun yklm ayan yirin dahi y k tla r.
K a lanun bir bei var idi. ^ a l k o Be dirler idi. An getrdiler. V ar
bizm v a s^ m u z Y ldrm H a n a syle dedi. Srdi Yldrl^ H a n a geldi.
H er ne ki sar!an lard syledi. Ve hem v a s ^ hli haber verdi. ld r m t
Han M alko B e e sord. T a ta run erisi bizm erim z kadar var ^dur
dedi, ^ a l k o Be aytd: g e r hm itmezsen toru s yleyeyin dedi.
Beni seversen toru syle dedi. M alko Be aytd: y Sultanum , ol
' ' n cy ki O: n c iki T
Giese A nonim i, s. . -
- C iese A nonim i, s. 36/17.
Gie.se A nonim i, s. 3 6/1 9-2 0.

y ir y ir y k l m a a balad T: bir bir cievrilp ykld
Gie.se A nonim i, s. 3 6/2 3 -2 4 .
OSMANl . i
KRON C, i
45
kimseiiLn. ki m emleketi seiin m emieketiince ola dedi. Hi anm erisi

senlinle berber mi ! -? dedi. Yldrm Han aydr: MaMCm old, ki ol
r a ta r seni korktm. M alko Be grdi, kim Yldrm Han marrdur,
ayru k tnm ad. Yldrm Han T im iire v a n c a k beler ol kadar didiler kim
gei varm ayalum . 01 vakt, kim dner, ardn basaim, yad eridiir biraz
ypransn dediler. Hi dinlemeyiip kbet ol marCrlk ucndan cm le
beler yz dnderdiler. Y ldrm Han ol v k aya urad. n k im T im r
Sivas ehrini ald, k a lay ykd. Andan gp am tarafna yrdi.
Yldrl^ Han T im r H a n un am ta r a 'ma gitdgin iitdi leker c e m
[251 idp varsa gereîdi. V arm a y u p karr idp ottrd. T im r Han a ^ a
y r y ice k M sr sultan erisi ve am ve H aleb ve T u lg adir elinden ve
K r t den ''drdi gelp, Haleb y an m d a M e c n n -T a p a y az sm d a T im rleng ile buluup urandlar. Msr erisi snup M sr'a kadlar. T im r Han
cebr ile H a le b i ve H a m a y ve H a m u s' ald. 01 yirlern halkn cem" i dp
srdi. îkri O idi kim cm lesin kra. N g h ol yirde giderken H a m u s 'd a
nâkbereler gi'di. Bu m akbereler k ill n d r diy sord. A yttla r: Hazret-i
ResCln, sa lla llhu aleyhi ve sellemn sahbelerindendr dediler. Aytd:
N ice sahbelerdr ? dediler. Hlid ibn Veld, ki K a b l-ah b rdu r ve
m e r ibn m e y y e dr dediler. A nlarun hrm etine ol yren n halkm zd
eyledi. V e ill mallarn ald. A ndan gp B a a lb e k e vard ya c a eyledi.
A ndan a m a vard. a m dan dem gelp aytdlar: "ly Han! Biz M ekke
konlaryuz bize hrntet eyle didiler. ^ hem her kin^ M e k k e 'y e karu
kl eke kt'irdr dediler. V e hem ana la 'n e td r dediler. T im r Han
aytd: Ben M e k k e ye karu kl eknez ve !iSm H a k t a l her ne yire
laMet itse beni g nd er r dedi. Dahi a m a v a rd . Vaak itdi. H i kim seye
el uzadup ineitnêyeler. A ndan a m dan gdi gKdi. ^ n k i bir iki konak
te gedi. gine dndi. am halk gp gitdine hayli sevimmiler idi.
G e n e dnicek balar kayus old. M allarm hisardan k a lard. Hisara
girebileni girdi gireneyn yirinde k ld. T i l l r gelp anlar yanala y p
a n un k a l a s n a ddi, virmediler. A kbet cebr ile ald Jiarb kld. A nd a
grdi kin^ a m un [25'1 ekser halk Y e z dle rdr, l idp ben dahi Y ezdem
her ^!! Y e z d d r gelsnler in m ideyin dedi. am halk gerek sanup ol
kadar c e m oldlar kim kysa gelnêz. C m le geleni a m un bir ulu
K r t d e G : K e r d c d e a T
- MecnC-Tapa T: M e rc-i Dfbk G
Anonim
46
c m i ine koyard. iki bin dem c e m old dirier. N iceler Y e z d deldi.

ill mal i n m iderl^r diy koyldlar. T im r H an buyrd, kapularm
yapdlar. Daili d lirdlar. ^ [ mleî helk oldlar, aleyhi m-yestahik.
Na
N iceleri hrs m agbn eyledi
N icelerin yrein hn eyledi
dem yi hrsdur giimrh iden
Ch ehlinn yirini h iden
nki
Kahrna anlarn bulur bir ho sebeb ^
H a k ide bir kavm e
^ndan
Y e z d n nakberesin bulup kardup siinklerin oda
yakdurd. M ak beresine necis ôldurd. A ndan gp gene K a r a b a a geldi.
^ 1^1 anda ^^lad. Yazn gine ^ u m ta rafna yrdi. Evvel E rz in c a n a geldi.
A ndan g p to n E n g r ye geldi. Y a m a idp yrî^ idp aidi. Y !d rm
H a n ^ haber oid. T im r-leng E n g r ye ddi dediler. Y ld n z H an dahi
leker c e m idp yrdi. T atar eri$i gelp tururd. Anlar bile ald. A nlar
D et vilyetinden ve K r ^ - ^ o d a n vilyetinden gep gelm iler iî. Ve
iflak-ol erisi bile gelm i idi. û m -ili ve A n a to ldan eriler c e m idp
T im r lekerine m nend leker c e m idp hcm idp yrdi. Engri dahi
Sivas gibi olm asun diyp gice ve g ndz dim eyp, yortm adan d e m ve
hayvan ciz kakp, can atup [26 ]hi kimseyle m everet itmedi. N ice kim
nas?hat itdiler iitmedi. Kentli kendye marur olup yrdi ve kim seyle
tannmad. K end babna birlik iderdi kimseyle m everet itmezdi^^^.

N
^ e v e r e t s i z ini i sannagl
Kend ryunla ie el sunmagl
M everetden ki see^veret
hsraniden
bulnâd
p em an ^
M ev eretle hsl olur her m?d
e^veretdr ^
olmad
balu ilere killd
0 G :-T
K a h r n a an larn bir ho se b e b T: B u h n u r k a h r n a a n u n ^! se b e b (
G iese A nonim i, s. 3 9/3 -4.
p e m a n G: pe r ia n T
m e v e r e t d i i r G: m e v e r e t l e T
OSMANLI
KRON
47
N e s i r : B-vakt T im r n zerine, Engiiri zerine vard buLid.

^!an]arndan E m ir Sleym an ve M u sta fa elebi ve Sultan M u h a m m e d i
bile aind. E ger T im r n zerine vardugnlayn Y ldrm Han konm asa
zerine yris^ T im r i almd. ^?r^ kim ld r m H a n un gelineninden
g^^ lleridi. Y ldrm Han yrt nla varm idi. T im r n l k talm idi.
t l a r n o tarm aa ve suv arm a a alu^ gitmi idi. Ve kimi taralam a a
gitmidi. Y ldrm H a n un cm le beleri gel uraalum , gfil iken b$alu
didiler. Y ldrm Han uymad. Kon halk derils[ n ^ ^ , alaylar balansun, onat
det zerine uraalum illet olmuun, elbette dedi. N e kadar kim beleri
sylediler Y ldrm Han rz olmad. Kond oturd.
Nazm
El^l-i dev let o l d u r u r ki t ala
t alm ayan kiiden ne gele
Dostndan- her kim ki istemeye pend
B-ek ire ana d m end en gezend
A kilun gendin iitmeyen kii
N e aceb gerekidr olursa ba
N e s i r ; T im r H a n un lalk dal^ geldi. A ndan T inr H an Y ld rm

H a n un kondun gricek, bi re bu 1 0 eblel^ imi dedi. H em a n d em
Y ldrm H a n un zerine yrlidi. ^ n T im r Han ol yirde [26'] olan suy
alm idi. Yldrl^ Han susz yirde konm idi. 1 gn ol gice susz ayl!
zaln ^ k d i l e r . ? e n ^ e n b e gn T im r kond. H a n d k kazdurd. K endsi
h a nd ek iine girdi. V e Yldrn Han ah a m a karu kond. C u m a gn a le ssabh alaylar dzldi bulud. T im r n alay m a alay vir! T a m m ce n g
zerinde iken her tarafun lekeri kend b e jle r in e dndiler. Sultan
B ^ y ez id n haber! y o idi. Sancaklar ^ ^ l d i . K sler ve tahllar almd. S af
b e r-sa f turdlar. n alaylar baland, iki er! mukabil old. T ata r lekeri
dahi hyin old. K en d beleri ol kim Erzincan bei Tahrettin Be E rtana
B e n kardei oldur, ^ ^ ta r lekeri ana dndi. ^ e r m i y a lekeri
dndi. V e M entee lekeri M e n te e -o lna dndi. V e

c m le A y dn ve karhan lekeri her biri kend belerine dndi. Cm lesi
M e tin d e deyrilsn
- d o s t n d a n G: d o s t d a n T
-^ erekidttT^îd!-G
M e t in d e êre
48
A n o n i [
T im tir H a n ! a tn a vardlar. M u h a ss a l-I k e l m le k e r tefrik a o in d i ta ld .

Andan
' / i d n m
H a n ' m
k e n d i lekeri
dahi
h v in
o lu p
ls'.adlar. Zr
i n c i n m i le r idi. H e m a n f i a k - o i i , k im kfir idi, eris! ile ol
tdi. T im u r
ân kfir c a ris in i g r p d e r v l l e sanp aytd: "H e y y a m a n !^klar ne kat

C '
itdiler d id i. B il e n le r aytd: H a m m , anlar k ^ rler d ( !d ed ile r. Ifak-
o l dah i g rd i k im c e n g ile Ima^, y a l n u z k a lm I dahi e r i s i y l e ka^^.

M ustafa
eleb i
ve>:l']er{
ol
a ta$m d an
ayrr
d iid i,
B e llir s iz
di.
Yldrn-
H a n un
hl] g rd i, E m r S l e y m a n ' aradan aldlar kadlar.
S u lta n M u h a m m e d d^h [27 ]'R u m e r i$ iy le A m s i y y e
b e le r i y ie
/\iTsiyye ta rafna gitdi. A n d a n Y ld rl^ Han y a l n u z kapu$ h a lk y la kald.

( v a l^ Y ld r m l-!anun on bin y e n i e r is i vard. A n la rd a n I u ra d a b ile
lan
yle
g eld iler
r iv y e t
a y t tla r :
itdiler k im
^ e
Y ld r m
turursn
H an
le k erin
b iz m
h y in
i im zd e
lup
k a d "
tururken
d id iler.
H e m a n d e m bu haberi i itdi, g a z a b a g e l p e! o m a a urd. ^ h a la y d a n

k u p ol le k er n a rd m a d m e k is tedi. H a y e p s e m o l a la y d a n k m a d id k
r e o lm a d . A la y d a n k d . A s k e r d e n h o d k im s e k a lm a m d . B ir z a m a n d a n
so n ra gi'dk tu tm la r k a r u m z a g et rd iler. N r b iz dahi m u t' o ld u k .
E g e r i i m z d e n k m a s a m d var idi k im , b elk i e l e g ir m e y e n d i. Ahai'n
o l d u u n l a y m alur bir y a n a k a r g id erd k . M aM m d e il^ idi k im an
b iz m i i m z d e n a la b ile le r idi, Z r ki^ b iz o n bin y e n i e r i idk, m a l m
d e il idi. T im r lek eri bizi t a d b i le y d i . E g er Y ld r m s z ttayd ban a
b' hl g e l m e z d i . V e h e m b iz dahi d u tsa k o l m a z d u k s o y u l n a z d u k . V e 11
ta k d ird e olaeal^dur lur k i m s e m n i o lm a z ,
n k im Yldrn^ H a n tu tdlar Ein^'r H a n a iletdler. T im r H a n
ta 'zirn
ile
S ultan
B a y ezid 'e
karu
g e ld i.
A h p
otana
iletdi.
A tn d a n
e n d rd i. ^ e n d a d rn a k o y d . ik isi bir h a l a z e r in d e oturdlar. B u ola n

s e r g z e t d e n s y l e d il e r . B ir b ir iy le shbet itdiler. S z a ra sn d a T im r Han
aydur: " iy B a y e z i d H an ! H a k t^ l y a k k rler o ls u n kim s e n n l e ban a
p d i llk virdi. B ir a s a k ben v e bir k t r m s e n . T H i n d u s t a n dan S i v a s
s n u n n a [ 27 ]g e l i n c e p d i^ h l ben z a f e virdi. V e S i v a s dan U n g u r u s a
v a r n c a sa n a virnti^dr. E g er H a k t a lnun k a tm d a d n y n u n kadri ^'e
k !> e t i o!$a idi. ben a s a k v e sen k t r m d e n gayr p d i h lk v e r e c e k
d e m bulnitiz m y d , im d i d im H a k t a ' l y a o k k rler o l s u n d ed i.
B e lk i sen H ak t a ln un krini b ilm e d n o la . A m n i n sa n a bu g m li
fvletin de"tegir
eyledi o la dedi. Y ine d n p aytd: iy !â]da^, gam yim e, dem ki sa ola

deviet b u lu n u r deyp tese eyledi. A n dan T im r ^ân byurd n imet
getrn. n k im nlerine sofra geldi. ^ bir anak yo u rt getrdiler.
M e e r T im r Han yourd! severdi, ol sebebden evvel yo u rt getrdiler.
Y ldrm Han yourd gricek m tegayyir old. Fikre vard turd. T im r Han
aydur; 'iy karnda, ne fikre va rd a n ? A ydun biz dahi bileln^ dedi. T im r
H an byle diyieek Yldrma Han aydur: Sultan Ahned bana bir nesne
dibiydi. T inr Han aydur: N e didi? Y ldrm H an aydur: Ol vakt kim Sultan
A hned bana geldi. Dahi bir gn sul itdm ki, ben T im r Han ile b u lu lu p
uraur nym ? Aytd: B uluursn dahi uraûrsn didi. Ben a>'itdum,
ka gnnuz gfib olu r didm. A y tt: O! aray H ud a biir. A m m ikinz bir
a ra y a gelp bir hala zerinde oturasz. v v e l n n ze gelen t a m yourd
ola didi. V e hem eyle v k i old dedi. A n a t a accb idp tu rdu m dedi.
A n dan T im r Han aydur: Sultan Ahned, Ha^ bilr fettn kiiydi. E g e r ol
senn yanu ndan gitm ese sana ge lm e z d m dedi. yle rivyet !derler kim
Sultan A h m e d remil [28"] ilminde yle kîl idi kini, her ne derse bir drl
d a h ohiazd. k e m l i oi m ertebede idi kim eger ava veyhd seyrna gitse
dah iki yol aralna gelse turui'd. T avulbz zerine bir rg vard. A ydurd,
dah bu yo ld a bir hat ar var deyp birine giderdi. V e hn h o r ve
bedg ird r idi. Hi gnlnde m erham et eseri^^^ yo idi.
Nazm
yle kim merr?h bedgirdr idi
Zlim b-rahn u hem h nh r idi
ice y o idi kim 1 ^ 1 kan
i g nd z zulm cevr idi heman
Hib olanlar ider idi has
nki katnda bulurd ihtisas
B -sebeb kam u sm ldrr idi^
Y irlerine dahi buldur idi
R z ig n n d a hurc itdi Ti m r ^
Eyledi dnyy ana em-i 4 0 '
- h a t a r : h a( T
G: - T
' itm ezd i T: itrneyeydi G
i d r j r idi G: id cridi T
lrCc ildi T i m r T: T i m r ildi hurc

' e m -i m r T:
b - i iL r c
Anonim
Ald
--T im r itdi hk
Kld Sultan A lm e d in halkn helk
Gitdi Sultan Ahrted vre olup
^ 0 / l e ^ ! ^ ^ 0 r d u k d e h - ^ r e ^ ôlup
N e s i r : n Sultan A l ^ ^ d T im r H a n dan k aup l d r H a n a

geldi. 1 H an hayli rabet itdi. Sultan A h m e d dahi bir nice âân
Y ldrm H an katnda karr itdi. Sultan A h m ed grdi ki^ ld r m H a n un
kuvveti ziyde, Tim iir H a n un tlii nnhUêtde. Gel pdi^hn^, varalm
T im r n zerine uranalm ki, ^rât senindiir dedi. ld r m H an uym ad
ve nice nesneler m n i di. A n dan nice rUzigr ge^di. Geri îm l d r m
H a n un kasd v^r id! îm îmt'r H a n un zerine yrme, ^ e ! rst
g elêy p varm ad. Sultan A h m e d ibrm ide, grdi re mad. snra
grdi îm Y ldrm H a n un t l!i nuhsetde ^ im tir H a n un t lii kuvvetde,
h em a n d e m karr klm ayup [^^] gine kend iklimine gitm ek ard n ca di.
Y ldrm H an m e n idegrdi. re mad. H e m a n d e m azm idp gitdi.
Sultan A h m e d in hli bu idi kim, her gice ^ret tebdil idp gezerdi. v le re
varup ne sylerlerse kulak urup dinlerdi. Kang evde k i l i kend tab?atn^
m u v ^ k sz sylem eseler, gir 1 ev halkm krard, s^ b h ehir h^lk ve
knlar bu krlanlar defn ' derlerdi. Bilrlerdi k i m Sultan A h m e d
i^ î^dr ve ill bilm eze urup giderlerdi. C m le il vilyet incinnî^lerdi.
A ik re itmee ^rkarlard. Bir bahne isterlerdi kim and^n '
^ n k i ^ bu vilyetden gene v a r d . 1 huyn te rk itmedi. Belki dahi beter
di. A k b et 1 bed -h y ucndan l ^ l k itdiler. o k bilrlik fide itmedi.
T a k dird e lana k ^ k r ^ r s e t ide vermez.
N a z
1 1^
^ evletn erkn ^nkim la ^st
N e drst i va rsa lur n-drst
Akl n eylesn kiiye ya hyel
I zaân kim irie an a ecel
- - B a d a d T; B a d a d ^ G
b - re T: v r e G
kim G : - T
N e d r s t i^ v a r s a o l u r - r s T: N e ii v a r is^ iî^ o l m a z d r s t
hyel G; layel T
d em d e n iin yiizin ^ ^ ^ A n a ne tc ass ^^ vii ne taht

H a lk a ger *sen ehl-i efkat olasn
H lk kendiine m fik ^t>!as!n
Kii kim g n n d e efkat o lm aya
K im seyi kendilye m fik bulm aya
N e s i r : M e e r bir gn ^ i m ^ r H a n Y ldrm H an ile meclis kurup

.sohbet iderken Sultan B a y e z id n bir kfire a^rat ârd. lk-0^1 kz id i
im r H an buyurd kim, ol avrat sohbete getreler ^ ^. A n d an ^ i m r H an
buyurd kim, Y ldrm Han[^] sagrak sre. A n dan Y ldrm H an ^^ratn
sohbetde gricek hayli mell old , gazaba gelp T im r H a n a ^ k
ksth n e szler ^s y le d i . ]29 [*Yldrm H an kat gazab ehliyidi. Sehelce
nesneden kendzin incidse helk iderdP^^. Diline ne gelrse hem an
.s y le rd i
Nazm
d e m y e n gazab glib ola
er dilersen gelm eye ca n a hatar
H er ne i ki inleye n-syib ola

K ibrden olm asu n ba und a eser ^
N e s i r : T im r H an dahi gazaba gelp aydur: Bire cllh -' sakallu

ebleh kftehor, ben m a r k la olaiTi sen m aribde olasn, a h i nene g^rekdi
kim, drl drl haberler g nderp aydasn kim kahpenn erisin. E g e r bana
e dahi .bo olsun d id n gelm ezsen ve eg e r ben dahi varm azsam av]at
beni bun da getrp bauna bu bellar getrdn dey p aralarnda hayli
y a ra m a z sz old. ^ iv y e t iderler kim: aatay ara s m d a avrat sohbete
^ gelp gine kend erine sagrak srm ek ayb degl idi derler. Y o k sa Yldrl
H a n a horlk k^sdn idp getrmediler. V e hem Y ldm H a n un iki âtai
ka b a sakal v ar idi. A nun i^n cllh sakall dey sdi birler. H ele gene
birbirini teselli itdiler. M e er bir gn gene T im r Han ile Y l r Han n
-^ n yiizin dncliire T: n k i y z d n d r e G
' ' g e r T: g r e G
^ g e t r e l e r C : getiird iler T
m e l l old G : - T
s z le r G: s z T
d e s e A non im i, s . 4 3 / 1 4 .
M e t i n d e b e r e c e l l h "
52
Anonim
Otururken T im r H an aydur: H ey Han! E ger ên seniin elne girsem beni

v e lekermi nice iderdn dedi. Y ld n m Han aydur: E ger ên b e n m
e l m e girsen bir d e m r kafes itdiirp seni iîne koyardum . Dahi illimi
c m le gezd rrd m ve hem le^ker^nden bir dem diri k o m a z d u m deî. Ve
hem ev velden eyle ahd itmidi. T im r Han aydur: B e n ki vilyetm den
kdum . A llah ile ahd eyle d m î, eger fursat benm la, uradan sonra bir
d e m ld rm e y e m didi. im di m a lm old] ki, hayr niyyet iden hayra irie,
er niyyet iden erre irir. T im r Han [ ! ] ] ld ] r n ^ H a n a kend sziyle
bir d e m r ^kafes dzdrdi. Y il d n m iine koyd>. Aid! vilyetine gitdi.
Bu b e j l e r olanlar kim vard ur ya n n d a idi. H e r birisin ill iline gnderdi.
A ydm -o l ve ^ e n t e e - o l ve G e rm iyan-ol ve Sarhan-ol . Vilyet-i
O s m a n *T a t a r a bah^ idp ledrdi. Y ldrm H a n iitdi mell old.
M e e r Y ldrm H a n un T im r H an gh gh g zerind e htrn sorup
gnlini ele alurd. V e selm virp ri' y e t iderdi.
^ i r gn B ay ezid H a n T im r H a n a aydur: H ey H an! n k i ta kdrde
v a r idi. Hak t a l fursat sana vi rdi o. mdi senden bir dilek dilerem. E ger
kabl idersen d iye yim dedi. A nd^n T im r H an aytd: H e r ne dilersen
dile. 1 Tanr k kabul k la y n ^ dedi. D ileim b u d u r ki, bu benm
ocaum sy ndrm eyesin. T atar lekerin alup gidesin. B u gn ba n a ise
y^rm sanadur. A dem bana ne gelecekdr A llah bilr. O c a k s ^ n d r^ e k
ey olm a z dedi. T a m m din leyp T im r H an kabul itdm dedi. H k ^ itdi.
T atar le^êri c e m olup alup bile îtdi. A nd an T im r H an bu yirlerde
klad. U m ard, ki^ Y ldrm H a n un olanlarndan biri gele veyhCd
vezirlerinden biri veyhd nêmleketleri ulularndan geleleler ki^ bir sebeb
ola, Yldrl^ H a n ôyuvire. Hi bir kim se m ukay yed olup gelmedi. Evvel
T im r H an bu yirl^re gelicek bir sretle geldi, kim kim se ya n n d a
turacaklayn deildi. Eline girenin krd. Anân vil-medi. V e hem halka dahi
m^l vir diy, veyhd bilrsen gster dey azb triler idi. Bu sretle ele
geleni helk itdiler. Hi kimseyi esirgemediler. heybeti grp halk
korkd. K im se le r yan n a [30] varm adlar. T hatt rivyet ile r le r kim: Bir
ehre geldiler. 01 ^l^rn halk ne kadar okur olancuklar var ise ellerine
se n b e n m G: b e n se n n T
d e m r G: - T
O s m a n G: O s m a n T
M etinde virm ek
sm
ANI . i
r o n i i
. ^
niLishaflann verp karLi kardlar. Y a n k im ; m a snlar grp

esirgeye didiler. H em an kim grdi hey bu !^ nenedir didi. A ytdlar ^!<:
Bu ehriin ok urc a olanlardur , ^[ sizden bir size karu geidiier, ki
efkat um arlar dider. n bu szi iitdi. Hey, buiai'a at apun dedi. H em an
kediniin halk dizerlerime at apdlar. C m le ol olancuklar ve mushaflar
.aya altnda helak itdiler
N a z
d e m n S n i-i bnyd 1
An yhanun ^b-dd ola
V irile bu d n y e d e an a seza
h iretde - ola an a cez
lâk binsn ol ki yka b-gnh
D eni u kb da kim ola siyh ^
H er ne re y e ûradysa yakd ol
Kanda k iridi ise ykd ol
bir uslu an a iy ulu han
N ice ykarsn ili bilsem ayan
h a znend r senn yak 1[ an
sarayundur senn yk m a an 1
Didif lerJ kim sen bilmezsin bil yakn K im senn sen yapd u un olur hemn
D ahlar y ap du nu n olur senn
Seve an cnun yh d tenn
A y rugun yapdun ykm ak gerek
Mh bendin koparup ykm ak gerek
Pes tutup yapm ak gerekdr gir hem
Ki urm aya kirnse be nim diy dem
Milki tutâk âhr ile olur yakn
Kahr ilediir milki saklam ak hemn
N e s i r ' : !G ine bir gn kend haslarndan biri aydur: Hey H a n

:Bular dahi m slim anlardur igen bunlara ky ca dedi. T im r Han a y d u r
Bular yag m d ur y o ^ s a [3(1'] il m id r dedi. 01 kiî aytd; Y a g d ur ve [
^ slim an d u r esirgem ek vurdur d^di. H i T i r Han aytd: Y aya yag gibi
girm ek gerekdr. E ger ben byle girm esem il talmazd. G ine biz dnm el
M e t i n d e m k e r e r .
' G: yir T
,B u b e y t T Jc y o k t u r
M e t in d e n e r e y e " ">ise d e v ezin g erei n e r e y e
M e t i n d e b e n i r n d r
M e t in d e N a z m
54
Anonim
olcak ardmz basarlard. Bizi iartmazlard. Hell iderlerdi. im di bizm

anam z a layaca n a aniarun anas alasun dedi. V e he m Tim iir H an bu
vilyete giricek yle heybet burakd kim, ninde kim se karr ile m e d i.
C m le urayaca yirlerin ekser halk k ^ u ^ denizi geiip R u m -iline
dkldiler. T hatt A r a b dan ve K r tden ve T r k m e n den ve A n a to ldan
^ k l u k halk kaup R u m -iline gediler. 01 z a m a n a irimi dem ler yle
rivyet itdiler kim, R u m -ilinde nice halk grd k dirlerdi ki bizm a slm uz
A r a b d and ur ve kim i T r k m e n den d r ve kimi K r td e n d r ve kim i
A n a to ld and ur ve kimi a a ta y d and ur kaup R u m -iline g e lm i le r d ir
derler idi. V e hem v k id r ekser R u m -elinn enlik olm a sna sebeb budur
ve hem bir sebeb dahi ^ u m - ili yeni alacak A n a to ldan gelp to y u m olup
be Ît es!r t ut up ve m a l -1 g anyim le gir illerine vardlard. Gel i gide
grdiler kim bun da olan A n a to lda ol ma z *berkip kaldlar.
^ n T im r H an grdi kim ld r m H a n a hi kim esne m uk ay yed
olmad. 01 dahi alup gitdi. Bir gn T im r H an l d r m H a n a aydur: iy
Han! Olun vard senn yerne pdih old, seni hi anm adlar. E ger seni
koyuvirsem gene kabul iderler !? dedi. Y ldrm H an aytd; T e k sen
beni koyuver, ben aniarun haklarndan gelirim dedi. n [31] T im ^ r H an
bu cevb iitdi, bu yam an k^hpe-zen eger kurtulsa m^cl virmezdi,
ardûzdan basar dedi. B um bizm ilimiizden iletm eyince salivirm ek olâz
dedi. G e n e T im r H an bir gn Y ldrm H a n a aydur; H ey Han! G am yime,
seni ben S e m e rk a n d a iletrem anda seni gene m em leketn e g n d e r re m
dedi. n k im Y ld n z Han bu cevb iitdi, gyet saht old ve hem gayret
itdi, T im u r un vilyetine var mas na' , hem an dem kend kaydn grdi,
A llah rahm etine vsl old. B a z kavilce T im r Han Yldrm H a n
o tlam ay n ca salivirmedi. O gnden sonra geliyorurken veft itdi^\
kbet d m en e i nde ldi ol
Kalr ile nr u n-km ldi ol
t u tu p G: - T
o l m a z T: ^ g i r m e z G
v a n n a s m a G: a nana a T
^ B a 'z l a r y le r iv a y e t iderler l<!m T i m r H an o tu rd . d ah i s a lv e rdi, g n d e n
$ on ra v eft itdi, g e l i t u ru r k e n d ir le r (G iese A nonim i, s. 36 /15 -1 7).
e lin d e G: m u r d m c a T
ANLI
K ronii
K im e sn e dm en elinde lm esn
Kfire dahi bu hlet gelm esn
H a k d u r lm ek her ne sretle ola
V y
^ i n cef v ce v r ile lm ekden er
D m e n n d m n a diidiii yiterô^
kim d m e n elinde 0
^ e ^ r : A ndan sonra dahi ^ i m r H an kend vilyetine gitdi. T a tar

lekerini bile ald îtdi. K re h rin ve Sivrih isar ve B e -b a z a rn
K a ra m a n -o lna virdi ve K a sta m o n y ve K n k n y ve K la c u
Is fe n d iy a ra virdi. Bu kssalar hicretn seki^ y z elli d rt y ln d a v k i old.
N
u diyr
I ftr idinde gitdi ehriyr
klu^ yakl^ ^^ ^ k ehr
n T im r n hi^ adli yo idi
L-cerem kim z ulm evri og idi
M e m le k e t ^ n k m gir elden gider
Kii byle y av u z i id^ n ider
N e s i r : ld r m Han on drt yl b e j lik itdi. A n d a n A llah rahm etine

v^l old, itin l i llhi ve inn ileyhi rci'Cn^^. ^ iv y e t derler kim:
ld r m H an yle gazabl, [31'] pdih idi kim, e g er gine kurtulm
olayd kaûp giden lekerden bir dem komazd, hep krard. Ol sebebden
T im r H a n a gelp dilek itmediler.
N
d e m tedbiri ge lm e z hi ie '
O rd a kim T^nr takdri irie
H e r ne kim takd!r ireô^ n r olur
P es bu tedb r an d a ne ise ' gelr
^ a n a G: an T
d m e n e l i n d e le : ki d m e n d e ^ T
y iter G: b e t e r T
^-' y a i c i d G : y a p l d T
81< . s. 17, n ^ t l ^ l .
d e m ted bri g e l m e z h i ie T: d e m n t e d b r ide 1 i e (
^ n e ^ i m i r e
G: n e ta k d r is e T
^ t e d b r a n d a n e iê G: te d b ri n ^ e ?
56
Anonim
10
F E T R E T D E V R (1402-1413)
( S le y m a n -M e h m e d - s a ^ M u s a e le b ile r A ra sn d a k i S alta n a t K a v a g a s)
N e s i r : Yldrm H a n m alt oil vard. Biri lrada belrsiz old,

be oil ha y tda kald. E m r Sleyman ve Sultan M u h a m m e d
lâ elebi
ve M u s a elebi ve K asm elebi kk idi. A ndan sonra Y ldrm H a n un
vezirleri Ali P aa ve Eyne B e Suba ve Haan A a ve âyr beler E m r
S le y m a n a lu ^ R u m -iline kasd itdiler. Sultan M u h a m m e d gir
A m s iy y e ye v aru ^ karr itdi. B u tarafa bakmad. Isa ve M u s a Karasi ilinde
birbirin kovagitdi. h ir l-emr M usa, say bulu^ aradan gt r di ^. A ndan
M u s a elebi B u r s a y a vard. m !r Sleyman dahi B u r s a y a geldi. A ndan
M u s a kad, K a ra m a n a gitdi. A ndan E m r SleyiTian karm da Kasm
e le b iyi kz karnda Ft^^ ile K o stantiniyyede rehn kd ki, hi
yalk itm eye dura. A n dan gelp sta nb uldan g ep R u m -ilinde
E d r e n e de tah ta gep karr itdi, hieretn sene-i 804, pdih di.
Nazm
M r Sleym an tahta gedi old h
Kim
A dlin e idp nazar grgil ayan
G n gibi rfen ne h c e tdH '2 beyan
1 arada kim ola ol d d ger
Kim olur N urrevan yhd
H im m eti katnda anun 1 ayan
Y e rd e d u ru r ne [k i]n lk -i4 '4 H in d u sta n
M h r u rd u n da m u m a H tem
Bir gedya kul
[32]
n efes m h r in d e n id er m ih r mh^*
d er y z
m er
htemi
H uiknun h tisn in e^ gyet yok durur L u tf n a h e r g z n i h a y e t y k d u r u r
A tm u n n a ln grp dir ftb
i^renp y-leyten kiintii '
'^ M e t i n d e g e t r d i
" ' .Bu b e y lT de y oktur

i cetd r G; h k d u r T
4 b i l T : bilgi! G
Y erde durur ne miilk-i G: Bir viicdur
v T
h u i k n u n I lsnine G -; knun b a n a T
Al n e o lu r d u b en bir t o p r a k o l s a y d m , N e b e , 7 8 / 4 0 .
OSM ANL I
KRON
57
Nesir:
iinkim A m s iy y e de Sultan M uham m ed'^ Ê m r
S leyrnan un tahta gediiin iitdi, haber gnderdi kim: Emriin L il m
ve karndam eger atamz idiyse siz sa olun diyii pekeler ve
arm a a n la r gnderdi. n E m r Sleyman k a r d a n i L i n 1 tevzLim grdi, ol
dahi Sultan ^ u h a n ^ e d e eyt olanlar ve ey ku m alar e n v 'i nesneler
gnderdi, ^ a rd la r yirlii yirinde oturdlar. A n dan Em?r s ley!a n
K aram anca haber gnderdi kim, eger benm le dostlk iderseniz karm daum
ko y u v irm e y e siz dedi. n M u sa grdi kim Karam an-ol bard. ^ a ^ d
is fe n d iy a r a vard. E m r Sleyman o! lnde ^ u r s a da idi. iitdi kim M u s a
isf e n d iy a r a vard. E m r Sleyman isfendiyar^ zerine yrdi. n k im
G y n k e vard, andan su kenarnda klad. Sohbete megl old kald. Bir
k av a k aac dibinde, ki imdi an a B e Kava dirler. Bir lah za sohbetden
hl olmazd. h ir l-eiTir isfend iy ar ile bard. A ndan ge^di iz n ik e geldi.
i n e sohbete megl old. G rd iler kim arbdan h^l olmaz, e m le halk 0
hu y m d a n ineindiler.
A n dan Ali ? a a ^ a riC tiy le isfendiyar-ol M u s a e le b iyi
S in a b dan gem iye ôyd. lak vilyetine gnderdi. vakt a k M ir e
kfir beidi, kat bahdr kfir idi. M u s a y M ire kfir yan n a ald. A n dan
R u m - iline gerdi. B a zlar Silisireden420 g e l i r d i derler. [32] A n dan
M u s a E d r e n e ye tevecch eyledi. Dovuycalar^2 c m le katna geldiler. V e
tim r erleri dahi katna c e m oldlar, E d re n e ye yrdiler. n M u s a elebi
R u m - iline ge^din E m r Sleym an iitdi, can atup E d re n e ye geldi. V e
ill gene bir lahza sohbetden hl olmad, yle rivyet iderler kim: Bir
arada im ee otu rsa bir ka ay anda olurd. arba ok m egl oldu n ol
hle urad. E d re n e de bir h a m m m d a ierken M usa elebi ^tine vard. Bu
kez E m r Sleym an uyurd uyand ve ill ne fide ide kim son pem an[hk]
ass itmez. Bin cehd eylesen ilerii gelmez, kiide fik i idrk kalmazf^--.
M e t in d e IVlulammedi n '
M e t i n d e [ ]' S l e y m a n ' a "

isl'e ndiyar G: i s l e n d i y a r a T
4 S i l i s i r c d e n T: S i l i s t r e ye G
dovLiycalar T: to v c l a r G
G ese A nonim i, s . 4 8 / 2 1 - 2 2 .
Anoni
N a:
Hamra ugl id^ dim e kim budur i
gerekse terkine anun dri
n ana m m l-habisdr lakab
Tayyibiin-nefs itm eye an taleb
B de ile m em leket berbd lur
k annla ^ b-bnyd ^^ olur
B de tenden can karrn aldurur
Tze iken mr bn soldurur
V irm eyince hasm ecel cm yla n^^
Saar u m ey ' 'ôla dim e sana "n ^2
K ii ol vaktin gerek n ide cm
Kim le hasm kal^ ol d km
Bdeden dem de kii ola d
Kim tozda dm enin kahr ile bd
lâsma sunm aynca ecel cm ayal

Var ik^n Dahhk ise ^ em kadeh
el sde êre^dr ne ayal

Cm-I meyden bula m cn ferah
N e s i r : n ^ûsa elebi iridi, Rum -illi cm le ana uym^lard.

Emr Sleym an mahmr ve evkr yerinden turugeldi. M usa bunda
n eylersin deyince M usa irildi, gflin^2 zerin basd. Emr Sleym an
kad. Yanndaglar hep M usaya dndiler. Emr Sleyman stanbula [33]
azn itdi. Ngh bir kye iridi. M eer ol kyde dn vard. 01 dkne
vard ki yol.sora, dnciler bilp kati itdiler, rah m etu llhi aleyh.
Na
O lc^k anda^^ yedi yl h ol
Buld ecel celld dahi ana yol
Buraya kim geldi ol kim gitm edi ^
arh-gster kimi dil-r itmedi
Kaygu odm a sald hem bin karh^
Kahr ile yile ^ virr y^ gl dahi
^^ b-bi nyd : ber-bnyd T
nGhCT^^*
m e y G; - T
s a n a T: a n d a G
g afilin G r g f i l T
a n d a T: a n d a n G
B u r a y a k im gdi k im g ilm ^ d i T: B u aray a geliceic lim g itm ed i
. karili T; f e r r u h G
' k a h r ile y i i e G : kahr y i l i n e T
OSMANLI
KRON
Nesir:
kim ^^ ve beler birbirin kovup kendiere ^^!^^
e km ekd en incinmilerdi, y a n bunlardan kurtulalum sandlar. Dahi ziyde
belya uradlar. Sonra M u sa elebi ol ky halkn evlerine koydurd. Hep
o d a urdlar. ^L m le si yandlar, lêlk oldl^r. ^ e n m karâu^ n i^ tn
ldrdiniiz diy ^p anlar krd.
Nazm
et k kim p e ne ura arslana
^ i r i k ^ l u r ise vara uslana^^
N e s i r : A ndan M u s a elebi d r e n e de tahta ge p karr eyledi,

hicrettin sene-i 813 ylnda v k i old. m?r ^ ^ le y m a n yedi yl belik itdi.
M u s a elebi karr eyledi. E d re n e de s k i- e m ie bnyd burakd. T yir
yzine ^km e a bins yapld. A ndan A ^ siy y e de Sultan M u h a m m e d iitdi,
kim M u s^ ^ u m - i l i ne pdih old, k e n d is i âh A m siy y e den kd.
B u r s a ya geldi. B ursa kavm i dahi istikbl itdiler. ? a h t a ge^di oturd.
A n a to ld a cm le E m r Sleym an hkm itdgi yirlere hkm itdi. M u sa dahi
ol hli bilp tedbr itdi. K r ^ h m e lik i vezr idindi. M ih^l-ol M u h a m m e d
B e i ^ belerbei itdi. V e Si^^vuna kads ol ^ e d r e d d i n i ^ ad-asker
idindi. A z e b [33 ]B e i^" emr-i alem idindi. V e her sanca ken^
kullar]na virdi. E m r S le y m a n un bir ol ve bir kz k^ld. A nla r kad
sta n b u la girdiler. n M u sa elebi kullarn iler ^ k d i , R um belerin
m an sb dan drdi. ^ r d i kim karndandan nice d ndiler hyin oidlar,
bildi kim k endsine dahi hyin olurlar. ^ r kim K m - i l i nn evvelden hire
detleridr. V e kang bede, ki^ bhesi var . kil, kasd itdi kim
c lSn helk ide ve kimin! dahi habs ide. Bu hl! bilp R um beleri
^ k i l p oturdlar, rzigr gzlediler kin^ ne gstere^ '-.
E vrenos B e M u s a nun korkusndan ^rlie urd. A n d a n M u s a
E vrenos B e n kr oldun iitdi. Inanm ayup getrtdi. Dahi et yirine
k urba a pirp nine ôdurd. e m e k ye dedi, y a n r iyet eyledi.
E vrenos Be dahi grdi kil M u s a nun ^ li azgundur. ^ z s z le r ^ ^gibi elin
- ^ b ey t G d e yo k tu r.
k i m ne ^ ^ ^ ^ G: k i seni ne g s t e re T
g z s z l e r G: g s z l e r T
60
o n n:
y a n a bu y a n a aram a a balad. Buyrd eiini kolayladlar. Ol dahi oi

k urb aanu n birisin ikisin alup yedi. B ilm eze urdi. A ndan M u sa elebi
E vrenos B e i hlde grdi inand. Aytdr. G erek d r gzsiz o l m '" dedi.
G ine destu r virdi^ . Y erine gnderdi. Sonra kim Sultan M u h a m m e d R u m iline gedi. H e m a n E vrenos Be kad. Sultan M u h a m n e d e ^ ^ . A n dan
M u s a y a haber virdiler kim E vren os B e kad. E vren os B e n gzi dahi
g r r imi didiler. M u sa elebi ol haberi iidp hayli m ell old.
ld r m e d in e pem n old. A n dan M u sa e le b aytd: [34] H ey
Evrenos! r t l d n dey p hayflar itdi.
Nazm
n bulasn dm e n n e dest-res
Fursat t e hir itme bir nefes
" "
Bulm adn kuvvet kapusn b-harf
F ursa tm da d m e n e viren aman
K aytafa gibi olurm b-gman
N e s i r : M u s a elebi gyet yavuz idi. H e m Rum -illleri karnda

ya n n d a hyin olup gldkleri in sevmezdi. K end kullarn severdi. V e
he m gyet c m e rd idi. yle rivyet iderler ki^ floriyi aka ile kardurrd.
Dahi yenierij'e ve kend kullarna birer gm i sagrak i i n e ^ toldururd
dahi virrdi. V ey h d balarndan berklerin karrd. Dahi iine floriyle
ak a koyard ledrirdi. ^ o n ra sa lta n M u ham m ed gelicek gine Rurn-illi
hyin oldiar. H em an kend kullar ile ve yenierileri ile k^ld. K atn da ol^n
cm le 1 Sultan M u h a m ^ e d e tapdlar. n Sultan M u h a m m e d e berber
aldlar, hem an yenieri kald. Y enieriler aytdlar: Gel sen! alalu!^ gidelm
didiler uymad. T hatt yenieri aas dahi Sultan M u h a m m e d e kad
vai'd. R ivyet iderler kin hem an aanun bir ukadar kald. 1 dahi
tururken gt'ilin M u sa elebi omuzna^^ ald. Bir kolin tutm az eyledi. 1
dahi ka^d gitdi. n M u sa elebi ol hli grdi. K aarken at a m u ra kdi.
^ r bir koli tu tm az di. Atin! yenem edi. V e hem yol bilmezdi. V e he^^
a m u rly dahi bilrsin nice yirdr, anda yirlsi a m u ra ker, kand a kald
kim m sfr ola. Gir kalan hikyetler aada beyn olunur.
virdi G: v ir m e d i T
iine G : - T
o n u i z n a G: o m u z d a
O SMANLI
KRON
61
A n dan sonra ^dusa elebi il am ak a rd m ca ald. Bu ta rafdan V idin

yag o!]nd!. Vard a n alup zabt eyledi. [34] A ndan vard P re v d iyi ve
.Mataray^"' ald!. Andan Lz iline yriidi. K prliiyi ve A k a - b o l f y ^
aid. A n d a n ^ 2 her tarafa akm lar saldi, iller toyum old]. A nd an gh gh
ls i m b o ia dahi segirdiirdi kapu^n amazlard. Tarasn hep y a m a kld.
A n dan geldi S ilivriye ddi.
iderken K r lmelik naziklik ile kad.
stan bula girdi. M u s a elebi de bundan vehm tdi. V e hem hle diy p havf
ildi. D n p andan gedi. E d re n e ye geldi k m gre bu arh ne gsterir. V e
bu tarafdan Sultan M u h a m m e d diledi kint karnda M u sa ile uraa. Sultan
Vluhammedin }'annda ^ a y e z id ? a a idi. Sulta^ M u h a m m e d vez?ri di.
Su!tan VIuhamiTied aytd: R u m -iline gem ee te d r k idn dedi. Ol
zam an K r hnelik sta nb uldan kup Sultan M u h a m m e d e gelm i idi.
? a a , an o^yalutt g e lS L n nediir grelm dedi. Geldi. Aytdlar: R u m -iline
gem ek isterz Tedbr nediir? '/ . K r hm elik aytd; T ekvura
eli gnderelm . stan bu lun tekvuryla bara lu m ^^ . A n d a n gayr yirden
g e m ee imkn y o k t u r dedi. Gelibol M u s a nundur. H e m a n G elivze
kads F a z iu ll h elilie gnderdiler. Kad tek vu r ile begyet ho idi.
Gel^p buluup Sultan M u h am m e d ile te k v u r b a rd u rd . Sultan M u h a m m e d
dahi B u rs a dan gdi. stanbul tekvur gem iler gnderdi. Sultan
M u h a m m e d i R u m -li ne gerdi. M usa, Sultan M u h a m m e d geltr idiigin
iidiip kad. E d re n e den l z iline ikd. L z-o ln a j a k m Inciigeze kond.
A ndan gdiler. I gn Mihal-ol B a h ^ ^ Be geldi. 1 zam an Miltal-ol
hod kendsi b^lerbeisi idi. O lum êndsi gnderdi. El-hsl Sultan
Muhanttêd E d r e n e ye geldi. Rum-ili beleri her kim var ise kad. Sultan
M u h a m m e d katna geldiler. M usa k a t n d a he>a'. a k n c kald. Sultan

E d r e n e den [35] gp S o f y a y a l d . S a m a k o da M u s a ile
buluup uradlar. M u sa snd kad. Kaarken at ^^ntura kdi. M u s a nun
v e M a t a r a ' y T: - G
A k a - b o l r y G; O a - b o l 'y T
a n d a n G: a n l a r T
^ ^ ^ G i e s e Anonimi, s. 5\ /l 9-2Q.
K r h m e l i k aytd: 'l'ek ' r eli g n d e r e l m . Istanburun t e k v u n y l a b a n a l u m
G: ! ' > n ! I s t a n b u r a elili e g n d e r e l i m , t e k v u r ile b l n ]
4 4 B a h T : Y ah i G
62
Anonim
bir kul) vard. Derzi Saruca" ^'dirlerdi. M u s a nun at sinirin ald. M u sa

d^^di. Saruca, M u s a y tutd, Sultan M u h a m m e d e getiirdi. M u s a nun
kaydn g r d i l e r . gice B u rs a y a dedesinn ya n n a gnderdiler.
Nazm
D n yed en kim se vef bu lm ay sar
B -vefdan hi vef gelm eyiser
B ay olayn diyii a n c a fikre s e n ^
Kendiizine fakr biigil fahri sen^^
F akr bilgi! pdihla^^ yakn
F akrdur var ise sultanlk hem!n
E L E B M E H M E D D E V R (14 13-1421)
N e s i r : Sultan"- ^M u sa buuk yl b e jli k itdi. A n d a n dny dan
gitdi. M ih a li tutd. T o k a td a B idev a rd a a gnderdi habs itdi. Sim a v u n a
kadsnun olum dahi tutdlar. Ol kzyla iz n ik e gnderdiler. A y d a bin
a k a ulfe eylediler. A zeb Be^ kad i ^ ^ k ^ gitdi. Rum -ili ta m m e t
Sultan M u h a m m e d e dndi. H icretn sene-i 816 ylnda Sultan M u h a m m e d
tahta gedi. A n dan sonra etrf- lem e ve dire belere eliler gnderdi. V e
eliler geldiler barndlar. Ol vakt kim Sultan M u h a m m e d M u s a y la Rum ilinde k o v u lu rk e n ol tarardan â ra m ^ n -o l yrdi. B u r s a y a gelm ee kasd
eyledi. Sivrihisara geldi. Sivrihisar anun idi. ^ e l d i ki drt y^nn yka boza.
A n d a n B u r s a y^ g e l d i . vakt Hac iv^z ? a ^ a B u r s a nun sub^^s idi. B ursa
halkm getrdi. a r a n u z grn dedi. 01 kim hocalardur, mal esbbyla
yara y la hisara girdiler, ^ a r a m a n -o l geldi B u rs a y hisar itdi. ehrini oda
urd. A n dan lam lar k^zdurd. Bnarba^ suyn [35 ]ve glini a kdup hisar
lam lar ile ala. vaz ? a ^ a tuyd. H isar iinden lamlarm oda urd. H alkm
krd. B un la r bu cengde iken M u s a nun lsini K a b lu ca im retine
D erzi S a r u c a G: S a r u c a T
o la y n diyij a n c a fl re se n G: o l u m diyii a n c a fiiios b es T
p d i h l a G: pdiil ya ] T
s u lta n G : - T
^- M e t in d e b e i
getiirder. Karama-ol an grdi kad. Giril iline !aarken anun bir

nedm i var idi. A ydur; Sultanum ! ^ O s m a n lu nun lsnden byle
kaarz, e ger dirisi gelse nice Inrd? dedi. Bu bey^ 1 vaktin kmd.
K a ra m a n -o Irn n geldî gn-tousndan imi

T e m m e t dn p yine gitdgi gn-batusndan imi
Bil szi 1 zam an d i z i l i l e r d i . S onra Sultan M u h a m m e d B u r s a ya
geldi. eri c e m itdi. ]$êndiyar-^lun ve erniy n- l n bile ald,
K aram an-o l zerine yrdi. A k e h ri kendler virdiler. K o n y a ya
tevecch eyledi. K aram an-ol karulad. K onya o v a sn d a uadlar.
K aram an-o l M u la m m e d e ele girdi. Ve b yk ol ^ u s t ^ ^ a ele girdi.
Sultan M u h a m m e d kyam ad. A k e h ri ve S ey d ie h rini ve k lu ve
K re h rini ve B e e h rini ve Sivrihisar ve N i d e yi virp M u h a m m e d
Bei h ilatledi. V e sancak vil'p gine yerine gnderdi. Sultan M u h a m m e d
dndi B u rs a y a geldi. A n d a n ge p E d r e n e y e geldi. A ndan iflak eline azm
itdi. K a ra m a n -o lndan ve Isfendiyar-olndan ve K a n B e den eri
istedi. eri virdiler. Sultan M u h a m m e d T u n a kenrnda kond. K end turd.
ir k i hisarn yapd. iflak iline aknclar gnderdi. G yet toyuna oldlai'.
S onra flak beiyle barup ol dahi harc virdi. Olanlarn kapya
"
G p B u r s a ya g e l i p sonra varup S a m s u n 1 ald. Ol Sultan
M u rad A m ^ s iy y e de olurd. nkim S a m s u n ald gelp sk ilib e urad.
A n d a ok T atar grdi [36] ki, T im r den Salnlard. 1 T a ta r evlerini hep
srdi. R u m - iline gerdi. Filibe" ^yresinde K onu hisarnda ve diresinde
kondurul. M innet-ol M u h a m m e d B e e smarlad. M innet-ol ol aray
m a 'm r itî. Ol Tatarlar anda berkip" "kaldlar. M innet-ol K o n u da
bir imret ve bir krb n-saray yapdurd. 01 yirler m a mr old.
Y ine bu ta rafdan ol vakt kin Silttavuna kads ol eyh Bedreddin
M u s a ^ a n zan n a kad-asêr iken B rklce M u sta fa eyhn kethds
idi. eyhi iz n ik e srdkleri za m and a B rklce dahi Aydn iline vaid.
Gie.se A nonim i, s. 53/16.

F ilibe G: F l b e T
b crkipG :- r
Anonim
64
A nd an gedi K a ra -b u ru n a v a r d . vilyetlerde hayli m iir y l'.k la r .itdi

A y dm 1 vilyetini kendiiye d n d e rd i . ^ her n e v a tertbler k o d . H
k endye pe y g a m b e r did rdi ". Hayli bunun gibi herzeler '///-. Bu
tarafdan SimavLina kads ol eyh Bedreddin dahi buni iidicek kim
Brkliice M usta fa terakkdedr, bu dahi iz n ik den kad isfend iy ar B e ^ e
vard. A n d a tururken bir gice gem iye bindi, iflak iline gedi. iflak ilinden
,gelp A a -d e n iz ine girdi, ^ e ill kim Brkliice M usta fa ile ittifk kld
dahi vard birler. Sultan Muh^mnêd Bayezid P a a y ve olu .^'!ur^d H a n
K a ra -b u ru n a gnderdi. Brklfee M ustafa ol vilyetde hayli evket tutup
ba kaldurd. iki bin mikdr dem ya nna derilmi. Bayezid ? a a ile
Sultan M u ra d varup, K a ra -b u ru n da Brkliice M usta fa ile buluup hayli
.ce n g itdiler. M b a la a dem krld. Brkliice M u s ta fa y an d a paralad lar
Ol halk krup ol vilyeti zabt itdiler, be kullarna tim r virdiler. Giril
M a n is s a ya geldiler, Torlak H K e m li^- dahi an d a buldlar. 01 dah bir
iki [36'] bin torlak ile ve eng egn e ile leri azd uru p yiirrdi. Geliip
,anlar tatdlar. t o r l a k H K e m l i n^ridiyle tutup a sa k o d la r
K a n d a miifsid var ise kld helk
F itn eden ^ yir yiizini eyledi pk
n k i ^ miifsid olsa gider m fside
M uslih isen r^hm 1 11 m fside
.N e s i r : Bu tarafdan dahi Sultan Muhan^med Siro z dan v a r d

Selanik zerine ddi. Egirdirken Siâvuna kads ol A a -d e n iz inden
kd. Bir ka bedbaht s o l l e r g nd e rd , Zara ovasn a varalar. H alka gelin
.diyeler uyduralar kim, im den gir belik benim d r ve taht b a n a virildi
Mi l k bana musahhardur. Sancak aaym hurc ideyin didi. V ardlar ol
so^ ler[i] Z ara o v a s m a ^ ^d a vet itdi. A n la r dahi geldiler uydlar. Bu
cnibde A ydn elinde B rklce M usta fa hurc itdi. ^ n B rklce M usta fa
m ry lk lar ': m u z y a k a l a r G
^ <d i d r d i G : d edi T
G icse A noninL s . 5 3 / 2 9 . ^ 5 4 / 1 .
T o r l a k H K e m l 'i G: T o r l a k ^ Dn K e m l 'i T
fitn e den T: k a n : n d a n
n k i T: h er n e G
4 i t m e g i l G : i t r n e T
ova.sna G: ova.sn '
OSMANLI
K ron ii
65
hrcm iiteli. 01 hoci benlim ilidmetkrndr dedi. Dahi kend de hrc

itdi. Oi vakt ieniiz Brkliice Mustafa lm em id i. illi eyh Bedreddin
A a - d e n i z iden ^kd. Hayli hadem v e haem , bedbaht sofiler v e tovcalar
yan n a c e m olup evv e l M u sa e le b iniin yannda kad-asl e iken nice
kiilere mansb alvirmi idi. N i c e kendye t^bi ve muhibleri var idi.
C m le yan na geldiler. Sonra grdiler kim anun idinde hayr y o k tadldlar.
S eh el d em âld. Sultan M u h am m ed iitdi hayli dem gnderdi. Zara
tarafnda bulup tutup Sultan ^ u h a m m e d e iletkiler. Sultan M u h am m ed
sord kim, aceb bun ldrm ek gnh mdur dedi. 1 zananun pdihlar
y le nsliTian idi kim uncl^yn [37 ]fesd idp si olanlar ldrm ek
c iz mi diy sul iderler idi. M e e r oi zam anda M e v l n Haydar dirler bir
ulu dnim end var idi. A c e m den gelm idi. 01 fetv virdi kim kan hell
mal haramdur dedi. A nun destryla S'OZ idinde bir aruda bir dkkn
n ind e berdr itdiler. Mezrn anda / / .
And an sonra gin e Sultan M u h a m m ed varup B u rsa da karr itdi. V e
E d r e n e de ^ ^ ]-c n ii tamm itdrdi. B a zlar dirler kim E s k i- c m i i Emr
S le y m a n balad, birezin M u sa elebi dahi yapdurd. Sultan M u h a m m e d e
nasb old, ol tam m itdrdi. Andan Bursada bir imret yapdurd. E vvel
E d renede o! saray balatd, turd. Andan pdihlardn Ed re n ede turur
oldlar. !ler olan beler B u rsada tururlard. 01 vakt E d re n enn hisarndan
tarasnda
y o idi. Andan sonra tara âh ehr old. Andan soni'a
Sultan M u h a m m ed E d re n ede Allah em rine vard rahmeten vsi'aten sene-i
8 2 4 yln d a fev t old.
Nazm
D n y hir ana dahi kalmad
y le kim gitdi sanasm gelm edi
Gh tahta irgrr ârh -1 blend
G eh ider tbut idinde tahta-bend
nki badan gid ecek d r sonra baht
N e gerekdr kiiye^ - p es tc taht
lm e k olm a du kd a hodur mal u ge n e Y o h s a olur k iiye ol mr u renc'^''

H er ki d n y m ilk in e
lr
G iese A nonim i, s. 55 /5.

evlerG :olrT
^ - k iiye Cj: !im sey e T
^ beyil iin bk. 2 0 \ 2. beyit.
Y a ln u z H ak dur ki ol bki kakr
66
A n o n i m
II. M U R A D D E V R ( 1 4 2 1 - 1 4 5 1 )
N e s i r : ^ ^ M u h a m m e d dahi layatda iken v a s iy y e t itmidi !<
Sultan M u ra d yirine geiireler, pdih ideler. H e n z veft itmedin
anigirba Iân [37'] B e i R u m a ^nderdiler. Sultan M u h a m m ed
Ru^^da idi, ala gele. Sultan M u h a m m e d in ^ ^ ol ^ yed i kz kald. Evet
taht Sultan M u rad a v a siy y e t itmidi. ^ n k im anigirba gitdi. Bunda
Sultan M u h a m m ed ve^t itdi. And an vez!rler iv a z Paa v e B^êîd Paa ve
Ibrhi^ Paa bular bir yir^ c e m lallar, tantlar. Dahi y e n i ^ r i ^ i
A n a t o l r y a sefer vardur diyii anlar ilerii gnderdiler. l- ^ s s a Sultan
M u rad a haber olup B u rsaya g e lm e y in c e Sultan M u h a m m e d in m eyyitin i
k im s e y e bildtirnêdiler. Tam m ^rk gnden sonra m eyyitin i alup B u rsay a
^nderdiler.
Sultan Murad hieretn sene-i 8 2 4 ylnd a tahta oturd. And^n Sultan
M u h a m m e d in olanlar her tarafdan b^ kaldrdlar, l^m kar^ ]]^ old.
zîr-ol v e her tarafun beleri yir yirin deprendiler, S e l n ik den D z m e
M u stafa dirler bir k ile s e kd, ben Bayeîd Han olu yum dedi. Vardary e n i c e s i nden geldi, Evr^nos B e olanlarndan bazs yan na geldi. Runîlleri [ana] uydlar, a n n a hayli de^ dirildi. And^n c e m i R -i!li ana
uydlar, a r d e n ! e e de oturd. Andan sonra A n a t o lda Sultan M u ra d a
haber old. Sultan M uradu n ^ vezirleri B aye zid P aay nalladlar. N i c e
idp redd itdreceklerini birbiriyle danup an savb g rd iler kim, B a yezid
P a a y i R u tn -iline gndereler. Z r kim B a yezid P aa hayli tedb r eh li idi.

H em siphiydi. lerii g elicek kiiydi. A na n isb et ibrhim P aa ve iv a z Pa.'ja
dnim end hem ehirlydi^'^^K Vardlar Sultan M u rad a aytdlar: Sen tur,
B a y e z id P aay gOnder varsun M ustafa ile ura^sun. Elinden gelr kim
M u sta fa y sre g d e didiler. Bunlarun s z iy le cm le beler la na
otrdlar ve Sultan M urad huzrunda^^^. Sultan Murad B a y e zid P aaya
' 'gcitli G: girdi T
M etinde M u h a m m e d e
M u rad un G: B y e z i d n T
C iese A nonim i, s . 5 6 / 8 - 1 0 .
Sre g id e T:'sre gidere G
G iese A nonim i, s . 5 6 / 1 3 .
OSMANLI
KRON
67
aytd: Lala! Rm -illi seni severler. G e lse n M u sta fa ya varsan, mddiir

k im R u m -ill sana taparlar [38] M u stafay lelk id esin" dedi. 01 dal
c m le beler iinde y o k dem ed i. Varaym dedi. A n d a Rum -illii lam ana^"
k^d!ar. al^ lekerden leker kodlar, gnderdiler. Pes geldiler.
stanbuldan yukaru B o a z dan g e m e e 1 kadar genî dahi bulmadlar.
Atile"- tonile 1 . G in e d n m e e dahi gayret itdiler. Atlarn d en ize
kyup getirdiler. Srp E d re n ey e geldi kim M u stafa ile uraca. Hem an
kim ûkabil di. t n d a lan R um -ill M u stafaya dndi. Anlar grp
gir kalan dahi tamdlar. Heman kend halk ve hem karnda H am za B e
kald. N r lup kendler dahi m u t Idlar. M u stafa dahi B a y e z id P a a y
vezr idindi. izmir-l C n eyd B e dahi M u stafac a d n m i idi. M ustafa
dahi R u m -il nn yayas>n m se lle m itdi. B a 'z sn a ellile r aka harlk
virdi'*'. im diki hlde dahi m s e lle m le r in detleri vardur, I zamandan
kald kim he.^ ya y a b irikvp birisin res idiip giril kalan e llile r aka virm ek
andan kalndur. Ve hem azeb kardla^'^^. ^ hem azeb atd. A z e b

div^rp g z y u ^ u p E d r e n e den kup Sazlu -d er ey e vardlar. Andan
M u st a fa nun ve^?rleri v e beler! B ayezid Paa vezr Idun istemediler.
Grdiler îm I vezr leak kendlere yir kalmaz. Vardlar M u sta fa ya
aytdlar: B a y e zid Paa kend bein e vardugnlayn tapar. Ol tapcak hd
gir kalan dahi seni kriar. Ele virrler. ^ idelm, hlin^z dvr lur
didiler. Bu kez M ustafa rz virmedi. Bunlarun hlesini bildi. G m lesi ittifak
idp B a y e z id p^^y koyun bigi boazladlar, êhd itdiler. A ndan
karmda [38] H a m za B e e dahi kasd itdiler. V e ill b a z beler rev
grm ediler. Andan fikr itdiler kim ge eler B u rsay a varalar. Sultan Murad
ile uraalar. A z m idp gittiler.
Sultan Murad Bursada idi. Haber getrdiler. te M ustafa k leker
ile zerine g^liyorur didiler. Andan Sultan M u ra d un v^zrleri v e ulular
dank itdiler. Ol vakt vezr v a z Paa v e ibrhin Paa idi. C m le beler!
divrdi. ^ em rta-olanlar B e v e Oru B e v e Al! B e bunlar b!r
idesin G : - T
ana G : - T
-
atiie G: at T
geeler G; êe T
Met inde "virirdi
C iese Aonini, s. 5 6 /2 6 -2
68
A n o n i m
araya geliip tedbr itdiler kim M ilal-ol M u h a m m ed B e i getiireler.

M ezk r M u h am m ed B e g M u sa e le b inn b elerb eisi idi. vakt kim
Sultan M uhamrned M u sa e ie b iyi ldrdi. M u h am m ed B e i T o k a tda
habs itmidi. A d e m gnderp an getrdiler. A r h ilat viriip hb
v a ad!er^ itdiler. Gnlin e le aldlar. Andan D z m e M u stafa linkim
E d re n eden azm itdi. G e lib o ldan geiip M i h a li e geldi. Sultan Mur^d
dahi B u rsada idi. D z m e M u sta fa nun le^êri igen o idi. A nd an h a v f
idp g e h n e e k^râri^rd. Sultan Murad y an m d a olan ulu beler fikr idp,
Sultan M u rad alup Emir lâzretine iiedp ayama burakdlar. Ol vakt
B u rsada E n i r ^lazreti m ehr lup, o k kermeti z^îr o lm d . Emr
Hazreti Sultan M u rad un klen kend e liy le kuâtd. Aytd: Var yri,
lâk sana fursat vire dedi. Anu n himm eti harekatnda gr A llah takdirin
kim, M i h a li d e D z m e M u sta fa nun burn tomurd^ô. iki [39] gn kan
dinm edi. B allar kayus olup kaldlar. Sultan Murad Bursadan azn idp
U lu bad kprsine irdi. Kpriyi kesdiler. A n d a karr itdiler. U gnden
sonra M u stafanun burn4 kan dindi. G di U lubad kprsine geldi,
Grdi kim kpri k esilm i. Sultan Murad te yakasnda oturur. Ol dahi gelp
ber yak asnd a kond.
y le rivyet iderler kin^. Emir Hazreti aytm kim , M u sta fa ya
pdi.hlk verilm i idi. V e 11 Hazret-i R e s le kerre buludum ve
ayan a dndm. Sultan M u rad a belik alvirice dimi. Emir H azretinn
hi^êtiydi kim M ustafa U lu b a d a g e lm e e bir konak kalmd. Burm kan
boand, gelenêdi. Sultan Murad B ursadan U lu b ^ d a varm aynca kam
dinm edi. Bir n ice gn birbirine zafer bulm ayup karr itdiler. Fikr itdiler.
Sultan Murad gfil iken hasalar. Kprinn yukaru bandan azeb v e atlu eri
seip gnderdiler. Sultan M u ra d a haber olup tiz ol gelen eriye hayli eri
ve yenieri gnderdiler. Anlarun erisi g e le c e k yirde p usu ya girp anlar
dahi geliyorurlên g^ lin yenieri koyuldlar, kl urdlar. Anlar dahi bulara
karu turmayup snup kadlar. N e kadar azeb var ise hep yenieri tutd.
K im in kildi v e k illin orduya getrp rsv^ eylediler. y le old kim bir
yenieri iki azebi alup orduya ba dkk^mna getrdi. Aytd: ^ a bana ba
vir bu azebleri al, y o k dirsen dkknun n ind e ban [39'] keserin dirdi.
" M etin d e v a'd eler

tomurd G: tamurd T
4 b L i r n G : -T
OSMANLI
KRON
69
N r ba dahi alup zci idercli. y le old ki, bir baa ii i azebi satarlard.
A z e b e ^ [gibi horilk v k i old. Ol sebebdendr ki azeb ile yenieri
arasnda advet kald.
A ndan
sonra vardlar Sultan ^ u r a d rn vezirleri ilal- l
M u h a m m ed ^ e ^ i getiirdiler. .Aytdlar; Seni ^ [!- '![e v v e ld e n severler,
gel var su kranuna ar bolay ki Rum-illii s e n gricek bize m eyi !derler"
didiler. ^ a - su kranna varup ard. Aytd; Ey ^ - [Ol bir
d zm e, katnda n eylersiz?" dedi, Pdihunuz o lnun katna g e lse n z e
dedi. Rum-iilii aytd; Sen kim sin ki bunun gibi s z sy le rsin ? dediler.
B e n M ih a l-o l M u h a m m ed B e 'e m dedi. Anlar aytdlar: Yalan sylersin.
K anda giden M i h a l - o l f dediler. Zr kim M ihal-ol habs olal se k iz yl
o ln idi. l m i sanurlard. Ahir ^ i h a l - o l R u m - ilinden bir n ice be, adlu
ad yla fln b e v e fiiln tovuca sa m ve ho mdur didiikten sonra anlar
dahi uhakkak 0 0 bildiler. Andan su ya dkiliip g e lm e e
baladlar. D z in e M u stafa an grp l^^d. Rum-ili beleri kll? ne var
ise Sultan M u rad a t^bi oldlar. Rum-ili beleri l'urahan B e v e G m lio l, v r e n o s B e hep geldiler, Mustafa dahi kaarak Biga su y m a geldi.
K ad sn a hayli flori verdi. G e b o l f y a gerdi. G e l i b o l f d a oturup c m le
gem iler! kuruya ek'drp karr itdi. Sultai! l'v'lurad dahi ai'dnca geldi.
L a p s e k iy e kond. Sultan Mui'ad^ bir bzirgn g e m is iy le B c e-o v a s'n a
gerdler. [40"] D zin e Mustafa Sultan Murad'un g ed in iitdi. Bolayn'
yo lm d a n kaup can atup E d re n eye geldi. R u m -il!nde ne kadar Trk var ise
divrp katma getrdi. Her birine mansblar bildrdi. G ne gne v a adler
itdi. K!n!ni suba v e kimin! sancak be! v e k im ine eribal virdi. Hayli
eri divrdi. Dahi Sultan Murad'a karu gitdi k!n uraa. nkim yakn
geldi. Trk pyidr olm ayup taldlar. Kim i g ic e ve kim! g nd z kadlar.
M u stafa an grp kad. E dreney e geld!. A nda dahi karr id e yp
"
vard. A nd a turd. Sultan ^ u r a d dahi kovalay^^^
E d r e n e y e gitdi. nkim R um -ill Sultan Murad tahta ge d in grdiler.
C m le M u sta fa y a si olup !1 derilp K z la a -Y e n ic e s inde tutdlar.
Sultan M u ra d a getrdiler. E s r e n e kakasnda bir burca asakodlar.
M etinde ' '<

^ baladlar G: balad T
4 4 k o v a l a y G : k o v
70
Anonim
Sultan Murad E d re n ecle tahtnda karr itdi, hicrettin 825 ylnd a v k i

oid^^ . G in e Sultan M uradun îr karnda var idi. ^ d M u safa idi. Ol dahi
A n a t o lda ^ k iler itdi. Hayli i! incitdi. A kbet Iz n ik e êldi. zn ik de
Sultan M arada haêr geldi kim hayli ^ ri^ i vardur, gfll o lm a y a sz . y l e
o ls a Sultan Murad îr dem gnderdi kim hisar viresiz. V e ill bizden yana
o la sz kim biz varcak bolay ki anlar t u y m a d bize k a la kaûsn a^vire$iz
dedi, ]znik bei Frz-ol Ali B e Sultan Murad haberin iidt'^ M u stafa
elebi ile andladlar ahdlediler kim bunlara nesn e dim eyeler. K a lay
virdiler. t!m en e mdr iddiler.
^
a z I
[40'] Dmene ceng ile bulmazdan zafer mdr ile an^ re ger
Her zam nun bir ii vardur yak?n
Ki I zam anda 1 gerekldiir hemn
R e z m gtininde g e r ek m ez ki ola b ezm B e z m vaktinde yaram az ki la r e z il

N e s i r ; ^ t nkim kal'ay M u stafac a virdiler. G d i, k a laya girdi.
Kai'danun gel sinden haberi y o ^ idi. G ^l idi.
Gfil o lsa er tutulur ba yiter
i ola m dahi g a ^ etd e n beter
Gfil lu^ kamu ehler old mt
D irlie marurken geldi m em t
G l a ereknzd r k i
Gfll olan'kiiniin b itm ez ii
G aflet ile kalm a klm a 56 gurr
itdi gafletle gurr iblsi dr^
N e s i r : il v ilye t c m le Sultan Mur^da uymlardur. V e ill

ikre itmezlerdi. A kbet Suhan Murad d r^ neden leker dirp, h cm
idp g ic e ile iz n ik ^ ^^rd. His^run drt kapusn alvireler. A l e s-sabh
Sultan M u rad un lekeri kalaya koyldlar. H e a n Sultan Murad êndnn
bir ka d en iiyle tarada turdlar. M u stafanun halk gfil iken basaddiler.
tahtnda karr itdi. hicrettin 82 5 ylnda > old : hicrettin '> i!nâ tahta
g ed iT
icliTia sen
G: ! n T
gafletle gurr iblsi d Cr G: gaflet ibisti tâ^rt'r- T
OSMANLI
KRON
71
^ ^ birine ba kays old. K im in krdlar^ * kincin dutdlar ^ k!î kad,

gizlen di. M e e r M u stafamn êz?ri Tced din-ol dirlerdi, yukarudan
g e lm i idi. A sld a yirli idi. H am m m dan gelirken M!l^^l-^lna bLiLid.
Birbirin biliip h am le itdiler. T ced din-o l M ih a l- o lu n ldrdi. Andan
atn k oyup yayan kad. Bir ^!an kelisa var idi. A n d a gizlen di. Sonra
M ih a l- o lnun den^l^ri aray aray bulup ldrdiler. Andan M u sta fa y
dahi tutup kaydn grdiler, B u rsa d^ atasnun yannda defn itdiler.
A nd an Sultan Murad E d re n ede karr itdi. 01 yanada [41] Karaman 1 Sultan M u h a m m ed ldin iitdi, ba^ k^ldurd. T e k e - i line azm itdi
k im , g e le A n t a liy y e yi his^r ide, T e k e -iliniin bir bei vard. O sm an elebi
dirler idi. Ol dahi yriidi. istanoz^ dirler A n t a liy y e nn ya ylas vard. An^
geldi. K endfye uyanlar c e m idp hayli leker old ki^ g e le A ntali^ ye
hisarna dê. V e hem K araân-olna muntazr idi kim ol dahi gele.
Kend y a ln u z hisar zerine v^rma^ O sm a n lu dan h a v f iderdi. Ngh"'
hasta ddi, varmad. Bir ka gn oturd. Bu kez bu yanada A n ta liy y e
iinde Sultan M u h am m ed dedesi kullarndan bir be-nm k i^ esne var idi.
^?rz B e dirlerdi. Sultan M u h am m ed A n t a liy y e yi ana virm i idi. Sultan
Muhanm e vef t itdi. Frz B e n bir ol var idi. H a m za B e dirlerdi.
Kend halkyla damad. Aytd; Oeln T e k e - o l nun halk ziy d e o l a d n
basad el m dedi. Andan hisar halk aytd; Sen în^di k a ladan ^ a k
rev deildr. t e Karaman-ol yakn geldi, ^ g h hisara de. Tarada
kalasn. Ol hisar ala. A d yav u zlu o la dediler. Bun maslahat grdiler kin^
H am za B e hisarda tura. Bir inandu d in hayli er koâ. E yle itdiler.
A n t a liy y e den kup ista n o z a gelp, T e k e - o l nun zerine ^rdiler.
T e k e - o l u nun halk an grp varup belerini hastala dek d en kaldurdlar.
01 gelen leker ile urandlar. H a ^ a B e n lekeri T e k e -o l askerini
syu p d a l T e k e - o l m ldrdiler. Bir kz karnda var idi. A n dahi [41']
malkla esb b yla alup hisara getrdiler. Sonra H am za B e an hell idp
ald. Bunlar da hisara aham geldiler. A l e s-sabh K aram an-ol geldi
' '
nkim Tel e - o l nun ldin iitdi, hayli e l l old. Andan
hisara toklar getrdiler kurallar. D m e e baladlar. Bu yana Sultan Murad
kai'dayla kov u ^ ak d a ve cengd e, hi hisara bir y a r d u i gnderm ediler.
4 l rd la rG :k o d la r T
Istanoz G: isk an o z T
ngh G; bi-ngh T
72
Anonim
Kend dahi varmad. A ndan sonra ^ anan- ] Mham ned B e tam m

hisar alt ay egirtdi. Sonra ^ a r a m a n -o ^ lna haber geldi kim. Sultan Murad
kardayla iî tamm itdi. Tahta gedi. V e hem leker e e m idiip zerine
geliyornr Gidiler, Linkim bu haberi iîtdi, h em andem atland. Hisara yiirdi.
Bakd, yfrfyiê nir^si kolaydur and^n yriiyi ide. Eger ald ho^ v e eger
alm ad g e e gide. Hisar gezerken m eer burcun zerinde^ bir by cek
top var idi. Hzr kurulm^ idi. 01 topun tu^ma geldi. M e e r kit^ A r a m a n o l adr n n d e ^ 2 ata bindî vaktin ni^nlam^lar idi". Bir alaca ata
bindi idi. ^ n k im top n in e geldi. H em an d em topa od derdiler. T op
kd, alaya iri^di^". Y ire doknd, srayup K a r a m a n -o h nun brine
tokm d. H em an dem atdan ddi. Halk stine ^diler. K a l a halk
urduklarm bildiler kim bir alaca at kd. ifte sala sala gitdi. Karaman-ol
fevt old. Andan iki 0 1! brhim B e^ ve Ali^- B e^ birlerdi, ikisi birbirine
ddi. Halk brhim B e e tbi oldlar, A li B e k^^d. K a laya ddi.
ibrhim B e atasnun l sin i arkur bir ata koyup, sm anlu kd deyp
birbirini basarak kadlar. [42] k s e r raht u bnghn koyup kaldlar. Ol
gn ol g ic e kadlar.
O lup ol leker serser pyml
D kd iler bngh raht u g en e mal^^
itesi selm ete kdlar. Bir aray'a geldiler. Grdiler kim, belerin n
lsnn yznn derisini hep al alm. A a r k e n hem an kem ii kalm .
A ld lar ol hlile yirlerine geldiler. D efn itdiler. Bu yana hisar h^lk grdiler
kim leker kad. Hisarndan kup ord yerinde kalanlar taralayup toyum
oldlar. Bl-nihêt nesn e ellerine girdi. Andan ol top tam
''
k a la
kapusna asakodi^r. îrrdi dahi ol ta turur. O! ehre Karamanlular g e lic e k
hayli incinrler. B ir abes nesnedr bu ta. B ir dem e tokundu iiin an
zencirleyiip kapuya asm ak neye
dirlerdi. / e.hrn halk d a h ^'1
varan Karamanlu lara istihza in gsterrler. H^mza B e bu fethi idicek
neger burcun zerinde G: - T

adr n nd G; - T
nianlamlar idi G: nilanmlar idi T
^ ^ iridiT : irimedi G
Aii : A i e d d i n G
^^ <.Bu b e y l T ' d e yoltur
d e s e A nonin. s . 6 2 / 2 1 - 2 2 .
OSMANL I
ONG
73
Sultan M u ra d a dem gnderdi. ^ lem Karaman-ol

^ e ^ bile
gnderdi. V e lan v k ay iMm eyledi. Sultan Murad iidi'p kat d old.
H a m za B e e fern idp T e k e -iliniin sa ncam H a m za B e e îrdi.
Btyurd bertn yazp gnderdile^'^'^. ^ i e e yl tasarruf ey led i. V e len
"
A li B e e S o fy a sa ncam rdi. V e lêm kz âi'da^m virdi.
"
kald. A nd a veft eyledi. Karamanlularda ald peym n
olm az. Ald sd i^tn gr ne v k aya urad. Sultan M u lam m ed am iline
gir ilir k e n ld rm ee kyamad. K oyviriip gin e c m le ilin virdi. Sonra and
syup si old. A kbet y o lm a g e l p yzinn banun derisin! palyla syrulup
âldakald.
Naz m 1
ah gerekdr k ahdine ola drst -
d e v l e t erkn ana ô lm a y a sst
D e v le t issi gyle gerek -cehd ide 2
o lm aya ^yruks hi ald ide ^
di^hln d!leyp pyidr ?
] 42'[ And stine gerekdr stvr
N a k z - ahd ibl?s iidr bell bil
Al^dun ayruks i t i e cehd kl
h ki o lm a y a anun k^vli drst
B - e k olur devleti erkn sst
er olayna dir isen p e y v es te h ^
C eh d it kim olm a y a ardunc^ h
h yili hlarun -o tahtn yahar
h odi illeri h em - ôd a yahar
Hi n esn e d y m e z hun odna --
Kh hndan ge er n
A n kim bir Zi ider bir h ile
R stem !d e m e y e sl mh ile
C eh d it kim ardunca nefrn olm asun
A dun sakn k! b-dn olm asun
Ali T: Aledclin G
G 'ese A n onim i, s . 6 2 / 2 8 .
eh gerekdr ki d e ^ drst T: h oldur kim !^ ahdi drst G
dev let erkn T: ki dilersen devleti G
M etin d e gerek ki
hlarun G : ecirlerin T
-0 4 h e m G : - T
- o d n a G : o h n a l
Kh bndan geêr n d h m a T : Kim plda ge iser n tokuna G
74
Anonim
Her ki yalanc durur peymn-iken
Ana diri yiirmekde ye kefen
N e s i r : K a r a m a n -o l y e d i y la d e in v il y e t-i devletLerini d ile k i

d r p a ld le m i le r d i. S eh el vakt olm adn gine K aram an-ol brahim B e
ya olm.^.
yir n kadlar kim / zam an araya girp sulh itdrm ilerdi.
A n la r aytm lar: H ey B e! Yedi y la dein a nd ip araya dem ler
hragup g iic ile barduk. V a'de tam m olm adn ya g olup a h d peym n
sm a k o lm a z dim iler. K aram an-ol brhim aytd: B en / vakt y l
dim edm y e l didiim . O l vaktden ber y e d i y e l del y z y e l ald. Yz y e l
e s d i dey cevb virm i. im d i K aram anler unclayn dindar
Aild
sd badan kd. Karamaniularda bunciayn ahd y kdur. Hem e
harm olmaz, ^ê n i^în d en iitiTiiizdr harm tadur didiklerini. Ve hem
Osmanlu ile dost olâzlar. Dostl fursat bulncadur. G rm ez m isin kim. bu
yird e d rt /' atadan kalm lardur. D ahi gine kend yirl sin n n isbetini
konazlar. N icesi bu yirlere geldiler, cim rilik ile bunda m al u rzk issi
oldlar. G ine kend y irlerin i erler. B ulsa bundag kr u kesbleri h el l
olup andag harm oldu n yin e / harm a can virrler. B ulsalar bunda
olan m al u m lkleri koyarlard. Vartp anda harm ilik idp cim ri olalard.
^; inanm az isen g r bunlarun bunda olanun birisin birisi b ir m ahallede
o lanlar elbetde bir lm lie giriir. Ya m ahalle kethds olur, ya
kethh d lk eline girm ezise bri fik e h olur, y h d subalarla olup
m uhtesiblerle in olup hele bir devletszlikden h l olm azlar. Ya gam m z
olur, andan so n ra y z kii bir araya g else kim seye s z dem ez. A ndan sonra
dnyda ne kadar gam m z var ise hem an kend tyifesindendr. G el bun
g r kim K aram an-ol nun bana o l kadar h aller geldi, hi bir
K aram anlu dan iitdnz m i kim K aram anlu zebn old, y a O sm anlu
yeg in d r diye, ldrrlerse dim ez. O sm anlu anlar sr, kovar kaup
giderler, gine nm esin kom azlar. A n g r kim l file bir y ir m i bulm azlar.
E ger O sm anlIy k fir srsa ana dahi sevinrler. A ceb budur ki eger kii
dse o l kendyi deni bir kii dse ana ne sevinm ek gerek? n kendi
ana zebndur. O l dahi berkiye zebndur. Zebn oldu buna ne? B ular
kend m ikdrn hiliir tyife deildr. n ki iyn-est, e hcet beyan-est?^^^.
G iese A noninL s . 6 3 / 1 8 - 2 4 .
- Gie.se A nm im i. s. 6 3 / 2 6 - 2 9 . s , 6 4 / 1 - 1 4 ,
OSMANLI
KRON
75
Bu cnibde Sultan Murad karndayla kovuurken iflak bei

Drakul T unay ^gep Rum-iline hayli hades itmidi. Sultan Murad
varup toyum olup yine geldi. Edrenede hicrettin sene-i 826 ylmda k^r^r
itdi. Andan Anatolya gep Izmir-oln kovup ve Mentee ve Aydm ve
.Sarhan ve Hamid illerin feth itdi, hicretn sene-i 827 ylmda v^ki old
Andan yine Edreneye varup isfendiyar k^n dileyp alup dnler idp
sene-i 828 ylnda hell idindi. Andan sonra Lz iline sefer idp ]43 [*varup
Koca ^ e s p o t kovup ilin ald. Ol yl izmir-olna leker gnderdi , -zîr
ol tamm Aydm -iline be olmd. Kendfye kat marur olmd. Aydm
ilin tamm O sm anluya bedel iderdi. bundan varan l^^kere gur^rmdan
.zmir-ol karu gelp urad
z n i 'bilmeyene bildrrler
Cihan ^'halkn ana gldrrler
Lf- d a v b?-akllar iidr
L f urmaz ol ki uslu kiidr
Her ki kendden yana isyn ide
Devletine kendnn hsran ide
bu szi ulular - ne ho didi
Tanr savsun ok "'belsmdan dedi
N e s i r : zmir-oln sdlar. Kad Mesturaya 'girdi. M estur !

hayli sarp kala idi . {zerine dp egirtdiler. ^ i r gn apansuzdan [znîr-oi
bir ata bim^î idi. ^ln uz bu yatan le^keri yarup kd. Kimse karu
varlmad. Vard K ara^^n -o lna gitdi. Karam^n-olnd^n yardn .istedi
ok ibrm eyledi. Virmedi srdi. ^ ir gn bu lesker gî iken yine hisara ^
.girdi, ^ y e t bahdr ve cigei'dr kimesne idi. Andan nice zaman e i l d i le r
Hikyet ordur. Ve ill maksUd bu denldr. Ahrl-emr bir fursat ile ele
girdi. Olyla helk itdiler. !zmir-ol Osm aniuy beenmez idi .
- ! : -
T u n a y O: Tarakl SLiyrii '
zni T: ken dzin G

cihan T; ki cilian G
- ulular T: uslular G
- 4 o k T : y i g G
- M eslura/M eslr (okunuu Metur); âari^lan'(ta OsmanlIlarn M eter dedikleri
yer ad v e kale ,
76
Anonim
Osmaluya tavan diy a^ komd. Ad kendiilere kurt diyii

viriirdi.
^ ^ olnn ad Kurt Haan idi. Ol vakt kim uraup snup kamiard.
01 yirde [43'] anlara bir trki karmlard. okdur ve 1 bir beyti burada
^^d olnmdur.
Alaehirdeki kayrca
Tavan neler eyler kurda
izmir-ol heik old, sene-i 829 ylnda.

Nazm
Ger ged oia eger h -1 cilian
Toprak altnda olur cmle nilian
Bunda bin yl ger imret idesin
Bir nefesde iinki bundan gidesin
N e s i r : Sultan Murad ol yl sefer itmeyp Edrenede karr itdi. Ve

Lz vilyetine akn itdi, liicretiin 830 ylmda vki ol d ^. Andan Can
A dasn ve Gliercinliki ve ^ z ilini nusal r idtip karalarn ald. Ve hem
ol yl iinde Yrgii Paa Canik-* vilyetini feth itdi, hicrettin sene-i 8.1
ylnda. Andan Edrenede karr itdi. Ve hem brhim Paa veft itdi,
hicretn sene-i 832 ylnda. Sultan Murad gene sefer idtp gaz-y ekberdiir
diyt Selnik ehrini feth itdi. Andan u v^n ellerin feth itdi. Gziler gyet
toyum oldlar, hicretn sene-i 833 ylnda. Sefer itmeyp Sultan
M uhammed vcda geldi, hicretn sene-i 834 ylnda. Gene sefer itmeyp
ke yaylasna kd. ^ ak^ kesdrdi, hicretn sene-i 835 ylmda.
Gene Edrenede karr itdi. Ikind vaktin gn tutld, tamm gice gibi old.
Ol ylda kuyrukl ylduz to^d. Ve Evrenos Be-ol Ali Be Arnavud
vilyetine v^rup akn eyleyp gelmeyp Ali B ee ikestlik vki olup
mslimanlara hades yetidi, sene-i 836 ylnda.
S utan ^ u r a d Edrenede karr idp be^lerbeî înan Paa, u
belerin Ishak Be ve Turhan Be ve kal^n beler cem olup Evrenos BeMet inde at
!c n 8 3 0 ylnda v k i old G: hicretn ylnda sene-i 8 35 T
Canik G: C n ey k '
G 8 3 4 :8 3 5 7
ol A li B e nlerine dp Arnavud vilyetin gret [44] idp feth itdiler,

hicretn
sene-i
837 bu ylnda. V e gin e Sultan Murad Kerlik- 2^
y a y la s m a - 2 'kup hicretn bu y lnda, sene-i 838. G e n e d r e n e de karr

idp, V lk kizn getrp htn idp, ol y l Evrenos B e -o l A li B e^
Arnavud v ilye tin e a^!n idp b-nihyet m ai -1 ganm et getrdi, hicretn 839
y ln d a . Y in e Sultan Murad Karamana azm idp ^ aran an- l ibrhin
B e ile c e n g idp, A k e h r i ve B e e h r ini akp sonradan Tbrhim B e le
sulh idp gelp, bu tarafda hicrettin bu ylnda, sene-i 840. Bur hisarn
alup, E d re n ede Y e n i- c m ii bin idp c u m a gn kend eliy le bin^n urup,
U ngurus vilyetine sefer idp ^ u n a y gep alt! pre k a lp la r n feth idp,
sene-i 841 ylnda.
D e f a sultan sefer itmeyp dn ^;yleyp, Sultan A led d in ile Sultan
M u h a m m e d i snnet ey ley p dnden sonra SeiTiendire zerine dp, bu
sen ed e 84^, feth eyled i. Andan B e lg r a d a dp a ln a y u p gir dnp
gel p ^ e v a b r d a hisarn feth idp v e baz illerin ^ û - i l i belerb eisi
ehbeddin Paa v e u bei Ishak ? a a ol vilyetleri bu se nede feth ey led i,
843 . D e f a Sultan Murad Edrenede karr idp, s f e n d iy a r -o lna kzn
virdi. M b lg a dnler eyled i, sene-i 843-. D e f a Sultan Murad
B d re n ede karr idp, M ezid B e i iflak vil yetine akna gnderdi. G e p
U ngu ru s vilyetine varup rst g lyp M e zid B e e ikest v k i olup
ehd old, sene-i 844 . Mslimanlar v k aya urayup, d e f a Sultan
Murad [44 ]S o f y a da karr idp be^lerbei ehbeddin Paa Rum -ili
erisiy le v e aknc ile ve yenieri ile Iflakdan ge p U ngu ru s vilyetine
aknclar v e geriler perkende olup belerbei H,dm Paa halvet kalup,
Y a n k o i T i e f n , pehd h c L i m idp M ezid -o l M e zid b e i gfl buldu gibi
sene-i 84 ylnd a ikestlik v k i old.
-^ Kerlik T: K eilik G
^ yaylasna G : - T
iicretiin 8 3 9 ylnda G : 8 3 9 '
' T 845 :0 8 4 0
- ^^M e n d e ellerin
T - : 0 843 25
-^ T: 8 4 4 G 8 43
- 8 4 4 ? : 8 4
0
Anonim
78
D e f a Karaman-ol ibrhim Be gine hurc idp, Anatol vilyetine

tefrika olup Sultan M urada haber lup. Sultan Murad Anatolya gep ol
Sultan Aleddini Rum erisiyle gnderiip Karaman-oi zerine
yryp Karaman-ol kaup T aa girp, sonra sulh olup Sultan Murad
gelp E drenede karr idp Sultan Aleddinn veft haberi geldi. Sultan
Murad mtem iinde iken, bu taraman Ungurus kral ve Yanko la^ ve
Lz-ol Despot Cnine dp gelp izldi-derbendinde gelp evvel Rum-ili
belerbeisi Kasm ?a^^ ve Turhan Be akne ile Rum-ili g r i s i y l e varup
Turhan Be yoldalk itêyp Kasm ? a aya Sofyadan anai'U ikest vki
olup k^ûp gelp Sofyay oda urup Sultan M urada haber olup Edreneden
gp k^pu-halk ile ve azeb ile ve Rum-ili ve Anatol erisiyle {zldide
zemheri vakti k gninde bulup, kfirle ceng ve ûhrebe idp kfir
.erisin girsine dnp kaup gitdkden sonra a r d n a eri gnderdiler
Rum -illiyi ^Turhan B ee kodlar ve Anatoldan drt b^^ sancak sep
A n a to lfd a bir be var idi. Balaban Paa dirlerdi, ana kodlar. K ^r
erisinn ardndan êtdiler, Nide dirler bir su kenrnda. [45] Turhan
Be Balaban Paa ile dandlar kim k ^ r perkende kaûp giderken gelin
ardn basalum didiler. Ho rz oldlar. Henan kim Anatol k ^ r ile
dutudu gibi Turhan Be Rum-il!i ile dndi kad. Rum-illinn
kadun kfir griêk Anatol fzerine galebe itdi. Anatoly sdlar, lâhl
Paa karda Mahmud Be
-anda habs old. Hayli ikest vki old. Rum
ellinn kalpl ucndan eger Turhan Be olmasa Izldi-derbendindc bir
kfir kurtul^^zd. Run-ilini - dkdi kovd. Bir ^vu kfir vardur. Am
d a h i krn, ^ndan varun iftnz srn dedi. I szden tri Turhan Bei
.habs itdil^r, Sonra dile^ triler, gene salivirdiler
Andan sonra Sultan Murad yine Edreneye geldi, fz-ol ile barup
ilini vilyetini kalalarn yine virdi. Andan sonra Karaan-ol ibrhim
Be hcCn idp Anatol vilyetin kar mur^ idp Sultan Murad iidp
Anatolya gep kapu-halkn ve Anatol erisi ve gayr eriyle v^rup
gnderp G: gel p T
-2 M etin d e Ru-Iliy i
- ^^N i d e : N i e v e G
Metinde Rum-iiiniin
- B e r: eleb i G
' M etin d e R m -ilini mkerrer .
OSMANLI
KRONG
79
K aram an-ol kaLip sonra ciz kalup, efd aliil-Lilem Saru Y a 'k u b azzi
gnderp sulh idiip, vakt kim kfir bir yanadan yryp K aram an-ol bir
yanadan yricek old"'. ônra K aram a n -o lnun^- bir m asiaras^ âr
imi. K a r am a n -o lna aytm: Ey ardn^z. Bu OsiTianluya yrdnz.
B ire n in? dimi^. SultaniTi! Bu tarafdan siz, ol yanadan Y a n k o
kardanuz bol^y ki m sim anii aradan gtresin iz dimi^. Karamanlu
ûnun gibi tyifedr kin^, kfire 0 vakt eii gnderp, k^r ile [45'] bir olup
m sim anii kasd itti ki] k^r elinde lêlk ide. Mslman[a]- nisbet
idenn n i ^ y d i lod maMmdur.
A nd an sonra Sultan Murad yen i er iy e v e gayr t y ife y e destr virp
saltanatdan ^ r g a t idp, varup M a n is s a da karr idp Sultan M u h a m m e d i
tahta gerdi. âl?l P aay vezr eyledi, ^ e v l n H srev kad-ask^r old.
Sultan ^ u h a m m e d tahta gedi, sene-i 8 47 y lm d a pdih old. ?dih
o lea k kr^l la?n v e Y a n k o peld gine hcn idp, U ngurus ve S a s ve
A la m an ve ^ i h ve Ltin ve B o s n a ve H ersek v e flak ve Efrenk erisi ve
Karaman-o! c m le ittifkda. K aram an -olndan gayrisi c m le kralun
ya n nd a idi. B u n c a g r i l e r c e m idp, yetm i seksen bin ^ r i c e m idp-^,
bir nice bin top arabalar toplaryla êkilp c m le eri c e m olup g n g k
dem re gark olup, bunun gibi heybet ile B e lg r a d dan g e p ve S e v e r in den
g e p g e l p Matara v e ^ 1 vilyetlerini harb idp g^lp Migeboly
ve P re v d iyi hisar idp aln^^yup andan gep ^ i g e b o l sanca bei Frz
B e o l M u h a m m ed B e ^ i g e b o l erisiyle v e hzr ak n cy la k^rn
ardnca basup bir nice k^rleri krup helk idp zrhlu, ce b e l , ce v e n l
k tr le r i dutup g et rm ek deô.
Bu tarafda Sultan M u rad a M a ' n is s a da haber olup Sultan Murad
g e lm e y p , varn be n z and^ Sultan M u h a m m e d dr, varn uraun
dedi. A k b e t beler: B i z se n s z varmaûz. Sen b ile olâk ger ek sin
dediler, ikdm itdiler. N r olup yirinden kalkup G e lib o ly a geldi, ifrene
-^ old G : - T
- sonra K a ra m a n -o ifn u n G: - T
. iTiasharas G: mashara T
mslman T: kfire G
. y e t n i seksen bin eri c e m idp G: - T
S e v e r in den g e p gelp G: - T
^ etrnek G : - T
80
A n o n i n
la'n mbalaa gemiler gnderp dery yiizin tLitm. kbet Galata [46]'
tarafnda Yenihisar tuna b!r Frenk gemisiyle Rum-ili yakasna gep
Edreneye gelp Frz Be-oil ^ a e Be cebelii kfirleri
gnderp Sultan Mrad, bu fethi fl ym tutup iimz rst deyp Hakk'un
ga^sna bel b^layup Edreneden gp, bunca yenieri ve Rum-ill ^
Anatol ve azeb ve cerehor karup etr^f- aleniden nefr-i mdur dey ehi-i
slm dahi cem olup Sultan ^ u r a d ^n g u ru s lan zerine yryp
V arna'd a zerine vard. Bululup azm cengler olup, toplar u ttfekler ve
zenberekler yamurlar gibi birbirine atlup, kral lan Oltada gsin gerp
turup a n k o lan bir tarardan yryp. Kara Mihal bir tarafdan Sultan
Murad zerine hcm itdiler. zerine galebe idp iki kolini gtrdler.
Anatol erisi muhkem dutud. Gyet ceng itdi. Anatol belerbeisi
Ggeysi Karaca'y ehd triler. Ol hli gricek Anatol '^belerbeisi bir
yksek yirde idi. Kendlere kfir gelmedin kaldlar. Hibiri dahi kalmad.
Ardlarna bakmadlar gitdiler. Sultan ^ u r a d kend kalup yannda sehel
dem kald.
^ n Sultan Murad bu hli grdi. A t depp askerden taî'a kup bir
hl? yire varup bir ka has kullar bile k m idi. Atdan inp kuru topak
slinde iki rekat nam az kkp y z yire urup Br ta lya nnct idp
aytd kim: - ^ a b b i ! Bu ktirlerin niyyeti bu kim dr- slm alup,
m escidleri ykup kelisalar idp. dn-i slm gtrp [46'] l le m i kiifr ile
toldurmakdur. I id i kll? srlar sana maMCmdur. Ben ciz b-re kulun,
niyyeti bu kim kfri gtrp, kelisalar ykup c i ler idp, yanlklar ykup
menreler idp Isl d n i |n i| kav e y le y p kffr hor II lakr ey le y p
lem i kfrden pk itmekdr. indi kangiTizun nij'yetine rzn ^'ar ise lh,
isln dnine sen kuet lUisret r. Efdaliis-salat ve '
hahhiike, M u h am m ed M u stafa yzi suyna slm dnine sen avn in yet kl

ve nur- M u h am m ed hakkn di^ zrlg itdi. D u's ok nina irip,
Hak tal d usn nstecb id^p Hazret-i RisletHin m u cizt -1
berektmda gayb er en le rin in him m etinde gazilerin itikad berektnda Hak
tal nusret virp kral 1^nn gn lin e v e s v e s e v e gurtr dp k endye
marr olup Sultan Mui'ad zerine yryp kendyi bahdr sanup yaln u z
bu lekeri trlir iderem diy kendyi Sultan Murad kalbine urup gelince,
Sultan Murad dahi sanca dibine g e lilip idi. Kral dahi hcm ile yakn
' .M e t i n d e Anatolli "
geldikcle Hakkun fazl inyeti yetip kralu at srdi. Kendsi yzi

zerine dp ^? zeber old. ^ iki yenieriler z idi.
^ Koca Hzr dirier bir er var idi. Aip-erenier ve bahdrlar e
dilverler z bulunup kra! iann babn ke$diler. Sultan M uradun at
ayanna yuvarladlar. Sultan Murad H akk'a ok ok krler [47] idp
ban cdaya sancdlar ve yukaru kaldurdlar. Drt yana mndiler nid
kldlar ki, bu ba kral badur dey. MecmC' darlan eri gine Sultan
Murad katna cem oldlar. Kfir erisi bu hli grp a n k o la^ e haber
verdiler. Yanko bu hli grdi. eriyi dalmaa kollad. eriye aytd: ^ iz
bunda d niz in geldk, kral in gelêdk dedi. Zabt itdi dndi. ^ ir
iki k^z han^le kld. Grdi kim mslimaniar oald, bam alup kaâk
ardnea old. slm lek^ri an grp her tarafdan kfiri kovagitdiler.
Kovmaa krmaa baladlar. Yenieri ile azeb kfirn arabas zerine
geldiler. Hayli ceng old. Akbet arabay dahi yamaladlar. Ganmetile
toyum olup. Sultan M u rad a gelp gaz kutlu olsun dediler. Andan sonia
ura yirinde gn durdlar. Drdnci gn ge^p mal -1 ganyim ile
hicretn sene-i 848 ylnda dreneye geldiler.
e f'a Sultan Murad bir ka gn durup beliin terk idp Sultan
M uh^m êdi tahta gerp istikll-i taht ana siarlayup, gir kend
M a nissaya varup Sultan Muhammed yeni aka kesdrdi, sene-i 849
ylmda. Yine Edrenede karr itdi. Tahta gep hkm hkmet iderken
Edrene ehri oda yand, helk old, sene-i 849 ylnda. Andan sonra
yenieri ba kaldurup ^ u u k depesi zerine kup ehir halkna velvele
dp Hadm Paa'y ldrmek [47'] istediler. Hadm ?aa kaup Sultan
Muhammed sarayna ddi. Andan- ^^hals olup, hirl-emr yenierinn
buugar pul ulufesin artudlar. Yenieri skin old. Akbet Hal?l ?aa ve
gayr vezirler ittifak idp. Sultan Murad'I getrp tahta gerp Sultan
M uh am m ed i gir M a'n issaya gnderdiler. Sultan Murad k^ olcak
M o raya sefer idp G erm eyi ald ve Mora vilyetlerini feth eyledi ve
haraca kesdi, hicretn bu sene-i 850 ylnda. Yine gelp Edrenede karr
itdi. Sultan Bayezid ibn Sultan Muhammed vcda geldi, hicretn 8^1
ylnda^
-
G 850
andan G: anda T
,4 4 - ,- 8 i l n d a ''
82
Anonim
D e f a Sultan Mrad Yuvan iline sefer idiip ve Arnavud ve Kocack

vilyetin ve iki pre kal^ dahi alup, Yuvan ilini yam a ve taln idiip ve
Arnavud bei skenderi karup 1 vilyeti alup dahi keiisalann ykup
yirine mescidler yapup, ehl-i slm 1 vilyetde evket dutup tururken,
esnda Sultan M urada haber geldi kim Ungurus ve Yank Ian kendiiyi
kral yerine kyup h C L im idiip Ungurus ve Sas ve ^ i h ve Ltin- "ve Lih
tyifesi ve Iflak erisi ittifk idiip, b-nihyet leker ce m idiip Belgraddan
ve K o fm dan geiip geliyrur.
Sultan Murad bu haberi iidiip d reneden ^^kup geliip Sofyada
karr idp etrf- leme nmeler perkende klup Anatol ve Rum-ilinden
geriler cem idiip on bin aêb ve yeniêriniin var ve cii^^le memieketden
[48] rehor ^karup ve syir halk cihdl-ekber, nefr-i mdur diy bunca
lekerler ce m itdiler. Sultan ^ u r a d katna geldiler. Tplar tiifekler ve
ênberekler ve zrhlar, kalkanlar ve her ne ki ceng leti ve eri âradur var
ise hzr idiip ve Sultan M uham m edi bile alup gitmekde. Bu tarafda iflak
gerisi âsd idiip îgebl zerine geiip I taraf yakmak isteyiip gedi.
Andan u beleri Frz Be-ol M uhammed Be ^ 've Haan Be iflak
erisiniin ardn alup bir nice bin aknc 1 basup kfiri helk itdiler. Evvel 1
gaz lup andan Sultan ^ u r a d 1 dlgla-^ *ââdan ve atludan elli altm
bin er! cem idiip kfirin ardn siriip Ks-ovada irip, Yanko lane
buluup iki eri birbiriyle buluup ceng ii ktl idiip, bir giin ve bir gice
toplar ve tfekler ve zenberekler, iki erinn zerine ecel yamur yaup
ceng itdiler. Evvel d e f a Yank lan iki tarafdan yrnp pdihun iki
klm, Anatol ve ^ u m erisini gtrp, sa u sol kl snup, pdih gir
yalmuz kald. Yenieri ve azeb nlerine kalkanlar tutup toplar ve tfekler
atld. yle ceng old kim v a s f olunm az. A m m Sultan M urad dahi yle
m uhkem durd kim ne kadar ceh d itdiler, k fir erisi Sultan M u ra d
yerinden depredem ediler^^^. A ndan sonra slm erisi grdi '/-, kfirler
Ltin G: Lain T
E d reneden T: Arn avu d dan G
M u h a m m ed B e G: - T
digla G: zliga T
y l e c en g old l<!m v a s f olunmaz. A m m Sultan Murad dahi y l e m uh k em durd
kim ne kadar cehd itdiler, kfir eriî Sultan M u rad yerinden depredenediler, G iese
OSMANLI
KRON
83
gmgk demre gark olmlard. E hl-i slm trm r Udiler. G rdiler kim
bunlar k fir '. Gmgk-2- demre karLi varmak olmaz. Kfirler
srdi dem msliimanlar iki safayrlup, kfirler gedi â^ ardn basp,
kfirlerin atlar blak idi. Kl koydlar. ^^^lim ^nlarm ol heybetin g r i ^ k
kfirler birbirin baldlar, [48'] birbirin altna aldlar. Gine gir$ine dnmee
meelleri olmayup kamaa yz tutdlar. 1 -1 Islm kfirleri ol halde
gricek kaan mslimanlar yine etrfdan ce m olup, kfirlerin zerine
dp ahama dein cem olup ceng itdiler. Kfirlerin krlan krld,
krlmayan( kad arabaya girdi. Ve kimi yabana kaldlar. Mslmanlar
ardna girdiler. Kfirlerin atlar kald. Aciz olup yayan oldlar. Ol arada bir
byk ky vard. 01 yaya olan k^rler kyn evlerine koyuldlar.
Korkularndan tara kladlar. Gziler ol evlere od urdlar. iinde kfirler
bile yanup, ol gice ol ova ii gndz gibi old. Andan gziler arabay ortaya
aldlar. Ahamdan sabha dek birbirine top urdlar. Akbet Yanko lan
grdi kim hl ayru^^ old, kfirlere hle eyledi. Aytd: Turun siz, ben
v r yn T rk n ardna geeyim dedi. $iz ninden ben ardndan Trki
kralum d^yp ol ki kendye tbi idi, yanma ald kad. Arabada olan
kfirler n sabaha dek ceng itdiler. Grdiler kim ilerinde Yanko lan yok,
^slmanlar ise arabay o ^ y a alnlar. Kfirler an grp kamak ardmca
oldlar. ^ i r ka banlarn Sultan ^ u r a d a getrdiler. evket ile
"
'
banun- birine Kara ^ i h a l dirier idi, sonra zd itdiler. Yeler gelp Sultan
M u rad a bayram kutlu olsun deyp elini pdiler. gn ura yirinde
durup, c u m a gn yleden sonra ceng itdiler. G ecesi dahi ceng old. irtesi
k firler m nhezim olup kadlar. K im isi esir old ve kim i kurtuld ve kim i
krld. A ndan sonra Sultan M urad ura.^ yerin d e ' . Kalkup bu
krgunlar tem itdiler. / ova .jfyle m iiblaa dem et g ib i olup birbiriniin
zerine diip krlup yaturlard^^^. Meer Azeb ^ e birler bir ak sakallu
be v^r idi. Ana Sultan Murad aydur: Gl-e Azeb ê, bu krlan asker
A nonim i. . 7 1 / 1 8 - 2 2 : [ Sultan Murad ne kadar cehd eyledi kfir na d . Sultan Murad'
)/irinden rgurmad T
- G iese A n onim i, s. 71 /2 0 -2 1 .
Gie.se A nonim i, s. 71/^1-22.
- M etin d e g k
getrdkleri banun G: - T
^G iese A n onim i, s. 72/1 - 18.
- G iese A nonim i, s. 72/ 1 -2 .
84
Anonim
inde li bir ak sakallu be var mdur? 01 daili [49] aytd: Anlarn bil
il! anun iLin balarna geldi ki ilerinde bir ak âkall pr olmadu
iiindiir dedi. ^ fetil hicrettin êe-i 852 ylnda vki 1^1.
^ cnibde Yanko lan kaup giderken Lz-ol Despot arkrr dem
gnderp Semendireye getrdi. Ziyfet iderken Sultan M urada haber
eylediler. Ardn ba$ frsatdr dediler. Sultan Murad aytt: ^ e n anclayn
hoyrad kfirden ciz miyem ki, dileyem bir zeb^n kfiri alam depeleyem.
ê^ki bir ka anun gibi k ^ r olsa, karu gelse, ceng itseler, gziler toyum
olsalar dedi. iinki Yanko lan gine iline vard, f z -o ^ lna aytd: Sen
beni al ile iletdtin-^. Eger Trk istese viriirdin dey( advet itdi. Ve kn
balayup L z-o lm m zerine hayli lolcnjip cid l ///-. Am m ^zo^l^nnn murd ol degt'l, ziyfet idi. Andan sonra Sultan ^ u r a d gelt'p
E drene'de karr itdi. ^ i r yldan sonra varup YergOî hisarn âpdurd.
Andan flak iline akn virdi. Ve hem rakul-o^l lâzkly !flaka be^
dikdi. Sancaklar ve nice diirlii in larla gnderdi. Ve hen bile aknc ile
gnderdi. Vardlar babas [ilerine ve yerine be dikdiler. Yine dnp
Edrenede karr itdi, hicretn sene-i 853 ylnda.
D e fa Arnavuda sefer itdi, Aka-hisara ddi. Toplar kurup egirtdi.
^ a r a yir eyledi, nlard kini kendleri vireler. ^ n virediler, k dahi
geldi. Beler yryi idellim didiler. Sultan Murad aytd: Yrt'yicek bir
nice dem helk olur. [49'] Ben hod bir yiidi elli bunun gibi kalaya
virmezin deyp kalay koyup gitdiler. 01 k iinde geh'p ulkadir-ol
kzn Sultan Muhamnede alivirdi. E d ren ede karr irdiler, hicretn 854
' ///?/. Andan Sultan M u h a m m e te destur virdi, M a 'n issaya gnderdi.
Andan Sultan Murad merhum, mafur, sa d eh d ta yyeh a lllu serht
ve ce 'a le'l-ce n n ete resvh muharrem âynun evvelinde ehr-enbe
gn hirete naki idp ^ a k elerine vsl old. O lu zy d b e lik eyleyp hicretn
855 yd n u la veft /// .
IctcLn G : e l g i t d n
- G i e s c A n o n i m i , s . 7 3 / 5 - 6 .
-- G i e s e A n o n n i . s. 7 . V I 7 - I 8 .
^m u h a r r e m G : m r r m n T
/ . / /' / , s . 7 3 / 2 1 .
OSMANLI
^ ^
85
N a z [
Byle durur kim didm ahvl-i dehr
Mihri yok hergz vel ok ide ; a r
Byle durur arl- gerdnun 'ii
Bulmaz a da ten esenlik her kii
Buraya k ki geldi gitmedi
arh-gster killi dil-r? itmedi
M EHM ED DEVR .11 ) 1451-1481 (

n Sultan Murad hicretn sene-i 855 ylnda veft itd !-^^. Sultan
Mulammed ol trhde talkta C L il s itdi, mh- muharreniin on alt$nda
pdih old, Andan Karaman-ol hur^c idp hayli eller urd. Sultan
Muhammed dahi hcum idt'p zerine %'ai'd. Akbet Karaman-ogl ibrhim
Be^ yolda karulayup demler araya buragup sulh itdi. Andan Sultan
Muhammed dahi Edrenev'e geldi, û n ea yannda bir saray banlad, sene-i
8 trhinde , //,'/ ////. Bu yeti hisb cmle idicek bu trh
olu r , 8 5 6 .
D e fa seêr itdi. ^ôstantiniyye katnda bir Boaz-kesen hisar'n bina

itdi, sene-i 856 ylmda. Andan geldi, Edrene'de e derhlar gibi toplar
dkdiler. Eti'^ leme nmeler perakende idp ]50 [mblaâ lekerler
cem' idp on bin yenieri ve yigiri bin aêb ve syir halk dahi gaz-y
ekberdr diyp b-nihyet leker cem olup Edrenede olan toplar arabalara
bindrp, her bir topda nice yz kzler koup dahi iki yanndan urganlar
takup bir nice bin demler eke eke Kostantiniyye zerine iledp toplar
ktrd. Her tarafdan toplar athp ala u .burlarn diplerinden y ld la r
Andan sonra Ak eyh '' //?/?;/ //-/ / hazretlerin Sultan
Muhammed kendye m u'venet in yanna getrp Galatauun, evvelki
( )- 0 G : ge rd
- M e t i n d e n S u l t a n h i c r e t t i n \ ' i l n d a \ e l a t itdi s e n e - i 8 5 5 " e i s i i n d c .
- G : 8 5 5 T 8 5 6
- ^ Z i i m e r , 3 9 / 9 .
G : - T 8 5 6
- ^'' V l c t i n d c " k a d r e ! n r '
A n o n i m
3( - M ednetl-Kahrcir, stn yannda bir ta gibi depeden elli altm

pre gemileri kara yirden arup ademler ekp yrdp yelkenlerin aup
lem-nn denirde yrr gibi stn yannda denire, êîktaâ arrdlar.
stanbulun kfirleri ierden ceng idp Frenklerden y ard gelp
ok cehd iddiler îrmemesine. Akbet Sultan ûlâm m ed Hak yolma, se b lillh, yamaya buyurup, Hak ta inun habbulhi m u cizt
ber^ktmda, ricl-i gayb kermetinde Ak eyh hi^m^ti berektnda, cebren
ve kahran gîler koyulup k^rlerin kimin krdlar ve kimin avratlar ve
olanlar ve mallar ile mh- eumîyellnun ^yigirmisinde se-enbe
gni subh- sdk vad in d e, hieretn sekiz yz elli yedi ylmda ehr-i
Kostantiniyye feth old, el-handiilillh. !slmbolun alnmas [50'1 hakknda
Hak ta l êlm - K adm de buyurm^dur: B eldetn tayyibetn^^'^. ^ u
yet-i kad?mi hisb itsek bu tr?h kar: 857.
14
STANBUL ^ A Y A SO FY A NIN TARHES
VE YENDEN NASI
nkim Sultan ^ûhammed Kostantiniyyeyi f'eth itdkden sonra
bunea aeyib ve garyib binlar tem idp ol binlara mt'tehayyir
kaldlar kim, hi insan iine benzemez. Hkm idp ehl-i R um dan,
Frengistandan ruhbanlar ve ksss ve batrkiardan ve tevrh bilenlerden
cem itdrdi. Ve diledi kim ôstantiniyyenn binsn kimler yapdlar ve
kimler hkm itdiler. Anlar dahi bildklerinden ve kitblarndan Sultan
M uham m ede haber virdiier. em ?i ty i^ n n ahbrmdan yle gelnîdr
kim: Rvler yle rivyet itdiler kim: Hak ta l Hazreti Sleyman
P eygam bere peygamberlik verdi, yle ki: hse ve einne h k iderdi.
Alen^n yelikleri ana musahhar olm^d. Ve dny yzind^ hi yir
kalmamd, kim Sleyman Peygamber hkm itmemi olayd. Meer kim
lyaribde Frengistan nhiyesinde- bir cezire v^rd. 01 cezrenn
- M etin d e adna "
. )III. cu m ziyelinn T: reb levvel a\'mn
<S e b e , 3 4 / 1 5 .
- b en z e m e z G: - T
n hiyesinde G: nhliyyesinden T
pdihna Ankur dirlerdi. Ulu pdih idi. marib tarafnda ve Frengistan

vilyetinde andan ulu pdih yo i di - 2. Nice yz bin lekere gci yeterdi.
Am m hi kimesneye ba endiirnezdi. Sleyman N ebniin inse ve cinne
hiikn itdgin bilrdi, velkin cebbrlndan ve mtekebbirliinden ba
endrmezdi. ^ i r gn Sleyman Peygamber cem insi ve cinni ve perileri
cem k]ld>. a h 1 cezreye vard. Ankur m e r n dahi karuiayup ceng-i
azm olmdur. Akbet Ankur baslup erisi trmr old. Sonra A nkur
tutup Sleyman ?eygam b ere getrdiler. Sleyman Peygamber a le y h isselm A nkura Islm arz kld. Tekebbrliinden gelmedi. [51] Sleyman
N eb buyurd, bam kesdiler. Ol cezireyi zabt itdiler. ^lalkm kendye
musahhar itdiler. A nkurun malm esbbn aldlar. Sleymana getrdiler.
Sleyman a le y h is-selm ol râl] askere bah eyledi.
n A nkurun ii t^m^ old. Meer bir shib-ceml kz vard.
Gzellerden idi. Gzellikde b-bedel i di . 1 kzun adna emsiyye Banu^
birler idi. Sleyman Peygamber a le y h is-selm heman ol kz grdi.
Hsnine k old ve nikh idp htn idindi. 01 kzun her ne maksd olsa
katnda makbul idi. emsiyye Htn bir gn Sleyman N e b ye aytd:
Benim in bir saray ve bir l kasr bin itsen ki, anun e ^ s li saray hi
lem-i kyintda olya didi. Sleyman Neb hkm itdi. inse, cinne div ve
perilere bir havas hb cennet-sât yir bulun dedi. Benim in bir l kk
bin idemiz d^di. Yivler ve periler lemi get idp gezdiler. Arab Acem,
Hind Sind, Hty Hotan, ^ in Main Trkistan vilyetini, ark u garb[]
gezdiler. Hi bir havas hCb yir bulmayup kbet vilêt-i ^ u m ki anlur
Yunanler dilmekle mehrdur, anda Akdeniz kenrnda bir havas hb îr
buldlar. Aydmck ta dirler. imdiki asrda dahi vurdur. Temlk dirler.
Asl bin andadur. Akbet ol yiri b^ênp kki bin itmee megul oldlar.
Divler ve periler lei get itdiler. Gezp egzindiler. KCh- lb rzden ve
Kh-I K a f d a n bildikleri yirlerden ne kadar mermer m a deni var ise
bulduklar mermeri envi rengn mermerler bulup [51] ve e n v i rengn
mermerler ke^p direkler idp gtiirdiler. ô! sekiz somaki mermer kim
vardur Ayasofyadadur. Am Kh -1 Kamdan getrdiler. Andan gayr pirlerde
kim somaki mermer ma'deni o nz didkleri oldur ki divlerden gayr
kimse bilmez didiler. ^ n divler ve periler ins ve cin cem olup bir l kk
y o id i G : idi T
B a n u G : - T
88
A n o n i m
biinyd itdiler kim hi dny ytizinde kimesne yapm degldi. Meer kn

eddd ibn ^ d itmi ola. inkim ol kk tamm oid. ensiyye j-ltn
geiiip kkde karr ildi. Bir nice zaman anda [^ . Akbet ol yiri
beenmedi. Sleyman Peygambere aytd kim: Beni Beytl-Mkaddese
ilet dedi. Sleyman Neb ^nîyy yi sevdinden bir szin iki itmedi.
Beytl-Mukaddese iletdi. emsiyye anda karr itdi. Meer emsiyye
uurlayn dn tutard. Atas dnin terk itmemidi. Puta tapard. Sleyman'm
haberi yo idi. Sleyman Neb, emsiyyeyi ol kke alup gitmekde.
êm siyyenn bir ulu put var idi. 01 putj Ayduneukda ol^n kkde
gmekomd. Sleymanun haberi yo idi. Ahir Sleyman Peygamber ol
puta tapan kza gnl virp ak tarafn kodu in bunca v k falara
urad.
M eer bir gn Sleyman Neb helaya girecek. Bir emn var idi. Her
zaman htemini ol en ne virrdi. kup abdest alup gir parmana
daknurd. ittifk emn diy virdi div imi. Emn sretinde heman ol dem
yzi alup denize atd. Bir balk yutd. Meer bir gn bundan evvel
Sleymana ilhm olup denildi kim ^ ln kyde sana bir kz var. Nikh ile
a! deni!n! idi. ^ n k i yzk [52"1 denize atld. Sleyman ald,
yryivirdi. Giderek meer ol kye vard. Meer ol kzun babasna gnde
bir bala a ekmee bart. Bir gn Sleyman aas aydur: Bire yiid!
u sen e d -zdye benzersin. Gel bir kzu var, sana vireyin dedi.
Sleyman aytd: N ola siz bilrsiz d^di. Meer ilhm ile ol kye varcak
kz virildi diyp teft idicek, kz bulunmayup kbet meer beikde bir kz
vardur dey an gstericek Sleyman Neb gazaba gelp bu beikdeî kz
bayla boazmda[n] alm idi, Ngh Sleyman'un aas bu kii imi.
yle olsa bu kimesne nikhile kz Sleymana vericek, halvete giricek.
Grdi kim ^^kzn boazmda bir yara var. Sleyman aytd: Hey! Bu
nedr? ^ z aytd: Meer bir gn bu kye bir pdih geldi. I<z[] t e 't
itdi. ^ z bulunmaycak beni belikle nine konular.
bayla
alm diycek Sleynân aytd: 01 pdi.h benm didi. Bir gn
S eynan balk a ekerken bir bycek balk vki' old. Bu bycek
bal aas Sleymana virdi. Sleyntan dahi bu bal htumna virp
karmn yardu vakt yzk balk karnmdan kageldi. Sleyman Neb bu
hlde istihdd adlu bir div Sleyn n un tahtma gemi oturur. Krk gn
^^ M elin d e ', 'kim" mkerrer ,
OSMANLI
KRON
89
tamm Sleyman Peygamber bunca vre sergerdan . Nitekim Hak

ta l Kelm- Kadm inde buyurur. El-yet; ve elkayn alc kiirsiyyihi
ceseden siirnme
kbet Sleyman Peygambere a le y h is-selm gir
fazi idp tcn ve tahtm ve saltanatn virdi. K sasii 1-Efihiyd d [52']
m a imdur. n Sleyman Peygamber a le y h is-selm I kzun puta
tapdun bildi. I kz helk itdi. Akbet Sleyman Neb b u n a rzigr
saltanat srp arh ^n d alil harcna srdi. Bu dny an Ura kalnay c kine
kakr oid.
Nazm
Kimseye n bki kalmaz rzigr
Kalan erden bir niandur ydigr
^ a rh rzn hi^ kinêsne bilmedi
Kiêsne bu derde dernânklmad^^
N e s i r : n Sleyman Peygamber a leyh is-seln dnydan nakl

itdi. Nice nice pdihlar gelp gitdiier. Akbet Yunan vilyetinde Kayser-i
Rum diyrmda bir ulu pdih kopd. ^ d m a Yanko ibn Madyan dirler idi.
d olanlarndan idi. Ve hem neslinden idi. ^mlk- ôlanlarndan kim
d un 1 oullar idi. T h^^ eddda kard. Ve hem dahi eddd
grmi idi. Rivyet !derler kim bir gn Yanko ibn ^ladyan Ayduncuk
tahtnda kim am Sleyman Peyga^ber bin itdrmiidi, ol kkde karr
idp otururken ngh ol emsi>'yenn gmdi put buldlar. Bir put kim
bu kini rengn v b-bah cevhirlere gark itniler. 1 put grp hayran
naldlar. Yanko ibn Madyan aydur: 1y vezrler! Siz ne dersiz? Ben dahi
dilerem ki lemde bir ad ileee, benm dahi adum amla dedi. Vezrler
meveret itdiler kini bir kil knil vezr vard. Adna Kantur ^dirler idi.
Ve hem Sleyman zamannda Ankur enginde bile idi. Ve hem Sleyman
P eygam bern Kuds-i M brekde bin itdgi ^êscid-i A k sy grmi idi.
Pes Kantur vezr aytd: iy h -1 lem! imdiki zamanda Sleyman selisin.
N ola sen dahi bir teberrk ehir bnyd eyle killi Sleyman bigi sen dahi
lemde amlasn dedi. [53] Y^nko ibn M adyanun memleket! gyet ile o
id!. Ve lekeri b-kys idi. Hatt Kayser-i Rum dan t Ungurus vilyetine
,?, 7 ,-1 7//, / ,S iilcyu n '/ ililan ettik) Tahtnn stne bir ceset brakverdik
yin e eski haline d n d ". s .>d . . 8/34 ,
-^ 13 beyi T ' d e yoktur ,
'^^VletincIe-mLik
K an tu rG :K on luzT
90
Anonim
varnca ve cem i Frengistan ve M arib-zemni ve Arab diyr t T arablusa

varnca ve D m ka varnca ve Acem v et t Sem erkand snurna ^k^^
t Hty II Hotan ve ^ in ii M ain ve H industan denizine varnca ve D et ve
B ulgar ve ^ ^ ^ k ve Aygur ve M ool ve ^ r n a ^ Trkistan ve Fris
vilyetine varnca ve D et vilyetinden kim berii erkezdiir ve K efedr.
Andan anaru 1 tyifesidr ve vilyet-i Rus ve Ungurus ve âk , andan
anaru asardur ve M oskosdur î oi dahi bir tyifediir ve b?-ni!^êt
m em leketdr. T hatt denize varnca andan anarusu K aranulkdur, demzd y o ld u r ve ^ndan aaa Ltindr, ^ ^ s a rdur, A lam andur. Anl^r dahi
bir tyifediir ve Bosna, Alam an ile Ungurus aralnd^dur. lâtt M aribzemn vilyetine varnca ve andan anarus Sryn tyifesidr. T
H abeden ve Zengibar vilyetinden t Hindustan denizine varnca rub-
m esknun beleri ve pdihlar m ecn Yanko ibn M afyan ile dostlk
idp ana it'at iderlerdi. V e ?uhtunnasr ile dahi nice kez Kuds-i
M brekde ugraup ?uhtunnasr smd. Ve eger Yanko ibn M adyan
hk^ itdgi lekeri cem itse krk kerre yz bin ere gci yeterdi.
Yanko ibn M adyan ol tr!hde idi, ki Adem Peygam ber a le y h isselm yire hubt klal kim Yanko ibn M adyan zam anna dek sene 4600 yl
gem i iî ve iskender-i Rum? dnyya gelm ezden [53 ]ndin, sene-i 230
yl ndin idi. Ve Is ?eygam ber dnyya gelmezden ndin bu kadar idi,
sene-i 615 yi ndin idi. Yanko ibn Madyan ^ o stan tin iy y eyi kim bnyd
urd, ^ e b ? nn a leyh is-selm bu trhine dein sene-i 857, kim Sultan
M uham m ed K ostantiniyyeyi feth eyledi. Bu trhden iler ôstantiniyye
bin 0 t bu dem e dein ilm-i hendese bilenler dnyy cev-be-cev hisb
idenler ôstantiniyye fethine dein sene-i 2388 yl olur, tevrh ehlinn
ittifkyl^. Biz gine sz evveline gelelm. Bu ehir bin olm asna sebeb
n old? ^nkim Y anko ibn M adyan diledi kim bu ehri bin ide. Evet ne
yirde olsa dir, ^ k r iderdi. Bu fikirde iken ngh bir gice yaturken lem-i
hbda didiler k!m yapacan ehri !Karadenizden A kdenize akup giden
B oazun shilinde eyle didiler. Yanô vezirlerine bu hli yir gsterdiler.
Bilm ezem ol yir ne yirdr dedi. Vezr!er dahi bilmediler, tahayyrde
kaldlar. Ngh yine Y ankoy bir gice deiyle yirinden k ald lar
getrdiler. imdiki K sta n tin iy ^ e yirinde bnrakdlar. Didiler kim ol
yapacaun ehri bunda bin it didiler. Y^nko yand. K n d y i bir acyib
betinde sad r
OSMANLI
K ronii
91
yirde grdi. Acab d midiir dey girii yap yap gzini yumd. Havf vki
. Gine gzini ^^d], Grdi kim d deildr. Ve geldi kendini deniz
kenrmda buld. Grdi kin yalmz mteiayyir kald tird i. Drt yana êyr
itdi. Ol nliyye belerinden birini d . Ahvli haber virdi. be dahi
bildi kim Yanko ibn M adyandr, hizmet kuan knand. Pdiha [54]
Anilik artn yirine getrdi. Ol be[e] atlar getrdiler. ikisi atlandlar. O!
aray gezdiler. Grdiler Karadenizden Akdenize giden Boazdan senbse
eklinde îmll tarafnda cez?re bigi Imdnr kim, iirdi Kostantiniyye-*o
annn yirindedr. mdi ol yiri grp beendi. Ve hem dinde dahi
gsterdikler ol yer idi.
?dih bnnda bu hlde, anl^r ol tarafda pdihun halk n sabh
durdlar. Pdih yirind^ bulâdl^r. Beler, vezirler pdiha n oldun
bilêdiler. Her tarafda istediler, bulmadlar. Ademler saldlar. Belrsizold.
Bunlar teftde iken ngh haber geldi kim, pdih fln yirde bulund
diy. Vezr Kantur azm idp geldi. 01 arada pdih buld. Vezire
key% yet-i hli pdih a^dvirdi. imdi bize iret olund ki bir ehir bin
idevz dedi. Vezir dahi se m il ve deyp yle ikdm itdiler kim,
ol yirde bir ehir bin ideler ve ol yiri bênp ehri bin itmee megl
oldlar ve a n k o her tar^^n belerine ve memleketlerine ve pdihlarna
eliler maldlar kim, bana bunun gibi hl old. Bir ehir yap diy iret old.
mdi siz dahi dostlk zerine himmet idesiz ve hem memleketnzden
bennl^r ve rgadlardan gnderiiz diy haber gnderdi. H indn ve
$ in d n ve Hty Hotan ve in Main ve Bulgar ve Kpak ve Det
vilyetine varnea amlmdur. ^ n g u ru s dan ve ^ôskovdan
ve
Frengistandan t ârib-zem ?nine ve vilyet-i Habede t M ekke ve
Medine ve Msr ve am vilyetine gelince ki nmeler var^d. 01
tyifelern beleri ve ol vilyetn pdihlar hll hline^ bennlar ve
rgatlar [54'] gnderdiler. Andan sonra ol yirde bin urmaa baladlar.
Gelp ol handekini kazmaa el urdlar. Krk ar u n -2 tamm yeri kazdlar.
Ngh bir ehremen kubbe kd. 01 kubbenn dyiresi ve boy tamn krkar
K$t^tiî^/ê G: Yanko Kostantiniyye

- D uyduk ve boyun edik.''' K ura n da, ! emirleri dorudan Icabul etm e ve
teslim o l m a ifade eden / de biridir. o k sayda yetde (bakara. 2/2 8 5 ; N is . 4/46;
^ i d e , 5/7;. Nr, 2 4 / 5 gem ektedir.
-^^ krk ar^nn T: krk gn krk arun G
92
Anonim
arnd. kbet kaplsn blcilar adlar. iinde deyyr nesne y^ idi. Ve

ill kubbenn iinde ne grdiler kim be yirde yedier kerkes. ^
kerkesleriin balar yok ve bir yirde alt kerkes eklinde mknatsdan
zerinden elmas ile otrdmlar^^. Kbbenn alt tarafnda trrlar ve 11
bu be yerde olan kerkesleriin balar yokdr. Ve altnc bliikde olan alt
kerkes beiniin ba yokdrr. ^ e n n birisinin ba vardr. Ve her bir!n
ninde bir levl v^rdrr, trhleri yazlmdur. ^fn ol !evlileri akp nazar
itdiler, grdiler kim hi kimesne okyamazm. iki diirlii dil bilt'r dem
getirdiler. kyamad, []âl, ol aan n kmilleri kim Efltun
kirdlerinden. Efltun kendi dahi grni idi, okyanamd. ^ k l aklen ol
araya iridreler kim Hak ta l ulu pdihdur. Ne evveli ve ne hiri
vardr, b-zamandur b-mekndur, b-nindur. Aklklar akil anun
niteliine akl irgremezler. Nice nice nahl'k ê nice nice tyifeler
getirmidr. Ve bir nice tyit'elerden sonra kim Adem yaratd. Kendiinn
birlt'îni bildt'rnek M. Zr den^den muka(^dem- ^Hakk'un niteliini
kimesne bilmemidi. lênan kendini'n birliini A d em e bildiirdi. Ann iim
K ura n da buyurndur. Ve lekad kerrenn ben cleme^^^ diyii. n ol
zananun kllar bir yere ce m olup akl ol yire yettirdiler kim Hak ta'l
evvel bir tyife yaratmdur, ne sretde idiigin giril kendii bilir.
[55"] 1 tyife geltip bin ylda bir kerkes dzp ol kubbe iinde korlar
imi. n bin yl tamm ola. Anun bam kesp giderp bir kerkes dahi
dzp ol kubbe iinde borlar imi. n yine bin yl tamm ola, ol kerkesn
dahi ban giderp ikinci k^rkesi korlar imi. Ve al-hzihil-kys ^^bin
ylda bir kerkes korlar imi. n yedi bin yl tamm ola, ol mahlk balar
giderp yedinci bln ak kerkesn dahi ba gitmi. Heman bir kerkesn
ba turur. Andan bildiler kim bu kadar tyife kim alt tyifedr. Bunlar ol
demden bu deme gelince hisb itni^ledr. Sene 4424 yl mi. Andan
kbcl kaplsn G : - '
- yedier'I': b e G
^ kerkes e klinde G: kerkes var eklinde

. o t r d n l a r )
Met inde mukaddemden "
clem -olum ,erefli laldk", !s ". 7 / 7 0 .

al lzihi'i-kys G: ks al lz T
T 0 : 4 4 2 0 4 4 4 2 4
tesin bilmediler !! dny yaradlial ne kadar yldur, Allahdan gayr

kimesne bimez, L-ya lent i-gaybe /// /// ve hem Yunus m en:
/\lt kerre dnyy toid^
Yedinci dem geldi
di dgi ^'bundan imi. n ol kubbenn hlini bildiler kim Hak ta ldan

gayr ne var ise fendur, baki Allah'dur kim ana zevl irmez b-zevidr.
Biz gene sz evveline gelelm. n Yank ibn b a d y a n yedi yd
tam ve kirecini ve cem esbbn hzr itdrdi. Sekizinci ylda err ^-1
lemden g r i l e r cenV idp her memleketn pdihlar ve beleri hll
hiince gnderdi demler v^ kendnn hkminde lan leker ki krk kez
y'z bin er idi. l^zr idp andan krk bin benn ve iki y^ bin rgad hzr
tururlard ki hisarun bnydm uralar. Meer mneccimler kavlince bir s at
olurm kim tuz ylda bir gelrmi. Ol sati gzleyp dururlar idi. Hisarun
[55'] iinde menreler gibi miller yapdurd. Ve hem îllei'n zerine ^ n l a r
asdlar ki I sat gele diy kim I ^ n l a r ^ l a l a r . Hemanden bennler bir
uurdan bnydn buragalar. Dahi stdlar ve mneccimler ustrlablarla 1
sati gzlerlerdi. Meer dahi I sat gelmemidi. enbe gn err?h
s atinde kaz-y smn. l^k^-i Rabbn yle cr lliydi kim, Hakk'un
iine kimse n^ni olmaz. Adem-lan likin ne kadar tedbir iderse an
nen ider. Ngh hava yzinde bir lelek bir ylan getrp giderken ylan
can acsndan 1 anun birisine dknd. lûyruyla ^ m ârpd. 1 ân
tdi. Heman I sat old diy 1 an vzn iidicek, ne kadar yanlar var ise
hep aldlar. He adn vakt old diy bir uurdan I bennlar ve lekerler
p bnyd burak^lar. Yapmaa baladlar. And '.n mneccimler I hli
grp can atup pdiha gelp henz $at gelmeul diy t'eryd itdiler.
Pdih old in n eylesn. Takdrde byle olacakm. r u nr olup
yine ol yaplan biny ykmaa kyanâdlar. Y pnaa baladlar. Pdih
ise gayet 1 old. îldi k! bu ehrn $m m amCr kp v?ran lacakdr.
Andan krk kez yz bin er ve krk bin benn ve iki ^z bin rgad krk gn
deyince ehrn dyiresin tamm itdiler. yz alt b*irgoz ildiler. Her
birgzun araln tuz bedenler itdiler ve alt kapu itdiler ki her gn iki
)" Hiyh a rcakA llah b ilir". N e m i . 2 7 / 6 5 .
to ldC ; l o l a d T
- geidi G ; g e i d g i T
^d i d i G - . - T
94
Anoni
kapudan karlard. Bir ayda altm kapu devr oiimrd. [56] Bc aima
in andan n kelisa ve altm bin evler yapdlar ve y(, ^hamm yapdlar.
Ve be yz krb^n-âray bin itdiler. iinkim ehir tamm old. Andan
mecmij memleketlerden Arabdan ve A cem den ve vilyet- R u m dan ve
Ungurus ve vilyet-i Frengistandan ^ 1 ile ^ k evler iirdiler ve ok ehir
vran eylediler getrdiler. 8 ehri zulm ile tldurdlar. .A lem lâlkm
tammet inletdiler. 1 zamannn halkn- znim ile getrdikleri in bn
ehre beddular itdiler. Ve ^ dnince ve dill dilince ok tazarruMar
itdiler. Ve gz yan akttlar. 01 ehrn h^rb olmasna sebeb oldnr kim
ôk h vh olmudur. Ann in her vakt ol ehrn som harb 0 . Zr
kim harb olmasna dlar klmm^dnr.
N
Niceler yapd saray oturmad
Niceler tohm ekdi v gtrmedi
Zulm ile y^plmd ol ulu ehir
L-cerem yapan oturmad old k^hr
^ e r ne îm z u l ^ ile ol bnyd 0
^ yman - tahtysa an yil ^la
Pdieh nkim ide cevr sitem
inmeye gkden yire brn -1 nem
Pdihun zulmidr milkin ykan
K n d y i v lemi oda yakan
?dih kim m adiletde kem ola
Devleti v mri n-muhkem 0
Ne durur bu arh lubet bz bes
Drl lubet zahir ider her nefes
N e s i r : ^ n ehir tamm old, ehrn adn ^ n k o ibn Madyan-

kodlar. Ve hem ol ehri evvel ol bin itdi. Ve hem kendi adn kod. Andan
ehrn dyiresinde ve sahrlarnda yz altm pre k^lalar yapdurd. T
kim yabandan eri cen^ olmasna muhtc olnmaya. ^yle itdiler ki^ yz
bin er atlu ve tonlu olalar. ^!n-i muhrebede mretteb ve mheyy
bulunalar ve Ankur [56'] kend zamannda bir ehir bin itdrmi idi.
Yanko ibn Madyan dahi ol bin zerine ol ehri tertb eyledi. ehrn iinde
miller yapdurd. Ve bir ulu mil âpdurd. Be yz arun îkdr var idi.
halkn G: halk T
M etinde ger S ley m a n
S o n beyt G de yoktur .
Yan k o ibn Madyan G: Yankomani Madyan T
bakr at ^ ^ stnde !. Nitekim ^ itmi ! . Yako daili

sretde bir > mi! itdrdi. 01 miln zerinde yedi baLi bir ejderT
dzdrdi ki, kimse an er itse olmazd. Yanko ibn Madyan kend suretin
bakrdan itdrp ol ejderhnun rerine kod. îmdi kim bakr at yeridr.
n in d e bir ulu kelisa yapdurdu kim tam^m bin hcresi âr. Her hcresinde
yedier ruhban skin olup kend dnleri ve êzhebleri tarkmca okurlard.
Zr ol vakt dahi is dni ikre olman^d. Zebur ve êvr^t okurlai'd. Ve
sa Peygamber dnyya gelmezden ndin bin iki yz yl nîkdr var idi.
^ ^ zlar aydur kim bu kadar ndin idi derler, [sene] 615.
Yanko ibn Madyan 0 zaman kim Kostantiniyye'yi bnyd itililerdi.
Drl drl mezhebler ok idi kim kimi oda taparlard kim! puta tapard
kimi gnee tapard killi Zebr kinî Tevrt okurlard. Her bir tyife bir
drl mezheb dutmu^lard. 01 tarkca rzigrlarm gerrler idi. T sa
Peygamber dni ikre olunca. Ol vakt Beytl-Mukaddesde b!n 0!
yz yanda bir kei vard. Yanko ibn Madyan ol kei! anda getrdiler.
Hd Peygamber zamanndan kal !di. ^ o k rzigr grmiidi. Yanko her
gn ol keii gelp ziyret iderdi. Yed! b!n rulbanlarun ulusyd. Ol ne dirse
an !derlerdi. [57] Ol kein gds zeytn id!. Zeytndan gayr nesne
y!mezdi. Bunda bu kadar zeytn gelmesinn sebebi bu idi kim bunlara
zeytn hsl olurd.
Trh ehlinden rivyetdr ^!]; Meer Ma^rib vilyetinde bir kmilvcd var !di. Idrs Peyaber kirdlerinden idi. pevtr ile drs
Peygamber ilmi ana myesser olm^d. llm-i ncm, ilm-i heyet, iln>i
kimyay, ilm-i Bokrat ve ôki'at ve Efltun ve Yunan hakmleri ilm-i
tarkim b!lrd!. Ol asrda andan kmil yo^ idi. Drl drl gne-gn
tuhaâr ve tlsmlar ballard. Hi ana insanun akl irmezdi, ^ n u n ad
Rukiye idi. Vilyet-! Ma^rib^de mehur idi. â^ rib^d e olan tlsmatlar
balard. Nazri yo idi. iitd! kim Rum v!lyet!nde Yanko ibn
Madyan bir eh!r ve !kelisa yapdurm. ^n d an Rukiye dahi Maribzemnden gelp Kostantin ehrine gele. Kendyi ve hnerin izhr ide, ^ n
vilyet-i M aribden kup vilyet-! R um a geldi, ol ehri ol kel!say tem^
itdi. T a accb !tdi. Didi kim: Kend dahi bir tlsm peyd !de kim anunla
Met inde 'bukrat
yedi ' : be G
Metin d e mkei'ier .
96
A n o n i m
lemde anla. Pes varcL altmdan bir srcuk k eklinde bir tasvr dzdi.
zerini elmas ile zeyn idp sn'CLik eklinde olanm aznda bir zeytn
ekrdei kod. Yine altmdan bir le dzdi. Idrs Peygambern aleyhi'sselm havslarmdan ve brahim Peygambere inen shufdan ve M usa
Peygam bere a le y h is-selm [inen] Tevrtda lan havaslardan ve Zeburda
gelen esmalardan ve Lokman H ekm iin hikmetlerinden bu isimler c e m
idp ol levhn zerine kazdurd. 01 srcuk [57'] eklin! getrp ol
kelisanun kubbesi zerinde muhkem berkitdi.
Andan dahi Acem vilyetinde i s f a h a n 2 ^nhiyyesinde bir bnar
vardur, Srcuk bnar dirler. Ngh bir memleketde kim ekrge olsa ol
bnarun suyndan ne îkdr gerekse akp ol ekrgelik olan vilyete
getrrler, yire komazlard. ol yirde ki ol Srcuk suyn yire koalar ol
kullar ol yirde karr iderdi ^. nkim ol sudan nireye getrseier kadar
srcuk gelridi kim hisbn Allah bilrdi. Ancak sfahandan giden
PirCzen ehrine varr. Andan ^ o r i ye varr, andan ^ e r e ye varr. Andan
M edreseye varr. Ol su eyhink ehrine Simirme varur. Andan sekiz aa
ier memleket-i Loristana varur kim makm -1 D nghdur. Ol su
andadur. Kostantiniyyeden anda varnca 163 menzildir. Ol gelen srcuk
ol yirlerde lan ekrgeleri helk iderdi. Pes Rukiye dahi diledi kim ol
Srcuk suyndan getre. Pes yz 0 tarafa eyleyp evvel yz kumkuma
diizdrdi. Ol yz kumkumay akp sfahandan alt! gn anaru Loristan
nhiyyesinde Dngh dirler bir dere vardur. êlî yaradlm kyintda
ancla^n derin dere yokdur. 01 bnar andadur. 01 Srcuk sLiyn ol
bnardan her kukum ay^ beer yz dirhem su koyd. H akkun ^! ve
kudreti yle cr? olmd kim her yz dirhe suya bir alay srcuk gelrdi.
Her alayun hisbn Allah bilrdi. Pes ol yz kumkumay getrp ol
kelisanun iinde zencirler ile asakod. Her kumkumanun snyna beer alay
srcuk ku geldi. Ve be yz alay srcuk [58]'
dyiresine gekliler dkldiler. Kostantiniyye dyiresi srcuk ile told.

Pes kaan zeytn vakti olsa her memleketde kim zeytn olur. ger
Frengistanda ve eger Marib-zemnde ve M srda ve am da her kanda ki
zeytLn o olur. 01 tlsn ki Rukiye dzni idi. Ol levhi ol srcuk
yellinde olan kuun boynma asakord. Helvan ol be y^ alay srcuk
'M e t i n d e dev^n^l i s f h a n b i i m i n d e h a r e k e l e n m i .
^ karr ilerdi G: kalu rd urT
etrf -1 leme perkende olurlard. Her srcLik dne zeytn alrlard. iki
dnesin iki minkarna ve îr dnesin azna getiiriip tlsm olan
srcun, ki altmdan dzilmi idi, anm zerine dikerler idi. ^ rk gne
dek zeytn vakti geinceye dek byle iderlerdi. 01 kadar zeytn hsl olnrd
kim b-kiys idi. Krk gnden sonra ol ev alp gelesi yla dein saklard,
^ gelesi yl zeytn vakti olcak ol levlî gine ol êkln boynna dekarlard.
Gir ol be yz alay srcuk d e tle rin e getrp dkerlerdi. 01 ruhbanlarm
gdas andan idi.
Ve Marib tarafnda ve vilyetinden bir kniil vcd dahi var idi.
Adna Arkanos Hakm dirler idi. Marib-zemnde bir std ^kirdleri idi.
iitdi kim ûkiy^ varup Rum vilyetinde bir tlsm balam. Arkanos
Hakm dahi Marib-zemnden azm idp geldi. 01 tlsm grdi. biledi kim
kend dahi bir tlsm bnyd ide, kemlin izhr ide. Pes vard, tucdan bir
hsrevn kp dzdi ii mcevvef. ini jve ile toldurd. â h bir balk
eklinde altundan bir ekil dzdrdi top eklinde, ii mcevvef. iini jveyle
[58'] toldrd. ahi bir balk eklinde altundan dzdrdi. îldi
esilardan ve halslardan ol tasvrn zerine kazdrd. Andan ol tasviri
getrp ol top gibi olan hsrevn kp kim ]veyle toldurm idi. ^ u balk
eklinde olan altun anun zerine kod. Andan deniz kenrmda bir 11
yapdurd. 01 top ol mil zerine kod. Sat ile deniz idinden ne kadar balk
var ise her gn gelp deniz y , inde ol mile karu tururlard. $ecdeghlar
gibi oim idi. Nitekim koyunlar gkyzinde lkeri gzetdkleri gibi anlar
dahi ol tlsm gzedrlerdi. Kaan kim gn ss ola haâ gyet geril olâ ol
vakt gn ssmdan ol top kzard. Dahi iindeki jve harekete geh'rdi. Ol
hareket itdke êniz dahi harekete gelp iindeki balklar birbiri kovup
iris! uvagm yenmee balard. Uvaklar dahi irileri korkusmdan kendlerin ol
mih'n dyiresine atarlard. Her gn bu vehile b-nihyet balk hsl olurd.
Ol balklar akp satarlard. Akasn o! ruhbanlara tak^m iderlerdi. Anlar
dahi ahp kend m aetlerine ^sarf !derlerdi, ^ u vehile rzigr
gerrlerdi. Hi bunlara gayr yirden dzelik yo idi aka, mal hacet
oliazd. Ve andan sonra Yanko bin b a d y a n ve lekeri ve ol keiler ol
kelisada yz yl zindegn idp kfrile ntrlerini ge-i'lerdi. mr
M etinde "m eyi

' M etinde 'm a'iyetlerine '
98
Anonim
oklna garra oip ^[![] drlii mezhibler dtp azdlar. Tor yol koyup
eri yollara gitdiler. [59] Hi levz dimediler.
Nazm
Nice o olsa dkeir mr pes
N e gerekdiir mr ona heves
Nesneyi kim dker ok sanmagl
^ z durur ol oklna inanmagl
Gedinden bin yl^' olur bir nefes kil isen ok diêgil ana pes
n dkenir mr kalmaz pyidr
^ i r ile b-ek berberdr hezr
N e s i r : Bu yz yldan sonra bir gn nevruz gniydi. C em

iekeri anda lzr olmd. 01 kelisada olan bin yedi yz yanda olan keii
ziyret iderlerdi. ^ n d a n Yanko ibn M a d y a n ^ geip ol sretini d z d i^
miln zerine kard. Gnee tapard, êndyi halka gsterirdi. Dahi ol
êsiyy e saraynda bulunan put eline alurd. Dahi eytan lan ol putun
iine girrdi, sylerdi. Halk ol vz iidp put syler sanurlard. I puta
taparlard. 01 puta takmayan oda yakarlard. Andan a n k o ibn Madyan ol
milden inp gelr ol.kelis^ya girerdi. bin yedi yz yanda olan keii
ziyret iderdi. Andan ol yedi bin ruhbanlar katna cem olurlard. Andan
yz altm kfir beleri ve bin nefer be olanlar Yanko 1 ol kelisaya bile
î r!er . Kamus ol put^ secde ^derlerdi. Ve ill pdihlar cebr ile
itdrrdi. Her nevrz gnlerinde detleri bu idi. Gyet ulu cemiMyyet
olurd. nkim yine nevrz gninde ce m olup ol kelisaya koyuldlar.
Heândem ol lemleri yaradan Pdih gayret idp ol dem anlara h
idp bir kaz-y mbren^ bir hm-[59'] nk bd-i akm virdi. Bd-i sarsar
esp yamurlar ve tolular yaup bir azm zelzele vki old kim Nh
Peygamber ve Slih ve Lt Peygamberler sa la v tu llhi aleyhim ecm a'n
zanânlarmda ve devirlerinde bir an! layn zelzele vki olnâmd. Andan
ol sat Hak ta lnun hr yetip ol zelzeleden ol kelisa yeri yurdyla
kubbesi aaa gdi. Ykulup zr zeber old. 01 keiler ve ruhbanlar ve
batrklar ve ksssler ve beler ve be olanlar ve Yanko ibn Madyan ve ol
'1 ; - 0
M etinde o u k ez Ya nko Yan Maciiyan okunacak biimde iarekelenm i .
dzdi G; diizdini T
yeri yurdyia G: yerd eyie T
arada olan leker ^ halk cmlesi kelisanun altnda kaldlar, helk oldlar.
Ol tlsmatlar dahi hep bozLild, harb old. Î^d!k z a ma nda
Kostantiniyye iinde lan Ayasofyanun katnda lan ykun vrneleri
k! trur I kelisadur. im hl byle old. Ol kelisadan ta^ra lanlar ve
yabanda manla bki halk dahi k! var se I heybeti grp taldlar.
Her biri bir tarafa perakende Idlar. êhir isz kald. Andan snra 1 ehir
ykld harb di. nsan gidp idinde canavarlar drrnrd.
Nazm
n kaza gkden ine gz balan lir
jy nice cn gnller talanr
Rv yle rivyet itdi kim 1 gnlerde ki] kelisa ykld, I yl iinde

ilyas Peygamber a leyh i's-sel m ve Hzr Peygamber a leyh i's-sel m ve
iskender-i ^nlkarneyn dnyya geldiler idi. Ol trh Hazret-i Rislet
a le y h is-selm dnyya gelmezden ndin bu kadar yl idi, sene 715 . Ol
vakt ^! ol kelisa ykld. Kds-i Mbrek ve Kbbe-i Sahr ve BeytlMukaddes dahi ykld. Andan dahi alt [6()'] bin keiler var idi. Anlar dahi
helk oldlar. 01 gnde ruhbanlardan ve belerden ve be^ planlarndan ve
g^yr halkdan yz tnz bin mikdr dem helk di.
Meer Yanko bin M adyann bir 1 kald. Anâ hzr deldi.
Adna Buzantin dirledi. Helvan ol kurtld. 01 v!l>'etden Bzantin
kaup UngLirus vilyetine vard. Ungrus ve ih ve asar ve îh ve
M $ o ve Bosna ve ^tin t Frengistan snnrma varnca ol
memleketlere krk yl be di. ^ n n d a eh--i K s ta n tin iy y e krk yl isz
viran yatd. inde ejderhlar ve y-tc canavarlar dr^. Bade Buzantin
krk yl ^ngrs vilyetinde belik itdi. snra gir kasd itdi kim vara
^stantin ehrini gine m amr ide. Ol vakt kin atas helk di. Buzantin
Ungurus vilyetine gitdi. Meer bir kl var idi. On be ar uzum var idi.
ar dahi kabzas var idi. Ve ar dahi bala vard. 01 kl meer
eddd ibn A ddan kalnr^ idi. Ad kendi gtrrdi. eddddan ol
M etin d e "imdiki zam anda '
<l 2 B u ^ t m G V i z a n t i n T
- M o s k o v G; M askos T
-'.
100
A n o n i m
A m lka 4 ' kald. Am lkdan ol Dala kald. D aldan ol Salsala kald.

Salsal ^ gibi heybetl kfir idi kim altm ar kadd kameti var idi.
Anm bahdurLi ve evketi Ungrs ve ih ve Lih ve Moskov ve Alaman
ve Ltin ve ^^na ve Yuvan vilyetlerinde t Frengistan snrndan Maribzemnden Arab [ve] Acem vilyetine dahi anm heybeti diimi idi. Ve ill
Hakkun lt^ ve hikmeti byd kim Salsal kendii snrndan kamazd.
Henan kendii smrmdan kp gayr smra kadem [60'] bassa ve gayr
memlekete âsd itse iki ay^^ yire batard ttlrd, bir kadem ilerii
gidemezdi. Sonra Salsal dahi dnydan gitdi. planlarndan ced-ber-ced ol
kl M ady an a dedi. M adyandan 1 Y ankoya dedi. Y ^nkodan ol
Buzantin Ungurus vilyetine gidicek ol klc Tuna suyna diiiirmilerdi,
dibinde kalm idi. 1 z a ^ n d a karmaa re bulmadlar idi. T bu
zamana dein kim Hazret-i Risletn s a lla llhu a leyhi ve sellen
hicretinim sene 889 bu ylna dein.
Bir gtn Tuna suynda balklar balk avlariken alar Tuna suy
dibinde klicun balana ilip karurlar kim bir acyib kldur îm tor
me îslinde. Balklar ol klc grr kim tor ar îkdr rmi
su iinde knndan. Aslda on be ar inî. ^ ar rini '
Bki iirdi on iki ar kalmdur. 1 bîrgn ol klca bir km dzdrr
meremmet ider. Bu zaman kim Sultan Bayezid ibn ^ u h a m m e d ^ a n tahta
gep karr itmi idi, hicretn sene 886 bu ylnda. Ungurusae l i gnderdi,
bir be-nm kimseyi. 1 eli anda Ungurus vilyetinde ol bzirgndan ol
klc alâk isteî. 1 bzirgn kral m eln korkusndan satmayup ol elî
k rld n dilek idp ol klc alm. Kral dahi ol klc nine gtrp tem
itmi, trihin grp []ngurusda olan keiflerden getrtmi. Ber tyifeden ol
klicun trihin ne dilce idin okuyup bilnêiler. Akbet ol eli ol klc
alup Kostantiniyyede Sultan Bayezide getrmi^. Sultan [61] Bayezid dahi
Frenk ve Rum ve Yunan ruhbanlarndan trh bilenlerden sorn^, kilese
bilêyp sonra Frengistan keilerinden bir kei kim Marib ve Sryan
dilin bilrmi. Sryan dilince okud. Grdi îm ol kl eddd ibn A d un
!]^. Ve hem ol kl kilelerden kime kald okuyup bildi. Dimi kim, bu
klc[] eddd ibn Ad dzdrmi. Kend adn kazdurm der. Ced ber-ced
oul olanlarna kalm imi, tr?hin de bulup dem Peygamber
Met inde lmlica
OS MA NL I
r o n
( )
zamanidan - gelince Nila sene 2200 yl gemi. NCh Pevgamber

tufanndan d ol eddda gelince 3200 ' yl gemi. eddad ibn
A d dan hicret-i Peygam bere gelince sa lla llhu aleyhi ve sellen 3200
y(! ^*gemi idi. Hicretden Sultan Bayezid'e gelince 891 yl gemi idi. 01
klicun trliin diyeim. imdi eddddan Sultan Bayezid'e gelince bu ladai'
yl geili idi, sene 4091 . Sultan Bayezid iin bu trihi grdi. Allah
t a iya ok ok krler eyledi kim el-h a n d lilhi babam ehr-i
Kostantiniyyeyi feth itdiyse bana da edddun klc geldi. Ungurus
vilyetinden iiddr kim ol kl sebebiyle ina'llhur-rahman Hak ta l
tarafndan nasb ola ve oglanlaruma kim Ungurus vilyetine varalar feth
ideler. imdi ol kl Sultan Bayezidn haznesindedr. ^îcreti bu
trhindedr sene-i 891. Bu hikyet bu araya mnsib olduln bu arada
zikr oind. Vki olan hikye gerek, evvel ge-ek soni'a ayb deildr.
Biz gene sz evveline gelelm. n Buzantin Ungurus vilyetinden
";eldi kim yine Kostantiniyye ehrini m amr ide. Ungurus'dan ieker cem
itdi^^. Pes ol hkm itdi kim [61'] ne kadar beleri ve be o^l^nlar ve
ehirlden ol kim dnys vardur gci yeter, anlara hkm itdi kim ehrn
iinde yirn altm kazalar t nihyet buldu yire dek O aradan bnyd
uralar. Krgr saraylar ve kkler ve keiisalar ideler. Yirn iinde t yir
yzine knca yapalar. Yer yzine kdukda gine ol binnun stine a^r
binlar ideler. Kkler ve saraylar ve keiisalar ve hammmlar ve krbnsaraylar bin ideler. Vardlar bu vehile binlar itdiler. Anun in bu
binlar itdiler idi. Kostantiniyyenn iki kat yaklmasna sebeb bu vech ile
old. I zamandan kalmdur. imdiki z anda dah ne kadar yirn altnda
kazarlarsa a^r binlar bulunur. 01 zanaun halk her kaan bir sika ve
yldrl^ ve yamurlar yasa ol yirn altnda olan binlara girerler idi. 01
sika gidince gir karlard. 01 zamanda her bin kin^ iterlerdi bu vehile
iderlerdi. 01 tar?k rerine giderlerdi. Y an !tikadlar bu idi kim ol suretle
olan binlar deme nesneden vklmazd.
zam an nda G. zam andan '
' G: 2 0 0 T 2 2 0 0
' 3 2 0 0 G: 8 0 0 T
Vletinde g elin ce 3 2 0 0 y l ''
4 0 9 I T : 4 0 9 0 G
v n d ^|
A n o n i m
1 02
N
iin ii ileyen takdrdiir
Pes ne tedbr var ise tezvrdiir
Cmle dirlik hasretiiin itdiler
Sonra [ hep koyuban gitdiler
n kaz ire an itmee d e f
Ge ksa kaup itmez li n e f
N e s i r : ^ n Buzantin Kostantiniyyeyi m amr itmee balad. Ol

mil kim yklm idi. Gine anclayn bir mil yapdrd. Andan zerinde bir fil
suretin dizdrdi. Andan kend suretin bakrdan itdrdi. Andan 1 mil
zerine kodrd. Buzantin file binerdi. Zr kim at ekmezdi. Andan
Buzantin hkm itdi. Zulm ile lal^ kend suretine tapdurd. Her kim gelp
kend suretine tapiTiasa karup 1 milden aaa atard, fitn ec e ve ^ s ^ d a
megl old. H i lm in sanm ad. B u hl ile halk incidiirdi^'^^.
[62] N a z n
kbet baht an marr eyledi
Rahmetinden H likm dr eyledi
nki Buzantin di b-edeb ^
L-cerem itdi ana Hlik gazab
B-edeblik itme kim I m lur
B-edeb her hayrdan mhrm !ur
B-edeb halk kamu da yakar
ânma kim kendyi yalmuz yakar
Vay ana '^" kim buldunda saltanat
rte gice iî la eytanat
Vay an kim dnyede snitan la
Gitdginde buradan eytan la
N e s i r ; Hak ta'l yine nevroz gnlerinde ana bir hm gnderdi

îm t n ile bir kzden helk oldlar. Buzantin yz tuz yl belik itdi.
Andan yle krldlar kim ri kalnad. T ndan kurtulan halk yine
tald. êhir yine isz kald, ^ n Buzantin helk di. Bir ol kald. Adna
^ i r Mihal dirler idi. Andan skender-i Rum zaman geldi. skender
zamannda Kir Mihal I<stant!niyyede be idi. skender zaman gedi. Kir
Mihal zaman dahi gedi. Bnzantin ldnden snra bu kadar yldan snra
l p T: a l u p G
G icse A nonim i, s. 89/7.

^^ ana G: an
OSMANLI
KRON
103
sene-i 980. Andan iskencler-i R um n bu kadar yldan sonra sene-i 260.

Andan dahi Hazret-i Rislet s a lla lllui aleyhi ve sellen mevldndan bu
kadar sene-i 260 yhndan ndin. ^ !n ^ Buzantin olanlarmdan Kostantin ibn
Alaniyye adlu bir pdiil kopd. ^n urus vilyetinden kopup geldi. I dal
bu ehri m amr itmek istedi. 01 vilyetn halk kolladlar. Ittifk idiip
Kayserinin pdih Harkiia vardlar. zamanda ]Sarkl ol ehri
yapmaa komad. HarkI zamannda sa dni îkre o l idi. Hark! sa
dnin tutup evket itdrmi idi. MecmC hkminde olan is^ dni zerine
olup nci! okur!ard. Hark! [62'] zamannda havriyynlar var idi, sa
Peygamber yrenlerinden idi. ^ n Hareli ehr-i ôstantiniy yeyi yapmaa
kollad. Alaniyyenn ol kadar kudreti ya idi kim Hark! ile uraa idi.
Alaniyye Harkle itat getremeyp ol aradan gidp Msra vard. Meer
Msra havriyynlardan bir kiî var idi, ki dus makbullerden idi. Ad
em n idi. em nun dus makbl oldun iidp Alaniyye anun katna
vard. Hlini arz eyledi. em Cn dahi ana ^ k leker virdi. Andan Alaniyye
ol leker ile deniz yzinden geldiler ile Rum derysna kup Hark! birle
ceng ide. H^rkl kayseri dahi eriler cem idp kostantin ibn Alaniyyeyi
karulayup varup urandlar. Ahirl-emr em Cnun du s berektnda
^ a y s e r n ^ r i s i tald. Andan sonra gine ên n ikisini bardurd. Sulh
itdiler. Hareli ^ a ^ s e r n bir gzel kz var idi. Adna Asatya^^- dirler idi.
enn A s a ^ y a y ô^tantin [ibn] Alaniyyeye nikh idiip virdi. sa dn!
tarki zerine. Andan sonra K s t a n t i n [ibn] Alaniyye ile Asafiya gene gelp
Buzantin ehrin! ntamr itmee taleb itd!!er. itti^k idp gir o! ehri
m amr itdiler. vvelk!den dahi yeg binlar ve miller ve kelisalar
yapdurdlar. Ve b!r kmil std dahi gelp bir tlsm balad. Atm eydannda tucdan yle kim bir e]de-h eklinde dzp idinde bir tlsm '
ve havs yazup kod. Andan ol eder eklinde tuc At-meydannda
dikdrdi. Meer ol ekln hsiyêti buyd kim ol ehir vran Idukda isz
yaturken iinde ylanlar [63] ve ejderhlar durm idi. Adem-olan
ylandan ve ejderhdan iine giremezdi. Ve iinde yryemezlerdi. Ol
tucdan ejderh eklinde olan dkdiler, ne kadar ylandan ve
yan ve ejderhlar var ise cmle hel^ oldlar. Andan sonra ol zamandan
bu zamana dein ol yirde ylan ve ejderhlardan olâz dirler ve hem lmez
olan dahi ziyn itêz. ôstantiniyyeden gayr yirlerde olan vrnelei'de
^ ^ t i n d o u k e z A s f i y a e k l i n d e i m l e d i l m i .
104
Anonim
yrnmez, li Kostantiniyyede y . Andan m almdur ki tisrn oldu

vkidr. Andan sonra Kostantin ibn Alaniyye ehri m amr id^ tamm
id^ y^^dnrd. Adm Kostantiniyye kod. Bil ad evvel bin oldmdan
sonra kond[. Andan Kostantin [ibn] Alaniyye ve Asafiya Htn ehirde
karr triler. Asafiya Htn êt za f o!d. Z a flkdan mize
dymeyp ^^v e ^ t itdi.
Nazm
Dnyenn eevr^^ [] cefs ok durur Kimseye mihr vefs ôk drrur
Pes ana k! oian namâya
b u kildr 2 hi ana tayanmaya
N e s i r : Andan A ^ a ty a nun mail gyet ok idi. Pes A sa^ya

vasiyyet eyi^di kim bu ehir iinde kend cn in bir uiu kelisa bnyd
ideier kim lemde anun misli oimaya. A sa ^ ^ ^ nun mal ! Ayasofyay
bin itdiier. Ayasofyanun bins andandur. ^v! kaviince Ayasofyay bin
iden benn Frengistandan gelme id, gyet hiiner-mend ve kmi! std ve
mUhendi^ idi.-Andan geidi Ayasofyay bin itdi. ^ vech ile kim evvel yeri
krk arun kazdlar, t suya inince. Andan krk arun yir iinde binsn
urdlar, t yir yzine knca dyiresin krgrler ya^durdlar. Andan drl
drl a^r binlar itdiler. 01 binnun zerine gir bir bin dahi itdiler. ?
yeryzind^n byk kubbeye k m a . nkim byk kubbe yerine knca
bir gice benn gyib old. Hi kimse nice oldun [63] bilmeyp ninn
virmediler. Andan sonra Kostantin ibn Alaniyye ne kadar kim istedi,
bulunayp ciz kaldlar. Andan her etrfa demler saldlar. a ra n demler
bulayup gine geldiler, ^ n benn bulunmad, ehirlerde ve illerde
a^rtdlar kim her kim ol benny bula getl'e. Ana nice inmlar ve
v a adler^ itdiler. 01 haber leme avd^^. Nice kiiler ok cehd itdiler kim
bulular, ^ m k i n olup re olmad. Kimse bulmad. Ve nin dahi
virmediler. yle ciz kaldlar, ônra Kostantin m em leketle olan bennlar
cem itdrdi. Hi kimse el urmad. Kostantin [ibn] Alaniyye gyet mell
old. Ol bin yle kaldu^ma ciz kaldlar. Akbet l-en^r on yl Ayasofya
d y m e y p : d n em e y p T
cevr T: k a h r G
2 kildrG: y i l d r T
va'adler G: va'deler T
avd G : a l d T
yle n-tamm yatci. Meger ol benn gyib oldukda sret degiriip yine
kaban Frengistana gitmi idi. Anda dali! varp gine bir ulu kelisa bin
itdi. On yl dahi an bin itdi. Andan anm dahi binas kubbe gerine ^kneak
gine andan dahi kad, gine geldi, fCostantiniyyeye geldi. iinkim ehir
iîne girdi, Ngh an bir kilese bilp akp ^ s t a n t i n katna getrdi. iin
Kostantin ibn Alaniyye benny grdi, gazaba geldi. Aytd kim: iy îi!
n bu sretli biny tamm itmek elinden gelmezdi. Niiin benlim bu
kadar mMum hare eyledtin, bunca emekler ekdlirdiin dedi, ^ s t a aytd: ly
pdih! Ben biny yapmaduumdan tiiri gitmediim. Gitdiiiime sebeb
Idur ki, eger I vakt ben gitmesem sen te hr itmey^p bin turumadm
kubbeyi âpdururdun. nkim snra bin oturua ykilur helk olurd.
Benm hnerim ve senn harcun hebaya giderdi. Ben andan tiiri
gitmidiim, ite imdi [64] bin oturuld, îmdi kubbeyi taiim yapalum
deyiip inanmazsan geliin gstereyim didi. ardlar, grdiler bin didi gibi
drt be arûn mikdr oturum. Andan ol iistda ar hiTatler virp fern
itdiler. Andan ol benn el urup byk kubbeyi yapm aa balad, îvyet
itdi kim bir d e ^ a dahi battal kald dediler. Amm sebeb ol idi kim haznede
mal kalad kim hare ideler. T e hr itdiler kim memleketlerden bir yerden
âl- harc gele kim gine yapalar. ^ r kim ol zaân pdih zulm ile
nesne yapdurmazd. Ol bin yle battal tururken meger ol bennnun
beklemee bir kirdi tarab beklerdi. T kim kimse girp idinden nesne
almaya. Meger bu kird bir ^n tururlen bir yzi nurlu bir ho kii geldi.
Bu binya nazar idp bu kirde aytd: iy yiit, bu biny ni^n
yapmazla dedi. 01 kird aytd: ?di^hnzun haznesinde mal
kainindi dedi. Ol azz aytd: a r stdun getr. Ben ana mal gstereyim
dedi. Anunla tamm ola dedi. kird aytd: Ben korkarn buray koyup
gitmee, ^ g h letlerden bir nesne gide, beni helk ideler dedi. Andan
azz aydur: Sen varup gelince ben buradan gitmeyeyim deyp yemin idp
kirdi inandurd. kird dahi stadna ol azzi vasf eyledi. Benn aytd:
Ol kii tekin kii deildr. Biz varnca tura m didi. kird aytd: b e l l i n
eyledi kim ben varaynca gitmeye dedi. n kird byle didi, ol killer
eyle didi. Gelin bu kirdi alup bile varmayalun^ ki ol kii ol aradan gitêye
dediler. n byle eylediler. Vardlar azzle buludlar. [64'] 01 azz dahi
bunlara bir yer gsterdi, kim bu aray kazn bunda hazne vardur ^ln. Dahi
106
Anonim
mal ile bu biny tamm eylen dedi. Hem vkide eyle itdiler. Ol aray
kazdlar. B-niliyet mal bulup I mal ile Ayasofyay ' tamm itdiler.
Andan sonra ol azz biraz vakt kiiydi. Grdi kim ^kird gelmez. Bunlarn
hlesin biliip gyib old.
yle ryet !derler kim Ayasofyanun mihrbna karû kapusndan
ieril giricek ôl tarafnda bucakda drt krelt ak mermer direkdiir. Anun
dibinde ^yib olm dirler. nkim and idi kim ^kird gelmeyince
gitmemee. kird nkim gelmedi, evliya dahi bundan gitmedi. 01 arada
gîb olup kald dirler. Bu kez ol direkde bir hsiyyet vardur diyii gelenler
ol diree kinî srnp kimi bayla kazmak ile grdiler kim ol dire!
Ielk eylerler. Ol direi tuc ile kapladlar. imdiki hlde ol d!rek tuc !le
kaplanmdr. Bazlar ol azz! Zekeriyy^^ Peygam berdr dirler. imdiki
zamanda dahi bir kimsenn bir yerinde bir ars olsa ol aryan yerin!
varup ol diree srerler devdur dey. Andan gine b!nya el urup etr ^-1
lemde olan bennlardan ve gar?b mermerlerden ve garyib direklerden
en v rengn mermerlerden bulup getrdiler. Sleyman Neb ûds-i
M brekde ve Aydunekda itdrdii ^^kden ki zr divlern getrdiidr
ve hem Ayaso^yadaki mermer direkleri dem-olam
getrmek
muhl dr 1-. A y a s o ^ ^ da kim sekiz somaki direkler ki vardur, anlar
kzl soâkidr. Anun m adei Kh -1 K a f d a olur dirler. 01 did^lei
direkler ancak Kh -1 K a fd a n getr^l^lerdr. Andan gayr y!rde yokdur.
B a'zlar dirler kim ol somaki mermer d knedr d!rler. yle dirler k!m
iler zamanda her nice dire^ isterlerse [65] ana gre kalp !derlermi. Dahi
iine su koyarlariî . Andan nice renk isterse ol rengi suya katarlarimi ve
b!r ot olurm^. Ol ot suya koyarlarlmi^. Ol su tonarm *'^m eriler olurn
dirler. Eger bu bey^n vki olsa gerek k ili bu zamanda dahi ol san^t bihr
dem olur idi. ^?r kim iler zamanda her ne sanat k te ll olduysa an bu
zamanda bilr dem ola, êrmer dzmek sanat oln^ya. Andan m almdur
ki abes szdr. Hele eger yek renk olsa fil-cmle vî'dr dikeydi. Bu kez
mermer vardur ki drt drl^- ren^dr. Bir suya renk katup drtl
A y a s o f y a y G: A y a s o fy a T'
^^Z e k e r iy y T : Circis G
- b e t i n d e m a h l d i i r b ! ^ ! n d e h a r e k e l e n m i .
! su tonarm G: tonarm T
drt drl G: drtl T
renk ve nievc olmak muhlcLr. Akl kabul itse olmaz. Sleyman Neb
ciivlere getrddiii m akuldr ve hem vkidiir. Divler elinden her ne ki
dillerde g e L r . Andan sonra Sleyman ^ e b ! yapdurd kkleri ykdrup
anda olan acyib
garyip mermer direkleri ek^kleri kadar getiiriip
Ayasofyay yapdlar. Ve dahi NCh Peygambern a le y h is-seln gemisi
tahtasndan Sleyman Neb Beytl-Mukaddesde ve Aydnckda
yapdurd kklere k^pu yapdurm idi. Ol kapular getrdiler. imdiki
hlde drl-slm*- olunca mihrba karu ol^n kapular Nh Peygambern
gemisi tahtasdur dirler. n bennya bu esbblar hzr idp A yasofyay
yapup b^k kubbesinn zerini tamm idp dyiresinde nice drl binlar
ve garyib iler itdiler. Ve dahi dyiresinde yz hcreler itdiler. Ve her
hcrede ikier rhibler olurlard. Tamm yedi yz yigirmi^ ^keiler gicede
v^ gndzde Asafiya cn in !ncil okurlard. Ve hem Ayasofyanun
îhrbn Kudse karu itdiler. imdiki zamanda dahi eyledr. T kim
ehl-i Islm olunca. Kostantin ibn Alaniyye sa Peyga^ber d?ni zerine idi.
Andan sonra Kostantin dahi azd. [65'] Vard bir mil yapdurd. zerine bir
bakr at kodurd. Ve kend sratin dzdrp zerinde kodurd. ^ a zlar
dirler kim ol bakr at tlsm idi kim, y a n? k^rler i'tikad zerine
ki
stanbula t n girmezdi, ^ d m k i ol bakr at tururd. Andan sonra
Kostantin gine bir mil yapdurd. Ve bir ulu ha d^drdi, zerine ol ha
kod. ^ a zlar dirler kim ol ha ol kollad. Sahh oldur ^! ol ha
Kostantin kup kend eliyle kod. Milden inerken burn tamurd kam
dinmedi. rencden helk old. yle rivyet ilerler kim Frengistan ve
Rum muhsibleri ve mhendisleri ve killeri fikirleri irdince ol vech ile
kys itmiler kim Ayasot'yaya ne kadar nii hare olund. Akl una
irgrmiler kim yz bin sebke altun hare O ' U n m ve her sebkesi
y^ bin loriymi^ dirler. Ayasofyanun bu kys zre harcn hisb itililer.
L -ya lenu l-gaybe illa lliut.
B a z tevrhde bu vech ile beyn i iler. 01 dahi zikr olund. ger
olmasa anmazlard. yle rivyet itdiler k ol pdih ^! Ayasofyay
bin itmek istedi. Cmle vezirlerin cem idp aytd kim: Ben dilerem kim
drii'i-islm G: dr',s-sclm T
y j7 yjgjrmi T: y z yigirmi
M etinde "zerine itli" nuii<errer.
108
A n o n i :r.
bir ulu kelisa bin idem ki lemde misli olmaya, imdi gerekdiir kim bana ^{
iistd- kmil bir mhendis benn bulasz ki kat std ola, an yapa didi.
Andan vezirleri aytdlar: Teft ideiiim, grelm. Andan vardlar ol yirde
olan bennlar cem idiip aytdlar kim, pdihnuz bir kelisa bin itmek
diler kim cihanda anun gibi bin hi olmaya. Siziin eliinzden gelr mi
la? didi. Anlar dahi iler'] geltiben biziim ellimzden gelr [66 ]biz
yapaium diyemediler. And^n vezirler aytdlar: Gayr yirlerde veya
memleketlerde hi bir k ^ il std bilr misiz ve iitmez nîsiz didiler kin
an gtrevz didiler. Andan bular hi bir std dahi slk virmediler.
Anda meer gine bir gn ol pdih vezirlerine sord kim hi bir std
buldunuz !? dedi, ^ u vezirler aytdlar: Teft itdk ve ill anclayn bir
kimse olmad kim ben y a p a i diye, ^êger bir gn ol yirn ulu gnleri
olurd. ^ y k ve kk ol araya cem oldlar. Pdih-zdeler ve keiler ve
ruhbanlar cmle bir araya cem oldlar. 1 pdih ol 1 1 0 aytd:
^ e n dilerin kim bir ulu kelisa bin idem ki lemde hi misli olmaya, ^ i
anclayn std bilr misiz? didi. Andan sonra ol keilern bir ulus var
idi. Tamm bin yedi yz yanda idi. Ol aytd: y pdih! 01 sen didn
binay ol yapar kim bir mcell mermer zerine yumurday dikine turgura
dedi. Andan ol pdih n ol haberi iitdi. l^kn itdi k!^ ol yirde ne kadar
std benn var ise geldiler. Mmkin olup dikine yumurday mermer
zerinde turguramadlar. Andan sonra hkm itdi kim ol ehirde ne kadar
dem var ise cmle geleler tecribe ideler didiler. ?es eyle eylediler.
Muhassal~ keli ehirde bir dem k ! yup geldiler. !Mmkin olup hi
birisi turguramad. Gine pdih gazaba gelp aytd: Tiz grn dahi dem
var ise getrn dedi. Bu ke^ bunca de^ler ktlar. Arayup bulduklarn
gcile getrdiler. g er bay eger fakir ve eger hasta. M eer bu demleri
arayarak bir ham m ^lhmna^^66} ]girdiler. Bir o^lan toz toprak gl
iinde gark olup yatur. Meer ol o^lan merd-i gar?b idi. Hi bir turup
oturacak yer! yo^ idi. ^ lhn vatan idinmi idi, ^ n am buldl^r. Gc ile
srp pdih katna getrdiler. O! o^lan hi anclayn hle u!am m idi.
H avf idp turd. ly aceb ben! n eyler ola d!di. Hi hlden haberi yo^ idi.
01 pdih aydur: Bire olan, ibu mermer zerine yuuây dikine
turgur bilr n!s!n? didi. Dahi o^lan cevb virmedin gîbden b!r k!!
^ M et in de ecls n d a '
k ll n m aO : k lhnnda'r
OSMANLI
KRON
109
geldi. Bu olana aytd: Korkma turgraym de didi. Bu kez olan aytd:

Bell, turguraym dedi. In^di ileri gel grelm dediler. Heman kim olan
erii geldi,
gyibden gelen kii olanun eline bir yzk virdi. Aytd:
Yzi mermer zerine ko. Dahi yumurday yzk zerine ô dedi. Bu
kez yumurda elbette42 yzk zerinde di^ tursa ger^kdr. Bu kez ol
pdih aydur: H e y olan! Yzi gider yumurday mermer zerine ko
didi. Olan aydur: Yumurda yzk zerinde bu ^âtla turur didi. Ol
pdih ve ol ^rada olanlar bu olam g^l grmek olmaz dedi. Bunda i
ârdur Gidiler. Zr kim kadar demler geldiler gitdiler, hi bu ^kri
itmediler, !mdi bu olanda bir hikmet vardur didiler. Andan ol pdih ol
olana a^dur: ly olan! Ben bir kelisa yapmak isterin ki lemde misli
ol^ya. Am bana bin itêk elnden gelr mi? didi. Olan cevb
virrnedin ol gyibden kiî yapaym di, korkma didi. Bu kez yapayn elmden
gelr [67] dedi. n olan eyle dedi. Ol pdih anda olan ululara aytd:
Aceb gerek ^nelayn bin itmek bu olanun elinden gele mi? didi. Anda
olan kllar hele bu olan tekin deildr, gelin bun tecribe idelm dediler.
Andan ol akllar aytdlar: Ol biny nireye yapacaksanuz ol yirin gsterin
bnydna resm eylesn. Andan m alm olur dediler. Vardlar ol kelisa
idecek yer! olana "gsterdiler, imdi bu arada resmin eyle grelm
didiler. Yine ol gyibden gelen kiî bu olana aydur: Di, bu aray dz
eyl^snl^r. Dahi zerine yumuak 1 dksnler dedi. Olan dahi
pdiha eyle didi. Pdih dahi buyurul. Ol yeri dz idp yummak kum
dkdiler. Dahi olana ^rz itdiler. 01 gyibden gelen yine aydur bu olana:
Di, vursunlar gitsnler. Olan b nlaa varun gidn didi. Ol pdih ênd
sarayna azm eyledi. Halk dahi am grp ta.idlar. Andan sonra ol
gyibden gelen kii Ayaso^y^nun yerinde resmi !izdi ve bin idecek yeri
tamm gsterdi. Andan kim sabah old. Yine pdih atland. Cmle
el^birle bin zerine geldi. Ordi ki^ bir acyib resm olm kim vasf
olunnâz. Hayran kalp bu olana fern itdiler. M-hsl- k ol gayb ol
olanun yannda tururd. Nice kazlacakdur ve nice bnyd olaeakdur
gsterdi. 01 dahi hzr olan bennl^ra gsterdi. 01 bin tamm olunca ol
gyibden gelen kii 0 olanun yanndan gitmedi. Andan olan buyurul k!n
ol resm olan yer! [67] kazup handek eylediler, t kim suya indi. Andan
Met inde bu lez yumurda elbette yumurda

o lan a G: olan 7
A n 0 n i ITI
kazklar kakdlar. Kazklar stine yedi ^^[] boy k [] dkdiler. Andan

b[ny^dn buragup ' drl kntle^^^ itdiler, t kim y^r yzine ikdi.
Andan sonra yine pdiil ez rrin ^ ulularn ve ol bin yedi y^z
yadnda olan keii ve andan gayr ne kadar itimd itdgi dem var ise
l^zr idiip damup ayttlar: îz ne Pirsiz kim beniim gnlm eyle diler
kim bu kelisanun bir ^ n altun ve bir ^ n giimi idem. Siz ne maslahat
rev g rs!z? didi. Pdih byle d i y i ^ k yine ol bin yedi yz yanda
olan kei v^ ne kadar itimdlu den^ler var ise bir kitbda grdm. Ahir
zamanda bir kav il gelecekdr. ^ a l in karde karda ldl'e ve mal iiin
0 1 ataya ve anaya k ola. êlki elinden gelrse ata ve anasn ldre ve
mal in halk birbirine dman ola. imdi 0 zankan olcak hi binda ahun
gmi koyalar dedi. Ve eger halk dahi almazsa ol zamanda bir tamaMvr
pdih gelr ykar, emen zyi olur gider didi. In^di eger pydr olsun
der isen ta yap didi. yle oleak vard. Hkm itdgi vilyetlerde ne
kadar garb reng?n mermerler ve mermer direkler var ise getreler. Andan
Aydunekda Sleyman Neb a le y h is-selm Yivlere yapdurdu kk!
^kdurd. Dahi hceti oldu^ kadar getrp Ayaso^yay yapdurd. On bir
bin yz bir rgad on alt yl on ay ve on bir gnde Ayaso^ya^y anm
triler.
[68] ^yle rivyet iderler ki m" 'Ayasofya tamm olunca ol kadar
rzigr gedi kim ol o^lan ak sakallu pr old. êv hlerde hod iretdr. I
zaman demler! ok yaarlard. Ve hem vkide ^yledr. ^ e yz yl bir
kii pdihll idermi. ^!ndiki zamanda Ayasofya gibi bin balayup
mmkin midr tamm eyleyesin. Rvler yle rivyet !der[ler] ki,
E drenedek! sk i-em i! m?r Sleyman bnyd itili. Bu kys zere
Ayasofya gibi biny nice pdihlar gele gide am idemeye. Andan
sonra n ol pdih Ayasofyay tamm oldun gricek Hak ta lya ok
ok krler idp yohsullara oklk mallar sadaka idp ve nice bin koyunlar
ve sfrlar kuban !tdrdi. I biny yapanlara ve zerine turanlar^ ok
ihsanlar itd!. cretlerin de z!yde virdiler. Andan som-a ol olan kim pr
olm^ idi, Ayasofyay yapdu !n. Cmle inmdan gayr bir kaftan ve bir
tc !tdrdi kim cmle altun ile dikme murassa. Andan zerine kymeti
rengn 1^ller ve yakutlar ^ inc!ler dizdrdii her bir tanun kymetin
kntlcrT : b en d lerG
^ Met inde yic rivayet iderler -;!^ e re.
kimse bitiirse olmazd. 01 sfatl kaftan arkasna ve ol sfatlu tc bana

geydiirdi. Gnden sonra sakalnrn lêr bir klna ^kymetli ^^talar ve
inciler dizdi. T hatt Islb olda bir kelisada tasv?r itdfrdi. T kim cihanda
ky]ete dein yd ola diyii. Islmbol k^rlik iken k^rler iine gelen
miislimanlara gsterirlerdi kim bu tasvr Âyasofyay yaânrn tasvridiir.
01 pdih ol stda br inmln tclar geyrdi. Dahi kasden teberrken
tasvir eylemidr [68'] dirler. Ve hem $! oldn^ndan sonra grmi
demler vardrr kim bir anclaym tasvir yazlm idi kim kaftanna ve tcna
ve sakalna ksmeti talar, nciller diirit dtrh' rengin dizilili trrrrd. Ve
hem zerinde vasf- hli yazln^ idi. Vkide istan b u rd a ^her kelisadaki
tasvir yazl^^, zerinde bir hat bile yazld r ki, ol hat ol tasvirin
kimdîni ve n itdgini beyan idenmi. 01 zamanda grnz kim stdlara
nice hrmet iderlermi. imdiki zamanda hrietn ve inmun meer ad
kalmdr. nkim Ayasofyay tamm itdiler, ol hare olan nâl hisb
itdiler ve yle kys itdiler kim: êr evvel fkr itdkleri gibi ki bir tam
altm ve bir tan gmden yapalard eger ancak bil hare olan mal kadar
altln ve gmi gider diy tahmin itmiler. Ve hem vk!de iinde talar
vardr kim ar nice altln hare olmdr. lnda gelince andan stdlar
perdht idp yerine koyunca, zir kim her bir ta bir iklimden gelmi
dirler.
stanbulda Sultan Muhammed n!-m i! yapdurdu akt iki
diredi bir nice vakt aldlar. lledince kbet uzundur diy ciz kalup
birazn kesdrdiler. Andan yerine iletdiler. ^ a z stdlar iirdik! hlde
grp ol direkleri dahi uzun gerek idi, ksa kesmiler birler. Ya evvel
zamanda ol direkleri nice getrdiler. Getrnce neler hare oldu^n Allah
bilr. Ve hem stanbulda olan Yeni-cmi harcn ki olm^n- kim vasf
idebilr ki ne hare old. G lile direkleri ve talar hzr ve n^heyy
dzlmi. Heman kaldurup bir yerden bir yire konak in bu kadar mal kim
hare old. kysn Allah bilr. [69] On yldan ziyde almdlar. Ve hem
"M etin d e "kulna
M e t i n d e k y m e t i
M etin d e "tasvrn "
4 stanbulda G : ''^
M etin d e prdht "

- Her halde
camii kastediliyor .
112
A n o n i m
pdih Sultan Muhammed gibi pdih islmbolun neremmetin iki

drt ylda g ile merenmet itdiler. Dahi nice yerleri harbdur. Ya ol
zamanda islmbol gibi kalay ^''krk gnde tamm iden pdih aceb niee
pdi^hidi ola.
Nazm
Hey n eler kond bil dny kasrna
Hey neler geldi zamnun - âsrna
Hey ne kimseler yaratn^dnr iy can
^ i r katre sucgLizdan mste'an
Kim iiden as^m hayr^n^ ^kakr
^ kr-i trk anda^ sergerdan kakr
N e s i r : Ve hem I zamanda zrlm ile bin yapdrmal olsalar

illerden ve ehirlerden aka devrrlerdi^^. ahi bennya virrlerdi. Ve
rgad dahi andan karp srerler. Anda varanlarn biri dahi ^kir olup
gitmez, ben n y a ve rgada er aylk diy harlk virrler. Be ak ay^^
iledrler. Andan akay znin ile karalar. Benn ve rgad dahi zul ile
srle. Aceb sonra gine demler gnderpte^t? itdkleri nice maldur. êlki
nicesi hare olunmayup gine hazneye gele. Emnine ve yazcsna drl
drk' te^ !derler, hisblara ekerler, ^ ak s d la r bu kim bolay ki yanla.
Bir bahne bulalar ki ol binya hare olan mal bunlardan alalar. 1 bin
yle r^gn kala. Ve eger hi nesne bulmazlarsa ol nimr gzden
buragup hor ve hakr iderler. Bilmedinden ok mal hare itdi birler. Bin
ve aka il yanndan ola. Hazneden bir habbe hare olmaya, !ilere detêk
istedkleri aceb nice mal. iki veyhd ol sret ile yaplan bindan sevb
ummak drst nîdr? Ann sevbndan genielidr. Eger gnh dahi
o lasa ve ill gnhndan gayr nesi vardur. ?dihlar kapusnda ehl-i
m u mele ve bzirgn hkm olâk bu kadar [69'] o ld u rm a dahi kr itnêk
gerekdr. Iler Sultan Murad zanâmnda pdih kul ve pdih kul-o^l
olmayana kapudan ulfe ve timr itmezlerdi, îdiki zamanda kldan
kapuda yuvalar ziydedir. Yabandan gelenn rabeti ziydedr. Anun in
- ^Burada Runeli-hisar kastediliyor olm a l .

zam nun T: bu dnya
T: ciz G
<- anda T: a k l G
- M etinde deysrrlerdi
av G : - T
OSMANLI
^ ^ ^
113
iler zamandaki bereket yokdur. Hner ehline rabet kalnamdr. C in n et

Hdya kim kendii ^ ^ ile grdk. Sultan ^ ammd Yeni-cm ii ^
sekiz medreseyi ^ imareti ê bmrhneyi yapan M imar Sinan nice de
de ldrdi !abs iinde. Aceb anun gnh ne idi ki hl ile lmee
mstehak la 1 .
Nc
Ol zaman balara tc ini hner
imdi hk-py d ! hner '
a^ gevher ki anda yok durur kareni^
Akl miyrnda demez bir direni
Dnyede biz bir kertme irmedk
Bir eser dahi keremden grêdk
ar diyen bu asr ehlinde kerem
Bana gstersn ki ben an greni
cdan uca araduk bu ^ ' lemi
Bulmaduk ehl-i kerem bir demi
Ger kerem ehli kimi lni duru ' '
imi yklkda nihan In^ dnrnr ^
nki ele gire gene zer sm
Devlet anm ki ide ^dm kerim
Ola bedbaht 1 î dnylk bula
An âklaynp adn nkes ^la
Geri dirler mal u rzk k Isa ye
ssi nkes l^k yk sa ye
imdi ululk I durur kim diriler
Ne yiyeler ne ki!ye vireler
Ol ki bir ahnaliga deil sez
Im ^ ^ imdi bize
Blbl tavusdan bald b
rtd anlarn yerin bm ^ zg
Ald Dimne yerini arslanlarun
ntd ayrlar mesin kaplanlarm
sa v ^leryen piyde ider sefer
Tz atlara biner her bir har 4
- ol hl ile lm e e mstehak ol a G 1; ^ gibi zecre T

'hner T: g ev her G
bu T: b i zG
' Ger kerem ehli k im h n i durur T: ^ kerem ehli ayan durur )
) 'ki bir âhnahâ deil seza T: 1 ki bir ahsa m^lik del s z e C
her bir har T: u her gr har C
114
Anonim
N e s i r : Biz gene
evvelne^*- geielm. nkim Kostantin [70]
helk , ol ilyan yerine be ol d . dahi veft d . Ol Harkl yerine
be d . Adi Li insf II sahvet issi idi. M uhammed M ustafa sa lla llhu
aleyhi ve sellen dnyya geldiikde Harkl pdih idi.
Nazm
Ahmed M uhtar im m l-muttakn Hoca-i dn rahmeten lil-lemn
Ol gice k!^ tom idi 0 reh-niimn Ddiler putlar sucuda ser-nign
^ a n d a âr idi kelisa vii knit^
Secde kubêî^den seng-i
^^ ^nun say kurud gice
Syndi te-gede ucdan uca
1 nin griiben te-perest
Bildi kim olasdur
Nirevnun diidi eyvan yire
^ld cin vz iller yek-sere
Kim cihna ulu peygamber gelr
Dni cmle dinler! btl klur
K a b e ye e^l gelp e$hb- 1
itdi ebbil anlar hk-i sebl
mest
N e s i r ; Hazret-i ê s l a le y h is-selm reb?leel aynun isneyn

gicesi dnyya geldkde 1 gice M edyinde Nirevnun tk- Kisrsinn
kubbesi yere gedi. Acem vilyetinde te^-gedelern di syndi. Sava
bahri suy soguld. Ayasofyanun byk kubbesinn bir kesi aaa ge^di.
gice bin bir kelisanun kubbesi yire ge^di. Bu Kostantin bu ehri
yapdunda adn Kstantin [kd]. Evvelki ad Yanko ibn Madyan idi.
kinci ad Buzantin idi. nci ad Kostantin old. Ayasofyay niê ki
yapdl^r, turmad. Akbet ^kr idp elî gnderdiler. Drl drl hedyalar
êsl Hazretinden iczet almaynca turmad, zr kim ^ e s lu llh dnyya
. M etin d e e v v e l m
M etin d e kenit
se c d e itdi G; se c d e y e inî T
^ M e t i n d e ^ht
v ra n G :d n ev a n T
kelisanun kubbesi G: kubbenn T
OSMANLI
KRON
115
geldi gice bin bir kubbenn kelisalarda yire gedi. Hi ebediiI-bd

m a'm r [?Oôlmad.
Heman Ayasofya tamm oid. ResClriliun iczeti berektnda ^
old kim sonra mmetine nasb olaca idi. Hazret-i Rislet zamanm da
Utbe ^ ibn Halfe zana n ulemsm cem id^^ teft itdiirdi. Incilde
Hark! dne êimi^ . Amm nasra fitne itdiigi itin Hark! imnn ketm
itmiîdi. Hark] gitdi kk ol rgi be idi. Resle imn getrmedi.
Hazret-i Rislet yigirmi yl peygamberlik eyledi. Altm yl mri di.
bin m n cizt] z[! old. Ve H^zret-i !bril a le y h is-selm ot^z bin kerre
yer yzine indi. Yigirmi yedi bin kerre Hazret-i R esle indi. Heman bin
kerre kal^n peygamberlere indi.
n Hazret-i ResCl dnydan naki itdi. Yirine drt halfe kod. Evvel
halfe em rl-mminn Eb Bekir ^ddk ra d iya llhu anh hilfet itdi, iî
yl drt ay. ^ ^ri 63 sene old. Kend evinde veft itdi. Yirine em rlm minn mer ibn Hattb rad iya 'llh u anh ge^di hilfete. On yl alt ay
hilfet itdi. Ve mri 65 sene. Eb Ll diller idi ol m eln m eri haner ile
ehd itdi. Makberesi Hazret-i Res^l yanndadr. E m rl-mminn Osman
ibn Affn radiya llhu anhu hilfetde on bir yl on ay ve ^ri 86 yl 0 .
Evi iinde ehd itdiler. EmrI-mminn Ah ibn Eb Tlib ra d iya llhu
anhu zilhicce aynun yigirmi beinde hicretn sene-i 35 ylnda hilfete
gedi. H il ^ td e drt yl tok^^ ay olcak. ^ a m ^ z zerinde ehd itdiler. Ve
^ri 60 yl 0 . ^m Al! Kfede bir cum a gn irte naâz klmaa
vard. Or^ gniydi. Kfe iinde ibn Mlcem mel'n, la netullah gfilin
ehd eyledi, e ziy levvel aynnn sekizinci gn! dnyya geldi.
Ramazanun [71] on beinci gn dnydan gitdi. imm Haan ra d iya llhu
anhu toknz ay on b r gn hilfet itdi. I dahi veft eyledi. Ve ^ri 45
sene. M ednede zehr ile helk kldlar, imm Hsey!n radiya llhu anhu
hilfetde drt yl old. Ve mri sene-i 51 yl old. Em rl-mminn
Hseyn^ Kerbelda ehd olaldan ber h!cret-i N ebevden a le y h is-selm
<
y l o l d G ; d e d T
6 0 y l o l d G : a d e d 4 6 5 '
4 5 : G 40
116
Anonim
t Sultan Bayezid ibn Sultan M uham m ede gelince, sene-i 859 yl gemi
idi, rdvnu l h i ta l aleyhim ecm a n.
n halfeler zaman gedi, hilfet ^ûîyeye geldi, hicrettin êne-i
43. M u'viye gemilerle gelp Rodos zerine dp zebn idp sonra liarca
kesp gelp am da karr eyledi. Gelecek yl sene-i 44 ylnda Ber
Ertal[]' îki yz gemiyle ve kr^ bin dem ile Kostantin zerine gazaya
gnderdi. Gelben Kostantiniyyenn dyiresin ykup ve yakup h^rb idp
ok esrler alup ok futh ile gelp Frenk la n ve Rum tyifesi artlarna
dp Ber rtal kfirler ile kup deniz kenrnda ceng idp Ber rt^l
anlar sûp denize dkp helk idp kalan k^rler kaûp gir hisara girp
Ber Ertal hisar engin idp ka!ay ahmayup gir am a geldiler. Bunun
zerine tokuz yl gedi. Hicretn sene-i 52 ylnda Eb Eyyb -1 Ensr
ra h m etu llhi aleyh geldi elli bin kiiyle bileince Abdullah ibn Abbs ve
Abdullah ibn Zeyd be yz ^re gemiyle gelp Kostantin ehrini hisar idp
alt ay egirdp ceng itdiler. Akbet bir c u a gn yryi itdiler. Azn ceng
ve sava old. Ngh Eb Eyyb -1 Ensrnn alnna egre okl dokunup
bildiler kim [71'] hl byle old. lîsar ^lmayup dndiler, yerlerine
geldiler. Andan Eb Eyyb -1 Ensr bildi kim dnydan gider. Vasiyyet
kld kim kllarnuz yalun klun ve yryi idn. Nireye varbilrsenz
beni ol yirde sava arasnda defn idp belrsiz idn dedi. Hem eyle itdiler.
Yorgi anda ol v^kt Kostantin tekvur iî. Tekvur dahi bildi kim ehl-i
Islnûn bir uius ldin bunlarn bozgunl^n.
Andan Yorgi ehl-i islma haber gnderdi aytd; nzden bir
ulunuz gitdi. Biz hod bildk. Sizler an nin gizlersiz? nkim ehl-i slm
grdiler, kim hl nice oldun kfirler dahi bililirler. Akbet sulh itdiler.
Yorgi gaz tonlarm gnderdi. Ehl-i Islm gitmek ardnca oldlar. Dndiler
kim gideler. Kimisi kurudan ve kimisi denizden gemiler gitdiler. Amm
Yorgi gemiler tonadup iki olna oklk leker koup ardlarmdan yetdiler.
Bir gn bir gice gitdiler. Azm ceng itdiler. Deniz yzinde b-nihye dem
krld. Abdullah ibn s^rha O sm anun ata bir kz karnda ol idi. 01 kadar
ceng itdiler îm deniz yîne kan revne old. Ahirl-emr Abdullah ibn
Sarha gêt bahdur kiiydi. Defaten gemiler birbirine atup ceng itdi.
Bc ir Ertal T: Busr
F.b l^rtat (
M e t i n d e R u m a rtla rn a
52 G : - T
OSMANLI
K r ON C. i
17
kbet ^ ^ iinde tekvrn bir olmn bic gzin ok ile urup kardlar.
Kiiffrun erisi ! grp kamaa yz dutdlar. Gemiler ile kaamayup
Abdullah ibn S a d anlarun kuruya dkldin gricek ardl a bile
dklp kara yerde buulara kl urup k^îrleri kldan geirp Y orginn
iki oln dutup boazndan [72] berdr itdiler. Baki kfiri kllan geirp
ve kimin esr itdiler. Ve b u n ^ mal -1 ganyim ile ve bunca esbb ile gir
am a geldiler. Yolda gelrken yz on drt kelisa ve on drt pare k ala
harb etdiler. n bular byle old gelp am 'da karr itdiler. nkim
Yorgi bu lâberi iitdi kim iî ol berdr olm ve kalan lekeri krl^^, ol
gazab ile hanere dp kendyi helk \td\, f i n-nri f s-sakar.
Meer Yorginn bir ol kald. Adna ô$tantin dirler idi. Yerine ol
be old. Eb yyb- Ensr makbereî zerinde nur bal k <ururd. An
Kostantin grdi. Bildi kim teîn deildr, ta zmen zerine bir l kubbe
bin itdrdi. Ziyretgh itdrdi. ^ a k ta lnun kudretiyle bir latit'bnar dahi
kd. 01 bnarun ûym ikelere koyup Frengistana alur giderlerdi. \ ' e her
derde ke^î'et idi. Ve ol trbede nur bal k ûrdundan ve ol sunun
hsiyyetinden tri 0 trbeyi n u ^ zz ez tutarlard. Ba'z v r ! de bu
vehile beyn ider. ^v? yle beyn itdi kin". b Eyyb -1 Ensr gelp
Kostantin ehrini hisar itdtikde oi ka.dar egirtdi kim ehl-i slm ciz
kaldlar. Kostantiniyyede olan kfirler dahi enlikden ve alkdan ciz kalup
br araya gelp ehl-i kffr tamdlar. ^ a h ehl-i s!a eli gnderp
aytdlar ^!!; ks 'd muz nedr? Bizm hod cmlemz krlmaynca size
kalay virêzz. Ol hod mmkin deildr. imdi eger bir gayr nûcdunuz
var ise ana gre tedrk idn. ide m alm old kim eiz l<aldnuz. nkim
imdiye dein a nadum z. i didn gir hod alacak {12''] delsiz didiler.
b Eyyb cmle 1 cem idp tanmdlar. Bu kfirler gerek ayd rlar
kim bu kalay imden gir aliazuz. Zr kim ordumuz ^kahtlk old.
Ademlerin^z zebndur. Evet kfirler dahi zebndur. Geln eydelm kin
murdmuz Ayaso^ya iinde iki rekat namaz kl]
akd diyln. Bolay ki
rz vireler. Bri Kostantin iinde iki rekat namaz kln o alu didiler.
yz on T: y z 011 G
; ^
b a l k G : b a r k T
gel p ehl-i kfffr G: - T
\ - 0 '/'
Anonim
Byle didklerine b is budur kim Hazret-i Reslden a le y h i-s-selm

buyurmd k Ayasofya iinde iki rekat namaz kdan cennetlikdiir
dimidr kim anun iin Eyyb-I Ensr bil szi kfirlere didi, lin kfirler
bu haberi iitdi. Cmle ululan tekvur bir araya cem idiip fanndlar,
ayldlar. Nice aytdlar? Bu lileyle bunlar iizerimzden sayamazsak ide
e k luruz didiler. Vardlar Eb Eyy^b- Ensrye haber gnderdiler kim
siz ^ k l k halksnuz. 1 kadar halk gelp hisara giriip namaz klmak hi
olacak mdur? Ve ill iinzden bir nice ulul^rnuz koyalum. Geliin klun
didiler. Andan ehl-i slm dahi bin kiî ihtiyr idiip arz itdiler. Andan !ekûr
dahi rz virdi kim bin kiînn be yiizi bir d e ^ a gire ^ be yiizi bir d e f a
gire. Bu kavle cmlesi rz aldlar. Ve deniz yzinden gidecek oldlar. Eb
Eyyb-I Ensr 1 ihtiyar lan kiinn be yzni gemilere bindiler. Dahi
deniz yzinden geleler. Ayasofya tarafnda bir kapu vard. Taraklu-kapu
dirlerdi. I kapuya geldiler. Dahi ier girdiler. Evet ne kadar yaraklar var
ise hep aldlar. Andan hisara koydlar. Aytdlar; kdunuzdan sonra
yara^nuz alanz didiler. ^ ^ lm an lar dahi rz oldlar. [73"] araklarm
koyup kalaya girdiler. Kfirler mslimanlar Ayasofyaya do^r ekdiler
vardlar. Bunlar namaz klup biraz seyr itdiler. Bu yana kfirler^
^sliânlar ehre koyup Ayasofyaya koyduklarna peman oldlar.
M eer hleye baladlar. Ol zamanda bir ulu kei var^. Anun szine
i timd derler idi. 01 kei Galataya karu bir yksek yir^ ^vardur, 01
kein anda bir m uteber yeri var idi, anda olurd.
Sonra Sultan Muhammed Kostantiniyyeyi feth idicek Eski-saray
yapdurd. 01 kelisay ykdurd. enierinn zerine ^klup h^yli yenieri
altnda kald, ^ u kez kei tkat gt eyp ^rdi tekvurun katna vard.
Meer tekvur dahi cmle halkyla ve yaraklar ile hzr tururlard.
Mslmanlar kalaya koyduklarna anlar dahi peman olmular idi. Ngh
bir fesd ideler diyp hzrlar idi. Bu kez ol kei gelp feryd idp san
sakaln yolup zeh rsvylk itdnz. Bu Trkleri getrp bizm
M ekkemze koydunuz. M ekkem izi murdr itdnz didi. Andan tekvur ile
hzr olan k^rler ayttlar; Ya, nice idel^; ciz kalduk. Eg^r bunlar
zerimzden giderilensek ide az kald îm helk olavuz didiler. Veyhld
cebr ile kalay alup avrat u o^lanlaruz esr iderler. Ngh byle
M etin d e kfiler
y irG : yire T
OS MA NL I
K R O N
olmakdan
yerek idi oid didiler. Andan sonra bu keî^ aydur; Hele
imdiye dein olan 0 >, an d ndernek olmaz. Evet ben rev grmezin kim
sa esen ^[>rk!er kalar gideler d^di. Tekvur aydnr: mdi nice tedbr
idersiz eylen biz dahi bilelm, sana m ut olalnm. Eger bil ulular rev
grrlerse didi. Kei aytd: Bu ieril gelen [73'] Trkler yaraksuzdur.
Gelin gene gitmee deniz yzinden k yun. Gelin ehir iinden gidn.
Hem ehri seyr eylen diyeliim. Dahi bunlar Balat-kapus tarafna ekeln.
Dahi kalanun kapularn hep kapayalum. Ve her kapuda nice yaraklu yarar
demler k y lu. Andan fireler geliip gedi'kde biz ar^r gireliim. Kl
koyalum. Andan her kapuya varduka anlar dahi yollarn alup kl
koysunlar. Bu suretle bunlar kralum didi. Vardlar bu sz fzerine kavi
idp n sl!ma la deniz yzinden komayup haradan ehir iine ekdiler.
Mslimanlarn cmle yaraklar kapuda kald, ^ nk! mslimanlar ol Melisa
tu n geldiler. Hemandem 0 kelisadan bir nice yarakl kfirler ile kup
mslimanlara kl^ koydlar. ^slinânlar ol hli grp cenge baladlar.
Ellerinde yaraklar yok. Killi aa kinli ta^ ve kimi yumru ile ceng itdiler.
Cehd idp kaladan tara kalum didiler. Her kang kapuya geldilerse
kfirler arkur gelp ceng itdiler. Kapular muhkem itdiler. Mslimanlar
dahi muhkem ceng itdiler. Kalay syrdup giderler kim bolay ki bir yer
bulavuz kaiadan tara l<avuz. Gide gide ngh ol kapuya irdiler kim
?e k v u r Baladndan â^^ Eri-kapu dirler ol tapud an aaa bir birgoz
vardur îm tara yannda handekn i yannda bir mermer direk vardur
dikil turur. Meer ilei' bir pdih gelmi dil pdih inii. Meer ol
dibinde direk olan birgozun rerinde bir ulu kasr var imi. Gh! ol pdih
ol kasra otururm ikyeti gelr dinler imi ve hem handekn tara
yannda ol diree bir zencir atl inii. ^ i r uc ol zencirn kend kasr
iinde oturdu yirde berkidilni imi. Her kim ki [74 ]zulm grse vey bir
kaziyye olsa gelp ol pdiha ikyet ilerler imi. Her kaziyyeyi kendisi
dinler imi, hi kiliseye inanmaz imi. 1 ki geldi pdih hzr buld.
Kaziyyesini arz idp cevbm alurm ve eger hzr bulunnazsa zenciri
depredrmi. Dahi ol pdih kend kar o! kiinn kaziyyesin dinleyp
hakkn hak idermi. 01 zamanda olan pdihlar gr, her ikyetiyi
kendler dinler imi ki kinseye zulm ideler, hiretde kendye azb ola diy
unclayn dil pdih imi. Kapusnda yedi yz avular ve on iki bin has
B a la d rn d a n Cj: B i l a d f n d a n '
A n o n i m
120
kullan var imi. Cmlesi kur kakllar imi. Dyim bular kendii
kapusmda mlzimler imi. Girii kalan lekeriin hod kysn al biLrdi.
Nice beler geliip nimetin yerlerdi, ^ ir gn ecel gelp defterlerin drdi.
halk kald ve ne kendi ve ne kasr cmle harb olup yebb old.
Na
Nice iklimleri ol tutiTi idi
Anca hlardan yun utm idi
Lekerin cem idicekol ehriyr
Kimse bilmez kysn iy merd-i gr
^yle gitmi lalk bir! kala^
Sanasn ol araya dem gelmemi
Gelmi ill yine tez gitmi revn
Komam birini !ep krn^ kran
Kasr kki k lnam olm lar
Yurd idinnî dem yerin gurb
imdi kim u ne gider var ne gelr
Ne turur var ne viriir var ne alur
imdi ne h v^r ne kul var ne tapu
yle isz kalm u^da bu yapu
Gr 066 "getrr giderir bu cihan
Kimini leme mehCr ider kimini nihan
N e S i r : Bu arada [74'] bu beyna gelmemden murd oldur kim ol

v^kt mslimanlar ne kapudan kdu m alim zr, kim imdiki zamanda ol
arada kapu yok durur. Rivayet yledr ki ; ^ri-kapudan aa da
sekizinci birgozda ol dd direidr. Dd direinden birgoz aur heman
ol vakt ehl-i slm kdu tapudur. Meer ol kapu ol vakt Allah vergisiyle
auk buknd. Hemandem mslimanlar kmak ardnca oldlar. Meer kapu
karusnda bir kat hisar dahi v^rd. nkim mslimanlar O kapuya
koyuldlard geeler, Eb Eyyb -1 Ensr heman kim kapu iine geldi, kapu
zerinde bir ta ile sksnine^ urdlar. zi zre drdiler .
tiz koltuna girp kaldurnca karusnd^g burcdan alnna zenberek okyla
urdlar. 01 arada ehd itdiler, rahm etu'llhi aleyhi rahmeTen v siaten.
n e C : - T
''neler G: ne T
^ cihan G; ciiana cihan T
dfci T: cirG
sis nin e G. ski'sinde T
OSM ANL I
KRON
Her ki dny milkine girdi lr
Yaluz H akdr ki bki kakr
Getrr v giderr b-ihtiyr
Pes cihn sevmeyendr bahtiyar
Bahtiyar olmak dilerisen sana
Olma! marur hergz sen ana
N e s i r : Evet ol orada vfir kfir krdlar. yle kim kfir lsi

birbirinin zerine ykld. Mslimanlarn yaraklar^ yo idi. Ve hem
slm azd. Kfirler igen ^ k idi. ^ n hl byle old. Mslimanlara ol iki
hisarm ara yerinde ol kadar k^r galebe eyledi kim kysn Allah bilr,
igen ziyde ceng old. Hayli zahêt ^ k d ile r. Grdiler kin EbC ^yb->
Ensrnn lsin alup gidemez. Bri kfirler kim idgin bilp lsn
alm^sunlar diy ceng arasnda iki [75"] hisarn hfznda yetmi ashb ehd
oldi. 1 arada ta^, toprak ve ayak altnda belrsiz oldlar. ^ n hl byle
old. Ashb dahi karr idemeyp gemilerine rp gitdiler vardlar. Kfirler
ehl-i slm zebndur dey ardlarmdan geiîler tonadp le^ker gnderdiler.
Gzilere yetdkleri vakt ne oldu^ hod yukaruda naMm old. êkrr dimek
z deildr. Bazlar dediler kim bu hisar hfzmda olan Ebli Eyyb-I
Ensrnn k^rmd^^dur kim ol cengde tutul^^ idi. 1 kapu y^mndag
birgozda mahbs idi. Sonra ol birgozun penceresinden aââ atdlar. Ol
arada ehd old birler. Evet baz ule Eb Eyyb -1 Ensr budur dirler.
^ r ki^ Eb Eyyb -1 Ensr hisar hfznda olduu vki ise Eb Eyyb -1
Ensr bu hisar hfznda olan mezrdur kim hisardan ta^ra olan mezarda
hisar hfz dinmek olmaz, igen hisardan rakdur. nkim ehl-i s gep
gitdkden soni'^ kffr ol arada nice almetler grdiler. 01 sebebden ol
êzr bell idp ziyretgh itdiler ve hem Allahun kudretimle b^^ ucnda
bir servi aac bitdi. ^ bir bnar kup ayazma itdiler. ^ halk gelp kimi
yunup ve kimi stmasn balard. Gine sonra yle balm idi.
Andan sonra Sultan Muhammed Kostantiniyyeyi ald. Dahi nice
zamandan sonra ^^re^êt itdrdi. 01 vakt anda ileyenlere bir bir gzkp
nice bir aya^larsz dimi. Eyle olsa v^rdilar ol mezr kazdrup zerini
yapdlar. Bir l ziyretgh eylediler. in e bir yaya yaturken dînde bnar
yerin gsterdiler. 01 yer! kazdlar. Hzr mheyy b!r bmar yaplm ^ .
imdiki hlde [75'] ol arada olanlar andan ! erler. Bundan sonra arada krk
varl<lan ) : - ''
122
Anonim
yi gedi. Hicretn sene 92 ylnda Ben m eyye zamannda Sleyman ibn

Abdullah halfe old. Ve kz karnda 1 mer bn Abdiilazzi viribdi.
Seksen bin leker ile geLp ^ k gazlar itdiler ve ok iller aldlar. Andan
Kostantiniyyeniin zerine dp kuru etrfn akp ilin vilyetin isz
kodlar. Gir zafer bulmayup dyire kalalarn ve illerin vran kldlar.
Andan gp Kastamon ve Sinab illerin tamm bir yl Kastamon zerine
dp gir almmayup dnp ^ a m ^ geldiler. Bundan sonra be yl bunun
zerine gedi hicretn sene-i 97 ylnda. Yine Sleyman ibn Abdullah gene
kz karnda al v^ ^ s l i m ^ bile yz yigirmi bi n erile gelp
Aydnekda klad. Yaz oldu^ vakt gelp K s ta n tin iy y e yi egirtdi. ^yle
kalbilik ve kzlk old ki^ k^rler d^^ necisin yeyp $lmanlar ot
otladlar. Bu hlde iken gazy koyup gitmediler.
hirl-emr mer ibn Abdlazz halfe kend geldi. Galatay ol
yapdurd. Kostantiniyyeye havle kld. Galatanun adn Mednetl-Kahr
kod. K s ta n tin iy y e andan zebn old. Sleyan ibn Abdlmelik halfeden
kz karnda 0 1 destur diledi. am a gitdi. Halfe ^ s l i m ^ êhri koyup
gitmediler. A hirl-emr zebn olup ehri sulh ile virdilei'. lli bin flori hare
alup ve dahi elli bin ôriyle harea kesdiler. Mslimanlar kim kfirden esr
almlard ce m idp gir virp ol sulh zre karr itdiler barndlar. e ker
ile gir am a giderken n Kostantin zerinden gdiler.
m er [76"] ibn Abdlazz halfe yolda giderken Kostantin tekvur
Frengistana haber gndermi idi. B-had gemilerle gelp halfenn nin
b^^ladlar. Halfe dahi Mslim ile buluup bir yerde cem olup gn
gice azm ceng triler. Ve Islmbol tekvur ve Mihail dahi yz pre
gemilerle arklarndan irdiler. Halfe ve Mslim erisi bu hli grp kuruya
dkldiler. Akbet Mihail dahi alaylarn dzp kuruya kup gn d^h
kuruda ceng idp hirl-emr Hak celle ve al ehl-i Islma trât virp kfir
eisi mnhezim olup sndlar. Halfe ve Mslim tekbr getrp k^r
zerine yrdiler. K^rleri syup ve krup denize dkp helk itdiler.
te k v u r be-nm k^rlerle tutup esr i^p B a^dada iletdiler. Halfe
cn lesini Badadda berdr eyledi. Ve Mslim kfirlerin yz pre
gemilerini oda gark eyledi. Drt yz presini alup yola girdiler.
Mslim T: Mesieme G
yz yigirmi bin G: yedi yz yigirmi T
Mslim T: Mesieme G
Kostantin tekvur M ihailn iki kald. Biriniin ad Yorgi ve

biriiin ad istefan. Yorgi czm olmd. istefan be / . ^ ! yldan
sonra Yorgi ldi, / ? n-nr f s-sakar. ^ istefan dahi czm old. istefanun
nesnesi kalmad ^ ill Yorginiin bir kald. ^ ^ n a Terendefil dirler idi.
be old. Ol dahi denize gark old. 1 ve kz kalmad, ^ m ^
Istefann avrat hmile kal^d. Bir 1 dod. ^ d n llyan ko^l^r. Ilyan
1 be old. M ecm Frengistana hiikm eyledi. Nasra tifesi an gyet
m u azzez dtarlard. Om er ibn Abdlmelik ve Abdlazz kim veft itdilerdi.
Arada [76'] altm yl ge^di. Sene 165 yl hicretden gemi idi. Bu kez
Mervan ibn Hakem halfe old. Yz elli bin er ile gelp Kostantiniyyeyi ak
hisar idp ol vakt ilyann ol Harkil be olm idi. Mervan ibn Hakem
bin pre gemiler ile deniz yzni ttd. Ve hisar zebn idp hir gir ehri
sulh ile virdiler. inde meseidler yapdlar namazlar kldlar. Kayser-i
R um dan dahi ok harc aldlar. ôl kadar mal aldlar kim hisbn Allah
bilr. Gene be bin flori harca kesp girdiler ve be bin ôri d^h akp gir
dendiler. Bundan sonra arada yetmi drt yl gedi.
Hicretn sene-i 239 ylnda Hulef-i Ben Abbas z^ânmd^ Yahya
ibn Ali halfe idi. I dahi elli bin mikdr er ile 1 Maltiyyeyi ald.
Andan gayr bin pre îkdr kyleri yakup vran idp yigirmi bin nîkdr
es aldlar. Andan ôstantini^ye ninde ceng idp on bin k^ri kldan
geirp hir ehri almayup gir dndiler. Bundan sonra bunun zerine '
on alt yl gedi. Hicretn sene-i 255 ylnda ol zamanda Harkil veft
itmiidi. Bir ol kald. Ad !rand, ilyan be old. Ol zaman HrunurRed halfe idi. Yz elli bin er ile varup Kostantiniyyeyi drt ay tamm
hisar itdi. Gir zebn olup ehri virdiler sulh ile. inde mescidler y^pdl^r.
-Seyyid-i C a fer-i Gzi yle itmiidi kim bir siil gni kadar yirn virn
diy kavi itdi. ]krr t r i l e r . ah bir sr derisini kiri gibi dilp ve uzadup
ehrin bir yamm ^lup k^ rleri karup bin $ i] an evi koydlar. On
êseid yapdlar ve on yllk harc ve êlli bin flori [77] akp gir dndiler.
Her ylda elli bin flori h^rc alurlard.
Yorgi czm olmd, istefan be old (G ie s e A n o n im i, s. 0 9 / 1 0 ;)b e idi T

M etin de e i e e ^ elli bin mikdr
zerine G: - T
v e G : - T
24
Anonim
Hrnur-Red Badada vard. Ol yl gine ilyan hyin old. 01

mslimanlar ki ehr iinde idi. Anlardan lyan liarc almaa balad. ^
miisiimanlardan on helk eyledi. ^ mslimanlar dahi ok kfir klidan
geirdiler. Ayasofya iinde kan revn old. Zr Ayasofya iinde muhrebe
idiler. Akbet ilyan ketleydiler. Be alt bin k^ri kati itdiler. hirirl-em r
kfirler glib olup miislimanlarn killin ehd ve kimin esr itdiler. Andan
sonra arada bir yl gedi. Yafur ibn ilyan be old. Gine Hrunfr-Red
deni^ ytizinden gemilerle C a fer-i Gzi bile geliip bunca bin leker ile
Kostantin zerine dp gn gice ceng itdiler. Akbet ehri gc ile
aldlar. e d i sekiz bin kfiri klidan geerdiler. ^ dahi ehirden ve ilden
yigii bin ikdr[ esr alup ehri bo koyup ve Yafur tekvur tutup
H runur-Rede getrdiler. Berdr eyledi. Ve Hrunur-Red C afer-i
Gzi ile gelp Badada karr itdiler. ehr-i Kostantin gir yedi yl yle
isz vran yatd. Yedi yldan sonra gelp ?renk lan dutup ol vakt kim
s anlar kalay feth itdkleri vakt Y afurun avrat Frengistana
kan idi. Anda bir kcek ol k^ln^ idi. Adna Kanatur'' diller idi.
?renk lan Kan^tur getrp stanbula be eyledi. Galata ol eciiden ?renk
elinde kald. Kostantin belerinn ecdd bunlardur ki [??'] Kanatur ibn
lyan ibn Sarkl ibn Istefan ibn ^ i h a i l ibn Kostatin ibn Yorgi ibn }Sarkl
lyan ibn Kostantin ibn Kir Mihal ibn êrendefl ibn ilyan ibn istefan ibn
Mihail ibn Kanatur ibn Buzantin ibn Yanko ibn ^âdyan ibn Amlk ibn
rem ibn ivaz ibn ^m ibn Nh Peygamber aleyhis-selm bunlarun
ecddlandur ki zikr o knd.
A let-tertb Zeynl-Arab ve m z ve Kultub, n d y a lldhu
anlntn ecnan. Rvler bular dirler kim Rum tevrhlerinden kim karup
bunlar dahi diniilerdr. Bu ulular kim gelmilerdr Kostantiniyyeyi
bildklerince ve bulduklarca rivyet kldlar. Ve dahi ulem yle riv^^t
kldlar. M esbih erhi'nde. dimilerdr kim Deccl lan kmazdan ndin
bir dahi êyfle Kostantiniyye alna. Andan sonra ky nt k o p u ^ k vaktinde
b^ Ishak olanlarndan tekbrle gine alalar dii'l^r ve seyfle alna didkleri
budur kin^ imdiki zamanda ol pdihI-slm v e l-mslimn k tiliilkeferele
ve l-mrikn
kctni ' l-fecerete
ve l-niitemerridn
Sultan
M uhammed ibn Murad ibn ^ u h a m m e d ibn Bayezid ibn Murad ibn Orhan
Kanatur G: K a n a t u z T
^ M etin de Tirmicl "
ibn Osman !^ Er-trul ibn Sleyman h azz.e nasnh Kostantini feth

itdi. Hazret-i Risletiin a leyh is-seln hicretiin n sene-i 857 ylmda. Ayet-i
dal gelmidiir. Kostantiniyyenn [fethi] trhi heldetiin
tayyihetn hisbnca oLinnudr. RebHilevveii'n yigirmi bir gninde seenbe ganinde sbh-1 sdkda.
Nazm
Feth-i islmbola nusret bulmadlar evvelim
Eyledi Sultan Muhammed feth-i trh hirn
N e s i r : Hrunur-Red trhinn bu lâdar ylndan [78] sonra sene
257 v?-^n kalmd. Sonra geLp Frenk m amr idiip alt yz yl Frenk ve
Rum hkm itdiier. M anCrlndan imdiki m amr iken Sultan
Muhammed feth itdi, vallhu a le m .
^ i n e Sultan Muhammed kssasna gelelm. Sultan Muhammed
neyledi Kostantiniyye fethinden sonra. D e f a L z iline vard. Sivrieehisar
ve Mulahisarn feth idp vilayetin yama eyledi. Andan ^k^n esrlern
hisbn Allah bilr. Ancak stanbul naziresinde olan kafirlerin ekseri andan
kanlardur. Feth old hicretn 858 ylnda^^. Andan sonra Nevabrde
hisarn feth itdi tev^bi!yl^, hicretn sene-i 859 ylnda. Gene Belgrada
vard, alnâd. ây d araca belerbei ehd old. 1 yl iki kuyrukl ylduz
dod. Biri maribde biri m ankda grndi, hicretn sene-i 860 ylmda.
D e f a Edrenede ka^r idp dn eyledi. Sultan Bayezid ile Sultan
M ustafay snnet eyledi, hicretn $ene-i 861 ylmda. D e f a Moi'a'ya vard,
^ o r f u z ^- ald. Ve Mora vilayetin feth itdi, hiretn sene-i 862 ylnda.
D e fa Semendireye vad. Bosna kral Semendreyi kend ihtiyariyle
verdi, hicretn sene-i 863 ylnda. D e f a gine Mor^ ya vard. M oray cmle
vilayetiyle kaialarm feth itdi. Hem tekvurn tutd. ^ ol seferde ol
ramazanun yigirmi tokuzmda gn tutuld, sabh hicretn sene-i 864 ylmda.
D e f a Anatolya gep Rum-ili ve Anatol g ris iy le Kastamon ve
Sinob ehrini vilayetleriyle feth idp bî, ki smaMI Bedr etbf>ia ve
eyyla ol iyrun sipahilerin cmle ^ u m -i]ine srdiler. Andan sonra
Metinde kadmde
N'letinde "hicretn ylnda sene-i 858 "
Korfuz' G: Kordz'i T
126
Anonim
varup Trabuzan feth itdi vilyetleriyle. Tekvrm dal tutup [78'J lmiline getirdiler. Andan gelp Edrenede karr itdi, hicretn sene-i 865
yiimda. D e f a ifiak vilyetine sefer id^p T u n ay gedi. ^raku la ol
Kazkl lan yze yz gelmeyp giceyle dn basgn idp zafer bulmayup
kad. Gine kend erisi helk old. Kend yalmz kald], lin vilyetin
koyup Ungurus vilyetine vard Ungurus kral hir Kazklu Voyvoday
lk itdi. Sultan Muhammed ]^^k vilyetin tamm musahhar itdiikden
sonra deniz yzinden gemiler gnderp kend dal karadan bile varup
Midill cezresin ve kalasn feth itdi ve hem tekvurn dahi tutd ald geldi.
Iflak ile Midill vilyetlerindin fethi bir trhde ki sene-i 866 ylnda vki
old.
D e f a Kostantiniyyede karr idp Kadrga liman yannda birgozlar
yapdururken ^ o r a vilyetine Frenk gelp egirdp G erm eyi yapd. Sultan
Muhammed dahi vezri Mahmud ?aây gnderdi. 01 dahi varnad.
hirl-emr Sultan Muhammed kend hcm zerine varnca k ^ r dahi
Sultan M uham m edin geldin gricek ârr idemeyp kad. Sultan
M uham m ede haber geldi kim k^r kad didiier. n byle old. Sultan
Muhammed varmayup vez?r Mahmud ?^ây gnderdi. Vard ol vilyeti
gine feth itdi hieretn sene-i 867 ylmc^. D e f a Bosna vilyetine vard,
Yaya hisarn ald. Ve nice hisarlar ald. Kiraln tutdlar kati triler. Gm le
Bosna vilyetlerin feth itdi. Kuvac ve Hersek vilyetleri[n] dahi feth triler
hicretn sene-i 868 ylmda. Andan gelp Kostantiniyyede [79 ]'karr itdi.
D e f a ngur$ kral meln gelp Yaya kalasma dd. Nice
zaman egirtdi ald, zabt itdi. Sultan Muhammed hcCm idp vard e ild i.
Bu yanadan Ungurus la?n hcCm idp Izvorniki hisar itdi. Sultan
Muhammed Y ayaya yriiyi itdi, al^^jup kfir dahi bu yanadan galebe
itdi. Nr olup toplar suya buragup gice ile hisar koyup gitdiler. Sultan
Muhammed Sofyaya kup karr itdi, Etrf-I leme nmeler perkende
itdiler. Ve dahi nice eriler cem idp Mahmud ?aây nrdi gnderdi. Ol
dahi varnadn Sultan Muh^n^ned Sofyada olurken bir gice Hak celle ve
al kfirlere bellar virdi, ^ rk geldi diy hisar kodlar kadlar. yle
hezimet olup perkende olup tadldlar. Gziler ki anda idi, toyum oldl^r.
Nice kfiri bulup esr itdiler hicretn sene-i 869 ylnda.
? -., leme G: etrafa leme T
D e fa Kostantiniyyede karr idiip sefer itmedi eê-i 870. D e fa

A rnavuda sefer itdi. Yuvan aiup gaz-y ekber olup toyumlklar old,
k n vasfolnm az. nda Arnavudda Bizrek^ 3 'annda bir hisar yapd,
adn li-basan kod, licreti'n sene-i 871 ylnda. D ef'a êne Arnavd
vilyetin tamm feth itdi hicrettin sene-i 872 ylnda. Def'a gelp <aranan
seferin ve Karaman hisarn feth eyledi. Ve Gevele kalasn dahi aln idi
hicrettin sene-i 873 ylmda. D e f a iriboza sefer itdi. Sultan Muhammed
kurudan, ez ri Mahmud Paa Geliboldan deniz ytizinden gemiler ile
cmle leker^[ ve] azeb ile iribozun zerine irtip hisar itdiler. Azm [79']
ceng 1^ 1, toplarla, ?es hisarun etrflann ykup andan iki yamna hisarun
kpriler yapdlar. iar ortaya aldlar. Frenk merCn dahi nice kadrgalar
tonadp ve nice pre kkeler^^ ele girdi, amma hisara giremediler. Gemileri
karsnda gretururken yiiriiyi itdilei', hisar aldlar. Kfirlerin ciiinleten
krdlard. rkek kfirlerden birini komadlar, kldan gerdiler. Andan
sonra kimi k^rleri ol hli grdiler, kakmak ardnca olup ba^m alup gitdiler.
Ahir'1-enr cebr ile kal^^1 feth itdiler. Vilyetin tevbiiyle zabt itdiler
hicretn 87 ylnda.
D e fa Kostantiniyyede karr idiip sefer itmediler. Aka kesdrdiler
hicretn 87 ylnda. Sultan Muhammed Kostantiniyyede karr idp
tururken Uzun Haan gerisiyle Yusuf'a Be ve m?r Be gelp Tokat
ehrini vurup taln idp yamalayup oda urd. Andan Yusuf'a Tatar dOnp
Karaman vilyetine vard. Andan Sultan M uhamnedn 0 1 Karaman
pdih Sultan Mustafa Yusufa Be zerine hcm idp buluup erisin
koyup Yusufây es?r idp babas Sultan M uhanmede gnderdi.
Kostantiniyye ehrine reb?lhird hicretn 877 ylnda. Sultan
Muhammed dahi etrf-1 leme nmeler perkende idp Uzun Haan Tatar
rerine hcn idp Kun-ili lekerini ce m idp ve M ora ve S e r fv e A n a lo h
ve Karaman ve Rum ^^ Kastano ve Sinab ve Trabuza le.'ikeri ve
A n a lo h dan ve R u m -ilinden yigirm i hin azeb ve on bin yenieri ve on bin'
^ Metinde "Bzrik '
M e t i n d e l e k e r i
kkeler G: kyler T
G : - T 875
O ; - T 876
1 28
A n o n im
kapu-halk ve serehordan ve dahi sm urdan nice bin leker ce m ' //

yetmi seksen bin dem iie Uzun Haan zerine hurc i^î. Ol Sultan
^ u s t a ^ a ve Sultan Bayezidi bile ald gitdi. Ve dery-y ummn bigi
ieiêrler [80"] Acem vilyetine yryp ve Uzun Haan karu gelp l^?le
idp be^lerbeî Has ^ u r a d ile bulup Rum-ili tiêsi tkat getremeyp
Has ^ u r a d ] koyup trmr oldlar. Has M urad I arada ehd iddiler.
Sonra Sultan M uhammed Uzun Haan zerine dp ard srp ir^p Uzun
Haan dahi gayret idp Sultan M uham m ede karu gelp iki l^ker birbirine
kar<up az?^ ceng olup Sultan Mulammedn ol Sultan Bayezid ve
Sultan M ustafa iki koldan yryp Uzun Haan zerine toplar ve tfenkler
ve zemberekler kaz yeli gibi yad. Bu kez ^^tar erisi topa ve tfee
turamayup ^Sultan Muhammed orta gsde turup azm ceng olup Anatol
belerbeisi Davud ?aa ve Mahnûd Paa ve Sultan Byezid ve Sultan
Mustafa drt yanadan yryp andan Uzun Hasanun ol Zeyneln b^!
kesilp Sultan M uham m ede getrdiler. Alemi Uzun H asanun gzine t^r
gsterp cerrr îsl leker Uzun Haan lekeri zerine d^p Uzun Haan
grdi kim kendyi ortaya alurlar. Henan ba kurtaraa cehd eyledi.
Kamaa yz t t . Uzun Haan lekeri mukavemet ideneyp kaup
trmr old. Sultan Muhammed gitdi, ardnca kova. Uzun Has^na hod
yetieêdiler. Uzun Hasanun ordusna irp ordusn yam a triler. Turhan
Be-ol mer Be ve dahi nice beler ki Has Murad sngumnda thbslar
di. Uzun Haan [80'] ordusnda bulup hals itdiler. Sultan M uham m ed
Uzun Haan ellerini alup andan dndkden sonra
dahi feth
itkiler ve nice ganimetlerle dndiler. Uzun Haan smgun bu yet 'harfi
hisbmca trih dmidr ve: yensurekellhu nasren
R eb levvel aynun on tokuznda ihr-enbe gn Uzun Haan mnhezin^ old.
Reb?levvel aynda sene-i 878 ylnda. Uzun Haân yek-enbe gn ceng
itmei kendye yom itiiidi. Zr kim ihan-^h B Sad^, ki aatay
pdihdur, ehr-enbe gn bulud. ^ ill ol itdgi yom kendfye
Gie.se A nonim i, s. 14/1-4.

tramayup G: d nem eyp T
'Metinde yeti
> A llah sa na a n h bir za fe r versin". Fetih, 48/3,
/ k im C i h a n -h B S a ' d G; Zr kim Cihan-h pdih ve B S a i d '
OSMANLI
K ronii
129
Lrayp helk o l d . kalrdan tasaya dp renci old. Ol rene !e helk
oid.
D e fa Sultan M uham m ed Kostantiniyyede karr ]td!. Belerbei
Sleyman Paa, ki hadmdr an] Sikenderiyye rerine gnderdi. Bunca
ceng old. ^plar Sikenderiyyenn bir tarafu ykd. iinde bir nice
kfirlerin
lelk
eyledi.
^k]bet
alnmayup
Sultan
Muhammed
Kostantiniyyede vezri Malmud ?aây: ehd eyledi, rebHilevveln
nci gninde. Ve bu tarafda gene Sleyman ?aa Sikenderiyyeyi
ahmayup zerinden gp gidp gelp Kara-Bodanler le buluup ceng
idp slm lekeri dahi zaf, S ik e n ^ riy y e seferini ekmi ve hem gyet k
olup souk zahmetinden leker ikamet ideneyp ikest vki old, sene-i
879 ylmda dnp gitdiler.
D e fa Sultan M uhammed Kostantiniyyede karr id^p vezri Gedik
Ahmed Paay deniz yzinden gemilerle gnderp bunca bin lekeri ile ve
nice [81 ]bi n azeb ve nice yenieri gayr lekerle varup Kefeyi^ ^ve
M enk bi feth idp ve dahi gayr kalalarn ve ellerin ve vilyetlerin akp ve
Krn erisi ve Det erisi gelp mut olup ol vilyetler ^ t h old,.hicretn
sene-i
ylnda. D e f a Sultan Muhammed Kara-Bodana sefer'idp
etrf- lemden eriler cem idp reb?levveln drdnei gninde KaaBodan erisiyle buluup ceng idp sonra erisi mnhezim olup lekeri
krlu^ kend kaup Sultan Muhammed Kara-Bodan vilyetin ya^nta idp
gelp Morava zerinde Ungurus yapdu^ hisar feth idp yakup ranazanun
beinde gelp Kost^ntiniyyede karr eyledi, hicretn sene-i 881 ylmda.
Karr idp Sarayun evresinde hisar yapdurd. Belerbei âd m
Sleyman Paay y neahty gnderp varmayup rst gelmeyp ve
! Be kim Mihal-oldur iflakdan gep Ungurus vilyetine akn
eyleyp rst gelme^p hicretn sene-i 882 ylnda.
D e f a Sultan Muhammed Sikenderiyye zerine varup ceng idp
toplar ve tfekler atlup hisarun bir tarafn ykup yryi idp ve hem
Iskenderi^ye zerinde vakt-i zuhurda gnn yars tutld. Ve hem bunca
' b i n G : nk T
Kcl'cy i G ; Kefey c T
T 885 :0 880
^ ^ etind^lynehaht!^'a
130
A n o n im
demler ehd oldukdan sonra alnmayp zerinden geiip gidp zerinde

demler koyup havle yapup kbet zebCn olup kendleri virp SLiilile virdiler,
hicretn
sene-i
883
yhnda.
eâ
Sultan
^ l amned
Kostantiniyyede karr idp Mihal-ol ^ li Be ve Haan Be-ol Isa Be^
ve Maiko-ol Bal Be ve nice bin akncyla Iflakdan [81'] gep
Ungurus vilyetinden alel-gfilin Ungurus ian lekeri gelp ceng idp Isa
Be ehd olup eli-i slm lekeri vkaya urayup gelp gidelden ber
cumziyelevveln nci gnin'de zelzele vki old!, hicretn sene-i 884
yhnda.
D e fa Sultan ^ûhammed Kostantiniyyede karr idp vezri Mesih
P aay deniz yzinden gemilerle ve ar lekerler ile ve azeb ve yenierileri
gnderp Rodos kalasna dp feth olunmayup gir geldi. Ve bu tarafda
Gedk ^ h m e d Paa dahi deniz yzinden gemilerle Frenk vilyetinde Fulya
kalasn feth idp ilin alaldan hicretn sene-i 885 ylnda, ^ e ^ a Sultan
Muhammed ^ n a t o l ya gep reblevveln nci gninde pen-enbe
gn ikindi vaktinde merrh s atinde Gegivize ^^ yannda êkvu r ayrnda
merhm ve mafur, sad ve ehd Gzi Sultan Muhammed hirete naki
idp andan yenieri dnp ehr-i Kostantiniyyeyi yama ve taln idp
Muhammed Paây kat! itdiler.
II. BAYEZD DEVR (1481-1512)

Reblevveln on tokuzmda enbe gninde Sultan Bayezid ibn
Muhammed Han tahta cls idp Kostantiniyyede bir ka gn karr idp
karnda Cem Sultan zerine hcm idp karnda Cem Sultan
K aram andan hurc idp Bursa ehrini alup iinde karr idp Sultan
Bayezid dahi Kostantiniyyeden denizi gep eriler cem idp Cem Sultan
zerine hcm idp Ahmed Paa dahi Arnavuddan gelp yolda yetip O
gn Sultan Bayezid Cem ile berber turdlar. Yeniehirde ceng ktl
itkiler. Akbet Cem Sultana ikest vki olup Cem Sultan kaup K aram ana
[82] varup anda dahi Sultan Bayezid ol vilyetken karup gelp
Kostantiniyyede karr idp Gedik Ahmed Paay K aram ana gnderp.
Gedik Ahmed Karam anda iken Frenk lan gine gelp Pulya kalasn alup
bunca mslimanlar esr olup ikest vki old, hicretn sene-i 886 ylnda.
^ G e g iv ize : G e b z e y a k n n d a c y r-o v a d a S u lta n a y r.
D e fa Sultan Bayezid Karamana sefer idp karnda Cem Sultan

Hicazdan gelp Karaman vilyetinde Sultan Bayezid ile ceng ii muharebe
klup akbet Cem Sultana ikest vki lup kaup deniz yzinden
Frengistan vilyetine gidiip Sultan Bayezid girti gelp Kostantiniyyede
karr itdi. Ramazanun evvelinde Edreneye gelp evval aynun altne gni
yek-enbe gicesinde vezirleri ve ekbirleri ve a yn u eraf ce m idp
Sultan Bayezid arb meclisin idp gice nsful-leylde sat-i zhalde
nefs-i Edrenede en i-sarayda ekbiri, a yn l ! l atleyp bu meclisde
merhCm Gedik Ahmed Paa'y sene-i 887 ylnda ehd eyledkden sonra
Karaman-oi Kasm Be merhm muharremn evstnda veft idp ve
Sultan Bayezid Sofya tarafna sefer idp ol a^lkda lârr idp Anatoil ve
Rum-ili ^ r i s i cem olup ^lorava suy zerinde olan iki hisar ve dyiresin
yapdrd. Cnz e lev aynun evvelinde tamm olup Sofyadan
gelp -Kostantiniyyede karr idp reblevveln yigirmi bir gninde se
enbe gn giceyle ehr-i Edrene tamm oda yanup helk old. Bit bazar ^ ,
TahtelkaTa ve Bedesten m e c yanup harb old. Reblhirn yigirmi
altsnda enbe gninde Edrenede Sultan Bayezidn in^retine bnyd
uruld. Su kenarnda Yeni-saray civrnda imret ve nêdrese ve
b?mrhnenn bnyd uruld. Edreneden ge^p Kara-Bogdana sefer idp
varup Kili ^ kalasn feth idp cullziyelhirin yigirmi yedi[nci] gninde
ehr-enbe gn[i] Ak-kirman t'eth idp receb aynun yigirî [82'] sinde oi
vilyeti feth idp gelben Edrenede karr itdi, hicretn sene-i 889 .
D efa mh- muharremde sene-i 890 ylnda [!] 'êhr-enbe g n
ikindyle aham vaktinde gn tutuld. bahun bir bah kakp Sultan
Bayezid keye yaylaa kup Alr elisi gelp murdlan ne ise grlp
ve andan Ruli-ili belerbeisi Hadm Al! Paa Rum-ili erisiyle ve dahi
kapu-halk ile silihdardan ve sipahiden ve olanlarndan pdih destryla
-bile vai'up ve Rum-ili akncsyla ve !flak erisiyle nlerine dp Kî'a
Bodan zerine varup otuz krk bin nîkdr eri cem olup Kara-Bodan
'- ' g c l i i p G : - T
^
bazan Ci: Beytizan '
2 Kili G; Klli T
' mh- m uharremde ene-i 890 ylnda ' : sefer aynun yigirmi tokuzunda tj
vilyetin yama ve taln idiip ramazanun hirinde girii Edreneye gelp

karr itdi, hicrettin sene-i 891 .
D e fa muharremde sene-i 891, gir Sultan Bayezid h alledaUlui
saltanata Kostantiniyye[ye] gelp karr eyledi, ^ l i Be karnda ve
Malko-ol Bal Be flak erisiyle Kara-Bodana varup akn eyleyi'p iki
^ d e fa Allah inayetiyle ve Muhammed m u cizt berektmda rst gelp
b-nihyet mal u ganyimie bunea esirler ile gelp ve bu taraman Arab
diyrmdan Msr sultan^^^ Kaysern ve divitdr 2 ve zbek ve Temrez
Be Msr ve âm ve Haleb erisiyle gelp A danayla Tarsus diyrnda
Arab erisi cem olup ve bu tarafdan ol yirn sanca bei Musa Be ve
pdihun ggeysi êrhad Be ve Karamanun subalarndan ve timr
erlerinden grtleme demler sep Adananda konulard. Arab g ris iy le
buluup M sru ve Halebn erisiyle zbek ve Temrez Be ittifkile
.hcum idp Musa Ben ban êsdiler ve hem Ferhad dahi helk triler
,Ve anda olanlara ikest vki olup rebHilevveln ibtidsnda ]83 [
gir Sultan Bayezid eleriyle Anatol b^lerbeisi Bersek-ol A h ed Be
cmle Anatol erisiyle ve Rum erisin bile koup ve Rum belerbeisi
Hzr Be-ol M uhaêd Be bile varup Adana smurnda zbek ve
Temrez Be ile buluup azm ceng ve ktl olup zbek bunlar gir gfil
-eyleyp zerlerine hcCm idp Anatol lekeri mnhezim olup Hersek
olum tutup ve nice beler belrsiz old. ikest vki oldukdan sonra pes
Sultan Bayezid nkim bu haberi iitdi. Veziri ^ a v u d Paay drt bin
yenieri ile ve k^pu-halkndan nice demler ve Rum-ili erisi ve Anatol
erisi ^ u -ili belerbeisi Hadm Ali Be eliboldan gep toplar ve
tfekler dahi nice mblaa yaraklarla gelp Arab di>'rna tevecch idp
ve bu yanadan Kara-Bodan elisi gelp sulh [u] muslaha olup andan
Davud Paa ^^ a zam leker ile Arab diyrna varup Arab smurnda
Dulkadir-ol Alddevle ^-^ ile bululup dahi Arab zerine yrtiyp Arab
gerisi Haleb^den yana ekilip ier gidp andan avud Paâya pdildan
yine emir geldi kim iirdi b!-vakt zaman old askere destr virsen didi .
^ ^ ^ : G 890
Metinde "sltan r nkeiT
^ 2 d i v it d r G ; d i v d r T
Metinde - P a a 'y "
M etinde "A l d ev ie "
DavLid P a a dahi girii d n p T iirg d -o l k a u p V a r s a k b e le r i g i n e su lh

idiip bir k a V a r s a k b e i tu tup hab$ idiip dahi D a v u d P a a aradan d n p
g e l p e r i y e d e stu r v irp ken d i g e i p V i ^ e n h i y y e s i n d e S u lta n B a y e z i d e
b u lu d . e v v a l a y n d a g e l p [83'] E d r e n e d e karr itdi.
Ve
mehur
evval
elili e
a y n m
g el p
ortasn d a
S u ltan
U ngurus
B a y ezid
e l i s i
Y a h -o l
Y a h -o lrn
d im ek le
h r m e t le y p
d et
z e r in e k o n k la y u p ar h iP a tle r v e b u n c a m a l birle gir m e m l e k e t i n e

gnderp
E d r e n e d e n
k u p
azm
idp
Sem endire
yan n a
vardukda
ol
v i l y e t d e bir g z i d il v e r, ?r ner n iy y e t -i g a z d iy p m e e r e v v e l ked reti

oldu
sebebden
tr f-sebli'U ch
d iy p
a l e l- g flin
Y a h -o l
el i
l a n n z e r in e S m - s v r g ib i y R s t e m N e r m n g ib i h c u m id p
z e r in e at sa lu p t g - 1 S a m s a m ile y z i n d e v e b a n d a z a h m urup ol z a h m d a n
Y a h - o l kfir h e l k o ld . 0 1 g z i dahi e h d o lu p e h d e t m e r t e b e s in
b u ld , ziM kad e a y n u n e v s t u d a v k i 1 . s e n e - i 891 y ln d a .
G u rre-i m u h a r r e m d e se n e - i 8 9 2 y l n d a S u lta n B a y e z i d E d r e n e de
karr id p bir k a ay durd u k da n so n ra a ban a y n u n o n b e i n d e E d r e n e d en
k u p v a ru p ulu bay ram y o l d a e y i e y p K o s t a n t i n i y y e d e m t e m e k k i n o lu p
z i lk a d e n n a n n d a E d r e n e d e y e n i im retn k o n u k lu o lu p
u le n v e
su leh ^ ^ , fu k ara [v ] g a n v e b a y v e fa kr y o h s u l v aru p p d i h u n inret

'
m u hs o l k o n u k lk d a h zr o lu p im aret d ah i o l g n d e n
i le y p b m r h n e v e b m r h n e n n eh l-i v e z y i f i y ir i n e k o n u lu p p d i h
karr id p s e n e - i 8 9 3 z i l h i c c e s i n d e E d r e n e d e m t e m e k k in o lu p b a d eh u
S u lta n B a y e z i d 4 h a lleda'lllusalrcatalup'^, K o s t a n t i n i y y e d e karr idp
etrf- l e m e n m e l e r p e r k e n d e idp R u m - i l i n d en v e ^ n a t o l dan a z e b le r
c e m idp v e z ir i H a d m P a a y , ki ^ l i B e dr, R u m - i li b e l e r b e i s i lâlil
B e v e ^ n ^ t o l b e le r b e i s i S in a n B e i b ile k o u p A n a to l v e R -ili
le k e r in i k o u p v e y e n i e r i v e k a p u -h a lk m c m l e b ile akp v e U n g u r u s
elisi
gel p
ol
linde
K ostan tin iyye'd e
d l
ile
[8 4]
b u lu d .
^ e b i lhirn e v v e l i n d e e n b e gn v e z ir i H a d m P a a K o s t a n t i n i y y e de n
k u p d e n iz i g e p I'evan o lu p Kai'aman v il ^ e in d e n girp A ra b d iy a r n d a
7lkade aynm evitnda vki' old G: - r

^-'^s u i e h G ' . - T
Metinde 'Muhanmed "
M e nd e "hailede saltanah "
Anonim
134
A t a n a y y e n i y a p u p
i<.alaiarm
alu p
v e T a r s u s d a h i, an d a n
anda
karr
id ] p
son ra ^ e d s e k i z p r e ^
r rkn
bil
tarafd a
E d r e n e de
c u m z i y e i e v v e l n p e n - e n b e gn v e g i c e s i E s k i - c n i n i n d e M u i t e s i b
d k k n n d a
tu tu u p .B a m a k la r v e L a c la r a r u s y a n u p harb o l d
D e f a g in e E d r e n e d e r e c e b a y n u n e v v e l p e n - e n b e g i e e s i is h a k
P a a M a h a l l e s i n d e ^- lan e v le r e ^^ .o d d p y a n u p n i c e z iy n l a r o l d
D efa
y i n e r e c e b a y n u n y ig i r m i d rd n d e, t e m m u z a y n n u n
drdnde
c u m a g n i n d e ehr-i E d r e n e d e $ ika b elr p y e d i y ir d e y ld rl^ v urd . V e

dahi e r ile r i^ z A r a b diyrna^^^ varup y e d i p re k a f a l a r a k p tururken
A ra b lekeri B a k r a z 4 ta a m d a n g e p g e m i l e r i m z n i n e g e l p g e m e k
i s te y p g e m i h alk anlar k o m a y u p c e n g iderk en n g h k a z ile bir y il k u p
g n! erizi birbirine âtup bir n ic e s i h e l k o lu p A r a b lekeri an d an g e p
iki ulu sular y z p
g e p h c u m id p ra m a z a n u n s e k i z i n c i
g n i n d e e n b e g n e v v e l c u m a g n in d e b u lu u p , k aru dan g e l m e y p s a
k o ln d a n e v v e l A rab lekeri K a ra m a n lekeri z e r in e d p ^.a n la n t a t d
Ve
A n a t o l nun
dahi
sa
k o li n d e n
hcCm
idp
A n a to ll
ve
A n a to l
.b e l e r b e i s i b ile ik a^ et id e m e y p h e m a n m n h e z i i o lu p baldlar g it d i l e r
H e m a n tara k m a k a r d m c a slar. Ai'ab lekeri dahi k i l l i o r d u y a gir p
orduy
yam a
itdiler.
O rd d a
o la n
h alk
dahi
henân
bu
hli
gricek
a lb ild k le r in i aldlar, h k isin d k b e n kadlar. [84'] A r a b lekeri b iz m

le k e r in ardndan g e ld ile r . e n i e r i dahi n d^ nald. B u y a n a o la n c e n g e hi
y a r d u m i d e e d i l e r , y e r in d e turdlar. B u tarafda K m - i l i gerisi d ahi y ir in d e
.kadd o l u p turdliar. !î bu y a n a o la n c e n g e g e l p yardun^ i t m e d il e r
E v e t A rab lekeri ^ u m - i l l y e bir a c e b l i t i l i , k^rularn a bir n ic e
karaltu y l e a la y o lu p turdlar. ^ ir n ic e d e v e le r z e r in e te b s ile r v e sin ile r
b ala d la r. G n e e karu c e b e gib i y a la p y a la p iderdi. R u m - i li e r isi anlar
c e b e l d e m le r d r d iy an a karu durup g z e td i le r . B u tarafda A li ?a^ a ile
- oci t u t u u p G: u r u p T
Vletincle ''m u halles in cle "
^ o lan ev le r e G: o l a n l a r a T
" M e t in d e -cliy rnd a
B a k r a z G : B a 'r a z T 4 ^
N'Liziip allary la G: y z d r p T
d p Cj: t u tu p T
OSMANLI
KRONG
1. 5
k a p u -h a lk n u n atks ile g n ikincili nam azH ia d e in c e n g itciiler. k b e t

A r a b lek eri greliler k im bunlar ta lm a d la r. D a h i z i y d e z e r in e hcLim
it m e e ba^la^lar. A ra b lek eri dall d n p g i t m e e banladlar. V arp su y a
d k l p g e m e e banladlar, rdlarna cardlar, ^ r d i l e r k im anlarun dal
o r d u s t a l m g it m i . ki le k e r birbirine kar^cak k e n d le r lek eri s m d
sa n u p b a l a n k a y s o lu p k a a k a a b iz m g e m i l e r d u r d u d e n i z k en arn a
car d lar , zr ki an dan gayr y lla r^^ y o idi. G e m i d e lanlar dahi tara
k u p k a u p varanlar tara itdiler. K im in i ld r p k i l l i n i s o y d la r . A n d a n
s o n r a b u n d a n varan A ra b lekeri dahi rdularn 1 h ld e g r p bir araya
g e l p d a m d la r k im n ic e id e l m d iy b ik irdeyken bu y a n a b iz n le k e r
dahi ^ k r itdiler. A li P a a v e b e le r g it m e s i n s a v a b g e r d ile r , l o p l a r v e
arabalar
her
ne
ki
var
ise
hep
kdlar
g itdiler.
g r m le r d i. K a l ay k o y u p g itd iler. S a b h a d e in
KaTanun
ya ra n
g i d e b i l d i i y ir e d ek
gitd iler. [85"] A ra b lek eri sa b h a d e in at z e r in d e turdlar. N g h b iz e l

id erler d iy erte sy b e r y e ge d d iler. C s sla r saldlar. ^ ^ Id lar arp d lar
r d ile r k i m s e y o k h isara geldilei", e ir t m e e m e g u l o ld la r. ^ u ta r a f l a
b iz m p a a n u z ê b e l e r v e le k e r kadlar. K a u p g id e r k e n V a r s a k an lara
itdgi v k a nun v a s i n i A lla h bilr. A k b e t l-em r E r e l i y e kdl^r. A n d a
bir n ie e za n a n karr itdiler. ? d i h d a n e m r o ld k im A l! P a a v e n ic e
b e le r g e le l e r .
P e s A l!
P a a dahi
b e le r l e a z m
!dp
K o s t a n t i n i y y e y e
v ard lar karr itdiler. Gir kalan le k e r e d est r vird!ler. ^ n k i A ra b , ^ u m l

g it d g in
i id !e e k hisar e i r t m e e baladlar. A z ^ k td e k a l ay aldlar,
h icretn se n e - i 8 9 3 .
D e f a ûlt^n
B a y ezid
K o s t a n t i n i y y e d e
kai'r idp
u lk ad ir-ol
B u d a k B e i A l d d e^ le^ ^ z erin e g n d e r d i. R u m b e l e r b e i s i l^zr P a al ^ u h a n e d p ^ a 'y ^ u - i l i e r i s i y l e b ile kd. ^ h e m ^ i h a l - l

s k e n d e r B e e K a yser! s a n c a n vir p b ile k^d. A l d d e v l e nn zer!n e
h cfm itdiler. H e m a n d e m k im A l d d e v l e
h aberdr di. L e k e r in
c e m idp bunlar l r ^ u l a d . A z m c e n g itdiler. A k b e t B u d a k B e karr

i d e m e y p k a d . B i l e lan lek e r dahi ta ld la r, k a ld la r . M ih a l B e - l
s k e n d e r B e i A l d d e v l e B e i tutup M s r a g n d e r d i. A n d a n snra hl
b y l e 1^1 R u m diyr kar m u r di. A h i r l-em r A l d d e v l e B e R u m
^ ^ yollar G : y i r T
Melinde Alddevle", 'Alfdevlc" biimlerinde harekelenni.
^^ Metinde [6"!
136
A n o n i m
d iy a r n a k asd itdi. Y i n e y e r le r in d e karr itdiler. H icre tim [85'] s e k i z y z

to k s a n d rt ^!!nda.
D efa
S u lta n B a y e z i d K o s t a n t i n i y y e d e karr idiip tLirurken M s r
su lta n le k e r g n d e r iip Ilcm idp K ara m an s n u rn a d e in g e ld i le r . S u lta n

B a y e z i d e e l i g n d e r d ile r . S ultan B a y e z i d dahi e l i y e m a r r o lu p karr
idiip turd. iin k im
e l i K o s t a n t i n i y y e y e g e ld i . A r a b
le^keri K a ram a n
v i l y e t i n e y r y p h ay li y a m a e y l e y p tara itdiler. B u tarafda S u lta n

B a y e z i d e h a b er o ld . 0 1 dahi R u m lek erin div^rp v e k a p u -h a lk ile
g p B e i k t a a k o n d . A l e m e n m e l e r p e r k e n d e itdiler k im le k e r c e m
o la . A r a b a d ahi h a b er g n d e r d ile r . B u h n d e S u lta n B a y e z i d B e i k t a a
k i a z d a n bir g n n d in a ban ^y i in d e ehr-i I s l m b o l a, a l e s- sa b h yil
e s p s ika-i a z n^ o l u p n g h G n g r m e z d e n T o p h a n e y e y ld r m inp
durd.
in d e o la n k i s t l e r e d t o k u up tu td , k ile le r [ ! ]
h a v a y a perrn
e y l e d i . B ir iki m a h a l le y i basd. A d e m l e r h e l k e y l e d i , b a l a r altn da

kaldlar. B u v k ad^n so n ra irtesi S ultan B a y e z i d B e i k t a a k o n d . C m l e
b e le r v e u lular a n d a h zr o lu p d a n k itdiler. S ultan B a y e z i d ! A n a t o l y a
g e m e e k o l l a d l a r b -va k td r v e h e m ol t a r a f k zlk d u r dimiler, idik!
h ld e le k e r e z e v d e b u lu n m a z Gidiler. B u aralmda Ar^b lek eri d e d n d i
gitdi. S u lta n B a y e z i d dahi y a y l a y a k d . Y a y la d a n [8 6 ]E d r e n e y e vard . 1
taraflar g y e t d e t n o ld u s e b e b d e n bir y ir d e karr i ^ e e y p p s a la y a
v ard . O l taraflarda h acla r b a y ra m n e y l e d i , hicretn s e k i z y z to k s a n
b e i n d e n so n r a g e n e d r e n e y e vard. E d r e n e d e bir h a ^ ^ karr itdi. ^ e a n
azm -i
K ostan tin iyye
e y led i.
M h-I
m u h a rrem n
s ek i^
yz
toksan
Ît
y l n d a n s o n r a s e f e r a y n u n h irin d e êhr-i K o s t a n t i n i y y e e g e l p karr

e y l e d i , v a l l h u '/ h i s-savh, t e m et .
[s. 125] P e s bu y a n a d a n el i varu p M s r s u lta n y la baru p gir
A d a n a y v e T r s u s v e anlara î te a!lik o la n hisarlar v irdiler. l e m
r e f h iy e t b uld.
B u t a r a f s a n U n g u r u s B ^ i Y a n k o - o l kral v e f t idp S y z e - o l
hcLim idp Y a n k o - o l m d utu p h ab s e y le d i . K e n d y e r in e kral o lu p tahta
gedi
ve
S u lta n
B a y e z i d e
e l i
Y a yn la d im z ' nshas
gnderp
bardi.
ile karlatn'maya esas
Ve
evvl
a y n u n
a ld m z G i e s e nin
W|
y azm as da so n ^nlnyor. Bundan sonraki ksm B a yezid devri son u n a kadar G i e s e nin B.
W 3 , G, M | , L
m e ile d evam ettirilmitir.
^ ^ ^
ev v elin d e
k u lu k
v a k ti n d e
B urua
^ ' ^
eirin e
od
137
dp
n ic e
a ru la r
ve
a a e ' y a n u p iarb . ^ M s r su ltan dahi bir a r e l i n e d ,
hicretn s e k i ^ yz ta k s a n y e d i s i n d e idi.
Y i n e S u lta n B a y e z i d s ta n b u ldan k u p g e l p E d r e n e y a n n d a knd.
B ir n ic e g n turd. A n d a n bir ulu g a z m vardur d iy R u m - i li v e A n a t o l v e
k a u-lalk v e a k n c la r a z m a sk er c e m id p ^ n g u r u s v i l y e t i n e [s. 126]
g a z - y e k b e r d iy p S o f y a y a varu p U n g u r u s seferi rst g e l m e y p A n a t o l
e r i s i y l e Y a l y a P a a , A h m e d B e i S o f y a da ^ o y u p D a v u d ? a ^ a y s k p
ta ra fn a
g n d e r d i.
K end
R u m - i li
erisiyle
Y a ly a
?â
nce
dp
M a n a s t r d a a sk er bir y e r e c e m o ld . A n d a n to r Y u v a n ilin e v ard . V e

d e n i z y z i n d e n d ahi g e m i l e r g e l p kffru n
k a a c a k y erle ri v e y o lla r
b a la d . K ff r d^h sarp yir le r e v e ta la r b a n a b e c e n e l e r o l u p turdlar.

Y o lla r a n u n g ib i d v r ki ^ arga s i n m e z , i b l i s d e e n e k ile y r i m e z . V e
b a z rvler, halk a s h b - 1 U h d d dur dirl^r. P d i h la r n a h yin l^ rd r v e
bir d rl dil s y l e p harc v ir m e z le r . S arp yir le r d e otu ru p v e b e c e n e
a z l a r n d a turup h a y li c e n g e k le d ile r . K a z - y s m n ! atduklar ta lar v e
y l a n
d ill
h a rb eler v e a a y a y d a n
atduklar a lu
d e m r e n l
o k la r n a
b a k m a y u p slm le k e r in n b ah d ur y i itle r i dahi y a y a k o l u p kalkanlar

z e r in e y a p n u p ta la r a tr m a u p h c m e y le d i le r . 0 1 d in d m a n la r n urup
^ l^dan g e r p avratlarn, o la n la r n e^?r itdiler. k y l e r i n v e zira 'a tler in
o d a urup y a k d la r , harb e y le d ile r .
Andan pdih dnp gelp Manastra bir ka gn ârr eyledi.

Andan gdiler. I gn fed-yi nemed-p, kula menglu boyn tokalu
haydar eklinde pdiha kasd itmek istedi. Hemandem Mehdi benm diy
nemedi eninden atup yaln kl elinde pdih zerine yridi. Bir ka
gayretsiz avular var idi. Oninden gidivirp pdiha yakn gelecek vaktin
skender Paa hzr bulund. Hemandem karudan bozdoanla atup urd,
depesi zerine ykld. Andan klcil^ pre pre eylediler. Andan pdih
tor dreneye geldi, karr itdi, hicretn sekiz yz toksan sekizinde idi.
Andan Sultan Bayezid gelp dre n ede karr eyledi. Bu yunadan B osnada
Hadm Y a kub Aa dirledi bir sancak bei vard, ngu$ vilyetine a^n
arup di't bin mikdr akncyla vard. Ungurus belerbeisi eren i
Ban kfir ki'k bin k^rle slm eriîn^ karu gelp ceng itdi. Amm
kfirler birbiriyle uzlamad. Hak t^l slm erisine fursat virdi, kfire
glib eyledi. Kfir lekeri mnhezim olup yz dnderdi. Derencil Ban diri
138
Anonim
dutuLip kayd bendle [s. 127] Sultan Bayezide gnderdi. Sultan Bayezid
bu fetli iidiip d o ld , h icrettin sekiz yz to k sa n to k u z u n d a idi.
^ n d a n s o n r a S u lta n B a y e z i d s ta n b u lda âr^r idiip d e v l e t irtif uda
idi. ^ n d a n so n r a S u lta n B a y e z i d a sk er c e m idiip y n e b lt z e r in e gitdi v e
d en iz
y z in d e n
iki y z p re g e m i l e r g n d e r p
g itd iler.
ery da
l' ir
d o n a n m a s m a b u lu p lyl i bri c e n g itdiler. b o r d a n adlu bir kfir B u ra k

R e i s g e m i s i n n b a r a s m a a tu p v e bir ta rafm a bir kfir dahi a tu p B u rak
R e i s i aralarna a k p a z m c e n g o ld . B irb irin den a y r l m a y u p ahir ^ u r a k
R e i s g e m i s i n d e n kfir g e m i s i n e n e ft atdlar. ^ r g e m i le r i d u tu u p y a n a
y a n a B u ra k g e m i s i n e ulamd, ^ u tu ^ u p i b ile y a n d , h e l k o l d l r . T
E y n e b a h t y r e s i n e v a r n c a c e n g o ld . A n d a n k^r g e m i le r ! a y r lu p !slnr
g e m i l e r i y n e b a lt t z e r in e v arup her biri hisar z e r in e to p la r y an drd lar.
P d i h
dahi
karadan
irip g e ld i.
kfir g rd i
ki
d e n iz d e n
a z m
d o n a n m a v e karadan p d i h g e l p iridi. ^ e n d l e r e m e d e d ^ i v e y a rd m
y o k . V e g e l ^ e k d e n m id le r in k esd iler . A c i z k a k p nr o l u p b e j l e r i tara
k u p k a la n u n m ift h n g et r p Sultan B a y e z i d e te s lm e y le d i le r , hicretn
t o k u z y z b e i n d e v k i o ld.
Andan
S u lta n B a y e z i d
g e l p E d r e n e d e k la d . a z
olcak y in e
R u m - i l i v e A n a t o l e r i s i y l e v e a z e b l e v e d e n i z y z i n d e n a z m d o n a n m a y l a
s e f e r idp v aru p ^ o r a d iy rn a gir p ^ o t o n
k a l as z e r in e d d i. V e
d e n i z d e n g e m i l e r dahi iri^p k a l ay ihta idp z e r in e to p la r y a ^ d r u p v e

g e m i d e n to p la r v e yarak karup h isara karu ^ eterizler v e to p la r kuruld.
h i s a r d g p v e h e v y l e r atlup iki c n ib in d e n bir a y g i c e g n d z c e n g
o ld . T o p la r la hisarun bir y irin y k u p hir in y et-i H ak irip bir ikind
v a k tin y r iy i o ld . P d i h dahi y a ^ ^ a btûrd. C e b r e n v e kahren feth o ld .
C e n h o y r d n k l l d a n ge^ rd iler avratlarn o la n la r n e sr itdiler; bu feth
m u h a rr em a y n u n e v v e l i n d e v k i o ld . Pes i in d e c u m a n a m a z n kldlar.
A n d a n M o o n dan g p ^ o r o n k a l as z e r in e ^ t te v e c c ih oldlar.
Ol k o n a k d a ki ^ o t o n ile ^ o r o n ^ b e y n in d e lôndlar. ^ o n a k d a ^ o r o n un
m ift h karu g e ld i . S ultan B a ^ e z i d e t ^ s l itdiler. 0 1 dahi m u h a r r e m lharnun a y n d a v k i o ld ,
hicretn to k u z y z a lt s n d a o ld ,
^n
bu
k a l ^lar a ln u p V e n e d i k [s. 128] kfiri Is p a n y a dan yardunr a k p y a r a la v e

v fi r g e n cile rle g e k i p M id illi k a l a sn u n z e r in e d d i. T o p la r kurup d d i.
H isa ru n b e y z arun ncikdr y erin i y e r le berber e y l e d i ,
^ l i d i l l i de n
fe r y d g e l p i lm e y le d i . s ta n b u ldan a l e t-ta 'c l g e m i l e r d o n a d u p a z e b
kreki yazp gemilere koyup gnderdiler. Bundan evvel $ n u al

^ : ve avr!/ virmezlerdi, 1 vakt zarCr old, yazdlar heman det old.
iin slm donanmas ^ i d i l l i ^ e mteveccih ald, gemiler anda varmca ol
aralkda ktlr on sekiz kerre hisara yiiriyi itdi ahmad. iin slm gemisi
^îdilliye yakn vard, kfir gemilerine girp kaldlar. Pes slm gencileri
Midilliye varup ol yklan yerleri girii tamr itdiler. Andan dnp
IstanbuTa geldiler. Andan sonra Venedik beleri zarur olup pekeler
gnderp bardlar, hicretn tokuz yz yedisinde idi.
B u n d a n son ra S u lta n B a y e z i d s e f e r it m e y p n ic e z a m a n s ta n b u lda
karr idp h uzurda
c e m z i y e le v v e l n
idi.
Bundan
a ltn c
g n i
son ra hic ret n

s l s
g ic e s i
t k z y z
ya ts u
on
b einde
naa z ] n d a
son ra
s ta n b u l'd a bir h e y b e tl a z m z e l z e l e v k i o ld . ^ y l e ki e h r i n m e n rele ri

y k i l u p m iller! z ld i v e m e s c id le r n k u b b e leri y a r ld , n ic e s i y ir e indi. ^
e v le r n o ca k la r y k i lu p divarlar y arlu p n ic e s i y k ld . V e hisarun k u leleri
v e b er g o z la r v e b en d le ri y k ld v e b a z y irler y arld . V e n ic e n i n g h .
b in a la r v e k rb n -sa ray lar v e e v le r y k i lu p n ic e d e i l e r d iva r a ltn d a kald
h e l k o ld . B a k a y u s o lu p her k ii e v l e v i n d e n tara a u k y e r le r e k a d.
^ a v l u s lan h a v lu s n a girdi. B e s i o la n b e s i n e vard. B a zla r s o k a a
g id i v ir d i , y a n binlar altn dan k^^dlar. 0 1 g i c e sa b h a d e in y ir hareket
itdi.
C e m halk erk < d ii
ol
gice
u y u n a y u p
ol
ibreti
grp
fe ry d
e y le d i le r . K im i te s b h e , te h llle , t e v b e v e istifra m e g u l o ld . A n d a n son ra

krk g n e d e in g i c e v e g n d z s at s at te d r c ile z e l z e l e sk in o l a d .
h a rek et itdi. n hl b y l e o ld , $ u lta n B a y e z i d etrf- le nre h^'nrler
d a d u p R u m - i l i n d en v e A n a t o i dan b e n n d a n
,e
rgadd an s e k s e n bin
n e fe r s e r e h o r k aru p srdiler, g e l p s ta n b u lun kal as t a n^rine m b e r e t

itdiler. i r y ir ba^ ba n tu t e e d d e m l e r v e nî mrlar lôdlar. V e bu
c m l e n n z e r in e y e n i ^ r i a a s ^ u n u s A a y y e n i l e r i ile h a v le k o y u p
S u lta n B a y e z i d [s. 129] E d r e n e y e g p E d r e n e d e karr e y le d i .
Bundan sonra Anatolda ^ e^ e-ilinde Kzlkaya dimek ile m a rf

yerden Haan Halfe dirlerdi ve h Kul dirlerdi bir al var idi, bir maara
iinde olurd. Sultan Bayezidn ana her yl alt yedi bin aka sadakas
vard, meer kzlb^ imi. 01 aralkdan hurc idp geldi. Antaliyyenn
bazar gni bazarn ya ve taln eyledi. Kadsn tutup drt pre idp
asakod. Etrfa demler gnderp fursat bizmdr diy haber eyledi, ^ e
kad^r gizl dindalar kzlba var ise yanm a geldiler. On bin nîkdr dem
A n o n j
c e m eyledi. Ve Teke-ilinden^^ ok halk ce m eyledi. Oi aralkdan kaikp

Anatol belerbeisi Karagz Paanun zerine vard. Karagz Paa i!e azm
ceng eyledi. Kzlba snur gibi old. Anlar ya^maâ megul 1 ^ gfll
dicek gir kzlba ikdam idiip bnlar $d]l^r. Karagz Paa kad. Ardna
ddiler. Karagz Paay tutdiar. Getiirp Kthiyyede kal'^ya kar
merhCm kaza urup ehd eylediler. Sancak beleri biribiriyle
Lizlamayup ] kaeme idemediler. Andan kzlba kuvvetleniip ili gni
ykup ok fesdlar eylediler. Ve h êbb-i ^ryr eylediler. Andan kaikp
Aydn iline gitdiler. 01 aralkda Sultan Korkud Sultan Bayezide ahvli
ilm eyledi. Sultan Bayezid dahi vezirleri Al! Pa^^ya ve Hersek-olna
hm eyleyiip, iin bunlar hurCc itdi, nin bana bi l z diyf itb
eyledi. Ali Paaya en^r idiip tiz var Anatolya ge bunlarun hakkndan gel
ve ill senn derlin yiizerin diyicek ol dahi Anatol^ya gedi. Sultan
A hêdi bile kodlar. Kapu-halkndan
yenieriden dem ko^dlar. Pes
Al! Paa An^tolya geLp Kzlkayaya varup karr eyledi. Sultan Ahmed
dahi olyla Am siyyeden kalûp gelp Ali Paa ile n^tlkat oldlar. Bir
ka gn anda elendiler. Kzlba dahi Karaman tara^na gitdiler. Karaman
paas Haydar Paayla Cnd Keml Be sancak beiyle ceng idp Haydar
Paanun ve Keml Ben ban kesp ehd eylediler. Andan gp
ubuk-ovasna gitdiler. Ali Paaya haber geldi. Can bana srayup ben!
seven binsn dedi ve ata binp lgar idp ubuk-ovasna yetidi. Kzlba
dahi Osmanlu geldin b!l!cek develerin hisar gibi tokat idp [s. 130] iine
girp yer yer ceng idecek kapular koyup hzr oldlar.
Bu tara^d^n Al! Paa katnda dahi iki bin m!kdr k!i var idi. Anlar
dahi on drt gn lgar ekm!^ yorgun ve atlar durgun. Al! Paa aytd:
Var^lu^ bunlarunla dutualum. an n d a Kara Musa dirlerd! uljfeciler
kethds vard.
grmi kii idi. Aytd: Sabreyle ardunnzdan asker
gelsn yetisn. bunlar hod gitêkden kaldlar. Hele br! iki gn sabi'eyle,
R m a z a n -o l dahi geliyorur gelsn d!di. Ramazan-ol k!d d!d!. Anun
hod akl bandan gltn!^ inti^. Henan cenge balad. Ceng olup ol aralkda
ol kzlba Haan Halfeye ok tokund. Helak olup tokat inde bir ^gn
kopd. Andan Ali Paa at salup kzlba iine ^ a r d .z ine yarak rdiler,
helk iddiler, ^ n hl byle old sy!r halk bun grp zari' kamaa yz
tutdiar. Andan kzlba gp Acem snunna girp Tebrize azm !tdiler.
Teke" m etinde T e k iy e yahut "Tekye okunacak biimde.
OSMANLI
G iderken
y o ld a
bir
k rbna
KRON
r^^^ g e ld iler .
141
01
krbn
krp
k u m a n
y a m a l a d l a r . M e e r bu krbn h ] ^ n ^ i!^n im i, ^ u l^ r daili êbr?ê

vardlar. O lular v e reisleri h s m a i l e s e c d e !diler. h i s m a il bulara
ay ld : S iz e , k im b uyurd k im b e n m hiret b a b a m u n p aalarn v e b e le r in
krup ra iy y e ! in in c i d e s i z ? . B u lar dah i, h y lna g a z a idiip e z i d l e r !
krd u k, h a k k n d a n g e ld i ik d id iler. Y a bu krbnlarun g n h la r n e y d i kim
k a tli m
idp
rzklarn
taln
itd n z
d iy i c e k ,
cevb
v irm e e
kadir
o lm a d la r , ? e s h i s m a ' i l b u yu rd . bunlarun ask erin y ig ir n !er v e o n ar

b e le r i n e l'ledrdiler. A n d a n ulularn k orclar e l i n e viriip h e l k e y le d i le r .
Bundan sonra Sultan êlim Trabzondan huric idiip gemiye biniip

Kefeye gedi. Andan Km-ili tarafna Kiliye ve Ak-kirmana ^kd. Sultan
Bayezid bum iidicek !stanbul kads Saru Gerzi ve sekbanban nashat
itmek iiin Sultan Selime elîliê gnderdi, rdlar aytdlar: Sancaa var
git, syir karnda^larun gibi. Biz dahi varruz diy arbede itmesnler didiler.
Sultan Selim a^td: A l i d r u n buyru deil midr ^lda drt ylda bir
varup sla itmek. Ben dahi varayn babam ziy'l'et id^yin. Andan sonra
sancaa gideyin didi. Muhassal-1 kelm m en idemeyp eliler Sultan
Bayezide geldiler. Sultan Bayezid didi ki: Semendireyi ana virdm. [s.
131] Varsan anda gitsn . Sultan Selim yok elbetde babamun yzin grp
elin pmeyince gitmezin didi, hicretn tokuz yz on yedisinde idi.
A n d a n S u lta n S e l i m E d r e n e y e ^ akn g e l p k o n d . S u lta n B a y e z i d
dahi E d r e n e d e n k a lk u p a sk er dahi hzr idi. s ta n b u la m t e v e c c i h o ld .
S u lta n
S elim
yokdur.
Bu
k a r n d a u m
dahi
aytd:
b e le r i
S u lta n
ve
E d r e n e den
askerleri
alu p
s t a n b u la v a r n c a
itm d n
A h e d i b e k le m e k d r d idi. O l
hod
g a rezi
dahi
dm an
budur
gp
k im
bab a s
a r d n c a g itd i. ^ o r l s n r n a g e l i c e k b a b a s y la urand. S u lta n B a y e ^ i d n

a y^ k la rn u n d e nn y o idi. A ta b i n m e e kudreti y o idi. A ra b a i i n d e iî.
A r a b a n u n rtsin rtp H a k t e l h az retin e ta za rr u id p d u e y l e d i . B ir
m ik d r c e n g o ld u k d a n so n r a S ultan S e l i sn u p c e m e s b b n v e h^z?nesin
k o y u p k a d . K a r a d e n iz k e n r m d a M e d y e dirlerdi, bir k y vardur, an d a
varu p g e m i y e girp K e f e y e vard. 0 1 k i in d e y i n e g e ^ i y e b in p ^ u ^ i l i n e k d .
B u y a n a S u lta n A h m e d l e^ b ird en b a z k i l e s e l e r va rd . K a d - a s k e r
M eyyed -ol
A h m ed l
idi.
ve
T c-z d e N ia n c
S u ltan
A hm ed
Be ve
g e l r
Yunus
p d i h
P a a bular S u lta n
o lu r
d iy
p i k e l e r
142
A n o n im
hzrlamlard. Yenieri bu ahvli tuyup bir gice buniamn evlerin basup ne

var ise yama itdiler. }aân Paanun dal evin basdiar. ok fesdlar
ildiler. Sultan A hm edin demisi gelmidi. ehirden la^^:p krtuld. Andan
yenieri Sultan Selim e haber gnderdi. Gelsn biz an tahta geriirz
didiler. Sultan Ahmed dahi skdara yakn M aldepesine gelmi idi.
âba^>yla haberleiip babas nice bin ^ri dahi gnderdi. Andan girt' dnp
gitdi. Anatolnun mukata'tn ve iskelelerin zabt itmee banlad. Sultan
Korkud dahi baz yerleri zabt idp Sultan Ahmed adalileriyle muharebeye
banladlar. Andan Sultan Korkud dahi Gelibol tarafndan geîye girp iî
kiiyle stanbula gelp yenieri odalar kurbmda bir mescide girdi.
Sultan âyezi^ iidp yenieri arasndan karup ehir iinde bir eve
kondurdlar. Andan destur ile gelp babasnun elin pp gir odasna gitdi.
Sultan Selim dahi Kkekmeye gelmidi. ehre yakn gelicek Sultan
Korkud karu kup buluup at zerinden merhablaup birbirine tesell
virdiler.
[s. 132] Andan sonia Sultan Selim gelp ehre girp Yeni-baede
ayr iinde kond. Sultan Korkud dahi meknna v^rd. Andan yenieri
cem ' olup dvna vardlar. On nefer yayaba paalara gnderdiler. Gidiler
ki pdi mz ol Sultan Selimdr. Kendsi ar z olmdur. Sefere
varmaa kudreti yokdur. Arz idn pdihln Sultan Selinê virsn elbette
dediler. Ana arz itmezsenz tara kca^ iini'z tamm ider^. Sultan
Selim i tahta gerrz diy gulvv itdiler. Paalar dahi ol on yayabalarla
ier pdiha bile girp bularun szlerin arz itdiler. Pdih aytd: IMiteki
ben sam, belim ki seye v! zi diyicek vezr-i a zam Mustafa Paa
aytd; Devletl hnkr! Tuzunuz etmenz yidk, hell eylen. Tara
kca^ bizm iimz tamm iderler dedi. Pdih aytd: ind! ben
pdihluum virmeyicek beni gelp kati iderler mi? bunlar aytdlar:
Yok kati itmezler, amm harbe ucyla kaftanmuzdan ekp tahtdan aaa
indirirler diyicek pdih bir nîkdr fikre varup, andan sonra ban
kaldrup pdihluum olum Selinê virdm didi. Andan yenieri klliden
glbng getrp Sultan ^ e h m e gitdiler, hicretn tokuz yz on sekizinde
vki old.
irtesi S u lta n B a y e z i d h a z n e su nd u k larn v e p aalarn S u lta n S e l i m e
g n d e r p p d i h n u z a varun didi. A m m ban a yigirrii g n m h l e t v ir s n ,
Y e n i - b a e d e o tu rsu n, ben an d an k u p D i m e t o k a y a vîup a n d a otu ray n
dedi. Sultan Selime arz itdiler. Her ne vakt kendiileri buyurur ê ihtiyar
ellerinde dedi, irtesi geliip babasnun elin pdi. Babas kalkup, gel oul
imdi pdih sensin, ben m azin, tur dedi. Sultan Seln, h ben
Suitanmun kulyn. Yzin grp murdun elin pmekdi. Tahtun mbrek
olsun. Ben kuhna iczet vir gideyin diîcek, oul ben cn u gnlden sana
virdm tahtm. Amm sana nashatm budur ki n-hak yire k n e y
ldrmeyesin dedi. 1 dah! kabl idp [ kup Yeni-baeye varup
adrmda karr itdi. Yarmdas Sultan Selim yenieri aasn ^ r u p yenieri
aas gelp di^n itdi. Bulara dedi kin : Beni pdihla kabl ider
misz? . CemMsi kabl iderz diyicek, aytd; nd eger simden bir
kimsenz n -na k l hareket iderse hakkndan gelnêe m ni olur msuz? .
Olm azuz dedilei'. In^di byle o l ^ k belii kabl iderem dedi. Andan
yarmdas gir dvn eyledi, [s. 133] Paalar geldiler. 01 gn bir skfl
yenieriyi bir aaca asakod. ^ bir ulêeinn boynm urd. Meer ol
yenieri Sultan A h m ed 'e varup gelrimi, csslk !derinmi.
^ n pdi^hluk Sultan Seiinê mukarrer old, Sultan Korkud dahi bir
kadrgaya binp M a nisa tarafna gitdi. Andan sonra Sultan Bayezid
stanbuldan ^kup im etokay^ gitdi. Sultan Selim Edrene-kapusndan
t^ra gndermee v^rd. Arabanun kapusn ûp Sultan S e lille nasihat
gne ok kelimt eyledi. Andan ved idp gitdi. Hafsa kyi yresi Sazludereye varcak ecel yetip anda Sultan Bayezid vet itd,
'
aleyhi rahneten vsi'aten. Meyyitin stanbula getrp imaretinde defn
eylediler.
DZN*
A
A B D U L L A H ibn A B B S , 116
a rh il'at, 6 8 ; - l e r , 105, 133
A B D U L L A H ibn $ A ! d , 117
ar lekcrler, 130
A B D U L L A H ibn $ A R H A . 116
alar, 100
A B D U L L A H ibn Z E Y D , 116
ahdlem ek. 31
^ B D U L A Z ^ , 11, 123
ahd peym n, 27; -olmak, 73; -smak, 74
A c e m , 9, 3^, 6 5 , 9 4, 140; -m em leketi,

9; -vilyeti, 8. 9, 10, 9 0, 9 6, 114, 128
A H M E D B E . 137
alkdan ciz kalmak. 16, 17, II ?
A H M E D U M U H T A R . 114
A H M E D -I C EL A YIR I, 49, 50
alllan k rlm a l 13
A D , 89. 99; -olanlar, 89; -ol
E D D A D , 101
ak brk, 18
ad ilem ek , 89
k olmak. 110. bk. si olmak, ba
ad ya%'^zln ohTiak, 71
kaldrmak
A d a n a , ! 32, 136, bk. Atana
ak sakallu be, 83, 84
advet, 43; -balaâk, 30; -etmek, 84
ak sakallu pr, 8 4 . 1 1 0
A D E M P E Y G A M B E R , 90, 9 2, 9 3, 100
d em -z d , 9 0
. , " . ; 7. , , .
d en -olan . 93, 103. 106
-de vrm ek, 112; -kesdrmek, 7 6 . 8 1 .

127; -k esm ek . 39; -1ar. 41; -yup
hazne etmek, 38
ad kalmak, 111
adn kazdurmak, 100
A ^ A K O C A , 17, 18
dil pdifh, 119

a d l d d , 19
Aka-bol,61
ad! in st' sahavet. 114
A k a - h i s a r . 84
asak, 4 8
A k a - l i m o n , 21
a ek m ek , 88
A k d e n i z , 8 7 , 0 .
aa kl. 15
akn, 77, 137; -ey lem e k , 76. 129, 132; itmek. 22. 35, 36. 7 6, 77; -1ar salmak,
A a - d e n i z i , 64, 65
6 1 ; -Girmek. 2 8 . 3 5 . 8 4
1 demrcnlii oklar, 137
aknc. 61. 77, 79, 82. 84, 130, 131. 1 3 7 ; lar. 6 3 , 7 7 , 1 3 7 ; -salmak. 61
ar eli, 137
A^-k!rman.l3!,l41
D i z i II
'e, metinde ge e n yer ve
ahs !sililerinin dnda

isimler alnmamtr.
kalan
kimi
akl ba mân gitmek, 140

Ak-saray,4l
146
DZN
A k e h r , . 3 0 , 6 3 ,7 7
^[ alamak, 54
A K - T I M U R , 16
l i t n k , 4 5 , 1.34. 135. bk.h?le

alaca at. 72: -atlu, 12. bk. renkli atlu
A L E D D N . S lII.;r A N (Selu klu
l k m a). 4 . 9 , 10. 11
A lam an. 7 9 , 9 10
A k A ^ ' l . 103
11
a t o l 1 , 1 8 . 28. .^. 46. 54, 59. 66. 70.
?., , ? 8 8 , 2, ^?, .), ... |

142 .140 .139 ,137 6 ;-bcI erbei si .
134; 138 ,137 ,132 ,125 .8 0 ,7 8
^
; -lekeri. 132. 133: -vilyeti, 78; yakas. 14
Anatol
ve R u m erisi, 82
A n a t o l v e R m - i l i erisi, 1 3
Analoll. 1.34
a ly. 24. 72. 96. 9 7. 134; -dan kmak.
48: -na alay vir^k. 47; -lar
balamak, 2 3. 47; -lar dzm ek
/d z lm ek . 4 7 . 122
l em! n a stemek/etmek 1^8

letler. 105
AL B E (K araman-ol). 72
A N K L 'R ,8 6 . 8 7 , 9 4
A n t a l i y y e . 7 1 . 1 3 9 : -liisai. 71
A r a b (Msr). 52. 54. 94. 135. 136
A r a b | v e | A c e m vilyeti. I()
A r a b ^ l i s i . 132;-l!yr. 8 9 , 9 0 . 132134: -le k^ri. 134-136
l-i A b b a s . 9 ; - l e r , 9
, " , " ,', ;-
A L B E ( T e m n a - o l) , 6 7
arbede itilmek. 141
A L 1 1 3 ^ ^ ( M a lk ^ - ! ) . 132
AL 129 ^ ) ! 11 1-)((!
ar, 99, 100, bk. ar;un

ARKANO.S H A KM , 97
l dnler. 30. bk. dn
A a
. , ,
1.3 .127 .8 4 .8 2 , 1 ;)( -vilyeti.
ALli^n ÎÂL!^.I15
l kasr. 87; -kk. 87; -kubbe. 117: med rese . 30
Al-i O s m a n . 3. 36. 39; -beleri ve
pdih-zdeleri. 8
A l.l PAJjA (andarii). 39. 4 0 . 4 1 . 56. 57.
;:0 4 , ,;:
.
AS A FIY A . 103. 104. I07;-Hrun . 104
a,sakomik, 6 4 , 6 9 . 7 2 , 9 6 , 139, 143
si olmak. 65. 69. 73. 81. bk. ba
ALI 'p A j A (CJsman olu). 12. 18
l-i Seliik. 9; -tyil'csi. 9
$ < 11
l z i !, 121. bk. ziyretgh
asker. 13. 48. 71. 80. 83. 87. 132. 137.

138.
140. 141
a bii'rmek. iilediinnek. 19
limler. 36, bk. ulem

A L P G N D Z . 12
alp-ercnler. 2 1 . 8 1
altun. 38. 9 6. 9 7. 110. 111; -ile dikme
murassa (kattan). 1 10; -taslar: 31; skl. 31
A s i y y e . 4 2 . 4 8 . 5 6. 59, 6 3. 140; beleri. 4 8
A M L K . I()0; - o l a n l a r .
137
at, 16, 22, 33. 48. 53, 56, 60, 61. 67. 71.
72. 75. 80. 81. 95. 1(17. 102. 133. 135,
140, 141, 142; -apmak, 53; -depnck.
9, 80; -lanmak. 2 1 . 7 2 , 91. 109; -la.
1 3 ,2 1 .2 9 :4 7 .6 7 .8 3 .9 1 .1 .3 4 .1 4 0 ;.salmak, 133, l40:-.;anculanmak, 16: sinirin almak, 62: -s- mek, 81
D
. 8 2 . 4 . ?. ; - eri, 6 8 : v e
to n L i.
94
A t a n 134 . . bk. Adana
te.-gede. 14 ;-lei', 114; -êrest. 114
A l - m e y d a n 1.103
Alranostekvur.16
av avlamak. 22
a var/. 139
avral bo olmak. 42. 51
, ' \ y a s l o n y a . 21
A y a s o l y a . 8 7 . 9 9 . I()4. !()(, 107. 109.
] 1 0 .1 1 1 . 11 4.1 15, 11 7.118. 124
A y .s II 1 . 35
/\ \ d i n . 47. 75; -eli. 64; -ili. 35. ^3. 64.
7 5 . 1 4 0 ; -o l.4 2 . 52
A y d n ili bei. 35
. \ d I n e I k/Aydnctk/Ay'dunctk. 20.
21.1(1^. 107.110. 122;-ta. 8 7 ; - abt.
A Y I)()('I)1. 16
A y u r . 9(
A Y K IJ .IK /U 'A . S
a/.eb.*7-(^9. 78. 80-82. 85. 127. 129. 1.30.
1 3 1 3 9 . ;-bei. 59; -diviirmek. 67; 1er. 68. 1 3 3 ; -salmak. 69
. ' \ Z! ; BBI ( 83 .62 .5 9 .
azcb ile yenileri arasnda (ilk) advet. 69
a / e b ve alili eri. 68
147
ZN
B A L A B A N 1>A A. 78
B a l i i h i i n t k , 16
B a h i - k a p s . 119
ba K -ak (ki sp). 9>. 100
BA.I B[(i(Malkov-(>l). 1^0. 132
balkllar. 100
B a l k c s r . 19
^ , S 3 ; -183 -
ba \a . 138
ba- ak. 21. 41. 12. 57. 6 1 . 6 2 . 63. 74.
?.88.1^2.1.3^.139
banjdrnak. ^1. 74. 103
ba7^ .>1 . 13; - ; 'kaldurmak. 64. 66. 71. 81 bk. ,
olmak
ba. 69; - k k 8 ^ .
ba kesmek. 140:-I kesilmek, 128
banda devleti olmak. 13
balar 1!'>S olmak. 135
a a k (, 1 1a )!dirne'de ar). 134
banklar. 86. 98
B A Y S L IN K U R .K
BAi:/.li;) I (Yldrm). 3. 30. 33-36. 39.
40-46. 48. .O-52. .54-56. 66. 124
^ A Y ^ I ^ 1 1 . 8 1 . ! 0 0 . I ( ) 1 , 1 1 6 . 12.5.
128. 130. 132. 133. 135. 136-139. ^ B A Y E Z ID P A j A (vezir). 64. 66. 67
BA Y IN T U R . 8
ba'ra . 1 I ; - 1 olmak. 83
bazar, 1 3 9 ; -etmek. 39
B a a l b e k . 45
bi'calmak. 28. 94
bfzirgn. 100, 1 12; -gemisi. 69

b e c e n e , 1 .3 7 :-ler. 137
b;'de.7. 58; -inek, 7
bedduTlar etmek, 94
hd-i a k m .9 S : -.sarsar. 98
B e d e s l e n (Edirne'de). 131
B a d a d . 9 . , 5 ( ) . 122. 124
be dikmek. 84
B c K a v a . 57
100
.25 1
b eylemek. 7. 87
!A K I A A . X
bakr. 95. 1 0 2 ; -al. 95. 107
B a k r a ? t a 1. 134
1 ktllar. 64; - olanlar. 98. 99. 101:1er olanlar. 52

B e - b 1 / a r . 55
belerbelii. 29
148
belik, 18. 64, 68. 142, 143: -in terk

itmek, ] 8 . 8 1 ; -eylemek, 84; -itmek,
17, 34. 55. 59. 62, 99. 102; -mal. 28
,.
Bosna
ve
boyn
H e r s e k . 79
?^ , bk. hayder
boyntn urmak, 143

boz atiular, ^4. bk. gyib erekle]
bozcioay 137
B e l h , 8 , 9 ; -vilyeti, 8
0^^ , 1
bellce^lîrler, 21
blk, 9 2 ; -eri, 10
B e n U neyye, 122
brk, 40; -1er. 60
benn (ustaba, mimar), 93, 104, 105,

107, 108. 112, 1 3 9 ;-la '.-,9 1 ,9 3 , 104,
1 0 6 , 1 0 8 ,1 0 9 ; v e rg a d , 112
bert. 73
B O R K L U C E M U S T A F A , 63, 64, 65, 67

buugar pul, 81
B u u k d e p e s i , 81
Buga
s u y , 69
berdr eylem ek/itm ek, 65, 117, 122, 124

B E R S A K (Bursa tekfuru). 17
beik, 88
B e i k t a , 86, 136
B 1 R E R ] A ^ . 116
B e y t 1 - M u k a d d e s , 88, 95, 99,
bak. 88. 106
B
1n
r b
suy
I,
B u l g a r , 90, 91
B U R A K r e i s , 138; -gemisi, 138
, . . ,
. . .
41, 4^, 56, 57, 6 1 , 6 2 , 63, 65-68, 71,

130; -halk, 62; -kavini. 59; -sanca.
19;-tekvn . 16. 17
62
b id 'a t.4 l
B i d e v a r d a k , 62
b?-edebl îtmek. 102
B UZ AN TIN . 99-102. 114; -olanlar, 1(3

by k k bb (Ayasolya'da), 107. 114
B i i z r e k , 127
B i u ' c k . 1 0 . 1 1 . 2 7 . 3 0 ; -hsl, 12;tekvur. 10

bilmeze urm ak, 60
CA'FER-1 GAZ, 124
bmrhnc, 35, 113, 131,133
cm- mey, 58
c n i, 3 0 , 35; -1er, 80
b i r SZ! i k i o l m a m a k ,
B t 'baza r
39
(Edirnece), 131
B o a z (stanbul boaz), 67, 90, 91

B o a z - k e s e n h i s a r 1 , 85
^ o l a y r , 2 ] . 2 3 ; - y o l , 69
Bol
ân bana sramak, 140

can cehennem e smarlamak, 15
cn gnller a lanak, 99
cann terk itmek, 6
v i l y e t i . 17, 18
...
B o s n a . 35. 90. 99. 100, 1 3 7 ; -kral.

salmak, 135
^ ^
cebbarlk ve mtekebbirlik. 87
cebe. 134; - demler, !34; - kfirler,
C E M kadeh, 58
C E M S U L T A N , 130, 131
149
e m n i k a 1 a s 1 . 20, bk. Cembin,

Cimbin
E N D E R E L / E N D E R L ^ ^ R ^
H A LL, 28, 2 9 , 3 8
e n g e g n e , 64
^ halk, 4 1 ; -yara. 82
ceng leti, 82
ei'ibalk. 69
c eng ktal, 82
cerehor, 80
emeler, 11
if ^rêk, ?8;- srdrmek, 28
cevahirler, 89
cda, 8 1 ;-la r, 26
ifte salmak, 72
ih. 7 9 . 8 2 . 9 9 , 1 0 0
cihd itmek, 16
c ih d l-ekber, 82
in
M a i n , 87. 90, 91
C r H A N - I I B S A D , 128
cihetler (maalar, cretler). 41
C i m b i n . 21. bk. Cenbin
cimrilik. 74
C T N G IZ H A N 3 , 8 . 9
o r 1 1 . 1 4 ; -hisar, 27; -vilyeti, 22
k c . 1 3 ! :-yay las. 76
ubuk-ovas.140
ukadar, 60
C IN G IZ H A N L ER , 9
cmerd. 60
cllh sakall, 51
cls itmek. 85, 130, bk. tahta gem ek
d td direi. 20
CjND
DAHHK, ,8
kem l
BE, 140
c zm, 14, 123
DAL (Amlak 00 ( .
danmak, dank itmek. 67. 78, 110,
adr. 48, 72, 143

a a ta y , 51, 54; -pdih, 128
an. 9 3 ;-la - ,9 3 ; - h k la r. ^0
anak, 49
A N D A R L U H A L L , 27, bk. enderl
dnimend, 28, 37, 38. 66; -ler, 31. 3

dr- slm, 80
dr- kfr, 5, 26
d r l-lslm, 107
D A V U D PA A (vezir, Anat^l
belerbeisi). 128, 132. 133. 137
arLi, 65; -1ar ve mahalleler, 137
Deccl, 124
defter, 38; -in drmek, 12
asar,
deenek, 137
90, 99
anigirba. 66
avular. 119, 137
ayrlar. 41
; -
deli
B A L A B A N , 32
de met gibi dklmek. 23

demr, 43. 83; -kafes, 52; -e gark olmak,
79,
83
deprem, ^k. zelzele

D E R E N C IL B A ^ (U ngurus bei). 137
DZN
()
D RA K U L -O G LI KA ZIK LI. 84
DERZ SA R U C A , 62
dest-i isvbc itmek, 18
ci's malibl olmak. 103

d r si ok niana irinek. 80
D e t . 90; -erisi, 129; -viliiyeti, 46. 90,
DU L K A D R -O L I. 84; -B U D A K
B E . I 3 5 ; - A L D D I VLE. 132
develer, 134. 140

devlet erkn, 50. 73
dn. 58; -eylemek, 77. 125; -iler. 58;
devletirtil' . I 3 8 ; - s i, 73
devletl hnkr, 142
Devlell
ve
K a d e m I
Kaba
kk n, 68 .5
dn basgun. 29. 35. 126
D I m I k . 90, bk. am
dilvorlik, 30
dny kasr. 112

dnydan gitmek, 23. 62. I0 (),II5. 116; naki ilmek. 89.115
d . l 1 . 9 0 ; -grmek. II
dil S y l e m e k , 137
delik (gelir). 4 1 . 9 7
dileki drmek. 74
^ ^ ^ 1 ^ - ^ . 42
dilekiler. 38
D Z M E M U ST A FA . 66, 68. 69
devletszlik. 74
D i m e t o k a . 22. 142. 143; -tekvun. 27

D i m n e . 113
D i n b o z . 16
dindalar. 139
dne gelmek. 115
dn-i slm. 80
direkler, 8 7 . 1 0 6 . 1 1 !
dirhem, 96
dvn. 39. 142; -eycek/ tmek, 143; ortas. 39
dlvitdr. 132
D i v r i . 42
E B BEKR SIDDK. 115

EB B- ENS R. 16 . I 17. 118.
EBl'! SMAK ( ) . A
A R 1 2 4 .
E B L L . 115
E B M SL IM -IM E R V . 8
E C E B E . 20.21
ccel gelmek. 120; -cn. 58; -celh'd. 58;
-> amr yamak. 82; -yelilmek. 143
donanma, 138
dStlk. 91; -itêk. 57, 90
dovuycalar. 57
doyu m olmak. 3. 3 , bk. toyrm olmak
de d e ldrmek. 113
d kne, 106
drt kitb, 4
d r kel ak m erm er direk
(Aya.sol'ya'da). 106
dek. 90
: : : : :- ,
61.63,
84. 85.
139.
kanls.
65. 6 7 - 7 1 .7 5 . 76. 78. 80-82.

11136 .134- 131 .126 .125 . 141; -! s 2 7 , ; -kapas. 69; 143; -lek^nr. 28
crdal'i-ulen. 79
efendi. 35
DZN
EFL T U N , 92. 95; -k i r l l 9 2 .!

E l're n k gerisi, 79. bk. Frenk
E r i - k a p t . 119, 120
ehl-i all. 3; -Jevlet. 47; -?. 5; -dvn.
4 0 ; - ilm. 3 2 ; -Islm. 80. 82. 8 3 .1 0 7 .
1 1 6 -1 1 8 -1 2 2 ;-Islm le keri. 130;kermet. 17: -kerem. 113; -kt'fr. 1 !7;
-klV. 6; - m u 'm ele ve bzirsn. 112; ry. 25; -Rum . 86; -îtem, 3; - cIkat.
51;-ve/,ryif. 133
d i re m e n kubbe. 91
ona
n 4 8 .
117 .114 .100 .7 9 . [ - 4 . 4 2 . 4 4 , .
133. 136; -komak. 42; -ler. 42. 62. 91.
1 4 1 ; - l i k , 4 ( ) . 6 1 . l 3 3 . 141
elmas, 92. 96
R I , V / \ N B E , 66
me i / iyi' olmak. 1 10
enin, 88, 112
E M R BF., 127
M [ R I- 1 A Z R E T I,6 8
E M R S L E Y M A N , 42. 47. 48. 56. 58.
5 9 .6 5 .1 1 0
emr-i alem. 59
cm emi iinde olmak. 21
Eniiri/E n ge r 4
7
,4 6 .2 5 .10
enlik ve aItkdan ciz kalmak, 117. bk.
a^l>k
E r e g l i . 135
Ermenek-ta. 10
ER A N A BEC. 47
eski aka, 39
E s k i - c n i (Etlirnc'tie). 39. 6 5 . 1 0 .
134
E s k i - . s a r a y . 118
etmek (ekmek). 142
Evliyr. 1
E V R E N O S BEC. 22. 27-31. 59. 61). 69; ( AZI. 27; - olan hr. 66
E V R E N O S BE-O LI ALI BEC. 76. 77
E Y N E BE'. SIJBAJ (vezir). 56
E y n e b a h t . 12 9.1 38
E v n c i i o l . i l . 12
F
11 "yom tutmak. 8()
P A T IM A (YkMMnt Baye/.id'in k?.i). 56
l '.A Z I L B i:( 20
F A ZLU-L L.-\H.61
l'A Z E U L EA lM kad). IX
fecI-yi emcl-p. 137
F E R I ! A D B r . 132
feryK eylemek/itmek. 93. 118. 139
fcryci. 138
fcsd eylemck/itnck. 65. 1 4 0 ; -lar itmek.
fetln^kii. 49
letv. 31. 39; ' i nek. 65
E R - T U R i ; i .( Y l d n m Bavcziil olu). 5.
fsk I I 3
.' S
n k r i i n r s e l . 2 0 . .50
E R 1 U G R U L ( I Z 1 , 6 . 10
1' 57 .
1;R-T11('R I j'L ibn Sl'JLEYMAN jM
l'il st'treti. 102
^, 5^1 .8 ,1
1r / , i n e a , 9. 42. 46; -bei, 47
esbb. 17. 62. 71. 87. 1 17. 141; -1ar. 13
es?r. 17 .28 , 54. 8 3 , 1 1 7 . 1 1 8 , 1 2 2 - 1 2 4 ,
I2(>. 127. 130. 137. l3 8 ;- d e n h f c
almak. 28; -itmek. 13; -ler. 2S. ^(. 31.
1 1 6 . 1 2 5 .1 3 2
F i II b e . 28. 63
/ 1).
71 ; - ) ()1
^ ! )II AÎ ^' I EI) Bi:(i. 79. 8 0 . 8 2
^ / - ) ( ) ' , Al.l 1:;>'.) /. bei). 7(
's 4 0 ,)
lime. 64; -itmek. 1 15; ve rcsti. 102
l l o r i .6 0 . 6 9 . 107. 122, 123, 142
F r e n g i s t a n , 8 6 , 9 0 , 9 1 , 9 6 , 99, 100,
:105 ,0 4 , I17, 122-124; -keileri, 100,
mushibleri, mlnd $ ri ^ akllar,
1 0 7 ; -vilayeti, 131
Frenk. 100, 116, 124-127, 130; -gemisi,
8 0 ; -1er, 86; -vilyeti, 130, bk. Efrenk
F u r a t rma, 9
121 , 122 , 123 , 124 , 12 . 12?, 129 , 130 ,

1 3 4 ,1 3 5 ,1 3 7 ,1 3 8 ,1 3 9
gemileri birbirine atmak, 116
gene mal, 5, 36, 72
ge nc-K .RN, 37
:: ' , .,
G e r m i y a n bei 35; -lekeri, 47; ol, ^ , 42, 47,, 2, 63
! k ] , ^?
97 ,95
gam m az, 74
gan olmak, 16
ganmet, 8 1 , 1 2 8
garyib direkler, 106
ger-evler, 32
gmel yrkler, 9
G O K ALP, 5
garb mermerler, 106
G K A L P ibn ^ , ^
garbler, 10
g m g k demr, 83
gayb erenler, 80
G M L I-O L I, 69
gyib erenler. 24, bk. boz atinlar, ricl-i

gayb
gyibden bir kii, 109
g n ne ilham gelmek, 14
gaz, 5, 17, 19, 25, 28, 82, 116, 122, 141;

- 02 5 , 1 ; -kutlu olmak, 81; -lar, 9,
10,
l l , 1 2 2 ; - t o n l a r , 1 1 6 ; - v t ,4
gazab, 3 9 , 5 1 , 1 0 2 , 1 1 7 ; - a gelmek, 39,
48, 51, 88, 105, 108; -tmek , 46, 102; ehli, 51; -l pdih (Bayezid I), 55
gazya bel balamak, 80
gazvet-nme, 4
gaz -y e k b e r, 76, 8 5 , 1 2 7 , 1 3 7
gzi, 4, 5, 34, 133; -1er, 4, 12, 13, 15, 16,
1 8,2 1 ,2 2 , 23 ,2 4 , 2 7 ,2 8 .2 9 ,3 1 ,7 6 ,
80.
83, 8 4 . 1 2 6 .1^ 1 6 ;-yan. 5
G E D K /G E D U K A H M E D PA Â . 129.
gnl berkitmek, 6: -girmek, 88

G r e c e , 20
g^ yan aktmak, 94; -yummak, 67
gzden bnrakmak, 112
gulvv itmek, 142
GU G E Y SI K A R A C A (Anatol
belerbeisi), 80
G e r c i n l i k , 76
glbnggetiirm ek, 142
gm i/gm , 110. 1; -$agrak, 60
:, 1 ,,.
gn-batus, giin-tos, 63
G e g i i z e (Gebze), 130; -kads, 61

G I i b o 1 1 , 18, 20, 22, 27, 28, 29, 30.
6 L 68. 69, 79, 1^7. 132, 142; -tekvur,
gemi, 13, 18, 21, 57, 64, 67, 116. 135,
141, 1 4 2 ; -halk, 134; -ler. 1 3 , 2 1 ,^ 3 ,
2 4 ,6 1 ,6 9 ,8 0 , 8 6 .1 0 3 ,1 1 6 ,1 1 7 ,1 1 8 ,
G N -D 0 D I.9
G N D Z , 10
G U N D U Z ALP, 5, 16
gnee tapmak, 95. 98
G n g r m e z , 136; -tek^nr, 14
DZN
harlk. 67, 112
H a b e . 9
H A R E Z M AH, 8
H A RKIL . 103, 114. 115. 123. 124
H a b e , 39, bk. mashara Arab
H A R U N U 'R - R E ID , 123. 124; -trihi.
ha b6 .133 ,113 ,69 ,59 , ;-itmek. 62.

68; -olmak. 78
has kullar. 8 0 . 1 2 0 ,1 2 1
HACI B E K ^ A - l S U LT A N O LL 18
HACI LBE, 22, 27, 2 9 , 3 0
HAS M U R A D , 128; -sngun, 128

H A A N A A (vezir), 56
HACI VA Z PA A , 62
H A A N ALP, 12
H A A N BE G (u bei), 82
haclar bayram. 136

hadem ve haen, 65
H A D M AL ^ E / P A A (R un > ih
belerbeisi). 77, 8 1 . 1 3 1 , 1 3 2 . 133
H A D M S E MA N PAA
(belerbei) 129, bk. Sleyman Paa
H A D M Y A KUB A A (Bosna sancak
bei), 137
H A A N B E -O LI SA BE, 130
H A S A N H A L F E , 139, 140
H A A N PAA, 142
HA TE M I, 56
Hafsakyi.143
htn idinmek. 77, 87

havale, 12, 16; -kal'a, 12; - l ak. 122; komak,139; -olmak, 19; -yapmak, 16,
35, 130
H a l e b . 9 , 4 5 , 132;-eriî,
havriyynlar, 103
hala. 48. 49
H L I D b n VELD. 45
havuzlar, 14
H A L F E M S L M . 122
H A L L BE (Rum eli belerbeisi), 133
HA LL P A A (vezir), 78. 79, 81
halvet kalmak, 77; -e girmek, 88
H a m a , 45
hamm , hamm ^m , 14. 1 5 . 5 7 , 7 1 , 9 4 ; kihn. 108; -1ar. 101
H a m i d . 7 5 ; -il3 0 , ;-vilyeti. 41
hamr. 58; -imek. 36
hayder. 137, bk, boyn tokalu

h y i n , 3 9 ; -1er, 137; - o l m a k , 2 0 , 4 7 ,
4 8 ,5 9 ,6 0 ,1 2 4
hayme, 40
H A Y R E D D IN PA A (aiKari
Hayreddin Paa), 29
H A M Z A B E ([rz Be olu). 67. 71.
h a z n e , 3 l , 5 3 , 10 1.1 05, 112, 141;itmek, 38; -sanduklar. 142

hedyalar, 114
haner, 34, 115, 117
hell haram, 32
handek, 44, 47, 119; -kazmak, 91; kazdurmak, 47

harc. 3 1 ; -almak, 31, 122, 123. 124; -a
kesmek. 8 i . 1 16, 122. 1^3; -virmek,
1 0 . 6 3 .1 3 7
H E R SE K -O L I A H M E D BE (Anatol
belerbeisi). 132. 140
hevyler atlmak. 138
harbililik, 74
h a r b e u c . I42 ;-Ier. 137
hnzr eti, 32
hel, 88
heybetl. 139; -kl'ir. 100

hm itmek. 44. 98
154
Hty
ZN
ti H o t a n .8 7 , 9 ( ) . 9 1
I-
rgad. 93. 110. 112. 1 3 9 ;- la r.9 l
H IZ ii /B E - t ) G l J ^ ^ H A M M E ( ^ BE
( R e b i 1 3 2 .(
H IZ IR PA A -()Ê1 M ^ ! lA M M E ^
PA A (!^ l re!s!). 135
HIZIR PE Y G A M B E R , 99
i'timdU rdeiT)ier.10
Hica/.I3I
ib n M L C E M . 11
hidm ctkv, 65
BRVnM BE (K aram an-oh). 72. ?4.
lîl'atlem ek,
63. 131
116 . 1: ; -e gem ek. 115; -itm ek. 115
hile. .30, 3 8 .6 1 .6 7 . 1128 .118 .6 ; -ler,
BRA H M *AA (vezir). 66. 67. 76

BRA H M P E Y G A M B E R .6
Hi n d ' s i n d , 87.91
Icfzet alm ak, 1 14; -v li'^ ^ k . 143

i olan. 38, 39
H i d s t a n , 48, 56; -cleni/,i. 9

hirm en vakti, 21.4 1
hisb defter bilmek. 38

hisar 4 4 . 1 ; -eri. 44; -erleri. 35; -balk.
41. 44. 71. 72; -^ a n d e k i.4 4 ; -itêk.
1 2 .6 2 .7 1 ,7 9 . 117, 123. 12127
hizm et kt a m kuanm ak. 91
ss' su (Y alovada kaplca). 14

klar. 4^
PE Y G A M B E R . 96; -ilm i. 95; ki i. 95

f l a k . 57. 62, 77. 79. 84, )(), 129; vilyeti. 77
i I I k 1 D rakul. 63. 75; -eri.si. 82.
131. 13 2; -6 3 1 ;-ili. 63. 64; -vilyeti.
hocalar. 62
nif-oi. 4 -ersi. 46
hor hk?r eylenmek. 80
ifrc n c . 79. bk. Efreik. Frenk
H o r a s a n . 8 ; -vilyeti. 8
horlam ak, 4 2 ,4 4
iriboz.127
lôrbk 4 2 .5 1 .6 9
ho dtnak. 21. 34; -grm ek. 34
hoyfd. l3 8 ;- k lr, 84
ki atal kaba sakal. 51

il am ak. 61; -1er am ak. 12
hb olanlar. 49
95
H U LEF -I B ^ ! a BBA. 123 ,
httê okum ak. 1 1
hccet. 38
ilei'U gelicek kifi. 66

i l g i l e am el itm ek, 31
hkm hkm et itm ek. 81

hikm -i e r'. 38; -er-at. 38
ilm-i B O K R A T .9 5
iln-i itendese, 9(); -h e y et. 95;-kim y. 95;
-niic'm. 95; -ry. 1 1
hner ehli, 113
^YAN (s d a n olu). 114. 123. 124
hnerin izhr ilm ek. 95
^YAS PE Y G A M B E R . 99
hncr-m end ^ km il stcI, 10
1M A M A !Î(1I/.. A li). 1
hsniie y k olm ak. 87
M M H A A N . 115
hsrcvn kp. 97
M M H SE Y N . 115
im n etrm ek. 115
i^ret. 19. 30. 35. 36, 63, 65. 113. 131,

133. 143;-le,
imtiyaz b lak, 18
S M A 'Il. BE (K astam onu

b c i) .25
in n^ 34, 45, 46. 110. 11 : hsan

eylem ek, 2 1 ; -lar. 84
s t a n b u l , 13, 1 8 ,5 6 .5 8 ,17 .^ . .
5 9 .6 1 .6 7 ,8 6 .1 0 7 .1 1 1 .1 2 4 .1 2 5 .
137-139. 1 4 1 -1 4 3 :-halk. 1;
-ttk v u r. 1 3 .6 1 . bk. K ostanliniyyc
in'm lar ve va'adlei, 104

! !1.1 )3 . 107.115
i n c i l e r d i z d r n e k . 1 ! , 1 11
s t a n ^ (A ntalya'da yayla). 71
i n - o n i (Karacahisar). I I : - s a n c a . 17
STCFA N. 123
istiluld ( d 8 8 .
istik l l-ita h t. 81
p s a l a . 2 7 . 2 8 . 136
istim let, 2 1 .3 1
1 ^ e z . . 30. 61
lnoz.28
S inop
syn itm ek. 75

ISA e l e b i . 56
SA dini. 9 5 . 1 0 7 0 3 ;-Peygamber. 90.
95: -Peygam ber y 'renler!. 103
S A v U M E Y E M . 113
I s f a h a n . 96
i grm i kii. 140

VA Z PA A (vezir). 66. 67. bk. HACI
! ^ PA A
i / I i . 7 8 ; -derbendi. 78
Z M IR -O LI C O N E Y D BE . 66. 67.
s l e n y a 42. 55. 57. 75

SI^:N D1YA RBE,. 64
S ] '^YAR- ( l. 42. 57. 63. 77
S I I A ^ Bli(' ( u b e i). 35. 76
SH AK PA A (uv bci). 77
s h a k P a a M a h a II e s i . 1.4
iskele kurmak, I3 :-Icr. 142
SK E N D E R (Arnavud besi. 82
S K E N D E R PAA. 137
z n i k . 12. 13. 19, 27, 57, 62, 63. (>4.

7 0 ; - 1 1. 13
i z v o r n i k . 126
jve. 97
S K [ ;N D E R - I R U M . 9 0 . 103
ISK1^D E R -1 Z lJ E K A R N E Y N . 99
K
K A B U L - A I I B R . 4 5
slm. I I I . I 2 l : . ^ r i s i . 82. 127:-d]ni.

80: -!onanmas. -139; -emii, 139; ^île^^. 138. 139: -le keri, 18.^1 .
slm rz klâk, 87
15 >:'[>]!!^:
slama yelmek. 15
i s I b> I 13. 27. 61. 86. 112, 125: tek^'ur. 122. bk. istan[>ul.
K a b 1 u c a i m a r e t i (Bursa'da). 62.
bk. Kapluca
kabza. 99
kam aa yz tutmak. 140
kad. 18. 27. 35. 39. 41. 42. 59. 61. 62.
63. 64. 69. 139. 141: -dikmek. 35; -1ar.
3 8 . .4 1 . 7 4 .4 0 .9 : -ilk. 37. 38. 41
KADI B U R H A N . 42
kad-asker. 27. 28. 59. 63. 65. 79. 141: l e .3 8
156
D Z N
' 7 , .
122; -donanmas, 138; -gemileri, 138,

139; -gemisi, 13^; -leêi'i, 29, 30, 137
kfire avrat, 51
kfirlerin bayram, 15
kfirleri incitmediler, 21, bk, istimlet
kaftan, 110, 11 1 ,1 4 2
kahpenn eri, 42, 51
PÂA (A natoh
belerbeisi), 140
K a r a h i s a r , 10, 11 ,128; -tekvr, Io
K a r a m a n , 35, 56, 57, 77, 127, 13013^, 136, 140; -hisar. 127; -lekeri,
134; -pdih, 127; -paas, 140; -h,
2 5 . 2 6 ; -vilyeti. 9, 28, 127, 131, 133,
K A R A M A N T R K R S T E M . 38
Karamanler, 35. 74
K a r a m a n l , 26, 74, 79; -1ar. 38. 72,
kahpe-zen, 54
kahtlk, 117; ve k z l k 122
kaim -m akm, 11
kala halk, 44. 72, bk. hisar ehli
kalb (ordunun merkezi), 80
kalkanlar, 8 2 , 1 3 7
k m il s t d , 103, 108
KAÂT^R, 134
K A R A M A N -O L l, 41. 55, 57, 62, 63,

71, 74. 75, 78, 79, 85; - A ^ l ^ , 73; B R H IM ^ , 74, 77, 78. 85: K A $ 1 ^ ^ , 131; - M U H A M M E D
^ , 72
K a r a 90 , 1 1
K a r a 5 6 1 ; -vilyeti. 19. 26. 35
krbn, 1 4 l;-la r , 141
krbn-saray. 63, 94; -,la]. 101. 139
K A N T U R . 8'9*.91
kanun. 3
ki'îr, 14; -1er. 104; - saraylar ve kkler.
K a p l u c a , 1 6 , bk. Kabluca
kapu (stanbul, h km merkezi), 28, 29,
101
kar m u n itmek. 78
kar !!^ ^mak. 9. 23, 66, 35
kapu-ha'lk, 48, 78, 128, 131-133, 1351 3 ? ,!4 0

kara canavar. 14
KAÂ H A L L -O L I AL PA A, 38
K A R A HA N ibn K ^ T L ^ ^ A K A A, 8
K A R A M IH A L . ^0, 83
KA RA M U SA , 140
K A R A M R S E L 18
KA$1^^^,63
K A ^ l ^ ^ 1 ^ ( !!^rm Bayezid
olu), 56
K a s t a m o n . 4 2 , 5 5 , 122, 125, 127

kavak aac, 31
3 ,erisi, 1^9; -elisi, 132; -vilyeti, 46

K a r a - b u r u n , 64
karu yaka (Rumeli), 21
K A SIM PA A (Rumeli belerbeisi), 78

kasr, 120
KARA RU S T E M .28
Kara-Bodanler, 129
ki'^ler. 15
Kavak
D u z 1 a s 1 , 23
K A A ALP. 8
kaydn grmek, 34, 54, 62, 71
kayk. 14.28
Kayse-, 25, 1 3 2 ; - Rum. 89. 123
157
DZN
K a y s e r i , 4 1 , 1 0 3 ; -sanca, 135
KAYTU^, ^
Kaynrm
y o l, 42
ksss ve batrklar. 86
iiisssier, 98
iclamalc. 46. 5^
kazanlar, 14
k a ^ - ^ simn. 93, 137
^ . 8
kaz-y mibrem. 98
kzl somaki, 06
KIZIL
kaza lirmak. 140

kazklar kakm ak, 10
KA Z IK L A Y D , 126
kzlba, 139. 140

K zlka>-a,139,140
kebe. 31
kzlk (ktlk), 136
117 .

'9 0 - 11. 11 ,
118; -1ar, 115 ,1 0 1 .1 0 3 .8 0 , 8 2 . 9 7 .
kemerler, 14. 15
K I R M I H A L . 102
kiseler. 136
kerameti z h olmak, 68
K O C A ^ IZ I R , 81
K o c a c k v i l y e t i , 82
kerem ehli, 113

kerkes, 92; -1er, 92
Koca-ili.17,18
K es tel
konak, 4 5 , 6 8 , 1 3 8
konuklam ak/konukuk, 7. 133
K O N U R A L P GA Z, 17
K i l i , 1 4 1 ; -kal-as. 131
tekvur, 16
;' ; , , ,:- , ,.
97-100,107,108
kethda, 63; -lk, 74. ayrca bk. mahalle
ve ulCt'eciler
kl. 5, 6. 15. 25. 26, 43, 99, 100. 101; ekm ek. 29. 37, 45; -koymak, 24. 83.
119: -kuatâk. 68; -1ar. 116; -urâk.
13 .1 7 . 3 0 . 6 8 . 1 1 7
klcna y e i olmak. 26
kldan geirêk. 117. 123. 124. 127.
'- 100
K p a k , 90, 91
K 1 r a t o V a ve m a'denleri, 35
krgunlar. 83
krlan asker. 83
K r m c r i s i , 129
Krna.90
K r e h r . 55,63
K tsas 'l-Enhiy, 89
K A DE SPOT , 75
K o n r a p a - i l i , 17, 18
K o n u . 6 3 : -hisar, 63
K o n y a , 5, 6. 9. 1 1 , 4 1 , 6 3 ; -halk. 41; ova$, 63
K o 125 ^
kor ^ l 141 .
K o r o n , 38; - k a ra s . 138
Ko s- . 8
2
.3 4 ,3 3 , , bk. Ks-ova
K O S T A K T IN , 95, 103, 104, 105, 107,
114, 116. 117, 122, 124, 125
K o s t a n t i n belerinn eceresi:
Kanattr ibn ilyan ibn larkl ibn
Istefan ibn Mihail ibn Kostatin ibn
Yorgi ibn Iâkl ibn ilyan ibn
Ko$tantin ibn Kir Mihal ibn Terenclefil
ibn lyan ibn istefan ibn Mihail ibn
Kanatur ibn û z a n tin ibn Yanko ibn
Madyan ibn A m lk ibn rem ibn vaz
ibn S m i b n N h , 124
K o s t a n t i n tekvur. 1 16, 122. 123
158
K o s t a n t i n i y y e (stanbul), 8. 35. 40,
56, 85, 86, 90, 91, 95, 96, 99-105, 116,
1 1 7 ,1 1 ^ -1 2 7 ,1 2 9 -1 3 3 ,1 3 5 ,1 3 6
koyun bigi boazlam ak, 67
kuluk vakti, 37
k o y u n la r , 9 7 , 110
k u y ru k ly ld u z. 76, 125
kuyular kazm ak. 44
kll r e ris i, 117
kftehor, 51
klhan. 1^^
km ler, 110
kkeler, 127
kreki, 139
Kprihisar,lI.I2
k a r i l e r , 127
Krt, 4 5 ,5 4 :- le r ,
42
C O R A IM E L IK , 5 9 ,6 1
krlie urm ak, 59
K S E M IH A L , 16
Laclar
ksler ve tahllar alnm ak, 47

K s - o v a , 3 3 , b k . K os-ova
kk. 87, 88, 89, 106, 110, 120; -ler, 101,
107
ktrm , 48
lam. 44; -a el urm ak. 44; -urm ak. 44

lam clar. 44
a r u s (E dirne'de), 134
lam lar. 62; -kazdurm ak, 6^

LA LA H n ! 29, 30, 31, ^k. hin Lala
kubbe, 92, 9 6 ,9 8 . 104, 105, 114, 115;-
Ltin, 79,
' , .
^2, 9 0 .9 9 , 1
L a z . 33; -ili, 61, 75. 76. 125; -vilyeti,
K u d s . 107
Ki"
Kh-I
E l b r z . 87
K h - K a f , 8 7 , 106
: : , ,
L Z -O L l. 3 4 .6 1 .7 8 ,8 4
L Z-O LI D E SP O T . 78, 84
leng; -T im r, 42
leker dirm ek, 70
levh. 9 2 ,9 6 ; -le r,9 2
kullk art, 91
Lih,
kum a. 38, 1 4 1 ;-lar, 57
l i ^ n , lim on, 21
livta itm ek, 32
kum kum a, 96
k u rk u a k lu la r. 120
K ur 3 6 .9 2 ,4
kurbaa, 60; -pirêk, 60
9 9 ,1 0 0 ; -t y ife s i,8 2 ,9 0
L O K M A N H E K M ,9 6
L U T P E Y G A M B E R ,9 8
kurban (koyun ve sr kurban etm ek).
<
kurun dkm ek. 110
ku"r ? h ASAN,7
K U R T U B . 124
M
m a'm r itm ek, 16, 63. 99-104, 125; klm ak. 8; -olm ak. 63. 93. 115
m a m rlk. 125
DZN
M a - n i s a , M a ' n i . s s a , 6 4 . 79. 81.

84.
143
m a'zl. 143
M A D Y A N , 100
^ ^ r i b , 86, 87, 86, 95, 97; ve Sryan
dili. 100
M a r i b v i l y e t i, 95
159
IVled y i n . 114
meded, 26;
- ,
138; -gndermek. 24
Medne.9l.ll5
Mednetii'l-Kahr.85.122.bk.
Galaia
medrese. 35. 96, 1- ;131 .13 er, 18. 3?
iviedye.141
M E H D , 13?
M a r i b - z e m n , 8 9 , 90, 91, 95, 96,

100; -vilyeti, 90
marur olmak, 29. 44, 46. 75, ^0, 136
i \ 4 e k k e , 45, 91,118
me k d iki aka resm (almak), 41
na lk, 45; -it^ ^ k , 42
menreler, 8 0 , 9 3 . 1 3 9
nensb, 35
Menkb,l29
nrahalle, 74, 136: - k e t 7 4

137; -kurup mescid yapmak
(stanbul'da). 35
. ; -ler.
m em le^ e -i Loristan, 96
M e n t e e , 75; -lekeri, 47
M E N T E E - O G L I .4 2 . 47, 52
menzil, 36, 96
m ahbb olanlar. 38
mahbs, !28
M A H M U D B E . 78
mer^-i garb, 108

mcrhablam ak, 142
M A H M U D P A A (vezir), 126-129
makm- D n g h , 96
M e r i , 2 2 . 27 ;-su y , 28
mal. 4, 6, 14, 17, ^8, 30, 36, 38, 46, 52,

6 2 ,7 1 ,8 7 ,9 7 .1 0 4 -1 0 7 ,1 1 0 ,1 1 1 ,1 1 2 ,
123, 133; u ganyim, 132; gene, 6,
65; u mlkler. 74; u rzk, 74. 113
mermer, 87, 106, 108, 109; -direk, 1 19; direkler, 106, 107, 110; -dzmek
sa n at. 106
m erm er m a'deni, 87
m o r r h s 'a ti , 9 3 , 130
M E R V A N b n H A K E M , 123
, .
. -
ganiTiet, 77; -harc. 105

M A L K O BE. 44. 45
mallar, 45, 86, 110
M a n a s t . 33. 137
mansb. 36. 38. 65; -dan drmek, 59; lar, 69
M esbih .yerhi. 124

mescid. 18. 35. 142; -icr, 80, 82, 123, 139
Mescid-i
A k s , 89
MESH PA A (vezir). 130

M e s U r a , 75
meveret. 46; -itmek. 18. 46. 89, bk,
tan!mak
melerizler ve toplar kurulmak. 138
M E ^ ^ ^ A C E L A L E D D IN , 9
mashara, 40, 79; -Arab, 39, 40

maskarala almak, 15
M a t a r a , 61.79
meclis kurup sohbet itmek, 5 1
M e c n 'n -'!' a p a y a z s . 45
me.
100
MEVL..'\NA H A Y D A R (dnimend). 65
MEVL.ANA H U S R E V (kad-asker). 79
M E V L A N A Y IG E N .32
m e /, r - r k. 9
V 1 E Z ID B 1 |C } . 77
M E Z I D - 0 ( LI M E Z I D B E G . 77
D izii
1 60
9?
^' 135 .132 .103 .96 ,91 -;-erisi. 45;elisi. 1 3 ; - s l a
1
3
7
-sultan) erisi. 45
m i'm r. 1 12. 139 ; -1ar. 139. bk. benn
M i d i l i / M i d i 11 , 138, 139;cez?res126 . ;-kal' as . 138
M U H A M M E D M U S T A F A . ^0.
M u ht es ih d k k n
.136 .132 .4 2 134
.;
nuhlesibler, 74
mkata'l. 142
(Edirne'de),
miltl^, 138
M U R A D [I, 63. 64. 66, 6 8 -7 .7 3 . 75. 76.

7 8 - 8 1 ,8 3 84. 85. I ! 2 , 2 4
.M IÂIL, 122, 123

M l ^ A L , 62
M U SA BEG (sancak bei). 132

M U S A E LE B , 56-63, 65, 68
M U S A PE Y G A M B E R , 96
mu.shib. 3 1 . 3 8
MII I A l - O L A L I 8 130 .
' 11- - ) BAI-I^l BF. 61
M IH A L -O L I S 'F
FR BF. 135
M11-1A1,-GGLI M U H A M M E D BEG. 59.
mihrb. 106. 107
mil. 97. 98. 102, 107; -ler. 93, 94, 103.
M U S T A F A (11. M u ra d n kardei). 70 .71

M U S T A F A ( D iiz m e ). 67. 69
M U S T A F A E L E B (Y ld rm
Bayezid ^
7
0
.4 8 .4 7 .
M U S T A F A e l e b i , 70
M U S T A F / \ ? A ^ A (vezir-i a'zan). 142
nutuc. 14
M u r I. 9 : -vilyeti. 7
M U H A M M E D BE, 63
M l R E ( E n a k b e i ) . 57
m bala dnler. 77. -mal. 3 I, 36

mcell mermer, 108
Misini
M E Y Y E D -O L I (kad-askcr). 141
mhendis, 104, 108
k a l s 1,27
IMool. 9(); -snitanlar. 3

N ' l o r a . 3 5 . 8 1 . 1 2 5 . 12 7;-di\' n. 13 8;vilfyeti, 125. 126; -vilyetleri, 81
M o r a V a . 1 2 9 ; -suy 1.131
nlzemel, 38
mndiler, 81
M o s k o s , 90
mneccimler, 93; -kavli, 93
\4 o s k o v . 91. 99. 100
mrid. 64
msellem, 67; -1er, 67
1 38 . ( ; -kalas. 138
mhr urmak, 56
n'al^bir. II
M SL M . 122
.^ÛA Y IYE , 116
mslinn olmak. 19; -lk, 79

mlekebbirlik. 87
42 1 1 1'
11 ,.A M M 1. 47. 48. 56. 59-66. 68.
M U 'i/i\4MED II. 76. 77. 79, 81. 82. 84121 .118 .116 . [ - ) 0 ,
N
nacak. 40; -iar. 40
nakz- ahd ibls iidir. 73
nme. 42; -1er. 82. 85. 9 L 126, 127. 133.
M U H A M M E D dni, 18
161
D Z N
naz.ar itmek. 92
nedm. 6 3 ;-lik . 39
Osman beleri, .^
O S M A N l-:i.Eni ( ' . - ! 1 bci), 71
O S M A N Ga\ZI. 6. 8-12, !(. 36. 125
O S M A N ilin AF FA N . 115
- m. 8(). 82
O s m a n l u , 6 3 . 7 1 , 7 2 . 7 ^ 7 6 . 79.
nasfra, 1 1 5 ; -ailesi, 123

nashat. 1 4 3 ; -gp.e. 1 4 3 ; -itmek. 141
iefs-i Edrene, 131
)). 138
nevrz giini, 98; -gnleri. 1()2

nid klmak. 81
N i g e b o I 1. 35. 79. 82; -erisi. 79; sanca- 79
N i d e , 41.63
G T E Y H A N .9
olciizler. 85
ikhitm ck, 87, 103
M E R (lalife). 56
M E R BE (Turlan B e-o lu ).l28
M E R ^ A BD L A Z Z , 122
N i d e . 78
O M E R l A B D U L M E L l K . 123
niyyet- gaz. 133
M E R ^ A ^ ? A B , ^
M E R i b n M E Y Y E . 45
N1",I4 P E Y G A M B E R , 8. 98; -tfam; -n

gemisi thtas, 107
n
O R E V /\N . 56. 114
O
ocak syndrm ek. 52
od dmek. 134. 137; -a gark eylemek.
122; -a tapmak. 95; -urmak, 27. 46, 59.
62. 78. 83. 127. 137; -a yanm ak. 81.
1 3 1 ;-y ak !iak .^].]0 2
(>d siiynmek- 1 14
o!anlr. 28. 57. 63; -devinnek. 28. bk.
hb. m ahbb olanlar
O u z . 5; -tryil'esi. 8, 9
ok, 117. )
m r San soldurmak. 58
m.rgeLrmel<.97
tii. 141
te yaka (Rumeli taraf). 20. 2 1
z b e k . 132
zni bilmeyene bildirmek, 75
p
pdih destr. 131
pdih kul ^ pdih kul-(,)^!. I 12
pdihlar kapus!. 112

^dihl>k. 11. 48. 62. 73. 142. 143; itmek. 110
pdiilhun halk. 91
O k u . 63
o k (olancukiar. 52; -ca )lanlar, 53
ord (ordu) yeri. 72
pdi f hl - i s l m124 . ' ' - !^ 1

pdii-zdeier. 8)
o rd ,6 8 . 117. 128. 134. 135;-lar. !35
PAA YIILI 35
O R H A N GZI, 11, 12, 16. 17, 18. 19,

2 2 . 2 - 4 . 3 6 .1 2 4
orta gs (sava dzeninde merkez). 128
O R U B E ( T en u i-ta - o g lu ), 6 7
O S M A N (halil'e). 116
pekeler/pkcler. 9 . 141:
a m ar. 57
peygamberlik. 8 6 . 1 1 5
peyken okl. 26
1 62
D Z N
p i r z e n , 96
Prevdi,61,79
Phtunnsr, 90
PLI.36, 37
Pulya
k a l a s 1.130
ptsr, 24; -ya girmek. 13, 68

put, 88. 89, 98; -a tapmak. 88, 89, 95;
la-, 1 14
Rumler, 9
R u m - i l i , 20, 2 1 , 2 9 , 46, 54. 56, 57, 596 3 , 6 9 , 7 3 , 7 5 , 125-127, 133, 137, 13^,
141; -akncs. 131; -beleri, 61, 69; eri.si, 30, 7 7 . 1 3 1 . 132. 134, 135, 137;
-lekeri, 127. 1 3 3 ; -taifesi. 128; ve
Anatol erisi. 78
^.
rhibler, 107
R A H M N C Z I. 17
raht u bngh, 26, 72
R A M A Z A N -O G L . 140
rv. 1 1 ,9 9 , 104. 11 7; -16 ^ , 2 4 . 2 9 .2 3 ,
11 0.124,13?
R^ ^- i l l 134 ,0 ^ ,6 9 .6 7 . ;-le^. 60
Ruml, 135
R STE M .73
R S TE M N E R M N , 133
riisvy eylemek. 68
rsvylk itmek,
118
rehn, 3 56 .
remil ilmi, 49
rengn hrller. 1 10
s at-i
rengn mermerler. 87. 106, 110. bk.

m erm er
renkli atlu, 12, bk. alaca atlu
sa ^ sakaln yolmak, 118
Z hal,
131
.sadaka. 1 3 9 ; -itmek, 110

saar mey, 58
]esm, 41
sagrak si'mek, 51
rzklar. 141
r l yet eylemek. 59
sal, 20, 21; -dzmek, 20, 21

SA LH P E Y G A M B E R , 98
rlcl'- gayb, ^6. bk, boz atllar, gayb

erenler
saltanat. 7, 89, 102; -sl'mek. 89; ve

evket, 10
R o d o s . 116; - k a fa s , 130
saltanatdan fet^ât itmek (M urad II), 79
S A L S A L ( D a l 100 . 1
rb- êsknrn beleri ve pdihlar.

S a m s u n , 63
ruhban, 95; -lar, 86, 97, 98. 99, 108
R U K IY E . 9 5 . 9 6 , 97
SM-svr, 133
s a n at, 106
R u m . 10. 25..43. 46. 6 127 ,125 ,100 .;

-beleri. 59; -erisi. 48. 7 8 . 1 3 2 ; derys. 103; -diyr, 135; -lekeri,
I3 6;-Run muhsibleri ve mhendisleri
vekllar, 107;-tyifesi. 116;tevr!hlei. 1 2 4 ; -vilyeti, 9, 1 0 , 9 5 ,9 7
R um -ellinn kalpl, 78
sncak, 40; -amak. 64; -bei, 32. 69,

137. 140; -zmek, 23, 47; -1ar. 84; virmek, 63
S a r a y (T opkap saray), 129
S a r h a n , 7 5 ; - beî. 35; -lekeri, 47; 52 ,^4 , 1 . bk. Sarthan
sarho. 15. 2 9 ; -kfir, 15
63
sarp, 137; -hisar, 30; -ka]a, 75; -kal'alar,

SARU GE RZ I (stanbul kads). 141
SA RU Y A K U B . 7 9
S i m a v u n a kads , ^ : B E D R E D D IN . 59; -E Y H
B E D R E D D IN . 63, 64, 65
S ARLICA, bk. Derzi Saruca
: , ( . , , , , , ,
S a r u h a n V i I y e t i , 35, bk, Sarhan

S A R A Y A ? 10 .
$ ^ ^ B E (A natoh belerbeisi). 133

SINAN P A A (belerbei), 76
siniler, 134
S a v a , 114; -bahri suy, 114
S i n o b , 1 2 5 , b k . Sinab
SAVCI (Saruyat), 10
sazlk, 12
sip h i,3 8 , 131;-ler, 125
S a z l u - d e r e , 67, 143
sebke altun, 107
; : :
siph, 33, 66
,.
secdeghlar, 97
sekbanba, 141
S i v r i h i s a r . 55, 62, 63
sekiz medrese, 113
siyset, 19; -eylemek, 39
selmete kmak. 72
sofiler, 64, 65
S e l n i k , 64, 66, 76; -vilyeti, 33

SE L M 1, 1 4 1 , 1 4 2 ,1 4 3
S e m e r k a n d , 54, 90
S o f y a , 6 1 , 7 7 , 78, 82, 126, 131, 137;sanca, 73

SOANAKAA, 8
serehor, 128, 139

S e r 1 2 7 , . bk. Srf
souk zahmeti, 129

sohbet ve iret, 36
S e v e r i n , 79
SO K R A T , 95
solaklar, 40
S e m e n d i r e , 7 7 ,8 4 ,1 2 5 ,1 3 3 ,1 4 1
somaki direkler, 106

SEYYID-1 C A FER-1 GZI. 123
srgni.1^3
S I I e u k b i n a n . 96; -k u , 96; suy. 96
srlar, 110
sla itmek, 141
somaki mermer, 87
somaki m erm er m a'deni, 87
son peîman[lk] fayda etmez, 57
sonunu î^ f'ikr etm emek, 38
S d i 1 i, 6
S t k , 17
S r f lekeri. 29, 33
SO Y Z E-O G L I, 136
Srf
sz evveline gelmek, 90, 93, 10 1,114,
s n d u (Srp Snd), 29
stâtutâk, 16
szine i'tim d itmek, 118
stma balamak, 121
sz geirmek, 36; - gem ek, 40

subay, 62, 69; -lar, 74, 132; -lk. 11
silihdar, 131
sulh [ ûslaha olmak, 132
$i!!vr!,6l
sulh itmek, 6. 17, 35, 77, 79, 85, 103,

116. 133; -itdrmek, 74; -olup, 16, 78
S i m a v u n a kads, 62
!64
SD LT AN A H M E D (11. Bayezid'in olu)

S U LT A N A H M E D L , 141; -ek^bir, 141
*^
e h r - i K o s t a n t i n . 24; -iyye, 99.

101, 103. 130. bk. Kostantiniyye,
!.stanbul
S IJL T /\N A L E D D IN (II. Murad'm

SU L T A N K O R K U D , 140, 142, 143
S U L T A N ]^-lUSTAFA (II. Mehmed'in
0 . 12. 127 . 128
E M S IY Y E . 88. 89; -Banu. 87; -Hatun.

87. 88; -saray. 98
e v k e t d t m a k I 7 . 18. 64. 82
EYH B E D R E D D IN , bk. SimavLia
S L E Y M A N ibn A B D U L L A H . 122
S L E Y M A N i b n A B D L M E L I K , 122
E YH EFEND. 34
S L E Y M A N ? A A ( belcrbei). 17.
ikyet.
4 1 ; -. 119
imr-zen. 19
SLEY'M AN P E Y G A M B E R . 20. 86, 88,
89. 106. 1 0 7 . 1 1 0 ; -taht. 94
> 1 ]. 79
S EYMAN / \ l l (Osman Gazi'nin

dc d e s i).9 . 12. 12.
snnet. 23. 30. 77
snkler. 46
t'n, 102, 107. 136

tabble, 14
tabi, 2 9 ; -almak, 40
; : : ; , : ' . . .,
labl-b/ kakmak, 29; -urnak, 30

;113 ,110 , taht, 89
tc ve taht tayda e tm emek,
H S M A L , 141
TCEODl-N-OLI (Mustafa elebi'nin

veziri). 71
. - ! LAl!-\. 27, 29. 32. bk. Lala hin
TCF-ZDE N A N C I BE. 141

T A H R E T T N B E (). 42. 47
f kird. 105. 106. bk. std kirdler

a m . 2 6 . 4 . 5 . 9 6 . 116. 117, 122, 132;halk. 4 5 ; - v i l ê t i . 91
arb. 57; -imek. 36; -ê^hsi. 131; sohbeti, 36
art- serverlik. 19
tahta ciilCs etmek. 130; -ê êk. .7 ^. ,

1 , 1 0 0 , 1 3 6 ^ , 7 9 ,7 2 .6 2 . 6 9 ,9 .; germek, 3 4 ,8 1 , 142; -oturtmak, 66
tahtdan aaa indirmek. 142
^ a h t e l k a l - a ( d ! > - n e de). 131
tkat tk olmak. 24
E D D A D . 88, 8 9 . 1 0 0
takv\'i gtrp fetvaya balamak. 39
E H A B E O n iN PA A (Rumeli
belerbeisi). 77
tam a' ve zulm. 31
ehirl.6 6, 101
e h r - i E d r e n e . 134
talan. 127. 141. bk. yana

t a m a 'k r dnimendler. 3 1
tan nak (istiare etmek). 34. 66. 1 17,
118. bk. meveret
Tanr
Y k d u . 30, 31
D i 7. i
T a ra b U .s.9 0
trc itmek, 17
165
Tevrt. 36. ^.6 ,

t l s m . 95. 96, 104, 107; -9 9 ,9 5 , 1 ;<-
balamak. 97. 103; ve havs yazm ak.

T a r a k l - B o r 1 1 . 42
T a r a k t i - k a p r , 118
le- S.AN4SAM. 133
tara ilmek. 2 3 . 4 7 . 135. 1 3 6 ; -lar, 43

taralayp toyum olmak. 72
trh bilenler. 1(X); -ehli, 95
Tcu'h-i l-i O sm an. 8
T a r s u s , 132, L34, 136
'1' cra-eli). 78; -vilyeti. 41
ta^ ve kire. 93
Tata-. 6. 25. 26. 44, 45. 52. 63, 1^7; erisi. 46, 128; -evleri, 63; -lar, 63
T A T A R B A Y C U HAN, 10
l a t a r l e i j k e r i . 47. 52. 55
tavan. 76
tavulbz. 49. bk. labl-bz
T ^ l KA RAGA . 125
T . \ Z A L I . l2;-bar. !2 ;-ka|- as!. 12
.(/
T e b r i z . 140. 141
tebsile-, 134
tnr,' 39, 1 1^; -Elieri. 1^, 57. 132; i'ledirmck. 18; -virmek. 64
T M U R HAN. 40. 42, 43. 45. 46. 47, 4955. 63; - k 4 8
.4 6 .! ;-laraclan. 43;
-yasa. 44
T i n i r l i s a n . 16
T IR M IZ l. !24
o ^
'
1 11
a, 27
TOGAN. 8
T o k a t , 62, 68, 127
T O K -T E M U R .8
' : . :,,
derm ek, 72; -lar. 71. 79. 82. 85. .2 6
129. 135. 138; - l a r d k m e k , 85; 1 kunak. 84. 138; -ta . 72; -unnak,
8 3 ; - l a r y a d r m a k . 138
tedbr ehli. 66
T o p h a n e , 136
) !a- k l
tefekkre varmak, 4t)

tekbr getrmek, 11, 13, 1 5 , 2 1 . 2 3 . 3 0
torlak. 64
.129 .128 .8 0 ,
t e k t rm a k , 3 6
T O R L A K HU K E M A L, ()4
tovcalar. to\Tica. 65. 69
tekebbrlik. 87
T e k e - i l i . 4 1 , 7 1 . 7 3 . 139, 140
toyum. 35; -olmak. 23, .54, 6 1 . 6 3 , 75. 76

8 1 . 8 6 . 1 2 6 ; -hklar. 127
TEKL-OLI askeri, 71
tekke. 18
T e k v u r B a l a d 1.119
TOZAK. 8
! e k v u r a N i r . 3t)
' T e m l k 2 0 . 87
T r a b u z a n / T r a b z o n. 126. 127. 141

1TÂKU'LA()C.L1 KAZIKLL'. 126. bk.
Kazkl Vo>'V(Ka
: '.
T L R [ ^ '^ ^ [ ^ ! l , (Yorgi olu). 123
terslik. 21
T U R A H A N BEG. 69. bk. 1 !] a I k
t e s b h , te h il, t e v b e v e 9$ ! , .
T U R G U D A L P . 12. 16
e v r h e lli. 90. bk. trh bilenler.
Te\rh-i l.-i <)x/un. 4
rURGU'D-OGLI. 133
11. 26
66
T U R H A N BE (u beî), 76. 78
T U R S U N FAKIH, 11
cretler, 1)0
yz hcreler (A yasofya evresinde).
; ; .
()?
, 8..2 2
trki karmak. 76
er aylk. 112
lker, 9 7
T r k i s t a n . 90; -vilyeti, 87
m m halk, 3 1 , 3 2 ; -kavm, 32
T ii r k l e r , 2 8 , 1 1 8 . 1 1 9
s k d a r , 142
skfl yenieri, 143
T r k m e n . 42. 54; -bejleri, 42
u
u, 31; -bei. 28; -beleri. 76, 82;
-beglii, 29
uûrlaym dn tutmak. 88
ulem, 36, 115, 121, 124; ve suleh. 133;
-lar, 36
ulu aa. 3 I ; -bayram. 33; -beler. 68; cm i'. 19 (znik'te). 45. 46 (am'da); dnimend. 65; -gaz, 137; -gzi, 6,
10; -ha. 107; -kasr, I 19; -keiisa. 95,
104. 105, 108; -kei. 118; -mil. 94; pdih. 10. 86. 89
1 b a d, 16. 20. 68; -kprsi, 68
ulufe, 62, 1 12; -arturmak. 81; -C, 143; iler kethds, 140
ulular. 109, 110, 117, 119, 124, 136, 141;
ve limler, 38
U M U R ^ (T em rta-o lu ), 67
u n g u r s. 48, 79, ^0. 82, 90. 91, 94,
99, 100. 101, 129. 130; -elisi. 133; kral. 35. 7 8 .1 2 6 ; -seferi. 1 37 ;vilayeti. 77, 8 9 , 9 9 . 100, 101. 103. 126.
130. 137
urganlar, 85
u ry n d crv . 15
ustriablar, 93
U ^ B E b n ^ A f l E ' E , 115
uz lam ak 137, 140
U ZUN H A AN . 127. l28;-^]-dus], 128;
-lekeri. 128;-sngun. 128
st d ,1 0 5 ; -benn, 108; -I kmil. 108; 1ar. 9 3 , 1 1 1 ; -kirdler. 97
V
V a r d a r - o v a s . 32; -yenicesi. ^
V a r s a k , 26. 135;-beleri. 133
vatan dutmak, 10; -idinmek. 108
V e n e d i k . 1 3 8 ; -beleri. 139
Vlk kz. 77; -ol. 3 6 ; - 1 kz. 51
V i d i n . 35,61
vilyet-i devletller, 74
Habe.91;-Marib,95;O s m a n , 52; - R m. 87, 94. 95; R u s , 90
V i r a n c a , 20
V i z e , 133
Y A - K U B E L E B ] , 3 0 , 33, .34
YFES, 8
<
124
A ? R! b n LYAN, 124
yama. 12. 27. 45, 46. 61. 81, 86, 125,
127-129, 134. 136, 138, 140. 142; ve
taln. 82. 130, 132, 139
YAH-OLI (Ungurus elisi), 133
167
Y A H U L , 18
Y A ^ Y A b n A E l . 123
' : ' h a b e r, , 3 7
Y A U Y A PA A. 137
yrtc canavarlar, 99
yakutlar ve inciler, 110
yil almak, 94
yir yzi gzine teng olmak, 25
Y A N D , 77-84. 90, 100; -ibn Madyan.

8 9 ,9 0 .9 1 ,9 3 ,9 4 ,9 5 ,9 8 ,1 1 4
Y A N ^G - G E 1 (U ngurus bei), 136
yap yap gzini yum mak, 90
yara, 15, 62; -119, 140; -1ar, 1 18, 121,
1 3 2 ; - l u , 4 4 . 119
k h i s a r
yourt, 49
I,
63
yoldalk itmek, 78
y om itmek, 128
Y O R G I I 1 5 , 116, 117, 123
Y O R G U PAA, 76
ymak kum, 109
Y u n a n !kimleri, 95; -rul:ânlar, 100
yas itmek, 13
yasak, 43; -itmek, 3 9 , 4 5 ; -U, 41
Yunanler, 87
Y A S I K b n G K ALP, 8
yay (aa yay), 137
yaya, 67, 82; -b a , 142; -balar, 142; -
Y U N U S A A (yenieri aas), 139

YUNUS EM R E M ,93
yazmak, 19
y a y a k o l m a k , 137
yayan. 7 1 , ^ 3
Y a y a , 126; -hisar, 126; -kal'as, 126
yaylak ve sulak, 10
Y U N U S PA A, 141
Y U S U P 1 2 7
, ^
Y u v a n e l l e r i , 7 6 ; -ili, 8 2 , 1 3 7 ; illeri, 127; -vilayetleri, 100

yz evirmek, 43; - r mek, 45, 51
yzk, 88, 109
yazc, 112
yelken amak, 86
yemin eylemek, 105
Y eni-ba142,143^
e n i - c m i (stanbul'da), 111,113
Z a r a, 28. 29, 65; -ovas, 64
Y e n i - c m i (Edirne'de), 77
zrlk itmek. 80
Zeb-,95. 96
Y e n i c e, 19, bk. Vardar-Yenicesi

yenieri, 18, 29, 48, 60. 66, 68, 77, 79-82,
85, 118. 127, 1^9, 130, 13 2-134.1 40,
142. 143; -aas, 60, 143; - 1er ba
k a ld u ru p ,8 1 ;-le r,6 0 ,8 1 ,1 3 0 ;odalar, 142
Y e n i h i s a r, 80
Y e i - s a r a y (Edirnede). 131
Y e n i e h i r , 12, 16, 32, 39, 130
YEZ45. 46
YEZD, 46
Y E Z 1 D L E R ,4 5 , 141
ZL, 73
Z E K E R IY Y A P E Y G A M B E R , 106
z e l z e l e , 9 8 , 130
zelzele (stanbul byk depremi,
915/1509). 139
zemheri vakti,78
z en b e rek o k . 120
zenberekler, 80. 82, 128
zencir. 7 2 , 1 1 9 ; -1er. 96
,' , : ,
Z E Y N L -A R A B , 124
168
D Z N
zeytn. 95. 96; -ekilI'dei. 96

Z h n a . 32
n itmek, 32
ii 7,eL-er olmak, 3 1 . 8 1 . 9 8
zrhlar. 82
^ - 1 . cebel, cevenlii 79 , '
ytet itmek. 84
yrelgrh, 121 ,117 .5
.;" '
1
' " . '
^
'
'
'
'
' < ' ' 1
- - ,

-
. -
' ' 1 .
1
< '*
^/
'
' '
- ' '
^ > ' * ' ' '
' > , -
*
' -
' - ' ' '

'
1
- ;
^ - '- < '

*-' '-
' / ' .
>

'
- -

'' ' -
'' 1
'
<
'
^ ' '
" /
^ ^
^ ^
- '; -
^ !

^' '
< _, ;
--
' ^ j
^,
^
-
'' ; '
^ '
<
' <
. . <-;
1 -

l y L l L
^ ^ .
-
1 1
'
) - )
' * - / ' ^
, ^
1
' ' '
'
'
'
^ ^ ^ ^
>

;
' '
<
'
. > /' ^
' '* '* ^
' ' ^
1
-
- -

^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
, '
' v
^ .
: . ,, ^ .
: ' -

< 1 '
- ' -
' -

' ^ _ > A
< '.
'
' - .
'
' '
' ' ' ' -
- ' ' - ^ ^
' ^'- '
1 1 .
- '
* ' *
- *

- -- .
< ^ *
- *
\ '
' ' % 4 -
(
*
' ' <
<
*

' * -
' I ^,'
- .
^
^ ^ < ^ ^
' ' ' ' %' - ^ - ' .

' 1
- - - ' ^ ^
' -
'-
<

'. >*
1- ' '-
( - >

'
^ ; 1
. ' '
. '
' -
, . _
-' 1

' '
^ ^ ^
1 ? ,
'
' < -
; . '

. ^ ^ ^
'
1 ^ !
1 ^
:'
. ^ \
\ ' 1
'
- '
' - ,

./
'

^ ^ .
- 4 ' <'
% , .
< .
.
< ' .
' ' ' ''' ' '
_ ^ 1 . <
' . .
^ '
'
- 3
'^ ? j-b '
^ ^ ^,.
'- - ^ /
' '
'
'
'
'
'^--
^ -
- '
< '

'
^^
* ^^ '. <^^ ^
- < ' < '

1 1
< ' ;
'
- t
^ ^ ^
1 \ 1 4
^
^ ^
' ,
1
/ \ %

1 1
'
'<
' ^ -
' " - ' '
'
Li . /
'
'
'
^
' '
-.-
'
^ 0 '
4 |
' '
' > -

-
1 < ]
.
, /
:

^ *- 1
' - <
^
'

/ ^
. "~ / - ' - .

^
* -

- ' 1 * - *
- - ^ - ^^^
' * - - .
' - ,
' -
'
^ '
! . - ^ ^
< 1>
1 ;
} ,'
<- <-
,

'
, \ \ \^
^ ^ <
!
* ^ ^
< 1
<- (

&
1 1 4

- - <
. --
/ '
'<
' \
^ ? ^ ^ ^ v t '
.-
. .

,

1

.

.
^ ^ ^ ^ ^
- !
_
" - <
^ <
'

/ '
- < * ..
. . <-<" : ' '' -
( ^, . ' '- , '

' . - <
, - '

'
- ' -<.

' *

'_
^ ^ ^

'
'

' >
* *--
^ ^^ .
< ^ ^ < ^
1

^ " ^
'
^^
^
^ * ^.
^ ^
! ^ y
"4
- ^
^^^
! 4
:

^ ^
^ ^
1
=
<
' ^ |
^ . ^ '
-
' ^
' '
-a
3 1

^

-

= ^
' 1
1
0
^ *

1"
0 ^ 1
(
| \
^ '
} <

'
^ |
" 5
" ! ^

'
^ ^

. 1

'

' '\

< \ ^
6 ^
^ .
^ >
^ . ^
^}
^ \ ^ ;
'
<
< > ^
la
'
[ \ .

^'
.
< 1 1
^ )
4 )^ :
"
0
^ ^ < ^ ^

^\
4 ^ ^ *
' ,
. ^

^ < *

1 ^
^ ^

4:
^^
- V -
1 -- )
.
'
^ 1

*'
| \

*
^
<

] \

'
\ ' ^
^
>
>
11
ô ^ 4 A ^ c ^

<

|
' ;--

(
1 1
^ ^
<
^ >

'
> '

'^ /
>
/.
0

> 1! -
| -
..

"
,
* . .
\ 1
; )
#
^
\ ^ .

:

! .
^ ^5

'
:
'
\
\ ' 1

^ <
^
1 ^
'
^
"
'
3' % ^
^ ^
> ^
^ 1
0

'
;

\
-

<

, ,
* '
^
. <

\ ^ .
^ \
'
, '
.
( 3
^
'
' \ . \ ';. ^ ' : !" ?.
' '

<-.
-
)

^^ '
. ; ^ - 4

4
0
7
' - 1 4
* ^
< ^ \
: ^
1#

1 ^
^ 7
- ' -
. ^/
; [

'

0
.
* -

/

'.
^ - ^

^ ^
'
)
^ <
) _
! ^ ^ ^ ^ ^ -

: .
^
' '

! 4
*

*
- < 1
!
^

^
^ < ^
' ?
\^
4 \ > )
^
^
"
. 0
^
' ;
;

^ /
4

,:

</
'
! ?. V -
. 3 0
- -
\.
. " \ */
'
'
^
!
<

4
<
^ '
1 1 "
1

^
"

^ .
^:
^
0 ^
. ; : : ;
<
<

'
: ^
^
^ ^
^ %
'

* ^
'

' !
;
=
>
; %

^ 4

.
.
^
) ^ ,
^ ^ ^

'
; (
^ ;
'
'
'
' - - -
^' ^ ^
* \ \
! * 0 \ * 4 [ )
<
1
^ ^ -
'
-
.

^
^
6
^ ^

'
|
^ 4 - <
^
]
^
-. < . ^

'
"- ' "
- - ^ - <
"
'' ^

'
' _ -
, -
'
'

4

.

1 )
'5

'

'

*
<
, ^

!] 1
1) '\
'

| 1
[

^
^ -

. 1?1' 5 ^ . > -- >
^ _
^
^
^ ^
( ^
1(

: , ; .
^ ^|
^4
'
<
.
..
' -
, .
. .
. :

_.
;
^ '
; ] ,
"
^^
^ ^ 1

*

!'
[ ]
' *
'

^ | '
)..
^ ^ ^
] |
'

3
. ' ^ ^
^ ^ ^
^ ^

'
'
4
.
^ ^

^ \ \

1 )

)

' 1 '
|
jJ
^ ^ .

4
\
^
) ] ^ \ ]
\ ^
'
' \ ^
\ 3
^ U
\
J
t
( ^ ( ^
'
:

\ \' \
\ 1 : -' 1 ) < . . \!/- : '
< ( ( )
%

-
. ^
^ .
' t
.
;;
1 ' ^
. , , . .
^ 1
/
'
'
,
.. ^
' ' 4

4

^ ^
\

.

'
"
> ^
-^ \. ' \ .
' ; '' . \ ' ; 1>/- :
\ 5
1 \
< [ \
!*
1 .
^ , (
< 1
3

5 4)

| % '

- * 1

5 ^ ^ ^
. f ^ } ' "/
^ ^ " ^
^ 7
^^
^ ^
^

4 4
-<
^ 4

< < ^^ ^'

: ( ^ 1
< )
\ 0
^'
! ^ ^ 1
^
4
< |
' , - - ^ #

;; ; . <
,

1 '
' .
^ )
' 0
; : ) ;
. ^
"
^ 1
*.
? ' -.* .'\ \

' -
)- ' : : ' \ :
^ ^ \ <
(

; %

'

'
)
* ^

-
'
'
*
'
.
^ '

) 4 )
<

*
'*
- ' '
'
'

)
1) ^

1
. .
-

^ \
!
'
'

^ -
^

^

> \ 4 \0 ^ '
4 )
-3 /
1

' ?

^ ' 0
^
^ 1

1
;
[ ^ -

^
* ^ :
1 ,
^
^ ^
^
^
:7 . ' / ' ' \ '
' 7
^ <
\ ^
'
^
'

[

^
% )
"'
"
f e
^

^
^^
1
.

-
!4
<
^
^
^
' .

1 9

^ ;
-'
)
*
4 . -
' ^
>
<
< (
< 1 \ 1
' .

'
^ _ . 1
^
-
A ' lr 4 I
; \ . \ ' '
\
\ / \

^
: ;
;
1
>?

1 !
!
\

'.
; ;
< ^
'

^

'
( ^
^

"

|
'
* .
4 4 ^
\ ^
^
' \ - : ' :
\
1
1
'> / ^ ' ^ : ") : /
- ' ! ^- \
'

>
: (
-
' } . ^' \ : \ \ 7 1
- ' ^ .
-^ ^1
0 '
< 4
( 1
}
)
/
-
1 1 ^ \
# ^
>

<
'
'
^
. .
1 ^
^ )
' ' -

'
^^.
1
0
1 ^
1

^ ^ ^

'
1^

* *

'
^ '
<1
^ ^ ^ ^
- .
. "
'
<
' - < 4
'^

.
? ^
*
\ \ )^
1.
.
^ ^
: > '1' : ' ^ * \ ' 1 . 1
; ^
'
( 4
^ :

t
<
- '
5
^'
^ ^ 4
"^ ^^

1 (

' !1(1 .

'
^
^ 0
< '
/
.
; ]
'
\ ^
^ ^
;\
'
;7
) ^
. >>'-.
: ". > .
4 ^
*
}

-

/
>
. ^
\
* '-'' . :* ^'.
' . >
' <
\ 0 0
-.^
* <
>

^)1 '
> )

3

. ^
\
<
' *

' 1
" ^ (

^*
,b
" \
^ 1
.
3
1
^ <
'
& 1
,

. ^
)
';

\ .
- ' '
<

\
^ \*
^ W U J J
1
3

^*
/ ;
< )
. ^
)

) ^ \
>
<
' )
^
) *

'
^\
!^
^ %
4
. 4
! (
"
> '
<
; .'
^ ) 4
41 0^
'' . '' . .
^ '-
'

?
1.',.

\

" "

'

\ '14 \ ^

? 1,
> > )

1
(0"

-
________________________
#|
-
. ^-
^

'
'
%
\
- 0
0
- \
- '

*

"
' ^ :
\\'
\ ; . :; 1
* ^

^ ^ . ^
^
'

!
"
^

4 ^

<
1
<
"

*
4 ^ 1 "^"
7
' '

-'

< >
'
' ;
\
1
^

'
^
6
!::
' \ . . . : . 1 ' ^
. - 1
. .
- ^
'
' ,
1
1
'
>
/>
? ; 1 / /

^ .
11

1
4

1

1
: ^

|
^
^ 4
^ 1
|<
^. 1
^
. -

^
7
^~ <
'
^
(
-
. - 1

<. ^ ^0
.1 ^
^-^ 4
f .

. > . : '^ / 1 ': ."- 1' ) - -. :;
* <
)
>
^ ^
> ^ .
|
] 1
^^ ^
3"0

| ^
^ ^0 -

'
# 1 ,
'
<

; ^
; ' - !
; ;
'
4<:>'
^
.
$
} ^
'
. < :
.. . ^
#
* ''
\ ;
:
!
^

11

^

*-
-( ' ^
^ ^ ^
^ ' ^
^

. - ' , ;. .
' . , . . . , . . -.!'-. , :- I
'
1 ^
! ^
, .
|
'-
. '
^ *
1

"
\ - - ! .% >] : ' '. \' ;
' ,
\ 1
^
^

-
0 *

.
'
!

) 0
''
'

'

^ '; .
4
0
' *,

"
^ /
^^ ^
>

- . ^
.
.

1'^

"'
''
^
;
^ ^
. ^

>
:4:'}
4' :\:
'
1'
'' 4
." : . -
<
^
.
*
1 -
: : -
\ . :
^'

"
. . .

^
;
'
- ;
;^ ;[

: 1

.
'
^ .
5
' ' '
- .

'
^ ^ '
| \
<
_
.
^
> 4
> 1
' ^

\ \ ^ ^
0
^ ^
>
'
1
) '
^ ^
% '
.
'

-\ \
'1
1
1
"
<
* ^
^^1
^^ )
;i

'
'

'
}
'

; :
' . '' . -
'
"^ 0 1 :-''\ '
*

'! ; - ^^
-

'
: ^
-
' .

1
^
"
-
'
1 {
-; _
\

'
< , L * . r r r .
<
< \

:' - -
: ' :'

'
\5
1;;
| )
<)1
1

' ^
- ~ -
1 ' '
'
1
'
^ ^
-^ ,
1
<
0 ^
' ^

1' <
" ^

! ^
->1
OL

- -

-

)
^ \
' \ ;
;/ 1- - ' ' ? - : ' . ^
'
^
' '

'

'

.
^
^ ^

^
::
< ^
') -
>
)
( \
^
-^

^ ^ ^ ^ ^
<
^ )
> ^
|)
>
*
' ) 1 ^ ) \ ^
<
-- - : - -
; * ^
" ^

>^ ^

\
\
!
;^
^ ^
^
"
" ^ ^
'^-
4"
^ ^
^^

'

} ^)
^
'
^
^ ^
3^ ,
\3
^ v^r'

^
.- .
.. . , .

'
^

0 ^ ^
^
^ ^
^
!
^
?*

1

1

\ ;
'
' 1
^
1
'
^

1

^ ^^ ^ ^
',.
1*

>
<
'
) 1
- ^

''
" ^
<

^'1
:.[
'
'
^

'
) ^1\
^
|^'
%|
; '
;
,

^^ "
<
1
" "
' - ^
'
^ . ^ .
>/
'
^
"^

"3
"
'

' ^
} ..
'

" ' 0
. 1 - : ' .1 ; - .
^
]

-!1
^

' : : 'i " ) r \ "

'
.
: . . .
...
^

!
1

' ^-
:

i i
<

<
!
^
!^>

\ 1 '
1 1 ^ .:
. | !
^ >

**:\:-
^ !

>
^ )
" ' ^*
''

4
|

.
'/%.^>:
( J j
4||1
^(|
*
%

" <^
1
' '/<
>

1

(-\
^ 1'
1

'
- 1

<
|[\

^

= 11
^ 1

!^

"
' -

^.
.
'
*4

^ ^
.\
.

'
.'
'
:

'
1

' ^'

% )

. '' .

1 ^
"
'
^ 1

> '
! - \

'
"
^4
0
\ ;

'-

^-
0 ^^
4
> \
! 4

>
; '
^c

^
((

> < .
" > . <
: / . ; /

,ra

<"

0

1 0)

'4
^
' ^
\::
' : . '
. - . ' ': - : .
''' . ' \ - :
"

) [^ ) ^
4

'
^

. \*'' :.' > 7'-

'
\
'

<
]
.
" ^

'
\
^
^ 4

^ ; ^

#

^
1
^^

<
'
^'
'
M I
1
<

'
!

^
^ )
.: '>
'7
) ' . . ] - - ; : * . \ ' : 1 ' : ;
((

^

(
? . .
' . .
;3 |

..
'
//
. .
. . .
' ' '

;< ' &

'^

>

1

'
)!

'
. 4^
<
(^
<(
; \
^^ ^
.
''[!
' !
0 ) (
^ 1

(
^ ^' ^ |
< '
<
^ ?
^
<
^ (
\'
0
1 0'^
'
'
1^ 4

1 ^
>
^
; ^
'
: "
0 ^ ^ ^
<
'
.*1 0
"
^

'
>
. |
<
1 ) ^ (
'
)
*

))
5
'
< 0

:;
^
'
\
;
:\ .\ . _ .- - - : ' - . : ; :
^
)
^
4

^ ^ ! ^

" 0

^^

(^
\
!
\ [

' ^-

$ ^
\ '^ ^

^ t J

'
'

; |
< 1: 4

\ ^
^ )

* .
^
01
'
~
" "
'
'
>
' '
' 1
^ 5
< 1 ' ) \
-
^
\
}
\ >
\
0
? '
i g I i t
3
| ' 1

'' :
' 7

"
^ ^'
*

1^ 1

!
/*
< 1
,

;
"^]

^
1

'
.- %

;

)
. . . :
'
>\ !

>
1 '
-

'
-

^
*- ' ^
$1
)
'
'
/
. . - '^ -
'
.-'" '
\ "
^'
'
1 ^
-
: (:

'
1 \ \
, '
^ )
.'
'4
; .
^

-
:

4
^ ^
^ *^

* 1
1
;
: * ^ ^
^ , ,1

: )
|

|
;\
!
:
: |
- ^
! : \
^ .
;| > |-

|
\ *
; '
. / >
> )
< ^
: ;
1

-
1\
^
\1-
1 [ ^ -
-

^

\
'
]
[' )
< ' -
'
;
] ^ ^ .
r
: :
'
|'

^ ^
3

1 ':
!

: 1
^
|
Prof. Dr. Necdet ZTRK
1949 da Dzcenin Talk kynde dnyaya geidi^ ilk o k u lu

Ksca kynde b itird i (1965). Devlet parasz yatl im tilannu
kazanarak A rifiy e ilkretm en O ku lu na girdi (1965). Bu okulun beinci
^n^ sonunda stanbul apa Yksek retm en O ku lu na gnderildi. Ankara
kse k retmen k u lu H z r l k Lisesini bitird i (1971). ik i y l ilko ku l
retm enlii yaptktan sonra (1971-1973) stanbul apa Yksek retm en
k u lu rencisi olarak stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Tarih
B l m ne girdi (1973). Bu blm bitirdikten sonra Erzincanda deiik
liselerde tarih retmeni olarak alt (1977-1979). A ske rlik hizm etini
yedek subay olarak yapt (1979-19^1). Bunu takiben stanbul Kabata Erkek
Lisesi tarih retm enliine tayin edildi. Bu grevinde iken . (1982-1985),
^ârmara niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi Tarih B lm ne naklen
atand. 1986da
bitirdi. 1992 de Yenia Tarihi Doenti oldu.
dari grevleri arasnda. Faklte ynetim kurulu yelii (Yard. Do.
tem silcisi). Dekan yardm^cl (1992-1998), Osmanl Tarih! Aratrma ve
U ygulam a M erkezi ile T rkiyat Aratrma ve Uygulama M erkezi M dr
yardm cl saylabilir, cak 1998de Profesr oldu. A yn Faklte de
retim yesi olarak akadenîk almalarm srdrm ededir. Alm anca
bilêktedir. E vli ve iki ocuk babasdr.
almalarn X 1 V -X V . yzyl Osmanl tarihi zerinde younlatran
?rol', z t rk n kim i yaynlar unlardr;
1. Fladd, Tevrih-i l-i Osman (D oktora tezi), haz. N. zt rk,
stanbul 1991, L II+ 4 8 6 s.
2. Kazasker Y usl Mehmed elebi ve Selim-nmesi , Trk D nyas
Aratrm alar (TDA) , Say 50 (1987), s. 9-1^^.

3. Tunus un Osmanl H kim iyetine Gemesi , TDA , Say 52 (1988),
s. 103-113.
4. Mbeyn Mstear Ahmed R efik em in in Romanya K ra ln ^
Sultan A bdlham id Tarafndan Onderilen Nian T akdim i M nsebetiyle
Ald N o tla r , M arm ara niversitesi F en-E debiyat Fakltesi Trklk
A ratrm lar D ergisi (TAD, Say 3 (1988), S. 107-119,
5. Osmanl Tarihlerine ^ re ilk Ake , ^ ^ , Say 54 (1988), s. 19-24.
6. Ferecik in Sleynân ?aa Tarafndan Fethine D air ,7;4Z), Say 4
(1989), s. 136-145.
7. stanbul Arkeo!o)i M zeleri Ktphanesindeki Tarih Y a z lla r ,
TDA , Say 63 (1989), s.129-175.
8. XV. Y zyl Osranli Tarihileri ve êrleri , Trk D nyas Tarih
D ergisi (TD TD ), Say 25 (1989), s. 26-32.

9. X V I. Y zyl Osmanl Tarihileri ve erleri , TDTD , Say 26
(1989) s. 21-26.
10. X V II. Y zyl Osmanl Tarihileri ve Eserleri , TDTD , Say 32
(1989), s. 35-41.
] . X V II. Y zyl Osmanl Tarihileri ve Eserleri , TDTD , Say 33
(1989), s. 35-40.
12. OsmanlIlarn R um eliye Oeiî ve G e libolu nun Fethi , TDTD ,
Say, 52(1991 ), s.21-24.
13. Osman Gazi Sikke (?ara) Kestirm itir , TDTD, Say 56 (1991), s.
34-36,
!4. p. Babinger, Be BosnalI Osmanl Tarih Yazar , ev. ^ ztrk,
Z4Z) {Prof. Dr. mil elebioluArmaan, stanbul 1993), Sa^ 7, s . 12- 9[ ^.
15. Kazkl Voyvoda K im d ir , TDTD , S^y 77 (1993), s. 17-20.
16. Osmanl idaresinde Bosn^-êrsek , TDTD, Say 85 (1994), s. 28-38.
17. Anonim Tevrih-i i-i Osmanlarn Kaynak Deerleri Hakknda ,
XII. Trk Tarih Kongresi (12-16 y lll ^n k a r^ 1994), s. 755-762.

18. Yeni B ir Anonim Tev^rih-i l-i Osman Nshas ve B ir Dzeltme ,
Prof. Dr. Hakk Dursun Yldz Armaan, Ankara 1995, s. 443-448.

19. l. Bayezid Devri Tarihilerinden Sarea Kem al , Prof. . Fikret
I^/fan a 80. D oum Yl A rm aan, stanbul 1995, s. 221-245.
20. X V I. Y zyln ilk Yarsnda Badat , Bir,
(1995), s. 249-259.
21. II. Bayezid D evri K ro n o lo jis i-O ru f Bey T a rih in e G ^re- , Bir, IV
(1995), s. 153-72.
22. Oru Bey Tarihi ile Trke Anonim
likiye D air , Bir, V (1995), s. 117-125.
K ro n ikle r Arasndaki
23. Orhan aik G kyay , TDTD, Say 97 (1995), s. 10-12.

24. Orhan aik Gkyay (Hayat ve Eserleri) , TDA, Say 94 (1995),
s. 27-45.
25. Fetih ncesi stanbul Kuatmalar , stanbul Arm aan, F etih ve
Fatih, ls ta n b u ll9 9 5 , 1,37-46,

26. Y enierilerin ilk Kanl isyan: Beylerbeyi V a k as,
Isterz , Tarih v e M edeniyet (stanbul 1996), Say 28, s. 2-21.
Kelle
27. Hadd , DA, X IV (1996),14-16.

28. F. Babinger, Osmanl am V a lile ri , ev. N. z t rk , TAD (Prof.
Dr. A4ehmet ^K ALIN Arm aan, stanbul 1997), Say 8, s. 93-104.
29. R. F. Kreutel, Hanivvaldanus A n o n im ine Gre Sultan Bayez.id-i

V e l(l4 8 I-J 5 J 2 ), ev. N. O ztiirk, stanbul 1997, X X lI+ 8 7 s.
30. Kemal, Seltn-ne
K r ) a baskda)
(1299-1490),
!^^.
N.
O ztiirk,
(Tarih
31. II. Bayezid Devri ?^^^lar) , TDTD, Say! 151 (1999), s. 29-31 ^
32. Osnanl Taril Yazcl zerine , Ostnanl/Bilim, Ankara 1999,
V III, 247-256.
33. OsmanlIlarda H ukuk Sistemi ^ ^ y ^ u la n ^ , Sleym an D em irel
niversitesi Fen-Edehiyat Fakltesi Sosyal Bilim ler Dergisi, Say; 4 (1999),
s. 43-53.
34. elebi M ehm ede Saltanat Yolunu Aan Olay: amurlu-ova
Sava , Trk Kiiltiirii incelem eleri D ergisi (TKD), T (2000), s. 51-66.
35. Deiik Y nleriyle Fatih Sultan Mehmed (stanbul'un Fethi nin
547. Yldnm Mnasebetiyle), TDTD, Say: 161 (2000), s. 51-56.
36. Erken Osânl Vekayinmelerinde Y er isim lerinin i n! s :
M alkara rn e i . Uluslararas Osmanl Tarihi Sem pozyum u Bildirileri,
zid ir, 8-9 Nisan 1999, $. 1-23.
37. Osnanl ilim ve K lt r Hayatndaki n e m li Gelimeler (1421-
\5 \2 )'\T r k K ltiir incelem eleri D ergisi (T K ID ),II (2000), s. 49-70.

38. Rum eli Ftuhatnda Boz A till !' , Kubbealt A kadem isi K ltr ;?
Sanat Vakf A vru p a 'ya ilk Adm Sem pozyumu, G elibolu, 1 Kasm 1999
(baskda).
39. Rum eli Fetihlerinde Manev Unsurlar , anakkale O nsekiz .Mart
niversitesi Osmanl D evletinin 700. Kurulu Yl K dam a Program,
Osmanl: Bir D nya Devleti, anakkale, 9-10 A ra lk 1999 (baskda).
40. A lanya nn Trkler Tarafndan Fethi ve Sonrasna D air Baz
Dnceler , Alanya 9. Tarih ve Kltr Semineri, Alanya, 19-21 Kas 1999
(baskda).
41.
OsmanlIdan
Hogr
rn e k le ri , anakkale
niversitesi, 15-18 M ays 2000 (baskda).
O nsekiz M art

Anonim Osmanlı Kroniği (1299-1512) Necdet Öztürk

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Anonim Osmanlı Kroniği (1299-1512) Necdet Öztürk

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Anonim

Prof. Dr. Necdet ZTRK

ISBN :975,-49S - 150-7

P ro f Dr. Turan YAZGAN

. II. Bayezid Devri Siyas Tarihine Genel Bir Bak ...............

2. II. Bayezid Devri OsmanlI Tariil Yazcl ..........................

A. Yazan Bilinen Tarihler

3. Mevln Melmed N e r ................................................................

5. Mehmed b. Hac Hall l-K o n e v ................................................

6. Bayatl Mahmd-ol H a a n ........................................................

B. Yazan B ilinm eyen Tarihler:

e) Trkiye Ktphanelerindeki Nshalar .......................

1. ^i^r-i Mlk-i l-i O s n a n

2. Tevrih-i l-i Osman ve Gazavt -1 n ................................

5. Hz Sebeb-i T e lf-i Kitb ...................................................

6. Osman Gzi Devri (1 2 9 9 -1 3 2 4 )

7. Orhan G^z Devri (1 3 ^ 4 -1 3 ^ ^ )

9. Yldrm Bayezid Devri (1389-1402) ....................................

10. Fetret Devri (14 02 -1 4 1 3 )

1 I . ^ l e b i Mehmed Devri (1413-1421) ...............62

12. II. Murad Devri (142 1 -1 4 5 1 )

13. II. M ehmed Devri (1 45 1 -1 4 8 1 )

14. istanbl ^e Ayasofyann Tarihesi ve Yeniden inas .......

15. II. Bayezid Devri (1481-1512) .130

OsmanlIlarda tarih yazcl, OsmanlI devletinin kuruluu (1299) ile

m ^ s b e t ilim lerle k a r la ^ trla m a y a e a k l d e ,

Anonim Tevrih-i l-i Osmanlar deiik bakmlardan kaynak olma

Osmanl beylii ile Bizans devleti arasnda meydana gelen Koyunhisar

, Seltinnme Mellifi Keml, Trk D ili ve Edebiyat Dergisi,

. N. Atsz, OsmanlI Tarihleri 1, stanbul

nr. N. Atsz, A kP a a -o lu Tarihi, stanbul 1970.

KTP ELEB, K fu z -zunn an es m il-ktiibi v e l-fiinn, II. stanbul

, On the recensions o f U r u j s History o f Ottomans, Bulletin o f the

, Sultan II. M uradn Yllklar, Tarih Dergisi, Say 32 (1983).

nr. M. A. Kymen, N er Tarihi, I-II, Ankara 1988.

b. DL, Tevrih-i l-i Osman, n^r. F. Babinger, Die

, n^r. Atsz, Oru Bey Tarihi, istanbnl 1972.

ZCAN, Abdlkadir, kpaazde, DA, IV.

, II. Bayezid Devri Kronolojisi-rMf B ey Tarihine Gre-, Bir, r v

, A nonim Tevrih-i l-i Osman'larn Kaynak Deerler! Hakknda ,

RUH ELEB, RCh Trihi {RChi Trihi Oxford ^^^!, Deerlendirme,

, II. Bayezidin l m Meselesi, Tarih Dergisi, Say 24 (197^).

Tevrih-i l-i Osman (anonim) Nshalar:

16. Tevrih-i l-i Osman, Atatrk Ktp. ^ Cevdet K-255.

. Tevrih-i l-i Osman, Trk Tarih Kr Ktp. nr. 41.

, OsmanlI Tarihi, II, Ankara 1975 .

YERASM OS, Stefanos, Trk M etinlerinde K ostantiniye

YINAN, M. H., A lt^ e d Paa, lA, I.

Trkiye D iyanet Vakf slm A nsiklopedisi

/. //. B a yezid D evri Siyas Tarihine GeneJ B ir Bak

, R. F. K reutel, H ani\valdcuns A n o n im i'n e G re S ultan B ayezid-i '/ ( I 4 S - I 5 1 2 ) .

Fatih Sultan M ehmed lmez devletin ile^i elen!e i, A m asyada

II. Bayezidin saltanat devrinde geni apta fetih hareketlerine

Akkerman seferlerinde hazr dklm toplarn gemilerle sava alanma

. T ekinda. II. Bayeziclin l m M eselesi", 7D , ^ ^ ! (1970), s. 1-6.

Byk bir g haline gelen devletin salamlatrlmas, Avrupadaki

Bu alm azla ilgisi dolaysyla ^ . yzyl sanl tarihileri v^

faydalanlan kaynaklar gsterilmemi, sadece bizce mehul ravi lere

'< vs eseri iin bk. A. z c a n , kpaazcte", DA, IV, vd.

sava Kara Timurta-oLi ^!B eyden, 1402deki Ankara savan b

Hayat ve eseri !^! bk. F. R. Unat, Oru b. dil, A, IX, 418-419.

byk bir deere sahip olduunu daia nceki yazlarmzda belirtmeye

N e rnin Itayat ve eseri iin bk. M. c. . ? ek in d a . "N er". A. IX , 214-216.

M ehned^^ adl eseri, hacminin byklne ve ada bir kaynak olmasna