AFERA Z GAZPROMEM - Dlaczego MUSIA ZGIN KACZYSKI CZYLI JAK POLSK ROZPRZEDAJE TUSK i PO ORAZ DLACZEGO WYLECIA KWIATKOWSKI

Gazeta Finansowa: "Jeli rzd umorzy dugi Gazpromu, to bdziemy wnioskowa o powoanie sejmowej komisji ledczej zapowiada w poowie listopada 2009 r. Lech Kaczyski. Byo to kilka tygodni po uprawomocnieniu si precedensowego wyroku Federalnego Sdu Arbitraowego w Moskwie. Nakaza on rosyjskiemu koncernowi energetycznemu Gazprom zapacenie wymaganej prawem kwoty za tranzyt rosyjskiego gazu przez Polsk. cznie z odsetkami bya to kwota 1,2 miliarda zotych. Wwczas dugi Gazpromu wynosiy ponad 55 miliardw dolarw i cigle rosy. Jedyn szans, aby unikn spaty zalegych kwot Polsce, byo umorzenie dugu. Za tym umorzeniem w listopadzie 2009 r. opowiedzia si rzd Tuska, jednak stanowczo zaprotestowa Lech Kaczyski. Jednostronna terytorium Polski gaz do krajw Europy decyzja Zachodniej. Na mocy porozumienia jamajskiego z 1993 r., rosyjski koncern Gazprom mia przesya przez Pienidze za przesy gazu miay trafia do spki EuRoPol Gaz SA odpowiedzialnej za tranzyt. Przez 13 lat wsppraca ukadaa si wzgldnie pomylnie - gwnie dziki temu, e statut spki EuRoPol Gaz SA skonstruowany by w taki sposb, e kontrol nad ni mia polski rzd. Oczywicie Gazprom dy do zmiany tej sytuacji. Przejcie kontroli nad EuRoPol Gazem dawaoby rosyjskiemu potentatowi moliwo samodzielnego decydowania o przepywie gazu do Polski. Taka sytuacja dawaaby Rosjanom ogromne narzdzie do szantaowania wadz w Warszawie (bardzo ciekawie mwi o tym wtku prezes Bartimpexu Aleksander Gudzowaty w rozmowie z Romanem Mak). W rkach politykw Prba przejcia kontroli nad EuRoPol Gazem miaa oczywicie ogromne znaczenie polityczne. Nie tylko dla relacji polsko-rosyjskich, ale take dla stosunkw na najwyszych szczytach wadzy w Rosji. Personalna obsada stanowisk w Gazpromie doskonale odzwierciedla bowiem rwnowag midzy obozem premiera i prezydenta Rosji. Szefem Rady Dyrektorw (odpowiednik polskiej Rady Nadzorczej) Gazpromu by a do stycznia 2008 r. Dmitrij Miedwiediew - obecny prezydent Rosji. Zastpi go byy premier Rosji Wiktor Zubkow - jeden z jego najbliszych wsppracownikw. Brat prezydenta Rosji - Miedwiediew jest rwnie prezesem spki Gazprom Export ? zajmujcej si eksportem gazu do krajw Europy rodkowo-Wschodniej.

Letni impas Latem 2006 r. zarzd Gazpromu ogosi, e opaty za tranzyt rosyjskiego gazu przez Polsk s zbyt wysokie. Rosjanie zakwestionowali polskie przepisy, ktre wymagaj, aby w taryfach za transport gazu uwzgldni niewielk dopat zalen od wartoci majtku firmy. Taka dopata stosowana jest w wikszoci pastw Unii Europejskiej i suy ograniczeniu ryzyka bankructwa firmy gazocigowej. Opaty te w innych krajach jednak Gazpromowi nie przeszkadzay. Kwestionowa je tylko w Polsce. Moe (aczkolwiek nie musi) to mie zwizek, ze spraw likwidacji Wojskowych Sub Informacyjnych, ktre byy nieformaln rezydentur rosyjskich sub specjalnych w Polsce. Doszo wic do sytuacji kuriozalnej. Firma zamaa warunki umowy, ktrych przestrzegaa od 13 lat. EuRoPol Gaz SA wysya do Gazpromu faktury jak dotychczas wyliczane na podstawie stawek zatwierdzonych przez prezesa Urzdu Regulacji Energetyki. Jednak Gazprom paci mniej, stosujc stawki, ktre sam sobie ustali (sic!). Takiego Po stanu rzeczy nie zaakceptowa do Micha Kwiatkowski nalenoci prezes (na EuRoPol Gazu. nie

wielokrotnych

wezwaniach

uregulowania

ktre

Rosjanie

reagowali)zdecydowa si skierowa spraw na drog postpowania prawnego. W lutym 2008 r. EuRoPol Gaz SA zoy do Sdu Polubownego w Moskwie pozew przeciwko firmie Gazprom Export. Spraw zajy si a trzy instancje sdu arbitraowego. Ku zdumieniu obserwatorw, we wszystkich Musia cznie opaty. Spr z Ukrain wic instancjach zapaci niebagateln Polsce kwot rosyjski zalege opaty 1,2 potentat wraz miliarda z przegra. opatami. zotych.

Jedyn moliwoci, aby unikn tej zapaty, bya decyzja zarzdu EuRoPol Gazu o anulowaniu tej

Gdy spr prawny z Gazpromem wchodzi w decydujc faz, doszo do kryzysu ukraisko-rosyjskiego nazwanego mianem "wojny o gaz". Dla Polski mia on o tyle znaczenie, e Polska rocznie importowaa z Ukrainy 2,5 mld m3. gazu. Dostarczaa go spka RosUkrEnergo, ktra zajmowaa si tranzytem gazu przez terytorium Ukrainy. Osobna umowa z EuRoPol Gazem SA zakadaa, e do 2014 r. Polska wybuduje terminal w winoujciu, do ktrego bdzie przesyany gaz dostarczany przez RosUkrEnergo. W ten sposb Polska zgromadziaby rezerwy gazowe potrzebne w wypadku zatrzymania dostaw gazu z Rosji. Ten dobry dla Polski scenariusz nie zosta zrealizowany wskutek konfliktu o gaz. Pod koniec listopada 2008 r. Gazprom wezwa Ukrain do spaty 2,4 miliarda dolarw dugu za gaz i jego przesy na terytorium Ukrainy. W grudniu Ukraina zapacia miliard dolarw i ogosia, e pozosta cz zaduenia spaci w cigu kolejnych tygodni. Gazprom pozosta nieugity i zada dodatkowo ponad 400 milionw dolarw odsetek karnych. Tyle rzd w Kijowie zapaci nie mg. 1 stycznia 2009 r. Gazprom wstrzyma wiksz cz dostaw gazu na Ukrain. W efekcie spada ilo gazu dostarczanego przez Ukrain do Polski, Wgier, Austrii, Boni i Hercegowiny, Rumunii i Bugarii. Pastwa te musiay skorzysta ze swoich rezerw. W spr wczyy si Stany Zjednoczone i Unia

Europejska. Ostatecznie 19 stycznia doszo w Moskwie do podpisania porozumienia gazowego, w wyniku ktrego Gazprom ponownie rozpocz tranzyt gazu do krajw europejskich przez terytorium Ukrainy. Na mocy tego samego porozumienia, za winnego rosyjsko-ukraiskiego konfliktu o gaz uznano spk RosUkrEnergo, Gazprom ktra e odpowiedzialna nie zamierza bya za tranzyt gazu przez z t Ukrain. firm. ogosi, kontynuowa wsppracy

Nowym importerem gazu rosyjskiego staa si spka Naftohaz. Umowa niekorzystna dla Polski.

Wiosn 2009 r. doszo do podpisania umowy midzy Gazpromem a spk Naftohaz. W jej treci znalaz si zapis, w myl ktrego Naftohaz nie mg sprzedawa gazu do innych pastw ni Ukraina. Oznaczao to, e ukraiska spka nie moga ju eksportowa gazu do Polski. Pogrzebao to definitywnie pomys budowy terminala gazowego w winoujciu. Jednak zaraz po sfinalizowaniu umowy z Naftohazem Gazprom zaproponowa stronie polskiej, e sprzeda jej dodatkow ilo gazu, aby na Bya wyrwna jednorazowy to straty zakup wynikajce gazu w z niedotrzymania wysokoci ktr 1,2 umowy miliarda przez metrw si RosUkrEnergo. szeciennych. sprzeda. I faktycznie, w czerwcu 2009 r. wicepremier i minister gospodarki Waldemar Pawlak podpisa umow maksymalna ilo, Gazprom zgodzi

W wyniku caej sytuacji, w poowie 2009 r., po wyeliminowaniu z rynku spki RosUkrEnergo, Polska stana przed perspektyw, e import gazu nie bdzie mg pokry caego zapotrzebowania. Wwczas Gazprom wystpi z propozycj zwikszenia dostaw i renegocjacji umowy. Propozycj natychmiast podj rzd Donalda Tuska. W lipcu Gazprom postawi wstpne warunki. Oczekiwa zmian w statucie spki EuRoPol Gaz SA, aby strona polska nie miaa tam decydujcego gosu. Oczekiwa rwnie rezygnacji z budowy terminala w winoujciu. Zaoferowa ponadto zwikszenie rocznego importu gazu do Polski do ponad 11 mld m3 i przeduenie umowy do 2037 r. Oferta Gazpromu przedstawiona stronie polskiej zostaa przekazana do Biura Bezpieczestwa Narodowego, Warunki a proponowane stamtd przez Gazprom do Kancelarii zaniepokoiy Lecha Prezydenta. Kaczyskiego.

Jeszcze w lipcu 2009 r. Kaczyski wystpi do Ministerstwa Gospodarki z zapytaniem o instrukcje negocjacyjne dla polskich urzdnikw, ktrzy bd prowadzi rozmowy z rosyjskim koncernem. Doszo do kolejnego spicia na linii rzd - prezydent. Ani Pawlak, ani Tusk nie chcieli bowiem udostpni Gowie Pastwa instrukcji. Dlaczego? Odmienne stanowiska

W kocu padziernika 2009 r., w Moskwie rozpoczy si negocjacje dotyczce warunkw nowej umowy gazowej. Po wyroku Sdu Arbitraowego w Moskwie Gazprom postawi jeszcze jeden warunek: zada anulowania 1,2 miliarda zotych dugu. Premier Tusk zadeklarowa przychylno dla tego pomysu. Popar go minister skarbu Aleksander Grad. O takim rozwizaniu nie chcia jednak sysze Micha Kwiatkowski prezes EuRoPol Gazu SA.

Kwiatkowski stanowczo da do zrozumienia, e dopki peni funkcj prezesa, nie podpisze dokumentu anulujcego dug Gazpromu. Jego stanowisko popar Jerzy Tabaka - czonek zarzdu spki. Gdy rzd zaj odmienne stanowisko, Kwiatkowski wysa do Aleksandra Grada list, w ktrym stwierdzi, e umorzenie dugu bdzie stanowi zamanie polskiego prawa, za co grozi kara pozbawienia wolnoci. Na ten list minister Grad jednak nie odpisa. 11 grudnia 2009 r. przeciwko podpisaniu umowy na rosyjskich warunkach opowiedzia si szef Biura Bezpieczestwa Narodowego ? Aleksander Szczygo. Trzy dni pniej Kancelaria Prezydenta oficjalnie poinformowaa, e jest przeciwna nowej umowie gazowej z Rosj. Karuzela negocjacyjna

12 stycznia 2010 r. PGNiG (waciciel 48 proc. udziaw EuRoPol Gazu SA) poinformowao, e w Moskwie rozpoczynaj si rozmowy z przedstawicielami Gazpromu w sprawie aneksowania kontraktu jamajskiego. Dotyczyy zwikszenia dostaw gazu do 10,25 mld m3 i przeduenia kontraktu do roku 2037. Negocjacje dotkny rwnie sprawy umorzenia dugu dla Gazpromu. Jednak prezes Micha Kwiatkowski i czonek zarzdu Jerzy Tabaka wci konsekwentnie bronili stanowiska, e dugu umarza nie mona. Na efekty nie trzeba byo dugo czeka. 20 stycznia odbyo si posiedzenie Rady Nadzorczej EuRoPol Gazu. Zawieszono w penieniu obowizkw Michaa Kwiatkowskiego i Jerzego Tabak, ktrzy sprzeciwili si umorzeniu dugw Gazpromowi. Tymczasowym prezesem EuRoPol Gazu zosta Aleksandr Miedwiediew - brat prezydenta Rosji, wiceprezes Gazpromu i prezes spki Gazprom Eksport. Jego zastpc zosta Micha Szubski. Aleksandr Miedwiediew by wic jednoczenie wiceprezesem Gazpromu (koncernu wydobywajcego gaz),prezesem spki Gazprom-Export zajmujcej si eksportowaniem rosyjskiego gazu i prezesem EuRoPol Gazu, ktry mia decydowa o umorzeniu dugw Gazpromowi. Reprezentowa wic obie strony sporu. Konflikt interesw by oczywisty. Natomiast po raz pierwszy zdarzyo si, e faktycznym, cho nieformalnym, prezesem spki o strategicznym znaczeniu dla bezpieczestwa Polski zosta brat prezydenta Rosji. Mimo tej sytuacji, obaj nowo powoani "prezesi" nie byli w stanie umorzy dugw Gazpromu. Statut spki wymaga bowiem zgody caego zarzdu, a nie tylko prezesa. Tymczasem wszyscy pozostali czonkowie zarzdu podzielali stanowisko Michaa Kwiatkowskiego i sprzeciwili si rezygnacji z 1,2 miliarda zotych. Komentujc roszady personalne w EuRoPol Gazie SA, doradca Lecha Kaczyskiego Janusz Kowalski poinformowa, e jeli dojdzie do umorzenia dugw Gazpromowi, Kancelaria Prezydenta zawiadomi prokuratur oraz zwrci si do Sejmu o powoanie komisji ledczej. Od tego momentu, obz prezydenta dostawami rosyjskiego Kaczyskiego sta gazu si gwn przeszkod do na drodze do Polski. gazu. anulowania dugw Gazpromu i przejcia przez rosyjski koncern naftowy cakowitej kontroli nad Reasumujc: Kaczyski i jego ludzie stali si gwn przeszkod do uzalenienia Polski od dostaw

W drodze do umowy, ju 21 stycznia, czyli jeden dzie po zawieszeniu Kwiatkowskiego i Tabaki, Donald Tusk i Aleksander Grad podali do wiadomoci publicznej, e opowiadaj si za umorzeniem Gazpromowi dugu w wysokoci 1,2 miliarda zotych. Cztery dni pniej rzd podj decyzj o umorzeniu wielkiego dugu Gazpromowi. 27 stycznia potwierdzi to wsplny komunikat Gazpromu PGNiG i EuRoPol Gazu, ktrym tymczasowo kierowa Aleksandr Miedwiediew. W cigu kilku nastpnych dni doradcy Lecha Kaczyskiego sugerowali w mediach, e bd wnioskowa o powoanie komisji ledczej, jeeli rzd dotrzyma sowa i umorzy dugi Gazpromu. Tusk si jednak nie ugi.

10 lutego polski rzd zatwierdzi projekt nowej umowy gazowej z rzdem Rosji. W komunikacie przekazanym dziennikarzom rzecznik rzdu Pawe Gra mwi, e umowa precyzuje trzy najwaniejsze kwestie: zwikszenie dostaw gazu do Polski, przeduenie obowizywania umowy gazowej i nowe rozliczenia za tranzyt gazu przez Polsk. Na marginesie trzeba pogratulowa sofistycznych umiejtnoci ministrowi Grasiowi, ktry umorzenie Gazpromowi dugu nazwa ? ? rozliczeniem gazowej z Rosj na warunkach za wynegocjowanych przez PGNiG i transport?. Gazprom. W efekcie 1 marca rzd Donalda Tuska upowani Waldemara Pawlaka do podpisania umowy Biorc pod uwag fakt, e w EuRoPol Gazie SA rzdzi ju Aleksandr Miedwiediew i to on decydowa, kogo wysya na negocjacje, wynik tych rozmw by atwy do przewidzenia, jeli chodzi o spraw polskiej racji stanu. Popieszne zmiany

16 marca w Moskwie zorganizowano posiedzenie Rady Nadzorczej EuRoPol Gazu. Uczestniczyli w nim Aleksandr Miedwiediew i prezes PGNiG Micha Szubski. W trakcie posiedzenia dokonano bardzo istotnych zmian. Po pierwsze zmieniono status spki. We wszystkich sprawach zarzd EuRoPol Gazu musi podejmowa decyzje jednogonie. W razie rozbienoci w jakiejkolwiek sprawie, spr miaa rozstrzyga Rada Nadzorcza. W razie niepowodzenia, naleao zwoa Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy czyli Gazprom i PGNiG. Po drugie obie te firmy wskazuj rwn liczb czonkw zarzdu. Tydzie pniej zebrao si Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy EuRoPol Gazu, aby zmieni statut i zarzd spki. Ogoszono jednak przerw do 20 kwietnia, poniewa nie zostao podpisane polskorosyjskie midzyrzdowe porozumienie o dostawach gazu i zasadach dziaania EuRoPol Gazu. Reasumujc: najwaniejsza decyzja w sprawie spki strategicznej odpowiadajcej za tranzyt gazu miaa zapa 20 kwietnia. 10 kwietnia Lech Kaczyski wsiad na pokad rzdowego tupolewa leccego do Katynia. Ten dzie sta si jednym z najtragiczniejszych w powojennej historii Polski. Oprcz prezydenta, zginli bowiem najwaniejsi przeciwnicy umowy gazowej z Rosj.

Sukces

Gazpromu

Osiem dni pniej w Krakowie odby si uroczysty pogrzeb pary prezydenckiej. Na pogrzeb przyjecha prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew. Towarzyszy mu brat Aleksandr i szef Gazpromu Aleksiej Miller. Prno szuka ich obu na zdjciach z konduktu pogrzebowego. Nie wiadomo, co obaj robili tego dnia w Polsce. Wiadomo jednak, e dwa dni pniej odbyo si ponownie Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy EuRoPol Gazu, w trakcie ktrego wybrano nowego prezesa zarzdu. Zosta nim Mirosaw Dobrut. Rwnoczenie ze stanowiska prezesa odwoano Michaa Kwiatkowskiego, a ze stanowiska wiceprezesa ? Jerzego Tabak, ktrzy nie chcieli umarza dugw Gazpromowi. Ju nastpnego dnia rzd ogosi, e nowa umowa zostanie podpisana na pocztku maja. Tak si nie stao. Unia Europejska ? zaniepokojona tym stanem rzeczy ? wymusia na Polsce negocjacje z udziaem przedstawiciela Brukseli. Ostateczn umow podpisano 29 padziernika w Warszawie, a aneks do niej kilka godzin pniej. Tre umowy i aneksu nie s znane. Wiadomo jedynie, e Gazprom bdzie dostarcza do Polski gaz do 2037 r. Wiadomo te, e strona polska zrezygnowaa z 1,2 miliarda zotych, ktre mia zapaci Gazprom. Rezygnacja nawet z jednego miliarda w obliczu kryzysu finansw publicznych trudno oceni inaczej, jak Europejskiej. dziaalno na szkod Polski. ? Tre umowy polsko-rosyjskiej nie zostaa udostpniona ani Polakom, ani przedstawicielom Komisji Staramy si dziaa w tej kwestii zgodnie z interesem Polski i przepisami europejskimi. Jestem przekonany, e tak jest. Nie ma powodw, by akurat Polska bya testowana ponad standardy i przepisy obowizujce w UE ? wytumaczy dziennikarzom Donald Tusk.