You are on page 1of 308

Mizanul hikmt

(xlassi)
Peymbr(s) v mamlar()n mbark hdislri

I I cild

Mizanul hikmt (xlassi) Peymbr(s) v mamlar()n mbark hdislri

Toplayan: Aytullah Mhmmd Mhmmdi Reyhri Trcmilr: Aabala Mehdiyev, Eln Mahmudov, Etibar Quliyev Redaktorlar: xtisas redaktoru Hcctl slam vl-mslimin Hac Adil Mvlayi dbi redaktor: Drdan Cfrli

231 Doruluq
1084. Doruluq Quran: Ey iman gtirnlr! Allahdan qorxun v dorularla birg olun.1 Hdis: 3467. Allahn Peymbri (s): Cnnt qaplarndan biri olan doruluu siz tvsiy edirm.2 3468. mam li (): Doruluq dann ilahi fitrt uyunluu, yalan is dann ilahi fitrtdn uzaqlamasdr.3 3469. mam li (): Doruluq haqqn dilidir.4 3470. mam li (): Doruluq ondan qorxsan da sn nicat verr, yalan is ondan zn bir thlk hiss etmsn d, sni mhv edr.5 3471. mam li (): Doruluq, hr eyin dzgnlynn, yalansa hr eyin fsadnn mayasdr.6 3472. mam li (): Doruluq mant sadiq qalmaq, yalan is xyantdir.7 3473. mam li (): Kiinin dyri onun syi, onun doruluu is insaniyyti qdrdir.8 3474. mam li (): man odur ki, insan onun ziyanna olmu olsa bel, doruluu xeyrin olan yalandan stn tutsun.9 3475. mam Baqir (): Sz danmaqdan vvl doru danma yrnin10

1 2

Tvb, ay 119 Tarixe Badad, c.11, hdis 82 3 urrul-Hikm, hdis 1552 4 urrul-Hikm, hdis 275 5 urrul-Hikm, hdis 118 6 urrul-Hikm, hdis 1115 7 urrul-Hikm, hdis 15 8 Nhcl-Bla, hikmt 47 9 Nhcl-Bla, hikmt 458 10 l-Kafi, c.2, sh. 104, hdis4

3476. mam Sadiq (): Doruluq izztdir.11 3477. mam Sadiq (): Doru danann mli pakdr.12 1085. Doru danan 3478. mam li (): Doru danan nicat v alicnabln astanasnda, yalan is uurum v xarln kandarnda dayanmdr.13 3479. mam Sadiq (): nsanlarn namazna, orucuna aldanmayn. nki bzn insan namaza, oruca o qdr adt edir ki, onlar trk ets, qorxu hissi keirir. slind, onlar doru danmaq v mantdarlqla snayn.14 3480. mam Sadiq (): Doruluqdan daha yaxs onu danan, yax idn daha yaxs ona ml edndir.15 1086. n doru szlr Quran: Allah, Ondan baqa mbudun olmaddr. bhsiz ki, he bir kkin olmad qiyamt gn (Allah) sizi bir yer toplayacaqdr. Allahdan daha sadiq (doru danan) kim ola bilr?16 Hdis: 3481. mam li (): (n yax sz bard suala cavabndan) Allahdan baqa he bir mbudun olmadna hadt vermk.17 3482. mam li(): Szlrin n yaxs hal hlinin szdr.18

iiiiiiii
11 12 13 14 15 16 17 18

Biharl-nvar, c.78, sh. 269, hdis109 l-Kafi, c.2, sh. 104, hdis3 Nhcl-Bla, xtb 86 l-Kafi, c.2, sh. 104, hdis2 mali-Tusi, sh. 223 hdis 385 Nisa, ay 87 Biharl-nvar, c.77, sh.378, hdis 1 urrul-Hikm, hdis 3302

232 Dost
1087. Dost 3483. Allahn Peymbri (s): nsan z dostunun dininddir. Bellikl, hr biriniz kiminl dostluq etmyinizin frqind olun.19 3484. mam li (): Dost, yaxnlarn n yaxndr.20 3485. mam li (): Dostu olmayan ksin ehtiyat azuqsi olmaz.21 3486. mam li (): Dostlar mxtlif bdnlrd bir ruhdurlar.22 1088. Nfslrin oxarl 3487. mam li(): Nfslr mxtlifdir. Bir-birin bnzynlr bir yer ylar v z bnzrlrin daha ox meyl edrlr.23 3488. mam li (): Hr insan z oxarna trf meyl edr.24 1089. Dostlua layiq olanlar 3489. Allahn Peymbri (s): n xobxt insan byk insanlarla yoldalq edndir.25 3490. mam li (): n byk dzgnlk v mnft all, iman v mnviyyat sahibi olan insanlarla yoldalq etmkddir.26 3491. mam li(): Sni bdiyyt sarayna aran v o saraya atmaq n ilmkd sn kmk edn xs, hmin qayke dostundur.27
19 20 21 22 23 24 25 26 27

mali-Tusi ,sh. 518, hdis 1135 urrul-Hikm, hdis 674 urrul-Hikm, hdis 8760 urrul-Hikm, hdis 2059 Biharul-nvar, c.78, sh.92, hdis 100 urrul-Hikm, hdis 6865 Biharul-nvar, c.74, sh.185, hdis 2 urrul-Hikm, hdis 3129 urrul-Hikm, hdis8775

3492. mam Sadiq(): He kimsni eyd snamam, z dostun bilm; onu qzblndir v bax gr bu qzb onu haqqdan batil kirmi, pul v qzlla, onunla sfr xmaqla.28 3493. mam Sadiq(): O ksl dostluq et ki, onunla zint taparsan, sninl zintlnnl dostluq etm. (lk baxda, hdisin mqsdi budur ki, el bir xsl yoldalq et ki, yoldalnz hr ikinizin zintlnmniz sbb olsun. Onu zintlndirdiyin, ancaq snin zintlnmyin sbb olmayan xsl yoldalq etm).29 1090. Lyaqtsiz yoldalar Quran: Bir gn zalm z llrini didr v deyr: Ey ka, Allahn Peymbri getdiyi yolu gedydim. Vay olsun mn, ka filanksl dostluq etmyydim. Quran mn glib atdqdan sonra, o, mni Allah yad etmkdn yayndrd. eytan hmi insan yalqz qoyub gedndir.30 Hdis: 3494. Allahn Peymbri(s): zn nzrd tutduu v byndiyi eyi sninn bynmyn bir xsl yoldalqda sn he bir fayda yoxdur.31 3495. mam li(): Birc bilsydin, nfsinl mbarizd sn kmk etmyn xsl yoldaln sn nec d ar bir ykdr.32 3496. mam li(): Fasiq, xlaqsz, gnahkar xslrl yoldalq etmkdn kin.33 3497. mam li(): Nadan adamn dostu ziyyt v 34 tinlikddir. 3498. mam li(): Fasiqlrl (gnahkarla) yoldalq etmkdn kin. nki pislik pisliy balanar.35 3499. mam li() (ziz olu Hsn () tvsiysindn): Olum! Axmaqla dostuq etmkdn kin. nki o sn xeyir vermk istyr, amma ziyan vurar.36
28 29 30 31 32 33 34 35 36

mali-Tusi, sh. 646, hdis 1339 Biharul-nvar, c.76, sh.267,hdis 9 Furqan, ay 27-29 -d-Durrtul-Bahir, sh. 19 urrul-Hikm, hdis 9041 urrul-Hikm, hdis 2601 urrul-Hikm, hdis 5829 Biharul-nvar, c.74, sh. 199, hdis36 Biharul-nvar, c.74, sh. 198, hdis35

3500. mam Sccad () (ziz olu Hzrt Baqir () tvsiysindn): z qohum-qrbas il laqsini ksn adamla yoldalq etmkd ehtiyatl ol. nki Allah kitabnn yerind bel xsin lntlndiyini grdm.37 3501. mam Rza (): Nadan adamn dostu ziyytddir.38 1091. Dostluu pozan amillr 3502. mam li (): Kii z qardan narahat (ya xcaltli) edn zaman onu itirr.39 3503. mam li (): Dostun dosta paxllq etmsi, dostluun salam olmamasndan irli glir.40 3504. mam li(): He vaxt bdgmanlq sn qalib glmsin. nki bu sninn he ksl dostluq etmy yer qoymaz.41 3505. mam li(): z dostunun hr bir iin irad tutann dostluq tellri tez qrlar.42 3506. mam li(): Qardalar il yola getmyn xsin dostlar azalar.43 3507. mam Sadiq (): gr mslman qardann sninl dostluunun xalis qalmasn istyirsns, he vaxt onunla zarafat v mnaqi etm, onun qarsnda ynmk v dmnilikdn kin.44 3508. mam Hadi(): Bir-birinizl kimyiniz khn dostluu pozar, mhkm dynlri aar. Bel ki, mbarizd biruz veriln n az ey, birinin digrin stn glmk istyidir. Bu istk is dostluq laqlrinin ksilmsinin sas amilidir.45 1092. Dostluun srhdlri 3509. mam li(): Hqiqi dost snin eyblrinin aradan getmsi n nsiht edn, sn olmadn vaxt snin malnn, srvtinin qeydin qalan v sni zndn stn bilndir.46 3510. mam li(): N qdr mhbbtin var, dostuna bx el, amma inamnn hamsn onun aya altna atma.47
37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47

Biharul-nvar, c.2, sh. 377, hdis7 Biharul-nvar, c.78, sh.352 hdis 9 Biharul-nvar, c.74, sh.281 hdis 28 Nhcl-Bla, hikmt 218 Biharul-nvar, c.77, sh.207, hdis 1 urrul-Hikm, hdis 8582 urrul-Hikm, hdis 8772 Biharul-nvar, c.78,sh.291, hdis 2 lamud-din,sh. 311 urul-hkim, hdis 1904 Birahdisul-nvar, c.74, sh. 165 , hdis29

3511. mam Sadiq (): Dostluun srhdlri var. Kim onlarn hamsna, ya bir nesin malik olsa dostdur, ks halda, onu sla dost bilm: birincisi, zahird v batind sn qar eyni olsun; ikincisi, snin abrn z abr, snin eybini v rsvayln z eybi v rsvayl bilsin; ncs, srvt v mqam onun sn qar mnasibtini dyimsin; drdncs, lindn gln kmyi sndn sirgmsin v beinci, btn xisltlri znd m edir; tinliklrd sni tnha qoymasn.48 1093. n yax dostlar 3512. Allahn Peymbri (s): n yax dost, sninl uyunsuzluu az v uyunluu ox olandr.49 3513. mam li (): Allaha itat yolunda sn kmk edn xs, n yax dostdur.50 1094. Dostun haqq 3514. mam li(): He bir dostla, nakr olsa da, laqni ksm.51 3515. mam Sccad (): Dostun haqq, onunla mehriban v insafla rftar etmyindir. Elc d, sn hrmt etdiyi qdr sn d ona hrmt etmlisn. He bir bxid sni qabaqlamaa imkan verm, gr qabaqlasa bu yaxlnn vzini x. Sni sevdiyi qdr, sn d onu sev. gr bir gnah etmyi qrara alsa, onu gnahdan kindir. Onun n zhmt v mhbbt mnyi ol, onun zabna bais olma.52

iiiiiiii

48 49

Birahul-nvar, c.78, sh. 249 , hdis90 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 123 50 urrul-Hikm, hdis 1142 51 urrul-Hikm,hdis 10196 52 Biharul-nvar, c.74, sh.7

233 Sdq
1095. Sdqnin fzilti Quran: Onlarn mallarndan sdq x ki, bunun vasitsil onlar pak v tmiz edsn. Onlar n dua et. nki snin duan onlar n bir sakitlikdir. Allah eidn v bilndir.53 Hdis: 3516. Allahn Peymbri (s): Qiyamtin torpa (btvlkl) atdir, mminin klgsindn baqa. nki verdiyi sdq onun zrin klg salar.54 3517. Allahn Peymbri(s): Qiyamt gn insanlar arasnda mhkm balayanadk, hr ks z sdqsinin klgsinddir.55 3518. Allahn Peymbri(s) : Sdq Allahn qzbini yatrar.56 3519. mam li(): Sdq chnnm odunun qarsnda bir siprdir.57 1096. Allah sdqlri qbul edndir Quran: Mgr bilmmilr ki, bndlrindn tvbni v sdqlri qbul edn yalnz Allahdr. Allah tvblri qbul edn v rhimlidir. 58 Hdis: 3520. mam Sadiq() : Allah-taala buyurur: Yalnz sdqdn baqa el bir ey yoxdur ki, onu gtrmy bir nfri mmur etmyim. Sdqni drhal z liml qbul edrm.59 1097. Sdq v blann qarsn almaq
53 54 55 56 57 58 59

Tvb, ay 103 l-Kafi, c.4, sh.3, hdis6 Knzul-Ummal, hdis 16068 Knzul-Ummal , hdis 16114 Vsailu-i, c.6, sh. 258 , hdis17 Tvb, ay 104 Biharul-nvar, c.96, sh. 134, hdis68

3521. Allahn Peymbri(s): Sdq yetmi nv blann qarsn alar, onlarn n sadsi czam v dri xstliyidir.60 3522. Allahn Peymbri(s): Sdq rrin yetmi qapsn balayar.61 3523. Allahn Peymbri(s): Sdq pis v dhtli lmn qarsn alar.62 3524. Allahn Peymbri(s): Sdq verin v z xstlrinizi sdq il malic edin. nki sdq xoaglmz hadislrdn v xstliklrdn qoruyar, mr v savablar artrar.63 3525. mam li() : Sdq faydal drmandr.64 1098. Sdq ruzinin aardr 3526. Allahn Peymbri(s) : ox sdq verin ki, ruziniz artsn.65 3527. mam li() : Ruzini, sdq vermkl banzn zrin endirin.66 3528. mam li(): Kasb vaxtnzda sdq (mal) il Allahla svdlin (ticart edin).67 3529. mam Sadiq (): Bzi vaxtlar mn kasblayram v sdq vasitsil Allahla svdlirm.68 3530. mam Sadiq (): Sdq vermk borcu dyr v brkt gtirr.69 1099. Hr bir yax i sdqdir 3531. Allahn Peymbri(s) : Mslman hr gn sdq vermlidir. rz etdilr: Buna kimin qdrti atar? Hzrt buyurdu: Ziyan vuran eylri yoldan gtrb knara qoymaq sdqdir. Bir kimsy yol gstrmk, xsty ba kmk yaxla dvt etmk v pislikdn kindirmk sdqdir. Salamn cavabn vermk d sdqdir.70 3532. Allahn Peymbri(s) : Hr bir yax i sdqdir.71
60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71

Knzul-Ummal, hdis 15982 Birahul-nvar, c.96, sh. 132, hdis24 l-Kafi, c.4, sh.2, hdis1 Knzul-Ummal, hdis 16113 Nhcl-Bla, hikmt 7 lamud-Din, sh. 333 Biharul-nvar, c.78 sh.68 , hdis13 Nhcl-Bla, hikmt 258 Biharul-nvar, c.78, sh.206 , hdis54 Biharul-nvar, c.96, sh. 134 , hdis68 Biharul-nvar, c.75 sh. 50 , hdis4 l-Xisal, sh.134 , hdis145

10

3533. Allahn Peymbri(s): Dilini saxla. nki bu i zn verdiyin sdqdir.72 3534. Allahn Peymbri(s): Pislikdn kinmk sdqdir.73 3535. mam Sadiq (): Allahn sevdiyi sdq bunlardr: insanlarn bir-biril laqlri pozulan zaman onlar arasnda slh yaratmaq v bir-birlrindn uzaqlaanda onlar yaxnladrmaq.74 3536. mam Sadiq (): Kara, tng glmdn bir sz baa salmaq gzl sdqdir.75 3537. Allahn Peymbri(s): n stn sdq salam olduun, hyata mid bsldiyin v yoxsullua dar olmandan qorxduun vaxt verdiyin, cann bdnindn xmasn (lm yatana dmyini) v bu qdr mal filanksin olsun, o qdr mal da bhmnin olsun. demyi gzlmdiyin sdqdir. nki o vaxt hmin mal filanksin v bhmnin mal olacaq.76 3538. Allahn Peymbri(s): n stn insan qdrti atd qdr sdq verndir.77 3539. Allahn Peymbri(s) : n stn sdq gizlind yoxsula veriln v kasb vaxt veriln sdqdir.78 3540. Allahn Peymbri(s): n stn sdq el bir dilin sdqsidir ki, onunla qanlarn tklmsinin, xoaglmz hadisnin qarsn alasan v mslman qardana xeyir gtirsn.79 3541. Allahn Peymbri(s): n yax sdq mslman xsin bir elm yrnmsi v sonra onu mslman qardana yrtmsidir.80 3542. Allahn Peymbri(s) (n yax sdq bard olan sualn cavabnda): Kin bslyn qohumuna verdiyin sdqdir.81

72 73 74 75 76 77 78 79 80 81

l-Kafi, c.2, sh. 114 , hdis7 Biharul-nvar, c.77, sh.160 , hdis7 l-Kafi, c.2, sh. 209 , hdis1 Biharul-nvar, c.74 sh. 388 , hdis1 Knzul-Ummal, hdis 16251 Knzul-Ummal, hdis 16084 Knzul-Ummal, hdis 16250 Qissul-nbiya, sh.188 , hdis235 Knzul-Ummal, hdis 16357 Svabul-mal, sh. 171 , hdis18

11

3543. Allahn Peymbri(s): n yax sdq Allah yolunda qurulan adrn klgsidir.82 3544. Allahn Peymbri (s): n stn sdq Ramazan aynda verilndir.83 3545. mam Sadiq (): n yax sdq yanl ciyri su il srinltmkdir.84 3546. mam Kazim (): Snin imkanszlara kmyin n stn sdqlrdndir.85 1101.Gizli sdqnin fzilti v nticlri Quran: Sdqni akar kild versniz, yax i grmsnz. gr gizlind v yoxsullara versniz, sizin n daha yaxdr v gnahlarnz yuyar. Allah etdiklrinizdn agahdr. 86 Hdis:3547. mam li(): Pak v Uca Allaha pnah gtirnlrin istifad etdiyi n yax vasit Allaha, onun Rsuluna iman, gnahlar pak edn gizli sdq, elc d pis lmn qarsn alan akar sdqdir.87 3548. mam Baqir () (mam Sccad () bard): O Hzrt () gec yars torban iynin atb evdn xar v bir-bir evlri gzib qaplar dyrdi. Kim qapn asayd, bir ey verrdi. O Hzrt () yoxsula bir ey vernd zn gizldrdi ki, onu tanmasn.88 3549. mam Sadiq (): nsanlar sni triflsinlr dey, onlarn gz qabanda sdq verm. Bel olan surtd, z mkafatn hr an alm olarsan. slind sa linl verdiyin sdqdn sol linin xbri olmamaldr. nki Onun xatirin sdq verdiyin snin mkafatn akar surtd verckdir.89 3550. mam Sadiq (): Allaha and olsun, gizli sdq akar sdqdn yaxdr. Allaha and olsun, gizli ibadt akar ibadtdn yaxdr.90 3551. mam Sadiq (): Gecnin sdqsi Allahn qzbini yatrar, byk gnah yuyar v soru-sual asanladrar. Gndzn sdqsi mal v srvti artrar, mr uzadar.91
82 83 84 85 86 87 88 89 90 91

Knzul-Ummal, hdis 16362 Knzul-Ummal, hdis 16249 Biharul-nvar, c.96, sh. 172 Tuhful-Uqul, sh. 414 Bqr, ay 271 Nhcl-Bla, xtb 110 Biharul-nvar, c.46, sh. 19 , Biharul-nvar, c.78, sh. 284 l-Kafi, c.4, sh. 8 , hdis2 Biharul-nvar, c.96, sh. 125

, hdis8

hdis77 , hdis1 , hdis39

12

1102. Sdqnin ls Quran: lini boynuna balama (yni ldn brk olma) v tamamil aq saxlama ki, danlaq altnda qalb peman olarsan. 92 Hdis: 3552. Allahn Peymbri (s): Sdq vermkd hddini aan, sdq vermyn xs kimidir.93 3553. mam Kazim (): zndn he nyi qardalarna balama ki, onun sn olan ziyan, onlara olan xeyrindn oxdur.94 1103. Sdq kim verilr? Quran: Bu sdqlr Allah yolunda tinliy dnlr, i v qazanc mqsdil sfr xa bilmynlr ndr. Tanmayan, onlar ox hyal olduqlarndan varl hesab edr. Sn onlar zlrindn tanyarsan. Onlar insanlardan israrla he bir ey istmzlr.95 Hdis: 3554. Allahn Peymbri (s): Miskin, klri dolanan dilni v iki para rkl iki xurma dnsini lin alb gedn xs deyil. slind, miskin hyasna v nfsinin izztin gr kmk lini insanlara amayan yoxsuldur. He ks onun yoxsul olduunu baa dmz ki, ona sdq versin.96 3555. mam Sadiq () (Evin qapsn dyn dilnilr sdq vermk olarm, ya bu idn kinmk v sdqni mhtac olan qohumlara vermk lazmdr? sualnn cavabnda): Xeyr, dilnilr vermk lazm deyil. Ehtiyac olan qohumlara gndrsinlr ki, bu iin savab daha oxdur.97 3556. mam Sadiq () (dilni v mhrum n..aysi bard): Mhrum alverd, ticartd li gtirmyn bxtsiz v ruzisiz bir xsdir.98 1104. Sdq vermyin qaydas Quran: Ey iman gtirnlr! zn insanlara gstrmk n malndan sdq vern v qiyamt gnn iman gtirmyn
92 93 94 95 96 97 98

sra, ay 29 Knzl-Ummal, hdis 16246 l-Kafi, c.4, sh. 33 , hdis2 Bqr, ay 273 Knzul-Ummal, hdis 16552 Svabul-mal, sh. 171 , hdis20 l-Kafi, c.3, sh. 500 , hdis12

13

xs kimi, z sdqlrinizi minnt qoymaqla v ziyyt vermkl batil etmyin. Onun hvalat, stnd bir qdr torpaq olan daa bnzr ki, leysan ya onun zrin yaanda torpa yuyub aparar v yerind saf da qalar.99 Hdis: 3557. Allahn Peymbri (s): Verdiyiniz sdqd gznz qalmasn. nki bel olarsa sdqnin savab aradan gedr.100 3558 mam li(): Bhan gtirmk v minnt qoymaqla ehsan xoaglmz etmyin.101

iiiiiiii

99

Bqr, ay 264 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 120 , hdis120 101 urrul-Hikm, hdis 1595
100

14

234 Sirat
1105. Doru yol Quran: Bizi doru yola ynlt102 Hdis: 3559. mam Sadiq (): nsanlar saa-sola azdlar, ancaq biz v ilrimiz doru yola hidayt olunduq.103 1106. Doru yolun (Siratul mstqimin) mnas Quran: Hqiqtn mnim Rbbim, sizin Rbbinizdir. El is Ona ibadt edin ki, doru yol budur. 104 Allahn aylri siz oxunduu v Onun Rsulu sizin aranzda olduu halda nec kfr edirsiniz? Kim Allahn ipindn yapsa, bhsiz ki, doru yola (siratul mstqim) hidayt olunmudur.105 Hdis: 3560. mam Sadiq () (sirat sznn mnas bard): O, Allah tanman yoludur v iki nvdr: dnyada sirat v axirtd sirat. Dnya sirat, el itati vacib olan imamdr. Dnyada imam tanyan v onun gstrdiyi yolu gedn xs, chnnmin zrind krp olan axirt siratndan keck.106 3561. mam Sadiq (): Doru yol (Siratul mstqim) mirl-mminin lidir ().107 1107. Axirt sirat v onun zrindn kemk 3562. Musa () (dualarnn birind): lahi! Snin hikmtini akar v gizli kild oxuyan xsin mkafat ndir? Buyurdu: Siratdan ildrm srtil ker.108
102 103 104 105 106 107 108

Fatih, ay 6 l-Kafi, c.2, sh. 264 , hdis5 Ali-mran, ay 51 Ali-mran, ay 101 Biharul-nvar, c.24, sh. 11 , hdis3 Maniyul-xbar, sh. 32 , hdis2 Biharul-nvar, c.92, sh. 197 , hdis3

15

3563. Allahn Peymbri(s): Sizlrdn sirat zrind n sabit qdmliniz, mnim hli-Beytim () daha ox mhbbti olannzdr.109 3564. Allahn Peymbri(s): Dstmaz kamil kild al ki, siratdan bulud kimi kesn.110 3565. Allahn Peymbri (s): Sirat tkdn nazik, qlncdan itidir.111 3566. mam Sadiq () (Hqiqtn, snin Rbbin pusquda brk dayanmdr112 aysi bard): Pusqu, Sirat zrind olan bir krpdr ki, oradan boynunda htta bir mzlm (yni insanlar qarsnda boynunda olan hr bir haqq v xirda, az miqdarda olan pul borclar) olan xs d ke bilmz.113 3567. mam Sadiq (): nsanlar sirat zrindn kemkd bir ne dsty bnrlr: bzilri ildrm srtil ker, bzilri apar at kimi, bzilri srn-srn, bzilri d ondan aslm v bdnlrinin bir hisssini od brrm halda keck.114

iiiiiiii

109 110 111 112 113 114

Fzailu-i, sh. 48 , hdis3 Biharul-nvar, c.76, sh. 4 , hdis8 Biharul-nvar, c.8, sh. 65 , hdis2 Fcr, ay 14 Svabul-mal, sh. 321 , hdis2 mali-Sduq, sh. 149 , hdis4

16

235 Uaqlq dvr


1108. Uaqlq dvr 3568. Allahn Peymbri(s): Uan balaca vaxt dclliyi (v eytanl), byynd qlinin oxluuna dlalt edir.115 3569. mam li(): Uaqlq dvr zn ziyyt v tinliy salmayan xs, byynd rf atmaz.116 3570. mam li(): Uaqlnda soruan byynd cavab verr.117 3571. mam li(): Uaqlnda yrnmyn byynd inkiaf etmz.118 3572. mam li(): Nadan, qoca olsa da uaqdr. Alims, yeniyetm olsa da bykdr.119 3573. mam Kazim (): Olann uaqlq dvrnd dclliyi (v eytanl), byynd dzmllyn sbb olduuna gr bynilibdir.120

iiiiiiii

115 116 117 118 119 120

Knzul-Ummal, hdis 30747 urrul-Hikm, hdis 8272 urrul-Hikm, hdis 8273 urrul-Hikm, hdis 8973 Biharul-nvar, c.1, sh. 183 , hdis 85 l-Fqih, c.3, sh. 493 , hdis4748

17

236 l il grmk
1109. l il grmk 3574. Allahn Peymbri (s): Bir-birinizl z-z glnd, salam verib l tutmaqla grn. Bir-birinizdn ayrlan zaman, gnahlarnzn balanmas arzusu il ayrln.121 3575. Allahn Peymbri(s) : Bir-birinizl l vermkl grn. nki l vermk kin-kdurti aradan gtrr.122 3576. Allahn Peymbri(s): Bir-biriniz l verin ki, bu kini aparar.123 3577. mam Baqir (): ki nfr kii l il grnd, lini saxlayan xsin savab lini buraxandan daha oxdur. Bilin ki, bu ml (yni l il grmk) onlarn gnahlarn tamamil qurtaranadk yuyub aparar.124 3578. mam Sadiq (): Mslmanlar Allahn Rsulunun (s) qoununda mhariby xanda sx aaclq olan yerdn keib aqla xan zaman Bir-birin baxb l verrdilr125 3579. mam Sadiq (): Peymbr (s) hr bir xs l vern zaman, hmin xs lini kmyinc he vaxt birinci z lini kmzdi.126 1110. Qadna l vermyin qadaan olmas 3580. Allahn Peymbri(s): Mn qadnlara l vermirm.127 3581. mam Sadiq (): Evlnmyi halal olan (yni, mhrm olmayan) qadna, yalnz paltarn stndn istisna olmaqla, l vermk olmaz. Bel olan surtd d li sxmaq olmaz.128

121 122 123 124 125 126 127 128

l-Kafi, c.2, sh. 181 , hdis11 Biharul-nvar, c.77, sh. 158 , hdis149 Biharul-nvar, c.77, sh. 165 , hdis2 l-Kafi, c.2, sh. 181 , hdis13 l-Kafi, c.2, sh. 181 , hdis12 l-Kafi, c.2, sh. 182 , hdis15 Knzul-Ummal, hdis 475 l-Kafi, c.5 sh. 525 , hdis1

18

iiiiiiii

19

237 Slh
1111. Mharib vaxt slh Quran: gr slh meyl etslr, sn d slh doru get v Allaha tvkkl et ki, Allah eidn v bilndir. 129 Hdis: 3582. mam li (): slama ziflik gtirmyn halda, mn slh mharibdn daha faydal bilirm.130 3583. mam li () (Malik tri Misir vali tyin etdiyi frmanndan): gr dmn sni slh arsa v Allahn razl bunda olsa, onu rdd etm. nki slh, qoununun v snin znn qsslrdn rahat, asud olmann v vtninin min-amanlnn mnyidir. Amma sulhdn sonra dmnindn ox ehtiyatl v agah ol. Bel ki, bzn dmn qfltn hcum etmk n zn sn yaxnladrar. Bellikl, ehtyiatl v uzaqgrn ol, dmn arxayn v nikbin olma.131 1112. mam Hsnin () slh 3584. mam li(): (ibn Mlcmin qlnc zrbsindn sonra z alicnab olu Hsn () tvsiysindn): Bil ki, Muaviy mn mxalif olduu kimi snin d leyhin xacaqdr. Bellikl, gr onunla slh v bara glsn, Bni Zmr v Bni c qbillri il slh balayan cddin peymbrin (s) yolunu getmi olarsan. Dmninl mharib etmk istsn, (bil ki,) atann trfdarlarnda olan xeyir v vfallq he vaxt snin trfdarlarnda olmayacaq.132 3585. mam Sadiq (): Hsn ibn li () zn qar suiqsddn sonra o Hzrtin () ardcllar onunla mbahisy qalxanda xilaft iini Maviyy thvil verdi. Bu vaxt onun ilri Hzrt() bel salam verdilr: Salam olsun sn, ey mminlri xar edn. Hzrt () buyurdu: Mn mminlri xar edn deyilm, slind mminlr izzt bx ednm. Sizin
129 130 131 132

nfal, ay 61 rrll-Hikm hdis 10138 Nhcl-Bla, mktub 53 Nhcl-Suad, c.2, sh. 742

20

dmn muqabilind qdrtiniz olmadn grnd ii ona thvil verdim ki, mn v siz onlarn arasnda olaq. Bel ki, o mdrik (Xzr peymbr ()) gminin z sahiblrin qalmasndan tr onu dediyi kimi, onlarn arasnda qalmamz n mnim v sizin hvalatnz d buna bnzr.133 1113. nsanlar arasnda barq yaratman hmiyyti Quran: Hqiqtn, mminlr bir-biri il qardadr. Buna gr d qardalar arasnda barq yaradn v Allahdan qorxun. mid var ki, Allah siz rhm etsin.134 Onlarn pldamalarnn oxunda bir xeyir yoxdur, yalnz sdq vermyi, ya yax i grmyi, ya da insanlar arasnda slh yaratma mr ednlrdn baqa. Kim Allah razlna xatir bel edrs, tezlikl ona byk mkafat verrik.135 Hdis: 3586. Allahn Peymbri(s): Siz namazdan, orucdan, sdqdn (zkatdan) daha fziltli bir eydn xbr verimmi? Bu, insanlar arasnda slh yaratmaqdr. nki insanlar arasnda laqnin pozulmas lm v dinin aradan gtrlmsin brabrdir.136 3587. mam Sadiq (): nsanlar Bir-biril ixtilafa v dmniliy dar olanda onlarn arasnda slh yaratmaq, birbirlrindn uzaqlaan zaman onlar yaxnladrmaq, Allahn sevdiyi bir sdqdir.137 3588. mam Sadiq (): (Mfzzl xitabn): Bizim ilrdn iki nfrin kidiyini grdkd, mnim malmdan ixtilafa sbb olan xrci dmkl, onlarn arasnda barq yarat.138 1114. Barq xatirin yalana icaz verilmsi 3589. mam Sadiq (): Barq yaradan yalan deyil.139 3590. mam Sadiq (): Sz nvdr: doru, yalan v insanlar arasnda slh yaratmaq n deyiln sz. mama () dedilr: Sn fda olaq, insanlar arasnda slh yaratmaq ndir? Buyurdu: Bir nfrin digri bard, hmin xsin
133 134 135 136 137 138 139

Biharul-nvar, c.78, sh. 278 , hdis2 Hcurat, ay 10 Nisa, ay 114 Knzul-Ummal, hdis 5480 l-Kafi, c.2, hdis 209 , hdis1 l-Kafi, c.2, hdis 209 , hdis3 l-Kafi, c.2, hdis 210 , hdis5

21

qulana atarsa onun narahatlna sbb ola bilck szlr dediyini eitdikd, sn o biri xsi grnd filanksin, snin yaxln bard . dediyini eitdim. deyrsn. 140

iiiiiiii

140

l-Kafi, c.2, hdis 341 , hdis16

22

238 Namaz (1)


1115. Namaz Quran: Namazlarnzdan v orta namaznzdan riayt edin v tvazkarlqla Allah(a itat) n ayaa qalxn.141 Namaz qlandan sonra Allah (btn hallarda) ayaq st, oturaraq, uzandnz halda yad edin v qlbiniz arxayn olanda namaz (kamil surtd) qln ki, namaz mminlr n myyn vaxtlarda tyin edilmidir.142 Ey Rbbim! Mni d, nslimdn olanlar da namaz qlanlardan et. Ey Rbbim, duam qbul et.143 Hdis: 3591. Allahn Peymbri (s): Hr eyin simas var, sizin dininizin d simas namazdr.144 3592. Allahn Peymbri (s): Allah-taala namaz mnim gzlrimin nuru etdi. Yemk acn, su tnnin mhbubu olduu kimi, namaz da mnim mhbubum etdi. Frq yalnz budur ki, ac insan rk yeynd, tn d su ind sudan doyar, ancaq mn namazdan doymaram.145 3593. mam li() : Namaz Allahn rhmtini yer endirr.146 3594. mam li(): Allahn Rsulu(s) n am yemyini, n d baqa bir yemyi namazdan n salmazd. Namaz vaxt atanda, el bil n ailsini tanyard, n d mehriban dostunu.147 3595. mam li(): Namaz hr bir tqval n Allaha yaxnlaman vasitsidir.148

141 142 143 144 145 146 147 148

Bqr, ay 238 Nisa, ay 103 brahim, ay 40 Daimul-slam, c.1, sh. 133 Mkarimul-xlaq, c.2, sh. 366 rrul-Hikm, hdis 2214 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 78 l-Xisal, sh. 620

23

3596. mam Baqir (): Namaz dinin stunudur. Namaz adrn stununun bnzr. Stun mhkm olsa, mxlar v kndirlr d mhkm qalacaq, stun yils v snsa, n mx mhkm qalacaq, n d kndir.149 3597. mam Sadiq (): Allahn yannda n sevimli i namazdr v o peymbrlrin insanlara son tvsiyysidir.150 3598. mam Sadiq () (Allah yannda n stn v n ox seviln ml bard sualn cavabnda): Allah tanmaqdan sonra, namazdan stn he bir ey tanmram. Mgr saleh bnd sa ibn Mrymin Mn namaz tvsiy etdi...!: dediyini grmrsnmi? 151 1116. Namazn tsiri Quran: Kitabdan sn vhy olunanlar oxu v namaz ql ki, namaz pis v bynilmyn idn kindirr. bhsiz ki, Allah yad etmk hr ibadtdn stndr. Allah etdiklriniz mllri bilir.152 Hdis: 3599. Allahn Peymbri(s): Kimin namaz onu pislikdn v haramdan kindirms, onda Allahdan uzaqlamaqdan baqa bir ey artmaz.153 3600. Allahn Peymbri (s) (onunla brabr namaz qlan v eyni halda irkin ilrl mul olan kii bard): Gnlrin biri, onun namaz onu pis ilrdn kindirck. ox kemdi ki, hmin kii tvb etdi.154 3601. Allahn Peymbri(s): Hqiqtn dinin stunu namazdr v Adm vladndan soruulan ilk ey namaz olacaqdr. Namaz doru olsa, o biri mllrinin hesabat aparlacaqdr. Doru olmasa, digr mllrinin hesabat aparlmayacaq.155 3602. mam li(): Kim namaz onun hqiqtini drk edrk qlsa, gnahlar balanar.156
149 150 151 152 153 154 155 156

l-Mhasin, c.1, sh. 116, hdis117 l-Fqih, c.1,sh.210, hdis638 l-Kafi, c.3, sh. 264, hdis1 nkbut, ay 45 Knzul-Ummal, hdis 20083 Biharul-nvar, c.82, sh. 198 Biharul-nvar, c.82, sh.227, hdis54 l-Xisal, sh. 628, hdis10

24

3603. Xanm Fatimeyi Zhra (): Allah-taala insan tkbbrdn kindirmk n namaz ona vacib etdi.157 3604. mam Baqir (): Bnddn soruulacaq ilk ey namazdr, gr qbul olunsa, digr mllri d qbul olunacaq.158 3605. mam Baqir (): Namaz ixlas mhkmlndirr v tkbbr uzaqladrar.159 3606. mam Sadiq (): gr sizlrdn birinizin qapsnn azndan bir arx axarsa v gnd be df o arxda yuyunsa, bdnind bir irk v natmizlik qalarm? Namaz da, hmin bu paklayan, tmizlyn su arxna bnzyir. nsan namaz qlanda, namaz yalnz onu imandan xardan v israrla ml etdiyi gnahdan baqa, btn gnahlarn tmizlyr.160 1117. Namaz qlann mqam 3607. Allahn Peymbri(s): Namazda olduun mddtd Qadir padahn evinin qapsn dyrsn. Kim padahn qapsn ox dys, axrda qap onun zn alacaqdr.161 3608. mam li(): gr namaz qlan, Allahn clalndan hans tacnn onu hat etdiyini bilsydi, ban scddn qaldrmaq istmzdi.162 3609. mam li(): Bir xs namaza dayananda, Allahn bndni hat edn rhmtini grn iblis paxllqla ona baxar.163 1118. Namazda xuu(Allahn qarsnda kiilrk Ona mti olub boyun ymk.) Quran: Hqiqtn, mminlr nicat tapdlar. O kslr ki, namazlarnda xuu halnda olarlar. 164 Hdis: 3610. Allahn Peymbri (s): Namazda xuu (v mtilik) halnda olmayann namaz, namaz deyil.165

157 158 159 160 161 162 163 164 165

Biharul-nvar, c.82, sh. 209, hdis19 l-Kafi, c.3, sh. 268, hdis4 mali-Tusi, sh. 296, hdis582 Biharul-nvar, c.82, sh. 236, hdis66 Mkarimul-xlaq, c.2, sh. 366, hdis2661 l-Xisal, sh. 632, hdis10 l-Xisal, sh. 632, hdis10 Muminun, ay 1, 2 l-Firdovs, c.5, sh. 195 , hdis7935

25

3611. Allahn Peymbri (s) (xuu ndir? sualnn cavabnda): Namazda mtilik v bndnin tam qlbi il z Rbbin z tutmasdr.166 3612 Cfr ibn li Qummi: Allahn Peymbri (s) namaza dayanan zaman Allah-taalann qorxusundan znn rngi qard. 167 3613. mam li (): nsan namazda xuu halnda olmaldr. Qlbi Allahn qarsnda xuu halnda olan xsin bdn zvlri d xuu halnda olar v buna gr, he bir zas il oynamaz.
168

3614. Daimul slam: mam li () namaza dayananda mhkm bina, ya dz sutun kimi trpnmzdi. Bzn rukuda, scd halnda (o qdr aram v hrktsiz) olurdu ki, qu glib o Hzrtin () belind otururdu. li ibn butalibdn () v li ibn Hseyndn () baqa he ksin Peymbrin (s) namaz kimi namaz qlmaa taqti yox idi. 169 3615. Biharul-nvar: mam li () dstmaz almaa balayanda, Allah qorxusundan znn rngi dyirdi. 170 3616. Biharul- nvar: Xanm Fatimeyi Zhrann () namazda Allahtaalann qorxusundan nfsi tin gedibglrdi. 171 3617. Biharul-nvar: mam Hsn () dstmaz alanda znn rngi dyirdi. Bdninin oynaqlar titryrdi. Bunu sbbini soruduqda, buyurdu: rin Allahnn qarsnda dayanan xsin rngi dyimli v bdninin oynaqlar titrmlidir. 172 3618. Daimul slam: O Hzrt (imam Sccad ()) namaz n dstmaz alanda v zn namaz qlmaa hazrlayanda z saralar v rngi qaard. Bir df bu bard soruduqda, buyurdu: Mn byk Padahn qarsnda dayanmaq istyirm. 173 3619. mam Baqir (): mam Sccad () namaza dayananda, sanki aacn gvdsi olurdu. Klyin smyi il hrkt gln eylrdn baqa, ondan he n trpnmirdi. 174
166 167 168 169 170 171 172 173 174

Daimul-slam, c.1, sh.158 Flahus-Sail, sh. 161 l-Xisal, sh. 628 Daimul- slam, c.1, sh.159 Biharul-nvar, c.70, sh. 400 , hdis72 Biharul-nvar, c.70, sh. 400 , hdis72 Biharul-nvar, c. 80, sh. 364 , hdis30 Daimul- slam, c.1, sh. 158 l-Kafi, c.3, sh. 300 , hdis4

26

3620. bu yyub: mam Baqir () v mam Sadiq () namaza dayananda zlrinin rngi qaard. Gah qzarar, gah da saralard, sanki grdklri bir ks z sirlrini pldayrdlar. 175 1119. Namazn qbul olunmasnn rtlri v manelri 3621. Allahn Peymbri (s): gr kamantk yilndk namaz qlsanz v kamana bnzyndk oruc tutsanz, phrizkar olub gnahlardan kinmyinc Allah-taala (bu mllri) sizdn qbul etmz. 176 3622. Allahn Peymbri (s): Allah-taala mn vhy etdi: Ey Rsullar nslindn olan! Ey qorxudanlar nslindn olan! z xalqna byan et ki, onlardan hr birinin boynunda Mnim bndlrimin birinin bir mzlm v haqq olanadk Evlrimin he birin daxil olmayacaqlar. nki o haqq qaytarmaynca, Mnim qarmda namaza durduu mddtd ona lnt edrm. 177 3623. Allahn Peymbri (s): Kim mslman kii v ya qadnn qeybtini edrs, qeybt olunan onu balamaynca, Allah qrx gecgndz onun namaz v orucunu qbul etmz.
178

3624. Allahn Peymbri (s): gr bir xs rab is qrx gn namaz hesaba alnmaz. 179 3625. mam li (): Bax gr, hans paltar v libasla namaz qlrsan. gr onu dzgn v halal yolla qazanmamsansa, namazn qbul deyil. 180 3626. mam Sccad () (namazn qbul olunmasna sbb olan ey bard sualn cavabnda): Bizim mhbbtimiz v vilaytimiz, elc d, dmnlrimiz nifrt etmk. 181 3627. mam Sadiq (): Allah-taala kimin bir namazn qbul edrs, ona zab vermz, kimin bir xeyir mlini qbul edrs,ona zab vermz.182

175 176 177 178 179 180 181 182

Flahus Sail, sh. 161 Biharul nvar, c.84, sh. 258 , hdis56 Bihdisarl nvar, c.84, sh. 257 , hdis55 Camiul xbar, sh. 412 , hdis1141 llu-raye, sh. 345 , hdis1 Bartul Mustfa, sh. 28 l-Mnaqibu li ibni hr Asub 4 c.sh. 131 l Kafi, c.3, sh. 266 , hdis11

27

3628. mam Sadiq (): Kim z ata-anasna ona zlm etmi olsalar bel, dmn bax il baxsa, Allah-taala onun namazn qbul etmz.183 1120. Namazlar qbul olunmayanlar 3629. Allahn Peymbri (s): Skkiz nfrin namaz qbul deyil: frari qul z sahibinin yanna qaydanadk, ri ondan naraz olan dikba qadn, zkat vermyn xs, dstmaz olmayan xs, namazn ba rty olmadan qlan hddi bulua atm qz, xalq ondan naraz olduu halda onlarla birg namaz qlan rhbr, mst v zbin adamn, yni z sidiyini v ncisini gcl saxlayan xsin. 184 1121. Namazn qbul olunmasnda rkl qlnman rolu 3630. Allahn Peymbri (s): Allah-taala ryi bdni il birg olmayan xsin namazn qbul etmz. 185 3631. Allahn Peymbri (s): Bzn bnd namaz qlar, ancaq o namazn altda biri, htta onda biri bel onunn yazlmaz. Bndnin namazndan yalnz Allah tanmaqla v diqqtini Ona ynltmkl qld qdri hesaba alnar. 186 3632. Allahn Peymbri (s): Tfkkrl mayit olunan iki rkt namaz, gecni sbhdk namaz qlmaqla keirmkdn daha yaxdr. 187 3633. mam Baqir () v mam Sadiq (): Namazndan yalnz rkdn qldn qdri qbul olunur. Bellikl, gr bir xs btn namaz boyu shv edrs (fikri tamamil danq olarsa), ya onu qlmaqdan qafil olarsa (vaxtnda qlmasa) hmin namaz ski paras kimi bzdrb onun zn rparlar. 188 3634. mam Sadiq (): Kim iki rkt namaz qlsa v onun snasnda n dediklrini bils, namaz qurtaran kimi, Allahla onun arasnda he bir gnah qalmaz. 189 1122. Namaz namaz olmayan xs 3635. Allahn Peymbri (s): Namazn scdsini dzgn ruku v

183 184 185 186 187 188 189

l Kafi, c.2, sh. 349 , hdis5 Mkarimul xlaq, c.2, sh. 324 , hdis2656 l Muhasin, c.1, sh. 406 , hdis921 Biharul nvar, c.84, sh. 249 , hdis41 Svabul mal, sh. 68 , hdis1 Biharul nvar, c.84, sh. 260 , hdis59 l-Kafi, c.3, sh. 266 , hdis12

28

yerin yetirmynin namaz namaz deyil. 190 3636. Allahn Peymbri (s): Kim namaz snasnda qsdn sanda v solunda kimin olduunu baa ds, namaz namaz deyil. 191 3637. mam Sadq (): Zkat vermyn xsin namaz dzgn deyil. 192 3638. mam Sadiq (): Haqinin, haqibin v haziqin namaz dzgn deyil. Haqin sidiyini sxb saxlayan kims, haqib ncis ona sxnt vern v haziq d ayana geydiyi eydn sxlan xsdir. 193 1123. Namazda ziflik v sstlyn qadaan olmas Quran: Mnafiqlr Allaha hiyl glrlr, halbuki, Allah onlara hiyl glckdir. Namaza dayananda tnbllikl qalxar, xalqla riyakarlqla davranar v Allah ox az yad edrlr.194 Hdis: 3639. Biharl-nvar: Merac hdisind deyilir ki: Ey hmd! bndy tccb edirm: namaza duranda llrini kim trf uzatdn v kimin qarsnda dayandn biln v bununla bel, yuxulu v sst olan bndy 195 3640. mam li (): Namaz vaxt sni yuxu aparanda, namazn saxla v yat. nki bel halda zn dua, yoxsa lnt etdiyini bilmirsn.196 3641. mam Baqir (): Yuxulu, sst v ar halda namaza dayanma. nki bunlar ziyankarln xisltlrindndir v Allahtaala, mminlr mst halda, yni yuxunun mstliyind namaza dayanma qadaan etmidir. 197 1124. Namazn vaxtlarna riayt etmk Quran: Vay olsun namaz qlanlara. O kslr ki, namazlarndan qafildirlr.198 V namazlarndan riayt ednlr. Onlardr varis olanlar.199
190 191 192 193 194 195 196 197 198 199

Biharul nvar, c.72, sh. 198 , hdis26 Biharul nvar, c.84, sh. 249 , hdis41 Miktul nvar, sh. 46 mali-Saduq, sh. 337 , hdis12 Nisa, ay 142 Biharul nvar, c.77, sh. 22 , hdis6 Biharul nvar, c.84, sh. 283 , hdis5 Tfsirul yyai, c.1, sh.242 Maun, ay 4, 5 Muminun, ay 9, 10

29

Hdis: 3642. Allahn Peymbri (s): nsann dindarl n, namazlarndan ox muayat olmas kifaytdir.200 3643. mam li () (Mhmmd ibn bubkr mktubundan): Namazn vaxtna riayt et v onu vaxtnda ql. N bekar olduuna gr onu vaxtndan vvl ql, n d iin gr onu z vaxtndan sonraya keirm. 201 1125. Namaz ilk vaxtda qlmaa hvslndirmk 3644. mam Baqir (): Bil ki, hmi vaxtn vvli daha yaxdr. Bellikl, bacardn qdr xeyir i tls. Allah yannda n sevimli i, az da olsa insann daim grdy idir.
202

3645. mam Sadiq (): lk vaxtn (qlnan namazn), vaxtn sonu zrind olan stnly axirtin dnya zrind olan stnly kimidir.203 3646. Qzzaz: Hzrt mam Rza () bir ne lvini qarlamaq n evindn xd v bu zaman namazn vaxt atd. Hzrt () yolunu yaxnlqdak qaladan sald v bir qayann klgsind oturub, buyurdu: Azan ver. rz etdim: Gzlyk, dostlarmz glib biz qoulsunlar. Hzrt () buyurdu: Allah sni balasn, he vaxt bir sbb olmadan ilk vaxt namaz txir salma, hmi vaxtn vvlin riayt et. Bu vaxt mn azan verdim v biz namaz qldq. 204 1126. Binamaz v kfr Quran: Balarn iind bir-birindn soruarlar. Gnahkarlar bard: Sizi chnnm atin gtirn n oldu? Deyrlr: Biz namaz qlanlardan deyildik.205 Hdis: 3647. Allahn Peymbri (s): Mslmanla kafir arasnda vacib namaz qsdn trk etmkdn v ya onu yngl tutub qlmamaqdan baqa bir fasil yoxdur. 206 3648. mam Sadiq () (Niy namaz qlmayan kafir adlanr, amma zinakar yox? sualna cavabndan): nki zina v bu kimi gnahlar edn xs hvtin ona qalib gldiyin gr
200 201 202 203 204 205 206

Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 122 Biharul-nvar, c.83, sh. 14 , hdis25 l-Kafi, c.3, sh. 274, hdis8 Svabul-mal, sh. 58, hdis2 Biharul nvar, c.83, sh. 21, hdis38 Mudssir, ay 40-43 Svabul mal, sh. 275 , hdis1

30

bel ilr l atr. Amma namaz qlmayan, namaz yngl saymasndan v onu hmiyytsiz bildiyindn qeyri bir ey gr onu trk etmir. 207 1127. Namaz yngl hesab etmyin! 3649. mam Baqir (): Namaz yngl sayma! nki Allahn Peymbri (s)dnyadan knd Namaz yngl sayan mndn deyil dey buyurdu. 208 3650. bu Bsir: mam Sadiqin () vfat il laqdar basal vermk n Humeydnin yanna getdim. Humeyd alayb dedi: Ey bu Mhmmd! Ka, o Hzrt () vfat ednd burada olaydn. Gzlrini yumub mn buyurdu: Qohumlarm v yaxnlarm yanma arn. Ham o Hzrtin () bana ylanda buyurdu: Bizim fatimiz he vaxt namaz yngl sayana atmaz. 209 1128. Camaat namaz 3651. Loman () (oluna nsihtindn): Niznin ucunda olsa da, namaz camaatla ql.210 3652. Allahn Peymbri (s) (namaz qlmaq n mscid glmyn bzi mslmanlar bard): Bzi adamlar mscidd namaz qlma trk ediblr. Az qalb mr edk ki, odun gtirsinlr, onlarn qaplarnn azna qoyub od vursunlar v balarnn stnd evlrini yandrsnlar. 211 3653. Allahn Peymbri (s): Be namaz camaatla qlan xsin haqqnda yax fikird olun. 212 1129. Camaat imam ny riayt etmlidir? 3654. mam li() (Mhmmd ibn bubkri Misir vali tyin edrkn): z namazna fikir ver gr necdir. nki sn z xalqnn rhbrisn. (Sn layiq olan budur ki,) Namazn kamil qlmalsan. Onu yngl v naqis yerin yetirmmlisn. Bel ki, camaat imam il birg qlnan namazda, namaz qlanlarn namaznda n skiklik v nqsan olarsa, hams camaat imamnn boynuna glr v onlarn namazndan he n skilmz. Namazn kamil ql v ondan muayat ol ki, onlarn

207 208 209 210 211 212

llu raye, sh. 339, hdis1 l Kafi, c.3, sh.269 , hdis7 Mustdrkul-Vsail, c.3, sh.25 , hdis2923 l-Mhasin, c.2, sh.126, hdis1348 Vsailu-i, c.3, sh. 487 , hdis2 l-Kafi, c.3, sh. 371, hdis3

31

hamsnn qazand savab qdr savab qazanarsan v bu onlarn savabndan he nyi azaltmaz. 213 3655. mam li () (hr valilrin yazd mktubundan): Onlarla, namaza n az taqtlri olanlar kimi namaz qln (v uzun namazla) fitnkarlq etmyin.214 3656. mam Sadq () (Camaat imamlna kim daha layiqdir? sualna cavab olaraq): Allahn Rsulu (s) buyurmudur: Camaat imamln Quran daha ox oxuyan (ya qirati daha yax olan) z hdsin gtrsn. gr qiratd brabr sviyyd olsalar, daha vvl hicrt edn xs camaat imam olsun. Hicrtd d eyni olsalar, ya ox olan z hdsin alsn. gr hmyad olsalar, Peymbrin snnsini v fiqhi (ritin hkmlrini) daha yax biln, imamlq etsin. Sizlrdn he ks baqasnn evind ev sahibin v baqasnn nfuz dairsind olan yerd nfuz sahibin namazda pinamazlq etmsin.215

iiiiiiii

213 214 215

mali Tusi, sh. 29, hdis31 Nhcll Bla, mktub 52 -Kafi, c.3, sh. 376, hdis5

32

239 Namaz (2)


Gec namaz
1130. Gec namaznn fzilti Quran: V gecnin bir hisssini oyaq qal ki, bu (gec namaz) snin n nafil ibadtidir. mid var ki, Rbbin sni bynilmi bir mqama atdrsn.216 bhsiz ki, gec yuxudan qalxman ziyyti daha oxdur v szlri (o zaman) daha dorudur.217 Hdis: 3657. Allahn Peymbri (s): Cbrayl ibadt n gec oyaq qalma mn o qdr tvsiy etdi ki, mmtimin n yax xslrinin, he vaxt geclr yatmayacan gman etdim.218 3658. Allahn Peymbri (s): Allahn rhmti olsun, gec yars yuxudan qalxan, namaz qlan, z hyat yoldan namaz qlmaq n oyadan v gr qalxmaq istms onun zn su ilyn kiiy. Allahn rhmti olsun, gec yars yuxudan qalxan, namaz qlan, rini namaz n oyadan v gr imtina edrs, onun zn su ilyn qadna.219 3659. Allahn Peymbri (s): Bnd qaranlq gecnin yarsnda z Aas il xlvt kilib onunla z sirlrini v ehtiyaclarn bldrrs, Allah-taala onun qlbind nuru sabit edr.. Sonra mlklrin buyurar: Ey mnim mlklrim! Baxn mnim bndm, qaranlq gecnin yarsnda batil hli bo v hdr ilrl mul olduu v qafillr yatd zaman mniml xlvt kilmidir. ahid olun ki, Mn onu baladm. 220 3660. Allahn Peymbri(s):badt n gec oyaq qalma siz tvsiy edirm ki, bu sizdn vvlki lyaqt

216 217 218 219 220

sra, ay 79 Muzmmil, ay 6 mali Sduq, sh. 349, hdis1 Sunni bni bu Davud, hdis 1450 mali Sduq, hdis 230, hdis9

33

sahiblrinin hyat trzidir.Gec oyaq qalmaq Allaha yaxnlamaq v gnahlardan kinmyin vasitsidir. 221 3661. mam li (): badt n gec oyaq qalmaq bdnin salamlnn, Allah-taalann razlnn, Allahn rhmti altnda olman v peymbrlrin xlaqndan yapman mnyidir. 222 3662. mam li (): Peymbrin (s) Gec namaz nurdur szn eitdiyim vaxtdan gec namazn trk etmdim. bn Hvva sorudu: Htta hrir223 gecsi d? Buyurdu: Bli, htta hrir gecsi d. 224 3663. mam Sadiq (): Mminin rfi onun gec namaz v izzti is xalqn abrn tkmkdn kinmyidir. 225 3664. mam Sadiq (): badt n gec oyaq qalma trk etm. nki uduzan o olacaq ki, gec oyaq qalma uduzsun.
226

3665. mam Sadiq (): Quranda gec namazndan baqa bndnin grdy hr bir xeyir i n savab vardr. Gec namaz Allah-taalann yannda o qdr hmiyytlidir ki, O, onun savabn mlum etmmi v buyurmudur: Yanlar yataqlardan ayrlar Onlar n etdiklri mllr gr gzlrinin ina sbb olacaq n mkafat hazrladm he ks bilmz.227 228 3666. mam Sadiq (): Gec namaz z a v nurani edr. Gec namaz insan xo tirli edr, gec namaz ruzi gtirr. 229 1131. Gec namazndan mhrum olman amillri 3667. mam li() (bir kii Mn gec namazndan mhrum olmuam. dey rz edrkn): Sn el bir adamsan ki, gnahlarn sni zncirlmidir.230 3668. mam Sadiq (): nsan hr bir yalan danar v buna gr, gec namazndan mhrum olar.231
221 222

Knzul Ummal, hdis 21428 Bihdisarul nvar, c.78, sh. 143, hdis17 223 Hrir gecsi Siffeyn mhribsind gecni sbhdk davam edn iddtli dy kimi tannmdr. 224 Biharul nvar, c.41, sh.17,hdis10 225 l Kafi, c.3, sh. 488, hdis9 226 Mani xbar, sh. 342, hdis1 227 Scd, ay 16 228 Biharul- nvar, c.8, sh. 126, hdis 229 llu raye, sh. 363, hdis1 230 l-Kafi, c.3, sh.450, hdis34 231 llu raye, sh. 362, hdis2

34

1132. Gec namaz qlmaq niyytind olan v yuxuya gedn xsin savab. 3669. Allahn Peymbri (s): Namaz qlmaq n gecnin bir hisssini oyaq qalma niyyt edn, amma yuxuya qalan el bir bnd yoxdur ki, onun yuxusu, Allahn onun trfindn verdiyi sdq v etdiyi niyyt, bir savab kimi onunn yazlmasn. 232

iiiiiiii

232

Knzul-Ummal, hdis 21475

35

240 Namaz (3)


Cm namaz
1133. Cm namaz Quran: Ey iman gtirnlr! Cm gnnn namazna arldnz zaman, Allah yad etmy tlsin v ticartinizi saxlayn. gr bilsydiniz bu sizin n xeyirlidir.233 Hdis: 3670. Allahn Peymbri (s): Kim cm namazn ona hmiyyt vermdiyindn trk edrs, Allah-taala onun qlbin qflt mhr vurar.234 3671. Allahn Peymbri (s): Cm namaz yoxsullarn hccidir.235 3672. Allahn Peymbri (s): Kim imanla v Allah xatirin cm namaznda itirak edrs, mllrini yenidn balamdr. (Allah mkafat olaraq onun kemi gnahlarn balayar v onun n yeni ml namsi aar) 236 3673. mam Baqir (): Cm namaz vacibdir v imamn olduu halda, onun n toplanmaq vacibdir. Bellikl, bir zr olmadan cm namazn trk edn xs, vacib mli trk etmidir v bir sbb olmadan vacibat mnafiqdn qeyri he kim trk etmz. 237 1133. Xtby qulaq asmaq qaydas 3674. mam li (): Cm imam xtb oxuyanda shbt etmk v z namazda icaz veriln hddn artq qibldn evirmk olmaz. 238

233 234 235 236 237 238

Cm, ay 9 Vsailu i, c.5, sh. 6 , hdis25 d Dvat, sh. 37 , hdis91 l-Fqih, c.1,sh.427 , hdis1260 Biharul nvar, c.89, sh.184 , hdis21 l-Fqih ,c.1,sh.427 , hdis1230

36

iiiiiiii

37

241 Namaz (4)


Peymbr v onun ailsin salavat gndrmk 1135. Peymbr v onun ailsin salavat gndrmk Quran: Allah v onun mlklri peymbr salavat gndrirlr. Ey iman gtirnlr, ona salavat gndrin v onun mrin yax trzd tslim olun.239 Hdis: 3675. Allahn Peymbri (s): Harada olsanz mn salavat gndrin, nki sizin salavatnz mn glib atr. 240 3676. Allahn Peymbri (s): Mn salam v salavat gndrmk, sirat stnd bir nurdur. 241 3677. Allahn Peymbri (s): Kim bir yazda mn salavat gndrs, mnim adm hmin yazda olanadk, mlklr daim onun gnahlarnn balanmasn dilrlr. 242 3678. Allahn Peymbri (s): n xsis insan, onun yannda mnim adm kilnd mn salavat gndrmyndir. 243 3679. mam li (): Peymbr (s) salavat gndrmyndk hr bir dua hicab altndadr. 244 3680. mam Baqir () v ya mam Sadiq (): Qiyamt gn trziy qoyulacaq n ar ml Mhmmd v Ali Mhmmd salavat gndrmkdir.245 1136. Peymbr v onun ailsin salavat gndrmyin usulu 3681. Allahn Peymbri (s) (O Hzrt (s) salavat gndrmyin trzin dair sualn cavabnda): lahi! Mhmmd v Ali Mhmmd salavat gndr, nec ki, brahim () v Ali
239 240 241 242 243 244 245

hzab, ay 56 Knzul Ummal, hdis 2147 Knzul Ummal, hdis 2149 Knzul Ummal, hdis 2243 Knzul Ummal, hdis 2144 Knzul Ummal, hdis 2153 Biharul- nvar, c.94, sh. 49, hdis 9

38

brahim salavat gndrmisn. Sn ox trif olunan v byksn. Mhmmd v Ali Mhmmd () brkt ver, nec ki, brahim v Ali brahim brkt vermisn. Sn ox trif olunan v byksn deyin. 246

246

Knzul Ummal, hdis 3993

39

242 Skut
1137 Skt 3682. Allahn Peymbri (s) (buzr nsihtindn): Drd ey var ki, mmindn baqa he kimin ona li atmaz: ibadtin balanc olan skut.247 3683. mam li (): Skut frastin lamti v aln meyvsidir. 248 3684. mam li () (mminin vsfind): Sakit qalma oxdur v vaxt tamamil (Allah v axirt ilrin, dnclrin) srf olunar.249 1138 Skutun smrlri 3685. Allahn Peymbri (s) : ox susma sn tvsiy edirm. nki bu eytann qovulmasnn sbbi v din ilrind snin yavrindir. 250 3686. mam li (): Daim skut etmyi se ki, onun n az faydas salamat qalmandr. 251 3687. mam li (): Skut tfkkrn badr. 252 3688. mam Hsn (): Sakit insan ox heybtlidir. 253 3689. mam Hsn (): Hrnd gzl natiq olsan da, ox vaxt susmaq nec d yax kmkidir. 254 3690. mam Rza (): Skut hikmt qaplarndan biridir. Skut mhbbt gtirr, skut insana hr bir xeyrin v yaxln yolunu gstrr. 255 1139. Bynilmi skut
247 248 249 250 251 252 253 254 255

Mkarimul xlaq, c.27, sh. 377 urrul-Hikm, hdis 1343 Nhcl Bla, hikmt 333 Biharul nvar, c.71, sh. 279 , hdis19 urrul Hikm, hdis 2314 urrul Hikm, hdis546 Biharul nvar, c.78, sh. 113 , hdis7 Mani xbar, sh. 401 , hdis62 l Kafi, c.2, sh.113 , hdis1

40

3691. mam li (): Dili hikmt balamaqda bir xeyir yoxdur. Hminin nadanlqla sz danman da bir xeyri yoxdur. 256 3692. mam li () (tqvalnn lamtlrini byan edrkn): Skut etmyi ses, skutu onu qmgin etmz v gls ssini ucaltmaz.257

256 257

Nhcl-Bla, hikmt 182 Nhcl-Bla, xutb 193

41

243 Msibt
1140 . Msibtlrin cri 3693. mam Hsn (): Msibtlr crin aarlardr.258 1141. n byk msibt 3694. mam li () (n byk msibt bard sualn cavabnda): Dind (faci v) msibtdir. 259 3695. mam li (): n byk msibt qlbi dnyaya balamaqdr. 260 3696. mam li (): n byk msibt nadanlqdr. 261 3697. mam Sadiq () (olunun lmn gr ox dzmsz olan kiiy xitabn): Ay kii! Sn kiik msibt dzmrsn amma, byk msibtdn xbrin yoxdur! gr sn olun getdiyi yer hazrlql olsaydn, he vaxt ona gr sbrsizlik etmzdin. Snin o gn hazrszlnn msibti olunun msibtindn daha bykdr.262 1142. Msibt vaxt istirca263 (qayd) istmk Quran : Hqiqtn, sizi bir qdr qorxu, aclq, maln azl, can v mallarnzla imtahan edrik. Sbrlilr mjd ver. O kslr ki, balarna msibt glnd hqiqtn, biz Allah nk v ona trf qaydarq deyrlr.264 Hdis: 3698. Allahn Peymbri (s): Kim msibt vaxt stirca klmsi ilham olunsa, cnnt ona vacib olar. 265
258 259

lamud Din, sh. 297 mali-Sduq, sh. 323 , hdis4 260 urrul Hikm, hdis 3081 261 urrul Hikm, hdis 2844 262 Uyunu xbari Rza (), c.2, sh. 5 , hdis10 263 stirca yni hqiqtn Biz Allah nk v ona trf qaydacaq klmsidir. 264 Bqr, ay 155, 156 265 Svabul mal, sh. 235 , hdis2

42

1143. Msibtd zn aparmaq qaydas 3699. Allahn Peymbri (s): ivn qoparmaq cahilliyytin iidir.266 3700. Allahn Peymbri (s): Msibtlri, xstliklri v sdq vermyi gizltmk yaxln xzinlrindndir.267 3701. Ai: brahim dnyadan knd Peymbr (s) gz yalar mbark yanaqlarna axana gdr alad. Dedilr: Ey Allahn Rsulu, siz alama qadaan edir, amma znz alayrsnz? Hzrt (s) buyurdu: Bu alamaq deyil, bu rhm etmkdir. Kim rhm etms, ona rhm olunmaz.268 3702. bu Hreyr: Allahn Rsulunun (s) ailsindn bir nfr vfat etdi. Qadnlar yb ona a demy baladlar. mr yerindn qalxb, alama onlara qadaan etdi v yncaqlarn datd. Allahn Rsulu (s) buyurdu: Ey mr! Onlar rahat burax, nki gzlri yal, qlblri dal v msibtlri tzdir.269 3703. mam li (): Peymbr (s) buyurmudur: ki ss lntlnib v Allah onlara nifrt edir: msibt vaxt ahzar edib ivn qoparmaq v nemt vaxt (mstliyindn) sslr xarmaq. Yni, nal kmk v mahn oxumaq.270 1144. Musibtlri ynglldirn amillr 3704. Allahn Peymbri (s): Kim qlbindn dnya mhbbtini xarsa msibtlr ona asan glr.271 3705. Allahn Peymbri (s): Kim byk bir msibt z vernd mnim msibtimi yad ets, msibti ona yngl glr.272 3706. mam li(): lm, qbirdn qalxb Allah qarsnda dayanacanz gn ox yad edin ki, msibtlr siz asan olsun.273 3707. mam Sadiq () (msibt z vern zaman): kr olsun Allaha ki, o mni dinimd msibt salmad. kr olsun o Allaha ki, gr istsydi msibtim bundan da byk olard. kr olsun o Allaha ki, bir iin ba vermsini istdi v o da ba verdi.274
266 267 268 269 270 271 272 273 274

Biharul-nvar, c.2, sh. 103 , hdis50 Biharul-nvar, c.2, sh. 103 , hdis50 mali-Tusi, sh. 388 , hdis850 Sunni Nsai, c.4, sh. 19 Daimul-slam, c.1, sh. 227 Knzul-Fvaid, c.2, sh. 163 Biharul-nvar, c.82, sh. 84 , hdis26 l-Xisal, sh. 616 , hdis10 Biharul-nvar, c.78, sh. 268 , hdis183

43

3708. mam Sadiq (): Bir nfr lnd Allah-taala onun ail zvlrindn n ox naharat olannn yanna bir mlk gndrr. Bu mlk onun qlbin sal kr v qm yansn, dan ondan gtrr. gr bel olmasayd, dnya abad olmazd.275 1145. Baqalarnn msibtin adlanmaq 3709. mam Sadiq (): Kim qardann msibtin ad olarsa, msibt grmmi dnyadan kmz.276

275 276

l-Kafi, c.3, sh. 227 , hdis1 l-Kafi, c.2 hdis 359 , hdis1

44

244 Ss
1146. Ssi ualtman qadaan olmas Quran: Yeriini rahat yeri (n ox tez, n d ox asta yeri) v (dananda) ssini ucaltma ki, sslrin n pisi uzunqulan ssidir. 277 Hdis: 3710. Allahn Peymbri (s): Allah-taala asta ssi sevr v uca ss (qqra-qqra danmaa) nifrt edr.278 3711. Allahn Peymbri (s) (buzr tvsiysind): Ey buzr! Cnazlrin dfnind, mharibd v Quran oxunanda ssini astadan xar.279 3712. mam li(): ey alicnablq lamtidir: baxlar aa salmaq, ssi astadan xarmaq v yolu rahat yerimk.280 3713. mam li(): Astadan danmaq, baxlar aa salmaq, rahat yol yerimk imann v gzl dindarln nianlrindndir.281

iiiiiiii

277 278 279 280 281

Loman, ay 19 Munytul-Murid, sh. 213 Biharul-nvar, c.77, sh. 82 urrul-Hikm, hdis 4660 urrul-Hikm, hdis 5073

45

245
1147. Oruc Quran: Ey iman gtirnlr! Sizdn qabaqklara tyin olunduu kimi, sizlr d oruc tyin olundu. Blk tqval olasnz.282 Hdis: 3714. Allahn Peymbri (s): Oruc tutma sn tvsiy edirm ki, oruc hvt damarlarn ksr v loval aradan gtrr.283 3715. Allahn Peymbri (s): Hr eyin zkat var, bdnin zkat da orucdur.284 3716. Allahn Peymbri (s): Oruc tutun ki, salam olasnz.285 3717. Allahn Peymbri (s): Oruc tutan z yatanda yatsa bel, mslmannn qeybtini etmyinc, Allaha ibadt halndadr.286 3718. Allahn Peymbri (s): Hr bir oruc tutan, yemk yeyn xslrin arasna daxil olanda, onun bdn zalar Allaha tsbih sylr, mlklr ona salam gndrr v dua edrlr. Bel ki, dualar onun gnahlarnn balanmas istyi il olar.287 3719. Allahn Peymbri (s): Oruc od qarsnda bir siprdir.288 3720. Xanm Fatimeyi Zhra (s.): Allah-taala orucu ixlasn mhkmliyi n vacib etmidir.289 3721. mam Baqir (): Oruc v hcc qlblr rahatlq bx edr.290

Oruc

282 283 284 285 286 287 288 289 290

Bqr, ay 183 Knzul-Ummal, hdis 23610 Fzailu-hrus-Slasti, c.75, sh.57 l-Dvat, sh. 76 , hdis179 Svabul-mal, sh.75 , hdis1 Svabul-mal, sh. 77 , hdis1 l-Kafi, c.4, sh. 62 , hdis1 Biharul-nvar, c.96, sh. 368 , hdis4 mali-Tusi, hdis 296 , hdis582

46

3722. mam Sadiq(): Allah-taala buyurur: Oruc Mnim ndr v onun mkafatn zm vercym.291 3723. mam Sadiq (): Oruc tutann yuxusu ibadt, skutu tsbih, mli qbul olunmu v duas mstcabdr.292 3724. mam Sadiq(): Oruc tutann iki sevinci var: bir sevinci iftar vaxt v digri z Rbbi il grnddir293 3725. mam Sadiq(): Oruc tutana iftar vernin savab, oruc tutann savab qdrdir.294 3726. mam skri () (orucun vacib olmasnn sbbini byan edrkn): Varl aclq drdini dadsn v yoxsula kmk etsin.295 1148. Knll v msthb oruc tutmaa hvslndirmk 3727. Allahn Peymbri (s): Kim knll olaraq bir gn oruc tutsa, gr ona yer z qdr qzl da verils z mkafatn tam kild almam olar v yalnz hesab gn mkafatn btnlkl alar.296 3728. Allahn Peymbri (s): Kim lahi savab qazanmaq n bir gn knll oruc tutarsa, mtlq balanar.297 3729. Allahn Peymbri (s): Kim hr ay gn oruc tutsa, mr boyu oruc tutmu xs kimidir. nki Allah-taala buyurur: Kim bir xeyir ml grrs, ona on df artq savab yazlar.298 3730. mam Sadiq (): nsan lahi mkafat qazanmaq n bir gn knll oruc tutar v Allah-taala buna gr onu cnnt aparar.299 1149. Oruc tutman dbi 3731. Allahn Peymbri (s): Allah-taala buyurur: Kimin bdn zvlri Mnim haramlarmdan oruc tutmursa, Mn gr yemkdn, imkdn kinmy he bir ehtiyacm yoxdur.300

291 292 293 294 295 296 297 298 299 300

l-Kafi, c.4, sh. 63 , hdis6 l-Fqih, c.2,ch.76, hdis1783 l-Kafi, c.4, sh. 65, hdis15 l-Kafi, c.4, sh. 68, hdis1 Biharul-nvar, c.96, sh. 369, hdis50 Mani-xbar, sh. 409, hdis91 mali-Sduq, sh. 443, hdis2 Daimul-slam, c.1, sh. 283 l-Kafi, c.4, sh.63, hdis5 l-Firdovs, c.5, sh.242, hdis8075

47

3732. mam li(): Oruc insann yemkdn, imkdn kindiyi kimi, haramlardan da uzaqlamasdr.301 3733. Xanm Fatimeyi Zhra (s.): gr oruc tutan z dilini, qulan, gzn, l-ayan, bdn zvlrini haramlardan saxlamrsa, orucunun n faydas var?302 3734. Mhmmd ibn Muslim: mam Sadiq () buyurdu: Oruc tutanda grk qulan, gzn, san, bdninin drisi d oruc tutsun. O Hzrt () digr zalar da sadalad v buyurdu: Oruc tutduun gn, oruc tutmadn gn il eyni olmasn.303 1150. sti havada v qda oruc tutman fzilti 3735. Allahn Peymbri (s): Qn orucu frh bx edn bir qnimtdir.304 3736. mam Sadiq(): n stn cihad, isti havada oruc tutmaqdr.305 3737. mam Sadiq(): Q fsli mminin bahardr. Gecyar ibadti n onun uzun geclrindn kmk alar v oruc tutmaqdan tr qsa gndzlrind imdad axtarar.306

iiiiiiii

301 302 303 304 305 306

Biharul-nvar, c.96, sh. 294, hdis21 Daimul-slam, c.1, sh. 268 l-Kafi, c.4, sh. 87, hdis1 l-Fqih, c.4, sh.356, hdis5762 Biharul-nvar, c.96, sh. 256, hdis38 Mani-xbar, sh. 228, hdis1

48

246 Gl
1151. Gl v tbssm 3738. mam li(): Peymbrin (s) gl tbssm idi.307 3739. mam Baqir(): Qhqh il glndn sonra de: lahi! Mn qzblnm.308 3740. mam Sadiq(): Qhqh kmk eytandandr.309 3741. mam Sadiq() : Mminin gl tbssmdr.310 3742. mam Sadiq (): Kim z qardana tbssm ets, hmin tbssm ona bir savab olar.311 1152. ox glmyin mzmmti 3743. Allahn Peymbri (s): ox glmkdn ehtiyatl ol ki, qlbi ldrr.312 3744. Allahn Peymbri (s): gr mn bildiyimi siz bilsydiniz, az glb ox alayardnz.313 3745. radul Qulub: Merac hdisind deyilir: Allah-taala buyurur: Mnim ondan raz, ya naraz olduumu bilmdiyi halda gln bndy tccb edirm.314 3746. mam li(): ox glnin zhmi aradan gedr.315 3747. mam skri(): Tccb gr olmayan gl nadanlq niansidir.316

307 308 309 310 311 312 313 314 315 316

mali-Tusi, sh. 552, hdis1156 l-Kafi, c.2, sh. 664, hdis13 l-Kafi, c.2,sh. 662, hdis10 l-Kafi, c.2, sh. 662, hdis5 l-Kafi, c.2, sh. 206, hdis1 Mani-xbar, sh. 335, hdis1 Nurus-Sqleyn, c.1, sh. 249, hdis261 radul-Qulub, sh. 200 Tuhful-Uqul, sh. 96 Biharul-nvar, c.76,sh.59, hdis10

49

iiiiiiii

50

247 Mstzf (zifliyi dar edilmi)


1157. Mustzflrin fzilti 3748. Allahn Peymbri (s): Sizi Allahn n pis bndlrindn xbrdar etmyimmi? Tkbbrl kobud. Sizi Allahn n yax bndsindn agah edimmi? Aciz mstzf.317 3749. Allahn Peymbri (s): Mni ziflr arasnda axtarn. nki siz zif insanlarn vasitsil ruzi yeyir v kmk olunursunuz.318 3750. Allahn Peymbri (s): slind, Allah-taala bu mmt, onun ziflrinin duas, namaz v ixlas vasitsil kmk edir.319 1154. Mstzflrin dvlti Quran: stdik yer znd zif saxlanlanlara yaxlq edib, onlar insanlarn rhbrlri tyin edk v yer znn varislri qrar verk.320 3751. mam li() (stdik yer znd zif saxlanlanlara... aysi bard): Onlar Mhmmd nslinin mstzflridir. Allah-taala, gstrdiklri sylrdn sonra onlarn Mehdilrini gndrck v onlar ziz, dmnlrini zlil edck.321 1155. Mnvi ziflik Quran: Yalnz arsiz qalb bir yol tapa bilmyn mstzf kiilr, qadnlar v uaqlardan baqa. Ola bilsin Allah onlar balad. Allah mehriban v balayandr 322

317 318 319 320 321 322

Knzul-Ummal, hdis 5944 Knzul-Ummal, hdis 6019 -d-Durrul-Mnsur, c.2, sh.724 Qss, ay 5 Nurus-Sqleyn, c.4, sh. 110 Nisa, ay 98-99

51

3752. mam li(): Allahn hccti v dlili ona atan, qula il onu eidn v qlbi il onu baa dn xs mstzf deyilmz.323 3753. mam Baqir () (Yalnz arsiz qalb, bir yol tapa bilmyn mstzf kiilr, qadnlar v uaqlardan baqa aysi bard): Mstzf, kafir olmaq gcnd olmayan, eyni halda, mmin olmaq n iman yolunu tapa bilmyndir. Uaqlarn, qli v fikirlri uaq sviyysind olan kii v qadnlarn zrindn rit vziflri gtrlmdr. (yni, onlar rit hkmlri qarsnda cavabdeh deyillr)324 3754. mam Kazm(): Zif, dlil v sbutlarn yetimdiyi (mxtlif fikirlrdki) ixtilaf ayrd etmyn xsdir. gr (frdlrin fikirlrdki) ixtilaflardan agah olarsa, mstzf deyil.325

iiiiiiii

323 324 325

Nhcl-Bla, xtb 189 Mani-xbar, sh. 201, hdis4 l-Kafi, c.8, sh. 125 , hdis95

52

248 Aznlq
1156. Aznln sbblri Quran: Kim iman kfrl vz ets, hqiqtn, doru yolu azmdr.326 Kim Allaha, mlklr, kitablara v Onun rsullarna kfr ets, bhsiz ki, uzaq v uzun aznla dar olmudur.327 Kim Allaha v Onun Rsuluna itatsizlik edrs, bhsiz ki, aq-akar aznla dmdr.328 Nfsi istyini, hvsini z mbudu edn xsi grdnm? Allah-taala onu elmi olduu halda aznla buraxd, onun qulana, qlbin mhr vurdu, gzlri nn prd kdi. Allahdan baqa onu kim hidayt edr? Mgr nsiht gtrmrsnzm?329 3755. mam li(): Hr aznlqn bir sbb v hr hdi sndrmaq n bir bh var.330 3756. mam li(): Bilin ki, dinin hkmlri (rit) vahid v yollar mqsd atdrandr. Kim bu yollara qdm qoysa, mqsd atar v xeyir qazanar. Kim bu yollar getmkdn imtina ets, azn v peiman olar.331 3757. mam li(): Peymbrimizin hli-beytin baxn, onlarn yol v slubundan ayrlmayn... Onlardan qabaa kemyin ki, yolu azarsnz v onlardan geri d qalmayn ki, mhv olarsnz.332 3758. mam li(): Kim hidayti, onun hli olmayandan istyrs, yolunu azar.333 1157. Yolu azdranlar
326 327 328 329 330 331 332 333

Bqr, ay 108 Nisa, ay 136 hzab, ay 36 Casiy, ay 23 Nhcl-Bla, xtb 148 Nhcl-Bla, xtb 120 Nhcl-Bla, xtb 97 urrul-Hikm, hdis 7501

53

3759. mam li(): Allah yannda n pis insan, z azn v baqalarnn aznlna sbb olan, ml olunan snnni aradan gtrn v trk olunmu bidti brpa edn zalm rhbrdir.334 3760. mam li(): Allahn yannda iki nfr n nifrt olunmu xs var. Bunlardan biri Allahn onu zbana buraxd xsdir. Bel xs doru yoldan azm v qlbini bidtbnzr szlr, azdrc dvtlr balamdr. Buna gr d, ona aldanan xslrin fitn v fsadna sbb olur. O, atababalarnn doru yolundan xb v z ardcllarn azdrr. Hyat zaman v lmndn sonra baqalarnn gnahlarnn ykn z iynin kr v xtalarnn girovu olar...335 3761. mam li() (mnafiqlri tsvir edrkn): Sizi mnafiqlrdn uzaq durmaa arram. nki onlar hm zlri azblar, hm d baqalarn azdrarlar, zlri bdryiblr v baqalarn da bdrdrlr.336 1157. Aznln saslarn dadan amillr 3762. mam li(): tinliy dnd Qurandan kmk aln. nki Quran n byk drdlrin -yni kfr, nifaq, yinti v aznlq kimi drdlrin fasdr.337 3763. mam li(): Bu slam Allahn dinidir, onu znzn sein... v onun saslar aznln saslarn viran edr.338

iiiiiiii

334 335 336 337 338

Nhcl-Bla, Nhcl-Bla, Nhcl-Bla, Nhcl-Bla, Nhcl-Bla,

xtb xtb xtb xtb xtb

164 17 194 176 198

54

249 Dymi zrr dm


1159. Dymi zrr dm 3764. Allahn Peymbri (s): l, gtrdy hr bir eyin qaytarlmasna zamindir. 339 3765. Allahn Peymbri (s): Hkim xstni, baytar heyvan malic edn zaman, xstnin yiysindn, yaxud da heyvann sahibindn bratnam v icaz almaldr. ks tqdird (mala v cana vurduu zrr, xsart gr) onun qarsnda zamindir.340 3766. mam Sadiq (): Kims muzdla bir ii grmkn tutularsa, hmin ii zay etdiyi halda, zamindir. mirl-mminin () fhlni zamin bilirdi341 3767. mam Sadiq () (z ata-babalarndan nql edir): Sntkarlar bir eyi istr shvn, istrs d qsdn xarab etslr, myyn qazanc mqabilind ilyirlrs, 342 zamindirlr. 1160. Zamin durman v zmant vermyin mzmmti 3768. mam li(): Bir iin hdsindn glmirsns, zmant verm.343 3769. mam Sadiq(): Kfil (yni bir xsin cavabdehliyini z hdsin gtrmk v zamin durmaq) olmaq xsartdir, crimdir, pemanlqdr.344 1161. Ariynin345 dnii yoxdur

339 340

Mustdrkul-Vsail, c.17, sh. 88 , hdis20819 Mustdrkul-Vsail, c.14, sh. 37 , hdis16038 341 Mustdrkul-Vsail, c.14, sh. 37 , hdis16039 342 Mustdrkul-Vsail, c.14, sh. 31 , hdis16040 343 urrul-Hikm , hdis 10178 344 l-Fqih, c.3, sh. 97 , hdis3405 345 Ariy bir eyi mvqqti istifad etmk, ya saxlamaq n, ya borc kimi bir xs vermkdir.

55

3770. mam Sadiq(): Ariy aradan gedib xarab olarsa, ariy gtrn min v etibarl adam olduqda hdsind he bir dni haqq olmaz.346

iiiiiiii

346

l-Kafi, c.5, sh. 239 , hdis5

56

250 Qonaqprvrlik
1162. Qonaqprvrlik 3771. Allahn Peymbri (s): Allaha v qiyamt gnn iman gtirn xs z qonana hrmt etmlidir.347 3772. Allahn Peymbri (s): Qonaq z ruzisini gtirr v ev hlinin gnahlarn aparar.348 3773. Allahn Peymbri (s): Yemk vern xsin ruzisi v yemyi, onunn ban dvnin hrgcn batmasndan daha srtl glib atar349 3774. Allahn Peymbri (s): Qonaq glmyn ev mlklr daxil olmaz.350 3775. mam li(): Allah kim srvt vers, onunla z qohumlarna kmk lini uzatmal v qonaqprvrlik etmlidir351 3776. Biharul-nvar: Bir gn mam lini () qmli halda grdlr. Sbbini soruanda Hzrt() buyrdu: Yeddi gndr ki, evimiz bir qonaq glmyib.352 1163. Qonaqla layiq olanlar 3777. Allahn Peymbri (s): Allaha xatir sevdiyin xsi z yemyin qonaq et.353 3778. Allahn Peymbri (s): z sfrsin varllar qonaq edn v yoxsullar armayan xsin dvtini qbul etmk mkruhdur.354 1164. Mminin dvtini qbul etmy hvslndirmk 3779. Allahn Peymbri (s): z mmtimdn burada olanlara v olmayanlarna tvsiy edirm ki, mslmann

347 348 349 350 351 352 353 354

Camiul-xbar, sh. 377, hdis1053 Biharul-vnar, c.75, sh. 461, hdis14 l-Mhasin, c.2, sh.147 , hdis1388 Camiul-xbar, sh. 378 , hdis1058 Nhcl-Bla, xtb 142 Biharul-vnar, c.41, sh. 28 , hdis1 Knzul-Ummal, sh. 25881 l-Dvat, sh.141 , hdis358

57

dvtini be mil msafdn olsa da, qbul etsinlr. nki bu i dinin bir hisssidir.355 3780. Allahn Peymbri (s): Kiinin, bir qonaqla dvt olunduqda dvti qbul etmmsi v yaxud qbul edib, amma yemk yemmsi dbsizlikdir.356 3781. Allahn Peymbri (s): (buzr nsihtind): Fasiq (gnahkar) insanlarn yemyindn yem.357 1165. Qonan xatirin zn zhmt salmaq 3782. Allahn Peymbri (s): Qonaq qbul edn xs n el bu gnah bsdir ki, z qardalarnn qabana qoyduu yemyi az hesab etsin. Qonaqlara da el bu gnah bsdir ki, qardalarnn onlarn qabana qoyduu yemyi az hesab etsinlr.358 3783. Allahn Peymbri (s): He ks qonaqlarn xatirin zn imkanndan artq zhmt salmamaldr.359 3784. mam Sadiq(): Qardan snin evin arlmam gls, evd olan yemyi onun n gtir. El ki, onu dvt etdin, onun qulluunda zhmt k.360 3785.mam Rza():Bir kii mirl-mminini() qonaq dvt etdi. Hzrt() buyurdu: Dvtini bu rtl qbul edrm ki, eyi mn sz versn. rz etdi: Nyi sz verim, ey mirl-mminin () ? Buyurdu: Bayrdan mnim n bir ey almayasan, evind hazrladn mndn sirgmysn, arvaduana ziyyt vermysn. rz etdi: Bu rti qbul edirm, ey mirl-mminin(). Bununla da, li() onun dvtini qbul etdi361 1166. Qonaq qbul etmyin qaydas 3786. Allahn Peymbri (s): Kim Allahn v Onun rsulunun (s) mhbbtini qazanmaq istyirs, z qona il birg yemk yesin.362 3787. Allahn Peymbri (s): Sizlrdn biriniz qonaq dvt olunanda vladn z il aparmasn. gr bel etms, haram i grmdr v itatsizlikl dvt ednin evin daxil olmudur.363
355 356 357 358 359 360 361 362 363

Mhasin, c.4, sh.180 , hdis151 Qurbul-snad, ch.160, hdis583 Biharul-nvar, c.77, sh. 84 , hdis3 l-Mhasin, c.2, sh.186 , hdis1533 Knzul-Ummal, sh. 25876 l-Mhasin, c.2, sh.179 , hdis1506 Uyunu xbari Rza, c.2, sh. 42 , hdis138 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh.116 l-Mhasin, c.2, sh. 181 , hdis1515

58

3788. Allahn Peymbri (s): Qona iki gec qbul edrlr. nc gecdn ail zvndn saylar v ev hr n ruzi gls, ondan yeyr.364 3789. Allahn Peymbri (s): Qonaq qbul etmk bir gn, iki gn, gndr. Ondan sonra ona hr n versn sdq saylar.365 3790. Allahn Peymbri (s): Qonaqlq vermk bir gn haqdr, ikinci gn ehsandr. ki gndn sonra riya v hrt axtarmaq hesab olunur.366 3791. mam Baqir(): Sizlrdn biriniz qardann evin daxil olan zaman ev sahibinin gstrdiyi yerd otursun. nki ev sahibi z otann vziyytini qonaqdan yax bilir.367 3792. bn bi Yfur: mam Sadiqin () evind bir qonaq grdm. Bir gn o, durub i grmk istdi. Hzrt () ona icaz vermdi v xsn z o ii yerin yetirrk buyurdu: Allahn Rsulu (s) qonaa i grdrmyi qadaan etmidir.368

iiiiiiii

364 365 366 367 368

l-Kafi, c.6, sh. 283 , hdis1 l-Kafi, c.6, sh. 283 , hdis2 l-Kafi, c.5, sh. 368 , hdis4 Biharul-nvar, c.75, sh. 451 , hdis2 l-Kafi, 6 c, sh. 283 , hdis1

59

251 Tibb
1167.Hqiqi hkim 3793. Allahn Peymbri (s): Hkim Allahdr, sns mehriban dost.369 1168. nsan tbabtdn ehtiyacsz edn ey 3794. mam li() (olu Hsn () tvsiysindn): Olum! Sn drd inc mqam yrdimmi ki, onlara riayt emkl tbabtdn ehtiyacsz olasan? rz etdi: Bli, ey mirlmminin (). Hzrt () buyurdu: Acmam yemk yem, doymam yemkdn lini k, yemyi yax eyn v yatmaqdan qabaq ayaqyoluna gedib rahatlan. gr bu mqamlara riayt etsn, hkim ehtiyacn olmaz.370 3795. mam li (): Havalarn soyumann vvlind znz soyuqdan qoruyun (soyuq hava fslinin) sonunda ona z tutun. nki soyuq aaclarla etdiyini, bdnlrl d edir. vvld (aaclarn yarpaqlarn) yandrar, v sonda yarpaqlar bitirr.371 1169. Tbibdn daha yax hkim 3796. mam li(): Tcrbli insan tbibdn daha yax hkimdir.372 3797. mam li(): Hkimlik edn xs Allahdan qorxmal, xeyirxah olmal v z syini sirgmmlidir.373

369 370 371 372 373

Knzul-Ummal , hdis28100 l-Xisal, sh. 229 , hdis68 rhi Nhcl-Bla, c.18, sh.319 urrul-Hikm , hdis1203 Damul-slam, c.2, sh. 144 , hdis503

60

iiiiiiii

61

252 Yemk vermk


1170. Aca yemk vermyin fzilti Quran: Allah sevdiklrin gr miskin, yetim v sir yemk verrlr. (Deyrlr) Biz yalnz Allahn razlna xatir siz yemk veririk, sizdn n mkafat istyirik, n d tkkr. 374 Ya ac gnlrind qohum olan yetimi, ya tamamil yoxsullam insan yedirtmk.375 3798. mam li (): Bdnlrin xryi qida mhsullar, canlarn (ruhun) xryi is yemk yedirtmkdir.376 3799. mam li(): Yediyin ey gedck, yedirtdiyin ey bol v brktli olacaqdr.377 3800. mam Baqir (): Allah-taala yemk yedirtmyi v qurban ksmyi sevr.378 3801. mam Sadiq (): Cnnt v balanmaa sbb olan amillrdn biri ac insana yemk vermkdir. Sonra Allahtaalann bu klamn oxudu: Ya aclq gnnd yemk yedirtmkdir... 379 380 3802. mam Sadiq (): mirl-mminin() yemk v qidalanma chtdn Allahn Rsuluna (s) n ox bnzyn insan idi. z (arpa) rk, sirk v ya yeyr, camaata is (buda) rk v t yedirrdi.381

374 375 376 377 378 379 380 381

Dhr, ay 8, 9 Bld, ay 14-16 Miktul-nvar, sh. 325 urrul-Hikm , hdis9634 l-Mhasin, c.2, sh.143 , hdis1370 Bld, ay14 l-Mhasin, c.2, sh.145, hdis1381 l-Mhasin, c.2, sh. 279 , hdis1901

62

iiiiiiii

63

253 Tlaq
1171. Tlan pislnilmsi 3803. Allahn Peymbri (s): Allah-taala, tlaq qdr nifrt etdiyi he bir eyi halal etmmidir.382 3804. Allahn Peymbri (s): Allah-taala daim z zvqn dyin kii v qadnlar dmn bilr, ya z rhmtindn uzaqladrar.383 3805. mam Baqir (): Allah-taala qadna ox tlaq vern v hr zaman da bir qadn snaqdan xaran kiilr nifrt edr.384 3806. mam Sadiq (): Allahn halal buyurduu eylrdn Onun yannda tlaq kimi nifrt olunmu qeyri bir ey yoxdur. Allah-taala ox qadna tlaq vern v hr zaman da bir qadn snaqdan xaran kiini dmn bilir.385 3807. mam Sadiq(): Allah-taala, iind toy olan evi sevr v iind tlaq olan evi dmn bilr. Allah yannda tlaqdan mnfur qeyri bir ey yoxdur.386 1172. df tlaqdak hikmt Quran: gr (ri n df) ona tlaq vers, baqa kii il evlnmyinc ona halal olmaz. gr (ikinci ri) ona tlaq vers, (vvlki r v arvad) Allahn hdudlarn yerin yetir bilcklrini baa ddklri tqdird (yeni bir kbinl) Birbirinin yanna qaytmalarnda he bir gnah yoxdur. Bunlar anlayan bir camaat n Allahn aqlad hkmlrdir. 387 Hdis: 3808. mam Rza (): (Ny gr iddi tla il (yni df tlaq verilmi) qadn baqa kii il evlnmyinc z rin halal olmaz? sualna cavab): Allah-taala iki dfy qdr
382 383 384 385 386 387

Knzul-Ummal , hdis27871 l-Kafi, c.6, sh. 54, hdis1 l-Kafi, c.6, sh.55, hdis 4. l-Kafi, c.6, sh.54, hdis 2. l-Kafi, c.6, sh.54, hdis 3. Bqr, ay 230.

64

tlaa icaz vermi v buyurmudur: Tlaq iki dfdir. Lyaqtl saxlamaq, ya yaxlqla boamaq. Yni, nc tlaqda. Kii nc tlaqla Allahn xouna glmyn bir i grdyn gr Allah-taala hmin qadn ona haram etmidir. Baqa kii il evlnmyinc qadn ona halal bilmmidir ki, insanlar tlaa yngl yanamasnlar v qadnlara ziyan dymsin.388 3809. mam Rza () ( df tlan sbbi bard Mhmmd ibn Snana yazd mktubunda): df tlan myyn olunmasnn sbbi budur ki, birinci tlaqdan nc tlaqa qdr ail hyatn yenidn balamaa meyl, rbt yaranmas, ya gr arada sbilik v qzb olmusa onun aradan getmsi, hminin qadnlarn grub ibrt gtrmkl rlrin itatsizlik etmkdn kinmlri n bir frst vardr. nki qadn rin itatsizlik kimi nalayiq mlin gr ayrlmaa v tlaa layiq olmudur. Doqquz df tlaqdan sonra qadnn kiiy bdi haram olmasnn sbbi is budur ki, kii tla bir oyuncaa evirmsin, qadna ziyyt vermsin, z ilrind gzaq, ibrtgtrn olsun v bilsin ki, doqquz df tlaqdan sonra onunla birg yaamaq ona bdi haram olacaq.389

iiiiiiii

388 389

Uyunu- xbar Reza(), c.2, sh.85, hdis 27. llu-raye, sh.507, hdis1.

65

254 Tamah
1173. Tamahn pislnilmsi. 3810. Allahn Peymbri (s): Tamah alimin qlbindn hikmti aparar.390 3811. Allahn Peymbri (s): Tamah el srkn qaya parasdr ki, alimlrin aya onun zrind sabit qalmaz.391 3812. Allahn Peymbri (s): Tamahdan ehtiyatl ol ki, o nqd olan yoxsulluqdur.392 3813. mam li () : Tamahkarlq bdi kllikdir.393 3814. mam li(): Kim mrn azad yaamaq istyirs z qlbind tamaha yer vermsin.394 3815. mam li(): Tamahkar xarla dar olubdur.395 3816. mam li(): Kim tamah libasn ynin geys, zn xar edr.396 3817. mam li(): Tamahkardan zlil adam yoxdur.397 3818. mam li(): Allarn n srkn yeri tamahlarn parlts altndadr.398 3819. mam li(): Tqva v tamahkarlq bir yer smaz.399 3820. mam Baqir(): Nec d pis bnddir, rhbri tamah olan xs.400 3821. mam Kazm() (Hiama nsihtindn): Tamahdan kin v insanlarn malna gz dikm. Xalqa gz dikmk adtini z qlbindn xar. nki tamah hr zlaltin aardr. O, qli ourlayar, insaniyyti didr, abr lklyr v elmi aradan gtrr.401
390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401

Knzul-Ummal, Hdis 7576 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.49 Knzul-Ummal, Hdis 8852 Nhcl-Bla, hikmt 180 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.49 rhi Nhcl-Bla, c.19, sh.50 rhi Nhcl-Bla, c.18, sh.84 urrul-Hikm, Hdis 10593 rhi Nhcl-Bla, c.19, hdis 41 urrul-Hikm, hdis 10578 l-Kafi, c.2, sh.320, hdis 2 Biharul-nvar, c.78, sh.315, hdis35.

66

3822. mam Hadi (): Tamah irkin xisltdir.402 3823. mam skri (): Nec d pisdir mmind onu xarla kn istyin olmas.403 1174. Yax tamah. Quran: Yanlarn yataqlardan ayrarlar. Qorxudan v (mid) tamahla z Rbblrini arar v onlara verdiyimiz ruzidn ehsan edrlr.404 Niy Allaha v haqdan biz trf glnlr iman gtirmyk? Halbuki Rbbimizin bizi layiqlilrin crgsin (cnnt) xaracana tamah salmq?405 Hdis: 3824. mam Sccad () (duada): Ey Aam! z gnahlarma baxram, qorxuram. Snin balamana baxram, (mid) tamahlanram.406 3825. mam Sccad() (yen d duada): lahi! Sn bsldiyim oxdank midim, Sndn umduum byk tmnnaya gr, Snin zn vacib etdiyin mehribanlq v rhmt xatir drgahna dilk llrimi aram.407

iiiiiiii

402 403 404 405 406 407

-d-Durrtul-Bahir hdis 42 Biharul-nvar, c.78, sh. 374, hdis35. Scd, ay 16 Maid, ay 84 Biharul-nvar, c.98, sh.83, hdis 2 qbalul-mal c.1, sh.168

67

255 Thart v paklq


1175. Thart (dstmaz, qsl, tymmm). 3826. Allahn Peymbri (s): Thart imann bir hisssidir (ya yarsdr).408 3827. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn bnddn soruulan birinci ey thartdir.409 3828. Allahn Peymbri (s): Thartsiz he bir namaz qbul olunmaz.410 1176. Pak ednlr. Quran: z rhmtindn (yadan) qabaq mjd vern klklri gndrn Odur. Smadan pak edn suyu yer endirdik. 411 Hdis: 1. Su: 3829. mam li(): Allah-taala suyu pak v pakedici yaratd. He bir ey onun rngini, ya dadn, ya da iyini dyimyinc onu ncis etmz.412 2.Gn: 3830. mam Baqir (): zrin gnin as dn hr bir ey pakdr.413 3.Torpaq: 3831. mam Sadiq(): Allah-taala torpa da su kimi pakedici qrar vermidir.414 4.Od: 3832. mam Kazim() (gr gci (qurumu v basdrlm) ncis v lnn smy il birg biirslr, sonra onunla mscid (dmsin) mala kslr hmin dmd scd

408 409 410 411 412 413 414

Knzul-Ummal, hdis 25998 Knzul-Ummal, hdis 26010 Knzul-Ummal, hdis 26006 Furqan, ay 48 Vsailu-i c.1, sh.101, hdis9. Vsailu-i c.2, sh.1043, hdis 6. l-Fqih, c.1, sh.109, hdis 224

68

etmk olarm? sualnn cavabnda): Bli, su v od onu pak etmidir.415 1177. Mnvi paklq. Quran: Allah siz hli-beytdn() rkab aparb sizi pak-pakiz etmk istyir.416 Onlarn mallarndan sdq gtr ki, bunun vasitsil onlar pak edrsn. Onlar n dua et ki, snin duan onlarn sakitliyin sbb olar. Allah eidn v bilndir.417 Hdis: 3833. mam li(): Allah-taala iman, irkdn tmizlnmk n vacib etdi.418 3834. mam li (): Hqiqtn, ilahi tqva sizin qlblrinizin xstliyinin drman v canlarnzn irkabn pak edndir.419 3835. mam li(): Bir halda pak olmayandan qamrsnz, onda znz eyblr v gnahlarn irkabndan pak edin.420

iiiiiiii

415 416 417 418 419 420

l-Kafi, c.3, sh.330, hdis 3. hzab, ay 33 Tvb, ay 103 Nhcl-Bla, hikmt 252 Nhcl-Bla, xtb 198 urrul-Hikm, hdis 3743

69

256 tat
1178. Allaha itat v onun nticsi. Quran: Ey iman gtirnlr! Allaha itat edin, onun Rsuluna v z mr sahiblriniz itat edin.421 Hdis: 3836. Allahn Peymbri (s): Allah yannda olan mqama itatdn baqa he bir eyl atmaq olmaz.422 3837. mam li(): Allaha itat hr dzgnlyn aar v hr fsadn islah sbbidir.423 3838. mam li(): Allahn rhmtin hamdan ox layiq olan insan, Ona hamdan ox itat edndir.424 3839. mam li(): Nadanlna dair dlil gtir bilmdiyiniz bir kimsy itat etmyinizi, siz tvsiy edirm.425 3840. mam Hadi(): Yaradann mrin itat edn insan yaradlmlarn qzb v narazlndan qoxmaz.426 1189. tat layiq olanlar. 3841. mam li(): All adama itat et ki, xeyir grsn. Nadann szn qulaq asma ki, salamat qalasan.427 3842. mam li(): Elm itat et v nadanla tabe olma ki, nicat tapasan.428 3843. mam li(): Mxluqa itat edib Yaradana itatsizlik gstrnin dini yoxdur.429 3844. mam li(): zndn yuxardakna itat et ki, sndn aada olan da sn itat etsin.430
421 422 423 424 425 426 427 428 429 430

Nisa, ay 59 Vsailu-i, c.11, sh.182, hdis2. urrul-Hikm, hdis 6012 urrul-Hikm, hdis 3192 Biharul-nvar, c.70, sh.95, hdis1 Biharul-nvar, c.78, sh.366, hdis2 urrul-Hikm, hdis (2263+2264) urrul-Hikm, hdis 2309 Uyunu- xbarir- Reza (), c.2, sh.43, hdis 149 urrul-Hikm, hdis 2475

70

3845. mam li(): Qlbi Allaha mti olan xsin cismi Allaha itatdn yorulmaz.431 3846. mam Hadi(): Kim z mhbbt v fikrini snin ixtiyarna vers, sn d z itatini onun ixtiyarna ver.432 1180. itat layiq olmayanlar. Quran: V deyrlr: Ey Rbbim! Biz z aalarmza v byklrimiz itat etdik, onlarsa bizi doru yoldan sapdrdlar. Ey Rbbimiz! Onlara ikiqat zab ver v byk bir lnt et.433 3847. Allahn Peymbri (s): Kim Allah naraz edn bir ii grmkl hanssa rhbri raz salsa, Allahn dinindn xmdr.434 3848. mam li(): Bax! z sil-ncabti il lovalanan v bununla zn baqalarndan stn biln aalarnza v byklriniz itat etmkdn kinin, kinin!... Onlarn bulanq sularn z duru suyunuzla birg idiyiniz, xstliklrini z salamlnzla qardrdnz, batillrin z haqqnza yol verdiyiniz v gnahlarn sas olan bu byklk iddias edn alszlara itat etmyin.435 3849. mam li(): radsi olmayan bir zif itat edn haqq-hququ zay edr, szgzdirn qulaq asan dostunu ldn verr.436

iiiiiiii

431 432 433 434 435 436

Biharul-nvar, c.78, sh.90, hdis 95 Biharul-nvar, c.78, sh.365, hdis 4 hzab, ay 67, 68 Uyunu-xbarir- Reza(), c.2, sh.69, hdis 318. Nhcl-Bla, xtb 192 Nhcl-Bla, hikmt 239

71

257 tir
1181. tir. 3850. Allahn Peymbri (s): Xo tir qlbi (ya ruhiyyni) gclndirr v cinsi qvvni artrar.437 3851. Allahn Peymbri (s): Allaha xatir zn tir vuran xs qiyamt gn tnd iyli mkdn d tirli olar. Allahdan qeyrisin gr zn tir vuran xs qiyamt gn murdardan da funtli iy verr.438 3852. ns ibn Malik: Allahn Peymbri (s) bir tir verilnd onu geri qaytarmazd.439 3853. mam li(): Xo tir malic edndir.440 3854.mam Sadiq():tir vurmaq peymbrlrin snnlrindndir.441 3855. mam Sadiq(): Allahn Rsulu (s) tir, yemkdn daha ox xrc krdi.442 3856. mam Sadiq(): Gnn vvlind zn tir vuran xsin al gecydk znd olar.443 3857. mam Kazim(): Yax olard ki, kii hr gn xo tirdn istifad etsin. gr hr gn bacarmasa, gnar tir vursun v buna da imkan atmasa, cm gnlri onu trk etmsin.444 3858. mam Rza(): tir vurmaq peymbrlrin xlaqndandr.445 1182. Qadnlarn tri.

437 438 439 440 441 442 443 444 445

l-Kafi, c.6, sh.510, hdis 3 Muhctul-Beyza, c.8, hdis 105 Sunni-Nsai, c.8, hdis 189 Nhcl-Bla, hikmt 400 l-Kafi, c.6, sh.510, hdis2 l-Kafi, c.6, sh.512, hdis18 l-Kafi, c.6, sh.510hdis7 l-Kafi, c.6, sh.510, hdis4 l-Kafi, c.6, sh.510, hdis1

72

3859. Allahn Peymbri (s): Qadn trinin rngi akar, iyi is gizlidir. Kii trinin iyi akar v rngi gizlindir.446 3860. Allahn Peymbri (s): zn tir vuran v bir ne kiinin yanndan onun trini duyduqlar halda ken qadn zinakardr.447

446 447

l-Kafi, c.6, sh.512, hdis17 Sunni-Nsai, c.8, sh.153

73

258 Bd fal amaq


1183. Bd fal amaq. 3861. Allahn Peymbri (s): Kim faln bd glmsin gr z iindn kinmidirs, Allaha rik qomudur.448 3862. Allahn Peymbri (s): Sfr xmaq n evini trk edn, sonra bd fala gr geri qaydan xs Mhmmd (s) nazil olana kfr etmidir.449 3863. Allahn Peymbri (s): n doru fal, yax (gln) faldr.450 3864. Allahn Peymbri(s): Bd fal aan, ya onun n bd fal alan xs (baqalarnn ona ad bd fala inam olan), glckdn xbr vern, ya baqas onun glcyini deynd ona inanan, cadu edn, ya baqasna cadu etmk n falya v cadugr mracit edn xs bizdn deyil.451 3865. Allahn Peymbri (s): Bd faln kffarsi tvkkldr.452 3866. Allahn Peymbri (s): N bd fal dorudur, n d nhslik.453 3867. Biharul-nvar: Allahn Peymbri (s) faln yax glmsini sevrdi. Faln bd glmsini xolamazd v buyurard:Hr ks nzrin uursuz grnn xoaglmz bir eyl qarlaanda desin: lahi! Yaxl Sndn baqa he ks vermz. Pisliyin qarsn da, Sndn baqa he ks almaz v snin kmyinl olmayan he bir hrkt v qvv yoxdur.454 3868. mam Sadiq (): Bd faln tsiri zndn asldr. gr ona yngl yanasan, yngl olar, ar yanasan, ar. He bir hmiyyt vermsn, he n olmaz.455

448 449 450 451 452 453 454 455

Knzul-Ummal, hdis 28566 Knzul-Ummal, hdis 28570 Knzul-Ummal, hdis 2858 t-Trib vt-Trhib, c.4, sh. 33,hdis4 l-Kafi, c.8, sh.198, hdis236 Nurus-Sqleyn, c.4, sh.382, hdis35 Biharul-nvar, c.95, sh.2, hdis2 l-Kafi, c.8, sh.197, hdis235

74

iiiiiiii

75

259 Drnaq
1154. Drnaq tutmaq. 3869. Allahn Peymbri (s): Drnaqlar tutmaq byk xstliyin qarsn alar v ruzini artrar.456 3870. mam Baqir (): Drnaqlar tutman sbbi, onlarn eytanlarn yuvas v unutqanln mnyi olmasdr.457 3871. mam Sadiq (): eytann insana hakim olmasnn n gizli v gzgrnmz yolu onun drnaqlarnn altnda yuva qurmasdr.458 1185. Qadnlar drnaqlarn uzatmaa hvslndirmk. 3872. l-Kafi: Allahn Peymbri (s) kiilr xitab edrk buyurdu: Drnaqlarnz tutun. Qadnlara da buyurdu: Drnaqlarnz uzun saxlayn. nki, bu sizin n daha gzldir.459

iiiiiiii

456 457 458 459

l-Kafi, l-Kafi, l-Kafi, l-Kafi,

c.6, c.6, c.6, c.6,

sh.490, sh.490, sh.490, sh.491,

hdis1 hdis6 hdis7 hdis15

76

260 Zlmkarlq
1186. Zlmkarlqdan kinmk. Quran: Allah-taala zalm xalq hidayt etmz460 Hqiqtn, zalmlar nicat tapmayacaqlar.461 Hdis: 3873. Allahn Peymbri (s): Zlm etmkdn kinin ki, qlblrinizi viran edr.462 3874. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn bnd z yax mllrin gr sad halda mhr ayana kilr. Bir kii glr v deyr: Ey Rbbim! Bu bnd mn zlm etmidir. Bu zaman hmin bndnin savabndan gtrlr v dalt tlb edn kiinin savablarna lav edilr. Bu minvalla, zlm etdiyi insanlar bir-bir glib z haqlarn tlb edrlr. Axrda, bndy bir savab v xeyir ml d qalmaz. Bundan sonra kim glib z haqqn tlb ets, onun gnahlarndan gtrlb hmin bndnin gnahlarna artrlar. Bellikl, bnd chnnm oduna daxil olanadk insanlarn haqq ondan gtrlr.463 3875. Allahn Peymbri (s): Zlm etmkdn kinin ki, zlm qiyamt gnnn zlmtlridir.464 3876. mam li (): Zlmkarlq n irkin alaqlqdr.465 3877. mam li(): Zlmkarlq addmlar bdrdr, nemtlrdn mhrum edr v mmtlri mhv srklyr.466 3878. mam li ()(zlm nifrtini aqlad xtbd): And olsun Allaha, gecdn sbhdk dvtikan kolunun stnd qalmam v lim-ayam qandall, zncirl halda srklnmyim, qiyamt gn Allah bndlrindn birin zlm, ya dnyann alaq malndan n xrda bir eyi qsb etmk
460 461 462 463 464 465 466

Bqr, ay 258 nam, ay 21, Yusif, ay 23 Knzul-Ummal, hdis 7639 l-Bidaytu-vn-Nhytu, c.2, sh. 55 l-Kafi, c.2, sh.333, hdis11 urrul-Hikm, hdis 804 urrul-Hikm, hdis 1734

77

gnahna bulam halda Allahn v Onun Rsulunun (s) qarsna xmaqdan mnimn daha xodur. Nec ola bilr ki, ipi-sap srtl rmy doru gedn v uzun zamanlar torpaq altnda qalan bir cism xatir kimsy zlm edim?467 3879. mam li() (hmin xtbd): Allaha and olsun, gr yeddi iqlimi, onun planetlrinin altnda olan hr eyl birlikd, qarqann azndan arpa dnsinin qabn gtrmkl Allaha itatsizlik etmyim rtil mn verslr, he vaxt bunu etmrm.468 3880. mam li (): Zlmdn ehtiyatl ol ki, zlm edn hr bir xsin taleyi xoaglmz oldu.469 3881. mam li(): Allahn nemtinin mhv olmas, onun qzbinin v intiqamnn tez glmsi n zlmdn tsirli he n yoxdur. nki, Allah-taala mzlumun duasn eidir v daim zalmn pusqusundadr.470 3882. mam li(): Kim zlm ets mr (beli) snar.471 3883. mam li(): Kim zlmn miniyin qalxsa, miniyi onu bast yer rpar.472 3884. mam li(): Kim zlm ets, zlm onu mhv srklyr.473 3885. mam Sadiq(): Allahn Rsulu (s) qarqann az v aya il dad hr bir eyi yemyi qadaan etmidir.474 1187. Zlmn nvlri. 3886. mam li (): Bilin ki, zlm nvdr: he vaxt balanmayan zlm, soru-suala kiln zlm, balanan v soru-sual olmayan zlm. He vaxt balanmayan zlm, Allaha rik qomaqdr... Balanan zlm, bndnin bzi kiik gnahlar etmkl zn rva bildiyi zlmdr. Nhayt, sorusuala kiln zlm, bndlrin Bir-birin etdiklri zlmdr.475 1188. Zlmn n irkin nv.

467 468 469 470 471 472 473 474 475

Nhcl-Bla, xtb 224 Nhcl-Bla, xtb 224 urrul-Hikm, hdis 2638 Nhcl-Bla, mktub 53 urrul-Hikm, hdis 7940 urrul-Hikm, hdis 5391 urrul-Hikm, hdis 7835 l-Kafi, c.5, sh.307, hdis11 Nhcl-Bla, xtb 176

78

3887. Allahn Peymbri (s): Allahdan baqa kmyi olmayan insana zlm edn xs Allahn qzbi ox ar olar.476 3888. mam li(): Zif zlm etmk, zlmn n irkin nvdr.477 3889. mam li () (Hans gnahn czas gnahkara daha tez atar? sualnn cavabnda): Allahdan baqa kmyi olmayan insana zlm edn, nemtlrin haqqn yerin yetirmkd shlnkar olana, yoxsula zlm v tcavz lini uzadana.478 3890. mam li (): n irkin zlmlrdn biri alicnab insanlara zlm etmkdir.479 3891. mam Baqir (): li ibn Hseynin () lm an atanda mni sinsin sxb buyurdu: Olum! Atam dnyadan krkn mn tvsiyy etdiyini v onun atas da lm annda ona verdiyi tvsiyyni indi mn sn tvsiyy edirm: Olum! Allahdan baqa kmyi olmayan insana, mbada zlm edsn!480 1189. Zalma mhlt vermk. 3892. Allahn Peymbri (s): Allah-taala zalma o, Allah mni z ixtiyarma buraxmdr. deyn qdr mhlt verr. Sonra, ona iddtli cza verr. Allah-taala zalmlar mhv edndn sonra zn hmd sylyib buyurmudur: Zlm edn insanlarn kk ksildi. Hmd olsun almlrin Rbbi olan Allaha.481 3893. mam Baqir (): Allah-taala iki sz arasnda Firona 40 il mhlt verdi. Sonra ona axirt v dnya zabn dadzdrd. Allah-taala Musa () v Haruna () Siz iki nfrin duas mstcab oldu klmsini buyurduu andan onun qbul olunmasn Musaya mlum etdiyi vaxtadk 40 il kdi.482 1190. Zalmn pemanl. Quran: O gn ki, zalm z llrinin arxasn dilyr v deyr: Ey ka, mn d peymbrl yoldalq edydim. 483
476 477 478 479 480 481 482 483

Knzul-Ummal, hdis 7605 Nhcl-Bla, mktub 31 Biharul-nvar, c.75,sh.320, hdis 43 urrul-Hikm, hdis 9272 l-Kafi, c.2, sh.331, hdis 5 Biharul-nvar, c.75, sh.322, hdis51 Nurus-Sqleyn, c.5, sh.500, hdis21 Furqan, ay 27

79

Hdis: 3894. Allahn Peymbri (s): Zlm etmk pemanln mnyidir.484 3895. mam li(): Zalm n dalt gn, mzluma zlm olunan gndn daha ardr.485 3896. mam Baqir (): Mzlumun zalmn dinindn gtrdy, zalmn mzlumun dnyasndan aldndan daha oxdur.486 1190. Zalma kmk etmkdn kinmk. Quran: Zlm ednlr meyl salmayn ki, chnnm odu siz yetir v Allah qarsnda siz dostlar taplmaz, nticd siz kmk olunmaz. 487 Hdis: 3897. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn car car kr: Haradadr, zalmlar v onlarn kmkilri? Zalmlarn mrkkbin liq (sap) qoyanlar, ya onlarn kislrinin azn balayanlar, ya da onlar n qlmi mrkkb batranlar. Onlarn hamsn zalmlarla birlikd qbirlrdn qaldrn.488 3898. mam Sadiq() Zalm, onun kmkisi v onun zlmn raz olan xslrin hr zlmd rikdir.489 3899. mam Sadiq (): gr bni myy onlara yaz yazdrmaa, ordularnda vurumaa v yncaqlarna qatlmaa adam tapmasaydlar, he vaxt bizi haqqmzdan mhrum ed bilmzdilr.490 3900. mam Sadiq ()(Zlm ednlr meyl salmayn aysi bard): Kim padahn yanna gedib onun lini cibin salaraq, ona bir ey vern qdr sa qalmasn arzulayarsa, zalma meyl etmidir.491 1192. Mzluma kmk etmy hvslndirmk. Quran:

484 485 486 487 488 489 490 491

Biharul-nvar, c.75, sh.322, hdis52 Nhcl-Bla, hikmt 341 Biharul-nvar, c.75, sh.311, hdis15 Hud, ay 113 Biharul-nvar, c.75, sh.372, hdis17 l-Kafi, c.2, sh.333, hdis16 l-Kafi, c.5, sh.106, hdis4 l-Kafi, c.5, sh.108, hdis12

80

Kim xeyir id vasiti olarsa, onun bu id bir pay var. Kim pis id vasiti olarsa, hmin idn ona he bir fayda yoxdur v Allah hr ey qadirdir.492 Hdis: 3901. Allahn Peymbri (s): Kim mzlumun haqqn zalmdan alarsa, cnntd mn dost v yolda olar.493 3902. mam li (): (Hsn () v Hseyn () xitabn): Haqq deyin v savab n i grn, zalma dmn v mzluma dost olun.494 3903. mam Kazim () (li ibn Yqtin xitab edrk): Allahtaalann zalmlarn dostlarnn yannda dostlar var v onlarn vasitsil z dostlarn qoruyur. Sn, ey li, onlardan birisn.495 1193. Mzlumun duasndan kinmk. 3904. Allahn Peymbri (s): Mzlumun duasndan qorxun. nki, Allah-taala onun haqqn alacaq v Allah-taala he bir haqq sahibini z haqqndan mhrum etmz.496 3905. Allahn Peymbri (s): Hrnd kafir olsa bel, mzlumun duasndan qorxun. nki, mzlumun duasna he bir ey mane olmaz.497 3906. mam li (): Oxlarn n tsirlisi, mzlumun duasdr.498

492 493 494 495 496 497 498

Nisa, ay 85 Biharul-nvar, c.75, sh.359, hdis75 Biharul-nvar, c.100, sh.90, hdis75 Biharul-nvar, c.75, sh.349, hdis56 Knzul-Ummal, hdis 7597 Knzul-Ummal, hdis 7602 rrul-Hikm, hdis 2979

81

261 Gman
1194. Gman v ql. 3907. mam li (): nsann gman onun 3908. mam li (): All insann minliyindn daha dorudur.500 3909. mam li (): Mminlrin gmanlarndan qorxun. nki, Allah-taala dillrind qrar vermidir.501 qli qdrdir.499 gman nadann ehtimalndan v hqiqti onlarn

1195. Qardann rftarn n yax trzd qbul et. 3910. Allahn Peymbri (s): Qardann sz v mllrind bir zr axtar v gr tapmasan zn bir zr dzlt.502 3911. mam li(): Sn aydn olmayan bir mlini grmyinc, qardann rftarn n gzl trzd qbul et. Onun azndan xan sz yax yozum tapncaya qdr ona bdgman olma.503 1196. Xogmanln dyri. 3912. mam li (): Xogmanlq qlbin v dinin salamlq mnyidir.504 3913. mam li (): Xogman qm-qssni azaldar v gnahn tlsin dmkdn xilas edr.505 3914. mam li (): Kim xalqa qar xogman olsa, onlarn mhbbtini qazanar.506 3915. mam li (): n stn tqva xogmanlqdr.507

499 500 501 502 503 504 505 506 507

urrul-Hikm, hdis 6038 urrul-Hikm, hdis 6040 Nhcl-Bla, hikmt 309 Biharul-nvar, c.75, sh.197, hdis 15 mali-Sduq, sh.250, hdis 8 urrul-Hikm, hdis 4816 urrul-Hikm, hdis 4823 urrul-Hikm, hdis 8842 urrul-Hikm, hdis 3027

82

1197. Bdgmanlqdan kinmk. Quran: Ey iman gtirnlr, ox gmanlardan uzaqlan. nki gmanlarn bzilri gnahdr." 508 Hdis: 3916. Allahn Peymbri (s): (Bd) Gmandan kinin. nki, (bd) gman yalanlarn yalandr.509 3917. Allahn Peymbri (s): Gmana ddkd, onun trafnda axtar v thqiqat aparmayn. Paxllnz tutduqda, paxlln ardnca getmyin v fal bd gldikd (ona hmiyyt vermdn) z iinizi grn.510 3918. mam li () (Malik tri Misir vali tyin etdiyi frmannda): Hqiqtn, xsislik, qorxaqlq v hrislik kknd Allaha bdgmanlq dayanan ayr-ayr 511 xasiyytlrdir. 3919. mam li (): man bdgmanlqla uyun glmz.512 3920. mam li (): Bdgmanlq ilri korlayar v crbcr pis ilr z tutmaa sbb olar.513 3921. mam li (): Bdgmanlqdan kin. nki, bdgmanlq ibadti korlayar.514 3922. mam li (): r-xta adam, he ksin barsind yax gmanda olmaz. nki, hamn z xasiyytd v xisltd grr.515 1197. Baqalarna bdgman olmaa svq ednlrdn kinmk. 3923. mam li (): zn thmt v bdgmanlq hdfin evirn xs, ona bdgman olanlar mzmmt etmmlidir.516 3924. mam li() Pis yerlr gedib-gldiyin gr ittiham olunan v zn thmt hdfin evirn xs onun barsind bdgman olanlar mzmmt etmmlidir.517

508 509 510 511 512 513 514 515 516 517

Hcurat, ay 12 Biharul-nvar, c.75, sh.195, hdis 8 Knzul-Ummal, hdis 7585 Nhcl-Bla, mktub 53 urrul-Hikm, hdis 10534 urrul-Hikm, hdis 5575 urrul-Hikm, hdis 2709 urrul-Hikm, hdis 1903 mali-Sduq, sh.250, hdis 8 Knzul-Fvaid, c.2, hdis 182

83

3925. mam li(): Pis adamlarla yoldalq, yax insanlara bdgnmanlqla nticlnr.518 3926. mam li (): Vziyyti v gn hamdan pis olan xs, qlbi qaralna gr he ks etimad etmyn v pis rftarna gr d he ksin etimad etmdiyidir.519 3927. mam li (): Nikbin olmayan xs hamdan qaar v tnha qalar.520 1199. Bdgman olmaa icaz veriln hallar. 3928. Allahn Peymbri (s): Bdgmanlqla znz xalqn zrrindn qoruyun. 521 3929. mam li (): Zmany v xalqa doruluq, paklq hakim olanda kims baqasndan bir gnah ml grmdiyi surtd onun barsind bdgman olarsa, ona zlm etmidir. Ancaq, fsad v daltsizlik zmany, xalqa hakim ksilnd bir xs digrini yax qbul edib nikbin olarsa, aldanmdr.522 3930. mam Kazim (): Zlm v daltsizliyin haqq v doruluqdan ox olduu zmand yaxln bildiyi haldan baqa he ksin digri bard xogman olmas rva deyil.523

iiiiiiii

518 519 520 521 522 523

Biharul-nvar, c.74, sh.197, hdis 31 Knzul-Fvaid, c.2, hdis 182 urrul-Hikm, hdis 9084 Biharul-nvar, c.77, sh.158, hdis 142 Nhcl-Bla, hikmt 114 l-Kafi, c.5, sh.298, hdis 2

84

262 badt
1200. badt. Quran: Cinlri v insanlar yalnz Mn ibadt etmk n yaratdm.524 Hdis: 3931. Allahn Peymbri (s): n yax insan ibadt aiq olandr. llrini onun (ibadtin) boynundan sallayar, smimi qlbdn onu sevr, z bdni il ibadtini yerin yetirr v zn ona hsr edr. Hmin xsin dnya hyatnn tinliyindn, ya asanlndan he bir qorxusu olmaz.525 3932. Allahn Peymbri (s): nsann muliyyti n ibadt kifayt edr.526 3933. Allahn Peymbri (s): Rbbiniz buyurur: Ey Adm vlad! zn mnim ibadtim hsr et ki, snin qlbini ehtiyacszlq, llrini d ruzi il doldurum. Ey Adm vlad! Mndn uzaqlama ki, qlbini yoxsulluq v llrini tinlikl dolduraram.527 3934. mam li (): Allah bndni sevnd ibadtin gzlliyini onun qlbin salar.528 3935. mam li (): Bndlik be eyddir: qarnn yemkdn bo saxlamaqda, Quran oxumaqda, gecni ibadtl keirmkd, shr a Allahn drgahna ahu-zar etmkd v Allah qorxusundan alamaqda.529 1201. badtd Allah tanman v yqinliyn rolu. 3936. Allahn Peymbri (s): Yqinl olmayan he bir ibadtin dyri yoxdur.530

524 525 526 527 528 529 530

Zariyat, ay 56 l-Kafi, c.2, sh.83, hdis 3 Tuhful-Uqul, sh.35 Knzul-Ummal, hdis 43614 urrul-Hikm, hdis 4066 Mstdrkul-Vsail, c.11, sh.244, hdis 12875 Knzul-Fvaid, c.1, sh.55

85

3937. Allahn Peymbri (s): Allaha sanki onu grrsnmi kimi ibadt et. nki, sn Onu grmsn d, O sni grr.531 3938. mam li (): drak v Allah tanma olmayan ibadtd he bir xeyir yoxdur.532 3939. mam Sccad (): drak v Allah tanmaqla olan ibadtdn baqa ibadt yoxdur.533 1202. badtin nvlri. 3940. Tnbihul-Xvatir: Msih () bir kiiy buyurdu: N i grrsn? rz etdi: badt edirm. Buyurdu: Bs snin dolann kim tmin edck? rz etdi: Qardam. Buyurdu: Qardan sndn daha abiddir.534 3941. Allahn Peymbri (s): badt on hissdir, onun doqquzu halal ruzi dalnca getmkdir.535 3942. Allahn Peymbri (s): vladn ata v anaya mehriban bax ibadtdir.536 3943. Allahn Peymbri (s): Alim baxmaq ibadtdir, daltli rhbr baxmaq ibadtdir, ata-anaya mehriban v qayke bax ibadtdir. Allaha xatir sevdiyin qardaa baxmaq ibadtdir.537 3944. Allahn Peymbri (s): Allah bard xogman olmaq Allaha ibadtdir.538 3945. mam li (): Smalarn v yerin mlkkutu bard dnmk ixlasl bndlrin ibadtidir.539 3946. mam li (): Mlayim trzd danmaq v insanlara salam vermk ibadtdir.540 3947. mam Sadiq (): Hr ibadtdn stn ibadt var v biz hli-Beyti sevmk n stn ibadtdir.541 1203. Abidlrin nvlri. 3948. mam Sadiq (): badt ednlr dstdir. Bir dst Allaha qorxudan ibadt edr, bu qullarn ibadtidir. Bir dst Allah-taalaya savab n ibadt edr, bu muzd alanlarn
531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541

Knzul-Ummal, hdis 5250 Tuhful-Uqul, sh.204 Tuhful-Uqul, sh.280 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.65 Biharul-nvar, c.103, sh.18, hdis 81 Tuhful-Uqul, sh.46 maliyt-Tusi, sh.454, hdis 1015 -d-Durtul Bahir, sh.15 urrul-Hikm, hdis 1792 urrul-Hikm, hdis 3421 n-Mhasin, c.1, sh.247, hdis 462

86

ibadtidir. Bir dst d eq v mhbbt gr Allaha ibadt edr ki, bu azad insanlarn ibadti v n stn ibadtdir.542 3949. mam Sadiq (): Kim Allaha qar gnah iltmkl bir xs itat edrs, hr an ona bndlik etmidir.543 3950. mam Cavad (): Kim bir sz danana qulaq asarsa, ona bndlik etmidir. gr danan Allah klamn sylyrs, eidn d Allaha ibadt etmidir. gr eytann trfindn dansa, eytana ibadt etmidir.544 1204. n stn ibadt. 3951. Allahn Peymbri (s): n stn ibadt fiqhdir (dini drk etmkdir).545 3952. Allahn Peymbri (s): n ox savab olan ibadt gizli ibadtdir.546 3953. Allahn Peymbri (s): Haram yemkl qarq olan ibadt qum stnd (baqa szl desk, su zrind) tikiln bina kimidir.547 3954. mam li (): n stn ibadt gnahlardan kinmkdir.548 3955. mam li (): n stn ibadt adt qalib glmkdir.549 3956. mam li(): n stn ibadt dnyaya meyl etmmkdir.550 3957. mam Sadiq (): n stn ibadt Allah tanmaq v Ona mti olmaqdr.551 3958. mam Sadiq (): n stn ibadt daim Allah v Onun qdrti bard dnmkdir.552 3959. mam Sadiq (): Allaha and olsun, mminin haqqn yerin yetirmkdn stn he bir eyl Allah-taalaya ibadt olunmayb.553 3960. mam Sadiq (): n abid insan vacib mllri yerin yetirndir.554
542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554

l-Kafi, c.2, sh.84, hdis 5 l-Kafi, c.2, sh.398, hdis 8 l-Kafi, c.6, sh.434, hdis 24 l-Xisal, sh.30, hdis 104 Qurbul-snad, sh.135, hdis 475 ddtud-Dai, sh.141 l-Kafi, c.2, sh.468, hdis 8 urrul-Hikm, hdis 2873 urrul-Hikm, hdis 2872 Thful-Uqul, sh.364 l-Kafi, c.2, sh.55, hdis 3 l-xtisas, sh.28 l-Xisal, sh.16, hdis 56

87

3961. mam Rza (): badt oxlu namaz qlmaq v oruc tutmaq deyil. badt, slind Allahn ii bard ox dnmkdir.555 3962. mam Cavad (): n stn ibadt ixlasdr.556 1205. badtd xo hval. 3963. Msih (): Hqiqtn, siz deyirm: Xst xs yax v lziz xry baxb kskin arya gr ondan bir lzzt almad kimi, dnyaprst d dnya malna mhbbt gr ibadtdn lzzt almr v onun irinliyini dadmr.557 3964. Allahn Peymbri (s): badtin blas sstlkdr.558 3965. mam Sadiq (): badti z canlarnza yklmyin.559

iiiiiiii

555 556 557 558 559

Tuhful-Uqul, sh.442 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh.109 Tuhful-Uqul, sh.507 Tuhful-Uqul, sh.6 l-Kafi, c.2, sh.86, hdis 2

88

263 brt gtrm


1206. brtlrdn yd almaq. Quran: Bellikl, ey bsirt hli, ibrt gtrn. 560 Hdis: 3966. Allahn Peymbri (s): brt gtrn ki, sizdn vvlkilrd ibrt drslri var.561 3967. mam li (): Mmin dnyaya ibrt gz il baxar v arsizlikdn ondan yemk gtrr.562 3968. mam li (): Nadanlq edn xsin nsiht gtrmyi az olar.563 3969. mam li (): brt gtrmk n doru ayqlq gtirndir. Dnn insan ibrt gtrr. Kim ibrt gtrs, gnahlardan v mhvedici amillrdn knar durar v knara kiln salamat qalar.564 3970. mam li (): brt gtrmk doru yola aparar.565 3971. mam li (): brt gtrn xs gzaq olar. Gzaq olan drrakli olar v drrakli olansa hr eyi bilr.566 1207. brt yrdn amillr. Quran: Onlarn hvalatlarnda ql sahiblri n ibrt vardr.567 Allah gec v gndz dolandrar. Hqiqtn, bu id bsirt hli n ibrt vardr. 568 Hdis:

560 561 562 563 564 565 566 567 568

Hr, ay 2 Knzul-Fvaid, c.2, sh.31 Nhcl-Bla, hikmt 367 urrul-Hikm, hdis 7837 Biharul-nvar, c.78, sh.92, hdis 101 Biharul-nvar, c.78, sh.92, hdis 101 Nhcl-Bla, hikmt 208 Yusif, ay 111 Nur, ay 44

89

3972. mam li (): Dnyadak hadis v dyiknliklrd ibrt drsi var.569 3973. mam li (): gr znn tlf etdiyin kemi mrndn ibrt gtrsn, bhsiz ki, qalan mrn qorumusan.570 3974. mam li (): Allahn iblis etdiyindn nsiht gtr. Bel ki, onun uzunmddtli mlini v byk sylrini brbad etdi.571 3975. mam li (): Allahn zabndan v Onun sizdn vvlki asi xalqlara gndrdiyi bla v czalardan ibrt gtrn. 3976. mam li (): Nec d ox ibrt, nec d az ibrt gtrn var.572 3977. mam Sccad (): Zavall insan! Hr gn bana msibt glr, amma he birindn d ibrt gtrmz. gr ibrt gtrsydi dnyann tinliklri v ilri ona asan glrdi. Birinci msibt, onun mrndn azalan bir gndr. Onun malndan bir ey azalarsa qmli olar. Halbuki, maln varisi var, ancaq mrdn itirilnlrin yerini doldurmaq mmkn deyil. kinci msibt budur ki, z ruzisini tam kild ld edir. gr halal yolla olsa hesab-kitabn verck, haram yolla olsa czasn kck. nc msibt bunlardan bykdr. rz etdilr: O ndir? Buyurdu: Keirdiyi el bir gec-gndz yoxdur ki, axirt bir mnzil daha yaxnlamasn. Amma bilmir cnnt trf, ya chnnm?573 1208. brt gtrmyin smrsi. 3978. mam li (): brt gtrmk insan (gnahdan v xtadan) qoruyar.574 3979. mam li (): Daim ibrt gtrmk qlbin bsirtin gtirib xarar v gnahlardan, xtalardan kinmkl nticlnr.575 3980. mam li (): Kimin ibrt gtrmk qabiliyyti ox olsa, bdryilri az olar.576
569 570 571 572 573 574 575 576

urrul-Hikm, hdis 6453 urrul-Hikm, hdis 7589 Nhcl-Bla, xtb 192 Nhcl-Bla, hikmt 297 Biharul-nvar, c.78, sh.160, hdis 20 urrul-Hikm, hdis 879 urrul-Hikm, hdis 5150 urrul-Hikm, hdis 8056

90

iiiiiiii

91

264 Xudpsndlik
1209. Xudpsndlik. 3981. mam li (): He bir tnhalq xudpsndlik qdr qorxu yaradan deyil.577 3982. mam li (): Xudpsndlik atmazlqlar z 578 xarar. 3983. mam li (): Xudpsndlik axmaqlqdr.579 3984. mam li (): Ona gr Allahn yannda narahat olacan gnah, xudpsndliy v qrura dar edck yax mldn yaxdr.580 3985. mam li (): Mbada zndn raz olasan. Bel olan halda sndn narazlar ox olar.581 3986. mam li (): Xudpsndliyin meyvsi dmnilik v kindir.582 3987. mam li (): Xudpsndlik dzgn fikirlmyin dmni v allarn blasdr.583 3988. mam li (): Xudpsndlik al korlayar.584 3989. mam li (): Xudpsndlik trqqi v kamala manedir.585 3990. mam Baqir () v ya mam Sadiq (): Allah-taala buyurur: Bndlrdn bzilri, onlar sevmyim n Mndn ibadtin uurunu nsiblri etmyimi dilyir. Ancaq bunu onlara nsib etmrm ki, mbada z mllrindn qrur duyar v xudpsndliy dar olarlar.586 3991. mam Sadiq (): Kim xudpsndlik yol taparsa pu olar.587
577 578

Nhcl-Bla, hikmt 113 urrul-Hikm, hdis954 579 urrul-Hikm, hdis 62 580 Nhcl-Bla, hikmt 46 581 urrul-Hikm, hdis 2642 582 urrul-Hikm, hdis 4606 583 Tuhful-Uqul, sh.74 584 urrul-Hikm, hdis 726 585 Nhcl-Bla, hdis 167 586 z-Zohdu lil-Hoseyn ibn Sid, sh.68, hdis 179 587 l-Kafi, c.2, sh.313, hdis 2

92

1210. znn yax mllrini az bilmy hvslndirmk. 3992. Allahn Peymbri (s)(Alllar tsvir edrkn): Baqalarnn azacq yaxlqlarn ox sayar, zlrinin ox yaxlqlarn az bilrlr.588 3993. mam Baqir (): Nfsin Allaha ox ibadt ets d, yen onu az bil ki, bu yolla nfsini rzil edib zn (Allahn) fvin atdrasan.589 3994. mam Sadiq (): blis (Allah ona lnt etsin) z qoununa dedi: id Adm vladna stn glsm, onun n edcyindn qorxum olmaz. nki, onun mllri artq qbul olunmayacaq: mlini ox hesab ets, gnahn unutsa v xudpsnd olsa.590 1211. Xudpsndliyin drman. 3995. mam li (): Adm vladnn xudpsndlikl n ii? Balanc iylnmi bir su, sonu murdar bir le, bunlarn arasnda is ncastlrin kissidir.591 3996. mam Baqir (): Xudpsndlik yolunu zn tanmaqla bala.592 3997. mam Sadiq (): Sirat krpsndn kemk hqiqts, bs onda xudpsndlik ny lazm?!593

iiiiiiii

588 589 590 591 592 593

Mostdrkul-Vsail, c.1, sh.132, hdis 184 Tuhful-Uqul, sh.285 l-Xisal, sh.112, hdis 86 urrul-Hikm, hdis 9666 Tuhful-Uqul, sh. 285 mali-Sduq, sh.16, hdis 5

93

265 Mcz
1212.Mcz. 3998. mam Sadiq (): Mcz Allahn bir niansidir. Onu doru danann dz sznn yalannn yalanndan ayrlmas n yalnz peymbrlr, mlklr v z hcctlrin gstrr.594 1213. Peymbrlrin mczlrindki frqlrin hikmti. 3999. mam Hadi ()(Musann sa, nurani l v caduya qar vasitlrl, sann tbabt vasitlri v Mhmmdin (Ona, hli-beytin v btn peymbrlr Allahn salam olsun) sz v klamla gndrilmsinin sbbi haqda ibn Sikkitin sualna cavabndan): Allah Musan () gndrnd cadugrlr zman hlin qalib glmidi. O, Allah trfindn camaata el bir ey gtirdi ki, onlarn qdrtindn xaric idi. Onun vasitsi il cadugrlrin cadusunu batil v hccti onlara sbut etdi. saya xroniki xstliklrin geni yayld, camaatn onlarn malicsin ehtiyac olduu vaxt peymbrlik verdi. sa da Allahn trfindn, onlar n onlarda bnzri olmayan bir ey gtirdi. O, Allahn izni il llri diriltdi, anadanglm korlara v ala xstliyin tutulmulara fa verdi v bu vasit il hccti onlara sbuta yetirdi. Mhmmdi (s) klam v xitabtin (gmanmca eri d buyurdu) geni yayld bir vaxt gndrdi. O Hzrt Allah drgahnndan hikmtlr, moizlr gtirdi v bu vasits il onlarn szlrini batil etdi v hccti onlara sbut etdi.595

594 595

llu-rayi, sh.122, hdis 1 l-Kafi, c.1, sh.24, hdis 20

94

iiiiiiii

95

266 Tlsknlik
1214.Tlsknlik. Quran: Adm tlsmkdn yaradlmdr. Tezlikl z nianlrimizi siz gstrcyik. Onda (zab) mndn tlsik istmyin.596 Adm xeyri d arar (bunun kimi d), pisi (hadislri) d. nsan tlskndir.597 Hdis: 4000. Allahn Peymbri(s): slind camaat tlsknlik mhv srklmidir. Camaat sakit v tlsknlikdn uzaq olsayd, he ks mhv olmazd.598 4001.Allahn Peymbri(s): Sakitlik Allahdan (siftlrindn), tlsknlik is eytandandr (siftlrdndir).599 4002. mam li (): Tlsknlik bdrmy sbb olar.600 4003. mam li (): Tlsknlikd bdryilr ox olar.601 4004. mam Sadiq (): Sakitlik v lnglikd (xta v bdrmkdn) salamlq, tlsknlikd pemanlq var.602 1215. Yax ilr tlsmk. 4005. Allahn Peymbri (s): Allah tlsik grln xeyir ii sevr.603 4006. Allahn Peymbri (s): Lnglik hr id bynilib, ancaq yax i grmy yaranan frstlrdn baqa.604 4007. mam Sadiq (): Atam buyurard: Yax i grmk niyytind olanda tls. nki, n olacan bilmirsn.605

596 597

nbiya, ay 37 sra, ay11. 598 l-Mhasin, c.1, sh. 340, hdis 697 599 l-Mhasin, c.1, sh. 340, hdis 698 600 urrul-Hikm, hdis 432 601 urrul-Hikm, hdis 9470 602 l-Xesal, sh.100, hdis52. 603 l-Kafi, c.2, sh.142, hdis4 604 urrul-Hikm, hdis1937 605 l-Kafi, c.2, sh.142, hdis3

96

iiiiiiii

97

267 dalt
1216.daltin dyr-qiymti. 4008. mam li (): dalt btn varln onun zrind qurulduu bir bnvrdir.606 4009. mam li (): Pak olan Allah, dalti camaatn (hyatna) gc-qvv vernin, haqq tapdalamaqdan v gnahlardan uzaq durmaq, slamda asanlq v al n bir vasity evirmidir. 607 4010. mam li (): dalt camaat ayaq st saxlayan v hkmranlarn zivridir. 608 4011. mam li (): dalt dvltlrin sipridir. 609 4012. mam li (): nsanlarn ii daltl islah olar. 610 4013. mam li (): daltin sbbin brkt ikiqat artar. 611. 4014. mam li (): dalt idariliyin nizamintizamdr.612 4015. mam li (): He bir ey, hrlri dalt qdr abad etmz.613 4016. mam li () (dalt stndr, yoxsa sxavt? sualna cavabndan): dalt hr eyi z yerin qoyur, sxavt is ilri mcrasndan xarr. dalt hatli siyastdir, ancaq sxavt xsusi bir haldr (v mhdud sayda frdlr amil olunur). Demli, dalt onlarn n raftlisi v stndr.614 4017. Xanm Fatimeyi- Zhra (): Allah dalti qlblrin rahatl n vacib buyurmudur.615

606 607 608 609 610 611 612 613 614 615

Mtalibul-Suul, sh.61 urrul-Hikm, hdis 4789 urrul-Hikm, hdis1954 urrul-Hikm, hdis 1873 urrul-Hikm, hdis 4215 urrul-Hikm, hdis 4211 urrul-Hikm, hdis 774 urrul-Hikm, hdis 9543 Nhcl Bla, hikmt437 lll raye, sh.248, hdis 2

98

4018. mam Sadiq (): dalt susuz insann atd sudan daha irindir.616 4019. mam Sadiq (): dalt baldan irin, krdn yumaq v mkdn tirlidir.617 1217. daltli insann xsusiyytlri. 4020. Allahn Peymbri (s): Kim camaata qar rftarnda onlara zlm etms, onlarla shbt ednd yalan danmasa, vd verdikd vdin xilaf xmasa insanl kamil, dalti akar, dostluu vacib v qeybti haramdr.618 4021. Allahn Peymbri (s): Adil o xsdir ki, z il nec rftar edilmsini istyirs camaatla da o cr rftar etsin.619 1218. Dmnl daltli rftara tvsiy olunmas. Quran: Ey iman gtirnlr! Allaha gr qiyam edin v dalt hadt verin. Bir dst il dmniliyiniz sizi daltsizliy vadar etmsin. dalt tqvaya daha yaxndr v Allahdan qorxun. Hqiqtn, Allah ilrinizdn agahdr.620 Hdis: 4022. mam li ()(ziz vlad Hsn ()tvsiyysindn): Sn varl v ya yoxsul olanda Allahn qarsnda tqval olma v dosta-dmn qar dalti gzlmyi tvsiyy edirm.621 1219.nsanlarn n daltlisi. 4023. mam li (): nsanlarn n daltlisi qdrtli ola-ola insaf gzlyndir.622 4024. mam li (): Xalqn n daltlisi hamdan daha haql qrar verndir.623 4025. mam li (): daltin son zirvsi insann z il daltli rftar etmsidir.624

616 617

l-Kafi, c.2, sh.146, hdis11 l-Kafi, c.2, sh.147, hdis15 618 l-Xisal, sh.207, hdis 28 619 Knzul-Fvaid, c.2, sh.162 620 Maid, ay 8 621 Tuhful-Uqul, sh.88 622 urrul-Hikm, hdis 3242 623 urrul-Hikm, hdis 3014 624 urrul-Hikm, hdis 6368

99

iiiiiiii

100

268 Dmnilik
1220. Bir-biri il dmniliyin yasaq olunmas. 4026. Allahn Peymbri (s): Cbrayl () he bir ey bard camaatla dmnilikdn uzaq durmaq qdr mn tvsiyy vermdi.625 4027. Allahn Peymbri (s): Btprstlik mn yasaqlanandan sonra he bir ey camaatla kimk qdr qadaan olunmad.626 4028. Allahn Peymbri (s): Kim camaatla dava-dala ets, mrvti itr v hrmti yox olar.627 4029. mam li (): Nadanln zirvsi camaatla dmnilikdir.628 4030. mam Baqir (): Dava-daladan kinin. nki, bu i ryi pu edr v nifaq yaradar.629 1221. Dmnilik toxumu. 4031. mam li (): Dmniliyin sbbi 630 dncsizlikdir. 4032. mam li (): Hr bir eyin toxumu var. Dmniliyin toxumu da zarafatdr.631 1222. Dmniliy layiq olanlar. Quran: Ey iman gtirnlr! slind arvad v uaqlarnzn bzilri sizin dmnlrinizdir. Onlardan kinin. Gzt edib gz yumsanz v gnahlarn balasanz, Allah hqiqtn balayan v mehribandr.632 Hdis:
625 626

l-Kafi, c.2, sh.302, hdis 11 Tuhful-Uqul, sh. 42 627 mali-Tusi, sh.512, hdis 1119 628 urrul-Hikm, hdis 5247 629 Hilytul-vliya, c.3, sh.184, hdis235 630 urrul-Hikm, hdis 7316 631 urrul-Hikm, hdis 6302 632 Tabun, ay14.

101

4033. mam li (): nsann qarn onun dmnidir.633 4034. mam Cavad (): Snin ryinin istklrin tabe olduuna gr doru yolu sndn gizldn, bhsiz ki, sninl dmnilik etmidir.634

1223. Dmnlrin n dmni. 4035. Allahn Peymbri (s): Snin n ya dmnin, iki byrnn arasnda olan nfsindir.635 4036. mam li (): nsanlarn n ya dmni, onun qzb v hvtidir. Kim bu ikisin stn gls, mqam ykslr v z mqsdin atar.636 1224. zn dmndn amanda saymaq olmaz. 4037. mam li (): Kim z dmnindn qafil olsa, txribatlar onu qabana qatb aparar.637 4038. mam li (): Kim (z dmnindn) qafil olsa, (dmnlri) ondan qafil olmazlar.638 4039. mam li (): He bir dmni aa tutma, aciz olsa bel.639 1225. Dmnlrin barn qazanmaq. 4040. mam li (): Kim z dmnini bara doru ks, znnklrin (dost v yavrlrinin) sayn artrar.640 4041. mam li (): Kim z dmnini bara ks, muradna atar.641 1226. Dmnlr qar mnasib silah. 4042. Loman () (vladna tvsiysindn): vladm! Dmn qar silahlanmal v nticd onu yer srmli olduun eylrdn biri d budur ki, onunla yal, yumaq dill danasan ki, iindkilr ona akar olmasn v zn sn qar hazrlamasn.642
633 634 635 636 637 638 639 640 641 642

urrul-Hikm, hdis 4424 lamuddin, sh. 309 Tnbihul- Xvatir, c.1, sh.259. urrul-Hikm, hdis 3269 urrul-Hikm, hdis 8672 Nhcl Bla, mktub 62. urrul-Hikm, hdis 10216 urrul-Hikm, hdis 8203 urrul-Hikm, hdis 8043 mali-Sduq, sh.532, hdis5

102

1227. Camaatn bilmdiyi eyl dmniliyi. 4043. mam li (): Camaat bilmdiyi eyin dmnidir.643

iiiiiiii

643

Nhcl Bla, hikmt 172 v 438

103

269 zr istmk
1228. zrxahla sbb olan ilrdn kinmk. 4044. Misbahul riyy: (Allahn Peymbri) Buyurmudur: Onun sbbin zr istycyin idn kin. nki, onda bir irk gizlnmidir.644 4045. mam Hseyn (): Ona gr zr istycyin idn kin. nki, mmin n pislik edr, n d zr istyr. Mnafiq is hr gn pislik edr v zr istyr. 645 4046. mam Sadiq (): Mminin zn xar etmsi yaraan i deyil. rz etdim: zn nec xar edr?Buyurdu: zr istmsin sbb olacaq i grmkl.646 1229. zr dilynin zrn qbul etmy hvslndirmk. 4047.Allahn Peymbri (s): Kims baqasnn zrxahlnistr sasl olsun, istrs d, sassz- qbul etms Kvsr hovuzunun knarnda mniml grmz.647 4048. mam li (): Qardann zrxahln qbul et. Onun zr olmasa da, zn bir zr fikirl.648 4049. mam li (): nsanlarn n alls zrlri n ox qbul edndir649 4050. mam Sccad (): Kims snin sa trfindn sni syb sonra da sol trfin keib zr ists, zrxahln qbul et.650

644 645 646 647 648 649 650

Misbahul riyy, sh.403. Tuhful-Uqul, sh.248. Mikatul-nvar, sh.50. Knzul-Ummal, hdis 7032. Biharul-nvar, c.74, sh.165, hdis 29. urrul-Hikm, hdis 2988. Biharul-nvar, c.78, sh.141, hdis 34.

104

iiiiiiii

105

270 Abr-hya
1230. Abr-hyal olmaa hvslndirmk. 4051. mam li (): Malna n ox xsis olan insanlar, z abr-hyalarnda daha liaq olanlardr.651 4052. mam li (): n yax srvt odur ki, abr-hyann qorunmasna sbb olsun.652 4053. mam li (): Kim z abrn sevirs, dava-daladan kinmlidir.653 4054. mam Sadiq (): Abr tkls,onu yb ydrmaq (brpa etmk) tin olar.654 1231. Mslmanlarn heysiyyatna toxunmaqdan kinmyin savab. 4055. mam Sccad (): Kim mslmanlarn heysiyyatna toxunmaqdan kins, Allah qiyamt gnnd onun bdryilrini balar.655 1232. Mslmanlarn heysiyyatn qoruman savab. 4056. Allahn Peymbri (s): Kim z qardann abrhyasn qoruyarsa, bu mli onunla chnnm odu arasnda prd olar.656 4057.Allahn Peymbri (s): Kim z qardann abrhyasn qoruyarsa, bhsiz ki, cnnt ona vacib olar.657

651 652 653 654 655 656 657

urrul-Hikm, hdis 3190. urrul-Hikm, hdis 3038. Nhcl-Bla, hikmt 362. lam-d-Din, sh.303. Shiftul mam Reza(), sh.85, hdis 195. mali Mofid, sh.338, hdis 2. Vsailu-i, c.8, sh.606, hdis3.

106

iiiiiiii

107

271 Tanmaq
1233.Tanman dyri. 4058. Allahn Peymbri (s): Sizlrin n imanls, n ox tanyanlarnzdr.658 4059. mam li (): Elm ilk yol gstrn, (Allah-taalan) tanma is onun son nqtsidir.659 4060. mam li (): Tanmaq qlbin idr.660 4061. mam Hseyn (): Bilik qazanmaq tanma daha da brktli edr661 4062. mam Sadiq (): Allah bilmdn, qavraysz he bir mli v he bir mll maiyt olunmayan qavray qbul etmz. Kim qavraya nail olsa, bu tanma onu ml doru istiqamtlndirr. mli olmayann qavray da yoxdur.662 1234.Tanmann yolundak manelr. Quran: Nfsini zn Tanr ednlr v biliyin baxmayaraq Allahn yoldan xard, qulan v qlbini mhrldiyi, gzn d prd kdiyi kimsni grdnm? Allah onu doru yola ynltms, Ondan baqa kim onu doru yola ynld bilr? Mgr dnb yd almrsnz?663 Hdis: 4063. Allahn Peymbri (s): Aclq hikmt nurudur, toxluq is Allahdan v imkanszlar sevib onlara yaxnlamaqdan, Allaha yaxn olmaqdan uzaq dmyin sbbidir. Qarnlarnz doldurmayn ki, qlbinizd tanma nuru snmsin 1235. zndrk. 4064. mam li(): zndrk n faydal tanmadr.664
658 659 660 661 662 663 664

Cameul xbar, sh.36, hdis 18. urrul-Hikm, hdis 2061. urrul-Hikm, hdis 538. Biharul-nvar, c.78, sh.128, hdis11. l-Kafi, c.1, sh.44, hdis 2. Casiy, ay 23. urrul-Hikm, hdis 9865.

108

4065. mam li(): zn drk etmy nail olmu xs n byk qlbni qazanmdr.665 4066. mam li(): zn tanmayan kims baqasn nec tanyacaq?666 4067. mam li(): Kim nfsini tandsa, onunla cihada qalxd, kim onu tanmadsa, zbana buraxd. 667 4068. mam li(): Hr kim Allah tandsa tnha qald. Hr kim ki, zn tand baqalarndan ayrld. Kim dnyan tandsa, ondan qlbini zd. Hr kim camaat tandsa, tnhal sedi.
668

4069. mam li(): zlrini n yax tanyan insanlar Allahdan n ox qorxanlardr.669 4070. mam li(): zn tanyan, Allahn da tand.670 4071. mam li(): Kims z nfsinin raftini baa ds, onu dnyann irkabndan tmiz saxlamaa layiqdir.671 4072. mam li(): zn tanyan kims qnati v iffti gzlmy layiqdir.672 4073. mam li(): zn tanyan kims hzn v kdrdn ayrlmamaa layiqdir.673 4074. mam Sccad () (duada): Bizi zn tanyanlardan, z yerlrindn min olanlardan v buna gr d mrlrini sn ibadtd keirnlrdn et.674 4075. mam Baqir () (Cabir Cofiy tvsiyylrindn): He bir tanma z nfsini bilib tanman qdr ola bilmz.675

665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675

urrul-Hikm, hdis 6965. urrul-Hikm, hdis 6998. urrul-Hikm, hdis (7855+7856). urrul-Hikm, hdis (7829+7832) urrul-Hikm, hdis 3126. urrul-Hikm, hdis 7946. urrul-Hikm, hdis 10930. urrul-Hikm, hdis 10927. urrul-Hikm, hdis 10937. Biharul-nvar, c.94, sh.128, hdis19. Tuhful-Uqul, sh.268.

109

iiiiiiii

110

272 Tanma (2)


Allah tanmaq. 1236. Allah tanman dyri. 4076. mam li(): Kim Allah tanyarsa, mrifti kamillr.676 4077. mam li():Pak olan Allah tanmaq biliklrin n stndr.677 4078. mam li (): stmzdim ki, uaqkn lb cnnt gedim v bymyrk Allahm tanmaym.678 4079. mam li(): Biliyin smrsi Allah tanmaqdr.679 4080. mam li(): Qlbind Allah tanmaq v mrift yuvasn salann Allahn yaratdqlarna ehtiyac olmaz. 680 4081. mam Sadiq (): gr insanlar Allah tanman n qdr dyrli olduunu bilsydilr, dnya hyatnn bzkdzyin v onun Allah taalann dmnlrin verdiyi nemtlrin gz dikmzdilr. Dnya, nzrlrind ayaqlarnn altndak torpaqdan daha dyrsiz olard. Allah tanmaqdan, hmi cnnt balarnda vliyalar v Allahn dostlar il birg olanlar kimi bhrlnrdilr. Allah tanmaq hr tnhaya munis, hr kimssiz dost, hr qaranla iq, hr gcsz gc v hr xsty fadr.681 1237.Tanmann smrlri. 4082. Allahn Peymbri (s): Hr kim Allah tanyb Onun zmtini drk etdis, dilini sz danmaqdan v qarnn xrk yemkdn saxlayb oruc tutmaq v geclr oyaq qalmaqla zn ziyyt verdi.682

676 677 678 679 680 681 682

urrul-Hikm, hdis 7999. urrul-Hikm, hdis 9864. Knzul-Ummal, hdis 36472. urrul-Hikm, hdis 4586. urrul-Hikm, hdis 8896. l-Kafi, c.8, sh.247, hdis 347. mali-Sduq, sh.444, hdis 6.

111

4083. Allahn Peymbri(s): Allah lazm olduu kimi tansaydnz, dnizlrin stnd gzr, dualarnzla dalar yerindn qoparardnz.683 4084. Allahn Peymbri(s): Allah daha yax tanyan Allahdan daha ox qorxandr.684 4085. mam li (): Allah azacq da olsa tanmaq, dnyaya rbtsizliy sbb olar.685 4086. mam li(): Allahn zmtini drk edn zn byk sanmaq yaramaz. nki Allahn zmtini drk ednlrin bykly, Onun qarsnda tvazkar olmalarna grdir.686 4087: mam li(): Tanmann son hddi qorxudur.687 4088. mam li(): Allah n ox tanyan insanlar Ondan n ox dilk dilynlrdir.688 4089. mam Baqir (): Allahn yaratdqlarndan lahi qzav-qdr ba ymy n layiqli olan, Allah tanyandr.689 4090. mam Sadiq (): Hr kim Allah tandsa, Ondan qorxdu, hr kim Allahdan qorxdusa, dnyan qlbindn sildi.690 4091. mam Sadiq (): nsanlar arasnda Allah n ox tanyan, Allahn qzav-qdrin v hkmn n ox sevinndir.691 1238. Arif insann siftlri. 4092. mam li (): Arifin z glr v ad, qlbi is kdrli v qorxan olar.692 4093. mam li (): vq ariflrin ayrlmaz dostudur.693 4094. mam li(): Xof ariflrin kynyidir.694 4095. mam li (): Allahdan uzaq dmyin qorxusundan alamaq ariflrin ibadtidir.695 4096. mam Sadiq (): Allaha etimad et ki, arif olasan.696
683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696

Knzul-Ummal, hdis 5895. Biharul-nvar, c.70, sh.393, hdis 64. urrul-Hikm, hdis 10984. Nhcl-Bla, xtb 147. urrul-Hikm, hdis 6359. urrul-Hikm, hdis 3260. l-Kafi, c.2, sh.62, hdis 9. Tnbihul-Xvatir, c.2, sh185. Tnbihul-Xvatir, c.2, sh184. urrul-Hikm, hdis 1985. urrul-Hikm, hdis 855. urrul-Hikm, hdis 664. urrul-Hikm, hdis 1791. Tuhful-Uqul, sh.367.

112

1239.(Allah) Tanmann n aa sviyysi. 4097. mam Kazim () (tanmann n aa drcsi haqda suala cavabndan): Tanmann n aa drcsi Allahdan baqa mbudun olmadn,Onun tay v bnzrinin olmadn, zliliyini v bdiliyini, (vcudunun) sabitliyini, var olduunu v yoxluun Ona yolu olmadn byan etmkdir.697 1240. Allah Allahla tanmaq. 4098. mam li(): Allah Allahla, peymbri risalti il, ulul-mri(mr sahiblrini) yaxlq, dalt v xeyir ml mr etmlri il tanyn.698 4099. mam Hseyn () (duada): lahi! Bamn nian v lamtlr qarmas (Sninl) grdn uzaq dmyim sbb olur. Bel is, btn gc v qdrtimi mni Sn atdracaq bir xidmt ynlt. z z varlnda Sn mhtac olan nec Sn doru bldi v dlil ola bilr? Sndn qeyrisi grnn v akar, Sn is (zahird) yoxsan ki, onlar Sni akarlayb z xarsnlar. Sn n vaxt olmamsan ki, Sn trf yolu gstrn bldiy ehtiyacn olsun?. Sn doru yol glmyim d Sndndir. Nurunla mni zn trf ynlt.699 4100. mam Sccad () (duada): Sni Snin znl tandm v Sn mnim yolumu zn trf saldn, zn doru ardn. Sn olmasaydn, Snin n olduunu bilmzdim.700 1241.Allahn zat bard dnmyin pislnilmsi. 4101. Allahn Peymbri (s): Allahn yaratdqlar bard dnn. Ancaq, mbada Onun Zatn fikirlmyin ki, mhv olarsnz.701 4102. mam Sadiq (): Allahn zat bard dnmkdn kinin. nki Allahn zat haqda dnmk, yalnz aznlq v aqnl artrar. Hqiqtn d, Allah n gzlr drk edr, n d l il, miqdarla vsf edilr.702 4103. mam Sadiq (): Hr kim Allahn necliyi bard dnrs, mhv olar.703 1242. Allahn zatn drk etmkd aln acizliyi.
697 698 699 700 701 702 703

l-Kafi, c.1, sh.86, hdis 1. l-Kafi, c.1, sh.85, hdis 1. Biharul-nvar, c.98, sh.225. qbalul mal, c.1, sh.157. Knzul-Ummal, hdis 5705. mali-Sduq, sh.340, hdis3. l-Mhasin, c.1, sh.371, hdis 808.

113

4104. mam li (): Biz Snin zatnn zmtindn he n bilmirik. Bidiyimiz yalnz budur ki, Sn dirisn v hr ey Sn sadiqdir. Sni n mrg tutar, n d yuxu. He bir dncnin li Sn yetmz v he bir gz Sni tapmaz.704 4105. mam li () (Mlklri vsf edrkn): Onlar Snin yannda malik olduqlar btn mqamlarna, btn vcudlar Snin eqinl dolu olmasna, Sn ibadtlrinin oxluuna v Sndn qafil olmamaqlarna baxmayaraq, Snin barnd onlara gizlin olanlarn hqiqtlrini grslr he bhsiz, z mllrini kiik sayar, Sn layiq olduun kimi ibadt etmdiklrini, Sn yaraan itati gstrmdiklrini baa drlr.705 4106. mam Sccad (duada): Allar Snin camalnn zatna atmaqda aciz qaldlar, gzlr Snin siftinin nur v zmtini grmy tab gtir bilmdilr. Yaradlmlara tanmaqda aciz qalmaqdan baqa zn tanmaq n bir yol qoymadn.706 4107. mam Rza (): Onun zat z il yaratdqlarn ayrandr.707 4108. mam Rza () (Byk Allah vsf edrkn): O, gzn onu tapmasndan, dncy smaqdan v ya alla l gtirilmkdn ox ykskddir. 708 1243. Allahn icaz veriln vsflri. 4109. mam li (): Hr kim Allah vsf edrs, ona hdd v srhd qoymu olar. Hr kim ona hdd v srhd qoyarsa, onu sayla saymdr. (Onunn hisslr tyin etmidir.) Hr kim onu sayla sayarsa, Onun zliliyini batil etmidir. Necdir? dey soruan, bhsiz ki, onu vsf etmidir. Haradadr? dey soruan onu bir mkanda qrar vermidir.709 4110. mam li : Al sahiblrinin byk sylr, znn v gmanlarnn ona atmad Allah pak v ucadr.710 4111. mam li: (Allah) Birdir, ancaq sayda deyil. Daimidir, ancaq onun (vvli v sonu olan) vaxt anlam il deyil, dayanqldr, ancaq stun v sykncklrl deyil.711 4112. l-Kafi: mam Sadiq () Allah daha bykdr deyn kiiy buyurdu: Allah ndn daha bykdr? rz etdi: Hr eydn. mam Sadiq () buyurdu: Onu
704 705 706 707 708 709 710 711

Nhcl-Bla, xtb 160. Nhcl-Bla, xtb 109. Biharul-nvar, c.94, sh.150,hdis 21. t-Tovhid, sh.36, hdis 2. t-Tovhid, sh.252, hdis 3. Nhcl-Bla, xtb 152. Nhcl-Bla, xtb 94. Nhcl-Bla, xtb 185.

114

mhdudladrmsan. Hmin kii rz etdi: El is nec deyim? Buyurdu: De ki, Allah vsf olunmaqdan daha bykdr.712 4113. mam Kazim(): Allah, (baqalarnn) Onun siftinin hqiqtin atmasndan daha yksk, uca v bykdr. Buna gr d Onu, znn zn vsf etdiyi kimi vsf edin v ondan qeyri vsfdn kinin.713 4114. mam Hadi (): Xaliq, Onun zn etdiyi vsfdn qeyri vsf edilmz. Hisslr Onu drk etmkd gcsz, xyallar Ona atmaqda arsiz v dnclr Onun izahnda aciz qald, gzlr is Onu hat etmkd gcsz olduu halda Tanr nec vsf olunar? Vsf ednlrin vsfindn daha yksk v dua ednlrin duasndan daha ucadr.714 1244. Tovhid. 4115. Allahn Peymbri (s) : Tovhid dinin yarsdr.715 4116.mam li (): Tovhid ruha hyat bx edndir.716 4117. mam li (): Tovhid el bir eydir ki, onu tsvvr (qavraya) gtirmysn717 4118.mam Sadiq() (Bir kiiy xitabn): Tovhid odur ki, zn rva bildiyini Prvrdigarna rva bilmysn. dalt is odur ki, Allahn sni danlama sbblrini Ondan grmysn.718 4119. mam Rza (): Allaha bndliyin balanc Onu tanmaq, Tanrn tanman bnvrsi is Onun tk olduunu tanmaqdr. Tovhidin sas is hdd v srhdlrin Ondan gtrlmsidir. nki allar hr bir mhdud mvcudun mxluq olduunu tsdiq edir.719 1245. Allahn vahidliyinin dlili. Quran: Kim Allahla yana baqa bir tanrya ibadt edrs, bununn he bir dlili yoxdur v onun hesabn (czan) Allah z verckdir. Hqiqtn, kafirlr nicat tapmazlar!720 Hdis:
712 713 714 715 716 717 718 719 720

l-Kafi, c.1, sh117, hdis8. l-Kafi, c.1, sh102, hdis6. Kful umm, c.3, sh.176. Uyunul xbarul Reza (), c.2, sh35, hdis75. urrul-Hikm, hdis 54. Nhcl-Bla, hikmt 470. Manil xbar, sh.11, hdis2. mali-Tusi, sh22, hdis28. Muminun, ay 117.

115

4120. mam li () (ziz vlad Hsn () tvsiyylrindn): Ey vladm! Bil ki, Allahn riki olsayd, bhsiz ki, Onun eli v rsullar da snin yanna glmi olardlar. Onun hkmranlnn v gcnn nianlrini grr, ml v siftlrini tanyardn. Ancaq Allah z vsfind buyurduu kimi vahid Allahdr, mlknd rqibi v Ona he vaxt zaval yoxdur.721 4121. mam Sadiq () (Bir zndqla (kafirl) mbahissindn): Deyirsns Allah ikidir, onda bu iki haldan xaric ola bilmz ki, ya hr ikisi hr bir chtdn eynidir, ya da hr cht gr frqlnirlr. Biz yaradlda bir nizam-intizamn olduunu v gy qbbsini, gec v gndzn, ay v gnin hrktindki nizam grdymzdn, ilrin dzly, mdrikliyi v laqliliyi yaradcnn vahidliyin dlalt edir. z d, Allahn iki olmasn iddia edirsns, bu iddia onlarn arasnda msaf olmasn tlb edir ki, iki olmalar dz olsun. Bel olan halda, o msafnin z, qdimlikd onlar qdr qdim olan el nc Allahdr. Nticd, snin nc Allaha da inanman lazmdr. gr nc Allahn olduunu iddia edrsns, iki Allaha etiqadla laqdar dediklrin vacibdir. Yni onlarn arasnda iki msaf olmaldr. Bel olan halda, be Allahn olmas lazm glck v bununla da Allahlarn say sonsuza qdr artacaq. 722 4122. mam Sadiq () (Allahn tk olmasnn dlili ndir? sualna verdiyi cavabdan): Varla hakim olan mdriklik, nizam-intizam v yaradln kamilliyin gr. Allahn da buyurduu kimi: gr yerd v gyd Allahdan baqa bir tanr olsayd, hr ikisi mhv olard.723 4123. mam Rza ():-kitanrlq dininin (snviyy) ardcllarndan bir kii mam Rzaya () rz etdi: Mn deyirm ki, dnyann yaradcs ikidir. Onun bir olmasnn n dlili var? Hzrt buyurdu- El onun iki olmasna dair dediklrinin z, onun tk olmasna dlalt edir. nki snin iddian bir Allahn olmasn sbut edilmi saydndan sonra, ikinci Allahn olmasdr. Demli, bir Allahn olmas bard hmfikirik v birdn ox olmasnda fikir ayrlmz var.724 4124. Tfsire Qummi kitabnda deyilir: Sonra Allah Taala iki Allaha inanan snviyylr cavab olaraq buyurdu: Allah he kimi vladla gtrmdi v onunla he bir baqa Allah
721 722 723 724

Nhcl-Bla, mktub 31. t-Tovhid, sh.243, hdis 1. t-Tovhid, sh.250, hdis 2. t-Tovhid, sh.270, hdis 6.

116

yoxdur.... Buyurdu: Sizin tsvvr etdiyiniz kimi iki Allah olsayd, onlardan hr biri digrindn stn olmaq istrdi. Onlardan biri insan yaratmaq ists v digri ondan frqli olaraq heyvan yaratsa, hr birinin istk v iradsinin frqlndiyin gr onda vahid insan v heyvan yaradlacaq. Bu is n byk qeyri-mmkn idir. Bu frziyy batil olduuna v onlarn arasnda frq olmadna gr iki Allah frziyysi batildir v birdn artq Allah yoxdur. Bu mdriklik, davamllq v yaradlmlarn hr birinin baqas il laqsi (varl) yaradann bir olduuna dlalt edir. Allahn Allah he kimi vladla gtrmdi v gr yerd v gyd Allahdan baqa bir tanr olsayd, hr ikisi mhv olard. buyurmaqda da mqsdi budur.725 1246. Gzlr Onu tapmaz v qlblr Onu grmzlr. Quran Gzlr Onu tapmaz. O, gzlri drk edr. O, ltif v hr eydn xbrdardr!726 Hdis: 4125. Allahn Peymbri (s): Mni smaya qaldrdqlar gec Cbrayl mni znn he ayaq qoymad bir yer atdrd. Sonra prdlr mnimn knara kildi v Allah-taala znn zmt nurundan istdiyi qdr mn gstrdi.727 4126. mam li () (Allahn grmsnmi? dey soruan Zelb cavabndan): Vay snin halna, ey Zelb! Mn grmdiyim Allaha sitayi etmrm. rz etdi: Onu nec grmsn? Biz d vsf et. Hzrt buyurdu: Vay olsun sn! Gzlr baxmaqla Onu grmyiblr. Onu qlblr hqiqtlr (qli tsdiq v inanclar, yaxud da imandan doan qli nurlara) iman gtirmkl grmlr.728 4127. mam Rza () (Gzlr Onu tapmaz aysi bard buyurduqlarndan): Qlblrin tsvvrlri Onu tapmadlar, gzlrin baxlar Onu nec tapsn?729 4128. mam skri (): Allah-taala z zmt nurundan istdiyi qdr elisinin qlbin gstrmidir.730 1247.Allahn balanc v sonu yoxdur.

725 726 727 728 729 730

Nurus Sqleyn, c.3, sh.550, hdis 107. nam, ay 103. t-Tovhid, sh.108, hdis 4. mali-Sduq, sh.281, hdis1. mali-Sduq, sh.334, hdis2 l-Kafi, c.1, sh.95, hdis 1.

117

4129. mam li (): lk olan, hr ilkdn daha vvl, hr axrdan son olan Allaha sitayi v krlr olsun. vvl olduuna gr onun balanc olmamaldr. Son olduuna gr, onun son v axrnn olmamas vacibdir.731 4130. mam li (): He vaxt mhv olmaz v hmi olmudur. Onun balanc olmadan hr bir eydn vvl olmudur. Sonu v qurtaraca olmadan da hr eydn sonradr.732 4131 mam li () (Bizim tanrmz n vaxtdan olmudur? dey soruan yhudiy cavabndan): Ey yhudi! Bel deyil ki, bizim tanrmz vvlc olmasn v sonradan olmu olsun. N vaxtdan olmudur? sual yalnz olmayb sonradan yaranan varlqlar bard ildilir. Allah, yaradlmadan olmadan mvcud olan varlqdr. Hmi olmudur v vvli, balanc nqtsi yoxdur. vvldn daha ilkdir v son nqtdn (zlilik baxmndan) vvldir. Son nqt onunla yekunlar v hr bir sonun axrdr.733 4132 mam Baqir (): Allah-taala var idi v Ondan baqa he n yox idi. Qaranlqdan azad bir nur idi, doru danan idi v yalann ona yolu yox idi. Bilikli idi v nadan ona yolda deyildi. Sa idi v lm onunla deyildi. O indi d beldir v hmi bel olacaqdr. 734 1248. Allah (daima ) diridr. Quran: Allahdan baqa hec bir tanr yoxdur. bdi v zli varlq Odur.735 Hdis: 4133. mam Sadiq (): Allah nadanlqdan uzaq alimdir. lmn ona yaxnlamad bir hyatdr. Zlmt v qaranln olmad bir aydnlq v iqlqdr.736 4134. mam Kazim (): Allah, hyat bx edilmi olan bir canl deyil....ksin, O, z-zlynd diridir.737 1249. Allah (hr eyi) bilndir. Quran:
731 732 733 734 735 736 737

Nhcl-Bla, xtb 101. Nhcl-Bla, mktub 31. Biharul-nvar, c.77, sh.331, hdis 18. t-Tovhid, sh.141, hdis5. Bqr, ay 255. t-Tovhid, sh.137, hdis11. t-Tovhid, sh.142, hdis 6.

118

Qeybin aarlar Allahn yanndadr. Onlar ancaq Allah bilir. Allah suda v quruda n varsa bilir. El bir dn yarpaq yoxdur ki, Allah bilmdn dsn. Yerin zlmtlri iind el bir toxum, el bir quru v ya yoxdur ki, mhz aq-aydn kitabda olmasn.738 Hdis: 4135. mam li (): Sulardak damclarn, gylrdki ulduzlarn, havaya dalm toz dnciklrinin say, srt da zrind qarqann hrkti, gecnin qaranlnda qarqalarn yatdqlar yerlr Ondan gizlin deyildir. Yarpaqlarn ddy v kipriklrin qard yerlri bilir.739 4136. mam li (): llrdki sslri, bndlrin gizlindki gnahlarn, balqlarn byk dnizlrdki hrktlrini, iddtli klklrdn sularn bir-birin qarmasn bilir.740 4137. mam li (): Onun elmi prdlrin gzgrnmyn qatlarndn ker, daxildki mrkkb fikir v inanclar hat edr.741 4138. mam li (): Allah yaranan hr bir eyi hmi bilmidir. Demli, Onun yan yaranmamdan tanmas, onu yarandqdan sonra bilmsi kimidir. 742 4139. mam Sadiq() (Allahn mkan bard elmi, onun yaradlmasndan vvl, yaranmas il eyni vaxtda v ya sonra olmudur? sualna cavabndan):Allah ox ucadr! O hmi agah olmudur v Onun mkan bard onun yaradlmasndan vvlki elmi yaradlmasndan sonrak elmi kimidir. Onun btn yalar bard elmi mkan haqda elmi kimidir.743 4140. mam Sadiq (): Elm Allahn zatdr. (Elm mxsus olan) Mlumlar olmamdan da alim idi. yan yaratdqda Onun elmi mluma aid oldu.744 4141. mam Kazim (): Allahn elmi haradandr? sifti il vsf olunmaz. Allahn elmi nec? sifti il tsvir edilmz. N elm Allahdan ayrlar, n d Allah elmdn. Allahla Onun elmi arasnda srhd yoxdur.745 1250.Allah daltlidir.
738 739

nam, ay 59. Nhcl-Bla xtb178. 740 Nhcl-Bla xtb198. 741 Nhcl-Bla xtb108. 742 l-Kafi c.1, sh107, hdis 2. 743 t-Tovhid, sh137, hdis 9. 744 Nurus Sqleyn, c.5, sh.237, hdis41. 745 t-Tovhid, sh183, hdis 16.

119

Quran: Hqiqtn, Allah zrr qdr zlm etmz. gr yax bir i ba verrs, onu ikiqat artrar v z trfindn d byk mkafat verr.746747 Hdis: 4142.mam li (): hadt verirm ki, Allah daltl rftar edrk dada atan v haqla batili bir-birindn ayran hakimdir.748 4143. mam li () (dalt ndir? sualna cavabndan):dalt Allah ittiham etmmyindir.749 4144. mam Sccad () (Qurban bayram v cm gnnn duasnda): Hr an bilirm ki, n hkmn v hakimliyind bir zlm rva grlr, n d qzb v czalandrmanda bir tlsknlik var. nki (frstin) lindn xmasndan qorxanlar tlsr v acizlrin zlm etmy ehtiyac var. Sn, ey mnim Allahm! Bel ilrdn n qdr uca v ykskdsn.750 4145. mam Sadiq () (Dinin tmllri bard suala cavabndan): Dinin bnvrsi tovhid v daltdir. Tovhidin mnas zn rva bilmdiyini Allahna rva bilmmyindir. dalt is Allahnn onlara gr sni pisldiyi sbblri Ona aid etmmyindir.751 1251. Allah yaradcdr. Quran: Allah hr eyin yaradcsdr. O, hr eyin qoruyucusudur.752 Hdis: 4146. Mrvan ibn Mslm: bn bilvc mam Sadiqin () yanna glib dedi: Mgr siz Allahn hr eyi yaratdn demirsinizmi? mam () buyurdu: Niy d yox? bn bilvc dedi: Mn d yaradram. mam buyurdu: Nec yaradrsan? Dedi: Bir yerd byk bayra xram, bir qdr gzlyirm v ondan canllar ml glir. mam () buyurdu: Hr bir eyi yaradan onun say v keyfiyytindn xbrdar olmal deyilmi? Dedi: Ny gr d yox? mam () buyurdu: Sn hmin canllarn hansnn erkk, hansnn dii olduunu v

746 747

Nisa, ay 40. Quranda zlm v sitminin Allaha aid edilmsinin qeyri-mmknly bard aylrin say 40-dan oxdur. 748 Nhcl Bla, xtb 214 749 Nhcl Bla, hikmt 470 750 s-Shiftus Sccadiyy, sh.207, dua 48 751 t-Tovhid, sh.96, hdis 1 752 Zumr,ay62

120

n qdr hyat srcklrini bilirsnmi? Burada bilvc dinmdi.753 4147. mam Rza (): z qdrt v hikmti il hr eyi hedn yaradan Allah sitayi layiqdir. Mvcudat baqa bir eydn yaratmayb ki, hedn yaratma hesab olunmasn. Varlqlar baqa eyin sbbin yaratmayb ki, nticd yeni yaradl hesab olunmasn. O, istdiyi hr eyi istdiyi kimi yaratd.754 1252. Allah qdrtlidir. Quran: Mriqlrin v mriblrin Rbbin and olsun ki, Biz, qadirik.755 Hdis: 4148. Hzrti Msih () (Ona Snin Allahn dnyan yumurtann iind yerldirmy qadirdirmi? dedikd): Acizlik v imkanszlq siftlri Allaha aid deyil. Ancaq sizin Ondan istdiyiniz mmknszdr.756 4149. mam Sadiq (): blis, sa ibn Mrym () dedi: Snin Allahn yeri kiiltmdn v yumurtan bytmdn yeri (Yer krsini) yumurtann iind yerldir bilrmi? sa () buyurdu: Vay olsun snin halna! Allah gcszlk siftlri il vsf olunmaz. Yer krsinin kiildib, yumurtan is (yerin onun iin yerlcyi qdr) bytmy qadir olandan qdrtli daha kim ola bilr?757 1253. Allah danandr. Quran: Biz peymbrlri gndrdik. Onlarn bzisinin hvalatn bundan vvl sn dandq, bzisinin hvalatlarn is sylmdik. V Allah Musa il szl (he bir vasitsiz) dand.758 Hdis: 4150. mam li (): (Allah-taala) xbr verr, ancaq dil v ya dilklrl deyil. Eidr, ancaq qulan dliklri v eitm altlril deyil. Sz danar, ancaq tlffz etmkl deyil. zbrlyr, ancaq hafizsind saxlamaqla deyil...
753 754 755 756 757 758

t-Tovhid, sh.295, hdis 5 t-Tovhid, sh.98, hdis 5 Maric, ay40. Mkatul-nvar, sh.259 t-Tovhid, sh.127, hdis 5 Nisa, ay 164

121

Mvcudluq qazanmasn istdiyi hr ey ol deyr v o da yaranar. Ancaq Onun bu demyi, qulaq prdlrini dyclyn ssl, n d eidiln avazla deyil. ksin, pak Allahn sz vvl mvcud olmam, (mli) yaradan v tcssm etdirn mlidir. nki (onun mli d) qdim v zli olsayd, O, ikinci Allah olard.759 1254. Allah istyndir. Quran: Bir eyi istdiyi zaman Allahn buyruu ona ancaq Ol! demkdir. O da olar.760 Hdis: 4151. mam Kazim (): eylr he bir sz deyilmdn, he bir fikir dnlmdn v ya dil sz amadan Onun irad v istdiyi il yaranr.761 1255. Allah akar v gizlindir. Quran: vvl d, axr da, zahir d, batin d Odur. O, hr eyi hmi bilndir.762 Hdis: 4152. mam li (): (Allah) Yaratdqlarndak heyrtamiz eylr gr grnlr n akar, izztinin zmtin gr is dnnlrin tsvvrndn gizlindir.763 4153. mam Rza (): Akardr, ancaq hisslr v duyularla deyil. Grnndir, ancaq gzl grnn akarlqdan deyil. Gizlindir, ancaq uzaq olmaa gr deyil.764 1256. Allah sahibdir. Quran: Gylrin v yerin ixtiyar Allaha mxsusdur. Allah hr ey qadirdir.765 Hdis: 4154. mam li (): Allahdan baqa hr bir sahib, quldur.766
759 760 761 762 763 764 765 766

Nhcl-Bla, xtb 186 Yasin, ay 82. t-Tovhid, sh.100, hdis 8 Hdid, ay3. Nhcl Bla, xtb 213 t-Tovhid, sh.37, hdis 2 Ali-mran, ay189 Nhcl-Bla, xtb 65

122

4155. mam li () (Allahdan baqa kimsd gc yoxdur aysinin tfsirind): Allah olan yerd biz he nyin sahibi deyilik. Yalnz Onun znn mlkiyytimiz verdiyi eylrin sahibiyik. Bizdn daha layiq olan eyi mlkiyytimiz verdikd bizim hdmiz vzif qoymudur. Onu bizdn geri aldqda, vzifni boynumuzdan gtrmdr.767 1257. Allah eidn v bilndir. Quran: Allah daltl hkm edr. Ancaq onlarn Allahdan baqa ibadt etdiklri is he bir ey hkm ed bilmzlr. Hqiqtn, Allah eidn v grndir.768 Hdis: 4156. mam li (): Allah eidndir, ancaq eitm altlri il deyil.769 4157. mam Baqir (): Allah eidn v bilndir. El grdy eyl eidr v eitdiyi eyl d grr.770 4158. mam Rza (): He bir gizlin i, htta qara qarqann zlmt gecd qara srt dalar zrind, yerin altnda v dnizlrd ayaq izinin bel, Ondan gizlin olmadna gr deyirik: O grndir.771 1258. Allah ltif v agahdr. Quran: Gzlr Onu (grb) drk etmz. O, gzlri drk edir. O, ltifdir v hr eydn xbrdardr.772 Hdis: 4159. mam Rza (): Allahn ltifliyi azlq, darlq v ya xrdalq demk deyil, ksin (elm v qdrtinin) eylr nfuzu v drkedilmzliyidir. Agah odur ki, he n ondan gizlin v gzndn uzaq olmaz. Allahn (eylrdn) agahl, snaa v ntic almaa gr deyil. nki, snamaq v ntic almaq (bir elmdn baqa bir elm atmaq) iki elmdir v bu ikisi olmasayd, elm v bilik d olmazd. Bel olan kims (elmi v biliyi tcrb il qazanan) vvlc alim olmamdr. (Allahn biliyi bu yollarla qazanlmadna gr, demli, O, hmi agah olmudur).773
767 768 769 770 771 772 773

Nhcl-Bla, hikmt 214 afir, ay20. Nhcl-Bla, xtb 152 t-Tovhid, sh.144, hdis 9 t-Tovhid, sh.65, hdis 18 nam , ay103 l-Kafi, c.1, sh.122, hdis2

123

1259. Allah qdrtli v yenilmzdir. Quran: mrimiz gldikd Bizdn bir mrhmt olaraq Salehi v onunla birlikd iman gtirnlri xilas etdik v o gnn rsvaylndan qurtardq. Hqiqtn, snin Allahn yenilmz qdrt v qvvt sahibidir.774 Hr ks izzt, rf-an ists (bilsin ki,) btn izzt, qdrt, rf-an ancaq Allaha mxsusdur.775 Hdis: 4160. mam li (): Ondan baqa hr bir gcl acizdir.776 4161. mam li (): Hr bir ey Onun mqabilind mtidir v hr ey Onunla qalacaqdr. Hr mhtac ehtiyacsz edn, hr zlil izzt bx edn v hr gcsz qdrt verndir.777 4162. mam li (): Ondan baqa hr bir ziz zlildir. 4163. mam li (): zzt v byklk libas geymi v bu iki surti mxluqu n deyil, z n sen Allah, sitayi layiqdir.778 1260. Allah hikmt sahibidir. Quran: lbtt, doru olan xbr budur. Allahdan baqa he bir tanr yoxdur. bhsiz ki, Allah qvvt v hikmt sahibidir.779 Hdis: 4164. mam Baqir () (Allah grdy ilr gr niy sorusuala tutulmur? sualna verdiyi cavabdan): nki grdy hr bir i hikmtli v dorudur.780 1261. Allah Samddir (ehtiyacszdr). Quran: Allah samddir (dyiilmz, ehtiyacsz, ucadr).781 Hdis: 4165. mam Hseyn (): Samd odur ki, iibo olmasn. Samd odur ki, srvrliyi v aal zirvlrd olsun. Samd odur ki, n yesin, n d isin. Samd odur ki, yatmasn. Samd el varlqdr ki, daima olmudur v olacaqdr.782
774 775 776 777 778 779 780 781 782

Hud, ay 66. Fatir, ay10. Nhcl Bla xtb 65 Nhcl-Bla, xtb 109 Nhcl-Bla, xtb 65 Ali-mran, ay 62 t-Tovhid, sh.397, hdis13 xlas, ay2 t-Tovhid, sh.90, hdis3

124

1262. Allah hr yerddir. Quran: Siz harada olsanz, O sizinldir. Allah sizin n etdiklrinizi grndir.783 Hdis: 4166. mam li ()(Pak Allah vsf edrkn): O hr bir mkanda, hr bir zamanda, hr bir insan v cinl birlikddir.784 4167. mam Sadiq () (bu Cfrin785 Odur gylrin v yerin Rbbi aysi haqda sualna cavabndan):Eldir. O hr yerddir. rz etdim: Onun zat hr yerddir? Buyurdu: Vay olsun snin halna. Mkann hddi-hdudu var. Buna gr gr Allah z zat il hr yerddir desn l v bu kimi eylr sar demyin da lazmdr. Ancaq O, z yaratdqlarndan ayrdr v Onun elmi, qdrti, hatliliyi, iqtidar v hakimiyyti yaratdqlarnn hamsn brmdr.786 1263. Zatn siftlri v felin siftlri. 4168. mam Sadiq (): Bizim Allahmzn zat nurdur. Zat diridir, zat biln v zat samddir.787 4169. mam Rza (): stk v irad felin siftlrindndir. Buna gr d Allah-taalann hmi istyn olduunu fikirlnin Allaha inam yoxdur.788 1264. Btn siftlr. 4170. mam li (): Dinin balanc Allah tanmaqdr. Allah tanman zirvsi is Onun varlna inanb etiraf etmk v Onu tsdiqlmyin kamal, tk olduunu bilmkdir. Onu tk bilmyin zirvsi (cism v mkandan v bu ikisin aid olanlardan) xalis saymaqdr. Xalis sayman zirvsi, siftlri Ondan uzaq bilmkdir. nki hr bir sift vsf edilnl frqli olduunu tsdiqlyir. Hr bir tsvir olunansa, siftdn frqlnmsinin tsdiqidir. Bel is kim Allah vsf edrs, Ona oxar v bnzr yaratm, hr kim Ona oxar v bnzr tsvvr ets Onu iki saym olar. Hr kim Onu iki sayarsa, Onun hissdn ibart olmasna inanmdr. Onun hisslri olmasna inanan Onu tanmamdr. Onu tanmayan Ona iar
783 784

Hdid, ay 4 Nhcl-Bla, xtb 195 785 Mrhum eyx Sduq deyir: Onun Mhmmd ibn Neman olduunu gman edirm. 786 t-Tovhid, sh.133, hdis15 787 t-Tovhid, sh.140, hdis4 788 t-Tovhid, sh.338, hdis5

125

edr v Ona iar edns Onu (hdd-hdud v istiqamtl) mhdudladrar. Onun n hdd myynldirn Onu saya gtirmidir. Hr kim O nddir? dey sorusa, Allah bir mkanda yerldirmidir. Hr kim O nyin stnddir? demi olsa, hanssa bir mkann Onunsuz olduunu sanmdr. Varl var, ancaq varl yaradlm deyil. Mvcuddur, ancaq yoxluqdan yaranmayb. Hr bir eyldir, ancaq bel deyil ki, ona bnzmi olsun. Hr eydn ayrdr, ancaq bel deyil ki, ondan knarda v ayr olmu olsun. Faildir, ancaq bel deyil ki, faliyytd olsun v altdn istifad etsin. Grmk n bir varlq olmayan zaman da grn idi. O tk v yegan idi.(Htta) o zaman ki,lft balamaa v ya yoxluundan tnhalq duymaa kims v yaxud n is yox idi.789

iiiiiiii

789

Nhcl-Bla, xtb 1

126

273 Yaxlq (1)


Yaxlq etmk 1265. Yaxlq. 4171. mam li (): Yaxlq etmk, mzluma kmk etmk v qonaqprvrlik srvrlik vasitlridir.790 4172. mam li (): Yaxlq etmk bdi ehtiyatdr. (Yni hmi qalandr v yaxud da hmilik bdi olan qiyamt gnnn ehtiyatdr).791 4173. mam Hseyn (): Bilin ki, yaxlq etmk sitayi, prsti yaradar v mkafata sbb olar. gr yaxl insan surtind grsniz, hr an onu yax, gzl, gzoxayan v btn dnya hlindn gzl grrsiniz. gr alaql grsniz, onu nizamsz, irkin, rklrd ikrah douran v gzlr zn balanan bdsift grcksiniz.792 4174. mam Sadiq (): Cnnt ilk daxil olanlar yaxlq ednlr olacaqlar.793 4175. mam Sadiq (): Dnyada yax ml sahiblri axirtd d yax ml hli olarlar. nki axirtd yax ilri ar glr. Buna gr d onlarn bir hisssini gnah i grnlr balayacaqlar. 794 4176. mam Cavad (): Yaxlq ednlr yaxlq etmy, ona ehtiyac olanlardan daha mhtacdrlar. nki onun mkafat, fxri v yax ad onlara qalar. Kim yaxlq edirs ilk nvbd zn edir. Buna gr d zn etdiyi yaxla gr baqalarndan tkkr istmmlidir.795 1266. Yaxlara hvslndirm. v pislr yaxlq etmy

790 791

urrul- Hikm, hdis 6585 urrul- Hikm, hdis 980 792 Mustdrkul Vsait, c.12, sh.343, hdis14242 793 -d-Dvat, sh.108, hdis240 794 mali-Tusi , sh.304 , hdis 610 795 Kful-umm, sh.3 , hdis137

127

4177. Allahn Peymbri (s): Aln zirvsi dindarlqdan sonra insanlarla dostluq v hr bir yax v pis insana yaxlq etmkdir. 796 4178. Allahn Peymbri (s): Yaxlq v ehsan et, istr ona layiq olana, istrs d ona lyaqti atmayana. nki yaxla layiq olmayana bel yaxlq etmi olsan, sn yaxln fziltini qazanm olursan.797 1267. Yaxlq v kmyin llrd dolanmas. 4179. Allahn Peymbri (s): Hr kim mhtac insana sdq vers, onun mkafatn Allahdan alar. gr bir sdq qrx insann lindn keib mhtacn lin atsa, onlarn hamsna tam cr dr.798 4180. mam Sadiq (): gr ehsan v yardm sksn ldn kes bel, sahibinin crindn he n azalmadan onlarn hamsnn mkafat qazanmalarna sbb olar.799 1268. Minnt qoymaqdan kindirmk. 4181. mam li (): z yaxln ldrmkl (v unutmaqla) onu dirilt.800 4182. mam li (): Sn yaxlq olunduqda onu yada sal, sn kims yaxlq etdikd is yaddan xart!801 4183. mam li (): Yaxlq etmyin meyar ona gr minnt qoymamaqdr.802 1269. Yaxl axra qdr etmk. 4184. Allahn Peymbri (s): Yaxl axra qdr etmk onu balamaqdan daha yaxdr.803 4185. mam li (): Hr kim z yaxln tamamlayb inkiaf etdirms, onu mhv etmidir.804 4186. mam Kazim (): Kims mmin yaxlq edrs, onu bu yoldan savay baqa cr kamilldir bilmz: etdiyini kiik saymaq, onu gizltmk v onu yerin yetirmy tlsmk. nki mmin etdiyi yaxl kiik hesab edn z qardan byk saymdr. Mmin yaxln byk sayan, z qardan
796 797 798 799 800 801 802 803 804

Biharul-nvar c.74, sh.401, hdis 44 Uyunu- xbari Rza (), c.2, sh.35, hdis 76 Svabul-mal, sh.342, hdis 1 l-Kafi, c.4, sh.18, hdis 2 urrul-Hikm, hdis 2282 urrul-Hikm, hdis (4000+4001) urrul-Hikm, hdis 9724 mali-Tusi , sh.596 , hdis 1235 urrul-Hikm, hdis 9115

128

alaltmdr. Mmin etdiyi yaxln gizldn byklk etmidir.Mmin verdiyi vdi yerin yetirmy tlsn, z bxiini ryyatan etmidir.805 1270. Yaxl aa tutmaqdan kindirmk. 4187. Allahn Peymbri (s): He bir yax mli aa tutma. Htta qardanla glrzl tmasda olmaq (kimi ml) olsa bel.806 4188. mam li (): Gr bilcyin he bir yax ii aa tutma v daha byk yaxla gr ondan uzaqlama. nki ehtiyac olan tqdird ediln azacq yaxlq v kmk, ehtiyac olmadqda olunan byk yaxlq v kmkdn daha faydaldr. Hr gn el i gr ki, onun sbbin doru yola ynlsn.807 1281. Yaxlq v ehsann qbul olmasnn nianlri. 4189. mam li (): n yax ehsan odur ki, yaxlara edilsin.808 4190. mam Sadiq () (Bndnin Allah drgahna qbul olunmasnn niansi ndir? sualna cavabndan): Bndnin Allah drgahnda qbul olmasnn niansi budur ki, ehsan v kmyi yerindn olsun. Bel olmasa, el d olmayacaqdr.809 1272. Ehsan v yaxln savab. 4191. Allahn Peymbri (s): Hr kim insan ld lindn tutub qrx addm yol aparsa, btn yer z qzlla dolsa bel, (v ona verils) onun bu iinin mkafatnn bir iyn ucu qdrini d vermz. Onu yolda gzlyn thlkdn uzaqladrsa, qiyamt gnnd bu i yaxlqlar trzisind dnyadan yz min qat ar glckdir.810 4192 Allahn Peymbri (s): Bir bnd, mslmanlarn yolundan bir tikan budan gtrdyn gr cnnt getdi.811 4193. Allahn Peymbri (s): Kims yol knarnda yoldan kenlr n daldanacaq dzlts, Allah qiyamt gnnd

805 806 807 808 809 810 811

Tuhful-Uqul, sh.403 Knzul-Fvaid, c.1, sh.212 l-Cfriyyt, sh. 233 urrul-Hikm, hdis 4983 Biharul-nvar, c. 47, sh.419, hdis 47 Biharul-nvar, c.75, sh.15, hdis 8 l-Xisal, sh.32, hdis 111

129

onu z cnnt hlin nur saa-saa, mirvaridn olan sil dvy minmi halda mhr ayana gtirr.812 4194. Allahn Peymbri (s): Hr kims selin v yannn mslmanlara zrrinin qarsn alarsa, cnnt ona vacib olar.813 4195. mam Sadiq (): Yaxl, z ad kimi (yax) grdm. Onun (Allah vern) mkafatndan baqa he bir ey yaxlq etmkdn daha stn deyil.814

iiiiiiii

812 813 814

Svabul-mal, sh.343, hdis 1 l-Kafi, c.5, sh.55, hdis3 Mkarimul-xlaq, c.1, sh.294, hdis 915

130

274 Yaxlq (2)


Yax ilr dvt v pis ilrdn kindirmk 1273. Yax ilr dvt v pis ilrdn kindirmk. Quran: rinizd yaxla dvt aran, xeyirli ilri grmyi mr v pis mllri qadaan edn bir camaat olsun. Bunlar, hqiqtn nicat tapm xslrdir.815 Siz, insanlar n yaradlm n yax mmtsiniz. Yax ilr grmyi mr edir, pis ilrdn kindirir v Allaha iman gtirirsnz. gr kitab hli d iman gtirsydi, lbtt, onlar n daha yax olard. Onlarn da onlardan iman gtirnlr d vardr, lakin oxlar haqq yoldan xanlardr.816 Mmin kiilrl mmin qadnlar bir-birin dost, hayandr. Onlar yax ilr grmyi mr edr, pis ilrdn kindirirlr.817 Hdis: 4196. Allahn Peymbri (s): Hr kim yax ilr arb pis ilrdn kindirrs, Allahn v Onun Peymbrinin yer znd caniinidir.818 4197. Allahn Peymbri (s): Allah dini olmayan zif mmin nifrt edr. rz edildi: Dini olmayan mmin kimdir? Buyurdu: Pis ilrdn kindirmyn.819 4198. mam li (): ritin davamll yax ilr dvt, pis ilrdn kindirmk v (ilahi) hdudlar gzlmkldir.820 4199. mam li (): Btn yax ilr v Allah yolunda cihad yax ilr dvt v pis ilrdn kindirmkl mqayisd drin dniz tkln az suyu qdr he ndir.821 4200. mam li (): Yax ilr dvt insanlarn grdy n stn idir.822
815 816 817 818 819 820 821 822

Ali-mran, ay104 Ali-mran, ay110 Tvb, ay71 Mustdkul-Vsail, c.12, sh.179, hdis13817 l-Kafi, c.5, sh.59, hdis15 urrul-Hikm, hdis 6817 Nhcl-Bla, hikmt 374 urrul-Hikm, hdis1977

131

4201. mam li (): Bilin ki, yax ilr dvt v pis ilrdn kindirmk n kimsnin clini yaxnladrb, n d kimsnin ruzisini ksib.823 4202. mam Hseyn (): -deyilir- Allaha gr mmin olan he bir gz rva deyil ki, Allaha itatsizlik edildiyini grsn v gz yumsun, hmin vziyyti dyimsin.824 4203. mam Baqir (): Yax ilr dvt v pis mllrdn kindirmk peymbrlrin yolu v yax i grnlrin slubudur. Byk vacib mldir ki, digr vacib mllr onun vasitsil ml glir. Yollar min-aman, glirlr halal olur. Zorla alnm haqq v mallar sahiblrin qaytarlr v yer z abadlar. Dmnlrdn intiqam alnr v ilr sahmana dr.825 1274. Yax ilr dvt v pis ilrdn kindirmk. 4204. Allahn Peymbri (s): Ya yax ilr dvt edib, pis ilrdn kindircksiniz, ya da hamnz Allahn zab bryck.826 4205. mam li () (bn Mlcm trfindn qlnc zrbsi il yaralandq-dan sonra Hsn v Hseyn () tvsiysindn): Yax ilr dvt v pisliklrdn kindirmkdn l kmyin. Bel olmayan halda, r insanlar siz idariliyi l alar. O vaxtsa, n dua etsniz mstcab olmaz.827 1275. Bir dstnin rftar il raz olanlar. 4206. mam li (): Bir dstnin rftar il raz olan, onlarla birg hmin ii grn kimidir. Kim batil rftara l atarsa iki gnah trtmi olar: onu yerin yetirmyin gnah v ona raz olman gnah.828 4207. mam Cavad (): Nalayiq ii yax ml sayan kims hmin id rik olar.829 4208. mam Cavad (): Kims bir iin ahidi olarsa v ondan xolanmasa, onun ahidi olmam kimidir. Ancaq kims bir iin ahidi olmasa v onunla raz olarsa, hmin iin ahidi kimidir.830
823 824 825 826 827 828 829 830

l-Kafi, c.5, sh.57, hdis 6 Tnbihul Xvatir, c.2, sh.179 l-Kafi, c.5, sh.56, hdis 1 Vsailu i, c.11, sh.407, hdis 12 Nhcl-Bla, mktub 47. Nhcl-Bla, hikmt 154 Kful-umm, c.3, sh.139 Tuhful-Uqul, sh.456

132

1276. Yax mllr arann rtlri. 4209. Allahn Peymbri (s): Yax mllr dvt edn kims bunu gzl trzd etmlidir.831 4210. Allahn Peymbri (s)(Deyilmi olan biz yalnz zmz tam riayt etdiyimiz yax mllr dvt edirik szn cavabndan): znz onlarn hamsna tam riayt etmsniz d, yax mllr dvt edin. znz onlarn hamsndan kinmsniz d, pis mllrdn kindirin.832 4211. mam li (): Mn z nimi, camaat zmn trk etmdiyim eydn kindirmkdn v ya zm ml etmdiyim i mr etmkdn daha yksk sanram.833 4212. mam li (): Yax mllri mr edib zlri ona rinnlr, irkin mllrdn kindirib zlri onu trdnlr Allahn lnti olsun!.834 4213. mam li (): Pis mllrdn kindirin v znz d ondan kinin. nki siz vvlc znzn irkin mllrdn kinib sonra baqalarn kindirmniz mr olunmudur.835 4214. mam Sadiq (): El adam yax mllr mr edib pis mllrdn kindirmlidir ki, bu xsusiyyt sahib olsun: (Birincisi) mr etdiyin z ml etsin v qadaan etdiyindn z d uzaq olsun. (kincisi) mr v qadaalarnda dalt riayt etsin. (ncs) mr v qadaalarnda mlayimlik yolunu sesin.836 1277. Pisliklrdn kindirmyin n aa mrtbsi. 4215. Allahn Peymbri (s): Sizlrdn hr biriniz pis mlin ahidi olarsa, onu z llri il dyidirmlidir. Bunu bacarmazsa, dili il dyidirmlidir (v etiraz etmlidir). Yen d bacarmasa, qlbind onu inkar etmlidir. Bu imann n zif mrhlsidir.837 4216. Allahn Peymbri (s): Ehey! Mbada, camaatdan qorxu sizlrdn birin haqq grb onu demsin mane ola. (haqq demk) N cli yaxnladrar v n d ruzini uzaqladrar.838

831 832 833 834 835 836 837 838

Knzul-Ummal, sh.5523 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh.213 urrul- Hikm, hdis 3780 Nhcl-Bla, xtb 129 Nhcl-Bla, xtb 105 l-Xisal, sh. 109, hdis19 t-Trib-vt-Trhib, c.3, sh.223, hdis1 Knzul-Ummal, sh.5570

133

4217. mam li (): Pis mllr trdn ryi, li v dili il etiraz etmyn, dirilr arasnda bir ldr. 839 4218. mam li (): Allahn Peymbri (s) biz mr etdi ki, gnah i grnlrl qaqabaql v srt zl grk. 840 4219. mam Sadiq (): Mminin baucal n, hr vaxt pis ml sahibini grdkd onu ryind inkar etmsini Allahn bilmsi kifaytdir.841

iiiiiiii

839 840 841

Thzibul-hkam, c.6, sh.181, hdis 374 l-Kafi, c.5, sh.59, hdis 10 l-Kafi, c.5, sh.60, hdis 1

134

275 Ba ucal
1276. Ba ucalnn mnas. Quran: Mminlri qoyub kafirlri dost tutanlar izzt v qdrti onlardam axtarrlar? bhsiz ki, izzt v qdrt tamamil Allaha mxsusdur!842 Hdis: 4220. mam li (): Allahdan qeyrisinin vasitsil ziz olan zlildir.843 4221. mam li (): Bil ki, Allahn mqabilind zlil olmayan kims izzt sahibi deyil. Allah qarsnda yilmyn he vaxt ucalmaz.844 4222. mam li (): Sbr kimi baucal yoxdur.845 4223. mam Sccad (): Hkm sahiblrin (Allaha) tabe olmaq badanbaa izztdir.846 4224. mam Sadiq (): zzt ondadr ki, boynuna haqq glnd onun mqabilind zlil v mti olasan.847 1279. Ba ucalna sbb olanlar. 4225. Biharul nvar: Allah-taala Hzrti Davuda () vhy etdi: Ey Davud! Mn ... izzti zm itatd qrar verdim. Ancaq camaat onu sultana itatd axtarr v buna gr d tapa bilmir.848 4226. Loman () (z vladna ydlrindn):Dnyada bauca olmaq istyirsns, camaatda olanlardan tamahn z. nki peymbrlr v siddiqlr z tamahlarn sildiklrin gr hmin mqamlara atmlar.849

842 843 844 845 846 847 848 849

Nisa, ay139 Biharul-nvar, c.78, sh.10, hdis 67 Tuhful-Uqul, sh.366. Nhcul Bla, hikmt 113 Tuhful-Uqul, sh.283 Biharul-nvar, c.78, sh.228, hdis 105 Biharul-nvar, c.78, sh.453, hdis 21 Qssul nbiya, sh.195, hdis244

135

4227. mam li (): Tvadan yksk he bir baucal yoxdur.850 4228. mam li () (Mnacatnda):lahi! Sn bnd olmamn izzti mn yetr. Snin mnim Allahm olmann fxri mn bs edr.851 4229. mam li (): Bilin ki, kim camaatla insafla rftar ets, Allah-taala onun yalnz izztini artrar.852 4230. mam li (): Qane olun ki, ziz olasnz.853 4231. mam Baqir (): Gz camaatn lind olmamaq mminin dini izztin sbb olar.854 4232. mam Baqir (): Allah-taala yalnz yoldan qeyri vasit il mslmann izztini artrmaz: ona zlm etmi xsi fv etmk, ona (nyis vermyi) sirgyn balamaq v ondan qrlan kimsy birlmk.855 4234. mam Sadiq (): Hr kim eli-obas olmadan izzt sahibi, mal-srvti olmadan ehtiyacsz olmaq v qdrti olmadan heyrtli, zmtli olmaq istyirs, Allaha qar gnah iltmyin rsvaylndan itatin izztin kemlidir.856 4235. mam Sadiq (): z qzbini sndrn (udan) el bnd olmad ki, Allah onun dnya v axirtd izztini artrmam olsun.857 4236. mam skri (): El bir izzt sahibi olmaz ki, haqdan l kdikdn sonra zlil olmasn. El bir zlil v aciz olmaz ki, haqq tapdqdan sonra ziz v qdrtli olmasn.858 1280. zztin davamllnn sbblri. 4237. mam Baqir (): zztin davamlln tamahn ldrmkd axtar.859 4238. mam Sadiq (): Tnhalq v camaatdan uzaq gzmk, izzt v ehtiram, onlara yaxn olmaqdan daha ox qoruyub saxlayar.860
850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860

Nhcul Bla, hikmt 371 l-Xisal, sh.420, hdis14 l-Kafi, c.2, sh.144, hdis4. Biharul-nvar, c.78, sh.53, hdis 90 l-Kafi, c.2, sh.149, hdis 6 l-Kafi, c.2, sh.109, hdis10 l-Xisal, sh.169, hdis 222 l-Kafi, c.2, sh.110, hdis5 Biharul-nvar, c.78, sh.374, hdis 24 Tuhful- Uqul, sh.286 Biharul-nvar, c.74, sh.180, hdis 28

136

iiiiiiii

137

276 Knc kilmk


1281. Knc kilmyin qiymti. 4238. l-Kafi: Allah-taalann Musaya plt il buyurduqlarndan biri bu idi: Paltarn khn, qlbin yeni olsun ki, yer znn halisi arasnda az tannm, sma hli arasnda mhur olasan.861 4239. Allahn Peymbri (s): Knc kilmk ibadtdir.862 4240. mam li (): Tnhalq ibadt hlinin asayidir. 863 4241. mam li (): Camaatdan ayrlan, pak Allahn hmdmi olar.864 4242. mam li (): Hr kim camaatdan knara durdusa, zrrlrindn amanda qalar.865 1282 Guniinliy sbb olanlar. 4243. Biharul nvar: mam Sadiqdn () guniinliyin sbblri bard sorudular. O Hzrt buyurdu: Zman korlanm v qardalar dyimilr. Buna gr d qlb rahatln tnhalqda tapdm. 866 4244. mam skri (): Camaatdan knara kilmk, onlar tanman hddi il laqlidir.867 1283. Knc kilmmli olan kimslr. 4245. Allahn Peymbri (s): Camaatla nsiyytd olub onlarn ziyytlrin sbr edn mmin, camaatla nsiyytd olmayb, onlarn ziyytlrin dzmyn mmindn daha stndr.868 4246. Allahn Peymbri (s) (badt n daa getmk istyn kiiy xitabn): Sizlrdn biri, slam dnyasnn hans
861 862 863 864 865 866 867 868

l-Kafi, c.8, sh.42, hdis 8. lamuddin, sh.341 urrul-Hikm, hdis 661 urrul-Hikm, hdis 8644 urrul-Hikm, hdis 8151 Biharul-nvar, c.47, sh.60, hdis 116 Biharul-nvar, c.70, sh.111, hdis 14 Knzul-Ummal, sh.686

138

bir nqtsinds, onun n tin olana dzs, bu onun qrx il tklikd v xlvtd ibadtl mul olmasndan daha yaxdr.869

869

-d-Durrul-Mnsur, c.1, sh.161

139

277 Basal
1284. Yasl insana tslli vermk. 4247. Allahn Peymbri (s): Hr kim yasl insana tslli vers, onun qdr cri var.870 4248. mam li (): Hr kim vlad lm anaya tslli verrs, Allah Onun rindn baqa he bir klgnin olmayaca gn ona z rsinin klgsind yer verck.871 4249. mam Sadiq (): Tslli vermk n msibt dnin sni grmsi kifayt edr.872 1285. Yasl insana tslli n deyilnlr. 4250. mam li (): Allahn Peymbri (s) n vaxt tslli verrdis, buyurard: Allah crinizi versin v sizlri z rhmtin amil etsin. Tbrik ednd is buyurard: Allah siz brkt versin v mbark etsin.873 1286. Yas hlini tbrik etmk, basal vermkdn daha yaxdr. 4251. mam Rza ()(Hsn ibn Shl verdiyi basalndan):Axirt savab mnasibtil tbrik etmk, dnyann yasna gr basal vermkdn daha layiqlidir.874

iiiiiiii
870 871 872 873 874

Biharul-nvar, c.82 sh.94, hdis 46 l-Kafi, c.3, sh.227, hdis3. Mn la Yhzuruhul Fqih, c.1, sh.174, hdis 505 Muskkinul- Fud, sh.108 Biharul-nvar, c.78, sh.353, hdis 9

140

278 nsiyyt
1287. Camaatla nsiyyt qaydalar. 4252. mam li (): Camaatla el rftar edin ki, lsniz sizin n alasnlar. Sa qalsanz is (v ya olmasanz) sizinl grmy mtaq olsunlar.875 4253. mam li () (Buyurard):Camaata olan ehtiyacn v ehtiyacszln hr ikisi, qlbind cm olmaldr. Mlayim dannda v xo mnasibtind onlara ehtiyacn olsun, amma abrn, izzt v ba ucaln qorumanda onlara ehtiyacn olmasn.876 4254. mam Baqir (): Camaatn ii o vaxt sahmana dr ki, onlarla d ikisi ayq-sayqlq v d biri grmmzliy vurmaq v gz yummaq olan bir trzi gz kimi nsiyyt qurulsun.877 1288. Ail il nsiyyt qaydalar. Quran: Ey iman gtirnlr! Qadnlara zorla varis xmaq siz halal deyildir. Aq-akar pis i grmyinc, zlrin verdiyiniz eyin bir hisssini geri qaytarmaq mqsdil onlara ziyyt vermyin. Onlarla gzl rftar edin. gr onlardan xounuz glms, ola bilsin ki, siz xo glmyn hr hans bir eyd Allah (sizdn tr) oxlu xeyir nzrd tutmu olsun.878 Hdis: 4255. mam li () (ziz olu Hsn tvsiyysindn): Mbada snin ailn sn (bd rftarna) gr insanlarn n bdbxti olsun.879 4256.mam li (): Kii evini v ailsini idar etmk n tbitin zidd olsa bel ii grmlidir: xo rftar, qaydasnda liaqlq v qeyrt, namus.880
875 876

Nhcl-Bla, hikmt 10 Maniul-xbar, sh 267, hdis 1 877 Biharul-nvar, c.74, sh.167, hdis 34 878 Nisa, ay19 879 Nhcl-Bla, mktub 31 880 Biharul-nvar, c.78, sh.236, hdis 63

141

1289. Camaatla nsiyytd layiqli olanlar. 4257. Allahn Peymbri (s): Oturub durduun adamla yax rftar et ki, mslman olasan.881 4258. mam li (): Camaatla z diliniz v bdninizl qaynayb-qarn, qlb v mllrinizl onlardan uzaq durun.882 4259. mam li (): Cann v maln qardana fda et. dalt v insafn is dmnin hdiyy et. Xo siftini v yaxln mumi camaata bala.883 4260. mam li (): zn dostluqda sadiq et. zn camaatn zhmtlrin (v ya xrclrin) dzmy vadar et.884 4261. mam li (): Hr kim camaatla xolamad trzd rftar ets, camaat onun barsind bilmdiklri eylri danacaq.885 4262. mam Hsn (): Camaatla, zn qar edilmsini istdiyin cr rftar edin.886 4263. mam Sadiq (): Camatla xo rftar all olman d biridir.887 4264. mam Kazim (): Camaatla dostluq etmk aln yarsdr.888

iiiiiiii

881

mali-Sduq, sh.168, hdis13 urrul-Hikm, hdis 507 Biharul-nvar, c.78, sh.50, hdis 76 Biharul-nvar, c.74, sh.175, hdis 6 Biharul-nvar, c.75, sh.151, hdis 17 lamuddin, sh.297 Tuhful-Uqul, sh.366 Tuhful-Uqul, sh.403

882 883 884 885 886 887 888

142

279 Aura
1290. Aura. 4265. mam Sccad (): Gzlri Hseynin () ldrlmsindn tr alayan, alamaqdan gz yalar yanaqlarndan axan mmin Allah bunun sbbin cnnt kklrind yer verr v uzun mddt orada yaayar.889 4266. mam Baqir () (Aura gnnd yaxn v ya uzaq msafdn Hseynin () ziyarti bard hdisd):Sonra Hseyn () alayb inlsinlr, evind olanlara v onlardan tqiyy saxlamayanlara da alama taprsn... Hseynin () msibtin gr bir-birin basal versinlr.Dedim:Birbirimiz nec basal verk. Deyin ki, Allah Hseynin msibtin gr biz atan cri bytsn, bizi v sizlri onun Vliye dmi (qan sahibi) Mhmmd ailsindn olan mam Mehdi il birg onun qann almaa qalxanlardan etsin.890 4267. mam Sadiq (): Kim Hseynin barsind bir beyt er yazb z alasa v on nfri da alatsa, znn v hmin on nfrin nsibi cnnt olar (cnntlik olar).891 4268. mam Rza (): Aura gn kimin yas, alama v kdr gn olarsa, Allah qiyamti onun adlq v sevinc gnn evirr.892 4269. mam Rza (): Hseyn kimi insana grk alayanlar alasn. nki onunn alamaq byk gnahlar silr. Hzrt sonra buyurdu: Mhrrm ay girndn kims atam glrz grmzdi. On gn keincy qdr yas v kdr ona hakim olard. Onuncu gn d onun alamaq, yas v qm gn idi v buyurard: Bu Hseynin ldy gndr.893

889 890 891 892 893

Svabul-mal, sh.108, hdis1 Misbahul-Mothccid, sh.772 Svabul- mal, sh.110, hdis3 llu-rayy, sh.227, hdis 2 Vsaulu-i, c.10, sh.394, hdis 8

143

iiiiiiii

144

280 Eq
1291.Eqin pislnilmsi. 4270. mam li (): Hicran eqin cfasdr894. 4271. mam li (): Hr kim ny aiq olarsa, hmin ey onun gzn kor, qlbini xst edr. Bel insan salam olmayan gzl baxar, eitmyn qulaqla eidr. hvtlr onun aln prn-prn salm v dnya qlbini ldrmdr.895 4272. mam Sadiq ()(Eq bard suala cavabndan):Qlblr Allah yad etmkdn boalar v Allah zndn qeyrisinin mhbbtini onlara dadzdrar.896 1292. Pak eqin mkafat. 4273. Allahn Peymbri (s): Hr kim aiq olsa, z eqini gizlts, ifftli olsa v bu halda lrs, o, hiddir.897 4274. mam li (): Allah yolunda cihad edib hid olann cri, gnah etmy imkan olduu halda, ifftli olann crindn ox deyil.898 1293. Allah eqi. 4275. Allahn Peymbri (s): Allah buyurur: Mniml olan muliyyt bndnin canna qalib gls, onun istk v lzztlrini mni xatrlamaqda qrar verrm. stk v lzztini Mni xatrlamaqda qrar verdikd, Mn aiq olar, Mn d onun aiqi olaram. Bir-birimiz aiq olduqda, zml onun arasndak prdni gtrr, bunu (z camal v clalm grmyi) canna hakim edrm. Bel ki, camaat shv ednd, o, shv yol vermz.899

894 895 896 897 898 899

Biharul-nvar, c.78 sh.11, hdis 70 Nhcl-Bla, xtb109 mali-Sduq, sh.531, hdis3 Knzul-Ummal, hdis 7000. Nhcl-Bla, xtb109 Knzul-Ummal, hdis 1872

145

iiiiiiii

146

281 Tssb
1294. Tssb. Quran: Kafirlr z rklrind cahiliyyt tkbbrn v tssbn qapldqlar zaman Allah Peymbrin v mminlr z drgahndan xatircmlik, qlb rahatl gndrmi v onlara tqva klmsini xo etmidi. Onlarn bu sz daha ox haqq var idi v ona layiq idilr. Allah hr eyi bilndir!900 Hdis: 4276. Allahn Peymbri (s): Tssbkelik edn v yaxud tssb kiln, iman halqasn z boynundan amdr.901 4277. Allahn Peymbri (s): Hr kimin qlbind xardal dnsi boyda olsa bel tssb olarsa, Allah qiyamt gnnd onu cahiyyt dvrnn rblri il birg dirildr.902 4278. Allahn Peymbri (s): Tssbkeliy aran kims bizdn deyil. Tssb yolunda dyn d bizdn deyil. Tssbl ln kims bizdn deyil.903 4279. mam li () (blisi pislyrkn):z yaradlma sbbin (oddan olduuna) gr Adm ynd v slin, gvhrin xatir, ona qar tssb qapand. Bu, Allahn dmni, tssbkelrin rhbri, tkbbrllrin v zn byk grnlrin basdr. O, hm tssbn bnvrsini qoydu v hm d qdrt, byklk stnd Allahla kimy qalxd, ynin izzt paltar geyinib tvazkarlq nigabn uzaa atd.904 4280. mam Sccad () (Tssbkeliy aid suala cavabndan): Sahibi ona gr gnaha batan tssbkelik budur ki, insan z qvmnn pisliklrini baqa qvmn yaxlqlarndan stn saysn. Kimsnin z qvmn v
900 901 902 903 904

Fth, ay26 l-Kafi, c.2, sh.308, hdis 2 l-Kafi, c.2, sh.308, hdis 3 Sunni bi Davud, hdis5121 Nhcl-Bla, xtb192

147

camaatn sevmsi, tssbdn deyil. Tssb odur ki, zlmd z qvmn kmk edsn.905

1225. Bynilmi tssb. 4281. mam li () (Qasi xtbsindn): gr tssbkeliyin arsi yoxdursa, onda tssbkeliyiniz raftli, byk, igid rb aillri v onlarn qbil byklrinin, srvrlrinin bynilmi xlaqlar, drin allar, yksk mqamlar v gzl rftarlar il bir-birindn stn olmaa aldlar yksk insani xsusiyytlr, bynilmi xlaqlara v yax ilr gr olmaldr.Buna gr d qonunun haqq hrmtini saxlamaq, hd-peymanlara vfal olmaq, yaxlara tabe olmaq, tkbbrn leyhin xmaq, yaxlq etmk, zoraklq v tcavzdn kinmk, adam ldrmyi byk (gnah) saymaq, camaatla insafl olmaq, qzbini udmaq v cmiyytd pozunluq yaratmaqdan uzaq durmaq kimi bynilmi xisltlr n tssbkelik gstrin. 906 4282. mam li (): gr tssbkeliy mcbursunuzsa, onda haqqa kmk v mzluma yardmda z tssbnz gstrin.907

iiiiiiii

905 906 907

l-Kafi, c.2, sh.308, hdis 7 Nhcl-Bla, xtb192 urrul-Hikm, hdis 3738

148

282 smt
1296.smt. 4283. mam li (): Hr kim ismti ilham olunarsa, bdryilrdn amanda qalacaqdr.908 4284. mam Sccad () : Bizim ailnin imam msumdan qeyrisi olmaz. smt el bir ey deyil ki, insann zahirind olsun v onun vasitsil tannsn. Buna gr d msum tyin olunmaldr. rz etdilr: Ey Rsulullahn vlad! Msumun mnas ndir? Hzrt buyurdu: Msum o xsdir ki, Allahn kndirindn yapsn. Allahn kndiri, el hmin Qurandr. Bu ikisi (msum v Quran) qiyamt gnn qdr bir-birindn ayrlmaz. mam Qurana trf z tutar, Quran da mama doru. Bu Allahn buyruudur. Allah buyurur: Bu Quran, doru olana yol ar.909 4285. mam Sadiq () (Msumun mnas bard Hiamn sualna cavabndan): Msum o ksdir ki, Allahn kmyi il zn ilahi qadaalardan qorusun. Allah-taala buyurmudur: Hr kim Allaha gr ismtli olub Ona snsa,doru yola ynldilmidir.910 1297. smt yaradanlar. 4286. Allahn Peymbri (s): Allah-taala ona itat edn kimsni (hr bir rr v mkruhdan) qoruyar v Ona itatsizlik edn is Allah trfindn qorunmaz.911 4287. mam li (): brt yrnmk ismt (v bdrmmy) gtirib xarar.912 4288. mam li (): Gnahlardan kinmk sa ikn snin ismt qaynan v (gnahdan) qoruyucun, lmdn sonra is mqamnn Allaha yaxnlamasna sbb olar.913
908 909

urrul-Hikm, hdis 8469 Mani-xbar, sh.132, hdis 1 910 Maniul-xbar, sh.132, hdis 2 911 l-Kafi, c.8, sh.82, hdis 39 912 urrul-Hikm, hdis 879 913 urrul-Hikm, hdis 3466

149

4289. mam li (): smt tqva il bnzr olmudur.914 4290. mam li (): Hikmtin z bir ismtdir. smt is bir nemtdir.915 4291. mam li () (Mnacatnda):Xudaya! Gnahdan kinmk n Snin qorumandan baqa bir yol yoxdur. Yax ilr bizlr Snin istyindn qeyri yolla myssr olmur. Bel is Snin istmyindn nec fayda gtrm? Snin qoruman dadma atmasa, zm gnahdan nec saxlaym?916 4292. mam Baqir (): Allah-taala kimsnin xo mram olduunu bildikd, onu z pnahnda qoruyar.917 4293. mam Sadiq () (mamlar vsf edrkn):Bdryidn qorunmular, hr bir irkinlik v alaqlqdan amandadrlar.918 4294. mam Sadiq (): Biz Allahn frmannn 919 trcumanlaryq. Biz msum camaatq. 4295. mam Rza (): mam gnahlardan pak v eyblrdn knardr.920 4296. mam Rza (): mam msumdur, (Allah trfindn) tsdiqlnib, uurlanb v mhkmlndirilib.Hr bir xta, bdryi v shvdn amandadr. Allah bu xsusiyytlri ona bx edib ki, bndlrin Allahn hccti, yaratdqlarna is sbutu olsun.921

iiiiiiii

914 915

urrul-Hikm, hdis 4316 urrul-Hikm, hdis 12 916 l-Bldul-min, sh.315 917 Biharul-nvar, c.78, sh.188, hdis 41 918 l-Kafi, c.1, sh.204, hdis2 919 l-Kafi, c.1, sh.269, hdis6 920 l-Kafi, c.1, sh.200, hdis1 921 l-Kafi, c.1, sh.203 hdis1

150

283 Byk saymaq


1299. badtkarlarn byk saylmas. 4297. Allahn Peymbri (s): cmlr kimi bir-birinizin ayana qalx-mayn.922 4298. Allahn Peymbri (s): z oturmu halda olduqda, camaatn onunun ayaa qalxmasn istynin yeri oddur.923 4299. buzr (r.): Grdm ki, Salmanla Bilal Peymbr trf glirlr. Birdn, Salman Allahn Peymbrinin (s) ayana db onu pmy balad. Peymbr onu bu idn kindirib sonra buyurdu: Ey Salman! cmlrin z padahlar il grdy ii mn qar etm! Mn Allahn bndlrindn biriym. Bnd kimi xrk yeyir v bnd kimi oturub dururam.924 4300. mam li () (O Hzrtin () am hrin yolunun stnd atlarndan db onun qarsnda qaan nbarn torpaq sahiblrin): Bu n idir grrsnz? Dedilr: Bu bir adtdir v bununla z hkmdarlarmza hrmtimizi bildiririk. Hzrt buyurdu: Allaha and olsun! Sizin hkmdarlarnz bu idn fayda gtrmzlr. Siz d dnyada znz ziyyt verirsiniz v axirtd is bu mliniz gr bdbxt olacaqsnz. Arxasnda cza olan zab v mqqt nec d ziyanldr. Nec d faydaldr oddan asdlik yaradan rahatlq.925 1300. Layiqli insana hrmt qoyulmas. Quran: Hr ks Allahn mrasimin hrmt ets, bu bhsiz ki, qlblrin paklndandr.926 Hr ks Allahn haram buyurduqlarn byk sayarsa, Rbbinin yannda onun n xeyirli olar. Siz deyilnlrdn baqa, qalan heyvanlar siz halal edilmidir. Bel olan halda, murdar btlrdn v yalan szlrdn kinin.927
922 923 924 925 926 927

Biharul-nvar, c.16, sh.240 Biharul-nvar, c.16, sh.240 Biharul-nvar, c.76, sh.63, hdis 3 Nhcl-Bla, hikmt 37 Hcc, ay 32 Hcc, ay30

151

Hdis: 4301. Allahn Peymbri (s): Asaqqala, Quran biln v daltli rhbr ehtiram qoymaq Allahn clal v zmtin hrmt etmk demkdir.928 4302. mam Sadiq () (Kims hrmt n ayaa qalxmaq bard veriln suala cavabndan):Bu, tkc dini xsiyyt n edilmsi istisna olmaqla bynilmyn idir.929 4303. mam Kazim (): Alim elmin gr hrmt et v onunla arpma. Nadan nadanlna gr kiik say, ancaq onu zndn qovma. ksin, zn yaxnladr v ona elm yrt.930 hidi vvl znn Qaydalar kitabna yazr: Bu rftar bard vvlkilrdn bir ey nql olunmasa da, mminin gndlik adt-nnlr uyun olaraq hrmt qoymasnn eybi yoxdur. Bunun sbbi ay v rvaytlrin mumiliyidir. Allahtaala buyurur: Hr ks Allahn nianlrin hrmt ets, bu bhsiz ki, qlblrin paklndandr. Yen d buyurur: Hr ks Allahn haram buyruqlarn byk saysa, bu Rbbi yannda onun n xeyirli olar. Allahn Peymbri (s) d buyurmudur: Bir-biriniz qar dmnilik v paxllq etmyin, bir-biriniz arxa evirmyin v bir-birinizl laqni ksmyin, ey Allahn bndlri! Bir-biriniz qarda olun. Buna gr d hrmt n ayaa qalxmaq, yilmk v bu qbildn olan ilr caizdir. Bu ilrin grlmmsi dmnilik, laqnin ksilmsi v mmin hrmtsizliklrl nticlncyi halda yerin yetrilmsi vacib olar. ld olan shih rvayt gr Peymbr (s) Fatim () n v Hbdn qaydarkn Cfr () n ayaa qalxb v nsarlara da buyurard: Srvriniz v z byynz n ayaa qalxn! Eyni zamanda nql olunur ki, krm ibn bichl Ymndn glnd Allahn Peymbri (s) onun glmyin ad oldu v onunn ayaa qalxd.931

928 929

Knzul-Ummal, hdis 25507 l-Mhasin, c.1, sh.364, hdis186 930 Tuhful-Uqul, sh.394 931 Biharul-nvar, c.76, sh.38, hdis 35

152

iiiiiiii

153

284 fft
1301. fftli olmaa hvslndirmk. Quran: Evlnmy qvvsi olmayanlar, Allah z ltf il onlara dvlt vern qdr ifftli olsunlar.932 O qdr ifftlidirlr ki, kims hallarndan xbrdar olmasa onlarn qdrtli olduunu sanar.933 Hdis: 4304. Allahn Peymbri (s): Allah hyal v mtantli insan sevr v hyasz, inadkar dilniy nifrt edr.934 4305. mam li (): Allah yolunda cihad edib hid olan kimsnin cri, gnah etmy qadir olsa da, ifftli olann crindn ox deyil. Pak, ifftli insan Allahn mlklrindn olmaa yaxndr.935 4306. mam li (): fft hr yaxln badr.936 4307. mam li (): fft n yksk alicnablqdr.937 4308. mam li (): fft nfsi qoruyur v onu alaqlqdan uzaq saxlayr.938 4309. mam li (): Gzlliyin zkat ifftli olmaqdr.939 4310. mam Sadiq (): Camaatn arvadlarna qar ifftli olun ki, sizin arvadlarnza qar da ifftli olsunlar.940 1302. Qarnqululuq v hvtdn ifft hvslndirmk. 4311. Allahn Peymbri (s): Mnim mmtimin oxu iki sbbdn oda atlar: qarn v ayb yeri.941
932 933 934 935 936 937 938 939 940 941

Nur, ay33 Bqr, ay237 mal-t-Tusi, sh.39, hdis 43 Nhcl-Bla, hikmt 474 urrul-Hikm, hdis1168 urrul-Hikm, hdis529 urrul-Hikm, hdis1989 urrul-Hikm, hdis l-Xisal, sh.55, hdis 75 l-Kafi, c.2, sh.79, hdis 5

154

4312. Allahn Peymbri (s): Musa () ayb yerini v qarnnn yemyini pak saxlaman mqabilind, zn skkiz v ya on il mddtin muzdura evirdi.942 4313. mam Baqir (): Allaha, qarnn v ayb yerini pak saxlamaqdan stn bir ibadt edilmmidir.943 1303. fftin kk. 4314. mam li (): ffrtin kk qnatdir944, meyvsi is qm-qssnin azalmas.945 4315. mam li (): Maaa ad olmaq sonda ifft (v haram maldan ifft gzlmy) sbb olar.946 4316. mam li (): Kiinin dyri v ndazsi onun zhmtinin ndazsiyldir....Onun pakl is qeyrti qdrdir.947 4317. mam li (): Hr kim all olsa, ifftli olar.948 1304. fftin meyvsi. 4318. Allahn Peymbri (s): fftdn axlnn tvazkarlq, faydalanma, asayi, itatkarlq, tfkkr, balama v sxavt olar. Bunlar Allahdan v Onun qismtindn raz olan all insana dindarl sbbindn hasil olan xisltlrdir.949 4319. mam li (): fft hvti aciz qoyar.950 4320. mam li (): fftin meyvsi qnatdir.951 4321. mam li (): fftin meyvsi zn saxlamaqdr.952 4322. mam li (): Hr kim ifftli olsa, gnah yk yngllr v Allahn yannda mqam ykslr.953 4323. mam li (): mllr ifftl paklaar (v ya oxalar v onlarn mkafat artar).954

942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954

Sunne ibn Mace, hdis2444 l-Kafi, c.2, sh.79, hdis1 hdis 4232 mracit edin v diqqt yetirin. Mtalib s-Suul, hdis50 urrul-Hikm, hdis1512 Nhcl-Bla, hikmt 47 urrul-Hikm, hdis 7646 Tuhful-Uqul, sh.17 urrul-Hikm, hdis2148 urrul-Hikm, hdis4637 urrul-Hikm, hdis4593 urrul-Hikm, hdis8597 urrul-Hikm, hdis4238

155

iiiiiiii

156

285 Balamaq
1305. Balaman dyr-qiymti. Quran: Hr hans bir pisliyin czas onun z kimi bir pislikdir. Bununla bel, hr ks balasa v barsa onun mkafat Allaha aiddir. Hqiqtn, Allah zalmlar sevmz.955 Onlar bolluqda da, qtlqda da mallarn yoxsullara xrclyr, qzblrini udar v insanlarn xtalarndan kerlr. Allah yaxlq ednlri sevr.956 Hdis: 4324. Allahn Peymbri (s): N vaxt qzbiniz tutsa, onu fv v gztl znzdn uzaqladrn. nki qiyamt gnnd car car kck ki, hr kimin Allahda muzdu varsa qalxsn. Bu zaman balayanlardan baqa he kim qalxmayacaq. Allah-taalann Kim balasa v barsa onun mkafat Allahn yanndadr buyurduunu eitmisinizmi?957 4325. Allahn Peymbri (s): Allah ox gzt edndir v gzti sevr.958 4326. Allahn Peymbri (s): Gzt sizinl olsun. nki gzt yalnz bndnin izztini artrar. Bel is bir-biriniz gzt edin ki, Allah siz izzt bx etsin.959 4327. Allahn Peymbri (s): Kim ox gztcil olsa, mr uzun olar.960 4328. Allahn Peymbri (s): Xtakarlarn bdrmlrindn kein ki, bu sbb Allah sizi tyin etdiyi tin hallardan qorusun.961 4329. mam Baqir (): Gzt gr pemanlq, cza vermy gr pemanlqdan daha stn v daha asandr.962
955 956 957 958 959 960 961 962

ura, ay40 Ali-mran, ay134 lamuddin, sh337 Knzul-Ummal, hdis 7005 l-Kafi, c. 2, sh. 108, hdis5 lamuddin, sh.315. Tnbihul-Xvatir, c.2, sh.120 l-Kafi, c.2, sh. 108, hdis6

157

4330. mam Sadiq (): ey dnya v axirtin dyrli xisltlrindndir: sn zlm etmi kimsni balamaq, sndn qopmu xs birlmk v sn qar cahilyana hrkt edildikd sbrli olmaq.963 1306. Yax kild gzt hvslndirmk. Quran: Biz gylri, yeri v onlarn arasnda olan hr eyi yalnz haqq-daltl yaratdq. Qiyamt vaxtmtlq glckdir. Sn onlar byklkl bala.964 Hdis: 4331. mam li (): Kims gnaha gr kimsni danlayb ziyyt verrs, o, gzt etmmidir.965 4332. mam Rza () (Onlar byklkl bala. aysi bard): Burada mqsd cfa vermdn, pislmdn v danlamadan balamaqdr.966 1307. Qdrt sahibi olarkn gzt etmy hvslndirmk. 4333. Allahn Peymbri (s): Kims (intiqam almaq n) qdrtli olarkn gzt ets, Allah tin gnnd ona gzt edr.967 4334. mam li (): Hr gah dmnindn qdrtli olsan, ona gztini ondan qdrtli olmann krn evir.968 4335. mam li (): Gzt qlbnin zkatdr.969 4336. mam Hseyn (): nsann n gztcili, qdrtli olduu vaxt gzt edndir.970 1308. Gzt v rklri clb etmk. 4337. Allahn Peymbri (s) (z xidmtilrindn ona ikayt edn kiiy buyurduqlarndan):Onlar bala ki, qlblrini znl bardrasan. rz etdi: Ey Allahn Peymbri! Onlar dbsizlikd bir-birindn frqlnirlr. Hzrt buyurdu: Onlara qar gztcil ol. Hmin kii buyurulanlara itat etdi.971
963 964 965 966 967 968 969 970 971

l-Kafi, c.2, sh. 107,hdis3 Hicr,ay85 urrul-Hikm, hdis 9567 lamuddin, sh.307 Knzul -Ummal, hdis 7007 Nhcl-Bla, hikmt 11 Nhcl-Bla, hikmt 211 d-Durrtul Bahir, sh.29 Mustdrkul Vsail, c.9, sh.7, hdis10041

158

4338. mam li () (ziz vlad Hsn () tvsiyylrindn):Hrgah onlardan (nkr v qulluqulardan) kims gnahlarna gr czalanmaya layiq olsa, onu yax kild danla. nki gztl birg danlamaq, al v drraksi olan n dymkdn daha ardr.972
1309. Yersiz gztlr. 4339. mam li (): Gzt alicnab insan islah etdiyi kimi, alaq insan da bir o qdr korlayar.973 4340. mam li (): Yaxya mkafat ver v pisdn ke. Bu rtl ki, din ziyan vurmasn v ya slamn qdrtin ziflik gtirmsin.974 1310. Allahn balama. Quran: bhsiz ki, Allah fv edn v balayandr.975 Hdis: 4341. Allahn Peymbri (s) (Qdr gecsinin duas haqda Ainin sualna cavabndan):Deyirsn: Ey Allah! Sn balayansan v gzti, balama sevirsn. Bel is mni bala.976 4342. Tnbihul-Xvatir: Bdvi bir rb dedi: Ey Allahn Peymbri! Qiyamt gn mxluqlarla kim haqq-hesab kck? Buyurdu: Byk Allah. Bdvi sorudu: Kbnin Allahna and olsun ki, xilas olmuuq. Hzrt buyurdu: Nec, ey shra sakini? rz etdi: nki kramt sahibi qdrtli olarsa, balayar.977 4343. mam li (): Ey Allah bndlrinin camaat! Hqiqtn, Allah sizi irili-xrdal, gizlin v akar ilriniz gr soru-sual edck. O zaman siz cza vers bilin ki, veriln czadan ox zlmkar olmusunuz. gr balasa, Allah ondan daha ox balayandr.978 4344. mam li () (Mnacatnda):lahi! Snin balaman fikir-lirm, xta v gnahlarm mn asan glir. Sonra Snin czalarnn arl yadma dr, bla v narahatlm mn byk grnr.6

972 973

Tuhful- Uqul, sh.87 Knzul- Fvaid, c.2, sh.182. 974 urrul-Hikm, hdis4788 975 Nisa, ay 43 976 Sunni ibn Mace, hdis 3850 977 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh. 9 978 Nhcl-Bla, mktub27. 6 mali-Sduq, sh.73, hdis9

159

4345. mam li (): lahi! Mniml z haqq gzlmyinl deyil, gztinl rftar et.979 4346. mam li (): Hr kim zn Allahn haramlarndan saxlasa, Allahn bxii ona trf tlsr.980 4347. mam li (): Ancaq Allah z bndlrini crbcr tinliklrl snayr v mxtlif sylrl bndliyin doru kir. Bir ox tinlik v narahatlqlara mbtla edir ki, bu yolla tkbbr qlbindn xarb tvazkarl ruhlarnda qrar versin v onu z fzlin doru alan qapya v z balama n asan bir vasity evirsin.981 4348. mam Sadiq () (Hmi deyrdi):lahi! Sn gzt etmy mnim cza kmyimdn daha layiqsn.982

979 980 981 982

mali-Sduq, sh.73, hdis9 Biharul-nvar, c.78, sh. 90, hdis 95 Nhcl-Bla, xtb192. Kful-umm, c.2, sh.418

160

286 Salamlq
1311. Salamlq. 4349. mam li (): Salamlq nemtlrin n yaxsdr. 983 4350. mam li (): Salamlqdan gzl he bir paltar yoxdur.984 4351. mam li (): Hyatn lzzti salamlqla dadlr.985 4352. mam Sadiq (): Salamlq gizlin (v tannmayan) bir nemtdir. Olanda unudulur (v he kim qdrini bilmir) v olmayanda yada dr.986 4312. Salamla sbb olanlar. 4353. Allahn Peymbri (s): Hr kim mn bir df salavat gndrrs, Allah salamlqdan onun zn bir qap aar.987 4354. mam li (): Salamlq on hissdir. Onun doqquz hisssi Allah xatrlamadan nfs almamaq, bir hisssi is alszla yoldal trk etmkdir.988 4355. mam Sadiq (): Hr kim uzun mddt salam olmaq istyirs, ilahi tqva yolunu tutsun.989 1313. Allahdan salamlq dilmy hvslndirmk. 4356. Allahn Peymbri (s) (Bir kiinin Allahdan sbr dildiyini eitdikd): Allahdan bla istdin, salamlq da ist. 4357. Allahn Peymbri (s): Allahdan el bir ey istnilmmidir ki, Onun drgahnda salamlq istmk qdr sevimli olsun.990

983 984 985 986 987 988 989 990

urrul-Hikm, hdis 4207 t-Tovhid, c.74, sh.27 urrul-Hikm, hdis 4207 Mn la yhzuruhul Fgih, c.4, sh.406, hdis5878 Cameul-xbar, sh.150, hdis 344 Tuhful-Uqul, sh.89 Biharul-nvar, c.72, sh.232 , hdis 2 Knzul-Ummal, hdis 3130, 3153

161

4358. Allahn Peymbri (s): Allahdan salamlq dilyin. nki yqinlikdn (nemtindn) sonra he kim salamlqdan gzl nemt verilmmidir.991 4359. Allahn Peymbri (s) (Allahn Peymbrinin (s) am namaznda Qari sursini oxuduunu eitdikd, Allahn ona z gnahlarna gr bu dnyada zab vermsini dua edn, sonra is xstlnn kiiy xitabn): Pis danmsan. Niy demmisn ki, ey bizim prvrdigaramz. Biz dnya v axirtd yaxlq ta et v od zabndan qoru?.Allahn Peymbri (s) hmin kiinin salaml n dua etdi v o saald.992 4360. d-Dvat: mam Sccad () grd ki, bir kii Kbni tvaf ed-ed deyir: lahi! Mn sbr ver. lini onun iynin vurub buyurdu: Bla istyirsn? De ki, lahi! Mn salamlq v salamln krn ta et.993 1314. (Allahdan) Salamlq dilmk n dualar. 4361. mam Kazim (): lahi! Sndn salamlq dilyirm! Mn mhkm salamlq ver v salamln krn v salamln krn gr kr ta et.994 1315. Xsusi bndlr. 4362. mam Baqir (): Allahn xsusi bndlri var ki, onlar bladan qoruyar, salam hyat verr, ruzilrini salqla qazanarlar v onlar dnyadan salam krr. Onlar salam halda yenidn dirildr v salqla cnntd yer verr.995

iiiiiiii

991 992 993 994 995

Sunni ibn Mace, hdis 3849 d-Dvat, sh.114, hdis261 d-Dvat, sh.114, hdis262 d-Dvat, sh.84, hdis211 l-Kafi, c.2, sh. 462, hdis 1

162

287 Al
1316. Al. Quran: Allah istdiyi xs hikmt bx edr. Kim hikmt bx edilmis, ona oxlu xeyir verilmidir. Bunu ancaq all adamlar drk edrlr.996 Onlar gr biz qulaq asb almz bamza ysaydq, chnnm hli iind olmazdq deycklr.997 Hdis: 4363. Allahn Peymbri (s): nsann mayas aldr v al olmayann dini d yoxdur.998 4364. mam li (): Allah-taala bir gn onun vasitsil xilas etdiklrindn qeyri he kim al vermdi.999 4365. mam li (): Al n mhkm dayaqdr.1000 4366. mam li (): Al irkin ilrdn uzaqladrar v yax ilr mr edr.1001 4367. mam li (): Al hr ii sahmana salandr.1002 4368. mam li (): Al insan lliyun1003a doru 1004 yksldr. 4369. mam li (): Al haqqn carsdr.1005 4370. mam li (): n yax qdrt all olmaqdr.1006 4371. mam li (): Al mminin smimi dostudur.1007 4372. mam Baqir (): Alszlq kimi msibt yoxdur.1008
996 997

Bqr, ay269 Mlk, ay10 998 Rovztul-Vazin, sh. 9 999 Nhcl-Bla, hikmt 407. 1000 urrul-Hikm, hdis 475 1001 urrul-Hikm, hdis1250 1002 urrul-Hikm, hdis404 1003 Yeddinci gyn ad, bndlrin saleh mllrinin topland yer. 1004 urrul-Hikm, hdis1325 1005 urrul-Hikm, hdis272 1006 Nhcl-Bla, hikmt38 1007 Tuhful-Uqul , sh.203 1008 Tuhful-Uqul , sh.286

163

4373. mam Sadiq (): Byk Allah al yaratd. Al, Allahn rinin sa trfindn z nurundan yaratd ilk mnvi varlqdr.1009 4374. mam Sadiq (): Allah-taala al drd eydn: bilik, bacarq, nur v i istk v iraddn yaratmdr. Sonra onu bilikl mhkmlndirib gylrd bdi etmidir.1010 4375. mam Sadiq (): He bir srvt all olmaq qdr brktli deyil v he bir yoxsulluq alszlq qdr alaq deyil.1011 4376. mam Sadiq (): He bir mal aldan daha faydal deyil.1012 4377.mam Sadiq (): Al mminin yol gstrnidir.1013 4378.mam Kazim () (Heam ibn Hkm tvsiysindn): Ey Heam! Bndlr arasnda aldan stn he n blnmmidir. Al sahibinin yuxusu nadann gec sbhdk ibadtindn yaxdr. Allah yalnz al sahiblrini peymbr semidir ki, al btn sy gstrnlrin syindn daha yksk olsun. Bnd d Allahdan yrndiyi (onu baa ddy v itatinin zruriliyini anlad) Allahn vacibatlarndan he birini knara qoymaz.1014 4379. mam Rza (): Hr insann dostu onun al, dmni is nadanldr.1015 1317. Cza v mkafat verilmsind aln rolu. 4380. Allahn Peymbri (s) (Bir kiidn danan dsty xitabn): Hmin kiinin al n yerddir? rz etdilr: Ey Allahn Peymbri. Biz onun ibadtd v yax ilrd alqanl bard danrq, sns bizdn onun al bard soruursan? Hzrt buyurdu: Dorudan da alsz insan z alszl il pis adamn irkin mllrindn d pis i grr. Sabah, qiyamt gnnd bndlr z allarnn sviyysin gr drclr nail olub Allahlarna yaxn mqama atarlar.1016

1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016

l-Xisal, sh.579, hdis13 l-xtisas , sh.244 l-Kafi, c.1, sh.29,hdis34 l-xtisas , sh.246 l-Kafi, c.1, sh.25,hdis24 Tuhful-Uqul, sh.397 l-Kafi, c.1, sh.11,hdis4 Mcmul-Byan, c.1, sh.478

164

4381. Allahn Peymbri (s): Xeyir v yaxlq tamamil alla qazanlr v al olmayann dini d olmaz.1017 4382. mam Hsn (): Hr iki saray qazandran aldr. Hr kim aldan mhrum olsa, hr iki saraydan mhrum qalar.1018 4383. mam Baqir (): Allah-taala al yaratdqda ona buyurdu: zn tut v o zn tutdu. Sonra buyurdu: Geri dn v o da geri dnd. Onda buyurdu: zzt v clalma and olsun ki, mn sndn yax mxluq yaratmamam1019. Sn mr edirm v sn qadaan edirm. (mr v qadaa subyektim mhz snsn). Sni mkafatlandrram v sn cza verirm.1020 4384. mam Baqir (): Musaya () vhy edilnlrdn biri d bu idi: Mn bndlrimi, onlara verdiyim aln drcsin uyun olaraq soru-sual edcym.1021 4385. mam Baqir (): Kitabda (mam linin () kitab nzrd tutulur) oxudum ki, hr kimsnin dyri onun biliyi qdrdir. Hqiqtn, Allah-taala camaat, dnyada onlara verdiyi al v drraky uyun olaraq soru-sual 1022 edckdir. 4386. mam Kazim (): Hr kim mal srvti olmadan qdrt sahibi olmaq, ryinin paxllqdan rahatln v salam din sahib olmaq istyirs, yalvararaq Allahdan alnn kamilldirmsini dilmlidir.1023 1318. Aln hccti. 4387. mam Kazim (): Allahn insanlar n iki hccti var: xarici v daxili hcct. Xarici hcct elilr, peymbrlr v imamlar (), daxili hcct is aldr.1024
1017 1018

Tuhful-Uqul, sh.54 Kful-umm, c.2, sh.197 1019 Bunun nqlind deyilir: Sndn daha ziz Baqa bir nqld deyilir: Mnim n sndn daha istkli. Nqld deyilir: Mnimin snin qdr ziz olan he bir mxluq yaratmamam. Baqa bir nqld gstrilir: El bir varlq yaratmamam ki, sndn daha yax, mn daha itatcil, sndn uca, sndn raftli v sndn daha ziz olsun. Nqld deyilir: Sonra, Allahtaala buyurdu: Sni zmtli bir mxluq yaratdm v btn yaratdqlarmdan stn etdim. Digr nqld deyilir: Sndn daha zmtli v daha ibadtcil varlq yaratmadm. 1020 l-Kafi, c.1, sh.26, hdis26 1021 l-Mhasin,c.1, sh.308, hdis608 1022 Mani-xbar,c.1, sh.2 1023 l-Kafi, c.1, sh.18, hdis12 1024 l-Kafi, c.1, sh.16, hdis12

165

4388. mam Kazim () (Heam ibn Hkm tvsiyysindn):Allah-taala z peymbrlri v rsullarn yalnz ona gr bndlrin doru gndrdi ki, onlar Allahdan yrnsinlr. Demli, onlardan biliyi daha yax olan dvti daha tez qbul edr. Allahn ilrind n biliklilri al daha yax olanlardr. Al daha kamil olan, dnya v axirtd daha yksk mqamda olar.1025 1319. Aln tfsiri. 4389. Allahn Peymbri (s): Hqiqtn d, al nadanln dizlrinin buxovudur. Nfs is n r-xta heyvandr ki, aya balanmasa aznlaar.1026 4390. Allahn Peymbri (s): Al, Allahn insan n yaratd bir nurdur. Onu qlbin iqlandrcs etdi ki, insan onun vasitsil grnnlrl grnmynlrin frqini ayrd etsin.1027 4391. mam li (): Al odur ki, szn bilib danasan v dediyin ml edsn.1028 4392. mam li (): Al tcrblri qoruyub saxlamaqdr. Snin n yax tcrbn is ondan yd gtrdyndr.1029 4393. mam li (): Al iki nvdr: tbii (v zati) al v tcrbi al. Onlarn hr ikisi xeyirlidir.1030 4394. mam Hsn () (Al ndir? sualna verdiyi cavabdan):Frst qazanana qdr qm-qss camn qurtumqurtum imk.1031 4395. mam Hsn ()(ziz atasnn Al ndir? sualna cavabndan): ryinin ona taprdn saxlamasdr.1032 1320. All insann xsusiyytlri. 4396. Allahn Peymbri (s): All insann xsusiyyti budur ki, nadann ona qar cahilyana rftarna sbr etsin, ona zlm edni balasn, kasblarn mqabilind tvazkar olsun, zndn yuxar olan yaxlqda tb kesin, sz demk istdikd dnsn, demk istdiyi yax olarsa desin v faydalansn. gr pis olsa, sussun v salamat qalsn. Fitn il
1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032

l-Kafi, c.1, sh.16, hdis12 Tuhful-Uqul, sh.15 vali Lali, c.1, sh. 248, hdis 4 urrul-Hikm, hdis 2141 Nhcl-Bla, mktub31 Mtalibus- Suul , sh. 49 Manil- xbar, , sh. 240 , hdis 1 Manil- xbar, , sh. 401, hdis 62

166

qarladqda Allaha snsn v lini, dilini saxlasn. Fzilt grdkd onu qnimt sansn, abr-hya ondan ayrlmasn, tamahkarlq ona yaxn dmsin. Bunlar all insanlar tantdran on xsusiyytdir.1033 4397. Allahn Peymbri (s): nsanlarn n alls, onlarn camaatla n mlayim olandr.1034 4398. mam li (): All insann sinsi, sirr xzinsidir.1035 4399. mam li () (All insan kimdir? sualna cavabndan):All odur ki, hr eyi z yerind iltsin. rz olundu: Nadan biz tsvir et Buyurdu: Tsvir etdim.1036 4400. mam Sadiq (): All bir deikdn iki df sanclmaz.1037 4401. mam Sadiq () (Al ndir? sualna cavabndan):Al odur ki, onun vasitsil rhimli Allaha ibadt olunsun v cnnt qazanlsn. Rvayti deyir: Sorudum ki, bs Maviyd olan n idi? Hzrt buyurdu: O hiyl idi, eytanlq idi. O ala oxayr, ancaq al deyil.1038 4402. mam Sadiq (): Zmansini tanmaq, z ii il mul olmaq v dilini saxlamaq all insann iidir.1039 4403. mam Kazim (): All insan yalann xarmaa qorxduu insanla klm ksmz, sirgmy qorxduu kimsdn he n istmz v hdsindn gl bilmycyi vdi vermz. mid etdiyin gr danlanacana mid balamaz v onda aciz qalaca i girimz.1040 4404. mam Kazim (): All insan dnyann yr-ksiyin, hikmt il qarm olsa,ad olar. Ancaq dnyan qazanm olsa da hikmtdn az faydalanarsa sevinmz. Buna gr d ticartlrind qazanarlar.1041 1321. Al artran eylr. 4405. mam li (): Al el bir hissdir ki, bilik v tcrb il oxalar.1042
1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042

Tuhful-Uqul, sh.28 mali-Sduq , sh.28 , hdis 4 Nhcl-Bla, hikmt 6 Nhcl-Bla, hikmt 235 l-xtisas, sh.245. l-Kafi, c.1, sh.11, hdis3 l-Kafi, c.1, sh.116, hdis20 Tuhful-Uqul, sh.390 l-Kafi, c.1, sh.17, hdis12 urrul-Hikm, hdis1717

167

4406. mam li (): Bo ilrdn l kmkl aln artar.1043 4407. mam Hseyn () (Maviynin yannda sz aldan ddkd): Al haqqa tabe olmasa, kamala yetimz. Maviy dedi: Sizin sinlrinizd yalnz bir ey vardr.1044 4408. mam Sadiq (): Biliklr ox nzr salmaq (v dnmk) al aar v iklndirr.1045 4409. mam Sadiq (): Hikmt bard ox dnmk al brktlndirr.1046 4410. mam Sadiq (): Aln kamillmsi eyddir: Allah mqabilind yilib yerl yeksan olmaq, gzl kild yqinliy malik olmaq v yax szlr demkdn qeyri hallarda susmaq.1047 1322. nsan alnn l meyarlar. 4411. Allahn Peymbri (s): Bunlar aln nianlrindndir: yalan saraydan uzaqlab hqiqi saraya z tutmaq, gor evi n azuq toplamaq v qiyamt gnn hazrlamaq.1048 4412. mam li (): Hr insann szlrindn onun alnn sviyysini bilmk olar. 1049 4413. mam li (): Snin elin snin alnn gstricisi v mktubun n aydn danan carndr.1050 4414. mam li (): nsanlarn allar alt eyl llr: qzbli olan vaxt sbr, qorxan zaman dzml olmaq, istk v meyl olduqda mtdil hrkt etmk, btn hallarda Allahdan qorxmaq, xo davranmaq v sz-shbtin azl.1051 4415. mam li (): nsanlarn allar alt eyl llr: yoldalq, al-veri, hkmranlq etmk, knara kilmk (hakimiyytdn), imkanl v yoxsul olmaq.1052 4416. mam li (): nsanlarn al bdahtn danqda snanar.1053
1043 1044

urrul-Hikm, hdis3291 lamuddin, sh.298 1045 d-Dvat, sh.221, hdis403 1046 Tuhful-Uqul, sh.364 1047 l-xtisas,sh.244 1048 lamuddin, sh.333 1049 urrul-Hikm, hdis10957 1050 Nhcl-Bla, hikmt 301 1051 urrul-Hikm, hdis5608 1052 urrul-Hikm, hdis5600 1053 urrul-Hikm, hdis6221

168

4417. mam li (): nsann fikri onun alnn lsdr.1054 4418. mam li (): Dzgn ilrin oxluu aln oxluundan xbr verir.1055 4419. mam li (): Al kamilldikd, danq azalar.1056 4420. mam li (): Kimin al kamillrs, hvt dyr vermz.1057 1323. Al gcdn salan amillr. 4421. mam li (): hvt v istklrin tsirindn al aradan gedr.1058 4422. mam li (): Allarn pu olmasnn sbbi stnlk axtarmaq-dadr.1059 4423. mam li (): nsann xdpsndliyi, onun alnn sstlyn gstrir.1060 4424. mam li (): Kim nadanlarla oturub dursa al azalar.1061 4425. mam li (): Yalnz al azca azalanlardan baqa, kims zarafat etmdi.1062 4426. mam li (): Al sahiblrin qulaq asmayann al lr.1063 4427. mam Baqir (): Yalnz al azalanlarn qlbin tkbbr yol tapar.1064 1324. Aln sstlynn nianlri. 4428. mam li (): Allar azalanda, (zn) stn bilmklr artar.1065 4429. mam li (): Kim al azalarsa, pis sz danar.1066 4430. mam li alszlqdandr.1067
1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067

():

Nadanlarla

oturub

durmaq

urrul-Hikm, hdis5422 urrul-Hikm, hdis7091 Nhcl Bla, hikmt71 urrul-Hikm, hdis8226 urrul-Hikm, hdis5180 urrul-Hikm, hdis5901 Knzul-Fvaid, c.1, sh.200 Knzul-Fvaid, c.1, sh.199 Nhcl Bla, hikmt450. Knzul-Fvaid, c.1, sh.199 Biharul-nvar, c.78, sh.186, hdis 16 urrul-Hikm, hdis4043 urrul-Hikm, hdis7985 urrul-Hikm, hdis9299

169

4431. mam li puluundandr.1068

():

Arzularn

oxluu,

aln

1325. Aln meyvsi. 4432. mam li (): Aln meyvsi dzmllkdr. (Allah yolunda mtantli olmaqdr).1069 4433. mam li (): Aln meyvsi haqqa sadiq qalmaqdr.1070 4434. mam li (): Aln meyvsi dnyan dmn bilmk v hvslri ldrmkdir.1071 4435. mam li (): Al, meyvsi balamaq v hya olan bir aacdr.1072 1326. Aln dmni. 4436. mam li (): Aln dmni nfsani istklrdir.1073 4437. mam li (): Qalib hvslr sir olan n qdr al var.1074 4438. mam li (): Allah al qorumaq n... rabdan uzaqlama vacib buyurmudur.1075 4439. mam li (): Bilin ki, arzu al qflt salr v Allah xatrlama ona unutdurur.1076 4440. mam li (): Nfsani istklr ayq, al is yatmdr.1077

iiiiiiii

1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077

urrul-Hikm, hdis7093 urrul-Hikm, hdis4589 urrul-Hikm, hdis4602 urrul-Hikm, hdis4654 urrul-Hikm, hdis1254 Mtalibus-Suul, sh.56 Nhcl-Bla, hikmt 211 Nhcl-Bla, hikmt 252 Nhcl-Bla, xtb 86 d-Durrtul Bahir, sh.31

170

288 Etikaf (Mscidd qalb ibadt etmk)


1327. Etikaf. Quran: Kbni insanlar n toplamaq v min-amanlq yeri etdik. brahimin durduu yeri znz namazgah edin. brahim d, smail d Evimi tvaf ednlr, orada qalb hmi ibadtd olanlar, ruku v scd il namaz qlanlar n tmizlyin! dey mr etdik.1078 Hdis: 4441. ns: Peymbr (s) bir yerd daimi yaayanda Ramazan aynn son on gnn etikafda keirr, sfr xsayd nvbti il iyirmi gn etikaf edrdi.1079 4442. Mymun bin Mehran: Hsn ibn linin () yannda oturmudum. Bir kii glib dedi: Ey Rsulullahn vlad! Filanksin mndn filan qdr alaca var v mni hbs etmk istyir. mam buyurdu: Allaha and olsun, mnim pulum yoxdur ki, snin borclarn dyim. Sonra hmin kii il shbt etdi. Mymun deyir ki, mam () ayaqqablarn geydi. rz etdim ki, yabn Rsulallah! Etikafda olduunuzu unutmusunuzmu? Hzrt buyurdu: Unutmamam, ancaq atamn babam Rsulllahdan (s) bel nql etdiyini eitmim ki, kim mslman qardann ehtiyacn dmk n alarsa, doqquz min il oruc tutub, geclri oyaq qalaraq Allaha ibadt etmi kimidir.1080 4443. mam Sadiq (): Allahn Peymbri (s) Ramazan aynn son on gnn mscidd etikafda keirrdi. Bu mddt rzind Hzrt n tkdn adr dzldilrdi v O, tyini belin balayb, yatan ydrard...1081 4444. mam Sadiq (): Etikaf yalnz daltli pinamazn camaat namaz qld cm mscidind olmaldr.1082
1078 1079 1080 1081 1082

Bqr, ay125 Knzul-Ummal, hdis18091 Mn la Yhzuruhul Fgih, c.2, sh.189, hdis 2108 Thzibul-hkam, c.2, sh.287, hdis 869 l-Kafi, c.4, sh.176, hdis1

171

iiiiiiii

172

289 Bilik v nadanlq


1328. Biliyin v bilikli olman dyri. Quran: De ki, bilnlrl bilmynlr eyni ola bilrmi?! Yalnz al sahiblri ibrt alarlar.1083 Allah iman gtirnlrin v elm bx edilmilrin drclrini yksldr. Allah mllrinizdn agahdr.1084 Hdis: 4445. Allahn Peymbri (s): Alimin gnah birdir, nadann gnah iki.1085 4446. Allahn Peymbri (s): Bilikli olmaq btn yaxlqlarn, nadanlq is btn pisliklrin badr.1086 4447. Allahn Peymbri (s): Bilik qazanmaq hr bir mslmana vacibdir... Allaha sitayi v itat bilikl edilr. Qohumluq tellrinin qrlmamas, halaln haramdan ayrd edilmsi d bilikl mmkndr. Bilik mlin rhbridir v ml ona tabe olar. Xobxtlr elm ilham olunar, bdbxtlrs ondan mhrum qalarlar.1087 4448. Allahn Peymbri (s): nsanlarn n dyrlisi daha ox bilik sahiblri, insanlarn n dyrsizi is daha az biliyi olanlardr.1088 4449. Allahn Peymbri (s): nsanlarn peymbrlik drcsin n yaxn olanlar alimlr v dylrdir.1089 4450. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gnnd alimlrin qlminin mrkkbi il hidlrin qan il llck v qlmin mrkkbi hidlrin qanndan daha ar glck.1090

1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090

Zmr, ay9 Mcadil, ay11 Knzul-Ummal, hdis28784 Biharul-nvar, c.77, sh.175, hdis 9 mali-Tusi, sh.488, hdis 1069 mali-Sduq, sh.27, hdis 4 l-Muhcctul- Beyza, c.1, sh.14 d-Durrul-Mnsur, c.3, sh.423

173

4451. mam li (): Fziltlrin ba bilikdir. Fziltlrin son nqtsi d bilikdir.1091 4452. mam li (): Bilik nd gedn, ml apar v nfs is palql minikdir. 1092 4453. mam li (): Bilik aln radr.1093 4454. mam li (): Bilik nec d gzl yolgstrndir.1094 4455. mam li (): Bilik ail raftinin n yksk rfidir.1095 4456. mam li (): Bilik mminin itmi maldr.1096 4457. mam li (): Biliyin hrmtin yalnz bu bs edr ki, htta onu yax bilmyn d onu bilmsindn dm vurar v onu elmli, bilikli kimi gstrnd buna ad olar. Nadanln pis olmasna tkc bu bsdir ki, htta nadan v elmdn bhrsi olmayan da ondan bezr.1097 4458. mam li (): He bir xzin elmdn daha xeyirli deyil.1098 4459. mam li (): He bir raft bilik kimi deyil.1099 4460. mam li (): Hr bir qaba ns qoyduqda, onun tutumu azalar. Yalnz biliyin qabna qoyulanlar artdqca, onun tutumu da oxalar.1100 4461. mam li (): Allah bndsini alaltmaq istdikd onu elmdn bhrsiz qoyar.1101 4462. mam li (): Bilik hyatdr.1102 4463. mam li (): Hqiqtn, bilik qlblrin hyat (mayas), kor gzlrin i v gcsz bndlrin gcdr.1103 4464. mam li () Kumeyl ibn Ziyadn lindn tutaraq onu qbristanla apard. l atdqda, drindn bir ah kib ona buyurdu: Ey Kumeyl! Bilik mal-dvltdn yaxdr. nki bilik sni qoruyur, ancaq var-dvlti sn qorumalsan. Var-dvlt xrclndikc azalar, ancaq bilik verilmkl oxalar. Var-dvltin
1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103

urrul-Hikm, hdis (536+6379) Tuhful-Uqul, sh.208 urrul-Hikm, hdis536 urrul-Hikm, hdis837 Knzul-Fvaid, c.1, sh.319 Uyunu xbari Riza (), c.2, sh.66, hdis 295 Munytul-Murid, sh.110 l-Kafi, c.8, sh.19, hdis4 Nhcl-Bla, hikmt113 Nhcl-Bla, hikmt205 Nhcl-Bla, hikmt288 urrul-Hikm, hdis185 mali-Sduq, sh.493, hdis1

174

verdiyi, onun aradan getmsi il yox olar (ictimai mvqe v hrmtini itirr).1104 4465. mam li (): Mal toplayanlar diri olsalar da ldrlr, elm hli is dnya durduqca yaayacaqlar. Bdnlri aradan gedr, ancaq xatirlri qlblrd qalar.1105 4466. mam li (): Alim lm olsa bel, sadr. Nadan is diri olsa da lmdr.1106 4467. mam Baqir (): Elmdn he nyi olmayan rk, abadladran olmayan xaraba ev kimidir.1107 4468. mam Sadiq (): Alimlr peymbrlrin varislridir.1108 1329. Elmin ibadtdn stnly. 4469. Allahn Peymbri (s): Az elm ox ibadtdn yaxdr.1109 4470. Allahn Peymbri (s): Elm v bilik qarm yuxu, nadanlqla qlnan namazdan yaxdr.1110 4471. Allahn Peymbri (s): Alimin abiddn stnly, gnin ulduzlardan stnly kimidir. Abidin qeyri-abiddn stnly is ayn ulduzlardan stnlyn bnzr.1111 4472. Allahn Peymbri (s): Alimin bir saat yatana dirsklnib z elmini v ilrini nzrdn keirmsi, abidin yetmi il ibadtindn yaxdr.1112 4473. Allahn Peymbri (s): Alim abiddn 70 mrtb stndr. Hr mrtb il digr mrtblr arasnda at yetmi il qaar. Bu stnlyn sbbi odur ki, eytan insanlarn arasnda bidt yaradar v alim bunu baa drk insanlar ondan kindirr. Ancaq abidin ba z ibadtin qarar v bidti n baa dr, n d ona diqqt yetirr.1113 4474. Allahn Peymbri (s): Mhmmdin can lind olana and olsun ki, bir alimin olmasnn hr bir an eytan n min abiddn daha ardr. nki abid z fikrind, alim is baqalarnn fikrinddir.1114
1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114

Nhcl-Bla, hikmt147 Nhcl-Bla, hikmt147 urrul-Hikm, hdis1124(=1125) mali-Tusi, sh.543, hdis1165 l-Kafi, c.1, sh.32, hdis2 l-Muhctul-Beyza, c.1, sh.22 Munytul-Murid, sh.104 Biharul-nvar, c.2, sh.19, hdis 49 Rovztul-Vaizin, sh.16 Rovztul-Vaizin, sh.17 Knzul-Ummal, hdis 28908

175

4475. mam Baqir (): Bir saatlq elmi mzakir, bir gec ibadtdn daha yaxdr.1115 4476. mam Baqir (): z elmindn bhrlnn alim, yetmi min abiddn daha yaxdr.1116 1330. Alimin lm. 4477. Allahn Peymbri: Alimin lm vzsiz msibt v yeri doldurulmayacaq bir atdr. O, qrub edn bir ulduzdur. Bir qbilnin lm (lmn dzmk) bir alimin lmndn daha asandr.1117

1331. Alimin zn baxmaq ibadtdir. 4478. Allahn Peymbri (s): Alimin zn mhbbtli nzrlrl baxmaq ibadtdir.1118 4479. mam Sadiq () (Peymbrin (s) Alimlrin zn baxmaq ibadtdir sz bard suala cavabndan): Mqsd o alimdir ki, zn baxdqda, axirt yadna dsn. Bunun ksi olann zn baxmaq fitn (aznlq) yaradar.1119 1332. Elm yrnmy tviq etmk. 4480. Allahn Peymbri (s): Elm yrnin, htta ind olsa bel. nki elm yrnmk hr bir mslmana vacibdir.1120 4481. Allahn Peymbri (s): Elm yrnmk hr bir mslmana vacibdir. Bilin ki, Allah elmin ardnca dnlri sevr.1121 4482. Allahn Peymbri (s): Hr kim bir saat elm yrnmyin tinliyin sbr etms, hmilik nadanln tinliyind qalacaq.1122 4483. Allahn Peymbri (s): ki qarnqulu he vaxt doymaz: elm axtaran v dnya axtaran.1123 4484. mam Sadiq (): gr camaat elmin n qdr xeyirli olduunu bilsydi, mtlq hr an onu axtarmaqla mul
1115 1116

l-xtisas, sh.245 d-Dvat, sh. 62, hdis153 1117 Knzul-Ummal, hdis 28858 1118 Nvadirur-Ravndi, sh.11 1119 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.84 1120 Knzul-Ummal, hdis28697(=28698) 1121 l-Kafi, c.1, sh.30, hdis1 1122 vali Lali, c.1, sh. 285, hdis 1354 1123 Knzul-Ummal, hdis28932(=28933)

176

olard. Htta onun yolunda qan tkmli v dnizin drinliklrin ba vurmal olsalar bel.1124 1333. Elm axtaran. 4485. Allahn Peymbri (s): Nadanlar arasnda elm axtaran xs, llr arasnda diri insan kimidir.1125 4486. Allahn Peymbri (s): Elm axtaran elm yrnn vaxt lm haqlayarsa, o, hid olmudur. 1126 4487. Allahn Peymbri (s): Kim elm yrnmk n bayra xarsa, qaydana qdr Allah yolunda addmlam olar.1127 4488. Allahn Peymbri (s): Elm dalnca dn, gndzlr oruc tutub gecsini ibadtl keirn kimidir. Kims bir fsil elm yrns, onunun buqeys dann qzl olmas v onu Allah yolunda vermsindn daha yaxdr.1128 4489. Allahn Peymbri (s): Kim elm dalnca drs, Allah onun ruzisini hdsin gtrr.1129 4490. Allahn Peymbri (s): Elm axtaran, rhmt axtarar. Elm arxasnca dmk, slamn diryidir v mkafatn peymbrlr verrlr.1130 4491. Allahn Peymbri (s): Mlklr z qanadlarn elm axtaran n aar v onun balanmasn dilrlr.1131 4492. Allahn Peymbri (s): Kim elm axtarmaq n yol qt edrs, Allah onu cnnt alan yola hrktlndirr.1132 4493. Allahn Peymbri (s): Kim elm axtararsa, cnnt onun arxasnca qaar.1133 4494. Allahn Peymbri (s): Btn yalar, htta dnizdki balqlar, yer zndki haratlar v srnnlr, ln yrtclar v gmiricilrinin hams, elm axtarann 1134 balanman dilrlr. 4495. mam li (): Kim elm yrnrkn lm atarsa, onunla peymbrlr arasnda tkc bir drc frq olar.1135
1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135

vali Lali, c.4, sh. 61, hdis 9 Knzul-Ummal, hdis28726 t-Trib vt-Trhib, c.1, sh.97, hdis16 Knzul-Ummal, hdis28702 Munytul-Murid, sh.100 Knzul-Ummal, hdis28701 Knzul-Ummal, hdis28729 Knzul-Ummal, hdis28745 mali-Sduq, sh.58, hdis9 Knzul-Ummal, hdis28842 mali-Mufid, sh.29, hdis1 Mcmul-Byan, c.9, sh.380

177

1334. yrtmk. 4496. Msih (): Hr kim bils, ml ets v yrts byk qeyb almind zmtil tannacaq.1136 4497. Allahn Peymbri (s): n yax sdq, insann elm yrnmsi v sonra onu qardana yrtmsidir.1137 4498.Allahn Peymbri (s): Allah kimsy elm bx edrs v o, bildiyi halda elmini gizldrs, qiyamt gnnd azna oddan cilov vurulmu halda Allahn yanna gtirilck.1138 4499. mam li (): Allah alimlri yrtmy thkim etmmi cahillrdn yrnmk haqda hdlik almad.1139 4500. mam li (): Elmdn baqa hr bir ey xrclndikc azalar.1140 4501. mam Baqir (): Hr kim doru yolun bir fslini yrdrs, bu onunun doru yola ml ednin mkafat qdrdir. ml ednlrin d mkafatndan he n azalmaz.1141 4502. mam Sadiq (): Hr eyin zkat var. Elmin zkat da onu hlin yrtmkdir.1142 1335. Mllimin dyr-qiymti. 4503. Tnbihul Xvatir: Allah-taala Musaya vhy edrk buyurdu: Ya Musa! Yax eylri yrn v onlar camaata da yrt. nki mn mllimlrin v yrnnlrin qbirlrini iqlandracaam ki, z yerlrind vht v tnhalq hiss etmsinlr.1143 4504. Allahn Peymbri (s): Siz balayanlarn n mrhmtlisindn xbr verimmi? Allah balayanlarn n mrhmtlisidir. Mn Adm vladlarnn balayanlarnn n mrhmtlisiym. Mndn sonra sizlrin n mrhmtlisi, elm yrdn v bu yolla elmi yaylan kimsdir. O, qiyamt gnnd tkbana, sanki bir mmt v elc d Allah yolunda ldrlmk n canbazlq edn kims kimi dirildilck.1144
1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144

Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.82 Munytul-Murid, sh.105 mali-Tusi, sh.377, hdis808 Nhcl-Bla, hikmt 487 urrul-Hikm, hdis 6888 Tuhful-Uqul, sh.297 Tuhful-Uqul, sh.364 Tnbihul-Xvatir, c. 2, sh 212. t-Trib v t-Trhib, c. 1, sh 119, hdis 5

178

4505. mam Baqir (): Yerdki heyvanlar, dnizdki balqlar, Allahn gylri v yerind olan irili-xrdal hr bir varlq yax ilri yrdnin balanmasn dilyir.1145 1336. Allah v Allahdan qeyrisi n yrnmk. 4506. Allahn Peymbri (s): Kim elmi Allaha gr yrnrs, elmin hr hans drcsin atdqda zn daha hqir grr, camaatla daha tvazkar olar, Allah qorxusu oxalar v dini ilrd alqan olar. Allahdan savay hr ny atmaz. Bel xs elmdn bhrlnr. Demli, onu yrnmk lazmdr. Ancaq kims elmi dnyaya, camaat arasnda v hakimin, sultann yannda mvqe qazanmaqdan tr yrnrs, zn byk sanmaq, camaata qar daha tkbbrl v Allahdan daha xbrsiz olmaq v dindn daha ox uzaqlamaqdan qeyri elmin hr hans bir drcsin atmaz. Buna gr d insan (elmi bu mqsdl yrnmkdn) kinmli v qiyamtd z leyhin sbut, pemanlq v rsvaylq qazanmamaldr.1146 4507. Allahn Peymbri (s): Kim elmi camaat aldatmaq n yrnrs, cnnt qoxusunu tapmaz.1147 4508. Allahn Peymbri (s): Allahdan qeyrisi n elm yrnnin yeri chnnm olar.1148 4509. mam li (): N imkannz olsa, elm yrnin. Mbada drd idn tr elm yrnsiniz: alimlr arasnda zn ymk, cahillrl mbariz aparmaq, mclislrd zn gstrmk v ya camaatn diqqtini zn clb edib onlara balq etmk n.1149 4510. mam Sadiq (): Kim Allah n elm yrnib Allah n (ona) ml ets v Allah xatirin baqalarna yrts, mlklrin smasnda onun bykly anlaraq deyilck: Allahdan tr yrndi, Allah n ml etdi v Allah xatirin yrtdi.1150 1387. Mllim semk. 4511. Msih (): Haqq batil hlindn yrnin v haqq hlindn yrnmyin. Sz lb-biib dann.1151
1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151

Svabul-mal, sh. 159, hdis 1 Rovztul Vaizin, sh. 16. Mkarimul-xlaq, c. 2, sh. 364, hdis 2661 Knzul-Ummal, hdis 29035 l-rad, c. 1, sh.230 mali-Tusi, sh. 167, hdis 280 l-Mhasin, c. 1. sh. 359, hdis 769

179

4512. Allahn Peymbri (s): Elm dindir. Namaz dindir. Ona gr d baxn ki, elmi kimdn yrnirsiniz.1152 4513. mam li (): Hikmti hr kim sizin n gtirs, ondan yrnin. N dediyin fikir ver, kimin dediyin baxma.1153 4514. mam Baqir (): Elmi rbban alimdn qeyrisindn ld etmk (v ya rbban alimdn baqasndan yrnmk) olmaz. Bel alimi alla tanmaq olar.1154 1338.agirdin mllim zrind haqq. 4515. Allahn Peymbri (s): Elm yrtdiyiniz v elm yrndiyiniz insanlarla yumaq v mlayim olun.1155 4516. mam Sccad (): Snin agirdlrinin haqq budur ki, Allah sn verdiyi elm, bilik v sninn ad (bilik) xzinlrin gr sni agirdin ba etdiyini bilsn. Buna gr d camaata yax drs kesn, onlarla kobudluqla v pis rftar etmsn, drs vermkdn bezmsn Allah z fzl v ltfndn snin elmin artrar. Ancaq z biliyini camaatdan sirgsn v ya elm yrnmk n yanna gldikd onlarla kobud v pis rftar olsan, onda Allahn haqq var, elmi v onun zmtini sndn alb snin yerini camaatn qlbindn silsin.1156 4517. mam Sadiq () (Tkbbrl camaatdan z dndrm aysi haqda): Elm yrnmk n yanna gln insanlara eyni gzl baxmalsan.1157 1339. Mllimin agird zrind olan haqq. 4518. Allahn Peymbri (s): nfr var ki, nifaq aqakar olan mnafiqdn baqa, kims onlara hrmtsizlik etmz: slam dininin asaqqallar, daltli rhbr v yaxlqlar yrdn.1158 4519. mam li (): Alim insann snin zrind olan haqlarndan biri budur ki, (camaatn arasnda olduqda) hamn salamlayb ona xsusi salam versn, qarsnda oturasan, onun yannda qa, gz v ll iar etmysn. Onun fikrinin leyhin xb demysn ki, filanks deyib. Onun yannda qeybt etmysn, mclisind burnunda danmayasan, paltarndan tutmayasan, yorun olsa israrla sual
1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158

Knzul-Ummal, hdis 28666 urrul-Hikm, hdis 5048 Mustdrkul-Vsail, c. 11, sh. 258, hdis 12926 Munytul-Murid, sh. 193 vali-Lali, c. 4, sh 74, hdis 54 Munytul-Murid, sh 185 Knzul-Ummal, hdis 43811

180

sorumayasan. Mclislrinin uzun-uzadlndan bezmysn. nki onunla yoldalq xurma aacnn hvalatna bnzyir ki, n vaxt ondan sninn ns dcyini gzlyirsn.1159 4520. mam li (): Yaltaqlq v paxllq mminin sifti deyil, yalnz elm yrtmkd istisnadr.1160 4521. mam Sccad (): Snin ustadnn haqq budur ki, hrmt edsn, onun vqarn qoruyasan, szlrin diqqtl qulaq asasan, zn ona tutasan v ona diqqt yetirsn, stn ssini qaldrmayasan, kims ondan sual sorusa sn cavab vermysn v onun cavab vermsin imkan yaradasan. Onun yannda he kiml danmayasan, he kimin qeybtini etmysn, snin yannda onu pislslr mdafi edsn. Eyblrini rtsn, yaxlqlarn v gzl siftlrini akara xarasan, dmnlri il oturub durmayasan, dostu il dmnilik etmysn. Bu ilri grsn Allahn mlklri hadt verrlr ki, sn camaat n deyil, byk Allahn razlndan tr hmin ustadn yanna gedib ondan elm yrnmisn.1161 1340. Alimi ziz tutmaq. 4522. Allahn Peymbri (s): Kim alimin pivazna xarsa, mnim pivazma xmdr. Kim aliml gr gets, mniml grr. Kim aliml oturub-durarsa, mniml ylmidir. Hr kim mniml yls, mnim Allahmla ylmi kimidir.1162 4523. mam li (): N vaxt alim grdn, ona qulluq et.1163 4524. mam li (): Alim hrmt edn, Allaha hrmt etmidir.1164 1341. Alimin riayt etmli olduu mqamlar. 4525. Xzr () (Musaya xitabn): Ya Musa! gr elm istyirsns, zn onu yrnmy hsr et. nki elm btn vaxtn onu yrnmy srf ednindir.1165 4526. Allahn Peymbri (s): Onda on sift yaranmam insann al kamillmz: .... Yaadqca elm yrnmkdn yorulmasn.1166
1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166

Knzul-Ummal, hdis 29363 Knzul-Ummal, hdis 29364 l-Xisal, sh. 567, hdis 1 Knzul-Ummal, hdis 28883 urrul-Hikm, hdis 4044 urrul-Hikm, hdis 8704 Knzul-Ummal, hdis 44176 Tnbihul-Xvatir, c. 2. sh 112

181

4527. mam li (): Elm yrnmkd zn alqan etmk, onu yrnmkdn yorulmamaq v biliklrini ox sanmamaq elm yrnnin boynunadr.1167 4528. mam li (): Uzun mddt yrnndn qeyrisi, elm qazanmaz.1168 4529. mam li (): yrndiklri bard ox dnn, z biliyini mhkmlndirr v baa dmdiklrini drk edr.1169 1342. Alimlrin dyr-qiymti. 4530. Allahn Peymbri (s): Alimlr Allahn xalq arasnda mantlridir.1170 4531. Allahn Peymbri (s): Alimlrin baqalarndan stnly, peymbrin z mmti zrind olan stnly qdrdir.1171 4532. Allahn Peymbri (s): Kim mn alimm des, nadandr.1172 4533. mam li (): Alimlr camaatn hakimlridir.1173 4534. mam li (): Alim odur ki, elmdn doymasn v zn doymu kimi d gstrmsin.1174 4535. mam li (): Alim odur ki, elm yrnmkdn yorulmasn.1175 4536. mam Sadiq (): Bizim i alimlrimiz, qar trfind iblis v divlrin olduu srhddin keikilridir v onlarn gcsz ilrimiz hcumunun, iblisin v ardcllarnn onlara hakim ksilmsinin qarsn alrlar.1176 1343.Elmin meyvsi. Quran: nsanlarn, heyvanlarn v davarlarn da mxtlif rhbri vardr. Allahdan z bndlri irisind ancaq alimlr qorxarlar. Hqiqtn, Allah hr ey qalib olan v balayandr.1177 Hdis:
1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177

urrul-Hikm, hdis 6198 urrul-Hikm, hdis 10758 urrul-Hikm, hdis 8917 Knzul-Ummal, hdis 28685 Knzul-Ummal, hdis 28798 Munytul-Murid, sh 137 urrul-Hikm, hdis 507 urrul-Hikm, hdis 1740 urrul-Hikm, hdis 1303 l-hticac, c. 1 sh 13, hdis 7 Fatir sursi, ay 28

182

4537. mam li (): Elmin meyvsi, ondan istifad etmkdir.1178 4538. mam li (): Elmin meyvsi itatdir.1179 4539. mam li (): Elmin meyvsi, mli (Allah n) safladrmaqdr.1180 4540. mam Sadiq () (Misbahu- riyy kitabnda qeyd edildiyin gr): (Allahdan) Qorxu elmin miras, bilik tanman i v imann qlbidir. radli olmayan alim deyil, elmin dolaq v mrkkb msllrind incliklri bils bel. Allahtaala buyurmudur: Allahn bndlri arasnda yalnz alimlr ondan qorxarlar.1181 1344. Alim yaraan siftlr. 4541. Allahn Peymbri (s): Kims baa dmyib ml ets, onun datma dzltmyindn ox olar.1182 4542. Allahn Peymbri: Bilmyib anlamadan ibadt edn dyirman uzunqulana bnzr.1183 4543. mam li (): Kim zn xalqn rhbri edrs, baqalarn yrtmzdn vvl z yrnmlidir. (Camaat) Dili il trbiylndirmmi, mli v rftar il trbiy vermlidir. zn mllim v trbiyilik edn, camaata mllim v trbiyilik edndn daha artq hrmt, ehtirama layiqdir.1184 4544. mam li (): Bildiklrini ttbiq etmk, sonra is bilmdiklrini yrnmy getmk alimin zrin dn idir.1185 4545. mam li (): Elm v ml bir-biri il baldr. Buna gr d biln ml etmli v ml edn d bilmlidir. Elm mli sslr, gr cavab vers qalar, yoxsa gedr.1186 4546. mam Sadiq (): Elm yrtdikd kobudluq v zorakla yol vermmli v kims ona elm yrtmk istdikd (bunu zn) ayb saymamaldr.1187

1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187

urrul-Hikm, hdis 4624 urrul-Hikm, hdis 4600 urrul-Hikm, hdis 1303 Misbahu-riyy, sh 365. l-Mhasin, c. 1, sh 314, hdis 621. Knzul-Ummal, hdis 28709 Biharul-nvar, c. 2 sh 56, hdis 33 urrul-Hikm, hdis 6196 Nhcul-Bla, hikmt 366 Tnbihul-Xvatir, c. 1, sh 85

183

4547. mam Sadiq (): Kim bsirtsiz i grrs, ld ilmn ardnca hrkt edn kimidir. O n qdr tez gedrs, bir o qdr uzaq dr.1188 1345. Elm ml etmy hvslndirmk. 4548. Allahn Peymbri (s): Elmd bir-birinizl hmrng olun. nki sizlrdn hr birinizin elmind xyanti, mala xyant etmkdn daha pisdir v qiyamt gnnd Allah-taala sizdn bunun hesabn soracaqdr.1189 4549. Allahn Peymbri (s): Alimlrin syi baa dmy, nadanlarn syi is rvayt etmy ynlib.1190 4550. Allahn Pembri (s): Cnntdkilrin bir dstsi, bir qrup chnnm hlin baxarq deyr: Biz sizlrin trbiy v tlimlrinizin brktindn cnnt gldik. Nec oldu ki, sizin znz chnnm ddnz? Deyrlr: Biz yax ilr grmyi mr etsk d, zmz ona ml etmdik.1191 4551. mam li (): nsanlar elm yrnmy hvsdn salan budur ki, ox az alimin bildiklrin ml etdiyini grrlr.1192 4552. mam li (): Dnya, yalnz elm olduu yerlrdn baqa, badan-baa nadanlqdr. Elmin d yalnz ml olunan hisssini xmaqla, qalan hams hcctdir.1193 4553.mam li():Elmsiz ml ar yk, mlsiz elm is aznlqdr.1194 4554. Allahn Peymbri (s): Abr-hya etmyn alim v nadan abid mnim belimi qrd. nki nadan z ibadti il camaat aldadar, alim is z gnah mli il onlar perik salar.1195 4555. Allahn Peymbri (s): Bir xbr eitdikd onu hyata keirmk bard fikirlin, onu nql etmyi dnmyin. nki elmi nql ednlr ox, onu ttbiq ednlr azdr.1196 1346. Alimin czalandrlmasnda tlbkarlq.
1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196

mali-Sduq, sh 343. hdis 18 mali-Tusi, sh 126, hdis 198 Knzul-Ummal, hdis 29337 Mkarimul-xlaq, c. 2, sh 364, hdis 2661 urrul-Hikm, hdis 3895 Biharul-nvar, c. 2, sh 29, hdis 9 urrul-Hikm, hdis 1587 v 1588 Munytul-Murid, sh 181. Nhcul-Bla, hikmt 98

184

4556. Allahn Peymbri (s): Chnnmdkilr mlsiz alimin ilnmi qoxusundan ziyyt krlr.1197 4557. mam li (): Allah yannda bilnlrl bilmynlrin czas eyni deyil. Allah bizi v sizlri malik olduumuz elmdn faydalandrar v onu z n safladrar. Hqiqtn, O, eidn v (duan) qbul edndir.1198 4558. mam li (): Alimin bdrmsi, srniinlrini batran v z d qrq olan gminin snmas kimidir.1199 4559. mam Sadiq (): Alimin bir gnah balanana kimi nadann yetmi gnah balanar.1200 4560. mam Sadiq (): nsanlar arasnda (gnahkarlar) z elmindn azacq da olsa faydalanmayan alimin zab n ar olacaqdr.1201 4561. mam Sadiq () (Msbah ol riyy kitabnda qeyd olunduu kimi): Allah-taala Davuda () vhy buyurdu: mlsiz alim qar grlck n yngl i, yetmi daxili zabdan iddtli olacaqdr. Hmin zab budur ki, mni anman irinliyini onun qlbindn xaracaam.1202 1347. Pis alimlr. 4562. Msih (): Dnyasn axirtindn stn tutan v dnyaya z evirni, ona ziyan vuran xeyir gtirndn ox sevni nec elm hlinin srasnda sayasan?1203 4563. Allahn Peymbri (s): Dinar dinin drdi, alim is dinin hkimidir. Grsniz ki, hkim bu drd mbtla olub, ondan mdnz zn v bilin ki, o, baqasnn xeyirxah deyil.1204 4564. Allahn Peymbri (s): Bilin ki, pislrin n pisi pis alimlrdir. Yaxlarn n yaxs is yax alimlrdir.1205 4565. Allahn Peymbri (s): Kimin elmi oxalarsa v doru yola meyli artmazsa, Allahdan uzaq dmyindn qeyri artm olmaz.1206

1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206

Biharul-nvar, c. 2, sh 34, hdis 30 l-rad, c. 1, sh 230. Biharul-nvar, c. 2, sh 58, hdis 39 Qummi tfsiri, c. 2, sh 146 Biharul-nvar, c. 2, sh 37, hdis 53 Misbahu-riyt, sh. 345. Munytul-Murid, sh. 141. l-Xisal, sh 113, hdis 91 Munytul-Murid, sh. 137. Tnbihul-Xvatir, c. 2, sh. 21.

185

4566. mam Sadiq (): Mlundur, mlundur o alim ki, zalm hkmdarn ardnca gedrk, zlmkarlqda ona kmk etmi olsun.1207 4567. mam skri () (Pis ml sahibi olan alimlri tsvir edrkn): Onlarn gcsz (zrr davamsz) ilr vurduu ziyan, Yezidin qoununun Hseyn ibn li () v onun dostlarna vurduu ziyandan oxdur. nki qoundaklar onlarn cann v maln ald, ancaq bu pisml alimlr ... bizim aciz ilrimizin qlblrin kk-bh salarq azdrdlar.1208 1348. Elmin mnas. 4568. Allahn Peymbri (s): Elm nvdr: aydn v pozulmam ay, ya orta friz v yaxud mhkm adt. Bunlarn fvqnd is qeyri-zruri fzilt durur.1209 4569. mam Sadiq (): Elm yrnmkl deyil, ksin, Allah-taalann doru yola ynltmk istdiyi hr ksin ryind iqlandrd nurdur. Buna gr d elm istyirsns, nc bndlik hqiqtini z cannda axtar. Elmi d ondan istifad etmkl axtar v Allahdan drrak, bilik ist ki, sni drrakli v alim etsin1210 4570. Allahn Peymbri (s): Bir kii Allahn Peymbrinin (s) yanna glib rz etdi: Ya Rsulallah! Elm ndir? Buyurdu: Dinmzlik. rz etdi: Daha n? Buyurdu: Qulaq asmaq.rz etdi: Daha sonra? Buyurdu: Qorumaq v muayat olmaq. rz etdi: Bunlar olduqda n? Buyurdu: Ondan istifad etmk. rz etdi: Daha sonra n, ey Allahn Peymbri? Buyurdu: Onu yaymaq.1211 1349. Xeyirsiz biliklrin pislnmsi. 4571. Allahn Peymbri (s) (rz edrdi): lahi! Xeyir gtirmyn bilikdn, tvazkarl olmayan qlbdn, eidilmyn duadan v doymayan nfsdn Sn pnah aparram1212 4572. mam li (): Bil ki, bo bilikd xeyir yoxdur. yrnmy layiq olmayan biliyi yrnmk fayda vermz.1213 4573. mam Kazim (): Allahn Peymbri (s) mscid daxil oldu v bir dstnin bir kiinin trafnda yldn grd.
1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213

Biharul-nvar, c. 75, sh 381, hdis 45 l-hticac, c. 2, sh 512, hdis 337 l-Kafi, c.1, sh 32, hdis 1. Biharul-nvar, c. 1, sh 225, hdis 17 l-Kafi, c.1, sh 48, hdis 4 Knzul-Ummal, hdis 3609 Nhcul-Bla, mktub 31

186

Buyurdu ki, n olub? rz olundu: llamdir. Buyurdu: llam n demkdir? rz etdilr: O, insanlarn n biliklisidir. rblrin sl-nsblri, onlarn mhariblri, cahiliyyt dvr v rb dilindki erlri bilir. Peymbr (s) buyurdu: Bunlar el biliklrdir ki, kims onu bilms ona ziyan yetirmz v kims d bils, ona xeyir vermz.1214 1350. Biliyin nvlri. 4574. Allahn Peymbri (s): Bilik iki qismdir: dinlri yrnmk v bdnlri yrnmk.1215 4575. Allahn Peymbri (s): Bilik, say halna salnmaqdan daha oxdur. Buna gr d hr bir eydn n yaxsn yrnin.1216 4576. Allahn Peymbri (s): n yax bilik odur ki, faydal olsun.1217 4577. mam li (): Biliklr drd nvdr: dinlri yrnmk n fiqh elmi, bdnlrin salaml n tibb elmi, nitqin islah olunmas n nhv (qrammatika) elmi v vaxt yrnmk n ncum elmi.1218 4578. mam li (): Biliklrin n yaxs, sni islah edn bilikdir.1219 4579. mam Baqir (): Bil ki, he bir elm salamlq qazanmaq qdr, he bir salamlq da qlbin salaml kimi deyil.1220 4580. mam Sadiq (): Grk shablrin balarnn stnd qam olayd ki, halaln v haramn hkmlrind fqih olaydlar.1221 1351. Ldonni elm. 4581. Allahn Peymbri (s): Batini elm Allahn sirrlrindn v Tanrnn hikmtlrindndir. Onu istdiyi hr bir vaxt bndnin qlbin salar.1222

1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222

mali-Sduq, sh 220, hdis 13 Biharul-nvar, c. 1, sh 220, hdis 52 Knzul-Fvaid, c. 2, sh 31 mlis-Sduq, sh. 394, hdis 1 Biharul-nvar, c. 1, sh 218, hdis 42 urrul-Hikm, hdis 4962 Tuhful-Uqul, sh. 286 l-Mhasin, c. 1, sh. 358, hdis 765 Knzul-Ummal, hdis 28820

187

4582. Allahn Peymbri (s): Allahdan lazm olduu kimi qorxsaydnz, chalt v nadanln ona yolda olmad bir elm siz yrdilrdi.1223 4583. mam Baqir (): Kim bildiyin ml ets, Allah ona bilmdiyini yrdr.1224 1352. nsanlarn n biliklisi. 4584. Allahn Peymbri (s): nsanlarn n biliklisi, camaatn biliyini z biliyi il birldirndir.1225 4585. Allahn Peymbri (s) (Ona insanlarn n biliklisi olmaq istyirm dey mracit olunduqda): Allahdan kin ki, insanlarn n biliklisi olasan.1226 4566. mam li (): nsanlarn n biliklisi, elm hvsi olandr.1227 1353. Hqiqi elmin hli-Beytin () inhisarnda olmas. 4587. mam li (): gr elmi onun mdnindn yrnsydiniz, suyu emnin gzndn isydiniz, yaxlqlar yatandan ysaydnz, iql yola qdm qoysaydnz v haqq yolu il getsydiniz, he bhsiz, yollar siz akar olar, (yolun) nianlri siz grnrdi1228 4588. mam Baqir () (Slm ibn Kuheyl v Hkm ibn tibby xitabn): rq d, Qrb d getsniz, he vaxt bizim ailnin verdiyindn baqa, doru elm tapa 1229 bilmycksiniz.

iiiiiiii

1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229

Knzul-Ummal, hdis 5881 lamuddin, sh. 301. mali-Sduq, sh. 27, hdis 4 Knzul-Ummal, hdis 44154 urrul-Hikm, hdis 3079 l-Kafi, c. 8, sh 32, hdis 5 Biharul-nvar, c. 2, sh 92, hdis 20

188

290 mr
1354.mr. Quran: Allah sizi torpaqdan sonra ntfdn xlq etmi, sonra da sizi ct-ct yaratmdr. O bilmdn he bir qadn hamil olmaz v domaz. Ahln mrnn uzadlmas da, kimsnin mrnn qsaldlmas da, ancaq kitabda yazlmdr. Hqiqtn, bu Allah n ox asandr.1230 Hdis: 4589. mam li (): Snin mrn kdiyin nfslrin saydr v bu nfslri bir gzti sayr.1231 4590. Allahn Peymbri (s): Sizlrdn he biri mrnzn bir gnn arxada qoymadan, mrnzn nvbti gnnn pivazna xmr.1232 1355.mr qnimt saymaq. 4591. Allahn Peymbri (s): z mrn qar dinardirhmindn daha xsis ol.1233 4592. Allahn Peymbri (s): Hyatn mddti mhduddur v he ks, onun n myyn edilmi mrdn oxuna ata bilmz. Buna gr d mr baa atmam tlsin.1234 4593. mam li (): Gnn keni sndn gedndir, glcyi bhlidir v indiki zaman is frstdir.1235 4594. mam li (): N tez tr gnn saatlar, n tez keir ayn gnlri, n qdr tez sovuur ilin aylar v n qdr tez tr mrn illri!.1236

1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236

Fatir sursi, ay 11 urrul-Hikm, hdis3434 Tnbihul-Xvatir, c. 2, sh. 218 Mkarimul-xlaq, c. 2, sh. 346, hdis 2661 lamud-Din, sh. 336, hdis 12 urrul-Hikm, hdis 9840 Nhcl-Bla, xtb 188.

189

4595. mam li (): Ey camaat! El indi, indic vaxt qnimt bilin, peman olmam v hr bir ks fsus ki, Allahn iind shlnkarldq etdim demmi vaxt qnimt bilin1237 4596. mam li (): Allahn rhmti olsun nfslrinin lm doru atd addmlar olduunu biln v sonra ml tlsrk arzularn qsaldana.1238 4597. mam li (): Mbada, z mrnz siz qalmayacaq bir ey n hdr versiniz. nki ken mr geri dnmz.1239 4598. mam li (): mrn snin xobxtliyinin mehriyysidir. Bu rtl ki, onu Allaha ibadt yolunda keirsn.1240 1356. mr onlara hcct olanlar. Quran: Onlar alovlarn iind fryad krlr: Ey Allahmz! Bizi buradan xart ki, grdymz ilri deyil saleh mllr edk. Mgr sizi ibrt almaq istyn kimsnin ibrt ala bilcyi qdr yaatmadmm?! Hl siz qorxudan peymbr d glmidir. Dadn! Zalmlarn imdadna atan olmaz.1241 Hdis: 4599. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn olanda nida glr: Altm yanda olanlar hardadr?! Bu Allah-taalann buyurduu hmin mrdr: Mgr sizi ibrt almaq istyn kimsnin ibrt ala bilcyi qdr yaatmadqm?!1242 4600. mam li (): Allahn insann zrlrini qbul etdiyi mr mddti altm ildir. 1243 4601. mam li (): fsuslar olsun, mr onnun hcct olan v hyat onu bdbxtliy svq edn qafil!.1244 4602. mam Baqir (): Qrx ya kedikd, bndy deyirlr: Ayq ol, nki bundan bel snin he bir zrn qbul edilmz. Artq altm yal insana iyirmi yandak insan kimi zr gtirmk yaramaz.1245 1357. mr uzadan amillr.
1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245

Tnbihul-Xvatir, c. 2, sh. 89 urrul-Hikm, hdis 5214 urrul-Hikm, hdis 2618 urrul-Hikm, hdis 3429 Fatir, ay 37. Knzul-Ummal . 2924 Nhcl-Bla, hikmt 326. Nhcl-Bla, xtb 64 l-Xisal, sh 545, hdis 24

190

4603. Allahn Peymbri (s): Hmi dstmazl ol ki, Allah mrn uzatsn.1246 4604. Allahn Peymbri (s): Kim ruzisinin ox v mrnn uzun olmasn istyirs sileyi-rhm etsin (qohumlar il mehriban olsun). 1247 4605. mam li (): Kim qalmaq (lbtt, hmilik qalmaqdan sz bel ged bilmz) istyirs, shr yemyini erkn yesin, yax ayaqqab geysin, z borcunu azaltsn v qadnlarla az yaxnlq etsin. 1248 4606. mam Baqir (): Bizim ilrimiz Hseyn ibn linin () qbrini ziyart etmyi mr edin. nki onun ziyarti ruzini artrar, mr uzadar v pisliklri uzaqladrar. 1249 4607. mam Sadiq (): Hr kim xoniyyt olsa, mr uzun olar.1250 4608. mam Sadiq (): Kim ailsi il yax olsa, mr uzun olar.1251 4609. mam Sadiq (): gr Allahn snin mrn uzatmasn istyirsns, ata-anan sevindir.1252 1358. Mmin v uzun mr istmk. 4610. Xanm Fatimeyi Zhra (s) (Mnacatda):lahi! Sni and verirm qeybdn olan elmin v mxluqlar zrind qdrtin, mni sa qalman mnim n yax olduunu bildiyin mddt qdr sa saxla v n vaxt lm mnim n yax olsa, onda ldr.1253 4611. mam Sccad () (Mkarimul xlaq duasnda):mrm, snin itatin srf olununcaya qdr uzat v n vaxt mrm eytann otlana dns, canm al v z yanna apar.1254 1359. nsann z mrndn xbrsizliyindki hikmt. 4612. mam Sadiq (): ndi, ey Mfzzl! nsann mr mddtinin ondan gizlin olmas zrind dn. nki mrnn n qdr olduunu bils v mr qsa olsa, hyat ona dzlmz
1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254

mali-Mufid, sh. 60, hdis 5 l-Xisal, sh. 32, hdis 112 yunu xbari-Reza(), c. 2, sh. 38, hdis 112 Biharul-nvar, c. 101, sh. 4, hdis 12 Biharul-nvar, c. 69, sh. 408, hdis 117 mali-Tusi, sh. 245, hdis 425 l-Zohd Lil Hseyn ibn Sid, sh. 33, hdis 87 Biharul-nvar, c. 94, sh. 225, hdis 1 s-Shiftus-Sccadiyy, sh. 82, dua 20.

191

olar. Bel ki, lm bildiyi vaxtda glmsini gzlyck. Sanki mal aradan getmi v ya mhv olmaq rfsind olan insan tk olacaq. Bel insan malnn mhv olmasnn v yoxsul olmasnn qorxusundan mli surtd yoxsulluu hiss edck. O ki qalsn, maln yox olmas qorxusundan dflrl ox olan mrn sona yetmk qorxusu ola! nki kimins srvti azalarsa onun vzini qazanmaq mdi il tskinlik tapr. Ancaq mrnn tamam olmasna (konkret v mlum vaxta) yqinliyi olan kimsnin vcudunu yas bryr. Ancaq mr uzun olsa v bundan xbrdar olsa, hl diri olacana yqinlik tapacaq. Buna gr d, lzzt v gnahlara qrq olub, kamna atmaa v sonra hyatnn sonlarnda tvb etmy alacaq. Dey bilrsn ki, el indinin znd d mr mddtinin mlum olmad v hr an lmn gliini gzldiyi halda bel insan murdar ilr grb itatsizlik edir. Cavabnda deyirm: mr mddtinin mlum olmamasnn hikmti bard dediyimiz z qvvsind qalr. Ancaq bununla bel, insan yen d irkin mllrdn qalmrsa bu artq onun bann mstliyindn v ryinin dalndandr v iin flsfsin, uzaqgrnliyin shv olmasna dlalt etmir.1255

1255

Biharul-nvar, c. 3, sh. 83.

192

291 mk
1360. my hvslndirmk. Quran: Mmin olub yax ilr grn kii v qadna xo hyat nsib edck v etdiklri yax mllrindn daha yax olan mkafat vercyik.1256 Hdis: 4613. Allahn Peymbri (s): Vfat etmi insana ey yoldalq edr: ailsi, var-dvlti v mli. Bunlardan ikisi qaydb geri dnr, biri is qalar. Ailsi v var-dvlti qaydar, mli is onunla qalar.1257 4614. mam li (): grn, onu baa atdrn v grdynz id mhkm olun. Bu zaman dzml v tqval olun. El sizin axrnz da budur. El is znz axr aqibtiniz (cnnt) atdrn.1258 4615. mam li (): Hr kims iini asta aparsa, sil-nsibi onu tlsik gtrr.1259 4616. mam li (): grmdn axirt mid bslynlrdn olma Bellri yax ml sahiblrini sevr, ancaq eldiklrini etmzlr. Gnah ednlri dmn bilslr d zlri d onlarn crgsinddir. Baqalarnn z gnahlarndan az olan gnahlarna gr qorxu hissi keirr, zlri ns grdklri idn artq mkafata mid bslyirlr (yax ml) grmkd ksiklik, mkafat dilmkd israr edrlrox sz danar, az i grrlr.1260 4617. mam Sadiq (): Allah-taala hr kimsnin bir namazn qbul edrs, ona zab vermz. Hr kimsnin bir yax mlini qbul edrs, ona zab vermz.1261

1256 1257 1258 1259 1260 1261

Nhl, ay 97 Knzul-Ummal, hdis 42761 Nhcul-Bla, xtb 176 Nhcul-Bla, hikmt 23 Nhcul-Bla, hikmt 150 l-Kafi, c. 3, sh 266, hdis 11

193

4618. mam Sadiq (): Az aln ki, daha ox nemt sahibi olasnz.1262 4619. mam Hadi (): nsanlarn bu dnyada ii maldvltl, axirtd is mllri il olar.1263 1361. v mkafat. Quran: N sizin, n d kitab hlinin arzusu il deyildir. Pislik edn xs onun czasn kck v o, Allahdan baqa n dost, n d bir imdada yetn tapacaqdr. Hr mmin kii v ya qadn yax i grrs, cnnt daxil olar. Onlara xurma rdyinin arxas qdr d haqszlq edilmz.1264 Hdis: 4620. Allahn Peymbri (s): Tikan kolundan zm drilmdiyi kimi, pis i grnlr d yax ml sahiblrinin yerini tutmazlar. Bel is hans yolla istyirsinizs gedin. nki hans yolla getsniz, onun hli il zlrsiniz.1265 1362. in icrasna nzart. 4621. mam li (): lrin gediatn izlyin. nki Allahtaala mminlrin ii n lmndn qeyri bir sonluq qoymamdr.1266 4622. mam li (): Davaml olaraq grdyn (yax) i, sni yoran ox idn daha midvericidir.1267 4623. mam Baqir (): Davaml olaraq grln i azacq olsa bel, onun qdr he n Allah yannda daha ziz deyildir.1268 4624. mam Sadiq (): Hr kims bir i grmy balayarsa, onu bir il qdr davam etdirmlidir. Sonra gr istyrs, baqa il mul olmaldr. nki Allah-taalann istdiyini tyin etdiyi Qdr gecsi hmin bir ilddir.1269 1363. lrin n stn. 4625. Allahn Peymbri (s): lrin n stn, onlarn n tinidir.1270
1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270

Tnbihul-Xvatir, c. 2, sh. 183. d-Durrtul-Bahir, sh.41. Nisa, ay 123 v 124. Knzul-Ummal, hdis 43676 Mstdrkul-vsail, c.1, sh. 130, hdis 177 Nhcul-Bla, hikmt 278 l-Kafi, c. 2, sh. 82, hdis 3 l-Kafi, c. 2, sh. 82, hdis 1 Biharul-nvar, c. 70, sh. 191.

194

4626. Allahn Peymbri (s): lrin n stn, az olmu olsa bel n davaml olandr.1271 4627. Allahn Peymbri (s): Allah drgahnda ilrin n sevimlisi, mmin bx etdiyin sevinc, acln aradan gtrmyin v qm-qsssini datmandr.1272 4628. mam li (): lrin n stn, nfsini onu grmy mcbur etdiyin idir.1273 4629. mam li (): n stn i, Allah namin grln idir.1274 4630. mam li (): n stn i, haqqa sadiq qalmaqdr.1275 4631. mam Sadiq () (lrin n stn bard suala cavabndan): Vaxtnda qlnan namaz, ata-anaya ediln yaxlq v Allah yolunda ediln cihad.1276 1364. mllri zlrin xeyri olmayanlar. 4632. Allahn Peymbri (s): Hr kimd bu ey olmasa, he bir mli kamillmz: Onu Allaha itatsizlikdn saxlayan phrizkarlq, insanlarla yola getmsin sbb olan xasiyyt v nadann cahilyana rftarn df etdiyi sbrlilik.1277 4633. Allahn Peymbri (s): ey var ki, onlar olarsa he bir ml fayda vermz: Allaha rik qomaq, ata-anaya itatsizlik edib onlar incitmk v cihaddan qamaq.1278 4634. Allahn Peymbri (s): Hr kim dilini saxlamasa, he bir i grmmidir.1279 4635. mam Baqir (): kk v inkar olan yerd he bir mlin faydas olmaz.1280 4636. mam Sadiq (): Allah-taala, z mmin qardana qar bd niyytd olan mminin he bir mlini qbul etmz.1281 1356. Uzaq durulmal olan ilr.
1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281

Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.63 l-Kafi, c.2, sh.191, hdis 11 Biharul-nvar, c.78, sh.69, hdis 20. urrul-Hikm, hdis 2958. urrul-Hikm, hdis 2958. urrul-Hikm, hdis 3322 l-Kafi, c.2, sh.116, hdis 1 Knzul-Ummal, hdis 4324 (=43937) Biharul-nvar, c.77, sh.85 l-Kafi, c. 2, sh. 400, hdis 7. l-Kafi, c. 2, sh. 361, hdis 8

195

4637. mam li (): grnin zn rva bildiyi, lakin mslman camaata rva bilmdiyi hr bir idn uzaq dur.1282 4638. mam li (): Gizlind grln v akarda grlmkdn utanlan hr bir idn uzaq ol.1283 4639. mam li (): Grdy ii kimsnin yadna saldqda, onu irkin ml sayd hr bir idn kinin.1284 1366. in mhkm tutulmas. 4640. Allahn Peymbri (s): Allah-taala hr birinizin i grrkn iini mhkm (v eybsiz) tutmasn istyir.1285 4641. mam Sadiq (): Allahn Peymbri (s) vlad brahim vfat etdikd onun qbrind bir dlik grr v onu li il doldurub hamarlayr. Sonra buyurur: Sizlrdn kims i grdkd, iini mhkm tutsun.1286 1367. mllrin tqdim olunmas. Quran: De ki: istdiyinizi edin. Allah, Onun Peymbri v mminlr mllrinizi grcklr. Siz qeybi v akari biln Allahn hzuruna qaytarlacaqsnz. O da sizi n etdiklrinizdn xbrdar edckdir!.1287 Hdis: 4642. Allahn Peymbri (s): Bazar ertsi v cm axam gnlrind mllr gstrilir. Gnahlarnn balanmasn dilynlrin gnahlar balanr, tvb ednin tvbsi qbul olunur v kin saxlayanlarn kinlri qaytarlr ki, tvb etsinlr.1288 4643. Allahn Peymbri (s): Sizin ilriniz hr gn mn gstrilir. lriniz yax olduqda, Allahdan ilrinizin artmasn dilyirm, pis olduqda is, Allahdan sizin balanmanz dilyirm.1289 4644. mam Hseyn (): Hr shr erkn mmtin mllri Allah-taalaya tqdim olunur.1290 4645. mam Sadiq () (De ki, istdiyinizi edin. Allah, Onun Peymbri v mminlr mllrinizi grcklr aysi haqda
1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290

Nhcul-Blanin rhi, c.18, sh. 41 Nhcul-Bla, mktub 69 Biharul-nvar, c.71, sh. 369, hdis 19. Knzul-Ummal 9128 Vsailu-i, c.2, sh. 883, hdis 1. Tvb, ay 105 l-Trib v l-Trhib, c.3, sh.458, hdis 17. Mn la yhzurl-Fqih, c.1, sh.191, hdis 582 Uyun xbarir-Rza (), c.2, sh.44, hdis 156.

196

sualn cavabnda): Burada (mminlr dedikd) biz nzrd tutuluruq.1291 4646. Vsail s-i: Abdulla ibn ban mam Rzaya () rz etdi: Bir ox dostlarnz mndn xahi edirlr ki, onlar haqda dua etmyinizi sizdn rica edim. Hzrt buyurdu: Allaha and olsun, mnim zm hr gn onlarn mllrini Allaha tqdim edirm.1292 1368. ml dftri. Quran: Bu bizim kitabmzdr v sizin leyhiniz haqq deyr. Biz sizin etdiyiniz mllri yazdrmq.1293 Hdis: 4647. mam li (): Sa trfdki mlk yax mllri, sol trfdki mlk is pis mllri yazar. ki gndz mlyi insann gndz grdy ilri, iki axam mlyi onun gecdki mllrini qeyd edr.1294 1369. mllrin tcssm. Quran: Kim zrr qdr yax i grrs, onun xeyrini grckdir. Kim zrr qdr pis i grmdrs, onun zrrini kckdir. Bir gn ham zn etdiyi yax v pis mllri qarsnda hazr grck v gnahlar il z arasnda ox uzaq msaf olmasn arzulayacaq. Allah sizi z zabndan kindirir. nki O, z bndlrin mrhmtlidir.1295 Hdis: 4648. Allahn Peymbri (s): Mmin z qbrindn xanda mli gzl bir surtd qarsnda canlanacaqdr. Mmin ona deyck: Sn kimsn? Allaha and olsun, sni yax v dzgn insan kimi grrm. O dey-ck: Mn snin mllrindnm. Sonra onunn cnnt bldi v nur olacaqdr. Kafir qbrdn xdqda is mli bd xbr v irkin bir kild qarsnda canlanacaqdr. O deyck: Sn kimsn?. Allaha and olsun ki, sni pis insan kimi grrm. O is deyck: Mn snin mllrinm. Sonra is onu aparb oda atacaq.1296
1291 1292 1293 1294 1295 1296

Biharul-nvar, c. 23, sh.337, hdis 6. Vsailu-i, c.11, sh.392, hdis 25 Casiy, ay 29 Biharul-nvar, c. 5, sh. 327, hdis 22. Ali-mran, ay 30 Knzul-Ummal, hdis 38963

197

iiiiiiii

198

292 hd
1370. hdin vfal olmaa hvslndirmk. Quran: hd ednd ona sadiq olanlardr.1297 Hdis: 4649. Allahn Peymbri (s): Mslmanlar halaln rtlrin v z hdlrin sadiqlrdir.1298 4650. Allahn Peymbri (s): Bilin ki, kims z hdlisin (hli zimmdn olan) zlm ets, ya haqqn az vers v ya gcndn ox boynuna vzif qoysa, yaxud da razl olmadan ondan ns alsa, qiyamt gn mn onunla dmn v iddia trf olaram.1299 4651. Allahn Peymbri (s): N vaxt (mmt) hdin xilaf xarlarsa, Allah-taala dmnlrini onlar zrind hakim edr.1300 4652. Allahn Peymbri (s): hdin xilaf xann dini yoxdur.1301 4653. mam li (): hdlr qiyamt gnn qdr boyunlardan aslacaq xaltadr. Onlara riayt edn Allah-taala yaxlq edr. Kim onlara xilaf xarsa, Allah ona yardmlarn sirgyr. Hr kim hdini yngl sansa, hdi ondan hd sadiqliy tkid edn v z yaratdqlarndan, onlar qoruma istyn ks ikayt edck.1302 4654. mam li () (Malik tri hakim tyin etdiyi frmanndan): Allahn vacib ilrindn he biri hd vfa etmk kimi deyildir. nsanlarn istklri rngarng, fikirlri mxtlif olsa da ona hrmt mslsind hmrydirlr.1303

1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303

Bqr, ay 177 Knzul-Ummal, hdis 10919 Knzul-Ummal, hdis 10924 Biharul-nvar, c. 100, sh. 46, hdis 3. Nvadir l-Ravndi, sh. 5. urrul-hikm, hdis 3650 Nhcl-Bla, mktub 53.

199

4655. mam li (): Sznd dz olmaq (verdiyi hd sadiq qalmaq) imandandr.1304 4656. mam li (): z hd-peymanna sadiq olmayann Allaha inam yoxdur.1305 4657. mam Baqir (): Allah-taala he kim eyin leyhin getmy icaz vermmidir: , yax v pis ml sahibin veriln hd riayt etmk.1306 4658. mam Baqir () (z ipliyini pambq edn qadn kimi olmayn aysi il laqdar buyurduqlarndan): z ipliyini yirn qadn bni Tmimdn olan ibn Mrrnin arvad, Kb bin Sdin Rabt (Reyr) adl qz idi. O, axmaq bir qadn idi v yun yirr, yirdiklrindn pambq hazrlayar v onu yenidn yirrdi. Buna gr d Allah-taala buyurmudur: z ipliyini pambq edn qadn kimi Allah-taala vfal olma mr etmi v hd vfaszlqdan kindirmidir. Bu misal da ona gr kmidir.1307 4659. mam Sadiq () (Ey iman gtirnlr! Verdiyiniz qrarlarda vfal olun. aysin aid suala cavabndan): Burada, veriln hdlr nzrd tutulur.1308

iiiiiiii

1304 1305 1306 1307 1308

urrul-hikm, hdis 3379 urrul-hikm, hdis 9577 l-Kafi, c. 2, sh. 162, hdis 15 Qummi tfsiri, c.1, sh. 189. yyai tfsiri, c.1, sh. 289.

200

293 Mad
1371. Mad. 4660. Loman () (z oluna verdiyi yddn): vladm! gr lm kkin varsa, yuxunu zndn uzaqladr. Ancaq bil ki, bunu he vaxt bacarmayacaqsan. gr yenidn dirilmy bhn varsa, onda yuxudan oyanma zndn uzaqladr. Ancaq bil ki, he vaxt bunu da bacarmaya-caqsan.1309 4661. Allahn Peymbri (s): Mad ml meydandr. (Dnyada) grn (madda) xohal v fayda gtrnlrdn olar. ( n frsti) ldn vern is qmli v peman olar.1310 4662. mam Sccad (): Ey Adm vlad! Bil ki, bu gnn arxasnca daha byk, daha qorxulu v qlblr n daha arl gn glck. Hmin gn qiyamt gndr. Hmin gn insanlar bir yer toplanacaq v hmin gn ham olacaq. Bel bir gnd Allah-taala yaratd ilk v son mxluqu bir yer yacaq.1311 1372. Mad sbuta yetirn dlillr. Quran: Yoxsa sizi bs yer yaratdmz v hzurumuza qaytarlmayacanz gman edirdiniz?.1312 Yoxsa, Biz iman gtirib yax ilr grnlri yer znd fitn-fsad trdnlrl eyni tutacaq? Yaxud Allahdan qorxub pis mllrdn kinnlri gnahkarlara tay edcyik?1313 z yaradln unudub bizimn bir misal kdi: Bu rm smklri kim dirildck? De ki: Onlar ilk df yaradan dirildckdir. O, hr mxluqu bilndir.1314

1309 1310 1311 1312 1313 1314

Biharul-nvar, c. 7, sh. 42, hdis 13. lamuddin, sh. 341. l-Kafi, c.8, sh.73, hdis 29. Muminun, ay 115. Sad, ay 27 v 28 Yasin, ay 78 v 79

201

nsan deyir: Mn ldkdn sonra tezlikl qbirdn dirildilib xardlacaam? nsan onu ilk nc he nyin olmad vaxt yaratdmz xatrlamrm?1315 Odur mxluqlar xlq edn, sonra onlar (ldkdn sonra) yenidn yaradr. Bu (yenidn diriltmk) Onunn ox asandr. Gylrd v yerd olan n stn siftlr Ona mxsusdur. Odur hikmtli v ziz.1316 Allahn rhmtinin nianlrin bax ki, torpa solduqdan sonra nec dirildir. Bu el llri dirildn Allahdr. O, hr ey qadirdir.1317 Buludlar hrkt gtirmk n klklri gndrn Allahdr. Biz o buludu l torpaqlara trf qovur v onunla cansz torpaqlar dirildirik. nsanlarn dirildilmsi d beldir.1318 1373. Qiyamt gnnn yaxnda olmas. Quran: nsanlarn haqq-hesab gn yaxnlad, onlar is hl d qflt iinddirlr.1319 Hdis: 4663. Allahn Peymbri (s) (hadt barma il orta barman yana gstrrk): Mnim dirildilmyiml qiyamt (arasndak zaman fasilsi) iki barmaq qdrdir. Sonra buyurdu: And olsun canm Onun lind olana ki, mn qiyamt gnn z iynimd hiss edirm.1320 4664. mam li (): Siz v qiyamt bir kndir balanmsnz.1321 1374. Yalnz Allah qiyamt gnnn n vaxt atacandan xbrdardr. Quran: Camaat sndn qiyamt gnnn n vaxt olacan soruar. De ki, onu ancaq Allah bilr. N bilirsn, blk d tezlikl olacaq.1322 Hdis: 4665. mam Sadiq (): sa ibn Mrym () Cbrayldan () soruur: Qiyamt n vaxt olacaq? Cbrayl el halsz v narahat olur ki, huunu itirir. zn gldikd deyir: Ey Allahn
1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322

Mrym, ay 66 v 67 Rum, ay 27 Rum, ay 50 Fatir, ay 9 nbiya, ay 1. l-Cfriyat, sh. 212 Nhcul-Bla, xtb 190. hzab, ay 63.

202

ruhu! Mn bu bard snin bildiyindn ox bilmirm. Gylrd v yerlrd olan Allaha mxsusdur. Qiyamt gzlnilmdn v xbrsiz sizi yaxalayar.1323 1375. Qiyamtin yaxnlamann nianlri. Quran: Qiyamtin qfil balarnn stn almasnm gzlyirlr? Hr an qiyamtin glmyinin nianlri akar grnr. Qiyamt qopduqda nsiht gtrmyin n faydas?1324 Sur alnacaq. Sonra yalnz Allahn istdiklrindn savay gylrd v yerlrd olanlar hams bihu olacaqlar (lcklr). Sonra bir daha Sur alnacaq v yerlrindn drhal qalxb baxacaqlar.1325 Yer z n ar titryilrl titrdildiyi vaxt 1326 El deyil, yer dalb para-para olanda.1327 Dalar srtl yerindn qopar.1328 Dalar didilmi yun kimi olacaq.1329 Dnizlrin yarld an1330 Gn snk olanda, ulduzlarn i yox olanda 1331 Ulduzlar dalb splnnd1332 Gy hmin gn sstlib paralanar.1333 1376.Qbrlrdn l xlan gn. Quran: Dhtli tkrpdici ssi dorudan-doruya eidcklri gn qbrlrdn xma gndr.1334 Hdis: 4666. mam Sccad (): Adm vladnn n ar anlar andr: lm mlyini grdy an, z gorundan xd v byk Allahn drgahnda dayand an.1335
1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335

Qisasul-nbiya, sh. 271, hdis 346. Muhmmd, ay 18 Zmr, ay 68 Zlzl , ay 1 Fcr, ay 21 Tur, ay 10 Qari, ay 5 nfitar, ay 2 Tkvir, ay 1 v 2 nfitar, ay 2. Haqq, ay 16 Qaf, ay 42, bax: Yasin, 51-53-cu aylr l-Xisal, sh. 119, hdis 108

203

1377.Mhrin xsusiyytlri. 4667. Allahn Peymbri (s): nsan yaam olduu kimi lr, ldy kild d dirildilr.1336 4668. Allahn Peymbri (s): Hqiqtn d, sizlr ayayaln, lpaq v snntsiz halda Allahn grn gtirilcksiniz.1337 4669. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gnnd ham susuz olacaq.1338 4670. mam li (): Ey yolunu azm bixbr! Yol gstrn nsihtini dinl! Qiyamt gn mllrin gstrildiyi, sorusual, cza v mkafatn verildiyi gndr. El bir gndr ki, insanlarn mllri ora qaytarlar v btn gnahlar hesablanar. Bel bir gnd, gzlrin halqas kzrr, hamillr qarnlarnda olan salarlar.1339 4671. mam li (): Qiyamt gn el bir gndr ki, Allahtaala haqq-hesab v mllrin czasn vermk n btn insanlar- ilk insandan tutmu, sonuncu nfr qdr balarn aa dikib boyunlar bkk, balarndan v z-gzlrindn tr axan, torpan onlar silkldiyi bir haltd bir yer yd gndr. (Hmin gn) nsanlarn n xohal, ayan qoymaa v zn yer tapa bilndir.1340 1378. Tqvallar qiyamt gnnd. 4672. Allahn Peymbri (s) (Tqvallar mrhmtli Allahn drgahna elilr qismind toplayrq aysi bard buyurduundan):Onlar Allahn tqva yolunu tutan insanlardr. Allah onlar sevmi, semi v mllrindn raz olmudur. Buna gr d onlar tqvallar adlandrmdr.1341 1379. Gnah ednlr qiyamt gnnd. 4673. mam Sadiq (): Hr kim mslmanlarla ikizl v ikidilli rftar edrs, qiyamt gnn oddan iki dili olan insan kimi gtirilckdir.1342 4674. mam Sadiq (): Hr kim zlm v haqszlqla z qardann maln yes v ona qaytarmasa, qiyamt gnnd oddan qlcm udar.1343
1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343

Tnbihul-Xvatir, c.2, sh. 133. l-Trib v l-Thrib, c. 4, sh. 384, hdis 11. Knzul-Ummal, hdis 38938 mali-Tusi, sh. 653, hdis 1353 Nhcl-Bla, xtb 102. l-Kafi, c. 8, sh. 95, hdis 69 Svabul-mal, sh. 319, hdis 1. Svabul-mal, sh. 322, hdis 8.

204

4675. mam Sadiq (): Camaat aldatmaq n Quran oxuyan, qiyamt gnn z sr-smkl v tsiz halda gtirilr.1344 4676. mam Sadiq (): (Qiyamt gnnd) Tkbbrl insanlar qarqa halna salnacaq v Allah-taala z bndlri il haqq-hesab kn qdr insanlar onlar daima ayaqlar altnda zcklr.1345 4677. mam Sadiq (): Qiyamt gn glnd car car kck ki, hardadr mnim dostlarmdan z dndrnlr? (v ya onlar hquqlarndan mhrum ednlr v yaxud onlara rixnd ednlr). Sonra zlrind t olmayan bir dst yerindn qalxacaq v onlara deyilck: Bunlardr, mminlri incidn, onlarla dmnilik v onlara qar inadkarlq ednlr. Dinlrin gr onlar brk mzmmt edn kimslrdir. Bu zaman onlar chnnm aparlmalar mr olunacaq.1346 1380. ml dftri. Quran: Biz hr bir insann yax v pis mlini z boynundan asar v qiyamt gn aq kitab kimi qarsna qoyarq. (v ona bel deyrik) Oxu kitabn. Bu gn zn-znl haqq-hesab kmy bs edrsn.1347 Hdis: 4678. mam Bar () (Biz hr bir insann yax v pis mlini z boynundan asar... aysi bard): Harada olurolsun, onun yax v pisi d onunladr v qiyamt gnnd ml dftri zn veriln qdr onlardan ayrla bilmz.1348 4679. mam Sadiq () (Oxu kitabn. Bu gn zn-zn haqq-hesab kmy bs edrsn. aysi bard): Bndnin btn mllri v onunn yazlanlarn hams onun yadna salnacaq. Sanki hmin andaca trtmidir. Buna gr d deyrlr: Vay bizim halmza! Bu nec yazdr ki, kiicik v byk eylrdn he biri d buraxlmamdr.1349 4680. mam Sadiq (): Qiyamt gnnd insann ml dftri ona verilr v deyilr: Onu oxu. (Rvayti deyir) rz etdim: Hmin mktubda olanlar bilirsinizmi? Hzrt buyurdu:
1344 1345 1346 1347 1348 1349

Svabul-mal, sh. 329, hdis 1. l-Kafi, c. 2, sh. 311, hdis 11. l-Kafi, c. 2, sh. 351, hdis 2. sra, ay 13 v 14 Qummi tfsiri, c. 1, sh. 17. yyai tfsiri, c.2, sh.328, hdis 35

205

He bir bax, he bir deyilmmi sz, atd he bir addm v grdy he bir i olmaz ki, hmin mktubda yazlmam olsun. O, hmin mllrini el yada salar ki, el bil indic grmdr. Buna gr d, deyrlr: Vay bizim halmza! Bu nec yazdr ki,...1350 1381. Sa v sol trfin shablri. 4681. mam Sadiq (): Allah-taala mminl haqq-hesab kmk istdikd, ml dftrini onun sa lin verr v z il onun arasnda haqq-hesab kr. Sonra buyurar: Mnim bndm. Filan ii, behman mli grmsn. rz edr: Bli, ey prvrdigar! Mn bu ilri grmm. Allah-taala buyurar: Mn onlar sn balayb xeyir mllr evirdim. Sonra camaat deyr: Sbhanallah. Bu bndnin he birc gnah da olmayb? Allahn ml dftri sa lin verilnl asan haqq-hesab kilr v znnklrin yanna ad qaydar sznn mnas budur.1351,1352 4682. mam Sadiq (): Allah taala ...... hrgah bndnin pisliyini ists, camaatn yannda onunla haqq-hesab kib mhkum edr v ml dftrini sol lin verr. Allahn ml dftri boynunun arxasndan onlara verilnlr drhal deyr ki, vay olsun halma, mn mhv oldum. Dnyada znnklrl ad-xrrm yaayan belsi, lnln alova daxil olar. sznn mnas da budur.1353,1354

iiiiiiii

1350 1351 1352 1353 1354

yyai tfsiri, c.2,sh.328, hdis 34 niqaq, ay 7-9 l-Zhd lil Hseyn ibn Sid, sh. 92, hdis 246 niqaq, ay 10-13. l-Zhd lil Hseyn ibn Sid, sh. 92, hdis 246

206

294 Adt
1382.Adt 4683. mam li(): Adt ikinci (insan) tbitdir.1355 4684. mam li(): Adt hr bir insann hakimidir.1356 4685. mam li(): Hr kim adtlrin tabe olsa, (yksk) mqamlara nail olmaz.1357 4686. mam li(): Snin dilin, sndn el adt etdiyini istr, nfsin is ona yrdiyi eyi dilr.1358 4687. mam li(): Qzb tlsm. Bu adt haln almaqla sn hakim olar.1359 4688. mam li() (ziz vlad mam Hsn () tvsiyylrindn): Yeniyetm qlbi xam torpaqtk bodur. Ona atlan hr bir eyi qbul edr. Buna gr d qlbin brkimmi v aln mul olmam sn trbiy v db vermy tlsdim.1360 4689. mam li() (Ona falud (un, su v baldan hazrlanm halva) gtirib qarsna qoyduqda buyurmudur): Snin xo trin, xoagln rngin v lziz tamn var. Ancaq mn nfsimi ona adt etmdiyi bir ey yrdirmk istmirm.1361 4690. mam li(): zn yax ilr grmy yrdir v tavan yklrini, crimlri iynin k ki, nfsin raftin atasan, axirtin abad olsun v alq ednlrin ox olsun.1362 4691. mam Hsn (): Adtlr qhr edndirlr. Kims gizlind v akarda zn nys adt etdirs, hmin ey onu akarda v camaatn iind rsvay edr.1363 1383. Adtlr stn glmk.
1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363

urrul-Hikm, hdis 402 urrul-Hikm, hdis 7327 urrul-Hikm, hdis 6409 urrul-Hikm, hdis 7634 urrul-Hikm, hdis 10288 Nhcl-Bla, mktub 31 Knzul-Ummal, hdis 36549 urrul-Hikm, hdis 6232 Tnbihul-Xvatir, c. 2, sh. 113.

207

4692. mam li (): Fzilt adtlr stn glmkdir.1364 4693. mam li(): n stn ibadt, adt qalib glmkdir.1365 4694. mam li(): Adtlr stn glmkl n yksk mqamlara atmaq olar.1366 4695. mam li(): badtlriniz asanlasn dey, adtlrinizi dyidirin.1367 4696. mam li(): Adtlrdn l kmkl nfslrinizi ram edin v onlar itat doru ynldin.Tavan v crimlrinizin yklrini onlarn iyinlrin yklyin. Yax mllrdn istifad etmkl onlar bzyin v gnahlarn irkabndan uzaqda saxlayn.1368 1384. Adtlri dyimyin tinliyi. 4697. mam li(): Siyastlrin n mtini adtlri dyimkdir.1369 4698. mam li(): Hr ii grmk mmkndr, yalnz adtlri dyimkdn baqa.1370 4699. mam li(): Ey camaat! Nfslrinizi trbiy etmyi z hdniz gtrn, onlar tamah v adtlrindn kindirin.1371

iiiiiiii

1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371

urrul-Hikm, hdis 357 urrul-Hikm, hdis 2873 urrul-Hikm, hdis 4300 urrul-Hikm, hdis 6405 urrul-Hikm, hdis 5199 urrul-Hikm, hdis 2969 urrul-Hikm, hdis 6906 Nhcl-Bla, hikmt 359

208

295 Bayram
1385.Bayram Quran: Mrym olu sa dedi: Prvrdigara, ey bizim Rbbimiz! Biz gydn bir sfr nazil et ki, o, bizlr v bizdn sonra glnlr n bir bayram v Sndn bir nian olsun. Biz ruzi ver ki, Sn ruzi vernlrin n yaxssan.1372 Hdis: 4700. mam li() (Bayramlarn birind): Hqiqtn d, bu bayram Allah oruc-namazn qbul edn n bayramdr. Allaha itatsizlik etmdiyimiz hr bir gn bayramdr.1373 4701. mam li(): Bir bayram gnnd mir-l-mmininin () yanna getdim. Grdm ki, Hzrtin qarsnda alm sfry bir az buda ryi, bir qab firni v bir qaq var. rz etdim: Ey mir-l-mminin! Bayram gnnd firni? Hzrt buyurdu: Bu, balanan kimsnin bayramdr.1374 1386. Novruz 4702. Mn l yhzruhul fqih: Novruzda mir-lmminin bir hdiyy gtirdilr. Hzrt sorudu: Bu ndir? rz etdilr: Ey mir-l-mminin! Bu gn Novruzdur. mam buyurdu: Hr gnmz Novruza evirin.1375 4703. mam li (): Bizim Novruzumuz hr gndr.1376 4704. mam Sadiq () (Novruz gnnd onun qulluuna gln Mlla ibn Xnis xitabn): Bilirsnmi bu gn n gndr? (Mlla deyir) rz etdim: Sn fda olum, bu iranllarn ziz tutduu v bir-birin hdiyy, bayramlq verdiklri bir gndr. mam Sadiq () buyurdu: And olsun Mkkdki o qdim ev, bu gnn qdim kk var v mn onu sn izah edirm ki, bilsn....
1372 1373 1374 1375 1376

Maid, ay 114 Nhcl-Blanin rhi, c. 20, sh. 73 Biharul-nvar, c. 40, sh. 326, hdis 7 Mn la yhzuruhul-Fqih, c. 3, sh. 300, hdis 4073 Mn la yhzuruhul-Fqih, c. 3, sh. 300, hdis 4074

209

Ey Mlla! Novruz Allah-taalann bndlrdn Ona ibadt etmlrin v he nyi Ona rik qomayacaqlarna, elilrin, hcctlrin v imamlara () iman gtircklrin vd ald bir gndr. Novruz gnin doduu ilk gndr... El bir Novruz yoxdur ki, biz onda frcin olacan gzlmyk. nki Novruz bizim v ilrimizin gnlrindndir. ranllar onu qoruyub saxlad, sizlr is ldn buraxdnz... Novruz iranllarn ilinin ilk gndr. Onlar saylar otuz min nfr olsa da, sa qaldlar, yaadlar v Novruz gnnd su spmk adt evrildi...1377 4705. mam Sadiq (): Novruz bayram yaxnlaanda bdnini yu, n tmiz paltarn gey, n xo qoxulu tirlrl zn tirlndir v hmin gn oruc tut.1378 4706. Biharul nvar: Nql olunanlara gr, Mnsur Dvaniqi mam Kazimdn () camaatn onu tbrik etmsi n Novruzda evd oturmasn v onunn gtirdiklri hdiyylri qbul etmsini xahi edir. mam () buyurur: Mn babam peymbrin (s) hdis v rvaytlrind axtarsam da, bu gn haqda ns tapmadm. Novruz iranllarn adtidir v slam onu mnsux (lv) etmidir. slamn aradan gtrdyn hyata qaytarmamzdan Allaha pnah! Mnsur dedi: Biz bu ii yalnz dylr gr edirik (v bir hrbi siyastdir). Sni and verirm o byk Allaha, evd yl. Hzrt qbul edir v evd ylir....1379 1378.Bayramlarn zivri. 4707. Allahn Peymbri (s): z bayramlarnz Allahu kbrl (demkl) zintlndirin.1380 4708. Allahn Peymbri (s): Fitr v Qurban bayramlarn La ilah illllah, Allahu kbr, lhmdulillah v Sbhnallah cmllri il bzyin.1381 4709. Knzul mmal: Allahn peymbri (s) Fitr v Qurban bayramnda evdn bayra xar v uca ssl La ilah illllah v Allahu kbr deyrdi.1382

1377 1378 1379 1380 1381 1382

Biharul-nvar, c. 59, sh. 92, hdis 1 Vsailu-i, c. 7, sh. 346, hdis 1 Biharul-nvar, c. 59, sh. 100, hdis 2 v c 48, sh. 108, hdis 9. Knzul-Ummal, hdis 24094 Knzul-Ummal, hdis 24095 Knzul-Ummal, hdis 18101

210

iiiiiiii

211

296 Eyb
1388. Baqalarnn eybindns, z qsurlar il mul olanlarn tqdir olunmas. 4710. mam li (): Xoa o kimsnin halna ki, znn eybi, onu camaatn eyblri il llmkdn saxlasn. 1383 4711. Allahn Peymbri (s): nsanlarn n alls odur ki, z eyblrini grsn v baqalarnn eybin kor olsun.1384 4712. Allahn Peymbri (s): Kim z eybini grrs, baqalarnn eyblri il mul olmaqdan kinr.1385 4713. mam Sadiq (): nsan n n xeyirli i odur ki, z eyblrini aradan gtrmkd camaatdan nd olsun v ya camaatn eyblri il mul olmam z eyblrin baxsn.1386 4714. mam Sadiq (): Grsniz ki, kims camaatn gnahlarn axtarr v z gnahlarn unudub, bilin ki, Allahn fndin dar olub.1387 1389. Camaatn eyblri il mul olmaq v z nfsi il barman pislnmsi. 4715. Msih (): Ey pis bndlr! Gnaha gr camaat danlayrsnz, ancaq z eyb v pisliklriniz min olduunuz halda znz danlamaqdan kinirsiniz.1388 4716. Allahn Peymbri (s): Sizlrdn hr biri qardann gznd r-p grr, z gznd is aacn gvdsini grmz.1389 4717. Allahn Peymbri (s): nsan n el bu eyb bs edr ki, camaatda eyb grsn, znd is grmsin, camaat znn trk ed bilmdiyi i gr danlasn, oturub durduu yoldan bo v aidiyytsiz eylr gr incitsin.1390
1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390

Nhcl-Bla, xtb 176. urrul-Hikm, hdis 3233 Tuhful-Uqul, sh. 88. l-Kafi, c.2, sh.243, hdis 337 Mosttrfatus-Sraer, sh. 48, hdis 7 Tuhful-Uqul, sh.501 Knzul-Ummal, hdis 44141 l-Xisal, sh. 110, hdis 81

212

4718. mam li (): Kim camaatn eyblrini grs, onlar irkin saysa v zndki hmin eyblri bynrs, sl axmaqdr.1391 4719. mam li (): n byk eyb budur ki, el eyin xrdaln edsn ki, sanki znd yoxdur.1392 1390. Eyblri rtmk. 4720. Allahn Peymbri (s): Kims mminin rsvaylnn stn rtrs, diri-diri basdrlan qz uan qbrdn xilas etmi kimidir.1393 4721. Allahn Peymbri (s): Kim qardann bir gnahn bilib onu gizlts, Allah qiyamt gn onun gnahlarn gizldr.1394 4722. mam Baqir (): Mminin mmin qarsnda vzifsi budur ki, onun yetmi byk gnahn gizltsin.1395 1391.Eyblri hdiyy etmk. 4723. mam li (): Kim snin eybini zn des, dalnca snin abrn qoruyar. Kim eyblrini sn demkd ehtiyat edib kins, arxanca snin eybini deyr.1396 4724. mam li (): Qardann eybini zn demkd sizin n he bir mane yoxdur, yalnz onun da, eybinizi znz demsindn qorxmaq-dan savay. Siz axirti uzaa atmaq v dnyayla dostluqda bir-birinizl dostlamsnz.1397 4725. mam Sadiq (): Mnim n n ziz qarda odur ki, eyblrimi mn hdiyy etsin.1398 1392.Eyib axtarmaq. Quran: Eyib axtarb1399 tn vuran1400 hr ksin vay halna.
1391 1392

Nhcl-Bla, hikmt 349. Nhcl-Bla, hikmt 353. 1393 Knzul-Ummal, hdis 6387 1394 t-Trib vt-Trhib, c.3, sh.239, hdis 7 1395 l-Kafi, c. 2, sh. 207, hdis 8. 1396 urrul-Hikm, hdis8260+826. 1397 Nhcl-Bla, xtb 113. 1398 Tuhful-Uqul, sh. 366. 1399 Humz sursinin 1-ci aysinddir. Leksik mnas haqsz yer baqalarndan ox xrdalq edn, eyib olmayan eyib tutan demkdir. Hmznn sil mnas sndrmaqdr. Bunra gr d, kims baqalarna eyib tutub xrdalq edns bir nv onu (xsiyytin) sndrm kimidir. Lmz sznn mnas da eyib demkdir. Humz v Lumz sinonimdirlr. Bzilri bu iki szn frqini, humznin kimins arxasnca eyiblrini deynlr, Lumznin is eybi z deynlr bard ildildiyini qeyd edirlr. (Mcmul Byan 817\10). 1400 Humz, ay1

213

Hdis: 4726. Allahn Peymbri (s): Mminlrin eyblrini axtarmayn. nki kim mminlrin eyblrini axtararsa, Allah da onun eyblrini axtarar. Allah-taala kimin eyblrini axtararsa, evinin iind olsa bel onu rsvay edr.1401 4727. mam li (): (Baqalarnn) Eyblri elmyin z bir eybdir.1402 4728. mam li () (Malik tri Misir vali tyin etdiyi frmandan): Camaatn arasnda sndn n uzaq olan v n ox acn gldiyi insanlar, camaatda n ox eyb axtaranlar olmaldr. nki camaatn (istr-istmz) eyblri var v hkmdar onlar rtmk n n layiqli xsdir. Buna gr d camaatn sndn gizlin eyblrini axtarb ox drin getm.1403 4729. mam li (): Baqalarnn shvin he vaxt ad olma. nki sn d hmilik xtadan qorunmamsan.1404 4730. mam li (): Kim eyb axtararsa, eyblri axtarlar v sy syr-s cavabn eidr.1405 4731. mam Sadiq (): Allahdan n uzaq dm bnd, kimsyl dostluq mslsini ortaya atan v onun bdryilrini bir gn bana qaxmaq n saxlayandr.1406 1393.Eyblri rtmk. 4732. Tnbihul Xvater: Rvayt gr bir gn sa () hvarilrl birg, it leinin yanndan keirmi. Bu vaxt hvarilr deyirlr: Bu it nec d ilnir! sa buyurur: cb a dilri var.1407 4733. Allahn Peymbri (s): Elm v srvt hr eybin stn rtr, nadanlq v imkanszlq hr eybin stn aar.1408 4734. mam li (): Dzm eyblrin gorudur.1409 4735. mam li (): Eyblrin prdsi aldr.1410 4736. mam li (): Kim abr-hya paltarn kimsnin ynin geydirrs, camaat onun eybini grmz.1411
1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411

Svabul-mal, c.2, sh.288, hdis 1 urrul-Hikm, hdis 4489 Nhcl-Bla, mktub 53. urrul-Hikm, hdis 10294 Knzul-Fvayid, c.1, sh. 279. l-Kafi, c. 2, sh.355, hdis 7 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.117 Knzul-Ummal, hdis28669 Nhcl-Bla, hikmt6 urrul-hikm, hdis 6434 Nhcl-Bla, hikmt 223

214

4737. mam li (): Bilik z paltarn kimin ynin geydirrs, eybi camaatdan gizli qalar.1412 4738. mam li (): Bxtin sn yar olunca snin eybin gizlin qalar.1413 1394. Kim nyi bilms ondan irad tutar. 4739. mam li (): Kims nyis drk etmkd aciz qalarsa, ondan irad tutar.1414 4740. mam li (): Kim nyi bilmzs, ondan eyb 1415 tutar.

iiiiiiii

1412 1413 1414 1415

Tuhful-Uqul, sh.215 Nhcl-Bla, hikmt51 l-rad, c.1, sh. 301 Kful-umm, c.3, sh.137

215

297 Baa qaxmaq


1395. Baa qaxman pislnilmsi. 4741. Xzr () (Musaya () tvsiyy edrkn): Ey mrann olu! He ksin gnahn bana qaxma v z gnahn n ala.1416 4742. Allahn Peymbri (s): Kim z qardan tvb etdiyi gnaha gr danlasa, z hmin gnah etmyinc lmz.1417 4743. Allahn Peymbri (s): Gnahl v irkin iin stn aann z, hmin ii grm kimidir. Nyis mminin bana qaxann z, hmin ii grmyn qdr lmyckdir.1418 4744. Allahn Peymbri (s): Qulluqularnzdan kims zina ets, ona hdd czasn ttbiq edin, ancaq bana qaxmayn.1419 4745. Allahn Peymbri (s): gr mslman qardan snin bir eybini bilrs v onu snin bana qaxarsa, snin ondan bildiyin eyb v gnah onun bana qaxma ki, snin n mkafat, onun n is gnah olsun.1420 4746. mam Baqir (): n pis kild lnlrdn qeyri, el insan yoxdur ki, mminin zn onun pisin dansn. Bellri xeyir v sadtin zn grmmy layiqdirlr.1421 4747. mam Sadiq (): Kim mmini danlayarsa, Allah onu dnya v axirtd danlar.1422 4748. mam Sadiq: z qardann tiniliyin gr sevinm ki, Allah ona rhm edr v sni hmin tinliy dar edr. Elc d buyurmudur: Qardann bana gln msibt v tinliy sevinnin z, ona dar olmayana qdr dnyadan getmz.1423

1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423

Qssul-nbiya, sh.157, hdis171 Tnbihul-Xvatir,c.1, sh. 113 l-Kafi, c.2, sh. 356, hdis 2 Tnbihul-Xvatir,c.1, sh. 57 Tnbihul-Xvatir,c. 2, sh. 155 l-Kafi, c.2, sh.361 , hdis9 l-Kafi, c.2 , sh.356 , hdis1 l-Kafi, c.2 , sh.359 , hdis1

216

iiiiiiii

217

298 Xoluq
1396. n rahat hyat. 4749. mam li (): n rahat hyat mqqt v tinlikl grln ilri knara atmaqdr.1424 4750. mam li (): n xo hyat qnat etmkdir.1425 4751. mam li (): n xo v asud hyat o xs yaayr ki, Allah-taala ona qnatcillik v pak, lyaqtli hyat yolda ta etmi olsun.1426 4752. mam Sadiq (): Xo xasiyytdn rahat hyat yoxdur.1427 1397. Hyat korlayan amillr. 4753. mam Sadiq (): ey hyat korlayr: zalm hkmdar, pis qonu v acdil hyasz arvad.1428 4754. mam Sadiq: Hr kimd bu be eydn biri olmasa hmi hyat lng, al myus, fikri mul olar: birincisi salamlq, ikincisi thlksizlik, ncs ruzinin bykly, drdncs hmdm. Rvayti deyir ki, uyun hmdmin n olduunu sorudum. Buyurdu: Yax arvad, yax vlad v yax yolda. Beincisi, bunlarn cmi olan asayi.1429

iiiiiiii
1424 1425 1426 1427 1428 1429

urrul-Hikm, hdis 2964 urrul-Hikm, hdis2918 urrul-Hikm, hdis3295 llu-raye, sh.560 , hdis1 Tuhful-Uqul , sh.320 l-Xisal, sh.284 , hdis34

218

299 Aldanmaq v qflt


1399. Aldanmaq v xbrsizliyin pislnilmsi. 4755. mam li (): Xoa o kimsnin halna ki, ldrc yalanlar onu ldrmmidir.1430 4756. mam li (): Xbrsizlik v yalann mstliyi ikinin mstliyindn daha gec gedr.1431 4757. mam li (): Kim (dnyann) ilma aldanarsa, onun (sadt) kndirlri bir-birindn qopar.1432 4758. mam li (): Sizinl mminin arasnda qfltdn prd var.1433 4759. mam Sccad (): N oxdur gnn ey-irtd, yeyib imkd, glmkd keirn v Allahn qzbinin blk d onu brdyn v bu qzb gr d, chnnm oduna atlacandan xbrsiz, aldanm xs.1434 4760. mam Sadiq (): Kim bu ey etimad edrs, aldanar: olmayana v qeyri-mmkn ey inanan, etimad etmdiyi ey arxalanan v ld ed bilmycyin tamah gzn tikn.1435 1399. Allaha qar mrurluq v Ona bs tamah salmaq. Quran: Ey insan! Sni krim olan Rbbin qar mrur edn ndir? O Rbbin ki, sni yoxdan yaratd, dzldib qaydaya sald. Sn istdiyi surti verdi.1436 Hdis:

1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436

urrul-Hikm, hdis 5973 urrul-Hikm, hdis 5651 urrul-Hikm, hdis 9224 Nhcl-Bla, hikmt 282 Tuhful-Uqul, sh.282 Tuhful-Uqul , sh.319 nfitar, ay 6-8

219

4761. mam li (): Ey Msudun olu! Allaha qar mrur olma v z qorxmazlna, elmin, mlin, yaxlna v ibadtin aldanma.1437 4762. mam li (): Gnahlardan amanda qalman amillrindn biri d budur ki, Allaha qar mrur olmayn (v ona bo yer tamah salmayn v znz Onun zabndan amanda sanmayn).1438 4763. mam li (): Bndnin gnah ilrd israr ed-ed Allahdan balanmasn arzulamas, Allaha qar mrur olmaqdr.1439 4764. mam li (): Allahn yaxl il az-az haqqn zabna yaxnlaan, gnahlarnn st rtldyn gr mrurlaan v aldanan, (camaat trfindn) triflnib tqdir olunduqlarna gr fitn-fsada dnlr n qdr d oxdur!.1440 1400. Dnyaya aldanmaq. 4765. mam li (): Dnyaya aldanmaqdan kinin. nki dnya yalandan insana verdiyi hr nemti v yaxl hmi geri alar v kim dnyaya rk balayb xo olarsa, onu krr.1441 4766. mam li (): Nfsin dnyaya rk balamas n byk aldandr.1442 1401. Nfsin aldanmaq. 4767. mam li (): zztin sni aldatd v bunun sonu snin zlilliyin olacaqdr. Bel is z irkin xlaqndan qorx ki, blk bu yolla hidayt olasan.1443 4768. mam li () Hr kim nadan olsa, z nfsin aldanar v bu gn dnnindn daha pis olar.1444

1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444

Mkarimul-xlaq, c.2 , sh.350, hdis2660 Tuhful-Uqul , sh.150 Tnbihul-Xvatir, c.2, sh.72 Nhcl-Bla, hikmt116. urrul-Hikm, hdis 2562 urrul-Hikm, hdis 5650 Biharul-nvar, c.78, sh.83, hdis 86 urrul-Hikm, hdis 8744

220

iiiiiiii

221

300 Peymbrin dylri


1402. Byk Bdr dy. Quran: Hqiqtn, siz Bdrd az v zif olduunuz halda Allah hr an siz yardm etdi. Allaha kr edn olmaq n Ondan qorxun! O zaman sn mminlr deyrdin: Rbbinizin min mlk endirrk imdadnza yetimsi siz kifayt etmzmi?1445 Hdis: 4769. mam li (): Bdr dynd Allahn Peymbrinin (s) shablrinin z pambq kimi aappaq idi.1446 4770. mam li (): Bdr dynd biz zmz Allahn Peymbrin (s) sndq. Hzrt hammzdan dmn daha yaxn idi v hmin gn hamdan ox cat gstrdi.1447 4771.mam li (): Bdr dynd aramzda Hiqdad ibn svddn baqa svari yox idi. Doy axam aacn altnda dayanb shr qdr namaz qlb dua oxuyan Allahn Peymbrindn (s) baqa, biziml olanlarn hams yatd.1448 1403. Uhud dy v Hmraul sd. Quran: Sn mminlri dymli olduqlar yerlr yerldirmk n sbh tezdn z ailndn ayrlb getdiyin vaxt yadna sal! bhsiz, Allah eidn v bilndir.1449 4772. bn Msud: Uhud dynd qadnlar mslmanlarn arxa cbhsind igilr v mriklrin yaraladqlar insanlara kmk edirdilr. bu Sfyan glib hbl (bt) zfr alsn arn qqrd. Allahn Peymbri (s) mslmanlara buyurdu: Siz d Allahu la v cllu (Bir olan Allah uca v clalldr) dey qqrn. Mslmanlar da Allahu la v cllu arn qqrdlar. bn Sfyan qqrd: Lna l-Uzza v la Uzza
1445 1446 1447 1448 1449

Ali-mran, ay 123 v 124. Knzul-Ummal, hdis 29942 Knzul-Ummal, hdis 29943 l-rad, c.1 , sh.3 Ali-mran, ay 121

222

lkum. (Bizim Uzza adl btmz var, sizins Uzzanz yoxdur) Allahn Peymbri (s) mslmanlara buyurdu: Siz d deyin ki, Allahu movlana v la movla lkum (Allah bizim rhbrimizdir, sizins rhbriniz yoxdur). 1450 4773. ns: Uhud dynd Peymbrin qabaq dilri snd, o Hzrtin ba yarld v bann ortasndan qan axa-axa buyurdu: Onlar Allah yoluna dvt edn peymbrinin ban yaran, qabaq dilrini sndran camaat nicat, qurtulu tapsn?1451 Sonra Allah-taala bu ayni gndrdi: Snin bu ilrd lin yoxdur. 1452 4774. mam li (): Uhud dynd camaat Allahn Peymbrinin (s) trafndan dald vaxt mn lnlrin arasnda Onu axtarsam da, Allahn Peymbrini (s) grmdim. z-zm dedim: Allaha and olsun, O qaanlardan deyildi. Ancaq llrin d arasnda grmrm. Znnimc, Allah bizim bu rftarmza qzblnib v peymbrlrini smaya kib. Demli, mnim varlmn bir faydas yoxdur v lncy qdr dymliym. Buna gr d qlncmn qnn sndrb dmn hml etdim v onlar mnim qarmdan uzaqladlar. Birdn grdm ki, Allahn Peymbri (s) d onlarn hatsinddir.1453 1404. Zatur-Riqa dy. 4775. mam Sadiq (): Zatur-Riqa dynd Allahn Peymbri (s) bir drnin knarnda aacn altnda atdan dd. Bu zaman sel gldi v Hzrtl dostlarn bir-birindn ayrd. Bir mrik kii peymbri (s) bu halda grd. Mslmanlar da drnin qar trfind dayanb selin dayanman gzlyirdilr. Hmin mrik kii yoldalarna dedi: Mn Mhmmdi ldrcym. Sonra peymbrin yanna glib, Allahn Peymbrinin (s) stn qlnc kdi v dedi: Ey Mhmmd! ndi kim Sni mnim ngimdn qurtaracaq? Hzrt buyurdu: Mnim v snin Allahn. Bu zaman Cbrayl hmin kiini atdan yxd v o, arxasst yer dd. Allahn Peymbri (s) qalxb qlnc kdi v onun sinsin kb sorudu: Kim sni mnim ngimdn qurtaracaq ey vrs? rz etdi: Snin mrhmt v krmin, ya Mhmmd! Hzrt hmin kiidn l kdi v o, qalxb dedi: Allaha and olsun, sn mndn yaxsan v krm sahibisn.1454
1450 1451 1452 1453 1454

l-Biday vl-Nhay, c.4 , sh. 40 Ali-mran, ay128 Shihe mslim, hdis 1791 Knzul-Ummal, hdis 30027 Biharul-nvar, c.20, sh.179, hdis 6

223

1405. hzab v Bni Qureyz dy. 4776. Yzid ibn ssm: Allah hzab darma-dan etdikd, Peymbr (s) evin qaytd v stn, ban yumaa balad. Bu vaxt Cbrayl o Hzrtin yanna glib dedi: Allah sni balasn. Gylrin mlklri silahlarn yer qoymam, sn silahn yer qoymusan? Bri Qureyz qalasna bizim yanmza gl. Sonra Allahn Peymbri (s) car kib qalann yannda onlara qouldu.1455 4777. mam Baqir () (ox mal-dvlt zay etmim1456 aysi bard) Mqsd Xndk dynd li ibn butalibin ona slam qbul etmyi tklif etdiyi mru ibn bduddur. bdud demidir: Sizinl mbarizy xrcldiyim bu qdr vardvlt n olsun? O, Allahn yoluna qar mbarizd maln xrclmidi. li () onu ldrd.1457 4778. mam Sadiq (): Allahn Peymbri (s) xndk qazanda mslmanlar maney rast gldilr. Allahn Peymbri (s) klng mirl-mminin v ya Salmann lindn alb ona el zrb vurdu ki, 3 tik oldu. Bu vaxt Allahn Peymbri (s) buyurdu: Allah bu zrbml Ksra v Qeysrin xzinlrini mnimn ad. Oradaklardan biri dostuna dedi: Bizim he birimizin zruri ehtiyac (suba) n (dmnin qorxusundan) l xmaa qadir olmadmz halda, biz Ksra v Qeysrin xzinlrini vd edir.1458 1406. Xeybr dy. 4779. Buryd: Xeybr dy gnnd bubkr bayra ald. Ancaq fth ed bilmyib qaytd. Sonrak gn mr bayra gtrd v o da uursuz geri dnd. bn Muslim ldrld v camaat (mslmanlar) qaytdlar. Allahn Peymbri (s) buyurdu: Bu bayra elsin vercm ki, Allah v peymbrini sevir, Allah v peymbri d onu sevir v fth, qlb qazanmayana qdr geri dnmz. Biz hmin gecni, sabahn qlb gn olaca n sevinc iind keirdik. Allahn Peymbri (s) shr namazn qld, bayra istdi v yerindn qalxd. Peymbr yaxnl v Onun yannda mvqeyi olan bizlrdn hr birimiz bayraqdarn z olacana mid edirdik. Htta, Peymbr yaxn olduuma v onun yanndak mvqeyim gr boynumu dartb bam dik
1455 1456 1457 1458

Knzul-Ummal, hdis 301115 Bld, ay 6 Qomi tfsiri, c.2, sh.422 l-Kafi, c.8, sh.216, hdis 264

224

tutmudum. Ancaq Hzrt, li ibn butalbi ard. linin () gz aryrd. Allahn Peymbri (s) onun gzn l kdi v bayra ona taprd. Fth v qlb d onun nsibi oldu.1459 1407. Mkknin fthi urundak dy. 4780. mr ibn Xttab: Mkknin fth olunduu gn Allahn Peymbri Mkky daxil oldu. Sfvan ibn mmy, bu Sfyan ibn Hrb v Haris ibn Hiamn ardnca adam gndrdi. mr deyir: z-zm dedim ki, Allah onlar bizim ngimiz salb v mllrinin czalarn onlara dadzdracaq. Ancaq Allahn Peymbri (s) onlara buyurdu: Mn bu gn sizlr, Yusifin qardalarna dediklrini deyirm: Bu gn siz ar-ac yoxdur. Mehribanlarn n mehriban olan Allah sizi balayr. mr deyir: Almdan bel bir fikir kediyin v Allahn Peymbrinin (s) is onlara bel cavab verdiyin gr Peymbrdn (s) utandm.1460 4781. mam li (): Allahn Peymbri (s) Ramazan aynda Bdr dyn getdi v Ramazan aynda da Mkkni fth etdi.1461 4782. mam Rza (): Mkknin fth olunduu gn, say yz altm olan bt Kbnin trafnda dzlmd. Hzrt lindki ubuqla onlar vura-vura buyururdu: Haqq gldi v batil mhv oldu. Hqiqtn d, batil mhv olasdr. Haqq gldi v batil bir daha geri dnb balamayacaq. Bu zaman btlr bir-bir z st yer ddlr.1462 1408. Huneyn dy. 4783. mam Sadiq (): Peymbrin (s) Huneyn dyndki qdr ar gn olmayb. nki rblr Hzrt dmn ksilmidilr.1463

1459 1460 1461 1462 1463

Knzul-Ummal,hdis, 3120 Knzul-Ummal,hdis 30158 mali-Tusi , sh.342 , hdis 701 Biharul-nvar, c.21, sh.116, hdis 11 Biharul-nvar, c. 21 , sh.190 , hdis 16

225

iiiiiiii

226

301 Frldaq v liyrilik


1409. Frldaqln pislnmsi. 4784. Allahn Peymbri (s): Kim z mslman qardana frldaq gls, Allah brkti onun ruzisindn gtrr, hyatn xarab edr v onu z halna buraxar.1464 4785. Allahn Peymbri (s): Kim eybini alcya demdn qsurlu mal satarsa, hmi Allahn qzbin tu glr v mlklr hmi ona qar edrlr.1465 4786. Knzul-Ummal: Allahn Peymbri buda kissinin yanndan keirdi. lini onun iin sald v barmaqlarna nmilik gldi. Buyurdu: Bu ndir, ey satc? rz etdi: Ey Allahn Peymbri. Ona ya dyib. Hzrt buyurdu: Niy o hissni st qoymamsan ki, camaat grsn? Biz qar frldaq ildn bizdn deyil.1466 4787. mam li () (Ona i grnlrdn birin tvsiyysindn): Hqiqtn d, n byk mmtin xyantidir (yaxud mmt ediln xyantdir). n irkin frldaq is rhbrlrin (v ya rhbrlr qar ediln) frldadr.1467 4788. mam li (): Xalqn dini ilrind onlara frldaq gln Allahn v Onun peymbrinin dmnidir.1468 4789. mam Sadiq (): Biz qar frldaq ildn bizdn deyil.1469 4790. l-Kafi: mam Kazim () klgd (qaranlqda) apur paras satan Heam ibn Hkmin yanndan kedikd buyurdu: Ey Heam! Klgd mal satmaq frldaqlqdr v (alqsatqda) frldaq rva deyil.1470

1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470

Biharul-nvar, c.76 , sh.356, hdis 30 Knzul-Ummal, hdis9501 t-Trib vt-Trhib, c.2, sh.571, hdis 2 Nhcl-Bla, hikmt 26. urrul-Hikm, hdis 8891 l-Kafi, c.5 , sh.160, hdis 1 l-Kafi, c.5 , sh.160, hdis 6

227

iiiiiiii

228

302 Qsb etmk


1410. Qsb etmk. 4791. Allahn Peymbri (s): Kims mslmann maln haqsz yer qsb edrs, Allah hmilik ondan z dndrr, grdy hr yax i qzblnr v tvb edib gtrdy mal sahibin qaytarmayana qdr onlar yax ilr siyahsna salmaz.1471 4792. Allahn Peymbri (s): Kims kimsnin torpan nahaqdan qsb edrs, Allah-taalan onunla qzblnmi halda grr.1472 4793. Allahn Peymbri (s): Qardann maln nahaq yer almaq he bir mslmana rva deyil. nki Allah mslmann maln mslmana haram etmidir.1473 4794. mam li (): Evd qsb edilmi dan olmas, hmin evin dalmasnn zaminidir.1474,1475 4795. mam Sadiq (): (Haqsz yer torpaq alb orada ev tiknin hkm haqda suala cavabndan): Evi viran olar v torpaq sahibin qaytararlar. Zlmkarn aln trin v haqq tapdalayana haqq yoxdur.1476 4796. mam li (): Baqasnn icazsi olmadan onun maln l keirmk he ks rva deyildir.1477

1471 1472

Mustdrkul-Vsail, c.17, sh.89, hdis20823 Knzul-Ummal,hdis 30366 1473 Knzul-Ummal,hdis 30343 1474 Seyid Rzi deyir: Bu klam Peymbrdn (s) d rvayt olunmudur. Szlrin bir-birin oxamas tccbl deyil. nki, hr ikisi eynri emdn qaynaqlanr v bir mnbdn xr., 1475 Nhcl-Bla, hikmt 240. 1476 Vsailu-i, c.17, sh.311, hdis 1 1477 Vsailu-i, c.17, sh.309, hdis 4

229

iiiiiiii

230

303 Qzb
1411. Qzb btn pisliklrin aardr. 4797. Allahn Peymbri (s): Qzb eytan alovunun bir hisssidir.1478 4798. mam li (): Qzb v srtlik dliliyin bir nvdr. nki bunlara sahib olan pemanlq kr. gr peman olmasa, dliliyi qtidir.1479 4799. mam Sadiq (): Qzb hr bir pisliyin aardr.1480 4800. mam Sadiq (): Qzb mdrik xsin qlbini mhv edndir.1481 1412. Qzb hakim olmaa hvslndirmk. 4801. Allahn Peymbri (s): Siz n gclnzdn xbr verimmi? Bu, qzbli olanda zn saxlayannzdr.1482 4802. mam Baqir (): He bir gc, qzbin qarsn almaq qdr deyil.1483 4803. mam Sadiq (): Kim z qzbin sahib deyils, alna da sahib deyil.1484 1413. Qzbi sndrmy hvslnmk. Quran: Onlar qzblrini udar, insanlarn gnahlarndan kerlr.1485 O kslr ki, qzblndiklri zaman balayrlar.1486 Hdis:

1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486

Biharul-nvar, c.73, sh.265 , hdis15 Nhcl-Bla, hikmt255. l-Kafi, c. 2, sh. 303, hdis 3. l-Kafi, c. 2, sh. 305, hdis 13 Nsrud-Durr, c.1 , sh.183 Tuhful-Uqul, sh.286 l-Kafi, c.2, sh. 305, hdis 13 Ali-mran, ay 134 ura, ay 37

231

4804. Allahn Peymbri (s): Hqiqtn, chnnmin qaps var ki, oradan yalnz Allaha qar gnahlarla z qzbini sakitldirn girr.1487 4805. Allahn Peymbri (s): Kim qzbinin qarsn almasa, Allah da ona qar zabnn qarsn almaz.1488 4806. mam Baqir (): Kim qzbini soyuda bils v onu udsa, Allah qiyamt gnnd onun qlbini iman v rahatlqla arb darar.1489 4807. mam Sadiq (): Qzb, ona qar dzm olan n n qdr gzl qurtumdur.1490 1413. Qzbin drman. 4808. Allahn Peymbri (s): Ey li! Qzblnm v qzblnsn d otur v Allahn bndlr zrind qdrti v onlara etdiyi gzt bard dn. Sn Allahdan qorx deyils, qzbini knara qoy, z gzt v sbrin mracit et.1491 4809. mam li (): Qzbiniz susmaqla, nfsin istklrin alla drman edin.1492 1415. Qzb, Allaha sitayiin yolunda. 4810. Musa (): Prvrdigara! Kimlrdir, Snin sayndn qeyri bir klgnin olmad bir vaxtda rind olan o bndlrin? Allah ona vhy buyurdu: Mnim haramlarm halal saylanda yaral plng kimi qzblnn kimslr.1493 4811. mam li (): Allahn Peymbri (s) dnyaya gr qzblnmirdi. Ancaq haqqa gr qzblnsydi, he ks onu tanmazd v haqqn intiqamn alana qdr he n Onun qzbinin qarsn ala bilmzdi.1494 4812. mam li (): Kim yaramaz adamlarla dmn olub Allaha xatir qzblns, Allah ondan tr qzblnr v qiyamt gnnd onu ad edr.1495

1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495

Tnbihul-Xvatir, c.1, sh. 121 Biharul-nvar, c. 73, sh. 263, hdis 7 l-Kafi, c.2, sh.110, hdis 7 l-Kafi, c.2, sh.109, hdis 2 Tuhful-Uqul , sh.14 urrul-Hikm, hdis 5155 Vsailu-i, c.11, sh.416, hdis 3 l-Muhcctul-Beyza, c.5, sh.303. Nhcl-Bla, hikmt 31.

232

iiiiiiii

233

304 Allahdan gnahlarnn balanmasn dilmk


1416. Cnahlarn balanmasn dilmk. Quran: Bir gnah i grdklri, yaxud zlm etdiklri zaman Allah yada salb gnahlarnn balanmasn dilynlr....1496 Hr ks pis i grdkdn v ya zn zlm etdikdn sonra Allahdan balanman dilrs, Allahn balayan v mrhmtli olduunu grr1497. Hdis: 4813. Loman () (z vladna tvsiyysi):vladm! Mbada, xoruz sndn zirk olsun v sn yuxuda olarkn shr erkn oyansn v balanmasn dilsin!1498 4814. Allahn Peymbri (s): n yax dua gnahlarnn balanmasn dilmkdir.1499 4815. Allahn Peymbri (s): n yax ibadt istifar (gnahlarnn balanmasn istmk) etmkdir.1500 4816. Allahn Peymbri (s): ox istifar edin. nki Allah istifar siz yalnz ona gr yrtmidir ki, gnahlarnz balasn.1501 4817. mam li (): Gnahlarnn balanmasn istyn v bununla bel namid olana heyrt edirm.1502 4818. mam li (): Gnahlarnn balanmasn dilmkl znz tirlndirin ki, gnahlarnzn iyi sizi rsvay etmsin.1503
1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503

Ali-mran, ay 135 Nisa, ay 110 Mustdrkul-Vsail, c. 12, sh.146, hdis 13744. l-Kafi, c. 2, sh.504, hdis 1 Nurus-Sqleyn, c. 5, sh. 38, hdis 44. Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.5 Nhcl-Bla, hikmt 87 Biharul-nvar, c. 93, sh.278, hdis 7

234

4819. mam li (): Hr ks gnahlarnn balanmasn dilmk (nemti) verilibs, fvdn mhrum qalmaz.1504 4820. mam Sadiq (): Bnd gnah i grnd, shr tezdn gecy qdr ona mhlt veririk. gr gnahlarnn balanmasn dils, o gnah yazlmr.1505 1417. fv dilmk v ruzinin artmas. Quran: V Rbbinizdn balanmanz dilysiniz. Sonra Ona tvb edin ki, myyn edilmi mddtd siz yax ruzi versin v z fzlindn hr bir ml sahibin mkafatn ehsan buyursun.1506 Ey camaatm! Rbbinizdn balanmanz dilyin. Sonra Ona tvb edin ki, gydn siz bol ya gndrsin, qvvtinizin stn bir qvv d artrsn. Gnahkarlar kimi z dndrmyin.1507 Hdis: 4821. Allahn Peymbri (s): Hr kim ox balamaq dilrs, Allah onun hr qmi n bir frc, tinliyi n bir x yolu qoyar.1508 4822. mam li (): Tvb etmk ruzini artrar.1509 4823. mam li (): Tvb edin ki, ruzi verilsin.1510 1418. Allaha yaxn insanlarn balanmaq dilmlri. 4824. Allahn Peymbri (s): Bzn qlbimi qubar bryr v mn bir gnd yetmi df Allah drgahndan balanmam dilyirm.1511 1419. Gnah ilri davam etdirmkl fv dilmkdn kinmk. 4825. mam li (): Gnah ilri davam etdir-etdir fv dilmyin z, yeni gnahdr.1512

1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512

Nhcl-Bla, hikmt 135 l-Kafi, c.2, sh.437, hdis 1 Hud sursi, ay 3. Hud sursi, ay 52. Nurus-Sqleyn, c.5, sh.357, hdis 45 Biharul-nvar, c.93, sh.277, , hdis 4 Mostdkul-Vsael, c.12, sh.122, hdis1386 Mostdkul-Vsael, c.12, sh.122, hdis5987 Tuhful-Uqul, sh.223

235

4826. mam Rza (): Kim Allahdan balamaq dilrs v yen d gnah i grrs, Allahna rixnd edn kimidir.1513 4827. mam Rza (): Kim dili il balanmaq dilyib ryind (z gnahndan) peman olmasa, zn rixnd etmidir.1514

iiiiiiii

1513 1514

l-Kafi, c.2, sh.504, , hdis 3 Biharul-nvar, c.78, sh.356, hdis 11

236

305 Qflt (xbrsizlik)


1420.Qfltdn kinmk. 4828. mam li(): Qflt aznlqdr.1515 4829. mam li (): fsuslar olsun hr bir qafil ki, mr leyhin hcct olar v gnlri onu bdbxtliy srklyr.1516 4830. mam li (): Ey eidn! z mstliyindn ayl, qflt yuxusundan oyan v tlsknliyini azalt.1517 4831. mam li (): Digrlrinin sizin ilrinizdn qafil olmad insanlar! Ey (Allahdan v onun mrlrindn) z dndrmi v nyi (can, mal v vlad) varsa lindn alnacaq adamlar! N olub ki, Allaha arxa evirdiyinizi v ondan geyrisin z tutduunuzu grrm.1518 4832.mam li (): Paran geymk n toxuyan, ancaq ona kfni olan, yaamaq n ev tikn, ancaq qbri olan qafil n qdr d oxdur?1519 4833. mam Sadiq (): gr eytan dmndirs, qflt ny gr dmn olmasn?1520 4834. Allahn Pembri (s): Ey buzr! Yax i gr bilmsn d yax i gr bilmyi niyyt et ki, qafillr zmrsind yazlmayasan.1521 4835. mam li (): Daima Allah xatrlamaqla qflt prdsi knara kilr.1522 4836. mam li (): Kim vaxt tandsa, (axirt) tdark grmkdn qafil olmaz.1523 4837. mam Baqir (): Vacib namazlara hmiyyt vern v onu vaxtnda qlan hr bir mmin qafillrdn deyil.1524
1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524

urrul-Hikm, hdis 196 Nhcul Bla, xtb 64 Nhcul Bla, xtb 153 Nhcul Bla, xtb 175 Biharul-nvar, c.77, sh. 401, hdis 26 Biharul-nvar, c.78, sh.190, hdis 1 Mkarimul-xlaq, c.2, sh.378, hdis 2661 urrul-Hikm, hdis 4269 l-Tovhid, sh. 74, hdis 27 l-Kafi, c. 3, sh. 270, hdis 14

237

1422.Qafil xsin nianlri. 4838. Loman () (vladna nsihtindn):Olum! Hr eyin onu tantdran, mvcudluunu tsdiqlyn bir niansi var. Qafilin niansi var: shvi, bann qarq olmas v unutqanl.1525 4839. mam Hsn (): Qflt odur ki, (namaz qlmaq n) mscidi trk edsn v pozun adama tabe olasan.1526 1423.Qfltin nticlri. 4840. mam li (): Qafilliyi uzun knin lm srtlnr.1527 4841. mam li(): Qflt kim stn glrs, onun qlbi lr.1528 4842. mam li(): Qfltin davam etmsi bsirt gzn kor qoyar.1529 4843. mam li(): Qfltdn v mhlt (mr) aldanmaqdan kin. nki qflt ilri korlayr.1530 1424 . zn qafilliy v grmzliy vurman tqdiri. 4844. mam li(): All insann yarsn dzm v sbr, digr yarsn is gz yummaq tkil edir.1531 4845. mam li(): Comrd insann xsi rftarlarnn n yaxs bildiklrindn (camaatn shvlri v pisliklri) bzilrini grmmzliy vurmasdr.1532 4846. mam Sadiq (): Hqiqitn, ictimai hyat v nsiyytin vziyyti azna qdr dolu bir qaba bnzr ki, onun d ikisi diqqt v ayqlq, d biri is gz yummaqdr.1533

1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533

l-Xisal, sh. 121, hdis 113 Biharul-nvar, c. 78, sh. 115, hdis 10 urrul-Hikm, hdis 8318. urrul-Hikm, hdis 8430. urrul-Hikm, hdis 5146. urrul-Hikm, hdis 2717. urrul-Hikm, hdis 2378. Nhcl Bla, hikmt 222 Tuhful-Uqul, sh.359

238

iiiiiiii

239

306 Kin v xyant


Quran: Bizim qlblrimizd iman gtirnlr qar kin, paxlla yer verm.1534 Biz onlarn rklrindn kin-kdurti xarb atdq.1535 Hdis: 4847. sa (): Ey dnyann bndlri! (Drvilr kimi) Balarnz qrxr, kynklrinizi qsaldr, balarnz aa dikir, kini qlblrinizdn qoparb atmrsnz.1536 4848. Allahn Peymbri (s): Mnim mmtim bir-birin kin bslms, he vaxt onlarn arasnda dmnilik ba qaldra bilmz.1537 4849. mam li(): Kin pis bir toxumdur.1538 4850. mam li (): Kin yax ilri aradan gtrr.1539 4851. mam li(): Kinli qlblrin n pisi paxl v kinli insann ryidir.1540 1426.ryin barlrind xyant v nadrstlk etmli olmad eylr. 4852. Allahn Peymbri (s): ey var ki, mslman insann ryi onlara qar xyant v nadrstly rva grmz: mlini Allah n safladrmaq (ixlasl etmk), xeyirxahlq, hakimlr nsiht vermk v mslman cmiyyti il birlik. nki dvt v risalti onlar hr trfdn hat etmidir.1541 1427.Qnimt xyant. Quran:
1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541

Hr, ay 10 Hicr, ay 47 Biharul-nvar, c. 14, sh. 305, hdis 17 Knzul-Ummal, hdis 11044. urrul-Hikm, hdis 574. urrul-Hikm, hdis 642 urrul-Hikm, hdis 2932 Knzul-Ummal, hdis 44272

240

He bir peymbr (qnimtlr) xyant etmk yaramaz. Kim ny xyant edibs, qiyamt gnnd onu z il gtirr.1542 Hdis: 4853. bn Abbas: He bir peymbr yaramaz ki... aysi Bdr dy gnnd itmi qrmz rngli rtk barddir. Bu zaman bzilri demidilr: Blk peymbr (s) onu gtrm olar. Sonra Allah-taala bu ayni nazil etdi: He bir peymbr1543 4854. mr: Xeybr dy gnnd Peymbrin (s) shablrindn bir dst glib dedi: Filanks hid oldu, behmanks hid oldu, filan xs hid oldu v s. Nhayt bir nfrin adna atanda dedilr ki, o da hid olmudur. Bu zaman peymbr (s) buyurdu: Yox, mn onu qnimtlrdn bir baya gr odda yanan grdm.1544 4855. mam Sadiq (): ulul1545 imamdan ourlanan hr bir ey v (elc d) bhli olduu halda yetimin maln v bir d bhli olduu halda haram yemkdir.1546

iiiiiiii

1542 1543

Ali-mran, ay 161. d-Durrul Mnsur, c 2, sh. 361. 1544 t-Trib vt-Trhib, c. 2, sh. 307, hdis 4. 1545 ulul rb szdr v mnas qnimtlr blnmmi ondan ourlamaq demkdir. 1546 Tfsirul yyai , c.1, sh. 205, hdis 148

241

307 uluv
1428. Dind ifrata varmaqdan kinmk. Quran: Ey Kitab hli! z dininizd hddi amayn! Allah barsind yalnz haqq deyin. Hqiqtn, Mrym olu sa, ancaq Allahn Peymbri, Onun trfindn bir sz idi... 1547 Hdis: 4856. Allahn Peymbri (s): Mni z haqqmdan (v hddimdn) yuxar qaldrmayn. Allah-taala mni peymbr etmzdn vvl (zn) bnd yaratmdr. 1548 4857. Allahn Peymbri (s): Mnim fatimin onlara atmayaca iki dst var: dikba, zlmkar padah v dind hddini aaraq dindn xan v bu mlin gr tvb etmyib ondan l kmyn.1549 4858. Allahn Peymbri (s): Ey li! Snin bu mmt arasnda hvalatn bir dstnin onu sevmkd hddini adqlar, digr dstnin is ona dmn ksilrkn dmnilikd ifrata vardqlar Mrym olu sann hvalatna bnzyir. Sonra bu vhy nazil oldu: Mrym olu sann msli kilinc, snin qvmn sevincdn qhqh kib gld.1550,1551 4859. mam li (): Mniml laqdar iki nfr mhv urad: ifrata varan dost v kinli dmn.1552 4860. mam li (): lahi! Mrym olu sa xaprstlrdn bezdiyi kimi mn d z haqqmda ifrata varanlardan bezmim. lahi! Onlar hmilik tnha v kmksiz qoy v onlarn he birin kmk yetirm.1553 4861. mam li (): Bizim haqqmzda hddinizi amaqdan kinin v bizlri (Allah trfindn) bydlm bndlrdn

1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553

Nisa, ay 171 Nvadirul-Ravndi, sh.16.c shif Qurbul-snad, sh.64, hdis204 Zuxruf, ay 57. Biharul-nvar, c.25, sh. 284, hdis 34. Nhcl-Bla, hikmt469. Biharl nvar, c.25, sh. 284, hdis 32

242

sayn. Bel olduqda, bizim fziltimiz bard n istsniz deyin.1554 4862. mam Sadiq (): Ayq olun ki, hddini aanlar gnclrinizi korlamasn. nki hddini aanlar Allahn yaratdqlarnn n pisidirlr. Allahn zmtini azaldr v Onun bndlri n tanrlq iddias edirlr. Allaha and olsun ki, hddini aanlar xaprst, yhudi, mcuslardan v mriklrdn pisdirlr. Hzrt sonra buyurdu: Hddini aan v ifrata varan bizim yanmza qaydacaq, ancaq biz onlar qbul etmycyik. z hdlrindn aa olanlar biz qoulacaq v biz onlar qbul edcyik. rz olundu: Sbbi ndir, yabn Rsulullah? Buyurdu: nki hddini aan kims namaz, zkat, orucu v hcci trk etmy yrib v he vaxt z adtlrindn l kmy, Allahn itatin z tutmaa qadir olmayacaqdr. Ancaq hddindn az olanlar hqiqti drk etdikd ibadt edck v Allaha tabe olacaq.1555 4863. mam Sadiq (): Bir dst mirl-mminin () yanna glib rz etdi: Salam olsun sn, ey bizim tanrmz. Hzrt onlardan tvb etmlrini (bu qidlrindn l kmlrini) istdi, ancaq onlar tvb etmdilr. Sonra mam ala qazb orada tonqal qalad v onun yannda baqa bir drin ala qazb onlarn arasn birldirdi. Hmin dst tvb etmdikd, Hzrt onlar hmin drin alaya salb, onlar ln qdr o biri alaya od vurdu (ki, odun tsts boulsunlar.)1556 4864. bubkr: mam Sadiq () rz etdim: Onlar (hliBeytin leyhdarlar) bzi szlr danrlar. Buyurdu: N deyirlr? rz etdim: Deyirlr ki, mam yan damclarnn, ulduzlarn, aaclardak yarpaqlarn sayn, dnizdkilrin kisini v yer zndki torpaqlarn sahsini bilir. Hzrt lini gy qaldrb buyurdu: Sbhanallah! Allaha and olsun ki, bunlar Allahdan baqa he ks bilmir.1557 4865. mam Rza (): uluv ednlr kafirdirlr. Tfviz etiqad olanlar is mrikdirlr.1558 4866. mam Rza (): Kim mirl-mminini Allaha bndlik srhdlrindn yksklr qaldrsa, Allahn qzbin tu glnlrdn v aznlardan olar.1559

1554 1555 1556 1557 1558 1559

l-Xisal, sh. 614, hikmt 10 mali-Tusi, sh. 650, hdis 1349 l-Kafi, c.7, sh. 259, hdis 18 Biharul-nvar, c.25, sh. 294, hdis 52 Biharul-nvar, c.25, sh. 273, hdis 19 Biharul-nvar, c.25, sh. 274, hdis 20

243

iiiiiiii

244

308 Qdrtli olmaq


1429. Qdrtli olmaq v itatsizlik. Quran: Xeyr, insan aznlq edr. znn dvltli olduunu grdy n.1560 4867. Allahn Peymbri (s): eytan dedi: Qdrtli insann mniml dyd nicat yoxdur v onu bu eydn birin giriftar edrm: ya mal, srvti onun nzrind bydrm ki, nticd znn vergi hdliklrini dmkdn imtina edr, ya onun istifad yollarn onunun asanladraram ki, nticd onlar nahaq yer xrclyr, ya da mal, srvti ona sevdirrm ki, nticd onu rva grlmyn vasitlrl ld edr.1561 4868. mam li (): ki sift insan vcdunun n srarngiz hallarndandr. Var-dvlt atsa, qdrti onu dmn evirr v gr ona msibt z vers, gcszly onu rsvay edr.1562 4869. mam Sadiq (): Bir varl kii tz v tmiz paltarlarndan geyinib Allahn Peymbrinin (s) yanna gldi v Hzrtin yannda oturdu. Ondan sonra irkli v nimda paltar geymi bir drvi glib hmin kiinin yannda yldi. mkanl kii z paltarn onun dizinin altndan krk ydrd. Allahn Peymbri (s) ona buyurdu: Qorxdun ki, onun kasblndan ns sn atar? rz etdi: Yox. Buyurdu: Qorxdun ki, vardvltindn ns ona atar? rz etdi: Yox. Buyurdu: Qorxdun ki, paltarlarndan ns ona atar? rz etdi: Yox. Buyurdu: Bs niy bel etdin? rz etdi: Ey Allahn Peymbri! Mnim bir hmdmim (eytan) var v hr yaramaz mli mn gzl, hr gzl mli nzrimd irkin i kimi gstrir. ndi malmn yarsn bu kiiy baladm. Allahn Peymbri (s) hmin kasb kiiy buyurdu: Sn qbul edirsn? rz etdi: Yox Varl ona dedi: Ny gr? Dedi: Qorxuram snin zldiyin hallar mn d yol tapsn.1563
1560 1561 1562 1563

lq, ay 6 v7 Knzul-Ummal, hdis16677 Nhcl Bla, hikmt108. l-Kafi, c.2, sh. 261, hdis 11.

245

1430.mkanllq v gnahlardan kinmk. Quran: Mgr sni yoxsul grdkd dvltli etmdimi?!1564 Hdis: 4870. Allahn Peymbri (s): mkanl olmaq Allahdan kinmk n nec d gzl dostdur.1565 4871. mam Sadiq (): Allahdan dnyanz n imkanllq v salamlq, axirtiniz ns balanmaq v cnnti dilyin. 1566 1431. Qdrtli olman mnas. 4872. mam li (): He bir xzin qnat qdr zngin deyil.1567 4873. mam li (): He bir xzin al qdr deyil.1568 4874. mam Sadiq (): Camaatdan midini z. nki bunun z el qdrtli olmaqdr.1569 4875. mam Hadi (): Qdrtli olmaq odur ki, arzun az olsun v sn kifayt edn ad olasan. Yoxsulluq is nfsin doymamas v byk midsizlikdir.1570 1432. n byk qdrt. 4876. Allahn Peymbri (s): Camaatn n qdrtlisi olmaq istyn, z lind olandan Allahn lind olana daha min olmaldr.1571 4877. Allahn Peymbri (s): Ehtiyac linizi camaata trf uzatmayn, htta misvak suyu n olmu olsa bel.1572 4878. Allahn Peymbri (s): n yax imkan nfsin ehtiyacsz olmasdr.1573 4879. mam li (): Kim Allah trfindn qdrtli olarsa, camaat ona mhtac olar.1574
1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574

Zuha, ay8 Mustdrkul-Vsael, c. 13, sh. 15, hdis 14598 l-Kafi, c.5 , sh.71, hdis 4 Nhcl-Bla, hikmt371. Nhcl-Bla, hikmt54 mali-Mufid, sh.183 hdis 6 d-Durrtul-Bahir, sh.41 l-Kafi, c.2, sh.139, hdis 8 Knzul-Ummal, hdis7156 mali-Sduq, sh.394, hdis 1 Kful-umm, c.3, sh.137

246

4880. mam li (): n byk imkanllq camaatn lind olanlara gz dikmmkdir.1575 4881. mam li (): n byk imkanllq aldr, n byk kasblq is alszlq.1576 4882. mam Baqir v ya mam Sadiq (): Kim Allahn verdiyi ruziy qane olarsa, insanlarn n imkanls olar.1577 4883. mam Sadiq (): Bu ey kimin ruzisi olarsa onu ey atdrar v bu n byk imkandr: Ona ta ediln qane olmaq, camaatda olanlardan midini zmk v ox istklri (artq istmyi) trk etmk.1578 4884. mam li (): mkanlln aar, yqinlik hasil etmkdir.1579 4885. mam li (): Kim zn kindirmzs, imkanl (adam) olmaz.1580 4886. mam li (): Hr kim z gnn axirtin qmqsssi il balayarsa, imkansz olsa da imkanllaar, kimssiz olsa da tnha qalmaz, eli-obas olmasa da qdrtli olar.1581 4887. mam Baqir (): Dorudan da gnahlardan kinnlr, el qdrtli olanlardr. Dnyann az onlar ehtiyacsz etmidir v buna gr d xrclri yngl v azdr.1582 1434. kiqat muzdu olan imkanl xslr. Quran: Sizi Biz yaxnladran n var-dvltiniz, n d ouluaqlarnzdr. Yalnz iman gtirib yax ilr grnlrin, mllrin gr mkafatlar ikiqat artq olacaq v onlar otaqlarnda min-amanlq iind yaayacaqlar.1583 Hdis: 4888. mam Sadiq () (Bir kii, onun yannda imkanl xslrdn sz ab onlarn leyhin danrd):Sus! mkanl xs z qohumlarnn qeydin qalsa v qardalarna yaxlq ets, Allah-taala onun muzdunu ikiqat verr. nki Allah-taala buyurur: Sizi Biz yaxnladran n var-dvltiniz, n d ouluaqlarnzdr. Yalnz iman gtirib yax ilr grnlrin,
1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583

Nhcl-Bla, hikmt 342. Nhcl-Bla, hikmt38. l-Kafi, c.2, sh.139, hdis 9 Tuhful-Uqul, sh.318 Biharul-nvar, c.78, sh.9, hdis 65 Biharul-nvar, c.78, sh. 8, hdis 64 mali-Tusi, sh.580, hdis 1198 Tuhful-Uqul, sh. 287 Sba, ay37

247

mllrin gr mkafatlar ikiqat artq olacaq v onlar otaqlarnda min-amanlq iind yaayacaqlar.1584 1435. Kasblarn aclna gr varllarn msuliyyti. 4889. mam li (): Allah-taala kasblarn yemyini varllarn mallarnda qrar vermidir. Demli, varl adam onun haqqndan bhrlnms he bir kasb ac qalmaz. Allah bunun hesabn soracaqdr.1585 4890. Allahn Peymbri: Hqiqtn, Allah varllarn vardvltind kasblara (ehtiyacllarna) kifayt edn ndazd haqq vacib buyurmudur. gr kasblar ac, lpaq v incidilmi olsalar, bunun sbbi imkanllarn onlarn haqqn vermmsidir. Allah-taalann qiyamt gnnd varllardan hesab-kitab sormaa v bu i gr onlara zab vermy haqq vardr.1586 4891. Allahn Peymbri: Mhtac insan z haqqndan mhrum edn varlnn trtdiyi gnahdan byk gnah yoxdur.1587

1584 1585 1586 1587

Tvsiri li ibn brahim, c.2, sh.203 Nhcl-Bla, hikmt328. Knzul-Ummal, hdis16840 urrul-Hikm, hdis 10738

248

309 ina (ey-irt mclislrin xas trzd


oxumaq)
1436. ina. Quran: Btlrin murdarlndan uzaq durun v batil szlrdn kinin.1588 Hdis: 4892. Allahn Peymbri (s): Allah mni dnya hlin rhmt olaraq gndrdi v mn simli altlri, neylri v cahiliyyt ilrini mhv (qadaan) edcym.1589 4893. Allahn Peymbri: ki ss var ki, bunlar dnya v axirtd lntlnmilr: xohal olduqda alnan neyin v msibt vaxt vay-ivnin ssi.1590 4894. mam Sadiq (): ina el gnahlardandr ki, Allah onunn alovu vd etmidir. Allah-taala bu bard buyurub: Camaatn ellri var ki, bo szlri (he bir) elmsizi (camaat) Allahn yolundan azdrmaq v Allah yolunu rixnd etmk n satn alarlar. Onlara xaredici zab verilckdir.1591 1437. inann miras. 4895. Allahn Peymbri (s): ina ziyann tilsimidir.1592 4896. Allahn Peymbri (s): ey qlbi srtldirr: eyirt mclislrin xas musiqini eitmk, ov v sultan sarayna gedib-glmk.1593 4897. mam Sadiq (): ina zndn nifaq qoyub gedr.1594

1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594

Hcc, ay 30 Biharul-nvar, c.79, sh.250, hdis 2 Knzul-Ummal, hdis40661 Mn la Yhzuruhul Fqih, c.4, sh.58, hdis 5092 Biharul-nvar, c.79, sh.247, hdis26 Biharul nvar, c.79, sh.252, hdis 6 Biharul nvar, c.79, sh.241, hdis 7

249

iiiiiiii

250

310 Qeyb
1438. Peymbr, Allahn tlimi il qeybdn xbr verdi. 4898. mam Sadiq (): Tbuk dynd Allahn Peymbrinin (s) dvsi itir. Mnafiqlr deyirlr: Biz qeybdn danr, ancaq dvsinin yerini bilmir. Cbrayl Peymbr () nazil olub mnafiqlrin dediklrini Hzrt atdrd v dedi: Dvn filan drddir v cilovu iri bir aaca iliib. Sonra Allahn Peymbri (s) camaat namaza ard. Camaat yd. Hzrt buyurdu: Ey camaat! Mnim dvm filan drddir. Camaat hmin dry doru tlsdi v dvni tapdlar.1595 1439. mam v qeyb elmi. 4899. Nhcl-Bla: mirl-mmininin () (Klb qbilsindn olan) shablrindn biri Hzrt rz etdi: Ya mirl-mminin! Qeyb elmi sn verilmidir. Hzrt gld v buyurdu: Ey Klb qbilsindn olan kii! Bu qeyb elmi deyil, sahibindn elmi yrnmyin tsiridir. Qeyb elmi qiyamt gnn bilmk elmidir. Allah-taala onlar sayaraq buyurmudur: Hqiqtn, qeyb elmi Allahn yanndadr. Yer ya gndrr v qadnlarn uaqlqlarnda olan bilr. 1596 4900. mam Sadiq () (mam qeybi bilirmi? sualna cavabndan): Yox. Ancaq, nyis bilmk istynd, Allah hmin eyi ona yrdir.1597 4901. mam Kazim () (Siz qeybi bilirsinizmi? dey soruan bir iranl kiiy verdiyi cavabdan):(lahi) Elm bizim n aq olduqda bilirik, zmz balandqda is bilmirik. Sonra buyurdu: Elm, izzt v clall Allahn sirridir v onu Cbraylla blmdr. Cbrayl onu Mhmmdl (s), Mhmmd is istdiyi kims il bld.1598

1595 1596 1597 1598

Qssul-nbiya, sh.308, hdis 408 Nhcl-Bla, hikmt128. l-Kafi, c.1, sh.257, hdis4 l-Kafi, c.1, sh.256, hdis 1

251

iiiiiiii

252

311 Qeybt
1440. Qeybtdn kindirmk. Quran: Bir-birinizin qeybtini qrmayn! Sizdn kims lm qardann tini yemy raz olarm? Bu onda ikrah oyadar. Allahdan qorxun. Allah tvblri qbul edn v mehribandr.1599 Hdis: 4902. Allahn Peymbri (s): Merac gecsi z zlrini drnaqlar il cran bir dst camaat grdm. Sorudum: Ey Cbrayl! Bunlar kimlrdir? Dedi: Bunlar camaatn qeybtini edn v abrlarn tknlrdir.1600 4903. Allahn Peymbri (s): Qeybt etmk zinadan daha pisdir. rz etdilr: Nec? Buyurdu: Kii zina edir, sonra tvb edir v Allah onun tvbsini qbul edir. Ancaq qeybt edn, qeybtini etdiyi xs trfindn balanmayana qdr balanmaz.1601 4904. mam li (): Qeybt etmk aciz insann iidir.1602 4905. mam Hseyn () (Onun yannda bir kiinin qeybtini edn kimsy): Ey kii! Qeybtdn l k. nki qeybt chnnm itlrinin yaldr.1603 4906. mam Sadiq (): Qeybt etm ki, sndn qeybt olunar. Qardan n quyu qazma ki, zn ona drsn. nki hans ll versn, hmin ll d geri alarsan.1604 4907. mam Sadiq (): Bir kii li ibn Hseyn () rz etdi: Filanks sizin haqda deyir ki, yolunu azm v bidti birisiniz. li ibn Hseyn ona buyurdu: Hmin kii il yoldaln haqqn gzlmmisn. nki onun szn biz atdrmsan. Bizim haqqmz da gzlmmisn. nki qardamn mnim bilmdiyim szlrini mn
1599 1600 1601 1602 1603 1604

Hucrat, ay12 Tnbihul-Xvatir, c.1, sh.115 t-Trib vt-Trhib, c.3, sh.511, hdis 24 Nhcl-Bla, hikmt461 Tuhful-Uqul, hdis 245 Biharul-nvar, c.75, sh. 249, hdis 16

253

atdrdn!....Qeybt etmkdn kin. nki o, chnnm itlrinin yaldr. Bil ki, kims camaatn ox eybini tutursa, bu ox eyb tutman z, eyblri znd olduu qdr axtardn gstrir (onun camaatdan eyb tutmas gstrir ki, hmin eyblr onun znd d vardr).1605 1441. Qeybt v din. 4908. Allahn Peymbri (s): Qeybt etmk, insann dinin (mhv olmasna) xora xstliyinin onun daxilin tsirindn daha tez tsir gstrr.1606 4909. Allahn Peymbri (s): Kim mslman kii v ya qadnn qeybtini edrs, Allah, qeybti ediln onu balamasa, qrx gn qrx gec onun namaz v orucunu qbul etmz. 1607 4910. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn bir kiini gtirib Allahn drgahnda saxlayar v ml dftrini ona verrlr. Onda znn xeyir mllrini grmz v rz edr: lahi, bu mnim ml dftrim deyil. nki mn onda z itatimdn he n grmrm. Ona deyrlr: Snin Allahn n xta edr, n d unudar. Snin mlin camaatn qeybtini etdiyin gr bada getmidir. Sonra baqa kiini gtirrk ml dftrini verrlr. Orada znn itatlrin aid oxlu yazlar grr. rz edr: lahi! Bu mnim ml dftrim deyil! nki mn bu ibadtlri etmmim! Ona deyrlr: Filanks snin qeybtini etdi v mn onun yax mllrini sn verdim.1608 1442. Qeybtin mnas. 4911. Allahn Peymbri (s) (buzr xitabn): Ey buzr! Qeybt etmkdn kin. nki qeybt zinadan daha pisdir... buzr deyir: rz etdim ki, ey Allahn Peymbri. Qeybt ndir? Buyurdu: Qeybt budur ki, qardandan onun xolamad bir sz deysn. rz etdim: Ey Allahn Peymbri! znn yannda onun haqda dana nec? Buyurdu: gr onda olan eydn danarsansa qeybtini etmisn, onda olmayandan dansan, ona bhtan atmsan.1609 4912. Allahn Peymbri (s): Qeybt odur ki, qardan haqda onun xouna glmyn eyi danasan.1610
1605 1606 1607 1608 1609 1610

Biharul-nvar, c.75, sh. 246, hdis 8 l-Kafi, c.2, sh. 357, hdis 1 Biharul-nvar, c.75, sh. 258, hdis53 Camiul-xbar, sh. 412, hdis 1144 Biharul-nvar, c.72, sh. 89, hdis 3 Knzul-Ummal, hdis 8024

254

4913. mru ibn yb (Atasnn babasna istinadn szlrindn): Onlar Peymbrin yannda bir kiidn sz ab dedilr: Grk xryini d azna qoysunlar,dvsinin d yhrini onun yerin balasnlar.1611 Peymbr (s) buyurdu: Qeybtini etdiniz. rz etdilr: Ey Allahn Peymbri. Biz el eylr (eyblrindn) dedik ki, onda var. Peymbr (s) buyurdu: (Qeybt n el) Qardan haqda onda olanlardan demyin kifayt edr.1612 4914. mam Kazim (): Kim baqasnn dalnca onda olan v camaatn da bildiyi eylri danarsa, qeybtini etmmidir. Ancaq kims baqasnn dalnca onda olanv camaatn bilmdiyini danarsa,qeybtini etmidir.1613 1443. Qeybti rva olanlar. 4915. Allahn Peymbri (s): Drd nfr var ki, onlarn qeybtini etmk qeybt deyil: z pozunluunu akar edn pozun, yaxlq etdikd tkkr bildirmyn, pislik etsn balamayan yalan danan rhbr, glmk v zarafat n ana sy synlr, mslmanlardan ayrlb mnim mmtim eyb tutan v onlarn stn qlnc knlr.1614 4916. Allahn Peymbri (s): N vaxta qdr gnah ml sahibinin adn demy kincksiniz? Camaat onlardan kinn qdr bellrini rsvay edin.1615 1444.Qeybt qulaq asmaq. 4917. mam li (): Qeybt qulaq asan, qeybt edn kimidir.1616 4918. Allahn Peymbri (s) (Bir nfrin, vlad Hsnin () yannda qeybt etdiyi grdkd): vladm! z qulan bel xslrdn uzaq tut. nki o, z qabnda (vcudunda) olan n murdar v rk eylr baxb onlar snin qabna boaltmdr.1617 4919. mam Sccad (): Qulan haqq budur ki, onu qeybti eitmkdn v eitmyi rva olmayan hr bir eydn uzaq saxlayasan.1618
1611

Yni o qdr aciz v tnbldir ki, su v rk n kmy ehtiyac var. Sfr xmas n kims onu belind aparmal v ya miniyin minmlidir. 1612 t-Trib vt-Trhib, c.3, sh. 506, hdis 13 1613 l-Kafi, c.2, sh. 358, hdis 6 1614 Biharul-nvar, c.75, sh. 261, hdis 64 1615 Knzul-Ummal, hdis 8074 1616 urrul-hikm, hdis 1171 1617 l-xtisas, sh. 225 1618 l-Xisal, sh. 566, hdis 1

255

1445. Qeybti rdd etmyin savab. 4920. Allahn Peymbri (s): Kim bir mclisd qardandan qeybt etdiyini eidrs v onu df edrs, Allah dnya v axirtd min pislik qapsn ondan df edr.1619 4921. Allahn Peymbri (s): Kimins yannda mslman qardann qeybtini etslr v o, kmk ed bils d ona (mdafisin) yardm etms, Allah onu dnya v axirtd kimssiz qoyar.1620 1446. Qeybt etmyin kffarsi. 4922. Allahn Peymbri (s)(Qeybtin kffarsi ndir? sualna cavabndan): Kffarsi budur ki, hr df qeybtini etdiyin kims yadna dnd, Allahdan onun balanmasn dilysn?1621 4923. Allahn Peymbri (s): Sizlrdn kims qardann qeybtini edrs, Allahdan znn balanmasn dilsin. nki bu onun gnahlarnn kffarsidir.1622

1619 1620 1621 1622

mali-Sduq, sh. 350 Mn La Yhzuruhul Fqih, c.4, , sh. 327, hdis 5762. l-Kafi, c.2, sh. 357, hdis 4 Knzul-Ummal, hdis 8037

256

312 Qeyrt
1447. Qeyrtin tqdir olunmas. 4924. Allahn Peymbri (s): Hqiqtn, qeyrt imann bir hisssidir.1623 4925. Allahn Peymbri (s): Babam brahim (peymbr) qeyrtli idi v mn ondan daha qeyrtliym. Allah qeyrti olmayan mslmann burnunu yer srtr.1624 4926. Allahn Peymbri (s): Hqiqtn, Allah qeyrt gstrir v mmin (d) qeyrt gstrr. Allahn qeyrt gstrmsi, mminin Allahn ona haram etdiyi ii grdy yerddir.1625 4927. Allahn Peymbri (s): Cnntin rayihsi be yz illik msafdn burunlara atar, ancaq naxlf vlad v dyyus insana atmaz. rz edildi: Ey Allahn Peymbri! Dyyus kimdir? Buyurdu: Arvad zina edn v bundan xbri olan kii.1626 4928. mam li (): Kiinin dyri onun himmti qdrdir....Onun cati abr hya etmsi (alaqlq v zlilliyi qbul etmmsi), iffti is onun qeyrti qdrdir.1627 4929. Allahn Peymbri (s): Qeyrtli insan he vaxt zina etmz.1628 4930. Allahn Peymbri (s): Hqiqtn, Allahn mmin qar qeyrti var. Bel is qeyrtsiz xs d qeyrtli olsun. nki qeyrtsiz adamn ryi trsindir.1629 4931. mam Sadiq (): Allah-taala qeyrtlidir v hr bir qeyrtli insan sevr. Gizlind v akarda irkin ilri haram buyurmas da Onun qeyrtli olmandandr.1630

1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630

Mn la Yhzuruhul Fqih, c.3, sh. 44, hdis 4541 Biharul-nvar, c.103, sh. 248, hdis 33 Knzul-Ummal, hdis 7072 Mn a Yhzuruhul Fqih, c.3, sh. 444, hdis 4542 Nhcl-Bla, hikmt 47. Nhcl-Bla, hikmt 305. l-Mhasin, c.1, sh. 204, hdis 355 l-Kafi, c.5, sh. 353, hdis 1

257

1448. Yersiz tssb v qeyrtin pislnilmsi. 4932. Allahn Peymbri (s): El qeyrt var ki, Allah onu sevr, elsi var ki, xolamaz. Xolad qeyrt ittiham v bdgmanlq iind gstriln qeyrtdir. Xolamad qeyrt is arada ittiham v bdgmanln olmad yerd qeyrt gstrmkdir.1631 4933. mam li () (vlad Hsn () tvsiyysindn):(qadnlara qar)Yersiz qeyrtdn kin ki, bu salam qadnlar xstliy, ifftlilri bd- gmanla (v gnah ilrin fikrin) salar. Onlara qar iini mhkm tut. Ns eyb grdns, kiik v byk cza vermkd lngim.1632 4934. Allahn Peymbri (s): Qadnn qeyrti kfr, kiinin qeyrti is imandr.1633 4935. mam Baqir (): Qadnlarn qeyrti paxllqdandr v paxlln kk kfrdr. Qadnlar qeyrt v qsqanclq knd qzblnrlr. Qzblndikd is kfr meyl edrlr, yalnz mslman qadnlardan baqa.1634 4936. mam Sadiq (): Halalda qeyrt v tssb yoxdur1635

iiiiiiii

1631 1632 1633 1634 1635

Knzul-Ummal, hdis 7067 Biharul-nvar, c. 77, sh. 214, hdis 1 Nhcl-Bla, hikmt 124 l-Kafi, c.5, sh.505, hdis 4 l-Kafi, c.5, sh.557, hdis 1

258

313 Fitn v ilahi snaq


1449. Fitn v ilahi snaq. Quran: nsanlar iman gtirdik demlri il onlardan l kilcyini v imtahan olunmayacaqlarnm sandlar? Hqiqtn, onlardan vvl olanlar da imtahana kmidik. Allah dz dananlar da, yalanlar da tanyr!1636 Onlarn ild bir, ya iki df imtahana kildiklrini grmrsnzm? Bununla bel tvb edib ibrt almrlar?1637 Hdis: 4937. Mummr ibn Xllad: Eitdim ki, blhsn () bu ayni oxuyur: lif, lam, mim. man gtirdik demlril onlardan l kilcyini v imtahan olunmayacaqlarnm sandlar? Sonra mn buyurdu: mtahan ndir? rz etdim: Sn fda olum, bizim bildiyimiz qdri, dind imtahandr. Hzrt buyurdu: Qzl kzrdilrk yoxlanld kimi camaat d el snanacaq.1638 Daha sonra buyurdu: Qzl xalisldiyi kimi insanlar da xalislck.1639 1450. Fitnnin nvlri. Quran: Bilin ki, mal-dvltiniz v vladnz sizin un ancaq bir imtahandr. Byk mkafat is Allah yanndadr.1640 Hdis: 4938. Allahn Peymbri (s): ey fitn trdr: gzl sa, gzl surt v gzl ss.1641 4939. Allahn Peymbri (s): Hqiqtn, sizin n tinliyin fitnsindn daha ox, xoluun fitnsindn qorxuram.

1636 1637

nkbut, ay 2 Tvb, ay126 1638 Fitnnin ltd mnas, qarqlarnn xarlmas v xalisldirilmsi n qzln kzrdilmsi demkdir. 1639 l-Kafi, c.1, sh. 380, hdis 4 1640 nfal, ay 28 1641 Knzul-Ummal, hdis 44129

259

Siz tinliyin fitnsin ddnz v sbr etdiniz. Ancaq dnya irin v gzoxayandr.1642 4940. mam li (): Fitn eyddir: qadn sevmkbu eytann qlncdr, rab imk bu eytann tlsidir v dirhm, dinara mhbbt bu is eytann oxudur. Kim qadnsevn olsa, mrnn faydasn grmz, kim rabsevn olsa,cnnt ona haram olar. Kim dinar v dirhm mhbbt bsls, dnyann nkri olar.1643 4941. mam li ()(Hzrtin atndan tutub piyada gedn Hrb adl kiiy xitabn): Qayt. nki snin kimi insann mnimtk insann atndan tutub piyada getmsi fitny, valinin qruruna v mminin zlilliyin sbb olar1644. 1451.Fitnlrdn sa-salamat xanlar. 4942. Allahn Peymbri (s): Xoa mxlislrin halna! Onlar doru yolun raqlardr v hr bir qaranlq fitn onlardan gtrlr.1645 4943. Allahn Peymbri (s): Tezlikl el fitnlr meydana xacaq ki, onun tsirindn insan gecdn shr imanl insan kimi xacaq v gndzn is kafir kimi axama atdracaq. Yalnz Allah-taalann elml diri saxlad xslrdn baqa.1646 4944. Allahn Peymbri (s): Bilin ki, hr kim tqva yolunu tutsa, Allah onunun fitnlrdn x yolu v qaranlqlarda iq yaradar.1647 1452. Mxtlif fitnlr. 4945. Allahn Peymbri (s): Mndn sonra fitnlr mmtimi zlmt geclrtk bryck. El fitnlr ki, onun tsirindn insan gec mmin olar, gndz is kafir, gndz mmin olar, gec is kafir. Camaat z dinini azacq dnya malna satar.1648 4946. mam li (): Kim fitn odunu alovlandrsa, z ona odun olacaq.1649 4947. mam li (): Zlmkar v rhmsiz hkmdar, daimi olan fitndn (hrc-mclikdn) yaxdr.1650
1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650

t-Trib vt-Trhib, c.4, sh. 184, hdis 74 Biharul-nvar, c.73, sh. 140, hdis 12 Nhcl-Bla, hikmt 322. t-Trib vt-Trhib, c.1, sh. 54, hdis 5 Knzul-Ummal , hdis 30883. chul Bla, xtb183 Knzul-Ummal, hdis 30893 urrul-Hikm, hdis 9163 urrul-Hikm, hdis 10109

260

4948. mam li (): Fitn vaxt, n minmk n arxas v gc, n d sdn samaa d olan iki yal erkk dv kimi ol.1651

iiiiiiii

1651

Nhcl-Bla, hikmt 1.

261

314 Ftva
1453.z ryin sasn ftva vern. 4949. Allahn Peymbri (s): Sizlrin ftva vermkd n hyasznz, od qarsnda n hyasz olanlardr.1652 4950. mam Baqir (): Biz z ry v istyimiz sasn camaata ftva versydik, hr an mhv olanlardan olmuduq. Ancaq biz Allahn Peymbrinin (s) sz v snnsi, zmzn malik olduumuz v ziz atalarmzdan biz miras qalan elmi sullara sasn camaata ftva veririk.1653 4951. mam Sadiq (): Kim z nzrin gr camaata ftva vers, bil-mdiyi eyin ardnca getmidir. Bilmdiyi eyin ardnca gedn, bilmyrkdn halal v haram ilr grmkl Allahla qardurmaya getmidir.1654 4952. mam Sadiq (): Ftva vermkdn, irdn qaan kimi qa v boynunu camaatn krpsn evirm.1655 1454. Ftva vermkdn tru alimin icazsi. 4953. mam li () (Qusm ibn Abbasa mktubundan): Shr v axam onlarla yl v sndn hkm, sual soruan n ftva ver, nadan yrt v bilikli il elmi shbt apar.1656 4954. mam Baqir () (ban ibn Tlib xitabn): Mdin mscidind yl v camaat n ftva ver. nki mn ilrimin arasnda snin kimi insanlarn grnmsini istyirm.1657

1652 1653 1654 1655 1656 1657

Biharul-nvar, c. 2, sh. 123, hdis 48 Biharul-nvar, c.2, sh. 172, hdis 3 Biharul-nvar, c.2, sh. 299, hdis 25 Biharul-nvar, c. 2, sh. 260 Mustdrkul-Vsail, c.17, sh. 315, hdis 21453 Mustdrkul-Vsail, c.17, sh. 315, hdis 21452

262

iiiiiiii

263

315 Sy
1455. Sy symkdn kinmk. 4955. Allahn Peymbri (s): El bir ey olmayb ki, irkin szlr danmaq (irkin mllr grmk) ona eyb gtirmsin. El bir ey olmayb ki, abr hya ona zint vermsin.1658 4956. Allahn Peymbri (s): Allah-taala cnnti n dediyindn v n d eitdiyindn qorxusu olan hr bir dili pis, hyasz sy syn haram etmidir.1659 4957. Allahn Peymbri (s): Allahn n pis bndlrindn biri odur ki, syknliyin v dilinin pisliyin gr onunla yoldalq xoaglmz olsun.1660 4958. mam li (): Byk insan he vaxt sy symz.1661 4959. mam Baqir (): Allahn pis dilli, sy syndn (v ya sy qulaq asandan) ac glr.1662 4960. mam Baqir (): Siz deyilmsini istdiyiniz n yax eylri camaata deyin. nki Allah mminlr sy syn, lntlyn v haqlarnda pis danan, dili pis olan v simic dilniy nifrt edr.1663 4961. mam Baqir (): Alaqlarn hrb-zorbas irkin szlr danmaqdr.1664 4962. mam Sadiq (): Sy symk, dili pis olmaq v vhilik nifaqdandr (onun nianlrindndir).1665 4963. mam Sadiq (): Camaat kimin dilindn qorxarsa, o, alovda olar.1666

1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666

Biharul- nvar, c.79, sh.111, hdis 6 l-Kafi, c.2, sh.323, hdis 3 l-Kafi, c. 2, sh.325, hdis 8 urrul-Hikm, hdis 9478 l-Kafi, c.2, sh.324, hdis 4 Biharul- nvar, c.78, sh.181, hdis 67 Biharul- nvar, c.78, sh. 185, hdis 14 Biharul-nvar, c.79, sh.113 hdis 14. l-Kafi, c. 2, sh.327, hdis 3

264

iiiiiiii

265

316 zn gstrmk
1456. zn gstrmk. Quran: Bilin ki, dnya hyat slind oyun, ba qatmaq, bzkdzk v bir-biriniz znz gstrmkdir.1667 Hqiqtn, Allah lovalanb fxr edn he bir tkbbrln sevmir.1668 Hdis: 4964. Allahn Peymbri (s): Allah-taala tvazkar olmanz mn vhy buyurmudur. Kims kimsy ynmsin, kims baqasnn haqqna tcavz edib zoraklq gstrmsin.1669 4965. mam li (): ki ey camaat mhv etmidir: yoxsul olmaqdan qorxmaq v lovalanmaq.1670 4966. mam li (): zn gstrmyi knara at, tkbbrn yer qoy v qbrinin fikrini k.1671 4967. mam li (): Kim zn gstrmk namin i grrs, Allah-taala onu qiyamt gnnd qaral il mhur edr.1672 4968. mam li (): Yax insanlarn nzrind hakimlrin n alaq hallarndan biri budur ki, zn ymk v lovalq aiqi kimi tannsnlar v rftarlar tkbbrllk saylsn.1673 1457. zn gstrmkdn kindirn amillr. 4969. mam li (): zn gstrmkdn Adm vladna n? Balanc ntf v sonu murdar t olan (Adm vlad). N zn ruzi ver, n d lmnn qarsn ala bilr.1674

1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674

Hdid, ay 20 Loman, ay18 t-Trib-vt-Trhib, c.3, sh.558, hdis 1 l-Xisal, sh.69, hdis 102 Nhcl-Bla, hikmt398. Biharul-nvar, c.73, sh.292, hdis 20 Nhcl-Bla, xtb 216. Nhcl-Bla, hikmt 454

266

4970. mam Sccad (): Dnn bir ntf olan, sabahsa murdar t evrilck birisinin lovalq v zn ymyin heyrt edirm!1675 1458. Qohumlarna zn gstrmyin pislnmsi. 4971. Allahn Peymbri (s): sl-nsbin blas iftixar etmkdir.1676 4972. mam li (): Allahn Peymbri (s) z fziltlrindn dananda buyurard: Mqsdim zm gstrmk v ynmk deyil.1677 4973. mam Rza (): mirl-mminin () xst yatan Ss ibn Suhana ba kir. Getmk n yerindn qalxanda buyurur: Ey Ss! Mbada, sni yoluxmaa glmyim gr zn qardalarn yannda ysn. Allahdan qorx!1678 1459. Fxr etmy dyn eylr. 4974. Allahn Peymbri (s): Yoxsulluq mnim fxrimdir.1679 4975. mam Sadiq (): Bu ey mminin fxri, onun dnya v axirtd zivridir: gecnin sonlarnda qlann namaz, camaatda olanlarda gz olmamaq v Mhmmd ailsinin imamlarna sevgi.1680

iiiiiiii

1675 1676 1677 1678 1679 1680

l-Kafi, c.2, sh.328, hdis 1 l-Kafi, c.2, sh.329, hdis 6 Biharul-nvar, c.16 , sh. 341, hdis 33 Mustdrkul-Vsail, c.12, sh. 90, hdis 13599 Biharul-nvar, c.72, sh. 30, hdis 26 l-Kafi, c.8, sh. 234, hdis 311

267

317 Farslar
1460. Farslar v iman. 4976. Allahn Peymbri (s): slamda n byk pay fars camaatnndr.1681 4977. Tfsirul-Mizan: Allahn Peymbri (s) gr ondan z dndrsniz, (Allah) yerinizi sizlr kimi olmayacaq baqa bir camaata verck aysini oxuyanda sorudular: Biz z dndrmi olsaq, Allah-taalann bizim yerimizi vercyi camaat kimdir?1682 Hzrt lini Salmann iynin vura-vura buyurdu: Bu kii v onun hmvtnlri. And olsun canm lind olana! man ulduzdan aslm olsa da farslardan olan kiilr onu ld edrlr.1683 4978. Allahn Peymbri (s) (Ey iman gtirnlr! Sizlrdn hr biri z dinindn dns, Allah tezlikl onlar sevdiyi v onlarn da Allah sevdiyi bir camaat gtirr aysi haqda suala lini Salmann iynin vuraraq verdiyi cavabndan): (Onlar) Bunun hmvtnlridir. Sonra buyurdu: gr din ulduzdan aslm olsa bel farslardan olan kiilr hr an onu ld edrlr.1684 4979. Allahn Peymbri (s): gr bilik ulduzda olsa bel, bhsiz ki, farslardan olan kiilr onu ld edrlr.1685 4980. Allahn Peymbri (s): Farslardan kim slam qbul ets, Qureyilrdn saylar. Onlar bizim qarda v qohumlarmzdr.1686 4981. Allahn Peymbri (s) (Onun yannda cmlrdn sz drkn): Mnim onlara v ya onlardan bzilrin minliyim, sizlr v ya sizlrdn bzilrin minliyimdn oxdur.1687

1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687

Knzul-Ummal, hdis 34126 Muhmmd, ay38 Tfsirul-Mizan, c.18, sh. 250 Mcmul-Byan, c. 3, sh.321 Knzul-Ummal, hdis 34131 Knzul-Ummal, hdis 34137 Knzul-Ummal, hdis 34128

268

iiiiiiii

269

318 Frst
1461. Frsti qnimt bil. 4982. Allahn Peymbri (s): Kimin zn xeyrin bir qaps alsa, onu qnimt bilmlidir. nki o qapnn n vaxt zn qapanacan bilmir.1688 4983. Allahn Peymbri (s): Frsti ldn vermk kdr gtirr.1689 4984. mam li (): Frst bir bulud kimi tb ker. Bel is, yax frstlri qnimt bil.1690 4985. mam li (): Frst tez ken v gec taplandr.1691 4986. mam li (): Frst qnimtdir.1692 4987. mam li (): Frsti ldn vermk kdrin mayasdr.1693 4988. mam li (): lr z zamanlarnn girovlardr.1694 4989. mam li (): Frst dmmi (bir id) tlsmk, frst ddkd is lnglik v ahstlik nadanln niansidir.1695 4990. mam Sadiq (): Hr kimin lin frst ds v o, tam frsti (yax rait tamamil nail olma) gzlyrk onu txir salarsa, ruzigar hmin frsti d ondan alar. nki ruzigarn ii aparmaq v zamann slubu ldn xarmaqdr.1696

1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696

Knzul-Ummal, hdis 43134 Biharul-nvar, c.77 , sh.165, hdis 2 Nhcl-Bla, hikmt 21. urrul-Hikm, hdis 2019 urrul-Hikm, hdis 194 Nhcl-Bla, hikmt118 Biharul-nvar, c. 77 , sh.165, hdis 2 Nhcl-bla, hikmt 363 Biharul-nvar, c. 78, sh.268, hdis181

270

iiiiiiii

271

319 Vacib mllr


1462. Vacib mllrin yerin yetirilmsin tviq. 4991. Allahn Peymbri (s): Allahn vacib buyurduu mllr riayt et ki, n tqval insanlardan olasan.1697 4992. mam li (): Vacib mllr! Frizlr! Onlar Allaha qaytarn ki, sizi cnnt atdrsn.1698 4993. mam li (): Allahn sizlr vacib buyurduunu sylrinizin mqsdin evirin v sizdn istdiyi haqqn da etmk n Ondan kmk v uur dilyin.1699 4994. mam li (): z nfsini yumaqlqla ibadt vadar v onunla mlayimlikl rftar et. Sn edilmsi vacib buyurulan mllrdn baqa, onunla gcl danma v sakit, ad olan vaxt ibadt et. Bel hallarda onlar yerin yetirmli v vaxtnda da etmlisn.1700 4995. mam li (): Vacib mllri yerin yetirmk kimi ibadt yoxdur.1701 4996. mam li (): gr msthblri yerin yetirmy gr vacib mllrdn qalrsansa, qazandn fzilt he vaxt zay etdiyin vacib mll (onun gnah il) bir olmaz.1702 4997. mam Hsn (): Allah siz ehtiyac olduuna gr deyil, z krm v rhmtin gr vacib mllri sizlr vacib buyurdu. Bu, tk olan Allahn siz rhmt v mrhmtindndr. Ondan tr ki, tmizi irkindn ayrsn, sinlrinizd olanlar snasn, qlbinizdkilri is xalisldirsin.1703 4998. mam Sccad (): Allahn vacib buyurduunu yerin yetirn hr bir xs insanlarn n yaxlarndandr.1704

1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704

l-Kafi, c.2 , sh. 2, hdis 4 Nhcl-Bla, xtb 167. Nhcl-Bla, xtb113 Nhcl-Bla, mktub 69. Nhcl-Bla, hikmt113 urrul-Hikm, hdis 3793 Biharul-nvar, c. 23, sh. 99, hdis 3 l-Kafi, c.2, sh.81, hdis 1

272

4999. mam Sadiq (): Byk Allah buyurmudur: Bndm ona vacib buyurduum ey qdr zn mn sevdirmmidir.1705

1463. Pak olan Allahn insanlara vacib buyurduqlar. 5000. mam li (): Byk Allah daltli (haqq olan) rhbrlr vacib buyurmudur ki, zn kasb camaatla eynildirsin v yoxsul z kasblndan qeyzlnmsin.1706 5001. mam li (): Pak Allah kasblarn yemyini imkanllarn var-dvltind vacib buyurmudur. Buna gr d imkanl insan onun haqqna sahib xmasa, he bir kasb ac qalmaz.1707 5002. mam li (): Allah, iman irkdn tmizlnmk n, namaz tkbbr v lovalqdan uzaqlamaq v zkat (ehtiyac olanlara) ruzi sbbi olmaqdan tr vacib buyurdu.1708 5003. mam li (): Allah snin bdninin hr bir zas n vacib olan mllr buyurmudur ki, qiyamt gnnd onlarn vasitsil sn qar hadt verilck.1709 1464. Vacib mllrin cmi. 5004. mam li (): Allahn camaat n tyin etdiyi vacib mllrin hdud v srhdlri n byk vacib mllrdn olan be vzifdir: namaz, zkat, hcc, oruc v digr drd vacib mlin qoruyucusu olan imamt.1710

iiiiiiii

1705 1706 1707 1708 1709 1710

l-Kafi, c.2 , sh. 82, hdis 5 Nhcl-Bla, xtb. 209 Nhcl-Bla, hikmt 328 Nhcl-Bla, hikmt 252 Nhcl-Bla, hikmt 382 Biharul-nvar, c. 68, sh. 388, hdis 39

273

320 Asudlik
1365. Asudlik. Quran: El ki asud oldun, ibadt al. Hvsl Allahna trf z tut.1711 Hdis: 5005. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn n ar sorusual, ilrini baqalar (nkr, xidmti v s) grn, z is balq edn kims il olacaqdr. grmk zhmt v ziyyt olsa da isiz dayanmaq fsad v pozunlua sbb olar.1712 5006. Allahn Peymbri (s): Allah n dnya, n d axirt ilri il mul olmayan salam isiz insana nifrt edr.1713 5007. Allahn Peymbri (s): ki ey var ki, camaatn oxunda fitny (snaq v ya fsad) sbb olar: salamlq v asudlik.1714 5008. mam li (): Nfsin istklri asudlikdn ba qaldrar.1715 5009. mam li (): Bil ki, dnya snaq v tinlik saraydr. Bu sarayda insann el asud v bekar bir saat yoxdur ki, qiyamt gnnd onda hsrt yaratmasn.1716 5010. mam li (): Nec d xodur ki, insann z il el saatlar, el anlar olsun ki, he bir kindirn onu hmin anlardan saxlamasn.1717 5011. mam li (): gr i grmk zhmt v ziyytdirs, daima isiz qalmaq da fsada v pozunlua gtirib xarar.1718 5012. mam Sccad () (duada): (lahi!) Qlblrimizi Sni xatrlamaqla hr bir yad etmkdn, dillrimizi z krnl hr
1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718

nirah, ay 7-8 Tnbihul-xvatir, c. 1, sh. 60 Nhcl-Blanin rhi, c. 17, sh.146 l-Kafi, c. 8, sh.152, hdis136 urrul-hikm, hdis 9251 Nhcl-Bla, mktub. 59. urrul-hikm, hdis 9684 Biharul-nvar, c. 77,sh. 419, hdis 40

274

bir krdn, bdnlrimizi zn itatl hr bir baqa itatdn qoru. gr bir id bizimn idn asudlik myyn etmisns, onu salam asudlikdn et ki, ondan biz he bir gnah atmasn. Bizd myusluq yaratmasn ki, pis mllri yazan mlklr gnahlarn olmad bo ml dftri il qaytsnlar. Xeyir yazanlar biz yazlan xeyir mllrdn ad geri dnsnlr.1719 5013. mam Sccad () (Mkarimul xlaq duasnda): lahi! Mhmmd v Onun ailsin salam gndr v mni mul edib (ibadt v bndliyindn) saxlayan ilrdn mni ehtiyacsz et. Mni sabah (qiyamtd) barsind soru-sual edcyin bir i vadar et. Gnlrimi namin yaradldm mqsdin yolunda asud et.1720 5014. mam Sccad () (hmin duada): badtd ken salamlq v shhti, ifftl mayt olunan asudliyi mn ruzi buyur.1721 5015. mam Sccad () (rf gnnn duasnda): (lahi) Gc v qdrtindn olan gcl, qdrtl Snin sevdiyin eylri yerin yetirmk n asudiliyin v Sn yaxnlamaa sbb olanlarn namin alman dadn mn dadzdr. Mn trf rmanlarndan bir rman gndr, ticartimi xeyirli, dnm ziyansz et. Mni z mqamndan qorxut v Sninl gr mtaq et.1722 5016. mam Kazim (): Byk Allah ox yatan bndy nifrt edir. Allah bekar bndy nifrt edir.1723

iiiiiiii

1719 1720 1721 1722 1723

s-Shiftus-Sccadiyy, sh.51, dua 11 s-Shiftus-Sccadiyy, sh. 81, dua 20 s-Shiftus-Sccadiyy, sh.87, dua 20. s-Shiftus-Sccadiyy, sh. 200, dua 47 Mn la yhzuruhul-fqih, c. 3, sh.169, hdis 635

275

321 Fsad
1466. Ktlni fsada kn eylr. 1. Gnah. Quran: nsanlarn z llri il etdiklri pis mllr zndn suda v quruda fsad, pozuntu ml glr ki, Allah etdiklri mllrin bzisinin czasn onlara dadzdrsn. Blk onlar bununla qaytsnlar.1724 Hdis: 5017. Allahn Peymbri (s): Bnd gizlind gnah etdikd o gnah yalnz z sahibin zrr vurar. Akarda gnah etdikd is camaat onu kindirmzs, bu zaman camaatn hamsna zrr vurar.1725 2. xtilaf. 5018. mam li (): Allaha and olsun! Haqq batillrin stn glnlrindn savay, he bir mmt z peymbrindn sonra ixtilafa dmyib. Allahn ixtilafa dmlrini istmdiyi mmtlr istisnadr.1726 3. Haqdan mhrum olmaq. 5019. Allahn Peymbri (s): Acizin haqqn qorxmadan, titrmdn qdrtli xsdn almayan mmt he vaxt pak (xobxt) olmaz.1727 1467. Fsad trdnlr kimlrdir. Quran: Allaha v peymbr qar vuruanlarn, yer znd ftn-fsad salmaa alanlarn czas ldrlmkdn baqa bir ey deyildir.1728

1724 1725 1726 1727 1728

Rum, ay 41 Biharul-nvar, c. 100, sh. 74, hdis15 mali Mufid, sh. 235, hdis 5 Biharul nvar c.77, sh. 258, hdis 1 Maid, ay 33

276

(Sba mlyi) Dedi: Hkmdarlar bir lky girdiklri zaman onu xarabala evirr, zizlrini d zlil edrlr. Onlarn slubu mhz beldir1729 Onlara yer znd fsad trtmyin dedikd, biz yalnz islah ednik deyrlr.1730 sraflarn (v hddi aanlarn) mrin tabe olmayn! O kslr ki, yer znd fitn-fsad trdr v islah etmzlr.1731 Hdis: 5020. Allahn Peymbri (s): Mnim mmtimin irisind iki dst vardr. gr onlar dzls, mmtim dzlr, onlar korlansa mmtim d korlanar. Dedilr: Ey Allahn Rsulu! O hans iki dstdir? Buyurdu: Fqihlr v hkmdarlar.1732 5021. mam li (): Yol azuqsini zay etmk fsad trdn (v israf yaradan) hallardandr.1733 5022. mam Rza (): Fsad (v israf) hallarndan biri d dirhm v dinar (baqa mqsdl istifad n sikk pulu) sndrmaq v meyv rdyini knara atmaqdr. 1734 1468. Fsad v puluun qarsn alan eylr. 5023. Allahn Peymbri (s): Allaha ruku edn bndlr, sdmr krplr, otlayan heyvanlar olmasayd, mtlq onlarn bana ar zab endirrdim.1735 5024. mam li (): nsanlar qzb v blalar nazil olanda, nemtlr llrindn xanda doru niyytlrl, mtaq qlblrl Allaha pnah aparsalar, he bhsiz, (Allah) llrindn xan hr bir eyi geri qaytarar. Onlar n hr bir fsad islah edr.1736 5025. mam Sadiq (): Allah-taala bizim namaz qlan ilrimizin varlnn brktindn, zab namaz qlmayan ilrimizdn uzaqladrar. gr onlarn hams namaz qlma trk etsydilr, mtlq mhv olardlar. Allah-taala bizim zkat vern ilrimizin brktindn (zab) zkat vermyn ilrimizdn uzaqladrar... Allah-taalann Allah insanlarn bir
1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736

Nml, ay 34 Bqr, ay 11 ura, ay 151-152 l-Xisal, sh. 37, hdis 12 l-Kafi, c. 8, sh. 24, hdis 4 Mn la yhzuruhul-fqih, c. 3, sh. 167, hdis 3625 Nurus-Sqleyn, c. 1, sh. 253, hdis1007 Nhcl-Bla, xtb 178

277

qismini, digr qismi il df etsmydi, mtlq yer z fitnfsada urayard.1737 klamnn mnas da mhz budur.1738

iiiiiiii

1737 1738

Bqr, ay 251 l-Kafi, c. 2, sh. 451, hdis 1

278

322 Fzilt
1469. Fziltlr. 5026. mam li (): stnlk mal-dvltin oxluu, ilrin (v sil-ncabtlrin) bykly il deyil, gzl kamal v yksk xlaqla llr.1739 5027. mam li (): Rhbrlrin stnlk drclri, onlarn ibadtinin gzlliyi il llr.1740 5028. mam li (): Tqvallar dnyada fzilt sahiblridir. Onlarn danqlar doru, geyimlri orta sviyylidir. 1741 5029. mam li (): zn pislikl czalandrmaqdan stn biln ks btn fziltlri ksb etmidir.1742 5030. mam li (): Pislik edn yaxlq edn ks, bhsiz ki, btn fziltlri z ixtiyarna almdr.1743 5031. mam li (): Qdrtli olduqda gzt edn, tinlik v kasblq vaxt liaq, yoxsulluq vaxt fdakar ol ki, fzilt v stnlyn kamil hdd yetisin.1744 5032. mam Sccad (): Qiyamt gn Allah-taala vvldn axradk btn insanlar bir shraya ydqda, car car kr: Haradadr fzilt hli? Bundan sonra bir dst adam ayaa qalxar. Mlklr onlar qarlamaa gedr v soruarlar: Sizin fziltiniz n idi? Deyrlr: Biziml laqlrini ksn xsl laq yaradardq, bizi mhrum edn xs bxi edrdik, biz zlm edn ks gzt edrdik. Onlara deyilr: Doru deyirsiniz. Cnnt daxil olun.1745 5033. mam Cavad (): Fziltlr drd crdr. Birincisi hikmtdir, hikmtin d can dnmkdir. kincisi ifftdir, ifftin d can hvtdir. ncs qdrtdir, onun da can qzbdir.

1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745

urrul-hikm, hdis 1925 urrul-hikm, hdis 6559 Nhcl-Bla, xtb 193 urrul-hikm, hdis 5139 urrul-Hikm, hdis 8905 urrul-Hikm, hdis 7179 l-Kafi, c. 2, sh. 107, hdis 4

279

Drdncs daltdir. Onun mhkmliyi nfsan qvvlri tnzimlmkddir.1746 1470.n sn fziltlr 5034. mam li (): nsafl olmaq fziltlrin n stndr.1747 5035. mam li (): Dili qorumaq v bxil yaxlq etmk insann n stn fziltlrindndir.1748 5036. mam li (): He bir fzilt yaxlq etmkdn daha stn de-yildir.1749 5037. mam li (): Qzb hakim olmaq v hvti ldrmk fziltlrin banda glir.1750 5038. mam li (): Fziltlrin zirvsi elmdir.1751 1471.n stn insanlar. 5039. Allahn Peymbri (s): Sizin Allah yannda n yksk mqam sahibi olannz, daha uzun mddt aclq kn v dnclr dalannzdr. Allah yannda n mnfurunuzsa, ox yataan, qarnqulu v ox ininizdir.1752 5040. Allahn Peymbri (s): Ey camaat! Hqiqtn, insanlarn n stn odur ki, yksk mqamna baxmayaraq tvazkarlq etsin, qdrtin rmn dnyaya zahid olsun, dvltli olsa da xrclrind insafl olsun, gcl olduu qdr d insafl olsun. Bilin ki, n stn insanlar, dnyadan ona kifayt edn qdr gtrn, onda ifftli v izztli mr srn, sfr (axirt) azuq yan v getmy hazrlaan bndlrdir.1753 5041. mam li (): Allahn yannda Onun n stn bndlri yol gs-trn v yol tapm daltli rhbrdir. Belsi tannan snnni dirldr, tannmam bidti ldrr.1754 5042. mam li (): Hqiqtn, Allah yannda n stn insan, haqq ona kdr v atmazlq, batil is xeyir v artm gtirs d, haqqa ml etmyi batil ml etmkdn ox istyndir.1755

1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755

Kful-umm, c. 3, sh. 138 urrul-hikm, hdis 805 urrul-hikm, hdis 4899 urrul-hikm, hdis 10625 urrul-hikm, hdis 5237 urrul-hikm, hdis 6379 Tnbihul-xvatir, c. 1, sh. 100 lamud-din, sh. 337, hdis 15 Nhcl-Bla, xtb 164 Nhcl-Bla, xtb 125

280

iiiiiiii

281

323 Yoxsulluq
1472. Yoxsulluun pislnilmsi. 5043. Allahn Peymbri (s): Yoxsulluq kfr gedib xmaa yaxndr.1756 5044. Allahn Peymbri (s): lahi! Mn, kfrdn v yoxsulluqdan Sn pnah aparram. Bir kii dedi: Bu ikisi eynidirmi? Buyurdu: Bli.1757 5045. Allahn Peymbri (s): gr Allahmn rhmti mnim mmtimin yoxsullarnn stnd olmasayd, 1758 yoxsulluun kfr kemsin az qalard. 5046. Allahn Peymbri (s): Kasblq hr iki dnyada z qaraldr (sbbkardr).1759 5047. Allahn Peymbri (s): Yoxsulluq ldrlmkdn daha pis v daha ardr.1760 5048. mam li (): Yoxsulluq byk lmdr.1761 5049. mam li (): Yoxsulluq zirk adamn azn da z dlilini demk n yumur. Kasb insan, z hrind d qribdir.1762 5050. mam li () (z vlad Hsn (): z gndlik ryi n alan danlama. nki zn saxlamaa qdrti olmayann xtas ox olar. vladm! Yoxsul insan hqirdir. Szn sayan yoxdur, yeri v mqamn is tanyan. Yoxsula, dzdanan da olsa yalan deyrlr. Zahid v trkidnya olsa, nadan adlandrarlar. vladm, yoxsullua giriftar olan, drd xislt mbtla olar: Allaha yqinlikd sstlk, aln azalmas, dinind kvrklik, znd abr-hyann azl. Bel is Allaha yoxsulluqdan pnah aparram.1763 5051. mam li () (vlad Mhmmd ibn Hnfiyyy): vladm! Mn sninn yoxsulluq v imkanszlqdan
1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763

l-Kafi, c. 2, sh. 307, hdis 4 Knzul-Ummal, hdis 16687 Cameul xbar, sh. 300, hdis 817 valil lali, c. 1, sh. 40, hdis 41 Cameul xbar, sh. 299, hdis 816 Nhcl-Bla, hikmt 163 Nhcl-Bla, hikmt 3 Cameul xbar, sh. 300, hdis 818

282

qorxuram. Onlardan Allaha pnah apar. nki yoxsulluq dinin azalmasna, aln myusluuna, kin v dmniliy sbb olar.1764 5052. mam li (): Yoxsul z doulduu yerd bel qribdir.1765 1473. Yoxsulluun tqdir olunmas. 5053. Allahn Peymbri (s): Yoxsulluq mnim fxrimdir v onunla iftixar edirm.1766 5054. Allahn Peymbri (s): Yoxsullar Allahn dostlardr.1767 5055. Allahn Peymbri (s): lahi! Mni mhtac saxla, mhtac ldr v mhtaclarn srasnda qbirdn qaldr.1768 5056. mam li (): Yoxsulluq mmin atn zndki bzkdn daha ox yaraandr.1769 5057. mam Sadiq (): Msibtlr Allah trfindn olan hdiyylrdir v yoxsulluq Allahn xzinsind saxlanlr (v onu hr ks vermir).1770 1473. Yoxsulluun varllqdan stnlyn dair hdislr. 5058. Allahn Peymbri (s): Yoxsulluq rahatlqdr, imkanllq is tinlik.1771 5059. Allahn Peymbri (s): (Yoxsullarn) haqqn v payn dyn v ya tinlikd baqalarna kmk edndn baqa, (btn hallarda) yoxsul olmaq imkanl olmaqdan daha yaxdr.1772 5060. mam li (): Yoxsulluun ziyan imkanlln mstliyindn (ba gicllnmsindn) bynilndir.1773 5061. mam Sadiq (): Byk Allahn Musaya () mnacatnda deyilir: Ey Musa! N vaxt yoxsulluun sn z tutduunu grsn, ona ey mli salehlrin geyimi, xo

1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773

Nhcl-Bla, hikmt 319. Nhcl-Bla, hikmt 56. Biharul-nvar, c. 72, sh. 55, hdis 85 l-Firdous, c. 3, sh. 157, hdis 4424 Knzul-Ummal , hdis 16669 l-Kafi, c. 2, sh. 265, hdis 22 l-Kafi, c. 2, sh. 260, hdis 2 Knzul-Ummal, hdis 44144 Biharul-nvar, c.72, sh. 56, hdis 86 urrul-hikm, hdis 5904

283

glmisn!, srvtin sn z tutduunu grdkd is bu czas mn trf tlsn gnahdr (gnaha grdir) de.1774 Mclisi (rizvanullah leyh) bu haqda buyurur: Bu bard olan hdis v xbrlrdn xan mumi ntic bundan ibartdir ki, yoxsulluq v var-dvltin hr biri z nvbsind bir ilahi nemtdir. Allah-taala insanlarn kamillmsin uyun olaraq, onlara bu iki nemtdn birini verir. Bnd is, yoxsul, imkansz olan vaxt dzml olmaa v htta kr etmy borcludur. Allah ona mal v srvt d vers kr etmli v onun tlbin uyun hrkt etmlidir. lbtt, ox vaxt dzml yoxsulun savab kr edn imkanlnn savabndan ox olur. Ancaq onlarn mqam bir-birindn frqlnir v hr iki trf bard mumi hkm vermk olmaz. Aydndr ki, atacaq qdr ruziy kifaytlnmk hr iki trfdn- yni yoxsul v varldan daha salam, daha az thlklidir. Buna gr d, dualarn oxunda atacaq qdr ruzi istnilmidir. Peymbr (s) bunu ailsi n dilmidir. 1775 Raib Mofrdat kitabnda yazr: Fqirlik drd mnada ilnir. Birincisi, zruri ehtiyacn olmas. Bu mnada insanlara, btn varlqlara dnyada mvcud olduqlar mddtd amil olunur. Ey camaat! Siz Allaha mhtacsnz. He ny mhtac olmayan Allah trif layiqdir aysi, elc d, insan bard olan Biz onlar xrk yemyn csd etmdik aysi d bu mnada ilnmidir. 1776 kinci: kasblq. Bu aylrd yoxsulluq aadak mnada ilnmidir: (Bu sdqlr) Allah yolunda calan v yer znd (yaay ehtiyacn dmk n) hrkt ed bilmyn yoxsullar ndr. Onlar zlrini o qdr saxlayrlar ki, xbrsiz insan onlar dvltli sayar. v Sdqlr, slind mhtaclar v ehtiyac olanlar ndr.1777 nc: nfsin yoxsulluu. Bu hrislik v acgzlkdn ibartdir. Hzrti Peymbrin yoxsulluq kfr gedib xmaa yaxndr. hdisinin mnas da budur. Bunun mqabilind is imkanllq nfsin znginliyidir hdisi dayanr. Kim qnat etms, mal-dvlti onu imkanl v ehtiyacsz etmz. cmlsind d mqsd hmin imkanllqdr. Drdnc: Allaha olan ehtiyac v yoxsulluq. Hzrti Peymbrin lahi, zn mhtac etmkl mni ehtiyacsz et
1774 1775 1776 1777

l-Kafi, c. 2, sh. 263, hdis 12 Biharul-nvar, c. 72, sh. 31, hdis 26 Fatir, ay15 Tvb, ay 60

284

v Sn ehtiyacsz etmkl mni mhtac qoyma hdisi d hmin mnaya toxunur. Elc d, lahi! Snin mn nazil etdiyin xeyr v yaxla mhtacam aysi d bu mnada ilnmidir.17781779 1475. Yoxsulluun mnas. 5062. Biharul nvar: drisin shiflrind deyilir: Mndn ehtiyacsz olann qdrti olmaz. Mn ehtiyac olduunu bildirn yoxsul v imkansz olmaz.1780 5063. Allahn Peymbri (s): Ey camaat! Sizc yoxsul kimdir? rz etdilr: Var-dvlti olmayan kii. Buyurdu: Hqiqi kasb odur ki, zndn sonra ox mal qalsa da, z vardvltindn Allahn hesabna he n gndrmsin.1781 5064. Allahn Peymbri (s): Yoxsul, (slind) qlbi yoxsul olandr.1782 5065. mam li (): He bir yoxsulluq, nadanlq qdr deyil.1783 5066. mam li (): n byk yoxsulluq, aln azldr.1784 5067. mam li () (n ar yoxsulluq ndir? sualna cavabndan): manl olduqdan sonra kfr.1785 5068. mam li (): Nfsin yoxsulluu, n pis yoxsulluqdur.1786 5069. mam li (): (sl) mkanllq v yoxsulluq, mllr Allah drgahna tqdim olunanda bilinr.1787 5070. mam li (): Cnntin mvcud olduuna gr yoxsul, chnnmin var olduuna gr is varl yoxdur.1788 5071. mam Hsn () (Yoxsulluq ndir? sualna cavabndan): Nfsin hr bir ey tamah salmas.1789 5072. mam Hadi (): Yoxsulluq nfsin doymamazl v byk mdsizlikdir.1790
1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790

Qss, ay 24 Mofrdatu lfazul Quran, sh. 461 Biharul-nvar, c. 95, sh. 462 Biharul-nvar, c. 77, sh. 150, hdis 86 Biharul-nvar, c. 72, sh. 56, hdis 86 Nhcl-Bla, hikmt 54 Nhcl-Bla, hikmt 38 Biharul-nvar, c. 77, sh. 377, hdis 1 urrul-hikm, hdis 6547 Nhcl-Bla, hikmt 452. Tuhful-uqul, sh. 216 Tuhful-uqul, sh. 225 Biharul-nvar, c. 78, sh. 368, hdis 3

285

5073. mam Sadiq () (buzrdn nql olunan ey var ki, camaat onlara nifrt edir, mn is sevirm: Mn lm, yoxsulluu v blan sevirm szlri haqda suala cavabndan): Bu szlr camaatn (buzrin szlrindn) baa ddklri kimi deyil. Onun mqsdi budur ki, Allaha ibadt yolunda lmyi Allaha qar gnahda yaamaqdan, Allaha itatd yoxsulluu Allaha qar gnahla bir olan imkanllqdan v Allah yolunda blan, xstliyi gnahla bir olan salamlqdan ox sevirm.1791 5074. mam Sadiq (): Yoxsul olub biziml olmaq, varl olub bizdn qeyrilri il olmaqdan yaxdr. lmk v biziml olmaq, sa qalb baqalar il olmaqdan yaxdr.1792 5075. mam Sadiq (): Sni zlm etmkdn saxlayan vardvlt, sni gnaha kn yoxsulluqdan yaxdr.1793 5076. mam Sadiq (): Yoxsulluq qrmz lmdr. Rvayti deyir: bu Abdullaha rz etdim ki, (mqsdiniz) dinar v dirhm yoxsulluudur? Buyurdu: Yox, (mqsdim) dini yoxsulluqdur.1794 1477. Yoxsulun thqir olunmas. 5077. Allahn Peymbri (s): Kims mmin kii v ya qadn kasblna, var-dvltinin azlna gr xar sayb thqir ets, Allah-taala qiyamt gnnd onu (bu irkin mli il) qbirdn xarb sonra rsvay edr.1795 5078. mam li (): z yoxsul qardalarnz thqir etmyin. nki kim mmini hqir saysa, o,tvb etmyinc Allah onlarn ikisini cnntd bir araya gtirmz.1796 5079. mam Rza (): Kim kasb mslmanla qarladqda ona varl il grdkd verdiyi salamdan frqli salamlasa, qiyamt gnnd Allah ondan qzbli halda grn glck.1797 1478. Yoxsulluu aradan gtrn eylr. 5080. Allahn Peymbri (s): Yaxn qohumlarla mehribanlq mr uzadar v yoxsulluu aradan gtrr.1798
1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798

Manil xbar, sh. 165, hdis 1 l-Xraic vl-Craih, c. 2, sh. 739, hdis 54 Mn la yhzuruhul-fqih, c. 3, sh. 166, hdis 3614 l-Kafi, c. 2, sh. 266, hdis 2 Biharul-nvar, c. 72, sh. 44, hdis 52 l-Xisal, sh. 614, hdis 10 mali-Sduq, sh. 359, hdis 5 Biharul-nvar, c. 74, sh. 103, hdis 61

286

5081. mam li (): Yoxsullua sdq v bxil drman edin.1799 5082. mam Baqir (): Yaxlq etmk v sdq vermk yoxsulluu aradan gtrr.1800 5083. mam Sadiq (): Mn mtdil (qnatcil) olann yoxsul olmayacana zmant verirm.1801 1479. Yoxsulluq gtirnlr. 5084. Allahn Peymbri (s): Yoxsulluqdan dm vuran yoxsul olar. 1802 5085. Allahn Peymbri (s): mant vfallq var-dvlt gtirr, (mant) xyant is yoxsullua kr.1803 5086. mam li (): Dnyann oxunu istyn yoxsullua mhkumdur. Dnyadan z dndrn rahatlq dost olar.1804 5087. mam li (): Kim z zn ehtiyac (baqasndan) istmk qapsn asa, Allah onun zn yoxsulluun bir qapsn aar.1805 5088. mam Baqir () (bu Nemana buyurduqlarndan):Bizi camaatdan pul qazanmaq n bir vasity evirm. nki bu il Allah snin yoxsulluunu daha da artrar.1806 5089. mam Sadiq () (ziz ata-babalarna istinadn): Kim Allahn fziltindn he n istms, yoxsul olar.1807 5090. mam Sadiq (): vladna qarayan ata oluna yoxsulluq miras qoyar.1808 1480. Pak Allahn yoxsullardan zrxahl. 5091. mam Sadiq (): (Qiyamt gnnd) Allah (clli snav), qarda z qardandan zr istyn kimi mhtac mmin bndsindn zr istyrk buyuracaq: zzt v clalma and olsun ki, Mn sni dnyada yanmda xar olduuna gr mhtac etmdim. ndi bu papa gtr v gr ki, dnyann yerin sn

1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808

urrul-hikm, hdis 5156 Biharul-nvar, c. 74, sh. 81, hdis 83 l-Xisal, sh. 9, hdis 32 Biharul-nvar, c. 76, sh. 316, hdis 6 Biharul-nvar, c. 75, sh. 114, hdis 6 Tuhful-uqul, sh. 221 Biharul-nvar, c. 103, sh. 20, hdis 4 Biharul-nvar, c. 78, sh. 184, hdis 11 Biharul-nvar, c. 76, sh. 316, hdis 6 Biharul-nvar, c. 104, sh. 99, hdis 77

287

n vermim. O, papa gtrr v deyr: Dnyada mndn aldqlarna verdiyin vzdn mn n ziyan olar ki?.1809 1481. Yoxsulluun zivri. Quran (Bu sdqlr) Allah yolunda calan v yer znd (yaay ehtiyacn dmk n) hrkt ed bilmyn yoxsullar ndr. Onlar zlrini o qdr saxlayrlar ki, xbrsiz insan onlar dvltli sayar. Onlar zlrindn tanyarsan. Camaatdan (bir eyi) israrla istmzlr.1810 Hdis: 5092. Allahn Peymbri (s): Allah yoxsulluu bndlrinin yannda mant qoymudur. Kim onu gizli saxlasa, Allah gecni dirigzl ab oruc tutann savabn ona ta edr.1811 5093. mam li (): zn saxlamaq (v gcl tbit) yoxsulun zivri-dir.1812 5094. mam Sadiq (): lrin n tini v zhmtlisi yoxsulluu gizli saxlamaqdr.1813. 1482. Yoxsullarn xo halna. 5095. Allahn Peymbri (s): Xo dzml yoxsullarn halna, gylrin v yerin mlakutunu (mccradat almini) grn onlardr.1814 5096. Allahn Peymbri (s): Yoxsullar cnnt hlinin padahlardr. Btn camaat cnnt, cnnt is yoxsullara mtaqdr.1815 5097. Allahn Peymbri (s): Cnnt gzucu baxdm. Grdm ki, camaatnn oxu kasblardr.1816 5098. Allahn Peymbri (s): Kim lnd zndn sonra bir dinar-dirhm bel qoymasa, he ks ondan dvltli (halda) cnnt daxil olmaz.1817 5099. mam Sadiq (): Cnnt daxil olan son peymbr Sleymandr. Bunun sbbi d ona verilmi dnyadr.1818

1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818

l-Kafi, c. 2, sh. 264, hdis 18 Bqr, ay 273 l-Kafi, c. 2, sh. 260, hdis 3 Nhcl-Bla, hikmt 68 Biharul-nvar, c. 78, sh. 249, hdis 87 l-Kafi, c. 2, sh. 263, hdis 13 Biharul-nvar, c.72, sh.49, hdis 58 Musndu bn Hnbl, c.1, sh. 504, hdis 2086 Biharul-nvar, c.71, sh. 267, hdis 17 Biharul-nvar, c.72, sh. 52, hdis 76

288

5100. mam Sadiq () (Mhmmd Xzzaza xitabn):Bazara getmirsn? Satlan meyvlri, ryin istdiyi baqa eylri grmrsnmi? (Almaa gcn atmrm? Mhmmd deyir ki,) rz etdim: N n? Buyurdu: Bil ki, grdyn v ancaq almaa gcn atmad hr bir eyd sninn bir savab var.1819

1819

Biharul-nvar, c.72, sh. 25, hdis 19

289

324 Fiqh
1483. Dind fqih olmaq. Quran: Mminlrin hamlqla (cihad n) kmsi yaraan deyil. Ny gr, onlarn hr firqsindn bir dst kmsin ki, (bir dst qalsn v) dinlri il agah olub, z qvmn onlara trf qaytdqda qorxutmasn? Blk onlar (ilahi czadan) qorxalar.1820 Hdis: 5101.Allahn Peymbri (s): Allah bndnin yaxln istynd onu dinind fqih edr, onu doru, dzgn yola ilhamlandrar.1821 5102. Allahn Peymbri (s): badtlrin n stn fiqhdir (dini bilmkdir).1822 5103. Allahn Peymbri (s): Hqiqtn, hr bir eyin sykncyi olduu kimi, dinin d daya fiqhdir.1823 5104. mam li (): Quran yrnin ki, o szlrin n yaxsdr. Onda bilikli v fqih olun ki, o qlblrin bahardr.1824 5105. mam Kazim (): Fqihin abiddn stnly gnin ulduzlardan stnly kimidir. Kim z dinini bilms, Allah onun he bir mlini byn-mz.1825 1484. Fqih kimdir? 5106. Allahn Peymbri (s) (buzr tvsiyysindn): Fqih insan, camaat onun nzrind bir ovuc dv olmaynca, olmalarna v olmamalarna he bir hmiyyt vermyinc, onun yannda dv olanda halna tfavt etmdiyi kimi camaatn olmas da onda dyiiklik yaratmaynca kamillmz.

1820 1821 1822 1823 1824 1825

Tvb, ay 122 Knzul-Ummal, hdis 28690 t-Trib vt-Trhib, c.1, sh. 93, hdis 3 Knzul-Ummal, hdis 28768 Nhcl-Bla, xtb 110 Biharul-nvar, c. 78, sh. 321, hdis 19

290

Bununla bel zn gldikd is n ox thqiri v etinaszl z nfsin rva grmlidir.1826 5107. mam li (): Sizlri hqiqi fqihdn xbrdar edimmi? Allaha qar gnah etmy camaata icaz vermyn, Allahn mrhmtindn midsiz qoymayan, Allahn mkr v zabndan arxayn salmayan v Qurandan qeyri bir ey z tutmayandr.1827 5108. ban ibn Tlb: Bir kii mam Baqirdn bir mslni sorudu. Hzrt ona cavab verdi. Kii dedi: Fqihlr bunu demirlr. Hzrt buyurdu: Vay olsun snin halna! N vaxtsa fqih grmsnmi? sl fqih odur ki, dnyaya etina etmsin, axirt d rbti olsun v Peymbrin (s) snnsin saslansn.1828 5109. mam Sadiq (): Bizim eyhaml v strtl klammz baa dnlrdn qeyri, sizlrdn he kim fqih olmaz.1829 5110. mam Rza (): Fqihliyin (dini baa dmyin) nianlrindn biri sbr, bilik v susmaqdr.1830 1485. Fqihin vcudunun iblisdn dyrli olmas. 5111. Allahn Peymbri (s): blis n bir fqihin vcudu min abiddn daha ardr.1831 5112. Allahn Peymbri (s): He bir ey iblisin belini z qbilsinin arasnda olan alim kimi qrmaz.1832 5113.mam Sccad v ya mam Baqir (): Dind bir fqihin olmas eytan n min abidin olmasndan daha ardr.1833 1486. Fqihin dnyadan kmsi. 5114. mam Sadiq (): Mmin bir fqih vfat ednd slamda el boluq yaranr ki, he bir ey onu doldurmur.1834 5115. mam Sadiq (): eytan n he bir mminin lm bir fqihin lm qdr sevindirici deyil.1835

1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835

Biharul-nvar, c. 72, sh. 304, hdis 51 Tuhful-uqul, sh. 204 l-Kafi, c. 1, sh. 70, hdis 8 Maniul xbar, c. 2, sh. 3 l-xtisas, sh. 232 Biharul-nvar, c. 1, sh. 177, hdis 48 Knzul-Ummal, hdis 28755 Biharul-nvar, c. 1, sh. 213, hdis 10 l-Kafi, c. 1, sh. 38, hdis 2 l-Kafi, c.1, sh. 38, hdis 2

291

iiiiiiii

292

325 Dnmk
1487. Dnmk. Quran Allah z aylrini sizin n el aydnladrd ki, blk dnsiz.1836 Hdis: 5116. mam li (): Dnmk yaxla v ona ml etmy arar.1837 5117. mam li (): Kim dns gz alar.1838 5118. mam li (): Hr kim yrndiyi ey bard ox dns, z biliyini gclndirr v baa dmdiklrini anlayar.1839 5119. mam li (): He bir bilik dnmk qdr deyil.1840 5120. mam li (): Dnc saf bir gzgdr.1841 5121. mam Hsn (): Dnmk bsirt sahibinin ruhunu diri saxlar.1842 5122. mam Hsn (): Siz ilahi tqvan v davaml dnmyi tvsiy edirm. nki dnmk btn yaxlqlarn ata-anasdr.1843 5123. mam Sadiq (): Dnmk yaxlqlarn aynas v pisliklrin rtydr.1844 1488. Dnmk kimi ibadt yoxdur. 5124. Tnbihul-Xvatir: buzrin anasndan bzrin ibadti bard sorudular. O, dedi: Btn insanlardan knar gzr v dnrdi.1845

1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845

Bqr, ay 219 l-Kafi, c. 2, sh. 55, hdis 5 Nhcl-Bla, mktub 31 urrul-hikm, hdis 8917 Nhcl-Bla, hikmt 113 Nhcl-Bla, hikmt 5 Biharul-nvar, c. 78, sh. 115, hdis 11 Tnbihul Xvatir, c. 78, sh.52 Biharul-nvar, c. 71, sh. 326, hdis 20 Tnbihul-xvatir, c. 1, sh. 250

293

5125. mam Sadiq (): n stn ibadt Allah v Onun qdrti bard hmi dnmkdir.1846 5126. mam Sadiq (): Bir saat dnmk bir il ibadtdn daha yaxdr. Yalnz al sahiblri ibrt alarlar.1847-1848 1489. Dncni safladran eylr. 5127. mam li (): Yemyi az olann dncsi saf olar.1849 5128. mam li (): Daima qarnn doyuzdurann dncsi nec saf v tmiz olar?1850 1490. Dnlmsi qadaan olan eylr. 5129. mam li (): Hikmtdn qeyri ey bard dnmk qubeyinlikdir.1851 5130. mam li (): Kim gnahlar bard ox dnrs, gnahlar onu z trfin kr.1852 5131. mam li (): Kim Allahn zmtini dnrs, matmttl qalar.1853

iiiiiiii

1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853

l-Kafi, c. 2, sh. 55, hdis 3 Zumr, ay 9 Biharul-nvar, c.71, sh. 327, hdis 22 urrul-hikm, hdis 8462 urrul-hikm, hdis 6975 urrul-hikm, hdis 1278 urrul-hikm, hdis 8561 urrul-hikm, hdis 9207

294

326 Qbr
1491. Qbr. 5132. Allahn Peymbri (s): Qbr axirtin ilk mnzilidir. Kim ondan salamat kers, onun nvbti mnzillri asan olar. gr salamat xmasa, sonrak mnzillrin tinliyi ondan az olmayacaq.1854 5133. Allahn Peymbri (s): Axirtin daltinin ilk mrhlsi mhur v ya adsz-sansz, tannmayan 1855 qbrlrdir. 5134. Allahn Peymbri (s): El bir mnzr grmdim ki, qbrdn daha qorxulu olsun.1856 5135. mam li (): Qbirstanlqla qonu ol ki, ibrt alasan.1857 5136. mam Sadiq (): Qbr hr gn shbt edir v deyir: Mn qrbt eviym, mn tnhaln eviym, mn qurdlarn eviym, mn qbirm, mn cnnt balarndan v ya chnnm uxurlarndan biriym.1858 5137. mam Kazim () (xurun knarnda bel buyurdu):Bir eyin ki, axr budur, el vlldn onu ryindn xarsan daha yaxdr. Bir eyin ki, vvli budur, sonundan qorxsan yaxdr.1859 1492. Qbr soru-sual. 5138. Allahn Peymbri (s) (Allah iman gtirnlri dnya v axirt hyatnda mhkm v doru szl gclndirr1860 aysi haqda): Burada, qbr-d llrin soru-sual nzrd tutulur.1861

1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861

Biharul-nvar, c.6, sh. 242, hdis 64 Mstdrkul-vsail, c. 2, sh. 475, hdis 2502 Tnbihul-xvatir, c.1, sh. 284 urrul-hikm, hdis 4800 l-Kafi, c. 3, sh. 242, hdis 2 Maniul xbar, sh. 43, hdis 1 brahim, ay 27 Biharul-nvar, c. 6, sh. 228, hdis 29

295

5139. Tnbihul Xvatir: Allahn Peymbri (s) bir gn vvl orada bir xsin dfn olunduu qbrin yanndan keirdi v ailsi alayrd. Buyurdu: Sizin gznz grnmyn iki rkt adi namaz bu qbr sahibi n btn dnyanzdan daha zizdir.1862 5140. mam Sadiq (): ldn qbrd be ey bard soruarlar: namaz, zkat, hcci, orucu v bizim ailmiz vilayti. Vilayt qbrin kn-cndn qalan drd ey deyr: Sizlrin hr birinizin yr-ksiyi olsa, onlar tkmilldirmk mnim boynuma.1863 5141. mam Sadiq (): Qbrd sil mmin v sil kafirdn baqa, kimsdn soru-sual olunmaz.1864 5142. mam li (): Ey Allahn bndlri! Balanmayan n lmdn daha ar qbrdir. Bel i qbrin darl, tzyiqi, qaranl v tnhalndan qorxun. Allahn z dmnini xbrdar etdiyi darsqal hyat qbr zabdr.1865 5143. mam li (): Sizdn vvlkilrin grdklrini grsydiniz, hr an sst db, vht iind olar, szbaxan v itatcil olardnz. Ancaq onlarn grdklri siz grnmr v prdnin gtrlmsi d yaxndadr.1866 5144. mam Baqir (): Kim namaznn rukusunu tam yerin yetirs, qbrd he qorxu v vht ona yaxn durmaz.1867

iiiiiiii

1862 1863 1864 1865 1866 1867

Tnbihul-xvatir, c. 2, sh. 225 l-Kafi, c. 3, sh. 241, hdis 15 l-Kafi, c. 3, sh. 236, hdis 4 mali-Tusi, sh. 28, hdis 31 Nhcl-Bla, xtb 20. Svabul-mal, sh. 55, hdis 1

296

327 ldrmk
1494. Adam ldrmk. Quran: Bu sbbdn d srail oullarna hkm etdik ki, hr ks qisas haqq olmadan, yer znd fitn-fsad trtmmi kimsni ldrs btn insanlar ldrm kimidir. Hr ks kimsni dirilts btn insanlara hyat bx etmi kimidir.1868 Hdis: 5145. Allahn Peymbri (s): nsanlarn n dikba, onu ldrmk niyyti olmayan gnahsz birisini ldrn v ya onu vurmayan birisini vurandr.1869 5146. Allahn Peymbri (s): Qiyamt gn insanlar arasnda, barsind ilk hkm verilck ey qan olacaqdr.1870 5147. Allahn Peymbri (s): gr btn dnya mhv olsa bel Allahn yannda onun hmiyyti, nahaq yer tkln qandan daha azdr.1871 5148. mam Rza (): Allah insan ldrmyi haram buyurdu. nki bu ii rva grsydi, insanlarn mhvin v cmiyytd hrc-mrcliy sbb olard.1872 1495. Mmini ldrmk. Quran: Hr ks qsdn bir mmini ldrs, czas bdi qalaca chnnm olacaq. Allah ona qzb v lnt edr v onunn byk bir zab hazrlamdr.1873 5149. Allahn Peymbri (s): Ey camaat! Mn sizin aranzda olam v qtl yetirilnin cnazsi taplsn, ancaq qatili mlum olmasn? gr gylrin v yerin hli mslman bir

1868 1869 1870 1871 1872 1873

Maid, ay 32 mali-Sduq, sh. 28, hdis4 Knzul-Ummal, hdis 39887 t-Trib vt-Trhib, c. 3, sh. 293, hdis 6 Mn la yhzuruhul-fqih, c. 3, sh. 565, hdis 4934 Nisa, ay 93

297

kiinin ldrlmsind lbir olsalar, hr an Allah onlarn hamsna saysz-hesabsz zab verr.1874 5150. Allahn Peymbri (s): Hr ks znn bir klm sz il olsa bel, mminin qtlin kmk edrs qiyamt gnnd alnna Allahn rhmtindn namid (v mhrum) szlri yazlm halda Allahn grn glr.1875 5151. mam Baqir (): Hr kim qsdn bir mmini ldrs, Allah-taala btn gnahlar ona yazar v qtl yetiriln gnahlardan azad olar. Bu Allah-taalann szlrindndir. Bel ki, O buyurmudur: styirm ki, mnim v snin gnahlarn iyinlrin ksn v chnnm hlindn olasan.18761877 5152. mam Sadiq () (gr mmin, qsdn baqa bir mmini ldrrs, ona tvb drm? sualna verdiyi cavab): manna gr onu ldrms, tvb dmr. Yox gr qlb v ya dnya ilrindn birin gr ldrms, onun tvbsi ondan qisas alnmasdr.1878 1496. ntiharn qadaan olunmas. Quran Ey iman gtirnlr! Bir-birinizin razl il (olan) alveridn baqa bir-birinizin maln haqsz yer yemyin v znz ldrmyin. Hqiqtn Allah hmi sizinl mehribandr.1879 Hdis: 5153. mam Baqir (): Mmin hr blaya giriftar olar v hr lml lr, ancaq intihar etmz.1880 5154. mam Sadiq (): Kim bilrkdn zn ldrs, hmi chnnm odunda olacaq.1881

1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881

Knzul-Ummal, hdis 39952 Knzul-Ummal, hdis 39895 Maid, ay 29 Svabul-mal, sh. 328, hdis 9 l-Kafi, c.7, sh.276, hdis 2 Nisa, ay 29 l-Kafi, c.3, sh. 112, hdis 8 Mn la yhzuruhul-fqih, c. 4, sh. 95, hdis 5163

298

iiiiiiii

299

328 Quran
1497. Quran. Hqiqtn, biz sn tkrarlanan yeddi ayni (Fatih sursini) v byk Quran ta etdik.1882 Quran yd-nsiht almaq n asanladrdq. Amma bir yd-nsiht qbul edn varm?1883 Hdis: 5155. Allahn Peymbri (s): lrin sizlr n zlmt geclr tk qaranlq v bhli olduu hr vaxt Qurana z tutun. nki fati qbul olunan bir fatci, ikayti qbul ediln bir ikaytidir. Kim Qurana z tutsa, onu cnnt kib gtirr, ona arxa evirni is chnnm qovar.1884 5156. Allahn Peymbri (s) (Allah trfindn) Ona Tezlikl snin mmtin fitnlr giriftar olacaq deyilrkn ondan xilas yolu ndir? dey soruanlara): Allahn ziz kitab!. Batilin n ndn, n d arxadan ona yol tapa bilmdiyi, yln Alim trfindn nazil edilmi bir Kitab. Elmi Qurandan qeyri yerd axtaran hr kimsni Allah azdrar.1885 5157. Allahn Peymbri (s): Quran sizinl olsun. Onu znz rhbr edin.1886 5158. Allahn Peymbri (s): Qurann digr szlrdn stnly, Allahn z yaratdqlarndan stnly qdrdir.1887 5159. mam li (): Pak olan Allah z qdrtini kitabnda gstrmidir. Bununla da grsnmdn zn bndlrin gstrmidir.1888 5160. mam li (): Sizi and verirm Allaha! Sizi and verirm Allaha! Mbada, baqalar Qurana ml etmkd sizdn n kesinlr.1889
1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889

Hicr, ay 87 Qmr ay17 Nvadir r-Ravndi, sh.21-22 Tfsir l-yyai, c. 1, sh. 6, hdis 11 Knzul-Ummal, hdis 4029 Biharul-nvar, c. 92, sh. 19, hdis 18 Nhcl-Bla, xtb 147. Nhcl-Bla, mktub 47.

300

5161. mam li (): Allah-taalann kitabn yrnin. nki o szlrin n yaxs, ydlrin n aydndr. Quran baa dn. nki o, qlblrin bahardr v onun nurunda fa axtarn. nki o, sinlrdki xstliklr fa verndir. Onu yax oxuyun, nki o n yax hvalatdr.1890 5162. mam Sccad (): rqdn Qrbdk btn insanlar ls bel, tkc Quran mniml olsa, he vaxt qorxu v kimssizlik hiss etmrm.1891 1498. Quran hmi tzdir. 5163. Allahn Peymbri (s): Quran el bir sntdir ki, onsuz imkanl olmaq, onunla yoxsul olmaq olmaz.1892 5164. Allahn Peymbri (s): Kim Quran (onu bilmyin nemti) verilibs v o, bununla bel baqasna bundan daha ox nemt verildiyini gman ets, bhsiz ki, kiiyi byk, byy is kiik sanmdr.1893 5165. Allahn Peymbri (s): Hr kim cdadlarnn v glckdkilrin, dnyann vvlindn sonuna qdr olan elmi yrnmk istyirs, Quran tdqiq edib drindn dnsn.1894 5166. mam li (): Quran n qdr tkrarlansa v qulaqlara atsa da, yen khnlmz.1895 5167. mam li (): n byk drdlrin drman Qurandadr: kfrn, nifaqn, puluun v aznln drdi1896. 5168. Biharul nvar: mam Sadiqdn () sorudular: Bu n sirdir ki, Quran n qdr ox oxunub bhs edildikd onun tzliyi v travti bir o qdr artr? Hzrt buyurdu: nki Allah-taala onu yalnz xsusi bir zaman v xsusi insanlar n yaratmamdr. Buna gr d hr bir zamanda, hr bir insan n qiyamt gnn qdr tz v travtlidir.1897 1499. Quran yrnmk v onu yrtmk. 5169. Allahn Peymbri (s): Sizlrin n yaxs Quran yrnn v onu baqalarna yrdndir.1898 5170. Allahn Peymbri (s): Quran biln kimsy deyilck: Oxu v yuxar yksl. Dnyada oxuduun kimi
1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898

Tuhful-uqul, sh. 150 l-Kafi, c. 2, sh. 602, hdis 13 Biharul-nvar, c. 92, sh. 19, hdis 18 Maniul xbar, sh. 279 Knzul-Ummal, hdis 2454 Nhcl-Bla, xtb 156 Nhcl-Bla, xtb 176 Biharul-nvar, c. 92, sh. 15, hdis 8 Biharul-nvar, c.92, sh. 186, hdis 2

301

trtill oxu. nki snin mqamn oxuduun son bir ayddir.1899 5171. Allahn Peymbri (s): Quran yrnmk v onu oxumaq sizinl olsun.1900 5172. Allahn Peymbri (s): Kim bir nfr Quran yrdirs, onun mvlasdr. Hmin xs onu kimssiz, kmksiz qoymamal v zn ondan stn tutmamaldr.1901 5173. mam li (): vladn ata zrindki hquqlarndan biri d ona yax ad qoyulmas, gzl trbiy olunmas v Quran yrdilmsidir.1902 5174. mam Sadiq (): Layiq olan budur ki, mmin dnyadan kmmi Quran yrnsin v ya yrnrkn vfat etsin.1903 1500. Quran zbrlmy hvslndirmk. 5175. Allahn Peymbri (s): Allah-taalann z kitabn zbrlmk nemtini ona bx etdiyi kims, baqalarna ondak nemtdn byk nemt verildiyini gman ets, bhsiz ki, n byk nemt qar hrmtsizlik v nakrlk etmidir.1904 5176. Allahn Peymbri (s): Daxilind Qurandan bir ey olmayan kims xaraba ev kimidir.1905 5177. Allahn Peymbri (s): Sizlrdn kimsnin filan ayni unutmuam demsi yax deyil. (Bel deyil) Yadndan xarlmdr. Quran (yaddanzda vrqlyin v) yadnza saln. nki canm lind olana and olsun ki, Quran insanlarn sinsindn, dv bndindn qopandan daha tez qopar.1906 5178. Allahn Peymbri (s): Quran ilrind dayanlar (v zbr bilnlr) Allahn rhmti arasnda olar v Allahn nuruna brnrlr.1907 5179. Allahn Peymbri (s): Mnim mmtimin byklri v kbarlar Quran dayanlar v gecni ibadtd dirigzl aanlardr.1908
1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908

Knzul-Ummal, hdis 2330 Knzul-Ummal, hdis 2368 Knzul-Ummal, hdis 2382 Nhcl-Bla, hikmt 399 d-Dvat, sh. 220, hdis 600 Knzul-Ummal, hdis 2317 Knzul-Ummal, hdis 2478 Knzul-Ummal, hdis 2850 Camiul xbar, sh. 115, hdis 202 l-Xisal, sh. 7, hdis 21

302

5180. Allahn Peymbri (s): Allah qarsnda tam v akar tvazkarla n layiq olanlar Quran zbr bilnlrdir. Namaz qlmaa, akarda v gizlind oruc tutmaa layiq olan da, Quran zbr bilndir.1909 5181. Allahn Peymbri (s): Quran qoruyan kimsy, ona qar srt rftar edn srt olmaq yaramaz. Daxilind Allahn klam olan (ona qar) cahilcsin rftar ednl alsz davranmaz.1910 5182. mam Sadiq (): Qurana ml edn hafiz, mtlb gtirn mlklr qdr hrmtli v yax ml sahibi olar.1911 5183. mam Sadiq (): Kim Qurann bir sursini unudarsa, hmin sur (cnntd) gzl bir surt v yksk mqam timsalnda qarsnda canlanar. Hmin xs onu grdkd soruar: Sn kimsn? N qdr gzlsn! Ey ka mnim olaydn. Cavab verilr: Mni tanmrsan? Mn filan surym. Mni yadndan xarmasaydn, sni yksk mkana aparardm.1912 1501. Quran avazla oxumaa hvslndirmk. Quran: Allahn kitabn oxuyan, namaz qlan, onlara verdiyimiz ruzidn gizli v akar xrclynlr he vaxt kasad olmayan ticart mid bslmilr.1913 Hdis: 5184. Allahn Peymbri (s): Sizlrdn kims Allah il shbt etmk istynd Quran oxusun.1914 5185. Allahn Peymbri (s): rklr d dmir kimi pas balayar. rz olundu: Ey Allahn Peymbri! rklri cilalayan ndir?. Buyurdu: Quran oxumaq.1915 5186. Allahn Peymbri (s): Quran oxumaq snin iin olsun! nki Onu oxumaq gnahlarn kffarsidir v alovun qarsnda prd, zabdan qorunman sbbidir.1916 5187. Allahn Peymbri (s): vladm! Quran oxumaqdan qfltd qalma. nki Quran qlbi dirildr v pozunluq, pis ml, zlm v gnahdan saxlayar.1917
1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917

l-Kafi, c. 2, sh. 604, hdis 5 Knzul-Ummal, hdis 2347 l-Kafi, c. 2, sh. 603, hdis 2 Svabul-mal, sh. 283, hdis 1 Fatir, ay 29 Knzul-Ummal, hdis 2257 Knzul-Ummal, hdis 2441 Biharul-nvar, c. 92, sh. 17, hdis 18 Knzul-Ummal, hdis 4032

303

1502. Gzl ssl oxumaq. 5188. Allahn Peymbri (s): Hr eyin bir zivri var v Qurann zivri d gzl ssdir.1918 5189. Allahn Peymbri (s): Quran (xo) sslrinizl zintlndirin.1919 5190. Allahn Peymbri (s) (Kim Quran hamdan daha gzl oxuyur? sualna verdiyi cavabdan):Onun Quran oxuman eidnd, ssind Allahdan qorxu v qzbi grsn.1920 5191. Allahn Peymbri (s): Quran hzin avazla oxuyun. nki o hzin nazil olmudur.1921 1503. Tilavtin haqq. 5192. mam Sadiq ()(Onlara kitab verdiklrimiz, Kitab layiq olan kild oxuyarlar1922 aysi haqda buyurduqlarndan): Aylrini aydn v qsa-qsa oxuyarlar. Mnalarn anlamaa alarlar. Hkm v frmanlarn ttbiq edr, vdlrin mid bslyr, zabndan qorxarlar. hvalatlarndan rnk gtrr, misallardan yd alar, mllrini yerin yetirr, qadaalarndan uzaq durarlar. Allaha and olsun ki, Quran tilavt haqq, aylri zbrlmk, hrflri v szlrini ardcl oxumaq, surlrini tilavt etmk, onun beon czvn tkrarlamaqla deyil. (bzilri) Hrf v szlrini zbrldilr, hdd v mnalar trk etdilr. Tilavtin haqq is onun aylri haqda drin dnmkdir. Allah-taala buyurur: Sn gndrdiyimiz mbark bir kitabdr ki, onun aylrini drindn dnsn.1923,1924 1504. Quran oxuman qaydalar. 1. Az tmizlmk. 5193. Allahn Peymbri (s): Qurann kediyi yerlri tmizlyin. rz olundu: Ey Allahn Peymbri! Qurann kediyi yer haradr. Buyurdu: Azlarnz. rz olundu: N il tmizlyk? Buyurdu: Misvakla.1925
1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925

Knzul-Ummal, hdis 2768 Biharul-nvar, c. 92, sh. 190, hdis 2 Biharul-nvar, c. 2, sh. 195, hdis 10 Knzul-Ummal, hdis 2777 Bqr, ay 121 Sad, ay 29 Tnbihul-Xvater, c. 2, sh.236 Biharul-nvar, c. 92, sh. 213, hdis 11

304

2. Allaha pnah aparmaq. Quran: Quran oxuyanda, qovulmu eytandan Allaha pnah apar.1926 Hdis: 5194. mam Sadiq () (Hr surni oxumaa balayanda, uzu billahi min eytanir rcim demk bard suala cavabndan): Bli, eytanlarn n ala olan qovulmu eytandan Allaha pnah apar.1927 3. Trtil (aydn v qsa-qsa oxumaq) Quran: Ona bir qdr (yars) artr v Quran ar-ar oxu.1928 Hdis: 5195. Allahn Peymbri (s) (Quran ar-ar oxu aysi bard): Quran aydn v ar-ar oxu. Onu ot itili kimi spm v er kimi tlsik, qrq-qrq oxuma. Heyrtamiz yerlrind lngiyin, qlblri onunla doyndrb hrkt gtirin. Btn sylriniz surni baa atdrmaq olmasn.1929 4. Drindn dnmk Quran: Sn gndrdiyimiz mbark bir kitabdr ki, aylrini drindn dnsnlr v al sahiblri ondan ibrt alsnlar.1930 Hdis: 5196. mam li (): Bilin ki, Quran dnmdn oxuman bir xeyri yoxdur. Bilin ki, fhmsiz v dncsiz ibadtin d bir xeyri olmaz.1931 5197. mam Sadiq () (Quran bir gecd xtm etmk bard suala cavabndan): Onu bir aydan az mddt oxuman istmirm.1932 5.Qlbin yumaql. Quran: man gtirnlrin qlblrinin Allah xatrlamaq v haqdan nazil olan n yumalma vaxt glib atmamdrm? Bundan vvl (smavi) kitab verilnlr kimi olmasnlar ki, onlarn gzlm mddti uzun mddt kdi, qlblri srtldi. Onlarn oxu fasiq idilr.1933
1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933

Nhl, ay 98 Tfsir l-yyai, c. 2, sh. 270, hdis 68 Muzzmmil, ay 4 Nvadir r-Ravndi, sh. 30 Sad, ay 29 Biharul-nvar, c. 92, sh. 211, hdis 4 l-Kafi, c. 2, sh. 617, hdis 1 Hdid, ay 16

305

Hdis: 5198. Allahn Peymbri (s) (nsanlardan n gzl Quran oxuyan kimdir? sualna cavabndan): Quran oxuman eidnd, Allahdan qorxduunu hiss etdiyin.1934 5199. yunul-xbaril-Rza (): mam Rza () Xorasana sfr xarkn geclr yatanda ox Quran oxuyard. Cnnt v oddan bhs edn ayy atdqda alayar, Allahdan cnnt dilyr, oddan Ona pnah aparard.1935 1505. Qurann lntldiyi kimslr. 5200. Allahn Peymbri (s): Qurann lntldiyi Quran oxuyanlar n qdr d oxdur.1936 5201. Allahn Peymbri (s): Sni (gnahlardan) saxlayana qdr Quran oxumusan. Yox gr saxlamaybsa, Quran oxumamsan.1937 5202. Allahn Peymbri (s): Chnnmd dmirdn bir dyirman var v onun banda gnahkar qarilr, alimlr ydlck.1938 1506. Qurana qulaq asmaq. Quran: Quran oxunanda ona qulaq asn v susun ki, blk rhm olunasnz.1939 Hdis: 5203. Allahn Peymbri (s): Ehey! Kim Allaha mstaqdrsa, Onun szn qulaq assn.1940 5204. Allahn Peymbri (s): Kim Allahn kitabnn bir aysin qulaq asarsa, ona ikiqat savab yazlar. Kim Qurandan bir ay oxusa qiyamt gnnd hmin ay onunn nura evrilr.1941 5205. mam Sadiq () (Zurarnin Quran eidn kimsnin susmasnn v qulaq asmann zrurti haqda sualna

1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941

Knzul-Ummal, hdis 4143 Uyun xbar r-Riza (), c. 2, sh. 182, hdis 5 Biharul-nvar, c. 92, sh. 184, hdis 19 Nhcl-Blanin rhi, c. 10, sh. 23 Camiul xbar, sh. 130, hdis 254 raf, ay 240 Knzul-Ummal, hdis 2472 Knzul-Ummal, hdis 2316

306

cavabndan):Bli, snin yannda Quran oxunanda, qulaq asb sakit dayanman vacibdir.1942 1507. z nzrin uyun tfsirdn kinmk. 5206. Allahn Peymbri (s): Allah-taala buyurmudur: Szm z nzrin uyun tfsir edn alim Mn iman gtirmmidir.1943 5207. Allahn Peymbri (s): Dnyadan kndn sonra mmtim n n ox qorxduum ey, Quran yanl yozandr.1944 5208. mam Sadiq (): Kim Quran nzrin uyun thlil ets v tfsiri doru olsa, ona he bir cr atmaz v gr shv olsa, gnah onun boynundadr.1945

iiiiiiii

1942 1943 1944 1945

Biharul-nvar, c. 92, sh. 222, hdis 7 Biharul-nvar, c.92, sh. 107, hdis 1 Munytul-Murid, sh. 369 Biharul-nvar, c.92, sh. 110, hdis 11

307

308

You might also like