Stalin Cilt12

BÜTÜN ÜLKELERİN İfiÇİLERİ BİRLEfiİNİZ!
J. V. STALİN
ESERLER - CİLT: 12
NİSAN 1929—HAZİRAN 1930
SBKP(B) MK MARX-ENGELS-LENİN-STALİN ENSTİTÜSÜ
Çeviren:
Süheyla KAYA
Red:
İsmail YARKIN
Printed with RagTime 6 (Demo)

© 2006 RagTime GmbH
Bu kitap J. V. Stalin — Werke, Band 12 bafllığı ile Dietz-Ver-
lag, Berlin tarafından 1954'de yapılan birinci Almanca baskısından
STALİN Türkçe'ye çevrilmifltir.
ESERLER Yayınevi
CİLT: 12
1. Basım : Ekim 1992

Dizgi : Dönüflüm (528 03 41)
Baskı : Teknografik Matbaacılık A.fi.
Kapak : İnter Grafik Tasarım
Kapak Baskı : Anka Ofset
İNTER YAYINLARI
Ankara Cad. No: 31
Fahrettin Kerim Gökay Vakfı İfl Hanı
Kat: 4 Daire: 51
CA⁄ALO⁄LU-İSTANBUL
Tel: 519 16 16

İçindekiler
"Kitlelerin Yarıflması" Adlı Kitabına Önsöz ................ 101
Felix Kon Yoldafl'a Bir Nüshası İvanovo-Voznessensk
Bölgesi Merkez Komitesi Bölge Bürosu Sekreteri Ko-
lotilov Yoldafl'a.............................................................
İÇİNDEKİLER Kuruluflunun Onuncu Yıldönümü Dolayısıyla Ukrayna 105
9 Komünist Gençlik Birliği'ne ......................................
"Çervona Ukrayna" Kruvazörünün Seyir Jurnali'ne
Önsöz ......... .......................................................................... Kayıt ............................................................................. 108
SBKP(B)'deki Sağ Sapma Üzerine SBKP(B) MK ve 13-100 Büyük Dönüflüm Yılı Ekim'in 12. Yıldönümü Dolayısıyla.
MKK Plenumu'nda Konuflma Nisan 1929 (Stenogra- 14 I— Emek Üretkenliği Alanında ....................................
fik Tutanak)................................................................... 20 II— Sanayiin İnflası Alanında ...................................... 109
I— Bir Çizgi mi Yoksa İki mi?..................................... III— Tarımın İnflası Alanında ...................................... 110-123
II— Sınıfsal Değifliklikler ve Görüfl Ayrılıklarımız .... 28 Özet ...............................................................................
III— Komintern Sorunlarındaki Görüfl 34 Özel Uzakdoğu Ordusu Gazetesi "Trevoga"nın Redaksi- 111
Ayrılıklarımız................................................................ 35 yonuna .......................................................................... 112
..IV— İç Politaka Sorunlarında Görüfl Ayrılıkları ...... 40 Mutlak Zorunlu Bir Düzeltme ...........................................
a) Sınıf Mücadelesi Üzerine ............................... 44 50. Doğum Günü Nedeniyle Stalin Yoldafla Tebriklerini 115
b) Sınıf Mücadelesinin fiiddetlenmesi Üzerine... 47 Yollayan Tüm Örgütlere ve Yoldafllara ................... 123
c) Köylülük Üzerine............................................ 52 SSCB'de Tarım Politikasının Sorunlarına İliflkin Mark-
d) NEP ve Pazar İliflkileri Üzerine .................... sist Tarım Bilimcileri Konferansı'nda Konuflma 27
e) "Haraç" Denilen fiey Üzerine ........................ 57 Aralık 1929 ................................................................... 124
f) Sanayinin Geliflim Temposu ve İttifakın Yeni 67 I— "Denge" Teorisi ...................................................... 125
Biçimleri Üzerine ............................................... 77 II— Sosyalist İnflada "Kendiliğindenik"Teorisi...........
g) Teorisyen Olarak Buharin ............................. 80 III— Küçük Köylü Çiftliklerinin "İstikrarlılığı"
h) Befl Yıllık Plân mı Yoksa İki Yıllık Plân mı?.. 82 Teorisi ........................................................................... 127
i) Ekim Alanları Sorunu ..................................... 88 IV— Kent ve Kır...........................................................
j) Tahıl Alımı Üzerine......................................... 90 V— Kollektif Çiftliklerin Niteliği Üzerine...................
k) Döviz Rezervleri ve Tahıl İthali Üzerine........ VI— Sınıfsal Değifliklikler ve Partinin Politikasındaki
V— Parti Önderliği Sorunları ....................................... 91 Dönemeç ....................................................................... 128-152
a) Buharin Grubunun Fraksiyonel Karakteri Üzerine.......... 93 VII— Özet..................................................................... 130
b) Sadakat ve Kollektif Önderlik Üzerine .......... 97 A. M. Gorki'ye Mektup.......................................................
c) Sağ Sapmaya Karflı Mücadele Üzerine ......... 99 Sınıf Olarak Kulakların Tasfiyesi Sorununa İliflkin ...... 132
VI— Sonuçlar ............................................................... Sverdlov'lu Yoldafllara Yanıt.............................................
Yarıflma ve Kitlelerin Emek Coflkusu J. Mikulina'nın

İçindekiler İçindekiler
I— Sverdlovluların Soruları 134 8) Kapitalist Ekonomik Sistem mi, Sosyalist
II— Stalin Yoldaflın Yanıtı........................................... 139 Ekonomik Sistem mi? ......................................... 205
Bafları Sarhoflluğuna Kapılmak Kollektif Çiftlik Hareke- 9) Önümüzdeki Görevler .................................... 207
tinin Sorunlarına İliflkin................................................ 143 a) Genel .....................................................................
Bezimenski Yoldafla Mektup.............................................. b) Endüstride ...................................................... 215
Kollektif Köylü Yoldafllara Yanıt...................................... c) Tarımda ..........................................................
Sanayi Akademisinin Birinci Dönem Mezunlarına.......... 147 d) Ulaflım............................................................
M. Rafail Yoldafla Yanıt (Leningrad, Sendika Bölge Kon- 151 III— Parti ....................................................................... 220
seyi) Bir Kopyası SBKP(B) Bölge Komitesi Sekreteri 1— Sosyalist İnflayı Yönetme Sorunları.................................
Kirov Yoldafla............................................................... 153 2— Parti İçi Meselelerde Yönetim Sorunları ......
Rostov Tarım Makineleri Tesisleri .................................... 157 Notlar ....... ............................................................................. 226
Stalingrad Traktör Tesisleri............................................... Kronolojik Biyografi ............................................................ 226
Merkez Komitesi'nin SBKP(B) XVI. Parti Kongresi'ne 162-167
Siyasi Faaliyet Raporu 27 Haziran 1930 .................... 162 228
I— Dünya Kapitalizminin Büyüyen Krizi ve SSCB'nin
Dıfl Politik Tavrı ........................................................... 163
1— Dünya Ekonomik Krizi................................. 230
2— Kapitalizmin Çeliflkilerinin Keskinleflmesi . 235
3— SSCB İle Kapitalist Devletler Arasındaki 168
İliflkiler ............................................................... 176
II— Sosyalist İnflanın Büyüyen Kabarıflı ve SSCB'nin
İç Durumu ..................................................................... 177 241
1) Bir Bütün Olarak Ekonominin Büyümesi.......................... 200
2) Endüstrileflmede Baflarılar............................
3) Sosyalist Endüstrinin Anahtar Rolü ve Büyü- 249
me Temposu........................................................
4) Tarım ve Tahıl Sorunu ................................... 201
5) Köylülüğün Sosyalizme Yönelmesi ve Sovyet 257
Çiftlikleriyle Kollektif Çiftliklerin İnflasında 203
Geliflme Temposu ............................................... 204
6) İflçi ve Köylülerin Maddi ve Kültürel 270
Durumlarının İyilefltirilmesi .............................. 276
7) Büyüme Zorlukları, Sınıflar Mücadelesi ve 205-315
Tüm Cephe Boyunca Sosyalizmin Saldırısı ........ 276
282

9 10 J. V. Stalin
devrimci yükselişin unsurlarının güçlendiğini gösterir ve komü-

nist partiler içinde sağcı unsurlara karşı mücadeleyi
sertleştirmenin neden zorunlu olduğunu gerekçeledirir.
J. V. Stalin, Buharin grubunun, Parti düşmanı hizipçi faali-
yetini, ikiyüzlülüğünü, Partiye karşı bir blok örgütleme amacı
doğrultusunda Troçkistlerle kulis arkasında yürütülen
görüşmeleri teşhir eder.
ÖNSÖZ J. V. Stalin, bu dönemde esas tehlikenin sağ sapma ve
onunla uzlaşmacılık olduğunu vurgular, Leninizmin düşmanı,
Kulakların acentası olarak sağ teslimiyetçileri teşhir eder ve
J. V. Stalin'in eserlerinin 12. cildinde, Nisan 1929'dan Ha- Kulakların sosyalizme barışçıl intibakı sağ oportünist "teori"si-
ziran 1930'a kadar yazılmış yazılar yer almıştır. nin burjuva-liberal ve karşı-devrimci özünü açığa çıkarır. Buha-
Bu dönemde Bolşevik Parti, tüm cephe boyunca sosyaliz- rinci muhalefete karşı mücadelede J. V. Stalin, proletaryanın
min taaruzunu geliştirir, işçi sınıfını ve köylülüğün emekçi kit- amansız sınıf mücadelesi yoluyla sömürücü sınıfların yokedil-
lelerini ekonominin sosyalizm temelinde yeniden yapılanması, mesine dair Leninist tezi geliştirir, sağ teslimiyetçilerin, sınıf
ilk Beş Yıllık Plân'ın yerine getirilmesi için, seferber eder. mücadelesi sorunlarındaki oportünist çizgisinin, Buharin'in dev-
Bolşevik Parti, politikasında tayin edici dönüşümlerinden birini let teorisi sorunlarındaki anti-Leninist hatalarıyla bağıntılı
gerçekleştirir; Kulakların sömürücü eğilimlerinin olduğunu gösterir.
sınırlandırılması politikasından, genel kollektifleştirme temelin- Sağ oportünistlere karşı mücadelede J. V. Stalin, devlet ve
de, Kulakların sınıf olarak tasfiye edilmesi politikasına geçer. proletarya diktatörlüğüne ilişkin Marksist-Leninist öğretiyi sa-
Parti, proleter devriminin iktidarın ele geçirilmesinden sonra en vunur ve geliştirir.
zor tarihsel görevini başarır: milyonlarca bireysel köylü "Yarışma ve Kitlelerin Emek Coşkunluğu" adlı makalede J.
iktisadını kollektifleştirme yoluna, sosyalizm yoluna sevk etme. V. Stalin, sosyalist yarışmayı, sosyalizmi inşanın komünist yön-
SBKP(B) MK ve MKK'nın Nisan Plenumu'nda (1929) temi, onun yardımıyla emekçi kitlelerin ülkenin bütün ekono-
yaptığı, elinizdeki ciltte ilk kez tam olarak yayınlanan mik ve kültürel yaşamını sosyalizm temelinde reorganize edebi-
"SBKP(B)'deki Sağ Sapma Üzerine" adlı konuşmada J. V. Sta- lecekleri kaldıraç olarak niteler.
lin, SSCB ve kapitalist ülkelerde cereyan etmiş olan sınıfsal "Büyük Dönüşüm Yılı" adlı makalede J. V. Stalin, 1929
değişikliklerin bir tahlilini yapar ve ülkemizde sosyalizmin yılını, sosyalist inşanın bütün cephelerinde muazzam
kırda ve kentte kapitalist unsurlara karşı giderek güçlenen kazanımlar yılı olarak nitelendirir: Emek üretkenliği alanında,
saldırısına ve bununla bağlantılı olan sınıf mücadelesinin sanayi ve tarımın inşası alanında. J. V. Stalin, kollektif çiftlik
keskinleşmesine dikkat çeker. J. V. Stalin, kapitalizmin kısmi hareketinin başarılarını saptar ve köylülüğün ana kütlesinin, or-
stabilizasyonunun sarsıntıya uğradığını, kapitalist ülkelerde ta köylülüğün kollektif çiftliklere girmiş olduğunu, bireysel

Önsöz 11 12 J. V. Stalin
köylü iktisadının sosyalizm yoluna geçmesiyle bağıntı içinde ulusal sorunda sapmalara karşı mücadele için Partiyi harekete
ülkede kapitalizmin bir restorasyonunun son kaynaklarının da geçirir ve SSCB'de proletarya diktatörlüğü ve sosyalizmin
imha edilmekte olduğunu gösterir. inşası döneminin, içerikleri itibariyle sosyalist, biçimleri itiba-
V.‹. Lenin'in kooperatif plânına dayanarak J. V. Stalin, riyle ulusal olan ulusal kültürlerin gelişme dönemi olduğunu
tarımın kollektifleştirilmesi teorisini tamamlar ve bunun gösterir.
gerçekleştirilmesinin pratik yollarını gösterir. J. V. Stalin'in Felix Kon, A. M. Gorki, Bezimenski ve Ra-
"SSCB'de Tarım Politikasının Sorunlarına ‹lişkin" fail yoldaşlara mektupları, ilk kez bu ciltte yayınlanmaktadır.
konuşmasında J. V. Stalin, soyalist inşada "denge",
"kendiliğindenlik", küçük köylü ekonomisinin "istikrarlılığı" SBKP(B) MK Marx-Engels-Lenin-Stalin Enstitüsü
konusundaki burjuva ve sağ oportünist teorileri teşhir eder ve
tarımda büyük, kollektif çiftliklerin üstünlüklerini gösterir. Kol-
lektif çiftlikleri sosyalist ekonomi biçimi olarak karakterize
eden J. V. Stalin, köyün kapitalist unsurlarının sınırlandırılması
ve geriletilmesi politikasından, tam kollektifleştirme temelinde
sınıf olarak Kulaklığın tasfiye edilmesi politikasına geçişin ge-
rekçelerini anlatır.
"Başarı Sarhoşluğu", "Kollektif Köylü Yoldaşlara Yanıt"
ve öteki yazılarında J. V. Stalin, ekonomide kollektif çiftliklerin
inşasında Parti çizgisinin "sol" çarpıtılmalarını teşhir eder,
bunların düzeltilmesinin yollarına işaret eder ve bugünkü
gelişme aşamasında kollektif çiftlik hareketinin temel ve en
önemli halkasının tarımsal artel olduğunu gösterir.
Bu ciltte yayınlanan "SBKP(B) XVI. Kongresi'ne MK'nın
Siyasi Faaliyet Raporu"nda J. V. Stalin, dünya kapitalizminin
krizini derinlemesine tahlil eder ve kapitalist sistemin
çelişkilerinin keskinleştiğini açığa çıkarır. J. V. Stalin SSCB ile
kapitalist devletler arasındaki ilişkileri karakterize eder ve Sov-
yet Devleti'nin dış politikasını tutarlı barış politikası olarak
tanımlar. SSCB'de ekonomik kalkınmanın büyüdüğünü, sosya-
list ekonomi sisteminin kapitalist sistem karşısındaki üstünlük-
lerini gösterir ve tüm cephe boyunca tam geliştirilmiş sosyalist
taarruzun özünü ve görevlerini ana hatlarıyla çizer. J. V. Stalin,

13 14 J. V. Stalin
yitirmişse, isterse yüz yaşında olsun, kendisini eski Bolşevik
olarak nitelendirmeye hakkı yoktur, Partiden saygı beklemeye
hakkı yoktur.
Bunun ötesinde, kişisel dostluk sorunlarını, politik sorun-
larla karıştırmamak gerekir, zira dostluk başka, alışveriş başka.
SBKP(B)'DEKİ SAĞ SAPMA ÜZERİNE* Hepimiz işçi sınıfına hizmet ediyoruz ve kişisel dostluğun
çıkarları devrimin çıkarlarına aykırı düşüyorsa, bu durumda
SBKP(B) MK ve MKK Plenumu'nda Konuşma kişisel dostluk arkada kalmak zorundadır. Bolşevikler olarak
Nisan 1929[1] sorunu başka türlü koyamayız.
(Stenografik Tutanak) Buharinci muhalefetten yoldaşların, imalarla ve üstü örtülü
kişisel suçlamalarla dolu konuşmalarına da girmeyeceğim. Bes-
Yoldaşlar! Buharin grubundan bazı yoldaşların, belli ki bu yoldaşlar, görüş ayrılıklarımızın politik temelini ima-
konuşmalarında kişisel momentler oldukça önemli bir rol larla ve muğlak sözlerle örtbas etmek istiyorlar. Politikanın ye-
oynamasına rağmen, ben bu kişisel momentlere girmeyeceğim. rine kahvehane politikacılığını geçirmek istiyorlar. Bu
Bunlara girmeyeceğim çünkü, kişisel momentler önemsizdir ve bakımdan Tomski'nin konuşması özellikle karakteristiktir. Bu
bu önemsiz şeylerle uğraşmak zahmete değmez. Buharin, be- konuşma, politik sorunların yerine kahvehane politikacılığını
nimle arasında geçen şahsi yazışmalardan söz etti. Okuduğu geçirmeye çalışan bir Trade-unionist kahvehane politikacısının
bazı mektuplardan, daha dün kişisel dost olduğumuz, bugün ise tipik konuşmasıdır. Fakat bu hileyi yutturamayacaklardır.
politikada yollarımızın ayrıldığı anlaşılmakta. Uglanov ve Meseleye gelelim.
Tomski'nin konuşmalarından da aynı tınılar duyuldu. Bu nasıl
mümkün olur, demek istiyorlar: Bizler eski Bolşevikleriz ve
aniden aramızda anlaşmazlıklar belirdi, artık birbirimize saygı
I
gösteremiyoruz. BİR ÇİZGİ Mİ YOKSA İKİ Mİ?
Bütün bu sızlanma ve feryatların beş kuruşluk değeri Bir ortak genel çizgiye mi sahibiz, yoksa iki çizgimiz mi
olduğuna inanmıyorum. Biz bir aile çevresi, bir kişisel dostlar var — temel soru budur, yoldaşlar.
loncası değil, işçi sınıfının politik partisiyiz. Kişisel dostluğun, Rikov, burada yaptığı konuşmada, bir genel çizgimiz
davanın çıkarlarının önüne geçmesine izin vermemeliyiz. olduğunu ve eğer aramızda bazı "önemsiz" görüş ayrılıkları
Eğer kendimize, sadece yaşlı olduğumuz için eski varsa, bunun, bu genel çizginin kavranışındaki "nüans" lardan
Bolşevikler diyorsak, davamız çok kötü durumdadır, yoldaşlar. kaynaklandığını söylüyor.
Eski Bolşevikler yaşlı oldukları için değil, aynı zamanda, ebedi Doğru mu bu? Ne yazık ki doğru değil. Hatta bu, gerçeğin
genç ve hiç yaşlanmayan devrimciler oldukları için saygı tam karşıtıdır. Gerçekten de, eğer bir çizgimiz varsa ve
görürler. Eğer eski bir Bolşevik, devrim yolundan sapmış, ya da aramızda sadece nüans farkları varsa, neden Buharin, başta
politik olarak soysuzlaşmışsa ve berrak politik çehresini Kamanev olmak üzere dünkü Troçkistlere koşup, onlarla birlik-
* Konuşmada, o zamanlar basında çıkan metinde yayınlanmamış otuz te MK'ya ve onun Politbürosuna karşı fraksiyonel bir blok
sayfadan fazla bir bölüm yeniden yer almıştır.

SBKP(B)'deki Sağ Sapma Üzerine 15 16 J. V. Stalin
oluşturmaya çalıştı? Buharin'in orada, MK'nın "zararlı" çizgi- Eğer tek çizgimiz varsa ve Buharin grubunun görüşüne gö-
sinden, Buharin, Tomski ve Rikov'un, Parti MK'sıyla ilkesel re bu çizgi, köylülüğün askeri-feodal sömürüsünü uygulama
görüş ayrılıklarından, MK Politbüro'sunun bileşiminin radikal politikasından oluşuyorsa, Buharin, Rikov ve Tomski bu zararlı
biçimde değiştirilmesi zorunluluğundan söz ettiği olgu değil politikaya karşı mücadele edecek yerde, gerçekten de bu
midir acaba? politikayı bizimle birlikte uygulamak mı istiyorlar? Bu tam bir
Eğer bir çizgi varsa, Buharin neden dünkü Troçkistlerle saçmalık.
MK'ya karşı entrika çevirmekte ve neden bu konuda Rikov ve Eğer tek çizgi varsa ve Buharin grubunun görüşüne göre,
Tomski tarafından desteklenmekte? Parti çizgisi Komintern'i parçalama politikasından oluşuyorsa,
Eğer bir genel çizgi varsa, bu tek ortak genel çizgiyi izle- Rikov, Buharin ve Tomski, Komintern'in parçalanması
yen Politbüro'nun bir kesiminin aynı genel çizgiyi izleyen Polit- politikasına karşı mücadele edecekleri yerde, onu bizimle bir-
büro'nun öteki kesimine karşı fesat çıkarması nasıl mümkün likte parçalamak mı istiyorlar gerçekten? İnsan böyle bir
olabiliyor? saçmalığa nasıl inanabilir?
Eğer bir ortak genel çizgi olsa böyle bir saf değiştirme Hayır yoldaşlar, Rikov'un ortak bir çizgiye sahip
politikası mümkün müdür? olduğumuz yolundaki açıklamasında bir şeyler yanlış. Dekla-
Eğer bir çizgi varsa, baştan sona MK ve onun genel çizgi- rasyonlar ve Buharin grubunun davranışlarıyla ilgili biraz önce
sine karşı yönelmiş olan Buharin'in 30 Ocak Deklerasyonu, sözü edilen gerçekler göz önüne alındığında, nereden
nasıl gündeme gelebildi? yaklaşılırsa yaklaşılsın, tek ortak çizgi sonucuna varmak
Eğer bir çizgi varsa, Partinin küstahça ve son derece kaba olanaksızdır.
iftiralarla suçlandığı 9 Şubat tarihli üçlü (Buharin, Rikov, Eğer tek çizgi varsa, işler nasıl Buharin, Rikov ve Toms-
Tomski) deklerasyon nasıl gündeme gelebildi? Bu deklerasyon- ki'nin istifa politikasına varabilmişti? Tek ortak genel çizgi
da Parti, a) köylülüğün askeri-feodal biçimde sömürülmesi olsaydı, Politbüro'nun bir kesiminin, Parti MK'sının defalarca
politikasıyla, b) bürokratizmin beslenmesi politikasıyla, c) Ko- aldığı kararları uygulamayı sistematik olarak reddetmesi, Parti
mintern'in parçalanması politikasıyla suçlanmaktadır. içinde altı ay çalışmayı sürekli sabote etmesi mümkün olabilir
Belki bu deklarasyonlar artık varlığını sürdürmüyor? Belki miydi? Gerçekten de tek ortak genel çizgimiz varsa, Politbü-
şimdi bu deklarasyonları yanlış buluyorlar? Belki Buharin, Ri- ro'nun bir kesiminin gayretle uyguladığı bu dezorganize edici
kov, Tomski kesinlikle yanlış ve Parti düşmanı bu istifa politikası nasıl gündeme gelebildi?
deklarasyonları geri almaya hazırlardır? Eğer böyle ise, bunu Parti tarihimizde istifa politikasının örnekleri vardır.
bize açıkça ve dürüstçe söylesinler. Bu durumda herkes, bir çiz- Örneğin, Ekim Devrimi'nin ertesi günü, Kamenev ve Zinovyev
giye sahip olduğumuzu, aramızda sadece önemsiz nüanslar
başta olmak üzere bazı yoldaşlar, kendilerine verilen görevleri
bulunduğunu anlayacaktır. Ne var ki Buharin, Rikov ve Toms-
ki'nin konuşmalarından anlaşıldığına göre, bunu yapmak iste- reddetmiş ve Parti politikasının değiştirilmesi talebinde
miyorlar. Sadece bu kadarla da kalmıyor, ileride de bu deklaras- bulunmuşlardı. Bilindiği gibi, o günlerde bu yoldaşlar istifa
yonlardan vazgeçmek niyetinde değiller, zira bu deklarasyon- politikalarını, Partimiz MK'sının, sadece Bolşeviklerden oluşan
larda ortaya koyulan görüşlerinde ısrar ettiklerini açıklıyorlar. bir hükümet kurma politikasına karşı, Menşevikler ve Sosyal-
Bu durumda tek ortak genel çizgi nerededir? Devrimcilerle koalisyon hükümeti kurulması talebine

dayandırmışlardı. Ama o zamanlar, görev almama politikasının de bürokratizmi beslediğini içeren bütün bu iddiaları, polemik
bir anlamı vardı, çünkü biri, sadece Bolşeviklerden oluşan bir heyecanı içinde düşünmeden ileri sürdüğünü, bu iddiaları artık
hükümet kurulması, öteki ise Menşevikler ve Sosyal-Devrimci- sürdürmediğini ve bu sorunlarda MK ile hiçbir görüş ayrılığı
lerle bir koalisyon hükümeti kurulmasını savunan iki çizginin olmadığını kabul eder;
varlığına dayanmaktaydı. Bu açık ve anlaşılırdı. Fakat Buharinci 3) Buharin, bütün bunlardan dolayı, Politbüro'da uyumlu bir
muhalefetin, bir yandan genel çizginin birliğini ilan ederken, öte çalışmanın mümkün ve zorunlu olduğunu kabul eder;
yandan, Ekim Devrimi döneminde Zinovyev ve Kamenev'den 4) Buharin, gerek 'Pravda'daki gerekse de Komintern'deki
ödünç aldıkları istifa politikasını sürdürmeleri, her türlü çalışmasıyla ilgili olarak istifasını geri alır;
mantıktan yoksundur. 5) Buharin bütün bunları göz önüne alarak, 30 Ocak tarihli
İkisinden biri: Ya tek çizgi vardır — bu durumda Buharin açıklamasını geri alır.
ve arkadaşlarının istifa politikası anlaşılmaz ve açıklanamazdır; Komisyon, yukarıda söylenenleri göz önüne alarak, Buha-
ya da iki çizgi vardır — bu durumda istifa politikası tamamen rin'in hatalarının politik değerlendirilmesiyle ilgili karar
anlaşılır ve açıklanabilirdir. tasarısını, Politbüro ve MKK Prezidyumu'nun ortak oturumuna
Eğer tek çizgi varsa, Politbüro üyeleri Buharin, Rikov ve sunmaktan vazgeçmeyi mümkün görmekte, Politbüro ve MKK
Tomski'nin, Beş Yıllık Plân ve köylü sorunu üzerine temel tez- Prezidyumu'nun ortak oturumuna, mevcut bütün belgeleri
lerin kabulünde çekimser kalmayı mümkün görmeleri nasıl (konuşmaların stenosu vs.) geri çekmeyi önermektedir.
mümkün olabildi? Tek genel çizgiye sahip olmak, öte yandan Komisyon, Politbüro ve MKK Prezidyumu'na 'Pravda'nın so-
bazı yoldaşların, ekonomik politikanın temel sorunlarında çe- rumlu yazıişleri müdürü ve KEYK Sekreteri olarak normal bir
kimser kalmaları mümkün müdür? Hayır yoldaşlar, dünyada şekilde çalışabilmesi için Buharin'e ihtiyacı olan bütün ko
böyle tuhaflıklar yoktur. şulları sağlamayı önerir.”
Nihayet, eğer tek çizgi varsa ve sadece nüanslarda
Eğer gerçekten de tek çizgiye sahipsek ve sadece önemsiz
ayrılıyorsak, Buharinci muhalefetten yoldaşlar, Buharin, Rikov
nüanslardan ayrılıyorsak, Buharin ve arkadaşları bu uzlaşmayı
ve Tomski, Politbüro Komisyonu'nun 7 Şubat'taki uzlaşma öne-
risini neden reddettiler? Bu uzlaşma önerisinin, Buharin grubu- neden kabul etmediler? Buharin ve arkadaşlarının bütün güçle-
na, kendi kendisini soktuğu çıkmaz sokaktan kabul edilebilir bir riyle buna sarılmaları ve Parti içi durumdaki gerginliği gider-
çıkış yolu sunduğu olgu değil midir acaba? mek ve Politbüro'da birlik içinde ve uyumlu bir çalışma atmos-
feri yaratmak için Politbüro'nun uzlaşma önerisini kabul etme-
İşte bu yılın 7 Şubat'ında MK çoğunluğu tarafından öneri-
len bu uzlaşmanın metni: leri gerektiğini anlamak bu kadar zor mu?
Partinin birliğinden, Politbüro'da dostça çalışmadan söz
“Komisyondaki görüş alışverişinden şu sonuçlar çıkmıştır:
1) Buharin, Kamanev'le görüşmeleri politik hata olarak ka-
ediliyor. Fakat gerçekten birliği isteyen ve çalışmada dostluğu
bul eder; amaçlayan herkesin bu uzlaşmayı kabul etmek zorunda olduğu
2) Buharin, 30 Ocak 1929 tarihli 'açıklama'sında yer alan, açık değil mi? Öyle ise Buharin ve arkadaşları bu uzlaşmayı ne-
buna göre, MK'nın, gerçekte 'köylülüğün askeri-feodal sömürül- den reddettiler?
mesi' politikasını uyguladığı, Komintern'i parçaladığı, Parti için- Eğer tek çizgimiz olsaydı, ne üçlünün 9 Şubat tarihli dekla-

rasyonu olabilirdi, ne de MK Politbüro'sunun uzlaşma önerisi, lar, bu arada görüş ayrılıklarını, küçük değişiklik önerileri,
Buharin ve arkadaşları tarafından reddedilirdi; bu açık değil kuşkular, iyi ve masum dileklerle vs. vs. sınırlandırır.” (4.
mi? Baskı, cilt VII, s. 373, Rusça.)
Hayır yoldaşlar, yukarıda sözü edilen gerçekler göz önüne Açıklık ve sarahatten korkan, gerçek durumun üstünü ört-
alındığında, ortaya tek ortak çizginin varlığı çıkmıyor. meye, Parti içindeki gerçek görüş ayrılıklarını örtbas etmeye
Ortaya çıkan, gerçekte, tek çizgi değil, biri MK çizgisi, öte- çalışan oportünistlerin fizyonomisi budur işte.
ki Buharin grubunun çizgisi olmak üzere, iki çizgiye sahip Evet yoldaşlar, ne kadar nahoş olursa olsun, gerçeğin gözü-
olduğumuzdur. nün içine doğrudan bakmasını bilmek gerekir. Adı doğrudan
Rikov konuşmasında tek genel çizgiye sahip olduğumuzu korkmak olan hastalığa yakalanmaktan bizi Tanrı korusun.
belirtirken, doğruyu söylemedi. O, bununla, Parti çizgisine Bolşevikler, tüm diğer partilerden, başka şeylerin yanısıra,
karşı fesatçılığını gizlice sürdürebilmek için Parti çizgisinden doğrudan korkmamalarıyla, ne kadar acı olursa olsun, doğrunun
farklı olan kendi çizgisinin üstünü örtmek istiyor. Görüş gözünün içine bakmaktan korkmamalarıyla ayrılırlar. Ve bu
ayrılıklarının üstünü örtmek, Parti içinde gerçek durumu örtbas noktada doğru, aslında bizim ortak bir çizgiye sahip
etmek, kendi pozisyonunu gizlemek ve Partinin tam berraklık olmadığımızdır. Bir çizgi var; Partinin çizgisi, devrimci, Leni-
kazanmasını olanaksız kılmak tam da oportünizmin nist çizgi. Ama bu çizginin yanında bir başka çizgi daha var;
politikasıdır. Parti düşmanı deklarasyonlar, istifalar, Partiyi karalama, Partiye
Oportünizm böyle bir politikaya neden ihtiyaç duyar? Çiz- karşı gizli fesatlıklara girişme, parti düşmanı bir blok örgütle-
ginin birliğine ilişkin gevezeliklerin arkasına gizlenerek, ger- mek amacıyla, dünkü Troçkistlerle gizlice görüşmeler yapma
çekte, Parti çizgisinden farklı kendi çizgisini gütmek için. MK yoluyla Parti çizgisine karşı mücadele eden Buharin grubunun
ve MKK'nın şimdiki Plenumu'nda Rikov bu oportünist tavrı çizgisi. Bu ikinci çizgi oportünist bir çizgidir.
takınmıştır. Bu, diplomatik konuşmalarla ortak bir çizginin varlığı vs.
Lenin yoldaşın, makalelerinden birinde, oportünistleri genelde
vs. üzerine cafcaflı sözlerle, hiçbir şekilde gizlenemeyecek bir
nasıl karakterize ettiğini duymak ister misiniz? Bu karakterizas-
yon bizim için, sadece genel anlamı dolayısıyla değil, aynı olgudur.
zamanda tamamen Rikov'a uygun düştüğü için de önemlidir.
Lenin, oportünizm ve oportünistlerin özellikleri üzerine II
şunları söylüyor: SINIFSAL DEĞİŞİKLİKLER VE GÖRÜŞ
“Oportünizme karşı mücadeleden söz edildiğinde, bütün
AYRILIKLARIMIZ
alanlardaki bugünkü oportünizmin karakteristik özelliklerini Görüş ayrılıklarımız nelerdir, neyle bağıntılıdır?
unutmamak gerekir: Belirsizlik, muğlaklık, elle tutulabilir ol-
Bunlar herşeyden önce, son zamanlarda ülkemizde ve kapi-
mama. Tüm doğası gereği oportünist daima, sorunun açık ve
talist ülkelerde meydana gelen sınıfsal değişiklikler sorunuyla
kesin koyulmasından kaçınır; bir bileşke arar, karşılıklı olarak
bağıntılıdır. Bazı yoldaşlar, Partimizdeki görüş ayrılıklarının te-
birbirini dışlayan görüşler arasında yılan gibi kıvrılır ve bu
sadüfi nitelik taşıdığına inanıyorlar. Bu yanlıştır, yoldaşlar. Par-
görüşlerden hem biriyle hem ötekiyle 'hemfikir olmaya' çaba-
timizdeki görüş ayrılıkları, son zamanlarda meydana gelen ve

gelişmede bir değişklik ortaya çıkaran sınıfsal değişiklikler te- kadroların ve kızıl uzmanların yetiştirilmesi şiarını, kollektif
melinde, sınıf mücadelesinin keskinleşmesi temelinde ortaya çiftlik ve Sovyet çiftlikleri hareketinin güçlendirilmesi şiarını,
çıkmıştır. Kulaklara karşı saldırı şiarını, üretimde maliyet fiyatlarının
Buharin grubunun esas hatası bu değişiklikleri ve düşürülmesi ve sendikaların pratik çalışmasının temelden
dönüşümü görmemesidir; görmemesi ve anlamak istememesi- iyileştirilmesi şiarını, Partinin arındırılması şiarını vs. kastedi-
dir. Buharinci muhalefetin karateristik belirtisini oluşturan, Par- yorum. Bu şiarlar bazı yoldaşlara akıl karıştırıcı ve
tinin ve Komintern'in yeni görevleri konusundaki anlayışsızlık başdöndürücü geldi. Fakat şu anda bu şiarların Partinin en ge-
da zaten bununla açıklanır. rekli ve en aktüel şiarları olduğu açıktır.
Farkına vardınız mı, yoldaşlar, Buharinci muhalefetin li- Konu, Şahti Olayı[2] ile ilgili olarak yeni ekonomik kadro-
derleri MK ve MKK Plenumu'ndaki konuşmalarında, ülkemiz- lar sorununu, eski uzmanların yerini alacak işçi sınıfı içinden
deki sınıfsal değişiklikler sorununu tamamen es geçmişler, sınıf kızıl uzmanların yetiştirilmesi sorununu yeniden ortaya
mücadelesinin keskinleşmesinden tek söz etmemiş, görüş atmamızla başladı.
ayrılıklarımızın tam da sınıf mücadelesinin bu keskinleşmesiyle Şahti Olayı'yla ilgili olarak ortaya ne çıktı? Burjuvazinin
bağıntılı olduğuna uzaktan bile değinmemişlerdir. Herşey kesin olarak yenilmekten henüz çok uzak olduğu, iktisadi
hakkında konuştular, felsefe üzerine konuştukları kadar teori inşamızda zararlı çalışmalar örgütlediği ve bundan sonra da
üzerine de konuştular, ama şu anda Partimizin yönelimini ve örgütleyeceği, ekonomi, sendika ve kısmen de Parti örgütleri-
pratiğini belirleyen sınıfsal değişikliklere ilişkin tek söz bile et- mizin sınıf düşmanlarımızın fesatçılığını göremediği, yani biz-
mediler. lerin sınıfsal uyanıklıklarını geliştirip sağlamlaştırarak örgütle-
Bu tuhaf durum ne ile açıklanır? Belki de unutkanlıkla? El- rimizi bütün gücümüzle, bütün olanaklarla sağlamlaştırmak ve
bette değil! Politikacılar en önemli olanı unutamazlar. Bu iyileştirmek zorunda olduğumuz ortaya çıkmıştır.
durum, şimdi gerek bizim ülkemizde gerekse de kapitalist ülke- Bununla bağıntı içinde özeleştiri şiarı sorunu yakıcılık
lerde yaşanan yeni devrimci süreçleri görmemeleri ve kazandı. Neden? Çünkü eleştiri ve özeleştiriyi tamamen
anlamamalarıyla açıklanır. Bu durum, en önemli olanı geliştirmeden, örgütlerimizin çalışmasını kitlelerin denetimine
görmemiş olmalarıyla, sınıfsal değişiklikleri görmemiş tabi tutmadan, ekonomi, sendika ve Parti örgütlerimizi
iyileştirmek, sosyalizmin inşasını ilerletmek ve burjuvazinin
olmalarıyla —ki bir politikacının buna hakkı yoktur—
zararlı çalışmalarını boşa çıkarmak olanaksızdır. Bu zararlı
açıklanır. Partimizin önündeki yeni görevler konusunda, Buha-
çalışmaların geçmişte yaşandığı ve hâlâ sürdüğü bir olgudur,
rinci muhalefetin sergilediği şaşkınlık ve çaresizlik de zaten bu- hem de sadece kömür havzalarında değil, aynı zamanda metal
nunla açıklanır. üretiminde, savaş endüstrisinde, Ulaşım İşleri Halk
Partimizdeki son olayları anımsayın. Partimizin son za- Komiserliği'nde, altın ve platin endüstrisinde vs. vs.
manlarda, ülkemizde meydana gelen sınıfsal değişikliklerle Özeleştiri şiarı bundandır.
bağıntılı olarak gündeme getirdiği şiarları anımsayın. Özeleştiri Devamla, tahıl alımında karşılaşılan zorluklarla bağıntı
şiarını, bürokratizme karşı mücadelenin şiddetlendirilmesi ve içerisinde, Kulakların Sovyet iktidarının fiyat politikasına karşı
Sovyet aygıtının arındırılması şiarını, yeni ekonomik saldırılarıyla bağıntı içerisinde, kollektif çiftlikler ve Sovyet

çiftliklerinin mümkün olduğunca fazla geliştirilmesi, Kulaklara Bu şiarlar tesadüfi midir? Hayır, tesadüfi değildir. Tesadüfi
karşı saldırıya geçilmesi ve varlıklı Kulak unsurlar üzerinde olmadıklarını kendiniz görüyorsunuz. Bunlar, kapitalist unsur-
baskı yapma yoluyla tahıl temin edilmesinin örgütlenmesi soru- lara karşı sosyalizmin saldırısı denen parçalanamaz zincirin
nunu, bütün sertliğiyle ortaya getirdik. zorunlu halkalarıdır.
Tahıl temininde karşılaşılan zorluklar neyi gösterdi? Bu şiarlar, herşeyden önce, sanayi ve tarımımızın sosya-
Kulakların uyumadığını, giderek geliştiğini, Parti, Sovyet ve lizm temelinde yeniden yapılanması dönemiyle bağıntılıdır. Fa-
kooperatif örgütlerimizin, en azından bunlardan bir kısmının, kat ekonominin sosyalizm temelinde yeniden yapılanması ne-
düşmanla mücadele edecek yerde, onu görmez ya da onunla dir? Bu, ekonomideki kapitalist unsurlara karşı tüm cephe bo-
uzlaşırken Sovyet iktidarının politikasına karşı fesat yunca sosyalizmin saldırısıdır. Bu, ülkemiz işçi sınıfının, sosya-
örgütlediğini gösterdi. lizmin kurulması yolunda son derece ciddi bir ilerlemesidir. Ne
Özeleştirinin, Parti örgütlerimizin ve genelde, kooperatif var ki bu yeniden yapılanmayı gerçekleştirmek için, herşeyden
ve alım örgütlerinin denetlenmesi ve iyileştirilmesi yönündeki önce, hem ekonomi, Sovyet organları, sendikalardaki ve hem
şiarın yeniden öne çıkarılması bundandır. de Parti ve kooperatiflerdeki sosyalist inşa kadrolarını
Devamla, yeni görevlerle, sosyalizm temelinde sanayi ve iyileştirmek ve güçlendirmek, bütün örgütlerimize gerekli
tarımın yeniden yapılanmasıyla bağıntı içerisinde, üretim mali- keskinliği kazandırmak, onları pisliklerden arındırmak ve işçi
yetlerinin sistematik biçimde düşürülmesi, çalışma disiplininin sınıfı ve köylülüğün milyonlarca kitlesinin aktivitesini yükselt-
sağlamlaştırılması, sosyalist yarışmanın geliştirilmesi vs. mek zorunludur.
şiarları ortaya çıkmıştır. Bu görevler, sendikaların ve Sovyet Bu şiarlar ayrıca, ekonominin kapitalist unsurlarının sosya-
aygıtının bütün pratik çalışmasının gözden geçirilmesini, bu ör- lizmin saldırısına karşı direnişi olgusuyla bağıntılıdır. Şahti
gütlerin temelden canlandırılmasını ve bürokratizm Olayı diye bilinen olayı bir rastlantı olarak düşünmemek gere-
unsurlarından temizlenmesini gerektirmiştir. kir. "Şahticiler" bugün sanayimizin bütün dallarında
Sendikalar ve Sovyet aygıtında bürokratizme karşı bulunmaktadır. Bir çoğu ayıklandı, ama henüz hepsi değil. Bur-
mücadele şiarının öne çıkarılması bundandır. juva entellektüellerinin zararlı çalışmaları, gelişen sosyalizme
Son olarak, Parti temizliği şiarı sorunu. Bizzat partiye ge- karşı direnişin en tehlikeli biçimlerinden biridir. Bu zararlı
rekli keskinliği vermeden, Sovyet, ekonomi, sendikal ve koope- çalışmalar, uluslararası sermayeyle ilişkili olduğundan, daha da
ratif örgütlerinin sağlamlaştırılabileceğine, bunların bürokratiz- tehlikelidir. Burjuvazinin zararlı çalışması kapitalist unsurların
min döküntülerinden temizlenebileceğine inanmak gülünç olur- hâlâ teslim olmadığına, Sovyet iktidarına karşı yeni saldırılar
du. Bürokratik unsurların, sadece ekonomi ve kooperatif örgüt- için güç topladığına dair kuşku götürmez bir kanıttır.
lerinde, sendika ve Sovyet örgütlerinde değil, aynı zamanda Kırın kapitalist unsurlarına gelince, Kulakların ikinci yıldır
bizzat Parti örgütlerinde de yaşadığına hiç kuşku yoktur. Eğer devam eden, Sovyet iktidarının fiyat politikasına karşı
Parti bütün bu örgütlerin önder gücüyse, işçi sınıfının tüm diğer saldırısını hiç mi hiç rastlantı olarak düşünmemek gerekir. 1927
örgütlerinin eksiksiz canlandırılması ve iyileştirilmesi için, Par- yılına kadar tahılını kendi isteğiyle veren Kulakın, 1927'den
ti temizliğinin önkoşul olduğu açıktır. Parti temizliği şiarı sonra tahılını kendi isteğiyle vermekten vazgeçmesi gerçeğini
bundandır. birçokları hâlâ anlayamıyorlar. Ne var ki bunda şaşılacak hiçbir

şey yok. Kulak, önceleri nispeten güçsüzken, çiftliğini ciddi bi- antagonizmanın derinleşmesi, SSCB'de sosyalizmin büyümesi,
çimde geliştirme olanağına, çiftliğini güçlendirmek için yeterli kapitalist ülkeler işçi sınıfının solculaşması, Avrupa ülkelerinde
sermayeye sahip değilken, dolayısıyla da tahıl üretimindeki grevler ve sınıf çatışmaları dalgası, sömürgelerde, bu arada
fazlasının tümünü ya da nerdeyse tümünü pazara getirmek zo- Hindistan'da da, devrimci hareketin yükselişi, dünyanın bütün
runda kalırken, şimdi artık —bir dizi verimli yılın ardından, ülkelerinde komünizmin gelişmesi — bütün bunlar, kapitalizm
çiftliğini geliştirdikten, gerekli sermayeleri toplamayı ülkelerinde yeni devrimci yükselişin unsurlarının olgunlaşmaya
başardıktan sonra— pazarda manevra yapma, bütün değerlerin başladığını açıkça gösteren olgulardır.
değeri olan ekmeklik tahılı ihtiyat olarak kendisi için alıkoyma Kapitalizmin sosyal dayanağı olarak sosyal-demokrasiye
olanağına kavuştu ve artık et, yulaf, arpa ve diğer daha az ve herşeyden önce de onun "sol" kanadına karşı mücadeleyi
önemli ürünleri pazara sunmayı yeğliyor. Kulakın şimdi gönül- şiddetlendirme görevi bundandır.
lü olarak tahılını vereceğini ummak gülünç olurdu. Komünist partiler içindeki sağ unsurlara karşı, sosyal-de-
Kulakın bugün Sovyet iktidarının politikasına karşı mokrat etkinin acentalarına karşı mücadeleyi şiddetlendirme
gösterdiği direnişin kökü burada yatmaktadır. görevi bundandır.
Fakat sosyalizmin saldırısına karşı kentte ve kırda kapita- Komünist partiler içinde oportünizmin sığınağı olan, sağ
list unsurların direnişi nedir? Bu, yeniye karşı eskiyi savunmak sapmayla uzlaşmacılığa karşı mücadeleyi şiddetlendirme görevi
amacıyla, proletaryanın sınıf düşmanlarının güçlerini yeniden bundandır.
düzenlemesidir. Bu koşulların, sınıflar mücadelesinin Komünist partileri sosyal-demokratik geleneklerden
keskinleşmesine yolaçmak zorunda olduğunu anlamak zor arındırma şiarı bundandır.
değildir. Ne var ki sınıf düşmanlarının direnişini kırmak ve sos-
Sendikalarda komünizmin sözümona yeni taktiği
yalizmin ilerlemesi için yolu açmak için, tüm diğerleri bir yana,
bütün örgütlerimize gerekli keskinliği kazandırmak, onları bü- bundandır.
rokratizmden arındırmak, kadrolarını iyileştirmek ve işçi Bazı yoldaşlar bu şiarların anlam ve önemini anlamıyorlar.
sınıfıyla köyün emekçi kesimlerinin milyonlarca kitlesini köyde Fakat bir Marksist, bu şiarlar gerçekleştirilmeden proleter kitle-
ve kentteki kapitalist unsurlara karşı harekete geçirmek zorun- lerin yeni sınıf mücadelelerine hazırlanmalarının ve sosyal-de-
ludur. mokrasi üzerinde zafer kazanmanın düşünülemez olacağını,
Partimizin şu anki şiarları bu sınıfsal değişiklikler temelin- kapitalizme karşı mücadelede işçi sınıfına önderlik edebilecek
de ortaya çıkmıştır. komünist hareketin gerçek liderlerinin seçiminin olanaksız
Kapitalist ülkelerdeki sınıfsal değişiklikler için de aynı olacağını daima anlayacaktır.
şeyler söylenmelidir. Kapitalizmin stabilizasyonunun Partimizin hem iç politikasına ilişkin, hem de Komintern'e
değişikliklere maruz kalmadığını sanmak gülünç olurdu. Bu s- ilişkin bugünkü şiarlarının onların temeli üzerinde ortaya çıktığı
tabilizasyonun sağlamlaştığını ve kalıcılaştığını idia etmek ise, ülkemizdeki ve kapitalizmin ülkelerindeki sınıfsal değişiklikler
daha da gülünç olurdu. Gerçekte, kapitalizmin stabilizasyonu- bunlardır, yoldaşlar.
nun her geçen ay, her geçen gün gittikçe altı oyulmakta ve Partimiz bu sınıfsal değişiklikleri görüyor. Yeni görevlerin
sarsılmaktadır. Dış pazarlar ve hammaddeler uğruna mücadele, önemini kavrıyor ve güçleri bu görevleri çözmek için harekete
silahlanmaların artması, Amerika ile İngiltere arasındaki geçiriyor. Onun için olayları tam hazırlıklı karşılıyor. Onun için

önündeki zorluklardan korkmuyor, çünkü bunların üstesinden Biz, ülkemizdeki sınıfsal değişikliklerin bize, üretimin ma-
gelmeye hazır. liyet fiyatlarını sistematik olarak düşürmeyi ve işyerlerinde
Buharin grubunun talihsizliği, bu sınıfsal değişiklikleri gör- çalışma disiplinini sağlamlaştırmayı gerektiren yeni görevler
memesi ve partinin yeni görevlerini kavramamasıdır. Ve tam da yüklediğini, bu görevleri gerçekleştirmenin sendikaların tüm
bunları kavramadığı için, tam bir çaresizlik içinde bulunuyor, pratik çalışmasını temelden değiştirmeden mümkün olmadığını
zorluklar karşısında kaçmaya geri çekilmeye ve teslim olmaya
söylüyoruz. Tomski ise bizi, bütün bunların saçmalık olduğunu,
hazır bulunuyor.
önümüzde böyle yeni görevler bulunmadığını, gerçekte sözko-
Yenisey gibi büyük bir nehirde fırtına öncesi balıkçıları
gördünüz mü hiç? Ben defalarca gördüm. Bir grup balıkçı nusu olanın, MK çoğunluğunu ona, yani Tomski'ye "dayak at-
vardır ki, bastıran fırtına karşısında bütün güçlerini harekete ge- mak" istemesi olduğunu söyleyerek yanıtlıyor.
çirir, adamlarını cesaretlendirir ve teknesini soğukkanlılıkla Biz, ekonominin yeniden yapılanmasının bize, Sovyet ve
fırtınaya karşı sürer: "Dümeni daha sıkı tutun çocuklar, ekonomi aygıtlarında bürokratizme karşı mücadelenin güçlen-
dalgaları yarın, başaracağız!" dirilmesi, bu aygıtların çürümüş, yabancı ve zararlı unsurlardan
Bir grup balıkçı daha vardır ki, fırtınanın yaklaştığını hisse- arındırılması hususunda yeni görevler yüklediğini söylüyoruz.
derek cesaretini yitirir, sızlanmaya ve kendi saflarında moral Rikov ise bizi, bütün bunların saçmalık olduğunu, önümüzde
bozukluğu yaratmaya başlar: “Eyvah, fırtına patlıyor, yere çö- böyle yeni görevler bulunmadığını, gerçekte sözkonusu olanın,
kün çocuklar, teknenin zeminine yapışın, gözlerinizi kapayın, MK çoğunluğunun ona, yani Rikov'a "dayak atmak" istemesi
belki şu ya da bu şekilde kıyıya sürükleniriz.” (Genel olduğunu söyleyerek yanıtlıyor.
gülüşmeler.) Şimdi, bu gülünç değil mi yoldaşlar? Buharin, Rikov ve
Buharin grubunun zihniyet ve davranışının, panik içinde Tomski'nin bütün dünyada, sadece kendi burunlarının ucunu
korkuya kapılarak zorluklar karşısında gerileyen balıkçıların gördükleri açık değil mi?
zihniyet ve davranışına iki su damlası kadar benzediğini Buharin grubunun talihsizliği, yeni sınıfsal değişiklikleri
kanıtlamaya daha gerek var mı? görmemesi ve Partinin yeni görevlerini kavramamasıdır.
Biz, Avrupa'da yeni bir devrimci yükselişin önkoşullarının Bunları kavramadığı için de, olayların peşinden sürüklenmek ve
olgunlaşmakta olduğuna, bu durumun bize, komünist partiler zorluklar kaşısında teslim olmak zorundadır.
içinde sağ sapmaya karşı mücadeleyi güçlendirmek ve sağ Görüş ayrılıklarımızın kökü burada yatmaktadır.
sapmacıları partiden kovmak, sağ sapmayı örtbas eden
uzlaşmacılığa karşı mücadeleyi güçlendirmek, komünist parti- III
lerde sosyal-demokrat geleneklere karşı mücadeleyi güçlendir- KOMİNTERN SORUNLARINDAKİ GÖRÜŞ
mek vs. vs. hususunda yeni görevler yüklediğini söylüyoruz.
AYRILIKLARI
Buharin ise bizi, bütün bunların saçmalık olduğunu, önümüzde
Buharin'in, sağcıları komünist partilerden kovmak,
böyle yeni görevler bulunmadığını, gerçekte sözkonusu uzlaşmacılığın üstesinden gelmek, komünist partileri sosyal-de-
olanının MK çoğunluğunun ona, yani Buharin'e "dayak atmak" mokrat geleneklerden arındırmak gibi, giderek olgunlaşan yeni
istemesi olduğunu söyleyerek yanıtlıyor. devrimci yükselişin yüklediği, Komintern'in yeni görevlerini

görmediğini ve kavramadığını daha önce söylemiştim. Bu id- karakterizasyonuyla hemfikir olamayacağı açıktır. Bununla
dia, Komintern sorunlarındaki görüş ayrılıklarımızla tamamen hemfikir olamazdı, çünkü, üçüncü dönemin bu karakterizasyo-
doğrulandı. nunun elde tutulması, eleştirmenlerimize, kapitalizmin
Bu alanda görüş ayılıkları neyle başladı? "sağlamlaştığı" görüşünde olduğumuzdan, yani Komünistlerin
Olay, Buharin'in VI. Kongre'ye[3] sunduğu uluslararası du- savunamayacağı Hilferding'in görüşünde olduğumuzdan sözet-
rumla ilgili tezlerle gündeme geldi. Her zaman tezler, önceden me fırsatı vermiş olurdu. O nedenle SBKP(B) delegasyonu, ka-
SBKP(B) delegasyonunda görüşülürdü. Ancak bu kez, bu pitalist stabilizasyonun sağlam olmadığı ve olamayacağı,
koşula uyulmadı. Öyle oldu ki, Buharin tarafından imzalanmış, olayların seyriyle, dünya kapitalizminin krizinin şiddetlenmesi
SBKP(B) delegasyonuna yönelik tezler, aynı zamanda VI. dolayısıyla sarsıldığını ve daha da sarsılacağını belirten bir
Kongre'nin yabancı delegasyonlarına da verildi. Fakat tezler değişiklik yapmıştır.
tam bir dizi noktada doyurucu bulunmadı. SBKP(B) delegasyo- Bu sorun, yoldaşlar, Komintern Seksiyonları için tayin
nu tezlerde 20 civarında değişiklik yapmak zorunda kaldı. edici öneme sahiptir. Kapitalist stabilizasyon sarsılıyor mu,
Bu durum Buharin'i biraz müşkül bir duruma soktu. Ama yoksa sağlamlaşıyor mu; komünist partilerin günlük politik
suç kimde? Buharin'in, tezleri SBKP(B) delegasyonunda çalışmalarında alacakları tüm tavır buna bağlıdır. Devrimci ha-
görüşülmeden önce yabancı delegasyonlara dağıtmaya ne raketin gerileme dönemini, güç toplama dönemini mi
gereği vardı? Tezlerin yetersizliği sözkonusuyken, SBKP(B) yaşıyoruz, yoksa bu, yeni devrimci bir yükselişin koşullarının
delegasyonu, değişiklikler yapmaktan vazgeçebilir miydi? Böy- olgunlaştığı, yaklaşan sınıf mücadelelerine işçi sınıfının
lece SBKP(B) delegasyonu fiili olarak, yabancı hazırlandığı bir dönem mi; komünist partilerin taktik tavırları
delegasyonların, Buharin tarafından imzalanmış önceki tezlerin buna bağlıdır. SBKP(B) delegasyonunun yaptığı, daha sonra
karşısına koymaya başladığı, uluslararası duruma ilişkin yeni Kongre tarafından da kabul edilen değişiklik tam da, ikinci
tezler sunmuş oldu. Eğer Buharin tezlerini yabancı delegasyon- perspektife, yeni devrimci yükselişin önkoşullarının
lara vermekte acele etmeseydi, elbette bu sıkıntı verici durum olgunlaşması perspektifine ilişkin açık bir düşünce sunduğu
ortaya çıkmayacaktı. için iyidir.
SBKP(B) delegasyonunun Buharin'in tezlerinde yaptığı İkinci sorun, sosyal-demokrasiye karşı mücadele sorunu-
dört temel değişikliği öne çıkarmak istiyorum. Bu temel dur. Buharin'in tezlerinde sosyal-demokrasiye karşı
değişiklikleri öne çıkarmak istiyorum ki Komintern mücadelenin, Komintern Seksiyonları'nın ana görevlerinden bi-
sorunlarında ortaya çıkan görüş ayrılıklarının karakteri daha iyi ri olduğundan söz edilmektedir. Bu elbette doğrudur. Ama ye-
görülsün. tersizdir. Sosyal-demokrasiye karşı mücadelenin başarıyla yü-
Birinci sorun, kapitalizmin stabilizasyonunun karakteri so- rütülebilmesi için, sorunu sosyal-demokrasinin sözümona "sol"
runudur. Buharin'in tezlerine göre, sanki şu anda kapitalist sta- kanadına karşı, "sol" gevezeliklerle oynayan, bunlar sayesinde
bilizasyonu sarsan yeni hiçbir şey olmuyor, tersine sanki kapi- işçileri ustaca kandıran ve böylece işçi kitlelerinin sosyal-de-
talizm yeniden yapılanıyor ve esas olarak az çok sağlam bir bi- mokrasiye sırt çevirme sürecine ket vuran "sol" kanada karşı
çimde duruyor. SBKP(B) delegasyonunun, üçüncü dönem deni- mücadele noktasında keskinleştirmek zorunludur. "Sol" sosyal-
len dönemin, yani içinde bulunduğumuz dönemin, böylesi bir demokratları hezimete uğratmadan, bir bütün olarak sosyal-de-

mokrasinin üstesinden gelmenin mümkün olamayacağı açıktır. lir miydik? Bunu yapamayacağımız açık. Eski çağda filozof Ef-
Oysa Buharin'in tezlerinde "sol" sosyal-demokrasinin sorunu latun için şöyle derlerdi: Eflatun'u seviyoruz, ama gerçeği daha
tamamen es geçirilmiştir. Bu elbette büyük bir eksikliktir. Bu çok seviyoruz. Aynı şey Buharin içinde söylenebilir: Buharin'i
nedenle SBKP(B) delegasyonu, Buharin'in tezlerinde gerekli seviyoruz, ama gerçeği, ama Partiyi, ama Komintern'i daha çok
değişikliği yapmak zorundaydı, daha sonra değişiklik Kongre seviyoruz. Bu nedenle SBKP(B) delegasyonu Buharin'in tezle-
tarafından da kabul edilmiştir. rinde bu değişiklikleri yapmak zorunda kalmıştır.
Üçüncü sorun, Komintern Seksiyonları içinde uzlaşmacılık Bu, Komintern sorunlarında görüş ayrılıklarımızın tabir
sorunudur. Buharin'in tezlerinde sağ sapmaya karşı mücadele caizse ilk etabıdır.
etme zorunluluğundan söz edilmekte, ama sağ sapma karşısında Görüş ayrılıklarımızın ikinci etabı, Wittorf ve Thälmann
uzlaşmacılığa karşı mücadeleye ilişkin tek söz olayıyla ilişkilidir. Hamburg örgütünün eski sekreteri olan Wit-
bulunmamaktaydı. Elbette bu büyük bir eksikliktir. Mesele şu- torf, Partiye ait paraları zimmetine geçirmekle suçlanmış, bu
dur: Sağ sapmaya karşı savaş açıldığında, sağ sapmacılar kendi- nedenle Partiden ihraç edilmiştir. Alman Komünist Partisi
lerini her zaman uzlaşmacılar olarak ilan etmekte ve Partiyi zor MK'sı içindeki uzlaşmacılar, Wittorf'un Thälmann yoldaşla
duruma düşürmektedirler. Sağ sapmacıların bu manevrasının yakın dostluğunu kullanarak —Thälmann yoldaşın Wittorf'un
önünü almak için, uzlaşmacılığa karşı kararlı mücadele sorunu- işlediği suçla hiçbir ilgisi olmamasına rağmen— Wittorf olayını
nu ortaya atmak zorunludur. Bu nedenle, SBKP(B) delegasyo- Thälmann olayına dönüştürmeye ve Alman Komünist Partisi
nu, daha sonra Kongre tarafından da kabul edilen Buharin'in liderliğini devirmeye çalıştılar. Gazete haberlerinden de biliyor-
tezlerinde gerekli değişikliği yapmayı gerekli görmüştür. sunuz ki, uzlaşmacı Ewert ve Gerhart, o günlerde, Alman Ko-
Dördüncü sorun, Parti disiplini sorunudur. Buharin'in tezle- münist Partisi MK çoğunluğunu Thälmann yoldaşa karşı
rinde komünist partiler içinde demir disiplinin korunmasının bir peşlerine takmayı geçici olarak başardılar. Ve ne oldu?
zorunluluk olduğundan söz edilmemekteydi. Bu da önemsiz bir Thälmann'ı liderlikten uzaklaştırdılar, para yemekle suçladılar
eksiklik değildir. Neden? Sağ sapmaya karşı mücadelenin ve Komintern Yürütme Komitesi'nin bilgisi ve onayı
şiddetlendiği, komünist partilerin oportünist unsurlardan olmaksızın "uygun" bir karar yayınladılar.
arındırılması şiarının uygulandığı bir zamanda, sağ sapmacılar Böylece, fiili olarak, Komintern VI. Kongresi'nin
her zamanki gibi fraksiyon şeklinde örgütlenecekler, kendi uzlaşmacılığa karşı mücadeleye ilişkin direktifinin uygulanması
fraksiyonel disiplinlerini kuracaklar, ama Parti disiplinini kırıp yerine, sağ sapmaya ve uzlaşmacılığa karşı mücadele etmek ye-
yok edeceklerdir. Partiyi sağ sapmacıların fraksiyonel rine, bu direktifin en kaba biçimde ihlal edilmesi, Alman Ko-
saldırılarından korumak için, demir parti disiplini ve parti üye- münist Partisi'nin devrimci önderliğine karşı bir mücadele,
lerinin bu disipline mutlak tabi olması sorununu ortaya atmak Thälmann yoldaşa karşı bir mücadele, Alman komünistlerinin
zorunludur. Bu olmaksızın sağ sapmaya karşı ciddi bir mücade- saflarında sağ sapmayı örtbas etmeyi ve uzlaşmacılığı
le hiç düşünülemez. Bu nedenle SBKP(B) delegasyonu, Buha- sağlamlaştırmayı amaçlayan bir mücadele gündeme geldi.
rin'in tezlerinde gerekli değişikliği yapmış ve değişiklik daha Dümeni kırıp meseleyi düzeltmek, VI. Kongre'nin ihlal
sonra VI. Kongre tarafından da kabul edilmiştir. edilen direktifine yeniden geçerlilik kazandırmak,
Buharin'in tezlerinde bu değişiklikleri yapmamazlık edebi- uzlaşmacılara hadlerini bildirmek yerine, Buharin ünlü mektu-

bunda uzlaşmacıların bu darbesini onaylamayı, Almanya Ko- Buharin'in VI. Kongre'ye sunduğu raporu eleştirdiği iddiasıyla,
münist Partisi'ni uzlaşmacılara teslim etmeyi ve bir kez daha Thälmann yoldaşa haddini bildirmek yolundaki öneriyle ilgili-
basına suçlu olduğunu açıklayarak Thälmann yoldaşı dir. Buharin'in talebini doğrulayan herhangi bir belge elimizde
karalamayı öneriyor. Bunu yapan da kendisine Komintern'in bulunmadığından, Buharin'le hemfikir olamazdık elbette. Buha-
"lideri" diyen biri! Evet, dünyada böyle "lider"ler var mı acaba? rin, Neumann ve Thälmann'a karşı belgeler sunacağına söz ver-
MK, Buharin'in önerisini görüşmüş ve reddetmiştir. Elbette di. Ama hiçbir belge sunmadı. Belgeler yerine Buharin,
bu Buharin'in hiç hoşuna gitmedi. Ama suç kimde? VI. Kongre SBKP(B) delegasyonu üyelerine, Humbert-Droz'un KEYK Po-
kararları ihlal edilmek için değil, uygulanmak için kabul edildi. litik Sekretaryası'ndaki bilinen konuşmasını, daha sonra KEYK
Eğer VI. Kongre sağ sapma ve onun karşısında uzlaşmacılığa Prezidyumu'nca oportünist bir konuşma olarak nitelendirilen
karşı savaş ilan etme ve liderliği başta Thälmann yoldaş olmak konuşmasını yolladı. Buharin, Humbert-Droz'un konuşmasını
üzere Alman Komünist Partisi'nin temel çekirdeğine bırakma SBKP(B) delegasyonu üyelerine yollayarak ve bunu
kararı aldıysa ve eğer uzlaşmacı Ewert ve Gerhart'ın aklına bu Thälmann'a karşı kanıt olarak tavsiye ederek, Neumann'ı geri
kararı kaldırmak geldiyse, burada Buharin'in görevi, çağırma ve Thälmann'a haddini bildirme yönündeki talebinin
uzlaşmacılara haddini bildirmekti, yoksa Alman Komünist Par- doğru olduğunu kanıtlamak istedi. Ama gerçekte bununla
tisi'nin önderliğini ellerine teslim etmek değil. Suç, VI. Kong- kanıtladığı şey kendisinin, tavrı KEYK tarafından oportünist
re'nin kararlarını "unutan" Buharin'dedir. tavır olarak değerlendirilen Humbert-Droz'la dayanışma içinde
Görüş ayrılıklarımızın üçüncü etabı, Alman Komünist olduğudur.
Partisi içindeki sağcılara karşı mücadele sorunuyla, Brandler ve Komintern sorunlarındaki görüş ayrılıklarımızın ana
Thalheimer hizibinin parçalanması, hizbin liderlerinin Alman noktaları bunlardır, yoldaşlar.
Komünist Partisi'nden ihraç edilmeleri sorunuyla ilgilidir. Bu Buharin, Komintern'in seksiyonlarında sağ sapma ve onun
temel sorunda Buharin ve arkadaşlarının "pozisyon"u, sorunun karşısında uzlaşmacılığa karşı mücadele ederek, Alman ve Çe-
karara bağlanmasından uzun süre kaçmak olmuştur. Aslında koslovak Komünist Partilerini sosyal-demokratik unsurlar ve
sözkonusu olan Alman Komünist Partisi'nin kaderiydi. Ne var geleneklerden arındırarak, komünist partilerden Brandler ve
ki bunu bilen Buharin ve arkadaşları, ilgili mercilerin Thalheimer'i ihraç ederek, Komintern'i "parçaladığımız"a, Ko-
oturumlarına katılmaktan sistematik olarak kaçınarak meseleyi mintern'i "mahvettiğimiz"e inanıyor. Oysa biz, böyle bir politi-
uzun süre akamete uğratmışlardır. Neden? Büyük ihtimalle, ka izleyerek ve sorunu sağ sapma ve sağ sapmayla
hem Komintern nezdinde, hem de Alman Komünist Partisi için- uzlaşmacılığa karşı mücadele noktasında şiddetlendirerek Ko-
deki sağcılar nezdinde "temiz" kalabilmek için. Daha sonra mintern'i sağlamlaştırdığımızı, onu oportünistlerden
şöyle söyleyebilmek için: "Brandler ve Thalheimer'in Komünist arındırdığımızı, Seksiyonlarını Bolşevikleştirdiğimizi, işçi
Partiden ihracına biz Buharinciler değil, MK çoğunluğu karar sınıfını yaklaşan devrimci mücadelelere hazırlamak için Komü-
verdi." Ve buna da sağ tehlikeye karşı mücadele deniyor! nist Partilere yardım ettiğimizi söylüyoruz, zira Parti kendini
Son olarak, görüş ayılıklarımızın dördüncü etabı. Bu, Bu- pislikten arındırarak güçlenir.
harin'in MK Kasım Plenumu'nun[4] önünde ortaya attığı, Görüyorsunuz ki, sözkonusu olan, SBKP(B) MK'sı içinde
Neumann'ı Almanya'dan geri çağırmak ve bir konuşmasında, basit nüanslar değil, Komintern politikasının temel sorunlarında

oldukça ciddi görüş ayrılıklarıdır. a) Sınıf Mücadelesi Üzerine

Buharin grubunun bu körlüğünün ve bu çaresizliğinin teo-
IV rik temelleri nerededir?
Bu körlük ve çaresizliğin teorik temeli, kanımca, Buha-
İÇ POLİTİKA SORUNLARINDA GÖRÜŞ
rin'in ülkemizde sınıf mücadelesi sorununa yanlış, gayri-Mark-
AYRILIKLARI sist yaklaşmasıdır. Bununla, Buharin'in, Kulakların sosyalizme
Yukarıda, ülkemizdeki sınıfsal değişikliklerden ve sınıf intibak etmesi yönündeki gayri-Marksist teorisini, proletarya
mücadelesinden söz ettim. Buharin grubunun basireti diktatörlüğü koşulları altında sınıf mücadelesininin
bağlanmış olduğunu, değişiklikleri görmediğini ve Partinin mekanizması konusundaki anlayışsızlığını kastediyorum.
önündeki yeni görevleri anlamadığını söyledim. Bu zemin üze- Burada Buharin'in, "Sosyalizmin Yolu" adlı yazısından,
rinde Buharinci muhalefette çaresizlik, zorluklar karşısında kor- Kulaklığın sosyalizme intibak etmesinin yer aldığı bölümden
kuya kapılma ve onlara teslim olma tavrının ortaya çıktığını birkaç kez alıntı yapıldı. Ama hep bazı yerleri atlanarak. İzin
belirttim. verirseniz ben, tümünü okumak istiyorum. Buharin'in Marksist
Buharincilerin bu hatalarının gökten zembille indiği söyle- sınıf mücadelesi teorisinden ne kadar uzaklaştığını göstermek
nemez. Tersine bunlar, geride bıraktığımız, inşanın barışçıl yol- için bu gereklidir, yoldaşlar.
larla, deyim yerindeyse, kendi kendine gerçekleştiği, şimdi gün- Dinleyin:
demde olan sınıfsal değişikliklerin, şimdi gözlemlediğimiz sınıf “Kooperatifsel köylü örgütlerimizin esas ağı, Kulak tipi
mücadelesinin keskinleşmesinin henüz yaşanmadığı, ekonomi- değil 'emekçi' tipi kooperatif hücrelerinden, genel siyasal
nin restorasyonu dönemi denilen gelişme aşamasıyla bağıntı organlarımızın sistemine intibak edecek ve bu yolla, sosyalist
içinde bulunmaktadır. iktisadın birleşik zincirinin halkaları haline gelecek hücreler-
Ne var ki artık, yeni bir gelişim aşamasına, eski dönemden, den oluşacaktır. Öte yandan, Kulak tipi kooperatif yuvaları,
restorasyon döneminden farklı bir aşamaya girdik. Artık aynı şekilde bankalar vs. aracılığıyla aynı sisteme intibak ede-
inşanın yeni bir dönemini, bütün ekonominin sosyalizm teme- cek, ama belli bir kerteye kadar, örneğin imtiyazlı işletmeler
linde yeniden yapılanması dönemini yaşıyoruz. Bu yeni dö- gibi, yabancı madde olacaklardır.”*
nem, yeni sınıfsal değişikliklere, sınıf mücadelesinin şidddet- Buharin'in broşüründen bu bölümü aktarırken, bazı
lenmesine neden olmaktadır. Yeni mücadele yöntemlerini, güç- yoldaşlar, herhangi bir nedenle, imtiyaz sahiplerine ilişkin son
lerimizin yeniden düzenlenmesini, bütün örgütlerimizin cümleyi atladılar. Anlaşıldığına göre Buharin'e yardım etmek
iyileştirilmesini ve sağlamlaştırılmasını gerektirmektedir. isteyen Rosit, bunu fırsat bilerek, Buharin'in tahrif edildiğini
Buharin grubunun talihsizliği tam da, onun geçmişte bağırdı. Oysa sözü edilen tüm bölümde püf noktası, son cümle-
yaşaması, bu yeni dönemin karakteristik özelliklerini görmeme- dir, imtiyaz sahiplerine ilişkin cümledir. Çünkü imtiyaz sahiple-
riyle Kulaklar aynı kefeye konulursa, ama öte yandan Kulaklar,
si, yeni mücadele yöntemlerinin gerekliliğini kavramamasıdır.
sosyalizme intibak ederse, bundan ne sonuç çıkar? Bundan
Körlüğü, şaşkınlığı, zorluklar karşısında panik halinde korkuya sadece şu sonuç çıkar ki, imtiyaz sahipleri de aynı şekilde sos-
kapılması bundandır. yalizme intibak ederler, sadece Kulaklar değil, imtiyaz sahipleri
* Altını ben çizdim. —J. St.

de sosyalizme intibak ederler. (Genel gülüşmeler.) Proletarya diktatörlüğü, kapitalist unsurlara karşı uzlaşmaz
Ne sonuç çıktığını görüyorsunuz. bir mücadele yürütmek, burjuvaziyi ezmek ve kapitalizmi kö-
Rosit: Buharin "yabancı madde" diyor. künden koparıp atmak için gereklidir. Ama eğer kent ve kırdaki
Stalin: Buharin "yabancı madde" demiyor, "belli bir kerte- kapitalistler, imtiyaz sahipleri ve Kulaklar sosyalizme intibak
ye kadar yabancı madde" diyor. Demek ki Kulaklar ve imtiyaz ederlerse, proletarya diktatörlüğü hâlâ gerekli mi, eğer gerekliy-
sahipleri, "belli bir kerteye kadar" sosyalist sistem içinde
se, hangi sınıfı ezmek için?
yabancı maddedirler. Ne var ki, Buharin'in hatası tam da, Ku-
laklarla imtiyaz sahiplerinin "belli bir kerteye kadar" yabancı Rosit: Mesele de bu ya? Buharin'in intibak tezi sınıf müca-
madde olmalarına rağmen yine de sosyalizme intibak delesini önşart koşuyor.
edeceğinde yatmaktadır. Stalin: Görüyorum ki Rosit Buharin'e hizmet etmeye ye-
Buharin'in teorisi işte böyle bir saçmalığa götürüyor. min etmiş. Ama kaş yapayım derken göz çıkarıyor, çünkü Bu-
Kent ve kırdaki kapitalistlerin, Kulakların ve imtiyaz sa- harin'i kurtarmak isterken tamamen batırıyor. Boşuna
hiplerinin sosyalizme intibak etmesi — Buharin işte böylesine dememişler: "Akılsız dost akıllı düşmandan daha kötüdür."
bir aptallığa kalkıştı. (Genel gülüşmeler.)
İkisinden biri: Ya kapitalistler sınıfıyla, iktidara gelmiş ve
Hayır yoldaşlar, böyle bir "sosyalizm"e ihtiyacımız yok bi- diktatörlüğünü örgütlemiş işçi sınıfı arasında uzlaşmaz çıkar
zim. Buharin bunu kendisine saklasın. çelişkisi vardır, ya da bu çıkar çelişkisi yoktur ve o zaman geri-
Şimdiye kadar biz Marksist-Leninistler kent ve kırdaki ka- ye tek şey kalır — sınıf çıkarlarının uyumunu ilan etmek.
pitalistlerle işçi sınıfı arasında uzlaşmaz bir çıkar karşıtlığı İkisinden biri:
olduğunu söylüyorduk. Marksist sınıf mücadelesi teorisi tam da Ya Marksist sınıf mücadelesi teorisi, ya da kapitalistlerin
buna dayanmaktadır. Fakat şimdi, Buharin'in kapitalistlerin sos- sosyalizme intibakı teorisi;
yalizme barışçıl intibakı teorisine göre, tüm bunlar alt üst olu- ya sınıf çıkarlarının uzlaşmaz çelişkisi, ya da sınıf
yor, sömürücülerin ve sömürülenlerin sınıf çıkarları arasındaki çıkarlarının uyumu teorisi.
uzlaşmaz çelişki kayboluyor, sömürücüler sosyalizme intibak Sosyalizmin kapitalizme ve kapitalizmin sosyalizme
intibakını vaazeden Brentano ya da Sidney Webb ayarındaki
ediyor.
"sosyalistler"i anlamak mümkün, çünkü bu "sosyalistler" ger-
Rosit: Bu doğru değil, proletarya diktatörlüğü önşart çekte anti-sosyalistlerdir, burjuva-liberalleridir. Ne var ki, hem
koşuluyor. Marksist olduğunu söyleyip, hem de kapitalist sınıfın sosyaliz-
Stalin: Ama proletarya diktatörlüğü sınıf mücadelesinin en me intibakı teorisini vaazeden birini anlamak mümkün değil.
şiddetli biçimidir. Buharin konuşmasında, Kulakların sosyalizme intibakı teo-
Rosit: Mesele de bu ya. risini, ünlü bir Lenin alıntısına işaret ederek güçlendirmeye
Stalin: Fakat Buharin'de kapitalistler tam da bu proletarya çalıştı. Lenin'in, Buharin'le aynı şeyi söylediğini idia etti.
diktatörlüğüne intibak oluyorlar. Bunu neden anlamıyorsunuz Bu doğru değildir, yoldaşlar. Bu, Lenin'i kaba, kabul edile-
Rosit? Eğer, kentte ve kırda kapitalistler, proletarya mez biçimde karalamak anlamına gelir.
diktatörlüğü sistemine intibak edeceklerse, mücadele kime karşı İşte bu Lenin alıntısının metni:
yürütülecek, sınıf mücadelesi en şiddetli biçimiyle kime karşı
“Sovyet Cumhuriyetimizde sosyal düzen, iki sınıfın,
yürütülecek?

işçilerle köylülerin işbirliğine dayanır, ki buna şimdi belirli ancak inatçı bir sınıf mücadelesi yoluyla ortadan
koşullar altında 'NEP'çilerin yani burjuvazinin de [katılmasına kaldırılabileceğini, bu sınıf mücadelesinin proletarya
—ÇN] izin verilmiştir.” (4. baskı, cilt XXXIII, s. 444, Rusça.) diktatörlüğü koşulları altında, proletarya diktatörlüğunden önce
Görüyorsunuz, burada kapitalist sınıfın sosyalizme intibak olduğundan daha acımasız olacağını öğretmektedir.
etmesinden tek söz bile edilmemiştir. Burada sözkonusu edilen,
“Sınıfların ortadan kaldırılması" diyor Lenin, "sermayenin
işçilerle köylülerin birliğine, "bazı koşullar altında" NEP'çilerin iktidarının devrilmesinden, burjuva devletin yıkılmasından,
de, yani burjuvazinin de katılmasına "izin verdiği"mizdir. proletarya diktatörlüğünün kurulmasından sonra yok olmayan,
Bu ne anlama gelir? Böylece NEP'çilerin sosyalizme inti- (eski sosyalizm ve sosyal-demokrasi içindeki sersemlerin
bak etme imkanını kabul etmiş mi oluyoruz? Elbette hayır. An- sandığı gibi) bilakis sadece biçimleri değişen ve birçok açıdan
cak utanma duygusunu yitirmiş olanlar Lenin'in söylediklerini daha da acımasızlaşan uzun süreli, zorlu, inatçı bir sınıf müca-
böyle yorumlayabilirler. Bunun anlamı, burjuvaziyi şu an yok delesinin eseri olacaktır.” (4. Baskı, cilt XXIX, s. 359.)
etmediğimiz, mülkiyetine şu an el koymadığımız, bilakis, belli Sınıfların ortadan kaldırılması konusunda bunları söylüyor
koşullar altında, yani kapitalistlerin sürekli kısıtlanması ve gi- Lenin.
derek ekonomik yaşamdan atılmasına yol açan proletarya Sınıfların, proletaryanın acımasız sınıf mücadelesiyle or-
diktatörlüğü yasalarına mutlak tabi olma koşulları altında, tadan kaldırılması — Lenin'in formülü budur.
varlığını sürdürmesine izin verdiğimizdir. Sınıfların, sınıf mücadelesinin sönmesi ve kapitalistlerin
Amansız bir sınıf savaşımı olmaksızın kapitalistleri defet- sosyalizme intibak etmesiyle ortadan kaldırılması — bu da Bu-
mek ve kapitalizmin köklerini yok etmek mümkün müdür? harin'in formülüdür.
Hayır, değildir. Bu iki formül arasında ortak ne olabilir?
Kapitalistlerin sosyalizme intibakı teori ve pratiğiyle Buharin'in, Kulakların sosyalizme intibak etmesi teorisi,
sınıfları ortadan kaldırmak mümkün müdür? Hayır, mümkün böylece Marksist-Leninist sınıf mücadelesi teorisine sırt çevir-
değildir. Böyle bir teori ve pratikle sınıflar sadece korunur ve meyi temsil etmektedir. Bu, kürsü sosyalizmi [5] teorisine
ebedileştirilir, çünkü bu teori Marksist sınıf mücadelesi teorisi- yakınlaşmadır.
Buharin ve arkadaşlarının bütün hatalarının temeli budur.
ne aykırıdır.
Buharin'in teorisi olan, Kulakların sosyalizme intibakı ko-
Oysa Lenin'den alıntı, proletaya diktatörlüğü koşulları nusunu uzun uzadıya açıklamanın gerekli olmadığı yönünde iti-
altında Marksist sınıf mücadelesi teorisine dayanmaktadır. razda bulunulabilir ve denebilir ki, zaten teorinin kendisi Buha-
Buharin'in, Kulakların sosyalizme intibakı teorisiyle, Le- rin'e karşı konuşuyor, hatta sadece konuşmuyor, bağırıyor. Ama
nin'in amansız sınıf mücadelesi olarak diktatörlük teorisi bu doğru olmaz, yoldaşlar! Bu teori gizli bir varlık sürdürdüğü
arasında ortak ne olabilir? İkisi arasında hiçbir ortak yan müddetçe, onu önemsemenin gereği yoktu: çeşitli yoldaşların
olmadığı ve olamayacağı açıktır. yazıp çizdiklerinde az aptalca şeyler yok! Gerçekten de, son za-
Buharin, proletarya diktatörlüğü altında, sınıfların ortadan manlara kadar Buharin'in bu teorisiyle ilgilenmedik. Fakat son
zamanlarda durum değişti. Son yıllarda gittikçe yayılan kü-
kalkması için sınıf mücadelesinin sönmek ve ortadan kalkmak çük-burjuva unsur, bu anti-Marksist teoriyi canlandırmaya
zorunda olduğunu düşünüyor. Oysa Lenin tam tersine, sınıfların başlamış ve ona aktüel bir karakter kazandırmıştır. Şimdi artık

onun gizli bir varlık sürdürdüğü söylenemez. Şimdi Buharin'in Sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi, kentte ve kırda kapita-
bu gizli teorisi, Partimizin içinde sağ sapmanın bayrağı, oportü- list unsurların direnişinin güçlenmesi, bugünkü gelişme
nizmin bayrağı haline gelme hakkını talep ediyor. O nedenle aşamasında, güçler dengesinin bugünkü koşullarında tam da
artık, bu teoriyi önemsemeden geçip gidemeyiz. O nedenle, bu temelde ortaya çıkmaktadır.
Partili yoldaşlarımızın sağ sapmaya karşı mücadelelerini
Buharin ve arkadaşlarının hatası, bu basit ve açık gerçeği
kolaylaştırmak için, bu teoriyi yanlış ve zararlı bir teori olarak
ezmekle yü kavrayamamalarında, soruna, Marksistler gibi değil, dar kafalı
kümlüyüz. insanlar gibi yaklaşmalarında, sınıf mücadelesinin şiddetlenme-
sini her türlü rastlantısal nedenlerle açıklamaya çalışmalarında
b) Sınıf Mücadelesinin Şiddetlenmesi Üzerine
yatmaktadır: Örneğin, Sovyet aygıtının "işe yaramazlığı",
Buharin'in birinci hatasından doğan ikinci hatası, sınıf
taşradaki yoldaşların "ihtiyatsız" politikaları, "yetersiz" hareket-
mücadelesinin şiddetlenmesi sorununa, kapitalist unsurların,
Sovyet iktidarının sosyalist politikasına karşı direnişinin güç- lilik, "aşırılıklar" vs. vb.
lenmesi sorununa yanlış, gayri-Marksist yaklaşımıdır. İşte Buharin'in "Sosyalizmin Yolu" adlı broşüründen sınıf
Burada sözkonusu olan nedir? Kapitalist unsurların, ekono- mücadelesinin şiddetlenmesi sorununa tamamen gayri-Marksist
mimizin sosyalist sektöründen daha çabuk büyümesi,
dolayısıyla da direnişlerini güçlendirerek sosyalist inşayı bir yaklaşımı gösteren bir alıntı:
baltalaması mıdır? Hayır, bu değildir. Ayrıca kapitalist “Köyde sınıf mücadelesi, kâh orada, kâh burada eski teza-
hür biçimleriyle alevleniyor. Bu şiddetlenmeye genellikle Ku-
unsurların sosyalist sektörden daha hızlı büyüdüğü doğru
lak unsurlar sebep olmaktadırlar. Örneğin, Sovyet iktidarının
değildir. Eğer böyle olsaydı, sosyalist inşanın yıkılmasına ra-
organlarına sızmış Kulaklar, ya da başkalarının sırtından
mak kalmış sayılırdı. zenginleşenlerin, köy muhabirlerine ateş etmeye başlamaları,
Burada sözkonusu olan, sosyalizmin kapitalist unsurlara sınıf mücadelesinin en şiddetli biçimde tezahürüdür.” (Bu
başarıyla saldırması, sosyalizmin kapitalist unsurlardan daha doğru değil, çünkü sınıf mücadelesinin en şiddetli biçimi
hızlı büyümesi, bundan dolayı kapitalist unsurların görece öne- ayaklanmadır. —J. Stalin.) “Ne var ki böyle durumlar genellik-
minin azalması ve kapitalist unsurların görece önemi azaldığı le yerel Sovyet aygıtının henüz güçsüz olduğu yerlerde meyda-
için de, ölümcül tehlikeyi sezen kapitalist unsurların, na gelmektedir. Bu aygıtın iyileştirilmesiyle, Sovyet iktidarının
direnişlerini güçlendirmesidir. bütün alt hücrelerinin sağlamlaşmasıyla, yerel Parti örgütlerinin
Şimdilik hâlâ direnişlerini güçlendirme olanağına sahipler; ve köyde Komünist Gençlik Birliği örgütlerinin iyileştirilmesi
sadece dünya kapitalizmi tarafından desteklendikleri için değil, ve güçlendirilmesiyle bu tür olaylar, çok açıktır ki, giderek
aynı zamanda görece önemlerinin azalması, sosyalizmin seyrekleşecek ve nihayet tamamen yok olacaktır.”*
gelişimiyle kıyaslandığında, görece gelişimlerinin gerilemesine Buna göre sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi aygıtla ilgili
rağmen, kapitalist unsurların mutlak büyümesi hâlâ devam nedenlere bağlanmalı, alt örgütlerimizin işe yarayıp
ettiği içindir, ve bu da onlara, sosyalizmin büyümesine karşı yaramadığıyla, güçsüzlüğü ya da güçlülüğü ile açıklanmalıdır.
çıkmak amacıyla güç toplamak için belli bir imkân vermekte- Buna göre örneğin, Şahti'de burjuva entelektüellerinin, bur-
dir. juva unsurların Sovyet iktidarına karşı direnişinin ve sınıf

mücadelesinin şiddetlenmesinin bir biçimi olan sabotajları, sınıf sahneden çekilmemişlerdir. Tarihte hiçbir zaman, can çekişen
güçlerinin karşılıklı ilişkisiyle, sosyalizmin büyümesiyle değil, burjuvazi, can havliyle varlığını korumayı denemeden
aygıtımızın işe yaramazlığıyla açıklanmalıdır. çekilmemiştir. Alt Sovyet aygıtımız iyi de olsa kötü de olsa,
Buna göre, Şahti reyonundaki bozguncu faaliyet henüz kit- ilerlememiz, saldırımız kapitalist unsurları budayıp püskürte-
lesel bir görüntü kazanmadığı sürece iyi olan aygıtımız, zararlı cek, fakat can çekişen sınıflar herşeye rağmen direneceklerdir.
faaliyet kitlesel görüntü almaya başladığı anda aniden, herhangi Ülkemizde sınıf mücadelesinin şiddetlenmesinin temeli bu-
bir nedenle işe yaramaz duruma gelmiş olmalıdır. dur.
Buna göre, geçen yıla kadar, tahıl temininin kendiliğinden Buharin ve arkadaşlarının hatası, kapitalistlerin direnişinin
gerçekleştiği ve ülkemizde sınıf mücadelesinin özel bir artmasını, görece önemlerinin artmasıyla özdeşleştirmekte
şiddetlenmesi gözlenmediği sürece iyi, hatta mükemmel olan yatmaktadır. Fakat bu özdeşleştirme her türlü temelden yoksun-
yerel örgütlerimiz, Kulakların direnişinin özellikle sert biçimler dur. Temelden yoksundur, çünkü eğer kapitalistler direniyorlar-
aldığı geçen yıldan beri, aniden kötüleşmiş ve tamamen işe sa, bu hiç de bizden daha güçlü duruma geldikleri anlamını
yaramaz hale gelmiş olmalıdır. taşımaz. Durum tam tersidir. Çöken sınıflar bizden daha güçlü
Bu bir açıklama değil, bir açıklama karikatürüdür. Bu bilim hale geldikleri için değil, tersine, sosyalizm onlardan daha hızlı
değil, bilim bozuntusudur. büyüdüğü ve bizden daha güçsüz hale geldikleri için direnmek-
Peki bu şiddetlenme gerçekte ne ile açıklanır? tedirler. Ve tam da güçsüzleştikleri için, son saatlerinin
İki nedenle açıklanır. yaklaştığını hissediyor, bütün güçleriyle, bütün olanaklarıyla
Birincisi, ilerlememizle, saldırımızla, kentte ve kırda belli direnmek zorunda kalıyorlar.
kapitalist grupların geriletilmesiyle koşut gelişen, gerek sanayi- Bugünkü tarihsel anda sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi-
de, gerekse de tarımda sosyalist ekonomi biçimlerinin büyüme- nin ve kapitalistlerin direnişinin mekanizması burada
siyle açıklanır. Öyle ki, Lenin'in "Kim — Kimi?" formülüne yatmaktadır.
Bu durum karşısında Partinin politikası nasıl olmalıdır?
uygun olarak yaşamaktayız: Biz mi kapitalistlerin sırtını yere Partinin politikası, işçi sınıfını ve köyün sömürülen kitlele-
getirip, Lenin'in söylediği gibi, son tayin edici savaşa rini uyandırmak, mücadele yeteneklerini yükseltmek, kentte ve
girişeceğiz, yoksa onlar mı bizim sırtımızı yere getirecekler? köyde kapitalist unsurlara karşı, direnen sınıf düşmanlarına
İkincisi, kapitalist unsurların gönüllü olarak sahneden çe- karşı onların mücadele hazırlıklarını geliştirmek olmalıdır.
kilmek istememeleriyle açıklanır: Sosyalizme karşı direniyorlar Marksist-Leninist sınıf mücadelesi teorisi, başka şeylerin
ve direnecekler, çünkü son saatlerinin yaklaştığını görüyorlar. yanısıra, proletarya diktatörlüğünün düşmanlarına karşı işçi
Şimdilik hâlâ direnebiliyorlar, çünkü görece önemleri giderek sınıfını seferber etmeyi kolaylaştırmasıyla sivrilir.
Buharin'in kapitalistlerin sosyalizme intibakı teorisi ve
azalmasına rağmen mutlak büyümeleri hâlâ sürüyor: Kentte ve
sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi sorununa dair Buharinci
köyde küçük-burjuvazi, bağrından, Lenin'in ifade ettiği gibi, her
kavrayışın zararlılığı nerede yatmaktadır?
gün, her saat küçük ve büyükçe kapitalistler çıkarmaktadır ve İşçi sınıfını uyutmasında, ülkemizin devrimci güçlerinin
bu kapitalist unsurlar varlıklarını koruyabilmek için bütün çare- mücadele azmini baltalamasında, işçi sınıfını demobilize etme-
lere başvurmaktadırlar. sinde ve kapitalist unsurların Sovyet iktidarına karşı saldırısını
Tarihte hiçbir zaman can çekişen sınıflar, gönüllü olarak kolaylaştırmasında yatmaktadır.

c) Köylülük Üzerine olmamakla kalmaz, bilakis tam tersine, genelde kapitalist unsurlara,
Buharin'in üçüncü hatası köylülük sorunuyla ilgilidir. Köylülük özelde de köyde köylülüğün kapitalist unsurlarına karşı yönelen, işçi
sorununun, politikamızın en önemli sorunlarından biri olduğu bilini- sınıfı ve köylülüğün çoğunluğunun ittifakı olarak, bu ittifakın temelini
yor. Bizim koşullarımızda köylülük farklı sosyal gruplaşmalardan oluşturur.
oluşmaktadır: Köy yoksulları, orta köylüler ve Kulaklar. Bu gruplara Lenin bu tezi, işçi sınıfı ve köylülüğün ittifakının ancak bu itti-
karşı tavrımızın aynı olamayacağı açıktır. Köy yoksulları, işçi fak, köylülüğün bağrından çıkardığı kapitalist unsurlara karşı
sınıfının dayanağı, orta köylüler müttefiki, Kulaklar ise sınıf mücadeleye dayandığı durumda sağlam olabileceğini göstermek için
düşmanıdır; bu sosyal gruplara karşı tavrımız böyledir. Bütün bunlar ortaya atmıştır.
açık ve herkesçe bilinen şeylerdir.
Buharin'in hatası bu basit meseleyi anlamaması ve bunu kabul et-
Ne varki Buharin bu meseleleri biraz farklı görüyor. Köylülüğü
memesidir, o köydeki sosyal gruplaşmaları unutmakta, ufkunda Ku-
karakterize ederken, köylülüğün farklılaşması olgusu ortadan
laklar ve köy yoksulları kaybolmakta ve geriye sadece bir tek orta
kalkıyor, sosyal gruplaşmaların varlığı olgusu kayboluyor ve sadece
köylü kütlesi kalmaktadır.
köy denilen boz bir arazi parçası kalıyor.
Köylülükle ittifak sorununda, Troçkizmle Buharin grubu
Buharin'e göre, Kulak Kulak değil, orta köylü de orta köylü
arasındaki fark nerededir? Troçkizmin, orta köylülük kitlesiyle
değildir, tersine köyde sadece yoksulluk vardır. Buradaki
konuşmasında da söyledi: Bizim Kulakımıza Kulak denebilir mi? O sağlam ittifak politikasına karşı olmasında, Buharin grubunun ise bir
adeta bir dilenci, dedi. Ve orta köylümüz orta köylüye benziyor mu? bütün olarak köylülükle herhangi bir ittifaktan yana olmasındadır.
diye belirtti burada, o açlık çeken bir dilenci. Köylülük hakkında böy- İki düşüncenin de yanlış ve birbirinden değersiz olduğunu kanıtlamak
le bir görüşün temelden yanlış, Leninizmle bağdaşmaz bir görüş gereksiz.
olduğu açıktır. Leninizm, köylülüğün ana kitleleriyle mutlaka sağlam bir ittifak-
Lenin, bireysel köylülüğün son kapitalist sınıf olduğunu söyledi. tan, orta köylülerle bir ittifaktan yanadır. Ne var ki, herhangi bir itti-
Bu tez doğru mudur? Evet, kayıtsız şartsız doğrudur. Bireysel köylü faktan yana değil, işçi sınıfının önder rolünü garantileyen, proletarya
neden son kapitalist sınıf olarak nitelendirilir? Çünkü toplumumuzu diktatörlüğünü sağlamlaştıran ve sınıfların ortadan kaldırılmasını
oluşturan iki temel sınıftan biri olan köylülük, ekonomisi özel mülki- kolaylaştıran bir ittifaktan, orta köylülerle yapılan böyle bir ittifaktan
yete ve küçük meta üretimine dayanan sınıf olduğu için. Çünkü köylü- yanadır.
lük, küçük meta üretimini sürdüren bireysel köylülük olarak kaldıkça, “İşçi sınıfıyla köylülük arasındaki anlaşmadan”, diyor Le-
bağrından aralıksız ve durmaksızın kapitalistler çıkarır ve çıkarmak nin, “her türlü şeyi anlamak mümkünkür. Eğer, işçi sınıfı
zorundadır. açısından anlaşmanın, ancak işçi sınıfının diktatörlüğünü
İşçi sınıfıyla köylülük arasındaki ittifak sorunsalında Marksist desteklediği ve sınıfların ortadan kaldırılmasını hedefleyen ön-
tavrımız sorununda bu durum, bizim için tayin edici öneme sahiptir. lemlerden biri olduğu koşullarda kabul edilebileceği, ancak o
Bu, köylülükle herhangi bir ittifaka değil, yalnızca köylülüğün kapi- zaman doğru ve ilkesel açıdan mümkün olduğu gözardı edilir-
talist unsurlarına karşı mücadeleye dayanan bir ittifaka ihtiyacımız se, o zaman işçi sınıfının köylülükle anlaşması formülü, elbette,
var anlamına gelir. Sovyet iktidarının tüm düşmanları ve diktatörlüğün tüm
Gördüğünüz gibi, Lenin'in, köylülüğün son kapitalist sınıf düşmanları tarafından da görüşlerinde savunulan bir formül
olduğu tezi, sadece işçi sınıfı ve köylülüğün ittifakı düşüncesine karşı olarak kalır.” (4. baskı, cilt XXXII, s. 382, Rusça.)

Ve devamla: Buharin'in dördüncü hatası NEP (Yeni Ekonomik Politika) soru-
nu ile ilgilidir. Buharin'in bu konudaki hatası NEP'in iki tarafı
“Şimdi”, diyor Lenin, “proletarya devlet iktidarını elinde tu-
olduğunu görmemesinden, sadece bir tarafını görmesinden
tuyor ve yönetiyor. Köylülüğü yönetiyor. Köylülüğü yönetme-
kaynaklanıyor. 1921 yılında, NEP'i gündeme getirdiğimizde, sivri
nin anlamı nedir? Bunun anlamı, birincisi, yönünü küçük üreti-
ucunu savaş komünizmine karşı, özel ticarete hiçbir serbestlik
ciye göre saptayan bir çizgi değil, sınıfların ortadan
tanımayan bir rejim ve düzene karşı yöneltmiştik. NEP'in özel ticaret-
kaldırmasını hedefleyen bir çizgi izlemektir. Bu asli ve temel
te belli bir serbestlik anlamına geldiğini düşünüyorduk, hâlâ böyle
çizgiden ayrılmak istersek sosyalist olmaktan çıkarız, küçük-
düşünüyoruz. Buharin meselenin bu yanını farketmiş. Bu çok iyi.
burjuvaların kampına, şimdi proletaryanın en kötü
Ama Buharin NEP'in bundan ibaret olduğunu sanıyorsa
düşmanları olan Sosyal-Devrimcilerin ve Menşeviklerin
yanılıyor. Buharin NEP'in bir başka yanı daha olduğunu unutmuştur.
kampına kayarız.” (Aynı yerde, s. 396, Rusça.)
Mesele, NEP'in, hiçbir şekilde, özel ticarette tam serbestlik, pazarda
Köylülüğün ana kitleleriyle, orta köylülerle ittifak sorununda Le-
fiyatlarla serbestçe oynanması anlamına gelmediğidir. NEP, özel tica-
nin'in bakış açısı budur.
rete, belirli sınırlar içinde, belirli bir çerçevede, pazarda devletin dü-
Orta köylülük sorununda Buharin grubunun yanılgısı, orta
zenleyici rolünün garanti altına alındığı koşullarda serbestlik
köylülüğün, işçi sınıfıyla kapitalistler arasındaki ikili karakterini, ikili
tanınması demektir. NEP'in ikinci yanı tam da burada yatar. NEP'in
konumunu görmemesinde yatmaktadır. "Orta köylü yalpalayan bir
bu ikinci yanı, bizim için, birinci yanından daha büyük öneme sahip-
sınıftır", diyor Lenin. Neden? Çünkü orta köylü, bir yandan emekçi-
tir. Kapitalist ülkelerde genellikle olduğu gibi, bizim pazarımızda fi-
dir, bu durum onu işçi sınıfına yaklaştırır, öte yandan ise mülk sahibi-
yatlar serbest hareket etmezler. Tahıl fiyatlarını esas olarak biz
dir, bu da onu Kulaka yaklaştırır. Orta köylünün yalpalamaları
saptıyoruz. Sanayi ürünlerinin fiyatlarını biz saptıyoruz. Üretimin ma-
bundandır. Ve, bu sadece teorik olarak doğru değildir. Bu yalpalama-
liyet fiyatlarını düşürme ve sanayi mallarının fiyatlarını indirme
lar her gün, her saat pratikte de
politikasını gerçekleştirme ve tarım ürünlerinin fiyat istikrarını koru-
kendisini göstermektedir. ma çabasındayız. Kapitalist ülkelerdeki pazarda böylesine özel ve öz-
“Emekçi olarak köylü”, diyor Lenin, “sosyalizme gül koşulların, görülmediği açık değil midir?
eğilimlidir ve işçilerin diktatörlüğünü burjuvaların Bundan çıkan sonuç, NEP var oldukça, iki yanının da korunması
diktatörlüğüne tercih eder. Tahıl satıcısı olarak köylü, burjuva- zorunluluğudur: hem savaş komünizmi rejimine karşı yönelen ve özel
ziye, serbest ticarete, yani 'alışılmış', eski 'ezelden beri varlığını ticarete belli bir serbestlik tanımayı amaçlayan birinci yanı, hem de
sürdüren' kapitalizme eğilim gösterir.”(4. baskı, cilt XXIX, s. özel ticarette tam serbestliğe karşı yönelen ve pazarda devletin düzen-
359, Rusça.) leyici rolünü garanti altına almayı amaçlayan ikinci yanı
Bu nedenle, orta köylülükle ittifak ancak, kapitalist unsurları, bir korunmalıdır. Eğer bu yanlardan biri kaldırılırsa ortada Yeni Ekono-
bütün olarak kapitalizmi hedefliyorsa, ittifak içinde işçi sınıfının ön- mik Politika da kalmayacaktır.
der rolünü garantiliyorsa, sınıfların ortadan kaldırılmasını Buharin, NEP'e karşı, sadece "sol"dan, ticarette her türlü
kolaylaştırıyorsa sağlam olabilir. serbestliği kaldırmak isteyenlerden bir tehlike tehdidi gelebileceğini
Buharin grubu bu açık ve basit şeyleri unutuyor. sanıyor. Bu doğru değil. Bu çok kaba bir hatadır. Ayrıca, bu
tehlikenin şu an için gerçekleşebilirliği hiç ya da hemen hemen hiç
d) NEP ve Pazar İlişkileri Üzerine yok, çünkü artık bugün, gerek yerel, gerekse de merkezi örgütlerimiz-

de, ticarette belli bir serbestliğin korunmasının gerekli ve zorunlu zorunda kalacak köy yoksulları ve varlıklı olmayan köylülere zarar
olduğunu kavramamış insanlar, ya hiç yok, ya da yok denecek kadar vermektir. Bu operasyonlarla yeterli tahıl miktarını elde etme
az. anlamında herhangi bir önemli sonuca ulaşabilir miyiz? Büyük ihti-
Sağdaki tehlike, devletin pazardaki düzenleyici rolünü ortadan malle hayır, çünkü her zaman aynı tahıl için, iki katını, üç katını öde-
kaldırmak isteyen, pazarı "zincirlerinden kurtarmak", bu yolla özel ti- yecek spekülatörler ve istifçiler olacaktır. Demek ki, spekülatörlerin
caretin tam serbestliği dönemini açmak isteyenlerin yarattığı tehlike, ve istifçilerin fiyatlarından daha fazla vermek gibi, boşuna bir uğraş
bugün çok daha gerçektir. NEP'in sağdan parçalanması tehlikesinin içinde, tahıl fiyatlarını yeniden yükseltmek zorunda kalacaktık.
bugün çok daha gerçek olduğuna kuşku olamaz. Ama bundan şu sonuç çıkar ki, bir kez tahıl fiyatlarını yükseltme
Küçük-burjuva unsurun tam da bu yönde NEP'in sağdan yoluna girdik mi, gerekli tahıl miktarını elde etme garantisine sahip
parçalanması yönünde çaba harcadığı unutulmamalıdır. Kulakların ve olmaksızın, aşağıya doğru kaymaya devam etmek zorunda oluruz.
varlıklı unsurların, spekülatörlerin ve istifçilerin feryatlarıyla —yol- Bununla da bitmez:
daşlarımızın birçoğunun bu feryatlara kulak asması pek seyrek olmu- Birinci olarak, tahıl için alım fiyatlarını yükseltirsek, daha sonra,
yor— NEP'i tam da bu yönden topa tuttukları anımsanmalıdır. Buha- bütün tarım ürünleri fiyatlarında belli bir orantıyı korumak için,
rin'in bu ikinci gerçekten varolan tehlikeyi, NEP'in parçalanması tehli- tarımsal hammadde fiyatlarını da yükseltmek zorunda kalırız.
kesini görmemesi olgusu, onun küçük-burjuva unsurların baskısına İkinci olarak, tahıl için alım fiyatlarını yükseltirsek, kentlerde pe-
yenildiğini ifade etmektedir kuşkusuz. rakende ekmek fiyatlarının düşüklüğünü koruyamayız; demek ki
Buharin, pazarı "normalleştirmeyi", tahıl fiyatlarıyla bölgelere ekmeğin satış fiyatını da yükseltmek zorunda kalırız. Bu durumda
göre "oynamayı", yani tahıl fiyatlarının yükseltilmesini öneriyor. Bu- işçileri mağdur durumda bırakamayacağımızdan, bırakmamamız
nun anlamı nedir? Bunun anlamı, onun Sovyet pazarı koşullarından gerektiğinden, ücretleri hızla yükseltmek zorunda kalırız. Bu ise zo-
memnun olmadığıdır, o, devletin pazardaki düzenleyici rolünü sıfıra runlu olarak, sanayi mallarının fiyatlarının da yükselmesine yol
indirmek istiyor; NEP'i sağdan parçalamaya çalışan küçük-burjuva açacaktır, çünkü aksi taktirde, kentteki kaynakların, endüstrileşmenin
unsura taviz vermeyi öneriyor. çıkarlarına aykırı olarak, kıra pompalanması gündeme gelebilir.
Bir an için, Buharin'in önerilerine uyduğumuzu kabul edelim. Bundan ötürü, sanayi mallarının ve tarımsal ürünlerin fiyatlarını,
Sonuçta ne olurdu? Diyelim ki sonbaharda, alım döneminin düşen ya da en azından istikrarlı fiyatlar temelinde değil, gerek tahıl
başlangıcında, tahıl fiyatlarını yükselttik. Ama pazarda, her zaman, gerekse de sanayi mallarının yükselen fiyatları temelinde dengelemek
tahıla üç kat fazla ödeyecek bir sürü spekülatör ve istifçi olacağı, on- zorunda kalırız.
lar olsa olsa yaklaşık on milyon pud satın alırken biz yüzmilyonlarca Başka bir deyimle, sanayi malları ve tarımsal ürünlerin
pud alacağımızdan onlara ayak uyduramayacağımız için, tahıl sahiple- pahalılaşması rotasını tutmak zorunda kalırız.
ri tahıllarını, fiyatların yeniden yükselmesini bekleyerek ellerinde Fiyatlarla böyle "oynama"nın, zorunlu olarak, Sovyet iktidarının
tutacaklardır. Bunun sonucunda, devletin tahıl ihtiyacının özellikle or- fiyat politikasının tamamen tasfiye edilmesine, devletin pazardaki dü-
taya çıktığı ilkbaharda, fiyatları yeniden yükseltmek zorunda zenleyici rolünün ortadan kaldırılmasına ve küçük-burjuva unsurun ta-
mamen zincirlerinden boşanmasına yolaçacağını görmek zor değil.
kalacağız. Peki ama, tahıl fiyatlarını ilkbaharda yükseltmenin anlamı
Bu, kimin yararına olur?
nedir? Bunun anlamı, kısmen tohumluk, kısmen de tüketim için, son-
Sadece kentte ve kırda varlıklı kesimlerin yararına olur, çünkü
baharda ucuza sattığı aynı tahılı, ilkbaharda yüksek fiyatla satın almak
pahalı sanayi malları ve tarımsal ürünler, hem işçi sınıfının, hem de

köy yoksulları ve varlıklı olmayan köylüler için yanına yaklaşılmaz olmasında kötü olan ne?
olacaktır. Bu durum sadece Kulaklar, varlıklılar, NEP'çiler ve öteki Küçük boyutta ticaret, küçük ticaret, meta dolaşımı olarak
zengin sınıfların yararına olacaktır. adlandırılırken, malın fiyatı ve kalitesi üzerine önceden yapılan
Bu da bir ittifak, ama kendine özgü bir ittifak, kentte ve köyde anlaşmalara (kontrat) göre gündeme gelen büyük boyutlu ticaret, ne-
varlıklı kesimlerle yapılan bir ittifak olacaktır. İşçiler ve köyün fakir den meta dolaşımı olarak değerlendirilmesin?
katmanları çok haklı olarak bize, nasıl bir iktidar olduğumuzu, işçi- Kentle kır arasında kontrat yöntemine göre yapılan meta
köylü iktidarı mı, yoksa Kulakların ve NEP'çilerin iktidarı mı dolaşımının bu yeni kitlesel biçimlerinin tam da NEP temelinde
olduğumuzu soracaklardır. oluştuğunu, bunun örgütlerimizce, ekonominin plânlı sosyalist yöneti-
Pazarın "normalleştirilmesi" ve bölgelere göre tahıl fiyatlarıyla minin güçlendirilmesi anlamında ileriye doğru atılmış büyük bir adım
"manevra yapma"yı öneren Buharinci tez, işçi sınıfı ve köyün yoksul anlamına geldiğini kavramak bu kadar zor mu?
kesimleriyle bozuşmaya, kentte ve kırda varlıklı kesimlerle ittifaka gi- Buharin bu açık ve basit şeyleri kavramayı unutmuş.
dilmesine yolaçmak zorundadır. e) "Haraç" Denilen Şey Üzerine
Partinin bu zararlı yola giremeyeceği açıktır.
Buharin'in beşinci hatası (esas hatalarından sözediyorum), kentle
Buharin'de NEP'le ilgili bütün kavramların nasıl birbirine
kır arasındaki "makas" sorununda, "haraç" denilen sorunda, parti çiz-
karıştığı, onun küçük-burjuvaların etkisine ne kadar çok kapıldığı,
gisini oportünistçe tahrif etmesinde yatmaktadır.
kentle kır, devletle köylülük arasında meta dolaşımının yeni biçimleri
Politbüro ve MKK Prezidyumu ortak oturumunda (Şubat 1929)
sorununda aldığı reddedici tavırdan da ortaya çıkmaktadır. Devletin
"makas" sorununda alınan ünlü kararda sözkonusu edilen nedir? Bu
köylülüğe mal temin eder hale gelmiş, köylülüğün ise devlete tahıl sa-
kararda sözkonusu edilen, köylülüğün devlete ödediği olağan vergile-
tar hale gelecek olmasına öfkelenmiş yaygara koparıyor. Bunu,
NEP'in bütün kurallarının ihlal edilmesi, neredeyse ortadan rin, doğrudan ve dolaylı vergilerin dışında, endüstri ürünlerinin pahalı,
kaldırılması olarak değerlendiriyor. Sormak gerekiyor: Niçin, hangi ama tarımsal ürünlerin ucuz olması nedeniyle bir tür ek vergi ödeme-
nedenle? sidir.
Devletin, devlet sanayiinin köylülük için, aracısız, mal temin et- Köylülüğün ödeyeceği bu ek verginin gerçekten varolduğu doğru
mesi, buna karşılık köylülüğün de, sanayi için, devlet için, yine mu? Evet, doğru. Bunu başka nasıl tanımlıyoruz? "Makas" olarak, sa-
aracısız, tahıl temin etmesinde kötü olan ne? nayimizi daha hızlı geliştirmek amacıyla kaynakları tarımdan sanayi-
Marksizm açısından, Marksist politika açısından, köylülüğün ye "pompalamak" olarak tanımlıyoruz.
devlet sanayiinin ihtiyacı için pamuk, pancar, keten temin eder hale Bu "pompalama" gerekli mi? Eğer sanayinin hızlı gelişim tempo-
gelmesi, öte yandan devlet sanayiinin de, tarımın bu dalları için kent sunu gerçekten korumak istiyorsak, geçici önlem olarak bu
ürünleri, tohumluk ve üretim aletleri temin eder hale gelmesinde ne "pompalama"nın zorunluluğu konusunda aramızda görüş ayrılığı yok.
kötülük var? Sanayinin hızlı büyümesini ise ne pahasına olursa olsun sürdürmek
Kentle kır arasında meta dolaşımının bu yeni biçimlerini zorundayız, çünkü bu, sadece sanayinin kendisi için değil, aynı
kurmanın temel yöntemi burada kontrat yöntemidir. Kontrat yöntemi zamanda herşeyden önce tarım için, acilen traktöre, tarımsal makine-
NEP'in taleplerine aykırı mıdır?
lere, suni gübreye ihtiyaç duyan köylülük için gereklidir.
Köylülüğün, aynı kontrat yöntemi sayesinde, sadece pamuk, pan-
Bu ek vergiyi bugün kaldırmamız mümkün mü? Ne yazık ki
car ve keten için değil, tahıl için de devletin tedarikçisi haline geliyor

mümkün değil. Önümüzdeki yıllarda, mümkün olduğunca çabuk Buharin, Rikov ve Tomski, ilk önceleri, "haraç" sözcüğü
kaldırmak zorundayız. Fakat şimdi kaldıramayız. hakkında mızmızlık etmeye çalıştılar ve Partiyi, köylülüğü askeri-feo-
Böylece "makas"a dayanarak aldığımız ek vergi "bir tür haraç" dal biçimde sömürme politikası gütmekle suçlamaya kalkıştılar. Ne
teşkil ediyor. Haraç değil, "bir tür haraç". Bu, geriliğimiz için "bir tür var ki şimdi, körler bile, bunun, Buharincilerin Partimizi en kaba bi-
haraç"tır. Bu ek vergi, sanayinin gelişmesini ilerletmek ve çimde karalamaya çalışmasından başka bir şey olmadığını görüyorlar.
geriliğimize son vermek için gereklidir. Bugün artık, onlar bile, askeri-feodal sömürü saçmalığıyla kendilerini
Bu ek vergiyi getirerek köylülüğü sömürmüş olmuyor muyuz? rezil ettiklerini sessizce kabul etmek zorunda kaldılar.
Hayır olmuyoruz. Sovyet iktidarının özü, köylülüğün, hangi biçimde Zira ikisinden biri:
olursa, olsun, devlet tarafından sömürülmesini olanaksız kılmaktadır. Ya Buharinciler, "makas"ın ve kaynakların tarımdan sanayiye
Yoldaşlarımızın Temmuz Plenumu'ndaki[6] konuşmalarında, Sovyet "pompalanması"nın bugün mutlak bir zorunluluk olduğunu kabul
düzeninin koşulları altında, köylülüğün sosyalist devlet tarafından sö- ederler ve bu durumda, suçlamalarının karalayıcı niteliğini, Partinin
mürülmesinin olanaksız olduğu açıkca ifade edilmiştir, zira emekçi tamamen haklı olduğunu kabul etmek zorundalar;
köylülerin refahının kesintisiz artması, Sovyet toplumunun bir ya da, "makas"ın ve "pompalama"nın bugün mutlak bir zorunlu-
gelişme yasasıdır, bu yasa ise köylülüğün her türlü sömürülmesi luk olduğunu reddederler, ama bu durumda da bunu dobra dobra söy-
imkanını dıştalar. lemeliler ki Parti, onları ülkemizin sanayileşmesinin karşıtları katego-
Bu ek vergi, köylülük için katlanılır nitelikte midir? Evet risine koyabilsin.
katlanılır niteliktedir. Neden? Ancak ben, Buharin, Rikov ve Tomski'nin "makas"ın ve
Birincisi, bu ek verginin toplanması, köylülüğün maddi durumu- kaynakların tarımdan sanayiye "pompalanması"nın bugün mutlak bir
nun sürekli iyileşmesi koşulları altında cereyan etmektedir. zorunluluk olduğunun hiçbir ihtiyat kaydı olmadan kabul edildiği bir
İkincisi, köylünün, geliri bu ek vergiyi ödemesini olanaklı kılan dizi konuşmasını anımsıyorum. Bu ise "bir tür haraç" formülünün ka-
bulüdür.
kişisel iktisadı vardır, oysa kişisel iktisadı olmayan, buna rağmen gü-
Hangisi, yani şimdi, bugün de hâlâ "pompalama" ve "makas"ın
cünü sanayileşme eserine adayan işçi için aynı şey söylenemez.
korunmasını savunuyorlar mı, savunmuyorlar mı? Bunu dobra dobra
Üçüncüsü, ek verginin miktarı yıldan yıla azalmaktadır.
söylesinler.
Bu ek vergiyi "bir tür haraç" olarak tanımlamamız doğru mudur?
Bu kayıtsız şartsız doğrudur. Bu tanımlamayla yoldaşlarımıza sürekli Buharin: Pompalama gerekli, ama "haraç" uygunsuz bir sözcük.
olarak ek verginin son derece kötü, istenmeyen ve uzun süre varlığını (Genel gülüşmeler.)
sürdürmemesi gereken bir şey olduğu anımsatılıyor. Köylülüğün ek Stalin: O halde, sorunun özüne ilişkin görüş ayrılığımız yok, o
vergilendirilmesini böyle tanımlayarak, bu ek vergiyi kendi halde, tarımdan sanayiye kaynak "pompalanması", "makas" denilen
isteğimizle değil, zorunluluğa boyun eğerek topladığımızı, biz şey, ek vergi, "bir tür haraç", şu an, ülkemizin sanayileşmesi için zo-
Bolşeviklerin bunu mümkün olduğunca çabuk, mümkün olduğunca runlu, ama geçici bir çare.
erken kaldırmak için tüm önlemleri almak zorunda olduğumuzu söy- Çok iyi. Öyleyse mesele ne, neden yaygara koparılıyor? Marksist
lemek istiyoruz. literatürde kullanılmayan bir kavram olduğunu düşündükleri için, "ha-
"Makas", "pompalama", "ek vergi" sorununun özü, yukarıda sö- raç" ya da "bir tür haraç" sözcüğü mü hoşlarına gitmiyor?
zü edilen belgelerde "bir tür haraç" olarak tanımlanan konunun özü Öyleyse "haraç" sözcüğü üzerine konuşalım.
budur. Ben, yoldaşlar, bu sözcüğün, Marksist literatürümüzde, örneğin

Lenin yoldaşın makalelerinde, çoktan beri kullanıldığını iddia ediyo- Stalin: Orta köylünün Partiye işçi sınıfından daha yakın
rum. Bu, Lenin'i okumayan şu ya da bu kişiyi şaşırtabilir, ama bu bir olduğunu mu sanıyorsunuz? Siz de tam Marksistsiniz ha!
olgudur, yoldaşlar. Buharin burada büyük bir heyecanla, Marksist lite- (Gülüşmeler.) İşçi sınıfıyla ilgili, Partisi olduğumuz işçi sınıfıyla ilgili
ratürde "haraç" sözcüğüne izin verilmemesi gerektiğini iddia etti. Parti "haraç" sözü kullanılıyorsa, aynı şey sadece müttefikimiz olan orta
MK'sının ve genelde Marksistlerin "haraç" sözcüğünü kullanabilmele- köylülük için neden kullanılmasın?
rine öfkelendi, hayret etti. Fakat bu sözcük, Lenin yoldaş gibi bir Bazı mızmızlar, Lenin'in “'Sol' Çocukluklar” makalesindeki "ha-
Marksistin makalelerinde, çoktan beri yasallık kazanmışsa, bunda raç" sözcüğünün bir hata, Lenin yoldaşın tesadüfi bir hatası olduğunu
hayret edilecek ne var? Yoksa, Lenin, Buharin'in Marksistlere düşünebilirler. Ne var ki araştırıldığında, mızmızların kuşkusunun her
yönelttiği taleplere yeterli yanıt vermiyor mu? Öyleyse değerli türlü temelden yoksun olduğu ortaya çıkar. Lenin yoldaşın bir başka
yoldaşlar, bunu dobra dobra söyleyin. yazısını, "Aynî Vergi Üzerine" (Nisan 1921) yazısını, daha doğrusu
Örneğin Lenin gibi bir Marksistin, “'Sol' Çocukluklar ve Küçük- broşürünü alın ve 324. sayfayı (cilt XXVI, s. 324) okuyun. Lenin
Burjuvalık Üzerine” (Mayıs1918) adlı makalesini alın ve orada şu yoldaşın, biraz önce okuduğum "haraç" üzerine bölümü burada da ay-
pasajı okuyun: nen tekrarladığını göreceksiniz. Son olarak, Lenin yoldaşın, "Sovyet
“Birkaç binliğini itinayla saklayan küçük-burjuva, devlet İktidarının En Yakın Görevleri" (cilt XXII, s. 448, Mart-Nisan 1918)
kapitalizminin düşmanıdır, ve o bu binlikleri, yoksul halka adlı makalesini alın, göreceksiniz ki Lenin, burada da haraçtan (artık
karşı, her türlü genel devlet kontrolüne karşı, mutlaka kendisi tırnak içine almadan) "tabandan muhasebe ve denetimin örgütlenme-
için realize etmek ister; ne var ki binliklerin toplamı, sosyalist sindeki geriliğimiz için ödediğimiz haraç"tan söz etmektedir.
inşamıza zarar veren spekülasyon için pek çok milyarlık bir te- Lenin'in makalelerinde "haraç" sözcüğünün kesinlikle tesadüfi
mel oluşturur. Diyelim ki, belli bir sayıda işçi, birkaç gün için- bir unsur olmadığı ortaya çıkıyor. Bu sözcüğü Lenin yoldaş, "haraç"ın
de, 1000'e eşit kılınabilecek bir değer miktarı üretti. Yine diye- geçici karakterini vurgulamak, Bolşeviklerin enerjisini yükseltip,
lim ki, bu miktardan 200'ü, küçük spekülasyonlarla, Sovyet geriliğimiz, "yeteneksizlerimiz" için, işçi sınıfının ödediği bu "haraç"ı
iktidarının talimat ve kararlarına karşı, küçük mülk sahiplerinin
mümkün olduğunca çabuk tasfiye etmeye yöneltmek için
her türlü yolsuzluğu ve hilesiyle kaybedildi. Sınıf bilinçli her
kullanmaktadır.
içi, şunu söyleyecektir: Eğer daha büyük düzen ve örgütlülük
sağlanması için 1000'den 300'ünü verebilseydim 200 yerine "Bir tür haraç" ifadesini kullanmakla iyi Marksistler arasında,
300'ü seve seve veririm, çünkü bu 'haracı' daha sonra Sovyet Lenin yoldaşın yanında bulunduğum ortaya çıkmıştır.
iktidarı altında diyelim ki 100'e, 50'ye indirmek, düzen ve ör- Buharin burada, Marksistlerin literatürlerinde "haraç" sözcüğüne
gütlülük egemen olur olmaz, her türlü devlet tekeline karşı yer vermemeleri gerektiğini söyledi. Hangi Marksistleri kastediyor?
küçük mülk sahiplerinin direnişi kesin olarak kırılır kırılmaz Eğer Slepkov, Maratski, Petrovski, Rosit ve diğerleri gibi, Marksist-
kolay olacaktır.” (4. baskı, cilt XXVII, s. 305, Rusça.) lerden çok liberallere benzeyen —sözüm meclisten dışarı— Marksist-
Sanırım açıktır. Lenin yoldaşı da, bu söylediklerinden dolayı, işçi lerden söz ediyorsa Buharin'in öfkesi tamamen anlaşılırdır. Fakat,
sınıfının askeri-feodal biçimde sömürülmesi politikası taraftarı ilan et- örneğin Lenin yoldaş gibi gerçek Marksistlerden söz ediyorsa, bunlar
mek gerekmez mi? Deneyin bakalım, değerli yoldaşlar! arasında "haraç" sözcüğünün çoktan yasallık kazandığını, ama Le-
Bir ses: Yine de orta köylülere karşı "haraç" kavramı hiç nin'in eserlerini pek tanımayan kendisinin burada karavana attığını
kullanılmamıştır. kabul etmek zorundadır.

Fakat "haraç" sorunu bununla bitmiyor. Mesele şudur: Buharin yeni biçimlerine gerek duyulmasıdır.
ve arkadaşlarının, "haraç" sözcüğü üzerinde mızmızlanıp durmaları, Eskiden esas olarak köylülerin kişisel ihtiyaçlarını karşılıyor ve
köylülüğün askeri-feodal sömürülmesi politikasından dem vurmaları, işletmesinin üretim ihtiyaçlarını pek az dikkate alıyorduk, oysa bugün,
tesadüf değildir. Hiç kuşku yok ki, askeri-feodal sömürü köylülerin kişisel ihtiyaçlarını karşılamaya devam ederken, bütün gü-
feryadıyla, Kulaklara karşı örgütlerimiz tarafından hayata geçirilen cümüzle, tarımsal üretimin yeni teknik temelde yeniden
Parti politikamızdan son derece hoşnutsuz olduklarını ifade etmek yapılanmasıyla doğrudan ilişki içinde olan, tarımsal makineler, tark-
istemişlerdir. Köylülüğün yönetilmesi hususunda Partimizin izlediği törler, yapay gübre vs. temin etmeye girişmeliyiz.
Leninist politikadan hoşnutsuzluk, tahıl alımı politikamızdan Tarımın restorasyonu ve eski toprak sahipleriyle Kulakların bü-
hoşnutsuzluk, var güçle kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri yük arazilerinin köylülerce işlenmesi sözkonusu olduğu sürece,
geliştirme politikamızdan hoşnutsuzluk ve nihayet, pazarı "zincirlerin- ittifakın eski biçimleriyle yetinebilirdik. Fakat tarımın yeniden
den kurtarma" ve özel ticarete tam serbestlik tanıma arzusu — bütün yapılanmasının sözkonusu olduğu bugün bu artık yetmez. Bugün da-
bunlar, ifadesini Buharin'in köylülüğün askeri-feodal sömürülmesi ha ileri gitmek ve köylülüğe, tarımsal üretimi, yeni teknik ve kollektif
politikası hakkındaki yaygarasında bulmuştur. çalışma temelinde değiştirmekle yardımcı olmak zorunludur.
Partimizin tarihinde, Partinin askeri-feodal sömürü politikasıyla Bunun anlamı, ikinci olarak, sanayimizi yeniden
suçlandığı bir başka örnek bilmiyorum Partiye karşı kullanılan bu si- donatırken, aynı zamanda tarımda da, ciddi biçimde yeniden
lah Marksistlerin cephaneliğinden alınmamıştır. Peki nereden donatıma başlamak zorunda olduğumuzdur. Sanayimizi, ona
alınmıştır? Kadet lideri Milyukov'un cephaneliğinden alınmıştır. İşçi yeni bir teknik temel oluşturarak, ona yeni, daha iyi makineler
sınıfını köylülükten ayırmak istedikleri zaman Kadetler, sürekli şöyle
ve yeni, daha iyi kadrolar sağlayarak yeniden donatıyoruz ve
söylerler: Bolşevik baylar, sosyalizmi, köylülüğün kemikleri üzerine
inşa ediyorsunuz. "Haraç" üzerine kopardığı yaygarayla Buharin, Mil-
kısmen yeniden donattık bile. Yeni işletmeler, yeni fabrikalar
yukov efendilerin teranesine katılıyor, halk düşmanlarıyla birleşiyor. kuruyor, eskileri yeniden inşa ve tevsi ediyor, maden sanayiini,
kimya sanayiini, makina yapımını geliştiriyoruz. Bu temel üze-
f) Sanayinin Gelişim Temposu ve İttifakın Yeni Biçimleri Üzerine rinde kentler
Son olarak, sanayinin gelişim temposu ve kentle kır arasındaki
ittifakın yeni biçimleri sorunu. Bu sorun, görüş ayrılıklarımızın en
önemli sorunlarından biridir. Bu sorun şu nedenle önemlidir, çünkü
Partinin ekonomik politikasıyla ilgili sorunlardaki pratik görüş
ayrılıklarımızın bütün ipleri bu sorunda birleşmektedir.
İttifakın yeni biçimleri ne demektir, ekonomik politikamız
açısından bu ne anlama gelir?
Bunun anlamı, herşeyden önce, kentle kır arasındaki ittifakın, sa-
nayinin esas olarak köylülerin kişisel ihtiyaçlarını karşıladığı
(ayakkabı, pamuklu bez, genel olarak tekstil ürünleri vs.) eski biçim-
lerinin yanısıra, köylü çiftliklerinin üretim ihtiyaçlarını (tarımsal ma-
kineler, traktörler, islah edilmiş tohum, yapay gübre vs.) gidereceği

büyüyor, sanayi bölgeleri çoğalıyor, eskileri genişliyor. Bu te- Elbette bu, yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftliklerini
melde, gıda maddelerine, sanayi için hammaddeye duyulan ihti- ihmal edeceğimiz anlamına gelmez. Hayır, bu anlama gelmez.
yaç artıyor. Ne var ki tarım, hâlâ eski aletleri kullanıyor, toprağı Yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlikleri, sanayinin gıda ve
eski, dededen kalma yöntemlerle işliyor, eski, ilkel, şimdiden hammadde ihtiyacının karşılanmasında hâlâ üstün bir rol
işe yaramaz duruma gelmiş ya da kısa süre sonra gelecek olan oynamaktadır ve yakın gelecekte de oynamaya devam
teknikler uyguluyor, eski, küçük köylü bireysel iktisat ve edecektir. İşte tam da bu nedenle, yoksul ve orta köylülerin, he-
çalışma biçimleriyle iş yapıyor. nüz kollektif çiftliklere katılmamış bireysel çiftliklerini destek-
Örneğin, ülkemizde devrimden önce yaklaşık 16 milyon lemek gerekir.
olan çiftlik sayısının, şimdi 25 milyondan az olmaması ne anla- Bu, bireysel köylü çiftliklerinin, tek başına artık yeterli
ma gelir? Bu toprağın gittikçe daha çok parçalanmış ve dağınık olmadığı anlamına gelir. Tahıl alımında karşılaştığımız zorluk-
biçimde işlendiğinin kanıtı değil de nedir? Oysa, dağınık, küçük lar bunu göstermektedir. Bu nedenle, yoksul ve orta köylülerin
işletmelerin karakteristik özelliği, teknik, makine, traktörden, bireysel çiftliklerinin gelişimi, her tarafta, kollektif çiftlik bi-
tarım biliminin sonuçlarından gerekli ölçüde yararlanamaması
çimlerinin ve Sovyet çiftliklerinin çok yönlü geliştirilmesiyle
ve üretimin düşük oluşudur.
Pazara sunulan tarımsal ürünlerin yetersizliği bundandır. tamamlanmalıdır.
Kentle kır arasında, sanayi ile tarım arasında kopma tehli- Bu nedenle, yoksul ve orta köylülerin bireysel çiflikleriyle,
kesi bundandır. kollektif toplumsal çiftlik biçimleri arasında bir köprü kurmak;
Tarımın ilerlemesini sağlamak, sanayimizin gelişme tem- köylülerin küçük bireysel çiftliklerini kollektif çalışma yörün-
posuna uydurmak zorunluluğu bundandır. gesine geçirmelerini kolaylaştıracak kitlesel sözleşme, Makine
Ve bu kopma tehlikesini ortadan kaldırmak için, yeni tek- ve Traktör İstasyonları ve kooperatif hareketinin çok yönlü
nik temelinde tarımı ciddi biçimde yeniden donatmaya gelişimi biçiminde bir köprü kurmak zorunludur.
başlamak zorunludur. Ne var ki, tarımı yeniden donatmak için, Bu önkoşullar olmadan tarımda ciddi bir gelişme
dağınık bireysel köylü çiftliklerini, büyük çiftlikler halinde, olanaksızdır. Bu önkoşullar olmadan tahıl sorununun çözümü
kollektif çiftlikler halinde birleştirmek, tarımı kollektif çalışma olanaksızdır. Bu önkoşullar olmadan köylülüğün yoksul kesim-
temelinde inşa etmek, kollektifleri büyültmek, eski ve yeni Sov- lerini mahvolmaktan, sefalleten kurtarmak olanaksızdır.
yet çiftliklerini geliştirmek, tarımın bütün ana dallarında kitlesel Bu, son olarak, tarımsal üretimin yeniden yapılandırılması
sözleşme biçimlerini sistematik şekilde uygulamak, yeni için temel kaynak olan sanayimizi her açıdan geliştirmek, ma-
tekniğe egemen olmak ve çalışmayı kollektifleştirmek konusun- den ve kimya sanayimizi, makine yapımını kalkındırmak, trak-
da köylüye kolaylık sağlayacak Makine ve Traktör İstasyonları tör fabrikaları, tarımsal makine fabrikaları kurmak zorunda
sistemini geliştirmek gerekmektedir — kısaca, küçük bireysel olduğumuz anlamına gelir.
köylü çiftliklerini giderek kollektif büyük üretim temeline ge- Köylülüğün ana kitlelerini, kitlesel sözleşme yoluyla kol-
çirmek gerekmektedir, çünkü bilimin sonuçlarından ve yeni lektif iktisat biçimlerine çekmeden, tarıma önemli miktarda
teknikten tam olarak yararlanmayı ve tarımımızın hızla traktör, tarım makineleri vs. sağlamadan, kollektif çiftlikleri
gelişmesini sağlamayı ancak ve yalnız toplumsal tipte büyük geliştirmenin, Makine ve Traktör İstasyonları'nı geliştirmenin
üretim başarabilir. olanaksız olduğunu kanıtlamaya gerek yok.

Ne var ki köyün makine ve traktörle beslenmesi, eğer sana- Buharin şöyle yanıtlıyor: Yurtdışından tahıl ithaline öncelik ve-
yimiz yüksek bir hızla geliştirilmezse olanaksızdır. Bu nedenle, rilmeli, yani sanayi donatımları ithali açıkça geri plâna itilmeli-
tarımın kollektivizm temelinde yeniden yapılanması için sana- dir.
yimizin hızlı gelişme temposu anahtar rolü oynamaktadır. Böylece, tahıl probleminin çözümü ve tarımın yeniden
İttifakın yeni biçimlerinin anlamı ve önemi burada yapılanmasının temelinin sanayinin hızlı gelişme temposu
yatmaktadır. değil, serbest pazar ve pazarda fiyatlarla serbestçe oynanması
Buharin grubu, ittifakın yeni biçimlerinin gerekliliğini lafta temelinde, Kulak iktisadı dahil olmak üzere, bireysel köylü
kabul etmek zorunda kalmıştır. Fakat bu, bu bayrak altında tam iktisadının geliştirilmesinde yattığı ortaya çıkar.
tersini gizlice yapmayı amaçlayan, özü sözüne uymayan bir Böylece ekonomik politikada iki farklı plânla karşı
şeydir. Gerçekte Buharin, ittifakın yeni biçimlerine karşıdır. karşıyayız.
Onun için hareket noktası, tarımsal üretimin yeniden
Partinin plânı:
yapılanmasının kaldıracı olarak sanayinin hızlı gelişme tempo-
su değil, bireysel köylü iktisadının geliştirilmesidir. Onda 1— Sanayiyi yeni donatıyoruz (yeniden yapılanma)
önplânda olan, pazarın "normalleştirilmesi", pazarda tarımsal 2— Tarımın ciddi biçimde yeniden donatımına başlıyoruz
ürünlerin fiyatlarıyla serbestçe oynamaya izin verilmesi ve özel (yeniden yapılanma).
3— Bunun için, kollektif ve Sovyet çiftliklerinin inşası
ticaretin tamamen serbest bırakılmasıdır. Kollektif çiftliklere
genişletilmeli, sanayi ve tarımın birliğini kurmanın yolu olarak
karşı aldığı, MK Temmuz Plenumu'nda yaptığı konuşmada ve sözleşmeler ve Makine-Traktör İstasyonları, üretim alanında
Temmuz Plenumu öncesi ortaya attığı tezlerde ifadesini bulan kitlesel kullanım sahası bulmalıdır.
kuşkucu tavrın nedeni budur. Tahıl alımında Kulaklara karşı 4— Şu an tahıl alımında karşılaşılan zorluklara gelince,
her türlü olağanüstü önlemi reddedici tavrı bundandır. tahıl ithaline harcanacak parayı, endüstriyel gelişimde kullan-
Buharin'in olağanüstü önlemlerden, şeytanın kutsal sudan mak için zorunlu olan, Kulakların direnişini kırmak ve ellerin-
korkması gibi korktuğu biliniyor. deki tahıl fazlasını maksimum miktarda almanın bir yolu olarak
Buharin'in, Kulakların bugünkü koşullar altında, yeterli orta ve yoksul köylü kitlelerinin toplumsal desteğiyle
tahılı gönüllü olarak, kendiliğinden teslim etmeyeceğini hâlâ güçlendirilmiş, geçici oloğanüstü önlemlere başvurabileceği ka-
bul edilmelidir.
anlayamadığı biliniyor.
5— Yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlikleri, ülkenin
Tahıl alımındaki çalışmamızın iki yıllık deneyimi şimdi gıda maddesi ve hammadde ihtiyacının karşılanmasında üstün
bunu kanıtlamıştır. bir rol oynamaktadır ve oynamaya devam edecektir, ne var ki
Peki, pazara yeterli miktarda tahıl sunulmazsa ne olacak? kendi başına bu artık yeterli değildir: Yoksul ve orta köylülerin
Buharin şöyle yanıtlıyor: Kulakları olağanüstü önlemlerle hu- bireysel çiftlikleri, tarımdan kapitalist unsurların sürülüp
zursuz etmeyin, yurtdışından tahıl ithal edin. Daha kısa süre ön- atılması ve bireysel köylülüğün giderek kollektif büyük çiftlik-
ce, yurtdışından yaklaşık 50 milyon pud, yani yaklaşık 100 mil- lere, kollektif çalışmaya sevkedilmesini kolaylaştırmak için,
kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin geliştirilmesi, kitle-
yon ruble döviz karşılığında tahıl ithal etmeyi önerdi. Fakat bu
sel ölçekte sözleşmeler imzalanması, Makine ve Traktör
döviz sanayi donatımlarının ithali için gerekiyorsa ne olacak? İstasyonları'nın daha çok geliştirilmesiyle tamamlanmalıdır.

6— Ama bütün bunları gerçekleştirebilmek için herşeyden Bazen şöyle soruluyor: Birliğin yeni biçimlerini
önce sanayinin, metalurji, kimya ve makine yapımı sanayiinin, geliştirmekte, kollektif çiftlikleri, Sovyet çiftliklerini vs.
traktör fabrikalarının, tarım makineleri fabrikalarının geliştirmekte geç kalmadık mı?
geliştirilmesini teşvik etmek zorunludur. Eğer bu yapılmazsa, Bazıları var ki, Partinin bu konuda, en azından iki yıl geç
ne tahıl probleminin çözümü, ne de tarımın yeniden kaldığını iddia ediyorlar. Bu yanlıştır, yoldaşlar. Bu tamamen
yapılanması söz konusu olabilir. yanlıştır. Bunu sadece, SSCB ekonomisinden bihaber "sol"
Sonuç olarak: Tarımın yeniden yapılanmasının anahtarı, çığırtkanlar söyleyebilirler.
endüstrimizin hızlı gelişme temposunda yatmaktadır. Bu konuda geç kalınması ne anlama geliyor? Eğer sözko-
Buharin'in plânı: nusu olan, kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftliklerinin
1— Sanayi mallarının, hammaddelerin, ekmeğin gerekliliğini önceden görmekse, bu meseleye daha Ekim Devri-
pahalılaşmasına yol açmasından korkmadan, pazarın mi sırasında başladık. Partinin, kollektif çiftlikler ve Sovyet
"normalleştirilmesi", pazarda fiyatlarla serbestçe oynama ve çiftliklerinin gerekliliğini daha o zaman, Ekim Devrimi döne-
tahıl fiyatlarının yükseltilmesi. minde, önceden gördüğüne hiç kuşku olamaz. VIII. Kongre'de
2— Kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin gelişim (Mart 1919) kabul edilen programımıza bakmak yeterli. Bu
temposu belli ölçülerde yavaşlatılırken, bireysel köylü çiftlikle- programda, kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftliklerinin
rinin her yönden geliştirilmesi (Buharin'in Temmuz'daki tezi, zorunluluğu açıkça hesaba katılmıştır.
Buharin'in Temmuz Plenumu'ndaki konuşması). Ne var ki salt Parti önderliğimizin kollektif çiftliklerin ve
3— Tahıl alımının kendiliğinden yürümesi, Kulaklara Sovyet çiftliklerinin gerekliliğini önceden görmesi, kollektif
karşı, kısmen de olsa, olağanüstü önlemlerin hiçbir koşul çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri için kitle hareketinin yaratılması
altında, orta ve yoksul köylü kitleleri tarafından desteklense de, ve örgütlenmesine yetmiyor. Dolayısıyla burada sözkonusu
uygulanmaması. olan öngörü değil, kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftliklerinin
4— Tahıl sıkıntısı başgösterdiğinde 100 milyon ruble kurulmasını gerçekleştirme plânıdır. Ve bu plânın
tutarında tahıl ithal edilmesi. gerçekleştirilmesi için, şimdiye kadar sahip olmadığımız, ancak
5— Fakat, hem tahıl ithali, hem de sanayi donatımları itha- son zamanlarda ortaya çıkan bir dizi koşullar gereklidir.
li için para yetmiyorsa, bu durumda, sanayi için yapılan ithalat Mesele budur yoldaşlar.
ve dolayısıyla da sanayimizin gelişme temposu düşürülmelidir, Kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleriyle ilgili kitlesel ha-
aksi takdirde ülkemizde tarım "yerinde sayacak" hatta reket plânını uygulamak için, herşeyden önce Parti liderliğinin,
"doğrudan yıkılacak"tır. Parti yığınları tarafından desteklenmesi zorunludur. Bizim Par-
Sonuç olarak: Tarımın yeniden yapılanmasının anahtarı, timiz ise bilindiği gibi milyonluk bir partidir. Dolayısıyla, geniş
bireysel köylü çiftliğinin gelişiminde yatmaktadır. Parti üyesi kitleleri, Parti liderliğinin politikasının doğruluğu
Mesele böyledir, yoldaşlar! konusunda ikna etmek gerekmiştir. Bu birincisi.
Buharin'in plânı, sanayinin gelişme temposunun Ayrıca bunun için, köylülüğün bağrında kollektif çiftlik
düşürülmesi ve birliğin yeni biçimlerini sarsma plânıdır. yanlısı bir kitle hareketinin oluşması, köylülüğün kollektif çift-
Görüş ayrılıklarımız bunlardır. liklerden korkmaması, tersine, kollektif çiftliklere girerek kol-

lektif çiftliklerin bireysel çiftliklere üstünlüğünü kendi deneyi- Partimiz, diyelim ki iki üç yıl önce, kütlesi itibariyle kol-
mi temelinde ikna olması gerekir. Bu ise belli bir zamanı gerek- lektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin gelişimini her açıdan
tiren ciddi bir iştir. Bu ikincisi. teşvik etmeye hazır mıydı? Hayır, bunun için henüz hazır
Bunun için gerekli olan bir başka şey de, devletin, kollektif değildi. Parti üyesi kitleler arasında, ittifakın yeni biçimleri le-
çiftliklerin inşasını finanse edecek , kollektif çiftlikleri ve Sov- hinde ciddi bir dönüşüm, tahıl alımında karşılaşılan ilk büyük
yet çifliklerini finanse edecek maddi araçlara sahip olmasıdır. zorluklarla başlamıştır. Partinin, kütlesi itibariyle, yeni biçim-
Bunun için ise yüzlerce ve binlerce milyon ruble gereklidir, lerde birliği ve herşeyden önce kollektif çiftlikleri Sovyet çift-
sevgili yoldaşlar. Bu üçüncüsü. liklerini geliştirmeyi hızlandırmanın tüm zorunluluğunu hisset-
Bunun için son olarak sanayinin tarıma makine, traktör, su- meye başlaması, bu konuda MK'sını kararlılıkla desteklemesi
ni gübre vs. sağlayabilecek, az çok yeterli ölçüde gelişmiş için, bu zorlukları yaşaması gerekmişti. İşte size, daha önce sa-
olması gerekir. Bu da dördüncüsü. hip olmadığımız ve şimdi mevcut olan bir koşul.
İki ya da üç yıl önce bütün bu koşullara sahip olduğumuz İki ya da üç yıl önce, köylülüğün milyonlarca kitlesinin,
iddia edilebilir mi? Hayır, iddia edilemez. kollektif çiftlikler ya da Sovyet çiftlikleri lehine ciddi bir hara-
Bizim bir muhalefet partisi değil, hükümet partisi keti var mıydı? Hayır, yoktu. Herkes, köylülüğün, iki-üç yıl ön-
olduğumuz unutulmamalıdır. Bir muhalefet partisi, iktidara gel- ce, Sovyet çiftliklerine karşı düşmanca tavır aldığını, kollektif
dikten sonra gerçeleştirmek amacıyla şiarlar —hareketin temel çiftliklere yararsız "komün"ler olarak kötü gözle baktığını bilir.
pratik şiarlarından sözediyorum— ortaya atabilir. Hiç kimse,
Ya şimdi? Şimdi durum farklı. Şimdi artık, Sovyet çiftliklerini
bir muhalefet partisini, temel şiarlarını hemen
gerçekleştirmediği için suçlamaz, çünkü herkes, dümenin mu- ve kollektif çiftlikleri, köylülüğü, tohumluk, damızlık hayvan,
halefet partisinin değil, başka partilerin elinde olduğunu bilir. makine ve traktörle destekleyen bir kaynak olarak
Oysa, bizim partimiz gibi, Bolşevik Parti gibi hükümet par- değerlendiren bir çok köylü kesimi mevcut. Bugün sözkonusu
tilerinde durum değişiktir. Böyle bir partinin şiarları, basit olan, makine ve traktör sağlamaktır, bu takdirde kollektif çift-
ajitasyon şiarları değildir. Daha farklı bir anlamları vardır, çün- likler meselesi hızla gelişecektir.
kü hemen uygulanmak zorunda olan pratik kararlar gücüne, Köylülüğün belli, ama oldukça önemli kesimlerinde bu ani
yasaların gücüne sahiptirler. Partimiz pratik bir şiar ortaya değişiklik nereden kaynaklanmıştır? Bunu kolaylaştıran nedir?
atıp, daha sonra uygulanmasını erteleyemez. Bu, kitleleri aldat- Herşeyden önce kooperatiflerin ve kooperatif hareketinin
mak olurdu. Bir pratik şiarı, özellikle de köylülüğün milyonlar- gelişmesi. Hiç kuşku yok ki, kooperatiflerin, özellikle de köylü-
ca kitlesini kollektivizm yoluna sevkedecek böylesine ciddi bir ler arasında kollektif çiftlikler lehine psikolojik koşulları yara-
şiarı atmak için, onun dolaysız gerçekleştirilmesinin koşullarına tan tarım kooperatiflerinin güçlü gelişimi olmaksızın, bugün
sahip olmak, nihayetinde bu koşulları yaratmak, örgütlemek ge- köylülüğün bir çok kesiminde ortaya çıkan kollektif çiftliklere
reklidir. O nedenle bizim için, Parti liderliğinin kollektif çiftlik- dönük şiddetli istek görülmezdi.
lerin ve Sovyet çiftliklerinin gerekliliğini sadece öngörmesi ye- Bu konuda köylülere, tarımın, küçük köylü çiftliklerinin,
terli değildir. O nedenle, bunun dışında, şiarlarımızı gecikmek- büyük kollektif çiftlikler biçiminde nasıl ıslah edilebileceği yö-
sizin gerçekleştirebilmemiz, pratiğe geçirebilmemiz için, ge- nünde iyi örnekler sunan, iyi donatılmış kollektif çiftliklerlerin
rekli koşullara da sahip olmalıyız. de büyük rolü olmuştur.

Aynı şekilde, çiftliklerin ıslah edilmesinde köylülere sorunlarında önemli hataları esas itibariyle bunlardır.
yardımcı olan, iyi donatılmış Sovyet çiftliklerinin de rolü Buharin'in Partimizin teorisyenlerinden biri olduğu söyleniyor.
olmuştur burada. Hepinizin iyi bildiği öteki gerçeklerin sözünü Bu elbette doğrudur. Ne var ki mesele, teori alanında onda
bile etmiyorum. İşte size, daha önce sahip olmadığımız, bugün birşeylerin yolunda gitmediğidir. Bunu, biraz önce açıkladığım,
ise var olan bir başka koşul daha. Parti teorisi ve Parti politikasında yaptığı bir dizi hatadan anla-
Devamla, iki ya da üç yıl önce, kollektif çiftlikleri ve Sov- mak mümkün. Bu hatalar, Komintern sorunlarındaki hatalar,
yet çiftliklerini ciddi biçimde finanse edecek, bu amaçla, yüz- sınıf mücadelesi, sınıf mücadelesinin şiddetlenmesi, köylülük,
lerce milyon Ruble harcayacak durumda olduğumuz iddia edi- NEP, birliğin yeni biçimleri sorunlarındaki bu hatalar — tüm
lebilir mi? Hayır, iddia edilemez. Çok iyi biliyorsunuz ki, bu hatalar tesadüfen yapılmış olamaz. Hayır, bu hatalar tesadüfi
sanayileşmek için gerekli olan asgari sanayii geliştirmek için türden değildir. Buharin'in bu hataları, onun yanlış teorik
bile —tarımın yeniden yapılanmasını bir yana bırakın—, görüşlerinden, teorik yetersizliklerinden kaynaklanmaktadır.
kaynağımız yoktu. Ülkenin sanayileşmesi için temeli oluşturan Evet, Buharin bir teorisyendir, ama tam bir Marksist teorisyen
sanayiden bu kaynağı çekip, kollektif çiftliklere ve Sovyet çift- değil, Marksist teorisyen olabilmek için daha bir sürü şey
liklerine devredebilir miydik? Bunu yapamayacağımız açıktır. öğrenmesi gereken bir teorisyendir.
Ya şimdi? Şimdi kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftliklerini Lenin yoldaşın, teorisyen olarak Buharin üzerine yazdığı
geliştirmek için kaynağa sahibiz.
ünlü mektubuna atıfta bulunuluyor. Bu mektubu okuyalım:
Son olarak, iki ya da üç yıl önce, tarıma daha çok makina,
traktör vs. gibi araçlar sağlamak için, sanayide yeterli bir temele “MK'nın genç üyelerine gelince”, diyor Lenin, “Buharin ve
sahip olduğumuz iddia edilebilir mi? Hayır, iddia edilemez. O Pyatakov üzerine birkaç söz söylemek istiyorum. Buna göre
günlerde görev, gelecekte tarıma makine ve traktör sağlamak bunlar, (en genç güçler arasında) en seçkinleridir ve bunlara
için, asgari bir endüstriyel zemin oluşturmaktı. Bu temelin ilişkin olarak şunlar gözönünde tutulmalıdır: Buharin sadece
yaratılması için o günlerde son derece sınırlı olan maddi son derece değerli ve önemli bir parti teorisyeni değil, haklı
olarak, bütün Partinin gözdesidir, ama teorik görüşleri (an-
kaynaklarımız kullanılmıştı. Ya şimdi? Şimdi artık, tarım için
cak çok büyük sakıncalarla tam Marksist görüşler ola-
bu endüstriyel temele sahibiz. Şurası muhakkak ki, sözkonusu rak sayılabilir, çünkü onda skolastik birşey var
temel, bizim ülkemizde hızlandırılmış bir tempoyla (diyalektiği hiç incelememiş, öyle inanıyorum ki, hiç bir
yaratılmaktadır. zaman tamamen kavramamıştır.)”* (1926 Temmuz Plenu-
Buna göre, kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin kit- mu'nun Stenografik Tutanağı, IV. bölüm, s. 66, Rusça.)
lesel ölçekte gelişimi için gerekli koşullar, ülkemizde ancak son Yani, diyalektiği olmayan bir teorisyen. Skolastik bir teo-
zamanlarda oluşmuştur. risyen. "Teorik görüşleri ancak çok büyük sakıncalarla tam
Durum böyledir yoldaşlar. Marksist görüşler olarak sayılabilecek" bir teorisyen. Buharin'in
Bu nedenle, ittifakın yeni biçimlerini geliştirmekte geç teorik fizyonomisinin Lenin tarafından yapılan karakterizasyo-
kaldığımız söylenemez. nu budur.
Böyle bir teorisyenin daha çok şey öğrenmesi gerektiğini
g) Teorisyen Olarak Buharin
Sağ muhalefetin teorisyeni Buharin'in politikamızın temel * Altını ben çizdim. —J. St.

siz de anlamışsınızdır, yoldaşlar. Buharin, henüz tam bir teoris- “Bu yanlıştır. Yazar, sosyalistlerin devlet hususunda
yen olmadığını, daha çok şey öğrenmesi gerektiğini, Marksiz- tavrının anarşistlerden nerede ayrıldığı sorusunu soruyor, ama
min ruhu olan diyalektiği henüz kendi malı haline getirmemiş bu soruya değil, başka bir soruya, gelecekteki toplumun ekono-
bir teorisyen olduğunu kavrasaydı — bütün bunları kavrasaydı, mik temeli hususunda görüşlerinin nerede birbirinden ayrıldığı
daha alçak gönüllü olur, Parti de bu durumdan sadece kazançlı sorusuna yanıt veriyor. Elbette bu çok önemli ve gerekli bir so-
rudur. Ama bu, sosyalistlerle anarşistlerin devlet hususunda
çıkardı. Kötü olan, Buharin'in alçakgönüllülükten nasibini
tutumlarındaki farklılıkta esas olanın unutulmasına yol
almamış olmasıdır. Kötü olan, alçakgönüllülükten nasibini açmamalıdır. Sosyalistler, modern devletin ve kurumlarının,
almamış olmakla kalmayıp, ustamız Lenin'e, bir dizi sorunda, işçi sınıfının kurtuluş mücadelesi için kullanılmasından, devle-
hem de herşeyden önce devlet sorununda ders vermeye tin kapitalizmden sosyalizme geçişin özel bir biçimi olarak
kalkmasıdır. Buharin'de kötü olan budur işte. kullanılmasından yanalar. Proletarya diktatörlüğü işte böyle bir
Sırası gelmişken, 1916 yılında, Lenin'le Buharin arasında geçiş biçimi, aynı şekilde bir devlettir.
geçen, devlet sorunuyla ilgili ünlü teorik tartışmaya değinmeme Nota Bene yoldaşın makalesinin bir yerinde ifade ettiği gibi
izin verin. Bu, gerek Lenin'e ders vermeye kalkışan Buharin'in —bu görüşü sosyalistlere yükleme yanlışına düşmüştür
ölçüsüz gösterişçiliğini, gerekse de proletaya diktatörlüğü, sınıf yoldaş—, devleti "kaldırmak", onu "havaya uçurmak" isteyen
mücadelesi vs. gibi önemli sorunlarda teorik yetersizliğinin anarşistlerdir. Sosyalistler ise, devletin —ne yazık ki yazar En-
köklerini gösterebilmemiz için önemlidir. gels'in konuya ilişkin sözlerini çok eksik aktarmıştır—, burju-
vazinin mülksüzleştirilmesinden sonra, 'ölüp gideceği'ni,
Bilindiği gibi, 1916 yılında "Gençlik-Enternasyonali"[7] 'söneceği'ni kabul ederler”…
dergisinde Nota Bene imzasıyla Buharin'in, özünde Lenin
“Devlete karşı 'ilkesel karşıtlığı' 'ifade etmek' için, bunu ger-
yoldaşı hedef almış bir makalesi yayınlandı. Bu makalede çekten de 'açıklıkla' kavramak gerekiyor, ne var ki yazarda ek-
Buharin şöyle yazıyor: sik olan tam da bu açıklıktır. 'Devletçiliğin kökleri' sözleri ise
“… Sosyalistlerle anarşistlerin farkını, birincilerin devlet tamamen muğlak, Marksizm ve sosyalizm dışıdır! 'Devletçilik'
yanlısı, ikincilerin ise devlet karşıtı olmalarında aramak tama- devletçiliğin yadsınmasıyla çatışmamaktadır, oportünist politi-
men yanlıştır. Fark, devrimci sosyal-demokrasinin, yani top- ka (yani, devlet hakkında oportünist, reformist, burjuva
lumsal üretimi merkezileştirmek, yani en ileri teknikle biçim- düşünce), devrimci soyal-demokratik politikayla (yani, burjuva
lendirmek isterken, ademi-merkez anarşist üretimin, eski devleti ve devletin, burjuvazinin devrilmesi amacıyla
tekniğe ve işletme biçimine dönüş anlamına gelmesinde kullanılması hakkında devrimci sosyal-demokratik düşünce)
yatmaktadır…” çatışmaktadır. Bunlar tamamen farklı şeylerdir.” (4. baskı, cilt
“… Fakat kitlelerin eğiticisi olan, ya da en azından olması XXIII, s. 155-156, Rusça.)
gereken sosyal-demokrasi için şimdi ilkesel devlet karşıtlığını Meselenin ne olduğu ve Buharin'in nasıl bir yarı-anarşist
ifade etmek her zamankinden daha gereklidir… Bugünkü
çamura düştüğü herhalde anlaşılmıştır!
savaş, işçi sınıfının ruhunda devletçiliğin ne kadar derin kök
Sten: Lenin o zamanlar, devletin "havaya uçurulması"
saldığını göstermiştir.”
gerekliliğini henüz tam gelişmiş biçimiyle formüle etmemişti.
Lenin Buharin'in bu görüşlerini bir eleştiriye tabi tutar ve, Anarşist hatalara düşmüş olmasına rağmen Buharin, bu sorunun
1916 yılında yayınlanan makalesinde şunları söyler: formüle edilişine yaklaşıyordu.

Stalin: Hayır, şimdi söz konusu olan bu değil, genel olarak "parçalanması" Marksist teorisiyle karıştırmamak gerekir.
devlete ilişkin tavırdır, Buharin'e göre, işçi sınıfının her devle- Bazıları, bunların bir ve aynı düşünceyi ifade ettikleri
te, işçi sınıfı devletine de ilkesel olarak düşmanca tavır almak görüşünden hareketle, bu iki farklı kavramı karıştırmaya
zorunda olması söz konusudur. eğilimliler. Ne var ki bu yanlıştır. Lenin, bir bütün olarak devle-
Sten: Lenin o zaman, Buharin'i eleştirirken, "havaya uçur- tin "havaya uçurulması" ve "ortadan kaldırılması" anarşist teori-
ma" üzerine bir şey söylemeksizin devletin kullanılmasından sini eleştirirken, burjuva devlet aygıtının "paramparça edilme-
söz etmişti. si" ve proleter devletin "sönüp gitmesi" Marksit teorisinden ha-
Stalin: Yanılıyorsunuz: Devletin "havaya uçurulması" reket etmiştir.
Marksist değil, anarşist bir formüldür. Sizi temin ediyorum ki Lenin yoldaşın herhalde 1916 yılının sonu, 1917'nin
burada sözkonusu olan, Buharin'e göre (anarşistlere göre de), başlarında (1917 Şubat Devrimi öncesi) devlet üzerine aldığı
işçilerin her türlü devlete, yani geçiş dönemi devletine, işçi notlarını, konuya tamamen açıklık kazandırmak amacıyla aktar-
sınıfı devletine de ilkesel karşıtlıklarını vurgulamak zorunda mam belki de gereksiz olmayacak. Bu elyazmasından şu sonuç-
olduklarıdır. lara varmak hiç zor değildir:
İşçi sınıfının, proletarya diktatörlüğüne —bu da bir devlet- a) Lenin, devlet sorununda Buharin'in yarı-anarşist
tir— ilkesel karşıtlık içinde olması gerektiğini, işçilerimize hatalarını eleştirirken, proleter devletin "sönüp gitmesi" ve bur-
anlatmayı bir deneyin bakalım. juva devlet aygıtının "paramparça edilmesi" Marksist teorisin-
Buharin'in "Gençlik Enternasyonali"nde yayınlanan maka- den hareket etmiştir,
lesinde ifade edilen bakış açısı, kapitalizmden sosyalizme geçiş b) Lenin'in sözleriyle, "gerçeğe Kautsky'den daha fazla
döneminde devleti reddetme bakış açısıdır. yaklaşmasına" rağmen Buharin, "Kautskycileri teşhir
Buharin burada, "önemsiz" bir şeyi, işçi sınıfı eğer burjuva- edeceğine, hatalarıyla onlara yardım etmekte"dir.
ziyi baskı altında tutmak ve sosyalizmi inşa etmek istiyorsa, İşte bu el yazmasının metni:
kendi devletini kurmadan bunu başaramayacağı bütün bir geçiş “Devlet sorunu için, Engels'in Bebel'e 18-28 Mart 1875 ta-
dönemini gözden kaçırmaktadır. Bu birincisi. rihli mektubu olağanüstü önemlidir.
İkincisi, Lenin yoldaşın o zamanlar eleştirisinde devletin Mektubun en önemli yeri tam olarak şöyledir:
"havaya uçurulması", "ortadan kaldırılması" teorisine hiç ‘…Özgür halk devleti, özgür devlete dönüşmüştür. Grama-
değinmediği yanlıştır. Lenin, biraz önce yaptığım alıntıdan tik olarak özgür devlet, devletin vatandaşları karşısında özgür
anlaşılacağı gibi, bu teoriye yalnızca değinmekle kalmamış, olduğu bir devlet, yani despotik yönetimli bir devlettir. Özellik-
aynı zamanda onu anarşist bir teori olarak şiddetle eleştirerek, le, gerçek anlamda bir devlet olmayan Komün'den sonra, dev-
karşısına, burjuvazinin yıkılmasından sonra, yeni devletin, pro- let hakkında edilen bütün boş laflardan vazgeçilmelidir.
letarya diktatörlüğü devletinin kurulması ve kullanılması teori- Marx'ın Proudhon'a karşı yazısı, daha sonra da "Komünist Ma-
sini koymuştur. nifesto", açıkça, sosyalist toplum düzeninin gelişmesiyle devle-
Son olarak, devletin "havaya uçurulması" ve "ortadan tin kendiliğinden çözüleceği ve kaybolacağını söylemesine
rağmen, "halk devleti", anarşistler tarafından, gına getirircesine
kaldırılması" anarşist teorisini, proleter devletin "sönüp gitme-
başımıza kakıldı. "Devlet" artık sadece mücadelede, devrimde,
si", ya da burjuva devlet aygıtının "paramparça edilmesi", düşmanın üstesinden zor kullanarak gelmek için kullanılan ge-

çici bir kuruluş olduğundan, "özgür halk devleti"nden söz et- görülmektedir.
mek, katıksız bir saçmalıktır: Proletarya, devleti hâlâ Oportünistler, bu son derece zengin sekiz düşünceden birini
kullandığı sürece (altı Engels tarafından çizilmiştir), onu öz- bile kavramamışlardır!!
gürlük için değil, hasımlarını baskı altında tutmak için Yaptıkları, sadece günün pratik gereklerini almak olmuştur:
kullanır; özgürlükten söz edilebildiği anda, devletin devlet politik mücadeleden, bugünkü devletten, proletaryayı
olarak varlığı sona erer. O nedenle biz, her yerde "devlet" yetiştirmek, eğitmek için 'tavizler koparmak' için yararlanmak.
(Engels tarafından altı çizilmiştir) yerine, Fransızca "Komün"ü Bu doğrudur (anarşistlere karşı) ama bu, eğer aritmetik olarak
son derece iyi karşılayan eski, güzel Almanca sözcük "Gemein- ifade etmek gerekirse, Marksizmin 1/100'üdür.
wesen"i koymayı öneriyoruz.' Kautsky propaganda ve genel olarak yazarlık faaliyetinde 1,
Marx ve Engels'te, devlete karşı denebilecek en isabetli ve 2, 5, 6, 7, 8. noktaları ve Marx'ın 'Zerbrechen'* ['parçalama']
muhakkak ki en sert bölüm budur. sözünü tamamen örtbas etmiştir (ya da unutmuştur? ya da
1— 'Devlet hakkında edilen bütün boş laflardan vazgeçil- kavramamıştır?) 1912 ya da 1913'te Pannekoek'e karşı
meli' polemikte Kautsky bu sorunda zaten tamamen oportünizme
2— ' Komün artık gerçek anlamda bir devlet değildi.' (Peki düşmüştü…
ama neydi? Besbelli ki devletten devletsizliğe geçiş biçimi!) Anarşistlerden, bizi a) devletten bugün ve b) proletarya
3— Anarşistler gına getirircesine 'halk devleti'ni 'başımıza devrimi sırasında (proletarya diktatörlüğü) yararlanmak ayırır
kaktılar'. (Demek ki Marx ve Engels Alman dostlarının bu açık — bunlar şimdiden pratik için büyük öneme sahip sorunlardır.
yanılgısından utanıyorlar — fakat yine de, o günkü koşullar (Buharin tam da bunları unutmuştur!)
altında, çok haklı olarak, anarşistlerin hatalarıyla Oportünistlerden bizi, aa) devletin 'geçici' karakteri, bb)
karşılaştırılamayacak kadar hafif bir hata olarak devlet üzerine şimdi 'gevezelik' etmenin zararı, cc)
değerlendiriyorlardı. Bu NB!!) proletaryanın diktatörlüğünün pek devlete benzemeyen karak-
4— Devlet, 'kendiliğinden dağılır ("çözülür") (Nota Bene) teri, dd) devletle özgürlük arasındaki çelişki, ee) (programatik
ve kaybolur'… (karşılaştır: daha sonra 'sönüp gitmek'), 'sosya- terim olarak) devlet yerine 'Gemeinwesen' kavramını kullanma
list toplum düzeninin gelmesiyle birlikte'… düşüncesinin doğruluğu, ff) bürokratik-askeri aygıtın
5— Devlet, 'mücadelede, devrimde' ihtiyaç duyulan 'geçici 'parçalanması' gibi derin 'ebedi' doğrular ayırır.
bir kuruluştur'… (elbette proletaryanın ihtiyaç duyduğu)… Proletarya diktatörlüğünün, Almanya'nın açık oportünistleri
6— Devlete özgürlük için değil, proletaryanın hasımlarını (Bernstein, Kolb vs.) tarafından doğrudan doğruya, resmi prog-
baskı altında tutulması (Niederhaltung* [baskı altında tutmak] ram ve Kautsky tarafından ise, günlük ajitasyonda bundan hiç
asıl anlamıyla ezmek değil, restarosyonu engellemek, itaat et- sözetmeyerek ve Kolb'la suç ortaklarının dönekliğini hoş
melerini sağlamaktır) için ihtiyaç vardır. görerek, dolaylı olarak reddedildiği de unutulmamalıdır.
7— Özgürlük olduğunda devlet olmayacaktır. 1916'da Buharin'e şu yazıldı: 'Devlet üzerine düşüncelerini
8— 'Biz' (yani Engels ve Marx) 'heryerde' (programda) olgunlaştır'. Ne var ki o düşüncelerini olgunlaştırmamış, Nota
'devlet' yerine 'Gemeinwesen' , 'komün' demeyi öğreneceğiz!!! Bene olarak basına zorla girmiş ve Kautskycileri teşhir edecek
Buradan, Marx ve Engels'in sadece oportünistler tarafından yerde, hatalarıyla onlara yardım etmiştir!! Ama aslında Buha-
değil, Kautsky tarafından da nasıl sığlaştırıldığı, tahrif edildiği rin, doğruya Kautsky'den daha yakındır.”[8]
* Lenin'de Almancadır. —Almancaya çeviren * Lenin'de Almancadır. —Almancaya çeviren

Devlet sorunu üzerine teorik tartışmaların kısa öyküsü böy- yoğunlaştırmak bana doğal göründü.
ledir. Amerika'dan Rusya'ya gelip, Nadejda Konstantinovna* ile
Meselenin apaçık olduğu düşünülebilir: Buharin yarı- karşılaştığımda (illegal yapılan VI. Parti Kongresi'nde
anarşist hatalar işlemiştir — bu hataları düzeltip, artık Lenin'in görmüştüm onu, o sıralarda Lenin gizleniyordu), ilk sözleri
izinden yürümenin zamanıdır. Fakat ancak Leninistler böyle şunlar olmuştu: 'V.İ. benden, devlet sorunu üzerine artık görüş
düşünebilir. Buharin, görüldüğü üzere, bununla hemfikir değil. ayrılığı içinde olmadığını size bildirmemi istedi.' İlyiç sorunu
Tam tersine, yanılanın kendisi değil Lenin olduğunu, Lenin'in incelediğinde, 'havaya uçurma'ya ilişkin aynı sonuçlara
izinden yürüyenin ya da yürümesi gerekenin kendisi değil, bila- varmış* ama bu konuyu, daha sonra da diktatörlük öğretisini
kis tam tersine, Lenin'in Buharin'in izinden yürümek zorunda öyle geliştirmişti ki, teorik düşüncenin bu yönde gelişiminde
gerçek bir çığır açmıştır.”
kaldığını iddia ediyor.
Buna ihtimal vermiyor musunuz, yoldaşlar? Öyleyse dinle- Buharin, Lenin'in ölümünden bir yıl sonra Lenin hakkında
meye devam edin. 1916 yılında yapılan bu tartışmanın bunları yazıyordu.
ardından, aradan Buharin'in suskunluğunu koruduğu dokuz yıl İşte, daha çok şey öğrenmesi gereken bir teorisyenin, aşırı
geçtikten sonra, 1925 yılında, yani Lenin'in ölümünden bir yıl kendini beğenmişliğinin bir örneği!
sonra, daha önce "Sbornik Sozialdemokrata"nın[9] redaksiyonu Nadejda Konstantinovna'nın gerçekten de Buharin'le, Bu-
(yani Lenin) tarafından yayınlanmayan "Emperyalist Devlet Te- harin'in burada sözünü ettiği şeyler hakkında konuşmuş olması
orisi Üzerine" makalesini "Revolusiya Prava" (Hukuk Devrimi) gayet mümkündür.
derlemesinde yayınladı; bu makaleye düştüğü bir notta Buharin Peki bundan çıkan sonuç nedir? Bundan çıkan sonuç sade-
hiç utanıp sıkılmadan, bu tartışmada Lenin'in değil, kendisinin ce, Lenin'in, Buharin'in hatalarından kurtulduğunu ya da kurtul-
haklı olduğunu açıklıyor. İnanılmaz gibi görünebilir, ama ger- maya hazır olduğuna inanmak için belli bir nedeni olduğudur.
çek, yoldaşlar. Hepsi bu. Fakat Buharin farklı düşündü. O andan itibaren,
Marksist devlet teorisinin yaratıcısı, ya da herhalde, esin
Bu notun tam metnini dinleyin: kaynağı olarak Lenin'in değil, kendisinin, yani Buharin'in gö-
“'Gençlik Enternasyonali'nde çıkan makaleyi V.İ. (yani Le- rülmesi gerektiğine inanıyordu.
nin) yazdığı bir notta eleştirmişti. Okuyucular, bana isnat edilen Şimdiye kadar kendimizi Leninist sayıyorduk ve hâlâ da
hatanın bende mevcut olmadığını kolayca göreceklerdir, çünkü
öyle sayıyoruz. Fakat şimdi ortaya çıktı ki, gerek Lenin, gerek-
proletarya diktatörlüğünün gerekliliğini açıkça görüyordum;
se de onun öğrencileri bizler meğer Buharinistmişiz. Bu biraz
öte yandan İlyiç'in yazdığı notta devletin (elbette burjuva dev-
letin) 'havaya uçurulması' tezine ilişkin, bu tezi proletarya komiktir, yoldaşlar. Ama Buharin'in ölçüsüz hale gelmiş kibriy-
diktatörlüğünün sönüp gitmesi sorunuyla karıştırdığından, le uğraşmak sözkonusuysa, elden ne gelir!
yanlış tavır aldığı görülmektedir. Belki de o zaman diktatörlük Buharin'in, yukarıda sözü edilen yazıya düştüğü dipnotta
temasını daha fazla işlemeliydim. Fakat kendimi haklı dili sürçtüğü, aptalca bir şey söyleyip, sonra unuttuğu
göstermek için şunu söyleyebilirim ki, o zamanlar burjuva düşünülebilir. Fakat görüldüğü üzere bu doğru değil. Buharin'in
devletin öyle toptancı bir sosyal-demokrat övgüsü vardı ki, bü- söylediklerinde son derece ciddi olduğu anlaşılıyor. Lenin'in
tün dikkati bu aygıtı havaya uçurma sorununda
* Krupskaya —ÇN. * Altını ben çizdim. —J. St.

hataları ve Buharin'in doğru bakış açısından söz eden nottaki merkezi düşüncesinin ulusal emeğin üretkenliğinin artması"
açıklama kısa süre önce, Buharin'in Lenin'e karşı ilk olduğunu söylüyor. Politbüro Komisyonu bu tamamen yanlış
saldırısından iki yıl sonra, yani 1927'de, Maretski'nin Buharin görüşü reddetmesine rağmen Rikov buradaki konuşmasında bu-
üzerine yazdığı biyografik bir yazıda yeniden yayınlanmış, Bu- nu savundu.
harin ise Maretski'nin bu…cüretkârlığını protesto etmeyi hiç Sovyet ülkesinde emek üretkenliğinin artmasının Beş
düşünmemiştir. Buharin'in Lenin'e karşı çıkışının bir tesadüf Yıllık Plân'ın merkezi düşüncesi olduğu doğru mudur? Hayır,
sayılamayacağı açıktır. doğru değildir. Bizim itiyacımız olan, ulusal emeğin
Böylece Lenin'in değil, Buharin'in haklı olduğu, Marksist üretkenliğinin herhangi bir artışı değildir. Bizim, ulusal emeğin
devlet teorisinin esin kaynağının Lenin değil Buharin olduğu üretkenliğinin belirli bir artışına, ekonominin sosyalist sektörü-
anlaşılıyor. nün, kapitalist sektör üzerinde üstünlüğünü sistematik olarak
Buharin'in teorik çarpıtmalarının ve teorik iddialarının tab- güvence altına alan bir artışa ihtiyacımız var. Bu merkezi
losu budur, yoldaşlar. düşüncenin unutulduğu bir Beş Yıllık Plân, Beş Yıllık Plân
Ve bu insan, bütün bunlardan sonra, buradaki değil Beş Yıllık Saçmalıktır.
konuşmasında, Partimizin teorik tavrında "bir şeylerin bozuk" Genelde emek üretkenliğinin artmasına, gerek kapitalist
olduğunu, Partimizin teorik tavrında Troçkizme sapma gerekse de kapitalizm öncesi bütün toplumlar ilgi duyar. Sovyet
bulunduğunu söyleme cesaretini gösteriyor! toplumu, bütün öteki toplumlardan tam da, emek üretkenliğinin
Bunları, çok kaba bir dizi teorik ve pratik hatalar yapan herhangi bir artışıyla değil, öteki biçimler karşısında, özellikle
(geçmişte de yapmış olan), kısa süre önceye kadar Troçki'nin de ekonominin kapitalist biçimleri karşısında, ekonominin sos-
öğrencisi olan, daha dün Leninistlere karşı Troçkistlerle blok yalist biçimlerinin üstünlüğünü güvence altına alan, böylece ka-
oluşturmaya uğraşan ve arka kapıdan onlara yanaşan Buharin pitalist ekonomik biçimlerin alt edilip geriletilmesini sağlayan
söylüyor! bir artışa ilgi duymasıyla ayrılır. Rikov ise Sovyet toplumunun
Bu gülünç değil mi, yoldaşlar? gelişiminin Beş Yıllık Plân'ının bu gerçekten merkezi
düşüncesini unutmuştur. Bu onun ilk teorik hatasıdır.
h) Beş Yıllık Plân mı Yoksa İki Yıllık Plân mı? İkinci hatası, diyelim ki, kollektif işletmelerle, bireysel ka-
İzninizle şimdi Rikov'un konuşmasına geçiyorum. Nasıl ki pitalist işletme de dahil herhangi bir bireysel işletme arasında,
Buharin, sağ sapmaya teorik bir gerekçelendirme vermeye ticaret bakımından fark gözetmemesi, ya da farkı kavramak is-
çalıştıysa, Rikov da konuşmasında, bu meseleyi pratik öneriler- tememesidir. Rikov, tahıl pazarında ticaret bakımından, tahıl
le desteklemeye uğraşmış, bu arada, tarımda karşılaştığımız tedariği bakımından kollektif çiftlikle özel tahıl sahibi arasında
zorluklardan "korkunç" öyküler anlatarak bizi korkutmaya hiçbir fark görmediğini, tahılı bir kollektif çiftlikten mi, özel
çalışmıştır. Bu, Rikov'un teorik sorunlara değinmediği anlamına mülk sahibinden mi, yoksa Arjantinli tahıl vurguncusundan mı
gelmez. Hayır, bu sorunlara değindi. Ama bunu yaparken, en aldığımızın onun için hiç önemli olmadığını temin ediyor. Bu
azından iki ciddi hataya düştü. tamamen yanlıştır. Bu, tahılın özel mülk sahibinden mi yoksa
Politbüro Komisyonu tarafından reddedilen Rikov'un Beş kollektif çiftlikten mi alınacağının önemli olmadığını bir süre
Yıllık Plân üzerine karar tasarısında Rikov,"Beş Yıllık Plân'ın savunan Frumkin'in bilinen ifadesinin yinelenmesidir.

Bu, tahıl pazarındaki Kulak entrikalarını savunmanın, reha- dışında, Beş Yıllık Plân'ın bir bölümünü oluşturan yıllık plânlar
bilite etmenin, haklı göstermenin örtülü bir biçimidir. Bu da var, tarımın kalkındırılması için getireceğiniz somut ek öne-
savunmanın, ticaret bakış açısından yola çıkması gerçeği, yine rileri —eğer varsa—, ilk iki yılın yıllık plânları içine alalım. Fa-
de tahıl pazarındaki Kulak entrikalarının haklı gösterilmesi kat ne oldu? Rikov'un ek harcamalar üzerine önerecek böyle so-
anlamına geldiği gerçeğini değiştirmez. Eğer ticaret bakımından mut plânları olmadığı ortaya çıktı.
kollektif çiftliklerle kollektif olmayan işletme biçimleri O zaman kavradık ki, Rikov'un iki yıllık plân önerisi
arasında fark yoksa, kollektif çiftlikleri geliştirmeye değer mi, tarımın kalkındırılmasını amaçlamıyor, bilakis Beş Yıllık
onlara kolaylıklar göstermeye değer mi, tarımdaki kapitalist Plân'a, gerçekliği olmayan, sadece kağıt üzerinde kalan bir nite-
unsurları altetme zor göreviyle uğraşmaya değer mi? Rikov'un lik kazandırmak. Beş Yıllık Plân'ın itibarını sarsmak isteğiyle
yanlış bir görüşe sahip olduğu açıktır. Bu onun ikinci teorik ileri sürülüyor. "Gönülleri" tatmin etmek için, görünüş için —
hatasıdır. Beş Yıllık Plân, eylem için, pratik çalışma için — iki yıllık
Ama bunlara laf arasında değinmiş oldum. Rikov'un plân; Rikov'un stratejisi budur. Rikov bunu daha sonra, Beş
konuşması içinde ortaya attığı pratik sorunlara geçelim. Yıllık Plân'ın uygulanması sırasında, karşısına iki yıllık plânı
Rikov burada, Beş Yıllık Plân'ın dışında bir başka paralel çıkarmak, Beş Yıllık Plân'ı değişikliğe uğratıp, sanayi için
plânın, tarımı geliştirmek için bir İki Yıllık Plân'ın gerekli yapılan harcamaları kısaltarak ve keserek iki yıllık plâna uydur-
olduğunu iddia etti. İki Yılık Paralel Plân önerisini, tarımdaki mak için ortaya getirmiştir.
zorluklarla gerekçelendirdi. Beş Yıllık Plân'ın iyi birşey Rikov'un iki yıllık paralel plân önerisini neden
olduğunu, bu plânı savunduğunu, ama aynı zamanda tarım için reddettiğimizin gerekçeleri bunlardır.
iki yıllık bir plân koyarsak daha iyi olacağını söyledi; aksi halde
tarım yerinde sayacaktı. i) Ekim Alanları Sorunu
Dıştan bakıldığında bu öneride herhangi bir kötülük yok. Rikov burada, SSCB'deki ekim alanlarının sistemli olarak
Ne var ki meseleye daha yakından bakıldığında, tarım için azalma eğilimi içinde olduğunu temin ederek, Partiyi korkutma-
hazırlanacak İki Yıllık Plân'ın, Beş Yıllık Plân'a, gerçekliği ol- ya çalıştı. Bu arada, ekim alanlarının azalmasından Parti
mayan, sadece kağıt üzerinde kalacak bir nitelik kazandırmak politikasının sorumlu olduğunu da ima etti. Tarımda bir gerile-
amacıyla kotarıldığı anlaşılır. Bunu kabul edebilir miydik? meyle karşı karşıya olduğumuzu açıkça söylemedi, ama
Hayır, edemezdik. Rikov'a şunu söyledik: Tarım için Beş Yıllık konuşmasından bir tür gerileme kaydediyor olduğumuz anlamı
Plân'dan hoşnut değilseniz, tarımsal gelişim için Beş Yıllık Plân çıkıyordu.
gereğince ayrılan harcamaları yetersiz olarak görüyorsanız, ek Ekim alanlarının sistematik olarak azalma eğilimi
önerilerinizi, ek yatırımlarınızı dobra dobra söyleyin, tarım için gösterdiği doğru mu? Hayır, doğru değil. Rikov burada, ülkede-
önereceğiniz bu ek yatırımları Beş Yıllık Plân'a almaya hazırız. ki ekim alanları hakkında ortalama rakamlar kullandı. Ne var
Fakat ne oldu? Rikov'un tarımda ek yatırımlara ilişkin ek öneri- ki, tek tek bölgelere ilişkin verilerle düzeltilmeyen ortalama ra-
leri olmadığı ortaya çıktı. Sormak gerekiyor: Bu durumda, kamlar, bilimsel bir yöntem olarak değerlendirilemez.
tarım için İki Yıllık Paralel Plân'a ne gerek var? Belki Rikov, Lenin'in "Rusya'da Kapitalizmin Gelişmesi"ni
Rikov'a ayrıca şunları da söyledik: Beş Yıllık Plân'ın okumuştur. Eğer bu eseri okuduysa, Lenin'in, ekim alanlarının

artması üzerine ortalama rakamlar yöntemini kullanan ve bölge- hiç? Eğer Marksist bir politika uygulamak istiyorsak, hem sö-
lere göre verileri görmezden gelen burjuva ekonomistlerine mürücüleri, hem de sömürülenleri hoşnut edecek bir politika
nasıl ateş püskürdüğünü anımsaması gerekir. Rikov'un şimdi, uygulayabilir miyiz? Köydeki kapitalist unsurların
burjuva ekonomistlerin hatalarını tekrarlaması gariptir. Tek tek sınırlandırılması ve altedilmesini hedefleyen Leninist
bölgelerdeki ekim alanlarının büyüklüğünün nasıl değiştiği gö- politikamız sonucunda, Kulakların ekim alanını kısmen
zönüne alınırsa, yani soruna bilimsel yaklaşılırsa, ekim azaltmalarında tuhaf olan nedir? Başka türlü olabilir mi?
alanlarının bazı bölgelerde sistematik biçimde büyüdüğü, bazı Belki bu politika doğru değil — o zaman bu dobra dobra
bölgelerde ise, küçüldüğü ortaya çıkar, ve bu esas olarak meteo- söylensin. Kendilerine Marksist diyen kişilerin Kulakların ekim
rolojik koşullara bağlıdır; ayrıca, herhangi bir yerde, önemli alanını kısmen azaltmalarından korkuya kapılıp, bunu ekim
tahıl bölgelerimizden birinde bile, ekim alanlarının sistemli ola- alanlarının genel olarak azalması şeklinde göstermeye çalışması
rak azaldığını gösteren veriler yok. ve bu arada, Kulakların dışında, ekim alanlarını artırmış yoksul
Don ya da kuraklıktan etkilenen bölgelerde, örneğin ve orta köylüler, ekim alanları hızlı bir tempoyla gelişen kollek-
Ukrayna'nın bazı bölgelerinde, son zamanlarda, ekim tif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri olduğunu unutması tuhaf değil
alanlarında gerçekten bir azalma olmuştur… mi?
Bir ses: Bütün Ukrayna'da değil. Son olarak, Rikov'un konuşmasında ekim alanları sorununa
Schlichter: Ukrayna'da ekim alanları yüzde 2,7 ilişkin bir yanlış daha. Rikov burada, bazı yerlerde, özellikle de
büyümüştür. kollektif çiftliklerin en çok geliştiği bölgelerde, yoksul ve orta
Stalin: Ukrayna'nın bozkır kesimlerini kastediyorum. Buna köylülerin bireysel çiftliklerinde ekim alanlarının azalmaya
karşılık, öteki bölgelerde, diyelim ki Sibirya'da, Volga'da, Ka- başladığından yakındı. Bu doğrudur. Fakat bunun neresi kötü?
zakistan'da, Başkıristan'da —bu bölgeler olumsuz hava Başka türlü nasıl olabilir? Yoksul ve orta köylülerin bireysel
koşullarından etkilenmemiştir— ekim alanları sistematik olarak çiftlikleri, bireysel tarımı bırakıp kollektif çiftliklere katılmaya
genişlemektedir. başlıyorsa, kollektif çiftliklerin çoğalması ve genişlemesi de-
Ekim alanlarının, bazı bölgelerde sistematik olarak mek olan bu durumun yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlik-
genişlerken, bazı bölgelerde zaman zaman küçülmesi nasıl lerinin yüzölçümünün azalmasını beraberinde getireceği açık
açıklanır? Parti politikasının, Ukrayna'da farklı, SSCB'nin değil midir? Siz nasıl olmasını isterdiniz?
doğusunda ya da merkezinde farklı olduğu iddia edilemez her- Kollektif çiftliklerin şimdi iki milyon hektardan fazla
halde. Bu çok saçma, yoldaşlar. Burada hava koşullarının öne- toprağı var. Beş Yıllık Plân'ın sonunda ise kollektif çiftliklerin
minin pek az olmadığı açıktır. 25 milyon hektardan fazla toprağı olacak. Kollektif çiftliklerin
Kulakların, hava koşullarından bağımsız olarak, ekim yüzölçümü kimin pahasına büyüyecek? Yoksul ve orta köylüle-
alanlarını küçülttükleri doğrudur. Bunun "suç"u herhalde, yok- rin bireysel çifliklerinin yüzölçümü pahasına. Siz nasıl olmasını
isterdiniz? Yoksul ve orta köylülerin bireysel çiftlikleri başka
sul ve orta köylü kitlelerini Kulaklara karşı destekleyen Parti
nasıl kollektif çiftliklerin yörüngesine sokulacak? Kollektif çift-
politikasında olmalıdır. Peki, bundan çıkan sonuç nedir? Kendi- liklerin yüzölçümünün, birçok bölgede, bireysel çiftliklerin yü-
mizi köydeki bütün sosyal grupları, bu arada Kulakları da zölçümü pahasına büyüyeceği açık değil mi acaba?
hoşnut edecek bir politika hayata geçirmekle yükümledik mi
Bu basit şeyleri kavramak istemeyen insanların olması çok

tuhaf. lamak demektir. Tahıl alımında son iki yılın deneyimi neyi gös-
termektedir? Ellerinde önemli tahıl fazlası bulunan ve tahıl
j) Tahıl Alımı Üzerine
pazarında önemli bir rol oynayan köyün varlıklı kesimlerinin,
Tahıl konusundaki zorluklarımız üzerine burada ipe sapa
ihtiyacımız olan miktarda tahılı, Sovyet iktidarının saptadığı fi-
gelmez bir sürü şey söylendi. Ne var ki, tahıl alımında
yatlarla gönüllü olarak teslim etmek istemediğini göstermekte-
karşılaştığımız geçici zorlukların ana momentleri gözardı edil-
dir. Bizim her yıl, kentlere ve sanayi bölgelerine, Kızıl Ordu'ya
di.
ve sanayi bitkileri eken bölgelere ekmek temin etmek için,
Herşeyden önce bu yılki çavdar ve buğday rekoltesinin, ge-
yaklaşık 500 milyon pud tahıla ihtiyacımız var.
çen yıldan 500-600 milyon pud —gayri safi rekolteden sözedi-
Kendiliğindenlik yoluyla alım organlarının eline 300-350 mil-
yorum— az olduğu unutuldu. Bu, tahıl alımında etkili olmamış
yon pud geçiyor. Geriye kalan 150 milyon pudu, köydeki Kulak
mıdır? Elbette olmuştur.
ve varlıklı unsurlara yapacağımız örgütlü baskı yoluyla tedarik
Belki bu konuda suç MK politikasındadır? Hayır, MK
etmek zorundayız. Son iki yıldaki tahıl alımının deneyimi bize
politikasının bununla hiç ilgisi yok. Bunun nedeni, Ukrayna'nın
bunu göstermektedir.
bozkır kesimlerinde (don ve kuraklık nedeniyle) büyük ölçüde,
Bu iki yıl içinde neler olmuştur, bu değişiklikler nereden
Kuzey Kafkasya'da, Merkezi Kara Topraklar bölgesinde ve Ku-
geliyor, neden kendiliğindenlik önceden yeterliydi de şimdi
zey Batı bölgesinde ise kısmen kötü mahsul alınmasıdır.
yetersiz hale geldi? Bunun nedeni, Kulak unsurların ve varlıklı
Geçen yıl Ukrayna'da Nisan'a kadar 200 milyon pud tahıl
unsurların, bu yıllarda büyümüş olmalarıdır; bol ürün elde edi-
(çavdar ve buğday) tedarik etmemizin, fakat bu yıl sadece 26-
len bir dizi yıl, onlarda iz bırakmadan geçip gitmedi, ekonomik
27 milyon puda ulaşmamızın esas nedeni budur.
olarak güçlendiler, küçük bir sermaye biriktirdiler ve artık, tahıl
Buğday ve çavdar alımının Merkezi Kara Topraklar Bölge-
fazlasını, fiyatların daha da yükseleceği beklentisiyle ellerinde
sinde sekizde bire, Kuzey Kafkasya'da ise dörtte bire
tutarak ve geçimlerini başka ürünlerden sağlayarak pazarda ma-
düşmesinin nedeni de budur.
nevra yapabilirler.
Doğuda bazı bölgelerde ise tahıl alımı bu yıl neredeyse iki
Tahıl, basit bir meta olarak değerlendirilmemelidir. Tahıl,
katına çıkmıştır. Ne var ki bu artış, Ukrayna'da, Kuzey Kafkas-
yenmesi mümkün olmayan ve herkese satılamayacak pamuk
ya'da ve Merkezi Kara Topraklar Bölgesindeki tahıl azlığını
değildir. Pamuktan farklı olarak tahıl, içinde bulunduğumuz bu-
kapatamazdı ve kapatmadı.
günkü koşullar altında, herkesin satın alacağı, olmazsa olmaz
Ukrayna ve Kuzey Kafkasya'nın, normal hasat
bir metadır. Bu hususu gözönüne alan Kulak, tahılını
koşullarında, bütün SSCB'de satın alınan tahılın yaklaşık
alıkoyuyor ve böylece öteki tahıl sahiplerine de bu tavrı
yarısını sağladığı unutulmamalıdır.
bulaştırıyor. Kulak, tahılın bütün paraların parası olduğunu bili-
Rikov'un bu durumu görmezden gelmesi çok tuhaf.
yor. Kulak, tahıl fazlasının sadece zenginleşme aracı
Son olarak tahıl alımında karşılaştığımız geçici zorlukların
olmadığını, aynı zamanda, köy yoksullarını boyunduruk altına
ana momentini oluşturan ikinci husus. Köyün Kulak
almanın aracı olduğunu biliyor. Mevcut koşullarda Kulakın
unsurlarının, Sovyet iktidarının tahıl alımında uyguladığı politi-
elindeki tahıl fazlası, Kulak unsurun ekonomik ve politik güç-
kaya karşı direnişini kastediyorum. Rikov bu hususu atladı. Fa-
lenme aracıdır. Kulakın elindeki bu fazlayı aldığımızda, sadece
kat bu momenti atlamak demek, tahıl alımında esas meseleyi at-

kentlerin ve Kızıl Ordu'nun ekmek ihtiyacının karşılanmasını Bu nereden çıktı? Partimiz, spekülatörlere ve Kulaklara karşı
kolaylaştırmakla kalmayız, aynı zamanda, Kulakların ekonomik olağanüstü önlemler uygulamaya prensipte karşı olduğunu
ve politik olarak güç kazanmalarını engellemiş oluruz. açıkladı mı hiç? Yoksa ülkemizde spekülatörlere karşı yasalar
Bu tahıl fazlalarını almak için ne yapılmalıdır? Herşeyden yok mu?
önce, kendiliğindenlik zihniyeti zararlı ve tehlikeli bir şey Rikov ve Buharin belli ki, Kulaklara karşı olağanüstü ön-
olarak aşılmalıdır. Tahıl alımı örgütlenmelidir. Yoksul ve orta lemler uygulanmasına prensipte karşılar. Fakat bu Marksist po-
köylü kitleleri Kulaklara karşı seferber edilmeli ve Sovyet litika değil, burjuva-liberal bir politikadır. Lenin'in Yeni Eko-
iktidarının, tahıl alımını güçlendirmeyi hedefleyen önlemleri- nomik Politika'nın uygulanmaya başlamasından sonra, Köy
nin, bu kitlelerce tam olarak desteklenmesi başarılmalıdır. Ural- Yoksulları Komiteleri politikasına bile dönmekten —elbette
lar ve Sibirya'da tahıl alımında, kendi kendini vergilendirme il- belli koşullar altında— yana olduğunu bilmiyor olamazsınız.
kesine göre uygulanan yöntemin önemi tam da, tahıl alımının Kulaklara karşı kısmen olağanüstü önlemler uygulama nedir ki?
güçlendirilmesi hususunda köyün emekçi kesimlerini Kulaklara Köy Yoksulları Komiteleri politikasıyla karşılaştırıldığında bu,
karşı seferber etmeyi mümkün kılmasında yatmaktadır. Dene- denizde damla bile olamaz.
yim, bu yöntemin olumlu sonuçlar verdiğini göstermiştir. Dene- Onlar, Buharin grubu taraftarları, ikna yoluyla sınıf
yim, iki yönde olumlu sonuç aldığımızı göstermiştir: Birincisi, düşmanını gönüllü olarak çıkarlarından vazgeçmeye, tahıl
köyün varlıklı kesimlerinin elindeki tahıl fazlasını alıyoruz, fazlasını gönüllü olarak bize satmaya sevk etmeyi umuyorlar.
böylece ülkenin ihtiyacını karşılamayı kolaylaştırıyoruz; ikinci- Gelişmiş olan, spekülasyon yapan, başka ürünler ekerek
si, bu sayede yoksul ve orta köylülüğün kitlelerini Kulaklara zararını karşılama olanağına sahip olan ve tahıl fazlasını sakla-
karşı seferber ediyoruz, politik açıdan aydınlatıyoruz ve onları yan Kulakın, tahılını bizim alım fiyatlarımız üzerinden gönüllü
köydeki güçlü milyonluk politik ordumuz olarak örgütlüyoruz. olarak bize satacağını umuyorlar. Bunlar akıllarını mı
Bazı yoldaşlar bu son hususu dikkate almıyorlar. Halbuki Ural- kaçırdılar? Bunların sınıf mücadelesinin işleyişini
lar ve Sibirya'da tahıl alımında kullanılan yöntemin önemli, hat- kavramadıkları, sınıfların ne demek olduğunu bilmedikleri açık
ta belki de en önemli sonucu, bu husustur. değil mi?
Fakat bu yöntem bazen Kulaklara karşı olağanüstü yöntem- Bunlar tahıl alımının güçlendirilmesi için yapılan köy
lerin uygulanmasıyla birleştirilmektedir, ki bu durum, Buharin toplantılarında, Kulakların, fonksiyonerlerimizle ve Sovyet
ve Rikov'un komik feryatlarına yol açmaktadır. Fakat bunda iktidarıyla nasıl alay ettiklerini biliyorlar mı acaba? Bunların,
kötü olan ne var? Sınıf düşmanımıza karşı, Kulaklara karşı, ba- örneğin Kazakistan'da ajitatörlerimizden biri, tahıl sahiplerini
zen, belli koşullar altında, neden olağanüstü önlemler ülkenin ihtiyacı için tahıllarını vermeleri doğrultusunda iki saat
uygulamayalım? Kentlerdeki yüzlerce spekülatörü tutuklayıp ikna etmeye çalıştıktan sonra, ağzında piposuyla öne çıkan bir
Turuhansk bölgesine sürerken, tahıl spekülosyonu yapan, Sov- Kulakın; "oyna bakalım delikanlı, o zaman sana şöyle iki pud
yet iktidarının boğazını sıkmaya ve yoksul köylüleri boyundu- kadar tahıl veririm" dediğinden, bu gerçeklerden haberleri var
ruk altına almaya çalışan Kulakların elinden tahıl fazlalarını mı acaba?
toplumsal zor uygulayarak neden almayalım; hem de yoksul ve Bir ses: Domuzlar!
orta köylülerin alım örgütlerimize tahıllarını sattıkları fiyatla? Stalin: Bu tür insanları ikna edin bakalım.

Evet yoldaşlar, sınıf sınıftır. Bu gerçek inkar edilemez. geçirilmesine şiddetle karşıyız. Hayır, yaptıkları hile başarılı ol-
Urallar ve Sibirya'da kullanılan yöntem tam da orta ve yoksul mayacak.
köylüleri Kulaklara karşı harekete geçirmeyi, Kulakların Partinin şu ya da bu aşırılığa neden olmamış tek bir politik
direnişini kırmayı kolaylaştırdığı için, ve ellerindeki tahıl önlemini söyleyin. Bundan çıkan sonuç, aşırılıklara karşı
fazlasını Sovyet iktidarının organlarına teslim etmek zorunda mücadele etmektir. Ama, bu nedenle tek doğru çizgi olan çizgi-
bıraktığı için iyidir. nin kendisi karalanabilir mi?
Buharin grubunun saflarında en çok duyulan moda sözcük, Yedi saatlik işgünü uygulaması gibi bir önlemi alalım. Bu
şimdilerde, tahıl alımında "aşırılıklar"dır. Bu sözcük, oportünist önlemin, Partimiz tarafından son zamanlarda uygulanan en dev-
çizgilerini örtbas etmeye yaradığı için onlar tarafından durma- rimci önlemlerden biri olduğuna hiç kuşku olamaz. Fakat, özü
dan kullanılıyor. Çizgilerini gizlemek istediklerinde genellikle itibariyle son derece devrimci olan bu önlemin, ülkemizde za-
şöyle diyorlar: Kulaklara baskı uygulanmasına karşı değiliz el- man zaman en iğrenç biçimleri alan bir dizi aşırılığa yol açtığını
bette, ama bu alanda gündeme gelen ve orta köylüyü vuran kim bilmez? Bu durum, yedi saatlik işgünü uygulamasından
aşırılıklara karşıyız. Sonra, bu aşırılıkların yol açtığı "korkunç" vazgeçmemiz anlamına mı gelir?
sonuçlar üzerine hikayeler anlatılıyor, "köylüler"in mekupları, Buharinci muhalefet taraftarları, tahıl alımında aşırılıklar
örneğin Markov gibi yoldaşların panikçi mektupları okunuyor, kozuyla oynarken, nasıl bir çamura saplandıklarını kavrıyorlar
ve sonunda da şu sonuca varılıyor: Kulaklara uygulanan baskı mı acaba?
politikasından vazgeçilmelidir.
Şunu bir dinleyin: Doğru bir politikanın uygulanmasında k) Döviz Rezervleri ve Tahıl İthali Üzerine
aşırılıklar görüldüğü için, öyle anlaşılıyor ki, bu doğru politika- Son olarak, tahıl ithali ve döviz rezervleri üzerine birkaç
dan vazgeçilmelidir. Oportünistlerin bilinen tavrıdır bu: Doğru söz. Rikov ve yakın dostlarının, yurtdışından tahıl ithali sorunu-
bir çizginin uygulanmasından aşırılıklara rastlandığı için, bu nu birçok kez ortaya atıklarını söylemiştim. Rikov başlangıçta,
çizgi bırakılmalı ve yerine oportünist bir çizgi konulmalıdır. Bu 80 -100 milyon pud tahıl ithal etmekten söz ediyordu. Bu,
arada Buharin grubu taraftarları, başka tür bir aşırılık daha yaklaşık 200 milyon ruble döviz demekti. Daha sonra, 50 mil-
olduğunu, Kulaklarla kaynaşma yönünde, köyün varlıklı kesim- yon pud ithal edilmesi sorununu ortaya attı, bu da 100 milyon
lerine uyma yönünde, Partinin devrimci politikasının yerine, ruble karşılığı döviz demekti. Bunu reddettik ve sanayimiz için
sağ sapmacıların oportünist politikasını geçirme yönünde daha donatım ithal etmek üzere ayırdığımız dövizleri harcamaktansa,
tehlikeli, daha zararlı bir aşırılıklar olduğunu itinayla gizliyor- Kulaklara baskı yaparak hiç de az olmayan tahıl fazlalarını zor-
lar. la almanın yeğ olduğuna karar verdik.
Elbette hepimiz bu aşırılıklara karşıyız. Hepimiz, Kulakla- Şimdi Rikov cephe değiştiriyor. Kapitalistlerin bize krediy-
ra indirilen darbelerin orta köylüleri vurmasına karşıyız. Bu çok le tahıl vermek istediklerini, ama bizim güya almak
açıktır, ve bu konuda hiçbir kuşku olamaz. Fakat biz, Buharin istemediğimizi iddia ediyor. Elinden birçok telgraf geçtiğini,
grubu tarafından gayretle yayılan aşırılıklar üzerine bir sürü bunlardan, kapitalistlerin bize krediyle tahıl vermek istedikleri-
saçma sapan söylentiyle, Partimizin devrimci politikasının terk nin anlaşıldığını söyledi. Meseleyi öyle koydu ki, sanki içimiz-
edilmesine ve yerine, Buharin grubunun oportünist politikasının de birileri, ya kapris nedeniyle, ya da anlaşılmaz herhangi bir

nedenden ötürü krediyle tahıl almak istememektedir. yapılması, tahıl alımında büyük bir örgütlülük sağlanması
Bunlar aptalca şeyler, yoldaşlar. Batılı kapitalistlerin ani- kararı aldık.
den duygulanıp, on milyonlarca pud tahılı neredeyse bedavaya, Bununla iki amaç güdüyorduk: Bir yanda, tahıl ithal etme-
ya da uzun vadeli krediyle vermek istediklerine inanmak gü- den yapmak ve böylece sanayi donatımları ithali için dövizi el-
lünçtür. Bu aptalca birşey, yoldaşlar. de tutmak; öte yanda, bütün düşmanlarımıza, ayağımızın
Peki öyleyse sözkonusu olan nedir? Sözkonusu olan, çeşitli sağlam yere bastığını ve sadaka vaatleri tuzağına düşmeye ni-
kapitalist grupların, altı aydan bu yana ağzımızı aradıkları, mali yetli olmadığımızı göstermek.
Böyle bir politika doğru muydu? Bunun tek doğru politika
olanaklarımızı, kredi itibarımızın durumunu, kararlılığımızı
olduğunu düşünüyorum. Bu politika, sadece ülkemizde tahıl el-
öğrenmeye çalıştıklarıdır. Paris, Çekoslovakya, Amerika ve Ar- de etmenin yeni olanaklarını ortaya çıkardığından değil, aynı
jantin'deki ticari temsilcilerimize başvurup, son derece kısa va- zamanda, tahıl ithal etmeden yaparak ve kapitalist dünyanın ha-
deli —üç ay, ya da en fazla altı ay— krediyle tahıl satmayı va- beralma ajanlarına red cevabı vererek, uluslararası durumumu-
addediyorlar. Amaçları, bize krediyle tahıl satmaktan çok, ger- zu sağlamlaştırdığımız, kredi itibarımızı yükselttiğimiz ve Sov-
çekten zor durumda olup olmadığımızı, maddi olanaklarımızın yet iktidarının "yakında çökeceği" safsatalarını kesin biçimde
gerçekten tükenip tükenmediğini, maddi durumumuzla ilgili çürüttüğümüz için de doğruydu.
olarak, ayağımızı sağlam zemine basıp basmadığımızı, bize Bu günlerde Alman kapitalistlerinin temsilcileriyle bazı
attıkları oltaya gelip gelmeyeceğimizi öğrenmektir. öngörüşmeler yaptık. Bize 500 milyonluk bir kredi vermeyi va-
Kapitalist dünyada şimdilerde bizim maddi olanaklarımız adettiler, gerçekten de, kendi sanayileri için Sovyet siparişlerini
üzerine çokça tartışılmaktadır. Bazıları, artık iflas ettiğimizi ve garantilemek amacıyla bu krediyi vermenin zorunluluğunu
Sovyet iktidarının çökmesinin birkaç ay, hatta hafta meselesi anlamış görünüyorlar.
olduğunu söylüyor. Diğerleri ise, bunun doğru olmadığını, Sov- Bu günlerde, Sovyet iktidarının istikrarlı olduğunu, Sov-
yet iktidarının yerinde sağlam durduğunu, maddi olanaklara ve yetlerden alacakları sanayi siparişlerini garantilemek için kredi
yeterli tahıla sahip olduğunu ifade ediyor. vermenin uygun olacağını saptamak için, İngiliz Muhafazakâr-
Şu an önümüzdeki görev, gerekli kararlılığı ve larının bir delegasyonu geldi.
dayanıklılığı göstermek, krediyle tahıl satma hususunda sinsi Öyle inanıyorum ki, biraz önce sözünü ettiğim gerekli
vaadlere kanmamak ve tahıl ithal etmeden yapabileceğimizi ka- kararlılığı göstermeseydik, bu yeni kredi olanaklarına
pitalist dünyaya göstermektir. Bu sadece benim görüşüm değil. herşeyden önce Almanlardan, daha sonra da bir grup İngiliz ka-
Politbüro çoğunluğunun görüşü bu. pitalistinden gelen önerilere sahip olamazdık.
Bu nedenle, SSCB'ye, 1 milyon dolarlık tahılı krediyle it- Dolayısıyla, hayali tahılı, hayali uzun vadeli krediyle
hal etmek isteyen Nansen gibi yardımseverlerin tekliflerini red- almayı güya kapris nedeniyle reddettiğimiz iddiasından söz edi-
detme kararı aldık. lemez. Önemli olan, düşmanlarımızın yüzünü tanımak, gerçek
Yine bu nedenle, bize krediyle az miktarda tahıl satmak is- niyetlerini anlamak ve uluslararası durumumuzun
teyen, kapitalist dünyanın Paris, Amerika ve Çekoslovakya'daki sağlamlaşması için zorunlu dayanıklılığı göstermektir.
haberalma ajanlarına red yanıtı verdik. Tahıl ithalini, yoldaşlar, bu nedenlerle reddettik.
Yine bu nedenle, tahıl tüketiminde büyük oranda tasarruf Gördüğünüz gibi, tahıl ithali sorunu, kesinlikle Rikov'un burada

gösterdiği kadar basit değildir. Tahıl ithali sorunu, uluslararası ledi. Bu doğru değil, yoldaşlar. Buharin grubu bir fraksiyonun
durumumuzla ilgili bir sorundur. bütün unsurlarını içermektedir. Orada hem platform hem de
fraksiyoncu içe kapanıklık [gizlilik —ÇN] var, hem istifa
V politikası hem de MK'ya karşı örgütlü mücadele var. Eksik olan
ne? Zaten apaçık ortadayken, Buharin grubunun fraksiyoncu
PARTİ ÖNDERLİĞİ SORUNLARI karakteri gerçeğini neden gizlemeli? MK ve MKK Plenumu
Böylece, gerek teorik alanda, gerekse de Komintern ve tam da burada, görüş ayrılıklarımız hakkındaki tüm gerçeği
Partimizin iç politikası alanlarında görüş ayrılıklarımızın tüm açıkça dile getirmek için toplandı. Gerçek, Buharin grubunun
ana sorunlarını açıklığa kavuşturduk. Söylenenlerden, Rikov'un fraksiyoncu bir grup olduğudur. Hem de sıradan bir fraksiyoncu
Parti içinde tek çizgiye sahip olduğumuz iddiasının gerçeğe uy- grup değil, —söylemek isterim— Parti içinde şimdiye kadar
gun olmadığı çıkıyor. Söylenenlerden, Parti içinde iki çizgi karşılaştığımız fraksiyoncu grupların en kötü ve en aşağılık
bulunduğu çıkıyor. Bunlardan biri, Partinin genel çizgisi, Parti- olanıdır.
mizin devrimci Leninist çizgisidir. Öteki ise, Buharin grubunun Acaristan'da meydana gelen son derece önemsiz
çizgisidir. İkinci çizgi henüz, kısmen Buharin grubu içinde huzursuzlukları, fraksiyoncu çıkarları için kullanmaya
anlatılmaz bir düşünce kargaşası egemen olduğu, kısmen de çalışmasından bile, bunu anlamak mümkün. Gerçekten de Aca-
Parti içinde görece önemi son derece az olan bu çizgi kendisini ristan'daki sözümona "ayaklanma"nın, Kronstadt ayaklanması
şu ya da bu biçimde maskelemeye çalıştığı için, tam olarak gibi ayaklanmalarla kıyaslandığında kıymet-i harbiyesi nedir?
şekillenmemiştir. Ama her şeye rağmen, gördüğünüz gibi, bu Kronstadt ayaklanmasıyla kıyaslandığında, Acaristan'daki
çizgi var, Parti çizgisinden farklı, politikamızın hemen hemen "ayaklanma"nın, denizde bir damla kadar bile anlamı
bütün sorunlarında, Partinin genel çizgisine karşı çıkan bir çiz- olmadığını sanıyorum. Troçkistlerin ya da Zinovyevcilerin,
gi olarak varlığını sürdürüyor. Bu ikinci çizgi sağ sapmanın Kronstadt'taki bu ciddi ayaklanmayı MK'ya karşı, Partiye karşı
çizgisidir. kullandıkları durumlar olmuş muydu? Böyle durumların
Şimdi Parti önderliği sorunlarına geçelim. olmadığını itiraf etmek gerekir, yoldaşlar. Tam tersine, bu ciddi
a) Buharin Grubunun Fraksiyonel Karakteri Üzerine ayaklanma döneminde Parti içinde var olan muhalif gruplar,
ayaklanmayı bastırmak için Partiye yardım etmişler, onu Parti-
Buharin, Partimizde muhalefet olmadığını, Buharin grubu-
nun bir muhalefet oluşturmadığını söyledi. Bu doğru değil, ye karşı kullanmaya kalkışmamışlardı.
yoldaşlar. Plenumda yapılan tartışmadan, Buharin grubunun Peki ya şimdi Buharin grubunun tavrı ne? Acaristan'da
şahsında yeni bir muhalefetle karşı karşıya olduğumuz bütün meydana gelen bu mikroskobik "ayaklanma"yı en kötü, en
açıklığıyla ortaya çıkıyor. Bu grubun muhalif faaliyetleri, Parti aşağılık biçimde Partiye karşı kullanmaya kalktığına kanaat ge-
çizgisini revize etmeye, Parti çizgisini değiştirmeye tirme fırsatı buldunuz. Bu en üst boyutta fraksiyoncu körlükten
çalışmasında ve Parti çizgisinin yerine, sağ sapmadan başka ve fraksiyoncu alçaklıktan başka nedir?
birşey olmayan oportünist çizgiyi geçirmek için zemin Herhalde bizden, kapitalist devletlerle sınırı olan kenar böl-
hazırlamasında ifadesini buluyor. gelerimizde hiçbir zaman huzursuzluk meydana gelmemesi is-
Buharin, üçlerin fraksiyoncu bir grup oluşturmadığını söy- teniyor. Herhalde bizden, toplumumuzun bütün sınıflarını, hem

varlıklıları, hem yoksulları, işçi sınıfını olduğu kadar kapitalist- değil midir? Eğer bu MK'ya sadakatse, MK'ya ihanet neye de-
leri de hoşnut edecek bir politika uygulamamız isteniyor. Her- nir?
halde bizden, hiç kimseyi hoşnutsuz etmememiz isteniyor. Bu- Durmadan sadakatten, dürüstlükten söz eden Buharin, ken-
harin grubundan bu yoldaşlar, sizce de akıllarını kaçırmamışlar disine bir göz atmayı, MK'ya karşı Troçkistlerle gizlice
mı? görüşmeler yapıp bu yolla kendi Merkez Komitesi'ne ihanet
Bizlerden, gerek ülke içinde, gerekse de dışında, kapitalist ederek, sadakatin en temel gereklerini alçakça ihlal edip
dünyaya karşı savaş yürüten proletarya diktatörlüğünün etmediğini düşünmeyi neden denemiyor?
insanlarından, ülkemizde hoşnutsuzluğun olmamasını Buharin burada, Parti MK'sında kollektif önderlik
sağlamamız, bize düşman kapitalist devletlere sınır olan bazı olmadığından söz etti ve bizi MK Politbürosu çoğunluğunun,
kenar bölgelerimizde bazen huzursuzlukların meydana gelme- kollektif önderliğin gereklerini ihlal ettiğine ikna etmeye çalıştı.
mesi nasıl istenebilir? Kapitalist kuşatma, uluslararası sermaye- Elbette, Plenumumuz çok şeye katlanıyor. Buharin'in bu
nin, ülkemizin sınır bölgelerinde, Sovyet iktidarına karşı utanmazca ve ikiyüzlü açıklamasına da katlanabilir. Ne var ki,
hoşnutsuz unsurların eylemlerini örgütlemek amacıyla her türlü Plenumda, MK çoğunluğuna karşı bu biçimde ortaya çıkmaya
çabayı harcaması için değilse, ya neden var? Boş kafalı liberal- kalkışmak için, insanın her türlü ar duygusunu yitirmiş olması
lerden başka, kim bizden böyle taleplerde bulunabilir? Fraksi- gerekir.
yoncu alçaklığın, insanları bazen liberal körlüğe ve Gerçekten de, devlet arabasına koşulmuş olan ve bütün gü-
darkafalılığa götürebileceği açık değil mi? cünü toplayarak arabayı ileri götüren MK çoğunluğu, Buharin
grubuna, kendisine bu zorlu işte yardım etmesini rica ediyorsa,
b) Sadakât ve Kollektif Önderlik Üzerine ama, Merkez Komitesi'ne sadece yardım etmemekle kalmayan
Rikov burada, Partimiz MK'sına karşı tavır konusunda, Bu- Buharin grubu, MK'yı her biçimde engelliyor, ayağını
harin'in "en kusursuz" ve "en sadık" Parti üyelerinden biri kaydırmaya çalışıyorsa, istifayla tehdit edip, Partimiz, MK'sına
olduğunu iddia etti. karşı, Parti düşmanlarıyla, Troçkistlerle anlaşmalar yapıyorsa,
Bundan kuşku duymama izin verin. Rikov'un sözüne burada hangi kollektif önderlikten söz edilebilir?
inanamayız. Olgular talep ediyoruz. Ama Rikov tam da olgular Partiye karşı Troçkistlerle bir blok oluşturan ve Merkez
sunamıyor bize. Komitesi'ne ihanet eden Buharin'in, ne Partimiz Merkez Komi-
Örneğin Buharin'in, Troçkistlerle ilişkide olan Kamenev tesi'nde kollektif yönetim istediği, ne de bunu hayata
grubuyla, fraksiyoncu bir blokun örgütlenmesi, MK geçireceğini, iki yüzlülerden başka kim inkâr edebilir?
politikasının değiştirilmesi, Politbüro bileşiminin değiştirilmesi, MK içinde kollektif yönetimden söz edip duran, ama bu
tahıl alımında ortaya çıkan krizin MK'ya karşı saldırıya geçmek arada MK çoğunluğuna karşı tavır alan Buharin'in, bu sözleri
için kullanılması üzerine gizlice yürüttüğü görüşmeler gibi bir sadece ihanet tavrını gizleyebilmek için sarfettiğini körlerden
olguyu alalım. MK'ya karşı tavrında Buharin'in "sadakat"i, başka kim görmez?
"kusursuzluğu" bunun neresinde? Buharin'in, Parti MK'sına sadakatin ve MK'da kollektif yö-
Bu tam tersine, bir Politbüro üyesinin, kendi Merkez Ko-
netimin en temel gereklerini ilk kez ihlal etmediği
mitesi'ne karşı, Partisine karşı her türlü sadakati ihlal etmesi
vurgulanmalıdır. Parti tarihimizde, Buharin'in, henüz Lenin

yaşarken, Brest Barışı döneminde, barış sorununda azınlıkta bununla hiçbir ilgisi yok. Bizde, altının, MK'nın onayı
kaldığında, Partimizin düşmanı olan Sosyal-Devrimcilere olmaksızın ihraç edilemeyeceği yönünde bir karar var. Ne var
koşmuş, onlarla gizlice görüşmeler yapmış ve onlarla Lenin'e ki bu karar ihlal edilmiştir. Peki, altın ihraç etme iznini kim
ve MK'ya karşı blok oluşturmuş olduğu bir örnek var. Buha- vermiştir? Ortaya çıkıyor ki, altın ihracı, Rikov'un vekillerinden
rin'in o günlerde, Sosyal-Devrimcilerle ne tür bir anlaşma birinin izniyle, Rikov'un bilgisi dahilinde, onun onayıyla
yapılmıştır.
yaptığını henüz bilmiyoruz.[10] Ama, o günlerde sol Sosyal-
Kollektif çalışma bu mu acaba?
Devrimcilerin, Lenin'i tutuklamak ve anti-Sovyet bir darbe
İkinci örnek. Ekim Devrimi'nden sonra serveti
gerçekleştirmek istediklerini biliyoruz… En şaşırtıcı olan ise,
ulusallaştırılan ve şimdi tazminat talebinde bulunan
sol Sosyal-Devrimcilere yanaşıp MK'ya karşı komplo kurarken,
Amerika'nın büyük özel bankalarından biriyle yapılan
Buharin'in, o zaman da aynı bugünkü gibi, kollektif bir yöneti-
görüşmelerden söz ediyorum. Devlet bankamızın bir temsilcisi-
min gerekliliği üzerine feryad etmeyi sürdürdüğüdür.
nin, bu bankayla, tazminat koşulları üzerine görüşmeler yaptığı
Bundan başka Parti tarihimizde, henüz Lenin yaşarken, Bu-
MK'mızca öğrenilmiştir.
harin'in Partimizin Moskova Bölge Bürosu'nda çoğunluğa ve
Özel tazminat taleplerinin yerine getirilmesi, bildiğiniz gi-
"Sol" Komünistler grubunun desteğine sahipken bütün Parti
bi, doğrudan dış politikamızla ilgili olan, en ciddi sorunlardan
üyelerini, Parti MK'sına karşı güvensizliklerini ifade etmeye,
biridir. Bu görüşmelerin, Halk Komiserleri Konseyi, ya da
MK'ya tabi olmayı reddetmeye ve Partimiz içinde ayrılma soru-
MK'nın onayıyla yapıldığı düşünülebilir. Ama bu doğru değil,
nunu ortaya atmaya çağırdığı bir örnek var. Bu, MK'nın Brest
yoldaşlar. MK ve Halk Komiserleri Konseyi'nin bununla hiç bir
Barışı koşullarını kabul etmenin zorunluluğuna ilişkin karar
ilgisi yoktur. MK, görüşmeler yapıldığını öğrendikten sonra,
aldıktan sonra, Brest Barışı döneminde olmuştu.
hemen kesilmesi yönünde karar almıştır. Ancak soru şu: Bu
Buharin'in sadakati ve kollektif yönetimi budur işte.
görüşmelere kim izin verdi? Ortaya çıkıyor ki, görüşmeler Ri-
Rikov burada, kollektif çalışmanın zorunluluğundan söz et-
kov'un bir vekilinin izniyle, Rikov'un bilgisi ve onayıyla
ti. Bu arada Politbüro çoğunluğunu ima ederek, kendisi ve
yapılmıştır.
yakın arkadaşlarının kollektif çalışmadan yana, Politbüro
çoğunluğunun ise kollektif çalışmaya karşı olduğunu iddia etti.
Ama iddialarını doğrulayacak tek bir olgu ileri sürmedi. Üçüncü örnek. Bu örnek Kulaklara ve orta köylülere
Rikov'un uydurduğu masalın yüzünü açığa çıkarmak için, tarımsal makineler temin edilmesiyle ilgilidir. Rikov'un bir tem-
Rikov'un kollektif çalışmadan ne anladığını gösteren bazı silcisinin RSFSC adına başkanlığı yürüttüğü, RSFSC Ekonomi
olgular, bazı örnekler vermeme izin verin. Konseyi[11], orta köylülere tarımsal makine sağlanmasını
Birinci örnek. Amerika'ya altın ihraç edilmesi meselesini sınırlandırma, köyün üst tabakalarına, yani Kulaklara tarımsal
biliyorsunuz. Belki de bir çoğunuz, bu altının Halk Komiserleri makine sağlanmasını ise yükseltme kararı aldı. RSFSC Ekono-
Konseyi ya da MK kararıyla, veya MK'nın onayıyla ya da bilgi- mi Konseyi'nin, Parti Düşmanı ve anti-Sovyet kararının metni
si dahilinde Amerika'ya ihraç edildiğine inanıyordur. Fakat bu aşağıdadır:
doğru değil, yoldaşlar. MK ve Halk Komiserleri Konseyi'nin “Kazak ve Başkır ASSR, Sibirya Bölgesi, Aşağı Volga Böl-

gesi, Orta Volga Bölgesi ve Ural Bölgesi için tarımsal makine Buharin'in bizden bekledikleri biraz fazla değil mi? Yoksa,
ve aletlerin bu maddede saptanmış yüzdeleri, köyün üst kendisinin Parti için değil, Partinin kendisi için var olduğunu
tabakaları için yüzde 20'ye kadar yükseltilmiş, orta köylü ke- mu düşünüyor? Fakat, bütün Partinin, sağ sapmaya karşı
simleri için yüzde 30'a kadar düşürülmüştür!” seferber olduğu ve zorluklara karşı kararlılıkla mücadele ettiği
Hoşunuza gitti mi? Partinin Kulaklara karşı saldırısını bir anda, onu kim susması için, suskunluğunu sürdürmesi için
güçlendirdiği, Kulaklara karşı yoksul ve orta köylü kesimlerin zorluyor? Buharin ve yakın dostları, neden şimdi ortaya çıkıp,
örgütlenmesine ağırlık verdiği bir dönemde, RSFSC Ekonomi sağ sapmaya ve onunla uzlaşmacılığa karşı kararlı bir mücadele
Konseyi, orta köylülere makine temin etmenin normunu yürütmesinler? Buharin ve yakın dostlarının hiç de zor olmayan
düşürürken, köyün üst tabakalarına makine temin etme normu- bu adımı atma kararı vermelerini, Partinin sevinçle
nu yükseltme kararı alıyor. karşılayacağından herhangi bir kimse şüphe edebilir mi? Enin-
Ve buna da Leninist, komünist politika deniyor! de sonunda, nihayet yükümlü oldukları ve bu adımı atmaya ne-
MK, bu olaydan haberdar olur olmaz, Ekonomi Konse- den karar veremiyorlar? Grup çıkarlarını Partinin ve genel çiz-
yi'nin kararını kaldırmıştır. Peki ama bu anti-Sovyet kararı kim gisinin çıkarının üstünde gördükleri için olmasın sakın? Sağ
onayladı? Rikov'un temsilcilerinden biri, Rikov'un bilgisi ve sapmaya karşı mücadelede Buharin, Rikov ve Tomski'nin hazır
bulunmamalarının suçu kimde? Üç Politbüro üyesinin "sivil
onayıyla elbette.
infazı" üzerine boş lafların üç Politbüro üyesinin Partiyi susma-
ya ve sağ sapmaya karşı mücadeleyi durdurmaya zorlamak için
Bu örnekler, Rikov ve vekillerinin kollektif çalışmadan ne kötü maskelenmiş bir girişimi olduğu açık değil mi?
anladıklarını göstermek için yeterlidir sanırım. Sağ sapmaya karşı mücadele Partimizin tali görevi olarak
c) Sağ Sapmaya Karşı Mücadele Üzerine görülmemelidir. Sağ sapmaya karşı mücadele Partimizin tayin
Buharin, kendi deyimiyle, Parti örgütlerimiz tarafından edici görevlerinden birisidir. Aramızda, kendi Partimizin için-
"dayak atılan" üç Politbüro üyesinin "sivil infaz"ından söz etti. de, hareketi yöneten ve proletaryayı ileriye götüren
Partinin, hatalarını basında ve toplantılarda eleştirerek üç Polit- proletaryanın siyasi kurmayının içinde Partiyi demobilize etme-
büro üyesi Buharin, Rikov ve Tomski'yi bir "sivil infaz"ın ye, işçi sınıfını dağıtmaya, politikamızı "Sovyet" burjuvazisinin
kurbanı kıldığını söyledi. Dediğine göre, üç Politbüro üyesi bu isteğine uydurmaya ve böylece sosyalist inşamızın zorlukları
esnada susmaya "zorlanmıştı". karşısında yelkenleri suya indirmeye çalışan sağ sapmacıların,
Hepsi saçmalık, yoldaşlar. Bunlar, Partiyi, sağ sapmaya bu kurmayın içinde serbestçe varlıklarını ve faaliyetlerini sür-
karşı mücadelede dezorganize etmeye çalışan liberalleşmiş bir dürmelerine izin verirsek bu ne anlama gelecektir? Bu, devrime
komünistin sözleridir. Buharin'e göre şöyle olmalıdır: O ve sırt çevirmeye, sosyalist inşamızı dezorganize etmeye, zorluk-
arkadaşları, derin sağ oportünist hatalara düştüklerinde, Parti- lardan kaçmaya, mevzileri kapitalist unsurlara teslim etmeye
nin, bu hataları teşhir etmeye hakkı yoktur, böylece Parti sağ hazır olduğumuz anlamına gelmez mi?
sapmaya karşı mücadeleyi durdurmak, Buharin ve Buharin grubu, sağ sapmaya karşı mücadeleden vazgeçme-
arkadaşlarının hatalarından vazgeçecekleri anı beklemek nin, işçi sınıfına ihanet, devrime ihanet olduğunu anlamıyor
zorundadır. mu?

Buharin grubu, sağ sapma ve onunla uzlaşmacılığın üste- politikası, Parti disiplininin en temel gereğinin ihlali olarak
sinden gelmeden, önümüzdeki zorluklarla başa çıkabilmemizin, mahkûm edilmelidir.
ve bu zorluklarla başa çıkmadan sosyalist inşada tayin edici za- 4— Buharin ve Tomski görevlerinden alınmalı ve MK'nın
ferler kazanmamızın olanaksız olduğunu anlamıyor mu? kararlarına uymama doğrultusunda en ufak bir girişimde
Bütün bunlardan sonra, üç Politbüro üyesinin acınaklı "si- bulunduklarında, MK tarafından Politbüro'dan ihraç edilecekle-
vil infazı" sözlerinin ne değeri var? ri yönünde uyarılmalıdırlar.
Hayır, yoldaşlar, Buharinciler, "sivil infaz" gibi liberal 5— Politbüro üye ve adaylarının toplantılarda yaptıkları
saçmalıklarla Partiyi korkutamayacaklar. Parti onlardan, sağ konuşmalarda, Parti çizgisinden, MK ve organlarının
sapma ve onunla uzlaşmacılığa karşı, Partimiz MK'sının bütün kararlarından sapma olmaması için önlemler alınmalıdır.
üyeleriyle birlikte kararlılıkla mücadele etmelerini talep ediyor. 6— Basın organlarında, gerek Parti basınında gerekse de
Buharin grubundan bunu, işçi sınıfının seferber edilmesini
Sovyet basınında, gerek gazetelerde, gerekse de dergilerde, Par-
kolaylaştırmak, sınıf düşmanlarının direnişini kırmak, sosyalist
ti çizgisinin ve yönetici organlarının kararlarının tam anlamıyla
inşamızın önündeki zorlukların kararlılıkla üstesinden gelmeyi
örgütlemek için talep ediyor. temsil edilmesi için önlemler alınmalıdır.
Buharinciler ya Partinin bu talebini yerine getireceklerdir 7— Partinin, MK'nın ve Politbüro'nun kararlarının mahre-
— o zaman Parti bunu sevinçle karşılayacaktır, ya da bunu miyetini ihlal edenlere karşı, MK'dan ve Partiden ihraca kadar
yapmayacaklardır — o zaman da sonuçtan kendileri sorumlu varan özel önlemler alınmalıdır.
olacaklardır. 8— MK ve MKK Birleşik Plenumu'nun Parti içi sorunlara
ilişkin kararı, şimdilik basında yayınlanmadan, tüm yerel Parti
örgütlerine ve XVI. Konferans[12] delegelerine verilmelidir.
VI Bana göre, içinde bulunduğumuz durumdan çıkış yolu bu-
dur.
SONUÇLAR Bazı yoldaşlar, Buharin ve Tomski'nin derhal MK Politbü-
Sonuçlara geliyorum. ro'sundan ihraç edilmesinde ısrarlılar. Bu yoldaşlarla aynı
Şunları öneriyorum: fikirde değilim. Henüz bu kadar şiddetli bir önlem almadan da
1— Herşeyden önce, Buharin grubunun görüşleri mahkûm yapabileceğimiz görüşündeyim.
edilmelidir, deklarasyonlarında ve temsilcilerinin
konuşmalarında açıklanan bu grubun görüşlerinin, Parti çizgi- Tam metin olarak ilk kez yayınlanmaktadır.
siyle bağdaşmaz, tamamen sağ sapmacıların pozisyonuyla
örtüşen görüşler olduğu saptanarak mahkûm edilmelidir.
2— Buharin'in Kamenev grubuyla yaptığı gizli
görüşmeler, Buharin grubunun sadakatsizliğinin ve fraksiyoncu
karakterinin en çarpıcı ifadesi olarak mahkûm edilmelidir.
3— Buharin ve Tomski tarafından hayata geçirilen istifa

101 102 J. V. Stalin
cüler için özgür olmayan çalışmadan sonra, şimdi kendisi için
çalışma olanağı doğmuştur"…
…"Şimdi, sosyalist bir hükümet iktidarda olduğu için, göre-
vimiz yarışmayı örgütlemektir." [13]
SBKP(B) XVI. Konferansı, yarışma üzerine özel bir
YARIŞMA VE KİTLELERİN EMEK çağrıyla işçi ve emekçilere seslenirken, Lenin'in bu önermele-
COŞKUSU rinden hareket etti.
Bazı "yoldaş" bürokratlar yarışmanın, yine Bolşeviklerin
J. Mikulina'nın "Kitlelerin Yarışması" Adlı Kitabına
çıkardığı yeni bir moda olduğuna ve "sezon" son bulunca
Önsöz
tavsayacağına inanıyorlar."Yoldaş" bürokratlar yanılıyorlar el-
bette. Gerçekte yarışma, milyonlarca emekçi kitlesinin azami
Hiç kuşku yok ki, bugün inşamızın en önemli gerçeklerin-
aktivitesi temelinde, sosyalizmi inşanın komünist yöntemidir.
den biri, belki de en önemlisi, milyonlarca işçi kitlesinin
Gerçekte yarışma, işçi sınıfının onun yardımıyla bütün ülkenin
genişlemesine gelişen yarışmasıdır. Uçsuz bucaksız ülkemizin
ekonomik ve kültürel yaşamını sosyalizm temelinde
değişik kesimlerindeki birçok fabrika ve işletmelerde yarışma;
dönüştürme misyonuna sahip oduğu bir kaldıraçtır.
işçilerle köylüler arasında yarışma; kollektif çiftliklerle Sovyet
Başka "yoldaş" bürokratlar da, yarışmanın güçlü
çiftlikleri arasında yarışma bu kitlesel çağrının işletmeden
dalgasından ürkmüş halde, onu yapay bir çerçeveye
işletmeye emekçilerin özel sözleşmelerinde saptanması — bü-
sıkıştırmaya, önünü almaya, yarışma davasını
tün bunlar, kitlelerin sosyalist yarışmasının geliştiğine kuşku
"merkezileştirme"ye, hızını kısmaya ve böylece ondaki en
bırakmayan olgulardır.
önemli şeyi —kitlelerin inisiyatifini— çekip almaya
Emekçi kitlelerin güçlü bir üretim coşkusu başlamıştır.
çalışıyorlar. Söylemeye gerek yok ki, bürokratların plânları
En iflah olmaz kuşkucular bile, artık bunu kabul etmek zo-
gerçekleşmeyecektir. Her halükârda, Parti, bu plânları boşa
rundalar.
çıkarmak için bütün önlemleri alacaktır.
"Sosyalizm", diyor Lenin, "yarışmayı hiç bir zaman ortadan Sosyalist yarışma bürokratik bir mesele olarak görülmeme-
kaldırmaz, tam tersine, yarışmayı ilk kez gerçekten geniş
lidir. Sosyalist yarışma, milyonlarca emekçinin yaratıcı inisiya-
temelde, gerçekten kitlesel çapta uygulama, emekçilerin
tifine dayanan, kitlelerin işsel devrimci özeleştirisinin ifadesi-
çoğunluğunu, kendilerini gösterebilecekleri, yeteneklerini
geliştirebilecekleri, halkın bitmez tükenmez bir kaynak gibi dir. Bilerek ya da bilmeyerek kitlelerin bu özeleştirisini ve bu
durmadan ortaya çıkardığı ve kapitalizmin binlerce, yaratıcı inisiyatifini engelleyen herkes, büyük davamızın ayak
milyonlarcasını ayaklar altında çiğnediği, baskı altında tuttuğu, bağı olarak bir yana fırlatılmalıdır.
ezdiği yetenekleri ortaya çıkarabileceği bir faaliyet alanına yö- Bürokratizmin tehlikeliliği, somut olarak ifadesini her
neltme olanağını yaratır"… şeyden önce, kitlelerin enerjisini, inisiyatifini ve bağımsız hare-
… "Asıl şimdi gerçekten geniş kitlesel boyutta girişim ruhu, ket etme yeteneğini kösteklemesinde, toplum düzenimizin
yarışma ve cesur inisiyatif geliştirme olanağı yaratılır"… zira bağrında, işçi ve köylülüğün bağrında yatan fevkalade büyük
"yüzyıllardan bu yana başkası için çalışmadan sonra, sömürü- rezervleri kullanmamasında, bu rezervlerin sınıf

Yarışma ve Kitlelerin Emek Coşkusu 103 104 J. V. Stalin
düşmanlarımıza karşı kullanılmasını engellemesinde önemli bir yanını oluşturmaktadır.
bulmaktadır. Bu bürokratik köstekleri parçalamak, kitlelerin Bayan J. Mikulina yoldaşın, yarışmanın bizzat kitlelerin bir
enerjisi ve yaratıcı inisiyatifinin geliştirilmesi için geniş bir faa- davası olarak gösterildiği broşürünün, yarışma pratiğine ait ma-
liyet alanı yaratmak, toplum düzenimizin bağrında yatan fevka- teryallerin derli toplu bir yansıtılmasının ilk denemesini
lade büyük rezervleri ortaya çıkarmak ve bu rezervleri gerek ül- oluşturduğunu düşünüyorum. Bu broşürün üstünlüğü, sosyalist
kemiz içindeki, gerekse de dışındaki sınıf düşmanlarımıza karşı yarışmanın harekete geçiricisi olan muazzam emek coşkusunun
mücadelede terazinin kefesine koymak, sosyalist yarışmanın derindeki süreçlerini, basit ve gerçeklere uygun
görevidir. anlatmasındadır.
Bazen sosyalist yarışma rekabetle karıştırılmaktadır. Bu ka-
ba bir hatadır. Sosyalist yarışmayla rekabet tamamen farklı iki
ilkenin cisimleşmesidir. 11 Mayıs 1929
Rekabetin ilkesi: Bir tarafın yenilgi ve ölümü, ötekinin ise
zaferi ve egemenliği. "Pravda" No. 114,
Sosyalist yarışmanın ilkesi: Genel bir gelişme sağlamak 22 Mayıs 1929.
için, ilerlemiş olanların geride kalanlara dostça yardım etmesi.
Rekabet der ki: Egemenliğini sağlamlaştırmak için geride İmza: J. Stalin
kalanları tepele.
Sosyalist yarışma der ki: Bazıları kötü, bazıları iyi, bazıları
ise daha iyi çalışıyor — En iyilere yetiş ve genel bir gelişme
sağla.
Sosyalist yarışma sayesinde milyonlarca emekçi kitlesini
saran eşi görülmedik üretim coşkusu da aslında bununla
açıklanır. Söylemeye gerek yok ki hiçbir zaman kitlelerin bu tür
coşkusuna benzer bir şeye yol açamaz.
Son zamanlarda basınımızda, yarışma üzerine makaleler ve
notlar çoğalmaya başladı. Yarışmanın felsefesi, kökleri, olası
sonuçları vs. üzerine yazılar yazılıyor. Ne var ki yarışmanın biz-
zat kitleler tarafından nasıl uygulandığı, milyonlarca işçi
kitlesini, yarışmanın gerçekleştirilmesi ve sözleşmelerin
imzalanmasında neyin harekete geçirdiği, işçi kitlelerinin
yarışmayı özbeöz kendi davaları olarak gördükleri konusunda,
hiç olmazsa biraz derli toplu bir makale bulmak mümkün değil.
Oysa meselenin bu yanı bizim için, yarışmanın son derece

yazdığım önsözle bağıntı içinde, bu broşürden çok fazla ve
olağanüstü birşeyler beklemiş ve beklentilerinde hayal
kırıklığına uğradıktan sonra, broşür yazarını, bunun için
cezalandırmaya karar vermiş olmaları mümkündür. Ne var ki bu
yanlış ve haksızdır. Mikulina yoldaşın broşürü elbette bilimsel
bir eser değil. Mikulina yoldaşın broşürü kitlesel yarışmanın
FELİX KON YOLDAŞ'A meseleleri, yarışmanın pratiği üzerine bir anlatıdır. Ve sadece
Bir nüshası İvanovo-Voznessensk Bölgesi Merkez Komitesi Bölge
budur. Aslında son derece iddiasız bu kitapçık hakkında benim
Bürosu Sekreteri Kolotilov Yoldaş'a
yazdığım önsöz nedeniyle yüksek beklentiler oluşmuşsa, bu,
Mikulina yoldaşın suçu değildir. Bunun için, broşürü satıştan
çekerek, ne yazarını, ne de okuyucuyu cezalandırmaya gerek
Kon Yoldaş!
yok. Ancak Sovyetik olmayan, Parti düşmanı ve anti-proleter
Bayan Russova yoldaşın, Bayan Mikulina yoldaşın broşürü
eserler satıştan çekilebilir. Mikulina yoldaşın broşürü Parti
("Kitlelerin Yarışması") üzerine yazdığı makaleyi aldım.
düşmanı ya da Sovyetik olmayan hiçbir şey içermiyor.
Aşağıda buna ilişkin düşüncelerim:
3— Russova yoldaş, Mikulina yoldaşın "Stalin yoldaşı
1— Russova yoldaşın eleştirisi, aşırı tek yanlı ve önyargılı
yanıltma"sına özellikle öfkelenmiş. Russova yoldaşın Stalin
bir makale izlenimi uyandırıyor. Bardina adlı bir iplikçinin ger-
yoldaş için duyduğu endişe şayanı takdirdir. Oysa, bana göre bu
çekte olmadığı ve Zaryace'de hiçbir iplikhane de bulunmadığı endişeye hiç gerek yok.
doğru olabilir. Zaryace'deki fabrikada "haftada sadece bir kez Birinci olarak, "Stalin yoldaşı yanıltmak" pek o kadar ko-
temizlik yapıldığı"da doğru olabilir. Anlatıcılardan biri lay değildir.
tarafından yanıltılan Mikulina yoldaşın, bir dizi kaba hata İkinci olarak, edebiyat dünyasında tanınmamış bir yazarın
yapmış olması mümkün; bu elbette kötü ve affedilmez bir şey. küçük broşürüne bir önsöz yazdığımdan en küçük bir pişmanlık
Ama asıl önemli olan bu mu? Bir broşürün değeri genel çizgi- bile duymuyorum, çünkü tek tek ve belki de önemli hatalarına
siyle değil de tek tek ayrıntılarıyla mı ölçülür? Günümüzün ünlü rağmen Mikulina yoldaşın broşürünün işçi kitlelerine çok
yazarı Şolohov yoldaş "Durgun Don"da bir dizi önemli hata yararlı olduğunu düşünüyorum.
yapmış, Syrtsov, Podtyolkov, Krivoşlikov ve diğerleri hakkında Üçüncü olarak, ben sadece edebi "rütbe sahibi" insanların,
basbayağı yanlış veriler vermiştir, fakat bundan, "Durgun edebiyat alanında "isim" yapmış olanların, "otoriteler"in vs.
Don"un hiç bir işe yaramadığı, satıştan çekilmesi gerektiği so- broşür ve kitaplarına önsöz yazılmasına kesinlikle karşıyım.
Artık bu asilzade göreneğine son vermenin ve genç, hiç kimse-
nucu mu çıkar?
nin tanımadığı ve herkes tarafından ihmal edilen gençlerin "bü-
Mikulina yoldaşın broşürünün üstünlüğü nerededir?
yüklükleri" altında sıkıntı çektikleri zaten ön plânda olan edebi
Yarışma fikrini popülarize etmesinde ve okuyucuyu yarışma
"rütbe sahipleri"ni öne çıkarmayı bir yana bırakmanın zamanı
ruhuyla canlandırmasındadır. Meselenin özü, ayrıntıdaki tek
olduğunu düşünüyorum.
tek hatalarda değil, burada yatmaktadır.
Ülkemizde, inşamızın genel hazinesini karınca kararınca
2— Eleştirmenlerin, Mikulina yoldaşın broşürüne benim

Felix Kon Yoldaş'a 107 108
yardımlarıyla zenginleştirmek için bütün gücüyle yükselmeye
gayret eden, yüzlerce ve binlerce yetenekli genç insan var. Fa-
kat bu genç insanların çabaları çoğu kez boşa çıkıyor, çünkü
adım başında edebi "şöhretler"in kibirleri, bazı örgütlerimizin
bürokratizmi ve insafsız davranışları ve son olarak da (henüz
yarışmaya geçmemiş olan) kendi yaşıtlarının kıskançlığı
tarafından boğuluyorlar. Bu duvarı delmek ve çok sayıdaki bu KURULUŞUNUN ONUNCU YILDÖNÜMÜ
genç güçlere bir yol açmak görevlerimizden biridir. Edebiyat DOLAYISIYLA UKRAYNA KOMÜNİST
dünyasında tanınmamış bir yazarın küçük broşürüne yazdığım
önsöz, bu görevin yerine getirilmesi yönünde bir adım atma
GENÇLİK BİRLİĞİ'NE
girişimiydi. Bundan sonra da yalnızca sıradan ve tanınmamış
yazarların sade, sansasyon yaratmaya yönelik olmayan
Sosyalist yarışmayı başarıyla geliştiren ve Ukrayna sosya-
broşürlerine önsöz yazacağım. Bu davranış tarzının, hiyerarşiye
list kültürünün inşasına aktif biçimde katılan, iç savaşın
değer veren bazı insanların hoşuna gitmemesi mümkündür.
çarpışmalarında sınanmış Ukrayna Leninist Komünist Gençlik
Ama bundan bana ne? Ben bu tür insanların dostu değilim…
Birliği'ne onuncu kuruluş yıldönümünde coşkulu selamlar.
4— İvanovo-Voznessenks'li yoldaşlar, Mikulina'yı, İvano-
vo-Voznessenks'e çağırmalı ve işlediği hatalarından ötürü ona
J. Stalin
"iyice bindirmeli"ler. Mikulina yoldaştan basında iyicene hesap
Moskova, 10 Temmuz 1929.
sormaya kesinlikle karşı değilim. Ama bu hiç kuşkusuz yete-
nekli yazarı yere çalmaya ve iflah olmaz olarak terketmeye ke-
"Pravda" No. 157,
sinlikle karşıyım.
12 Temmuz 1929.
Mikulina yoldaşın broşürünü satıştan çekme kararına gelin-
ce, bu barbarca düşünce görüşümce "dikkate alınmalıdır".
Komünist Selamlar
9 Temmuz 1929.
J. Stalin
İlk kez yayınlanmaktadır.

109 110
"ÇERVONA UKRAYNA" KRUVAZÖRÜNÜN BÜYÜK DÖNÜŞÜM YILI

SEYİR JURNALİ'NE KAYIT Ekim'in 12. Yıldönümü Dolayısıyla
Geride bıraktığımız yıl, sosyalist inşanın bütün cephelerin-

"Çervona Ukrayna" kruvazöründeydim. Bir amatör sanat de büyük bir dönüşüm yılı oldu. Bu dönüşüm, sosyalizmin
gösterisini izledim. kırda ve kentte kapitalist unsurlara karşı kararlı saldırısının
Genel izlenim: Mükemmel insanlar, ortak davamız için işareti altında cereyan etti ve ediyor. Bu saldırının karakteristik
herşeye hazır olan yürekli, kültürlü yoldaşlar. özelliği, ekonomimizin sosyalist reorganizasyonunun (rekons-
Böyle yoldaşlarla birlikte olmak çok iyi. Böyle savaşçıların trüksiyon) temel alanlarında daha şimdiden bize bir dizi tayin
safında düşmanlara karşı savaşmak çok iyi. Böyle yoldaşlarla edici başarılar getirmiş olmasıdır.
sömürücülerin ve ezenlerin dünyaları yenilgiye uğratılabilir. Buradan şu sonuç çıkar ki, Parti, Yeni Ekonomik
Sizlere "Çervona Ukrayna"lı dostlar, başarılar diliyorum! Politika'nın ilk aşamalarındaki geri çekilişimizden, daha sonra,
bunları izleyen aşamalarda dönüşümü sağlamak ve kapitalist
unsurlara karşı başarılı bir saldırı başlatmak için amaca uygun
25 Temmuz 1929. J. Stalin biçimde yararlanmayı bilmiştir.
NEP uygulamaya koyulurken Lenin şöyle diyordu:
"Krazni Çernomoryets" "Şimdi geri gidiyoruz, adeta ricat ediyoruz; fakat bunu, il-
(Kızıl Karadeniz Gemici) könce geri gitmek, fakat sonra hız almak ve bir o kadar daha
(Sivastopol) No. 260, büyük bir sıçrayışla ileriye gitmek için yapıyoruz. Yeni Ekono-
7 Kasım 1929. mik Politika'mızı uygularken sadece ve sadece bu tek koşulla
geri çekildik… ricattan sonra en inatlı bir ilerleyişe geçmek
için." (4. baskı, cilt XXXIII, s. 399, Rusça)
Geçen yılın sonuçları, Partinin Çalışmasında Lenin'in bu
tayin edici talimatını başarıyla hayata geçirdiğini kuşkuya yer
kalmayacak şekilde göstermektedir.
*
Geçen yılın, bizim için tayin edici öneme sahibolan ekono-
mik inşa alanındaki sonuçlarına baktığımızda bu cephedeki

Büyük Dönüşüm Yılı 111 112 J. V. Stalin
saldırımızın başarıları, geçen yıldaki kazanımlarımız üç ana Buradan yola çıkarak, Lenin şunları söyler:
başlık atında toparlanabilir. "Şimdi işçilerin ve köylülerin kurtuluşunun, ekonomimizin
kurtuluşunun ona bağlı olduğu emek coşkunluğunun, çalışma
I isteğinin, inatlılığın içimize işlemesini sağlamalıyız." (4. baskı,
EMEK ÜRETKENLİĞİ ALANINDA cilt XXXI, s. 374, Rusça.)
İnşa eserimizin geçen yılki en önemli olgularından birinin, Lenin'in, Partinin önüne koyduğu görev budur.
emek üretkenliği alanında kesin bir dönüşüm elde etmeyi Geçen yıl, Partinin bu görevi başarıyla yerine getirdiğini ve
başarmış olmamız olduğuna hemen hiç kuşku olamaz. Bu yol üstündeki bütün zorlukları kararlılıkla aştığını göstermiştir.
dönüşüm ifadesini, sosyalist inşa cephesinde işçi sınıfının mil- Partinin geçen yılki ilk önemli kazanımı konusunda durum
yonlarca kitlesinin yaratıcı inisiyatifinin ve güçlü emek budur.
coşkunluğunun gelişmesinde buldu. Geçen yıldaki ilk önemli
kazanımımız budur. II
Kitlelerin yaratıcı inisiyatifi ve emek coşkusunun gelişmesi SANAYİİN İNŞASI ALANINDA
üç ana doğrultuda teşvik edildi:
a) Kitlelerin çalışma inisiyatifine ve çalışma faaliyetine ket Partinin ikinci kazanımı, bu ilk kazanımıyla ayrılmaz bir
vuran bürokratizme karşı — özeleştiri aracılığıyla mücadele şekilde bağlıdır. Partinin bu ikinci kazanımı, geçen yıl ağır sa-
doğrultusunda; nayiin büyük yeni yapıları için birikim sorununu esas itibariyle
b) Tembellere ve proleter çalışma disiplinini baltalayanlara başarıyla çözmüş olmamız, üretim araçları üretiminin
karşı — sosyalist yarışma aracılığıyla mücadele doğrultusunda; geliştirilmesinde hızlı bir tempo tutturmamız ve ülkemizin bir
c) Üretimde rutine ve atalete karşı — kesintisiz çalışma metal ülkesine dönüşmesi için önkoşulları yaratmış olmamızda
haftasının örgütlenmesi aracılığıyla mücadele doğrultusunda. yatmaktadır.
Sonuç, uçsuz bucaksız ülkemizin her bir köşesinde işçi Geçtiğimiz yıldaki ikinci önemli kazanımımız budur.
sınıfının milyonlarca kitlesinin emek coşkunluğunda ve emek
Hafif sanayi sorunu önümüze özel zorluklar çıkarmıyor.
yarışmasında ifadesini bulan, emek cephesinde muazzam bir
kazanımdır. Bu kazanımın önemi gerçekten paha biçilmezdir, Bunu zaten birkaç yıl önce çözmüş bulunuyoruz. Daha zor ve
çünkü emek üretkenliğinin ilerleyen büyümesini ancak milyon- daha önemli olan ağır sanayi sorunudur.
larca kitlenin emek coşkusu ve emek coşkunluğu güvence altına Daha zor, çünkü ağır sanayi muazzam yatırımlar gerektir-
alabilir, ve bu olmadan ülkemizde sosyalizmin kapitalizm üze- mektedir, ve endüstri bakımından geri kalmış ülkelerin tarihinin
rinde nihai zaferi düşünülemezdir. gösterdiği gibi, uzun vadeli muazzam borçlanmalar olmadan
"Emek üretkenliği", diyor Lenin, "son tahlilde yeni toplum
yapamaz.
düzeninin zaferi için en önemli tayin edici şeydir. Kapitalizm,
Daha önemli, çünkü ağır sanayii geliştirmeden sanayii inşa
feodalizm altında bilinmeyen bir emek üretkenliği yarattı. Ka-
edemez, sanayileşmeyi sağlayamayız.
pitalizm, sosyalizmin yeni, çok daha yüksek bir emek
Fakat biz ne geçmişte ne de şimdi ne uzun vadeli borçlar ve
üretkenliği yaratmasıyla nihai olarak yenilebilir, ve nihai olarak
ne de azbuçuk uzun vadeli krediler almadığımız için, sorunun
yenilecektir." (4. baskı, cilt XXIX, s. 394, Rusça.)
aciliyeti bizim için aşikârın da ötesindedir.

Tüm ülkelerin kapitalistleri, birikim sorununu kendi gücü- iktisadında iyi bir hasat değildir —bu çok azdır— ve yalnızca,
müzle halledemeyeceğimiz, ağır sanayii yeniden kurma köylülüğe ihtiyaç maddeleri temin eden hafif sanayiin iyi du-
sorununda şapa oturacağımız ve önlerinde kuyruğumuzu kısıp rumda olması değildir —bu da keza çok azdır—, bir ağır sana-
onların borç kölesi haline geleceğimiz varsayımıyla bize borç yie de ihtiyacımız var … Ağır sanayii kurtarmadan, onu restore
ve kredi vermeyi reddettiklerinde tam da bundan hareket edi- etmeden hiçbir sanayi inşa edemeyiz, ama bu olmadan genelde
bağımsız bir ülke olarak yıkılırız… Ağır sanayiin devlet
yorlar.
sübvansiyonlarına ihtiyacı var. Bunları bulmadığımız takdirde,
Fakat geçen yılın sonuçları bu bakımdan bize neyi göster- —sosyalisti bir yana bırakalım— uygar bir devlet olarak
mektedir? Geçen yılın sonuçlarının anlamı, kapitalist bayların yıkılırız." (4. baskı, cilt XXXIII, s. 388-389, Rusça.)
hesabını alt-üst etmiş olmasıdır. Birikim sorununu ve ağır sanayiin inşasında Partinin göre-
Geçen yıl, SSCB'ye karşı uygulanan açık ve gizli mali ab- vini Lenin böyle keskin formüle ediyor.
lukaya rağmen, bizim, kapitalistlerin borç kölesi haline Geçen yıl, Partinin bu görevin üstesinden başarıyla
gelmediğimizi, bilakis birikim sorununu kendi gücümüzle geldiğini ve bu yol üzerindeki tüm zorlukları kararlılıkla
başarıyla çözdüğümüzü ve ağır sanayiin temelini attığımızı aştığını göstermiştir.
göstermiştir. Bunu şimdi işçi sınıfının yeminli düşmanları bile Bu elbette, sanayiin artık hiçbir ciddi güçlükle
inkâr edemiyor. karşılaşmayacağı anlamına gelmez. Ağır sanayii kurma görevi
Gerçekten de: Eğer, birincisi, geçen yıl büyük sanayideki yalnızca birikim sorunuyla karşılaşmaz. Ayrıca kadro
yatırımlar 1.600 milyon rublenin üstünde tutmuşsa ve bunun sorunuyla, şu sorunla karşılaşır:
aşağı yukarı 1300 milyonu ağır sanayiin payına düşmüşse, bu a) Sovyetik kafalı onbinlerce teknisyen ve uzmanı sosyalist
yıl ise büyük sanayideki yatırımlar 3400 milyon rubleden fazla inşaya katma ve
tutuyorsa ve bunun 2500 milyondan fazlası ağır sanayiin payına b) işçi sınıfının saflarından yeni kızıl teknisyenler ve kızıl
düşüyorsa; ikincisi, geçen yıl büyük sanayiin toplam üretimi uzmanlar yetiştirme.
yüzde 23 ve ağır sanayiinki yüzde 30 artmışsa, cari yılda ise bü- Birikim sorunu özü itibariyle çözülmüş olarak görülebile-
yük sanayiin toplam üretimi yüzde 32 ve ağır sanayiinki yüzde cekken, kadro sorunu hâlâ çözüm bekliyor. Kadro sorunu ise,
46 artıyorsa — ağır sanayiin inşası için birikim sorununun bi- sanayiin teknik rekonstrüksiyonunun sözkonusu olduğu şu
zim için artık aşılamaz zorluklar teşkil etmediği açık değil mi- anda, sosyalist inşanın tayin edici sorunudur.
dir?
Ağır sanayimizi geliştirmede hızlı adımlarla "Bizde eksik olan en önemli şey", diyor Lenin, "kültürlülük-
ilerlediğimizden, eski tempoyu aştığımızdan ve "geleneksel" tür, yönetme sanatıdır… İktisadi ve siyasi bakımdan NEP bize,
geriliğimizi arkada bıraktığımızdan nasıl kuşku duyulabilir? sosyalist ekonominin temelini kurma imkanını tamamen güven-
Tüm söylenenlerden sonra, Beş Yıllık Plânın tahminlerinin celemektedir. Sorun 'yalnızca' proletaryanın ve onun öncü müf-
geçen yıl aşılmasına, Beş Yıllık Plânın —burjuva kalemşörlerin rezesinin kültürel güçleri sorunudur." (4. baskı, cilt XXXIII, s.
"erişilemez fantezi" dedikleri ve sağ oportünistlerimizi (Buharin 223-224, Rusça.)
grubu) dehşete düşüren— optimal varyantının ise gerçekte Beş Apaçık ki burada herşeyden önce "kültürel güçler" soru-
Yıllık Plânın minimal varyantına dönüşmesine şaşılabilir mi? nundan, genelde iktisadi inşa için kadro sorunundan, özelde de
"Rusya için kurtuluş", diyor Lenin, "yalnızca köylü

sanayiin inşası ve yönetimi sorunundan söz edilmektedir. ve papazlardan, darkafalılara ve sağ oportünistlere kadar tüm ve
Ama buradan şu sonuç çıkar ki, ağır sanayii kurma sorunu, her türlü karanlık güçlerin gözü dönmüş direnişine rağmen köy
ağır sanayi için özsel öneme sahip olan birikim alanındaki yoksullarının ve orta köylülerin geniş kitlelerini peşimizden sü-
önemli kazanımlara rağmen, kadro sorunu çözülmediği sürece, rüklemeyi başarmış olmamızdır.
tamamen çözülmüş olarak görülemez. İşte bazı rakamlar.
Buradan Partinin görevi çıkar — kadro sorununun çözümü- 1928 yılında Sovyet çiftliklerinin ekim alanı 1 425 000
nü dolaysız ele almak ve bu kaleyi her ne pahasına olursa olsun hektar ve tahıl üretiminin satılık kısmı 6 milyon kentaldan fazla
fethetmek. tutuyordu (36 milyon puddan fazla), kollektif çiftliklerin ekim
Partinin geçen yıldaki ikinci kazanımı konusunda durum alanı 1 390 000 hektar ve tahıl üretiminin satılık kısmı ise 3,5
budur. milyon kental civarındaydı (20 milyon puddan fazla).
1929 yılında Sovyet çiftliklerinin ekim alanı 1.816.000
III hektar ve tahıl üretiminin satılık kısmı 8 milyon kental
TARIMIN İNŞASI ALANINDA civarındaydı (47 milyon pud civarında), kollektif çiftliklerin
Son olarak, ilk iki kazanımla organik olarak bağlı olan, ekim alanı 4 262 000 hektar ve tahıl üretiminin satılık kısmı ise
Partinin geçen yıldaki üçüncü kazanımı hakkında. Sözkonusu 13 milyon kental civarındaydı (78 milyon pud civarında).
olan, tarımımızın gelişmesindeki radikal dönüşümdür, küçük Gelecek yıl, 1930'da, Sovyet çiftliklerinin ekim alanı
ve geri kalmış bireysel iktisattan, ilerici kollektif tarımsal büyük kontrol rakamlarına göre muhtemelen 3 280 000 hektar tutacak
işletmeye, toprağın ortaklaşa işlenmesine, Makine ve Traktör ve tahıl üretiminin satılık kısmı 18 milyon kental (110 milyon
İstasyonları'na, artellere, modern tekniğe dayanan kollektif çift- pud civarında) tutulacaktır, ama kollektif çiftliklerin ekim alanı
liklere, ve son olarak, yüzlerce traktör ve biçerdöverle ise hiç kuşkusuz 15 milyon hektar ve tahıl üretiminin satılık
donatılmış muazzam Sovyet çiftliklerine geçiştir. kısmı 49 milyon kental civarında (300 milyon pud civarında)
Partinin bu alandaki kazanımı, tam bir dizi alanda tutacaktır.
köylülüğün ana kitlelerini, köylülüğün çok büyük çoğunluğu Başka bir deyişle, gelecek yıl, 1930'da, Sovyet çiftliklerin-
de ve kollektif çiftliklerde tahıl üretiminin satılık kısmı 400 mil-
mahvolur ve yoksulluk içinde bir yaşam sürdürmek zorunda
yon puddan fazla tutacaktır, yani tüm tarımın tahıl üretiminin
kalırken, ancak bir avuç köy zengininin, kapitalistlerin kazançlı satılık kısmının (kırsal alanlar dışında satılan tahılın) yüzde
olduğu eski, kapitalist gelişme yolundan; köy zenginlerini, ka- 50'sinden fazla.
pitalistleri yerlerinden eden ve fakat orta köylüleri ve yoksul Böylesine fırtınalı bir gelişme temposunu —gelişme
köylülüğü yeni tarzda donatarak, yeni araçlarla, traktör ve temposu genelde özellikle büyük olan bizzat bizim sosyalize
tarımsal makinelerle donatarak onlara yoksulluktan ve Kulak büyük sanayimizin dahi tanımadığını— kabul etmek gerekir.
boyunduruğundan çıkma ve toprağın kooperatif, kollektif Genç sosyalist tarımsal büyük işletmemizin (kollektif çift-
işlenmesi anayoluna kavuşma imkanı veren yeni, sosyalist likler ve Sovyet çiftlikleri) büyük bir geleceğe sahip olduğu,
gelişme yoluna geçirmeyi başarmış olmamızdır. gelişmesinde harikalar yaratacağı açıktır.
Partinin kazanımı, bizzat köylülük içindeki bu temel Kollektif çiftliklerin inşası alanındaki bu eşi görülmedik
dönüşümü örgütlemeyi ve inanılmaz güçlüklere, Kulaklardan başarı, en azından aşağıdakileri öne çıkarmak gereken tam bir

dizi nedenle açıklanır. rak, onlar için tam zamanında makine kiralama istasyonları,
Bu eşi görülmedik başarı her şeyden önce, Partinin Le- traktör kolonları ve Makine-Traktör İstasyonları biçiminde,
nin'in kitleleri eğitme politikasını izlemesi ve köylü kitlelerini; toprağın toplumsal işlenmesini örgütleme, kollektif çiftlikler ya-
kooperatif hareketini yaratarak ve teşvik ederek, adım adım kol- ratma ve teşvik etme ve son olarak köylü çiftliklerinin Sovyet
lektif çiftliklere yaklaştırmasıyla açıklanır. Partinin, gerek hare- çiftlikleri tarafından her bakımdan desteklenmesini sağlama bi-
ketin çok önünden gitmek ve kollektif çiftliklerin çiminde yardım örgütlemiştir.
geliştirilmesini emirle yönetmek isteyenlere ("sol" lafazanlara) İnsanlık tarihinde ilk kez, köylülüğün emekçi kitlelerine
karşı, gerekse de Partiyi geri çekmek ve hareketin peşinde kuy- üretim alanında sistematik ve sürekli yardım etme hazırlığını ve
ruk olmak isteyenlere (sağcı ahmaklara) karşı başarılı bir müca- yeteneğini fiilen ispatlayan bir iktidar, Sovyet iktidarı ortaya
dele yürütmüş olmasıyla açıklanır. Bu politika olmadan Parti çıkmıştır.
kollektif çiftlik hareketini bizzat köylülerin gerçek bir kitle ha- Ezelden beri iş aletleri yoksunluğu çeken köylülüğün
reketi haline getiremezdi. emekçi kitlelerinin, bu yardıma dört elle sarılarak kollektif çift-
"Petrograd proletaryası ve Petrograd Garnizonu'nun askerle- lik hareketine girdikleri açık değil midir?
ri", diyor Lenin, "iktidarı ele geçirdiklerinde, köydeki inşa Ve şu andan itibaren işçilerin eski şiarı: "Yüzünü köye
sürecinde büyük zorluklarla karşılaşılacağını, burada daha ted- dön"ün, kollektif köylülerin yeni şiarı: "Yüzünü şehre dön"le
rici davranmak gerektiğini, burada toprağın toplumsal tamamlanacağına şaşılabilir mi?
işlenmesini emirlerle, yasalarla başlatmaya çalışmanın en bü- Kollektif çiftliklerin inşası alanında bu eşi görülmedik
yük saçmalık olacağını, buna ancak yok denecek kadar az başarı son olarak, ülkemizin ileri işçilerinin meseleyi kendi el-
sayıda siyasi bilinçli köylünün yanaşacağını, köylülerin ezici lerine almış olmasıyla açıklanır. Ülkemizin en önemli bölgeleri-
çoğunluğunun ise önüne bunu görev olarak koymadığını çok iyi ne dağılmış düzinelerce ve yüzlerce İşçi Tugayını kastediyo-
biliyorlardı. Ve bu nedenle kendimizi, devrimin gelişmesinin rum. Kollektif çiftlik hareketinin var olan ve olası tüm propa-
çıkarları açısından mutlak zorunlu olanla sınırladık: kesinlikle
gandistleri arasında işçi propagandistlerin, köylü kitleleri
kitlelerin gelişmesinin önünde başını alıp gitmemek, bilakis,
ilerleme hareketi bu kitlelerin kendi deneyiminden, kendi mü-
arasındaki en iyi propagandistler olduğunu kabul etmek gerekir.
cadelesinden doğup büyüyünceye kadar beklemek." (4. baskı, Bireysel küçük iktisat karşısında kollektif büyük iktisadın sahip
cilt XXVIII, s. 121, Rusça) olduğu üstünlükler konusunda —mevcut kollektif çiftlikler ve
Eğer Parti kollektif çiftliklerin inşası cephesinde muazzam Sovyet çiftlikleri bu üstünlükleri haydi haydi ispatlayan çarpıcı
bir zafer kazandıysa, bunun nedeni, Lenin'in bu taktik talimatını örnekler olduğu için—, işçilerin köylüleri ikna etmeyi başarmış
tamı tamına izlemesidir. olmalarında şaşılacak ne olabilir?
Tarımsal inşa alanındaki bu eşi görülmedik başarı ikinci Kollektif çiftliklerin inşası alanındaki kazanımımızın —gö-
olarak, Sovyet iktidarının, köylülüğün yeni aletlere, modern rüşümce son yılın tüm kazanımları arasında en önemli ve tayin
teknik donatıma duyduğu artan ihtiyacı doğru bir şekilde gözö- edici olan bir kazanım— temelini bu teşkil ediyordu.
nüne almış, toprağı işlemenin eski biçimlerinin sürmesi halinde Her biri 40 000 - 50 000 hektarlık büyük tahıl fabrikaları
köylülüğün durumunun içinden çıkılmazlığını doğru bir şekilde örgütlemenin mümkün ve amaca uygun oluşuna karşı "bilim"in
gözönüne almış ve, bütün bu hususları gözönünde bulundura- itirazları çökmüş ve toz duman olmuştur. Pratik, "bilim"in

itirazlarını çürütmüş ve sadece pratiğin "bilim"den öğrenmesi işçi sınıfından kopmasına yol açacağı,
gerektiğini değil, ayrıca "bilim"in de pratikten öğrenmesinin fe- c) kırda sosyalist gelişmenin "anayolu"nu kollektif çiftlik-
na olmayacağını bir kez daha göstermiştir. lerin değil, bilakis kooperatiflerin oluşturduğu,
Kapitalist ülkelerde dev tahıl fabrikaları tutunamaz. Bizim d) kollektif çiftliklerin gelişmesinin ve kırdaki kapitalist
ülkemiz ise sosyalist bir ülkedir. Bu "küçük" farkı unutmamak unsurlara karşı saldırının ülkenin tahılsız kalmasına yol
gerekir. açabileceği iddiaları çökmüş ve toz duman olmuştur.
Kapitalist ülkelerde, bir dizi araziyi satın almadan ya da Bütün bunlar, eski burjuva-liberal pılıpırtı olarak çökmüş
mutlak toprak rantı ödemeden —böylelikle üretim çarnaçar fev- ve rüzgâra savrulmuştur.
kalade büyük harcamalara boğulur— büyük tahıl fabrikaları ör- Birincisi, köylüler kollektif çiftliklere girmişlerdir, tekmil
gütlemek imkansızdır, çünkü oralarda toprak ve arazi üzerinde köyler, kaza daireleri ve reyonlar girmişlerdir.
özel mülkiyet vardır. Oysa bizde ne mutlak toprak rantı ne de İkincisi, kitlesel kollektif çiftlik hareketi işçilerle köylüle-
toprak ve arazinin alım ve satımı yoktur, bu durum büyük tahıl rin birliğini zayıflatmıyor, onun için yeni bir temel, bir üretim
çiftliklerinin gelişmesi için elverişli koşullar yaratır, çünkü biz- temeli yarattığı için onu bilakis güçlendiriyor. Şimdi hatta kör-
de toprak ve arazi üzerinde özel mülkiyet yoktur. ler bile görüyor: Eğer köylülüğün temel kitleleri arasında her-
Kapitalist ülkelerde büyük tahıl çiftlikleri, amacı azami kâr hangi bir ciddi hoşnutsuzluk varsa, bu Sovyet iktidarının kollek-
ya da her halükârda ortalama kâr haddi denilen şeye eşit bir kâr tif çiftlik politikasıyla ilgili değil, Sovyet iktidarının köylülere
sağlamakta görürler, çünkü aksi takdirde sermaye, tahıl üretimi- makine ve traktör sağlamakta kollektif çiftlik hareketinin
ni örgütlemekle uğraşmakta genelde hiçbir çıkar görmez. Buna gelişmesine ayak uyduramamasından kaynaklanmaktadır.
karşılık bizde, aynı zamanda devlet girişimleri olan tahıl çiftlik- Üçüncüsü, kırda sosyalist gelişmenin "anayolu"
leri, gelişimleri için ne azami kâra ne de ortalama kâr haddine hakkındaki tartışma, Eichenwald ve Slepkov ayarındaki genç
gereksinim duyarlar, bilakis asgari bir kazançla yetinebilirler ve küçük-burjuva liberallerine yakışan skolastik bir tartışmadır. Şu
bazen hiç kazanç elde etmeden de yapabilirler ki, bununla da yi- açıktır: Bir kollektif çiftlik hareketi olmadığı sürece, kırın sos-
ne büyük tahıl çiftliklerinin gelişmesi için elverişli koşullar yalist gelişmesinin "anayolu" kooperatifçiliğin alt biçimlerin-
yaratılır. den, alım ve satım kooperatiflerinden ibaretti, fakat kooperatifin
Son olarak, kapitalizm altında büyük tahıl çiftlikleri için ne daha üst biçimi, kollektif çiftçilik biçimi ortaya çıkınca, bu,
özel kredi ayrıcalıkları ne de özel vergi ayrıcalıkları vardır, bu- gelişmenin "anayolu" haline geldi.
na karşılık, sosyalist sektörü desteklemek üzere hazırlanmış Tırnak işareti konmadan söylendiğinde: Kırın sosyalist
Sovyet sistemi altında böylesi ayrıcalıklar vardır ve var gelişmesinin baş biçimi, Lenin'in kooperatif plânıdır; bu plân,
olacaktır. alt biçimlerinden (alım-satım kooperatifleri) üst biçimlere (kol-
Saygıdeğer "bilim" bütün bunları unutmuştur. lektif çiftlik üretim kooperatifleri) kadar tarımsal kooperatifle-
Sağ oportünistlerin (Buharin'in grubu) rin bütün biçimlerini kapsar. Kollektif çiftlikleri kooperatiflerin
a) köylülerin kollektif çiftliklere girmeyeceği, karşısına koymak, Leninizmle alay etmek ve kendi cahilliğini
b) kollektif çiftliklerin gelişme temposunun belgelemek demektir.
hızlandırılmasının sadece kitlesel hoşnutsuzluğa ve köylülüğün Dördüncüsü, bugün kırın kapitalist unsurlarına karşı

saldırıya geçmeden ve kollektif çiftlik ve Sovyet çiftlikleri ha- karşı eski dünyanın bütün güçlerini çıkarmak yönündeki umutsuz
reketini geliştirmeden, bu yıl, ne tahıl alımı alanında girişimleri, sınıfların mücadelesinin şiddetlenmesine yol açan bu
kaydettiğimiz tayin edici başarılarımızı, ne de devletin elinde girişimler de bununla açıklanır. Sermaye sosyalizme "intibak etmek"
şimdiden birikmiş olan, düzinelerce milyon pud dokunulmaz istemiyor.
tahıl stokunu sağlayamayacağımızı bugün körler bile görmekte- Struve ve Hessen, Milyukov ve Kerenski, Dan ve Abramoviç gi-
dir. bi sermayenin tüm bu bekçi köpeklerinin son zamanlarda Bolşevizme
Bunun da ötesinde, kollektif çiftlik ve Sovyet çiftlikleri hareketi- karşı öfkeli ulumalarını yükseltmeleri de bununla açıklanır. Ufak tefek
nin gelişmesi sayesinde tahıl krizinden nihayet kurtulmaya bir şey değil: Kapitalizmin restorasyonu için son umut ortadan kaybo-
başladığımız ya da şimdiden kurtulmuş olduğumuz kesinlikle söylene- luyor.
bilir. Eğer kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin gelişmesi artan Sınıf düşmanlarının bu kudurmuş öfkeleri ve sermayenin
bir hızla devam ederse, ülkemizin, diyelim ki üç yıl içinde, dünyanın uşaklarının bu vahşi ulumaları — Partinin sosyalist inşanın en zor cep-
en zengin tahıl ülkelerinden biri, hatta en zengin tahıl ülkesi haline hesinde gerçekten tayin edici bir zafer kazandığından başka neyi
gelmesinden kuşku duymak için hiçbir neden yoktur. kanıtlayabilir?
Şimdiki kollektif çiftlik hareketinde yeni olan nedir? Şimdiki kol- "Ancak", diyor Lenin, "köylülere, toprağı toplumsal, kollek-
lektif çiftlik hareketinde yeni ve tayin edici olan, kollektif çiftliklere tif, kooperatifsel ve artel biçiminde işlemenin üstünlüğü pratik-
eskisi gibi tek tek köylü gruplarının değil, köyler, kazalar, reyonlar, te gösterilebilirse, köylülere ortaklaşa, artel çiftçilik yoluyla
hatta vilayetlerin katılmasıdır. yardım edilebilirse, ancak bu koşullarda, iktidarı elinde tutan
Peki bunun anlamı nedir? Bunun anlamı, orta köylünün kollektif işçi sınıfı, haklı olduğunu köylülere gerçekten kanıtlayabilir ve
çiftliklere girmiş olmasıdır. Geçtiğimiz yıl Sovyet iktidarının en milyonlarca köylü kitlesini gerçekten ve sağlam bir şekilde
önemli kazanımını oluşturan tarımın gelişmesindeki bu köklü yanına çekebilir." (4. baskı, cilt XXX, s. 173-174, Rusça.)
dönüşümün temeli budur.
Lenin, köylülüğün milyonlarca kitlesinin işçi sınıfı için
Troçkizmin, işçi sınıfının sosyalist inşada köylü sınıfının ana kit-
kazanılmasının yolları, köylülüğün kollektif çiftliklerin inşası yönüne
lelerine önderlik edemeyeceği Menşevik "düşüncesi" yıkılıp enkaz ha-
sevkedilmesinin yolları sorununu böyle koyuyordu.
line geliyor. Şimdi artık körler bile orta köylünün kollektif çiftliklere
Geçtiğimiz yıl, Partinin bu görevi başarıyla yerine getirdiğini ve
yöneldiğini görüyor. Sanayi ve tarım için Beş Yıllık Plân'ın sosyalist
bu yolda önüne çıkan bütün ve her türlü zorlukların kararlılıkla üste-
toplumun kurulmasının beş yıllık plânı olduğu, ülkemizde sosyalizmin
sinden gelmekte olduğunu göstermiştir.
kurulması olanağına inanmayanların Beş Yıllık Plân'ımızı alkışlamaya
hakları olmadığı artık herkes için açıklık kazanmıştır. "Orta köylülük", diyor Lenin, "komünist toplumda ancak
"Kutsal özel mülkiyet ilkesi", Sovyetler Birliği'nde kapitalizmin onun iktisadi yaşam koşullarını kolaylaştırıp iyileştirirsek bizim
yanımızda olacaktır. Eğer yarın onlar için 100 000 adet birinci
restorasyonunu düşleyen bütün ülkelerin kapitalistlerinin bu son umu-
sınıf traktörü sağlayabilsek, benzin ve makinist ihtiyaçlarını
du yıkılıp enkaz haline geliyor. Bunların, toprağı kapitalizm için güb-
karşılayabilsek (şimdilik bunun bir hayal olduğunu biliyorsu-
releme malzemesi olarak gördükleri köylüler, çok övülen "özel mülki- nuz), bu koşullarda orta köylü şöyle derdi mutlaka: 'Ben ko-
yet" bayrağını kitleler halinde terkedip kollektivizm yoluna, sosyalizm münden yanayım' (yani komünizmden). Fakat bunu
yoluna geçiyorlar. Kapitalizmin restorasyonu için son umut yıkılıyor. başarabilmek için önce uluslararası burjuvaziyi yenmek, bu
Ülkemizin kapitalist unsurlarının, hücuma geçen sosyalizme traktörleri bize vermek zorunda bırakmak, ya da

Büyük Dönüşüm Yılı 123 124
üretkenliğimizi bunları kendimiz sağlayabilecek kadar yükselt-
mek zorundayız. Bu sorun ancak bu şekilde doğru konulmuş
olur." (4. baskı, cilt XXIX, s. 190, Rusça.)
Lenin, orta köylüyü teknik olarak yeniden donatma yolları,
onu komünizme kazanma yolları sorununu böyle koymaktadır.
Geçtiğimiz yıl, Partinin bu görevi de başarıyla yerine getir-
mekte olduğunu göstemiştir. Gelecek yılın, 1930 yılının ÖZEL UZAKDOĞU ORDUSU GAZETESİ
ilkbaharında tarlalarda 60 000'den fazla traktöre, bir yıl sonra "TREVOGA"NIN[14] REDAKSİYONUNA
100 000'den fazla, ve iki yıl daha geçtikten sonra ise 250 000'in
üstünde traktöre sahip olacağımız biliniyor. Şimdi artık, birkaç
yıl önce "fantezi" sayılan şeyleri pratiğe geçirme olanağımız Çinli toprak sahiplerinin ve kapitalistlerin saldırılarına karşı
var, hatta daha da fazlasını. Ekim Devrimi'nin hak ve çıkarlarını koruyan Özel Uzakdoğu
Orta köylünün yüzünü "komün"e çevirmiş olmasının nede- Ordusu'nun savaşçılarına ve komutanlarına kardeşçe selamlar!
ni budur. Çinli karşı-devrimcilerin her hareketini uyanıklıkla izleyin,
Partinin üçüncü kazanımıyla ilgili durum böyledir. her saldırıyı yok edici bir karşı saldırıyla yanıtlayın ve böylece
Partinin geçen yılda elde ettiği başlıca kazanımlar Çin'deki kardeşlerimizin, Çin işçi ve köylülerinin, toprak sahip-
bunlardır. lerinin ve kapitalistlerin boyunduruğunu parçalamalarına
ÖZET yardım edin.
Son hızla sanayileşme yolunda ilerliyoruz — kadim, "Rus" Bu bayram gününde, SSCB'nin milyonlarca emekçisinin
geriliğimizi arkamızda bırakarak sosyalizme ilerliyoruz. büyük bir sevgiyle sizleri düşündüğünü, bu büyük günü sizlerle
Bir metal ülkesi, otomobilleşmiş bir ülke, traktörleşmiş bir birlikte kutladığını ve Özel Uzakdoğu Ordusu'nun başarılarını
ülke olacağız. sizlerle birlikte sevinçle karşıladığını unutmayın.
Ve SSCB'yi otomobile köylüleri ise traktöre
oturttuğumuzda, "uygarlıkları" ile övünen "saygıdeğer" kapita- Yaşasın Ekim Devrimi!
listler bize yetişmeye çalışsınlar da görelim. O zaman hangi ül- Yaşasın Özel Uzakdoğu Ordusu!
kelerin geri kalmış, hangi ülkelerin ilerlemiş ülkeler arasında Yaşasın Çin İşçileri ve Köylüleri!
"sıralanacağını" göreceğiz.
3 Kasım 1929. "Pravda" No. 259

7 Kasım 1929 J. Stalin
"Pravda" No. 259,
7 Kasım 1929.
İmza: J. Stalin

zayıflığından, yani anti-emperyalist güçlerin zayıflığından söz
edilmektedir. Bunlar kesinlikle bir ve aynı şey değildir. Dahası,
bunlar birbirine taban tabana zıt iki tezdir.
Buharin'e göre, emperyalist cephe, ulusal ekonomi sistemi-
nin en zayıf olduğu yerde kopacaktır. Bu elbette doğru değildir.
Eğer bu doğru olsaydı, proleter devrimi Rusya'da değil de, Orta
MUTLAK ZORUNLU BİR DÜZELTME Afrika'da bir yerde başlardı. Ama "Leninizme Girişin Özeti"
adlı makalede, Buharin'in tezine taban tabana zıt bir şey, yani
emperyalist zincirin, en zayıf olduğu yerde koptuğu söylenmek-
16 Aralık tarihli "Pravda" (No. 296), ("Parti İnşası" başlığı tedir. Ve bu tamamen doğrudur. Dünya emperalizminin zinciri
altında) imzasız bir makale yayınladı: "Karışıklık Olmadan Ol- verili bir ülkede evet tam da, verili anda tam da bu ülkede zincir
maz mı?". Bu makalede, "Komsomolskaya Pravda"da [15] çıkan en zayıf olduğu için kopmaktadır. Aksi takdirde kopmazdı. Ak-
"Leninizme Girişin Özeti" adlı makalenin bir tezi, emperyalist si takdirde Menşevikler, Leninizme karşı mücadelelerinde haklı
dünya cephesinin devrimci tarzda yarılmasının en elverişli olurlardı.
koşullarını inceleyen tezi eleştirilmektedir. Ama verili ülkede emperyalist zincirin zayıflığı neyle belir-
Yazar, eleştirisini yaptığı makaleden şu alıntıyı yapıyor: lenir? Bu ülkenin endüstriyel gelişmesinin ve uygarlığının belli
"Leninizm, devrimin, emperyalist zincirin en zayıf halkası olan bir asgariye erişmiş olmasıyla. Burada belli bir asgari sanayi
yerde başladığını öğretir." Yazar, devamla, bu alıntı ile, Buha- proletaryasının varolmasıyla. Bu ülkedeki proletaryanın ve pro-
rin'in "Dönüşüm Dönemi Ekonomisi"nden şu alıntı arasına bir leter öncünün devrimci ruhuyla. Proletaryanın, emperyalizme
eşit işareti koyuyor: "Kapitalist dünya sitemininin çöküşü, en karşı kararlı mücadelede proletaryayı izleyebilecek, ciddiye
zayıf ulusal ekonomi sistemlerinde başladı." Yazar bunun alınması gereken bir müttefike (örneğin köylülük) sahip
ardından, Lenin'in, Buharin'in kitabının anılan pasajına karşı olmasıyla. Dolayısıyla, emperyalizmin bu ülkede tecrit olmasını
eleştirel notlarını da ekliyor ve "Komsomolskaya Pravda"daki ve yıkılmasını kaçınılmaz kılan koşulların biraraya gelmesiyle.
"Leninizme Girişin Özeti" makalesinde, Buharin'in hatasına "Karışıklık Olmadan Olmaz mı?" makalesinin yazarı, bes-
benzer bir hata işlendiği sonucunu çıkarıyor. belli ki, tamamen farklı iki şeyi birbirine karıştırmıştır.
Bana öyle geliyor ki, "Karışıklık Olmadan Olmaz mı?" Gerçekten de: Karışıklık olmadan olmaz mı?
makalesinin yazarı bir hata işlemiştir. "Emperyalist zincir, en
zayıf yerinden kopar" tezi ile, Buharin'in "emperyalist zincir,
ulusal ekonomi sisteminin en zayıf olduğu yerde kopar" tezi
arasına kesinlikle bir eşit işareti konamaz. Neden? Çünkü birin-
ci durumda, yarılması gereken emperyalist zincirin "Pravda", No. 298,
zayıflığından, yani emperyalist güçlerin zayıflığından söz edil- 18 Aralık 1929.
mektedir, oysa burada, Buharin'de ise, emperyalizm zincirini
yarması gereken ülkenin ulusal ekonomi sisteminin İmza: J. St.

127 128
50. DOĞUM GÜNÜ NEDENİYLE STALİN SSCB'DE TARIM POLİTİKASININ

YOLDAŞA TEBRİKLERİNİ YOLLAYAN SORUNLARINA İLİŞKİN
TÜM ÖRGÜTLERE VE YOLDAŞLARA
Marksist Tarım Bilimcileri Konferansı'nda Konuşma
27 Aralık 1929 [16]
Tebriklerinizi ve selamlarınızı, beni kendisinin benzeri ola-
rak yaratan ve eğiten işçi sınıfının büyük partisiyle ilgili görü- Yoldaşlar! Şu an, toplumsal ve ekonomik yaşamımızın te-
yorum. Ve bunları sadece şanlı Leninist Partimizle ilgili melinde yatan, bütün dikkatleri üzerinde toplayan gerçeklik,
gördüğüm için, sizleri bolşevik teşekkürle yanıtlama hakkı kollektif çiftlik haraketindeki muazzam büyümedir.
görüyorum kendimde. Şimdiki kollektif çiftlik hareketinin karakteristik çizgisi,
Şundan emin olabilirsiniz ki yoldaşlar, gelecekte de işçi bugüne kadar olduğu gibi, yalnızca köy yoksullarının tek tek
sınıfının davası, proletarya devrimi ve dünya komünizmi davası gruplarının kollektif çiftliklere katılması değil, aynı zamanda
için bütün gücümü, bütün yeteneklerimi, ve eğer gerekirse bü- orta köylülerin de kütlesi itibariyle kollektif çiftliklere girmiş
tün kanımı son damlasına kadar vermeye hazırım. olmasıdır. Bunun anlamı, kollektif çiftlik hareketinin, emekçi
köylülerin tek tek grup ve kesimlerinin bir hareketi olmaktan
21 Aralık 1929 Yüksek saygılarımla çıkıp, köylülüğün sayıları milyonları ve on milyonları bulan ana
kütlesinin bir hareketi haline gelmiş olmasıdır. Başka şeylerin
"Pravda" No. 302, J. Stalin yanısıra, çok önemli bir olgu olan, kollektif çiftlik hareketinin
22 Aralık 1929. muazzam ve gittikçe daha da büyüyen Kulak-düşmanı bir çığ
haline gelmesi, yolu üzerindeki Kulak direnişini silip süpürme-
si, Kulakları yere sermesi ve köyde kapsamlı bir sosyalist inşa
için yolu açması gerçeği de, bununla açıklanır.
Fakat sosyalist inşanın pratik başarılarından gurur duymak
için elimizde ne kadar çok neden varsa, genelde ekonomi
alanında, özelde de tarım alanındaki teorik çalışmalarımızın
başarıları için aynı şey söylenemez. Dahası: Teorik düşüncenin
pratik başarılarımıza ayak uyduramadığını, pratik başarılarla te-
orik düşüncenin gelişimi arasında belli bir uçurum ortaya

SSCB'de Tarım Politikasının Sorunlarına İlişkin 129 130 J. V. Stalin
çıktığını kabul etmek gerekir. Oysa, teorik çalışmanın pratiğe kaldırılması imkansızdır. Çünkü ancak teorik alandaki burjuva
sadece ayak uydurması değil, bilakis onun önünden gitmesi, önyargılarına karşı mücadele içinde Marksizm-Leninizmin
pratikçilerimize, sosyalizmin zaferi için mücadelelerinde silah- pozisyonları sağlamlaştırılabilir.
lar sağlaması gerekir. Teori adı verilen bu burjuva önyargılarının hiç olmazsa
Burada teorinin önemi üzerinde durmak istemiyorum. Bu- bazılarını karakterize etmeme ve inşamızın bazı öz sorunlarını
nu yeterince iyi biliyorsunuz zaten. Bilindiği gibi teori, gerçek aydınlatarak, çürüklüklerini göstermeme izin verin.
bir teoriyse, pratikçilere yönünü bulma gücü, perspektif
açıklığı, çalışmada güven ve davamızın zaferine inanç verir. I
Bütün bunların —başka türlüsü mümkün değildir— sosyalist "DENGE" TEORİSİ
inşamız için önemi çok büyüktür. İşin kötüsü, tam da bu alanda, Komünistler arasında, ekonomimizin sektörleri arasındaki
ekonomimizin sorunlarının teorik irdelenmesi alanında, topalla- sözümona "denge" teorisinin hâlâ geçerli olduğunu elbette bili-
maya başlamamızdır. yorsunuz. Bu teorinin elbette Marksizmle hiçbir ortak yanı
Ülkemizde, toplumsal ve ekonomik yaşamımızda, ekono- yoktur. Oysa sağ sapmacı kamptaki bir dizi insan tarafından
mimizin sorunlarına ilişkin hâlâ çeşitli burjuva ve küçük-burju- tam da bu teorinin propagandası yapılmaktadır.
va teorilerin ortalıkta dolanıyor olması gerçeği, başka türlü nasıl Bu teoriye göre, her şeyden önce bir sosyalist sektöre —bu
açıklanabilir? Bu teorilerin bugüne kadar layık oldukları bir tür vagondur—, ayrıca da sosyalist olmayan sektöre, dilerse-
reddedişi bulmamaları başka neyle açıklanabilir? Burjuva ve niz kapitalist diyelim, —bu da başka bir vagondur— sahibiz.
küçük-burjuva teorilerin en emin panzehiri olan Marksist-Leni- Bu iki vagon ayrı hatlarda bulunuyor ve birbirlerini rahatsız et-
nist politik ekonominin bir dizi temel önermelerinin unutulmaya meden barışçı biçimde ilerliyorlar. Geometriden, paralel çizgi-
terk edilmesi, basınımızda popülize edilmemesi, herhangi bir lerin kesişmediklerini biliyoruz. Oysa bu harika teorinin sahip-
nedenden ötürü ön plâna çıkarılmaması neyle açıklanabilir? leri, paralel iki çizginin günün birinde kesişeceği ve kesiştiğinde
Burjuva teorilere karşı Marksist-Leninist teori temelinde yürü- sosyalizme ulaşmış olacağımız görüşündeler. Bu teori "vagon"
tülecek uzlaşmaz bir mücadele olmaksızın sınıf düşmanlarımız denilen şeylerin ardında sınıfların durduğunu ve bu
üzerinde tam zafer kazanmanın mümkün olamayacağını kavra- "vagon"ların hareketinin acımasız bir sınıf mücadelesi biçimin-
mak zor mu? de, bir ölüm kalım savaşı, "kim—kimi?" prensibine göre bir
Yeni pratik, geçiş döneminin ekonomik sorunlarına yeni tür savaş biçiminde yürüdüğünü dikkate almamaktadır.
bir yaklaşım tarzını beraberinde getirmektedir. NEP sorunu, Bu teorinin Leninizmle hiçbir ortak yanı olmadığını anla-
sınıflar, inşa temposu, işçi-köylü birliği, parti politikası mak zor değil. Bu teorinin objektif olarak hedefinin, bireysel
sorunları, şimdi yeni bir tarzda ortaya konmaktadır. Pratiğin ge- köylü çiftliklerini savunmak, kollektif çiftliklere karşı
risinde kalmamak için, bütün bu problemleri yeni durumun mücadelelerinde Kulak unsurlara "yeni" bir teorik silah vermek
bakış açısı altında işlemek amacıyla hemen işe koyulunmalıdır. ve kollektif çiftlikleri kötülemek olduğunu anlamak zor değil.
Aksi takdirde, pratikçilerimizin kafalarını bulandıran burjuva Buna rağmen, bu teori, bugüne kadar basınımızda
teorilerinin üstesinden gelmek imkansızdır. Aksi takdirde, geçerliliğini korumuştur. Bu teorinin bırakın teorisyenlerimiz
önyargıların dayanıklılığını kazanmış olan bu teorilerin ortadan tarafından yenilgiye uğratılmasını, ciddi bir yanıt aldığını dahi

iddia etmek mümkün değildir. Bu saçmalık, teori düşüncemizin dayanağını reorganize etmekte yatmaktadır.
geri kalmasıyla değilse, neyle açıklanabilir? Fakat, tarımda büyük üretim nasıl geliştirilebilir?
Oysa, denge teorisinden iz bile kalmaması için, Marksiz- Bunun iki yolu vardır. Kapitalist yol; bu yol kapitalizmin
min hazinesinden sadece yeniden üretim teorisini almak ve sek- tarıma girmesiyle büyük işletmelerin ortaya çıkmasından ibaret
törler arası denge teorisinin karşısına koymak yeterlidir. Ger- olan, köylülüğün yoksullaşmasına ve tarımda kapitalist
çekten de Marksist yeniden üretim teorisi, modern toplumun, işletmelerin gelişmesine yol açan bir yoldur. Biz bu yolu, Sov-
yıldan yıla birikim sağlamaksızın gelişemeyeceğini, ama biriki- yetler Birliği ekonomisiyle bağdaşmaz bir yol olarak reddediyo-
min de yıldan yıla genişlemiş bir yeniden üretim olmaksızın ruz.
gerçekleşemeyeceğini öğretmektedir. Bu çok açık ve Bir başka yol daha vardır, sosyalist yol; bu yol, tarımda
anlaşılırdır. Merkezileşmiş sosyalist büyük sanayimiz Marksiz- kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin yaratılması ve
min genişletilmiş yeniden üretim teorisine uygun olarak teşvik edilmesinden ibaret olan, küçük köylü iktisatlarının
gelişmektedir, zira her yıl hacim olarak genişlemekte, birikmek- tekniğin ve bilimin kazanımlarıyla donanmış, ve genişletilmiş
te ve dev adımlarla ilerlemektedir. yeniden üretimi gerçekleştirebildikleri için daha da gelişme
Ne var ki büyük sanayimiz bütün ekonomiyi kapsamıyor. imkanına sahip olan büyük kollektif çiftlikler halinde
Tersine, ekonomimizde küçük köylü iktisadı hâlâ ağırlıktadır. birleştirilmesine götüren yoldur.
Küçük köylü iktisadının genişletilmiş yeniden üretim prensibine Bu durumda sorun şöyledir: ya o yol, ya bu yol, ya kapita-
göre geliştiği söylenebilir mi? Hayır, söylenmez. Küçük köylü lizme geri dönüş, ya da sosyalizme ilerleyiş. Herhangi bir üçün-
iktisadımız kütlesi itibariyle, her yıl genişletilmiş yeniden üre- cü yol daha yoktur ve olamaz.
tim kaydetmemekle kalmıyor, bilakis tam tersine, basit yeniden "Denge" teorisi, üçüncü bir yol bulma çabasıdır. Ve tam da
üretimi bile ancak çok seyrek başarabilecek durumda. üçüncü (var olmayan) bir yol üzerinde yükseldiğinden, ütopik-
Genişletilmiş yeniden üretim yeteneğinde olmayan ve fakat tir, anti-Marksisttir.
ekonomimizde egemen faktörü oluşturan küçük köylü Marks'ın sadece yeniden üretim teorisini, sektörler arası
çiftliğinin oluşturduğu böyle bir tarımsal temel karşısında, "denge" teorisinin karşısına koymak, ikincisinden iz bile
toplumsallaştırılmış sanayimizi hızlı bir tempoyla geliştirmeye kalmamasına yeterdi.
devam etmek mümkün müdür? Hayır, mümkün değildir. Sovyet Marksist tarım bilimcilerimiz neden bunu yapmıyorlar?
iktidarı ve sosyalist inşa az çok uzun bir süre birleşik sosyalist Basınımızda gülünç "denge" teorisinin yaygınlaşmasından, öte
yandan Marksist yeniden üretim teorisinin gizli bir varlık sür-
büyük endüstri ve tamamen dağınık ve son derece geri küçük
dürmesinden kimler çıkar ummaktadır?
köylü meta ekonomisi olmak üzere iki farklı temele
dayandırılabilir mi? Hayır, bu imkansızdır. Bu durum eninde II
sonunda bütün ekonominin tamamen yıkılmasıyla sonuçlanmak SOSYALİST İNŞADA "KENDİLİĞİNDENLİK"
zorundadır. TEORİSİ
Peki çare nerededir? Çare, tarımda büyük üretimi
Politik ekonomideki ikinci önyargıya, burjuva tipi ikinci
geliştirmekte, tarımı birikim sağlamaya, genişletilmiş yeniden teoriye geçelim. Sosyalist inşada "kendiliğindenlik" teorisini,
üretime yetenekli kılmakta ve böylece ekonominin tarımsal Marksizmle hiçbir ortak yanı olmamasına rağmen, sağcıların

kampındaki yoldaşlar tarafından gayretle propagandası yapılan nin, "proletaryanın sosyalist eğilimi"ne karşı "köylülüğün kapi-
teoriyi kastediyorum. talist meta üretimine eğilimi"nden[17] sözederken, bin kez
Bu teorinin sahipleri yaklaşık şunları iddia ediyorlar: Ülke- haklıydı.* "Küçük üretim(in), her gün, her saat, kendiliğinden
mizde bir zamanlar kapitalizm vardı, sanayi kapitalist temelde ve kitlesel çapta kapitalizmi ve burjuvaziyi doğurması" [18] (Le-
gelişiyor, köy ise kendiliğinden, otomatikman kapitalist kenti nin) da bununla açıklanır.
izliyor ve kapitalist kent modeline göre dönüşüme uğruyordu. Köylülüğün küçük-meta ekonomisinin, temeli itibariyle,
Eğer kapitalizmde böyle oluyorsa, neden Sovyetler Birliği eko- kentteki sosyalist üretimle aynı tipte olduğu söylenebilir mi?
nomisinde de aynı durum sözkonusu olmasın? Neden köy, kü- Besbelli ki, Marksizme karşı gelinmedikçe, böyle bir şey
çük köylü ekonomisi otomatikman sosyalist kenti izlemesin ve söylenemez. Yoksa Lenin, "bir küçük köylüler ülkesinde
kendiliğinden sosyalist kent modeline göre dönüşüme yaşadığımız sürece, Rusya'da kapitalizm için ekonomik temel,
uğramasın? Bu teorinin sahipleri bu nedenle, köyün otomatik- komünizm için temelden çok daha sağlamdır" [19] demezdi.
man sosyalist kenti izleyebileceğini iddia ediyorlar. Sovyet çift- Demek ki, sosyalist inşada "kendiliğindenlik" teorisi, an-
likleri ve kollektif çiftliklerin oluşturulması için gayret göster- ti-Leninist, çürük bir teoridir.
meye gerek var mı, köy zaten sosyalist kenti izleyeceğine göre Demek ki, eğer küçük köylü kır, sosyalist kenti izleyecek-
bunun için gayret göstermeye değer mi? sorusu bundandır. se, alınan başka önlemlere ek olarak, köylerde sosyalizmin üssü
İşte size, objektif olarak, kırın kapitalist unsurlarının eline, olarak, köylülüğün temel yığınlarına, başta soyalist kentle bir-
kollektif çiftliklere karşı mücadelesinde yeni bir silah vermeyi likte önderlik edecek durumda olan büyük sosyalist işletmeleri,
hedefleyen bir teori daha. Sovyet çiftlikleri ve kollektif çiftlikler kurmak ve teşvik etmek
Bu teorinin anti-Marksist niteliği kuşku götürmez. gerekir.
Teorisyenlerimizin, kollektif çiftlik inşasının pratisyenleri- Dolayısıyla sosyalist inşada "kendiliğindenlik" teorisi, an-
nin kafasını bulandıran bu tuhaf teoriyi yerle bir etmeye hâlâ ti-Marksist bir teoridir. Sosyalist kent, küçük köylü kıra, ancak
zaman bulamamış olmaları garip değil mi? kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri kurarak ve teşvik ede-
Sosyalist kentin küçük köylü, bireyci kır karşısındaki önder rek, yeni sosyalist biçimi yerleştirerek önderlik edebilir.
rolünün paha biçilemeyecek kadar değerli ve büyük olduğuna Sosyalist inşada "kendiliğindenlik" anti-Marksist teorisinin,
kuşku yoktur. Sanayiin tarım üzerindeki dönüştürücü rolü buna şimdiye kadar tarım teorisyenlerimizden hakettiği cevabı
dayanır. Ama küçük köylü kırın, sosyalist inşada kendiliğinden almamış olması gariptir.
kenti izlemesi için bu etken yeter mi? Hayır, yetmez.
Kapitalist düzende köy, kenti kendiliğinden izliyordu, çün- III
KÜÇÜK KÖYLÜ ÇİFTLİKLERİNİN
kü kentin kapitalist ekonomisi ile köylünün küçük meta ekono-
"İSTİKRARLILIĞI" TEORİSİ
misi, esasında aynı tipte iki ekonomiydi. Elbette ki, küçük köy-
lü meta ekonomisi henüz kapitalist ekonomi değildir. Ama te- Şimdi politik ekonomideki üçüncü önyargıya, küçük köylü
meli itibariyle kapitalist ekonomiyle aynı tiptedir, çünkü üretim ekonomisinin "istikrarlılığı" teorisine geçelim. Burjuva politik
araçları üzerinde özel mülkiyete dayanır. Buharin yoldaşın ekonomisinin, büyük işletmenin küçük işletmeye üstünlükleri
"Geçiş Dönemi Ekonomisi" adlı kitabına kenar notlarında Le- * Altını çizen Lenin. —J. St.

konusundaki, güya ancak sanayi için geçerli olan ve fakat biçimde etkili olmaya devam ettiği söylenebilir mi? Söylene-
tarımda geçerli olmayan ünlü Marksist teze karşı ileri sürdüğü mez, çünkü bizde toprağın özel mülkiyeti yoktur. Ve tam da
itirazları herkes bilir. Bu teoriyi vaaz eden David ve Hertz gibi bizde toprağın özel mülkiyeti olmadığı içindir ki, bizde köylü-
sosyal-demokrat teorisyenler, köylünün dayanıklı ve sabırlı nün, Batı'da olduğu gibi toprağa kölece bağlı olma durumu yok-
olduğu, onun elindeki toprak parçasını bırakmamak için her tür- tur. Bu koşul küçük köylü ekonomisinden kolhozlara geçişi zo-
lü yoksunluğa boyun eğmeye hazır olduğu ve bu yüzden de kü- runlu olarak kolaylaştırmaktadır.
çük köylü ekonomisinin büyük tarım işletmesine karşı Toprağın millileştirildiği bizde, köydeki büyük
mücadelede istikrarlılık gösterdiği savına "dayanmak" işletmelerin, kolhozların, küçük köylü ekonomisine
istemişlerdir. üstünlüğünü bu kadar kolaylıkla kanıtlamalarının nedenlerin-
Böyle bir "istikrarlılığın" her türlü istikrarsızlıktan kötü den biri de budur.
olduğunu anlamak zor değildir. Bu anti-Marksist teorinin bir tek Mutlak rantı kaldıran, toprağın özel mülkiyetine son veren
hedef: küçük köylülerin milyonlarca kitlesini mahveden kapita- ve onun millileştirilmesini sağlamlaştıran Sovyet iktidarının
list düzeni övmek ve sağlamlaştırmak hedefi güttüğünü anla- tarım yasalarının büyük devrimci önemi işte burada yatar.
mak da zor değildir. Ve işte bu hedefi güttüğü içindir ki, Mark- Ama bundan şu sonuç çıkar ki, büyük tarım işletmelerine
sistler bu teoriyi o kadar kolaylıkla altedebilmişlerdir. karşı mücadelesinde küçük köylü işletmelerinin istikrarlılığını
Ama şimdi sorun bu değil. Sorun, pratiğimizin, propaganda eden burjuva iktisatçılara karşı bizim elimizde yeni
yaşamımızın bu teoriye karşı yeni kanıtlar sağlaması; oysa, bir kanıt vardır.
şaşılacak şey, teorisyenlerimizin, işçi sınıfının düşmanlarına Her çeşitten burjuva teorilerine karşı mücadelelerinde, bu
karşı bu yeni silahtan yararlanmak istememeleri ya da yeni kanıttan bizim tarım teorisyenlerimiz tarafından acaba ni-
yararlanamamalarıdır. Bununla kastettiğim, küçük köylüyü bir çin yeterince yararlanılmamaktadır?
avuç toprağına kölece bağlı olmaktan kurtaran ve böylelikle kü- Toprağın millileştirilmesinde biz özellikle "Kapital"in
çük köylü işletmesinde büyük kollektif işletmeye geçişi Üçüncü Cildi'ndeki teorik önkoşullardan, Marx'ın "Artı-Değer
kolaylaştıran toprağın özel mülkiyetinin kaldırılması ve Teorileri" konusundaki ünlü yapıtından ve Lenin'in tarım soru-
toprağın millileştirilmesinin bizde gerçekleştirilmiş olmasıdır. nunu inceleyen yapıtlarından, teorik düşüncenin bu zengin hazi-
Gerçekten de, Batı Avrupa'da küçük köylüyü küçük meta nesinden hareket ettik. Sözünü ettiğim genel olarak toprak rantı
ekonomisine şimdiye kadar bağlamış olan, şu anda bağlayan ve teorisi ve özel olarak da mutlak toprak rantı teorisidir. Bugün bu
ileride de bağlamaya devam edecek olan nedir? Herşeyden önce yapıtlardaki teorik tezlerin, kentte ve köyde sosyalist inşamızın
ve esas olarak kendine ait bir karış toprağa sahip olması, toprak- pratiği tarafından parlak bir biçimde doğrulandığı açıktır.
ta özel mülkiyetin varlığı. O, bir karış toprak edinmek için yıllar Ancak, Çayanov tipinde "Sovyet" iktisatçılarının bilime
boyu para biriktirmiştir, ve toprağı satın alınca da, besbelli ki, aykırı teorileri yayınlarımızda rahatça yer alırken, Marx-Engels-
ondan ayrılmak istemez, her türlü yoksunluğa razıdır, en ilkel Lenin'in toprak rantı ve mutlak toprak rantı teorisi üzerine
yaşamı sürmeye razıdır, yeter ki bireysel ekonomisinin temeli dâhice yapıtlarının halka yayılmak, ön plâna çıkarılmak yerine
olan toprağını elinden kaçırmasın. masa çekmecelerinde saklı tutulmasını anlamak güçtür.
Bu etkenin bizde de, Sovyet rejimi koşullarında da aynı Engels'in "Fransa ve Almanya'da Köylü Sorunu" üzerine

ünlü yazısını herhalde anımsarsınız. Engels'in, küçük köylülerin başlayarak, sosyalizmi, toprağın ulusallaştırılması temelinde mi
kooperatif ekonomiye, kollektif ekonomiye nasıl getirileceği so- yoksa bu temel olmaksızın mı inşa edeceği konusu önemsiz
runu üzerine ne büyük bir titizlikle eğildiğini mutlaka değildir.
anımsarsınız. Engels'in yazısından ilgili pasajı aktarmama izin Kısa süre önce yayınlanan makalemde ("Büyük Dönüşüm
veriniz. Yılı"*) tarımda küçük işletme karşısında büyük işletmenin
"Ve biz kesinlikle küçük köylüden yanayız; onun yazgısını da- üstünlüğüne dair bilinen argümanları ileri sürmüş, bunu yapar-
ha katlanılabilir kılmak, eğer aklı yatmışsa kooperatife geçişini ken büyük Sovyet çiftliklerini gözönüne almıştım. Fakat bu
kolaylaştırmak, ve hatta, eğer aklı henüz yatmamışsa, meseleyi argümanların, büyük ekonomik birimler olarak kollektif çiftlik-
enine boyuna düşünmek için parseli üzerinde uzun bir ler için de tümüyle ve bütünüyle geçerli olduğunu kanıtlamaya
düşünme zamanı bırakmak için, elden gelen izin verilebilir gerek bile yok. Sadece makine ve traktör temeline sahip olan
herşeyi yapacağız." [20] gelişmiş kollektif çiftliklerden söz etmiyorum, aynı zamanda,
Engels'in bireysel köylü ekonomisini kollektivizm yoluna deyim yerindeyse, kollektif çiftlik inşasının manifaktür dönemi-
yöneltme sorununa nasıl büyük bir titizlikle yaklaştığını görü- ni oluşturan ve köylü alet-edevatını temel alan gelişmemiş kol-
yorsunuz. Engels'in ilk başta aşırı gibi görünen bu titizliğini lektif çiftliklerden de söz ediyorum. Genel kollektifleştirmenin
nasıl açıklamalı? O, nelerden yola çıkıyordu? Besbelli ki top- yaşandığı bölgelerde oluşturulan ve köylülerin üretim
rakta özel mülkiyetin varlığından, köylünün kolay kolay elinden araçlarının basitçe biraraya getirilmesine dayanan gelişmemiş
çıkarmaya razı olmayacağı o "bir karış toprağa" sahip kollektif çiftlikleri kastediyorum.
bulunduğu olgusundan yola çıkıyordu. Batı'da köylülük böyle. Örneğin eski Don Bölgesi'ndeki Choper Nehri çevresindeki
Toprakta özel mülkiyetin bulunduğu kapitalist ülkelerde köylü- kollektif çiftlikleri alalım. Dıştan bakıldığında, bu kollektif çift-
lük böyle. Burada büyük bir titizlik gösterilmesi gerektiği ko- likler teknik açıdan küçük köylü çiftliklerinden farklı görünme-
layca anlaşılır. mektedir (az sayıda makine, az sayıda traktör). Buna rağmen,
Bizde, SSCB'de durumun aynı olduğu söylenebilir mi? kollektif çiftliklerde köylü alet-edevatının basitçe biraraya
Hayır, söylenemez. Söylenemez, çünkü bizde köylüyü bireysel toplanması, pratikçilerimizin düşlerinde bile göremeyecekleri
işletmesine zincirleyen o toprakta özel mülkiyet yoktur. Söyle- bir sonuç vermiştir. Bu sonuç ifadesini nerede bulmuştur? Kol-
nemez, çünkü bizde toprak millileştirilmiştir ve bu da köylünün lektif çiftliklere geçişin ekim alanlarının yüzde 30, 40 hatta 50
kollektivizm yolunu tutmasını kolaylaştırmaktadır. büyümesine yol açmasında. Bu "başdöndürücü" sonuç neyle
Bizde son zamanlarda kolhoz hareketinin göreceli olarak
açıklanır? Bireysel emek koşulları altında güçsüz olan köylüle-
kolayca ve hızlı gelişmesinin nedenlerinden biri budur.
Tarım bilimcilerimizin batının köylüleriyle bizim köylüle- rin, araç-gereçlerini birleştirip kollektif çiftlikler halinde birara-
rimizin konumu arasındaki bu farkı gerekli berraklıkla göster- ya gelerek büyük bir güç oluşturmalarıyla. Köylülerin, bireysel
meye çalışmamış olmaları sıkıcıdır. Halbuki böyle bir emekle işlenmesi güç olan bakir toprakları ve işlenmemiş
çalışmanın, sadece biz Sovyet fonksiyonerleri için değil, aynı alanları işleme olanağına sahip olmalarıyla. Köylülerin, bakir
zamanda bütün ülkelerin komünistleri için de büyük önemi toprakları sürme olanağı elde etmeleriyle. Köylülerin, açıkta
olacaktır. Çünkü kapitalist ülkelerde proleter devrimi için, bırakılmış, parçalanmış parselleri, tarla kenarlarını vs. vs. ekme
proletaryanın iktidarı ele almasından hemen sonra, ilk günden * Elinizdeki cilde bakınız, s. 110-123 —Redaksiyon

imkanına kavuşmalarıyla. KENT VE KIR
Tarımımız için, boş ve bakir toprakların ekilmesi büyük Burjuva iktisatçıları tarafından üretilen ve "makas" denilen
öneme sahiptir. Eski dönemlerde Rusya'da, tarım sorununun şey üzerine bir önyargı daha var ki, ne yazık ki Sovyet
devrimci hareketin ekseni olduğunu bilirsiniz. Yine bilirsiniz ki, basınında revaç gören bütün burjuva teorileri gibi buna karşı da
tarım hareketinin hedefi toprak kıtlığını ortadan kaldırmaktı. O amansız bir savaş ilan edilmelidir. Ekim Devrimi'nin köylülüğe
dönemde birçokları, toprak kıtlığının mutlak olduğu, artık Rus- Şubat Devrimi'nden daha az şey kazandırdığı, Ekim Devri-
ya'da serbest, işlemeye elverişli toprak kalmadığı mi'nin aslında köylülüğe hiçbir şey kazandırmadığı yolundaki
görüşündeydiler. Fakat gerçekte ne görüldü? Şimdi artık, teoriyi kastediyorum.
SSCB'de onlarca milyon hektar serbest toprak bulunduğu, ama Bu önyargı bir zamanlar, basınımızda bir "Sovyet"
köylülerin zavallı aletleriyle bu toprağı işleme olanağına sahip iktisatçısı tarafından pompalanmıştı. Fakat daha sonra bu "Sov-
olmadıkları tamamen açıktır. Ve tam da köylüler bakir yet" iktisatçısı teorisinden vazgeçti. (Bir ses: Kim bu?) Bu
toprakları ve işlenmemiş alanları işleme olanağına sahip Groman'dır. Ne var ki, söz konusu teori daha sonra Troçkist-Zi-
olmadığı için, "yumuşak" toprağa, çiftlik sahiplerinin arazileri- novyevist muhalefet tarafından benimsenmiş ve Partiye karşı
ne, köylü aletleriyle bireysel emek yoluyla kolayca ekilebilen kullanılmıştır. Dahası, bu teorinin "Sovyet" kamuoyunda bugün
arazilere itilmişlerdi. "Toprak kıtlığı"nın temeli buydu. O artık revaçta olmadığını iddia etmek için hiçbir neden yok.
nedenle, şimdi artık, traktörlerle donatılmış tahıl tröstümüzün, Bu, son derece önemli bir sorundur yoldaşlar. Kentle kır
köylüler tarafından işgal edilmemiş ve küçük köylü aletleriyle arasındaki ilişki sorunuyla ilgilidir. Kentle kır arasındaki
bireysel emekle işlenmesi mümkün olmayan yaklaşık 20 milyon karşıtlığın ortadan kaldırılması sorunuyla ilgilidir. Son derece
hektar serbest toprağı işlemesine şaşmamak gerekir. aktüel bir sorun olan "makas" sorunuyla ilgilidir. O nedenle bu
Bütün safhalarında —başlangıç safhasında olduğu kadar,
tuhaf teoriyi irdelemenin zahmete değeceğine inanıyorum.
kollektif çiftliklerin traktörlerle donatılmış olduğu daha
gelişmiş safhasında da— kollektif çiftlik hareketinin önemi, Köylülerin Ekim Devrimi'nden hiçbir kazançları olmadığı
başka şeylerin yanı sıra, şimdi artık köylülerin boş alanları ve doğru mudur? Olgulara bakalım.
bakir toprakları ekebilmelerinde yatmaktadır. Köylülerin kol- Şimdi önümde ünlü istatistikçi Nemçinov yoldaşın, benim
lektif emeğe geçişlerinde ekim alanının olağanüstü artmasının "Tahıl Cephesinde"[21] adlı makalemde yayınlanmış olan ünlü
sırrı burada yatmaktadır. Kollektif çiftliklerin bireysel köylü tablosu var. Bu tablodan, devrimden önce çiftlik sahiplerinin
iktisadı karşısındaki üstünlüğünün temellerinden biri burada "ürettikleri" tahılın 600 milyon puddan az olmadığı görülüyor.
yatmaktadır. Demek ki o zamanlar çiftlik sahiplerinin elinde 600 milyon
Söylemeye gerek yok ki, kollektif çiftliklerin bireysel köy- puddan fazla tahıl vardı.
lü iktisadı karşısındaki üstünlüğü, genel kollektifleşmenin Bu tabloya göre Kulaklar o zaman 1,9 milyar pud tahıl
yaşandığı bölgelerde Makine ve Traktör İstasyonlarımız ve "üretiyordu". Demek ki o zamanlar Kulakların elindeki güç çok
konvoylarımız az gelişmiş kollektif çiftliklerin yardımına büyüktü.
koştuğunda, kollektif çiftlikler kendi ellerinde traktör ve biçer-
Aynı tabloya göre yoksul ve orta köylüler ise 2,5 milyar
döver toplamaya başladığında, daha da tartışmasız olacaktır.
pud tahıl üretiyorlardı.
IV Eski köyde, devrimden önceki köyde durum böyleydi işte.

Peki, Ekim Devrimi'nden sonra köyde hangi değişiklikler sonucunda, köylülerin toprak satın almak için harcadıkları yüz-
oldu? Aynı tablodan rakamlar veriyorum. Örneğin 1927 yılını lerce milyon ruble artık köylülerin cebinde kalıyor. Bu köylüler
alalım. Çiftlik sahipleri bu yıl içinde ne kadar tahıl için bir kolaylık mıdır, değil midir? Elbette kolaylıktır.
üretmişlerdir? Açıktır ki çiftlik sahipleri hiçbir şey Devam. Son zamanlara kadar köylü, eski aletleriyle toprağı
üretmemişlerdir ve üretemezlerdi de, çünkü Ekim Devrimi çift- bireysel emeğiyle güç bela işlemek zorundaydı. Eski, çoktan işe
lik sahiplerini ortadan kaldırmıştır. Bunun köylülük için büyük yaramaz hale gelmiş olan üretim aletleriyle donanmış bireysel
bir kolaylık olduğunu anlayacaksınız, çünkü köylüler çiftlik sa- emeğin, köylünün katlanılır bir yaşam sürmesi, maddi durumu-
hiplerinin boyunduruğundan kurtulmuşlardır. Bu, Ekim Devri- nu sistemli olarak yükseltmesi, kültürünü geliştirmesi ve sosya-
mi'nin sonucu olarak, köylülerin payına düşen büyük bir list inşanın geniş yoluna adım atabilmesi için gerekli olan kadar
kazançtır elbette. çok verim vermediğini herkes biliyor. Bugün kollektif çiftlik
1927 yılında Kulaklar ne kadar üretmişlerdir? 1,9 milyar hareketinin hızla gelişmesinden sonra köylüler, emeklerini
pud yerine 600 milyon pud. Böylece Kulaklar, Ekim Devrimi komşularının emeğiyle birleştirme, kollektif çiftliklerde
sonrası döneminde, güçlerinin üçte ikisinden fazlasını birleşme, bakir toprakları sürme, boş toprakları işleme, makine
yitirmişlerdir. Bunun, köy yoksullarının ve orta köylülüğün du- ve traktör temin etme ve böylece emek üretkenliğini iki, hatta
rumunu kolaylaştırmak zorunda olduğunu anlayacaksınız. üç katına çıkarma olanağına sahiplerdir. Peki bu ne anlama ge-
Peki ya yoksul ve orta köylüler 1927'de ne kadar lir? Bu, köylünün, kollektif çiftliklerde birleşme sayesinde, aynı
üretmişlerdir? 2,5 milyar pud yerine 4 milyar pud. Demek ki emeği sarfederek eskisinden daha çok üretme durumunda
yoksul ve orta köylüler Ekim Devrimi'nden sonra, devrimden olması anlamına gelir. Yani bu, tahıl üretiminin, son zamanlara
öncekinden 1,5 milyar pud daha fazla üretmişlerdir. kadar olduğundan çok daha ucuz olacağı anlamına gelir. Bu,
Bunlar, yoksul ve orta köylülüğün Ekim Devrimi sayesinde köylünün, sabit fiyatlarla, tahıl karşılığında şimdiye kadar
olağanüstü büyük kazanımlar elde ettiğini kanıtlayan olgulardır. aldığından çok daha fazla alabileceği anlamına gelir.
Ekim Devrimi yoksul ve orta köylülere bunu vermiştir. Tüm bunlardan sonra, Ekim Devrimi'nin köylülüğe hiçbir
Tüm bunlardan sonra, Ekim Devrimi'nin köylülere hiçbir şey kazandırmadığı nasıl iddia edilebilir?
şey vermediği nasıl iddia edilebilir? Bu tür saçmalıklar konuşanların Partiye, Sovyet iktidarına
Fakat hepsi bu kadar değil, yoldaşlar. Ekim Devrimi, top- açıkça iftira ettikleri açık değil mi?
rakta özel mülkiyeti kaldırmış, toprağın alınıp satılmasına son Peki bütün bunlardan ne sonuç çıkar?
vermiş ve toprağı ulusallaştırmıştır. Bunun anlamı nedir? Bu- Şu sonuç çıkar ki, "makas" sorunu, "makas"ın kaldırılması
nun anlamı, tahıl üretmek isteyen köylünün artık toprak satın al- sorunu, şimdi artık yeni bir tarzda konulmalıdır. Şu sonuç çıkar
mak zorunda kalmamasıdır. Eskiden o, toprak alabilmek için ki, "makas", kollektif çiftlik hareketi şimdiki tempoda büyüme-
yıllarca para biriktirmek zorunda kalıyor, toprak alabilmek için ye devam ederse, yakın zamanda ortadan kaldırılacaktır. Kent
borçlanıyor, borç köleliğine düşüyordu. Toprağın satın alınması ile kır arasındaki ilişkiler yeni bir temel üzerine oturtulacak,
elbette tahıl üretiminin maliyetini artırıyordu. Bugün artık köy- kentle kır arasındaki karşıtlık hızlı bir tempoyla dengelenecek-
lünün böyle bir zorunluluğu yok. Artık bugün köylüler toprağı tir, sonucu çıkar.
satın almak zorunda kalmadan tahıl üretimi yapabilirler. Bunun Bu durum, yoldaşlar, inşamızın bütünü için büyük öneme

sahiptir. Bu durum, köylünün mentalitesini değiştirmekte, köy- melden yanlış olduğunu söylemek zorundayım yoldaşlar. Bu
lüyü, yüzünü kente çevirmeye sevketmektedir. Kentle kır karakterizasyonun gerçeklikle hiçbir ilgisi olmadığına kuşku
arasındaki karşıtlığın ortadan kaldırılması için zemin olamaz.
yaratmaktadır. Bu durum, Partinin "yüzünü köye dön" şiarının, Bir iktisat tipi neyle belirlenir? Besbelli ki üretim sürecin-
kollektif köylülerin "yüzünü kente dön" şiarıyla deki insanların ilişkileriyle. Bir iktisat tipi bundan başka neyle
tamamlanmasının temelini oluşturmaktadır. belirlenebilir? Kollektif çiftliklerde, üretim araçlarının sahibi
Ve bunda şaşılacak bir şey yoktur, çünkü şimdi köylü dev- olan bir sınıf insan ve ellerinden üretim araçları zorla alınmış
letten makine, traktör, tarım uzmanları, organizatörler ve son bir başka sınıf insan mı var acaba? Kollektif çiftliklerde bir sö-
olarak da, Kulaklara karşı mücadelede ve onların altedilmesinde mürücüler sınıfı ve bir sömürülenler sınıfı mı var acaba? Kol-
doğrudan yardım almaktadır. Talancı olarak değerlendirdiği lektif çiftlikler, tayin edici üretim araçlarının
kente karşı vahşi bir kuşku duyan eski tip köylü artık sahneden toplumsallaştırılması üzerinde, devlete ait toprak üzerinde yük-
çekiliyor. Yerine, kente, gerçek üretim yardımı alabileceği bir selmiyor mu acaba? Kollektif çiftlikleri, iktisat tipi olarak sos-
yer olarak umutla bakan yeni bir köylü tipi, kollektif köylü ge- yalist iktisat biçimlerinden birini oluşturmadığını iddia etmek
çiyor. Köy yoksulu durumuna düşme korkusuyla yaşayan ve için hangi neden var?
Kulak konumuna ancak göze batmadan yükselebilen (yoksa se- Kollektif çiftliklerde çelişkiler elbette mevcuttur. Kollektif
çim hakkını elinden alabilirler!) eski tip köylünün yerini, yeni çiftliklerde, henüz ortadan kaybolmamış, ama kollektif çiftlikle-
bir perspektife sahip yeni bir köylü alıyor — kollektif çiftliğe rin sağlamlaşması ve makineleşmesiyle mutlaka ortadan kalka-
girmek, sefalet ve bilgisizlikten kurtulmak, ekonomik ve kültü- cak olan bireyci ve hatta Kulakçı kalıntılar elbette vardır. Fakat
rel yükselişin geniş yoluna girmek. bir bütün olarak alındığında, çelişkilerine ve eksikliklerine
Mesele işte böylesine değişmiştir, yoldaşlar. rağmen, iktisadi bir olgu olarak kollektif çiftliklerin esas itiba-
Fakat yoldaşlar, tarım bilimcilerimizin, Ekim Devrimi'nin riyle, Kulakların kapitalist gelişme yolunun tersine, köyün yeni
kazanımlarını ve kollektif çiftlik hareketinin büyümesini karala- gelişim yolunu, sosyalist gelişme yolunu temsil ettiği inkâr edi-
mak niyetinde olan burjuva teorisini yerle bir etmek ve silip sü- lebilir mi? İçinde bulunduğumuz koşullarda kollektif çiftliklerin
pürmek için bütün önlemleri almamış olmaları da, bir o kadar (kollektif çiftliklerden söz ediyorum, sahte kollektif çiftlikler-
can sıkıcıdır. den değil), köyde sosyalist inşanın temelini ve kapitalist unsur-
lara karşı acımasız mücadelelerde boy vermiş fideliğini
V oluşturduğu inkâr edilebilir mi?
KOLLEKTİF ÇİFTLİKLERİN NİTELİĞİ ÜZERİNE Bazı yoldaşların kollektif çiftliklerin itibarını sarsma ve
İktisat tipi olarak kollektif çiftlikler, sosyalist iktisadın bi- onları burjuva iktisat biçimleri olarak damgalama girişimlerinin
çimlerinden biridir. Buna hiç kuşku olamaz. her türlü temelden yoksun olduğu açık değil mi?
Burada konuşanlardan biri, kollektif çiftliklerin itibarını 1923 yılında henüz kitlesel bir kollektif çiftlik hareketi
kırmaya çalıştı. İktisadi örgütler olarak kollektif çiftliklerin sos- yoktu. "Kooperatifçilik Üzerine" adlı yazısında Lenin, en alt bi-
yalist iktisat biçimiyle hiçbir ortak yanlarının bulunmadığını id- çimlerinden (alım satım kooperatifleri) daha yüksek biçimlerine
dia etti. Kollektif çiftliklerin böyle karakterize edilmesinin te- (kollektif çiftlik biçimi) kadar kooperatiflerin bütün biçimlerini

dikkate almıştı. O zamanlar kooperatifler üzerine, kooperatif işleyen sadece bu konuşmacı değildir. Sınıf mücadelesi
işletmeler üzerine neler demekteydi? İşte Lenin'in "Kooperatif- hakkında gevezelik, kollektif çiftlikler içindeki sınıf mücadelesi
çilik Üzerine" adlı yazısından bir alıntı: üzerine sızlanma ve feryad, bugün bütün "sol"
"Bizim toplumsal düzenimizde kooperatifsel işletmeler, kol- çığırtkanlarımızın karakteristik bir belirtisidir. Bu sızlanmada
lektif işletmeler olarak özel kapitalist işletmelerden ayrılır; fa- en komik olan da, sızlananların, sınıf mücadelesini, aslında
kat eğer devlete, yani işçi sınıfına ait olan toprak üzerinde olmadığı ya da yok denecek kadar az olduğu bir yerde "görme-
kurulmuş ve üretim araçlarıyla donatılmışlarsa, sosyalist leri" ama gerçekten varolduğu ve bütün şiddetiyle sürdüğü yer-
işletmelerden ayrılamazlar*." (4. Baskı, cilt XXXIII, s. 433) lerde ise görmemeleridir.
Görülüyor ki Lenin, kooperatif işletmeleri, kendi başlarına Kollektif çiftliklerde sınıf mücadelesinin unsurları var
değil, ülkemizdeki toplumsal düzenle ilişkili olarak, bu mıdır? Evet, vardır. Kollektif çiftliklerde hâlâ bireyci, hatta Ku-
işletmelerin devlete ait olan bir toprağın üzerinde, üretim lak mentalitesinin kalıntıları var olduğuna, maddi durum itiba-
araçlarının devlete ait olduğu bir ülkede çalışmalarıyla ilişkili riyle belli bir eşitsizlik hâlâ bulunduğuna göre, sınıf mücadele-
olarak değerlendirmekte, ve bu şekilde değerlendirerek, koope- sinin unsurları da var olmak zorundadır. Kollektif çiftlikler için-
ratif işletmelerin sosyalist işletmelerden farklı olmadığını iddia deki sınıf mücadelesiyle kollektif çiftlikler dışındaki sınıf müca-
etmektedir. delesinin aynı anlama geldiği iddia edilebilir mi? Hayır, edile-
Lenin, genel olarak kooperatif işletmelerden böyle söz et- mez. "Sol" laf ebelerimizin hatası tam da burada, bu farkı
mektedir. görmemelerinde yatmaktadır.
Bunu, dönemimizin kollektif çiftlikleri için daha büyük Kollektif çiftlikler dışındaki, kollektif çiftliklerin
rahatlıkla söyleyebilmek için her türlü nedene sahip olduğumuz kurulmasından önceki sınıf mücadelesi ne anlama gelir? Üretim
açık değil mi? aletlerini ve araçlarını elinde tutan ve bu üretim aletlerinin ve
Lenin'in "kooperatiflerin basit gelişimi"ni, bizim araçlarının yardımıyla, köy yoksulluğunu boyunduruk altında
koşullarımız altında neden "sosyalizmin gelişimiyle özdeş" tutan Kulaklara karşı mücadele anlamına gelir. Bu mücadele bir
tuttuğu da bununla açıklanır. ölüm kalım mücadelesidir.
Kollektif çiftliklerin itibarını sarsmaya çalışan Peki, kollektif çiftlikler temelinde sınıf mücadelesi ne anla-
konuşmacının, Leninizmi kaba biçimde ihlal ettiğini görüyorsu- ma geliyor? Herşeyden önce, Kulakların yenilgiye uğratıldığı
nuz. ve ellerinden üretim alet ve araçlarının alındığı anlamına
Konuşmacının yaptığı bu yanlış, kollektif çiftliklerde sınıf geliyor. İkinci olarak, yoksul ve orta köylülerin belirleyici üre-
mücadelesiyle ilgili ikinci yanlışa da yol açmıştır. Konuşmacı, tim aletleri ve araçlarının toplumsallaştırılması temelinde kol-
kollektif çiftlikler içinde sınıf mücadelesini öylesine göz alıcı lektif çiftliklerde birleşmiş olmaları anlamına geliyor. Son ola-
renklerle anlattı ki, insan kollektif çiftlikler içindeki sınıf müca- rak, bu mücadelenin, henüz bireyci ve Kulakçı kalıntılardan
delesinin, kollektif çiftlikler dışındaki sınıf mücadelesinden arınmamış olan ve kollektif çiftliklerde varlığını sürdüren belli
farklı olmadığını sanabilir. Hatta burada sınıf mücadelesinin bir eşitsizliği kendi yararlarına kullanmak isteyen kollektif çift-
daha acımasız olduğu düşünülebilir. Ayrıca bu konuda günah lik üyeleriyle, kollektif çiftliklerde bu kalıntıları ve eşitsizliği
ortadan kaldırmaya uğraşan kollektif çiftlik üyeleri arasındaki

bir mücadele olduğu anlamına geliyor. Kollektif çiftlikler teme- VI
lindeki sınıf mücadelesiyle, kollektif çiftlikler dışındaki sınıf SINIFSAL DEĞİŞİKLİKLER VE PARTİNİN
mücadelesi arasındaki farkı ancak körlerin göremeyeceği açık POLİTİKASINDAKİ DÖNEMEÇ
değil mi? Son olarak, ülkemizdeki sınıfsal değişiklikler ve sosyaliz-
Kollektif çiftlikler verili olduğunda, sosyalizmin inşası için min köyün kapitalist unsurlarına karşı saldırısı sorunu.
gerekli olan herşeyin de verili olduğuna inanmak yanlış olurdu. Partimizin geçen yıl içindeki çalışmalarının karakteristik
Kollektif çiftliklerin üyelerinin, şimdiden sosyalistler haline özelliği, bizim Parti olarak, Sovyet iktidarı olarak:
gelmiş olduklarına inanmak ise daha da büyük bir yanlış olurdu. a) köyün kapitalist unsurlarına karşı tüm cephe boyunca
Hayır, kollektif çiftlik mensubu köylüyü yeniden kalıba dök- saldırıya geçmemizde ve
mek için, onun bireyci zihniyetini dönüştürmek ve onu gerçek- b) bu saldırının, bilindiği gibi, gayet elle tutulur olumlu so-
ten sosyalist toplumun emekçisi haline getirmek için daha çok nuçlar vermesi ve vermeye devam etmesinde yatmaktadır.
çalışmak gerekir. Ve kollektif çiftliklerin makineleşmesi ve Bu ne demektir? Bu demektir ki biz, Kulakların sömürücü
traktörleşmesi ne kadar çabuk olursa, bu iş o kadar çabuk eğilimlerini sınırlama politikasından, Kulakları sınıf olarak tas-
olacaktır. Ama bu, köyün sosyalist dönüşümünün bir kaldıracı fiye etme politikasına geçmiş bulunuyoruz. Bu demektir ki biz,
olarak kollektif çiftliklerin büyük önemini hiçbir şekilde azalt- tüm politikamızda tayin edici dönüşlerden birini yaptık ve
maz. Kollektif çiftliklerin büyük önemi tam da, tarımda maki- yapmaktayız.
nelerin ve traktörlerin kullanılması için, ana üs olmaları, köylü- Son zamanlara kadar Parti, Kulakların sömürücü
nün yeniden kalıba dökülmesi için, zihniyetinin sosyalizm yö-
eğilimlerini sınırlama bakış açısını savunuyordu. Bilindiği gibi
nünde değiştirilmesi için ana üs olmasında yatmaktadır. Lenin
şunu söylerken haklıydı: bu politika, daha VIII. Parti Kongresi'nde ilan edilmişti. Aynı
politika NEP'in kabulünde ve Partimizin XI. Kongresinde yeni-
"Küçük çiftçinin yeniden yoğrulması, onun tüm zihniyetinin den ilan edildi. Lenin'in Preobrajenski'nin tezleri[22] üzerine
değişmesi, kuşaklar gerektiren bir şeydir. Küçük çiftçi ile ilgili
(1922 yılındaki) bilinen mektubunda, tam da bu politikanın gü-
olarak bu sorunun bir çözüme bağlanmasını ve deyim yerindey-
se onun tüm zihniyetinin sağlığa kavuşturulmasını, ancak mad-
dülmesi zorunluluğuna değindiği hatırlardadır. Son olarak bu
di temel sağlayabilir, teknik sağlayabilir, tarımda traktör ve ma- politika, Partimizin XV. Parti Kongresi'nde doğrulanmıştır. Ve
kinelerin kitlesel ölçekte kullanılması sağlayabilir, kitlesel öl- son zamanlara kadar da bu politikayı uyguladık.
çekte elektriklendirme sağlayabilir." (4. baskı, cilt XXXII, s. Bu politika doğru muydu? Evet, o zamanlar kayıtsız-koşul-
194, Rusça.) suz doğruydu. Bundan beş ya da üç yıl önce, Kulaklara karşı
Kollektif çiftliklerin, milyonlarca bireysel küçük köylü böyle bir saldırıya geçebilir miydik? O zamanlar böyle bir
çiftliğinin, ekonomik kalkınmanın ve tarımda sosyalist saldırının başarılı olacağını umabilir miydik? Hayır,
gelişmenin kaldıraçları olan makine ve traktörlerle donatılmış umamazdık. Bu en tehlikeli maceracılık olurdu. Bu, saldırı ile
tarımsal büyük işletmelerle birleşebileceği sosyalist iktisat biçi- son derece tehlikeli bir şekilde oynamak olurdu. Çünkü
mi olduğunu kim inkâr edebilir? kaçınılmaz olarak başarısızlığa uğrardık ve böylece Kulakların
"Sol" lafazanlarımız bütün bunları unuttular. durumunu güçlendirmiş olurduk. Niçin? Çünkü o zamanlar, Ku-
Konuşmacımız da bunları unuttu. laklara karşı kesin saldırıda dayanabileceğimiz üs noktalarımız
henüz köyde yoktu, kapsamlı bir Sovyet çiftlikleri [Sovhoz

—ÇN] ve kollektif çiftlikler [Kolhoz —ÇN] ağımız yoktu. Çün- Ya şimdi durum nasıldır? İşler şimdi ne durumdadır? Şimdi artık
kü o sıralarda, henüz, Kulakların kapitalist üretiminin yerine, Kulaklara darbe indirmek, onun direncini kırmak, onu sınıf olarak tas-
kollektif ve sovyet çiftliklerin sosyalist üretimini geçirme fiye etmek ve onun üretimi yerine kollektif ve sovyet çiftliklerin üreti-
olanağımız yoktu. mini geçirmek için yeterli bir maddi temelimiz vardır. Bilindiği gibi
1926 ve 1927 yıllarında Zinovyevist-Troçkist muhalefet bütün 1929 yılında kollektif ve sovyet çiftliklerin tahıl üretimi, 400 milyon
gücüyle Partiye, Kulaklara karşı derhal taarruza geçilmesi politikasını puddan az olmamıştır (1927'deki Kulak ekonomisinin toplam üreti-
dayatmaya çalışıyordu. Parti, ciddi kimselerin saldırı ile oyun minden 200 milyon pud eksik). Yine bilindiği gibi, 1929'da kollektif
oynamayacaklarını bildiği için, bu tehlikeli maceraya yanaşmadı. Ku- ve sovyet çiftlikler 130 milyon pud tahılı pazara sunmuşlardır (yani
laklara karşı saldırı, ciddi bir sorundur. Bu sorunu, Kulaklara karşı Kulakların 1927'de sunduğundan fazla). Yine bilindiği gibi, 1930'da
nutuk atma ile karıştırmamalı. Kulaklara karşı saldırı, Zinovyevist- kollektif ve sovyet çiftliklerin toplam üretimi 900 milyon puddan az
Troçkist muhalefetin Partiye dayatmaya çalıştığı Kulakları arada bir olmayacaktır (yani 1927'deki Kulakların toplam üretiminden fazla), ve
tırmalama politikasıyla da karıştırılmamalıdır. Kulaklara karşı kollektif ve sovyet çiftliklerin aynı yıl içinde pazara sunacakları tahıl
saldırıya geçmek, Kulakları ezmek ve sınıf olarak tasfiye etmek de- miktarı en az 400 milyon pud olacaktır (yani Kulakların 1927'de
mektir. Bu hedefi gütmeyen bir saldırı tumturaklı bir laftır, hafif sunduğuyla karşılaştırılamayacak kadar fazla).
çarpışmadır, gevezeliktir, istediğiniz herşeydir, ama gerçek bir İşte yoldaşlar, bugün durum böyledir.
Bolşevik saldırı asla değildir. Kulaklara karşı saldırıya geçmek, uygun İşte ülkemizin ekonomisinde meydana gelen değişiklikler
şekilde hazırlanmak ve Kulaklara artık bir daha asla ayağa bunlardır.
kalkamayacakları bir darbe indirmek demektir. Biz, Bolşevikler, ger- İşte bizde son zamanlarda sınıf güçlerinde meydana gelen
çek saldırı diye buna deriz. Bundan beş ya da üç yıl önce başarı şansı değişiklikler bunlardır.
olan böyle bir saldırıya girişebilir miydik? Hayır, girişemezdik. Gördüğünüz gibi, şimdi artık Kulak üretiminin yerine kollektif ve
Nitekim 1927'de Kulaklar 600 milyon puddan fazla tahıl üretiyor sovyet çiftliklerinin üretimini geçirmek için maddi temele sahibiz.
ve bunun 130 milyon pudunu köyün dışında satıyordu. Bu, hesaba kat- Kulaklara karşı saldırımızın şimdi kuşku götürmez bir başarıyla
mak zorunda olunan oldukça önemli bir güçtü. Ya kollektif ve sovyet gelişmesi tam da bu yüzdendir.
çiftliklerimiz o yılda ne kadar üretiyorlardı? 35 milyon pud kadarı pa- Eğer Kulaklara karşı kısır sözlerle yetinmeyip, ona karşı gerçek
zara sunulan 80 milyon pud tahıl. O sırada, Kulakların üretiminin ve ve kesin bir saldırıdan söz etmek isteniyorsa. Kulaklara karşı saldırı
Kulakların pazara sunduğu tahılın yerine, kollektif ve sovyet çiftlikle- böyle yürütülmelidir.
rimizin üretimini ve pazara sunduğu tahılı geçirebilir miydik, siz söy- İşte bunun için biz, son zamanlarda, Kulakların sömürücü
leyiniz? Besbelli ki geçiremezdik. eğilimlerini sınırlama politikasından, Kulakları sınıf olarak tasfiye
Bu koşullar altında Kulaklara karşı kesin bir saldırıya geçmek ne etme politikasına geçmiş bulunuyoruz.
anlama gelirdi? Bizim kaçınılmaz olarak başarısızlığa uğramamız, Peki Kulakların mülksüzleştirilmesi politikasında durum nedir,
Kulakların pozisyonlarını güçlendirmemiz ve tahılsız kalmamız genel kollektifleştirme bölgelerinde Kulakların mülksüzleştirilmesi
anlamına gelirdi. İşte bunun için, Zinovyevist-Troçkist muhalefetin caiz midir? — diye soruluyor çeşitli yanlardan. Gülünç bir soru!
maceracı parlak sözlerine karşın, o tarihte Kulaklara karşı saldırıya Kulakların sömürücü eğilimlerini sınırlama görüşünü benimsediğimiz
girişemezdik ve girişmemeliydik. sürece, Kulaklara karşı kesin bir saldırıya girişme olanağına sahip

olmadığımız sürece, Kulak üretiminin yerine kollektif ve sovyet çift- Son olarak bu sorunların önemi, geçiş dönemi ekonomisinin eski
liklerinin üretimini geçirme olanağına sahip olmadığımız sürece. sorunlarına yeni biçimler vermesinde yatmaktadır.
Kulakların mülksüzleştirilmesi caiz değildi. O sıralar Kulakların Şimdi NEP, sınıflar, kollektif çiftlikler, geçiş dönemi ekonomisi
mülksüzleştirilmesini caiz görmeyen bir politika gerekliydi ve sorunları yeni bir tarzda konulmaktadır.
doğruydu. Ya bugün? Bugün durum başkadır. Bugün Kulaklara karşı NEP'in bir geri çekilme, sadece bir geri çekilme olarak görenlerin
kesin bir saldırıya girişme, onun direnişini kırma, onu sınıf olarak tas- hataları açığa çıkarılmalıdır. Gerçekte Lenin, Yeni Ekonomik Politika
fiye etme ve Kulak üretiminin yerine kollektif ve sovyet çiftliklerinin uygulamasına geçilirken, NEP'in sadece geri çekilmeyle sınırlı
üretimini geçirme olanağına sahibiz. Bugün artık, Kulakların olmadığını, aynı zamanda kentte ve kırda kapitalist unsurlara karşı
mülksüzleştirilmesi işi, toptan kollektifleştirmeyi gerçekleştiren yok- yeni, kararlı bir saldırı için hazırlık olduğunu söylüyordu.
sul ve orta köylü kitlelerinin kendileri tarafından uygulanmaktadır. NEP'in ancak kentle kır arasındaki bağ için gerekli olduğunu
Bugün artık Kulakların mülksüzleştirilmesi işi, toptan kollektifleşme düşünenlerin hataları açığa çıkarılmalıdır. Bizim ihtiyacımız olan
bölgelerinde basit bir idari önlem olmaktan çıkmıştır. Bugün orada kentle kır arasındaki herhangi bir bağ değildir. Bizim, sosyalizmin za-
Kulakların mülksüzleştirilmesi işi, artık kolhozların kuruluş ve ferini garanti altına alan bir bağa ihtiyacımız var. Ve eğer NEP'i izli-
gelişmesinin bir bileşeni olmuştur. Bu nedenle bugün uzun uzun yorsak, bu, sosyalizm davasına hizmet ettiği içindir. Sosyalizm
Kulakların mülksüzleştirilmesi konusu üzerinde durmak gülünçtür ve davasına hizmet etmekten çıktığı anda ise onu cehenneme
pek ciddi bir tutum sayılamaz. Kellesi uçurulanın saçları için gözyaşı yollayacağız. Lenin NEP'in ciddiyetle ve uzun vadeli uygulamaya
dökülmez, der bir Rus atasözü. sokulduğunu söylemişti. Ama, ilelebet uygulanması gerektiğini asla
Kulakların kollektif çiftliğe kabul edilip edilmeyeceği sorusu da söylemedi.
daha az gülünç değildir. Elbette ki onlar kollektif çiftliğe kabul edile- Marksist yeniden üretim teorisinin popülarize edilmesi sorununu
mez. Edilemez, çünkü Kulaklar, kollektif çiftlik hareketinin en azılı da ortaya getirmek gerekiyor. Ekonomimizin bilançosunun şeması so-
düşmanıdır. Bu gayet berraktır. rununu incelemek gerekiyor. Merkezi İstatistik Dairesi'nin 1926
yılında ekonomik bilanço olarak yayınladığı şey, bilanço değil, bir ra-
kam oyunudur. Bazarov ve Groman'ın ekonomik bilanço sorununu ele
VII
alış tarzları da işe yaramaz. SSCB ekonomisinin bilançosu için şema,
ÖZET eğer geçiş dönemi ekonomisinin sorunlarıyla uğraşmak istiyorlarsa,
Marksist tarım bilimcilerimizin teorik çalışmalarında aldırmazlık devrimci Marksistler tarafından hazırlanmalıdır.
edemeyecekleri altı kilit sorun bunlardır, yoldaşlar. Marksist iktisatçılarımızın, geçiş dönemi ekonomisinin
Bu sorunların önemi, herşeyden önce, Marksistçe irdelendiklerin- sorunlarını, sorunun yeni konuluşu içinde bugünkü gelişme
de, bazen —bizim yüzkaramızdır bu— kendi yoldaşlarımız olan ko- safhasına uygun olarak ele alacak özel bir grup yoldaşı tayin et-
münistler tarafından yaygınlaştırılarak pratikçilerimizin kafalarını mesi çok iyi olurdu.
bulandıran her türlü burjuva teorisini kökünden kurutmayı olanaklı
"Pravda" No. 309,
kılmasında yatmaktadır. Bu teorilerin kökünü kazımanın, silip süpür-
29 Aralık 1929.
menin zamanı çoktan gelmiştir. Zira, Marksist tarım bilimcilerinin te-
orik düşünceleri, ancak bu ve benzeri teorilere karşı amansız mücadele
içinde gelişip güçlenebilir.

sızlanan, yorgunluk ve umutsuzluğa kapılmış gençler vardır
(Senin gibi). Ama cesur, yaşama şevki ve irade gücüyle, zaferi
kazanma müthiş gayretiyle dolu gençler de vardır. Yaşamda es-
ki ilişkileri parçaladığımız ve yeni ilişkiler kurduğumuz,
alışılmış yollar ve geçitlerin yerle bir edildiği, yeni ve
alışılmamış yolların açıldığı, refah içinde yaşamış nüfus kesim-
A.M. GORKİ'YE MEKTUP lerinin yollarından alıkonduğu ve yolu, eskiden ezilmiş ve ko-
valanan milyonlarca insan için boşaltıp bir kenara çekildiği gü-
Sevgili Aleksey Maksimoviç! nümüzde, gençliğin bize aynı oranda sempati duyan bir kütle
Beni bağışlamanızı ve yanıtı geciktirdiğim (çok geciktirdiğim!) oluşturması, içinde ayrımlaşma, bölünme olmaması
için kızmamanızı rica ediyorum. Çok meşgulüm. Ayrıca pek iyi olanaksızdır. Birincisi, gençlik içinde varlıklı ana-babaların
çocukları vardır. İkincisi, (sosyal durumları itibariyle) bizim
de sayılmazdım. Bu durum beni bağışlatmaz elbette,
olan gençlik ele alındığında bile, eskiyi yıkma ve yeniyi büyük
ama hiç olmazsa durumumu açıklayabilir.
bir gayretle inşa etmenin muazzam tablosunu, gerekli ve
1) Özeleştiri olmaksızın yapamayız. Kesinlikle yapamayız
dolayısıyla arzu edilir olanın bir görüntüsü olarak algılamak
Aleksey Maksimoviç. Özeleştiri olmadan, durgunluk, aygıtta
için —hele de bu tablo "dinlenme" ve "mutluluğun tadını
çürüme, bürokratizmin gelişmesi, işçi sınıfının yaratıcı inisiyati-
çıkarma" olanağı verecek olan "genel refahın" cennetsi idiline
finin boğulması kaçınılmazdır. Elbette özeleştiri düşmanın eline
pek benzemezken— herkes yeterli sinir sağlamlığı, güç, karak-
malzeme verir. Bu konuda tamamen haklısınız. Ama aynı
ter ve anlayış gösteremez. Bu "son derece tehlikeli faaliyet"
zamanda, özeleştiri, ileri hareketimiz, emekçilerin inşa
esnasında ülkemizde, yorulan, sinirleri bozulan, yıpranan,
enerjisinin gelişmesi, yarışmanın gelişmesi, Hücum Tugayları
umutsuzluğa kapılan, saflardan ayrılan ve nihayet, düşman saf-
vs. için malzeme vermekte (ve neden olmakta) dir. Özeleştirinin
lara katılan insanların bulunabileceği anlaşılır bir şeydir. Devri-
olumsuz yanları olumlu yanları tarafından dengelenmekte, hatta
min kaçınılmaz "masrafları".
bu yanlar daha ağır basmaktadır.
Ama şimdi önemli olan, gençlik arasında sızlananların
Basınımızın eksikliklerimizi fazlaca öne çıkartması, hatta
değil, Komünist Gençlik Birliği'nin savaşçı üyelerinin, kapita-
bazen (istemeden) davul zurnayla ilan ediyor olması mümkün-
lizmi yıkan Bolşeviklerin, sosyalizmin kurucuları Bolşeviklerin,
dür. Bu mümkündür, hatta büyük ihtimalle de böyledir. Elbette bütün ezilen ve köleleştirilmişlerin kurtarıcıları Bolşeviklerin
bu kötüdür. O nedenle de siz, başarılarımız ve eksikliklerimizin yeni, sayıca güçlü kuşağının çekirdeğinin belirleyici olmasıdır.
birbirini dengeleyecek biçimde (başarılarımızın daha ağır Gücümüz burada yatmaktadır. Zaferimizin güvencesi burada
basması gerektiğini söyleyebilirim) aydınlatılmasını talep edi- yatmaktadır.
yorsunuz. Bu konuda da haklısınız elbette. Bu eksikliği mutlaka 3) Elbette bu, sızlananların, ağlayanların, umutsuzluğa
ve zaman geçirmeksizin ortadan kaldıracağız. Bundan emin ola- kapılanların sayısını, örgütlü ideolojik (ve tüm diğer) etkileme
bilirsiniz. yollarıyla azaltmaya uğraşmayacağımız anlamına gelmez. Ter-
2) Gençliğimiz bir ve aynı türden değildir. Ağlayıp sine, Partimizin, kültür örgütlerimizin, basınımızın, Sovyetleri-

A. M. Gorki'ye Mektup 155 156 J. V. Stalin
mizin baş görevlerinden biri bu etkilemeyi örgütlemek ve ciddi örgütleyen emperyalist hükümetlerin üstesinden gelinmesi
sonuçlar almaktır. O nedenle biz (arkadaşlarımız): zorunluluğuna yaklaştıran öykülerdir. Ayrıca biz bütün
a— "Za Rubejom" [23] adlı bir dergi örgütleme, savaşlara karşı değiliz. Biz, karşı-devrimci bir savaş olan em-
b— "İç savaş" üzerine bir dizi popüler derleme yayınlamak peryalist savaşa k a r ş ı y ı z . Ama biz, bilindiği gibi, "kan dök-
ve bunun için A. Tolstoy ve başka kalem ustalarını harekete ge- me korkunçluğundan" bağımsız olmayan, hatta tam tersine, ol-
çirme önerilerinizi tümüyle ve bütünüyle kabul ediyoruz. dukça fazla kan dökülmesine rağmen bağımsızlık savaşlarından,
Buna sadece, bu girişimlerin hiçbirini Radek ya da anti-emperyalist savaşlardan y a n a y ı z .
dostlarından birinin önderliğine emanet etmememiz gerektiği Savaşın "korkunçluğu"na karşı sefere koyulan Voronski'nin
eklenmelidir. Sözkonusu olan Radek'in iyi niyetleri veya bakış açısının, burjuva pasifistlerinden pek farklı olmadığını
dürüstlüğü değildir. Sözkonusu olan, fraksiyonel mücadelenin düşünüyorum.
mantığıdır; Radek ve dostlarının, ondan (yani mücadeleden) ta- 5) Ülkemizde, basınımızda, din karşıtı propaganda
mamen vazgeçmemiş olmalarıdır (onları mücadeleye yönelte- sorunlarında büyük bir karışıklık hüküm sürdüğünü söylerken
cek bir takım önemli görüş ayrılıkları kalmıştır). Partimizin tari- çok haklısınız. Zaman zaman, düşmanın ekmeğine yağ süren en
hi (ve elbette sadece bizim Partimizin tarihi değil), şeylerin akla hayale gelmez aptallıklar yapılmaktadır. Bu alanda
mantığının, insanların niyetlerinin mantığından daha güçlü yapılacak çok iş var. Ne var ki henüz din karşıtı propagandayla
olduğunu göstermektedir. Bu girişimlerin yönetimini politik ilgili yoldaşlarla sizin önerileriniz üzerine görüşme olanağı
olarak sağlam yoldaşlara vermemiz, Radek ve arkadaşlarını ise bulamadım. Size bu konuya ilişkin daha sonra yazarım.
çalışmak üzere buralara çekmemiz daha doğru olacaktır. Böyle- 6) Kamegulov'un ricasını yerine getirmem olanaksız.
si daha doğru olacaktır. Zamanım yok! Ayrıca, lanet olsun, benim nerem eleştirmen!
4) "Savaş Üzerine" özel bir derginin örgütlenmesi sorunu- Hepsi bu.
nu ciddiyetle değerlendirdikten sonra, şimdilik böyle bir dergi- Elinizi samimiyetle sıkıyor ve size sağlıklar diliyorum.
nin yayınlanması için neden olmadığı sonucuna vardık. Savaş Selamlarınız için teşekkürler.
sorunlarını (emperyalist savaştan söz ediyorum) mevcut politik
dergilerde ele almanın daha uygun olacağını düşünüyoruz. J. Stalin
Savaş sorunları politik sorunlardan —ki zaten savaş bunların
ifadesidir— ayrılamayacağından, bu daha da amaca uygun Rusya'dan bir doktora ihtiyacınız olduğu söyleniyor. Doğru
olacaktır. mu? Kimi istiyorsunuz? Yazın, hemen gönderelim.
Savaş üzerine öykülere gelince, bunlar ancak titiz bir se-
çimden sonra yayınlanmalıdır. Kitap pazarında savaşın 17 Ocak 1930. J. St.
"korkunç"luğunu anlatan ve her savaşa karşı (sadece emperya- İlk kez yayınlanmaktadır.
list savaşa karşı değil, her türlü savaşa karşı) nefret uyandıran
bir sürü edebi öykü mevcut. Bunlar, fazla değerli olmayan
burjuva-pasifist öykülerdir. Bizim ihtiyacımız olan, emperyalist
savaşın korkunçluğundan hareket ederek, okurları, bu savaşları

Bu politika bizim ülkemizde, sadece restorasyon dönemin-
de değil, bilakis yeniden yapılanma döneminde de, XV. Parti
Kongresi döneminde de (Aralık 1927), Partimizin XVI.
Konferansı (Nisan 1929) döneminde de ve bu Konferanstan, ge-
nel bir kollektifleştirme safhasına girdiğimiz, sınıf olarak
SINIF OLARAK KULAKLARIN TASFİYESİ Kulakların tasfiye edilmesi politikasına geçtiğimiz 1929 yazına
SORUNUNA İLİŞKİN kadarki dönemde de güdüldü.
Diyelim ki, Aralık 1925'deki XIV. Parti Kongresi'nden
"Kraznaya Svezda"nın [24] 16. sayısında, genel olarak (bkz. MK Raporu Üzerine Karar [25]) Nisan 1929'daki XVI. Par-
tartışılmaz doğrulukta olan "Sınıf Olarak Kulakların Tasfiyesi" ti Konferansı'na kadarki en önemli Parti belgelerine
adlı makale, formülasyonlarda iki hata içermektedir. Bu hataları bakıldığında (bkz. "Tarımın Kalkındırılmasının Yolları Üzeri-
düzeltmenin gerekli olduğunu düşünüyorum. ne" karar[26]).
1. Makalede şöyle denmektedir: "Kulakların sömürücü eğilimlerinin kısıtlanması" ya da
"köyde kapitalizmin büyümesinin sınırlandırılması" tezinin hep,
"Restorasyon döneminde, kentte ve kırda kapitalist
"köyün kapitalist unsurlarının defedilmesi", "köydeki kapitalist
unsurların kısıtlanması politikasını yürütmüştük. Yeniden
unsurların yenilmesi" tezinin yanında geçtiği saptanmamazlık
yapılanma döneminin başlamasıyla kısıtlama politikasından,
edilemez.
kapitalist unsurların defedilmesi politikasına geçtik."
Bunun anlamı nedir?
Bu sav yanlıştır. Kapitalist unsurların kısıtlanması Bunun anlamı, Partinin, köydeki kapitalist unsurların defe-
politikasıyla, defedilmesi politikası birbirinden farklı değildir. dilmesini, Kulakların sömürücü eğilimlerinin kısıtlanması
İkisi de aynı politikadır. Köydeki kapitalist unsurların defedil- politikasından, köydeki kapitalist unsurların kısıtlanması
mesi, kapitalist unsurların kısıtlanması politikasının, Kulakların politikasından ayırmadığıdır.
sömürücü eğilimlerinin kısıtlanması politikasının kaçınılmaz bir XV. Parti Kongresi gibi XVI. Parti Konferansı da tama-
sonucu ve bir bileşenidir. Köyün kapitalist unsurlarının defe- men, "tarım burjuvazisinin sömürücü çabalarının kısıtlanması"
dilmesi, Kulakların sınıf olarak defedilmesiyle aynı değildir. (XV. Parti Kongresi'nin "Kırda Çalışma Üzerine" kararı [27])
Köyün kapitalist unsurlarının defedilmesi, vergi baskısına, Sov- politikasının zemini üzerinde, "köyde kapitalizmin gelişimini
yet iktidarının kısıtlama önlemleri sistemine direnemeyen sınırlandıran yeni önlemler alınması" (aynı yerde), "Kulakların
Kulakların tek tek kesimlerinin üstesinden gelinmesi ve defe- sömürücü eğilimlerinin kararlılıkla kısıtlanması" (XV. Parti
dilmesidir. Kulakların sömürücü eğilimlerinin kısıtlanması Kongresi'nin Beş Yıllık Plân Üzerine Kararı [28]) , "Kulakların
politikasının, köyün kapitalist unsurlarının kısıtlanması ve özel tüccarların daha ileri, sistematik ve ısrarlı biçimde
politikasının, zorunlu olarak Kulakların tek tek kesimlerinin de- kısıtlanması" anlamında "Kulaklara karşı saldırı" (bkz. aynı
fedilmesine yol açacağı açıktır, o nedenle, Kulakların tek tek yerde), kırda ve kentte "özel kapitalist işletme unsurlarının"
kesimlerinin defedilmesi, köyün kapitalist unsurlarının "ekonomik olarak daha kesin biçimde geri püskürtülmesi" (XV.
kısıtlanması politikasının kaçınılmaz bir sonucu ve bileşeni Parti Kongresi'nin MK Raporu'na İlişkin Kararı [29]) politikası
olmasından başka türlü değerlendirilemez. zemininde durmaktadır.

Sınıf Olarak Kulakların Tasfiyesi Sorununa İlişkin 159 160 J. V. Stalin
Yani, a) kapitalist unsurların kısıtlanması politikasıyla bu karşı çıkan Frumkin gibi, XV. Parti Kongresi kararlarına
unsurların geri püskürtülmesi politikasını birbirinden ayıran bu sarılarak partinin yeni politikasına karşı çıkan parti içindeki sağ
makalenin yazarı haksızdır. Gerçekler, burada sözkonusu unsurlara belli bir ideolojik siper yaratmak demektir.
olanın, Kulakların tek tek kesimlerinin geri püskürtülmesinin XV. Parti Kongresi, köyün kapitalist unsurlarının
kapitalizmin kısıtlanması politikasının bir bileşeni ve sonucu kısıtlanması (ve püskürtülmesi) politikasının güçlendirilmesini
olduğunu göstermektedir. ilan ederken, Parti nereden yola çıkmıştı? Partinin çıkış noktası,
Ve, b) Köyün kapitalist unsurlarının geri püskürtülmesinin, Kulakların sınıf olarak, bu kısıtlamaya rağmen bir süre daha
yeniden yapılanma döneminde, XV. Parti Kongresi döneminde varlığını devam ettireceğidir. XV. Parti Kongresi, o nedenle,
başladığını iddia eden, bu makalenin yazarı haksızdır. Gerçekte kiralayanların çoğunluğu Kulaklar olmasına rağmen toprak
geri püskürtme XV. Parti Kongresi'nden önce, restorasyon dö- kirası üzerine yasayı yürürlüğe koymuştur. XV. Parti Kongresi,
neminde olduğu gibi, XV. Parti Kongresi'nden sonra yeniden o nedenle, köyde ücretli emek kullanımı üzerine yasayı
yapılanma döneminde de sürdürülmüştür. Kulakların sömürücü yürürlüğe koymuş ve en katı biçimde uygulanmasını istemiştir.
eğilimlerinin kısıtlanması politikası, XV. Parti Kongresi döne- O nedenle, Kulakların mülksüzleştirilmelerinin kaçınılmazlığı
minde sadece yeni, ek önlemlerle güçlendirilmiş ve buna bir kez daha ilan edilmiştir. Bu yasa ve kararlar, köyde kapita-
bağlantılı olarak da Kulakların tek tek kesimlerinin geri püskür- list unsurların sınırlandırılması (ve püskürtülmesi) politikasına
tülmesi güç kazanmıştır. aykırı mıdır? Elbette hayır. Bu yasa ve kararlar sınıf olarak
2. Makalede şöyle denmektedir: Kulakların tasfiye edilmesine aykırı mıdır? Elbette! Genel bir
"Sınıf olarak Kulakların tasfiyesi tamamen kapitalist kollektifleştirmenin gündemde olduğu ve günden güne daha da
unsurların geri püskürtülmesi politikasından çıkmaktadır ve bu yaygınlaşan bölgelerde bu yasa ve kararlar yürürlükten
politikanın yeni bir safhada sürdürülmesidir." kaldırılmalıdır. Ayrıca bu bölgelerde sözkonusu yasa ve karar-
Bu sav eksiktir, o nedenle de yanlıştır. Sınıf olarak lar genel kollektifleşme ve kollektif çiftlik hareketinin gidişi sa-
Kulakların tasfiye edilmesi politikasının gökten düşmediği yesinde zaten yürürlükte değildir artık.
açıktır. Bu politika, daha önce yaşanan bütün bir kısıtlama ve Bütün bunlardan sonra sınıf olarak Kulakların tasfiyesi
sonuç olarak da, köydeki kapitalist unsurların püskürtülmesi dö- politikasının, köyün kapitalist unsurlarının kısıtlanması (ve püs-
nemi tarafından hazırlanmıştır. Fakat bu durum, bu politikanın, kürtülmesi) politikasının devamı olduğu söylenebilir mi? Çok
köydeki kapitalist unsurların kısıtlanması ve (püskürtülmesi) açıktır ki söylenemez.
politikasından temelden farklı olmadığı, kısıtlama politikasının Sözünü ettiğimiz makalenin yazarı, sınıf olarak Kulakların
devamı olduğu anlamına gelmez. Yazarımız gibi konuşmak, elinde toprağı serbestçe kullanım hakkıyla üretim araçları
1929 yazından bu yana köyün gelişiminde meydana gelen kaldıkça, pratiğimizde, köyde ücretli emek kullanımı üzerine
değişikliği inkar etmek demektir. Böyle konuşmak bu dönemde yasayı, kira yasasını ve Kulakların mülksüzleştirilmesini yasak-
partimizin köydeki politikasında bir dönüşüm yaşandığı layan yasayı yürürlükte tuttukça, bu sınıfın vergiler ve başka
gerçeğini inkar etmek demektir. Böyle konuşmak, bir zamanlar kısıtlama önlemleriyle püskürtülemeyeceğini unutuyor. Yazar,
XIV. Parti Kongresi'nin kararlarına sarılarak kollektif çiftlikler Kulakların sömürücü eğilimlerinin kısıtlanması politikasının,
ve sovyet çiftliklerinin kurulması ve geliştirilmesi politikasına sadece Kulaklığın tek tek kesimlerinin geri püskürtülmesine

Sınıf Olarak Kulakların Tasfiyesi Sorununa İlişkin 161 162
yolaçacağı, bunun ise, belli bir süre, sınıf olarak Kulakların
muhafazasına aykırı düşmeyeceği, tersine bunu şart koşacağını
unutuyor. Kulakları sınıf olarak püskürtmek için, kısıtlama ve
tek tek Kulak kesimlerin püskürtülmesi politikası yeterli
değildir. Sınıf olarak Kulakları püskürtmek için, bu sınıfın
direnişini açık savaşta kırmak ve üretimde varlık ve gelişim
kaynaklarını (toprağın serbestçe kullanımı, üretim araçları, kira- SVERDLOV'LU YOLDAŞLARA YANIT [30]
lama, ücretli emek kullanımı hakkı vs.) elinden almak zorunlu-
dur. I
Kulakların sınıf olarak tasfiyesi politikasına geçiş işte SVERDLOV'LULARIN SORULARI
budur. Bu olmaksızın sınıf olarak Kulakların püskürtülmesi
lafları, sadece sağ sapmacılar için iyi ve yararlı olan boş bir ge- 1) Komintern'in III. Kongresi'nde RKP(B)'nin taktikleri
vezeliktir. Bu olmadan köyde ciddi ve genel bir üzerine kabul edilen tezlerde [31] Lenin, Sovyet Rusya'da iki te-
kollektifleştirme düşünülemez. Kulaklığı ezip geçen ve genel mel sınıf olduğundan söz ediyordu.
kollektifleştirmeyi gerçekleştiren köylerimizdeki yoksul ve orta Bugün ise bizler Kulaklığın ve sınıf olarak yeni burjuvazi-
köylüler bunu çok iyi anlamışlardır. Ancak görünen o ki, bazı nin tasfiyesinden söz ediyoruz.
yoldaşlarımız bunu henüz kavrayamadılar. Bu, NEP döneminde ülkemizde bir üçüncü sınıfın ortaya
Kısaca söylendiğinde, partimizin köyde yürüttüğü şimdiki çıktığı anlamına mı geliyor?
politika eski politikanın devamı değil, köyün kapitalist 2) Marksist tarım bilimcilerinin konferansında yaptığınız
unsurlarının kısıtlanması (ve püskürtülmesi) eski politikasından konuşmada şöyle demiştiniz: "Eğer NEP'i izliyorsak, bu sosya-
Kulakların sınıf olarak tasfiyesi politikasına geçiştir. lizm davasına hizmet ettiği içindir. Sosyalizm davasına hizmet
etmekten çıktığı anda ise onu cehenneme yollayacağız." Bu "ce-
henneme yollama" nasıl anlaşılmalıdır ve hangi yolla
"Kraznaya Zvezda" (Kızıl Yıldız) No. 18,
yapılacaktır?
21 Ocak 1930.
3) Kollektifleştirme ve sınıf olarak Kulakların tasfiyesinde
tayin edici başarılar elde ettiği ölçüde Parti, şimdi proletarya ile
İmza: J. Stalin
köylülüğün çeşitli katmanları arasındaki karşılıklı ilişkiyi
belirleyen şu şiarı nasıl değiştirecektir: "Orta köylülerle bir
anlaşmaya varmayı bilmek gerekir, bu yapılırken Kulaklara
karşı mücadele etmekten bir an bile vazgeçmemeli ve yalnızca
köy yoksullarına sağlam ve güvenli biçimde dayanılmalıdır"
(Lenin) [32]?
4) Kulakların sınıf olarak tasfiyesi hangi yöntemlerle yürü-

Sverdlov'lu Yoldaşlara Yanıt 163 164 J. V. Stalin
tülmelidir? sınıf olarak "ortaya çıkmamış"tır elbette. Bunlar NEP'ten önce
5) İki şiarın —biri, genel kollektifleştirmenin gündemde de, fakat tali sınıf olarak varlardı. NEP ilk gelişim safhalarında
olduğu bölgeler için sınıf olarak Kulakların tasfiyesi; öteki, he- bu sınıfın gelişmesini belli ölçülerde teşvik etmiştir. Fakat, bun-
nüz genel kollektifleştirmenin yaşanmadığı bölgeler için dan daha çok sosyalist sektörün büyümesini teşvik etmiştir. Par-
Kulakların kısıtlanması ve geri püskürtülmesi— aynı anda tinin, tüm cephe boyunca saldırıya geçmesi, kapitalistler
gerçekleştirilmesi, Kulaklığın henüz genel kollektifleştirmenin sınıfının kırda ve kısmen de kentte sarsılmasına ve ortadan
olmadığı bölgelerde kendi kendini tasfiye etmesine (mülkünü kaldırılmasına yol açan keskin bir dönemeçtir.
ve üretim araçlarını satıp savmasına) yol açmaz mı? Tam doğru olması için, Partinin sınıf olarak Kulakların tasfiye
6) Ülkemizde sınıf olarak Kulakların tasfiyesi ve sınıf edilmesi şiarını, yeni, kentsel burjuvaziye kadar genişletme
mücadelesinin şiddetlenmesi, kapitalist ülkelerde ekonomik kriz talimatı vermediğini saptamak gerekir. Üretim temeli özü itiba-
ve devrimci dalga, "nefes molası" süresine nasıl bir etki yapabi- riyle çoktan ellerinden alınmış olan ve bu yüzden ekonomik
lir? hayatımızda herhangi önemli bir anlamı olmayan NEP'çilerle,
7) Bugün kapitalist ülkelerde görülen devrimci kabarışın daha son zamanlara kadar kırda muazzam bir ekonomik öneme
bir doğrudan devrimci duruma dönüşmesi imkânı hakkında ne sahip olan ve üretim tabanını ancak şimdi ellerinden almaya
düşünüyorsunuz? başladığımız Kulaklar arasındaki farkı görmek gerekir.
8) Parti ile işçi sınıfı arasındaki karşılıklı ilişkilerin
Bana öyle geliyor ki, bazı örgütlerimiz, sınıf olarak Kulakların
geleceği açısından işçi sınıfı içinde gerçekleşen ve koskoca
tasfiyesi şiarını kent burjuvazisinin tasfiyesi şiarıyla "tamamla-
işletme bölümlerinin Partiye katılma kararıyla karakterize olan
maya" çalışırken bu farkı unutuyor ve hata ediyorlar.
yeni değişiklikler, nasıl değerlendirilmeli?
9) Kollektif çiftlik hareketinin muazzam atılımıyla bağıntı İkinci soru üzerine. Marksist tarım bilimcileri konferansında
içinde kırda Parti örgütünün genişletilmesi sorunu gündeme ge- yaptığım konuşmada geçen cümle, belli bir özel ticaret
liyor. Bu genişlemeye konulacak sınırlarla ve çeşitli kollektif özgürlüğüne izin vermeye artık gerek duymadığımız, böyle bir
köylü gruplarının Partiye kabul edilmesiyle ilgili olarak hangi iznin sadece olumsuz sonuçlar verdiği, kentle kır arasındaki ik-
politikayı izlemeliyiz? tisadi bağları özel cirosuyla özel ticaret ve bununla bağlı olan
10) İktisatçılar arasında politik ekonominin önemli kapitalizmin belli ölçüde canlanması olmaksızın, kendi ticaret
sorunları üzerinde ortaya çıkan tartışma hakkında ne örgütlerimiz sayesinde ayakta tutma imkanı elde ettiğimizde,
düşünüyorsunuz? "NEP'i cehenneme göndereceğimiz" biçiminde anlaşılmalıdır.
Üçüncü soru üzerine. SSCB'nin çoğunluk bölgeleri genel
II kollektifleştirme içine çekildiği ölçüde Kulaklığın tasfiye
STALİN YOLDAŞIN YANITI edileceği açıktır — bunun sonucu olarak da, İlyiç'in formülünün
Birinci soru üzerine. Lenin iki temel sınıftan söz etmiştir. bu bölümü kalkacaktır. Kollektif çiftliklerde yoksul ve orta köy-
Ama elbette, üçüncü bir kapitalist sınıfın var olduğunu biliyor- lülere gelince, kollektif çiftliklerin giderek daha fazla
du (Kulaklar, kapitalist kent burjuvazisi). Kulaklar ve kapitalist makineleşmesi ve traktörleşmesiyle birlikte bunlar giderek daha
kent burjuvazisi, ancak NEP'in uygulamaya konmasından sonra fazla kollektifleşmiş köyün emekçilerinden oluşan birleşik bir

Sverdlov'lu Yoldaşlara Yanıt 165 166 J. V. Stalin
grup haline geleceklerdir. Buna uygun olarak gelecekte "orta olacaktır. Kulak mülklerinin "satıp savılması"na karşı sadece
köylü", "yoksul köylü" kavramları şiarlarımızdan çıkmak zo- tek bir çare vardır — genel kollektifleştirmenin yaşanmadığı
runda kalacaktır. bölgelerde kollektifleştirme çalışmasını güçlendirmek.
Dördüncü soru üzerine. Kulakları sınıf olarak tasfiye et- Altıncı soru üzerine. İleri sürdüğünüz hususlar ve koşullar
menin temel yöntemi, kitlesel kollektifleştirme yöntemidir. Bü- "nefes molası" süresini önemli ölçüde kısaltabilir. Ancak bunlar
tün öteki önlemler bu temel yönteme uygunluk sağlamak savunma araçlarımızı da mutlaka güçlendirecek ve
zorundadır. Bu yönteme aykırı düşen ya da onun önemini çoğaltacaktır. Burada birçok şey uluslararası duruma,
zayıflatan herşey reddedilmelidir. uluslararası kapitalizm kampındaki çelişkilerin büyümesine,
Beşinci soru üzerine. "Kulakların sınıf olarak tasfiyesi" dünya ekonomik krizinin gelişmeye devam etmesine bağlıdır.
şiarıyla "Kulakların kısıtlanması" şiarını iki bağımsız ve eşit Ancak bu başka bir sorundur.
şiar olarak göstermemek gerekir. Kulakların sınıf olarak tasfiye- Yedinci soru üzerine. "Devrimci kabarış"la "doğrudan dev-
si politikasına geçildiğinden bu yana bu şiar ana şiar haline rimci durum" arasına keskin bir ayrım çizgisi konulamaz. Şunu
gelmiş, öte yandan genel kollektifleştirmenin gündemde söylemek mümkün değildir: "Şu çizgiye kadar devrimci kabarış
olmadığı bölgelerde Kulakların kısıtlanması şiarı, bağımsız bir var, o çizgiden sonra doğrudan devrimci duruma sıçrayış." Sa-
şiardan, ana şiara nispetle tali bir şiar, yardımcı bir şiar, sözko- dece skolastikler sorunu böyle koyabilirler. Zira birincisi, genel-
nusu bölgelerde ana şiara geçişin önkoşullarının yaratılmasını likle "farkına varılmadan" ikincisine geçer. Bizim görevimiz,
kolaylaştıran bir şiar haline gelmiştir. "Kulakların kısıtlanması" proletaryayı daha şimdiden, sözümona doğrudan devrimci du-
şiarı, gördüğünüz gibi, bugünkü yeni koşullar altında, bir yıl ön- ruma "giriş" anını beklemeden kesin devrimci mücadelelere
ce ve daha önceleri oynadığı role kıyasla, temelden değişmiştir. hazırlamaktır.
Basın organlarımızdan bazılarının bu özelliği ne yazık ki Sekizinci soru üzerine. Fabrika bölümlerinin, hatta
dikkate almadıkları söylenmelidir. fabrikaların bir bütün olarak Partiye katılma isteği, işçi sınıfının
milyonlarca kitlesinin muazzam devrimci atılımının, Parti
Genel kollektifleştirmenin gündemde olmadığı bölgelerde
politikasının doğruluğunun, bu politikanın işçi sınıfının geniş
Kulakların belli bir kesiminin, mülksüzleştirilme beklentisi için- yığınları tarafından apaşikâr onaylanmasının bir belirtisidir. Fa-
de "kendi kendisini tasfiye etmesi", "mülkünü ve üretim kat bundan, Partiye katılmak isteyen herkesi Partiye almamız
araçlarını elden çıkarması" mümkün ve olasıdır. Buna karşı gerektiği sonucu asla çıkmaz. Fabrika bölümlerinde, fabrikalar-
elbette mücadele edilmelidir. Fakat bundan, kollektifleşmenin da her türden insan, hatta zararlı olacaklar da vardır. O nedenle
bir parçası olmayan, tersine bağımsız bir olgu olarak Parti, sınanmış bir yöntem olan, Partiye girmek isteyen herkese
kollektifleştirmeden önce ve o olmaksızın gündeme gelecek bir bireysel yaklaşma, ve Partiye birey olarak alma yöntemini
Kulakların mülksüzleştirilmesine izin verebileceğimiz sonucu korumalıdır. Bizim sadece niceliğe değil, niteliğe de ihtiyacımız
asla çıkmaz. Buna izin vermek, el konulan Kulak mülklerinin, var.
kollektif çiftliklerde toplumsallaştırılması politikası yerine, Ku- Dokuzuncu soru üzerine. Kollektif çiftliklerde Parti
lak mülklerinin tek tek köylülerin kişisel zenginleşmesini saflarının az çok hızlı bir tempoyla büyüyeceği kendiliğinden
sağlamak için paylaştırılması politikasını geçirmek demek olur- anlaşılır. Kollektif çiftlik hareketinin Kulaklara karşı
du. Bu ileriye doğru değil, geriye doğru atılmış bir adım mücadelede en çok çelikleşmiş unsurlarının, özellikle de kır

Sverdlov'lu Yoldaşlara Yanıt 167 168
işçilerinin ve yoksul köylülerin, güçlerini Parti saflarında müca-
deleye sokma olanağı bulmaları arzu edilmektedir. Burada bi-
reysel yaklaşım ve Partiye birey olarak kabul etme yöntemine
özellikle tutarlı biçimde riayet edilmesi gerektiği açıktır.
Onuncu soru üzerine. Bana öyle geliyor ki, iktisatçılar
arasındaki tartışmada çok şey skolastik ve kılı kırk yaran nite-
liktedir. Tartışmanın görülen kılıfı sıyrıldığında tartışan BAŞARI SARHOŞLU⁄UNA KAPILMAK
tarafların temel hatalarının şunlar olduğu görülür: Kollektif çiftlik hareketinin sorunlarına ilişkin
a) Taraflardan hiçbiri iki cepheli mücadele yöntemini
doğru kullanmayı becerememiştir: hem "Rubinizme" hem de
"mekanizme" [33] karşı; Sovyet iktidarının kollektif çiftlik hareketi alanındaki
b) iki taraf da Sovyet ekonomisinin ve dünya emperyaliz- başarılarından şimdi herkes söz ediyor. Düşmanlar bile, ciddi
minin temel sorunlarından sapmış, Talmutçu soyutlamalar başarıların elde edilmiş olduğunu kabul etmek zorunda
alanına yönelmiş ve böylece iki yıl boyunca, soyut konular üze- kalıyorlar. Bu başarılar gerçekten de büyüktür.
rine çalışmalarla zaman öldürmüşlerdir, tabii düşmanlarımızın Bu yılın 20 Şubat'ında, SSCB'deki köylü çiftliklerinin yüz-
hayır ve yararına. de ellisinin kollektifleştirilmiş olduğu bir olgudur. Bu, 20 Şubat
1930'a kadar beş yıllık kollektifleştirme plânını yüzde ikiyüzden
Komünist selamlarla fazla yerine getirdiğimiz anlamına gelmektedir.
J. Stalin Bu yılın 28 Şubat'ına kadar, kollektif çiftliklerin yaz ekimi
9 Şubat 1930. için şimdiden 36 milyon kentalden fazla tohumluk hazırladığı,
bunun plânlanan miktarın yüzde 90 üzerinde, yani yaklaşık 220
"Pravda" No. 40, milyon pud olduğu bir olgudur. Sadece kollektif çiftliklerde
10 Şubat 1930. —tahıl alım plânı başarıyla gerçekleştikten sonra—, 220 milyon
pud tohumluk tahıl ayrılmasının muazzam bir başarı olduğu ka-
bul edilmek zorundadır.
Bütün bunlar neyi göstermektedir?
Köyün sosyalizme doğru temelden dönüşümünün artık
garantili olduğunun görülebileceğini.
Bu başarıların, ülkemizin kaderi, ülkemizin önder gücü ola-
rak bütün işçi sınıfı ve nihayet bizzat Parti için büyük öneme sa-
hip olduğunu kanıtlamak gerekmez. Doğrudan pratik sonuçları
tamamen bir yana bıraksak bile bu başarılar bizzat Partinin iç
yaşamı, Partimizin eğitimi için büyük öneme sahiptir. Bu
başarılar Partimize cesaret ve kendi güçlerine inanç vermekte-

Başarı Sarhoşluğuna Kapılmak 169 170 J. V. Stalin
dir. Bu başarılar, işçi sınıfını davamızın zaferine inançla Bazı olgular:
doldurmaktadır. Bu başarılar, Partimize yeni, milyonluk yedek- 1) Kollektif çiftlik politikamızın başarıları, başka şeylerin
ler sağlamaktadır. yanısıra, bu politikanın kollektif çiftlik hareketinde gönüllülük
Partinin, elde edilen başarıları sağlamlaştırmak ve bunlar- ve SSCB'nin çeşitli bölgelerindeki koşulların çeşitliliğini dik-
dan daha da ilerlemek için plânlı olarak yararlanmak görevi kate alma temeline dayanmasıyla açıklanır. Zorla kollektif çift-
bundandır. likler kurulamaz. Bu aptalca ve gerici birşey olurdu. Kollektif
Ne var ki başarıların, özellikle de nispeten "kolay", deyim çiftlik hareketi, köylülüğün ana kitlelerinin aktif desteğine da-
yerindeyse "beklenmedik" biçimde elde edilen başarıların yanmak zorundadır. Gelişmiş bölgelerde var olan kollektif çift-
karanlık yanı da vardır. Böyle başarılar, zaman zaman, kibir ve lik inşasının en iyi örnekleri, mekanik biçimde, gelişmemiş böl-
kendini beğenmişlik üretebilmektedir: "Herşeyi yapabiliriz!", gelere aktarılmamalıdır. Bu aptalca ve gerici birşey olurdu.
"bizim için herşey çocuk oyuncağı!" Bu başarılar insanları sık Böyle bir "politika" kollektifleşme düşüncesinin itibarını hemen
sık sarhoş etmekte, insanlar başarı sarhoşluğuna kapılmakta, öl- sarsacaktır. Kollektif çiftlik inşasının hızı ve yöntemlerinin
çüyü kaçırmakta, gerçekliği anlama yeteneğini yitirmekte, ken- saptanmasında, SSCB'nin çeşitli bölgelerinde koşulların
di güçlerini abartma, düşmanın güçlerini ise küçümseme eğilimi çeşitliliği titizlikle dikkate alınmalıdır.
ortaya çıkmakta, sosyalist inşanın bütün sorunlarını "kaşla göz Tahıl bölgeleri, ülkemizde kollektif çiftlik hareketinde ilk
arasında" çözmeye yönelik maceracı girişimler yaşanmaktadır. sırayı alıyor. Neden?
Burada artık, elde edilen başarıların sağlamlaştırılması, daha da Birincisi, köylülere, modern tekniğin gücü ve önemi, eko-
ilerlemek için, bu başarılardan plânlı biçimde yararlanma nominin yeni, kollektif örgütlenmesinin gücü ve önemi konu-
kaygısı için yer kalmamaktadır. Elde edilen başarıları sunda ikna olma olanağı veren güçlü Sovyet çiftlikleri ve kol-
sağlamlaştırmanın ne alemi var, sosyalizmin zaferine "hemen" lektif çiftliklerin en büyük kısmı o bölgelerde bulunduğu için.
geçebilecek durumdayız nasılsa: "Herşeyi yapabiliriz!", "Bizim İkincisi, bu bölgeler, tahıl alım kampanyaları sırasında, Ku-
için herşey çocuk oyuncağı!" laklara karşı mücadelede iki yıllık bir okuldan geçtikleri için, ve
O nedenle Partinin görevi şudur: Dava için tehlikeli ve bu, kollektif çiftlik hareketi davasını elbette kolaylaştıracaktı.
zararlı bu ruh hallerine karşı kararlı bir mücadele yürütmek ve Son olarak, son yıllarda bu bölgeler, çok güçlü ölçüde, sa-
bunları Partiden temizlemek. nayi merkezlerinden gelen en iyi kadrolarla donatıldığı için.
Dava için tehlikeli ve zararlı bu ruh halinin Parti Bu özellikle elverişli koşulların, öteki bölgelerde de,
saflarımızda güçlü biçimde yaygın olduğu iddia edilemez. Fakat örneğin, tahıl destekleme bölgeleri olan kuzey bölgelerimizde,
yine de vardır, ve güçlenmeyeceğini iddia etmek için herhangi ya da örneğin Türkistan gibi geri kalmış milliyetlerin yaşadığı
bir neden mevcut değildir. Ve bu ruh hali bizde yerleşirse, kol- bölgelerde de bulunduğu söylenebilir mi?
lektif çiftlik hareketinin önemli ölçüde zayıflayacağından ve ha- Hayır, söylenemez.
reketin başarısız olma tehlikesinin gerçek bir olgu haline SSCB'nin çeşitli bölgelerinde koşulların çeşitliliğini gözö-
gelebileceğinden şüphe edilemez. nüne alma prensibinin, gönüllülük prensibinin yanında, sağlıklı
Bu yüzden, bu ve benzeri anti-Leninist ruh hallerini siste- bir kollektif çiftlik hareketinin en ciddi ön koşullarından biri
matik olarak teşhir etmek basınımızın görevidir. olduğu açıktır.

Ama gerçekte bazen neler olmaktadır? Gönüllülük ve yerel mi?
özelliklerin gözönüne alınması prensibinin bir dizi bölgede ihlal 2) Partimizin siyasi stratejisinin en büyük üstünlüklerinden
edilmediği söylenebilir mi? Hayır, ne yazık ki söylenemez. bir tanesi, zincirin bütününü genel bir hedefe çekmek ve önüne
Örneğin, tahıl bölgelerine kıyasla, kollektif çiftliklerin hemen koyduğu görevin çözümüne varmak için, her verili anda, hare-
örgütlenmesi için koşulların daha az elverişli olduğu kuzeydeki ketin en önemli halkasını seçip onu kavramayı bilmesidir. Par-
bir dizi destekleme bölgesinde, kollektif çiftliklerin örgütlenme- tinin, kollektif çiftliklerin inşası sisteminde, kollektif çiftlik ha-
sine yönelik hazırlık çalışmasının yerine, kollektif çiftlik hare- reketinin en önemli halkasını seçtiği söylenebilir mi? Evet, söy-
ketini bürokratik olarak emretme, kollektif çiftliklerin büyümesi lenebilir ve söylenmelidir.
üzerine kağıt üzerinde kalan kararlar, gerçekte henüz mevcut ol- Zincirin bu en önemli halkası nedir?
mayan, ama "varlıkları" üzerine bir sürü cafcaflı kararlar Acaba toprağın ortaklaşa işlenmesi için kooperatifler mi?
çıkarılan, kağıt üzerinde kalan kollektif çiftliklerin örgütlenme- Hayır, bu değil. Üretim araçlarının henüz
sini geçirme girişimlerinin, pek seyrek yaşanmadığı bilinmekte- toplumsallaştırılmamış olduğu, toprağın ortaklaşa işlenmesi
dir. amacına sahip kooperatifler kollektif çiftlik hareketinin şimdi-
Ya da Türkistan'ın, kollektif çiftliklerin hemen örgütlenme- den geride kalmış olan bir aşamasıdır.
si için koşulların kuzeydeki destekleme bölgelerinden de Acaba tarımsal komün mü? Hayır, komün de değil. Kol-
elverişsiz olduğu bazı bölgelerini ele alalım. Türkistan'ın bir di- lektif çiftlik hareketi içinde komünler henüz pek seyrek görülen
zi bölgesinde, askerî zor uygulamak ve şimdilik kollektif çiftlik- olgulardır. Sadece üretimin değil, bölüşümün de
lere katılmak istemeyen köylülere topraklarını sulamak için su toplumsallaştırılmış olduğu tarım komünlerinin egemen biçim
vermemek ve sanayi ürünleri sağlamamak tehdidinde bulunmak
olması için henüz koşullar olgunlaşmamıştır.
suretiyle SSCB'nin ileri bölgelerine "yetişmek ve geçmek" yö-
nünde girişimler olduğu biliniyor. Kollektif çiftlik hareketinin en önemli halkası, şimdi
Çavuş Prişibeyev* tarzı bu "politika"yla, kollektif çiftlikle- kavranması gereken bugünkü egemen biçimi, tarımsal arteldir.
rin inşasında gönüllülük ve yerel özelliklerin dikkate alınmasına Tarımsal artelde, bilhassa tahıl çiftliklerinin en önemli üre-
dayanan Parti politikası arasında nasıl bir ortak yan olabilir? Bu tim araçları toplumsallaştırılmıştır: Emek, toprağın kullanımı,
ikisi arasında ortak hiçbir şeyin olmadığı ve olamayacağı makine ve öteki demirbaşlar, iş hayvanları, çiftlik binaları. Ar-
açıktır. telde toplumsallaştırılmayanlar ise şunlardır: Bahçeler (küçük
Bu çarpıtmaların, kollektif çiftlik hareketinin, bu bürokra- sebze ve meyve bahçeleri), meskenler, süt hayvanlarının bir
tikçe emredilmesinin, köylülere karşı yapılan bu yakışıksız teh- kısmı, küçük baş hayvanlar, kümes hayvanları vs.
ditlerin kime yararı var? Düşmanlarımızdan başka hiç kimseye! Artel, kollektif çiftlik hareketinin en önemli halkasıdır,
Bunlar, bu çarpıtmalar neye yol açabilir? Düşmanlarımızın çünkü tahıl sorununu çözmenin amaca en uygun biçimidir.
güçlenmesine ve kollektif çiftlik hareketi düşüncesinin Tahıl sorunu ise, bütün tarım sistemi içinde en önemli
itibarının zedelenmesine elbette. halkadır, çünkü bu sorun çözülmeksizin ne hayvancılık sorunu
Kendilerini "solcu" sanan bu çarpıklıkların sorumlularının, (küçük ve büyük baş), ne de endüstriye en önemli hammaddele-
gerçekte sağ oportünizmin ekmeğine yağ sürdüğü açık değil ri temin eden sanayi bitkileri ve özel kültürler sorunu çözülebi-
* A. P. Çehov'un aynı adlı öyküsünün baş kişisi. —Almancaya çeviren. lir. Bu nedenden dolayı, tarımsal artel, kollektif çiftlik hareketi

sistemi içinde bugün en önemli halkadır. yayınladığı talimatta, "her çiftlikte üç gün içinde bütün kümes
Son biçimi verilmiş metni bugün yayınlanacak olan* kol- hayvanlarının kayda geçirileceği"nden, kayıt ve denetim için
lektif çiftlikler için "Örnek Tüzük" buradan hareket etmiştir. özel "komutanlar" fonksiyonu ihlas etmek, "artellerde kumanda
Bu tüzüğü derinlemesine inceleyip, eksiksiz hayata geçir- tepelerini işgal etmek", "görevi bırakmadan sosyalist mücadele-
mekle görevli olan Parti ve Sovyet fonksiyonerlerimiz de bura- yi yürütmek" ve —tabii ki— bütün arteli sıkı kontrol altına al-
dan hareket etmek zorundalar.
mak zorunluluğundan söz edecek kadar ileri gitmiştir.
Şu an Partinin tavrı budur.
Bu nedir — kollektif çiftlikleri yönetme politikası mı yoksa
Partinin bu tavrının, ihlâller ve çarpıtmalar olmaksızın ha-
onları yıkma, itibarını sarsma politikası mı?
yata geçirildiği söylenebilir mi? Hayır, ne yazık ki bu söylene-
Artelin örgütlenmesine kilise çanının aşağıya indirilmesiyle
mez. Henüz kollektif çiftliklerin var olma mücadelesinin henüz
başlayan, tabirimi mazur görün, "devrimciler"den söz bile etmi-
son bulmaktan çok uzak olduğu ve artellerin henüz
yorum. Kilise çanlarını indirmek — amma da dddevrimci bir
sağlamlaşmadığı SSCB'nin bir dizi bölgesinde, artelin çerçeve-
eylem!
sini aşarak hemen tarım komünlerine geçme girişimleri Aramızda böylesine budalaca "toplumsallaştırma" egzersiz-
yapıldığını herkes biliyor. Artel henüz sağlamlaşmış değil, buna leri, kendi gölgesinin üstünden atlama yönünde böylesine gü-
rağmen meskenler, küçük baş hayvanlar, kümes hayvanları lünç girişimler, sınıfları ve sınıf mücadelesini bir yana
"toplumsallaştırılıyor", ne var ki henüz koşullar olgunlaşmadığı bırakmayı hedefleyen, ama gerçekte, sınıf düşmanlarının
için bu "toplumsallaştırma" kağıt üzerinde kalan bürokratik ekmeğine yağ süren bu girişimler nasıl oldu da yaşanabildi?
emirlere yozlaşıyor. Sanki kollektif çiftliklerde tahıl sorunu Bu ancak, kollektif çiftliklerin inşası cephesinde "kolay" ve
çözülmüş, bu geride bırakılmış bir aşamayı oluşturuyor ve şu "beklenmedik" başarıların yarattığı atmosferde, yaşanabilirdi.
anki görev, tahıl sorununun çözümü değil, hayvancılık ve kü- Bu ancak, Partinin bir kısmının saflarındaki budala ruh hali
mes hayvancılığı sorununu çözmek. sayesinde yaşanabilirdi: "Herşeyi yapabiliriz!", "Bizim için
Kollektif çiftlik hareketinin çeşitli biçimlerinin aynı kefeye herşey çocuk oyuncağı!"
konduğu bu budalaca "iş"in kime yararı var? Bu aptalca ve dava Bu ancak, başarı sarhoşluğuna kapılan bazı
için zararlı acelecilik kime yarıyor? Tahıl sorununun henüz yoldaşlarımızın, bir an için basiretlerini ve temkinliliklerini
çözülmediği, kollektif çiftliklerin artel biçiminin henüz kaybetmeleri sayesinde yaşanabilirdi.
sağlamlaşmadığı koşullarda, evlerini, tüm süt hayvanlarını, bü- Kollektif çiftliklerin inşası alanındaki çalışmamızın çizgisi-
tün küçük baş hayvanları ve kümes hayvanlarını ni düzeltebilmek için, bu ruh haline son verilmelidir.
"toplumsallaştırarak", kollektif köylüleri tahrik etmenin, böyle Bugün Partinin ivedi görevlerinden biri budur.
bir "politika"nın sadece ve sadece yeminli düşmanlarımızın Önderlik sanatı ciddi bir iştir. Hareketin arkasında
işine yarayacağı, onlara faydalı olacağı açık değil mi? kalınmamalıdır, çünkü geri kalmak kitlelerden kopmak demek-
Hatta bu gayretli "toplumsallaştırıcılar"dan biri, artel içinde tir. Ne var ki alıp başını gidilmemelidir de, çünkü başını alıp
gitmek kitleleri yitirmek ve tecrit olmak demektir. Harekete ön-
* "Pravda", 2 Mart 1930.

Başarı Sarhoşluğuna Kapılmak 175 176
derlik etmek ve aynı zamanda milyonlarca kitleyle bağını koru-
mak isteyen, iki cepheli mücadele yürütmelidir; hem geride ka-
lanlara, hem başını alıp gidenlere karşı.
Partimiz, hareketin önderi olarak işçi ve köylülerin milyon-
luk kitleleriyle bağlarını koruyup çoğaltmayı bildiği için güçlü
ve yenilmezdir. BEZİMENSKİ YOLDAŞA MEKTUP
Bezimenski Yoldaş!
"Pravda" No. 60, Gecikmeyle yazıyorum.
2 Mart 1930. Ben edebiyat uzmanı değilim, elbette eleştirmen de
değilim. Buna rağmen ısrarlı ricalarınızı gözönüne alarak kişisel
İmza: J. S t a l i n görüşümü açıklayabilirim.
"Atış"ı da, "Hayatımızdan Bir Gün"ü de okudum. Bu eser-
lerde "küçük-burjuva", "Parti düşmanı" hiçbir şey yok. İkisi de,
özellikle de "Atış", bugün için devrimci proleter sanatın örnek-
leri sayılabilir.
Fakat bunlarda komsomolcu avantgardizminin bazı
kalıntıları bulunuyor. Bu eserleri okurken acemi bir okur, Parti-
nin gençliğin hatalarını değil, gençliğin Partinin hatalarını
düzelttiğini düşünebilir. Fakat bu eserlerin esas niteliğini, temel
fikrini oluşturan bu kusur değildir. Eserlerin temel fikri, soru-
nun aygıtımızın kusurları üzerinde keskinleştirilmesi ve bu
kusurların giderileceğine duyulan kesin inançtır. Gerek "Atış"ta,
gerekse de "Hayatımızdan Bir Gün"de temel mesele budur.
Eserlerin temel meziyeti de burada yatmakadır. Ve bu meziyet,
bugün bana göre neredeyse üstesinden gelinmiş olan, eserlerin
bu küçük kusurlarını haydi haydi telafi etmekte ve çok çok
aşmaktadır.
Komünist Selamlarla
19 Mart 1930. J. Stalin
İlk kez yayınlanmaktadır.

orta köylülerle bir anlaşmaya, orta köylülerle ittifaka dayanması
gerektiği olgusunun gözardı edilmesinde; işçi sınıfı ve yoksul
köylülerin orta köylülerle genelde kapitalizme, özelde Kulakla-
ra karşı ittifakının bugün kollektif çiftlik hareketinin temeli
olduğu gerçeğinin göz ardı edilmesinde.
Kulaklara karşı saldırı, orta köylülerle birleşik cephe içinde
KOLLEKTİF KÖYLÜ YOLDAŞLARA YANIT yürütüldüğü müddetçe, her şey yolundaydı. Fakat başarı
sarhoşluğuna kapılan bazı yoldaşlarımızın, Kulaklara karşı
saldırı hattından, farkına varmadan, orta köylülere karşı
Gazetelerden, Stalin'in "Başarı Sarhoşluğuna Kapılmak"* mücadele hattına kaymaya, yüksek oranda kollektifleşme
adlı makalesiyle MK'nın "Kollektif Çiftlik Hareketinde Parti sağlama peşinde orta köylülere karşı zor uygulamaya başlayıp,
Çizgisinin Çarpıtılmasına Karşı Mücadele Üzerine" [34] adlı orta köylünün elinden seçim hakkını alınca ve onu "Kulak ola-
kararının kollektif çiftlik hareketi pratikçilerinin saflarında güç- rak" mülksüzleştirince — o zaman saldırı çarpıtıldı, orta köylü-
lü bir yankı bulduğu biliniyor. Bununla bağıntılı olarak son za- lerle birleşik cephe tehlikeye düşürüldü ve elbette Kulak yeni-
manlarda kollektif köylü yoldaşlardan, sordukları soruları den belini doğrultmaya kalkışma olanağı elde etti.
yanıtlamamı isteyen bir dizi mektup aldım. Bu mektupları özel Sınıf düşmanlarımıza karşı gerekli ve yararlı olan şiddet
olarak yanıtlamak benim görevimdi. Ne var ki bu mümkün kulanımının, müttefikimiz olan orta köylülere karşı gündeme
olmadı, çünkü mektupların yarısından çoğunda gönderenin ad- getirilmesinin yanlış olduğu ve felakete yol açacağı unutuldu.
resi yazılmamıştı (adreslerini bildirmeyi unutmuşlardı). Oysa Askeri karakterli görevlerin çözümü için gerekli ve yararlı
mektuplarda değinilen sorunların bütün yoldaşlarımız için mu- olan yalınkılıç süvari saldırısının, kollektif çiftliklerin inşasında
azzam politik önemi var. Ayrıca, adreslerini yazmayı unutmuş —hem de bu orta köylülerle ittifak içinde örgütleniyor— öne
yoldaşları yanıtsız bırakamayacağım da açıktır. Bu nedenlerden çıkan görevlerin çözümünde işe yaramaz olduğu ve felakete yol
dolayı, kollektif köylü yoldaşların mektuplarını kamuoyu önün- açacağı unutuldu.
de, yani basında yanıtlamak zorunluluğuyla karşı karşıya Köylü sorununda hataların kökleri burada yatmaktadır.
kaldım; bunu yaparken mektuplardan konuya ilişkin gerekli bü- Lenin, orta köylülerle ekonomik ilişkiler üzerine şunları
tün soruları buraya aldım. Bu konu hakkında MK'nın doğrudan söylemektedir:
bir kararı bulunduğundan, bunu daha da isteyerek yerine getir-
"Herşeyden önce, burada, işin doğası gereği, zor yöntemle-
dim.
riyle hiçbir şey elde edilemeyeceği doğrusundan hareket etmeli-
Birinci soru. Köylü sorununda hataların kökleri nerede
yiz. Burada, ekonomik görev son derece farklıdır. Burada, tüm
yatmaktadır? temeli, bütün yapıyı zarara uğratmadan yıkılabilecek bir çatı
Yanıt. Orta köylüye yanlış yaklaşılmasında. Orta köylüyle yoktur. Kentte kapitalistlerin oluşturduğu doruk burada yoktur.
iktisadi ilişkiler alanında şiddet önlemlerine başvurulmasında; Burada zor uygulamak, bütün davayı yerle bir etmek
orta köylü kitleleriyle iktisadi bağın şiddet önlemlerine değil, anlamına gelecektir… Orta köylülerle ekonomik ilişki
alanında, zoru sadece düşünmekten bile daha aptalca bir şey
* Bkz. Elinizdeki cilt. s. 168-175 —Redaksiyon

Kollektif Köylü Yoldaşlara Yanıt 179 180 J. V. Stalin
yoktur." (4. baskı, cilt XXIX, s. 187-188, Rusça.) Ne var ki daha sonra, başarıdan başları dönen bazı yoldaşlar, bu
Devamla: kuralı hiçe saymaya, aşırı bir acelecilik göstermeye ve
"Orta köylülere karşı zor kulanımı son derece zararlıdır. kollektifleştirme oranını yükseltmek amacıyla zorla kollektif
Bu, son derece kalabalık, sayıları milyonlarca olan bir çiftlikler kurmaya başladılar. Böyle bir "politika"nın olumsuz
katmandır. Hiçbir yerinde bu derece güçlü olmadığı Avrupa'da sonuçlarının fazla gecikmemesine şaşmamak gerekir. Aceleyle
bile, teknik ve kültürün, kent yaşamı ve demiryollarının muaz- kurulan kollektif çiftlikler, kuruldukları hızla kaybolup gitmeye
zam gelişmiş olduğu, böyle bir şeyi düşünmenin çok daha ko- başlamış ve daha dün kollektif çiftliklere büyük güven duyan
lay olduğu Avrupa'da bile, hiç kimse, tek bir devrimci sosyalist bir kısım köylüler bu çiftliklere sırt çevirmeye başladılar.
bile, orta köylülere karşı zor önlemleri uygulama önerisinde Kollektif çiftlik hareketindeki birinci ve en önemli hata bu-
bulunmamıştır." (Aynı yerde, s. 187, Rusça) dur.
Açık sanıyorum. Lenin, kollektif çiftliklerin inşasında gönüllülük üzerine
İkinci soru. Kollektif çiftlik hareketindeki başlıca hatalar şunları söylüyor:
nelerdir?
"Şimdi görevimiz, toprağın toplumsal işlenişine, ortak bü-
Yanıt. Bu tür en azından üç hata vardır. yük işletmeye geçmektir. Ne var ki, bu konuda Sovyet iktidarı
1) Kollektif çiftliklerin kurulmasında Lenin'in gönüllülük tarafından hiçbir zor uygulanmamalıdır; buna zorlayan hiç bir
ilkesi ihlal edilmiştir. Kollektif çiftliklerin inşasında gönüllülük yasa yok. Tarımsal komün gönüllü kurulacaktır. Toprağın top-
hususunda Partinin bütün temel direktifleri ve Tarımsal Arteller lumsal işlenişine geçiş ancak gönüllü bir geçiş olabilir, işçi-
için Örnek Tüzük ihlal edilmiştir. köylü hükümeti tarafından bu konuda en ufak zor dahi
Leninizm, köylülerin, toplumsal, kollektif çiftliklerin birey- uygulanmamalıdır. Buna yasa da izin vermemektedir. İçinizden
sel çiftliğe üstün olduğuna ikna edilerek, gönüllülük yöntemi te- biri, zor uygulandığını fark ederse, bilsin ki bu, bütün gücü-
melinde kollektif ekonomi yoluna sevk edilmesini öğretir. Leni- müzle düzeltmeye çalıştığımız ve düzelteceğimiz bir suiistimal-
nizm, köylüleri kollektif ekonominin üstünlüklerine ikna edebil- dir, bir yasa ihlalidir."* (4. baskı, cilt XXIX, s. 26-27, Rusça.)
menin, ancak onlara pratikte, kendi deneyimleriyle kollektif Devamla:
çiftliklerin bireysel çiftliklerden daha iyi olduğu, daha yararlı "Köylülere, toprağı toplumsal, kollektif, ortak, artel biçimin-
olduğu, kollektif çiftliklerin, köylülere, yoksul ve orta köylülere de işlemenin üstünlüğü pratikte gösterilebilirse, köylülere, or-
yoksulluk ve sefaletten çıkış yolu sunduğu gösterilerek, tak çiftlikler, arteller aracılığıyla yardım edilebilirse, ancak za-
kanıtlanarak mümkün olacağını öğretir. Leninizm, bu koşullar man, iktidarı elinde tutan işçi sınıfı, köylülere, gerçekten haklı
olmaksızın kollektif çiftliklerin varlıklarını devam ettiremeye- olduğunu kanıtlayabilir ve milyonlarca köylü kitlesini gerçek-
ceklerini öğretir. Leninizm, köylülere kollektif çiftlikleri zorla ten ve sağlam biçimde yanına çekebilir. Kooperatifsel ve artel
biçiminde tarımı teşvik eden her türlü işletme biçiminin önemi,
kabul ettirme, zorla kollektif çiftlikler kurma girişimlerinin an-
ne kadar yükseltilse azdır. Dağınık bir halde, en ücra köşelere
cak olumsuz sonuçlar verebileceğini, ancak köylüleri kollektif
yayılmış milyonlarca köy var, bireysel çiftlik var… Kooperatif-
çiftlik hareketinden soğutabileceğini öğretir. sel tarıma artel biçimindeki tarıma geçişin gerekli ve mümkün
Gerçekten de, bu temel kurala riayet edildiği müddetçe, olduğu ancak pratikte, köylülerin edinebileceği deneyimle
kollektif çiftlik hareketi başarı üzerine başarı kazanmaktaydı.

kanıtlandığında, ancak bu durumda, Rusya gibi böylesine de- dimizi, yeknesak bir şablona bağlı kılmıyoruz, deneyimleri-
vasa bir köylü ülkesinde sosyalist tarım yolunda ciddi bir adım mizin, Merkezi Rusya'nın deneyimlerinin eksiksiz olarak tüm
atıldığını söyleme hakkına sahip olacağız."* (4. baskı, cilt XXX, kenar bölgelere aktarabileceğini saptamıyoruz." (4. baskı, cilt
s. 173-174, Rusça.) XXIX, s. 138, Rusça.)
Son olarak Lenin'in eserlerinden bir pasaj daha: Ayrıca Lenin şunları da söylemektedir:
"Her türlü kooperatif gibi, orta köylülerin tarımsal komünle- "Merkezi Rusya, Ukrayna ve Sibirya'ya, fark gözetmeksizin
rini geliştirme uğraşında da, Sovyet iktidarının temsilcileri, aynı muameleyi yapmak, bu bölgeleri aynı şablona sıkıştırmaya
böyle birlikler kurmak için en ufak zor uygulamamalıdırlar. çalışmak, en büyük aptallık olacaktır." (4. baskı, cilt XXXII, s.
Bizzat köylüler tarafından, onların özgür inisiyatifleriyle 198, Rusça.)
kurulmuş ve üstünlükleri onlar tarafından pratikte sınamış bir- Son olarak Lenin, Kafkasyalı komünistlerin önüne şu
liklerin bir değeri vardır. Bu alanda aceleci davranmak görevleri koymaktadır:
zararlıdır, çünkü böylece sadece orta köylülerin yeniliklere
"Onların içinde bulundukları durumun cumhuriyetlerinin
karşı önyargıları güçlendirilir. Köylüleri komünlere katmak
içinde bulundukları durumun özelliğinin, RSFSC'nin durum ve
için, dolaylı ya da hatta doğrudan zor uygulama yoluna giden
ilişkilerinden farklı olduğunu kavramak, taktiklerimizi kopya
Sovyet iktidarının temsilcilerinden en sert biçimde hesap
etmek yerine, bunları somut durumların çeşitliliğine uygun bi-
sorulmalı ve kırsal çalışmadan uzaklaştırılmalıdırlar."* (4.
baskı, cilt XXIX, s. 194, Rusça.) çimde, inceden inceye düşünerek değişikliğe uğratmak
gerektiğini anlamak". (4. baskı, cilt XXXII, s. 295, Rusça.)
Açık sanıyorum.
Açık sanıyorum.
Partinin, Lenin'in bu direktiflerini en katı biçimde
Lenin'in bu talimatları temelinde Partimizin Merkez Komi-
uygulayacağını belirtmek bile gereksiz sanıyorum.
tesi "Kollektifleştirme Hızı Üzerine" (bkz. 6 Ocak 1930 tarihli
2) Kollektif çiftliklerin inşasında, Lenin'in SSCB'nin çeşitli
"Pravda" [35]) adlı kararında, SSCB'deki bölgeleri,
bölgelerindeki koşulların çeşitliliğinin dikkate alınması ilkesi
kollektifleştirme hızı açısından üç gruba ayırmıştır. Bu bölge-
ihlal edilmiştir. SSCB'de farklı ekonomik biçimlere ve farklı
lerden Kuzey Kafkasya, Orta ve Aşağı Volga Bölgesi,
kültür aşamalarına sahip çok çeşitli bölgeler bulunduğu
kollektifleşme sürecini özü itibariyle 1931 ilkbaharında tamam-
unutulmuştur. Bu bölgeler arasında, ileri, vasat derecede
layabilecek, öteki tahıl bölgeleri (Ukrayna, Merkezi Kara Top-
gelişmiş ve geri kalmış bölgeler olduğu unutulmuştur. Hiçbir
raklar Bölgesi, Sibirya, Ural, Kazakistan vs.) bunu özü itibariy-
surette birbirine eşit olmayan tüm bu bölgelerde kollektif çiftlik
le 1932 ilkbaharında tamamlayabilecek, diğer bölgeler ise
hareketinin hızının ve kollektif çiftliklerin inşası yöntemlerinin
kollektifleştirmeyi beş yıllık plânın sonuna, yani 1933'e kadar
birbirinin aynı olamayacağı unutulmuştur.
yayabilecektir.
"Kararnameleri Rusya'nın bütün bölgeleri için şablon biçi- Fakat gerçekte ne olmuştur? Kollektif çiftlik hareketinin ilk
minde kopya etmemiz, Ukrayna ya da Don'daki komünistlerin, başarılarından başları dönen bazı yoldaşlarımızın, gerek Le-
Bolşeviklerin, Sovyet fonksiyonerlerinin, bunları, fark gözet-
nin'in talimatlarını, gerekse de MK kararını neşeyle unuttukları
meden gelişigüzel öteki bölgelere de genişletmek istemeleri",
diyor Lenin, "hata olacaktır"…, çünkü "biz, hiçbir surette ken-
görülmüştür. Moskova Bölgesi, büyük bir gayretle şişirilmiş
kollektifleştirme rakamlarının peşine düşerek, fonksiyonerleri-

ni, önünde en az üç yıllık bir zaman bulunmasına rağmen (1932 sayıda siyasi bilinçli köylünün yanaşacağını, köylülerin ezici
sonu), kollektifleştirmeyi 1930 ilkbaharında bitirmeye yönelt- çoğunluğunun ise önüne bunu görev olarak koymadığını çok iyi
meye başlamıştır. "Ötekilerin arkasında kalmak" istemeyen biliyorlardı. Ve bu nedenle kendimizi, devrimin gelişmesinin
Merkezi Kara Topraklar Bölgesi ise önünde en az iki yıllık bir çıkarları açısından mutlak zorunlu olanla sınırladık: Kesinlikle
zaman bulunmasına rağmen (1931 sonu), fonksiyonerlerini, kitlelerin gelişmesinin önünde başını alıp gitmemek, bilakis,
ilerleme hareketi bu kitlelerin kendi deneyiminden, kendi mü-
kollektifleştirmeyi 1930 yılının ilk yarısında bitirmeye yönelt-
cadelesinden doğup büyüyünceye kadar beklemek."* (4. baskı,
meye başlamıştır. Transkafkasyalılarla Türkistanlılar da, en ileri cilt XXVIII, s. 121, Rusça.)
bölgelere "yetişmek ve onları geçmek" heyecanı içinde, önlerin-
Lenin'in bu talimatlarından hareket eden MK,
de tamı tamına dört yıl olmasına rağmen (1933 sonu),
"Kollektifleştirmenin Temposu Üzerine" adlı ünlü kararında
kollektifleştirmeyi "en kısa zamanda" bitirmeye yönelmişlerdir.
(bkz. 6 Ocak 1930 tarihli "Pravda"):
Kollektifleştirmede böyle acilci bir "tempo" izlenmesinin,
a) verili anda artelin kollektif çiftlik hareketinin başlıca bi-
kollektif çiftlik hareketi için daha az hazırlıklı olan bölgelerin,
çimi olduğunu;
daha hazırlıklı bölgeleri "geçmek" gayreti içinde, güçlü bir idari
b) bundan dolayı, kollektif çiftlik hareketinin başlıca biçimi
baskı uygulamak zorunda kalmaları ve böylece, kollektif çiftlik
olarak tarımsal artel için bir örnek tüzüğün gerekli olduğunu;
hareketinin böylesine hızlı gelişimi için eksik olan faktörleri
c) pratik çalışmamızda, yukarıdan gelecek herhangi bir kol-
kendi idari hamleleriyle tamamlamaya çalışmaları anlaşılırdır.
lektif çiftlik hareketi "kararnamesi"ne ve "kollektifleştirme oyu-
Sonuçlar, herkesin malumudur. Herkes, bu bölgelerde meydana
nu oynanması"na izin verilemeyeceğini açıklamıştır.
gelen ve daha MK'nın müdahalesiyle çözülmek zorunda kalınan
Bunun anlamı, şimdi komüne değil, kollektif çiftlik
karışıklığı bilmektedir.
inşasının başlıca biçimi olarak tarımsal artele yönelmemiz
Kollektif çiftlik hareketindeki ikinci hata budur.
gerektiği, tarımsal arteli atlayarak komüne izin verilemeyeceği,
3) Kollektif çiftliklerin inşasında, Lenin'in, hareketin henüz
köylülerin kollektif çiftliklere yönelmiş kitlesel hareketinin ye-
tamamlanmamış olan bir biçiminin atlanmaması gerektiği ilkesi
rine kollektif çiftlik "kararnamelerinin", "kollektifleştirme oyu-
ihlal edilmiştir. Lenin'in, kitlelerin gelişmesinin çok önünde
nunun" koyulmaması gerektiğidir.
olunmaması, kitlelerin hareketinin kararnamelerle emredilme-
Açık sanıyorum.
mesi, kitlelerle bağların koparılmaması, tersine kitlelerle birlik-
Fakat gerçekte ne olmuştur? Kollektif çiftlik hareketinin ilk
te yürünmesi, onların şiarlarımıza yakınlaştırılması,
başarılarından başı dönen bazı yoldaşlarımızın, gerek Lenin'in
şiarlarımızın doğruluğuna kendi deneyimleriyle ikna olmalarını
talimatlarını, gerekse de MK Kararını neşeyle unuttukları
kolaylaştırmak suretiyle ileri götürülmesi ilkesi ihlal edilmiştir.
görülmüştür. Bu yoldaşlar tarımsal artel için bir kitle hareketi
"Petrograd proletaryası ve Petrograd Garnizonu'nun askerle- örgütleyeceklerine, tek tek köylüleri doğrudan komün tüzüğüne
ri", diyor Lenin, "iktidarı ele geçirdiklerinde, köydeki inşa "sevk etmeye" koyulmuşlardır. Hareketin artel biçimini
sürecinde büyük zorluklarla karşılaşılacağını, burada daha ted-
sağlamlaştıracakları yerde, küçük baş hayvanları, kümes
rici davranmak gerektiğini, burada toprağın toplumsal
hayvanlarını, köylülerin kendi ihtiyaçları için besledikleri süt
işlenmesini emirlerle, yasalarla başlatmaya çalışmanın en bü-
yük saçmalık olacağını, buna ancak yok denecek kadar az

hayvanlarını, evleri zorla "toplumsallaştırmaya" başlamışlardır. Burada tehlike, bu hataların doğrudan doğruya kollektif
Bir Leninist için hiç caiz olmayan bu aceleciliğin sonuçları çiftlik hareketinin itibarının sarsılmasına, orta köylülerle
şimdi herkesin malumudur. Bu yoldaşlar elbette genelde ittifakın bozulmasına, köy yoksullarının örgütsüzleşmesine,
istikrarlı komünler oluşturamamışlardır. Ama buna karşılık, bir saflarımızda karışıklık çıkmasına, sosyalist inşamızın bütünü-
dizi tarımsal artelin ellerinden kayıp gitmesine yol açmışlardır. nün zayıflamasına, Kulaklığın yeniden oluşmasına götürmesin-
Ancak geride "iyi" kararlar kalmıştır. Fakat bunların ne yararı de yatmaktadır.
var? Kısacası, bu hatalarda, bizi köylülüğün ana kitleleriyle
Kollektif çiftlik hareketindeki üçüncü hata budur. ittifakın sağlamlaştırılması, proletarya diktatörlüğünün
Üçüncü soru. Bu hataların kaynakları nerededir ve Parti sağlamlaştırılması yolundan ayırıp bu kitlelerden kopma, prole-
bunları nasıl düzeltmelidir? tarya diktatörlüğünün yıkılması yoluna itme eğilimi
Yanıt. Bu hataların kaynakları kollektif çiftlik hareketinde- yatmaktadır.
ki hızlı başarılarımızda yatmaktadır. Başarılar bazen insanın Bu tehlike kendisini daha Şubat ayının ikinci yarısında, ön-
başına vurur. Sık sık, aşırı kibir ve kendini beğenmişliğe neden ceki başarılardan gözleri kamaşan bazı yoldaşlarımızın Leninist
olur. Bu, iktidarda olan bir partinin temsilcilerinin başına özel- yolu dört nala terk ettikleri zaman göstermişti. Parti Merkez
likle kolayca gelebilir; hele bu parti, bizim Partimiz gibi, gücü Komitesi bu tehlikeyi dikkate alarak vakit geçirmeden müdaha-
ve otoritesi adeta ölçülemez bir parti ise. Burada, Lenin'in şid- le etti ve Stalin'i gemi azıya alan yoldaşları, kollektif çiftlik ha-
detle mücadele ettiği komünist kibirlilik olayları gayet müm- reketi üzerine özel bir makaleyle uyarmakla görevlendirdi.
kündür. Burada, kararnamenin, kararın, emrin mutlak gücüne Bazıları, "Başarı Sarhoşluğuna Kapılmak" adlı makalenin Sta-
inanç gayet mümkündür. Burada, sonsuz büyüklükteki lin'in kişisel inisiyatifinin bir sonucu olduğunu düşünüyorlar.
ülkemizin şu ya da bu köşesinde, Partimizin bazı Bu elbette saçma. MK'mız, böyle bir meselede, kim olursa ol-
temsilcilerinin, Partimizin devrimci önlemlerini birer boş, bü- sun birisine kişisel inisiyatifiyle davranma izni vermek için ora-
rokratik kararname haline dönüştürme tehlikesi gayet gerçek bir da değil. MK bu konuda ayrıntılı araştırmalar yapmıştır. Ve
tehlikedir. Burada, sadece yerel örgütlerin fonksiyonerlerini hataların derinliği ve boyutu ortaya çıktığında, 15 Mart 1930 ta-
değil, aynı zamanda tek tek bölge fonksiyonerlerini ve tek tek rihli ünlü kararını yayınlayarak, otoritesinin bütün gücüyle hata-
MK üyelerini de kastediyorum. lara karşı darbe indirmekte bir an bile tereddüt etmemiştir.
"Komünist kibirlilik", diyor Lenin, "Komünist Partisi men- Uçuruma doğru korkunç bir hızla koşan insanları durdur-
subu olan ve ondan henüz atılmamış bir insanın, bütün görevle- mak ve doğru yola getirmek zordur. Fakat MK'mıza tam da,
rini komünist kararnamelerle yerine getirebileceğini buna benzer daha ne zorlukları yenebildiği için Lenin'in Parti-
sanmasıdır." (4. baskı, cilt XXXIII, s. 54, Rusça.) si'nin Merkez Komitesi denir. Ve MK bu zorlukların büyük öl-
Kollektif çiftlik hareketindeki hatalar, kollektif çiftliklerin çüde üstesinden gelmiştir bile.
inşasında Parti çizgisinin çarpıtılması, bu zeminde ortaya Böyle durumlarda, bütün Parti bölümlerini bu seyrinde dur-
çıkmıştır. durmak, zamanında doğru yola sevk etmek ve yürüyüş sırasında
Bu hata ve çarpıtmalar sürmeye devam eder, hızla ve tama- saflarını yeniden düzenlemek zordur. Fakat Partimize, tam da
men bertaraf edilmezse nasıl bir tehlike oluştururlar? bu tür zorlukların üstesinden gelmek için yeterli esnekliğe sahip

olduğundan, Lenin'in Partisi denir. Ve Parti bu zorlukların bü- alanındaki birliğinin sağlamlaştırılmasını bugün kollektif çiftlik
yük ölçüde üstesinden gelmiştir bile. hareketinin temeli olarak, öne çıkardık. Bu konuda geri mi çeki-
Burada en önemli şey, hatayı kabul etme cesaretini göster- liyoruz? Elbette hayır!
mek ve bu hataları en kısa zamanda ortadan kaldıracak gücü Bugün, kırda pratik çalışmamızın ana şiarı olarak,
kendinde bulmaktır. Daha kısa süre önce yaşanan baş Kulakların sınıf olarak tasfiye edilmesi şiarını ortaya attık. Bu
döndürücü başarılardan sonra hataları kabul etmekten, özeleştiri konuda geri mi çekiliyoruz? Elbette hayır!
yapmaktan korku duymak, hataları çabuk ve kararlılıkla düzelt- Daha 1930 yılının Ocak ayında, SSCB tarımının
me isteğinin noksan oluşu — en büyük zorluk buradadır. Hata- kollektifleştirilmesinde belli bir tempo tespit ettik. SSCB'nin
lardan iz bile kalmaması için, sadece bu zorluğun üstesinden bölgelerini belli gruplara ayırdık ve her grubun özel hızını tespit
gelmek, sadece abartılmış sayısal hedeflere ve bürokratik mak- ettik. Bu konuda geri mi çekiliyoruz? Elbette hayır!
simalizme son vermek, sadece dikkatini kollektif çiftlik Partinin "geri çekilişi" bunun neresinde?
inşasının örgütsel ve ekonomik görevlerine yöneltmek yeter. Hatalar ve çarpıtmalar yapmış insanların, hatalarından vaz-
Partinin, şimdiden bu tehlikeli zorluğun üstesinden büyük ölçü- geçmelerini istiyoruz. Budalalıklar yapmış insanların
de geldiğinden kuşku duymak için hiçbir neden yoktur. budalalıklarından vazgeçip Leninizmin mevzilerine geri gelme-
"Şimdiye kadar yok olan bütün devrimci partiler" diyor Le- lerini istiyoruz. Bunu istiyoruz, çünkü ancak bu koşulla sınıf
nin, "gurura kapıldıkları ve güçlerinin nerede yattığını göre- düşmanlarımıza karşı gerçek saldırı devam ettirilebilir. Böylece
medikleri, zaaflarından söz etmekten korktukları için geriye doğru bir adım mı atmış oluyoruz acaba? Elbette hayır!
yıkılmışlardır. Ama biz yıkılmayacağız, çünkü biz Bu sadece, gerçek bir saldırı yürütmek isteğinde olduğumuz,
zaaflarımızdan söz etmekten korkmuyoruz ve zaaflarımızın üs- budalaca bir saldırı oyunu oynamak istemediğimiz anlamına
tesinden gelmeyi öğreneceğiz."* (4. baskı, cilt XXXIII, s. 278, gelmektedir.
Rusça.) Partinin bu tavrını ancak eksantriklerin ve "sol" aşırıların,
Lenin'in bu sözleri unutulmamalıdır. geri çekilme olarak değerlendirebilecekleri açık değil mi?
Dördüncü soru. Parti çizgisinin çarpıtılmasına karşı Geri çekilme konusunda saçmalayanlar en azından iki şeyi
mücadele, geri adım atmak, geri çekilmek değil mi? kavramıyorlar.
Yanıt. Elbette değil! Burada ancak, hata ve çarpıtmaların a) Bunlar, saldırının yasalarını bilmiyorlar. Ele geçirilmiş
devam etmesini saldırı, fakat hatalara karşı mücadeleyi geri çe- mevziler sağlamlaştırılmadan yapılacak bir saldırının,
kilmek olarak değerlendiren insanlar geri çekilmekten söz ede- başarısızlığa mahkum bir saldırı olduğunu anlamıyorlar.
bilirler. Hata ve çarpıtmaların yığılması şeklinde bir saldırı —
Örneğin askeri alanda bir saldırı ne zaman başarılı olabilir?
ne de güzel bir "saldırı" olurdu ya…
Tarımsal arteli, kollektif çiftlik hareketinde andaki temel Kendini sadece ilerlemekle sınırlandırmayıp, aynı zamanda, ele
biçim olarak öne çıkardık ve kollektif çiftlik inşası alanında geçirilen mevzileri sağlamlaştırmaya, güçleri değişen duruma
yapılacak çalışmalarda örnek olacak bir tüzük oluşturduk. Bu uygun olarak yeniden gruplandırmaya, cephe gerisi hizmetleri-
konuda geri mi çekiliyoruz? Elbette hayır! ni cepheye yaklaştırmaya, ihtiyatları öne sürmeye çalıştığında
İşçi sınıfı ve köy yoksullarının orta köylülükle üretim başarılı olabilir. Bütün bunlara ne gerek vardır? Beklenmedik
olaylara karşı emniyette olmak, hiçbir saldırının muaf olmadığı

tek tek yarma hareketlerini bertaraf etmek, böylece düşmanın Yanıt. Şimdi esas tehlike sağ tehlikedir. Sağ tehlike bizde
tam hezimetini sağlamak için. Meselenin sadece askeri yanı esas tehlikeydi ve halen de öyledir.
gözönüne alınacak olursa, 1920 yılında Polonya birliklerinin Bu cümle, MK'nın 15 Mart 1930 tarihli kararında "sol"
hatası, bu kurala riayet etmemeleriydi. Hızla Kiev'e ilerlemele- aşırıların hata ve çarpıtmalarının, şimdi kollektif çiftlik hareke-
rinin ardından, aynı hızla Varşova'ya geri akın etmeleri de, tinde başlıca engel olduğundan sözeden ünlü teziyle çelişmez
başka şeylerin yanısıra, bununla açıklanır. Yine meselenin sade- mi? Hayır, çelişmez. Mesele şudur ki, kollektif çiftlik hareketi
ce askeri yanı gözönüne alınacak olursa, 1920 yılında Sovyet alanında "sol" aşırıların hataları, Parti içinde sağ sapmanın güç-
birliklerinin hatası, Varşova'ya karşı giriştikleri hücumda lenmesi ve sağlamlaşması için uygun koşullar yaratan
Polonyalıların hatalarını tekrar etmeleri olmuştur. hatalardır. Neden? Çünkü bu hatalar Parti çizgisini kötü göster-
Aynı şey sınıf mücadelesi cephesindeki saldırı yasaları için mekte —dolayısıyla Partinin itibarını sarsmayı
de söylenmelidir. Ele geçirilen mevzileri sağlamlaştırmadan, kolaylaştırmakta— ve böylece sağ unsurların Parti önderliğine
güçleri yeniden düzenlemeden, ihtiyatları cepheye sürmeden, karşı mücadelesini kolaylaştırmaktadır. Parti önderliğinin
cephe gerisi hizmetlerini öne almadan vs. sınıf düşmanlarını itibarının sarsılması, sağ sapmacıların Partiye karşı
tasfiye etmek için başarılı bir saldırı yürütülemez. mücadelesinin gelişebileceği tek aslî zemindir. Sağ sapmacılara
Bütün mesele, ahmakların saldırı yasalarını bu zemini, "sol" aşırılar, onların hataları ve çarpıtmaları
anlamamalarıdır. Bütün mesele, Partinin bu yasaları anlaması sağlamaktadır. Yani, sağ oportünizme karşı başarıyla mücadele
ve hayata geçirmesidir. edebilmek için, "sol" oportünistlerin hatalarının üstesinden ge-
b) Bunlar, saldırının sınıf karakterini anlamıyorlar. Durma- linmelidir. "Sol" aşırılar objektif olarak sağ sapmacıların mütte-
dan saldırıdan söz ediyorlar. Ama hangi sınıfa karşı, hangi fikidir.
sınıfla ittifak halinde saldırı? Biz, köyün kapitalist unsurlarına "Sol" oportünizmle sağ sapma arasındaki garip bağıntı bu-
karşı, orta köylülerle ittifak içinde saldırı yürütüyoruz, çünkü dur işte.
bizi zafere götürecek olan ancak böyle bir saldırıdır. Fakat Par- Bazı "solcu"ların sık sık sağcılarla blok oluşturmaktan sö-
tinin bazı bölümlerinin işgüzarlığıyla, saldırı doğru yolundan zetmeleri gerçeği de bu bağıntıyla açıklanır. Daha dün yalın
sapmaya başlayıp mızrağın sivri ucu müttefikimiz olan orta kılıç bir saldırı "yürüten" ve SSCB'yi iki üç haftada
köylülere yöneldiğinde ne olacaktır? Bizim gerek duyduğumuz kollektifleştirmeye kalkışan bir kısım "solcular"ın, bugün, pasi-
herhangi bir saldırı mı, yoksa belli bir sınıfa karşı, belli bir fizme düşmesi, ellerini iki yana sarkıtarak savaş alanını süku-
sınıfla ittifak içinde yürütülen saldırı mı? Don Kişot'da netle sağ sapmacılara bırakması ve böylece Kulakların
değirmenlere kaşı saldırıya geçtiğinde, düşmana saldırdığını karşısında gerçekten geri çekilmesi (tırnak işaretsiz!) biçimin-
sanıyordu. Ne var ki bu sözümona saldırıda, başını yardığı da deki garip görüntü de bununla açıklanır.
herkesin malumudur. Bugün içinde yaşadığımız anın özelliği, "sol" aşırıların
Görülüyor ki Don Kişot'un başarıları "sol" aşırılarımızın hatalarına karşı mücadelenin, sağ oportünizme karşı verilecek
gözünü kırptırmıyor. başarılı bir mücadelenin ön koşulu ve özel bir biçimi olmasıdır.
Beşinci soru. Bizde esas tehlike hangisidir, sağ tehlike mi, Altıncı soru. Köylülerin bir kısmının kollektif çiftliklerden
yoksa "sol" tehlike mi? ayrılması nasıl değerlendirilmelidir?

Yanıt. Köylülerin bir kısmının kollektif çiftliklerden Buna göre, bir kısım köylülerin kollektif çiftlikleri terket-
ayrılması, ülkemizde son zamanlarda belli sayıda istikrarsız mesi sadece olumsuz bir olay değildir. Bilakis bu terkediş, kol-
kollektif çiftliklerin oluşmuş olduğu ve şimdi buraların bu lektif çiftlikleri ölü canlardan ve tamamen yabancı unsurlardan
kararsız unsurlardan temizlendiği anlamına gelmektedir. Sahte kurtardığı ölçüde, kollektif çiftliklerin iyileştirilmesi ve
kollektif çiftliklerin ortadan kaybolduğu, sağlam olanların sağlamlaştırılmasına yarayan bir süreç anlamına gelmektedir.
varlıklarını sürdürdüğü ve giderek güçleneceği anlamına gel- Bir ay önce, tahıl bölgelerinde çiftliklerin yüzde altmışının
mektedir. Bunun son derece normal bir olay olduğuna kollektifleştirildiği hesaplanmıştı. Bugün bu rakamın, gerçek ve
inanıyorum. Bazı yoldaşlar bu konuda ümitsizliğe kapılıyor, bir ölçüde istikrarlı kollektif çiftlikler dikkate alınırsa, apaçık
panikliyor ve hararetle, şişirilmiş kollektifleştirme rakamlarına abartılı olduğu açıktır. Eğer kollektif çiftlik hareketi, bir kısım
sarılıyor. Başkaları ise, buna için için seviniyor ve kollektif çift- köylülerin kollektif çiftliklerden ayrılmasından sonra yüzde kırk
lik hareketinin "fiyasko"yla sonuçlanacağı kehanetinde bulunu- kollektifleşmeyle istikrara kavuşursa —ama bu rakama mutlaka
yor. Her iki grup da ağır bir yanılgı içerisindedir. İki grup da, ulaşılabilir— bu, şu an, kollektif çiftlik hareketinin muazzam
kollektif çiftlik hareketinin özü hakkında Marksist bir bir başarısı olacaktır. Tek tek bölgelerde yüzde seksen, yüzde
doksanlara ulaşan bir genel kollektifleştirme olduğunu bilmeme
kavrayıştan çok uzaktır.
rağmen, tahıl bölgelerinde ortalama bir oranı alıyorum. Tahıl
Kollektif çiftlikleri herşeyden önce ölü canlar denilenler bölgelerinde yüzde kırk oranında bir kollektifleştirme —bu, beş
terkediyor. Bu terketmek bile değil, orada hiçbir şey yıllık kollektifleştirme plânını, 1930 ilkbaharına kadar, yüzde
bulunmadığının tespitidir. Ölü canlara ihtiyacımız var mı? El- iki yüz yerine getirmeyi başardığımız anlamına gelir.
bette yok. Ölü canlarla dolu kollektif çiftlikleri feshedip, ger- SSCB'nin sosyalist gelişiminde bu tarihsel başarının tayin edici
çekten yaşayan ve gerçekten istikrarlı kollektif çiftlikler örgüt- karakterini inkar etmeye kim cesaret edebilecektir?
leyen Kuzey Kafkasyalılarla Ukraynalıların tamamen doğru Yedinci soru. Sallantılı köylüler kollektif çiftlikleri terket-
davrandıklarına inanıyorum. Kollektif çiftlik hareketi bundan mekle iyi mi ediyorlar?
ancak kazançlı çıkacaktır. Yanıt. Hayır, iyi etmiyorlar. Kollektif çiftlikleri terketmek-
Kollektif çiftlikleri, ikinci olarak, davamıza karşı doğrudan le kendi çıkarlarına aykırı hareket etmektedirler, çünkü köylüle-
düşmanca tavır alan yabancı unsurlar terkediyor. Bu tür unsur- re, yoksulluktan ve cahillikten tek çıkış yolunu kollektif çiftlik-
lar ne kadar çabuk dışarı atılırsa kollektif çiftlik hareketi için o ler sunmaktadır. Kollektif çiftlikleri terkettiklerinde, daha kötü
kadar iyi olduğu açıktır. bir duruma düşüyorlar. Çünkü Sovyet iktidarının kollektif çift-
Son olarak, kollektif çiftlikleri, ne yabancı unsurlar, ne de liklere tanıdığı ayrıcalık ve kolaylıklardan yararlanamaz hale
ölü canlar denebilecek sallantılı unsurlar terkediyor. Bunlar, bu- geliyorlar. Kollektif çiftliklerdeki hataların ve çarpıtmaların
varlığı buraları terketmek için neden değildir. Bu hataları güç
gün henüz davamızın doğruluğuna ikna edemediğimiz, ama
birliği içinde ortadan kaldırarak kollektif çiftliklerde kalmak ge-
yarın mutlaka ikna edeceğimiz köylülerdir. Bu tür köylülerin rekir. Sovyet iktidarı bu hatalara karşı bütün gücüyle mücadele
gidişi, geçici de olsa, kollektif çiftlik hareketi için ciddi bir edeceği için, bunları yoketmek kolay olacaktır.
kayıptır. O nedenle kollektif çiftliklerdeki bu sallantılı unsurlar Lenin şöyle diyor:
uğruna mücadele bugün kollektif çiftlik hareketinin en önemli
"Meta üretiminin varlığı sürerken küçük çiftlik sistemi,
görevlerinden biridir. insanlığı kitlesel sefaletten ve kitlesel ezilmişlikten kurtara-

maz." (4. baskı, cilt XXIV, s. 51, Rusça.) Lenin şöyle diyor:
Lenin şöyle diyor: "Sovyet iktidarı… komün ve kooperatiflere doğrudan
ayrıcalıklı davranmakta ve onlara ilk sırayı vermektedir."* (4.
"Küçük çiftlikle yoksulluktan kurtulmak olanaksızdır." (4. baskı, cilt XXVIII, s. 286, Rusça.)
baskı, cilt XXX, s. 127, Rusça.)
Bu ne demektir?
Lenin şöyle diyor:
Bu, Sovyet iktidarı kollektif çiftliklere, bireysel çiftlikler
"Özgür yurttaşlar olarak, özgür topraklar üzerinde de olsa, karşısında kolaylıklar ve ayrıcalıklar tanıyacak demektir. Kol-
geleneksel biçimde küçük çiftliklerimizde oturur kalırsak, yine lektif çiftliklere, toprak devrederek, makine, traktör, tohumluk
de kaçınılmaz biçimde çöküş tehlikesiyle karşı karşıya kalırız." vs. temin ederek, aynı zamanda vergi kolaylıkları tanıyarak ve
(4. baskı, cilt XXIV, s. 465, Rusça.)
kredi vererek ayrıcalıklar tanıyacak demektir.
Lenin şöyle diyor: Sovyet iktidarı kollektif çiftliklere neden kolaylıklar ve
"Emperyalist savaşın bizi sürüklemiş olduğu çıkmaz sokak- ayrıcalıklar tanımaktadır?
tan, ancak ve yalnız ortak, artel biçimde, kooperatifsel Çünkü, köylülerin sefaletten kurtuluşunun biricik aracı
çalışmayla bir çıkış yolu bulabiliriz." (4. baskı, cilt XXX, s. 123, kollektif çiftliklerdir.
Rusça) Çünkü, kollektif çiftliklere ayrıcalıklar yoluyla sağlanan
Lenin şöyle diyor: destek köy yoksulları ve orta köylüler için yapılacak yardımın
"Büyük örnek çiftlikler içinde toprağın ortaklaşa işlenişine en etkili biçimidir.
geçmek zorunludur", çünkü "yoksa Rusya'nın içinde bulunduğu Sovyet iktidarı bugünlerde, kollektif çiftliklerde
sarsıntıdan, neredeyse umutsuz durumdan kurtulmak toplumsallaştırılan bütün çekim hayvanlarını (at, öküz vs.), kol-
olanaksızdır." (4. baskı, cilt XXIV, s. 466, Rusça.) lektif çiftliklerin kollektif mülkiyetinde olanlar gibi, kollektif
Bütün bunlar ne anlama gelmektedir? köylülerin kişisel mülkiyetlerinde bulunan bütün inekleri,
Bunların anlamı, köylülerin içinde bulundukları sefalet ve domuzları, koyunları, bütün kümes hayvanlarını iki yıl süreyle
cehaleten kurtulmalarını sağlayacak tek aracın kollektif çiftlik- vergiden muaf tutma kararı almıştır.
ler olduğudur. Ayrıca Sovyet iktidarı, kollektif köylülerin borçlarını yıl
Kollektif çiftliklerden ayrılmakla köylülerin doğru sonuna kadar erteleme, kollektif çiftliklere giren köylülere yük-
davranmadıkları açık. lenen 1 Nisan'a kadarki bütün para cezalarını ve mahkeme yo-
Lenin şöyle diyor: luyla tahsilatları silme kararı almıştır.
"Sovyet iktidarının bütün faaliyetlerinden, komünlere, artel- Son olarak Sovyet iktidarı, bu yıl kollektif çiftliklere verile-
lere ve bireysel küçük köylü çiftliklerini toplumsal, ortaklaşa, cek 500 milyon rublelik krediyi mutlaka uygulama kararı
ya da artel biçimindeki çiftliklere dönüştürmeye ve bu almıştır.
dönüşümü giderek teşvik etmeye yönelik bütün örgütlere ne ka- Bu kolaylıklar kollektif köylülerin yararına olacaktır. Bu
dar büyük önem verdiğimizi hepiniz biliyorsunuz elbette."* (4. kolaylıklar, kollektif çiftliklerden ayrılma dalgasına karşı
baskı, cilt XXX, s. 173, Rusça.) koymayı başaran, kollektif çiftliklerin düşmanlarına karşı
* Altını ben çizdim. —J. St. mücadelede çelikleşmiş, kollektif çiftlikleri başarıyla savunmuş

ve kollektif çiftlik hareketinin yüce bayrağını yükseklerde tutan anlaşılabilir. O nedenle, artel bugün kollektif çiftlik hareketinin
kollektif köylülerin yararına olacaktır. Bu kolaylıklar, bugün en yaygın biçimidir. Köylülerin komün yanlısı kitlesel bir hare-
kollektif çiftliklerimizin temelini oluşturan, kollektif çiftlikleri- keti ancak tarımsal artellerin güçlenip sağlamlaştığı oranda
mizi sağlamlaştıran, onlara sağlam biçimler verecek ve oluşabilir. Fakat bu hemen yakın bir zamanda
köylülüğün milyonlarca kitlesini sosyalizme sağlamca kazana- gerçekleşmeyecektir. O nedenle, en üst biçimi oluşturan komün,
cak yoksul ve orta köylülerimizin yararına olacaktır. Bu ancak gelecekte kollektif çiftlik hareketinin baş biçimi haline
kolaylıklar, şu an kollektif çiftliklerin temel çekirdeğini gelebilir.
oluşturan ve kendilerine kollektif çiftlik hareketinin Dokuzuncu soru. Kulaklar ne olacaktır?
kahramanları denmesini kesinlikle hak eden kollektif köylülerin Yanıt. Şimdiye kadar orta köylülerden söz ettik. Orta köylü
yararına olacaktır. işçi sınıfının müttefikidir, ve orta köylülere karşı politikamız
Bu kolaylıklardan, kollektif çiftlikleri terk eden köylüler dostça olmalıdır. Kulaklarla ise durum farklıdır. Kulak, Sovyet
yararlanmayacaktır. iktidarının bir düşmanıdır. Kulaklarla barış içinde yaşamıyoruz
Kollektif çiftlikleri terk eden köylülerin hata yaptıkları açık ve yaşayamayız. Kulaklara karşı politikamız, onun sınıf olarak
değil mi? tasfiye edilmesi politikasıdır. Elbette bu bizim Kulakları bir
Bu kolaylıklardan ancak kollektif çiftliklere geri dönerek vuruşta tasfiye edebileceğimiz anlamına gelmez. Bu, Kulakları
yararlanabilecekleri açık değil mi? kuşatmaya ve tasfiye etmeye uğraşacağımız anlamına gelir.
Sekizinci soru. Komünler ne olacak, bunlar feshedilmemeli Lenin Kulaklar üzerine şunları söylemektedir:
mi? "Kulaklar, başka ülkelerin tarihinde birçok kez, çiftlik sahip-
Yanıt. Hayır, bunlar feshedilmemeli, bunun için hiçbir ne- lerinin, kralların, papazların ve kapitalistlerin iktidarını yeniden
den de yok. Sadece kağıt üzerinde varolmayan gerçek komün- kurmuş olan en canavar, en kaba, en acımasız sömürücülerdir.
lerden söz ediyorum elbette. SSCB'nin tahıl bölgelerinde, teşvik Kulaklar çiftlik sahiplerinden, kapitalistlerden sayıca daha çok-
ve destek görmeyi hakeden bir dizi mükemmel komün var. tur. Ama yine de halkın içinde azınlıkta kalırlar. Bu kan emici-
Yılların sınavından başarıyla geçmiş, mücadele içinde ler, savaş sırasında halkın açlığıyla zenginleşmişler, tahıl ve
çelikleşmiş ve varlıklarına hak kazanmış eski komünlerden söz öteki ürün fiyatlarını durmadan yükselterek binlerce, yüzbinler-
ediyorum. Bunlar feshedilmemeli, bilakis artellere ce ruble biriktirmişlerdir. Bu örümcekler, savaş nedeniyle
dönüştürülmelidir. mahvolmuş köylülerin, açlık çeken işçilerin sırtından
semirmişlerdir. Emekçilerin kanlarını emen bu sülükler, kent-
Komün kurmak ve yönetmek karmaşık ve zor bir iştir. Bü-
lerde ve fabrikalarda işçiler ne kadar açlık çekerse, o kadar
yük ve istikrarlı komünler ancak tecrübeli kadrolar ve sınanmış zenginleşiyorlardı. Çiftlik sahiplerinin topraklarını ele geçiren,
yöneticiler mevcutsa yaşayabilir ve gelişebilirler. Artel hâlâ geçirmeye devam eden bu vampirler, yoksul köylüleri borç
tüzüğünden alelacele komün tüzüğüne geçiş, ancak köylüleri köleleri haline getirmeye devam ediyorlar." (4. baskı, cilt
kollektif çiftlik hareketinden uzaklaştırmaya uygun bir ortam XXVIII, s. 39, Rusça.)
yaratır. O nedenle bu sorun, büyük bir ciddiyetle ve herhangi Bu kan emicilere, örümceklere, vampirlere katlanıyor, sö-
bir aceleciliğe fırsat vermeden ele alınmalıdır. Artel daha az mürücü eğilimlerinin kısıtlanması politikası yürütüyorduk. Bun-
karmaşık bir meseledir ve geniş köylü kitlelerince daha kolay lara katlanıyorduk, çünkü Kulak çiftliklerinin, Kulak üretiminin

yerine koyabileceğimiz hiçbir şeyimiz yoktu. Şimdi Kulak çift- kimse görmek istemiyordu. Artık bu rakam avcılığı son
liklerinin yerine kollektif çiftlikleri, Sovyet çiftliklerini bulmalıdır. Artık fonksiyonerlerin dikkati, kollektif çiftliklerin
fazlasıyla koyma olanağına sahibiz. Bu örümceklere, bu kan sağlamlaştırılmasına, örgütsel inşasına, kollektif çiftliklerde
emicilere daha fazla katlanılmamalıdır. Kollektif çiftlikleri kun- pratik çalışmaya yoğunlaşmalıdır.
daklayan, kollektif çiftliklerin öncülerini katleden, ekimi engel- Son zamanlara kadar, kollektif çiftliklerin fonksiyonerleri-
lemeye çalışan bu örümceklere ve kan emicilere daha fazla kat-
nin dikkati, büyük kollektif çiftlik ünitelerinin örgütlenmesine,
lanmak, işçi ve köylülerin çıkarlarına karşı davranmak demek
olacaktır. "dev" ünitelerin örgütlenmesine yoğunlaşmıştı. Bu "dev" ünite-
O nedenle, sınıf olarak Kulakları tasfiye etme politikası, ler çoğu durumda, köylerde ve beldelerde ekonomik kökleri ol-
ancak Bolşeviklere özgü o bütün kararlılık ve tutarlılıkla yürü- mayan hantal, bürokratik komuta merkezlerine dönüşmüşlerdi.
tülmelidir. Buna göre, çalışır gibi görünme pratik çalışmayı silmiştir. Artık
Onuncu soru. Kollektif çiftliklerin önündeki ilk pratik gö- etkili gösterişler peşinde koşmak son bulmalıdır. Artık fonksi-
rev nedir? yonerlerin dikkati, köy ve beldelerdeki kollektif çiftliklerin ör-
Yanıt. Kollektif çiftliklerin önündeki ilk pratik görev ekim gütsel ve ekonomik çalışmalarına yoğunlaşmalıdır. Eğer bu
için mücadelede, ekim alanlarının azami ölçüde genişletilmesi çalışma gerekli başarıları gösterirse "dev" üniteler kendiliğinden
mücadelesinde, ekimin doğru örgütlenmesi mücadelesinde oluşacaktır.
yatmaktadır. Son zamanlara kadar, orta köylülerin kollektif çiftliklerde
Bugün, kollektif çiftliklerdeki bütün öteki görevler, ekim yönetici çalışmaya çekilmesine çok az dikkat gösterilmişti. Oy-
görevine uydurulmalıdır. sa orta köylüler içinde, kollektif çiftlik inşasında mükemmel
Bugün, kollektif çiftliklerdeki tüm diğer görevler, ekimin çiftlik yöneticileri olabilecek çok iyi çiftçiler bulunmaktadır.
örgütlenmesi görevine tabi kılınmalıdır. Şimdi çalışmamızdaki bu eksiklik giderilmelidir. Şimdi görev,
Bunun anlamı şudur: Kollektif çiftliklerin ve onların parti- orta köylüler arasından en iyilerini, kollektif çiftliklerde yöneti-
siz üyelerinin sağlamlığı, kollektif çiftliklerin yöneticilerinin ve ci çalışmaya çekmek ve onlara bu çalışmada yeteneklerini
Bolşevik çekirdeğinin yetenekleri, tumturaklı sözlerle dolu ka- geliştirme olanağı tanımaktır.
rarlar ve cafcaflı selamlama nutuklarıyla değil, bu devasa ekim Son zamanlara kadar, köylü kadınlar arasındaki çalışmaya
örgütleme çalışmasında yapılan pratik işlerle yeterince dikkat gösterilmemiştir. Geçen süre, çalışmamızın en
değerlendirilecektir. zayıf noktasını köylü kadınlar arasındaki çalışmanın
Ama bu pratik görevi şerefle yerine getirebilmek için, kol- oluşturduğunu göstermiştir. Şimdi bu eksiklik, kesin olarak ve
lektif çiftliklerin fonksiyonerlerinin dikkatini, kollektif çiftlik kararlılıkla giderilmelidir.
inşasının ekonomik sorunlarına, kollektif çiftlik inşasının iç Son zamanlara kadar bir dizi bölgede komünistler, kollektif
sorunlarına çekmek gerekmektedir. çiftlik inşasının bütün görevlerini, kendi güçleriyle yerine geti-
Son zamanlara kadar, kollektif çiftliklerin fonksiyonerleri- rebileceklerinden hareket ediyorlardı. Buradan hareket ettikleri
nin dikkatinin merkezinde, yüksek kollektifleştirme oranı için de, partisizlerin kollektif çiftliklerde sorumlu görevlere çe-
sağlamak yatıyordu ve bu arada gerçek kollektif çiftliklerle, sa- kilmesine, partisizlerin kollektif çiftliklerde yönetici görevlere
dece kağıt üzerinde kalan kollektif çiftlikler arasındaki farkı terfi ettirilmesine, kollektif çiftliklerde geniş bir partisizler akti-

Kollektif Köylü Yoldaşlara Yanıt 199 200
fi örgütlenmesine yeterince dikkat göstermediler. Partimizin ta-
rihi tanıtlamış ve geride kalan kollektif çiftliklerin inşası döne-
mi bir kez daha göstermiştir ki, bu düşünce temelden yanlıştır.
Eğer komünistler kendi kabuklarına çekilir, kendileriyle partisiz
kitleler arasına duvar çekerlerse bütün davayı yerle bir ederler.
Eğer komünistler, sosyalizm için mücadelelerden yüzlerinin
akıyla çıktılarsa, komünizmin düşmanlarını yenilgiye SANAYİ AKADEMİSİ'NİN BİRİNCİ
uğrattılarsa, bunun nedeni başka şeylerin yanısıra, komünistle- DÖNEM MEZUNLARINA
rin, partisiz kitleler içinden en iyilerini çalışmaya çekmeyi,
geniş partisiz yığınlar içinden güç çıkarmayı, partilerinin çevre- Sosyalist sanayi için, işçi sınıfının ve genelde emekçilerin
sini geniş bir partisizler aktifiyle çevrelemeyi başarmış saflarından, işletmeleri, toplumsal-politik açıdan olduğu gibi,
olmalarıdır. Şimdi partisizlerle çalışmamızdaki bu eksiklik ke- üretim teknikleri açısından da yönetebilecek yeni kadroların
sinlikle ve karalılıkla giderilmelidir. oluşturulması, anın birinci derecedeki bir görevidir.
Çalışmamızdaki bu eksiklikleri gidermek, tamamen ortadan Bu görevi çözmeden, SSCB'yi geri bir ülkeden ileri bir ül-
kaldırmak — bunun anlamı, kollektif çiftliklerin ekonomik keye, bir tarım ülkesinden, bir sanayi ülkesine, bir elektrifikas-
çalışmasını doğru yörüngeye oturtmaktır. yon ve metal ülkesine, bir makine ve traktör ülkesine
Yani: dönüştürmek olanaksızdır.
1) Ekim işinin doğru örgütlenmesi — görev budur. Ülkemizdeki Sanayi Akademisi böyle kadroların
2) Dikkatin kollektif çiftlik hareketinin ekonomik oluşturulması için en önemli kuruluşlardan biridir.
sorunlarında yoğunlaştırılması — bu görevin çözülmesi için ge- Sanayi Akademisi'nin birinci dönem mezunları, Akademi-
rekli olan araç da budur. nin, düşmanlarımızın kampına, geleneksel üretim ve teknik ge-
rilik kampına savurduğu ilk oktur.
Bugün Akademi'den ayrılan sanayiin yeni yöneticilerinin,
"Pravda" No. 92 pratikte örnek bir çalışma coşkusu göstermelerini ve Bolşevik
3 Nisan 1930. inşa temposunu güvence altına almada, örnek, gerçekten dev-
rimci bir çalışma yapmalarını umut etmek istiyoruz.
İmza: J . S t a l i n Ülkeye soyalist sanayinin yeni, teknik bilgilerle donatılmış
bir Bolşevik yöneticiler grubu kazandıran Sanayi Akademisi'nin
birinci dönem mezunlarına selam.
25 Nisan 1930
J. Stalin
"Pravda" No. 115,
26 Nisan 1930.

XVI. Parti Kongresi'ne, Siyasi Faaliyet Raporu 257 258 J. V. Stalin
İkinci olarak, ülkemizde ekonominin yeniden yapılanmasının,
7— Büyüme Zorlukları, Sınıflar Mücadelesi ve Tüm Cephe onun teknik temelinin değiştirilmesiyle sınırlı kalmadığı, bilakis aynı
Boyunca Sosyalizmin Saldırısı zamanda sosyal ve ekonomik ilişkilerin değişmesini gerektirdiği husu-
Ekonomimizin gelişmesinde elde ettiğimiz kazanımlardan söz et- su gözönüne alınmalıdır. Burada esas itibariyle tarımı düşünüyorum.
tim. Endüstrideki, tarımdaki, bütün ekonominin sosyalizmin esaslarına Artık bir araya toplanmış ve toplumsallaştırılmış endüstride, teknik
göre yeniden yapılandırılmasında elde edilen kazanımlardan söz ettim. yeniden yapılanma için esas itibariyle hazır bir sosyal ve ekonomik te-
Son olarak, işçi ve köylülerin maddi durumlarının iyileştirilmesinde mel mevcuttur. Burada yeniden yapılanma görevi, endüstride kapita-
elde edilen kazanımlardan söz ettim. list unsurların geri püskürtülmesi sürecini güçlendirmektir. Tarımda
Ne var ki, bu kazanımları, "sessizce ve kolayca", kendiliğinden, ise mesele bu kadar basit değildir. Tarımın teknik temelinin yeniden
özel çabalar sarfetmeden, bütün irademizi harekete geçirmeden, müca- yapılanması elbette aynı hedefleri gütmektedir. Fakat ülkemizde
dele etmeksizin, sarsıntısız elde ettiğimizi sanmak yanlış olacaktır. tarımın özelliği, içinde hâlâ küçük köylü çiftliklerinin ağır basması,
Gerçekte bu kazanımları, zorluklara karşı kararlı bir mücadele içinde, küçük çiftliklerin yeni teknikleri benimseme olanağından yoksun
zorlukların üstesinden gelmek için ciddi ve uzun süreli bir mücadele oluşları, dolayısıyla da, eski sosyal ve ekonomik yapıyı
içinde elde ettik. değiştirmeksizin, bireysel küçük çiftlikleri kollektif büyük çiftliklerde
Zorluklardan herkes söz ediyor. Fakat herkes bu zorlukların ka- birleştirmeksizin tarımda kapitalizmin köklerini temizlemeksizin,
rakteri üzerine kendine hesap vermiyor. Oysa zorluklar sorunu, bizim tarımda teknik temeli değiştirmenin olanaksız oluşudur.
için son derece ciddi bir öneme sahiptir. Bu hususların zorluklarımızı zorunlu olarak daha da
Karşılaştığımız zorlukların karakteristik özellikleri nelerdir, karmaşıklaştırması, bu zorlukların üstesinden gelinmesini zorunlu ola-
ardında hangi düşman güçler bulunmaktadır, onların üstesinden nasıl rak güçleştirmesi anlaşılır.
gelebiliriz? Üçüncü olarak, kapitalizmin ekonomik ilişkilerini parçalayan ve
a— Zorluklarımızın karakterize edilmesinde en azından eski dünyanın bütün güçlerini alt-üst eden, ekonominin sosyalist yeni-
aşağıdaki hususlar gözönüne alınmalıdır. den yapılandırılması çalışmamızın, bu güçlerin çılgınca drenişine yol
Herşeyden önce, bugün karşılaştığımız zorlukların yeniden açacağı hususu gözönüne alınmalıdır. Bilindiği gibi gerçek durum da
yapılanma döneminin zorlukları olduğu hususu dikkate alınmalıdır. budur. Endüstrimizin bütün dallarında bir burjuva aydınlar üst
Bunun anlamı nedir? Bunun anlamı, bu zorlukların ekonomimizin res- tabakasının zararlı faaliyetleri; köyde kollektif çiftlik biçimlerine karşı
torasyonu döneminin zorluklarından temelden farklı olduğudur. Res- Kulakların giriştiği canavarca mücadele; Sovyet iktidarı tarafından
torasyon döneminde söz konusu olan, eski fabrikalardan yararlanma alınan önlemlerin, aygıtın sınıf düşmanının bir acentasını oluşturan
ve tarımın eski temelleri üzerinde desteklenmesiyken, şimdi söz konu- bürokratik unsurlarınca sabote edilmesi — bunlar şimdilik, ülkemiz-
su olan, gerek erdüstriyi gerekse de tarımı temelden reorganize etmek, de çöküşe doğru giden sınıfların direnişinin başlıca biçimleridir. Bu
teknik temelini değiştirme, modern teknik araçlarla donatma sayesinde hususların ekonominin yeniden yapılanması çalışmamızda işimizi
yeniden yapılandırmaktır. Bunun anlamı, önümüzde, ekonominin bü- kolaylaştırmadığı açıktır.
tün teknik temelini değiştirme görevinin bulunmasıdır. Bu ise, ekono- Dördüncü olarak, ülkemizin çöküşe giden sınıflarının
mide yeni, daha sağlam yatırımlar, yeni teknikte ustalaşacak ve onu direnişlerinde dış dünyadan yalıtık olmadıkları, aksine bu direnişin ka-
daha da geliştirecek yeni, daha deneyimli kadrolar gerektirmektedir. pitalist çevre tarafından desteklendiği hususu gözönüne alınmalıdır.

Kapitalist çevre basit coğrafi bir kavram olarak kendi içlerinde bunları aşma olanağını taşımaları demektir. Bu, bi-
değerlendirilmemelidir. Kapitalist çevre demek, SSCB'nin, SSCB zim önümüzdeki zorlukların ayırdedici özelliğinin, bizzat bu
içindeki sınıf düşmanlarımızı gerek moral ve maddi açıdan, gerekse de zorlukların bize onları aşma zemini vermelerinde yatması demektir.
mali ablukayla, hatta fırsat bulduğunda askeri bir müdahaleyle destek- Peki, bütün bunlardan ne sonuç çıkar?
lemeye hazır düşman sınıfsal güçlerce kuşatılmış olması demektir. Her şeyden önce şu sonuç çıkar ki, bizim karşılaştığımız zorluk-
Uzmanlarımızın zararlı faaliyetlerinin, Kulakların Sovyet düşmanı ey- lar küçük ve rastlantısal "yetersizlikler"in sonucu olan zorluklar değil,
lemlerinin, işletmelerimizin ve binalarımızın kundaklanmasının ve bilakis sınıf mücadelesinin getirdiği zorluklardır. İkinci olarak şu so-
bombalanmasının dışarıdan sübvanse edildiği ve esinlendirildiği nuç çıkar ki, karşılaştığımız zorlukların ardında sınıf düşmanlarımız
kanıtlanmıştır. Emperyalist dünyanın, SSCB'nin sağlamca üzerinde durmaktadır, bu zorluklar, ülkemizde çöküşe doğru giden sınıfların
durmasında ve başı çeken kapitalist ülkelere yetişip onları geçmesinde umutsuzca direnişleri, bu sınıfların dışarıdan desteklenmesi, kendi
hiçbir çıkarı yoktur. O nedenle SSCB'deki eski dünyanın güçlerini kuruluşlarımızda bürokratik unsurların varlığı, Partimizin bazı
desteklemektedir. Bu hususun da yeniden yapılanma çalışmamızı kesimlerinde görülen güvensizlik ve dargörüşlülükle daha da karmaşık
kolaylaştırmadığı anlaşılır. hale geldiğidir.
Ne var ki bir hususu daha göz önüne almadan karşılaştığımız Üçüncü olarak şu sonuç çıkar ki, zorlukların üstesinden gelinme-
zorlukların karakterizasyonu tam olmayacaktır. Söz konusu olan, si için, herşeyden önce, kapitalist unsurların saldırılarını geri püskürt-
zorluklarımızın özel karakteridir. Mesele, karşılaştığımız zorlukların, mek, direnişlerini kırmak ve böylece hızlı bir ilerleme için yolu açmak
gerileme ya da durgunluk zorlukları değil, büyüme zorlukları, gereklidir.
yükseliş, ilerleme zorlukları oluşudur. Bu, karşılaştığımız zorlukların Son olarak şu sonuç çıkar ki, karakterleri itibariyle tamamen bü-
kapitalist ülkelerin zorluklarından temelden farklı olduğu anlamına yüme zorlukları olan zorluklarımız, bize, sınıf düşmanlarının
gelir. ABD'de zorluklardan söz edildiğinde, kastedilen gerileme bastırılması için gerekli olanakları vermektedir.
zorluklarıdır, çünkü ABD şu sıralarda bir krizden geçmektedir, yeni Fakat bu olanaklardan yararlanmak ve onları gerçeklik haline
ekonomik gerileme söz konusudur. İngiltere'de zorluklardan söz getirmek, sınıf düşmanlarının direnişini bastırmak ve zorlukların üste-
edildiğinde, kastedilen durgunluk zorluklarıdır, çünkü İngiltere sinden gelinmesini sağlamak için sadece tek bir çare vardır: Kapitalist
yıllardan beri bir durgunluk yaşamaktadır, yani ilerleme durmuştur. unsurlara karşı tüm cephe boyunca saldırıyı örgütlemek ve saldırıyı
Buna karşılık zorluklarımızdan söz ettiğimizde kastettiğimiz, engelleyen, panik içinde bir aşırılıktan diğerine yuvarlanan ve Parti
gelişmede bir gerileme ya da durgunluk değil, güçlerimizin büyümesi, içinde zafere olan inancı sarsmaya çalışan kendi saflarımızdaki opor-
güçlerimizin kalkınması, ekonomimizin ilerlemesidir. Belli bir süre tünist unsurları tecrit etmek. (Alkışlar.)
içinde kaç puan ilerliyoruz, yüzde kaç daha fazla ürün üretiyoruz, kaç Başka çare yoktur.
milyon hektar daha fazla işliyoruz, bir endüstri kuruluşunu, bir demir- Ancak aklını yitirmiş olanlar, Buharin'in kapitalist unsurların sos-
yolunu kaç ay daha erken inşa ediyoruz — bizde zorluklardan yalizme barışçıl intibakı çocuksu formülünde bir çare arayabilirler.
sözedildiğinde kastedilen sorunlar bunlardır. Dolayısıyla bizim Gelişme, bizde Buharin'in formülüne göre yürümemiştir, yürümüyor.
karşılaştığımız zorluklar, diyelim ki Amerika ya da İngiltere'nin Gelişme, her zaman olduğu gibi Lenin'in "kim—kimi?" formülüne gö-
zorluklarından farklı olarak büyüme zorlukları, ilerleme zorluklarıdır. re yürüdü, yürüyor. Biz mi onları, sömürücüleri altedeceğiz ve altta
Peki bu ne demektir? Bu, bizim önümüzdeki zorlukların, bizzat
tutacağız, yoksa onlar mı bizi, SSCB işçi ve köylülerini alt edip altta

tutacaklar — sorun budur, yoldaşlar. ortadan kaldırmıyoruz, çünkü özel ticaret ve kapitalist unsurlar hâlâ
Demek ki, tüm cephe boyunca sosyalizmin saldırısını örgütle- varlıklarını koruyorlar, "serbest" ticaret hâlâ varlığını koruyor — ama
mek — bütün ekonominin yeniden yapılanmasını geliştirirken önü- bir sonraki aşamasını, NEP'in son aşaması olan şimdiki aşamasını
müze çıkan görev budur. geliştirerek NEP'in başlangıç aşamasına açıkça son veriyoruz.
Ülkemizdeki kapitalist unsurlara karşı saldırıyı örgütlerken Parti, Lenin, NEP uygulanmaya başladıktan bir yıl sonra, 1922'de
misyonunu tam da böyle kavramıştır. şunları söylüyordu:
b— Peki ama, NEP koşulları altında genel olarak bir saldırı, hem "Şimdi geriye gidiyoruz, deyim yerindeyse geri çekiliyoruz.
de tüm cephe boyunca bir saldırı mümkün müdür? Ne var ki bunu, daha sonra hamle yapıp ileriye doğru büyük bir
Bazıları saldırının NEP'le bağdaştırılamayacağını, NEP'in esas sıçrama gerçekleştirmek için yapıyoruz. Sadece bu tek koşulla
itibariyle bir geri çekilme olduğunu, ve geri çekilme son bulduğuna Yeni Ekonomik Politika'mızın uygulanmasında geri gittik. Geri
göre NEP'e son vermek gerektiğini düşünüyorlar. Bu elbette saçmadır. çekilmenin ardından, en inatçı ileri hareketi başlatmak için,
Bu saçmalık, ya Leninizmi kavramamış ve NEP'i "kaşla göz arasında" şimdi saflarımızı nerede ve nasıl yeniden gruplandıracağımızı,
"ortadan kaldırmak" isteyen Troçkistlerden, ya da yine Leninizmi kendimizi nasıl uyduracağımızı, kendimizi nasıl reorganize
kavramamış ve "NEP'in kaldırılması tehlikesi" üzerine yaptıkları ge- edeceğimizi henüz bilmiyoruz. Bütün bu aksiyonları normal
vezeliklerle saldırıdan vazgeçilmesini sağlayacaklarına inanan sağ tarzda uygulayabilmek için, atasözünün söylediği gibi, karar
oportünistlerden kaynaklanmaktadır. Eğer NEP geri çekilmekten iba- vermeden önce on defa değil, yüz defa ölçüp biçmek
ret olsaydı, ülkemizde NEP bütün kararlılığıyla sürdürülürken, XI. zorundayız" (4. Baskı, cilt XXXIII, s. 399, Rusça.)
Parti Kongresi'nde Lenin, "geri çekilme son bulmuştur" demezdi. Geri Açık olduğunu düşünüyorum.
çekilmenin sona erdiğini ifade ederken Lenin, aynı zamanda, NEP'i Şimdi şöyle bir soru sorulabilir: Saldırıya geçmek için zaman
"ciddi ve uzun süreli" uygulamak istediğimizden sözetmemiş miydi? gelmiş midir, saldırı için doğru an gelmiş midir?
NEP'le saldırının bağdaştırılamayacağıyla ilgili gevezeliklerin ipe sapa Lenin, yine 1922 yılında, bir başka pasajda şu zorunluluktan söz
gelmezliğini kavramak için bu soruyu sadece sormak yeterlidir. Ger- etmektedir:
çekte NEP sadece bir geri çekilmeyi ve özel ticaretin
"Köylü kütlesiyle, sade, emekçi köylülükle birleşmek ve
canlandırılmasına izin verilmesini, devletin düzenleyici rolünün gü- ilerlemeye başlamak, hem de düşlediğimizle kıyaslanmayacak
vence altına alındığı koşullarda (NEP'in başlangıç aşaması) kapitaliz- kadar yavaş, sonsuz bir yavaşlıkla hareket etmek, ama buna
min canlandırılmasına izin verilmesini öngörmez. Gerçekte NEP, aynı karşılık, bütün kütlenin gerçekten bizimle birlikte ilerlemesini
zamanda, belirli bir gelişme aşamasında, sosyalizmin kapitalist unsur- sağlamak… Böyle olduğunda, zamanı gelince, bu hareket öyle-
lara karşı saldırısını, özel ticaretin faaliyet alanlarının daraltılmasını, sine hızlanacak ki, şu an bunu hayal bile etmemiz mümkün
kapitalizmin görece ve mutlak sınırlandırılmasını, değil." (4. Baskı, cilt XXXIII, s. 243, Rusça.)
toplumsallaştırılmış sektörün, toplumsallaştırılmamış sektör üzerinde Yine aynı soru: Hareketin böylesine hızlanması için, gelişme
üstünlüğünün giderek artmasını, sosyalizmin kapitalizme karşı tempomuzun hızlanması için zaman gelmiş midir, 1929'un ikinci
zaferini (NEP'in şimdiki aşaması) öngörmektedir. NEP, kapitalist un- yarısında tüm cephe boyunca kararlı bir saldırıya geçtiğimizde, doğru
surlara karşı, sosyalizmin zaferinin çıkarları doğrultusunda uygulama- anı seçtik mi?
ya sokulmuştur. Tüm cephe boyunca saldırıya geçmekle NEP'i henüz Parti bu soruya açık ve kesin bir yanıt vermiş bulunmaktadır.

Evet, bu an artık gelmiştir. yılında geçseydik neler olurdu?
Evet, tüm cephe boyunca saldırıya geçme kararı aldığında Parti Kaçınılmaz biçimde yenilgiye uğramış, güçsüzlüğümüzü
doğru anı seçmiştir. göstermiş, Kulaklarla kapitalist unsurların mevzilerini güçlendirmiş,
İşçi sınıfının büyüyen aktivitesi ve milyonlarca emekçi kitlesi orta köylüleri Kulakların kucağına atmış, sosyalist inşamızı akamete
nezdinde partinin otoritesinin görülmemiş biçimde artması, bunu uğratmış ve tahılsız kalmış olurduk. Şimdi bir yıkıntı yığını önünde
kanıtlamaktadır. oturuyor olurduk.
Yoksul ve orta köylü kitlelerinin büyüyen aktivitesi ve bu kitlele- Sonuçlar aynı olurdu.
rin kollektif çiftlik inşasına köklü biçimde yönelmesi bunu İşçilerimiz boşuna demiyorlar: "‘Sol’a gidersen sağa varırsın" di-
kanıtlamaktadır. ye. (Alkışlar.)
Gerek endüstriyel gelişim alanında, gerekse de sovyet çiftlikleri Bazı yoldaşlar, sosyalizmin saldırısında esas meselenin baskılar
ve kollektif çiftliklerin inşasında elde ettiğimiz kazanımlar, bunu olduğuna, ve baskılar artmıyorsa saldırının da olmadığına inanıyorlar.
kanıtlamaktadır. Bu doğru mudur? Elbette yanlıştır.
Artık Kulakların yaptığı üretimi, kollektif çiftlikler ve sovyet Baskılar sosyalist inşada saldırının gerekli bir unsurudur,
çiftliklerinde yapılan üretimle sadece karşılamakla kalmayıp, bunun ne var ki baş unsuru değil, tali unsurudur. Sosyalizmin
defalarca üstüne çıkma olanağına sahip olduğumuz gerçeği, bunu saldırısında esas mesele, bugünkü koşullar altında, endüstrimi-
kanıtlamaktadır. zin kollektif çiftliklerin ve Sovyet çiftliklerinin hızlandırılmış
Pazar için tahıl üretiminin ağırlığını bireysel üretim alanından, gelişme temposu, kent ve kırdaki kapitalist unsurların iktisaden
kollektif çiftlikler ve sovyet çiftlikleri üretimine kaydırarak, tahıl soru- geri püskürtülmesinin hızlandırılması, kitlelerin sosyalist inşa
nunu esas itibariyle çözdüğümüz ve belli tahıl rezervleri için seferber edilmesi, kitlelerin kapitalizme karşı seferber edil-
biriktirdiğimiz gerçeği, bunu kanıtlamaktadır. mesidir. istediğiniz kadar, onbinlerce, yüzbinlerce Kulağı
Bütün bunlar, Partinin tüm cephe boyunca saldırıya geçmek ve tutuklayıp sürünüz, eğer aynı zamanda, ekonominin yeni biçim-
sınıf olarak Kulakların tasfiyesi sloganını ilan etmek için doğru anı lerinin inşasını hızlandırmak, eski, kapitalist biçimlerin yerine
seçtiğinin kanıtlarıdır. yeni ekonomik biçimleri geçirmek, kırda kapitalist unsurların
Buharin'in grubundan sağ oportünistleri dinleseydik, saldırıdan iktisadi varlığının ve gelişmesinin işletme kaynaklarını kapa-
vazgeçip endüstrinin gelişme temposunu kıssaydık, Sovyet çiftlikle- mak ve tasfiye etmek için gereken her şeyi yapmazsanız —
riyle kollektif çiftliklerin gelişmesini engelleseydik ve bireysel köylü Kulaklık zaten yeniden dirilecek ve gelişecektir.
çiftliklerine dayansaydık neler olurdu? Başka bazıları ise, sosyalizmin saldırısının, uygun hazırlık
Kaçınılmaz olarak endüstrimizi karaya oturtmuş, tarımın sosya- yapılmadan, saldırı sırasında güçler yeniden gruplandırılmadan,
list yeniden yapılanması davasını mahvetmiş, tahılsız kalmış ve ele geçirilen mevziler pekiştirilmeden, elde edilen başarıları da-
Kulakların egemenliğinin yolunu açmış olurduk. Şimdi bir yıkıntı ha da geliştirmek amacıyla rezervler devreye sokulmadan
yığını önünde oturuyor olurduk. gerçekleştirilecek sadece ve yalnızca bir ilerleyiş olduğuna, ve
Troçki-Zinovyev grubundan "sol" oportünistleri dinleseydik ve diyelim ki, kollektif çiftliklerden bir kısım köylülerin geri çekil-
saldırıya, Kulakların yaptığı üretimi kollektif çiftlikler ve Sovyet çift- mesinin işaretleri görüldüğünde, bunun "devrimin
liklerinin üretimiyle karşılama olanağına sahip olmadığımız 1926/27 yavaşlaması", hareketin gerilemesi, saldırının duraklaması de-

mek olduğuna inanıyorlar. ratiflerin, Sovyetler ve tüm diğer kitle örgütlerinin bütün pratik
Bu doğru mudur? elbette yanlıştır. çalışmalarının, yeniden yapılanma döneminin ihtiyaçlarına uy-
Birincisi, hiçbir saldırı, en başarılısı da olsa, cephenin şu ya gun olarak reorganizasyonunun örgütlenmesi; en aktif ve dev-
da bu kesitinde düşman yarmasıyla karşılaşmadan, şurada ya da rimci fonksiyonerlerden bir çekirdek oluşturarak buralardaki
burada çok fazla ileri gitmeden yürümez. Bu nedenle saldırının oportünist, trade-unioncu bürokrat unsurları bir kenara itmek ve
duraklamasından ya da başarısızlığından söz etmek, saldırının tecrit etmek; yabancı ve yozlaşmış unsurları bu örgütlerden
özünü kavramamak demektir. kovmak ve yeni, aşağıdan gelen güçleri bunların yerine terfi et-
İkincisi, saldırı sırasında güçler yeniden gruplandırılmadan, tirmektir.
kazanılmış mevziler pekiştirilmeden, rezervler, elde edilmiş Bolşevik saldırının özü bundan başka, sanayimizin, sovyet
başarıları daha da geliştirmek ve saldırıyı tamamlamak çiftlikleri ve kollektif çiftliklerin finanse edilmesi için azami
amacıyla harekete geçirilmeden hiçbir başarılı saldırı kaynakların seferber edilmesi ve partimizin en yetenekli
olmamıştır ve olamaz. Eğer hep sadece ilerlemek istenirse, yani insanlarının bu işle görevlendirilmesidir.
bu koşullara riayet edilmezse, saldırı kaçınılmaz olarak tavsar Bolşevik saldırının özü son olarak, bizzat partiyi bir bütün
ve yenilgiye uğrar. Salt ilerlemek saldırının ölümüdür. İç olarak saldırının örgütlenmesi için seferber etmek; parti örgütle-
savaşımızın zengin deneyimleri bunu kanıtlamaktadır. rini sağlamlaştırmak ve içlerinden bürokratizm ve yozlaşma
Üçüncüsü, genellikle hareketin çöküşünün neden olduğu unsurlarını kovarak gerekli sertliği kazandırmak; sağ ve "sol"
bir "devrimin yavaşlaması" ile, hareketin sürekli atılımının, sapmanın, Leninist çizgiden sapmanın taşıyıcılarını tecrit etmek
hem endüstriyel alanda, hem de kollektif çiftlik alanında tüm ve bir kenara atmak, sağlam ve gerçek Leninistleri ilerletmektir.
sosyalist inşamızın atılımının, devrimimizin sürekli atılımının Şu an Bolşevik saldırının esasları bunlardır.
yol açtığı, köylülerin bir kısmının kollektif çiftliklerden geri çe- Parti bu saldırı plânını nasıl gerçekleştirmiştir?
kilmesi arasında nasıl bir benzerlik kurulabilir? Bu birbirinden Partinin bu plânı kararlılıkla gerçekleştirdiğini biliyorsu-
tamamen farklı iki olayın birbiriyle hangi ortak yanı olabilir? nuz.
c— İçinde bulunduğumuz bugünkü koşullar altında Partinin, kitlelerin dikkatini inşa çalışmamızın yetersizliği,
Bolşevik saldırının özü nedir? kuruluş ve örgütlerimizin yetersizliği üzerinde yoğunlaştırarak
Bolşevik saldırının özü, her şeyden önce, ülkemizdeki ka- geniş bir özeleştiri geliştirmesiyle başladı her şey. Daha XV.
pitalist unsurlara karşı kitlelerin sınıfsal uyanıklılığının ve dev- Parti Kongresi'nde güçlü bir özeleştirinin zorunluluğu ilan
rimci aktivitesinin seferber edilmesi; toplumsal düzenimizin edilmişti. Bir yanda, partide yer yer devrimci sezginin
bağrında varolan muazzam rezervleri kullanmadan bir kenarda yokluğunu kanıtlayan Şahti Olayı ve çeşitli endüstri
bırakan ve değerlendirilmesini engelleyen, kuruluş ve örgütleri- dallarındaki zararlı faaliyetler, öte yanda Kulaklara karşı
mizdeki bürokratizme karşı kitlelerin yaratıcı inisiyatifinin ve mücadele ve köy örgütlerimizin eksikliğinin ortaya çıkması bu
kendi başına hareket etme yeteneğinin seferber edilmesi; emek özeleştiri için bir başka itici güç oluşturmuştu. MK 2 Haziran
üretkenliğinin yükselmesi için, gelişmiş sosyalist inşa için 1928 tarihli çağrısında[49], bütün Parti'nin ve işçi sınıfının tüm
yarışmanın ve kitlelerin çalışma coşkusunun örgütlenmesidir. güçlerini, "yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya", "hatır gö-
Bolşevik saldırının özü, ikinci olarak, sendikaların, koope- nül saymadan" özeleştiriyi yaygınlaştırmaya davet ederek

özeleştiri kampanyasına kesin bir biçim verdi. Barikatın öte çeklerinden biri, belki de en önemlisi, şu an, sanayi
tarafından gelen ve Sovyet iktidarının itibarını sarsmayı, onu kuruluşlarının sosyalist yarışmasıdır, yüzbinlerce işçinin
güçsüzleştirmeyi amaçlayan Troçkist "eleştiri"den kendini yarışma sonuçları üzerine yaptıkları karşılıklı haberleşmedir,
ayırarak Parti, özeleştirinin görevinin, inşa çalışmamızın daha hücum işçisi hareketinin geniş biçimde gelişmesidir.
da iyileşmesi ve Sovyet iktidarının sağlamlaşması için Kitlelerin düşünme tarzında ve çalışmaya yaklaşımlarında
çalışmamızdaki eksiklikleri acımasızca açığa çıkarmak muazzam bir değişiklik meydana geldiğini, bunu, sanayi
olduğunu açıkladı. Partinin bu çağrısının işçi sınıfı ve köylü kit- kuruluşlarımızın çehresinin temelden değiştiğini ancak körler
lelerinde son derece canlı bir yankı bulduğu herkesin malumu- farketmiyorlar. Daha kısa süre önce ülkemizde, yarışmanın ve
dur. hücum işçisi hareketinin "icat edilmiş" ve "dayanıksız" birşey
Devamla Parti, bürokratizme karşı büyük bir kampanya ör- olduğunu söyleyen sesler duyulmaktaydı. Bugün artık bu
gütledi. Parti, sendika, kooperatif ve Sovyet örgütlerinin "aklıevveller" alay edilmeye bile değer görülmüyor, elden ayak-
yabancı ve bürokratlaşmış unsurlardan temizlenmesi şiarını or- tan düşmüş "akıl kumkumaları" olarak değerlendiriliyorlar. Bu-
taya attı. MK ve MKK'nın 16 Mart 1930 tarihli, devlet gün artık yarışma ve hücum işçisi hareketi başarıya ulaşmış ve
aygıtında işçilerin girmesi ve Sovyet aygıtı üzerinde işçilerin sağlamlaşmış durumdadır. Sosyalist yarışmanın ülkemizde 2
kitlesel denetimi (işletmelerin manevi sorumluluğunu üstlen- milyondan fazla işçiyi kapsadığı ve hücum tugaylarına en az 1
me)[50] üzerine ünlü kararı bu kampanyanın devamı olmuştur. milyon işçinin çekildiği bir gerçektir.
Bu kampanyanın işçi kitleler arasında son derece büyük coşku Yarışmanın en dikkat çekici yanı, insanların çalışma üzeri-
ve aktiviteye yolaçtığı biliniyor. Bu kampanya emekçi kitleler ne düşüncelerinde köklü bir devrime yol açmasıdır; çünkü
arasında Partinin otoritesinin muazzam ölçüde artması, işçi yarışma, çalışmayı, eskiden değerlendirildiği gibi onur kırıcı ve
sınıfının Partiye duyduğu güvenin büyümesi, yüzbinlerce yeni ağır bir yük olmaktan çıkarıp, bir onur meselesi, bir şeref
işçinin Partiye girmesi, işçilerin işletme bölümleri ve meselesi, bir cesaret ve kahramanlık meselesine
işletmelerde toplu halde Partiye üyelik için başvuru yapma dönüştürmüştür. Kapitalist ülkelerde böyle bir şey yoktur, ola-
kararı alması sonucunu yarattı. Son olarak, örgütlerimizin bir maz da. Orada, kapitalist ülkelerde ulaşılmaya en değer görülen,
dizi darkafalı ve bürokratik unsurdan kurtulması, Sendikalar genel onay gören şey, bir gelire sahip olmak, faizle yaşamak,
Merkez Konseyi'nin eski, oportünist yönetimden kurtulması da onur kırıcı bir uğraş olarak değerlendirilen bir işte çalışmak zo-
bu kampanyanın bir sonucudur. runda olmamaktır. Bizde, SSCB'de bunun aksine, ulaşılmaya en
Ayrıca Parti, kapsamlı bir sosyalist yarışma ve sanayi değer görülen şey, genel onay bulan şey, bir emek kahramanı
kuruluşlarında kitlelerin çalışma atılımını örgütledi. XVI. Parti olma, milyonlarca emekçi arasında şeref halesiyle kuşatılmış
Konferansı'nın yarışma çağrısı olayı başlattı. Hücum Tugayları olan bir hücum işçisi hareketi kahramanı olma olanağıdır.
bunu daha da ilerletiyor. Leninist Komünist Gençlik Birliği ve Yarışmada daha az önemli olmayan bir başka husus da,
onun önderliğindeki işçi gençlik yarışma eserini ve hücum işçisi yarışmanın kıra da yayılmaya başlaması ve şimdiden kollektif
hareketini tayin edici başarılarla taçlandırıyor. Devrimci çiftliklerimizi ve sovyet çiftliklerimizi kapsamına alması
gençliğimizin burada olağanüstü bir rol oynadığını kabul etmek gerçeğidir. Sovyet çiftlikleri ve kollektif çiftliklerin milyonlarca
gerekiyor. Artık kuşkuya hiç yer yok: İnşamızın en önemli ger- emekçi kitlesi arasında, gerçek bir çalışma coşkusunu gösteren

sayısız gerçekler herkesin malumudur. genişlemesine, grev ve lokavtlara, hükümet aleyhtarı gösterilere
İki yıl önce yarışmanın ve hücum işçisi hareketinin böylesi- bir bakın — bu ülkelerin iç durumuyla SSCB'nin arasında nasıl
ne büyük başarılar elde edeceğini kim hayal edebilirdi? bir kıyaslama olabilir?
Bunun dışında Parti, Sovyet çiftlikleri ve kollektif çiftlikle- Kabul edilmek gerekir ki, bugün Sovyet iktidarı dünyanın
rin daha da gelişmesi için, ülkenin finansal yardım kaynaklarını en istikrarlı devlet iktidarıdır. (Alkışlar.)
seferber etti, Sovyet çiftliklerine en yetkin örgütçüleri verdi,
kollektif çiftliklere yardım olarak 25 000 ileri işçi gönderdi, 8— Kapitalist Ekonomik Sistem mi, Sosyalist Ekonomik
kollektif köylülerin en yeteneklilerini kollektif çiftliklerin yöne- Sistem mi?
timine çekti, kollektif köylüler için bir kurslar ağı örgütledi ve
Böylece SSCB'nin iç durumu hakkında bir tablo edinmiş
böylece kollektif çiftlik hareketinin sağlam ve sınanmış
olduk.
kadrolarının eğitimi için temelleri attı.
Aynı zamanda, en önemli kapitalist ülkelerin iç
Son olarak Parti, kendi öz saflarını savaş durumuna getirdi,
basına yeni, savaşçı bir bakış açısı kazandırdı, iki cepheli müca- durumlarıyla ilgili bir tablo edindik.
deleyi örgütledi, Troçkizmin kalıntılarını yere serdi, sağ Gayri ihtiyari olarak şu soru ortaya çıkıyor: Bu iki tablo
sapmacıları hezimete uğrattı, uzlaşmacıları tecrit etti ve böylece karşı karşıya konduğunda, birbiriyle karşılaştırıldığında ortaya
başarılı bir saldırı için, gerekli olan saflarının Lenin'in çizgisi ne tür sonuçlar çıkmaktadır?
temelinde birliğini güvence altına aldı, gerek sağcıların Bütün ülkelerin burjuva politikacıları, tamamen kapitalist
kampındaki Aman-Yavaş-Gidin'cilere, gerekse de kollektif çift- olanından, Menşevik-Troçkist olanına kadar her ayardan ve her
lik hareketi alanında "solcu" aşırıları hizaya gelmeye çağırıp seviyeden burjuva basını, hep bir ağızdan, kapitalist ülkelerin
hadlerini bildirerek saldırının doğru önderliğini gerçekleştirdi. "refahı"ndan, SSCB'nin "batışı"ndan, SCB'nin "finansal ve eko-
Partinin tüm cephe boyunca saldırı çerçevesinde uyguladığı en nomik çöküşü"nden vs. söz ettikleri için, bu soru daha da ilginç-
önemli önlemler bunlardı. tir.
Bu saldırının çalışmamızın bütün alanlarında başarıyla Bizde, SSCB'deki, ve onlarda, kapitalist ülkelerdeki duru-
taçlandırıldığı herkesin malumudur. mun tahlili hangi sonuçları ortaya çıkarmaktadır?
Ekonomimizin yeniden yapılanması döneminin bir dizi Herkes tarafından bilinen en önemli gerçekleri kaydedelim.
zorluğunun üstesinden gelmeyi başarmamızın nedeni burada Kapitalistlerde, gerek endüstride gerekse de tarımda ekono-
yatmaktadır. mik kriz ve üretimin gerilemesi egemendir.
İnşamızın en büyük zorluğunun, yani köylülüğün ana kitle- SSCB'de, ekonominin bütün dallarında, ekonomik
lerinin sosyalizme yönelmesini sağlama zorluğunun üstesinden kalkınma ve üretimin büyümesi söz konusudur.
başarıyla geliyor olmamızın nedeni burada yatmaktadır. Kapitalistlerde, emekçilerin maddi durumlarının
Zaman zaman yabancılar, SSCB'nin iç durumunun ne kötüleşmesi, işçi ücretlerinin düşürülmesi ve işsizlikte artış.
olduğunu öğrenmek istiyorlar. Peki ama, SSCB'nin iç durumu- SSCB'de, emekçilerin maddi durumlarının yükseltilmesi,
nun sağlam ve sarsılmaz olduğu konusunda kuşkuya yer olabilir işçi ücretlerinde artış ve işsizlikte düşüş.
mi? Kapitalist ülkelere, bu ülkelerde krizin ve işsizliğin Kapitalistlerde, milyonlarca işgünü kaybına yol açan grev

ve gösterilerde artış. teknik ve örgütsel eğitilmişliğine bağlı olduğu söylenir. Bu el-
SSCB'de, hiçbir grevin olmayışı ve işçi ve köylülerin top- bette doğrudur. Fakat, kapitalist ülkelerdeki kriz ve SSCB'deki
lumsal düzenimize milyonlarca ek işgünü veren çalışma kalkınma, onların teknik kadro kıtlığı, bizim ise teknik kadro
coşkusunda artış. bolluğumuzla mı açıklanır acaba? Hayır, elbette değil! Herkes,
Kapitalistlerde, iç durumun sertleşmesi ve kapitalist rejime kapitalist ülkelerin, SSCB'den çok daha fazla teknik deneyimli
karşı işçi sınıfının devrimci hareketinin gelişmesi. kadrolara sahip olduğunu bilir. Bizler, teknik alanında,
SSCB'de, iç durumun sağlamlaşması ve milyonlarca işçi Almanların, İngilizlerin, Fransızların, İtalyanların ve hepsinden
sınıfı kitlesinin Sovyet iktidarı etrafında kenetlenmesi. önce ve esas olarak da Amerikalıların öğrencisi olduğumuzu
Kapitalistlerde, ulusal sorunun alevlenmesi ve Hindistan, hiçbir zaman gizlemedik, gizlemek gibi bir niyet de
Hindi-Çin, Endonezya, Filipinler'de vs. ulusal savaşa dönüşen taşımıyoruz. Hayır, ekonominin gelişimi için kadro sorunu ciddi
ulusal kurtuluş hareketlerinin gelişmesi. öneme sahip olsa da, burada belirleyici olan teknik kadroların
SSCB'de, ulusal kardeşlik temellerinin sağlamlaşması, ulu- kıtlığı ya da bolluğu değildir.
sal barışın güvence altına alınması ve SSCB halklarının mil- Sakın, bilmecenin çözümü, bizde kültür seviyesinin kapita-
yonlarca kitlesinin Sovyet iktidarı etrafında kenetlenmesi. list ülkelerden daha yüksek oluşunda olmasın? Yine hayır! Her-
Kapitalistlerde, karışıklık ve durumun daha da kes bizde kitlelerin genel kültür seviyesinin, ABD, İngiltere ve
kötüleşeceği perspektifi. Almanya'dakinden daha düşük olduğunu bilir. Hayır, burada
SSCB'de, kendi güçlerine inanma ve durumun daha da söz konusu olan, ekonominin gelişimi için kitlelerin kültür sevi-
iyileşeceği perspektifi. yesinin de muazzam önemi olmasına rağmen, bu değildir.
SSCB'nin "batışı", kapitalist ülkelerin "refahı" ve benzeri Sakın, neden kapitalist ülkelerdeki yöneticilerin kişisel
şeyler üzerine gevezelik ediliyor. Oysa, böylesine "beklenme- vasıflarında yatıyor olmasın? Yine hayır! Krizler, kapitalizmin
dik" biçimde ekonomik kriz girdabına düşen ve hâlâ gerileme- egemenliğinin şafağıyla aynı zamanda doğmuştur. Yüzyılı aşkın
nin bataklığından kendini çıkaramayanların kaçınılmaz bir zamandan beri iş, her oniki, on, sekiz, ya da daha az yılda
batışından sözetmek daha doğru olmaz mı? bir tekrarlayan kapitalizmin periyodik ekonomik krizlerine
Kapitalistlerdeki böylesine ciddi bir fiyaskonun, SSCB'de varıyor. Kapitalizmin bütün partileri, "en dahisi"nden en
ise böylesine ciddi başarıların nedenleri nerede yatmaktadır? vasatına kadar kapitalizmin bir ölçüde ünlü bütün temsilcileri,
Ekonominin durumunun, çoğu kez, sermaye bolluğuna ya krizlerden "korunma", ya da krizleri "ortadan kaldırma" konu-
da kıtlığına bağlı olduğu söylenir. Bu elbette doğrudur! Öyleyse sunda güçlerini denediler. Fakat hepsi de yenilgiye uğradılar.
kapitalist ülkelerdeki kriz ve SSCB'de kalkınma bizim sermaye Grubuyla birlikte Hoover'in de yenilgiye uğramasında şaşılacak
bolluğumuzla, onların ise sermaye kıtlığıyla mı açıklanır acaba? ne var? Hayır, burada, kapitalizmin önderleri ve partilerinin de
Hayır, elbette değil! Herkes SSCB'nin kapitalist ülkelerden çok önemi az olmamasına rağmen, mesele bu değildir.
daha az sermayeye sahip olduğunu bilir. Verili durumda biriki- Peki öyleyse nedir mesele?
min seviyesi tayin edici olsaydı, bizde kriz, kapitalist ülkelerde SSCB kültürel geriliğine, sermaye kıtlığına, teknik
ise kalkınma olurdu. bakımdan deneyimli ekonomik kadro kıtlığına rağmen giderek
Ekonominin durumunun, çoğu kez, ekonomik kadroların büyüyen bir ekonomik kalkınma içinde bulunurken ve ekono-

mik inşa cephesinde tayin edici başarılar elde ederken, önde pitalistler için değil, kendi emekçi halkları için çalışırlar.
gelen kapitalist ülkelerin, sermaye bolluğuna, teknik kadro Peki, kapitalist ekonomi sistemi nedir?
çokluğuna, yüksek kültür seviyesine rağmen giderek büyüyen Kapitalist ekonomi sistemi şunları ifade eder;
bir ekonomik kriz içinde bulunmaları ve ekonomik gelişim 1) Ülkede iktidar kapitalistlerin elindedir;
alanında yenilgi üzerine yenilgi almalarının nedeni nedir? 2) Üretim aletleri ve araçları sömürücülerin elinde
Bunun nedeni, kapitalist ülkelerle bizim ülkemizin ekono- toplanmıştır;
mik sistemlerinin farklılığında yatmaktadır. 3) Üretim, emekçi kitlelerin maddi durumlarının
Bunun nedeni kapitalist ekonomik sistemin çürüklüğünde iyileştirilmesi prensibine değil, yüksek kapitalist kârın güvence
yatmaktadır. altına alınması prensibine tabi kılınmıştır;
Bunun nedeni, kapitalist sistem karşısında Sovyet ekono- 4) Milli gelir emekçilerin maddi durumunun
mik sisteminin üstünlüklerinde yatmaktadır. iyileştirilmesinin çıkarları doğrultusunda değil, sömürücülerin
Nedir Sovyet ekonomi sistemi? azami kârlarını güvence altına alma doğrultusunda
Sovyet ekonomi sistemi şunları ifade eder: dağıtılmaktadır;
1) Kapitalistlerin ve çiftlik sahiplerinin egemenliği yıkılmış 5) Kapitalistlere yüksek kârlar garanti etme hedefini güden
ve yerine işçi sınıfının ve emekçi köylülüğün iktidarı kapitalist rasyonalizasyon ve üretimin hızla büyümesi, milyon-
geçirilmiştir; larca emekçi kitlesinin yoksulluk ve maddi konumlarının daha
2) Üretim aletleri ve araçları, toprak, endüstri kuruluşları da kötüleştirilmesi duvarına çarpmaktadır. Bu milyonlarca
vs. kapitalistlerin elinden alınıp işçi sınıfı ve emekçi köylü kit- emekçi kitlesi, her zaman, gereksinimlerini salt asgari çerçeve-
lelerinin mülkiyetine verilmiştir; de bile karşılama olanağına sahip değildir, ve bu da kaçınılmaz
3) Üretimin gelişimi, rekabet ve kapitalist kârın güvence olarak, aşırı üretim krizlerinin, işsizliğin ve kitlesel sefaletin
altına alınması prensibine değil, plânlı yönetim ve emekçilerin artmasının zeminini hazırlamaktadır;
maddi ve kültürel seviyelerinin sistematik yükseltilmesi prensi- 6) İşçi sınıfı ve emekçi köylüler, kendileri için değil,
bine tabi kılınmıştır; yabancı bir sınıf için, sömürücüler sınıfı için çalışan sömürülen-
4) Milli gelir, sömürücü sınıfların ve bunların sayısız asa- lerdir.
lak taraftarlarının çıkarları doğrultusunda değil, işçi ve köylüle- Sovyet ekonomik sisteminin kapitalist ekonomik sistem
rin maddi durumlarının sistematik olarak iyileştirilmesi ve kent- karşısındaki üstünlükleri bunlardır.
te ve kırda sosyalist üretimin genişletilmesi prensibi Ekonominin sosyalistçe örgütlenmesinin kapitalistçe örgüt-
doğrultusunda dağıtılmaktadır; lenmesi karşısındaki üstünlükleri bunlardır.
5) Üretimin genişlemesinin sürekli büyüyen kaynağı olan Bizde, SSCB'de, giderek büyüyen bir ekonomik kalkınma
emekçilerin maddi durumlarının sistematik olarak iyileştirilmesi ve kapitalistlerin ülkelerinde giderek büyüyen bir ekonomik kri-
ve gereksinimlerinin (satınalma gücü) kesintisiz yükseltilmesi zin yaşanmasının nedeni budur.
emekçiler için, aşırı üretim krizlerine, işsizliğin ve yoksulluğun SSCB'de kitlelerin tüketiminin (satınalma gücünün) büyü-
artmasına karşı bir güvencedir; mesinin, sürekli olarak üretimin büyümesinin önüne geçmesinin
6) İşçi sınıfı ve emekçi köylülük ülkenin efendileridir, ka- ve böylece üretimi ilerletmesinin, oysa kapitalistlerde bunun ak-

sine, kitlelerin tüketiminin (satınalma gücünün) büyümesinin politikamızla etkiliyoruz. Herkesin, dünyanın bütün ülkelerin-
üretimin büyümesine hiçbir zaman ayak uydurmamasının, bila- deki istisnasız ve abartmasız bütün emekçilerin gözü Rus Sov-
kis sürekli olarak onun gerisinde kalmasının ve üretimi yeniden yet Cumhuriyeti'ne çevrilmiştir. Bu başarılmıştır. Kapitalistler
ve yeniden krizlere mahkûm etmesinin nedeni budur. şimdi artık hiçbir şeyi suskunlukla geçiştiremezler, hiçbir şeyi
Kapitalistlerde, krizler sırasında, yüksek fiyatların gizleyemezler, bu yüzden her şeyden önce ekonomik
korunması ve yüksek kârların güvence altına alınması için, en- yanlışlarımızı ve zaaflarımızı arıyorlar. Mücadele dünya ölçü-
düstri malları "fazlası"nın imha edilmesi ve tarım ürünleri sünde bu alana taşınmıştır. Bu görevi çözersek, uluslararası öl-
"fazlası"nın yakılması gayet normal karşılanırken, SSCB'de çekte mutlaka ve nihai olarak kazanacağız." (4. baskı, cilt
böyle suçları işleyenlerin tımarhaneye kapatılacak olmasının XXXII, s. 413, Rusça.)
nedeni budur. (Alkışlar.) Partimizin, Lenin'in önüne koyduğu görevi başarıyla yerine
Kapitalistlerde, işçiler grev ve gösteriler yapar ve mevcut getirmekte olduğunu saptamak gerekir.
kapitalist iktidara karşı, devrimci mücadeleyi örgütlerken, bizim
ülkemizde, Sovyet iktidarını korumak için hayatlarını vermeye 9— Önümüzdeki Görevler
hazır milyonlarca işçi ve köylünün büyük bir çalışma yarışı tab-
a— Genel
losu sunmasının nedeni budur.
SSCB'nin iç durumunun istikrarlı ve sağlam oluşunun, ka- 1) Herşeyden önce, SSCB'de endüstri kuruluşlarının yer
pitalist ülkelerin iç durumunun ise istikrarsız ve çürük oluşunun itibariyle doğru dağılımı sorunu. Ekonomiyi nasıl geliştirirsek
nedeni budur. geliştirelim, ulusal ekonominin başı çeken dalı olarak endüstri
Kitleler arasında yoksulluk ve işsizliğin, açlık ve yıkımın kuruluşlarının yerlerinin en doğru dağılımının nasıl yapılacağı
egemen olmasına rağmen, ürün "fazlası"nı ne yapacağını bile- sorunundan kaçınamayız. Endüstrimiz gibi bütün ekonomimiz
meyen ve bu ürünleri yakan böyle bir ekonomik sistemin, kendi de bugün esas itibariyle Ukrayna'nın kömür ve maden üslerine
kendisinin ölüm kararını verdiğini söylemek gerekir. dayanmaktadır. Böyle bir üs olmadan ülkenin
Son yıllar, karşı karşıya duran iki ekonomik sistemin, Sov- endüstrileşmesinin düşünülemeyeği açıktır. İşte ülkemizde bu
yet sistemiyle kapitalist sistemin pratik sınav dönemiydi. Bu üssü, Ukrayna yakıt ve maden üssü oluşturmaktadır.
yıllarda hiç durmadan, Sovyet sisteminin "batışı" ve "çöküşü" Fakat daha sonraki süreçte tek başına bu tek üs, SSCB'nin
kehanetinde bulunuluyordu. Kapitalizmin "refahı" üzerine dü- hem güneyine hem merkez bölgesine, hem de Kuzey ve Kuzey
zülen övgüler ise daha da fazlaydı. Peki ya gerçek? Bu yıllar bir Doğusuna, hem Uzak Doğu'suna ve Türkistan'a yetebilir mi?
kez daha, kapitalist ekonomi sisteminin çürük bir sistem Bütün gerçekler yetmeyeceğini göstermektedir. Ekonomimizin
olduğunu, Sovyet ekonomik sisteminin ise, "en demokrat", "en gelişiminde yeni olan şey, başka unsurların yanısıra bu üssün
halkçı" olanı da dahil hiçbir burjuva devletinin hayal bile bize artık yetmediğidir. Yeni olan, bu üs yoğun biçimde daha da
edemeyeceği üstünlüklere sahip olduğunu göstermiştir. geliştirilirken, aynı zamanda ikinci bir kömür ve maden üssü-
Mayıs 1921'de RKP(B) Konferansında yaptığı konuşmada nün kurulmasına hemen başlanması zorunluluğudur. Kuznetsk
Lenin şöyle diyordu: kok kömürünü Ural madenine bağlayacak böyle bir üs, Ural-
Kuznetsk Kombinası olmalıdır. (Alkışlar.) Nijni Novgorod'da
"Artık, uluslararası devrimi esas olarak ekonomi bir otomobil fabrikası, Çelyabinsk'te bir traktör fabrikası,

Sverdlovsk'ta bir makine fabrikası, Saratov ve Novosibirsk'te olduğunu bilmektedir. Ortaya çıktığı gibi eski girişimcilerle
biçerdöver fabrikalarının kurulması, Doğu'da bir tamirhane atöl- ilişkide olan ve dışarıdan kışkırtılan bir kısım uzmanların zararlı
yeleri ağı ve bir dizi esaslı izabehane kurulmasını gerektiren, faaliyetlerin başında bulunmaları, meseleyi daha da
Sibirya ve Kazakistan'da giderek büyüyen bir demir-dışı çetrefilleştirmektedir. Buralarda idareci olarak görev yapan bir
metalürjinin varlığı, son olarak da Novosibirsk ve Türkistan'da dizi komünistin ise hiçbir devrimci uyanıklık göstermeyip, sık
sık zararlı unsurların cazibesine kapılmış olmaları da meseleyi
tekstil fabrikaları kurma kararının alınması, Ural'da derhal ikin-
daha da çetrefilleştirmektedir. Oysa, bütün ekonominin yeniden
ci bir kömür ve maden üssü oluşturulmasına başlanmasını em- yapılandırılmasının gerekli kıldığı, yeni teknikte ustalaşma
retmektedir. yeteneğine sahip çok miktarda yeni güçler gerektiren muazzam
Partimiz MK'sının metal tröstü "Uralmetal"[51] üzerine görevlerle karşı kaşıyayız. Bununla bağıntılı olarak, ülkemizde
aldığı kararla tam da bu yönde görüş belirttiğini biliyorsunuz. kadro sorunu gerçekten en acil sorun haline gelmiştir.
2) Bundan başka, SSCB'de tarımın temel dallarının doğru Bu sorunun çözümü ülkemizde şu önlemler çerçevesinde
konumsal dağılımı sorunu, bölgelerimizin tarımsal kültürler ve gerçekleşmektedir:
işletme dallarına göre uzmanlaşması sorunu. Elbette küçük 1. Zarar verenlere karşı kararlı mücadele;
köylü çiftlikleriyle ciddi bir uzlaşmaya gidilmesi olanaksızdır. 2. Zararlı faaliyetlerde bulunanlarla aralarına sınır çekmiş
Olanaksızdır, istikrarsız bir işletme olan ve gerekli rezervlere uzman ve teknisyenlerin büyük çoğunluğuna (Ustryalov gibi
sahip olmayan küçük iktisat, bir üründen kötü sonuç lakırdıcılar ve çalım satanlar değil, alçakgönüllü ve içten biçim-
alındığında, bir başka ürünün yardımıyla felaketten kurtulmak de işçi sınıfıyla işbirliği yapanları kastediyorum) karşı azami ih-
için bütün ve her türlü kültürü yetiştirmeye mecburdur. Belli timam ve kolaylık gösterme;
tahıl rezervlerini devletin elinde güvence altına almadan 3. Yurtdışından teknik yardım örgütleme;
uzmanlaşmanın olanaksız olduğu da açıktır. Artık büyük çiftlik- 4. İdarecilerimizi eğitim ve genel olarak teknik deneyim
lere geçtiğimiz ve devletin elinde tahıl rezervleri bulunmasını kazanmaları için yurtdışına gönderme;
sağladığımız için, ürün ve işletme dallarına göre uzmanlaşmayı 5. İşçi sınıfı ve köylülük içinden yeterli sayıda teknisyen ve
doğru biçimde örgütleme görevini önümüze koyabiliriz ve uzmanın kısa sürede yetiştirilmesi için, teknik eğitim
koymalıyız. Burada hareket noktası, tahıl sorununun nihai çözü- kurumlarını ilgili ekonomik örgütlerin emri altına verme.
mü olmalıdır. "Hareket noktası" diyorum çünkü tahıl sorunu çö- Görev, bu önlemlerin uygulamasına başlamaktır.
zülmeden, hayvancılık, pamuk, pancar, keten ve tütün bölgele-
rinde kapsamlı bir tahıl deposu ağı örgütlenmeden, hayvancılığı 4) Bürokratizme karşı mücadele sorunu. Bürokratizm
ve sanayi bitkileri ekimini ilerletmek olanaksızdır, çünkü bu herşeyden önce toplumsal sistemimizin bağrında bulunan fev-
önkoşullar olmadan bölgelerimizin kültürlere ve dallara göre kalade büyük rezervleri yararlanmadan bir kenarda bıraktığı,
uzmanlaşmasını örgütlemek imkansızdır. bunların değerlendirilmesini engellediği, kitlelerin yaratıcı inisi-
Görev, açılan olanaklardan yararlanmak ve işi ilerletmektir. yatiflerini felce uğratmaya çalıştığı, bu inisiyatifi bir kağıt
3) Devamla, gerek endüstride gerekse tarımda kadro soru- kalabalığı içinde boğduğu ve Partinin her yeni atılımını bayağı
nu gelmektedir. Herkes, ekonomik kadrolarımızın, uzman, tek- ve yararsız bir müşkülpesentliğe dönüştürme peşinde koştuğu
nisyen ve idarecilerimizin, teknik bakımdan az deneyimli için tehlikelidir. Bürokratizm ikinci olarak, uygulamanın de-

netlenmesine tahammül etmediği ve yönetici örgütlerin temel hattı, endüstri ve tarım işletmelerinde arkadaşça bir çalışma di-
talimatlarını, hayatın canlılığıyla ilgisi olmayan boş paçavralara siplininin yerleştirilmesi hattı ve nihayet sosyalist yarışma ve
dönüştürdüğü için tehlikelidir. Tehlikeli olan sadece hücum işçisi hareketinin örgütlenmesi hattı. Ve bütün bunlar
kuruluşlarımızda takılıp kalmış eski bürokratlar değildir, aynı iyileştirilmiş bir teknik ve rasyonel iş örgütlenmesi zemininde
zamanda —ve özellikle— aralarında "komünist" bürokratların yapılmaktadır.
hiç de önemsiz bir rol oynamadığı yeni bürokratlar, Sovyet Görev, bu önlemlerin uygulanması yolundaki kitlesel
bürokratlarıdır da. Bunu söylerken, işçi sınıfı ve köylülüğün kampanyayı daha da geliştirmektir.
milyonlarca kitlesinin yaratıcı inisiyatifi ve bağımsız faaliyeti 6) İkmal sorunu. Kent ve kırdaki emekçilerin gerekli ürün-
yerine, sanki bir fetişe inanır gibi inandıkları resmi emirleri ve lerle yeterince ikmali sorunu, kooperatif aygıtının işçi ve köy-
"kararname"leri koymaya çalışan "komünist"leri düşünüyorum. lülerin ihtiyaçlarına uygun hale getirilmesi sorunu, işçilerin ger-
Görev, kuruluş ve örgütlerimizdeki bürokratizmi yok et- çek ücretlerinin sistematik olarak yükseltilmesi sorunu, endüst-
mek, bürokratik "gelenek" ve "görenek"leri tasfiye etmek ve ri malları ve tarım ürünlerinin fiyatlarının düşürülmesi sorunu
toplumsal düzenimizin rezervlerinden yararlanmanın, kitlelerin bu soruna dahildir. Tüketim kooperatiflerinin eksiklikleri üze-
yaratıcı inisiyatifini ve bağımsız faaliyetini geliştirmenin yolu- rinde daha önce durdum. Mesele, bu eksiklikleri ortadan
nu açmaktır. kaldırmak ve fiyatları düşürme politikasının uygulanmasını
Bu kolay bir görev değildir. Bu görevi "kaşla göz arasında"
sağlamaktır. Mal kıtlığına ("mal açlığı") gelince, şimdi artık ha-
çözmek imkansızdır. Ne var ki, eğer ülkemizi sosyalizmin te-
fif endüstrinin hammadde temelini genişletme ve kentsel kitle
mel ilkeleri doğrultusunda reorganize etmek istiyorsak, ne
tüketim mallarının üretimini artırma olanağına sahibiz. Ekmek
pahasına olursa olsun, bu görevi çözmek zorundayız.
ihtiyacının karşılanmasına artık güvence altına alınmış gözüyle
Parti, bürokratizme karşı mücadeleyi dört hat üzerinden yü-
bakılabilir. Et, süt ürünleri ve sebze ikmalinde durum daha güç-
rütmektedir: Özeleştiriyi geliştirme hattı, uygulamanın deneti-
tür. Bu güçlük ne yazık ki, bir kaç ay içinde aşılamaz. Bunun
minin örgütlenmesi hattı, aygıtın temizlenmesi hattı ve son ola-
üstesinden gelmek için, en azından bir yıla ihtiyaç vardır. Bir
rak aşağıdan, işçi sınıfı içinden sadık güçlerin aygıta gönderil-
yıl içinde, her şeyden önce bu amaçla örgütlenmiş kollektif çift-
meleri hattı.
likler ve Sovyet çiftlikleri sayesinde, et, süt ürünleri ve sebze
Görev, bütün bu önlemlerin yerine getirilmesi için var gü-
ihtiyacının tamamen karşılanmasını sağlama olanağına sahip
cümüzle çalışmaktır.
olacağız. Ancak daha şimdiden tahıl rezervlerine ve tekstil
5) Emek üretkenliğinin yükseltilmesi sorunu. Gerek en-
ürünlerine sahipsek, işçi konutlarının yapımı bütün gücüyle de-
düstride gerekse tarımda emek üretkenliğini sitematik olarak
vam ediyorsa ve belediye hizmetlerimiz ucuzsa, bu gıda madde-
yükseltmeden yeniden yapılanmanın görevlerini çözemeyiz,
lerine duyulan ihtiyacın karşılanması ne anlama gelecektir? Bu,
başlıca kapitalist ülkelere yetişip onları geçemeyiz, hatta
işçinin bütçesini ve gerçek ücretini belirleyen bütün tayin edici
bağımsız varlığımızı bile sürdüremeyiz. Bu nedenle emek
faktörleri kontrol altına almak anlamına gelir. İşçilerin gerçek
üretkenliğinin yükseltilmesi sorunu bizim için birinci derecede
ücretinin hızla yükselmesinin kesin ve güvenilir garantisi
önemli bir sorundur.
anlamına gelir.
Parti bu sorunu üç hatta aldığı önlemlerle çözmektedir:
Görev, bütün örgütlerimizin bu doğrultudaki çalışmalarını
emekçilerin maddi durumlarının sistematik olarak iyileştirme

geliştirmektir. olduklarını göstermelidirler.
7) Kredi sistemi ve para dolaşımı sorunu. Ekonominin Elbette bu, hafif endüstriyi ihmal edeceğimiz anlamına gel-
gelişimi için kredi sisteminin rasyonel örgütlenmesi ve para re- mez. Asla. Şimdiye kadar ağır endüstriyi yeniden inşa
zervlerinin doğru idaresi, ciddi bir öneme sahiptir. Parti, bu so- edebilmek için, hafif endüstri de dahil her şeyden tasarruf ettik.
runu iki hat üzerinde aldığı önlemlerle çözmektedir: Kısa vadeli Ancak artık ağır endüstriyi yeniden inşa etmiş bulunuyoruz.
verilen tüm kredileri devlet bankasında toplamak ve Şimdi sadece daha da geliştirmek gerekiyor. Artık hafif endüst-
toplumsallaştırılmış sektörde nakit parasız alışverişi örgütle- riye yönelebilir ve onu hızlı bir tempoyla geliştirebiliriz. Sana-
mek. Böylece, birinci olarak, devlet bankası, ürünlerin üretim yimizin gelişmesinde yeni olan şey diğerlerinin yanında, şimdi
ve dağılımı üzerine defter tutan tam anlamıyla bir devlet aygıtı gerek ağır sanayii gerekse hafif sanayii hızlandırılmış tempoda
haline gelmekte, ikinci olarak, dolaşımda büyük miktarda para geliştirme imkanına sahip olmamızdır.
serbest kalmaktadır. Hiç kuşku yok ki bu önlemler, bütün kredi Bu yılki pamuk, keten ve pancar ekiminde plânların
sistemimizin düzenlenmesine ve çervonetsimizin aşılması, kendir ve suni ipek sorununun çözülmesi — tüm bun-
sağlamlaşmasına yol açacaktır (şimdiden yol açmaktadır). lar, gerçekten de hafif endüstriyi ilerletme imkanına sahip
8) Rezervler sorunu. Genel olarak bir devletin özel olarak olduğumuzu kanıtlamaktadır.
da bizim devletimizin rezervler olmaksızın yapamayacağı defa- 2) Rasyonalizasyon, maliyet fiyatlarının düşürülmesi ve
larca söylendi ve tekrarlanmasına gerek yok. Bazı tahıl, mal ve ürünlerin kalitesinin iyileştirilmesi sorunu. Rasyonalizasyon
döviz rezervlerimiz var. Yoldaşlarımız bu süre içinde bu rezerv- alanındaki ihmalkârlıklar, maliyet fiyatlarının düşürülmesi
lerin rahatlatıcı etkisini hissetme fırsatı buldular. Ne var ki plânının yerine getirilmemesi ve bir dizi işletmemizde ürün ka-
"bazı" rezervler yeterli değildir. Bütün noktalarda daha sağlam litesinin son derece kötü olmasına artık daha fazla göz yumula-
rezervlere ihtiyacımız var. maz. Bu ihmalkârlıklar ve eksiklikler ekonomimizin bütününe
O nedenle görev, rezerv biriktirmektir. yük oluyor ve ilerlemesini engelliyor. Bu rezalete son vermenin
zamanı gelmiştir, çoktan gelmiştir.
b— Endüstride Bolşevikler bu görevle başa çıkabilecek durumda
1) Başlıca sorun demir madenciliğinin hızla olduklarını göstermelidirler.
geliştirilmesidir. Ham demir üretiminde savaş öncesi seviyeye 3) Bireysel yönetim sorunu. İşletmelerde bireysel yönetim
ancak bu yıl, 1929/30 yılında ulaştığımıza ve aştığımıza dikkat prensibini ihlaller de dayanılamaz hale gelmiştir. İşçiler sık sık
edin. Bu, bütün ekonomimiz için büyük bir tehlikedir. Bu tehli- şöyle yakınıyorlar: "İşletmede sorumlu kimse yok", "Çalışmada
keyi defetmek için, demir madenciliğinin hızla geliştirilmesini hiçbir düzen yok". İşletmelerimizin, üretim organizmalarından
yola koymak zorundayız. Beş Yıllık Plân'ın son yılında, Beş parlamentolara dönüşmesine artık daha fazla göz yumulamaz.
Yıllık Plân'ın öngördüğü gibi 10 milyon ton ham demire değil, Parti ve sendika örgütlerimiz, bireysel yönetim güvence altına
15-17 milyon ham demire ihtiyacımız var. Eğer ülkemizin en- alınmadan, çalışmada sıkı bir sorumluluk yerleştirilmeden en-
düstriyel gelişimini tam geliştirmek istiyorsak, bu görevi ne düstrinin yeniden yapılandırılmasına bağlı görevleri
pahasına olursa olsun, çözmeliyiz. çözemeyeceğimizi artık kavramalıdırlar.
Bolşevikler bu görevle başa çıkabilecek durumda

c— Tarımda mamen kollektifleştirilmesinin önkoşullarını yaratacaktır.
1) Hayvancılık ve endüstri bitkileri sorunu. Şimdi, artık Kollektif çiftlik hareketinin en dikkate değer
tahıl sorununu esas itibariyle çözdüğümüz için, bugün acil bir kazanımlarından biri, bu hareket sayesinde, bizzat köylülerin
sorun olan hayvancılık sorunu ve endüstri bitkileri sorununu safından, kollektif çiftlik hareketi için binlerce örgütçü ve on
aynı zamanda çözme işine girişebiliriz. Bu sorunların çözümün- binlerce ajitatörün çıkmış olmasıdır. Şimdi artık
de, tahıl sorununu çözerken izlediğimiz aynı yolu izlemeli, yani kollektifleştirme bayrağını ileriye götürecek olan, sadece biz
politikamızın dayanak noktaları olan kollektif çiftliklerle Sov- ehliyetli Bolşevikler değiliz; aynı zamanda, kollektif çiftlikler-
yet çiftliklerini örgütleyerek, bugün gündemde olan küçük köy- den gelen, kollektif çiftlik hareketi davası için örgütçülük ve
lü hayvancılığının ve endüstri bitkisi üretiminin teknik ve eko- ajitatörlük yapan on binlerce köylü. Köylü ajitatörler ise, kol-
nomik temelini yavaş yavaş reorganize etmeliyiz. "Hayvancılık lektif çiftlik hareketi için mükemmel ajitatörlerdir, çünkü kol-
tröstü", "koyunculuk tröstü", "domuzculuk tröstü", lektif çiftliklerin lehine, diğer köylü kitleleri tarafından anlaşılır
"mandıracılık tröstü", artı, hayvancılık alanında kollektif çiftlik- ve kabul edilebilir öyle argümanlar bulacaklardır ki, bunları biz
ler; endüstri bitkileri alanında mevcut kollektif çiftlikler ve Sov- kalifiye Bolşevikler hayal bile edemeyiz.
yet çiftlikleri — önümüzde duran sorunların çözümü için hare- Şurada burada, genel kollektifleştirme politikasından vaz-
ket noktaları bunlardır. geçilmesi gerektiğini söyleyenler oluyor. Öğrenildiğine göre,
2) Kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri inşasının daha Partimiz içinde bile bu "düşünce"nin taraftarları var. Böyle, ama
da geliştirilmesi sorunu. Bu sorunun, köyde inşa çalışmamızın ancak ve ancak, isteyerek ya da istemeyerek komünizmin
bütünü açısından en acil sorun olduğunu ayrıntısıyla düşmanlarıyla işbirliği yapanlar konuşabilirler. Genel
açıklamaya gerek yoktur sanırım. Artık körler bile, köylülüğün, kollektifleştirme yöntemi, SSCB'nin bütün bölgelerinin
eskiden yeniye, Kulak köleliğinden özgür kollektif çiftlik kollektifleştirilmesi Beş Yıllık Plân'ının uygulanması için
hayatına doğru muazzam bir dönüşüm içinde olduğunu görü- kaçınılmaz olan bir yöntemdir. Komünizme ihanet etmeden, işçi
yorlar. Artık eskiye dönüş yoktur. Kulaklık yokolmaya sınıfı ve köylülüğün çıkarlarına ihanet etmeden bundan vazgeç-
mahkûmdur ve tasfiye edilecektir. Geriye tek yol, kollektif çift- mek nasıl mümkün olabilir?
lik yolu kalıyor. Ve kollektif çiftlik yolu bizim için artık bilin- Elbette bu, ülkemizde kollektif çiftlik hareketi alanında her
meyen ve araştırılmamış bir yol değildir. Bu yol, bizzat köylü şeyin "pürüzsüz" ve "normal" yürüyeceği anlamına gelmez.
kitleleri tarafından binlerce kez araştırılmış ve denenmiş, Kollektif çiftlikler içinde daha yalpalamalar olacak, gel-gitler
araştırılmış ve köylülere, Kulak egemenliğinden, yoksulluk ve yaşanacaktır. Ne var ki bu, kollektif çiftlik hareketinin
cahillikten kurtuluşu getiren Yenilik olarak değerlendirilmiştir. mimarlarını şaşırtamaz, şaşırtmamalıdır. Kollektif çiftlik hare-
Kazanımlarımızın temeli budur. ketinin muazzam gelişiminin önünde ciddi bir engel olması ise
Yeni hareket köyde bundan sonra nasıl gelişecek? En önde, daha da az mümkündür. Kollektif çiftlik hareketi gibi, böylesine
köyün eski yaşam yapısının değiştirilmesinde belkemiğini sağlıklı bir hareket, hiç kuşkusuz bazı engellere ve zorluklara
oluşturan Sovyet çiftlikleri yürüyecek, onları, köydeki yeni ha- aldırmadan, bütün bunlara rağmen hedefine ulaşacaktır.
reketin üslerini oluşturan çok sayıdaki kollektif çiftlikler izleye- Şimdi görev, güçleri hazırlamak ve kollektif çiftlik hareke-
cektir. Bu iki sistemin işbirliği, SSCB'nin bütün bölgelerinin ta- tini daha da geliştirmek için, gerekli olan her şeyi harekete ge-

çirmektir. Bu, reyonlaştırmanın tamamlanması, aygıtın reyon ve köy-
3) Aygıtın reyon ve köylere azami yakınlaştırılması soru- lere yakınlaşmasının tamamlanması olacaktır.
nu. Tarımın reorganizasyonu ve kollektif çiftlik hareketinin İlçelerin kaldırılacağından sözettiğimde alkışlandım. İlçeler
geliştirilmesinin gerektirdiği muazzam çalışmayı, eğer elbette kaldırılmalıdır. Fakat bu durumun bazı yoldaşların
reyonlaştırmayı gerçekleştirmemiş olsaydık yapamayacağımıza "Pravda" sütunlarında yaptıkları gibi ilçeleri karalama hakkını
kuşku yoktur. Kaza dairelerinin büyütülmesi ve reyonlara bize verdiğini sanmak yanlış olurdu. İlçelerin muazzam bir
dönüştürülmesi, vilayetlerin kaldırılarak daha küçük birimlere çalışma yaptıkları ve zamanında büyük bir tarihsel rol
dönüştürülmesi (ilçe) ve nihayet MK'nın doğrudan üs noktaları oynadıkları unutulmamalıdır. (Alkışlar.)
olarak bölgelerin oluşturulması — işte reyonlaştırmanın genel Ayrıca ilçelerin ortadan kaldırılmasında aşırı bir acele ser-
tablosu budur. Bunun amacı, Parti ve Sovyet örgütleri gibi eko- gilemenin de bir hata olacağına inanıyorum. İlçelerin ortadan
nomik ve kooperatif aygıtını da, tarımın acil sorunlarını kaldırılmasını MK kararlaştırdı.[52] Fakat bu önlemin hemen
zamanında çözme, tarımı kalkındırma, yeniden yapılandırma uygulanması gerektiği görüşünde asla değildir. İlçelerin
olanağını elde etmemiz için reyon ve köye yakınlaştırmaktır. lağvedilmesi için herhalde gerekli hazırlıkların yapılması gere-
Yineliyorum, bu anlamda reyonlaştırma tüm inşa çalışmamızı kecektir.
muazzam ölçüde teşvik etmiştir.
Ne var ki aygıtı gerçekten reyon ve köye yakınlaştırma, d— Ulaşım
hem de iyice yakınlaştırma konusunda her şey yapılmış mıdır? Son olarak ulaşım sorunu. Ulaşımın tüm ulusal ekonomi
Hayır, durum bu değildir. Şu an kollektif çiftlik inşasının ağırlık için büyük önemi üzerine fazla söz harcamaya gerek yok. Ve
noktası reyon örgütlerine kaydırılmıştır. Kollektif çiftlik hareke- yalnızca ulusal ekonomi için değil. Bilindiği gibi ulaşım, ülke
tinin ve köydeki kooperatifçilik cephesinde, Sovyetler cephesin- savunması için de son derece ciddi bir öneme sahiptir. Fakat
de, kredi sistemi cephesinde, satın alma sistemi cephesinde yü- ulaşımın muazzam önemine rağmen ulaşım ekonomisi, bu eko-
rütülen tüm diğer ekonomik faaliyetlerin ipleri burada nominin yeniden yapılanması hâlâ genel gelişme temposunun
toplanmaktadır. Reyon örgütleri bu çok yönlü çalışmanın üste- gerisinde kalıyor. Bu durumda, ulaşımı, ulusal ekonominin, ile-
sinden gelebilmek için, gerekli ve uygun kadroları yeterli ölçü- riye doğru yürüyüşümüzü engelleyebilecek bir "dar boğaz"ı
de elde etmişler midir? Bunların son derece yetersiz sayıda haline getirme tehlikesiyle karşı karşıya olduğumuzu
çalışanla çalıştıklarına kuşku olamaz. Peki çare nedir? Bu kanıtlamaya gerek var mı?
eksikliği gidermek ve faaliyetimizin bütün alanlarında reyon ör- Nehir gemiciliğinin durumu özellikle kötüdür. Volga
gütlerine gerekli sayıda işe yarar çalışan vermek için ne gemiciliğinin savaş öncesi durumun ancak yüzde 60'ına ve
yapılmalıdır? Bunun için en azından iki şey gereklidir: Dnyeper gemiciliğinin ise ancak yüzde 40'ına ulaştığı bir olgu-
1) Bölgeyle reyon arasında yararsız bir ayrım duvarı olan dur. Savaş öncesi durumun yüzde 60 ve 40'ı — nehir
ilçelerin kaldırılması (Alkışlar) ve reyon örgütlerinin ilçelerde gemiciliğinin "kazanım" olarak sunabileceği her şey budur. Gü-
boşta kalan çalışanlarla güçlendirilmesi; zel bir "kazanım"! Bu rezalete son vermenin zamanı değil mi-
2) Reyon örgütlerinin doğrudan bölgeyle (bölge komitesi, dir? (Sesler: "Evet, zamanıdır!")
ulusal Cumhuriyet'in Merkez Komitesiyle) bağlanması. Şimdi görev, ulaşımı artık Bolşevik tarzda ele almak ve

onu ileriye götürmektir. garantilediğini iddia ediyorlar — dolayısıyla, zafer zaten
garantilenmiş olduğundan, deyim yerindeyse kendiliğinden gel-
* mek zorunda olduğundan, sanayileşme temposu nedeniyle Sov-
yet ve Kollektif çiftliklerin gelişimi vs. nedeniyle kaygılanmaya
Partinin önündeki görevler bunlardır. gerek yok. Bu elbette ki yanlış ve aptalcadır. Böyle konuşmak,
Bu görevleri gerçekleştirmek için ne gereklidir? sosyalizmin inşasında Parti'nin rolünü yadsımak demektir, bu
Bunun için her şeyden önce ve esas olarak, kapitalist unsur- inşa için Parti'nin sorumluluğunu yadsımak demektir. Lenin,
lara karşı tüm cephe boyunca yaygın saldırının sürdürülmesi ve NEP'in bize sosyalizmin zaferini garantilediğini asla söylemedi.
sonuçlandırılması gereklidir. Lenin yalnızca, "NEP'in bize, ekonomik ve politik olarak sosya-
Şu anda politikamızın belkemiği ve temeli budur.
list ekonominin temelini kurma olanağını tamamen
(Alkışlar.)
garantilediğini"[53] söyledi. Fakat olanak henüz gerçeklik
III değildir. Bir olanağı gerçeklik haline getirmek için herşeyden
önce oportünist kendiliğindenlik teorisini reddetmek gerekir,
PARTİ ulusal ekonomiyi reorganize etmek (yeniden yapılandırmak) ve
Şimdi Parti sorununa geliyorum. kentte ve kırda kapitalist unsurlara karşı kararlı bir saldırı yürüt-
Az önce kapitalist sistem karşısında Sovyet ekonomik sis- mek gereklidir.
teminin üstünlüklerinden sözettim. Toplum düzenimizin bize, Sağ oportünistler ayrıca, bizim toplum düzenimizde işçi
sosyalizmin tam zaferi uğruna mücadelede sunduğu muazzam sınıfıyla köylülük arasında bir bölünme için temel
olanaklardan sözettim. Bu olanaklar olmadan, bu olanaklardan bulunmadığını, dolayısıyla Kulaklar zaten sosyalizme intibak
yararlanmadan, geçen dönemde mücadeleyle elde ettiğimiz edeceği ve işçilerle köylülerin ittifakı, deyim yerindeyse,
başarıları elde edememiş olacağımızdan söz ettim. kendiliğinden garantileneceği için, köydeki sosyal gruplar
Şimdi soru şudur: Parti, Sovyet düzeninin bize sağladığı karşısında doğru bir politika saptamak için herhangi bir kaygı
olanakları doğru kullanmayı bildi mi; bu olanakları hiç duymaya gerek olmadığını iddia ediyorlar. Bu da aynı şekilde
kullanmamazlık ve böylelikle işçi sınıfının tüm devrimci gücü- yanlış ve aptalcadır. Burada ancak, işçilerle köylüler arasındaki
nü sonuna dek geliştirmemezlik etti mi; sosyalist inşayı tüm ittifakın kaderi için tayin edici olan ana momenti, partinin, üste-
cephe boyunca geliştirmek için bu olanaklardan çıkarılabilecek lik iktidarda bulunan partinin politikasının oluşturduğunu kav-
herşeyi çıkarmayı bildi mi? ramayanlar böyle konuşabilir. Lenin, işçi sınıfıyla köylülük
Sovyet düzeni, sosyalizmin tam zaferi için muazzam ola- arasında bir bölünmeyi asla olanaksız görmüyordu. Lenin, "sos-
naklar sağlıyor. Fakat olanak henüz gerçeklik değildir. Olanağı yal düzenimizin böyle bir bölünme için temelleri zorunlu ola-
gerçeklik kılmak için, aralarında Parti çizgisinin ve bu çizginin rak içermediği"ni, ama "eğer bu sınıflar arasında ciddi sınıfsal
doğru hayata geçirilişinin hiç de en önemsiz rolü oynamadığı görüş ayrılıkları oluşursa, o zaman bölünmenin kaçınılmaz
bir dizi önkoşul gereklidir. olacağı"nı söylüyordu.
Birkaç örnek: Bununla bağıntılı olarak Lenin şu düşüncedeydi:
Sağ oportünistler, NEP'in bize sosyalizmin zaferini "MK'mızın ve MKK'mızın aynı zamanda bir bütün olarak

Partimizin ana görevi, bir bölünmeye neden olabilecek gereklidir?
koşulları dikkatle izlemek ve bunların önünü almaktan ibaret- Partinin doğru yönetmesi için, tüm diğerleri bir yana
tir, çünkü son tahlilde cumhuriyetimizin kaderi, köylü kitlesinin bırakılırsa, Parti çizgisinin doğru olması, kitlelerin Parti çizgisi-
işçi sınıfını mı izleyeceği, yani onunla ittifaka sadık mı nin doğruluğunu kabullenmesi ve onu aktif olarak desteklemesi,
kalacağı, yoksa "NEP'çiler"in, yani yeni burjuvazinin, işçilerle Partinin kendisini genel çizgisinin hazırlanmasıyla
kendisinin birliğini yıkmasına, kendisini onlardan sınırlamaması, bilakis onun hayata geçirilmesini de günbegün
uzaklaştırmasına izin mi vereceğine bağlı olacaktır."[54] yönetmesi, Partinin genel çizgiden sapmalara ve bu sapmalar
Dolayısıyla işçi sınıfıyla köylülük arasında bir bölünme karşısında uzlaşmacı tutumlara karşı kararlı bir mücadele yürüt-
olanaksız değildir, ama asla mutlaka gerçekleşmek zorunda da mesi, Partinin sapmalara karşı mücadele içinde saflarının
birliğini ve demirden bir disiplin kurması gereklidir.
değildir, çünkü düzenimizde, bu bölünmenin önünü almak ve Bu önkoşulları yaratmak için Parti ve onun MK'sı neler
işçi sınıfıyla köylülüğün ittifakını sağlamlaştırmak için olanağı yaptılar?
içerilidir. Bu olanağı gerçeklik haline getirmek için ne gerekli-
dir? Bir bölünmenin önünü alma olanağını gerçeklik haline ge- 1— Sosyalist İnşayı Yönetme Sorunları
tirmek için, herşeyden önce oportünist kendiliğindenlik teorisini a— Şu anda Parti'nin tayin edici hedefi sosyalizmin ekono-
mezara gömmek gerekir, kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri mi cephesinin tek tek kesitlerinde saldırısından, tüm cephe bo-
örgütleyerek kapitalizmin köklerini kurutmak gerekir, yunca, gerek sanayide gerekse de tarımda, saldırıya geçmektir.
Kulakların sömürücü eğilimlerini sınırlama politikasından, sınıf XIV. Parti Kongresi, özellikle, sanayileşme kongresiydi.
olarak Kulakların tasfiyesi politikasına geçmek gerekir. XV. Parti Kongresi, özellikle, kollektifleşme kongresiydi.
Yani, toplumsal düzenimizin içerdiği olanaklarla, bu Bu, genel saldırıya hazırlıktı.
olanakların kullanılmasını, bu olanakların gerçekliğe Geçilen safhalardan farklı olarak XVI. Parti Kongresi'nden
dönüştürülmesini kesinlikle birbirinden ayırddetmek gerektiği önceki dönem, sosyalizmin tüm cephe boyunca genel saldırısı
sonucu çıkıyor. dönemi, gerek sanayide gerekse tarımda güçlendirilmiş bir sos-
Zafer için olanakların mevcut olduğu, ama Partinin bu yalist inşa dönemidir.
olanakları görmediği ya da bunları doğru kullanmayı XVI. Parti Kongresi sosyalizmin tüm cephe boyunca tam
bilemediği, dolayısıyla bir zaferin yerine bir yenilginin ortaya gelişkin saldırısı, Kulaklığın sınıf olarak tasfiyesi ve genel
çıkabileceği durumların tamamen mümkün olduğu sonucu kollektifleşmenin gerçekleştirilmesi kongresidir.
çıkıyor. Kısaca, Partimizin genel çizgisinin özü budur.
Yani yine aynı soru: Parti, Sovyet düzeninin bize sunduğu Bu çizgi doğru mudur?
olanakları ve üstünlükleri doğru kullanmayı bildi mi? Bu Evet, doğrudur. Partimizin genel çizgisinin biricik doğru
olanakları gerçeklik haline getirmek ve böylece inşamıza mak- çizgi olduğunu gerçekler kanıtlıyor. (Alkışlar.)
simum başarıyı garantilemek için herşeyi yaptı mı? Sosyalist inşa cephesinde elde ettiğimiz başarılar ve
Başka bir deyişle: Parti ve onun MK'sı, geçen dönemde kazanımlar bunu kanıtlıyor. Parti'nin geçen dönemde kentte ve
sosyalizmin inşasını doğru yönetti mi? kırda sosyalist inşa cephesinde kazandığı gibi tayin edici bir za-
Partinin şu anki koşullar altında doğru yönetmesi için ne

ferin, yanlış bir politikanın sonucu olduğu hiç görülmemiştir ve yanlışlığını kabul eden sağ sapmacılar grubu bugün karaya
görülemez. Ancak doğru bir genel çizgi bize böyle bir zaferi ge- oturmuştur.
tirebilirdi. İşçi sınıfının ve köylülüğün artan devrimci aktivitesi, Parti
Son zamanlarda sınıf düşmanlarımızın, kapitalistlerin ve politikasının milyonlarca emekçi kitlesi tarafından aktif olarak
onların basınının, Papa'nın ve çeşitli piskoposların, sosyal-de- desteklenmesi ve son olarak işçilerle kollektif köylülerin ülke-
mokratların ve Abramoviç ve Dan ayarında "Rus" mizin dostlarını da düşmanlarını da hayrete düşüren muazzam
Menşeviklerinin Partimizin politikasına karşı yükselttikleri o boyutlardaki o emsalsiz emek coşkusu bunu kanıtlıyor. Bölüm
hiddetli böğürtü bunu kanıtlıyor. Kapitalistler ve uşakları Parti- ve fabrika personellerinin Parti'ye kayıt başvuruları, Parti üye
mizi yeriyorlar — dolayısıyla Partimizin genel çizgisi doğrudur. sayısının XV. ile XVI. Parti Kongreleri arasındaki dönemde
(Alkışlar.) 600 000'den fazla artışı, bu yılın yalnızca ilk çeyreğinde Parti'ye
Bunu, şimdi herkesçe bilinen Troçkizmin kaderi kanıtlıyor. 200 000 yeni üyenin kaydı gibi, Parti'ye artan güvenin bu tür
Troçkistlerin kampından baylar ve bayanlar, Sovyet iktidarının işaretlerinden hiç söz etmiyorum. Bütün bunlar, eğer milyonlar-
bir "yozlaşması"ndan, bir "Termidor"dan, Troçkizmin ca emekçi kitlesinin Partimizin politikasının doğruluğunu kabul
"kaçınılmaz zaferi"nden vs. söz edip duruyorlardı. Ama gerçek- ettiğini ve onu desteklemeye hazır olduğunu değilse neyi göste-
te ne oldu? Troçkizmin çöküşü, sonu geldi. Troçkistlerin bir riyor?
kısmı bilindiği gibi Troçkizmden koptu, temsilcilerinin sayısız Eğer Partimizin genel çizgisi tek doğru çizgi olmasaydı, bu
açıklamalarında Parti'nin haklı olduğunu kabul ve itiraf ettiler
gerçeklerin var olamayacağını kabul etmek gerekecekti.
ve Troçkizmin karşı-devrimci karakterini belgelediler. Troçkist-
b— Fakat Parti genel çizginin hazırlanmasıyla yetinemez.
lerin diğer kısmı gerçekten tipik küçük-burjuva karşı-
Ayrıca genel çizginin hayata geçirilmesini günbegün pratikte
devrimcilere yozlaştılar ve pratikte kapitalist basına SBKP(B)
üzerine muhbir bilgileri veren bir büroya dönüştüler. Buna denetlemelidir. Genel çizginin hayata geçirilişini, ekonomik
karşılık "yozlaşacak" olan (ya da "artık yozlaşmış olan") Sovyet inşanın kararlaştırılmış plânlarını çalışma sürecinde iyileştirerek
iktidarı önceden olduğu gibi en sıhhatli durumdadır, önceden ve mükemmelleştirerek, hataları düzelterek ve önleyerek yönet-
olduğu gibi sosyalizmin inşasına çalışıyor ve ülkemizin kapita- melidir.
list unsurlarının ve onların küçük-burjuva taklitçilerinin Partimizin MK'sı bu görevi nasıl yerine getirdi?
belkemiğini kırıyor. MK'nın bu alandaki çalışması esas olarak Beş Yıllık
Sağ sapmacıların şimdi genelde bilinen kaderi bunu Plân'ın, temponun artırılması ve sürelerin kısaltılması
kanıtlıyor. Parti çizgisinin "zararlılığı"ndan, SSCB'de "muhte- anlamında düzeltilmesi ve tam açıklığa kavuşturulması çizgisi,
mel bir felaketten", ülkeyi Parti'den ve onun liderliğinden "kur- konulan görevlerin ekonomik makamlar tarafından hayata
tarma" gerekliliğinden vs. söz edip durdular ve ortalığı velvele- geçirilişinin denetlenmesi çizgisi etrafında döndü.
İşte Beş Yıllık Plân'ın inşa temposunu yükseltme ve hayata
ye verdiler. Ama gerçekte ne oldu? Gerçekte, Parti, sosyalist
geçirilme süresini kısaltma doğrultusunda, düzelten bazı temel
inşanın tüm cephelerinde en büyük başarıları elde etti, buna
MK kararları.
karşılık ülkeyi "kurtarmak" isteyen ama sonra görüşlerinin Demir izabehaneleri: Beş Yıllık Plân, hamdemir üretimi-

nin Beş Yıllık Plân'ın son yılında 10 milyon tona kadar yüksel- alanının onda dokuzunu kapsaması gerektiği kararlaştırılıyor.
tilmesi gerektiğini öngörüyor; MK kararında bu norm yetersiz (Alkışlar.)
olarak görülüyor ve hamdemir üretiminin Beş Yıllık Plân'ın son Ve bunlara benzer bir çok şey.
yılında 17 milyon tona çıkarılması kararlaştırılıyor. Bu toplu bakış, MK'nın, Partinin genel çizgisinin hayata
Traktör yapımı: Beş Yıllık Plân, traktör üretiminin Beş geçirilişini, sosyalist inşanın plânlanmasını nasıl yönettiğini
Yıllık Plân'ın son yılında 55 000'e çıkarılmasını öngörüyor; MK gösteriyor.
kararında bu miktar yetersiz olarak görülüyor ve üretilen traktör MK'nın Beş Yıllık Plân'ın tahminlerini böyle kökten
sayısının Beş Yıllık Plân'ın son yılında 170 000'e ulaşması değiştirerek plân ilkesini deldiği ve plânlama organlarının otori-
gerektiği kararlaştırılıyor. tesini düşürdüğü itirazı getirilebilir. Ama ancak iflah olmaz bü-
Aynı şey, Beş Yıllık Plân'ın son yılı için öngörülmüş olan rokratlar böyle konuşabilir. Biz Bolşevikler için Beş Yıllık Plân
100 000 otomobil (kamyon ve özel araba) üretiminin 200 000 bitmiş ve her zaman için verili bir şey değildir. Bizim için Beş
otomobile çıkarılmasının kararlaştırıldığı otomobil üretiminde Yıllık Plân, tıpkı herhangi bir başka plân gibi, sadece yerinde
de geçerlidir. yapılan deneyimler temelinde, plânın uygulanması sırasında
Aynı şey, Beş Yıllık Plân'ın tahminlerinin yüzde 100 yapılan deneyimler temelinde kesinleştirilmek, değiştirilmek ve
artırıldığı demir dışı metalurjide ve Beş Yıllık Plân'ın tahminle- mükemmelleştirilmek zorunda olan bir ilk yaklaşma değeri ola-
rinin yine yüzde 100 artırıldığı tarımsal makine yapımında da rak ele alınan bir plândır. Hiçbir Beş Yıllık Plân, toplumsal dü-
kaydedilmektedir. zenimizin koynunda gizli olan ve ancak çalışma sürecinde,
Yapımı Beş Yıllık Plân'da hiç öngörülmeyen ve üretimi plânın fabrikada, kollektif çiftlikte, Sovyet çiftliğinde, reyonda
Beş Yıllık Plân'ın son yılında en az 40 000 adete çıkarılması ge- vs. uygulanması sürecinde ortaya çıkan bütün olanakları gözö-
reken biçerdöverlerden hiç söz etmiyorum. nünde bulunduramaz. Plânlama çalışmasının plânın
Sovyet çiftliklerinin inşası: Beş Yıllık Plân, Beş Yıllık hazırlanmasıyla bittiğine ancak bürokratlar inanabilir. Plânın
Plân'ın sonuna dek ekim alanlarının 5 milyon hektara hazırlanması plânlamanın yalnızca başlangıcıdır. Doğru plânlı
genişletilmesini öngörüyor; MK kararında bu norm yetersiz ola- yönetim ancak, plânın hazırlanışından sonra, yerinde gözden
rak nitelendiriliyor ve Beş Yıllık Plân'ın sonuna dek Sovyet çift- geçirilmesinden sonra plânın gerçekleştirilmesi, düzeltilmesi ve
liklerinin ekim alanlarının 18 milyon hektara yükseltilmesi kesinleştirilmesi sürecinde gelişir.
gerektiği kararlaştırılıyor. MK ve MKK'nın, Cumhuriyet'in plânlama organlarıyla bir-
Kollektif çiftliklerin inşası: Beş Yıllık Plân, Beş Yıllık likte, Beş Yıllık Plân'ın, edinilen deneyimler temelinde, inşa
Plân'ın sonuna dek ekim alanının 20 milyon hektara temposunun yükseltilmesi ve uygulama sürelerinin kısaltılması
genişletilmesini öngörüyor; MK kararında bu norm son derece doğrultusunda düzeltilmesi ve iyileştirilmesini gerekli görmele-
yetersiz olarak nitelendiriliyor (bu, daha bu yıldan aşılmıştır) ve rinin nedeni budur.
Beş Yıllık Plân'ın sonuna kadar SSCB'nin VIII. Sovyet Kongresi'nde, on yıllık GOELRO[55] plânının
kollektifleştirilmesinin özü itibariyle tamamlanması gerektiği ve görüşülmesi sırasında Lenin, plânlama ve plânlı yönetim ilkesi
bu zamana kadar kollektif çiftliklerin ekim alanının, SSCB'nin üzerine şunları söyledi:
şu anda bireysel köylüler tarafından işlenen toplam ekim "Parti programımız yalnızca Partinin bir programı olarak ka-

lamaz. O, ekonomik inşamızın bir programına dönüşmelidir, Sovyet çiftliklerinin inşasında Beş Yıllık Plân'ın üç yılda
yoksa Parti programı olarak da hiç bir işe yaramaz. O, ikinci bir fazlasıyla gerçekleştirilmesi, kollektif çiftliklerin inşasında ise
Parti programı ile, tüm iktisadın yeniden kurulması ve onun Beş Yıllık Plân'ın iki yılda fazlasıyla gerçekleştirilmesi gerçeği
modern teknik seviyesine yükseltilmesi plânı ile yalnızca bu olgularla açıklanır.
tamamlanmalıdır… Belirli bir plânın kabul edilmesini Yüksek bir gelişme temposunun yalnızca restorasyon döne-
sağlamalıyız; bu elbette ancak bir ilk yaklaşma değeri olarak
minde caiz olduğu, yeniden yapılanma döneminin başlamasıyla
kabul edilecek bir plân olacaktır. Partinin bu programı, ancak
Parti kongrelerinde değiştirilebilen bizim asıl programımız gibi
birlikte inşa temposunun yıldan yıla göze batacak biçimde
değiştirilmez olmayacaktır. Hayır, bu program, günbegün her düşmek zorunda olduğu yollu bir teori var. Bu teori kendisini
atölyede, her kaza dairesinde düzeltilecek, temelli incelenecek, "düşen eğri" teorisi olarak adlandırıyor. Bu, geriliğimizin haklı
yetkinleştirilecek ve değiştirilecektir… Bilimsel ve pratik dene- gösterilmesi için bir teoridir. Marksizmle, Leninizmle hiçbir or-
yimlerin peşinden her yerde, durmak bilmeksizin, plânın sapta- tak yanı yoktur. Bu bir burjuva teorisidir ve ülkemizin geriliğini
nandan daha çabuk yerine getirilmesine çabalamalayız ki kitle- ebedileştirmeyi hedefliyor. Partimizle ilişkisi bulunmuş olan ya
ler, bizi sanayiin tam yeniden inşasından ayıran uzun dönemin, da bulunan kişilerden yalnızca Troçkistler ve sağ sapmacılar bu
deneyimler sayesinde kısaltılabileceğini görsünler. Bu bize teoriyi savunuyorlar ve propagandasını yapıyorlar.
bağlıdır. Haydi her atölyede, her depoda, her alanda ekonomiyi Troçkistler kimileri tarafından ultra sanayileşmeciler
iyileştirmeye, o zaman süreyi kısaltacağız. Ve daha şimdiden sayılıyorlar. Fakat bu görüş yalnızca kısmen doğrudur. Bu,
kısaltıyoruz." (4. baskı, cilt XXXI, s. 482, 483, 479, Rusça.) Troçkistlerin gerçekten ultra sanayileşme fantazileri
Gördüğünüz gibi, MK Beş Yıllık Plân'ı değiştirirken ve dü- geliştirdikleri restorasyon döneminin sonu sözkonusu olduğu
zeltirken, uygulama sürelerini kısaltırken ve inşa temposunu sürece doğrudur. Yeniden yapılanma dönemine gelince, Troç-
yükseltirken Lenin'in gösterdiği yolu izledi. kistler tempo bakımından en aşırı minimalistler ve en acınası
MK inşa temposunu yükseltirken ve Beş Yıllık Plân'ın uy- teslimiyetçilerdir. (Gülüşmeler, alkışlar.)
gulama sürelerini kısaltırken hangi olanaklara dayanıyordu? Platformlarında ve deklarasyonlarında Troçkistler tempo
Toplumsal düzenimizin bağrında yatan ve ancak çalışma süre- üzerine sayılar vermediler, bilakis tempo üzerine genel bir ge-
cinde ortaya çıkan rezervlere, yeniden yapılanma döneminin bi- vezelikle yetindiler. Fakat Troçkistlerin, devlet sanayiinin
ze sunduğu olanaklara dayanıyordu. MK, üretimin sosyalist or- gelişme temposuna dair görüşlerini sayılarla koydukları bir bel-
ganizasyonunda sanayinin ve tarımın teknik temelinin reorga- ge mevcut. Troçkizmin prensipleri üzerine inşa edilmiş olan,
nizasyonunun, hiçbir kapitalist ülkenin düşünü dahi devlet sanayiinde "Sabit Sermayenin Yenilenmesi Üzerine Özel
göremeyeceği bir tempo hızlanması olanaklarını açmakta Görüşme" memorandumunu kastediyorum. 1925/26 yılına ait
olduğu görüşündedir. bu belgeyi kısaca ele almak ilginç olacaktır. İlginç olacaktır,
Sosyalist sanayimizin son üç yılda üretimini iki katın üstü- çünkü düşen eğri üzerine Troçkist şema, burada tam
ne çıkarmış olması gerçeği yalnızca bu olgularla açıklanır, bu yansımasını bulmuştur.
sanayi 1930/31'de cari yıl karşısında yüze 47 büyümek Bu belgeye göre devlet sanayiinde: 1926/27'de 1543 mil-
zorundadır ve yalnızca bu artışın hacmi savaş öncesi dönemin yon ruble, 1927/28'de 1490 milyon ruble, 1928/29'da 1320 mil-
tüm büyük sanayi üretiminin hacmiyle eşit olacaktır. yon ruble, 1929/30'da 1060 milyon ruble (1926/27 fiyatlarıyla)

yatırılmalıydı. Troçkistlerin bu pinti aklı, son üç yılda üretimin gerçek artışıyla
İşte düşen Troçkist eğrinin tablosu budur. karşılaştırıldığında (1927/28 yüzde 26,3; 1928/29 yüzde 24,3;
Ya gerçekte ne kadar yatırım yaptık? Devlet sanayiinde 1929/30 yüzde 32), Troçkistlerin bu teslimiyetçi felsefesi Dev-
gerçekte: 1926/27'de 1065 milyon ruble, 1927/28'de 1304 mil- let Plânlama Komisyonu tarafından 1930/31 için tahmin edilen
yon ruble, 1928/29'da 1819 milyon ruble ve 1929/30'da 4775 kontrol rakamlarıyla karşılaştırıldığında: yüzde 47 artış, yani
milyon ruble (1926/27 fiyatlarıyla) yatırım yaptık.
restorasyon döneminde en hızlı üretim artışı zamanındakinden
Yükselen Bolşevik eğrinin tablosu da budur.
daha fazla — Troçkist "düşen eğri" teorisinin tüm gerici karak-
Bu belgeye göre devlet sanayiinin üretimi: 1926/27'de yüz-
de 31,6; 1927/28'de yüzde 22,9; 1928/29'da yüzde 15,5 ve teri, Troçkistlerin yeniden yapılanma döneminin olanaklarına
1929/30'da yüzde 15 artacaktı. inançsızlığının tüm derinliği anlaşılabilir.
İşte düşen Troçkist eğrinin tablosu budur. Troçkistlerin şimdi, sanayinin ve kollektif çiftlik inşasının
Ya gerçekte ne sağladık? Gerçekte devlet sanayiinin üreti- gelişmesindeki Bolşevik temponun "ölçüsüzlüğü" üzerine
mi: 1926/27'de yüzde 19,7; 1927/28'de yüzde 26,3; 1928/29'da yakınmalarının nedeni burada yatıyor.
yüzde 24,3; 1929/30'da yüzde 32 arttı ve 1930/31'de yüzde 47 Bugün Troçkistlerin artık sağ sapmacılarımızdan
artacaktır. ayırdedilmemesinin nedeni burada yatıyor.
Yükselen Bolşevik eğrinin tablosu da budur. Elbette Troçkist-sağ sapmacı "düşen eğri" teorisini param-
Bilindiği gibi Troçki bu düşen eğri teslimiyetçi teorisini parça etmeksizin ne gerçek bir plânlama ne de temponun
"Sosyalizme mi Kapitalizme mi?" kitapçığında özel olarak sa- artırılmasını ve inşa sürelerinin kısaltılmasını sağlayamazdık.
vundu. Orada doğrudan şöyle diyor: "Savaştan önce sanayinin Parti'nin genel çizgisinin gerçekleştirilmesini yönetmek için,
genişletilmesi esas olarak yeni fabrikaların inşasından ibaret- inşanın Beş Yıllık Plân'ını düzeltmek ve iyileştirmek için, tem-
ken" buna karşılık "zamanımızda genişleme çok daha büyük öl- poyu yükseltmek ve inşada hataları engellemek için, herşeyden
çüde eski fabrikaların kullanılmasından ve eski tesislerin tam önce gerici "düşen eğri" teorisi parçalanmak ve tasfiye edilmek
kapasite çalışmasından ibaret olduğundan", "dolayısıyla resto-
zorundaydı.
rasyon sürecinin sona ermesiyle gelişme katsayısının önemli
Daha önce söylendiği gibi, MK buna uygun davrandı.
ölçüde düşmek zorunda olması doğaldır", bu arada, "gelecek
yıllarda sanayinin gelişme katsayısının yalnızca iki katına değil,
bilakis savaştan önceki yüzde 6'nın üç katına ve belki de daha
fazla artırma"yı öneriyor.
Yani sanayinin yıllık artışında üç kez yüzde 6. Ama bu ne
kadar tutuyor? Yılda yalnızca yüzde 18 artış. Buna göre Troç-
kistler devlet sanayii üretiminin yüzde 18'lik bir yılık artışını,
yeniden yapılanma döneminde hızlandırılmış bir gelişme tem-
posu yararına plânlamaya temel teşkil edebilecek ve ideal ola-
rak erişilmeye çalışılması gerekenin en üstü olarak görüyorlar.

Burada, MK hareketin gelişmesinin herhangi bir şekilde
arkasında kaldı mı? Teorik öngörü ve buna uygun politik bir
çizginin oluşturulması sözkonusu olduğu ölçüde, herhangi bir
geri kalmanın olmadığını düşünüyorum.
Peki, pratik politikada Partinin önemli bir kısmının ve
MK'nın tek tek üyelerinin gelişimin gerisinde kaldığı görüldü
M. RAFAİL YOLDAŞA YANIT mü? Kesinlikle evet. Aksi halde, ne Partide ne de bizzat MK'da
(Leningrad, Sendika Bölge Konseyi) genel çizgiden yana ve sapmalara karşı bir mücadele gündeme
gelmezdi.
Bir kopyası SBKP(B) Bölge Komitesi Sekreteri Kirov yoldaşa 3) İktidardaki bir partinin, yaşamda cereyan eden yeni sü-
reçleri derhal kavrayıp, yine derhal pratik politikasına
yansıtması mümkün mü? Ben bunun imkânsız olduğunu
Rafail yoldaş! düşünüyorum. İmkânsızdır, çünkü her zaman önce olgular
Zamansızlıktan dolayı kısaca yanıtlıyorum: vardır, sonra bu olgular, Partinin en ileri unsurlarının bilincine
1) MK'nın bu yılın Mart ayında, kollektif çiftliklerdeki yansır ve ancak ondan sonra parti üyesi kitlelerin yeni sürecin
aşırılıklara karşı aldığı kararla, Brest dönemi ya da NEP dönemi bilincine vardığı an gelir. Hegel'i anımsıyor musunuz:
arasında herhangi bir benzerlik yok, olamaz. O zamanlar sözko- "Minerva'nın baykuşu hep alacakaranlık çökünce uçmaya
nusu olan politikamızda bir değişiklikti. Şimdi, Mart 1930'da başlar"? Başka bir deyişle: Bilinç daima olayların biraz gerisin-
ise, politikamızda hiçbir değişiklik yok. Gemi azıya alan de kalır.
yoldaşlara hadlerini bildirdik — hepsi bu. Dolayısıyla sizin, tam Poltikamızda 1929 yılının ikinci yarısında gündeme gelen
olmasa da benzerlikler üzerine kurulu düşüncelerinizin hepsi değişiklikle, Brest ve NEP'in uygulamaya konması döneminde
geçersizdir. meydana gelen değişiklikler arasındaki fark, Partinin, 1929'un
2) Kollektif çiftlik hareketi sorunlarında bir politika ikinci yarısında, nesnel gerçeklikteki yeni süreçlerinin bilincine,
değişikliğini (orta köylülerin kollektif çiftliklere katılmalarıyla
Brest dönemi ve NEP'in uygulamaya konması döneminde
ilgili) gerçekten de yaşadık, ama bu 1930 Mart'ında değil, 1929
yılının ikinci yarısında gerçekleşti. Politikadaki bu değişikliğin olduğundan daha çabuk varmasında yatmaktadır. Bu durum, ge-
temel taşı daha XV. Parti Kongresi'nde atılmıştı. (Bkz. "Kırda çen süre içinde Partinin gelişmeye devam etmesi ve
Çalışma Üzerine" karar.) kadrolarının daha kulağı delik hale gelmesiyle açıklanır.
Daha önce de söylediğim gibi, bu değişiklik, 1929 sonunda
tamamen pratik bir karakter almıştır. MK'nın yeni politikayı 31 Mayıs 1930 Komünist selamlar
yanlış yoruma yer bırakmayacak şekilde çizdiğini ve SSCB'nin
değişik bölgeleri için kollektifleştirme hareketinin hızını 5 Ocak J. Stalin
1930 tarihli kararında saptadığını biliyor olmalısınız. Gerçekler,
MK'nın bu kararının bütün noktalarda tamamen doğru çıktığını İlk kez yayınlanmaktadır.
gösteriyor.

ROSTOV TARIM MAKİNELERİ TESİSLERİ STALİNGRAD TRAKTÖR TESİSLERİ
Fabrikaların işçilerini, teknisyenlerini ve tüm yönetici per- SSCB'de ilk olan, kızıl bayrak nişanıyla taltif edilen bu
sonelini zaferlerinden dolayı kutluyorum. Büyük bir zafer elde traktör devinin işçilerini ve yönetici personelini zaferlerinden
ettiniz, öyle ki, tam gelişkin programa göre, sadece Rostov te- dolayı selamlıyor ve kutluyorum. Ülkeye her yıl sağlayacağınız
sisleri, yılda 115 milyon ruble tutarında tarım makineleri ürete- 50.000 traktör, eski burjuva dünyasını havaya uçuracak ve köy-
cektir. Oysa savaştan önce var olan toplam 900 tarım makinele- de yeni, sosyalist düzenin yolunu açacak 50.000 gülle olacaktır.
ri yapım tesisleri yılda sadece toplam 70 milyon ruble tutarında Programınızın gerçekleştirilmesinde sizlere başarılar dili-
tarım makineleri üretiyordu. yorum.
Bu programın gerçekleştirilmesinde sizlere başarılar diliyo-
rum.
17 Haziran 1930. J. Stalin
16 Haziran 1930 J. Stalin "Pravda" No. 166,

18 Haziran 1930.
"Pravda" No. 165,
17 Haziran 1930.

Bugünkü durumun tablosu kısaca budur.
Kapitalist ülkelerde ikibuçuk yıl önce durumun nasıl
olduğunu anımsayın. Kapitalizmin hemen hemen bütün ülkele-
rinde endüstriyel üretimin ve ticaretin büyümesi. Hemen hemen
bütün tarım ülkelerinde, hammadde ve gıda maddeleri üretimi-
nin büyümesi. En güçlü kapitalizmin ülkesinin halesinde bir
ABD. "Refah" üzerine zafer marşları. Dolara onursuzca
tapınma. Yeni tekniğe ve kapitalist rasyonalizasyona övgüler.
MERKEZ KOMİTESİ'NİN SBKP(B) Kapitalizmin (tensikat ve ıslahla) "sağlamlaşması" ve kapitalist
XVI. PARTİ KONGRESİ'NE SİYASİ stabilizasyonun sarsılmaz sağlamlığı çağının ilanı. Sovyetler ül-
FAALİYET RAPORU [36] kesinin "kaçınılmaz batışı", SSCB'nin "önüne geçilemez
27 Haziran 1930 çöküşü" üzerine "genel" bir yaygara ve felaket tellallığı.
Dün durum böyleydi.
I Ya bugünkü tablo nasıldır?
DÜNYA KAPİTALİZMİNİN BÜYÜYEN KRİZİ Bugün: Kapitalizmin hemen hemen bütün sanayi ülkelerin-
de ekonomik kriz. Bugün: Bütün tarım ülkelerinde tarım krizi.
VE SSCB'NİN DIŞ POLİTİK TAVRI
"Refah" yerine kitlesel sefalet ve işsizliğin olağanüstü boyutlar-
da artması. Tarımın kalkınması yerine, milyonlarca köylü kitle-
Yoldaşlar! XV. Parti Kongresi'nden beri ikibuçuk yıl geçti. sinin mahvoluşu. Genelde kapitalizmin, özelde de Kuzey Ame-
Sanki fazla uzun bir zaman değilmiş gibi. Oysa bu süre içerisin- rikan kapitalizminin mutlak kudretine ilişkin hayaller yıkılıyor.
de, halkların ve devletlerin yaşamında son derece ciddi Dolar ve kapitalist rasyonalizasyon şerefine söylenen zafer
değişiklikler meydana geldi. Geçen dönemi kısaca tanımlamak marşları gittikçe daha zayıflıyor. Kapitalizmin "hataları" üzeri-
gerekirse, dönüm noktası dönemi diyebiliriz. Sadece bizim ne karamsar sızlanmalar gittikçe güçleniyor. SSCB'nin
için, SSCB için değil, dünyanın kapitalist ülkeleri için de bir "kaçınılmaz batışı" üzerine "genel" yaygara ise yerini, kriz her
dönüm noktası dönemiydi bu. Fakat buradaki dönüm noktasıyla tarafı kasıp kavururken, ekonomisini geliştirmeye kalkışan "bu
oradaki dönüm noktası arasında temel bir fark vardır. Bu dö- ülkeyi" cezalandırmak gerektiği üzerine zehirli bir "genel"
nüm noktası SSCB için, yeni, önemli bir ekonomik yükselme cızırtıya bırakıyor.
yönünde bir dönemeç oluştururken, kapitalist ülkeler için bu dö- Bugün gördüğümüz tablo budur.
nüm noktası iktisadi gerilemeye doğru bir dönemeç anlamı Tam Bolşeviklerin iki ya da üç yıl önce söyledikleri gibi ol-
du.
taşımaktadır. Bizde, SSCB'de gerek sanayide, gerekse de
Bolşevikler, kapitalist ülkelerde tekniğin gelişmesinin, üre-
tarımda sosyalist inşanın artan yükselişi sözkonusudur. Orada,
tici güçlerin ve kapitalist rasyonalizasyonun büyümesinin, mil-
kapitalist ülkelerde ise, gerek sanayide gerekse de tarımda eko- yonlarca işçi-köylü kitlesinin hayat standartlarına çekilen
nominin artan krizi söz konusudur. sınırlar karşısında, kaçınılmaz olarak ağır bir ekonomik krize

yol açacağını söylemişlerdi. Burjuva basını o zamanlar, aynı zamana rastlaması anlamında da bir dünya krizidir.
Bolşeviklerin "ilginç kehanetleri"ni alaya almıştı. Sağ 3) Bugünkü dünya krizi, genel karakterine rağmen eşitsiz
sapmacılar bu Bolşevik prognozu kabul etmeyerek, Marksist gelişmekte ve şu ya da bu ülkeyi farklı zamanlarda ve farklı
tahlilin yerine "örgütlü kapitalizm" liberal gevezeliğini ağırlıklarda etkisi altına almaktadır. Sanayi krizi ilkönce Polon-
koymuşlardı. Ya gerçekte ne oldu? Tam Bolşeviklerin söyledik- ya, Romanya ve Balkanlar'da başladı. Buralarda bütün
leri gibi oldu. geçtiğimiz yıl boyunca gelişti. Başgösteren tarım krizinin açık
Bunlar gerçeklerdir. işaretleri daha 1928 sonlarında Kanada, ABD, Arjantin, Brezil-
ya ve Avustralya'da görüldü. Bütün bu dönem boyunca ABD
Şimdi, kapitalist ülkelerdeki ekonomik kriz üzerine verileri
sanayii gelişme halindeydi. 1929 yılı ortalarına doğru ABD'de
incelemeye geçelim. sanayi üretimi neredeyse rekor seviyeye ulaştı. Ancak 1929'un
ikinci yarısında ani bir değişiklik başgösterdi, sonra da fırtına
1— Dünya Ekonomik Krizi gibi bir endüstriyel üretim krizi ortalığı kasıp kavurarak ABD'yi
a— Krizi incelerken herşeyden önce şu olgular göze 1927 seviyesine geriletti. Bunu Kanada ve Japonya'daki sanayi
çarpıyor: krizleri izledi. Ardından iflaslar ve Çin'de sömürge ülkelerde
1) Bugünkü ekonomik kriz, bir fazla-üretim krizidir. Bu- kriz başladı. Gümüş fiyatlarının düşmesiyle bu kriz ağırlaştı ve
aşırı üretim krizi köylü ekonomisinin yıkımıyla birleşerek, feo-
nun anlamı, pazarın alabileceğinden daha fazla meta üretilmiş
dal beylerin sömürüsü sonucu ve katlanılmaz vergilerle, bu ül-
olduğudur. Bunun anlamı esas tüketicilerin, yani gelirleri düşük kelerin köylü ekonomisini takatsizlikten tamamen tükenme
seviyede kalan halk kitlelerinin, ellerindeki parayla alabilecek- noktasına getirdi. Batı Avrupa'ya gelince, burada kriz etkisini
lerinden daha fazla mensucat, yakıt, mal ve gıda maddeleri ancak bu yılın başından beri göstermeye başladı. Ama şiddeti
üretilmiştir. Kapitalist koşullar altında halk kitlelerinin her yerde aynı değildir; hatta Fransa bu dönemde bile endüstri-
satınalma gücü en düşük seviyede kaldığından, kapitalistler, yel üretimde hâlâ bir büyüme kaydetmektedir.
mamul madde, mensucat, tahıl vs. "fazlalarını" depolamakta ya Özellikle krizin varlığını gösteren rakamlara girmenin ge-
da hatta fiyatları yüksek tutmak için imha etmekte, üretimi reksiz olduğuna inanıyorum. Krizin var olduğunu bugün artık
kısıtlamakta, işçi çıkarmakta, ve halk kitleleri yokluk çekmek kimse inkâr etmiyor. O nedenle, kısa süre önce Alman "Kon-
zorunda kalmaktadır, çünkü çok fazla meta üretilmiştir. jonktür Araştırma Enstitüsü"nün yayınladığı küçük ama karak-
2) Bugünkü kriz, savaştan bu yana yaşanan ilk dünya teristik bir tablo vermekle yetineceğim. Bu tablo, ABD,
İngiltere, Almanya, Fransa, Polonya ve SSCB'de 1927'den beri
çapında ekonomik krizdir. O, sadece, dünyanın tüm ya da he-
madenciliğin ve büyük imalât sanayiinin gelişmesini
men hemen tüm sanayi ülkelerini —bu arada, organizmasına, yansıtmaktadır; 1928'deki üretim seviyesi 100 olarak alınmıştır.
Almanya'nın tazminat olarak ödediği milyarlarca Markı sistemli Yıl SSCB ABD İNGİLTERE ALMANYA FRANSA POLONYA
biçimde enjekte eden Fransa bile, bütün verilere göre krize 1927 82.4 95.5 105.5 100.1 86.6 88.5
dönüşmek zorunda olan belli bir deprasyondan kaçamamıştır— 1928 100 100 100 100 100 100
kapsaması anlamında bir dünya krizi değildir. O aynı zamanda, 1929 123.5 106.3 107.9 101.8 109.4 99.8
sanayi krizinin, dünyanın en önemli tarım ülkelerinde her türlü 1930
(İlk Üç Ay) 171.4 95.5 107.4 93.4 113.1 84.6
hammadde ve gıda maddesi üretimini kapsayan tarım kriziyle

İşte bu tablo: Şu itiraz getirilebilir: Bu yılın ilk çeyreğinde durum gerçek-
ten de böyle olmuş olabilir, fakat bu, yılın ikinci çeyreğinde
Bu tablo neyi göstermektedir? olumlu yönde bir değişiklik olmayacağını göstermez. Ne var ki,
Herşeyden önce, ABD, Almanya ve Polonya'nın endüstri- ikinci çeyreğe ilişkin veriler böyle bir varsayımı kesinlikle çü-
yel büyük üretimde şiddetli bir kriz içinde bulunduklarını, bu rütmektedir. Tam tersine, bu veriler, yılın ikinci çeyreğinde du-
arada 1930'un ilk çeyreğinde ABD'de üretim seviyesinin, rumun daha da kötüleştiğini gösteriyor. Bu veriler New-York
1929'un ilk yarısındaki yükselişten sonra 1929'la borsasında hisse senetlerinde yeni bir düşüş ve ABD'de yeni
karşılaştırıldığında yüzde 10,8 düşerek 1927 seviyesine bir iflas dalgası; ABD, Almanya, İngiltere, İtalya, Japonya, Po-
gerilediğini; Almanya'da üretim seviyesinin üç yıllık bir dur- lonya, G. Amerika, Çekoslovakya vs.de üretimin yeniden
gunluktan sonra, geçen yılla karşılaştırıldığında, %8,4 gerileyişi, işçi ücretlerinde düşüş ve işsizliğin artması; Fran-
gerilediğini ve 1927 yılı seviyesinin yüzde 6,7'nin altına sa'da bir dizi sanayi dalının bugünkü uluslararası ekonomik du-
düştüğünü; Polonya'da ise üretim seviyesinin, geçen yılki kriz- rumda krizin uç vermeye başlamasının belirtisi olan durgunluk
den sonra, geçen yılla kıyaslandığında, yüzde 15,2 düştüğünü safhasına girdiğini gösteriyor. Bugün ABD'de 6 milyondan faz-
ve böylece 1927 yılı seviyesinin yüzde 3,9 altına gerilediğini la, Almanya'da 5 milyon civarında, İngiltere'de 2 milyondan
göstermektedir. fazla, İtalya, Güney Amerika ve Japonya'da birer milyon, Po-
Bu tablo, ikinci olarak, İngiltere'nin üç yıldan beri yerinde lonya, Çekoslovakya ve Avusturya'da beş yüz bin işsiz vardır.
saydığını, 1927 yılı seviyesinin üzerine çıkamadığını ve ağır bir Milyonlarca çiftçi ve emekçi köylüyü mahveden tarımsal krizin
ekonomik durgunluk geçirdiğini, hatta, 1930'un ilk çeyreğinde şiddetinin arttığından söz bile etmiyorum. Tarımda aşırı üretim
üretim seviyesinin, bir önceki yıla kıyasla, yüzde 0,5 düştüğünü krizi öyle ileri gitmiştir ki, fiyatları yüksek tutmak ve burjuvazi-
ve, böylece krizin başlangıç safhasına girdiğini göstermektedir. nin kârını korumak için Brezilya'da 2 milyon çuval kahve deni-
Bu tablo, üçüncü olarak, büyük kapitalist ülkeler içinde, sa- ze dökülmüştür; Amerika'da kömür yerine mısır yakılmaya
dece Fransa'nın, büyük sanayide belli bir büyüme kaydettiğini, başlanmış, Almanya'da yüzbinlerce kental çavdar domuz yemi
büyümenin 1928'de yüzde 13,4 ve 1929'da yüzde 9,4 olduğunu, olarak kullanılmaktadır. Pamuk ve buğdaya gelince, ekim
ne var ki 1930'un ilk çeyreğinde —1929 yılıyla alanlarını yüzde 10 ila 15 civarında azaltmak için her türlü ön-
karşılaştırıldığında— sadece yüzde 3,7'ye ulaşabildiğini ve böy- lem alınmaktadır.
lece, yıldan yıla düşen bir gelişme eğrisi gösterdiğini gözler Giderek yaygınlaşan dünya ekonomik krizinin genel tablo-
önüne sermektedir. su budur.
Son olarak, bu tablo, bütün dünya ülkeleri içinde sadece b— Dünya ekonomik krizinin orta va küçük kapitalistlerin
SSCB'de büyük sanayiin fırtınalı bir yükselme içinde çökmelerine, işçi aristokrasisinin ve çiftçilerin yıkılmasına ve
olduğunu, 1930'un ilk çeyreğinde üretim seviyesinin 1927 milyonlarca işçinin açlığa mahkum olmasına yol açıp yıkıcı et-
yılındaki seviyenin iki katından fazla olduğunu büyüme hızının kilerini göstererek geliştiği bugün, herkes soruyor: Krizin nede-
1928'de yüzde 17,6'dan 1929'da yüzde 23,5'e ve 1930'un ilk ni nedir, krize ne yol açmıştır, krizle nasıl mücadele edilmelidir,
çeyreğinde yüzde 32'ye çıkarak yıldan yıla yükselen bir gelişme kriz nasıl yok edilebilir? Çok çeşitli kriz "teori"leri icad edili-
eğrisi sunduğunu göstermektedir. yor. Krizi "hafifletmek", "engellemek", "tasfiye etmek" için

projeler öneriliyor. Burjuva muhalefetleri, birden bire, krizi en- yol açmasında şaşılacak ne var?
gellemek için "gerekli önlemleri almamış" oluveren burjuva hü- Ekonomik aşırı üretim krizlerinin temeli, nedeni, bizzat
kümetlerini gösteriyorlar parmaklarıyla. "Demokratlar" "Cum- tüm kapitalist ekonomi sisteminde yatmaktadır. Krizin temeli,
huriyetçiler"i, "Cumhuriyetçiler" "Demokratlar"ı ve hepsi bir- üretimin toplumsal karakteriyle, üretimin sonuçlarının mal edi-
likte, krizi "dizginleyemeyen" Hoover Grubuyla onun "Federal nilmesinin kapitalist biçimi arasındaki çelişkide yatmaktadır.
Rezerv Sistemi"ni [37] suçluyorlar. Hatta, dünya ekonomik krizi- Kapitalizmin bu temel çelişkisinin ifadesi, azami kapitalist kârı
nin nedenini "Bolşeviklerin çevirdiği dolaplar"da gören sivri elde etmeyi hedefleyen kapitalizmin üretim kapasitelerinin mu-
zekâlar bile var. Bunu söylerken aklımdan, "işveren"den çok, azzam ölçüde büyümesiyle yaşam standartları kapitalistler
yazarlar arasında "işveren"e ve işverenler arasında "yazar"a tarafından asgari sınırlar içinde tutulmaya çalışılan milyonlarca
benzeyen Rechberg geçiyor. (Gülüşmeler.) emekçi kitlesinin ödeme gücüne sahip talebinin görece gerile-
Bütün bu "teoriler"in ve projelerin bilimle hiçbir ilgisi mesi arasındaki çelişkidir. Rekabet mücadelesinde kazanmak ve
olmadığı açıktır. Burjuva iktisatçılarının kriz karşısında tama- mümkün olduğunca çok kâr sızdırmak için kapitalistler, tekniği
men iflas ettiklerini saptamak gerekiyor. Dahası, ortaya çıktığı geliştirmek, rasyonalizasyon uygulamak, işçilerin sömürüsünü
gibi, bunlarda asgari ölçüde gerçeklik duygusu bile yoktur, ki şiddetlendirmek ve fabrikalarının üretim kapasitelerini sonuna
kendilerinden öncekilerin tümü için bunu söylemek mümkün kadar artırmak zorundadırlar. Birbirlerinin arkasında kalmamak
değildir. Bu baylar, krizlerin, kapitalist ekonomi sistemi içinde için bütün kapitalistler üretim olanaklarını hızla geliştirme
rastlantısal bir olgu olarak değerlendirilemeyeceğini unutuyor- yoluna şu ya da bu biçimde girmek zorundadırlar. Fakat gerek
lar. Bu baylar, ekonomik krizlerin, kapitalizmin kaçınılmaz bir iç pazar gerek dış pazar, son tahlilde ana alıcılar olan milyonlar-
sonucu olduğunu unutuyorlar. Bu baylar, krizlerin kapitalizmin ca işçi köylü kitlesinin alım gücü düşük seviyede kalır. Aşırı
egemenliğiyle birlikte dünyaya geldiğini unutuyorlar. Yüz üretim krizleri bundandır. Az çok periyodik olarak tekrarlanan,
yıldan fazla bir zamandır, her on iki, on, sekiz ve daha az yılda metaların satılmamasına, üretimin gerilemesine, işsizliğin büyü-
bir tekrarlanan periyodik ekonomik krizler gündeme gelmekte- mesine, ücretlerin düşmesine neden olan, böylece de üretim se-
dir. O zamandan beri her türden ve renkten burjuva hükümetle- viyesiyle ödeme gücüne sahip talebin seviyesi arasındaki
ri, her seviyeden ve çaptan burjuva şahsiyetleri, istisnasız hepsi, çelişkiyi daha da keskinleştiren bilinen sonuçlar bundandır.
bütün güçleriyle, krizlerin "engellenmesi" ve "ortadan Aşırı üretim krizi, bu çelişkinin şiddetli ve yıkıcı biçimlerdeki
kaldırılması"na çalıştı. Fakat hepsi baltayı taşa vurdu. Baltayı ifadesidir.
taşa vurdu, çünkü kapitalizm çerçevesi içinde kaldıkça, ekono- Kapitalizm üretimi, azami kâr hedefine değil, halk kitleleri-
mik krizleri ne engellemek ne de ortadan kaldırmak mümkün- nin maddi durumlarının sistematik biçimde iyileştirilmesine uy-
dür. Bu durumda, bugünün burjuva şahsiyetlerinin de baltayı durabilseydi, kârı asalak sınıfların keyiflerinin tatmin edilmesi,
taşa vurmalarında şaşılacak ne var? Burjuva hükümetlerinin sömürü yöntemlerinin mükemmelleştirilmesi, sermaye ihracı
aldıkları önlemlerin, gerçekte krizin hafiflemesine, milyonlarca için değil, işçi ve köylülerin maddi durumlarının sistematik ola-
emekçi kitlesinin durumunun hafifletilmesine değil de, yeni if- rak yükseltilmesi için kullanabilseydi, bu durumda krizler
laslar zincirine, yeni işsizlik dalgasına, daha az güçlü kapitalist olmazdı. Ne var ki o zaman kapitalizm de kapitalizm olmazdı.
birliklerin daha güçlü kapitalist birlikler tarafından yutulmasına Krizleri ortadan kaldırmak için kapitalizmi ortadan kaldırmak

zorunludur. ne engel olacağı anlaşılmaktadır.
Ekonomik aşırı üretim krizlerinin temeli genelde budur. 4) Bugünkü ekonomik kriz, daha emperyalist savaş
Fakat, bugünkü krizin karakterizasyonu bu kadarla bitmez. döneminde başlamış olan ve kapitalizmin temel direklerinin
Bugünkü kriz daha önceki krizlerin basit bir tekrarı olarak altını oyup ekonomik krizin başlamasını kolaylaştıran kapitaliz-
değerlendirilmemelidir. Bugünkü kriz, eksiksiz bir tablo elde min genel krizi temelinde gelişmektedir.
edebilmek için açıkça saptanması gereken yeni bazı koşullardan Bu ne anlama gelir?
kaynaklanmakta ve onlar altında gelişmektedir. Bugünkü kriz, Bu, herşeyden önce, emperyalist savaşın ve onun
bir dizi özel durum tarafından karmaşıklaştırılmakta, sonuçlarının, kapitalizmin çürümesini güçlendirdiği ve dengesi-
derinleştirilmektedir, ve bunlar açıklığa kavuşturulmaksızın bu- ni altüst ettiği, bugün bir savaşlar ve devrimler çağında
günkü ekonomik kriz hakkında açık bir fikir edinmek yaşadığımız, kapitalizmin artık dünya ekonomisinin biricik ve
olanaksızdır. herşeyi kapsayan sistemi olmadığı, kapitalist ekonomi sistemi
Bu özel durumlar nelerdir? yanında, gelişip güçlenen, kapitalist sisteme karşı çıkan ve salt
Bu özel durumlar şu karakteristik olgularla varlığıyla bile kapitalizmin çürümüşlüğünü gösteren ve onun te-
sonuçlanmaktadır: mellerini sarsan sosyalist sitemin varolduğu anlamına gelir.
1) Kriz en şiddetli biçimde kapitalizmin baş ülkesini, kale- Ayrıca bu, emperyalist savaşın ve SSCB'de devrimin zafe-
sini, bütün dünya ülkelerinin toplam üretiminin ve toplam tüke-
rinin, emperyalizmin sömürge ve bağımlı ülkelerdeki temel di-
timinin en az yarısını elinde toplayan ABD'yi etkilemiştir. Bu
reklerini sarstığı, emperyalizmin bu ülkelerdeki otoritesinin
durumun, zorunlu olarak, krizin etki alanını büyük ölçüde
genişlettiğini, krizin şiddetlenmesine, dünya kapitalizminin artık sarsıldığı, onun bu ülkelerde artık işlerini eski tarzda yü-
önünde önceden tahmin edilemeyecek zorluklar yığılmasına yol rütme gücüne sahip olmadığı anlamına gelir.
açacağını kavramak zor değil. Bu ayrıca, savaş sırasında ve sonrasında sömürge ve
2) Dünya krizinin gelişme seyri içinde en önemli kapitalist bağımlı ülkelerde, pazarlarda eski kapitalist ülkelerle başarılı
ülkelerdeki sanayi krizi, tarım ülkelerindeki tarım kriziyle sade- bir biçimde rekabet eden ve bu yüzden sürüm pazarları uğruna
ce aynı zamana denk gelmekle kalmamış, onunla içiçe verilen mücadeleyi keskinleştirip karmaşıklaştıran kendi genç
geçmiştir, bununla zorluklar derinleşmiş ve ekonomik aktivite- kapitalizmlerinin doğup gelişmesi anlamına gelir.
de genel bir düşme kaçınılmaz hale gelmiştir. Söylemeye gerek Ve son olarak bu, savaşın kapitalist ülkelerin çoğuna,
yok ki, sanayi krizi tarımsal krizi şiddetlendirecek ve tarımsal işletmelerin müzmin az-kapasiteyle çalışması ve yedek ordu-
kriz de, sanayi krizinin uzamasına yol açacak, bu durum da zo- lardan sürekli işsizler ordusuna dönüşen milyonluk işsizler or-
runlu olarak bir bütün olarak ekonomik krizi derinleştirecektir. dusunun varlığı biçiminde zor bir miras bıraktığı anlamına ge-
3) Bugünkü kapitalizm, eski kapitalizmden farklı olarak, lir, ve bu, daha şimdiki ekonomik kriz başlamadan önce kapita-
tekelci kapitalizmdir ve bu durum peşinen, aşırı üretime rağmen
metaların yüksek tekel fiyatlarını korumak için kapitalist birlik- lizme bir sürü zorluklar çıkarmıştır ve kriz döneminde sorunları
lerin mücadelesini kaçınılmaz kılmaktadır. Krizi, metaların ana daha da güçleştirmek zorundadır.
tüketicisi olan halk kitleleri için özellikle acı ve yıkıcı hale geti- Dünya ekonomik krizini ağırlaştıran ve keskinleştiren hu-
ren bu durumun, krizi kaçınılmaz olarak uzatacağı, hafiflemesi- suslar bunlardır.

Şunu saptamak gerekir ki, bugünkü ekonomik bunalım, Bütün üretim dallarına yayılmış bir krizden sözettim. Fakat
şimdiye kadarki dünya ekonomik bunalımlarının en ciddisi ve bir üretim dalı var ki, krizden etkilenmemiştir. Bu üretim dalı
en derinidir. savaş endüstrisidir. Krize rağmen durmadan büyümektedir bu
dal. Burjuva devletler bir silahlanma — yeniden silahlanma cin-
neti geçiriyorlar. Neden? Elbette zaman öldürmek için değil,
2— Kapitalizmin Çelişkilerinin Keskinleşmesi savaş için. Savaşa ise emperyalistler, dünyanın yeniden
Dünya ekonomik krizinin en önemli sonucu, dünya kapita- paylaşımı, pazarların, hammadde kaynaklarının, sermaye
lizminin içindeki çelişkileri açığa çıkarması ve yatırım alanlarının yeniden paylaşımı için tek çare olduğundan
keskinleştirmesidir.
gereksinme duymaktadırlar.
a— En önemli emperyalist ülkeler arasındaki sürüm
pazarları uğruna mücadele, hammaddeler uğruna mücadele, ser- Bu koşullar altında, pasifizm denen şeyin can çekişmesi,
maye ihracı uğruna mücadele çelişkileri açığa çıkmış ve Milletler Cemiyeti'nin canlı canlı çürümesi "silahsızlanma pro-
keskinleşmiştir. Bugün kapitalist ülkelerden hiçbiri artık sömür- jeleri"nin kaybolup gitmesi ve denizlerdeki silahlanmanın
gelerin ve nüfuz alanlarının eski paylaşımından hoşnut değildir. sınırlandırılması için yapılan konferansların, deniz güçlerinin
Güçler dengesinin değiştiğini görüyorlar; buna uygun olarak da geliştirilmesi ve modernizasyonu konferanslarına dönüşmesi
pazarlar, hammadde kaynakları, nüfuz bölgeleri vs. vs. yeniden gayet anlaşılırdır.
paylaşılacaktır. Bu çelişkilerden en önemlisi ABD ile İngiltere
arasındaki çelişkidir. Gerek mamul madde ihracı alanında ge- Bu, savaş tehlikesinin başdöndürücü bir hızla büyüyeceği
rekse de sermaye ihracı alanında mücadele, öncelikle ABD ile anlamına gelir.
İngiltere arasında cereyan etmektedir. Bunu görebilmek için Sosyal-demokratlar istedikleri kadar pasifizm, barış, kapitaliz-
herhangi bir ekonomi gazetesine, meta ve sermaye ihracı min barışçıl gelişimi ve benzeri şeyler üzerine gevezelik etsin-
hakkında herhangi bir belgeye gözatmak yeter. Güney Amerika,
ler. Almanya ve İngiltere'deki sosyal-demokrat hükümetlerin
Çin, eski emperyalist devletlerin sömürge ve dominyonları, bu
mücadelenin başlıca arenalarıdır. Bu mücadelede güç üstünlüğü deneyimleri, bunların, pasifizminin sadece, yeni savaş
—hem de tartışmasız bir güç üstünlüğü— ABD tarafındadır. hazırlıklarını gizlemek için ihtiyaç duyulan bir maske olduğunu
Bu en önemli çelişkiyi, daha az önemli olmalarına rağmen, göster
dikkate değer öteki çelişkiler izlemektedir: Amerika ile Japon- miştir.
ya, Almanya ile Fransa, Fransa ile İtalya, İngiltere İle Fransa b— Galip ülkelerle mağlup ülkeler arasındaki çelişkiler
arasında vs. açığa çıkmıştır ve bu çelişkiler keskinleşmeye devam edecektir.
Yaygınlaşan krizle birlikte, pazarlar, hammaddeler ve ser- Mağlup ülkelerden söz ederken özellikle Almanya'yı kastediyo-
maye ihracı uğruna mücadelenin her geçen ay, her geçen gün rum. Hiç kuşku yok ki, krizle ve pazarlar sorununun
daha da keskinleşeceğine kuşku olamaz. derinleşmesiyle bağlantılı olarak, sadece borçlu değil, aynı
Bu mücadelenin araçları, gümrük politikası, ucuz mal, ucuz zamanda en büyük ihracatçılardan biri olan Almanya üzerindeki
kredi, güçlerin yeniden düzenlenmesi ve yeni askeri-politik itti- baskılar artacaktır. Galip ülkelerle Almanya arasında oluşmuş
faklar, silahlanmanın artması, yeni emperyalist savaşlara olan tuhaf ilişki şöyle anlatılabilir: Bu ilişkiyi bir piramit olarak
hazırlık ve nihayet savaştır. gözümüzün önüne getirirsek, en tepesinde, üzerinde "öde!" ya-

zan Young-Plânı [38] ellerinde olduğu halde Amerika, Fransa, başka büyükelçilikler var. Çoktandır ne güney, ne de Orta
İngiltere vs.'nin azametle oturduğunu, en altta ise, yere serilmiş Çin'de Rus büyükelçilikleri yok. Fakat oralarda, savaş halindeki
yatan Almanya'nın kendisine emredilen milyarlık ödentileri Çinli generallerin yanında Alman, İngiliz ve Japon askeri
ödeyebilmek için çabalayıp durduğunu, bütün güçlerini seferber danışmanlar var. Orada çoktandır Rus büyükelçilikleri yok. Fa-
ettiğini görürüz. Bunun ne olduğunu bilmek ister misiniz? Bu kat buna karşılık, İngiliz, Amerikan, Alman, Çekoslovak
"Locarno Ruhu"dur [39]. Bu durumun dünya kapitalizmi için bel- topları, tüfekleri, uçakları, tankları ve zehirli gazları var. Ve ne
li sonuçlar doğurmayacağına inanmak, hayattan hiçbir şey anla- görüyoruz? "Barış ve huzur" yerine, Güney ve Orta Çin'de, Av-
mamak demektir. Alman burjuvazisinin önümüzdeki on yılda rupa ve Amerika'nın "medeni" devletleri tarafından finanse edi-
20 milyar Mark ödeyebilecek durumda olacağına, ve hem "ken- len ve onların direktiflerine göre yürütülen en azgın ve yıkıcı
di" burjuvazisinin hem de "yabancı" burjuvazinin çifte generaller savaşını görüyoruz. Böylece, kapitalist devletlerin
boyunduruğunda yaşayan Alman proletaryasının, bu 20 "medenileştirme" faaliyetleri son derece hoş bir tablo sunuyor.
milyarın Alman burjuvazisi tarafından kendilerinden Bu konuda anlaşılmaz olan, bütün bunlarla Rus Bolşeviklerinin
çıkarılmasına, ciddi mücadeleler ve sarsıntılar geçirmeden izin ne ilgisi olabileceğidir.
vereceğine inanmak, aklını kaçırmış olmak demektir. Varsın Sözkonusu zorbalıkların emperyalistlerin yanlarına kâr
Alman ve Fransız politikacıları bu mucizeye inanıyor görünme- kalacağına inanmak gülünç olurdu. Çinli işçi ve köylüler sov-
ye çalışsınlar. Biz Bolşevikler mucizelere inanmayız. yetler oluşturarak ve bir kızıl ordu kurarak bu faaliyetlere yanıt
c— Emperyalist devletlerle sömürge ve bağımlı ülkeler verdiler bile. Orada bir Sovyetler hükümeti kurulduğu söyleni-
arasında çelişkiler açığa çıkmakta ve keskinleşmektedir. Eko- yor. Eğer gerçekse, bunda şaşılacak bir şey olmadığına
nomik krizin büyümesi kaçınılmaz olarak, en önemli sürüm ve inanıyorum. Çin'i nihai çöküşten ve sefaletten sadece Sovyetle-
hammadde pazarlarını oluşturan sömürgeler ve bağımlı ülkeler rin koruyabileceğinden kimse kuşku duymasın.
üzerinde emperyalistlerin baskısını ağırlaştırmaktadır. Gerçek- Hindistan, Çin-Hindi, Endonezya, Afrika gibi ülkelere ge-
ten bu baskı en uç noktaya varmaktadır. Avrupa burjuvazisinin lince, bu ülkelerde, zaman zaman ulusal kurtuluş savaşı biçimi-
bugün Hindistan, Çin Hindi, Endonezya, Kuzey Afrika'daki ni alan devrimci hareketin büyüme eğilimi gösterdiği kuşku
"kendi" sömürgeleriyle savaş halinde olduğu açık bir gerçektir. götürmez. Burjuva baylar bu ülkelerde diz boyu kan akıtmaya
"Bağımsız" Çin'in şimdiden nüfuz alanlarına bölündüğü ve ve polis süngüsüne dayanmaya niyetleniyorlar, bu arada Gandhi
gibileri de yardıma çağırıyorlar. Polis süngülerinin kötü bir des-
karşı-devrimci Koumintang'ın birbirleriyle savaşan ve Çin
tek olduğu kuşku götürmez. Bir zamanlar Çarlık da polis süngü-
halkını sadakaya muhtaç bırakan generaller kliğinin emperyalist süne dayanmaya çalışmıştı, fakat bu dayanağın sonuçta ne
kamptaki efendilerinin isteklerini yerine getirdiği açık bir ger- olduğunu herkes biliyor. Gandhi'ye benzer yardımcılara gelince,
çektir. Çarlığın elinde, her türlü liberal uzlaşmacıların kişiliğinde bir
Çin'de "barış ve huzur"un bozulmasında Rus büyükelçilik- sürü böyle yardımcı vardı, ama sonuç olarak bunların hepsi fos
leri çalışanlarının sorumluluğu bulunduğu yolundaki yalan söy- çıktı.
lentiler, artık kesinlikle çürütülmüş olarak değerlendirilmelidir. d— Kapitalist ülkelerde burjuvaziyle proletarya
Çoktandır, ne Güney ne de Orta Çin'de Rus büyükelçilikleri arasındaki çelişki açığa çıkmış ve keskinleşmiştir. Kriz
yoktur. Fakat oralarda, İngiliz, Japon, Alman, Amerikan ve şimdiden kapitalistlerin işçi sınıfı üzerindeki baskılarının şid-

detlenmesine yol açmıştır. Bu kriz yeni bir kapitalist rasyonali- cek, yolunu izlemeye değer biricik partiyi gördüklerini
zasyon dalgasına, işçi sınıfının durumunun daha da kanıtlamaktadır. Bu, kitlelerin komünizme çarketmesidir.
kötüleşmesine, işsizliğin artmasına, sürekli işsizler ordusunun Kardeş komünist partilerimizin, işçi sınıfının büyük kitle parti-
büyümesine, ücretlerin düşmesine neden olmuştur. Bu leri olacaklarının garantisidir bu. Gerekli olan sadece, Komü-
koşulların durumu devrimcileştirmesine, sınıfların mücadelesini nistlerin durumu doğru değerlendirmeleri ve bu durumdan uy-
keskinleştirmesine ve işçileri yeni sınıf savaşlarına itmesine gun biçimde yararlanmalarıdır. İşçi sınıfı içinde sermayenin
şaşmamak gerekir. acentası olan sosyal-demokrasiye karşı yürüttüğü uzlaşmaz mü-
Bununla bağlantılı olarak işçi kitleleri arasındaki sosyal-de- cadeleyi geliştirerek, sosyal-demokrasinin değirmenine su
mokrat hayaller yıkılmakta ve ortadan kalkmaktadır. Grevleri taşıyan Leninizmden her türlü sapmayı yokederek komünist
bastıran, lokavtlar örgütleyen ve işçileri kurşunlatan sosyal-de- partiler, doğru yolda olduklarını göstermişlerdir. Bu yolda iyice
mokrat hükümetlerle yaşanan deneyimlerinden sonra, "ekono- sağlam basmaları zorunludur. İşçi sınıfının çoğunluğunu
mik demokrasi", "sanayi barışı", mücadelenin "barışçıl yöntem- kazanmayı ve proletaryayı önümüzdeki sınıf savaşlarına
leri" gibi yalancı vaatler işçilerin kulağına kötü bir alaymış gibi başarıyla hazırlamayı ancak bu koşulda bekleyebilirler. Komü-
geliyor. Hâlâ sosyal-faşistlerin yalancı vaazlarına inanacak çok nist Enternasyonal'in etki ve itibarının yükselmeye devam etme-
sayıda işçi bulabilecekler mi acaba? 1 Ağustos 1929'da (savaş si ancak bu koşulda beklenebilir.
tehlikesine karşı) ve 6 Mart 1930'da (işsizliğe karşı) [40] yapılan Dünya ekonomik krizi sonucunda olağanüstü keskinleşen
ünlü işçi gösterileri, işçi sınıfının en iyi unsurlarının artık dünya kapitalizminin temel çelişkileri konusunda durum budur.
sosyal-faşistlerden yüz çevirdiğini göstermektedir. Ekonomik Bütün bu olgular neyi göstermektedir?
kriz işçiler arasındaki sosyal-demokrat hayallere bir darbe indi- Kapitalizmin stabilizasyonunun sona ermeye doğru
recektir. Krizin yol açtığı iflaslar ve yıkım dalgasından sonra, gittiğini.
"demokratlaştırılmış" anonim şirketlerine katılma yoluyla "her Devrimci kitle hareketinin yükselişinin yeni bir güçle de-
işçi"nin zenginleşmesi olanağına inanacak fazla işçi vam edeceğini.
bulunamayacaktır. Krizin bu ve benzeri hayallere yokedici bir Dünya ekonomik krizinin bir dizi ülkede politik krize
darbe indireceğini söylemek bile gereksiz. dönüşeceğini.
Ve işçilerin sosyal-demokrasiden yüz çevirmesi, yüzlerini Bu, birinci olarak, burjuvazinin, iç politika alanında çareyi
komünizme çevirdikleri anlamına gelir. Olan gerçekten de bu- daha fazla faşistleşmede arayacağı, bunun için de sosyal-de-
dur. Komünist Partiye yakın sendikal hareketin büyümesi; Ko- mokratlar dahil bütün gerici güçleri kullanacağı anlamına gelir.
münist Partilerin seçim başarıları; komünistlerin başı çekerek Bu, ikinci olarak, burjuvazinin, dış politika alanında çareyi,
katıldıkları grev dalgaları; ekonomik grevlerin, komünistlerin yeni bir emperyalist savaşta arayacağı anlamına gelir.
örgütlediği politik protesto eylemlerine dönüşmesi; işçi sınıfı Bu, son olarak, proletaryanın, kapitalist sömürü ve savaş
içinde canlı bir yankı bulan, Komünizm sempatizanı işçilerin tehlikesine karşı mücadelede çareyi, devrimde arayacağı
kitlesel gösterileri, — bütün bunlar, işçi kitlelerinin, komünist anlamına gelir.
partisinde, kapitalizme karşı mücadele edebilecek, işçilerin gü-
venine layık, kapitalizmden kurtuluş için yolundan gidilebile- 3— SSCB İle Kapitalist Devletler Arasındaki İlişkiler

a— Daha önce dünya kapitalizminin çelişkilerinden sözet- hale, Bolşeviklerin henüz güçsüz olduğu bir dönemde
tim. Ne var ki, bu çelişkiler dışında bir çelişki daha vardır. çökmüştü, peki bu ikincisinin aynı şekilde fiyaskoyla son
SSCB ile kapitalist ülkeler arasındaki çelişkiyi kastediyorum. bulmayacağının garantisi nedir? Herkes bugün Bolşeviklerin,
Ancak bu çelişki kapitalizm içi bir çelişki olarak hem ekonomik, hem politik, hem de ülkenin askeri güçlerinin
değerlendirilemez. Bu çelişki, bir bütün olarak kapitalizmle, hazırlanması açısından, eskiyle kıyaslanmayacak derecede güç-
inşa halinde olan sosyalizmin ülkesi arasındaki çelişkidir. Fakat lü olduklarını biliyor. Ayrıca, SSCB'ye karşı müdahaleye izin
bu durum, sözkonusu çelişkinin, kapitalizmi ta temellerine ka- vermeyecek, müdahaleye karşı savaşacak ve gerekirse kapita-
dar çökertmesini ve sarsmasını engellemez. Dahası bu çelişki, listleri arkadan vurabilecek kapitalist ülkelerin işçileri ne ola-
kapitalizmin bütün çelişkilerini köklerine kadar açığa çıkarır ve cak? Bu durumda SSCB ile, Bolşeviklerin de karşı olmadıkları
bunları tüm kapitalist düzenin bir Olmak ya da Olmamak soru- ticari ilişkileri geliştirme yolunu tutmak daha iyi olmaz mı?
nu haline getirerek bir düğümde birleştirir. O nedenle burjuvazi, SSCB ile barışçıl ilişkileri sürdürme eğilimi bundandır.
ne zaman kapitalist çelişkiler keskinleşmeye başlasa, gözlerini Böylece, iki faktörler dizisi ve birbirine taban tabana zıt
SSCB'ye çeviriyor: Kapitalizmin şu ya da bu çelişkisini, ya da yönde etkide bulunan iki farklı eğilim bulunuyor:
en iyisi bütün çelişkilerini, SSCB'nin hesabına, sadece varlığı 1) SSCB ile kapitalist ülkeler arasındaki ekonomik ilişkileri
sayesinde bile işçi sınıfı ve sömürgeleri devrimcileştiren, yeni yıkma, SSCB'ye karşı provokatif sataşmalar ve SSCB'ye karşı
bir savaş çıkarılmasını, dünyanın yeniden paylaşılmasını engel- gizli ve açık müdahale hazırlıkları politikası. Bunlar SSCB'nin
leyen ve kapitalistlere ekonomik kriz nedeniyle şimdi her za- uluslararası durumunu tehlikeye düşüren faktörlerdir. Muhafa-
mankinden daha çok ihtiyaç duydukları, Sovyetler Birliği iç zakâr İngiliz kabinesinin SSCB ile ilişkileri koparması, Doğu
pazarında yayılma izni vermeyen bu Sovyetler ülkesinin, bu Çin demiryolunun Çin militaristleri tarafından işgal edilmesi,
devrim kalesinin hesabına çözmek mümkün değil mi acaba di- SSCB'ye karşı mali abluka, Papanın başını çektiği din
ye. adamlarının, SSCB'ye karşı açtıkları "haçlı seferi", yabancı dev-
SSCB'ye karşı maceraperest sataşma ve müdahale eğilimi letlerin ajanları tarafından örgütlenen, uzmanlarımızın sabotaj
bundandır. Bu eğilim ekonomik krizin gelişmesiyle bağlantılı faaliyetleri, "Lena Goldfields"in [43] bazı çalışanlarının yaptığı
olarak daha da güçlenecektir. türden bombalı saldırılar ve kundaklamalar örgütlenmesi, SSCB
Şu an bu eğilimin en açık temsilcisi, bugünün burjuva temsilcilerine yapılan suikastler (Polonya), ihracatımıza zorluk-
Fransa'sıdır; şefkatten kırılan "Pan Avrupa"nın [41] yurdu, Kel- lar çıkarılması (ABD, Polonya) vs. gibi olaylar, bu faktörlerin
logg Paktı'nın [42] "beşiği" olan, dünyanın tüm saldırgan ve mili- etkisine bağlanmalıdır.
tarist devletleri arasında en saldırganı, en militaristi olan 2) Kapitalist ülkelerin işçilerinin SSCB'ye gösterdiği sem-
Fransa'dır. pati ve destek, SSCB'nin ekonomik ve politik gücünün artması,
Fakat müdahale iki yanı keskin bir kılıçtır. Bunu burjuvazi SSCB'nin artan savunma gücü, Sovyet iktidarı tarafından
çok iyi bilmektedir. Müdahale pürüzsüz geçse ve SSCB'nin ye- bıkmadan izlenen barış politikası. SSCB'nin uluslararası duru-
nilgisiyle sonuçlansa ne iyi olur, diye düşünüyor. Peki, ya kapi- munu güçlendiren faktörler bunlardır. Doğu Çin demiryolu
talistlerin yenilgisiyle sonuçlanırsa ne olacak? Fiyaskoyla so- anlaşmazlığının başarıyla tasfiye edilmesi, Büyük Britanya ile
nuçlanan böyle bir müdahale daha önce olmuştu. Bu ilk müda- ilişkilerin yeniden tesisi, kapitalist ülkelerle ekonomik

ilişkilerin geliştirilmesi vs. gibi olaylar, bu faktörlerin etkisine Romanya, Finlandiya vb. ülkelere bırakmaya tenezzül ediyorlar.
bağlanmalıdır. "Güvenlik kordonları" ve "tel engelleri" koruma sorumluluğu
SSCB'nin uluslararası durumu bu faktörler arasındaki mü- kendisine verilmek istenmiyor diye Almanya'nın kıskançlıktan
cadeleyle belirlenmektedir. çatladığı söyleniyor. Propagandayla ilgili gevezeliğin "normal
b— SSCB'yle kapitalist devletler arasındaki ekonomik ilişkiler"in yeniden tesisine karşı bir argüman değil, müdahale
ilişkilerin iyileştirilmesinin önündeki kırgınlık sebeplerinden bi- propagandası için bir bahane olduğunu ispata gerek var mı? Gü-
rinin borçlar sorunu olduğu söyleniyor. Bunun borçların öden- lünç duruma düşmek istemeyen insanlar, nasıl olur da, kendi ül-
mesi için bir argüman değil, müdahale propagandası için keleri bu düşünceler için uygun zemin oluştururken,
saldırganların elinde bir bahane olduğuna inanıyorum. Bu alan- Bolşevizmin düşüncelerine "mani olmak" gibi bir çabaya
daki politikamız gayet açık ve tamamiyle haklıdır. Bize kredi girişebilirler? Bir zamanlar Çarlık da Bolşevizme "engel olmak"
verilmesi koşuluyla, savaş öncesi borçların küçük bir kısmını istemiş, ama bilindiği gibi bunu başaramamıştı. Engel
ödemeye hazırız, ve bu ödemeyi kredi için ek faiz olarak olamamıştı, çünkü Bolşevizm her yerde boy veriyor, dışardan
değerlendiriyoruz. Bu koşul olmadan borçları ödeyemeyiz, öde- değil, içerde ürüyor. Görüldüğü gibi, Rus Bolşeviklerine karşı
memeliyiz. Bizden daha fazlası mı bekleniyor? Hangi hakla? hiçbir ülke Çin, Hindistan, Çin Hindi kadar yüksek "engeller"
Bu borçların, devrimin düşürdüğü Çarlık hükümeti tarafından koymamıştır. Ama ne görüyoruz? Oralarda Bolşevizm boy veri-
alındığı ve Sovyet hükümetinin onun yükümlülüklerinin yor; bütün "güvenlik kordonları"na rağmen boy veriyor, çünkü
sorumluluğunu alamayacağı bilinmiyor mu? Devletlerarası hu- apaçık ki bu ülkelerde Bolşevizm için uygun koşullar mevcut.
kuktan, uluslararası yükümlülüklerden sözediliyor. Peki ama, Fakat bunun Rus Bolşeviklerinin propagandalarıyla ne ilgilisi
"müttefik" baylar, Besarabya'yı, hangi devletlerarası hukuk te- var? Bay kapitalistler, ekonomik krize, kitlelerin sefaletine,
melinde SSCB'den koparıp Romanyalı boyarların esaretine tes- işsizliğe, düşük ücretlere, emekçilerin sömürülmesine bir biçim-
lim ettiler? Fransa, İngiltere, Amerika ve Japonya'nın kapitalist- de "engel olma"yı başarabilselerdi, durum farklı olurdu; ülkele-
leri ve hükümetleri hangi devletlerarası hukuk temelinde rinde Bolşevik hareket de olmazdı. Asıl mesele, bütün
SSCB'ye saldırdılar, SSCB'ye karşı müdahale başlattılar, hangi alçakların, kendi zaaflarını ya da, yeteneksizliklerini Rus
devletlerarası hukuk temelinde Sovyetler Birliği'ni üç yıl bo- Bolşeviklerinin propagandasına dayandırarak haklı çıkarmaya
yunca talan ve halkını mahvettiler? Eğer devletlerarası hukuk çalışmasıdır.
ve uluslararası yükümlülük buysa, haydutluk ne acaba? Devamla, kırgınlık sebeplerinden bir başkasının da, Sovyet
(Gülüşmeler, alkışlar.) "Müttefik" bayların, bu tür haydutluklar- düzeni, kollektifleştirme, Kulaklara karşı mücadele, din karşıtı
la, devletlerarası hukuka, uluslararası yükümlülüklere dayanma propaganda, "bilim adamları" arasındaki karşı-devrimci ve sa-
hakkını yitirdikleri açık değil mi? botörlere karşı mücadele, Bessedovski, Solomon, Dimitriyevski
Devamla, Rus Bolşeviklerinin yaptığı propagandanın "nor- ve benzerleri gibi sermaye uşaklarının kovulması olduğu söyle-
mal" ilişkilerin yolunu açmayı engellediği söyleniyor. niyor. İyice eğlendirici olmaya başladı. Demek Sovyet düzeni
Propagandanın zararlı etkilerinden korunmak için bay burjuva- hoşunuza gitmiyor. Kapitalist düzen de bizim hoşumuza gitmi-
lar, ikide bir, "güvenlik kordonu", "tel engelleri"yle sınır çeki- yor. (Gülüşmeler, alkışlar.) Bir avuç kapitalist milyonlarca ser-
yorlar çevrelerine ve bu "engelleri" koruma şerefini Polonya, vete sahipken, onlarca milyon işsizin açlık çekmesi, sadakaya

muhtaç oması bizim hoşumuza gitmiyor. Fakat madem ki başka vokatif faaliyet ve maceracı sataşmalara girişmelerine rağmen,
ülkelerin içişlerine karışmama konusunda bir kez anlaştık, o za- düşmanlarımızın bizi çekmeye çalıştığı çatışmalara girmeyerek
man yeniden bu soruna dönmenin anlamsız olduğu açık değil barışı korumayı başardığımız gerçeğidir. Bu barış politikasını
mi? Kollektifleştirme, Kulaklara karşı mücadele, sabotörlere bundan sonra da bütün gücümüzle, bütün olanaklarımızla
karşı mücadele, din karşıtı propaganda vs., SSCB işçi ve köylü- uygulayacağız. Başkalarından bir karış bile toprak istemiyoruz.
Ama kendi topraklarımızdan da bir parmak bile vermeyeceğiz
lerinin anayasamızca teminat altına alınmış, tartışma götürmez
kimseye. (Alkışlar.)
hakkıdır. SSCB Anayasası'nı bütün kararlılığımızla Dış politikamız budur.
uygulayacağız, uygulamak zorundayız. O nedenle, anayasamıza Şimdi görev bu politikayı bundan sonra da Bolşeviklere has
uymak istemeyen biri, canı nereye isterse oraya çekip gidebilir. kararlılıkla yürütmektir.
Bessedovski, Solomon, Dimitriyevski gibilerine gelince, bunları II
devrim için yararsız ve zararlı mıymıntılar olarak bundan sonra SOSYALİST İNŞANIN BÜYÜYEN KABARIŞI VE
da kapı dışarı edeceğiz. Çöplerden özel haz duyanlar onları
başlarına çalsınlar. (Gülüşmeler.) Devrimimizin değirmenleri SSCB'NİN İÇ DURUMU
iyi çalışıyor. Değirmen taşları, değerli olanları ayıklayıp Sov- SSCB'nin iç durumuna geçelim.
yetlere veriyor, çöpleri ise dışarı atıyor. Fransa'da, Paris Ekonomik kriz ve artan işsizliğin hüküm sürdüğü kapitalist
burjuvaları arasında bu mıymıntılara büyük bir talep olduğu ülkelerin aksine, ülkemizin iç durumu, ekonominin kalkınmanın
söyleniyor. Ne güzel, bu malları istedikleri gibi ithal etsinler. giderek arttığı ve işsizliğin giderek gerilediği bir tablo sunuyor.
Elbete bu, Fransa'nın ticaret bilançosunda ithalat hanesini biraz Büyük sanayi, büyümüş ve gelişme temposu hızlanmıştır. Ağır
kabartacaktır, ki buna bay burjuvalar her zaman karşı çıkarlar. sanayi güçlenmiştir. Endüstrinin soyalist sektörü çok
Neyse, bu onların meselesi. Fransa'nın içişlerine karışmak iste- ilerlemiştir. Tarımda ise, yeni bir güç gelişmiştir — Sovyet çift-
miyoruz. (Gülüşmeler, alkışlar.) likleri ve kollektif çiftlikler. Daha iki yıl önce tahıl üretiminde
SSCB'nin öteki ülkelerle "normal" ilişkilerin yolunu kriz yaşarken ve tahıl alımında esas olarak bireysel çiftliklere
açmasını engelleyen "engeller" konusunda durum budur. dayanırken, şimdi ağırlık noktasını kollektif çiftliklere ve Sov-
Bu "engeller"in sadece sözde engeller olduğu, sadece Sov-
yet çiftliklerine kaydırmış bulunuyoruz, ve tahıl krizine esas iti-
yet düşmanı propagandaya bahane bulmak için başvurulduğu
bariyle üstesinden gelinmiş gözüyle bakılabilir. Köylülüğün ana
görülüyor.
Politikamız barış ve bütün ülkelerle ticari ilişkileri kitleleri, kesin olarak kollektif çiftliklere yönelmişlerdir.
genişletme politikasıdır. Bu politikanın bir sonucu, bir dizi ül- Kulakların direnişi kırılmıştır. SSCB'nin iç durumu daha da
keyle ilişkilerin iyileştirilmesi ve bir dizi ticaret anlaşmasının, sağlamlaşmıştır.
teknik yardım sözleşmesinin vs. imzalanmasıdır. Bu politikanın Bugün SSCB'nin iç durumunun genel tablosu budur.
bir başka sonucu, SSCB'nin Kellogg Paktı'na katılması, Polon-
ya, Romanya, Litvanya vs. ile, Pakta uygun olarak protokoller Şimdi somut verilere bakalım.
imzalaması, Türkiye ile dostluk ve tarafsızlık antlaşmasının sü- 1— Bir bütün olarak ekonominin büyümesi
resinin uzatılması üzerine protokol imzalamasıdır. Son olarak, a— 1926/27 yılında, yani XV. Parti Kongresi sırasında, bü-
bu politikanın bir sonucu da, savaş kışkırtıcılarının bir dizi pro-

tün tarımda —ormancılık, balıkçılık vs. dahil— 12 370 milyon Ekim 1927 itibariyle 100'le (9173 milyon ruble) gösterecek
savaş öncesi rublelik gayri safi üretim, yani, savaş öncesi sevi- olursak, bu bilanço 1 Ekim 1928'de yüzde 141'e, 1 Ekim
yenin yüzde 106,6'sı yapılırken, bir yıl sonra, yani 1927/28 1929'da yüzde 201,1'e çıkmıştır, yani, 1927 yılıyla
yılında, yüzde 107,2; 1928/29 yılında yüzde 109,1'dir bu oran. karşılaştırıldığında iki katına çıkmıştır.
1929/30 yılında ise, tarımdaki gelişmenin gidişatına bakılırsa, e— 1926/27 yılında toplam devlet bütçesini 100'le (6371
milyon ruble) gösterecek olursak, 1927/28 yılında bütçe yüzde
savaş öncesi seviyenin en azından yüzde 113-114'üne
125,5'e, 1928/29 yılında yüzde 146,7'ye, 1929/30 yılında ise
ulaşacağımız söylenebilir.
yüzde 204,4'e çıkmıştır, yani 1926/27 yılının bütçesiyle
Yani tarımsal toplam üretimde görece yavaş olsa da sürekli
karşılaştırıldığında, iki katına çıkmıştır (12 605 milyon ruble).
bir büyüme tespit edilmektedir. f— Dış ticaret hacmimiz (ihracat ve ithalat), 1926/27
Bütün endüstrinin —küçük ve büyük endüstri, değirmen yılında savaş öncesi seviyenin yüzde 47,9'u tutarken, 1927/28
endüstrisi dahil— gayri safi üretimi 1926/27 yılında, yani XV. yılında yüzde 56,8'e; 1928/29 yılında yüzde 67,9'a çıkmıştır.
Parti Kongresi döneminde 8 641 milyon ruble (savaş öncesi 1929/30 yılında ise, savaş öncesi seviyenin muhtemelen yüzde
ruble) tutarındayken, yani savaş öncesi seviyenin yüzde 102,5'i 80'inden az olmayacaktır.
iken, bir yıl sonra, yani 1927/28'de, yüzde 122, 1928/29'da yüz- g— Özet olarak tespit edebiliriz ki, rapor döneminde top-
de 142,5'e ulaşmıştır. 1929/30 yılında ise, endüstrinin gelişme lam milli gelirin büyümesi (1926/27 yılının sabit fiyatlarıyla) şu
hızına bakılırsa, savaş öncesi seviyenin en azından yüzde tabloyu sunmaktadır: Devlet Plânlama Komisyonunun
180'ine ulaşacaktır. rakamlarına göre, 1926/27 yılında milli gelir 23 127 milyon
Yani endüstriyel toplam üretimde eşi görülmedik hızda bir ruble, 1927/28 yılında 25 396 milyon ruble —yüzde 9,8'lik bir
büyüme tespit edilmektedir. artış—, 1928/29 yılında 28 596 milyon ruble —yüzde 12,6'lık
b— 1926/27 yılında, yani XV. Parti Kongresi döneminde, bir artış— tutmuştur. 1929/30 yılında ise milli gelir muhtemelen
bütün demiryolu ağımızda yük taşımacılığı 81,7 milyar ton ki- 34 milyardan az olmayacaktır. Bu, son yılın artışı yüzde 20 ola-
lometre, yani savaş öncesi seviyenin yüzde 127'si kadarken, cak demektir. Raporun konu aldığı üç yılda ortalama yıllık bü-
1927/28 yılında, yüzde 134,2; 1928/29 yılında yüzde 162,4 yüme yüzde 15'ten fazla olmuştur.
olmuştur. 1929/30 yılında ise, savaş öncesi seviyenin muhteme- ABD, İngiltere, Almanya gibi ülkelerde milli gelirin ortala-
len en azından yüzde 193'üne ulaşacaktır. Yeni hatların inşasına ma yıllık büyümesinin yüzde 3-8'den fazla olmadığı gözönüne
gelince, rapor döneminde, yani 1927/28'den beri, 76 000 kilo- alınırsa SSCB'de milli gelirin büyüme temposunun gerçekten
metreden 80 000 kilometreye ulaşmıştır; bu, savaş öncesi bir rekor teşkil ettiğini kabul etmek gerekir.
miktarın yüzde 136,7'sidir.
c— 1926/27 yılında ülkenin ticaret hacmi 100'le (31 mil-
yar ruble) gösterilecek olursa, ticaret hacmi 1927/28'de yüzde 2— Endüstrileşmede Başarılar
124,6; 1928/29 yılında yüzde 160,4'e ulaşmıştır. 1929/30 Bizde ekonominin büyümesi kendiliğinden değil, belli bir
yılında ise muhtemelen yüzde 202'ye varacak, yani 1926/27 yönde, endüstrileşme yönünde gerçekleşmektedir,
yılıyla karşılaştırıldığında iki katına çıkmış olacaktır. endüstrileşmenin, toplam ekonomik sistem içinde endüstrinin
d— Bütün kredi kurumlarımızın toplam bilançosunu 1

Merkez Komitesi'nin SBKP(B) XVI. Parti Kongresi'ne Faaliyet Raporu 229 230 J. V. Stalin
payının artmasının, ülkemizin bir tarım ülkesinden bir endüstri dinamiği de saptanmalıdır. O nedenle, endüstrileşmenin büyü-
ülkesine dönüşmesinin işareti altında gerçekleşmektedir. mesinin en açık belirtisi olarak toplam endüstri üretimi içinde,
a— Ekonominin bütününün gayri safi üretiminde endüstrinin üretim araçları ve aletleri üretiminin (ağır endüstri) payının
payı açısından, toplam endüstri ve toplam tarım arasındaki ilerleyen artması sayılmalıdır. 1927/28 yılında bütün endüstri-
karşılıklı ilişkinin dinamiği, rapor döneminde şöyledir: Savaş nin toplam üretimi içinde, üretim araçları ve aletleri üretiminin
öncesi dönemde ekonominin gayri safi üretimi içinde endüstri- payı yüzde 27,2 ve ihtiyaç maddeleri üretiminin payı yüzde
nin payı yüzde 42,1, tarımın payı ise yüzde 57,9'ken, 1927/28 72,8 iken, 1928/29 yılında üretim araçları ve aletleri üretiminin
yılında endüstrinin payı yüzde 45,2, tarımınki yüzde 54,8; 1928/ payı yüzde 71,3'e karşılık yüzde 28,7 olmuştur. 1929/30 yılında
29 yılında endüstrininki yüzde 48,7, tarımınki yüzde 51,3'tür. ise, üretim araçları ve aletleri üretiminin payı muhtemelen yüz-
1929/30 yılında ise, endüstrinin payı tahminen yüzde 53'ten az de 67,3'e karşılık yüzde 32,7 olacaktır.
ve tarımın payı ise yüzde 47'den çok olmayacaktır. Ancak, bütün endüstri değil de, sadece bütün önemli en-
düstri dallarını içine alan, Yüksek Ekonomi Konseyi tarafından
Bu, ekonominin bütün sistemi içinde endüstrinin payının
plânlanan endüstri ele alınırsa, burada, üretim araç ve gereçleri
tarımın payına ağır basmaya başladığı ve ülkemizin bir tarım
üretimiyle, ihtiyaç maddeleri üretimi arasında daha da olumlu
ülkesinden bir endüstri ülkesine dönüşümünün arifesinde
bir ilşki olduğu görülür. Tablo şöyledir: 1927/28 yılında üretim
bulunduğumuz anlamına gelmektedir. (Akışlar.)
araç ve aletleri üretiminin payı yüzde 57,3'e karşılık yüzde 42,7;
b— Ekonominin mal üretiminde endüstrinin payını 1928/29 yılında yüzde 55,4'e karşılık, yüzde 44,6'dır. 1929/30
değerlendirdiğimizde, endüstrinin daha da kesin bir ağırlığını yılında ise, ihtiyaç maddeleri üretiminin payına düşen yüzde
görürüz. 1926/27 yılında, ekonomide mal üretiminin toplam bi- 52'ye karşılık, en az yüzde 48 olacağı tahmin edilmektedir.
lançosunda endüstri malları üretiminin payı yüzde 68,8, tarım Ekonomimizin gelişimi endüstrileşmeyle, kendi ağır sana-
malları üretiminin payı yüzde 31,2 iken, bu rakamlar 1927/28 yimizin sağlamlaşması ve gelişmesiyle yürümektedir.
yılında, endüstri için yüzde 71,2, tarım için yüzde 28,8; 1928/29 Bu, ekonomik bağımsızlığımızın temeli olan ağır endüstri-
yılında endüstri için yüzde 72,4, tarım için yüzde 27,6'dır. 1929/ mizi artık genişlettiğimiz ve genişletmeye devam edeceğimiz
30 yılında ise endüstri için muhtemelen yüzde 76, tarım için ise anlamına gelmektedir.
yüzde 24 olacaktır.
Tarımın bu özellikle olumsuz durumu başka olguların yanı sıra, 3— Sosyalist Endüstrinin Anahtar Rolü ve
tarımın küçük köylü karakterinin az gelişmiş meta üretiminin Büyüme Temposu
ifadesidir. Bu arada açıktır ki, tarımsal işletmelerin —Sovyet
Ekonomimizin gelişimi endüstrileşmede kendisini göster-
çiftlikleri ve kollektif çiftlikler halinde— büyütülmesi ilerlediği
mektedir. Fakat bizim ihtiyacımız olan, herhangi bir
oranda, tarımsal üretim meta üretimine dönüştüğü oranda bu
endüstrileşme olamaz. Bizim ihtiyacımız olan, küçük meta üre-
durum, belli ölçülerde değişecektir.
timi biçimileri ve hele de kapitalist üretim biçimleri karşısında
c— Fakat, endüstrinin genel gelişimi, endüstrileşmenin hızı sosyalist endüstri biçimlerinin artan oranda ağırlık kazanmasını
üzerine tam bir tablo sunmamaktadır. Tablonun tamamlanması garanti eden bir endüstrileşmedir. Sanayileşmemizin karakteris-
için, ağır endüstri ile hafif endüstri arasındaki karşılıklı ilişkinin tik özelliği, onun bir sosyalist endüstrileşme olması, endüstri-

nin toplumsallaştırılmış sektörüne özel sektör üzerinde, küçük Bütün endüstri değil de sadece büyük endüstri (sayıma tabi
meta üretimi ve kapitalist sektör üzerinde zafer güvencesi veren endüstri) alınır ve sektörler itibariyle bakılırsa,
bir endüstrileşme olmasında yatmaktadır, toplumsallaştırılmış ve özel sektör arasındaki ilişki şu tabloyu
Sektörler itibariyle sermaye yatırımlarının ve gayri safi üre- sunar. Ülkedeki büyük sanayiin üretiminde toplumsallaştırılmış
timin büyümesi üzerine işte bazı veriler. sektörün payı: 1926/27'de yüzde 97,7, 1927/28'de yüzde 98,6,
a—Endüstride sektör itibariyle sermaye yatırımlarının bü-
1928/29'da yüzde 99,1, 1929/30'da yüzde 99,3. Ülkenin büyük
yümesi alınırsa şu tablo çıkar ortaya. Toplumsallaştırılmış sek-
sanayiinin üretiminde özel sektörün payı: 1926/27'de yüzde 2,3,
tör: 1926/27 yılında 1270 milyon ruble, 1927/28 yılında 1614
milyon ruble, 1928/29 yılında 2046 milyon ruble, 1929/30 1927/28'de yüzde 1,4, 1928/29'da yüzde 0,9, 1929/30'da yüzde
yılında 4275 milyon ruble. Özel ve kapitalist sektör: 1926/27 0,7.
yılında 63 milyon ruble, 1927/28 yılında 64 milyon ruble, 1928/ Gördüğünüz gibi, büyük endüstride kapitalist unsurlar artık
29 yılında 56 milyon ruble, 1929/30 yılında 51 milyon ruble. batmıştır.
Bu, birinci olarak, endüstrinin toplumsallaştırılmış sektö- "Kim—kimi?" sorusunun, endüstride sosyalizmin mi kapi-
ründe sermaye yatırımlarının bu dönem zarfında üç katından talist unsurları, yoksa kapitalist unsurların mı sosyalizmi
fazlaya çıktığı anlamına gelir (yüzde 335). yeneceği sorusunun, endüstrinin sosyalist biçimleri lehine kara-
Bu, ikinci olarak, özel ve kapitalist sektörde sermaye ra bağlandığı açıktır. Bu soru kesin olarak ve geri dönülemez
yatırımlarının bu dönem zarfında beşte bir oranında azaldığı biçimde çözülmüştür. (Alkışlar.)
anlamına gelir (yüzde 81). c— Rapor döneminde, Yüksek Ekonomi Konseyi
Özel ve kapitalist sektör, eski sermayenin cebinden yemek- tarafından plânlama kapsamına alınan devlet endüstrisinin
te ve batışına doğru gitmektedir. gelişme temposu üzerine veriler özellikle ilginçtir. Yüksek Eko-
b— Endüstride sektörler itibariyle gayri safi üretimin bü- nomi Konseyi tarafından yönetilen sosyalist endüstrinin gayri
yümesi alınırsa şu tablo çıkar ortaya. Toplumsallaştırılmış sek- safi üretimini 1926/27 yılında 100'le gösterecek olursak, bu en-
tör: 1926/27 yılında 11 999 milyon ruble, 1927/28 yılında 15 düstrinin, gayri safi üretiminin 1927/28 yılında yüzde 127,4;
389 milyon ruble, 1928/29 yılında 18 903 milyon ruble, 1929/ 1928/29 yılında yüzde 158,6'ya çıktığı, 1929/30 yılında ise yüz-
30 yılında 24 740 milyon ruble. Özel ve kapitalist sektör: de 209,8'e çıkacağı görülür. Bu, bütün temel endüstri dallarını
1926/27 yılında 4043 milyon ruble, 1927/28 yılında 3704 mil- ve bütün ağır endüstriyi kapsayan, Yüksek Ekonomi Konseyi
yon ruble, 1928/29 yılnda 3389 milyon ruble, 1929/30 yılında tarafından yönetilen sosyalist endüstrinin üç yıl içinde iki
3310 milyon ruble. katından fazla büyüdüğü anlamına gelmektedir.
Bu, birinci olarak, endüstrinin toplumsallaştırılmış sektö- Dünyada hiçbir ülkenin büyük endüstrisinin böylesine hızlı
ründe gayri safi üretimin üç yıl içinde iki katından fazlaya bir gelişme temposu göstermediği saptanmalıdır.
çıkmış olması anlamına gelir (yüzde 206,2). Zaten, Beş Yıllık Plân'ın dört yılda yerine getirilmesinden
Bu, ikinci olarak, özel ve kapitalist sektörde endüstriye sözetme hakkını da bu durum bize vermektedir.
gayri safi üretimin aynı zaman dilimi içinde hemen hemen d— Bazı yoldaşlar, "Dört Yılda Beş Yıllık Plân" şiarına
kuşkuyla bakıyorlar. Daha çok kısa bir süre önce yoldaşların bir
beşte biri oranında azaldığı anlamına gelir (yüzde 81,9).

kısmı, V. Sovyet Kongresi [44] tarafından onaylanan Beş Yıllık yılında 610 milyon ruble değerinde ürün verecekti. Gerçekte ise
Plânı hayalperestlik olarak değerlendiriyorlardı. "Beş Yıllık daha 1929/30 yılında, 400 milyon ruble değerinde ürün
Plân"ın sözünü bile duyduklarında gözleri yuvalarından vermiştir. Bu, Beş Yıllık Plânda 1932/33 yılı için öngörülen
uğrayan burjuva yazarlardan söz bile etmiyorum. Fakat Beş üretimin yüzde 60'dan biraz fazlası demektir. Yani tarımsal ma-
Yıllık Plân'ın, ilk iki yıllık uygulamasını gözönüne alarak kine yapımı alanında, Beş Yıllık Plânı üç yılda —belki de daha
erken— geçekleştiriyoruz.
değerlendirdiğimizde, gerçekte ne görmekteyiz? Beş Yıllık
Sosyalist endüstrimizin eşi görülmedik gelişme temposu
Plân'ın optimal varyantının yerine getirilmesinin kotrolü bize işte bu boyuttadır.
neyi gösteriyor? Bu sadece, Beş Yıllık Plânı dört yılda Olağanüstü hızlı bir tempoyla ilerliyor ve ileri kapitalist ül-
gerçekleştirebileceğimizi değil, bir dizi endüstri dallarında, üç kelere teknik-ekonomik açıdan yetişiyoruz.
hatta ikibuçuk yılda tamamlayabileceğimizi göstermektedir. Bu e— Bu elbette, kapitalist ülkelere üretimin hacmi açısından
durum, oportünist kamptaki kuşkuculara gerçekleşemez bir şey yetiştiğimiz, endüstrimizin, ileri kapitalist ülkelerin endüstrileri-
olarak görünebilir. Ne var ki bu, inkar etmenin saçma ve gülünç nin gelişme seviyesine vardığı anlamına gelmez. Hayır, buna
olacağı bir gerçekliktir. daha çok var. Endüstrinin gelişme temposuyla, endüstrinin
Kendiniz karar verin. gelişme seviyesi birbirine karıştırılmamalıdır. Bizde birçok in-
Beş Yıllık Plâna göre, petrol endüstrisi, 1932/33 yılında, san, endüstrinin eşi görülmedik bir gelişme temposunu
977 milyon ruble değerinde ürün verecekti. Gerçekte ise daha gerçekleştirdiğimizden bununla ileri kapitalist ülkelerin endüst-
1929/30 yılında, 809 milyon ruble değerinde ürün vermiştir. Bu, riyel gelişme seviyelerine yetiştiğimiz inancıyla, bu iki olguyu
Beş Yıllık Plânda 1932/33 yılı için öngörülen üretimin yüzde birbirine karıştırmaktadır. Ne var ki bu temelden yanlıştır.
83'ü demektir. Yani petrol endüstrisinde Beş Yıllık Plânı Örneğin, çok yüksek bir gelişme temposu gösterdiğimiz
ikibuçuk yıl gibi kısa bir sürede gerçekleştiriyoruz. elektrik enerjisi üretimini ele alalım. Elektrik enerjisi üretimin-
Beş Yıllık Plâna göre, yer kömürü endüstrisi, 1932/33 de biz 1924'ten 1929'a kadar nerdeyse yüzde 600'e varan bir
yılında 122 milyon ruble değerinde ürün verecekti. Gerçekte ise yükseliş kaydederken, ABD elektrik enerjisi üretimini aynı
daha 1929/30 yılında, 115 milyon rubleden fazla değerde ürün zaman dilimi içerisinde sadece yüzde 181'e, Kanada yüzde
vermiştir. Bu, Beş Yıllık Plânda 1932/33 yılı için öngörülen 218'e, Almanya yüzde 241'e, İtalya yüzde 222'ye yükseltmiştir.
üretimin yüzde 96'sı demektir. Yani yer kömürü endüstrisinde Gördüğünüz gibi burada, bütün öteki ülkelerin temposunu ge-
Beş Yıllık Plânı ikibuçuk yılda —belki de daha çen eşi görülmedik bir tempo göstermiş bulunuyoruz. Ne var ki
erken—gerçekleştiriyoruz. bu ülkelerde elektrik enerjisi üretiminin, örneğin 1929 yılındaki
Beş Yıllık Plâna göre genel makine yapımı alanında, gelişme seviyesi alınıp, SSCB'deki gelişme seviyesiyle
1932/33 yılında 2058 milyon ruble değerinde ürün alınacaktı. karşılaştırıldığında, SSCB için hiç de sevindirici olmayan bir
Gerçekte ise daha 1929/30 yılında, 1458 milyon ruble değerinde tablo çıkar ortaya. Elektrik enerjisi üretiminde kaydedilen eşi
ürün alınmıştır. Bu, Beş Yıllık Plânda, 1932/33 yılı için öngörü- görülmedik derecede yüksek gelişme temposuna rağmen, 1929
len üretimin yüzde 70'i demektir. Yani genel makine yapımı yılında SSCB'de elektrik enerjisi üretimi sadece 6465 milyon
alanında Beş Yıllık Plânı ikibuçuk-üç yılda gerçekleştiriyoruz. Kilovatsaattir. Bu rakam ABD'de 126 000 milyon, Kanada'da
Beş Yıllık Plâna göre tarımsal makine yapımı, 1932/33 17 628 milyon, Almanya'da 33 000 milyon, İtalya'da 10 850

milyon Kilovatsaattir. hızlandırdığımız koşullarda ileri kapitalist ülkeleri teknik-eko-
Gördüğünüz gibi fark muazzam ölçüdedir. nomik bakımdan yakalama ve geçme olanağına kavuşuruz;
Gelişme seviyesi itibariyle tüm bu devletlerin gerisinde 4) Endüstrimizin gelişme temposunun yavaşlatılmasından
olduğumuz ortadadır. sözedenler, sosyalizmin düşmanlarıdır, sınıf düşmanlarımızın
Ya da örneğin, ham demir üretimimizi alalım. 1926/27 ajanlarıdır. (Alkışlar.)
yılında ham demir üretimini 100'le (2,9 milyon ton) gösterecek
olursak, üç yıl içinde, yani 1927/28'den 1929/30'a kadar hemen 4— Tarım ve Tahıl Sorunu
hemen iki katına ulaşarak yüzde 190'a (5,5 milyon ton)
Biraz önce, tarımın başlıca dallarına tek tek değinmeden,
vardığını görürüz. Gördüğünüz gibi, oldukça yüksek bir gelişim
ormancılık, balıkçılık vs. dahil tarımın durumundan bir bütün
temposu. Ne var ki meseleye, ülkemizde ham demir üretiminin
olarak sözetmiştim. Bir bütün olarak tarımın içinden, tahıl üreti-
gelişme seviyesi açısından bakıldığında ve SSCB'nin ham demir
mi, hayvancılık, sanayi bitkileri üretimi gibi en önemli dalları
üretiminin miktarıyla ileri kapitalist ülkelerin üretim miktarını
tek tek ele alındığında, Devlet Plânlama Komisyonu ve SSCB
karşılaştırdığımızda, hiç de hoş olmayan bir tabloyla
Tarım Halk Komiserliği'nin verilerine göre, durum şöyledir:
karşılaşırız. İlkönce, ham demir üretiminde savaş öncesi seviye-
a—1913 yılında tahıl kültürleri için ekim alanları 100'le
ye ancak bu yıl, yani 1929/30'da ulaşıp, bu seviyeyi
gösterilecek olursa, rapor döneminde tahıl ekim alanlarının
aşabileceğiz. Sadece bu durum bile bizi, eğer madencilik
gelişimi şu tabloyu sunmaktadır: 1926/27 yüzde 96,9; 1927/28
alanındaki gelişme temposunu daha da hızlandırmazsak, tüm
yüzde 94,7; 1928/29 yüzde 98,2; içinde bulunduğumuz 1929/30
endüstri üretimimizin kaderini soru işareti haline getirme tehli-
yılında ise, bütün verilere göre, ekim alanları savaş öncesi
kesiyle karşı karşıya kalacağımız acımasız sonucunu çıkarmaya
alanların yüzde 105,1'ine ulaşacaktır.
zorlamaktadır. Ham demir endüstrisinin gelişme seviyesi ülke-
Burada dikkat çekici olan, 1927/28 yılında tahıl ekim
mizde ve batıda şu tabloyu sunmaktadır: Ham demir üretimi
alanlarında gerileme görülmesidir. Bu gerileme, sağ oportünist
1929 yılında ABD'de 42,3 milyon, Almanya'da 13,4 milyon ton,
Fransa'da 10,45 milyon ton, İngiltere'de 7,7 milyon tondur. kamptaki cahillerin söyledikleri gibi tahıl üreticiliğinin
SSCB'de ise, 1929/30 sonunda, toplam sadece 5,5 milyon ton çöküşüyle değil, 7 700 000 hektarlık bir alanda sonbaharda eki-
olacaktır. len ürünün yokolmasıyla açıklanır (SSCB'de yapılan sonbahar
Gördüğünüz gibi fark az değildir. Ham demir üretiminin ekiminin yüzde 20'si).
gelişme seviyesi itibariyle, tüm bu devletlerin gerisinde Devamla, 1913 yılında, brüt üretimi 100'le gösterilecek
olduğumuz ortadadır. olursa, şu tablo elde edililir: 1927 yüzde 91,9; 1928 yüzde 90,8;
Bütün bunlar neyi ifade etmektedir? 1929 yüzde 94,4. Fakat 1930 yılında, tüm verilere göre, savaş
Bütün bunlar şunu ifade etmektedir: öncesi hacmin yüzde 110'una ulaşılacaktır.
1) Endüstrinin gelişme temposu, onun gelişme seviyesiyle Burada da, 1928 yılında brüt tahıl üretiminin gerilemiş
karıştırılmamalıdır; olduğu dikkat çekmektedir. Bu durum Ukrayna ve Kuzey Kaf-
2) Endüstrimiz gelişme seviyesi itibariyle, ileri kapitalist
kasya'da sonbaharda ekilen ürünün yokolmasından
ülkelerin müthiş gerisinde kalmıştır;
3) Ancak endüstrimizin gelişme temposunu daha da kaynaklanmıştır.

Üretilen toplam tahılın pazara ulaşan bölümüne gelince terecek olursak, pazara ulaşan oran 1926'da yüzde 33,4; 1927'de
(köyün dışında satış), tablo daha da öğreticidir. 1913 yılında pa- yüzde 32,9; 1928 yılında yüzde 30,4; 1929 yılında ise yüzde
zara ulaşan tahıl 100'le gösterilecek olursa, 1927'de yüzde 37; 29,2'dir.
1928'de yüzde 36,8; 1929'da yüzde 58'dir; 1930'da ise, tüm ve- Buna göre, hayvancılıkta küçük ve pazar için pek az üretim
rilere göre, savaş öncesi seviyenin en azından yüzde 73'üne yapan işletmelerin istikrarsız olduğu ve ekonomik olarak güve-
ulaşılacaktır. nilir olmadığının açık işaretleri vardır.
Buradan, ekim alanları konusunda ve brüt tahıl üretimi 1916 yılının seviyesini aşacağımız yerde, son yılda
alanında, savaş öncesi seviyeyi ancak bu yıl 1930'da yakalayıp, hayvancılık alanında bu seviyenin altına düştüğümüzün belirgin
bir miktar geçeceğimiz sonucu çıkmaktadır. işaretlerini saptamak zorundayız.
Buradan ayrıca, pazar için tahıl üretimi konusunda, savaş Böylece, esas itibariyle başarıyla çözmekte olduğumuz
öncesi seviyeye ulaşmaktan uzak olduğumuz ve bu yıl da bu se- tahıl sorununun arkasından, şimdiden şiddetle hissedilen ve çö-
viyenin yaklaşık yüzde 25 altında kalacağımız sonucu züm gerektiren et sorunu karşımıza çıkmaktadır.
çıkmaktadır. c— Hafif endüstrimiz için hammadde sağlayan sanayi bit-
1928 yılında özellikle şiddetlenmiş olan tahıl kileri ekiminin gelişimi farklı bir tablo sunmaktadır. 1913'te sa-
zorluklarımızın nedenleri burada aranmak zorundadır. nayi bitkilerinin ekim alanı 100'le gösterilirse, pamuk için 1927
Tahıl sorununun özü de burada yatmaktadır. yılında savaş öncesi seviyenin yüzde 107,1; 1928 yılında yüzde
b— Daha kaygı verici rakamlarla, yaklaşık aynı tabloyu 131,4; 1929 yılında yüzde 151,4; 1930 yılında yüzde 217'sine;
havyancılık alanında da görüyoruz. keten için 1927 yılında savaş öncesi seviyenin yüzde 86,6; 1928
1916 yılında, bütün havyan türleri dahil, hayvan mevcudu yılında yüzde 95,7; 1929 yılında yüzde 112,9; 1930 yılında yüz-
100'le gösterilirse, yıllar itibariyle ortaya çıkan tablo şudur: de 125'ine; şeker pancarı için 1927 yılında savaş öncesi seviye-
1916 verileriyle kıyaslandığında 1927'de atlar yüzde 88,9; nin yüzde 106,6; 1928 yılında yüzde 124,2; 1929 yılında yüzde
sığırlar yüzde 114,3; koyun ve keçiler yüzde 119,3; domuzlar 125,8; 1930 yılında yüzde 169'una; yağ bitkileri için 1927
yüzde 111,3; 1928 yılında atlar yüzde 94,6; sığırlar yüzde yılında savaş öncesi seviyenin yüzde 179,4; 1928 yılında yüzde
118,5; koyun ve keçiler yüzde 126; domuzlar yüzde 126,4; 230,9; 1929 yılında yüzde 219,7; 1930 yılında en azından yüzde
1929 yılında, atlar yüzde 96,9; sığırlar yüzde 115,6; koyun ve 260'ına ulaşılacaktır.
keçiler yüzde 127,8; domuzlar yüzde 103; 1930 yılında, atlar Esas itibariyle olumlu aynı tablo, sanayi bitkileri brüt üreti-
yüzde 88,6; sığırlar yüzde 89,1; koyun ve keçiler yüzde 87,1; minde de görülmektedir. 1913 yılı brüt üretimi 100'le gösterile-
domuzlar yüzde 60,1. cek olursa, pamukta brüt üretim 1928 yılında yüzde 110,5;
Gördüğünüz gibi, son yıla ait verileri gözönüne alırsak, 1929 yılında yüzde 119 olmuştur — 1930 yılında ise, tüm veri-
hayvancılıkta bir gerileme döneminin başladığının belirgin lere göre, savaş öncesi miktarın yüzde 182,8'i olacaktır; ketende
işaretleri vardır. 1928 yılında yüzde 71,6; 1929 yılında yüzde 81,5 olmuştur —
Hayvancılık ürünlerinin pazara ulaşan miktarı açısından 1930 yılında ise, tüm verilere göre, savaş öncesi seviyenin yüz-
daha da az tatminkâr bir tabloyla karşılaşıyoruz, özellikle et ve de 101,3'ü olacaktır; şekerpancarında 1928 yılında yüzde 93;
yağ konusunda. Her yıl için et ve yağ brüt üretimini 100'le gös- 1929 yılında yüzde 58 olmuştur — 1930 yılında ise tüm verilere

göre, savaş öncesi hacmin yüzde 139,4'üne ulaşacaktır; yağ Bütün bu önkoşullar bireysel küçük köylü çiftçiliği teme-
bitkilerinde 1928 yılında yüzde 161,8; 1929 yılında yüzde linde gerçekleştirilebilir mi? Hayır bu olanaksızdır.
149,8 olmuştur — 1930 yılında ise, tüm verilere göre, savaş Olanaksızdır, çünkü küçük köylü çiftliği yeni tekniği benimse-
öncesi seviyenin yüzde 220'sini oluşturacaktır. yebilecek ve onda ustalaşabilecek durumda değildir; emek
Yani sanayi bitkileri, 1929 yılında haşerat tarafından üretkenliğini yeterli ölçüde yükseltme, pazar için yapılan üreti-
mahvedilen şekerpancarı ürünü bir yana bırakılırsa, daha olum-
mi gerekli ölçüde artırabilme durumunda değildir. Geriye tek
luca bir tablo sunmaktadır.
yol kalıyor; tarımsal işletmelerin büyütülmesi, modern teknik
Ayrıca burada, sanayi bitkileri alanında da, küçük
işletmelerin ağırlığı yüzünden, gelecekte de, kollektif çiftlikler araçlarla donatılmış büyük işletmelerin oluşturulması yolu.
ve Sovyet çiftliklerinin etkisi altına en az giren keten ve yağ Fakat Sovyet ülkesi, kapitalist büyük işletmeler örgütleme
bitkileri üretiminde yukarıda verdiğimiz rakamlarda görülen yolunu tutamaz. İzleyebileceği ve izlemesi gereken tek yol, mo-
sallantı ve istikrasızlık belirtilerinin benzerlerine rastlanması dern teknik araçlarla donatılmış sosyalist tipte büyük çiftlikler
mümkün ve muhtemeldir. örgütlemektir. Ülkemizde kollektif çiftlikler ve sovyet çiftlikleri
Buna göre şu tarım sorunlarıyla karşı karşıyayız: işte böyle işletmelerdir.
1) İlgili bölgeleri yeterli miktarda, ucuz tahıl ürünleri temin Genelde tarım sorununu, özelde de tahıl sorununu çözme-
etmek suretiyle sanayi bitkileri ekim alanlarını istikrara nin biricik yolu olarak, Sovyet çiftlikleri kurma ve bireysel köy-
kavuşturma sorunu; lü çiftliklerini büyük kollektif çiftliklerde birleştirme görevi
2) İlgili bölgelere yeterli ve ucuz tahıl ürünü ve hayvan ye- bundandır. Zaten Parti de XV. Parti Kongresi'nden sonra, özel-
mi sağlamak suretiyle hayvancılığı kalkındırma ve et sorununu likle de 1928 başlarında ciddi tahıl zorluklarının gün yüzüne
çözme sorunu; çıkmasından sonra, günlük pratik çalışmasında bu yolu
3) Şu an tarımın esas sorunu olarak tahıl çiftçiliği sorununu tutmuştur.
kesin olarak çözme sorunu. Bu temel sorunun, Partimiz tarafından daha XV. Parti
Buradan çıkan sonuç, tahıl sorununun tarım sistemi içinde Kongresi'nde, henüz ciddi tahıl zorluklarının yaşanmadığı bir
dönemde pratik bir görev olarak gündeme alındığı belirtilmeli-
en önemli halka olduğu ve bütün öteki tarımsal sorunların çözü-
dir. XV. Parti Kongresi'nin "Kırda Çalışma Üzerine" adlı ünlü
mü için anahtar işlevi gördüğüdür.
kararında aynen şöyle denmektedir:
Buradan çıkan sonuç, tahıl sorununun çözülmesinin,
"Şu an, küçük köylü çiftliklerinin büyük kollektiflerde
tarımın sorunları dizisi içinde ilk görev olduğudur.
birleştirilmesi ve büyük kollektiflere dönüştürülmesi görevi,
Ne var ki tahıl sorununu çözmek ve böylece tarımı ciddi bir
Partinin kırdaki başlıca görevi olarak görülmelidir." [45]
kalkınmaya yöneltmek; tarımın geriliğini ta kökünden tasfiye
Bu arada, MK'nın XV. Parti Kongresi'ne sunduğu faaliyet
etmek, tarımı traktör ve tarımsal makinelerle donatmak, ona ye-
raporunda tarımın geriliğinin, kollektifleştirme temelinde tasfi-
ni bilimsel uzman kadrolar temin etmek, emek üretkenliğini
ye edileceğinin aynı şekilde kesin ve kararlı biçimde anlatıldığı
yükseltmek, pazar için yapılan üretimi artırmak demektir. Bu
ilgili bölümü aktarmak gereksiz olmayacaktır belki. Bu
önkoşullar olmadan tahıl sorununun çözümünü düşlemek bile
bölümde şöyle denmektedir:
olnaksızdır.

"Öyleyse çıkış yolu nerededir? Çıkış yolu, küçük, dağınık çimlerinin, bireysel iktisat karşısındaki üstünlüğünü sınadığı
köylü işletmelerinden, toprağın toplumsal olarak işlenmesi te- kollektif çiftlikler ağının geliştirilmesiyle hazırlanmıştı. Nihayet
melinde büyük, birleştirilmiş işletmelere geçişte, çağdaş, daha bu yönelim, bütün SSCB'ye yayılmış ve modern teknik araçlarla
yüksek teknik temelinde toprağın kollektif olarak işlenmesine donatılmış ve köylülere, yeni tekniğin gücü ve üstünlüğü konu-
geçişte yatmaktadır. sunda ikna olma olanağı veren Sovyet çiftlikleri ağıyla
Çıkış yolu, küçük ve cüce köylü işletmelerinin yavaş yavaş hazırlanmıştı.
ama kesintisiz olarak, toprağın toplumsal, ortaklaşa, kollektif Sovyet çiftliklerimizi sadece tahıl stokları kaynağı olarak
işlenmesi temelinde, tarımsal makinelerin ve traktörlerin görmek yanlış olurdu. Gerçekte Sovyet çiftlikleri, yeni teknikle-
kullanılmasıyla, tarımın yoğunlaştırılması amacıyla bilimsel ri, çevrede yaşayan köylülere yaptıkları yardımlar, kaydettikleri
yöntemlerin kullanılmasıyla, zor yoluyla değil, tam tersine, ör- büyük ekonomik hamleyle, köylülerdeki bu dönüşümü
nekler ve ikna yoluyla büyük işletmeler halinde kolaylaştıran ve kollektifleşme yoluna sokan önder güç
birleştirilmesinde
olmuştur.
yatmaktadır.
Başka çıkış yolları yoktur." [46]
1929 yılının ikinci yarısında başlayan ve ülkemizin
hayatında büyük dönemeç dönemini başlatmış olan, milyonlar-
5— Köylülüğün Sosyalizme Yönelmesi ve Sovyet Çiftlikleriyle ca yoksul ve orta köylünün kitlesel kollektif çiftlik hareketinin
Kollektif Çiftliklerin İnşasında Gelişme Temposu kaynaklandığı temel budur.
Köylülüğün kollektifleşmeye yönelmesi aniden olmadı. Bu yö- Bu hareketi tam donanımla karşılamak ve hareketin başına
nelme zaten birdenbire olamazdı da. Gerçi kollektifleştirme geçmek için MK hangi önlemleri almıştır?
şiarı, Parti tarafından daha XV. Kongre'de ilan edilmişti. Fakat MK'nın önlemleri üç hat izlemekteydi: Sovyet çiftliklerin
köylü kitlelerinin sosyalizme yönelmesi için, bir şiarın ilan edil- örgütlenmesi ve finase edilmesi hattı, kollektif çiftliklerin ör-
mesi henüz yeterli değildir. Bu yönelme için, en azından bir gütlenmesi ve finanse edilmesi hattı ve son olarak, traktör ve
koşul daha gereklidir, ve bu da bizzat köylülerin, ilan edilmiş tarım makineleri üretiminin örgütlenmesi ve köylülerin, makine
şiarın doğruluğuna ikna olmaları ve şiarı benimsemeleridir. O ve traktör istasyonları, traktör konvoyları tarafından bu makine-
ne lerden yararlandırılması.
denle bu yönelim uzun zamandan beri hazırlanmaktaydı. a— Daha 1928 Nisan'ında, MK Politbürosu, önümüzdeki 3
Bu yönelim, gelişimimizin tüm gidişatıyla, bir bütün olarak ila 4 yıl içinde, bu sürenin sonunda en az 100 milyon pud satılık
endüstrimizin, ama özellikle de tarıma makine ve traktör tahıl temin edecek yeni Sovyet çiftlikleri örgütleme kararı aldı.
sağlayan endüstrilerimizin gelişimiyle hazırlanmıştı. Kulaklara Bu karar daha sonra MK Plenumu tarafından onaylandı. Bu
karşı yürüttüğümüz kararlı mücadele politikasıyla, 1928 ve kararı uygulamakla görevlendirilen bir tahıl tröstü kuruldu.
1929 yılları içinde tahıl alımında geliştirdiğimiz, Kulak ekono- Aynı zamanda, eski Sovyet çiftliklerini sağlamlaştırma ve ekim
misinin yoksul ve orta köylü kitlelerinin denetimine verildiği alanlarını genişletme kararı alındı. Bu kararı gerçekleştirmekle
yeni biçimlerle hazırlanmıştı. Bireysel iktisat yapan köylüleri, görevli bir Sovyet Çiftlikleri Merkezi oluşturuldu.
kollektif çiftlik işletmesine alıştıran tarımsal kooperatiflerin Bu kararların, Partimizin oportünist kanadını
geliştirilmesiyle hazırlanmıştı. Köylünün, kollektif iktisat bi- hiddetlendirdiğini söylemeden geçmemek gerekir. Sovyet çift-

liklerine yatırılan paranın "sokağa atılmış" para olduğunu söyle- olacağı anlamına gelir. (Alkışlar.)
dikleri duyuluyordu. Bu arada, Partimizin oportünist unsurları Sovyet çiftliklerinin payına düşen brüt tahıl üretimi ve pa-
tarafından desteklenen "bilim" adamlarından da eleştiri geliyor, zar için tahıl üretimine gelince, yıllar itibariyle şöyle bir
büyük sovyet çiftliklerinin örgütlenmesinin olanaksız ve gelişme sözkonusudur: 1927/28 yılında, bütün Sovyet çiftlikle-
anlamsız olduğu söyleniyordu. Ne var ki MK çizgisini sürdürdü rinin brüt üretimi 9,5 milyon kentaldi, bunun 6,4 milyon kentali
ve herşeye rağmen tüm tutarlılığıyla uyguladı. pazar içindi; 1928/29 yılında brüt üretim 12,8 milyon kental,
bunun 7,9 milyon kentali pazar için; 1929/30 yılında, brüt üre-
1927/28 yılında Sovyet çiftliklerinin finanse edilmesi için
tim muhtemelen 28,2 milyon kental olacak, bunun 18 milyon
(kısa vadeli satış kredileri hariç) 65,7 milyon ruble ayrılmıştı; kentali (108 milyon pud) pazara sunulacaktır; 1930/31 yılında
1928/29 yılında ayrılan miktar 185,8 milyon ruble ve nihayet bu brüt üretimimiz 71,7 milyon kental olacak, bunun 61 milyon
yıl 856,2 milyon rubledir. Rapor döneminde toplam 350 000 kentali (370 milyon pud) pazara sunulacaktır vs. vs.
beygirlik 18 000 traktör Sovyet çiftliklerinin hizmetine Sovyet çiftlikleri alanında Partimizin izlediği politikanın
verilmiştir. mevcut ve beklenen sonuçları bunlardır.
Bu önlemler hangi sonuçlara yol açtı? MK Politbürosu'nun Nisan 1928 tarihli, Yeni Sovyet Çift-
Tahıl tröstünün ekim alanları, 1928/29 yılında 150 000 liklerinin Örgütlenmesi Üzerine Kararı'na göre, yeni Sovyet
hektar, 1929/30 yılında 1 060 000 hektardır. 1930/31 yılında 4,5 çiftliklerinden 1931/32 yılında asgari 100 milyon pud satılık
milyon hektar, 1931/32 yılında 9 milyon hektar, ve 1932/33 tahıl sağlamamız gerekiyor. Gerçekte ise, 1931/32 yılında, sa-
yılında, yani Beş Yıllık Plân'ın sonunda, 14 milyon hektara dece yeni kurulmuş Sovyet çiftliklerinden 200 milyon puddan
ulaşacaktır. Sovyet Çiftlikleri Merkezi'nin ekim alanları 1928/ fazla tahıl sağlamış olacağız. Programın yüzde 200
29 yılında 430 000 hektar, 1929/30 yılında 860 000 hektardı. gerçekleştiğini görüyoruz.
1930/31 yılında 1 800 000 hektar, 1931/32 yılında 2 milyon Buradan çıkan sonuç MK Politbürosu'nun kararını alaya
hektar ve 1932/33 yılında 2,5 milyon hektar olacaktır. Ukrayna alanların, bizzat kendilerini komik duruma düşürmüş
Sovyet Çiftlikleri Birliği'nin ekim alanları, 1928/29 olduklarıdır.
yılında 170 000 hektar, 1929/30 yılında 280 000 hektardı. 1930/ Sovyet Kongresi tarafından onaylanan Beş Yıllık Plâna gö-
31 yılında 500 000 hektar, 1932/33 yılında 720 000 hektar re, Beş Yıllık Plân'ın sonuna doğru bütün sistemlerdeki tüm
olacaktır. Şeker Birliği'nin ekim alanları 1928/29 yılında Sovyet çiftlikleri 5 milyon hektar ekim alanına sahip olacaktı.
780 000 hektar, 1929/30 yılında 820 000 hektardı. 1930/31 Gerçekte ise, Sovyet çiftliklerinin ekim alanları daha bu yıldan
yılında 860 000 hektar, 1931/32 yılında 980 000 hektar ve 3,8 milyon hektara ulaşmış bulunuyor ve gelecek yıl, yani Beş
1932/33 yılında ise 990 000 hektar olacaktır. Yıllık Plân'ın üçüncü yılında, 8 milyon hektar ekim alanına sa-
Bu, birinci olarak, tekbaşına, tahıl tröstünün Beş Yıllık hip olacağız.
Plân'ın sonuna kadar; şimdi tüm Arjantin'in sahip olduğu kadar Bu, Sovyet çiftlikleri inşasının Beş Yıllık Programını üç
bir ekim alanına sahip olacağı anlamına gelir. (Alkışlar.) yılda gerçekleştirdiğimiz ve aştığımız anlamına gelmektedir.
Bu, ikinci olarak, Sovyet çiftliklerinin tümünün, Beş Yıllık Beş Yıllık Plâna göre, Beş Yıllık Plân'ın sonuna doğru sov-
Plân'ın sonuna doğru, bugün bütün Kanada'da bulunan ekim yet çiftliklerinin brüt tahıl üretimi 54,3 milyon kental civarında
alanlarından 1 milyon hektar daha fazla ekim alanına sahip olacaktı. Gerçekte ise, daha bu yıldan Sovyet çiftliklerinin brüt

tahıl üretimi 28,2 milyon kental olmuştur, gelecek yıl ise bu ilkbaharında fazlasıyla gerçekleştirme olanağını kanıtlamıştır;
miktar 71,7 milyon kentale ulaşacaktır. 2) Kulak üretimini, kollektif çiftliklerin üretimiyle
Bu, brüt tahıl üretiminde Beş Yıllık Plânı üç yılda karşılamak için gerekli maddi ve diğer önkoşulların mevcudi-
gerçekleştirdiğimiz ve aştığımız anlamına gelmektedir. yetini saptamış ve bununla bağıntı içinde, Kulakların
Beş Yıllık Plân üç yılda! kısıtlanması politikasından, sınıf olarak tasfiye edilmesi
politikasına geçme gerekliliğini ilan etmiştir;
Burjuva kalemşörler ve onların oportünist hayranları, iste-
3) Daha 1930 yılının ilkbaharında, toplumsallaştırılmış te-
dikleri kadar, Sovyet çiftlikleri inşasının Beş Yıllık Plân'ını üç melde işlenen ekim alanının 30 milyon hektarı önemli ölçüde
yılda gerçekleştirmenin ve aşmanın imkânsız olduğunu söyle- aşacağı perspektifini vermiştir;
sinler. 4) SSCB'yi üç grup bölgeye ayırmış ve her biri için, bu sü-
b— Kollektif çiftliklerin inşasına gelince, burada tablo da- relerin sonunda her bölgede kollektifleştirmenin esas itibariyle
ha da olumludur. tamamlanmış olacağı oryantasyon süreleri saptamıştır;
Daha 1928 Temmuz'unda MK Plenumu kollektif çiftlikle- 5) Dağınık tarlaların kollektif çiftlikler lehine
rin inşası üzerine şu kararı almıştı: birleştirilmesi yöntemlerini ve tarımı finanse etme biçimlerini
"XV. Parti Kongresi tarafından saptanan, yeni teknik temel- değiştirmiş ve 1929/30 yılında kollektif çiftlikler için asgari 500
de kurulacak ve gerek tarımın sosyalist dönüştürülmesi milyon ruble tutarında kredi verilmesini öngörmüştür;
anlamında, gerekse de üretkenliklerinin ve pazara dönük üre- 6) Kollektifleştirme hareketinin artel biçimini, bugün kol-
timlerinin radikal şekilde yükseltilmesinin garanti altına lektif çiftlik sisteminin esas halkası olarak saptamıştır;
alınması anlamında, ‘küçük bireysel köylü çiftliklerini’ tahıl 7) Makine ve traktör eksikliği nedeniyle kollektif çiftlik ha-
çiftçiliğinin daha yüksek bir biçimini oluşturan gönüllü birlik- reketini engellemeye çalışan, Parti içindeki oportünist unsurlara
ler olarak ‘büyük kollektif çiftlikler halinde birleştirme ve haddini bildirmiş;
dönüştürme’ görevi yoldan şaşmaksızın uygulanmalıdır." (Bkz. 8) Son olarak, Parti fonksiyonerlerini, kollektif çiftlik hare-
"Genel Ekonomik Durumla Bağıntı İçinde Tahıl Alım Politikası ketindeki muhtemel aşırılıklara karşı uyarmış ve kollektif çiftlik
Üzerine" MK Temmuz Plenumu'nun Kararı, 1928.) [47] inşasının tepeden emirle gerçekleştirilmeye çalışılması tehlike-
Bu karar daha sonra XVI. Parti Konferansı'nın kararlarıyla sine gerçek ve kitleler tarafından yürütülen bir kollektifleşme
ve MK'nın 1929 yılı Kasım Plenumu'nda kabul edilen kollektif hareketi yerine, kollektifleşmeyle oyun oynanması tehlikesine
çiftlik hareketi üzerine özel bir kararla [48] onaylanmıştır. karşı uyarmıştır.
1929'un ikinci yarısında, köylülüğün kollektif çiftliklere esaslı Bu MK kararının Partimizin oportünist unsurları tarafından
yönelimi başladığında ve orta köylülük kütlesi itibariyle kollek- hiç de hoş karşılanmadığı söylenmelidir. MK'nın hayalperestlik
tif çiftliklere girdiğinde, MK Politbürosu, 5 Ocak 1930 tarihli, tasladığı, halkın parasını "namevcut" kollektif çiftlikler için
"Kollektifleştirme Temposu ve Kollektif Çiftliklerin İnşası İçin "havaya savurduğu" yolunda konuşmalar, fısıltılar duyuluyordu.
Devletin Yardım Önlemleri Üzerine" kararı aldı. Ellerini oğuşturan sağ unsurlar, "kesin" bir "yanılgı" hissi içinde
Bu kararda MK: mest oluyorlardı. Ne var ki MK, çizgisini büyük bir ısrarla sür-
1) Köylü kitlelerinin kollektif çiftliklere yöneldiğini dürdü ve herşeye rağmen, darkafalı sağcıların kıs kıs gülmeleri-
saptamış ve kollektif çiftlik inşasının Beş Yıllık Plân'ını, 1930 ne, "sol"cuların bütün aşırılıklarına, başlarının dönmesine

rağmen çizgisini kararlılıkla uyguladı. milyonu satılık; 1929 yılında alınan tahıl miktarı 29,1 milyon
Kollektif çiftliklerin finansmanı için 1927/28 yılında 76 kentaldir, bunun 12,7 milyon kentali satılık tahıldı; 1930 yılında
milyon ruble, 1928/29 yılında 170 milyon ruble, bu yıl için ise muhtemelen 256 milyon kental(1550 milyon pud) tahıl
473 milyon ayrılmıştır. Ayrıca kollektifleştirme fonuna 65 mil- sağlayacağız, bunun 82 milyon kentali (500 milyon puddan faz-
yon ruble aktarılmıştır. Kollektif çiftlikler için kolaylıklar la) ise satılık tahıl olacaktır.
konulmuş, böylece kollektif çiftliklerin finansiyel yardım Genel olarak yeterli bir hızla gelişen endüstrimizin hiçbir
kaynakları 200 milyon ruble yükseltilmiştir. Mülksüzleştirilmiş dalının, kollektif çiftlik inşasında görülen böylesine eşsiz bir
Kulakların 400 milyon rubleden fazla değerde olan çiftlik en- yükselme temposu kaydetmediğini kabul etmek gerekir.
vanteri kollektif çiftliklere temlik edilmiştir. Kollektif çiftlik Bütün bu rakamlar neyi göstermektedir?
tarlalarının işlenmesi için, 400 000 beygir gücünden fazla top- Bu rakamlar, herşeyden önce, kollektif çiftliklerin brüt tahıl
lam kapasiteye sahip 30 000 den az olmayan traktör hizmete üretiminin üç yıl içinde elli kattan fazla, satılık tahıl üretiminin
sunulmuştur. Buna, traktör merkezlerinin, kollektif çiftlikler ise kırk kattan fazla arttığını göstermektedir.
için çalışan 7000 traktörü ve Sovyet çiftlikleri sisteminin kol- Bu rakamlar, ikinci olarak, bu yıl ülkede üretilen toplam
lektif çiftliklere yaptığı traktör yardımı dahil değildir. Bu yıl satılık tahılın yarısından çoğunun kollektif çiftliklerce üretilme
kollektif çiftlikler tohumluk borç ve tohumluk yardımı olarak olanağına sahip olduğumuzu göstermektedir.
10 milyon kental (61 milyon pud) tahıl almışlardır. Son olarak Bu rakamlar üçüncü olarak, şu andan itibaren, tarımın ve
kollektif çiftlikler, makine ve at kiralama merkezleri onun başlıca sorunlarının kaderinin, bireysel köylü çiftlikleri
oluşturulması suretiyle (bu merkezlerden toplam 1,3 milyondan değil, kollektif çiftlikler ve Sovyet çiftlikleri tarafından karara
az olmayan ata sahip 7000'den fazla vardır) örgütsel olarak bağlanacağını göstermektedir.
doğrudan desteklenmiştir. Bu rakamlar, dördüncü olarak, Kulakların sınıf olarak tasfi-
Bu önlemler hangi sonuçları vermiştir? yesinin ülkemizde tam istim ilerlediğini göstermektedir.
Kollektif çiftliklerin ekim alanları 1927'de 0,8 milyon hek- Bu rakamlar, son olarak, köyü yeni bir yola, kollektifleşme
tar, 1928'de 1,4 milyon hektar, 1929'da 4,3 milyon hektar, yoluna sokmanın, böylece de sosyalizmin başarıyla inşasını sa-
1930'da ise, yaz ve sonbahar ekimi birlikte, 36 milyon dece kentte değil, kırda da güvence altına almanın başarıldığını
hektardır. iddia etmemiz için, her türlü nedene sahip olduğumuzu göster-
Bu, birinci olarak, kollektif çiftliklerin ekim alanının üç yıl mektedir.
içinde kırk kattan fazla arttığı anlamına gelmektedir. (Alkışlar.) 5 Ocak 1930 tarihli kararında MK Politbüro'su, 1930
Bu, ikinci olarak, kollektif çiftliklerimizin bugün, Fransa ve yılının ilkbaharı için, toplumsallaştırma temelinde işlenen kol-
İtalya'nın toplam ekim alanları kadar ekim alanına sahip olduğu lektif çiftlik ekim alanlarının 30 milyon hektara ulaşmasını ön-
anlamına gelmektedir. (Alkışlar.) gören bir program saptamıştır. Fakat gerçekte, şu an 36 milyon
Brüt tahıl üretimi ve satılık tahıl üretimine gelince, elde hektara ulaşılmıştır. MK'nın programının aşıldığı görülmekte-
ettiğimiz tablo şöyledir: 1927 yılında kollektif çiftliklerden 4,9 dir.
milyon kental tahıl aldık, bunun satılık bölümü 2 milyon kental- Buradan, MK'nın aldığı kararla alay edenlerin, bizzat ken-
di; 1928 yılında sağlanan tahıl 8,4 milyon kental, bunun 3,6 dilerini komik duruma düşürdükleri sonucu çıkmaktadır. Parti-

mizdeki oportünist gevezelere, ne küçük-burjuva anarşizmi ne milli gelirinde işçilerin ve köylülerin payının, sömürücü sınıfların
de kollektif çiftlik hareketindeki aşırılıklar kâr etmemiştir. payının zararına kaçınılmaz olarak büyümesi demektir.
Beş Yıllık Plâna göre, plân süresinin bitiminde kollektif İkinci olarak, toplumsallaştırılmış (sosyalist) sektörün büyüme-
çiftliklerde 20,6 milyon hektar ekim alanına sahip olacaktık. Fa- siyle, ulusal gelirin şimdiye kadar sömürücü sınıfların ve onların
kat gerçekte daha bu yıldan kollektif çiftliklerde 36 milyon hek- uşaklarının arpalığını oluşturan bölümü, üretimin genişletilmesi, yeni
tar ekim alanına ulaşmış bulunuyoruz. endüstri işletmelerinin kurulması, emekçilerin yaşam koşullarının dü-
Bu, kollektif çiftlik inşasının beş yıllık programını, iki yıl zeltilmesi için artık üretimde kalacağı için böyledir. Bu ise işçi
içinde, yüzde 150 fazlasıyla yerine getirdiğimiz anlamına gelir. sınıfının hem sayısal olarak, hem de güç açısından büyümesi, buna
(Alkışlar.) karşılık işsizliğin gerilemesi ve kaybolması gerektiği anlamına gel-
Beş Yıllık Plâna göre, plân süresinin sonunda, kollektif mektedir.
çiftliklerde 190,5 milyon kental brüt tahıl üretimine sahip Son olarak, işçi sınıfının maddi durumunun iyileştirilmesine yol
olacaktık. Gerçekte ise, kollektif çiftliklerde daha bu yılda brüt açtığından toplumsallaştırılmış sektörün büyümesi, iç pazarın kapasi-
tahıl üretimi miktarı 256 milyon kental olacak. tesinin durmadan büyümesi, işçi ve köylülerin endüstri ürünlerine
Bu, kollektif çiftliklerde tahıl üretimi beş yıllık programını, duydukları talebin artması anlamına geldiği için böyledir. Bu ise, iç
iki yıl içinde, yüzde 30'dan fazla aştığımız anlamına gelir. pazarın büyümesinin endüstrinin büyümesinin önünde gideceği ve onu
Beş Yıllık Plân iki yılda! (Alkışlar.) durmaksızın genişleterek ilerleteceği anlamına gelmektedir.
Oportünist lafebeleri şimdi istedikleri kadar, kollektif çift- Bütün bu ve benzeri hususlar, işçi ve köylülerin maddi ve kültü-
lik inşasının Beş Yıllık Plân'ının iki yılda gerçekleştirilmesinin rel durumlarının kesintisiz iyileşmesine yol açmaktadır.
ve aşılmasının olanaksız olduğunu söylesinler. a— İşçi sınıfının sayısal büyümesi ve işsizliğin gerilemesiyle
başlayalım.
6— İşçi ve Köylülerin Maddi ve Kültürel Durumlarının 1926/27 yılında ücret ve maaşlıların (işsizler dışında) sayısı, 10
İyileştirilmesi 990 000 iken, 1927/28 yılında 11 456 000, 1928/29 yılında 11 997
Buna göre, gerek endüstride, gerekse de tarımda sosyalist 000'di, 1929/30 yılında ise muhtemelen en azından 13 129 000'i
sektörün durmadan büyümesinin hiçbir kuşkuya yer bırakmayan bulacaktır. 1926/27 yılında, bunların 7 069 000'i, 1927/28 yılında 7
bir gerçek olduğu ortaya çıkmaktadır. 404 000'i, 1928/29 yılında 7 758 000'i, 1929/30 yılında ise 8 533 000'i
Bunun emekçilerin maddi durumları açısından anlamı ne olabi- işçidir (kır işçileri ve sezonluk işçiler dahil). 1926/27 yılında bunların
lir? 2 439 000'i, 1927/28 yılında 2 632 000'i, 1928/29 yılında 2 858 000'i
Bunun anlamı, bununla işçi ve köylülerin maddi ve kültürel ve 1929/30 yılında 3 029 000'i büyük endüstri işçisidir (hizmetliler ha-
durumlarının kökten iyileştirilmesi için temellerin şimdiden yaratılmış riç).
olduğudur. Bu, işçi sınıfının sayısal gücünün sürekli yükseldiği bir tabloya
Neden, hangi suretle? sahip olduğumuz anlamına gelir. Üç yıl içinde ücret ve maaşlıların
Birinci olarak, sosyalist sektörün büyümesinin, herşeyden önce sayısı yüzde 19,5, işçilerin sayısı yüzde 20,7 artarken, endüstri
kentte ve kırda sömürücü unsurların azalması, bunların ekonomideki işçilerinin sayısı yüzde 24,2 artmıştır.
ağırlıklarının düşmesi anlamına geldiği için böyledir. Bu ise, ülkenin İşsizlik sorununa geçelim. Bu alanda gerek Çalışma Halk

Komiserliği'nde, gerekse de Sendikalar Merkez Konseyi'nde büyük bir ral Ticaret Komisyonu] ve National Bureau of Economic Research
karışıklığın egemen olduğu söylenmelidir. [Ekonomik Araştırmalar Ulusal Dairesi] verilerine göre, 1923 yılında
Bir yandan, bu kuruluşların verilerinden, yaklaşık 1 milyon ABD'nin milli gelirinde işçilerin payı yüzde 54'ten fazla, kapitalistle-
işsizimizin bulunduğu, bunların sadece yüzde 14,3'ünün asgari rin payı ise yüzde 45'ten biraz fazlaydı. Son olarak Bowley ve Stamp
vasıflara sahip oldukları, yüzde 73'ünün entelektüel işleri yapan insan- adlı iktisatçıların verilerine göre, 1924 yılında İngiltere'nin milli geli-
lardan ve vasıfsızlardan oluştuğu ve bu yüzde 73'ün ezici çoğunluğunu
rinde işçi sınıfının payı yüzde 50'den biraz az, kapitalistlerin payı ise
henüz endüstriyel üretimle ilgisi olmamış kadınların ve gençlerin
yüzde 50'den biraz fazladır.
oluşturduğu anlaşılıyor.
Bu araştırmaların sonuçlarının incelemeden kabul edilemeyeceği
Öte yandan, yine aynı verilere göre, vasıflı işgücü korkunç dere-
açıktır. Kabul edilemez, çünkü bu araştırmalarda, salt iktisadi nitelikli
cede yetersizdir; işletmelerimizin işgücüne duydukları talebin yüzde
yanlışlıkların dışında, bir de, kısmen kapitalistlerin gelirlerini
80'i iş ve işçi bulma kurumları tarafından karşılanamamaktadır. O ne-
olduğundan daha az gösterme ve gizleme amacını güden, kısmen de,
denle, kuruluşlarımızın taleplerini asgari olarak da olsa
fevkalade büyük maaşlar alan memurları işçiler içinde sayarak işçi
karşılayabilmek için, tamamen vasıfsız insanları hemen eğitmek ve
sınıfının gelirini olduğundan daha kabarık, büyük göstermeyi amaçla-
deyim yerindeyse, akşamdan sabaha vasıflı işçiler haline getirmek
yan yanlışlıklar vardır. Bu araştırmalarda çiftlik sahiplerinin genel ola-
zorundayız.
rak kır kapitalistlerinin gelirlerinin çoğu kez dikkate alınmadığından
Bu karışıklık içinde kim yolunu bulabilir? Her halükârda, bu
söz bile etmiyorum.
işsizlerin endüstrimiz için ne ihtiyat ordusu ne de bir sürekli işsizler
Varga yoldaş bu verileri eleştirel bir analizden geçirdi. Ve şu
ordusu oluşturmadığı açıktır. Çıkan sonuç nedir? Bizzat Çalışma Halk
sonuca vardı: İşçilerle kentte ve kırda yabancı emek sömürmeyen
Komiserliği'nin verilerinden, bir önceki yılla karşılaştırıldığında, işsiz
diğer emekçilerin payı, Almanya'da milli gelirin yüzde 55'ini,
sayısının son zamanlarda 700 000'den fazla gerilediği anlaşılmaktadır.
ABD'de yüzde 54'ünü, İngiltere'de yüzde 45'ini oluşturmaktadır; kapi-
Bu durum, bu yılın 1 Mayıs'ına kadar işsiz sayısının yüzde 42'den faz-
talistlerin payı ise Almanya'da yüzde 45, ABD'de yüzde 46,
la gerilediği anlamına gelir.
İngiltere'de yüzde 55'dir.
İşte, ekonomimizde sosyalist sektörün büyümesinin bir başka
En büyük kapitalist ülkelerde durum işte böyledir.
sonucu daha.
Peki, SSCB'de durum nasıldır?
b— Meseleye ve milli gelirin sınıflara dağılımı açısından
İşte Devlet Plânlama Komisyonu'nun verileri. Ortaya şu sonuçlar
bakılacak olursa daha da şaşırtıcı bir sonuç çıkmaktadır ortaya. Milli
çıkmaktadır:
gelirin sınıflara dağılımı sorunu, işçi ve köylülerin maddi ve kültürel a— Bizim ülkemizde, 1927/28 yılında işçilerin ve yabancı emek
durumları bakımından esas sorundur. Almanya, İngiltere ve Amerika sömürmeyen emekçi köylülerin toplam milli gelirdeki payı yüzde
Birleşik Devletleri'nde, burjuva iktisatçıların bu konu üzerine durma- 75,2 (bu rakam içinde kent ve kırdaki işçilerin payı yüzde 33,3); 1928/
dan "tamamen objektif" araştırmalarını yayınlayarak, bu sorunu burju- 29 yılında yüzde 76,5 (kent ve kırdaki işçilerin payı yüzde 33,2);
vazinin yararına karmaşık hale getirmesi boşuna değildir. 1929/30 yılında ise yüzde 77,1'dir (kent ve kırdaki işçilerin payı yüzde
Almanya Devlet İstatistik Dairesi'nin verilerine göre, 1929 33,5).
yılında Almanya'nın milli gelirinde ücret ve maaşların payı yüzde 70, b— Kulakların ve kent kapitalistlerinin payı 1927/28 yılında
burjuvazinin payı ise yüzde 30'dur. Federal Trade Commission [Fede- yüzde 8,1; 1928/29 yılında yüzde 6,5; 1929/30 yılında ise yüzde

1,8'dir. güçlendirilmesi, işçi konutlarının inşası, işçilerin hayat standardının
c— Çoğunluğu emekçi unsurlardan oluşan küçük esnafların iyileştirilmesi, ana ve bebek sağlığı için tahsisatların artırılması ve bu-
payı, 1927/28 yılında yüzde 6,5; 1928/29 yılında yüzde 5,4; 1929/30 nunla bağıntı içinde SSCB'de ölüm oranı, özellikle çocuk ölümleri ge-
yılında ise yüzde 4,4'dür. rilerken, nüfusun sürekli artması tamamen anlaşılırdır.
d— Gelirleri işçi sınıfının ve genel olarak emekçi kitlelerin geliri Örneğin, işçilerin gerçek ücretinin sosyal sigorta ve işçilerin
olan devlet sektörünün payı, 1927/28 yılında yüzde 8,4; 1928/29 yaşam standartlarının iyileştirilmesi için fona kazanç aktarımı gözönü-
yılında yüzde 10; 1929/30 yılında yüzde 15,2'dir. ne alındığında, savaş öncesi duruma göre yüzde 167'ye yükseldiği bi-
e— Son olarak diğerleri diye adlandırılanların (emekliler) payı linmektedir. Sadece işçiler için sosyal sigorta bütçesi son üç yıl içinde,
1927/28 yılında yüzde 1,8; 1928/29 yılında yüzde 1,6; 1929/30 yılında 1927/28 yılında 980 milyondan, 1928/29 yılında 1400 milyon rubleye
yüzde 1,5'tir. yükselmiştir. Ana ve bebek sağlığı için son üç yılda (1927/28 — 1929/
Anlaşılıyor ki, başı çeken kapitalist ülkelerde milli gelirde sö- 30) 494 milyon ruble harcanmıştır. Okul öncesi eğitim için (anaokulu,
mürücü sınıfların payı yaklaşık yüzde 50, hatta bazen daha da fazla oyun alanları vs.) aynı zaman dilimi içinde 204 milyon ruble, işçilere
tutarken, bizde SSCB'de sömürücü sınıfların milli gelirde payı yüzde ev yapımı için ise 1880 milyon ruble sarfedilmiştir.
ikiden fazla değildir. Elbette bu, gerçek ücretlerin ciddi bir yükselişi için gerekli olan
Amerikalı burjuva yazar Denny'nin ifadesine göre, 1922'de her şeyin yapıldığı, gerçek ücretleri daha fazla yükseltmenin olanaksız
ABD'de "mülk sahiplerinin yüzde birinin, milli servetin yüzde 59'una olduğu anlamına gelmemektedir. Eğer bu yapılmadıysa, bunun suçlu-
sahip olduğu" yine Denny'nin ifadesine göre, 1920/21 yılında İngilte- su, genelde ikmal aygıtımızın bürokratizmi, özelde ve herşeyden önce
re'de "mülk sahiplerinin yüzde ikisinden azının toplam milli servetin de tüketim kooperatiflerinin bürokratizmidir. Devlet Plânlama Komis-
yüzde 64'üne sahip olduğu" şaşırtıcı gerçeği (Bkz. Denny'nin "Ameri- yonu'nun verilerine göre, 1929/30 yılında iç ticaret alanında
ka Britanya'yı Fethediyor" adlı kitapçığı) de bununla açıklanır. toplumsallaştırılmış sektör, toptan ticaretin yüzde 99'dan fazlasını, pe-
Bizde, SSCB'de, Sovyetler ülkesinde, böyle gerçekler olabilir rakende ticaretin yüzde 89'dan fazlasını kapsamaktadır. Bunun anlamı,
mi? Elbette hayır. SSCB'de çoktan beri böyle "mülk sahipleri" yok, kooperatiflerin özel sektörü sistematik olarak gerilettiği ve ticaret
olamaz da. alanında tekel haline geldiğidir. Bu elbette iyidir. Kötü olan, bu teke-
Fakat eğer SSCB'de 1929/30 yılında milli gelirin sadece yaklaşık lin, bir dizi durumda, tüketicilere zarar vermesidir. Ticarette neredeyse
yüzde ikisi sömürücü sınıflara düşüyorsa, milli gelirin geri kalan küt- sınırsız tekel konumuna sahip olmalarına rağmen kooperatiflerin,
lesi nereye gitmektedir? işçilere, daha büyük kâr bırakan "daha kazançlı" mallar (lüks eşya vs.)
Bu bölümün işçilerin ve emekçi köylülerin elinde kaldığı açıktır. temin etmeyi tercih ettikleri ve işçilere daha az "kazançlı" mallar te-
İşçi sınıfı ve köylülüğün milyonlarca kitlesi nezdinde Sovyet min etmekten —bunlara (tarım ürünleri) duydukları ihtiyaç daha fazla
iktidarının güç ve itibarının kaynağı buradadır. olmasına rağmen— kaçındıkları görülmektedir. Bunun sonucunda
SSCB'de işçi ve köylülerin maddi refahının sistematik olarak işçiler, tarım ürünlerine duydukları ihtiyacın yaklaşık yüzde 25'ini,
artmasının temeli buradadır. yüksek fiyatlar ödedikleri özel pazardan karşılamak zorunda
f— Bu tayin edici gerçekler ışığında, işçilerin gerçek ücretlerinin kalıyorlar. Kooperatif aygıtının ilk plânda bilançoyla uğraşmasından
sistematik olarak yükselmesi, işçiler için sosyal sigorta bütçesinin bü- ve dolayısıyla perakende fiyatları düşürme konusunda yönetici mer-
yümesi, yoksul ve orta köylülerin çiftliklerine yapılan yardımların kezlerin kategorik talimatlarına rağmen oldukça isteksiz

davranmasından söz bile etmiyorum. Bu durumda kooperatif sistemi- döneme kıyasla genelde yüzde 36, özelde çocuklarda ise yüzde 42,5
nin sosyalist sektör olarak değil, bir tür NEP'çi ruhun bulaştığı tuhaf azalmasına ve ülkemizde yıllık nüfus artışının yaklaşık 3 milyonu
bir sektör olarak davrandığı anlaşılıyor. Böyle bir kooperatifçiliğe ki- bulmasına şaşmamak gerekir. (Alkışlar.)
min ihtiyacı var, eğer işçilerin gerçek ücretlerini ciddi biçimde İşçi ve köylülerin kültürel durumlarına gelince, bu alanda da belli
iyileştirme görevini yerine getirmiyorsa bu tekelin işçilere ne yararı kazanımlar elde etmiş olmamıza rağmen, bu kazanımlar önemsiz
var? olduğu için hiçbir şekilde hoşnut olamayız. Her türlü işçi kulüpleri,
Ve buna rağmen ülkemizde gerçek ücretler yıldan yıla sürekli okuma salonları, kütüphaneler ve bu yıl 10,5 milyon insanı kucakla-
yükseliyorsa, bu, toplum düzenimizin, milli gelirin dağılımı sisteminin yan okur-yazarsızlığı tasfiye etme merkezleri bir yana bırakılırısa, kül-
ve ücret sorunlarına yaklaşımın, kooperatiflerin yolaçtığı şu ya da bu tür ve eğitim meselesinde durum şöyledir: Bu yıl ilkokullarda 11 638
olumsuz faktörü felce uğratacak ve telafi edebilecek türden olduğu
000 öğrenci, ikinci basamak okullarda 1 945 000 öğrenci, endüstriyel-
anlamına gelmektedir.
teknik, nakliyat ve tarım okullarında ve yığınsal eğitim için üretim
Bu hususa yemek salonlarının giderek artan önemi, işçi
kurslarında 333 100 öğrenci, teknik ve dengi meslek okullarında
konutlarının ucuzlatılması, işçiler ve işçi çocukları için fevkalade bü-
yük sayıda burslar, kültürel ihtiyaçların temini vs. gibi daha bir dizi 238 700 öğrenci, genel yüksekokullarda ve teknik yüksekokullarda
faktör eklenirse, işçi ücretlerinin yüzde olarak bazı enstitülerimizin is- 190 400 öğrenci öğrenim görmektedir. Bütün bunlar, SSCB'de, savaş
tatistiklerinde gösterildiğinden çok daha yüksek olduğu kesinlikle söy- öncesi dönemde yüzde 33 olan okur-yazar oranını yüzde 62,6'lara
lenebilir. yükseltme olanağı vermiştir.
Bütün bunlar birarada alındığında, artı 830 000 endüstri işçisinin Şimdi asıl mesele, genel ilköğrenim yükümlülüğüne geçmektir.
(yüzde 33,5) yedi saatlik işgününe geçirilişi, artı 1,5 milyondan fazla "Asıl mesele" diyorum, çünkü böyle bir geçiş kültür devriminde tayin
endüstri işçisinin (yüzde 63,4) haftada beş günlük çalışmaya geçirilişi, edici bir adım anlamına gelecektir. Buna geçmek için ise vakit çoktan
artı son üç yıl içinde 1,7 milyondan fazla işçinin kaldığı geniş bir din- gelmiştir, çünkü şimdi SSCB'nin bütün bölgelerinde genel ilköğrenim
lenme evleri, sanatoryumlar ve kür merkezleri ağının varlığı — bütün yükümlülüğünü başlatmak için gerekli herşeye sahibiz.
bunlar, sağlıklı ve gönlü şen, Sovyet ülkesinin iktidarını layık olduğu Şimdiye kadar, "herşeyden, hatta okuldan bile tasarruf etmek"
yüksekliğe ulaştırabilecek ve hayatı pahasına onu düşman zorundaydık, "ağır sanayii kurtarmak, yeniden tesis etmek" için (Le-
saldırılarından koruyabilecek yeni bir işçi kuşağı yetiştirebilmemiz nin). Son zamanlarda ise ağır sanayii artık yeniden tesis etmiş
için işçi sınıfına gerekli çalışma ve yaşam koşullarını sağlamaktadır.
bulunuyoruz ve onu daha da ilerletiyoruz. Dolayısıyla, genel
(Alkışlar.)
ilköğrenim yükümlülüğünü eksiksiz başlatma işini ele almanın zamanı
Köylülere, bireysel köylülere olduğu gibi kollektif köylülere de
gelmiştir.
sağlanan yardıma gelince, son üç yılda (1927/28—1929/30), köy
yoksullarının desteklenmesi de dahil, kredi olarak verilen ya da devlet Parti Kongresinin bu hususta belirgin ve mutlak kategorik
bütçesi çerçevesinde buraya akan para miktarı 4 milyar rubleden az
bir karar almakla iyi edeceğine inanıyorum. (Alkışlar.)
değildir. Sadece tohumluk yardımı olarak köylülere, bu üç yıl içinde
154 milyon pud kadar tahıl verilmiştir. Ülkemizde işçi ve köylülerin
durumunun genel olarak kötü olmamasına, ölüm oranının savaş öncesi

2— Parti İçi Meselelerde Yönetim Sorunları Neden şimdi sağ sapma Parti'de şimdi ana tehlikedir? Bu
Sosyalist inşanın yönetimi, Parti'nin genel çizgisinin sapma Kulak tehlikesini yansıttığı, Kulak tehlikesi ise mevcut
uygulanması Partide sakin ve sürtüşmesiz, mücadelesiz ve azmi durumda, açık taarruz ve kapitalizmin köklerinin kurutulması
zorlamadan geçti sanılabilir. Ama bu doğru değildir, yoldaşlar. anında, ülkede en büyük tehlike olduğu için.
Gerçekte bu çalışma, Parti içi zorluklara karşı mücadele içinde, MK, sağ sapmanın üstesinden gelmek, "sol" sapmaya son
gerek genel politik alanda gerekse de ulusal sorun alanında Le- darbeyi indirmek ve Parti'nin Leninist çizgi etrafında maksimal
ninizmden her türlü olası sapmalara karşı mücadele içinde birliğine yolu açmak için ne yapmak zorundaydı?
yapılmak zorundaydı. Partimiz vakum içinde yaşayıp etkinlik a— Herşeyden önce, Parti'de Troçkizmin kalıntılarını,
göstermiyor. En hareketli yaşamın içinde yaşıyor ve etkinlik Troçkist teorinin kalıntılarını temizlemek gerekliydi. Muhalefet
gösteriyor ve çevresinin etkisine maruz kalıyor. Fakat bilindiği olarak Troçkist grubu çoktan paramparça ettik ve kapı dışarı et-
gibi çevre bizde çeşitli sınıf ve sosyal gruplardan oluşuyor. Ka- tik. Troçkist grup şimdi burjuvaziye, Partimizle ilgili meseleler-
pitalist unsurlara karşı açık taarruz başlattık, sosyalist sanayimi- de isteyerek muhbirlik acentası hizmeti veren anti-proleter ve
zi çok ilerlettik, Sovyet çiftliklerinin ve kollektif çiftliklerin Sovyet düşmanı, karşı-devrimci bir grubu temsil ediyor. Fakat
inşasını geliştirdik. Ama bu tür olgular sömürücü sınıflara do- Troçkist teorinin kalıntıları, Troçkizmin kalıntıları henüz Par-
kunmadan kalamaz. Bu olgular kural olarak beraberinde, can ti'den tam kaybolmadı. Yani herşeyden önce bu kalıntıları te-
çekişen sınıfların yıkımını, köyde Kulaklığın yıkımını, kent kü- mizlemek gerekliydi.
çük-burjuva tabakalarının faaliyet alanının daralmasını getirir. Troçkizmin özü neden ibarettir?
Tabii ki bütün bunlar, sınıfların mücadelesini, can çekişen Troçkizmin özü, herşeyden önce, SSCB'de sosyalizmi ül-
sınıfların Sovyet iktidarının politikasına karşı direnişini kemiz işçi sınıfının ve köylülüğünün güçleriyle kurma olanağını
kaçınılmaz olarak keskinleştirmek zorundadır. Bu sınıfların yadsımasından ibaretir. Bu ne anlama gelir? Bu, eğer yakın za-
direnişinin şu ya da bu biçimde Partimiz saflarında yansımasını manda muzaffer dünya devrimi yardımımıza gelmezse, burjuva-
bulmayacağına inanmak gülünç olurdu. Ve gerçekten de zi önünde teslim olmak ve bir burjuva-demokratik cumhuriyete
yansımasını Partide bulmaktadır. Can çekişen sınıfların yolu açmak zorunda kalacağımız anlamına gelir. Yani burada,
direnişinin bir yansıması, Partimiz saflarında görülen, Leninist dünya devriminin zaferi üzerine, "devrimci" lafızla kamufle
çizgiden tüm ve her türlü sapmalardır. edilmiş, ülkemizde sosyalizmi kurma olanağının burjuva bir
Aynı zamanda Partimizdeki sapmalara karşı mücadele et- yadsınışıyla karşı karşıyayız.
meden, bu sapmaların üstesinden gelmeden sınıf düşmanlarına Bu tür görüşlerle, işçi sınıfının milyonluk kitlelerini
karşı başarılı bir mücadele yürütülebilir mi? Hayır, bu olmaz. çalışma coşkusuna, sosyalist yarışmaya, Hücum İşçilerinin bir
Olmaz, çünkü arkanda onların ajanları durdukça, davamıza kitlesel hareketine, kapitalist unsurlara karşı açık taarruza şevk-
inanmayan ve ileriye doğru yürüyüşümüzü her biçimde önleme- lendirmek mümkün müdür? Elbette mümkün değildir. Üç dev-
ye çalışan kişileri arkanda bıraktıkça, sınıf düşmanlarına karşı rim yapmış olan işçi sınıfımızın, toprağı kapitalizm yararına
gerçek bir mücadele geliştirmek olanaksızdır. gübrelemek için, çalışma coşkusuna ve Hücum İşçisi hareketine
Parti'nin önündeki görev olarak, Leninist çizgiden sapmala- katılacağını varsaymak aptalca olurdu. Bizim işçi sınıfımız
ra karşı uzlaşmaz mücadele bundandır. çalışma coşkusuyla kapitalizme hizmet etmek değil, bilakis ka-

pitalizmi kesin olarak mezara gömmek ve SSCB'de sosyalizmi homojen ve sımsıkı kaynaşmış bir mücadele partisi olmasını
kurmak istiyor. Onun elinden sosyalizmi kurmanın mümkün değil, bilakis kendi merkezlerine, kendi disiplinlerine, kendi
olduğu sağlam inancı alındığında, yarışma için, çalışma coşkusu basınlarına vs. sahip grup ve fraksiyonların bir yamalı bohçası
için, Hücum İşçisi hareketi için her türlü zemin yok edilmiş olmasını istiyor. Ama bu ne anlama gelir? Bu, Parti'de politik
olur. fraksiyonların özgürlüğünün ilanı anlamına gelir. Bu, Parti'de
İşçi sınıfını çalışma coşkusuna ve yarışmaya şevklendirmek politik gruplaşmaların özgürlüğünü, ülkede politik partilerin
için ve açık taarruza örgütleyebilmek için, herşeyden önce özgürlüğünü, yani burjuva demokrasisinin izlemesi gerektiği
Troçkizmin, ükemizde sosyalizmi kurmanın imkansız olduğu anlamına gelir. Buna göre burada, "parti içi demokrasi", Par-
burjuva teorisini mezara gömmek gerekiyordu, sonucu ti'deki "rejimin düzeltilmesi" lafızlarıyla kamufle edilmiş ola-
bundandır. rak, proletarya diktatörlüğü ülkesinde politik partilere izin veril-
Troçkizmin özü ikinci olarak, onun köylülüğün ana kitlele- mesi dahil, Parti'de fraksiyonel gruplaşmalara özgürlük
rini köyde sosyalist inşa için kazanma olanağını yadsımasından tanınmasıyla karşı karşıyayız. Entelektüel gruplarının fraksiyo-
ibarettir. Bu ne anlama geliyor? Bu, onun işçi sınfının nel çekişme özgürlüğünün parti içi demokrasi olmadığı, ama
köylülüğü bireysel köylü çiftliklerinden kollektif yola çekmede Parti tarafından uygulanan yaygın özeleştirinin ve Parti kitlele-
peşinden sürükleyecek durumda olmadığı, eğer muzaffer dünya rinin muazzam aktivitelerinin gerçek ve hakiki Parti içi demok-
devrimi en yakın zamanda işçi sınıfının yardımına gelmezse rasinin bir tezahür biçimi olduğunu anlamak Troçkizmin harcı
köylülüğün eski burjuva koşulları yeniden kuracağını iddia et- değildir.
mesi anlamına geliyor. Yani burada, proletarya diktatörlüğünün Parti hakkında bu tür görüşlerle, sınıf düşmanına karşı
köylülüğü sosyalizme götürme güç ve olanaklarının, dünya dev- başarılı mücadele için gerekli olan, Parti'de demirden disiplini,
riminin zaferi üzerine "devrimci" lafızlarla maskelenmiş bir Parti'nin demirden birliğini sağlamak mümkün müdür? Elbette
burjuva yadsınmasıyla karşı karşıyayız. mümkün değildir.
Bu tür görüşlerle, köylü kitlelerini kollektif çiftlik hareketi Parti'nin demirden birliğini ve onun içinde proleter disiplini
için seferber etmek, kitlesel bir kollektif çiftlik hareketi örgütle- sağlamak için, herşeyden önce Troçkizmin örgüt teorisini meza-
mek, sınıf olarak Kulaklığın tasfiyesini örgütlemek mümkün ra gömmek zorunluydu, sonucu bundandır.
müdür? Elbette mümkün değildir. İçerik olarak fiiliyatta teslimiyetçilik, teslimiyetçi içeriği
Köylülüğün kitlesel kollektif çiftlik hareketini örgütlemek gizleyecek ve onun reklamını yapacak bir biçim olarak "sol"
ve Kulaklığı tasfiye edebilmek için, herşeyden önce Troçkizmin lafazanlık ve "devrimci" —maceracı davranışlar— işte
köylülüğün emekçi kitlelerini sosyalizme katmanın imkansız Troçkizmin özü budur.
olduğu burjuva teorisini mezara gömmek zorunluydu, sonucu Troçkizmin bu çelişkililiği, proletarya diktatörlüğü "rejimi-
bundandır. ne" katlanamayan veya yıkımdan kurtulmak için "derhal" sos-
Son olarak Troçkizmin özü, Parti içinde demirden bir disip- yalizme sıçramaya (politikada maceracılık ve isteri bundandır),
linin gerekliliğini yadsıması, Parti içinde fraksiyonel ya da, bu mümkün değilse, kapitalizme her türlü tavizi vermeye
gruplaşmalara özgürlük talep etmesi ve Troçkist bir parti (politikada teslimiyetçilik bundandır) çalışan, yıkıma uğramış
kurmayı gerekli görmesinden ibarettir. Troçkizm SBKP(B)'nin kent küçük-burjuvazisinin çelişkili durumunu yansıtır.

Troçkizmin bu çelişkililiği, Troçkizmin sağ sapmacılara Başında Buharin, Rikov ve Tomski'nin bulunmuş olduğu
karşı "çılgınca" sahte saldırılarını, kural olarak, maskesiz tesli- ya da bulunduğu sağ oportünizm sorunu konusunda durum bi-
miyetçiler olan onlarla, bir blok aracılığıyla taçlandırması raz farklıdır.
gerçeğini açıklar. Sağ sapmacılar için, SSCB'de sosyalizmi kurma olanağını
Ya Parti'de kollektif çiftlik hareketi alanında varolmuş olan kabul etmedikleri söylenemez. Hayır, bunu kabul ediyorlar, ve
"sol" aşırılıklar neyi temsil ediyordu? Bunlar bizde Troçkizmin burada Troçkistlerden ayrılıyorlar. Ne var ki sağ sapmacıların
geleneklerini pratikte yeniden canlandırmanın, orta köylülere şanssızlığı, tek ülkede sosyalizmi kurma olanağını biçimsel ola-
Troçkist yaklaşımı yeniden canlandırmanın belirli, ne var ki bi- rak kabul etmelerine rağmen onlar olmadan sosyalizmin
linçsiz bir deneyini temsil ediyorlar. Bunlar politikada, Lenin'in kurulmasının olanaksız olduğu mücadele araçlarını ve yollarını
"aşırı idarecilik" diye adlandırdığı hatanın sonucudur. Bu, bazı kabul etmek istememeleridir. Sanayinin ısrarla yürütülen
yoldaşların, kollektif çiftlik haraketinin başarılarından başı gelişiminin, tüm ulusal ekonominin sosyalizm temelinde reor-
dönmüş olarak, kollektif çiftliklerin inşası sorununu mimar ola- ganize edilmesinin anahtarı olduğunu kabul etmek istemiyorlar.
rak değil, bilakis bilhassa idareci olarak ele almaya başladıkları Kapitalist unsurlara karşı uzlaşmaz sınıf mücadelesini ve sosya-
anlamına gelir ki, bu nedenle bir dizi en kaba hataları lizmin kapitalizme karşı açık taarruzunu kabul etmek istemiyor-
işlemişlerdir. lar. Bütün bu araçların ve yolların, onlarsız proletarya
Partimizde, "sol" taşkınları disipline çağırmaya gerek diktatörlüğünü korumanın ve ülkemizde sosyalizmi kurmanın
olmamış olduğuna inanan kişiler var. Bunlar, fonksiyonerleri- olanaksız olduğu o önemler sistemini oluşturduğunu
mizi gücendirmeye ve işgüzarlıkları hatalara yol açmış olsa da kavramıyorlar. Sosyalizmin sessizce, kendiliğinden, sınıf müca-
işgüzarlıklarına karşı çıkmaya gerek olmamış olduğunu delesi olmadan, kapitalist unsurlara karşı taarruz olmadan
düşünüyorlar. Bunlar çocukluktur, yoldaşlar. Böyle ancak, mut- kurulabileceğine inanıyorlar. Kapitalist unsurların ya kendilik-
laka akıntıyla birlikte yüzmek isteyen kişiler konuşabilir. Bun- lerinden farkedilmeksizin ölüp gideceğine ya da sosyalizme in-
lar, durum gerektirdiğinde, Parti'nin çıkarları gerektirdiğinde tibak edeceklerine inanıyorlar. Ama bu tür mucizeler tarihte
akıma karşı yüzme Leninist çizgisini hiçbir zaman benimseye- olmadığından, sağ sapmacıların pratikte, ülkemizde sosyalizmi
cek durumda olmayacak kişilerdir. Bunlar Leninistler değil, kurma olanağını yadsıyan bir anlayışa düşmesi sonucu
artçı politikacılardır. Parti, grup grup yoldaşlarımızı doğru yola çıkıyor.
getirmeyi, hataları düzeltmeyi ve başarılar elde etmeyi tam da Sağ sapmacılar için, köylülüğün ana kitlelerini köyde sos-
genel çizgiyi gerçekleştirme yararına akıma karşı kararlılıkla yalizmin inşasına katma olanağını yadsıdıkları da söylenemez.
mücadele ettiği için başardı. İşte pratikte Leninizm, yönetimde Hayır, bu olanağı kabul ediyorlar, ve burada Troçkistlerden
Leninizm budur. ayrılıyorlar. Ama bu olanağı biçimsel olarak tanırken, aynı
Bu nedenle, "sol" taşkınlıkların üstesinden gelmeden, kol- zamanda, onlar olmadan köylülüğü sosyalizmin inşasına çek-
lektif çiftlik hareketinde bugün sahip olduğumuz başarıları elde menin mümkün olmadığı araçları ve yolları reddediyorlar. Sov-
edememiş olacağımıza inanıyorum. yet çiftlikleri ve kollektif çiftliklerin, köylülüğün ana kitlelerini
Troçkizmin kalıntılarına ve pratikteki art etkilerine karşı sosyalist inşa eserine çekmenin temel aracı ve "ana yolu"
mücadele konusunda durum budur. olduğunu kabul etmek istemiyorlar. Sınıf olarak Kulaklığın tas-

fiyesi politikası uygulanmadan, köyün sosyalizm temelinde re- kapitalist unsurların ve özelde Kulakların Parti'ye yaptığı
organizasyonunun sağlanamayacağını kabul etmek istemiyorlar. baskının gücünden gelmektedir. Ve tam da sağ sapma, ölüp git-
Köyün sessizce, kendiliğinden, sınıf mücadelesi olmadan sade- mekte olan sınıfların tayin edici unsurlarının direnişini
ce alım ve satım kooperatifleri aracılığıyla sosyalizm yoluna yansıttığından, tam da bu yüzden sağ sapma, şu anda Parti'de
sokulabileceğine inanıyorlar — Kulakların kendiliklerinden ana tehlikedir.
sosyalizme intibak edeceklerinden eminler. Şimdi esas mesele- Bu nedenle Parti, sağ sapmaya karşı kararlı ve uzlaşmaz bir
nin sanayinin yüksek gelişme temposu ve kollektif çiftlikler ve mücadele yürütmeyi gerekli gördü.
Sovyet çiftlikleri olmadığı, bilakis pazarın elementar güçlerini Sağ sapmaya karşı kararlı mücadele olmadan, onun önde
"zincirlerinden boşandırmak", pazarı "serbest bırakmak" ve gelen unsurlarının soyutlanması olmadan, sosyalizmin açılmış
köyde kapitalist unsurlar dahil, bireysel çiftliklerin "zincirlerini haldeki taarruzu için, Sovyet çiftliklerinin ve kollektif çiftlikle-
çıkarmak" olduğuna inanıyorlar. Fakat Kulaklar sosyalizme in- rin örgütlenmesi için, ağır sanayimizin yeniden inşası için, sınıf
tibak edemeyeceğinden ve pazarın "serbest bırakılması" olarak Kulaklığın tasfiyesi için Parti'nin ve işçi sınıfının güçleri-
Kulakların silahlanması ve işçi sınıfının silahsızlandırılması ni mobilize etmeyi, yoksul köylüleri ve orta köylü kitlesini se-
anlamına geldiğinden, sağ sapmacıların pratikte, köylülüğün ferber etmeyi başaramamış olacağımıza hiç kuşku olamaz.
ana kitlelerini sosyalizmin inşasına çekme olanağını yadsıyan Parti'deki "sol" ve sağ sapma konusunda durum budur.
bir anlayışa düştüğü sonucu çıkıyor. Görev, iki cepheli uzlaşmaz mücadeleyi, gerek küçük-
Zaten sağ sapmacıların Troçkistlere karşı horoz dövüşlerini burjuva radikalizmini temsil eden "solculara"a karşı gerekse de
genellikle Troçkistlerle blok oluşturma üzerine yürüttükleri, küçük-burjuva liberalizmini temsil eden sağcılara karşı
kulis arkası pazarlıklarla taçlandırmaları gerçeğinin açıklaması uzlaşmaz mücadeleyi gelecekte de sürdürmektir.
da budur. Görev, iki cepheli kararlı mücadelenin gerekliliğini kavra-
Sağ oportünizmin temel kötülüğü, Leninist sınıf mücadele- mayan ya da bu gerekliliği kavramamış gibi yapan Parti'deki o
si anlayışından kopup bir küçük-burjuva liberalizmi görüşüne uzlaşmacı unsurlara karşı uzlaşmaz mücadeleyi gelecekte de
düşmesinden ibarettir. sürdürmektir.
Partimizde sağ sapmanın bir zaferinin, işçi sınıfının tama- b— Parti içindeki sapmalara karşı savaşım tablosu, eğer
men silahsızlandırılması, köyde kapitalist unsurların ulusal sorun alanında onun içinde varolan sapmalara da
silahlandırılması ve SSCB'de kapitalizmin restorasyonu için değinmezsek, eksik kalır. Burada ilk olarak Büyük Rus
şansların artması anlamına geleceğine hiç kuşku olamaz. şovenizmi yönündeki, ikinci olarak da yerel milliyetçilik yö-
Sağ sapmacılar başka bir parti oluşturulmasını savunmu- nündeki sapmayı kastediyorum. Bu sapmalar "sol" ve sağ
yorlar, ve bu onları Troçkizmden ayırdeden bir başka özelliktir. sapmalar kadar gözle görülür ve sırnaşık değil. Bunlara gizli
Sağ sapmacıların liderleri hatalarını açıkça kabul ettiler ve Parti
sapmalar da denilebilir. Ama bu, varolmadıkları anlamına gel-
önünde teslim oldular. Ancak bu nedenle artık sağ sapmanın
mez. Evet, varlar, ve daha da kötüsü, büyüyorlar. Bundan hiçbir
mezara gömülmüş olduğunu sanmak aptallık olurdu. Sağ
oportünizmin gücü bu durumla ölçülmemelidir. Sağ kuşku duyulamaz. Hiçbir kuşku duyulamaz, çünkü sınıf
oportünizmin gücü, küçük-burjuva unsurun gücünden, genelde savaşımının tüm keskinleşen atmosferi, yansımasını Parti içinde

bulan ulusal sürtüşmelerde belli bir sertleşmeye yol açmaktan milliyetçiliğinin en ince, ve böyle olduğu için de en tehlikeli tü-
geri kalamaz. Bundan ötürü, bu sapmaların çehresini açığa rü olduğundan kuşku duyulamaz.
çıkarmak ve ortaya sermek gerekecek. Birincisi, Lenin asla, sosyalizmin dünya çapındaki zafe-
Güncel koşullarımız içinde, Büyük Rus şovenizmi yönün- rinden önce ulusal farkların ortadan kalkacağını ve ulusal dille-
deki sapmanın özü nedir? rin bir devletin sınırları içinde bir ortak dil biçiminde
Büyük Rus şovenizmi yönündeki sapmanın özü, diller, kül- kaynaşacağını söylememiştir. Tersine Lenin, taban tabana zıt
türler, töreler arasındaki ulusal farkları es geçme çabasıdır; ulu- bir şeyi, yani "halklar ve ülkeler arasındaki ulusal ve devletsel
sal cumhuriyetlerin ve bölgelerin tasfiyesini hazırlama farkların… proletarya diktatörlüğünün tüm dünya ölçüsünde
çabasıdır; ulusal hak eşitliği ilkesini yıkmaya çalışma ve aygıtın gerçekleşmesinden sonra bile daha çok çok uzun bir zaman
ulusallaştırılması, basının, okulların ve diğer devletsel ve top- süreceğini"* (Bkz. 4. baskı, cilt XXXI, s. 72.) söylemiştir.
lumsal örgütlerin ulusallaştırılmasına yönelik Parti'nin siyasetini Hem Lenin'e atıfta bulunup, hem de onun bu temel işareti
gözden düşürme çabasıdır. nasıl unutulabilir?
Bu tür sapmacılar burada: sosyalizmin zaferiyle uluslar Şüphesiz, eski Marksistlerden biri, bugünün dönek ve re-
yekpare bir ulus halinde kaynaşmak ve ulusal diller yekpare, or- formisti, Bay Kautsky, Lenin'in öğrettiğinin tam tersini iddia
tak bir dile dönüşmek zorunda olduğuna göre, ulusal ayrımları eder. O, Lenin'e karşıt olarak, proleter devrimin birleşik Avus-
ortadan kaldırma ve eskiden ezilen halklar arasında ulusal kül- turya-Alman devletindeki zaferinin, geçen yüzyılın ortasında,
türün gelişmesini destekleme siyasetinden vazgeçme zamanının ortak bir Alman dilinin oluşmasına ve Çeklerin
geldiği anlayışından yola çıkıyorlar. Bunu yaparken Lenin'e Almanlaşmasına yol açabilecek olduğunu söyler, çünkü herhan-
atıfta bulunup, ondan yanlış alıntılar yapıyorlar ve hatta bazen gi bir zoraki Almanlaştırma olmaksızın, "sadece engellerinden
doğrudan, kelimelerini çarpıtıyorlar ve ona kara çalıyorlar. kurtulmuş ilişkinin gücü, Almanlar tarafından getirilmiş modern
Lenin, sosyalizmde milliyetlerin çıkarları bir bütün halinde kültürün gücü, güdük milliyetlerinin kendilerine hiçbir şey
kaynaşacaktır demiştir. Bundan, enternasyonalizmin çıkarı veremediği geri kalmış Çek küçük-burjuva, köylü ve proleter-
gereği ulusal cumhuriyetlere ve bölgelere son vermenin zamanı lerini Almanlar haline dönüştürmek zorundaydı." (" Alman-
olduğu sonucu çıkmaz mı? Lenin 1913'te "Bund'çu"larla pole- ya'da Devrim ve Karşı-Devrim"in Almanca baskısına Önsöz.)
mikte, ulusal kültür sloganının bir burjuva sloganı olduğunu Ama böyle bir "tasarım" Kautsky'nin sosyal-şovenizmi ile
söylemiştir. Bundan, enternasyonalizmin çıkarı gereği SSCB tamamen uyuşur. 1925'deki Doğu Halkları Üniversitesi'ndeki
halklarının ulusal kültürlerine son vermenin zamanı olduğu so- konferansında[56] da Kautsky'nin bu görüşlerine karşı mücadele
nucu çıkmaz mı? Lenin, ulusal baskı ve ulusal duvarların sosya- etmiştim. Her türlü ölçüyü kaçırmış Alman sosyal-şoveninin bu
lizmde ortadan kaldırıldığını söylemiştir. Bundan, enternasyo- anti-Marksist gevezeliğinin, bizim için, sonuna kadar enternas-
nalizmin çıkarı gereği SSCB halklarının ulusal özelliklerini gö- yonalist kalmak isteyen biz Marksistler için, herhangi bir olum-
zönünde tutma siyasetine son verme ve asimilasyon siyasetine lu anlam taşıyabilmesi olanaklı mı? Kim haklı, Kautsky mi, Le-
geçmenin zamanı olduğu sonucu çıkmaz mı? Ve bu böyle gider. nin mi? Eğer Kautsky haklıysa, o zaman Büyük Ruslara, Çekle-
Ulusal sorundaki, üstelik enternasyonalizm maskesi ve Le- rin Almanlara olduklarından daha yakın olan Beyaz Ruslar ve
nin'in adı ardına gizlenen bu sapmanın, Büyük Rus * Altını ben çizdim. —J. St.

Ukraynalılar gibi görece geri milliyetlerin, proleter devrimin za- diğer örgüt ve kurumlara sahip olma olanağını ellerinden almak
feri sonucunda Sovyetler Birliği'nde Ruslaştırılmamaları, bila- demek olacağını, onları sosyalist inşaya katılma olanağından
kis tam tersine, yeniden yaşama kavuşmaları ve bağımsız ulus- yoksun bırakmak demek olacağını anlıyorlar mı? Aldatıcı bir
lar olarak gelişmeleri olgusunu nasıl açıklamalı? Türkmenler, enternasyonalizm peşinde koşan sapmacılarımızın, gerici Bü-
Kırgızlar, Özbekler, Tacikler gibi ulusların (Gürcüler, Ermeni- yük Rus şovenistlerinin pençesine düşmüş oldukları ve proletar-
ler, Azerbaycanlılar ve başkaları bir yana), geri kalmışlıklarına ya diktatörlüğü döneminde Sovyetler Birliği'nin tüm halkları
rağmen Sovyetler Birliği'nde sosyalizmin zaferiyle birlikte için, Büyük Ruslar için olduğu kadar Büyük Rus olmayanlar
yalnızca Ruslaştırılmamakla kalmayıp, bilakis tam tersine yeni- için de aynı derecede geçerli olan kültür devrimi sloganını
den yaşama kavuşup bağımsız uluslar halinde gelişmelerini unutmuş, tamamen unutmuş bulundukları açık değil mi?
nasıl açıklamalı? Aldatıcı bir enternasyonalizm peşinde koşan Üçüncüsü, Lenin asla, ulusal kültürün geliştirilmesi
saygıdeğer sapmacılarımızın, Kautskyci bir sosyal-şovenizmin sloganının, proletarya diktatörlüğü koşulları altında gerici bir
pençesine düştükleri açık değil mi? Bir devletin, SSCB'nin slogan olduğunu söylememiştir. Tersine, Lenin daima, SSCB
toprakları üzerinde bir ortak dil için savaşan sapmacıların, halklarının kendi ulusal kültürlerini geliştirmelerine yardım
aslında, eskiden egemen durumda bulunan dilin, yani Büyük edilmesinden yana olmuştur. Parti'nin X. Kongresinde ulusal
Rus dilinin ayrıcalıklarının restorasyonunu hedefledikleri açık sorun üzerine karar, Lenin'in —başka hiç kimsenin değil— yö-
değil mi? Enternasyonalizm bunun neresinde? netimi altında yazılmış ve kabul edilmiştir. Orada doğrudan
İkincisi, Lenin asla, ulusal boyunduruğun kalkması ve mil- şöyle denir:
liyetlerin çıkarlarının bir bütün halinde kaynaşmasının, ulusal "Partinin görevi, Büyük Rus olmayan halkların emekçi
farkların kaldırılması anlamına geldiğini söylememiştir. Biz, yığınlarının, ileri merkezi Rusya'ya yetişmelerine yardım et-
ulusal baskıyı kaldırdık, ulusal ayrıcalıkları kaldırdık ve ulusal mektir, onlara: a) kendi ülkelerinde, bu halkların ulusal yaşam
hak eşitliğini getirdik. Sovyetler Birliği milliyetleri arasında, koşullarına uygun biçimler içinde, Sovyet devletini geliştirip
sözcüğün eski anlamında ulusal sınırları, sınır direklerini ve güçlendirmelerinde; b) anadilinde faaliyet gösteren ve yerel nü-
gümrük duvarlarını yok ettik. Sovyetler Birliği halklarının ikti- fusun yaşam ve psikolojisini bilen kişilerden oluşan mahkeme-
sadi ve siyasal çıkar birliğini kurduk. Ama bu, bizim bununla leri, idari ve iktisadi organları, iktidar organlarını geliştirip güç-
ulusal farkları: ulusal dilleri, kültürleri, töreleri vb. lendirmelerinde; c) basını, okulları, tiyatroları, kulüpleri ve ge-
kaldırdığımız anlamına mı gelir? Bu anlama gelmediği açıktır. nel olarak anadilde faaliyet gösteren kültür ve aydınlatma
Ama eğer ulusal farklar: dil, kültür, töreler vb. varlıklarını kuruluşlarını geliştirmelerinde; d) anadilde genel eğitim için ve
sürdürüyorlarsa, şimdiki tarihsel dönemde cumhuriyetleri ve ayrıca mesleki-teknik karakterli kapsamlı bir kurs ve okul ağı
ulusal bölgeleri kaldırma talebinin gerici, proletarya örgütleyip geliştirmelerinde yardım etmektir."[57]
diktatörlüğünün çıkarlarına aykırı bir talep olduğu açık değil Lenin'in, proletarya diktatörlüğü altında tamamen ulusal
mi? Sapmacılarımız, şimdi cumhuriyetler ve ulusal bölgeleri kültürün geliştirilmesi sloganından yana olduğu açık değil mi?
kaldırmanın, SSCB'nin sayısız halklarının elinden kendi ulusal Proletarya diktatörlüğü altında ulusal kültür sloganını
dillerinde eğitim görme olanağını almak demek olacağını, ken- yadsımanın, Sovyetler Birliği'nin Büyük Rus olmayan halkları
di anadillerinde okullara, mahkemelere, idareye, kamusal ve için kültürel gelişme zorunluluğunu yadsıma, bu halklar için ge-

nel okul yükümlülüğünü yadsıma, bu halkları, gerici milliyetçi- inşası dönemi, içerikleri bakımından sosyalist ve biçimleri
lerin manevi köleliğine teslim etme demek olduğu açık değil bakımından ulusal olan ulusal kültürlerin en parlak dönemidir.
mi? Onlar besbelli ki, anadilde genel okul yükümlülüğünün getiril-
Lenin gerçekten de ulusal kültür sloganını burjuvazinin mesiyle ve sağlamlaştırılmasıyla birlikte ulusal kültürlerin yeni
egemenliği altında gerici bir slogan olarak niteliyordu. Başka bir güçle gelişeceğini kavramıyorlar. Geri milliyetlerin sosyalist
türlü olabilir miydi? Ulusal burjuvazinin egemenliği altında ulu- inşaya ancak ulusal kültürlerin gelişmesi koşulu ile gerçekten
sal kültür nedir? İçerik bakımından burjuva ve biçim katılabileceklerini kavramıyorlar. Ulusal kültürlerini
bakımından ulusal olan bu kültürün hedefi, yığınları milliyetçi- geliştirmelerinde Sovyetler Birliği halklarını destekleme ve
lik ile ağulamak ve burjuvazinin egemenliğini pekiştirmekti. teşvik etme Leninist siyasetinin temelinin tam da burada
Proletarya diktatörlüğü altında ulusal kültür nedir? İçerik yattığını kavramıyorlar.
bakımından sosyalist ve biçim bakımından ulusal olan bu kültü- Gelecekte ulusal kültürlerin, ortak bir dille birlikte, (biçim
rün hedefi, yığınları enternasyonalizm ruhuyla eğitmek ve pro- ve içerik bakımından) ortak bir kültür içinde kaynaşmasından
letarya diktatörlüğünü pekiştirmektir. Marksizmden yana olan bizlerin, aynı zamanda şu sıralarda, proletarya
kopmadıkça, ilkesel olarak birbirinden farklı bu iki görüngü diktatörlüğü döneminde, ulusal kültürlerin açılıp gelişmesinden
nasıl birbirine karıştırılabilir? Burjuva rejimi altında ulusal kül- yana bulunmamız tuhaf görünebilir. Ama bunda hiçbir tuhaflık
tür sloganına karşı mücadele eden Lenin'in, darbeyi ulusal kül- yok. Ulusal kültürlerin, ortak bir dille birlikte ortak bir kültür
türün ulusal biçimine değil, burjuva içeriğine vurduğu açık içinde kaynaşmalarının koşullarını yaratmak için, onların açılıp
değil midir? Lenin'in sosyalist kültürü, ulusal momentten gelişmeleri, tüm potansiyel güçlerini açığa vurmaları gerekir.
yoksun, şu ya da bu ulusal biçimden yoksun bir kültür olarak Biçim bakımından ulusal ve içerik bakımından sosyalist ulusal
gördüğünü varsaymak budalaca bir şey olur. Gerçekten de kültürlerin, tek ülkede proleterya diktatörlüğü koşullarında,
Bundçular, belli bir süre ona bu saçmalığı yakıştırdılar. Ama proletaryanın tüm dünyada zafer kazanmış ve sosyalizmin
Lenin'in yapıtlarından, onun bu kara çalmayı sert bir şekilde yaşamda iyice yerleşmiş olacağı zaman, ortak bir dille birlikte
protesto ettiği, kendisini bu saçmalıktan kesin bir şekilde (biçim ve içerik bakımından) ortak bir sosyalist kültür içinde
ayırdığı bilinir. Sevgili sapmacılarımız gerçekten de kaynaşmaları amacıyla açılıp gelişmeleri — ulusal kültür soru-
Bundçuların izinde gidiyor olmasınlar? nunda problemin Leninist konuluşunun diyalektiği tam da
Ama tüm bu söylenenlerden sonra, sapmacılarımızın buradadır.
argümanlarından geriye ne kalıyor? Sorunun böyle konuluşunun "çelişkili" olduğu söylenebilir.
Enternasyonalizm bayrağı ile hokkabazlık etme ve Lenin'e Ama devlet sorununda da bizde aynı "çelişki" yok mu? Biz,
karşı kara çalmalardan başka bir şey değil. devletin sönüp gitmesinden yanayız. Ama biz aynı zamanda,
Büyük Rus şovenizmine sapan kimseler, Sovyetler şimdiye kadar varolmuş tüm devlet iktidarlarının en sert ve en
Birliği'nde sosyalist inşa döneminin, ulusal kültürlerin güçlüsü olan proletarya diktatörlüğünün güçlendirilmesinden
dağılması ve tasfiye edilmesi dönemi olduğunu sanıyorlarsa, yanayız. Devlet iktidarının sönüp gitmesi için koşulları
çok yanılıyorlar. Aslında bunun tam tersi doğru. Gerçekten de hazırlama amacıyla devlet iktidarının en yüksek derecede
Sovyetler Birliği'nde proletarya diktatörlüğü ve sosyalizmin gelişmesi — Marksist formül böyledir. Bu "çelişkili" midir?

Evet, "çelişkili"dir. Ama bu çelişki yaşamda vardır ve Marx'ın milliyetlerinin emekçi yığınlarını birbirine yakınlaştırıp
diyalektiğini tamamen yansıtır. birleştiren şeyi görmeme ve yalnızca onları birbirlerinden
Ya da, örneğin, ayrılıp ayrı devlet kurmaya kadar, ulusların uzaklaştırabilecek şeyi görme çabasıdır.
kendi kaderini tayin hakkı sorununun Leninist konuluşunu Yerel milliyetçilik sapması, eski ezilen ulusların yokolan
alalım. Lenin bazen ulusların kendi kaderini tayin tezini şu sınıflarının, proletarya diktatörlüğü rejimine karşı
yalın formüle indirgiyordu: "Birleşmek amacıyla ayrılmak". hoşnutsuzluklarını, kendini kendi ulusal devleti içine kapatma
Düşünün bir: birleşmek amacıyla ayrılmak. Bu bir paradoks gi-
ve orada kendi sınıf egemenliklerini kurma eğilimini yansıtır.
bidir. Oysa bu "çelişkili" formül, Bolşeviklere ulusal sorun
Bu sapmanın tehlikesi, burjuva milliyetçiliğini beslemesi,
alanında en ele geçirilmez kaleleri fethetme olanağını veren
Sovyetler Birliği halklarının emekçilerinin birliğini zayıflatması
Marksist diyalektiğin canlı gerçeğini yansıtır.
ve müdahale yandaşlarının değirmenine su taşımasıdır.
Ulusal kültüre ilişkin formül için de aynı şeyi söylemek ge-
Yerel milliyetçilik sapmasının özü budur.
rek: sosyalizmin bütün dünyadaki zaferi döneminde sönüp git-
Partinin görevi, bu sapmaya karşı kararlılıkla mücadele et-
mesi ve ortak bir sosyalist kültür (ve ortak bir dil) içinde
mek ve Sovyetler Birliği halklarının emekçi yığınlarının enter-
kaynaşması koşullarını hazırlamak için, tek ülkede proletarya
nasyonalist eğitimi için zorunlu önkoşulları yaratmaktır.
diktatörlüğü döneminde ulusal kültürlerin (ve dillerin) açılıp
Partimizdeki sapmalar, genel politika alanında "sol" ve sağ
gelişmesi.
sapmalar, ulusal sorun alanında sapmalar konusunda durum bu-
Geçiş zamanımızın bu özelliğini ve bu "çelişki"sini kavra-
dur.
mayan biri, tarihsel süreçlerin bu diyalektiğini kavramayan biri, Parti içi durumumuz böyledir.
Marksizm için yitip gitmiş biridir. Parti'nin genel çizgi uğruna mücadeleden muzaffer çıktığı,
Sapmacılarımızın mutsuzluğu, Marksist diyalektiği Partimizin Leninist çizgisinin tüm cephe boyunca zafer
anlamamaları ve anlamak istememeleridir. kazandığı bugün, birçokları, çeşitli sapmacıların çalışmamızda
Büyük Rus şovenizmi sapması böyle. bize çıkardıkları zorlukları unutma eğilimindedir. Dahası, bazı
Bu sapmanın, eskiden egemen olan Büyük Rus ulusunun darkafalı yoldaşlar hâlâ, sapmacılara karşı mücadele etmeden
sönüp giden sınıflarının, yitirilmiş ayrıcalıkları yeniden elde et- de yapabilecek olduğumuza inanıyorlar. Bu yoldaşların ağır bir
me özlemini yansıttığını anlamak zor değildir. yanılgı içinde olduklarını söylemeye gerek yoktur sanırım. Bu
Ulusal sorun alanında Parti içindeki baş tehlike olarak Bü- parti darkafalılığının tüm boşluğunu ve işe yaramazlığını kavra-
yük Rus şovenizmi tehlikesi buradan geliyor. mak için yalnızca geriye bakıp, Troçkistlerin ve sağ
Yerel milliyetçilik sapmasının özü nedir? sapmacıların oynadıkları çirkin oyunları anımsamak yeterlidir,
Yerel milliyetçilik sapmasının özü, kendini tecrit etme ve geçen dönemde sapmalara karşı mücadelenin tarihini yalnızca
kendini kendi ulusal kabuğunun sınırları içine kapatma anımsamak yeterlidir. Eğer sapmacıları dizginlememiş olsaydık,
çabasıdır, kendi ulusu içindeki sınıf karşıtlıklarını örtbas etme onları açık mücadelede yenmemiş olsaydık, Partimizin bugün
çabasıdır, kendini Büyük Rus şovenizminden, genel sosyalist haklı olarak gurur duyduğu başarıları elde edememiş
inşa dalgasından ayrılarak koruma çabasıdır, Sovyetler Birliği olacağımıza hiç kuşku yoktur.
Leninist çizgiden sapmalara karşı mücadele içinde Partimiz

büyüdü ve güçlendi. Sapmalara karşı mücadele içinde saflarının Yaşasın Leninizm! (Şiddetli, uzun süren alkışlar. Tüm sa-
Leninist birliğini pekiştirdi. Partinin MK'sı çevresinde hiçbir londa tezahürat.)
zaman bugünkü kadar sağlam birleşmediği reddedilmez
gerçeğini, şimdi artık kimse yadsımıyor. Bugün herkes, Partinin "Pravda" No. 177,
bugün artık her zamankinden daha çok birlik ve beraberlik için- 29 Haziran 1930.
de bulunduğunu; XVI. Parti Kongresi'nin, Parti'nin genel çizgisi
karşısına kendisine ait, özel bir çizgiyle çıkabilecek durumda
olan resmen örgütlü ve beraberlik içinde bir muhalefetin artık
bulunmadığı Partimizin ender kongrelerinden biri olduğunu ka-
bul etmek zorundadır.
Bu tayin edici kazanımı Parti hangi gerçeğe borçludur?
Bu kazanımı, sapmalara karşı mücadelesinde her zaman il-
keli bir politika yürütmüş olması, hiçbir zaman kulis arkası
kombinasyonlara ve diplomatik bezirgânlıklara yanaşmaması
gerçeğine borçludur.
Lenin, ilkesel politikanın tek doğru politika olduğunu söy-
ledi. Sapmalara karşı mücadeleden, Lenin'in vasiyetini dürüstçe
ve tutarlılıkla uyguladığımız için muzaffer olarak çıktık.
(Alkışlar.)
*
Sözlerimi toparlıyorum, yoldaşlar.
Genel sonuç nedir?
Geçen dönemde, sosyalist inşanın tüm cephelerinde bir dizi
tayin edici başarılar elde ettik. Bu başarıları, Lenin'in yüce
bayrağını yüksek tutmayı bildiğimiz için elde ettik. Eğer zafer
kazanmak istiyorsak, gelecekte de Lenin'in bayrağını yüksek
tutmalı ve onu temiz ve lekesiz korumalıyız. (Alkışlar.)
Genel sonuç budur.
Lenin'in bayrağıyla, Ekim Devrimi'nin çatışmalarını
kazandık.
Lenin'in bayrağıyla, sosyalist inşanın zaferi için mücadele-
de tayin edici başarılar elde ettik.
Aynı bayrakla, proleter devrim tüm dünyada zafer
kazanacaktır.

Notlar 317 318 Notlar
nu'nun hesap verme raporlarını, emperyalist savaşlar tehlikesine
karşı mücadele önlemlerini, Komünist Enternasyonal Programı'nı,
sömürge ve yarı-sömürge ülkelerde devrimci hareket sorununu,
SSCB'de ekonomik durumu ve SBKP(B)'de durumu görüştü ve
Komintern Tüzüğü'nü onayladı. Kongre kararlarında, kaçınılmaz
sonucu kapitalist stabilizasyonun sarsılması ve kapitalizmin genel
NOTLAR krizinin şiddetli bir keskinleşmesi olan kapitalizmin iç
çelişkilerinin artışına dikkat çekti. Kongre, Komünist Enternasyo-
[1] SBKP(B) MK ve MKK Plenumu 16-23 Nisan 1929 tarihleri
nal'in, işçi sınıfı mücadelesinin yeni koşullarından çıkan görevle-
arasında toplandı. Plenum şu sorunları ele aldı: 1— parti içi mese-
rini saptadı, komünist partileri, baş tehlike olarak sağ sapmaya
leler; 2— XVI. Birlik Parti Konferansı'nın sorunları; 3— Parti'nin
karşı ve onun karşısında uzlaşmacılığa karşı daha güçlü mücade-
temizlenmesi üzerine. Plenum, MK Politbürosu'nun ve MKK Pre-
leye seferber etti. Kongre, SSCB'de sosyalist inşanın başarılarını
zidyumu'nun 9 Şubat 1929 tarihli ortak oturumunda kabul edilen,
ve uluslararası proletaryanın pozisyonlarının sağlamlaştırılması
Parti içi meseleler üzerine kararı onayladı ve özel bir kararla Bu-
açısından bunların önemini vurguladı ve tüm dünya emekçilerini
harin, Rikov ve Tomski'nin sağ oportünist faaliyetini mahkûm et-
Sovyetler Birliği'ni savunmaya çağırdı. J. V. Stalin Kongre'nin
ti. Plenum, ulusal ekonomiyi geliştirmenin Beş Yıllık Plân'ı üzeri-
çalışmalarına yönetici bir şekilde katıldı, Kongre Prezidyumu'na
ne, tarımın kalkındırılmasının yolları üzerine ve orta köylüler için
Program Komisyonu'na ve uluslararası durum ve Komünist Enter-
vergi kolaylıkları üzerine, bürokratizme karşı mücadelenin
nasyonal'in görevleri üzerine tezlerin hazırlanmasıyla görevli poli-
sonuçları ve yakın görevleri üzerine Politbüro tarafından sunulan
tik komisyona seçildi. (s. 28)
tezleri onayladı ve bu tezleri XVI. Birlik Parti Konferansı'na
sunmayı kararlaştırdı. Ayrıca Plenum, Parti'nin temizlenmesi üze-
[4] Merkezi Kontrol Komisyonu ve Merkezi Revizyon Komisyo-
rine esas olarak onaylanmış olan tezleri ve SBKP(B)'nin üye ve
nu'nun üyelerinin katılımıyla 16-24 Kasım 1928 tarihleri arasında
adaylarının denetlemesini XVI. Parti Konferansı'na sunmayı
toplanan SBKP(B) Merkez Komitesi Plenumu kastedilmektedir.
kararlaştırdı. J. V. Stalin Plenum'un 22 Nisan'daki oturumunda,
(s. 33)
"SBKP(B)'de Sağ sapma Üzerine" konuşmasını yaptı. (SBKP(B)
MK ve MKK Plenumlarının Kararları, bkz, "Parti Kongreleri,
[5] Kürsü-sosyalizmi — burjuva ideolojisinde, esas olarak da 19.
Parti Konferansları ve MK Plenum Toplantılarının Kararlarında
yüzyılın ikinci yarısında Almanya'da ortaya çıkan, sonra İngiltere,
SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 311-323, Rusça.) (s.13)
Amerika ve Fransa'da yaygınlık kazanan burjuva politik ekonomi-
sinde bir doğrultu. Bu doğrultunun temsilcileri, burjuva-liberal
[2] 1923-1928 yılları arasında Şahti bölgesinde ve Donets Havzası'nın
profesörler, Marksizme ve gelişen devrimci işçi hareketine karşı
başka bölgelerinde kötülüklerini yürüten burjuva uzmanların
mücadeleyi üniversite kürsülerinden sürdürüyor ("Kürsü-sosyaliz-
karşı-devrimci örgütünün zararlı çalışmaları kastedilmektedir. (s.
mi" tanımı buradan gelir) ve kapitalizmin çelişkilerini örtbas edip
22)
sınıf uzlaşmacılığını vaazediyorlardı. Kürsü-sosyalistleri burjuva
devletin sınıf karakterini inkâr ediyor, onun sömürücü bir devlet
[3] Komintern VI. Kongresi 17 Temmuz-1 Eylül 1928 tarihleri
olduğunu inkâr ediyorlardı ve onun güya sosyal reformlar
arasında Moskova'da toplandı. Kongre, Komintern Yürütme Ko-
aracılığıyla kapitalizmi mükemmelleştime yeteneğinde olduğunu
mitesi'nin hesap verme raporunu, Komünist Gençlik Enternasyo-
iddia ediyorlardı. Engels Alman kürsü sosyalistleri üzerine şöyle
nali Yürütme Komitesi'nin ve Uluslararası Kontrol Komisyo-

yazıyordu: "Bizim kürsü-sosyalistlerimiz teorik açıdan hiçbir za- bir komplo kurdukları ve Brest Barış Antlaşması'nı akamete
man hafif insancıl bir kaba ekonomistten fazlasını olmadılar ve uğratmayı, V. İ. Lenin, J. V. Stalin, J. M. Sverdlov'u tutuklatmayı,
şimdi Bismarkçı devlet sosyalizminin salt savuncarları düzeyine katletmeyi ve Buharincilerden, Troçkistlerden ve Sol Sosyal-Dev-
düştüler." (K. Marx ve F. Engels, "Eserler" cilt XXVII, s. 499, rimcilerden bir hükümet oluşturmayı hedefledikleri saptandı.
Rusça) Rusya'da kürsü-sosyalistlerinin burjuva-liberal reformist (s. 94)
düşünceleri legal Marksistler tarafından vaazedildi. Rus
Menşevikleri, II. Enternasyonal'in oportünist partileri ve işçi [11] RSFSC Halk Komiserleri Konseyi nezdindeki Ekonomi Konseyi
hareketini burjuvazinin çıkarlarına tabi kılmaya çalışan ve kapita- kastedilmektedir. (s. 96)
lizmin sosyalizme barış içinde, yavaş yavaş intibak edeceğini vaa-
zeden bugünkü sağ sosyalistler de aynı şekilde kürsü-sosyalizmi- [12] SBKP(B) XVI. Konferansı 23-29 Nisan 1929 tarihleri arasında
ne batmışlardır. (s. 40) Moskova'da toplandı. Konferans şu sorunları ele aldı: Ulusal Eko-
nomiyi Geliştirmenin Beş Yıllık Plânı, Tarımın
[6] 4—12 Temmuz 1928 tarihleri arasında toplanan SBKP(B) Merkez Kalkındırılmasının Yolları Üzerine ve Orta Köylüler İçin Vergi
Kolaylıkları Üzerine, Bürokratizme Karşı Mücadelenin Sonuçları
Komitesi Plenumu kastedilmektedir. (s. 53)
ve Önündeki Görevler Üzerine, Parti'nin temizlenmesi ve
SBKP(B) Üye ve Adaylarının Gözden Geçirilmesi Üzerine.
[7] "Gençlik Enternasyonali" — Dergi, Sosyalist Gençlik Örgütleri Konferansın ana sorunu ilk Beş Yıllık Plân'dı. Konferans, sağ
Uluslararası Birliği'nin Organı. Eylül 1915'den Mayıs 1918'e dek teslimiyetçiler tarafından savunulan beş yıllık plânın minimal
Zürih'te yayınlandı. 1919'dan 1941'e dek Komünist Gençlik En- varyantını reddetti ve her koşul altında bağlayıcı olarak "optimal"
ternasyonali Yürütme Komitesi'nin organı olarak yayınlandı. (s. varyantı kabul etti. Konferans sağ sapmayı, Parti'nin Leninist
69) politikasından tümüyle uzaklaşmanın ifadesi olarak, doğrudan
doğruya Kulakların pozisyonuna geçiş olarak mahkûm etti ve Par-
[8] Bkz. Lenin Derlemesi, cilt XIV, s. 250-259 (Rusça). (s. 74) ti'yi, bu dönemde baş tehlike olarak sağ sapmaya ve Leninist çiz-
giden sapmalara karşı uzlaşmacı ruh haline ezici bir darbe indirme
[9] "Sbornik Sosialdemokrata" (Sosyal demokrat Derlemesi) 1916 çağrısı yaptı. Konferans, V. M. Molotov'un, SBKP(B) MK ve
MKK Nisan Plenumu üzerine ve bu plenumda J. V. Stalin
yılında V. İ. Lenin'in doğrudan yönetimi altında RSDİP MK'sı
tarafından yapılan "SBKP(B)'de Sağ Sapma Üzerine" (Bkz. eli-
tarafından yayınlandı. İki sayısı çıktı: Ekim ve Aralık 1916'da. (s. nizdeki cilt, s. 13-100) konuşması üzerine bilgi verici raporunu
75) dinledi ve "Parti İçi Meseleler Üzerine" kararı oybirliğiyle kabul
etti. Konferans, Sovyetler Birliği'nin tüm işçilerine ve emekçi
[10] Brest Barışı döneminde (1918) Buharin ve onun tarafından yöne- köylülerine sosyalist yarışmayı geliştirme çağrısını kararlaştırdı.
tilen "sol" komünistler grubu Troçki'yle birlikte Parti içinde Le- (XVI. Konferans'ın Kararları için bkz. "Parti Kongreleri, Parti
nin'e karşı şiddetli bir mücadele başlattılar ve henüz bir orduya sa- Konferansları ve MK Plenum Toplantıları'nın Kararlarında
hip olmayan genç Sovyet Cumhuriyeti'ni Alman emperyalizminin SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 324-358, Rusça.) (s. 100)
darbelerine maruz bırakmak amacıyla savaşın sürdürülmesini ta-
lep ettiler. 1938 yılında anti-Sovyet "Sağcılar ve Troçkistler Blo- [13] V. İ. Lenin, "Yarışma Nasıl Örgütlenmeli?" (Bkz. "Eserler", 4.
ku"na karşı yürütülen davada, Buharin'in ve onun tarafından yö- baskı, cilt XXVI, s. 367-368, Rusça.) (s. 102)
netilen "sol" komünistler grubunun Troçkistler ve Sol Soyal-Dev-
[14] Özel Uzak Doğu Ordusu, Ağustos 1929'da, karşı-devrimci Çinli
rimcilerle birlikte, Sovyet hükümetine karşı gizli karşı-devrimci
generaller ve Japon emperyalistleri tarafından Doğu Çin Demiryo-

lu'nda kışkırtılan çatışma sırasında kuruldu. "Trevoga" (Alarm) gazete boyutunda çıktı. (s. 155)
— Özel Uzak Doğu Ordusu Politik Yönetimi'nin 1929 yılından [24] "Kraznaya Zvezda" (Kızıl Yıldız) — askeri-politik günlük gaze-
beri yayınlanan organı. (s. 124) te; Ocak 1924'den beri yayınlanmaktadır. Mart 1946'dan beri
SSCB Silahlı Kuvvetler Bakanlığı'nın merkez yayın organıdır. (s.
[15] "Komsomolskaya Pravda" — Günlük gazete, Sovyetler Birliği 157)
Leninist Komünist Gençlik Birliği Merkez Komitesi'nin ve Mos-
kova Komitesi'nin organı; 24 Mayıs 1925'den beri çıkmaktadır. [25] Bkz. "Parti Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Plenum
"Leninizme Girişin Taslağı" makalesi 7 Aralık 1929 tarihli "Kom- Toplantılarının Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 47-53
somolskaya Pravda"nın 282. sayısında yayınlandı. (s. 125) (Rusça). (s. 158)
[16] SSCB MYK Komünist Akademisi tarafından toplantıya çağrılan [26] SBKP(B) XVI. Konferansı'nın "Tarımın Kalkındırılmasının
Marksist tarım bilimcilerinin Birlik Konferansı, 20 Aralık'tan 27 Yolları Üzerine ve Orta Köylüler İçin Vergi Kolaylıkları Üzerine"
Aralık 1929'a dek toplandı. Konferansa bilimsel araştırma kararı için bkz. "Parti Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Ple-
kurumlarından, tarım yüksek okullarından ve ekonomi yüksek num Toplantılarının Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s.
okullarından, dergi ve gazete redaksiyonlarından temsilciler 329-338 (Rusça). (s. 158)
katıldı. Toplam 302 delege mevcuttu. J. V. Stalin, 27 Aralık'ta
Konferansın kapanış plenumu oturumunda "SSCB'de Tarım [27] Bkz. "Parti Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Plenum
Politikasının Sorunları Üzerine" konuşmayı yaptı. (s. 128) Toplantılarının Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 247-
259 (Rusça). (s. 158)
[17] Bkz. Lenin Derlemesi, cilt XI, s. 368 (Rusça). (s. 134)
[28] SBKP(B) XV. Parti Kongresi'nin "Ulusal Ekonominin Beş Yıllık
[18] Bkz. V. İ. Lenin, "Eserler", 4. baskı, cilt XXXI, s. 7-8. (s. 134) Bir Plânının Hazırlanması İle İlgili Talimatlar Üzerine" kararı için
bkz. "Parti Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Plenum
[19] Bkz. V. İ. Lenin, "Eserler", 4. baskı, cilt XXXI, s. 483 (Rusça). Toplantılarının Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 234-
(s. 134)
247 (Rusça). (s. 158)
[20] F. Engels, "Fransa'da ve Almanya'da Köylü Sorunu", 1922, s. 66
(bkz. ayrıca K. Marx ve F. Engels, "Eserler" cilt XVI, Bölüm II, [29] Bkz. "Parti Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Plenum
1936. s. 456, Rusça.) (s. 137) Toplantılarının Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 222-
227 (Rusça). (s. 158)
[21] Bkz. J. V. Stalin, "Eserler", cilt 11, s. 81-97, (Türkçe baskı, İnter
Yayınları, s. 77-89) (s.140) [30] Sverdlovlular — Komünist J. M. Sverdlov Üniversitesi
öğrencileri. (s. 162)
[22] Bkz. V. İ. Lenin, "Eserler", 4. baskı, cilt XXXIII, s. 211-215
(Rusça). (s. 148) [31] Bkz. V. İ. Lenin, "Eserler", 4. baskı, cilt XXXII, s. 430-431
(Rusça). (s. 162)
[23] "Za Rubejom" (Yurtdışında) — Dergi; 1930'dan beri M. Gor-
ki'nin redaksiyonu altında yayınlandı. 1932'den 1938'e dek dergi [32] V. İ. Lenin, "Pitirim Sorokin'in Değerli İtirafları" (bkz. "Eserler",

4. baskı, cilt XXVIII, s. 171, Rusça). (s. 162) oybirliğiyle onayladı ve MK'ya, gelecekte de sosyalist inşanın
[33] "Rubinizm" ve "mekanisizm" — Politik ekonomide anti-Mark- Bolşevik temposunu garantileme, beş yıllık plânın dört yılda
sist, revizyonist doğrultular. Menşevik Rubin, Marx'ın öğretisini gerçekleştirilmesini sağlama ve tüm cephe boyunca tam
idealist burjuva bakış açısından revize etti. Marksizmi devrimci geliştirilmiş sosyalist saldırıyı, keza genel kollektifleştirme teme-
içeriğinden yoksun bıraktı, zararlılara yaraşır tarzda iktisatçıların linde sınıf olarak Kulaklığın tasviyesini sebatla yürütme talimatı
dikkatini, Sovyet ekonomisinin sorunlarını araştırmaktan, skolas- verdi. Kongre, kollektif köylülüğü Sovyet iktidarının gerçek ve
tik çekişmelere ve soyutlamalara çekti. "Mekanisizm" felsefe ve sağlam dayanağı haline getirmiş olan tarımın gelişimindeki döne-
politik ekonomi alanında Marksizmin vülger-mekanik bakış mecin dünya çapında tarihi öneme sahip olduğunu saptadı. Kong-
açısından bir tahrifidir, diyalektik metaryalizmin yadsınmasıyla ve re Parti Merkez Komitesi'ne, bundan sonra da sağlam bir barış
yerine burjuva denge teorisinin konmasıyla aynı kapıya çıkar. Me- politikası yürütme ve SSCB'nin savunma gücünü artırma görevi
kanisizmin başlıca temsilcilerinden biri sağ sapmacıların ideologu verdi. Kongre, ağır sanayiyi tüm araçlarla geliştirme ve ülkenin
Buharin'di. Mekanistler, politik ekonomide kapitalist toplumun iç doğusunda yeni, güçlü bir kömür ve tasfiyehane üssü yaratma;
çelişkilerini, bunların gelişme yasalarının tarihsel olarak geçici tüm kitle örgütlerinin çalışmasını reorganize etme ve sosyalist
karakterini yadsıyor ve kapitalizmin yasalarını sosyalist Sovyet inşada sendikaların rolünü güçlendirme; tüm işçileri ve diğer
toplumuna aktarıyorlardı. (s. 167) emekçi kitleleri sosyalist yarışmaya katma talimatı verdi. Kongre
sağ oportünizmin Kulakların Parti içindeki acentası olduğunu ta-
[34] SBKP(B) Merkez Komitesi'nin adı geçen kararı, 15 Mart 1930 mamen açığa çıkardı ve sağ muhalefetin görüşlerini SBKP(B)
tarihli "Pravda"nın 73. sayısında yayınlandı. (Bkz. aynı zamanda üyeliğiyle bağdaşmaz ilan etti. Kongre, Parti örgütlerine, ulusal
"Parti Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Plenum sorunda sapmalara —Büyük Rus şovenizmine ve yerel
Toplantılarının Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 813- miliyetçiliğe— karşı mücadeleyi güçlendirme ve SSCB
814, Rusça). (s. 177) halklarına, biçim itibariyle ulusal, içerik itibariyle sosyalist kültür-
lerinin kapsamlı bir şekilde geliştirilmesini garantileyen Leninist
[35] "Kollektifleştirme Temposu ve Kollektif Çiftlik İnşası İçin Dev- ulusal politikayı sebatla yürütme talimatı verdi. XVI. Parti Kong-
letin Yardım Önlemleri Üzerine" 5 Ocak 1930 tarihli SBKP(B) resi Parti tarihine, sosyalizmin tüm cephe boyunca tam
MK kararı için bkz. aynı zamanda "Parti Kongreleri, Parti geliştirilmiş saldırısı, sınıf olarak Kulaklığın tasfiyesi ve genel
Konferansları ve MK Plenum Toplantılarının Kararlarında kollektifleştirmenin gerçekleştirilmesi kongresi olarak geçti. J. V.
SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 389-391 (Rusça). (s. 182) Stalin Kongre'ye 27 Haziran'da SBKP(B) MK'sının siyasi faaliyet
raporunu sundu ve 2 Temmuz'da rapor üzerine kapayış konuşması
[36] SBKP(B) XVI. Parti Kongresi, 26 Haziran'dan 13 Temmuz yaptı. (SBKP(B) XVI. Parti Kongresi üzerine bkz. "SBKP(B) Ta-
1930'a dek Moskova'da toplandı. Kongre, Parti Merkez Komite- rihi, Kısa Ders", s. 296-298 [Türkçe baskı, İnter Yayınları, s. 354-
si'nin politik ve örgütsel hesap verme raporunu; Merkezi Reviz- 356]. Kongre kararları için bkz. "Parti Kongreleri, Parti
yon Komisyonu, MKK, Komintern Yürütme Komitesi'nde Konferansları ve MK Plenum Toplantılarının Kararlarında
SBKP(B) delegasyonunun hesap verme raporlarını ve şu raporları SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 394-436, Rusça.) (s. 205)
görüştü: Sanayinin Beş Yıllık Plânı'nın Gerçekleştirilmesi Üzeri-
ne; Kollektif Çiftlik Hareketi ve Tarımın Yükselişi Üzerine; Yeni- [37] Federal Rezerv Sistemi — ABD'nin 1913'de kurulmuş bir banka
den Yapılanma Döneminde Sendikaların Görevleri Üzerine. örgütü. Ülkenin en önemli merkezlerinde kurulan on iki federal
Kongre Parti Merkez Komitesi'nin politik çizgisini ve faaliyetini rezerv bankası, ABD bankalarının tüm faaliyetini birleştirir ve de-

netler ve tekelci sermayenin bir aracıdır. Federal Reserve System'i Stalin, "Eserler", cilt 7, s. 271-277 [Türkçe baskı, İnter Yayınları,
(1933'de adı Board of Governors of the FRS olarak değiştirilen) s. 222-227].) (s. 217)
Federal Reserve Board tarafından yönetilir. Bu kurul ABD [40] 1 Ağustos 1929'da (birinci emperyalist dünya savaşının
Başkanı tarafından atanır ve bütünüyle finans kodamanlarının başlangıcının 15. yıldönümünde) savaş kışkırtıcılarına karşı
elindedir. Amerikan kapitalizminin savuncarları olarak faaliyet gösteriler ve protesto grevleri ve (1929 dünya ekonomik kriziyle
gösteren burjuva iktisatçıları ve ABD'nin finans ve hükümet çev- bağıntı içinde) hızla artan işsizliğe karşı 6 Mart 1930'daki protesto
releri de Federal Reserve System'de, ülke ekonomisini krizlerden gösterileri, Fransa, Almanya, İngiltere, ABD, Polonya ve diğer
koruyacak bir çare gördüler. Başkan Hoover'in 1929'da patlak ve- Avrupa ve Amerika ülkelerinin birçok kentlerini ve sanayi mer-
ren krize karşı Federal Reserve System'inin yardımıyla mücadele kezlerini içine aldı. Protesto hareketi tamamen komünist partilerin
etme çabaları tam bir fiyaskoyla sonuçlandı. (s. 211) ve Komünist Enternasyonal'in önderliği altındaydı. (s. 219)
[38] Almanya'nın tazminat ödemelerini düzenleyecek olan Young [41] "Pan-Avrupa" — Fransa Dışişleri Bakanı Briand tarafından
Plânı, sahibinin —Amerikan bankeri Young'ın— adını Mayıs 1930'da önerilen, Sovyetler Birliği'ne karşı plânlanan Av-
taşımaktadır. Bu plân 7 Haziran 1929'da, Fransa, Büyük Britanya,
rupa devletlerinin bloku. Bu plâna göre, bir "Federal Birlik"te
İtalya, Japonya, Belçika, ABD ve Almanya temsilcilerinden
oluşan bir uzmanlar kurulu tarafından kabul edildi ve 20 Ocak birleşen Avrupa, ortak bir anti-Sovyet cephe oluşturacaktı ve "Fe-
1930'da Lahey Konferansı'nda kesin olarak onaylandı. Plân, deral Birliğin" yürütme organı —"Avrupa Komitesi"— SSCB'ye
Almanya'nın tazminat ödemelerinin toplam miktarını 113,9 mil- saldırı hazırlığının kurmayı olacaktı. Bunun dışında Briand Plânı
yar Mark (dövizle) olarak saptadı, bu miktar 59 yıl içinde ödene- kıta Avrupa'sında Fransa'nın hegemonyasını kurmayı kendine gö-
cekti. Tüm tazminat takasları, ABD'nin egemenliği altında olan rev edinmişti ve bu nedenle İngiltere, İtalya ve ABD'den direniş
Uluslararası Kliring Bankası tarafından halledilecekti. Bankanın gördü. Emperyalist güçler arasındaki çelişkiler sonucunda "Pan-
kurulması Young Plânı'nın merkezi noktalarından biriydi ve Ame- Avrupa" projesi gerçekleştirilemedi. (s. 221)
rikan tekelci sermayesine, Avrupa devletlerinin ticareti ve para
trafiği üzerinde kontrol olanağı sunuyordu. Young Plânı'na göre, [42] 27 Ağustos 1928'de ABD, Fransa, Almanya, Büyük Britanya,
Alman sanayisi tazminat ödemelerine katılımın dışında Polonya, İtalya, Japonya, Çekoslovakya, Belçika ve Britanya
tutulmuştu, ödemelerin tüm yükü emekçilerin sırtına bindirildi.
Dominyonları tarafından Paris'te imzalanmış olan Savaşı Aforoz-
Young Plânı, Almanya'nın savaş ekonomisi potansiyelinin hızla
restore edilmesi için koşulları yarattı, bunun için Amerikan em- lama Paktı kastedilmektedir. SSCB, Kellogg Paktı'nın
peryalistleri, SSCB'ye karşı bir saldırı geliştirebilme amacıyla imzalanması görüşmelerine çağrılmamıştı, çünkü paktta öngörü-
gayretle işe giriştiler. (s. 216) len ulusal politikanın bir aracı olarak savaşın aforozlanmasını
kapsayan ülkeler içinden SSCB'nin dıştalanması amaçlanıyordu.
[39] 5-16 Ekim 1925 tarihleri arasında toplanan Locarno (İsviçre) "Genel Barış" üzerine demagojik safsatalar maskesi altında
Konferansı'nda emperyalist devletlerin imzaladığı sözleşme ve anlaşmanın inisiyatörleri (Fransa, ABD, İngiltere), onu SSCB'nin
tecrit edilmesinin ve ona karşı mücadelenin bir aracı haline getir-
anlaşmalar kastedilmektedir. Avrupa'da Versaille Anlaşmasıyla
meyi düşünüyorlardı. Paktın gerçek hedefleri, SSCB Hüküme-
kurulan savaş sonrası düzenin sağlamlaştırılmasını amaçlayan Lo-
ti'nin 5 Ağustos 1928 tarihli açıklamasıyla teşhir edildi. Kamuo-
carno anlaşmaları, en önemli emperyalist ülkeler arasındaki yunun baskısıyla ABD, İngiltere ve Fransa hükümetleri, SSCB'yi
çelişkilerin daha da keskinleşmesine ve yeni savaşların de Pakt'ı imzalamaya çağırmak zorunda kaldılar. Sovyet hükümeti
hazırlanmasına yol açtı. (Locarno Konferansı üzerine bkz. J. V. Kellogg Paktı'na katıldı, onu onaylayan ilk hükümetlerden biri ol-

du ve komşu devletlere, Pakt'ın yükümlülükleri hemen yürürlüğe Toplantılarının Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 278-
sokan bir anlaşma yapmayı önerdi. 9 Şubat 1929'da böyle bir 279 (Rusça). (s. 245)
anlaşma SSCB, Polonya, Romanya, Estonya ve Letonya [48] 10 Kasım'dan 17 Kasım 1929'a dek toplanan SBKP(B) Merkez
tarafından Moskova'da imzalandı; anlaşmaya daha sonra Türkiye Komitesi Plenumu, şu sorunları ele aldı: 1929/30 yılı için ulusal
ve Litvanya da katıldılar. (s. 221) ekonominin kontrol rakamları; kollektif çiftlik inşasının sonuçları
ve bundan sonraki görevleri; Ukrayna tarımı ve kırda çalışma; bir
[43] "Lena Goldfields" — 1925 yılından 1930 yılına dek SSCB'de, SSCB Tarım Halk Komiserliği'nin oluşturulması; teknik
altın, bakır, demir ve Sibirya'da başka madenleri açma ve çıkarma kadroların yetiştirilmesi üzerine MK Temmuz Plenumu'nun
imtiyazına sahip İngiliz anonim şirketi. İmtiyaz sözleşmesinin (1928) aldığı kararların gerçekleştirilmesi, Plenum, sağ
koşullarına göre "Lena Goldfields" şirketi, yeni maden işletmeleri oportünizmin görüşlerinin propagandasını ve ona karşı
açmak ve kendisine kiralanmış olan işletme ve altın yataklarını uzlaşmacılığı, SBKP(B) içinde kalmakla bağdaşmaz ilan etti ve
yeniden inşa etmekle yükümlüydü. Anonim şirket yükümlülükle- sağcı teslimiyetçilerin elebaşısı ve yöneticisi olarak Buharin'i
rini yerine getirmediğinden ve kendisine imtiyaz olarak bırakılmış SBKP(B) MK Politbürosu'ndan ihraç etme kararı aldı. Plenum,
işletmeleri, altın yataklarını ve diğer tesisleri çürümeye terk Sovyetler Birliği'nin, köyün gelişkin sosyalist reorganizasyonu ve
ettiğinden, Sovyet hükümeti imtiyazı iptal etti ve SSCB'de casus- büyük ölçekli sosyalist tarımın inşası safhasına girdiğini saptadı,
luk ve zararlı çalışmalarla uğraşan şirket çalışanlarını mahkemeye ve kollektif çiftlikleri sağlamlaştıracak ve kollektif çiftlik hareke-
verdi. (s. 222) tini yaygın olarak geliştirmeye elverişli bir dizi somut önlemler
tasarladı. (Plenumun kararları için bkz. "Parti Kongreleri, Parti
[44] SSCB V. Sovyet Kongresi 20-28 Mayıs 1929 tarihleri arasında Konferansları ve MK Plenum Toplantılarının Kararlarında
Moskova'da toplandı ve şu sorunları ele aldı: SSCB Hükümetinin SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 359-388, Rusça). (s. 245)
Raporu; SSCB Ulusal Ekonomisini Geliştirmenin Beş Yıllık
Plânı; Tarımın Kalkındırılması ve Kırda Kooperatif İnşası. Kong- [49] 3 Haziran 1928 tarihli "Pravda"nın 128. sayısında yayınlanan
renin merkezi sorunu, birinci Stalinci Beş Yıllık Plân'ın
görüşülmesi ve kabulüydü. Kongre, SSCB hükümetinin raporunu SBKP(B) MK'sının "Tüm Parti Üyelerine, Tüm İşçilere"
onayladı, ulusal ekonomiyi geliştirmenin beş yıllık plânını tasdik özeleştiriyi geliştirme çağrısı kastedilmektedir. (Bkz. ayrıca "Parti
etti, tarımın kalkındırılması ve kırda kooperatiflerin inşasının Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Plenum Toplantılarının
yollarını gösterdi ve yeni bir SSCB Merkez Yürütme Komitesi Kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 807-809, Rusça.) (s.
seçti. (s. 232) 267)
[45] Bkz. "Parti Kongreleri, Parti Konferansları ve MK Plenum
Toplantıları'nın kararlarında SBKP(B)", Bölüm II, 1941, s. 251 [50] SBKP(B) MK ve MKK'sı tarafından alınan "Sovyet Aygıtında
(Rusça). (s. 240) İşçilerin Yükselmesi Üzerine ve Sovyet Aygıtının İşçi Kitleleri
Tarafından Alttan Denetlenmesi Üzerine (İşletmelerin Manevi
[46] J. Stalin, SBKP(B) XV. Parti Kongresi'ne Merkez Komitesi'nin Sorumluluğu Üzerine)" karar, 16 Mart 1930 tarihli "Pravda"nın
Siyasi Faaliyet Raporu (bkz. "Eserler", cilt 10, s. 305-306 [Türkçe 74. sayısında yayınlandı. (s. 267)
baskı, İnter Yayınları, s. 261]). (s. 241)
[51] SBKP(B) Merkez Komitesi tarafından 15 Mayıs 1930 tarihinde
[47] Bkz. "Parti Kongreleri, Parti Konferasları ve MK Plenum
alınan, 18 Mayıs 1930 tarihli "Pravda"nın 135. sayısında

yayınlanan "Uralmetal'in Çalışması Üzerine" (Ural demir
işletmelerini birleştiren bir tröst) alınan karar kastedilmektedir. (s.
277)
[52] SBKP(B) MK'nın "İlçelerin Kaldırılması Üzerine" kararı, 16

Temmuz 1930 tarihli "Pravda"nın 194. sayısında yayınlandı. (s.
286)
[53] V. İ. Lenin, XI. Parti Kongresi'ne Siyasi Faaliyet Raporu'nun

Plânı Üzerine V. M. Molotov'a Mektup (bkz. "Eserler", 4. baskı,
cilt XXXIII, s. 223-224, Rusça). (s. 288)
[54] V. İ. Lenin, "İşçi-Köylü Müfettişliğini Nasıl Reorganize Etmeli-

yiz" (bkz. "Eserler", 4. baskı, cilt XXXIII, s. 444, Rusça). (s. 289)
[55] RSFSC VIII. Sovyet Kongresi, 22-29 Aralık 1920 tarihleri

arasında toplandı. Kongre'nin ana sorunlarından birisi, Rusya'nın
Elektriklendirilmesi Devlet Komisyonu (GOELRO) tarafından
hazırlanmış olan ülkenin elektriklendirilmesi plânıydı. Kongre,
kararında elektriklendirme plânını "büyük bir ekonomik
başlangıcın ilk adımı olarak" tanımladı. J. V. Stalin V. İ. Lenin'e
Mart 1921 tarihli bir mektupta Rusya'nın elektriklendirilmesi
plânı üzerine şöyle yazıyor: "Son 3 gün içinde 'Rusya'nın Elekt-
riklendirilmesi Plânı' derlemesini okuma olanağı buldum… Mü-
kemmel, iyi derlenmiş bir kitap. Denden içinde değil, gerçekten
birleşik ve gerçekten devletsel bir ekonomik plân için ustaca bir
tasarı. Günümüzde, iktisaden geri Rusya'nın Sovyetik üstyapısını
gerçekten reel ve bugünkü koşullar altında biricik olanaklı teknik
üretim temeliyle esaslandırmanın biricik Marksist denemesi."
(Bkz. J. V. Stalin, "Eserler", cilt 5, s. 50 [Türkçe baskı, İnter
Yayınları, s. 50].) (s. 295)
[56] 18 Mayıs 1925'de Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi

öğrencilerinin bir toplantısında yapılan "Doğu Halkları Üniversi-
tesi'nin Politik Görevleri Üzerine" konuşma kastediliyor. (Bkz. J.
V. Stalin, "Eserler", cilt 7, s. 138-140 [Türkçe baskı, İnter
Yayınları, s. 120-122].) (s. 308)
[57] Bk "P i K l i P i K f l MK Pl

330 331 Kronoloji
11 Mayıs J. V. Stalin, "Yarışma ve Kitlelerin Emek Coşkusu"
adlı makalesini kaleme alır —Mikulina'nın "Kitlelerin
Yarışması" adlı kitabına önsöz. Bu makale 22 Mayıs
tarihli "Pravda"nın 114. sayısında yayınlanır.
14 Mayıs J. V. Stalin Komintern Yürütme Komitesi
KRONOLOJİK BİYOGRAFİ Başkanlığı'nın oturumunda, Amerikan Komünist Par-
(Nisan 1929 — Haziran 1930) tisi'nde durum üzerine konuşur.
20-28 Mayıs J. V. Stalin SSCB V. Sovyet Kongresi'nin
1929 çalışmalarına katılır.
16-23 Nisan J. V. Stalin SBKP(B) MK ve MKK Plenumu'nun 28 Mayıs J. V. Stalin SSCB V. Sovyet Kongresi'nde, SSCB
çalışmasını yönetir. MYK'sının Birlik Sovyeti'ne seçilir.
22 Nisan J. V. Stalin SBKP(B) MK'sının ve MKK'sının Plenu- 18 Haziran J. V. Stalin ve V. M. Molotov, kereste sanayinin bir
mu'nda "SBKP(B)'de Sağ Sapma Üzerine" işçi delegasyonuyla görüşür.
konuşmasını yapar. 9 Temmuz J. V. Stalin Felix Kon yoldaşa bir mektup yazar.
23-29 Nisan J. V. Stalin SBKP(B) XVI. Birlik Konferansı'nı yöne- 10 Temmuz J. V. Stalin Ukrayna Komünist Gençlik Birliği'ne,
tir. kuruluşunun onuncu yıldönümünde bir selamlama
yazısı gönderir. Bu selamlama yazısı 12 Temmuz ta-
27 Nisan J. V. Stalin SBKP(B) XVI. Birlik Konferansı'nda, rihli "Pravda"nın 157. sayısında yayınlanır.
tarımın kalkındırılması ve orta köylüler için vergi
kolaylıkları üzerine bir ortak bildiri hazırlayacak olan 24 Temmuz J. V. Stalin Karadeniz Donanması'nın bir filosunun bir
komisyona seçilir. tatbikatında hazır bulunur.
29 Nisan J. V. Stalin SBKP(B) MK'sının plenumunu yönetir. 25 Temmuz J. V. Stalin "Çervona Ukrayna" kruvazörünü ziyaret
eder, Kızıl Bahriyeli'nin bir amatör sanat sergisinde
1 Mayıs J. V. Stalin 1 Mayıs dolayısıyla Moskova Garnizo- hazır bulunur ve kruvazörün gemi jurnaline not yazar.
nu'nun askeri töreninde ve Kızıl Meydan'da, başkent
emekçilerinin gösterisinde hazır bulunur. 30 Ekim J. V. Stalin Büyük Sosyalist Ekim Devrimi'nin onikin-
ci yıldönümü vesilesiyle Özel Uzak Doğu Ordusu'na
4 Mayıs J. V. Stalin Donets Havzası'ndan bir maden işçileri de- bir selamlama yazısı gönderir. Bu selamlama yazısı
legasyonuyla görüşür. "Trevoga"nın 52. sayısında ve 7 Kasım tarihli
6 Mayıs J. V. Stalin Komintern Yürütme Komitesi "Pravda"nın 259. sayısında yayınlanır.
Başkanlığı'nın Amerikan Komisyonu'nda, Amerikan 3 Kasım J. V. Stalin "Büyük Dönüşüm Yılı" adlı makalesini
Komünist Partisi'nde sağcı fraksiyoncular üzerine bir yazar. Bu makale 7 Kasım tarihli "Pravda"nın 259.
konuşma yapar. sayısında yayınlanır.

Kronoloji 332 333 Kronoloji
7 Kasım J. V. Stalin Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nin onikin- 1930
ci yıldönümünün onuruna Kızıl Meydan'da Moskova
2 Ocak J. V. Stalin'in, kentin Beyaz Muhafızlar'dan
Garnizonu'nun askeri töreninde ve başkent emekçileri- kurtuluşunun onuncu yıldönümünde Stalingrad
nin gösterisinde hazır bulunur. işçilerine selamlama mektubu "Pravda"nın 2.
10-17 Kasım J. V. Stalin SBKP(B) MK plenumunun çalışmasını sayısında yayınlanır.
yönetir. 5 Ocak J. V. Stalin'in önerisi üzerine SBKP(B) MK'sı
"Kollektifleştirme Temposu ve Kollektif Çiftlik İnşası
13 Kasım J. V. Stalin SBKP(B) MK plenum oturumunda Buha-
İçin Devletin Yardım Önlemleri Üzerine" kararı alır.
rinci muhalefetin liderlerinin fraksiyon çalışmasını
Karar 6 Ocak tarihli "Pravda"nın 6. sayısında
açığa çıkardığı bir konuşma yapar. SBKP(B) MK ple- yayınlanır.
numu J. V. Stalin'i, 1929/30 yılı için ulusal ekonomi-
nin kontrol rakamları üzerine kararın nihai yazımıyla 17 Ocak J. V. Stalin A. M. Gorki'ye bir mektup yazar.
ve sağ sapmacılar grubu, Buharin grubu, üzerine bir 19 Ocak J. V. Stalin "Kulaklığın Sınıf Olarak Tasfiyesi
karar hazırlamasıyla görevlendirilmiş olan komisyona Politikası Sorunu Üzerine" makalesini kaleme alır.
seçer. Makale 21 Ocak tarihli "Pravda"nın 21. sayısında ve
"Kraznaya Zvezda"nın 18. sayısında yayınlanır.
15 Kasım SBKP(B) MK plenumu J. V. Stalin'i, kollektif çiftlik
inşasının sonuçları ve bundan sonraki görevleri üzeri- 21 Ocak J. V. Stalin, V. İ. Lenin'in ölümünün altıncı yıldönümü
ne bir kararın kaleme alınmasıyla görevlendirilen ko- nedeniyle Büyük Tiyatro'daki matem töreninde hazır
misyona seçer. bulunur.
9 Şubat J. V. Stalin "Sverdlovlu Yoldaşlara Yanıt"ı yazar.
29 Kasım J. V. Stalin SBKP(B) MYK V. yasama dönemi ikinci
Yanıt 10 Şubat tarihli "Pravda"nın 40. sayısında
toplantısının çalışmalarına katılır.
yayınlanır.
18 Aralık J. V. Stalin'in "Mutlak Zorunlu Bir Düzeltme" maka- 13 Şubat Bir dizi örgütün, aynı şekilde işçi, köylü ve Kızıl Ordu
lesi "Pravda"nın 298. sayısında yayınlanır. askerlerinin genel toplantılarının sayısız önergeleri te-
melinde J. V. Stalin sosyalist inşa cephesindeki
21 Aralık J. V. Stalin 50. yaşgününe kutlama mesajı gönderen
olağanüstü yararlılıkları için ikinci Kızıl Bayrak
tüm örgüt ve yoldaşları yanıtlar. Yanıt, 22 Aralık ta- nişanıyla taltif edilir. SSCB Merkez Yürütme Komite-
rihli "Pravda"nın 302. sayısında yayınlanır. si'nin J. V. Stalin'in taltif edilmesi üzerine kararı, 23
Şubat tarihli "Pravda"nın 53. sayısında yayınlanır.
27 Aralık J. V. Stalin Marksist tarım bilimcilerinin Birlik
Konferansı'nda "SSCB'de Tarım Politikasının 22 Şubat J. V. Stalin Birinci Süvari Ordusu'na, kuruluşunun
Sorunları Üzerine" konuşmayı yapar. Bu konuşma 29 onuncu yılında bir selamlama yazısı gönderir, yazı 23
Şubat tarihli "Pravda"nın 53. sayısında yayınlanır.
Aralık tarihli "Pravda"nın 309. sayısında yayınlanır.
J. V. Stalin İjevsk fabrikaları işçilerinin mektubunu

334 335 Kronoloji
yanıtlar ve onlara, Kızıl Ordu için teçhizat malzemele- keri törende ve başkent emekçilerinin gösterisinde
ri üretiminde plânın gerçekleştirilmesi için başarılar hazır bulunur.
diler. Yanıt 2 Mart tarihli "İjevskaya Pravda"nın 51.
sayısında yayınlanır. 10 Mayıs J. V. Stalin'in kuruluşunun onuncu yıldönümünde
J. V. Stalin Kızıl Ordu'nun onikinci yıldönümü ve Bi- Özel Süvari Tugayı'na selamlama yazısı, "Pravda"nın
rinci Süvari Ordusu'nun onuncu yıldönümü vesilesiyle 127. sayısında yayınlanır.
Moskova Sovyeti'nin Büyük Tiyatro'daki tören oturu- 27 Mayıs Kraznaya Preznya semti ve Bauman semti Parti
munda hazır bulunur. Konferansları J. V. Stalin'i, Moskova Bölgesi Parti
2 Mart J. V. Stalin'in "Başarı Sarhoşluğuna Kapılmak" maka- Konferansı için ve SBKP(B) XVI. Parti Kongresi için
lesi "Pravda"nın 60. sayısında yayınlanır. delege seçerler.
en geç J. V. Stalin SBKP(B) Merkez Komitesi'nin "Kollektif 31 Mayıs J. V. Stalin M. Rafail yoldaşın mektubunu yanıtlar.
14 Mart'a dek Çiftlik Hareketinde Parti Çizgisinin Çarpıtılmasına 16 Haziran J. V. Stalin Rostov Tarım Makineleri Fabrikaları kol-
Karşı Mücadele Üzerine" kararını hazırlar. Karar 15 lektifini, fabrikanın süresinden önce kurulması
Mart tarihli "Pravda"nın 73. sayısında yayınlanır. dolayısıyla kutlar. Kutlama yazısı 17 Haziran tarihli
19 Mart J. V. Stalin Bezimenski yoldaşın mektubunu yanıtlar. "Pravda"nın 165. sayısında yayınlanır.
J. V. Stalin, Kraznodar bölgesi, Kanev Reyonu kollek-
3 Nisan J. V. Stalin'in "Kollektif Köylü Yoldaşlara Yanıt" ma- tif köylülerinin selamlama yazısını yanıtlar. Yanıt 18
kalesi "Pravda"nın 92. sayısında yayınlanır. Haziran tarihli "Kraznoye Snamya"nın (Kraznodar)
21 Nisan J. V. Stalin Leningrad'daki Stalin Metal Fabrikaları 137. sayısında ve 19 Haziran tarihli "Pravda"nın 117.
işçilerine, SSCB'nin ilk yüksek verim türbininin sayısında yayınlanır.
plânlanan süreden önce bitirilmesi vesilesiyle bir se- 17 Haziran J. V. Stalin Stalingrad Traktör Fabrikaları işçilerini,
lamlama yazısı kaleme alır. Bu selamlama yazısı 23 SSCB'nin ilk traktör fabrikasının inşaatının
Nisan tarihli "Leningradskaya Pravda"nın 112. zamanından önce bitmesi ve çalışmaya başlaması
sayısında yayınlanır. dolayısıyla kutlar. Kutlama yazısı 18 Haziran tarihli
25 Nisan J. V. Stalin, Endüstri Akademisi'nin birinci dönem "Pravda"nın 166. sayısında yayınlanır.
mezunlarına bir selamlama yazısı kaleme alır. Selam- 25 Haziran J. V. Stalin SBKP(B) Merkez Komitesi Plenumu'nun
lama yazısı 26 Nisan tarihli "Pravda"nın 115. çalışmalarını yönetir. Plenum Politbüro tarafından
sayısında yayınlanır. önerilen, XVI. Parti Kongresi'ne tezleri onaylar ve
SBKP(B)'nin XVI. Parti Kongresi'nde gündemin bi-
26 Nisan J. V. Stalin'in Türkistan-Sibirya demiryolunu yapanla-
rinci noktasına (Merkez Komitesi'nin Siyasi Faaliyet
ra, inşaatın bitmesi ve yolun trafiğe açılması vesilesiy- Raporu) J. V. Stalin'i raportör olarak onaylar.
le gönderdiği selamlama yazısı "Pravda"nın 115.
sayısında yayınlanır. 27 Haziran J. V. Stalin SBKP(B) XVI. Parti Kongresi'ne Merkez
Komitesi'nin Siyasi Faaliyet Raporun'u sunar.
1 Mayıs J. V. Stalin 1 Mayıs dolayısıyla Kızıl Meydan'daki as-


Stalin Cilt12

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Stalin Cilt12

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BÜTÜN ÜLKELERİN İfiÇİLERİ BİRLEfiİNİZ!

Printed with RagTime 6 (Demo)

1. Basım : Ekim 1992

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

devrimci yükselişin unsurlarının güçlendiğini gösterir ve komü-

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

oldukça ciddi görüş ayrılıklarıdır. a) Sınıf Mücadelesi Üzerine

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

İlk kez yayınlanmaktadır.

Printed with RagTime 6 (Demo)

"ÇERVONA UKRAYNA" KRUVAZÖRÜNÜN BÜYÜK DÖNÜŞÜM YILI

Geride bıraktığımız yıl, sosyalist inşanın bütün cephelerin-

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)

Printed with RagTime 6 (Demo)