a

SAKARYA NVERSTES MHENDSLK FAKLTES MAKNE MHENDSL BLM

MKM103 TEKNK RESM I

DERS NOTU VE UYGULAMALARI

Akn Ouz KAPTI

[ i r k e t a d r e s i n i y a z n ] 2011-2012

Sayfa 1

NSZ

Makinelerin veya bir makineyi oluturan elemanlarn teknik resimleri izilerek ifade edilmeleri, yazyla ya da szle anlatlmalarna kyasla ok daha elverili olan, anlalrl ve teknik elemanlar arasndaki iletiimi kolaylatran bir yntemdir. Teknik resim, makine mhendislii alannda faaliyet gsteren teknik elemanlar arasnda iletiim kurulmasn ve bilgi aktarmn salayan, bir makine parasnn eklinin, boyutlarnn, toleranslarnn, i yapsnn, imalat zelliklerinin, ait olduu btn iindeki yerinin ve fonksiyonunun, standart gsterim biimleri ve iaretlemeler kullanlarak ifade edilmesine olanak veren bir lisan konumundadr. Konuma dillerindeki dil bilgisi kurallar ve kelimelerde olduu gibi, teknik resim kurallar da zaman ierisinde olgunlap gelierek bugnk durumuna gelmitir. Kafasnda tasarlad bir makineyi veya o makineyi oluturan bir eleman teknik resimle ifade etmek, ya da bir bakas tarafndan oluturulmu teknik resmi okuyabilmek, makine mhendisleri iin en temel gereksinimlerden birisidir. Bu derste, teknik resim bilgisi ve izim yapabilme-okuyabilme becerisi rencilere kazandrlarak bu gereksinimin karlanmas amalanmaktadr. Bilgisayar kullanm, son yirmi ylda srekli artan oranlarda, birok alana olduu gibi teknik resim alanna da vazgeilmez biimde nfuz etmi bulunmaktadr. Bunun bir yansmas olarak, makine mhendislii eitimi verilen fakltelerde teknik resim eitiminde klasik yntemler terk edilip, eitim arac olarak bilgisayar kullanlmaya balanmtr. Ancak, bunun saysz olumlu sonularnn yan sra nemli bir de olumsuz etkisinin sz konusu olduu grlmektedir. rencilerin, teknik resim eitiminin verildii birinci yln sonunda, kullanlmakta olan bilgisayar programn ok iyi rendikleri ve bu programa ilikin iyi bir kullanm becerisi edindikleri, ancak asl edinilmesi gereken teknik resim izme ve okuma bilgi ve becerisinin yeterince edinilemedii, bilgisayar kullanma becerisinin bu derste bir ara olduunun unutulup ama durumuna getirildii ve hatta renciler arasnda dersin isminin Teknik Resim dersi olmaktan kp Bilgisayar dersine dnt gzlemlenmektedir. Bu son derece olumsuz bir durumdur. Bu olumsuzluu gidermek ve dersin ncelikli konular olan teknik resim izme-okuma bilgi ve becerisini rencilere daha iyi kazandrabilmek zere, teknik resmin temel prensiplerini ieren bu dokman, makine mhendislii blmnn Teknik Resim-I dersi iin ders notu olarak hazrlanmtr. Dokman iinde, perspektif resimler, perspektif resimlerden grn karma, grn tamamlama, grnlerden perspektif resim karma, kesit alma, llendirme ve izimde bilgisayar kullanm becerisi kazandrmaya ynelik olmak zere ok sayda uygulamaya yer verilmitir.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 2

NDEKLER

1.

GR 1.1. Resim Ktlar 1.2. izgi Tipleri 1.2.1. Ana (Grnr) izgiler 1.2.2. Eksen izgileri 1.2.3. Grnmez izgiler 1.2.4. Yardmc izgiler 1.2.5. Kesit Dzlemi izgileri 1.3. lek 1.4. Perspektif Resimler 1.5. Grnler (zdmler)

7 8 9 9 9 10 10 10 11 11 12 14 18 18 19 19 19 21
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

2.

GRN ETLER 2.1. Tek Grnle fade Edilen Paralar 2.2. ki Grnle fade Edilen Paralar 2.3. Grnle fade Edilen Paralar 2.4. Ortak Grnl Paralar 2.5. Grnlerin Oluturulmasnda Dikkat Edilecek Hususlar

3.

PERSPEKTFTEN GRN IKARMA

Uygulama 1 Uygulama 2 Uygulama 3 Uygulama 4 Uygulama 5 Uygulama 6 Uygulama 7 Uygulama 8 Uygulama 9 Uygulama 10 Uygulama 11

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 3

4.

K GRNTEN NC GRNN ELDE EDLMES

Uygulama 12 Uygulama 13 Uygulama 14 Uygulama 15 Uygulama 16 Uygulama 17 Uygulama 18 Uygulama 19 Uygulama 20 Uygulama 21 Uygulama 22 Uygulama 23 Uygulama 24 Uygulama 25 ki Grnten nc Grnn Elde Edilmesi in Ek Uygulamalar

32
33 34 35 35 36 36 37 37 38 38 39 39 40 40 41

5.

LLENDRME 5.1. llendirme Kurallar 5.2. l Okuma Uygulamalar

Uygulama 26 Uygulama 27 Uygulama 28 Uygulama 29 Uygulama 30 Uygulama 31

47
47 51 51 52 53 54 55 56

6.

GRN IKARMA VE LLENDRME UYGULAMALARI

Uygulama 32 Uygulama 33 Uygulama 34 Uygulama 35 Uygulama 36 Uygulama 37 Uygulama 38 Uygulama 39 Uygulama 40 Uygulama 41 Uygulama 42 Uygulama 43 Uygulama 44

58
58 59 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 4

Uygulama 45 Uygulama 46 Uygulama 47 Uygulama 48 Uygulama 49 Uygulama 50 Uygulama 51 Uygulama 52

72 73 74 75 76 77 78 79

7.

KEST RESMLER 7.1. Kesit Grn eitleri 7.1.1. Tam Kesit 7.1.2. Yarm Kesit 7.1.3. Dndrlm Kesit 7.1.4. Ksmi Kesit 7.1.5. Kademeli Kesit 7.1.6. Profil Kesit 7.1.7. Makine Elemanlarnn Kesitleri

80 83 84 85 86 87 89 89 90 91
91 92 93 93 94 94 95 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108

8.

KEST UYGULAMALARI
Uygulama 53 Uygulama 54 Uygulama 55 Uygulama 56 Uygulama 57 Uygulama 58 Uygulama 59 Uygulama 60 Uygulama 61 Uygulama 62 Uygulama 63 Uygulama 64 Uygulama 65 Uygulama 66 Uygulama 67 Uygulama 68 Uygulama 69 Uygulama 70 Uygulama 71 Uygulama 72 Uygulama 73

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 5

9.

SLNDRK-SMETRK PARALARIN KEST UYGULAMALARI

Uygulama 74 Uygulama 75 Uygulama 76 Uygulama 77 Uygulama 78 Uygulama 79 Uygulama 80 Uygulama 81 Uygulama 82 Uygulama 83

109
109 110 111 112 113 114 115 116 117 118

10.

BLGSAYARDA ZM UYGULAMALARI
Uygulama 84 Uygulama 85 Uygulama 86 Uygulama 87 Uygulama 88 Uygulama 89 Uygulama 90 Uygulama 91 Uygulama 92 Uygulama 93 Uygulama 94 Uygulama 95 Uygulama 96 Uygulama 97 Uygulama 98 Uygulama 99 Uygulama 100

119
119 119 119 120 120 120 121 121 121 122 122 122 123 123 123 124 124

KAYNAKA

125

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 6

1.

GR:

nsanlar var olduundan beri, birbirleri ile iletiim kurma ihtiyacn hissetmitir. nsanlar arasnda iletiim, konumayla ve hareketlerle gereklemektedir. Ancak insanlar, duygularn ve dncelerini bakalarna ifade edebilmek iin sadece bu iki iletiim aracyla yetinmemitir. Resim, bu iki iletiim aracn destekleyen, ifadelere btnlk katan ve konumadan, hareket etmeden de bir eyler anlatabilen ayn zamanda kalc bilgileri ieren bir iletiim arac olarak ortaya kmtr. Resmin tamamlaycs olan yaz, anlatlmak istenen ifadelerin kesinlik kazanmasna yardmc olmutur. Konuma dillerinde olduu gibi resim kurallar da zaman ierisinde olgunlap gelierek bugnk durumuna gelmitir. Teknik resim, tasarm ve retiminin yaplmas planlanan bir makine paras iin, belirli kurallar ve standart gsterim ekilleri gzetilerek izilen ve bahse konu makine parasnn ekline, i yapsna, boyutlarna, toleranslarna, yzey zelliklerine ve malzemesine ait tm bilgileri ieren bir ekildir. Kp, kre, prizma, silindir vb. standart geometrik cisimler yazl veya szl olarak anlatlabilirler. Ancak, kompleks bir makinenin ya da bu makinay oluturan elemanlarn yazyla veya szle anlatlmalar elverili bir ifede ekli deildir. Bunun yerine teknik resimleri izilerek ifade edilmeleri, paraya ait tm zelliklerin daha kolay anlalmasn ve anlatlmasn salayan ok daha elverili bir yntemdir. Teknik resim, teknik elemanlar arasnda iletiim kurulmasn ve bilgi aktarmn salayan, bir makine parasnn ekilsel, boyutsal, fonksiyonel zelliklerinin ve ait olduu btn iindeki yerinin, standart gsterim biimleri ve iaretlemeler kullanlarak ifade edilmesine olanak veren bir lisan konumundadr. Teknik alanda eitim grm kiiler arasnda bir anlama dili olarak ilev grmektedir. Teknik resmi bilen kiiler, hangi dili konuuyor olursa olsun, teknik resmi bilen baka bir kiiyle dnyann her yerinde rahatlkla iletiim kurabilir. Uluslar aras standartlara uygun olarak izilmi bir teknik resim dnyann her yerinde kolaylkla okunur ve anlalr. Dilleri birbirinden ok farkl olan lkelerde izilen teknik resimler, o lkelerde konuulan lisan bilinmeden de okunabilir. Bu birlii salamak iin ISO ve ona bal TSE standartlarndan yararlanlmaktadr. Teknik resim, bir parann yapm iin gerekli olan btn bilgileri eksiksiz olarak tayan bir resim tr olarak, bu alanda dnyada kabul edilmi izim kural ve metotlarn bilen ve uygulayabilen kiilerce izilir ve okunurlar. Bu resimler serbest elle, izim ara ve gereleriyle veya bilgisayar ortamnda izilir. Makine mhendislii, inaat mhendislii, mimarlk, elektrik mhendislii, tesisatlk, dekorasyon, mobilya sektr vb. meslek gruplarnda, retimin doru ve seri olarak yaplabilmesi iin, her meslek grubunun kendi gereksinimlerine uygun olarak, teknik resmin temel kurallar ve yntemleri erevesinde izilen teknik resimlere byk oranda ihtiya duyulmaktadr. Bu resimleri izebilmek ve okuyabilmek iin, yaz, izgi, lek, kroki, perspektif resim, grn (izdm), kesit resim, llendirme, yzey zellikleri, toleranslar, teknik resim iziminde bilgisayar kullanm vb. konularda bilgi ve beceri sahibi olmak gerekmektedir. Bu ders kapsamnda, teknik resim izme ve okuma bilgi ve becerisini kazandrmak zere, yukarda saylan konularla balantl olarak ok sayda uygulama yapmak suretiyle, teknik resmin kural ve yntemlerinin anlatlmas hedeflenmektedir.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 7

1.1.

Resim K K tlar:

Tekn nik resimde, TSE taraf fndan da ka abul edilen standart (A A) serisi res sim ktlar r kullanlr. . Bu seri, s alan 1 m2 ve boyutlar b nn oran 1:2 21/2 olan, 841x1189 8 m mm ebatlar rndaki A0 0 kdndan balar. l Bu kt, her sefer rin de ikiye blnerek srasyla A A1, A2, A3, A4, A5 ve e A6 k k tlar eld de edilir. Ad d geen resim ktlar ekil: 1de e grlmek ktedir. Bunla ar iinde en n yayg gn kullanla an A4 kdnn boyutl lar 210x297 7 mm ve A3 3 kdnn boyutlar ise 297x420 0 mm dir. Daha byk b paftal lar iin, her r seferinde A0 kdnn iki kat a alnarak sra asyla 2A0, , 4A0, , 6A0 ktl lar elde edi ilir.

ekil: 1 A0 ve v dier resim m katlarnn olu o umu.

A3 ve v daha by yk olan re esim ktla ar, sonuta a A4 boyutl larna gelec cek ekilde katlanrlar. . Bunu un iin, 20 0 mm dosy yalama pay y brakaca ak ekilde, enine ola arak 190 mm m lik kat t yerle erinden ve boyuna b olar rak ise 297 mm lik kat t yerlerinden n katlama ilemi yaplr. Katlama a ilem minden sonr ra resim ka adnn ba alk (antet) ) ksm en ste gelme elidir. Dosy yalama iin n ayrlan ksmn zaman iin nde anp yrtlmama as iin bur raya bir ka arton yaptrlmaldr. . Resim m ktlarnn katlama biimleri ekil: 2de gsterilmi g tir. t

ek kil: 2 A3 ve zeri resim k tlarnn katl lanmas [2].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a8

1.2.

izgi Tipleri:

Resmi izilen makine parasnn farkl zellikteki resim bileenlerini ifade etmek zere farkl tip ve kalnlklardaki standart izgiler kullanlmaktadr. Farkl byklkteki resimler iin geerli olmak zere drt izgi grubu vardr. Bunlar 1.0, 0.7, 0.5 ve 0.35 mm lik kalnlk gruplardr. Teknik resimde kullanlan izgi tipleri ve izgi kalnlklar Tablo: 1de verilmitir. A4 resim kd iin kullanlacak olan izgi kalnlklar koyu olarak belirtilmitir.
Tablo: 1 Teknik resimde kullanlan izgi tipleri, izgi kalnlklar ve kullanm yerleri.

izgi Kalnl(Line weight)

izgi Tipi (Line Type)

1.0 A0 A1

0.7 A2 A3 0.7 0.35 0.5 0.35 0.35

0.5 A4 0.5 0.2 0.35 0.2 0.2

0.35 A5 A6 0.35 0.18 0.25 0.18 0.18

Kullanm yeri

1 2 3 4 5

Ana (grnr) izgi (Continuous line) Eksen izgisi (Center line) Grnmez izgi (Hidden line) Yardmc izgi (Continuous line) Kesit dzlemi izgisi (Center line)

1.0 0.5 0.7 0.5 0.5

Grnen kenarlar, ereveler. Eksenler, dili ark blm daireleri. Grnmeyen kenarlar. llendirme, tarama, tama ve vida dii izgileri. Kesit dzlemi izgileri.

1.2.1. Ana (Grnr) izgiler: Ana (grnr) izgiler, parann grnen kenarlarn ifade eden srekli/kaln izgilerdir. A4 izimlerinde 0,5 mm kalnlkta izilirler. Bir grnn en d hatlarnn ana izgilerle izilmesi gerektii ve bu izgilerin bir kapal alan oluturaca aktr. Ancak, en d hatlarn oluturduu kapal alan iinde baka ana izgiler de varsa, bu i ana izgilerin oluturduu bibirine komu kapal alanlar arasnda kot fark var ve bu alanlar ayn dzlemde deiller demektir. Birisi dierine gre, ya daha derindedir, ya da daha sttedir, yani bak dorultusunda kat dzleminden size doru uzanmaktadr. Bu iki durumdan hangisinin sz konusu olduu dier grnle birlikte deerlendirilerek belirlenir. 1.2.2. Eksen izgileri: Eksen izgileri dairesel, silindirik, kresel, eliptik detaylar, ve bunlara ilaveten simetriklik zelliini ifade eden, ince ve kesikli/noktal olarak izilen izgilerdir. Makine paralar genellikle dnel-simetrik olduundan silindirik detaylar fazladr ve eksen izgileri sklkla kullanlrlar. Dnel simetrisi olan bir makine paras iziminde en nemli izgi ana simetri eksenini gsteren eksen izgisidir ve izime bu izgiden balanmaldr. Eksen izgilerin izilmesinde u hususlara dikkat edilmelidir: A4 izimlerinde eksen izgileri 0,2 mm kalnlkta izilirler. izgilerin boyu 10~15 mm olmal ve aralarna nokta konulmaldr. Eksen izgileri ait olduklar detaylarn snrnda bitirilmezler ve bir miktar (3~5 mm) darya tarlrlar. MKM103 TEKNK RESM-I Sayfa 9

 Silindirik paralarn grn izildiinde bunlarn birisi dairesel grn olarak, dier ikisi ise dikdrtgensel grn olarak ortaya kar. Dikdrtgensel grnler (simetriyi bozan ilave detaylarn olmamas durumunda) birbirinin aynsdr ve birbirlerine gre 90o dnm olarak izilirler. Dairesel grnte her tepe noktasndan (0o, 90o, 180o, 270o) bir eksen izgisi geirilmelidir. Dikdrtgensel grnte ise sadece simetri eksenini ifade eden boyuna eksen izilmelidir. Herhangi bir grnteki, herhangi bir eksen izgisi, komu grnte ayn dorultudaki bir eksen izgisiyle akmaldr. Eksen izgileri l snr izgisi olarak ta kullanlabilirler. Ancak, bu durumda, l izgisine kadar eksen izgisi formu bozulmadan uzatlmaldr. 1.2.3. Grnmez izgiler: Cismin arka veya i tarafnda kald iin dtan bakldnda grlemeyen kenarlar teknik resimde kesikli izgilerle gsterilirler. Grnmez izgiler resmin anlalmasn gletirdikleri iin, zellikle kesit resimlerde, gerekli olmadka kullanlmamaldrlar. Bu izgilerin kullanmnda u hususlara dikkat edilmelidir: Grnmez izgilerde izgi kalnl 0,35 mm dir. Kesikli izgilerin boyu 4 mm ve aradaki boluk 1 mm dir. Grnmez izgi bir ana izginin devam olarak ortaya kyorsa arada boluk olmaldr. Bir ana izgide sonlanyorsa boluk braklmaz. ki grnmez izgi bir ke oluturacak ekilde birleiyorsa arada boluk braklmaz. ki grnmez izgi aralarnda kk bir bolukla paralel olarak ortaya kyorsa, bu iki izgiye ait boluklar karlkl olarak gelmelidir. Grnmez izgiler farkl izgilerle st ste aktnda eksen izgisini ve yardmc izgileri yok eder, ana izgi tarafndan ise yok edilirler. 1.2.4. Yardmc izgiler: Yardmc izgiler, yardmc unsurlar ifade eden srekli/ince izgilerdir. A4 izimlerinde 0,2 mm kalnlkta izilirler. l snr izgileri, l izgileri, tarama izgileri, vidalar ve benzeri makine elemanlarnda di dibi izgileri, serbest el izgileri, bilgi tama izgileri bu snfta yer alan izgi trleridir. Bilgi tama izgisi dnda yukarda ismi saylan tm izgiler resimde kalrlar, bilgi tama izgileri ise resim bittikten sonra resimden silinirler. Paraya ait herhangi bir detay tm grnlerde ayn yatay veya dey dorultuda olmaldr. Bunun salanmas iin, birbirine paralel yatay veya dey yardmc izgiler olarak bilgi tama izgilerinin kullanlmasna ihtiya duyulabilir. Resimler, mmkn olduunca tama izgisi kullanlmadan izilmeye allmal, kullanlan tama izgileri ise resim bittikten sonra resimden kaldrlmaldr. 1.2.5. Kesit Dzlemi izgileri: Kesit resimlerde, kesme dzleminin nereden geirildii, kesit grne komu grnte gsterilmelidir. Bu ama iin kesit dzlemi izgisi kullanlr. Bu izgi, ilk ve son izgileri kaln olarak (0,5 mm) izilen bir eksen izgisidir. Kaln izgiler zerine, kesit grnn olduu taraf iaret eden oklar ilave edilir.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 10

1.3.

lek:

Teknik resim izilirken kullanlan boyutlarn, resmi izilen parann gerek boyutlarna oranna lek ad verilir. izim yaplrken parann gerek boyutlar kullanlyorsa resmin lei 1:1 dir. Bytme ve kltmeler iin kullanlan standart lek deerleri u ekildedir: Bytmeler iin: 2:1, 5:1, 10:1, 20:1, 50:1, 100:1, 200:1, 500:1, 1000:1 Kltmeler iin: 1:2, 1:5, 1:10, 1:20, 1:50, 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000 lek kullanmnda u hususlara dikkat edilmelidir: Alarn iziminde lek kullanlmaz. lek kullanlarak izilen resimlere konulan llerde parann gerek boyutu yazlr. Parann ksmi bir ayrntsn daha iyi gsterebilmek iin ksmi lek kullanlabilir. Bu durumda ilgili ksm dairesel bir eksen izgisi iine alnarak ve X, Y, Z harfleri kullanlarak belirtilir. Bu blge resmin yan tarafnda daha byk bir lekle yeniden izilir. 1.4. Perspektif Resimler:

Parann her boyutuna ilikin olarak da bilgi veren resimlere perspektif resimler ad verilmektedir. Paralel perspektif izim yntemlerinden en yaygn olarak izometrik perspektif izim yntemi kullanlr. Bu yntemle bir kbik bir cisim izmek istendiinde, bu cisim nce dey eksen etrafnda 45o ve daha sonra da yatay eksen etrafnda 35o dndrlerek izilir. Bu durumda cismin ayrtlar saa ve sola doru yatay eksenle 30o lik a yaparlar. Cismin boyutlar olduundan daha kk grnse de, izim kolayl salamak iin resimde gerek boyutlarnda izilirler. zometrik perspektifte, delikler ve radsler (ke yuvarlatmalar) gibi dairesel formlar elipse dnrler ve elips komutuyla izilirler. ekil: 3de kbik bir parann izometrik perspektifi grlmektedir.

ekil: 3 zerinde dairesel detaylar bulunan kbik bir parann izometrik perspektifi.

Perspektif resim izimi iin gelitirilmi pek ok yntem bulunmaktadr. Bu yntemler ilk olarak konik ve paralel olarak ayrlmaktadrlar. Konik perspektifte cisimler gze grndkleri gibi uzaklatka klen tarzda izilirler. Cismin birbirine paralel olan ayrtlar resimde paralel izilmez. Bu perspektif izim yntemi mimarlar ve ressamlar tarafndan kullanlr. Teknik resimde kullanlan paralel perspektif izim yntemlerinin snflandrlmas ve bu yntemlerin zellikleri ekil: 4de verilmitir. MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 11

ekil: 4 Paralel perspektif izme yntemleri.

1.5.

Grnler (zdmler):

Teknik resimde boyutlu makine paralarnn ifade edilmesi iin iki boyutlu grnlerden (izdmlerden) yararlanlr. Bir cismin, bir dzlem zerine izdrlen grntsne o cismin izdm ya da grn ad verilir. Grnleri izilecek cismin, duvarlar aynalardan oluan kbik bir odann merkezinde, ve cismin ayrtlar odann kegenlerine paralel olacak ekilde bulunmas durumunda, her biri odann bir duvarna aksetmi ekilde cisme ait standart alt grn elde edilir. Odann duvarlarnn kp almn verecek ekilde almasyla, zerinde bu grnlerin yer ald epr elde edilir. Standart alt grn, n-arka, solyansayan ve st-alt grnler olarak isimlendirilirler. Eprn oluumu ve standart alt grn ekil:5de grlmektedir. Standart grnler, yardmc grnlerle de desteklenebilir ve kullanlabilecek grn says artrlabilir. Ancak gereksiz grn kullanmndan kanlmaldr. Parann eksiksiz ifade edilmesi iin ihtiya duyulan en az grn says ve bunlarn hangi grnler olmas gerektii dikkatlice belirlenmelidir. ounlukla N+SOLYAN+ST grnlerden oluan standart l setin kullanm yeterli olmaktadr.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 12

ek kil: 5 Eprn n oluumu ve standart alt grn g [5].

Gr nler izil lirken ncel likle paran nn hangi ko onumunun n grn o olacana karar k verilir. . Daha a sonra n nden bakla arak n grn epr rn merkez zine izilir. Bu aama adan sonra a para ann konum munda deiiklik yaplmaz ve ekil: 6da da gsteri ildii gibi, u ekilde e harek ket edilir: Pa araya soldan baklara ak solyan g rn elde e edilir, n grn g n s sana izil lir, Pa araya sad dan baklara ak sayan grn g eld de edilir, n n grnn n soluna izilir, Pa araya stte en baklarak k st grn n elde edi ilir, n gr nn altn na izilir, Pa araya altta an baklarak k alt grn elde edil lir, n grn nn stn ne izilir, Pa araya arka adan bakla arak arka grn g eld de edilir, n n grnn n sana ya a da soluna a i izilir.

ekil: 6 Grnlerin oluturulmas [5].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 13

2.

GRN ETLER:

Bir cismin, bir dzlem zerine nlarn etkiyle drlen grntsne o cismin izdm, grntnn elde edilebilmesi iin uygulanan metoda ise izdm metodu denir. zdm meydana getiren bak noktasnn yerine, bu noktadan kan nlarn birbirine gre konumuna (konik-paralel) ve nlarn izdm dzlemine geli durumuna (dik veya eik) bal olarak ortaya kan farkl izdm metotlar vardr. zdm kurallarna gre belli yerlerde, konumlarda ve yeterli sayda izilmi izdmlere Grn denir. Tanmdan da anlalaca gibi, grn karmak iin izdm kurallarn iyi bilmek ve uygulamak gerekir. zdm dzlemleri, ekil 7de grld gibi, perspektif olarak izilen ve birbirini dik ayla kesen biri yatay dieri dikey iki ana dzlemden meydana gelir. Bu dzlemler Dey Dzlem (Aln Dzlemi) ve Yatay Dzlem olarak isimlendirilirler. Grnlerin izilmesi iin aln izdme nden, yatay izdme ise stten bak dorultular alnr. Birbirini kesen aln ve yatay dzlemleri uzayda drt blge meydana getirirler. Bunlar 1, 2, 3 ve 4. blge olarak isimlendirilirler. zdm dzlemlerinin alarak epr haline getirilmesi iin aln dzlemi sabit tutularak yatay dzlemi saatin hareket ynnde 90 dndrlr. Dndrme sonucunda 2. ve 4. blgede yatay dzlemiyle aln dzlemi st ste gelecek ekilde akm olur. Bu dzlemler st ste geldiinden 2. ve 4. blgeler kullanlamaz.

ekil: 7 zdm dzlemleri [3].

1. blgede bulundurulan paralarn izilen grnlerine 1. blge resimleri denir. lkemizde, Avrupada ve pek ok lkede 1. blge resimleri kullanlr. Bu resim izme metoduna Birinci zdm Metodu (Avrupa, ISO-E Metodu) denir. 3. blgede izilen resimlere, 3. blge resimleri denir. Amerika, ngiltere ve baz lkeler bu resimleri kullanr. Bu resim izme metoduna nc zdm Metodu (Amerikan, ISO-A Metodu) denir. Avrupa resim metodunda (ISO-E) kullanlan izdm dzlemleri saydam deildir. Grn izilecek para, bakan kiinin gzlem noktasyla izdm dzlemi arasnda bulundurulur. Bylece grn (izdm), parann arkasndaki izdm dzleminde meydana gelir. ekil 8de kapal aln ve yatay izdm dzlemleri ierisinde tutulan bir parann elenik dik izdm kurallarna gre iki grnnn izilmesi grlmektedir. Ayrca yatay dzlemin 90 MKM103 TEKNK RESM-I Sayfa 14

alarak eprn elde edilii gsterilmitir. Kapal izdm dzlemleri ierisinde tutulan parann bak n dorultusuna gre elde edilen nden grn Aln (A) dzlemine izilmi olup eprde st tarafta bulunmaktadr. Bak st dorultusuna gre elde edilen stten grn Yatay (Y) dzlemine izilmi olup eprde alt tarafta bulunmaktadr.

ekil: 8 Grnlerin oluturulmas [3].

Teknik resimlerin hangi resim metoduna (ISO-E veya ISO-A) gre izildiini gstermek iin kesik koninin iki grn kullanlr. ekil 9da kesik koninin Birinci zdm Metoduna gre izilmi grnleri ve antet (yaz alan) izelgesinde gsterilecek ISO-E resim metodunun sembol verilmitir. Resimlerde antet izelgesi zerinde gsterilecek iaretin (semboln) bykl resimde kullanlan yaznn harf ykseklii cinsinden verilen oranlarda olmaldr.

ekil: 9 Kesik koni gsterimi [3].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 15

nc izdm metodunda ise 3. blge dzlemleri kullanlr. Bak dorultular izdm dzlemlerinin arkasnda bulunur. Cismin grlebilmesi iin dzlemler saydam kabul edilir. Bylece izdm dzlemlerinin arkasnda kalan cisim grlebilir. ekil 10da kapal biimde aln ve yatay izdm dzlemleri ierisinde tutulan bir parann elenik dik izdm kurallarna gre iki grnnn izilmesi ve yatay dzlemin 90 alarak eprn elde edilii gsterilmitir. Kapal izdm dzlemleri ierisinde tutulan parann bak n dorultusuna gre elde edilen nden grn Aln (A) dzlemine izilmi olup eprde alt tarafta bulunmaktadr. Bak st dorultusuna gre elde edilen stten grn Yatay (Y) dzlemine izilmi olup eprde st tarafta bulunmaktadr.

ekil: 10 Grnlerin oluturulmas [3].

ekil 11de kesik koninin nc zdm Metoduna gre izilmi grnleri verilmitir. Antet izelgesinde gsterilecek olan ISO-A resim metodunun sembol eklin sa alt ksmnda yer alan ekildir.

ekil: 11 Kesik koni gsterimi [3].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 16

lkemizde 1. blgeye gre teknik resim izimleri yapldndan bundan sonra aklanacak olan grnlerle ilgili konular Birinci zdm (ISO-E) Metodu dikkate alnarak anlatlacaktr. 1. blgede verilen izdm dzlemlerine bitiik, ayrca diklik ve paralellik zellii tayan baka dzlemler de alnrsa, bir kp meydana gelir. Bu kp ekil 12deki gibi ndeki ilk ayrtndan aldnda alt temel izdm dzleminin epr elde edilir. ekilde bir cisim, 1. blgede meydana getirilen kpn ierisine yerletirilmitir. Saydam kabul edilen kpn yzeylerine dik olacak ekilde alt farkl ynden baklmtr. Bylece kpn ierisindeki cismin alt izdm dzlemi zerindeki grnleri elde edilmitir. Kp meydana getiren dzlemler sonradan alarak alt grnn epr ortaya karlmtr. Grnlerin yerleri dzenlenirken esas grnten (n grn) balanr. Buna gre: a bak ile aln (A) izdm dzlemine nden (esas) grn, b bak ile yatay (Y) izdm dzlemine stten grn (nden grnn altna), c bak ile profil (P) izdm dzlemine soldan grn (nden grnn sana), d bak ile P1 izdm dzlemine sadan grn (nden grnn stne), e bak ile Y1 izdm dzlemine alttan grn (nden grnn soluna), f bak ile A1 izdm dzlemine arkadan grn (soldan grnn sana veya sadan grnn soluna) izilir.

ekil: 12 Alt grn [3].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 17

Baz paralar (silindirik ve sac paralar gibi) tek grnle de anlatlabilirler. Baz paralarn izimi iinse (eik yzeyleri bulunan paralar gibi) alt grne ilave olarak yardmc grnlere ihtiya duyulabilir. Buradan da anlalaca gibi grn says paray en iyi ifade edebilecek ekilde belirlenir. Paralar, teknik resim kurallar dahilinde, genellikle grn izilerek ifade edilirler. Bu grnler: Aln (A) izdm dzlemine izilen nden (esas) grn, Yatay (Y) izdm dzlemine izilen stten grn ve Profil (P) izdm dzlemine izilen soldan grnlerdir. 2.1. Tek Grnle fade Edilen Paralar:

Makine paralar, eitli geometrik ekillerin birlemesi veya karlmasyla meydana gelmitir. Paralarn zerindeki bu geometrik girinti ve kntlarn ilem okluuna veya zelliklerine gre grn says belirlenir. Cisimleri teknik resimle anlatrken gerekli ve yeterli sayda grnleri izilerek ayrntlarn tekrarndan kanlm olunur. Kalnl deimeyen paralar (sac vb.), silindir, koni, kre ve kare kesitli prizma gibi paralar ile baz profiller bir grnle anlatlabilir. Bu paralarn nc boyutlar llendirme srasnda eitli aklamalar ve sembollerle gsterilir. Silindir ve koni gibi geometrik cisimlerde ap (), kare tabanl prizma gibi cisimlerde kare (), krelerde (S veya SR), kalnl ayn olan paralarda (t), vidalarda (M, W, Tr, Ts, Yv), profillerde ise (L, I, U, T,...) iaret ve sembolleri kullanlr. Tek grnle ifade edilebilen parann sadece n grn izilerek cismin karakteristik zellikleri anlatlm olur. 2.2. ki Grnle fade Edilen Paralar:

Genellikle basit paralarn biim ve boyutlarn gstermek iin iki grn yeterlidir. ki grnle ifade edilen paralarda grn seimi nemlidir. n grn esas alnacak ilk grntr. ki grn iin nden ve stten grnler seilebildii gibi nden veya soldan grnlerde izilebilir. Baz paralarn grnlerinde ortak ekiller olabilecei dikkate alnmaldr. Bu durumu nlemek iin yanl anlamaya neden olabilecek grn seimlerinden kanmaldr. ekil 13 incelediinde, sol tarafta perspektif resmi verilen paray en iyi ekilde anlatabilen grnlerin nden ve soldan grnler olduunu syleyebiliriz. Bunun yerine nden ve stten grnleri izilseydi yandan grnteki profil biimi eksik olacakt ve para tam ifade edilemeyecekti. Sa tarafta perspektif resmi verilen parann ise nden ve stten grnleri izilip soldan grn izilmeseydi yan grn yanl anlamaya sebep olabilecekti. Buradaki eklin stten grnnn izilmemesi parann anlatmnda bir eksiklik oluturmaz. Bu parann ifade edilebilmesi iin nden ve yandan grnlerinin izilmesi yeterlidir.

ekil: 13

ki grnle ifade edilen paralar [3].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 18

2.3.

Grnle fade Edilen Paralar:

Kark ekilli makine paralarn anlatabilmek iin iki grn yeterli olmayabilir. Parann grnlerle anlatmnda belirsizlikler olduu zaman grn says arttrlr. ekil 14de perspektifi ve grn izilmi bir para grlmektedir. Burada grnlerden biri eksik olursa parann anlatmnda eksiklik ve belirsizlik ortaya kacaktr. Parann st grn izilmemi olsayd para zerindeki ayaklarn biimleri farkl olabilirdi.

ekil: 14

grnle ifade edilen paralar [3].

2.4.

Ortak Grnl Paralar:

izilen grnlerin eksik veya yanl seilmesi retilmesi istenen parann gerek zelliklerinin ifade edilememesine neden olur. Bu durum imalat hatalarna yol aar. Bunu nlemek iin izilen grnlerin birbirinden farkl paralara ait olmayacak ekilde seilmesi gerekir. ekil 15teki 1. parann nden ve stten grnlerine gre; yandan grnnn farkl ekillerde izilebilecei rneklerle verilmitir. Bu tr iki grnn verildii ve farkl nc grnn izilebildii paralara Ortak Grnl Paralar denir.

ekil: 15

Ortak grnl paralar [3].

2.5.

Grnlerin Oluturulmasnda Dikkat Edilecek Hususlar:

Perspektifi verilen paray en iyi ifade edebilecek n grn izmek iin n bak yn seilir. n bak ynnde grlen yzeyler, izimde kolaylk olmas amacyla, renkli veya kurun kalemle taranabilir. n bak ynnde grlen yzeylerin teknik resmi izilerek n grn tamamlanm olur (ekil 16a). MKM103 TEKNK RESM-I Sayfa 19

 Perspektife stten bakldnda grlen yzeyler, n grnte kullanlan renkten veya tarama eklinden farkl taranabilir. Bylece n ve st grnte grlen yzeyler ayrt edilmi olur. stten bak ynnde grlen yzeylerin teknik resmi izilerek stten grn elde edilir (ekil 16b). Perspektife sol yandan bakldnda grlen yzeyler, n ve st grnte kullanlan renklerden veya tarama ekillerinden farkl taranabilir. Bylece n, st ve sol yandan grnte grlen yzeyler ayrt edilmi olur. Sol yan bak ynnde grlen yzeylerin teknik resmi izilerek soldan grn tamamlanm olur. Bylece perspektifi verilen bir parann grn izilmi olur (ekil 16c). n grn her zaman merkezde yer alr. n grnle beraber dierlerinden hangilerinin kullanlaca nceden dikkatlice belirlenmelidir. Tm grnlerin n grne gre konumlar belirlidir, deitirilemez. Grnlerin hepsi birbirini tam olarak karlamaldr. Yani, parann herhangi bir ayrntsndan karlacak yardmc izgi tm grnlerde ayn ayrntya karlk gelmelidir. Grnler arasndaki mesafe iin, llendirme yaplaca da dikkate alnarak makul bir deer belirlendikten sonra bu deerin tm grnler arasnda ayn olmas salanmaldr. Grnler arasnda yardmc izgiler kullanlabilir. Baz durumlarda bir grnten dierine bilgi tamak iin yardmc izgi kullanm gerekebilir. Ancak izim tamamlandktan sonra bu yardmc izgiler kaldrlmaldr. ekil 17de bir grnten dierine tama izgileri kullanlarak nasl bilgi tandna ilikin bir rnek grlmektedir.

ekil: 16 Grnlerin oluturulmas [3].

ekil: 17 Yardmc tama izgilerinin kullanm[2].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 20

3. PERSPEKTF RESMDEN GRN IKARMA UYGULAMALARI: Uygulama 1: Aada izometrik perspektifleri verilen parann n, solyan ve st grnleri eksiksiz olarak izilmitir. Perspektif resimler zerindeki harfleri grnlerdeki ilgili yzeyler zerine yaznz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 21

Uygu ulama 2: Pe erspektif resimleri veri ilen alt par aya ait n, , sol yan ve st grnler gruplar r halin nde verilmi itir. Hangi grnn hangi paraya p ait t olduunu belirleyerek tabloyu u doldu urunuz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 22

Uygulama 3: Perspektif resimleri verilen paraya ait verilmeyen grnleri iziniz ve eksik braklm olan izgileri tamamlaynz. pucu: izilecek grnler ve grnlerdeki tm detaylar tam olarak bibirini karlamal, ayn yatay ya da dey dorultu zerinde olmaldr. Grnler arasndaki mesafe herzaman ayn kalmaldr.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 23

Uygu ulama 4: zometrik perspektif p r resimleri verilen 10 adet paran nn n, soly yan ve st t grn nlerini be elirlenen ala anlara izini iz [1].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 24

Uygu ulama 5: Aada per rspektif res smi verilen parann grn (A: n grn g , B: : Solyan grn, C: st g rn) izilmitir. Bu u parann di d er g rnn (D: ( Sayan n grn n, E: Alt grn, F: : Arka grn n) iziniz z. puc cu: Alt g rn iind den, standa art set olara ak genellik kle n, soly yan ve st grnler r kulla anlar. Dier e grn nn her biri b ise (yan ni arka, sayan ve alt t grnle er), standart t o grn n setinde eki karlklar k na gre e para 180 dndr lerek izil ldii iin, tam olarak k stand dart grn lerin tersi olarak orta aya kacak ktr. Standar rt grnle erin i bl mlerindeki i o grn nr izgiler r de, yine pa arann 180 0 dnm olarak o iziliyor olmasn ndan dolay, grnmez z izgi iye dnec cektir.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 25

Uygulama 6.a: zometrik perspektif resmi verilen parann n, solyan ve st grnlerini, verilen ipularndan yararlanarak iziniz.

Uygulama 6.b: zometrik perspektif resmi verilen parann n, solyan ve st grnlerini, verilen ipularndan yararlanarak iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 26

Uygulama 7.a: Eik perspektif resmi verilen parann n, solyan ve st grnlerini, verilen ipularndan yararlanarak iziniz.

Uygulama 7.b: Eik perspektif resmi verilen parann n, solyan ve st grnlerini, verilen ipularndan yararlanarak iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 27

Uygulama 8: Perspektif resmi verilen parann n, solyan ve st grnlerini, verilen ipularndan yararlanarak iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 28

Uygulama 9: Perspektif resmi verilen parann n, solyan ve st grnlerini, verilen ipularndan yararlanarak iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 29

Uygulama 10: Perspektif resmi verilen parann n, solyan ve st grnlerini, verilen ipularndan yararlanarak iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 30

Uygulama 11: Aadaki tabloda 15 adet parann perspektif resimleri ve grnleri verilmitir. Bu grnlerin nasl elde edildiklerini inceleyiniz [2].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 31

4.

K GRNTEN NC GRNN ELDE EDLMES

Verilen iki grnten yararlanarak, bu grnlerin ait olduu parann boyutlu bir cisim olarak zihinde canlandrlmas ve bunun ardndan da eksik olan nc grnn alglanmas (ve izilmesi) teknik resmin okunmasdr. Herhangi bir parann bilinen iki grnnden yola karak paray alglamak ve nc grn elde etmek (yani resmi okumak), perspektiften yola karak grnleri elde etmeye nazaran daha zor bir ilemdir. boyutlu dnebilme yeteneini kazanmak, iki boyutlu izimlerden boyutlu grnme geebilmek, ve iki grnten nc grn elde edebilmek iin, aada verilen ilem sras erevesinde basitten zora doru ok sayda uygulama yapmak gerekmektedir. 1. Adm - alma Alannn Snrlarnn Belirlenmesi: Eksik olan grnn izilecei dikdrtgensel alann ayrtlarndan her biri, mevcut grnlerden llerek izilir. Grnler tam olarak birbirlerini karlamaldr. Yani ayn yatay veya dey dorultuda izilmelidir. Grnler arasndaki mesafe ayn olmaldr. 2. Adm - Grnlerdeki Detaylarn Tanmas: Paraya ait herhangi bir detay tm grnlerde ayn yatay veya dey dorultuda olmaldr. Dolaysyla, ikinci aamada yaplmas gereken ey, mevcut grnlerdeki detaylarn yatay ve dey paralel yardmc izgilerle yeni izilen grnn (birinci admda oluturulmu olan) izim alanna tanrlar. 3. Adm - Tanan Detaylarn Yorumlanmas: Yardmc izgilerle tanan detaylar tet tek yorumlanarak, bunlardan hangilerinin resimde kalaca ve hangilerinin resimden kaldrlaca belirlenmelidir. Ayrca, resimde kalacak olan izgilerin ana (grnr) izgi mi, grnmez izgi mi, yoksa eksen izgisi mi olacaklar da belirlenmelidir. Bu yorumlamalar yaplrken teknik resim prensipleri hatrda tutulmaldr. Bu prensiplere gre; bir grnteki nokta komu grnte izgiye, bir grnteki izgi ise komu grnte yzeye tekabl eder. Bir grnn en d hatlarnn ana (grnr) izgilerle izilmesi gerektii ve bu izgilerin bir kapal alan oluturaca aktr. Ancak, bu en d hatlarn oluturduu kapal alan iinde baka ana izgiler de varsa bunun anlam udur. ana izgilerle oluan bibirine komu kapal alanlar arasnda kot fark var ve bu alanlar ayn dzlemde deiller demektir. Birisi dierine gre ya daha derindedir ya da daha sttedir, kat dzleminden bak dorultusunda size doru uzanmaktadr. Bu durumlardan hangisinin sz konusu olduu dier grnle birlikte deerlendirilerek belirlenir. 4. Adm - Grnlerin Oluturulmas: Buraya kadar olan aamalar silik bir ekilde, kalem bastrlmadan yaplmaldr. Grnler ortaya ktktan sonra tm yardmc izgiler resimden silinir ve dier izgiler koyulatrlarak resim tamamlanr. Bu konudaki dier yaklam ise, nce eldeki iki grnten yararlanarak parann izometrik perspektifini izmek ve daha sonra da perspektiften yararlanarak nc grn izmek eklindedir. zometrik perspektif, yandaki ekilde de grld gibi, parann yksekliine ait ayrtlarn dey olarak, parann geniliine ve derinliine ait ayrtlarn ise saa ve sola doru, yatayla 30o a yapacak ekilde izilmeleriyle ortaya kmaktadr. Parann eldeki bilinen grnleri, izometrik perspektif izim kurallar uygulanarak birbirine eklendiklerinde, eksik olan nc grn zihinde canlandrmak daha kolay olacaktr. MKM103 TEKNK RESM-I Sayfa 32

Uygulama 12: N ve SOLYAN grnleri verilen parann ST grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

zometrik perspektif izim kurallarn verilen iki grne (n ve solyan grnler) uygulayarak paraya ait izometrik perspektifi iziniz.

[irket adresini yazn]

Sayfa 33

Uygulama 13: N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

zometrik perspektif izim kurallarn verilen iki grne (n ve st grnler) uygulayarak paraya ait izometrik perspektifi iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 34

Uygulama 14: N ve SOLYAN grnleri verilen parann ST grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

Uygulama 15: N ve SOLYAN grnleri verilen parann ST grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 35

Uygulama 16: SOLYAN ve ST grnleri verilen parann N grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

Uygulama 17: SOLYAN ve ST grnleri verilen parann N grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 36

Uygulama 18: N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

Uygulama 19: N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 37

Uygulama 20: N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

Uygulama 21: N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 38

Uygulama 22: (T) profilden kesilerek elde edilmi olan ve aada N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz. st grnte eksik braklan izgileri tamamlaynz. pucu: Profiller, haddeleme veya ekstrzyon yntemiyle retilen, niform kesite sahip paralardr. Tm profil boyunca kesit geometrisi ve lleri sabittir. Kesit geometrisinin benzerlik gsterdii harflerle isimlendirilirler (L Profil, I Profil, H profil, T Profil, U Profil, Z Profil).

Uygulama 23: (T) profilden kesilerek elde edilmi olan ve aada N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz. st grnte eksik braklan izgileri tamamlaynz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 39

Uygulama 24: (L) profilden kesilerek elde eilmi olan ve aada N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz. st grnte eksik braklan izgileri tamamlaynz.

Uygulama 25: (U) profilden kesilerek elde edilmi olan ve aada N ve ST grnleri verilen parann SOLYAN grnn ve izometrik perspektifini iziniz. st grnte eksik braklan izgileri tamamlaynz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 40

ki Grnten nc Grnn Elde Edilmesi in Ek Uygulamalar [8]: Aada N ve SOLYAN grnleri verilen paralarn ST grnlerini iziniz. 1 2

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 41

Aada N ve SOLYAN grnleri verilen paralarn ST grnlerini iziniz. 9 10

11

12

13

14

15

16

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 42

Aada N ve SOLYAN grnleri verilen paralarn ST grnlerini iziniz. 17 18

19

20

21

22

23

24

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 43

Aada N ve ST grnleri verilen paralarn SOLYAN grnlerini iziniz. 25 26

27

28

29

30

31

32

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 44

Aada N ve ST grnleri verilen paralarn SOLYAN grnlerini iziniz. 33 34

35

36

37

38

39

40

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 45

Aada N ve ST grnleri verilen paralarn SOLYAN grnlerini iziniz. 41 42

43

44

45

46

47

48

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 46

5.

LLENDRME:

Teknik resimde parann ekli grnlerle ifade edildikten sonra, parann boyutlar, bu boyutlara ait toleranslar, yzey kalitesi ve dier yzey zellikleri, geometrik kalite zellikleri, para malzemesi ve para adedi gibi bilgiler de resim zerinde gsterilmelidir. Bu ilave bilgilerin verilmesi ilemine llendirme ad verilir. llendirilecek kenar iki tane snr izgisiyle (extension line) belirtilir. Bu izgiler arasna, ularnda oklar bulunan l izgisi (dimension line) yerletirilir. l deeri ise (dimension) l izgisi zerine yazlr. Ad geen llendirme bileenleri ekil 18de gsterilmitir.

ekil: 18

llendirme bileenleri [4].

5.1.

llendirme Kurallar:

llendirmenin genel mant yukarda anlatld gibi olduka basittir. Ancak llendirme yaplrken aada belirtilen pek ok hususa dikkat etmek gerekmektedir: llendirmede kullanlan tm izgiler yardmc izgilerdir. Snr izgileri l izgisini 1-2 mm geecek ekilde uzatlmaldrlar. l izgilerinin grnlere ve birbirlerine uzaklklar yaz yksekliinin (text height) 2 kat kadar olmaldr. llerin yazlmasnda 75o eimli norm yaz kullanlr. A4 izimlerinde yaz ykseklii 3 olarak alnabilir. Ok boyu, ok yksekliinin 3 kat olmaldr. Bir izimin tamamnda ok boyutu sabit kalmaldr. A4 izimlerinde ok boyutu (arrow size) 3 olarak alnabilir. l deeri, yatay llerde l izgisinin stne ve dey llerde ise l izgisinin soluna yazlr. Her iki durumda da l izgisine paralel ve izgi ortalanarak yazlmaldr.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 47

ok sayda paralel l varsa ya da eksen izgisi geiyorsa, bu durumlarda l deerlerinin karmamas ya da eksen zerine gelmemesi iin saa-sola kaydrlabilirler. ller resmin dnda yer almal, zorunlu olmadka resim zerinde l verilmemelidir. l izgileri hibir ekilde birbirini kesemez. Snr izgileri ise zorunlu olmadka birbirlerini kesmemelidir. Bunu salamak zere, ekil 19da grld gibi, kk olan l resme daha yakn olmaldr.

ekil: 19

Snr izgileri l izgisini kesmemelidir.

Snr izgileri iki grn birletirmemeli, verilen l sadece bir grne ait olmaldr. Eksen izgileri de yine iki grn birletirmemeli ve resmin snrlarnda sonlanmayp 5 mm kadar darya tamaldr. l oklar hibir ekilde resmin herhangi bir ana izgisine temas edemez. Grnmez izgilerden l verilmez. Resmi izilen parann imalat ya da ait olduu btn iindeki fonksiyonu asndan kritik neme sahip bir kenar varsa, ller bu kenara gre verilir. ekil 20de gsterilen bu uygulamaya temel kenar yntemi denir.

ekil: 20 Temel kenar yntemi.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 48

 D Dier bir y ntem, llerin para eksenine gre g verilm mesidir. ek kil 21de g sterilen bu u uy ygulamaya temel t eksen n yntemi denir. d

ekil: 21 Temel eksen e yntemi i.

D Dier bir yn ntem ise, l llerin bir doru boyu unca yan ya ana sralanm mas eklind dedir. ekil l 22 2de gsteri ilen bu uygu ulamaya zin ncirleme llendirme e denir.

ekil: 22 2 Zincirlem me llendirm me.

A Ad geen y ntemler ay yn anda da kullanlabil lirleri. ekil l 23de gsterilen bu uygulamaya u a ka arma ll lendirme denir. d Bu rnekte tem mel kenar ve e zincirlem me l yn ntemleri bir r ar rada kullanlmtr.

ekil: 23 2 Karma l lendirme [1 1].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 49

 Eksen izgileri snr izgisi olarak kullanlabilirler. Ancak eksen izgisi zelliklerini korumaldrlar. (ekil: 20, 21) Yer darl nedeniyle iki okun snr izgileri arasna sdrlamad durumlarda, oklar 180o dndrlerek snr izgilerinin dna konulabilirler. Ok yerine 1 mm apl ii dolu daireler de (donut) kullanlabilir. (ekil: 24)

ekil: 24 l oku yerine ii dolu dairelerin kollanlmas.

Taranan alanda llendirme yaplmamaldr. Zorunlu durumlarda l deerinin yazlaca yerdeki tarama izgileri silinmelidir. Yarm kesitlerde i ap l izgileri tek okla verilir. Bu durumda, olmayan dier okun aslnda var olduu ve simetri izgisine temas etmekte olduu dnlr. A llendirmelerinde snr izgileri a merkezini gsterecek ekilde konulur ve l izgisi ise ayla e merkezli bir yay paras olarak konulur. ap llerinde (), yarap llerinde (R), a llerinde () ve tolerans verilirken () iaretleri kullanlr. Bilgisayarda izim yaplrken bu iaretleri elde etmek zere; () iin (%%c), () iin (%%d) ve () iin (%%p) tulanmaldr. Silindirik formlara ait ap lleri dairesel grnte deil dikdrtgen grnte verilmelidir. Bu grnte yarap llendirilmesi yaplmaz. Makine parasnn imalat srasnda kendiliinden oluan detaylarda llendirme yaplmaz. Bir l en iyi grnd grnte verilmelidir. Grnler arasnda l tekrarndan saknlmaldr. ller grnlere mmkn olduunca eit datlmaldr. llendirmede mmkn olan en az sayda l kullanlmaldr. Bir l iki grn ilgilendiriyorsa bu iki grn arasndaki alanda verilmelidir. Kaynak [1, 2, 4, 5]

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 50

5. 2.

l Okuma Uygulamalar:

Uygulama 26: grn ve lleri verilen parann izometrik perspektifini tamamlaynz ve harflerle gsterilen llerin deerlerini belirleyerek tabloya yaznz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 51

Uygulama 27: grn ve lleri verilen parann izometrik perspektifini tamamlaynz ve harflerle gsterilen llerin deerlerini belirleyerek tabloya yaznz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 52

Uygulama 28: grn ve lleri verilen parann izometrik perspektifini tamamlaynz ve harflerle gsterilen llerin deerlerini belirleyerek tabloya yaznz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 53

Uygulama 29: grn ve lleri verilen parann izometrik perspektifini tamamlaynz ve harflerle gsterilen llerin deerlerini belirleyerek tabloya yaznz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 54

Uygulama 30: grn ve lleri verilen parann izometrik perspektifini tamamlaynz ve harflerle gsterilen llerin deerlerini belirleyerek tabloya yaznz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 55

Uygulama 31: grn ve lleri verilen parann izometrik perspektifini tamamlaynz ve harflerle gsterilen llerin deerlerini belirleyerek tabloya yaznz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 56

26~31. Uygulamalarn zmleri:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 57

6.

GRN IKARMA VE LLENDRME UYGULAMALARI:

Uygulama 32: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N, SOLYAN ve ST grnlerini 1:1 leinde izerek llendiriniz. (izim yaplrken, ift gnye kullanarak izgilerin paralel ya da dik olmalarnn salanmas, kurun kalemle ve kalemi bastrmadan izimin ana hatlar ortaya karldktan sonra koyulatrma yaplmas, standart izgi tipi ve kalnlklarna ve dier izim kurallarna uyulmas izim kalitesini artracaktr.)

[irket adresini yazn]

Sayfa 58

Uygulama 33: Kat modeli, perspektif resmi ve lleri verilen parann N, SOLYAN ve ST grnlerini 1:2 leinde iziniz.

Bir grnten dierine bilgi tamak iin yardmc izgiler kullanlr. Bu uygulamada olduu gibi, bir parann eik bir dzlemden kesilmesi durumunda, parann standart geometrik zellii bozulacandan, parann grnlerinin izilmesinde, yardmc izgiler kullanlarak bir grnten dierine bilgi tama ileminin youn olarak kullanlmas gerekmektedir. Bu ilemin uygulan adm halinde aada aklanmtr: 1. Adm: Srasyla a, b, c ve d yardmc izgileri izilerek, kesme dzleminin parann ayrtlarn kestii 1 ~ 10 noktalar belirlenir.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 59

2. Adm: Yerleri belirlenen bu 10 noktadan, e f, g, h, i, j, k, l, m ve n yardmc izgileri izilerek, 1 ~ 10 noktalar bulunarak, kesme ileminden dolay paraya eklenen ilave detaylar ifade eden grnr ve grnmez ayrtlar izilir.

3. Adm: Grnler ortaya ktktan sonra bilgi tamak iin kullanlan yardmc izgiler resimden kaldrlmal ve kesilen yzeyler taranmaldr.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 60

Uygulama 34: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde izerek ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 61

Uygulama 35: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 62

Uygulama 36: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N, SOLYAN ve ST grnlerini 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 63

Uygulama 37: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 64

Uygulama 38: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 65

Uygulama 39: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N, SOLYAN ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 66

Uygulama 40: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N, SOLYAN ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 67

Uygulama 41: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 68

Uygulama 42: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 69

Uygulama 43: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 70

Uygulama 44: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N, SOLYAN ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 71

Uygulama 45: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N, SOLYAN ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 72

Uygulama 46: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 73

Uygulama 47: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 74

Uygulama 48: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N ve ST grnlerini 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 75

Uygulama 49: Verilen solyan ve st grnlerden yararlanarak eksik olan n grn elde ediniz. Parann perspektif resmini iziniz.

Perspektif Resim:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 76

Uygulama 50: Verilen solyan ve st grnlerden yararlanarak eksik olan n grn elde ediniz. Parann perspektif resmini iziniz.

Perspektif Resim:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 77

Uygulama 51: Verilen solyan ve st grnlerden yararlanarak eksik olan n grn elde ediniz. Parann perspektif resmini iziniz.

Perspektif Resim:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 78

Uygulama 52: Verilen solyan ve st grnlerden yararlanarak eksik olan n grn elde ediniz. Parann perspektif resmini iziniz.

Perspektif Resim:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 79

7.

KEST RESMLER:

Kesit alma ilemi, makine paralarnn i ksmlarna ait ayrntlarn resimde belirtilebilmesi ve grnlerin grnmeyen kenarlar ifade eden kesikli izgilerden arndrlarak sadeletirilmesi iin uygulanr. Bunun iin, ekil 25de grld gibi, parann hayali bir kesme dzleminden kesilerek ikiye ayrld varsaylr. Bu iki paradan bak ynne gre nde kalan para atlr ve dier parann grn izilir. Elde edilen resim bir kesit resimdir. ekil 26 ve 27de kesit alma ileminin resmi grnmez izgilerden nasl arndrd grlmektedir.

ekil: 25 Kesit alma ilemi [4].

ekil: 26 Kesit alma ileminin grnmez izgileri grnr hale getirmesi [4].

ekil: 27 Soldaki izim doru, dierleri yanltr [4].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 80

Kesit resimler izilirken u hususlara dikkat edilmelidir: Parann hangi dzlemden kesildii, kesme dzlemi izgisiyle kesit resme komu olan bir grnte belirtilmelidir. Bu izgi, ular ana izgi formunda olan bir eksen izgisidir. Bu izginin kaln olan ularna, kesit resmi gsterecek ynde konulan oklarla, ekil de grld gibi A-A, B-B, C-C, eklinde isimlendirme yaplr. Kesilen yzeyler bir tarama deseni seilerek taranrlar. Tarama izgileri yardmc izgi snfna dahildir. Birok farkl tarama deseni mevcuttur. Bu desenler, ekil 28de grld gibi, para malzemesi hakknda da bilgi verirler. Makine paralarnda, demir esasl malzemeleri ve genel amal kullanm ifade eden Ansi31 deseni kullanlmaktadr.

ekil: 28 Tarama desenleri ve ifade ettikleri malzemeler [4].

Tarama ilemi tarama hatch komutu ile yaplmaktadr. Bu komut altrldnda srasyla tarama deseni (hatch pattern), desen izgilerinin as (angle), desen lei (scale) ve taranacak alan seilerek ilem gerekletirilir. Tarama desenlerinin ynleri birbirine komu yzeylerde 90o yn deitirmelidir. ekil 29da olduu gibi, tarama deseni ile taranan alan snrlayan ana izgiler birbirine paralel ya da dik olmamaldrlar.

ekil: 29 Tarama deseninin yn [4].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 81

 Kesit alma ilemi resmi grnmez izgilerden kurtarmak iin yaplmaktadr. Bu nedenle, kesit alma ileminden sonra kesit resimde hala grnmez izgi kalyorsa bu izgiler, ekil 27de grld gibi resimden kaldrlrlar. Kesit alndnda daha nce grnmeyen i kenarlar artk grnr hale gelecektir. ekil 27 ve 30da grld gibi, bu kenarlarn ana izgilerle izilmeleri gerekmektedir.

ekil: 30 Kesit alma ileminden sonra i ayrtlarn izilmesi unutulmamaldr [1].

Takviye duvar, payanda, perde gibi destek elemanlar ve mil, pim, muylu, perno, kama, vida, somun, cvata, perin, rulmanlarn yuvarlanma elemanlar gibi makine elemanlar kesme dzlemi zerinde olsalar bile kesilmemi kabul edilirler ve taranmazlar. Sac levha ve conta gibi paralarn kesit yzeyleri taranamayacak kadar dar olduundan tamamen siyaha boyanr (tarama deseni olarak solid seilir). Taranacak alan ok byk ise bu alann tamamn taramak yerine, ekil 31de grld gibi, sadece kenarlara yakn blgelerin taranmas yeterlidir.

ekil: 31 Geni alanlarda kenara yakn blgelerin taranmas yeterlidir [4].

Taranan alan zerinde llendirme yaplmamaldr. Zorunlu hallerde, ekil 32de grld gibi, l deerinin zerine geldii tarama izgileri silinmelidir.

ekil: 32 Taranan alanda llendirme yaplrsa tarama izgisi silinmelidir [4].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 82

7.1.

Kesit Grn eitleri:

Kesit grn eitleri, kesit dzleminin says ve parann hangi ksmlarn kestii esas alnarak belirlenir. Buna gre kesit resimler alt farkl biimde karmza kmaktadr. Bunlar tam kesit, yarm kesit, ksmi kesit, kademeli kesit, dndrlm kesit ve profil kesit olarak sayabiliriz. ekil 33te kesit grn eitleri verilmektedir.

ekil: 33 Kesit grn eitleri [3].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 83

7.1.1. Tam Kesit: Kesme dzlemi parann ana ekseninden geirilerek para ikiye blnyor ve paralardan birisi atlp dieri iziliyorsa bu bir tam kesittir. ekil 34de byle bir kesit rnei grlmektedir.

ekil: 34 Tam kesit rnei [1].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 84

7.1.2. Yarm Kesit: Parann lk ksm kesilip karlyor ve geriye kalan para, simetri eksenine gre sa veya alt taraf kesit olarak dier taraf ise normal grn olarak iziliyorsa bu bir yarm kesittir. Bu tr kesit resimler, grnn yarsnda parann i tarafna ait detaylar, dier yarsnda ise d tarafna ait detaylar anlatan kesit resimlerdir. Cismin zerinde bulunan simetri ekseninden kesildii varsaylarak grnn sa veya alt tarafnda i ksm, sol veya st tarafnda ise d ksm hakknda fikir sahibi olunur. ekil 35 ve 36da byle bir kesit rnei grlmektedir. (Parann yars kesilip karlyorsa tam kesit, eyrei kesilip karlyorsa yarm kesittir.)

ekil: 35 Yarm kesit uygulamas [3].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 85

ekil: 36 Ta am ve yarm kesitlere k bir r rnek [1].

7.1.3 3. Dndr lm Kesi it: Kesm me dzlemi i dnda kalan k bir ayr a ntnn kesme k dzl lemi zerin ne dndr lerek kesit t resim mde ifade edilmesi uygulamas u dr. ekil 37 3 ve 38d de dndr lm kesi it rnekleri i grl lmektedir. A A l konum mda bulunan n parann belirli bir blmndek b ki eksen ze erinde kesit t dzle emi alnr. Bu B kesit d zlemi belli i bir merkez ze gre dn ndrlerek p paraya ait eik ksm izdm dzle emlerine paralel p kon numa getir rilir. Kar izdm m dzlemin ne tanan n dnd drlm b lmn kesi it grn izilir.

ekil: 37 Dn ndrlm-kad demeli kesit rne i [1].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 86

ekil: 38 Dndrlm-kademeli kesit rnei [3].

7.1.4. Ksmi Kesit: Blgesel ayrntlar gstermek iin sadece o blgede alnan kesite ksmi kesit ad verilir. Kesit blgesi ince bir serbest el izgisiyle belirtilir ve taranr. Serbest el izgisi belirli bir geometrisi olmayan, ince srekli izgiyle ve serbest olarak rastgele izilen bir izgidir. Bu izgi, bilgisayarda izim yaplrken spline veya sketch komutlar kullanlarak izilir. ekil 39 ve 40da byle bir kesit rnei grlmektedir.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 87

ekil: 39 Ksm mi kesit uygu ulamasna bir rnek [1].

ekil: 40 Ksm mi kesit uygu ulamasna bir rnek [3].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 88

7.1.5. Kademeli Kesit: Daha fazla ayrnty kesit resme tayabilmek iin kesme dzleminin bir krk izgi boyunca geirildii uygulama biimidir. ekil 41de byle bir kesit rnei grlmektedir.

ekil: 41 Kademeli kesit rnekleri [1].

7.1.6. Profil Kesit: niform kesite sahip paralar tek grnle ifade edilebilirler. Byle paralarn kesitleri de ayn grn zerinde belirtilir. Bu uygulama profil kesit ismiyle anlr. Ayrca bu tip uzun paralar, resim alann daha verimli kullanabilmek iin, krlarak izilebilirler. Krlma yerleri eksen izgisiyle ya da serbest el izgisiyle gsterilirler. ekil 42 ve 43de profil kesit rnekleri grlmektedir.

ekil: 42 L profilin kesit resminin n grn zerinde izilmesi.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 89

ekil: : 43 Profil ke esit rnei [1].

7.1.7 7. Makine Elemanlar rnn Kesitl leri: Baz makine pa aralar, kes sit grne anlam kaz zandrmak iin kesilse e dahi kesilm memi gibi i dnlerek tara anmazlar. ekil 44de grld gibi, miller r, cvatalar, , somunlar, rondelalar, , pimler, perinle er, kamalar r, kasnak kollar k , takv viye kanatlar, rulman nlar, makar ralar, zincir r bakla alar, diler vb. makine e elemanlar boylamasna n kesildikl lerinde taran nmazlar.

ekil: e 44 Mak kine paralarndan n kesit alnmas n [3].

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 90

8.

KEST UYGULAM U MALARI:

Uygu ulama 53: Yarm ke esit alnm perspekti if resmi ve e lleri verilen pa arann N N grn nn TAM M KEST olarak o 1:2 le inde iz ziniz ve l lendiriniz. .

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 91

Uygulama 54: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N grnn TAM KEST olarak 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 92

Uygulama 55: Aada N ve ST grn verilmi olan parann SOLYAN grnn TAM KEST olarak iziniz [1].

Uygulama 56: Aada N ve ST grn verilmi olan parann SOLYAN grnn TAM KEST olarak iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 93

Uygulama 57: Aada SOLYAN ve ST grn verilmi olan parann N grnn KADEMEL KEST olarak iziniz.

Uygulama 58: Aada SOLYAN ve ST grn verilmi olan parann N grnn TAM KEST olarak iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 94

Uygulama 59: Aada N ve ST grn verilmi olan parann SOLYAN grnn TAM KEST olarak iziniz.

Uygulama 60: Aada SOLYAN ve ST grn verilmi olan parann N grnn TAM KEST olarak iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 95

Uygu ulama 61: Perspektif resmi ve l lleri veril len parann ST gr nn TA AM KEST olara ak 1:1 leinde iziniz z ve llen ndiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 96

Uygu ulama 62: Perspektif resmi r ve lleri verile en parann N ve S ST grnlerini l TAM M KEST olarak 1:1 leinde iziniz ve e llendiri iniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 97

Uygulama 63: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N grnn TAM KEST olarak 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 98

Uygu ulama 64: Perspektif resmi ve lleri veri ilen parann N gr nn TA AM KEST olara ak 1:1 leinde iziniz z ve llen ndiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa a 99

Uygulama 65: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N grnn KADEMEL KEST olarak 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 100

Uygulama 66: Perspektif resmi ve lleri verilen parann SOLYAN grnn TAM KEST olarak 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 101

Uygulama 67: Perspektif resmi ve lleri verilen parann SOLYAN grnn KADEMEL KEST olarak 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 102

Uygulama 68: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N grnn TAM KEST olarak 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 103

Uygulama 69: Perspektif resmi ve lleri verilen parann N grnn TAM KEST olarak 1:1 leinde iziniz ve llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 104

Uygu ulama 70: Perspektif resmi ve lleri veri ilen parann N gr nn TA AM KEST olara ak 1:1 leinde iziniz z ve llen ndiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 105

Uygulama 71: Verilen sol yan ve st grnlerden yararlanarak eksik olan N grn KADEMEL KEST olarak iziniz. Parann perspektif resmini karnz.

zometrik perspektif izim kurallarn verilen iki grne (n ve solyan grnler) uygulayarak paraya ait izometrik perspektifi iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 106

Uygulama 72: Verilen sol yan ve st grnlerden yararlanarak eksik olan N grn TAM KEST olarak iziniz. Parann perspektif resmini karnz.

zometrik perspektif izim kurallarn verilen iki grne (n ve solyan grnler) uygulayarak paraya ait izometrik perspektifi iziniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 107

Uygulama 73: Verilen sol yan ve st grnlerden yararlanarak eksik olan N grn TAM KEST olarak iziniz. Parann perspektif resmini karnz.

zometrik perspektif izim kurallarn verilen iki grne (n ve solyan grnler) uygulayarak paraya ait izometrik perspektifi iziniz.

9.

SLNDRK-SMETRK PARALARIN KEST UYGULAMALARI: MKM103 TEKNK RESM-I Sayfa 108

Uygulama 74: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilen silindirik-simetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki ST grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 109

Uygulama 75: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilen silindirik-simetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki ST grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 110

Uygulama 76: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilen silindirik-simetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki SOLYAN grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 111

Uygulama 77: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilen silindirik-simetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki ST grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 112

Uygulama 78: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilen silindirik-simetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki SOLYAN grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 113

Uygulama 79: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilmi olan silindiriksimetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki ST grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 114

Uygulama 80: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilmi olan silindiriksimetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki ST grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 115

Uygulama 81: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilmi olan silindiriksimetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki ST grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 116

Uygulama 82: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilmi olan silindiriksimetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki ST grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 117

Uygulama 83: Yarm kesit alnm perspektif resmi ve lleri verilmi olan silindiriksimetrik makine parasnn TAM KEST durumdaki ST grnn 1:1 leinde izerek llendiriniz.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 118

10. BLGSAYARDA ZM UYGULAMALARI: Uygulama 84:

Uygulama 85:

Uygulama 86:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 119

Uygulama 87:

Uygulama 88:

Uygulama 89:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 120

Uygulama 90:

Uygulama 91:

Uygulama 92:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 121

Uygulama 93:

Uygulama 94:

Uygulama 95:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 122

Uygulama 96:

Uygulama 97:

Uygulama 98:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 123

Uygulama 99:

Uygulama 100:

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 124

KAYNAKA

[1] Karagz, Y., 1998, Uygulamal Teknik izim, Bar Yaynlar, Faklteler Kitabevi, zmir. [2] Bac, M., Bac, C., 1982, Teknik Resim, Teknik Eitim Fakltesi Matbaas, Ankara. [3] http://www.megep.meb.gov.tr/indextr.html [4] Helsel, J., 1992, Engineering Drawing and Design, McGraw-Hill International Editions, Singapore. [5] Lamit, L.G., Kitto, K.L., 1997, Engineering Graphics and Design, West Publishing company, Minneapolis. [6] Kalameja, A.J., 1992, The Autocad Tutor For Engineering Graphics, Delmar Publishers Inc., Albany. [7] Gedikta, M., zda, N., Teknik Resim, Birsen Yaynevi, stanbul. [8] Abdulla, G., Abdullayev, R., 2010, Teknik Resim, Temel Bilgiler ve Uygulamalar, Sekin Yaynevi, Ankara.

MKM103 TEKNK RESM-I

Sayfa 125