Rus Genelkurmayı belgelerine göre

1915'te ne oldu?

Ermeni meselesinin dış politikanın en üst sıralarına oturduğu şu günlerde, Dışişleri

Bakanlığı'nın desteğiyle, Rus arşivlerinde çalışan Mehmet Perinçek'in '11 Aralık
1915 Tarihli Resmi Ermeni Raporu' isimli kitabında yayınladığı belge, 1915'teki
olayları farklı bir bakış açısıyla anlatıyor.

Ermeni olaylarının en sıcak şekilde yaşandığı 11 Nisan 1915'te Rusya'nın Kafkas Ordusu
Kurmay Başkanı
General Leonid
Mitrofanoviç
Moskova'ya bir rapor
yazdı. Ermeni
meselesinden
İngilizleri suçlayan
Bolhovitinov,
raporunda;
'Müslümanlardan daha
iyi koşullarda
yaşıyorlar' dediği
Ermenilerin 'sistematik
katliama' giriştiğini
yazdı.
Kitabında yer verdiği
belgeyi, Rus
arşivlerinde 1 yıl süren
araştırmaları sonucu
elde eden Mehmet
Perinçek,
Bolhovitinov'un raporda 'Ermenilerin 19. yüzyılın sonunda ve Birinci Dünya Savaşı'nda
verdiği kayıpların sorumlusunun kendileri olduğunu' anlattığını söyledi. Perinçek,
'Raporda, 'Bu karşılıklı kırımı ateşleyen, bu kırımı başlatan Ermeni çeteleridir' diyor. 65
sayfalık bu raporun tam metnini yayınladık. Sıhhiye birlikleri yapmışlar. Ermeni gönüllü
birlikleri bando takımları bile kurmuş. Ermeni revirleri bile var. Bunlar da tehdidin ne
büyük olduğunu gösteriyor. Bolhovitinov, ayrıca bu gönüllü birlikleri oluşturanların da
Osmanlı Ermenileri olduğunu söylüyor' diye konuştu.
General Bolhovitinov'un yazdığı raporu Rus Genelkurmayı'nın arşivinden bularak
yayınlayan İstanbul Üniversitesi Araştırma Görevlisi Mehmet Perinçek, çalışmasını
Dışişleri Bakanlığı'nın projesi kapsamında gerçekleştirdi. Perinçek'e göre; 'Bolhovitinov
raporu bir istisna oluşturmuyor. Rus arşivlerindeki belgeler, Türklerin vatanını
savunduğunu ortaya koyuyor.'

OLAYLARIN YAŞANDIĞI SIRADA YAZILDI

Rusya'nın Kafkas Ordusu Kurmay Başkanı General Leonid Mitrofanoviç Bolhovitinov,
söz konusu raporunu 11 Nisan 1915'te, Ermenilerin kendilerine bir ayrıcalık
tanınmamasını şikayet amacıyla yazdıkları bir rapora cevaben yazmış. Ayrıca
Bolhovitinov'un yazdığı rapor, kendisinin görevi nedeniyle de çok önemli. Perinçek, bu
durumu şöyle anlatıyor: 'Bolhovitinov, karargahta bulunuyor ve cephedeki bütün
bilgilerin aktığı kişi. Sadece yerel bir noktadaki gözlemlerini yazmıyor, bütün cephedeki
bilgiler onda toplanıyor. Raporu yazdığı tarih, Ermeni olaylarının en ateşli yaşandığı
günler. Türk ve Rus ordularının savaştığı bir dönem, 27 Mayıs 1915'teki tehcir kararının
birkaç ay sonrası. Bu raporu yazan kişi Türkiye'nin savaştığı ordunun komutanı ve o
bölgede savaşıyor. Bolhovitinov'un Türklere en ufak bir yakınlık hissetmesi söz konusu
değil. Raporu, olayların üzerinden 5-10 sene geçtikten sonra, soğukkanlı bakabileceği bir
dönemde değil, tam tersine Türk ve Rus hınca hınç savaştığı zamanlarda yazıyor.
Raporda tehcir ile ilgili tek bir kelime yok. Hatta Bolhovitinov, 'Biz Türklerle işbirliği
yapan Kürt aşiretleri de gittik cezalandırdık, yaktık, yıktık' diyor. Savaş döneminde
bunların meşru olduğunu kendisi ifade ediyor. Buradan, Türklerin meşru bir vatan
savunması içinde olduğu ortaya çıkıyor.'

ERMENİLER MÜSLÜMANLARDAN İYİ KOŞULLARDA YAŞIYORDU

Perinçek, Ermeni gönüllü birliklerinin verdiği raporlarda da itiraflar bulunduğunu
söyledi. Ermenilerin 'Rusları kendilerine yeteri kadar destek olmamak', 'Türkler ve
Kürtler ile eşit tutmak' ve 'Kürtlerin arazilerine el koymalarına izin vermemekle'
suçladıklarını anlatan Perinçek, General Bolhovitinov'un cevabi raporunda bir sütuna
Ermeni iddialarını, karşı sütuna da bu konudaki tespitlerini yazdığını söylüyor. Raporda
Ermeni meselesinin İngiliz kışkırtmasına bağlandığını belirten Perinçek, Bolhovitinov'un
sorunun 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıktığını ve bu tarihe kadar Ermenilerin
Müslümanlara göre daha iyi koşullarda yaşadığını raporuna yazdığını anlattı.
Rus generalin raporunda, Ermenilere 'bağımsız ve özgür Ermenistan kurabilecekleri'
fikrini aşılayan İngilizlerin, karşılıklı kıyımın fitilini ateşlediğini yazdığını ifade eden
Perinçek, bunun ardından gönüllü Ermeni birliklerinin Müslümanlara karşı 'sistematik
katliama' giriştiğinin de belirtildiğini söyledi. Perinçek, 'Bolhovitinov, 'bu terör olayları
sonucunda birçok Müslüman'ı katlettiler; bunun karşısında da Müslümanlar karşılık verdi'
diyor. Bolhovitinov, yağmaya başvuran Ermeni çetelerinin kendilerini engelleyen Rus
askerlerine bile ateş açtığını anlatıyor ve Ermenilerin verdikleri rakamların da abartılı
olduğunu raporunda açıkça yazıyor. Bolhovitinov, ayrıca Ermenilerin de Birinci Dünya
Savaşı sırasında kayıp verdiklerini ancak verdikleri rakamlara güven olmayacağını,
çünkü dış yardım almak için bu rakamları abarttıklarını söylüyor' dedi.

SÜLEYMAN SARIOĞLU
suleyman.arioglu@aksam.com.tr