You are on page 1of 17

ACTA TURCICA

evrimii Tematik Trkoloji Dergisi Online Thematic Journal of Turkic Studies

www.actaturcica.com

Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av Editrler: Emine Grsoy Naskali, Hilal Oytun Altun

Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri


Naln Trkmen*

Avclkla ilgili inanlar, simgeler ve buna bal olarak yaplan tm dzenlemeler Trklerin yaamnda nemli bir yer tutmutur. Av sadece dinlenmek amacyla deil, spor ve savaa ynelik eitim amacyla da yaplmaktadr. Halkla iletiim kurmak, onlarn dertlerini dinlemek, gerektii zaman tefti yapmak iin de bir vesile kaynadr.1 Caferolu, bozkr Trk devletiliinin en nemli unsurlarndan biri olan avcl mill devlet sporu olarak nitelendirerek, avcln inan, itikat ve geleneklerle bir klt hline getirildiini ifade etmektedir.2 Altay Trklerinde de, avclk sadece elence amal olmayp, ayn zamanda din bir kimlik tad da bilinmektedir. Srek av, kutsal ruh dnyasnn bir paras olarak kabul edilmitir.3 Bu av esnasnda atlar, avc kular zel olarak eitilmi ita ve pars gibi hayvanlardan da yararlanlmtr.4 Devletin ileri gelenleri iin tertip edilen grkemli srek avlar adeta asker bir manevra niteliinde olup,5 devletin yenilmezliini, gcn ve muktedirliliini gsteren avlardr. slm ncesi Orta Asyada grlen avclk gelenei, slmiyet sonras Anadoluda yeni bir sentezle sregelmitir. Avclk Osmanl mparatorluu zamannda bir devlet tekilat hline gelerek resmiyet kazanmtr. Av herkese zg bir ura olmayp, istenildii gibi

* Yrd. Do. Dr. Naln Trkmen, Marmara niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi Sanat Tarihi Blm, stanbul. 1 tf Kahraman, Osmanl Devletinde Spor, Ankara 1995, s. 191-232; Ahmet Ik, Osmanl Devletinde Avc Kuu Yetitiricilerinin Stats, stanbul niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi, stanbul 1986, s. 17; Ahmet Ik, Avc, slam Ansiklopedisi, C. 4, Trkiye Diyanet Vakf yaynlar, stanbul 1991, s. 113; Metin And, XVI. Yzylda Av ve Avclk, Hayat Tarih Mecmuas, S. 12, stanbul 1970, s. 17; Metin And, 16. Yzylda stanbul-Kent-Saray-Gnlk Yaam, stanbul 1993, s. 154-156; Ahmet Caferolu, Trklerde Av Klt ve Messesesi, VII. Trk Tarih Kongresi Ankara, 25-29 Eyll 1970, C. I, Ankara 1972, s. 169-175. Gnl ney, ran Seluklular ile Mukayeseli olarak Anadolu Seluklularnda Atl Avc Sahneleri, Anadolu (Anatolia), C. XI, Ankara 1969, s. 121-122; Ahmet ayc, Seluklularda Egemenlik Sembolleri, stanbul 2006, s. 282. 2 Caferolu, agm., s. 171. 3 Gnl ney, Seluklu Figr Dnyas, Seluklu anda Anadolu Sanat, hzl. Doan Kuban, stanbul 2002, s. 407; Gnl ney, ran Seluklular ile Mukayeseli olarak Anadolu Seluklularnda Atl Avc Sahneleri, Anadolu (Anatolia), C. XI, Ankara 1969, s. 121. 4 Yaar oruhlu, Trk Sanatnda Av Sembolizmi, Arkeoloji ve Sanat, S. 76, stanbul 1997, s. 16. 5 Kahraman, age., s. 191, 206-207; Caferolu, agm., s. 172; Ik, agm. s. 113; Gnl ney, ran Seluklular ile Mukayeseli olarak Anadolu Seluklularnda Atl Avc Sahneleri, Anadolu (Anatolia), C. XI, Ankara 1969, s. 121, 127.

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

avlanlamaz ve hayvan beslenemezdi. rnein bir avn en nemli unsurlarndan olan kartal, taz gibi hayvanlarn beslenmesi yasakt. Av blgeleri ve hayvan trleri divan kararyla belirlenir, bu kararlara uyulmad takdirde ellerinden ahin ve kpekleri alnarak ar cezaya arptrlrd.6 Kartal, ahin, doan, atmaca gibi yrtc kularla avlanma nemli avlanma usulleri arasnda yer almaktadr. slmiyetten nce ve sonra Orta Asya Trk kltr tarihinde avc ku ile avlanma ve bu tip kularn yetitirilmesi, Osmanl dneminde dzenli ve sistemli olarak yaplanmtr.7 Bu balamda avc ku ve elinde yrtc ku tutan avc betimlemeleri de, iniden minyatre kadar Trk sanatnn her alannda sevilen bir kompozisyon olarak, Trk ssleme programndaki yerini almtr. Avc kular, Trk mitolojisinin de en karakteristik hayvanlarndan olup, nemli bir yer igal ederler. Bahaeddin gel, Emel Esin, Gnl ney ve Yaar oruhlu bu kularn sembolik anlam ykleri zerinde incelemelerde bulunmulardr. Yaplan almalar

neticesinde ortak bir sylemden sz edebilmek mmkndr. rnein oruhlu, bu kularn Orta Asya Trk topluluklarnda koruyucu ruh ve asalet sembol olarak kabul edilip, slmiyetten nceki Trk devletlerinde hkmdarlarn ve devletin ileri gelenlerinin g, kuvvet ve kudretinin bir gstergesi olduunu ifade etmektedir.8 Bir arma, bir totem nitelii tayan kartal ve dier yrtc avc kular Reidd-dinin Cmit Tevrih ve Eblgazi Bahadr Hann ecere-i Terakimesinde 24 Ouz boyunun sembolleri olarak dikkati ekmektedir.9 Av kltrnn vazgeilmez hayvanlar olan bu kular, slmiyetten sonra da alpln ve yiitliin temsilcisidirler.10 ney bu yrtc av hayvanlarnn nazarlk, tlsm sembollerinin yan sra, bilgelik ve ariflik, klavuzluk, hatta talih ve ans anlamlarn da tadndan, bir devlet kuu olarak deerlendirilebileceini ne srmtr.11 Yrtc av kular

6 7

And, age., 154; Ik, agm., s. 114. Ayrntl bilgi iin bk. smail Hakk Uzunarl, Osmanl Devletinin Saray Tekilt, Ankara 1984, s. 420-425; Ik, agm., s. 10-37, 49-52. 8 Yrtc avc kularla ilgili ayrntl bilgi iin bk. Yaar oruhlu, Trk Sanatnda Hayvan Sembolizmi, stanbul 1995, s. 73-92; Bahaettin gel, Trklerde Kartal ve Kartal Armas, Trk Kltr, S. 118, Ankara 1972, s. 1134-1135; Bahaettin gel, Trk Mitolojisi (Kaynaklar ve Aklamalar ile Destanlar), C. I, Ankara 1989, s. 583-600. 9 Bilgi iin bk. Faruk Smer, Ouzlar (Trkmenler) Tarihleri-Boy Tekilat-Destanlar, stanbul 1980; Gnl ney, Anadolu Seluklu Mimarisinde Avc Kular, Tek ve ift Bal Kartal, Malazgirt Armaan, Ankara 1972, s. 166-167; Emel Esin, <Kuc> Trk Sanatnda Atl Doanc konografisi Hakknda, Sanat Tarihi Yll 1974-1975 / VI, stanbul 1976, s. 421-422; oruhlu, age., s. 76. 10 Yaar oruhlu, age., s. 88. 11 Gnl ney, Anadolu Seluklu Mimarisinde Avc Kular, Tek ve ift Bal Kartal, Malazgirt Armaan, Ankara 1972, s. 164-171.

80

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Seluklu ssleme programnda ska kullanlan figrler olup, zellikle her mimari yap biriminde farkl sembollerle hayat bulmutur.12 Genel olarak avc kularn yer ald betimlemelerin ikonografisinde bu kularn; kuyruu dml, benekli bir at zerinde oturan avcnn kolunda tnedii grlmektedir. Avc kaln deri eldivenli kolunu belirli bir hizada ne doru uzatarak kuu tamaktadr.13 Bu tip kompozisyonlarda at ya drt nala koar ekilde ya da adeta poz verir gibi sakin yrme pozisyonunda tasvir edilmitir. Bazen de bir gurup hlinde yol alan avclarn kolunda betimlenmitir. Atlarn benekli olmas neyi, Orta Asya hayvan slubunun bir hatras olabilecei fikrine yneltmitir.14 Gerekten de atl bozkr kltrne mensup topluluklarda atlarn zerinde kk nokta, virgl gibi benekler grlmektedir. Bunlar, figr duraanlktan kurtaran birer hareket motifi olarak deerlendirilir.15 Ayrca ney bu beneklerin bir tlsm, byl bir sembol olarak da kabul edilebileceini vurgulamaktadr.16 Atlarn kuyruklarnn dmleme temas ise, Trk-slm sanatnn nemli tasvirlerinden biridir. oruhlu, sava ve ava giden atlarn kuyruklarnn dmlenmesi geleneinin sembolik anlamlarn aklarken, bu durumun lm ve lme hazr olmay, matemi, herhangi bir nedenden dolay maruz kalnan zorluklara kar gz pek mcadele etmeyi, yiitlii ifade edebileceini ne srmtr.17 Grld gibi bu tasvirin uzants slm ncesi Trk sanatnn kaynaklarna kadar ulamakta, o dnemin din, mitolojik, sembolik dncelerinin izlerini tamaktadr. Geni kanatlaryla uzun sre uabilme zellikleri, keskin gz ve hassas koku alma yetenekleriyle gl fiziksel zelliklere sahip olan avc kular, yetitirmek uzmanlk gerektiren bir iti. Uzun bir sreten geerek sabrla eitilirdi. Bu konuda en nemli aama kuun insana altrlmasyd. Yetitiricinin sol kolunda, kendi kulak hizasnda, eri tutulmadan uzun sre tnemesi salanrd. Ava kmadan bir gn nce a braklan kuun, avn paralamadan yakalama alkanl kazandrlmaya allrd.18

12

Ayrntl bilgi iin bk. ney, agm., s. 139-172; Gnl ney, Seluklu Figr Dnyas, Seluklu anda Anadolu Sanat, hzl. Doan Kuban, stanbul 2002, s. 375-381. 13 oruhlu, age., s. 88. 14 Gnl ney, ran Seluklular ile Mukayeseli olarak Anadolu Seluklularnda Atl Avc Sahneleri, Anadolu (Anatolia), C. XI, Ankara 1969, s. 124; Nejat Diyarbekirli, Artukoullarna Ait Olamas Muhtemel bir Mezar Ta, Trk Sanat Tarihi Aratrma ve ncelemeleri, C. I, stanbul 1963, s. 3-10. 15 Nejat Diyarbekirli, Hun Sanat, stanbul 1972. 16 ney, agm., s. 124. 17 Yaar oruhlu, Seluklu Sanatnda Grlen Kuyruu Dml At Tasvirlerinin konografik ve konolojik Mahiyeti, Seluklu niversitesi VI. Mill Seluklu Kltr ve Medeniyeti Semineri Bildirileri, 16-17 Mays 1996, Konya 1997, s. 228-229, 239; Emel Esin, Alp ahsiyetinin Trk Sanatnda Grn, Trk Kltr, S. 34, Ankara 1965, s. 774; Emel Esin, < Kuc > Trk Sanatnda Atl Doanc konografisi Hakknda, Sanat Tarihi Yll 1974-1975 / VI, stanbul 1976, s. 423 18 Ayrntl bilgi iin bk. ney, agm., s. 129 dipnot 36dan; Ik, agm., s. 18-19.

81

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Konunun banda da belirtildii gibi Osmanl Devleti zamannda avc ku yetitiricilii ve eitimi bal bana bir devlet politikasdr. Bu dnemde avclk tekilat en st seviyeye ulamtr. Padiahla birlikte av yapan topluluun banda rikb aalarndan ikr aalar bulunmaktadr. Merkezdeki ku bakclar ile birlikte, Osmanl Devletinin snrlar iinde yer alan tm resm avc kuu yetitirenlerin amiri durumundadrlar. Srayla akrcba, ahinciba ve atmacacba eklinde gruplanmaktadr. Bunlar sarayn d halkndan (erkn- byrun) olan avcbalardr. Bir de sarayn iinde, enderun ksmnda avclk ilerini yrten sorumlusu doancbalarn olduu doanclar kouu (hne-i bzyan) mevcuttur. Grev alanlar ve hizmet verdikleri yerler farkl olan bu iki ayr avc topluluundan doanc kouundakiler sadece av esnasnda grevli iken, brun ksmndaki aalar yani akrcba, ahinciba ve atmacacba, saraya avc ku temin etmek, eitmek ve onlar korumakla ykmlydler.19 Taradaki avc ku yetitiricileri sayyad (avc kuunu yakalamak iin tuzak kuranlar), kayac (yuvalarn bulunduu kayalklar gzetenler), yavrucu (yavrular eiten) gibi yaptklar ilere gre eitli adlarla anlmaktayd.20 Hnernmenin av minyatrlerindeki kollarnda avc ku tayan figrler, doanclar kouuna mensup doanclar ve ikr aalardr. Doanclar ocann klk meknlar, Topkap Saraynn iindeki Enderunda bulunurken, yazlk meknlar skdardaki Doanclar meydandr. Kaynaklar, doanclarn bir blmnn srekli olarak kald, doanlarn besleyip eittikleri yerlerden biri olarak, bugn mevcut olmayan Doanclar Sarayndan bahsetmektedir. Ayrca Doanclar Cami olarak da bilinen akrcba Hasan Cami (H. 996/M. 1558) yaknnda avc kularn, barndrld ve yetitirildii kuhanelerin mevcudiyetine de deinmilerdir.21 Elinde avc ku tutan doanc betimlemesi, Osmanl minyatr sanatnda da ok sk kullanlan bir sahnedir. Konuyla ilgili ok sayda rnee, avla ilgili en zengin malzemenin bulunduu Hnernme adl eserde rastlamak mmkndr. Bugn Topkap Saray Mzesi Ktphanesinde bulunan iki ciltlik bu eser [TSMK H. 1523/H. 1524], Trk minyatrnn bayaptlarndan biri olarak deerlendirilmektedir.22 III. Murat zamannda, ehnameci Seyyid Lokman23 tarafndan Trke kaleme alnp, bata Nakka Osman olmak zere bir grup saray

19 20

Ik, agm., s. 11. Ik, agm., s. 45-47, 114; Uzunarl, age., s. 422-423. 21 Davut Hut, skdarda Tarih Yer Adlar, II. skdar Sempozyumu Bildirileri / 12-14 Mart 2004, C. I, stanbul 2005, s. 166; Sadi Nazm Nirven, Doanclar Saray, stanbul Ansiklopedisi (Reat Ekrem Kou), stanbul 1968, s. 4644-4645; Aye Hr, Doanclar, Dnden Bugne stanbul Ansiklopedisi, C. 3, stanbul 1994, s. 80; Caner Akyel, stanbulun Semtleri-Doanclar, Editr: S. Faruk Gncolu, stanbul 2003, s. 13; smail Hakk Uzunarl, age., s. 423; Tahsin z, stanbul Camileri, C. II, Ankara 1965, s. 16. 22 Nigar Anafarta, Hnernme Minyatrleri ve Sanatlar, stanbul 1969; Zeren Akalay, Osmanl Tarihi ile lgili Minyatrl Yazmalar (ehnameler ve Gazanameler), stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Estetik ve Sanat Tarihi Enstits Yaymlanmam Doktora Tezi, stanbul 1972; Tahsin z, Hnername ve

82

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

nakka tarafndan resmedilmitir. Anafartann Saray arivinde bulduu bir belgenin nda dier nakkalarda Ali elebi, Mehmet Bey, Veli Can, Molla Tiflis ve Mehmet Bursav adl sanatlardr.24 Hnernmenin 1. cildi 48.5 x 30.5 cm. boyutunda olup, 234 yaprak ve 45 minyatrden olumaktadr.25 1579da balanp, 1584de tamamlanmtr.26 Giri ksmnda, Trk boylar ve ongunlar resimlerle birlikte aklanrken (Fotoraf 1), Seluklularla ilgili ksa tarih bilgiler ve Topkap Saray hakknda aklamalara yer verilmitir. 1. cildin asl konusu Osmanl Devletinin kurucusu Osman Gaziden balayarak Yavuz Sultan Selim Dneminin sonuna kadar, tahta km Osmanl padiahlarnn saltanat yllarnda yaadklar nemli tarih olaylar, kazandklar zaferleri, ahlaki vasflar, avlanmalar ve bu konudaki hnerleri hakknda ayrntl bilgiler verilmektedir. Hnernmenin 2. cildi ise 0.43 x 0.30 cm. boyutunda olup, 302 yaprakl ve 65 minyatrden olumaktadr.27 Bu cilt ise 1588de tamamlanmtr.28 Kanun Sultan Sleymann tahta kndan lmne kadar geen olaylar anlatlmaktadr. Kazand zaferler, gzel ahlak, yardmsever ve adaletli kiilii, avclktaki ustal konu edilmitir.29 Hnernme minyatrleri genel olarak; dnemin tarih olaylarn, ekonomik, kltrel, sosyal yaamn, kent dokusu ve mimari slubunu30 aksettiren tarih bir belgedir. O dnemde Osmanl saray tekilatnda konumuz olan avcln ne kadar sistemli bir ekilde ele alnp, belirli bir dzen erevesinde gerekletirildiini, grsel olarak izleyiciye sunan bir eserdir. Bu minyatrlerden; padiahla birlikte ava itirak eden devlet adamlar ve solaklar, yenieriler, ikr aalar, silahtar, ibrikdar, doanc, zaarc, sekban gibi her birinin vazifesi ayr olan saray grevlileri tespit edilebilmektedir. Bunlarn portre zellikleriyle birlikte, giyim-kuam ve aksesuarlar, atlarn eyer ve koum takmlar titiz bir detayclkla ele alnmtr. Ayrca okyay, kl, mzrak, karg, topuz gibi av aletleri, ava katlan yrtc avc kular, eitli cinsteki at ve kpekleri, avlanan hayvanlar bu minyatrlerden takip edilebilmek mmkndr. 31 Hnernmedeki betimlemelerinde gzleme dayanan, hikyeci bir slup vardr. Doal olarak bu durum av sahneleri iin de geerlidir. Av betimlemelerinde padiah atyla birlikte
Minyatrleri, Gzel Sanatlar, S. 1, stanbul 1939, s. 3-14; Filiz aman, Hnername Minyatrlerinde Topkap Saray, Mze, S. 1, Ankara 1989, s. 37-43; Banu Mahir, Osmanl Minyatr Sanat, stanbul 2005. 23 ehnameci Lokmanla ilgili olarak ayrntl bilgi iin bk. Bekir Ktkolu, ehnmeci Lokman, Vekauinvis Makaleler, stanbul 1994, s. 12-13. 24 Anafarta, age., s. X-XII. 25 Filiz aman, Zeren Tannd, Topkap Saray Mzesi slm Minyatrleri, stanbul 1979, s. 60. 26 z, agm., s. 4. 27 aman, Tannd, age., s. 61. 28 z, agm., s. 9; Mahir, age., s. 58. 29 Akalay, agm., s. 98-113.; z, agm., s. 7; Filiz aman, Hnerrnme Minyatrlerinde Topkap Saray, Mze, S. 1, Ankara 1989, s. 38-39; aman, Tannd, age., s. 61. 30 aman, agm., s. 37-43.

83

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

dier figrlere gre daha byk lekte olup, merkezde yer almaktadr. zleyici adeta bu figre odaklanr. Devlet erkn ve saray grevlileri, bu merkezin evresinde gruplamtr. Padiahn arkasnda, sa omuzlarnda onun klcn, oklarn ve tirkeini (ok antas) tayan silahdarlar yer almaktadr. Hemen onun yannda gerektii zaman padiahn su ihtiyacn karlayan ibrikdar, atnn zengisi ile megul olan piyadeleri bulunmaktadr.

Kompozisyonun yzey alanna, sekson ad verilen ok iri oban kpeklerine bakan seksoncular, turna avlayan tazlar eiten turnaclar, bir elinde ucu gml hezeran denek, dier elinde de hlta veya halta denilen elik tasmal32 kpekleri tutan sekbanlar, zaarclar ve avc ku yetitiren doanclar serpitirilmitir. Atl figrler, minyatr sanatnn genel zellii olarak ritmik bir dzen iinde birbirini kapatmayacak ekilde ard arda, diyagonal olarak dizilmilerdir. Doanclar balarnda salarn iine alan siyah yumuak deriden yaplm tyl balklar, lokman denilen dmeli ya da cellan ad verilen ferace tarz kaftanlar33 ile genellikle sarp tepelerin ardndan, tiyatro sahnesinden seyirciye bakar gibi atl ya da yaya olarak tasvir edilmilerdir. Avc kular, sadece doanclar ve ikr aalarnn kolunda deil, padiahn kolunda da betimlenmilerdir. Hnkrn bu kular tutu ekilleri, kendinden emin ve bu konudaki ustaln ortaya koyacak biimde marurdur. Nitekim Hnernamedeki av temas, hnerlerin sergilendii, padiahn bir g gsterisine dnmtr. zellikle avc kular, mcadelenin getirdii o sertlikle birlikte, zgrl ve yiitlii de bir arada toplayarak adeta padiahn kolunda hayat bulmutur. Baka bir deyile padiahn sava kiilii ve asaleti ile btnletirilerek tek bir g hlinde yanstlmtr. Genel olarak eserdeki av sahnelerinin hareketlilik unsuruna bakldnda; hareketin avn gerekletii noktada topland grlr. Mzrak ya da okla yaralanan hayvan ac iinde kvranrken, dier av hayvanlarnn canhra ekilde sa sola kamalar kompozisyona bir hareketlilik getirirken, dier ksmlarda da bir duraanlk sz konusudur. rnein zellikle doanc figr ve padiahn maiyetinde bulunan baz figrler, fotoraf pozu izlenimini veren sabit durular ve donuk hareketleri ile statik bir grnt sergilemektedir. Kompozisyonlarn alt blmnde genelde yrrken tasvir edilen zaarc ve saksoncular ise ellerindeki tazlarla sahneye hareket katan figrlerdir. Yrtc avc ku ve bunlar tayan avc tasviri, Orta Asya atl bozkr kltr ile nemli balantlar kurabileceimiz bir tasvirdir. slamiyetten nce Trk topluluklarnn dnce ve itikatlarnn slamiyet sonras Trk kltr ve sanatndaki bir yansmasdr. Osmanlda av
31 32

Ik, agm.,s. 14-17; z, agm., s. 9. And, agm., s. 18-20.

84

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

tekilat varlklarn XVIII. yzyln sonuna kadar devam ettirmilerdir. Zamanla ateli silahlarn kullanmyla yrtc avc kular da grevlerini tamamlamlardr.

Fotoraflar

Fotoraf 1. Hnernme I. Cilt [TSMK H. 1523]. Trk boylar ve ongunlar hakknda bilgi verilmektedir. (Tahsin z, 1939, s. 4.)

33

zzet Kumbaraclar, Serpular, Trkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayn, t.y., s. 16; Kahraman, age., s. 194; konuyla ilgili olarak bk. Emin Cenkmen, Osmanl Saray ve Kyafetleri, stanbul 1948, s. 190-195.

85

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Fotoraf 2. Hnernme I. Cilt [TSMK H.1523] y89b. I. Muradn bir av dnnde elindeki bir doann karmas sahnesi. (Nir Anafarta, 1969; Zeren Akalay, 1972, s. 90.)

86

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Fotoraf 3. Hnernme I. Cilt [TSMK H. 1523] y105a. Yldrm Bayezidin Yeniehirde avlanma sahnesi. (Nir Anafarta, 1969; Zeren Akalay, 1972, s. 90.)

87

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Fotoraf 4. Hnernme I. Cilt [TSMK H.1523] y116a. elebi Sultan Mehmedin Kzlrmak kenarnda avlanmas. (Nir Anafarta, 1969; Zeren Akalay, 1972, s. 91.)

88

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Fotoraf 5. Hnernme I. Cilt [TSMK H. 1523] y182b. II. Bayezidin Filibe dolaylarnda bulunan Uzunovada avlanmas. (Nir Anafarta, 1969; Zeren Akalay, 1972, s. 95.)

89

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Fotoraf 6. Hnernme I. Cilt [TSMK H.1523] y207b. Yavuz Sultan Selimin Kskn deresi civarnda avlanmas. (Nir Anafarta, 1969; Zeren Akalay, 1972, s. 96.)

90

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Fotoraf 7. Hnernme II. Cilt [TSMK H. 1524] y53a. Kanun Sultan Sleymann su srn vurmas. (Banu Mahir, 2005, Res. 65; Zeren Akalay, 1972, s. 100.)

91

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Fotoraf 8. Hnernme II. Cilt [TSMK H.1524] y248a. ehzade Bayezidin lmnden sonra meydana gelen olaylar srasnda baz ahslarn affedilmesi. (Hesna Haral, 2006, s. 70, 277; Zeren Akalay, 1972, s. 108.)

92

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

Fotoraf 9. Kpekli doanc betimlemesi. Levn. XVIII. Yzyl. (Sheyl nver, 1957, Res. 12.)

Kaynaklar Akalay, Zeren, Osmanl Tarihi ile lgili Minyatrl Yazmalar (ehnameler ve Gazanameler), stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Estetik ve Sanat Tarihi Enstits

Yaymlanmam Doktora Tezi, stanbul 1972. Akyel, Caner, stanbulun Semtleri-Doanclar, Editr: S. Faruk Gncolu, stanbul 2003. Anafarta, Nigr, Hnernme Minyatrleri ve Sanatlar, stanbul 1969. And, Metin, XVI. Yzylda Av ve Avclk, Hayat Tarih Mecmuas, S. 12, stanbul 1970, s. 17-21. And, Metin, 16. Yzylda stanbul-Kent-Saray-Gnlk Yaam, stanbul 1993. Caferolu, Ahmet, Trklerde Av Klt ve Messesesi, VII. Trk Tarih Kongresi Ankara, 25-29 Eyll 1970, C. I, Ankara 1972, s. 169-175. Cenkmen, Emin, Osmanl Saray ve Kyafetleri, stanbul 1948.

93

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

aman, Filiz, Tannd, Zeren, Topkap Saray Mzesi slm Minyatrleri, stanbul 1979. aman Filiz, Hnername Minyatrlerinde Topkap Saray, Mze, S. 1, Ankara 1989, s. 3743. ayc, Ahmet, Seluklularda Egemenlik Sembolleri, stanbul 2006. oruhlu, Yaar, Trk Sanatnda Hayvan Sembolizmi, stanbul 1995. oruhlu,Yaar, Trk Sanatnda Av Sembolizmi, Arkeoloji ve Sanat, S. 76, stanbul 1997, s. 13-25. oruhlu, Yaar, Seluklu Sanatnda Grlen Kuyruu Dml At Tasvirlerinin konografik ve konolojik Mahiyeti, Seluklu niversitesi VI. Mill Seluklu Kltr ve Medeniyeti Semineri Bildirileri, 16-17 Mays 1996, Konya 1997, s. 227-267. Diyarbekirli, Nejat, Artukoullarna Ait Olamas Muhtemel bir Mezar Ta, Trk Sanat Tarihi Aratrma ve ncelemeleri, C. I, stanbul 1963, s. 3-10. Diyarbekirli, Nejat, Hun Sanat, stanbul 1972. Esin, Emel, Alp ahsiyetinin Trk Sanatnda Grn, Trk Kltr, S. 34, Ankara 1965, s. 769-789. Esin, Emel, <Kuc> Trk sanatnda Atl Doanc konografisi Hakknda, Sanat Tarihi Yll 1974-1975/VI, stanbul 1976, s. 411-452. Haral, Hesna, Osmanl Minyatrnde Kadn (Levn ncesi zerine Bir Deneme), Marmara niversitesi Trkiyat Aratrmalar Enstits Trk Sanat Anabilim Dal

(Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), stanbul 2006. Hut, Davut, skdarda Tarihi Yer, II. skdar Sempozyumu Bildirileri /12-14 Mart 2004, C. I, stanbul 2005, s. 160-170. Hr, Aye, Doanclar, Dnden Bugne stanbul Ansiklopedisi, C. 3, stanbul 1994, s. 8081. Ik, Ahmet, Osmanl Devletinde Avc Kuu Yetitiricilerinin Stats, stanbul niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi, stanbul 1986. Ik, Ahmet, Avc, slam Ansiklopedisi, C. 4, Trkiye Diyanet Vakf yaynlar, stanbul 1991, s. 113-115. Kahraman, tf, Osmanl Devletinde Spor, Ankara 1995. Kumbaraclar, zzet, Serpular, Trkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayn, t.y.. Ktkolu, Bekir, ehnmeci Lokman, Vekauinvis Makaleler, stanbul 1994, s. 12-13. Mahir, Banu, Osmanl Minyatr Sanat, stanbul 2005. Nirven, Sadi Nazm, Doanclar Saray, stanbul Ansiklopedisi (Reat Ekrem Kou), stanbul 1968, s. 4644-4645.
94

Naln Trkmen, Avc Ku konografisi ve Hnernmedeki Betimlemeleri, Acta Turcica evrimii Tematik Trkoloji Dergisi, Yl 1, Say 1, Ocak 2009 Trk Kltrnde Av

gel Bahaettin, Trklerde Kartal ve Kartal Armas, Trk Kltr, S.118, Ankara 1972, s. 1128-1146. gel, Bahaettin, Trk Mitolojisi (Kaynaklar ve Aklamalar ile Destanlar), C. I, Ankara 1989. ney Gnl, ran Seluklular ile Mukayeseli olarak Anadolu Seluklularnda Atl Avc Sahneleri, Anadolu (Anatolia), C.XI, Ankara 1969, s. 121-138; fot. LXV-XCIV. ney, Gnl, Anadolu Seluk Mimarisinde Avc Kular, Tek ve ift Bal Kartal, Malazgirt Armaan, Ankara 1972, s. 139-172. ney, Gnl, Seluklu Figr Dnyas, Seluklu anda Anadolu Sanat, (Haz.: Doan Kuban), stanbul 2002, s. 401-418. z, Tahsin, Hnername ve Minyatrleri, Gzel Sanatlar, S. 1, stanbul 1939, s. 3-14. z, Tahsin, stanbul Camileri, C. II, Ankara 1965. Smer Faruk, Ouzlar (Trkmenler) Tarihleri-Boy Tekilat-Destanlar, stanbul 1980. Uzunarl, smail Hakk, Osmanl Devletinin Saray Tekilt, Ankara 1984. nver, Sheyl, Levn, stanbul 1957.

95

You might also like