----------------------------------------------------------

OLUMLU DNCE STRATEJS

nsanlar iki ana sebepten dolay bir "olumlu dnce stratejisi" gelitiremiyorlar:
1. Yaadmz baarlar, be duyu organmzca hazmedilemiyor, hayatmzn sonraki alanlarnda bir kaynak haline
getirilemiyor.
2. Yaadmz olumsuzluklar, be duyu organmz hatta altnc hislerimiz dahil btn ruh, beden ve evre kskac ile
hem btn duyularmzla haddinden fazla hazmediliyor hem de mr boyu peimizi brakmyor.
Ksaca, baarlar "neuro 5" dediimiz be temsil sistemi ile doya doya yaayamyoruz. Bunun tam tersi, olumsuzluklar
ise abartl bir ekilde 5 + 1 temsil sistemi ile yayoruz.
rnek mi? Mesela baarlar ele alalm. Okulunda baarl olmu bir ocuk. Anne babasnn tavr u, "Ne var, baar
senin grevin kzm, milyarlarca lira para harcyoruz, u krizde zel okullara yolluyoruz, takdir teekkr almazsan ayp,
sen geri zekal msn, tabi ki takdir teekkr alacaksn..."
Ve ocuun ellerinde kalakalyor teekkr belgesi. En iyi ihtimalle bir kek ya da pasta ile geitiriliyor bu mucizevi baar.
Brakn teekkr belgesini, 8 yllk temel eitim veya sonrasndaki eitimin sonunda ald diplomalar bile gremedim
hibir evin duvarnda imdiye kadar. Neden? ki gnlk seminerin sertifikas ile duvarn ssleyen patron baba, eve
dnnce kiilik deitiriyor. Bir seminerdeki baarsn, yllarca anlatyor. Ama i ocuklarna veya elemanlarna gelince,
baar mkemmellik deil, mecburi standart oluyor. Okul birincisi olmazsan ayp, bu rnden u kadar satmazsan ayp.
Dolays ile, baar onu yakaladmz anla snrl kalyor. O an yaanyor ve saman alevi gibi yanverip tkeniyor. Ama
snerken beraberinde baz eyleri de sndryor. Neleri mi? Baar azmini, pozitif dnce gcn, baar
modellemesini, gelecei ekillendirme arzusunu. Ve en nemlisi de iimizdeki yaama sevincini.
Byklerin olumsuzluklar hemen unutuluyor ama, kklerin olumsuzluklar, fakirlerin, gariplerin, yoksullarn, astlarn
olumsuzluklar ise, bir mr boyu baa kakmak iin tepe tepe kullanlyor.
"Bunu bana yapmayacaktn "larla geiyor mr. Yaplan ktl, yaanan olumsuzluu bir trl unutamyoruz.
Byle bir psikoloji iinde olumlu dnceden bahsedilebilir mi?
MUTLULUK EGZERSZ
Uzmanlar gzel bir NLP teknii neriyor. Sizi ve bizi kurtaracak mutluluk hormonlarn beyninizden bedeninize yayn.
Olumlu dnebilmek iin iki temel eye ihtiyacnz var. Birincisi, olumlu dncede hz kazanmak, ikincisi ise sizi
tkezleten olumsuz dnce frenlerinden kurtulmak.
Bir mutluluu be duyunuzla en yksek dzeyde yaama an tatmin ve doyum andr. Yani mutlu olduunuzda grerek,
iiterek, hissederek, koklayarak ve tadarak mutlu olduysanz, bu mutluluk mr boyu hafzanzdan silinmez. Yaadnz
o mutluluk, bir koca mr peinizi brakmaz.
ncelikle size en ok mutluluk veren bir deneyiminizi bulun. Yaadnz en mutlu annza gidin. Size en fazla onur,
gurur ve mutluluk veren o olay ann tekrar yaayn. O ann resmini gzlerinizin nne getirin. Aldnz bir kiisel geliim
sertifikasn dnn mesela. Ama sertifika dnyann en gzel sertifikas olsun. Parl parl. Yaldzl bir sertifika. O
sertifikay, grsel bir lene dntrmek iin ne gerekiyorsa yapn. Ik ekleyin, k oyunlar ekleyin tren alanna.
Rengarenk bir hercai meneke gibi kuatn her yeri boydan boya gkkua renkleriyle. Siz baardnz. nsanlar size
hayran hayran bakyor. Sertifika size takdim edilirken, kalabaln muhteem grntsn getirin gzlerinizin nne.
Sonra iitsel temsil sistemine gein. Kadn hrtsn duyun. Konuun onunla. Sertifikann sesini, sizin sesinizi,
tebrikleri duyun. Alklar, tezahratlar... Ve takdirleri... Evet baardn, harikasn diye seslenin kendi kendinize. Ve kendi
kendinizi tebrik edin. Gerekiyorsa en sevdiiniz mzii, bandoyu, orkestray ekleyin fon mzii olarak.
--------------------------------------------------------
Yeni nesil gzelleiyor. Eskisinden uzun ve iri bir grnme kavuuyor. Peki bu evrimsel bir
deiim yaadmz anlamna m geliyor
Yeni nesil gzelleiyor. Eskisinden uzun ve iri bir grnme kavuuyor. Peki bu evrimsel bir
deiim yaadmz anlamna m geliyor? Profesr Andrew Berry'ye gre "Hayr!" insan vcudu
nmzdeki yzyllarda bymeye devam edecek, hatta insan boyu ortalama 2 metre olacak,
ancak bunun evrimle alakas yok!
Berry'ye gre insan rknda evrim u an sadece hcresel dzeyde yaanyor. Zekamz ise
atalarmzn zekasndan hi de ileri deil. Dnyaca nl bilim adam ile yaradl teorisinden
insanlarn fiziki snrna, gzelliin yllar iindeki deiiminden kadn ve erkekler arasndaki
farklara kadar her eyi konutuk.
Ismarlama deha bebek yapmak mmkn deil
Ismarlama bebek yapmak gerekten mmkn m?
Bir doktorun ocuunuzun sa rengini bile nceden belirlemesi mmkn deil. Sylenebilecek
en iddial ey, eer anne baba esmerse ocuun da esmer olma olaslnn byk olduu... Ayn
ekilde bir ocuun zeka seviyesi de nceden bilinemez ya da tayin edilemez. Belli bir genetik
sralamann yksek ya da dk zekaya neden olup olmadn bilmiyoruz. Zaten IQ yalnzca
genlerle deil eitimle de belirleniyor. Bu yzden asla "deha" bebek smarlanamayacak. Zaten
ebeveynlerin paralarn iyi bir eitime harcamas daha mantkl olur.
Yalnzca cinsiyet bilinebiliyor...
Evet ultrasonla bunu bilmek mmkn. zellikle Hindistan'da yasad bir ekilde kz olduu
anlalan bebekler krtajla alnyor. Bu evrimi etkiliyor mu? Zannetmiyorum. Diyelim ki bu
krtajlar yaygn olarak devam edecek. O zaman da kz ocuklarn says azalacak ve insanlar bu
kez kz ocuk yapmak isteyecekler. Yani doa kendi kendini dengeleyecek.
Bilim adamlar bebeklerin tasarlanmasyla ilgili genel olarak ne dnyor?
Bazlar gelecek jenerasyonlarn yapsyla oynamamamz gerektiini sylyor. Benim de dahil
olduum dier grup ise konuya daha yumaak yaklayor. nk bilim adamlar nceden
yaptklar tespitlerle dnyay genetik hastalklaradan kurtarabilir.
Peki sakat ocuklarn krtajla alnmas evrime mdahale etmek mi oluyor?
Hayr. nk bu kiiler doup byse bile iftleerek genlerini bakalarna aktarma olaslklar
ok dk. Evrimde rol oynamyorlar.
Embriyo canl deildir
Evrim ve genetik alannda son dnemdeki en byk etik tartma konusu nedir?
u andaki en nemli konu insan embiroyalarnn kk hcre retiminde kullanlp kullanlmamas...
Kk hcreler Parkinson gibi hastalklarn tedavisinde byk rol oynuyor. Ancak baz kiiler
hayatn kutsal olduunu ve yumurtann dllendii anda baladn sylyor. Benim ve birok
bilim adamnn gr bunun tam tersi. ncelikle embriyo bir insan deil. Normal bir cinsel
birlemede de embriyolar oluuyor ama genellikle yaayamyor ve vcuttan atlyor. Elbette belli
bir bykle gelip biyolojik zellikler kazandnda bu durum deiiyor. Ancak bunun
ncesinde embriyo benim gzmde bir hcreler topluluundan ibaret ve kutsall yok.
Bu denemelerin o kadar byk potansiyeli var ki... Bilimsel aratrmalarn, Bush gibilerin dini
engellemeleri olmadan ilerlemesi gerektiini dnyorum. Bunu hasta kiilere borluyuz ve ben
asl bu aratrmalar engelleyenlerin inanlarn sorguluyorum.
Atalarmza gre daha m zekiyiz?
Bundan 6 milyon yl nce yaayan ilk insana gre tabii ki daha zekiyiz. Ama atalarmzn bizimle
ayn zeka seviyesine ne zaman geldiini sylemek tam olarak mmkn deil.
Msr uygarlndaki bir kii bugnk insan kadar zeki miydi peki?
Evet. Tarihi kayda geirdiimiz (ivi yazsn kefettiimiz) zamandan bugne kadar biyolojik bir
deiim iin yeteri kadar zaman olmad. Be bin yl nce yaayan kiilerle aramzda kk
genetik farkllklar olabilir. Ama daha fazlasn beklemek anlamsz olur. Evrim ok yava bir
sretir.
Medeniyetin bu kadar ilerlemesine ne diyorsunuz? Bu, zeka deil de ne?
Beyin ayn beyin. Ancak artik beyne daha fazla ve daha zengin bilgi ykleme olanamz var.
Atalarmzn zemedii sorunlar onlardan daha fazla ey bildiimiz iin zyoruz. Mesela basit
mekanik ilemleri Newton sayesinde yapyoruz, beynimiz deitii iin deil!
Peki beynimiz hacim olarak bymeye devam ediyor mu?
Beyin fiziksel olarak byyor, nk
vcudumuz byyor. Ancak bu oranl bir byme olduu iin evrimsel olarak bir gelimeden
bahsedenleyiz. Byk vcutlar daha byk beyinler tar.
Beynin yzde 10'unun kullanlmas bir efsane
Beynimizin gerekten yalnzca yzde 10'unu mu kullanyoruz?
Bu benim uzmanlk alanmn dnda ama bu iddia bana ok olas gzkmyor. Sanrm dzenli
olarak beynimizin bir blmn kullanyoruz ama zaman zaman hi kullanmadmz blmler de
aktive oluyor. Beynin yzde 10'unun kullanld efsanesi Albert Einstein ya da William James'in
bir cmlesinin yanl yorumlanmasndan kaynaklanyor.
Beynin farkl bir blmnn gelimesi sonucu ileride, hi bilmediimiz bir yeteneimiz ortaya kabilir mi?
Bundan 300 yl nce otomobil ya da bilgisayar kullanmay bilmiyorduk ama rendik. Bunun
nedeni tam olarak bilinmiyor. Evrimsel adan baktmzda bu yetenekler, gruplar aras iletiimi
ve bu yolla hayatta kalma olaslmz artrmak iin gelimi olabilir. Dolaysyla beynimiz henz
bilmediimiz birok yetenee kavuabilir.
Kadn ve erkek zekas arasnda fark yok
Kadn ve erkek beyni farkl m?
Evrimsel olarak baktmzda kadn ve erkek beyninin ok farkl gelitiini grebiliriz. Kadn ve
erkeklerin davranlarndaki farkllklar beyinlerindeki farkllklar yanstyor. Ancak bunlar "
erkekler kadnlardan zekidir" gibi yarglarda bulunmamza msade etmiyor. Dier yandan kadnlar
genelde cinsel adan daha az macerac oluyor. Aslnda erkek ve kadnlar arasndaki davran
farkllklar evrimsel... Mesela erkek kemirgenler genelde e ve toprak ararlar, diiler ise
bulunduklar yerde kalmay tercih ederler. Bu yzden erkeklerin beyninde yn algs daha ok
gelimitir. Fareler iin de ayn ey geerli. Erkek fareler labirentlerde daha
iyi yn buluyor. Dii fareler ise hayatlar sz konusu bile olsa yn bulmada ayn derecede baarl
olamyor.
O halde kadn ve erkek davranlarnn evrimsel olarak farkl olduunu syleyebilir miyiz?
Bu zor. Mesela kadnlarn cinsel ynden ekingen olmas ocuklarna en iyi babay aramalarndan
m kaynaklanyor yoksa toplumsal basklardan m? Bu tip konularda deney yapmak ok zor.
nk bir kadna erkek hormonu verip davranlarnn nasl deitiini inceleyemiyorsunuz.
nemli olan u: Erkek ve kadnlar arasnda fark olmadn syleyenler kendilerini kandryor. Bu
farklar belirgin ekilde var. Ancak gnmzde eitimle bu aklar kapatlyor..
Norveli ve inli iki insan birbirine iki Afrikaldan daha ok benziyor
Yeni jenerasyonun ayaklan daha byk, boyu daha uzun. Neden?
Bunun nedeni insanlarn artk daha iyi beslenmesi ve salk harcamalarnn artmas. 200 yl nce
yalnzca elit snf iyi beslenirken imdi birok kii dzenli olarak yemek yiyor ve gerekli besinleri
alyor. Dolaysyla ocuklar daha "iri" oluyor. Bunun dier etkileri ocuk ve bebek lmlerinin
azalmas, gen kzlarn eskisine gre 3 yl daha erken (12 yanda) adet grmesi.
2500 ylnda insanlarn boyu 2 metre olacak
Bu ne kadar devam edecek? Mesela 2500 ylnda, insanlann ortalama boyu 2 metre mi olacak?
insan vcudunun snrlar var ama buna ne zaman ulaacamz bilemiyorum. Bence gelimekte
olan lkelerde yaam standartlar ykseldike ortalama boy da artacak. Ama limit bugnkyle
ayn kalacak. Yani 2500 ylnda insanlarn boyunun ortalama 2 metre olmas ok mmkn. Ama
hibir zaman bugnk en uzun boylu kiiden daha uzun, yani 3 metre olmayacaklar.
Bu deiiklikler evrim geirdiimiz anlamna m geliyor?
Hem evet, hem hayr! Boyun uzamas evrimsel deiiklik deil. nk evrim iin genetik bir
deiiklik olmas arttr. Ancak evrim hcresel olarak devam ediyor. Mesela Afrika'daki
insanlarda ADS hastalna kar diren olutu. Hastala zor yakalanyorlar ve ocuklar daha
salkl douyor.
Kann yapsnda genetik deiiklikler yaanyor
Evrimsel deiimi vcudun en ok hangi blgelerinde gryoruz?
Ksa sreli bir karlatrma yaparsak asl deiikliin hastalklara kar duran mekanizmalarda
ortaya ktn syleyebilirim. Mesela Afrikallar'in birounda "orak hcre zellii" diye bir ey
kti. Normalda yuvarlak olan ve oksijen tamakla grevli alyuvarlar, orak eklini ald iin stma
virs yerleemiyor, dolaysyla Afrikallar stmadan etkilenmiyor.
nsan rk yok olacak m?
Tm canllar gibi bizim neslimiz de tkenecek! Canllar genellikle doa koullar nedeniyle ya da
kendilerinden gl bir canlnn doal seleksiyonu sonucu yok olur.
Tabii bizim iin tehlike doa koullarnn deimesi ya da kendi yaptmz bir ey yznden
(nkleer kirlilik) ortadan kaybolmamz, insanolu hastalklar nedeniyle ortadan koybolmaya da
ok msait. 100 yl nce bir kabilede kan hastalk o kabilede kalrd, imdi tm dnyaya
yaylyor.
Atletizmde zencilerin daha baarl olmasnn evrimsel bir nedeni var m?
Son yllarda Afrika ve evrimle ilgili rendiimiz en nemli ey u: insanolu Afrika'da olutu ve
yaad srenin byk blmn burada geirdi. Afrikal olmayan insanlar ise 50 bin-70 bin yl
nce buradan dnyaya dald. Yani Afrikal olmayan kiilerin tamam, Afrika'da doan
insanolunun yalnzca bir ksm. Bir odada 100 kii olduunu dnn. Bu odaya Afrika diyelim.
Bu odadan 5 kii ktnda 100 kii arasndaki genetik farkllklarn ou 95 kii iinde kalacaktr.
Yani en ok genetik eitlilik bu 95 kii arasnda olacaktr. Afrikallar'n hepsi siyah tenli ve siyah
sal gzkyor ama aslnda onlar arasnda bir inli'yle bir Norveli arasndakinden ok daha
byk genetik farklar var. Bu yzden en hzl (veya en yava) koan kiilerin buradan kmas
daha olas...
Tek bir milletin (mesela Trkler'in) tamamen yok olmas mmkn m?
Teorik olarak tm insanln bir gn iftlee iftlee stl kahve renginde olmas mmkn. Ancak
kltrel eilimler bunun gereklemeyeceini gsteriyor. nk insanlar kendilerine yakn
bulduklar kiilerle evleniyorlar. Ama Afrika'da birok kabile kentleme nedeniyle tamamen yok
oldu. Eskiden bir nehrin iki yanndaki kabileler birbirinden ayr yayordu. Ama nehri ap
birbirlerine ulaabilir hale geldiklerinde birok genetik zellik ortadan kalkyor.
Evrim teorisi Tanr'y inkar etmek deildir
hem sk bir Darwinci hem dindar olunabilir
Evrim teorisi bir bilimdir ve fen derslerinde okutulmas gerekir. Yaradl teorisi ise bilim deildir,
bu yzden fen derslerinde okutulmamas gerekir. Ancak din derslerinde retilebilir. nemli olan
rencilerin bu dersler srasnda aklnn karmamasdr.
Trkiye'de insanlar Evrim teorisinin "Tanr-kart" olduunu dnyor. Oysa evrim, biyoloji
biliminin en temel teorisidir. Burada teoriden ne kastettiimiz de nemli. Bazlar evrimin yalnzca
bir "teori" olduunu sylyor. Oysa evrim teorisindeki teori szc bir grubun tahminlerini
deil, genel geer bir yasay ifade ediyor. Newton'un yer ekimi yasas gibi... Ne Evrim teorisi, ne
yer ekimi tahmin deil! Bunlar bilimsel veriler.
Yaradl teorisine inanmak, evrime inanmamak anlamna gelmiyor. Darvvinci teoriyi, ruhani
dnya ile bir arada alglamak gayet mmkn. Yaradl teorisi taraftarlar evrim teorisine 2
nedenden saldryor. ncelikle kutsal kitaplar bire bir alyorlar. Oysa bunlar 3 bin yl nce
yazlm, Tanr'nn gcn kutlayan iirler. Bilimsel veri olarak alglanamazlar! Daha da ilginci
evrime inanmann Tanr'ya kar kmak olduunu dnyorlar. Bu absrd! Tekrar yer ekimini
hatrlayn. Bir eyi yere attnzda dmesi yalnzca dnyada belli fiziksel kurallar olduu
anlamna gelir, bu Tanr'nn varln inkar etmek deildir!
Yaratllar insanlar mutlak bir ayrma inandrmaya alyor: Ya dini kurallara inanrsnz ya da
Darvvin'in sylediklerine. Bu ok sama!
Yar atlar gibi atletlerde yeni rekor kramayacak
Atletlerin snra dayand, yani yeni rekorlar kramad bir gn gelecek mi?
Kesinlikle evet! Mesela ok iyi yetitirilmelerine ramen atlar yaklak 10 yldr yeni hz rekorlar
kramyor. Bir atn hzl komasnn srr onu hafifletmek, yani kemiklerinin daha hafif ve kk
olmasn salamaktr. Ama bir sre sonra kemikler strese dayanamayacak kadar hafifler.
Dolaysyla at hzlandramazsnz.
Atletler ilk nce hangi alanda rekor kramaz hale gelecek?
Teknoloji ve tekniin daha arka planda olduu alanlarda. Mesela mzrakla atlama tamamen
teknikle ilgilidir. Belki bir gn bir atlet yepyeni bir atlama yntemi gelitirir ve rekorlar altst olur.
Ama 100 metre kousunda ilerleme kaydetmek iin fazla alan yok. Ancak diyet, egzersiz ve
teknoloji (daha iyi ayakkablar, komaya uygun yzey) yoluyla hzlanlabilir. Dolaysyla kou gibi
alanlarda biyomeka-nik snra daha erken ulalacak.
Peki bu hz limitine ulamak insanolunun mkellemesi anlamna m geliyor?
Kesinlikle hayr. Bir ita daima en hzl insandan daha hzl koacak. "Mkemmel" bir 100 metrelik
kou ancak k hznda olur.
Akraba kokusu ekici gelmedii iin ensest
iliki yaamyoruz, insan genetik olarak
en farkl kiinin kokusunu beeniyor
Gzelliin bilimsel bir tanm var m?
Hayr. ''Gzellik sbjektiftir" bilim adamlar iin de geerli.
Vcut llerimiz nasl deiti?
Boyumuz uzad, kalnlatik, ama bunlar genetik deiiklikler deil. Mesela ABD'de obez kiilerin
saysnn hzla artmas tamaman tketim alkanlklarna bal. Modann da etkisi var tabii...
Arzulanan vcut tipi toplumdan topluma deiiyor ve insanlar vcutlarn bu ekle sokmaya
alyor.
Yani gzellik greceli...
Evet. Bunun en iyi rnei Bati kltrne "maruz" kalmam erkekler arasnda yaplan bir
aratrma... Biz her gn dergi kapaklarnda "ideal kadn" gryoruz ve bunu gzel buluyoruz.
Ama Dou Afrika kabilelerinde yaayan avclara farkl kadn resimleri gsterildiinde iman
kadnlar gzel bulduklar ortaya kt.
Gzellii bilim deil kltrel farklar belirler
Bir kiiyi neden gzel/irkin buluyoruz?
Evrimsel adan baktmzda gzellik algsnn dourganlkla ilgili olduunu syleyebiliriz.
Evrimsel psikologlara gre kadnlarn ekiciliini bel-kala oran (WHR) belirliyor. Playboy
dergisindeki kadnlar inceleyen bir aratrmaya gre "gzel kadn" bel-kala oran 0.7 olan kadn.
Ancak bu iddia edildii kadar geerli bir sonu deil. nk bundan 30 yl nceki Playboy
dergileri incelenseydi baka bir oran kacakt. Tek deien moda! Szkonusu gzellik
olduunda kltrel etmenler biyolojiyi ve evrimi glgede brakyor.
Simetriyi salkl genin iareti olarak grenler var
Dier bilimsel aratrmalar ne diyor?zellikle kadnlar kar cinste "iyi genler" aryor, bunu nasl
anlyorlar? Baz bilim adamlarna gre insanlar bilinaltnda simetriyi salkl genlerin iareti
olarak gryor. "Genler salklysa kalar, gz eit gelimitir, az yamuk deildir." Ancak bu
da ok salam bir argman deil.
ekicilikte tek etmen grnt m?
Hayr. Koku, birini ekici bulup bulmamamzda byk rol oynuyor. Bilim adamlar deneklere terli
erkek tirtleri koklatt. Denekler genetik olarak kendilerinden en farkl olan kiilerin tirtn
seti. Bu, evrimsel adan aile iin ilikiyi nlemek iin gelitirilmi bir durum olarak
yorumlanyor. Yani akrabalarn ilikiye girmemesinin bir nedeni de birbirlerini koku nedeniyle
ekici bulmamalar! nsan genetik olarak kendinden en farkl kiinin kokusunu beeniyor nk
ocuu iin kendisinin kesik ynlerini (genlerini) tamamlayacak birini aryor.
Yeni nesil gzelleiyor. Eskisinden uzun ve iri bir grnme kavuuyor. Peki bu evrimsel bir
deiim yaadmz anlamna m geliyor
Yeni nesil gzelleiyor. Eskisinden uzun ve iri bir grnme kavuuyor. Peki bu evrimsel bir
deiim yaadmz anlamna m geliyor? Profesr Andrew Berry'ye gre "Hayr!" insan vcudu
nmzdeki yzyllarda bymeye devam edecek, hatta insan boyu ortalama 2 metre olacak,
ancak bunun evrimle alakas yok!
Berry'ye gre insan rknda evrim u an sadece hcresel dzeyde yaanyor. Zekamz ise
atalarmzn zekasndan hi de ileri deil. Dnyaca nl bilim adam ile yaradl teorisinden
insanlarn fiziki snrna, gzelliin yllar iindeki deiiminden kadn ve erkekler arasndaki
farklara kadar her eyi konutuk.
Ismarlama deha bebek yapmak mmkn deil
Ismarlama bebek yapmak gerekten mmkn m?
Bir doktorun ocuunuzun sa rengini bile nceden belirlemesi mmkn deil. Sylenebilecek
en iddial ey, eer anne baba esmerse ocuun da esmer olma olaslnn byk olduu... Ayn
ekilde bir ocuun zeka seviyesi de nceden bilinemez ya da tayin edilemez. Belli bir genetik
sralamann yksek ya da dk zekaya neden olup olmadn bilmiyoruz. Zaten IQ yalnzca
genlerle deil eitimle de belirleniyor. Bu yzden asla "deha" bebek smarlanamayacak. Zaten
ebeveynlerin paralarn iyi bir eitime harcamas daha mantkl olur.
Yalnzca cinsiyet bilinebiliyor...
Evet ultrasonla bunu bilmek mmkn. zellikle Hindistan'da yasad bir ekilde kz olduu
anlalan bebekler krtajla alnyor. Bu evrimi etkiliyor mu? Zannetmiyorum. Diyelim ki bu
krtajlar yaygn olarak devam edecek. O zaman da kz ocuklarn says azalacak ve insanlar bu
kez kz ocuk yapmak isteyecekler. Yani doa kendi kendini dengeleyecek.
Bilim adamlar bebeklerin tasarlanmasyla ilgili genel olarak ne dnyor?
Bazlar gelecek jenerasyonlarn yapsyla oynamamamz gerektiini sylyor. Benim de dahil
olduum dier grup ise konuya daha yumaak yaklayor. nk bilim adamlar nceden
yaptklar tespitlerle dnyay genetik hastalklaradan kurtarabilir.
Peki sakat ocuklarn krtajla alnmas evrime mdahale etmek mi oluyor?
Hayr. nk bu kiiler doup byse bile iftleerek genlerini bakalarna aktarma olaslklar
ok dk. Evrimde rol oynamyorlar.
Embriyo canl deildir
Evrim ve genetik alannda son dnemdeki en byk etik tartma konusu nedir?
u andaki en nemli konu insan embiroyalarnn kk hcre retiminde kullanlp kullanlmamas...
Kk hcreler Parkinson gibi hastalklarn tedavisinde byk rol oynuyor. Ancak baz kiiler
hayatn kutsal olduunu ve yumurtann dllendii anda baladn sylyor. Benim ve birok
bilim adamnn gr bunun tam tersi. ncelikle embriyo bir insan deil. Normal bir cinsel
birlemede de embriyolar oluuyor ama genellikle yaayamyor ve vcuttan atlyor. Elbette belli
bir bykle gelip biyolojik zellikler kazandnda bu durum deiiyor. Ancak bunun
ncesinde embriyo benim gzmde bir hcreler topluluundan ibaret ve kutsall yok.
Bu denemelerin o kadar byk potansiyeli var ki... Bilimsel aratrmalarn, Bush gibilerin dini
engellemeleri olmadan ilerlemesi gerektiini dnyorum. Bunu hasta kiilere borluyuz ve ben
asl bu aratrmalar engelleyenlerin inanlarn sorguluyorum.
Atalarmza gre daha m zekiyiz?
Bundan 6 milyon yl nce yaayan ilk insana gre tabii ki daha zekiyiz. Ama atalarmzn bizimle
ayn zeka seviyesine ne zaman geldiini sylemek tam olarak mmkn deil.
Msr uygarlndaki bir kii bugnk insan kadar zeki miydi peki?
Evet. Tarihi kayda geirdiimiz (ivi yazsn kefettiimiz) zamandan bugne kadar biyolojik bir
deiim iin yeteri kadar zaman olmad. Be bin yl nce yaayan kiilerle aramzda kk
genetik farkllklar olabilir. Ama daha fazlasn beklemek anlamsz olur. Evrim ok yava bir
sretir.
Medeniyetin bu kadar ilerlemesine ne diyorsunuz? Bu, zeka deil de ne?
Beyin ayn beyin. Ancak artik beyne daha fazla ve daha zengin bilgi ykleme olanamz var.
Atalarmzn zemedii sorunlar onlardan daha fazla ey bildiimiz iin zyoruz. Mesela basit
mekanik ilemleri Newton sayesinde yapyoruz, beynimiz deitii iin deil!
Peki beynimiz hacim olarak bymeye devam ediyor mu?
Beyin fiziksel olarak byyor, nk
vcudumuz byyor. Ancak bu oranl bir byme olduu iin evrimsel olarak bir gelimeden
bahsedenleyiz. Byk vcutlar daha byk beyinler tar.
Beynin yzde 10'unun kullanlmas bir efsane
Beynimizin gerekten yalnzca yzde 10'unu mu kullanyoruz?
Bu benim uzmanlk alanmn dnda ama bu iddia bana ok olas gzkmyor. Sanrm dzenli
olarak beynimizin bir blmn kullanyoruz ama zaman zaman hi kullanmadmz blmler de
aktive oluyor. Beynin yzde 10'unun kullanld efsanesi Albert Einstein ya da William James'in
bir cmlesinin yanl yorumlanmasndan kaynaklanyor.
Beynin farkl bir blmnn gelimesi sonucu ileride, hi bilmediimiz bir yeteneimiz ortaya kabilir mi?
Bundan 300 yl nce otomobil ya da bilgisayar kullanmay bilmiyorduk ama rendik. Bunun
nedeni tam olarak bilinmiyor. Evrimsel adan baktmzda bu yetenekler, gruplar aras iletiimi
ve bu yolla hayatta kalma olaslmz artrmak iin gelimi olabilir. Dolaysyla beynimiz henz
bilmediimiz birok yetenee kavuabilir.
Kadn ve erkek zekas arasnda fark yok
Kadn ve erkek beyni farkl m?
Evrimsel olarak baktmzda kadn ve erkek beyninin ok farkl gelitiini grebiliriz. Kadn ve
erkeklerin davranlarndaki farkllklar beyinlerindeki farkllklar yanstyor. Ancak bunlar "
erkekler kadnlardan zekidir" gibi yarglarda bulunmamza msade etmiyor. Dier yandan kadnlar
genelde cinsel adan daha az macerac oluyor. Aslnda erkek ve kadnlar arasndaki davran
farkllklar evrimsel... Mesela erkek kemirgenler genelde e ve toprak ararlar, diiler ise
bulunduklar yerde kalmay tercih ederler. Bu yzden erkeklerin beyninde yn algs daha ok
gelimitir. Fareler iin de ayn ey geerli. Erkek fareler labirentlerde daha
iyi yn buluyor. Dii fareler ise hayatlar sz konusu bile olsa yn bulmada ayn derecede baarl
olamyor.
O halde kadn ve erkek davranlarnn evrimsel olarak farkl olduunu syleyebilir miyiz?
Bu zor. Mesela kadnlarn cinsel ynden ekingen olmas ocuklarna en iyi babay aramalarndan
m kaynaklanyor yoksa toplumsal basklardan m? Bu tip konularda deney yapmak ok zor.
nk bir kadna erkek hormonu verip davranlarnn nasl deitiini inceleyemiyorsunuz.
nemli olan u: Erkek ve kadnlar arasnda fark olmadn syleyenler kendilerini kandryor. Bu
farklar belirgin ekilde var. Ancak gnmzde eitimle bu aklar kapatlyor..
Norveli ve inli iki insan birbirine iki Afrikaldan daha ok benziyor
Yeni jenerasyonun ayaklan daha byk, boyu daha uzun. Neden?
Bunun nedeni insanlarn artk daha iyi beslenmesi ve salk harcamalarnn artmas. 200 yl nce
yalnzca elit snf iyi beslenirken imdi birok kii dzenli olarak yemek yiyor ve gerekli besinleri
alyor. Dolaysyla ocuklar daha "iri" oluyor. Bunun dier etkileri ocuk ve bebek lmlerinin
azalmas, gen kzlarn eskisine gre 3 yl daha erken (12 yanda) adet grmesi.
2500 ylnda insanlarn boyu 2 metre olacak
Bu ne kadar devam edecek? Mesela 2500 ylnda, insanlann ortalama boyu 2 metre mi olacak?
insan vcudunun snrlar var ama buna ne zaman ulaacamz bilemiyorum. Bence gelimekte
olan lkelerde yaam standartlar ykseldike ortalama boy da artacak. Ama limit bugnkyle
ayn kalacak. Yani 2500 ylnda insanlarn boyunun ortalama 2 metre olmas ok mmkn. Ama
hibir zaman bugnk en uzun boylu kiiden daha uzun, yani 3 metre olmayacaklar.
Bu deiiklikler evrim geirdiimiz anlamna m geliyor?
Hem evet, hem hayr! Boyun uzamas evrimsel deiiklik deil. nk evrim iin genetik bir
deiiklik olmas arttr. Ancak evrim hcresel olarak devam ediyor. Mesela Afrika'daki
insanlarda ADS hastalna kar diren olutu. Hastala zor yakalanyorlar ve ocuklar daha
salkl douyor.
Kann yapsnda genetik deiiklikler yaanyor
Evrimsel deiimi vcudun en ok hangi blgelerinde gryoruz?
Ksa sreli bir karlatrma yaparsak asl deiikliin hastalklara kar duran mekanizmalarda
ortaya ktn syleyebilirim. Mesela Afrikallar'in birounda "orak hcre zellii" diye bir ey
kti. Normalda yuvarlak olan ve oksijen tamakla grevli alyuvarlar, orak eklini ald iin stma
virs yerleemiyor, dolaysyla Afrikallar stmadan etkilenmiyor.
nsan rk yok olacak m?
Tm canllar gibi bizim neslimiz de tkenecek! Canllar genellikle doa koullar nedeniyle ya da
kendilerinden gl bir canlnn doal seleksiyonu sonucu yok olur.
Tabii bizim iin tehlike doa koullarnn deimesi ya da kendi yaptmz bir ey yznden
(nkleer kirlilik) ortadan kaybolmamz, insanolu hastalklar nedeniyle ortadan koybolmaya da
ok msait. 100 yl nce bir kabilede kan hastalk o kabilede kalrd, imdi tm dnyaya
yaylyor.
Atletizmde zencilerin daha baarl olmasnn evrimsel bir nedeni var m?
Son yllarda Afrika ve evrimle ilgili rendiimiz en nemli ey u: insanolu Afrika'da olutu ve
yaad srenin byk blmn burada geirdi. Afrikal olmayan insanlar ise 50 bin-70 bin yl
nce buradan dnyaya dald. Yani Afrikal olmayan kiilerin tamam, Afrika'da doan
insanolunun yalnzca bir ksm. Bir odada 100 kii olduunu dnn. Bu odaya Afrika diyelim.
Bu odadan 5 kii ktnda 100 kii arasndaki genetik farkllklarn ou 95 kii iinde kalacaktr.
Yani en ok genetik eitlilik bu 95 kii arasnda olacaktr. Afrikallar'n hepsi siyah tenli ve siyah
sal gzkyor ama aslnda onlar arasnda bir inli'yle bir Norveli arasndakinden ok daha
byk genetik farklar var. Bu yzden en hzl (veya en yava) koan kiilerin buradan kmas
daha olas...
Tek bir milletin (mesela Trkler'in) tamamen yok olmas mmkn m?
Teorik olarak tm insanln bir gn iftlee iftlee stl kahve renginde olmas mmkn. Ancak
kltrel eilimler bunun gereklemeyeceini gsteriyor. nk insanlar kendilerine yakn
bulduklar kiilerle evleniyorlar. Ama Afrika'da birok kabile kentleme nedeniyle tamamen yok
oldu. Eskiden bir nehrin iki yanndaki kabileler birbirinden ayr yayordu. Ama nehri ap
birbirlerine ulaabilir hale geldiklerinde birok genetik zellik ortadan kalkyor.
Evrim teorisi Tanr'y inkar etmek deildir
hem sk bir Darwinci hem dindar olunabilir
Evrim teorisi bir bilimdir ve fen derslerinde okutulmas gerekir. Yaradl teorisi ise bilim deildir,
bu yzden fen derslerinde okutulmamas gerekir. Ancak din derslerinde retilebilir. nemli olan
rencilerin bu dersler srasnda aklnn karmamasdr.
Trkiye'de insanlar Evrim teorisinin "Tanr-kart" olduunu dnyor. Oysa evrim, biyoloji
biliminin en temel teorisidir. Burada teoriden ne kastettiimiz de nemli. Bazlar evrimin yalnzca
bir "teori" olduunu sylyor. Oysa evrim teorisindeki teori szc bir grubun tahminlerini
deil, genel geer bir yasay ifade ediyor. Newton'un yer ekimi yasas gibi... Ne Evrim teorisi, ne
yer ekimi tahmin deil! Bunlar bilimsel veriler.
Yaradl teorisine inanmak, evrime inanmamak anlamna gelmiyor. Darvvinci teoriyi, ruhani
dnya ile bir arada alglamak gayet mmkn. Yaradl teorisi taraftarlar evrim teorisine 2
nedenden saldryor. ncelikle kutsal kitaplar bire bir alyorlar. Oysa bunlar 3 bin yl nce
yazlm, Tanr'nn gcn kutlayan iirler. Bilimsel veri olarak alglanamazlar! Daha da ilginci
evrime inanmann Tanr'ya kar kmak olduunu dnyorlar. Bu absrd! Tekrar yer ekimini
hatrlayn. Bir eyi yere attnzda dmesi yalnzca dnyada belli fiziksel kurallar olduu
anlamna gelir, bu Tanr'nn varln inkar etmek deildir!
Yaratllar insanlar mutlak bir ayrma inandrmaya alyor: Ya dini kurallara inanrsnz ya da
Darvvin'in sylediklerine. Bu ok sama!
Yar atlar gibi atletlerde yeni rekor kramayacak
Atletlerin snra dayand, yani yeni rekorlar kramad bir gn gelecek mi?
Kesinlikle evet! Mesela ok iyi yetitirilmelerine ramen atlar yaklak 10 yldr yeni hz rekorlar
kramyor. Bir atn hzl komasnn srr onu hafifletmek, yani kemiklerinin daha hafif ve kk
olmasn salamaktr. Ama bir sre sonra kemikler strese dayanamayacak kadar hafifler.
Dolaysyla at hzlandramazsnz.
Atletler ilk nce hangi alanda rekor kramaz hale gelecek?
Teknoloji ve tekniin daha arka planda olduu alanlarda. Mesela mzrakla atlama tamamen
teknikle ilgilidir. Belki bir gn bir atlet yepyeni bir atlama yntemi gelitirir ve rekorlar altst olur.
Ama 100 metre kousunda ilerleme kaydetmek iin fazla alan yok. Ancak diyet, egzersiz ve
teknoloji (daha iyi ayakkablar, komaya uygun yzey) yoluyla hzlanlabilir. Dolaysyla kou gibi
alanlarda biyomeka-nik snra daha erken ulalacak.
Peki bu hz limitine ulamak insanolunun mkellemesi anlamna m geliyor?
Kesinlikle hayr. Bir ita daima en hzl insandan daha hzl koacak. "Mkemmel" bir 100 metrelik
kou ancak k hznda olur.
Akraba kokusu ekici gelmedii iin ensestiliki yaamyoruz, insan genetik olarak
en farkl kiinin kokusunu beeniyor
Gzelliin bilimsel bir tanm var m?
Hayr. ''Gzellik sbjektiftir" bilim adamlar iin de geerli.
Vcut llerimiz nasl deiti?
Boyumuz uzad, kalnlatik, ama bunlar genetik deiiklikler deil. Mesela ABD'de obez kiilerin
saysnn hzla artmas tamaman tketim alkanlklarna bal. Modann da etkisi var tabii...
Arzulanan vcut tipi toplumdan topluma deiiyor ve insanlar vcutlarn bu ekle sokmaya
alyor.
Yani gzellik greceli...
Evet. Bunun en iyi rnei Bati kltrne "maruz" kalmam erkekler arasnda yaplan bir
aratrma... Biz her gn dergi kapaklarnda "ideal kadn" gryoruz ve bunu gzel buluyoruz.
Ama Dou Afrika kabilelerinde yaayan avclara farkl kadn resimleri gsterildiinde iman
kadnlar gzel bulduklar ortaya kt.
Gzellii bilim deil kltrel farklar belirler
Bir kiiyi neden gzel/irkin buluyoruz?
Evrimsel adan baktmzda gzellik algsnn dourganlkla ilgili olduunu syleyebiliriz.
Evrimsel psikologlara gre kadnlarn ekiciliini bel-kala oran (WHR) belirliyor. Playboy
dergisindeki kadnlar inceleyen bir aratrmaya gre "gzel kadn" bel-kala oran 0.7 olan kadn.
Ancak bu iddia edildii kadar geerli bir sonu deil. nk bundan 30 yl nceki Playboy
dergileri incelenseydi baka bir oran kacakt. Tek deien moda! Szkonusu gzellik
olduunda kltrel etmenler biyolojiyi ve evrimi glgede brakyor.
Simetriyi salkl genin iareti olarak grenler var
Dier bilimsel aratrmalar ne diyor?zellikle kadnlar kar cinste "iyi genler" aryor, bunu nasl
anlyorlar? Baz bilim adamlarna gre insanlar bilinaltnda simetriyi salkl genlerin iareti
olarak gryor. "Genler salklysa kalar, gz eit gelimitir, az yamuk deildir." Ancak bu
da ok salam bir argman deil.
ekicilikte tek etmen grnt m?
Hayr. Koku, birini ekici bulup bulmamamzda byk rol oynuyor. Bilim adamlar deneklere terli
erkek tirtleri koklatt. Denekler genetik olarak kendilerinden en farkl olan kiilerin tirtn
seti. Bu, evrimsel adan aile iin ilikiyi nlemek iin gelitirilmi bir durum olarak
yorumlanyor. Yani akrabalarn ilikiye girmemesinin bir nedeni de birbirlerini koku nedeniyle
ekici bulmamalar! nsan genetik olarak kendinden en farkl kiinin kokusunu beeniyor nk
ocuu iin kendisinin kesik ynlerini (genlerini) tamamlayacak birini aryor.
Vatan/PnarErsoy
----------------------------------------------------------
Regensburg niversitesinde aratrmay yneten Dr. Arne May gnde 60 saniye zihin jimnastii yapldnda
beyin gcnn arttn syledi.
Daha fazla demir aln
Kings College Beslenme Blmnden Dr. Michael Nelson, 140 renci zerinde yapt aratrmada, diyetlerinde
zengin demir olan rencilerin IQsunun daha yksek olduunu ortaya kard.
Kahvalty ihmal etmeyin
500 renci zerinde yaplan bir aratrmada da, kahvaltlarnda tahl tr yiyecekler veya yumurta ve peynir olan
rencilerin sabah yaplan snavlarda hi kahvalt yapmayanlara gre daha yksek not aldklar bulundu.
Egzersiz yapn
Exeter niversitesi Salk Eitimi blmnden Angela Balding; 1400 renci zerinde yapt aratrmada, fiziksel
etkinlikte bulunan rencilerin akademik baarlarnn arttn belirtti. Egzersiz yapldnda beyine daha fazla
oksijen gittiini, bylece beyin alglamasnn ve renme fonksiyonlarnn da arttn syledi.
Biraz da hounuza giden yiyecekler yiyin
Florida niversitesinden Profesr David Figlionun ynettii bir aratrmada, le yemeklerinde sevdii eyleri
(ikolatal iecekler, biskvi, pizza gibi) yiyen rencilerin snavlarda yksek performans gsterdii bulundu.
ilek ve yaban mersini (ay zm) yiyin
Boston Tufts niversitesindeki bilim adamlar yaptklar son aratrmalarda, ay zmnn zengin antioksidan
(oksit giderici) ierdii iin en byk beyin gdas olduunu buldular. Baka bir aratrmada, Maryland
niversitesinden nrolog Profesr Bernard Rabin, ilein dondurulmu haliyle insanlarda beyin fonksiyonlarn
arttrdn syledi
Brokoli yiyin
Londra Kings Collegede bilim adamlar; patates, portakal, elma ve turpun anti-asetilkolinesteraz ( sinir ularnda
ve kanda bulunan, hidroliz ve asetilkolini destekleyen bir eit enzim) ierdiini ama brokolinin ok daha fazla
ierdiini buldular
------------------------------------------------------
The Brain Gym'' (Beyin Jimnastii) kitabnn yazarlar Octavius Black ve Sebastian Bailey''''e gre, insan beyninin tpk
vcuttaki kaslar gibi altrlarak gelitirilmesi mmkn. BBC, London Business School gibi nemli isimlerin de yer ald
yze yakn kuruluun alanlarna beyin jimnastii tekniklerini reten yazarlar, 90 dakikalk programla bir anlamda
mucize yaratmay vaad ediyorlar.
Black ve Bailey, seksenli yllarn salkl beslenme, spor yapma, fizik sal gelitirme; doksanlarn yoga, feng-shui,
meditasyon gibi tekniklerle ruh saln dzeltme dnemleri olduunu vurguluyorlar. Bu gelimenin nc basaman,
beyin sal olarak tanmlyor ve nmzdeki yllarda, bu alanda pek ok yeni alma yaplacan ne sryorlar.
Beyin Jimnastii kitab be blmden oluuyor. Beynin performansn artrmak iin belli bir evrim programn uygulamak
gerekiyor. Olduka yaln bir dille anlatlan temel neriler yle sralanyor; kazanmaya kararl olmak, rakiple
karlamadan nce onu iyi incelemek, asla moral bozmamak ve hatalardan ders almak.
Baarya ulamann drt srr:
1. stediinizi net olarak tanmlayn
2. evrenizdekilere ho grnn.
3. Kendinize sayg duyulmasn salayn.
4. Zorluklarla baa kmay becerin.
Tartmay kazanmak iin dokuz taktik:
1. Dnn.
2. Karnzdakini anlamaya aln.
3. Doru sorular sorun
4. Kar tarafa olumlu duygular iletin.
5. Pazarlk edin.
6. Bir kiisel istekte bulunuyormu havasnda konuun.
7. Tezinizi desteklemek iin bir aratrma veya istatistikten alnt yapn
8. Otoritenizi kullann
9. Ekstrem durumlarda gcnz kullann
Beyninizin daha iyi almas iin 5 forml:
1. Yaamnz kendiniz kontrol etmeye balayn.
2. Kendiniz hakknda olumlu bir imaj yaratn.
3. Zor konumalar ve tartmalardan kamayn.
4. Stresle baa kmay ve gevemeyi renin.
5. Yaratclnz gelitirmeye aln.
-------------------------------------------------------------------------
Bir niversite profesr rencilerine
su soruyu sorar;
- 'Var olan her eyi Tanrm yaratt?'
Cesur bir renci ayaa kalkar ve yantlar.
- 'Evet her eyi Tanr yaratt!'
Profesr sorusunu yineler ve renci yine 'evet efendim' diye yantlar.
Profesr devam eder;
-'Eer her eyi yaratan Tanr ise ve eytan var olduuna gre eytan da
Tanr yaratm olur ve almalarmzda uyguladmz 'Kesinletirme'
prensibine gre de Tanr eytandr.
renci byle bir nerme karsnda arr ve yerine oturur. Profesr ise
rencilerine bir kez daha Tanr'nn iindeki kaderin bir efsane olduunu
kantlamaktan tr olduka mutludur.
Bu arada bir renci ayaa kalkar ve;
-Bir soru sorabilir miyim profesr? der. Profesrde sorabileceini syler.
renci ayaa kalkar ve 'Souk var mdr? diye sorar.
Profesr; Nasl bir soru bu byle, tabi ki vardr ' diye yantlar. 'Sen hi
souktan medin mi?'
renci ; -'Aslnda, fizik yasalarna gre souk yoktur. Yaamda/realitede
biz souu scakln yokluu olarak dnrz. Herkes veya nesneler o
enerji oradaysa veya bir ekilde enerji iletiyorsa onu deneyimler. rnein,
Absolute 0 (-460 derece F) scakln kesin yokluudur (hi olmad
seviyedir).
Tm maddelerin bu seviyede reaksiyon verme zellikleri bozulur ve deiir.
Souk yoktur, o yalnzca scakln yokluunda duyumsadklarmz tarif
etmek iin yarattmz bir kelimedir' der ve devam eder,
- Profesr, karanlk var mdr?
profesr ;
- 'Tabi ki vardr'.
renci yantlar,
- 'Korkarm gene yanlyorsunuz efendim. nk, Karanlkta yoktur.
Yaamda/realitede karanlk n yokluudur.
Biz k zerinde alabiliriz ama karanl alamayz.
Gerekte, biz Newton'un prizmasn kullanarak beyaz krar ve renklerin
eitli dalga uzunluklar zerinde alabiliriz. Ama karanl lemeyiz.
Bir basit k iini karanlk bir mekan aydnlatarak karanl krm olur
yani karanl geersiz klar.
Siz belli bir mekann/uzayn ne kadar karanlk olduundan nasl emin
olursunuz? In miktarn lersiniz! Bu dorudur deil mi? Karanlk
insanlk tarafndan, n olmad yer/mekan iin kullanlan bir
kelimedir.
Son olarak renci profesre gene sorar;
- 'Efendim eytan var mdr?
Bu kez profesr pek emin olamamakla birlikte yantlar; -'Tabi ki,
akladm gibi, biz onu her gn ,her yerde onu grrz. eytan/ktlk
bir kiinin baka bir kiiye her gn sergiledii insaniyetsizliinin bir
rneidir.O, dnyadaki ilenmi tm sularda, iddette yer alr. Bunlarn
tm eytann kendisinden baka bir ey de deildir.' der.
renci devam eder;
- 'eytan yoktur efendim. Yani o kendi bana yoktur.
eytan basit olarak Tanrnn yokluudur.O aynen karanlk ve souk ta olduu
gibi insann tanrnn yokluunu tarif etmek zere yaratt bir kelimeden
ibarettir.Tanr eytan yaratmad. eytan/ktlk insann tanrsal sevgiyi
yreinde duyumsamad zaman deneyimlediklerinin bir sonucudur. O aynen
scakln olmad yere gelen souk ya da n olmad yere gelen
karanlk gibidir.
Profesr yerine oturur. Gen rencinin ad Albert Einstein'dir.
------------------------------------------------
ster soldan saa, ister yukardan aaya okuyun........
Sanma hm herkesi sen sdkne yr olur,
Herkesi sen dost mu sandn belki ol ayr olur,
Sdkne belki ol alemde serdar olur,
Yr olur, ayr olur, serdar olur, ddr olur.
Yavuz Sultan Selim
--------------------------------------
ESAS AKIL
Bir akl hastanesini ziyareti srasnda, adamn biri sorar:
Bir insann akl hastanesine yatp yatmayacan nasl
belirliyorsunuz?
Doktor:
Bir kveti su ile dolduruyoruz. Sonra hastaya sey
veriyoruz.
Bir kak, bir fincan, ve bir kova. Sonra da kiiye kveti nasl
boaltmay tercih ettiini soruyoruz.
Siz NE yapardnz?
Adam:
OOO ! Anladm. Normal bir insan kovay tercih eder. nk kova
kak ve fincandan byk.
Hayr, der doktor.
Normal bir insan kvetin tpasn eker.
Ders: Sadece bize sunulanlar dnda zm bulmaktr akl.
--------------------------------------
"Bir Trkce kelime 17 ingiliz,kelimesine bedeldir."
"Bir Trkce kelime 17 ingiliz
kelimesine bedeldir."
Afyonkarahisarlilastirmadiklarimizdanmisiniz ?
Aren't you one of those people whom we tried -
unsuccessfully - to make
resemble the citizens of Afyonkarahisar?
------------------------------------------------------------
Migren dahil ba arlarnn nemli bir blm ila tedavisine olumlu yant
veriyor. lalar ie yaramadnda devreye ineyle ary yok etme ve ar
yapan sinirleri radyofrekansla yakma gibi yntemler giriyor. Bu tedaviler, belli
aralklarla tekrarlanyor
(261 kii okudu)
ZGR GKMEN ELENK (Arivi)
Arlarn bir tedavisi de, bu ikyete yol aan sinirleri 'yakmak'tan geiyor. stanbul niversitesi
stanbul Tp Fakltesi Ar Bilim Dal Bakan Prof. Dr. Serdar Erdine, ila tedavilerine yant
vermeyen arlarda ne tip yntemler uyguladklarn anlatt.
la tedavisine yant vermeyen ba arlar nasl tedavi ediliyor?
Ba arl bir hastay deerlendirirken tansnn doru konulup konulmad konusunda ie
balamak gerekir. Mesela migren tans konulmu hastalarn yzde 90'nn artk migren
olmadn biliyoruz. Gerek migreni olanlarn oran yzde 5-10 civarnda. Tandan emin olduktan
sonra hastann ila tedavisi alp almadn sorgularz. Eer bu tedaviden yarar grmediini tespit
etmisek giriimsel yntemlere geeriz.
Nedir bu giriimsel tedaviler?
Mesela ar i younluu, beynin ar almasyla ortaya kan bir ba ars tr var.
Younluk, ar stres ve beynin fazla almasna vcut isyan eder. Bu istemsiz isyan srasnda
kaslarn arasnda bizim 'tetik nokta' dediimiz noktalar geliir. Ele gelen ve ok ciddi arlara yol aan
bu noktalara bastmz zaman hasta zplar. te giriimsel tedavide bu blgeye lokal anestezik
maddelerle ine yaparz. Bylece hastann ars ok uzun sreli olarak kontrol altna alnr. Ancak
ya da alt ay sonra hastann ars tekrarlayabilir. Bu durumda ine tedavisi yinelenir.
Boyunda ortaya kan sorunlar ba arsna yol aabilir mi?
Evet. Mesela baz trafik kazalar sonucunda ortaya kan boyun problemleri yznden ciddi ba
arlar meydana gelebilir.
rnein arabanza arkadan vurduklar zaman banz ileri gider gelir. O anda 'Verilmi sadakam
varm' dersiniz, hibir ey olmad diye sevinirsiz. Halbuki ok ciddi zedelenmeler meydana gelmi
olabilir. Zedelenmelerin sonular hemen bir haftada ortaya kmaz, ama yllar sonra bir gn ba
ars yapabilir.
te bu tip ba arlarnda da giriimsel yntem uygulanr. Radyofrekans yntemiyle arya yol aan
sinirler yaklr. Bunu die uygulanan kanal tedavisine benzetebiliriz.
Kanal tedavisinde ar yapan sinirler dar alnr, burada da arya yol aan sinirler yaklr. Bunun
sonucunda da arlar iki- yl rahatlar. Bu tip ba arlarna uygulanan bir baka tedavi yntemi de,
arya yol aan sinirlere grntleme yntemleriyle ulap o blgeye eitli ilalar vermektir.
Nevralji nedir?
ok iddetli yz arlaryla ortaya kan bir ba ars grubudur. Yzn tek blgesinde elektrik
arpmas gibi ortaya kar.
Saniyeler iinde gidip gelen, ama geldiinde hastay avaz kt kadar bartan, hatta intihara
kadar srkleyen bir ar eididir. Nedenini tam olarak bilmediimiz bu arlarn tedavisi giriimsel
yntemlerle yaplr.
Yz blgesinde sinirin dal vardr. Bunlardan biri gze, biri steneye, biri de alteneye gider. te
arya yol aan hangisiyse o dal yakarz. lem srasnda hafif bir uyuukluk meydana gelir. Ama
bu durumun felle ilgisi yok. Hasta -sekiz sene rahat eder.
Bu sre sonunda tedavi tekrarlanr m?
Evet. Beyin dokusu kendini yenileyen bir doku olduu iin bu sinirler bir sre sonra filizlenir. Bu yzden
tedaviyi tekrarlamak gerekir. Sinirleri yakarak tedavi, giderek cerrahinin yerini alyor.
Kme tipi ba arlarnda nasl bir yntem uygulanyor?
Kme ba ars, migrene benzer. Belirli zamanlarda gelir. Ar hep tek tarafl, genelde gz
evresinde, akakta olur, gzn yaarmas, gz kzarklyla seyreder. Geldii zaman 15 dakikayla
saat arasnda srer. Atak, yln hep ayn zamanlarnda gelir. Atak dnemlerinde baz ilalar
kullanlr. Ancak ila yetmezse giriimsel tedavi yntemleri uygulanr. Tetikleyen sinire grntleme
yntemleri altnda ulalr ve o blgedeki sinir yaklr.
Hasta drt-be yl ardan kurtulur. Kme ba ars yaam boyu srmez, 50'li yalarla beraber
vcudu terk eder.
Her yarm ar migren deil
Her yarm ba ars migren midir?
Hayr, ancak halk arasnda byle bir yanl inan bulunuyor. Yarm ba arsnn birok nedeni
var. rnein migren dnda arnn meydana geldii blgedeki kafatasna yapan kaslar yarm
ba arsna yol aabilir.
Yine stresten kaynaklanan ba arlar her zaman ift tarafl ba ars yapmaz. Uykusunda dilerini
gcrdatan hastalarn bir ksmnda tek tarafl ba arlar ortaya kar. Bunun dnda boyun
problemlerinden kaynaklanan tek tarafl ba arlar da vardr.
Peki migrende giriimsel yntemlerin yeri var m?
Hayr. Migrenin tedavisi ilala yaplyor. Zaten hastalarn yzde 80'i kullandklar ilaca olumlu yant
verir. Eer kullanlan ilalar yararszsa baka ilalar denenir.
Prof. Dr. Serdar Erdine kimdir?
1978 ylnda Cerrahpaa Tp Fakltesi'nden mezun olan Prof. Dr. Serdar Erdine, 1982 ylnda
stanbul Tp Fakltesi anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dal'nda Anesteziyoloji uzman oldu. Prof.
Erdine, 1985 ylnda stanbul Tp Fakltesi Ar nitesi'ni kurdu. 1990'da bu nite YK tarafndan
ilk Algoloji Bilim Dal olarak kabul edildi. Bu tarihten itibaren bilim dal bakanln yrten Prof.
Erdine, 1987'de kurulan Trk Algoloji-Ar Dernei'nin bakan. 18 bin yesi bulunan Avrupa Ar
Tekilatlar Federasyonu (EFIC) Bakanl grevini srdren Prof. Erdine, 300'den fazla ar
merkezini bir araya getiren World Institute of Pain (Dnya Ar Enstits) kurucusu ve halen bakan
yardmcs. 2004 Eyll aynda Barcelona'da yaplan seimlerde 2008-2011 dnemi bakanlna
seilen Prof. Erdine, bu tekilatta ar uzmanlarna uluslararas sertifika veren Section on Pain
Practice Bakan Yardmcl grevini yrtyor. Erdine'nin u ana kadar yaymlanm,
editrln ya da co-editrln yapt be ngilizce kitab, 21 Trke kitab, 20 yabanc dilde
ve 80 Trke makalesi bulunuyor.
---------------------------------------------
> BEYN KASIRGALAR OKYANUSU
> nsan beyni adeta bir kasrgalar okyanusu gibidir. Dnme derecesi
arttka kasrgalarn iddeti artar ve giderek karmak bir grnm
sergilemeye balarlar. Beyindeki bu kaotik ilemler btnln anlamak
iin yaplan deneylerden biri de udur: Bu almada denekler nce elektro
ansefalografa balanyorlar, kendilerinden hibir ey dnmemeleri
isteniyor ve beyin dalgalar kaydediliyor. Daha sonra deneklerden 700'den
geriye doru yedier yedier saymalar isteniyor ve beyin dalgalar
kaydediliyor. Grlyor ki, geriye sayarak dnen deneklerin beyin
dalgalarnn elektro ansefalograf (EEG) izgileri dinamik artlar
kaydediyor
ve giderek nceden tahmin edilmesi imkansz bir ak iine giriyorlar.
Bunun gibi, bu konuda yaplan baka bir aratrmalarn sonular da ok
ilgintir. Bu deneyde sara hastalarnn kriz durumundaki EEG izgileri
kaydedilmi ve normal insanlarn EEG izgileriyle karlatrlm.
Ortaya kan sonu son derece ilgin: Sara krizi srasnda beyin dalgalar
daha dzenli ve periyodik bir hal almaktadr. Bu. tr deneyler bilim
adamlarna, beynin asli dzeninin kaotik olduu ve ancak hastalkl gibi
olaanst durumlarda, dnce aknn dzenli bir hale brndn
gstermi oldu.
> Beyin zerinde yaplan deneylerin dnda, kalple ilgili olarak
yaplan aratrmalarda, salkl bir kalbin vuru dzensizliinin,
salksz
olan bir kalbe gre daha kaotik olduu gzlemlendi. Bu aratrmalara
gre, salkl bir kalp, vurularn belirli bir aralktaki frekanslar
ierisinde devaml olarak deitirmektedir. Kalp yalanp, hastalanmaya
baladka vurular dzensizliini kaybedip daha periyodik olmaktadr.
> BEDENDEK KAOTK ETK
> Bedenimizde varolan kaotik sistemi iyi anlalrsa baz temel
bilgiler yerli yerine oturabilir. Peki ama beynimiz ya da kalbimiz neden
kaosa
gerek duyuyor? "Salkl olmak iin" diye yantlyor, bu konu zerinde
alan Ary Goldberger ve ekliyor:"evrenizdeki artlar sizi deiik
hareketler yapmaya zorluyor. Eer siz periyodik ve monoton bir dinamie
sahipseniz, evrenizdeki dzensizlie uyum salayamazsnz. evreye
uyabilmenin ve gerekli esneklie sahip olmann tek yolu kaostur. Kaos;
dzenli, kontroll bir dzensizlik ierir." ilgin deil mi?
> Her ne kadar burada aratrmacnn syledikleri kendi znel
dncelerini yanstyorsa da, yine de gelecekte kaos zerine yaplacak
aratrmalarn gndelik hayatmza dek inebilecek etkilerini imdiden
tahmin
edebilmemizi kolaylatrmaktadr. nl dnr Fritjof Capra ise "Dnm
Noktas" adl kitabnda bu konuda sylyor:
> "Sala sistemler asndan bak, hayata sistemler asndan baka
baldr.Grdmz zere, canl organizmalar yksek derecede bir
kararlla sahip, kendi kendini organize eden sistemlerdir. Sz konusu
kararllk tamamen dinamik olup kesintisiz, birden fazla ve birbirine bal
dalgalanmalarla ifade edilmitir. Byle bir sistemin salkl
olabilmesi iin evresiyle etkileimde bulunmas, ok sayda seme hakkna
sahip
ve esnek olmas gerekmektedir. Bir sistemin esneklii, hogr
snrlar iinde ne kadar ok deikenin dalgalanp durduuna baldr.
Daha
dinamik bir Organizma grubu, esnekliinin de artmasn gerektirir.
Esnekliin doas ne olursa olsun, fiziksel, ruhsal, toplumsal, teknolojik
ya
da ekonomik o sistemlerin, evrenin deimelerine uyarlanma yetenekleri
iin esastr. Esnekliin yitirilmesi saln yitirilmesi anlamna
gelir."
> Fritjof Capra'nn grlerine katlalm ya da katlmayalm, bu,
esneklik ve uyumun gelecekte olduka ilgin aratrmalara konu olaca
gereini deitirmiyor. Anlald kadaryla doann dinamikleri hakknda
reneceimiz daha ok ey var.
> Astroset Sitesinden Alntdr.H.Y.
-----------------------------------------------------------------------------------
BLMN BYK SORULARI
Derleyen: Halit YILDIRIM 06 Kasm 2004
En byk srprizler, henz soracak kadar zeki olmadmz sorularn
cevaplardr. Bilimsel giriim bitmemi bir projedir ve sonsuza kadar
byle kalmaya devam edecektir. Dnyay kavraymz Kopernik'ten beri
byk lde genilemi olmasna karn, henz, belki, yeni
balamtr. (John Maddox)
Evren Nasl Balad?
Geleneksel olarak birok kltrde evrenin kkeni, kat Yeryz'nn
yaratlp su ve gkten ayrlmas hikayeleri eklinde aklanmtr.
Gkler ile Yeryz arasnda arabulucu ilevi gren bir cihaz veya
varlk inanc, bu hikayelerde ortak bir zellik olarak grnmektedir.
Evrenin kkenine dair bu ilk aklamalarn hepsinin eksii, ilgilerini
tmyle Yeryz'nn ve iinde yaayan canllarn oluumuna yneltmi
olmalardr. Oysa son birka yzyldr Dnya'nn devasa bir evren
iinde kck bir nesne olduu ve sadece biz insanlar iinde yaad
iin ilgiye layk olduu aka anlalmtr. Dnya, modern
evrenbilimde bir dipnotun dipnotu kadar bile nem arz etmemektedir.
Nobel dll fiziki Arno Penzias ile Robert Woodrow'un, byk
patlamadan arta kalan scaklk olduu sanlan ve radyo dalga boylar
olarak llen kozmik arkaplan radyasyonun kefidir. Bu keif,
neredeyse btn evrenbilimciler tarafndan, evrenin kkenine dair
byk patlama teorisini, on ikiden vuran ispat olarak yorumlanmtr.
Ayrca Amerikal Astronom edwin Hubble'n yirminci yzyln bandaki
evrenin geniledii tespiti, evrenin kkenini anlamada bir anahtar
ilevi grmtr.
Modern kozmolojiye gre evren elli milyar yllk varoluu boyunca
aa be yukar hep ayn yer olarak kalmtr. Yeryzndeki ve
uzaydaki yeni teleskoplar, bilhassa Hubble Space Teleskopu'nun
hedefleri de, zamann derinliklerine bakmakta ve evrenin birici milyar
ylna ait nesnelerin gzlenmesine imkan tanmaktadr. (Martin Ince)
ddia ediliyor ki saniyenin yaklak 10-36'da birinde, cenin halinde
bir evren bugn grdmz her eyi kapsayan bir genilie imi
olabilir. Evrenin mikroskobik bir eyden itii temel fikrinin
ekicilii, onun, evrenin neden geniliyor olduunu aklamasndan
kaynaklanmaktadr. Nasl son birka yzylda Dnya'nn ve Gne'in
boyutlarn ve biimlerini rendiysek, o zaman da evrenin gerek
boyutlarn reneceiz. (Sir Martin Rees)
Zaman Nedir?
Nedir zaman? "Eer hi kimse sormazsa," diye yazyordu Aziz Agustine
drdnc yzylda, "o zaman biliyorum; ama eer bana soru soran birine
aklayacaksam, akas bilmiyorum."
Zaman neden bir nehir gibi akyor ve bu nehrin suyu nereden geliyor?
Amerikal fiziki John Wheeler bir defasnda "zaman her eyi ayn anda
olmakta alkoyan eydir" demiti; tuhaf bir ekilde ekici, fakat en
az ilk soru kadar karmak bir tez.
Alman felsefeci Immanuel Kant, "Saf Akln Eletirisi" eserinde, bir
insann mekann dnda veya zamann yokluunda hibir ey hayal
edemeyeceini sylemiti. "Bunlar, duyarlln znel koullardr,"
diye yazyordu. Kant'a gre nasl bir prizma belirli bir dzen
iinde sralayarak eitli renklere ayryorsa, zihin de gereklii
zaman ekseni etrafnda blyor. Peki zaman gerekten bir yanlsama
veya alglamann bir sonucu mu? Herhangi bir canl olmadan ve
dolaysyla herhangi bir alg olmadan nce de yok muydu? Bugn, modern
fizik zamann karakterini evrenin ilk bataki haline kadar takip
ediyor ve fiziin temel yasalar iindeki yerini sorguluyor.
Dzensizlik dzene kar byk bir say stnlne sahiptir ve bir
sonu olarak evrenimizdeki eyler bir tr dk lekli kaos durumuna
srklenmek gibi doal bir eilime sahiptir. Bu termodinamiin ikinci
yasasdr: herhangi bir rgtleyici d gcn yokluunda eyler, daha
byk bir dzensizlik veya entropi ynnde hareket ederler.
Dzenin dzensizlie doru evrimleme eilimi, zamann neden bir yn
olduunu aklar. Fakat aklama, ancak evrenin nasl olup da ilk
bata dzenli hale geldiini aklamay baarrsak ie yarayacaktr.
(Mark Buchanan)
Zamann bir gelecei var m? Evrenbilimcilerin bugn zmek
istedikleri problem evrende ne kadar madde olduunu bulmak ve
genilemesinin, gzlemlerin gsterdii gibi son zamanlarda balayp
balamadn belirlemektir. Bu gzlemler artan bir kesinlikle
saflatrldklarnda, gelecekteki torunlarmzn ne kadar zaman
kaldn gsterecektir. Evrenimiz tekrar klmeye yetecek bir
yavalkta genilemiyor. Grne gre, sonsuza kadar genilemeye
devam edecek. Evrenin sonsuza kadar genilemesi, onun srekliliinin
daha snrl bir mr olduu anlamna gelir. Gezegenler ve yldzlar
yrngelerinden kacak ve lecek; madde bozunacak; kara delikler
yaklaan kyametle beslenecek; karanlk, yalnz sadece radyasyon ile
basit temel paracklarn olduu bir evren yaratarak yok olacaktr.
(John Barrow)
Bilin Nedir?
Neden buradaym? Ben gerekte kimim? Neden her eyi byle grnyor,
byle hissediliyor ve byle can actc? Bu sorular hatrlayamadm
bir zamanda beni kendime sormaktaym, ya da bakalar bana soruyor.
Yllarca cevabn para-normalde olduunu dndn, -eer ara normal
diye bir ey gerekten varsa-rnsz bir ura. imdi soru byk bir
soruyla birleir grnyor: bilin nedir?
1890 ylnda yazm olduu "Psikoloji'nin lkeleri" hakl olarak bir
klasik haline gelen William James, hayatmz oluturan duygularn,
heyecanlarn, alglarn ve fikirlerin srekli deien kesintisiz
ak, bizim inkar edilemez "bilin ak" tecrbemizdir. Bu
dnceler ve duygular srekli akar ve onlar "ak halinde" tecrbe
ederim. Aklanmas gereken ite bu aktr.
Peki eer ya byle deilse? Ya ak diye bir ey yoksa? Acaba bu
olasl alglayabilir miyiz? Son dnemlere ait baz deneyler,
alglamak zorunda kalabileceimizi sylyor. Bu deneyler, "deiiklik
krl" denilen bir eyi ortaya karyor. Varsayn ki karmak bir
manzaraya bakyorsunuz, mesela pencerenizden grnen caddeye.
Muhtemelen sizin bilin aknzda dardaki binalarn, insanlarn,
otomobillerin ve aalarn ayrntl ve zengin bir temsiline sahip
olduunuzu dnyorsunuz. Fakat ne zaman gzlerinizi baka bir yana
evirseniz veya krpsanz, manzara olduu yerde durur gibi grnr.
Muhtemelen, eer bir ey deiseydi, mutlaka fark ederdim diyorsunuz
kendinize. Fakat ok byk bir ihtimalle yanlyorsunuz.
Deiiklik krl deneylerinde insanlara byle bir manzara
gsterilir; fakat insanlar gzlerini baka yne evirdiklerinde
resimdeki bir eyleri deitiren zekice tasarlanm gz yanlmalar
veya dier tekniklerin eliinde. rnein bir aa kaybolabilir, baka
bir yere yeni aalar eklenebilir ve uzaktaki bir otomobilin yerine
bir otobs konabilir. Benim kendi yaptm deneylerde ve birok baka
deneyde insanlar, deiiklikleri grmede baarsz olmulardr.
Bu ok tuhaf. Eer deime gzler akken yaplrsa, insanlar onu
hemen fark etmektedir. Bunun sebebi, beynimizde nesneler hareket
ettiinde onlar fark etmemiz iin tasarlanm zel dedektrler
olmasdr. Fakat bu dedektrler, gz tmyle hareket ettii zaman
ileyemiyorlar. Eer deime gzlerin dorudan bakt bir nesnede
meydana gelirse, dedektrler bunu fark etmektedir, tersi durumlarda
sanki hibir ey olmam gibidir.
Bu tuhaf etki, laboratuvar koullarna zg bir gariplik olarak bir
kenara atlamaz. Harvard niversitesi'nden Dan Simon, huzursuz edici
ldeki olaan durumlarda ayn etkinin var olduunu gstermitir.
Deneyi yapan ve renci konuurken, iki kii yerdeki bir kapy alp
aralarndan geerler. Zavall renci artk baka biriyle
konumaktadr. artc bir biimde renci deiikliin farkna
varmaz ve sohbete kald yerden devam eder.
Bu deneyden u sonu kar gibidir: kafamzn iinde evremizdeki
dnyann zengin, ayrntl bir resmine falan sahip deiliz. Ayrnt
grdmz anlar, sadece baktmz kk alanlardr. Gzlerimizi
teye evirdiimiz zaman, sz konusu ayrnt, hafzada soluk bir ize
dnerek yok olur. Btn hepsinin, bilin aknn bir paras olmaya
devam ettiine inanrz; nk olur da bir eyi unutursak, tekrar ayn
yere bakarz ve ite karmzdadr. D dnyann kendisini bir hafza
olarak kullanabiliriz, bu yzden beynimizin her eyi kaydetmesine
gerek yoktur. te bu nedenle ayrntlarn her zaman orada olduu
yanlsamasn yaarz. Tek bana bu bile bilin ak hakknda,
tmyle yanldmzn kantdr.
Arabayla eve gidiyorsunuz, eve ulatnzda durduunuz hibir ,
kardan karya geenlere arpmamak iin yavalamalarnzdan
hibirini hatrlamyorsunuz. Besbelli ki inanlmaz lde bilinli bir
sre yaadnz, aksi takdirde lrdnz; fakat yine de sanki, btn bu
sre boyunca baka bir yerdeydiniz, belki radyo dinliyor, belki
yannzdakiyle sohbet ediyordunuz.
Bu yolculuun herhangi bir aamasnda birdenbire uyanabilir ve son
birka dakikadr bilinli olduunuzdan kesin olarak emin
olabilirsiniz. Bu durum, yalnzca ok uzun srd anlarda bize tuhaf
gelmektedir. Bu, gndelik hayatmz bir tr dalgnlk iinde
yaadmz getiriyor aklma. Zaman zaman uyanyoruz. Bu uyanma
annda, hikayeyi o anda yaamakta olduumuz eylere kadar tekrar
kuruyor. Benlik, bilin ve onu gzlemleyen benlik, ayn anda ortaya
kyor ve ikisi de yanlsama.
Yanlsama doru szck. Bir yanlsama, varolan fakat grnd gibi
olmayan eydir. Yani bu dnyay kesintisiz bir ekilde tecrbe eder
grnen "ben" yok deil, fakat o sanld gibi bir bilince ve zgr
iradeye sahip srekli bir gzlemci deil. (Susan Blackmore)
Dnce Nedir?
Rene Descartes "Dnyorum, yleyse varm" diye ilan ettiinde,
dnmeye bilimin eriemeyecei kadar yksek bir paye vermiti. Evreni
yle bir ekilde snflandrmt ki btn maddi eyler llebilir,
tartlabilir ve saylabilirdi; fakat dnce zaman ve mekann llr
dnyasna ait deildi.
Beyinde hi ac-duyarl sinir hcresi yoktur, bu yzden-kulaa ne
kadar kt gelse de-insan uyankken lokal anestezi altnda kafatasn
ap beyin (Hercule Poirot'un gri hcreleri) kabuu zerinde almak
mmkndr. 1930'larn ilk yllarndan balayarak Kanadal beyin
cerrah Wilder Pengield, hastalarla (kz kardei de dahil olmak zere)
ameliyat srasnda konumak iin bu gerekten faydalanmtr.
Bugn yksek teknoloji eseri beyin tarayclar, nrobilimciler iin,
gnll kobaylarn stlendikleri eitli zihinsel grevler srasnda
beynin ne yaptn gzlemlemek iin, daha az tehlikeli yollar
salamaktadr. Bu makineler tarafndan retilen bilgisayar imajlar,
beynin farkl ksmlarnn "ldadn" gstermekte ve artk
neredeyse "insanlarn dnmesini grme"yi mmkn klmaktadrlar.
Fakat bu yanl. Tarayclarn okuduu ey, sadece beynin farkl
kesimlerindeki grece farkl kan aklarn gsterdii iin sadece
dolayl kant sunarlar ve beyin kabuu faaliyetinin dzeyi, buradan
hareketle karlmak zorundadr.
Nasl bir bilgisayar belirli girdilere belirli bir yolla tepki vermeye
programlanabilirse, beyin sinir hcreleri de (nronlar) duyu
organlarndan gelen girdi sinyallerine tepki vererek malumat
ilemektedir.
Evren nasl oldu da bilinli dnceyi dourdu? Eer bilin, zaman
iinde evrim geirmise, bilin kapasite olarak daha evrenin banda
mevcut demektir. Bu bizzat Chalmer da dahil olmak zere baz insanlar
bir tr kamu fizikilie (panphsychism) itmitir, bu gre gre
fiziksel dnya-ta atomik paracklar dzeyine kadar-bir bilin
potansiyeline sahiptir. Dierleri, rnein kar koca nro-felsefe
takm Paul ve Patricia Churchland, bu sonutan kanmak iin tam ters
yne savrulmu ve zihinsel durumlarn gerekliini tmyle
reddetmitir. (Anthony Freeman)
Bir kesinlik, bu karmak ve mthi zihinsel srecin ham bilinten
sklebilirliidir, tpk "dnmeden yaptm"da olduu gibi. Dahas,
meme emen bir bebee ya da akvaryumun iinden size azn ap
kapatarak mat gzlerle bakan ss balna yle bir bakmak, her ne
kadar belirli bir bilin durumunun iinde olsalar da, dncenin hem
bebei hem bal terk etmi olduu sonucuna varmak iin yeterlidir.
Maymunlar ve empanzeler saatler sonrasn-baz aratrmaclara gre
gnler sonrasn-planlayabilir. Aradaki fark sadece bu primat
kuzenlerimizin bizimki kadar uzun sreli planlayamaylar ve
dncelerine kadar gtrebilip, kendi sonlarn zerine temaa
edemeyileridir. Bu yzden dnmenin sadece insanlarn imtiyaznda
bir ey olduunu syleyip, buradan hareket edemeyiz.
Herhangi bir nro-bilinci orijinal, etkin dnme-"bili"-zerine
dnd zaman, neredeyse kesinlikle korteksi iaret eder. Buras,
beynin d yzeyini tpk bir aacn kabuu gibi saran alandr-ismi de
Latince aa kabuu demektir. Korteks, beynin ince d katmandr ve
duyularn kaba bilinalt ilenmesini ve otomatik pilot tr hareket
koordinasyonunu aan 'daha yksek' ilevlerinin deposudur. Kortekse en
karmak ilevleri atfetmenin sebebi ok basittir; nk bir tavann
veya bir farenin beyninde tmyle dmdz iken, insanda, kafatasnn
genilemeye grece imkan vermeyen kk alanna yzeyini sdrmak
iin kpkrk olmutur. Hamileliin son aynda gelimekte olan
bir insan korteksinin yzeyi dmdz bir eyden, ceviz iini andran
bir eye dnr. Bu sre iinde inanlmaz bir hcre retimi vardr.
Dakikada 250,000.
Korteksin yzeyinin, trn karmaklyla arttn bir kenara
braksak bile-gerekten de korteksteki herhangi bir zarar ciddi
zihinsel bozukluklara sebep olabilir-korteksi dnme "iin" merkez
sayma tuzana dmemeliyiz. Bir taban iine konan bir korteks, o
kadar zeki olmayacaktr; nemli olan onun btn beyin rgtlenmesine
olan katksdr.
Genom irketi Celera'nn patronu Craig Venter bile vcuttaki 30,000
genin, btn beden ve beyin zelliklerini hibir ekilde
aklayamayacan sylemektedir. Bu eitsizlik zellikle beyinde daha
arpcdr, sadece kortekste bir saniyede meydana gelen balantlar
hesaplamak, yaklak otuz milyon yl tutacaktr. Dahas, korteksteki
balantlar tecrbeleri yanstabilir, yani, bir birey hayatta ne kadar
tecrbe kazanrsa, bir birey olarak o kadar geliir.
Beynin bu "esneklii" Londral taksi ofrleri zerinde yaplan bir
deneyde gsterilmitir. Taksi ofrleri Londra'nn btn sokaklarn
ve oraya nasl gidileceinin 'bilgisi"ne sahiptirler. Bu deneyde,
ofrlerin beyin taramalar, beynin hafzayla ilgili belirli bir
ksmnn mimarisinin, ayn yataki taksi ofr olmayan insanlara gre
farkl olduunu ortaya kmtr.
Gndelik konumalarmzda beynin kart olarak zihin kelimesini
kullanrz, bunun sebebi terimin tbbi kirlilikten uzak olmas deil,
"ak-zihinli", "zihnini geniletmek" gibi ifadelerin, bizim bireysel
bak amza vurgu yapmasdr. imdide "zihni bulanmak", "zihnini
zorlamak" gibi ifadeleri dnn. Bu tr senaryolarda dnme
asgaridir, onu hemen duyularmzn pasif bir alcsna dntrrz.
Bebek ve ss bal rneini hatrlarsak, sfr dnme, benim
grdm ekliyle bilincin ina eden yap talardr ve bu yzden
dnce srecinin olmad yerlerde de grlebilir.
Biz hala yaratc ve zgn dnmenin peindeyiz. "Bir ey
dnyorum", bizim iin "bir fikrim var" anlamna gelir. Bu durumda
benim yaratc dnce sorusuna cevabm udur: nronlar ebekesi
birbirleriyle iletiime girdike, birbirinden daha nce bamsz olan
fikirler de balantl hale gelir. Bu rastlama belki de sahip
olduumuz fikirlerin yeni bir deerlendirilmesiyle sonulanmaktadr.
(Susan Greenfield)
D Nedir?
Dler bizi byler. ster tekrarlanan kabuslar, ister iyicil, gerek
st imgeler olsunlar, onlarn ne anlama geldiklerini mutlaka bilmek
isteriz.
Dler edebiyat, felsefe ve dinde byk bir rol oynayarak farkl
alar ve kltrleri de bylemitir. Tarihte kaydedilmi ilk dler,
.. 3100 ylna, Mezopotamyal Smerlere kadar uzanr. Smerlerden,
Eski Yunandan gnmz psikoterapisine kadar insanlar dleri yksek
bir iletiim biimi olarak grmlerdir: vahiyler, yaratc ilhamlar,
kehanetler veya gizli arzularn anahtarlar. Bununla birlikte birok
kii de onlar samalk olarak bir kenara atmtr.
Freud, hastalarn dleri hakknda konuturarak, bilinli ve
bilinalt dnce arasndaki gerilimin rtsn kaldrd ve sonu
olarak ortaya kan gerilemeyi zihinsel hastalkla ilikilendirdi.
Freud ilk bata, hastalarnda dms hali uyandrmaya alarak
bilinaltna ulamak iin hipnozsal telkin yntemini kulland.
Buradan, daha sonra "serbest arm" olarak tannan ynteme kayd.
Bu yntemde basit bir ekilde hastadan aklna gelen ilk fikri
sylemesi ve balantsz fikirleri birbiri ardna sylemesinin
istenmesi zerine kuruluydu. Bu, hastalarn bilinalt hakknda
ipular verse de, hastann bilinli iradesinin direniiyle
karlat. Freud buradan hareketle,
1. igdsel dnceyi gsteren id;
2. rgtl, gereki dnceyi gsteren ego;
3. ahlak ve eletiri ilevlerini karlayan sperego
olarak boyutlu zihin teorisini oluturdu. Son yllarda aratrma
daha ziyade psikolojik alana kaymtr.
Baka bir gelime, beynin uyku srasnda en az uyankken olduu kadar
etkin olduunu gsteren beyin-tarama teknolojisi olmutur. 1950
ylnda Chicago niversitesi, hzl gz hareketleri (REM, rapid eye
movement) uykusu zerinde bir dizi aratrma yapm ve bu aratrmalar
dler ile uykunun eitli aamalar arasnda bir balanty
gstermitir. Gzleri, gz kapaklarnn altnda hareket etmeye
balad anda uyandrlan kiilerin, ounluklu dlerini
hatrladklarn bulgulamlardr.
Bilgisayarlar yaygnlanca, birok bilim adam tarafndan REM'in bir
bilgisayardaki scandisk ile ayn ilevi grd, beyni ertesi gne
hazrlad veya bir nceki gnn olaylarn bellee yerletirmeden
nce ilemden geirdii iddialar ortaya atlmtr. Francis Crick ile
Graeme Mitchison 1983 ylnda Nature dergisinde "unutmak iin d
grdmz" ileri srdklerinde epey bir karklk yaratmlard.
Onlara gre dler, gndelik hayatn ar yklemesinden arta kalan
zararl ve gereksiz paralaryd ve REM uykusu bir tr zihnin
psyd.
Yakn zamanlarda Kolombiya Presbyterian Tp Merkezi gzbilimleri
blmnn bir okler psikoloji profesr olan David Maurice, REM
uykusunun ilevinin, nceki gnlerin hatralarn ilemeye yardmc
olmaktan ziyade, gzn korneasna oksijen tedarikini salamak olduunu
ileri sren bir aratrma yaynlamtr.
Dlerin, beynin d menzillerinde, duygularn rehberliinde kendi
kendini ilikilendiren bir biimde ilerken, bilinli dncenin genel
malumat girdisi ve ktsn kapsayan daha snrl bir alanda i
grdne inanmaktadr. (Mandy Garner)
D grdmz zaman, genellikle uyank olduumuza inanrz. Dlerin
zihinsel dnyas yle inandrc bir ekilde gerektir ki, teki
insanlarla paylatmz 'd dnya' ile kartrrz onu.
Oxford ngilizce Szlk, d "uyku srasnda zihinden geen
dnceler, arzular, imgeler zinciri" olarak tanmlyor.
Dlerimizin iinde, tpk uyank hayatmzdaki gibi yaarz. Bu
adan bakldnda d grme bilincin zel bir organizasyonudur.
Elbette bu, bir soruyu davet ediyor. Bana gre bilin, olann ddr.
ster uyank, ister uykuda olun, bilinciniz, beyninizin en yakn bilgi
kaynaklarndan hareketle oluturduu kendinizin ve dnyanzn
basitletirilmi bir modelidir.
ki tr uyku vardr: byme, tamir ile bakm, gevemi bir beden ile
tembel bir beyinle balantl Sessiz Uyku (SU) denilen enerji-koruyucu
durum ile bundan ok farkl olan ve Etkin Uyku, REM veya Paradoksal
Uyku (PU) denilen dier bir durum. Bu ikincisi, hzl gz hareketleri,
kas kvrlmalar, fel halinde bir beden ve ok aktif bir beyinle d
grmeyle ilikilendirilmitir.
Dlerle uyank tecrbeler arasnda hibir fark olmadn iddia
etmiyorum. rnein d dnyas uyank dnyadan daha az istikrarldr,
nk dte dsal yapnn-fiziksel gerekliin-istikrar yoktur. Ayn
ekilde bir insan dnde fizik ve toplum yasalarn, bunlarn
sonularna katlanmadan ineyebilir. Fakat duyusal snrlln
yokluu aradaki tek zsel farktr. Bir insan dte olduu halde,
kendinin d grp grmediini bilemeyebilir. Aradaki farklar ne
olursa olsun, onlarn farkllklarndan ok benzerliklere sahip
olduklarna inanyorum. Yirminci yzyl ngiliz hekimi ve yazar
Havelock Ellis'in syledii gibi, "Dler srdkleri srece gerektir.
Peki hayat da byle deil mi?"
Dlerin en karakteristik zelliklerinden biri de, hatrlanmalarnn
gldr. Ortalama bir insan, gecede en az alt kez d grr; fakat
haftada bir kez hatrlar. Dlerin tipik olarak hzla unutulmasnn
aklamasn yine evrim vermektedir. nsanlar dier insanlarla
konuarak, dlerin dier tecrbelerden farkl olduunu renir. Fakat
dile sahip olmayan hayvanlar, birbirlerine dlerin gereklerden nasl
farkl olduunu anlatamazlar.
Dlerimiz yle gerek grnr ki, genellikle ancak uyandktan sonra
onlarn kendilerine zg zihinsel tecrbeler olduklarn
anlayabiliriz. Her ne kadar genellikle dleri bu ekilde tecrbe
etsek de, bunun nemli bir istisnas vardr: bazen d grme srasnda
bilinli olarak d grdmz fark ederiz. Bilincin berrak bir
gre sahip olduu bu duruma "bilinli d grme" denmektedir.
rnein, bilinli dlerde tahmin edilen zaman aralklarnn yakn bir
ekilde fiili saat zamanna denk geldiini, d grme srasndaki
soluk allarn, gerek soluk almayla ayn olduunu, dteki
hareketlerin mukabil kaslarn kaslmalarna sebep olduunu ve d
esnasndaki cinselliin, fiili cinsellikle ayn psikolojik tepkiler
gsterdiini bulguladk. (Stephen LaBerge)
Zeka Nedir?
Zeka geleneksel olarak zihinle iliki kurulan bir nitelik olduu iin,
bahsi getiinde insan heyecanlandrr. Sakn btn bilim adamlarnn
zekann doutan olduuna inand sonucunu karmayn: IQ'nun
kaltsal olduuna dair tahmin hala yzde 40 ile 80 arasnda bir
yerlerdedir. ngiliz biyolog Steven Rose, genetik ve evresel
faktrlerin birbirinden ayrlmasnn gl dolaysyla kaltsall
hesaplama yntemlerinin tartmal olduunu ileri srmektedir.
Kamin, ngiliz eitim psikolou Cyril Burt'n, zekann yaklak yzde
80'nin kaltsal olduu teorisini kantlamak iin, ikiz
aratrmalarnn verilerini uydurduunu iddia eden ilk kiiydi.
1969 ylnda Arthur Jensen, Harward Educational Review'de uzun bir
makale yaynlad. Bu makale siyah Amerikallarn IQ testlerinde
srekli olarak beyazlarn yzde 15 altnda kalmasn, evresel ve
sosyal faktrlerin yannda genetik faktrlerle aklyordu. Byk
protestolara sebep olan grleri, 1994 ylnda yaynlanan "an
Erisi: Amerikan Yaantsnda Zeka ve Snf Yaps" adl kitabnda
psikolog Richard Hernstein ile sosyal bilimci Charles Murray, onun
grlerini gelitirdi. Bu kitap, ekonomik ve sosyal gcn "g"
tarafndan belirlendiini, birok toplumsal problemin dk zekadan
kaynaklandn ve siyahlarla beyazlar arasndaki IQ farknn genetik
farkllklardan ve dolaysyla siyahlarn alt snflarda ar
birikmesinden kaynaklandn ileri sryordu.
Tuhaftr ki kadn ve erkek beyinlerindeki ak yapsal farkllklara
ramen, cinsel farklar hakknda benzeri bir tartma olmamtr.
Cinsiyetlere gre deerlendirilen IQ sonular, kadnlarla erkeklerin
aa yukar ayn olduu, en stlerde ve en altlarda genellikle
erkeklerin olduunu, erkeklerin daha ok geometri, kadnlarn ise
szel yetenekte daha baarl olduunu gstermektedir.
Gazeteci ve eski bir akademisyen olan Daniel Goleman, 1995 ylnda
yaynlanan "Duygusal Zeka" adl kitabnda, yksek IQ'nun illa da
dnyevi bir baar anlamna gelmediini ileri srmektedir.
Zeka dediimde, farkl bilisel srelerin nemli bir kesimesine
gnderimde bulunan "genel bilisel beceri" veya ksaca "g"yi
kastediyorum. Bu kesime, insani bilisel beceriler konusunda bireysel
farkllklarla ilgili yzyllk aratrmalarn en tutarl
bulgularndan biridir. (Harriet Swain)
Dil Nasl Evrimleti?
Dil, dnce biimimizle kim olduumuza dair dncemizle ve
birbirimizi nasl anladmzla yle i iedir ki, yzyllardr
felsefeciler ve bilim adamlar onu inan kimliinin ke talarndan
biri olarak grmtr.
Kelime daarcnn, doal kkleri olduu ve bir kelimenin sesinin
onun anlamna baland fikri, yzlerce yl yaamtr. On dokuzuncu
yzylda birok teori, dili igdsel seslerin saflamas olarak
grp, insan konumas ile doal dnyadaki sesler arasnda bir kpr
bulmaya almtr. Bu teoriler arasnda, dilin hayvan seslerinin
taklidinden doduuna inanan "hav-hav" teorisi, kelimelerin kzgnlk
veya mutluluk gibi i duygular olarak baladklarn iddia eden
"f-f" teorisi, "mama" gibi bir kelimenin emme araynda olan bir
bebein azndan kan bir kelime olduunu ileri sren "ding-dong"
teorisi ve dili komn almasna elik eden tekrar ve tezahratn bir
rn olduunu iddia eden "he-ya-mo-la" teorisi vardr.
1950'lerde Noam Chomsky'nin Masachusetts Teknoloji Enstits'ndeki
aratrmas, btn dillerde ortak dil alt yapy analiz edip, bir
"evrensel gramer" tanmlayarak bunu ok daha ileri gtrd. Chomsky,
ocuklarn kltr veya corafyaya bal olmadan sahip olduklar dili
taklit ve renme yeteneklerine sahip olduunu buldu. ster Fransa'da
Franszca renen bir ocuk olsun, ister Japonya'da Japonca renen
bir ocuk olsun, her ikisinin de dil geliiminde ayn temeller ve
snrlar sz konusuydu. Dil, her ne kadar kendi kendine ortaya
kmsa da-insanlarla temas kurmayan bir ocuk dil renemez-Chomsky,
dili kltrel bir varlk olmaktan ziyade, fiziksel olan, doutan
gelen bir yeti olarak grd.
Massachusetts Teknoloji Enstits'nden Steven Pinker gibi dilbilimci
aratrmanlar, dile insan evriminin fizyolojik deimelerle birlikte
meydana gelen ve insan ailesi aacnda geriye doru takip edilebilecek
baka bir vehesi olarak bakmaya balad. Dili ayrk bir kltrel
zellik saymak yerine, bu bak onu, "Afrika'dan gelen" insan
evriminin iine yerletirdi: Bu evrim teorisine gre dil, yaklak 100
ile 150 bin yl nce, bir yzyl ncesinden kullanlm olma ihtimalli
olan "proto-dil"inden evrimleerek, Dou Afrika'da ortaya kt.
Seslerin fosili yoktur; bu yzden tarih belirleme, dil edinimine sebep
olabilecek etkenleri tespit etmeye baldr.
Dilin kkeninin tam olarak anlalmayan baka bir vehesi, konuma ile
salak veya solak olmaya yatknlk arasndaki ilikileri ierir.
Birok insanda zellemi dil ilevleri, sol beyinde olmasna ramen,
solak insanlarn byk ounluunda bu yer, sa beyindedir. Oxford
niversitesi fonetik laboratuvar mdr John Coleman, arlkl
olarak hangi eli nasl kullandmzn aratrlmasnn, dilin
kklerini kefetmenin yollarndan biri olabileceini sylyor.
Auckland niversitesi Psikoloji Blm'nde profesr olan Michael
Corballis, insan dilinin ncellerinin ses-temelli olmadn, el
iaretlerine dayanan bir iaret dili biiminde olduunu ileri sryor.
"Dil, sadece dncelerimizi dei toku etmenin bir yolu deildir,"
der, Studdert Kennedy. O, nasl dndmz gsteren ve bir o kadar
biimleyen bir dnme aracdr. (Sean Coughlan)
Yirmi be yl nce dili aklamak daha kolay gibiydi. 1960'larn
ortalarnda John Pfeiffer, "nsann Ykselii" adl kitabnda dilin
"Ge Yontma Ta Devri"nin maara sanatlarnn, kk oyma ekillerin,
lm ritellerinin ve daha karmak aletlerin 40,000 yl nce
Avrupa'da birdenbire ortaya kmasyla ayn zamanda evrimlemesi
gerektiini ileri srd. 1970'lerin balarnda dilbilimcileri
profesr Philip Lieberman, Neanderthallerin, boaz anatomileriyle
ilgili fosil kantlarna bakarak, konuamayacan ileri srd.
u aklanmas zor bir hikaye: dil, insanms primatlarn dier hibir
trnde evrimlemedi; sadece bizim trmzde, bundan 40,000 yl nce
evrimleti; ve gruplarla bilgi alverii iin evrim geirdi. Bir kez
evrim geirince hemen kltr ve medeniyeti yarattk.
Psikolog Steven Pinker, "Dil gds" adl kitabnda dilin insan
doasnn evrensel bir paras olduunu, insanlar en az 100,000 yl
nce Afrika'da evrimletiklerine gre, dilinin de bu kadar eski olmas
gerektiini gsteriyor. Paleontolojistler Lieberman'n sessiz
Neanderthaller iddiasn yerle bir etmitir. Fosillerin, en fazla,
modern insanlarn karabildikleri btn sesleri retmeye muktedir
olmadklarn akla getirmektedir o kadar. Bu onlarn konuamadklar
anlamna gelmez.
Dawkins-Krebs devriminden beridir, biyologlar hayvanlarn birbirlerine
gnderdikleri sinyallerin ounun dnya hakknda deil, kendileri
hakknda olduunu kefetmilerdir. Birok hayvan sinyali sadece,
sinyalin ait olduu tr, cinsiyeti, ya ve yeri aa karmaktadr.
Dierleri sinyal verenin ihtiyalarn gstermektedir; rnein yavru
kularn alklarn bildirmek iin attklar lklar. Sinyaller
arasnda en sk rastlanlan, yrtc hayvanlar onlar kovalamaktan
veya rakiplerini onlarla dalamaktan alkoymak ya da iftleme
araynda olan cinsel eleri cezbetmek iin sinyal verenin
salamln-saln, enerji dzeyini, iyi beynini, iyi
genlerini-gsteren sinyallerdir. Kularn akmalarndan, balinalarn
arklarna, meyve sineinin dansndan elektrik balnn voltaj
dalgalarna kadar birok hayvan sinyali, undan daha fazla bir ey
sylemez: "Buradaym, erkeim, salklym, benimle iftle." Sinyalin
formu karmak olabilir; fakat mesaj basittir. (Geoffrey Miller)
Ak Nasl Balyor, Nasl Bitiyor?
Hayvan davranlarn inceleyen bu evrimci biyologlar, neden belirli
bir erkein, belirli bir diiyle iftlemekle nihayet bulduunu
bildikleri hususunda kendilerine ok gvenirler. nk ya dii erkei
semi, ya erkek diiyi "kazanmak" iin mcadele etmi veya
birbirlerinden holandklar konusunda bir fikir birliine
varmlardr.
Cinsel seilim, erkeklerdeki ve diilerdeki birok eyi aklyordu ve
Darwin bunun iki sre yoluyla ilediini grd: ayn cinsin yeleri
arasnda rekabet-genellikle erkekler diiler iin rekabet ediyor-ve
bir cinsin teki cinsin yeleri arasndan semesi-genellikle diiler
seiyor.
Sosyal bilimciler, kadnlarn yksek statl erkekleri ekici
bulduunu kabul etmektedir. Peki erkek nasl stat kazanyor? Cevap:
mmkn olan her yolla. Yksek stat dediimiz zaman aklmza devlet
bakanlar veya milyarlar kazanan futbolcular gelse de, stat grece
bir eydir ve erkekler buna ulamak iin ok eitli yollar kullanr.
"Buluan Zihinler" kitabnda Geoffrey Miller insanda beynin boyutunun
devasa ve hzl evriminin cinsel seilim-kadnlarn baarl erkekleri
semesi-yoluyla meydana geldiini ileri srmektedir. Miller mehur
eylerden bahseder: Picasso'nun resimleri, Balzac'n "nsanlk
Komedisi" ve Rahmaninof'un nc Piyano Konertosu. Fakat en ufak bir
ey yapmak bile, hibir ey yapmamaktan daha iyidir.
Toplamda erkekler daha sk rekabet ederler ve her eyde kadnlardan
daha ardrlar. Bunu dorulamak iin sadece Guinness Rekorlar
Kitab'nn insan baarlar alanna bakmanz yeterlidir. Erkekler
ar faaliyetlerde kadnlar byk bir farkla geride brakmaktadr.
u anda ihtiya duyulan ey, btn insan eril faaliyetlerinin, ister
farknda olsunlar ister olmasnlar, cinsellik ile gdlendiine dair
evrimci psikologlarn fikirlerini test edecek aratrmalardr.
Cinsel seilime dair klasik bak as, u anda, rnein Andersson'un
"Cinsel Seilim" kitabnda ortaya att soruyla uramaktadr. Her
yerde hep daha st konumda bulunan baz erkekler vardr. Kadnlar,
olur da, bunlarla iftlemeyi baarrsa, bu onlara ne kazandrr? lk
olaslk, daha ekici erkeklerin genellikle genetik olarak daha stn
olmasdr ve bunun dier hayvanlar iin de doru olup olmad
hakknda bir sr tartma srmektedir.
"Bulduunuz Sevgiyi Korumak" adl eserinde Harvile Hendrix, insanlarda
da benzeri bir durumun var olduunu iddia etmektedir. Sorulmas
gereken sorunun, bizlerin neden ebeveynlerimizin davranlarnn
etkisi altnda e seimine gidecek ekilde evrimlemi olmamz sorusu
olduunu syler Hendrix. Erkeklerin annelerine, kadnlarn ise
babalarna benzeyen eler semesinin uyumlu olmasnn sebebi ne? lk
olarak Cambridge'den Patrick Bateson'un bldrcnlar zerine bir
aratrmasndan hareketle verilen muhtemel bir cevap, yakn
akrabalarla iftlemediimizi varsayarsak, genetik ve kltrel olarak
kendilerine benzer bireylerle iftleen bireylerin, bunu yapmayanlara
gre daha fazla nesil rettiidir.
Son zamanlarda yaplan aratrmalar, vcut kokumuzun erkek kalitesi
hakknda, mutlak anlamda deil, ama onunla ilikili diiye bir eyler
anlattn akla getirmektedir. Temel doku uyumu kompleksi (MHC)
hastalklarla mcadele etme yeteneinden sorumlu bir gen setidir.
Molekler teknikler artk bir bireyin MHC'sinin "trn" belirlememize
yardm etmektedir ve anlalyor ki bu genler bireyden bireye byk
deiiklikler gstermektedir. Erkekler MHC trlerini idrarlarndaki
koku yoluyla bildiriyor olabilirler. Kendisiyle ayn trden MHC'ye
sahip bir erkekle ayn yerde yaayan dii bir fare, baka tip MHC'si
olan bir erkek aramaktadr. Ayn ey insanlarda da olmaktadr, erkek
vcut kokular arasnda tercih yapma ansna sahip kadnlar, MHC'si
kendisinden farkl olan erkekleri semektedir. Edinburgh
niversitesi'nden Claus Wedekind'n yapt bu aratrmann sonular,
genel dnceye aykr grnmekle birlikte evrimsel bir anlama
sahiptir. ocuk drme (hamileliin erken dnemlerinde) MHC'leri
ortak olan iftler arasnda, farkl olanlara gre ok daha yaygndr.
Ksaca baz erkekleri semede birtakm genetik avantajlar sakl
olabilir. (Tim Birkhead)
Btn kltrlerde, evlenebilecekleri insanlarda on sekiz deiik olas
zellik arasndan en fazla seilenin "ak ve birbirini anlama"
olduunu grdm. Grne gre kltrel hazr reetelerin
tuhaflklarna, e bulma sistemlerinin farkllklarna, ekonomik
artlarn eitsizliklerine, dinen caiz olann basksna ramen,
insanlar her yerde ak aryorlar.
Dnyadaki herkes nazik, anlayl, zeki, gvenilir, duygusal olarak
istikrarl, geimli, ekici ve salkl eler istemektedir. Fakat bu
niteliklerin ncelii bir kltrden dierine deimektedir. rnein
bekaret mstakbel bir ete btn ana kta in'de hibir ekilde
vazgeilmez bir zellik olurken, sve, Hollanda gibi lkelerde konu
ddr.
Bilimsel aklamaya gre evrim insan beynine, baarl remeye yol
aan faaliyetlere devam etmemiz iin dl mekanizmalar
yerletirmitir. Kt yan, uyuturucu bir sre sonra
etkisizlemektedir. Bazlar hazc bir emberin iine tutsak dmekte
ve aka elik eden yksek duygularn peinden komaktadr. Yeni
elerle mkerrer baarl elemeler heyecan geri getirmekle
birlikte, hibir zaman eski dzeye ulalamyor sanki.
Akn en gze arpan eylemleri, bir kiiye olan cinsel, duygusal
ballk ve sahip olunan paylama isteidir. Ne yazk ki evrimci
hikaye burada bitmiyor. Ak arzusu var olunca, sahtekarlk
yaplabilir. Erkekler ksa dnemli cinsel baarlar iin ak
duygularnn derinliklerine dair kadnlar aldatmaktadrlar. Kadnlar
da buna karlk cinsel istismara kar savunma mekanizmalar
gelitirmilerdir; rnein seks yapmadan nce uzun sren bir flrt
aamas art komak veya szsel olmayan iaretleri okuma konusunda
stn bir yetenek gelitirmek. Bu evrimsel kar nlemler aldatmaya
kar srekli tetiktedir.
Baka bir sorun da insanlarn en az ak olduklar kadar hzl bir
ekilde soumalardr. leride hangi insanlarn souyacan kesin
olarak bilemesek de, son dnemde yaplan baz aratrmalar birtakm
ipular sunmaktadr. Nasl arzunun gerekletirilmesi ak olmakta
byk bir yer kaplyorsa, arzularn gereklememesi atmay iaret
eder. Naziklii ve enerjisi yznden seilen bir erkek, zalim ve
tembel olduu ortaya ktnda terk edilir. Genlii ve gzellii
iin seilen bir kadn, yeni bir model erkee gz krptnda hemen
terk edilebilir. Ayrca birka cinsel ilikiden sonra elerin geldii
retimsizlik, her ikisini de daha verimli ilikiler aramaya itebilir.
Tabii bir de e piyasasnn davul dengi dengine alar ilkesini hesaba
katmamz gerekiyor. Kariyerlerine yeni balam bir ifti dnn.
Eer kadn kariyerinde hzla ykselirken, erkek iinden atlrsa, bu
durum ilikinin zerine byk bir yk bindirir, nk artk bu
kiilerin piyasa deerleri farkldr. (David M. Buss)
Bizi Biimleyen Doa m, Yetime mi?
Amerika'da psikoloji, yirminci yzyln ilk yarsnn byk bir
ksmnda ciddi bir biimde, yeni domu bir beyinde ok az doutan
programlama olduuna, belirli uyaranlara yant olarak tepki
verdiimize ve davranlarmzn artlanmamzn bir rn olduuna
inanan davrancln (egemenlii deilse bile) etkisi altndayd.
Psikolog J.B. Watson ile, ardndan B.F. Skinner, bu grn nc
taraftarlaryd. nsan zihnini bir tabula rasa [bo levha] ve
dolaysyla insan toplumunu byk lde biim verilebilir bir ey
olarak gren Margaret Mead ve dierleri gibi kltrel antropologlarla
birlikte, toplum bilimlerinde paralel gelimeler yaand. Gerileyen
biyoloji deil, kltrd.
syan kanlmazd. Tartmann en fazla saldrlan alanlarndan
birisi de, bilhassa rkla ilikili olarak, IQ'nun kaltmsallyd.
Amerika'da Arthur Jensen ile Britanya'da Hans Eysenc gibi
akademisyenler, davranlarmzn ve karakterlerimizin byk bir
ksmnn kaltmsal olduuna dair hayli reklamn yaptklar
dnceleri nedeniyle nefret kaynaklar olmulardr. rnein Eysenck,
IQ'nun orannda yetime ve doa tarafndan biimlendirildiini ileri
srmeyi severdi.
Wilson, tarihsel bir neme sahip 1975 ylnda yaynlanan
"Sosyobiyoloji: Yeni Sentez" adl kitabnda, insan davranlarnn
kkenlerinin genetik olarak belirlenmi olma ve insan ile hayvan
arasndaki bu adan yaplan ayrmn yanl ynlendirilmi bir ayrm
olma ihtimalini ak bir biimde yeniden dirilten kii oldu.
Wilson hem entelektel, hem de siyasi olarak bir frtna yaratt.
Irklk ve cinsiyetilikle suland. Genlerin kader olduuna inanan
biyolojik belirlenimci olarak bir kenara atld. Sosyobiyoloji
kelimesi yle gzden dt ki, Wilson'un dncesine yaknlk
besleyenler bile onu kullanmaya ekindi.
Bu esnada sadece biyologlar deil, ayn zamanda felsefecileri ve
sosyal bilimcileri barndran bir grup Darwin'e geri dnd ve evrimci
aratrmalarda yeni bir okulun temelini att. Bu okulun gr, kabaca
bizim trmz doal seilim yoluyla, uzun dnemli bir
avclk-toplayclk varoluuna uyum salamtr, der. O zamanlar
hkm sren evresel ve sosyal rgtlenme bugnnkinden dikkate deer
biimde farkldr. Fakat biyolojik adan, o zaman ne isek imdi de
oyuz; nk insanlar deitiren bir g olarak biyolojik evrim byk
lde yerini kltrel evrime brakmtr. Bylece renilmi insan
davrannn yeni programlar eski kaltsal zelliklere eklenmitir.
Bizim trmze neyin 'doal' geldiini renmek istiyorsanz, on bin
yl nce nasl yaadmz aratrn.
Evrimci psikolojinin acmasz bir eletirmeni olan biyolog Steven
Rose, beyin bilimi ile genetik bilimin ortaya kan sentezini
nrogenetik diye adlandrmakta ve onun insan davran zerindeki
ileri srlen etkisini "nrogenetik belirlenimcilik" olarak
betimlemektedir. Rose "mr izgileri" adl kitabnda unlar
yazmaktadr: "Ancak en ar indirgemeciler Bosna savann kkenleri
iin Dr. Radovan Karadzic'in beynindeki sinir ileticilerinin
mekanizmasndaki kusurlara bakacak ve tedavisi iin kitlelere Prozac
nerecektir; nrogenetik belirlenimcilik tarafndan ortaya atlan
savlarn byk bir ksm bu arlklardan pek uzak deildir."
Tartmann te yannda Wilson, genlerin kader olduunu sylediini
bizzat inkar etmekte ve sosyobiyolojinin yarataca kzgnl tahmin
etmekteki baarszlnn, toyluktan kaynaklandn
kabullenmektedir. Bununla birlikte, insanlarn davran belirlemede
atalarnn etkisini kabul etmekteki mevcut isteksizliini anladn
sylyor: "Btn zihinlerin ayn ekilde baladn, btn
potansiyellerin ayn olduunu ve insann davrann herhangi bir
ynde deitirmek iin tek yaplmas gerekenin evreyi deitirmek
olduunu sylemek, daha rahat ve ayn zamanda daha kolay anlalacak
bir durutur."Birok bilimci artk hem evrenin hem de kltrn bir
rol oynadna inanmaktadr. Tartmann oda, onlarn mutlak
etkilerinden ziyade grece etkilerine kaymtr. (Geoff Watts)
Doa ve yetimeyi, ayr ve bamsz saymann yanl ynlendirici bir
ar basitletirme olduu, artk aka anlalmtr. Etkiler, hem
korelasyonlar hem etkileimler asndan, ikisinin karlkl oyununa
baldr.
Bu bulgular, hem genetik hem psikososyal aratrma iin can alc
neme sahip ierimler tamaktr. Gen bilime ynelik mesaj, genetik
etkinin bir ksmnn onun evresel etkilere maruz kalma zerindeki
dorudan olmayan etkisinin varyasyonlarnda yattdr. Demek ki hem
doay hem yetimeyi kapsar ve onu sadece genetik olarak adlandrmak
yanl ynlendiricidir. Psikososyal aratrma iin mesaj ise paralel
bir mesajdr: tmyle evresel grnen etkilerden bazlar, gerekte,
ksmen genetik ortamdan gemitir.
Genetik faktrler yatknlk ve zayflktaki bireysel deimelerde can
alc bir rol oynamaktadr. Bu tr etkiler biyoloji ve tpta da sz
konusudur. Bylece, baharda iek tozlarna maruz kalma, baz
bireylerde iddetli saman nezlesine sebep olurken, dierleri hibir
ekilde etkilenmemektedir. Bu bireysel farkllklar genetik etkilerle
ilgilidir. Dahas bireysel yatknlk genlerini inceleyen molekler
genetik aratrma, genlerin ve evrenin sigara imeden, ba dnmeleri
ve enfeksiyonlara kadar eitli risk faktrleriyle ilgili olarak,
birlikte etkide bulunduunu teyit etmitir.
"Doa m yetime mi? Sorusuna iki uyar eklenmelidir. lk olarak,
genetik olmayan etkiler, illa da zel evresel etkileri kapsamaz.
Bunun sebebi biyolojik gelimenin, belirlenimci olmaktan ziyade
tesadf olmasdr. Baka bir deyile evrimsel kkenli genetik
program, genel bir kural veya plan belirlerken, her bireysel sinir
hcresinin (veya herhangi bir hcrenin) ne yaptn belirlemez.
Tesadf ve genel dzensizlik hafife alnmaz bir rol oynar. Bylece,
her dii iki X kromozomuna sahipken, bunlardan yalnzca biri etkindir
ve hangisinin etkin olduu byk lde tesadf tarafndan belirlenir
grnyor. Hangisinin etkin olduu, baz artlarda nemlidir, nk
bir X babadan ve biri de anneden kalt alnr. Genel dzensizlik
biyolojik genilemede ok yaygndr. Bylece, oumuzun u ya da bu
trden kk anomalileri vardr (rnein fazladan bir meme ucu,
fazladan bir di, eksik bir kas, gz kapann tuhaf bir biimde
katlanmas, asimetrik ten oluumlar veya tuhaf bir biimde duran
kulaklar). Bu tr anomaliler grup dzeyinde daha anlamldr. Tek
ocuklara gre ikizlerde veya yal annelerden doan ocuklarda bu
durum, daha fazladr; fakat hibir belirgin evresel faktr, bireysel
bir dzeyde vuku bulmalarndan sorumlu grnmemektedir.
nsanlar arasndaki farkllklarn byk bir ksm, doa ve yetimenin
birbirini besledii bileiminden gelmektedir. Molekler biyoloji,
rastlantsal sreleri anlamada nemli bir rol oynayacaktr. Bugne
kadar, zihinsel bozukluklar alanndaki birok aratrma, bir sonu
iaret etmemektedir; nk rasgele at, ancak bu kadar elde
edebilirdi. Fakat molekler biyoloji bir kez bir veya daha fazla
yaknlk geni belirlerse ve ilevsel genom aratrmas bu genlerin
proteinler ve protein rnlerin ortaya kard biyolojik sreler
zerindeki etkilerini gsterme noktasna varabilirse, altta yatan
biyolojik olarak tesadfi mekanizmalarn aratrmasn daraltmaya
yardm edecektir.
Ne var ki aratrma, ancak doa ile yetime arasndaki karlkl
oyunun soruturmasn kapsyorsa tam anlamyla baarl olabilir.
Bunun sebebi, sonular zerindeki hayati neme sahip baz genetik
etkilerin zel evresel risklere maruz kalmalar veya yatkn olmalar
zerindeki etkisiyle ilgili olmasdr. (Michael Rutter)
Kadn ve Erkek Nasl Farkldr?
"Neden kadnlar bir erkek gibi olamyor?" diye soruyor My Fair Lady
adl mzikalinde Henry Higgins, arkadalarnn igdsel sempatisini
stne ekerek.
Erkekler hayattaki nemli eylerde ok daha iyidir. Susmann erdemini
bilirler. htiamla koar, bir topu amadan hedefine frlatabilir,
bir arac ilk denemede kusursuz bir biimde park edebilir. Alamaz
veya ufak meselelerde alnganlk gstermezler.
Kadnlar bakalarnn niyetlerini ve ruh hallerini ustalkla
deerlendirme ve karmak bir sosyal ilikiler an baaryla yrtme
kapasitelerine sahip, daha sakin yaratklardr.
Kzlarn ve erkeklerin farkl davranlarnn biyolojik bir ierie
sahip olduuna inananlar iin ikinci adm, bunun sebebini anlamaktr.
Evrimci psikologlar, cevab cinsel seilim de aramaktadr. Birincisi,
en iyi uyum salayann hayatta kalmas olan Darwinci evrimin, ikinci
ilkesidir bu. Bir genin bir sonraki kuaa gemesini garantiye alan
ey, sadece hayatta kalma deildir, reme baars da zseldir. Yani,
reme baarsn gsteren genler kuaktan kuaa aktarlrlar.
Tuhaftr ki, kadnlarda reme baarsnda sorumlu genler, erkeklerde
baary salayanlardan farkldr. Bunun sebebi, remenin basit
biyolojik gerekleridir. Bir kadn ne kadar urarsa urasn, ancak
ylda bir ocuk retebilir, oysa erkeklerin reme olaslklar
neredeyse sonsuzdur. Bu iki gereklik farkl e bulma stratejilerini
gerektirmektedir. nsanlar da dahil olmak zere hayvanlar aleminin
byk bir blmnde e bulma yntemleri, iki farkl bileimden oluur:
elere ulamak iin kendi cinsinizle rekabet ve/veya mevcut olanlar
arasndan einizi seme.
Psikolog David Buss'un dnyann eitli yerlerinden otuz yedi lke
zerinde yapt bir aratrmaya gre toplum, ister endstriyel, ister
endstri ncesi, Ta Devri, Bat, Dou veya Afrikal olsun, kadn
beenileri ayndr.
Buss'un aratrmas dnyadaki btn erkeklerin kum saati biimindeki
kadnlardan holandn gstermektedir. Daha kesin konuursak 0,7
kala ve bel oran. Evrimci psikologlar, belin kaladan yzde 30 daha
kk olduunu gsteren bu orann, salk, genlik ve dourganl
gsterdiini ileri srmektedir. rnein 0,85'in stndeki bir oran
kadnlar, bir dizi psikolojik rahatszlk riskine sokmaktadr ve
hamile kalma anslarn azaltmaktadr.
Kart cinsten farklyz, nk evrim bizi farkl olacak ekilde
belirlemitir ve hormonlar bunun hammaddesini salar. Fakat bu
maddeden ne yapacamz, topluma kalmtr. (Aisling Irwin)
Saldrganln Sebebi Nedir?
Bu tedavinin ABD'deki dur durak bilmez savunucusu Walter Freeman,
hastalarn beynine tbbi bir "buz inesi" batrp beynin ar
heyecandan sorumlu olduu teorize edilen talamus yaknlarndaki bir
dokusunu yok etmenin saldrganln ve bir dizi baka problemin
sebeplerini ortadan kaldrmaya yardmc olacana inanyordu.
Teorilerini destekleyen ok az kant sz konusuydu, fakat binlerce
insan bu operasyonlarla birer bitkiye dntrld (mehur John F.
Kenedy'nin kzkardei Rosemary de bunlardan biridir.)
Birok saldrganlk teorisinin beynin fiziksel yapsna bakmamas
konunun karmaklnn bir gstergesidir. 1920'den beri yaklamlar
saldrganln d bir kkrtma olsa da olmasa da var olan btn
insanlarn iinde bulunan lm isteinin dsallatrlmas olduunu
syleyen Sigmund Freud'un teorisinden, Konrad Lorenz'in balklar ve
kular zerine yapt hayvan davranlar aratrmasna dayanan ve
bunun insanlarn hayvanlar aleminin byk bir ksmyla paylat bir
itki olduunu ileri sren teorisine kadar eitlilik gstermektedir.
En verimli yaklamlardan birisi, biyolojik teorilerin bireylerin
beyin durumlar zerine younlamalarnn aksine, saldrgan davrann
gdlenip ynetilmesindeki sosyal kuvvetlerin hayati rolne bakmtr.
Eyll 2001 tarihli Dnya Ticaret Merkezi ile Pentagon'a ynelik
terrist saldrlar dnn. Her ne kadar baz intihar bombaclarnn
sistemlerindeki serotonin dzeyi daha dk olabilse de, din, kltr,
ideoloji, otoritenin etkisi ve tarih neden o kadar ok insan
ldrdklerini aklamakta daha ok ie yaramaktadr.
te yandan Tahiti'deki geleneksel topluluklar ile nuit yerlileri
zerine yaplan aratrmalar, saldrgan davrann kltr tarafndan
ciddi bir biimde ayplanmas sebebiyle antisosyal saldrganla pek
rastlanmadn gstermektedir. (Chris Bunting)
Baz akademisyenler saldrganl kkrtan durumlarn btn trler
iin zde ayn olduunu ve insanlarn saldrganlnn kendine has bir
yan olmadn savunmaktadr. Zaten, insanlar da yiyecek iin baka
trleri katleder, toprak iin birbirleriyle savar, kendi deerlerini
empoze etmek iin bakalarn yaralar veya ldrr ve deerli
eylerini korumak iin iddete bavurur. Cinsel rekabette, hayli sk
bir biimde iddet davranlarna yol amaktadr. nsanlar, tpk
dier hayvanlar gibi istedikleri eyi elde etmek iin ykc g
kullanmaya hazr grnyor.
Genel olarak insan beyninin bir srngen ekirdekten geldii
dnlmektedir. Bu ekirdek limbik sistem diye bilinen memeli ncesi
yaplarla evrilirdir, bu sonuncusu da yeni memeli yapsyla, yeni
korteksle evrilidir. Bilhassa byk bir yeni kortekse sahip olmamz
bir kenara, beyinlerimiz daha nceki evrim aamalarn paral bir
yapda birletirmitir. En nemlisiyse, bu yaplarn btn hayati
insani davranlar zerinde, tpk binlerce yl ncesindeki gibi
etkide bulunmaya devam etmesidir.
Limbik sistem btn insan heyecanlarn kontrol eder ve bu sistemin
bir paras olan amigdala saldrganl kontrol etmede en nemli yap
olarak ortaya kmtr. Bu yap evreyi tehlike ipular iin tarama
ve bu ipularyla karlatnda, insanlara onlarla etkili bir
ekilde fiziksel olarak mcadele etmeye yardm etmek iin endokrin
srecini balatmay kapsamaktadr.
Yakn tehlike tehditleriyle ba emek, bir bireye ncelikle tehdit
kaynana saldrarak veya yava yava ekilerek hzl nlem alabilmesi
iin enerji tedarikini gerektirmektedir. Enerji ihtiyac genellikle
sinir sistemini uyaran adrenal hormonlarnn sistemli bir ekilde
salnmasyla ve iskelet kaslarna byk miktarlarda glikoz tedarik
edilmesiyle salanmaktadr.
Heyecanlanmak ve kzmann, bir meydan okumay karlayacak ekilde
gl hissetmenin ve hemen bu ana ve buraya odaklanmann uyum deeri
kantlanmtr. Bir kural olarak, tehlike tehditleri artk dorudan
bir saldr veya ani kala zlemez. rnein bir insann evindeki
radon gaznn ters etkileri, beden ortaya kan acil durumla ilgili
olarak ne kadar ok enerji tedarik ederse etsin, ani bir fiziksel
eylemle ortadan kaldrlamaz.
nsan saldrganlna hizmet eden sadece stn tahmin becerileri ve
bunlarn getirdii stratejiler deildir. nsan saldrganl, ayn
zamanda, bazlarnn en yksek aklclk formu olarak grd ahlaki
akl yrtme tarafndan gdlenir. deme ve , temel saldrganlk
kaynaklardr.
Bizi ksa p eken tarafa koyan sosyal adalet karlatrmalar,
denk miktarda eitsizlikle savaa ramen, kzgnla ve dolaysyla
saldrganla yol amaktadr. Adalet duygumuzun inenmesi bizi
almaya itmektedir. Eer bize kar bir yanl yaplmsa "dememiz"
gerekir. deerek adaleti salama arzusu sk sk kiisel atmalara
sebep olmaktadr. En byk sava nedenlerinden biri, birinin halk
eskiden yaplm bir hakszln cezasz kalamayacana ikna
etmesidir. Bazen ahlaken en kabul edilmez eylemler bile-genellikle
kutsal bir otoriteye gnderimde bulunarak-hakl karlr. (Dolf
Zillmann)
Doaya Mdahale Etmemiz Doru mu?
Haziran 2001 ylnda Amerika Temsilciler Meclisi insan klonlanmas
teklifini reddetti. Fakat daha snrl, tedavi amal bir klonlamaya
izin verdi. Mzakere srasnda sz alan Oklahoma'dan cumhuriyeti
kongre yesi J.C. Watts unlar syledi: "Meclis akln yitirmi,
bilim adamlarna bize bahedilmi hayatla oynama izni vermemeli.
Klonlama insanla hakarettir. Bilimin akln yitirmesidir." ay
sonra bahsi geen "akln yitirmi bilim adamlarndan" ikisi-kk hcre
tekniklerini ve yapay dllenmenin ncleri-Amerika'nn Nobel'i olan
Lasker dl'ne layk grldler. Bilim evrelerinde, bu kiilerin
almas insan bilgisinin arttrlmasna byk bir katk olarak
grld.
Doa hakknda ok ey bilmenin kt bir ey olduu miti, modern
bilimin doduu Bat kltrnde merkezi bir yere sahiptir. Antik Yunan
mitolojisi Titan Prometheus'un, atei tanrlardan alp insanla
verdii iin kayaya zincirleniini ve her gn kendini yeniden tamir
eden cierlerinin bir kartal tarafndan yeniliini anlatr. Adem ile
Havva'nn cennetten kovulmasnn sebebi gerek bilgi aacn meyvesini
yemeleridir. Hikayenin John Milton versiyonunda, 1667 ylnda yazlm
"Kayp Cennet" adl kitabnda ylan, aac "Bilimin Anas" diye
adlandrr. Oyun yazar Chiristopher Marlowe's ortaa simyacs Dr.
Faustus kahraman bilgi karlnda bedenini ve ruhunu satmaya
hazrdr.
Yaygn gr her zaman doaya mdahale etmenin kt sonulara yol
aaca ynndedir. Bilim adamlarnn, genetik aktarml rnlerin
gelimekte olan lkeleri beslemeye yardm edecei ve kimyasal haere
ilalarnn ve gbrelerin kullanmn azaltacana dair iddialar
byk lde kulak ard edilmitir. Protestocular, teknolojinin
tehlikeli olduunu iddia ederek, genetik aktarml rn tarlalarna
girmi ve bu tarlalar yok etmitir.
Fakat genel gr tarafndan lanetlenen ve reddedilen baz dier
teknolojilerin yararl olduu daha sonra kantlanm ve geni lde
kabul grmtr. 1798 ylnda Edward Jenner, ineklerde bulunan iek
hastaln kk miktarlarda rnga etmenin insanlar iek
hastalna kar bak kldn kefetmitir. Bu a milyonlarca
insann hayatn kurtarmtr ve Dnya Salk rgt'nn 1980 ylnda
hastaln tmyle yok edildiini ilan etmesine yol amtr. Ne var
ki kefin yapld dnemde siyasi karikatristler, inek iek
hastal rnga edilen insanlar bir inek kafasyla resmetmitir.
iek hastal as 1853 ylnda mecburi klndnda, dnya
protesto yrylerine sahne olmutur.
nsan 'doas' insan bilgisini arttrma gdsne hibir zaman
direnememitir. (Caroline Davis)
On sekizinci yzylda, Rousseau'ya kadar, doann bizim ilerlememiz
iin var olduuna inanlyordu. Vahi, eitilmemi doa, ilenmi
doadan daha az deerliydi.
Doann deimezlii ve ycelii, ayn zamanda yozlamaktan uzak
oluu, insan, gerekten ait olduu yeri grmesini mmkn klarak,
gerek kimliine dndrme gcne sahipti.
Darwin'in "Trlerin Kkeni" adl kitabnn 1829'da yaynlanmas
trlerin nasl evrim geirdiine dair bir aklama getirdi. Buna gre
trler kaynaklarn kt olduu bir dnyada hayatta kalmak iin
yaryor ve en iyi uyum salayan hayatta kalyordu. Darwin, on iki
yl sonra "nsann D"n yaynlandnda, bugn hala koruduumuz
insan doas kavramnn temellerini atm oldu.
Bununla birlikte, Darwin'in evrim teorisi hala yeterince aklayc
deildi. nk bir tr iindeki eitlemelerden bazlarnn nasl
hayatta kald, dierlerinin ise nasl baarsz olduu Darwin iin
net deildi. Bunun iin yirminci yzyldaki genetik bilimin douunu
beklemek zorunda kaldk. (Mary Warnock)
Hastalklar Sona Erdirebilir miyiz?
Yoksulluu sona erdirmek hastalklardan kurtulmamz salar m?
Kukusuz etkilerini azaltacaktr, fakat refah ve ilerlemenin kendine
zg sorunlar vardr. Daha uzun yayor olmamz, yallkla ilgili
hastalklarda bir arta yol amtr. Doymu hayvan yayla dolu
ar zengin bir beslenme, daha fazla kalp hastal ve kanser
getirmitir. stelik iler iyiye gidecek gibi grnmyor;
aratrmanlar ngiltere'deki on bir yandaki her kzdan birinin
ar kilolu, on kzdan birinin de obez olduunu gsteriyor.
Beden emei gerektirmeyen ilerin saysndaki art, genel
hareketsizleme, modern hayatn hzl ve istikrarsz hayatyla ilgili
stres, ailelerin paralanmasndaki art ve yirmi drt saat/yedi gn
alma, olumsuz etkiler asndan birbirine eklenmektedir.
Her ne kadar stresin bir hastalk sebebi olduu hala kantlanmam
olsa da, artk bir depresyon etkeni olduu kabul edilmektedir. Dnya
Salk rgt stresin nmzdeki yirmi yl iinde ikinci byk kresel
hastalk yk olacan ngrmektedir. Ayrca stersin baklk
sistemini bozduuna dair bir fikir birlii vardr. (Mandy Garner)
Baz yoksul lkelerin standartlarna bakldnda zengin lkeler,
birok hastal hali hazrda yok etmitir. Kamu sal,
antibiyotikler, kanser tedavisi ve kalp cerrahisindeki gelimeler
sayesinde, hastaln normal sayld bir aamadan anormal sayld
bir aamaya getik. Fakat insanlar, hasta olmaya devam edecektir ve bu
kiilere bunun normal bir ey olmadn sylemekte hibir teselli
yoktur.
nsan genomunda u anda arlk, insanlarn kiiliklerini ve
farkllklarn analiz etme, bulgular bireysel salk ve tp
problemleriyle karlatrmak zerinedir. Yaygn gen testleri,
birlikte mahremiyet ve insan haklar sorunlarn beraberinde getirse
de, bir btn olarak bakldnda byk bir ilerlemeyi iaret
etmektedir. Genetik farkllklarn, beslenme ve hayatn dier
ynleriyle etkileimi ok iyi ekilde bilinecek ve insanlara kesin
tbbi nasihatler vermemize yardmc olacaktr. Hzl ve ucuz test etme
metotlar gelitirildike, hastaln kaltm tehisi, giderek daha
kesin ve yaygn hale gelecektir. Ayn ekilde ila tedavisine
yatknlk ve ilalarn yan etkilerinin tehisini de. Bu, hem mevcut
ilalarn seimi hem de yenilerinin tasarlanmas yoluyla en azndan
kritik vakalarda, tedavinin ok daha etkili olabilecei anlamna
gelir. Bazlar, bu ilk yllarmzda, gen ynelimli ilalarn klinik
pratikte dier her eyden daha byk bir etkiye sahip olacan tahmin
etmektedir.
u anda toplum, cenin seiminin ahlaki sorunlarn tartmaktadr. Bu
tartmann bir ucunda, bu tr faaliyetlerin her durumda yanl
olduunu syleyen insanlar var. te ucunda ise, sakat domalarna izin
verdikleri iin anne babalarna dava aan ocuklar. Daha fazla genetik
sr akla kavutuka cenin seimi snrlar, hi olmazsa tp
pratisyenlerini korumak iin, daha net bir ekilde tanmlanmak zorunda
kalacaktr. Baz anne babalar en ince ayrntlarna kadar seim yapmak
isteyecek, hatta zeka gibi niceliksel zelliklere bile mdahale
edeceklerdir.
Bedenlerimizi daha iyi anlamak, yeni sorunlara yol amaktadr. Birok
insann hayatn karartan yallk bile, bir hastalk olarak
grlebilir. Hayatn sresini uzatmann, onun kalitesini
arttrmadmz srece hibir faydas yoktur. Bu yzden yalln
olumsuz etkileriyle mcadele, byk ilgi ekmektedir.
Peki ya lm? O da bir hastalk m? Onu da yok etmek istiyor muyuz?
Benim iin cevap kesinlikle hayr. Giderek daha sk bir ekilde,
baarl grldkleri iin kendilerine abartl bir sayg gsterilen,
benim yamdaki ve benden byk insanlardan ziyade genlerden
etkilendiimi gryorum. Kenara ekilip, yeni kuaklarn gelmesine
izin vermek, en mantkl davran gibi grnmektedir. Yine de
lmszlk, ok ekici bir dtr. Peki ona nasl erieceiz?
Peki acaba bedenlerimizi de muhafaza etmeli miyiz? Hasta olduklarnda
onlar nasl tedavi edeceiz? Beden onarma yntemleri, gelecekte daha
karmaklap kusursuzlaacaktr. Genlerin deitirilmesi, insan
genomu projesinin tek rn olmayacaktr. Bedenlerimizin nasl
altn gerekten anlamann sonular, ksa bir sre sonra cerrahi
ile biyokimya arasnda hibir boluk kalmayaca anlamna gelmektedir.
Fakat insan bedenine ne kadar ok donanm sokup, hala ona insan bedeni
diyebiliriz? Bu bir aka deil. Protez aratrmanlar, sinir sistemi
ile bilgisayarlar arasnda makul llerde istikrarl bir balant
kurmay baardklar vakit-ki bu nokta ok uzak deil-o zaman
kesinlikle birok beyin geniletilmesi talebiyle kar karya
kalacaz. nsanlar, aletleri kullanmay ok abuk reniyorlar.
Kulaklarnn iine iitme cihaz monte edilenler veya sanal gereklik
cihazlaryla oyun oynayanlar, gelecekteki bu insan tipinin ilk
rnekleri gibi grnyor. Birazck daha hafza ister misiniz? Ya biraz
ilemci gcne ne dersiniz? Neden olmasn? Eer cevabnz evetse, o
zaman baka tr bir lmszlk, sokan kesinde bizi beklemektedir.
la irketleri iin en karl rnler, depresyon tedavisinde, yksek
kolesterol ve sindirim sorunlarnda kullanlan ilalardr. Yoksul
insanlar iin retilen ilalarda hibir kr yoktur. Bu durum
dzeltilmedike, dnya sadece adaletsiz bir yer olmayacak; fakat ayn
zamanda ciddi biimde istikrarsz olacaktr.
Zengin lkelerin kendi iinde de eitsizliklerin arttna dair
iaretler sz konusudur. Her ne kadar ok az tartlsa da herkes,
salk hizmetlerinin eit dalmnda artan glkler olduunun bal
gibi farkndadr. Eer yeni teknolojinin faydalar, ak arttrlmaya
karlmak yerine herkes tarafndan paylalacaksa, bilinli ve
demokratik bir mcadele gerekmektedir.
Eitsizliin dourduu tehlikeler, baz tbbi sorunlarn
zlememesinin getirecei tehlikelerden ok daha byktr. (John
Sulston)
Acy Sona Erdirebilir miyiz?
"nsann elde edebilecei en byk mutluluk/Zevk deil, acdan uzak
olmaktr," diyor air John Dryden.
ngiltere'nin en mehur ac aratrman Patrick Wall, Papa II. John
Paul'dan alnt yapar: "Ac ekme kelimesiyle ifade ettiimiz ey,
insan doasnn vazgeilmez bir paras gibi grnyor. Ac ekme, Hz.
sa'nn straplarn paylama, Tanr'nn krall iin ac
ekmedir... Ac ekme, adeta, insann ahlaki bykln ve ruhsal
olgunluunu gstermektedir."
Acdan kurtulmann yasaklanmasn isteyen hekimler bulmak iin,
Katolik lkelere gitmeniz veya din adamlarna kulak vermeniz
gerekmiyor. James Simpson'un, 1830'lu yllarda ocuk dourma srasnda
bir anestezi maddesi olarak kloroformu ortaya atmas, kuku ve hatta
dmanlkla karlanmt. Gvenilirliine dair bir endie duyulsayd,
bu anlalr bir ey olurdu; fakat birok insan, ocuk dourma
srasnda hissedilen acnn eyann doal dzeninin bir paras
olduunu ve bu yzden ortadan kaldrlmamas gerektiini ileri
sryordu. Kilise adamlar, tartmaya Tekvin'den alntlar yaparak
("Doururken ac ekeceksin!") katld. Tartma bir yirmi yl daha
devam etti ve sona ermesi, tp adamlar sayesinde deil, bir soylu
sayesinde oldu. Kralie Viktorya, Prens Leopold'un doumu srasnda
kloroform kullanmay kabul etti ve mesele kapand.
Ac, organizmaya bir eylerin yanl gittiini belirten bir
mekanizmadr. Acy yneten sistem karmaktr ve henz yeterince
anlalmamtr; fakat bedenin analjesik (ar kesici) ila morfinin
doal karl olan endorfin denilen molekller rettii
bilinmektedir.
Her ne kadar aryla mcadele, modern doktorun en byk uralarndan
biri olsa da, Rnesans'tan nceki tpta ok az yer kaplamtr. nk
o zamann hekimlerinin adamotu, banotu ve alkol dnda nerecekleri
bir eyleri yoktu. Afyonun bulunmas, aryla savata daha etkili
yollara alan bir kap olmutur. Fakat bizim bildiimiz morfin,
kodein ve aspirin gibi ilalarn ilk gelitirilmesi on dokuzuncu
yzylda oldu. Nitrius oksit, kloroform ve eterin icadyla birlikte,
cerrahlarn becerili olduu kadar hzl olmas mecburiyeti ortadan
kalkt ve hastalar, cerrahi mdahale srasnda bilinli kalma ateten
gmleini giymekten kurtuldu.
yi bir ac kontrolnn nndeki zorluklardan birisi, onun kiiden
kiiye deimesidir. Doktorlar tansiyonu, kolesterol veya ekeri
kolayca lebilmektedir. Fakat sra acya gelince hastaya sormaktan
baka areleri yoktur. Beni "srndren" ac, seni "gdklyor"
olabilir ve tp personelinin genel eilimi ne yazk ki, acnn
iddetini hafife almaktr.
Kukusuz birok ac, ister yank, ister mikrobik bir enfeksiyon,
isterse baka trden bir yaralanma sebebiyle olsun, fiziksel bir
kkene sahiptir; fakat her zaman deil. Ak bir sebebi olmayan kronik
arlar, doru bir ekilde tedavi edilmeyen yaralara kesin bir tepki
eklinde ortaya kmaktadr. Yara ve yarann btn gzlemlenebilir
iaretleri iyiletii halde, sinir sisteminde yaratlm olan ac
durumu devam edebilmektedir.
Gerekten de acdan arnm bir dnyada m yaamak istiyoruz? Riskten
arnm bir dnyada yaamaktan daha ok mu istiyoruz bunu? Acaba
gerekten acya bir son vermek istiyor muyuz? En azndan mazoistler,
bunu kesinlikle istemiyor. Ac ekmeyi gze alamayanlar ise gidip,
bakalarnn ac ekmelerini seyrediyor. (Goff Watts)
Ac hissetme yeteneinden mahrum olarak doan insanlar, baz keskin
arlarn ne kadar deerli olabileceine iyi bir kant tekil ederler.
Bu insanlarn birounda, ocukluk dneminden kalma geni lekli
yanklar, morartlar, derin kesikler vardr ve kendilerinde ciddi
yaralar aan eylerden kanmay renmede glk ekerler. Ac
hissetmeme alt karn blgesinde iddetli arlara sebep olan apandisit
yrtlmasnn ardndan ac hissedememe bir adam az kalsn
ldrecekken, baka birinin atlak bacak kemii zerinde kemik tamamen
krlana kadar yrmesine sebep olmutur.
Bu tr hikayeler, keskin ar ve ac hissetmekten tamamen kurtulmak
istemediimizi aklar. Ar bazen hayatmz kurtarmaktadr.
Oysa kronik ar, ykcdr ve hibir kurtarc zellie sahip
deildir. Kronik arnn bir tr, kanser, arterit gibi bedenin
dokularn ve beden ilevlerini, omurgada bir bymeye veya kalp
dokusuna yetersiz kan gitmesine sebep olacak ekilde tahrip eden,
direngen hastalklarda grlr.
Son yllarda kl
inik ve labaratuvarlarda srdrlen ar
aratrmalarnn saysndaki patlama, ok etkili, iki yeni ar kesici
ila trnn kefine sebep olmutur. Bunlarn bu tr etkileri olduu,
daha nce bilinmiyordu; epilepsi ile psikolojik depresyon tedavisi
iin gelitirilmilerdi. Anti-epilepsi ilalar, genellikle evre
sinirlerinin patolojisiyle ilikilendirilen, nropathik arlar iin
kullanlrken, antidepresanlar depresif olmayan hastalarda bile
eitli trden arlar dindirmektedir. yle ki ar kesici eylemleri,
onlarn depresyon zerindeki etkilerinden bamsz olarak vardr. Son
zamanlarda arterit arlarn dindirmek iin gl ilalar bulunmutur
ve daha glleri yoldadr. Bedendeki temel, tanmlanabilir
patolojilerle ilikili kronik arlarn, sonunda teslim olmas ve tp
dnyasnda arsz blgeler haline gelmesi mmkndr.
Ba arlarn ele aln. En yaygn iki tr tansiyon ile migren
arlardr. Aratrmalar, tansiyon arlarnn her zaman ba ve boyun
kaslarnda artan gerilimle ilgili olmadn ve migren arlarnn da
her zaman, ban damar sistemindeki kan basnc deimeleriyle
ilikili olmadn ortaya karmaktadr. Baz ba ars trleri iin
mkemmel ilalara sahip olsak da, son yllarda onlar ok iyi anlamaya
balasak da, hepsini birden iyiletiremiyoruz ve milyonlarca insann
ba arlarndan mustarip olmaya devam etmesi nmzde uzun bir yol
olduunu gsteriyor.
Gerekten de ar biliminde Kopernik'in on beinci yzylda, sa
duyunun aksine, Dnya'nn Gne etrafnda dndn sylemesine benzer
bir bilimsel devrimin eiinde olabiliriz.
Biz de, saduyunun sylediinin aksine, beynin herhangi bir yaralanma,
enfeksiyon veya hastalk olmadan ac retebileceini artk biliyoruz.
Beyin, yzlerce milyar sinir hcresi, trilyonlarca balantsyla
inanlmaz derecede karmak bir eydir; fakat bilimsel ilerlemenin,
onun gizini sonunda aa karaca kesindir. Bu gizlerin, dnyann
drt bir yanndan insanlar etkileyen korkun straplarn, ar ve
aclarn ortadan kaldrlmas yolunu aydnlataca umudu ise kesin bir
umuttur. (Ronald Melzack)
Al Sona Erdirebilir miyiz?
Kukusuz alk, btn insanlk tarihi boyunca vard. Tarihsel olarak
kaydedilmi ilk alk, belki de Tevrat'taki, bugn Filistin dediimiz
topraklarda yaanan ktln iindeki Yusuf'un hikayesidir.
Nobel dll ekonomist Amartya Sen, 1981 ylnda yazd "Yoksulluk ve
Ktlk: Haklar ve Yoksunluklar zerine Bir Deneme" adl kitabnda,
yakn tarihte birok ktlk yaanmasna ramen yiyecek miktarnn,
daha nceki ktlk yaanmayan yllardan pek o kadar da az olmadn
gsterdi. Bylece yiyecek eksikliinin, ktln en nemli aklamas
olduu grne meydan okuyordu.
Dnya nfusunun 2030 ylnda, yzde 30 bir artla sekiz milyar
olaca tahmin edilmektedir. Bu durum, ayn blgelerde artan kentleme
ve nfusun yalanmasyla el ele gidecektir. Ekonomik zenginlik
arttka, beeniler deiecek, insanlar daha fazla et tketmeye
balayacak ve tahl rnleri daha az etkili kullanlacaktr. Su
ktlna ek olarak, topran yoksullamas ve iklim deiiklii,
muhtemelen llemeye yol ap, iftilerin retim kapasitelerini
etkileyecektir.
"Eer teknolojiyi 1993 seviyelerinde tutarsak, 2025 ylnda dnya
insanlarn beslemek iin 800 milyon hektar orman yok etmemiz
gerekiyor," diyor Trewavas. "Fakat yine de elimize devasa, yeni
topraklar gemeyecektir. Eer tarm retimini arttrmak istiyorsak,
tarm teknolojisinde daha ileri gelimelere ulamalyz."
Dnya leinde, 2000 ylnda 44 milyon hektar gen aktarml rn
yetitirilmitir. Daha ziyade ABD'e gelitirilen; fakat Kanada,
Arjantin ve in'de de azmsanamayacak miktarlarda bulunan, ilk gen
aktarml rnler, daha ziyade ayrk otlar ve haereye ynelik
ilalara direnci arttrmak iin tek bir genin deitirilmesinden
ibaretti. Fakat insan sal ve evre kayglarnn ar bast ve
bunun tketicilere ok az yarar olduunu dnen Avrupa'da, devasa
bir muhalefete sebep olmutur. rnein dnya lekli evre bask grubu
Greenpeace, her trden genetik aktarml organizmann retilmesine
kar kmaktadr.
Bugne kadar elde edilen en ilgin genetik aktarm baars, herhalde,
pirin tanelerine beta-caroten-Vitamin A-reten genler aktarlmasdr.
Beta-caroten, eskiden de eltik yapraklarnda bulunmakla birlikte
bitki slah, onun taneye gemesini salayamamt. Zrich'teki bilim
adamlar bunu, bir bakteri ile iki nergis geni aktararak, insann A
vitamini ihtiyacn karlayacak yeterli beta-caroten tedarik etme
potansiyeline sahip bir pirin bitkisi-Altn Pirin-reterek
baarmtr. u anda gelimekte olan lkelerde 150 milyon ocuk A
vitamini eksiklii ekmektedir ve bu durum baz vakalarda kalc
krle ve hatta lme sebep olmaktadr.
eker pancar virsne biyoteknolojik zmler getirme zerine
aratrma yapan, Afrikal nc bitki genetikilerinden Florence
Wambugu, genetik aktarmn, bcekleri kontrol etmek iin gerekli btn
teknolojilerin tohumun iine yerletirilmesinden dolay, Afrika iin
yeil devrim tekniklerinden daha ok ie yarayabileceini ileri
srmektedir. rnein, tarm ilalarnn kullanlmas iin iftilerin
eitilmesine gerek kalmayacaktr. Avrupa'daki genetik aktarml
rnlere duyulan tepkinin, bunlarn Afrika'da retimini
durdurabileceinden endie duymaktadr Wambugu.
Pinstrup Andersen, "ihtiya duyduumuz ey, al nasl sona
erdireceimizi anlamak deil, bunu yapacak siyasi iradedir."
demektedir. Ve ilave ediyor:"ktidarda olan insanlarn kt beslenen
ocuklar yok." "Yiyecek, bu yzden, onlarn ncelikli meselesi
deil."
(Julia Hinde)
Yiyecek retimini arttrp, yetersiz beslenmeyi azaltmann birok yolu
vardr: mevcut ve yeni bilgilerden elde edilen uygun teknolojiler;
eitimin ve kadnlarn erkeklere oranla statlerinin gelitirilmesi;
bizzat iftilerin nclk ettii yerel yenilikler; ticareti
gelitiren, mbadele; yiyecek fiyatlarn dzenleyen uluslararas
siyasetler ve piyasalara eriimin kolaylatrlmas. Bugne kadar
tarm rnleri, kresel ticareti ok yava zgrlemitir; sanayi
rnlerine uygulanan gmrk tarifeleri 1950'deki yzde 40'tan, 2001
ylnda yzde 4'e dmken, tarm rnleri tarifleri yzde 40'larda
kalmtr. Bu kasvetli gerekler, al sona erdirmenin yalnzca
yiyecek ve nfusla ilgilenmekten daha karmak bir mesele olduunu
hatrlatmaktadr.
Yoksul lkelerdeki ynetimler, uzun zamandan beri tarm ihmal etmekte
ve krlk kesimleri ile iftilerden ziyade kentleri ve sanayileri
gzetmektedir. Daha az gelimi lkelerin pazarlara ulam, gelimi
lkelerce engellenmitir.
2001 ylnda G8 lkelerinin Cenova'daki zirvesinin glge drd,
Sahara-alt Afrika'da gelime iin grece uluslararas bir insiyatifi
balatma vakti artk gelmitir. Hindistan'daki projeler, iletiim ve
bilgisayar devrimlerinin blgenin miyad dolmu teknolojilerden,
modern teknolojiye nasl sray yapabileceine iyi bir rnek tekil
etmitir.
Bugn 1,3 milyar insan, gnde bir dolar veya daha az gelirle mutlak
anlamda yoksuldur; iki milyar kadar insan da bu marjn hemen
dndadr. Byle bir durumun devam etmesine gz yumamayz; nk
al sona erdirmek, soyut bir insani sorumluluk deildir; istikrarl
bir gelime iin temeldir. Eer srdrlebilir kalknma ciddiye
alnyorsa, daha gelimi lkelerin tketim alkanlklarn
deitirmeleri zorunludur. Nobel dll ekonomist Amrtya Sen'in
syledii gibi, eer deime olmazsa, mesele insanln doal dnyay
korumas meselesi olmaktan kp, insanln kendini insanlktan
korumas meselesi haline gelir. (Brian Heap)
Hala Evrim Geiriyor muyuz?
Charles Darwin'in betimledii zere organizmalar, biyolojik adan
doal seilim yoluyla evrimleirler. Zinde, daha iyi uyum salayan
bireyler, daha uzun yaama temaylndedir ve daha ok ocuk sahibi
olurlar; bylece daha az zinde olanlarn genleri elenirken, bunlarn
genleri yeni kuaklara geer. Peki ya tp buna mdahale ederse? Bilim,
dnyann ar koullarn byk lde hafifletmi, doal olarak zayf
olan glendirmi ve insan reme sahasn "yapay olarak"
desteklemitir. Acaba bu, evrim geirmeyi braktmz anlamna m
geliyor?
Son on ylda, aratrmanlar, 4,000 metrenin stnde bir ykseklikte
yaayan Tibetli kyllerin, buna genetik olarak uyum salam
olduklarn gsteriyor. En azndan fazladan bir gen, kan hcrelerinin
oksijen tutmasna yardm ediyor; stelik dk oksijen koullarnda
reme zindeliklerini de glendiriyor gibi grnyor. Tibetliler, on
bin yl gibi grece ksa bir sre iinde, genetik olarak evrelerine
uyumlu olmak iin evrim geirmiler.
Cornell niversitesi'nden antropolog Meredith Small, insanlarn doal
seilimin kurallarn hi de deitirmediini ileri sryor.
"Kltre-ve onunla birlikte her trden tbbi mdahale ve
teknolojiye-sahip olduumuz iin doal seilime kar baklk
kazandmza inanabiliriz," diyor. "Fakat doa yoluna her zamanki
gibi devam eder... Kimileri yaar, kimileri lr; kimi insanlar ise
dierlerinden daha fazla gen aktarr."
Demek ki, tanm gerei, hala evrim geiriyoruz. Belki daha ilgin
olan, nasl evrim geirdiimiz, bilhassa kltrmzn ve bilimin,
evrimi u anda nasl etkilediidir.
Keza insan kltr, genlerde depolanmamtr. Sosyal yaplarda ve
alkanlklarda, dilde ve ktphanelerde yatar ve bir kuaktan tekine
retilmesi gerekir. Kltr, bilim de dahil olmak zere, toplumumuzun
renilmi bir uyumudur ve dar anlamda konuursak, evrimin dorudan
bir sonucu deildir (bununla birlikte o daha geni beyinlerimizin bir
sonucudur). Tarihi E.H. Carr, "evrimin kayna olan biyolojik kaltm
ile tarihsel ilerlemenin kayna olan sosyal kazanm"n birbirine
kartrlmasndan doabilecek, lmcl bir yanl anlamaya iaret
eder.
Small, ekonomik ve teknolojik gelimenin ulusal lekteki genel
sonularndan birinin, doum oranlarnda dikkate deer bir azalma
olduuna iaret ediyor. u anda en yksek doum oranlarna sahip olan
blgeler Latin Amerika, Afrika ve Asya'dr. Bu yzden bu nfuslar,
insan geleceinin gen havuzuna daha fazla gen katmaktadrlar.
"Kltr 'doal' bir g olarak grlmeyebilir," diyor Small, "fakat o,
evremizin bir paras olduu iin, en az hastalk, hava ve yiyecek
kaynaklar kadar doaldr."
Gelecek bizi nereye gtryor? Biyolojik evrimin nihai kalesi
gamettir-cinsiyet hcresi. Hibir mutasyon veya fiziksel organizmann
herhangi baka bir deiimi, gametin DNA'snda kodlanmad srece
sonraki nesle geemez. Bu, daha ne kadar sre doru kalmaya devam
edecek? Gen tedavisi, gen havuzundaki bir DNA'nn bilinli bir ekilde
deitirilmesini ne zaman mmkn klacaktr? Yalnzca bir zaman
meselesi olan byle bir ey gerekletii vakit, insan trleri iin
biyolojik ve kltrel miras arasndaki ayrm ortadan kalkacaktr.
Kukusuz o zaman bile evrimleiyor olacaz. (Mark Buchanan)
Diyelim ki ortalama yetmi be yerine yz yl kadar yaayacaksam,
kendi adma, bunun bel kemiinde bir takm kk deiiklerle birlikte
olmasn isterim. Fazladan bir yirmi be yl daha bel ars ekerek
yaamak istemem. Bunu nasl tedavi edecek veya bundan nasl
kanacaz? Hi olmazsa daha gl olmamz gerekiyor-daha byk
kaslar, daha gl bir iskelet-ve belki arlk, hayati kemiklere veya
eklemlere binmesin diye biraz ne eik. O zaman da srekli yere doru
bakmaktan kanmak iin daha uzun ve yukar kvrk boyunlara
ihtiyacmz olacak. Ve belki bacaklar biraz ksaltp, dengeyi
salamlatrmak iin, azck bkmek gerekecek. Ksaca, beli
glendirmek bizi 'Yzklerin Efendisi'nden kam bir yarata benzer
bir eye dntrecektir. Belki de, daha ksa bir hayat ve dik durma,
her eye ramen daha iyidir.
Her ne kadar byle ileri gidememi olsak da, evrim-hem doal hem de
planl olarak-yoluna devam etmektedir. Fakat artk biyolojik olandan
kltrel olana gemitir. Kanatlarmz yok; fakat uabiliyoruz.
Beyinlerimizde daha byk matematik ilem modlleri yok; fakat
eskisinden ok daha byk rakamlar hesaplayabiliyoruz. Penelerimiz
veya dilerimiz daha byk deil; ama milyonlar bir rpda
ldrebiliriz. te bugnk insan evriminin pf noktas buradadr.
Ana fikir u: Evet, kltrel olarak evrim geirmesine geiriyoruz;
fakat bu, biyolojik evrimin illa da etkilenecei veya kltrel evrimin
cannn istedii yne, istedii hzla ilerleyecei anlamna gelmez.
Evrim kr, dncesiz bir sretir ve "genlerin bilgelii"nden
bahsedenler, bunu sadece tebih amal sylyorlar. Doann rettii
herhangi bir eyi deitirmenin yanl olduu sonucuna varmak doru
deil. Fakat doal seilim, sren ve durmak bilmez bir gtr ve
baarl organizmalar-biz insanlar kesinlikle baarlyz-ellerinden
gelenin en iyisini yapacaklardr. (Michael Ruse)
Baka Gezegenlerde Hayat Var m?
Mars'ta hayatn kesin kantlar. Bu, Amerika uzay ajans NASA Ames
Aratrma Merkezi'nden Imre Friedmann'n, 2001 ylnn balarnda
zgvenle verdii bir haberdi. Bunu ALH84001 diye bilinen bir meteor
zerine yaplan aratrmalar takip etti. Fakat herkes kendine Dr.
Friedmann kadar gvenmiyor.
O ve arkadalarnn kantlad ey, ALH84001'n manyetit diye bilinen
bir maddenin kristal zincirlerini tadyd. Dnya'da yaayan baz
bakteriler, benzeri bir kristal zincir yapsna sahiptir; manyetit
hafif derecede manyetik olduu iin bakteriler, onun sayesinde
kendilerini iinde yaadklar amurda ynlendirebilirler.
Mikrobiyologlar, ALH84001 zincirleri biyolojik bir kkene iaret eden
zelliklere sahip," diyorlar.
Eletirmenler bu konuda hem fikirler. Onlara gre mesele, zincirlerin
meteora nasl ve ne zaman girdiindedir. ALH84001, mrnn 13,000
yln dt Antarktikte geirmitir. Bu zaman zarfnda ona bir
bakteri bulam olabilir. Friedmann, bunu reddediyor. "Zincirler,
maddenin iine yle kaznmt ki, ancak Mars'tan geliyor olabilirler
ve Antarktikte bu tr manyetit kullanan bir bakteri bulunamamtr,"
diyor. Tartma devam etmektedir.
Friedmann ve dierlerinin takip ettii astrobiyolojik yaklam,
yaayan sistemlerinin dorudan kantlarn aratrmaya dayanr. Fakat
bu, tek yol deildir. En bilinen alternatif SETI'dir. [Search for
Extra-Terrestrial Intelligence'n (Dnya D Zeki [Yaratklar]
Aratrmasnn) ksaltmas.] SETI Enstits, eer baka bir yerde
hayat varsa, en az bizim kadar gelimi olabileceini dnmektedir.
Hal byleyse, radyo iletiim teknolojisi de gelitirmilerdir. Nasl
dnyadan sonsuzluun iine srekli olarak radyo dalgalar The Archers
[Okular] yaynlyorsa, baka yerdeki medeniyetler de ayn eyi
yapyor olabilir. Bu yzden SETI aratrmanlar, uzaydan gelen
tesadfi olmayan sinyaller bulmak iin elektromanyetik tayflar
taramaktadrlar. Aratrmadan, bugne kadar sonu alamamtr.
Evren milyarlarca galaksiden olumutur. Romantik bir ekilde
samanyolu dediimiz kendi galaksimiz, 100 milyardan fazla yldz
iermektedir. Tanr'nn hayat, yalnzca ve yalnzca bizim zel
gezegenimize yerletirdiini syleyen dini iddialar bir kenara
brakrsak, insanlarn yalnz olmayabilecei iddia edenler iin salam
bir olaslk zemini var.
Aslna bakarsanz astronomlar, u anda Gne'imizden farkl
yldzlarn etrafnda dnen, elliye yakn gezegen belirlemi
olduklarn iddia ediyorlar. Birou, tpk Jpiter gibi, gazmsdr
ve muhtemelen hayat desteklemiyorlar. Fakat Toronto niversitesi'nden
Norman Murray, 2001 ylnda Amerikan Bilim lerlemeleri Vakf'nn
yllk toplantsnda, galaksimizde ok sayda Dnya-benzeri, kat
gezegenlerin var olduunun yeni kantlarn sunmutur.
Baz bilim adamlar daha da ileri gidiyor. Hayatn baka bir yer de
ortaya km olmasnn yalnzca mmkn deil, yksek bir olasla
sahip olduuna inanmaktadrlar. Maddenin davrannn ve fiziin
yasalarnn evrensel olduunu varsayarak, bizim hayat dediimiz bir
molekler rgtlenme sisteminin ortaya kmasnn kanlmaz olduunu
iddia ediyorlar. Dierleri ise daha da ileri gidiyor: eer byle bir
sre balarsa, burada, Dnya'da doal seilim yoluyla evrimi zorlayan
kuvvetler, kanlmaz olarak zeki hayat yaratacaktr. Fakat hangi
sklkla?
Eer bilim adamlar, bir gn baka yerde zeka sahibi hayatlarn var
olduunun kantn bulurlarsa, elbette bu aratrmann sonu olmayacak;
sadece bir balang olacaktr.
(Geoff Watts)
Peki imdi hangi aamadayz? Marsl meteorlardan renilenlerin
ounluunun, gne sistemimizdeki komumuzda gereklemi olduunu
kesin bir ekilde kantlamak mmknse de, birka nemli ey
kantlanamyor. En nemlisi organik maddenin geldii yeri bulamyoruz.
te Beagle 2'nin yeni deneyler yapabilme kapasitesiyle Mars'a
dnmesinin sebebi bu.
nsanlarn yzde 80'i baka gezegenlerde hayat olduuna inanmay
seviyor. Kendi bamza olmaktan holanmyoruz. Bana gre insanolunun
evrimin zirvesi olduunu dnmek, fazla kibirli bir ey. (Colin
Pillinger)
Dnya Nasl Sona Erecek?
Son, yine fizikilerin maddeyle henz pratik sonular olmayan
oynamalar sonucunda da gelebilir. Evrenin soyut fiziksel sorularnn
cevabn bulmak amacyla parack hzlandrclarna gmlm bilim
adamlar, dnyay yok edecek bir zincir tepkimeyi balatabilirler.
Piet Hut ile Martin Rees, 1983 ylnda Naturet dergisinde yaynlanan
makalelerinde, New York, Long Island'da bulunan Relativistik Heavy Ion
Colider'in (RHIC) gezegenimizi yava yava yiyecek bir atomalt kara
delik yaratabileceini ileri srmtr. Ya da RHIC, strangelet denilen
ve karlatklar btn sradan maddeyi yok edecek olan deitirilmi
madde paracklar yaratabilir.
Ne var ki, kyamet, kendimizi yok etmeyi baarma noktasna gelmeden
nce, d uzaydan gelebilir. Bir zamanlar hibir ekilde nceden
kestirilemeyen kyamet trlerini inanlr klan ey, kadirimutlak,
kutsal bir varlkt. Oysa bugn, Dnya'nn kozmik nemi ile galaksinin
devasalldr bunu yapan. Astronom Duncan Steel, 'akn Meteorlar ve
Kyamet uydular' adl eserinde, bir meteor tarafndan yok
edilebileceimizi ileri srmektedir. Yine Dnya, gamma nlar
patlamas-Gne'ten daha fazla enerji reten bulac bir patlama-ile
de yok edilebilir. Dnya'nn atmosferi ilk bata bizi lmcl
X-nlar ile gamma nlarndan koruyacaktr. Fakat bu nlar yava
yava atmosferi piirecek ve sre atmosferi yok edecektir. Ozon
tabakasnn yokluunda, Gne'ten gelen ultraviyole nlar, Dnya
yzeyine ulaacak ve dnya yiyecek zincirinin temelini oluturan,
okyanustaki fotosentetik planktonlar ldrecektir.
Eer-nadir olarak rastlanan-gama n patlamas bize ulaamazsa,
kararsz bir kara delik ulaabilir. Bilim adamlar galaksimizde
yaklak on milyon kara delik olduunu tahmin etmektedirler ve bunlar
genellikle yldzlarn etrafnda dnerler; bu, bize yaklama
olaslklarnn ok dk olduunu gsterir. Bununla birlikte, eer
biri olur da gne sisteminin yanndan geerse, gezegenlerin
yrngelerini bozacak bir ekim uygulayacaktr. Dnya'nn yrngesi
eliptik bir biim alabilir; bu da, ar ve ani iklim deimelerine
neden olabilir veya Dnya gne sisteminin dna, souk d uzaya
frlatlabilir.
Yldzlardan gelen ve potansiyeline, uzay aralarndan gelen canl
imgeler sayesinde, geen yzyl bizzat tank olduumuz baka bir
tehlike daha var. Gne frtnalar, Dnya'y bombardman eden ve
elektrik kaynaklarn bozabilen manyetik patlamalardr. Fakat
atmosferimizin manyetik kalkan, bugne kadar bize iyi bir koruma
salamtr. Ne var ki Gne benzeri sradan yldzlarn, arada bir
normal frtnalardan milyon kez gl olan sper frtnalara sahne
olduuna dair kantlar vardr.
Eer Dnya, manyetik kalkan korumasn yitirirse, byle bir eyden
endielenmek iin byk bir sebebimiz olur. Jeologlar, her birka yz
bin ylda bir bu manyetik kalkanlarn neredeyse tmyle ortadan
kalktn ve belki yzyl kadar bir sre iinde tekrar yava yava
ortaya ktn kantlamtr. Bylesi bir olay, en son 780,000 yl
nce oldu; dolaysyla yenisi kapda olabilir. Dnya'nn manyetik
kalkannn geen yzylda yzde 5 azalm olmas, bunun bir iareti
olabilir. Manyetik kalkan korumas olmazsa Dnya, belirli frtnalara,
Gne'ten gelen kozmik nlara ve ozon tabakasnn daha ileri
erozyonuna kar korunmaszdr.
Belki de btn bunlardan nce, tanrsal bir mdahale yaanacaktr.
Bunu bizzat Tanr yapmasa bile, aramzda kendini Tanr'ya en ok
adayanlar yapabilir. Son (d, kyamet, hesap gn), birok insan
zerinde byk bir etkiye sahiptir ve bu gnlerde onun geliini
hzlandrmak isteyen birok kk dini mezhep (rnein Davut'un
Kilisesi ve Cennet'in Kaps), bunun aralarna daha nce hi olmad
kadar kolaylkla ulaabilecek durumdalar. Neler yapabileceklerinin bir
rnei, 1995 ylnda Tokyo'da bir metro istasyonuna sinir gaz vererek
12 insann lmne, 5,000 kiinin hastanelik olmasna neden olan
olayla verilmitir.
Eyll 2001'den beri, modern teknolojinin daha tehlikeli hale
getirdii, eski bir fikir olan cihat kavramyla kar karyayz.
Biyolojik ve nkleer silahlara daha kolay eriim sayesinde son, insan
eliyle gelebilir. (Aisling Irwin)
Trmzn hzl bir ekilde yok olabilecei yolu inceleyelim. kisi
hayli tartlmtr. Bunlar biri kirlilik krizi, dieri de biyolojik
sava yoluyla yok olmadr. ncs, sizin iin bir srpriz olabilir.
Bununla birlikte fizik dergilerinde ve Britanyal astronom Martin
Rees'in 'Balangtan nce' adl son zamanlara ait kitabnda bu konu,
enine boyuna tartlmtr. Bu, bolukta oalabilen bir hastalk
yoluyla soyun tkenmesidir.
Bir kirlenme krizi, birok etkeni ierebilir. Ozon tabakas, Dnya'nn
ultraviyole nlarna kar kalkan, ciddi biimde erozyona
urayabilir. Ayrca zehirli kimyasallarn geri alnamaz bir birikmesi
de olabilir.En ktsyse, sera gazlarnn birikmesi, scakl ksa
bir sre iinde inanlmaz boyutlara ykseltebilir.
Yine snan tundralardan veya okyanuslarn kta kabuu
keltilerinden, miktar bakmndan karbondioksiti hali hazrda
yakalam olan, bir sera gaz olan methan kabilir. u anda
hapsettikleri sdan daha fazlasn yanstan bulutlar oluturma
eiliminde olan su buhar, sonunda, felaketimsi etkileri olan bir sera
gazna dnebilir.
Kirlenmenin neden olduu ar snmadan daha kt bir senaryo ne
olabilir? Doal kontrol ve denge mekanizmalarnn bugne kadar evreyi
istikrarl tuttuu tezleriyle nl olan bamsz bilim adam James
Lovelock 'Gaia' adl kitabnda bunun yantn veriyor. "Dnya, "suyun
kaynama noktasna yakn" bir dereceye kadar snabilir," diyor.
Boluk metaistikrarll kirlilikten daha az bilinen bir
tehlikelidir, bir yanlsama bile olabilir. Bu fikre gre iinde
yaadmz uzay "boluk", tmyle bo olmaktan ok uzaktr. Ynsz
alanlarla (scalar field) doludur. Bunlarn zellikleri
younluklardr; manyetik bir alann mknats ularyla alglanabilir
ynll deil. Okyanus dibindeki balklar, yzdkleri her yerde ayn
olan su basncn bilemezler. Benzer bir ekilde insanlar da,
teleskoplar ne kadar uzaa bakarsa baksn ynsz alanlar bilemezler.
Fakat eer mevcutlarsa, ki birok bilim adam buna inanyor, btn
atomlarn yapsn deitirebilirler. Byle bir alandaki bir deime,
atomlarn yapsn deitirecektir. Bunlar, potansiyel enerjilerini
azaltacak ekilde deitirme, bu deime devasa bir iddetle
yaylacaktr. Potansiyel enerjinin azaltlmas, yoku aa giden bir
topun yolunun stnde bir ukura denk geldii zaman olan eydir;
burada "metaistikrar" balar. Top, yapmak istediini yapar. Yoku
aa gider. ok yksek enerji younluklarn soruturan fizikiler
yznden, etrafmzdaki uzay da, metaistikrarl durumundan dar
frlayarak, istedii eyi yapmaya karar verebilir.
Bununla birlikte insan soyunun erken tkeniinin en olas sebebi, bana
gre boluk metaistikrar veya kirlenmeden ziyade, biyolojik savatr.
(Ne var ki kirlenmi, kmekte olan bir evre, byle bir biyolojik
savan olasln arttrr). Bugne kadar evre kirliliinin
etkisini en vahi ekilde yaayan lkeler, g kullanma ans en az
olanlardr; nk ar yoksullatrlmlardr. Fakat virsler,
yoksulun atom bombas haline gelebilir.
Dnyann sonu bir kaza sonucu da gelebilir. Yakn zamanlarda genetik
deiime uratlm iek hastal, mikrobun bulat farelerin
hepsini birden ldrmtr. Bu mikrop, Avustralyal aratrmanlar
tarafndan yaratlmtr-yanllkla! (John Leslie)
Hayatn Amac Nedir?
Fakat bilimin hayatn amac hakknda syleyecek bir eyleri olduu
dncesi nereden kt? Bu anlayn kkleri, Bat'nn dnyay
anlamlandrma biimlerinin tarihinin derinlerinde yatar.
Yahudi-Hristiyan gelenek, Amerikal felsefeci Arthur Lovejoy'un
'Varln Byk Zinciri' kitabnda betimledii bir biimde dzene
sokulmu; sabit, sra dzenine tabi bir kozmos tanm yapmtr. Tanr
en stedir; fakat hemen altndaki insan, geri kalan her eyin zerinde
egemenlik sahibidir. Ve elbette baz insanlar da dierlerinin stnde.
Felsefeci Michael Ruse, kendilerinin ilerlemeci olduunu reddeden
evrimci kuramclarn, evrimin bir ekilde ileri doru hareket ettii
fikri olmadan yapamadklarna dair birok kant sergilemitir. Ruse
gre evrim, her zaman "dnyevi bir dindi".
Sosyal davran iin biyolojik aklamalar bulan sosyobiyoloji
disiplininin Amerika'daki ncs E.O Wilson, evrimin hem insanlarn
neden dine ihtiya duyduklarn akladn hem de dnyevi bir
dnyada ulalabilir en iyi dini saladn ileri srmektedir.
1970'lerin sonunda yazd "nsan Doas stne" adl kitabnda,
bilimsel maddeciliin "insan zihni iin, geleneksel dini yenilgiye
uratan, yeni bir mitoloji sunduu" grn benimsemektedir.
Biyolog Ursula Goodenough, kendi disiplinin anlam zerinde dnd
"Doann Kutsal Derinlikleri" adl kitabnda unlar sylemitir:
"Byk patlama, yldzlarn ve gezegenlerin oluumu, insan bilincinin
ortaya k ve kltrlerin evrimi, ite hikaye bu; bizi birletirme
potansiyeline sahip tek hikaye; nk tesadf bu ya, doru bir
hikaye."
Kopernik, dirseiyle bizi evrenin merkezinden dar atmtr. Darwin,
evrimin milyarlarca yl boyunca nasl bir zar oyunu srdrdn
gstermitir. Freud, kendi dncelerimize dair ok az ey bildiimizi
gstermitir. Fakat Kauffman'n mesaj, devasa bir evrenin sradan bir
kesinde yaadmz ve doal seilimin son rn olduumuzdur.
Monod'un kelimeleriyle dile getirirsek, "rzgarn nnde savrulan bir
yaprak"tan daha fazla deerimiz olmad modern grne kar
kmaktadr. (Jon Turney)
Nedir hayatn amac? Cevap, bu soruyu sorduunuz kiiye baldr.
Byk dinler ve laik felsefe, cevap vermede her zaman ok istekli
olmutur: Tanr'nn isteini gerekletirmek iin erdemli bir ekilde
yaamak veya sonunda Nirvana'ya giden doum dngsnn bir paras
olmak.
Topluma hizmet etmek iin, hayattan haz almak iin veya dervi
sabryla tevekkl iin gibi cevaplar verebilir inanmayan hmanistler.
Yoksa umutsuz Machbeth'in syledii gibi hayat, hibir anlam olmayan
bir grlt ve karmaa m?
Hayat nedir? Fakat sonra ngiltere'de Charles Darwin, hayatn hem
hayvanlar hem de insanlar iin bir amaca sahip olduunu ve hayvanlarn
insanlara hizmet etmek iin var olmayp, kendilerine ait bir amaca
sahip olduunu ortaya karmtr.
1950'lere gelindiinde fizikiler, Avusturyal fiziki Erwin
Schrdinger'i takip ederek canl yaratklarn rgtlenmeyle,
entropiyle karakterize olduklarn ileri srdler. Onlara gre
hepimiz, evrensel dzensizlik eilimine direnen makinelerdik.
Hayatn amacna dair yeni ve gl iddialar, soruya dair baka
aklamalar, hibir hogr gstermeyen yeni (veya kktenci)
Darwincilere terk edilmitir. Fizyolojinin yaklam srelerinin
ardndan, kktencilerin "mutlak" dedikleri aklamalar gelmitir.
Buradaki dini tonun tesadfi olmadna dikkat edin. Onlar iin
hayatn telosu, amac remedir; bir canlnn kendi genlerini-canlnn
kendi hcrelerindeki DNA paralarnn aynsn veya buna benzer
dizilimleri-bir sonraki kuaa aktarmak. Organizmalar-bu DNA
paralarn tayan vcutlar-DNA tarafndan kendi kendini retme
amacn gerekletirmek iin tasarlanm aralardan ibarettir.
Britanyal evrimci biyolog Richard Daqkin'in her zamanki kibirli
tonuyla syledii gibi "Filin DNA's 'Beni Kopyala' diyen ve bunun
iin nce bir fil oluturma dolayl iine giren, devasa bir
programdr." Bu bak asnda bir organizma, yalnzca bir aratr;
genler tarafndan onlar kopyalamak iin yaratlm olan sakar
robotlardr. O halde organizmann sahip olduu ama, hayatta kalma ve
kendilerini retme kapasitesine sahip maksimum yavru retmek veya
akrabalaryla ayn veya benzer DNA'ya sahip olduklar iin kendi
trnn yelerinin remesine yardm etmek.
Hayatn kkenine dair bu iddiay reddediyor ve tavuun yumurtadan nce
geldiini iddia ediyorum. DNA, gml olduu hcresel an dnda ne
reyebilir ne de ilevsel bir anlama sahiptir. DNA'nn canl
klnabilmesi, metabolizma, enerji, hcresel yap-tek kelimeyle
rgtlenme-gerektirmektedir.
Mars gezegeninden gelen meteorlarn canl organizmalar ierip
iermedii tartmasnn, onlarda gzlemlenen mikroplarn, btn canl
hcrelerinin sahip olduu karakteristik hcre zarna sahip olup
olmadnda odaklanmas dndrcdr.
Hayat hem olmak hem de dnmeye dairdir; bizler srekli deiim
durumunda yaarz. Yeni domu bebek emer; birka ay iinde diler
gelitirir ve iner. inemek, sadece emmenin gelimi bir formu
deildir: farkl kaslar, farkl sinirsel sreleri gerektirir. Yani
bebek, ayn zamanda hem iyi bir emici, hem de iyi bir ineyici olmak
zorundadr. Olmak ve dnmek, kendi kendini rgtleyen ikin kontrol
sistemleri tarafndan, oklu rgtlenme dzeylerinde gerekletirilir.
Bu anlamda btn organizmalar, her ne kadar artlar kendi seimlerine
bal olmasa da, kendi geleceklerini ina ederler. Bu btn hayatn
amac olabilir ve insanlar iin de reddedilemeyecek kadar dorudur;
byk beyinlerimiz, sosyal rgtlenmemiz ve bir anlamda, ne kadar
ksmi olursa olsun karmak biyososyal tarihimiz bunun byle olmasn
engelleyemez. (Steven Rose)
KAYNAKA
Bilimin Byk Sorular-"Big Questions in Science" Harriet SWAN
----------------------------------------------
ESAS AKIL
Bir akl hastanesini ziyareti srasnda, adamn biri sorar:
Bir insann akl hastanesine yatp yatmayacan nasl
belirliyorsunuz?
Doktor:
Bir kveti su ile dolduruyoruz. Sonra hastaya sey
veriyoruz.
Bir kak, bir fincan, ve bir kova. Sonra da kiiye kveti nasl
boaltmay tercih ettiini soruyoruz.
Siz NE yapardnz?
Adam:
OOO ! Anladm. Normal bir insan kovay tercih eder. nk kova
kak ve fincandan byk.
Hayr, der doktor.
Normal bir insan kvetin tpasn eker.
Ders: Sadece bize sunulanlar dnda zm bulmaktr akl.
---------------------------------------------------
ZNTSZ YAAMA SANATI
Epiktetos yirmi asir nce demistir ki: "Kader nnde sonunda syle veya
byle gnahlarimizin bedelini nmze koyar. Grnen ya da grnmeyen
zaman iinde herkes gnahlarinin bedelini der. Ektigini bier.
Bunu bilen adam kimseye kizmaz, gcenmez, kimseyi asagilamaz, kimseyi
itham etmez, kimseden nefret etmez, kimseye kin tutmaz. Bunu bilen adam
karsilastigi aksiliklere sasmaz. nne ikan maddi-manevi engellerin
kendi
gnahlarindan baska bir sey olmadigini bilir."
Dsmanlarinizi dsnmek iin ayiracaginiz bir dakika bile
dsmanlarinizdan
daha degerlidir. Nefret ve intikam hissi size byk zararlar verir.
Aristo syle diyor: "Ideal insan iyilik yapmaktan zevk alir. Kendisine
iyilik yapilirsa mahcubiyet duyar. nk iyilik yapmak stnlk
isareti,
bir iyilige muhta duruma dsmek zaaf isaretidir."
Karsilasacagimiz nankrlkten dolayi zlmemek iin hazirlikli olalim.
Karsilik beklemeden iyilik yapalim.
Mutluluk minnet beklemekte degil, minnet gsterilmesinden rahatsizlik
duyulacak olgunluga erismektir.
8 zel Armagan
1) Dinleme... Ama gerekten dinleyin. Kesmeden, hayal kurmadan,
vereceginiz cevabi dsnmeden... Can kulagiyla dinleyin.
2) Sevgi... Kucaklamalar, pckler, sirt sivazlamalar ve el tutmalar
konusunda cmert olun. Bu ufak hareketler, aileniz ve dostlariniza olan
sevginizi daha aik gstermenizi saglayabilir.
3) Kahkaha... Fikra anlatin, neseli hikyeleri paylasin. Bu armaganiniz
"seninle birlikte glmeyi seviyorum" anlamina gelir.
4) Yazili bir not... Basit bir "Yardimin iin tesekkrler" notu, ya da
belki bir siir... Kisa, elle yazilmis bir not bazen mr boyu
hatirlanir.
5) Iltifat... Basit, itenlikle sylenen bir sz ("Bu renk sana ne ok
yakismis", "Harika bir is ikardin", "Yemek nefis olmus" gibi)
karsinizdakinin iini aydinlatir.
6) Iyilik... Her gn, rutininizi kirip birisine hos, nazik bir sey
yapin.
7) Yalnizlik... Bazen tek istedigimiz yalniz kalmaktir. Bu anlara
duyarli
olun ve ihtiyaci olana yalniz kalma armaganini verin.
8) Neseli bir yapi... Birine tatli bir sz sylemek gibisi yoktur.
Selm
vermek veya tesekkr etmek o kadar zor mu?
----------------------------------------------
TUTKULARINIZ NELER?
Sizi neyin heyecanlandrdn kefetmek, kiisel misyonunuzu bilmenin en etkili yoludur. Size zevk veren eyleri
yazn. Listenizde balk tutmak, bakalarna hizmet etmek, insanlar gldrmek, seyahat etmek gibi eitli eyler
olabilir.
GL NOKTALARINIZ NELER?
Bunlar bilmek size kendiniz hakknda bilgi verdii gibi, enerjinizi nelerde odakladnz da belli eder. nsann
gl noktalar genllikle onun tutkularn desteler.
KAHRAMANLARINIZ KMLER?
Gemiten bugne hayranlk duyduunuz kahramanlarnz mutlaka vardr. Eer frsatnz olsayd, hangi rnek
kiinizle , kahramannzla bir akam yemei yeme isterdiniz? Bu insanlar sizin hayran olduunuz neleri
baardlar? Onlarn niteliklerini ve davranlarn incelemek size kedi arzlarnz hakknda ipuar verecektir.
NEY KEFETMEK VEYA RENMEK STERDNZ?
Hangi konular veya alanlar daha ok aratrmak isterdiniz? ok zengin bir akrabanzn kp geldiini ve
dnyann herhangi bir yerinde yapacanz bir almann iki yllk fiyatn deyeceini sylediini dnn. Hangi
kurs yada semineri tercih ederdiniz?
----------------------------------------
Neden tokalayoruz?
Tokalama aslnda calar ncesi bir adet. Bir erkek dierine elinde
silah olmadn gstermek iin bo sa elini uzatyor, dieri de ayn
seyi yapyordu.Ama her iki taraf da kendini emniyete almak, dierinin
aniden silah ekmesini engellemek iin birbirinden emin olana kadar birlikte
ellerini hafife skarak dururlard.
--------------------------------------------------
Subject: BAARI N 7 RUHSAL KURAL...
BAARI N 7 RUHSAL KURAL...
A. Saf G Kural
Bizlerin asl hali saf bilinliliktir; bu da saf g demektir. Saf
bilinlilik ruhsal zmzdr, sonsuz ve snrszdr, saf cokudur, saf
bilgidir, sonsuz sessizliktir, kusursuz dengedir, yenilmezliktir,
basitliktir, mutluluktur.
"Saf G" Kuralnn uygulanmas:
1. Sessiz olmak iin her gn zaman ayrn. Gnde iki defa meditasyon
yapn.
2. Doayla babaa kalabilmek ve her varln iindeki zekya ahit
olmak iin her gn zaman ayrn.
3. Yarglamayn. Gne "Bugn hibir eyi yarglamayacam." szyle
balayn.
-------------------------------
B. Verme Kural
Evren dinamik alveri ile var olmaktadr. Vermek ve almak evrendeki
enerji aknn deiik grnleridir. Aramakta olduumuz eyi vermeye
istekli olmakla, evrenin bereketinin yaammza yansmasn salarz.
Coku istiyorsanz bakalarna coku verin; sevgi istiyorsanz sevgi
vermeyi renin; ilgi ve takdir istiyorsanz ilgi ve takdir gstermeyi
renin; maddi zenginlik istiyorsanz bakalarnn zengin olmalar iin
yardmc olun.
"Verme" Kuralnn uygulanmas:
1. Nereye gidersem, kime rastlarsam onlara bir hediye vereceim. Bu
hediye ho bir sz, bir iek veya dua olabilir.
2. Bugn yaamn bana verecei btn hediyeleri kranla alacam.
Doann hediyelerini alacam; bunlar, gne n ve ku sesleri
Bakalarndan gelecek madde, para, kompliman veya dua eklindeki hediyeleri
almak iin ak olacam.
3. nsanlara her rastlaymda onlara mutluluk ve coku dileyeceim.
-------------------------------
C. "Karma" veya Etki ve Tepki Kural
Her hareket bize aynen geri dnen bir enerji gc yaratr. Ne ekersek
onu bieriz. Bakalarna mutluluk ve baar getiren hareketlerde
bulunduumuz zaman, "karma"mzn meyvas da mutluluk ve baar olacaktr.
"Karma" Kuralnn Uygulanmas:
1. Bugn yaptm btn seimlerin ahidi olacam. Gelecekteki
herhangi bir ana hazrlk yapmann en iyi yolunun imdiki ann tam
bilincinde
olmak olduunu bileceim.
2. Her seim yaptmda kendime u iki soruyu soracam: "Yapmakta
olduum bu seimin sonular neler olacaktr?" ve "Bu seim bana ve bu
seimden etkilenen dier insanlara doyum ve mutluluk getirecek midir?"
3. Yapm olduum seim bana rahatlk veriyorsa, o seimi tamamen
teslim olarak uygularm. Yapm olduum seim bana rahatlk vermiyorsa,
hareketimin sonularn igrmle grrm. Bu yolgsteri kendim ve
evremdeki btn insanlar iin kendiliinden doru seimler yapmam
salayacaktr.
-------------------------------
D. En Az aba Kural
Doann "zeks" ilevlerini en az abayla yerine getirir Kaygszca,
uyum iinde ve sevgiyle. Otlar bymeye almazlar, sadece byrler.
Balklar yzmeye almazlar, sadece yzerler. Hareketleriniz sevgi
tarafndan ynlendirildiinde en az aba harcanr; nk doa, yaamn
sevgi enerjisiyle srdrr. Egoya nem vermek ok fazla enerji tketir.
"En Az aba" Kuralnn Uygulanmas:
1. "Kabul etme"yi uygulayacam. Bugn, insanlar, durumu, artlar ve
olaylar olduu gibi kabul edeceim. Bu ann olmas gerektii gibi
olduunu biliyorum, nk btn evren olmas gerektii gibi.
2. inde bulunduum durumun sorumluluunu kabul edeceim. Sorumluluk
almann, iinde bulunduum durum iin hi kimseyi ve hibir eyi
sulamamak olduunu biliyorum.
3. Grlerimi savunmak alkanlndan vazgeeceim. Bakalarn benim
grlerimi kabul iin ikna etmeye almayacam. Btn grlere ak
olacam ve hibir gre kaskat bal olmayacam.
-------------------------------
E. Niyet ve Arzu Kural
Saf g alannda niyet ve arzu sonsuz dzenleme gcne sahiptir.
Dikkat, enerji verir, niyet dntrr. Dikkatinizi neye
younlatrrsanz,
onun, yaamnzda daha nemli bir yeri olacaktr. Dier ruhsal baar
kurallarna uymak kaydyla, dikkatinizi zerinde younlatrdnz eye
ilginiz, niyet edilen sonucun alnmas iin sonsuz uzay-zaman olaylar
yaratr. Bunun gereklemesi iin, niyetiniz insanln iyiliini
gzetmelidir.
"Niyet ve Arzu" Kuralnn Uygulanmas:
1. Arzularmn listesini yapacam. Bu listeyi her zaman yanmda
tayacam. Sessizlik ve meditasyona gemeden nce bu listeye bakacam.
Gece uyumadan nce bu listeye bakacam. Sabah uyandmda bu listeye yine
bakacam.
2. Olaylarn istediim gibi gelimedii zamanlarda, bunun iin bir
sebep bulunduuna ve kozmik plann dnebildiimden ok daha byk
olduuna inanarak, arzularmn listesini serbest brakp onu yaradana
teslim
edeceim.
3. Btn hareketlerimde, imdiki ann farkndalnn gerekliliini
kendime hatrlatacam. Engellerin dikkatimi datmalarna izin
vermeyeceim. imdiki zaman olduu gibi kabul edeceim ve gelecei, el
stnde
tuttuum niyetlerim ve arzularmla gerekletireceim.
-------------------------------
F. "Ayr Olmak" Kural
Belirsizliin hikmeti "ayr olmak"tr. Belirsizliin hikmeti,
gemiten, gemite yaanan artlanmadan ve bilinenden kurtulmakta yatar.
Bilinmeyene ve saf g alanna doru ynelmekteki istekliliimizle, evrene
gzel hareketlerini yaptran yaratc zekya kendimizi teslim ederiz.
Fiziksel evrende herhangi bir eyi elde etmek iin, o eye olan
bamllnzdan vazgemeniz gerekir. Bu, arzunuzu gerekletirmek iin
gerekli
olan niyetten vazgemeniz gerektii anlamna gelmez. Niyetinizden
vazgemiyorsunuz; arzunuzdan da vazgemiyorsunuz. Sonuca bamllktan
vazgeiyorsunuz. Ayr olmak kural, evrimin olumasn hzlandrr. Bu
kural anladnzda, kendinizi zm zorlamaya mecbur hissetmezsiniz.
Sorunun zmn zorlarsanz sadece yeni sorunlarn olumasna sebep
olursunuz. Halbuki, dikkatinizi belirsizliin zerinde younlatrr ve
-kaosun iinden zmn kmasn beklerken- belirsizlii yaarsanz,
ortaya
harika ve heyecan verici eyler kar.
"Ayr Olmak" Kuralnn Uygulanmas:
1. Bugn, kendime ve evremdekilere olduklar gibi olmalar zgrln
tanyacam.
2. Belirsizlii kabullenme arzumdan dolay, sorunlarn, kaosun ve
karkln zm kendiliinden oluacaktr. Belirsizliin zgrle
giden
yol olmasndan dolay, belirsizlik ne kadar fazla olursa kendimi o
kadar gvende hissedeceim. Belirsizliin hikmetiyle gvene kavuacam.
3. "Tm olaslklar alan"na girerek, sonsuz seime ak olduumda
yaayabileceim heyecan ngreceim. Tm olaslklar alanna girdiimde
yaamn tm macera, gizem ve bysn yaayacam.
-------------------------------
G. "Dharma" veya "Yaamn Amac" Kural
Herkesin yaamda bir amac ve bakalarna verecek zel bir hediyesi
veya yetenei vardr. Bu zel yetenei bakalarna hizmetle
birletirdiimizde, kendi ruhumuzun cokusunu ve sevincini yaarz. Bu da
btn
amalarn esas ve nihai amacdr.
"Dharma" veya "Yaamn Amac" Kuralnn Uygulanmas:
1. Ruhumun derinliklerinde olumakta olan Tanr y sevgiyle
besleyeceim. Dikkatimi hem bedenimi hem de aklm hareketlendiren ruha
ynlendireceim.
2. zel yeteneklerimin bir listesini yapacam. zel yeteneklerimi
ifade ettiimde ve onlar insanln hizmetinde kullandmda zamann nasl
getiinin farknda olmadan hem kendi hayatmda hem de bakalarnn
hayatlarnda bolluk yaratacam.
3. Her gn, kendime, "Nasl hizmet edebilirim?" ve "Nasl yardm
edebilirim?" diye soracam. Bu sorularn cevaplar insanlara sevgiyle
yardm
ve hizmet etmemi salayacaktr.
DEEPAK CHOPRA
Mal cimride, silah korkaklarda, karar da zayiflarda olursa dzen
bozuktur. -

Mal cimride, silah korkaklarda, karar da zayiflarda olursa dzen
bozuktur. -
--------------------------------------------
FiZiK PARADOKSLARI
Olbers Paradoksu
Bu paradoks, biraz da asrtronomi ile ilgili.
Olbers, arastirmalari neticesinde, su fikirlere vardi:
a) Kinatin (uzayin), baslangici ve sonu yoktur.
b) Kinatin bir siniri yoktur.
c) Kinattaki yildizlar, dzenli bir sekilde dagilmistir.
d) Kinatin byklg sabittir.
e) Diger yildizlardan gelen isigi engelleyici bir faktr yoktur.
Btn bunlara dayanarak, Olbers'e gre gece gkyznn ok parlak olmasi gerekir. nk sonsuz
adet isik kaynagi yani yildiz mevcuttur. Gece, karanlik olduguna gre yanlis olan birseyler var. Yapilan
arastirmalar, kinatin bir baslangici oldugunu ispatlamistir. Kinatin saniyede 60 bin km. hizla
genisledigi de ilm bir gerektir. Yildizlardan gelen isigi engelleyen bir faktr mevcut olsa idi, bu
faktrn isinmasi ve daha sonra da isik kaynagina dnsmesi gerekirdi. O halde gkyz gece parlak
degilse bunun birka sebebi vardir:
a) Kinatin mutlaka bir baslangici vardir.
b) Kinatin byklg sabit degildir. Yani genisliyor.
c) Yildiz sayisi sinirlidir.
d) Yildizlar kinatta dzenli olarak dagilmamistir.
Aristodan:
Kabul edelim ki esit agirlikta ve zellikte iki cismi belli bir ykseklikten attigimizda ikisi de ayni
zamanda yere dser. Simdi bu iki cismi birbirine baglayip tekrar atalim. Aristo'ya gre bu cisimler daha
hizli dsmelidir. nk artik agirliklarin iki kati olan tek bir nesne olmuslardir. Ya da olayi bir de syle
dsnelim:
Agirliklari A ve a olan iki cisim dsnelim. Aristo'ya gre daha agir olan A, daha hizli dser. Hizlarina
da B ve b diyelim. Bu iki cismi birbirine bagladigimizda, A, a'yi kendine yani asagi dogru ekecek; a da
A'yi yukari dogru ekecektir. Bu cisimler, yere B ve b arasinda bir hizla yere dsmelidir. Ama Aristo der
ki:
-" Cisimleri birbirine bagladigimizda agir olandan daha agir bir cisim elde etmis oluruz. O halde A'dan
daha hizli dsmeliler."
Amperler:
fazli dagitimda, 2 amper ile 2 amper, drt amper etmez. Yani gen baglama motorda:
2 amp + 2 amp = 3.4641 amp olur.
Ikizler:
Fizikte en nemli paradokslardan biride ikizler paradoksudur.
Buna gre ikiz olan kardeslerden biri isik hizi ile uzaya firlatilsa ve 50 sene sonra dnyaya tekrar gelse
dnyada kalan ikizin yasi "x+50", uzaydan gelenin yasi ise "x+50>gelen" olacaktir. Yani biri yasli biri
gen ama bir ok bilim evresi zamanda byle bir yolculugun isik hizina dahi ikilsa mmkn
olmayacagini iddia eder. nk eger byle olsa idi isik srekli gemise yol alir. Evrende srekli yer
degistirmeyen isik btn evreni aydinlatirdi.Fakat atmosferimize arpan mezonlarin 1sn lik ani, 10 dk
gibi geirdikleri ispatlanmistir"

Akan Su
Bir muslugu biraz aip gzleyelim. Seri halde akan su, asagi dogru indike inceliyor. Neden?
Ipucu: Yerekimi ve hiz
Yagmur
ok siddetli bir yagmur yagiyor. Gidecegimiz yere islanmadan ulasmak iin kosmak iyi bir fikir mi,
Yoksa yrmeli miyiz? Sre ve mesafe, islanmayi nasil etkiler?
Ipucu: Mesel 10 metrelik bir mesafeyi ve 10 dakikalik sreyi ayri ayri dsnn.
-----------------------------------------------------
http://www.psikiyatrist.net/mithipnoz.htm

Mitoloji ve Psikiyatri Yazlar:Mitolojide Hypnos ve gnmzde
hipnozun kullanm:
Hypnos uyku tanrs olarak tannmtr. Kardei lm tanrs olan
Thanatos'tur. Anneleri gece (nyx) dir. Uyku tanrs ok eski
dnemlerde Anadolu'da da yaadklar dnlen Kimmerler'in (
beyazperdede ve izgi romanlarda canlandrlan Conan'n kavmi)
yaadklar yerlerde ulu bir da eteindeki byk bir maarada
yaarm. Buras lo, grltden uzak, dinlendirici bir yermi.
Maara evresindeki baz doal bitkilerden yaylan gevetici,
rahatlatc ve uyku getirici kokular geceleri buradan tm dnyaya
yaylarak insanlarn uykusunu getirirmi. nsanlar da bu durumun
sonucunda, gnlk stres ve yorgunluklarnn vcutlar zerindeki
olumsuz etkisini gideren , vcut hcrelerini yenileyen , kendilerini
gzel diyarlara gtren ryalara dalarlarm. Bu maarann iinden
akan bir yer alt suyunun sesi de uyku tanrsn uyuturmu.
Mitolojiye gre tanra Hera Zeus ile anakkale ili snrlarmzda
yer alan Kazda ( mitolojideki da da)nda ak yapmak istemi.
Ancak Zeus Hera'ya kar ok yaknlk gstermemi. Tanrlar arasnda
en kdemlisi olup, srekli olarak alma temposu iinde olan Zeus
ise Hera'y pek dikkate almyormu. Bunun zerine Hera Hypnos'tan
yardm istemi. Hera Hypnos'a rvet vererek ( rvetin ne olduunu
sormayn !) onu ikna etmi. Hypnos Zeus'u uyutmu ve uykulu iken de
Hera Zeusu ikna etmi. O gn gnlsz olarak Hera'yla birlikte olan
Zeus sonralar iddetli geimsizlik sonucu evini ihmal etmi,
mutluluu evi dnda aramaya balam. Ska yaadklar
tartmalar evrelerinin de huzurunu karm, Zeus baka kadnlarla
zaman geirmi, Ares adl ( sava tanrs) iddet yanls bir
ocuklar olmu ve dnya iddetten, savatan kurtulamam.
Hera zoraki ve hile ile istediini elde etmi etmesine ama mutsuzluk
peini brakmam. Tanra da olsa mutsuzluk sonucu sinir krizleri
geirip, evresinde sorunlar kararak yaayp, sevgiden nasibini
alamam, eini hep bakalar ile paylamak zorunda kalm. Zeus ise
bu davranlarnn sonucunu savalar, rvetler, ihanetler iinde
yzen bir dnyann sorumlusu olarak demi. Sizin mutluluunuzun
bakalarnn mutsuzluu zerine kurulmam olmasna dikkat edin.
Rvet , yalan dolan, hile hurda ile yaplan iler elbet bir gn
sahibini aa kartr. Yanl hesap Badat'tan dner demiler.
Rvet toplumu rtr. Alnan orba paralar bir gn ocuklarnn
ila paras haline gelir. Kssadan hisse, sonuta zorla gzellik
olmaz, yaptnz kk gibi grnen hileler byk sorunlara yol
aabilir.
Hipnozun psikiyatride kullanmna gelince aslnda her toplumda ok
eski alardan beri bilinmektedir. Dinsel ayin ve trenlerde grup
hipnozu seklinde aman trenlerinden , kzlderili byclerinin
trenlerine dek kullanlmtr. izgi romanlarda (Mandrake) da
hipnoz konu edilmitir. Hipnoz ile kiinin bilinaltnda bulunup,
kiiyi rahatsz eden pek ok sorun giderilebilmektedir. Kii bu
esnada yaptklarnn farknda olabilmekte ve istei dnda bir ey
yaptrlamamaktadr. Psikiyatride kullanm alanlar dissosiyatif
kimlik bozukluu ( oul kiilik) , dissoyatif amneziler (byk
unutkanlklar), fobiler , panik bozukluk, baz beenilmeyen
alkanlklarn (sigara, ar yemek yeme gibi) braklmasnda
kullanlmaktadr. Herkes hipnoz olamayabilir. zellikle
gemilerinde fiziksel, duygusal ya da cinsel travmalarn olduu
kiilerde hipnoz kolay gereklemektedir. Hipnoz modern tbbi
anlamda ilk kez Jean M. Charcot tarafndan 1882 'de Fransz Bilimler
Akademisinde yapt bilimsel bir sunum ile dnyaya tantlmtr.
Onun rencisi olan Pierre Janet ise, hipnoz ile oul kiilik
vakalarnn tedavisindeki baars ile psikiyatri dnyasna adn
altn harflerle yazdrmtr.
------------------------------------------------------------
(pi) Says:
Ksaca bir dairenin evresinin apna oran, saysn verir.
nsanolu, aslnda ok nemli vazifeleri olan bu say zerinde ok
dnmtr. Yllarca tam olarak bir deer bulamamakla beraber,
gerek deerine en yakn sonular kullanabilmek iin aba
sarfetmilerdir.
' nin kronolojik geliimine baktmzda gnmzde dahi tam bir
sonu bulunamamtr. eitli formller retilmesine ramen sadece
her seferinde gerek deere biraz daha yaklalmtr.
Arimet 3.1/7 ile 3.10/71 arasnda bir say olarak hesaplad. Msrllar
3.1605, Babilliler 3.1/8, Batlamyus 3.14166 olarak kulland. talyan Lazzarini
3.1415929, Fibonacci ise 3.141818 ile ilem yapyordu. 18.yyda 140, 19yyda 500
basamaa kadar hesapland. lk bilgisayarlarla 2035 basama
hesaplanrken gnmzde milyonlarca basamaa kadar klyor.
iin ilgin taraf, hl tam bir sonu yok. Herhangi bir yerinde devir olsa i
yine kolaylaacak. Ama henz yle bir eye de rastlanmad. u anda bilinen
deerden birka basamak:
lgin Saylar(1):
3 + 4 = 5
10 + 11 + 12 = 13 + 14
21 + 22 + 23 + 24 = 25 + 26 + 27
36 + 37 + 38 + 39 + 40 = 41 + 42 + 43 + 44
.
.
.
Fermat'n Son Teoremi:
Meslei Avukatlk olan Fermat, arada bir matematikle de ilgilenirdi. Ama ne
ilgilenmek. Aadaki teorem, onun eseri. 1665 ylnda 64 yanda len
Fermat'n aadaki teoremi, hl ispatlanamad. Bu problem zerinde
yllarca alan nl alman matematiki Wolfskehl, 1908 ylnda
ldnde, vasiyet olarak 100bin mark brakt. Hem de bu problemi
yzyl iinde zecek ilk kiiye verilmek zere!
Teorem yle:
n>2 ve a, b ve c tamsay olmak zere
an + bn= cn zm olmadn ispatlayn.
Fermat bu teoremi yazarken kulland kadn altnda ok az yer
kald iin cevab yazamadn, halbuki ok gzel bir ispat
olduunu yazmtr. (Belki Fermat ta cevab bilmiyordu )
Bir hatrlatma: Eer rastgele n=54179653 saysn formle uygulayp
eitlii salamadn gstermediyseniz, bu saynn hl doru
olma ans var demektir.
lgin Saylar(2):
basamakl herhangi bir sayy iki kere yan yana yazarak elde ettiimiz
yeni say, kesinlikle 7, 11, 13, 77, 91, 143, 1001 saylarna kalansz olarak
blnr(neden?).
rnek: 831831
831831 / 7 = 118833
831831 / 11 = 75621
831831 / 13 = 63987
831831 / 77 = 10803
831831 / 91 = 9141
831831 / 143 = 5817
831831 / 1001 = 831
Sihirli Kareler:
3 x 3: Birbirini yatay, dikey ve apraz takip eden karenin toplam, 15.
8 1 6
3 5 7
4 9 2
4 x 4: Birbirini yatay, dikey ve apraz takip eden drt karenin toplam, 34.
16 2 3 13
5 11 10 8
9 7 6 12
4 14 15 1
5 x 5: Birbirini yatay, dikey ve apraz takip eden be karenin toplam, 65.
3 16 9 22 15
20 8 21 14 2
7 25 13 1 19
24 12 5 18 6
11 4 17 10 23
lgin Saylar(3):
1 x 8 + 1 = 9
12 x 8 + 2 = 98
123 x 8 + 3 = 987
1234 x 8 + 4 = 9876
12345 x 8 + 5 = 98765
123456 x 8 + 6 = 987654
1234567 x 8 + 7 = 9876543
12345678 x 8 + 8 = 98765432
123456789 x 8 + 9 = 987654321
Teorem:
Btn kare saylar, 1'den balamak zere srasyla tek tamsaylarn
toplam olarak yazlabilir.
rnekler:
5=25
1 + 3 + 5 + 7 + 9 = 25
11 = 121
1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 + 15 + 17 + 19 + 21 = 121
gen Saylar:
1'den balamak zere kendisinden nceki tm saylarn toplamna
karlk gelen saylarn dizisidir.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, ... pozitif doal saylar ise, gen saylar:
1, 3(1+2), 6(1+2+3), 10(1+2+3+4), 15(1+2+3+4+5),... gen saylardr. Yani:
1, 3, 6, 10, 15, 21, 28, 36, 45, 55...
Pascal geni:
Pascal geni, ekilde de grld gibi kenarlarda "1" olmak zere
her say, stndeki iki saynn toplam olarak yazlacak ekilde
oluturulur.
Pascal geninin baz zellikleri:
Kenarlar "1"den oluur
ikinci(krmz) sra, pozitif tamsaylar serisidir.
nc(mavi) sra, gen saylardr. (1, 3, 6, 10 15,...)
Ayn yndeki saylarn(sar) toplam, setiimiz son saynn ters
ynndeki sayya eittir.
(rnek: 1+2+3+4+5+6+7=28, 1+4+10+20+35=70 gibi)
Her sradaki saylarn toplam, 'sfr'dan balamak zere "2"nin
slerini verir. 20, 21, 22, 23 ,24 ,...
(rnek: 5. sradaki saylarn toplam, 1+4+6+4+1=16=24 )
Her sra, yine 'sfr'dan balamak zere kendi derecesinden bir polinomun
katsaylarn verir.
( rnek: (a+b)3=1a3+3ab2+3a2b+1b3)
Teorem:
Btn saylar 2'nin sleri toplam (tekrarsz) olarak yazlabilir.
rnekler:
12 = 23 + 22
12 = 8 + 4
45 = 25 + 23 + 22 + 20
45 = 32 + 8 + 4 + 1
lgin Saylar(4):
12 x 42 = 21 x 24
23 x 96 = 32 x 69
24 x 84 = 42 x 48
13 x 62 = 31 x 26
46 x 96 = 64 x 69
Fibonacci Dizisi:
1'den balamak zere kendisinden nceki iki saynn toplamna
karlk gelen saylarn dizisidir.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, ...ise, fibonacci dizisi:
1, 1(0+1), 2(1+1), 3(1+2), 5(2+3), 8(3+5), 13(5+8),... yani:
1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55...
Fibonacci dizisinin kullanld pekok yerden biri de "ekil
Paradokslar"ndaki genli ve kareli sorulardr.
lgin Saylar(5):
3 x 37 = 111
6 x 37 = 222
9 x 37 = 333
12 x 37= 444
15 x 37 = 555
18 x 37 = 666
21 x 37 = 777
24 x 37 = 888
27 x 37 = 999
e Says:
1 + (1/1!) + (1/2!) + (1/3!) + (1/4!) + ... + (1/n!) serisinin toplam "e" saysn verir.
Yaklak deeri:
e = 2.71828182...dir. (e sabit saysnn kullanld yerler ayrca
anlatlacaktr)
(Sonsuz):
, sadece matematikilerin deil, dnen herkesin ilgisini ve merakn
ekmitir. 'u say olarak dnrsek; aklmz zorlayp "en
byk say"ya ulatmz kabul edelim. O saynn mutlaka 1
fazlas olacandan yeni saylar elde ederiz.
Mesel say dorusunda 0 ile 1 arasnda sonsuz adet reel say vardr. 0 ile
10 arasnda da sonsuz adet say olduuna gre bu iki sonsuz da birbirine eit
olamaz. Bu yzden matematikte "/" ifadesi tanmszdr. Ayn ekilde
1 ifadesi de henz tanmlanamamtr. Hlbuki 1'in tm sleri 1' eit
olmaldr.
Kinatta ka adet "atom" olduu sorulsa ka derdiniz? Herhalde aklnza
gelebilecek en byk sayy sylersiniz. Sizce 1073 nasl bir say?
Byk bir ihtimalle sizin tahmininizden kk. Ama tm kinattaki
gezegenlerin, yldzlarn, asteroidlerin ... atom says ite bu kadar.
(Aratrmalar sonucundaki tahmini say).
Kinatn sonu neresi? Herhalde kinat da bir yerde bulunuyor. Ayrca
geniledii (ien bir balon gibi) ilm bir gerek. Nerede, neyin iinde,
nereleri kaplayarak geniliyor? Bundan sonras ancak tahmin edilebilir. imdilik
bunlar sr.
imdi 'un ne kadar byk olduu daha iyi anlalyor (veya
anlalamyor ) deil mi?
lgin Saylar(6):
(0 x 9) + 8 = 8
(9 x 9) + 7 = 88
(98 x 9) + 6 = 888
(987 x 9) + 5 = 8888
(9876 x 9) + 4 = 88888
(98765 x 9) + 3 = 888888
(987654 x 9) + 2 = 8888888
(9876543 x 9) + 1 = 88888888
(98765432 x 9) + 0 = 888888888
(987654321 x 9) - 1 = 8888888888
----------------------------------------------
TARiHi PARADOKSLAR

Her alanda oldugu gibi tarihte de ok sayida paradoksal olay olmustur.
Fatih Sultan Mehmet'ten:
Bilindigi gibi Fatih, gen yasta padisah olmustur. Yasi gentir ama zekasi ve inanlari ok kuvvetlidir.
Yeni sultan oldugu yillardir. Birgn bir sefere gidilecekken ordunun basinda babasinin olmasini ister.
Ancak babasi bu teklifi kabul etmez. Fatih'in maksadi babasinin ilminden ve tecrbesinden
yararlanmaktir.
-"Eger sen padisahsan ge ordunun basina. Yok eger ben padisahsam emrediyorum ordunun basina
geeceksin!"
Babasi Sultan Murat, baska are bulamaz ve orduya komutanlik yapar.
Osman Yksel Serdengeti'den:
Osma Yksel'in milletvekili oldugu yillardir. Birgn meclis krssnde kendisine laf atan vekillere
dayanamaz ve:
-"Bu meclistekilerin yarisi esektir!" der ve iner krsden.
Bunun zerine meclis karisir ve herkes kendisinden szn geri almasini ister. Arkadaslarinin da ricasi
ile tekrar krsye ikar ve zekasini gsteren ve vekilleri rahatlatan su szleri syler:
-"Bu meclistekilerin yarisi esek degildir!"
Kant'tan:
nl Alman egitimci Emmanuel Kant'in bir sz:
-"Her ne kadar ben inanmasam da bir tanrinin var oldugunu kabul etmek gerekir."
Yunus Emre'den:
"Ete kemige brndm
Yunus diye grndm"
"Bir ben vardir bende, benden ieru"
"Yedi kere dolup bosalan dnya degil misin?"
Kanuni Sultan Sleyman'dan:
Sleymaniye Camiinin insaasi sirasinda bir ermeni usta, yanlis duvar yapmasi sonucu, Kanuni
tarafindan cezalandirilir. Ermeni usta, sultandan sikayeti olur. Kadi, ikisini de huzuruna agirir. Kanuni
ve usta, kadinin karsisinda ayakta beklemektedirler. Karar aiklanir: "Kisas!" yani Kanuni de ayni
sekilde cezalandirilacaktir. Ermeni usta, adalete hayret eder ve:
-"Madem dininiz bu kadar adil, hem davamdan vazgeiyorum hem de mslman oluyorum"
Davadan sonra Kanuni, kadiya:
-"Eger ben padisahim diye benim lehimde bir karar verseydin, seni bu kilicimla ldrrdm"
Kadi, oturdugu minderin altindan bir haner ikarir ve :
-"Sultanim siz de eger 'ben padisahim' diye kararima itiraz etseydiniz ben de bu haneri sizin kalbinize
saplardim..."
Bir Dervis:
Garip dervisin biri byk bir kskn nnden geerken evin 'av meraklisi ve zalim' olan beyi,
yardimcilari ile ava gitmek iin evden ikiyorlardir. Dervisle selamlasirlar. Aksilik bu ya o gn hi birsey
vuramadan dnerler. Bey ok sinirlidir:
-"Sabah ava giderken karsilastigimiz o dervisi bulun abuk! Onun yznden islerim ters gitti. Ugursuzu
getirin bana!"
Yardimcilari hemen dervisi bulup beyin huzuruna ikarirlar. Bey kkrer:
-"Bre ugursuz adam! Senin yznden elimiz bos geldik! Hibir sey vuramadik! Tiz vurun kellesini!"
Dervis, beye syle der:
-"Beyim sabah selamlastik. Siz hibir sey vuramadiniz. Ben ise kellemi kaybediyorum. Siz syleyin,
hangimiz daha ugursuzuz?"
Kanuni Sultan Sleyman'dan:
Kanuni, sehzadelerini muhtesem bir trenle snnet ettirir. Kisa bir sre sonra da veziri Ibrahim
Pasa'nin oglu snnet olur. Trene Kanuni de davetlidir. Birara Kanuni, vezirine der ki:
-"Syle bakalim Ibrahim Pasa. Senin tren mi daha muhtesem, benimki mi?"
-"Elbette benimki sultanim"
Kanuni sasirir. Sebebini sorar. Vezir:
-"Benim oglanin dgnne koskoca cihan padisahi davetliydi ve geldi. Sizinkinde byle bir davetli var
miydi?" der.
---------------------------------------------------------
PARADOKS NEDiR

Binlerce yillik gemisi olan paradokslar, insanlarin kafasini devamli mesgul etmistir. Aslinda dogru gibi
grlen bir nerme veya fikir, tamamen yanlis olarak ikar karsimiza. Tam tersi de mmkndr;
yillarca yanlis zannettigimiz olaylarin, fikirlerin, hesaplamalarin, dogru oldugunu grmek, bizi saskinliga
ve hayrete dsrr. ileride bolca misal verecegimiz paradokslarin, yapilmis birka tanimini aktaralim:
'ok mantiksiz grnen, aslinda ok mantikli bir degis'
'iki dogrunun veya yanlisin eliskisi'
'Soyut muhakemenin sona erdigi tezat'
'Kagit-kalem veya mantik ilzyonu' (Galiba en gzel tanim bu!)
Paradokslar ilgintir, eglencelidir, greticidir, sasirticidir, zihni aar...
Tarihte bilinen ilk paradoks rneklerini Epimenides vermistir. Giritli olan Epimenides:
-'Btn giritliler yalancidir!' diyerek bizi eliskiye gtrr. syle ki :
Eger gerekten giritliler yalanci ise kendisi de giritli olduguna gre o da yalancidir. Yani syledikleri
yalandir(mesela yukaridaki cmlesi). Bu cmle yalan olduguna gre dogrusu su olmali:
-'Btn giritliler dogrucudur, dogru syler.'
O halde syledigi dogrudur. Yani 'btn giritliler yalancidir......'
rnekler:
'Bu cmleyi okumayin!'
Yukaridaki cmleyi okudugunuza gre paradoksa ugramis oldunuz.
' Tek kelime dahi trke bilmiyorum!'
- Beni duyabiliyor musun?
- Hayir. Sesin gelmiyor (!)
- Niin her soruma soru ile cevap veriyorsun?
- Niin vermeyeyim ki !?
Memleketimizde bazi yer adlari, kendisi ile elisir:
Bakirky: Adi "ky" olmasina ragmen iledir. Hem de yaklasik 50 vilayetten bile byk bir ile.
Viransehir: "sehir" degil, s.urfa'nin bir ilesidir.
Kusadasi: "Ada" degildir.
Denizli: Denizli'de deniz yoktur.
Elmadag, Kadifekale, Akdeniz, Gmshane...vs.
-"Syledigin hersey dogru mu?"
-"Hayir!"
Bu adam gvenilir biri midir? nce fikir yrtelim:
"Hayir" dedigine gre arada bir yanlis(yalan) sylyor demektir. Arada bir yanlis konusuyorsa "hayir"
dedigi de yanlis veya yalan olabilir. O zaman "hayir", "evet" olur. Bu sefer de "evet" diyorsa, her
syledigi dogru oldugundan "hayir" da dogrudur... iyisi mi bu adama pek itimat etmeyelim...
Bir otobs ilani:
-"Okuma-yazma grenmek isteyenlere mjde! Hemen asagidaki adrese basvurun..."
Okuma-yazma bilmeyen bir insan nasil bu ilani okuyacak! Okusa zaten o adrese basvurmasi
gerekmez...
Bir adam, salari dkldg iin doktora gider. doktor, teshisi koyar: Stres!
Ama adam salari dkldg iin strese girmektedir. Strese girdike daha da fazla dklmektedir.
Daha da fazla dkldke de, stresi ayni hizla artmaktadir...
Ben her zaman yalan sylerim. EMRE TURUNCU'dan
BU CMLEDEKi HARF SAYISI OTUZYEDi DEiLDiR. (37 Harf var)
Alaaddin'in sihirli lambasindan ikan cini herkes bilir. Cin diyor ki:
-Dile benden ne dilersen. Unutma ki sadece 'bir' dilek hakkin var ve mutlaka yerine gelecek.
Siz olsaniz ne isterdiniz? Alaaddin yle bir istekte bulunuyor ki cin ne yapacagini sasiriyor:
-Benim tm dileklerimi yerine getir!
SOCRATES'ten:
"Bildigim tek sey var; o da hi bir sey bilmedigim."
Bazi hayvan isimleri, insanlar iin sifat olarak kullanildiklarinda iltifat kabul edilir:
Aslanim benim!
Ko gibi masallah!
Tilki gibisin abi!
Bazi hayvan isimleri ise hakaret anlamina gelir:
ok inek bir arkadas!
Ayi misin be birader! (Ayi, bazi lkelerde iltifattir)
kz kz bakma!
Sonuta hayvan, hayvandir:)
--------------------------------------------------------
Subject: SEVGNZ NANAMAYACAINIZ KADAR GLDR.!
SEVGNZ NANAMAYACAINIZ KADAR GLDR.! Her iyi anne gibi Karen de
bir bebein yolda olduunu renince, yandaki olu Michael i yeni
bir karde iin hazrlamaya balamt. Bebein kz olaca anlald
ve Michael annesinin karnndaki kz kardeine her gn, her akam ark
sylemeye balad. Onunla tanmadan nce aralarnda bir sevgi ba
olumaya balamt.
Hamilelik normal bir ekilde geliiyordu. Karen de Tenesse de
Morristown Panther Creek United Methodist Kilisesi nde aktif bir ye olarak
almalarn srdryordu. Vakti gelince, doum sanclar balad. Sonra
her be dakikada bir, dakikada bir ve her dakika.....
Fakat doum annda ciddi baz sorunlar ortaya kt ve Karen in
sanclar saatler srd halde bebek domad. Bir sezeryan m gerekecekti?
Nihayet ok zor abalar sonucu Michael in kz kardei dnyaya geldi.
Ama ok ciddi bir sorun var gibiydi.Gece yars alan ambulans
sirenleri arasnda Tenesse Knoxville deki St. Mary Hastanesi ocuk
servisinin
youn bakm nitesine kaldrld. Gnler getike kk kz
ktleiyordu. ocuk doktoru ok zgn bir ekilde "ok az bir mit var. En
kt
son iin hazrlkl olmalsnz." dedi. Karen ve ei cenaze treni iin
mezarlk yetkilileriyle konutular. Evlerinde bebekleri iin harika bir
oda hazrlamlard. Oysa imdi cenaze iin tren hazrlyorlard.
Michael, te yandan anne ve babasna kz kardeini grebilmek iin
yalvarp duruyordu. "Ona ark sylemek istiyorum"diyordu.Youn bakmdaki
iki hafta sanki cenaze treninin bir hafta sonra olacan iaret ediyor
gibiydi ...
Michael ark sylemek konusunda srar ediyordu.Ama youn bakm
nitesine ocuklarn girmesi kesinlikle yasakt.Ancak Karen kararn verdi.
Onu oraya sokacakt. zin verseler de vermeseler de ....
Eer kz kardeini o zaman gremezse bir daha asla gremeyebilirdi.
Ona, kendisine olduka byk gelen bir ziyareti giysisi giydirdi ve youn
bakm nitesine soktu. Sanki yryen bir kirli amar torbasyd. Ama
ba hemsire onun bir ocuk olduunu anlad ve : "O ocuu buradan
karn.ocuklarn girmesi yasak." diye uyard. Genelde uysal bir kadn
olan
Karen in iindeki anne birden gl bir ekilde bakaldrd ve ba
hemirenin yzne elik gibi baklarla bakarak: "Kz kardeine ark
sylemedike buradan gitmeyecek."dedi.
Michael i kz kardeinin yatana gtrd. Sava kaybetmek zere olan
kk kza bakt. Bir sre sonra ark sylemeye balad, saf temiz
kalpli 3 yandaki bir ocuun prl prl sesiyle. "You are my sunshine,
my only sunshine, you make me happy when skies are grey..."(Sen benim
gn msn, tek gn m, gkyz griyken beni mutlu edersin.)
Aniden kk kz tepki verdi. Kalp atlar sakinleti ve dzenli olmaya
balad.
"arky srdr"dedi Karen gzleri ya dolu.
"You never know, dear how much I love you. Please don t take my
sunshine away!" (Seni ne ok sevdiimi asla bilmeyeceksin, canm! Ltfen
gn
n benden alma.) Micheal, arky srdrdke, bebein sorunlu,
kesik kesik olan solunumu kk bir kediciin nefes al verii gibi
dzenli bir hale girmeye balad.
"ark sylemeye devam et bebeim." "The other night, dear, as I lay
sleeping, I dreamed I held you in my arms." (Geen gece ryamda seni
kollarmda tuttuumu grdm canm!) Michael in kk kardei sakinlemeye
devam etti. Ama bu bir iyileme de gsteren bir sakinlemeydi.
"Devam et Michael" imdi o diktatr tavrl ba hemirenin bile yz
yalarla slanmt. Karen de cokuyla arkya katld.
"You are my sunshine, my only sunshine.Please don t take my sunshine
away." Ertesi gn, hemen ertesi gn kk kz eve gidebilecek kadar
iyilemiti.
Women s Day isimli dergi bu olaya "Abinin arksnn mucizesi"adn
verdi. Bilim adamlar ise ona sadece "mucize"dediler.
Karen ise "Tanr sevgisinin mucizesi"dedi.
Sevdiiniz insanlar iin midinizi asla yitirmeyin.
Sevgi inanlmayacak kadar gldr.!!!
----------------------------------
Baz kimselerin, gelecee dair bir takm olaylar basiret gzyle grp bilecei bir gerektir. Ancak bu, sadece Yce Allah'n, herhangi bir kuluna ikram olarak baz olaylarn stnden gaip
perdesini bir para aralamasdr.
Baz kimselerin, gelecee dair baz olaylar ruh bir takm kabiliyetlerle, basiret gzyle grp bilecei bir gerektir. Ancak bu, gayb bilmek saylmaz. Sadece Allah'n, herhangi bir kuluna
ikram olarak baz olaylarn stnden gaip perdesini bir para aralamasdr. Peygamberimizin, yllar sonra kacak baz olaylar haber verdii sahih hadislerle sabittir. Bu gibi eyler
peygamberden karsa mucize, mmetinden karsa keramet olur.
Evliyann kerameti inkr edilemez. Allah, setii, sevdii kullarna baz olaylar bildirir, onlar da Allah'n bu ltfuyla bilirler.
Kalp, etrafa baz nlar nerettii gibi beyin de baz nlar neretmektedir. Bu nlar, insann iinden geen dnceleri etrafa yanstrlar. Ya da bu nlar, iten dncelere gre
dalgalanr, ekillenirler. Tpk radyo ve televizyon dalgalar gibi bu nlar da tespit eden alc bir gz olursa kardaki insann dncelerini o sylemeden grp renebilir. te insanda
potansiyel olarak var olan grnmez gz (basiret), bu grnmez nlar tespit gcne sahiptir. Byle bir gz ak olan kimse, karsndakinin iinden geen dnceleri sezebilir,
anlayabilir.
Gnl gzyle grme
Ruh safiyet kazand zaman, ayna gibi kendisine vuran her eyi yanstr. Byle bir ruh sahibi olan kimseye, bazen kardakinin hali yansr. Hatta o kimse, yneldii insann haline
brnr. Karsna ald kimsenin hali, dncesi olduu gibi kendisine geer, bu suretle onun iinden geen dnceleri anlar. Mkaefe (gnl gzyle grme) ilmi, kalp gznn
zerindeki perdelerin kalkmasyla kalbe grnen bilgidir. Kalp zerindeki perdeleri kaldrmann yolu ibadet ve riyazettir, nsan bu olgunlua ycelten, ihlasla ibadettir
-----------------------------------------------
ve zel Yaamda Baarnn Srr; Duyarllk
1900l yllarn son eyreinde, yani 1975 ve daha sonrasnda insan
ve davran zerinde aratrma yapan psikolog, sosyolog, sosyal
psikologlar unun farkna vardlar ki; 20in yzyla damgasn vuran
olaylar neden sonu ilikisi iinde inceleme yaklam, insan
davranlar sz konusu olduunda gerekli aklamay yapamyor.
Pozitif bilimler dediimiz fizik, kimya, matematik gibi bilim dallarnda
neden sonu ilikisi tm rgy anlamak ve aklamak iin yeterli
olsa da, konu insan olduunda neden sonu ilikileri maalesef bir
yerden sonra gerekli aklamay retemiyor.
Klasik neden sonu ilikisi ile aklama rnein u sorulara cevap
bulamyor;
1) Nasl oluyor da, bir i takm iinde tm insanlar ayn eitim
seviyesine sahip olmalarna ramen bazlar daha n plana kyor
ve daha baar oluyor,
2) Nasl oluyor da, belli bir sre performans dk olan bir grup
insan, yneticileri deitiinde ya da gruba yeni bir ye katldnda
stn performansl bir takm halini alyor,
3) Ya da nasl oluyor da, bir sre ncesine kadar (d dnya
koullar deimedii halde) kendimizi ie kar isteksiz
hissederken, bugn iimiz ileri bir an nce bitirmek ve dzenleme
istei ile doluyor.
te klasik neden sonu ilikisi iinde tam cevap bulunamayan bu
ifadeler, iin iine insan duygular girdiinde kendi cevaplarn
buluyorlar.
Beyin zerine yaplan aratrmalar unu sylyor ki; beyin bilisel
srelere paralel olarak duygusal sreleri de iliyor ve her bilisel
tepki ile birlikte bir duygusal tepki de retiyor.
te bu nedenle i ve zel yaamda baarl olabilmek iin bilisel
srelere odaklandmz kadar, ayn zamanda kendimizin ve
evremizin duygusal srelerine de odaklanmalyz. Yani, sadece
yaplan iler, rakamlar ve sonularla ilgilenmek sistemi bir yere kadar
altrsa da stn performans elde etmek iin bunlarn ilerisine
gemek, kendi i yaantlarmzla birlikte kiiler aras ilikilerde
karmzdakini i yaantlarn anlamaya almalyz.
Biliyorum, u anda sylediklerim size biraz yabanc geliyor ancak
yle bir geriye doru gittiinizde;
1) arkadanzla ac tatl olaylar paylatnzda aranzdaki
ilikinin daha iyiye gittiini,
2) Zor bir gnnzde i arkadalarnz yannzda hissettiinizde
gnn daha kolay getiini,
3) arkadalarnzn size samimi ilgi ve desteini hissettiiniz i
yerlerinde daha uzun sre altnz,
4) Birlikte altnz ve ie yeni balayan arkadalarnzn
sizin samimi desteinizi hissettiklerinde daha gler yzl ve motive
olduklarn
Hatrlayacanz dnyorum.
Ve biraz daha kendinizi zorladnzda, insann kendisinin ve
evresindekilerin duygu ve dncelerine gsterdii hassasiyet ve ilgi
olarak tanmlayabileceimiz duyarlln ne kadar etkili sonular
dourduuna dair kantlar arttrabileceinize inanyorum.
Peki i ve zel yaamdaki katks iin rnekleri oaltabileceimiz
Duyarl yaklam gelitirmek iin ne yapmalyz?
1) ncelikle kendi davran ve tepkilerimiz konusunda dnmeye
balamak salkl bir ilk adm olacaktr,
2) Kendimizi rahat ve motive olmu hissettiimiz sreler ile bunun
tam tersi srelerde Neden byle? sorusunu sormak bize yeni
ufuklar aacak cevaplar retmekte yararl olacaktr.
3) evremizdekilerle samimi ilikiler kurmak iin ak ve net
giriimlerde bulunmak salkl geri bildirimler almak iin nemli bir
dier admdr.
4) Eletirilere ak olmak, bu eletirilerde gerek paylarn
aratrmak kendimize ynelik bak gelitirmemizde dier nemli bir
adm olacaktr.
5) Son olarak da evremizdeki insanlarla samimi olarak ilgilenmek
ve en nemlisi onlar dinlemek, kendimizi onlarn yerine nasl bir
bak as ile hareket ettiklerini anlamaya almak duyarllk
gelitirme srecimizde bize yardmc olacaktr.
Yaam kalitesini arttrdna gnlden inandm ve her gn aba
sarf ederek kendi deiimimizi ynettiimize inandm Duyarllk
Gelitirme srecinde sizlere baarlar diliyorum

LHAN GLERTAN
------------------------------------------------------
Subject: Zihnin madde zerindeki etkisindeki eksik baglanti, Didem Akman <adidemakman@gmail.com>
Bilinli DNA
Zihnin madde zerindeki etkisindeki eksik baglanti
Robert V. Gerard, Ph.D.
Zihnin madde zerindeki etkisi ogu insan iin hala bir gizem
tasimaktadir. Ancak artik insanlar bunu gizemleriyle birlikte kabul
etmekteler. Amerikan halkinin yzde yetmisaltisi dualarin gcne ve
grlmeyen ile iletisim kurabilmeye inanmaktadir. DNA, ntrinolar,
quarklar bilim adamlarinin var olduklarini bildikleri ama
gremedikleri atomalti paraciklaridir. Son yillarda bilim toplumu
DNAnin mekanigi zerine byk alismalar yapmaktadir.
Anlasilan, "grlemez olan, dsnlemez olandir" fikri mazide
kalmakta.
Zihnin madde zerindeki etkileri ile ilgili temel gerekler nelerdir
bir bakalim. Dua ettigimiz zaman neler oluyor, meleklerle
konustugumuz zaman neler oluyor. Ve DNA klonlamasi iin milyonlarca
dolar harcayarak genetik yapimizi yeniden sekillendirmeye
kalkistigimizda neler olacak. Bazi cevaplarin tam zamani. Bilmek
zamani.
Hareket halindeki suurun NIYET hali oldugunu sylemekle baslayalim.
Bir ok sorunun cevabini bu yaklasim vermektedir. ok gvenilir
niversitelerin bes astrofizikisi bir araya gelerek bilincin
maddeye neden oldugu ya da yarattigini bilimsel olarak ispatlamak
zereyiz dediler getigimiz gnlerde. Bu kuantum fizigindeki atil
enerji ile ilgili matematiksel bulgulari da
desteklemektedir. "Yznc Maymun" hikayesinde de grldg gibi
olaylarin degisiminde bir tr "etki" neden olmaktadir. Rupert
Sheldrake adinda bir biyolog buna "olusturucu sebep" adini takmis.
Formlarin ve davranislarin karakteristikleri, fiziksel, kimyasal ve
biyolojik sistemleri sekilleyerek grnmeyen organizasyon alanlarini
yaratiyor ki bunu Sheldrake morfogenetik alanlar diye adlandiriyor.
Bu alanlar hareket halindeki suurun grlemez alanlari, yani NIYET
bizim realitelerimizi degistiriyor.
Ben tamamen INANIYORUM ki, evrensel iletisim de NIYET ile olusmakta.
Insani ve spiritel bir seviyeden bakacak olursan niyet ne kadar
safsa ve ne kadar kalpten yapilira o denli net bir sekilde olusuma
neden olur. Bunu akilda tutarak, grnmeyen DNAnin tam gzmze
batacak sekilde nmzde duran etkilerine bakalim.
DNA ile ilgili konusmadan nce su soruyu sormamiz gerek. Ama biz
iimizde bulunan DNAnin ana dizayninin ne kadar mkemmel oldugunun
farkinda miyiz? "Aninda yilesme" adli kitabin yazari Andrew Weil'e
gre" DNA miz kendi kendini ogaltabilen bir iyilestirme makinasi.
inde tm bedeni saglikli tutacak anlara ve ddklere sahip.
Srekli bir gelisim, yenilesme ve koruma islemi. Daha da cretkar
davranarak syleyebilirim ki Hepimizin iinde bulunan Tanrisal bir
zellik. Bedenimizde on trilyonun zerinde hcre oldugunu ve onlari
tam bir uyum ve mkemmel saglik iinde tutma isi sadece DNAya ait
oldugunu biliyormuydunuz? Mkemmellik bedenimizdeki her hcrede var
ve biz ona ulasabiliriz.
ogumuz yanitlari kitaplarda, doktorlarda, her esit sifacida
aramaktayiz. Bedenlerimiz iinde neler oldugunu ve neden oldugunu
bilmek istemekteyiz. Ama burda gerek paradoks ortaya ikiyor. Neden
bunca aramak yerine durup ta bedenimizin sesini dinlemiyoruz?
Hepimiz mkemmellige sahibiz ama onun ne oldugunu bilmiyoruz. Artik
iimizde bulunan kaynaklara yakindan bakma zamani geldi. Kendi
sagligimizdan ve kendi i barisimizdan kendimiz sorumluyuz.
Niyetlerimizden yararlanmaya ve igdlerimizi takip etmeye hazir
miyiz? Kalplerimizi amaya ve atislarini duymaya hazir miyiz? Niyet,
igdler, kalbin gsterdigi yollar bizim yasamla ilgili tm
sorularimiza zm ve yanitlar iermektedir. Baskalarina kendimizle
ilgili sordugumuz sorularin yanitlari sadece ama sadece bizim
iimizdedir. Ancak kendimizi daha fazla ilgiyle ve dikkatle
dinlemeliyiz. Peki diyelim ki iimizden gelen bir ses duyduk, niyet
hissettik, mesaji anlayabiliyor muyuz? Yanit sadece "EVET" olmali.
Biraz disiplin gerektiren bir alisma evet ama dsncelerinizdeki ve
duygularinizdaki degisimlere inanamiyacaksiniz....
I sesinizi duyabilmek ve iten gelen mesajlari algilayabilmek iin
on basit teknik:
1. Ilk ve en temel olani beyninizi Teta frekansina getirmeyi grenin
(saniyede 4-7 devir) Bunu kisa ama derin bir meditasyonla veya iyi
bir imgeleme teknigi ile basarabilirsiniz.
2. Yere bagli kalin. Meditasyon sirasinda her zaman bedeninizde
kalin. Onu birakip bir yerlere umayin.
3. DNA nizin bedeninizdeki her hcresinde bir kopyasi oldugunu
bilin. Bu sizin genomeniz olarak adlandirilir. Her genome kendi
zekasina sahiptir ve sizin yksek iyiliginize hizmet eder.
4. Hcrelerinizle ve DNAlari ile direk olarak konusun. Hcreler
birbirleri arasinda haberlesirler. Onlar size toplu halde mesaj
gnderirler. Kollektiftirler. Onlara onlari sevdiginizi syleyin.
5. Bedeninize ve iindeki her hcreye saygi duyun. Hcrelerinize her
zaman nezaketle, gvenle ve saygi ile davranin.
6. Bedeninize sizinle esdeger bir arkadas gibi davranin. Ona kendini
ifade etmesi iin firsat verin. Ona sorular sorun. Onu dinleyin.
Bedeninize onun kutsal oldugunu syleyin. inde yasamin mhrn
tasidigini asla unutmayin.
7. Bedeninizi Ruhunuzla konusmasi iin yreklendirin. Ve eger yksek
iyiliginiz iin bir sey istiyorsaniz zihin bedeninizin stnde yer
almasi iin ruhunuza msaade etmesini isteyin.
8. Bedeninize olabildigince bol sevgi gnderin. Onu iyi bir sekilde
besleyim. O size neye ihtiyaci oldugunu syleyecektir.
9. Birakin OYNASIN, kossun, egzersiz yapsin, en nemlisi KAHKAHA
ATSIN.
10. Son olarak, zihninizde ve kalbinizde yeni bir idrak geni
kurun. Bunun iinde Tanri Suuru, DNAnizin suuru, ve sizin suurunuz
olsun. Bu yeni suur geniniz sizin yeni g kaynaginiz olacaktir.
Bu teknikler sizin bedeninizi hcre seviyesinde gerekten
glendirerek sizinle iletisim kurmasini saglayacaktir. Atil enerji
niyetle, i gdlerle ve kalbin sevkiyati ile alisacagi iin yasami
daha berrak algilayabileceksiniz. Daha aik olacak ve dinlemeye
hazir olacaksiniz. Bylelikle kendinize ve duygulariniza yeniden
gvenmeye baslayacak ve hem kendinize hem de yaptiklarina karsi
gven dolu bir kimlik kazanacaksiniz. Bu teknikleri kullanarak
bedeniniz sizin karar verme mekanizmaniz iinde sadik ve gvenilir
bir yardimciniz kesilecektir. Beden suurunun kendini fiziksel,
duygusal, entelektel ve spiritel alanlarda tam olarak ifade
etmesine olanak saglayacaktir.
Anahtar dinlemek ve gvenmektir. Siz ncelikle saglik konusunda
odaklanin sonra sirasiyla iliskiler konusunda yasamdaki rollnz ve
amalariniz konusunda odaklanarak daha yogun mutluluk ve kafa
sagligi elde edeceginize emin olun.
Bizlerin fiziksel, duygusal, entelektel ve spiritel yapilarimiz ne
kadar dengeye kavusursa, zihnin madde zerindeki etkisi hakkindaki
anlayisimizda o kadar berraklasacaktir. Bundan byle
ykmllklerimizi baskalarinin yerine getirmesini beklemeyecegiz.
Onlari kendimiz yapacak kudrete sahibiz. Suurlu DNAlarimiz sayesinde
kendimizi tm kudretimizle ifade edebilecegimizi anlayacagiz. Gerek
mucize iimizde. O gvendir. O ilahidir. O bizim.
*Internetten alinti
-----------------------------
From: mustafa sen <mustafasenankara@yahoo.com>
Subject: (unknown)
www.aktifhaber.com dan ilginc bir konferans haberi...

Kozmik bilim, bio enerji, salkl yaam gibi konular zerinde
uluslararas alanda almalar yapan Azerbaycan Kozmik Aratrmalar
Enstits'nden Kozmik Bilim Uzman Prof. Dr. Ahmet Maranki, hayatn
srlar,
salkl yaam ve dnyada gizli kalm almalarla ilgili ilgin
iddialarda
bulundu. Maranki, Trkiye'de alan kuyularn hepsinde petrol olduunu
ifade etti.
Samsun'da lkadm Belediyesi tarafndan verilen "Kozmik Bilim ve Kozmik
Bilin" konulu konferansa konumac olarak katlan Prof. Dr. Ahmet
Maranki, kozmik bilimin akl sahiplerine, yani akln kullananlara ve
dnenlere hitap ettiini, kozmik bilincin ise kainat kitabn ilim ve fen
noktasnda okumak olduunu syledi. Konferansnda izleyenleri artan
ve ilgisini eken konulara deinen Ahmet Maranki, dnyann byk bir
patlamayla olutuunu ve bu patlamayla devaml bir enerjinin yaylp
genilediini, genilemeyle birlikte ise yeni bir enerji ortaya ktn
dile getirerek, "Kainatn bu hareketlilikle beslenmesi kozmik bilime
gre bu enerjiyle balantldr. Bu grdmz genileme ve yaylan enerji
btn kozmosu etkiledii gibi dnyamz da etkiliyor. Yaratc diyor
ki; 'Sizin gremediiniz ama her zaman bedeninizde ve evrenizde enerji
ve canllar var. Bizim grnmez vazifeli yaratklarmz var' diyor. Bu
ok nemli. O canllar bizim etrafmzdaki enerjidir. Bu enerji
topraklanmad takdirde birok hastalklar bizi beklemektedir.
Etrafmzda oluan enerjiler canldr ve yaratktr. Dinin emri de bunu
gsteriyor. Bu ok nemlidir" dedi.
lk defa dnyada bir elin yayd enerjileri tespit ettiklerini,
vazifeli yaratklarn u anda boyutta, her eyin etrafnda olduunu,
bilimsel
olarak yz milyon katrilyon canll 10 zeri 16 milyon kalndnda
etraf koruyan canllar bulunduunu, bunlarn bilimsel olarak
grntlendiini, enerji diye bilinen bu canllardan koruma alan
olutuunu
kaydeden Maranki, "Dncelerimize gre, etrafmzdaki enerji ekil
deitirmektedir. Kt bakarsanz enerji alannz kt olur. Bunlar iyi
dnn, etrafmzdaki canllar tm yaptklarmz kontrol merkezine
iletiyor.
Orada bir eksi veya art veriliyor. Mesela 100 eksiniz olduunda bir
yere arpabilir, bin tane olduu zaman baka bir ey olabilir" uyarsnda
bulundu.
"RENKLERN HEPSNN TEDAV EDC ZELL VAR"
Dnyadaki 124 bin hayvann ve bitkinin hepsinin rengarenk olmasnn
tesadf olamayacana da dikkat eken Maranki, bunlarn eref-i mahlukat
olan insanlar iin yaratldn vurgulayarak, "Bilimsel olarak bazen
kabul edilmese de, 'biz topraktan yaratlmz' diyoruz. Topraz. Toprak
ve suyun ekilmi fotoraflarna bakldnda bunlarn hi birinin
tesadf olamayaca grlecektir. Demek ki; gren onun tesinde bir g.
Biz yaratcnn boyasyla boyanyoruz. Mor, lacivert, mavi, yeil, sar,
turuncu ve krmz. Bu renklerden istifade edin. Renklerin hepsinin
tedavi edici zellii vardr. Osmanl dneminde renk, ses, mzik odalar
vard. Biz bunlar unuttuk. Btn noktalar bedenimizde var. 8 ayr
noktada renkler var. Tesadf mdr? Hepsi canl hepsi enerji sayor. Ama
bizim insanlarmz televoleler, malarla urayor. Konuanlar gnah
keisi kabul ediliyor ama bunlar gerektir. Kainatn kitabn okuyarak,
salmz korumaya devam edebiliriz. Tabii ki tp da olacak" diye konutu.
"NKAHLI EE DOKUNUNCA RENKLER NORMAL"
nsanlarn etrafndaki canllarn (enerjinin) dncelere gre
deitiini, bunun hznn ise k hzn atn dile getiren Maranki,
bunlarn hepsinin belgeli olduunu vurgulad. Krilyan tekniiyle ilgin bir
deney yapldna iaret eden Maranki, szlerini yle srdrd:
"Nikahl ve nikahsz yaadz dokunmayla gelien olaylara bakalm.
Erkek nikahl eine dokunduu zaman renkler normal seyrediyor. Ama
kendisine yabanc bir kadna dokununca kapkara oluyor. Yaratcnn emirleri
dnda olduu kareler kapkara. lk defa bunlar bilimsel olarak
kantland. Dnceye gre evremizdeki renklerde deimeler oluyor. Sa
elle
aldmz elmann rengi bile deiik. Bunun gibi rnekler ok. Gda
konusuna bakldnda meyveler enerjilerini da doru veriyor. Salmz
iin de gdalar zamannda yemeliyiz. Enerji durumlar deiik olur.
Mantarn mthi bir enerjisi vardr.
Aalarn etrafndaki zehir ifadr, ylan zehri ifadr. Ama bizim
enerjimiz ona yetmedii iin zehir etkisi yapyor. imdi bunlar silah
sanayiinde kullanlmaktadr. Hcrenizi altrn, havuta da youn bir
enerji vardr. Sabahlar bir elma, havu, krmz pancar suyu iine bir
kak bal koyup iin. Hayatnzda ok ey deiecek. Bir elmann
ekirdeinde bir elma aac varsa, onun ekirdeini atmak akl ii
deildir. Bu
enerji eitleri krilyan tekniiyle tespit edilmitir."
"DNYANIN BELL MERKEZLER VAR, HEPMZ ZLENYORUZ"
Dnyann belli merkezleri bulunduunu rnein ABD'nin Nevada 51. blge
denilen merkezinden radyo dalgalaryla Gney Kore'deki bir ocuun
gzndeki iltihabn yok edildiini gzleriyle grdn ifade eden Maranki,
"Bu radyo dalgalar mize gre, etrafmzdaki yla yaplabiliyor. Faydal
veya zararl hale getirilebir. En arpc rnekte Apai
helikopterlerinin Irak'taki 400 bin devrim muhafzn inlerinden karp
evlerine
gndermesidir. Sonradan akllar balarna geldi. Ayn sistem Bosna'da
uyguland. u an TV'lerdeki 24. kareden sonra bizim gremediimiz 25.
kareler var. Bunlar bilinaltn ynetmektedir. 'AB'ye giren haindir veya
girmeyen haindir' diye dnrken bugn baka bir ey dnebiliriz.
Beyin kontrol, zihin kontrol vardr. 25. kareler beyin alt modunda, ekil
ve ritm dalga boyutlaryla beyin merkezlerini uyarr. Byle inanrken
baka trl inanmaya balarsnz" aklamasn yapt.
"TRKYE'DE AILAN KUYULARIN HEPSNDE PETROL VAR"
Radyo dalgalarnn, televizyonlarn, gazetelerin, bu iletiim
aralarnda bulunan gr ve fikirlerin, alveri yaplan dkkanlarn,
bulunulan yerlerin, grlen insanlarn hepsinin beyne etkileri
bulunduunu ve
bu etkilerin insanlarn genlerini aktifletirdiini veya
pasifletirdiini, ehvet odaklarn arttrp azalttn ifade eden
Maranki, dnyada
herkesin izlendiini ileri srd.
Maranki, "Kastamonu'da 11 kuyudan 3'nde petrol var" dediini, ancak
"yok" deyip bu kuyularn kapatldn, bunun kimsenin umurunda
olmadn da iler srerek, yle devam etti:
"Trkiye'de alan kuyularn hepsinde petrol var. 1998 ylnda BM
temsilcisiyim. Petrol yataklarn aratryorduk. Bartn-Sinop arasnda
petrolleri grntledik, akan yerleri tespit ettik. Ama izleniyoruz. Engel
oluyorlar.
karttrmyorlar. 'Birileri bizi gzetliyor mu?', 'Her an kontrol
altnda myz?'. Evet, uzaktan zihin, beyin kontrol mmkn. Radyo
dalgalaryla nelere tesir edebiliriz? Tusinami, kasrga, deprem, tesla
projesi
neleri kapsyor? Glck depremi proje aksakl olabilir mi? Kozmoza
hakim olan her eye hakim olur mu? Glck depremi tesla projesiyle
balantl. Sordum, balantl olduunu sylediler. Nevada 51 blgedir.
Uydular grntlyor, orijinal resimlerdir. Basit ama hakikatler bunlar.
Gzetleniyoruz."
Maranki, termal kamerayla len birinin bedeninin souyup enerjinin
(ruh) kn grntlediklerini, hcreler alnca renklerin altn
ve renklerin yava yava gittiini, vcudun yava yava souduunu,
enerjinin en son kalp ve gzde toplandn ve sonra karardn da
szlerine ekledi. Maranki, konferansnda uyduya balanarak Samsun
Bykehir
Belediyesi'nin odalarn da izleyicilerine gsterdi.
------------------------------------------
Hi yaantnzda her eyin zerinize zerinize geldiini fark ettiiniz oldu mu? Btn
sorunlar beni buluyor dediiniz? Bir tek bu eksikti dediiniz? Eminim biroumuzun
olmutur. Bunun nedenini hi dndnz m?
Diyelim ki sradan bir gn yayorsunuz, her ey olaan gidiyor ama bir ara
arkadalarnzdan biriyle tartyorsunuz. Bu tartma esnasnda fkeleniyorsunuz aznza
geleni sylyorsunuz ve ya sylemiyorsunuz. Bu durumda ne oluyor enerji seviyeniz biraz
daha aaya iniyor. Yaadnz bu olay baka bir arkadanza veya annenize ya da
herhangi birilerine anlatyorsunuz seviyeniz biraz daha iniyor ve indii alt katmandan
baka bir negatif olay zerinize ekiyorsunuz. nk benzer enerjiler benzer enerjileri
eker. Daha sonra yeni gelen negatif enerjili deneyimi yayorsunuz belki arabanz
arptnz. Bu olayda yine fkeleniyorsunuz ve iinizdeki enerji blounu bytmeye ve
enerjinizi aaya doru ekmeye devam ediyorsunuz. Bu durum banza geldi diye
arkadanz sulamaya devam ediyor ya da bakasn suluyorsunuz. Bir alt katmana
daha indiniz bu sefer iki olumsuz deneyim yaayacanz olaylarn enerjilerini kendinize
ekiyorsunuz. Terslikler iinde belki sevgilinizin kalbini kryorsunuz, belki o sizi tek ediyor
btn bunlar yetmezmi gibi bir de ayanz burkuyorsunuz ve bu byle aaya doru
inmeye devam ediyor her alt tabakada baka sorunlarla ta ki siz iyi niyetli bir eyle
dnp enerjinizi yukarya yava yava ekene kadar.
Bunun tam tersi olsayd, yine sradan bir gn, her ey olaan bir ekilde ilerliyor bu srada
bir arkadanzla fikir ayrl iine giriyorsunuz ama bu sefer fkelenmek, barmak
armak vs. yerine, kendi iinize dnerek " beni bu denli fkelendiren ne?" sorusunu
soruyorsunuz. nk her fkenin altnda yatan mutlaka bir korku enerjisidir. Belki
karnzdaki kii sizin "gszlk korkunuza" ya da "deersizlik korkunuza" bast, ya da
tm bunlarn yan sra size aynalk yapt. Her ne yaptysa bunu bulmanz gerekiyor. Bu kii
bana byle byle yapt , peki yaparsa ne olur. .. bu ekilde iimize dnerek sorunu bulur
ve sevgi enerjisine dntrrseniz enerji seviyeniz yukarya doru kacak ve bir st
katmandan sizi memnun edecek baka bir deneyim gelecek. Belki arkadanz
yaptndan piman olacak size yemek smarlayacak, sevgiliniz o srada arayp size zel
bir srpriz yapacak, babanz para gnderecek ve uzun zamandr almak istediiniz bir eyi
alacaksnz, mutlu olduunuz iin yal bir insana yardm edeceksiniz ve kibar
davranacaksnz ve enerji seviyesi biraz daha yukar kacak bu arada patronunuz sizi
arayp baka bir departmana terfi ettirecek sizin enerjiniz ykselirken bir arkadanzn
borcuna destek olacaksnz, salnzla ilgili bir sorununuz varsa geecek ve ykseliler
devam edecek.
te enerji dengesi bu ekilde alyor. Tabii bu esnada gemiten ekmi olduumuz ve
imdi bime sras gelmi olan deneyimlerimiz olabilir. Bu durumda enerji seviyeniz alt
seviyede ise bime deneyiminizi daha zorlu yaarsnz, eer yksek enerji seviyesinde yer
alyorsanz bu dnemde gelen bime deneyiminin zorluu daha kolay alacaktr.
Enerji seviyemizi ayarlamak ve olumlu deneyimler yaamak bizlerin elinde,
Hepimiz kendi gcmzn farknda olup, kendi gcmze ulamalyz.
--------------------------------------
Q-MATRS
PARAPSKOLOJK SAVA -VI
SHEILA OSTRANDER
LYNN SCHROEDER
TELEPAT YETENEK M TEKNK M?
Sovyet parapsikologlarnn iitmek istemedikleri bir ey var:Turn on,tune
i,drop out (a,gir,k)Buna ramen olaanst olaylar inat bir tutumla
uyarmaya alyorlar ve bu olaylarn daima deimesinden sz ediyorlar.
Kapy aan yal kadn,ok ge kaldn Alexanderdedi.lmeden evvel
sizi dnyordu,sadece Alexander olsayd yardm ederdi banadiyordu.
Popov Grubu Mdr ppolit Kogan,Bu hadiselerin gerekliini inkar
edemeyiz,ama bunun sebebi nedir?diyor.
Ruhsal olaylarn meydana gelmesine sebep olan,onu kolaylatran btn
artlar inceleyen Sovyetler,lm annda ortaya kan yukardaki gibi sarsc
olaylardan hareketle ay evreleri ile ilgili manyetik kuaklarn tesiri gibi aydnlk
olmayan bir sonuca vardlar.
L.Vassiliev lmnden (1466) ksa bir sre nce yle demiti:Krk yl
sreyle kendiliinden meydana gelen telapatiyi inceledim.nsanlar arasndaki bu
vastasz haberlemeye inanabileceimiz yzlerce olay tespit ettim.
Batl bir aratrc bu tr tekepatik olaylarn ne zaman,lmden evvel
mi sonra m meydana geldiini aratrmt.lmden sonra olma ihtimali Ruslar
hi ilgilendirmemiti.
---------------------------------
Subject: TIRTILDAN KELEBEGE DEGISIM VE DONUSUM
Tanju Argun
Ynetim Danman
Trtldan Kelebee Haziran 2002
Bukalemun, dmanlarndan saklanarak hayatta kalabilmek iin kendini
deitirir, bulunduu ortamn rengini alr. Bir virs kendisine kar
kullanlan antibiyotiklere kar deierek uyum salar. Doa, hayatn
devam ettirebilmenin srr olan deiim rnekleri ile doludur.
Mikro organizmalarn bile kendini deitirdii, deiemiyenlerin
doann acmaszl karsnda yok olup gittii bir evrende, kurumlarn,
irketlerin, toplumlarn ve lkelerin devaml bir deiim iinde olmalar
kanlmaz. Tpk doann acmaszl gibi, piyasalarda affetmiyor
artk. Deimeyen, deiemiyen ya da deiime direnen bir ok kuruluun
bugn adn bile hatrlamyoruz. Yok olup gittiler. Yok olup gidenler
arasnda neler var neler ! Byk irketler, siyasi partiler, futbol
takmlar, lkeler ve doktrinler; hepsi, deien evresel koullara kar
kendilerini deitiremedikleri iin, bu gn yoklar, ya da o eski grkemli
gnlerinin anlar ile oyalanyorlar.
Liderler deiim ustalardr. Bir toplumu, bir lkeyi, bir irketi, bir
kurumu veya bir ekibi ustaca ve farkettirmeden deitirebilme
yeteneine sahiptirler. Ancak bu gn deien yle bir evre koulu var ki,
artk
klasik ynetim bilimi ve klasik liderlik anlaylarn bile aresiz
brakyor. Gemiin baarl liderlerini bugnnn ortamna getirip
braksanz nekadar aresiz kalacaklarn grrdnz. Peki nedir bu herkesi
aresiz brakan evre koulu?
Cevap: Teknolojik deiim ya da Teknolojik devrim.
1969 ylnda ODT de son snf rencisiydim. Blmmze yeni gelen
PDP11 adl bilgisayar hayranlkla izler ve renmeye alrdm. imdi
tam olarak hatrlayamyorum ama Kilobyte lar seviyesinde bir bellek ve de
Kilohertzlerle tanamlanabilecek bir hz vard. Koca bir salonu
dolduracak kadar da bykt. Aradan 33 yl geti. imdi dizlerimin stnde
duran yaratk 30 Gigabyte bellek ve 1.2 Gigahertzlik bir hza sahip. Yani,
hz ve bellek kapasitesi, 33 yl nce o oday dolduran devden tam bir
Milyon kat daha fazla. Gc parmaklarmn ucunda hissedebiliyor, bir iki
tu darbesi ile tm dnyay dolaabiliyorum. Dnyann btn
ktphanelerine girip istediim bilgiyi alyor, dnyann btn alveri
merkezlerine girip istediimi alabiliyorum. Banka ubesine gitmeyeli epey
zaman
oldu. Tm yazl iletiimimi de bilgisayarm dan yapyorum.
Son otuz ylda yaadmz teknolojik deiim inanlmaz boyutlarda.
Peki tm yneticiler bu teknolojik deiime ayak uydurabiliyormu?
Uydurabilenler zaten byk bir rekabet avantaj salam durumda. Hala
bilgisayar kullanmay, renmemekte direnen, biliimin nimetlerinden
yararlanmasn bilmeyen Genel Mdrler, mdrler varsa, ya onlar deiecek
ya da
onlar deitirecekler.
Deielim demek kolay. Gerekten deimek iin nce teknolojik deiime
ayak uydurmak gerek. Ynetimin her fonksiyonunun banda bir E-" var.
E-nsan Kaynaklar , E-Marketing gibi. Dnya E-Avrupa y E-Devleti
artk geree dntryor. Bizde de E-Trkiye iin youn bir aba var.
Bu E-Deiim, E-Dnm iinde kendimize bir yer bulamazsak bu deiime
uyum salayamazsak hayatta kalmak iin sadece tanrya dua ederiz.
Bakalar kelebek olup uarken, trtl kalarak yerlerde srnmeyin.
Deiin!
Yunus CETINKAYA
Sanliurfa / TURKIYE
yunuscetinkaya@yahoo.com
yunus_cetinkaya@hotmail.com
ICQ = 109 569 667
--------------------------------------
zgurluk ve beyn
http://www.bozzetto.com/freedom.htm
----------------------------------
Her lisanda bir kuun adn bilebilirsiniz/renebilirsiniz, fakat
gnn sonunda o ku hakknda hibir ey bilmiyor olduunuzu
grrsnz...
O halde gelin kua bakalm ve ne yapyor olduunu grelim -
nemli/geerli olan budur. ok erken yata bir eyin adn bilmekle bir
eyi bilmek arasndaki fark rendim." (Nobel dll fiziki Richard
Feynman,
1918-1988)
----------------------------------
OLUMLU DNMEK YETERL DELDR

Hepimizin ryalari vardir, degil mi? Hepimiz; ailemizde, arkadaslarimizda ya da diger kisilerde belirgin bir yolla su ya da
bu sekilde fark yaratabilen, zel insanlar oldugumuza inanmak isteriz. Yasamimizin herhangi bir aninda, gerekten
neleri istedigimiz ve neleri hak ettigimiz konusunda bir fikrimiz olmustur.
Bununla birlikte ogumuz yasamin glkleriyle karsilasinca, ryalarimizi unuturuz. zlemlerimizin gelecegimizi
sekillendirmedeki gcn unutarak, onlari bir kenara birakiriz. Gven ve midimizi kaybederiz. Yasamda herseyi
degistirecek gcn, iimizde uyuyor oldugunu hatirlamayiz. Bugnden baslayarak, bu gc uyandirabilir ve ryalarinizi
yasama geirebilirsiniz.
Olumlu dsnme, sphesiz nemli bir baslangitir. Elbette nelerin ne kadar yanlis oldugu yerine, nelerin nasil
zmlenecegi zerinde durmalisiniz. Ancak tek basina olumlu dsnce, yasamimizi degistirmek iin yeterli degildir.
Nasil dsndgnz, nasil hissettiginizi ve yasadiginiz her gn yaptiginizi degistirmek iin, bazi stratejilere ve adim
adim neler yapacaginizi gsteren planlara sahip olmaniz gerekir.
Yasaminizda bazi seyleri degistirmek ya da gelistirmek istiyorsunuz degil mi? Degistirmek istediginiz seyleri iki grupta
toplayabiliriz; ya hislerimizi (daha fazla gven duymak, korkularimizi yenmek, mutlu olmak, gemiste olanlar iin
kendimizi daha iyi hissetmek gibi) ya da eylemlerimizi (sigarayi, ikiyi, ertelemeyi birakma gibi farkli seyleri)
degistirmek isteriz. Asil sorun; herkesin bu degisiklikleri yapmak istemesine ragmen, ok az kisinin bunlarin nasil
yapilacagini bilmesi ve sonsuza kadar srdrebilmesidir. Bunun iin bazi temel teknikleri kullanarak, yasaminizin
kalitesini denetlemeye ve degistirmeye baslayabilirsiniz.
Su anda bu srecin sizin lehinize alismasi iin gerekli olan tek sey, degisimin mmkn olduguna inanmakla ise
baslamaktir. Gemis nemli degildir. Gemiste ise yaramayan hibir seyin, bugn yapacaklarinizla herhangi bir sekilde
ilgisi yoktur. Su anda yapacaklariniz, geleceginizi sekillendirecektir. Hemen simdi kendi kendinizin dostu olmalisiniz.
Olanlar iin kendinizi yipratmak yerine, derhal sorunlarinizin zm zerinde yogunlasmalisiniz.
YILGINLIK HISLERINIZI TERSINE EVIREBILIRSINIZ
Yasamda sik sik, gerekten kontrol edemeyecegimiz olaylar olur. alistigimiz sirket klr ve isten ikarilabiliriz.
Esimiz bizi terk edebilir. Aile fertlerinden biri hasta olabilir ya da lme ok yaklasabilir. Bu gibi durumlarda artik
yapabilecegimiz hibir seyin olmadigi hissine kapilabiliriz.
Belki de bir is bulabilmek ya da sadece kendinizi daha mutlu hissedebilmek iin, bildiginiz her seyi denemis olabilirsiniz.
Hibir sey ise yaramamis gibi gzkebilir. Elimizden gelenin en iyisini yaparak, yeni bir yaklasimi denedigimizde hala
amacimiza ulasamamissak, genellikle bunlari tekrar denemeyiz. Niin? nk hepimiz acidan kamak isteriz! Hi kimse
basarisizligi tekrar yasamak istemez. Hi kimse sadece hayal kirikligina ugramak iin, btnyle kendisini vermez.
Genellikle bu hayal kirikligi deneyimlerinden sonra, tekrar denemekten vazgeeriz! Bylece hibir seyin ise
yaramayacagina inandigimiz noktaya geliriz.
Halbuki yaniliyorsunuz. Her seyi yapabilirsiniz! Bugn, algilama ve eylemlerinizi degistirerek yasaminizdaki herhangi bir
seyi degistirebilirsiniz.
Yasaminizi tersine evirmede ilk adim, bir sey yapamayacaginiz ya da aresiz oldugunuza iliskin inancinizdan
kurtulmaktir. Bunu nasil yapabilirsiniz? Genellikle insanlar gemiste denediklerini, fakat basaramadiklarini
sylemektedirler. Yasamim boyunca gemis geleceginiz degildir ifadesini sik sik kullandigimi hatirlatmak isterim. Dn
ne yaptiginiz nemli degildir, simdi ne yaptiginiz nemlidir. Bugn yapacaklariniz zerine yogunlasirsaniz, her sey daha
iyi olacaktir.
Mesaj basittir. Amalarinizin pesinde giderken, sabirla ve esneklik duygusunu kaybetmeden, yogun ve srekli eylemde
bulunur ve zm yoktur duygusunu bir kenara birakirsaniz; eninde sonunda istediginizi elde edersiniz. Derhal, kk
bile olsalar, bugn yapabileceginiz eylemler zerinde yogunlasmalisiniz.
KARAR VERMEK
Daha nce yasaminizin herhangi bir kismini degistirebilecek gce sahip oldugunuzu sylemistim. Peki, o nerededir?
Onunla nasil anlasacagiz? Hepimiz yeni sonulara ulasmak iin yeni eylemler yapmak zorunda oldugumuzu biliyoruz,
fakat hepimiz eylemlerimize bir kararin babalik yaptigini anlamak zorundayiz; kararin gc, degisimin gcdr. Tekrar
belirtmeliyim ki, yasamimizdaki olaylari her zaman kontrol edemeyiz, fakat bu olaylarla ilgili olarak ne dsnecegimizi,
neye inanacagimizi, ne hissedecegimizi ve ne yapacagimizi kontrol edebiliriz. Yasamimizin her aninda kendi kendimizi
kabul etsek de, etmesek de; yeni seimlerimizin, yeni eylemlerimizin ve yeni sonularimizin nedeninin sadece bir ya da
iki karara bagli oldugunu hatirlamaliyiz. SONUTA GELECEGIMIZI; YASAM KOSULLARIMIZ DEGIL, VERDIGIMIZ
KARARLAR BELIRLER.
Anthony Robbins
Bir Dosttan PUSULALAR
Inkilp Kitabevi
------------------------------------------------------------
Kucuk mucitler ile ilgili siteler cok gzel
http://www.yalcineli.com/index.htm
---------------------------------------------------------
BU BR ARAYI
Philip E. Humbert adl bir psikiyatri profesr, "nsanlara mutlu
yaamn anahtarn 10 kuralda
toplayacak olsam, hangi deyileri seerdim" diye kapsaml bir
alma sonras bir liste kartm.
1. Kendini tan. (Sokrat)
Kendi iinde yolculuk yap. Gnlk tut. Kalbin, gnln, vicdann ne
diyor? Neyi ne kartyor? Dnyaya bilinli bakmann yolu bata bu
i yolculuktan geiyor.
2. Olduun gibi grn ya da grndn gibi ol. (Mevlna) Drst ol,
adil ol, haka dn. inden gelen sesin ne kard deerleri
koru. Hayatta bireyleri korumak iin ayakta kalmazsan her ey seni
drr.
3. En yukarda ak var. (Aziz Paul)
Sesi mzie dntren aktr. Ak olmazsa, sevgi ilikileri yoksa,
ihtimam eksikse hayatn kuru bir daldan fark kalmaz.
4. Dnyay hayal gc dndrr. (Albert Einstein)
Yaptmz her ey hayal kurarak balar. Hayat -herkes iin-
hayalleri gerekletirmek ve yapabileceinin en iyisi,
olabileceinin en gzeli peinde gitmektir. Bobby Kennedy nin sz
gibi: Dierleri dnyaya bakyor ve "Neden" diye soruyor. Ben
bambaka bir dnya dnyor ve "Neden olmasn" diye soruyorum
5. Fazla gzellik gz karmaz. (Mae West)
Gzel hayat doya doya yaanr. Mutluluk paylalr, hayat sevme
hissi cokuyla beraber gelir. Ruhun mziinde "Haydi bastr, gster
kendini" temposu vardr. Kibir deil, oku!
6. Frsatlar yakalandka oalr. (Sun Tzu)
Baar cesaret ister, balangtaki cesaret sonradan inanca dnr.
nan insanla daha iyi hizmet arzusuna dntnde frsatlar
yelpazesi yukar bir seviyede tekrar alr.
7. Ya yap ya yapma. Denemek yok! (Yoda - Yldz Savalar) Hayat
seri hareket, karar ve kararllk gerektirir. Tereddtte kalanlar
geride kalr. Hayatn stne gitmezseniz hayat sizin stnze gelir.
8. Mkemmellik, ekleyecek bir ey kalmadnda deil, alnacak bir
ey kalmadnda oluur. (Antoine de St.Exupery) Hayatnz
basitletirin. Basite indirge, indirge, bir kere daha indirge... O
zaman ne kalyor, ona bak. stekler listenizi ksa tutun. Ksa tutun
ki fokus edebilesiniz. Gne na byte tutmak gibi,
odaklamazsanz hayat yakamazsnz.
9. Kabiliyet yoksa sanat olmaz, ama allmadka kabiliyet hi
bir ie yaramaz. (Emile Zola) Ancak akll, bilinli ve oda
amayan abalar sonras olas potansiyelin yapabilecekleri
gerekleir. Elmas yontmadka elinizde sadece bir ta paras
vardr.
10. Hayat yaamann iki yolu var. Biri hibir ey mucize deilmi
gibi yaamak... Dieri herey mucizeymi gibi yaamak. (Albert
Einstein)
kretmeyi unutmamak gerek!
-------------------------------------------------
Subject: Zeka oyunu
>>
>>
>>u anda Japonya'da is bavurularnla aadaki linkteki IQ testi
>>veriliyormu! Linkten, buyuk mavi yuvarlagi tiklayin. (Japaonca ve en
>>sada)
>>
>>Oyunun kurali:
>>
>>"herkes nehirden karya gemeli"
>>
>>Sala binecek kiilerin zerine, sal karya geirmek iinse krmz
>>yuvarlaklara tklamak gerekiyor.
>>
>>Kurallar:
>>Bir seferde sadece 2 kisi sala binebilir.
>>Baba, anneleri yokken kizlarin hicbiri ile sala binemez.
>>
>>Anne de babalari yokken ogullarindan hicbiri ile sala binemez.
>>
>>Hirsiz, polis yokken aile ile yalniz kalamaz.
>>
>>Sali kullanmayi da sadece anne, baba ve polis biliyor!
>>
>>Kolay gelsin!
>>
>>
>>HYPERLINK
>>"http://freeweb.siol.net/danej/riverIQGame.swf"http://freeweb.siol.net/danej
>>/riverIQGame.swf
------------------------------------------
Deerli hocamz Prof. Dr. Fuat Yndemli'nin
Mevlevilikte Sema Eitimi isimli kitab ile ilgili
haberi dikkatinize sunuyorum.
**
http://www.merhabagazetesi.com.tr/arsiv/2005/06/22/g2.htm
Sr, ada gizli
kinci basks yaplan 'Mevlevilikte Sema Eitimi'
kitabnn yazar Seluk niversitesi Meram Tp
Fakltesi KBB Ana Bilim Dal retim yesi Prof. Dr.
Fuat Yndemli, semazenlerin bann neden dnmedii
hususuna da aklk getiriyor.
DNYA EKSENNDEK AIYA BENZYOR
Mevlevilerin dnerken edikleri balarnn asnn,
dnya ekseninde grlen 23 derecelik aya benzediini
vurgulayan Prof. Dr. Yndemli, "Semazenler, balarn
20 - 25 derece yana eince, i kulakta bulunan 3 adet
yarm daire kanal, ayn anda eit derecede
uyarlyor. Kanallarn de ayn uyarlnca, etkiler
ntralize ediliyor ve ba dnmyor" dedi.
KTAP SAYISINDA OK GERDEYZ
Mevlevilerin baklarn bir noktaya sabitleyerek
dengelerini koruduunu kaydeden Prof. Dr. Yndemli,
"Semazenler, srekli sol elinin baparmana bakyor,
gzleri yar ak kalyor, etrafnda olanla
ilgilenmiyor. Bu durumda her taraf adeta buu iinde,
sisli, bulank gryor" deerlendirmesini yapt.
ABD'de en ok okunan kitaplar arasnda Mesnev'nin ilk
srada yer aldn hatrlatan Prof. Dr. Yndemli,
lkemizde Mevlana ve Mevlevilik hakknda yaynlanan
kitap saysnn Napolyon hakknda yaynlananlarn
binde biri kadar bile olmadn syledi.
Semazenlerin ba
neden dnmyor?
Seluk niversitesi Meram Tp Fakltesi KBB Ana Bilim
Dal retim yesi Prof. Dr. Fuat Yndemli'nin
'Mevlevilikte Sema Eitimi' adl kitab ilgin
muhtevas ile dikkat ekiyor.
ok ynl kiilii ile tannan ve 'Tarih ncesinden
Gnmze Ylan' isimli kitab ile dikkatleri zerine
eken Prof. Dr. Yndemli, ksa bir sre nce ikinci
basks yaplan 'Mevlevilikte Sema Eitimi' isimli
kitapta merak edilen pek ok hususa aklk getiriyor.
Kitabn nsznde ABD'de en ok okunan kitaplar
arasnda Mesnev'nin ilk srada yer aldn
hatrlatan Prof. Dr. Yndemli, lkemizde Mevlana ve
Mevlevilik hakknda yaynlanan kitap saysnn
Napolyon hakknda yaynlananlarn binde biri kadar
bile olmadn syledi.
Mevlevilikte Sema Eitimi'nin yurtdnda da byk
ilgiyle karlandn anlatan Prof. Dr. Yndemli,
kitabn Rusa'ya evrilmesi ile ilgili almalara
balandn dile getirdi. kinci basknn batan sona
kadar gzden geirilerek tamamen yeniden ve ilvelerde
bulunularak hazrlandn bildiren Prof. Dr.
Yndemli, son zamanlarn gnce konularndan kadn
semazenlere de daha geni yer verildiini bildirdi.
Prof. Dr. Fuat Yndemli, kitapta semazenlerin bann
neden dnmedii hususuna da aklk getiriyor.
Mevlevilerin dnerken edikleri balarnn asnn,
dnya ekseninde grlen 23 derecelik aya benzediini
vurgulayan Prof. Dr. Yndemli, "Semazenler, balarn
20 - 25 derece yana eince, i kulakta bulunan 3 adet
yarm daire kanal, ayn anda eit derecede
uyarlyor. Kanallarn de ayn uyarlnca, etkiler
ntralize ediliyor ve ba dnmyor" dedi. Mevlevilerin
baklarn bir noktaya sabitleyerek dengelerini
koruduunu kaydeden Prof. Dr. Yndemli, "Semazenler,
srekli sol elinin baparmana bakyor, gzleri yar
ak kalyor, etrafnda olanla ilgilenmiyor. Bu
durumda her taraf adeta buu iinde, sisli, bulank
gryor" deerlendirmesini yapt.
Sizde sk sk ben bu an daha nce yaamtm hissine kaplyor musunuz? Uzmanlara gre, insanlarn yzde 50'sinden
fazlas, hayatlar boyunca en az bir kez Deja-vu ann yaam. Peki Deja- vu nedir? Bir halsinasyon mu? Yoksa bir
hastalk mdr? Uzmanlar Dejavu'nun peine dt; bu bilinmeyenin srrn zmeye alyorlar! te Deja- vu ile ilgili
yaplan almalarda gelinen son nokta;
medya Web TV'de LE HABERLERN izlemek iin tklayn!
Diyelim ki daha nce hi gitmediiniz, kk kentin kalabalk ana caddesinde arabanzla ilerliyorsunuz. Aniden sol tarafnzda beliriveren yal bir kadnn kardan karya gemek iin
krmz n yanmasn beklediini grdnz. inizi bu kente daha nce geldiiniz hisi kaplyor. Bir arabadaydnz, ayn kavakta bulunuyordunuz ve ayn yal kadn kaldrmdan iniyordu.
Ancak kadn arabanzn n tamponuna kadargeldii anda , hatrladklarnzla o onda yaadklarnzn uyumadn fark ediyorsunuz. Tandklk, nceden yaanmlk hissi bir anda yok
oluyor...
eitli aratrmalarn ortaya koyduuna gre , insanlarn yzde 50 'sinden fazlas, hayatlar boyunca en az bir kez byle bir deja-vu ann yaam. inizde uyanan belli belirsiz bir his o an
her ayrntsyla yaadnz sylyor ama kimse tam oarak hangisinin daha nce olduunu bilmiyor. nceden yaanmazlk hissi genelde bir ka saniye sryor. Yallara oranla genle ve
gen yetikinler daha sk bu ryams hayata dselerde, her yatan insan deja-vu yayor. deja-vu zellikle stress nedeniyl eok bitkin ya da ar uyarlm ahallerinde grlyor. Buna
karklk ok az insanda da rastlansa, bunun tersi de yeenabiliyor. 'Jamais-vu '( jemav okunuyor. Bu durumdaki kiiler tandklar, bildiklerindeki bir yere gittiklerinde ya da tandk birisi ile
karlatklarnda o yeri ya da o kiiyi hi grmediklerini sylyorlar. Deja- vu Franszca'da 'daha nce grld' anlamn tayor. lk kez 1876'de Fransz Fiziki Emile Boira tarafndan
kullanlm. 20.yy boyunca psikiyatrlar, DEJA-vu yu Freud'u aklamlarla bastrlm duygularn geri arlmaya allmas olarak anlamlandrdrlar. Bu 'Paramnezi' teorisine (ARPIK
ANIMSAMA) o an yaana olay, bir bunalmla ilintilidir. Ve bilialtna atldndan artk belleimizde ulalamz durumdadr. Bu nedenle, benzer olay bir hatrlama yaratmasa da anlalmas
zor bir tandklk hissiyle egoya esas olay hatrlatr..DEjavu yaayan bi rok insan, bunun istik bir g ya da gemi yaamlar reenkarsayon sonucu orataya kt kansn tayor. Byle
dnmelerinin endenine gelince insanlar; olayn hemen nce ve hemen sonrasnda zihin ve alglamalarnn ak olduunu, buna gre de durumun tek aklamsnn paranormal - telepatik-
mistik bir g olabileceini sylyorlar. Bu karmla tatmin olmayan bilim inasanlar, uzun zamandr DEJA-VU'nun ardnd ayatan fiziksel nedenleri aratryorlar. Ancak sis perdesi henz
aralanm bile deil.
nk Deja-vu'nun gereklemeden nce herhangi bir belirtesi yok. Bu durumda da aratrmaclar deneklerin hatralarna ya da belleklerine dayanmak zorundalar. Ne varki durum o
kadarda mitsiz deil. nk bilim insanlarnn elinde De-javu'nun tanmn ve k nedenlerini belirleyebilecek yeteri kadar veri bulunuyor.
Halsinasyon deil?
lk nce dejavu'yu dier allagelmiin dndaki algsal deneyimlerden ayrt etmek gerekiyor. rnein bu durum bir halsnisyon deil ...Halsinasyon ruhsal hastalklarn ya da LSD gibi
uyuturucu maddelerin etkisiyle beyin ii dengesizliklerin tetikledii, ileri dzeyde grsel , iitsel ya da dier duyularn ar hassasiyeti ile ortaya kyor.
'akak lobu epilepsisi' hastalarnda da deja vu benzeri belirtiler grlyor. rnein gen br erkek Japon hast asrekli olarak hayatnn ve evliliinin bir ok yln yeniden yaadndan
yaknyordu. Bu ksr dngden kurtulmak iinde umutsuzca intihar giriimind ebukunuyordu. Ancak gen JAapon'un durmunu DEJAVU'den belirgin vir ekilde ayran bir yn var. aak
lobu epilepsisi hastalar da yaadklarnn tpatp gemiteki il eayn olduuna inanyorlar .Oysa ki Dejavu yaayan biri daha o srda hemen bunun bir yanlsama ve mantkszlk olduunu
fark ediyor. Almanya'da Martin Luther niversitesi'nde okuyan 220^^den fazla reci zerinde yaplan bir aratrmada DEjavu'yu yaadn syleyen deneklerden yzde 80'i bunun
gemite yaadklar bir olaya benzediini syledi.
Bu almann nda bilisel psikologlar belirtisiz, bildirimsiz , anlardan sorunlu olan bir baka bilin d srece yneldiler. Onlara gre bunlar uzun zamandr unutulan bilinli olarak geri
arlamayan ama henz sinir andan silinemeyen yaanmlklardr.
1989 ylnda bugn Washington niversitesi'nd egrevli psikolog Larry Jakobi nderliinde bir deney yapld. deneklerin topland snfn duvarna onlarn bilinli olarak algyamayacaklar
kadar ksa bir sre tek bir kelime yanstld. Doru drst alglanamayan bu grnt beynin grsel merkezlerinde bir yerlerde kaydediliyor. Psikolog Jakobi daha sonra kelimeyi uzun sre
duvar yansttnda denekler bunu daha nce grdklerini iddia ettiler.
Bilinaltnda alglana uyarcnn bilin d ilenii daha sonra benzer uyarcnn ok daha yksek bir hzda ilenmi gibi alglanmasna yol ayor. emeye hazrlama olarak tanmlanan bu
olgu bilim insanlarnca o tarihten beri ciddi biimde inceleniyor. lemeye hazrlama ve dier dikkat nitelikleri Deja vu ieren durumlarla olduka uyuuyor.
1900'li yllarnda banda Hollan'da psikolojinin kurucus Gerhard Heyman 42 reciyi 6 ay boyunca izledi. Bu rencilerden Dejavu yaadktan hemen sonra ksa bir anket doldurmalar
istendi. Heyman 'n belirlediine gre ruh durumu deiken olan ya da apati (kaytszlk) dnemi yaayanarla dzensiz alma alkanlklar oan renciler daha sk deja vu yayordu.
Dier aratrmaclara gre ise bu renciler ok yorgun ve ar stresli olduklar dnemlerde Dejavu yaamaya daha yatknlard .
Bilim insanlar Dejavu'nun nrolojik kkenini zebilseler onu tetikleyenen ne olduunu da ortaya karabilirler. Ama bugn iin sinirsel balantlarn yalnzca bir blmine ulalm
bulunuluyor. Bu ara uzun sre gecikmeli sinirsel aktarmn sorumlusunun DEJAVU olduu varsaylyor. Alglama srecinde bilgi paracklar farkl sinirsel yollar izleyerek beynin ilem
merkezlerine ulayor. Ve beyin bunlar biraraya getirerek anlaml bir btn oluturmaya alyor,te bu srete aktarmn herhangi bir aamsndaki gecikmenin karkla ve dejavu
oluumuna yol aaca dnlyor.
1963 ylnda Efron aratrmalarnn sonunda beynin sol yarmkresindeki aak lobunun gelen verileri bire bir dzenlemekten sorumlu olduunu ortaya koydu. An zamanda bu yerin grsel
yollardan saliseler iinde iki kere mesaj aldn (birini dorudan dierini normal dolayl yollar araclyla sa yarmkrden ald sanlyordu) buldu. Eer herhangi bir neden tr dolayl
aktarmd abir geckme olursa sol aak lobu ikinci mesajda bir zmanla hatas kaydediyor. Ve grsel sahneyi sanki daha nce yaanm gibi yorumluyor.
Hatralar olmayan bellek
Yapay olarak salanan bu dejavularn gerekte yaanan ile benzerlii tartla dursun yaplan aratrmalardan elde edilen sonular enmli bilgiler salyor. Nrologlar orta akak lobunun
bildirimsel be bilinli belleimizde dorudan rol oynadn kantlam durumda . Algsal olaylarn sanki gerek olaylarm gibi kaydedilmesini sonrasnda da sanki gerektenyaanmlar gibi
gzlerimizn nnden bir film eridi gibi gemesini salayan hipokankus beynin orta akak lobund ayer alyor. Ayrca orta akak lobunda parahipokampalgirus, rinalkorteks ve Amigdal'da
bellek konusunda nemli bir role sahip. 1997 ylnda Stanfoord niversitesi'nden meslaktalarnn yrtt bir alma hipokankus'un bilinli hatrlamay saladn
parahipokampalgirus'un ise bellekten herhangi bi rolay geri armakszn tanidik uyarc il eyabanc uyarcy birbirinden ayrdn gsteriyor.
Beynin bir ok blgesi dejavu retiminde etkiliolabilir. Bireye kendinden ve evresindne yabanclatn , zaman duygsunu kaybettiini hissettiren bu duygu tarafndna tetiklenen dejavu ok
karmak bir srecin ilemekte olduunu ortaya koyuyor. Nrologlar bu kk yanlsamlarn zihin ilyeiine ilikin nemli bir igr saladn dnyorlar. Dejavu'nun olgusu konusunda
gelecekte yaplacak almalarn yalnzca belleimizi nasl yanlttmz deil ayn zamanda beynimizin hangi yolla turtarl bi rgereklik hissi yarattn da yardmc olmad bekleniyor....
----------------------------------------------------
KUSURSUZLUU ARAMANIN BEDEL
Kk eyler (Prof. Dr. stn Dkmen)
Hayat, iinde elikileri de barndrr. Oysa biz eliki sevmeyiz,
elikilerden arndrlm, klklar ayklanm bir hayat isteriz.
Bu gereki deildir. Kusursuzluu aramann bedeli ardr.
Kusursuzluu aradmzda, elde edemediimiz tek ey yznden,
elimizde bulunmakta olan pek ok eyi kaybedebiliriz.
nsan, kusursuzluu istiyor, her eyi birlikte istiyor. yi de, her
ey'in iinde ztlklar da vardr. Her ey'e talip olan insan,
dolaysyla ztlklara da talip olmu oluyor. Ama ayn zamanda
ztlklar sevmiyor, tutarllk istiyor. (Bu bir elikidir; insann
eliki yaamaya da hakk vardr.)
Kusursuzluu/mkemmeli istemek, zorlayc olmann yan sra, galiba
imkansz da. Srekli deien, gelien, bir rmak gibi akp giden
yaamda, srekli kusursuzluk istemek, gelimekten vazgemek anlamna
gelir. zel yaamnzda veya iinizde, varsayalm ki kusursuzlua
ulatnz. Bu, artk bir anlamda gelimeyeceksiniz demektir. Oysa
deimek, gelimek kanlmazdr. Kusursuzluk sanal bir ey. Eer
srekli geliiyorsak, bir nce yaptmzn kusursuz olmas mmkn
deildir. Bu yzden, kusursuzca talip olmak yerine, bir "ncekine
gre daha iyiye" talip olmak daha gereki gzkyor.
Kiiler iltifat yoluyla geliebilirler; ayn zamanda evrelerine
iltifat ederek veya etmeyerek evrelerini ekillendirirler. bn-i
Sina, "Bilim ve sanat iltifat grmedii lkeyi terk eder" demi.
Eer bilime, sanata iltifat ederseniz bunlar gelitirirsiniz.
Doaya iltifat ederseniz, doal yaam korursunuz. Spora iltifat
ederseniz sporu gelitirirsiniz.
Neye iltifat ederseniz, onu hak edersiniz. lkemize yle bir
baknz; insanmz arazisine deil, arazi olmaya iltifat ediyor.
yle: Askere giden genlere, yar aka yar ciddi "Akln varsa
askerde arazi olacaksn" diye t verirler. Gen de tutar, arazi
olmaya, ortalarda gzkmemeye alr.
Yeni evlenen erkeklere, tecrbeli erkeklerin yar aka yar ciddi
bir nerisi vardr: "Yardm ediyorum diye mutfaa gir, karnn
bardaklarn kaza ss vererek kr; seni bir daha mutfaa sokmaz."
Yani mutfakta da arazi olmasn tlerler. Eh, artk herhalde
lkede de arazi ol, etliye, stlye karma, bana dokunmayan ylan
bin yaasn de! Bu kadar arazi olmak da kt. nk, bugn arazi
olan yarn arazisiz kalr.
Benim vatandam, reterek kazanmak yerine topran satarak
kazanmay tercih ediyor. Bu yllardr byle. Kylardaki
zeytinlikleri, narenciye bahelerini satt, ierlerdeki buday
tarlalarn satt benim vatandam. Zeytin, buday reterek kazanmak
yerine, topraklarn satp ehirde bir apartman dairesi almay
tercih ediyor.
-------------------------------------------------------
Kk eyler (Prof. Dr. stn Dkmen)
Ailede ltifat/-szlk
Aile yeleri birbirlerine iltifat etmeli. Kar koca birbirlerine
zaman zaman iltifat etmeli. Kadn ve erkek, o gne kadar einden
ald gzel eylerin ne olduunu sylemeli. Szgelii Bana gven
verdin veya Bunca yl evimizin rzkn kardn ya da Seninle
birlikte olmak keyifli; senin yannda kendimi rahat
hissettim/hissediyorum demeli. Eimizin, mutlaka bizi rahatsz eden
davranlar vardr; bunlar syleyelim. Ama ltfen, onun bizi
olumlu ynde etkileyen gemie veya u ana ait olumlu duygularn,
dncelerini, davranlarn da dile getirelim. nsanlar,
birbirlerinin eksilerini/eksiklerini yakalamak iin gzlerini drt
aarlar da, artlarn, olumlu yanlarn yakalamak iin ayn dikkati
gstermezler.
Aile yeleri, ocuklar, babalar, zaman zaman evin annesine
yemeklerde grdkleri eksikleri sylediler, unun tuzu ok, bu biraz
daha pimeliydi dediler de, yle bir yrek dolusu, Ellerine
salk, pek gzel olmu denildiini az duydum. Lokantalarda,
yemekte bir eksik gren kimi mteri, aya iletilmesi amacyla bu
durumu garsona syler. Ancak, baars iin ay kutladn
syleyen ok az kii grdm.
Niin evremizdekilere olumsuz eletirileri rahata yneltiyoruz da
olumlular yneltemiyoruz? Bu konuda pek ok yorum yaplabilir.
phesiz konunun tarihsel, kltrel, sosyolojik nedenleri var. Belki
olumluyu sylediimizde, eski bir alkanlkla nazar deeceinden
korkuyoruz. Belki olumsuzu sylemek, fkeli bir avc davran ve bu
davran toplumda prim yapyor, staty ykseltiyor ve eletiren
kendisini gl hissediyor. Bu ve bunlara benzer derin yorumlar
yaplabilir; ancak konunun basit yorumlarndan birisi u: insanlar
olumsuz eletiride bulunmay birbirlerinden reniyorlar, zellikle
bu konuda byklerini model alyorlar.
Aile iinde yaknlarmzn srekli eksiklerini, istemediimiz
davranlarn gzleyip syleyebiliriz. Ama bunun yan sra onlarn
gzel davranlarn da gzleyip syleyebiliriz. Szgelii
kaynvalidenizin, size gre pek ok olumsuz davran bulunabilir;
ama onun en az iki de olumlu zellii vardr. Bir, einizi dourmu
ve bytmtr. ki ocuklarnzn anneannesi/babaannesidir. Bunu
hi dndnz mu?
yerinde ltifat/-szlk
evreme bakyorum, iyerlerinde birbirlerine iltifat etmeyen
insanlar gryorum. Nice amir, elemanna doru yapt bir i iin
teekkr etmiyor, Teekkre ne gerek var, bunu yapmak iin para
alyor diye dnyor. Hatta bu dncesini dile getiriyor.
Gzlediim kadaryla amirler memurlara iltifat etmiyor, memurlar da
amirlere etmiyor. Amirin memura iltifat etmesi adetten deildir.
Kafalarda olan belki de u: Eer amir memuruna iltifat ederse,
amirin otoritesi sarslabilir, memur marabilir, yz bulur zam,
ister, hi olmad izin ister. Eer memur amirine iltifat ederse,
kafalarda klie hazrdr; amirine iltifat eden memur, yaclkla,
yalakalkla, dalkavuklukla veya yresel ifadelerimizden birisi olan
omolukla sulanr.
Sanrm amir ile memur arasndaki uzak durma problemi, ilerlerine
zg deil, gnlk yaammzn hemen her alannda karmza kyor.
rnein babalar ile ocuklar arasna da benzeri kopukluu yaygn
olarak grmek mmkn. Eskiye gre azalmakla birlikte halen sryor,
nice olan, kz babasna onunla gurur duyduunu aka syleyemiyor,
babasna iltifat edemiyor. Brakn iltifat, babasyla rahatlkla
konuamyor. Ve ne yazk ki nice baba, olunu, kzn barna basp
yle bir dolu dolu pemiyor. Hadi iyerlerinde mesafeli duru
gerekli diyelim. Evde de mi gerekli? Hadi diyelim memurun amirini
vmesi yaclktr. Aile iinde birbirimizi vmek de mi yaclk?
nsanlar birbirlerine bakyorlar, bir hata gryorlar, ardndan
da Bir hatasn grdm, izdim stn abi; bir davrann grdm
notunu verdim, sfr diyorlar. Bunun sonucunda da ya ksyorlar ya
da birilerini iten atveriyorlar. Veya genliklerinde nice emei
gemi alanlara, politikaclara yalandklarnda, onlarn son
hallerine bakp dinozor diyorlar, onca hizmetlerini
unutuveriyorlar. Galiba tarih byle tekerrr ediyor.
Ksacas evremizden gelen olumlu mesajlar da olumsuz mesajlar da
ie yarar, bizi gelitirir. Ancak olumlu mesajlarn bir ilevi daha
vardr: Olumlu mesajlar, olumlu eletiriler bizi gelitirmenin yan
sra mutlu eder, yreklendirir, motivasyonumuzu artrr. Olumlu
eletiriler bizde marifet gelitirir.
Olumlu eletirilerin az olmas, insanlarn marifet/beceri
gelitirmelerini zorlatrr. nk ceza/eletiri, daha ok, belirli
bir davran yapmamay retir. (stelik ceza, mevcut olduunda
etkilidir; ceza ortadan kalktnda, bastrd davrann grlme
ihtimali artar.)
Baz babalar, ocuklar, zellikle oullar iin Benim istediim
gibi deil. stediim gibi olsun, canm alsn. stediim gibi
olmad; bana byle evlat gerekmiyor diyorlar. Bu tavr doru mu?
ocua rehberlik etmeden, onu istediimiz kalba sokmamz pek mmkn
deildir. Eer ocuklarmzn yaam labirentleri iinde
kaybolmalarn istemiyorsak, onlar tek balarna brakmamal,
onlara rnek/model olmal, onlarla iletiim kurmalyz.
Psikolojide Maslowun htiyalar Hiyerarisi ad verilen bir yap
var. Buna gre bireyin ihtiyalar hiyerarik bir yap oluturur,
srayla giderilmesi gerekir. Eer, kiinin/alann maddi
ihtiyalarn karlar, kendini gvende hissetmesine yardmc
olursanz, evresinden sayg-sevgi grmesini, mensup olduu gruba
kendisini ait hissetmesini salarsanz, bu kii kendini
gerekletirmeye hazr demektir, kendisini gerekletirebilir,
gelimi bir insan olabilir. Bu gr, yani Maslowun htiyalar
Hiyerarisini acaba yle zetleyebilir miyiz? Kiiye/alana
maddi-manevi iltifat ederseniz, o kii kendisen ve dnyaya iltafata
hazr hale gelir.
--------------------------------
Guzel bir oyun
http://www.plasticmartians.com/play.php?gameID=5
-----------------------------------------------
ZGR GKMEN ELENK (Arivi)
Yogann beden, zihin ve ruha salad dinginlik sadece beden hareketleri ve meditasyonla elde
edilmiyor. Bu lnn huzura kavumasnda beslenme de nemli yer tutuyor. Yoga retisi
beslenmede evreye ve dier canllara en az zarar ve ac vermeyi hedefliyor. Beslenmenin hem
bedene hem de zihne dorudan etki yaptn syleyen yoga eitmeni Oya Eksen, yoga tarz
beslenmeyle ilgili sorular yantlad.
Yoga insanlara nasl bir beslenme tarz nerir?
Doayla uyum iinde bir yaam temel alyor. Nasl dzgn alan bir otomobile konulan kt yakt bir
sre sonra otomobilde ciddi baz arzalara yol aarsa, geliigzel bir beslenme de organizmadaki
dengeleri bozabilir. Yoga, uygun beslenmenin temelini Ayurveda'dan alr.
Ayurveda nedir?
Doayla uyum iinde salkl yaamn srlarn veren en eski tp bilgilerini ieren bir yaam bilgisidir.
Ayurveda, mkemmel bir gelimenin ancak zenli bir beslenmeyle mmkn olabilecei esasna
dayanr. Ayurveda ilkelerine gre, yiyeceklerimiz drst yollardan kazanlm parayla temin edilmeli,
yemek sakin, huzurlu ve temiz bir ortamda hazrlanmal, mmknse yemek yalnz bana deil,
bakalaryla birlikte bir paylam iinde yenilmeli, yemek yava ve yeterince yenilmeli. Sofradan dolu
mideyle kalklmamal, buna gre midenin en ok drtte dolmu olmal. Besinler iyice inenerek
yenmeli, ayn nde en fazla drt eit besin alnmal ve nce i besin yenmeli.
Peki doayla uyumlu besinler neler?
Bu sorunun en basit yant taze, doal ve katksz besinler. nk bunlar bedende en az atk birikimine
yol aar. Yogiler, tm besin maddelerini, bedene kazandraca deerlerle ilikili olarak ana grupta
toplar.
Birinci grupta, 'satva' olarak bilinen, beden ve zihin iin en yararl olan, gdalar yer alr. St ve st
rnleri, tahllar, baklagiller, tm taze sebze ve meyveler, kuruyemiler ve bal bu grupta yer alr. Bu
besinler, kiinin yaamnda belirli bir denge oluturur, zihnin sakinlemesini salar. zellikle
meditasyon yapan ve kendinde ruhsal bir olgunlamay hedefleyenler bu tr besinleri tercih etmeli.
kinci grupta 'rajas' zellikli besinler kiide deiken duygular, zihinde srekli hreketlilik hali yaratrlar
ve kiiyi devaml hareket ve eylem iin uyarrlar. Sakinleemeyen, geveyemeyen, sinirli kiilerin bu
besinleri ar tketmekten kanmalar lazm. Kahve, siyah ay, kolal iecekler, rafine beyaz eker,
kakao, yumurta, balk ve ac, sert baharatlar bu gruptadr.
nc gruptaki 'tamas' zellikli besinler ise, dk enerjilidir. Organizmada duraanlk yaratrlar,
uyuukluk verirler. Yogiler mecbur kalmadka bunlarn alnmasn tavsiye etmezler. Bu grupta, etler,
alkoll iecekler, sigara, bayat ve bozulmu yiyecekler, yabani mantar, tm rafine edilmi ve doal
olmayan besinler yer alr.
Yogada et yasak m?
Sadece belirli bir ruhsal gelimeyi yaamn temel hedefi haline getirmi yogiler et yemez. Yoga tarz
beslenmede, baka bir canlnn yok edilmesine dayanan bir beslenme doayla uyum kuralna aykrdr.
Ayrca 'l gda' olarak adlandrlan etin bedende yaratt baz sakncalar var. Krmz etteki
hayvansal yalar ok kolay vcut yana dnebiliyor. Krmz ette yksek oranda bulunan fosfor,
paratiroid hormon salgsn artrr, bu da vcttan kalsiyum atlmasna yol aar. Bunun da en nemli
sonular kemik erimesi, zihinsel gerginlik ve stres artdr.
Yogadaki orucun amac ne?
Yogiler, salkl bir yaam iin belirli aralklarla oru uygulayarak bedenlerinden toksinlerin
uzaklamasn gerekli grrler. Yoga anlamnda oru, en az 24 saat boyunca sadece bol miktarda su,
meyve, sebze sular ve bitki aylar ierek kat hibir eyin yenilmemesi esasna dayanr. Sre iki-
gne kadar uzayabilir. Ancak daha uzun oru srelerinde deneyimli bir yoga ustasnn denetiminde
uygulama srdrlmeli. Bugn diyet uzmanlarnn 'detoksifikasyon' ad altnda nerdikleri ey de
aslnda uygulanmas biraz daha kolaylatrlm bir tr oru. Bu tr uygulamalar bedeni yenileyip enerji
kazandrr, ayn zamanda baklk sistemini glendirerek kiinin zihinsel faliyetlerini de olumlu
ynde etkiler.
Egzersizler itah dengeliyor
Yogann yava beden altrmalarnn metabolizmay hzlandr ve itah dengeledii ynnde
aratrmalar var. Yoga altrmalar ayrca sindirim sistemi ve salg bezlerini de derinden etkiledii iin
sindirim ve boaltm sistemi dzenli alr.
Aratrmalar, ou zaman salksz beslenmenin sonucu olan imanlama ile duygusal sorunlarn ok
yakndan ilikili olduunu gsteriyor. te yoga, duygusal doyum salayarak kiinin kendini gereksiz
yere yemee vermesini engelliyor.
Panik ataa yoga kr
Zeynep Uurlu, reklam sektrnde nemli bir konumda alyordu. 28 yanda i hayatnn ok youn
bir dneminde kalp krizi geirdiini sand. Oysa panik atak krizi geirmiti. Hastaln iki ilala yendi:
Doktor ve yoga. Zeynep Uurlu'yla yogann hastal zerindeki etkisini konutuk.
Panik atanz ne zaman ortaya kt?
lk kez reklam ajansnda alrken balamt. O zaman ne olduunu anlamamtm. Kalbim ok hzl
atyor, iim ekiliyordu, elim ayam buz gibiydi. Kalp krizi geiriyor, lyorum sanmtm. ok
ktyd, bu duyguyu ancak yaayanlar bilir.
Ne yaptnz sonra, tedaviye baladnz m?
Doktora gittim, benimki ok ar bir vakayd. Uzun sre psikanaliz ve ila tedavisi grdm.
Panik atanzn nedeni neymi?
Bu hastalk bir gnde olumuyor. Gemite yaanan birikimler kiminde lser, kiminde kalp hastal
eklinde patlak veriyor. Bendeki yansmas panik atakt. lkokuldan sonra hi ailemin yannda
yaamadm ben. Yaamm hep yatakhane, yurtta geti. Ayrca ok stresli bir iim vard. ok skntl,
gergin, huzursuzdum. Bir gn patronum da durumumu fark etti. 'Sen ne yapyorsun, git, rahatla, baka
eyler yap' dedi. Zaten tam bu srada panik ataklarm balamt.
Braktnz m ii?
Alt ay kadar daha devam ettim. nsann en kt hatas, bir eyleri brakamamak. , kariyer gibi
eylere tutunuyorsunuz. Ben de ii brakamyordum. Robert Kolej, daha sonra Ankara niversitesi'nde
turizm otel iletmecilii okudum. Hep kendimi baarl biri olmak iin artlandryordum. ok
mkemmelliyetiydim. Srekli en iyiyi yapma yarnn iindeydim. Bu da kendime srekli bask
uygulamama neden oluyordu. Panik atak krizlerim ilerin youn olduu bir dnemde ortaya kt. En
sonunda pes ettim ve ii braktm. Benim tipimde birine reklamclk uygun deilmi. Ama bunu
anlamak sekiz ylm ald.
Rahatladnz m peki?
'Oh dnya varm' dedim. Alt ay kadar keyif yaptktan sonra hamile kaldm. ocuum doduktan
sonra sadece vcudumu toplama amacyla yogaya baladm. Ama yoga yapmaya baladmda ilk
seansta doktora gidip bir saat konutuumdaki rahatlamay yaadm. Zamanla hem tedavi hem de
yoga sayesinde panik atam kontrol etmeyi rendim. Yoga kendime dnp, istemediim eyleri
yaptm fark ettirdi.
Sizce yoga bu etkiyi nasl salad?
Klasik yoga yaptnzda, zihni boaltp, geviyorsunuz. Daha sonra omurgay canlandrarak vcudu
altrmaya balyorsunuz. Ve nefesle vcut hareketlerinizi senkronize ediyorsunuz. Yogadaki
durular vcudunuzdaki tm kaslar altryor. Olumsuz dncelerin vcudunuzda skmasn
nlyor. nk stres, alma tarz, olumsuz dnceler zamanla vcutta gergin noktalar oluturuyor.
Yoga yaparak bu noktalar yeniden zyorsunuz. Yoga bedenimi ve zihnimi dinlendirdi, hastalm
ksa srede atlatmam salad.
Panik ataklarnz tamamen geti mi?
Geti, ama arada bir yokluyor. ocuumdan uzakta olduumda ya da uaa bindiimde... Ama iyiyim.
Yogaya hl devam ediyor musunuz?
Haftada drt gn yoga yapyorum. Bir sre nce bir arkadamla yoga merkezi kurmutum, oray
tamamen devrettim. u an zel dersler veriyorum. imdi de bir buuk aylk hamileyim. Bir sre
hamilelere yoga dersi vermeyi planlyorum. Biraz daha zaman geince lise rencilerine cretiz ders
vermek gibi bir hedefim var. nk o yatakiler ok karmak oluyorlar.
YARIN: Kalp yogas
-------------------------------------------
ZGR GKMEN ELENK (Arivi)
nl kalp cerrah Prof. Dr. Bingr Snmez, ameliyat ettii hastalar depresyon, sigara ve salksz
beslenmeden korumak iin birka ay nce cretsiz kalp yogas program balatt. Snmez'e gre,
yoga en basit ekliyle yaplm olsa bile hem vcudu fiziksel olarak glendiriyor, hem de stresi
azaltarak iyi bir ruh hali salyor. Memorial Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Blm Bakan Prof.
Dr. Bingr Snmez'le kalp yogasn konutuk.
Kalp yogas fikri nerden kt?
Kalp yogasn bir tek biz uygulamyoruz. ABD'de almalarn srdren kalp cerrah Prof. Dr. Mehmet
z, be-alt yldr hastalarna yoga yaptryor. Geen yl Nischala Joy Devi adnda bir yoga uzman
beni ziyarete geldi. Kendisi bir kardiyologla birlikte New York'ta kalp yogas program hazrlam. Ben
de ameliyat ettiimiz hastalar disipline edecek bir aray iindeydim. Kalp yogas istediim eye tam
oturdu.
Niye byle bir araynz vard?
Hastalarma ok zor ameliyatlar yapyorum, onlar inanlmaz problemlerden kurtaryorum, ok ksa
srede gnlk hayatlarna dnyorlar. Ama birounu mutlu edemiyorum; ameliyat sonrasnda ar
depresyon geiriyorlar.
Neden depresyona giriyorlar?
45-55 ya dnemi insanlarn hayata en bal olduklar, yatrmlarn gerekletirdikleri, bir anlamda
ykseli dnemleri. Fakat tam bu srada birok kii kendini kalp hastalnn kucanda buluyor. Bir
sabah evden karken gsne birden ar giriyor, geerken hastaneye uruyor ve ikinci gn ameliyat
masasna yatyor. Bu durum da ou zaman depresyonla sonulanyor. Problemi zmek iin
hastalara psikoterapiler uyguluyoruz. Yoga da bavurduumuz yardmc tekniklerden biri oldu. Yoga,
sadece depresyona iyi gelmiyor, ayn zamanda hastalar disipline ediyor. nk ameliyattan sonra
ay diyetlerini dzenli uygulayp, sigara imiyorlar, uykularna dikkat ediyorlar. Ama sonra eski yaam
biimine hzla dnler oluyor. te kalp yogas bu noktada nemli. nk bir eit grup terapisi gibi.
Bir araya gelmeleri hastalara g veriyor.
Peki yoga kalbe ne salyor?
Yogadaki hafif egzersizler kaslar glendiriyor, nefes teknikleri kalbe daha kolay oksijen gndermeyi
salyor, meditasyon da stresi azaltyor. Aratrmalara gre, -alt aylk dnemde yoga yapanlarn
kan yalar, kan ekerleri ve tansiyonlar daha iyi kontrol ediliyor. Daha az ila kullanmyla tansiyonlar
dzene girebiliyor. Bu, yogann stres hormonu adrenalini azaltp, mutluluk hormonu endorfini
artrmasnn bir sonucu.
Yogay, ameliyattan ne kadar sre sonra neriyorsunuz?
Bir ay sonra tm hastalar katlabilir. Program haftada iki gn ikier saat uygulanyor. ay sryor,
devam etmek isteyenler bizimle devam ediyor. Daha profesyonel srdrmek isteyenler baka
merkezlere gidiyor. nk yoga mr boyu yaplmal.
Siz hastalarnzda olumlu bir hava gzlemlediniz mi?
Kesinlikle, son derece mutlular. Streslerinin azaldn ifade ediyorlar. Biz bu programla kalp
hastalarnn tansiyon ve nabz saylarn drmeyi hedefledik. Gerekten hastalara katksnn olup
olmadn birka ay iinde greceiz. Yogaya baladklar srada hastalarn kan yalarn ve
kullandklar ilalar alyoruz. Bir sre sonra bir analiz yaparak sonular karlatracaz.
Siz yoga yapyor musunuz?
Zaman bulduka hastalara elik ediyorum. Bunu yaparken bir yandan da hastalarm gzlemliyorum.
Bu da bana ayr bir keyif veriyor.
Bu arada, kalp yogas 'kalbin artma program' projesiyle devam edecek. Baypasllarla Akdeniz'de
uzun hafta sonu tatili eklinde gn geireceiz. Yoga, meditasyon, yzme ve Akdeniz tipi
beslenmeyi kapsayacak programn ilkini eyll aynda yapmay planlyoruz.
Kalp yogasnn klasik yogadan fark ne?
Yogann iinde akrobatik hareketler de var. Yksek tansiyonu olan birinin dakika ban ne doru
eip, ellerini arkaya doru tutmas doru deil. Bu nedenle yogann hafifletilmi formunu kullanyoruz.
Normal yogadaki gibi yere deil, sandalyeye oturuluyor.
almalarmz 45 dakika yoga, 15 dakika da meditasyonu ieriyor.
Bir farkllk daha yaptk. Biz meditasyona ney mziini ilave
ettik. Hastalar bir yandan yogay yabanc bulsalar da ney sayesinde onlara daha scak geliyor. Neyin
gerekten ok rahatlatc etkisi var.
Deneyenler anlatyor
Ruen Borada, kalp hastas bir doktor. ki aydr kalp yogas yapyor ve bir hafta nce yaad bir
deneyimi aktaryor: "Kalp ritim bozukluu yznden nabzm yl nce 150'ye kmt. Ambulansla
hastaneye kaldrlm, gnlerce hastanede yatmtm. Bu, beni ok korkutmutu. Birka gn nce
kk bir tartma yaadm ve iten erken ktm. Eve geldiimde nabzm ok hzl atmaya balad.
yl nceki olayn tekrarlanmasndan korktum ve hastaneye yetimek iin hemen bir taksiye atladm.
Takside kaldm 15 dakika boyunca gzlerimi kapatp, ellerimle bize yogada retilen bir hareketi
yaptm. Hastaneye ulatmda nabzm normale dnmt."
Gol karana barmyor!
Yoga dersine katlanlardan biri de damarna baypas yaplan Mehmet zgzey. zgzey, normalde
ok 'stresli ve agresif' biri olduunu sylyor. Ancak yoga derslerine katldktan sonra rahatlam. Bu
deiimi kendisine fark ettiren de drt yandaki torunu olmu: zgzey, koyu FB'li. Malar bararak
izlermi. Ancak bir akam takmnn man sessizce izlemesi torununun dikkatini ekmi: "Dede
barsana, gol kardlar..."
Ei Ayhan zgzey de kalp yogas yapyor. O da yogayla zellikle uykularnn dzene girdiini
sylyor.
'Kalbim artk skmyor'
Abuzer Karacalar, nefes darl ikyetiyle doktora gitmi ve alt ay nce baypas ameliyat olmu.
Yogadaki nefes teknikleri kalbindeki skmalar azaltm. stelik daha huzurluymu: "Eskiden trafie
ktmda ok stresli olurdum. imdi nme gemek isteyen biri olursa, kzmak yerine 'Herhalde
acelesi var' diyorum."
70 yandaki mimar Yksel an, sekiz yl nce kalp ameliyat geirmi. Bugn salyla ilgili bir
ikyeti yok. Gnlk yaamn stresinden arnma ihtiyacyla kalp yogasna balam: "Etkili oldu,
skntlarm hafifledi."
arpntlara, doru nefes
Dr. Neslihan skit'e gre birok hastaln nedeni doru nefes alamamak. Yogadaki nefes ve
kalp atlarnn denetimi, zntl anda kalbi kontrol etmeyi de retiyor
Memorial Hastanesi'ndeki kalp yogas almalarn Dr. Neslihan skit yrtyor. Dr. skit, Prof. Dr.
Bingr Snmez'le kalp yogas uygulamaya karar verdikten sonra ABD'ye uzun bir seyahat yaparak
yogadaki son trendleri takip etmi. "Elde ettiimiz bilgilerle kendi yogamz ortaya koyduk" diyen Dr.
Neslihan skit, yogann tedavideki yeri konusunda sorular yantlad.
Hekim olarak yoga size ne ifade ediyor?
Dnya Salk rgt, sal beden, zihin ve ruhsal olarak tam bir iyilik hali eklinde tanmlyor.
Yogann kelime anlam Sanskritede birletirmektir. Bu, bedeni, akl ve ruhu birletirmek demek. Yoga,
bu eye huzur katyor.
Yoga tedavide nasl bir yere sahip?
Yogann tedavi etkisi, terapi ksm. Aslnda yoga tamamlayc tp kavram iinde. Dnyada artk yle
bir trend var: Doktorlar hastay iyiletirmek iin elinden geleni yapyor, onu belirli bir salk dzeyine
kavuturuyor. Eksik kalan psikolojik ve fizyolojik tarafn da yoga, meditasyon gibi uygulamalar
tamamlyor.
Kimlerin yogaya ihtiyac var?
Herkesin. Tek ders yapan biri bile kendinde deiiklik hissediyor. Benim yogaya ynelmemin nedeni
bu. Moda diye baladm ama birka ders sonra dnyaya bakm deiti. Hibir eyi gemite
brakamazdm, gelecekle ilgili byk endie ve korkularm vard. Bunlar geti, ayrca uykuya dalmam
kolaylat, yogaya baladmdan beri tansiyonum hep dk.
Kronik hastalklar olan da yapabilir mi?
Evet, ok fayda grrler. Ama mutlaka doktorlarna yoga yapmalarnda bir saknca olup olmadn
sormallar. Yoga merkezlerinde yaplan yoga sadece salkl insanlar iin hazrlanmtr, bunu gz ard
etmemeliler.
Kalp yogasnda hareketlerin zellii ne?
Bizim hastalara uygulattmz btn hareketlerin kan basncn, kolesterol, trigliseridi drc,
damar fonksiyonlarn artrc etkisi var. Genellikle hareketler kalp hzn artrmyor. Ama bazen
hastalarn kalp atlarn az miktarda hzlandryoruz, sonra nefeslerle yavalatyoruz. Bu alma,
kt, heyecanl veya sevindirici bir haber aldnda hastann arpntsn kontrol etmeyi amalyor. Bir
dier alma da hareketlerle omurgay esnetmek. nk yogada deniliyor ki, bir insann omurgas ne
kadar esnekse hayata bak da o kadar esnek olur.
aylk program sonunda hasta, nefesi kontrol ederek kalbini yavalatmay, gerildiinde kendini
rahatlatmay reniyor. Ama en nemlisi doru nefes alp vermeyi reniyorlar.
Doru nefes nasl alnr?
Genellikle tersi bilinir ama, nefes aldmzda karnmz iirip, nefes verdiimizde karnmz ie
ekmeliyiz. Nefes alrken karn iirmek, diyafram kasn aaya ekerek akciere kocaman yer aar.
Nefes verirken karn ieri ekmek akcierleri sktrarak karbondioksitin olduu gibi dar atlmasn
salar.
Birok hastaln k noktas bu: Doru nefes alamamak, yeteri kadar oksijenlenmeme.
Nefes altrmas
Sinirli, kark duygular iindesiniz ve kan basncnz yksek. te Dr. Neslihan skit'in sinirli bir
halinizde sizi sakinletirecek nefes nerileri:
Rahat bir yere oturun.
Omurganz dik hale getirin, mmknse yalnayak yere basn. Sa baparmanzla sa burun
deliinizi ok bastrmadan tkayn. Sadece sol burun deliinden derin derin nefes alp verin.
Sakinlemeye ihtiyacnz olmasa da kendinizi ok yorgun hissediyorsunuz. Bu durumda da sol burun
deliini tkayp sadan nefes aln.
YARIN: ocuk yogas, 'yogafit'
------------------------------------------------
ZGR GKMEN ELENK (Arivi)
Bedenini forma sokmak iin kan ter iinde hoplayp zplamaktan holanmayanlarn imdadna son
yllarda Trkiye'de de yaplmaya balanan yogafit yetiiyor. Yoga ve fitness egzersizlerinin
birlemesinden oluan yogafit hem bedeni dinletirip forma sokuyor hem de zihni sakinletiriyor.
Sting, Maddonna gibi nllerin de yapt yogafit'i Hillside City Club'tan Teri Fresko'ya sorduk.
Yogafit'in dier egzersizlerden fark ne?
Yogafit, yogadan nefes, konsantrasyon teknii, geleneksel durular alarak bunu fitness hareketleriyle
birletirir. Klasik yogann mistik yann bir para azaltp, fitness'in ar egzersizlerini kararak ikisini
ortak bir noktada buluturur. Az stres ve genel bir rahatlamayla daha iyi bir beden elde etmek
isteyenler iin mkemmel bir yntem.
Yoga, aerobik gibi egzersizlerden farkl, nk bunda hibir zaman nefes nefese kalmazsnz, nabznz
ykselmez. Buna karn ter atarsnz. Yogafit snma egzersizleriyle balar. Ardndan vcudu terleten
egzersiz ksmna geilir, bunu da rahatlama ve meditasyonun arlk kazand geveme blmleri
izler.
Vcuda neler kazandrr?
Esneklik kazandrr, kuvvetinizi artrr, stresi azaltr, konsantrasyon yeteneini artrr, i huzur ve
sknet salar. Ayrca dzgn nefes alp vermeyi retir. Parmak ucuna kadar vcudun her yerini
altrr.
Kilo vermeye yardmc m?
Evet, kalori yakmanza yardmc olarak doal bir ekilde zayflamanz salar. Ama bu, hibir zaman
bir saat kouyormusunuz gibi etkili olmaz. Ancak yogafit yaptnzda nefesinizle birlikte gelen
farkndalk ve kendinize sayg en uygun beslenme eklini semenize yardmc olur. Eer haftada iki
kez yaptnz yogafiti arlk, kou gibi egzersizlerle tamamlarsanz ortaya ok iyi bir sonu kar.
Hareketler zor mu?
7'den 70'e herkese uygun bir program. ok atletik biri olsanz bile vcudunuzun rahatlamas,
gevemesi ve esneklik kazanmas iin yogafit yapmanzda fayda var. Veya hayatnzda hi spor
yapmadysanz, yogafit yaparak bedeninizin farkna varp, kaslarnz biraz glendirebilirsiniz. Ya da
ara sra egzersiz yapyorsanz, yine yogafiti neririm. nk farkl bir deneyim kazanrsnz.
Eitiminizi nereden aldnz?
10 yl boyunca bilgisayar mhendisi olarak altktan sonra her eyi bir kenara brakp fitness dalnda
ABD'de eitim grdm. Yogafit eitimini de direkt bu yntemin yaratcs olan Beth Shaw'dan aldm.
Shaw'n annesi bir yogi, kendisi de fitness retmeni, ikisini bir araya koyarak yogafiti oluturmu.
Hiperaktif ve kaygl ocuk iin 'yoga mini'
Yoga, sadece yetikinler iin deil, ocuklar iin de gerekli. Hindistan Vivekananda Yoga
niversitesi'nde eitim alan Beste Dolunay bu grten yola karak tamamen ocuklara zel bir yoga
program yaratt. 'Yoga mini' ad verilen proje ocuklarda renme yetisinin gelimesi, konsantrasyonu
artrma, snav stresini azaltma, yeni durumlara adaptasyon gibi amalar tayor. Baz okullarda ve
ocuk geliim merkezlerinde uygulanan 'yoga mini'yi yaratcs Beste Dolunay'a sorduk.
'Yoga mini' projesi neyi hedefliyor?
Gnmz modern yaamnda ocuklar da ok kk yalardan itibaren rekabet ortam, aile
beklentileri, snav kayglar yznden stres altnda. Bu durum onlarn fiziksel, bedensel ve ruhsal
geliimlerini olumsuz etkiliyor. Ben ilk yoga dersimi alt yandaki yeenime verdim ve o zaman
kafamda bu projenin temelleri atld. Kzm doduktan sonra da ocuk yogasna karar verdim.
Evde yoga yaparken beni taklit etmeye ve bir sre sonra hareketleri dzgn yapmaya balad. Ona
yoga retirken ok zevk aldm grdm, bylece 'yoga mini' projesi olumaya balad.
Projenin ierii nedir?
'Yoga mini' 5-10 ya aras ocuklar iin hazrlanm 50 dakikalk bir program. Dersler drt ana
blmden oluuyor: Isnma, asanalar (yoga hareketleri), nefes, geveme ve meditasyon. ocuklar
yoga hareketlerini yaparken, doadaki hareketleri, objeleri taklit ediyor. Bir yandan kpek, kurbaa,
timsah olurken bir yandan da aa olup iek ayoruz. Kendilerini macerac bir hikyenin iinde
buluyorlar. rnein onlarla hayali bir ormana gidip, oradaki hayvanlarn aalarn pozlarna
brnyoruz. Dolaysyla ocuklarda mthi bir doa bilinci oluuyor. renciler derslerde nefes alma,
rahatlama ve gevemeyi de reniyor.
ocuklar neden yoga yapmal?
ocuklarn enerjilerini doru yere kanalize etmelerini salyoruz. Baz denge hareketlerinde
odaklanmalar gerekiyor. Bu da onlarn dikkatlerini toplamalarna, konsantrasyon salamalarna
yardmc oluyor. Bylece okulda renme becerileri geliiyor.
Ayrca nefes teknikleri onlarn stresle ba etmelerine de yardmc oluyor. Yoga, kendine gven, baar
elde etmek iin yollar sunuyor. Yogada yar stresi olmad iin kendileri ve evreleri iin farkndalk
gelitirmeyi, kendilerini kefetmeyi reniyorlar. Uzmanlara gre yoga i organlarn almasn
salyor. Ayrca fiziksel olarak da kuvvet ve esneklik veriyor. Derslerde ocuklar bar, huzur gibi
deerleri reniyorlar.
Yogaya ka yanda balanmal?
Normalde 5-12 ya aras ok uygun bir dnem. Ama benim 3.5 yanda bile rencim var. Yeter ki
ocuk annesinden ayr bir ortamda durabilsin.
Ailelerin ocuklarn yogaya en ok gnderme sebepleri ne?
Genellikle dikkat eksiklii olan, hiperaktif ocuklar geliyor. Sosyal aktivite diye gnderen de ok. Baz
anneler yogaya baladktan sonra ocuunun evde ve okulda daha dingin olduunu, sakin
kalabildiklerini sylyor. nk enerjilerini doru yere kanalize ediyoruz. Sonular grebilmek iin
mutlaka 8-12 ders yapmalar gerekiyor.
YARIN: Yoga hareketleri
------------------------
ZGR GKMEN ELENK (Arivi)
Yogadaki durulara asana deniliyor. Asanalarn sala etkileri iskelet ve kas sistemiyle snrl deil.
Durular ayn zamanda sinir sistemini olumlu etkileyerek zihinsel gerginlii ortadan kaldryor. te
yoga
eitmenleri Zeynep avuolu (sadaki fotoraflar) ve Oya Eksen'den (alttaki fotoraflar), kemik
erimesinden romatizmaya
kadar bir dizi hastal nleyecek, konsantrasyonu artracak yoga hareketleri...
Yoga mudra
1. Duru: Yere oturun ve dik durun. Sol ayanz sa bacanzn altna, sa ayanz sol
bacanzn stne koyun. Normal bada da kurabilirsiniz. Ellerinizi arkada birletirin, dik durarak
derin nefes
aln. Nefes vererek yavaa eilmeye balayn. Nefes verdiiniz srece yere eilin.
Esas duru: Nefesi vererek aln yere kadar indirmeye aln. Nefesiniz bittiinde hareket de bitmi
olsun. Sekiz saniye bu ekilde nefessiz durun.
Son duru: Nefes alarak yavaa dorulun. Sekiz kez tekrar edin.
Yararlar Orta ya zerinde yogaya balayanlar iin temel hareketlerden biri. Meditasyon ve
konsantrasyon iin en iyi pozisyonlar arasnda.
Kobra hareketi
1. Duru: Yzst yatn ve tamamen nefesinizi verin.
2. Duru: Nefes alarak banz yukar kaldrn ve tavana bakmaya aln. Sekiz saniye kadar bu
pozisyonda nefesinizi iinizde tutarak bekleyin. Ardndan nefes vererek tekrar aa inin ve birinci
durua dnn. Bylece hareketin ilk kademesini oluturdunuz. Bu hareketi drt veya sekiz kez
tekrarlayn.
3. Duru: Birinci pozisyonu tekrarlayn. Ardndan nefes alarak tekrar banz yukar kaldrn. Bu kez
vcudunuzu gbek noktasna kadar kaldrn. Sekiz saniye bu pozisyonda nefesinizi iinizde tutarak
bekleyin. Sonra yavaa aaya doru inin. Bu hareketi de drt veya sekiz kez tekrarlayn.
4. Duru: Birinci pozisyonu tekrarlayn. nce nefes verin, sonra
nefes alarak ve de kollardan da destek alarak yukar doru ykselin. Bu kez gbek noktasn da
yerden kaldrn. Bacaklara kadar vcudun n tarafyla yukar kalkn. Bu pozisyonda sekiz saniye
nefesinizi iinizde tutun. Sonra nefes vererek yavaa ayya inin. Hareketi drt-sekiz kez tekrar edin.
Yararlar
Kobra hareketi, doru bir nefes kontrol eliinde yapldnda konsantrasyonu artrr. Son drt omur
hari boyundan balayp omurgannn her bir omuru zerinde etki yapar. Omurgann esnekliini artrr.
Boyun ve omurgadaki gerilimi azaltr. Omurga ve srt kaslarna doal bir ekilde masaj yapar...
Lotus hareketi
1. Duru: Srtnz dik biimde yere oturun. Sol aya ileri uzatp, sa aya sol bacan zerine
yerletirin.
2. Duru: Yavaa sol ayanz kendinize doru ekin. Sol ayak bileinizi iki elle tutup ayanz
kaldrn ve sa bacanzn zerine koyun.
3. Duru: Bu hareketi yaparken sa ayanz, sol bacanzn zerinden aa kaymasn. Her iki ayak
da iki bacak zerinde dursun. Dizlerinizin her ikisi de yere desin.
4. Duru: imdi konsantrasyon pozisyonuna geldiniz. Vcudun en dengeli duru eklidir. Eller kucakta
birleik olarak durur ve vcudumuzdaki elektrik akmn kapal devre eklinde altrr.
Yararlar
Srtn dik durmasn salar, hafzay glendirir. Romatizma, siyatik gibi rahatszlklardan korur. Beden
bu pozisyonda tamamen dengededir. Bu duru zihinsel dengeyi de oluturur.
Salg bezlerine masaj!
Stresten tutulmu omuzlarnz biraz gevetmek, srtnzdaki arlardan kurtulmak istiyorsanz,
'akrobasi' vakti... Bu hareketler salg bezlerinize bile masaj yapacak...
Oturarak apraz bklme
Yararlar: Tm srt kaslarn ve omurlardaki kk eklemleri glendirir. Omurgann apraz olarak
esnemesini salayarak sinir sistemini rahatlatr, stresin srtta yaratt gerginlii giderir. Karn
blgesinde oluan basn sonucu karn ii organlara ve salg bezlerine bir masaj etkisi yaratr.
apraz gen
Yararlar: Bir yandan omurga ne bklrken dier yandan apraz olarak esnetilir. Bylece sinir
sistemine esneklik kazandrrken kan dolamn ve ayrca karn blgesini de etkiler. Karn
blgesindeki tm i salg bezlerini ve sindirim sistemini uyarr.
apraz yay
Yararlar: nce dizlerin zerinde eilerek balanan ve daha sonra srasyla ellerin ayaklarla apraz
olarak birletii bu hareket, omurga ve kalalar glendirir; srt, ense, omuz, kol ve bacak kaslarn
esnetir.
Kpek duruu
Yararlar: Bir ters duru olarak ba, kalp seviyesinden aada olduu iin kan dolam olumlu
etkilenir ve kan basnc dengelenir. Sakinletirici etkisinin yannda el, ayak ve diz eklemlerini uyarc
zellikleri vardr. Bacaklarn arka kaslarn esnetir. Kemik erimesine kar nerilir.
Kayk duruu
Yararlar: Kalalar zerinde denge salanan bir durutur. Btn denge durular gibi konsantrasyon
gcn artrr. Ayn zamanda srt ve karn kaslarn glendirirken bacaklarn st ksmlarn da
altrr.
-BTT-
-----------------------------------
Padiah gmleklerinin ifresi zlemedi



Say: 544 | lk zel Akagndz - aksiyon


Osmanl sultanlarnn ayet, hadis ve sembollerle ssl her biri
-drt ylda dokunan 'tlsml gmlekler'inin srr hl zlemiyor.
Uzmanlar, gmleklere ilenen ifrelerin Osmanl tarihine k
tutacana inanyor. Osmanl padiahlarnn savata galip gelmek,
nazardan korunmak ve ifa bulmak iin giyindikleri tlsml
gmleklerin zerindeki harf ve rakamlarn iaret ettii anlam imdilik
bir sr.
stelik zlemeyen yalnzca ifreler deil, kumalarn nasl olup da
8 bin zg ipiyle dokunduu da anlalabilmi deil.
Gmleklerin ifresini ve dokuma tekniinde kullanlan forml bulmak
ise merak tatmininden daha te bir anlam tayor. Ama, 'altn oran'
Trk tekstilinin hizmetinde kullanmak.Tlsml sultan gmlekleri, ayet
ve dualar tespit eden bir alim, ie balamak iin 'eref saati'ni
hesaplayan mneccim ve sonunda gmlei bezeyen nakkalarn ortak
rn. Kumalar ounlukla o zamanki adyla Tonguzlu olan Denizli'den
getiriliyor saraya. Denizli'nin kaliteli pamuundan dokunan bezler, i
giyimi olarak tasarlanan tlsml gmlekler iin bire bir. Hattatlarn
kad terbiye etmek iin kulland aharlama yntemiyle yazya
elverili hale getirilen kumalar nakkalar atlyesinde ilenmi. Bir
gmlek zerinde 3-4 yl uraan hattatlar iin mehul kahramanlar
yaktrmas yerinde olur; nk gmleklerin pek aznda kimin
tarafndan yapld yazl.
1978 ylndan bu yana Topkap Saray Mzesi'nde Osmanl tekstili ve
padiah giysileri zerine alan Do. Dr. Hlya Tezcan, tlsml
gmlekleri grafik sanatnn zirvesi olarak tanmlyor. Gmleklerin
zerine celi, sls, kufi yazyla ilenen ayetler ve dualar kare,
yldz gibi geometrik ekillerin ya da Kadem-i Saadet, Sleyman Mhr,
Zlfikr, lale gibi anlaml motiflerin iine yazlm. 15-20. yzyl
arasnda hazrlanan padiah giysilerini ieren saray koleksiyonunda
Peygamber Efendimizin nbvvet mhr, Hilye-i erif ve O'nun iin
yazlan Kaside-i Brde'yle bezenmi drt gmlek yer alyor. Ancak
dier gmlekler zerinde de yine Peygamberimize ait Kadem-i Saadet ve
Naln- Saadet motifleri kullanlm.
Tlsml gmlekler zerinde ska yer alan iki motif ise Hz. Ali'nin
ucu atall klc 'Zlfikr' ve ounlukla Musevi inancyla
badatrlan Sleyman Mhr. Hlya Tezcan, gmleklerde Sleyman
Mhr'nn saltanatn ebediyetini temsilen kullanldn ve Allah, Hz.
Muhammed ve Hz. Ali isimlerinin ounlukla bir arada anldn tespit
etmi. Koleksiyonun en eski tarihli gmlei ehzade Cem'e ait.
zerinde 1477-1480 yllar arasnda yapldna dair bir not bulunan
gmlek ihtimal ki, 18 Temmuz 1482'de Anamur aklarnda valyelerin
gemisine binerek Rodos'a hareket eden Cem Sultan'n zerindeydi.
Talihsiz ehzade, saltanat yarndan galip kmas iin giydii
tlsml gmlee ramen Rodos'ta esir alnd. Cem'in gmlei imdi
Topkap Saray koleksiyonunda. Ancak Viyana kuatmasnda bozguna
urayan Merzifonlu Kara Mustafa Paa'nn gmleinin hl Viyana'da bir
manastrda olduu tahmin ediliyor.
Hlya Tezcan, Osmanl tarihinin tlsml gmlekler zerinden
okunabileceini sylyor. Nitekim 2. Selim'e Hrrem Sultan tarafndan
diktirilen gmlek yalnzca Selim ve Bayezd arasndaki taht
mcadelesini deil, Rstem Paa'nn entrikalaryla bodurulan ehzade
Mustafa'nn hazin sonunu da anlatr. Sultan 3. Murat'a ait gmlekte
ise Konya Mevlevihanesi'ni kuran eyh Sinaneddin Dede'nin padiahlarla
kurduu iletiimi grmek mmkn. Sinaneddin Dede sadece gmlei yapan
kii deil, dou seferine karken elini pp hatrn soran Yavuz
Sultan Selim'e; "Seferden zaferle dneceksin; benim senden tek isteim
dergha yardm etmendir." diyen ilgin bir kiilik.
Yavuz hakikaten savatan zaferle dnyor ve Konya Mevlevihanesi'ni
yapmaya balyor. Yavuz'dan sonra Kanuni ve 2. Selim dnemlerini de
gren eyh Snaneddin Dede'nin mrnn son demlerinde 3. Murat'a
hediye ettii tlsml gmlek saraya bir teekkr babnda. Yine ayn
sultana ait gmleklerden biri 'Olum, aslanm.' diye balayan
kitabesiyle dierlerinden ayrlyor. Oluna pek dkn olan Nur Banu
Sultan'n hazrlatt gmlein amac gz Safiye Sultan'dan bakasn
grmeyen 3. Murat'n baka evlilikler yapmas. Nur Banu Sultan taht
vrissiz brakmamak iin girdii bu gmlekli mcadeleden zaferle
kyor ve 3. Murat ardnda 19 erkek 20 ksur kz ocuu brakarak bu
dnyadan ayrlyor. Ancak erkek ocuklarn sonraki taht kavgalarnda
ldrlmesi Nur Banu Sultan'n almalarnn boa gittii eklinde
yorumlanabilir.
Allahm sevgimi kulun Mustafa'nn gnlne ver!
Tlsml gmlekler sadece padiahlar ve ehzadeler iin yaplmam.
Saray evresine yakn paalardan zellikle makam hrs olanlar da
kendileri iin gmlek hazrlatmlar. Onlardan biri Moral Hasan Paa,
gmleinin zerine yle yazdrm: "Allahm senden sevgimi,
muhabbetimi kulun Mustafa'nn gnlne vermeni dilerim. Nasl vahyini
sevgilin Muhammed'in kalbine ilham etmisen ruhumla Sultan Mustafa'nn
ruhunu uzlatr." Gmlein yakasndaki kk karelerde ise "Ey hereyi
kolaylatran Allahm, Hasan Paa'nn muradn da kolaylatr."
yazyor. Hasan Paa'nn murad nedir, sadrazam olmak.
Hlya Tezcan bu gmlekten hareketle yapt aratrmada, paann ok
hrsl bir adam olduu ve sadrazam olabilmek iin padiahlar canndan
bezdirdii bilgisine ulam. Moral Hasan Paa sonunda muradna
ulap sadrazam olabilmi. Saltanat kavgalarnn uzandaki halk da
tlsml gmleklerden payna deni alm. Dnemin tarikat
dergahlarnda, sarlktan, akrep sokmasndan korunmaya ynelik
hazrlanan gmlekler arasnda kadnlar elerine irin gsteren
gmlekler de var. gmleklerden gnmze ulaanlar, zerlerindeki
leke hatta yaka kirleriyle duruyor; nk bu gmleklerin ykanmas
mmkn deil.
Bir de hi kullanlmadan kaldrlan gmlekler var koleksiyonda.
Tezcan, "Sarayda her eyin bol bol yedei vardr. Elimizde yzlerce
giyilmemi bebek elbisesi var." diyor. pein nadir kullanld bu
alanda tlsml takke ve takma yakalar da var. Takma yakayla ilgili
bir aklamaya rastlamayan Hlya Tezcan, kendince bir karmda
bulunuyor: "Yaka, sultanlarn trenlerde giydii kaftann yaka
kesimine benziyor. zerindeki iplik izlerine baklrsa ktlklerden
korunma niyetiyle kaftann iine monte edildii sylenebilir."
Gmlekler imdi koruma altnda; sergilenmek iin zel izinle saraydan
karlabiliyorlar; ancak kimi zaman hi hesapta olmayan ok daha zel
istekler olabiliyor. Tezcan, Osmanl Hanedan'ndan ismini aklamad
bir kadnn ifa bulmak iin tlsml gmleklerden birini giyerek bir
mddet beklediini ve sonra teekkr ederek ayrldn sylyor.
Hlya Tezcan yaklak 30 yldr gmlekler arasnda yaasa da
tlsmlarn zmeye hi almam. "Bir ifre var, bu ak; ama o
rakamlar ve harfleri zmek uzmanlk gerektirir. Kald ki, giysilerin
zerindeki gubar hatla yazlan Arapa metinler bile daha okunmad.
Gmleklerin hem dokumas hem de deseni itibariyle gerek bir sanat
eseri olduunu kabul etmeliyiz. Dokuma zerine alanlar da 8 bin
zg teliyle dokunan Glistan Kemha tekniini henz zemediler."
Hlya Tezcan'n hazrlad Padiah Giysileri kitab nmzdeki
gnlerde Kltr Bakanl tarafndan yaymlanacak.
ifreyi zmek Trk tekstiline yeni bir alm getirecek
Trkiye'de tlsml gmlekler zerindeki ifreyi zmeye alan tek
isim Mehlika Orakolu. Bilinen tek isim demek daha doru; nk
gmleklere ulama hususunda Hlya Tezcan'la balantya gemi baka
biri yok. 1998'den bu yana "Trk Tekstilindeki Kltrel Etkiler"
balkl doktora tezi zerinde alan Orakolu, u gnlerde 2.
Selim'in gmleini inceliyor. imdilik gmlein n yzndeki kk
karelere yerletirilen rakamlarla Fetih Sresi'nin kodlandn
kefetmi. Tezini Londra'daki bir niversite'de hazrlayan Mehlika
Hanm, ngiliz danmanlarnn kendisini bu alana ynlendirdiini ve
asl niyetlerinin gmlekler zerindeki kodlama sistemini zerek
gnmz tekstiline yeni bir alm kazandrmak olduunu sylyor: "Bu
konu, darda daha ok ilgi topluyor. Harvard niversitesi btn
imkanlarn cretsiz olarak seferber etti mesela. Sonunda neye
ulaacam bilmiyorum. Kodlama sistemini gnmze uyarlamay
baaramasam bile bu tez bitirilmeyi hak ediyor. Fakat zebilirsem
yeni tekstil tasarmlar oluturmak zor olmayacaktr."
Osmanl tekstilini incelerken siyaset, ekonomi ve tarihten yararlanmak
gerektiini syleyen Orakolu, tlsml gmlekler zerinde drde
yakn forml kullanldn tespit etmi. Uzun yazlar yerine rakamlar
ve harfler tercih etmek snrl zemini verimli kullanmay salyor.
Ancak altta, gndelik hayatta pratik olma felsefesi yatyor. Nitekim
Osmanl dneminde tccarlarn uzun cmleler yerine kelimelerin saysal
deerleriyle anlat biliniyor. Gmlekler zerindeki geometrik
desenler ve kodlanan rakamlar bir matematik dehasna da iaret ediyor.
Prof. Dr. smail Yakt'n Trk slam Kltr'nde Ebced Hesab ve Tarih
Drme (tken Yaynlar) adl kitabndan faydalanan Orakolu,
Mimar Sinan'n da eserlerinde ebced hesab kullandn hatrlatyor.
Mehlika Orakolu sadece bir gmlek zerinde alyor. ncelenmeyi
bekleyen onlarca tlsml gmlek olduu hesaba katlrsa gmleklerin
dilinin zlmesinin hayli vakit alaca sylenebilir. Fakat onun
halihazrda zd bir figr var. Yavuz Sultan Selim'in kaftan
zerindeki desenleri inceleyerek 'ellerini gkyzne am yakaran
insan figr'ne ulaan Orakolu, yurtdnda bu kaftan zerine
konferans vermi. Sanatkrn desenler arasna ustaca gizledii figr,
kutsal hazineleri stanbul'a tayan ve ilk Osmanl Halifesi unvann
alan Yavuz'un slam esaslarn koruyucusu olduunu simgeliyor. Mehlika
Hanm'a gre, grsel bir illzyon halinde kimi zaman aka grnp
kimi zaman da desenler arasnda yiten figr dorudan Yavuz Selim'e
atfetmek de mmkn. nk ta kullanan tek Osmanl Padiah Yavuz.
------------------------------------
Gizemden Bilime Parapsikolojisi-Nurcihan Azar




Giderek dibi grnmeyen bir kuyu halini almaya balayan parapsikoloji
aratrmalar, son yllarda, belli bir kesimin gizli ura olmaktan
kp, halkn gnlk konumalar arasna girmi durumda. Hatta yle
ki, bir zamanlar, lise andaki genlerin tanma bahanesi olan
burlar bile, imdilerde, entel ve kltrl evrelerin merakla takip
ettii ilgi alanlarndan.
Oysa, ok deil, birka on yl nce, halk arasnda, parapsikolojiyle
ilgilenmek bir yana dillendirmek bile; arlatan, byc ya da benzeri
sfatlarla anlmanza yetip de artard. Peki, parapsikoloji, tarihinde
neler yaand da, bu kavram, imdilerde, insanolunun bu kadar
gndemine girdi?
Neden parapsikoloji, nceleri; baz tarikat, rgt hatta devletlerin
gizli yrttkleri bir aratrma alanyken, imdi yaygnlat ve
birok kesim tarafndan daha ciddi ve aleni aratrmalarn yapld
bir alan halini ald.
Parapsikoloji, grnenin dnda, tarihte nasl bir yol izledi, kimler
tarafndan kullanld, kullanmnda ne amaland?
te, tarihten gnmze PARAPSKOLOJ DOSYASI...
Bilimtesi bilimle baryor
Parapsikoloji uzun zamandan bu yana, ilgililerinin dnda birok
bilim adam tarafndan da bilimsel bir disiplin olarak kabul ediliyor.
Nitekim, psikoloji tarihinin nemli talarn yerine koyan Dr. Sigmund
Freud'un, parapsikolojiyle ilgili syledii; 'Ben adna 'Oklt
fenomenler' denilen olaylarn aratrlmasn, bilim d ya da
deersiz diye daha batan kabul etmeyenlerden deilim. Eer, bilim
kariyerimin sonunda deil de banda olsaydm, tm zorluklara ramen
baka bir aratrma alan semezdim' szleri, Freud'un bu alana
bakn yanstr nitelikte. Hatta, 1930'lu yllarda, parapsikolojik
aratrmalara ynelen ve bu alanda Psiik Aratrma Dernei'ni kuran
isimlerin arasnda Jung, Freud ve Janet gibi bilim adamlarnn
bulunmas, parapsikolojinin, bilim evrelerinden grd ilginin
kant.
Literatr ne diyor
Parapsikoloji... Bu kelime, 1920'lerde, Dr.J.B.Rhine tarafndan,
Fransz psikolog Emil Boirac'n 'psikoloji tesi' anlamnda kulland
'para-psychique' kelimesinden uyarlanm ve 1953'te Hollanda,
Utrecht'te toplanan Uluslararas Psiik Aratrma Konferans'nca da,
parapsiik aratrma yapanlarn kendi aralarnda kullanmalar iin
onaylanm.
Bylelikle, dnya literatrne giren parapsikoloji, ayn zamanda
inceleme sahasnda birok alan bulunduran da bir bilim. Bunlar
arasnda ne kanlar:
1-TELEPAT: Bir baka kiinin dncelerinin, izlenimlerinin ve zihin
hallerinin duyu-d alglanmas. zellikle ana-ocuk, eler gibi
yakn kiiler, giderek toplum fertleri ve nihayet dnya beeriyet
ailesinin tm fertleri arasnda duygu ve dnce birliinin
salanmas.
Telepatiyle ilgili tarihteki rnekler incelendiinde, Apollo 14'n ay
yolculuu srasnda, astronot Dr.Edgar Mitchell ile NASA'dan mhendis
Olaf Jonsson arasnda telepatik aktarmn gereklenmesi ne kyor.
Ayn ekilde, 1959 ylnda, Nautilius atom denizaltsnn Atlas
Okyanusu'nun derinliklerinde 16 gn sren bir yolculuu boyunca,
denizaltndaki bir grevliyle Maryland'deki baka bir grevli arasnda
telepatik iletiimin saland da belgelenmi durumda.
2-DURUGR: Fiziki bir objenin ya da olayn grsel olarak duyu-d
alglanmas. Ulalmas imkansz obje, ortam veya kiilerin, jeolojik
katmanlarn, gml arkeolojik kalntlarn, denizalt ortamlarnn,
keif ekiplerinin, uygarln girmedii blgelerde kazaya uram veya
kaybolmu kiilerin aratrlmas ve izlenmesi.
Arkansanl tannm hassas (psiik) kii Harold Sherman, Sir Hubert
Wilkins'i Kuzey Kutbu'na yapt bir gezi srasnda durugr sayesinde
adm adm izlemiti. Jeolog-arkeolog J.Goodman da, A.Abrahamsen adl
durugrcnn verdii talimatlara uyarak, Arizona'da yapt
kazlarda, 100.000 yldan eski objeler ortaya karmt.
Yine duru-gr kapsam iinde yer alan paradiagnostik almalarda:
Durugrye dayanan ve hasta ile herhangi bir fiziki bir temasn sz
konusu olmad paranormal tbbi tehis koyma metotlar uygulanyordu.
3- NSEZ: Gelecekteki bir durum, gelime ya da olayn kendiliinden
bilinmesi.
Herhangi bir konuda karar verici mevkide bulunan kiilerin yakn ya da
uzak gelecekle ilgili salam kararlar almalar.
4- PSKOKNEZ veya TELEKNEZ: Genel anlamyla, zihnin maddeye
hakimiyeti, zel anlamyla, inorganik ve organik maddenin ve maddesel
faaliyetin, hibir fiziki vasta kullanmakszn, sadece zihin gcyle
uzaktan etkilenmesi. Bilimsel aratrmalarda, fiziki maniplasyonun
imkansz olduu ya da dezavantaj tekil ettii durumlarda, ett edilen
obje, ortam veya mekanizmann uzaktan maniple edilmesinde
kullanlyor. PK yetenei olan hassas kiiler, PK gcyle, rnein bir
eriyiin iine krlan i yumurtann beyazn sarsndan ayrp,
sonra tekrar birletirebiliyor.
Yine ayn yntemle bir manyometrenin iindeki manyetik alan
etkilenebiliyor, yahut bir pusula inesi saptrlabiliyor. Tbbi
uygulamalarda; Filipinli ifaclar, hastann bedeninde, neter
kullanmakszn, uzaktan ameliyat yapabiliyor ve gene PK vastasyla,
teekkllerin kendiliklerinden bedenden darya kmalarn temin
edebiliyorlar.
5-KENDLNDEN PK (RSPK): Beeri bir amil tarafndan, bilinsiz
olarak, eitli objelerin uzaktan harekete geirilmesi. Neticede
meydana gelen ve belirli bir sre boyunca kendiliinden tekerrr etme
zellii gsteren bu tr bir olaya, parapsikolojide 'Tekinsiz ev'
olay da deniliyor.
6- DURUT: Seslerin ve dier iitsel fenomenlerin duyud
alglanmas. Halsinasyon olaylarndaki, hastann duyduu seslerin
kkenlerinin aratrlmasnda ve bunlarn baka uurlu varlklara ait
olup olmadklarnn tespitlerinde, duruiiti olgusunun verilerinden
yararlanlyor.
7- PSKOMETR: Bir objeye temas sonucunda, bu obje ile ilgili olan
kii veya kiiler, olaylar ve objenin iinde bulunduu ortamlar
hakknda, zellikle gemie, ayrca zamana ve gelecee ait enformasyon
yahut izlenimlerinin tespit edilmesinde kullanlyor.
8- LEVTASYON: Obje ya da kiilerin, yerekiminin paranormal yoldan
altedilmesiyle, havalanmalar ve havada asl kalmalar.
9- IINLAMA VE TELEPORTASYON: Maddenin bir mekandan tekine, fizik
irtibat olmakszn, demateryalizasyon-materyalizasyon (demat-mat)
yntemiyle aktarlmas.
10- ASTRAL SEYAHAT: nsan bedeninin bir esi olduu dnlen
'astral' bedenin, kontroll ya da kontrolsz olarak fizik bedenden
ayrmas ve bunu sonucunda edinilen deneyimler.
Dev bteli aratrma merkezleri
Parapsikoloji; doann yasalaryla belirlenen ve ortaya kan
olaylar, klasik-akademik bilimsel anlayn 'tesine' geerek
aratran bilime deniyor.
Emrullah Tekin'in 'X-Files, Gizemden Bilime Parapsikolojik
Aratrmalar' kitabna nsz yazan Aratrmac -Yazar Aytun Altndal,
parapsikoloji biliminin tarihte birok devlet tarafndan
kullanldna dikkat ekerken, bu srete yaananlara arpc bir
ifade getiriyor; 'Souk sava yllarnda parapsikolojik aratrmalar,
Liberal-Faizan-Sovyetik karalama kampanyalarna maruz kalmtr.
lgintir ki, parapsikoloji aratrmalarn, arlatanlk, byclk,
vs. gibi sfatlarla anarak 'Beyin Ykama' faaliyetlerini srdren sz
konusu anlaylar, kendi lkelerinde, son derece gizli 'devlet
aygtlarnda' Parapsikolojik Aratrma Merkezleri' kurmulard ve
bunlarn btelerini, bu aratrmalar byclk sanan halk kitlesinin
dedii vergilerle karlyorlard' diyor. Aslnda bu tanm,
parapsikolojik aratrmalarn uzun yllar byk devletlerin nemli
uralarndan olduunu kantlar nitelikte. Bu konuda yaynlanan
belgeler; parapsikolojik aratrmalarda ba eken, hatta ABD'nin,
kulland yntemlerde, insan beyinlerini kontrol etme adna nemli
bulgulara ulatn ortaya koyuyor.
Daha farkl bir ifadeyle; Trk televizyon kanallarnda da gsterilen,
X-Files, Milenyum ve 4400 dizilerini seyredenler hatrlayacaklardr.
Bu dizilerde aklanamayan, garip ve olaanst (paranormal) olaylar
inceleyen FBI ajanlar, olay ve suluyu, normal polisiye metotlarla
deil sra d, parapsikolojik metotlarla aa karyor. Kardan
bakldnda her ne kadar inanlmaz grnse de, bu durum, ABD ve Rusya
bata olmak zere, birok lkenin gizli servislerinde bu tr
aratrmalarn yapld gereinin stn rtemiyor.
Ksacas parapsikoloji, her ne kadar, baz evreler tarafndan
byclk ya da arlatanlk kisvesine brndrlse de, aslnda, bu
bilim birok evrenin zerinde aratrma yapt nemli bir alan.
Yarn: Bycler, cadlar ve gizemci tarikatlar
Hazrlayan: Nurcihan AZAR

http://www.aksam.com.tr/arsiv/aksam/2005/05/14/yazidizi/yazidizi1.html
------------------------------------------------------
BEYN Asimovdan
Gnmzde insan beyninin dnceyi kontrol eden organ olduunu artk
kesinlikle kabul ediyoruz. "Onun beyni var," derken o kiinin zeki
bir insan olduunu kastediyoruz. Birisinin akllca davranmadn
belirtmek iin akamza manal bir ekilde vururuz. Veya "onun an
kulesinde yarasalar var" derken vcudun en stte bulunan ksmnda
(beyinde) karmakark ve kestirilemeyen olaylar olduunu belirtiriz.
Sonuta beyin gzle grlr bir i yapmaz. Sadece orada oturur.
nsan yaad mddete srekli arpan ve lnce duran kalpten ne
kadar farkldr.
yleyse kalbi, yaamn ve duygularn yuvas olarak grmek mantkl
bir dncedir. Bu varsaym alardan beri kabul grdnden
dilimizde kutsal olarak benimsenmitir. Cesur bir insana "aslan
yrekli" denirken, bir kokaa ise "tavuk yrekli" denir. Eer zor
bir ii yapmak iin kendi kendimize cesaret verirsek,
kendimizi "yreklendiririz". Eer ak ya da tutkularmzda bir hayal
krkl yayorsak "kalbimiz krlr". (Kalbin aslnda bunlarn
hibiriyle bir ilikisi olmadn sylemeye gerek yoktur.)
Genellikle duygularyla hareket edenlere "scakkanl", aklyla
hareket edenlere ise "soukkanl" denir. (Patolojik olmayan her
koul altnda kann ayn sda kaldn sylemeye gerek yoktur.)
Peki beyin iin ne diyebiliriz? O bir ey yapar m? Eski
dnrlerin en nls olan Aristo beynin iinden geen scak kan
souttuuna inanyordu. Deyim yerindeyse sadece bir havalandrma
aygt gibiydi.
Beyin gl kafatasnn iinde yer alarak en gl darbelerden
korunur. Bylesine adamakll korunan tek organdr ve bunun muhakkak
bir anlam olmaldr. Kalp sadece batan savma kaburgalarla
korunurken, sadece havalandrma aygt ii gren bir organ bu
ekilde bir zrhn ardna gizlenir mi?
Aristo'dan sonraki kuan yesi olan eski Yunanl anatomici
Herophilus belki bu nedenle beynin akln merkezi olduuna karar
vermiti. Gelgel elim bu dncesi, szleri neredeyse iki bin yldr
tartmasz kabul edilen Aristo'nun ezici prestiji karsnda
yeterli taraftar bulamad.
yleyse insan beyni bildiimiz en karmak yaplanmaya sahip
maddedir. (Yunuslarn beyninin buna yakn olduu dnlebilir ve
dnya dndaki akll varlklar iinde belki sper bir beyine sahip
olanlar vardr, ama henz yunuslarn beyin yaps hakknda ok az
bilgiye sahibiz. Dnya dndaki varlklarn beyin yapsyla
ilgiliyse hi bilgimiz yok-belki de hi byle varlklar yok.) nsan
beyni kesinlikle gl bir yldza gre daha karmak bir
yaplanmaya sahiptir, bundan dolay yldzlar hakknda beyinden daha
ok bilgimiz var.
nsan beyni, zekas ve becerisi sayesinde insanln en byk
umududur. Bunun yan sra nefret etme, kskanma ve arzu etme
yetenei sayesinde ayn zamanda insanlk iin en byk tehlikedir-
beynin eitli ynlerini anlamaktan ve yapc olanlarn gzetip
ykc olanlarn dzeltmekten daha nemli ne olabilir?
'Gizli ilimler'le istihbarat
ABD bata olmak zere baz lkelerin, PS teknikleriyle istihbarat yapmaya almalar da olduka etkili
grnyor. stelik bu almalar uzun zamandan buyana devam ediyor. CIA'nn verdii kod adyla
SCANATE Projesi diye anlan ve 1973 ile 1975 yllar arasnda iki yl sren bir giriim, PS deneylerine
nemli bir rnek oluturuyor. Proje kapsamnda, Price'n da katld yzlerce denemenin yapld biliniyor.
Sovyet Nkleer denizaltlarnn ve ktalararas nkleer fze slerini, hatta CIA'in Langley'de ki merkezini
hedef alan denemelerle konunun trl biimlerde incelemelerden geirildii biliniyor.
Burada asl merak edilense, CIA'nin 'SCANATE' projesinde, ne kadar baarl olduu! O yllarda bu soruya
ilikin ok net yantlar verilmese de, sonraki yllarda intelijans uzmanlar tarafndan hazrlanan rapor, olduka
arpc bilgileri ieriyor. Heyetin raporuna gre, SCANATE denemeleri iinde, ESP olgusunun yeterli
doyuruculukta rol oynad belirtiliyor. Bamsz intelijans uzmanlarn raporlarnda u uyar da yer alyor:
'ESP olgusu, denemelerdeki rehberliine ve btnleyiciliine ramen, geleneksel intelijans toplama
yntemlerini kkten deitirebilecek kvama erimemitir.'
Tabii, CIA tarafndan yrtlen aratrmalar bu kadarla da snrl kalmyor ve sonraki yllarda aralksz devam
ediyor!
rnekler artc
Patrick Price, Stanford Aratrma Enstits'nde uygulamas yaplan bir dizi denemenin nde gelen
katlmclarndan biri. Price'n asl meslei polislikti. Emekliye ayrlmadan nce, Burbank (California) polis
tekilatnda, bakomiser olarak grev yapyordu. Meslek yaam boyunca sulular izleme ve yakalama
ilemlerinde, olaanst sezgisi ya da talihiyle n yapmt. En karmak olaylarda kulland doru
alglamalar sonucunda psiik yetenee sahip olduuna inanm ve enstit denemelerinde 'gnll denek'
olmutu.
Aratrmay yneten Puthoff, igdsel arlkl bir etkileim sonucunda, Price' bir dizi 'uzaktan grnm elde
etme deneylerinde' kullanmt. Bu ok zel bir denemeydi. Harita zerinde saptanm hedefin koordinatlar
Washington DC'nin 135 mil kadar gneybatsndayd.
Saptanan hedefin durumu o derece karmak deildi. Ama Price'n Puthoff'a verdi betimleme, bir
beklenenden ok daha ayrntlyd. Saptanm hedefin 500 metre zerinden balayan ve tam be sayfay
dolduran yorumsal bir gezi zetlemesiydi bu. eriinde, yap komplekslerinin yansra yeralt depolama
alanlarna dahi yer veriliyordu. Ordu muhabere personelinin kullanmndaki iletiim aralar ve bilgisayarlarn
masa ba yneticilerinin isim plakalarn aklayan ayrntlara kadar iniliyordu.
te yukarda bir dizesini aldmz ifre szckler de ifte kilit altnda korunan gizli bilgi kasabalarndaki
dosyalarnn kapak etiketlerinden alntyd. Byle konularda birikim sahibi olan Puthoff'u bile mthi
aknla dren bu uzaktan grnmn, elde etme, deneme dizisinin bu apta doruluk dzeyine ulamas,
ok rktcyd. Nitekim konu hi beklenmedik bir anda CIA'nin gvenlik sorumluluu alnana yansmakta
gecikmedi. Stanford Aratrma Enstits'nn parapsikoloji almalar gizlilik rts altna alnd.
Daha sonra, Stanford Aratrma Enstits'nn PS aratrmalarna SCANATE kod ad verildi. Bu kod terim,
SCANning by coordinATE (inceleme ve koordinasyon) szcklerinin birlemesinden oluuyordu.
Biliyorlard!
Her ne kadar PS aratrmalarnn son yllarda yaygnlk kazand dile getirilse de aslnda durum hi de yle
deil. nk bugn ele geirilen belgeler; ilk alardan buyana, kimi zaman ahsi, kimi zaman devlet,
ounluklu olarak tarikatlarn bnyesinde, parapsikolojik aratrmalarn devam ettiini ortaya koyuyor.
Parapsikoloji, antik alardan buyana varln koruyor. Hatta yle ki son dnemlerde, zellikle baz
tarikatlarn, bu konuyla ilgili gizli bilgileri gnmze kadar belli bir ifreyle koruduklar, korumaya devam
ettikleri de iddia ediliyor.
Dnya nereye?
Tm bu bilgiler nda, gelien teknolojinin yannda yaygnlk kazanan gemi yzyllarn hortlayan
sylemleri, insanln zihinlerinde bulanklk yaratyor. Byk, mistizm ya da PS alanndakilerin, elle tutulur,
gzle grlr olmamasna ramen, bazen hayret verici olaylar, hem cevap vermeyi zorlatryor, hem de kaos
yaratyor. Bilinense, yle ya da byle, PS aratrmalarnn gizli servislerin gndeminde nemli bir yer tekil
etmesi. Aratrma sonularnn ve tahminlerin gerek olmas durumunda ise ortaya kan tyler rpertici tablo
gerekten dndrc.
KABALSTLER VE BY...
Bu noktada Kabala'yla ilgili anlatlanlar iin hayrete dmemek ise elde deil gibi grnyor.
Rivayetlere gre; Dehhak bin Ulvan, Babil yresine yerleerek Babil'i kurmu, evrede ne kadar byc varsa
hepsini bu ehirde toplam; byy retmi, hatta byclkte nder olmu. Dehhak'tan sonra Babil'de
Nemrut bin Kenan (Feridun) hkm srm. Bu adamn hey'et ilmine vakf olduu syleniyor. Her taraftan
hey'et ilmine vakf bilginleri Babil'e toplam. Hz.brahim'i atee attrann da, Firavun'un Hz. Musa'nn
karsna 72 bycy karttrann da o olduu dnlr. Bu byclerden 70'i Yahudi, geriye kalan 2
tanesinin ise Farsl olduu, dneme ait kaynaklarda saptanabilmektedir. (Bugn, bynn, Yahudiler
tarafndan dnyaya yayldnn sylenmesinde, bahsedilen bu son olayn etkili olduu kaydediliyor.)
Baz aratrmaclar, Yahudi dininde; 12 yzylda, birtakm Kabalaclarn, tlsm kullanarak mistik bir akmn
domasna yol atn dile getiriyor. By ve grnmeyen glerle diyalog ve bu glerin Yahudi
hakimiyetini salayaca fikrinin, Kabala'nn temel yapsn oluturduu inanc da gnmzde bir hayli
yaygnlk kazanmtr. Kabbalist reti, insan ve toplum psikolojisi etrafnda younlar. Kabbalislerin,
evrendeki metafizik dengeler, eytani gler ve bilinalt dnyasyla yakndan ilgilendii biliniyor.
nl Yahudi Aratrmac Shimon Halevi, 'Kabbala, Tradition of Hidden Knowledge (Kabala-Gizli limler
Gelenei)' adl kitabnda Kabala'y yle tanmlyor: 'Pratikta Kabala, grnmeyen kuvvetlerle ilgilenmenin
yolu ve semboller yoluyla psikolojik dnya zerinde g kazanmann tehlikeli bir sanat ve byye dayal bir
formldr.'
Dnyadaki btn oklt tarikatlarn, btn ritellerini aynen uygulayan Kabalistler, bu nedenle iyi niyetleri
konusunda phe uyandryor.
Hazrlayan: Nurcihan Azar
BTT
http://www.aksam.com.tr/arsiv/aksam/2005/05/17/yazidizi/yazidizi1.html
----------------------------------------------------------------
Yanz ne olursa olsun, yeter ki, enerjiniz gen olsun. Peki bu nasl olacak?
Sahip olduunuz enerjinin gen ya da ihtiyar olmas tamamen kiinin
dnce ve hissettiklerinin bir rn. Evet, yal demiyorum. nk,
yanz ok ileri olabilir fakat, enerjiniz gentir. stelik kiinin enerjisi gen
olduu zaman bu enerji d grnmnze de yansyor. Tabii sadece d
grnme deil, btn davranlarnza ve hatta hayat yakalayabilmenize
kadar her eye yansyor.
ylelerini grdm ki, ya ok gen olduu halde enerjisi ihtiyard. Sanki
dnyann tm gemiini srtnda tayormu da bitap dm gibi halleri
vard.Bezgin grnmleriyle yalarnn en az iki katn gsteriyorlard.
Enerjisi ihtiyar olan byle biri ile karlatnz zaman kendinizi kara
deliin girdabna yakalanm bir yldz gibi hissediyorsunuz.
Karnzdaki kii sanki dipsiz bir kuyu ve siz de bu kuyuya dyormu,
duygusuna kaplyorsunuz. Hele o anda enerjiniz orta derecelerde
bulunuyorsa, vay halinize.
Enerjinizin yksek olduu bir anda karlatysanz, fazla mesele yok.
Kendinizi onun ekiminden uzaklatrmanz an meselesi. Fakat, yine de onun
gl ekimini kuvvetle hissedeceksiniz. Sakn kendinizi brakmayn.
Mmkn olan en ksa srede oradan uzaklan. Ve sakn ona
projelerinizden bahsetmeyin.

Gen enerjilerin en tipik zellii daima yaratc projeler retebilmesidir.
stelik bu projelerinin byk blmn hayata geirmeyi baarrlar.
Yani son derece ilgin giriimlerde bulunurlar.
Bu tip enerjilerin dier zellii ise, giriimlerine istedikleri destei
salayabilmeleridir.
nk, sahip olduklar enerjiyi evrelerine yle bir yayarlar ki, onun
yapabilme gc olduunu iinizde hissedersiniz. Ve tabii byle birini geri
evirmeniz mmkn deildir. stelik, denenmi olann ok dndaki
projeleri nnze getirip sunabilir ve siz gznz bile krpmadan bunu
desteklersiniz. ok da doru yaparsnz. nk, gen enerjilerin
yapamayaca ey yok gibidir.
htiyar enerjinin bulac olduu gibi gen enerji de sizi sarp sarmalar ve
etkilenirsiniz.
Aslnda bizim iin gerein iki yz var. Olumlu ve olumsuz taraflar. Yani
negatif ve pozitif yan. Biri olmazsa olmaz. Fakat, sevimli, gzel ve ekici
olan kabul gstermek ve sevmekten daha kolay bir ey yoktur. Zaten, irkin,
itici ve souk olan kim ister ki... Fakat, onun da iinde ekici taraflar
olduunu dnyorum. Tpk ying-yang sembol gibi.
Ve taa iini grebilmek iin, enerjinizin gen olmas gerekiyor. Enerjinizin
gen olmas sizin yaam enerjisiyle balantnzn gcn gsteriyor. Ve ite
bu enerjinin yaptrm gc de ok yksek oluyor. Yaratc fikirleri
oluturan ve baarl giriimlerin itici kuvveti ite bu gen enerji. Ve bu
enerjinin yanzla hibir balants yok. Sadece sizin duygu ve
dncenizle balantl. Gzel bakn, gzel grn ve gzel hissedin ki yaam
enerjiniz ykselsin!
--------------------------------------------------
Subject: Kim oldugu bilmek isteyenlere...
>" *Hic kalmadi soran; ne var insanda?
>Ben duvarda ezik bi bcek miyim?
>Yoksa piril piril, tek damla kanda;
>Kainati szen mercek miyim?"
>
>(Necip Fazil Kisakrek)
>
>
>*Tarih boyunca dsnen kafalar, binlerce, yzbinlerce kez bu soruyu
>somustur:
>Ben kimim?
>
>Ne tuhaf degilmi? Insanin kendi kendine *Ben kimim," diye sormasi...
>Ama insan kendini ne kadar taniyor?
>Dnyayi kesfe cikan, teknolojid, bilimde harikalar meydana getiren,
uzayin
>derinliklerine giren insan; kendi dnyasindan ve kendi varligindan ne
kadar
>haberdardir?
>.....
>Cevrenin ve kainatin en ince ayrintisiyla ilgilenen insan, kendi
ayrintisi
>ve sirlariyla ne kadar ilgilenmektedir?
>.....
>Gzmz actigimizda kendimizi yabanci bir alemde bulduk. Her yani
>harikuladeliklerle dolu, ryalar alemi bu. Gnesin bu kadar gzel
dogup
>battigi bir baska gezegen yok, bildigimiz kainatta. Her saniye on
binlerce
>ton suyun havaya kaldirilip bir o kadarinin usulca yere indirildigi,
>semasinda birbirinden sirin canlilarin kanat cirptigi, zeminine
rengarenk
>halilar serilmis, tavani yildizlarla bezenmis baska bir yer yok.
>Caglayanlar burada, daglar burada. Denizler, ovalar, cller, buzullar
>burada. Sesler ve kokular, ayri alemler...
>.....
>Insanin neci, kim oldugu, mahiyeti ve sirlariyla ilgili bircok grs
ileri
>srlmstr.
>Bunlardan bazilari insani *ekonomik bir varlik" olarak grmsler,
bazilari
>da *tesadfen var olan bir madde yigini" olarak degerlendirmislerdir.
Bazi
>grs sahipleri ise, *Insanin maymundan geldigini" ileri srmsler,
bir
>kisim dsnr de *Insanin bir hic" oldugu tezini ortaya atmistir.
>Ancak semavi dinler ve zellikle de Islam dini insani, *en gzel
sekilde
>yaratilan ve arzin halifesi" (Bakara, 30) olarak nitelendirmistir.
>Insanoglu kim ve neci oldugu konusuyla ilgili bir karar vermesi icin
su
>sorulara cevap bulmalidir:
>1- Neden var oldum?
>2- Nicin yasiyorum?
>3- Varligim, mkemmel planlanmis, harika bir sanat eseri mi? Yoksa
basit,
>ylesine bir yapi mi?
>4- Hayat icin bir amacim var mi? Yoksa, basi bos bir anlayis icinde
miyim?
>5- Benim atam Hz. Adem (a.s.) mi, yoksa maymun mu?
>6- Binlerce nimetler ve ikramlarla doldurulan su hayattan sonra, bir
hesap
>verecek miyim?
>7- Insanin neci ve kim oldugu le ilgili, dikkate alinmasi gereken
szler;
>Allahin, peygamberin ve Kuranin beyanlari mi olmali? Yoksa materyalist
ve
>ateist kisilerin ifadeleri mi olmali?
>8- Hayatta mutlu olmak ve huzur icinde yasamak icin bunlari dsnmemek
bir
>care mi? Yoksa, ilgili ve bilinmezlerin cevabini bulup, rahatlamak mi
>gerekir?
>9- Allahin varligina, mesajlarina, ahiret ve hesaba inanmamak; lmeye
mi,
>yoksa, cennete girmeye mi mani?
>.....
>Kim oldugunu bilmeyen ve kendini tanimayan insan, hayatta nasil huzur
bulur
>ve mutlu olur?
>.....
>Kim oldugu bilmek isteyenlere...
>....."
--------------------------------------------------------
Subject: insan......... olmal
nsan biraz ocuk olmal;
Bir balon grdnde 'istiyorum'diye tutturup alayabilmeli...
nsan yolda yrrken biraz da etrafna bakmal;
Deiik hayatlar grmek iin:
nsan gecenin bir vakti yatandan frlayp,
'Seni seviyorum 'diye barmal;
nsan sabah uyandmda,
Yatann baucunda bir gl ile not bulmal;
'Uyandrmaya kyamadm..'
nsan heyecan duymal,
Yeni gnn getirdii klar iin;
nsan biraz sinirlenmeli,kavga etmeli;
nand deerler iin...
Sonunda ac olduunu bilerek,
nsan bazen sarho olmal,
Bir trk tutturup sokaklar arnlamal,
nsan anlamszca beklemeli,
Telefonun almasn 'belki arayan o'dur diye
nsan efkarlanmal,
Tabi biraz da;belki hi olmayacak eylere srf efkar olsun diye,
nsan ara ara kocaman olmal;
Dnyalar kadar herkesi kucaklamal.
nsan bazen kendi olmal,
Bazen herkesten bir para,
nsan bazen de aptal olmal;
nanmak istedii eylere inanmal!
nsan gerek olmal,
Rya grebilmek iin.
Ve insan ekip gitmeli zaman gelince;
Ama zaman gelince....
----------------------------------------------
Eer yenildiini sanyorsan yenilmisindir. Girimeye
cesaretin yoksa giriemezsin. Baarmak ister ama baaramayacan
sanrsan, hi phen olmasn, baaramazsn! Harpte muhabereleri kazananlar,
her
zaman daha gller veya daha hzl koanlar deildir. Er veya ge,
baarm bir kimse, baaracana inanm bir insandr.
Anonim
Elektronik oyuncaklar, retkenlii etkiliyor
ocuk geliim uzmanlar, elektronik oyuncaklarn, ocuklarn geliiminde
iddia edildii kadar yarar olmadn belirtiyor. Gazi niversitesi ocuk
Geliimi ve Okulncesi Eitim Ana Bilim Dal retim yesi Do. Dr.
Neslihan Avc, ocuun geliimi iin oyunun ve oyuncaklarn nemli
olduunu belirterek, ''ocuk sevgiyle byr, oyun ve oyuncaklarla kiilik
kazanr'' diye konutu.
Avc, her eyin deitii dnyada, oyunlarn ve oyuncaklarn da
deitiini, oyuncak sektrnn tamamyla ''elektronie'' yneldiini ve
elektronik oyuncaklarn ocuun ''retkenliini'' krelttiini syledi.
ocuun elektronik oyuncaklar ve bilgisayar oyunlar ile oynarken,
oyununa kendinden bir ey katamadn, kolaycla ve tembellie
altn belirten Avc, unlar kaydetti:
''ocuk iin oyuncak deil oyun nemlidir. Elektronik oyuncaklar,
beraberlii ortadan kaldryor. Daha da nemlisi, paylamay ve toplumla
birlikte hareket etmeyi engelliyor. Elektronik oyuncaklar doall alp
gtryor, ocuklar egoistlie ve yalnzla sevk ediyor. Komutlar
eliinde oynanan oyun ocuklarnn zihinsel geliimine katk
salamyor.''
Avc, matematiksel zeka, dikkat, alg, gz-el koordinasyonu ve
muhakeme gibi baz zihinsel ilevlerin geliiminde yararlar bulunmasna
karn, elektronik oyuncaklarn ocuun gerek anlamdaki oyun
faaliyetini ve sosyal geliimini olumsuz bir biimde etkilediini kaydetti.
Elektronik oyuncaklarn salk asndan da zararlar olduunu kaydeden
Avc, elektronik oyuncaklarn ve piyasada bulunan dier kokulu
oyuncaklarn kimyasal zehirlenmelere yol aabildiini belirtti.
Avc, elektronik oyuncaklarn ve bilgisayar oyunlarnn ocuklar tketici
birey olarak altrdn, evdeki eyalarla veya doada bulunan
malzemelerle yaplan oyuncaklarn ocuklar doaya ve evresine saygl
kiiler haline getirmede yarar olacan syledi.
ocuun geliiminde, oyun ile oyuncaklar arasnda nemli bir ba
olduunu, bu ban ocuklarn fiziksel ve ruhsal yaplarna gre deiiklik
gsterdiine iaret eden Avc, ''ocuun karakterine, fiziksel ve ruhsal
yaplarna uygun oyuncaklar seilmeli'' diye konutu.
ocuun spora ilgisi varsa, sporla ilgili oyuncaklar, ofrle ilgi
duyuyorsa, ofrlk meslei ile ilgili oyuncaklar alnmas gerektiini
belirten Avc, oyuncak seiminde cinsiyet ayrmndan korkulmamas
gerektiini, erkek ocua istiyorsa bebek, kz ocua ise araba
alnabileceine iaret etti.
Avc, ocuklarn oyuncaklar ile cinsiyetlerini ilikilendirerek oynadklarn,
erkek ocuklarn bebeklerle oynadklarnda babalk, kz ocuklarnn ise
araba ile oynarken kadn src rolne brndklerini syledi.
Ailelerin ocuklar iin ncelikle gvenli oyuncaklar semeleri gerektiini
vurgulayan Avc, salam, kullanl, yumuak kumatan yaplm,
ykanabilir, boyas abuk kmayan, yutulabilecek kadar kk olmayan
ve kimyasal maddeler iermeyen oyuncaklarn tercih edilmesi gerektiini
kaydetti.
---------------------------------------------------
Mzik, dinleyicide duygular harekete geiren, ritim, melodi ve uyum yoluyla dzenlenmi sesler
dizisidir. Mzik bize mrmz boyunca elik eder. Doumdan lme kadar birok olayda mzik
bulunur. Anne karnnda bile, bebekler mzii iitebilirler, mzie tekme ve baz baka hareketlerle
tepki verebilirler. ster yeni domu, isterse daha byk yata olsunlar, ocuklar mzikten gl bir
ekilde etkilenmeye devam ederler.
Okul ncesi yataki ocuklar ise mzie uyarak hareket edebilirler ve basit alglar, istekli ve dzenli
bir ekilde alabilirler. Dil hakimiyetleri ve aklda tutma yetenekleri arttka, ocuklar baz arklarn
tamamn syleyebilirler, hatta kendi arklarn kendileri yaratabilirler.
Tpk okuryazarln dil bakmndan zengin bir ortamda gelitii gibi, mzikalite de mzik bakmndan
zengin bir ortamda oluur. ocuklarn mzik geliimi ve mzik yoluyla iletiim kurabilme becerileri,
toplum yelerinin mzie deer verdikleri, mzikten zevk aldklar kltr ve ortamlarda yeerir.
3-4 ya ocuunun mzik becerileri:
- Mzik aletine dokunmak ve ritim aletlerini almak ister.
- Basit melodileri tekrarlar.
- arklarn dramatize edilmesinden holanr.
- Ritim aletleri ile katld canl, oyunlu, komik ve dramatizeli arklardan holanr.
- ark sylerken birlikte balayp bitirme yetisini kazanmaya balar.
- Sesinde melodik yaplanma henz yoktur.
4-5 ya ocuunun mzik becerileri:
- Yksek-alak, grltl-sessiz, uzun-ksa gibi ses zelliklerinin ayrmn yapabilir.
- Baka kiilerle beraber ark sylemeye isteklidir.
- Sesleri bir hikaye iinde dzenleyebilir.
- Bedenini kullanarak eitli sesler yaratabilir.
- Basit ritimleri taklit edebilir.
5-6 ya ocuunun mzik becerileri:
- Fiziksel yaps daha kuvvetlidir, vurmal alglar dier ya gruplarndan daha rahat alar.
- Ritim aletlerini mziin iinde uygun yerlerde kullanmakta dikkatlidir.
- Mzik ile yk yaratmada deiik fikirler retir. Fikirlerine ters den durumlarda itiraz eder.
- Szlerini kendisinin bulduu eitli besteler yapar.
- Eitsel amal arklar zevkle ve baaryla seslendirir.
- almalarda birlikte balayp birlikte bitirebilir.
Mzik temel deneyimleri
a) Mzik eliinde hareket etme
b) Sesleri aratrma ve tanma
c) ark syleyen sesi inceleme
d) Melodi gelitirme
e) ark syleme
f) Basit mzik aletlerini alma
a) Mzik eliinde hareket etme
Mzik eliinde hareket etme hem ocuklar, hem de yetikinler iin doal bir sretir. alardan beri,
insanlar tamtamn temposuna, arkya, dini mzie, deniz kabuu sesine kar duyarl olmulardr.
Gnmzde ise bir mar eliinde yrrlerken ayaklarn yere vururlar, araba radyolarndan gelen
mzie gre direksiyona hafife vurarak tempo tutarlar, dn yada dier etkinliklerde dans ederler.
Kk ocuklar ise, mzie tm bedenleri ile karlk verirler.
Yetikinlere neriler
ocuklara ok eit ieren geni bir mzik daarc sunun (Dnya Halk Mziinden semeler, Klasik
Mzik, Caz, Modern Mzik, Marlar, Vals, Tango, v.s). ocuklarn mzik eliinde kendilerine zg
hareket biimleri gelitirmelerini yreklendirin. ocuklarla birlikte mzie uygun basit hareket dizileri
yaratn (arknn birinci blmnde kollar, ikinci blmnde omuzlarn hareketi, v.s).
b) Sesleri aratrma ve tanma
ocuklarn evreleri seslerle sarldr (yamurun damdaki tkrts, suyun ak, kularn cvltlar,
motorun homurtular, insanlarn konumalar, ayak sesleri, kap gcrtlar, ivi-eki sesleri, saatlerin
tik tak sesleri). Okul ncesi ocuklar, yeni yeni kazanlan temsil etme yetenekleri nedeniyle,
evrelerindeki sesleri dinlemekten ve tanmaya almaktan, sonra da bu sesleri kendi zihinsel
imgeleriyle eletirmekten holanrlar.
Yetikinlere neriler
evrenizi sesler asndan inceleyin, aratrn. evrenizde basit mzik aletleri bulundurun (enstrman,
teyp, v.s). evrenizde ses kartan baka materyaller de bulundurun (farkl byklkte tahtalar,
kutular, atal, kak, v.s). Dinlenmeye ayrlm sessiz zamanlarnz olsun (ses toplama amal sessiz
yry). ocuklarn ilgisini eken seslere kar duyarl olun. ocuklarla "sesi" tahmin etme oyunlar
oynayn (bir kutunun iine tandklar alglar yerletirip onlar grmeden aln, sesin hangi algya ait
olduunu kefetsinler). ocuklar duyduklar sesleri tarif etmeleri iin yreklendirin.
c) ark syleyen sesi inceleme
Kk ocuklar oyun oynarlarken, yerine getiklerini hayal ettikleri karakterleri canlandrmak, dramatik
olaylar vurgulamak, yada yaptklar keiflerden dolay duyduklar heyecan da vurmak iin, seslerini
anlaml ekillerde kullanrlar. Yetikinler, ocuklarn karttklar bu seslerin yalnzca oyunlarn
zenginletirmekle kalmadn, ayn zamanda da kendi seslerinin anlatm gcnn kefi anlamnda
olduunu dikkate almaldrlar. Bu keifler, onlarn arklarna zenginlik ve enginlik katar.
Yetikinlere neriler
ocuklarn yaratc seslendirmelerini dinleyin ve kabul edin. ocuklar kendi ses perdelerinin
geniliini tanmalar iin yreklendirin (ku sesi karmalar, alayan ve glen bebek sesini taklit
etmeleri, v.s).
d) Melodi gelitirme
Kk ocuklar, arklarn baz blmlerini tekrar tekrar sylemekten yada mrldanmaktan byk bir
keyif alrlar. Ayn arky tekrar tekrar dinlediklerinde baz dizeler dikkatlerini eker ve bunlar
sahiplenmekten ok holanrlar. ocuklar melodi duygusunu, arklardaki bu kk para ve blmleri
bir araya getirerek gelitirirler.
Yetikinlere neriler
ocuklarn kullandklar ton ve melodileri dinleyin ve kabul edin. ocuklarla ses tonlarn eletirme
oyunlar oynayn (ocuklarn ses aralna uygun 2-3 notal arklar syleyip, ayn sesleri vermelerini
isteyin. nce ayn sesi veremeseler de zamanla doru sese yaklaabilirler). Dnce ve yorumlarnz
ocuklara ark syleyerek bildirin (iyi akamlar Ece). ocuklarla "Bu Tny Tan" oyunu oynayn
(arklar szsz mrldanp hangi ark olduunu tanmalarn bekleyin).
e) ark syleme
Okul ncesi ocuklar arklarn tmn syleyebildiklerinde ok byk keyif alrlar. ark
syleyebilmek, onlar byklerin dnyasna, yani radyoda, okulda, eitli partilerde, arabada alan
mzie elik eden byklerin ve kendilerinden yaa byk olan kardelerinin dnyasna balar.
Yetikinlere neriler
ocuklarla birlikte arklar syleyin. ocuklar kendilerine zg arklarn yaratmalar iin
yreklendirin.
f) Basit mzik aletlerini alma
Okul ncesi ocuklar, kendi kendilerine yada arkadalar ile birlikte mzik aletleri almaya baylrlar.
nce grlt yapmaktan holanrken, ayn zamanda da yava yava karttklar seslerle belirli bir
ritim, dzenli bir tempo ve basit mzik paralar oluturmaya ve bylelikle karttklar sesleri
dzenleyebilmeye balarlar. Mzik aletlerini ayrca, kendi mzik gruplarn kurmak, resmi geit ve dans
mzii yaratmak iin de kullanmay severler.
Yetikinlere neriler
Bir mzik kesi oluturun (tahta bloklar, tef, ziller, tahta kaklar, eski tencereler, ileri farkl
miktarlarda su ile doldurulmu cam ieler, v.s). ocuklara mzik aletlerini istedikleri gibi alma
olana salayn. Dur-Bala oyunlar oynayn (mzik alarken dans edilir, mzik susunca herkes
durur).
Tm ya gruplarnda kullanlmas tavsiye edilen bir sistem de "Orff Pedagojisi"dir. Bu sistem ocuun;
yaratclk potansiyelinin aa kmasna olanak verir, mzik, ritim ve ok seslilikle tanmasn salar,
el-gz koordinasyonunu ve algy gelitirip renme yeteneini hzlandrr, bir sanat etkinliinde rol
almasn salayarak psikososyal geliimini destekler ve de ok elencelidir. Bu eitim sisteminde
kullanlan mzik aletlerine ksaca "Orff alglar" denir. Bu alglarn ortak zellikleri; kullanmlarnn
kolay olmas (3+ ya), seslerinin doadaki seslerden olumas ve bedeni hareket etmeye
ynlendirmeleridir. Bu alglar metalofonlar, ksilefonlar ve ritim alglardr. Bu alglara baz flemeli
ve telli alglar da dahil edilebilir.
Buket MESC
TED stanbul Koleji Vakf
zel Anaokulu Mzik retmeni
-----------------------------------
yasanms bir olay
mamn Hazin yks :)
Kye yeni gelen imam ak olunca...
Anadoludan hazin bir kesit...
Anadolu'da kasabann birine yeni tayin olan gen
bir imam, kzn
birini grm, ok sevmi. mam da gen
yakkl bir ocukmu
kz da
onu sevmi zamanla.
mam kzla evlenmek istemi,
kasabann ileri gelenlerine konuyu
am.
nsanlar "yahu imam efendi o kzn
babas solcudur imama kz vermez"
dedilerse de dinletememiler.
Bizim olan ikolata iek, takm elbise
gitmi kzn evine... be
sohbet sonra ocuk konuya girmi, " Allah'n
emri peygamberimizin
kavliyle
kznz istiyorum."
Baba hiddetle " Benim imama verecek kzm
yok! " demi... mam zgn
zgn evine gitmi, gece boyu
uyuyamam. Sabah ezan zaman
gelmi,
minareye km...
Mikrofona uzanm, tk tk deneme
;
"Bu sabah ezann, sevip de
kavuamayanlar iin okuyorum!! "
------------------------------------
Dnyann grd her byk baar, nce bir hayaldi. En byk nar
bir tohumda, en byk ku bir yumurtada gizliydi.
ALLEN
--------------------------------------------------------
LAO-TSE'NN DNCELER HAKKINDA ZDEYLER (VECZELER):
nsanlar, takdir olunmazlarsa asla birbirleriyle ekiemezler.
Byk adamlarn olgunlamalar, kendi karlarn
dnmediklerindendir.
Dnecein ey, daima derin ve yetkin olmaldr.
Kendine olduu kadar da dnyaya deer verene herkes gvenir.
Akl ve insanlk varolduu zaman, byk yalanlar meydana gelir.
Fena insanlar, iyi insanlarn sermayesidir.
Zeki, bakalarn bilendir, kendini bilen ise aklldr.
Tutkulara itaat etmekten daha byk bir yanlma olamaz.
ok bilenler konumaz, ok konuanlar bilmez.
Felaket daima mutluluu gzler.
Balangca olduu gibi sonuca da dikkat edilirse, yaplan ilerde
hi yanlma olmaz.
Gerekten deerlendirdiim hazinem vardr: Birincisi sevgi ve
nezaket, ikincisi tasarruf, ncs alakgnlllktr.
Bilmedii bir eye biliyormu gibi bakmak bir hastalktr.
-----------------------------------------
ndigo ocuklar evrim srecinin yeni halkas m

lm tesi uzman Amerikal P.M.H. Atwater, 1982-2003 yllar
arasnda dnyaya gelen ve dnyay kurtaracaklarna inanlan ndigo
ocuklar Hrriyet'e anlatt.
Popler isimleri ndigo ocuklar. Uzmanlarsa onlara homo
noeticus diyor, yani homo sapiensten sonraki halka. 1982-2003
dneminde doan baz ocuklarn, anne ve babalarndan daha zeki,
daha donanml dnyaya geldiklerine inanlyor.Kimi uzmanlara gre
onlar, Maya takviminin sona erdii 2012 ylndan sonra girilecek
olan foton kuanda dnyay kurtarmakla grevliler.
NDGO ocuklar yerine Trkiyede de yaynlanan yeni kitabna
adn verdii Yeni ocuklar kavramn tercih eden lm tesi
uzman Amerikal P.M.H. Atwater, 1nci stanbul Parapsikoloji
Konferans srasnda Hrriyetin sorularn yantlad.
ndigo ocuklar ile ilgili bilgi verir misiniz?
- Ben ndigo ocuklar yerine Yeni ocuklar kavramn kullanmak
istiyorum. nk ndigo bir marka gibi kullanlyor. zel bir
anlam yklyor, oysa Yeni ocuklar milenyumda doan ocuklar
kapsyor.
Sizce Yeni ocuklar niye tam da bu dnemde dnyaya geliyor?
- Bu ocuklar, daha nce de zellikle de insan nesli yok olma
tehlikesiyle kar karya kaldklarnda dnyaya gelmitir.
Kehanetler, astrolojik ngrler, geleceklerini sylyordu ve
geliyorlar. imdi davrandmz gibi devam edemeyiz, aksi halde
kendimizi mahveder, Ortaa dncelerine geri dneriz. Terristler
deiim istemiyor, dnya deiiyor.
Bu ocuklar, dierlerinden farkl klan zellikler nelerdir?
- Hem pozitif, hem de negatif zellikleri var. Bir kere daha
zekiler, daha ok biliyorlar, farkndalar, gnlller, psiik
zellikleri var, drstle, insan haklarna nem veriyorlar.
Peki negatif zellikleri neler?
- fkeli ve sabrszlar. Drstlk aryorlar, yalanla kar karya
kaldklarnda ok sabrsz oluyorlar. Eer onlarn fkelerini
ynetebilirsek, dnyay kurtarabiliriz. Onlarn sabrszlklarn
fark ederek onlara yardmc olabiliriz. Paranza, yanza,
mevkinize nem vermiyorlar. likilerinde ne kadar samimi olduunuza
bakyorlar, bekletmeye gelmiyorlar.
Hayatta ne tr zorluklarla kar karya kalabilirler?
- Tez canllklar yznden zor durumda kalabilirler. Psikolojik
adan kendilerine zarar verebilirler. Eer ortam uygunsa iek gibi
aabilir, yoksa zarar grebilirler.
Yeni ocuklar, dierlerinden ayran fiziksel zellikler var m?
- Daha ok davranlar ve zekalaryla ne kyorlar. Ancak
bazlarnda alnn hafif da kk olduu gzlemleniyor. Bu da n
frontal aktivitelerinin daha gelimi olduuna iaret edebilir.
Bu ocuklar nasl eitilmeli, nasl bir yntem izlenmelidir?
- Eyll aynda yaynlanacak olan Beyond the Indigo Children
(ndigo ocuklarn tesinde) isimli kitabmda bunu ayrntl bir
ekilde anlatacam.
Yeni kk rklar ortaya kacak
NDGO kavram ilk kez 1982de Nancy Ann Tappenin Yaammz
Renk Yoluyla Anlama kitabnda ortaya atld. 1982 ile 2003 yllar
arasnda doan yeni ocuklarn, anne ve babalarndan daha zeki, daha
donanml olduklarna inanlyor. lm tesi uzman P.M.H Atwater
ise baz ocuklarn lme yakn deneyimler yaayarak, bu srada
yeniden programlanarak deitiklerini ve bu ocuklar ile indigo
ocuklarn byk benzerlikler sergilediine iaret ediyor. ocuun
sadece bireysel deil, toplumsal adan da bu deiimi yaadn,
bu srada kendilerine bir grev verildiini ne sryor.
Yeni ocuklar kitabnda Atwater, eski efsane ve yklerin bu
ocuklarn geleceinden haber verdiini ne sryor.
Modern zamanlar khini Edgar Cayce ise, kk rklarn ortaya
kacan belirterek evrim srecinde ilerleme yaanacak dnem
olarak 1998 ile 2010 yllar arasna iaret ediyor. Eski retilerde
de insan rk ykselie gemeden nce yedi kk rkn kaca
yolunda kehanetler bulunuyor. te milenyum dneminde doan bu
ocuklarn beinci rka iaret ettiine inanlyor. Beinci
kademe mavi renkle sembolize edildiinden ve mavi aural kabul
edilen bu gruba indigo ocuklar deniyor.
-----------------------------------------------
** ZR DLERM **
zr dilerim
salarm
Ne zaman canm yaksa gidii
Ellerimde kalrdnz
Ellerim
Yalnzla kzgnlmda
Bir yumrukta duvara arpardnz
Gzlerim
Uykusuz kalrdnz aladka
ierdiniz, kzarrdnz, batardnz
Dudaklarm
Ya mhrl ya titrek
Dilimde ismine hep kfrler
zr dilerim
bedenim
Yoruldunuz anlarda dolarken
Tenim hala zehirine tutsak
yreim
Hak etmeyene verdim seni
Bouna bunca ektiin
yaseminler
Kokunuza vermitim onun adn
Denizler teriydi sanmtm
iirlerim
Mrekkebinize szde ak damlatmtm
lemitim satr satr
zr dilerim
Ben
Yzndekine adm takm
Dudak stne kirpiklerimi yaptrmtm
Sevildiimi sanmtm....
zr dilerim
Kendimden
Bir kez geliyorsun hayata...
zr...zr...zr bana

Arzu Altniek
----------------------------------------------------------
Dinlemeyi renmeliyiz. nk dinleyerek zihnin gzleriyle grmeyi
reneceiz.
----------------------------------------------------------
Karar an

Byk bir irketin yneticisi kalp krizi geirir
ve doktoru birka haftalna bir
iftlie gidip dinlenmesini nerir.
Ynetici bir iftlie gider, ancak birka gn
sonra sklr ve iftlik sahibinden
kendisine bir i vermesini ister. ifti
ahrdaki ineklerin pisliklerini temizleme
iini verir. ifti tm gnn ofiste geiren bir
ehirli iin bu iin onu en az bir hafta
oyalayacan dnr. ifti
ertesi gn yneticinin ii bitirdiini
grnce ok arr. Bu sefer daha
zor bir i olduunu dnd bir
i verir. 500 tavuun kesilip,
temizlenmesini ister. ifti gn sonunda yine
yneticinin ii bitirdiini grr.
Ertesi sabah iftlikteki ou i
bitmitir. ifti alkan yneticiden
bu sefer bir uval patatesi, bir kutuda byk ve bir
kutuda kk patatesler olmak zere ikiye
ayrmasn ister.
Gnn sonunda bakar ki, ynetici bir uval patatesin
nnde oturuyor, kutularsa bombo. Duruma anlam
veremez ve sorar:
Birka gndr en zor ileri yaptn da
nasl byle basit bir ii yapamadn,
anlayamyorum?
Ynetici yantlar:
Btn hayatm boyunca kafa kopardm ve
pislik temizledim, ama imdi sen benden karar
vermemi istiyorsun.
-------------------------------------------------
> te sana karakterini renmen iin cretsiz sper bir frsat...
>> >
>> > Hayal et simdi....Ormandasn, nehrin kenarndan yryorsun.. Bir
>>kulbe
>> > gryorsun. Kapy itip ayorsun. Sa tarafta 7 kk yatak ve
ortada
>> > kk yuvarlak bir masann etrafnda 7 kk sandalye var. Masann
>> > ortasndaki meyve tabanda da 5 eit meyve var.
>> >
>> > a. Elma
>> >
>> > b. Muz
>> >
>> > c. ilek
>> >
>> > d. eftali
>> >
>> > e. Portakal
>> >
>> > Hangi meyveyi seersin?
>> > Seenein meyve senin karakterin hakknda bilgi verecek.
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> > ISTE SONU:
>> >
>> > Ltfen aaya inin.
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> >
>> > SONULAR:
>> > a. eer elmay setiysen: bu demektir ki sen elma seven birisin.
>> >
>> > b. eer muzu setiysen: bu demektir ki sen muz seven birisin.
>> >
>> > c. eer ilei setiysen: bu demektir ki sen ilek seven birisin.
>> >
>> > d. eer eftaliyi setiysen: bu demektir ki sen eftali seven
birisin.
>> >
>> > e. eer portakal setiysen: bu demektir ki sen portakal seven
>> > birisin.
>> >
>> > Bahse girerim beni yumruklamak iin yakalamak istiyorsunuz. Zaten
ben
>>de
>> > bunu bana gnderen insani yakalamaya alyorum
>> > :)))))))))))))
------------------------------
> Bir gen kiz delikanliya sorar:
> > "Benden hoslanyor musun?"
> > - Cocuk hayir diye cevap verir.
> > Kiz sorar: "Beni sevimli buluyor musun?"
> > -Cocuk hayir diye cevap verir.
> > Kiz sorar: "Kalbinde yerim var mi?"
> > - Cocuk hayir diye cevap verir.
> > Kiz sorar: "Peki gidersem benim icin aglar
misin?"
> > - Cocuk hayir diye cevap verir.
> > Kiz uzgun gitmek uzere arkasini doner.
Cocuk onu kollarina alir ve:
> > "Ben senden hoslanmiyorum, seni seviyorum.
Seni sevimli degil
>basdondurucu
> > buluyorum. Kalbimde sana yer yok, benim
kalbim sensin ve senin arkandan
> > aglamam, senin icin olurum der.
> >
> >
-----------------------------------------------------------
huzuru uzun yaamn anahtar m?
Son yaplan kk lekli bir aratrma, transendental meditasyon tekniinin mr uzattn
gsteriyor. Ancak bamsz uzmanlar bu sonularn kesin olmadn, sz konusu aratrmann
baz hatalar ierdiini sylyor.
Maharishi'nin TM teknii
Son 50 yl ierisinde tm dnyada 5 milyondan fazla insan, rahata oturup, gzler kapal, sabah ve
akam 15-20 dakika uygulanan, basit ve doal bir zihinsel ilemi; Maharishi'nin Transandantal
Meditasyon tekniini renmitir. Transandantal Meditasyon'un renilmesi kolay, uygulanmas
abaszdr. Dier meditasyon trlerinin aksine hibir aba veya konsantrasyon gerektirmedii gibi
herhangi bir zel inan, davran veya hayat tarz deiikliine de ihtiya duyulmamaktadr. Her
yatan, kltrden, dinden ve eitim dzeyinden insanlar Transandantal Meditasyon'u uygulamaktadr.
Maharishi'nin Transandantal Meditasyon tekniinin uygulanmas srasnda kiinin zihin faaliyeti
durulmakta ve kendine zg sakin bir uyanklk durumu olan Transandantal Bilin
deneyimlenmektedir. Bu bilin hali insan bilincinin en sade ekli olup zihnin tm yaratc potansiyelini
iermektedir.
T ransendental meditasyon veya ksaca TM, i bara kavumak iin bir mantra'nn (meditasyona
girmek iin srekli tekrar edilen anahtar kelime) sesli ve zihinsel olarak tekrarlanmas esasna
dayanr. Bundan nce yaplan aratrmalar bu tr bir meditasyonun tansiyonu drmek gibi uzun
vadeli yararlar olduunu gsteriyordu. Ancak 2004 ylnda eski bulgular yeniden deerlendiren bilim
adamlar, bu sonularn imdilik kesin olarak kabul edilemeyeceini sylyor.
Iowa, Fairfield'deki Maharishi Ynetim niversitesi'nden TM tekniinin yaygnlatrlmas iin
alan doktor Robert Schneider, "TM'nin tansiyonu drme gibi bir etkisi varsa, sonuta insanlar
daha uzun yaayabilir" diyor.
LK K ALIMA
Bamsz niversitelerden gelen bilim adamlar ile birlikte bu konuda ileri almalar yapan
Schneider, ilk iki aratrmaya denek olarak katlan kiilerin hayatta kalp kalmadklarn aratrd.
Bu iki aratrmalarda orta derecede seyreden yksek tansiyon ikyeti olan yal denekler,
geliigzel bir seim ile farkl tedavi gruplarna dahil edilmiti. 1980'de yaplan ilk aratrmada, huzur
evinde kalan 77 yal denee 4 tedavi ynteminden biri uygulanyordu. Bunlar TM, zihinsel
rahatlama, farkndalk eitimi veya klasik tedavi yntemleriydi. ay sonra yaplan tansiyon
lmlerinde TM grubundaki kiilerin sistolik tansiyonu dier gruptakilerden daha dk kt. 1990
ylnda yaplan ikinci almada, yaamlarn evlerinde srdren 125 kadn ve erkek TM, kas
rahatlatma teknikleri veya salk eitimine tabi tutuldular. Ayn ekilde, TM grubundakilerin tansiyonu
ay sonra dierlerinden daha dkt.
SON ALIMA
En son yaplan bir almada, Schneider'n grubu Amerikan lm ndeks'ini tarayarak 202 denekten
hangilerinin ldn ve lm nedenlerini aratrd. Bunlarn yars artk hayatta deildi. Ancak TM
grubundakilerin yzde 23'nn, bu dnem zarfnda, yaamn yitirme olasl dierlerine gre daha
dkt. Bu rakam ayrntl bir ekilde inceleyen bilim adamlar, TM grubundakilerin yzde 49'unun
kanser ve kalp/damar hastalklarndan lme olaslklarnn dierlerinden dk olduunu ortaya
kartt (American Journal of Cardiology, vol 95, p 1060). Schneider bu sonular yle
deerlendiriyor: "Bana kalrsa insanlarn ilerinde yaadklar bu huzur ortam kendi kendini onarma
mekanizmasn harekete geiriyor."
ELETRLER
Ancak Toronto'daki York niversitesi'nde kalp damar hastalklarnn tedavisinde ila d
uygulamalar aratran psikolog Jane Irwin , bu almann kesin olmadna inanyor: "Denek
saysnn bu kadar kk tutulduu bir almada ok sayda etmen sonular etkileyebilir.
Szgelimi bu analiz, kilo, sigara bamll, ailenin genetik yaps gibi altta yatan risk faktrlerini
dikkate almam. Ayrca deneklerin aratrma sresi sona erdikten sonra TM uygulamalarna devam
edip etmedikleri de aratrlmam. Bu aylk etkinin 10 yl ve daha uzun bir sre devam ettiine
inanmak zor."
Kaynak: New Scientist, 7 Mays 2005
----------------------------------------
*. sanatci evi: ben ev aldim,tam ev deyemeyiz,sato diyelim.ben yalniz
yasayan biriyim kizlara sor.her 27 dakikada bir yalniz yasarim.ev guzel
de bir ev ha sanatci evi.dubleks.bayagi sanatci evi diye bir kavram
vardir,dublekstir.git bir istatistik yap hepsinde dublekstir.borc harc da
olsa dublekstir.ben oyle bir gorgusuzluk yapmadim.tripleks
aldim,kestirdim.guzel bir ev dedim ya iste esya falan aldim 11 cek-yat.
hatta bazen
milli takim geliyo kalmaya.
*.usta: bir gun eve usta geldi kardesim,musluk tamir edicek,evde 800
tane musluk var.ev biraz buyuk.kusura bakmayain.sanatci evi dedik ya alla
alla.2 donum, yani 2 kere donebiliyosun manasinda. 800 tane musluk
var,800 tanede usta cagirdim ki cabuk bitsin.ama ev buyuk ya ustalar
birbirlerini goremiyorlar.hatta ben eve girdim hic ustaya denk
gelmedim.saka
yapiyorum saka,sizin istediginiz olsun,ev kucuk,ben varim,usta
var,musluk var.hatta usta cikmadan musluk acilmiyo o derece. baktim usta
cebellesiyo konusayim dedim ustayla.biliyorum ustaca,dedim napiyosun
usta,aaa
ben sizi tanidim dedi.ya ben babamin ogluyum, bi de ev hali yatak
kostumuyle dolasiyorum ki ben ciplak yatarim.tanidim deyince dedim noluyo
lan bu kadar mi meshur olduk anasini satayim. dedim kimim lan
ben.#305;ner misin cikar misin degil mi abi dedi bana ya! yillarca
okullarda
oku,karikaturler ciz,sahneye cik 1500 kez.#305;nermisin sabaha mi
birakirsin.dedim anam ikisini de yapmam yuklu miktar para verdim ki baska
bir
kitada yasasin diye,bir daha denk gelmeyelim diye.
NLP LE KOLUK ETM

ve zel hayatta hazr reetelerin, sihirli formllerin, ok
ksa srede etkisini gsteren dahiyane zmlerin olmad
artk herkese biliniyor. Kolukta esas olan cevaplara
nceden sahip olmak, hazr zme bavurmak deil, cevab-
zm bulmak ve bu yaklamn alkanlk haline gelmesini
salamaktr. Doru cevaplardan ok doru sorular sormay
salamaktr.

Bu program i dnyasnda Koluk yapmak yada bir Yaam Kou
(Life Coach) olmak iin en yksek dzeyde koluk becerileri
gelitirmek isteyen herkes iin hazrlanmtr. Bu tam bir programdr.
Becerileri ve teknikler yannda size dananlarla alrken uyulmas
gereken etik yaklam da aktaracaktr. nsanlarn kiisel
yaamlarnda ok gl, ok olumlu deiimler yapmalarna yardmc
olmakla da byk bir nem kazanmtr.

Koluk bilmek ve yapmak olgularn ieren ok ynl bir sre ve
davranlar btndr, yaratc soru sorular sorma sanatdr.

Nlp ile Koluk eitiminin fark nedir?
NLP beynin kullanma klavuzudur. NLP teknikleri ile beynimizin
alma sistemini kefederek geliimi engelleyen alkanlk, dnce,
duygu ve inanlar fark edip sonuca ynelik alkanlk seviyesinde
zmlerin retimini salar. Hedefe ulamak iin gereken inan
deiiklikleri, bak as farkllklar, yeni davranlar oluturmak gibi
pek ok NLP arac kullanlr.
NLP ile Koluk eitimi, dnyada en iyi performansa sahip kolarn
kendi mterileriyle alrken sergiledikleri beceri, tutum ve
davranlarn aratrlmas sonucu gelitirilmitir.
Mesleki kariyerinin zirvesindeki birok insan dzenli olarak koluk
yardm almaktadr: danslar, konumaclar, mzisyenler, sporcular-
hepsi performanslarnn zirvesinde kalabilmek iin koluk destei
alr.
Burada pragmatik olarak ilenecek koluk prensipleri ve NLP (Nro
Linguistik Programlama) temelleri de yer alacak. Ayrca, size en
faydal olacak beceri ve tutumlar, yeni yetenekleri, sreleri ve
alma biimlerini deneme ve uygulama frsatnz olacak. Bunlarn
tmn bir araya getirerek hem kendi yararnza hem de
mterilerinizin/meslektalarnzn/takm arkadalarnzn yararna
glendireceiniz bilgi ve deneyimlerinizde daha geni bir spektruma
sahip olacaksnz.



Programn amac
Koluk yoluyla alanlarnn, mterilerinin, kendilerinin ve
kurumlarnn performansn maksimize etmelerine yardmc olacak
koluk becerilerini kazanmalarna katkda bulunmaktr.

Bu kurs sresince unlar bulacaksnz:
+ Koluk ats, nedir ve kim yapabilir?
+ Sylediklerinizin istediiniz etkiyi brakp brakmadn hzl ve kolay
bir biimde grebileceksiniz
+ Dier insanlarla ok daha iyi bir uyum iine girebilmek iin
kullandnz szckleri efor sarf etmeden nasl adapte
edebileceinizi belirleyeceksiniz
+ nsanlarn daha ok sylemediklerini dinleyip anlayarak aslnda ne
sylediklerini grebileceksiniz
+ Engelleri kaldrmak iin basit dil kalplarn kullanarak gven
oluturabileceksiniz
+ ok iyi yaptnz i zerinde alabileceksiniz
+ Zor insanlara koluk yapmak
+ Derin ve Yzeysel Metaforlar Temel Endksiyonlar
+ Yararl Ruh Hallerini Ynetmek Stratejiler
+ Yklemler Gz Kalplar
+ Duyusal Keskinlik Temsil sistemleri
+ lekleme ve Dizi Oluturma Yeni Davran Yaratma
+ Mterinin/Danannn ne dndyle ilgili ipular bulacaksnz
+ Liderliin byk bir paras olan etrafnzdaki insanlarn zgvenini
artrarak daha byk baarlar iin dierlerine nasl ilham verebileceinizi
greceksiniz.
+ Btn bunlarn nasl birbiriyle balantl olduunu
+ ok daha iyi sonular iin bu becerileri nasl en st seviyeye
karabileceinizi reneceksiniz
+ Ses tonu, renme noktalar, zihinsel gurning,detay ve girdiler.
+ Karkl nleyerek nasl daha etkin iletiim kurabileceksiniz
+ letiim boluunu ok daha rahat doldurabilmek iin denenmi ve
test edilmi aralar ve teknikleri kullanacaksnz.
+ Dzenli olarak kendinizi sorgulayarak, disiplinli bir gelime rotas
kazanacaksnz.
+ Dier insanlarn frekansna nasl geerim- ve onlarn da benim
frekansma gemesini nasl salarm n cevabn bulacaksnz.

Tm bu basit ve pratik beceriler, kolay anlalr admlar halinde
oluturulacak ve rahat bir atmosferde sunulacaktr.

Kendinizde ve etrafnzdakilerde kalc ve pozitif deiimler
yaratmanza yardm edecek yepyeni, son derece farkl ve etkin
dnme ve davran biimleriyle tanacaksnz.
Neleri baarabileceinizi kefetmenin en iyi yolu kendi iinizdekini
bulmaktr

te size frsat bu cesareti gsterin gerek ve kalc pozitif
deiimler yaratan biri haline gelin.

renme Stili
NLP ile koluk interaktif ve uygulamal bir programdr. Bunun anlam,
tm katlmclar yeni beceriler gelitirirken, birbiriyle alma ve
birbirine koluk yapma frsat elde edecektir. Eitmenden ve dier
katlmclardan alnan destekleyici geribildirimler, gvenli ve yaratc
bir uygulama ortam yaratacaktr.

Bu drt gnlk NLP KOLUU program, baarl olan rencilere
uluslar aras Koluk Sertifikas salayacak ve bu kiiler kendileri ve
bakalar iin koluk yapabileceklerdir.




Jill Lawday

Yksek performans kou olarak, iimi ilerletmede bana yardmc
olacak kolar seme konusunda ok titiz davranrm. Farkl
dnmek iin beni zorlayacak kiileri severim ve sen de kesinlikle
bana bu konuda yardmc oldun.
Richard White, Managing Director, Pro Excellence Limited
Koluk konusundaki yeteneklerini inanlmaz bir biimde kullanarak
beni her eyden vazgeme noktasndan alp tam bir motivasyon
noktasna tadn ve bunun iin sana minnettarm. nanlmaz bir
deiim! Bana yeni bir heyecan kazandrdn ve ihtiyacm olan ak
gr bana verdin (o kadar bulankt ki bir vizyonum olduunu bile
fark edememitim).
Adrienne Efstaniou
Jill son derece deneyimli bir business kou ve eitmen olarak, en
temel seviyeden st ynetime kadar tm dzeylerdeki gruplar ve
bireylerle alarak performanslarnda byk deiimler yaratyor.
Jillin yksek dzeydeki yneticilerle alp onlarn desteini alarak,
byk ve kapsaml deiim programlar sunmas, onun gruplarda ve
bireylerde kiisel renme ile i hedefleri arasndaki balar kurma
ve glendirmekteki baarsnn bir gstergesidir. Bunun yan sra bu
giriimleri, hazrlad programlara somut bir yatrm olarak geri
dnmtr.
Jill, hem kurs sresince hem de kurs sonras, lider adaylaryla yakn
bir biimde alarak gerek liderlik programlar gelitirme ve
uygulama konusunda uzmandr.
zellikle de bireyler ile uyum salama; arzuladklar sonulara
ulamada onlara koluk etme, ak ve net bir iletiim salama ve
bireylerin de bunu salamasna yardmc olma konularnda yetenekli
bir eitmendir.
Jill, bireylerin gl ynlerini ve geliim alanlarn tanmlamak
ynnde tevik edildikleri renme ortamlar yaratmaya alarak,
hem bireylerin hem de gruplarn standartlarn normalden normal
stne karmalarna yardm eder.
Jill, ngilteredeki en iyi NLP Master Eitmenler olarak grlen Michael
Bren ve Ed Percival ile almaktadr.
Kariyerinin balarnda Jill, 4000 kiilik bir organizasyondaki tek
ynetim/liderlik danman olarak MD ile alp st dzey yneticiler
iin MDnin vizyonunu ve ticari ynn belirleyen ve irketin 5 yl
boyunca kulland bir eitim program tasarlad. Ayrca yap
sektrnde olduka radikal bir program serisi tasarlad ve sundu
(1997-2001), bu program Contracts Journal sektr dergisi
tarafndan dle aday gsterildi.
Organizasyondaki gelecein liderlerinin performansn artrma ve
koluk dahil, gen yneticilere birok liderlik kursu tasarlayp
sunmutur.
Uluslararas NLP Koluk Eitimi
Organizasyon Bilgileri

Eitim saatleri: 09:00 18:00
Eitim Tarihleri: 19 Haziran & 22 Haziran 2005 (4 TAM GN) ANKARA
Eitmen: Jill Lawday
------------------------------------------------------------
6. y geemedim.Sinirlenmeyin ltfen.....
http://oos.moxiecode.com/examples/reflex/
Yogayla yolculuk (1)
Stresten kurtulmak, bedeni esnekletirmek, zihni berraklatrmak, i huzura
ulamak... 'Sekiz basamakl' bu yoga yolculuuna her yata kmak mmkn
08/05/2005 (372 kii okudu)
ZGR GKMEN ELENK (Arivi)
BALARKEN
Yoga, youn alma temposunun, stresli yaamn hkm srd gnmzde pek ok insan
tarafndan ilgi gryor. Son yllarda yaplan bilimsel aratrmalara gre, yogayla tananlar hem ruhsal
adan huzurlu, dengeli hem de daha kaliteli bir hayat sryor. Dnyann en eski anadili olan
Sankritede kontrol etmek ve btnlemek anlamlarna gelen yoga, bedensel ve ruhsal salk iin
tehdit oluturan stresten, endieden, gerginliklerden kiiyi arndrmay ve pozitif enerjiyi vcutta
tutmay hedefliyor. Peki yogann esaslar neler, nerdii yaam biimi ne, kimler yoga yapabilir,
yogann tamamlayc tptaki yeri ne, zihnimizi olumsuz dncelerden nasl arndrabiliriz, i stresinden
nasl kurtuluruz, meditasyon yapmak zor mu? te yaz dizimizde tm bu sorularn yantn bulurken bir
yandan da yogayla yaamlar deienlerin hikyelerini okuyacaksnz.
ocuunuz son kan bilgisayar oyununu almanz, patronunuz raporlarn bir an nce bitmesini istiyor.
Gelecek kaygs, zamanla yar... stresinden srtnz kaskat kesilmi. Bu stresten kurtulmak iin bir
seeneiniz de yoga olabilir. Boazii niversitesi Mezunlar Dernei'nde ders veren Zeynep
avuolu'yla yogay konutuk.
Yoga nedir?
Bugnk Hindistan'n bulunduu topraklarda insann zne yakn yaamas iin sistemletirilmi
bilgidir. Bedensel hareketlerle bedeni, meditasyonla zihni ve 'olumlu var olula' ruhu beslemek
yogadr.
Yoga bir egzersiz mi, rahatlama teknii mi?
Bat'da sadece bedensel ksm n plana kt iin yogay egzersiz sanyoruz. Oysa yogada hedef d
deil itir. Yoga, bedeni ve soluk alverilerini kontrol ederek, zihin denetimini amalar. Bu srada
beden de esner. Ayn zamanda bir rahatlama tekniidir. Zihni ve ruhu dinlendirir, tm bedeni huzura
kavuturur. Ama yoga sadece bunlarla tanmlanamaz. Yaam tarzyla, hafif ve toksik madde
iermeyen beslenme ekliyle, nefes alp verme teknikleriyle yaam tamamen kapsayan bir felsefe.
Yoga vcuda ne kazandrr?
Bugn dnyada uygulanan yoga (Astaunga Yoga), bedensel altrmalar (asanalar), solunum
altrmalar, derin dinlenme, doru beslenme ve meditasyon gibi blmlerden oluur. Genellikle yava
hareketleri renmek, iyi bir duru, esneklik, dayankllk ve denge salar. organlar glendirir ve
kan dolamn hzlandrr. Bu hareketler ayn zamanda bedenimizi fark etmemize ve onun zerinde
younlamamza yardmc olur.
Yava ve ritmik bir biimde nefes almak, zihni sakinletirmede bir aratr. Derin dinlenme tam
geveme salar, olumsuz dnceleri atmanza yardmc olur. Beslenme hem bedenimize hem de
zihnimize dorudan etki yapar. Meditasyon zihnin berraklamas, dinginlie ulamasnda bir st
aamadr. Olumlu dnme ve meditasyon derin bir manevi yaantnn kaplarn aar.
Hareketler, solunum egzersizleri, meditasyon? Hangisi daha nce yaplmal?
nce zihnin sakinlemesini salamalyz. Bu nedenle ilk olarak meditasyon, sonra nefes almalar
yaplmal en son da hareketlere geilmeli.
Yogada hedef nedir?
Yoga sekiz basamakl bir yoldur. Bu sekiz basamak, insann en d var oluundan iine, zne doru
yaplan yolculuk gibidir. Nesnel dnya ile ilikilerinde negatiflerinden arnma anlamna gelen birinci
aama 'yama', kendindeki pozitif yanlar glendirme anlamna gelen ikinci aama 'niyama', duru ve
vcut almalarn ieren nc aama 'asana', nefes ve biyoenerji almalarn ieren drdnc
aama 'pranayama', dikkatin kontroln ieren beinci aama 'pratyahara', konsantrasyon
almalarn ieren altnc aama 'dharana', meditasyon almalarn ieren yedinci aama 'dhyana'
ve evrenle btnleme aamas olan sekizinci aama 'samadhi.' Aslnda Samadhi aama deil
sonutur.
Kimler yoga yapabilir?
Yoga iin yan nemi yok, herkes yapabilir. Youn bir temponuz varsa, uzun sre ayn pozisyonda
almak zorundaysanz, konsantre olmakta glk ekiyorsanz yogaya balamalsnz. Ayn
zamanda yoga, baz duru bozukluklar, ense, omuz ve srt arlar olanlara da ok faydal. Bu
rahatszlklar olanlar doktora bavurduktan sonra salk durumlarn yoga hocasna bildirmeli.
Esnek olmayan biri de yoga yapabilir mi?
Elbette. Yoga zamanla esneklii artrr.
Yoga derslerinde neler yapyorsunuz?
nce insanlara ayaklarn, tabanlarn fark ettiriyoruz. 'An'a getirerek dikkatlerinin farkna vardryoruz.
Zira zihnen neredeyseniz aslnda oradasnzdr. Bedenlerinde olmalar gerektiini retiyoruz.
Ne kadar srede renilir?
in paketini alt ayda rendikten sonra yolculuunuza tek banza devam edebilirsiniz. Ama hibir
zaman maymun gibi bacanz kafanzn stne koymak deil. Sizden istenilen beden, zihin ve
enerjinizi disiplinli bir aba ile kontrol etmek. Biz iki ay sonunda insanlara tane temel hareket, 20
dakika meditasyon gsteriyoruz. Hepsi bu! Temel bilgileri aldktan sonra kii yolculuuna meditasyon
ve birka hareketle devam edebilir. Ama iseldir dsal deil.
Ne sklkla yoga yapmak lazm?
Yoga hareketlerini renme safhasndaysanz haftada bir-iki gn yeterli. Ancak rendikten sonra
gnde iki kez yapmak en uygunu.
Yoga kilo vermeye yardmc olabilir mi?
Baz yoga hareketleri metabolizmay dengelemek iin yaplr. Ancak yoga kilo verdirmez. Kilo aslnda
doanza ters yaadnz gsterir. Yogayla gelen denge kilo ihtiyacnz yok eder. Yogada baz
nefesler ve hareketler bedeni str, bazlar da soutur. Kaslar esnekletirir, boaltm sistemini
dengeler.
Yoga yaparken dikkat edilmesi gerekenler
Yoga hareketlerini sakin ve temiz bir yerde yapn. Sessiz bir ortam, bedeniniz zerine
younlaabilmeniz iin gerekli.
Sert, ama rahat bir yer sein. Altnza tercihen yn battaniye serin.
Hareketlerden nce snma almalar yapn.
Dzenli olarak ve mmkn olduu kadar ayn saatlerde yapn.
Tok karnna yoga hareketlerini yapmayn. Yemeklerden -drt saat sonra balayn.
Baz hareketler ak gzle yaplsa da genellikle gzlerinizi kapal tutmaya zen gsterin. Bylece
dikkatiniz dalmayacaktr.
Eer bir hareketi tam yapamyorsanz kendinizi zorlamayn. Bedeninizi daha esnek olmaya
zorlamak, fiziksel ve zihinsel gerginlie yol aar.
Yoga hareketlerini yaparken doru nefes alp vermeye zen gsterin.
Hareketleri yava yapn. Duruunuzu aldktan sonra bedeninizi oynatmayn.
Eer retina, kalp, srt, kas ya da kemiklerle ilgili sorunlarnz varsa veya hipertansiyon hastasysanz
doktorunuza danmadan yoga hareketlerini yapmayn.
YARIN: Yogilerin geveme nerileri
----------------------------------------------------------------
http://www.ntvmsnbc.com/news/320032.asp
bunun resimleride var onlarda alarak calmay devam ettir.

UAN TOPLARI ZLE
Ne yapacaks n?
Her iki izimde de dama desenli eklin zerinde
grnen toplar n pozisyonlar na dikkat edin. stteki
izimde toplar dama desenli eklin stnde duruyorlar.
Alttaki izimde ise toplardan sanki havada as l
kalm gibi. Yeniden, dikkatlice bak! Asl nda iki
ekilde de toplar olduklar yerdeler. De i en sadece
glgelerin yeri.

FRASER HELEZONU
Ne yapacaksn?
Aadaki ekle dikkatle bak bakalm. Herhalde bir
helezon (sarmal) grdn. imdi eklin yarsn bir para
katla kapat. Aslnda bir helezon grmemisin, yle
deil mi? eklin yarsn katla kapattnda, ortak
merkezli dairelere, yani tek bir merkezi paylaan ama
birbiriyle balants olmayan dairelere bakyorsun.





N
el
e
r
oluyor?
Buna Fraser Helezonu ad veriliyor. Bu helezonu
aratran bilim adamlar, beynimizin pembe, mavi ve
beyaz kutularn dz kenarlarn yanl yorumladn
dnyor. Nasl m? Beynimiz, ekildeki renkli
kutularn kenarlarn dz deil, kvrml olarak alglyor.
Bu da helezon grdmz dnmemize neden
oluyor. Beynimiz, grdmz eyleri, bir dizi hzl
admla ileme koyuyor. Bu yanlsama belki de ilk
admlardan birinde, beynimiz kenarlarn nerede
olduunu anlamaya alrken meydana geliyor.

SHRL KALB GRYOR MUSUNUZ?
Ne yapacaksn?
Aadaki kalbin ortasndaki noktaya 30 saniye
boyunca sabit bir ekilde bakn. Sonra da beyaz bir
kada bakn. Kadn zerinde mavimsi bir erevesi
olan soluk krmz bir kalp belirecek.



Ne
ler
oluyor?
Buna takip eden etki ad veriliyor. Sabit bir
ekilde kalbe bakmak, gzlerinde bulunan ve a tepki
veren hcreleri fazlaca uyaryor. Bu alc hcreler,
grme uyarsn veren emiyorlar. Bu yzden sen
gzlerini resimden uzaklatrdktan sonra bile, beynin
hala onunla ilgili mesajlar almaya devam ediyor. Senin
sonradan grdklerine tamamlayc renkler ad
veriliyor. Krmz ve mavi, yeil ve sarnn tamamlayc
renkleridir.

KIRMIZI MI YEL M?
Aadaki her kelimenin rengini ok hzl bir
ekilde sylemeye al. rnein krmz kelimesinin
rengi iin yeil demen gerekiyor. Kafan m kart?
Byk olaslkla!





N
el
er
oluyor?
Uzmanlar pek emin deiller. Ama beynimizin
nesneleri, yazlm olduklar renklerle algladn
sylyorlar. Yani, eer krmz kelimesi yeil renkte
yazlmsa, beyin onu yeil olarak alglyor.
Pek ok insan renkleri grebiliyor. Ama bilim
adamlar hayvanlar iin ayn eyi dnmyor.
Eer bir hayvan renkli bir bedene sahipse, o hayvan
tr renkleri tanyor olabilir. Bu da ok mantkl
aslnda. nk hayvanlar kar cinsi kendilerine
ekmek iin renkleri kullanabiliyorlar.

TURUNCU KARE VAR MI?
Ne yapacaksn?
Aadaki eklin tam ortasnda turuncu bir kare
gryor musun? Aslnda ortada bir kare yok! Ortadaki
alan da beyaz. Sadece dairelerin baz ksmlar turuncu,
o kadar.



Ne
ler
oluyor?
Beyin bir grnty rengi, biimi ve boyutuyla bir
btn olarak yorumlar. Bir rengi de onu evreleyen
ekille birlikte alglar. Bu yzden de birbirinin tpatp
ayns olan renkler, etraflarnda ne olduuna bal
olarak farkl ekillerde yorumlanabilir. Bu sayfadaki
beyazn bir blm o yzden turuncu gibi grnyor.
Turuncu, beyazn bir ksmn evreliyor ve beyin bu
rengi beyaz zerine yayyor.

AAIYA MI KAYIYOR?
Ne yapacaksn?
Bu sayfann sar renkli blmlerine dikkatlice
bakn. Ortadaki ekilli blme direkt bakmyor olsan
bile, yine de onu gryorsun, deil mi? Merkezdeki
ekiller sanki aa kayyormu gibi grnmeli.





N
el
e
r
oluyor?
Bilim adamlar bu yanlsamaya neyin neden
olduundan emin deil. Ama uzmanlar kk renk
deiikliklerinin beyni aldattn sylyorlar. Bu
sayede beyin duraan bir eklin hareket ettiini
sanabiliyor. Bu yanlsama imgelem bilimcisi Akiyoshu
Kitaoka tarafndan kefedilmi. Adna algsal kayma
deniyor. nk beyin, eklin baz ksmlarn kayyor
gibi alglyor.
-------------------------------------------------
http://www.scenta.co.uk/gamescenta/site/game_home.cfm?
game_id=26
beyn kullanm le lgl br oyun
--------------------------------------------------------
>>TM DNYA'DA GECE BR KAREDE....
>>
>>
>>
>>http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/image/0011/earthlights_dmsp_big.jpg
>>
>>
>>
>>
>>
>>SANYE SANYE DNYA NUFUSU
>>
>>
>>
>>http://opr.princeton.edu/popclock/
>>
>>
>>
>>
>>
>>DER GECEGENLERDEK AIRLIINI KA KLO BR BAKIN
>>
>>
>>
>>http://www.exploratorium.edu/ronh/weight/
>>
>>
>>
>>
>>
>>Yllk Gelirinizi Yazn Dnyann Kacnc Zenginisin renin
>>
>>
>>
>>http://www.globalrichlist.com/
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>AAIDAK WEB LNK' DNYA ZERNDE KAYITLI OLAN TM
SANTRALLERDEN, SM VE SOYADI GRP SORGULAYACAINIZ, TELEFON, FAX, ADRES
BLGLERN SORGULAYAN ULAMAK STEDNZ KLER BULMAK N GZEL BR
STE..
>>
>>http://www.infobel.com/world/default.asp
>>
>>
>>
>>CANLI DNYADAK TM MALARI TAKP EDN
>>
>>
>>
>>Yukarda da yazdm gibi malar takip edebiliyorsunuz.Kendisi
>>otamatik gncelliyor.
>>
>>
>>www.livescore.com
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>Dnyann En Kk Sitesi
>>
>>
>>
>>http://www.guimp.com
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>Celestia isimli bir Gerek zamanl Uzay simulasyonu var. yle
gzel bir program ki saatlerce banz kaldrmadan ve hi sklmadan
uzayda yolculuk yapabiliyorsunuz..Gne sistemimiz,gezegenlerin
hareketleri btn gezegenler ve uydular NASA tarafndan bilinen btn
yldzlar,ve etrafnzda grdnz btn cisimlerin gerek zamanl
hareket ve konumlar.sterseniz zaman ileri yada geri de
alabiliyorsunuz.. Ayrca Celestia
>>nn web sitersinden birok gkcisminide sonradan
>>ykleyebiliyorsunuz...Nibiru da bunlardan biri...Gezegen hakknda
bilimsel veriler gezegenin
>>grnts ve uydular...
>>
>>http://www.shatters.net/celestia/
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>BAKALIM BEYNNZ TERSTEN ALIIYOR MU
>>
>>
>>
>>http://www.scenta.co.uk/reverse/reverse.swf
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>
>>Soru cevap sitesi ok gzledir
>>
>>
>>
>>
>>
>>http://www.sorumvar.net
>>
>>
>>
>>
>>
>>Bu kadar sper fotograflar bir arada bulamazsnz..
>>
>>
>>
>>TIKLAYIN ( http://www.galerija-badrov.com/online-galerija.html)
>>
>>
>>
>>
>>
>>Komple teorileri bakn bakalm..
>>
>>
>>
>>www.komploteorisi.tk
>>
>>
>>
>>
>>
>>UZAYDAN TRKYE & DNYA ONLNE GRNT
>>
>>
>>
>>
>>
>>http://www.fourmilab.ch/cgi-bin/uncgi/Earth?imgsize=P0&opt==-z&lat=9
0001&ns==North&lon=26.857&ew==West&alt=
&img==learth.evif
>>
>>
>>
>
-----------------------------------------------------------
13 says niin uursuzdur?
13 saysnn uursuz olduuna ilikin inan dnyada o kadar yaygndr ki,
yaam birok ynde ciddi olarak etkilemektedir. Baz lkelerde evlerin
kaplarna 13 numaras verilmez, uaklarda 13. koltuk sras yoktur,
apartmanlarda, otellerde 13. kat ya 12A'dr ya da 14'tr. 13 numaral oda yoktur.
Olsa bile insanlar o odada kalmak istemezler. Hatta ayn 13'nde ie gelmeme,
uak ve tren rezervasyonlarnn iptali, alveriin dmesi ve benzeri
davranlarn ABD'ye gnde milyonlarca dolara mal olduu sylenmektedir. Bu
inan bir fobi yani bir eit korku hastal olarak kabul edilmi olup ad
'triskaidekaphobia'dr.
Genel olarak bu inancn, Hz. sa'nn mehur son yemeindeki havarilerin
saysndan kaynakland sanlsa da, kk ok daha eskilere mitolojik tanrlarn
yaadna inanlan alara, skandinavya topraklarna kadar gider.
O zamanlarda k ve gzellik tanrs Balder bir ziyafet verir. Balder
Vikking'lerin mehur tanrs Odin ile Frigga'nn oullar olup, ay kraliesi
Nanna'nn da eidir. Bu ziyafete 12 kii davetli iken, yalanlarn ve hilelerin
tanrs Loki, davetli olmad halde, zorla 13. kii olarak katlmak ister. Ancak
bu arada kan tartmada, Loki dier tanrlar tarafndan da ok sevilen Balder'i
ldrr.
Bu mitolojik hikaye ve inan skandinavya'dan Avrupa'nn gneyine kadar
yaylr. Hristiyan din adamlar bu halk masaln kullanrlar ve Hz. sa'nn son
yemeine uygularlar. Hristiyan versiyonunda Balder'in yerini Hz. sa, Loki'nin
yerini de hain Judas alr. Bu yemekten sonra 24 saat iinde de Hz. sa armha
gerilerek ldrlr. Bu nedenle Hristiyanlarda akam yemeinde 13 kii bir
araya gelirse bunlardan birinin bana bir felaket geleceine inanlr.
Bu inanlara gre 13 says uursuzdur ama ayn cumaya rastlayan 13. gn
hepten uursuzdur. Ancak byle bir gnde domusanz tam tersi, yani 13 sizin
uurlu gnnzdr.
Cuma gnnn uursuz saylmasna Havva anamzn Adem babamza elmay
cuma gn yedirtip cennetten kovulmasna sebep olmas, Hz. Nuh zamanndaki
byk selin cuma gn olmas, Hz. sa'nn cuma gn armha gerilmesi gibi
olaylardan biri veya hepsi neden olmu olabilir. Mslmanlar ise Hz. Adem'in
cuma gn yaratldna inandklarndan bu gne dier gnlerden daha ok
deer verirler.
13 saysnn uursuzluuna duyulan inancn kkeninde bir yl iinde ayn 13 kez
dolunay olarak gzkmesinin yattn syleyenler de vardr.
-------------------------------------------------
Subject: Mutsuzluun ve mutluluun nedenleri............aktarma
yazi......
Bertrand Russell, Mutluluun Ele Geirilmesi (The Conquest of
Happiness) adl yaptnda, mutsuzluun ve mutluluun nedenlerini inceliyor.
Russell'a gre, mutluluumuz elimizdedir. Bunu salamak iin kendimizle
uramamz, kendimizi onarmamz gerekir. Russell, kiinin i savan
anlatyor bu yaptnda. Mutsuzluun nedenlerini u blmlerde topluyor:

1- Mutsuzluu douran nedenlerden biri, ie kapanklktr. Kendini
gnah ilemi sayanlar, kendi kendine tutkunlar, megalomanyaklar, kendi
ilerine gmlmlerdir. Bunlar iin mutlulua kavumann tek yolu, d
dnya ile ilgilenmektir.

2- Kimileri de her eyi, renip bitirmi ve artk dnyada yaamaya
deer hibir ey kalmad kansna varmlardr. Russell, bu eit
mutsuzlua Byron mutsuzluu diyor. ngiliz ozan Byron (1788-1824), bu
eit
mutsuzlardand. Bu gibilerin de ilalar, ie kapanklar gibi, d
dnyaya almaktr. Bunlarda eksik olan, kolay elde etmelerinden doan bir
gayret noksanldr. Oysa, dnya zerinde, henz elde edilememi,
gayret gerektirecek daha pek ok ey vardr.

3- Mutsuzluu douran nc bir neden de, insanlar arasndaki
rekabettir. Kimileri buna, yaama kavgas adn verirler. Gerekteyse
yaamak
iin deil, komularndan daha stn bir hayata erimek iin kavga
etmektedirler. Baar, mutluluun gereklerinden biridir ama, btn br
gereklerin harcanmas pahasna elde edilmise, ok pahalya mal olmu
demektir. Demez. Ama, en tepeye kmak deil, rahat ve huzurlu yaamak
olmaldr. Asl dert, amzda, gereksiz yere iirilmi bir rekabet
felsefesinin benimsenmi olmasdr. Oysa rekabet, gcn ancak iki kuak
boyunca srdrebilir, sonunda yorulur, sinirleri hibir i yapamayacak
kadar gever ve alma stoku tkenir. Rekabet hastalnn giderilmesi,
sakin zevklerin roln kabul etmekle mmkndr. nsan, komusunu
atlatmakla deil, yarnki kahvaltsn bulabilmekle mutlu olmaldr.

4- Heyecan istei ve can sknts da mutsuzluk dourmaktadr. Ne var
ki, can sknts bsbtn kt bir ey saylmamaldr. Can sknts,
kimilerini verimli klar. Btn byk yaptlarda skc blmler, btn
byk yaamlarda ilgi ekici olmayan dnemler vardr. Birinci
yaprandan sonuncu yaprana kadar gz kamatran yaptlar, byk yapt
deildirler. Yeryznn temposu yavatr. Birok byk ilerimizde verimli
monotonlua boyun emek zorundayz. Birtakm iyi eyler vardr ki, belirli
derecede monotonluk olmadan mmkn deildir. Modern kentlilerin ektii
can sknts, doadan uzak bulunularyla ilgilidir. stedikleri gibi
yaayabilecek derecede varlkl olanlarsa can skntsndan kamak
isterlerken, ok daha ktsne tutulurlar: Mutlu bir yaama, byk lde
sakin bir yaamayla mmkndr. nk gerek honutluk ancak sakin bir
ortamda yeerebilir.

5- Yorgunluk, mutsuzluk kaynadr. Ar olmayan yorgunluklar, kiiyi
nasl mutlu klarlarsa ar yorgunluklar o derece tketir. En
tehlikeli yorgunluk, sinir yorgunluudur. Yaadmz modern kent hayatnda
sinir yorgunluundan kanmak gtr. Yorgunluun eitli nedenleri
vardr:
a) Kentte alan adamn, eviyle iyeri arasnda katlanmak zorunda
bulunduu srekli kent grlts byk yorgunluk dourur.
b) Farkna varmadmz halde, yorgunluk yaratan nedenlerden biri de,
yabanclarla karlamamzdr.
c) ine yetimek tela kiiyi bir hayli yorar.
) ini yitirme korkusu sinirleri srekli olarak gerer. i iin
iinden atlmak neyse, patron iin iflas etmek odur. Bu korkuyu
duymayacak kadar salamlam olanlarn sinirleri de, o basamaa kmak
iin bu
yollardan gemi bulunduklarndan tr, ypranm bir haldedir.
d) Bouna bir aba olduu halde, kararszlk kadar yorucu hibir ey
yoktur.
e) Her olayda sinir bozukluunun nedeni, i deil, duygusal
tedirginliktir.
f) Heyecan dknl de byk lde yorgunluk dourmaktadr. Bu
eit yorgunluklarn ilac bellidir. Her frsatta krlara kmak, kentin
havasndan kurtulmak, dinlenmek, uygun bir yaama felsefesi ve zihin
disipliniyle kukular yenmek mmkndr. Akll insan, dertleri stnde,
gerektii zaman dnr; baka zamanlarda baka
eyler dnr. geceyse hibir ey dnmez. Unutmamaldr ki, insan,
dnyann byk bir paras deildir. Kendisi nemsiz olann dertleri
nemli olabilir mi?
6- Mutsuzluun balca kaynaklarndan biri de, hasettir. Bir bakma
haset, demokrasinin de temelidir. Kibirli bir ahlak inanc da ayn ii
grr. Bu inanca aykr hareket etmek frsatn bulmu olanlara haset
edilir ve davranlar su saylr. Bu gibiler erdem adna, hasetiler
eliyle, cezalandrlrlar. yi ki, insan yaratlnda bu duyguyu etkisiz
klacak baka bir duygu, hayranlk duygusu da vardr. Hayranlk
olmasayd haset, kimbilir, nerelere kadar giderdi, nsanolunun mutluluunu
artrmak isteyen kimseler, hasedi azaltp hayranl oaltmaya
bakmaldrlar. Hasedin ilac mutluluktur. Ancak iin gl de hasedin
mutlulua engel olmasdr. Zihinsel disiplin, bo yere dnmemek
alkanl,
insan bundan kurtarabilir. Her ey bir yana, mutluluktan daha ok
haset edilecek ne vardr? Ve eer ben, hasetilikten kendimi
kurtarabilirsem, mutlulua kavuur, stelik haset edilecek bir kimse
olurum. Hasedi
azaltma yollarndan biri de, igdy doyurucu bir yaama salamaktr.
7- Ergin ya mutsuzluklarnn en nemli psikolojik nedenlerinden biri
de gnah duygusudur. Srden kovulma korkusu da bu duyguya pek benzer.
Hemen her olayda btn bunlarn kayna kiinin ocukluunda ald
tresel retimdir. Gnah korkusunda aalk bir ey, bir kendi kendine
sayg noksanl vardr. Oysa, kendisine kar
saygsn yitirmekten kimseye bir iyilik gelmez. Aslna baklrsa,
gnah duygusu sanlann tam tersini dourur. Kiiyi daha iyi, daha temiz
bir hayata gtrecei yerde, hem mutsuz klar, hem de aalk duygusunu
alar. Bir insan, manta uygun olarak nelere inanacan iyice
kararlatrmal, ne kadar kk olursa olsun, manta uymayan
kanlarla savamal, onlarn etkisi altna girmemelidir. Kimileri
mant sevmez, mantksal bir abay beceremeyeceklerini ya da bylesine
bir
abann kendilerini yoracan sanrlar. Oysa en byk hazlar, zihnin
en ok iledii ve pek ok eylerin dncenin yzeyine kt anlarda
duyulur. u, ya da bu trl bir sarholukla salanan mutluluk, doyurucu
deildir. Gerekten doyurucu olan bir mutluluk, btn yeteneklerimizin
tam olarak
kullanlmas ve iinde yaadmz dnyann eksiksiz idrak edilmesiyle
mmkndr.
8- Herkesin bize tekme attn dndmz srece, mutlu olmamz
mmkn deildir. Russell, hayatlarnda hep nankrlk, sertlik ve
hainlikle karlatklarndan yaknan kimselerin bu durumuna ikence manisi
adn veriyor. Akl hastal izgisine varmayan bu mani, mutsuzluun
balca nedenlerinden biridir. Oysa, olaslk yasasna gre, belli bir
toplumda yaayan kimseler aa yukar eit sayda kt davranla
karlaabilirler. Daha ok kt davranla karlaan bir kimse, syledii
doruysa eer, bunun nedenini kendinde aramaldr. kence manisinin kk,
kendi deerimizi olduundan byk grmemizdir. u drt gerein
yeterince anlalmas ikence manisine kar korunmay salar:
a) Davranlarmzn asl nedenleri bize grndkleri kadar zgecil
deildir.
b) Kendi deerimizi gzmzde bytmemeliyiz.
c) Bakalarndan greceimiz ilgi, kendimize duyduumuz ilgi kadar
olamaz.
) nsanlar durmadan bize ikence yapmay isteyecek kadar bizi
dnemezler.
9- Yaaylar ya da dnceleri, kendileriyle birlikte yaamak
zorunda bulunduklar kimselerce iyi karlanmayanlar mutlu olamazlar.
Russell, bu duruma halkoyu korkusu adn veriyor. Halkoyu korkusu, kiiyi
bir
hayli mutsuz klar. Bu korkuya tutulanlar, yaamay kendilerine tam
anlamyla zehir ederler. Oysa, belli zevkleri ve kanlar bulunan bir
kimse, bir grup iinde kendini yabanc bulduu halde, baka bir grup iinde
benimsenmi bulabilir. Bundan baka halk, kendi dncesine aykr
davranandan ok, halkoyundan korkana kar zorbalk eder. Halkoyunu bile
bile hor grmek de doru deildir elbet. Ama onu gerekten umursamamak
hem kiinin dayankl olduunu gsterir, hem de bir mutluluk kayna
olur. Yakn komulardan ekinme, eskiye gre ok azalmtr ama, onun
yerine, gazetelerin yazmas korkusu kmtr ki, bu da ortaalardaki
byc basknlar kadar dehet vericidir. Aslnda bu derdin tek aresi,
halkoyundaki hogrrln artmasdr. Hogrrln artmas iinse,
mutluluun tadn karan kimselerin oalmas ve bylece en byk
zevkleri insan kardelerine ac ektirmek olan kiilerin, sayca
azalmasdr.


Kaynak:

DNCE TARH - ORHAN HANERLOLU
Drt Bin Yllk Dnce, Sanat ve Bilim Tarihinin Klasik Yaptlar
zerine Eletirel nceleme
Remzi Kitabevi
----------------------------------------------------
Glmse

Dostun yzne glmsemek sadakadir.
nk ; yz,
Kitabin kapagidir.
Kalbin aynasidir.
Aksiyonun ve hareketin ncsdr !..

***

Fakat !..
Asiri glmekten sakin !..
nk ;
Asiri glmek kalbi ldrr.

***

Glmse ;
Sinirlerin gevsesin !..
Dertlerin zlsn,
zntlerin yok olsun !..
Ruhun, aydinlansin !..
Kalbin ferahlasin

Fakat hi dsndn m ?
Bir yanda kahkahalar,
Diger yanda asik suratlar.
Hos mu ?!..

Su halde;
Ne kahkahalar arasinda bogul !..
Ne de asik suratli ol !..
Ikisinin arasini bul !..
nk her seyin ortasi iyidir

***

Glmse !..
nk glmsemek;
Huzurun habercisidir.
Mutlulugun grntsdr.
Itenligin vazgeilmez parasidir.

Glmse ve bunda samimi ol !..
Zira samimi olmayan glmseme,
Sahteciliktir
Iki yzllktr!..

***

Glmse !..
nk asik surat;
Degerliyi de,
Makami da,
Mali da degersiz kilar.
Hayati yasanmaz hale getirir!..

Dsn !..
Sikintili bir hayatta,
Malin ne degeri kalir ?
Makamin ne degeri kalir ?
Rtbenin, shretin ne degeri kalir ?

Mesel iyi dsn !..
Evini, dnyani, hayatini..
Cehenneme dndren,
Asik suratli bir kadinin,
Gzelligi neye yarar ?!..

***

Glmse !..
nk ;evrendeki her sey glmsyor;
iekler glmsyor,
Agalar, ormanlar glmsyor,
Denizler, nehirler glmsyor.
Gkyznde yildizlar glmsyor.
Havada uusan kuslar, kelebekler glmsyor.
Yerdeki bcekler glmsyor.
Ve ilkbahariyla, sonbahariyla,
Yaziyla, kisiyla..
Btn bir dnya glmsyor.

***
Glmse ki ;
Hayatin karmasasi iinde kaybolmayasin !...

Glmse ki ;
evrendeki gzelligin farkina varasin,

Glmse ki ;
Asik suratli olmaktan,
irkin grnmekten,
Karabasanlardan,
Karanlik hayattan,
Kirli kalpli olmaktan kurtulasin!...

***

Glmse !..
nk insan,
Glmsemeye yatkin bir yaratiktir.
Fakat farkinda degil !..

A gzllk olmasa,
Bencillik olmasa,
Ktlk yapma duygusu olmasa ..
Iinde besledigi nefis ve seytan olmasa
Insan Asik suratli olabilir mi ?

***

Glmse !.
Ve kendi yasam tarzinla,
Kendi zel gzlgnle,
Kendi zel dsncenle
Dnyaya bak !..

Unutma ki ;
Yasam tarzin iyi,
Dsncen temiz olursa;
Hem dnyayi gsteren gzlgn,
Hem de grnen dnyan temiz olur !..

Dikkat et !..
Gzlgn bugulanmasin !..
Grdklerin bulanik olmasin.
Ve dnyan kararmasin !...

***

Glmse !..
Ve Iyi bil ki ;
Asik suratin,
Hirinligin,
Kizginligin,
Kimseye faydasi yoktur.

nk ;
Keskin sirke,
Yalniz kpne zarar verir.
-----o0o-----
Mustafa Varli
------------------------------------------
YIKAMA YAGLAMA
http://www.pluslive.info/sekonder/dosya/muhtesem.htm
----------------------------------------------------------------
Kk eyler (Prof. Dr. stn Dkmen):DEERLERE
UYMADA HATA
Deerler
Toplumsal deerler insan yaamnn nemli bir yann oluturur. Bir deer, belirli
bir insan davrannn veya yaam amacnn, bir dierinden daha stn olduu ynndeki
tutarl ve derin inantr. Deerler, toplumdan topluma ve zaman iinde deiir. Toplumlar,
deerleri dorultusunda baz davranlarn sergilenmesini takdirle karlar. rnein,
sadakat, sevgi, cesaret, dostluk, temizlik, sayg, drstlk, nezaket ve benzerleri, nem
verilen toplumsal deerlerdir.
Deerlere uymada, kanksam olduumuz, temel hata vardr:
1.Ortamna gre deerlere uyarz;
2.Keyfimizin/moralimizin iyi olup olmamasna gre deerlere uyarz;
3.Karmzdaki kiiye gre deerlere uyarz.
imdi bu hatay aklamaya alalm.
Birinci Hata: Ortama Gre Deerlere Uymak
Baz toplumsal deerlere baz ortamlarda uyar, baz ortamlarda uymayz. rnein
trafik polisinin yanndaki krmz kta dururuz, polis yoksa ayn krmzda durmayz.
Bu, deerlere uyma konusundaki birinci hatadr.
Temizlik deerlerimizden birisi olarak kabul edilebilir. Bu deere, ne yazk ki
toplumun en azndan bir blm ortamna gre uyuyor. rnein, hi kimse evindeki
halya, koridora tkrmez, sigarasnn izmaritini atmaz. Ama sokaa tkren,
sigarasnn izmaritini atan ok kii gryorum. Ortama gre davranyoruz.
Maalesef liste uzuyor: Vergi karan, Ama herkes karyor diyor. Trafik
kurallarn ineyen, ama kurallara kimse uymuyor, ben niin uyaym diyor.
Belirli bir deere niin uymadmz aklamaya alrken Ama... diye
balayan mazeret cmleleri kurduumuz zaman, bu tavrmz, sz konusu deeri yrekten
benimsemediimiz anlamna gelir. Eer, bir toplumsal deeri yrekten benimsemisek,
iselletirmisek, bakalarnn ne yaptna bakmadan, ortama gre davranmadan uyarz o
deere.
Konuya ilikin baka pek ok aklama yaplabilir. rnein, bizim bugn
ehirlerdeki, piknik yerlerindeki p atma rahatlmzn nedenlerinden biri, gebe
yaam dedelerimizin doadaki rahatlklar olabilir. Onlar, yayladan gerken, doal
atklarn evrede brakabilirlerdi; doa bunlar zmler, iine sindirebilirdi. Ancak bugn,
teneke kutular, naylon poetleri doa iine sindiremiyor. Belki bu yzden eski
alkanlklarmz, yeni dnyada sorun yaratyor.
kinci Hata: Keyfimize Gre Davranmak
Yaygn bir tavr vardr. Canmz sklyorsa, keyfimiz yoksa, evremize ters
davranrz, aksilik ederiz. Byle davranmak bize gayet doal gelir. yerinde
canmz sklmsa ev halkna sinirli davranrz, trafikte canmz sklmsa
iyerinde evremizdekilere fkeleniriz. Ksacas, herhangi bir nedenden tr
keyfimiz kamsa, moralimiz bozuksa evremize fkeli davranrz, zaman zaman
saygszlk ederiz.
Dnya Kupasnda nclk man anlatan TRT spikeri, o gzel Trkesi ve her
zamanki nezaketiyle yle diyordu: Sevgili izleyiciler, inanmayacaksnz ama, man
bitimine bir dakika var ve bir tek Koreli stadyumu terk etmedi. Ma bitti, Koreliler yenildi.
Spiker arkadamzn hayreti daha da artt. nk, bir tek Koreli bile stadyumu terk
etmemiti ve stelik tm izleyiciler her iki takm birden alklyorlard. Ve dahas
tribnlerde iki bayrak belirdi. Trk bayra daha bykt, Kore bayra daha ufak. (Bu da
ev sahibi nezaketi olsa gerek.) Keyfimiz var veya yok, evremizdekilere saygl
davranabiliriz, davranmalyz.
nc Hata: Karmzdaki Kiiye Gre Deerlere Uymak
Baz deerlere uyup uymama konusunda ltmz, karmzdaki kiidir. rnein
fiziksel adan ve stat asndan bizden gl kiilere saygl davranrz. Gl
bulmadmz kiiler karsnda ise saygl davranmayz, davranlarmz kontrol
etme ihtiyac duymayz. Oysa, renkleri, cinsiyetleri, yalar, statleri ne olursa olsun, tm
insanlarn onurlar eittir. Bu yzden ayrm gzetmeden hepsine saygl davranmalyz.
nsanlarn Onurlar Eittir
nsanolu bilmiyor, bilmediini de bilmiyor. te bu beni zyor. Sokakta herhangi
birilerini durdurup nsanlara saygl msnz? diye sorarsanz, hemen hepsi Evet der.
Ama bu evetilerin birisi amirdir, hata yapan elemann azarlar; birisi retmendir, devini
yapmayan renciye barr; dieri hekimdir, kylye sen der, ehirliye siz; bir dieri
polistir, hrsza hakaret eder. Her ne kadar insana saygl olduklarn iddia etseler de, bu
amir, bu retmen, bu hekim, bu polis insana saygl deildir.
Kiiyi topyekn eletirmek insana saygszlktr, insan onurunu umursamazlktr.
Bir profesrn onuru bir pnn onuruna eittir; bir kapcnn onuru, bir genel mdrn
onuruna, hekimin onuru, hastann, hastabakcnn onuruna eittir ve bir mfettiin onuru,
bir hrszn onuruna eittir.
Benim onurum, bir pnn onuruna eittir. kimizin bilgisi, yetkisi, stats
farkldr. O p, benim faklteme gelip ders anlatma yetkisine sahip deildir; ben de
sokaktaki p bidonunun yerini deitirme yetkisine sahip deilim. O p evinin kraldr.
Kyne gitse, kuyruk olup elini perler. Ben kendimi ondan stn gremem. Tm insanlarn
onurlar eittir. Kzlderilinin ifadesiyle Mitaku Oyasn (Hepimiz-hayvanlar ve bitkiler
dahil-kardeiz).
Bir ynetici, bir mfetti, balangta iyi niyetle, iini hakkyla yapabilmek
amacyla, i ilikisi iinde bulunduu kiilere mesafeli durmaya balyor.
Giderek bu mesafeli duru, kendini stn grmeye dnebiliyor. Bu kiiler, hem
mesafeden hem de hiyerarideki konumlarndan tr, kendilerini her adan, bu
arada onur asndan da tekilerden stn grmeye balyorlar. Bu durum,
tekilerden daha fazla uzaklamalarna yol ayor. Sonuta, kendi yalnzlklar
artyor, tekileri mutsuz ediyorlar ve i zarar gryor.
Bir mfetti, balangta iini iyi yapabilmek amacyla ciddi davranp giderek
statlarnn abartsna kaplarak kendini Olimpostan inmi Zeus gibi hissetmeye ve tefti
heyeti bakanndan baka dnyada kimseye sayg duymamaya da balayabilir; ya da
ilikiyi ve ii ayrt edip tm insanlara saygl ama iinde objektif olabilir.
Kendilerini herkesten stn grenler, kendi onurlarna onulmaz biimde hayran
olanlar, insan ilikileri konusunda kendilerini eitimle gelitirebileceklerine inanmayanlar,
bana Kk Aataki hindiyi hatrlatyorlar.
lgin bir roman olan Kk Aacn Eitiminde Kzlderili dede ve nine ile
Kk Aa adl ocuk arasndaki iliki anlatlmaktadr.
Kk Aacn dedesi, giderek derinleen, st dallarla rtl, hindinin boynundan
alak bir tnel kazar, tneli derin bir ukura balar. Topran yzeyinden tnelin iine
doru msr taneleri serpitirir. Yaban hindisi ban eip taneleri yiye yiye tneli geer,
ukura girer. Ban kaldrr, ukurun st aktr ama ukur derindir. Tek bir k yolu
vardr, ban eip tnelden gerisin geriye gitmek. Ancak hindi ban emeyi akl
edemedii iin ukurdan kamamaktadr.
Kk Aa dedesine, Dede, hindi niin kafasn eip tnelden dar kmyor?
diye sorar. Dedesi Yavrum, hindi kendini herkesten stn grd iin, renebilecei yeni
bir eyler bulunduuna inanmad iin, alak gnlllk gsterip ban eemedii iin
girdii ukurdan kamyor der.
ukurlar iinde kalakalma tehlikesi hepimiz iin vardr. Ama eer tm insanlarn
onurlarnn eit olduuna inanrsak bu tehlike bizden uzaklar. Anadoluda Bo baak
dik durur derler. Dolu ve alakgnll bir baak olduumuzda, yaam kalitemiz artacaktr.
Hangi ortamda olursa olsun-evde veya sokakta-ekmee sayg gsteririz. Yerdeyse
basmayz, stnden atlamayz; kaldrp kenara, ykseke bir yere koyarz; hatta periz
ekmei. Yerdeki ekmei kaldrma konusunda, byk-kk veya buday-arpa ayrm
yapmayz. Keyfimiz olsa da olmasa da yerdeki ekmee basmayz. Ksacas ekmee ok
sayglyzdr. Ekmee gsterdiimiz saygy birbirimize gstersek ok daha huzurlu
yaarz. Ekmee niin sayg gsteririz? nk nimettir. yi de elerimiz, ocuklarmz
nimet deil mi? rencilerimiz, raklarmz, komularmz nimet deil mi? Ben lkemde
yerdeki ekmee tekme atldn hi grmedim. Ama yerdeki insana tekme atldn ok
grdm.
nan geni Kuran'da var m?
Genetik bilimi , DNA'nn yapsnn kefinden sonra ba dnrc bir hzla
geliiyor. Genetik bilimi sayesinde insann tm biyolojik ifreleri zlrken,
insann davran biimlerinin de, hatta inan duygusununda genlerde yer
ald iddia edildi. Peki gerekten inan geni var m? Uzmanlar ne diyor?
Bulunan bu gen Allahn bir iareti mi? Bu genin oluumu da yine Allahn
gcnn iareti deil mi? nan geni ''Kuran'da'' var m? te uzman
grlerle tm bu sorularn yantlar ;
Avrupa'da sresiz oturma ve alma izni iin bu frsat karmayn !
ABD Ulusal Kanser Enstits'nde grevli olan Hamer, 1998 ylnda, insann genetik yapsnn inan zerindeki
etkisini aratrmaya balad. Hamer, ilk olarak, genetik yaplar ayn olan "tek yumurta ikizleri" zerinde inceleme
yapt. Ardndan genetik yaplar tam olarak rtmeyen, ancak "ayn ortamda byyen" kardelerin inanlarn
karlatrd.
Aratrmaya gre, kardeler, ayn ortamda yetiseler de farkl inanlara sahip olabiliyordu. Ancak Hamer, genetik
yaplar ayn olan tek yumurta ikizlerinin Allah inancnn da neredeyse "ayn" olduunu grd. Bunun zerine,
genler ve inan arasnda bir ba olduu kansna vararak, aratrmasn bu ynde derinletirdi.
Hamer, daha sonra, insandaki 35 bin genden hangisinin "inanc etkilediini" bulmaya alt. Yllar sren
aratrmann ardndan, "monoamin" enzimlerinin salglanmasn kontrol eden 9 gen zerinde younlat.
Amerikal bilimadam, 9 genin "en baskn" olann bulduunda ise, aratrmasnn sonuna geldi. Hamer, VMAT2"
geninin inan kavramn ynlendirdiini aklayarak bu gene, "nan Geni" adn verdi.
Hamer'e gre, monoamin enzimleri, insann "bilin, alglama ve hafza" gibi duyularn ynlendiriyor.
Ancak, bilimadamnn "nan Geni" adn verdii gen, insanoluna, asl ayrt edici zellii olan "kiisel ve evrensel
farkndalk" yetenei de kazandryor. Bylece insann "evren, sonsuzluk, tanr" gibi soyut kavramlar zerinde
dnmesini salyor.
Bu yzden, ayn "genetik yapya" sahip tek yumurta ikizlerinde enzimler, "ayn genin kontrolnde ve tmyle ayn
biimde" salgland iin "inan yaplar" da ayn oluyor.
Dean Hamer'n tezi, bu kadarla kalmyor, inanla evrimi de buluturuyor. Hamer, bu tezini yle anlatyor:
"Gen tam almyorsa inan zayf oluyor''
"nsan hep daha fazla yaamak ister. Bu nedenle insanolundaki iyi genetik zellikler, (doal seleksiyon
yntemiyle) sonraki nesillere aktarlr. nan Geni de iyi bir genetik zellik. nk kendisini koruyan yce bir varla
inanan kiiler, hayata daha olumlu bakyor ve daha uzun yayor. nsana daha uzun yaama imkan verdii iin 'iyi'
olarak alglanan bu genetik zellik, nesilden nesile geti ve zaman iinde inan kavram yerleti. Genin dier
genlerle etkileimi ve ne kadar baskn olduu, inancn gcn belirledi. Yani, bu gen tam almyorsa kiinin
inanc zayf oluyor. Tersine glyse insann inanc o lde gleniyor.''
Evet, bunlar Hamer'n iddalar .Peki uzmanlar ne dnyor. te uzmanlarn grleri;
Virginia niversitesi'nin psikiyatri uzman Lindon Eaves'n konu hakkndaki yorumu yle: "Tanr kavramnn
beyinde ekillendii doru olabilir. Peki neden bu kavram oluuyor ona bakmak lazm? Yani neden beyinde
"inanma" isteini douran kimyasal aktiviteler yaanyor? Bence bunun cevab yine Tanr'nn gcnde yatyor...
na geni Kuran'da var
Diyanet leri Bakanl "nan geni var mdr? Eer varsa ve bu doutan gelen bir eyse geni olmayan insanlar
nasl gnahkar saylabilir?" eklindeki soruyu Kuran ayetlerine dayandrarak yantlad. Diyanet, cevabnda her
insann Mslman olarak doduunu belirterek bunun Mslim ve Kader Suresi'nde yer aldn, "nan geni" ile
ilgili aklamann da ems suresinde getiini vurguluyor.
te Diyanet leri Bakanl'nn 'nan geni' tartmasna yant: "Hz. Peygamber, her insann slam ftrat
zere doduunu daha sonra, ailesinin ve evresinin kendisini etkilediklerini haber vermektedir. (Mslim, Kader,
22) Ayrca Kur'anda da, her insana ktlk ve iyilik duygusunun verildii belirtilmektedir. (ems 91/8) Buna gre
insann genlerinde Allah'a inanma iyiyi ve kty ayrdetme zellikleri bulunmaktadr."
nsan kendisi gelitirir
Diyanet, " Bu gen tam almyorsa insan nasl gnahkar saylabilir?" eklindeki soruyu ise yine ems Suresi'ne
dayanarak aklyor: "Kii inanc kendisi eitim ve iradesiyle doru veya yanl ynde gelitirebilir."
''nan geninin'' bilimsel ve tatmin edici bir aklamas var m? te . Fen Fakltesi Molekler Biyoloji ve
Genetik Blm Bakan Yardmcs ule Ar'nn aklamalar;
Canllarn zgn karekterlerini kazanmlarnda kaltsal materyallerinde tadklar genlerin oynad rol, dah 18.
yy'da biliniyordu. Genleri gnmzde bu kadar konuulur yapan, yie medyann duyurduu , 2003'te tamamlanan
ve bi rok gerei ortaya karan ''nsan Genom Projesi ' oldu.
nan geni olarak nitelenen VMAT2 geni beyinde sinirsel iletid ei gren kimyasal bir maddenin senteinden
sorumlu. VWAT2'den baka dokuz genin dahah rettii monoaminler , beynin , beynin motor kontrolarini
dzenleyerek , kiinin ruh halini deitiren kimyasal maddelerin akn salar.,nsan genomunda 1.4 milyon olarak
belirlenen tekli nkleotid deiimlerin eitli zihinsel fonksiyonlarla ilikilendirilmesi , Parkinson , izofreni alzhemier
gibi hastalklarn anlalmas iinde nemli.
VMAT2 geninde varl belirlenen SNP trleri , eitli nrolojik hastalklarla. erkek homeseksellii veya ianalla
yaknlkla ilikilendirilmiti..Amerikan Salk rgt ile Kanser Enstits'nden DR. Hamer , 200 binde fazla DNA
rneinde VMAT2 genini SNP'ler bakmndan tiplendirip , farkl SNP tipli kiilerin inanlk eilimlerinind efarkl
olduunu saptadlar. VMAT2 geni dnda , insanda beyin ve bilinle ilgili kimyasla maddelerin kontrolnde i
gren olas dzinelerce genin olduu en srlyor. Benzer biimdeki aratrmalar , bu olas genler iinde
yaplnda , nrolojik hastalklardan moral deerlere kadar pek ok zihinsel fonksiyon daha iyi tannacak...
06 Mays 2005 Cuma Haber Kayna:Focus- imedya 2005/05/06
-----------------------------------------------------------------------
Subject: ENTEL BIR HATUNUN GUNLUGU
ENTEL BIR HATUNUN GUNLUGU
*.1 mayis 2002 persembe: bugun yeni kitabimin duzeltmeleri uzerine
editorumle konusmak icin yaynevinin yolunu tutmustum ki 1 mays
gosterileri
yuzunden trafige takildim. kalabaligi dagitmak icin kaba guc kullanan
polisleri ayiplamadim degil. ama en cok kendileri icin kitaplar
yazdigim
halkin neden cozumu benim kitaplarimda degil de meydanlarda aradigini
anlayamadim. o sirada yol kenarindaki bir polisin bana alternatif bir
yol
isaret ettigini farkettim. ama duzen koruyucusu olan bir insann en
ufak bir
tavsiyesinin bile rasyonel olamayacagini dusunerek evime geri dondum.
sonra
editorumu eve davet ettim. ahududulu kurabiye yedik , cay ictik,
sevistik.
yasasin 1 mayis.
*.8 mart 2003 cumartesi: bugun dunya kadinlar gunu. kendimi hic bu
kadar
guzel, hic bu kadar zinde, hic bu kadar kendime yakin hissetmemistim.
bugune
dair yazdgim kose yazimda erkek egemen bir toplumun zincirlerini
kirmak
iin orgutlenen gizli bir kadin olusumu oldugunu anlattim. aslinda
boyle
birsey yok. ama kadinlari uyanisa gecirecek anlamli bir hareket noktasi
olabilir bu proje. bu anlamda sembol olabilirim. temizlikci kadin yine
duzgun temizleyememis evi. kovacagim bu kariyi yahu. yasasin dunya
kadinlar
gunu!
*.28 mart 2003 cuma: bugun frida kahlonun acilarla yogrulmus yasamini
konu
alan filme gittim. senaryo zayifti, oyunculuklar zayifti, kurgu
zayifti, ve
hatta digo rivera bile zayifti. hayir, aslinda ben oyle cok zor begenen
biri
degilim. ama soz konusu bir kadin olunca feminist baks acim devreye
giriyor
frida'nn yasami bence hepimize ornek olmali. sahsen ben ok buyuk
dersler
cikardm bu filmden. zaten onun resimlerinin karsisinda stendhal
sendromu
yasadigimi bile soyleyebilirim. ayyyy, dur ben resim kursuna
baslayayim. cok
yonlu kadin aydi olmaliyim. kendimi bir de resim sanatiyla ifade
edeyim
yasasin sanat!
*.29 ubat 2003: subat ayinin en fazla 29 cektigini biliyorum. ve fakat
ben
nietzschenin tasvir ettigi gibi "bir hayvan gibi tarih disi yasiyorum."
kendimi zaman ve mekandan soyutladim. tuhaf bir ara bolgedeyim. 31
ceken
aylardan nefret ediyorum. cunku bana erkek egemen kulturun fazla mesai
yaptigi gunler gibi geliyor bu artk gnler. birgn virginia woolf gibi
taslarla dolduracagim ceplerimi. sonra da bir bilinc akisi kayigina
binip
yol alacagim yeni anlamlara. yeni anlamlar bulamazsam atarim kendimi
sulara.
arinmak istiyorum ben.
ve cok aci ama... keske bir kirlangic olsaydim.
*.30 ocak 2003: bir ally mcbeal ruzgari esip duruyor. gundemi bu kadar
mesgul etmesini bir turlu anlayamiyorum. kadinlarimiz neden ornek model
olarak beni degil de bu kadini seciyor anlayabilmis degilim. aydin
yalnzlg bu olsa gerek. baska bir ulkenin hayali bir kahramani, bu
ulkenin
kadininin gercek sorunlarini dile getiren bir baska kadina tercih
ediliyor
olmas gercekten trajikomik bir sey. cok tepkisel olsam beyin gocunun
bir
baska kuskun halkasi olabilirdim ben.
ama biliyorum ki bu ulkenin bana ihtiyac var.
kahretsin. yetenek lutuf degildir her zaman.
*.1 nisan 2002: bugunki derdim sadece aybasi krizi. arada bir siradan
dertlerim de olmali degil mi?
*.35 yasima geldim... aklima tuttugum fener artik fazla zamanim
olmadigini
sylyor... o kadar sinirliyim ki, 20 li yaslarinin ortasindaki yatak
partnerime fenerimin pilinin bitmek uzere oldugunu syledim... bu blofu
nasil oynadim bilemiyorum... cunku mezara yakin olan benim... fakat
onun
icindeki hayvann tasmasi zaman zaman ellerimi acitsa da hala benim
kontrolumde... henuz toplayabiliyorken gul goncalarini toplamakta fayda
var.
. o yuzden inatla akan yavsak zamana meydan okuyor, bu yaziyi burada
keserek
en dogru olani yapmak icin harekete geciyorum...
yaziya paydos, yasasin seks...
*.12.09.2003
hamileyim.
bu da oldu iste.
normal bir kadin olmak istemiyorum.
anne olmak istemiyorum.
ne garip ki ilk cinsel deneyimimi 12 eylul 1980 de yasamistim. vardigim
noktaya bak. yine bir 12 eylul gunu hamile oldugumu ogreniyorum. bu
neyin
ayak sesi acaba?
(tabularasa)
------------------------------------
4-icinizdeki
sikintilari,dertleri itiraf
edin (kenara yazin) sonra el e
tiklayin,yikayip gitsin
kaybolsun!
sesli
http://www.comeclean.com/
5-bilmeyenler
icin,arkadasiniza sevimli bir
mesaj gondermek isterseniz
kutuya yaziyorsunuz ,penguen
de cizerek ulastiriyor !
http://images.optin.com.au/optusxmas/flash/penguin_tebe.swf
?
----------------------------------------------------------------
1- ilk link reflexlerinizi
olcmeniz icin cubuklarin
ustune tiklayarak topa yon
verin
http://oos.moxiecode.com/examples/reflex/
2-bu link ise tv lerde
seyrettigimiz bmx li
bisikletcilerin yaptigi
hareketleri kendi
bisikletcinize yaptirmanizi
sagliyor, yon tuslari ile
kontrol edin ve tepe gibi
yerlerde parende attirin ! :->
http://www.mousebreaker.net/games/bmxbackflips/play.php
----------------------------------------------
Kk eyler (Prof. Dr. stn Dkmen):KENDN
BLMEZLK (ROL TUTSAKLII)
Kendini bilmezlik, dier bir ifadeyle rol tutsakl ksaca u: Rollerimizin bysne
kaplp kendimizi, benimizi geri plana itiyorsak, rollerimiz olmadan kendimizi
tanmlayamyorsak, rol tutsakl iindeyiz demektir. Rol tutsakl, kiinin rolleriyle
vnmesi, kendine ait rolleri, farknda olmadan kendinden stn tutmasdr. Rollerimizi
kendimizden stn tuttuumuz zaman, bir anlamda rollerimizin altnda eziliriz, kendimizi bir
kenara atm oluruz.
Ben dediimiz eyi oluturan pek ok rol var. Ackan, yiyen-ien ben vardr;
konuan, dnen, alglayan ben vardr; bunlar psikolojik rollerimizdir. Bir de sosyal
rollerimiz vardr, mesleki rollerimiz vardr; evlat, anne, baba, renci, retmen, avukat,
mdr, alc, satc...rollerine brnrz.
Sosyal/toplumsal rollerimizi o kadar benimseriz ki, giderek psikolojik rollerimizi
kmser, hatta unuturuz. Doktor, mhendis, mdr yanmza ok nem veririz de, yiyen-
ien, uyuyan, konuan, dnen beni kk bir ey olarak alglarz. Oysa, psikolojik ve
sosyal rollerimiz bir btndr ve psikolojik rollerimiz kk ey deildir.
Bir inli bilgenin sz: Doduun zaman 1sin, sap sade bir 1. Zamanla 1in sana
sfrlar eklersin; diplomalarn olur, unvanlarn, rollerin, rozetlerin olur, evler, arabalar
alrsn. Bunlarn her biri bir sfrdr ama 1in sana eklendike senin deerin artar. u
hale gelirsin: 10000000000...0
Btn bu sfrlarn ne zaman kadar deeri vardr? Sen hayatta olduun srece. Sen
ldn, 1 gitti, 0000000000...0 oldu, sfrlarn hibir anlam kalmad. te 1 bizim
psikolojik rollerimizi, 0lar ise sosyal rollerimizi sembolize ediyor.
Varoluumuzu yaayamadmz zaman sahip olduumuz toplumsal rolleri, giderek
z varlmzdan stn tutmaya balyoruz. evremde emekli olan baz kiilerin byk
skntya dtklerini gzlemiimdir. Kendilerini sadece mdr, mhendis, e, evlat diye
tanmlayanlar, gn gelip de bu rollerini kaybettiklerinde sudan km bala dnyorlar.
rnein emekli olduklarnda kendilerini bolukta hissediyorlar. Baz
rtbeler/makamlar/roller bir ayrkotu gibi yaam bahemizi ylesine kaplyor ki, onlar
sklp gittiinde, artk ekilip biilemeyen bir bahe, ie yaramayan bir mr kalyor
elimizde.
Kendimiz ile sahip olduklarmz arasnda ayrm yapmakta glk ekeriz. Oysa her
insan, sahip olduu eyalarn, unvanlarn, rollerin dnda, yiyip ien, konuup dnen,
seyredip dinleyen bir bene sahiptir. imizdeki bu sap sade bene sahip ktmzda, o
gne kadar tatmadmz bir mutluluu yakalayabiliriz. Belki o zaman Aborijinler, bizim de
gerek insan olduumuzu sylerler.
----------------------------------------------------------------
Sizlerle u ana kadar HASSAS TAKP ve ZHN KONTROL hakknda bir
ok ileti
paylatk. Bu iletilerde, HASSAS TAKP ve ZHN KONTROL projelerinin
sistematik ileyiilerinden bahsettik.
Ancak baz yelerimiz, her iki proje arasndaki net ayrm, fark
anlayamadklarn tekrar altn izerek belirtmemizi istediler.
HASSAS TAKP
1. Gvenlik ve stihbarat Servisleri uygular.
2. Organize Su yada Terr gibi konular iin teknik takibe ynelik
kullanlr.
3. Kuvvetli phe duyulmas veya suun ispat edilememesi
hallerinde de
kullanlabilir.
4. stihbarat servisler tarafndan, lke iinde yer alan bir ajan-
network
ebekesine bal bir ajann duble kullanlmas yani taraf
deitirmesi iin
uygun zamann tespiti iin kullanlabilir. (Taraf deitirme ve duble
kullanm amal)
5. Bir organize su ebekesi yada terr ann lider/lerine
ynelik
uygulanr.
6. Mikro dalga cihazlar ile NEGATF ekim yaplarak ve hassas
dedektrler
kanal ile pheli yada pheliler yakn takibe alnrlar bylece
nefes al
verileri dahi duyulabilir.
7. Mikro dalga cihazlar phelinin yada phelilerin bulunduu
ikametgahn yannda meskun bir mahale konulabilir. Yada apartman
dairesi ise
komu bir daireden de rahatlkla organize edilebilinir.
8. Sorgu amacyla AMAK & ZMEK amacyla psikolojik yntemler
kullanlabilir.
9. Tamamen phelilerin davranlarna gre modellemeye gidilir.
Yani
hareket tarzn pheli yada phelilerin davranlar belirler.
10. D ortamda bulunan hassas takip elemanlar
ile
organize allr.
ZHN KONTROL
1. HASSAS TAKP'teki ilk 5 madde ile ayn zellikleri tar.
2. Kullanlan cihazlar ELEKTRO-MANYETK DEFRASYON CHAZLARIDIR.
3. Bu cihazlar her insann zihninin yayd belirli bir manyetik
frekanslarn zmlenerek bilgisayar ortamna aktarlmas ile
salanr.
4. Kurbann sessiz dnceleri sesli olarak komputerize
edilebilir.
5. Kurbann gznden grebilir, kulaklarndan iitebilirler.
6. Kurbann izni olmakszn zihnine belirli fotoraflar
yerletirilebilir.
7. Sadece kurbann duyaca tonda sesli iletiim kurabilirler.
Kalabalk
ortamlarda dahi sadece kurbann duyaca frekansa ayarlanm ekilde
belirli
bir tonda iletiim kurabilirler.
8. Kurbann davranlarn ynlendirebilirler kurban amak &
zmek iin
psikolojik algoritmalar ok iyi uygulayabililirler.
9. Tesadfleri kullanarak kurbann kendi kontrollerinde olduu
hissini
verebilirler.
10. Kurbann oto kontroln aarak vcud
fonksiyonlar
zerinde baz anlk reaksiyonlar yapabilirler. Ani kant, dokunma
yada
yanma hissi ve benzeri.
11. Kurban tam bask altna almak iin sistem
elemanlar kurbann bulunduu her ortamda ayn basky
srdrebilirler.
Grdnz gibi HASSAS TAKP sadece kurbann GRSEL YAANTISINI hedef
alrken ZHN KONTROL ise kurbann ZHNSEL FONKSYONLARINI DA ETK
ALTINA
ALMAYI AMALAR. Bylece hedefi tam bir kontrolde tutmay salar.
----------------------------------------------------
Hayatmz boyunca, televizyon izlemek iin alt yl, yemek piirmek iin bir yl, kuyruklarda beklemek
iin 500 gn harcyoruz. Nezle olduumuz zaman da ortalama bir ylmz yatakta geiyor.
Ortalama bir insan mrnn 23 ylnn uyuyarak, 6 ylnn yemek yiyerek, 4 ylnn da rya
grerek getii bildirildi.
nternette yaynlanan bir aratrmaya gre, bir insan mrnn yaklak 23 yln uyuyarak, 17
yln oturarak, 16 yln da yryerek geiriyor.
te insanlarn neye, ne kadar zaman ayrdklarnn listesi: "Uyumak iin 23 yl, oturmak iin
17 yl, yrmek iin 16 yl, yemek yemek iin 6 yl, TV izlemek iin 6 yl, otomobil kullanmak iin
5 yl, rya grmek iin 4 yl, elenmek iin 4 yl, bayram ve zel gnlerde elenmek iin 375
gn, nezle olup yatakta geirmek iin bir yl, yemek piirmek iin bir yl, kuyrukta beklemek iin
500 gn, okumak iin 250 gn, telefon etmek iin 180 gn, tuvalete gitmek iin 160 gn, di
fralamak iin 92 gn, alamak iin 50 gn, saate bakmak iin 3 gn".
----------------------------------------------------------
Bilim adamlar, merakl olmann olumsuz bir zellik olmadn, aksine sosyal yaknlamaya ve kiilik
geliimine olumlu katk saladn sylyorlar.
Yaplan bir aratrma sonucunda, merakl kiilerin, hem zel hem de genel konularda
karlarndaki kiiyle yakn iliki kurabildii ortaya kt. Daha az merakl kiilerin ise bunu
ancak zel sorular yardmyla baabildikleri kaydedildi.
ABD Buffalo niversitesi'nde grevli psikologlar Todd D. Kashdan ve Paul Rose, 90 gnll
zerinde aratrma yaptlar. Bilim adamlar, ilk aamada deneklerin CEI deerini belirledi. CEI
deeriyle, bir kiide merakn kolay m yoksa zor mu uyandrld tespit ediliyor.
Daha sonra denekleri ikier kiilik gruplara ayran ve birbirini tanmayan bu insanlar sohbet
ettiren bilim adamlar, sohbet konularn da zel ve genel olarak ikiye ayrd. Sohbetten sonra
deneklerden, tanmadklar kiilerle gelitirdikleri sosyal yaknlamay deerlendirmeleri
istendi.
Aratrma sonucunda, CEI deerleri yksek olan kiilerin, hem zel hem de genel konularda
karlarndaki kiiyle yakn iliki kurabildii ortaya kt. Daha az merakl kiilerin ise ancak
zel sorular yardmyla yaknlk kurabildikleri kaydedildi.
Kashdan, merakl olmann sadece renme ve yeni deneyim elde etmede olumlu katk
salamadn belirterek, bu zelliin, sosyal ilikilerin kurulmasnda ve kiilik geliiminde de
nemli rol oynadn syledi.
-------------------------------------------------------------------
Cahit Arf'n almalarnn Ksa Bir Tantm
Mehpare Bilhan
Prof. Dr., ODT Matematik Blm


Sevgili Hocamz Cahit Arf, 1990 ylnda Silivri'de, Nazm Terziolu
Aratrma Merkezi'nde onuruna dzenlenen Cebir ve Saylar Teorisi
toplantsnda yapt bir konumada sunulacak bildirilerin balklarn
okuyarak, bir zamanlar, integrali bilen kimselerin matematiki, stel
fonksiyonu bilenlerin ise byk matematiki sayld lkemizde bir gn bu
konularn tartlacann hayal bile edilemeyeceini sylemiti. O,
Trkiye'de matematiin o gnlerden bugne gelmesinde tm varlyla en byk
rol oynayan kii olmutur. Btn Trk matematikilerine dolayl veya
dolaysz ekilde esin kayna olmu, yapt uyarlar ve verdii
fikirlerle, evresindeki tm matematikilerin ufuklarn geniletmi ve
almalarn yeni bir bak asyla ynlendirmelerini salamtr. Bu
evrede yaayabilme ansna sahip olmaktan byk mutluluk duyuyorum.
Biroumuz klasik anlamda rencisi olmadk. Ama, o hepimizin matematik
yaantsn en fazla etkileyen, en sevgili hocamz oldu.
1938 ylndan beri Cahit Arf, cebir, saylar teorisi, elastisite
teorisi, analiz, geometri ve mhendislik matematii gibi ok eitli
alanlarda yapt almalarla matematie temel katklarda bulunmu, yapsal ve
kalc sonular elde etmitir. Burada bu almalar ok ksa bir
ekilde tantlmaya allacaktr. Ancak unu hemen belirtmek gerekir ki
byle bir tantma ok yzeysel olmaya mahkumdur; nk Cahit Arf'n
almalar yle derin, yle zgn fikirler ve ince hesaplarla doludur ki
bunlar o alanda uzman olmayan matematikilere dahi anlatmak gtr.
Cahit Arf'n Almanya'da nl bir matematik dergisi olan Crelle
Journal'da 1939 ylnda yaymlanm olan ilk almas, Gttingen
niversitesi'nde, 1938 ylnda hazrlad son derece parlak olan doktora tezidir.
Cahit Arf'n Almanya'ya gelmeden nce dnd ve proje haline
getirdii ok kapsaml bir problem vard: zlebilen cebirsel denklemlerin bir
listesini yapmak. Bu amala Gttingen'e gitti ve orada nl matematiki
Hasse'nin doktora rencisi oldu. Hasse'ye projesinden bahsetti. Hasse,
problemi nce zel hallerde zmesini salk verdiini, bunun zerine
birka ay gibi ksa bir sre Cahit Arf'n hi gzkmediini ve o sre
sonunda problemi tamamen zp kendisine getirdiini 1974'te yine
Silivri'de bir Cebir ve Saylar Teorisi toplantsnda anlatmt. Bu olay Cahit
Arf'n stn matematik yeteneini gstermenin yan sra daha
Gttingen'e gelirken matematik bakmndan ne kadar olgun olduunu da
gstermektedir. Cahit Arf bu almasyla saylar teorisinde ok zel bir yeri olan
lokal cisimlerde dallanma teorisine ok nemli yapsal bir katkda
bulunmutur. Burada bulduu sonulardan bir blm bugn dnya matematik
literatrnde ve kitaplarda Hasse-Arf Teoremi olarak gemektedir.
Cahit Arf, Hasse'nin nerisi zerine baka bir zor problemle uramak
zere bir yl daha Gttingen'de kald. Yeni urat problem,
matematikte "kuadratik formlar" olarak bilinen konuda idi. Uzayda konisel yzey
denklemleri buna basit bir rnek olarak gsterilebilir. Bu konudaki
temel problem, kuadratik formlarn birtakm invariantlar, yani deimezler
yardmyla snflandrlmasdr. Bu snflandrma Witt adnda nl bir
Alman matematiki tarafndan karakteristii ikiden farkl olan cisimler
iin 1937'de yaplmt. Karakteristik iki olunca problem ok daha
zorlayor ve Witt'in yntemi uygulanamyordu. Cahit Arf bu problemle
urat ve karakteristii iki olan cisimler zerindeki kuadratik formlar
ok iyi bir biimde snflandrd. Bunlarn invariantlarn, yani
deimezlerini ina etti. Bu invariantlar bugn dnya matematik literatrnde
Arf invariantlar olarak gemektedir. Gnmz cebirsel ve diferansiyel
topolojisinde ve geometride hala yerini koruyan bu alma 1941 ylnda
yine Crelle dergisinde yaymland ve Cahit Arf' dnyaya tantt. O
yln sonunda Trkiye'ye dnen Cahit Arf ayn problemi bu kez aritmetik
adan inceledi, yani problemi bu kez karakteristii iki olan bir cisim
zerindeki formel seriler halkas zerinde ele ald. Bu almas
1943'te "stanbul niversitesi Fen Fakltesi Mecmuas"nda yaymland.
1945'lere gelindiinde dzlem bir erinin herhangi bir kolundaki okkat
noktalarn okkatllklarnn yalnz aritmetie ait bir yntem ile
nasl hesaplanaca iyi bilinmekteydi. Dzlem halde, algoritmann balad
saylar eri kolunun parametreli denklemlerinden bilinen bir kanuna
gre elde ediliyordu. Genel durumda ise byle bir sonu henz
bulunamamt. Bu sralarda stanbulda Patrick du Val adnda bir ngiliz
matematiki bulunuyordu. Du Val genel halde algoritmann balad saylara
"karakter" adn vermi ve erinin tm geometrik zellikleri bilindii
zaman bu karakterlerin nasl bulunacan gstermiti. Bunun tersi de
doruydu: bu karakterler bilinirse erinin okkatllk dizisi, yani
geometrik zellikleri de bulunabiliyordu. Burada ak kalan problem ise bir
erinin parametreli denklemleri verildiinde karakterlerini bulabilmek
idi. Cevap dzlem eriler iin bilinmekte, ama yksek boyutlu uzaylarda
bulunan tekil eriler iin bilinmemekte idi. Ayrca yksek boyutlu bir
uzayda tanmlanm bir tekil erinin okkatllk zelliklerini, yani
geometrik zelliklerini bozmadan en dk ka boyutlu uzaya
sokulabilecei de bu problemle beraber dnlen bir soru idi. Bu eit sorular,
matematiksel bak asnn temel problemi olan snflandrma probleminin
erilere uygulanmas bakmndan son derece nemli ve zor sorulardr.
Cahit Arf bu problemi 1945'te tamamyla zm ve tek boyutlu tekil
cebirsel kollarn snflandrlmas problemini kapatmtr. Bu sonucun
zorluu hakknda fikir elde edebilmek iin dzgn varyetelerin
snflandrlmas probleminin bugne kadar yalnz 1, 2 ve ksmen 3 boyutlu
varyeteler iin zldn, tekilliklerin snflandrlmas probleminin ise 1
boyutlu varyeteler, eriler iin Cahit Arf tarafndan zldn gz
nne almak gerekir. Cahit Arf bu problemi zerken nemini gzledii ve
problemin zmnde en nemli rol oynadn fark ettii baz
halkalara "karakteristik halka" adn vermi ve daha sonra gelen yabanc
aratrmaclar bu halkalara "Arf halkalar" ve bunlarn kapanlarna
"Arf kapanlar" adn vermilerdir. Bugn matematik literatrnde bu
halkalar bu adlar tamaktadr. Cahit Arf'n bu almas 1949'da
Proceedings of London Mathematical Society dergisinde yaymlanmtr.
Bundan sonra, bir dnem Cahit Arf mhendislik problemleri ile
ilgilendi. Btnl bozmamak iin onlarn ayrca ele alnmas uygun olacaktr.
1955 ylnda Almanya'da yaymlanan bir almas lokal cisimlerle
ilgili ok nemli bir ina problemidir. unu belirtmek gerekir ki bu
almas onun hedefledii ve tutku haline getirdii birka problemden birisi
olan "abelyen olmayan snf cisimleri teorisi" iin bir k noktas
olmutur ve bu problem hala ak bir problemdir. 1957 ylnda yine
Almanya'da "Riemann-Roch Teoremi" adl almas yaymlanmtr. Riemann'n
doktora tezinden kan bu teorem Kompleks Analizin' temel
teoremlerinden biridir. 1938 ylnda Weil bu teoremi fonksiyon cisimleri ynnden,
1957 ylnda Cahit Arf say cisimleri ynnden ina etmitir.
Bu arada, unu hatrlatmak gerekir: Matematie her konuda temel
katklaryla unutulmaz bir 19. yzyl matematikcisi olan Riemann'n 1859'da
brakt ve btn matematikileri heyecanlandran bir problem hala zm
beklemektedir. "Riemann Hipotezi" olarak bilinen bu problem, yine
Riemann'n tanmlad ve "zeta fonksiyonu" adyla bilinen bir fonksiyonun
btn sfrlarnn reel ksmlarnn 1/2 olup olmad problemidir.
Cahit Arf 1980 ylndan sonra ok geni kapsaml bir problem zerinde
alyordu. Bu problem zld takdirde yan rn olarak Riemann hipotezi
de zlm olacakt. Benim bildiim kadaryla sonlu cisim zerinde
ina ettii ve bizim "Arf Zeta Fonksiyonu" olarak adlandrdmz bir
fonksiyon Riemann hipotezini salamakta idi, yani sfrlarnn reel
ksmlar 1/2 oluyordu. Cahit Arf bu projenin dier basamaklar zerinde
almalarn srdrd, ancak hangi aamaya kadar geldiini bilemiyorum.
Keke bu grkemli projeyi tamamlayabilseydi!
Cahit Arf'n yukarda sz edilen ok nemli baz almalarnn
yaymland Crelle dergisi zaman zaman en nl yazarlarnn fotoraflarn
yaymlamaktadr. Derginin editr Prof. Roquette'den gelen bir taziye
mesaj imdi Crelle'de Cahit Arf'n fotorafyla kendisi hakknda
biyografik bilgiler yaymlanacan bildirmektedir. Sevgili Hocamz'n
sonsuzlua intikali, yalnz bizler deil, tm dnya matematikileri arasnda
znt uyandrmaktadr.
Cahit hepimizden nce profesr oldu. Fen Fakltesi'nde aramzda
ordinarys olan tek kii Cahit'tir.
1960 ihtilalinden sonra karlan 115 sayl niversite kanunu yl
sonunda faklte genel kurulunda krs faaliyet raporlarnn okunmas
hkmn getirmitir. Her ders yl sonunda, faklte genel kurulunda raporlar
okunuyor, tartlp oylanyordu. Faaliyetleri yeterli grlmeyen krs
profesrleri stanbul niversitesi Senato'su tarafndan
cezalandrlyordu. Kurul'da raporlarn okunmas sras Cahit Arf'n bakan
olduu
Cebir ve Saylar Teorisi Krs'snn faaliyet raporunun okunmasna
geldi. Ben, Fen Fakltesi'nin dekan idim. Cahit'e raporun okunmasn
syledim. Okudu: "Cebir ve Saylar Krss'nde haftada drt saat ders ve iki
saat tatbikat yaptrlmtr. Krs faaliyeti bu kadardr." Rapor bu
kadard. Tabii ardm. Oysa, teki krslerin uzun raporlar okunuyor.
Kurul'a mtalea soruluyor ve sonunda rapor oya sunuluyordu. Ben,
bunlara gerek grmeden bir baka krsnn raporunun okunmasn istedim.
Ertesi gn Cahit'i arttm. Kendisine, "Sen koca bir ordinarys profesr
ve
byk bir matematikisin, ne oluyor?" dedim, Bana, "Ali Rza kafamda
zmee altm ok nemli bir problem var, onu zmedike bir baka
eyle megul olamyorum." dedi. Bu durumda Cahit'e hak vermekten baka
bir ey yapamadm. Ksa bir sre sonra geldi ve emeklilik dilekesini
verdi. Byle deerli bir matematik hocasnn emekli olmas fakltemiz
iin ok byk bir kayp olacandan, kararndan vazgemesi hususundaki
btn srarlarma ramen vazgemedi. O srada Robert Kolej'e de
gidiyordu. Belki aka tarznda, bana onlar daha fazla para veriyorlar, dedi.
Cahit akademik kariyerine kolej ve daha sonra ODT'de devam etti. Bu
arada da zmn arad ve kendisini uluslararas ne karan
teoremlerini de buldu.
Cahit, doutan matematik yetenei olan birisiydi. zmir Erkek
Lisesi'nde balayan, Saint Louis Lisesi'nde devam eden, Sobonna'da on nl
matematik hocalarndan ders gren ve nl matematiki Profesr Hasse'nin
yannda doktorasn yapan Cahit Arf, doutan yetenekli ve alt yaps ok
kuvvetli bir matematik kltr ile yetimiti.
Cahit iin, toprak verimli, tohum en iyi cins ve kalitede olduu iin
ok iyi rn alnmtr.
nsanlarn boazlarnn dokuz boumlu olduu sylenir. Ama, Cahit'inki
sanyorum tek boumlu idi. nk, szn hi saknmazd. Doru
bildiini "pat" diye sylerdi. Cahit, nev'i ahsn mnhasr bir kiiydi.
lmn ya yok. Gen-yal herkes, er veya ge bu dnyadan g edip
gidecektir. Bu, Tanr buyruudur. Btn mesele, bu dnyadan gelip
geerken arkada nurdan bir iz brakabilmektir. Ancak, bu gibiler lmlerinden
sonra rahmetle, saygyla anlrlar. Aziz arkadam rahmetli Cahit Arf,
yapt hizmetlerle daima rahmetle anlacak, mutlu kiilerdendir.
Rahmetli Cahit Arf, hayat boyunca yapt hizmetler ve evresinde
yaratt saygdeer kiiliiyle kendisini seven arkadalarnn, uzun
yllar sren hocal arasnda yetitirdii binlerce renci, ok sayda
bilim adam ve meslektalarnn kalbinde daima canl olarak yaayacak ve
daima rahmetle ve saygyla anlacaktr. Nur iinde yatsn.
Londra niversitesi (London College University) tarafndan yaplan bir aratrma,
mutluluun kalbin koruyucusu olduunu ortaya koydu.
ngiltere'de yaplan bir aratrma, mutluluun kalbin koruyucusu olduunu ortaya koydu.

Londra niversitesi (London College University) tarafndan yaplan ve sonular ngiliz Ulusal
Bilimler Akademisi yayn organnda yaymlanan aratrmada, mutlu insanlar strese girdiklerinde bile,
kandaki kalp krizi riskini arttran kimyasal maddenin orannn dk olduu tespit edildi.

Aratrmada, sk sk mutsuzluk yaayanlarda, kandaki ''plazma fibrinojen'' ad verilen ve vcutta
enflamasyon (yang) olduunu gsteren kimyasal madde orannn daha yksek olduu belirlendi.

Aratrmaclar, bu gstergenin kiinin gelecekte kalp krizi geirme riskinin ne kadar arttn
gsterdiini belirttiler.

Londra niversitesi'ndeki aratrmada, kalp ve damar hastalklar iin risk faktr aratrmas
yaplan 35-55 yalarndaki Londral binlerce kamu alanndan 115 erkek ve 100 kadn denek
seildi.

Deneklere alma, bo zaman ve laboratuvar ortamnda uygulanan testlerde, gn boyunca mutlu
olup olmadklar 33 kez soruldu.

Daha sonra verileri deerlendiren aratrmaclar, bo zamanlarda insanlarn i ortamna gre
daha mutlu olduklarn belirlediler.

Aratrmada, baz denekler kendilerini hibir zaman mutlu hissetmediklerini aklarken, bir blm
bazen mutlu olduunu, bazlar da ounlukla mutlu olduunu syledi.

Daha fazla mutlu an yaadklarn syleyenlerde ''kortizol'' ad verilen stres hormonunun
orannn yzde 32 dk olduu tespit edilen aratrmada, ayrca mutlu insanlarn strese
girdiklerinde kanlarndaki ''fibrinojen'' seviyesinin dk olduu belirlendi.

Kortizol orannn obezite, diyabet, yksek tansiyon ve baklk sistemi bozukluklaryla
yakndan balantl olduu belirtiliyor.
http://www.internethaber.com/mays/article_view.php?aid=289783
-----------------------------------------------------
http://www.cicekgonder.com/bioritm/bioritm.htm
Beyn haritas ckamak
-----------------------------------------------------
Dnya Salk Tekilatnn 10uncu Dnya Psikiyatri Kongresine sunulan
raporuna gre,

1,5 milyar kii psikolojik bunalmda.
400 milyon kii anksiyete (ar heyecana bal sknt iinde).
340 milyon ruhsal bozukluk.
250 milyon kiilik bozukluu.
60 milyon geri zekl.
45 milyon izofreni.
40 milyon epilepsi.
22 milyon demans
8 milyon beyin travmas hastas.
2 milyar sigara tiryakisi.
700 milyon alkolik.
40 milyon uyuturucudan dolay lm deinde inim inim inlemektedir.
---------------------------------
Kk eyler (Prof. Dr. stn Dkmen)
Ben-merkezciliimizi grupta toplayabiliriz. Bunlar, fiziksel, zihinsel, duygusal.
1. Fiziksel Ben-Merkezcilik:
Kime Gre? Sokakta bir adres sorduunuz zaman, insanlarn en az yars, eliyle
gstermeden soldaki yolu izle; saa dn benzeri eyler sylerler. Bunu syleyen kendi
solunu kasteder; o kii karnzda durduu iin onun solu sizin sanz olur.
Kardaki Adam
Bir rman bu yakasnda bir adam varm. Kar yakasnda da baka bir adam.
Irmak geilmesi zor bir rmakm. Bu yakadaki kar yakadakine seslenmi: Hey, karya
nasl geebilirim? Kar yakadaki adam hayretle cevap vermi: Ne lzum var, sen zaten
kardasn.
Dnya haritasna baknz. Avrupa kuzeyde, yukardadr. Bunun nedeni,
corafyay, corafyann matematiini gelitirenlerin Avrupada yaam olmalar. Uzayda
dnyann aas-yukars yoktur. Ama yeryznde bir yerkre yaptnda, kendi lkesini
yukarya yerletirmek insanoluna iyi gelmektedir. Eer corafyay Aborjinler gelitirmi
olsalard, Avustralya bugn haritalarn yukarsnda bulunurdu. (Aborjinler kendilerine
Gerek insanlar diyorlarm; galiba ayn eyi Batllar da kendileri iin dnyorlar.)
Eski Yunanda bir bilge, muhteem bir sezgiyle Cisimlerde renk yoktur; renk
ktadr demi. Galiba olay u: Bir cisimden gznze belli dalga boylarnda k gelir;
beyin bunu yorumlar, krmz diye alglar. Cisimlerde renk yoktur; renk beyninizdedir.
Nitekim bir kpek veya ar dnyay bizim gibi grmez.
2. Zihinsel Ben-Merkezcilik:
Karmzdakilerin dnyay ve olaylar alglama ve dnme biimlerinin yanl
olduunu, bizim alglama ve dnme biimimizin ise tek doru olduunu dnmek
zihinsel ben-merkezciliktir. Fiziksel ben-merkezcilik zihinsel ben-merkezcilii besler.
Ben-merkezci kii, kendi bak tarznn, kendi dncelerinin tek doru olduunu,
kendisi gibi dnmeyenlerde bir bozukluk bulunduunu dnr. Bazen de kendi gibi
dnmeyenleri deitirmeye, kendine benzetmeye abalar. Zihinsel ben-merkezcilik
bireylere zg deildir. Toplumlar da sergiler bu tavr. Tarih boyunca nice toplum kendini
herkesten stn grmtr. Bilimde, felsefede bile bu ben-merkezci tavr grmek
mmkndr. Batl bilim insanlarnn yazd Dnya Tarihi veya Bilim Tarihi adn
tayan nice kitap sadece Bat tarihinden ve biliminden sz eder.
3. Duygusal Ben-Merkezcilik:
Karnzdakinin hakl olduunu dnebilirsiniz, onun bak tarzn
kavrayabilirsiniz. Ama bir de onun neler hissettiini anlamalsnz. Karnzdakinin
duygularna kapal kalp yalnzca kendi duygularnz fark ettiinizde duygusal ben-
merkezcilik sergilemi olursunuz.
Fiziksel, zihinsel, duygusal ben-merkezcilik, birbirlerinden tamamen bamsz
eyler olmayp birlikte ileyen yaplardr. lerinden birini sergilediimizi fark
ettiimizde, dierlerini azaltma ansmz artar.
-----------------------------------------------------
ESK YUNAN MEDENYETNDE SAYILARIN DL
Pisagor;evrenin tm anlamnn saylar sembolizmas iinde var
olduunu,saylarn evrene hkmettiini ,mistik say tekniini yaamn z
olduunu ,M pisagor okulunda rencilerine retmi.
PSAGOR a gre;
1 says monad yani tektir.Hibir benzeri olmyan nsz-sonsuz yaam
simgeler.Tm varlklar bmyesinden kt eril atei yani Tanrnn kendisini
simgeler.Sembolu noktadr.lahi akln ,hikmetin simgesi.Tanr ile birlikte onun
yeryzndeki tezahr olan insannda sembol.MONAD hem makrokozmozu
hemde mikrokozmozu bnyesinde barndrr.(mikrokozmozun tek ama
makrokozmoz ile bielemek).Bu ancak inisiyatik eitim ile kiinin kendisini
olgunlatrmasyla olabileceini..
2 says diyad,blnmez z ile blnebilir,cizgi ile sembolize edilir,eril-diil,
osiris- isis, hikmetten doan fikir.Dourgandr bu nedenle diildir.Hayat iinde
barndran SU dur
3 saystriad,hikmetten kan fikir ile oluan eser.Osiris ve sis in olu Horus
dur.sembolu gendir.Yeniden dou yasasn barndran anahtar dr.ilahi
kelamdr,evrenin kendisidir,topraktaki yaam cevheri,RUH ATETEN,CAN
SUDAN,BEDEN TOPRAKTAN tretilmidir.
4 saystetradkare ile sembolize edilir,sonsuzluu ve lmszl
simgeliyor,drt temel g olan ate,su,toprak ve hava y ifade ediyor.
5 sayspentad zerinde yaanlan dnyann simgesi, be keli yldz ilke
sembolize edilir,atei,suyu,topra,havay ve bunlarn toplamndan oluan
dnyay simgeler,2 ile 3 toplam dnya sevgisi ve evlilii sembol.
6 says ,evrenin alt yn kuzey,gney,dou,bat,yukar,aa y
simgeliyor.ilah adaletin simgesi,Hz sleymann yldz,sleymann adaleti.
7 says kutsal l Triad ve dzeni oluturan Tetrad n birleiminden meydana
geldii iin,tekaml yasasnn simgesive sembol.drtgen zerine kurulu gen
(msr pramitleri),n 7 renginin birleimin beyaz.mziin 7
notas,mkemmelliin safl.
8 says, st ste ya da yan yana dizilmi iki drtgen ile temsil edilir.
Drtgenlerden birincisi maddeyi dieri ise onun biimini temsil eder.
9 says, ayr genle ya da bir alt keli yldz ve yannda bir genle
ilikilendirilir. Burada anlatlmak istenen, fikirlerin, ister olumlu ister olumsuz
olsun, mkemmel olan yaratc dnceden kaynakland gereidir.
10 says ;kutsal tetraktisdrt blml gen,monard,diyad,triad ve tetrad n
toplam,mkemmelliin,kamil insann,tanr ile bir olmasnn sembol,hilikden
teklie sembolze eder.Tm varlklarn makrokozmozda byk bir ahenk iinde
yeniden bir araya geleceklerini simgeler.
Taksim Ticaret Meslek Lisesi Okulu'nun mdr Aytekin nar, pek rastlanmayan bir yntemle
rencileri motive ediyor. Eitimcilerin buna ne diyecei merak konusu?
Taksim'deki bir okulun mdr, okula yaptrd ses sistemiyle mzik yayn yaparken,
rencilerin istek arklarn da usta bir DJ gibi anons ediyor.

Okula yaptrlan ses sistemi araclyla tenefslerde mzik yayn yapan okul mdr nar,
rencilerin bylece stres atmalarn salyor.

Yeni ve hareketli arklarn yansra rencilerin istek arklarnn da alnmasndan hem okul
ynetimi hem de renciler memnun. Teneffs aralarnda mzik almaya balamasyla okuldaki
rencilerden bazlar oyunlarn mzik eliinde oynarken, bazlar da dans etmeyi tercih ediyor.
Son gnlerin favori arklarndan, Glen'in syledii "Of Of" adl arknn nakarat ksmn
rencilerin hep bir azdan sylemesi de ilgin grntler oluturdu.

Bin rencisi olan okulun mdr Aytekin nar, "Okulumuz Taksim'in gbeinde dar bir yerde.
rencilerimizin bu ekilde stres atmalarn salyorum. Baar bununla beraber geliyor. Bu
Trkiye'de bir ilk, btn okullara yaylmasn istiyorum" dedi. renciler ise mzik dinletisinden ok
memnun olduklarn syledi
----------------------------------------------------
>>>>>OKUMAM YOK, BAKMAM VAR! ! !
>>>>>Osmaniye'nin Dzii lesinde yaayan Firdevs zkan, 65 yana
geldi
>>>>>ama hala okuma yazma bilmiyor. Ama Firdevs Hanm telefonla
>>>>>konumay ok seviyor. Peki, yaknlarnn telefonunu nasl
ezberinde
>>>>>tutacak. Kolay var.
>>>>>Onun telefon rehberi fotorafl. Kimi arayacaksa nce fotorafn
buluyor,
>>>>>sonra yanndaki numaralar eviriyor, ardndan gelsin sohbet.
>>>>> Kim durur Trk insannn yaratclnn nnde...
----------------------------------------
Bioritm ile ilgili olarak ckan www
http://www.cicekgonder.com/bioritm/bioritm.htm
-----------------------------------------------
Patlatma oyunu
http://mariemarie0000.free.fr/fichiers/images/pop.swf
---------------------------------------------
http://www.ilksan.gov.tr/akilokuyucu.html
Akl Okuyucu
Bu program dncenizi okur.Deneyin grn.
o 2 haneli bir say dnn. (rnek: 54)
o Bu sayy oluturan rakamlar bu saydan karn. (rnek: 54 - 5 - 4 = 45)
o Sonra alttaki sembollerden kan sonucun semboln bulun.
o Sonra alttaki kareye tklayarak kan sembol elde ettiiniz sembolle karlatrn. Doru deilmi?
99 98 1 97 96 4 95 C 94 * 93 + 92 + 91 90
89 1 88 1 87 1 86 1 85 1 84 4 83 82 1 81 1 80
79 1 78 4 77 C 76 75 < 74 1 73 72 1 71 70
69 68 67 66 C 65 1 64 63 1 62 O 61 1 60
59 1 58 1 57 1 56 55 1 54 1 53 52 1 51 E 50
49 48 1 47 1 46 1 45 1 44 1 43 E 42 C 41 1 40
39 38 1 37 4 36 1 35 1 34 33 32 E 31 4 30
29 1 28 O 27 1 26 E 25 24 1 23 22 1 21 20
19 1 18 1 17 1 16 E 15 + 14 E 13 1 12 * 11 1 10
9 1 8 1 7 1 6 1 5 1 4 + 3 1 2 1 1 O 0
-------------------------------------------------
Saatlere gre insan vcudunun durumu ve gereksinimleri yle sralanyor:
01.00: Kan ve idrardaki rik asit bu saatte dorua kar. Gut hastalar en youn
arlar bu saatte ekerler.
02.00: Mesanenin ilevini snrlayan Vasopressin hormonu devreye girerek, gece yars
sk sk tuvalet ihtiyacnn ortaya kmasn engeller.
03.00: Astmllarn kriz saati. Adrenalin iyice der, nefes borular daralr, kaslmalar
salayan histamin maddesi yaylr. Bu yzden astm
ilalarnn yatmadan nce alnmas gerekir.
04.00: Uykunun en derin olduu bu saatte kan dolam en azami noktaya der.
Organlara oksijen ve besin dalm azalr. Kan dolam da
dtnde baz organlarda ilev bozukluklar ortaya kabilir.
05.00: Uyku hormonu Melatonin btn vcudu etkisi altna alr. Bu nedenle saat
05.00'te kalkmak insanlara ok g gelir.
06.00: Kalp atlarn hzlandran hormanlar yaylr. Kadn ve erkeklerde retkenlik
bu saatte doruk noktasndadr.
07.00: ltihaplanmay engelleyen hormanlar bu saatte en etkisiz dnemdedirler. Bu
nedenle romatizmal hastalklar olanlarn arlar artar.
08.00: Kan basnc ve vcut ss artarak stres hormonu Cortisol'un ykselmesi
salanr. Kalp krizi tehlikesi bu saatte daha youndur. Migren arlar da bu saatte
artar.
09.00: Midenin en iyi hazmettii saattir. Bu nedenle kahvaltnn bu saatte yaplmas
neriliyor.
10.00: Beynin alglama gc artar. Vcut direnlidir. Snav ve konferanslar iin en
uygun saattir.
11.00: Diren gc dmeye balar. Bulac hastalklardan korunmak gerekir.
12.00: Kan basnc arttndan fel geirme riski vardr. Temiz havada gezinti ve
dinlenme nerilir.
13.00: Mide youn almaya balar. drar retimi artar. Sk sk tuvalet ihtiyac
duyulur.
14.00: Hazm nedeniyle yorgunluk meydana gelir. Bu saatte dinlenmek gerekir.
Kaza riski artar.
15.00: Ar duyma hissi bu saatte iyice der. Doktora gitmek iin en uygun saat.
16.00: Beynin alglama gc artar. Hafza keskinleir. Dil kursu iin en uygun saat.
17.00: Scak ilikiler en ok bu saatte yaanr.
18.00: Yorgunluk balar. Alkol tketilmemesi nerilir.
19.00: Bu saatte tat ve duyu hissi daha da gelieceinden yemekler byk bir itahla
yenilir.
20.00: Romatizma ve alerji ilalar bu saatte alnmaldr. Mide asidi bu saatte ok
yksektir.
21.00: Zevk alma hissi artar. Mzik dinleme ve tv izleme gereksinimi ortaya kar.
Enzimler arttndan alkol tketimi byk sorun yaratmaz.
22.00: Baklk sistemi en youn bu saatte alr. Ancak ac ve ar hissi de bu
saatte daha gldr.
23.00 Adrenalin dtnden diren azalr. Uyku hormonu Melatonin artar.
Uyunmas nerilir. Gece hayatn sevenlerde bu hormon daha ge salglanr.
00.00: Uyku srasnda beyin yorgunluunu giderir. Sa ve kllar uzar. Hamile
kadnlarn sanclar da genellikle geceyars gelir.
-------------------------------------------
Bir Beyin Frtnas Nasl Yaplr?
Yazar: Steve McNamara
Pek ok beyin frtnas toplants, olabileceinden daha az verimli
geer;
nk ou kez yetersiz tasarlama, planlama ya da ynetim sz
konusudur.
Bu yazda, yaratc zmleri tetikleyecek, kantlanm bir yntem
sunulmaktadr. Pazarlama ve reklam rneklerinden yola klm olmasna
ramen bu yntem, her tr yaratc aba iin kullanlabilir.
Yntemi ar yaplandrlm ya da zaman alc buluyorsanz, yalnzca
temelindeki dnceyi anlamaya aln, ileme biimini bir yana
brakn ve
amacnza hizmet etmesini salayn.
Ak ve odakl bir hedef tanmlayn
Ne elde etmek istediinizi tanmlayan tek cmlelik bir odak aklamas
yazn. Belli bir hedefiniz olsun. Cmleniz ift anlaml ve ok genel
ise,
insanlar nereden balayacaklarn bilemezler. Bu cmlenin byk boyutta
ktsn aln ve duvara ya da destek sehpasna yaptrn ki herkes
toplant sresince grebilsin.
Baz rnekler :
Markay X eklinde konumlandrabilmek iin ne tr etkinliklere
sponsor
olabiliriz?
Kolej rencilerinin bankamzda hesap amalarn salamak iin,
uygun
maliyetli ne tr avantajlar sunabiliriz?
X.com'un kk boy iletmeler iin en iyi portal olduunu gstermek
iin
hangi basit yntemleri kullanabiliriz?
Ekip iin katlmclar sein
Bir ekip lideri. Odak cmlesini yazan, her eyi organize eden ve
toplanty
yneten kiidir.
Projeye aina 2-3 kii. Yaratc blmden ve mteri hizmetlerinden,
hatta
medya ve planlamadan kiiler arn.
Proje hakknda hibir fikri olmayan 2-3 kii. Bu, taze fikirlerin
sunulmas
iin iyi bir yoldur. Akll ve yaratc insanlar sein. Hedef kitle
iinde
yer alan kiileri arn.
7 kiiyi gemeyin. Daha fazla sayda insan dahil olmak isterse, daha
fazla
sayda toplant planlayn.
irketin ar toplarn davet etmeyin; bu kiiler, ifade zgrln
engelleyebilir; fikirlerin akna egemen olabilirler.
Tm katlmclara, saati ve tarihi bildiren bir not ya da davetiye
gnderin. Gnlk giysilerle gelinmesini zellikle isteyin. Toplantnn
konusu, yaratc bilgilendirme raporu ve gemie dnk veriler gibi her
tr
yardmc bilgiyi ekleyin.
Toplantya hazrlann
Yaratc ifadeyi ortaya karabilecek bir yer sein. Belki ofis
dnda,
ama kesinlikle d mdahalelerden ve grltden uzak bir yer bulun.
Makul bir zaman dilimi belirleyin. 2 saat ile tam gn arasnda
olabilir.
Sabah 10'dan leden sonra 2'ye kadar sren ve arada le yemei olan 4
saatlik bir sre epey ie yarayabilir.
Aralarnz hazrlayn. Kaln ulu gazl kalemlere, byk boy
katlara ve
rettiiniz fikirleri duvarlara ya da destek sehpalara asmak iin
seloteybe
ya da ineye ihtiyacnz olacaktr.
Baz oyuncaklar edinin. Reklam ajansnn biri, bir kutu maske ve davul
bulunduruyordu. Her toplantya maskelerini takp davul alarak
balarlard.
Bu, yaratc dncenin ak iin ok iyi bir yoldur.
Reklam dlleri kitaplar, fotoraf kataloglar, dergiler, nternet
balants olan bir bilgisayar, toplant boyunca sessiz konumda
oynatabileceiniz ve dll reklam filmlerini ieren bir TV seti ile
oyuncak gibi "fikir balatclar" getirin.
Toplantdayken
Ekip lideri, toplanty "Ho geldiniz" diyerek ve yaratc zeti de
ierecek ekilde proje hakknda genel bilgi sunarak amaldr.
Daha sonra lider, "Beyin Frtnas Kurallar" hakknda bilgi verir. Bu
beyin frtnasnn, her eyin olup bittii, lgn fikirlerin tevik
edildii, te yandan "Hayr, bu fikri sevmedim" ya da "Bu konsept, asla
mteriye uymaz" trnden olumsuz eletirilerin istenmedii tek yer ve
zaman aral olduunu vurgulayn. Bu kurallar duvara asmak, herkesin
toplant boyunca grebilmesi asndan iyi bir fikirdir.
Beyin frtnas kurallar:
Tuhaf, vahi ya da sama tm fikirlere kucak alr.
Olumsuz yaklam istenmez.
Fikirlere younlan.
Fikirleri ldrmeyin.
Dardan mdahaleye izin verilmez. (Buna cep telefonlar da
dahildir.)
Saat ba ksa ara vereceiz.
Ekip lideri, daha sonra odak cmlesini okur; nden baz fikirler ortaya
atar ve herkesin grebilmesi iin bunlar posterlerin zerine yazar.
Ekip lideri:
Fikirlerin akna katkda bulunmaldr; ama bu ak
engellememelidir.
ok fazla kontrolc olmayn.
Herkesi katlmaya arn. Toplantnn tek bir kiiyle yrmesine
izin
vermeyin.
Herhangi bir uzlamazlk durumunda tartmay yeniden odak cmlesine
ynlendirin.
Enerji ya da heves kaybolmaya yz tuttuunda, dnce balatclar
gndeme getirin.
Uygun olduu takdirde "yaratc oyunlar" sunun.
Toplantnn yarsna gelindiinde lider, retilen fikirlerin gzden
geirilmesi ve deerlendirilmesi iin "ara" verir.
Oy verin; her fikir iin parmaklarnz yukary ya da aay
gstersin.
Kt fikirleri bir kenara atn.
yi fikirlerin her birine bakn ve onlar iyiletirmenin ya da benzer
fikirler retmenin yolu olup olmadn sorun.
Lider, iyi fikirlerin hepsini gzden geirince, tpk toplantnn
banda
yaptnz gibi daha fazla yeni fikir retme zaman gelir.
"Sradaki" ileri belirleyin
Toplantnn bitiminden 10-15 dakika nce, neler yapldn zetleyin
ve
"sradaki" ileri belirleyin.
Genel olarak, sanat ynetmeninizden ve metin yazarlarnzdan baz
fikirleri
alarak taslak konsept almas yaplmasn ya da resimli reklam
senaryosu
hazrlanmasn isteyeceksiniz.
Kimin NE zaman NE kadar NE yapacan net olarak belirleyin
Son olarak, tm katlmclara yazl bir not gndererek onlara teekkr
edin ve toplanty zetleyin.
----------------------------------
Subject: Doduunuz aya gre kiiliiniz..
OCAK
Hirsli ve ciddi kisilik, Ogrenmeyi ve ogretmeyi sever, Insanlarin
zaaflarini ortaya cikarmayi sever, Cok elestirir, Akilli ve planli
programlidir, Cok calisir ve uretkendir, Duyarli ve derin hisleri olan
biridir,
Insani nasil mutlu edecegini bilir
Asiri dikkatlidir, Bunyesi kuvvetlidir, Zor heyecanlanir, Romantiktir
ama askini ifade etmekte zorlanir, Cocuklari sever, Evcil ve sadik bir
es olur, Kolayca kiskanir, Sosyal yonden zayiftir
SUBAT
Somut seylere onem verir, Degiskendir, Sessiz utangac ve agirkanlidir,
Kendine guveni pek yoktur, Durusttur, Ozgurlugune duskundur, Bazen
saldirganlasir, Kesin olmayan islerden hoslanmaz, Inatcidir, Hayallerinin
pesinden gider, Batil inanclara egilimlidir
MART
Cekici kisilik, Utangac ve tutucu, Esrarengiz, Comert ve sempatik,
Rahatina duskun, Duyarli, Hizmet etmekten zevk alir, Kolay sinirlenmez,
Guvenilir, Nezakete onem verir, Iyi bir gozlemcidir, Intikamcidir, Seyahat
etmeyi sever, Dikkat cekmeyi sever, Dekorasyona meraklidir, Tempolu
muzikleri sever, Cok degiskendir
NISAN
Aktif ve enerji doludur, Cabuk karar verip cabuk pisman olur,
sefkatlidir, Mantigini dinler, Diplomatiktir, Insanlari teselli etmeyi
sever,
Dostlarinin sorunlariyla yakindan ilgilenir, Cesurdur, Maceraperesttir,
Sevgisini ve ilgisini belli eder, Hafizasi gucludur, Bas ve gogus
hastaliklarina egilimlidir .
MAYIS
Sert yapili, Kolay sinirlenir, Kolay ilgi ceker, Fiziksel guzellige
onem verir, Motivasyona ihtiyaci yoktur, sistematik calisir, Hayal kurmayi
sever, Ileri gorusludur, Kolay sakinlestirilir, Anlayislidir, Kulak ve
boyun bolgesi hassastir, Edebiyat ve sanatla ilgilidir, Evde oturmayi
sevmez, Cocuklari ok sever
HAZIRAN
Ayni anda birden fazla sey dusunur, Nazik ve tatli dillidir, Hassastir,
Kararsizdir, Komik ve eglencelidir, Konuskandir, Kolay arkadas edinir,
Kolay incinir, Gribe yatkin bunyesi vardir, Cok inatcidir
TEMMUZ
Iyi bir sirdastir, Anlasilmasi guc biridir, Asiri gururlu, Baskalarinin
dusuncelerine asiri onem verir, Sokulgandir, Kin tutmaz, Sempatiktir,
Yanliz olmayi sever, Kolay ogrenir, Arkadas sikintisi cekmez, Mide
sorunlari olabilir, Zor ikna olur, Agir isleri sever
AGUSTOS
sakalasmayi sever, Duyarli ve ilgilidir, Korkusuzdur, Liderlik
ozellikleri vardir, Ruhbilimle ilgilenir, Kolay provoke edilir, Dikkatli ve
tedbirlidir, Bagimsizligina duskundur, Yol gostermeyi sever, Romantiktir
EYLUL
Iyi bir konusmacidir, Sadik ve guvenilirdir, Detaylarla ugrasir,
Sorumluluk almayi sever, Bilgi ve kulture onem verir, Insanlarin hatalarini
yuzune vurmayi sever, Spor ve seyahati sever, Iliskilerinde secicidir,
Hislerini kendine saklar
EKIM
Herkesle sohbet etmeyi sever, Ilgi odagi olmak ister, Yalanciligi
yapmacikligi sevmez, Arkadaslarina cok onem verir, Cabuk kirilip cabuk
toparlanir, Bencildir, Kendiliginden yardim teklif etmez, Baskalarinin
dusuncelerine onem verir, Duygusaldir, Kendine kolay guvenmez, Etrafindan
cabuk etkilenir
KASIM
Eglenceli kisilik, Insanlari kolay etkiler, Caliskan ve sorumluluk
sahibi, Kontrolu ele almayi sever, Enerjik ve cevresini motive eden
biridir, Iyi bir liderdir, Icten ve yardimseverdir, Adil davranir,
Surprizleri
sever, Hatalari affetmez, Iradesi gucludur, Derin duygularla sever,
Herkesi oldugu gibi kabul eder, Sir saklamayi bilir
ARALIK
sadik ve comert, Sabirsiz, Birlikte vakit gecirmesi eglenceli kisilik,
Azimli, Sosyal yonu kuvvetli, Dostlarini kendinden fazla dusunur,
Kizginligi uzun surmez, Sevildigini hissetmek ister, Espri anlayisi
gelismistir
[IMG][IMG]
Basak Burcu
-----------------------------------------
Ambrose Bierce
EYTANIN SZL'NDEN
(eviren: Armaan Ekici)
A. Doru drst ina edilmi her alfabenin ilk harfi. nsann ses
organlarnn kard ilk doal ses olup, konuann keyfi nasl istiyor ve
kolayna nasl geliyorsa yle telaffuz edilir. Mantkta, A iddia eder
ve B inkar eder. ddialar hep dendii gibi mesnetsiz olduklarndan,
B'nin masumiyetine inanmak iin yeterli karine var diyebilirdik belki, oysa
bildiiniz gibi inkarclar da cehennemliktir.
Ahmak, s. Dnya ilerindeki etkisi her zaman baskn olmu ve ipleri
elinde tutmu, byk ve gl bir kabilenin her bir yesine verilen ad.
Ahmakn eylemleri herhangi bir dnce ya da eylem alannda snrl
deildir, "btn kapsar ve ynlendirir". Her konuda son sz hakk onundur;
verdii karara kar klamaz. Fikir ve zevk konusunda modann ne
olduunu saptar, konuma zgrlnn snrlarn dayatr ve davrann
etrafna duvar rer.
Akademi, a. [1.] Futbol retilen ada bir okul. [2.] Eskiden,
felsefecilerin tabiatn srlarn arad bir koru idi; imdi, tebaann
felsefede bir anlam aradklar bir okul oldu.
Akrosti, a. Duygularn ar bir imtihan. Genellikle bir kendinibilmez
tarafndan bamza musallat edilir.
Alarnet, a. Hibir ey olmazsa bir eyler olacan gsteren iaret.
Alegori, a. cilt ve bir kaplandan oluan mecaz.
Alnt, a. Baka birinin szlerini yalan yanl tekrarlama. Yanl
olarak tekrarlanan szler.
Amatr, s. Zevk ile beceriyi birbirine kartran, hrsn kabiliyeti
sanarak kamu huzurunu bozucu faaliyetlerde bulunan kii.
Ak, a. Evlilik yoluyla tedavi edilebilen geici bir delilik.
Azim, a. Vasatln erefsiz baarlar elde etmesinde kullanlan
aalk bir erdem.
Banaz, s. Katlmadnz bir fikre inatla ve hararetle bal kimse.
Bakkhos, a. Eskilerin sarho olmaya mazeret olsun diye icat ettikleri
kullanl bir tanr.
Bar, a. Uluslararas ilikilerde, iki sava dnemi arasndaki
mzklk dnemi.
Baar, a. abann lm ve tiksintinin doumu.
Belladona, a. talyancada gzel kadn; dilimizde zehirli bir ot. ki
dilin esasen zde olduunun arpc bir rnei.
Beyin, a. Kendisi aracl ile dndmz dndmz bir aparat.
Bir kerelik, s. Yeterli.
Bunak, s. Argmanlarn yantlayamadmz kiilerin iinde bulunduu
hazin zihinsel durum.
By, a. Boinanc paraya tahvil etme sanat. Ayn yksek amaca
ulamaya alan baka sanatlar da vardr, ama az sk leksikografnz
onlarn adn azna almaz.
Cad, a.[1.] eytanla er ortakl yapan yal ve irkin bir kadn.
[2.] er konusunda eytana bile pabucunu ters giydirebilecek gen ve
gzel bir kadn.
Cahil, s. Sizin iin bildik olan kimi malumatlardan haberdar olmayan
ama sizin hibir ey bilmediiniz baka baz konularda bir eyler bilen
kii.
Ceset, a. Bakalarnn merakna kar uygar bir kiinin gsterebilecei
en yksek kaytszl gsteren kii.
Danmak,f Zaten karar verilmi bir mesele hakknda bakasnn onayn
almak.
Deist, a. Allah'a inanan fakat eytan'a tapma hakkn mahfuz tutan
kii.
Dejeuner, a. Paris grm Amerikalnn kahvalts. eitli biimlerde
telaffuz edilir.
Delegasyon, a. Amerikan politikasnda, desteyle alnp sallan bir
emtia.
Deli, s. leri derecede bir zihinsel bamszla ulam; uyumlu
insanlarn kendi kendilerini gzlemleyerek saptadklar dnce, konuma ve
eylem standartlarna uymayan; ounlua ters den; ksaca,
allmam. nsanlarn deli olduuna karar veren grevlilerin kendilerinin akll
olduklarina dair kant gstermekten aciz olduklarna dikkat
edilmelidir. Huzurunuzdaki bu (erefli) leksikografn kendi aklllna inanc,
memleketteki herhangi bir tmarhanenin herhangi bir sakininin bu yndeki
inancndan farkl deildir.
Demagog, a. Siyasi rakip.
Dil, a. Bakalarnn hazinesini koruyan ylanlar deliklerinden
karmakta
kullandmz mzik.
Dii, a. Aznza bir metal paras sokup cebinizden metal paralar
ekiveren bir hokkabaz.
Doum, a. Felaketlerin ilki ve en beteri.
Dolamba, a. Syleyecek bir eyi olmayan yazarn, bu haberi okuyucuya
altra altra verirken kulland bir edebi oyun.
Dua etmek, f Evrenin yasalarnn, hem de byle bir muameleye layk
olmadn kendi azyla itiraf etmi tek bir ricac iin askya alnmasn
istemek.
Dello, a. ki dmann barmasn nceleyen resmi tren.
Drst, s. bitiricilik konusunda zrl olan.
Dman, a. Size bir yardm dokunmu ve karln vermenin u anda
iinize gelmedii iten pazarlkl bir hergele. Askeri ilerde, en kt
niyetleri ve en hain emelleri besleyen bir grup insan.
Dmanlk,a. Dnyadaki nfus fazlalnn anlamlarndan dikkat ekici
derecede keskin ve olduka zel bir uygulamas olan bir tanesi.
Dmanlk, aktif dmanlk ve pasif dmanlk olarak ikiye ayrlr; birincisi,
bir kadnn dier bayan arkadalarna besledii hisler, ikincisi ise
dier btn kadnlara kar besledii hislerdir.
"" harfi eksik kalm ben bir ka tane ekleyiverdim;
ad;cep telefonu edinmemekte direnen nostaljik kiilik,an
felakate gittiini grerek ayak uydurmazsa kurtulacan sanan gafil.
alkan;en azndan 10 gnde bir grubuna mail atarak katkda bulunan
cevval insann zellii.
eliki;bugn dndmz ve istediimiz eyin yarn tersini yapma
hakkn elimizden almaya alan kiinin saldr argman.
ap;boyutunun gbek sz konusuysa negatif,beyin sz konusuysa pozitif
etkili olduu varsaylan l.
iir yazma yeteneimiz olmasa da kelimelerle oynamak zevkli
olabilir.Sizin de anlamn deitirmek istediiniz kelimeler var m?...Yok mu?
-----------------------------------------------------
Bir garip say: 12345679
8'i gezmeye gitmis...
12345679, bu saynn tek bana hi bir zellii yok.
Ama 9 ve 9'un katlar ile arptn zaman bakn ortaya nasl ilgin bir
sonu kyor.
Matematikteki u uyuma bakar msn? iir gibi.
12 345 679 x 9 = 111 111 111
12 345 679 x 18 = 222 222 222
12 345 679 x 27 = 333 333 333
12 345 679 x 36 = 444 444 444
12 345 679 x 45 = 555 555 555
12 345 679 x 54 = 666 666 666
12 345 679 x 63 = 777 777 777
12 345 679 x 72 = 888 888 888
12 345 679 x 81 = 999 999 999
12 345 679 x 999 999 999 = 12 345 678 987 654 321
----------------------------------------------
"Dank ev" ocuun zekasn nasl etkiliyor?

Dank evin, ocuklarn zeka geliimini olumsuz etkiledii belirtildi.
New Scientist dergisinde yaymlanan habere gre, ngiliz ve Amerikal
bilim adamlar, 3 ve 4 yalarndaki 8000 ocuk zerinde yaptklar
aratrmada, evdeki koullarn ocuklara yaplan zeka testlerinin
sonularna ne lde etki ettiini incelediler.
Bilim adamlar, dank bir evin, ocuun zeka geliimi zerinde az da
olsa llebilir olumsuz etki yaptn tespit ettiler. Bundan nce
yaplan aratrmalarda da kk ve dank evlerle grltl evrenin
ocuklardaki dk zeka seviyesiyle balantl olduu ortaya km, ancak
bu aratrmalarda sosyal ya da ekonomik statyle genetik ve evresel
faktrlerin ayrm tam olarak yaplamamt.
Yeni aratrmada, bu faktrleri ayr ayr inceleyebilmek iin denek
olarak tek yumurtal ve ift yumurtal ikizler kullanld.
Penn-State niversitesi'nde grevli aratrma bakan Stephen Petrill,
ocuklarn zeka seviyesini kelime bilgisi ve gramer testlerinin de
bulunduu eitli testlerle ltklerini, test sonularn ocuklarn
yaadklar evlerdeki koullarla karlatrdklarn belirtti.
Yaplan istatistiki deerlendirme sonucunda, evdeki dzenin ocuklarn
zeka geliimi zerinde etki yapt ortaya kt.


kaynak:mynet haber
Matematiin dili yok
http://www.hurriyetim.com.tr/haber/0,,sid~270@nvid~551889,00.asp

Beyinlerindeki bir hasar yznden ar bir konuma bozukluuna sahip erkekle
deneyler yapan ngiliz bilim adamlar u sonuca vard: Matematik beyinde szckler
olmakszn da iliyor. Matematik ilkelerini kavramak iin beyindeki konuma
merkezinin etkinlemesi gerekmiyor...
Katlmclar en basit cmleleri bile syleyemez ve anlayamazken, zor matematik
problemlerini kolayca zmler. Sheffield niversitesinden Rosemary Varleyin
konuya ilgili yazs PNAS dergisinde yaymland.
Dilin temel dnce yaplar ve matematiksel yaplarn anlalmasndaki etkisi hep
tartlrd. Bu iki sistem arasnda temel bir ilikinin varl iin Brezilyada yaayan
Pirah halk rnek gsterilmekte. Pirahlarn dilinde say szckleri bulunmamakta,
dolaysyla da saylar anlamyorlar.
Gramer- matematik ilikisi
Dil ve matematik arasndaki ilikiyi gsteren dier bir kant da gramer ve matematik
yaplar arasndaki byk benzerliklerdir: "The man, who killed the lion, was angry"
(Aslan ldren adam fkeliydi) gibi bir cmlenin iine yerletirilen bir yan cmlenin
yaps rnein 5 x (6 + 2) 3 ileminin yapsna benzer.
Beyin aratrmaclar bu nedenle gramer renmenin, temel matematik
mekanizmalarn kavramaya yarayan dnce motiflerini de hazrladn tahmin
ediyorlar. Bu teoriye gre matematik ilemleri mutlaka beynin konuma blgesiyle
ilikilidir. Fakat Varley ve ekibinin son neticesi bu tezle rtmemekte.
Aratrmaclar konuma merkezleri nemli lde hasar grm denekleri dil ve
matematik testinden geirmiler. Adamlar rnein, "The man kills the lion" (Adam,
aslan ldryor) ve "The lion kills the man" (Aslan, adam ldryor) cmleleri
arasndaki fark anlamamalarna ramen 7-5 ve 5-7 arasndaki fark biliyorlard.
Katlmclar matematik testlerini pek iyi dereceyle tamamlamlar.
Hi balant yok mu?
Bilim adamlarnn buradan kard sonuca gre matematik ve szckler arasnda
bir balant sz konusu deil. Ya da Matematik ve dil iki yapnn birbirinden
bamsz olarak kullanlmasna izin veren bir temele dayanmakta.
Buna gre konuma bozukluu bulunan hastalarda dil ve bu temel arasndaki
balant ayr olmasna ramen matematik ksm ulalabilirdir. Dier bir olaslksa
dil ve matematiin beynin geliimi srasnda ayn ekilde olutuklar ama
geliimden sonra varlklarn birbirinden bamsz olarak srdrmeleri olabilir.
-------------------------------------------------------------
Bir ylba sabah, bahenizdeki aaca taklan bir balonun iinden
kan
mesaj sayesinde 40 yllk arkadanza kavumann ilahi bir yan m
var?
http://www.hurriyetim.com.tr/haber/0,,sid~270@nvid~555111,00.asp
nce size mthi tesadflerle gerekleen iki gerek olay anlatacaz:
1) K ARKADAI BULUTURAN OLAY: Bir adam ylba gecesi ucundaki
kartta
kendi adresi bulunan sar bir gazl balonu havaya brakr. Balon
ykseklerde
kaybolduktan sonra kuvvetli rzgarn etkisiyle douya doru srklenir.
Yerden birka bin metre ykseklikte hava basnc dnce balon patlar
ve
yere iner... Yeni yln ilk gn bir ev sahibi, bahesindeki elma
aacna
asl kalan patlam sar balonu bulur. Herhalde ocuklarn iidir,
diye
dnrken kart grr. Mutlaka aranmak istediini syleyen kii, krk
yldr grmedii bir arkada deil mi?!
Sar balon sayesinde Vural ve Ufuk Bey 2003 ylnda yeniden bir araya
gelirler.
2) CONCORD'U VURAN RASLANTI: Bir uak Paris Charles de Gaulle
havaalanndaki
hareket pistinde kk bir metal parasn drr; para orada ylece
fark
edilmeden kalr. Ksa bir sre sonra ikinci bir jet hareket ederken tam
da
bu kk titan maden paras zerinden geer ve bir felaket zincirini
douran bir reaksiyonu balatr.
nce lastik patlar, patlayan lastiin paralarndan biri kanada denk
gelir
ve arpmann ok dalgas depoyu patlatr. Dar szan kerosen yakt
soldaki motor tarafndan emilince de yangn alarm alar. Pilotlar
yangn
alarmn grdklerinde uak, arkasnda 200 metrelik bir alev kuyruu
srklemeye balamtr bile. Pilot motoru durdurma emri verir. Oysa bu
ilem uan dengesini iyice bozar ve Fransz Hava Yollar'na ait
Concorde
ua 100 yolcusuyla birlikte Paris'teki bir banliy otelinin zerine
der.
Bu kaza, yolcularn lmnden baka, efsanevi Corcorde uaklarnn da
sonuna
hazrlayacaktr.
Hepsi raslant m?
Bunlarn hepsi rastlant m? Patlam bir balon gibi deersiz
nesnelerin iki
insann yaamnda yeni bir dneme vesile olmas veya kk bir metal
parasnn olaylar zincirini balatarak ok sayda insann yaamn
almas,
tyler rpertici olduu kadar aresizlii de beraberinde getirmekte.
nsanlar belli hedeflere gre dnerek davranmaya alktr. Evrenin
iyilikte olduu kadar ktlkte de mantksz davranmas, insann hayal
gcn zorlar ve ister istemez balonun hedefine ulamas iin herhangi
ek
(olaanst!) bir gcn devreye girip girmediini dnr.
Ve rastlantlar zinciriyle meydana gelen Concorde kazasnda hi
kimsenin
sulu olmamas, zellikle de kurbanlarn yaknlar iin kabul edilemez
bir
durumdur.
Bu tr olaylarn rastlantsal olarak yaand bir dnya, acmasz ve
anlamsz geliyor. Yoksa Lao Tse hakl myd? "Gkyz insanlar
samandan
kpekler sanyor" diyen inli filozofun dneminde, insanlar samandan
rlm
kpekleri uursuzluklardan kurtulmak iin onun sunana brakr,
trenden
sonra da ayaklaryla inerlerdi.
Tanrnn dier ad m?
Birok insan rastlantlarn varlndan bile kukulu. "Rastlant, belki
de
ona sahip kmak istemeyen Tanrnn dier addr" diye tahmin etmiti
rnein ozan Anatole France.
Bazlar ise kaderini kartlarda grp doast yollardan
deitirebileceinden emindir. Franois Mitterand gibi zeki bir devlet
bakannn bile, nemli kararlardan nce astrologlarna dant
aklanmt.
Hatta Nobel dll Niels Bohr gibi dehalarn bile, rastlant
sorunsalyla
ba dertteydi ve modern atom fiziinin babas olarak, rastlanty
mekanistik doa bilimlerine yerletirmesine ramen kapsnn zerine
bir at
nal da asmadan edememiti.
Arkadalar onun bu konuyu daha iyi bilmesi gerektiini sylediklerinde
ise
"Ona inanmasak da, ie yarayabiliyor" demiti.
Yoksa kader, insanlar kukla gibi oynatabilir mi? Rastlant zerine
dnmek
en derin felsefe sorularna dalmak kadar yaamn iindeki sorunlara
dokunmak
gibidir.
Yaamn ne kadar nceden belirlenmitir?
Tarihin bir hedefi var m?
Ve insanlar, 21.yy'da git gide zorlaan dnyada, gelecei eskisi gibi
iyi
grememek ve plan yapamamakla nasl baa kyorlar?
Beynimiz ve rastlant
"Rastlant" fenomeni ilk bakta kavranmas ok zor gibi grnse de
Trk Dil
Kurumu szlnde "Bilgiye, istee, kurala veya belli bir sebebe
dayanmakszn oluveren karlama" eklinde birka szlkle
aklanvermitir.
Fakat getiimiz yllarda bilim, bu saptamaya anlam kazandrd. Bir
eyi
tesadfen yaamak, bilinmezliin bir sonucu.
Baz olaylar, anlalmayacak kadar ok etkilerle belirlenmitir ve
karmaktr. Fakat bazen de bilinmezliin nne gemek zordur. Bilim,
ite
insanlarn belki de hibir zaman renemeyecekleri bu noktaya el att.
Rastlantlarn insanlar tarafndan kabul edilmesinin neden bu kadar zor
olduunu, nropsikologlar evrimsel sebeplerle aklarken, kavram
bilimcileri
de insanlarn rastlantlardan ne ekilde yararlanabileceklerini
gsteren
stratejiler kefettiler.
Balon raslant myd?
Peki ylba gecesinde uan balon olay gerekten de rastlant myd?
ki
dostun ans aslnda sr deil; sonuta mantk her olay ve etkisini
aklayabiliyor. Vural Bey ylba akam balonu havalandrmasayd ve
rzgar
douya doru deil de batya doru esseydi, kart Ufuk beye
ulamayacakt.
Bu oyunu dilediimiz kadar uzatabiliriz. rnein Vural bey bir partiye
davet
edilmi olsayd belki de aklna balon uurmak gelmeyecekti. Ve Ufuk Bey
yllar nce bahesine bir elma aac dikmeseydi balon oraya
taklmayacakt.
ykde ne kadar ok ayrnt ele alnrsa, durum o kadar kark hale
gelir
(rn. Ufuk Bey niin elma aac dikmek istemiti?) ve deersiz bilgiler
oalr. Ne kadar ok ayrnt bulunursa bulunsun hibir zaman balonun
bir
adamdan dierine utuunu gsteren bir zorunlulua ulalmayacaktr.
Ve her trl koullar nceden biliniyor olsayd bile, hi kimse byle
bir
tahminde bulunamazd.
Bir eyi aklamak demek, karmak bir ilikiyi basit bir formle
dntrmektir. Bu da bu ykde mmkn deil.
Rastlantsal nedir?
Son yllarda rastlantya ok sayda aklama getiren matematiksel bilgi
teorisine gre, bir olay basitletirilemiyorsa "rastlantsaldr".
Bu fikir iki say dizisiyle aklanmakta:
2 -7 -12 - 17- 22- 27- 32- 37 v
e 0- 10- 17- 23- 24- 25- 27- 41.
lk dizi bir trenin kalk saatlerini gstermekte. Burada trenin be
dakikada bir kalkt kolayca anlalyor. Oysa Sper Loto sonularn
gsteren ikinci diziden byle bir forml karmak zor. nk normal ve
sper
ikramiye kazanmak iin tm saylar gereklidir.
Rastlant kantlanamaz
Ayn ey ylba gecesi yks iin de geerli. ki dostun
karlamasn
aklamak iin yky tm ayrntlaryla birlikte batan sona kadar
anlatmak
gerekirdi. Ve bu ekilde yaananlar rastlant olarak adlandrlrd.
Kukucular, belki de biraz dnme ile Lotto saylarn formle etmenin
bir
yolu olduunu ne srebilir. Ama en azndan -insann yaamndaki yol
ayrmlarna eit olan- sonsuz say dizilerinde bu mmkn deildir.
rnein Amerikal matematiki Gregory Chatin, belirli verilerin
belirsizlerle ilikili olup olmadn saptamann imkansz olduunu
gstermitir.
Chatin'in bulgusu yeni matematiksel mantn en derin grlerinden
biridir.
Buradan kan sonu u: ster say dizisi ister balon yksndeki
karlama
olsun, bir olaylar zincirinin rastlantsal olup olmadn bulmak
olanaksz.
Rastlanty kantlamak mmkn deildir.
Tanr, zar atmaz
Bu, Albert Einstein ve arkadalarnn 1925 ylnda atom fiziindeki
rastlantnn temel rol zerinde yaptklar ve hibir zaman
zemedikleri
tartmann zeminini oluturuyor.
"Tanr, zar atmaz" diye kan Einstein, aslnda kart grubun
grlerini
kabul ediyor ama yine de bilinmeyen bir doa kanununun bulunmas
gerektiini
dnyordu. 20.yy'n en byk fizikisi determinist idi, yani dnyann
geleceinin nceden belirlendiine inanyordu.
Karar vermek zor. Einstein'n vard nokta, en az kartlarnki kadar
kabul
edilebilirdir. Sonuta, nceden kestirilemeyen kadere inanmay veya
engellenemez bilinmezlii rastlant olarak adlandrlmay kiinin
keyfine
brakyor.
Yine de insan, en umutsuz durumlarda bile ounlukla mantyla bir
anlam
karmaya alr.
Gndelik yaamdaki allm aklamalarn yokluunda hemen paranormal
(normal d) tahminler yrtlr.
Uuk neriler
rnein bir arkadan, tam da onun dnld anda telefon etmesi,
dncenin okunulmasna yorulur.
Birbirini seven insanlar da genelde rastlant sonucu bir araya
geldiklerine
inanmazlar m?
Alman yazar B"rbel Mohr'un insanlarn rastlantyla kendi dncelerini
gelitirmeye dayanan nerileri, ok sayda okurun ilgisini ekmiti.
Mohr, rnein byk kentlerde park yeri bulmakta zorlananlara "Evrenden
smarlamalarn" nermekte. Dncesine gre, maddenin salnmlar,
var
yerine 30m nce, dier bir srcnn doru anda park yerini terk
etmesine
yol aabilmekte.
"Bu, fizikilerin ama zellikle de atom fizikilerin aratrmalaryla
kantlamakta" diyor Mohr.
Bu ekilde dilediimiz her eye ulamak mmkn, hatta ikiz bebek veya
bir
saraya bile!
Ancak siparii veren kii bununla birlikte kendi isteinin yerine
getirilmesini isterken kozmosun iini engellemekten kanmal! Mohr'un
reetesi ancak bu ekilde iliyor.
Eer rastlant sonucu en uygun anda bir park yeri boalrsa, evren
szn
yerine getirmitir. Fakat sabrsz bir ekilde turlayan ve srekli
isteini
dnen armamal kendi enerji akmn engellemitir. Ve yazar bu
konuda
onu en bandan uyarmtr.
Seici alglama
Yazar Mohr'un srr u: seici alglama. Bu taktik, bir dostun en uygun
zamanda aramas halinde dnce okumay da inandrc klyor. Bu
olayn
aklamas, insanlarn yakn zamanda meydana gelebilecek olaylar
fazlasyla
dnmelerinden ibaret.
Yine ayn sklkta akllarna bir istek gelir: "imdi u olsayd ne iyi
olurdu...".
Bu dnce genelde hemen unutulur. Ama dncenin hemen ardndan
telefon
alarsa ya da dorudan doruya istek yerine gelirse, bu nemli
rastlant
hatrda kalr.
Ve doast kuvvetlere inanmakta eimli olan kiiler kendileri iing
erekli
kant da bulmutur ve gelecekte hep i ve d dnya arasndaki ortak
sesi
yakalamaya alacaktr.
Grdnz m? Ancak bu tr yorumlara hemen hepimizin beyni biraz ak
durur..
kimbilir kamz benzer olaylar yaadk ve "tanrnn iine bak!" deip
durduk!
Dnce mantkl m?
Bu noktada dncenin ok da mantkl ilediini syleyebilir miyiz?
Kapasitesi snrl olmas nedeniyle, bellek dzen ve mantk zerine
kuruludur. Rastlantlarn her trl basitletirilmeye kapal olmas da,
onlar beyindeki veri ileminin kancalar haline getirir.
Beyin, bu tr anlamlarla oyalanmak yerine ihtiya halinde bir aklama
sunar.
Ayrca evrim insan beynini kritik mantk yerine speklasyonlara gre
programlamtr. Dnyada yaayan insann kurallara ihtiyac vardr.
Rastlantlara hemen teslim olmamakla en iyisini yapar ve onlara
inanmad
iin de daha zeki hale gelir. Beyin yetikinlerin konumasndaki
seslerin
anlaml olduunu kantlamasayd, bebekler asla konumay
renemezlerdi.
Konuma yetisine dayanan son aratrmalar gstermitir ki, bebekler en
ge
sekiz aylk olduklarnda ilk szck ve cmleleri, dikkat ekici ve
tekrarlanan sesleri bilinsiz olarak hatrlayarak reniyorlar.
Beyindeki mekanizmalar, kumarhanede rulet sonularndan bir sistem
okumaya
alan oyuncununkiyle ayndr.
Kozmosta dzen aray
Bilim adamlar da ilerinde doadaki kurallara kkl inanlar
olmasayd,
yeni bilgilere ulaamazlard. Bilim, kozmostaki dzen araydr;
ortaya
kan her yeni bulgu dikkatli bir gzlemcinin o zamana kadar hi
kimsenin
dikkatini ekmemi bir ilikiyi birden bire fark etmesinin bir
sonucudur.
Ayn kuvvetin, hem bir elmay yeri drd hem de gezegenleri gnein
etrafnda dndrd, bugn gayet doal karlanmakta.
Oysa Isaac Newton'un adalarnn, o zamanlar bu ekim teorisini bilim
d
kabul etmeleri iin her trl neden vard.
O zamanlar bilimden bilim dna kaymak ok kolayd. Newton'un zel
ktphanesinde simya, kabalistik ve byclkle ilgili kitaplar
bulunuyordu.
Fizikiye gre aratran beynin her eyi bilmesi gerekirdi.
Gnmz bilim adamlar iin bu dnce doru gelmeyebilir ama Newton ve
dierleri bu tevik olmadan belki de asla doann gizli yasalarn
bulmak
iin bu kadar aba harcamayacaklard.
Newton, yerekimi kanununu doru bulmutu. Ancak insanlarn birou
gereklerden uzak olan teorilere inanyor ve en zayf sinyallerden bile
anlam karmaya alyorlar; bunu ise insandaki renme yeteneinin
bir
bedeli olarak grmek gerekir.
statistikiler birinci trden bu hatay: yanl alarm olarak
adlandrrlar.
-------------------------------------------------
Subject: MUTLULUUN YOLLARI
>
>MUTLULUUN YOLLARI
>
>
>
>Bilim adamlarna gre mutluluk renilebilir. Yani aln yazs ile
ilgili
>olmadn sylyorlar. Mutlu olmak iin herkes eitli yollar
buluyor. Bir
>baka deyile lotodan milyarlar kmasna veya genlere ihtiya yok.
steyen
>insanlar mutluluu geveyerek, dokunarak hatta bir kk ouun
glnde,
>bir bebein yumuk ellerinde ve stres halinde bile mutluluu bulmak
>mmknm diyorlar. Alman Bunte Dergisinin son saysnda uzman Wilhelm
>Schmid Bode mutluluk reetesini aklam:
>
>
>
>OCUKLAR
>
>Anketlere gre en byk mutluluk ocuuyla birlikte dnyay ocuk
>gzleriyle alglamak iin ikinci bir ans elde edenler daha mutlu daha
>heycanl snrsz ve pespembe. Bol bol ocuklarla oynayn ilgilenin.
>
>
>
>KIRMIZI BBER
>
>Ac krmz biber nce insanda cehennem duygusu uyandrr. Ancak hemen
>arkasndan dl geliyor. Biberde "Capsach" adl madde damakta
endorfin
>salglanmasyla aclar dindiriyor, insan mutlu klyor. Bol ac
yiyen
>Asyallar onun iin mutlular.
>
>
>
>EKLER
>
>Doaya sayg gsteren mutlu olmay da bilir. Aratrmalara gre iek
>insann mutluluk dzeyini yzde yz arttryor.
>
>
>
>MOR RENK
>
>Mor renk aratrmaclara gre insan ruhunu dengeye kavuturuyor.
Krmz
>insan aktif yaparken mavi dinlendirirken krmz ve mavinin karm
olan
>mor dengeyi salyor.
>
>
>
>KOLATA
>
>Flrt etmek gibi birey. Bir kalem yemek mutluluk hormonu seratonin
annda
>beyin dolamna kyor. indeki penilatin "lamin" insan bulutlara
>kyor.
>
>
>
>MUZ
>
>Kendinizi gsz ve sinirli mi hissediyorsunuz? hemen bir muz yiyin.
>Magnezyum ve Kalsiyum ieren bu meyva strese kar birebir. O da
mutluluk
>horman serotonin kkrtyor.
>
>
>
>GLMEK
>
>Hereyi ciddiye alanlar batan kaybediyor. Glmek glmsemek insan
>salkl ve mutlu yapyor. Bir kahkaha bin porsiyona bedeldir sz
>dorudur.
>
>
>
>SPOR
>
>Spor yaparken de sonrasnda da mutluluk horman salglanyor. Ak
havada
>tenis oynamak kou yapmak sk bir yry mutluluk hormonu serotonin
>salglamasn salyor. Bulduunuz her frsatta spor yapn.
>
>
>
>GNLK TUTMAK
>
>nsann gerek mutluluu darda deil i dnyasndadr. Gnlk tutmak
>insann pusulas olabilir. Bamzdan geen olaylar mutlu anlar
>zellikle vurgulayarak kada dkerek bunlar kalc klm oluruz.
>
>
>
>TANRIYA NAN
>
>statistiklere gre Allaha inananlar zor durumlarla karlatklarnda
daha
>dayankl oluyorlar. Yaradana inan insan mutlu ve salkl klyor.
>
>
>
>MASAJ
>
>Masaj yaptrmak vcuttaki toksinlerin laktik asidin gitmesini
salyor,
>rahatlatyor ve mutluluk hormonunu altrarak sakinletirdii
biliniyor.
>
>
>
>MZK
>
>ark sylemek, ark dinlemek gzel bir mzik insan mutlu ederken
stresi
>yok ediyor.
>
>
>
>BTK AYLARI
>
>Bilinen bir sr faydas olan bu aylar insan hem salkl hem din
>klyor.
>
>
>
>YMSERLK
>
>Tm zor anlarda engellerde insanlarn iyimser olmas baklk
sistemini
>olumlu etkiliyor.
>
>
>
>REK
>
>Salkl insanlarda hastalklara kar nleyici etkisi, canladrc
din
>klma zellii ile dier insanlarda ifa bulma amacyla kullanlyor.
>Mutluluk ve relax etkisi olduu biliniyor.
>
>
>
>DOSTLUK
>
>Arkadalar ile olan insanlar kendilerini daha mutlu hissediyor.
Dostluun
>en iyi yanlar karlkl gven ve birbirlerini dinleme yeteneidir.
>
>
>
>MEDTASYON
>
>Geveme teknikleri insann ruhundaki skntlar atar. Gevemi bir
insan
>yaad ann tadn karr, evresindeki kk mutluluklar
bulabilir.
>
>
>
>EVCL HAYVAN
>
>Ku, kedi, balk, kpek, civciv. Ev hayvanlar ile uraanlarn ok
mutlu
>ve salkl yaad bilimsel bir gerek.
>
>
>
>EV LER
>
>nanlr gibi deil ama gerek Erkeklerin yzde onikisi yemek piirip
t
>yaparak ev temizleyerek mutlu olduunu sylyor. in en iyi yan
erkekler
>ev ii yapnca kadnlar da mutlu oluyor..
>
>
-------------------------------------------
POZTF DNCE
>> >
>> >>Kardeim sen dnceden ibaretsin
>> >>
>> >>Geriye kalan et ve kemiksin
>> >>
>> >>Gl dnrsn glstan olursun
>> >>
>> >>Diken dnrsn dikenlik olursun
>> >>
>> >> MEVLANA
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>Dou felsefesinin ana kayna olan "pozitif dnce"
>> >>
>> >>gnmzde bat tbbnda benimsedii sihirli iki kelimedir.
>> >>
>> >>Doada , evrende her ey karlkl etkileim halindedir.
>> >>
>> >>Zihinle beden arasnda da byle bir etkileim vardr.
>> >>
>> >>Zihindeki olumlu dnceler bedende bir takm olumlu sonular
yaratr.
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>Pozitif dnce , olumsuzluklara raz olmayan, her koulda
>> >>
>> >>yapabilecek iyi bir eyin olduuna inanan, insan hayatn
>> >>
>> >>olumlu ynde etkileyen bir dnce tarzdr. Bu gn artk i ,
>> >>
>> >>spor ve sanat dnyasnda bile pozitif dnce ve beyin
>> >>
>> >>gc verim arttrc bir faktr olarak kabul edilmektedir.
>> >>
>> >>Bu gn artk baarnn yolu pozitif dnmekten geiyor.
>> >>
>> >>Bu iki kelimeyi hayat felsefesi olarak benimseyen insanlar
>> >>
>> >>umudunu, gvenini, iyimserliini kaybetmeden kendine
>> >>
>> >>gvenen, cesur ve inisiyatif sahibi bireyler olduklarn
>> >>
>> >>evrelerine hissettiriyorlar.
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>Pozitif dnen kiiler, pozitif enerji veren insanlarla
>> >>
>> >>arkadalk ediyorlar, pozitif enerji veren yiyeceklerle
>> >>
>> >>besleniyorlar, pozitif enerji yklemek iin spor ve
>> >>
>> >>meditasyon yapyorlar. Sizi daha gl klacak u
>> >>
>> >>yaam felsefesine kulak verin:
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Mizah duygunuzu yitirmeyin
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Cesur olun
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* dealist olun
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>Deepek Chopra yaratc g ile ilgili yle der:
>> >>
>> >>Sizin iin en nemli gerek, gcnz aldnz kaynaktr.
>> >>
>> >>Yaratc g aklmz ve bedenimizi ekillendirir, evrimin
>> >>
>> >>gcde budur. Yaratc gcnzle iliki kurun.
>> >>
>> >>Yaamn tmn kaplayan temel g vardr bunlar:
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Yaratma
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Koruma
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Yok etme
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>Yaratclk gcn egemen klan kiiler baarl olmulardr.
>> >>
>> >>Kendi glerinin kaynann yine kendileri olduunu
>> >>
>> >>bilirler ve aadaki ortak zelliklere sahiptirler:
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Sezsizliin tadn karmay bilirler
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Doay hisseder, ondan zevk alrlar
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Kendi duygularna gvenirler
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Kargaa iindede ilerine odaklanrlar
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* ocuklar gibi onlarda hayal kurmaktan holanrlar
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Kendi bilinlerine gvenirler
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Herhangi bir gre kat bir ekilde bal deildirler.
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>Affetmek , bir baka insana veya kendinize kar
>> >>
>> >>iinizde duyduunuz fkenin yerine sevgiyi koymaktr.
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>te size affetmenin birka yolu
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* e enerjinizi arttracak bir ey yaparak balayn
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Sanki kalbinizden konuuyormusunuz ve iinizden
>> >>
>> >>ykselen affetme szcklerini dile getiriyormusunuz gibi yapn
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>* Ellerinizi kalbinizin zerine yerletirin, iinizden taan
>> >>
>> >>duygular hissedin
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>Son olarak gemii ve gelecei bir tarafa brakp sadece
>> >>
>> >>bugn iyi deerlendirmee inanarak szlerimi
>> >>
>> >>mer Hayyam'n bir drtluu ile bitiriyorum.
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>
>> >>Gnlm aranp dnleri feryat etme
>> >>
>> >>Kan almak iin yarnlar icat etme
>> >>
>> >>Dnler d olup gitti, yarnlarsa hayal
>> >>
>> >>Cahilce u gerek gn berbat etme...
>> >> MER HAYYAM
--------------------------------
>>Keops'un sirlari
>>
>>*Kahire'de bulunan Keops piramidinin 12 ton agirliginda ikibuuk
milyon
>>bloktan olustugunu,Gnde on blok yerlestirilmesi halinde yapiminin
664 yil
>>srecegini,
>>
>>*Piramidin stnden geen meridyenin karalari ve denizleri tam esit
iki
>>paraya bldgn ve Piramidin
>>Dnyanin Agirlik merkezinin tam ortasinda bulundugunu,
>>
>>*Yksekliginin (164 m.)bir milyarla arpiminin Gnes'le Dnyamiz
>>arasindaki
>>uzakligi verdigini,
>>
>>*Taban alaninin, yksekliginin iki katina blnmesinin pi sayisini
>>verdigini, Biliyor muydunuz?
>>
>>*Piramitlerin ierisinde ultrasound,radar, sonar gibi cihazlarin
>>alismadigini,
>>
>>*Kirletilmis suyun bir ka gn piramidin iinde birakildiginda
aritilmis
>>olarak bulundugunu,
>>
>>*Piramidin ierisinde stn bir ka gn sreyle taze kaldigini ve
sonunda
>>bozulmadan yogurt haline geldigini,
>>
>>*Bitkilerin piramit ierisinde daha hizli bydklerini,
>>
>>*p bidonu iindeki yemek artiklarinin hi koku yaymadan
>>mumyalastiklarini,
>>
>>*Kesik, yanik, siyrik ve yaralarin piramidin iinde daha abuk
>>iyilestigini,
>>
>>*Piramidin iinin yazin soguk, kisin sicak oldugunu,
>>
>>*Piramit kimin adina yapildiysa onun bulundugu odaya yilda 2 kez
gnes
>>girdigini ve bu gnlerin dogdugu ve tahta ciktigi gnler oldugunu
>>
>>Biliyor muydunuz?
>>
------------------------------------------------
Bir ignliiz vnseritsinede ypalan aratramya gre, kleimleirn
hrfalreiinn hnagi srdaa yzaldklra mneli deliim. enlmi oaln
brincii ve snonucnu hrfain yrenide omlsamy. Ardakai hfraliren srsa krak
oslada ouknyuorum. nk kleimlrei hraf hraf deil bri btn oalark
oykuorumuz.
Bakn nasl da dzgn okudunuz..!

Merhabalarrrrrrrr......
Her pazaretesi diyete balama kararnz
Faturalarnz, kredi kartlarnz
Hatta evlilik yanz erteliyor musunuz?
Bu haberle, belki de bugne kadar farknda olmadnz bir
hastalnz kefedeceksiniz. Erteleme problemi nedir? Neden
erteliyoruz? Ve bu sorunla nasl baa kabiliriz? te cevaplar;
ERTELEME YAINDA BALIYOR
Psikoterapist Dr. Tahir zakka, ertelemenin bir hastalk olduunu dnenelerden. zakka'a gre, erteleme
yzde 90 pasif agresif kiilik bozukluu(PAKB)olanlarda, narsist ve tembel insanlarda grlyor. Ve lkemizde ok
yaygn...
NEDEN ERTELYORUZ?
Dr. zakka'a gre; "Ertelemenin muhtelif boyutlar var. Ama nedeni, daha kk yalarda anne ve babann
baskc tutumuna kar gsterilen tavrdan kaynaklanyor. Kii incinmeye kar tedbir alarak, yzlemekten
kand iin srekli erteliyor. Sorun yaayaca srecin iine girmekten, hesapla, kavgayla ve holanmad
insanlarla karlamaktan kayor."
Davran Bilimleri Enstits'nden Murat Dokur, ertelemenin zellikle yandan sonra baladn sylyor.
"Kiinin ya zellikleri dorultusunda durumlar dahilinde grlebilir. ocukken devini yapmay erteleyen kii,
sonrasnda niversite snavna hazrlanmay ya da ilerik dnemde evlili ve ocuk sahibi olmay erteleyebilir."
Uzmanlara gre, erteleme en yaygn baarszlk nedeni. Fakat erteleme davran adm adm baarszla
gtrse de, kii erteledii anda mce rahatlyor ve byk bir haz yayor. Ardnda da egosu artyor ama en
sonunda vicdan azab ekiyor.
EN OK KMLER BU SORUNU YAIYOR?
Dr.zakka'a gre, daha ok disiplin-bask altnda yaayan insanlarn bu sorunla karlatn, bu ilikilerin de en
ok memur, renci ve eler arasnda yaandn sylyor.
Nrolog Dr.Elif Ilgaz'a gre, erteleme sorunu yaayanlar en ok trafik cezalarn ve fikrini sylemeyi erteliyor.
ZM, KY YALNIZ BIRAKMAK
Dr. zakka'a gre; bu kiileri her zaman ekip eviren, arkasn toplayan birileri var;e,anne-baba,sevgili gibi.
Kiinin yapmas gereken grevleri, bu kiiler yerine getirince kii hibir zaman ertelemeden vazgemiyor,sorun
patolojik olarak devam ediyor. Dolaysyla bu kiileri ertelemeden vazgeirmek iin yalnz brakmak art. Sonunda
dibe vuracak ve sorunlar grerek,dzeltmek iin harekete geecek.
ERTELEME LE NASIL BA EDERSNZ?
*Neyi erteleyip,neyi ertelemediiniz sorularn kendinize sorun ve yantn bulun. Ertelenen ve ertelenmeyen ileri
nem ve aciliyet bakmndan deerlendirin
*Ertelediiniz ileri(ders almak,spor yapmak,doktora gitmek vb)belirleyin. Bu ileri konularna gre snflandrn.
Okulla ilgili iler,sosyal ya da salkla ilgili iler gibi...
*Erteleme nedeninizi aratrn. Bu nedenler gerekten bir engel mi,yoksa sadece birer mazeret mi, bunu kendinize
itiraf edin.
*Ertelemeyle gelen ikincil kazanlarnz belirleyin. Bu ii ertelemek size ne kazandryor?(kolaya kamak,risk
almamak gibi)
*Ertelediiniz ile ilgili bilgi ve becerileriniz tamamlamaya aln.
*Bakalarna uygun bir dille 'hayr'demesini renin
*Ertelemenize yol aan korku ve kayglarnzla ba etmek iin olumlu dnmeye aln. "Baarsz olacam"
yerine "elimden geleni yapmaya alacam"gibi.
*Son olarak yapmanz gereken,harekete gemek.
*imdi deilse ne zaman,ben deilsem kim?sorusu,sizin iin unutulmamas gereken bir slogan!(medya,Gke
BEZRGAN)
-------------------------------------------------
> > >KAHRAMANIMIZ KARTLARDA YAZAN KELMEY , KARISINDAK GRUBA SZLE
TARF
> > >EDEREK ANLATMAYA ALIIYOR.
> > >
> > > > Kelime : 1 Nisan
> > > > - Abi, 31 Mart'tan sonra ne gelir ?
> > > > - 32 Mart
> > > > - Harbiden bravo yani... Senin gibi lama'dan baska cevap
> > > > beklenemezdi
> > > > zaten..
> > > >
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Kabarmak
> > > > - Abi, simdi maddeler snnca nolur
> > > > - Genlesir
> > > > - Ha tamam, simdi pasta yapmak icin ne lazim
> > > > - Krema
> > > > - Baka, pastanin eski hali ne oluyo
> > > > - Kek
> > > > - Tamam, simdi annen kek yapiyo, diyo ki bu kek artik "bisey
> > > > oldu,...
> > > > aliyim " diyo... Ne der orda, genlesme anlamina geliyo
> > > > - Genlesti
> > > > - Hayir lann,... genlesti anlamina geliyo...
> > > > - Eeee genlesti iste
> > > > - Ulan senin anan bu kek genlesti artik alip yiyelim mi diyo
??? 10
> > > > sn
> > > > sessizlik
> > > > - Eveet...
> > > > - Ben oynamiyom bunla yaa...
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Bodur
> > > > - Akdenizin bitki ortusu nasildir?
> > > > - Maki
> > > > - Peki nasildir yani?
> > > > - Kislar ilik ve yagmurlu...
> > > > - Puhahaha...!?!
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Kafeinsiz Kahve
> > > > (Son saniyeler)
> > > > - Yuhhh be, bunu nasl anlatacam. pas. (Zaman biter)
> > > > - Kelime neydi?
> > > > - Kefensiz kahpe...
> > > > - Neeee???
> > > > - Pardon,.. kefensiz kahve...
> > > > (Digerleri karta bakar, grup kopar)
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Masaj
> > > > - Bazen seks bununla baslar..
> > > > - 21 pare top atisi
> > > > - ?!!!
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Gardiyan
> > > > - Ya hani kapal bi mekanda calyorlar
> > > > - Beki
> > > > - Ya hayr ya, hani herkes korkar bunlardan
> > > > - Patron, mfetti
> > > > - Ya geri zekal msnz bee... hani ddkleri vardr?
> > > > - Antrenr
> > > > - Ulen kz herifler
> > > > - Sen kime kz diyon ya......
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: stiklal Mar
> > > > Anlatan (kiz); - Yaaa.. hani bizim icin ok nemli en nemli
> > > > seylerden
> > > > biri..
> > > > Cevaplayan (erkek); - Bekaret?!
> > > >
> > > >
> > > > Kelime : Sanati
> > > > - Hani ble Tarkan gibi bisi...
> > > > - ibne !!
> > > > - Ayy cok hayvansin murat..
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Kokteyl
> > > > - Bazilari evlenmeden once verir
> > > > ???!!!???
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Dergah
> > > > - Hani byle insanlar ulvi bir ama icin bir araya gelir ayni
> > > > mekanda
> > > > - Grup seks
> > > > - arpilirsin valla
> > > > - Ha tamam trafo
> > > > - Ohaa.. ( Topluluk iptal )
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Manti
> > > > - Hani biz toplanip yapariz, partisini veririz..
> > > > - Seks!!
> > > > - Ne zaman yaptik ya, ben niye kacirdim????
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Telepati
> > > > - Hepimizde var alar ya da hani izleriz biz bunu, hatta ayni
> > > > baslayan
> > > > bi program var igrenc falan......
> > > > - telefon televizyon televole tele?
> > > > - Tamam, ... bi de kedilerin ayagina ne denir; kes birlestir
> > > > onlari...
> > > > - Volepati?
> > > > - Yuhhh!!
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Uak
> > > > - Havada ucar ya..
> > > > - Leylek
> > > > - Yok bunun kanatlari var
> > > > - Ulen leylegin yok mu ?
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Yoyo
> > > > - Ya simdi hani boyle var ya... hani boyle asagi yukari
> > > > sallarlar,...
> > > > bi dakka ya, ben burda anlatirken sen benim telefonumu mu
> > > > karistiriyosun!!!!!!
> > > > - Yoooo
> > > > - Hahhh simdi alin bu heceyi ikiyle carpin!
> > > > - Yo-yoooo!!!!!
> > > > - Aferim lannn...
> > > >
> > > >
> > > > Kelime: Horoz
> > > > - Hani abi gece yatariz, sonra dalariz... yaniiii, nasil
> > > > anlatsam...
> > > > - Rya m abi?
> > > > - Yok degil... Hani sonra ise gitmeniz gerekir..
> > > > - Uyaniriz..
> > > > - Hahhhh,... nasil uyanrz abi.???
> > > > - Telasla uyanrz, ge kalmzdr, alarmla uyanrz.... Srer
> > > > gider
> > > > bu. (Uzun sure sessiz kalir, kasilir eleman.)
> > > > - Amannnn ne kasiyorum ya,... civcivin babas!!.
> > > > - Horozzzzz!.
> > > > - Tam isabet..
> > > >
> > > >
> > > > Kelime : Uyurgezer
> > > > Kz : Bak hani ben gece yataktan kalkyorum dolayorum, yemek
> > > > yiyorum, ama naap'tgm bilmiyorum filan. Erkek : (Suratina
> > > > bakarak)
> > > > Ohaa! obez!!! (Topluluk : mu-hah-ha-ha) Kz : Igrencsin,...
> > > > konusmuyorum,
> > > >
-------------------------------------
Focus son saysnda bugnn teknolojisiyle bile retilmesi zor olan gizemli nesnelerden
bazlarn tantt.

Gelecei gren harita
Corafya ve harita uzman nl Trk denizci Piri Reis'in 1513'te izdii Afrika, Amerika ve Gney
Kutbu'nu gsteren harita, ortaya karld 1929 ylnda ortal kartrd. nk Gney
Kutbu'nun kefi, haritann izilmesinden ok sonra, yani 1818'de gereklemiti. Dahas, Piri Reis'in
haritas, ktann buz altnda kalm sahil kesimlerini de gsteriyordu. Ancak kta zerindeki buzlar,
haritann izilmesinden tam 6 bin yl nce erimiti.
2 bin yllk pil
Alman arkeolog Wilhelm Konig tarafndan 1938'de Irak'n bakenti Badat'n yaknlarnda bulunan 2
bin yllk pil, bilim adamlarn akna drd. Konig, 13 santimetre boyundaki toprak bir kabn
iine monte edilmi bir bakr silindir, onun etrafndaki demir ubuk ve testinin azn kapatan asfalttan
oluan bu nesneyi "dnyann en eski pili" olarak tanmlad. Pilin 2 volt enerji rettii saptanrken,
1800'l yularda modern pili icat eden Alessandro Volta adl talyan kontunun da hretine glge dt.
Bir nevi bilgisayar
1900 ylnda Girit aklarndaki bir batkta aratrma yapan bilim adamlar ilgin bir cisme rastlad.
Tahta bir muhafazann iine yerletirilmi bir dizi bronz diliden oluan bu garip nesnenin kasas,
yzeye karld anda dald ve cihazn iindeki karmak yap ortaya kt. Yaplan
almalarn ardndan, bu aygtn Ay, Gne ve dier gezegenlerin konumlarn hesaplamak ve
istendii anda bunlarn pozisyonlarna ynelik tahminlerde bulunmak iin gelitirildii anlald.
Gizemli kuru kafa
Maya dnemine ait 1000 yllk bu kristal kuru kafa, tek bir blok kristal zerine oyma olarak yaplm.
Nasl yapld hala anlalamayan kuru kafann altndan tutulan k, dorudan gz ukurundan
yansyor. Bu teknolojinin bugn bile mmkn olmad syleniyor.
Alminyumdan kemer tokas
M.S. 300'l yllarda len inli general ou ou'nun mezarnda 1956 ylnda bulunan kemerin tokas,
yzde 85 orannda alminyumdan yaplm. Ama doada sadece bileik olarak bulunan alimnyumun
dier maddelerden ayrtrlarak tek bir madde olarak kullanlabilmesi ilk kez 19. yzylda mmkn
olmutu.
1000 ylda yaplan kent
Pasifik Okyanusu'ndaki Mikronezya adas yaknlarna kurulu antik Nan Madol kentinin inas, M.
200'de balad ve 1000 yl srd. 250 milyon tonluk dev bazalt bloklar kullanlarak yaplan bu kent, 100
yapay aday kanallarla birbirine balyor. Bu kadar bazaltn blgeye nasl getirildii ise hl sr.
Uzayllara ini pisti
Peru'nun Pampa sahilindeki 450 kilometrekarelik alan zerine izili motifler, M.O. 300 e M.S. 600
arasndaki dnemi kapsayan hayvan ve bitki ekillerini resmediyor. Nazca medeniyeti tarafndan
yapld dnlen bu garip motiflerin, uzayllar iin bir ini pisti vazifesi grd ne srlyor.
Concorde'un atas
M. 200'de yapld sanlan bu nesne, 1898 ylnda Msr'da bir lahitte bulundu. Ancak gerek
uaklar icat edilene kadar ne olduu konusunda kimse bir fikir beyan edememiti. 1972'de arkeolog Halil
Mesiha bunun bir model uak olduunu, mkemmel bir aerodinamiinin bulunduunu ve kanatlarnn
Concorde'u andrdn iddia etti.
ekicin srr
Tahta sap ve demir tokmaktan oluan bu eki, 1936'da Teksas'ta 400-500 milyon yllk bir kayann
iine gml olarak bulundu. Modern bir aletin tarih ncesi bir kaya ktlesinin iine nasl girdii bir
yana, ekite kullanlan demirin gnmz demirlerinden bile saf olmas bilim adamlarn hayrete
drd.
Harsz ta set
Peru'nun Cusco blgesindeki bir nka kalesinin etrafn 360 metre boyunca zikzak yaparak saran 9
metrelik setlerin yapmnda, tanesi 300 tona varan kireta bloklar kullanlm. Ancak hi har
kullanlmamasna ramen bu kayalar, arasna bak bile sokulamayacak kadar mkemmel
yerletirilmi.

----------------------------------------------------------
"Dokuz"
Trklerde kutsal saylan saylardan biri de "dokuz"
saysdr. Bu sayya geleneksel kltrmzn her
aamasnda rastlamak mmkndr.
Altay Yaratl Destan'na gre Tanr yerden "dokuz
dall" bir aa bitirerek her daln altnda bir insan
yaratmtr. Bunlar dokuz insan cinsinin atalar
olmutur. Bu dokuz insana "Dokuz Dedeler" denmektedir.
Bu durum destanda:
Tanr yine buyurdu: -Bitsin, dokuz dal da!
Dallar kt hemence, dokuzlu buda da.
Kimse bilmez Tanr'nn dncesi ne idi
Soylar tresin diye ylece emir verdi.
Dokuz kii klnsn, dokuz daln kknden
Dokuz oymak tresin, dokuz kii znden!
biiminde grlmektedir.
klarmzn dilinde:
Sekizimiz odun eker
Dokuzumuz ate yakar
Kaz kaldrm ban bakar
Krk gn oldu kaynatrm kaynamaz
biiminde rneklerine az da olsa rastlanan dokuz
says kltr tarihimizde olduka nemli yer
tutmaktadr.
Trk hakanlarnn hakimiyet alameti davul ve tular
dokuz tanedir.
Altay Trkleri'nde amanlarn omuzlarnda dokuz ok ve
yay sembol bulunmaktadr.
Ergenekon Destan'nda da dokuz says "Dokuz Ouz" ad
ile bir isim olarak yer almaktadr
Manas Destan'nda sk sk rastladmz dokuz says
Dede Korkud'ta da "Doduunda dokuz erkek deve
kestiim oul" , "dokuz bazlam ile bir klah yourt"
"Dokuz oban" gibi ifadelerle grlmektedir.
Halk takviminde "Mart dokuzu" deyimi olarak grlen
dokuz says ataszleri ve deyimlerimizde de ska
kullanlmtr. Bunlardan bazlar:
Dokuz at bir kaza balanmaz.
Dokuz l bir bi.
Donsuzun gnlnden dokuz top bez geer.
Gzellik ondur, dokuzu dondur.
Doru syleyeni dokuz kyden doarlar.
Boaz dokuz boumdur.
Dokuz ay karnnda tamak.
Bir kak ile dokuz abdal geinir.
Aca dokuz yorgan rtmler yine uyuyamam.
Dokuz dourmak.
---------------------------------------------
Message: 2
Date: Thu, 10 Mar 2005 16:49:15 +0200
From: "Tuncay INCE"
Subject: Japon egitimciler: Genlerinize anakkale'yi gezdirin!
Japon egitimciler: Genlerinize anakkale'yi gezdirin!
Papatya Yayinlari tarihimizdeki kahramanliklarimizin anlatildigi
"Destanlasan anakkale" kitabini yayinladi. Merhum Basbakan Turgut zal'in
davet ettigi Japon egitimcilerinin lkemizde genlerimize verdigimiz
egitimi yerinde inceledikten sonra vardiklari sonuca ait konusmalar da bu
kitapta yer aldi.
Japonlarin kendi ocuklarina nasil milli suur kazandirdiklarinin da
anlatildigi kitaptan ilgili kismi, zetleyerek arz etmek istiyorum bugn
sizlere...
Muhtemelen siz de misalleri merakla okuyacak, dikkatle dsneceksiniz.
"Egitim alaninda uzman Japon heyeti, zamanin Milli Egitim Bakani Vehbi
Dinerler'in de iinde bulundugu bir heyetle Basbakan Turgut zal'in
huzuruna ikar ve davet zerine geldikleri lkemizde inceledikleri
egitimimizin genlerimiz zerindeki verimsiz sonularini su soguk cmleyle
ifade ederler. - Genlerinizde milli suur eksik!.. sok etkisi yapan bu
gzlemden sonra sorular arka arkaya gelir:
-Siz Japonlar genlerinize milli suur verme adina ne yapiyorsunuz?
Nasil bir egitim programi uyguluyorsunuz?
Japonlar su bilgiyi verirler:
- Biz, derler egitime sok testler uygulayarak baslariz. ocuklari uak
kadar hizli giden trenlere bindirir ve ok katli yollardan geiririz.
En stn teknolojiyle ve robotlarla alisan dev fabrikalarimizi
gezdiririz. Bu bas dndrc teknoloji karsisinda sarsilan ve soke olan
ocuklarimiza deriz ki:
- Grdgnz bu hizli trenleri ve stn teknolojiyi sizin atalariniz
yapti. Eger siz daha ok alisirsaniz daha hizli giden ulasim aralari
yapar, daha stn teknoloji meydana getirir, daha modern fabrikalar
kurarsiniz." Bundan sonra ocuklari Hirosima ve Nagazaki'ye gtrp
dsmanin
harap ettigi blgeleri gezdirir ve yine deriz ki:
- Eger siz birlik ve beraberlik iinde alismazsaniz, iste byle
dsmanlar sizin lkenizi yakar, yikar ve yasanmaz bir lke haline
getirirler. Ama alisirsaniz gl olursunuz, dsmanlariniz size saldirmaya
cesaret edemezler. Vataniniz, milletiniz ykselir. Dnyadaki devletler size
saygi duymaya baslarlar... Artik alismak ve alismamak konusunda
karanizi siz verin. Bu iki sok rnekle ocuklarimiz kendilerine gelerek iyi
ve alisan bir Japon genci olma yolunda ilk adimlarini atmis olurlar.
Milli bir suurla okurlar!.."
Tam bu sirada orada bulunanlardan biri: Bizim Hirosima ve Nagazaki'miz
yoktur ki?.." demeye getirir. Buna gecikmeden cevap gelir:
- Sizin Hirosima ve Nagazaki gibi yerleriniz bizimkilerinden ok ve
daha da etkilidir. Bir metrekareye alti bin merminin dstg anakkale
Zaferi'nin kazanildigi olaylarla dolu bir tarihi mekan sizde. ocuklariniz
ve genlerinizin sok olmasi iin yeter de artar bile anakkale.
Dnyanin en gelismis ve en gl ordularina karsi Trkler olmazlari
olduruyor
ve btn dnyayi hayretler iinde birakan bir zafer kazaniyorlar.
imanin, azmin, birlik, beraberligin neleri yendigini ispatliyorlar burada.
iste sadece bu olay, bu blge ve bu zafer dahi genlerinizin milli suur
kazanmalarina yetecek rneklerle doludur. Bu sebeple genlerinizi
gruplar halinde anakkale'ye gtrp gezdirmelisiniz. Her Trk genci
anakkale Savaslari'nin yapildigi blgeyi bilerek gezmeli, atalarinin ne
olmazlari basardigini gururla grmeli, iftiharla grenmelidir. Daha sonra
onlara demelisiniz ki:
- Sizler birlik ve beraberlik iinde alismazsaniz, gl ve kuvvetli
olmazsaniz dsmanlariniz yine anakkale'ye gelirler, lkemizi isgal eder
ve z yurdumuzda hr yasamayi size ok grrler. Ama alisir,
teknolojiyi yakalarsaniz, lkenizi kalkindirir, ilerleyen lke haline
getirirsiniz. Dsmanlarinizin sizi etkileri altina alma cesaretleri yok
olur.
zgrlgnz korursunuz. Atalarimizin iste byle korudugu bu vatani
koruma ve kalkindirma sirasi simdi sizlerde!.."
Japonlarin verdikleri bu rnekler bizler iin ibretli oldugu kadar da
dsndrc olsa gerektir. Kendi degerlerimizi ocuklarimiza anlatma
konusunda ihmallerimizin oldugu daha net anlasilmaktadir bu misallerle.
Destanlasan anakkale. Mustafa Turan. (0212) 511 61 62
----------------------------------------------------------
BR DENEYELM M?
> HOROSKOP TEST
>
> Eer drst davranrsanz bu size doruyu syleyecektir-artc
ekilde
doru. Cevaplarnz bir kada yazn. Hile yapmayn manasz olur.
Cevaplar bu sayfann sonunda. Balyoruz...
1. Kar cinsten birisinin ismini yazn.
2. En favori renginiz krmz, siyah, mavi, yeil, sar'dan hangisidir
?
3. sminizin ba harfi nedir?
4. Doduunuz ay nedir?
5. Beyaz ve siyahtan hangi rengi daha ok seversiniz?
6. Ayn cinsten birisinin ismi yazn.
7. En favori saynz nedir?
8. Kaliforniya'y m, Florida'y m daha ok beenirsiniz?
9. Gl m okyanusu mu daha ok beenirsiniz?
10. Bir arzunuzu yazn ( realistik olsun).
> Tamamsa aaya gein ( hile yok)
>
>
> Cevaplar...
1.Bu hs ok seviyorsunuz / ksnz.
2. Eer seiminiz
> Krmz -Hayatnz ak dolu ve hazrsnz
> Siyah- Tutucu ve saldrgansnz
> Yeil-Dingin ruhunuz var
> Mavi- Doalsnz ve sevdiklerinizden pck ve efkat grmek
istersiniz
> Sar-Neeli birisisiniz ve morali bozuk olanlara destek olursunuz
3. Eer isminizin ba harfi
> A-K : Hayatnzda bir sr ak ve arkadalk var
> L-R : Yaamdan azami keyfi almaya alrsnz ve ak hayatnz
yaknda yeerecek
> S-Z : Bakalarna yardm seversiniz ve gelecek ak yaamnz
>gzel
olacak
4. Eer doum aynz
> Ocak-Mart Bu yl sizin iin ok iyi olacak ve siz hi ummadnz
birisine ak olacaksnz
> Nisan-Haziran : Hayatnz boyunca srecek ok salam bir sevgi-ak
ilikiniz olacak
> Temmuz-Eyll : ok iyi bir yl geireceksiniz ve yaamnz ok iyi
yapacak nemli bir deneyim yaayacaksnz
> Ekim- Aralk : Aknz ok byk olmayacak ama ruhunuza hitap
>edecek
kiiyi bulacaksnz.
5. Eer seiminiz
> Siyah- Yaamnz baka bir yne dnecek, nce zor gzkecek ama
zamanla en iyisi olacak, ve siz bu deiiklik iin memnun olacaksnz
> Beyaz- Size ok inanan ve sizin iin her eyi yapacak bir
>arkadanz
olacak, ama siz bunun farknda olmayabilirsiniz.
6. Bu ahs sizin en iyi dostunuz
7. Bu say sizin yaamnzda sahip olacanz yakn dostlarnzn
saysdr 8. Eer seiminiz
> Kaliforniya: Maceray seviyorsunuz
> Florida: Srtst yatmay seven birisisiniz
9. Eer seiminiz
> Gl: Dostlarnza ve sevgilinize vefal-balsnz seicisiniz
> Okyanus: Doalsnz ve insanlar mutlu etmek istersiniz
----------------------------------------------------------
Kk eyler (Prof. Dr. stn Dkmen)
MUTLU OLMAK POLYANNACILIK MI?
Mutsuz olmay, una buna sylenmeyi, karamsarl ylesine derinden renmiiz ki,
Bu lkede yaanmaz ve nihayet Batsn bu dnya demeye hakkmz olduunu
dnyoruz sonuta. Ve daha da kts, iyimser birini grdklerinde canlar sklyor
ktmserlerin, adeta una bir ey syleyeyim de keyfi kasn diyorlar ilerinden.
Polyannaclk, kayba uradmzda, elimizde kalanlar fark etme ve sevinme
becerisidir. Polyannaclk bir psikolojik savunma mekanizmasdr, ar olmadan yerinde
kullanld srece, kiiyi kaygdan, skntdan korur, kiinin yarna kalma ihtimalini
artrr.
Polyannaclk, kendini avutmak deil, bardan dolu yann fark etmektir.
Polyannac tavr, in ataszn hatrlatyor. yle demi inli:
Tanrm, bana deitirebileceim eyleri deitirme gc ver.
Deitiremeyeceim eyleri kabullenmemi sala. kisini ayrt edebilmem iin de
akl ver.
Yaamn her zerresi kutsaldr, deerlendirilmelidir. Gzelliklerden gzellikler kar;
ama skntlardan da gzellikler karmak mmkndr.
------------------------------------------------
Astronomlar, gne sistemi civarnda daha nce geleneksel gzlem yntemleriyle tespit
edilemeyen byk karanlk gaz bulutlar tespit ettiler.
Science dergisinin son saysnda yaynlanan makalede, Fransz aratrmacnn,
gzlemlemeyi baardklar karanlk gaz bulutlarnn, galaksimizin eksik maddesinin bir
ksmn oluturduunu dndkleri belirtildi.
Makaleye gre, aratrmaclar, bulutlarn imdiye kadar tespit edilen molekler hidrojen
miktarna eit ktleye sahip olduunu tahmin ediyor.
Gnmzn evren modellerine gre, Byk Patlama'dan birka milyar yl sonra evrenin yzde
25'i karanlk (ya da siyah) maddeden, yzde 70'i karanlk enerjiden (ya da boluk
enerjisinden), yzde 5'i de normal (baryonik) maddeden oluuyordu. Bu normal maddenin de
hepi topu yzde 10'u yldzlar ve galaksilerde grnyor. Kalan blme bu nedenle eksik
madde deniyordu ve astrofizikiler bunca yldr bunu aryordu.
Baz bilim adamlar, eksik maddenin byk ksmnn, galaksiler aras uzayda dk
younlua sahip scak gaz bulutlarnda olabileceini dnyor.
Uzmanlar, Samanyolu galaksisinin en youn ve souk ksmlarnda esas itibaryla hidrojen
molekl ve atomlarndan oluan bulutlar bulunduunu artk biliyor ve bunlarn ktlesinin
Gne'ten birka milyar kat byk olduunu hesaplyor. Uzmanlara gre, hidrojen
atomlarndan oluan byk bulutlar, kendi arlklar altnda paralanyor ve yldzlar,
bylece ortaya kan hidrojen molekl kmelerinden teekkl ediyor.
Astronomlar, bu bulutlar gama nlarn kullanarak grmeye alyor. sabelle Grenier
ve iki arkada, 90'larda hazrlanan gama n tablolarn baka veri kaynaklaryla
karlatrarak, Gne sisteminde daha nce tespit edilememi muazzam gaz bulutlarn
kefettiler.
Bu karanlk bulutlar, bilinen btn yakn molekler bulutlar kapsyor ve yldzlarn
teekkln salayan youn molekl odaklaryla daha geni alanlara yayl hidrojen atomu
rezervleri arasnda 100-200 k yl kalnlnda kuak oluturuyor.
aratrmac, Gne sistemi civarndaki bu gazlarn toplam ktlesinin, yldzmznkinin
180 bin kat olduunu dnyor. Aratrmaclara gre, gaz bulutlar muhtemelen ok souk
ve hidrojen molekl bakmndan zengin. Bulutlarn arasndaki toz paracklar da bulutlar
gibi -262 derece scakla sahip. Btn bunlar, bu bulutlarn niin daha nce
saptanamadn gsteriyor.
Bu kefin, yldzlar aras ortamn evriminin anlalmasnda anahtar rol oynayabilecei
belirtiliyor.
--------------------------------------------------------------
"" gndereliden beri hayli zaman geti. Kaldmz
yerden devam ediyoruz.
Sevgi ve dostlukla,
N. Zengin
"Drt" Says
"Drt" says slam felsefesinde ve Trk halk
inanlarnda Drt unsur, Drt tabiat, Drt Kitap,
Drt Melek, Drt Mezhep gibi baz temel unsurlar
nitelendirmek iin kullanlr.
klarn dilinde en ok kullanlan drt kap kavram:
Derviin drt yannda drt ulu kap gerek
Nereye bakar ise gndz ola gecesi
Bu eriat g olur Tarikat yoku olur
Marifet sarpl durur Hakikattir ycesi (Yunus Emre)
Tarikat iman gerek
Bir tastik iman gerek
Talip bu drt kapnn
Varndan tamam gerek (Kul Himmet)
deyilerinde olduu gibi sk sk dile getirilmi, kimi
zaman da:
Ald Hak kaps
Sunuldu ak dolusu
O drt kapdan ire
Girenin canna h (Kemter)
Yaratmtr onsekiz bin alemi
Cebrail artan indirdi kelm
Drt kapnn yazld kalemi
Diyen bilmez bilen demez ne seyran (Dervi Mehmet)
Drt kitap drt mezhep adem eyadr
Ol mahbubun ismi ruha gdadr
Syleyen syleten nutk- Hud'dr
Tti lisn eden kendidir kendi (Seyran)
Drt Melek halketti Hallak- cihn
Birer hizmet zre mekkil her an
Mikil'e Brn Cibril'e Kur'n
Azrail'e ervh srafil'e Sr (Dertli)
Dinleyip dn almayan kii
Dinin tarikatin bilmeyen kii
Drt mezhep nedendir gmeyen kii
Harap olur nice kuldur efendim (Kul Himmet)
deyilerinde belirtildii gibi drt kapnn yan sra
drt kitap ve drt mezhebi iaret edilmitir.
Kaynak: Mehmet Yardmc.Geleneksel Kltrmzde ve
klarn Dilinde Saylar.urova niv. Trkoloji Ar.
Merk.
----------------------------------------------------------
Kk eyler (Prof. Dr. stn Dkmen)
TEK-BLMEZLK/BEN-MERKEZCLK
nsanolu bencildir, kendini dnyann merkezinde kabul eder; her eyin onun iin
olduunu, her eyi keyfine smrebileceini dnr.
nsan, bir yandan iletiim kurar, sosyaldir, yardmseverdir; ama bir yandan ben-
merkezcidir (ego-santriktir), olaylara karsndakinin bak tarzyla bakmaz, onunla empati
kurmaz. Bir insan eer ben-merkezci davranyor, kendini karsndaki insanlarn, tekilerin
yerine koyamyor, onlarn bak tarzlarn kavrayamyorsa, bu durumu teki-bilmezlik
olarak adlandrmak istiyorum. (Kadir bilmezlii artran bir kavram oldu.)
Bir insan, ben-merkezci davrandnda, sadece kendi bak tarzn nemseyip
tekini bilmediinde, onun bak tarzn kavrayamadnda sorunlar kar ortaya.
atmalarda insanlarn ben-merkezci davrandklarn, ok net bir ekilde olmasa da
ksmen grebiliriz. Ancak ben-merkezcilii daha iyi grebilmek-gsterebilmek iin
okuyucularma birka soru soracam:
1.Soru: Scak havada -be gnlk bir le nasl kokar?
2.Soru: Kaliteli bir losyon nasl kokar?
3.Soru: Zeytinya sala yararl mdr?
Herhalde birinci soruya Le pis kokar diye cevap verdiniz. Baknz bence, Le
pis kokar demek ben-merkezci bak tarznn rndr. nk, le pis korkmaz, lete bir
pislik yoktur. Le, taze et yiyen canllara, aslana, insana pis kokar. Ayn le, srtlana,
akbabaya herhalde misk kokuyor.
kinci soruya herhalde Losyon ho kokar diye cevap verdiniz. Ayn ekilde
losyonda da herkes iin geerli bir holuk yoktur. Losyon bize gzel kokar; baz hayvanlara
iren kokar; losyondan bucak bucak kaarlar.
Herhalde nc soruyu da zeytinya sala yararldr diye cevapladnz. Bu
cevap da ben-merkezci bak tarznn, teki-bilmezliin rndr. Zeytinya biz insanlara
yararldr; ama bir damlas baz bcekleri ldrrm.
Le pis kokar, losyon gzel kokar derken dnyada bizim dmzda da yaayanlar
bulunduunu unutuyoruz. Benim dncelerim en dorusu derken de bunu yapyoruz.
(Arada ben de yapyorum bunu.) Ama unutmayalm: Losyon bize gzel kokar, zeytinya
insan salna yararldr. Bu bilgiler btn canllar iin geerli deildir.
----------------------------------------------
"Yedi" Says
Altay Trklerine gre ayn tutulmas "yedi bal dev"
yzndendir.
Krgz Trkleri'nde Kutup Yldz'nda bulunan "Byk
Ay"ya, "Yedi Beki" denir.
Orta Asya ve Anadolu Trklerine gre yer yedi kattr.
Kur'an yedi harf zerine inmitir.
Mekke ile Medine arasnda yedi kale vardr.
Kur'an'da Yusuf Peygamber kssasndaki ryaya gre
yedi besili inei, yedi zayf inek yer yorumunda yedi
yl ktlk olur.
Hac'da Kbe yedi kere tavaf edilir.
Kur'an'da geen Eshab- Kehf olay, Yedi Uyurlar
olarak bilinir.
Hz. Ebubekir Mushaf' yedi suret yazdrmtr.
Cuma namaznn yedi farz vardr.
Sleymaniye Camii yedi senede yaplmtr.
ile yedi yl doldurulur. Yunus Peygamber Diyarbakr
kalesinde yedi yl oturmu, Eyp Peygamber, Harran'da
bir maarada yedi yl ile doldurmutur.
stanbul yedi tepe zerine kurulmutur.
Bursa'da yedi Osmanl trbesi vardr.
Osmanl Devleti kurulduktan sonra yedinci asrda
yklmtr.
Dnyann yedi harikas vardr.
Gkkua yedi renklidir.
Bata yedi delik vardr.
Dilimizde szck trleri yedi tanedir.
Gkteki takm yldzlarnn en nls lker Yldz'na
"Yedi kandilli Sreyya" denir.
Mzik notas yedi tanedir.
Ailede soy yedi gbee kadar karlr.
Kefene yedi arn bez de denir.
Mevlna'nn mesnevisi yedi cilttir.
Anadolu'da dnn en namls yedi gece, yedi gndz
olandr.
ocuk yedi yanda okula gnderilir.
Hafta yedi gndr.
Tehlikeli ve saa sola zorla bask yapanlara "yedi
bela" denir.
klarn dilinde yedi says-
Seyrangh imi arn ycesi
Dldl imi Kanberi'nin hocas
Server Muhammed'in Mi'rac gecesi
Yedinci felekte arslan olan ah
(Pir Sultan Abdal)
Mnkirin gdas Hak'tan kesildi
Nesim yzld Mansur asld
Dnya yedi kere doldu ssld
Dolduran Muhammet eken Ali'dir
(Pir Sultan Abdal)
Musahipsiz yedi adm varlmaz
rfan olmaynca au yudulmaz
Yularsz deve katara gelmez
Hakk'n bir ikrarn kime verdin sen
(Teslim Abdal)
Toprak yurt bulmaya gvercin utu
Yedi yl deryada hem kanat at
Bir yeil kubbeye kondu konutu
Bir avu trann saanyz biz
(Hzeyin Fevz)
---------------------------------------------------------------------------
Merhaba Arkadaslar,
Oncelikle yardim istegime cok sayida mail aldim.
Herkese tesekkur ediyorum. Maillerden bana yapilan
geri donuslerde benden biraz daha aciklama isteniyor.
Bundan dolayi bu maili yazma ihtiyaci hissettim.
Bildiginiz gibi insanin bilinc ve bilincalti dedigimiz
iki tane birbirini tamamlayan melekesi vardir. Belki
buna bilincli zihin ve bilincalti zihinde diyebiliriz.
Yapilan arastirmalarda bir insanin saniyede dis
dunyadan aldigi bilgi adedi iki milyon tanedir. Bu
bilgilerin 5-9 tanesi bilincli zihin tarafindan
alinirken geriye kalan 1.999.991 tanesi bilincalti
tarafindan alinir. Insanlarda karar verirken ya da
degerlendirme yaparken bu bilincaltindaki bilgilere
gore karar verirler. Her ne kadar pek cok insan karar
verirken mantikli davrandigini dusunse de bunun
temeline indigimizde boyle olmadigini goruruz.
Kisilerde davranis degisikligi dedigimiz olay da bu
sekilde gerceklesmektedir. Insanlar bilincli
zihinlerinden ziyade bilincalti zihinlerinde once
dusuncede baslayan degisim sonra davranis
degisikligine donmektedir.
Filmlerin buna etkisi ve katkisi nedir?
Insanlar filmleri izlerken bilincli zihin filmin
akisina kapilmakta, aksiyon ve romantizm gibi degisik
yonlerini takip ederken filmin icindeki mesajlarda
bilincalti zihin tarafindan alinmaktadir. Iste
insanlarda degisimi baslatanda bu bilincalti
tarafindan alinan mesajlardir.
Bununla ilgili yapilan bir calismada ornek olarak
icine kapanik bir cocuk alinmistir. Cocuga belli
araliklarla liderlikle ilgili filmler izlettirilmis ve
her film izlemeden sonra cocugun davranislari
gozlenmistir. Cocuk her filmi izledikten sonra gruba
biraz daha yaklasmis ve grubun icine girmistir.
Onbirinci filmi izledikten sonra cocuk grubun lideri
olmustur.
Burada cok onemli bir nokta var. Filmi izlemeye
baslamadan once filmle ilgili yapilan ornegin bu film
sizin iletisiminizi gelistirmenize yardim edecek turu
aciklamalar ile, filmin sonunda bu filmden nasil bir
sonuc cikardiginiz gibi sorular filmin degisim meydana
getiren sihrini ortadan kaldrmakta ve hatta gelecekte
izlenen filmlerde burada ne amaclanyor gibi ileriye
olumsuz ket vurmaya neden olmaktadr.
Bu yonuyle ele aldigimizda filmleri verdikleri
mesajlar yonuyle siniflandiriyorum. Bazilari birden
fazla mesaj verebilir.
Asagidaki konu basliklari sadece sizlere fikir vermesi
icin yazilmistir bunlardan baska basliklarda olabilir.
Comertlik,
Dogruluk,
Durustluk,
Sorumluluk Duygusu,
Arkadaslik,
Tevazu,
Kahramanlik,
Cesaret,
Caliskanlik,
Oz Disiplin,
Sebat - Sabir,
Minnettarlik,
Ailede iletisim,
Esnek dusunmek,
Liderlik,
Takim calismasi,
Problem Cozmek,
letisim,
Yonetim Becerisi,
Farkliliklari Yonetmek,
Motivasyon
Bu ve buna benzer konularda izlediginiz ve bildiginiz
filmler varsa onlari mumkunse konusuna gore ayirarak
bana gonderirseniz cok memnun olurum. Calismayi
bitirince bu bilgileri sizlerle paylasagim. Bunun icin
bu calismayi isteyenler varsa onlarinda email
yazmasini rica ediyorum.
Not: Bazi arkadaslarin Turkce karakter problemi oldugu
icin mailde Turkce karakterler kullanmadim.
--------------------------------------------------------------
Acaba sarmsaklasak da m saklasak saman
Sarmsaklamasak da m gelir zaman
Sarmsaklamasak da gelirse zaman
Niye sarmsaklayalm o zaman saman.
Adem madene gitmi. Adem madende badem yemi.
Madem ki Adem madende badem yemi, niye bize getirmemi.
Al bu takatukalar takatukacya takatukalattrmaya gtr, eer takatukalar takatukac
takatukalatmazsa takatukalar taktukacya takatukalattrmadan getir.
Alile Memi mahkemeye gitmi, mahkemede mahkemelemiler mi mahkemelememiler
mi?
Be birader buraya bak, ba bereli burma bykl bast bacak bayan berberiyle bizim Bedri
bey birlikte bir pirinci birinci buluta birbirine dizip Bursa pazarna indi.
Bir berber bir berbere "Bre berber, gel birader, biz beraber Berberistan'da bir berber dkkan
aalm." demi.
Bir pirinci birinci buluta bir inci gibi birbirine balayp, Perlepe berberi bastbacak Bedri ile
beraber Balkesir pazarna parasz giden bu paytak budala, babas topal Badi'den biberli bir
papara yedi.
Bu orbay nanelemeli mi de yemeli, nanelememeli mi de yemeli?
Bu eki eski eki.
Bu mumcunun mumu umumumuzun mumudur.
Bu pikap, u pikap, o pikap.
Cce inici Celali Hoca gizlice marpuular iindeki zccaciyecilere gidip ii ince yazl cicili
bicili cam ubuklar cepceizine indirmi.
atalcada ba banl topal oban, atal sapan yapar satar.
Deirmene girdi kpek, deirmenci vurdu ktek; hem ktek yedi kpek, hem kepek yedi kpek.
Drt deryann deresini drt dergahn derbendine devrederlerse,
drt deryadan drt dert, drt dergahtan drt dev kar.
El alem ala dana ald aladanaland da biz bir ala dana alp aladanalanamadk.
Eller bazlamaland da, biz bazlamalanamadk.
Gkten bir damla dt, p benim alnma, p anamn alnna, p benim alnma, p
anamn alnna...
ki kel kr kirpinin yrtk krkn dii kel kr kirpinin yrtk krkne eklemiler.
ndim dereye sarul seke teke epi tek otlarlar. Dedim niin sarul seke teke epi tek
otlarsnz? Dedi bizim sorumuz sopumuz torumuz topumuz sarul seke teke epi tek otlarlar.
ndim kuyu dibine, sildim, sprdm, silkindim, ktm.
t iti itti, bit iti itti, it biti itti. Bit gitti, it gitti. tti, bitti, gitti.
Kartal kalkar dal sarkar, dal sarkar kartal kalkar.
Krk kp, krknn da kulpu krk kp.
Krk kanatllardan Krklarelili krkayak kkrdayarak krk krak yerken krk kanadna
krntlar dkld.
Sizin damda var be boz bal be boz rdek, bizim damda var be boz bal be boz rdek.
Sizin damdaki be boz bal be boz rdek; bizim damdaki be boz bal be boz rdee: "Siz
de bizim gibi be boz bal be boz rdeksiniz." demi.
emsipaa Pasaj'nda sesi bzesiceler.
u duvar badanalamal m badanalamamal m?
u ke yaz kesi, u ke k kesi, ortada su iesi.
u yourdu sarmsaklasak da m saklasak sarmsaklamasak da m saklasak.
Tomarzal topal aban, yapar atar satar saban.
tun tas has ho hoaf.
st tasl ta sapl tun tas aldran m abuk ldrr,
yoksa i ie yz ton sa kapl an kaldran m abuk ldrr.

-------------------------------------------------------------
ISYERINDE PSIKOLOJIK SIDDET (MOBBING) SURECI Dr.Hasan Tutar
Isyerinde psikolojik siddet (mobbing), cesitli asamalari iceren bir surec seklinde devam eder. Mobbing
olustukca cesitli psikolojik faktorler etkilesime girer ve kurbanin sagligini olumsuz bicimde etkiler.
Mobbing sendromu; haksiz suclama, kucuk dusurme, genel taciz, duygusal eziyet ve psiko-teror
uygulamak yoluyla, bir kisiyi isyerinden dislamayi amaclayan, kotu niyetli eylemlerden olusan bir
surectir.
Psikolojik siddet sendromu genel olarak; calisanlarin serefi, dogrulugu, guvenilirligi ve mesleki
yeterligine saldiriyla baslar.[i] Mobbingde, insanlarin imajini, meslek ahlakini ve yeterligini kucultucu
davranislar vardir. Mesleki yeterlik sorgulandigi zaman, bu ayni zamanda, kurbanin mesleki kisiligini
tartismali hale getirir ve onun cevresinde bir guvensizlik halkasi olusturulur. Mobbingcinin algilamasina
gore, eger ona guvenilmiyorsa, yaptigi is degersizdir ve kendileri de, degersiz hale getirilmelidir.
Mobbing surecinin ikinci asamasinda kurban; olumsuz, kucuk dusurucu, yildirici, taciz edici, kotu niyetli
ve kontrol edici iletisimle ve kontrollu bir gerilim stratejisiyle, kronik kaygi ve endise icinde birakilmaya
calisilir. Olumsuz iletisim yoluyla kurbanin asagilanmasi, utandirilmasi ve kucuk dusurulmesi
amaclanir.
Mobbing surecinde kurbani en fazla etkileyen mobbingin sikligi, tekrari ve suresidir. Psikolojik siddet
arttikca ve suresi uzadikca, etkisi de artar. Herkesin psikolojik siddete dayanma siniri farklidir. Birisi
icin, dayanilabilir olan bir durum, digerine cok buyuk zarar verebilir, psikolojik olarak yaralayabilir.
Psikolojik siddeti tolere edemeyen magduru bekleyen son, kisisel benlik duygusunun kaybi veya
olumudur.
Psikolojik siddet surecinde sik basvurulan yollardan biri de, magduru karalamaktir. Magdurun
performansi, yetenegi ve becerisi yuksek olmasina ragmen, yetersizmis gibi, gosterilir veya daha once
sikayet konusu olmayan bazi hatalari, sorun olarak gorulebilir. Bu asamada kurbanin sagligi etkilenir;
bir takim semptomlar gorulmeye baslar. Performans dusuren konsantrasyon bozuklugu, hastalik
izinleri genellikle bu asamada sik gozlenen belirtilerdir. Psikolojik siddetin bu asamasinda kurban artik
bellidir ve tanimlanmistir; dolayisiyla sira bilinen ve tanimlanan kurbani ortadan kaldirmaya gelmistir.
Mobbingci hedefle mucadelede ilk adimin, onu kabul edilemez bir kimlikle tanimlamakla atilacagini
bilir. Thomas. Aquinonun dedigi gibi yok etmek icin, insanlar aleminde tanimlama, hayvanlar aleminde
ise yeme kurali gecerlidir. Psikolojik siddetin bu asamasinda kurbanin kendini savunmak icin daha
fazla caba gostermesi gerekecektir; artik kurbani ortadan kaldirmak amaciyla gerekli adimlari atmak
icin uygun bir zemin olusturulmustur.
Burada vurgulanmasi gereken nokta, psikolojik siddetin, zaman gectikce aci veren rahatsiz edici
davranis sureci olarak meydana geldigidir. Sinsice baslar ama oyle hizla ilerler ki, kisa surede geri
donulmez noktaya erisir. Olaylar, bir hortum sarmali biciminde hiz kazanir.
Her sosyal ve psikolojik olayda oldugu gibi psikolojik siddet de bir sureci takip eder. Leymann,[ii]
isyerinde psikolojik siddet surecinde, bes asama belirlemistir:
Tanimlama asamasi. Bu asama onemlidir; cunku, kurban; zor, asi, muhalif, oteki veya psikolojik
sorunlari olan biri olarak damgalanir. Yonetimin yanlis yargisi ve tarafli tutumu, bu negatif donguyu
hizlandirir. Hemen her zaman, bunun sonunda, isten kovulma, yer degistirme zorlanma veya zorunlu
istifa vardir.
Anlasmazlik asamasi. Kritik bir olayla, bir anlasmazlikla, karakterize edilir. Henuz mobbing degildir
fakat mobbing davranisina donusebilir.
Saldirganlik asamasi. Bu asamada saldirgan eylemler ve psikolojik saldirilar, mobbing dinamiklerinin
harekete gectigini gosterir.
Kurumsal guc asamasi. Yonetim, ikinci asamada dogrudan yer almamissa da, durumu yanlis
yargilayarak, bu negatif dongude isin icine girer ve kurban, orgutlu ve kurumsal bir gucle bas etmek
zorunda birakilir.
Isine son verilme asamasi. Psikolojik siddeti sarsintisi, travma sonrasi stres bozuklugunu tetikler.
Kovulmadan sonra, duygusal gerilim ve onu izleyen psikosomatik hastaliklar devam eder. Magdur isini
birakmakla da psikolojik siddet baskisindan kurtulamaz.
Orgut, psikolojik siddeti gormezden geldigi, goz yumdugu, hatta kiskirttigi icin, kurban, cok sayida ve
orgutsel gucu arkasina alan kisi karsisinda, kendini, caresiz gorur ve mobbing sureci tamamlanmis
olur. Ust yonetimin mobbingi gormezden gelmesi, hatta tesvik etmesi, sendromun buyumesine neden
olur.
Davenport ve arkadaslari psiko-terore iliskin sureci, bes farkli kategoride ele almakta ve psikolojik
siddet magdurlarinin karsilasabilecekleri olasi yildirma davranislarini Leymann tipolojisi tanimiyla
asagidaki gibi siralamaktadirlar:[iii]
Ilk asama: Iletisim bicimi ve etkileri:
- Astin kendini ifade etmesi mobbingci ust tarafindan sinirlandirilir,
- Toplantilarda sozu kesilir ve sozune onem verilmez,
- Calisma arkadaslariyla diyalog olanaklari sinirlandirilir,
- Azarlama ve karalama gibi eylemlere maruz birakilir,
- Basarilari gormezlikten gelinir ve basarisizliklari abartilir,
- Ozel yasami surekli elestirilir,
- Telefonla taciz ve rahatsiz edilir, sozlu olarak tehdit edilir.
Ikinci asama: Sosyal iliskilere saldiri:
- Zayif kisilikli insanlar gucten yana tavir takinarak, mobbing magduruyla iliskilerini en asgari duzeyde
tutarlar.
- Sikayet kanallari sinirlandirilmaya calisilir.
- Diger calisanlardan izole edilir ve magdurla yakin iliski kurmaya calisanlara iyi gozle bakilmaz. Onun
da bir mobbing magduru olma riskinden soz edilir.
- Magdur gormezlikten gelinir; yokmus gibi davranilir ve haklarina ve kisiligine saygi gosterilmez.
Ucuncu asama: Itibara saldiri:
- Magdura karsi bir karalama kampanyasi baslatilir.
-Asilsiz dedikodu cikarilir, cesitli iftiralara maruz birakilir.
-Alaya alinir, basarilari kucumsenir ve basarilarinin nedeni dis faktorlerde aranir. Herhangi bir kusuru
ile alay edilir ve kusurlari kendi kisisel faktorleriyle izah edilmeye calisilir.
-Psikolojik sagligi konusunda ileri geri konusulur. Tehlikeli oldugu yonunde sayia yayilir.
- Siyasi ya da dini inanclariyla alay edilir. Inanclarina ve degerlerine sozlu ve fiili saldirida bulunulur.
- Oz saygisini olumsuz yonde etkileyecek davranislarda bulunmaya zorlanir.
-Kararlari surekli sorgulanir. Dar gorusluluk ve vizyonsuzlukla suclanir.
- Kucuk dusurucu isimlerle cagrilir, unvanlari goz ardi edilir ve kendisine karsi saygisiz bir dil kullanilir.
Dorduncu asama: Yasam ve is kalitesine saldiri:
- Magdura onemli gorevler verilmez, yetkileri sinirlandirilir, haklarindan mahrum birakilir. Her hakkina
yargi yoluyla kavusmaya zorlanir. Lehine olan kararlarin uygulanmasi kasitli olarak geciktirilir.
- Yeteneklerinden daha onemsiz ve oz saygisini olumsuz yonde etkileyen gorevler verilir
- Istifaya zorlamak ve gozden dusurmek icin niteliginden daha dusuk yerlerde onemsiz gorevler verilir.
Besinci asama: Dogrudan sagligi etkileyen saldirilar:
- Magdur fiziksel olarak zor bir gorev yapmaya zorlanir.
- Bayan magdurlar ima yoluyla sozle veya fiili olarak cinsel tacize maruz birakilir.
Yukarida sayilan faktorlerden de anlasilacagi uzere mobbing kisaca; yasi, irki, cinsiyeti, inanci, uyrugu,
veya herhangi bir nedenle kurbani rahatsiz etme ve her tur kotu muameleyle baslayan ve derinlesen
sistematik bir psiko-terordur. Psikolojik siddet sureci, ya kisinin benligini oldurup kosulsuz itaatini
saglamakla veya istifasiyla sonuclanir.
-----------------------------------------------
Altnc his gerekmi
Altnc his gerekten var ve beynin n ksmnda 'erken uyar sistemi' gibi
faaliyette... Kiiler kt sonu douracak bir karar almak zere olduunda
blge hareketleniyor
(223 kii okudu)
dpa - WASHINGTON - Amerikal bilim adamlar, doast bir yetenek olarak grlen altnc hissin,
hi de sanld gibi mistik bir yan olmadn ve beynin bir tr 'erken uyar sistemi' olduunu
sylyor.
Washington niversitesi'nde grevli ekibin aratrmasna gre, altnc his, beynin n ksmnda,
Anterior Cingulate Cortex (ACC) denilen blmde gizli. Yaplan beyin lmleriyle, kiiler yanl bir
karar almak veya kt sonular doacak bir hareket yapmak zere olduklarnda bu blgenin aktive
olduu saptand. Aratrma ekibinin bakan Joshua Brown, "Altnc his insanlar yanl kararlar
vermekten alkoymaya yarayan bir uyar sistemi. Kii kendisine zarar verecek bir ey yapmak zere
olduunda sistem harekete geiyor" dedi. zellikle bilim ve teknolojinin ok gelimemi olduu
alarda, altnc his insanlar koruyan nemli faktrd. Aratrma, Science dergisinde yaymland
----------------------------------------------
The Uyku Tanrs Hypnos insanlar tedavi ediyor!
http://www.haberarsivi.com/haber.asp?id=7106

Lancet dergisinde yaymlanan aratrma sonularna gre, hipnozlu hastalar
daha az ila kullandklar gibi, ar ve korku dzeyleri de normal tedavi
grenlere kyasla ok daha dk. Mitoloji'de Tanrlarn Tanrs Zeus'u bile
uyuttuu sylenen uyku Tanrs Hypnos, gnmzde de 'varln' srdryor... Hypnos'un o
zamanki yntemi bugn birok hastaln tedavisinde bir ara olarak kullanlyor. Ama bu defa Uyku
Tanrs gklerden yeryzne indi ve 'Hipnoterapi' adn ald!
lkemizde de ilgi eken ve kimi doktorlar tarafndan da eitli amalar iin uygulanan hipnoz, zellikle
ABD'de ciddi bilimsel aratrmalarn da konusu. Hipnozla yaplan bir dizi 'tedavi', hipnozun ary
hafiflettiini, kan basncn denetlediini ve hatta yaralar iyiletirdiini gsterdi. Ne var ki, bilinmeyen
bir nokta var: Hipnoz bu ilevini nasl yerine getiriyor?
Bilimselleme aamasnda
Bu konuda elde kesin veri yok. Hipnoza phe ile yaklaan veya tedaviyi nasl etkilediini aratran
almalarla hipnoz halen bilimselletirilmeye allyor. Yntemi eletirenler, hipnozun plasebo
(etkisiz ila) etkisinden bir fark olmadn, her ikisinde de telkin yoluyla bedenin iyiletirildiini,
hibirinin tbbn yerini tutamayacan ne sryorlar.
Stanford niversitesi psikiyatri profesr David Spiegel ve dier aratrmaclar da, ite bu kukuyla,
hipnoz srasnda beyinde neler olup bittiini incelemeye koyuldular. ncelemeler sonucunda trans ya
da kendinden geme durumunun, hayal dnyasna bir pencere atna tank oldular. Bylelikle,
beynin dlerle gerei nasl ayrt ettiini kavramaya balam olduk.
Doum sancsna diren
David Spiegel, ikinci kuak hipnozculardan. Babas Herbert Spiegel hipnozu ilk kez II. Dnya Sava
srasnda uygulayanlardan bir ruhbilimci. 1943'te Tunus'ta Almanlar tarafndan alan havan topu
ateinde yaralannca bu yntemi kendisine de uygulad. Bileinden frlayan elik parasna karn,
baba Spiegel bu yntemle arsn dindirmeyi baard. Sonra, New York'taki Manson Genel
Hastanesi Askeri Psikiyatri Blm'nde profesr olarak, savata yaralanan yzlerce askeri hipnoz
yoluyla tedavi etti.
Bu srada hipnozla ilgili ilk klinik aratrmalarn sonularna gre, hipnoz durumunda doum yapan
850 kadndan yalnzca yzde 4' ar kesicilere gerek duymutu. Baka bir aratrma da hipnozlu
deneklerin iddetli arlara hipnozlu olmayanlardan bir dakika daha uzun bir sre dayanabildiklerini
ortaya koymaktayd.
almalarn hipnoz alannda srdren aratrmaclar iki gruba ayrlyor. lk grup, hipnozun
denein zihinsel durumunu tmden deitirdiini ne srerken, ikinci grup ise bunun yalnzca basit bir
telkin ve gevemeden ibaret olduuna inanyor.
'Etkiyi artryor'
Bugn 58 yanda olan David Spiegel, telkinin bal bana etkili olduunu kabul etmekle birlikte,
hipnozun bu etkiyi daha da glendirdiine inanyor. Onun bir baka aratrmas da, kollarnn
uyutuu sylenen hipnozlu deneklerin hafif elektro oklar verildiinde hibir tepki gstermediklerini,
ancak beyin dalgalarnn ok daha hafif ok uygulanan deneklerden pek de farkl olmadn ortaya
koymas.
Bir baka aratrmada da, Spiegel ve arkadalar, damar ya da bbrek ameliyat ngrlen 241
hastay gruba ayrdlar. Gruplardan birine standart tedavi, tekine 'youn bakm destekli' standart
tedavi, ncsne de standart tedavinin yan sra, youn bakm destei ve hipnoz uyguland.
Ameliyat srasnda hastalar balar ses ve geirmeyen bir korkuluun arkasnda
yatmaktaydlar. yle ki, cerrahlar onlarn ne tr bir tedaviden getiklerini bilmiyorlard. Her 15
dakikada bir hastalarn ar ve korkularyla ilgili grleri alnyordu. Ayrca, serum balanan
hastalara diledikleri kadar ar kesici veriliyordu.
Daha az ila
'The Lancet' dergisinde yaymlanan aratrma sonularna gre, hipnozlu hastalar daha az ila
kullandklar gibi, ar ve korku dzeyleri de teki iki gruba kyasla ok daha dkt. Hipnozlu
hastalarn ameliyat sresi, ortalama 17 dakika daha ksayd ve bunlara uygulanan standart radyolojik
ilemlerin maliyeti de 638 dolardan 300 dolara dmt. Aratrmalar korkular olan 'fobik' kiilerin
hipnoza ar duyarl olduklarn gsterdi.
Discover dergisinde yaymlanan bir makalenin sonularna gre, eer hipnoz gnn birinde tp
yaamnda yaygn bir yer tutacaksa, doktorlarn da insana gizemliymi gibi gelen birtakm eylerin
ardnda somut bilimin yattn bilmeleri ve anlayamasalar bile bunlara burun kvrmamay
renmeleri gerekiyor.
Hipnoza eilim testi
Hipnoz uzmanlar, kimi zaman birtakm sorular sorarak deneklerin kiilik profilini anlamaya bylece
hipnoza ne kadar uygun olduklarn bulmaya alyorlar. Aada bu sorulardan birka rnek ve
verilen yantlar yer alyor. Siyah harflerle verilen yantlar, genellikle hipnoza ar duyarl olanlar
tarafndan tercih ediliyor:
1) Bir film ya da oyunu izlerken kendinizi ona iyice kaptrp nerede olduunuzu bile unuttuunuz olur
mu?
a) Evet, olur b) Hayr, olmaz c) Duruma gre deiir
2) Zaman alglarken ilginizi genellikle nereye odaklarsnz?
a) Gemie b) imdiye c) Gelecee d) Tmne de eit oranda
3) Fransz dnr Blaise Pascal,'Yrein beynin kavrayamad bir akl vardr,' diyordu. Pascal
yrek akl ve beyin akl olmak zere iki tr akl olduunu ne sryordu. Sizce hangisi daha ar
basyor?
a) Beyin akl b) Yrek akl
4) Baka bir kiiyle nasl bir iliki kurarsnz?
a) likiye ben egemen olmay yelerim b) pleri kar tarafn elinde tutmasn yelerim c) Duruma
gre deiir
5 Bakalarna gvenme konusunda kendinizi hangi dzeyde gryorsunuz?
a) Ortalamann stnde b) Ortalamann altnda
6) Yeni bir ey renirken nasl bir eilim sergilersiniz?
a) renme aamasnda ona eletirel bir tavrla yaklarm b) nce kabullenir, muhtemelen
sonradan eletiririm
7) Yaptklarnzla ilgili sorumluluk sz konusu olduunda, kendinizi nasl deerlendirirsiniz?
a) Ortalamann zerinde b) Ortalama c) Ortalamann altnda
8) Yeni bir ey reniyorsanz ve bunu aadaki duyulardan herhangi biriyle de ayn aklk ve
gvenle renebileceinizi nceden biliyorsanz, hangisini tercih ederdiniz?
a) Dokunma yoluyla renmeyi b) Grerek renmeyi
9) Kafanzda yeni bir dnce belirdiinde bunun iki farkl aamas vardr; bunlardan biri onu
kafanzda canlandrmaktr, teki de onu nasl gerekletireceinizin yollarn aratrmaktr.
Bunlardan hangisi size daha doyurucu geliyor?
a) Kafamda canlandrmak b) Onu geree dntrmenin yollarn aratrmak
10) Aklnza yeni bir fikir geldiinde, ya da yeni bir fikir zerine kafa yorduunuzda hangisi sizce daha
gereklidir?
a) Not almak b) Not almadan kendinizi duygularn akna brakmak
(Hrriyet)
Beyin okumann incelikleri
Rating vermek ve
yorum eklemek iin
tklayn!

nsan beyninin iinden geen dnceleri,
zetle akl okuma konusu bugne kadar
bilimin atamayaca bir alan sanlyordu.
Ancak, son on ylda beyin grntleme
teknolojisinde devrim yaratan gelimeler
sayesinde zihnimizden geenleri gerek
zamanda okumak artk olas..
Bademcik aldrmak artk ok kolay
3 admda zayflayn
medya Web TV'de SALIK HABERLER'ni izlemek iin tklayn!
nsanlarn hangi seimleri neden yapt, en ok merak edilen konu. Bu konuyla, mal ve hizmet satmak isteyen
pazarlamaclardan tutun, siyasilere, sigortaclara kadar geni bir kesim ilgileniyor.
Beyin grntleme teknolojisinin gelecei en parlak alan, yaptmz seimlerin nedenlerini anlamaya ynelik
aratrmalardr. Ekonomist ve stratejistlerin en byk merak bu tr tahminlerde bulunmaktr. Bunlar, karar alma
kurallarn belirlemek amacyla matematiin oyun kuram ad verilen stratejik bir alann yeniden ele alp
dzenlediler.
Ne yazk ki mantklarndan ok duygularyla hareket eden insanolu, matematiksel formllere gre davranmad
iin bilim adamlar byk d krkl yaad.
imdi oyun kuramn beyin grntleme teknolojosi ile birletiren bilim adamlar, insanlarn niin her zaman
mantkl kararlar alamadn, duygu ve sosyal faktrlerin yaptmz seimlerin roln anlamaya alyorlar.
Reklam ajanslar ve pazarlamaclar onlarca yldr bunu yapmaya alyrlar, ancak kullandklar yntemler tam
bilimsel deil. Beyin grntleme teknolojisinin insanlar zerinde denenmesine herkes scak bakmyor.
Tketici gruplar, okuluslu irketlerin beyinlerimizin iine girerek tket dmesini tetikleme olasl karsnda
dehete dtklerini belirtiyor. Ancak bilim adamlar elde ettikleri bulgularn bu kadar dorudan mdahelelere yol
aacak kadar somut olmadn, yalnzca sat ilemlerini daha etik bir tabana oturtacan ileri sryor.
Eer btn bu gelimeleri zgr iradenize ve zel yaamnza bir mdahele olarak alglyorsanz, daha banza
gelecekleri bilmiyorsunuz demektir.
Beyin grntlme teknolojisi sizin en gizli dncelerinizi ortaya dkebilir. imdiden rk nyarglar, kandrma,
kiilik ve cinsel fanteziler gibi konularda youn almalar yaplyor.
Bilim adamlarnn ald nlemlere karn, bu teknolojinin, pek ok sorunu da beraberinde getiriyor.
23 ubat 2005 aramba
---------------------------------------------
>>>Profesr Richard, Wiseman niversitesi Hertfordshire,
>>>neden bazi insanlar inanilmaz derecede ansliyken,
>>>digerleri hak ettikleri olanaklara asla sahip olamaz?
>>>
>>>
>>>
>>>Bir psikolog, yaniti buldugunu sylyor.
>>>10 yil nce, sansi arastirmaya basladim.
>>>Neden bazi insanlarin hep dogru zamanda dogru yerde
>>>
>>>oldugunu, digerlerinin ise srekli olarak sanssizliklarla
>>>bogustugunu merak
>>>ediyordum.
>>>Ulusal gazetelere ilan vererek kendilerini her zaman sansli
>>>ya da sanssiz hisseden insanlarin benimle temasa gemelerini rica
>>>ettim.
>>>Yzlerce siradisi erkek ve kadin, arastirmam iin gnll oldu.
>>>Yillar
>>>boyunca, onlarla sylesiler yaptim; yasamlarini gzlemledim ve
>>>deneylere
>>>katilmalarini sagladim.
>>>Sonular gsteriyor ki insanlar, neden sansli ya da sanssiz
>>>olduklarini tam
>>>olarak bilemeseler de dsnceleri ve davranislari, bu durumu byk
>>>lde
>>>aikliyor. Bir sans ya da bir firsat gibi grnen durumlari
>>>dsnelim.
>>>Sansli insanlarin bu tr firsatlarla srekli karsilasmalarina
>>>karsilik,
>>>sanssiz insanlar bunlarla hi karsilasmazlar.
>>>
>>>Bu durumun, insanlarin sz konusu firsatlari fark etme yetenekleri
>>>arasindaki farkliliklardan mi kaynaklandigini bulmak iin basit
>>>bir deney
>>>yaptim.
>>>
>>>Hem sansli, hem de sanssiz insanlara bir gazete verdim ve onlardan
>>>gazeteyi
>>>iyice inceleyip iinde ne kadar fotograf
>>>oldugunu bana sylemelerini Istedim.
>>>
>>>Gazetenin ortalarinda bir yere, zerinde su not yazili olan byk
>>>bir mesaj
>>>yerlestirdim:
>>>
>>>"Deney grevlisine bunu grdgnz syleyin; 250 dolar kazanin."
>>>
>>>Bu mesaj, sayfanin yarisini kapliyordu ve yksekligi 5 cm'in
>>>zerinde olan
>>>bir fontla yazilmisti.
>>>
>>>Herkesin yzn sabit bakislarla szyordum.
>>>
>>>Sanssiz insanlar, bunu fark edemezlerken, sansli insanlar hemen
>>>fark ettiler
>>>
>>>
>>>Sanssiz insanlar, genel olarak sansli insanlardan daha
>>>gergindirler. Bu
>>>endiseli ruh hali, beklenmeyeni fark etme yeteneklerine zarar
>>>verir.
>>>
>>>Sonu olarak, firsatlari kairirlar; nk baska bir seyi aramaya
>>>asiri
>>>odaklanmislardir. Partilere, mkemmel eslerini bulma dsncesiyle
>>>giderler;
>>>bu yzden de iyi arkadaslar edinme firsatlarini kairirlar. Belli
>>>is
>>>ilanlarini bulmaya kararli bir biimde gazeteleri incelerler ve
>>>diger is
>>>olanaklarini kairirlar.
>>>
>>>Sansli insanlar, daha rahat ve aiktirlar.
>>>Dolayisiyla, yalnizca aradiklarini degil, orada ne oldugunu da
>>>grrler.
>>>Arastirmam, sonu olarak sunu gsterdi:
>>>
>>>Sansli insanlar, drt ilke sayesinde sanslarini yaratirlar.
>>>Sans firsatlarini yaratma ve fark etme konusunda beceriklidirler;
>>>Sezgilerini dinleyerek sansli kararlar verebilirler;
>>>
>>>Olumlu beklentiler sayesinde dogru ikan tahminlerde bulunurlar
>>>Sanssizligi
>>>sansa dnstren esnek bir yaklasim benimserler. alismanin sonuna
>>>dogru, bu
>>>ilkelerin, sansi yaratmada kullanilip kullanilamayacagini merak
>>>ettim. Bir
>>>grup gnllden, bir ay boyunca, sansli bir insan gibi dsnp
>>>davranmaya
>>>yardimci olacak egzersizler yapmasini istedim.
>>>arpici Sonular:
>>>Bu egzersizler, sans firsatlarini fark etmeleri, sezgilerini
>>>dinlemeleri,
>>>sansli olmayi ummalari ve sanssizliga karsi daha esnek olmalarinda
>>>onlara
>>>yardimci oldu. Gnlller, bir ay sonra dnd ve neler oldugunu
>>>anlattilar.
>>>
>>>Sonular, arpiciydi:
>>>Bu insanlarin % 80'i, artik daha mutluydu; yasaminda daha ok
>>>tatmin
>>>oluyordu ve belki de en nemlisi, daha sansliydi.
>>>Sonu olarak, asla akla gelmeyecek "sans faktr"n bulmustum.
>>>Asagida, Profesr Wiseman'in sansli olmak iin nerdigi drt temel
>>>ipucu
>>>bulunuyor:
>>>
>>>1. Isel sezgilerinizi dinleyin; normalde dogru ikarlar.
>>>2. Yeni deneyimlere ve normal rutininizi bozmaya aik olun.
>>>3. Her gn birka dakikanizi iyi giden seyleri hatirlayarak
>>>geirin.
>>>
>>>4. nemli bir toplanti ya da telefon grsmesi ncesinde
>>>kendinizi sansli
>>>olarak hayal edin.
>>>Sans, ogu zaman, dogru ikan bir tahmindir.

kumlarla resim yapmak cok gzel ama
http://extra.waag.org/users/aske/moviez/sicaf_sand.wmv
---------------------------------------------------
Spermarkete gidin. Hibir ey satn almadan kasaya ynelin ve cebinizdeki btn paray kasiyere verin. Daha
sonra da yandaki eczaneye gidin kredi kart ile ilalar aln. Akam saat 17:00 ile 22.00 arasnda elinizde
yaklak 4 kg. arlk tayarak srekli ev iinde volta atn. Saat 22.00de arl yataa brakn. Saati
24.00e kurun ve yatn uyuyun. Saat tam 24.00de kalkn.4 kg. arl tekrar elinize aln ve saat 01.00e kadar
evin iinde dolan. Arl tekrar yataa koyun. Saatin alarmn 03.00e kurun. Yatn. Uyuyamayacanz
iin tekrar kalkn; bu kez elinizde arlk olmadan evin iinde dolanp durun. Koltukta kendinizden gein.03.00te
alan alarm ile frlayn, 15 dakikalk uykunun sersemlii ile yataa ynelin, arl elinize aln. Saat 04.00e
kadar elinizde arlk varken karanlkta dolann ve bu arada yksek sesle ocuk arklar, ninniler syleyin.
Kendinizden geerek bir sre daha uyuyun. Bylece toplam uyku miktarnz 45 dakikaya ykseltin. Kahvalty
hazrlayn. Gleryzl olun ve bunlar 3 yl boyunca her gece tekrarlayn.
- Eve canl bir ahtapot getirin...5 yl boyunca dzenli bir biimde her sabah onu giydirmeye aln.
- Bir kavun aln. Kavunun stnde bir delik an. Kavunu uzunca bir iple tavana asp, sallayn. Kavun sadan
sola sallanrken, bir kak scak su aln,sallanan kavunda daha nce am olduunuz delie,yere dkmeden
sokmaa aln.
- Aznzdan kan her cmleyi en az be kez daha tekrarlayarak konumaya aln. Bunu bir yaam biimi
haline getirin.
- Darya kmak iin giyinin. Banyonun kaps nnde tam tamna yarm saat bekleyin. Aaya inin.
Kapnn nnde be dakika bekleyin. Sonra tekrar eve dnn.Tekrar darya kn. Evin nndeki yolda
yrmeye balayn, ok ama ok yava yryn. Yrrken de yerde grdnz her sigara izmaritini, cikleti, kirli
kad,mendili, karncay dikkatle ve uzun uzun seyredin. Aniden yeter artk senden ektiim diye avaznz
kt kadar barn. Eve geri dnn. Her gn byle yryler yapn.
- Spermarkete gidin.Yannza da orta byklkte bir kei aln:Spermarkete girince keiyi serbest
brakn.Daha sonra da keinin ierde krp, tahrip ettii her eyin parasn sorgusuz sualsiz deyin.
- Evdeki koltuklara tereya bulayn. Perdelere de reel bulatrn.
- Mutfakta pimekte olan bir adet bal aln ve onu misafir odasnda bir yere saklayn. Baln odada 5 ay
kimse tarafndan bulunmadan kalmasn salayn.
- Evdeki yeni sulanm ieklere elinizi sokun ve aldnz amurlar ile temiz duvarlar zerinde figrler yaratn.
Naslm, ocuklu yaamak...
HABERLER
Sokullunun torunu, Bill Gatese rakip
Getiimiz gnlerde ziyareti ile gndeme gelen Microsoftun patronu Bill Gatese Trkiyeden bir rakip kt.
stanbulda yaayan Emre Sokullu, ak kodlu Linux iletim sistemini gelitirerek Turkix ismiyle Trkeye
uyarlad.
www.turkix.org adresli internet sitesinden cretsiz indirilebilen Turkixin en nemli zelliklerinden biri,
bilgisayara kurmadan CD zerinden altrlabilmesi. Trkiyenin Linux tabanl ilk entegre Trke iletim
sistemi olan Turkix, Avrupallarn da ilgisini ekti. Avrupal irketler, sattklar bilgisayarlara Turkixi kurmak
iin Sokullu ile temasa geti. Sokullu Mehmet Paann 10. kuak torunlarndan olan Emre Sokullu Turkix ile
stratejik bilgisayarlarda gvenlik problemi yaanmayacan, virs ynnden de gvenilir olduunu
savunuyor. Sokullu, Bill Gatesin Trk rakibi yerine Windowsun Trk rakibi ifadesini tercih ediyor.
lk srm 2004 Haziran aynda hizmete sunulan Turkix, Sokullunun bakanlk ettii bir ekip tarafndan
hazrland. cretsiz olmas sebebiyle lisans derdi olmayan Turkix, Windowsun en byk rakibi Linux temeli
zerine ina edildi. Linuxun zengin program arivinden evre yazlmlar eklendi. Bilgisayarn sabit diskine
kurulmadan CD zerinden de altrlabilmesi, Windowsa benzeyen dosyalama ve alma sistemi, kolay
datm a, dilinin Trke olmas, kurulum kolayl ve Windows ile birlikte ayn bilgisayarda bulunabilmesi
Turkixi benzerlerinden farkl klyor. Son versiyon olan Turkix 3.1in nmzdeki ay kaca mjdesini veren
Sokullu, Turkixin nnn Trkiye snrlarn atn sylyor. Turkixe internet sitelerinde gsterilen ilgi,
Avrupal irketlerin de dikkatini ekmi. ABD ve Fransadan baz bilgisayar firmalar, Sokulluya bavurarak
Turkix kurulu sistem satmak istediklerini bildirmi.
Zaman /13.02.2005
-----------------------------------------------------
Dr. Abdullah zkan
Amerikan D Politikasnda Hollywood
Sinemada ya da televizyonda izlediimiz Hollywood yapm pek ok
filmin,
aslnda Beyazsaray ya da Pentagon patentli olduunu biliyor muydunuz?
Dnyada pek ok lkede gsterilen ve yzmilyonlarca kii tarafndan
izlenen
Rambo filmleri ya da mfreze, bamszlk gn, Air Force One,
Good
Morning Vietnam gibi Amerikan gcne vurgu yapan, Amerikann
aslnda ne
kadar byk bir lke, askerlerinin de ne kadar kahraman insanlar olduu
fikrini ileyen filmlerin tm, ABD d politikasna hizmet etsin diye
retilmi propaganda malzemelerinden baka bir ey deil
Pentagon, Hollywoodu yrngesine alm, tm dnyaya verecei mesajlar
yaptrd filmler vastasyla aktarma yolunu semitir. Amerikan
deerleri,
yaam biimi Hollywood filmleri araclyla yaygnlatrlmtr.
Hollywood yapt filmlerle nce bir Amerikan ryas oluturmutur.
Filmlerle ina edilen Amerikan ryas, ayn zamanda g, ihtiam,
zgrlk ve zenginlik demektir. Bu ryann peinde koanlar, Amerikan
d
politikasnn ncelikleri dorultusunda da ynlendirilmektedir.
Pentagonun ynlendirmesiyle ekilen Hollywood filmlerinin tmnde
Amerikan
gcne vg vardr. Amerikann ne kadar byk ve etkili bir lke
olduu
ak ya da rtl bir ekilde vurgulanmaktadr. Dnya genelindeki
siyasi
konjonktre gre bu tr filmlerin says artmakta ya da azalmaktadr.
rnein Vietnam savana kar protestolarn artt bir dnemde
Hollywood
tarafndan yaplan filmlerde vatanseverlik unsurunun n plana kmas
dikkat ekicidir.
ABDnin sinema sektrn zellikle souk sava dneminde ok etkin bir
ekilde kulland bilinmektedir. Yaplan filmlerde komnizm kartl
ilenmekte, ak filmi bile olsa, komnizme duyulan fke film iinde bir
ekilde verilmekte, kapitalizm vlmektedir. Kendisi de bir Hollywood
aktr
olan Reagann Bakan olmasndan sonra da bu tr filmlerin saysnda
adeta
bir patlama yaanmtr
Hollywood filmlerinin Amerikan d politikasnn yaygnlatrlmasnda,
kabullenilmesinde ve etki alannn artrlmasnda ok nemli bir rol
vardr. Pentagon, sinema endstrisinin insanlar etkileme, byleme ve
ynlendirme gcn kefetmi, bunu da ok uzun yllardr ustaca
kullanmaktadr.
Bugn bata lkemiz olmak zere dnyann pek ok lkesinde sinema
salonlar
Hollywood yapm filmlerin istilas altndadr. Hollywood filmlerinde
bizlere Amerikann gcyle ba edilemeyecei anlatlmakta, dnyay
kurtaracak tek gcn de yine Amerika olduu fikri dayatlmaktadr.
Televizyonlar, gazeteler, dergiler ve reklamlar araclyla bu
filmlerin
tantm ve propagandas yaplmakta, mutlaka izlenmesi gerektii
fikri
oluturulmaktadr. nsanlar ylesine bir enformasyon bombardmanna
tabi
tutulmaktadr ki, adeta kaabilecekleri hibir yer braklmamaktadr.
Bugnlerde Pentagon patentli, Hollywood yapm filmler yine sinema ve
televizyonlar igal etmi durumda Nereye baksanz, ya dnyay
kurtaran bir
Amerikan askeri ya da gcnden korkmamz gereken bir lke; Amerika!..
Oysa Hollywoodun imajlardan oluturduu Amerikan ryas tam bir
cinnet
lkesi, bizi korkutmaya alt devasa g de kattan kaplan!...
http://www.mimud.com
-----------------------------------------
> > 1935 ylnda dogdu. Ad Oktay Sinanoglu.
> > 1953/ 18 yas- Atatrk tarafindan 1928 yilinda kurulmus TED
Yenisehir
> > Lisesini burslu olarak okudu ve birincilikle bitirdi. Okulun
bursuyla
> kimya muhendisligi okumak uzere ABD'ye gitti.
> > 1956/ 21 yas- ABD Kaliforniya Universitesi,Berkeley Kimya
> muhendisligi'ni birincilikle bitirdi.
> > 1957/ 22 yas- Massachusetts Institute of Technology'yi ( MIT ) 8
ayda birincilikle bitirerek Yuksek kimya Muhendisi oldu.
> > 1960/ 25 yas- Yale Universitesinde asistant prorofessor"
(yardimci docent)
> > olarak calismaya basladi.
> > 1961/ 26 yas- Atom ve molekullerin cok elektronlu kurami ile
"associate professor" ( docent ) ve 50 yildir cozulemeyen bir
matematik kuramini
> bilim dunyasina kazandirdi ve "full professor" ( profesor )
unvanini aldi.
> > Bu unvan ile MODERN UNIVERSITE TARIHININ VE YALE UNIVERSITESININ
> TARIHININ (son 300 yildaki ) EN GENC PROFESORU oldu.
> >
> > 1964/ 29 yas- ODTU ye danisman profesor oldu. Yale Universitesinde
> ikinci bir kursuye daha profesor olarak atandi. Dunyada yeni
kurulmaya
baslayan MOLEKULER BIYOLOJI dalinin ilk birkac profesorunden biri
oldu.(Watson
ve Crick sarmal modelindeki dna sarmalinin cozelti icinde o halde
nasil
> > durdugunu kesfeden adam - solvofobik kuvvet)Amerikan Ulusal
Bilimler
> > Akademisine Uye olarak secildi. Buraya secilen ilk ve tek Turk
oldu.
> >
> > Iki defa Nobel' e aday gosterildi. Defalarca Nobel Akademisinin
istegi uzerine Nobel ' e adaylar gosterdi. Dunyanin sayisiz yerinde
sayisiz
> > buluslari ve teoremleri ile ilgili sayisiz konferans verdi. Su
anda 67
> > yasinda 26 yasindan beri devam ettigi Yale Universitesinde
Molekler
> > biyoloji ve kimya olmak uzere iki kursude profesor ve son 7
senedir
gorev yaptigi Yildiz Teknik Universitesinde ise Kimya dalinda olmak
uzere
bir kursude Profesor olarak gorevini surduruyor.
> >
> > "...Ben baktim , Turk Bayragi, Atatrk karsimda, cam erceveli
oldugu icin bayragin ustunde kendi yansimami goruyorum. Icimden yemin
ettim,
dedim ki:
> > Gidecegim ve orada soz sahibi olacagim, ondan sonra gelip o
> namussuzlarla burda ugrasacagim. O zaman anlamistim ki burada
kalirsam Amerika'nin
> kolesi olurum, oraya gidersem Amerika'nin efendisi olur, buraya
gelip onlarla
> daha rahat mucadele ederim. Ve iste bizi gonderdiler..."
> >
> > "...Hicbir zaman Amerikan vatandasi olmayi dusunmedim. Aklimdan
dahi
> > gecmedi. Ben atalarimdan beri Turk kimligimle varim. Ne yaptiysam
o
sayede yaptim. Ona buna yaranayim diye degil.Otuz yilda bak milleti
ne hale
> > soktular. Simdi de 'aclikla' terbiye ediyorlar. Ayarli basinin
kose
> > yazarlarindan biri gecenlerde Avrupa Birligine girmenin
yararlarindan
diye 'O zaman bu ay yildizli pasaport ile Avrupa kapilarina gitmenin
utancindan kurtulacagim ' diyor. Tanri, bu millete acisin..."
> >
> > "...Yildiz Teknikte kimyada bir takim hanimlar var beyler var,
profesor, docent. Disarida da vardir. Burada da var, entrikalar
doner, ona buna
> kostek olurlar. Bir kaci dedikoducu belli odama geliyorlar.
Herkeste dahili
> telefon var. Ankara'ya bile telefon edemiyorsun, bilgisayardan
baglanamiyorsun.
> > Bolum baskanlarinin telefonlari vardi , onlar da benim yanimda ya.
Suraya bir telefon bulun bari dedim. Bilgi cagindayim
> > diyorsunuz daha telefon cagina gelmemissiniz diyorum. Bilgisayara
> telefonu baglayamiyorsun. Internet yok. Uc dort yil baglanti
kurulmadi.Huseyin
> > Afsar'a (bolum baskani) bari bir telefon bulun dedim. Bana direk
> > telefonundan paralel hat cektirdi. Bazen o yokken ariyorlar,
telefonu
acip sekreteriyim diyorum. Bolumde iki tane merakli hanim var,
ortalikta
> > dolasip dedikodu yapiyorlar. Bunlar bir gun odama geldiler o
sirada
da telefon caldi. Bu ne dediler. Ben de saf saf telefon dedim. Ertesi
gun
> > geldim, makas attirip kestirmisler, koridordan teli kesmisler.
Ben de
> > zannediyorum ki, ben bunlar icin firsatim, oyle konular var ki
dunyada
> > herkes gelmis, Yale'de benden ogrenmis; Rusya'sindan, Dogu
blokundan
> > ,Avrupasindan. Ben ayaklarina gelmisim, yeni birsey ogrenin,
yapin.
Yok.
> > Ozel ders actik, yepyeni seyleri dunyada ilk defa anlatiyorum,
disarda
> > herkesin benden ogrenmek istedigi seyleri Turkiye'de Turkce
anlatiyorum.
> > Alakasi olmayan, fizikten matematikten insanlar geliyor, asil
gelmesi
> > gerekenler yok!.."
> >
> > "... ABD icinden cok gocmus bir ulkedir, tabii pat diye gocmez,
arada bir canlanir, tekrar bir seyler olur ama icinden cok zayif
taraflari vardir.
> > Dunyada en buyuk borcu olan devlet mesela. Ic ve dis. Ama bir
devingen
> > tarafi vardir, arada birsey cikarirlar bir sene oyle idare
ederler,
sonra yine inise gecerler. Oyle pek gorundugu gibi bir guc degildir..
> >
> > "...GENCLER, Turkiye' de adet haline gelmis gostermelik islerden
> kacinin.
> > Sirf universite bitirdi desinler diye, ananiz babaniz Amerika'da
mastir yapti diye ogunebilsin diye yuksekogrenime gitmeyin.
Sonunda ancak kendinizi kandirirsiniz.
Temel gayeleriniz, kendinizin ufak cikarlari
> > otesinde, kendiniz disinda, bu ulke, bu ulus, Turk dunyasi,
> >
> > Avrasya,insanlik icin olsun. Yuksek hedefleriniz icin calisin.
o zaman, kendi durumunuz da kendiliginden duzelecektir.
Maddiyat ile maneviyati dengeleyin.
> >
> > Formulunuz 'bilim' + 'gonul'dur. Bu iki kanadin biri eksik olursa
ne
> > kendinize ne de insanliga hayriniz dokunur. Gundelik siyaset,
cikar
> > gruplari, disardan gudumlu gizli veya acik "cemiyet"lerden uzak
durun.
> >
> > Ataturkun dediklerini bol bol okuyun, onlari iste bu gunler icin
demis,
> > yazmis. Turkiye'nin serefli, refahli,itibarli ve bagimsiz gelecegi
icin
> > Ataturk yolumuzu cizmistir. Dis ulkelerden, onlarin yerli
kuyruklarindan
> > medet ummayin. Gayeleri bize yardimci olmak degil, Turk adini
tarihten
> > silmektir. Dunyanin neresinde olursaniz olun, kimliginizi, Turk
dilini, Turk tarih ve kltr bilincini, binlerce yillik gelenegini
kaybetmeyin.
> >
> > Dis ulkelerde ne kadar kimliginizi korursaniz yabancilar da size o
kadar itibar edecektir. Baskasini taklit etmeyin. Kendi yolunuzu cizip
azimle yuruyun.O zaman herkes sonradan sizi taklit edecektir.
Egitimde once
bir meslek gercek bir beceri bir altin bilezik sahibi olmaya bakin. Ne
> > yaparsaniz yapin en iyisini yapin. Siyasetcinin bilimcinin en
kotusu
> > olunacagina tamircinin parmakla gosterilen en iyisi olmak yegdir.
> >
> > Bulabilirseniz Turk okuluna, egitimin Turkce verildigi okullara
gidin.
> > Konulara merak sarin not icin calismayin.
> > O meslekte yararli olacak bir yabanci dili ogrenin. Bulbul gibi
konusup yabancidan ayirt edilemez hale gelmek hic sart degil.
Unutmayin ki
Turk olmak bir kafa gonul isidir. Turk kulturuyle, diliyle, ata
sevgisiyle
> > Turktur. Soy sop meselesi karistirarak, o herseyimizi borclu
oldugumuz
> > serefli atalarimizi karalamaya calisan ic dusmanlarin kitaplarina,
> > yaygaralarina kulak asmayin.
> >
> > Kultur genleri, irk genlerinden daha onemlidir. Vatani, milleti
icin
her turlu fedakarliga hazir bir taban gerekiyor. Bu taban son elli
yilda
hayli eritilmis, kafasi, gonlu karistirilmis, birbirine dusen
kesimler, disa
> > bagimli sahte aydinlar,icinde vataninin gelecegini dusunmeyen,
daha da
> acisi vurdum-duymazlasmis kalabaliklar olusturulmustur. Bu durumda
gercek
bir onder cikabilse bile basarili olma sansi pek azdir. Simdi
yapilacak is
> hizla bu toplumun yeniden kaynasmasina,bilinclesmesine, vatanini,
milletini
> > kendisinden once dusunen insanlarin cogalmasina onayak
olmaktir.Turkiyeyi tekrar Kuvayi Milliye ruhu, Ataturk ruhu
kurtaracaktir..."
> >
> > OKTAY SINANOGLU, kimdir bu adam ?
> > "...bizi 17 yasimizda apar topar zorla Amerikaya gonderdiler;
cirkin
bir gaye ile, 'devsirme' olalim diye gonderdiler; cok sukur
olmadik!.."
diyen
> > adam bu. Amerikanin tepesine oturan, dunya bilim cevrelerinin
pesinde
> > kostugu adam bu. Dokuntulerini toplayanlarin Nobel aldigi adam bu
iste.
> >
> > Isaret ettiginin Nobel aldigi adam bu iste. Yale Universitesini,
> Amerikayi alt ust etmis,modern universite tarihine adini yazdirmis
adam bu iste.
> >
> > Bu adam bizim. Bu adam bizi dusunuyor, bizi sayikliyor geceleri
> uyuyamiyor
> > ulkesi icin insanlari icin ve biz bu adami tanimiyoruz.
> > Cunku tanimamiza izin vermediler.
> > Bu adama 10 kere hakettigi halde Nobel bile vermediler cunku bize
> gereken bir kivilcimdi bu.
> > Goreceksiniz ki istediginiz kivilcim orda var.
> > Goreceksiniz ki hala ve herzaman bu ulke icin gercekci bir umut
var.
> > Goreceksiniz ki ne varsa bizde var, ruh var, gonul var,
gorunmeyen bir bag
> > var. Onlarda olmayan bir sey var, sonradan kazanilamayacak
birseyler var.
> > ...Goreceksiniz ve uzuleceksiniz, ne yurtseverler var bizden; ne
dahiler var...Ne sesi var ne sedasi var...
> > Canim Turkiyem, donuyla birlikte bes para etmez, sefil sozum ona
> > mankenlerin hayatini ezbere bil ama Oktay Sinanoglu'nu tanima.
Canim
> > Turkiyem, televoleyi kacirma, nller iftligini karma ama bu
adami
> kacir!
> > Canim Turkiyem, pastanelere "patiseri", lokantalara, "restaurant",
> > magazalara "shop" yazmaya devam et. D&R yaz sonra da Tarzanca
iletisim
> > kurulamaz ingilizcenle "dienar" diye oku.
> > Canim Turkiyem, tepeden tirnaga, sat, ulkeni,dilini, degerlerini
sat,
> > kendi degerlerini asagila, nasil olsa onlarinki daha iyidir. Sana
laf
> edene
> > ise "fasist" de, "milliyetci" de, "sagci" de "solcu"
de, "komunist"
> > de,"dinci" de, de oglu de. Ama sakin "YURTSEVER" deme !
> > Bu e-postayi yollayabildiginiz kadar kisiye yollarsaniz, benden 1
kurus
> > alamazsiniz. Sansinizin bundan sonra acilacagini da garanti
edemem.
> > Yolladiginiz adam basina amerikan dolar? da alamazsiniz.
> > Bizler bu ulkenin son sansiyiz.....
> > Dr. Erkan DANACI TUBITAK UME RF ve Mikrodalga Lab. (ESL)
------------------------------------------------
1 = 5
2 = 25
3 = 125
4 = 625 ise
5 =
Cevap icin asagiya bakin





...........

..........

.........

........

.......

......

.....

....

...

..

Cevap = 1


lk satr hatrlayn 1=5 ?
---------------------------------
0x9 + 1 = 1
1x 9 + 2 = 11
12x 9 + 3 = 111
123x 9 + 4 = 1111
1234x 9 + 5 = 11111
12345x 9 + 6 = 111111
123456x 9 + 7 = 1111111
1234567x 9 + 8 = 11111111
12345678x 9 + 9 = 111111111
123456789x 9 + 10 = 1111111111
Total 1234567900
--------------------------------------------------------
'yiyiz kr' lkesi
yle sanyorum ki bugn Trkiye'nin niye mutlu olduu zerine yazlar okuyacaksnz. Yazlr diye tahmin ediyorum Devlet statistik Enstits'nn
yapt aratrmann sonular. Aratrmaya gre, memleketin yaklak yzde on mutsuz sadece. Gerisi gllk glistanlk, gerisi halinden
memnun. Aratrmann daha birok "arpc" sonucu var. Bu verileri okumak birok ke yazar iin elenceli olacaktr. Bana gre deil. Ben
yekten yle demeyi tercih ediyorum:
Aratrma olmam!
Trkiye'de byle bir aratrma yaplamaz!
Yaplsa bile gerek verilere ulamak, byle bir yntemle mmkn deildir. Zira, Trkiye'nin toplumsal psikolojisine ilikin el yordamyla da olsa
biraz bilgi, grg sahibi olanlar bilirler ki burada sze "kr" diye balanr. Burada yaayan insan, henz lmedii iin mutludur. Kanserin son
safhasndaki adama sorun, hasta yatanda, "yi bakyorlar bana kr" diyecektir. p toplayan ocuk, "kr, a kalmyoruz abi" diye cevap
verecektir. Kocasndan dayak yiyen kadn, "Bamz sokacak bir evimiz var ok kr" diyebilir...
Bu memlekette yaayan insanlarn kafasnda bir mekanizma mevcuttur. Birine "Mutlu musun?" diye sorulduunda "elinde avucunda kalan" aklna
getirecektir. Yalan sylemezler; sadece kafalar yle alr.
Dierleri ne dedi?
Byledir, nk kretmemek ayptr. Bu memlekette ortalamann dn patlatan ey, "sosyal kabuldr". Bu yzden bir soruya cevap verirken
ortalama bir insann ilk dnd ey, soruya verecei zgn cevap deil, dierlerinin ne sylemi olabileceidir. Farkl bir ey syleme korkusu
herkese "yiyiz vallahi. Siz naslsnz?" dedirtebilir.
Yine syleyeyim. Trkiye byk bir oturma odasdr. Oturma odalarnda ise sizin de pek iyi bildiiniz zere kimse yle cmleler kurmaz:
"Berbat bir hayatm var. Kredi kart borlaryla yayorum. Kendime ait bir evim, sosyal gvencem, severek yaptm bir iim yok. Eimle,
ayrlmaktan korktuum iin devam ediyorum. Ailemle her grtmde yalandan konuuyoruz. nk ne beni ne de benim hayatm gerekten
biliyorlar..."
Trkiye, nerede, nasl davranmas gerektiini iyi bilen, baka trl davranmaktan da d kopan bir memlekettir. Bu yzden de "Naslsn?"
dendiinde, ta konumay ilk rendii gnden beri belletildii zere "yiyim" diyecektir. nk bilir ki herkes yle diyecektir. Aratrmada
"mutsuz" olduunu syleyenler, kalbm basarm, okumu yazm, oturma odasnn dnda da bir dnya olduundan haberdar olanlardr! Yoksa
onlar dierlerine gre daha mutsuz deildir.
Aratrmann en nemli eksii ise, kendini mutlu hisseden "ounlua" niye mutlu olduunun sorulmamas.
Niye mutlusun kardeim sen?
Gerek cevap gelecektir:
"Yav bakma kardeim sen iyiyim dediime. yi dediysek i gveysinden hallice!"
Ece temelkuran milliyet
------------------------------------------------------
MUTLULUUN BZE GREL
Zenginlik bize ne iyilik eder, ne de ktlk: Her ikisi iin de
malzeme verir bize. Ondan daha gl olan ruhumuz malzemeyi diledii
gibi
evirir, evirir ve kullanr; mutlu ya da mutsuz oluunun tek nedeni ve
sorumlusu kendisidir.
D varlmz tadn va rengini i varlmzdan alr; nasl ki
giysilerimiz bizi kendi scaklklaryla deil bizim scaklmzla
strlar: Onu koruyup beslemektir yalnz grevleri. Onlar souk bir
bedene
giydirirseniz, soukluu korur ve beslerler: Kar ve buz yle
saklanr...
Hibir ey kendiliinden ne o kadar zcdr, ne de zor. Bizim
gevekliimiz, gszlmzdr ona bu nitelii veren. Byk ve yksek
eyleri grebilmek iin onlara gre bir ruhumuz olmas gerekir; yoksa
kendi
amurumuzu grrz onlarda. Doru bir krek suda eri grnr. nemli
olan bir eyin grlmesi deildir yalnz, nasl grld de nemlidir.
Biz gzellikleri yalnz sivri, ikin, ssl psl olarak
seviyoruz. Saf ve sade olanlar kolayca kayor bizim kaba
gzlerimizden. ylelerinin ince ve sakl bir yanlar var. nsann
pussuz, ykanm, arnm bir bak olmal ki o gizli lty
grebilsin. Biz safl budalalkla eanlamda kullanp knamyor
muyuz?
MONTAIGNE
----------------------------------------------------------------
Sayn Hande Hanmn yollam olduu beyin okuyucu matematiksel bir
ilemle
alarak hepimize beyin okuduunu inandrd.Biraz daha dikkatli
incelerseniz yaptmz ilemin sonucu hep dokuzun katlardr baka bir
sayya ulaamazsnz mesela asla 60' tutamazsnz ilem sonuta hep
dokuzun
katlarna gidiyor ve sonu olarak 9 saysnn katlarna karlk gelen
semboller her seferinde deitii iin de gerekten tuttuunuz harfi
bildiinizi dnerek hayretler iinde kalyorsunuz,gzel bir oyun
------------------------------------------------------------------
Stargate Program.
Akam gazetesinden Gler Kmrc dostum kesinde istihbarat servislerinin yapt para
psikolojik operasyonlardan bahsedince konu hakknda yaz yazma isteime gem
vuramadm. Para psikolojik operasyonlar denilince benim ilk aklma gelen proje
Amerikann Stargate ad verilen programdr.
Bu proje Amerikallarn "remote viewing" adn verdii yani objelerin kilometrelerce
uzaktan baz medyumlarn yardmyla gzlenmesi temelinde bir program. Ksacas baz
duyarl insanlarn zel yetenekleriyle ok uzaklardaki mekanlar izleyebilme zelliini
Amerikallar istihbarat toplama amal olarak kullanmak istiyorlar. Program erevesinde iki
ayr nite grev yapmakta. Bunlardan ilki olan "Operasyonel nite" eitli medyumlar
toplayp onlar istenilen parametrelerde eitip,kullanmakla grevli. Tabii eitim derken
medyumluk retmiyorlar,"istihbarat gz" kazandryorlar. Bir istihbarat grevlisinin
eitimli bakyla sradan insanlarn bak arasnda byk farklar vardr. Eitimli eleman
bir mekana girdii anda tm mekan fotoraf gibi hafzasna kazr ve kendisine ihtiya
duyulan noktalara younlar. Mekann yaps,giri klar ve hatta duvardaki saatin
zerinde yazan marka gibi ince ayrntlar bile ksa srede beynine kazyabilir. Baz
durumlarda fotografik hafzaya doutan sahip olmak bir art olsa da bu zellik ayn
zamanda eitimle de kazanlabilir. Bu eitim sayesinde medyum astral olarak girdii
herhangi bir mekanda istihbarat deeri olan ayrntlara bakmay renir. Programdaki ikinci
niteyse aratrma nitesidir. Bu nitenin grevi parapsikoloji alannda ve zellikle "remote
viewing" konusunda aratrmalar yapmaktr.
CIA'nin bu alana ilgisi Sovyetlerin para psikolojik konularda almalar yapmas ve olduka
ilerlemelerine tepki olarak balad. Tm dnyada bu tip konularn hurafe ve peri masallar
olarak grld bir dnemde Sovyetler olay bir bilim gibi ele aldlar ve "psychotronic"
adn verdiler. Amerikann bu konuda giritii ilk projeyse SCANATE (scan coordinates)
adn tamaktayd. lgin olan ey bu projede kullanlan ilk medyumlarn hepside
geenlerde Trkiye'deki faaliyetleri afie olan sapkn Scientology tarikat yeleri olmasyd.
Bu program kapsamnda 1985 ylna kadar pek ok deiik insan kullanld. Psiik
yetenekleri olduu farkedilen onlarca insan bazen para yoluyla ikna edilerek bazen de aka
karlarak gizli tesislere gtrldler.1985 senesinde CIA ve Ordu konunun ok dikkat
ekmesi zerine projeyi DIE tekilatna devretti. DIE bnyesine geen proje nce SUN
STREAK daha sonrada bugnk STARGATE program adn ald. u anda proje
kapsamnda 23 st dzey medyum ve bunlarn toplad bilgileri analiz ederek istihbarat
raporlar haline sokan analizciler bulunmakta. eitli devlet kurumlar da ihtiya duyduklar
zaman STARGATE hizmetlerini kiralamaktalar. CIA merkezinde bu almalardan alnan
sonularn yazl olduu raporlara "martini raporlar" denirmi. Nedeniyse medyumlarn
ilettii bilgiler bazen o kadar kark ve anlalmaz olurmu ki analiz personeli kendilerine
gelmek iin sk sk dar kp martini ierlermi.
Bugn zaman amna urad iin aklanan CIA belgelerinden bu programn gemi
baarlarn renebiliyoruz. Nasl bir ey olduunu anlamak iin fikir verebilir diye birka
rnek vereyim. Stargate medyumlar 1974 senesinde Sovyetlerin yeni kurduklar ve
Amerikan uydularnn bir trl yerini tespit edemedikleri bir nkleer fze ssn buldular.
Bu ssn normal yntemlerle bulunamamasnn sebebi Sovyetlerin ss tamamen gizli
ekilde yeraltnda ina etmi olmalaryd. Fakat medyumlar ssn tam koordinatlarn
bulmakta gecikmedi s Semiapalatinskdeydi.
Ayn senelerde bir Rus TU-95 bombardman ua Afrika'da karanlk bir ormann iine
dmt ve Amerikallar bu ua Ruslardan nce bulup incelemek istiyorlard. Haftalarca
her iki lkenin ekipleri cangl ormanlarn alt st ettiler ama sonu sfrd. Bu arada
devreye Stargate girdi ve birka gnde kalntlarn tam yerini tespit etti.
1981 senesinde talya'da Amerikan vatanda James Dozier Kzl Tugaylar tarafndan
karld ve 42 gn sonra iine atld delikte talyan polisi tarafndan bulundu. talyan
basn tarafndan polisin byk baars olarak verilen haberlerde atlanlan taraf rehinenin
yerinin Stargate tarafndan tespit edildiiydi.
Tarihi verilmeyen baka bir olayda da Gney Afrika istihbarat bir KGB ajann yakalam
ama edindii bilgileri nasl ilettiini bir trl bulamamt. Bu yzden yakaladklar ajan
resmen sulayamyorlard. Tam bu aamada Stargate devreye girdi ve ajann iletiim iin
hesap makinesi grnts verilmi bir cihaz kullandn syledi. Tabi Rus ajan srr aa
knca bir anda deierek ibirlii yapmaya hazr hale geliverdi. Son iki krfez savanda
Saddamn byk yer alt tnellerine saklad SCUDlarn bulanlarnda Stargate birimi
olduu syleniyor ama bunu dorulamaya imkan yok.
Stargate'in sadece izlemeye ynelik olduu sylenirken bunun dnda insanlar uzaktan
eitli etkilere uratabilecek ek bir birim olup olmadn bilmemiz u an iin imkansz.
Ama ahsen bana baz st dzey siyasetilerin kritik gnlerde aniden rahatszlanmalar veya
kendilerinden beklenmeyen hareketlerde bulunmalar hep garip gelmitir. in ilginci bu
siyasetiler grevlerini braktktan veya o kritik durum getikten sonra ayn hzla
dzeliverirler. Sadece bu kadar syleyip speklasyon yapmyorum ama yakn tarihlerde
kritik dnemlerde hastalanan veya uurlarn kaybeden nemli isimleri hatrlamanzda
fayda var.
imdi insann aklna yle bir soru geliyor. Madem Amerika'da byle
bir birim var ve istedii her eyin yerini tespit edebiliyor peki o zaman
Usame bin Ladin neden hala yakalanamad. Burada sorulacak soru
Amerika neden yakalayamad deil Amerika yakalamak istiyor mu
olmaldr.
-----------------------------------------
Profesr Richard, Wiseman niversitesi Hertfordshire,
>
>Neden bazi insanlar inanilmaz derecede sansliyken,
>digerleri hak ettikleri olanaklara asla sahip olamaz?
>
> Bir psikolog, yaniti buldugunu sylyor.
>
>10 yil nce, sansi arastirmaya basladim.
>Neden bazi insanlarin hep dogru zamanda dogru
>yerde oldugunu, digerlerinin ise srekli olarak
>sanssizliklarla bogustugunu merak ediyordum.
>Ulusal gazetelere ilan vererek kendilerini her
>zaman sansli ya da sanssiz hisseden insanlarin
benimle
>temasa gemelerini rica ettim.
>
>Yzlerce siradisi erkek ve kadin, arastirmam
>iin gnll oldu.
>Yillar boyunca, onlarla sylesiler yaptim;
>yasamlarini gzlemledim ve deneylere katilmalarini
>sagladim.
>
>Sonular gsteriyor ki insanlar, neden sansli
>ya da sanssiz olduklarini tam olarak bilemeseler
>de dsnceleri ve davranislari, bu durumu
>byk lde aikliyor.
>Bir sans ya da bir firsat gibi grnen
>durumlari dsnelim.
>Sansli insanlarin bu tr firsatlarla srekli
>karsilasmalarina karsilik,
>sanssiz insanlar bunlarla hi karsilasmazlar.
>
>Bu durumun, insanlarin sz konusu firsatlari
>fark etme yetenekleri arasindaki
>farkliliklardan mi kaynaklandigini bulmak iin
>basit bir deney yaptim.
>Hem sansli, hem de sanssiz insanlara bir
>gazete verdim ve onlardan gazeteyi
>iyice inceleyip iinde ne kadar fotograf
>oldugunu bana sylemelerini istedim.
>
>Gazetenin ortalarinda bir yere, zerinde su
>not yazili olan byk bir mesaj yerlestirdim:
>
>"Deney grevlisine bunu grdgnz syleyin;
>250 dolar kazanin."
>
>Bu mesaj, sayfanin yarisini kapliyordu ve
>yksekligi 5 cm'in zerinde olan bir fontla
>yazilmisti.
>Herkesin yzn sabit bakislarla szyordum.
>Sanssiz insanlar, bunu fark edemezlerken,
>sansli insanlar hemen fark ettiler.
>Sanssiz insanlar, genel olarak sansli insanlardan
>daha gergindirler.
>
>Bu endiseli ruh hali, beklenmeyeni fark etme
>yeteneklerine zarar verir.
>
>Sonu olarak, firsatlari kairirlar; nk baska
>bir seyi aramaya asiri odaklanmislardir.
>Partilere, mkemmel eslerini bulma dsncesiyle
>giderler;
>bu yzden de iyi arkadaslar edinme firsatlarini
>kairirlar.
>
>Belli is ilanlarini bulmaya kararli bir biimde
>gazeteleri
>incelerler ve diger is olanaklarini kairirlar.
>Sansli insanlar, daha rahat ve aiktirlar.
>Dolayisiyla, yalnizca aradiklarini degil, orada ne
>oldugunu
>da grrler. Arastirmam, sonu olarak sunu gsterdi:
>
>Sansli insanlar, drt ilke sayesinde sanslarini
>yaratirlar:
>
>-Sans firsatlarini yaratma ve fark etme
>konusunda beceriklidirler;
>-Sezgilerini dinleyerek sansli kararlar
>verebilirler;
>-Olumlu beklentiler sayesinde dogru ikan
>tahminlerde bulunurlar
>-Sanssizligi sansa dnstren esnek bir
>yaklasim benimserler.
>
>alismanin sonuna dogru, bu ilkelerin,
>sansi yaratmada kullanilip kullanilamayacagini
>merak ettim.
>Bir grup gnllden, bir ay boyunca,
>sansli bir insan gibi dsnp davranmaya
>yardimci olacak egzersizler yapmasini istedim.
>
>arpici Sonular:
>Bu egzersizler, sans firsatlarini fark etmeleri,
>sezgilerini dinlemeleri, sansli olmayi ummalari
>ve sanssizliga karsi daha esnek olmalarinda onlara
>yardimci oldu.
>
>Gnlller, bir ay sonra dnd ve neler oldugunu
>anlattilar.
>
>Sonular, arpiciydi:
>
>Bu insanlarin % 80'i, artik daha mutluydu;
>yasaminda daha ok tatmin oluyordu ve belki de
>en nemlisi, daha sansliydi.
>Sonu olarak, asla akla gelmeyecek "sans
>faktr"n bulmustum.
>Asagida, Profesr Wiseman'in sansli olmak iin
>nerdigi drt temel ipucu bulunuyor:
>
>1. Isel sezgilerinizi dinleyin; normalde
> dogru ikarlar.
>2. Yeni deneyimlere ve normal rutininizi
> bozmaya aik olun.
>3. Her gn birka dakikanizi iyi giden
> seyleri hatirlayarak geirin.
>4. nemli bir toplanti ya da telefon
> grsmesi ncesinde kendinizi sansli olarak hayal
> edin.
>
>Sans, ogu zaman, dogru ikan bir tahmindir
------------------------------------------------
Message: 4
Date: Mon, 7 Feb 2005 03:13:36 -0800 (PST)
From: nihat serttas <nihatserttas@yahoo.com>
Subject: Deersizlik Duygusu .................
Deersizlik Duygusu
Engin Getan
---------------------------------
nsan, doa glerine ve baz hayvan trlerine oranla zayf bir
varlktr. Bu nedenle, her insann varoluunda eksiklik duygusu vardr.
nk
insan, ocukluk dneminden tr, yaamna normal bir aresizlik iinde
balar. ocukken, gl yetikinler arasnda yaayan gsz bir
varlktr. Sonraki yaam boyunca, daha nce kendisine egemen olan insanlar
ve
doal gler zerinde stnlk kurmak ve gcn kantlamak iin aba
gsterir. ou kez bununla da yetinmez, kusursuz bir varlk olmaya
alr.
nsann dnyaya gelii ile yaanmaya balanan ve mr boyu sren bu
duygu evrenseldir. nk doadaki tm varlklar eksi bir durumdan art bir
duruma gemek iin srekli aba iindedirler. nsandaki eksiklik
duygusu da, bireyin geliimi ve insanln evrimi iin gerekli bir
drtdr.
Ama oumuz, bu duygunun varln yadsma eilimindeyizdir. nk
eksiklik, toplumsal deer yarglarna gre arzu edilmeyen bir durumdur.
Bu nedenle, eksik ynlerimizi ancak baz durumlarla yzyze
geldiimizde kabul ederiz. Eksiklik duygusu, yaratt honutsuzlua karn
yaanmas kanlmaz bir olgudur. stelik insann yaamn srdrebilmesi
ve
geliebilmesi iin zorunludur. nk, eksikliin farkedilmesi insan
gdler ve eyleme geirir.
Deersizlik duygusu ise yukarda tanmlanan normal eksiklik duygusundan
ok farkldr. nsan daha fazla eyler yapmaya ve yaratmaya
gdlemedii gibi, bir ksr dngnn yaanmasna da neden olur.
Deersizlik
duygusu, bir insann kendisini dier insanlardan daha deersiz bir varlk
olarak alglamasn tanmlar ve kkenini ocukluk yaantlarndan alr.
Bir ocua deer verilmemesi, onu kendine zg haklar olan zerk bir
varlk olarak tanmama anlamna gelir. nk, bir insana deer vermek,
onun gereklerini anlamaya almak ve onu olduu gibi
benimseyebilmektir. Ama birok kii dier insanlara deer verdii sansyla
aslnda
kendi zsever ihtiyalarna doyum salar.
Kendisine deer verilmemi bir insan bir bakasna deer veremez. Bunu
sonradan renebilmesi de ancak kendisine deer verebilmeye baladktan
sonra ileyebilen iki ynl bir sretir. Bir baka deyile, insan
kendine deer verebildii oranda bakalarna da deer verir; dier
insanlara gerek anlamda deer verdiini hissettike kendisini de deerli
bulur. Yoksa bir dier insan ycelterek kendimizi kltmek, ne ona ne de
kendimize deer vermektir. stelik byle bir durum, deersizlik
duygularnn gerisinde yatan dmanca eilimlerin ve sululuk duygularnn
daha
da pekitirilmesine neden olur.
Deersizlik duygular yaayan biri iin dier insanlar ya kendinden
stndr ya da aa; eiti yoktur. Baz insanlar kmser, nk onlarda
kendisine benzeyen baz zellikler grr ve bu insanlar, holanmad
benliini kendisine yanstan bir ayna gibi alglar. Ama bunun
bilincinde olmad iin onlar kendisinden daha deersiz bulur. Aslnda,
bakalarn kmseyen insan, kendisini de kmseyen, dolaysyla
kmsenmekten korkan biridir. Bir bakasnn onu kmsemesi, aslnda
kendinin
de kendisini kmsemekte olduu gerei ile yzlemesine neden olur.
Deersizlik duygular yaayan bir kiinin baz insanlar yceltmesi,
gelitirmi olduu gerekd senaryolarn bir sonucudur; bu insanlarn
kendisinin ulamak istedii grkeme sahip olduu yanlgsndan
kaynaklanr. te yandan bu insanlara kar bilind bir dmanlk da
yaar;
nk varlklar ona kendi yetersizliini hatrlatr. Tersine ileyen bir
srele bilindndaki dmanlk duygular younlatka, bu insanlara
kar duyulan hayranlk da artar. Bu, biriken dmanlk duygularn
bilindnda tutmak gletiinde kullanlan bir denetim meknizmasdr.
Ancak bazen yceltilen kiinin yadsnamayacak bir a
farkedildiinde, biriken dmanca eilimler birden bilince ulaabilir. Ve
kii kendi
yaratt tanry yine kendisi yok eder. Bir insan nce yceltip daha
sonra onu devirmeye almak toplumumuz bireylerinde olduka sk
gzlemlenen bir olgudur.
Arabasn sorumsuzca sren bir insan ne kendisinin ne de dier
insanlarn deeri olabileceinin, daha dorusu yaamn deerli olduunun
farknda deildir. Salkl bir yaam iin gerekli nlemleri bildii halde
almayan bir insan da yle!
Deersizlik duygular yaayan bir insan, kendi deersiz varlna
tanmad haklar baka insanlara tanma eilimindedir. Ancak genellikle
kendi yaknlar, daha dorusu kendine bam olan e, ocuk vb. kimseler
bunun dnda kalr. nk kendisi gibi onlar da kmser ve
deersizliinin bir uzants gibi alglar. Kendisini reddetme olasl
olan
kiilere nem vermesine karlk, kendisini kabul edici tutumlar iinde
olan kiileri kmseyebilir. Ona gre, deersiz birini kabul eden bir
insann kendisi de deersizdir.
ou insann gerek benliiyle, toplumun onayn salamak iin d
dnyaya kar taknd kimlik birbirinden farkldr. nsanlar zellikle
alma yaamlarnda byle bir maskeyi srekli kullanrlar; genellikle
akam eve gidince karr, ama ou kez bir baka maske takarlar. Kimi
insan arkadalaryla birlikteyken bir nc maskeyi de kullanabilir.
Bylece deiik durumlara kendini uyarlamaya alr.
Belirli bir oranda, bu maskeler insann ada dnya koullar iindeki
yaamn srdrebilmesi iin zorunludur. Gereinde, holanmadmz
kiilere kar dosta tutumlar taknmamz salar ve insann karlarn
korumasna yardmc olur.
Ne var ki, eer bir insan oynad bu rollere kendisini fazlaca
kaptrrsa, oynamakta olduu rol ile kendi gerek benliini birbirinden
ayrdedemez bir duruma gelir. Ve kendisine yabanclamaya balar. Sonunda
benlii ier ve kendisine ar nem vermeye balar. Bununla da yetinmez,
bu rol dier insanlara da yanstr ve onlardan da ayn rol
oynamalarn bekler. Otorite durumuna geldiinde kendisi ile birlikte
alanlar
bunaltr, ana ya da baba olduunda ocuklanndan yeteneklerinin zerinde
baanlar bekler.
Bir insann ne olduu ile ne olmas gerektii konusundaki tutarszl
deersizlik duygularnn doal bir sonucudur. Bu nedenle kendisine
yabanclama pahasna nemli baarlar kazanm baz insanlar, zaman zaman
boluk ve anlamszlk duygular yaarlar. Kimi, o gne dein kendisini
aldattn ve gerekten ilgilenmedii eylerle ilgilenir grnm
olduunu farkedebilir. Bunu gremeyenler ise kazandklar baanlara karn
yine de kendilerini yetersiz grrler. Byle bir durum deersizlik
duygularnn daha da pekitirilmesine neden olur.
Kiiliin bireyleebilmesi iin, insann kendisine ilikin gerekleri
olabildiince bilinlendirebilmesi gerekir. Ne var ki, birok insan
kendini tanmak iin aba gstermeksizin yaamna anlam katabilmeyi umar ve
beklediklerini bulabilmek iin bir muczenin gereklemesini bekler.
Oysa insan, gereklerini tanyabildii oranda kendisiyle uzlar ve
evresine kar da daha hogrl olur. Bunu baaramayan biri ise
holanmad ve kabul etmedii bilind benliini dier insanlara
yanstr,
onlar eletirir ve knar. Bunu yaparken, aslnda, tanmad gerek
benliini seyretmekte olduunun farknda deildir.
Deersizlik duygular yaayan insan, kendi gerek benliini kabul
etmediinden, gerekd bir stnlk dzeyine ulaabilmek iin aba harcar
ve enerjisinin ounu bu ama iin tketir. Ne var ki, bu amaca ulamak
iin gelitirdii yntemler esneklikten yoksundur ve kendisini
tanrlatrmak umuduyla oluturduu amalar ulalamaz niteliktedir.
stelik setii amalar, topluma deil kiisel karlarna yneliktir;
tasarlar bencil niteliktedir ve kiisel stnln salayabilme
yolunda dier insanlara zarar verebilecek giriimlerde bile bulunabilir.
stnln g ve para kazanarak gerekletirmek isteyen kii amacna
ulamak iin dier insanlar kolayca harcayabilir. Entelektel
stnln kantlamak iin evresindekileri srekli eletiren ve
yanllarn
arayan bir dieri, onlarn dnce ve isteklerine sayg gsteremez.
Ancak, dier insanlara deer veremedii iin tm bu abalarna karn
kendisini yine de deersiz bulur ve toplumun dnda kalm hisseder.
Saygnlk uruna bu denli aba harcad halde evresindekilerin saygsn
kazanamam olmasnn nedenini bir trl anlayamaz.
Deersizlik duygular yaayan bir insan, ilikilerinde tutarszdr.
Bazen stnln kantlamak amacyla insanlarla youn bir ilikiye geer,
kendisini eksik ve yetersiz bulduu zamanlarda da onlarla
karlamamaya alr. Byle bir insan ancak kendi stnln
yaayabilecei
ortamlara girme yrekliliini gsterir, ikinci planda kalacan hissettii
ya da stnlk maskesinin derek, deersizlik duygularyla yzleme
tehlikesinin bulunabilecei durumlardan uzak durur.
rnein, para gcyle kendisine saygnlk salayan biri, entelektel
deerlere nem verilen bir ortamda bulunmaktan kanabilir; her yerde
birinci planda olmak isteyen bir bakas, girdii bir toplulukta dier
insanlarn grlerini paylamamak ve onlardan farkl biri olduunu
vurgulamak iin konumalara katlmayabilir. nk deersizlik duygulan
yaayan bir insan stn olmak zorundadr.
Deersizlik duygularn giderme amacyla stn olma ya da grkeme
ulama abasnda olan kii, bunu gerekletirmek iin d gc rn bir
ama gelitirir ve tm davranlarn bu tasarm erevesinde dzenler.
Arada bir dier isteklerinden ve amalarndan sz etse de, gelitirmi
olduu tasarmn gerektirdii ynelimin dna kamaz. rnein, herkesin
saygnln kazanmay amalam olan kii, dier insanlarla
beraberliklerinin her annda davranlarn bu amacna gre ayarlar.
Belirli bir
senaryoyu izlemek zorunda olan bir oyuncu gibidir, ama oynad oyunun
bilincinde deildir. Ancak sayg grdnde varolduunu
hissedebildiinden, dier seenekleri gremez.
Grkeme ulama abas iinde olan kii, birbiriyle elikili durumlar
birlikte yaar. Bir yandan benliine egemen olan amaca ulamaya
alrken, te yandan bu amac gerekletirmi olduuna inanr. rnein,
insanlarn hayranln kazanmay ama edinmi biri, bir yandan dier
insanlann kendisine hayran olmalar iin aba gsterirken, te yandan
kendisini herkesin hayranln kazanm biri olarak grr. Bir yandan
herkesin kendisine hayran olduuna inanrken, te yandan bunun evresindeki
insanlar tarafndan da srekli dorulanmasn ister. Bekledii vgy
bulamad zamanlarda evresini buna zorlayc davranlara giriir.
Kendisine gre bu onun hakkdr.
Deersizlik duygularna kar bylesine mantkd bir gurur sistemi
gelitirmi olan kii, kusursuz sayd benliine uygun dmeyen
davranlarda bulunduunu farkettiinde, kusurunu kesinlikle hogrmez.
Neden
yle davrandm anlamaya alaca yerde kendisini yarglar ve
eletirir. Kendisine kar hogrszl, gerek dnyasn anlayabilmesini
ve
yaad olaylardan ders alabilmesini engeller. Gerek kiiliinin
olmak istedii kiinin zelliklerine sahip olmamas, bocalamasna neden
olur. Kendisini her an bakalaryla kyaslamak ve onlardan daha stn
olduunu hissetmek zorundadr. Bundan tr gerek benliiyle yzleme
olaslnn tehdidi altnda yaar.
Kendisini stn bir varlk olarak alglayan kii, evresinden gelen en
kk bir eletiriye bile katlanamaz. Gerek benliiyle yzlemesine
neden olan durumlar dnyann sonu gelmiesine yaar. Bu nedenle
gururunu incitebilecek bir durumla karlatnda ya da karlamak zere
olduunu hissettiinde o durumdan kamaya alr. Kaamad durumlarda
ise deersizlik duygularnn gerisindeki dmanca eilimler denetiminden
kar ve gururuna darbe indirenlerden almaya alr.
Bylesi bir gurur insan kendisine yabanclatrr ve kiilik
btnlnn bozulmasma neden olur. Gerek benliine kar gelitirdii
nefret
sonucu grkemli bir kiilii benimsemeye alan insan bu uurda srekli
dn verir. Kendisi iin daha nemli olan pek ok konuyu bir yana
brakarak tm abasn ve enerjisini lkletirdii grntsn
srdrebilmek iin yapt gereksiz yatrmlarda kullanr. Verilen
dnlerse,
kendine ynelik nefret duygularn pekitirir ve bir ksrdngnn
yerlemesine yol aar. Kiiliini btnletirebilme abas iinde, bazen
olmak
istedii kiiyle, bazen de holanmad benliiyle zdeleir. Ancak,
hangi yne giderse gitsin, ikisi arasndaki atmadan kurtulamaz ve bu
durum ona ac verir.
Deersizlik duygular bir insann cinsel kimliine ilikin olarak da
yaanabilir. Bu olgu kadnlarda erkeklerinkine oranla daha ak bir
biimde yaanr. inde yaadmz kltr, erkee ve erkeklik rolne
ncelik tanr. Buna karlk, kadn ve kadnn yapt iler st kapal
bir
biimde kmsenir. Toplumumuzun baz kesimlerinde olduu gibi, kz
ocua erkek ocuktan daha az deer verilen bir ortamda yetimi olan bir
kadn, hemcinslerini kmseyebilir ve gerek kadnlk kimliinden
saparak toplumun yeledii erkeksi davranlar benimseyebilir. Byle
yapmakla stn bir varlk olabileceini vee deersizlik duygularna zm
getirebileceini sanr.
Oysa bu davranlar yalnzca erkeklerde grldnde toplumun onayn
kazandndan, kendi gerek kimliinden vazgemekle kendisini, herkesten
nce kendi gznde kk drmekte olduunu farketmez. Bylesi
davranlar bazen kadnn kadnlyla evresine meydan okumas, rnein,
erkekleri nce batan karp sonra onlar incitmeye ya da smrmeye
almas biiminde de grlebilir. Bu davranlarn gerisinde kadnlk
kimliine ilikin deersizlik duygular bulunur.
Benzer davranlara erkeklerde de rastlanr. Toplumun erkek kimliine
ilikin beklentilerini karlayamad iin kendisini deersiz bulan
insanlar, erkekliklerini abartlm bir biimde yaayarak stn bir varlk
olabilecekleri sansna kaplrlar. Byle erkekler ok sayda kadn
batan karmakla ya da saldrgan davranlarda bulunmakla gl erkek
imajna ulaabileceklerine inanmlarlr. Kimi ise, erkekliklerine
ilikin deersizlik duygularn tam kart bir ynde dnlemeye alr.
Kadns bir kimlii benimseyerek kendisinden beklenen erkeklik rolne
aldrmadn, topluma meydan okurcasna ve insanlar oke edercesine
ortaya koyar.
Bylece cinsel kimliklerine ilikin deersizlik duygular yaayan kadn
da, erkek de erkeklik olarak yorumladklar davranlar benimsemeye
alr ve bu abartlm davranlarn gerek anlamdaki erkek kimliiyle
ilikisi olmadn gremezler. Bu kiiler, toplumda erkeklik ve
gllk kavramlarnn eanlam tamas sonucu, kendilerine gre
gelitirdikleri bir erkeklik imajnn beklentilerine kendilerini uydurmaya
alrlar. Bir baka deyile, kadn 'erkek', erkek de 'daha erkek' olmakla
gl olabileceine inanr.
nsann stn sand gerekd bir kimlii benimsemeye alarak
deersizlik duygularndan kurtulmaya almas, daha cidd sorunlar
yaamasna neden olduu gibi, asl soruna da zm getirmez. stelik
kendisini
deersiz bulmasna neden olan ilkel tepki eilimlerinin denetimi daha
da glenir. rnein, kimi insan entelektel bir stnlk gelitirip her
eyin irade ve mantk gcyle zmlenebileceine kendisini inandrmaya
alr, ama duygusal yaamnda ya yalnzdr ya da baarsz. Grkeme
ulama abas insann yaam alann da daraltr. Yaam kendisini stn
hissedebilecei durumlarla snrlandrdndan yeni deneyimlere ve
deiik yaantlara kapaldr. Kald ki srekli grkem ya da kusursuzluk
bir topyadr. Kusursuzluun tanm yaplabilmi olsayd, bu tanmdaki
ltlere uyabilen bir kii herhalde ok skc olurdu. Kusursuz olmaya
alanlar bile yle olduktan sonra!
stn olmak zorunda olan kii bir varolu sava vermektedir. Bu
nedenle yalnz kendisiyle ilgilidir ve asl sorun da buradan kaynaklanr.
Dostluk ve yardmseverlik toplumsal insan trnn kaltsal bir parasdr.
Bu eilimler insann ocukluk dneminde evresiyle olan scak
etkileimi sonucu geliir ve zenginleir. Benmerkezcilik, ocukluk
dnemlerinde
scak tepki vermeyi renememi olma sonucu oluan kusurlu bir
davrantr. Dier insanlarn gereklerini anlayabilmek iin drst bir
aba
gstermeyen ve yalnzca almak iin veren ya da verir grnen bir insan,
sululuk ve deersizlik duygularndan kurtulamaz.
Bir insan varoluunun getirdii sorunlara gvenli ve gereki bir
biimde yaklaabiliyorsa, deersizlik duygular yaamaz. Yenilgiyi de
baar
gibi yaamn doal bir paras olarak kabul ettiinden, karlat
durumlardan ve kendisi ile ilgili gereklerden kamaz. dnyasndaki
aresizlik duygular ve dtan gelen zorlanmalar onu yapc abalara
yneltir. Kendisinin ve dier insanlarn ortak zelliklerine, amalarna
uygun dnce ve deer yarglar gelitirebilmi olduundan sululuk
duygular yaamaz. Saduyusu sayesinde bulduu zmler bakalarnn
karlarna kart dmez. Saduyudan yoksun bir kii, kendisini ve dnyay
salt kendi asndan grr, kiisel karlarna ynelik amalardan
bakasn dnemez.
Ac da verse holanmadmz kendimizle yzleebilmeli ve bu yzden
asla kendimizi lnetlememeliyiz. Kendini lnetlemek ya da kendine acmak
insann sorumluluklann grebilmesini engeller.
Gllk, yrekli olmay gerektirir. Yreklilikse insann kendi
gerekleriyle yzleebilmesini ierir. nsann kendine yabanclamas
pahasna
kazanlan g, gerek g deildir. Gszlmz yaayabilecek
yreklilii gsterdiimiz bir anda biri bizi kmserse, bu onun sorunudur.
Aslnda iin iin ayn yreklilii gsterebilmi olmay o da ister, ama
abartlm gururunun tutsa olduu iin bunu gze alamaz.
Baz insanlar, kendimizi drste yaadmz zaman, dierlerinin bu
'ak'tan yararlanarak bizi devirmeye alacaklar grn savunurlar.
Oysa bir insan ancak kendi iinde devrikse bakalar tarafndan
devrilebilir.
Kusurlu bir yanmzla yzleip bunu kabul edebilirsek, bu yanmzn bir
sre sonra ortadan kalkma olasl da artar. Bu ou kez bilinli bir
abay gerektirebilirse de, bazen zm hi farketmeden gerekleir.
Byle bir sreci balatm olmak, insanlarla ilikilerimizde daha da
etkin olmamz salar.
nk kendimize hogrl olduka, dier insanlarn kusurlu yanlarn
da daha kolay kabul edebiliriz. Dolaysyla onlara gerek anlamda bir
eyler verebilmemizin gururunu yaamaya balarz. Bu, benliin imesiyle
sonulanan gururdan ok farkl bir duygudur. nsann kendisine deer
verebilmesini ierir!
* * *
Engin Getan, nsan Olmak, Remzi Kitabevi, s.74-84
Derkenar iin zetleyen: Fersan B.

Kaynak: Psikoloji-@yahoogroups.com Nurcan Mutluer arkadaa teekkrler
-----------------------------------------------
kuzey celik <celikkuzey@yahoo.com>
Subject: psikolojizm
psikolojinin psi ksm eski yunancadan gelir....psike hava
demektir....kuran da da akland ''Biz insana hava fledik'' anlamndadr
..yani ruh insana flenen havadr...felsefi adan dnyann en gvenilmez
hatta adna bilim bile denemeyecek bir bilimi psikolojidir...ruhbilimi
yani insana flenen havann bilimidir...psikolojiyi bir ok filozof
bilimden de saymaz....psikolojiye dayanarak ona buna deli damgas basmann
sonular ok tehlikelidir...bunun bir ucu beenilmeyen insanlarn
auswitch toplama kamplarnda yaklmasna onay vermeye kadar gider
----------------------------------------------
"Bir" Says
slam dininde "bir" says Allah' ifade eder. Allah
birdir ve tektir. Dede Korkud'ta bir ok yerde geen
bir says klarmzn dilinde ve telinde:
Onlar birdir bir oluptur
Hak iinde sr oluptur
Tecellide nur oluptur
Allah bir Muhammet Ali
(Pir Sultan Abdal)
ah- Merdan kullaryz
Biz biriz birka deiliz
Kanaat ile yrrz
ll tokuz a deiliz
(Hatayi)
biiminde ska dile getirilmitir.
------------------------------------------------
Kitle Kandrma Silah: Medya
Esra ARSAN / STANBUL
E Posta: e.dogru@bilgi.edu.tr
199697 yllar arasnda Glasgow niversitesi Medya Grubu'nun
Ruanda'daki i savan medyada sunumu zerine yapt aratrmadan
u sonu kmt: Gazeteler ve televizyonlar, o srada Afrika'da
bir lkede iki kabile arasnda sren bu atmalara, politik bir
analiz getirmeden, tamamen sansasyonel ve oke edici haber deerleri
asndan yaklayordu. Blgedeki atmalara dair haberlerde hep
insanlarn (kabilelerin) "iddeti", "delilii", "insanlk d
halleri" ve "vaheti" n plana kartlyordu. Dolaysyla, bu
haberleri izleyen / okuyan Batl zihinlerde, bu tr savalarn o
blge insannn doasndan kaynaklanan iddet ve vahet
eilimlerinden kaynakland gibi bir kanaat oluuyordu.
Oysaki, savalar insanlarn doal fakllklarndan deil, birtakm
sosyokltrel ya da ekonomik srelerle, kar atmalarndan
douyor. nk, bugn pek ok bilim adam etnik kkenin biyolojik
temeli olmadn, etnik kimliklerin de toplumsal olarak
kurgulanm, gruplar aras ilikilerle yaratlan bir ey olduu
savn dile getiriyor. Dolaysyla, zellikle son 20 yldr sklkla
duymaya altmz "etnik sava" tanmlamasnn da, herhangi bir
nedenle sava isteyen beyinler tarafndan dman yaratmak amacyla
retilen ve medya marifetiyle geni kitlelere yaylan bir olgu
olduunu iddia ediyorlar.
Gnmzde medyann sadece sava tarlalarndan haber vermek, sava
sunmakla yetinmediini; ayn zamanda savan bir paras, maniple
edicisi olduunu bir kez daha anlyoruz. ABD ve ngiltere'nin Irak'
igali ile iine girdiimiz "sava ve medya omuz omuza" dneminin
bize gsterdii udur ki, artk medya eski savalarda olduu gibi
sadece propaganda taktikleri iin kullanlmyor. Paul Virillo'nun
dedii gibi, "Onlar aparatlaryla algnn, zamann ve mekann
mantn deitirerek savalarn mantn deitirmeye cesaret
ediyorlar."
11 Eyll 2001'den balayarak, ABD'nin d dmanlar ve terrizmin
destekleyicileri olduklar ileri srlen Arap alemi ile ilgili
medyada yer alan sz ve imajlar kim retiyor, kim datyor ve kim
satn alyor? Sinemasal propagandadan asker kontrol altndaki
televizyon muhabirliine kadar artk savan en temel kitle imha
silah olduunu ve ordular yenmeden nce kalplerle zihinleri yenmek
gerektiini bugn bize bir kez daha ispatlayan AngloAmerikan
medyas deil mi? Badat'taki Firdevs Meydan'nda yklan Saddam
Hseyin heykelini, orada olup bitenin byk Batl kanallardan
aktarln ve daha sonralar ayn meydanda gremediimiz birok
farkl ayrntnn (mesela alana sokulmayan insanlarn) alternatif
medyada yer alan grntlerini hatrlarsak durumu daha net kavrarz.
Evet, daha 11 Eyll'den balayarak Batl kolektif hafzaya medya
tarafndan kaznan ve iki koskoca "uygar" ulusu Arap dnyasna
dman ilan ederek petrol savan merulatran sistem bugn
bakldnda yle zetlenebilir: Dnya Ticaret Merkezi'ne yaplan
saldrnn ertesinde New York'ta etraf evrilen kurtarma
blgesine "War Zone", yani "Sava Blgesi" ad verilmi ve
milliyeti ABD medyas da bu tabiri pek sevmiti. Pentagon'un, ikiz
kulelere yaplan saldrnn ardndan, Ortadou'da srasyla birok
lkeye " operasyonlar" dzenleyecei fikri daha o zamandan
hafzalara kaznmaya ve uluslararas camiadan onay beklenmeye
balanmt.
Afganistan'n igalinden balayarak, ABD ve ngiltere'de, kendi
lkelerinden ok uzakta ve farkl bir blgede gerekleen kanl
savalarn medyada "ykletirilmesi" sreci balatld. Hem ngiliz
hem de ABD medyas savata akan kan, iddeti, sivil lmlerini kaba
gerekilik ile deil de, daha ok yk formatnda, belgesel
nitelikli bir habercilik anlayyla vermeye balad. Zaten "gerek
gazeteciler" (embed olmayanlar) sava blgesine sokulmuyordu,
girebilenler de ar sansr nlemleriyle karlayorlard.
Bu programlarda, Trkiye'de baz yazarlarmzn da dikkat ekip
kelerini ayrdklar gibi, Arap halklarnn, ama zellikle de
Irakllarn ne kadar "zavall", "geri kalm", "vahi", "insanlk
d", st ba dklen" insanlar olduklar imaj her gn yeniden
retilerek medyadan sunuldu.
nce, Saddam Hseyin rejiminin rettii kitle imha silahlar
nedeniyle bu lkeye sava alaca sylendiyse de, BM denetileri
bu konuda bir kant bulamaynca, hemen medya sylemi deiti: Baas
Partisi tarafndan byk eziyetler grm Irak halknn kurtarlmas
gerekiyordu. stelik, bu zavall halkn esas korktuu ey sava
deil, Saddam Hseyin rejiminin getirdii aclar, alk ve
sefaletti.
Associated Press (AP) gibi byk haber ajanslar dnyann drt bir
yannda gerekleen sava yanls ya da sava kart gstericileri
ProTroops veya AntiTroops olarak vermeye baladlar. Yani dnya
kamuoyu, "Ordu yanls" veya "Ordu kart" olarak ikiye ayrld.
Savaa kar olmak, Amerikan ordusunun ulv emellerine kar olmakla
edeer tutuldu.
Badat'n dmesiyle de Bat medyasndan yansyan kaos ve yamalama
grntleriyle de ayn Glasgow niversitesi Medya Grubu'nun
Ruanda'daki atmalara dair incelemesindeki gibi, Irak halknn ne
kadar vahi, zavall ve geri kalm olduu izlenimi yaratlmaya
alld. Bu halk igali hak ediyordu; kurtarlmay, uygarlamay
hak ediyordu.
Bu sava, El Cezire ve Abu Dabi Tv gibi Arap grn yanstan, ABD
yalanlarn rten alternatif televizyon kanallarna ramen, Batl
medya devlerinin "savan merulatrlmas" ve "yeni savalara
zemin hazrlanmas" anlamnda byk zaferiyle sonuland. Daha Irak
tam olarak dmeden, yeni istilalara (mesela Suriye) zemin
hazrlayan ve bunu kolektif hafzamza iyi kt bir olaslk
yerletiren medya sylemi ald ban yrd. imdi btn dnya
ABD'nin blgede daha ok uzun sre konulanacan, kilometrelerce
teden tayp getirdii birliklerini yllarca Ortadou'dan
ekmeyeceini ve kafasna gre terrist ilan ettii devletlere sava
aacan filan konuuyor. Bir dnya kabadays, bir sper g, tm
uluslararas antlamalar, uluslararas hukuku hie sayarak, ama
medyann tam desteiyle tm kanunsuzluklar merulatryor. Bunu,
medyay bir "kitle kandrmaca silah" olarak kullanarak yapyor.
Dnyay alglamamzda etkili olan, ihtiyacmz olan temel bilgileri
bize ileten aralardan biri olan medya da kanlmaz olarak savala
yan yana, savan yannda yer alyor.
NOT: Esra ARSAN'n bu Yazs ZAMAN Gazetesin'de yaymlanmtr ve
Yazarn izniyle Sansursuz.com'da da yeralmaktadr.
------------------------------------------------------
>> Evliliinin daha nc ylnda kars, arkadalarna "hissettii
>>sevgi
>>al"ndan sz etmeye balamt. Ak evlilii olarak balayan
>>iliki,
>>beinci ylna varmadan atrdamaya balad. Karsna kotuu art
>>uydu:
>>
>> "Seninle evli kalmam istiyorsan yemeim n, dzenli olarak
>>odama
>>gelecek. Benden dostluk veya yaknlk beklemeyeceksin. Bunlardan
>>ikayet de
>>etmeyeceksin!" Evlilik 11 yl srd.
>>
>> Boanmann ardndan ocuklarndan ayrlmann znts ve ar
>>alma,
>>beraberinde iddetli bir mide lseri getirdi. Hastal srasnda
>>kendisiyle
>>ilgilenen kuzeniyle bir mantk evlilii yapt. Ama srekli baka
>>kadnlarla
>>ksa ilikiler kurdu. Duygusal hayatnda gerekten mutlu olduu
>>uzun bir
>>dnem yaamad. Zaman zaman bu yzden fiziksel saln da
>>kaybetti.
>>Dnyann belki de gelmi gemi en zeki adamndan bahsediyorum:
>>
>> Albert Einstein'dan! IQ'su sradan insanlarla
>>karlatrlamayacak kadar
>>yksek bir dahi! Nobel Fizik dl sahibi.Keman alan, mkemmel
>>satran
>>oynayan, stn bir beyin.
>>
>> EQ, yani "Emotional intellegence" (duygusal zeka) dersen,
>>grne
>>baklrsa yerlerde srnyor!
>> Einstein'n yaad yllarda daha bu ayrm yaplmamt tabii.
>>imdilerde
>>ise hangisinin daha nemli olduu tartlyor:
>>
>> "IQ sizi okuldan mezun eder, EQ ise hayattan!" deniyor.
>>
>> Tanma gre EQ duygularnz ve iletiimi hayatta ne kadar doru
>>kullandnz ler. Bakalarnn duygularn anlama, yaratclk,
>>esneklik
>> dayankllk, stresle mcadele, liderlik vasf, konsantrasyon,
>>kendinizle
>>ve dier insanlarla ilikilerinizle ilgilenir.
>>
>> IQ ise malum, renme ve anlama yeteneini, mantk yrtme,
>>bilgiyi
>>kullanma, soyut dnce ve analitik yetenekleri ler. Yani
>>televizyonun
>>dmesini aamayan anneannenin, insanlar nasl bu kadar iyi
>>tand ve ev
>>ii kavgalar nasl bu kadar beceriklilikle sakinletirebildiini
>>bu ekilde
>>aklyoruz.
>>
>> Veya tam tersi, doktora sahibi insanlarn baz tartmalar
>>srasnda nasl
>>kendilerinden geip kabalaabildiklerini. Ya da ocuklarn niye
>>berbat
>>yetitirebildiklerini... Veya evlilik programlarnda avu avu
>>EQ'suz
>>insann nasl birbirine girip gzyalarna boulduklarn.
>>
>> IQ'lar ne durumda? Ha, onu tartmyoruz bile zaten! Uzmanlar
>>EQ'nun
>>zamanla gelitirilebileceini, ama muhtemelen eitiminiz srasnda
>>okul ve
>>aile tarafndan ihmal edilmi olduunu sylemekteler.. Zeka ne ie
>>yarar?
>>Para kazanmaya m? nsanla hizmet etmeye mi? nl olmaya m?
>>Mutlu olmaya
>>yaramaz m? Kendimi bile mutlu edemiyorsam, akll olmann kime ne
>>faydas
>>var ki? Grne baklrsa, gelecek yllar EQ yllar olacak.
>> 'Einsteinvari' dahilerse, duygusal zekalarn ykseltmek zere
>>psikolog
>>psikolog dolaacaklar!
>>
>>
>>
>>
>
-------------------------------------------------------
nsanolunun dier tm canllardan tek fark dnebilmesidir. Eer
objektifliinize gvenebiliyorsanz kendinizi; deilse bir bakasn
rnek/denek olarak alp incelemeye balayalm. Biyolojik olarak
incelediimizde, dier canllarla yle pek de ciddiye alnacak bir farkmz
olmadn armadan grebiliriz! Ancak ylesine hayret verici bir
organmz
var ki, dier kk/byk tm canllarda bulunmasna ve de ayn
fonksyonel devleri yrtmesine karn, "insan insan yapan" en byk
giz'imizin, vcudumuzun bu biriminde sakl olduunu zorlanmadan
alglayabilir,
bizi biz yapan bu gizimizin beynimiz olduunu kolaylkla anlayabiliriz.
Peki ama ok nemli olan bu birimimizi, beynimizi ne denli tam
randmanl, ne denli akllca, ne denli insanca kullanabiliyoruz? te,
insan
insan yapan bu birimimiz, bizi dier tm canllardan farkl klan en
nemli zellii "dnebilme yetisi" iledir ki, bizler, birer insan
olarak bizi insan yapan en byk zelliimizin her zaman bilincinde olmak
zorundayz .Eer bu gcmzn/deerimizin bilincinde olamadan ylesine
bir yaam sre gidiyorsa, inann, insanlmz tartmaya almtr
bile! Kendimize en byk saygmz, beyinsel fonksiyonlarimiz ile
dnebilme yetimizi snrlamadan kullanmadaki dzeyimiz ve lmzdedir.
Unutmayalm ki, ne lde dnebiliyorsak o denli insanzdr.

BRAZ DA DNELM ...
Doru dnmek yaratmaktr.
(Elbert Hubbert)
Dncelerimizin en iyi aynas, yaamlarmzn akdr.
(Montaigne)
Rahatlk iinde dnce uykuya dalar.
(Andre Gide)
Dnceler klla bastrlamaz.
(Strindberg)
Dnce gdadr.
(Victor Hugo)
Dnmek grmektir.
(Balzac)
Dnyay gvercin ayaklaryla gelen dnceler ynetirler.
(Nietszche)
Ne yapaym diye dnmektense birey yapma, dn.
(Cenap ahabettin)
Dnyorum, yleyse varm.
(Descartes)
nsana byklk veren ey, dncedir.
(Pascal)
Her iyi dnce namuslu insanlarda bulunur.
(Euripides)
Dnmek insana stnlk salar:
iyi grmek, iyi konumak, iyi eyler yapmak.
(Demokritos)
NSANLIIN YARARI N DNENE
TM NSANLAR BORLUDUR.
(Mahmut zturan)
Eyll-2001
---------------------------------------------
"Kendinden baka kimse olmamaya abalamak...Seni gece gndz
bakalar olmaya zorlayan bir dnyada srdrebilecein savalarn en
zorlusudur bu."
E. E. Cummings(1894-1963)
-------------------------------------------
Subject: 'Nefret'e dair............
Yazar Eric Hoffer Kesin inanllar kitabnn arka kapanda nefretten
sz ederken u tespitte bulunuyor Kendine kar olduu kadar mevcut
kurum ve kurululara ve etrafndaki ahaliye kar nefret duygusu tayan
kii, mevcut dzenin en byk dmandr.

En son rneini bir arkadan gnderdii iletide grdgmz gibi,
zamana ve olaylara gre deiken bir nefret eitlemesi mevcut. in
ilginlii nefret edenler hep ayn ahs veya dnce sahipleri olmasna
karn, nefret edilenler srekli deiiyor. Bu kimi zaman, baka
milletlerden nefret etme, kendi iimizde yaayan halklardan nefret etme,
komu
milletlerden nefret etme, zenginlerden ve yoksullardan nefret etme,
kyllerden, varolardan nefret etme gibi oaltabileceimiz bir sr
rnekle
sk sk karlayoruz.

Kim nefret eder, neden nefret ederler, nefreti kimler kullanr ve
nefret ne ie yarar. Bunlara ilikin yazy okuduum kitaptan aktaryorum.


Birletirici unsurlarn en kolay bulunan ve en geni kapsamls
nefrettir. Nefret, bir kimseyi kendi kendinden koparp ayrr. Mterek
nefret, en birbirine uymaz elemanlar bile birletirir. Mterek bir
nefreti bir dmanla beraber paylamak onu bir yaknlk duygusu ile
zehirlemek ve dolaysyla onun kar koyma gcn zayflatmaktr. Hitler,
Yahudi dmanln sadece Almanlar birletirmek iin deil fakat ayn
zamanda Yahudi dman Almanlar, Polonyallarn, Macarlarn, Romenlerin ve
hatta Franszlarn dayanma gcn zayflatmak iin kullanmtr.

deal Tanrnn tek olmas gibi, ideal dmannda tek olmas gerektii
anlalmaktadr. Hitler misalinde rendiimiz gibi byk bir liderin
dehas, btn nefretleri tek bir dman zerine toplamaktan
ibarettir.-hatta bylece birbirine dman olanlar dahi bir kategoriye
girmi
olacaktr. Hitler Yahudileri dman olarak setii vakit, Almanyadan
baka
btn lkeleri Yahudilerin veya onlara hizmet edenlerin istilasna
uram olarak gsterdi. Hitler ngilterenin Fransann, Amerikann
arkasnda srail vardr. beyanat vermiti. Stalin de dmann seerken
tek Tanr prensibine uygun hareket etmitir. Bu dman eskiden faist
sonradan da Amerikan pltokrasisi (byk servete dayanan kudret)
olmutur.

Yine, ideal bir Tanrda olduu gibi, ideal bir dman da her eye kadir
ve her yerde olmaldr. Yahudilere gereinden fazla nem atfedildii
kendisine hatrlatld vakit Hitler u cevab haykrmtr Hayr,
Hayr, Hayr!... Yahudinin bir dman olarak tad mthi vasflara
verilen nemin gereinden fazla olabilmesi imkansz

Son olarak da, ideal dmann yabanc olmas gereidir. deal bir
dman niteliini kazanmas iin yerli bir dmann yabanc soydan geldii
iddia edilmelidir. Hitler Alman Yahudilerine kolaylkla yabanc damgas
basmt. Bolevik devrim kkrtclar, Rus aristokrasisinin yabanc
(skandinav, Tatar, Batl) kkten geldiini hususu zerinde zellikle
durmulard.

Genellikle bir eyi sevdiimiz zaman, o eyi bizimle sevecek taraftar
aramayz; aksine. Sevdiimiz eyi seveni rakip ve mtecaviz olarak
grrz. Fakat bir eyden nefret ettiimiz zaman ayn eyden nefret eden
taraftarlar daima ararz.

Hakl bir ikayetimiz olduu ve bize hakszlk yaplanlara kar
intikam almak istediimiz zaman, bizim tarafmz tutacak kiiler aramamz
akla yatkndr. artc nokta udur ki, nefretimiz elle tutulur bir
ikayetten ileri gelmiyorsa ve bu ikayetimiz pek de hakl grnmyorsa,
taraftar bulma arzumuz daha iddetli olmaktadr. Bizim gibi nefret
edenlerle birlemeye bizi iten, genellikle ite bu haksz yere duyduumuz
nefrettir ve bu cins nefret en etkili birletirici faktrdr.

Bu eit nefretler nereden gelir ve niin birletirici etki yaparlar?
Bunlar bizim kendi zmzde yetersizlii, deersizlii, sululuu ve
dier eksiklikleri bastrma gayretimizin bir anlatm biimidir. Bu durumda
kendini aa grme duygusu, bakalarndan nefret etme kalbna girer
ve bunu maskelemek iin en kesin ve srarl bir gayret sarfedilir.
Aka bellidir ki, bunu yapmann en etkili yolu bizim gibi nefret eden
bakalarn, mmkn oldugu kadar ok sayda bulmaktr.

Hakl ikayetlerimiz olmas halinde bile nefretimiz, hakszla
uramamzdan ok, kendi acizliinden, yetersizliinden ve korkaklndan
(dier bir deyimle kendimiz aa grmemizden) ileri gelir. Kendimiz bize
eziyet edenlerden stn gryorsak, muhtemelen onlar hakir grr hatta
acrz, fakat nefret etmeyiz. ikayet ile nefret sarasndaki ilikinin
basit ve direkt bir iliki olmad u gerekten de grlmektendir ki,
iimizde doan nefret her zaman bizi hakszla uratana ynelmez. ou
zaman, bize birisi ktlk yapt vakit nefretimizi onunla hi ilgisi
olmayan baka birisine veya gruba yneltiriz. Stalinin gizli polisinin
zorbalna maruz kalan Ruslar, kapitalist sava tccarlarna kar
kolayca ferevana kaplr; Versay antlamasndan ikayeti olan Almanlar,
hrslarn Yahudileri imha etmekle alrlar; Boeerlerin basksndan
ezilen Zulular, Hindular kltan geirdiler. ABD gney eyaletlerindeki
zenginler tarafndan smrlen aa ruhlu beyazlar zencileri lin
ettiler.

Sululuk duygumuzu yenmek iin en etkili yol, kendilerine kar u
ilediimiz kimselerin gerekten cezaya layk, kt ve hatta ldrmeye
layk kimseler olduuna kendimiz ve bakalarn inandrmaktr. Hakszlk
yaptmz kimseler, acnacak kimseler olmad gibi onlara kar
kaytsz kalamayz. Ya onlardan nefret edip onlara eziyet etmeliyiz, ya da
kendimiz kendini aa grme akntsna brakmalyz.

Bir dinin yce bir noktaya ynelmi olmas, kuvvetli sululuk ve
gnahkarlk duygusu meydana getirir. man ikrarnn ycelii ile
davranlarn kusursuzluu arasnda kanlmaz bir tezat vardr. Tahmin
edilecei
gibi, sululuk hissi nefreti gelitirir. Bylece iman ne kadar yce
olursa, onun besledii nefret de o kadar iddetli olur.

Nefretin derinliinde beenmek gibi bir ters akntnn bulunduu,
nefret ettiimiz kimseleri taklit etme eilimimizle kendini gsterir.

Bir de u husus vardr: Kendi zmz reddetip kapal bir topluluun
bir paras haline geldiimiz vakit sadece kiisel sorumluluktan
syrlm oluruz. Bir kimse ahsen karar vermede duyulan tereddtlerden,
korkulardan ve phelerden kurtarld zaman, zalimlikte ve gaddarlkta ne
kadar ar noktalara kadar gidebilecei belli olmaz. Hi utanmadan ve
vicdan azab ekmeden, nefret etme, yalan syleme, ikence yapma, adam
ldrme ve ihanet etme hrriyetine kavuur. Orada, bakalarnn namusunu
lekeleme hakk bulur. Bunun Dostoyevskyye gre byleyici bir cazibesi
vardr. Hitler, ferdiyeti kiinin acmasz davranlarn aalk
davran olarak gryor ve yle diyordu: Kutsal bir inanca dayanmayan
acmasz davranlar dengeden ve kararlktan yoksundur.

Bylece nefret , sadece bir birleme hareketi deil fakat ayn zamanda
bir birlemenin sonucudur. Renan, dnya kurulduundan bu yana
merhametli bir millet bulunduunun duyulmadn sylemitir. Buna
ilaveten,
merhametli bir kilise veya merhametli bir devrim partisi bulunduunun
duyulmadn da syleyebiliriz. Bencillikten doan nefret ve zalimlik,
benliini teslim etmekten doan nefret ve zalimlik yannda hafif kalr.

Tanr ak, Hristiyanlk ak, millet ak, zulmedenleri korumak ak
vs. gibi heyecanlar uruna kan dkldn, iddete ba vurulduunu ve
tahribat yapldn grdmz vakit bu utan verici hareketlerin
kabahatini genellikle kudret ihtirasna kaplm liderlere ykleriz.
Gerekte, bu hareketler bir liderin planlar deil fakat o heyecanlarn
dourduu beraberliin neticesinde asil duygularn nefret ve iddet
kalbna
girmesidir. Bir insan benliinden syrmak onu insanlndan
syrmaktr. kence bir anonim kurulutur.


Kaynak:Eric Hoffer / Kesin inanllar

-----------------------------------------------
Grnmeyen balar-II
2005-01-22 (336 defa okundu)
Ik Menderes
ller grnmezler ama, namevcut deillerdir.
- St. Augustin.
Psikanalist Ivan Boszormenyi-Nagy tarafndan 1973 ylnda gelitirilen ve psiko-jeneolojideki en
nemli kavramlardan biri haline gelen 'grnmeyen aile sadakati', aile iinde kuaktan kuaa
aktarlan bir adalet sisteminin var olduunu; yaanlanlarn 'muhasebesinin yaplp', szsz sadakat
kurallar gereince her ferdin kendine bir rol setiini vurguluyor. nceki nesillerin denmemi
borlarn stlenmek, sorumluluklarn ve sululuklarn yklenmek; hatta aclarn paylamak,
zorluklarn hafifletmek iin bilinsizce ayn olaylar tekrarlamak bu kavramla izah edilebilen
fenomenler.
Babasnn hayatn kurtaran yal halasna lnceye dek bakan yeenin dedii manevi bor;
ebeveynlerinin erken lm nedeniyle kardelerinin eitimini stlenen ve hi evlenmeyen kz kardein
duyduu sorumluluk; ailenin entelektel seviyesini veya sosyo- ekonomik statsn amamak iin
niversite snavlarn geemeyen ya da kurduu ii batran gencin durumu, 'grnmeyen aile
sadakati'yle aklanabilen rnekler.
Gizli ilikiler, evlilik d ocuklar; iddet, intihar, ensest ve iflas gibi olaylar aile srr olarak gizlenip
bilinaltna gmld zaman gelecek nesillerin tamakta zorland, uzaklara kap kurtulmak
istedikleri ar bir psikolojik yk olarak kendini hissettiriyor. Psiik rahatszlklar yaratarak kiinin
dengesini bozuyor. Ve izah zor davranlara sebep oluyor.
1978 ylnda, 'mahsen ve hayalet' teorisini ortaya atan Nicolas Abraham ve Maria Torok'un
bulgularndan esinlenerek, aile srlar konusunda uzmanlaan; Secret de famille ve Tintin chez le
psychanaliste adl yaptlaryla psiko-jeneolojinin 'yedi tenoru'ndan biri olarak yerini alan Dr. Serge
Tisseron anlatyor:
"Kkken ensest kurban olan bir kadnn ocuu, dorulayamad bu gizli olay sezinleyecektir...
Kendisi de anne olduu zaman cinsellie kar nedenini anlayamad kaygl bir davran
sergileyebilir ve kendi kzn abartl bir ekilde korumaya ynelebilir. Artk sr, anlatlmazlktan
kp ad koyulamayan iren bir ey haline gelmitir."
Tisseron, ebeveyler tarafndan saklanlan srlarn ocukta sululuk ve zgvensizlik gibi duygular
yaratabileceini; bunun ikinci ve nc nesiller arasnda iletiim bozukluklarna yol aabileceini;
birka kuak teden gelen ve etkisini byk oranda yitiren baz srlarn da ocuktaki psikolojik
problemleri arttrabileceini belirtiyor.
Hastalarn kategorize etmekten kanarak, gelitirdii zgn sistemle ocuk psikoterapisinde snr
tanmayan mehur Dr. Franoise Dolto'nun rencisi Dider Dumas, doumda veya erken yata len
ocuklarn anlarnn bir sonraki ocukta hortlayacan syleyerek, byle bir lmn yl
dnmnde ilk epilepsi krizini geiren kk bir ocuu rnek gsteriyor.
Geen zamanla birlikte unutulan olaylarn tekrar su yzne kmasn da yle aklyor:
"Hayaletler; herkesin unuttuu, silmeye alt kiilerdir. Pierre adl olunun psikotik
bozukluundan dolay bana danan baba, kendi terapistiyle yapt analiz srasnda akl
hastanesinde len ve ismi Pierre olan byk babasnn varln kefetmiti..."
Psiko-jeneologlar, lm aile byklerinin isimlerinin gelecek kuaklara verilmesinin, o ismin
anlamyla birlikte kiinin kaderini de otomatikman ocua yklemek babndan ok sakncal
olduunu nemle kaydediyorlar. Eer ocuk bitirilememi bir program stlenecekse, adn ald
kiiyle gayriihtiyari zdeleecektir.
Gemite yaanp anlalamayan, dolaysyla da zlmeyen olgular ve sorular cevap bulana kadar
nesiller boyu tekrarlanmaya mahkumdurlar. Ebeveynlerinden ihtiyac olan sevgiyi ve destei
alamayan ocuklar hem genetik, hem de enerjetik bir rezonansla balandklar aile fertlerinin
bitirilmeyen programlarn 'morfik alanlar' vastasyla stlenirler. Ta ki, "Yetti gayri!" diyerek harekete
geene kadar...
-----------------------------------------------
Grnmeyen balar III
2005-01-29 (188 defa okundu)
Ik Menderes
Ecdadmzn hl olmam meselelerini yklenmemizdeki neden onlara zm getirmek iindir. Bir
gn gelir, ailenin bir ferdi hesab tamamen kapatarak herkesin huzur bulmasn salar. Bundan
yaklak 20 yl nce, Bert Hellinger'in 'aile dizimi'ne ok benzeyen bir yntem gelitiren ve nice
terapiste psiko- jeneolojinin inceliklerini reten Alexandro Jodorowsky yle diyor:
"Kii, ilk nce kendini kendi soy aacna yerletirmeyi renmeli ve bu aacn gemie ait
olmadn anlamal: O, hepimizin iinde mevcuttur ve u anda yaamaktadr! Aa iimde yayor.
Ben o aacm. Ben ailemin tamamym. Kendi gemiime daldm zaman, anne babamn ve tm
ecdadmn gemiine girerim... Ailenin paylat bir bilinalt vardr. Bir baba psikanalize gitmeye
karar verdiinde, bu, aniden ailenin tmn etkiler ve herkes gelimeye balar. Bilinlenmeye
baladnz anda, dierlerinin bilinlenmesine yardm edersiniz. Siz k olursunuz... Grevinizi
yaparsanz eer, aacnzn tm arnr."
Bu sorumluluk sizleri korkutmasn, Deerli Okurlarm.
Dimalarmz bilgiye aarak, cesurca sorunlarn zerine gittiimizde zemeyeceimiz hibir dm
yok. ayet kendi realitemize bir de psiko-jeneolojinin gzyle bakmay seersek, bu konuyu iyi bilen
bir terapistle almann ok faydal olaca kesin. Ancak herhangi bir nedende dolay terapiye
gitmeyip durumu kendiniz zmek isterseniz, ailede yaanan tm olaylar (evvelki hafta zetlediim
ekilde) bir detektif gibi arayp bularak karttnz soy aacna oturtabilirsiniz.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, krtaj ya da baka nedenlerden dolay domayan ve erken
len ocuklarn da aaca dahil edilmesidir. Zira, hatralarn/programlarn aktarmnda ailedeki
sralama ok nemlidir. Biyolojik olarak 'l bir sralama' vardr ve 'ayn numaray' paylaan aile
fertlerinin arasnda daha youn bir benzerlik ve yaknlk gzlemlenmitir. rnein, siz ikinci
ocuksanz, ailedeki ikinci ve beinci ocuklarla zdelemeniz; onlarn kaderlerine benzeyen bir
yaam izgisi izlemeniz olasdr.
Soy aacn ortaya kardnzda doum ve lmlerin, kaza ve hastalklarn, iflaslarn ve
baarszlklarn ayn yata ya da dnemde tekerrr ettiklerini grp fertler ve olaylar arasndaki
benzerlikleri fark ettiinizde, hem aracak, hem de emberi krp rahatlayacaksnz.
Problem, 'aile srlar' kategorisine giriyorsa, biyolojik zmlemeyle birlikte psiko-jeneolojiyi de
kullanan terapist rem Orhon, aile aacnn bize ykledii 'ar valizlerden' kurtulmak iin Milton
Ericson tarz ritller yapabileceimizi nererek yle diyor: "Ykn muhteviyatn bilmek gerekmiyor.
Sadece sembolik olarak ykten kurtulup hafiflediimizi hissetmek yeterli. Mesel, idealimizdeki
ahsiyetleri seip yeni bir soy aac oluturabiliriz. Bu da, yaantmzn geri kalan ksmn kendi
beklenti ve arzularmza gre dzenlediimiz aile aacnn uyumlu etkisine kendimizi teslim etmektir.
"
Orhon, yaplan ritllerin etkili olabilmesi iin mmkn olduu kadar duyulara hitap etmesi gerektiini
belirtiyor. rnein, bir valizin iine ta doldurarak gara ya da vapur iskelesine gidin. Tadnz
manevi ykn arln sembolize eden valizi, kollarnzda derman kalmayncaya kadar tutun ve
yryn. Valizi yere braktnzda kan sesi mutlaka duyup arl atmann hafifliini zmseyin.
Sonra da brakn bu valizi bakalar boaltsn.
Yardma ihtiyacnz olduunu dnyorsanz, Bert Hellinger'in kitaplarn inceleyerek (Sistem
Yaynclk), yntemini lkemizde uygulayan psikoterapistlere bavurabilirsiniz
(www.hellingerturkiye.com). Hellinger'in aile dizimi (family constellation), danan kiinin kendi ailesini
temsilen setii yabanclardan oluan bir grup terapisi. Hellinger, aranan zmlerin bu dizilimde
nasl ortaya ktn yle aklyor: "Aile bireylerini temsil etmek zere seilen kiiler, dizilimde
yer aldklar an kendilerini o insanlar olarak hissediyorlar. Hatta yer yer, bilmeden bu insanlarn sahip
olduu semptomlar gsteriyorlar... Dizimde grdm, aile bireylerinin birbirleriyle nasl bir iliki
iinde olduu."
Psiko-jeneoloji hakknda derin bir bilgi edinmek isterseniz bu yaz serisinde ad geen kiilerin
kitaplarn www.amazon.com adresinden setiiniz lke ve lisana gre sipari verebilirsiniz. Listenize
u kitaplar da ekleyebilirsiniz: Patrice van Earsel & Catherine Maillard; J'ai mal mes anctres.
Chantal Railland, Cette famille qui vit en nous.
Yorumunu sizlere brakarak, Hellinger'in u szyle yazy bitirmek istiyorum: "Ac ekmek,
zmekten daha kolaydr."
-----------------------------------------------------------------
Tepki testi
Tepki verme hz yalandka azalr. Bunu lmek iin, yaz yazarken kullandnz elinizi an ve
bir arkadanzdan elinizin zerinde 45 cm'lik bir cetvel tutmasn isteyin. Cetveli braktnda
yakalayn. Tuttuunuz yer, ne kadar hzl tepki verebildiinizi gsterir. Cetveli yakaladnz yer:
14 cm'ye kadarsa: 20'li yalar
15 - 24 cm: 30'lu yalar
25 - 29 cm: 40'l yalar
30 - 35 cm: 50'li yalar
40 cm ve zeri: 60'l yalardasnz.
Zihinsel zindelik
100'den geriye doru 0'a kadar 7'er 7'er sayn. Ne kadar srede sayabiliyorsunuz? 25 saniyeden
uzun srmesi zihinsel yalanma gstergesidir.
20 saniyeden ksa: 40 yan altndasnz
25 saniye: 40 - 60 yalarndasnz
Emin olmak iin bir test daha yapn. Bir dakika iinde aklnza ka tane meyve ve sebze ismi geliyor?
60 yan altndakiler, en az 15 tane bulabilir.
Denge
Sa ayanz 45 derece eik halde tutarak sol ayanzn zerinde durun, ellerinizi de kalanzn
zerine koyun ve gzlerinizi kapatn. Dengenizi kaybedip sa ayanz yere koymadan ne kadar
durabileceinizi ln. Bu hareketi birka dakika arayla 3 kez tekrarlayn ve bu ekilde ortalama ne
kadar durabildiinizi hesaplayn.
70 saniyeden fazla: 20'li yalar
60 - 69 saniye: 30'lu yalar
50 - 59 saniye: 40'l yalar
40 - 49 saniye: 50'li yalar
30 - 39 saniye: 60'l yalar
20 - 29 saniye: 70'li yalar
19 saniyeden az: 80'li yalardasnz.
Gzbebei boyu
Gzbebekleri yalandka klr. Ancak k da gzbebeinin klmesine yol at iin bu testi
normal gn nda yapmalsnz.
Gzbebeinizin ap 4 mm ise biyolojik yanz 30; 2 mm ise 60'tr.
Kornea testi
Aynada gz yuvarlanza bakn. Korneanzn evresinde yay eklinde bir beyaz izgi var m?
Beyaz izginin uzun olmas kolesterolnz de yksek olduuna iaret ediyor olabilir. 80'li yalara
geldiinizde kornea evresindeki beyazlk tam bir daire eklini alr.
--------------------------------------------------------
OCUK SNEMASI
Snf retmeni, ocuklarn uykular zerine bir aratrma
yapyordu. Rya grmenin insan ruhunu ne kadar rahatlattn ve onlar
iin ne kadar gerekli olduunu belirttikten sonra:
- Syleyin bakalm!. dedi. Bu gece ne grdnz?
ocuklar, tek tek el kaldrarak ryalarn anlatmaya baladlar.
O
haftaki ryalarn bir ou, gn nce meydana gelen korkun tren
kazas ile ilgiliydi. Bir de, cinnet geiren bir emeklinin, kars ve
ocuklarn yol ortasnda baklamas ile...
retmen, arka sralarda oturan bir rencinin el kaldrmadn
grnce, ona doru yaklap:
- Hayrola arkada!. dedi. Yoksa sen hi rya grmyor musun?
Kk ocuk, yanaklar pembeleirken:
- Elbette gryorum!. diye glmsedi. Ama benim ryalarm ok
farkl.
- O zaman, grdn anlat!. dedi retmen. Ayn eyleri grmen
gerekmiyor.
Kk ocuk:
- Ben, dedemle birlikte gittiim balk avn grdm!. dedi.
Kymze yakn olan derede idik. Ve koca bir balk tutarak eve
gtrdk.
retmen, yapt almay, bir sonraki dersinde de srdrd. O
hafta grlen ryalarn byk bir ounluunda, petrol zengini bir
lkenin bombalanmas srasnda len yzlerce ocuk vard. Dier ryalar
ise, mehur bir arkcnn ayandan vurulmas ve i adamlarndan
birinin karlmas ile ilgiliydi.
retmen, arka sradaki rencinin bu sefer de el kaldrmadn
grerek yanna gitti ve ona ne rya grdn sordu.
Kk ocuk, dardaki karl dalara bakp:
- Geen hafta bir ok kuzumuz dodu, dedi. Ryamda onlar, dan
yamacndaki pnara gtrmtm. Bu arada ieklerle konuup,
gkyzndeki kularla yartm. Onlar gibi uuyordum havada.
retmen, aratrmasn biraz derinletirdiinde, ocuun dier
kardelerinin de ayn trde ryalar grdn rendi. Hatta dedesi
bile, onlar gibiydi.Sonunda merak edip:
- Hep bu trden ryalar grmeniz ok harika! dedi. Sanki birer
film gibi her biri. Yoksa bunun iin bir forml m var?
Kk ocuk:
- Bilmiyorum retmenim!. diye glmsedi. Televizyon alamayacak
kadar fakir olduumuz iin, Allah bize bu filmleri gsteriyor olmal.
------------------------------------------------
Subject: 1 DAKKANIZ VE 10 TANEDE SORUNUZ VAR: KOLAY GELSN
>
>>
>>
>>
>>>
>>>
>>> >>Asagida ki sorulari tam 1 dk iinde yanitlamaya alis.
>>> >>
>>> >>Bir kagit kalem al ve yanitlarini not et, ve her soruya bir defa
>>> >>bakmaya alis olduka ilgin bir zeka testi... :))
>>> >>
>>> >>
>>> >>1. Bazi aylar 30, bazilari 31 eker; ka ayda 28 gn vardir?
>>> >>
>>> >>2. Doktorunuz size 3 hap verir ve bunlari yarimsar saat arayla
>>> >>almanizi tavsiye ederse, ilalarin tamamini bitirmeniz ne kadar
srer?
>>> >>
>>> >>3. Gece saat sekizde yatiyorum ve yatarken guguklu saatimi sabah
>>> >>dokuza kuruyorum ka saat uyurum?
>>> >>
>>> >>4. 30'u yarima blp 10 eklediniz, ka etti?
>>> >>
>>> >>5. Bir iftinin 17 koyunu vardi. Srde salgin hastalik oldu,
dokuzu
>>> >>agir hastalandi, digerleri ld. iftinin ka koyunu var?
>>> >>
>>> >>6. Sadece bir tek kibritiniz var, iinde bir gaz lambasi, bir gaz
>>> >>sobasi, ve birde mum bulunan karanlik ve soguk bir odaya
girdiniz...
>>> >>nce hangisini yakarsiniz?
>>> >>
>>> >>7. Adamin biri dikdrtgen biiminde ve her cephesi gney
manzarali bir
>>>
>>> >>ev insa ediyor. Evi kocaman bir ayi ziyaret ederse bu ayi ne renk
>>> >>olur?
>>> >>
>>> >>8. 3 elma vardi ikisini aldim. ka elmam var?
>>> >>
>>> >>9. Musa gemisine her hayvandan kaar adet aldi?
>>> >>
>>> >>10.Chicago' dan hareket eden 43 yolculu bir otobs
kullaniyorsunuz.
>>> >>Pittsburgh' da 7 yolcu binip, 5 yolcu indi. Cleveland' da 8 yolcu
>>>indi,
>>> >>6 yolcu tuvalete gidip geldi ve 4 yeni yolcu bindi. 20 saat sonra
>>> >>Philadelphia'ya vardiginizda sofrn adi neydi?
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>imdi Yantlar:
>>> >>
>>> >>1. Hepsinde, tm aylarda 28 gn vardir.
>>> >>
>>> >>2. Bir saat
>>> >>
>>> >>3. guguklu saatler gece gndz ayrimi yapmadigi iin 1 saat.
>>> >>
>>> >>4. 70 eder, yarma blmek 2 ile arpmak demektir.
>>> >>
>>> >>5. 9 canli koyun
>>> >>
>>> >>6. Kibriti
>>> >>
>>> >>7. Ayi beyaz olur. Evin her cephesi gneye baktigina gre bina
kuzey
>>> >>kutbundadir.
>>> >>
>>> >>8. 2 elma
>>> >>
>>> >>9. Sifir, gemisine hayvan alan Nuh idi.
>>> >>
>>> >>10. sofr sizdiniz.
>>> >>
>>> >>
>>> >>
>>> >>Deerlendirme:
>>> >>
>>> >>10 dogru : Einstein seviyesi
>>> >>
>>> >>9 dogru : Toplumla uyusamayan psikolojik bozuk vaka
>>> >>
>>> >>8 dogru : Mhendis
>>> >>
>>> >>7 dogru : niversite rencisi
>>> >>
>>> >>6 dogru : Lise grencisi
>>> >>
>>> >>5 dogru : ilkokul grencisi
>>> >>
>>> >>4 dogru : ilkokul gretmeni
>>> >>
>>> >>3 dogru : lise gretmeni
>>> >>
>>> >>2 dogru : niversite Profesr
>>> >>
>>> >>1 dogru : Milletvekili
>>> >>
>>> >>0 dogru : vatandas
-----------------------------------------
Time dergisi, 'mutluluun dosyasn' yapt: Yallar genlerden, televizyon
izlemeyenler pembe dizi mptelalarndan, evliler bekrlardan daha mutlu
RADKAL - NEW YORK - Kzgn Meksika gneinin altnda, Akumal plajnn kumlar l l
parlyor. Turkuvaz renkli denizde tropikal balklar ve deniz kaplumbaalar tembel tembel yzerken
kede buz gibi Meksika biralar almay bekliyor.
1998 ylnn 1 Ocak gn, Amerikan Psikoloji Birlii'nin (APA) iei burnunda bakan Martin
Selingman, meslektalarn ite byle bir ortamda arlyordu. Selingman, APA Bakan olarak ne
yapmak istediini meslektalarna aklad: "Psikoloji, ruh hali eksi 5'lerde dolaan insanlar 0
noktasna getirmeye alyor. Oysa psikolojinin amalarndan biri de 0 noktasnda olan insanlar
art belere karmak olmal." lgilendii konular poplerletirmekte usta olan psikiyatr Selingman
ile alma arkadalar o gnden bu yana psikolojinin bu yeni hedefiyle ilgili pek ok aratrmaya
imza att. Time dergisi de son saysnda, son yedi yln birikimini bir dosyada toplad.
Zeka da art deil!
Dosyada yer alan aratrmalardan ilki, "Parayla saadet olmaz" szn dorulad. Amerikan
Hastalklar Kontrol Dairesi'nin verilerine gre, temel gereksinimleri karlanan bireyler asndan, ek
kazan, tatmin hissinde kk bir ykselme yaratyor. Eitim ve yksek IQ da mutluluk iin yeterli
deil. Daha da ilginci, 'genlik' mutluluk deil, belki de hzn kayna. 20-24 ya grubu kendini
haftann ortalama 3.4 gn mutsuz hissederken, 65-74 ya grubunun kendini mutsuz hissettii gn
says ortalama 2.3. Evliler bekrlardan daha mutlu. Gnde saatten fazla pembe dizi izleyenler,
izlemeyenlerden daha mutsuz.
30-50 ya 'dertli'
Aratrmalarda mutluluk kaynaklar da ele alnd. Buna gre, dindarlar kendilerini daha mutlu
hissediyor. Pek ok kii mutsuzluklarn Tanr'ya havale ediyor. Arkadalar da bir mutluluk kayna
rnein. Bakalaryla vakit geirmenin mutluluu artrd grlyor. Alkol de insana mutluluk
salyor. Gnde bir ya da iki bardak alkol alanlar, 'yeilayc'lara gre daha mutlu. 30-50 ya aras ise
en anssz ya grubu. nk ortayallar i, ocuk gibi nedenlerden dolay daha az zgr, daha
fazla sorumluluk sahibi.
Ancak kimilerine gre genetik ifreler mutluluk konusunda da iin iinde. Yaamdan alnan tatminin
yzde 50'sinin genetik programla ilgili olduu ne srlyor. Bunda kaltmsal alkanlklarn
olduka etkili olduu belirtiliyor. Genlerin etkisi o kadar byk ki, gelir, medeni durum, din ya da
eitimin, insann kendini iyi hissetmesi bakmndan etkisi sadece yzde 8.
Seligman'a gre mutluluun bileeni var. lki yaamdan daha fazla keyif almak, dieri yaptnz
ie sarlmak ve nihayet yaamnz daha anlaml srdrdnz hissettirecek eyleri bulmak.
Bakalaryla iyi iletiim ise tm bu bileenlerin kilit noktas. Dolaysyla biraz daha sosyal olmak
gerek. Peki, eski bir retmeninize, bykbabanza ya da uzaktaki arkadalarnza mektup
yazmann sizi ne kadar mutlu edeceini biliyor musunuz? Etkisi en az bir ay sryormu!
Mutluluun sekiz anahtar var
kredin: Yaadnz gzellikleri dnn ve bunlar her hafta sonu yazn. Her hafta nem
srasna gre en az -be olay not edin.
yi olun: Bakalarnn iyilii iin aln, kendinizi daha iyi hissedeceksiniz.
Tabii bu yolla bakalarnn gnlnde nemli bir yer edinmeniz de mmkn.
Keyif atn: Hayatn gnlk tatlarnn farkna varn. Yaadnz gzel anlar zihninize
kaydederek, zgn olduunuz zamanlarda bunlar hatrlayn.
Teekkr edin: Hayatnzn kritik dnm noktalarnda size yol gsterip yardmc olmaya
alanlara minnettarlnz belirtin.
Affedin: Kendilerine yaplanlar affedemeyenler fkelerinden kurtulamaz ve intikam peinde
komaktan mutlulua ulaamaz. Affedenler ise kendileriyle ve bakalaryla bark bir yaam srer.
Zaman yaratn: Ailenizle ve arkadalarnzla daha fazla vakit geirin. Ne kazandnz para, ne i,
ne de salk, sizi dostlarnz kadar mutlu edebilir.
zen gsterin: Uyku, spor, kahkaha ruh halinizi olumlu etkiler. Salkl insanlarn mutlulua
uzanmas daha kolaydr.
Meydan okuyun: aresiz kalnca manevi deerlere sarlmak size g katar. Zorluklar karsnda,
'Bu da geecek' demek her zaman ie yarar.
yilik hali beynin sol lobunda...
Meslektalar tarafndan 'mutluluk aratrmalarnn kral' olarak bilinen Wisconsin niversitesi
profesr Richard Davidson, bir Budist rahip zerinde aratrma yaparken enteresan sonulara
ulat. Budist rahip meditasyon yapt srada kafatasna bal elektrodlardan tuhaf sinyaller
gelmeye balad. Rahibin beyninin sol lopundan gelen sinyaller inanlmaz llerdeydi. Davidson,
mutluluun srrnn beynin sol lobunda gizli olduu sonucuna vard.
Bu konudaki aratrmalarn derinletiren Davidson, mutluluun sadece soyut bir hissiyata
indirgenemeyecei, iin ayn zamanda bir de fiziksel yannn bulunduunu savunuyor. Beynin sol
yannn mutluluk-huzr duygusu yaratmas konusunda ise bir tavuk-yumurta dngs sz konusu.
nsanlar beyinlerinin sol lobu farkl olduu iin mi mutlu, yoksa mutluluk insanlarn sol lobunda m
kendini belli ediyor, mehul.
Konunun fiziksel hastalklarla ilgili yan ise olduka artc. Yksek mutluluk seviyelerinde
olduklar belirlenen kiilerin vcudu, grip as olanlara oranla yzde 50 daha fazla antikor retiyor!
Davidson'a gre bu, 'ok byk bir fark' ortaya karyor.
------------------------------------------------------
Trke zerine bir matematik modelleme ve bunun olas sosyal
yansmalar
zerine bir zihin jimnastii ;
"Victor Hugo iirlerini 40.000 kelime ile yazd. Trke'yi en zengin
kullananlardan yaar kemal'in romanlar 3.500 kelimeyi gemez" gr
ok
yaygndr. Bu gr hakldr zira Trke'nin Franszca'ya oranla daha
az
szck ierdii dorudur. ngilizce'ye, Almanca'ya, spanyolca'ya
oranla da
daha az szck ieriyor olmas gerekir. Ne var ki bu Trke'nin daha
yetersiz bir dil olduu anlamna gelmez! nk Trke az szck ile ok
ey
anlatabilen bir dildir! daha fazla szck ierse bunun kimseye zarar
dokunmaz ancak, gerei yoktur.
Baka bir dilden Trke'ye eviri yapan herkes szl atnda,
aralarnda
minik anlam farklar olan bir ok szcn Trke karlnda ou
zaman
ayn kelimeyi okur. bu, ilk bakta bir eksiklik gibi grnebilir, oysa
yle
deildir. nk yukarda ad geen diller kelimelerin statik olan
anlamlarn renmeye, Trke ise bu anlamlar bulup karmaya, yani
dinamik
anlamlandrmaya dayaldr. Trke'de anlamlar szlkteki tanmlar
deil,
kelimelerin cmle iindeki konumlar belirler. Tam bu noktada,
Trke'nin,
referans olmak zere sadece gerektii kadar szlklere alnm, sonsuz
sayda kelime ierdii bile ne srlebilir.
ngilizce-Trke szlkte "sick", "ill" ve "patient"n karsnda hep
"hasta" yazar. bu balamda ingilizce'nin kat daha fazla szck
ierdii
sylenirse bu dorudur. ancak, aradaki farklarn Trke'de
vurgulanamad
sylenmeye kalklrsa bu yanl olur: "doktor falanca beyin hastas
olmak",
"bbrek hastas olmak", "internet hastas olmak", "filanca arknn
hastas
olmak" arasndaki fark Trke konuan herkes bir rpda anlar. Bunun
nasl
olabildiini grmek zor deildir. Bir kalem alp, alt alta:
3+5=
12+5=
38+5=
yazmak, sonra da bunlar toplamak yeterlidir. hepsinde ayn "+5"
yazd
halde sonular farkl kyorsa, Trke'de de hepsinde ayn "hastas
olmak"
ifadesi getii halde sonular farkl olacaktr. Trke'nin az ara ile
ok
i yapmasnn srr matematikte yatar. 0'dan 9'a kadar 10 tane rakam,
art,
eksi, arp, bl drt ilem iareti ve bir ondalk ayrac virgl, yani
topu
topu 15 simge ile sonsuz sayda ilem yaplabilir. Trke de benzer
zellikler gsterir. Trke matematie dayal olmaktan da te,
neredeyse
matematiin klk deitirmi halidir.
Trke'deki herhangi bir fiilin ekiminin ve kelimelerin nasl oul
yaplacann renilmi olmas, henz varl bile bilinmeyen, 5 yl
sonra
Trke'ye girecek fiillerin nasl ekileceinin ve 300 yl nce
unutulmu
kelimelerin oullarnn ne olduunun biliyor olmas demektir. Bu tpk
birinci dereceden 2 bilinmeyenli bir denklemin nasl zlecei
renildiinde, sadece "x=6", "y=23" olan denklemlerin deil, ayn
dereceden
btn denklemlerin nasl zleceinin renilmi olmas gibidir.
Oysa szgelimi ingilizce'de "go", "went" olurken "do", "did" olur.
oul
ekleri iin de durum ayndr: "foot", "feet" olurken "boot", "beet"
deil
"boots" olur. bunun tutarl bir i mant yoktur, tek are byle
olduklarnn bellenmesidir.
Trke'de ise, statik kelimeleri ezberlemek yerine dinamik kurallar
renmek gerekir. Trke'de neredeyse istisna bile yoktur. Olanlar da
ses
uyumu gerei "alma" olmas gereken meyve isminin "elma" biimine
dnmesi
gibi birka minr istisnadr. kurallar ise neredeyse, bu dili icat
edenlerin
Trk olduuna inanmay zorlatracak kadar gl ve kesindir.Bu
noktadan
sonra, anlatlanlar matematik olarak formle etmek, aradaki ilikiyi
somutlatrabilmek asndan yararl olacaktr. Bunu yapmann en kolay
yolu
ikili say sistemini kullanmak olduu iin de yalnzca 0 ve 1'leri
kullanmak
yeterlidir. izleyen rneklerde [1=var] ve [0=yok] anlamnda
kullanlmlardr.
kelime kk oul eki matematik ifade
ev ler ev ler
1.0 0.1 1.1
Trke'deki btn kelimelerin 2 bit olduu varsaylabilir (ileride bit
says artacak). tekil olan btn kelimeler 1.0 (kelime kk var; oul
eki
yok), oul olanlar ise 1.1'dir (kelime kk var; oul eki var). bu
kural
hi deimemek bir yana, ylesine gldr ki Trke'de baka hi bir
dilde
yaplamayacak bir ey yaplp, olmayan bir kelimenin oulu dahi
sylenebilir (0.1). birisi karsndakine sadece "ler" dediinde,
alaca
tepki: "anladk ler de, neler?" trnden bir cevap olacaktr. bir
eylerin
oulunun sylendii bellidir de, neyin oulunun kastedildii ak
deildir.
vurgulama sfat kk zayflatma matematik ifade
krmz
0.1.0
kp krmz
1.1.0
krmz ms
0.1.1
kp krmz ms
1.1.1
Trke'deki sfatlarn anlamn kuvvetlendirmeye veya zayflatmaya
yarayan
bu kural da hi deimez. hatta istenirse bu kurala uyan ama hibir
szlkte
bulunmayan, hem kuvvetlendirilmi hem de zayflatlm garip sfatlar
bile
tretilebilir. "gne domazdan az nce ufuk kpkrmzms (kp +
krmz
+ms; [1.1.1]) bir renk ald" dendiinde, herkes neyin kastedildiini
anlayacaktr. nk ayakst tretilen bu sfat, hibir szlkte yer
almaz
ama, Trke konuan herkesin ok iyi bildii bu kurala uygundur.
Fiil ekimlerinde de iler farkl deildir. burada zorunlu olarak kii
iin
3, zaman iin 2 bitlik gruplar kullanlacak. oklu bit gruplar unlar
ifade edecek:
011 = ben
010 = sen
000 = o
111 = biz
110 = siz
100 = onlar
00 = geni zaman
11 = imdiki zaman
10 = gelecek zaman
01 = gemi zaman
kk kii matematik ifade
yeterlilik ............ oku (y)abil di m = 1.1.0.01.0.0.011
olumsuz ............... oku (y)a ma z m sn = 1.1.100.0.1.010
zaman ................. gel me (y)ecek ti = 1.0.1.10.1.0.000
zaman ................. git me di k = 1.0.1.01.0.0.111
hikaye ................ ar abil ecek ti niz = 1.1.0.10.1.0.110
rivayet ............... bil (i)yor lar = 1.0.0.11.0.0.100
Tabloda zaman ile ilgili kme 3 bit yaplp gemi zaman "di'li gemi"
ve
"mi'li gemi" olarak ikiye ayrlabilir, soru bilekeni iin ayr bir
bit
eklenebilir, emir ve art kipleri de iin iine katlabilir ancak,
sonu
deimezdi.
Cmleleri oluturan elerin (zne, nesne, yklem, vb...) sralamas da
rastgele deildir. Trke cmleler bir tr "crescendo" (iddeti giderek
artan dizi) izlerler. btn vurgu en sonda yer alan yklem (fiil)
zerindedir. dier elerin nemi, ykleme olan yaknlk/uzaklk
konumlar
ile belirlenir. ykleme yaknlaldka nem artar. gene matematiksel
olarak
ele almak gerekirse, cmleyi oluturan her bir enin toplam e says
kadar haneden oluan bir matematik deere sahip olduu varsaylabilir.
"dn ahmet cam krd" cmlesi 4 eden olumaktadr; o halde her e 4
haneli bir deere sahip olacak, ilk e en dk, son e ise en yksek
deeri tayacaktr.
cmle
matematik deer
0001
matematik deer
0011
matematik deer
0111
matematik deer
1111
1 dn ahmet cam krd.
2 dn cam ahmet krd.
3 ahmet dn cam krd.
4 ahmet cam dn krd.
5 cam dn ahmet krd.
6 cam ahmet dn krd.
imdi tablodaki cmleler tek, tek ele alnabilir:
1. cmle: dn ahmet bir i yapt ve bu cam krmak oldu.
2. cmle: dn krlan cam bakas deil ahmet krd (sulu ahmet!).
3. cmle: ahmet'in dnk ii cam krmak oldu (belki nceki gn kitap
okumutu).
4. cmle: ahmet cam herhangi bir zaman deil, dn krd (yarn krmas
gerekiyor olabilirdi).
5. cmle: cam dne kadar salamd, krlmasnn sulusu ise ahmet.
6. cmle: cam ahmet zaten kracakt, bunu dn yapt.
Cmleyi oluturan eler kesinlikle ayn kalrken (cam hep 'i' haliyle
"cam" olarak kald; fiil hep 3. tekil ahs, di'li gemi zamanda
ekildi,
vb.) sadece yerlerinin deimesi cmlelerin anlamlarn da deitirdi.
Her cmlede 0011, 0001'den daha fazla, 0111 bu ikisinden daha fazla,
1111
ise hepsinden daha fazla nem tad. anlam belirleyen de zaten her
bir
enin matematik deeri oldu. kelimelerin statik anlamlar tadklar
dillerde, zaman belirtecinin (dn) yeri deitirilerek elde
edilebilecek 2
eitlemenin dnda dier anlamlar vermek iin kip deitirmek
(edilgen
kip - passive mode kullanmak) veya araya aklayc baka kelimeler
eklemek
gerekir. Trke konuanlar ise her bir cmlenin dierinden farkn
derhal
anlarlar.
Matematik ile olan al-veri yalnzca verilen rneklerle snrl
deildir.
Trke'nin ne taraf ele alnsa bu iliki ile yz, yze gelinir.
Trke'nin
bu zelliini "insanlar kendilerine ulaan mesajlar nasl anlarlar?
bunun
kullanlan dil ile bir ilgisi var mdr? bir fransz, bir ingiliz, bir
trk
ayn mesaj kendi ana dillerinde alsalar, birbirleri ile ayn ekilde
mi,
yoksa farkl m alglarlar? eer dilin alglamayla ilgisi varsa, iin
iine
bir dil karmad yani szgelimi bir pantomim gsterisi izlenir veya
zerinde hi yaz olmayan bir afie baklrken, dil ile ilgili bu
alkanlklar nasl etki ederler?" trnden sorulara yant ararken fark
ettim. bu zellik konuya ilgi ve sabrla yaklap, bakmay bilen
herkesin
grebilecei kadar ak. o nedenle, bu gne kadar kesinlikle bakalar
tarafndan da grlm olmal. "Trke ok lastikli, nereye eksen
oraya
gidiyor" diyenler de aslnda, hayal meyal bu zellii fark eder gibi
olup,ne
olduunu tam adlandramayanlardr. Trke teknik adan mkemmel bir
dildir.
Bu mkemmelliin nedeni matematik ile olan i ieliktir. keza, ne yazk
ki
Trke'nin, bu dili konuanlara kurduu tuzak da buradadr.
kentli-kyl,
eitimli-eitimsiz, doulu-batl, vb... kltr atmalar dnyann
her
yerinde vardr. gene dnyann her yerinde iyi, kt ileyen bir
"asimilasyon" ve/veya "adaptasyon" sreci bu atmay kendi iinde bir
takm sentezlere gtrr. trkiye bu adan dnya genelinin biraz
dndadr. bizde "asimilasyon" ve/veya "adaptasyon" sreci ya hi
almaz,
ya da akl almaz bir yavalkta alr. sorun, baka sebeplerin yan
sra
kullandmz dilden de kaynaklanmaktadr. dnme, kendi kendine
szsz
konuma olarak kabul edilirse (bence yledir), anadilin kiilerin
dnce
yaps zerinde etkili olduunu da kabul etmek gerekir; insanlar kendi
anadillerinde dnrler. trklerin byk paradoksu ite buradadr.
teknik
adan mkemmel bir dil olan Trke, kendi dmzdaki dnyay
kendimizce
deitirmeden, olduu gibi alglamaktaki en byk engelimizi
oluturmaktadr.
rnein, trkiye dna yabanc ii olarak giden ilk nesil gerek
bulunduklar lkenin dilini renme, gerekse oradaki yaam biimine
ayak
uydurma konusunda muhteem bir direni gsterdiler. bu direniin
boyutlar o
denli byk oldu ki, baka hi bir diasporada gzlenmeyen gelimeler
yaand. trk diasporas, gettolap kendi kltrn gene kendi iine
kapank bir evrede yaayacak yerde, kendi kltr kurumlarn o lkeye
ithal
etti. asimile olmaya en direnli kltrlerden biri kabul edilen
ispanyollar,
gittikleri yere sadece gazetelerini ve bazen de radyolarn tamakla
yetinirken; trklerin bunlara ek olarak (hem de birden ok) televizyon
kanallar ve hatta kendi fast-food'lar (lahmacun, dner, vs...) oldu.
Bunlar baaran insanlarn yeteneksiz olduklarna, dil renmeyi de bu
yeteneksizlikleri yznden beceremediklerine hkmetmek en azndan adil
ve
gereki olamaz. keza, bylesine nemli bir kltr direnii
gsterenlerin,
orada doan ocuklarn eitirlerken, bunca sahip ktklar
kltrlerini
gz ard etmi olmalar da dnlemez. ancak gzlemlenen o ki, orada
doan
ikinci nesil, gene szgelimi ispanyollar arasnda hi grlmedii kadar
hzla asimile oldu. bunun nedenini evdeki Trke'nin yan sra okulda
renilen ve ev dnda yaanan, o lkenin dili faktrnde aramak ok
yanltc olmayacaktr.
Biz Trkler, konumay renirken (tpk sick, ill, patient rneinde
olduu
gibi) farkl durumlarn farkl kavramlar oluturduunu, bu farkl
kavramlarn da farkl adlar olmas gerektiini renmeyiz. ayn ad
tayan
farkl kavramlar birbirinden ayrmaya yarayacak sezgisel
(sezgisel=doal=matematiksel) yntemin kurallarn renmeye balarz.
Sezgisellie artlanm beyinler ise d dnyay hibir deiiklie
uratmadan, olduu gibi alglamay bilemediklerinden, bildikleri tek
ynteme
yani kendilerince anlam karsamaya veya baka bir ifadeyle "sezdikleri
gibi
alglamaya" ynelirler.
Algladklar kavramlarn tm kendi karsamalar dorultusunda
ekillenmi
olan, kendilerince tanmlanm bir dnyada yaayan insanlara ulaan
mesajlardaki kodlar ne kadar "herkese bir rnek" alglanabilir?
zerinde
emek harcanmaya deer temel sorulardan biri budur. bu sorunun yant
belirginletike, neden batdaki sistemlerin bir trl trkiye'de
oluturulamad sorusunun yant da belirginlik kazanabilir.
Trke'nin kendi i dinamiklerinden kaynaklanan bu zel durum kukusuz
tm
iletiim alanlar iin geerlidir. yunus emre'nin okumas, yazmas
olmayan
gebe trkmen boylar arasnda 700 yl boyunca bir nesilden dierine
byk
bir sadakatle, szl kltr rn olarak aktarlmasnn ardnda
Trkenin
sezgiselliini sonuna kadar kullanmadaki becerisi vardr. tanzimat
aydnlar
ve cumhuriyet aydnlarnn bir trl geni kitlelere seslerini
duyuramamalarnn nedeni de gene ayn denklemin iinde aranmaldr.
fransz
gibi, alman gibi dnmeyi renenler, meramlarn anlatrken bunu yeni
rendikleri dnce sistematii iinde yapmaya kalkm ve trk gibi
anlatmay becerememi olduklarndan baarsz kalmlardr.
Mesajlar sadece alglanabildikleri kadar etkili olurlar. mesajlar
retenlerin kendi konularna ne kadar hakim olduklar mesajn btnl
asndan nemlidir ama, hitap edilen kiilerin, kendilerine ynelen
mesajlar nasl algladklar her eyden daha nemlidir.
Ahmet Okar
http://www.bilimkurgu2000.com/Bilimsel/BY12.asp

-------------------------------------------------------------
"Kullanlmas bilinirse psikolojinin tersanelerinde dnyann en kudretli toplarndan daha
etkili silahlar vardr. Gustave Le Bon
-----------------------------------------------------------------
PSKOLOJK SAVAIN YARARLANDII TEMEL BLMLER
Psikolojik Sava, ok iyi analiz edebilmek ve gerektiinde psikolojik harekat unsurlarndan
yararlanabilmek iin, bir uygulaycnn nemli derecede bilgi daarcna ihtiyac vardr. Bilgi
bankas ile g kazanan muhakeme yetenei, kelimenin tam anlamyla uygulaycnn itici gcdr.
Bilindii gibi Davran Bilimlerinin iki temel amac bulunmaktadr. Birincisi; gnmzde
sosyal bilimlerin sahip olduu yeni anlaytr. Sosyal bilimler, birbirlerini yalanlama ve yok
sayma zerine deil, mmkn olan her alanda ibirlii ve birbirlerinin yntem, kavram ve
bulgularn kullanmaya dayal iliki temelinde oluturulan anlaya sahiptir. Bunu
yaparken de kendi alannda mmkn olan en kk birimlere ulaarak uzmanlklar
oluturma gayreti ierisine girmektedirler. Bu durum zellikle sosyal bilim alannda renim
gren bireylerin Davran Bilimleri konusunda bilgi sahibi olmalar gerektiini gsterirken
ikinci amac ise, daha ok insann toplumsal boyutuyla ilgilidir. nsanolu gnmzn
modern yaamnda paral bir hayat srmektedir ve yirmi drt saat ierisinde birbirinden ok
farkl, onu ok derinden etkileyen deneyimler yaama olasl mevcuttur. Deneyimlerin
niteliini belirleyen ise, ilikinin ve yaanan tecrbenin toplumsal, psikolojik, hukuksal,
siyasal ve ekonomik boyutlardr.
te bu boyutlarda ortaya kan sorunlarn asgari dzeyde zlebilmesi iin ilgili alanlarn temel
bilgisine sahip olunmas gerekmekte ve neden Psikolojik Savan ilham ald, ilgilendii bilim
dallarnn neden o kadar ok geni alana dalm olduu sonucunu ortaya karmaktadr.
Yaps gerei dnyadaki bilinen her trl bilim dallarn kendi konusu ierisinde kullanmas
ihtiyacn douran psikolojik harekatn imdi temel baz anahtar kavramlar hakknda bilgi verelim.
Unutulmamas gereken konu; her uygulaycnn geni bilgilere sahip olmas gerektiidir.
Psikoloji:
Ruh bilimi olan psikoloji, insan ve hayvan davranlaryla ve bilisel sreleriyle ilgilenen bilim dal
olarak ksaca tarif edilebilir. nsan ve hayvan davranlarn ve bu davranlarla ilintili psikolojik,
sosyal ve biyolojik sreleri inceleyen bir bilim alan olan psikoloji, bilgilerini insan sorunlarn zmek
iin kullanlmas iin aba sarf eder. Bu bilginin kullanlmas psikolojinin alt alanlarna gre
deimekle birlikte dili iyi kullanma, aratrma, istatistiksel analiz ve empati (Karsndakinin yerine
kendini koyma) gibi baz zel beceri ve yetenekleri gerektirir. Ansiklopedik Hukuk Szlne gre
psikoloji; felsefenin ruhla uraan ksm olan ruh bilimidir.
Psikoloji ilminin bilimsel olarak 125 yllk bir tarihi gemii olmasna ramen ok ncelerinden beri
insan davranlar hep dnrlerin dikkatini ekmitir. Bilimsel olarak bu gen ya psikolojiyi,
biyolojiden sosyolojiye kadar uzanan olduka geni kapsaml bir alan ierisine oturtmasna neden
olmutur. Toplumdaki sorunlarn ounluunun insan davranyla ilikili olduu dnlrse
psikolojinin ok fazla sayda alma alan olduunu grmek hite artc olmayacaktr. Bu
nedenle psikoloji, aslnda sanldndan olduka geni bir alana sahiptir ve alma alanlarnn hem
says hem de etkinlii her geen gn artmaktadr. ABDde yaplan bir ngrye gre psikoloji, 2005
ylna kadar en hzl gelien nc alan olacak ve bir ka 10 yl iinde de bu gelime hzl bir
ekilde devam edecektir.
Byk toplumsal deiimlerin yaand ve farkl kltrleri ieren lkelerde toplumsal deiimin birey
zerindeki etkilerini ve kltrel farkllklar anlamada da kullanlan psikoloji, bunlarn yan sra
renme ve bellek konularndaki aratrmalarda kaydedilen gelimeler ile beden ve ruh salnn i
ielii nedeniyle bu bilime olan ihtiyac her zamankinden daha aranr hale getirirken genileyen
konusu dorultusunda olduka ilgi ekici grnt sergilemektedir. rnein, hatrlamann pasif bir
sre olmad, bireylerin belleklerindeki gemi bir olaya ait blk-prk bilgileri, kendi
yorumlaryla birletirip aktif olarak yeniden yaplandrdklar, dolaysyla adli olaylarda tank
ifadelerine tam olarak gvenmenin yeterince doru olmad anlaldndan tanklarn bilgilerinden
yararlanmak iin zamann kaybedilmemesi sonucu ortaya kmtr.
Nobel Tp dl sahibi Dr. Alexis Carrel tarafndan kaleme alnan nsan Denen Mehul adl
kitabnda, insann bilim adamlarnca tam ve doru olarak tanmlanamad gereine dikkat ekmi
ve bu konuda alnmas gereken tedbirleri bahsederken; gnmzde yaanan teknolojik gelimelerin
insanlar sanldnn aksine olumsuz ynde etkilediine dikkat ekmi ve bunun da zihinsel geliimi
yavalatt iddiasnda bulunmutur.
Kitapta yer alan ruh, zeka, miza ve karakter ile ilgili ilgin ifadelere, ek olarak insan bedeni ve ruhun
ayrlmaz bir btn olduunu vurgulayan yazar, bedenin her trl iklime, kurakla, rutubete, soua,
scaa, gdaszla ve ok almaya kar dayankl iken ruh ve insan bedenindeki organlarn,
hassas ve nazik olduuna ve insann kendi iinde bir ztlk sembolnn varlna dikkat
ekmektedir. Yazara gre zeka, insan varlnn ilk gze arpan zelliidir. Ancak herkesin farkl ve
eitlidir. Hayat tarz ve beslenme alkanlklar zekay belirleyen en nemli faktrlerdir. nsanlarn
ruhi ve fizyolojik faaliyetleri birbirlerinden tamamyla farkldr. Bu faaliyetler, insan mizacnn temelini
tekil eder. Miza da insanlarn karakterini belirler.
Dr. Alexis Carrel, bilim adamlarnn bugn insan vcudunun temel katmanlarn tekil eden
fizik, kimya, fizyoloji ve psikoloji gibi kavramlar zerinde ortak bir tanma ulamalarna
ramen insan kavram zerinde henz byle ortak tanma ulalamadn ve bu amala,
insan tanmak iin bal bana bir insan ilmi oluturulmas ile ve bu ilim dalnda insann
bir btn olarak ele alnmas temennisinde bulunmaktadr.
nsan davranlarnn kaynaklarn, davranlarn oluumunda etkisi olan nedenleri bilen bir insan,
bilim adamlarna gre, nce kendi ruh ve beden saln korumas ynnden hayatn gvence
altna alm olur. Bu nedenle ruh salna gereken nem verilmeli, evredeki insanlardaki uyum
bozukluklar ve rahatszlklar gzlemleyip; bunlarn altnda yatan nedenler incelemelidir. Eitimin
insan davranlar zerinde ok byk etkisi vardr. Salkl bir toplum iin ocuklar ve genler ile
ilgilenmeli; ilgilenebilmek iin de onlarn psikolojilerini ok iyi tahlil ederek, sorunlarna zm
bulunmaldr. Bir insan tanmak iin davranlarn, davranlarnn altnda yatan nedenleri ok iyi
bilmek gerekiyor olunmas ise salkl bir toplum oluturmak iin salkl bireyler yetitirmek
gerektiinden gemektedir.
Psikolojinin her geen gn alt dallarnn arttn ve konu alann genilediini vurgulamtm.
Bunun bir bilinen yn de psikolojiyi renmek ve bilmenin pek ok dier meslek dallar iin de nemli
avantaj oluturmasdr. rnein, iverenlerin ou psikoloji derslerinin kazandrd bilgi toplama,
analiz etme, yorumlama, istatistik ve deneysel desen kurma gibi becerilere ilgi duymaktadrlar ve bu
ilgileri onlar hayatlarnda daha baarl hale gelmelerinde destekleyici unsur olarak yansmaktadr.
Psikoloji insan ve hayvan davrannn anlalmasn salayan hem bir aratrma, hem de insana
ait sorunlarn zld bir uygulama alan olduundan hemen her alanda faaliyet gsteren ve
ihtiya duyulan bu bilimin en nemli zelliklerinden biri de uygulama ile birlikte yer almas ve ikisinin
birlikte ilerlemesidir.
Psikolojik Savan ana silah olan psikoloji ilminin, imdi baz alt dallarna deinerek ne kadar geni
konuya hitap ettiini grelim:
Psiko-politika, milletleraras ilikileri idare etmek iin ortaya km olan diplomasisinin iflas ettii
yerde balayan asker ve sava diplomasinin istenmeyen sonular dourmas ve ou zaman binlerce
masum erkek, kadn ve ocuun hayatna maal olmas ve sakatlanmasna neden olmas sonucu
uluslararas arenada, ksaca psikolojinin politikada uygulan anlamna gelen "Psiko-politika" olarak
yeni bir psikoloji alan olumu ve diplomatik ilikiler bunun zerine kurulmutur.
Adli Psikoloji, yasal konulara ve sorunlara psikolojinin ilkelerini uygulamak zere hukuk ile psikoloji
arasnda kurulan ilikiden doan bir alan olarak ortaya kmtr. Hkm giymi yada gz altnda
tutulan kiilerin davranlarn ve duygusal strese maruz kalp kalmadklar deerlendirilerek
ebeveynlerden hangisi ocuun velayetini almaldr yada bir sann zihinsel kapasitesi mahkemede
savunma yapmak iin yeterli midir deil midir, gibi sorunlu durumlarda hakime bir uzman olarak
yardmc olurlar. Adli psikologlar arasnda hem hukuk hem de psikoloji eitimi alm olanlar vardr.
Deneysel Psikoloji, amac temel davransal srelerdeki deiiklikleri aratran ve reten psikoloji
olan deneysel psikolojinin iindeki nemli alt dallardan biri, bilginin ilenmesi, bireyin belleinde
depolanmas, depodan geri arlmas ve problem zme durumlarna uygulanmas gibi bilgi ileme
srecini alan bilisel psikolojidir. renme, duyum, alg, performans, motivasyon, bellek, dil,
dnme, iletiim ve problem zme, yeme, okuma gibi davranlarn altnda yatan fizyolojik
srelerin aratrlmasyla ilgilenen alt alan ise fizyolojik psikolojidir.
Eitim Psikolojisi, insanlarn nasl rendiini ve etkili renmenin gerekletirilmesini konu alr.
Her yataki insann eitimi iin gerekli ara, gere ve yntemleri gelitirilerek becerileri deerlendirir
ve eitim programlarnn dzenlenmesine ve uygulanmasna yardmc olurlar.
Endstri (rgt Psikolojisi), i hayatnn iyiletirme ve retimi arttrma amacyla psikolojik ilkelerin
i hayatna uygulanmasn konu olarak semitir. Plan yapma, kaliteli ynetim, rgtsel deiim gibi
alanlarda eleman rgtlenmesi ve eitimi konularnda eitli rgtlere yardmc olmak iin alrlar.
lgileri arasnda, rgtsel yap, i verimi, i doyumu, tketici davran, personel seimi ve
personelin gelitirilmesi gibi konular yer almaktadr.
Geliim Psikolojisi, doum ncesinden balayarak lme kadar uzanan bireyin hayat sresinde
insan geliiminin evreleri zerinde alr ve yaa bal davran deiikliklerinin tanmlanmas,
aklanmas ve llmesiyle ilgilenir.
Klinik Psikoloji, zihinsel, davransal ve duygusal bozukluu olan bireyleri deerlendirip, tedavi
etmeyi konu alan bir daldr. Klinik psikolojisi ilgilendikleri sorunlar, ergenlikteki bakaldr ve orta
yata kendilik deerindeki dme gibi geliim dnemleriyle ilgili ksa sreli geliimsel krizlerden fobi,
depresyon yada izofreni gibi daha ar sorunlarn tedavisine kadar deiebilmektedir.
Nropsikoloji ve Psikobiyoloji, biyolojik sistemler ile zihnin ilevi ve davran arasndaki ilikiyi
inceler. Beynin biyokimyasal mekanizmalar, beyin yaplarnn fonksiyonlar, kimyasal ve fiziksel
deiikliklerin davranlara ve duygulara etkisini temel olarak aratrr.
Okul Psikolojisi, ruh sal ve renme iin gerekli evresel koullar dzenleme ile ilgilenen okul
psikolojisi snf ortamn bozan yada zel eitime gereksinimi olan ocuklar ile ilgilenir, programlar
gelitirir ve deerlendirir; snf ynetimi konusunda retmenlere eitim verirler.
Psikometri (Ruh lm), psikolojik bilginin elde edilmesi ve uygulanmas srasnda kullanlacak
teknik ve yntemler zerinde alarak zeka, kiilik, yetenek ve dier alanlardaki testleri gelitirirler.
Bu testler, klinik, danmanlk, i yaam, endstri ve okul gibi alanlarda kullanlmaktadr.
Sosyal Psikoloji, bireyleri, gruplar ve grup davrann, tutumlar, nyarglar ve bunlarn
oluumu ile deiimini inceler. Arkadalk, ikili ilikiler, ekicilik ve saldrganlk gibi konular zerinde
aratrma yapar.
Salk Psikolojisi, sal ve hastal etkileyen biyolojik, psikolojik ve sosyal etmenlerle ilgilenir.
nsanlarn hastalkla nasl ba edebildikleri, neden baz insanlarn tbbi nerileri izlemedikleri,
acnn en etkili bir biimde nasl denetlenebilecei ve kt alkanlklarn nasl deitirilecei ile
ilgilenen bilim daldr.
Trafik Psikolojisi src yeteneklerinin psiko-teknik deerlendirilmesi, srclk tarzlar ve trafikte
risk alma davran, src eitimi ve rehabilitasyonu, ergonomi, trafik gvenlii iin bilinlendirme,
trafik yasalarn yapan ve uygulayanlara danmanlk, trafikle ilgili davran tutum yetenek ve
becerileri lme aralar gelitirme, bu konularla ilgili aratrmalar yapma balca grev alanlardr.
Spor Psikolojisi, takmn performansn artrmaya ve takm iinde olumlu bir hava meydana
getirmeye alr. Bir yarma ncesindeki kayg ve sonrasndaki baarszlk duygusu ile nasl
ba edilebilecei konularnda sporculara yardmc olur ve sporcularn yarma amalarna
younlamalarna ve gdlenmelerine yardm eder.
Grld gibi Trafik Psikolojisinden Spor Psikolojisine, Sosyal Psikolojiden Salk
Psikolojisine Psikometriden (Ruh lm) Okul Psikolojisine, Nropsikoloji ve
Psikobiyolojiden Klinik Psikolojiye, Geliim Psikolojisiden Endstri (rgt Psikolojisi) ve
Eitim Psikolojisine kadar bir alanda kullanlan bilim dal psikolojinin, insanlarn psikolojileri
zerinde sava icra edilmesinde neden kullanldn aka ortaya koymaktadr.
Konuya imdilik sadece giri yaplacaktr. Ama psikoloji ilminin ne kadar geni bir alana
yayldn ve ABDdeki bu ngrnn ne kadar hakl olduunu gstermektir. Unutulmamas
gereken konu, yllardan beridir kartlmam ve kullanlmam olan altn madenin yeni
kartlmasnn gemie bir faydas olmayacadr. Bu nedenle psikoloji ilminin bilimsel
olarak 2000li yllar itibari ile 125 yllk bir gemii olmas aslnda nceki alarda da
kullanlmadn gstermez. Nitekim psikoloji ilminin ad konulmasa bile yzyllar
ncesinden beri kullanld grlmektedir. Bunlarla ilgili rnekler konular ierisinde
verilecektir. Ancak n aklamay yaptktan sonra bir nevi toplum analizi psikologu olan
psikolojik harekatya gemeden ok nceleri bu ilmi yapanlar tanmakta yarar vardr.
-----------------------------------------------------------
Psikologlar:
Psikologlar ksaca, psikoloji ilmi erevesinde ilki; beyin ve davran, ikincisi; evre ve davran
ilikisi olan iki nemli iliki zerinde alan kiilerdir. Hem aratrmac olarak gzlem, deney ve
analiz gibi bilimsel yntemleri izlemek hem de bilimsel bulgular uygulamak iin retici olmak
durumundadrlar. Psikologlar, aratrma yaparak gelitirdikleri kuramlar snarlar ve aratrmalar
sonucu ortaya kan yeni bilgileri uygulama alannda alanlarn kullanmna aarken ayrca,
bireylerin ve toplumlarn deien gereksinimlerini karlamak amacyla yeni yaklamlar gelitirirler.
Psikologlar, genel itibari ile temel ve uygulamal alanlarda aratrma yaparlar, toplumdaki rgtlere ve
dier kurumlara danmanlk hizmeti verirler, bireylere tan koyar, psikoloji retirler, eitli testler
kullanarak zekay ve kiilii lerler, davranlar ve bilisel ilevleri deerlendirip gerekli durumlarda
yardmc olurlar. Bireylerin hem birbirleri ile hem de makineler ile nasl iliki iine girdiklerini
aratrp, bu ilikileri iyiletirmeye alanlar da onladr.
Psikologlar, baz ilerde bamsz olarak alrken doktor, hukuku, okul personeli, bilgisayar
uzman, mhendis, yasa koyucu, polis, asker ve yneticiler ile takm halinde alarak toplumun her
alanna katkda bulunmalar nedeni ile laboratuarlarda, hastanelerde, adliyede, okullarda,
niversitelerde halk sal merkezlerinde, kitle iletiiminde, hapishanelerde ve pek ok baka
iyerinde grlmeleri mmkndr. Stresi yenip performans artrmaya ynelik programlarda ynetici
veya sporcularla birlikte alyor olmalar, adli kararlar iin hukukulara gerekli bilgi ve nerileri
sunmalar, okul reformunda eitimcilerle, psikiyatri kliniklerinde psikiyatr ve sosyal almaclarla,
pediatri, onkoloji ve nroloji gibi kliniklerde de uzman doktorlarla birlikte almalar hep bir rnek
olurken uak kazas yada bombalama gibi bir felaketin hemen ardndan ortaya kan ok srecinde
kaza kurbanlarna yardmc olmalar, hukuk ve halk sal alanlarnda alanlarla birlikte takm
halinde alarak bu tr olaylarn nedenlerini analiz edip tekrarlanmasn nlemek iin zm yollar
bulmaya alanlar yine onlardr.
Psikologlar ileri gerei hem aratrmac olarak gzlem, deney ve analiz gibi bilimsel yntemleri
izlemek hem de bilimsel bulgular uygulamak iin farkl dncelere ak, geliimci, kendisini srekli
yenileyen durumunda olmaldrlar. Psikologlar nlerine kan gerek olaylar deneysel olarak
aratrma yaparak gelitirdikleri kuramlar denerler ve aratrmalar sonucu ortaya kan yeni bilgileri
uygulama alannda alanlarn kullanmna aarken, bireylerin ve toplumlarn deien
gereksinimlerini karlamak amacyla yeni yaklamlar da gelitirirler, temel ve uygulamal alanlarda
aratrma yaparlar, toplumdaki rgtlere ve dier kurumlara danmanlk hizmeti verirler, bireylere
tan koyar ve tedavi ederler, toplumun ihtiya duyulan eitli katmanlarna ve eitim retim
kurumlarna psikoloji retirler, eitli testler kullanarak zekay ve kiilii lerler, davranlar ve
bilisel ilevleri deerlendirip gerekli durumlarda yardmc olurlar ve karlatklar sorunlarda
bireylerin hem birbirleri ile hem de makineler ile nasl iliki iine girdiklerini aratrp, bu ilikileri
iyiletirmeye alrlar.
Psikologlarn inceledii makinelerin en bilinenlerinin banda bilgisayar gelmektedir. Bu ynde
yaplan almalarda bilgisayarlarn bireyleri gerektiinden ok onun karsnda tuttuu iin
mahkemelerde boanma sebebi olarak kabul edilmesine neden olmutur.
Eitimde, adliyede, askeriye ve poliste, i ortamnda yani ksaca toplumun her kesinde kendisini
gsteren psikoloji uzman psikologlar, stresi yenip performans artrmaya ynelik programlarda
ynetici veya sporcularla da birlikte alrlar. Adli kararlar iin hukukulara gerekli bilgi ve nerileri,
okul reformunda eitimcilerle, psikiyatri kliniklerinde psikiyatr ve sosyal almaclarla, pediatri,
onkoloji ve nroloji gibi kliniklerde de uzman doktorlarla hep birlikte omuz omuza alrlar. Hukuk ve
halk sal alanlarnda alanlarla birlikte takm halinde alarak bu tr olaylarn nedenlerini
analiz ederler ve tekrarlanmasn nlemek iin yollar bulmaya alrlar. Bir intihar bombacsnn
ruh hali ve onu bu eyleme iten nedenleri aratrarak zm yollar ararlar.
Yeri gelmiken yanl bilinen bir konuyu akla kavuturmakta yarar vardr. Psikiyatri ve psikoloji
tanmlar halk tarafndan eit anlamlarda kullanlmakla birlikte, birbirinden olduka farkldrlar.
Psikiyatrlar; tp fakltesi sonras uzmanlk alan olarak psikiyatriyi seerlerken, psikologlar ise sosyal
bilimlerden tercihini psikoloji eitimi zerine yapanlardr. Hastalk tedavisinde rolleri snrldr, ila
verme yetkileri bulunmamaktadr. Psikiyatri ilmini uygulayan kiiye psikiyatr denilmektedir.
Burada psikologlarn zerinde durulmasnn nedeni, bir baka ekilde toplum zerinde uygulama
yapan psikolojik harekat uygulayan kiinin vasflar ile paralellik sergilemesidir. Temelde ayn
zellikleri var gibi gzkse de detaylara girildiinde psikolojik harekatnn vasflarnda ok daha
derin tecrbelerin olduundan psikolojik harekatnn temel vasflar blmnde ayrca
deinilecektir.
Felsefe:
Felsefe, Psikolojik Sava faktrnn temel direklerinin belki de en hassas olandr. Bu ayrcalk iki
ressamn ayn olanaklar ile tuvale farkl kalitede resim izmesi gibidir. Bundan yola karaktan her
uygulaycnn farkl psikolojik sava uygulamas sonucu malumdur.
Felsefe, yunanca Philosophia teriminden alnarak arapaya gemi oradan da trkeye aktarlm
bir kavramdr. Birleik bir terim olan Philosophia philos veya philia (sevgi) ile sophia (bilgi, hikmet,
bilgelik) manalarna gelen kelimelerden meydana gelmitir. Philosophia da bilgiyi, bilgelii sevmek,
hakikat sevgisi manalarna gelmektedir.
Felsefe zl kelimeler ile tanmlanacak olunursa; dnme, kafa yorma, sorulara cevap aramadr.
Sadece insanla ilgili deil, evremizde grdmz ve grmediimiz maddi manevi her trl konuda
sorular soran ve akas cevap bulmaktan ok, sadece soru reten bir bilim daldr. nk sizin
bulduunuz cevaplar sadece sizi balar ve bunlar dier bilim dallarnda olduu gibi deney yoluyla
ispatlayamazsnz. Ancak ikna etme yoluna gidebilirsiniz.
Felsefe, genel bir tanmlamayla, insann iinde yaad dnyay anlama uradr. lk insanlar,
canllarn doup, geliip en sonunda yok olmalarnn ardndaki temel nedenleri; gnein, ayn ve
dier gk cisimlerinin nasl hareket ettiini bu hareketlerinin ne sonulara yol atn merak
ediyorlard. Bunun iin de ilgi duyduklar varlklar ve sreleri sistemli bir biimde gzlemeye
baladlar. lnce insan ne oluyordu? Olaylar iyi yada kt gler mi ynetiyordu? gibi sorularn
cevaplar ilk nce doast glere, tanrlara baland. Daha sonra, zellikle .. 6. yzyldan
balayarak in, Hindistan ve Eski Yunanda, dnyada yaanan srelere ilikin aklamalar gzleme
dayanan bilgilere, neden-sonu ilikilerine balamaya alan felsefi dnceler gelimeye balad.
Eski Yunan filozoflar, yeryzndeki tm canllarn sonsuz bir deiim sreci iinde olduklarn ve
temel saydklar drt zden (hava, ate, su, toprak) birinden yaratldn varsaydlar. Daha
sonralar maddi srelerle balantl olmayan zihinsel srelerin yada dncelerin dnyay
kavramakta birinci derecede nemli olduunu savunan dealist Akma bal filozoflar ortaya
karak bunlara kar da dnyann ve dnsel srelerin ancak maddi srelerden hareket edilerek
aklanabileceini savunan Maddeci Akm filozoflar dncelerini gelitirdiler. Bu iki temel akmn
varl, daha baka felsefi akmlarla birlikte, gnmzde de srmektedir.
Hristiyanlk ve br tek tanrl dinler ortaya knca, bu dinler filozoflarn aklamaya alt pek
ok sorunun cevabn Tanrnn iradesine balad. nsanlarn bu dinsel dorular sorgusuz yada
kuku duymakszn kabul etmesi istendiinde bylece kilisenin yetkisinin ve basksnn olaanst
olduu ortaa Avrupasnda sorgulayc felsefi dncelerin ve bilimsel gelimenin nne 1000 yl
boyunca byk bir engel konmu oldu. Ortaada filozoflarn nemli bir blm Hristiyanln
getirdii aklamalarn doru ve akla uygun olduunu kantlamaya alt.
Rnesans dneminde ve Aydnlama anda dnyann dinsel yorumuna kar klmaya
balanarak filozoflarn bir blm ve bilginler, akln stnln, sistemli ve deneylere dayal
dnmeyi vurgulayarak gelien bilimlerden etkilendiler.
Felsefe, zamanla deiik dallara ayrld. rnein, estetik sanat ve gzellii; etik insan
davranndaki doruyu ve iyiyi; mantk ise doru dnme yntemini inceledi.
Felsefede ne dnld kadar, nasl dnld de nemlidir. Filozoflar, genellikle baka
insanlarn ok ak bulduklar gerekleri de sorgularlar. rnein, bir demiryoluna bakan herhangi bir
kii duraksamadan raylarn paralel grnmediine gre onun bunu nasl bildiini soracaktr. nk
uzaa baktka raylar birbirine yaklar gibi grnmektedir.
Filozoflarn sorular, insanlar evrelerindeki ve dnyadaki olaylarn nedenleri konusunda dikkatle
dnmeye yneltmektedir. Bylece neden sonu ilikileri ortaya karldka dnyay doru ve
btnsel bir biimde kavramalar kolaylar.
Felsefenin tarihsel geliimine ksaca bakldnda karmza ilk a felsefesi kmakta olup dar
anlamnda Yunan felsefesi ile bu felsefeden domu olan Helenizm-Roma felsefesi
anlalmaktadr. Belli bir tarih dnemini adlandran lka kavram, bilindii gibi genitir. Bu dnem,
ilk yazl belgelerle balar ve aa yukar drdnc bin yldan sadan sonra 476 ylnda Bat
Roma mparatorluunun kne kadar srer. Bu uzun zaman aralnda da, birok kltrler doup
gelimitir. Uzakdou ve Hint kltr evrelerini bir yana braklacak olunursa, yalnz Akdeniz
evresinde balcalar: Msr, Mezopotamya (Smer, Akad, Babil, Asur), Hitit, Fenike, Yahudi,
Yunan, Pers, Roma, Kartaca kltrleri bulunur ve ilka kavram, btn bu kltrleri iine alr.
Bilindii gibi, evrenin varoluunu aklayan rakipsiz teori olan big bang hakknda bugn ciddi
anlamda destek verici bulgular saptanmtr. rnein; yakn zamanda kefedilen dopler
kaymasyla (deiik renkteki klarn uzayda nasl yol ald ile ilgili teori) yldzlarn daha nce
getii yollar ortaya karlabilmektedir ve hemen hepsinin getii yollar gsteren hayali izgilerin
evrende sabit belli bir noktada topland grlmektedir. inde, an en byk dehalarndan
Stephan Hawkingin de bulunduu ou bilim adam tarafndan kabul gren teorinin doal sonucu
olarak evren srekli genilemektedir ve yine pek ok bilim adamna gre bir gn ktle ekim kuvveti
bu yaylmaya daha fazla izin vermeyecek ve evren en geni boyutlarna ulatnda anda tekrar
klmeye balayacaktr. Ardndan da yine big bangin balangcna dn. Zamann ve mekann
olmad, btn gezegen, yldz, meteor, serbest gazlar ve ksaca evrendeki her eyi ieren hilik
noktas. Balayan her ey bitmeye mahkumdur.felsefi ile aklan bu teori evrenin de insan gibi bir
mr olduu ve bir gn mutlaka var olduu gibi yok olacadr.
Baz bilim adamlarna gre felsefeyi anlayabilmek iim matematik ilminden rnek vermek
gerekmektedir. Onlara gre, matematiin bana veya sana gresi olmaz. Yani Japon matematikisi
de Alman da Amerikals da ayn matematiksel dzeni ortaya karmak iin urayordur. Ancak
felsefede i pek de o kadar kolay deildir. Matematikteki gibi bulduklarn ispatlayamamaktadrlar.
zellii nedeni ile ayn durumda farkl alglamalarn olduu gibi buda psikolojik harekat
uygulamasnda ayn malzeme ile farkl sonulara ulalmas gibidir.
Sosyoloji (Toplumbilimi):
Psikolojik harekatn uygulan esnasnda en ok yararland bilimlerden birisi de sosyolojidir. Bir
uygulayc hedef toplumunu ok iyi tanmaldr ki doru bir sonu alabilsin. Yoksa terzinin hi
grmedii sadece tahminler ve sylenenler zerine birisine elbise dikmesine benzer.
Toplum, belli bir corafyada yaayan, ortak temel karlar olan, aralarnda ibirlii ve dayanma
bulunan, ortak bir kltre sahip rgtlenmi insan topluluudur. Toplumun temel yap talarn, ortak
yer, toprak, ortak karlar, bu karlar dorultusunda ibirlii yani rgtlenme, belli bir sistemi olan
basit yada karmak bir yap, btn bu srete olumu ortak bir kltr oluturmaktadr.
nsann olduu yerde toplumsal yaam vardr. Toplumsal yaam bir dzen gerektirir fakat ayn
zamanda da bir dinamizm tar. Toplumun nasl olutuu, ileyii, rgtlenii, toplumsal grup ve
kurumlarn varlklar ve aralarndaki ilikiler sosyolojinin konusudur. Toplumsal deime ve
toplumsal deimeye yol aan etkenler, aile, devlet, eitim, ekonomi gibi toplumsal kurumlarn
yaplar, oluumlar, ileyileri, din, ahlak gelenekler, grenekler gibi her toplumda yer alan deerler
sistemi, nfus, ky, kent, toplumsal snflar, tabakalama ve iletiim sosyolojinin konular arasnda
yer alr.
Bir bilim olarak sosyoloji, tek tek olaylar deil tek tek olaylarn znde yer alan ortak zellikleri ele
alp genel sonulara ulamaya alr. Sosyoloji, bu anlamda toplumsal olaylar deil toplumsal
olgular ele alp inceler.
Toplumsal olaylar; toplumsal yaay iinde belirli bir zamanda olup biten zel, tekil ve somut
olaylarken toplumsal olgu; herhangi bir konunun dzenliliini, izledii dorultuyu belirleyen bylece her
ortaya knda belli zellikleri gzlenebilen elere denilmektedir.
Toplum, toplu olarak bir arada yaamadan belli bir bilince dayal olmas bakmndan ayrlr. Arlar,
karncalar toplu yaarlar ancak bir toplum oluturamazlar. Toplumun olumas iin mutlaka bir bilincin
olmas gerekir. Bu bilin hem toplumu oluturur hem de gelimesini ve deimesini salar.
nsanlarn da bir araya gelmesi toplumu oluturmaz. rn: Toplumsal yn (ma izleyicileri, gsteri
topluluklar), kalabalklar (alveri yapan insanlar), izleyici topluluklar (sinema, tiyatro), aktif
kalabalklar (denetimden yoksun isyan, lin topluluklar) gibi. Bunlar sadece insanlarn bir araya
gelmelerinden dolay oluturduklar topluluktur.
Bir toplumda belli zellikleriyle ayrt edilen blmlere toplumsal kategori denir. Lise rencileri,
kadnlar, kyller gibi.
1864-1920 yllar arasnda yaam olan nl Alman dnr ve sosyologu Max Weber, Emile
Durkheimla birlikte, ayr ve bamsz bir disiplin olarak modern sosyolojinin kurucusu olmas
olgusundan kaynaklanmaktadr. O, sosyal bilimlere felsefi bir temel, sosyolojiye de kavramsal bir
ereve kazandrmtr. Baka bir deyile Weber; bir bilim olarak sosyolojinin genel kavramsal
erevesini en iyi bir biimde ortaya koyduu, tutarl bir sosyal bilimler felsefesi gelitirdii ve nihayet,
modern endstri toplumunun temel zelliklerini salam bir biimde kavrayp ifade ettii iin, modern
sosyolojinin kurucusu olarak tannr.
-----------------------------------------------
UYGULAMA ALANINA GRE ETLER
Psikolojik harekat, uygulama alanlarna gre ana balkta toplanmak mmkndr:
1.Stratejik Psikolojik Harekat:
Sava ve barta milli seviyedeki hedefleri desteklemek amacyla Milli Gvenlik Politikas
erevesinde Milli Gvenlik Kurulu tarafndan tespit edilen ve devletin dier gvenlik ve ilgili birimleri
tarafndan kurulan koordine ve milli bir sorumluluk gerektiren faaliyetlerdir. Yunanistan'n tipik bir
stratejik psikolojik harekat olarak deerlendirebileceimiz "Mega dea"s vardr.

2. Taktik Psikolojik Harekat;
Uzun sreli psikolojik harekat planlarna dayandrlan zel ve taktik faaliyetlerin desteklenmesi iin
hazrlanan ve bu ama iin uygulanan, koordine edilmi bir parasdr.

3.Takviye Edici Psikolojik Harekat:
Sava esnasnda veya sava sonrasnda igal edilmi blgelerde siyasal, sosyal hayatn
dzenlenmesi, darmadan olan ekonominin dzeltilmesi iin baz tedbirlerin alnmas
gerekmektedir. rnein bu blgelere radyo, televizyon, sinema cihazlar, tiyatro, duvar ilanlar ve
gazetelerin gnderilmesi ile bu blgede yaayanlar moral kazanmalarn salamak amacyla
uygulanan faaliyetlerdir.

PSKOLOJK HAREKATIN AMACI
Psikolojik harekatn amac, uyguland alana ve kitleye gre farkllklar gstermektedir. Eer hedef
kar bir lke ise bu durumda scak sava ve her trl silahl mcadele ile dmann tehis ve
tespitinin yaplarak kitlenin savama azmini, davalarndaki hak skszlklar alanarak azimlerini
krmak ve ypratmak iin kullanlmaktadr.
lke menfaatleri asndan, lke ynetimine, gvenlik glerine kar dardan ve ieriden
yneltilen olumsuz propagandalarn kaynaklarn kaynandan yok etmek, hedeflerini belirleyerek
ona gre tedbir alarak nleyici almalar yapmak, lkede yaayan vatandalarn lkelerine gven ve
sadakatle bal olmalarn tesis iin kullanlabilmektedir.
Psikolojik harekatn genel amac balamnda bakldnda, dost. tarafsz veya dman kitleler
zerinde, milli amalara ulalmasn desteklemeye ynelik duygu, dnce ve davranlarn
uygulayclarn yannda yer alacak ekilde olumasn salamak, taraftar toplamak, rakibin
mcadele gcn ve azmini zayflatmak, sava dneminde askeri hedeflerin elde edilmesini
destekleyerek kolaylatrmak, bar dneminde ise caydrclk taktiklerinin hayata geirilmesi
amalanmaktadr.
PSKOLOJK HAREKATIN NEM
"Bir klcn kazand zaferi baka bir kl yok edebilir. Kalemle fetihler ise tarihe mal olur, tarihe
yani ebediyete." szleriyle Cemil MER iddetin aslnda grnenden ne kadar daha az etki yapt
ve gnlk zmlerin kalc sonular dourmadn ortaya karmaktadr. Bu nedenle terrizmle
mcadelenin ana ilkelerinden olan psikolojik harekat yntemlerinin ve propagandann, siyaset
bilimcisi, psikolog, tarihi, uluslararas ilikiler uzman, ekonomist, antropologlardan ve gnn
deien artlarna gre ihtiya duyulan uzmanlardan da faydalanarak "Psikolojik Harekat
Merkezleri"kurulmal ve etkin bir faaliyet ierisinde bulunmas zorunluluktur.

NASIL YAPILIR
Psikolojik harekat uygulamak iin belirlenmi net bi
kurallar yoktur. nk deien zamana, mekana, olaylara
ve kiilere gre farkllklar gstermektedir. Her ne kadar
baz nemli kstaslar olsa da belki de kurallarnn tam
olarak belirlenemedii ilmi bir yntemdir.
Baz teknikler ve kurallar bir toplum veya hedef kitle zerinde uygulaya bilinirken dierleri zerinde bu
etkili olamayabilir ve istenilenin dnda bir sonuca ulala bilinir. Psikolojik harekat yapacak
uzmanlar, hedef toplumlarn, duygu, dnce, tutum ve davranlarn kendi amalar dorultusunda
istenilen sonucu alabilmek iin hedef kitlenin sosyo-kltrel, psikolojik, ekonomik, askeri ve i bar ile
bireylerin birbirleriyle ilikilerinin detayl bir ekilde irdelemeli ve gerekli bilgiler toplanarak gereklere
dayanan, detayl analizi yapmaldrlar. Psikolojik harekatn baarl olmas iin mutlaka doru
zaman, doru yerde, doru hedefe ve uygun aralar ile uzman kiiler tarafndan yaplmaldr. Bu
nedenle istihbarat birimlerine ok nemli grevler dmektedir. Yanl bir istihbarat ile etkili bir
psikolojik harekat yaplamaz. Dolays ile n bilgi ok nemli olup mutlaka salkl bilgilerle
balanlmal ve zaman geldiinde de bitirilmelidir.


-------------------------------------------------------------
NASIL ZEMN HAZIRLANIR
Psikolojik harekata geecek uzmanlar, eitli yntemler ile nce var ise zemini eer zemin henz
olumam ise gerekli alt yapy elverili hale getirilmesi gerekmektedir.
Heinrich HEINE'nn "Ik gk grltsnden, dnce de eylemden nce gelir." fikri dorultusunda
eylemlerin dncenin ardnda geldiini vurgulamtr. Herhangi bir eyleme geecek olan birey nce
onu dnr ve kendi aklnca yorumladktan sonra fiiliyata dntrr. Dolays ile psikolojik
harekatn temeli, insan dnceleri ve ona yn veren psikolojisinin etkilenmesi ile atlmaktadr. Kiiye
istenilen hedefin yaptrlabilmesi iin nce amalanan fikir alanr ve dnce as
deitirilir.Bylece birey sizin emir komutanzdaki bir asker gibi talimatlara kaytsz artsz uyar.
Sanki i dnyasnda uymak zorunluluu hisseder. Birey hipnotizmaya alnm bir hasta gibidir.
Telkinleriniz onlar tarafndan her zaman doru anlalr ve imkansz diye bir bir engeli tanmazlar.
Terr rgtlerinin varlklarn srdrebilmeleri iin ideoloji, i ve d destek, eleman ve para gibi baz
asli unsurlarn mevcut olmas n kouldur. Bilinen bu koullarn banda da davasna inanm
elemanlarn direktif bekliyor olmalar rgtlerin pasif ama etkin gcn gsterir. Ne kadar paranz
olsa da insan faktrnn eksiklii nedeniyle dinamik yapnn ayakta tutulmas son derece nemlidir.
Her ne kadar belirtilen n koullar birbiri ile balantl ve biri dieri olmadan yarm kalsa da asl
btn salayacak olan insan faktr hi bir zaman gz ard edilemez. Yetimi ve ideolojileri
dorultusunda ekillenmi bir elemann birok engeli kolayca at bilinmektedir."Azimle damlayan
su damlas mermeri deler" sznn manasnn altndaki gizli sr bunu en iyi ifade etmektedir.
Bilindii gibi lkemiz yllardan beri nitelii ve ideolojisi deikenlik gsteren terrist saldr ve
eylemlere aralksz maruz kalmaktadr. Tarihin belli dnemlerinde eklini deitirmesine ramen
insanlk d saldrlarn failleri polisimiz tarafndan yakalanarak etkisiz hale getirilmekte veya
gvenlik glerimizle girdikleri silahl atmalar sonucunda l olarak ele geirilmektedirler. Dalma
srecine giren terr rgtleri de oluumlarn devam ettirebilmek iin yeni baz araylar ierisinde
olduu veya ayn gruplarn farkl fraksiyonlara ayrld bilinmekte ve tam olarak kknn
kaznd sylenmektedir. yleyse sorun nereden kaynaklanmaktadr?
Sorun ne olursa olsun onu zecek insandr. nsana deer verilmedii ve ona yatrm yaplmad
srece geici zmler alabilirsiniz ancak ileriye ynelik tedbirleri almanz gerekiyorsa ncelikli olarak
alnmas gereken ey insan ne karan ve yetimi insann olanaklarn kullanarak zmler
aramak mantkldr. imdi bo araziye modern bir bina ina edildiini, alveri merkezlerinden spor
komplekslerine kadar, kltr merkezlerinden elence yerlerine kadar her ihtiyacn dnld bir
yerleim merkezi kurulsa bile oray ina eden ve alt yapsn oluturan insanlarn yapt hizmetin
devam etmesi iin ayni bilgi ve kltre sahip olan kiilerin devamnda ynetici olarak kalmalar
gerekmektedir. Gnmzde hayranlklar beslenecek yaptlarn bakmszlk sonucu bir harabeye
dndne ahit olunmaktadr. Grld gibi son teknolojiler kullanarak yetenekli baz alanlarn
emeklerinin yarm kalmamas iin onun devamn tekil edecek insanlarn mutlaka gelmesi
gerekmektedir.
Gnmz ada doktorlarnn uygulad nemli yntemlerden birisi de koruyucu hekimliktir. Bir
insann hasta olmadan, hasta olmamann yol ve yntemlerinin kiilere benimsetilerek kendilerini
korumalarn ve tedbir almalarn ifade eden koruyucu hekimlikte hastalanma olasl daha azdr.
nk birey neyin ve hangi artlarn hasat edeceini bilerek onlardan kanmaya aba sarf eder.
Ayn olgu terrizm konusu asndan ele alndnda psikolojik harekatn nemi ok iyi
anlalabilmektedir. Asl baar on tane terrist yakalamak deil nemli olan onlar terrist olmaya
iten nedenlere ortadan kaldrmaktr. Yani on terrist yakalamaktansa iki insanmzn terrist
olmasn engellemek byk bir baardr.
DER SAVA TEKNKLERNDEN FARKI VE STNLKLER
Psikolojik harekatn hangi boyutta etkili olduunu belirlemek iin scak sava sonras sonularn
neler olduunu ve uygulamalar neticesinde nelerin kendi lehimize dntrldnn bilinmesi
asndan nemlidir. Bu nedenle psikolojik harekat, dier askeri taktiklerden farkllklar
gstermektedir. Bunlar:
- Ortada bir sava halihazrda vardr ama askerleri grnrde yoktur. Grnmeyen askerler
balattklar mcadelelerini maske kullanarak rtl bir ortamda yapmaktadrlar. Uygulayclar
bilinmez. Hedef kitle de net bir ekilde bildirilmez ama sinsi bir hastalk gibi yava yava topluma
szarak arzulanan fikirler pompalanmaya balanr.
Scak savata askerler ve cepheler belli iken psikolojik harekatta grnrde bir cephe yoktur.
Uydudan yayn yapan televizyon kanallar uygulayclarnn emirlerini yerine aksaksz olarak
getirirken bu tr saldrlarn ne zaman ve ne ekillerde ktnn bilinmesi ok zor olup bilinli
olmayan insanlar zerinde olduka etkili olmaktadr.
Bu tarz psikolojik harekatlar bazen bir derginin sayfalarnda gerekletirilirken bazen bir ke
yazarnn satrlarnda bezende bir televizyon programnda karmza kmaktadr. Kendisine zg
maskesiyle yorumcunun ifadeleri psikolojik etkisini gsterir.
- Scak savan silah; top, mermi, fze iken, psikolojik harekatn silah; ondan daha etkili olan
szckler, kavramlar ve sembollerdir. "Kalem kltan daha keskindir" sz bunu herhalde en iyi
ekilde ifade eden bir ataszdr. Kelimelerin yle byk, sihirli gleri vardr ki, hatipler tarafndan
yerinde kullanldnda toplumu kitleler halinde peinde srklemektedir. Ayn kelimeler zamannda
ve nasl sylendiine bal olarak sanki baka anlamlar ifade ediyormu gibi insan zerinde tesir
etmekte ve bylemektedir.
Szckler bir bukalemun gibi uygulayclarn arzularna boyun emekte iken terr rgtleri bunu en
iyi bir ekilde ve zel propaganda birimleri araclyla kullanmaktadr. Kar psikolojik harekat
olarak terr rgt lideri yerine terrist ba, nl mafya babas veya yeraltnn nl
isimlerinden veya mafya lideri kavramalarnn yerine ete ba, ete eleman eklinde su
rgtlerinin toplum zerinde etki yapmasn engellemek ve statlerini bytmemek iin daha
kltc szckler seilmeli ve haber bltenlerinde onlar daha basitletirerek haberini mmkn
mertebede grntl deil szl yapmak faydal olacaktr.
- Askeri operasyonlarn ne kadar pahalya ma al olduunu Trkiye en ac rnekleri ile bilmektedir. Bir
askeri birliin bir yerden bir yere sev kinin byk miktarlarda mali harcamalara gereksinim vardr.
Operasyonlarn bir de geni apl ve uzun sreli olarak arazide kalnmak suretiyle icra edildii
taktirde masraflarn katlanarak artaca kanlmaz gerektir. Binlerce askerin hem tehizat hem de
iae edilmesi ve o iaelerin ulatrlmas iin kullanlan helikopterlerin uu maliyetleri lke btesine
byk klfetler getirmektedir. Operasyonlar esnasnda kullanlan bombalarn, mermilerin ve
maynlarn hesab yapldnda ufak apl bir operasyonlarda bile dudak uuklatacak miktarlarda
paralarn sarf edildii grnecektir. Scak savata atmalar sonucu askerlerin yaralanmas veya
ldrlmesi soncu ortaya kacak manevi yn de maddi harcamalarn nne geerken, psikolojik
savata yaplan harcamalar daha az ve zayiat hemen hemen hi olmamaktadr.
Zaten seyredilen televizyon, dinlenen radyo, okunan dergi ve gazeteler yaynlanmakta, ek harcama
yaplmamaktadr. zel yaplan almalarda da temel silah propaganda olan psikolojik harekatlar,
silahl operasyonlardan daha ucuza ma al olmaktadr. Ancak propaganda baz durumlarda para ile
yaplmaktadr. Bu konuya ayrca deinilecektir.
- Psikolojik harekatn en etkili silah propagandadr. Hedef kitlenin baarma azimlerini krmak,
mcadelelerini zayflatmak, inanlarn yok etmek, morallerini bozmak, fikirlerin alanmasn tesis
etmek maksad ile faaliyetlerde bulunurlar. Sinsi olarak yaylan bu taktik en etkili olandr ve genel
anlam ifade eder. Dier tm taktikler bu almann bir sonucu olarak doar.
- Scak savan temelinde insanlar ldrerek, korkutarak, sindirerek, yldrarak etkisiz hale getirmek
var iken psikolojik harekatn temeli yine insan etkisiz hale getirmek var iken onlar yok etmek yerine
kendi amalar dorultusunda faaliyet gstermeleri hedeflenmektedir. Bir nevi by ile kii etkilenerek
kendi ideolojileri dorultusunda almalar salanr. Age Of Empire gibi strateji oyunu oynayan
kiiler orda bir bycnn olduunu ve sizin askerlerini etkisi altna alarak tekrar size kar
savatrdn bilirler. te bilinli yaplan psikolojik harekat, yeryznde olmayan ama uygulamaya
geilebil inecek sihirli bir eylemdir. Kelimelerin sihri ile davranlardaki samimiyet bunu amaca yneltir.
- Scak savata askeri bir sonu alnsa bile bir kara paras ele geirildiinde yaplan mcadelede
len kiilerin yaknlarnn igalci lke askerleri hakknda iyi dnmeyecektir. Hatta ilk frsatn
bulduklarnda kendi topraklarn tekrar ele geirmek iin aamal olarak gerilla mcadelesinden
balanan bakaldrdan sonra top yekun bir savaa dnt tarihin sayfalarnda birok defa
tekrarlanm olup topraklar durmadan el deitirmitir. Oysa sistemli bir psikolojik harekat sonucu kitle
ve toplum zerindeki etki kiinin bilin altnda yllarca devam etmektedir.
Merkezinin Hoolywod'da olduu kabul edilen film endstrisinde insanlar etkiyecek filmlerin
yaplabilmesi iin psikologlar altrlmakta olup bylece kitle daha iyi ikna edilebilmektedir. Yaplan
filmlerde bazen bir lkenin ordusuna mensup bir pilotun hedef lkenin topraklarna girerek yerle bir
etmekte ve aciz olarak gsterilen lkenin zafiyeti ne karlarak psikolojik harekatn amacna
ulamas hedeflenmektedir. Burada iki ama vardr. lki, kendi lke vatandalarna ne kadar gl
olduklarn gstererek ordular ile gurur duymasn salamak, dieri ise dman lkelere gz da
vermektir.
PSKOLEJK HAREKATIN GENEL ZELLKLER
Meyve gerek tadn tam olarak olgunlatnda vermektedir. Bir olay ve sz gibi eylerde yeri ve
zamannda yapldnda, sylendiinde deer kazanr. Psikolejik harekatn genel zelliklerine
bakldnda da ayn felsefenin geerli olduu gzkmektedir. Aksi halde iki ucu keskin bir bcaa
benzeyen bu faaliyet, onu yapana da zarar verme olasl ok yksektir.
Psikolejik harekattn bu temel zelliklerini yerine getirmeyle birlikte her eyi ondan beklemek
yanltr. Psikolejik Harekat, bir btnn ok nemli bir parasdr. Bu faaliyetten uzak bir askeri
operasyon dnlemez. Ekonomik, siyasi, kltrel ve askeri faaliyetler ile birlikte kullanldnda bir
anlam ifade etmekte ve o btn tamamlayan bir unsur olarak karmza kmaktadr. Psikolejik
almalara nem verilmeyen durumlarda yaplan almalarda hep bir eksiklik olacaktr. Eer hasta
tam iyilemeden ilac keser iseniz hastaln ok ksa srede tekrar etmesi kanlmaz bir sonutur.
Eksik veya yarm tedavi, yanl hesabn Badattan dnmesi gibi kendisini tekrar karnza karr.
te psikolejik harekattan uzak bir almann sonucu da budur. Eer zamannda, artlar
dourduunda uzman kiilerce gerekletirilmezse bu silahn kendisine dneceinin bilinmesi
gerekmektedir.
Pisokeljik harekat ile verilmek istenen mesajlar inanlr olmas gerekmektedir. nk yalan ve yanl
faaliyetin ortaya kmas durumunda silah kendilerine daha etkin bir ekilde dner ve zafer
kutlamalarna hazrlanlrken bir anda matem havasna brndrebilir.
HANG DURUMLARDA YAPILMAZ VE E YARAMAZ
Psikolojik harekatn yaplaca zaman ve yntem kadar, yaplamayaca veya yapldnda etkisiz
sonu douraca baz anlar vardr. Bu nedenle almalar dikkate alnrken gz nne alnmas
gereken konular unlardr:
* Psikolojik harekat taktii, bunu gerekletirecek uzmann, alm olduu istihbaratn doruluuna ve
bilginin nemine gre deikenlik gstermektedir. Bilginin eksik veya yanl oluu hedef kitleyi
arzulanan amatan farkl bir alana sevk edebilir.
* Psikolojik harekatn etkinlii, hedef toplumun ve harekata kar koyma almalarnda kulland
veya kullanabilecei tm vastalarn etkinlii orannda geerlidir.
* Baarya ulaabilmesi iin devaml aratran, alternatif dncelere sahip, problem karan deil
mevcut problemlere zm arayan, hayal gc yksek ve i alma konusunda istekli personellerin
olmas gerekmektedir. Bu kiilerin, psikolojik harekat erevesinde yapm olduklar faaliyetlerinde
mutlaka hedef alnan kitlenin siyasal, ekonomik, kltrel, sosyal ve ideolojik koullarnn ok iyi
deerlendirildikten sonra uygulamas gerekmektedir. Psikolojik harekat yapacak gruplar arasnda
eer psikolog, sosyolog, siyaset bilimci, tarihi, antropolog var ise o faaliyetten bir sonu almak daha
kolay ve etkin olacaktr. lkemizde maalesef yetimi personel eksikliinden kaynaklanan psikolojik
harekat eksiklii vardr.
* Psikolojik harekatn amacna ulamas iin terrizmle mcadelede olduu gibi hep bir elden ve
koordineli bir ekilde yaplmaldr. Nasl terrizmle mcadele etmek sadece polisin, askerin ve
MT'in grevi deil, tam bir toplumsal uzla ierisinde mcadelenin yrtlmesi gerekiyorsa,
psikolojik harekat erevesinde de ayn ekilde top yekun bir mcadele nemlidir.
* Bilgiler ve istihbarat almalar sonucu doru verilere ulalm olunsa bile eer salkl bir
ekilde yorumlanmaz ve deerlendirilme yaplmaz ise olumsuz sonu alnarak arzulanan hedefe
ulalamaz.
NSANLARI MUALLAKTA BIRAKMANIN PSKOLOJK ETKLER
1995'te Oklahoma kentinde Federal bir binay havaya uurarak 168 kiinin lmne neden olan
Timothy McVeigh'in 16 Mays'ta zehirli ineyle ldrlmesi planlanrken, idam bir anda ertelendi..
Federal Soruturma Brosu FBI'n "depoda unuttuu" baz belgeleri mahkemeye vermediinin ortaya
kmas ise ileri daha da kartrd. Adalet Bakan John Ashcroft, infazn 11 Haziran'a kadar
ertelendiini aklarken bu gelimeler Amerikan halknda aknlk ve znt meydana getirdi. Fakat
asl znty, eylemin "gizli kurban" olarak nitelenen, Oklamoha Bombacs'nn babas Bill
McVeigh kimseden habersiz yayordu.
Dnyaca nl New York Times gazetesi, basndan kaan 61 yandaki Bill McVeigh'i New York
eyaletinin Lock Port kentinde bularak konutu. Baba McVeigh, idamn ertelenmesini u szlerle
deerlendirdi: Olumda ben de kendimizi idama hazrlamtk. imdi son 1 aydr ektiklerimiz
batan balayacak. 30 gn daha cehennem hayat yaayacaz. Keke her ey 16 Mays'ta bitseydi.
nk 30 gn daha dayanacak gcm kalmad...
Psikolojik harekatn yapl taktiklerinden olan; insanlar muallakta brakmann ne kadar etkili
olduunun bilinmesi asndan Oklahoma bombacs olarak bilinen Timothy McVeigh'in babas Bill
McVeigh!'in yapt bu aklamalar herhalde insanlar nasl olumsuz ynde etkilediini gstermesi
asndan nemlidir. Belki bu olayda Amerikan hkmet yetkilileri psikolojik taktik olarak kullanmam
olabilir. Ancak insanlar zerindeki etki gz ard edilemeyecek kadar byktr. Oysa Bill McVeigh
lenler iin belki de kurbanlarn yaknlarndan daha ok zlyor. Gazeteleri, televizyonu her
anda, oluyla ilgili haberleri her okuyuunda lenleri ve yaknlarn hatrlayarak ac duyuyor.
Ordudan emekli olan ve her sabah bahesine Amerikan bayra ekecek kadar vatansever olan Bill
McVeigh, gerekletirdii eylem yznden olunu affedemiyor. "168 kiiyi ldren birini nasl
affedebilirsiniz? Edemezsiniz. Evet o benim olum, ama korkun bir ey yapt. Onu affedemiyorum"
diyerek. idam cezasna kar olmasna ramen olunun idam edilmesi gerektiini dndn
belirtiyor.
Her baba gibi olunun lme gitmesini aresizlik iinde seyretmenin skntsn yaayan Bill,
getiimiz gnlerde, 33 yana basan oluna tebrik kart gndermek bile byk ac verdiini
sylerken unlar etkiliyor: "Uygun bir kart bulabilmek iin gnlerce dolatm. Birka gn sonra lecek
birine nasl 'mutlu yllar, doum gnn kutlu olsun' diyebilirim? zerinde hibir ey yazmayan sade bir
kart bulana kadar dolatm. Gnderdiim kartn altna sadece, 'Sevgiler, baban'
yazabildim... derken bile aslnda kendi i dnyasnda yaad elikileri ve olunu sevmenin
verdii ballkla tipik bin ikilem ierisine giren baba, olunu incitmeyecek bir davran
sergileyebilmek iin uygun bir ara ve kendi dengesini kurabilmek iin uygun kelimeler ile mesajn
iletiyor.
-------------------------------------------------------------------------
Propaganda:
Milletler arasndaki tarihi, politik, ekonomik ilikiler, savalar, ayaklanmalar, ilhaklar
ve igaller, uluslarn ekonomik ynden az veya ok gelimi olmalar, vatandalarn
fakir veya zengin olmalar, siyasi ideoloji veya dini bakmndan birbirlerinden farkl
dncelere sahip bulunmalar nedeniyle insanlar ve uluslararasnda temelden
sarsntlar meydana getirebilecek ruhsal durumlar meydana getirir. Bu realiteden
hareketle, devletler barta ve savata kullanabilecekleri kuvvetli bir silaha sahip
olma yolunda byk abalar sarf ederler. te bu abalar sonunda, milletlerin ve
insanlarn, manevi bakmdan sarsabilecek veya istenilen fikir, dnce veya kanaat
ynnde sevk ve idarelerini olanak haline getirebilecek kuvvetli bir silah bulanarak bu
silahn ismine propaganda denilmitir.
Adolf Hitlerin de dedii gibi; Maharetli ve devaml bir propaganda ile millete;
cehennemi cennet, en sefih hayat bir zevk gibi gstermek mmkndr. Ayn
konuda Jules Monnnerot ise: nsanlarn hislerindeki ve infiallerindeki ykc
kuvvetler; tpk patlayc maddeler gibi, birtakm propaganda uzmanlar tarafndan
maharetle kullanla bilinir. eklinde ifade ederek propagandann gcn
anlatmtr.
Belgesel Filmin Yapsal Geliimi ve Trkiyeye Yansmas konulu alma yapan
Yrd. Do. Dr. Simten Gnde ngren, Propaganda Belgeselini yle
deerlendirmektedir: Birey yada topluluklarn belli bir gr yada ama
dorultusunda etkilenebilecekleri biimde bilgilendirilmesi olarak niteleyebileceimiz
propaganda, zamanla belgesel sinemann temel amalarndan biri olmutur. Genel
olarak tantma, bilgilendirme, eitim ve amalanan dorultuda etkileme niteliklerinin
ieren propaganda belgeselleri gemite de grld gibi gnmzde de
belgesellerin nemli bir tr olmaktadr. II. Dnya Sava ile byk bir patlama
yapan propaganda belgesel filmleri, nceleri eitim amacyla kullanlrken daha
sonralar iine hile ve saptrmalarn katlmasyla belgesel niteliini kaybederek
yozlamtr. zellikle televizyon alcs ve teypleriyle istendiinde gerei
deitirme yoluna gidilebildii iin bu tr filmler araclyla deiik hileler
kullanlarak oluturulmaya allan gerekd gerekler zamanla deerini
yitirmitir. II. Dnya Sava ile birlikte o zamana kadar grlmeyen bir biimde
yaygnlaan propaganda belgeselleri genellikle, silahl kuvvetlere eitici ve moral
verici, halkn moralini pekitirici ve savan ilerlemesi konusunda halk
bilgilendirmeyi, hedeflere ulamak iin bir kesimi cesaretlendirmeyi ve dierlerinin de
abalarn haber vermeyi amalayan belgesel film trdr.
Bir ideoloji, dnce, inan gibi fikri, bakalarna tantmak, benimsetmek yada daha
ileri giderek, onlar kazanmak amacn gden sz, yaz, simge, gsteri vb. iletiim
aralaryla gerekletirilen rgtl eylem olarak tanmlanan propagandann geni
kapsaml bir tanm yaplmak istendiinde, bunun zddn da gz nnde
bulundurmak gerekir. Bu balamda bir ideoloji, dnce veya inanc ykmak, rgt
zmek, sempatizanlarn datmak amacn yine sz, yaz, simge, gsteri ve
benzeri iletiim aralaryla gerekletiren rgtl eyleme de propaganda
denilmektedir.
Belirli bir topluluun fikirlerini, hislerini, tutum ve davranlarn bilerek tesir altnda
tutmak veya deitirmek maksadyla hazrlanan mesajlarn uygun haberleme
aralarla hedef topluma iletilmesi olarak ta tanmlanan propagandann tanm
yapmak gerekten de kolay deildir. Bu konuda yalnz lugatlar ve hukukular deil
sosyologlar, politikaclar, siyasi ilim adamlar, filozoflar ve gazeteciler ilmi
aratrmalar yapmlar ve propaganday eitli ekillerde tarif ettiklerinde bilinen 26
eit tarifi ortaya km bulunmaktadr.
imdi bunlardan bazlarna deinmek suretiyle, propagandann fonksiyonuna uygun
bir tarifine erimeye aba sarf edelim. Propaganda:
- Bir olayn, bu olay ortaya kmadan nce arzu edilen ekilde ayrm yaplarak
ner ve ilan edilmesidir.
- Arzu edilen gayeye ulaabilmek iin; sz, yaz, karikatr, resim, izgi, radyo,
televizyon, sinema, tiyatro eserleri ve benzeri vastalar kullanmak suretiyle insan
fikir ve dncesini etki alna alma faaliyetleridir.
- Kamu dncesini ve toplumun idaresini etki altna almak ve insanlara belirli bir
dnceyi ve ynetimi kabul ettirmek maksad ile giriilen bir faaliyettir. (Barleet,
Politicak Propagande)
- Halk kitlelerine hitap etmek iin kullanlan bir konuma tarzdr. Bunun iin
radyolar, basn, filmler kullanlr. Amac, halk kitlelerinin davranlarna etkide
bulunmak ve onlar belirli bir dnceye sahip klmak ve bu dnce dorultusunda
ynetmektir. (Princeton, Communication and public opinion)
- Siyasal veya dini veya askeri anlamda bir sorunu tevik etmek gayesiyle, doktrin ve
prensiplerin, basn ve sz yolu ile yaynlanmasn salayan tedbir ve metotlardr.
- Savata veya buhranl zamanlarda milli maksat ve gayeleri elde etmek zere
dmana, tarafszlara veya dost ve yabanc insanlara yneltmi bir psikolojik
savatr.
- Bir milletin i ve d politikasn desteklemek, prestijini srdrmek, sempati ve
destek kazanmak amacyla eitli yollardan ve aralardan yararlanarak fikirlerin
devaml bir ekilde yaylmasdr.
- L. John Martine gre; insanlarn davranlarn, tavr ve hareketlerini deitirmek,
gelitirmek, kontrol ve idare edebilmek iin fikir, dnce ve kanaatleri zerine etki
yapmak sanatdr.
- Norman John Pawelle gre; dncelere veya davranlara veya her ikisine birden
tesir eden fikirlerin yaylmasdr.
Tm bunlardan da anlalaca gibi btn tanmlar ne kadar oalrsa, oaltlsn,
propaganda faaliyeti genel olarak deil, dar bir ereveye skarak tarif
edilmektedir. Bu nedenle genel bir propaganda tanm yaplacak olunursa
kendisinden beklenen sonuca gre A.Faruki Bahi tarafndan u ekilde tarif
edilmektedir: nsan yaantsn kapsayan; felsefi, dini, politik, ekonomik, tresel,
sosyal, askeri veya hukuki alanlarda benimsenen fikir, dnce ve kanaatleri
insanlara alamak, kabul ettirmek ve bu dnce ve kanaat dorultusunda onlar
sevk ve idare etmek maksad ile uygun vastalarla ve uygun ortamda giriilen ve
bilgi, zeka, tecrbe ve maharet isteyen ilmi bir faaliyettir.
Bahiye gre bu tarif tahlil edildiinde iki aamadan meydana gelen tek amal bir
faaliyetin mevcut olduu grlmektedir. Birinci aama: nsanlar belirli bir kanaat
etrafnda toplamak ve onlar salam bir ekilde ikna etmektir. kinci aama ise, ikna
olmu insanlar, ikna edildikleri yani kabul ettikleri kanaat veya fikir, dncenin
amacna doru yneltmek, kanalize etmektir. Bu durumda insanlar veya topluluklar
artk kendi iradeleri haricinde ynetilmektedir. Daha ak bir ifade ile birer kukla
haline gelmilerdir ve kuklac veya kuklaclar onlar istedikleri yne sevk
edebilecekleridir.
te bu deerlendirmelerden de anlalaca gibi propaganda nedir sorusuna
olduka farkl cevaplar alnrken bir baka deile bunun cevab; Bir topluluun
dncelerini, duygularn, davranlarn, tavr ve hareketlerini etki altnda tutmak
ve onlar deitirmek amacyla yaynlanan bilgi, belge, doktrin ve grlerdir
eklinde karln bulmaktadr.
Bir ekilde karsndakini kendi menfaatleri ynnde ikna etmek olarak
tanmlanabilinecek propagandann amac, propaganday yapana dorudan veya
dolayl fayda salamas olmakla birlikte propaganda ile, hasm grubu ekonomik ve
politik yalnzla itmek amalanmaktadr. Bir savata nihai zafer, dmann
yenilgiyi kabulne baldr. Yenilgiyi kabul etmeyen dman, ileride tekrar sorun
oluturacandan dmann moral gc olan maneviyatnn kmesi, ancak
psikolojik sava yntemi olan propaganda ile mmkndr.
Propagandann cephanesi sz ve kelimelerdir. Goethenin ifade ettii gibi: En gl
silah, zaman gelmi fikirdir. Sz anlayana ok ey ifade etmektedir. Propaganda
yntemi, geliigzel sarf edilen szler deildir. zerinde ok uzun dnlm,
zaman ve zemini iyi hesaplanm, ekil ve ls doru belirlenmi ve hedef kitlesi
tayin edilmi bir faaliyetler btndr. Her bir adm bir ncekinin devam ve bir
sonrakinin balangcdr.
Propagandann terminoloji adan ortaya kna bakldnda; din adam olan
Martin Ltherin XVII. yzylda Hristiyan dininde Katolie kar Protestanl ortaya
atmas ile yeni bir dnem balam olmasnn ksa zamanda ok taraftar bulmas
ile balamtr. Dier taraftan iman, doa, ilim, sanat ynlerinden yeniden dou ve
gelime hareketi olan Rnesansn da bu yzylda ortaya kmas ile dnya yeni bir
alma gebe olarak devem eden bu olaylar neticesinde Katoliklerin en byk dini
merkezi olan Papalkn prestij ve Hristiyanlk alemi zerindeki etkisinin
azalmasna neden olmaya balam olmas zerine Papa XV. Greguar, Katolik
dnyay Protestanla ve Rnesansa kar koyabilmek iin 1622 ylnda harekete
gemek zorunluluunu hissetti ve alnmas gereken tedbirlerin grlmesi ve
tespiti iin Kardinaller Meclisini toplantya ard.
Papann bakanlnda toplanan bu meclis; Katolik itikat ve inanlarn stn
tutabilmenin ve dier mezheplerin gelimesini nleyebilmenin tek aresinin,
Protestanlk ve Rnesans hareketlerine kar propaganda ile mcadele etmek
olduu hususunda gr birliine vararak Kardinaller Meclisi, Propaganda Meclisi
ismini alarak (Congreation de Propagandistes) terminolojik olarak Propaganda
kelimesi domu oldu. Ancak faaliyet asndan Propagandann kullanlna
bakldnda Milattan nce V. yzylda byk in dnr ve generali Su Tzu,
Sava Sanat adl eserinde; Sevilen ve gvenilen askeri ve siyasi liderler hakknda
hyanet ve sahtekarlk sylentileri yaylmak ve karsndaki kuvvetlerin ezici bir
stnle sahip olduunu yaymak suretiyle dman moral bakmndan kertmek
de baar kazanmann faktrlerinden biridir, belki de en etkilidir diyerek
propagandann aslnda insanln tarihi kadar eski olduu ortaya kmaktadr.
lk nceleri sadece askeri bir zafer kazanmak amac ile kullanlmam olan
propaganda faaliyetleri daha sonralar toplu halde yaayan insanlarn siyasi, dini
faaliyetleri de sz konusudur. Siyasi fikir, dnce ve kanaatler, dini inanlar ve bu
inantan doan mezhep ayrlklar zaman zaman insanlar birbirine dman
etmitir. rnein: dnyann en byk ruhani liderinden birisi olan XV. Greguar,
Lther tarafndan ortaya atlan Protestanlkla mcadele edebilmek iin man
Yayma Kurulu isminde bir konsey meydana getirerek bu konseyin grevleri; dua
kitaplarn gzden geirmek, yabanc memleketlerdeki piskoposlardan ve dier din
grevlilerinden gelen raporlar incelemek, propagandaya dayanan dini rgtlerin
tzklerini kontrol etmek, yabanc memleket halkna srf ruhani nitelikte olmayan,
politik ve ruhi etkiler yapmak iin tedbirler dnmek idi.
man Yayma Kuruluna tevdi edilen grevlerin yan banda Papa, din adamlar
yetitirmek iin bir kolejin almasn emrettiinde kolej alarak ve Katolik
kilisesinin propagandasn yaymak zere rahipler yetitirilmeye balanld. Koleje
bal byk bir matbaa faaliyete geerek Katoliklii geni bir ekilde propaganda
eden ve 250 ayr dilde ve 170 ayr yazda baslan eserler bu matbaada 1870
ylnda basld. Yllar sonra Papa ve tekilatnn btn bu faaliyetler iin tahminen
drt milyar dolar harcand resmi kaytlardan anlalmaktayd.
Martin Ltherin, Protestanl yeni bir Hristiyan mezhebi olarak ortaya atmas ile
kendini gsteren Din Propagandas ve propagandistlerden sonra, siyasi fikir ve
dncelerin ideoloji haline gelmesi ile de Siyasi Propaganda faaliyetleri balam
oldu ve siyasi propaganda faaliyetleri gerek anlam ile ilk olarak 1789 Fransz
htilali dneminde balayarak Fransann Alsas ehrinde kurulmu bulunan bir ihtilal
rgt kendine isim olarak Propaganda szcn vermesi ile balad
deerlendirilmektedir.
Evrende ilk siyasi nutuklar da Fransa ihtilalini gerekletirmek iin kurulan kulplerde,
gizli derneklerde sylendi. Bu propaganda faaliyetlerini ynetenler ve organize
edenler, ihtilal iin propaganda savana girmi bulunuyorlard. Bunlarn,
propaganda ile savunduklar ve uruna savatklar konu, insan haklar idi. Bu
nedenle btn dnya tarafndan benimsenen bir doktrin zerinde rgtleerek 1789
de byk Fransz ihtilali meydana geldi.
Modern Propagandann tohumlarnn ekildii bir devir olarak 18. yzyln son
seneleri gsterilirken Fransz milli mar, Fransz ihtilalcilerinin giydikleri krmz
takke, Versay Saray zerine yry, halkn millet meclisine kar gsterdikleri,
Halkn Dostu (Amle du peuple) ismindeki gazetenin saldrgan yaynlar ve nihayet
Rahip Denin kfrleri; 1789 ihtilalini hazrlayan ykc nitelikteki propaganda
faaliyetleri olup bunlar, zamanmzda da ayn ekilde srdrlen propaganda
faaliyetlerinin bir baka ekli eklinde o dnemde ifade edilmitir.
Kilise, Ortaa olarak adlandrlan dneminde, Hal seferlerini organize ederken
propagandasn inandrmak, korkutmak ve menfaat, saygnlk salamak gibi her
unsurun zerine kurarken Avrupal halk, bunun bir dini grev olduuna
inandrlm, Tanrnn ve Kilisenin hm (aforozu) ile korkutularak, yresel
nderler; kontlar, baronlar ve krallar daha fazla saygnlk, egemenlik ve zenginlik
vaatleriyle satn alnmlard.
Modern anlamdaki terminolojide propaganda, Fransz devrimi ile balayarak
ehirleme, iletiim aralarnn gelimesi, propagandann etkinliini ve geni
kitlelere ulamasn salamasna neden olmutur. Gelien teknolojiye paralel olarak
matbaann icad, kitap, el ilan, gazete, afi, mikrofon, radyo, sinema, televizyon,
cep telefonu ve onlara paralel olarak ulatrma aralarndaki hzl gelimeler,
propaganday snr tanmaz ve hz ba dndrr bir gce kavuturmuasna
olanak salamasna ramen propaganday toplumlarn zerinde srekli klan asl
unsur, 20. yzyln ideolojik mcadeleleri olmutur denebilir.
Uzmanlara gre toprak ve bar slogann ileyen Leninin nclndeki
komnizm propagandas arlk Rusyasnda milyonlarca asker ve kyly etkisi
altna almay baararak, lkede 1919 de yklan Marksist rejimini kurabilmitir.
Hitlerin liderliinde gelien Nazizm ise, Tek lke, tek millet, tek nder slogann
ileyen En byk Almanya parolasn tekrarlayan propagandas ile nce iktidar
ele geirmi, daha sonra lkeleri II. Dnya Savana srklemitir. stn Alman
rk aray ierisinde de olan Naziler, propaganday taktik ve stratejik silah olarak
kullanarak 1943-1945 yllar arasnda ok sk bir ekilde gerekletirerek Nazi
propaganda makinesi deyimi ile bu alanda n kazanmlardr. Dnya 1945i izleyen
yllardan Komnizmin kne kadar Dou ve Bat bloklar arasnda her
propaganda trnn de kullanld youn bir Souk Sava dnemine sahne olduu
bilinmektedir.
Propagandann hi deimeyen hedefi, insanlarn tutumlarn etkileyip kendi amac
dorultusunda ekillendirmekten ibaret olduundan propaganda alannda n
yapm olan Alman Nazi Propaganda Bakan Dr. Goebbles bu durumu yle
zetlemitir: Propaganda yapmak, her yerde hatta tramvayda bile fikirlerinden sz
etmektir. Propaganda, eitleriyle de, ortama uyumda esneklii ve tesirleriyle de
snrszdr.
Atilla, Cengiz Han ve Anibal gibi byk askeri komutanlar, dnyay avular iine
alabilmek iin byk savalara balamadan nce daima, sahip olduklar kuvvetlerin
ezici bir stnl olduunu ve gerek sava gc gerekse sava teknii ve
malzemesi bakmndan ortaya kan bu stle kar hi bir kuvvetin
dayanamayacan propaganda yolu ile dmana yaydklar bilinmektedir.
Timur, Osmanl ordular ile savaa girmeden nce adamlarn dervi kyafetleri
ile Osmanl Devletine gndermi ve lkeye gizlice Timurun bu adamlar; Timur ve
ordusunun korkun derecede sava olduklarn, bu gne kadar hi bir ordunun
onlar yenemediini, silah brakan askerlere kar ok iyi davrandklarn, aksi
halde gaddarca ldrdklerini yaymaa balayarak bu propaganda faaliyeti ile,
Osmanl ordusu zerinde gerekten ok ykc nitelikte bir etki yapmtr. Buradaki
ana temel hedef g gsterisi yaparak Timurun Osmanl Devletine yapt g
psikolojisini yaygnlatrmak vardr.
Dier taraftan Osmanl ordular da ele geirdikleri topraklarda yaayan halk
partizanlk hareketlerinden caydrmak ve bu gibi eylemlere teebbs etmemeleri iin
zorbalktan kanarak ve daima adalet ve ferdi zgrle dayanan ynetim
kurmular ve bu sayede ele geirdii yerleri daha uzun sre hakim olma olanan
elde etmilerdir. Osmanl Devletinin adalet anlay propaganda vazifesi
grmtr. Zaten en etkin propaganda doruyu sylemek veya istenilen eyi nce
kendisinin yapmasdr.
Modern anlamda kulland iletiim aralaryla gze ve kulaa ynelik olmakla
birlikte, zaman zaman sralanan aralarn dnda zorlama ve menfaat salama
yollarndan da yararlanyor olmas, propaganday entelektel dzeyde bir eylem
tr olmann tesine tamaktadr. Bir sapma olarak nitelense bile, bireyler
inandrlmak yerine; ylgnla drlmek veya menfaat salanarak satn
alnmak suretiyle kazanlmaktadr.
Propaganda bir eitim vastas mdr, yoksa grd dnda bir ey midir? Gibi soru
zerinde durulduunda bu iki faaliyeti birbirinden kesin hatlarla ayrmak mmkn
deilse de, ayn eyler olmad sylenebilinmektedir. Propaganda da eitim, bir
takm kanaatleri, fikirleri, dnceleri, dierler insann beynine yerletirmek mac ile
hareket ettii bilinmektedir. Ancak eitim; ada kuaklara toplumun deer verdii
tresel kurallar alamak, kabul ettirmek ve yerletirmek amacn gtmekte ve
sosyal deerlerin nesilden nesile gemesini amalamaktadr.
Propaganda ise; tartma konusu olan sorunlar, sylentileri ve n yarglar
zihinlere yerletirmek amac gderken bir takm iddialarn, halk tarafndan kabul
edilmesini gaye edinmitir. Propagandada devamllk vardr, sistemlidir ve zellikle
bilinli bir faaliyettir. Bu zellikleri dolaysyla; farkna varmakszn bir fikir veya
dnceyi yaymak propaganda olmamaktadr. Kendisine bilinli olarak yerletirilmi
bir dnceyi farkna varmadan bakasna nakleden kimsenin durumu,
propagandac olarak nitelendirilemez. Bu kimse ancak bir propaganda aracdr.
Propagandac ile propaganda arac arasnda ise ok fark vardr.
Propagandac; toplum psikolojisini iyice incelemi ve toplum psikolojisi hakknda en
yeni bilgilerle donatlm olarak hareket eden, bilinlendirilmi kiidir. Bu bilinli
hareketin hedefi, hitap ettii evrede belirli bir sorun hakknda, genel bir kanaat
oluturmak ve insanlar, bu kanaate gre hareket edebilecek bir duruma getirmektir.
Propaganda arac durumunda olan insan ise; terbiye edilmi, retilmi bir takm
szleri bakalarna naklederken, bilinlendirilmi olmaktan uzaktr, bir propaganda
faaliyetini srdrdnden habersizdir.
Propaganda da bilinli bir alma vardr. Ancak bireyler farkna varmadan
bilinsizce propaganda yapabilirler. Psikolojik sava taktiklerinden olan fslt
gazetesi yaymak bunun rneidir.
Propaganda, ezen uzlamac grntler altnda, bazen bir gazete haberi, bazen uluslararas
alma gruplar, bazen masumane bir ocuk TV program, bazen eitim bursu, bazen
genlik kamp, bazen bir yetkilinin demecinde kendisini gsterebilir. O her zaman her
yerdedir
Kontroll Gerilim:
Psikolojik sava yntemlerinden bir tanesi de kontroll gerilim stratejisidir. Egemenlik duygusu bir
devletin vatandalar tarafndan en samimi olarak hissedilen ve evrensel bir duygu olarak karmza
kan olgudur. G odaklar bu duygunun etkisi ile ellerindeki kontrol kaybetmemek iin toplumun
hassasiyetlerinden faydalanarak gerilimi meydana getirmek iin eitli tahrikler uygulayarak artrrlar
ve gerilimden kendi hedefleri dorultusunda kar salarlar. Potansiyel tehlike olarak algladklar
tehlikeyi kendi sava kurallarna ekmeye alrlar ve kendi kurallar ou zaman iddettir. iddetle
beslenirler, iddetten yararlanrlar ve iddet ile hedef kitle zerinde gerekli sonuca ularlar.
Kontroll gerilim, gl tarafn egemenliini elinde tutmak iin gelitirdii bir yntemdir ve ksa srede
sonu verirken uygulamadaki tutarszln durumuna gre uzun vadede bu silah daha iddetli olarak
geri teper.
Uluslararas g odaklar, zellikle silah endstrisinde kontroll gerilim stratejisini her zaman
kullanmtrlar. Kontroll gerilim stratejisinde sulanan taraf kendi savan kendi belirlemelidir.
iddete iddetle karlk vermek saldrgan tarafn orman alanna girmektir. Doru, onurlu, ak, net
duru gsteren taraf psikolojik savata uzun vadede kazanan taraf olur. Kontroll gerilimi daha ok
gelimi lkeler uygular. nk ad zerinde kontroldr. Kontroln salanabilinmesi iin mutlaka
olmazsa olmaz art gtr
--------------------------------------------------------------
Medya ve Psikolojik Sava:
Bilindii gibi devlet ynetiminde g unsuru vardr. Bunlar; kanun kartan
yasama, kanunlarn hukuki durumu ve ilevselliini yrten yarg ile hem yasama
ierisinde bulunan ve devleti de yneten yrtmedir. Ancak son gnlerde ortaya
drdnc kuvvet medya gibi bir oluum kendisini ciddi olarak hissettirmektedir.
Kuvvetler arasnda bir sralama yapmak her zaman mmkn olamad grnse
bile aslnda ilevine bal olarak her g kendi yerini kendisi belirlemektedir.
Uygulayclarn bildii gibi asl temel konu medya olup ustas tarafndan
deerlendirildiinde mihenk tadr.
Nathan Gardels, Yzyln Sonu adl kitabnda medyann gcnden bahsederken
u rnei vermektedir: Hollywood Pentagonun baaramadn baarmtr. kisi
arasndaki ba, sinema filmleriyle savunma silahlarnn ABD ekonomisinin en byk
ihracat kalemleri olmasnda yatmaktadr. Jonh Fuster Dullesin ryalarna bile
giremeyecek bir baar, J.R.Ewinge (Ceyar Yuing) nasip olmutur. Dnya bugn
hipnotize olmu gibi Amerikan pembe dizilerini tekrar tekrar seyretmektedir.
Dnyann her yannda insanlar J.R.i kim vurdu? (Dallas) yada Laura Palmeri kim
ldrd? (ahin tepesi) gibi sorular sormaktadr.
Drdnc kuvvet olarak ortaya kan medya, gerekten kamuoyu oluturmada en
etkili aralarn banda gelmektedir. Kamuoyu oluturulurken gerekletirilen
propaganda silahlar en iyi ekilde hedefine amadan medya aracl ile
ulatrlmaktadr. Tabi burada yaplacak uygulamalarn tarz ok nemlidir. Aksi
halde birok kii tarafndan takip edilmekte olan medyada yaplabilecek yersiz bir
hareket amaca ynelik bir sonu beklerken tam tersi bir sonu ile de karlamak ile
sonulanabilir. Bu nedenle kamuoyu oluturmada nc bir zemin hazrlama ve bu
hazrlanan zeminde hedeflerin yeertilmesi iin mutlaka medya destekli
uygulamalara ihtiya vardr.
Pierre Bourdieu, btn modern toplumlardaki medya organlarnn eitliki ve
zgrlk bir siyasal dzen iin en byk tehlike haline getiren mekanizmay, bu
mekanizmann oluumunu ve etkilerini gzler nne sermektedir: lkemizdeki
medya da, batl lkelerin koyduu kural ve standartlara gre oynayan tekellemi
bir medya grnts vermektedir. Tekellemi medyann bilinen e ad tehlikedir.
nk, aydn insan az olduu halde yol gstericisi ok olan bir lkede kltr igal
altna almtr. Bu medya bilimin kmen alann yok sayp, onu kamudan
soyutlayabilme olana ile birlikte ayn medya, siyasetin kirli alanyla ibirlii ve su
ortakl yaparak kar kavgas ierisinde yer alrken gnmzde artk medyann
varl sebebiyle de bir ok gizli kirli ilikilerin gnyzne kmas salanmtr.
Toplumu bilgilendirmek adna nemli ve etkili bir grevi olan medya, bir konuda
arlan konumaclar zerinde grnmez sansrler uygularlar. Bu sansr aslnda
siyasal baskdr. Nerden ve nasl geldii belli olmayan bir hareketle, insanlarda bir
oto-sansr refleksi balar ve gazeteci grevini gerei gibi deil, sansre gre yapar
hale geldiine dikkat eken iletiimciler basknn bir eidinin de ekonomik sansr
eklinde kendisini gsterdiini ifade etmektedirler. Gazetecilik, bir ynden reklam
verenlerle, gazeteciye destek veren devletin istedii ekilde yayn yaplrken, dier
adan da arkasnda byk sermaye olan televizyonlara devlet her eyi
yaptramamaktadr gr zaman zaman dile getirilmektedir.
Televizyonlarda simgesel iddetin zararl bir biimde uygulanmasna yol aan kan,
cinsellik, dram ve su gibi sansasyonel grntler en basit ve en ok tutan
mekanizma olduunu vurgulayan uzmanlar, gzbac televizyoncularn izleyicilerin
dikkatini ekebilecek olaylar toparladklar ve bu ilkenin, mekanizmann gizlenerek
ilemesini saladna dikkat ekerken ayrca televizyonda zamann ok nemli
olduu ve bu nemsiz eylere ok zaman harcand iin haber nemliymi gibi
lanse edilmeye alld ancak bir televizyonun yayn akna bakldnda
zaten her eyin kendisini ortaya koyduuna dikkat ekerek habercinin, bir olayda her
eyi deil, sadece grlmesi gerekenleri grd, grnmesi gerekenleri sunduu ve
sunarken olay senaryolatrp dramatize edebildii veya alt yaz kullanarak dikkati
istenen odaa ekebildii ve bunun adnn da gstererek gizlemek olduu
vurgulanmaktadr. letiimcilere gre habercinin mcadelesi sradan olay sra
d biimde sunmaktr. Arabesk olaylar allayp pullayarak sra d hale getirmek
ve olay ilk olarak sunmak ok nemlidir.
Medya denince akla grsel, yazl, sesli iletiim aralar gelirken bu ksmda en ok
bilinen ve kullanlan iletiim arac televizyondan arlkl olarak bahsedilecektir.
Televizyon zerine adl kitabn yazar Pierre Bourdieu, medya dnyasnda bir
rekabet olduunu ancak bu rekabetin retime ynelik bir rekabet olmadn
medyann derdinin farkl haber retmek deil, birbirlerinin bulduklarndan geri
kalmamak olduunu aklarken medya zerindeki basklarn ortak olmasnn byle
bir ksr dngye sebep olduunu, bu zincirin krlmasn, medyaclarn reel
klar yapmalaryla ve birbirlerini okumalaryla mmkn olduu analizi
yapmaktadr.
Bilindii gibi medya kurumunda nemli unsurlardan birisi de izlenme orandr. Bu
zihniyet yayn evlerine ve bilime de girmitir. Daha nceleri izlenme oranna bal
olarak edinilmi baarlar parayla kazanlm bir iareti saylrd. Gnmzde ise
bu pazar merulatrlarak habercilik kurumunun oyunlarndan birisi de gerekten
sahte yada sahte gerek tartmalar halini almtr. Ekranda, kart iki partiyi,
takm vs, temsil edipte kran krana tartan iki insan, gerekte ok iyi dost
olabilmelerine karn bu dankl dv senaryosu iletiimcilere gre gerekten
sahte bir tartma olabilmektedir. Bu aamada ise sahtece gerek tartmalarda
arlkl rol sunucuya dmekte, tartmaya veya konumaya arlanlar oyunu,
sunucunun izdii snrlara gre oynamak durumundadr. Mesela sz hakknn
paylam, sunucunun tasarrufu altndaysa tartma ynlendirilmi olur. Ayrca
sunucunun jest ve mimikleri, sz syleme tarz tartmann senaryosunu ina eder.
Bu durumda tartmay kazanmas gereken deil, senaryo gerei kazanmas
gereken kazanr. Uzmanlara gre bunun ad sahtece gerek tartmadr. Dier bir
oyun ise katlmclarn nceden belirlenip hazrland durumdur. Tartmann
ak tartmaclara gre deil, gdmlenmi katlmclarn fikir ve sorular
dorultusunda ekillenir ve biter. Son olarak da setin dzeni ok nemlidir.
Katlmclarn ve tartmaclarn yerlerinin belli bir dzene gre ayarlanmas sahte
bir demokratik ortam oluturarak gz boyar.
Gelimi lkelerde 1950li yllarda televizyon siyasi g ve devlete olan bamllk
televizyon alanlarn ezmiken aradan geen yllarn sonunda zellikle gel-ge
haberciler yznden gazetecilik kan kaybetmi ve byl ekran televizyon ykselie
geerek ciddi bir gelir toplarken ekonomik adan ise byk gazeteler ise bundan
etkilenmemiti.
1960l yllarda televizyon iin sosyologlar kitle iletiim arac olarak
kitleselletireceini sylerlerken, televizyonun; btn izleyicilerini ayn seviyeye
getireceklerini belirttiler. Gazetecilik dnyasnda, grnen ve grnmeyen glere
kar mcadele edenlerle, bunlarla mcadele edenler arasnda bir gerilim olduu
iddia edilirken medya dnyasnda meydana gelen olaylar rekabet durumlar, pazar
paylar, reklam almlar, kolektif sermaye gibi etkenlere bal olarak yaplabilinmekte
ve bu etkenler okuyucu ile izleyici iin grnmezlik nitelii tamaktadr.
Televizyonun gazeteye gre en byk avantaj, bir olay ayn anda daha fazla
kitleye ulatrabilir olmas iken, gazeteler yaygnln ne kadar ok artrrlarsa,
problem oluturmayan sansasyonel haberlere o oranda yer vermek zorunda kalyor
olmalar, gazetelerin siyaset d kalmalarna, sradanlamalarna dolaysyla
televizyon karsnda ezilmelerine sebep oluyordu. O dnemlerde televizyon,
insanlar yakndan ilgilendiren maddi ve simgesel devrimlerle ilgilenmek yerine,
zellikle 90l yllarda Talk-Show tr hayat kesitlerinin hi saklsz tehiri iin ham
rnle sunmay hedef aldnda televizyonun durdurulmas artk engellemez bir
boyuta gelmiti.
Sihirli kutu televizyonun hakimiyeti gazeteye gre bykl hi phesiz bir
gerektir. Gazeteler arasnda tv eki vermese bile bir ekilde sayfasna yer ayrarak
televizyon programlarn tantmaktadrlar. Ayrca gnmzde bir gazetecinin paye
kazanabilmesi iin televizyonda bir programda boy gstermesine bal olduu
bilinmektedir.
Televizyonun bireyler zerindeki etkileri o kadar gldr ki onlarn nasl
giyineceinden, neleri yiyeceklerine, nelerin moda olduundan nelere inanp nelere
inanmayacaklarna kadar bir ok alanda ynlendirme yaplmaktadr. Zaten
reklamlarn varl da burada kendisini gstermektedir. Etki yle bir boyuttadr ki
medya eletirmenlerine gre, tarih, antropoloji, biyoloji ve fizik gibi bamsz
disipline sahip bilimlerde dahi kazanlan saygnlk, medyann hakemliine baldr.
Siyasal alanda da baskclk tutumuyla zaman zaman baarl olan medya, Gney
Fransada bir cinayet olaynda krk vazifesi grerek yerel siyasetileri harekete
geirmi ve mebbet hapis cezas kmasn salamt. Ancak bu olaydaki
medyann amac sadece adaleti salamak deil, siyasileri ve halk
ayaklandrmakt. Trkiyede bir benzerinin de Susurlukta yaanan kaza neticesi
basnn srekli gndeme getirilmesi ile yaananlardr.
Tm dnyada bu kadar etkili olan televizyonun bilime olan mdahalesinin tartlmaz
bir gerek olduu yaplan televizyon programlarnda anlalrken zaman ierisinde
bu konuya arlk veren kanallarda kmasna ramen henz herkesin
izleyecebilecei kadar geni kitleye ulamamtr. yle ki medyatik olan kii hak
etmese dahi felsefe, sosyoloji, bilim yada sanat alannda tannm bir yere
gelmektedir. Bu uzmanlar tarafnda bilime girme hakknn ucuzlatlmas eklinde
yorumlanmakta olup zm olarak; bilimde sz sahibi olma standardnn
ykseltilmesi, ve televizyonlara kp sunmann da bir iyiletirme eliinde
glendirilmesi gerektii ynndedir.
Bourdieuye gre siyasetin byk bir kitle iin skc bir konu olduundan insanlar
iin izlenme zaman diliminin dnda olmaldr. Siyaset yerine, siyasiler arasndaki
srtmelerin, iliki ve srlarn mahremiyetinin ihtiva ettii bir televizyon, izlenme
oran kaygsna su serper ve hem o kitleyi ekran bana kitleler hem de reyting
amacna ular. Televizyonun bu zihniyeti ise habercilik adna nasl bir siyaset
anlayna sahip olduunu ele verir. Gnlerce yaplan yaynlar ile ii bo bir insan
kardinal yapmak mmkndr ancak bu gerekte kattan kardinal olmakta ileri
gidemez.
Aydnlanmam toplumlarda bilim ve ilim alannda yaplan yaynlar daha ok ilgi
ekerken televizyonlardaki programlarda izleyicilerin izleme periyotlar zamana ve
ilgi alanlarna gre deikenlik gstermektedir.
Basn mensuplarnn ne kadar zorluklar altnda altklar bilinmektedir. Ancak
salkl bir kamuoyunun oluabilmesi iin herkes sorumlu olmaldr. Nasl bir
valinin, bir generalin, bir polisin sorumlu olmas gerekiyorsa, toplum zerinde etkisi
olan, ona ekil veren, basn ve sanatnn da mutlaka sorumlu olmas
gerekmektedir.
Bilinen anlamda basn zgrln ilk destekleyen Euro-Amerikan devrimi, zellikle
18. yzyl boyunca, devlet sansrnn snrlar konusunda eit eit yeni ve iyi
ilenmi fikirlerin gelitirilmesine neden olurken modern anlamda basn zgrl
fikrinin doum yeri olan ngilterede ise iletiimcilere gre en azndan u drt farkl
gr ile karlalmaktadr:
Biricisi teolojik yaklam; devlet sansrn yaratcnn insanlara ihsan eyledii akl
adna eletiriyordu. Bu gr ruhsata ve sansre bal olmasn buyuran bir
hkmet kararna kar, Tanr ak ile zgr ve bilgili ruhun serpilip gelimesi iin
zgr basna arka kt. kincisi, Basnn davranlarnn bireyin haklarna uygun
olmas fikri. ncs faydaclk kuram; kamuoyu zerindeki devlet sansrn
istibdada verilmi bir ak kart olarak gryor ve ynetilenlerin mutluluunun en st
dzeye karlmas ilkesine aykr buluyordu. Drdncs ise hakikate yurttalar
arasndaki kstlamasz tartma yoluyla ulalaca dncesine dayanyordu.
Basn zgrlne ilikin tm bu nermelerin sorunsuz olduklar sylenemez ama
bu grler erken modern toplumlarn ilk gelimesini derinden etkiledii
bilinmektedir. 19. yzyln ortalarna kadar gerek Amerikada gerekse ngilterede
basn zgrl cesur ve bulac topik bir kavram olarak ilevini srdrdnde
yneten snflar sktrmaya yaram ve devletin ifade zgrlne getirdii
kstlamalar dramatize etmi, medeni haklar ve siyasal demokrasi mcadelesine
hz kazandrmt.
zgr basnn yaygnlamas yazl metinlerin grnmne hem katkda
bulunduu hem de ondan yararland grleri hakim olurken metinler laik bir
nitelik kazandklar gibi, okunmalar da kolaylayordu. Aratrmaclara gre,
basn zgrlnn ilk Avrupal ve Amerikal savunucular bu topik vizyonun
birok kr noktalarla malul olduunu da grememilerdi. Onlara gre ilkin basnn
kendi kendini sansr etmesi olayn hesaba katmadlar. nk fikirlerini topluluk
nnde ifade etme yeteneine doal olarak sahip olan kiilerin karsnda balca
d tehdidin siyasal iktidardan geleceini varsaydlar. Basklar nedeniyle basn
zgrl savunucularnn sansr sorununa negatif zgrlk paradigmasyla
bakmalar anlalabilir bir tutumdu ve sz ile basn zgrl negatif zgrlk
anlamna geliyordu. Yani bu zgrlk, bireylerin yada bireylerden oluan gruplarn
nceden bir d engelleme olmakszn dncelerini dile getirme zgrlyd ve
yalnzca bu zgrl tm dier bireylere garanti eden ve hkmet tarafndan
yaptrmlaryla uygulanan yasalara tabiydi. in can alc noktas, basn
zgrln savunan bu kuramlarn felsefi anlamda yeterince oulcu
olmamalardr. Her eyin tartlmas mubaht, bir ey hari o da kendi dnya
grleriydi. Bu nedenle tm ideologlar gibi, tm dnya iin geerli olmay hak etmi
evrensel bir dil olduklarn varsayarak kendilerini eletirilere kar korumaya
altlar.
Konuya eletirel gzle bakldnda, basn zgrl hakkndaki eski sylemin
gl ve zayf yanlarnn deinilmesinin gnmzde nemli olduunu
savunulmaktadr. Bu sahadaki ilk yaklam; Pazar rekabetinin basn ve yayn
zgrlnn kilit koulu olduunda srar ediyor, bu zgrl de devlet
mdahalesinden zgrlk olarak bireylerin dncelerini d kstlamalar
olmakszn iletebilme haklar olarak anlyordu. Devlet sansr, bireysel seim,
yasal dzenlemenin kaldrlmas yani dereglasyon pazar liberallerinin tezinin
temel kavramyd.
zel ellerde bulunan bir basn ve ok kanall bir yaym sistemi zgrln kalesi
olarak alglanrken kltrel ayrcalklarn ve devlet basksnn savunucularnn
ba belas olarak grlyordu. Pazar liberalleri devlete korunan medyann
ataerkilliine kar kyorlard. Onlara gre, kamu hizmeti yaymcl fikri en
bandan yolunu saptmt. Aslnda, kamu hizmeti yaymcl kiisel ihtiya ve
kayglarn temsilini snrlar ve seme alann sktrr, daraltr, azaltrd.
Televizyonda hkmetin dayand varsaym yle anlatlmtr: Ne seyretmek
istediklerini semeyi insanlara brakamazsnz, onlarn neyin onlar iin iyi olduunu
bilen ve dnceleri birbirine yakn insanlarca denetlenmeleri gerekir.
Televizyonun k ile meydana gelen bu sorunun ardndan hkmetlerin
grne farkl itirazlar geliyordu. Bazlarna gre, medyann tekelci kamusal
dzenlenmesi artk hakl gsterilemiyordu. Devlet korumasndaki medyann keyfi
finansmannn ve sansrnn en iyi panzehiri, Pazar rekabetinin tarafsz ve
tketiciye-duyarl ulam sistemiydi ve kamu hizmeti tekellerinin ortadan kalkmas,
radyo-televizyon yaymclnn erginlie ulatnn bir iareti olacakt. Pazar
liberalizminin muhalifleri ve zellikle sola eilimli olanlar, bu nerilerden telaa
kaplm durumdaydlar. Dier yandan dereglasyonun talyada meydana getirdii
yoz sonular deerlendirmek gerekiyordu. rnein, haber-elence programlar
birok ssl televizyon paralar haline dntrlm az sulandrc mahkeme
durumalar, i gcklayc stripteaseli yarma programlar bunlar arasnda
saylyordu ve artk kalitenin yerini ticaret kurtlarnn lleri almt.
Televizyonun geliimine bu pencereden bakldnda ok kanall seim demek ok
kanall samalk demek olduuna gre, ucuz yarma programlar, reklamlardan
fark olmayan ii bo elence programlar, daha fazla seenek daha iyi deil, daha
kt medya demeye geleceinden Pazar liberallerinin, pazarn bireysel seim
zgrln arttrd iddias da kukulu olarak deerlendiriliyordu ve snrsz
pazar rekabeti aslnda belirli yurttalarn, zellikle aznlklarn ve geici
ounluklarn seim zgrln ar biimde zedelerken yaymclar, rekabete
tututuklarnda en iyi yntemin kitlelere cazip gelecek programlarla tam ortadaki
kesime seslenmek olduunu biliyorlard. Bunun sonucu olarak, programlarda
eitliliin snrlanmas ve birbiriyle rtmesi sonucunu douyor, muhaliflerin
pazar liberali feti (put, totem) ile ilgili syleyebileceklerinin z uydu: Pazar
rekabetinin iletiim zgrln garantili olarak saladnn inanlr olduu gnler
ok geride kald. Bugn ise basn zgrlnn dostlarnn unu anlamalar
gerekiyor: letiim pazarlar iletiim zgrln kstlamaktadr; pazara girmek
isteyenlere engeller koyarak, tekellere izin vererek, seenekleri snrlayarak ve
enformasyonun egemen tanmn kamusal yarar kavramndan uzaklatrp zel
olarak tasarruf olunabilen bir metaya yaklatrarak yapmaktadr bunu.
Aratrmaclara gre, basn ve yaym zgrl konusundaki pazar liberali
grn bozup rten tek ey pazar rekabeti fetii deildi. Bu grn devlet
kurumlarnn sorumsuzluk ve keyfi erkine duyduu sempati de ou kez ona puan
kaybettiriyordu. Onlara gre gnmzde tm demokratik rejimlerin gbeinde
despotizm ekirdeklerin bulunuyor olmas, eski modern mutlakyeti devletlerin,
parlamentolar tarafndan ynetilen ge modern anayasal devletlere tarihsel
dnmn sona erdiriyor, bu nedenle yeni bir siyasal sansr dnemine,
Demokratik Leviathan ana giriliyordu. Bu ada hayatn yaamsal paralar
eitli eski ve yeni kalemlerle donatlm, sorumsuzluk siyasal kurumlar tarafndan
biimlendirilmekte ve birbiriyle balantl be siyasal sansr tr zel ilgiye deer
grlmekteydi. Bunlar:
Olaansthal Erkleri: Hkmetlerin, medyann baz blmlerini zorbalkla
sindirerek yola getirme giriimleri talimatlar, tehditler, yasaklamalar ve tutuklamalarla
Bat demokrasilerinde de kendisini hissettirmeye devam ediyordu. n engelleme ve
yaym sonras, bu bask trnn iki tekniiydi.
Silahl Gizlilik: Modern devlet gc, gizlilik perdesinin arkasna saklanm polise ve
askeri organlara dayanarak baarl oluyordu.
Yalan Sylemek: Siyasette yalan sylemek demokratik rejimlerin zelliklerinden
biriydi.
Devlet Reklamcl: Erken modern devletin yneticileri; zellikle mutlakyeti
evrede, kendilerini toplumda birliin kayna ve ilkesi olarak gryorlard. Siyasal
liderlerin televizyon ve radyo mlakatlarnda kayrlarak yanstlmas, devlet
reklamclnn daha az gze arpan, ama hite nemsiz saylamayacak bir
rneiydi.
Korporatizm: 20. yzylda hkmetin ilevlerinin zel kesimin rgt alar tarafndan
yerine getirilmesi, pazarlk, ihsan yada szleme ile yaplmas, sradan bir olay
haline gelmiti.
Bat demokrasilerinin bu be ynelimi kayg verici olduunu ifade edenlere gre
bunlar gsteriyordu ki, normal olarak ne yurttalara, ne kitle iletiim aralarna kar
sorumlu ne de hukuk devletine tabi olan siyasal erk toplam oalmaktadr. Eer
hukuk devleti keyfi devlet gcnn siyasal yaamdan sistematik olarak ayklanmas
ise ve keyfi erk kamunun deerlendirmesi ve eletirisinden muaf ve evresine kar
duyarsz ve ondan renmeye yeteneksiz erk olarak tanmlanyorsa, o zaman
denilebilir ki, bat demokrasilerinde hukuksuzluk artmaktayd ve btn bunlar
arpc bir paradoksu yanstyordu.
Medyann gndeme geldii dnemde iddetli bir ekilde ortaya kan tartmalarn
temeline bakldnda aslnda kitle iletiim aralarnn gc ortaya kmaktadr.
Demek ki o dnemde yaplan devlet tekelindeki yaynlar ile halk bask altna
alnmakta medya kullanlyor olmas gnmzde zel medyann hzla oald
bir dnemde de halk zel karlarna ynelik kamuoyu oluturmaya ynlendirme
olaslklar her zaman gndemde tutuyordu. Nitekim baz medya kurulularnn bu
ynde yaptklar yaynlarda bu niyetin delileri olsa gerek.
John Keanee gre iletiim medyas, siyasal yneticilerin yada i adamlarnn
kiisel kazanc yada karna deil, kamu kullanmna yada tm yurttalarn zevk
almasna yaramas ynndeki grlerin hakim olmaya balamas ile bunlar
salamada nceliklerden birisi de, ada devlet erkinin sansr yntemlerinin gzler
nne serilmesi ve kaldrlmasyd.
Bu denemede savunulan kamu hizmeti modeli, zgr ve eit iletiime ilikin temel
ilkelerin hakkn yememeye almakta ve bu model ile evrensel amala oulcu
ama arasnda ortadan kaldrlmas mmkn olmayan, modern bir ikilem
bulunduunun bilincindeydi. Evrensel yaklamda ama, tm yurttalarn fikirlerini
topluca aklamalarn salayacak haklara sahip klnmasnda ama belirli
yurttalarn kendi fikirlerini topluca aklamalarn salayacak alanlar aarak gerek
bir eitlilik salarken, kimi dier yurttalarn ifade gcn denetim ve snrlama
altna almak olduu belirtiliyordu. Dahas burada ana izgileriyle verilen yeni kamu
hizmeti modeli toplumsal eitlilik olgusuna daha uygundu ve blgeler aras, kr ile
kent, gen ile yal, zengin ile yoksul, meslekler, etnik kimlik, dil, cinsiyet ve cinsel
tercihten kaynaklanan farkllklarn gittike daha belirleyici olduunu unutmamak
gerekiyordu. Demokrasinin ise bilgili yurttalara ihtiyac vard. Onlarn demokratik
aralar sayesinde akl banda anlamalara varma yetenei, ancak farkl fikir
kaynaklarna eit ve ak eriim salayabilmeleri durumunda filizlenip geliebilirdi.
Bu deerlendirmelerden sonra .. letiim Fakltesi Prof. Dr. Veysel Batmazn
Medya popler kltr gizler konusundaki u ifadeleri olduka dikkat ekicidir:
Medya denilen kitle iletiim ortamnn bizlere doru enformasyon verdiini
zannederek popler kltr ile ilgili yarglarmz medyada kapsanma dzeyine
endekslersek, olmaz.
Grld gibi kitle iletiim aralar bireyler zerinde son derece nemli bir sonu
doururken bunun hangi boyutta, hangi sklkta hangi hedef kitlesine ynelik yaplaca bu
gcn etkisini gstermesi asndan belirleyici olacaktr.

Provokasyon (Kkrtma):
Provokasyon, tamda psikolojik sava iin kullanlan bir kelime olarak ortaya kmtr
desek hite abartm olmayz kanaatindeyim. Kmldatma, kkrtma, tahrik etme
anlamlarna gelen provokasyon, psikolojik harekatn uygulad en nemli taktikleri
arasnda yer almaktadr. Anadolu Ajansnn bir haberine gre rnekleyecek olursak:
stanbul Emniyeti, 1 Mays kutlamalarnn baz yasad gruplarca provoke edilecei,
huzur ve asayi ortamn bozacak eylemler yaplaca yolunda bilgiler ulatn
belirterek, vatandalara uyarlarda bulundu. Emniyet Mdrl Basn Protokol ve Halkla
likiler ube Mdrlnden yaplan yazl aklamada, yarn 10.00 ile 16.00 saatleri
arasnda alayanda gerekletirilecek ak hava toplantsnn huzur ve gven ortamnda
gemesi amacyla, emniyet tedbirlerinin uygulamaya konulduu belirtildi. Aklamada,
yle denildi: Bununla birlikte, bir enlik havasnda gemesi dnlen 1 Mays
kutlamalarnn baz yasad gruplarca provoke edilecei, huzur ve asayi ortamn
bozacak eylemler yaplaca yolunda bilgiler intikal ettiinden, kendi gvenlikleri asndan
kk yataki ocuklarn kutlamalara getirilmemesi, vatandalarmzn alnan gvenlik ile
trafik tedbirlerine tam olarak itaat etmeleri ve bahse konu unsurlarn toplanty amac
dna karma abalarna itibar etmemeleri beklenmektedir. Aksine hareket edenler
hakknda gerekli yasal ilemlerin yaplacann, stanbulda tam anlamyla salanm
olan huzur ve gven ortamnn devam ettirileceinin tm vatandalarmzca bilinmesi
gerekmektedir.
Anadolu Ajans kaynakl haberde de anlalaca gibi provokasyona en ok terr rgtleri
bavurmakta ve halk galeyana getirtilerek gvenlik glerine saldrmalar amalanmaktadr.
Bylece grup psikolojisi ierisinde konudan habersiz masum halk ile polis kar karya
getirilerek dmanca davranlarn yaanmasna neden olunmaya allmakta ve polisine
gvenmeyen halkta bylece terr rgtlerine kolaylkla inanmasnn salanmas
amalanmaktadr.
Psikolojik savan ar toplarndan olan kkrtmaya bakn Akam Gazetesinin 11 Kasm
2002 tarihli Iraktan Trkiye kart kkrtma balkl haberinde nasl
rneklendirilmektedir: Irak, Arap lkelerini Trkiyeye kar kkrtmaya alyor. Irak
Dileri Bakan Naci Sabri, Trkiyenin Kuzey Irakta tekrarlad hava sahas
ihlalleriyle saldrda bulunduunu iddia ederek, Arap Birliinden Ankarann
provokasyonlarna son verilmesi iin mdahale etmesini istedi. Naci Sabri, Arap Birlii
Genel Sekreteri Amr Musaya gnderdii mesajda, Arap Birliine, bu saldry reddettiini
dorulamas ve Trk hkmetinden bu kkrtc ve haksz uygulamalar kesmesini
istemesi amacyla gerekli nlemleri almas iin sesleniyorum dedi. 5 Kasm tarihini
tayan, ancak ierii nceki gn aklanan mesajda Sabri, Trk Hava Kuvvetlerinin,
Trkiyenin gvenliini tehdit eden eleri izlemek bahanesiyle 20 Haziran-11 Eyll
arasnda, Irak hava sahasn 5 kez ihlal ettiini iddia etti.
Psikolojik savandan olan kkrtma ile ilgili Erten Kasmolunun 27 ubat 2003 tarihli
Vatan Gazetesinde yaynlanan yazsnda geen u ifadeler ise durumu bir baka adan ele
almaktadr: Belli ki yaanmakta olan heyecan dalgas bir sre daha devam edecek!...
Dilerim, baz siyasi partilerimizin adeta seim mitinglerine dnmekte olan srarla meydan
ve sokaklara tanan bu heyecan toplumsal travmaya dnmez... Yine dilerim ki,
seimlerde halka gven verip istedikleri aritmetii elde edemeyen politikaclar, lkemiz
insannn geleceini ilgilendiren bylesine duyarl bir dnemi daha ok istismar edip, kendi
kiisel ve partisel karlar uruna lke insann daha ok parampara eden bir noktaya
tamazlar... Radyo-Televizyon programlar doludizgin gnlerdir srp gidiyor... Herkes, her
gn, hemen hemen her saat toplumu blme ve Trkiyeye kar kkrtma misyonunu u
veya bu sylem iinde srdrp gidiyor... ... Ve bugn oldu hala daha, ortaya atlan planlarla,
Avrupa Birliine alnma taktikleri ile Aday elen cumhuriyeti yapma Megalo deasnn
hesaplar iinde olduklarn kendi sylemleri ile itiraf eden Rum-Yunan zihniyetinin,
Kbrsta hep, ama hep amasn zlediimiz gerek bar ieklerinin boy atp
bymesinin nnde tek engel olduunun grlmek istenmemesi bir yana, tartma
platformlarnda bu gereklerden sz edilmesine bile tahamml gstermeyen KADRO,
Avrupa Birliinden emir alarak Kbrs Trkn daha ok paralayp, Trkiye ve Trk
Ordusuna kar kkrtma misyonunu istenen sonuca ulatramayacaktr...
Zaman Gazetesinin 25.11.2002 tarihli Nijeryada kkrtma bilanosu: 215 l
balndaki haberinde ise kkrtmann nelere maal olduu u ekilde ifade ediliyordu:
Nijeryada yaplacak gzellik yarmasyla ilgili bir gazetede yaynlanan ve Hz.
Muhammede hakaret edilen yaz sonras kan olaylarn ardndan yarma iin bu lkede
bulunan gzeller ve organizatrler dn lkeden ayrlarak, yarmann yeni ev sahibi
ngiltereye gitti. Kaduna kentinde Hristiyanlarla Mslmanlar arasnda kan
atmalarda lenlerin saysnn ise 215 olduu akland. Olaylarda 600den fazla kiinin
de yaraland belirtiliyor. Kadunada ok sayda kiinin gvenlik glerince ldrld
de iddialar arasnda.
Evrensel gazetesinin 02.02.2002 tarihli yazsnda Yksel Akkayann kaleme ald
Devletin kaygs, neyin kaygs balkl makalesinde ise bakn neler anlatlmaktadr:
Devlet kayg iinde. Kaygs korkusundan. Korkusu pek ok nedenden. F tipi, 159, 312,
Kamu-Sen... Bunlar Devletin korku nedeniyle kapld kayg sonucunda yapt icraatlar.
Pek ilgiye mahzar olmasa da biz bu icraatlardan Kamu-Sen ile ilgili olan zerinde durma
gerei duyuyoruz. Devletin Babular vaktinde, 15-16 Haziran bakaldrsn grnce
ii snfnn karsna Milliyeti i Sendikalar Konfederasyonunu (MSK)
kartmt. MSK, kendisine biilen misyonu laykiyle yerine getirmi, iilere
saldrm, iverenlere destek km, bir korkunun ve kaygnn yenilmesi iin elinden
geleni yapmt. Lakin kadir kymet bilmez Devlet de vakti gelince, bu taeronu bir rpda
elinin tersi ile bir kenara itmiti. Son rpnlar, kadrolu faistlerin destei de yetmeyince
tarihin p sepetinde yerini almt.
Bugn, Devlet yine korku ve kayg iinde. Sermayenin ideologlar tarafndan bile teki
Trkiyeden, sosyal patlamadan sz ediliyor. Baka yerlerde ise birleik mcadeleden
sz ediliyor. Yoksulluktan ve yolsuzluktan sz ediliyor. Bunlardan sz edilmesi yetmiyor
gibi, bir de Arjantin gibi lkelerde kt rnek olacak eyler yaanyor. Devlet korkmasn da
kim korksun, Devlet kayglanmasn da kim kayglansn? Bir de MSKin kamu
alanlar iindeki versiyonu Kamu-Senin bandaki adam da sendikaclk oynamaya
kalkmasn m? Oysa ne iin kurulmutu bu sendika? KESK ile sendikaclk oynasn diye
deil, KESKin nn kessin, devlete korku ve kayg salacak bir gelimenin nn kessin
diye kurulmutu. Yoldan kmaya balamt, sz de dinlemez hale gelmiti. Bu Resul da
kendini bir ey sanmaya balamt. Gerei hemen yaplmalyd, yarn daha ge olmadan.
Gereken ilk ders bakan olduu Trk Haber-Senin kongresinde verilmeliydi. Kanun manun
dinlemeden stelik. yle de yapld. Devletin dorudan mdahalesi, devlet olanaklar
kullanlarak sendikaclk oynamaya kalkanlara kaplar kapatld. Sra imdi
konfederasyonda. Buraya da sz dinleyen, lider-doktrin-tekilat dsturundan ayrlmayan,
devleti kollayan ve koruyan bir bakan bulmak gerekecek. Bylece, sendika olmaya
almann, sendikaclk oynamaya kalkmann gereksizlii iyice gsterilecek. nk,
Kamu-Sen ve bal sendikalar sendika olmak iin, sendikaclk yapmak iin kurulmad.
Amac, misyonu baka idi. Bunu unutanlara biraz kanun manun da inenerek hatrlatmak
gerekiyordu. Devletin kulunun sendikas olmaz, sendikacl olmaz. Bu, ancak F Tipilik,
159luk, 312lik olanlarn ii. Devletin ii de onlarn iini zorlatrmak. Trk Haber-Sen
kongresi bunu ok ak olarak gsterdi. Srada Kamu-Sen kongresi var. Asl enlik o zaman.
Bir musibet bin nasihatten iyi ise, KESK bu musibeti rgtlenme srecinde, faaliyetlerinde
ok iyi deerlendirmek zorundadr. Bu aranp da bulunmayacak bir tarihi frsattr.
Sendikann ne olacan ve ne olmayacan gsteren bu uygulama KESKe tarihi bir
olanak sunmu bulunmaktadr.
Devlet korku ve kayg ile etrafna eki dzen verirken, kamu alanlarna da hangi gzle
baktn gstermitir. lkeyi yamalatanlar, halk yoksullatranlar bir kez daha rl
plak yakalanmtr. imdi sra Devletin gerekten kayg ve korku duymas gerektiini
gstermektedir. Saflar datmadan, gleri paralamadan, toplumsal muhalefetin, toplumsal
mcadelenin olanaklarn en gl ekilde ortaya koymak iin almak, yarna da umutlu
bakmaktr, gvenle bakmaktr.
Umudu ve gveni oaltacak kamu emekileri coku ile kskanlkla rgtlerine sahip
kmak zorundadr, bunu yapacak deneyim ve birikime de sahiptir. Sra bunu
gstermektedir. Kaygnn ve korkunun rn MSK nereye gmlmse Kamu-Sen de
oraya gmlecektir...
rneklerden de anlald gibi baz oluumlar her zaman varln devam ettirebilmek
iin insanlar kkrtmaya almaktadr. Bunun temelinde onlarn hedeflerine ulama
stratejileri yatmaktadr.
Daha nce de deinildii gibi artk uygulayclar belli bir aamaya geldiinden, verilen
rneklerdeki uygulanan psikolojik sava taktikleri iin sadece belli bal rnek olaylar
dorudan aktarlarak kelimelerin arasndaki psikolojik harekatlarn nereleri iaret ettiini
karmak onlara kalmtr
----------------------------------------------
Psikolojik Harekatta Deiiklik Yapma Stratejisi:
Bir uygulama esnasnda deien artlara gre harekat, konu hakknda bir yenilik
veya deiiklik yapmak istediinde, ne zaman yenilik yapacan, uygulamann ne
kadar deitirileceini, deiiklie kar gsterilen duygusal ve zihinsel tepkileri
bilerek bir organizasyonda en az kargaa ile deiiklik yapmay becerebilmelidir.
Organizasyonda yaplacak deiiklikler esnasnda, deiikliklerin douraca
duygusal tepkiler dikkate alnmas gereken en nemli unsurdur. nsanlar genel
olarak eletiri anlamna geldii iin, deiiklie kar koyarlar ve ilerin yapl
biimlerinde yanl bir taraf olduunu dnrler. Bilinmeyene kar bir korku
uyandrd iin, deiiklie kar konur. Deiiklikten sonra ilerin yoluna
gireceinden emin olamazlar ve ilerin daha da ktye gidebilecei duygusu
uyanrken deiiklik ayn zamanda da allm dzeni bozar. Farkllaan ilemler
de kiilerin daha fazla aba gstermesini gerektirecek olup eski i arkadalarnn
yerini bakalar alr ve yeni ilikilerin gelitirilmesi gerekir. Bireyleri genellikle
bakalarnn kendilerine zorla deiiklii kabul ettirmeye almalarndan
holanmazlar. Deiim ilemi srasnda katlm salamak, muhalefeti azaltr ve
deiikliin kabul edilmesini kolaylatrr.
Psikolojik Harekat yaplrken ihtiya duyulmas halinde deiiklik yaplmaktan
ekinilmemelidir. Eer ihtiya duyuluyorsa mevcut sistemin devam etmesine ynelik
srarc tutum ierisine girilmemeli ve kesinlikle yenilie ynelik adm atlmamaldr.
Ancak burada gz ard edilmemesi gereken durum yaplacak olan deiikliin
eskisinden daha iyi sonu douracak olmaya ynelik kesin saylabilecek
gstergelerin bulunmas gerekmektedir. Aksine bir durum tm plan ve program
altst eder ve beklenenden daha kt sonu alnr.
Kesinlikle pozitif bir sonu alnacann gzkmesine ramen insanlarn
bilinmeyenden ekinmeleri neticesinde hep bir n yarg ve korkular vardr. Bu
nedenle organizasyon ierisinde baz oluumlar direnebilir ama burada lider
uygulaycnn fonksiyonu devreye girer ve personelini bu konuda ikna edebilir. Lider
uygulaycnn nemli fonksiyonlarndan birisi de alt uygulayclarn mevcut
sistemin daha iyi sonu alnaca ynnde motive etmesidir.

Savalarda stihbaratn Psikolojik Savaa Katks:
I. ve II. Irak Savalarnda grld gibi dmann zel bilgilerine ulalarak
propaganda yapmak neticesi onun azim ve moralini kertmek iin gerekli bilgilere
sahip olma gayreti ierisine girmilerdir. Aratrma yapmadan, rakibin zayf
noktalarnn ancak rastlantyla renebilineceinden hareketle taraflar, scak sava
balamadan nce rakibini aratrma ierisine girerler. Sava ncesinde diplomaside
yani uluslararas ilikilerde kullanrlarken olumsuz sonu alnmas halinde ise scak
sava esnasnda bazen hedefi yok etmek iin, bazen kar taraf kendi lehine
dndrmek iin bazen de kar tarafn glerini yine onlara evirmek iin kullanrlar.
Temelinde propaganda olan bu alma ancak propagandann en iyi sonu alnan
olan ve seilen dorularn srekli tekrarlanmas eklinde uygulanan beyaz
propaganda iken dier propaganda eitlerinin de sklkla kullanldna
rastlanlmaktadr.
imdi istihbari faaliyetlere tarihsel bir pencereden baktktan sonra ardndan
istihbaratn ve bu ile uraan servislerin psikolojik sava uygulamasnda ne kadar
nemli yeri olduuna deinelim.
Tarihin ilk dnemlerinden beri grlen istihbarat faaliyetleri, Ortaa ve Rnesans
dnemlerinde youn olarak kullanldnda bu dnem Avrupasnda diplomasi ve
istihbarat kavramlar birbirine ok yaknd. Tarih gzden geirildiinde casusluk,
dnyann en eski mesleklerinden biri olarak bilindii ortaya kacaktr. Yazl
tarihteki bilgilere gre bundan 5000 yl nce Msr Kral III. Tutmosis, kuatma
altndaki Yafa kentine ajanlarn gizlice gndermiti. Tutmosisin ajanlar Yafaya un
uvallar iinde gemi ve kente ilikin bilgi toplayarak krala bildirmiti. Bu
haberalma faaliyetinin sava stratejilerini ne lde etkiledii bilinmiyor ama bilinen
bir ey var ki o da III. Tutmosisin, daha sonra sistematikleecek bir meslein
tohumlarn daha o dnemde attyd.
Casusluk yada teknik adyla espiyonaj (ajanlk) faaliyetlerinin izlerine ncilde Hz.
Musann Gidin ve o lkede gerekli aratrmalar yapn eklindeki ifadelerinde de
rastlamakta olup ayrca Eski Ahitte, Hz. Yann Filistinin fethi srasnda blgeye
iki ajan gnderdiinden bahsedilmektedir. Fazla bilgi bulunmamakla birlikte eski
alarn casusluk oyunlarna sahne olduu grlrken istihbarat faaliyetlerinin
eitlendiini, zenginletii ve profesyonelletiini grmek iin Ortaa dnemi ve
Rnesans beklemek gerekmektedir. Bu dnem Avrupasnda diplomasi ve
istihbarat kavramlar imdiki zamanlarda olduu gibi birbirine ok yaknd. yle ki
yaygn kanaate gre eliler ile ajanlar arasnda belirgin bir fark yoktu.
ngilterede Kralie I. Elizabeth zamannda casusluk ulusal gvenlik iin gerekli bir
uygulama alanna dnmt ve Kralienin kadrosunun zenle hazrlad
istihbarat sistemi Sir Francis Walsingham (1532?-90) tarafndan yrtlyordu. O
dnem ngilteresinin Kta Avrupasndaki en byk rakibi, daha dorusu dman
ise spanya idi. Kaynaklara gre bu, saylar hi de azmsanmayacak dzeyde olan
ngiliz ajanlarnn spanyada cirit atmas iin yeterli bir gereke saylyordu.
lkelerin ynetimindeki farkllklarla birlikte deien dnya dzeni nedeniyle artk
casuslukta ie yarayan herkesin kullanldna rastlanld bir ortam meydana
getiriyordu. Bu bazen herhangi bir dilenciden en prestijli mesleklere kadar olan geni
bir yelpazeyi kapsyor ve mmkn olan her olanak deerlendiriliyordu. Bunlardan
birisi de ajanlar ynlendiren bir avukat olan Francis Walsinghamd. Ajan
yneticilii grevini yrtrken ayn zamanda Kralie I. Elizabethin yazman
diplomatln da yapan avukat 1577de valye unvann ald. Ona, kralieye
kar Katolik entrikalarn ortaya karmas grevi de verilmesiyle birlikte Avrupada
byk bir ajan an da kurduu bilinmektedir. spanyann, Fransann ve
talyann pek ok blgesine ajan yerletiren Walsingham, bu ajanlar sayesinde
spanyol donanmasnn operasyonlarn haber alm bylece de ngiliz
donanmasnn spanyollarla denizde zamannda kar karya gelmesi
salanmt.
Ancak o dnemde ngilizlerin faaliyetleri yalnzca istihbarat toplama ve
deerlendirme ile snrlyd. O dnem ne kar casusluk anlamna gelen kontr-
espiyonaj gerektirecek, ne de gizli sava yntemlerini eksiksiz uygulayacak kadar
karmak bir yapya sahip olmad iin sava srasnda dman hakknda bilgi
toplamak yeterli olabiliyordu. Buna askeri espiyonaj deniliyor ve askeri espiyonaj
daha sonraki dnemde de tm byk savalarda kullanlyordu. Amerikan htilali,
Napolyon Sava, Amerikan Sivil Sava ve Fransa-Prusya Sava gibi savalar
espiyonaj faaliyetlerinin biim verdii savalar olduu bilinmektedir. Amerikan Sivil
Sava dneminin bilinen ajanlarndan Rose ONeal Greenhow, (1817-1864) sava
sresince Gney glerine haber szdrmakla suland. 1862 ylnda tutukland ve
Gneye gnderildiinde ayn dnemin bir baka bilinen casusu ise Timothy
Websterd (1821-62). Ancak Webster Greenhowdan farkl olarak Kuzey
Konfederasyonuna ajanlk yapt. ngilterede doan Webster, Allan Pinkerton
Dedektiflik Ajansnda alarak deneyim kazanmasna ramen deneyimleri, 1862te
Konfederasyon tarafndan yakalanp idam edilmesini nleyemedi.
Fransz htilali dneminin en bilinen casuslarndan biri ise 1759-1820 tarihleri
arasnda yaayan Joseph Fouched. htilal boyunca halkn arasna adam
szdrarak ynetime bilgi veren Fouche, nceleri Napolyon tarafndan polis
yneticisi yaplmt. Ve Napolyonun 1815te iktidardan dne kadar ajan
ann ve double (ift tarafl) casuslarn iyi bir yneticisiydi. Louis XVIII ynetimi
altnda tekrar polis bakan oldu.
Rudolf Ivanovich Abeln asl ad William August Fisherd. 11 Temmuz 1903te
ngilterede Tyne zerinde bir atoda doan Fishern yllar iinde Sovyetlerin
gzde bir kstebei olacan kimse kestiremezdi. Alman olan babas Genrich
Matveyevich Fisher Leninin arkadalarndan biriydi ve sk devrimciydi. William
Fisher, biraz da bunun etkisiyle 1925 ylnda Kzl Orduya alndnda ilk i olarak
Norveteki almalard. Burada Frank takma ad ile 1931 ylndan 1934 ylna
kadar kars ve kz ile birlikte kalarak faaliyetlerine devam ettii srada bir ngiliz
pasaportu alarak bu isimle seyahat ediyordu. 1935te Britanyaya gnderilene kadar
kullanld balca alan Kim Philby grubundan gelen mesajlarn ifrelerinin
zlmesiydi.
stihbarat birimleri o kadar karmak ilikiler ierisinde yrtlr ki, bazen kimim
aslnda kim olduu ve renginin ne olduu hangi tarafta olduu tam olarak
kestirilemez. Bu nedenle istihbarat tarihine Yurtsever Vatan Haini (Patriot Traitor)
olarak geen ilgin bir casusun yks pek ok istihbarat servisi iin ilgin dersler
ieren nitelik tamaktadr. Amerikan Bamszlk Savanda byk faaliyetlerde
bulunan Benedict Arnold, Amerikallarn kendisine sahip kmamas zerine ngiliz
saflarna geti.
1741 doumlu Arnoldun ailesi ticaretle urayordu. Arnold, Amerikan davas iin
alan ve bu uurda iki kez ar yaralanan bir isim olarak anlmasna ramen
Amerikan Kongresi onu, onore etmedii gibi sava uruna harcad paralar da
geri vermediinde Arnold iin melankoli dnemi balad ve ngiliz ajanlarnn tatl
szleriyle onlara yaklat. Hemen ardndan Amerikallara gre hayatndaki en kt
karar alarak taraf deitirdi. ngilterede 60 yanda (1801) iken ld ve herhangi bir
askeri onur notu olmakszn gmld. Son yl ac ve mutsuzlukla doluydu.
lmnden sonra hakknda nemli bir kitap yazld. Willard Sterne Randalln
kaleme ald kitabn ad son derece ilginti: Patriot Traitor (Yurtsever Vatan Haini)
Ancak her eye ramen casusluk yle bir meslektir ki kimin ne kadar ciddi bir ekilde
taraf deitirdiine ounlukla emin olunamaz. Bu onun bedeni ile srlar eliinde
mezara kadar gider. Casusluk dnyasnda hibir zaman tam gven yoktur ve her
zaman acabalar vardr.
Casuslarn kendi milli menfaatleri dorultusunda fink attklar I. ve II. Dnya Sava
yllar, savan geleceini deitirdiine inanlan kahramanlarn, efsane casuslarn
dnemiydi. Sava boyunca casuslar, svire ve Belika gibi tarafszlarn yansra,
savata taraf olan Almanya, ngiltere ve Fransada da cirit attlar.
1914 ylnda Alman Genel Kurmaynn III/B Servisi I. Dnya Sava ncesinde
merkezi Berlinde olan III/B servisi ajanlarn sat grevlisi olarak istihbarat elde
edecekleri blgelere gnderiyorlar ve yksek rtbeli Alman subaylar daha sonra
askeri harekat icra edecekleri blgede grnrde turistik geziler yapyorlard.
Prusya ise yine ayn yllarda geni bir haber alma tekilat kurmutu. Alman
ynetimi yalnzca askeri deil, ekonomik istihbaratlar da elde etmeye alyor ve
buna paralel olarak baz kritik blgelerde; Hindistanda ayaklanma kararak
ngilizlerin bu blgeden ekilmesini salamak gibi amaca uygun kargaa meydana
getirmek iin almalar yapyorlard.
Alman haber alma tekilatnn ilgilendii blgeler sadece Hindistanla snrl
olmayp; ran, Libya, Msr ve Trkiye de ilgi alanlarna giren lkeler arasndayd.
Bu lkelerde ok deneyimli, zeki ve baarl casuslar grevlendirerek bir bilgi ak
a kurulmutu. Ancak ayn blgelerde atan menfaatleri olan Almanlar ve
ngilizler birbirleriyle kyasya bir rekabet iindeydiler.
alma sisteminin ne lde verimli olduuna bakldnda, III/B sisteminin nasl
alt ve ajanlarnn kiilik zelliklerinden de yararlanarak faaliyet gsterdii
lkelerde ayrntl istihbarat almalarnda ne lde baarl olduu
grlmektedir. Her ajan, faaliyet gsterecei blgenin dili, gelenekleri, tarihi, deiik
zellikleri konusunda uzman hale gelmekte ve blgede halkn iine girerek dostlar
edinmekte, ikili ilikiler kurmalar birer gereklilik olarak ne kmaktayd. Yakn
ilikileri kurma aamasnda ve kurduktan sonra da edindii bilgileri, daha da nemlisi
kiisel grlerini rapor halinde ilgili birimlere sunuluyordu.
Almanlarn I. Dnya Sava dneminde yaptklar propaganda faaliyetlerinin
younluuna ve baarsna bakldnda; Alman politikasnn ran, Afganistan,
Hindistan, Trkiye gibi deiik blgelerde ne tr benzerlik ve farkllklar gsterdii
grlmektedir. Sz konusu blgede Panislamizm, Pantrkizm hareketlerini
filizlendirmeye alan Trklerin almalarndan rnekler verilebilirken, sonrasnda
ise Almanya ve Trkiye arasnda Kafkaslarda kan gerginliklerin ve bu srada
Almanya ile anlap savatan ekilen Rusyann Kuzey ran ve Azerbaycan
boaltmasyla bu blgedeki Bak petrol kaynaklar yznden kan gerginlikler ve
Almanyann Azerbaycan politikas nedeniyle Trklerle sava bile gze alacak
kadar gergin bir ortamda bulunmas yaanan olaylar dahilinde olmaktadr.
Mttefik TrkAlman kuvvetlerinin komutanlarndan Liman Von Sandersin de
hatralarndan da bilindii gibi; Alman filozofu Leibnitzin Trkleri imha etme plan
aklanmaktayd. Almanlarla mterek harekat esnasnda milli politikalarnn
uzants olarak Trkiye zerindeki emellerini aa vuran Alman Subaylarnn
konumalar olduunda Enver Paa ve Talat Paa gibi gerekten Alman dostu
olanlar bile, Trklerin hayati karlar sz konusu olunca Almanlara bir ayrcalk
tanmadklar konuuluyordu.
Bir Alman Generali olan Colmar Von Der Gotzun Trkiyedeki almalar byte
altna alndnda; Osmanl Silahl Kuvvetlerinin slahat iin Trkiyeye
gnderilen generalin Harbiyedeki almalar, Harp Okulunda okutulmak zere
hazrlad kitaplar, gen subaylara yaknlamak suretiyle onlarda Alman
hayranl uyandrmak iin yapt almalar ve istihbarat almalarn rapor
halinde Alman hkmetine gnderilmesi hem yaplan psikolojik harekat
almasyd hem de kendi lkesine ynelik istihbarat almas olarak faaliyet
gsterdii ortaya kyordu. Von Der Gotzun ayrlndan sonra Trkiyedeki
Alman faaliyetleri incelendiinde, Sultan Mehmet Reatn I. Dnya Savanda harp
ynetimini Alman mparatorluuna braktn belgeleyen protokol metni
yaymlanm olduu grlyordu.
I. Dnya Sava yllarna gelindiinde artk askeri istihbaratn nemi daha iyi
anlalmt ama bu dnemde aslnda daha ok bazen savan geleceini bile
deitirdiine inanlan kahramanlarn, efsane casuslarn ortaya kmas
bakmndan daha nemliydi. Sava boyunca kendi alannda isim yaparak
efsanelemi casuslar, svire ve dnyann en beceriksiz istihbarat rgtlerinden
birine sahip olduu ileri srlen Belika gibi tarafsz lkelerin yansra, savata taraf
olan Almanya, ngiltere ve Fransa gibi lkelerde de cirit atyordu.
Casusluk tarihinin I.Dnya Sava yllarnda, hatta tm zamanlarda ad en ok
anlan casus kimdi diye sorulacak olunursa herkesin zerinde birletii isim olan
Mata Hari cevabna ile karlalacaktr. Asl ad Margareta Zelle olan bu
kadnn casusluk tarihinde bu kadar n kazanmas onu yarglayan Franszlarn
politik stratejileriyle ilikilendirilmesinden kaynaklanmaktadr. Bu konuda uzman olan
Ernest Wolkman, Zellenin aslnda sanld kadar gzel, ekici ve baarl bir
casus olmadna onu bu kadar bytenin Franszlarn cephelerdeki yenilgilerini
bu kadnn zerine atmalarndan kaynaklandn ne srmektedir.
1876da Hollandada orta snf bir ailenin ocuu olarak dnyaya gelen Zelle, rahibe
okuluna gitmi ve bir sko kaptana ak olarak onunla evlenmiti. Dou Hint
Adalarna kocasyla birlikte giden Zelle, daha sonra ondan boandnda gizemli
Dou Hint danslarn kullanarak Cava dilinde afan Gz anlamna gelen Mata
Hari olarak anlmasna yol aan n elde ediyordu. Pek ok hkmet yetkilisi onun
danslarn izliyor ve o da bu sayede nemli isimlerle iliki kuruyordu. I. Dnya
Sava srasnda Almanlar onu kadrolarna aldlar. Fransa kar casusluk tekilat
bir sre sonra onun Almanlar hesabna altn anlad. Franszlar, Zelleye iki
tarafl almas teklifinde bulunduunda Zelle, bunu kabul etmi grnyordu
ancak Franszlar ona gvenmiyordu. Bu yzden Mata Hariyi denemek iin
Belikaya alt Fransz ajanla iliki kurmas iin gnderdiler. On be gn iinde bu
alt ajann tamam da Almanlar tarafndan yakaland ve kuruna dizildi. Bu olay,
alt ajann hayatna maal olsa da hibir zaman Mata Hariye gvenilmeyeceini
gstermesi bakmndan nemliydi. Hari, Almanlar tarafndan da artk
benimsenmedii iin Fransaya dnmek zorunda kald ve Franszlar cephelerdeki
yenilgilerini bu kadnn zerine attlar.
Oysa Zellenin daha sonra kendisini dnyann en nl casuslarndan biri haline
getirecek kadar nemli biri olmad syleniyordu. Franszlar propagandalarndan
vazgemediler ve 1917 ylnda Hariyi kuruna dizdiler. Kadn, kuruna dizilirken
gzlerinin balanmasn istememiti. Sovyet Askeri Haberalma Tekilat GRUda
grev yapan ve Almanyada geni apl bir casusluk ebekesi kuran Leiba Domb da
(1906-1983) nl casus Sorge de Almanlarn Sovyetler Birliini igal edeceini
Moskovaya bildirmi ancak Stalin buna da inanmam, hatta cezalandrlmalarn
istemiti. Ancak zaman Sorgeyi ve Dombu hakl kard ve Hitler Rusyay igal
etmeye kalkt. Sorge 1943 ylnda Japonyada sevgilisinin evinde unuttuu not
katlarn yakmayp yrtt iin Japon istihbarat tarafndan yakalanarak 1944te
idam edildi.
stihbarat tarihinde nemli yer tutan bir baka isim ise 1902-1979 yllar arasnda
yam olan Alman Reinhard Gehlendr. Gehlen, Sorgeden farkl olarak Nazi
Almanyasnda casusluk uygulamalarn balatan teoriysen ve pratisyen olarak n
yapmasyla tannd ve giderek btn zamanlarn en byk espiyonaj ustalarndan
biri olarak anlmaya baland. Dnem ierisinde Gehlenin baz Trk casus
yneticilerini de etkiledii ileri srld. Gehlenin en nemli zelliklerinden biri o
dnemde pek kapal bir yapya sahip olan Sovyetler hakknda nemli bilgiler
toplamas ve bunlar Amerikallara vermesiydi.
Aslnda Gehlen, 1955-68 yllar arasnda Bat Alman gizli servisinin yneticisi olana
kadar Amerikallara da almt. 1942de D Dou Ordular Komutanlna
atandnda Sovyet sava sulularna ve sivillerine kar acmasz bir tutum
taknd. 17 Temmuz 1944te Loringhoven birlii Gehlene Stauffenbergin Hitlere
suikast yapmak zere plan yaptn bildirdiinde Nazi ynetimi bu bakaldrdan
syrlmay baard. Gehlen, Aralk 1944te tmgenerallie terfi etti. Nisan 1945te
Hitler dt. Bylece Gehlen de ordu komutanlndan ayrld. Mart aynda Gehlen
ve ajanlar pek ok gizli Sovyet dokmannn mikrofilmini ekmi ve bunlar
Avusturya Alplerinde elik davullarn iinde saklamt. Mays aynda bu bilgileri
Amerikan ordusundaki meslektalarna teslim ettiinde o zaman Sovyetlerle ilgili
fazla bilgiye sahip olmayan Amerikallar bu bilgilerden tr Gehlene minnettar
kalmlard.
Bu aamadan sonra OSS (Office of Strategic Services-Amerikan Stratejik Hizmetler
Brosu) ve CIAin kontrol altnda alan Gehlen, bir istihbarat rgt kurdu. lk
kadrosunda 350 eski Alman ordu istihbarat ajan bulunuyordu. Gehlen rgt
giderek CIAin Dou Avrupa ile Sovyetler Birliindeki gz kula oldu. 1956 ylnda
Gehlen rgt imdiki yapsn alarak ayn zamanda ksa ad BND olan Federal
Almanya Gizli Servisi Bundesnachrichtendienstn temelini atarak Gehlen bu rgtn
bana getirildi. Nisan 1968de Alman gizli servisinde alrken KGB adna
casusluk yapan Heinz Felfein kimliinin deifre edildii operasyondan sonra istifa
etti. Bu, Gehlen iin eksi bir puand ama Felfe skandalna ramen Gehlen 1979da
lene dek istihbarat tarihinin efsane isimleri arasnda anlmasn salamas ile
birlikte ldkten sonra da bu sfatn korumasna neden oldu.
I.Dnya Savandan nce daha 18. ve 19. yzylda felsefede byk akmlarn ncln
yapan Almanya, II.Dnya Sava yllarna gelindiinde bu felsefelerden etkilenen
casuslarn dnya tarihine yn verdii bir lke olarak anld. Hegelin etkiledii Marxn
diyalektik ve tarihsel materyalizmini benimseyen ve bu ideolojik ballklarndan tr
Rusyaya hizmet eden ajanlarn says hi de az olmad deerlendirilmektedir. Dier
taraftan Nietzschenin st insan retisinden de destek alarak nazist akmn ncln
yapan Hitlere alan pek ok casus yneticisi ve istihbarat ustas bulunduu biliniyordu.
Sovyetlere hizmet eden Almanlarn en nls 1895-1944 yllar arasnda yaam olan
Richard Sorge idi. Komnist bir aile geleneinde bym ve dedesi Karl Marxn zel
sekreteri olan, verdii istihbaratlarla diktatr Stalini bile etkilemeyi baaran bu casusun
komnist felsefeyi benimsememesi iin aslnda hibir neden olmad zerinde
durulmaktadr. lerleyen yllarda Sorge, in ve Japonyada Sovyetler hesabna casusluk
yaparak asl zarar memleketi Almanyaya veriyordu. Bakde Alman asll bir petrol
mhendisinin olu olarak dnyaya gelen Sorge, Almanyada Hamburg niversitesinde
eitim grmt. 1920de ateli bir Alman Komnist Partisi yesi oldu. 1918den 1930a
kadar bu partide grev ald. 1933te inde bir Sovyet ajan olarak almaya baladnda
yapt almalar ile Almanlarn ve Japonlarn sava hazrlklarn Moskovaya bildirdi.
Japonlarn 1941de ABDdeki saldrsn nceden haber veren casus oldu ve Sorge,
Hitlerin Sovyetler Birliine girmeye hazrlandn bildiren ajand.
II. Dnya Sava sonrasnda kendilerini yeni bir sava dnemine hazrlanan dnya lkeleri
ok gemeden iki kutuba blnd. Bu blnmelerden bir tarafn ABD ve ngiltere gibi
gl devletler olutururken dier kampta ise SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii),
Dou Blou lkeleri ve in gibi lkeler yer alyordu.
Souk sava dneminde casusluk felsefesinin temelleri ise aslnda 19. yzylda
atlmt. Endstriyel gelimeler, teknolojik yenilikler ve nfusun yapsna ilikin
deiimler zellikle Avrupada bambaka bir toplum medyana getirmiti ve artk bilgi,
her zamankinden daha fazla iktidar anlamna geliyordu. Telgraf ve telefonun icad ile
insanlar arasndaki iletiim hz kazanarak, bilginin edinilmesi ve komnikasyonun
salanmas noktasnda deien an itici gc oluyordu.
Jeffrey T. Richelson, A Century of Spies-Bir Casuslar Yzyl adl eserinde 1800
yllar Avrupasndaki temel deiimlerin espiyonaj bilimine olan etkisine yle
aklyordu: 19. yzylda nemli gelimeler yaand. 1840ta telgraf ortaya kt.
Ve 1876da Alexander Graham Bell telefonu icat etti. Telefon ve telgraf doal iletiimi
dramatik bir ekilde deitirdi. 19. yzyln ortalarna kadar haberciler, posta ofisleri
ve diplomatik antalar komnikasyonda kullanlan aralard. Grsel aralar da
kullanlyordu. Telefon telgrafn icad, ajanlar iin iyi bir gelimeydi.
Richelson, ayn eserinde Marconi ve Wright kardelerin uak icatlar ve uu
denemelerini de nemli bir devrim olarak nitelendiriyor, Marconi ve Wright
kardelerin bu almasnn istihbarat dnyasnca nemle izlendiini ve not
edildiini belirten yazar, iletiim yntemlerinin 1900den sonra etkin bir ekilde
kullanlmaya balandn ve o yllarda gerekten ok kk bir dnya olan
istihbarat dnyasnn giderek gelitiini anlatyordu. Yazara gre bu gelimeler
sayesinde Avrupa lkeleri dmanlarn daha kolay bir ekilde tespit edebilmiti.
II.Dnya Sava esnasnda Japonya ile ABD arasndaki dmanlk, Japonlarn
1941deki Pearl Harbor saldrsndan sonra doruk noktasna ulamt. Japonyay
tanyan o dnemlerin acemi istihbarats nl yazar Ernest Hemingway,
Japonlarn Amerikaya saldracan CIAe bildirmi, ancak balangta onun bu
ihbar pek ciddiye alnmamt. Gelimeler sonradan dorulannca Amerika baka
trl nlemler almak zorunda kalyordu.
Tabi bu arada Osmanl Devleti iin nemli bir yeri olan Almanlardan daha ok etkin
olan ngiliz ajan arkeologlarnn phesiz en nls, T. Edward Lawrencein adnn
da zikredilmeden geilmesi dnlemez. Bilindii gibi Lawrence, Araplarla dikkat
ekmeden iliki kurmasnda, arapasn ilerletmesinde ve blgeyi tanmasnda
arkeolog kimliinin rol byk olmu ve Araplar kkrtarak Osmanl Devletine
bakaldrmasn salamtr.
Sonu her ne olursa olsun II. Dnya Savandan sonra dnyada nemli deiiklikler
yaanm ve Avrupann deyim yerindeyse; ortadan ikiye blnmesine neden
olmu, Afrika ile Asyadaki koloniler bamszlklarn kazanm, milyonlarca insan
lkelerinden srld ve komnist ve anti-komnist blok lkeleri oluarak Souk
Sava dnemi balamt. Artk dnya eski bir dnya deildi ve bu periyot, ift
tarafl ajanlar yada kstebeklerin a olarak kendisini tarihe yazdracakt.
ngiliz gizli servisinin st ynetimindeki ajanlarn KGB (Sovyet Ana Haberalma
Tekilat) iin alt anlalndnda ortalk karyordu. KGB iin alan
ngilizlerin en kt hretlisi 1963 ylnda Moskovaya kaan Kim Philby idi (1912-
88). Gerek ad Harold Adrian Russell Philby olan Kim Philby, yaamnn son
dnemlerinde ihanet etmek iin, demiti, insann bir yere ait olmas gerekir. Oysa
ben hibir yere ait deilim.
Philby, bu n ile sadece Sovyetler iin alan ngiliz ajanlarnn en nls olmak
bir tarafa tm zamanlarn en bilinen kstebek casusu olarakta anla geldi. Philby,
Hindistanda domu ve Cambridgede eitim grmt. Arkadalar Guy Burgess,
Donald Maclean ve Anthony Bluntla birlikte komnizmin etkisi altnda kalarak bu
ynde tercihini kullanm, Burgess tarafndan 1940 ylnda ngiliz Haber Alma
Tekilat MI6ya alnm ve 1963 ylna kadar da kstebek olarak Sovyetler iin
almt.
Beli Zincir diye anlan dier KGB kstebeklerinin ad ise Donald Maclean,
Anthony Blunt, Guy Burgess ve John Cairncross idi. Bunlardan Blunt, bir ecinseldi
ve ngiliz gizli servisine ecinsellerin girmesini salamak ynyle de bir fanatik
yaps vard. Bluntn ngiliz istihbaratna yada daha dorusu KGBye
kazandrd kiilerden biri Guy Burgessd. Guy (ngilizce: herif, adam) da tpk
Blunt (ngilizce: Dobra dobra, ak) gibi, adnn ngilizcedeki anlamna
uymayacak bir ekilde gay olmay semiti. Blunt, Sovyetler hesabna
almaktan ilk etaplarda korkan Burgess ve dier ecinselleri cinsel tercihlerini
ngiliz kamuoyuna duyurmakla tehdit ediyordu. Efsanevi KGB yneticisi Yuri
Modinin koornidatrlnde Moskovaya alan Beli Zincirden en rahat yaayan
ise Philby idi. Sovyetler, ngilterede traitor (hain) olarak anlan Kim Philbynin
fotoraflarn pullarnn zerine basarak onu onore etmilerdi. Philby, hayatnn
son dnemlerini Moskovada bir alkolik olarak geirdi ve orada ld.
Bu mehur dnemin bir baka nl kstebei ise Larry Wu-tai Chindi. Chinin
dosyas ABDde ajann dosyal ile birlikte alnmt. Dosyas alnan kiiler
arasnda Ghanadaki CIA ofisinin katibi olan Sharon Scranage, eski CIA alan
Edward Howard, donanma istihbarat servisinden emekli casus Jonathan Jay Pollard
bulunuyordu. Chin, Amerikada ajanlk yapan ve gerekte in hesabna alan bir
evirmendi ve 21 ubat 1986da Virginia Hapishanesindeki hcresinde intihar etti.
Ruslarn ABDdeki gzde ajanlarndan biri Oleg Danilovich Kalugindi. Kaluginin en
nemli faaliyeti ise Washingtondaki Sovyet Bykeliinde Rus casuslarn
koordine etmek oldu. Rus casuslarn at koturduu kendi lkesinde tabii ki Amerika
da bo durmuyordu. Birleik Devletlerin ok sayda teknik uzman ve stratejisti
vard. Bunlardan biri ayn zamanda nl bir yazar olan Keith Meltondir. CIAin teknik
danman olan Melton, dnyadaki en kapsaml istihbarat aygt koleksiyonuna
sahipti.
ABDnde Moskova hesabna alan bir baka kstebekte, Jerry A. Whitworthdu.
1939 ylnda doan Whithworth, John A. Walkern ynettii Amerika Birleik
Devletleri Donanmas istihbarat biriminde grevli bir askerdi. Ayn birimde Walkern
olu Michael ve kardei Arthur da vard. Whitworth, donanma kodlarn, kod
makinelerini ve uydu haberlemelerini 1970lerin bandan 1980lerin ortalarna
kadar Sovyetlere satt. 1983 ylnda emekli oldu ve 3 Haziran 1985te
tutuklandktan sonra 24 Temmuz 1986da mahkum oldu. Amerikallar onu, 365 yl
hapis cezas ve 410 bin dolar para cezasna arptrdlar.
Casusluk tarihinde nemli yer tutan ve isim yapm bir ifti de vard. CIAin
gzbebei olan bu Amerikal ift, espiyonaj tarihinde en ok dl alan kar-koca
olarak tanndlar. iftlerden biri CIAin teknik uzman Antonio Joseph Mendez idi ve
CIA tarafndan teknik blmde ie alnmt. Mendez, 25 yl boyunca souk
savan gizli ve nemli oyunlarnda rol almt. lkin casuslar maskeleyen kimlik
biriminde, ardndan da grafik biriminde eflik yapan Mendez, gizli faaliyetleri yrten
binlerce ajann kimliklerinin deitirilmesinden sorumluydu. 1980 ylnda mahkeme
kararyla kahramanlk dl ald ve emekliliinden sonra da pek ok CIA
madalyasyla dllendirildi. Eyll 1997de CIAin ellinci onur ylnda Trailblazer
Madalyonuna layk grlen 50 kiiden biriydi. Antonio Joseph Mendezin kars
Jonna Hiestand Mendez de 27 yl boyunca CIAe alt.
Tarihin tozlu sayfalarnda yer alan bu hayat hikayelerini artk gnmz istihbarat
dnyasnda casus uydular, internet ve teknolojinin btn dier imkanlar youn bir
ekilde kullanlyor olmas ile yeni bir dnemin balamasna neden oluyordu. Artk
casuslukta insan faktr nemini yitirmemekle birlikte, bilgiye daha az tehlikeli
yollardan ve kesin bir ekilde ulamak mmkn oluyordu.
Teknolojiyi en iyi kullanabilen istihbarat rgtlerinin banda ABDnin CIAyi (Central
Intelligence Agency- Merkezi Haberalma Tekilat) geliyordu. 1947de Milli Gvenlik
Kanunu ile kurulan CIA muhtemel personelini yalan makinesi ve gvenirlik testinden
geirerek salam, dayankl ve gvenilir eleman aray ierisindeydi. Yaplan
deneylerde kstebeklerin bu testten gemesi iin insanst bir tepkisizlie sahip
olmas gerekiyordu. Merkezi Gney Virginiann Langley blgesinde bulunan
CIAnn Amerikada alan ok sayda (25 bin ve daha fazlas) personeli
bulunmas ile birlikte ayrca dnyann drt bir tarafnda faaliyet gsteren yardmc
casuslar ve kstebekleri ile birlikte Langleyden komuta edilmekteydi.
Yalan makinesi testinin ok daha etkili biimde kullanld dier bir istihbarat rgt
ise srailin Mossaddr. Hatta bu uygulamalar o kadar ileriye gtrlmtr ki,
Mossadn kendi ajanlarna iki haftada bir yalan makinesi testi uygulad
sylentilerine neden olmutur. Bu durumda, Mossad iinde baka lke hesabna
alabilmek iin baka lke hesabna altn dahi bilmemek, yani kstebek
olduunun farknda olmayan bir kstebek olmak gerekmektedir. Bir ksaltma
sanlan ve bu yzden byk harflerle yazlan Mossad, aslnda ksaltma deil ve
branicede enstit anlamna gelmektedir.
Mossadn asl gcn, resmi elemanlarndan ok dnyann drt bir tarafnda etkili
pozisyonlarda olan Yahudileri kullanabilmesinden ald bilinmektedir Her Yahudi
onlar iin bir istihbarat eleman gibidir. Mossadn dnyada 20.000 tanesi faal,
15.000 tanesi gizli olmak zere toplam 35.000 ajannn bulunduu belirtilmektedir.
CIA ve Mossad, dnyann btn gelimi istihbarat servisleri gibi son dnemlerde
bilgisayar teknolojisini btn unsurlaryla kulland bir baka ayrcalklar olup
ayrca casus uydular ve yksekten uan casus uaklar, baz datalar elektronik
sinyaller ve gelimi antenlerle yeryzne geri gndererek arzuladklar bilgilere
ulamalarn kolaylatrmaktadrlar. Bu istihbarat rgtlerine ait sismograflar gizli
yada yeraltndaki nkleer testleri kaydedebiliyor, gizli dinleme aygtlar aracl ile
zel telefon konumalarn dinliyor, minyatr kameralar ile birok datann
fotorafn ekebiliyor ve sonra bu datalar bilgisayarlarla snflandrlp saklanabilir
duruma getirerek mthi bir bilgi bankas kurarak lazm olduklarnda kullanma
olana salyordu.
Teknolojinin ba dndrc bir hzla ilerlemesi bata ABD olmak zere artk hemen
hemen her evde bile bilgisayarlarn kullanlmas neticesinde ortaya kan sanal
alemdeki su eteleri ve bireysel hackerlik (Bigisayar korsanl) yznden artk
gizli servislerin bilgisayar alarn son derece gvenli bir sistem zerine ina
etmeleri zorunlu hale getiriyordu. Bunda istihbarat servislerinin bilgileri ok hzl bir
ekilde birbirleri ile kullanma ihtiyalarndan kaynaklanmaktadr. te bu hzdan
yaralanmak isteyen servisler dnyadaki pek ok istihbarat tekilat gibi, network
zerinde ok gizli bilgilere ulaabilecek ortamlar ierisinde almaktalar ve bunun
iin deneyimli uzmanlar altrmaktadrlar. Hatta Amerikadaki bir ngrye gre
CIAnin d gvenliini koruyabilmek iin 100 personele ihtiya var ise dardan
bilgisayar ile yaplacak saldrlarda en az bu saynn kat ve kat zerinde olaca
deerlendirilmektedir.
Yine Souk Sava dnemlerinden bu yana espiyonaj faaliyetleri yrtlrken
televizyon antenleri, uydu anak antenleri ve dier becerikli elektronik aletlerden
faydalanld bilinmekte birlikte btn bu gelimeler Askeri Espiyonajdan sonra
Teknolojik Espiyonajn nem kazandn gstermektedir.
Stratejistler Souk Sava yllarnda casusluk faaliyetlerinin daha fazla riskli
olduunu kabul etmektedirler. O dnemde istihbaratl ngiliz Casus Ian
Flemingin yazd James Bond romanlarnda olduu gibi heyecan verici olmad
bilinmektedir. zellikle casus yneticileri, espiyonajn ok g, zaman ve derin bir
aratrma gerektiren i olduunu bilmektedirler. Bunda hakllk pay vardr. nk
zellikle Souk Sava yllarnda CIAin ve KGBnin faaliyetleri tam olarak bu tanma
uyuyordu. ou zaman rakip lke iine diplomatik yada ticari kisve altnda ajan
szdrma ve uzun yllar bilgi toplama yntemi ile yrtlen casusluun daha farkl
biimleri de vard. Ak istihbarat kaynaklar olarak bilinen bu yntemler
dierlerinden daha kolay ve riski ok az olduundan hemen hemen yokta
denilebilinir. zellikle Amerika Birleik Devletleri gibi toplumlarda ak yaynlardan,
bilimsel konferanslardan, halka ak toplantlardan ve endstriyel sergilerden bilgi
almak mmkndr. Bununla birlikte hkmetlerin ve endstriyel kurulularn gizli
bilgilerini almak casusluun en nemli ksmlarndan da birisidir. Bu ii yapanlar
kendi lkelerinde dman lkeler iin altklarndan tr kstebek olarakta
anlmaktadrlar.
Ak ve kapal toplum yaps casuslarn alma ortamlar iin ok farklklar
gstermesine neden olmaktadr. Sovyetler Birlii iin Amerika Birleik Devletleri ve
Bat Avrupada almak, Amerikallarn Sovyetler Birliinde bilgi toplamasndan
daha kolaydr. nk Sovyetler Birlii kapal bir toplumdu ve her blgesinin ulusal
yaants gizli hkmet kontrol altnda olmas zel yaamn gzetimini de
kapsyordu. Tm yaynlar denetleniyor olmas hkmetin dikkatinden kaan ok az
bilginin olmasna neden oluyordu. ABD, Kanada, Bat Avrupa lkeleri, Japonya,
Avustralya ve Yeni Zelanda gibi lkeler ise ak toplumlar olmas nedeni ile yaklak
olarak onlarn tm politik, sosyal, ekonomik faaliyetleri, hkmet aratrmalar ve
medya yaynlaryla aklanyor olmas kapal toplumlara gre ilerini casuslarn
ilerini yapmasn daha kolay hale getiriyordu.
Teknolojik istihbarat faaliyetlerinin nem kazand dnemde, ABDnde bilgisayar
irketlerinden gizli bilgilerin alnmasyla kendini ortaya kyordu. 22 Haziran
1982de Birleik Devletler yarg birimi 18 Japonu baz gizli bilgisayar bilgilerini
International Business Machines (IBM) irketinden almakla suluyordu. Bu Japon
idareciler Hitachi ve Mitsubishi Electric Corporation irketleri iin alyorlard.
Japonlarn yakaland operasyonu FBI (Federal Bureau of Investigation-ABD
Federal Soruturma Brosu) yrtm ve enformasyon satclarn ortaya
karmt. 300 milyon dolar deerinde olan bu bilgileri Japonlar, datalar iin cret
demeye alt zaman tutuklanmlard.
Souk Sava yllarnda ok sk rastlanan kstebek faaliyetlerine yakn bir
gemite Amerikada yine rastlandna ahit olmaktayz. Kasm 1996da ABD,
baz gizli Birleik Devletler bilgilerinin Rusyaya verildiini iddia ediyordu.
FBI, 1980 ylnda CIAya giren Harold J. Nicholsonun 1994ten beri Rusya
hesabna altn tespit etti. FBIa gre Nicholson, Rusyada ve Rusya hkmeti
nezdinde faaliyet gsteren CIA ajanlarnn listesini Ruslara vermiti ve Nicholsonun
ihaneti hibir ideolojik temele dayanmayan ve parasal nedenlerden kaynaklanan bir
ihanet olmas deerlendirmesi Amerikay yaralayan bir baka konuydu. Yine ayn
dnemde Aldrich Amesin de 1980in bandan beri Rusya ajan olarak alt
belirlenmiti. Nicholson, Rusya gizli servisinden 120 bin dolar almt. Amesn
ald para ise sylentilere gre 2 milyon dolardan fazlayd.
Btn bu ekimelere ramen gizli servisler srekli olarak birbirleriyle de sk bir
ibirlii ierisindedirler. lkelerinin menfaatlerine gre ekil alm olan bu gizli
servislere ilikin en ok merak edilen konulardan biri rgtlerin birbirleri arasndaki
ilikilerin yalnzca espiyonaj-kontrespiyonaj faaliyetlerinden mi ibaret olduudur.
Yani bu ilikileri her zaman gizli savalarn m biimlendirdii I. ve II. Dnya
Savalar ile Souk Sava dnemlerindeki casuslarn faaliyetleri gibi gizli servisler
arasnda genelde sava eksenli bir durumun hakim olduu kansn
uyandrabilmekte iken belirtildii gibi zellikle baz gizli servisler arasnda youn bir
ibirlii olduu da bir gerektir.
Politik stratejileri birbirine uyan ngiltere ve ABDnin uzun yllardr gizli servis
faaliyetlerinde ibirliine gittii bilinmektedir. ngilizlerin British Security Service (MI5)
ve Secret Intelligence Service (SIS-MI6)snn CIA ile koordinasyon iinde
deerlendirdii bilgileri snflandrmada ve analiz yapmada stn olduu
bilinmektedir. I. ve II. Krfez Sava srasnda son teknolojiyle donatlm askeri
materyallerin kullanld gerei bir tarafa Kuveyt iinde ve hatta Irakta ngilizlerin
ve Amerikallarn Arap kkenli ajanlar kullanmalar istihbaratta insan unsurunun
hala nem tadnn bir kantdr. Geri teknoloji her ne kadar ilerlemi olsa bile
insan unsuru hibir zaman arka plana atlamayacaktr. nk teknolojiyi de kullanan
bir insandr ve her yerde her zaman teknoloji kullanlamamakla birlikte gnmzde
teknolojinin insan unsurlarnn nne geme aamasnda olduu
deerlendirilmektedir.
Yine Sovyetler Birliinin ve Dou Blokunun dalmasnda perde gerisindeki
espiyonaj faaliyetlerinin rol oynad da bilinen bir gerektir. Her ne kadar Souk
Sava dnemi sona ermesine ramen zellikle Amerika Birleik Devletlerinin,
Rusyann ve Almanyann d lkelerde gizli istihbari faaliyetlerinin devam ettii
biliniyor olmasna karn yle grnyor ki, lkelerin ekonomik, politik karlar sz
konusu olduu srece istihbarat birimini tm unsurlar ile kullanlmaya devam
edecektir.
Casuslarn fikir tersaneleri o kadar karktr ki bunlar ellerine geen en ufack konularda bile devasa
sonular kartarak pireyi deve, deveyi pire olarak gsterebilirler ve bu tip sonular kartabilirler. En
ok casusluk olaylarnn yaand dnemler olarak tarihe geen I.Dnya Sava ncesi ve bu
sava esnasnda yaanan mcadelelerdir. Bir yandan etkin bir ekilde istihbarat alma yar ierisine
girerken bir yandan da kendi ulusal karlarna ynelik yre halkn veya bir lkeyi ynlendirme
abalarnn ardnda hep baz glerin, koyun postuna brnm etki ajanlar aracl ile n
hazrlk veya manplatif yneltmeler vardr. Dnemin askeri ve siyasi olaylarna fiilen etki eden
haber alma tekilatlarnn ajanlarnn alma ekilleri, nerede neler yaptklar, ustaca ve zekice
planlarn nasl lkelerinin menfaatini iin kullandklar, baar ve baarszlklar ile kiilik
analizlerinin edildii lkeler zerindeki oyun veya ynlendirmelere baklarak tespit edilir.
Souk sava dneminin casuslar ve kstebekleri, uygulamalar ile gnmz
casusluk felsefesinin oluumunda nemli rol oynad ve istihbari faaliyetler ile
birlikte psikolojik harekat uygulamalar ierisinde olduklar bilinmektedir. Belki de
psikolojik savan en etkin olarak kullanld yerlerin banda istihbarat birimleri
gelmektedir. Tarihin derinliklerinden beri devam eden savalarda kendi karlar iin
srekli savalara giren devletlerin istihbarat niteleri tarafndan srekli olarak
espiyonaj (ajanlk) faaliyetlerine girilmitir.
Gizli Ordular adl kitabn yazar Emrullah Tekinin Trk ve Alman istihbarat
raporlarn deerlendirdikten sonra bir askeri istihbaratn baarya ulamasnda,
istihbarat faaliyetlerinin ne kadar nemli olduunu ortaya koyarak ayn zamanda
istihbarat/haber alma faaliyeti yapan ajanlarn grev yaptklar blgelerde
karklk karmak, isyana tevik etmek, menfaatleri atan iki grubu birbirine
kar kkrtmak gibi iler de yaptklarna dikkat ekmektedir.
Bir yerde veya lkede amac karklk karmak, isyana tevik etmek, menfaatleri
atan iki grubu birbirine kar kkrtmak olan istihbarat servislerinin kullanaca
en nemli silah; zannedildii gibi fiziki anlamdaki silah deildir. te burada
insanlarn beyin hcrelerine girilerek onlar iin zel almalar yaplmaktadr. Bir
gurubu szde destekliyormuasna destek verir grnts altnda onu taeron
olarak kullanarak kendi hedeflerine ynelik eylem gerekletirmesidir. Bu bazen bir
ideolojiyi temsil eden kiinin ortadan kaldrlarak kar gruba kkrtc eylem
eklinde olurken bazen de etki ajanlar kullanlarak zere amaca ynelik psikolojik
sava almalarn yaplmas eklindedir
---------------------------------------------
Uluslararas likiler Ve Scak Savalarda Psikolojik Harekat:
Uluslararas ilikilere ksaca NATO merkezli baklrsa, ABD Dileri Bakanl yapt dnemde dnya
siyasetine nemli imzalardan birini atan Diplomasi adl kitabnn yazar Henry Kissenger, uluslararas
sistemlerin devaml tehdit altnda yaadklarn belirtirken, her dnya dzenin devaml olmak midini
tadn, teriminin kendisinde bir sonsuzluk ifadesi olduunu ancak ierdii elemanlarn devaml bir
hareket iinde olduunu ve gerekte her yzylla beraber uluslararas sistemlerin mrnn gittike
azaldna dikkat ekmektedir. Kissenger, Vestfalca Barnda doan dzenin 150 yl yaamasn, Viyana
Kongresinin oluturduu uluslararas sistemin ancak yz yl kendisini koruyabilmesini, souk savala
belirlenen dzen krk yl sonra bitmesini kendisini destekleyici faktrler olarak ne srmektedir.
Gerekte de 2000li yllar itibari ile gnmzde dnya dzeninin etkileim kapasitesi ve amalar hibir
zaman bu kadar abuk, bu kadar derinden ve bu kadar kresel olarak deimemitir. Viyana Kongresinden
beri, d politika uluslar birbiri ile ilikilendirilmi ve bylece de Uluslararas ilikiler teriminin ortaya
kmasnn ardndan XIX.yzylda Birlemi Almanya gibi bir tek yeni devletin ortaya kmas, onlarca yl
karklklarn meydana gelmesine neden olmu ve II. Dnya Sava sonundan beri hemen hemen yz adet
yeni devlet domas ile bunlarn birounun tarihinin Avrupa ulus devletinden tamamen farkl nitelik
gstermesi, Sovyetler Birliinde komnizmin k ve Yugoslavyann dalmas neticesinde yeni yirmi
devletin daha mantar gibi belirmesi ile artk dnya dzeni bir ok olaya gebe kaldn iaret ediyordu.
Devletlerin yaps incelendiinde bir de kta tipi devletler karmza kmakta olup byk olaslkla yeni
dnya dzeninin temel birimlerini simgelemektedirler. ngiliz smrge ynetiminden sonra kan Hindistan,
XIX.yzylda Avrupa devletlerine kar hassas olduundan, d ve i politikalar arasndaki izgi, hem farkl
hem de zayftr. Bunun gibi in ortak yaz, ortak kltr ve ortak tarihle bir arada tutulan farkl diller mozaii
olmas asndan ilgin bir grnt sergilemektedir.
Btn hareketlilikler uluslararas ilikilerin esasn, metodunu ve hepsinden nemlisi etki alann temelden
deitirirken modern dneme kadar ktalar, byk lde izole durumda hayatlarn srdryorlard.
rnein; Fransann kuvvetinin, inin kuvveti ile kyaslanmas olasl yoktu. nk iki lke arasnda
etkileme olana mevcut deildi. Teknolojinin etki alan genileyince dier ktalarn gelecei Avrupa byk
devletlerinin konferanslar tarafndan belirlenmesine neden olurken hibir nceki uluslararas dzen, btn
dnyaya datlm nemli g merkezlerine sahip deildiler. Bunun iin hibir devlet adam olaylarn,
liderler ve halk tarafndan ayn anda aniden yaand bir evre iinde diplomasiyi ynetmek zorunda
kalmyorlard.
Eski spanya Babakan Felipe Gonzeleze gre, kendi kaderini tayin hakknn snrlarn (Self
determinasyon) isteyen btn bu insanlarn ayn zamanda bakalaryla birlikte daha byk bir eyin paras
olmay istemeleri ve self determinasyonun bir ilke olarak ancak, uluslararas dzeyde kararlatrlp
dzenlenmesi gerekte olup aksi halde blnmeler Avrupa iin tehlike olur gr mevcuttu.
NATO, Amerika ile Avrupay birbirine balayan balca kurumsal ba olarak ortaya karken aslnda NATO,
da alma politikalara sahip dalm Rusyaya kar hala dimdik ayakta duran bir askeri g olarak
varln srdrmekle birlikte NATO, askeri kuvvetlerinin bir Amerikan generali tarafndan komuta edilmesi
de Amerikann dnyay askeri gcnn en gl sahibi olduunu da aka vurgulamaktayd.
NATOnun varl bir nevi Amerika ve Avrupann, Almanya ve Rusyann gem vurulmam ulusal
politikalarnn ktann merkezinde ekimelerini engellemekte, ortak karnn varl olmadan bir g
unsuru olarak kendisini gstermektedir.
Btn byk ve potansiyel olarak byk devletler iinde en fazla ykseleni indir. ABD ise zaten
gnmzdeki tek kutuplu lke olarak en glsdr. Avrupa, daha byk bir birlii bir araya getirmek zorunda
grnts verirken Rusya, sendeleyen bir dev olarak karmza kmakta ve Japonya zengin fakat ekingen
bir lke grnts vermektedir.
Bushun Demokrat halefi Bakan Bill Clinton, demokrasiyi yaygnlatrma temasn aklarken,
Amerikann amalarn u ifadelerle dile getirmitir: Yeni bir tehlike ve frsat dneminde balca
amacmz, pazar ekonomisine dayal demokrasilerin dnya topluluunu geniletmek ve kuvvetlendirmek
olmaldr. Souk sava srasnda, zgr kurumlarn yaamasna ynelen bir tehdidi snrlandrmak
peinde olduk. imdi, o zgr kurumlar altnda yaayan uluslarn iinde bulunduu emberi geniletmek
istiyoruz. nk bizim dmz, dnyadaki her kiinin fikir ve enerjisini, birbiriyle ibirlii yapan ve bar
iinde yaayan baarl demokrasiler dnyasnda ifade edebilecei bir gndr.
Bir dnya devinin bu lksne ramen uluslararas bar salanmad srece ok az byle nihai sonu
beklenebilecei sonucu kendisini kabul ettirmektedir. Amerikallar kendi ideallerinin gereklemesini ksmi
baarlarn sabrla biriktirilmesinde ararken souk savan zelliklerinden olan fiziki tehdit ve dman
ideolojisi her ne kadar bir dnem kalkm gibi olsa da II.Irak Sava sonrasnda tekrar gndeme gelecei
ngrlmektedir. Bu nedenle ortaya kacak yeni domakta olan dnya dzenine egemen olabilmek iin
gereksinim duyulan inanlar; bar, sevgi, gven gibi daha soyut kavramlardr. Gelecek hakknda baz
tahmine dayal grler ileri srlebilir, fakat gelecek hibir zaman nceden tesis edilemez. spanyol
atasznde denildii gibi; Her yolcu iin yollar yaplmaz. Yollar yryerek oluturulur.
Gemiten bugne kadar uluslararas ilikiler alannda yaanan olaylar, bir mercek altna alndnda,
yaanan uluslararas kar atmalarnn elde edilme stratejisi altnda psikolojik harekata dayanan taktik
savalarnn yatt grlecektir. Silahsz sava olarakta deerlendirilen diplomasinin gerek hayatta bir
mcadele sanat olduu yaanan rneklerle ok iyi ortaya kmaktadr. Bu nedenle askeri, siyasi ve
ekonomik g sahibi olmann temelinde aslnda psikolojik faktrlerin destei her zaman kendisini canl
tutulmutur. Dnya zerinde meydana gelen acmasz ve kar ilikilerine dayal nfuz mcadeleleri,
menfaat atmalar, d basklar, yaptrmlar, ambargolar devletler arasndaki ilikileri srekli deiken bir
duruma getirmitir. Uluslararas ekonomik ilikilerde siyasal tercihler her zaman saflamann rotasn belirler
olmutur. Devletlerin d yardmlarn, d ticaretini, d yatrmlarn ynlendirmelerinde srekli olarak
diplomasi belirleyici olarak ne kmtr.
Uluslararas alanda demokrasinin ve insan haklar ne yazk ki dnyann her blgesinde az yada ok
olmasna karn glnn kendi propagandasna dayal olarak boyut deitirmesi ve dnya kamuoyunun bu
ekilde ynlendirilmesi salanmtr. Diplomaside Uluslararas Hukukun bile her devletin kendi gc
orannda ekil ald ve Diplomasi nedir? Sorusuna cevap olarak; Gznn iine baka baka yalan
sylemektir! cevabnn verildii bir anlaya hakim olunduu devirde, psikolojik harekatn hangi boyutlarda
gerekletirildiinin anlalmas asndan olduka nemlidir. Bu nedenle uluslararas arenada, ksaca
psikolojinin politikada uygulan anlamna gelen Psiko-politika olarak yeni bir psikoloji alan olumu ve
diplomatik ilikiler bunun zerine kurulmutur.
Uluslararas alanda psiko-politika desteinde yrtlen bu silahsz savaa ramen yine de her zaman olumlu
sonu alnamamaktadr. Bunun nedeni ise her lkenin ama her lkenin bir baka lkenin topraklarnda gz
olduu gibi bir lke ierisinde blnerek kendi lkelerinin de kurulmasn salamaya alan onlarca grup
vardr. D lkeler tarafndan diplomatik atak baar olarak deerlendirilirken diplomasi ad altnda bazen
bu guruplar kendi lke karlar menfaati gerei zaman zaman isyan ve bakaldrlarn desteklenmektedir.
te bu ayaklandrmalar neticesinde ise baz durumlarda kendi lkesini savunma gayreti ierisinde olan
lkede kar lkeye doal olarak hasimhane duygular beslemeye balayarak ayn almalar onun
zerinde veya uluslararas dengeye dayanan bir oluum ierisinde yer alma gayreti ierisine girmekte ve
bunu neticesi olarakta ou zaman sz biterek askeri g kullanlmas gndeme gelmektedir.
Bu aamadan sonra yani milletleraras ilikileri idare etmek iin ortaya km olan diplomasisinin iflas ettii
yerde balayan asker ve sava diplomasi ise ne yazk ki istenmeyen sonular dourmakta ve ou zaman
binlerce masum erkek, kadn ve ocuun hayatna maal olmakta yada onlarn sakatlanmasna neden
olmaktadr.
Ac tecrbelerini renen insanlar nihayet AB, NATO gibi uluslararas kurulular kurarak bir denge unsuru
salama gayreti ierisine girmi olsalar da ne yazk ki II. Irak Sava ile bu kurumlarn da yara aldn
hatta baz oluumlara meyilli olduu izlenimini yanstmaktadr.
Byle anlarda ortaya kan ve silahsz sava olarak tanmlanan diplomasininde temelinde psikolojik
harekat kalkanlar arkasnda gerekletirilmesine karn, bir mcadele sanat olarak diplomasi sreci iin
her ey yapldnda ise son are olarak sra yine psikolojik savalar destekli silahl mdahale yani scak
sava yaplmaktadr
PSKOLOJK HAREKAT LKEMZE YNELK NASIL YAPILMAKTADIR
Dnyann birok lkesinde uygulanarak kitlelere kendi ideolojilerini, kltrlerini ve lke hedeflerini
gerekletirmek iin bavurduklar psikolojik sava, lkemiz zerinde de birok i ve d mihraklar tarafndan
icra edilmektedir. Farknda olmayan vatandalarmz ise terrist amal, emperyalist veya ideolojik kar
dorultusunda yaplan bu gizli savan etkisinde kalarak farknda olmadan doru zannetmektedirler.
lkemiz iin ciddi bir tehdit oluturan bu faaliyetlerin nemli bir blm, genlerimize hzla gelien kitle
iletiim aralarnn da artmasyla irkin emellerini gerekletirmek iin her trl almalarn youn bir
ekilde devam ettirmektedirler.
1950'li yllardan beri terr olaylar ile kar karya kalan ve 1960'dan 1980'li yllara kadar sa-sol fikrini
pompalayarak atmaya sevk eden faaliyet, bu tarihten sonra Trk-Krt olarak karmza ve son olarak ta
laik-antilaik eklinde kendisini gstermektedir. Aslnda farkl kltrlerde olsa da birbirini benimsemi olan
insanmz nedense ayr dnenlere katlanamaz duruma gelmilerdir. Meydana kan suni kutuplamann
tarihlerine bakldnda lkemizin ekonomik, siyasi ve kltrel adan bir atlm safhalarndayken belirdikleri
ne kmaktadr.
ngiliz devlet adam Churchill'in"Trkiye'nin arl 35 kg. da tutulmaldr.
Trkiye'nin arl eer bu kilonun zerine karsa, bana gaileler aarak yeniden 35 kg. a indirilmelidir..."
sz lkemiz zerindeki Psikolojik Savan etkisini gstermesi bakmndan dikkat ekicidir.
Bu szden de anlalaca gibi jeopolitik ve jeostratejik adan deerli bir konuma sahip olan lkemiz,
devaml sretle grnmez bir tehdit altndadr. lkemiz zerinde emelleri olanlarca ok ynl, planl
yrtlen bu almalar, yaanan onca olayn zeminini hazrlamtr.
BUNLARA BLYOR MUSUNUZ
* 1965 ylna kadar olan dnemde, daha ok edebi alanda yrtlen ve Ermenilerin Trkler tarafndan
katledildii iddiasn kuvvetlendirmek amacyla eserler neredilerek ileriki yllarda soykrm iddialarnda
bulunacak olan Ermenilerin hazrlk dnemi olarak altklar kabul edilmektedir. Belirtilen srete
"Trklerin Ermenileri Katlettii" eklindeki iddialar ieren birok eser bilimsel literatre sokularak, dnyann
drt bir tarafna
yaylmas salanm olup davalarnn ilmi ynnn alt yapsn oluturmak suretiyle,
daha sonralar gndeme getirecekleri eitli faaliyetlere zemin oluturma gayreti ierisine girmilerdir.
---------------------------------------------
http://www.mousebreaker.net/games/bmxbackflips/play.php
bisiklet srme
---------------------------------------------
> > > OSURUGUN IYZ
> > >
> > > Osuruk Nedir?
> > > Osuruk vcuttaki toksinleri atmanin bir yoludur.Mide ve
> >bagirsaklarda
> > > biriken asiri miktardaki gazin baski yapmasi sonucunda osururuz.
> >Osuruklar
> > > ana olarak bes esit gazdan olusur;
> > >
Nitrojen(N2),karbondioksit(CO2),hidrojen(H2),metan(CH2),oksijen(O2)
> > > Bunlardan metan patlayicidir.Yandigi takdirde mavi renk,gl bir
> >alevi
> > > olur. Bunu kendi kiinizda denemeyin...Tabi bunlar tek basina
> >osuruga o
> > > kokuyu vermezler. Kokunun nedeni karbon(C) ve slfrdr(S).
> > > Nasil osururuz?
> > > Agzimizi her atigimizda ieri hava girer ve dng baslar.
> > > Tahmin edeceginiz zere,ieri giren hava disari ikmak
zorundadir.
> > > Bu durumda hava,sekiz metrelik bir sindirim tnelinden getikten
> >sonra
> > > disari ikabilir. Hava,nce midemize girer.
> > > Bu sirada hala sadece oksijen ve nitrojenden olusan havanin bir
> >kisim
> > > oksijeni burada emilir, geri kalan mideden bagirsaga geer.
> >Fermantasyon
> > > sonucu ortaya ikan karbondioksit de birlesime katilir. Osuruga
> > > grltl,yksek ve sulu sesi ile kokusunu verebilmek iin
> >bagirsaklarda
> > > protein ve karbonhidrat olmasi gerekir.
> > > Sindirim sirasinda bakteriler fermente olup kalan besinlere
> >saldirir.
> > > Bu sirada diger gazlar retilir. Bazi yiyecekler gaz yapar;lahana
> >gibi
> > > selloz aisindan zengin besinler, fasulye, mantar...
> > > ikmayan osurugum nereye gider?
> > > ikmak isteyen gaz ierde durmaz. Kaale
almayabilirsiniz,bastirmaya
> > > alisabilirsiniz, suu baskasina atabilirsiniz, ama eninde
sonunda
> >kokulu
> > > gerek ortaya ikacaktir. Zaten osurmazsak vcudumuzdaki
toksinler
> >tekrar
> > > kana karisip bizi zehirler. Ayns zamanda da karin blgesinde
> >siskinlik ve
> > > agriya neden olur. Daha az osurugun sirri,yemek yerken
> >konusmamaktir. Eger
> > > yemek yerken konusursaniz, gaz bir delikten ieri girecek ve bir
> >baska
> > > delikten de disari ikmak isteyecektir.
> > >
> > >
> > >
> > >
> > >
> > > :))) ikarken ne oldugunu anlamadigin sey iste bu :)
> > >
> > >
--------------------------------------------------
Aklla bir konumam oldu dn gece;
Sana soracaklarm var, dedim;
Sen ki her bilginin temelisin,
Bana yol gstermelisin.
Yaamaktan bezdim, ne yapsam?
Birka yl daha katlan, dedi.
Nedir; dedim bu yaamak?
Bir d, dedi; birka grnt.
Evi bark olmak nedir? dedim;
Biraz keyfetmek iin
Yllar yl dert ekmek, dedi.
Bu zorbalar ne biim adamlar? dedim;
Kurt, kpek, akal, makal, dedi.
Ne dersin bu adamlara, dedim;
Yreksizler, kafaszlar, soysuzlar, dedi.
Benim bu deli gnlm, dedim;
Ne zaman akllanacak?
Biraz daha kula burkulunca, dedi.
Hayyam' n bu szlerine ne dersin, dedim;
Dizmi alt alta szleri,
Hobe etmi derim, dedi.

------------------------------------------
Toplarla org almak
http://www.funnyinside.com/PlayingBalls.shtml
----------------------------
YASAM SIRLARI
Dnyanin en nl kalp cerrahlarindan iftiharimiz
Doktor Mehmet z, saglikli ve uzun yasamin sirlarini anlatti...
Sigara ieni ameliyat etmem: Sigarayi birakmayan hastayi kesinlikle
tedavi
etmem. Sigaranin belki de en byk dsmanlarindan biriyim. nk insani
ldren bir sey. Hasta kendini ldrmeye karar verdiyse ben ne diye
onun
iin ugrasayim ki, sifa bekleyen onca hasta var, enerjimi onlara
harcarim.
Sevgisiz insanin kalp riski yksek.: Insanlara severek kizarim.
Herkesin de
byle yapmasini tavsiye ederim.nk sevgisiz, ktlk dtnen, beddua
ve
kfr eden insanin kalp krizi riski ve lm orani ok daha yksek.
Dua etmek insani iyilestirir: Ben inanli biriyim. Her ameliyatimda
mutlaka
dua ederim... Bence duanin, meditasyon gibi, sifa gibi, iyilestirici
zelligi var... Ameliyat sonrasi hastalarima da mutlaka dua
ettiriyorum.
Bunun sagliklarina abuk kavusmalarinda mthis bir etkisi var.
Dogu tibbi ok gerekli. Ben de "klasik " tip adamiyim ama alternatif
yani tamamlayici tip yntemlerini reddetmiyorum. Akupunktura yzde 100
inaniyorum...inliler bu minnacik ignelerin sirrini zms. Ama bu tr
tamamlayici tedavilerde insanin istemesi ok nemli. Dogu tibbinda zgr
irade n planda.Hipnoz etmeden ameliyat etmem. Ben ve ekibim
ameliyatlarim ncesinde hipnoz kullaniyoruz... nk hasta heyecanlanip
kalp
krizi geirebiliyor.Sakinlestirici verdigimde de sorunu geici olarak
zms gibi oluyorum ama kkenine inmedigim iin problem devam
ediyor... O nedenle hipnoz yapip sorunun kaynagina iniyorum. Hasta daha
abuk
sagligina kavusuyor.
Her gn aspirin imeli. Hayatimda ila kullanmadim.Zorda kalmadika
kimseye de tavsiye etmem... Herkese her gn mutlaka bir aspirin imesini
salik veriyorum. Ben de iiyorum... Aspirinin kani sulandirdigini
biliyorduk ama simdi yeni faydalarini da greniyoruz. rnegin, vcuttaki
birok doku tahrisini nledigini yeni grendik... Aspirin mr de uzatiyor.
Saglikli beslenme iin ne yapmali? ay yerine ihlamur iilmeli. Gnde
en
fazla iki ay ya da kahve iebilirsiniz. Fazlasi zararli. Ancak ihlamur
kesinlikle zararli degil, dilediginiz kadar iin...
Sarmisak mthis bir bitki... Vcudu koruyan hcreleri destekliyor,
tansiyonu
dsryor. Sarmisaktan ikan maddeyi yksek tansiyonlu kisiye
kullandigimizda, tansiyonu hemen dsyor. Her gn birka dis sarimsak
yenmeli...
Baska bir mucize sebze de aysekadin fasulye. Trkiye'de bol retilen bu
sebze bence her gn, zellikle de ig olarak mutlaka sofrada
bulunmali.
Vcuda mthis yararli bir bitki...
Semizotu da iindeki Omega 3 nedeniyle son derece faydali. ig yenirse,
daha da yararli. Biz her gn ailecek bek bek ig semizotu yiyoruz.
Et yiyecekseniz, yaninda mutlaka ig domates de olmali. nk domatesin
iindeki Lcyopin adli antioksidan, etteki zararli Omega 6'lari yararli
hale
dnstryor.
Kayisi ok yararli ancak 1 gnde 1 avutan fazla yenmemesi gerekiyor.
Karpuz ve kavunda ise ince bir dilim tercih edilmeli.
zm ve muz,ok yksek dozda seker ierdigi iin daha az tketilmeli.
Her sabah a karnina iilen bir bardak ilik suyun ardindan bir avu
ceviz
ok iyi gelir. Ben her sabah aliyorum.
Artik stn de 'saglikli olani' ok zor bulunuyor... Hayvanlara verilen
hormon ve antibiyotikler ste karisiyor. Ve safligini yok ediyor.
ocuklara
soya st iirilmeli... 35 yasin zerindekilere stn iindeki laktoz
pek
iyi gelmiyor... Laktozu alinmis st yerine ise de bol bol su iilmeli.
Balik hari, kirmizi etle beyaz et ayni. nk hem danaya, hem de
tavuga
yksek dozda hormon ve antibiyotik veriliyor. Et yenecekse, hepsi
yenebilir.
Fark etmez!
Beyaz pirin ve beyaz un son derece zararli. nk her ikisi de aninda
sekere dnsyor. Yani ha avu avu toz seker yemissiniz ya da pilav ya
da beyaz undan yapilan ekmek... Arada fark yok. Pilav ve ekmek iin
esmer un ya da esmer pirinci tercih edin.
Lahana zayiflamak iin ok ideal. Hazmi zor oldugu iin tikar ve
kalorisi
ok dsk.
Sismanlik en az sigara kadar tehlikeli. Hatta sigaradan da ok... Ideal
kilodan daha dsk kilolu olan insanlar uzun mrl oluyor... Ideal
rejimler
1 haftada 1 kilo verdiren rejimlerdir. Digerlerine aldanmamak lazim.
Eger
haftada 1 kilodan fazla kaybediliyorsa, vcuttan sadece su
kaybediliyordur
dikkat!..
--------------------------------------------------------
Sayn Seluk,
her bir kylye 1'den 10'a kadar numara verelim.
1. kylnn getirdii altnlardan 10 tane,
ikinci kylnn getirdii altnlardan 9 tane,
nc kylnn getirdii altnlardan 8 tane
drdncdrn 7
beinciden 6
altncdan 5
yedinciden 4
sekizinciden 3
dokuzuncudan 2
onuncudan 1 tane alp bir keseye koyalm ve tartalm
Normalde tm kyller sahtecilik yapmam olsalard 55 gram gelmesi
gerekecek olan bu tart sonucu ka gram eksik gelirse o numaral
kylnn altnlar eksik gramajl getirdii ortaya kacaktr.
Salcakla
Dr Mehmet ERYILMAZ
--- In meraklilar@yahoogroups.com, serkan selcuk <akadem100@y...>
wrote:
> Memleketin birinde bir kral varm.
>
>
> > >Bu kral her ay sabit 10 kylden tanesi 10 gramdan 10 tane
altn alrm
>
> > >(vergi niyetine) alrm almasna ama bu kyllerden birisi
erefsizlik
>
> > >yapp 10 gramdan vermesi gereken altnlar 9ar gramdan
veriyomu. tabi
>
> > >eresizin kim olduu belli deil. Bizum kral efendu bu
erefsizi bulmak
>
> > >istiyor. eline alm bir tart (kuyumcu tarts -tek kefeli
olanlardan
>
> > >dijital digital yani anlayn daaa) sadece 1 kez tarty
kullanarak
>
> > >erefsizin kim olduunu bulacak.bunu nasl yapar?
>
>
> > >NOT: 10 kyl var, herbiri 10 altn verecek, altnlar 10ar gram
olmak
>
> > >zorunda, altnlar 9ar gram veren 1kii, tart kuyumcu tarts
ve tart
>
> > >1kez kullanlacak.
>
> NOT: Kesinlikle bir hile yoktur. Mantkl bir cevab var.
>
> Kolay gelsin...:))
-----------------------------------------------------------
Kurbaa atlatma
Her bir kubaaya 1'den 7'ye kadar numara verin ltfen.
Sonra :
5'i 4'e
3' 5'e
2'yi 3'e
4' 2'ye
6'y 4'e
7'yi 6'ya
5'i 7'ye
3' 5'e
1'i 3'e
2'yi 1'e
4' 2'ye
6'y 4'e
5'i 6'ya
3' 5'e
ve son olarakta
4' 3'e yerletirin.
Salcakla
Dr Erylmaz
http://www.comp.pucpcaldas.br/~al550050184/flashgames/sapo.swf
-----------------------------------------
Dostlukla bir katki:
SIMURG'un 7 VADISI:
Ferideddin-i Attardan {(1119-1193) eczaci, sufi}. Simurga giderken
geilmesi gereken yedi dipsiz vadinin adlari:
1. Istek vadisi, (materyalizmden arinma),
2. Ask vadisi, (manevi baglanma),
3. Bilgi vadisi, (calisma)
4. Istigna vadisi, (vazgecicilik),
5. Tevhid vadisi, (birlik, teklik),
6. Hayret vadisi, (kapilma),
7. Yokluk vadisi, (sagirlik, dilsizlik, hayranlik, huzur, srlar).
Bu vadilerden gectikten sonra katre bile olsan okyanus kesilirsin!.
Kaynak: Ferideddin-i Attar
Mantik ut-Tayr II. MEB Yayinlari, Istanbul 1991.
-------------------------------------------------------------------------
Tavsiyeler
'' Picasso , 90'nda nefis eserler veriyordu...
Goethe 'Dr. Faustus' u 80'inden sonra kaleme ald...
Verdi , 'Otello' yu 73 yanda, 'Falstaff' y 80 yanda bitirdi...
Sofokles 'in 'Kral Oedipus 'u 80 yan eseridir.
Mikelanj , 80'li yalarnda hl yaratyordu...
ngiliz dnr Thomas Hobbes , 90'n getikten sonra bile
yazd...''
Elbet hepimiz bu isimler gibi olamayz... ama ABD'li nl komedyen
George Carlin 'in tavsiyelerinden yararlanabiliriz:
1. ''Zorunlu olmayan saylar pe atn: ya, kilo, boy. Doktorunuz
dnsn onlar. Bunun iin cret alyor sizden.
2. Sadece neeli arkadalarnz olsun. Suratszlar sizi aa eker.
3. renmeyi srdrn: Bilgisayar, el sanatlar, bahecilik, ne
olursa. Beyniniz tl kalmasn. tl kafa, iblisin tezghdr.
blisin ad da, alzheimer'dr.
4. Kk eylerden zevk almaya bakn.
5. Sk sk, uzun uzun, vargcnzle gln. Soluksuz kalncaya kadar
gln.
6. Gzyalar olacaktr. Katlann, yas tutun, baka yaantlara
gein.
7. Sevdiklerinizle doldurun evrenizi, aile, kedi, kpek, ku,
balk, yadigrlar, mzik, bitkiler, hobiler, ne olursa. Eviniz
snanzdr.
8. Salnzn kymetini bilin. yiyse stne titreyin. Bozuksa
dzeltin. Siz kendiniz dzeltemiyorsanz yardm salayn.
9. Vicdan azabndan uzak durun. ar pazarda gezin, komu illerde
d lkelerde dolan, ama sakn sululuk, pimanlk duygusuna
ynelmeyin.
10. Sevdiiniz insanlara onlar sevdiinizi syleyin her frsatta.''
''Ve hi unutmayn ki yaam, aldmz soluklarla deil, soluk kesen
anlarla llr''
" HER NE DORARSAN AINA, O IKAR KARINA
-----------------------------------------------------------
Verdiiniz gzel bilgiler iin teekkr ediyorum.
Eistein'in beyni hakkndaki bilgiye kk bir katkda
bulunmak istiyorum: lnce beyninin karlp
incelenmesini kendisi vasiyet etmiti, vasiyeti
zerine lnce beyni karlp ABD'deki belli bal
Tp Fakltelerine -takriben kibrit kutusu kadar
boyutlarda- datld. Hatrladm kadaryla
1980'lerin balarnda kendisinde bu beyin bulunmayan
baka bir tp fakltesinin talebeleri, beyni saklayan
dier tp fakltesinden almlard, bu hrszlk
ABD'de byk yank uyandrmt...
--- sd <sdinc@isbank.net.tr> wrote:
>
>
>
> Mustafa Cengiz
> ====================================
>
>
>
> Almanya, 2005'te Einstein' anacak
> Almanya 2005'i Einstein yl olarak kutlayacak.
> Almanya, cann kurtarmak
> iin Nazi iktidarndan kaan Yahudi kkenli bilim
> adamna ge kalan vefasn
> gstermeyi hedefliyor.
>
> Bilim dnyasn 'devrimsel' teorileriyle alt st
> eden Einstein'n
> onurlandrlmasna ynelik Einstein yl, yarn
> Berlin'de Babakan Gerhard
> Schrder tarafndan balatlacak. 1879'da doduu
> Almanya'dan 1933'de Nazi
> iktidar nedeniyle kaan ve doduu topraklara bir
> daha dnmeyen Einstein,
> bilim dnyasnn en tannan ve pop kltre en ok
> uyarlanan figr oldu.
> Almanya, Einstein' 2005 yl boyunca kongreler,
> toplantlar ve sergilerle
> anacak.
>
> ZAMAN VE UZAY MUTLAK DEL
> Einstein devrim niteliindeki ilk makalesini bundan
> yzyl nce 1905'te
> yaynladnda henz profesr dahi deildi.
> Einstein, n hem dalga, hem
> de parack olarak hareket ettiini ne srm ve
> bilim dnyasn alt st
> etmiti. Bu makale Einstein'a 1921'de Nobel dln
> getirmiti. Yahudi
> kkenli Alman bilim adam, atom ve molekllerin
> varln teorik olarak
> kantlarken, zaman ve uzayn mutlak deerler
> olmadn, bu kavramlarn
> gzlemciye bal olarak izafi olduunu gsterdi.
>
> 'ATOM BOMBASI SONUMUZ OLUR'
> Einstein, belki de bilim dnyasnn en tannm
> forml olan E=mc2 formln
> ortaya att ve enerjiyle ktle arasndaki banty
> ortaya koyarak, nkleer
> bomba yapmna kap aralad. Einstein, atom
> bombasnn yapmnda rol
> almad gibi, buna ak bir dille de kar
> kmt. Atom bombasna olanak
> veren almalar yapm olmasna karn Einstein,
> Sigmund Freud'a yazd
> bir mektubunda atom bombasnn insanln sonu
> olacan, insann kendi
> felaketini getirmeye kararl olduunu savlamt.
>
> HTLER YZNDEN GURBETE KATI
> Adolf Hitler'in iktidara gelmesiyle Yahudi
> kkenlilere yaplan basklar
> sonucu, kendisi de bir Yahudi olan bilim adam,
> Berlin'deki evi Nazilerce
> yamalannca areyi Almanya'y terk etmekte buldu.
> Hitler, Yahudi
> kkenlilerin Alman niversitelerinde almalarn
> yasaklam ve bu
> profesrleri grevden uzaklatrmt. Bu nedenle de
> Einstein'a gurbet yolu
> grnd ve retmenlik yapmak iin ABD'ye snd.
>
> SRAL BAKANI OLSAYDI
> kinci Dnya Sava yaklarken, Bakan Franklin
> Roosevelt'e mektup yazan
> nl fiziki, Nazi rejiminin yaknda atom bombas
> yapabilecei uyarsnda
> bulundu. Roosevelt, Einstein'n uyarsn dikkate
> alarak, atom bombas
> gelitirilmesini ngren 'Manhattan projesini'
> devreye soktu. (Hiroima ve
> Nagazaki'ye atlan atom bombalar bu projeyle
> gelitirilmiti.)
> Aratrmalarnn hayata geirildiini grerek
> dehete kaplan Einstein,
> dnyann silahtan arndrlmas iin bir 'dnya
> hkmeti' fikrini ortaya
> att. Einstein Yahudi kkenli olmas sebebiyle
> Arap-srail sorunuyla da
> yakndan ilgilendi, hatta bilim adamnn ad srail
> devlet bakanl iin
> bile telaffuz edilmiti.
>
> BEYN MUHAFAZA EDLYOR
> 76 yanda anevrizma yrtlmas sonucu hayata
> gzlerini yuman Einstein'n
> naa yakldktan sonra klleri aklanmayan bir
> yerde doaya sald.
> Dnyann en tannm bilim adamnn beyni ise,
> bilimsel aratrmalar iin
> halen ABD'de muhafaza ediliyor. Ad bilim adamnn
> kendini sorgulamas, atom
> korkusu, Nazi zlm, Yahudi diasporas gibi
> kavramlarla anlan Einstein, tm
> zamanlarn en tannm ve pop kltr tarafndan en
> ok kullanlan bilim
> figr olmay srdryor.
>
> KUANTUM FZNE ENGEL OLDU
> Albert Einstein denince eliki de akla geliyor.
> Almanya'da haftalk
> yaymlanan Die Zeit gazetesi Einstein'n
> ikilemlerine vurgu yaparak, unlar
> yazd: "Fizikte devrim yapt, ancak daha sonra
> kuantum teorisine kendisi
> ayakba oldu. nanl bar savunucusuydu, ama atom
> bombasn yaptrd. ok
> iyi kalpli bir adamd, ama dostlarn ve yaknlarn
> krmakta da pek
> mahirdi." Alman Fizik Kurumu Bakan Knut Urban da,
> lmsz dahiyi yle
> tanmlyor: "Hemen herkesin benzemek isteyebilecei
> idealist adam."
>
> ENSTEN: TANRI ZAR ATMAZ
> ki ey vardr ki, ucu buca yoktur: Biri evren,
> dieri insann ahmakl.
> Ama evren hakkndaki szlerimden emin deilim.
> Nasl oluyor da, anlamadklar halde herkes beni
> seviyor?
> Bendeniz, btn insanlar seven mnzeviyim.
> Gzel bir kzn yanndayken bir saat bir dakikada
> geer gider, scak bir
> frna girerseniz bir dakika bir saat gibi gelir.
> Tanr zar atmaz.
> Sevgili gelecek kuaklar! Sizler bizlerden daha
> barl ve makul
> olmazsanz, cehennem sizi bekliyor!
> Araplarla drst ibirlii olmaz sa bar da olmaz,
> refah da... (srail
> devletine hitaben)
-------------------------------------------------------
2005-01-15 (304 defa okundu)
Ik Menderes
Son yllarda durdurulamaz admlarla ilerleyen ve gittike de birbirlerini tamamlayan biyoloji ve
psikoloji, doan her ocuun, ailesinin btn hatralarn miras edindiini sylyor. Dolaysyla,
ailenin hikyesinin, kendi yaam ykmzde tartlmaz bir etkisi mevcut.
Psikolojik miras ar olduu zaman, saklanlan srlar, tutulmayan yaslar, zlmeyen travmalar,
konuulmayan olgular eitli rahatszlk ve hastalklara neden olduklar gibi, ailenin baz fertleriyle
farkna varmadan zdelemeye de yol ayor. Bir baka deyile, atalarmzn baarszlklarn,
srlarn, yaslarn, yaadklar oklar stleniyor ve bunlarn kendimize ait olduunu zannediyoruz.
Bu muammay zmleyebilen ve psikoterapide artk ska kullanlan bir yntem var: Psiko-jeneoloji.
Rahatszlklarmzn, zorluklarmzn, garip davranlarmzn kkenin,i ecdadmzn
yaadklarn aratrarak bulan psiko-jeneolojide en az be nesli gsteren bir soy aac iziliyor.
Buna, aile fertlerinin meslekleri, hobileri, gleri, nerede yaadklar, sosyo-ekonomik durumlar,
alkanlklar, doum/lm, evlilik/ayrlk tarihleri, geirdikleri kazalar ve hastalklar, ksacas
yaamlarnn tm dnm noktalar, nemli olaylar tarihlerine varncaya kadar ileniyor.
Ortaya kan resimde (Franszca'da buna, le gnogramme veya le gnosociogramme deniyor),
rastlantlar, benzerlikler ve srekli tekrar eden fenomenler gzlemleniyor. Mesel, isimlerin ve
mesleklerin ayn olmas; kaza ve hastalklarn, lm ve doumlarn ayn gn ya da yata tekerrr
etmesi gibi.
Burada hemen bir parantez amak istiyorum. nceki kuaklarn psieyi etkilemesinin yan sra,
ebeveynlerin psikolojisi de ocuun biyolojisi olarak tezahr ediyor. Yani, anne-babann bilinli ya da
bilinsizce ocuk yapmak istedikleri andan itibaren balayan, gebelikle devam eden ve doumdan 12
ila 18 ay sonra son bulan srete yaadklar ve dndkleri her ey, ocua projekte edilen
hayaller ve deerler de dahil olmak zere, bebein beynine kaydoluyor. Bu da ilerde, problem haline
gelebilecek, kiinin kendisini bulup tanmasna engel olabilecek 'programlar' yaratyor. Bunlarn
hibirini kabul etmek, szde kaderimize boyun emek mecburiyetinde deiliz. Aratrarak bu gizli
balar zmek, kendi zerimizde alarak zgrle kavumak tamamen bizim elimizde.
'Yl dnm sendromu', 'kilitlenme', 'grnmeyen aile sadakati', 'aile srlar ve hayaletler', psiko-
jeneolojide kullanlan balca tabirler. Konunun ileri gelen uzmanlarndan Dr. Anne Ancelin-
Schtzenberger, yapt aratrmalarda erken lmlerin; ksrlk, hastalk ve kazalarn iki, veya
be kuak tarafndan ayn dnemlerde tekrarladn saptam. 'Yl dnm sendromu' adn
tayan bu tr olaylar alt lisana evrilen, Ae, mes aeux! ( Ay, atalarm!) balkl yaptnda ilgin
rneklerle aklyor:
Tm abalarna ramen ikinci ocuuna hamile kalmay baaramayan 39 yandaki bir kadn,
bykannesinin ikinci ocuunu doururken ldn kefedip kendisinin hibir risk tamadn
anladktan hemen sonra hamile kalm... 26 Nisan'da doan yandaki bir kz ocuu, aylarca
ayn kbusu grp duruyormu. Kendisine bunun ne olduu sorulunca, eline verilen kada bir deniz
gzl ile bir fil hortumu izmi ve bu yaratn her gece onun stne oturarak uyumasna engel
olduunu sylemi. ocuun soy aac incelendiinde, 26 Nisan 1915 tarihinde, Birinci Dnya
Sava srasnda byk daysnn gazla zehirlenerek ld meydana km. Anne, savaa giden
daynn yksn anlatp savan bittiini, kendisinin de gvende olduunu izah ettikten sonra
ocuun geri gelen uykusuyla birlikte kbusu da yok olup gitmi...
'Kilitlenmeye' gelince... Avrupa'nn en beenilen psikoterapistlerinden Bert Hellinger, Kabul Etmenin
zgrl baln tayan kitabnda bu fenomeni yle aydnlatyor:
"Kilitlenme, ailede birisinin bilinsizce kendisinden daha nceki bir bireyin yaam izgisini, kaderini
yeniden stlenip yaamas demek. Szgelimi ailede bir ocuk bakalarna verildiinde -kuaklar nce
gereklemi de olabilir bu- daha sonra birisi, verilen sanki kendisiymi gibi davranacaktr. Kilitlenmi
olduunu bilmeksizin bundan kurtulamayacaktr."
-------------------------------------
Araba surusu
http://www.ally.com.ru/mmedia-genser-3.htm
--------------------------------------------------------
yi bir uyku, 20 dakikada gelir!
Amerikan haber dergisi Time, iyi bir uyku iin 6 forml nerdi.
Bir neri de, "20 dakikada uyuyamadysanz, baka odaya
gein"

1- Beden saatinizi, haftada 7 gn ayn zamanda uyuyacak ekilde
kurun. Hafta sonlar ge yatarak bu dzeni bozmaya
almayn.
2- Serin, karanlk ve dzenli bir uyku ortam yaratn. Uyku
gzlkleri ve kulak tkalar da ie yarayan zmlerdir.
3- Uyku saatine yakn zamanda kola da dahil olmak zere
kafeinden, ikolatadan, baharatl gdalardan saknn. Akam
yemeinizi yatmadan en az saat nce yiyin.
4- Alkoln aksine scak st uykuya iyi gelir. Uyku ilac olarak
Nytol kullanlabilir. Stilnox ve Stilnoct olarak da bilinen Ambien
almak konusunda doktorunuza dann.
5- Uykudan en az yarm saat nce TV veya bilgisayar
karsndan kalkn. Uykudan nce tartmayn. Dinlendirici
mzik dinlemek ve gizemli ykler okumak iyi gelebilir ama
dehetli yklerden saknn.
6- Eer 20 dakikadr yatakta olmanza ramen hala
uyuyamadysanz, baka bir odaya geip sizi yormayacak bir
eylerle uran
-------------------------------------------------
INSAN PSIKOLOJISINI YNETME
Yasli bir adam emekliye ayrilir ve kendine bir lisenin yaninda kucuk
bir
ev alir. Emekliliginin ilk bir kac haftasini huzur icinde gecirir ama
sonra
ders yili baslar. Okullarin acildigi ilk gun, dersten cikan ogrenciler
yollarinin uzerindeki her cop bidonunu bagirip, cagirarak tekmelerler.
Bu
cekilmez gurultu gunler surer ve yasli adam bir onlem almaya karar
verir.
Ertesi gun cocuklar gurultuyle evine dogru yaklasirken, kapisinin
onune
cikar onlari durdurur ve: "Cok tatli cocuklarsiniz, cok da
egleniyorsunuz.
Bu nesenizi surdurmenizi istiyorum sizden. Ben de sizlerin yasindayken
ayni
sekilde gurultuler cikarmaktan hoslanirdim, bana gencligimi
hatirlatiyorsunuz. Eger her gun buradan gecer ve gurultu yaparsaniz
size
her gun 1 dolar verecegim" der. Bu teklif cocuklarin cok hosuna gider
ve
gurultuyu surdururler. Birkac gun sonra yasli adam yine cocuklarin
onune
cikar ve onlara soyle der: "Cocuklar enflasyon beni de etkilemeye
basladi
bundan boyle size sadece 50 sent verebilirim." Cocuklar pek
hoslanmazlar
ama yine devam ederler gurultuye. Aradan birkac gun daha gecer ve
yasli
adam yine karsilar onlari: "Bakin" der, "Henuz maasimi alamadim, bu
yuzden
size gunde ancak 25 sent verebilirim, tamam mi?" "Olanaksiz bayim" der
iclerinden biri, "Gunde 25 sent icin bu isi yapacagimizi saniyorsaniz
yaniliyorsunuz. Biz isi birakiyoruz."
-----------------------------------
http://annuaire.pepere.free.fr/aventures/pepere.php
http://annuaire.pepere.free.fr/aventures/pepere.php
ustten 3.oyun park
ustten 2.oyun ise buzda arac kullanma ile ilgili
meraklilar romorku da deneyebilir, cok ogretici!
(araci cursor tuslari ile kontrol ediyorsunuz)
Bircok sofor hala kafadan girerek park etmeye
calisiyor. Diger bircok sofor de kaymanin nasil
bir sey oldugunu bariyerlere veya diger araclara
carptiktan,1-2 kisiyi oldurdukten sonra ogreniyor.
Hangi kurs bunlari gercekten ogretiyor?
Arac kullanmayi kim ogretti mevcut milyonlarca sofore?
Kimse...
Deneyerek yanilarak, olerek yaralanarak, kulaktan
dolma yalan yanlis bilgilerle ogrendi herkes yazik ki..
Bunun gibi cok basit bir animasyonun, surucu
kurslarinda kullanildigini dusunsenize..
Kagan Akcalar
www.akcalarbros.com
www.vema.com.tr
-----------------------
http://www.enneagram.com.tr/default.asp?
task=enneagram
gzel bir site akl ve beyin ile ilgili
---------------------------------------------
dnce ve beyin gc

Kardeim sen dnceden ibaretsin Geriye kalan et ve kemiksin
Gl dnrsn glstan olursun
Diken dnrsn dikenlik olursun
MEVLANA
Dou felsefesinin ana kayna olan "pozitif dnce" gnmzde bat
tbbnn da benimsedii sihirli iki kelimedir. Doada, evrende her ey
karlkl etkileim halindedir. Zihinle beden arasnda da byle bir
etkileim vardr. Zihindeki olumlu dnceler bedende de bir takm
olumlu
sonular yaratr.
----------------------
Ticaret
Roma'da dunyaca unlu San Pietro Kilisesi'nde buyuk bir pazar ayini... Gorkemli bir dinsel
toren.. Papa bile katiliyor. Koskoca meydan mahser yeri gibi..Kilisenin ici de disi da tiklim
tiklim.. Bu arada kilise kapisinda iki adam ozellikle dikkati cekiyor...ikisinin de boynunda
kocaman birer levha asili..
Birinde "Ben koyu bir Hiristiyan'im ,lutfen bana yardim ediniz " yazili.
tekinde ise sadece " Ben koyu bir Yahudi'yim " yaziyor.

Tabii ki kiliseden cikanlar Hiristiyan oldugunu ifade eden adama yanasiyorlar ve ellerini
ceplerine atip comertce bir seyler veriyorlar. Yahudi oldugunu ifade eden adamda ise siftah
yok.
Bu arada kiliseden cikan iyi niyetli biri "Yahudi'yim " yazisi tasiyana sokuluyor. " Bana bak
kardes " diyor , "..durustluk iyi bir sey, ama binlerce Hiristiyan kiliseden cikarken , senin
Yahudi oldugunu boyle aleni olarak ifade etmen kanimca hic de akillica bir hareket degil. Bak
kimse sana para da vermiyor zaten.. Bence cikar o yaziyi boynundan , sen de su Hiristiyan
gibi..." deyince , boynunda "Yahudi'yim" yazili adam "Hristiyan'im" yazili olana donup
sesleniyor:
- Heey !.. Salamon !.. Herife bak be !.. Gelmis bize ticaret ogretiyor..
----------------------------
Oxymoron
Szlkte, genellikle vurgulamak iin kullanlan ve anlamlar zt ya da
uyumsuz olan kelimelerin bir araya getirilmesiyle ortaya kan retorik figr
olarak tanmlanyor. rnek olarak da, "sar edici sessizlik", "aptal bilge" ve
"sessiz lk" gibi ifadeler veriliyor.
Borges oxymoronu yle tanmlyor:
Oxymoron diye adlandrlan benzetme trnde, szck nne onun
kart gibi grnen bir sfat konularak nitelendirilir; bu ilke uyarnca
agnostikler kara ktan, simyaclar da kara gneten sz etmilerdir.
Borges, Jorge Luis. Yollar atallanan Bahe, letiim
Yaynlar, 1995 (ev. Fatih zgven), s. 10.
Anari hkm sryor.
Asla genelletirme!
Her bedene uyan elbiseler.
Bu sayfa sizin yorumlarnz iin zellikle bo braklmtr.
Doal davran!
Yapay zeka.
Gelecee dn.
Asansrle in.
Tanrya krler olsun ki ateistim.
Benim ateist olmaktan baka bir gnahm yok.
Eit frsat.
Sal ktye gidiyor.
Cesur politikac.
ahlak.
Komite karar.
Muhafazakar demokrat.
Yaratl bilimi.
Disko mzii.
Ekonomik reform.
Elektrook tedavisi.
Evrimsel gerek.
Sert su.
Bar iin sava.
Dosta rekabet ortam.
Gerek bir taklit.
yi kaynana.
Drst politikac.
Drst gazeteci.
Pasifik okyanusu
Bar gc.
Rap mzii.
kinci en iyi ynetmen/film/mzik...
Hassas erkek (bunun kadnlar iin olanlar da var)
Sessiz lk.
Yaz okulu.
Gecekondu kltr.
Gerek bir yk.
Tarafsz gazetecilik.
Tarafsz habercilik.
Herkes peimde olmasayd paranoyak olmazdm.
Plastik iek.
Grnmez mrekkep.
nsanlarn bir tek ortak zellilikleri vardr: Hepsi de birbirinden farkldr.
Mehul asker kadar nl.
Burada kafas karmayan herkes neler olup bittiini anlayamam demektir.
Aradn eyi daima en son baktn yerde bulursun.
yi bir irticali konuma iin hazrlanmak 3 hafta alr.--Mark Twain
lmden nce bir hayat var m?--Belfast Graffito
Bazen ok uzun yaamak lmcldr.--Racine
lmszln ilk art lmektir.--Stanislaw Lec
Halk izlemeliyim, nk ben onlarn lideriyim.--Benjamin Disraeli
Kimileri gnei sar bir noktaya evirir, kimileri de sar bir noktay gnee.--
Pablo Picasso
nsan her istediini yapabilir, ama her istediini isteyemez.--Arthur
Schopenhauer
Bu konularda kesin olan tek ey hi bir eyin kesin olmaydr.--Pliny the
Elder
"Tarihten reniyoruz ki kimse tarihten ders almyor," derken Hegel doruyu
sylyordu.--George Bernard Shaw
------------------------------------------------
BEYIN NAKLI:))
Hasta yakinlari lmek zere olan yakinlarinin kapisinda bekliyorlarmis.Derken doktor zntl
ve yorgun bir suratla gelmis. "zgnm. Kt haberi vermek durumundayim" demis.Hasta
yakinlarinin gzlerinin iine bakarak "Hastanin kurtulmasi iin tek are beyin nakli yapmak",
"ok masrafli ve riskli bir ameliyat olacak ancak tek are bu", "saglik sigortaniz masraflari
karsilayabilir ancak nakledilecek beyinin parasini siz demek zorundasiniz" demis. Hasta
yakinlari bu haberi duyduklarinda ok zlmsler, uzun bir sessizlikten sonra aralarindan bir
tanesi "Bir beyin ka paradir?" diye sormus.Doktor cevap vermis, "erkek beyni iin 5000
$,kadin beyni iinse 200 $ demek urumundasiniz" demis. Odanin iinde bir an sessizlik
olmus.Erkekler kadinlar ile gz temasindan kaarak, glmemek iin kendilerini zor
tutuyorlarmis. Bir anda olayin farkina varamayan bir erkek yakin dayanamamis ve doktora
sormus, "Neden erkek beyni bu kadar pahali?" Doktor cevaplamis, "Bu bir standart
fiyatlandirma politikasidir. Kadin beyinlerinin fiyatlarini asagiya ekmek durumundayiz, nk
o beyinler gerekten kullanilmis oluyorlar "
------------------------------------------------------
Kesinlikle gz gezdir
http://www.bbc.co.uk/science/humanbody/body/interactives/organs/brainmap/
---------------------------------
Subject: Unutkanl unutturacak 10 yntem..
Baz ender rahatszlklar dnda unutkanln genellikle yaanlan gnlk
stresten kaynaklandna dikkat ekilirken,
baz altrmalarla unutkanln nne geilebiliyor.
Unutkanl unutturacak 10 altrma yle sralanyor:
1- Devrim altrmas: Gnlk rutin alkanlklarnzda deiiklik yapn.
rnein sa elinizi kullanyorsanz biraz da sol elinizi altrmaya
balayn. Salarnz sol elinizle tarayn ve kahve fincannz alk
olmadnz elinizle tutun ya da aynz kakla alk olduunuz ynn
tersine kartrn. Sonuta rutin alkanlklarnz krp beyninizin
kullanmadnz dier yarsn da harekete geirmi olursunuz.
2- ocuk oyunu altrmas: Ie ya da alverie giderken tpk bir ocuk
gibi merak iinde btn duyularnz harekete geirin. Bakn, dokunun,
dinleyin, koklayn. Frnda satlan taze ekmeklerin kokusunu alglamaya
aln. Yrdnz zeminin zelliklerini hissedin, bunun sizde nasl
duygular yarattn anlamaya aln. Yannzdan geen insanlarn
konumalarn dinleyin. Evinizde gzlerinizi kapatarak bir yerlere ulamaya
aln. Ksacas duygularnz alk olmadnz tarzda kullann. Bu
ekilde ok ender yaptnz balantlar canlandrr, beyin kapasitenizi
artrrsnz.
3- Harf altrmas: Elinize bir gazete ve fosforlu bir kalem aln.
Srasyla paragraflar okuyun ve ift yazlm harflerin stn izin. Bir
sonraki aamada kelime iinde birden fazla geen harflerin zerini izin.
Altrmay yaparken kelimelerin zerinde fazla dnmeyin ve hemen
iaretleyin. Bylelikle konsantrasyon gcnz artar.
4- Polisiye altrmas: "Dn akam u saatte ne yaptm, neredeydim, iki
saat nce ne yaptm" gibi genellikle polisiye romanlarda sorulan sorular
kendinize yneltin ve yantlamaya aln. Bu sayede yaptklarnza kar
dikkatinizi gelitirirsiniz. Ayrca ksa hafzanz da geliir.
5- Yry altrmas: Asker yry gibi olduunuz yerde hareket edin.
Sol bacanz her kaldrdnzda nce sa elinizle, sonra sol elinizle
dizinize dokunun. Bu hareketleri birka kez tekrarlayn. Koordinasyon
yeteneinizi artran bu hareketlerle beyninizin her iki tarafn da
kullanm olursunuz.
6- Ressam altrmas: Burnunuzun ucunda bir fra olduunu hayal edin.
Bununla havaya en sevdiiniz renkte yatay bir sekiz izin. Bu hareketi
gevek ve dengeli yapn. Bu izim hareketleri yorgun zihninizi hemen
canlandrr. Ayn zamanda beyni bloke eden stresi etkili biimde yok eder.
7- Ajan altrmas: evrenizde bulunan arabalarn plakalarna dikkat edin
ve plakada bulunan harflerden kelimeler ve cmleler tretmeye aln.
Bylece kelime haznenizi gelitirir ve beyninizi canlandrrsnz.
8- Resim altrmas: Hafzay glendiren bu altrma iin kat kalem
aln ve kadn zerine bir tane mum, bir kuu, kollu bir kakts,
yaprakl bir yonca, be parmakl bir el, hortumunu yukar kaldrm bir fil,
sola dalgalanan bir bayrak, saatli bir yumurta, sapnn zerinde duran bir
pipo, davul yannda duran bir adam, vb. izin. Her resim bir sayy
sembolize ediyor. Ardndan sembolleri saylara gre ezberleyin.
9- Otobiyografi altrmas: Dnn ki hayat hikayenizi tekrar yazmanz
gerekiyor. Burada ie gittiiniz ilkokuldan balayabilirsiniz. Bunun iin en
yakn arkadanzn kim, tipinin nasl olduunu hatrlamanz gerekiyor.
Tabi snfnzn dzenini, grntsn de... Bu altrmayla kiilerle
ilgili hafzanz harekete geirirsiniz.
10- Hipnoz altrmas: zellikle stres anlarnzda veya kaygya
kapldnzda olumlu szcklerden destek almaya bakn. Bunlarla olumsuz
dncelerinizi yok eder, hedeflerinize daha kolay ularsnz.
Kaynak Bilinmiyor
----------------
Yaamnz boyunca lazm olurmu bilmem ama aklnzda
> bulunsun...evlilik yz neden hep ayn parmamzdadr yani
> neden iaret parma ba parmak ya da sere parmak deilde neden
yzk
> parma...evlilik yzn ilk defa eski msr prensesi nefertiti
> takmtr...o yllardaki tbbn ne kadar ilerde olduu ayr bir
>tartma
> konusudur ama yzyllar sonra anlalmtr ki direk kalbe giden
tek
> damar evlilik yzn taktmz parmaktadr..baka
> hibir parmamzdan direk kalbe giden bir damar yoktur..
------------------------------------------------------------------------
Kafay bulma, yoksa drdnc igd m?
http://www.hurriyetim.com.tr/haber/0,,sid~227@nvid~502465,00.asp

Hikmet B. alayan
Uyuturucu ve uyarc dediimiz tm maddelerin bamllk yapt, insann fiziksel ve
ruhsal dengesini bozduu, kimi zaman su ileme noktasna getirebildii, bilinen
gerekler. Ancak bilim dnyasnda bir sreden beri farkl bir tartma yaanyor. Yeni tez
u: nsann, beynini kimi zaman uyuturma ya da uyarma ihtiyacn hissetmesi, bilincini
farkllatrmaya almas aslnda kendi doasnn bir paras. Yani alk, susuzluk ve
seksten sonra drdnc drts!
Yzyllardan beri keyif verici maddeleri kullanyor insanolu. Kimileri iin bu alkoll iki,
kimi iin esrar, kokain, kimi iin eroin ve dierleri... Perunun yksek dalarnda kyller
baarsna ve yksek basntan kaynaklanan rahatszlklara iyi geldii gerekesiyle
aylarnn iine koka yapra atar. Oralarda kokain yaamn bir paras.
Gnmzdeki yasaklayc ortam iinde, psikoaktif olarak tanmlanan bilin dzeyini
deitirici bu maddelerin kullanmndan bahsederken, tabii ki onlarn zarar verici ve
bamlla yol aan tehlikeli zelliklerine odaklanyoruz. Gerekten de ister yasal ister
yasad olsun, insan bilincini deitiren bu ilalarn ve maddelerin ar kullanm kiinin
fiziksel ve ruhsal dengesini bozar, ekonomik ve sosyal knt iine srkler. iddete ve
hatta cinayet ileyecek noktalara getirebilir.
Hal byle iken yine de birok insan keyif verici maddeleri, bata alkoll iecekler olmak
zere, arya kamadan tketme eilimini srdryor.
Ancak, insann kendi eliyle kendi bilincini, az veya ok zehirleyerek deitirmesinin
nedenleri zerinde, bilim dnyasnda bir sredir ilgin bir tartma sryor. Burada
anahtar szck olarak ntoksikasyon kullanlmakta. Bu tartma, bilim dergisi
Newscientiste tand (13 Kasm). Sorgulanan, insann keyif verici maddeleri
kullanmasnn igdsel olup olmad.
ntoksikasyonun szlk anlam yle: Bedenin iine giren bir maddenin, insann zihinsel
ve fiziksel kapasitesinde karkla yol amas. Bunlar uyuturma zelliine sahip
maddeler olduu kadar, keyif veren, kkrtan, yattran, uyanklk salayan maddeler
de olabiliyor. Neticede insan intoksikasyonu seviyor! Kullland maddenin eidine gre,
onu elenceli buluyor, kendisini daha sosyal yaptn, zihnini daha uyank kldn
dnyor.
ok sayda bilim insan, bugn uyuturucu sorununa tam zm getirebilmek iin,
intoksikasyonun olumlu ynlerini de gzard etmemek gerektii dncesinde. Bu tr
uyuturucu ve uyarclarn farkl kltrlerde kullanlmas ve birok bileimin tbbi
faydalarnn da olmas gerei karsnda, bilim ntoksikasyon, insann doasnda
programl sonucuna vard.
1950li ve 60l yllarda son derece zgrce yaplan aratrmalar, 1970lerin sonlarna
gelindiinde, ABDnin ba ektii uyuturuculara kar sava syleminin etkisi altnda
yn deitirdi ve bamllk paradigmas eksenine girdi. Ancak, rnein California
niversitesinde psikofarmakolog Ronald Siegel, bu yneliten etkilenmeyerek
almalarn srdrd ve gvercinler, maymunlar ve filler zerinde yapt deneyler
sonunda intoksikasyonun aslnda biyolojik bir drt olduu sonucuna vard.
yle diyor: Alk, susuzluk ve seksten sonra drdnc drt, insann bilincini,
uurunu kendi isteiyle uyarma ya da uyuturma drtsdr. nsan, bu drt
sonucu zevk alma, uyarlma, acy dindirme ya da ka gibi araylar iine
giriyor. Bu insann kendisini normalden daha farkl hissetme istei olarak da
tanmlanabilir.
Kimileri bu duruma intoksikasyona bavurmadan ulaabiliyor: rnein seyahat ederek,
kitap okuyarak, sanat ya da sporla uraarak, keiflerle, sosyal ilikilerle, iktidar
kazanarak ya da ak olarak... Kimileri ise beyni uyaran ya da uyuturan farkl maddeleri
kullanarak. Ancak herkesin yola k amac ayn: Kendini normalden daha farkl
hisssetme ihtiyac!
Ve tabii buradan kan bir sonu daha var: Eer milyonlarca insan, igdsel olarak
intoksikasyona bavurmak zorundaysa, bu tr ila ya da maddeleri, daha gvenli ve
salkl hale getirmeye ynelmek gerekmez mi!
AKLIN PENCERES
Bilim adamlar u gr tartyor: Genel tanm ile uyuturucu maddeler, aklmzn
aslnda beynimiz olduunun ve dncelerimizin, inanlarmzn, alglamalarmzn,
tamamen kimya olduunun en somut kantn sunuyor. Bir uyuturucu hap, zellikle de
bir halusinojen aldnzda, bunlarn hepsi deiime urayabiliyor. Tm bunlar, bu tr
ilalarn tehlikeli niteliklerinin ve ok dikkatli kullanlmas gerektiinin de kant. Ancak
te yandan bize, aklmz ve bilincimizle ilgili en gizli srlar aa karma potansiyelinin
var olduunu da sylyorlar. Eter, kloroform koklamak ya da esrar ekmek, zaman
mefhumunun kaybolmas, alglama ve miza deiiklii gibi sonular yaratabiliyor. in
daha da ilginci insanlarn inanlarnda hatta felsefelerinde bile deiim yaanabiliyor.
Eer bir insann dnyaya bak as bir basit molekln yardmyla bu denli kesin bir
deiime urayabiliyorsa, bizim normal beyin kimyamzn bilim ve felsefe ile uramak
konusunda en uygun durumda olduunu kim iddia edebilir? Evet merkezi sinir
sistemimizin normal, yani dsal etki ile deiime uramam hali, yaamamz ve
reyebilmemiz iin en uygunu. Ancak belki de biz bilimi zihnimizin farkl uyarld
durumlarda yapmalyz. Belki bu ekilde kim ve ne olduumuzun daha iyi farkna
varabiliriz...
NE KADAR YAYGIN?
Psikoaktif diye tanmlananan bu tr ila ya da maddelerin kullanm yasal olmad iin
kulanm yaygnl bilinmiyor. Birlemi Milletler 2004 Dnya Uyuturucu Raporuna gre
son 12 ayda dnyada 185 milyon kii yaad madde kulland. Bu da yetikin nfus
iinde her 20 kiiden 1i. Aralarnda en yaygn kullanlan esrar 146 milyon kiinin tercihi.
Bunu 30 milyon kii ile bir uyarc olan amfetamin, 13 milyon kieye ulaan kokain ve 8
milyon ile Ecstasy izliyor. in ilginci uyuturucuya kar youn bir mcadelenin
srdrlmesine karn 1997 ylnda yaymlanan ilk rapordan bu yana saynn ayn kalm
olmas. Yine verilere gre uyuturucu madde kullanm batl lkelerde daha yaygn.
rnein ABDde 77 milyon insan (yetikin nfusun te biri) yaamlarnn bir noktasnda
bu maddelerden kullanm.
KSRE KARI KOLATA TEDAVS
Londrada Imperial Collegeden mer Usmaninin yapt bir aratrma, ikolatnn ok
ilgin bir zelliini daha ortaya kard. Bu keyif veren yiyecein iinde teobromin
maddesi var ve bu madde ksre iyi gelen kodeine kyasla kat daha etkili. nsanlar
zerinde yaplan testler bu sonucu verdi. Ayrca ok iyi bir zellii daha var: Yan etki
olarak uyumaya yol amyor. Ve kalp veya sinir sistemi zerinde herhangi bir kt etkisi
yok. Bu bakmdan herkes kullanabilir. Teobromin, kakao tanelerinde ve kakaoyla
retilen rnlerde var. Teobrominin, beyinden karn boluuna kadar uzanan ve
uyarldnda ksre neden olabilen vagus sinirinin etkinliini drd tahmin
ediliyor. Ancak ksre kar ikolata tedavisine bavurmayn ve kilolarnza yenilerini
eklemeyin. nk ikolatann iindeki teobromin miktar ksr nleyecek kadar
yeterli deil! Bekleyin, ila olarak kacak!
BR KTAP NASIL BESTSELLER OLUR?
GENLERN DZLNDE LGN BENZERLK
nsann cinsiyetini belirleyen genlerin dizilileri ile dier hayvanlar ve hatta mantarlarn
cinsellik genlerinin dizilileri arasnda byk benzerlik olduu haberi, bizlerin houna
gitmeyebilir! Ama yle. nl Howard Hughes Tp Enstitsnde (ABD) gerekletirilen bir
aratrma sonucu bu gerek ortaya kt: Enfeksiyona neden olan Cryptococcus
neoformans mantarnn cinsiyetini belirleyen genom blgeleri ve insandaki Y
kromozomu arasnda nemli benzerlikler grld. (Kaynak: Public Libary of Science
Biology). Bylece, benzer evrimsel sreler yaand grlyor. Bu adan bakldnda
mantar, ksrla neden olan genetik deiimlerin incelenmesi iin iyi bir model. Ayrca,
enfeksiyona neden olan mantar uyaran sreler, bu sayede daha iyi incelenecek ve
tedaviler gelitirilecek. Cinsellii belirleyen genler ile enfeksiyon etkisi arasnda sk bir
ilikiden bahsediliyor.
ANTDEPRESANLAR KANAMAYI ARTIRIYOR
SSRIs grubundan antidepresan ilalarn sk kullanlmalar durumunda, kan zerinde
etkileyici olduu ve kanamay artrd grld. Hollandal aratrmaclar (Utrech la
Bilimleri Enstitsden Welmoed Meijer) bu ilalarn rahimde, kaln barsaklarda ve
hatta beyinde sk sk kanamalara neden olduunu buldular (The Archives of Internal
Medicine, 164, S. 2367). Nedeni, ilalarn, bulutun phtlamasnda belirleyici rol olan
serotonini engellemesi. Bu sonuca, 1992-2000 yllar arasnda SSRIs ilalar alan 64 bin
hastann incelenmesiyle varld. 196 denek bu nedenle hastaneye kaldrld. Yksek
dozda alndnda, tehlike iki misli artyor.
BUNLARI BILIYOR AMA BILMEMEZLIKTEN GELIYORDUNUZ

* Kadin beyni hacim acisindan erkek beyninden daha kucuk
olmasina
ragmen, genel kultur ve
bilgi birikimi konusunda kadinlar erkeklere %3'luk bir fark
atmis... Bu anlamda cogu kadinin erkegini
bozmamak icin bilerek aptal'i oynadigi ortaya cikmis...

* Kadinlar birer "ayakli radar"dir... Bu yuzden erkekler onlara
alan soylerken cok zorlanir.
Kadinlarda "vucut dilini, mimikleri, cumlelerin alt(gizli)
anlamlarini algilayabilme" yetenegi
erkektekinin 2 kati olarak belirlenmis...

* Erkekler bir kadina kur yaparken sesini alcaltiyor, kadinlarsa
yukseltiyor...

* Kadinlar yuksek sesle konusmayi ve sesli dusunmeyi seviyor
erkeklerse her ikisini de icinden yapmayi
tercih ediyor... Bu yuzden kadinlar erkekleri "duygusuz bencil
yaratiklar" olarak gorurken, erkekler de kadinlari
"surekli kafa utuleyen basbelalari" olarak goruyor...

* Kadin problemlerini birlikte oldugu erkege acinca kendini daha
rahatlamis hissediyor...
Erkek ise, kadindan duymak istedigi seyi duyamiyacagini biliyorsa
hic konuya bile girmiyor...

* Konusmak ve kelimeleri ozenle secmek, erkek beyninde ozel bir
yetenek degil. Bu yuzden
kendilerini sozcuklerle ifade etmekte cogu zorlanir...

* Cogu kadinin erkegini terketme nedeni ondan somut anlamda fazla
sey alamamasi degil,
erkegin onun duygularini anlayamadigini dusunmesi...

* Kadinlar iletisim kurmak icin gunde 20.000 kelime, mimik ve
jest kullanirken bu sayi erkeklerde sadece 7.000...

* Erkek derisi kadin derisinden daha ince... Bu yuzden kadinlarin
kirisiklari erkeklerden fazla oluyor... Erkekler dokunma duyusunun
hassasligini daha ergenlik caginda kaybediyor... Peki o
hassasiyet
bundan sonra hangi bolgede yogunlasiyor??

* Bir kadin, iliskisi iyi gitmiyorsa isine konsantre
olamiyor...Bir erkek
ise isi iyi gitmiyorsa iliskisine konsantre olamiyor...

* Erkekler bir seferde sadece bir tek isi yapabiliyor... Mesela
yol haritasina bakmak icin arabayi kenara cekip radyoyu da
kapatiyorlar. Kadinlarin beyni ise multi-tasking (ayni anda
birden cok islem)yapmaya daha uygun, mesela tlf.la
konusurken ayni anda hem tv.deki diziye hem firindaki yemege
bakabiliyorlar...

* Cogu erkek, 20 dakikalik bir alisveris turunun ardindan cok cok
hafif yollu bir beyin sarsintisi geciriyor.

* Yeryuzundeki erkeklerin %20'si kadinsi bir beyin yapisina
sahip, kadinlarin %10'u da erkeksi bir beyin
yapisina sahip... Buna gore dunyada lezbiyenlerin 2 kati kadar
gay bulunmaktadir ..-
-------------------------------------------------------------------------------------
Beyin gn durdurma enstits
Say: 522 | Yasin Uygur
Yurt dnda eitim gren yaklak 50 bin Trk renci
var. Her 100 renciden 59u iyi eitim ve i imkanlar
nedeniyle lkeye geri dnmyor. Yksek Aratrma
Enstits, Trk bilim adamlarna ve gen beyinlere
uygun ortamlar hazrlayp beyin gn tersine
evirmeyi hedefliyor.
Bilim adamlarna salanan imkanlarn yetersiz olmas
herkese bilinen bir sorun. Trk hkmetlerinin, ok
sayda insann ABDdeki niversitelere gitmesindeki
pay byk oldu ve beyin g eskisi kadar fazla
olmasa da bugn de devam ediyor. Beyin gnn
engellenmesi ve bilim adamlarna aratrma imkanlarnn salanmas ise devlet
kurulularnn ve zel kurulularn mal adan desteklenmesi Trkiyenin bat
standartlarna ulamas ve uluslararas alanda bilgi toplumu olmas ile e deerde. Bu
husus, zellikle Avrupa Birlii yelii srecinde byk neme sahip.
Bugne kadar hibir hkmetin Trk bilim adamlarna ve gen beyinlerine dorudan
salamad imkanlar yakn zamanda kurulmas planlanan yksek aratrma enstits
gerekletirmeye hazrlanyor. Benzer rnekleri dnyada ok az olan enstit ile gelecek
vaat eden yksek lisans ve doktora rencilerine geni aratrma imkanlarnn
salanmas hedefleniyor. Ayrca, dnya apnda aratrmaclar bir araya getirerek,
birbirlerini anlayabilecei ve birlikte projeler retebilecei bir bilim dili oluturmalarn
salamak da amalanyor.
Her 100 renciden 59u geri dnmyor
Trkiye beyin g en fazla olan 32 lke iinde 24nc, yurt dna en ok renci
gnderen lkeler arasnda ise 11inci srada bulunuyor. Son 12 ylda Milli Eitim
Bakanlnn bursuyla yurt dna giden 1991 rencinin 769u (yzde 38), Trkiye
Bilimsel ve Teknik Aratrma Kurumunun bursuyla giden rencilerin ise yzde 21i geri
dnmedi. Her 100 renciden 59u iyi eitim ve i imkanlar nedeniyle yurt dndaki
kurululara ya da niversitelere kaptrlyor.
Trkiyede beyin g ilk kez 1960l yllarda tp doktorlar ile balad. Doktorlar,
mhendisler ve bilim adamlar izledi. ABDde 3 bin 600 Trk doktoru bulunuyor.
Bunlardan sadece 90nn Trkiyeye dnm olmas, beyin gnn ne kadar byk
boyutlarda olduunu gsteriyor. Halihazrda 24 bini Almanyada, 15 bini ABDde olmak
zere 50 binden fazla Trk renci yurt dnda eitim gryor. Bu lkeleri ngiltere,
Kanada, Belika, Avustralya, Fransa ve G. Afrika izliyor.
Beyin gn tersine evirmeyi amalayan yksek aratrma enstits benzeri
kurumlarn ilevi sosyal bilimlerde ya da doa bilimlerinde en can alc sorular reterek
bunlarn etrafnda aratrmay tevik etmek ve yeni teoriler retmek. Trk
akademisyenlerinin dnyaya almasnda nemli bir rol stlenmesi beklenen enstit,
Avrupal aratrmaclarla snrl kalmayarak Ortadou ve Orta Asyal aratrmaclar iin bir
cazibe merkezi olmaya aday.
Aranan en nemli art ilgin konu almak
stanbul merkezli kurumda alabilmek iin nemli bir art aranyor: Daha nce
kefedilmemi, yeni ve ok ilgin bir konu zerinde aratrma yapmak. Bylece yeni ve
orijinal fikirlerin retilmesi ngrlyor. Katlmclara verilecek 9 aylk srenin sonunda
elde edilecek aratrma sonularnn paylalmas sayesinde hem Trk toplumunun bilgi
seviyesi ykselecek hem de Trkiyenin uluslararas yaynlara yapt katk nemli oranda
artacak.
Enstitnn kurulu ilemlerini yrten ve Berlinde kurulan Avrupann ilk Yksek
Aratrma Enstits Wisenschaftskollegde bir buuk yl kadar aratrma yapan Boazii
niversitesi Tarih Blm retim yesi Prof. Dr. Huricihan slamolu, bilimsel retimin
azln bilim adamlarnn tembelliklerine atfetmenin yanl olacan sylyor.
slamoluna gre, Trk bilim adamlar ABD ve dier Bat Avrupa lkelerinde doktora
almas srasnda gayet nemli aratrmalara imza atyor. Trkiyeye dndklerinde ise
uluslararas dergilerde yayn yapyorlar; ancak bu yayn hayat ikinci ya da nc yln
sonunda kesiliyor. Aratrma ve onun sonucu ortaya kan yaynlarn aratrmaclarn bir
araya gelerek kafalarndaki sorular tarttklar, formle ettikleri ortamlarda olutuunun
altn izen Huricihan slamolu, Trk akademisyenlerin ders vermekten birbirleri ile
konumaya ve tartmaya vakit bulamadklarn dile getiriyor.
Bugn Trkiyede akademisyenlerin genelde bireysel almay tercih etmelerinden tr
niversiteler arasnda bir iletiimsizlik sz konusu. Seminer ve sempozyum gibi
faaliyetlerin azl bu iletiimsizlii krklyor. Ayrca, farkl dnce yapsna sahip
gruplar arasnda yeteri kadar diyalog olmamas da bilginin paylamn engelliyor. Yksek
Aratrma Enstits sayesinde genelde niversiteler, zelde de akademisyenler
arasndaki iletiimsizliin azalaca tahmin ediliyor.
stanbul'daki Enstity kurma giriimi Berlin'deki Wissenschaftskolleg'in destei ile
gerekletiriliyor. Bu giriimin ilk adm olarak 5-6 Kasm, 2004 tarihlerinde Boazii
niversitesinde, Enstit giriimini yneten Huricihan slamolu tarafndan "ktisadi
Reform, Hukuk, Toplumsal Adalet" konulu bir uluslararas konferans dzenlendi. Bu
konferansn amac, stanbul'daki Enstitnn aratrma alanlarndan birisi olacak olan
hukuk, iktisat ve siyasetin kesitii bir alann tanmlanmasyd. Konferansta, hukuki
kurallar tarafndan kurgulanmakta olan yeni piyasa dzenlerinin, ayn zamanda siyasetin
de alanlar olduu, bu yzden de hukuk, iktisat ve siyasetin birbirleri ile ilikili olarak
dnlmesi gerektiinin nemine deinildi.
Yksek aratrma enstitlerinin gemii
lk yksek aratrma enstits ABDde Princeton niversitesinde 1933 ylnda Albert
Einstein ve arkadalar tarafndan kuruldu. Enstit, 1930lar ve 1940lar Nazi
Almanyasndan kaan Avrupal bilim adamlar iin bir alma ortam oluturmay
amalyordu. Enstit, ksa zamanda Avrupal bilim adamlarnn Amerikal meslektalaryla
bir araya geldii ve fikir alveriinde bulunduu bir merkez haline geldi. kinci Dnya
Sava sonras dnemde Princeton niversitesindeki enstitnn ilkeleri gerek ABD
gerekse bu enstity rnek alarak kurulan dier kurumlar tarafndan benimsendi. Bu
ilkeler bamszlk ve uluslararas nitelikler olarak tanmlanyor. Bamszlktan anlatlmak
istenen, devletin siyasi yaptrmlarndan olduu kadar ekonomik g odaklarnn
basklarndan da uzak olmak. Uluslararas olma zellii ile de farkl lkelerden gelen bilim
adamlarnn karlkl fikir alveriinde bulunabilecekleri bir ortam tanmlanyor.
Avrupada kurulan ilk yksek aratrma enstits ise, Berlinde 1980li yllarn banda
kurulan Wisenschaftskolleg oldu. Bu enstit 1991de iki Almanyann birlemesi ile
Avrupann en nemli merkezi haline geldi. Enstit maddi olarak en batan beri Alman
Devleti (zellikle Eitim Bakanl) ve Berlin Belediyesinden destek gryor. Aratrma
alanlar hukuk, ekonomi, ynetiim bilimi, biyoloji, fizik ve felsefe gibi konular ieriyor.
Bu amala her yl krk kadar aratrmac/akademisyen, bilim adam dokuz aylk bir sre
boyunca enstitye davet ediliyor. Aratrmaclarn yars Almanyann eitli akademik
kurulularndan, dier yars ise Dou ve Bat Avrupadan, Ortadou ve ABDden seiliyor.
u anda kurulu olan dier yksek aratrma enstitleri ise ABD, Macaristan, Romanya,
Hollanda, sve, Rusya ve Malide bulunuyor.
Yaanmlklar zerine
Gndzlerin o gizemli takipisi gecelerde hep dnrm. Dnpte
syleyemediklerimi, insan dili okadar ilgin bir varlk ki dier
organlarmz gibi sadece beyin tarafndan ylendirilmediini
anladm. Birde anlatmak istediklerimizin sylenmeden daha
alglanmas ve anlalmas vardr ki o anlarn her biri benim iin
yeni bir icat ve yeni bir bulu gibi deerlidir.
Ard arda genileyen dnglerle bunlar aylara yllara yaylmakta ve
dnp arkama baktmda " syleyemediklerim hala anlamn yetirmemi
ve bugn iin geerliliini srdrmesi o an yattm yere iviler
nedense beni.
"Ben bu sahne ile karlamtm demek gerlir iimden " ama nedense
hep o andan farkl olan biey vardr. Ya mekan farkldr. Zaman
mutlaka farkldr. Yzler. vs.. Sanki bir yola karken ilk admda
daha bir taa taklrsnz, 100 km gittikten sonra karnza yine o
tan bir kopyas kar. Ama sizde yle bi yetenek vardr ki yolun
bandaki o taa uzanp onu yolunuzdan atarsnz ve nnzdeki tm
taklabileceiniz talar ortadan kalkar. Ama o ta kaldrsan yolun
bana dnme ihtimalinde vardr.
Dncelere birbirini kovalarken gzlerin kapanmtr bile. Sabah
olduunda ise Yine yolun bandaymdr ve sorarm kendi kendime " Ya
O ta sen mi oynattn yerinden ? " Cevap her seferinde "HAYIR "
Olmasna ramen ben hep yolun bandaym .... Dedimya Hayr cevabn
veren dilimi o anda ynlendiren ey ne ? Beynim mi , Anlar m,
Gelecek mi? --------------------
-------------------------------------------------------------------
Beyninin kumandasyd!
http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=139220
BBC - LONDRA - Uyuyabilmesi beynindeki bir cihaza bal olan Britanyal kadnn, cihaz yneten
uzaktan kumandas alnd. 'Temel sarsnt' adl bir hastalktan mustarip olan 53 yandaki Rita
Carlisle, beynine yerletirilen ve uzaktan kumandayla ynetilen cihaz sayesinde uyuyabiliyordu. Ancak
23 Aralk'ta Carlisle'n iinde kumanda da bulunan antas alnd ve o gndr bugndr gzne
uyku girmiyor. Kumanda beyne titreimler gndererek hastann rahatlamasn salyor ve
kapatlnca hasta uykuya dalabiliyor. Hrsz insafa gelip kumanday geri getirmezse kadnn
beynindeki cihaz deitirilecek.
---------------------------------------------------
BESNLERN BEYN FONKSYONLARI ZERNDE ETKLER

Beynimiz vcudumuzun kk bir blmn olutursa da, yiyeceklerle alnan enerjinin
yzde yirmisini harcar. Belirli yiyecekler alglama yeteneimizi arttrr, daha verimli yapar,
daha hzl dnmemizi ve dikkatimizi daha iyi vermemizi salar.
BELLEK
HAVU: Hatrlama yeteneimizi arttrr, nk havu beyin metabolizmasn canlandrr.
Bir ey ezberlerken bir ufak tabak sv yal havu salatas yiyin.
ANANAS: Tiyatro sanatlarnn ve mzisyenlerin ihtiyac olan bir meyvedir. rnein uzun
bir metin ezberleyebilmek iin fazla miktarda C vitaminine ihtiya vardr. Ayrca nemli bir
eser halinde element olan mangan ierir.
AVOKADO: Ksa sreli bellek iindir (rnein alveri listesini yaparken). Fazla miktarda
ya asidi ierir. Yarm avokado yeterlidir.
MUTLULUK
KIRMIZI BBER: Ne kadar ac olursa o kadar iyidir. Aroma maddeleri vcudun kendi
mutluluk hormonu endorphinin salglanmasn hareketlendirir. En iyisi i yenmeli.
LEK: Stresi giderir. Lifli maddesi mutluluk verir. Dozu en az 150 gram.
MUZ: Srr serotonin. Bu maddeye beynimizin mutlu olmas iin ihtiyac vardr.
RENME
LAHANA: Sinirlilii giderir (tiroit bezlerinin aktivitesini yavalatt iin). Daha stressiz
renilir (rnein snav ncesi).
LMON: C vitamininden dolay canlandrr, alglama yeteneini artrr. Dil renme
kursundan nce 1 bardak limon suyu iin.
YABAN MERSN: Uzun sreli bir renmede ideal bir meyvedir. Beynin kanla daha iyi
beslenmesini salar.
DKKAT VERME
KARDES: Beyin besinidir. Vcuda nemli omega 3 ya asitleri salar. Dikkat verme
sresini daha uzatr.
SOAN: Ar ypranmaya, fiziksel yorgunlua kar. Kan sulandrr, beyin oksijeni daha
iyi alr.
CEVZ, FINDIK, FISTIK: Konferanslarda, konserlerde, uzun araba yolculuklarnda, sinirleri
kuvvetlendirirken, beyindeki haber alma maddelerinin oluumunu hareketlendirirler.
YARATICILIK
ZENCEFL: erdii maddeler beynin yeni fikirler retmesini salar. Kan suland iin
vcutta daha serbest akar, beyin oksijenle beslenir.
KMYON: nsann aklna birden bir fikir getirtir. erdii uucu yalar btn sinir sistemini
uyarr, ancak yaratc dnce artyla. Aniden bir fikre, bir bulua ihtiyac olan kimyon
ay imelidir (bir fincana iki tatl ka dolusu kimyonla).
STRESE KARI
Gerginsek ne yaparz? Bir fincan kahve veya bir kola ieriz. Bu da yetmezse ikolata ve
hamburger yeriz. Bylece daha fazla strese gireriz. Besleyici maddelerin eksiklii, ok
miktarda kafein ve eker sinirleri iyice bozar, dahas vcudun savunma sistemini, direncini
zayflatr. Doru bir beslenme stresli zamanlarn stesinden gelmemizde bize yardmc
olacaktr. Bunun iin de yanl alkanlklarmz deitirmemiz gerekecektir.
1. Kahvalt etmeden dar kmayn. Sabahlar enerji depomuz botur, beynin
akaryakt yoktur. Bu yzden yataktan kalknca biraz hassas, alngan, sinirli ve
dikkatsiz olmamza armamal. Okul ocuklar ile yaplan bir aratrmada iyi bir
kahvalt edenlerin daha verimli olduklar ortaya kmtr. Kahvaltda karbonhidrat
ile protein doru bir karmdr. rnein kepek veya avdar ekmei ile peynir veya
yulaf ezmesi ile meyve veya yourt.
2. Kahveyi azaltn. Sabahlar bir iki fincan kahve uyku sersemliinizi gidermede
yardmc olur. Fazlas ise sadece kalp arpntsna ve huzursuzlua, daha
sonralar da uykusuzlua yol amakla kalmayp hassas insanlarda korkuya ve
endieye de neden olur. Kolal ikiler de kafein ierir.
3. ikolata yerine meyve yiyin. Arada bir yenen ikolataya bir diyeceimiz yok. Fakat
fazla miktarda eker kan ekerini altst eder. eker miktar nce artar, sonra hemen
der. Sonuta yorgunluk ve tatllara kar istek ortaya kar. Buna karlk meyve
veya kepek, avdar rnleri organizma tarafndan daha yava enerjiye dntrlr,
kan ekerinin dengesi bozulmaz.
4. Sk sk bir eyler attrn. Byk porsiyonlu ve yal yemekler hemen hemen
uyku ilac etkisi yapar. Fazla ya ayrca baklk sistemini zayflatr. Fakat gnde
bir ok defa yenen birka lokmalk bir ey enerjiyi ayn dzeyde tutar.
5. Alkoln olumsuz etkisi. ok fazla alkol acsn ertesi sabah sadece ba ars ile
deil, unutkan ve dikkatsiz olmakla karr.

SNR BESNLER
nemli anti-stres maddeleri mineral olarak kalsiyum (st rnlerinde, yeil sebzelerde) ve
magnezyumdur (kepek, avdar, baklagiller, bal kaba ve ayiei ekirdei). B
vitaminleri grubu ayn zamanda sinir vitaminleri olarak adlandrlr. B vitaminleri ette,
balkta, kepek avdar rnlerinde ve koyu yeil sebzelerde bulunur. unu da aklnzdan
karmamalsnz; stres vitaminlere ve minerallere olan ihtiyac arttrr. Bunun stratejisi
udur: bol miktarda antioksidan vitaminler, yani C, E, beta-karotin vitaminleri ve selen. Pratik
olarak bunun anlam: Gnde be kere ufak porsiyonlar halinde meyve veya sebze, her gn
zeytinya soslu salata ve yulaf ezmesi veya kepek ya da avdar ekmei yemektir. Selen
kepek ve avdarn dnda balkta da bulunur.
--------------------------------------------------------------------
ARIS MANO - (02.01.1943 - 31.01.1999)
Besteci, Yorumcu, Televizyon Programi Yapimcisi ve Sunucusu
Birok Ilklere ve Rekorlara Imzasini Atmis Bir Trk Halk Adami:
BM777DD
Baris Mano, 1943 yilinin 1 Ocak gnn 2'sine baglayan gece skdar,
Zeynep Kmil Dogumevinde dnyaya geldi. Babasi Ismail Hakki Bey ve
Annesi Rikkat hanim'in drt bes yildir tm siddetiyle devam eden ikinci
Dnya Savasi'nin Insanliga getirdigi "Baris zlemi"ni dile getirmek ve
tm Cihan'a tercman olmak istemeleri onlari, Trkiye'de ilk defa bir
ocuga "Baris" adini vermeye ynlendirmistir. Ogullari da tm yasami
boyunca onlari mahcup etmemis, hayirli bir evlat olmus ve sonunda,
Tanri'sina kavusurken bizlere; "Insanligin Baris Iinde Yasayabilmesi"
iin dsnlp hazirlanmis ve 56 yil sreli bir mre yayilmis; ok
nemli ve ok degerli bir rn dizesi birakmistir. 41 yillik kendine
zg bilge alismasi Trk Ulusu'nu; Baris ve Umut yolunun "sevgi, saygi
ve gven iinde ortaya konulacak zverili kisisel aba"dan getigini
vurgulayan yapitiyla, benligi ve yregi etrafinda birlestirebilmistir.
Bu yzden ve de dogal olarak, lkesinin en ok sevilen kisilerinden
birisi olmustur.
Baris Mano Ankara Koleji ve Istanbul-Yeldegirmeni ilkokullarindan ve
Galatasaray (numarasi 1018, lkabi Kk Ayi) Lisesi'nden sonra, 1969'da
Belika-Lige Kraliyet Gzel Sanatlar Akademisi'nde grenimini
tamamladi. Dnya dillerinden Trke, Fransizca, Ingilizce ve Japonca'yi
konusur ayrica Almanca, Arapa, Hollandaca, Ispanyolca ve Italyanca
araciligiyla da derdini anlatabilirdi.
Ailesinden, milletinden, egitiminden, yasamindan ve, en nemlisi, Tanri
vergisi olan yeteneklerinden ve benliginden aldigi zengin bilgi ve grg
toplami onun tm dnya insanlariyla dogrudan, sevimli ve karsilikli
verimli, yksek dereceli bir iletisim kurabilmesine basamak tasi olmustur.
Baris Mano ilk kez sahneye 1958 yilinda, Moda Dgn Salonunda ikti.
Ardindan, sinif arkadaslariyla kurdugu Kafadarlar (sonra Harmoniler
oldu) adli gurubuyla, Galatasaray Lisesi Tevfik Fikret Salonu'nda
dikkati ekti. 41 yili bulan sanat yasamini ve zgn mzigini, ilerinde
Mogollar'inda bulundugu Trk ve yabanci bir ok mzisyenle, vatani
grevini Topu Tegmeni olarak bitirdigi 1973'ten, 31 Ocak 1999'a kadar
da ismini, her aksam Istanbul Haydarpasa garindan hareket edip 3 gn
boyunca Anadolu'yu Kuzeybati - Gneydogu verevlemesine geerek Dicle
irmaginin kaynaklarindan birine yakin bir yerlere sikisip kalmis kck
Kurtalan'i; bu eski Mezopotamya sehrini; Dogu Roma ve Osmanli
Imparatorluklarinin bassehrine; Trkiye'nin en byk sehrine baglayan
iddiasiz trenden alan, kendi gurubu "Kurtalan Ekspresi" ile paylasti.
Besteledigi 200'n zerindeki sarkinin bir blm Yunanca, Romence,
Bulgarca, Arapa, Farsa, Krte, Japonca, Ibrnice, Fransizca,
Ingilizce ve Hollandaca'ya evrilerek, kendisi ve / veya baska
sanatilar tarafindan seslendirildi.
Baris Mano'nun tm sarkilari ataszleriyle bezenmis sade kaliplar
iinde, neredeyse "ocuk dilinde yazilmis" diyebilecegimiz kadar kolay
anlasilan dizeler olmalarina karsin, ierikleri ok derin anlamlar
tasir. Aslinda Baris Mano sarkilarini ve yasaminin son 11 yilini
dolduran "7 den 77 ye" ve "Dolu Dizgin" televizyon programlarini,
Atatrk'n basilkesi "Yurt'ta baris - Evren'de baris" ikili izgisi
etrafina, tig isi rercesine sabirla bezemistir. ylesine ki yapit buram
buram; toplumumuz aisindan Cumhuriyetimiz, Milli btnlgmz ve
beraberligimiz, Evrensel kardeslik ve Evrensel baris; birey aisindanda
(yapacagini en iyi sekilde yapmak iin) zverili alisma, Esitlik,
Dogruluk, Alakgnlllk, dogaya ve insana Saygi, Sevgi, Aile
btnlg, Egitim (sarkilarindan birinin adi sadece "Oku bakiyim,
Aayi!"dir. 1992 - 1994 arasi Pazar gnleri ynettigi Milliyet gazetesi
4'nc sahifesinin de adi "Oku bakiyim!" idi), Gemisin bilinmesi ve
taninmasi (Baris Mano "Gemisine sahip olmayan bugn anlayamaz ve
gelecegini kuramaz" derdi), Gven, Ibaris ve Bireysel zgrlk kokar.
Baris Mano'dan, resmini de basarak "Trk rock idol" diye bahseden ilk
yabanci yayin, bir Amerikan ilim dergisi olan "National Geographic
Magazin"in Mart 1973 (bakiniz sayfa 380) sayisi olmustur. Ardindan gelen
yillarda, 5 kitanin birok lkesinde; hergn milyonun stnde satan
Italyan spor gazetesi "Corriere dello Sport" dahil; yzlerce basin
organi Baris Mano'yu konu etmistir. Bunun sonucu olarak ta Baris
Mano'nun telif haklari bordrolarinda Venezuella, Kongo Brazavil veya
Malezya gibi uzak lkeleri grmek olagan olmustur.
Baris Mano, 41 yillik sanat yasami boyunca lkesinin kk - byk
btn sehirlerinde binlerce kere sahneye iktigi gibi Japonya, Malezya,
Avustralya, Kongo, Arjantin, Amerika Birlesik Devletleri, Rusya, eski
Sovyetler Birliginin Trk cumhuriyetleri ve blgeleri, Arap lkeleri,
Kibris, Bulgaristan, Bosna, Almanya, Hollanda, Isvire, Avusturya,
Belika ve Fransa'da da sarkilarini yorumlamis, ayrica ve bu lkelerin
radyo ve televizyonlarina konuk olmustur.
1988 yili Ekim ayinda TRT1'de ocuk ve aileye ynelik, belkemigi Baris
Mano'nun mzigi olan bir "eglenceli egitim ve kltr programi" basladi:
"7 den 77 ye". Bu programin lks ve islevi su idi: yoksulluk, ates ve
kan ile dolu bir ortamda yasamasina karsin Evren vatandasi hl
glebilir! Baska bir deyimle program, "Gerege sadik kalarak gereki
basin'a alternatif olmak" savinda idi. 1996 sonunda TGRT'den getikten
sonra, 6 Aralik 1998 gn ATV'de, 378'inci sayisiyla seyircisine veda
eden program evrende 100 milyonlarca kisiye ulasti (Trk televizyonlari
TRKSAT sisteminin 3 jeostasyoner uydusu aracililgiyla 5 kitaya yayin
yapmaktadir). Baris Mano, 10 yil 3 ay yasayan bu program iin
Ekvator'dan Kutuplar'a, 5 kitada 100'den fazla degisik yreye giderek,
600.000 km.'ye yakin yol katetti, "Evren vatandasi"nin glmsemesini
aradi, buldu ve baska "Evren vatandasi"na tasidi ve verdi.
1992-1993 yillarinda 52 kere her Persembe aksami saat 21.00 de TRT1
ekranina gelen "4 X 21 Dolu Dizgin" programi ise lkemiz televizyonculuk
tarihine en zengin ve en kaliteli "Talk Show" olarak geti. "Dolu
Dizgin", kardes Trk Cumhuriyetler sanatilarini lkemizde ilk defa
konuk edip tanitan ve ieriginde ayni gn (31 Aralik 1992) podyumunda
500'den fazla ocukla birlikte 4 Devlet Baskanini konuk ederken
Anadolu'nun 4 ksesi ve merkezi konumunda olan 5 kentten ve Azerbaycan,
Bosna ve Kibris'tan girisler yapan tek programdir.
Baris Mano, 41 yillik sanat yasaminda kendisine layik grlp verilen
300'n zerinde dln disinda, asagidaki nvanlarada sahip oldu:
*Bulgaristan Cumhuriyeti: Altin Orfe Sanat ve Mzik dl, Varna,
Bulgaristan (1980)
*Trk-Amerikan Cemiyeti: Seref yesi nvani, New York, ABD (1989)
*Trkiye Cumhuriyeti: Devlet Sanatisi nvani, Ankara (1991)
*Hacettepe niversitesi: Sanatta Onursal Doktor nvani, Ankara (1991)
*Soka Gakkai niversitesi: Uluslararasi Kltr ve Baris dl, Tokyo,
Japonya (1991)
*Belika Kralligi: Lopold II Svalyesi Nisani, Brksel, Belika (1992)
*Fransa Cumhuriyeti: Sanat ve Edebiyat Svalyesi Nisani, Paris, Fransa
(1992)
*Pamukkale niversitesi: Onursal Doktor nvani, Denizli (1995)
*Min-On Sanat Vakfi: Yksek Seref Madalyasi, Tokyo, Japonya (1995)
*Lige'i Tanitma Dernegi Onursal Hemsehriligi Lige, Belika (1997)
*Onursal Trkmen Vatandasligi, Askabad, Trkmenistan (1998)
* Fahri Profesrlk nvani, Askabad, Trkmenistan (1998)
31 Ocak 1999 gn aramizdan ayrildiginda Baris, Lale'nin esi ve
Dogukan'la Batikan'in babalari idi.
Baris Mano ile ilgili bir ok bilgiyi http://www.barismanco.de web
sitesinde bulabilirsiniz.
Son sz: Tanri'nin ona layik grdg yetenekler; ona verilen isim; 56
yillik dogaya yakin, ocuksu diyebilecegim yasami; 41 yillik anlamli ve
verimli abasi; aramizdan ayrildiginda, yurtta ve cihanda onu tanimis
olanlarin zntlerinin yogunlugu ve daha sagliginda "Evren
vatandasi'nin" ona ynlendirdigi sinirsiz sevginin giderek ig gibi
artmasi bana kardesimin seilmis bir insan oldugunu ve ona verilen
grevi layikiyla basardigini dsndryor. Nur iinde yatsin ve Tanri,
varsa gnahlarini affetsin: Amin!
Eger "Baris Mano" olayi varsa parolasi isminin ve adlari "7 den 77 ye"
ile "Dolu Dizgin" olan 2 televizyon programinin bas harflerinden meydana
gelmelidir: BM777DD; Baris Mano yediden yetmisyediye dolu dizgin....
Savas dolu bir evrende - savas olmadan baris olmaz, dogru ama Baris'a
giden yol Sevgi'dir - herkese Sevgi, Saygi, zveri, Gven ve Baris
dileklerimi sunuyorum;
Lige, 26 Nisan 2001
Savas MANO, Agabeyi
----------------------------------------------------------------