KIRILMA LE SON BULAN HASARLAR

Krlma nedir? Bir malzemenin yk altnda iki veya daha fazla paraya ayrlmas demektir.

Her malzemede krlma karakteri ayn mdr? Hayr. Uygulanan gerilmeye, scakla ve deformasyon hzna bal olarak deiir.

Krlma nasl meydana gelir?

nce atlak oluur. Bu atlak, kritik bir uzunlua kana kadar ilerler. Sonra para krlr.

Krlmann bariz grnen zellikleri nelerdir?

Bariz zellikler Kristallografisi Yzey grnts Deformasyon miktar eklindedir. 3 KullanlanTerimler Kayma Klivaj Lifli Kristalin Snek Gevrek

Snek krlma ve gevrek krlma

Gevrek krlma

Snek krlma
4

 Klivaj krlma = Ayrlma krlmas terimi ile Kayma krlmas terimleri atomsal mertebede nasl aklanr?

k=E/10

Krlm balar

k=G/10

Atomlar aras kopma sonucu klivaj ve kayma krlmas 5

Kristal yaplanmaya krlmalar nasl oluur?

gre

klivaj

kayma

Tablo 2.1 eitli Kristal Yaplarn Klivaj ve Kayma Dzlemleri

Kristal Yap
HMK

rnek
Li, Na, K, Fe, elikler, V, Cr, Mn, Cb, Mo, W, Ta Cu, Ag, Al, Ni, prin, 300 serisi paslanmaz elikler Be, Mg, Zn, Sn, Ti, U, Cd, grafit Elmas, Si, Ge NaCl, Lif, MgO, AgCl

Klivaj Dzlemi
{100}

Kayma Dzlemi
{112}, {110}

YMK

Yok

{111}

SPH

{1000}

{1122}, {1010}, {1000} {111} {110}

Elmas Kaya Tuzu

{111} {100}

ok gevrek malzemelerde klivaj krlma ile az Clu eliklerdeki klivaj krlma ayn mdr?

 Kayma krlmas hangi hallerde ka trl oluur?

ok taneli malzemelerde krlma nasl olur?

ok taneli malzemelerde atlak nasl oluur? Nasl ilerler? Nasl krlr? Makro ve mikro adan aklaynz?

 Tane ii (transgranler) krlma nedir? Nasl oluur?

Tane snrlar (intergranler) krlma nedir? Nasl oluur?

10

 KIRILMA YZEYNN GRN esas alndnda lifli ve kristalin grnts nasl oluur?

Tane ii krlmalar

Taneler aras krlmalar

11

 PLASTK DEFORMASYONUN MKTARI esas alndnda snek ve gevrek krlma nasldr ?

kr Deformasyon enerjisi (elastik) Cam, seramik, dkme demir

kr
kr Deformasyon enerjisi (plastik) elik, Al, Cu, Mg

kr

12

 Snek krlmadan gevrek krlmaya gei olur mu? Olursa nasl olur? Bu tamamen scaklkla ilgili bir durumdur. entik Darbe Deneyi ile izah edilir
Absorbe edilen enerjinin dorudan okunmas

arpma testi : (a)Charpy ve izod testleri (b)Numune tiplerinin boyutlar

Nmune

45 entik derinlii 2mm

Nmune

13

 Gei scakl mhendislik uygulamalarnda zellikle nerede ok nemlidir? Malzeme seiminde ok nemlidir. (Tg) derse Tokluk artar.
Scaklk ( F )

arpm a enerjis i

Kayma krlma s

A283 elii iin ; Charp V entik enerjisinin scakla bal deiimi (A erisi) ve % kayma krlmas (B erisi)

Scaklk ( C )

14

entik darbe deney sonular kyas iin kullanlr.

eitli malzemelerin entik darbe sonular

eitli kriterlere gre Tg scakl tespiti

Malzeme kalnlnn Tg ye etkisi

15

KIRILMA MEKAN Krlma urar? Mekanii hangi problemlerle

Gerilme altndaki malzemelerde atlak ve gerilme younlamasn artran faktrleri gz nne anr, krlma problemlerini inceler.

16

 Krlma hasarn bir balon rneine benzetebilir misin? Evet.

iirme

17

1. nce bir balonu iirelim. Balon iindeki gazn enerjisi vardr. Balon zarnda da elastik enerji vardr. Basnc artrrsak, toplam elastik enerji de artar.

18

2. imi balona ine batralm. Balon patlar, enerjide azalma olur. Balon ani olarak paralanr.

3.

Balonu az iirseydik, tekrar ine batrsak delik alr; fakat balon paralanmaz.
19

4. Bu durumdaki balonu tekrar iirirsek, ani patlamann olaca noktaya kadar getirsek kritik bir balon basnc oluur. Delik de yava yava kararl byr. Sonuta kritik bir bykle ulanca patlar.

20

KIRILMA MEKAN Griffith Teorisi nedir? Gevrek bir malzemede bir atlak varsa, malzemenin krlmadan dayanabilecei gerilmedir. = (2E/a)1/2 eklindedir. Griffith teorisi budur.

21

Denklemdeki yzey enerjisi 2 yerine Krlma ii ifadesi olan G kullanlrsa,

= (EGc/a)1/2 yazlr.
G hem krlma ii, hem de atlan ilerlemesi iin gerekli olan enerji miktardr. Kritik deeri de G = Gcdir.

22

KIRILMA MEKAN Bu ifadede kritik gerilme iddeti faktr hangisidir? Krlma tokluu hangisidir? (K) = .a Krlma iddeti Faktr Krlma Tokluu ifadesidir.

(Kc) = EGc

23

 Krlma hasarnda atlaklarn ilerleme modlar nasldr? Tip Alma (a) Tip Tip leri-geri alma(b) Yanal alma(c)

24

KIRILMA MEKAN Krlma Mekaniinde dzlem-ekil diyagram ile dzlem gerilme durumlarn tabloda gster?
Dzlem ekil Deiimi (Plane Strain) x0 x0 y0 y0 z0 z=0 Dzlem Gerilme (Plane Stress) x0 x0 y0 y0 z=0 z0

25

KIRILMA MEKAN Krlma tokluunun (Kc) para kalnl ilikisi nasldr?

26

KIRILMA MEKAN
Snek malzemede atlak ilerlemesi ile gevrek malzemelerdeki klivaj ilerlemelerini karlatrnz.

Balang hali

Boluk bymesi

Boluk birlemesi

Snek krlmada atlak bymesi

nklzyonlar

Boluk oluumu

Boluk bymesi

Boluklar aras uzama

Boluklar aras boum

Boluklarn birlemesi ve krlma

27

KIRILMA MEKAN

Boluk bymesi

atlak ve deformasyon bandnn olumas Deformasyon bantlar boyunca boluk oluumu Kp-Koni Krlma

Kp Koni krlma tipinde atlak bymesi

Mikroatlan partikl matriks ara yzeyinde durdurulmas

atlan tane snrnda durdurulmas

Adm adm klivaj krlma atlann bymesi

Klivaj krlma tipinde atlak bymesi

28

Tane ii krlmay tabloda gster?

(transgranler)

29

KIRILMA MEKAN Tane ii krlmay (transgranler) nedir ? tabloda gster?

30

Tane snrlar aras (intergranler) krlma y taloda gster?

31

KIRILMA MEKAN Tane snrlar aras (intergranler) krlma nedir

32