Altar Maket

Askeri Tarih Notları No 1, Aralık 2006

PADİŞAHA SUİKAST TEŞEBBÜSÜ VE BAŞARISIZ

KALAN SOLAKLAR

Solaklar ve Peyk
Altar Maket Ordû-yi Hümâyûn© serisinden Solak ve Peyk figürleri

Bilindiği üzere, devrin en önemli askeri ve siyasi gücüne hükmeden Osmanlı

Padişahlarını her türlü tehlikeden korumak, İmparatorluğun en disiplinli ve her daim
hazır askeri birimi Yeniçerilerin göreviydi.

Yeniçeri teşkilatını kuranlar, Osmanlı padişahına kayıtsız şartsız bağlı, onu herşart altında
her türlü tehlikeye karşı korumak amacıyla zamanın modern ve elit bir gücü olarak
tasarlamışlardı. Bu kararın temelini atan üçüncü Padişah Murad Hudavendigar, ne
gariptir ki 36 Osmanlı padişahı içinde, düşman suikastı sonucu hayatını kaybeden tek
padişahtır. Savaş alanında, savaş sonunda yanına sinsice yaklaşan sinsi bir düşman
tarafından katledilen I. Murad’ın kurduğu bu askeri sınıf, bozulmaya başlamadan önce,
uzun süre padişahların dayandığı en önemli güç olmuşlardır.

Yeniçeri Ocağı içinden, bu özel görevle Cemaat ortalarından 60, 61, 62, 63üncü ortalar,
onurlandırılmışlardır. Mensuplarına Solak adı verilen bu orta mesupları, yeniçerilerin
güçlü, gösterişli ve cesur olanlarından seçilirdi. Törenlerde ve seferlerde padişahın atının
sağ yanında yürürlerdi. Padişahın güvenliğinden sorumluydular. Solaklar seferde veya
seyahatte padişah maiyetinde daima yayları gerili ve okları hazır olarak yürürlerdi.
Günümüzde çok az sayıda üst düzey şahsiyet için, özellikle Amerika Birleşik Devletleri
başkanlarının yakın korumalarının hareket tarzı olan eli tetikte dolaşmayı, devrin en
önemli şahsiyeti olan Osmanlı Padişahı’nı korumakla yükümlü neferler, 500 sene önce
başarıyla uygulamışlardır.

RReepprraaeesseennttaa V
Viittaamm
T
Tuuuumm pprroopprriiuumm M
Muunndduumm aaeeddiiffiiccaa
 Altar Maket
Fakat, tüm bu muazzam plan, hazırlık ve seçme kişilerden oluşturulmuş yüksek seviyede
eğitim görmüş kurulu sistem de zaafiyet göstermiştir. Bu çapta bir operasyonda bu tür
aksamalar olabilir. Günümüzde bile VIP korumasında bu tür “çuvallamalar” görülmekte
ülkeler sistemlerindeki zaafiyetleri bulup onarmaya hızla telafi ederek hata payını veya
olasışığını en aza indirmeye çabalamaktadır.

Bu tarz bir hadise Osmanlı tarihinde de yaşanmıştır. Yaşadıkları devirlerin en kudretli

hükümdarları olan Osmanlı padişahlarını pek çok grup veya ülkenin öldürmek veya
öldürtmek için onlarca sebebi olmuştur. Büyük Osmanlı ordusuna hükmeden
başkomutanı, fütühatları planlayan stratejik dehaları ortadan kaldırmak, Osmanoğulları
sülalesinden birinin ölen padişahın yerine süratle dolduracağını ve bunun üzerlerindeki
baskıyı ortadan kaldıramayacağını bile bile, en azından kendilerine zaman
kazandıracağını hesaplamış ve ummuşlardır. Bilindiği üzere, sadece üçüncü padişah
Murad Hüdavendigar, suikast sonucu hayatını kaybetmiştir. Fakat bir olay daha vardır.

II. Bayezid
Kaynak: Hünername. Topkapı Sarayı Müzesi

1492 senesinde, tahtta Fatih Sultan Mehmedin oğlu ve Yavuz Sultan Selim’in babası,
sekizinci Osmanlı padişahı II. Bayezid Han, bahar döneminde Rumeli üzerine sefere
çıkmıştır. Macar Krallığı’nda yaşanmakta olan taht mücadelesini yakından izlemek için
yola çıkmış, Sofya’ya varmıştı. Burada, bu meselenin hallolduğunu görünce, Sofya’dan
Manastır’a geçti ve oradan Arnavutluğa girerek, Venediklilerin elinde bulunan, daha önce
alınamamış bazı kaleleri aldı1

1
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Cilt 2, s 208
RReepprraaeesseennttaa V
Viittaamm
T
Tuuuumm pprroopprriiuumm M
Muunndduumm aaeeddiiffiiccaa
 Altar Maket

Padişah Arnavutluk dönüşü atı üzerinde ilerliyor.

Kaynak: Hünername. Topkapı Sarayı Müzesi

II. Bayezid, dönüş sırasında, Manastır’dan Pirlepe’ye giderken yolda hareket esnasında
saldırıya uğradı. Tacü’t-tevarih c.II, s72’de anlatılan bu suikast teşebbüsü vakası şu
şekilde gerçekleşmiştir.2 Yolun dar bir yerinde, kalender, derviş kıyafetinde bir kimse
ortaya çıkarak hacca gideceğini söylemiş ve padişahtan sadaka istemek bahanesiyle
yanına yaklaşmıştır. Yaklaşınca birdenbire bir hançer çıkarmış ve II. Bayezid’a
saplamaya çalışmıştır. Bu aniden gelişen olayda, padişahı korumakla görevli solaklar
kaçmışlar3 Fakat, padişah maiyetindeki İskender Paşa yetişip, atik davranarak
suikastçının kafasına kılıcı indirmiştir. Diğerlerinin yetişmesiyle saldırgan paramparça
edilmiştir. Bu saldırı esnasında görevlerini yapamayan solaklar kovulmuşlardır. Ayrıca,
bundan sonra, sefer esnasında divan kurulduğu vakit hükümdar kapıcılarının kılıç
takmaları emrolunmuştur.4 Padişah emirlerini koşarak taşıyan peykler normalde savaş
dışında silah taşımazlardı. Fakat bu olaydan sonra, hükümdara refaket ederlerken şehirde
bile silah taşımaları kanun olmuştur.5 Bu talihsiz hadise ucuz atlatılmış, bu tarihten
itibaren Solaklar, Padişahı korumada herhangi başka bir zaafiyet göstermemişlerdir.

2
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Cilt 2, s 208
3
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Cilt 2, s 208 ve Mufassal
Osmanlı Tarihi Cilt II, İskit Yayınevi, Şehir Matbaası, İstanbul 1958, s 666
4
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Cilt 2, s 208 ve Mufassal
Osmanlı Tarihi Cilt II, İskit Yayınevi, Şehir Matbaası, İstanbul 1958, s 666
5
İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
1988 ,s 442
RReepprraaeesseennttaa V
Viittaamm
T
Tuuuumm pprroopprriiuumm M
Muunndduumm aaeeddiiffiiccaa
 Altar Maket

1492 yılında sekizinci Osmanlı padişahına yapılan başarısız suikast teşebbüsü’nün Hünermane’de işlenişi
Kaynak: Hünername. Topkapı Sarayı Müzesi

©Altar Maket
Her hakkı Altar Maket’e aittir, izinsiz kopyalanamaz. Kaynak göstermek kaydıyla, burada yer alan görüş, bilgi ve resimlerden
araştırmalar ve kişisel kullanım için faydalanılabilir.

RReepprraaeesseennttaa V
Viittaamm
T
Tuuuumm pprroopprriiuumm M
Muunndduumm aaeeddiiffiiccaa