You are on page 1of 348

Rebabnme

Hz. Sultan Veled

T.C. Konya Valilii l kltr ve Turizm Mdrl Yaynlar Yayn No: 214

Rebabnme
Yazan Hz. Sultan Veled Mtercim Nideli Hakk Erolu Osmanl Alfabesinden Gnmz Alfabesine eviren Amber Gneysel Editr - Hazrlayan ve Sadeletiren smail Koak Grafik tasarm Emre Baaran Arka Kapak Fotoraf Kanikey Gven, Symbike Gven n Kapak Resmi Kasmpaa Mevlevihanesi rebabilerinden, Sal Emir Efendi Camii ve tekkesi eyhi Haimi Osman Efendinin torunu Sreyya Baba (19. yy) Bask, Cilt Kristal Ltd.ti. +90.212 2179777 / stanbul Bask Tarihi Kasm - 2011 STANBUL ISBN 978-605-359-504-5 Bu kitap, T.C. Konya Valilii l Kltr ve Turizm Mdrl tarafndan Babakanlk Tantma Fonunun katklaryla bastrlmtr. Bilgi in: Konya l Kltr ve Turizm Mdrl Aziziye Mah. Aslanl Kla Cad. No:5 Karatay - Konya /Trkiye Tel: +90.332. 353 40 21/22 - 351 10 74 Fax: +90.332.353 40 23 350 64 61 Web Site: www.konyakultur.gov.tr E-Mail: konyatourism@kulturturizm.gov.tr

Sultan Veled

TAKDM
Hz. Mevlnann retileri zerine kurulan Mevlevlii messeseletiren Baheddin Sultan Veled, 25 Nisan 1226da Karamanda dnyaya gelmitir. Hz. Mevlna, Semerkandl eyh erefddinin kz Gevher Hatunla evliliinden dnyaya gelen ok sevdii oluna Sultnl-Ulem (limler Sultn) olarak anlan babasnn adn vermitir. Hz. Mevlnann, babasnn vefatndan sonra Seyyid Burhneddin Muhakkik Tirmiznin manev terbiyesine girmesi gibi, Sultan Veled de, babasnn Cenb- Hakka vuslatnn ardndan elebi Hsmeddine tb olmu; ancak elebinin vefatndan sonra babasnn makamna gemitir. k, rif, lim ve kmil mridler vastasyla uzun asrlar boyunca insanl gzellie, iyilie, dorulua, sevgiye, hogrye, ksaca gzel ahlka dvet eden Mevlevliin; bunu gerekletirecek mekn, dstr ve icr usllerini mkemmel bir ekilde ortaya koymasnda en byk millerden biri phesiz hi Sultan Veleddir. Onu Ulu rif elebi ve Dvne Mehmed elebi gibi mhim ahsiyetler takip eder. Akn gerek hrriyet olduunu idrk eden, merkezinde ak bulunan, etrafna da dalgalar hlinde ak yayan Hz. Mevlnay en iyi anlayan ve anlatan Sultan Veled, Deldiim inciler o akp duran derydandr (Mesnev), bu kitap (Rebabnme) merd-i Hdnn (Hz.Mevlna) vgs iin yazlmtr. diyerek beslendii kayna aka belirtir. Hakikaten Sultan Veledin yazd eserler incelenir, daha ok dikkatlere sunulur ve istifade edilirse babasnn izinde giden byk bir ahsiyet olduu hemen anlalacaktr. Sultan Veled, Eer ak ile akn gam olmasayd, bu kadar gzel szleri kim syleyecek ve kim iitecekti. diyerek babasnn at ak ehrhnda yryecek, Rebbn, Cenb- Hdvendigra mahsus ve it olduunu bilerek eserine rebabla balayacak ve adn Rebabnme koyacaktr. Rebabtaki iniltiyi neye nispetle daha da oaltarak Konyada 2 Kasm 1312de Hakka yryen Sultan Veled, Hz. Mevlnaya kar duyduu hrmet, ballk ve yolunu gelitirmek iin harcad byk gayretin bir mkfat olarak babasnn kble tarafna yanna, adeta kucana tevd edilir. Bir bakma baba oul ney ve rebabla irad faaliyetlerini bir baka hlde devam ettirmektedirler. Sultan Veledin ve eserlerinin nemini idrakle Rebbnmeyi Osmanl Trkesine tercme eden merhum Hakk Erolunu rahmet ve minnetle anyor; gnmz harflerine aktaran sayn Amber Gneysel ile sadeletirerek yayna hazrlayan sayn smail Koaka kranlarm arz ediyorum. almadan bizi haberdar ederek eserin basmna vesile olan Trk Musikisini Aratrma ve Tantma Grubu Mdr sayn Yrd.Do.Dr. Rahmi Oru Gvene teekkr de benim iin fs zevkli bir vazifedir.

iii

Rebabnme Hz. Mevlnann 738. Vuslat Yldnm Uluslararas Anma Trenleri kapsamnda gerekletirilecek olan Uluslararas Sultan Veled Sempozyumuyla tevafuk ederek dikkatlerinize sunduumuz bu eser iin emei geen herkese teekkr ediyorum. Akta kemle erenler iin zevl yoktur. Devlet, Hakka vsl olanndr. man zevk ve evkten ibarettir. buyuran Sultan Veledi rahmet, minnet ve kranla anyor, yolumuzu aydnlatacak Rebabnmesini ehl-i dikkatin nazarlarna takdim etmekten byk bir bahtiyarlk duyuyorum. Vakt-i erfler hayrola Dr. Mustafa IPAN l Kltr ve Turizm Mdr

iv

Sultan Veled

MTERCMN FADES
Cenab- Hakkn tevfikiyle tercmem 165 gnde hitama erdi. Birok kusur ve hatalar bulunaca muhakkaktr. nk brhan- kalemim gibi natamam bir lgat kitabndan baka mracaatgahm yoktur. Tercmenin btn arl lisan hakkndaki sathi bilgime ykleniyordu. Bu gayr msait erait iinde byle etin bir ie girimek lgnca bir hareket saylrd. Bunu takdir etmemi deildim. Hatta iin azameti karsnda rkp kalmtm. Fakat Allahn ltfu ve dostlarn teviki, sonra da cehaletim bana cesaret verdi. Balanan i baa kar. diyerek baladm. Hamdolsun baa kt. Birok kusurlaryla beraber bir eser meydana geldi. El zr inde kiramin nsi makbuln1 Yzp gedm bu deryann yznden Eger dalsam muhakkak gark olurdum. Mtercim Hakk Erolu.

zr insanlarn cmertleri katnda makbuldr.

Sultan Veled

NSZ
Ak lemine dair birok szler ve srlar vardr ki ifade ve anlatmlara smaz. Hak Teala onlar rebab gibi sazlardan ortaya karr. nsze Rebabnmeden alnan bu szlerle balamamz, kitabn mahiyetine dair sz sylemenin zorluunu bir nebze olsun ifade edebilme abasdr. Bu nedenle srrna vakf olmann mkll aikr olan bu eserin ieriine dair deerlendirmeyi okuyucunun irfanna emanet etmekten baka bir yol olmadn dile getirmekle yetinmek gerekliliinin ho gryle karlanacan mit ediyoruz. Eserin mahiyet ve muhtevasndan ziyade hazrlanma safhasna ilikin bir deerlendirmeyle sz Sultan Veled Hazretlerine brakmaya gayret edeceiz. Yaklak bir buuk yl kadar nce, Yard. Do. Dr. Rahmi Oru Gven, yapt bir seminerde Rebabnmenin bir tercmesine ulatklarn ve sadeletirilmesi gerektiini dile getirdiinde yetersizliimize deil yol aanlarn kudretine yzmz evirdiimizden olsa gerek bu zor ie talip olduk. Kitabn bu gne kadar gzlerden sakl kalm olan Osmanlcas Dr. Eran rak tarafndan ktphaneden bulunmu ve ilk okumas Amber Gneysel tarafndan gerekletirilmiti. Metin bize kadar ulat. lk almann ardndan metnin yeniden okunmas gerekliliini grdk ve tekrar okuyarak sadeletirmeye gayret ettik. Metinleri sadeletirirken mmkn mertebe tercmeye sadk kalmaya altk. Cmleler bu gn kullandmz gramatik yap asndan problemli gibi de grnse tercmedeki haliyle aktarmaya gayret ettik. Metnin aslnda iaret edilen ayet ve hadisler ile baz Arapa ve Farsa blmlerin Trkelerini bularak anlamlarn dipnotlarda vermeye altk. Sadeletirme tamamlandktan sonra elimizdeki tercmeyi kitabn Farsa aslyla karlatrarak tercmenin gvenilirliini anlamaya gayret ettik. Oluan imknlar bu konuda bizi fazlasyla rahatlatacak kadar ok noktada mukayese yapma frsat verdi. Her bir makalenin giri blmleri ve kitabn birok blmnden birok beyit Farsasndan tetkik edildi. Ve kusurlaryla beraber de olsa elinizdeki sadeletirilmi metin ortaya kt. Elinizdeki bu eser Amerikadan, Afganistana kadar birok kiinin emeiyle olutu. Her birinin ismini burada zikretme imkn olmasa da her birine ayr ayr ve gnlden teekkr ederiz. Kitabn oluumundaki en byk etken elbette ki Rahmi Oru Gven oldu. O olmasayd bu gn rebabdan da Rebabnameden de bahsetmemiz belki mmkn olmayacakt. Yapm olduu almalarla tm dnyada rebabn namelerinin gnllere ulamasn salad gibi yapt tevik ve gerekletirdii faaliyetlerle de Rebabnamenin oluumuna vesile oldu. Kendisine teekkr etmek bizim amzdan cretkrlk saylr.

vii

Rebabnme Rebabnmenin sadeletirilmi metninin oluturulmasnda en ok emei geen kii eim Fatma Koaktr. Osmanlca metnin okunmasndan, sadeletirilmi metnin tetkikine kadar her aamada emeini benden esirgemedii ve ayrca alabilmem iin her trl skntya katlandndan dolay kendisine ne kadar teekkr etsem azdr. Bu kitaba oka emek eden bir dier isim ise Emre Baarandr. Kitabn kapak tasarmndan tm dzenlemelerin yaplmasna ve hemen hemen her aamada emei olduka fazladr. Kendisine gnlden teekkrlerimi sunarm. Osmanlca blmlerin okunmasnda iinden kamadm her noktada yardmn esirgemeyen Prof. Dr. Yaar Aydemire de gnlden teekkr ederim. Onun destei olmasa metnin mkl blmlerini aamazdm. Byk bir hogryle vakit ayrp Arapa blmlerin birounu okuyan Yrd. Do. Dr. brahim zaya da teekkr ederim. Kitabn Farsa aslndan tetkikini yapmama imkn salayan mtercim Erturul Ertekine ve Yasemin Yancya, deerli arkadalarm Banafsheh Sayyada ve Behruz Dijuriana da ayr ayr teekkrler ederim. Rahmi Oru Gvenin gerekletirdii 66 Gn 66 Gece Sema programna katlp bana yardmc olan fakat isimlerini hatrlayamadm dier tm ranl arkadalara da teekkr ederim. Ayrca kitabn imlasnn kontrolnde yardmlarn esirgemeyen retmen arkadalarm Osman Esmer ve Fatma Eri Hamzaya oka teekkrler ederim. Ve nihayet kitabn yaynlanmasna imkn salayan Konya l Kltr ve Turizm Mdr Sayn Mustafa pana da teekkrler ederim. Burada ismini anamadmz ve emei geen tm herkese can gnlden teekkr ederim. almamzn kusurlarnn ho grlmesi, rastlanan kusurlarn ksa zamanda giderilebilmesi dileiyle. smail Koak

viii

REBABNME
Sultan Veled (k.s.s.)

An sz, insan ak eder. nsan da kadar salam olsa, Bir saman p gibi kaldrr atar.

Rebabnme
(SAYFA 1)

YAZILI SEBEB
Bu srlarla dolu Mesnevi-i Manevinin yazl sebebi udur: Gnl ehli kiilerden byk bir zat bu acizden, hakkmdaki sevgi ve iyi niyetine binaen, talep etti ve yol gsterdi. Dedi ki: Hoca Senai Rahmetullah- Aleyhin lahinmesi vezninde bir kitap yazmtnz. mit ederim ki Cenab- Mevlana kaddese sirrahu hazretlerinin mesnevisi vezninde de dier bir eser vcuda getirirsiniz, bu suretle o vezne aina olan kardelerimizin de hatrlarn ho etmi olursunuz. nk Binev ez ney1 vezni, onlarn tabiatnda okuya okuya birlemi, salamlamtr. Zaten yazdnz btn iirlerinizde Mevlana Hazretlerine benzemek, onun konularn ele almak ve incelemek amacn gtmektesiniz. Yazacanz bu yeni eserin, Mesnevi-i erif vezninde olmasyla da Hazrete tabi olma ve benzeme abas daha mkemmel olarak salanm olacaktr. O zatn bu ynlendirmesini kabul ettim ve Rebabn, Cenab- Hdavendigara mahsus ve ait olduunu bildiim iin kitabma Rebab ile baladm. Hazret-i Mevlana, Mesnevisinde buyurmulard ki: Ney, undan dolay ikayet ediyor: Kamlktan kesilmi, dostlarndan uzak derek garip kalmtr. Neyin sesinde bir inlemeden fazla ey yoktur. Rebabda ise bir ok inilti ve perianlk vardr. Rebabn btn malzemesi (deri, kl, tel ve ahap) gariptir. Her biri kendi vatanndan, kendi cinsinden ayrldklar iin inliyor ve feryat ediyorlar. Demek oluyor ki Rebabdaki iniltiler, neyden daha ok ve daha eitlidir. Gerek neyde gerek rebabda vesairedeki inleme ve ikayetler, birer benzetme, birer mecazdr. Bunlarn inleme ve ikayetleri hakikatte unun iindir ki: bunlar ezeli bilgi ierisinde zaten varlard. Suret lemine gelince Eser olarak baka bir leme dtk, sanatkarn manevi birlikteliinden ayrldk diye ikayet eder ve o birliktelik ve btnle tekrar kavumay isterler. Hakikatte ise, bunlar da birer istiaredir. Gerek ney, gerekse rebabla kastedilen, aklar ve taliplerdir ki ahd elestte2de btn enbiya ve evliyann mukaddes ruhlaryla beraber mehur hum cemun ledeyn muhdarn3 sz gereince o ilahn tertemiz huzurunda birletikten sonra yce ihbitu4 fermanna bal olarak ruhlar leminden maddi leme atldklar iin ney gibi, rebab gibi feryad ederler ve
1 2 "Dinle neyden" Hz. Mevlana'nn mesnevisinin ilk beytinin balang kelimeleri. Araf 7/172 Hani Rabbin (ezelde) demoullarnn sulplerinden zrriyetlerini alm, onlar kendilerine kar ahit tutarak, Ben sizin Rabbiniz deil miyim? demiti. Onlar da, Evet, ahit olduk (ki Rabbimizsin) demilerdi. Byle yapmamz kyamet gn, Biz bundan habersizdik dememeniz iindir. 3 4 Yasin suresi 36/53 Sadece korkun bir ses olur. Bir de bakarsn, hepsi birden toplanp huzurumuza karlmlardr. Bakara 2/38 nin oradan (cennetten) hepiniz. Tarafmdan size bir yol gsterici (peygamber) gelir de kim ona uyarsa, onlar iin herhangi bir korku yoktur, onlar zlmeyeceklerdir dedik.

Sultan Veled ayrldklar lemi hatrlama, gzelliini dnme ve o bulumann zevkini anarak asl vatanlarna dnme arzusuyla alarlar ki bilinir Hubbul-vatan minel-iman5 buyrulmutur. zet olarak, hakikat gzyle baklnca, gerek manzum, gerek nesir btn sylediimiz ve syleyeceimiz, Adem (a.s.)in devrinden beri sylenen ve bundan byle de sylenecek olan szlerin hepsinin de birer istiare olduu grlr. Yoksa esas konunun ierii, gerekte, ne sylenmitir, (SAYFA 2) ne de sylenebilir. O halde bu szlerin faydas nedir? Fayda udur ki, anlatlmas mmkn olmayan bu halin byk bir i ve nihayetsiz bir devlet olduunu syleyerek herkesin talep ve rabetini o tarafa ynlendirebilmektir. Mesela, bali olmam bir ocua: Mahbubun dudaklar eker gibi tatldr. denilse, ocuk, kendi kendine bir kyas ve karm yapar, der ki: Mademki eker tatldr, mahbubun dudaklarnn da onun gibi tatl olmas gerekir. Halbuki, ocuk, bu zevki bali olmadan evvel duyamaz. Bunun gibi, fakirliin nimeti ve o sonsuz gzelin gzellii, enbiya ve evliyann bu husustaki aklamalarnn hakikati de hakkyla bilinemez. Nasl ki demilerdir: Men lem yezuk lem yarif - Tatmayan bilemez.
(SAYFA 3)

Vatan sevgisi imandandr.

Rebabnme BSMLLAHRRAHMANRRAHM

MAKALE 1
Bu erh, unu beyan edecektir ki u erefli ve in min eyin ill yusebbihu bi hamdih6 ayet-i kerimesi gereince yerin, gn btn zerreleri Cenab- Hakk tespih etmektedirler. Btn eya, tespih ediyor olunca, rebabn da tespih edenlerden olmas lazm gelir. nk rebab da bir eydir. u kadar var ki onun tespihini ancak gnl ehli olanlar (ruhaniler, arifler) duyar. Ehl-i zahir ise onu alg ve elence kabilinden dinlerler. Bu makale, unu da anlatacaktr ki, Allhu nrus semvti vel ard7 ayet-i kerimesi gereince; btn eya, Cenab- Hakkn nuru ve parltsyla doludur. Daha dorusu, Cenab- Haktan baka hibir ey mevcut deildir, btn varlk ondan ibarettir. u kadar ki, Hak Teala Hazretleri kemal-i gayretinden tlsmclk ve gzbaclk etmitir. Bundan dolay yaknlarn en yaknn, biz, uzaklarn en uza grr ve akta olan hakikatleri gizli sanrz. Halbuki onlar, meydana gelilerindeki mkemmelliklerinden dolay (son derece akta olduklarndan) sakl ve gizli grnmektedirler. Bu makalede u da sylenecektir: Knt kenzen mahfiyyen...8 Hadis-i Kutsisi delaletiyle, btn varlk aktan ibarettir, btn lem aktan domu, aktan vcuda gelmitir. Hayr, er, fayda, zarar hlasa herey talepten (muhabbetten) hasl olmutur. Talep olmasayd hi bir ey vcut bulmazd. Talepler de akn paralarndandr. Bundan dolay, kesin bilgiyle bilindi ki lem, aktan vcuda gelmi ve ak ile ayakta durmaktadr. Nasl ki demilerdir: BEYT Ger ak nebdi u gam ak nebdi endn suhan-i nagz ki gofti ki endi? Tercme: Eer ak ile akn gam olmasayd, bu kadar gzel szleri kim syleyecek ve kim iitecekti? Rebabn iniltisinden, sesinden her trl ak nktelerini dinleyin. Daima inleyerek ve seslenerek der ki Ya Rabbi! Ya Rabbi!Ya Rabbi! Yaratan ve benzersiz olan sensin, her istediini yardmcya muhta olmadan yaratrsn. Bu dnyay bizim iin yarattn.Ve zerine gnl cezbedici naklar ektin. Gayretinle balar icat ettin ve cmlesini rem balar gibi ssledin. (SAYFA 4) Gl,
6 sra suresi 17/44 Yedi gk, yer ve bunlarn iinde bulunanlar Allah tespih ederler. Her ey onu hamd ile tespih eder. Ancak, siz onlarn tespihlerini anlamazsnz. O, halmdir (hemen cezalandrmaz, mhlet verir), ok balayandr. 7 Nur suresi 24/35 Allah, gklerin ve yerin nurudur. Onun nurunun temsili udur: Duvarda bir hcre; iinde bir kandil, kandil de bir cam fns iinde. Fns sanki inci gibi parlayan bir yldz. Mbarek bir aatan, ne douya, ne de batya ait olan zeytin aacndan tututurulur. Bu aacn ya, ate dokunmasa bile neredeyse aydnlatacak (kadar berrak)tr. Nur stne nur. Allah, diledii kimseyi nuruna iletir. Allah, insanlar iin misaller verir. Allah, her eyi hakkyla bilendir. 8 Hadis-i Kutsi, Knt kenzen mahfiyyen feahbebt en unefe fe halektel halka li uref (Ben gizli bir hazine idim bilinmekliimi murad ettim ve bu halk halk eyledim ki bilineyim.)

Sultan Veled meyve, yaprak ve aalardan her birine kerem ederek yiyecek ve giyecek verdin. Nar, elma, servi ve nardan her birini sevgiliyi giyindirir gibi ssledin. Bahelerde, balarda, gllklerde her tarafa emeler, rmaklar akttn. Gklere, kalemsiz, frasz gneten, aydan ve yldzlardan yz eit iaretler nakettin. Hepsinde bir ok tesirler yarattn, her birine bir trl meguliyet ve vazife verdin. Yldzlardan kimi ululuk bah eder, kimi kklk eritirir. Onlardan vakit vakit doum, lm gibi sevin ve keder verici, uurlu ve uursuz eyler ortaya kar. Hepsi de senin saltanatnn hizmetileridir ki iyilik ve ktle senin emrinle giderler. Her birine bir eit hediye bahetmisin! Hakikatte ise senden gayrs mevcut deildir. Gz olan herkes aka grr ki zahirde ve batnda senden gayr kimse yoktur. Yerde ve gkte ancak seni grr ve btn uras senden ibaret olur. Bu dnyadan baka bize grnmeyen ne dnyalar vardr ki nispet olunursa, onlar birer derya, bizimki bir damladr. O cihanlar asl, bizim cihanmz onlarn ok da nemli olmayan bir paras gibidir. Bu cihan snrldr. Onlarn ucu buca yoktur. O beka cihanlarndan ayr dtm de bu fani dnyada onun iin alarm. Beni ltfuyla bu hicrandan kurtarsn, tez vakitte gene visaline erdirsin diye, ite rebab, inlerken namelerinde byle yz binlerle tespih terennm eder, dilsiz olduu halde Huday gizli gizli zikreder ve o zikri ariflerden bakas iitemez. Eer Huda seni de (yefgahune) anlayanlar srasna koyarsa eyann tespihlerini o vakit ayanen grr ve duyarsn. Cenab- Hak buyuruyor ki: Ey zahir limleri, srlarn aklamasn benimle ilimde ileri gidenlerden bakas bilemez. undan dolay ki Onlar, benim nurumla yaamaktadrlar. Her ne kadar tendeki can gibi gizli iseler de lemde eminlik ve salamlk bulmu olanlar o mertlerdir ki cmlesi de gnlden Hakka vasl olmulardr. Onlarda kl kadar varlk yoktur, hepsi de yokluk tarafna ynelmilerdir. Zaruri lmden evvel lmler, ply prty toplayp yokluk tarafna gtrmlerdir. Bunlar o sultanlardr ki kendilerinden getikleri iin Cenab- Hak, ilmini onlara ihsan eyledi ve onlarn zerinden uygulad. Bunlar, Cenab- Hakkn zat ve sfatndan dolay fani ve ilm-i ledne maden olmulardr. Bunlardan bakasn cahil bil! Her ne kadar kl krk yararlarsa da zahir ulemas bu ilimden mahrumdur. nk onlarn uursuz nefisleri lmemitir. nsanlar, ilm-i kesbiyi (gayretle elde edilen ilim) vakit vakit hemcinslerinden renmiler, baya dnyann servet ve makam iin zahmet ekerek her biri zevkinden olmulardr. lmi ancak halk avlamak, rtbe ve makam, mevki kazanmak maksadyla renmiler, kuyunun dibine dalmlar, orada kalmlardr. Bunlarn d grnleri doan gibi gsterilidir. Fakat hakikatte bunlar kedi gibi fare avclardr.
25 10

15

20

30

35

Rebabnme yleyse, bunlara doan deme, kedi de! nk kedi tabiatldrlar. Onlarn av faredir. Kedi cinsi, damlarda ve dallarda srekli ku tutmaz. Ey hner sahibi, ekli brak da manaya bak! Ve onlar kedi say!
(SAYFA 5)

40

Hlasa, onlar doan olamaz, olsa olsa kedi olurlar. nk daimi avlar faredir. Zahir limleri, Kuran glerinin yettii kadar tefsir ve takdir etmilerdir. Batn limleri de tefsir etmilerdir. Hakka yakinen iman eden bunlardr. Her trl anlam ve yorumu bilen, ancak Cenab- Haktr. Ondan baka hibir kimse bunu bilemez. Zahir limleri yle zannederler ki evliya, Hakkn gayrdr. Hakikatte onlarn nur- mutlak olduklarn anlayamazlar. Hak Teala Hazretleriyle velileri arasna ikilik smaz. Burada benlik ve senlik yoktur. Her mfessir kendi bilgisine itimat ederek iktidarnn derecesine gre Kuran tefsir etmitir. Fakat bu tefsir (derinlemesine ve hakikatiyle anlayanlarn tefsiri) ondan ayrdr: O, cisim; bu, candr. Kuran- Kerimin her ayetinde batni manalar vardr. Her mfessir bir batna klavuzlanmtr. Zahir limleri, nc kademeden ileri gidemedikleri halde, batn ulemas, yedinci kademeye kadar ilerlemiler ve hakikat bunlar tarafndan kefolunmutur. Bunlara aklanan srlar, lisanla anlatlamaz. Halk, ancak onun adn duyabilir. Suretten ge, yzn mana tarafna evir ki dostu dmandan ayrt edebilsin. Biliniz ki hisleriyle hareket eden limlerin ellerine gayb nurundan bir ey gememitir. nk onlarn hisleri naridir, gizli srlar nasl anlayabilirler?

45

50

55

Nari olan kulaklar iin eyann tespihlerini iitmeye imkan yoktur. Halkn btn hisleri naridir. Bundan dolay benzersiz yaratann gzelliine kar perdelidirler. Hepsinin de ehvetleri ve zevkleri nari, canlar ebedi ruhla ilintisizdir. Taatle ihlas, bizim bakr ruhlarmz altn edecek kimyalardr. Yzn samimiyetle ve tamamen Bari-i Teala Hazretleri ynne dndrrsen, narn nur olur. Veyahut Hak erlerinden sana bir armaan (bir himmet) ererse cismanilikten kurtulur, saf nur olursun. Onlarn baklaryla narn nur olur, her dikeninden yzlerce glistan ortaya kar. O ihsan sayesinde (abdal) zmresine dahil ve binian olarak gayb erlerine kavuursun, yerde, gkte ne kadar mevcudat varsa, zerrelerinin tespihlerini aikar olarak iitirsin, gzlerin perdesiz olarak Hak Teala Hazretlerini grr, vcudunun her zerresinden yzlerce gne parldar. nsan, cin, huri, melek iki cihanda da seninle var olur. Bendelikten kurtularak sultan, cisminden soyutlanarak saf can olursun. Bu bahsin haddi ve payan yoktur. Geri dn de tekrar rebab ile demsaz ol!
(SAYFA 6)

60

65

Artk ona kulak ver, Hudann zikrini onun iniltilerinden dinle! Bunu Cenab- Hak kendi kelamnda buyurmutur ki Herey, cangnlden bizi tespih eder.9

sra Suresi 17/44 Yedi gk, yer ve bunlarn iinde bulunanlar Allah tespih ederler. Her ey Onu hamd ile

Sultan Veled Ya, kuru, engin, yksek yani her ey onu tespih ederse, phe yoktur ki rebab da, onun paralar da bir eydir. Geri rebab grnte bir tek eydir. Fakat onun bir ok paradan olutuu malumdur. Rebab terennm ederken paralarndan herbirinin ayr ayr zikir ve tespihlerine kulak ver! Eer ruhunda gizlenmi bir kulaa sahip deilsen, ondan alelade bir ses, bir lktan baka bir ey duyamazsn. Rebab, inlemeleriyle der ki: Biz testilere benzeriz, sen safa deryassn! Bizim canmz sana baldr. Ey canlarn can! Bize cemalini perdesiz olarak gster. Biz, seninle doluyuz, fakat sen bizden gizlisin, ltfunla bu gizlilii bize aka gster. Rebab, gece gndz yrekten byle akne feryatlar eder. Ve bundan hi zahmet ve yorgunluk duymaz. Balk denizin suyundan doyar usanr m? Arslana, avlanmadan bkknlk, usan gelir mi? nk baln hayat su iledir. Susuz kald zaman ac eker, hatta lr. te rebab, dilsiz ve harfsiz olarak ehl-i safaya byle yzlerce eit ince szler syler. Aka dair szlere nihayet olmad halde o, bu deryay kucaklam, kuatmtr. Kainatta ne varsa, alt, st, gk, yer, n, arka, tamamen ve yalnz aktan vcuda gelmitir. Aa, yukar, yer ve gk hep akn mahsuldr. u hikmete binaen ki Hak Teala Hazretlerinin varl biline. Cenab- Hak, hadis-i kudsisinde knt kenzen mahfiyyen feahbebt en urife fehalektlhalka lien uraf10 buyurmutur. Ben kainat unun iin yarattm ki Kudretim ve ilmim zahir ola. Benim emrimle yokluk bunun iin var oldu, lemdeki hadsiz hesapsz mahluklar bu hikmetten dolay yaratld. Yeni yeni ortaya kan btn hadiseler benim emrimle vcuda gelmektedir. Mahluklar cmlesinden dnyada vakit vakit oluan gizli, ak eyler. Yiyecek, iecek, giyecek, kadn, erkek, kle, hizmeti hlasa bunlara benzeyen her ey talep sonucu deil midir? Talepsiz vcut bulmalar mmkn mdr? yi, kt her ey talepten domutur ve domaktadr. Kara, ak, mavi her ne varsa tamamiyle talep mahsuldr. unu da bilin ki talep dediimiz ey de akn bir parasdr ve akn ileleri iinde sonsuz deerler ve stnlkler gizlidir. (SAYFA 7) Talep, ak deryasndan bir damla veya madenden ufak bir paradr. phesiz, damla denizin asldr. Bundan dolay talebinde akn asl olmas lazm gelir. Biliniz ki her ne varsa btn aktan meydana gelmitir. Akta kemale erenler iin zeval yoktur. Hakikatte ak asldr, lem onun paralarnn bir sonucu. Sen paralarn paralarn brak da asla talip ol! Ta ki asl gibi ebedi
tespih eder. Ancak, siz onlarn tespihlerini anlamazsnz. O, halmdir (hemen cezalandrmaz, mhlet verir), ok balayandr. 10 Hadis-i kutsi: Ben gizli bir hazine idim bilinmekliimi murad ettim ve bu halk halk eyledim ki bilineyim.
85 80

70

75

90

95

Rebabnme kalasn. yi bil ki paralarn kalcl yoktur.


100

Paralar, glge gibidir; gelir, geer. Fakat asl, gne gibidir; yksek ve daimdir. Sanat eseri, nihayet fanidir. Ancak onlarn grnmeyen sanatkar srekli ve ebedidir. Ne mutlu ona ki sanatkara talip oldu da dnya iin din suyunu dkp telef etmedi. nk sanatkar yannda, can iin ebedi safa, minnetsiz ihsan vardr. O safa arabnn ve sarholuunun ba ars yoktur. Ona bir can veren, binini alr. Orada yn olmayan bir lem seyredersin ki bu dnya onun yannda bir katre gibi kalr. O lemde bu geici hayat, ebediyyet kazanr. Bu vefasz dnyada ise, vefa cefa ile erbet, zehir ile nimet, ceza ile ltuf, kahrla rahat, elemle etir.

105

Sultan Veled

MAKALE 2
Bu makalede unlar beyan olunacaktr: Ak, bir taraftan kr, dier taraftan ikayeti gerektirir. Vcudu tahrib etmesi, yrek yakmas, tutkununu rsva etmesi yznden ikayeti; holuu, sarholuu, iki lemden feragat, nurlar ve srlar ummann dalgalandrmas, sonsuz hayat ve bitmeyen zevke arac olmas ynlerinden kr gerektirir. Bakn hangisine derse ona gre. Eziyet ve mihnet cihetine derse ikayeti, hazine ve saadet safhasyla ilgilenirse kr gerekli klar. Dikkat edersen grrsn ki her ey byledir. Hurufat, sanat vesaire. Hep byle iki tarafldr. Sevilir, sevilmez taraflar vardr. Mesela ilim tahsili zahmet ve meakkat bakmndan ikayeti, fayda ve zevk bakmndan da kr icab ettirir. Mesela arab; acl, fena kokusu ve haram olmas, ienleri rezil etmesi yznden ikayeti; zevk ve nee vermesi yznden kr icab ettirir. Mesela ila; tatszl, kokusu, tiksindirici olmas cihetinden ikayete; hastaln giderilmesi ve shhati iade etmesi bakmndan kre zemin hazrlar. Bu misalleri dilediiniz kadar oaltabilirsiniz. Fakat aklar nazarnda byle iki tarafl ey yoktur. Onlara her ey kr sebebidir. Yanlarnda iyi, kt; iman, kfr eittir. Her iki hal de onlar Hakka ulatrr. nk onlar bizzat Hakka alet olmulardr. Onlarn hareketleri Haktandr, kendilerinden deil. Ama ak olmayanlar byle deildir. kr onlar hakknda kemal, gnah ise noksandr. kr onlar Hakka yaklatrd gibi gnah da Haktan uzaklatrr.
(SAYFA 8)

Ak lemine dair bir ok szler ve srlar vardr ki ifade ve anlatmlara smaz. Hak Teala onlar rebab gibi sazlardan ortaya karr. Aklar bu esrar onlarn seslerinden anlayarak dertlerine derman ederler. Ey hret sahibi, dnyada iyi, kt, ya, kuru ne varsa Cmlesinde krle ikayet gizlenmitir. Kiminde az, kiminde ok. Bir ksm zevk ve nee bir ksm da keder ve mihnettir. Yars tatl ve iyi, yars da ac ve ktdr. Bunlardan hangisi gzne iliirse ondan haber verirsin. Eer iyi tesadf ederse kr, fenaya rast gelirse ikayet edersin. Bazen iyi tarafn grerek memnun, bazen de fena tarafn grerek dertli olursun. nk bulunan her eyin yars nee, yars kederdir. Mutluluk ksm, cennet aalarndan kopmu bir dal, keder ksm da cehennem ateinden ve dumanndan bir paradr. Cenab- Hak bu dnyada her ikisinden de rnekler vermitir. Ta ki faydan, zararn anlayasn. Btn eyada bunu grrsn. Bazen kabul, bazen red. Dnyada zahmetsiz hazine (emeksiz nimet) yoktur. lim de tekrar tekrar okumakla elde edilir. Dikkatin bizzat ilme ynelince sever, imrenirsin. Nasl elde edileceini dnnce de, kolay olmadn anlayarak, vazgemek istersin. Yalnz ilim deil, her ey byledir. Bir taraftan kabul, dier taraftan red. Fakat bu haller aktan doarsa, ak bir ahs, k da onun aleti olursa, o vakit her iki tarafa da kr gerekir. her ikisi de vuslata erdirir.
115 110

120

Rebabnme Hastalk da salk da ak visale erdirmek hususunda beraberdir. Bu sfat klarn zelliidir. Bakalarnda bulunmaz. Nasl olur ki istenmeyenler ayn zamanda istensin. yi de kt de her ey k iin ilerleme vastasdr. k olmayanlar iin fena, fenadr. k olmayanlar iin iyi eyler faydaldr, fakat fena eyler onu visalden men eder. Eer bu noktada nurlu bir uur elde edebilirsen, dikenler, yannda glen olur. Artk bunlar brak da rebab dinle! Bak ne diyor! Birok nkteler...
(SAYFA 9)

125

130

Bazen der ki: Byklk nimettir. bazen de der: Cehennemdir, beladr. bazen der: an ve byklkte ben Sleyman gibiyim. bazen de der: Karncadan da deersizim. bazen der: Hakikatte iki lem benden ibaret. bazen de der: Ben fani bir vcudum. bazen der: Ondan (Cenab- Hakdan) iki yz hazineye sahibim. bazen de der: eyrek hazineye bile sahip deilim.

135

Bazen der: Ben, suyu tatl bir ummanm. bazen de der: Susuzluktan lyorum. bazen vuslattan, grmekten dem vurur; bazen de ayrlktan ikayet eder. Bazen sevinten kabna smaz olur, bazen de dosttan uzak dtm diye yaslara batar. Bazen kr, bazen ikayet eder, onlarn her birini en ince ayrntsna kadar anlatabilir. Rebabn derisi der: Ben etten ayrldm. Ltfen, germeyin bana acyn! Kllar der: Ben kuyruktan kesileli beri hicran atnn ayaklar altnda ineniyor, mahvoluyorum. Demiri (telleriyle ubuklar) der: Hkm-i kaza beni madenden ihra edeli her dem gam atelerine atlrm. Ateten knca da mtemadiyen dlrm, bama, srtma, enseme her taraftan eki darbeleri yaar. Ta ki rebab zerine ben de deri gibi gerileyim de kr ve ikayette onunla bir olaym. Ta ki aziz dostlardan ayr dtmz iin gurbet ellerde hazin hazin birlikte alayalm. Her birimiz kendi cinsiyle sohbet temennisinde bulunsun ki Cenab- Haktan derdimize derman erisin. Rebabn ahab ksm da yle der: Biz aa zerinde taze, ya dallar idik, her sene meyveler verirdik. imdi garib dtk de onun iin alayp inleriz. Bizim boyanp yaklmamz cihan tututurdu. Canlar iinde yeni bir cihan meydana getirdi. nk Cenab- Hak bize ruhun srlarn buldurttu ki o ne lisana sar, ne de aklamaya. O esrar, aklara, bizden, dilsiz olduumuz halde, namelerimiz vastasyla eriir. Cenab- Hak, rebab gibi, aklarn dertlerine derman olacak yz eit saz ortaya karmtr. Ta ki onlar bu srlar onlarn namelerinden dinleyerek anlasnlar. Bir limi, bizim inlemelerimizden dolay alar grrsen, elini gsne koy, dilini bana ek. Biz, zlem ateinin erhini dinleyecek kulak, ayrlk ateiyle yanm sine isteriz. Bu hale kendinden gemi olanlardan bakas dahil olamaz. Hak yolunda gizlenenlerden bakasnda akl yoktur. Hudann aknda Trk, Arap, Rum bizim yanmzdadr. Gerek mmin, gerek kafir, gerek iyi, gerek kt herkes kendi srlarn bizden renir. Herkesle hemdem olduk. Yrimiz hep-

140

145

150

155

10

Sultan Veled sini de bizim krmza ortak etti. Aka ynelince hepsi de bizim gibi ak tuzana tutuldu. Biz, ak tellalyz. Salla! abuk olun! Rahat terk edin, belaya gelin! nk rahat, mihnettedir. Davay brak da derdin tadn kar!
(SAYFA 10)

160

Canann mahallesindeki at izlerini gr de gayret atn o dergaha doru sr! Bu figan ve feryatlar unun bunun iin deildir. Demir ne, tahta ne? Onlar brak!

Ben onlar hakiki derdimi aklamaya vesile olsun diye syledim. Ey oul! Haberdar isen bizim halimize bak! Biz zaten Allahn bilgisi dahilinde mevcut idik. imdi cisim olduumuza bakma; o zaman saf ve temiz bir ruh idik. Bizim vatanmz o sonsuz visal iken kaza ve kader gerektirdi, ayrlk ortaya kt. imdi o visale hasretimizden inler, her zaman ta yrekten onun iin alarz. Bizim feryadmz kervann g zamann ilan eden anlara benzer. Hal diliyle durmakszn deriz ki: Ey yolcu, yoluna devam et! Konak yerinde kalma ki oras varlacak yer deildir. Dnyada geip gittiin bu kadar menzillerden hangisi hatrnda kalmtr?

165

170

11

Rebabnme

MAKALE 3
Bu makale unu bildirecektir: Adem evlatlar yokluk leminden varlk lemine gelinceye kadar hadsiz, hesapsz ve eit eit menzillerden gemilerdir. lk menzilleri toprak olmalardr. Topraktan sonra bitki oldular. Bitkiler leminde de bir takm menzillerden getiler. Otu hayvan yedi, hayvan oldu. Hayvan insan yedi, insan oldu. Burada da bir ok menzillere urad. Evvela nutfe oldu, sonra alka oldu, sonra muda oldu, nihayet azas gelierek ve suret balayarak insan oldu. Anasnn karnndan ktktan sonra bir mddet stle gdaland, sonra ekmek, sonra et daha sonra trl yiyeceklerle beslendi. Bu yolculuu srasnda da birok haller ve deiimler geirdi. Hali, ekli, ahlk ve tabiat gnden gne deiip gelierek btn yaam artlarn tayan mkemmel bir insan oldu. Bali olup da akl kemale erdii vakit, geirdii deiimlerin, urad menzillerin bir oklarn unuttu. Aklnda kalanlardan da nefret etti. O hallerin, o menzillerin hi biri de ona ho grnmez oldu. u halde insan, bugn iinde bulunduu menzili de ho grmemeli; nk onlar gibi bu da geecektir. Bu hal ve bu menzilde evvelkiler gibi naho ve sevimsiz grnecektir. Ey ademolu! Sen evvel kat cisim idin. Sonra bitki, daha sonra hayvan oldun. Ot iken, seni merada hayvan yedi, sen de otlayan hayvanlara dndn. Sonra o hayvan insan yedi. Bu defa da hayvanlktan kurtularak insan oldun.
175

Ana rahminde iken gdan, kanla kark maddelerdi. Oradan hayat bulup ktktan sonra evvela stle, sonra ekmek, et ve her trl yemeklerle beslendin, akl ve idrakin kemale erinceye kadar saysz menzillerden geerek blu ana erdin. imdi o menzillerden hibiri hatrnda yok; ruhun hepsini toz silker gibi silkti. O menziller tamamyla hatrndan kt. O menziller ki haddizatnda irkin olduklar halde sana gzel grnmlerdi.
(SAYFA 11)

180

imdi onlardan biri hatrna gelince akll bir insann deliden rkt gibi rkyorsun. Mesela, anne st sence istenen ve cann gibi sevilen bir ey iken nihayet reddedilen ve istenmez oldu. Sevilenken sevilmeyen oldu. imdi onu hatrlaynca miden bulanr, isen derhal kusarsn. ocuklara kararak yapacan elence, oyun vesaire hep byledir. ocuklar gibi maskaralk yapmaktan ekinir, hatta onu ocuun yapsa dahi, dversin. Sana o vakit gzel grnen eyler imdi irkin oldu. yice bil ki, bu dnp dolama, koup seirtmelerde bu emirlik, hatta padiahlkta, bu ssl giyisiler, deerli talarla ssl talar, muaa (gsterili) debdebelerde, elhasl, gnl baladn her eyde isterse saltanat taht olsun hepsi de sana irkin grnecektir. Her ne kadar nce tercih edilir ve sekin grnmlerse de. Sonunda bunlar brakarak o tarafa (ahiret tarafna) kotuun zaman, bunla-

185

190

12

Sultan Veled r da umursamayacaksn! Bu ilerden de sana nefret gelecek, bu glenler birer diken grnecektir. Kk ocuklarn oyunlarnn, akllar kemale eren byk insanlara ho grnmedii gibi... te bu dnya halknn ciddi ileri de bykler yannda byle hakir ve deersizdir. Cihan halknn kavga ve grlts, cihann padiahl, refah sahiplerinin keyifli hayatlar ve zevkleri gnl ehillerinin yannda ocuk oyuncaklar gibi kymetsiz, topraa katlm llerden farkszdr. O menzillerden geerken sana ac eyler eker gibi tatl grnmt. Bunun gibi irkin eyler de gzel grnm, onlara olan rabetin gnden gne artmt. Seni onlardan men etmeye imkan yoktu. nk onlara olan akn, sana onlar gzel gstermiti. Fakat ak yok olunca onlarn irkinliini herkes grd ve anlad. te iinde bulunduun menzil de byledir. Daha byk bir menzile erdiin zaman, evvelkiler gibi, bu menzil de sana irkin grnecektir. Evvel Kabe gibi makbul iken sonra kilise gibi istenmez olacaktr. Bu sihirbaz dnya hilebaz bir kocakardr. vesine aldanma! Hile yapmak iin kendini bezer durur. Bu kt maksatl hilebazn szne kulak verme! nk Cenab- Hak Kuran- Keriminde: ennemel haytud duny leibun ve lehvun... 11 buyurmutur. Lehv ve laab insana ho grnr. Bu kocakar sihir ve efsunla kendini gen gsterir. Fakat bu, hilebazlktr. Bu dnya seni daha ne vakte kadar aldatacaktr? Artk uyan da bu gaddardan uzaklamaya bak! Evvel katettiin menziller de byle ssl ve gsteriliydi. Sana sahte paralar altn gstermiler, iblisi huri diye methetmilerdi.
(SAYFA 12)

195

200

205

Bu sahtekar kocakar, sahte paralar gerek para diye srer. Bu hilesiyle senin belki yz defa cann yakmtr.
210

Artk kendine gel de bundan byle aldanma, t ki zerine hakikat gneinden bir parlt dsn. O nur sebebiyle bu zulmetten kurtulasn, iblisten yakan kurtarp hrriyete kavuasn. ocukluundan bluuna ve ihtiyarlk ana kadar uradn menzillerden her biri, senin yannda bir cihan deerinde idi. Onlar zehir olduklar halde sana bal grnmlerdi. O menzillerin irkinliklerini getikten sonra anladn. Bulunmakta olduun bu menzilden de ge de yoluna devam et! Seferde menziller konaklama yeri deildir. Orada yerleip kalmak isteyen, krdr, yersizdir. Bu dnya, urayp geilecek bir menzil olduysa, artk ona
11 Hadid suresi 57/20 Bilin ki, dnya hayat ancak bir oyun, bir elence, bir ss, aranzda karlkl bir vnme, ok mal ve evlat sahibi olma yarndan ibarettir. (Nihayet hepsi yok olur gider). Tpk yle: Bir yamur ki, bitirdii bitki iftilerin houna gider. Sonra kurumaya yz tutar da sen onu sararm olarak grrsn. Sonra da er p olur. Ahirette ise (dnyadaki amele gre ya) etin bir azap ve(ya) Allahn mafiret ve rzas vardr. Dnya hayat, aldan metandan baka bir ey deildir.

215

13

Rebabnme gnl vermek ocukluk olur. Ona meyil balamak krlkten, cahillikten doar. hlas ile ibadet ve takvadan bakas hatadr. Yr! Bu alak dnyadan kurtul ki iblise ve eytana malup olmayasn. Sonunda yerin cehennem olmasn, bela ve zillet yznden cennetten mahrum kalmayasn.
220

Dnyaya az balan ki kolay kurtulasn. Bu varlk kuyusundan ipsiz srayp kurtulmak mmkn deildir. Mademki ondan (Cenab- Haktan) saka tulumu gibi dolusun, neden taknlk ederek yzn una buna dndrrsn? Hakkn elinde bir oyuncak gibisin! Hareketlerin ve durgunluun tamamyla ve daima ondandr. Cisminin, cannn zindelii o Hayy- Kayyumdandr, akl ve imann da onunla ayakta durmaktadr. Onun iradesi ynelmedike vcudunda bir damar hareket edemez. Fiillerin ve hareketlerin, daima ondandr. Sen rman zerinde akp giden bir saman p gibisin. Uykun, uyanman, yiyip imen, hastaln, saln, hayrn ve errin, hepsi de esrara vakf olan Hak Tealadandr. Gzn a, iyi bak! Btn varln ondan ibaret olduunu aka grrsn! ki dnyada saf, tortu, i ve kabuk, hasl her ey odur. yleyse kendini brak da ona balan! Varl ve benlii kknden sk at! T ki sen o olasn ve benliinden kurtulasn, cannn deerini canann hazinesine katasn! Bu manann erhi lisana smaz. yleyse bunu brak da rebab dinlemeye ko!

225

230

14

Sultan Veled

MAKALE 4
Bu makalede u zikredilecektir: Her ne kadar rebabdan herkesin dinledii, ayn ses ise de anladklar mana ayn deildir. (SAYFA 13) Herkes ondan kendi derdinin almn dinler. O bir tek sesten birbirine benzeyen yzbinlerce mana anlalr. Nasl ki, bahar mevsimi, maddesi ve dili olmad halde onun feyziyle aalarda, meyvelerde trl trl renkler ve lezzetler meydana geliyor ve Cenab- Hakkn kusursuz gzellii o muhtelif suretlerde kendisini gsteriyor. Cenab- Hak btn lemleri yaratt ve terbiye etti. Karncadan Sleymana varncaya kadar her mevcut, kabiliyetlerinin seviyesine gre, ondan zellikler ve nitelikler devirirler. Bundan dolay Sani-i Teala Hazretlerinin yznn seyrini sanatnda aramak, bulmak ve grmek gerekir. Fakat bu gr hissi deil, ilmi ve aklidir; enbiya ve evliya Cenab- Hakk bizzat kendisinden tandlar ve o tecellide fani ve tasarruf sahibi oldular. Denize dklen bir testi su gibi. Bu su, denize karr gider, belirsiz olur; fakat yok olmaz. Belki derya ile birletii iin deryann kendisi olur. te bunun gibi didar, ilim ve marifette insan o mertebeye eritirir ki eserin araclna ihtiya olmakszn sanaty grr. Onun (Rebabn, yahut Hudann) tizi, yle gze keman ekiyor ki sadasnn tizi de, pesi de insan mest ediyor. Byk kk btn cihan halk onun inlemelerinden neeyle comutur. Herkes onun sesinden kendi mutluluunu, kendi derdini dinler. Her biri srdan ayr grr. Herkes o sesten ayr bir hisse alr, kula baka bir kssa dinler. Herkes, yz binlerce halk onun sesinden sze gerek duymadankendi emelini anlar. lk bahar gibi yz binlerce eitli aa, eki, tatl trl meyveler verir. Onun verimliliiyle her tarafta yzlerce glenler, dikenler meydana gelir, dnyada ba ve meyvelerin ard arkas kesilmez. Dikenden hurmaya kadar, herey, ilk baharn geliiyle nee dolar. Hudann nurundan da yeryz, gkyz, insan ile cinnin akl ve nefisleri de ayn suretle faydalanr. Cenab- Hak, lemi -gerek iyi gerek kt- herkesi pay sahibi etmek iin yaratt. Herkese ayr bir varlk, baka bir zellik verdi. Kiminden arap, kiminden sarholuk meydana getirdi. Semadaki aylar, gneler, yldzlar; yerde bulunan byk kk btn mahluklar, hepsi de varl ondan devirdiler, her biri layk olduu mertebeye eriti, Cenab- Perverdigar, herkesi liyakatlar derecesinde ve kabiliyetleri nispetinde besliyor, her birine muhtelif iler grdryor: Elifbann farkl harfleri gibi. Her eyin geliimi ve can ondandr, hareket ve durgunluk hepsi onun emriyledir. Kimi dev gibi yerin altnda saklanm, kimi Hazret-i sa gibi gklere kmtr.
15
245 235

240

Rebabnme

250

Her eyde onu gr ki bu varlk hep onun ihsandr. Canda ve tende ondan bakas yoktur. Bu, sizin anlayacanz kadar bir rnektir. Hakiki gr ise ancak aktan doar.
(SAYFA 14) O bakn nnde bu, bir tlsm gibidir; o, isimlenen bu isimdir. Ey doru yolu arayan! simle isimlenen arasndaki fark, rmakla deniz arasndaki nispet kadar byktr. Sen ilk bahar badan, aalklardan, glzar ve imenlerden bilirsin.

255

Bu nerede, ilkbahar sen olup da meyve ve aalarn, hayat senden almalar nerede! Sani-i Teala Hazretleri sana cemalini sanat ve aracs olmakszn gsterir. Celal-i nuru ruhunu temizlesin de onu, ondan gr, kendinden deil. Bu grte iyilik, ktlk sz konusu olamaz. nk Huda, kendini gryor. Bu haldeyken din ve mezhep fark kalmaz. Kfr ile din bu halkn vasflardr. Rahmana has olan sfat, vahdettir. Mimar, eserlerinden tanmakla bizzat kendini grmek arasnda byk fark vardr. kr yaratanla krn zevki bir midir? Gz hakknda sylenen szler nerede, gzn kendisi nerede? Fakat sen, o oluncaya kadar buna kanaat edeceksin ki o uzun yolu bu suretle ksaltrsn! Bu kadar bilgi seni nihayet cihanda Hakka kavuturur, ben sana ufack bir iaret verdim, tesini kendin anla! Hatr kuunu ynden bamsz olan Cenab- Hak tarafna doru uur!

260

265

Bundan da geerek tekrar rebab dinle! O ayrl, o yanp yakl anlat! Rebabn emberiyle ibriimi der ki: Biz, ilm-i ezelide beraberdik. O zaman huzur- Hakta can ve dertlere derman idik. imdi yle bir vuslattan ayrlm bulunuyoruz. Bu lemde dilenciler gibi zavall kaldk. Havaya dnmekle mana deryasndan ayrlan su gibi, Rebab da balangtaki haline dnmek iin feryad edip duruyor ve o arzuyla vcudunu yaralamak istiyor. Eski haline dnmek arzusuyla gzlerine uyku girmiyor. Sana, rzgar, suyu bir temsil olmak zere syledim. Maksadm Cemal-i lahidir. Su, manay; rzgar sureti temsil eder. Manaya meyleden, mutlu ve memnun olur. Aslna dnerek cismanilikten kurtulur, vcut metan can hazinesine smarlar. Balangta nasl idiyse gene yle olur, cann ten kaydndan azat eder. Ey bu szleri dinleyen! Suyu, havay brak. Perian akln bana topla da kendine gel! Hava, bela ve musibetlerden kurtulmak iin aslna dnmek istedii gibi, sen de madde lemine gelmeden nce mana idin, makbul ve vgye layk olaym dersen sen de aslna dnmek iste. (SAYFA 15)

270

275

16

Sultan Veled

MAKALE 5
Bu makale unu beyan edecektir: Rzgarn asl sudur, sonunda gene su olacaktr. Bunun gibi szn de asl sudur. Bu ibarelerde havaya dnecek olan sudur. Gene su olacak ve aslna dnecektir. unu da ifade edecektir: Bu cihan, baykularn yuvasdr. Hak Teala Hazretlerini burada bulmak imkan yoktur. Bu nedenle, Hak talipleri bu cihann haricine kmal, onu baka cihanda, sonsuz cihanda aramaldr. Btn havalarn asl sudur. Kendi asllarn kaybettikleri iin daima muzdariptirler. Hava olmak imkan suda sakldr. Onun asl mahiyeti su eklinde bulunmaktadr. Bunun iin kararszdr ki aslna komak ister. Su, inlemesiyle rzgara der ki: Irmak tarafna (aslna) gel! Sen, su idin, hava oldun! Aslna geri dn ki benlikten kurtulasn. Ben bu hakikati anladm zaman, cangnlden onu istemeye baladm. Ben de kendimden kurtulmak zere evvelki hale dnmek istiyorum. Bu emanet varlktan kurtulduum zaman ebedi benlie ayak basarm. Ate de, vaktiyle su olan havadr. Her ne kadar imdi hava ise sonunda gene su olacaktr. Alt ynn dndan gelen ses diyor ki: Ey eri! Ynlerden ka da doruluk tarafna gel. Padiah ehirdedir. Niin bayku yavrular iin viranelerde oturursun? Haydi! Bu toprak ve su leminden k da Hak erleri gibi gnl lemine git! Mana ah can cihannda bulunur. O, aydan, gneten, zuhalden her eyden yksektir. O cihan, deryadr. Bu cihan ise deryann yzndeki kpk gibidir. Sen kendinden tamamyla kurtulmadka, Hakkn yannda nasl yer bulabilirsin? Kendi varlndan ge, ruh gibi basz ayaksz yokluk diyarnda yr! Ta ki Hazret-i Allah o dergahta perdesiz olarak seyredesin. Halikin yz rtsz grldkten sonra, artk senin iin bir daha perde yoktur. Onu gece gndz durmakszn grrsn! Namazsz, orusuz, talepsiz, ynsz... Ey kavim! Size mjde olsun ki bu kapnn almasyla gurbetin perianlndan kurtulursunuz. Sevinin ki rza vakti gelmitir. Gzellii her eyin stnde bulunan gerek sevgili tarafndan. Ezeli sevgili buyurur ki: Kardnz frsatlara zlmeyin! Size mjde olsun szleilen vaktiniz gelmitir. Develerinizi kertin! Buras nee ve elence ile dolu son menzildir. Nefsin hevasn kahretmenin sonunda vefa ltfu, fani hayatn sonunda sonsuz mr vardr. Biz artk susuyoruz. Siz bu skutun srrn anlayn ki, bu kadardan fazlas bizim erhimize smaz.
(SAYFA 16)

280

285

290

295

300

Gene rebabn aklamalarna geri dnyorum. Onun syledikleri de o

17

Rebabnme bablardan, o fasllardandr.


305

Her nefeste yz trl hikaye anlatr ki onlar evde dinleyecek kimse varsa, dinler. Bazen ayrlk acsyla inler, bazen vuslat zevkiyle sevinir. Bazen ak ateleri iinde yanar. Bazen akn verdii zevk ile teselli bulur. Bazen cefadan ikayet eder, bazen de kadehlerin dnp dolamasna kr eyler. Bazen ziyandan, hsrandan bahseder, bazen de krla zararn uyutuklarn haber verir. Bunlardan baka daha yz eit eylerden bahseder. Ancak sen bu srlar o kulaa syle ki: Srlar ona ar gelmez, yksnmez. nk sar kulaklar bu seslenilerden nasip alamaz. Sar kulak sesten ne anlar? Ona gre gzel veya irkin ses eittir. Sen, bu srlar duyup da icabet edecek kulaklara syle ki bu inlemelerden faydalanabilsin. Senin kulanla senin aklndan baka bu ince manal szleri dinlemeye layk hangi kulak vardr?

310

315

Sana sylyorum, yalnz sana. Her ne kadar sana sylerken bakalar da dinlerse de. nk bu srlar anlamak zordur. Kt ruhlu kimselere kolaylkla nasip olmaz. Kularn srrndan ancak Sleyman anlar. Sleyman olmayann kulana ku sesi nasl girebilir?

18

Sultan Veled

MAKALE 6
Bu makalede u beyan olunacaktr: Derler ki Halkn cisimleri eitlidir. Kimi Hindu, kimi Trk, kimi Rumi, kimi Ermeni, kimi siyah, kimi beyaz... Fakat ruh birdir. Ruhlarda fark yoktur. Fakat bu manay yanl anlamlardr. Asl farkllk, ruhlardadr, cisimlerde deil. Zira cisimler drt unsur ile var olur. Deri, et, kan vesaire. Bunlarn hepsi birdir. Fakat ruhlar byle deildir ki Hadis-i erifte: El-ervhu cundun mcennedetun fem terafe minh itelefe ve m tenkera ihtelefe buyrulmutur. Her ruh ayr bir kutur ve ayr madendir: En-ns medin kemediniz-zeheb vel-fidda denilmitir ve yetmi iki millet bu cihetle vcuda gelmitir ki her milletin baka bir maksad, baka bir meakkati vardr. Suretlerdeki farkllk, manann farkllamasndandr. nk suret, manann elinde bir alettir. Cisimler kafesler gibi bir trdr. Fakat her kafeste ayr bir ku vardr. Nasl ki grrsnz, yz binlerce kafes ayn pten ve kamtan yaplr. Fakat birinde kurt, birinde blbl, birinde dudu bulunur. Her kuun ayr bir ekli baka bir sesi vardr ki ne bu ona benzer, ne de o buna... Vcutlar ve ruhlar byle bilmek lazmdr. Bu makalede Peygamber Aleyhissalatu Vesselam Efendimizin ustur zehbeke ve zehebeke ve mezhebek Hadis-i erifi tefsir olunacaktr.
(SAYFA 17)

Halkn ruhlar ku, cisimleri kafes gibidir. Kafeslerin hepsi bir trdr. Fakat kular byle deil. Bu szler geri halkn zihinlerine smaz.
320

Drt unsur, cisimlerin direidir. Her ne kadar adlar baka baka ise de. Bir eyin adnn deimesiyle kendi deimez. Fena bir isim vermekle eylerin tad deiir mi? eker kamna, mesela, peynir desen, peynir tad verir mi? Cisimler yuvaya, ruhlar uan kua benzer. Kulardan herbirinin zatnda ve vasfnda bariz farklar vardr: Herbirinin yaay tarz bakadr. Herbirinin ayr gidii, baka bir ii ve talebi vardr. Dnyada yetmi iki millet vardr. Kimi dine sarlm, kimi dinden uzaklamtr. Hepsi de kendi itikadna smsk baldr. nk ona gre kendi din ve mezhebinden bakas doru deildir. Hepsi de dini iin canlarn feda ederler ki bu suretle Allah yannda makbul olsunlar. Kendi din ve mezheplerini ykseltmek iin mallarn, canlarn feda ederler. Dmanln kayna dindir. Dini tutuculuk urunda ne kadar ba feda edilir. Bunun iindir ki Sultan- Enbiya Efendimiz buyurmulardr: Zehbnla (grnle) mezhebini, sana yar olmayanlardan bakasna syleme! Her ne kadar renmeye alrlarsa da. Dostlarnn gayrsndan altnlarn da gizli tut! Her usunu da cannn iinde sakla! Eer rahat istersen, zehabndan (gr), zehebinden (altn), mezhebinden dem vurma!

325

330

19

Rebabnme inde sakla, kimseye syleme, her ne kadar onlar anlamaya gayret ederlerse de. undan tr ki, dinini anlaynca, (muhalifler) sana yrekten kin balarlar. Hemen gz atrmadan canna kastetmek isterler. Gidecein yeri de kimseye haber verme, olmaya ki klavuz klkl bir uursuz, yol kesmeyi sanat edinmi adi ve alak bir hilebaz seni takip ile canna kasteder, altnlarn, metan zorla elinden alr. Altnlarn da sakla ki, geceleyin bir hayrsz, haberin yokken armasn. Hlasa, korkudan kurtulmak ve emniyet iinde bulunmak istersen bu eyini kimseye syleme! Ruhlarn grnrdeki farkll, elif - ba gibi, vcutlarn farkllndan ileri gelir. Her cemaatin kendine gre bir mezhebi, bir srr olduu gibi, her birinin bir yari, bir kafadar vardr. Herbirinin bir trl yiyecek ve gdas, kendine mahsus bir dini, bir mabudu veya tapacak bir putu vardr. Ruhlar da uan kulara benzer. Her birinin bir ekli ve ayr bir t vardr. Kiminin yuvas helali haram saymak ve dinden kmak, kimininki din ve itaattir. O halde bu muhtelif kularn dillerinden anlayacak bir Sleymana ihtiya vardr ki; dev, peri, insan, melek tamamen onun hkmnde olsun, (SAYFA 18) evgenle oynad top gibi, hepsi de cangnlden onun fermanna itaat etsin. Sen o Sleymann srrsn, hepsini yakinen bilmelisin. Sr, zdr yani itir, i elbette kabua tercih olunur. Dnceyle ibadetin z, bundan dolay, hepsinden stndr. nk Hak Tealann sanatn bir para dnmek, 70 yllk virdler ve zikirlerden hayrldr. Cenab- Peygamber Efendimiz, bir Hadis-i erifinde: Tefekkuru satin hayrun min ibadeti sebne seneten buyurmutur.
355

335

340

345

350

u halde yakinen malum oldu ki, tefekkr, akln ve ruhun sonucudur. yleyse sonucu tercih etmelidir. Dnyada, akc sz olsun, kekeme sz olsun hepsini dinledin ve anladn. Herkesin muradna gre adilane hkmlerini ver ki hepsinin halinden haberdarsn. Sen Ankasn, yerin de Kaf Dadr. Uuun, dnp dolann daima stedir. Kaftan murat Cenab- Haktr. Ankadan murat da can kuudur. Syle de yuvasn Kaf Da semtine kursun.

360

Lakin bu makam her cana nasip olmaz. Az iinde ham meyve ile olgun meyve bir midir? Ebu Cehil karpuzu eker tad verir mi? Boncuk kymete elmasla beraber olur mu? Her kanatl bcek pervanelik edebilir mi? ahin, evcil bir ku nasl olabilir? Sere kuu, Hma ile beraber uabilir mi? Evlerin tavan sema kadar ykselemez. Hayvann can Kaftan ne anlar? O, Kaftan dem vursa laf olsun diye syler.

365

Kendine Anka ss vererek ahmaklar aldatmak, l cesedinin iinde zinde bir ruh tamakta olduu fikrini vermek ister. O, ruhu katran gibi kara olan bayku avcs kendini halka ay gibi nurlu gstermek gayretindedir. Amma, hakikatte st aac gibi meyvesizdir. Gr-

20

Sultan Veled n meyve aacndan farkszdr. Fakat yine elverili meyveden mahrumdur. O rehbersiz, gulyabani gibi yol kesicidir. Ondan meyve umma, ki yapra bile yoktur. Meyveyi ondan iste ki sana lafsz szsz yzlerce eit meyve versin. Bahara muhta olmadan sana eker gibi tatl meyveler versin. Feleklerde uan ruh da byledir. O, Cenab- Hakkn ahlkyla ahlklanm, melek tabiat kazanmtr. Bizim szmz yle canlar hakkndadr ki o, gdasn ilm- lednden alyor. Bu zamanda byle can sensin, btn szlerimle sana hitab ediyorum. Zahirde halk ile oturur, kalkarsn, fakat Cenab- Yezdann glgesindesin. nk Yezdann seyrettii senin kalbindir. Her ne kadar bu gnl, unsurlardan olumu bir vcutta bulunuyorsa da. (SAYFA 19)
370

375

21

Rebabnme

MAKALE 7
Bu makale, nnallhe l yenzuru il suverikumve l il amlikum ve lkin yenzuru il kulbikum ve niyytikum hadis-i erifini izah edecektir. Cenab- Hakkn bak kalplere ynelmitir. Kalpten murat, Hak sevgisidir. Demek oluyor ki, Cenab- Hak daima kendi sevdiine bakyor. Sevgili aynaya kendi cemalini grmek iin bakar. Onun aynay sevmesi, kendini sevmesindendir. Bu nedenle, her kim Allah daha ok seviyorsa onun aynas daha saf, daha berrak olmaldr. nk sevgili daha fazla parlak aynay daha ok sever nk onda yz daha gzel grnr. u halde Cenab- Hakkn enbiya ve evliya ile olan akbazl, hakikatte gene kendisiyledir. Cenab- Hak buyuruyor ki: Ben, ne amellere bakarm, ne de hile ile dolu olan kat cisime. Ben daima kalbe bakarm. unun iin ki kalpten bakas benden haberdar deildir. Gnl ayna gibidir, ben de sevgiliyim. Aynadan baka eye bakmam.
380

Gzel yzl, aynadan baka bir ey istemez. Ona aynadan daha sevimli ne olabilir? Demek oluyor ki o glmzar, kendinin talibidir. Yznn gzelliini aynadan daha iyi seyreder, aynadan daima ziyneti artar. Aynay istedii kadar hi bir eyi istemez onu daima ve her eyden aziz ve makbul tutar. Hakikatte o, kendine aktr. Aynaya ynelmesi kendini grmek iindir. Evliyann Hakkn talebi olmalar bundandr. nk Cenab- Hak kendi gzelliini onlarda seyreder. Evliya, kendi nak ve ziynetlerinden unun iin vazgetiler ki kendilerinde sevgililerinin kendini seyretmesine engel kalmasn. Evet, onlar naklarn feda ettiler ki sevgilileri Onlarn varl benim varlmdr, onlar benim. desin. Huda, kendinden bakasn istemez olunca, evliyadan bir nefes ayrlmamas lazm gelir. Sen aradan k! Yani kendin iin vcut tasavvur etme! Ta ki o, sana snsn. Karlk olarak! Sfatlardan ge ki hedefine varasn. Maksuda eresin. Bil ki varlk yokluktadr. Her kim kendi isteiyle lrse ebedi hayata kavuur. (Mutu gable en temutu = lmezden evvel ln) srr buradadr. Kim bunu anlarsa insan olur. Bu lmn, hayat olduunu bilenler buna lm demezler. Ey oul! Eer ierideki bilgisizlii karabilirsen, yerine bilgi ve yetenek dolar. Hi bir kimseye bilgisizliinden ikayet ettin mi? Yahut dertten tamamen kurtuldum saf ve temiz oldum diyebildin mi?

385

390

395

Belki haline memnun olarak dersin ki: ne olur testi de olursam? Sen testisin, Hakkn gzellii deryadr. Yahut o deryann yannda sen bir yalk gibisin! Veyahut da Huda btndr, sen basit bir parasn. Eer Hudann gerekten dostu isen bu noktay iyi dn! Czn kl olduu zaman, mutluluk ve nee zamandr. Yklmak yeni-

22

Sultan Veled den yaplmak demektir.


(SAYFA 20)

Her kim lme, greceli olarak lm derse, ldr; meyvesiz bir aa gibidir.
400

O, a olduu iin onu ters grmtr, ba ykseklerde olan ak, ba aa grmtr. Yokluk arabyla ebedi sarho olan, ebediyeti yoklukta arar. Tane, topran altna girince dirilir, temiz topraktan ba gsterip kar. Yerin altnda tamamen yok olduktan sonra taze ve sekin meyvelerle ortaya karak tekrar dirilir. ldkten sonra, yzlerce dal, binlerce meyvelerle gene topraktan ba gsterir. lmden byle faydalar temin eden, artk hayata dnp de bakar m? Hak yolunda kulluk padiahlktr. Hkm yerden ge kadar geerlidir. Katre, deryaya karnca memnun olur. Bendelikten kurtulur. Azade bir hayat srmeye balar. Onun ilmi, amellerinden ziyade olur, efkatine karlk baka efkatler, rya saylr. Belki amelleri bile onun aya altna ba kor, ameller o ilme can verir. nk bu ilmin kayna Haktr, retmensiz, kitapsz, katsz, ondan devirilebilir. Byle bir ilimden gzler nurlanr, habersizler kadrinden haberdar olur. Byle limlerin dnceleri perdeleri yakar, onun sznden apak Hak grnr. Fikrin, zikrin olunca sana kanatlar baheder ki onlarla ykseklerde uarsn! Cenab- Hak iyi fikirleri makbul kullarna, fena fikirleri de reddedilmi kullarnn aklna getirir. Gerek iyi, gerek kt, kendiliinden olan bu fikirler aka dl veya cezadr. Bir araya toplandktan sonra mahere varldnda bu fikirler orada suret bularak (tartya konacaktr.) Uyankken gremediimiz fikirler, ryada meydanda olmuyorlar m? Endieler uykuda nasl suret buluyorsa, orada da suret elde eder. stedim ki bunu erh edeyim. Fakat bu, killere gre ancak bir iaret olur. Akiller azdan ok anlar ve kalpteki esrar okurlar.

405

410

415

420

23

Rebabnme

MAKALE 8
Bu makale unu izah edecektir: Fikir amelden stndr nk amel, vcud paralarnn iidir. Fikir ise kalp amelidir. Amel insann elindedir fakat fikir, insann gc dndadr. Meer ki Hak Teala bahede Vcut paralarnn ameli, fikri harekete getirmek iindir. Peygamber Efendimiz buyurmutur ki: Tefekkuru satin hayrun min ibadeti sebne seneten (Bir an Allahn kudretini dnmek yetmi yllk ibadetten hayrldr.) Amel, aatr; suyu dncedir. Cenab- Peygamber buyurmulardr ki: Men ehlasallahe erbeine sabahen zahara yenabiul hikmeti min kalbihi ala lisanihi (Bir kimse krk gn ihlas ile ibadet ederse kalbinden hikmet pnarlar zuhur ederek lisanndan akar.) Bundan anlalyor ki hikmet, amelin meyvesidir. Eer amel var da meyvesi grlmyorsa biliniz ki o amel, geri amel suretinde grnr ama hakikatte amel deildir. Nasl ki sahte para grnte gerek paradan farkszdr ama hakikatte para deildir.
(SAYFA 21)

Peygamber buyurmad m ki: Bir saatlik tefekkr, 70 seneyi ibadetle harcamaktan iyidir? O halde tefekkre nispetle ameller hi deil midir? Bo yere zahmetten dalp bklmeden baka bir ey midir? Amel, vcudun almasdr. Fikirse Cenab- Kibriyann ihsandr ve kalbin nasibidir. O geicidir, bu ebedi. Ten kalmaz fakat can, canan tarafna gider.

425

Vcdun sonu olduu gibi vcutla yaplan ibadetin de sonu vardr. Gnl ibadeti ise gnl gibi (can, ruh) ebedidir. Vcut lr, topraa karr; fakat can, canlar cihanna yol bulur. Hakikatte amel, fikir iindir. Amel aa, fikir de onun meyvesidir. Meyve vermezse aa ne ie yarar? Anlamak kabiliyeti olmazsa haber neye yarar? Ey akil, malumun olsun ki fikir meyvedir, ameller de o meyveyi verecek aatr.

430

Aa, istedii meyveyi vermezse neye yarar. Gl olmayan diken aacnn ne kymeti kalr. Amelden maksut ilimdir, hikmettir. Gz, grmek iin lazmdr. Cenab- Peygamber Efendimiz ne buyurmulardr: Dinle de cangnlden kabul et. Kim ki krk sabah ihlas zere amel ederse Cenab- Hak onun ruhunu nur ile besler. yle ki hikmet evinden eme gibi akarak gnlnden diline doru cereyan eder. Byle bir netice hasl etmeyen ameli amel sayma! O amelde muhakkak gaflet ve riya gibi bir fesat karktr. Artk o amel sahte para gibidir, artk onun dikeninde gl bitmiyor. Bu aklamada u anlald ki ruhu hastalktan kurtulmayan, byle mertlerle yolda olamaz. Bu, gne gibi meydanda bir hakikattir, fakat gzleri perdeli krler iin deil. Bu srr bana yar olandan bakas nerede anlayacak! O yar ki bir nefes iinde iki lemi diriltir. O dost ki gzellikte ei, ilim ve irfanda benzeri yok. O dost ki bir lye baksa dirilir, belki dirilerden daha diri olur. Ben bu srr ona syledim ki benim ca-

435

440

24

Sultan Veled nmdr; daima dertlerimde, dermanlarmda benim ortamdr. O, benim ezeli sevdiceimdir; tenimde, canmda ondan baka bir ey yoktur. Ben, zeminim, onun gzellii gldr, semendir, ben irkindim onda gzellik kazandm. Benim cismim kadehtir, onun can araptr. Onu istiyorsan bana bak, bulursun. Ey can, gnln seninle ne maceralar vardr. Fakat senin onlara kulak verecein yok. T ki ben o srlar sana syleyeyim, ta ki o enkten ho sazlar dinleteyim. T ki o bir srdan nice srlar haber vereyim, ta ki sana bir ok dikensiz glzarlar gstereyim. T ki muradn sebepsiz, aracsz bulasn, ta ki malsz ve mlksz mutlulua kavuasn. T ki azsz ve damaksz (yani bunlara muhta olmadan) nimet yiyesin, t ki evgensiz olduun halde ahlardan top kapasn. Ey fakir, can kulan a da cana yakn olan emsalsiz nkteleri dinle!
(SAYFA 22)

445

450

Benden kitap istedin. Cenab- Hak da bana o manaya dair kap at. Gnlmden anszn hikmetler cotu, dilimden hikmet rmaklar akt.
455

Buyurmu olduun vezin ki ok methetmitin. Artk lazm geldi ki onu tamamlayaym. Fikir atnn dizginini kuandm. T ki nazm srasnda ok sratiyle yol alsn, ben de nazm deryasnn altn stne evireyim. Ey din ulusu, seni vebilmek iin Haktan ders alyorum. Ruh hakknda dilsiz olarak aklamada bulunaym nk senin niteliklerin aklamaya smaz. Kimin can varsa ve zinde ise o candan dinler. Sen o gnein nadir nurusun, balar zerinde latif bir sipersin. Deniz cevherisin belki yakin deryassn yerle gk senin gzelliine engel olur. Eer gzelliin perdesiz ortaya karsa bu varlk o varla divane olsun (yahut olur?) Bu benlik o benliin klavuzu, u benlie nispetle o benlik isyan saylr. erisinde kendi nakn gren, bu dardaki naka nasl sevgili olur? Suret su kanaldr, ruh sudur. Vcud kabuktur, can z, itir. indeki z yalnz aktan ibaret olsun, elleri brak, Rabden bakasna ynelme! Bilesin ki o gnein nuru seni aydnlatrsa kendinden faydalanrsn. Sen can olduun halde niin tenim dersin? Sen olduktan sonra artk Benim. deme. Sen bir ahs olduun halde Glgeyim. deme! Her ey sen olunca Kavutum. deme! (Bunlar iinde ayrlk gizler). Bu szler bo szlerdir. Hakikatinde ise sen, ben yoktur. yleyse ayrlmak gayrlmak olmayan semte ynel. Hakikatte bu asln asl sensin, cmlesi dinin nakdr (zahiridir), gdas (batn) sensin. Ey manevi varlk! imdi de bu vadide ne sylemisem cmlesi senin ruhunun gzelliinin erhidir. Bu kitapta aka, nasihate, esrar ve niyaza dair ne syledimse hepsinin kayna sendedir. Senin, bunlarn hepsinin tesinde olduun teslim edilmitir. Bil ki mmin aynadr. Gsterdii eylerin tamam senin nak-

460

465

470

475

25

Rebabnme ndr. Biz burada (bu satrlar yazmakta) iken bizi ziyaret etmek zere ariflerden bir zat, bir emir geldi. yi niyetle, alak gnlllk etti, biraz da hediye getirdi. O zaman onu halk arasnda hadsiz, hesapsz zelliklerle vdm.

26

Sultan Veled

MAKALE 9
Bu makalede u beyan olunacaktr: Hakkmda iyi niyet barndran bir kii, bir emir bu acizin ziyaretine gelmiti. Ondan evvel de bir ok (SAYFA 23) armaan ve ihsann grmtm. Onu abartl bir biimde vdm. Bir mrit dedi ki: Bu derecedeki yksek vgler peygamberlere ve kutublara layktr ki onlar Hakkn nuru ve saf ruh olmulardr. Cismaniler hakknda byle abartl vgler nasl layk olur? Ona cevap olarak dedim ki: Benim bakm onu da der ki: Cenab- Hak onda ifade olmutur. Halakal-halka fi zllih smme rae aleyhim min nrih (Allah Teala Hazretleri halk glgesinde yaratt, sonra zerlerine kendi nurundan serpti.) bunun delilidir. Evliya-y kiramn baklar daima o nurdadr. u halde halka ynelttikleri btn vgler, hakikatte Halkadr. Onlara gsterilen sayg Hudaya dnnce abart deildir. Belki yz binde biri de sylenmi olmaz. Amma, o nurdan gafil olanlarn vgs byle deildir. Onlarn baklar daima dadr. Burada baka bir mana da vardr. htimal ki o emir kutublardan ve kamillerdendir. Bir mrit itiraz etti, dedi ki: Bu vgler kutublardan bakasna yaramaz. Byle vgler enbiya ve evliyaya layktr, ceset ehline (cismanilere) layk deildir. nk onlar mutlak ruh olmulardr; cihandan, hatta kendilerinden gemilerdir. Ehl-i dnyaya byle vgler neden layktr ki ileri hrsla, kinle doludur. ehvetlere tabi olarak ruhlarn ldrmlerdir ve varlk iindedirler. Gaflet arabyla gece gndz sarhoturlar. Biz onu methettikse kr krne methetmedik. Dikkat et! Methedenin gz neye bakyor ve neler gryor. Eer o gmrah surete bakyorsa, mana tarafna yol almam demektir. Uyank olanlara gre vlenin de, venin de, yapt vgnn de bir saman p kadar kymeti yoktur. Eer grr ve kalbi renmeye hevesli bir kimse ise onun kalbinde, ruhunda bir gne doar ki ebediyen batmaz. Bak daima canlara ve gnllere ynelmi olur, bir nefes bile zahir tarafna bakmaz. Her eyde hakkn nurunu aikar olarak grr. nsanlardaki nur, hakikatte onun asldr. nk Nur- Haktan gayrs, hayr, er; mal, mlk, servet hepsi fanidir. Hakkn nuru, srekli Hak ile mevcuttur. Ne yok oluu var, ne de ypranmas. Methedenin bak nura olunca, bunun iki yz misli abart yapsa deer. nk btn vlenler onun zellikleridir. Besleyici olan, ancak o nurdur. Geriye kalanlarn tamam kabuktur. Lakin halk, kendi nurundan gafildir, sanatkardan ve o mbarek devletinden de haberi yok. Kendilerini ufak, deersiz bir cisim sanmlar, gnllerini candan ve Hakkn nurundan ayrmlardr. Bu geici ve baya varla balanmlardr. Hrsl olduklarndan, tenden baka bir ey gremiyorlar. Fakat evliya byle deildir. Onlarn nazar daima Hakkn nuruna ynelmitir. Onlarn gznde nurdan gayrs botur, gzleri her zaman Hakkn nuruna balanmtr.
485 480

490

495

27

Rebabnme

500

Hepsi de Huda ile akbazlk ederler (Hudaya aktrlar) zahirde ise senin ve benimledirler. Demek ki vglerin hepsi bir deildir. Velileri vmek, Cenab- Hakk vmektir. Bunda phe yok. nk hakkn nurunu vmek bizzat hakk vmektir. Bunu bilmeyen ve anlamayan ahmaktr. Baka bir aklama (baka bir bahis) daha vardr. Eer dinlersen sana manevi srlar alr. Biline ki her taifenin iinde bir sekin yiit bulunur ki o, Hakkn has ve emin kuludur.
(SAYFA 24)

505

Bu sekin kiiler (evliya-y kiram) eitli ekil ve grnmde bulunurlar. Her ne kadar Allah katnda hepsi birse de bunlarn bir oklar eriat ve takva yolundadr, dnya tarlasna ibadet tohumu ekerler. Bir takm da bunlarn aksine olarak isyan ve gnah yolunu tutmu grnrler. Zahirleri karanlk, batnlar nurludur. Kendini bildirmemek iin klk deitirerek dolaan padiahlar gibi. Gerek iyi gerek kt, gerek sekin gerek halktan herkesten gizlenirler. Bulut altna saklanan ay gibi. Hak Teala Hazretleri onlar sakndndan bu kullarn yrtk, yamal elbise iinde halktan gizlemitir. Cenab- Hak: Velilerim kubbelerimin altndadr.12 buyuruyor. Ey Hak yolunun yolcusu, kubbelerin ne demek olduunu anla! O sultanlar milletin elinden kurtarmak iin onlara baz sevilmeyen huylar verir. Veli olmayanlar onlar katiyyen tanyamazlar. nk Hakkn srlarna mahrem, ancak velilerdir. nk onlar grdklerinin zahirine bakmazlar, kalbindeki esrara bakarlar. Cahil halk eer onlarn halini inkar ederse hepsi o inkar yznden cehenneme gider. nk gzly gzszden ayrt etmediler, ahmaklklarndan dolay ondan nasip alamadlar. Birinci takdirde halka ait srlar vardr ki veliler bunlarn cmlesinde Hak Tealay grrler. yide ktde, enginde yksekte her eyde onlarn gzne Hudadan bakas grnmez. kinci takdirde de sekinlerin srlar vardr ki ondan bir nebze bahsettim, sen de haberdar oldun. Cenab- Hak hayr er suretinde gstererek gizler, t ki halktan gizli tutulsun. Bakarsn bir ahs sureten irkin ve hakirdir, lakin manevi deeri abdalnn (abdallarn) deerinden ziyadedir. Gr sahibi olan onun yzn grnce cangnlden ona sevgi balar. O surette Hakk aikar olarak grr. nk kalbinde yakin nuru vardr. Zerrede gne, katrede umman gizlenmi grr. Ondan her nefeste yz trl iyilik grr. Armaan ne ki? Belki de Huday perdesiz seyreder. Bu bahsi brak da mminler tarafna ge, onlarn hallerini erh et!

510

515

520

525

12

Hadisi kutsi (Evliyai tahte kubabi layarifuhm gayri) Benim velilerim kubbelerimin altnda gizlidir

28

Sultan Veled

MAKALE 10
Bu makalede u beyan olunacaktr: Esas olmayan paralar ve geici suretler ayna olursa, asllar ve baki olan manalarn da ayna olacaklar derecelerine gre sabit olur. Bundan dolay Resul- Zian Efendimiz Mmin mminin aynasdr. buyurmulardr. Ve u da takdir olunacaktr ki: nsann ruhu saf ve berrak bir suya benzer. Fena fikirler de o suyun yznde bulunan er p ve sprnt gibidir ki suyun gzelliini rten perdedir. Ne zaman ki (SAYFA 25) insan dnya megalelerinden kendini temizlerse canann cemalini grr. Onu grnce artk dedikodular ona zahmet verir ve rt olur. Eer fikirde uyum grlrse, o, ruhun gzelliinden ve letafetindendir. Suret naknn aynas demirden olacak olursa, elbette can naknn aynasnn daha gzel, daha kymetli olmas gerekir. O aynada ten yznn nak grlr fakat bunda Cenab- Barinin nuru seyredilir. Cann, ruhun aynas mmindir ki onda cann yz grlr. Cenab- Peygamber Efendimiz: Mmin mminin aynasdr. buyurmutur. Ey mmin, bunu zevkle, evkle dinle! T ki yreinde cann gzelliini gresin. Her ne kadar cann gzellii bu gzle grnmezse de. Lakin niansz olan Zl-Cemal, nian iindedir. Nian iinde niansz gr de cannn iinde sakla! Hayat suyu, geri surette nianszdr, grnmez fakat rmak suyu gibi daim akmaktadr. Fikirler o suyun zerindeki pislikler gibidir. Cann gzelliini grmeye engel olur. Fakat her fikir byle deildir. Havassn (sekinler) fikirleri ise can demektir. Saf suyu bulandrmaz. Abdaln (evliyann) fikirleri cann kendisidir, belki ruh hastalklarnn dermandr. Nak grnr amma, nak deildir, ruhun rengidir. yi bak! Ey yce kii! Akar suyun zerindeki naklar (dalgalar, kabarcklar, izgiler) suyun kendisi deil midir? Akan suyun yznde her nefeste bin trl izgiler, titreimler oluur. Sana nak grnen o eyler rman bizzat kendidir. O halde naklar da rman kendisi bilmelidir. Tenden ve naktan doan fikirler yok mu, ite suyu kirleten sprntler onlardr. Su, bu pisliklerin altnda rtk kalr. Byle fikirleri gnlnden sk at! T ki cann cemali tertemiz olarak grnsn. Ne mutlu o cana ki bunu dinledi ve kendini artk eksik eylerden temizledi, nihayet, kendini rtsz olarak seyretti.
540 535 530

29

Rebabnme Kendini bir testi su farzet! Fakat rmaa testisiz gel, kar ki, kendini bulduunu aka gresin, can arn (zg) gnl argacndan (atk) anlayasn. Bu ve benzeri yzlerce zellik, senin zelliklerindir, senin saf denizinden bir damladr. Bundan sonra kendi zelliklerini dinle, kendi saf suyundan i ve iir! Nasihatlerimi cangnlden dinle ki rengi, kokusu olmayan bir makama eresin,
550

545

Bizim tlerimiz ayaklardaki balar zer. Ne mutlu ona ki bizim dmz dinleye ve szlerimize kulak vere. O kimse, ate hararetine muhta olmakszn kaynar, onun atei cannn iinde gizlidir. nsan ile cinin cisimlerindeki ruhun gizli olduu gibi, arap atesiz kaynayarak saf ll gibi parlamyor mu? Eer arabn iinde ate sakl olmasayd, kpk iinde kaynayabilir miydi?
(SAYFA 26)

555

Atele suyun bir kapta birletiini hi grdn m? Ate de o, su da odur. Ne kadar garip deil mi? Cenab- Hakkn ilgin sanatnn sonu olur mu? arap, iindeki atele diridir. Asl istenen dost dirisi o takmdr. Ak arab taliplerin mrekkebidir, ak srr saliklerin hemdemidir. Bde (arap) l, bd (rzgar) lme! (Yani hevnn rzgarna kaplma!) Biri nee, biri kederdir.

560

arap, iindeki gam kederi siler sprr; ruhun neesini artrr. Dnyadaki bdeyi hev bil! Badan bostandan ho koku getirdii gibi, fena koku da getirir. Ahmaklarn iindeki arabn hal ve an budur ki: Ondan ktlk, tatszlk, dert ve gam doar. Akllnn arabndan faydalar meydana gelir. Akll, araptan lezzetli meyveler, trl trl gller, nesrinler verir.

565

yle ki onlar gz mevsimi soldurup bozamaz, onun meyveleri de, iekleri de kalcdr. Fakat cahilin iindeki arap byle deildir. Ondan meydana gelen her ey kendi gibi pistir, kirlidir. Nasl ki, Cenab- Mevlana Efendimiz Mesnevisinde buyurmutur, dikkatle dinle! Bde herkeste ayn tesiri gstermez. Edebsizi daha ziyade edebsiz eder. Badeyi ien akllysa, daha akll; kt huyluysa daha kt huylu olur. Fakat insanlarn ou fena ve ayarsz olduundan arab ounluk iin haram klmlardr. nk hkm, galibe gredir. nk fena insanlar daha oktur, bylelikle yol kesicilerin ellerinden silahlarn alm oluyorlar Bu beyitleri kendi beyitlerime uyarladm ki arabn yasaklanm ve kt olduu bilinsin!

570

30

Sultan Veled eriatte arab, kaytsz artsz haramdr. Gerek sekin, gerek halk herkese... Bazlar hakknda helaldir diyenlere kulak verme! Onlarn tuttuklar yol, azgnlk ve aknlktr. Aklarn arab aktr; zm arab fasklarn gdasdr. Ak, manevi meyvelerin zdr; bade, yolundan sapm bir nimetin (zmn) z suyudur. Ak, ruhun arab (neesi)dr. zm arab cisme, cismanilere aittir. Ak arab ile mest olanlar, Allahtan baka her eyden kaarlar. Hakk talep yolunda durup dinlenmezler, dertlerini Haktan bakasna amazlar. lemde ondan gayr mevcut grmezler. Ruhlar elsiz ve ayaksz olduu halde daimi secdededir. O Kabeye gider fakat oras onun yeri deildir. ltica edecekleri kble ancak Cenab- Haktr. Yokluk cihannda seyrederler. Bir can verirlerse binini alrlar. Bir taneden bir harman kaldrrlar, bir taneden yz batman kazanrlar. Onlar sakn bu mahluklardan sanma, onlardan mesela kfr bile ba gsterse onu en kutlu iman bil. nk onlar daima cangnlden Hak talipleridir Hakkn elinde evgene tbi topa benzerler.
(SAYFA 27)

575

580

585

Onlarn her hal ve hareketlerini Haktan bil, kendilerinden deil. Byle hal ve hareketlere iyilik ktlk sar m? Ak- lahi, bir seldir. Onu (k), suyun saman pn gtrd gibi farknda olmadan gtrr. Saman pnn gidiini kendinden bilme! Sudan bil. nk o p gittii yoldan, varaca menzilden haberdar deildir. Bu gidite Haktan bakasn grme! Eeri ve eer takmlarn yrten attr.

Hak yolunda, fani olann can Haktan bekaya erer ve can Hakka kavuur.

590

31

Rebabnme

MAKALE 11
Bu makalede u beyan olunacaktr: Bu dnya baz insanlara gre yol gstericidir, bazlarna gre de yol kesicidir. O kimse ki btn yaratlmlar Haktan bilir ve Haktan grr, ona her nefeste yaratma sanatnn seyrinden yaknlk, kavuma ve kesin bilgi kazandrlr. lemi temaa onun hakknda nimettir, rehberdir. Nasl ki Bayezit Hazretleri buyurmutur: M raeytu eyen ill ve raeytullhe fhi (Hibir ey grmedim ki, onda Allahn sanatn seyretmeyeyim.) O bir kimse ki sanat Haktan bilmez, ona gre dnya uzaklk, habersizlik ve perdedir. Eseri bu ekilde grdke sanatkardan uzaklar. Mesela, biri damdan bir ta atsa, akll olan kimse ta atan grmek iin yukar bakar. Fakat kpek ban yere eerek ta atan dnmeksizin, hiddetle, dnmeden, birden bire atlan ta krmaya, dileriyle ezmeye urar. Bu dnya ona Hakk gsterir, Hakk daima aka grr ve ahit olur. Bahelerde, asmalarda, aalarda, cinde, peride, insan nefsinde, zetle her eyde. lim olan bu cihandan Hakk grr. Her nefeste sanattan sanatya ular. Kainatn btn zerreleri ona rehberlik eder, ona her duvarda bir kap alr.
595

O, Sani-i Huday seyretmek sebebiyle uyanr, rmak gibi vuslat banda akmaya balar. Damdan yere gzel bir elma dse, akl olan yzn damdan tarafa evirir, elmay atan kimdir diye, yoksa, gz yerdeki elmaya taklp kalmaz. Elma yerine ta dse, hal gene byledir. Fakat akllyla ahmak bu hususta farkldr. Kpek tan geldii yeri dnmez, ancak o ta azna alp inemek i gdsyle koar.

600

Ban yere eer, tatan tarafa seirtir, her defasnda koarak onu dileriyle kemirir. Kpek gzlerini yalnz taa diker ve ona saldrr. Fakat lim ve akll olan o deersiz taa bakar m? O ta atan arar, tan atln ondan bilir ve hikmetini ondan sorar.
(SAYFA 28)

Dmanln ona yneltir. nk bunu yapan odur, bakas deil.

605

Elma rahat, ta mihneti temsil eder ki her ikisi de aralksz mahlukata isabet etmektedir. Saf ve temiz ruhlu insan bunlarn hepsini Allahtan bilir, undan bundan bilmez. Hi bir kimse suu alete balayamaz; kast, vurandan bilir ve onu deerlendirir. ntikam alacaksa vurandan alr, alete dmanlk etmek aklndan bile gemez. Dam gayb, elma dnyay temsil ediyor. Dnya yokluktan varla unun iin gelmitir ki:

32

Sultan Veled

Dnebilenlerin can Allaha kavumaktan uzak kalmasn, grnmeyenden (Haktan) haberdar olsunlar. Cenab- Hak lemi yoktan var etti, yerde gkte yz binlerce eser vcuda getirdi. Yerde gkte vcuda getirdii gnl alan ve gnl ferahlatan eserlerin snr ve bitimi yoktur. Bunlar u hikmetten dolay ortaya karlmlardr ki halk sanattan sanatya ulaabilsin, candan geerek canana ersin. Bu cisimler leminde bulunduka cangnlden ona kulluk eylesinler. Onun ei benzeri olmayan yaratn aczle seyretsinler de yzlerini yere srerek ulular ulusu sanatkarn kulluuna kosunlar. Evrenlerin yaratcs yalnz onu bilsinler, daima ve ancak onun namn zikretsinler. Emirlerini kulaklarnn derin kelerinde saklasnlar, korkular, mitleri yalnz ondan olsun. Cihana akl gzyle baksnlar da akldan, nakilden geerek o huzura ynelsinler. leme gz attklar zaman derhal Hudadan haberdar olsunlar. Dnya onlara sevgilinin yzn getirsin ve kavuma olsun, btn gece, btn gndz onda hayran olsunlar. Amma onlar ki cehennem kpekleridir, onlarn gz, kular gibi daima dnya tuzann tanelerindedir. Bundan dolay balar yerde, ayaklar bada olarak Hudadan mahcupturlar. Uyanklk bunlar iin uyku olmutur, ak kaplar onlara kapal grnmtr. Aka davet onlar iin ebediyetten kovulu olmu, bunca merhemler varken yrekleri yaral kalmtr. Balklar sudan hayat bulur, karada yaayanlar iin su, bazen lm ve zdrab getirir. Allah adamlarnn ebediliine sebep olan buluma, dnya adamlar iin rezillik olur. Birisi iin hayat sebebi olan ey, bir dieri iin lm sebebi olur. Vasllar iin elden kan mal, dnya adamlar iin hicaptr. Mal kamillere zarar vermez, geim vastas olur. Dnya, grmeyi bilenlere nasl perde olabilir ki? Onlarn yz ak kaps vardr. Bir mal ki onu Hak iin kazanm bulunuyorsun, byle mal hakknda Nebi-i Zian Efendimiz Nimel-mlus-slih lir-raculisslih13 buyurmutur. Dnya isteklilerinin skntsn arttran mal, vasllar iin, dinlenmeye sebep olur. Harareti artan hastann, yiyip imekten hastal fazlalar. Fakat yemek imek salkl vcuda sahip olanlarn kuvvetini artrr. (SAYFA 29) Zehir kamiller iin ekerdir, eker yetersizler iin zehirdir. Hak yolunu tutmu, bilgisizlik ve karanlk perdesini yrtm ak isterse dnyann pislii iine dalsa bile, bulamaz, tertemiz kar. Pis eylerden derya kirlenir mi? Sen ki vcutta havuz kadarsn, pislikten sakn ve sratle ka! O mal su yoluna sarf et. Emellerine uygun gayrete hazr ol!
13 Salih bir adam iin salih bir mal ne gzeldir.

610

615

620

625

630

635

33

Rebabnme

MAKALE 12
Bu makale unu beyan edecektir: Bu lem, her eyi Allahtan bilenler iin hidayet ve vuslat vesilesi, Haktan bilmeyenler iin dalalet ve ayrlk sebebidir. Nil suyu gibi Kbtilerin aznda kan, Sebtilerin aznda su olmutu. Kuran- Kerimde baz kavimler hakknda (yudllu bih kesran ve yehd bih kesr)14 buyrulur.
640

Dnyann ziyneti, halk iin ayrl getiren eyler, sekinler iin yaknlk ve kavuma sebebidir. Bu cihan, gafiller zerine ekilmi bir perdedir. Fakat aklllar iin byle deil. Aklllar, dnya vastasyla her an o gzel yze ererler. Bu sz can kulayla dinle! T ki uyankln artsn da yeni yeni ve perdesiz vuslata kavu! Hak Teala Kitab- Mecidinde buyurmad m ki: Nil suyu Kbtilere kan, Sebtilere su olur.

645

Bu fayda suya mahsus deil, ekmekte de, ette de vardr. Cisimlerde, bitkilerde, hayatta, lmde de vardr. Malzemede, ev eyasnda, erkekte, kadnda vardr. Belki btn varlklarda vardr. Gzn varsa a da gr! Kuran- Kerim delalet ediyor ki: Birine zahmet, eziyet ve elem olan, dieri iin ifadr. Dnya, birini yoldan karr, dierini visale erdirir. Engin yksek, hayr er, elhasl her ey herkese baka baka tesir eder. Bir dost ile bir dman bakarsn biri dnyadan faydalanm deniz gibi dalgalanyor, teki bir testi su gibi kalm. Biri boncuk gibi kymetsiz ve biri mcevhere layk inci, biri zehir gibi ac, teki eker gibi tatl. Biri ah- Resul gibi Nebi-i Zian, dieri Ebu Cehil gibi batan baa azgnlk.

650

655

Biri Mevlana gibi evliyalarn sevgilisi, dieri din dman ekyalarla omuzda, biri gnln sahibi ve yr, dieri ylandan da beter yabanc.
(SAYFA 30)

Sen Hakka k ol, cahiller gibi korkak olma, bu meydanda cesaretle at sr! Hayasz, cretkar ayyalarn huzurunda tilki gibi yaltaklanma! Arslan gibi ileri atl! Huda aknda zevk ve sefana bak, mrn boa geirme, haydi! Kendine gel!

660

Mert gibi mertler srasna gir, t ki gne gibi felek atna svari olasn! Yrin aknda yabancy terk et, t ki canan tarafnda olan gzel diyar gresin. O, canlara can katan sevin diyarn ki, kapsnn nnde cennet gibi kevserler akar. O diyarda ne duvar var, ne tavan. Orada her istediini, derhal bulursun.
14 Bakara suresi 2/26 Allah, bir sivrisinei, ondan daha da tesi bir varl rnek olarak vermekten ekinmez. man edenler onun, Rablerinden (gelen) bir gerek olduunu bilirler. Kfre saplananlar ise, Allah, rnek olarak bununla neyi kastetmitir? derler. (Allah) onunla biroklarn saptrr, biroklarn da doru yola iletir. Onunla ancak fasklar saptrr.

34

Sultan Veled Byle daha nice yz bin ltuflar grrsn. Hkir bir diken de olsan gl olursun. Onlarn himmeti seni diriltir, bu topraktan vcuda ihtiyacn kalmaz. Uyuz kimselerle sohbet edersen, sen de uyuz olursun. Kafirlerin sohbeti seni de dinsiz eder. Eer gdan zden (iten) alrsan z olursun. Haydi, yleyse iyilere katl da sen de iyi ol! Hayrdan, erden; krdan, zarardan hangisini istersen, onu bulursun! Ekmee talipsen ekmeksin, cana talip isen cansn!
665

35

Rebabnme

MAKALE 13
Bu makalede u beyan olunacaktr: Her neyi dost tutarsan taklitsiz, gayretsiz sen onun aynsn ve o cinstensin! nk cins, cinsi tarafna gitmeye alr. Bunun iin Nebi-i Zian Efendimiz buyurmulardr ki: (Men ehabbe kavmen fehuve minhm)
670

Dosdoru szl efendimiz yneltilen bir suale cevaben: Bir kavmi seven kimse onlardandr. buyurmutur. Sen her kimi candan seviyorsan, her hususta onun aynsn. Eer o, ekya ise sen de ekyasn, muttaki ise sen de muttakisin! drakin varsa bundan anla ki, Hak Tealaya ak olan, nihayet ebedi hayata sahip olur. O daha baka bir ey olur ki, sylesem mahvolursun (havsalan almaz), onu gizlemek isterim. yle kimseleri bu halktan hari tut, huzurlarnda can ver ki seni diriltsinler. Ondan iyi kt her ne grrsen yz evirme, elini tut, teslim ol! Hedef onu bil! Ona doru ka. Altnn, gmn tamamyla dk sa! Yolunda feda et onun szn, fiilini inkar etme, onu brakp da bakasnn yanna gitme! nk o ne derse haktr. Fena eyler onun yanna gelince iyi olur. Bu yksek makam ondan bakasnda yoktur, iyiliklerin kayna ancak odur. Velilerden bakas ihtiya miktarndan fazla yerse haram olur. Eer kalbi aydn ise fazla yemekten kararr, can nurlu ise nri olur.
(SAYFA 31) Ona t ver de ok yemekten saknsn! Sonunda piman olarak elini srmasn. Ona de ki: Yemei brak, al tercih et, rkuya, secdelere (itaate) devam et!

675

680

685

T ki riyzat emesinden trl nimetler yiyesin, rzkszlktan bin eit rzklanasn. T ki gnln nurlansn da gne gibi parlasn. Zorda kalmadka bir ey yeme! Kt gdadan isteme, Haktan iste! Ey oul, kibri brak, puta tapma, Tanrya tap!

36

Sultan Veled

MAKALE 14
Bu makale evvela u hadis-i erifi tefsir edecektir: El-cuu tamullhi yuhy bih ebdnes-sddkn (Alk, Allahn sddklarna ziyafetidir.) Onlarn vcudlarn alkla diriltir. kinci olarak, u hadis-i erif hakknda beyanda bulunulacaktr: Hutveten ve kad vasal15 (Bu hadisi kitablarda bulamadm onun iin manasn izah edemedim.)16 nc olarak da unu anlatacaktr ki: Evliyaya ne gelirse ona yardmc olur. Evliyadan bakasna perde olur, engel oluturur. Nasl ki bir muma veya hafif bir atee rzgar dokunsa derhal sner, fakat tutumu bir ormana isabet eden rzgar, onu sndremedii gibi daha iddetle alevlenmesine yardm eder. Yiyip ime de byledir. Shhati bunda olanlara gda ve kuvvet olur, hasta olanlar rahatsz eder. Resul- Ekrem Efendimiz buyurmular ki: Cenab- Hak sadklar iin alk kaynandan yemek hazrlamtr. Onlarn canlar, tenleri o yemekle gdalanr. Fakat bu, evliya-y kirama mahsustur. yleyse ey mrit, nimeti alkta ara! T ki bu (uzun ve etin) yolu kat edebilesin. O taam (alk taam) sana her aamada kuvvet verir. Sonunda kainatn stne ayak basarsn. Ey salik! Hudann akiyle din padiah olursun. Oraya ayak basmakla, dnya ve ahiret muradna kavuursun! Hutvetni kad vasal17 nakitin olur, nk Hak ile skntsz anlamalarn olur. ki admn biri dnya, biri ahirettir, ikisi de senin iin saadet getirir. Hak sarhou ol, arap sarhou olma, nk o, ikilerin en hayrls, bu, ise en erlisidir. Bade, Haktan gelen can arabdr. Cesede gda veren arap deildir. Dnya ehline haram olan her hangi bir eyi, evliya-y kiram yerse helal bil! Vasllar iin hibir eyi haram bilme! Onlar hamlktan kurtulmu, tamam pimilerdir. Kamillerin yedii, helalden baka bir ey olmaz. nk onlarda celal nuru dolar. Yiyecek onlara ilim ve irfan olur. Vcutlarna giren her ey ak olur. Ayaklar doru yolda metin admlarla yrr. Ak olan mert, hi bir eyden eksilmez. (Onlar mertebesinden drecek bir gnah yoktur.) Rzgar, az atei sndrr, fakat ok atei sndremez, daha ziyade kkrtr. ra rzgara kar koyamaz. Fakat tutumu bir orman bilakis rzgardan kuvvetlenir.
(SAYFA 32)

690

695

700

Yangn orman sardktan sonra kasrga da olsa sndremez bilakis daha ziyade alevlenmesine hizmet eder.
705

Byle byk yangnlara rzgar da yardmc olur. emelerin rmaa yard15 16 17 Bir adm att ve ulat. Mtercim buraya bu notu dm. ki adm att ve ulat

37

Rebabnme m gibi. Zehir, gnl adamlar yannda eker olur. Milletin altnlar iksir yannda bakr olur. Ruhu lm olan ondan (gnl erlerinden), ebedi hayata eriir, aklszlar derhal uslanr. Anadan doma kre gz verir, kederlileri o arap ile neelendirir. Nasipsizlere nasip, dertlilere deva baheder.
710

Akla gelmeyen anlaylar, hayale smadk ltuflar ihsan eder. Sen gnl ehlini gene toprak ehli (cismani) bil ki sana ehlidillerden bir koku gelsin. Gnl ehline hayrdan erden bir zarar gelmez, denize dalsa etini slatmaz. Belki denize at srse toz kaldrr. Onun ruhu kfrden, imandan bu mertebelerden daha yksektir. Ondan ne isterse hemen bulur. Derya, leten pis olur mu? Hi le yiyen Anka grdn m? Anka, ezkaza le yese bile onun halini bilenler yannda dereceden der mi? O gene Kaf Da zerindeki Ankadr. Saf derya bir hayrszlk yznden bulanr m? Nasl ki Mevlana Efendimiz, o byk mkemmel ilim sahibi zat buyurmulardr: Eer veli zehir yerse bal olur fakat bir talip yerse budalalk eder.

715

720

Bir kamil toprak gnderse altn olur. Bir naks altn tutsa kl olur. Bir illetlinin tuttuu her ey de illetli olur fakat bir kamilin kfr bir millet (bir din) olur. Kamilin yanna gelen cehalet, ilim olur; nkstaki bilgi, cehalet saylr. Sende Nemrutluk var, sakn atee girme (yanarsn). Girmek istersen evvel brahim ol! Onlar burada dzenledim ki halka bu mana alsn. Yal, tatl yemekler hastay ldrr. nk yedii gibi hastal artar. Fakat shhati, neesi yerinde olan kimsenin byle yemeklerden kuvveti artar, hastal bertaraf olur. Birine zehir olan, dierine eker olur. Birine nur olan, tekine nr olur. Birine, susuzlara tatl su gibi lezzetli gelen ey, baka birine asilere edilen azab kadar ac gelir. Dikenle gl bir sudan gda alarak meydana geliyor. Fakat ne birbirinin ayndr, ne de aralarnda benzerlik vardr. Ayn sudan dikenin dikenlii artar, goncadan gl ortaya kar. Her ikisi de ayn gda ile beslendikleri halde ne olacaklarsa o olurlar. Artk say. Ya, kuru, i, d, yiyecek ve iecek ve btn nimetler byledir. Birinde kfr olan dierinde din oluyor. Eer akln varsa bu srr anla! T ki bu anlay seni ekilden (zahiri benlikten) kurtarsn. Allah adam ne yapsa haktr. Onun kfr de Allahn dinine dahildir. (SAYFA 33) Onun kararyla erilikler doruluk elde eder, onun icadiyle kfrler iman olur. Hisler bakra benzer: Onun akyla altna dnr. Onun gznde kymetli bir kimya vardr ki, bakt kabuklar i olur. Onun kudretine ar gelecek (gcnn yetmeyecei) bir ey yok. Onun halinin ayrnts aklamaya smaz. Ey peder! Her ne dedimse ve her ne dersem o cevher hazinesinden bir miktar bile olmaz.

725

730

735

38

Sultan Veled Bunlar iki yz (saysz) harmandan bir arpa tanesi bile deildir.Yazk ki, o din adam da din gibi garip kald. Aklarn dini Hakkn visali, kalpleri de onun cemalidir. Onlarn dini btn dinlerin srrdr. Onun yannda dier dinler ayna gibidirler. Onlarn kfr halkn (avamn) dininden iyidir, o ipekli taze elbise, bu eski psk hrkadr. Onlarn kfrn bilseydin ki nerede ve nasldr, anlardn ki onun yannda her din kymetsizdir. Byklerin ziyan ve iflas, kklerin krndan, zenginliklerinden iyidir. Padiahn iflas halinde oluk ocuuna yetecek kadar mal mlk bulunur. Onlarn says ister yirmi olsun, ister otuz, ister krk, ister daha fazla olsun, sknt ekmeksizin yaarlar. O evden deersiz bir paray veya bir malzemeyi mezada karsan, yz tacire ve belki daha fazlasna sermaye olacak kadar bedel tutar. Bu artk herkese kabul edilmitir. Byle akn da kfrn doru bil! nk btn dinler ona ba eerler. O, milyonerden de zengindir, belki btn lem ondan ibarettir. lem halk onun deryasndan bir damla (katre), onun gneinin nuru yannda bir zerredir.
750

740

745

39

Rebabnme

MAKALE 15
Bu makale unu beyan edecektir: Evliyann haddi amas, isyan, halkn itaatinden iyidir. Bundan dolay Nebi-i Zian Efendimiz buyurmulardr ki: Hasenatul-ebrar, seyyiatulmukarrabin (Avam mminin iledikleri (birok) hayrlar havassa nispetle gnahtan saylr.) Hayrllarn (havasn) tvbesi Huda nezdinde gnahtan saylr. yilerin iyi amellerinin o dkkanda deeri yoktur. Hayr sahiplerinden kaynaklanan her iyilik br tarafn ktlklerindendir. Gzn a!
755

Ey Hakk tanyan! Ktlerin iyiliklerini bununla karlatr ki onlarn Hak yannda ne kymeti olabilir? O yerdeki ahlarn himmeti ehemmiyetsiz kalyor, bir avu kulun himmeti nasl olmal? Mnkirler onu nerede anlayacaklar?
(SAYFA 34)

Bu halk onlarn halinden ne kadar uzak, ne kadar. Bundan dolay ihmalleri hadsiz hesapsz oldu. O, Hak adam; o, himmeti yce olan, parlak ay seyrettikten sonra tekrar bulut arkasnda gizleniyorsa bu rtnmeyi onun kfr bil!

760

Geri ayn zaman zaman perde altnda gizlenmesi grlm ve alldk bir durumdur fakat o gzle bir defa ay grdkten sonra, onun gznn nnden hi kaybolmamasn ister. O cemal onun nazarndan nasl kaybolur ki o, o hakikatin hayalinin sarhoudur. Visalden sonra gerekleen hayaller, yaknlk ve ballk hkmndedir. Amma, o hayal ki vuslat grmemitir; o hayal, asln bulmaktan uzaktr. Bunun erhi iin sylenen szler ikaza urar. yle sr her kafaya giremez.

765

Bu eski srr kendi iinde sylemeden (szsz, kelamsz) anla! Kalbin esrarn szsz dinledin. Artk anlayamadklarn da kendin anlamaya al, t ki senin fikir ve kemlinin ve vehminin tesinde olan bu srr anlayasn. Ey amca, yaanmadan sylenen sz, susuz testiye benzer. Ey su isteyen, rman ss sudur. Fakat su isteyen olmazsa o nakn ne kymeti kalr?

770

O hadsiz (Halik tanmayan) mahluklar susuz rmaa benzer. yle susuz rmaktan mezar ukuru daha iyidir. Gnl sahibi olan yiit, akar rmaktr. yi ameli olmayan insanlarn ise cesetlerinde canlar yok demektir. Vcut bir rmaktr, suyu aktr. Aksz can serap gibidir. Uzaktan susuzlara su gibi grnr fakat yaknlanca zdraplar daha fazla artar. Barda, tulumu bo kalr. Hibir kimse vcudunu gda-

40

Sultan Veled sz semirtemez. Hak adam, Hdann akyla dolu bir hazinedir, o hazineden zengin, fakir herkes istifade eder. Yanna gide gele zengin olur, ii karanlksa aydnlanr. Ey ahbap! Geri serap sana uzaktan su grnr cahillikle ondan su isteme! T ki susuzluun artmasn, bo yere deli gibi her tarafa koma! Ey Efendi! Madem ki Hak adam sana suyun sevincini vermitir. Sen niin susuzluk yznden oraya buraya koup duruyorsun? Neden tarafsz ve ynsz, mekandan mnezzeh olan yaratan tarafna gitmiyorsun? Cihetsizlik hak adamnn yolu olduysa artk, atlara syle, o meydana gitsinler. Bir Rstem lazmdr ki devleri esir etsin nk onlar hakim ve emir konumunda bulunuyorlar.
780 775

41

Rebabnme

MAKALE 16
Bu makale unu bildirecektir: Gerek beyaz gerek siyah dev insann kendindedir. Zina, adam ldrmek, haram yemek (SAYFA 35) gibi eyler siyah devlerdir. Bunlar herkes grr ve bilir. yi hallerde, mesela, halka ho grnmek kastyla dnyay terk etmek; taatle, ibadetle, hayr ileriyle megul olmak gibi eyler grnrde beyaz devlerdir. Fakat bunlarn i yzn herkes gremez. Ancak evliya-y kiram anlar, nk onlarn her zaman baklar iedir. (batnadr.) Onlar siyah ve beyaz devleri tamamen, olduklar gibi grrler. Akkanlarn dibine biriken tortuyu grmek kolaydr. Fakat saf ve berrak su iinde znm olarak bulunan tortuyu grmek her gzn ii deildir. Ona ok dikkatli ve keskin bir gz ister.
785

Onun devden kastettii mana budur. Hak erlerinin ahlk sz deil, davrantr. Onlarn huzurunda perian szler sylenmez. Mert olanlar faydasz sz sylemekten utanr, onlarn ii eylemdir, sz deil. Beyaz dev siyah deve nazaran ok zayf grnr. Nispeten bu, ayak; o, batr. Byle devle nicelemek gtr. O lafla (atp tutmakla) ldrlemez. nk saf akkan iindeki tortuyu grmek, byklk iindeki kklkleri bulup karmak zordur ve ehil olmayanlarn kr deildir. Byle bir kapy (kaleyi) fethetmek kolay deildir. Karanln karanlk olduu aka grlr. Asl hner, nur iinde gizlenmi olan sisi, karanl grebilmektir. Byle bir snavdan geip kurtulmak kolay deildir. Bu ite ehil de, ehil olmayan da hepsi acizdir. Meerki ilahi yardm yetie de byle cezadan tensiz olarak (vcudundan soyutlanarak yalnz ruhuyla) geip gide. Oradaki nur perdelerini gemek, ancak onun (Halikin) ekmesiyle mmkn olabilir. Nur perdelerini Allahn yardmndan baka kaldracak yoktur. T ki huriler grlebilsin. Bil ki bu srlarn aklamas ok uzundur, bu szlerden o srlar nasl anlalabilir. O (beyaz devi ldren) Rstem, hilesiz, dalaveresiz kavgada, saflar yarar, direnileri krard. Yiitlere gre hileye bavurmak ho grlmez. Arslann sna mertliidir. Tuzak ve hile tilkilerin iidir, fena niyetler (gizli maksatlar) doru yoldan sapmlara yakr. Beyaz dev ile yalnz o savat, bu kudret bakasnda yoktu. Ey hakim! Siyah ve beyaz devler, cesaretsizlere bir yn verirler mi ki, ellerini kollarn balayarak kadnlar gibi esir etsinler. Bu vadide sana biraz sz sylersem, bylenirsin ve byle bir Leylaya benim gibi Mecnun olursun. Hani, Cenab- Mevlana gibi bir Rstem ki onun sema zerinde yz geni dnyas var; ucu buca bulunmayan felekler zerinde, meleklerden hesapsz askeri var, o sultann taht ar- aldr, levh zerine kalemden binlerce eit rakam eker ki (SAYFA 36) haddi hesab bilinmez. Daima Allahn emirlerini yazar. Sekiz cennetle yedi cehennem onun nnde konmu bir ayna gibidir.

790

795

800

805

42

Sultan Veled

Cennetliklerin cennetteki, ate ehlinin duman iindeki suretleri, iyi, kt, dost ve dman her birinin rtbesini o aynada grr. Sonra her snf iin yz trl makam son saftan tut da (mihraptaki) imama kadar hayrdan, erden, enginden yksekten saysz makamlar ki ayrntsna giriirsem uzun srer, sz kirii krlr da sazdan olurum. Yalnz bence mhim bir ey var, onu syleyeyim: Can, niin bu vcutta bulunur? (Elest) ehrinde Hakkn buyruu (ruh) neden dolay yukardan aaya indi?

810

815

43

Rebabnme

MAKALE 17
Bu makalede u beyan olunacaktr: Ruhlar, cisimlerden nce Cenab- Hakkn rahmet deryasnda balklar gibi mevcut ve denizde idiler. O bollukta, o skntsz nimet iinde sevinli ve mutlu yaamakta iken Hak Teala Hazretleri seslendi: Elest birabbikm18 (Ben sizin rabbiniz deil miyim?) diye. Ruhlar Bela. dediler. Belann manas; Evet, arzumuz ve sevdiceimiz sensin demektir. Cenab- Hak, ben sizi bu davanzda imtihan edeceim, dedi ve (hbitu minha cemian)19 diye ferman buyurdu. (Hepiniz cennetten dnyaya ininiz) demektir. T ki anlalsn ki herkesin belas nasldr. Her kim bu davada doru olduysa ona ebedi devlet vereceim ve her kim eri olursa onun lay mihnettir. Neden dolay o can, bu su ile amurdan (anasrdan) olumu vcuda girdi ve gklerden zemine niin indi? Sonunda bu can o sahilsiz deryaya yine gidecektir. Neye geldi, niin kald, neden gitti? Bu srr sana sylemek ok gtr, dilimi yakar.
820

Kabul edersen sen de benim gibi olursun (ayn hale urarsn) ondan sonra hibir kaba smaz olursun. Bu zemin ve gkler ne oluyor ki senin gibi bir padiah oralara sabilsin. Bu cihan, yannda zerre gibi hor ve hakir kalr. Naklardan, renklerden kurtulup yerden ve gkten daha byk, ok daha yksek lemlerde seyrederek bu karar ve sebat ve azamiyetle beraber g -can ve ten engelleri olmakszn- bir bakta kuatp grerek

825

gne gibi, yrngenin zerine biner, arkfelek gibi kendi gzelliinin etrafnda dnersin. Kutub daima kendi etrafnda dner, virdini kendi akndan yayar (akn mrldanr, sylenir). eride, darda ondan baka yoktur. Her ne emrederse olur Kn feyekn (Ol der demez olur.)20 Vasllarn semas manadr, oraya manevi olanlar gider. O sema, candr. Bu sema, o cana nispetle cisim deerindedir. O, adlandrlm olandr; bu, addr.
(SAYFA 37)

830

O, saf sudur; bu, onun yzndeki kpktr. O, sonsuz gzelliktir; bu onun ssdr. Hem de Cenab- sa Aleyhisselam o semadadr, bunda deil. Cmle peygamberlerin yeri de, o yksek semadr. Enbiya ve evliya ki erenlerdendirler. Hepsi orada ayn hedefte birlemilerdir. nk hepsi de bir nurdur, o can gneinin nurudur. Aralarnda ayrlk gayrlk yoktur. Grnte vahdetin
18 Araf suresi 7/172 Hani Rabbin (ezelde) demoullarnn sulplerinden zrriyetlerini alm, onlar kendilerine kar ahit tutarak, Ben sizin Rabbiniz deil miyim? demiti. Onlar da, Evet, ahit olduk (ki Rabbimizsin) demilerdi. Byle yapmamz kyamet gn, Biz bundan habersizdik dememeniz iindir. 19 20 Bakara 2/38 nin oradan (cennetten) hepiniz. Tarafmdan size bir yol gsterici (peygamber) gelir de kim ona uyarsa, onlar iin herhangi bir korku yoktur, onlar zlmeyeceklerdir dedik. Yasin Suresi 36/82 Bir eyi diledii zaman, Onun emri o eye ancak Ol! demektir. O da hemen oluverir.

44

Sultan Veled nuru ten giyisisinde sonsuz damlalar suretinde bir ok kez grnr. Nasl ki gnein nuru her evde ayr ayr grnr. Hakikatte ise o nurlar ayn kaynaktan geliyor. O ayr grn, evlerin ayr ayr oluundandr. Yoksa gnein nuru, kursundan ayrlm deildir. Bu okluk araclardan kaynaklanmtr. Yoksa, gren gz, nuru birden fazla grmez. Bundan dolay, Cenab- sann konaklad gkte evliya da onunla dostluk iinde bir aradadr. Cmlesinin can da o kadehsiz iilen yaknlk arabyla elest gnnden beri sarhotur. Bu yaknlk onlardan bakasnda yoktur. Bundan dolay onlarn ruhu dierlerinden daha kdemlidir. Onlarn ruhu ah, bakalarnnki askerdir. Onlarn ruhu btn ruhlarn snadr. Onun iindir ki Hak Teala Hazretlerinden Elest hitab geldii vakit ruhlar hemen Bela dediler. Fakat bu cevaplarn kimi kutlu, kimi gevekti. Her ne kadar o zaman eit grnmlerse de Cenab- Hak istedi ki, dorular erilerden semek suretiyle bu srr ortaya karsn. hbitu minha (Cennetten yeryzne inin! Orada, o su ve toprak cihannda yerlein diye ferman buyurdu. T ki dorularn belas meydana ksn, yalanc belalar da rsva olsun. Ruhlar, ilahi emri iitince her biri bir bedende yer tuttu. Bir mddet bedende kaldlar. Dnyada mal, mlk, oluk ocuk sahibi oldular, trl iecek, eit eit yiyeceklerin zevkine dalarak verdikleri sze ball unuttular. Nihayet bu fani dnyaya gnl balayarak belay braktlar. Fakat, enbiya ve evliya byle yapmadlar. Bu cismani dnyaya hi gnl vermediler. Cenab- Ziyann didarna talip oldular, onun ayrlyla gece gndz aladlar. O kavumay, o sonsuzluu bulmadka, kendilerine ebedi mr sunulmadka, Cenab- Bariden o ezeli armaan almadka, o vahdet deryasnn dalgalar iinde yuvarlanmadka bir nefes dinlenmediler ve bir an istemekten ayr kalmadlar. Gayret ve zahmetten bir nefes uyku tatmadlar. Evliya-y kiram, nur deryasnn balklardr. Hepsinin kazanc oradadr. Kutub da, phesiz, onlarn ba ve btn dervilerin ba, nde gidenidir.
(SAYFA 38)

835

840

845

850

855

Evliya o hazretten hediyeler alr. Cmlesi onun bendeleri ve hizmetkarlardr. Kutub, bir olur. Her ne kadar o gayb erleri (dal) ve (zal) gibi biroksa da.

45

Rebabnme

MAKALE 18
Bu makale unu bildirecektir: Dierleriyle birlemese bile her harfin ayr ayr manas vardr. Eer olmasayd, Cenab- Hak Kuranda zikir buyurmazd. (Elif, lam, mim, ha, mim, yasin, gaf, sad, nun) gibi. Ancak onlarn manasn Cenab- Hak bilir, bir de kamil evliyalar bilir ki, Ve ma yalem tevili illallah ver-rasihn fil-ilm21 buyrulmutur. limde derinlik yakalayanlar evliya-y kiramdr. Onlar deil midir ki, bilgiyi zahire retmilerdir. O ilmi kitaptan, medreseden renmeye imkan yoktur. Onun retmeni Hak Tealadr ki, Er-Rahman allemel-Kuran22 buyurmutur. Nitekim Senai de demitir: Ak r Bu Hanife ders nekerd afi ra der u rivayet nist Tercme: Ak Ebu Hanife okutmad, onun hakknda afiinin de bir duas yoktur. Bu makale unu da bildirecektir ki:Elif Haktr veya akldr. nk evvel ma halekallah el-akl (Allah Tealann ilk yaratt, akldr.) buyrulmutur. Vaka dier harfler elife benzemiyor. Fakat dikkat edersen, hepsinde elif mevcuttur. Bada elif vardr. Ta ile sa da byledir. Kalanlar da bunun gibi deerlendirmek lazmdr. Bundan dolay, harf ne kadar eitliyse de hepsinde de Huda mevcuttur. ve nahnu akrebu ileyhi min hablil verdi23 buyrulmutur. Boyun damar da bir mekandadr. Fakat Cenab- Hakkn bulunmad, kudretinin ermedii hi bir makam, Hak Teala ile varlk bulmayan hibir ey yoktur. Huvel evvelu vel hiru vez zhiru vel btn24 (lem, btn odur. Fakat grecek gz nerede!)
860

Burada dal ile zal misal olarak getiriim, geliigzel deildir. Onlarda gml, sakl olan manalar sylemek isterim. Her ne kadar harfler manasz saylmakta ise de zarflanann, zarf iinde gizlendii gibi harflerde de birok manalar gizlidir. Fakat o zarflanm dediim manalar halkdan gizlidir. Hametli bir zatn khne, yrtk bir elbise iinde gizlendii gibi eer harflerde byle manalar gizli olmasayd Kuran- Kerimde onlar nasl zikrolunurdu? lemin srr olan Cenab- Yezdan, elif, lam, ra, ha, mim gibi harfleri kendi kelamnda

865

undan dolay zikir buyurmutur ki, zarfa bakarak iinde saklanan anlayasnz. Taha ve Yasin de byledir.
21 Ali imran suresi 3/7 O, sana Kitab indirendir. Onun (Kurann) baz yetleri muhkemdir, onlar kitabn anasdr. Dierleri de mteabihtir. Kalplerinde bir erilik olanlar, fitne karmak ve onun olmadk yorumlarn yapmak iin mteabih yetlerinin ardna derler. Oysa onun gerek manasn ancak Allah bilir. limde derinlemi olanlar, Ona inandk, hepsi Rabbimiz katndandr derler. (Bu incelii) ancak akl sahipleri dnp anlar. 22 23 24 Rahman suresi 55/2-3 (1-2-3) Rahmn, Kuran retti. nsan yaratt. Kaf suresi 50/16 Andolsun, insan biz yarattk ve nefsinin ona verdii vesveseyi de biz biliriz. nk biz, ona ah damarndan daha yaknz. Hadid suresi 57/3 O, ilk ve sondur. Zhir ve Btndr. O, her eyi hakkyla bilendir.

46

Sultan Veled Hafz deilsen Kuran- Kerimi a, bak! Baka yerlerde zikrolunan bu kabil harfleri sylemeye gerek yoktur. nk yaygn ve bilindiktir. Bu kadar iaret kafidir. Muhatap sz anlamaz takmndan ise o baka.
(SAYFA 39)

Akldan, ilimden nasibi olmayan zavall iaretten anlamaz.


870

Her erefli harfin tefsirinde tefsir edenler gzel ve ince manalar sylemilerdir. Fakat harflerin iindeki (derinliklerindeki) manalar ki ilim sahiplerinin idraklerinin tesindedir. Onlar Cenab- Haktan baka hi kimse bilemez, onlar hakkyla bilmek, ancak Allaha mahsustur. Eer onlarn anlalmas Huda tarafndan istenseydi, dier ayetler gibi onlar beyan ederdi. Kereminden dier ltuflar izhar buyurduu gibi bu harflerin de terkibini emir buyururdu. Nasl ki, Kuran- Kerimde ticaretin helal, faizin haram olduunu aka bildirmitir. Nasl ki mminleri cennete yakn, kafirleri cehennemde hapsedilmi klmtr. Fakat ben, sizin anlayacanz derecede, sizin kavraynza sacak oranda onlardan size biraz bahsedeceim. Elif Hudann evvel ve hir sfatlarn temsil eder. Harflerin tertibinde elif, unun iin bata gelmitir ki, Cenab- Hak evveldir, sonradan gerekleen bir eye bal deildir. Geri elif baya nispetle evveldir. Fakat Cenab- Hakkn evvellii byle nisp deildir. Onun evvel vasf, balangc olmayan evveldir. ncesi gibi sonras da herhangi bir eye bal deildir. Ba elif huzurunda secde ederek hayretinden yzn semaya evirmitir. Secdenin ekli bala yere konmasn gerektirir. Fakat bu secdedeki mana bakadr. Senin ykml olduun secde manevidir, manadan sapanlar bunu takdir edemezler. Akln Hudaya ball, tanmak suretiyledir. Bundan dolay ykml olduu ilk i secde olmutur. Hakkn huzurunda o (akl) basz olarak secde etmitir. O mana damna kanatsz olarak uar, ykselir. Hudann emriyle huzurunda secde ederken daima Hakla konuur. Hilkatin kayna akl idi. Cenab- Hak ona ne emir buyurduysa kabul etti: Yzn bana evir! dedi, evirdi; Arkan dn! dedi, dnd; Kalk! dedi, derhal kalkt; Otur! dedi, hemen oturdu; sonra Syle! dedi, syledi; Sus! dedi, sustu; Anla! der demez anlad. Bu emirlerden hibiri ona ar gelmedi. Cenab- Hak ne buyurduysa yerine getirdi. nk korku ve mit llerine balad. Hak Teala Hazretleri buyurdu ki: zzetim hakk iin, kudret denizimden senin gibi kymetlisi kmamtr. Has kullarm her iki dnyada beni seninle tanyacaklardr. Dnyada asiler de senin araclnla bana itaat edeceklerdir. Bizden karlk ve tvbe sana olduu gibi engelleme ve ceza da yalnz sana yneltilecektir. Artk bu bahsi burada brak da harflerdeki manalar anlat! T ki zarfta saklanandan haberdar olsunlar. Onu aklamak zor itir, sze gelmez, o mana incileri kelimeyle delinmez. O manay nasl anlayabilirsin ki anlayn da kavrayn da noksandr.

875

880

885

890

895

900

47

Rebabnme Ey pak can, sana onlarn suretlerinden bir iaret syleyeyim ki, ondan bir koku duyabilesin. Ondan bir koku hissedersen, artk o bir daha saklanmaz, yzn grrsn. Bu elif, harflerin tertibinde niin evvel gelmitir? Onun zellii ve saltanat nedir? undan dolay ki: O, btn harflerin naknda (bnyesinde) mevcuttur. O, imamdr, dier harfler ardnda saf balamlardr.
905

(SAYFA 40)

Sonra saflar ona tbi olmulardr, o hem hidayet eden, hem edilendir. Ey lim, elif; evveldir, ahirdir, imen taze bir servi gibi ayakta duruyor. Eliften sonra ba gelir ki eliften ayrdr. Ta ve sa gibi birer zarf- Hudadr (?) Ha ile h, cim gibi rkudadrlar, korku ve mid ile huu halindedirler. re ile ze, her nden ziyade tevazu ve alak gnlllk zere bulunuyorlar her ikisi de Huday armaktalar. Harfleri ya ya kadar birer birer gzden geir. Hepsi byledir. Dn, anla! ok ilgintir ki ekten pheden kurtulmu o kimselere gre bunlarn manalar hep birdir. Ey aziz! yi dnrsen, her harfte eliften baka bir ey olmadn grrsn. Dikkatle bak, bada elif vardr. Ta ile say da byle bil! Cimin naknda (yazlnda) elif gizlidir. Yaya kadar btn harflerde elif gizlenmitir.

910

915

Eer gr sahibi isen btn harflerde eliften bakasna bakma! Burada hadsiz hesapsz srlar gizlidir. Ben onlar aktan aa sylersem, herkes o sze tahamml edemez, ban, ayan (kendini) kaybeder. Halkn ou o yzden sapknlkta kalr, hepsi Allahtan uzaklar. Ancak saf ve metin akl sahibi, derin dnen aklllar hari, kendilerine Hak tarafndan kitapsz, katsz srekli ilim bahedilen limler hari, ilimleri akldan deil, Hudadan olan, gzel nkteleri nakle dayanmayan arifler bakadr. Ey akll, bu srlar o anlar ki: Harflerden her birini (illiyyin)25e kadar gtre. Bu srlar yle nadir ve acayip incelikleri tar ki gzler onlar vastasyla Allahn yzne bakar ve onu seyreder. T ki btn harflerde elifi grr. Her ne kadar ekilleri baka baka ise de.

920

925

Harflerin farkll onu yanltmaz. at nehrinde boulan rdek gibi. Belki su yzndeki gemi gibi elsiz ve ayaksz akar gider. u halde ey oul, sen Hakk elif gibi bil, ya, kuru ne varsa her eyde onu gr. Ondan sonsuz suretler ortaya kt, lakin gren gz, bir manadan baka ey grmedi. yle deil mi ki bir ahsta iyi kt birok hal ve hareketler grlr. Gzn onlarn hepsinde de o ahs grr. Sev dersen, onu sever, gcenirsen ona gcenirsin. Ondan ortaya kan ki -hayr, er, iyi, kt, kfr, din- ne olursa olsun hibirinde o ahstan baka bir ey gremezsin.
25 Mutaffifin suresi 83/18 Hayr (sandklar gibi deil!) iyilerin yazs lliyyndadr.

930

48

Sultan Veled te Cenab- Hak da eyada byle eitli biimlerde zuhur eder, onu cangnlden seversin. O cmle hakikatte bir deilse neden onun tarafna kouyor,
935

(SAYFA 41)

neden daima o bire hayran oluyor, bakalarndan kesilerek yalnz ona gidiyorsun? yleyse okluk iinde yalnz o vardr, mevcudat yalnzca ondan ibarettir. Varlklar manevi harflerdir. Onlarda grdnz biimler o manevi yzn biimleridir. Bunun gibi, o harfleri doldurmu olan elif de, kaplar doldurmu su gibidir. Sanatkar da eserini bylece doldurmutur. hlas da, iman da, oru da ve din de. taat ve hayrlar bunlarn gstergesi olduu gibi kilise semtinde dolamak da kfrn gstergesidir. Kfr ile dinin saysz gstergesi vardr. Sen bunlardan her birini onun naklarndan biri bil! Naklar uzaktan el, ayak gibidir. El, ayak vcuttan ayr eyler midir? Bir vcutta saysz organ vardr: Eller, ayaklar, yz, ba, dudaklar, diler, yanaklar, ene, gzler, kulaklar, burun, az. Her demde bunun gibi yzlerce ey vardr. dem olan bunlarn hepsini bir grr. Onun birliine adedler ahittir. kile gre bu okluk tektir. Saydm d organlar hakkndaki hkm, dahili organlar hakknda da byledir. O saysz yaratlmlar hep birdir. O, bu her ikisi de birdir. Aklllara bir ipucu gsterdim, bu yeterlidir. Eer kpte kimse varsa bu sr sakl kalmaz. Bu szlerden gene esrar dolu beyitlerime geri dnyorum. Evliya arasnda kutub bir olur. Hepsinin gzne srmeyi o eker.

940

945

950

49

Rebabnme

MAKALE 19
Bu makalede u beyan olunacaktr: Kutub hem kamildir, hem mkemmeldir. Btn evliyaya eit eit ihsanda bulunur. Kendisi hibir kimseden bir ey almaz. Bir padiah gibi ki btn komutanlarna, askerine, hizmeti ve yaknlarna mal, mlk, vilayet, makam verir. Kendi herkese her ey verdii halde hibirinden bir ey almaz. Bu makalede u da bildirilecektir ki, btn evliya derecelerine gre Hakka vasl olmulardr. u kadar ki, hepsi de bulunduklar makamn stnde baka bir makama taliptirler. Nasl ki dnya halk da byledir. Padiahtan kula, zenginden fakire kadar her biri halince dnyadan bir eye sahiptirler. Fakat o miktara kanaat etmezler, ondan fazlasn isterler.
(SAYFA 42)

Nasl ki ay ile yldzlar azsz, boazsz gneten nur ierler. Kutub da padiahtr. Evliya-y kiram ondan her an vuslatlara, ltuflara kavuurlar. Hepsi de visal-i ilahide olduklar halde daha fazla kavuma ararlar ve bunu kutubdan beklerler.

955

Bir kimse sual ederse ki, Mademki evliya hlihazrda kavumulardandr o halde kavumay aramann anlam nedir? Meselenin zm iin verilecek cevap udur: Her ne kadar gzellii yakalamlarsa da ehli dnyann hepsi de -kendine gre- dnyadan bir eye sahip deiller mi padiahlardan, byk yneticilerden, kutlu tccarlardan, halk tabakasnn hamalndan tut da, zayfna kadar byk kk, zengin fakir hepsinin kendilerine gre bir vuslat, yeteneklerine gre bir devleti vardr. Bununla beraber hibirinin de arzusu yerine gelmi deildir, hepsi de daha fazlasn ister. Kk bir beki beki ba olmak ister, beki ba, zabta amirlii arzu eder. Zabta amirinin gz muavinlikte, onun gnl de mdrlktedir. Bunlarn hepsi de dnyaya vasl olmular, az ok birer eye sahiptirler. Dnya bunlardan ayr bulunmad tamam da dnya malna kavumu olduklar halde kavumalarnn artmasn isterler. Bu rnek semboliktir. Sen sembolden asl olana var! Musa Aleyhisselamn Allahn yzn grmek istemesi de, ite bundan ileri gelmiti yoksa yrdan ayr dm el deildi. nk Cenab- Hak ona peygamberlik vermiti. Didr- ilahi bir peygamberden nasl gizlenirdi. Fakat o, Cenab- Hakk aka grememiti de onu istiyordu. T ki Muhammet Mustafa (s.a.v.) gibi fahri lem olsun.

960

965

970

T ki onun gibi ah, onun gibi gani, rtbece onun gibi yksek olsun. te Cenab- Musann bu talebi, Allah grmek istemesi, ona kavumu olmasndan ileri geliyordu. Gl bahesinde bulunduu halde gl arayan diken gibi. Vuslat bahesinde gln harman vard. Fakat o, buna kani olmuyor, vuslattan vuslatn srrna gemek istiyordu. Eer akln varsa bunu anla! Yr! Bakalar gibi anlatlana balanp kalma! Vuslat iinde vuslat aramak bunun iindir.

975

50

Sultan Veled Bunu bilen, insan olur. Kim bilir kutbun erdii o visal nasl eydir ki btn evliya onu candan talep ediyorlar? Askerin says ne kadar ok olursa olsun padiah (kumandan) bir olur. ah, mahkum deil, hakimdir, rahmete nail olmu deil, rahmetin t kendisidir. Onun yannda olan her haram al, tereddt etme, nk onun verdii boncuk, cevher olur. Irmaa karan yol temizlenmiyor mu? O frndan i ekmek kmaz. O frnn harareti nurdandr, nrndan deil. O k, gktendir yerden deil. Can iindeki o mealesiz k binlerce Bayezite rehberlik etmitir.
(SAYFA 43)

980

Saf incilerin tamam bir denizdedirler, hepsi de lafsz, davasz ileriyle (ibadetleriyle) meguldrler. O mana deryasnn her incisi, Cneyd gibi saysz kutublarn evi olmutur. Bu cevherler (inciler), bir cevherin askeri, bir cevherin aklar ve kullardr. ncilerin sultan o incidir ki btn sadklarn beklentisi ve ynelimi ondan yanadr. O sultann bendeleri tamamiyle vasl ve kamiller, ilimleriyle ters dmeyen salam limlerdir. nk onlarn hepsi, can deryasnda delinmiler, visale erdikten sonra ldrrcasna aka dmlerdir. Onlarn seferi seyr-i ilallahtr. Seyirleri, menzillerinde, oturduklar yerdedir. (Seyr-i ilallah) Saliklerin nasibidir. Gn ve mekandan geerek yol alrlar. Bu zmrenin statlar o zmredir. Hak yolunda bunlara klavuzluk ederler. Bunlar tamamlanmam inci olduklarndan servenleri deryann dnda srmektedir. Bunlar, o padiahlarn hediyeleri ile gkleri geerek Hakka kavuurlar. Vaktin kutbu iin -visalde kemale erdikten sonra- dier bir irat daha vardr. Vaktin kutbu, btn liderlerin lideridir, tm kamil ermiler ona tabi olurlar. O, hepsinin ba imamdr. Onun frn, kendisine uyanlar yle piirir ki gne taze hurmay yle piiremez. Cann (ruhun) pimesi cisimlerin pimesine benzemez. Eer o seyri arzu ediyorsan suretten gemen lazm. T ki boyutsuzlar iinde, iten bir zevk, bir lezzet bulasn. O zevk, her zevkin stndedir. Anla ki evk ile ynlerden mnezzeh olan Bri Teala yanna kotur! O yol iin evkten iyi at yoktur. Bu sz kulana kpe edin! Hudadan, akndan baka bir ey isteme! Ak atna binmeden o yola gidilemez. Ak atndan bakas oraya nasl gidebilir? Sen kendinden gemedike eklin hal olmaz. Seni benliin smsk balar. Benlikten tamamiyle soyutlan, o zaman zahmetsiz bir rahmet dnyas grr, mihnetsiz bir rahata erersin. Cannn iinde ni-

985

990

995

1000

1005

51

Rebabnme metlerle dolu bir cennet grrsn ki her tarafnda pnarlar, emeler akar baheleri var. Kklerindeki saysz hurileri gr, onlarn visaliyle ok mutlu ol! O hurilerden her biri istibrak denilen kyafetlerle donanm, hepsi de Hakkn ltfuna mazhar olmulardr.
1010

O cennetin her biri snrsz gl bahesidir. Fakat bu szleri hangi sar kulaa duyurmal. O glende hi diken gremezsin, o cennetin meyveleri kabuksuz ve ekirdeksizdir. Onun baharnda gz fasl yoktur; yapraklar, aalar canl gibi konuur. nk o cennetin temeli tamamyle hayat zerine kurulmutur, onun temel talar; namaz, ibadet, aktr. Ta, tulas, kerestesi itaatten olan cennetin, phesiz ki, her eyi diriler gibi dile gelir.
(SAYFA 44)

1015

Namazsz, zikirsiz, taatsiz zindelik; sadakatsiz, niyazsz, orusuz kulluk olur mu? O serabn -ki, kerestesi bunlardr- elbette duvar, tavan batan baa can olur. Ba, aac, yapra konuur, cennette hurilerle beraber koar gezer. Tatan topraktan yaplan dnya evleri, malzemesi l dnyadan alndklar iin ldrler. Dnya evlerinin malzemesi de ldr: Onlar da dnyadan alnmtr. Byle evler nasl syleyebilir? Hayat cennetin kkleri gibi gerek hayat zerine kurulmu deildir ki syleyebilsinler. Bundan dolay, bu lemi ona kyas etme! nk orann esas itaattir. Orada lmsz hayat vardr. Orann her bitkisinden acaip, garip srlar duyarsn! Evvel ve hir olan Cenab- Haktan uzak olmakszn yaar, onun visalinden ebedilik arab iersin. Bu szlerden gene bahsimize gemek isterim ki bu varlktaki hikmeti anlataym:

1020

52

Sultan Veled

MAKALE 20
Bu makalede u beyan olunacaktr: lem yaratlmazdan evvel yalnz nur ve aydnlk vard. Cenab- Hak murat buyurdu ki: O nur aa ksn., o nurdan bu zulmet lemini yaratt. Zira her eyin varl zddyladr. Btn eya, ztlaryla anlalr. lemi yarattktan sonra kendi emanetini gklere, yere, dalara, deryalara sundu. Hepsi de onu kabul etmek istemedi, alayp inlemeye baladlar ki: Bizim bu emanetleri tamaya gcmz yetmez. dem evlatlar bunlarn hepsinden zayf olduklar halde (zalim ve cahil) olmalar hasebiyle kabul edip yklendiler.26 O emanetler, o ilahi emirler, dinin emirleridir. Eer demoullar bu emanetleri saklayabilir, baa karabilirse zalimlikten, cahillikten kurtularak Hazret-i dem gibi, meleklerin secdegah olur (onlardan kdemli olur). Eer sznde duramazsa mertebece hayvandan aa der. ill kel enmi bel hum edallu27 Yerle gkler yaratlmazdan evvel Hak Teala Hazretleri vard. Ve cmleden gizli idi. Zahir olmak iin yerle g yaratt, t ki karanlklardan aydnl var ede. O vakit lem nurdan ibaretti, orada hesapsz melekler vard.
(SAYFA 45) Kudretiyle yeni bir cihan yaratt, ayn nurdan zulmeti yaratt. T ki zt, zddndan belli olsun; Hak, batldan seilsin.

1025

nk Cenab- Hakkn gizli hazinesi vard. stedi ki, o hazineyi meydana karsn. T ki, vahdaniyeti bilinsin, ltuf ve kahr anlalsn! Ltfuyla demi topraktan yaratt, ondan evvel de saysz mahluklar yaratt ve kaldrd. T ki nimetlerine kreden kullarna emeksiz nimetler bahede. Onlar hakknda ltuf stne ltuflar yayar. Irmaa yeni yeni gelen akp duran sular gibi. Onlar ki nimete kar nankrlk ede, o melun ki nimetin krn yerine getirmeye. Yk olarak ona da Hudann kahr isabet eder ve o gzelim bahar mevsiminden ona sonbaharlar eriir. O, ltuf ve vefa grrken bu, cevr ve cefa eker. O, bal ve eker yerken bu, zehir yutar. O, hayat iinde hayata; bu da lm zre lme kavua. Dnyann esas zulmet olunca ondaki insanlar da hayvanlar da zulmani olurlar. Zulmetten doan, zulmet olduu gibi onun dourduklar da zulmet olur. Bardan yzne srlen cilann, iine tesiri olmaz. i ne ise gene odur. Zulmet, nurun zdddr ki gizlidir. eytanla huri eit olamaz. Bu da apaktr. O (Huda) saf ve temiz nuru (emanetlerini) byle bir zulmetin iine koydu, zayf bir kua Kaf Dan ykletti.
26 27 Ahzap suresi 33/72 phesiz biz emaneti gklere, yere ve dalara teklif ettik de onlar onu yklenmek istemediler, ondan ekindiler. Onu insan yklendi. nk o ok zalimdir, ok cahildir. Furkan suresi 25/44 Yoksa sen onlarn ounun (sz) dinleyeceklerini yahut akllarn kullanacaklarn m sanyorsun? Onlar hayvanlar gibidirler, belki yolca onlardan daha da akndrlar.

1030

1035

1040

53

Rebabnme Kuun, dan zerine konduuna bakmayn, Allahn sanatyla Kaf Da kuun srtna yklenmitir.
1045

O emanetler ki semalar kaldramad, yerler, dalar kabulden ekindiler. Felekler hepsinden rktler. nsan onu kabul etti ve tuttu. Ondan dolay Cenab- Hak onlara zalim ve cahil dedi ki byle ar bir yk altna girdiler. O ar yk Cenab- Hakkn emirleridir. Onlar her kim tutarsa, cahillikten kurtulur, ameli Hak yannda kabul grr ve beenilir. Bu alak zeminden feleklere doru ykselir, rtbece meleklere stn olur. Belki btn melekler ona hrmetle ba eerler, uuu nnde hmalar kanat brakrlar (aciz kalr). Eer o emanetleri muhafaza edemez, cahil olarak kalrsa, uurlu baht batar. O alak adam, hayvandan daha alak olur nk (la yalemun) zmresine girmitir. Cenab- Hak Kuranda byleleri hakknda ulike kel enmi bel hum edallu28 buyurmutur. nk o, pimedi, dnyadan i olarak gitti. nk bu pimek kabiliyeti onda yoktu. Bundan dolay insanlar zmresine giremedi. Kabiliyet, insann andr. Gaflet de hayvan tabiatdr. phe yok ki hayvan, bu gafletinden dolay sorumlu olmaz. O, insanlarn eritikleri dereceye varamazsa, birey kaybetmi olmaz.
(SAYFA 46)

1050

1055

Fakat emri kabul eden insan byle deildir. Onlar emri yerine getirmediklerinden, anlamay bozduklarndan dolay o karl kardlar. Eldeki byle bir hazineyi, Hakkn emrini yerine getirmemek yznden elden kardlar.

1060

Kyamet gnnde kendi kendine: Hey sersem! Byle bir hazineyi elden kardn! diyerek ellerini srr. Bu gam, bu pimanlk ona cehennem azabndan daha byk bir azap olur. Anka iin lmek, tuzaa dmekten daha iyidir. Kaf Da zerinde yaayan Anka (ki kularn padiahdr) bir duvar yarnda rmcekle beraber yaamaya mecbur edilerse hali ne olur? Gurur ve izzetiyle dnyaya smayan biri, kuyuya dse hali ne olur? Padiahla aday olan biri, klhana snmaya mecbur olursa ne hale gelir? Yeri klhan, ikametgah klhan, yana kl, arkada klhanc Her gruhun baka bir yeri vardr. er bulunan yere hayr giremez. Cenab- Hak buyurdu ki: Kyamette iyiler, iyilerle; ktler ktlerle e olurlar. (El habstu lil habsne vel habsne lil habst)29 Sekiz cennet salihlerin, yedi cehennem de fasklarn yeridir. Huda, nimeti gayrete gre verir, itaate gre ikram eder. demoullar iyilikten mkafat, ktlkten ceza grrler. Derslerine al28 Araf suresi 7/179 Andolsun biz, cinler ve insanlardan, kalpleri olup da bunlarla anlamayan, gzleri olup da bunlarla grmeyen, kulaklar olup da bunlarla iitmeyen biroklarn cehennem iin var ettik. te bunlar hayvanlar gibi, hatta daha da aadadrlar. te bunlar gafillerin ta kendileridir. 29 Nur suresi 24/26 Kt kadnlar, kt erkeklere; kt erkekler de kt kadnlara; temiz kadnlar temiz erkeklere, temiz erkekler de temiz kadnlara lyktr. O temiz olanlar, iftiraclarn syledikleri eylerden uzaktrlar. Onlar iin bir balanma ve bolca verilmi iyi bir rzk vardr

1065

1070

54

Sultan Veled an ocuk takdir ve teekkr alr, tembel olan da ceza grr. Amellerin cezas da byledir. Bundan dolay, ibadetlerini riya ve gsteri gibi fesatlardan temizle! Amellerin temiz olursa, karl da temiz olur, byk mkafatlara hak kazanrsn! Biz yine o mevcudat yazalm, o yceyi, engini aklamaya balayalm. Cenab- Hak bizi o hayalden niin kard da bu alak zemine tkt?
1075

55

Rebabnme

MAKALE 21
Bu makale unu beyan edecektir: Hak Teala Hazretleri ztlar, adetler, duygular, rzgar, hayat, lm ve sair renklerden dnyay yaratt zaman melekler itiraza baladlar, dediler ki: Tm varlyla senin birliini kabul eden, ibadetinle megul olan ve katiyyen isyan etmeyen byle bir lem varken dnyay yaratmakta ne fayda vardr? yle dnya ki mahluklar fesat ederler, kan dkerler. badetinle megul bir cihana karlk, iinde isyanlar, gnahlar ilenecek bir dnyay yaratmaktaki hikmet ve fayda nedir? 30 (SAYFA 47) Cenab Hak buyurdu ki: inn alemu m l tlemn (Ben sizin bilmediklerinizi bilirim.) Ben bu katran gibi siyah deryadan yle bir inci karacam ki o, nurlu deryada byle erefli inci bulunmaz. Bu cevher (inci) insandr. Bu makale unu da takdir edecektir ki: Ruh, bu sevimsiz dnyaya gelince o ho cihan unuttu ve o gzelliklerden hi birini hatrlamad. armaya lzum yok. Bu cihanda bu kadar yl mr srdn, bu yllar zarfnda senden yz binlerce haller sadr oldu. Bir lahza uykuya varnca hi biri hatrnda kalr m? O hallerden bazlarn sana ryada haber verseler inanmaz, byle ey olmaz dersin. Halbuki hepsi de olmutur. Bir para uyku bunlarn hepsini sana unutturur ve inkar ettirirse, aar msn ki o lemde de senin byle binlerce halin, zevklerin, dlerin olur da gafletle yklan bu dnya da onlar sana unutturmu bulunur ve hibir ey hatrlayamaz olursun. yle ki o hallerden bazlar sana haber verilse inkar eder, yalandr dersin. Bu kuyu gibi mecra (dnya), o yksek rdvan menziline nispetle mezbele saylr. Hudann yle mlk vardr ki yz cennet ona bir mahal olamaz. Orada ne yaz var, ne k; ne engin var ne yksek, ne zt ne benzer, ne yakn ne uzak, ne ya ne kuru, ne gam ne mutluluk
1080

lmsz bir yaam dnyas. Sonsuz bir vuslat. Sorumluluk da yok. Zahmetsiz hazineler srekli akar. Orada damla, derya; akl, can olur. Orada her ne varsa sebepsizdir (her ii aletsiz grlr, elsiz tutulur, ayaksz yrnr). Orann gzleri uykusuz, aklar sevgisizdir. Nimetlerinin dudaa, damaa ihtiyac yok, gece gndz hep aydnlktr. Orada kfr ile dinin de yeri yoktur. Yersiz yannda (Allah yannda) yerin de yeri yoktur. Ne hikmetden dolay Cenab- Hak bu dnyay yaratt, yle bir mlk varken bununla megul oldu? Ruh leminde olanlar hep kayp idi. Onlar dnyaya, bu mavi sema iine doldurdu. Gam, nee, scak, souk gibi kusurlardan o lemi temizleyerek cmlesini getirdi, bu dnyaya yerletirdi. O ekerin yerine bu zehri koyunca,

1085

30

Bakara suresi 2/30 Hani, Rabbin meleklere, Ben yeryznde bir halife yaratacam demiti. Onlar, Orada bozgunculuk yapacak, kan dkecek birini mi yaratacaksn? Oysa biz sana hamdederek daima seni tesbih ve takdis ediyoruz. demiler. Allah da, Ben sizin bilmediinizi bilirim demiti.

56

Sultan Veled

ruh leminde kayp ve kusur saylan eyler burada avamn gzne ss ve vn vastalar olarak grnd. Cenab- Hak ruh- gaybiyi amurla toprak iine (vcud- insaniye) koydu ki, onu aypsz grmek istedi. O ruhu amurla hemrenk etti, su gibi yumuakken ta gibi kat oldu. Orada su iken burada ta oldu. Orada haberdar iken burada ahmak oldu.
(SAYFA 48)

1090

Damana acy tatl gsterdi, sandal gzne ud gsterdi.


1095

Saysz zahmetleri rahmet sand. Kader ona byle oyunlar oynad. Onu (ruhu) bu hayal dnyasna yle balad ki eski yerini sevmekten ge, nefret eder oldu. Buradaki hayvan gdas olan otlar, ona her maceray unutturdu. O derece ki eski gdas (ruhani zevkler) ona irin gibi iren grnmeye balad. Dnyann deersiz zevkleriyle sermest olarak ezelde vermi olduu ahdi unuttu. Balangtan beri ilikide bulunduu arkadalarndan, aziz dostlarndan uzak derek burada sapland kald, vcut atn bataklklar iine srd. Bu amurlar eeklik yznden ona cennet grnd, bu dnyay o lemden daha ho grd. yle bir zevk, yle bir mahmurluk, nasl olur da hatrdan kar. demeyin bunun dnyada misali vardr. Uykuya vardnz zaman hatrnzda bir ey kalr m? Altm yllk hatralarn, btn mkllerin hatrndan kar. yle ki onlardan, belki yerden gkten bile hatrnda bir iz bulamazsn. armaya yer yoktur ki, o ruh lemindeki hatralar da, o dostlar, o sonsuz mlk de bu yalan dnyada tamamen unutulur. yle ki onlardan hatranda zerre bile kalmaz. O rahmet diyarndan bir katre bile bulunmaz. Buna neden hayret etmeli? Farz edelim ki biri bu unuttuun hatralar sana ryanda haber verse bandan geen hikayelerin (bizzat yaadn) hayat safhalar sana serab grnr. Ona dersin ki: Yalandr, byle eyler olmamtr. Olanlar u gzmn nnde duranlardan ibarettir. Senin dnyadaki uyankln da gayb lemine nispetle uykudur. O lemi unutursan ayp deil. Akl olanlar seni bu hususta mazur grrler. nk yakinen bilirler ki bu uyanklk, gaflet uyukusudur. Ayn uyanklk ve hatrat, dedikodular uyku gibi deil midir? Aksi de byledir. Hazret-i Ali buyurmutur ki: nsanlar uykuda bulunuyorlar, ham (gafil) olanlar lmedike uyanamazlar. Yakinen bil ki lm, uyanmaktr. Bsbtn kendinden gemek, unutmaktr. Haydi, l ki sultan olasn, mutluluklar zerinde ebedi erefli olasn. Benimle ilimden, bilgelikten soyunduun zaman arkada olabilirsin.

1100

1105

1110

1115

57

Rebabnme

1120

Bu yolun yolcular basz, ayaksz olarak gitmektedirler. Bu yolda ba ve ayak bile insana ayak ba olur. Eer erkek arslansan, balarn kopar, ya ve kuru llerin dna k! Arslanlarn orman (yeri) ynszn tarafdr. Canyla (kendiyle) snrl olann orada ii yoktur. Bu benlii top gibi frlatmadka bu sylenen szlerden zevk alamazsn! Kendinle olmak (kendinden gememek) Hudann gznde irk saylr. Seni bu irkeften kendinden geenler temizler.

1125

Benlik kirdir, lekedir. Hakkn nuru temizliktir. Kirden (irkten) kurtulursan nur olursun!
(SAYFA 49)

Senin varln, Allah ile senin aranda perdedir. Bu perdeyi yrtacak, aktr. Ey oul, perdeleri ak yrtar. Ak olunca sana kaplar alr. Kap nedir ki! Evini sahra kadar geniletir, varlk dan kknden sker atar. Eer ak atna binersen, kfrden, dinden, zhdden, fsktan her eyden geersin.

1130

Renk, koku kayd olmadan, arayp taramak ihtiyac duymadan, kanatsz olarak mekanszn tarafna uarsn. Arayp sormak, akn vazifesidir, senin deil. Ak ile yryenlerin deti budur. Eer seni benliinden soyutlanarak ara kadar gtrrse, seni bu fani dnyann kavgasndan kurtarr. Ak geldikten sonra git, rahatna bak! O senin hesabna dmanlarnla cenkleir. O, ylan gibi mthi dman olan nefsin ki ezelden beri kanna susamtr, onunla aksz cihada giriirsen, hilesinden kesinlikle kurtulamazsn. nk ak gibi bir mrit olamaz. Ak bana tutkun olana ne mutlu! Bunu brak da varlktaki hikmeti anlat! T ki her yol arayan, yolunu bulsun. Varln srr budur ki Vahid olan Allah, evvela her eyden gizliydi. stedi ki bize kendini bildire, grmeyen gzleri grr ede. Cihan halknn gznden bir define gibi gizli iken kendini gn gibi aikar ede. nk mevcut olmayanlarn, Sani-i Hakk grmelerine imkan yoktur. Bundan dolay yokluklar kudretiyle var etti. Sonra o varlkta ykseklik ve enginlikler yaratt, laciverdi sema zerinde aydan, gneten yz trl naklar vcuda getirdi, gkleri direksiz olarak durdurdu. zerine saysz yldzlarla naklar, resimler yapt, onlar blmlere ayrd. Her birine baka bir i, baka bir vazife verdi. Kimi mutlulua, kimi uursuzlua delalet etti. Bu dnyay bir dek gibi dedi. Dnya zerinde de hadsiz hesapsz sanatlar gsterdi. Yerin altndan altn, gm gibi trl madenler peyda etti. Yeryznn her tarafna kazklar gibi kaklm dalar yaratt. Bu kazklarla salamlk bahetsin de kyamete kadar kalsn diye. Snrsz, kenarsz deryalar halk eyledi, mcevherler ve sultanlara layk incilerle dolu. Ylan, balk, kular gibi hadsiz hesapsz yaratklar var etti. Denizdeki yaratklarn sonu yoktur. nsanlara onlardan pek az malum olabilmitir. Gzellik iin balar, bostanlar, glistanlar meydana getirdi.

1135

1140

1145

1150

58

Sultan Veled

Saysz baheler, imenler, saf ve berrak emeler, aylar aktt. Gzel yzl, ay benizli sevgililer ki her biri stne bal, eker katar, daha yz binlerce mahluk yaratt ki, kimi itaatkar, kimi asi
(SAYFA 50)

1155

Kimi gzel, kimi irkin, kimi lim, kimi cahil. Saysz hayvanlar, uar kular. Btn bunlardan kastedilen, Hakkn eserlerini seyredip ona sadakatle kulluk etsinler,
1160

eserlerine hayret ve aknlkla baksnlar, cmlesi de onun emrine kusursuz ballk gstersinler, bu amurla sudan yaplm kalp iinde Hak Telay cangnlden zikretsinler, yerin gn btn zerreleri onu dilsiz olarak aka tespih eylesinler. yi kt btn lemlerin halk, hayat halinde de, memat halinde de ona kulluk etsinler. Eer bu topraklk direksiz dnya olmasayd kullarn kulluu ne ile bilinecekti. te Cenab- Hak cihan yarattktan sonra bilindi. Birden bire ortaya kt. Nihayet melekler hayran oldular, yaptklar iten utandlar. nk bunlar mani olmak istemilerdi, Cenab- Hak ebedi felek zerinden seslendii zaman, Ben yle bir mahluk yaratacam, benim, bilgisiyle herkesten ayr tuttuum ey, size de malum olsun. Hepsi de dediler ki: Ya Rabbi! Bunu yapma ve bize byle bir telkinde bulunma! Bu eri br dnyada topraktan yaratmak istediin mahluklar, muhakkak isyan ederler. Nimete nankr olurlar. Mayalar dk olduundan yeryznde bir takm fesatlar meydana getirirler. Byleleri fask ve kan dkc olurlar, haklar olmad halde birbirlerinin maln alarlar. Halbuki biz sana kulluk ederiz, gnah ilemeyiz. Sa olduumuz mddete kulluk yolunda yaya olarak koarz. Bizim gibi kullarn varken nihayetsiz adaletine yakr m? Ltuf ve ihsanndan habersiz yaratk meydana getiresin? Nimetlerinin kudretini bilmezler, krn ifa etmezler. Nankrlk ederek emirlerini tutmazlar. Cenab- Hak, iine kartklarna bakmayarak ltfundan onlara cevap verdi. Dedi: Olacak ileri ben bilirim, bilmediiniz eye karmaynz! Benim yakinen bildiimi siz bilmezsiniz, dilinizi tutun da bekleyin! Benim ilmim sonsuzdur. Sizin ilminizin ona nispeti, Sha yldznn gklere nispeti gibidir. Semada Sha gibi yzbinlerce yldz var. Benim ilmimin yannda sizinki ne oluyor ki? Nihayette ben bu toprak dnyasndan yle insanlar karacam ki din hususunda size stn gelecekler. Onlarn nuru inciler saar. yle inciler ki gzellikte ei benzeri olmaz. Szleri sizin szlerinizden daha iyi, halleri sizinkilerden daha stndr. Cenab- Hak dem Aleyhisselam bir an iinde topraktan yaratt, batan ayaa kadar eklini tamamlad.

1165

1170

1175

1180

1185

59

Rebabnme Sudan topraktan yaratt mahlukun vcudunu dzenledikten sonra ona ruhundan fledi. Doruldu, kalkt.
(SAYFA 51)

Uzun ve uyumlu boyunu ssledi. Uyumutu. Uyand, kalkmak istedi, kalkt.

1190

Cenab- Hak kendi ilmini ona ihsan etti, yznde, yanaklarnda nur- Hak parlad. Onu yerde gkte halife yapt, btn eyay ona talim eyledi. Sonra meleklere nida geldi ki: Durmayn, onun huzuruna gelin, secde edin! O demde melekler secdeye vardlar, blis kibirlendi, secde etmedi nk gnl pheyle dolu idi. Hak Teala o gazabyla sordu ki: Sen niin secde etmedin de sapklkta kaldn? Dedi: Ya Rabbi! Ben senden bakasna secde etmek istemem. nadmn sebebi budur. Ben ateten yaratldm; o, amurdan. Nasl olur da saf ve parlak ate, toprak gibi bir tortuya secde eder. Zat ve sfat itibariyle ben ondan stnm. Sirkeyi ekere tercih eden bulunur mu? Cenab- Hak derhal onu dergahndan kovdu. nk o kpek kibrinden dolay emre itaat etmedi. Onu lanetle huzurundan uzaklatrd. Hakkn kahr o kibri kahretti. Artk huzur- ilahiden kesinlikle kovulduunu anlaynca Hak Teala ile szle mcadeleye balad. Dedi ki: Mademki beni onun yznden semadan zemine srdn, ben de onun evlatlarndan intikamm alrm, mahrumiyet klc ile hepsini ldrrm. Ekya olur yollarn keserim, kadn olsun erkek olsun hepsini yoldan karr, kanlarn ierim. Ya Rabbi! Bana kyamete kadar mhlet ver. Ben onlarn yolunu keser, sapkln dibine atarm.

1195

1200

1205

Cmlesini krsz, sermayesiz brakrm, cehennemden onlara tac ve ziynet yaparm. Kadn, erkek hepsini cehenneme odun ederim. Sslenmi bir kinle onlar karlarm. Onun nesline daha bunlarn yz misli ktlk yaparm. nk onun yznden bu kuyuya dtm, yolumu ardm. Fakat has kullarndan bana nasip yoktur ki. Belki onlardan, kavgada kurdun arslandan kat gibi kaarm. Cenab- Hak buyurdu ki: Git! Sana uzun mhlet verdim. Nereyi istersen oralara ko, gez! Kullarmdan her kim senin hilene aldanrsa (sana tabi olursa) kyamet gnnde cehennemde seninle beraber yanacaktr. Melaike-yi kiram o acaip yarat yaratklarn en stn kabul ettikten sonra, Hak Teala Hazretleri o bir avu topraa baht verdi, mlk verdi, saltanat verdi. Melekler ona secde ettiler. Onu can mlkne ulatrd, nihayet yerde, gkte padiah oldu. O melek ki (iblis) meleklerin nderiydi, o da inat ve byklenmesi yznden makam gklerde iken onun phe ve kfrn yakinen bilen Allah, onu da dem iin gkten yere indirdi. nce, rtbece engin saylan bir avu topra ona stn tutarak, o topran zerine kudret deryasndan inciler sat. Kudret-i lahiye meleklerin yannda bylelikle bir kat daha ortaya kt. Her birinin gayret ve iman artt. (SAYFA 52)

1210

1215

60

Sultan Veled Meleklere gizlenen sr, meydana kt, nihayet cmlesi de onu aikar olarak grdler. te Cenab- Hak gizli iken, bu yarat sebebiyle aikar oldu. Bu yaratta daha yz binlerce sr ve hikmet vardr ki sylesem kyamete kadar bitmez. Bu kadarn kabul et, yeter! Bu beyanattan tekrar esasa geri dnyorum. Bu kadar ruh, mekanszlktan niin geldiler? O ruhlar buraya gndermekteki hikmet neydi? Yukardan aaya niin indiler? Eer anlamak zere kulak verirsen syleyeyim. T ki bu beyandan senin tasdikin kuvvetlensin. hbitu emri geldi ki: Ey ruhlar! Bu kklerden bu saraylardan yeryzne inin! Bir mddet yeryznde kaln, orada kular gibi yuva yapn, oturun! Byle saraylardan o zindana girin, byle bir dergahdan o samanla gidin! Orada bir mddet ibadet ve taatle megul olduktan ve uursuz nefsin kkn kazdktan sonra orada yeniden kanat bularak son bir uula bizden tarafa gelin! Orada ruhlar, ev iindeki taneler gibiydiler. Buraya geldiler ki her biri yz olsun. Yz nedir? Belki hadsiz hesapsz artsn. Bu cesetler yaratlmadan evvel ruhlar, madenlerinde gizlenen altn gibiydiler.
1225

1220

1230

61

Rebabnme

MAKALE 22
Bu makalede En-nsu medin kemediniz-zehebi vel-fiddati hadis-i erifi beyan olunacaktr. Halkn ruhlar demir, bakr, gm, altn madenleri gibi birbirinden farkldr. Her ruh hangi madenden gelmise, bu lemde kendi cinsiyle ba kurar. m ellefte beyne kulbihim ve lkinnallhe ellefe beynehum31 (Sen onlarn kalplerini bartramazsn, fakat aralarn Cenab- Hak bulur). Dnya malyla iki ruh arasnda ba meydana getirmek mmkn deildir. Yaknlk odur ki Hak Teala Hazretleri ezelde onlarn arasna koymutur. O yaknlk undan ileri gelir ki ikisi de ayn madendendir, ayn cinsten yaratlmlardr. O halde dnya yurdundaki dostluk oradaki birliin delilidir. Bu makalede u da beyan olunacaktr ki, ruhlara Elestu birabbikum hitab geldii vakit, ruhlar Bela dediler. Bu Belalar her ne kadar lafz itibariyle bir grnrse de hakikatte eit deillerdi. Kimi doru, kimi yaland. Hak Teala Hazretleri hepsinin (yalanla dorunun) bir grnmesini uygun grmedi. Yalan gerekten, sahte paray gerek paradan ayrmak istedi. Buyurdu ki: Ey ruhlar leminde Bela duasnda bulunan ruhlar! Can ve gnl (ruh) leminden (SAYFA 53) su ve toprak (unsurlar) lemine ininiz! T ki gerek para, sahte paradan; gerek, taklitten ayrlsn. Enbiya ve evliya ki onlarn Belas hakikat yznden idi, o ahde sadk kaldlar, Haktan baka bir eyle megul olmadlar, o szlerinde durdular. Ama onlar ki Belalarnda o hakikat, o mertebe yoktu, verdikleri sz ve yemini unuttular, gnllerini bu fani dnyaya verdiler.
1235

O ruhlar, madenlerinden ayrlarak buraya geldikleri vakit kimi bakr, kimi gm, kimi altn, kimi ll, kimi yakut, kimi elmas gibiydiler. Yokluk leminde her maden ayr bir cihandr. nk her can ayr bir madendendir. Cenab- Peygamber buyurmutur ki: nsanlar, gm ve altn madenleri gibi ayr ayr madenlerdir. O madenlerden her biri yoklukta iken az veya ok birer mertebede idiler. Kademe kademe, kendi miktarlarna gre, tespih ve ibadetleri nispetinde hak sahibi olurlard. Ruhlar ezelde o madenlerde sakl idiler. Dilleri azlar olmad halde aka zikrederlerdi. O rahmet iinde yaamaktaydlar, rahmet onlarn yardmcs, arkada idi. Ruhlara hitap geldi ki: Siz burada ikametgahsz olarak bulunmuyor muydunuz? Sizin eviniz barknz, uykunuz, gdanz benim rahmetimdi, ezeli nimetlerime gark oldunuz. Elestte Cenab- Hak tarafndan ruhlara bu yolda hitap edilince hepsi de sarho ve kendinden gemi olduklar halde Bela dediler. O Belalar hep msavi grndler ama, hakikatte msavi olmayan gizli taraflar vard. Szn asl kymeti de o gizli tarafndadr.
31 Enfal suresi 8/63 (62-63) Eer seni aldatmak isterlerse bilmi ol ki sana yetecek Allahtr. O, seni bizzat kendi yardmyla ve mminlerle destekleyen ve onlarn kalplerini uzlatrandr. ayet yeryzndeki eyleri tmyle harcasaydn, sen onlarn kalplerini uzlatramazdn. Fakat, Allah onlarn arasn uzlatrd. phesiz O, mutlak g sahibidir, hkm ve hikmet sahibidir.

1240

1245

62

Sultan Veled Dilin onaylamasnda deildir. mann kymeti srekli olmasndadr. Grne nem verenlerin baklar d grntye yneliktir, manaya nem verenlerin bak ise iteki srra ynelmitir. hbitu emriyle ruhlar dnyaya geldikleri vakit her biri bir kalpta birletiler, her biri bir millete tabi oldular. Her Belann srr gne gibi meydana kt. Dnyada makbul kim, talihsiz kim belli oldu. Belalardan kimi erkek arslan gibi hamlede alak, kimi de tilki gibi istekte yava ve gevek idi. Kimi Hamza gibi boylu poslu, kimi hemze (elif) gibi eri br idi. Kimi deniz gibi coar, haykrr; kimi Hind klc gibi keskin, kimi topraa den clz bir damla gibi ban ecel yastna koymu, kimi Ebubekir gibi iman ve hayr rehberi, kimi Ebu Cehil gibi lanet ve er klavuzu, kimi Nuh gibi, fethe ulam, tufana, cehenneme denleri kurtarmaya gayret eder, kimi inkara saparak Yahudi, kimi aydnlatmakla ykml Hd, kimi de Ad kavmi gibi inat idi. Adl-i ilahi uygun grmedi ki, layk olanla olmayan beraber olsun; gzelle irkin, iyiyle kt eit grnsn, huri ile eytan fark olunmasn.
(SAYFA 54) Belalar birbirinden ayrd. T ki, mert ile namert birbirinden seilsin. Halka gre geer para ile sahte para, sayda olduu gibi kymette de bir grnr. Fakat iten anlayan bir sarraf yannda byle deildir: nk o bu iin limidir.

1250

1255

1260

Kalp olanlar birer birer seer karr, bilmeyenlerin gz nnde krar atar (yrtar yakar). Bu hareketiyle kendinin bu ite stat olduunu halka anlatr. Sarraf, Cenab- Haktr; halk da bizleriz. Biz hepsini geer para sanarz. Btn halk bize eit grnr, mslman olsun, kafir olsun, mmin, olsun mnkir olsun. Fakat onlar hakikatte bir deillerdir. Kesin bilinenle phelinin eitliini kim kabul eder? Geri d grnte farkszdrlar fakat onlarn kimi altn, kimi bakrdr. Kafirin can undan dolay cehenneme gider ki: onun beer deil, er olduu anlala. Geri grnte ekli, kyafeti beerdir, fakat meyli daima er tarafnadr. zetle: Cenab- Hak ruhlar oradan buraya unun iin indirdi: Mminlerin ibadeti artsn, kafirler de gnahlar sebebiyle ba aa olsun. Makbuln can itaat sebebiyle bolluk iinde, talihsizin can da gnah yznden hakir ve zelil olsun. Biri hayr ve taat yznden cennete, dieri su ve gnah yznden cehenneme gitsin. Cenab- Hak bize bunlar temiz kalp ile kulluk etsinler diye gsterdi. O amelin karl bu devlettir. O amele her nefeste byle yz devlet fedadr. O kimse ki benim fermanmdan ba dndrr (itaat etmez), benim cehennemimde yanar. Suale cevaba gerek kalmakszn cehennemin maliki onu cehenneme arr.

1265

1270

1275

1280

63

Rebabnme Ruhlarn bu dnyaya gelmesindeki hikmetli sr budur. Bunu can kulanla dinle! Geri bundan baka sebepler de vardr. Onlar kyamete kadar erh etsem, bitmez. nk sonu yoktur, onu anlamak yolunda mahvolur, dalalete dersin. Yalnz bu kadarla kanaat edin, azdan oa doru gidin!
1285

Varln srrn aklama gayretiyle ruhun srrn da anlatm oldum. Ki, lem niin var oldu, ruh neden dolay inleye inleye yukarlardan aalara inerek bu fani toprak vcutta yerleti? Ben bunlarn ikisinin de sorumluluundan kurtuldum. Bakalm bundan sonra iimden ne doarsa, Allah ne gsterirse, esirgemeden size sylerim, ay gibi bulut arkasnda gizlenmem. Bana ne verirlerse ben de size veririm. T ki hepiniz de benim gibi pay sahibi olasnz.

1290

T ki benimle sizin aranzda ikilik kalmaya, bu benlik, senlik yok ola. Bensiz ve sensiz bir can olalm, felein stnde gne gibi ay gibi dolaalm. Dudak, damak vastas olmakszn Hudadan bade ielim. zm arabndan deil, o araptan sarho olalm.
(SAYFA 55)

Akn yeri can iindedir. Can aklarnn skisi canandr.

64

Sultan Veled

MAKALE 23
Bu makale unu beyan edecektir: Asl yeme ve ime, zevk ve safa, maneviyatta olanlardr. Grnrdeki zevkler grne dkn olanlar iindir. Onlar da bu grnrdeki zevkten, manevi zevke gesinler. Ama veliler ki d grne bakmazlar. Her bir eyi vastasz grrler ve bilirler. Bir ra ki btn lemleri aydnlatyor, hibir akll der mi ki: lem olmasa da bu lamba gene aydnlatr. (lem olmazsa neyi aydnlatacak?) Bu makalede Hubbul-vatan minel-iman hadis-i erifi de erh olunacaktr. Grne bakanlar, vatan sznden Konya, Aksaray, Kayseri gibi belirli ve tasvir edilmi ehirleri anlarlar. Fakat yanlyorlar. nk batdan douya kadar btn ehirler bir zemindir, bir yerdir. Evliya ve muhakkiklerin vatandan anladklar o lemdirki suretler yaratlmazdan evvel ruhlar orada meskun idiler. Binlerce sene o lemde zahmetsiz rahmete nail olarak mutlu bir hayat geirmilerdir. Oradan buraya gelince tekrar o leme geri dnmeyi arzu ederler. (te vatan, o lem, vatan sevgisi de bu arzudur). Byle bir meclise (ben ve sen) smaz. Kerem sahibi olan Allah Teala yannda sen ve ben kim oluyoruz. Sivrisinek kuvvetli rzgar grnce kaar. Rzgar ime, arap i ki Anka olasn! Nurani bade ki onun sarholuu kr gzleri grr eder. zm arabndan sarho olma, o bilakis salam gzleri, kulaklar kr ve sar eder. yle bir yaknlktan seni uzaklatrr. Padiahlar yannda mlkten, padiahlktan dem vur, fakirler dilenciler yannda yalnz ekmekten bahseyle nk vezirden kula kadar derecelerine gre- herkesin ayr yemei, zel gdas vardr. yleyse, bize bizim gdamz olacak eyleri ver ki bir nefes olsun kendimizden geerek bizsiz yaayalm. T ki yeri olmayan yere kadar gidelim. O yer ki oraya zt ve benzer gibi eyler smaz. Orada grntsz sevgililer grrsn. Orada buselerin hesab yoktur. Fakat dudaklarla deil. Orada kasesiz, tabaksz sofralar, harfsiz, kelimesiz eker gibi tatl szler, defsiz, namesiz algclar; elsiz, basz secdeye kapanm klar, vardr. Biri sorarsa ki: Bu nasl olur? (Mesela) Tabaksz yemek olur mu? Kadehsiz arap iilir mi? algcsz rebab kim dinlemitir? Disiz, dudaksz bir ey yemek imkansz; basz, ayaksz yrmek hayaldir. Ona cevap olarak derdim ki: Hatal gryorsun (yanl dinliyorsun). Ben manevi zevkten bahsediyorum, dnya zevkinden deil. Bilesin ki bu biim manada mmkndr. Manasz suret sevimsizdir ve hoa gitmez. (SAYFA 56) yle deil midir ki ruhtan ayrlan ceset murdar oluyor, hemen gz nnden kaldrlarak topraa gmlyor? Bunu iyi bil ki suretin gzellii kendinden deildir. Bundan dolay manasz suret istenen bir ey deildir. yleyse git de cana talip ol ki can olasn, canlarn sofrasnda rehber olasn. Canlar sofrasnn yeri ve evi yoktur. Orada ne
1295

1300

1305

1310

65

Rebabnme kk ne saray vardr. Ancak hayret vardr. Oras gzellik iinde gzelliktir, snr olmayan ltuf deryasdr. arab kadehsiz, sarholuu arapszdr.
1315

Oradaki hayat lmszdr. Orada yzlerce eit bitki yersiz, topraksz zevk ve sefa bulur. Orada mrlerin de balangc, sonu yoktur. Cilve ve hareketleri de nihayetsizdir. Her tarafnda yz trl tarafsz imenler, her imeninde yzlerce suretsiz meclisler vardr. Bu cihan onun gneinden bir zerre, iki lem o deryadan bir katredir. Sel gibi o derya tarafna ak ki, onun dalgassn! Gene ona meylet! Burann gurbetinde ne vakte kadar kalacaksn? Vatanna dn ki, evvelki eref ve izzetini elde edesin. Peygamber Efendimiz Vatan sevgisi imandan doar buyurmad m? Bu srr benden duy! Eer vatanna sadk vefakr isen tekrar iste! Evvelki dostlarn hikayelerini anlat! O deryaya git (kar) ki evvel orada bulunuyordun. Neden burada soluk, snk duruyorsun? Hakkn ilminden, kudretinden domam mydn? Tarafszdan (Haktan) ayrlarak tarafl tarafa dmemi miydin?

1320

1325

Gene evvel bulunduun yere git! Neden burada, bu klhanda is pas iindesin? Orada bek ile vasflanmken neden burada yoklua raz oldun? Hibir akll, iradesiyle zindana girer mi? Klhanda oturur mu? Yahut hayat brakr da lme koar m? yle bir zevke bu souk ve sevimsiz hayat tercih eder mi? Halk, a olduklarndan ters gryorlar da onun iin bu viranede oturuyorlar. Gzlerine bu harabe yapl grnyor ki harabeyi tercih ediyorlar. Hepsi uykudadr, hepsi de aldanmlardr. Uyandklar zaman ah vah edecekler, hasretlerinden ellerini sracaklar, bu olan olaylara zlecek ve piman olacaklardr. Bu, yanp yakl onlara cehennem azabndan beterdir. Cehennem azab bu kederle karlatrldnda cennet saylr. Sana byle bir azap yeter. Bu azab nasl anlataym. Bu, o dinlediklerinden daha iddetlidir. nk, anlayacaksn ki, sen kymetli mcevher dolu bir keseydin, mrn nerelerde harcadn, kymetli zamanlarn ne ile tkettin, snrl olan hayatnda snrsz ltuflarla ereflenmitin. yle bir nimetin kadrini bilmedin! Denizi brakarak llere dm bala dndn. Ey i adam! Geri bu frsatlar tamamyla elinden kamtr. Fakat, gene zlme, (SAYFA 57) Hakkn huzurunda ala, inle! Talep ve ak yolunu yeni batan tut! Onun dergahndan yzn dndrme! T ki Cenab- Hak anszn elinden tuta da sana ltfundan haberdar kullarnn sdkn bahede. Sana rahmet edip seni affede. Her ne kadar evvel ret sopasyla dvmse de, gene sen onun ltfundan midi kesme! nk onun yannda karamsarlk, ok fenadr. Ey aziz! Adil ve rahim olan Allah yannda mitsizlikten byk gnah yoktur. Bu dem gelmeden evvel are dn, kafir nefs-i emmarenin boynunu vur-

1330

1335

1340

1345

66

Sultan Veled maya bak! Hi durma, onun boynunu kr! Ona ne vakte kadar kadn gibi malup olacaksn? Tut! (mitsiz olma!) ldrrsn! Allahn adyla bala, o lanetlenmii bir kadn gibi yere vur! Onun yap dediini terk et ki, onu cenkte malub edebilesin, nk onun arzusu yerine gelmedi mi, dp lm, postu yzlm demektir. Meram yerine gelince de o alak seni drm (yenmi) olur. te senin nefsinle yapacan mcadelenin ekli budur. Sende din kuvveti olduka yenilmezsin!
1350

67

Rebabnme

MAKALE 24
Bu makalede Tb limen kne akluh emran ve nefseh esran ve veylun limen inakese ve tb limen kne akluh zekeran ve nefseh ns ve veylun limen inakes hadis-i erifinin manas izah olunacaktr. Meali: Saadet o kimsenindir ki, akl emir (hakim), nefsi esir (mahkum)dir. Hsran da bunun aksine olan kimsenindir. Gene saadet, akl erkek, nefsi dii olanlarndr. Felaket de bunun aksine olan kimseyedir. Akl gktendir (Menei artr oradan gelmitir.), nefis de yerdendir (Dnyevidir, burada domutur). Hangi ahsn akl nefsine galip olursa zafer onundur. Akl galip olunca nefis tabiatiyle malup ve mahkum olur. nk hkm galibindir. Nasl ki bir parann gm bakrndan ok olursa tamam gm saylr, bakr galip olursa bakr derler. Bunun benzeri oktur. Akll iin iaret yeter. Bu makale unu da beyan edecektir ki: Allah yolu, ibadet yolu tatldan tatldr. Fakat bedbaht olanlara tatsz grnr. Bu nasl olur demeyin! ocukluunda insan devlet balayan ilmin tadn duyamaz. Ona, dknle sebep olacak olan oyun ve elence gibi zaman kaybettiren eyler gayet tatl gelir. in grnd gibi olmadn sonradan anlar. (te bu bahtszlarn ibadetten lezzet duymayp, bo eylerden zevk duymalarnn rnei.) Bunun izahn bizzat Hazret-i Peygamberden dinle! Eer bilginin srrna sahip isen peygamberimiz buyuruyorlar ki:
(SAYFA 58)

Bir ahsn dini galip olursa, nefis onun esiri olur. Eer akl malup olarak esir olursa, kendi kul, nefsi emir (efendi) olur.
1355

Ne mutlu! Akl emir, nefsi esir olana. Vay o ahsa ki bunun aksinedir. Yani akl nefsine maluptur, nefsinin elinde esirdir. Sevinsin o kimse ki: akl erkek, nefsi diidir. Hayrda, erde, her hususta. Eer emir tersi ise, yani nefis erkek, akl dii ise, yazklar olsun! Senin akln gkten, nefsin yerdendir. Kimin akl fazla ise o akl, gklere aittir. O kimse ki akl nefsi emmaresine maluptur, onun akl da yere aittir. Ondan hayr gelmez. nsanda bu iki kuvvetten hangisi galip ise o galip tarafa gitmeye mecburdur. Oraya, yani galip tarafa gitmek de onun (galibin) kuvvetini artrr. Nuru artar, karanlklar yok olur, ak- Hak ierisinde kfr imana karlk olur. Kuvveti Hakn nurundan toplar, her zaman Haktan yeni yeni ders alr. Aradan ten perdesi kalkar, cana eriir, evliyann ruhlaryla yrr, gezer. Bu, sadk yolcularn alametidir. Bundan ancak ak olanlar pay alr. Her kimin ki nefsi galiptir, o, tuttuu yolda ilerledike iblis olur. Gizli kalm az bir dini varsa, o da dikenli bir dalda kalm tek gl gibi kurur, ok gemeden yok olur. Onda glsz bir diken dal kalr. Dikenin acs yreinde durur. Fakat bal yok.

1360

1365

68

Sultan Veled

Diken gl iin sevilir, glsz diken yonga olmaktan baka neye yarar. Dinsiz adamn yeri de cehennemdir. Dindarlarn yeri ise mutluluk lkesi olan cennettir. O kimsenin ki mr gnah ve ktlkler iinde geer; din ondan kaar, dindarlar nefret eder. dem evlatlar biri ok hakir, dieri ok aziz olan iki eyden olutu: Ceset, ruh. Eer bir kimse akln (ruhun) gsterdii yola giderse ar (gklere ait), ten kaydnda kalrsa ferdir (yere ait). Nefsi dinleme ki senin dmanndr. Akla kulak ver ki, samimi ve candan dostun odur. Akln tleri -lezzet itibariyle- ac ise de sen onlar eker gibi tatl tatl ye! nk onda zht ve takvann tad karktr. O yemekte ruh iin yzlerce gda vardr. Her deminde saysz ak ve zevk, her nefesinde ba ars vermeyen araptan bir kadeh neesi vardr. Sana ac grndne bakma, ekerden daha tatldr. yle deil midir ki ila aza ac gelir, fakat vcudun shhati ondandr. Bal da hastaya ho grnr. Ama, ondan da hastann derdi artar. Ters gryorsun, doru bak da akl, cann gamlardan kurtarsn. yiyi kty anlamak iin sonu nceden grenlerden ol, tencereyi kaynatmak iin atei artr! T ki yemek ateten tatlansn (iyi pisin) (bu benlik o varlk iin yok olsun!) (SAYFA 59) Geri bu benlik senin houna gidiyor fakat zehirler zerine zehir ilave ediyor, haberin yok. nk benliin seninle onun arasnda engeldir. Bil ki Hay olan Allaha kavuma, benliksiz olur. Vaktiyle sana baba d de byle ac grnmt. Sonunda zevkleri arttka artt. O nasihatler yznden bakan oldun; bye, ke serdar oldun (bugnk payeye eritin). Ey oul! Bunun yzlerce misali vardr, fakat aklllara bu kadar kafidir. Bir ocuk ki lutnin ifaline kaplr, o biare hayatnda baarl olabilir mi? Ad lekelenir, rsva olur, tuzaa tutulmu ku gibi kalr. Onun aldatmasna kannca, olgunluu tamamlanamaz, kimsenin yannda eref ve itibar kalmaz. O d veren baba, akldr, hilekar lut de nefistir. Aklna tabi ol ki onun szleri delile dayanmaktadr. T ki seni bu alaklktan kurtarp ykseklere doru gtrsn, yksekte isen daha daha yksek etsin. Hazret-i Muhammet (s.a.v.) gibi dokuz gn stnde meleklerle ahbap etsin. Ey ulu kimse, enbiya ve evliya yollarna giderek iyi nam kazanmaya bak! Bykler arasnda onlar iyi nam braktlar. nk dnyadan katlar. O guruptakiler eytann hilesine aldanmadlar. Onun iin an ve eref sahibi oldular. Btn lem onlara sevgili ve kuldur, doru kimseler onlarn szlerinden kuvvet alrlar. Onlarn anlar vcuda yeni yeni can balar. Onlar zikirden bir an uzak

1370

1375

1380

1385

1390

1395

1400

69

Rebabnme olma! Onlarn zikrinde byle bir kuvvet olursa, ki her dem ilmini, dinini takviye eder. Ya vehme, hayale smayan zatlar, akln, irfann varsa kyas et ki: temas ettikleri zaman cana neler bahederler, o vuslatta ne gibi saadetlerin temeli atlr. Bu cihann haricinde bulunan cihanda ki orada byle bir gk yoktur.
1405

Orada baka bir gk vardr ki cihan ehlinden can gibi, gizlidir. Bu akl, bu ruh oraya vasl olduklar zaman yok olurlar. Nam ve nianlar kalmaz. O nurun, o n iinde yok olurlar. Doruluk iinde yalan szn kaybolduu gibi Haktan baka ne varsa hepsi yalan ve hayaldir, yaratlmtr. Ancak Onun kendisi bakidir. Ondan dolay Cenab- Hak kullu eyin hlikun ill vechehu32 buyurdu. Ey akl, dersi Haktan al. Bil ki ondan bakas baki deildir, cihanda parlayan yalnz onun gneidir.

1410

32

Kasas suresi 28/88 Sen Allah ile beraber baka bir ilha ibadet etme. Ondan baka hibir ilh yoktur. Onun zatndan baka her ey yok olacaktr. Hkm yalnzca Onundur ve kesinlikle Ona dndrleceksiniz.

70

Sultan Veled

MAKALE 25
Bu makalede Mutu gable en temutu hadis-i erifi beyan olunacaktr. Mecburi lmden evvel lnz ki baki ve ebedi kalasnz. Bir varlk ki eytandandr ve ehveti dnyay artrr bytr, nefistir. Onu muhakkak ldrmek lazm, melek sfat kazanmak iin ibadetle, zikirle kuvvet bulmak lazmdr. (SAYFA 60) nsann tabiat, bir defa insanlktan meleklie deiti mi, o artk bir daha lmez. Nasl ki Senai buyurmutur: Bemr ey dust pi ez merg eger mey-i zindeg hahi Ki dris ez enin morden beheti get pi ez m Meali: Ey dost, eer hayat istiyorsan lmeden evvel l! nk dris Aleyhisselam bu trl lm yznden bizden evvel cennetlik oldu. Bu makalede u da takdir olunacaktr ki: nsana bilmedii bir ilim, bir sanat, balangta ho grnmez (zor sanr). Bir mddet ona mr harcar, zahmetlerine katlanrsa nihayet o ilimde, o sanatta stat olur. Onlarn gzellii yz gstermeye balar. nce ona cehennem grnen ayn ey, katksz cennet olur. badet, itaat ve gayret de byledir. Evvela bir mddet nefse ar gelir fakat sonra o zorluklar hazine olur. Ey efendi! Cangnlden (illallah) yannda yok (lamevcud) ol, ki Huda ile dirilip kalasn. Cihanda Allahtan baka bir ey arama! Kendini rmaktan bir damla yap! T ki bu kalp (cisim) ekyalardan kurtulsun da o cennette ebedi kalsn. Ey oul! Ecel gelmeden nce yoklua kar ki temizlik bulasn. Bana yolda isen gidecek yol budur. Ecelden evvel lmek seni diriltir. Ak gibi srekli ve sonsuz olursun. lerin sonunu nceden dnmek gerektir. nk o glistann birok dikenleri grnyor. O glistan, senin baklarndan gizli olduu iin o rman suyu sana serap grnrd. Aradaki perdeyi kaldrmak, o sevgilinin yzn aka grmek ve ahit olmak iin ok gayret etmek lazmdr. Perde kalktktan sonra sana yol verirler. O saraya doru gider, o sohbetten zevk almaya balarsn. Sanat da balangta sana zehir gibi ac gelirdi. Cahillikten, sonucu gremediinden dolay kahr, sana srf ltuf grnrd. Sanat mkemmelen renip de stat olunca anladn, varlmak istenen ama oymu. Bundan dolaydr ki, Resul-i Ekrem Efendimiz Cennet hoa gitmeyen eylerle, cehennem de ehvetlerle kuatlmtr. buyurmutur. Zorlua doru gidersen, hazineye erersin. Hazineye ynelirsen belaya atarsn! Her kim glistann dikenli yollarn tutarsa nihayet glistana vasl olur. Glistan yollarndan gemek isteyenler de dikenlie der, kamaz. Hibir kimse zahmetsiz rahmet (nimet), darlksz genilik grmedi. Cennet yolunun kt gelen eyleri (alacak zorluklar) ibadettir. Akl sahipleri bu zahmetle1425 1420 1415

71

Rebabnme re o nimet iin katlanrlar. Hamallara baksana! Zahmet verici ykleri nasl birbirinden kaparak tarlar.
(SAYFA 61) Bu sevilmeyen yk tamak iini hepsi de dierine vermeyip kendi yapmak ister.

1430

(Bunlar ahmak mdrlar?) Hayr! Bilirler ki bu zahmet mkafatsz deildir. Sonunu dnerek bu yke katlanrlar. Bu ac hizmetten tatl bir netice doacan bilirler. Nasl ki oru gibi, perhiz (riyazat) gibi tercih edilen alklardan iyi sonular alnr, din gdalanr, kuvvet bulur. Eer ilahi vaade imann kuvvetli olsayd, sana dert ekmek devadan daha ho gelirdi. Ekyasn ki, Allaha yabanc kalarak eytanla ittifak etmi, birlikte bir hanede oturuyorsun.

1435

Yarn muhakkak anlayacaksn ki, sana kr grnen eyler, hep zararm. Maher gnnde ilerin byle bir aksi olduunu grnce pimanlkla ellerini geveceksin. badet yolunda ekilen zahmetler de byledir, (rahmetin kendisidir) o rahat da din erbabnn nasibidir. Burada bu zahmetlere katlananlar, orada nihayetsiz snaklara kavuur. Burada varlndan gemek suretiyle harap olanlar, orada Allahtan mkafat alarak yeniden yaplanrlar. Burada nefsinin arzularndan erkeke silkinip kanlar, orada gnlnn (ruhunun) emellerine ularlar. yleyse, Allah yolunun yolcular gibi skntlara katlan! T ki ebedi kavumaya hak kazanasn. Cihanda vcudu yormadan elde edilebilecek bir nimet yoktur. Sen niin cahiller gibi zahmetten kaarsn? Zahmet ek! Ki Hakkn rahmetini kazanasn. Fakat ekecein zahmetlerin mkafat dnyevi deil, uhrevi olsun ki din deryasndan inciler karasn. Malumun olsun ki namazda, zekatta, hacda (btn ibadetlerde) sonsuz hazineler sakldr. Onlarn her biri baldan ve ekerden daha ok tatldr. Fakat safravi mizallar o zevki bilemezler. Safra, o lezzeti duymaya mani olur. Safradan maksadm, varlmz ve benliimizdir. Kendinden ve varlndan tamamiyle getiin zaman o tad duyarsn. badet ve hizmetten zevk almadnn sebebi udur ki: O yolda gulyabani gibi yol kesiciler vardr. Gulyabaniler, itaatin, ibadetin zdddr. Ztlar, elbetteki birbiriyle bir arada bulunamazlar. Bu tatl eylerin sana ac gelmesi kendi kusurundur, ekerin deil. Git, kendini tedavi eyle! Derdine derman ara, kendini brak da onun canna yollan! T ki hastalndan kurtulasn. Bu kurtulu, sana yolunda rehberlik etsin. Seni can mlk tarafna klavuzlasn, korkudan kurtarp emniyet yurduna gtrsn.

1440

1445

1450

1455

Ey aziz, taat gibi tatl bir ey yoktur, ondan bakasna yzn evirme! Onun tadna nispetle btn tatllar acdr. d aacnn kokusuyla st aacnn duman gibi gnl ehli yannda ita-

72

Sultan Veled atin zorluu, ekerden yz kere daha tatldr, fakat sen bilmiyorsun. Btn Hak erleri nezdinde ibadet yolunda ekilen zahmet ekerden daha tatldr, ahmaklk edip de o kapy yzne kapama! O kapy kapamak hi layk deildir. Kendine t ver de o cihanla ba kur! (SAYFA 62) Aclk kendindedir. Kendini temizle de melekler gibi feleklerde yer tut! yle deil miydi ki sahabe-i gzin namaz ve niyazda zevk ve lezzet iinde kendilerinden geerlerdi. Varlklarn mahvederlerdi, nk o varlk onlarca zehir gibi ldrc, yara gibi bunaltcyd. Bu yarann merhemi yanp yaklmak ve gayret etmektir. Yanmakla ifa bul, gam ekmek suretiyle mutlu ol! nk her skntnn sonunda mkafat olarak bir hazine vardr. Burada zahmet ek ki, mkafatn noksan olmasn.
1460

73

Rebabnme

MAKALE 26
Bu makalede u beyan olunacaktr: Nasl ki dnyann makam, mal ve mlk gibi rahatlklar hep zahmet ekmekle elde ediliyor. Ahiretin rahat ve nimetleri de ayn suretle zahmete katlanmakla elde edilir. Demek oluyor ki, gerek dnyada gerek ahirette zahmetsiz i yoktur. Fakat dnyann zahmetini ekmek halkn, beden tutkunlarnn iidir. nk o zahmetlerin sonu ancak pimanlktr. Ama ahiret iin ekilen zahmetler enbiya, evliya ve mminlerin iidir. Bunlarn neticeleri bakidir, geici deildir. Bu makalede u da takdir olunacaktr ki, her kim ki lmeden evvel lmedi onun hareket ve sz tamamiyle kahrolas nefsin aletleridir. nk o, Hakka kar umursamazdr. Her kim ki zaruri lmden evvel lmtr, onun zat Hakka alet olmutur. Bundan dolay, ondan ortaya kan her sz, her davran Haktan kaynaklanyor demektir. nk o er aleti deildir. Bunun iindir ki, Hak Teala Hazretleri Peygamber Aleyhisselama: ve m remeyte iz remeyte ve lkinnallhe rem33 (Attn mermileri kendim atyorum sanma! Onlar atan Allahtr) buyurmutur.
1465

Ahiret hazinesinin sonunda tkeni yoktur. nk onun zahmetini dnyada ekmi bulunuyorsun. Sknt bir viranedir ki can hazinesi orada saklanmtr. Zahmeti tercih et, rahata koma! ekilen vcut zahmeti meme gibidir onun st can hazinesidir. Can st byle hazineden alnr. Can hazinesinin koruyucusu skntdr. yleyse o hazineyi skntdan iste! Sen bu hazinenin kymetini anladysan onu daima skntda ara! Sknty cann gibi kabul et, ba evirme, kendini ondan asla ekme! Her ne kadar tembellik rahat grnrse de o cehalet bu ahmaklktan ileri gelir. Tembellik rahatlk gibi grnrse de netice itibariyle zahmet ve skntdr. Cenab- Peygamber aklayc zet sznde, Cennetin yolu dikenlidir. buyurmutur. Cehennem yoluysa glistan gibidir. Her iki yol da dnyada grlyor. Eer cennet istersen, dikenli yolu tercih et! Glistan tercih edersen cehenneme gidersin.
(SAYFA 63)

1470

1475

Nefse ar gelen her ey, cennet yoludur, btn rahatlklar (nefsin holanaca eyler) de cehennemdir. Arzuladn her zaman yoklukta ara, eer samimiyetle Hak Teala tarafna yneldinse dnyann ball yal nimetlerinden ok az ye! T ki ac ac lmeyesin. Sakn ha! Az ye! Her kim burada eker ve helva yerse o kendi iin ldrc zehir satn alr.

33

Enfal suresi 8 /17 (Savata) onlar siz ldrmediniz, Allah onlar ldrd. Attn zaman da sen atmadn, Allah att. Mminleri, tarafndan gzel bir imtihanla denemek iin Allah yle yapt. phesiz Allah hakkyla iitendir, hakkyla bilendir.

74

Sultan Veled

Dnya hrs seni Haktan uzaklatrr, zulmet gibi sevimsiz eder. indeki hrs, cehennemden bir paradr. Akln da onun esiri ve muhtacdr. Para, er ge btnne gider (ona dahil olur). Yazk o cana ki, hrs ile beraberdir. Tez ol! Hrs ahirete alet et (Ahiret ilerinde hrsl ol) ki alakta kalmayarak ykseklere kasn. Onu, yolunda (ahiret yolunda) vasta edin! T ki Hudann dergahnda aziz olasn. Git, hayat lmde ara, ki lm bann meyvelerinden faydalanasn. Varln yokluk yolunda ara, t ki yokluk iinde srekli ve dipdiri olasn. Kesin olarak bil ki, birinci varlk geicidir. kinci varlk dinin kuvvet bulmas demektir. Birinci varlk cahillik ve krlktr. kinci varlk nurdur, yaknlktr. Yokluktan sonraki varlk ebediliktir. Onun can o sakinin arabyla sarhotur. Byle sarholuk, Hak ile var olmaktr, bu sarholuk, devaml ve strapszdr. Her kim bu dnya hayatndan ldyse, (lmeden evvel ldyse), ebedi hayata hak kazand. Onun varl, zindelii, sarholuu, aykl hep ilahidir. Onun can Hakkn elinde bir alet gibidir, o kendiliinden hareket etmez, (iradesini hakka teslim etmitir) evvel, lanetli nefsin aleti iken, nihayet Rabbi Kerimin aleti oldu. Bir varlk ki Allahn aletidir, onu Allahtan ayr grme! Ondan (Allaha alet olan candan) ne gelirse Allahtan bil! nk o, Hudann elinde bir alettir. O lmtr. Fiil lden deil, sadan kaynaklanr. O, bir olan tarafa ikilik smaz, bu manann srrn kim anlar. O aktan aa (Enel Hak) diyen, doru sylemitir. nk Hak ondan kendisini gstermitir de onun iin byle demitir. Arada o bir aracdan ibaretti. O dem, o nefis hep Haktan gelmitir. steyen, istenenden ayrlmaz, onun iin evliyaullah Hudaya bitiik bil. Kesinlikle bilinmektedir ki katre, deryada inci olur. Eer inci isen damlay deniz bil! Eer denize den katre deryann kendisi olmamsa onu deryann dna kar. O katre, deryadan ayrlmadka ona derya de, katre deme! Bu srrn erhini halka asaydm, ama, gayret beni ondan menediyor. Karmda durup bana diyor ki: Azn tut! Herkes ahitlie ve kre layk deildir. (SAYFA 64)

1480

1485

1490

1495

1500

1505

75

Rebabnme

MAKALE 27
Bu makalede L tutul-hikmete gayra ehlih fetazlimh, ve l temneh an ehlih fe tazlimhum hadis-i erifi beyan olunacaktr. Meali erif: Hikmeti ehlinden gayrya verme ki ona (hikmete) zulm etmi olursunuz. (Yazk olur.) Ehli olanlardan da men etmeyin ki onlara (ehil olanlara) zulm edersiniz. Hikmet, hakime fayda verir ki onun eldiricisidir. nk El-hikmet dalletun kll hikem buyrulmutur. Hikmet sahibi olmayan yoldan karr. Gnl ehli olan hakimin, hkmnn aklamas fayda verir. nk sz, syleyen insann parasdr. Eer sz syleyen yapcysa onun paras olan sz de dinleyenlerde yapc etki gsterir. Gnl ehli olmayan byle deil: Cismani olanlarn sz su ile toprakta hapsedilmitir. O sz kime telkin edilirse onu da su ile topraa hapseder. Mesela: Bir adamn aznda (misk) olsa, o kimse sarmsak dese de (sarmsak szn sylese de) azndan misk kokusu kar. Bunun aksine olarak aznda sarmsak bulunsa da (misk) dese azndan kacak koku sarmsak kokusudur. Bu makalede u mana da deerlendirilecektir ki: Hikmet, ancak ehline fayda verir. Hak Teala Hazretleri Kuran- Keriminde Kuran hakknda (yudllu bih kesran ve yehd bih kesr)34 buyurmutur. Doann lokmas doan iin faydaldr. Sereye ziyan verir, belki de ldrr. Hikmet de ehline bolluk getirir, ona kuvvet ve gda olur. Ayn hikmet, ehli olmayan iin zaaf ve sknt olur. Ondan daha baka yz binlerce noksan ortaya kmasna neden olur. Hikmeti daima hakimlere syle ki ondan zevk ve neeleri srekli artsn. nk onu ehlinden men etmek layk deildir. nk zulm olur ve bu men yznden derdi artar. Bunun gibi, ehil olmayana sylemek de caiz deildir. Sylersen, bu defa da hikmete zulmedersin. Fakat ey sade dil adam, unu da iyi bil ki hikmeti takdir eden kimse kusurlu olursa;
1510

onu evliyaullahtan bakas takdir ederse o takdir ruhsuz bir cesed gibi olur (etkili olmaz). O ifade ancak gnl ehlinin azna yakr, herkesin deil. Her adi adamn sz, cana tesir eden emir olur mu? Hikmet ilmini velilerden dinlemelidir ki onlar grnmeyen simay perdesiz grmlerdir. Hakkn yz ile arasnda rt olan, nasl hikmet dersi verebilir? Sylerse, sz cansz bir cisim olur. Akl olan onu nerede kabul edecek. Okuyup frmek, Cenab- sann dudaklarndan karsa etkili olur, lleri diriltir. O duay bakas okursa tesirsiz kalr. Ondan hayr bekleme! Bir ocuk Rstemin klcn ekse onunla bir pehlivan ldrebilir mi? Bilenlerin klc, Hakkn erefli ismidir. nk o, o der34 Bakara suresi 2/26 Allah, bir sivrisinei, ondan daha da tesi bir varl rnek olarak vermekten ekinmez. man edenler onun, Rablerinden (gelen) bir gerek olduunu bilirler. Kfre saplananlar ise, Allah, rnek olarak bununla neyi kastetmitir? derler. (Allah) onunla biroklarn saptrr, biroklarn da doru yola iletir. Onunla ancak fasklar saptrr.

1515

76

Sultan Veled gahn gvenilir ve aileden olan bir kiisidir. O erefli isim, o dudaktan etkili olur ki Haktan ne istesen esirgemez. Hani o Musann eli ki tuttuu asa, dmanlarnn errini defedecek ejderha olsun.
(SAYFA 65)

1520

Asay brakan, Musadan baka biri olsa, byle dmannn kkn kazabilir mi? Kat tatan saf ve berrak tatl su emeleri aktabilir mi? mmetinin salimen gemesi iin deniz zerinde tozlu toprakl yollar aabilir mi? Mnakaa ve msabakada o kadar sihirleri yalayp yutan asa, baka elde byle bir mucize gsterebilir mi?
1525

Hazret-i Muhammet (s.a.v.) gibi bir Peygamber-i Zian ister ki ayn paralanmas mucizesi gibi bir harika gsterebilsin. Hakkn gzel yzyle eref bulmam bir kimseden Kurn- Kerim gibi bir mucize nereden meydana gelecek. O iaretin srrn aklamak, insan ve cinden hangisine nasip olur. Yz binlerce ilim ve hitabet ehli birbirine aka eklenseler ve bir an iin gzlerini yummasalar, deil Kurn- Kerimi, bir ayetinin benzerini getiremezler. Her peygamber byle yamal hrka ile tek bana btn cihana harp at. Ve harpte galip gelerek lem halkn emrine itaat ettirdi. Tufan, Hazret-i Nuhun hkm altnda deil miydi? Her an, Cenab- Hak tarafndan birok fetihlerle ereflenmiyor muydu? Rzgarla suda Hd Aleyhisselamn emrinde idi. nk o da Cenab- Hakla sohbet erefine erimiti. Her peygambere Allah tarafndan byle hadsiz hesabsz ltuflar ihsan buyrulmutur. Eer birer birer aklasam uzun gider. Sen kalanlarna mana yoluyla ula! T ki hepsini bu renk ve koku cihannn arasnda gresin. Ey oul! Dedikodu yolu uzundur. Fakat gzn aarsan ksalr. Ey oul, eer grdklerini, onlar grmeyene anlatmak istersen, uzun boylu aklamak lazmdr ki, bir miktar olsun anlayabilsin! Fakat o da bu anlatacan eyleri tek bakta grebilirse baka eye ihtiya kalmaz. ok sz ve uzun boylu aklama, ba artr. Ondan sonra akln bana al! Fakat bu, nadirdir. Herkes bu mertebeye nerede kavuacak ki szsz olarak ona erebilsin. Bu ilmin (hikmetin) yaycs mrittir. Taliplerinin can iin de gnetir. klarn kolu ve kanad hikmettir. Onlar can lemine onunla eriirler. Evliya-y Kiramn ilimleri katksz hikmettir. Fakat ekyalarn kula ona kar sardr. Hikmetleri, hakimden bakas nerede anlayacak. Cennetlik olmayan cennet nimetlerinden yiyemez. Eer hakim isen, senin hikmetin budur, kesinlikle bil ki arayp da bulamadn (eldiricin)dr. Eer k deilsen bundan nasl temiz koku duyabilirsin, nasl melekler gibi felekler zerinde kanatsz uabilirsin. Aksz kimse hayvandan daha aadr. nk ona nur leminden rzk ve-

1530

1535

1540

1545

1550

77

Rebabnme rilmemitir. Hakkn nurunu kabul etmedike Hakkn srlarna nasl candan kulak verebilirsin? Eer sen hikmet ehli olsaydn, gnl aynasn benlik tozundan, pasndan temizlerdin. Aynada ilgin naklar, arn, krsn naklaryla Rabbinin didarn seyredersin. Zahirde, batnda senden baka bir ey kalmaz, hayrn btn leme eriirdi.
(SAYFA 66)

1555

Netice u oluyor ki hikmet ancak ehline fayda verir, cahile pintiye deil. Ehil olmayanlarn azgnlna sebep olur. nk onlar dinden mahrum ve ksmetsizdirler. Bu hikmet, onlar dalalete sevk eder. Her ne kadar dindarlar zmresine hidayet sebebi oluyorsa da ahinlerin yemini serelere verme ki, boazlarnda taklp kalmasn, lm sebebi olmasn, ona can verecek yerde cann almasn.

1560

O, ahinin lokmasn nasl yutabilir ki, onun gibi yz tanesinin boazn yrtar. O yem, doan iin uygundur. nk doan ondan kuvvet bulur, byyp geliir. Fakat sere iin elverili deildir. Onun iin byle bir yem, sereye verilemez. yle deil midir ki, Kuran- Kerim de bazlarnn sapknlna vesile oluyor. Her ne kadar biroklarn hidayete erdiriyorsa da Artk ben sukut edeyim de o esrar sana, bensiz ve sensiz olarak o sylesin.

1565

O sebeple ki ondan aracsz dinlersen kendinden geer, aracsz ona ularsn. Ondan sonra senin iin tehlike kalmaz. Her an akln, grn artar, teredddden kurtulur, Hakk gren olursun, varlndan soyutlanarak can deryasna karrsn. Hak Teala Hazretleri, ruhlarn karargah olan cennet tarafna sana bir kap aar. Orada yeni yeni kavumalar grr, sonsuzluk iinde sonsuzlua erer, mr iinde mr srersin.

1570

Orann nimetleri hadsiz hesabsz olduu gibi, dnya nimetlerinde grlen zahmetlerden de kurtulmutur. Irmaklarnn kenarnda saysz huriler cilve ve cmb ile dolarlar. Ne kadar gzel ve iyi eyler varsa oradadr. O cennete giden can, ne bahtiyardr. Gecesi, gndz yok; zahmeti, mihneti yok. Daimi nimet, ebedi rahat var. O temaalar, o zevkler yemek, uyumak gibi balarla bal deildir. O sarholuk, o evk, arap ve kadehe ihtiya duymaz.

1575

Irmaklarnn sahillerinde ay paras gibi algclar ki (ay ve yldzlara benzer) alglarnn perdeleri gnl kapar, cana can katar, enk ve (ney)lerinin sesleri semaya akseder. Sema dedim ama orada sema yoktur, sesler bile sessizdir. Her gzelliin ve her iyiliin asl cennettir, bu dnya iyilikleri ona nispetle mihnet saylr. Dnyann zevki ve gzellikleri saf deildir, dumanla karktr. Saf su, amurla kart vakit, tiksinmeden iilemez. Su, o gzelliin, amur

1580

78

Sultan Veled da dnya naklarnn semboldr. Suyu amursuz iene ne mutlu! nk o, ebedi cennette baki kalr, Hak Teala Hazretleri onu gzelliinin arabyla doyurur. Can suyu saftr. Ne tortusu var, ne amuru. Ten tortusundan ge de gnl temizliini bul! Cennetin gzellii bahara benzer ki, geliiyle toprak zerinde yzlerce naklar meydana gelir. (SAYFA 67)

79

Rebabnme

MAKALE 28
Bu makalede u beyan olunacaktr: Baharn ekli, biimsiz, renksiz, kokusuzdur. Fakat bir yzn parlatt vakit yz binlerce eit renkler, kokular meydana gelir. htiyar kara topra tavus gibi ssler ve gen gsterir. Hak Teala Hazretleri bahardan daha ziyade biimden, okluktan arnm ve temiz; ekilden, renkten ve kokudan uzaktr. Bununla beraber btn ekiller, renkler, kokular onun ba ve ihsanlardr. Bu gzel suretler ve renkler araclyla maneviyata k olmak imkan vardr. Cenab- Hak Tefekkr fi alillah ve la tefekkr fi zatihi buyurmutur. Meal-i erifi: (Allahn nimetlerini dnn, zat iin fikir yormayn) o sizin aklnza smaz. Ancak onun sanat ve fiilleri hakknda dnp akl yorun ki, o sebeple sanatkara zevk erdirebilesiniz. Nasl ki bir kimse baharn kendisini (aracsz) seyretmek istese hibir gzellik gremez. Fakat balarda bostanlarda, lale ve glzarlara bakarsa bahar ancak o gzelliklerde seyreder ve hazla dolar. Bu makale unu da ifade edecektir: Bir sanatkar ki sanatyla etten, deriden, kandan ve irinden yaratt iren bir vcuda yle gzellik bahediyor ki, Mecnun gibi Ferhad gibi yz binlerle insan ona k ve o gzelliin divanesi oluyor. Eer bu karm o gzellik ve letafette grnmeseydi, onu seyredenler ne hale gelirdi, dnn! Baka bir misal; Tur Da ki talardan olumu duygusuz bir kat paracklar ktlesidir. Tecelli-yi sbhaniye mazhar olunca pare pare oldu, zerre zerre dald. fe lemm tecell rabbuhu lil cebeli 35
1585

Yeryz ondan (bahardan) kyafetler giyer. Gl gibi, lale ve yasemin gibi eit eit renkler ve onlarn seyriyle sarho eden zevkler ve keyifli zevk meclisleri grlr. Bu renkler baharn hararetinden doar, onun geliiyle yer iftihar eder. Bu ihtiyar kara toprak, baharn yz eit renk ve kokusundan genleir. Her taraf gzeller, cezbeden gamzeler, naklar, renklerle dolar. O naksz, niansz saf bahar, cihann cisminde can gibi parlar. Kereminden ona naklar baheder, cehenneme cennet gzellii verir. O ki cehenneme byle gzelik verirse kendi gzellii acaba nasldr. Canlar baharda cisim ve cana -bu yer ve gk olmadan- eriiyor. Her cisme, ondan -ynsz olarak- hesapsz nimetler geliyor. Ten naklar onun ltuflar yznden birer glistan, bahar glleri gibi gnlleri elen bir gzel oluyor. Ka, gz, yz ve ban gzellii el ve ayan, boy ve bosun ss ve incelii gibi- her varlk ondan (can baharndan) bir kaftana kavuuyor, ihsanndan her organa bir devlet eriyor, her vcutta birok
35 Araf suresi 7/143 Ms, belirlediimiz yere (Tra) gelip Rabbi de ona konuunca, Rabbim! Bana (kendini) gster, sana bakaym dedi. Allah da, Beni (dnyada) katiyen gremezsin. Fakat (u) daa bak, eer o yerinde durursa sen de beni grebilirsin. dedi. Rabbi, daa tecelli edince onu darmadan ediverdi. Ms da baygn dt. Aylnca, Seni eksikliklerden uzak tutarm Allahm! Sana tvbe ettim. Ben inananlarn ilkiyim dedi.

1590

1595

80

Sultan Veled naklar iliyor. O naklar cisimleri ykseltiyor, kymetlendiriyor. O naklar sebebiyle gzelleiyor, incelik ve esiz gzellikler elde ediyor (eklinin tamamyla bir ekicilik meydana getiriyor). (SAYFA 68) O derecede ki bu gizli gzel ekicilik yzlerce, yzbinlerce insan ak ediyor. O sevgi urunda maln, cann, dinini feda ediyor. St aac gibi btn yapraklarndan (mal ve mlknden) silkinerek rlplak kalyor. Bu kadar gzellikleri douran bahar (ve onun temsil ettii ruh) gizlidir. Onu kimse grmedi. nk bahar da, can da zaten bir biime sahip deildir, onu btn zelliklerin tesinde aramaldr. Can, bu kat cisimlerden gizli olmakla beraber ona e olmutur. Kan, deri, et gibi maddelerin birleiminden oluan eine srekli ltuflarda bulunarak onu gzelletiriyor. O kadar ki o gzellikleri gren hayran oluyor, her tarafa yzlerle akl, can kendinden geerek feda oluyor. Ferhat gibi, Mecnun gibi, Vamk ve Ramin gibi yz binlerce k o gzelliklere olan ak yznden canndan geiyor. Glgesi bu kadar fitneler uyandran o kutsal gzelliin kendisi acaba nasl eydir? Onun bu naka bu gzellii verdi, bu yzden halkn iine yzlerce ate dt. Ltuf suyu amurla sudan ibaret olan bir cisimde bunu gsterdi ki ona halk btn mal ve mlkn feda ediyor. Kendilerinden ve lemden geerek o sevda uruna balarndaki saltanat tacn bile feda ediyorlar. Ya, o gl yzl yzndeki rty kaldrr da perdesiz grnrse, acaba can ve gnl ne hale gelir. Ey yolu gren! Cann, (aynel yakin) aka grme zamanndaki halini kyas ederek anla! Kaf Da kadar byk olsa erir mahvolur. Ne artmak ister, ne eksilmek. Her eyden geer. La olur, illaya gider; vahdet deryasnda Hak gibi tek olur. O buluma, enbiya ve evliyaya Zl-celal tarafndan vastasz ulamtr. yle bir gzele mahrem, yle bir esrarla hemdem oldular ki, canlarndan benlik gitti, ondan bakas kalmad. Zahir ve batnda ancak (huve) kald. Enbiya ve evliyann cmlesine de o kavuma ksmet oldu, cmlesi de vastasz sevgiliyle eref ve mkafat buldular. Musa gibi, sa gibi, ibl gibi, Gerh gibi binlerce byk kiiler. Bunlara yle kavumalar ulat ki, ne hududu var, ne de kenar. Bil ki manevi cennet o vuslattr, Hak erleri gibi o cennet tarafna yollan! Her gzelliin asllar o cennettedir. Burada grlen gzellikler, ondan bulak ikincil eylerdir. Lekesiz gzellik oradadr. Toprak olan can, temiz olan tarafa nasl gidebilir? Ey temiz ruh! Bulaklktan temizlen, bulaklklarla mcadeleye giri! Bir an mcadele ve yorulmadan geri kalma, ta ki cann bulaklktan uzaklasn. Kendini anbean ortadan kaldr ki, znt ve nee bandan kurtulasn. znt ve nee iki zt nesnedir ki ikisi de bana birer bela zindandr. Bu iki1625 1615 1605 1600

1610

1620

81

Rebabnme den ge de bir tarafna doru yola d! T ki cann bandan kurtulsun da bir cihana yollansn ki,
1630

Oras ztlardan, teklerden, ve btn sfatlardan uzaktr. (SAYFA 69) Kendisi her nakn asl olduu halde btn naklardan beridir. Ne ya, ne kuru; acayip bir deryadr. Onun zat btn vasflarn stndedir. Sonuta btn eya ona malup olacaktr. Balangta onun zat birdi. Gene ondan baka ne varsa hep yok olacaktr. kullu eyin hlikun ill vecheh36 (Zat- Bariden baka ne varsa hepsi yok olucudur. (yok olacaktr)

1635

O, zdd ve benzeri olmayan mutlak bir, bu yapy vcuda getirdi ki bu sebeple tekliini aklasn, dikenden vahdet gl bitirsin. Cehennemden cennet karsn, gzel detlerin, gzel huylarn temelini kursun. Dikenlerden glen, glenlerden klhanda yanacak dikenler vcuda getirsin. Tatan berrak su aktsn, sudan sert, ar mermer talar peyda etsin. yle ki: Gndzn -maharetle- karanlk gece gstersin. lden diri, limden cahil karsn. Kudretinin hududu, kenar yoktur. O kudretin vasf saymakla bitmez. yi, kt oradandr, gzel, irkin hep ondandr. Ey miskin, bil de skut et! (tiraz etme!) Eer dersen ki, bu ilerde abann da hissesi vardr. Cevabm dinle: aba da ondandr.

1640

1645

Gayret ve gayretsizlik iki eydir ki, biri korumak iin, biri yok etmek iindir. aban gzel olur da fayda vermezse, bil ki gayretinde kusur var. Hl olsun, kl olsun btn varlk onun elinde alettir. Gerek insan, gerek hayvan, gerek melekler, yerde gkte ne varsa cmlesini o vcuda getirmitir. Hepsi de aldklar vazifeyi yeyrine getirecek donanmdadr.

1650

Kimi hayra alettir, kimi erre. Her ikisi de ona nispetle eldeki kalkan gibidir. El, kalkann altnda gizlidir. Kalkan meydanda olduundan halkn gz onu grr. Kalkann hareketi eldendir. Halk, bu yanl bilgi yznden ku gibi tuzaa derler. Krlklerinden dolay kendilerini ite gryorlar. Kadn, erkek, gen, ihtiyar hepsi byledir. Ayn yanl bilgi, yolu grmelerine mani oluyor. Byle bilgi yznden hepsi de ebleh olmutur.

1655

Fazl- Huda, insanlar iin bir para kat cisimde yzlerce yiyecek iecek meydana getiriyor.

36

Kasas suresi 28/88 Sen Allah ile beraber baka bir ilha ibadet etme. Ondan baka hibir ilh yoktur. Onun zatndan baka her ey yok olacaktr. Hkm yalnzca Onundur ve kesinlikle Ona dndrleceksiniz.

82

Sultan Veled

MAKALE 29
Bu makalede u beyan olunacaktr: dem evlatlar evvel toprak idi. Latif su, o topra bitki etti ve bitkiyi hayvan, hayvan da insan eyledi. Ana rahminden itibaren ltfunu dembedem artrd, bytt, nihayet dnyaya getirdi, sonra akil ve bali oldu, ona emir ve yasak geldi, eline irade ve tercih kabiliyeti verildi. Buraya kadar bakalar tarafndan tanyordu bundan sonra tayc oldu. yle ki ocuk iken (SAYFA 70) babas onu besler, omzunda, srtnda tar, her yere gtrr. Akil ve bali olunca onu kendi bana brakr. Hayvanlar da, vahi, kanatl hepsi bu dzenleme zeredirler. Ama enbiya ve evliya tanmann tadn aldktan sonra kudret ve glerini terk ettiler, varlklarndan soyutlandlar. rade ve tercihi brakp canszlar, bitkiler gibi aciz, elsiz ve ayaksz oldular. Gnahsz olarak Hakkn tad oldular. Hamallktan kurtuldular. nsanlara irade ve seme hakk verilmeden evvel zahmetlerini bakalar ekerdi. Seildikten sonra, sknt, bela, mihnet gibi arlklar hep kendi omuzlarna yklendi. Bu neye benzer, bir adam ryasnda yola gitse yorgunluk duymaz. Bakla, sopa ile dvlse darbe yerlerinde yara, bere meydana gelmez. nk rya halinde iken iradesiz olmutur. Halk, bu belal, skntl ihtiyardan ancak ryada kurtulabilir. Ama sekinler, uyankken kavuurlar. lahi cmertlikten dolay yerdeki otlar, gl ve yasemin gibi taptaze oldu. Bu geliimden hayvan meydana geldi. u ekilde ki: Evvela cenin oldu, sonra hayata sahip oldu. Ana rahminde anbean byd, ltf- Huda onu orada besledi. Dokuz ay sonra dnyaya geldi, noksandan kurtularak tamla erdi. Vastasz Hakkn elinde yaad, Hakkn dilsiz ltfu ona yardmc oldu. evkle dembedem yiyecek iecek buldu. Hakkn keremiyle, ltfu ona bakclk etti. Her yere gtrmek zere ona hamal oldu. nk gitmek iin ne irade vard, ne de aya. Nasl ki kk ocua babas yolculuk ederken hamallk eder, srtnda tar, fakat kuvvetlenip delikanl olunca artk onu evvelki gibi tamaz. Ona der ki: Benim gibi, senin de iki ayan vardr. stediin yere kendin gidebilirsin. Aciz zamannda ona babas hamallk ederdi, byyp de kuvvet kudret elde edince hamal kendi oldu. Evvel tanan iken imdi tayc oldu. Ltuf ve yardm devri geti. Bu kuvvet ve kudret ona sknt ve zorluk oldu, o, bydm, kuvvetlendim diyerek sevinedursun. O, balangta ayaklar altnda srnen bir avu toprak idi. Ltf- Huda onu bu zamana kadar besledi, bytt, emeline nail etti, delikanl oldu. yle zanneder ki Ben kuvvet, kudret elde ettim, dnyann iyisini ktsn grdm (tecrbe sahibi oldum). Benden ok eyler vcuda gelebilir, n1670 1660

1665

83

Rebabnme k kdirim, ndirim, lemde bir tekim. Bu dnceler ki onu Haktan uzaklatrd, bu fikir, onu kavumadan ayrd. yle zannetti ki eksiim kalmad, noksan iken kemale erdim.
1675

Fakat o, iin bir aksi olduunu bilmiyor. Elindeki gleni brakt da dikene sarld. Haberi yok o bildii eyler bildii gibi gereklemi olsayd keder ve sknt iinde boulup kalmazd. O biare, cehaletinden dolay yanl fikre sapm, bu nedenle yolunu yitirmitir. Eer onun ruhu gszln idrak etseydi, phesiz, Hak Teala tarafndan byk yardmlara nail olurdu. Kadir-i mutlak onu yakinen bilir, herkesin aczi ona aikardr.
(SAYFA 71)

1680

Kendisinin elsiz ayaksz olduunu (tam bir acziyet iinde bulunduunu) itiraf ederse, Huda onu gizlice yanna davet eder. Bu bilinmektedir ki btn iler ona smarlanmtr, o bir kaynak, insanlar rmaktr. Su kaynandan karak rmakta akmaya balad m, balara, bostanlara, krlara doru koar. Kaynak olmasa, bu tatl su aalara gidebilir mi? Balar, imenzarlar dinlik bulabilir mi? Glzarlar, yaseminler suya nasl kanard? lmeden evvel lmek, bu bilgiden (kendini tam acz iinde grmekten, ileri Hakka smarlamaktan) ibarettir. Bu lm, ruhu diriltir. rade ve tercih edebilme yetisinden soyutlanan kimsenin ileri, Allahn ileri olur (Ve men yetevekkel alellah).37 Bundan dolay onda cennet, cehennem dncesi kalmaz, nk o Hakkn belirtilerinin grnd yer olmutur. Gerek ona kavuma devleti olunca, tereddtten, hayalden kurtulur. Bil ki, irade ve ihtiyar (tercih) insanlar iin sknt sebebidir. Onlar bu skntdan ancak uyku halinde kurtulabilirler.

1685

1690

Fakat havas (sekinler) iin bu kurtulu, uykuda olduu gibi, uyank iken de mmkndr. nk onlara byle yzlerce fetihlerin kaps almtr. Onlarn hepsi de tananlardr, onlar iin, hamallar gibi gam keder ekmek znts yoktur. Senin ektiin skntlar onun iindir, ki kendini kervan ba zannediyorsun (nk uykudasn). Uyandn zaman, amirin kim olduunu, eyann mahiyetinin neden ibaret bulunduunu grrsn! Sen, kudret selinin elinde bir saman p gibisin, onun yolunu tutsan da tutmasan da ondansn! Kudret evgeninin halkasnda (eri ucunda) bir top gibisin! Onun darbeleriyle yuvarlanarak oraya buraya kouyorsun! Gcn yetmez ki onu defedesin, onun kararnn karsnda hareket eyleyesin! Kendini onun huzurunda yar l say! O zindelii, o dedikodular (her eyi) ondan bil! Hareket ve durgunluunu da ondan bil! yide, ktde (her eyde) aka onu gr!
37 Allaha tevekkl eden kii.

1695

84

Sultan Veled Ta ki o hidayetten dolay tabi olan olasn! Tabi olduun Hak olsun, sen de ona tabi ol. Byle olunca sen, artk o olursun, yerde olsan da, ge ksan da. Bu sebepten o srlarn incisi (Cenab- Mevlana Kuddusi srrhu el-esni) tam bir itenlik ve yakar ile buyurmulardr ki: Ya Rabbi! Bana o devleti gster ki, yerde gkte bulunan eylerden, hayalden, pheden (her eyden) kurtulaym, cemalini vastasz seyredeyim. Malik olduum bu ilim doru deildir. Sevap ise de, hata ise de abuk gster ki canm hayalin arndan (gereksiz skntdan) kurtulsun da hakikate vasl olaym. O hayaller gzmn nnde gece gibi karadr. Rabbimin ltfuyla, onu aydnlatacak, hakikat nurudur.
(SAYFA 72)

1700

1705

Bu zulmetler o mumun nuruyla yok olsun! Ta ki ayrlktan kurtularak bir olsunlar. O pheyle o hayal farkllktr. Onlar kalp ile birletirecek, celal nurudur. zetle, kendini yok bil! Var olan, yalnz Hak Teala Hazretleridir.
1710

Byle bildiin zaman Hakk grr, Haktan, retmensiz olarak (bizzat) ders alrsn. Ebedi cennette din kalrsn, daima emniyet iinde korkusuz olarak yolculuk edersin. Kul isen o yzden ah, sha isen o hediyeler sebebiyle ay olursun. Mahkum isen hakim olursun, her lnn yanna, ona can bahetmek zere gidersin. Dnyada Halikin belirdii yer olursun. nsan ve cin Hakkn cemalini senden seyrederler. Huda ila ahbap olmak isteyen, alakta, yksekte (her yerde) seninle oturur. Senden her ne dinlerlerse, vastasz Haktan dinlerler. Senin szn, fiilin eksiz phesiz Haktan olur, yer, gk senin kontroln altna girer. Suretin her ne kadar beer ise de, manan, Huda-y adil olur. nk Haktan baka her ey botur. O boluklar dolduracak, Hakkn nuru, ve hametidir. Ten kp (testi) denize doru akarsa onu deniz say! Azlna, okluuna bakma! O, zahiren (grneniyle) testidir, fakat batnen (grnmeyen tarfyla) deryadr. Sen grntsne bakma, iine bak! O, d grnyle size testi grnrse de, grnmeyen tarafyla denizle ba vardr. Sr gzn a! Ser gzn deil. T ki ondan kl kadar olsun haberdar olasn. D grn o yolun perdesidir. Manasz (suretperest) insan dergahn dndadr. Eer mana olursan, manaya kavuursun, yoksa sen, o nderden ok uzaktasn! Ak daha ok olan, kavumadan daha ok hisse alr. k olmayan kap dndadr. ok ilim seni beylie eritirir, fakat eytan gibi irkin ve zorba da edebilir. blis gibi gururlu ve kibirli eder. Nihayet reddedilmi, aldanm ve kt olursun. Bencil olan, hakikati grmekten uzaktr. O, daima karanlk gibi, nurun zdddr. ktan bakas k olunana mahrem deildir. leride giden de, geride kalan da aktan bakas deildir.

1715

1720

1725

1730

85

Rebabnme

MAKALE 30
Bu makalede u beyan olunacaktr: Hak Teala Hazretleri kendine ktr. Ona benzer kimse yok ki ona baksn. Daima kendisiyle akbazlk eder. u halde kendinden ve kendini grmekten yz evirmelisin. Ve onun akyla dolmalsn ki o kendini senden seyretsin. Hakikatte iki yoktur. Zira k, sevgilinin (mauk) aynasdr. Aynada grlen yalnz sevgilinin cemalidir. Bundan dolay ikilik yoktur. Her ne kadar ayna ile grnt ayr ayr iki ey grnerek (SAYFA 73) insan aldatyorsa da, manada birdir, birlemitir. nk aynadaki grnt ayn maukun suretidir. Bu, neye benzer? emenin suyu akarak rmaa kart zaman, akll olan, her iki suyu bir grr. nk rmaktaki su ile emeden gelip karan suyun, birlemesi sonucu oluan ayn sudur. u halde Enel Hak diyen Hallac ho grmek lazm. nk Hak sylemitir. Hak Teala Hazretleri o gzellie, o yz aynasna aktr. Ondan bakasna bakmaz. nk cihanda ondan daha gzel yoktur, adi ve kt gzellere bakar m? Tertemiz zat- lahi, kendinden bakasn beenir mi? O Allah ki gzellikte ei yoktur. Gl, yalnz odur. Onun dndakiler dikendir. Btn odur, bakas paradr.
1735

u halde baknn daima kendisine ynelmi olmas doaldr. Onun gzellii kendisindendir, bakasndan deil. O tek benliin istei ancak aynadr. Onu da daima hrka iinden karr (dervilerden devirir). O aynada seyrettii kendi gzelliidir. Byle bir aynadan nasl vazgeer. An aynada gece gndz (her zaman) arad sevgilidir. Ayna da onun sevgilisidir, belki hakikatte ikisi birdir, iki deil. Bu itibarla Enel Hak sz Hak olur. Bunu iyi kavra! Bu aynada o yzden bakas yoktur. Irmakta rman suyundan baka bir ey olmad gibi. Saf su akarsuyunun yerini yakinen ara da o akarsudan rmak suyu i! An kendi rmaktr. Hak da rman suyudur. lmszlk suyunu aktan iste, bul! Hakk daima o yiitlerden ara! Onlarn yanna vardn zaman kendinden bahsetme! Sen onlara akla, sevgiyle bak! T ki o badan, o glzardan koku duyasn. Eer din endiesini tayorsan, benliinden kurtulmann yolu budur. Dnya iin din sevgisini gnlden atp, ona cangnlden sevgi besleyesin. Halbuki dnya sevgisinden byk gnah yoktur, dnyay snak edinenin vay haline! Cenab- Peygamber, dnyay reddedi anlamnda:Dnya sevgisi btn gnahlarn banda gelir buyurmutur. Dnya, sihirbaz bir kocakarya benzer ki o hilebaz halk tuzaa balamtr. Kendini gen ve gzel gsterir, hakikatte ise koca, irkin ve hakarete layktr. Onun paras gerek deildir, sahtedir. Aldanma ki btn kr grnr, fakat btn zarardr. Sahte paralarn srmek iin fark edilmesin diye, altnla yaldzlar, onun yaldzl paralar tamamen bakrdr. Aldanarak kabul edene yazklar olsun!

1740

1745

1750

86

Sultan Veled

MAKALE 31
Bu makalede u beyan olunacaktr: Dnyann btn ileri ve nimetleri irkindir, sevimsizdir. Fakat eni ve lezzet araclyla ayplar rtlyor. (SAYFA 74) Nasl ki st emen ocua lezzetinden dolay st ho geliyor. Yemek yemeye balad zaman artk st ona ho grnmyor, aksine tiksindiriyor. Bunun gibi, elik omak gibi oyunlarda ona lezzetli gelirdi. Sonra onlarn irkinlii ve faydaszl meydana kt. imdi artk onlar alaya almaya, onlar hor grmeye balar. Dnyann btn ilerini buna kyas edin! Cmlesi de sevimsiz olduklar halde lezzetleri itibariyle bize ho grnrler. Lezzetlerinin bir an iin yokluunu farz edin. Hepsi kt, irkin, tatsz, tuzsuz birer ey olarak karnza kar. Meze (eni) altn, lem bakrdr. Bize meze vastasyla altn grnmektedir. Hakikatte ise yaldzl bakrdr. Yzndeki mezeyi (yaldz) kaldrnca bakrl meydana kar. Cennet zevklerinin ebedi ve kesintisiz olmasnn sebebi udur ki; i, d tamamen mezedir, lezzettir. Yaldzl bakr deil, halis altn paradr. yleyse dnya vastas olmakszn ahirete talip ol! T ki sonsuz cennet zevkleriyle sonsuza dek bir arada kalasn (Halidine fiha ebeda)!38 Bu dnyann altn grndne bakma, yaldzl bakrdr. Zevklerinin peine taklp da kuyuya dme! nk dnyada bulunan zevkler tamamiyle dntr. Irmakta akan su gibi. Su, rman deildir, menbadan geliyor. Her ne kadar etrafa rmaktan gidiyorsa da ayn su, yolunu deitirerek rmaktan baka yere giderse, rmak ta gibi kupkuru kalr. Onun gibi.. Dnyann zevkleri hep fanidir, tekrar asllarna geri dnecektir. Dnyann irkinlii ak, seiktir. Cennet grnen bu dnya, sonunda cehenneme dner. Evvel, memeden, stten zevk alrdn. O zevk senden getikten sonra bunlar senin gznde, irkin ve tatsz oldu. O derecede ki o st imdi isen, kusarsn. Bunun gibi, bir zaman oyuna dkn idin, onlara olan hrsndan dolay bir an brakmak sana lm kadar g gelirdi. Senden o zevk getikten sonra ayp grnmeye balad, oyuna olan nefretin gittike artt. O derecede ki ocuklar ondan menetmek iin dversin. Mtemadiyen azarlar ve uyarrsn. Oyunda bir fayda yoktur, brakn! Gnlnzden sevgisini skn, karn! Mal ve yetenek kazanmaya bakn ki, sonunda a kalr, dilenirsiniz diye. Oyun, yerinde duruyor (ayn oyundur). Fakat sendeki bu nefret nedendir? Evvel en iyi olan bir ey, neden imdi en kt oldu? nk onun zevki geti,
38 Tevbe suresi 9/100 slm ilk nce kabul eden muhcirler ve ensar ile, iyilikle onlara uyanlar var ya, Allah onlardan raz olmu; onlar da Ondan raz olmulardr. Allah, onlara iinden rmaklar akan, iinde ebed kalacaklar cennetler hazrlamtr. te bu byk baardr. Kuran Kerimde ebedi kalnacak cennetler sz daha bir ok ayette gemektedir.
1765 1760 1755

87

Rebabnme lezzetsiz kald. Gnl, onu sinenden, fena fikir gibi, srd kard.
1770

Hem imdi akln kemale erdi. Dnyay kazanmak yolunun dalaverelerini rendin. te dnya dediimiz ey tpk bu oyun gibidir, belki daha beterdir. Fakat sen, ocuklar gibi onun, fenalndan haberdar deilsin! Cenab- Hak dnya hakknda (lehv ve laab)39 buyurmad m? Allah Teala bu hkm kendi kelamnda vermitir.
(SAYFA 75) Allah sana sekin bir akl balarsa Hak erleri (Merdan- Huda) gibi sapasalam fikir sahibi olursun, onlarn ilmi sana da ular, sen de veliler srasna girersin,

1775

yannda dnyann irkinlii aka grnr, geer paray, sahte paray (halisini kalpn) anlar, seer karrsn. Cihana ve cihan ehline glecein gelir. Hepsini de zenciler gibi siyah yzl ve irkin grrsn. Krlarnn zarar iinde zarar, kendilerinin ocuklar gibi oyuncakla megul olduklar gzne batar durur. mrlerini faydasz eylerle boa harcadklarn, bozgunculuu zht ve salha tercih etmi olduklarn grrsn. tlerin kabulu onlara hapse tkmak kadar ar gelir, dnyaya olan hrslar artar. Dnyaya heves balamlardr. Yiyelim, ielim, rahat yaayalm, ondan fazla hisse kapalm diye urarlar. Mal kazanalm, itibar kazanarak baa geelim, dilenciler gibi srnmeyelim derler. Gzn ap da baktn zaman grrsn ki dnceleri de, tuttuklar yol da tamamen yanltr. Ey oul! Hayat yolculuunda bunlarn (st imek, oyun oynamak gibi eylerin) bir ok emsalini grdn. Hadde ve hesaba gelmeyen bu korkun eylerin hi birinden ibret almadn. Bu tarla, gzne hla ho grnyor, o lei kabul ediyorsun.

1780

1785

MAKALE 32
Bu makalede La yuldaul-mminu min cuhrin merrateyni hadis-i erifi beyan olunacaktr. Meal-i erifi: Mmini ylan, bir delikten iki kere sramaz demektir. Dnyann vefaszln ve irkinliini kesinlikle grm, anlam olan ademoullar, gene ona meylederse biliniz ki o, mmin deildir. Bu makalede u da beyan olunacaktr ki, dnya ile ahiretin nimetleri, gzellikleri ilk bakta bir grnrse de hakikatte bir deildir. Nr ile nur gibi ki her ikisi de aydnlatc olduklar halde biri yakar, biri rahatlk ve zindelik verir. Eer atei aacn yanna yaklatrrsan yakar, fakat gnein nuru yakmaz. Belki ona tazelik verir, gdalanmasna hizmet eder. Bir misal daha, blbl yumurtasyla ylan yumurtas hacim ve renk itibariyle birbirine benzer. Fakat neticede ondan blbl doar, bundan ylan yavrusu. Baka bir misal, Hindu menisi ile Trk menisi, grnte farkszdr. Fakat ondan simsiyah bir Hindu, bundan bembeyaz bir Trk ocuu doar. Dnyann zevkleri ve rahatlklar Hindu menisi gibidir. Neticesi kara ve ir39 Enam suresi 6/32 Dnya hayat ancak bir oyun ve bir elencedir. Elbette ki ahiret yurdu Allaha kar gelmekten saknanlar iin daha hayrldr. Hl akllanmayacak msnz?

88

Sultan Veled kindir. Kulluk ve ibadetin neticesi olan zevkler, rahatlklarda Trk menisi gibidir. Neticesi nurlu ve dilberdir (Yevme tebyaddu vuchun ve tesveddu vuch).40 Cenab- Peygamber, hadis-i erifinde: Mmin, bir delikten iki kere srlmaz buyurdu. Ylan, bir mmini bir defa srp yaraladktan sonra ikinci bir defa daha sramaz.
(SAYFA 76)

Akll bir insan tecrbeyi nasl ihmal eder ki o, ona Allah tarafndan ihsan edilmi bir nurdur. Eer cannda Nur- Hak yoksa akn, babo her tarafa bavurur durur.
1790

Dnya hrs ona daimi perdedir. O, (yolunu gremedii iin) durmadan karanlk tarafa koar. Bu ham taam, onun aklnn yolunu keser, nihayet gafil ku tuzaa der. Hrstan dolay gzleri kr, kendi harap olur, yolsuz ve rehbersiz bir le der. yle l ki nihayetine eren olmamtr. Orada nde giden, arkada kalr. Bu cihan tuzaktr, taneleri zevklerdir. Bu tanelere aldanarak o tuzaa ne canlar tutulmutur. Ne mutlu ona ki zevklere sabreder de (tuzaa derek) pimanlkla ellerini srmaz. Tahamml onda gitgide ftri bir tabiat olur. Btn arzu ve eilimleri hayr ve cihat tarafna ynelir. Aptallk edip rahat tarafna koturmaz, glk ve sknty klah gibi banda tar. O asla dnya rahat aramaz. Bu gzel renkler, kokular onu kesinlikle aldatamaz. O, zevkini ibadetten alr, isyandan deil. Ona her eyin nitelii aka belli olur. Onun yannda rahat makbul deildir. nk o, asl, taklidi anlamtr. phe yok ki, para aslna dner. yi, iyi tarafa; kt, kt tarafa gider. Dnya zevkleri ahiret zevklerinin deersiz bir taklitidir. Bunu kesinlikle bil de rahat tarafna koma! Geri zevkler, rahatlar birbirine benzer fakat biri nee, biri znt tarafna gtrr. Biri cezbetmeden hayat tarafna, dieri bildirmeden lm tarafna iletir. Ksaca, biri cennete, teki cehenneme ulatrr. Trk menisi ile Hindu menisi gibi ki ikisi de grnte farkszdr. Ama, birinden ay paras gibi gzel bir ocuk, tekinden kara yzl irkin bir Hintli doar. Blbl yumurtasyla ylan yumurtas da byledir. ki diken gibi birbirinden farkszdr. O iki dikenin birinden latif gller doar, br gl vermez, kuru bir al olarak kalr. Bunun gibi ylann tohumundan ylan doar; brnden de gzel yzl sevgili gibi ho ve sevimli ku. Dnya rahat pelit tohumuna benzer. Ahiret rahat sana gz ve gr baheder. Bir rahat ki ibadet skntsyla elde
40 Ali imran suresi 3/106 O gn baz yzler aarr, baz yzler kararr. Yzleri kararanlara, mannzdan sonra inkr ettiniz, yle mi? yle ise inkr etmenize karlk azab tadn denilir.

1795

1800

1805

1810

89

Rebabnme edilir, onunla semalarda uarsn. Bunu bilen zmre, her bilinmezden haberli tm sesleri duydular. Dalardan, talardan ses iittiler. Ama, ne ses! Manal ve muhteem.
1815

Dalar talar ne ki! Yerde gkte bulunan btn zerreler onlara aka akn esrarn sylerler. Gklerin, yerlerin btn zerreleri inleyerek Bari-i Tealay tespih etmektedirler. Onlarn cismani kulana bu tespih sesleri her zaman eriir. nk onlar bu cesedi adamakll temizlemilerdir. Yerden ge kadar olan apak seyrederler; iyiyi kty, ekyayla temizi (her eyi) grrler. nk gzleri nurlu ve berraktr. (SAYFA 77) Onlarn gzlerinden bir ey gizli deildir. Her kul, o ilahi ba ile sultan olmutur. Ak- Hak ile cmlesinin nr nur oldu. Her biri Haktan yzlerce ders ald. Kalpleri Hak ilminin kaynadr, onlarn madenlerinden hesapsz altn karrlar. Hepsinin dilinden syleyen Hak Tealadr. Onlardan dinlenenler, ilahi srlardan (ilm-i ledn) baka deildir. Hak Teala kendini onlarn naklarndan gsterir. Her biri derya gibi inciler saar.

1820

1825

Yzn onlardan tarafa evir ki hayat bulasn. Onlardan bakasna dnen yz lmdedir. Hak Teala cihan onlar iin yaratt. T ki deersizler onlarla ereflensin. T ki lm kalpler onlardan dirilsin. Su ve amurdan (anasrdan) yaratlm varlklar cisimden kurtulsun. Fani olan toprak, onlarla temasa gelince fanilikten kurtulur. Bu temasla takvallarn da takvas artar. nk evliyay Hak Teala Hazretleri kendine halife kld, meleklere stn klmakla mertebesini yceltti. Cismini topraktan, sudan yaratarak nurunu onda yerletirdi. Bu nur sebebiyle hurilere, meleklere stn oldular. Yzne felekler de, melekler de hayran oldu. Gnl nuru, nurlarn srrnn srrdr. O gnlde ne gibi dnler, enlikler oluyor! Eer ondaki nur, yce nur olmasayd, melekler ona nasl secde ederdi? Syle! Meleklerin secde ettii ve arzulad nereden olacakt, yerden ge kmaya nasl g yetirecekti?

1830

1835

Cenab Hak, ezelden gstermedii eyleri Ademden gsterdi, o bal kapnn kilitlerini at. blis, Ademden evvel feleklerde meleklerin serdar, muallimi deil miydi? Ademin gelmesiyle kesinlikle bilindi ki iblis, melek cinsinden deilmi ki, Ademle oturup kalkabilsin. Ezelden beri kafir, reddedilmi ve kovulmu idi, bu srlardan hayvan gibi bihaberdi. man nak onda emanetti, hakiki mahiyeti kfr idi. Bu sr Ademden ortaya kt ki ondan evvel kefedilmemitir.

1840

90

Sultan Veled

MAKALE 33
Bu makale unu beyan edecektir: Hak Teala Hazretleri o cihan kendi nurundan yaratt. O da Hak gibi baki ve snrszdr. O mana ve hikmet ki Ademin gelmesiyle aa kt. Ondan nce hi bir varlktan ortaya kmad. Ademden nce sahte para ile gerek para seilmemiti. Ademin varl lt oldu blis gibi sahteyi, melekler gibi gerek olandan ayrd. Evvel byle bir seim yaplmamt. Bunun vastas Ademin vcuda gelmesi oldu. Bylece lt olma makam (mihenklik) Ademin evlatlarnda kyamete kadar srekli ve mevcuttur. Sahte para gerek paradan, mmin kafirden, iyi ktden onlarn varlyla seilir. Bu makale u hadisi erifi de beyan edecektir: Lev suvviral-aklu leazleme-emsu f ui nrih ve lev suvviral-hamka leedel-leyl keemsi f mukbeleti zalmih Meali erifi: Eer akla suret verilseydi nurunun yannda gnein nuru karanlk denecek kadar snk kalrd. Ahmaklk da tasvir edilseydi, alaca ekil u olurdu: Karanlk gece onun zulmeti karsnda gne kadar parlak grnrd. (SAYFA 78) Bu makale unu da ifade edecektir ki: nsandaki ehevani zevkler nridir. Nrn asl kayna cehennemdir. O nr evliyann nuruyla snd vakit, ham maddesi elbette aslna dnecektir. Kullu eyin yerciu il aslih (Her ey aslna rcu eder). Cenab- Hak bu srr duyurmad. Onu meydana karan Adem oldu. Saf suyun dibindeki tortuyu o kard. blise harpsiz, darbsz galip geldi. Onu, tekme vurmadan yedinci kat gkten zemine att, hakir ve zelil etti. Ykseklerden indi, yerin dibine geti, lanet, boynuna halka gibi takld. Allahn laneti daima ona yakn olsun, onda garip bir sr saklyd ki sylesem, akllar divane olur, akl basz ve ayaksz kalr. u halde sahte para ile geer parann hkmn veren Adem olmutur ki iyi kt onun araclyla meydana kt. Sahte paray gerek paradan ayrd. Byle sarrafa kymet biilir mi? nk, kark olsun, saf olsun, onun deerlendirmesine bir ey gizli kalmyor. Bu kadar rtl aybyla beraber o, meleklere bilindik grnyordu. Meleklerin deerlendirmesine gre onun sahte paras gerekti, bundan dolay ona cangnlden talebe oldular. Hibir limde o kudret yoktu ki, onun irkin hallerini anlayp anlatabilsin. Bu sahtelii anlayacak, grecek kudret Ademden bakasna verilmemiti. Bu nur, Ademden miras olarak geliyor. Onun varisleri veliler ve sliklerdir. Evliya-y kiram byle bir mirasa kondular. nk bunlar o ahtlerine vefa ettiler. Hepsi Elest ahdinin zevkiyle sarhoturlar. Her ne kadar batan aaya sustularsa da bu vcutlardan nce onlarn ruhlar o vuslatta Elest ahdinde Rahmann arabyla sarho idiler. Hak Teala Hazretleri buyurdu ki: Rabbiniz ben deil miyim? steklerinizi ben vermiyor muyum? Benim rahmet soframdan yemiyor musunuz? Her istediinizi
91
1855 1845

1850

Rebabnme benden almyor musunuz?


1860

Ben deryaym, siz de balklara benzersiniz, sizinle vastasz sohbet etmiyor muyum? Bu suallere cevapta hepsi Bela dediler. Fakat her ruhun dili baka baka idi. Elbette ki ruhlarn onay grnte birdi, fakat zde madenler gibi eitliydiler. Belalarn kimi bakr gibi kymetsiz, kimi gm gibi nispeten kymete daha yksekti. Bir ksm altn gibiydi, dierlerinden daha mkemmel, bir takm da derin derya gibi incilerle dolu idi. Cenab- Hak istedi ki onlarn srr aa ksn, kimi aada kalsn, kimi yukar ksn. Kimi gzellik ve holuk cihannda grnsn kimi de irkinlik ve kfr ve sapknlk iinde grnsn. Kiminin nuru gnei bastrsn, gecenin karanl yzlerce bulut younluunda grnsn. yle zulmet ki kiminin karanl onun yannda gnein yznden daha parlak grnr. Cenab- Peygamber cehalet ile akl hakknda buyurdular ki: Hi bir kimse bunlarn ikisini bir tutmaz. (SAYFA 79) Eer bunlar bir sayan varsa, o, eek demektir. O dergahtan, o kapdan uzaktr. Akln nuru eer perdesiz olarak grnse, onun yannda gne karanlk gibi kalr. Cehaletin grnts aa ksa, gecenin karanl ona nispetle gndz saylr. Fakat bunlarn ikisi de manevidir. Ondan dolay halkn gznden sakldr. lm gelip de bu suret leminden ayrlarak basz ve ayaksz ynszlk tarafna gittiin zaman her ikisinin sureti de sana aka grnr. Orada iyi kt sana gizli bir ey kalmaz. O vakit nuru, nr grr, glenin tadn, dikenin acsn tadarsn. Eer sen o gnein nuruysan ona gidersin! Gzlerin gne gibi, gnee ynelir. Eer nr isen gider, cehennem ateinde gzelce yerleirsin! Paralarn sonunda btne ular, nk oradan geldiler, yine oraya gideceklerdir. Dnya isteklileri cehennemin mayasndandr, kular gibi, tane iin tuzaa dmlerdir. nk dnyann zevkleri nrdir, nur ile birleemez. nk aralarnda ztlk var. Her kimin yari, ahbab nr ise, onu nr gibi bil ve yle gr. Bu cehennem aac cehennemin paras olunca, aslyla birleip karar etmesi doaldr. Her kim nr ise nra gider, nur olan da elbette ki, nura dahil olur. Bu bahsin sonu gelmez. Gene biz evvelki ince szlerimize dnelim. O Bela zahirde eit grnmlerdi ama, batnda eitlidirler. Cenab- Hak murat eyledi ki gizli taraflar meydana ksn, her biri kendi aslna kavusun. lahi buyruk ortaya kt ki yere inin! Kalplarda canlar cemaatiyle irtibat edin! Ey ruhlar! Su ve toprak (anasr) leminde her biriniz birer yer tutup yerlein! T ki Belalarn mahiyeti anlalsn! Her ne kadar bizce gn gibi aikar ise de. Biz biliyoruz ki o Belalardan her biri ne niteliktedir, ondan ne gelecektir, ne sonu ortaya kacaktr. Fakat istedim ki onlarn grnts btn lem yaratklarnca da bilinsin. Semadaki melekler de renmi olsunlar, insanlar ve cinler yzlerini tamamen bize dndrsnler. Kudretimin sonsuzluu bilinsin, akllar hayran kalsnlar.

1865

1870

1875

1880

1885

1890

92

Sultan Veled Sanatm hakkndaki hayretleri artsn, onlar seyretsinler de padiahlk nasl olurmu anlasnlar. Acaip sanatm seyrederek kesin inanlar dembedem artsn. Hakkmdaki sadakatleri artnca bu kafes gibi olan dnyadan kurtularak, bir deryaya doru giderler ki, bu cihan ondan bir damla, gne bir zerredir. Orada hayat iinde hayat bulurlar. Bu renk ve koku cihanndan tamamen kurtulurlar. Bu dnya zindanndan kurtularak ltufla kahrdan, zehirden kurtulurlar. Kendilerini klsz olarak boazlarlarsa (lmeden nce lrlerse) dalga gibi deryann aslndan ortaya karlar. (SAYFA 80) Onlarn damla gibi kymetsiz grnen canlar o deryada aziz ve makbul olurlar. Aziz demek de sz m? O deryaya karr, deryann ta kendisi olurlar. Dalga gibi, denizden oluurlarsa da sen onlar deryann bizzat kendisi bil, deryadan baka bir isim verme! Burada iyi kt, aziz deersiz yoktur ki, vahdete ikilik smaz. Deryadan kopan dalgalar yz kat ykselse, gene dalga ile derya ayn eydir. a olanlarn gz biri iki grr. Onlar daima eri bakar. Doruyu eri grr. nk kendi gz fenadr, nasl iyi grebilir? Senin de can gznde alk var. al brak da bu srr anla ki, evliyann cmlesi bir nurdur, Allahn nurudur. al olmayan biri nasl iki grebilir. Bir suyu, yz kaba taksim etsen gene bir sudur birka su olmaz. Gz ak ve nurlu olan bir kimse, klhana glen diyebilir mi? arap ien ve onu iyi seen bir kimseyi, ayn arab eitli kaplara koymak suretiyle taklit etmek, Bunlar bir cinsten deildir dedirtmek mmkn m?

1895

1900

1905

1910

93

Rebabnme

MAKALE 34
Bu makale unu beyan edecektir: Veliler kaplara benzer. Ak, marifet ve Hakkn yz, o kaplarn iinde bulunan araptr. arab tanyan kimse arabn, cam, ie, bardak gibi eitli kaplarda bulunmasndan yanlmaz. Hangi kapta bulunursa bulunsun onu grnce tanr ve onu arap olarak kabul eder. Ama tiryaki olmayan ve arab bilmeyen kimse, onu ancak belli kaplarn iinde olursa kabul eder. O, grnt bir sarholuktur manadan bamszdr. Zarf, iinde saklanandan habersizdir. Enbiya ve evliyann suretleri zarflara benzer. Her kim yani da bakan bir kimse bir nebiyi veya bir veliyi grr, ona biat ederse ondan sonra baka bir veli grrse ba dnderir. Benim eyhim falandr, sana gvenim yok der. Hakikatte ise o lafn ettii veliden de haberi yoktur. Zira onlar ayn kaynaktan gelen bir nurdur. Her ne kadar dta yz bin adet grnrlerse de. Nitekim Cenab- Mevlana buyurmulardr: An sorh kabyi ki mehpar bermed msl der in hrka zengr bermed Ve n Trk ki n sl be yama beddi nest ki imsl Arabvr bermed n bde hemnest eger ie bedel od Beniger ki i ho berser-i humr bermed Tercmesi: O krmz elbiseli ki, geen yl ay gibi grnmt, bu sene mavi renkli hrka iinde zuhur etti. O Trk ki, o sene onu renksiz grmtn, ayn Trktr, bir sene Arap kyafetinde gelmiti. O bade ayn badedir kadehi deitiyse de. Bak! arapnn ba stnde ne ho grnyor. Bu makale unu da takdir edecektir ki, garaz, insanlarn gzne perdedir. Hakk grmelerine mani olur. Nitekim, tarafsz yabanclar Hazret-i Yusufun cemaline can feda edercesine hayran olduklar halde kt niyetle (SAYFA 81) dolmu olan kardeleri canna kastederek onu kuyuya attlar (ondaki nuru gremediler). O, arab hangi kapta grse tanr. ster iede bulunsun, ister kapakta.
1915

O, onun kavraynn dna nasl kabilir, arap kadehlerinin bo olmas onu pheye drmez. Peygamberan- izam ve evliya-y kiramn suretleri (cisimleri) o ezeli arabn kaplardr. Onlar kap olunca, kabn iindeki Hak Teala Hazretleri olmas gerekir. nk o, yzn aka onlardan gsterir. Bu sebepten dolay Cenab- Deyyan Hazretleri buyurmutur ki: Ben yere ge smam, ancak mminin gnlne sarm. Sen beni daima o gnlde ara!

1920

Bundan dolay, Hakk tanyan ve emin olan bir kimse, yere ge bakmaz, Hak erinin (Merdan- Huda) eteine yapr, evliyaya candan tutunur. Ssler, grntler onun yolunu kesmez. nk yolculuk onun (Merd-i Hudann) maneviyatnadr. Bir kimse bir eyhe balanarak ona mrit olduktan sonra baka bir eyhe rastlasa, bu, o deildir, benim eyhim felan zattr diyerek yz evirir. Anlalr ki bu adam, o eyhten de nasip alamamtr, belki kokusu bile sinmemitir. nk evliyaullahn hepsi bir nurdur. Hepsi de can gneinin nurudur. D grn itibariyle yz binlerce imi gibi grnrlerse de manen

1925

94

Sultan Veled birdirler. Mesnevi-i erifte vahdetin nasl ve ne yolda aklandn babamn dilinden dinle! Evliyadan iki dostu birlemi grdnde onlar hem bir olurlar, hem altm bin. Onlarn okluu deniz dalgalarna benzer ki saylarn rzgar arttryor. Can gnei bir kaynak olduu halde birok beden pencerelerinden gemekle ayr ve okmu gibi grnyor. Fakat grnen yzne baktn zaman grrsn ki birdir, okluk yoktur. Bu noktada pheye denler, beden perdesinden syrlp kamayanlardr. Ayrmclk hayvani ruhtan olur. nsani ruh birliktir. nk Hak Teala onlarn zerine nurunu serpmiti. Hakkn nuru iin ayrlk dnlemez. Bu, herkesin grp anlayaca bir meseledir fakat baz kimselerin kendilerine has art niyetleri, gzlerini kr ediyor, Sleyman onlara karnca gsteriyor. Yusufun kardelerine bak! Yusuf onlarn gzne neden kurt gibi grnd? nk, hepsi de garazla dolu idiler. Art niyetten daha kt hastalk yoktur. Garaz gelince hner saklanr kalr. Fena perdeler gze engel olur. Gz, o cemali, o gzellii, o holuu gremez. Bu perde ile yri grsen, yabanclarn suratn grm olursun. Gzne mavi gzlk koysan -gerein aksine- krmzy da mavi grrsn! te garaz, bu renkli gzlk gibidir. Sana cenneti cehennem gsterir.
(SAYFA 82)

1930

1935

1940

Ey kendini beenmi, ancak art niyetten getiin zaman eyay olduklar gibi grrsn.
1945

Kendini beenme gibi fena perde yoktur. O her eyi kusurlu gsterir. Scak eyleri donmu, buz tutmu grrsn. Garazn kayna kendini beenmiliktir. Ancak ondan temizlendiin zaman adam olursun! Her kim kendinden kurtulursa emin olur, emniyet saraynda oturur. Dingin bir kalp ile korkusuzca yoluna devam eder. Cihana ve cihann hayr ve errine galip gelir. Belki onun nam zikir gibi dudaklarda (dillerde) tekrarlanr. Herkes ak ile onu tefekkr eder. Daima kble gibi ona secde ederler, kalplerinden onun sevgisinden bakasn skp atarlar. Her zaman onun aksinden nur toplarlar. Felekler de melek gibi kanatsz olarak uar. Dnyada herkesin arzusu o olur, insan ve cinlerin ileri ondan biter. Hepsi onun iin kendilerinden geerler, testilerini onun rmandan doldururlar. arap kadehi gibi ondan dolarlar. Onun deryasndan yz eit inci karrlar. nci veyahut derya nedir ki? Hani o laf anlatlacak adam ki ona deryadan bir i tanesi gstereyim. Eer o deryadan bu tarafa (dnyaya) bir damla isabet etseydi bu deersiz dnyada eref bulurdu. Yer gk fanilikten kurtulur, o evk ve nee arabndan kadeh gibi dolard.

1950

1955

95

Rebabnme Bu cihanda o cihan ile bir olur, ebedi mutlu ve kedersiz olurdu. Bu aklamann sonu yoktur. Geri dn de evvelki szlerine devam et!
1960

Bahsimiz urada idi. Bu varlk btn art niyetlerin asldr, kaynadr.

96

Sultan Veled

MAKALE 35
Bu makalede u beyan olunacaktr: arap, btn sularn, gnahlarn asldr. Bundan dolay ona ktlklerin anas demilerdir. nk ahs onu itii zaman kendisinden zina, yalan, katillik ve zulm gibi yz bin eit hata ve kusur meydana gelir. arap gibi, kendini beenmilik de garazlarn asl ve mayasdr. Mademki insan kendiyle snrldr. Ondan birok fenalk ve hakszlklarn meydana gelmesi kanlmazdr ki, Hak Teala onlara rza vermez. Bu garazlar btn gstermeliktir. Asl, odur. Her ne kadar muhtelif renklerde grnse de. eit eit kt niyetler, senden, bakalarndan daha iyi olma yeteneini tamamen siler. Gzlerin perdelenir, Hakk gremez olur, dostlarn sana dman grnr. Onun iin saf arap, ktlklerin anas oldu. Gente, ihtiyarda fitnenin ba odur. Ondan insanlara yzlerce gnah doar. Dedikodu, sava ve didime, er ve kargaa gibi, zina gibi, fsk gibi, namaz terk etme gibi ktlkler hep onun rndr. Sarholuk halinde kz kardeine taarruz eden bile olmutur. te bundan dolay arap, erlerin anas olmutur. Ktlk, su, erilik hep ondan doar. Bil ki, kendini beenmilik de byledir. nsanlardaki art niyetler hep ondan meydana gelir.
(SAYFA 83)

1965

Kendini beenmilerde her zaman gzlerine perde olacak iler, haller meydana gelir. T ki evliyay ekiya grrler. Muttakiler tarikatndan saparlar, uzaklara derler. Garazsz olmak istersen, bu hastalktan (kendini beenmilik, kibir, hodperestlikten) tamamen kurtulmalsn. Kibri brak, gece gndz Hakkn kulluunu tercih et! Candan, gnlden Hudaya ibadet eyle ki, bu alman sana kol kanat olsun. O kanatlarla insanlardan, meleklerden, hurilerden daha ykseklerde uasn. Belki bu kanatlar seni Hudaya kadar gtrr. Hudaya! Akln bana topla da kanatlarn kuvvetlendirmeye bak. Gzlerini Hdaya hasret, kendine bakma! T ki Huda sana ilm-i ledn bahetsin. Orada yle derinlere dal ki sana ne gam, ne mutluluk hibiri yol bulamasn. Cangnlden, kendiliinden tamamen ge! Su ve toprak (anasr) leminin cisimlerine deer verme. Gece gndz Hakla megul ol, dembedem ondan yeni yeni ve vastasz ders al! Yol budur, ben sana doru yolu gsterdim. Bu yolu terk edersen, irade senindir. Gnln sana bu yolu braktrmak, yzn yolsuzlar tarafna evirmek ister. Ebedi mr bedelinde geici mr aldrmak, makam brakp abalama ierisinde kalman ister. ektiin bu kadar sknt ve kederin mkafat olan byk hazineyi brakmak hsrandr. Bu konunun bundan fazla aklamaya tahamml yoktur. Bu kadarla yetini-

1970

1975

1980

1985

97

Rebabnme yorum. Yetersiz ahma daha fazla yumruklamak istemem. Bu alak dnyada, kendine klavuzluk edecek kimse grmyorum. nk hepsi de kusurlu ve kibirlidir. Benliini ayann altna alm kimse grmyorum. Hikmet gdasn hakimden bakas yiyemez. nk o byk lokma yalnz onun gdasdr. Sz kimseye deil, kendime sylyorum. nk halkn ou ahmak ve yetersizdir (sze muhatap olacak nitelikte deillerdir).
1990

Cimriler gibi dnya mlkn istemiyorum. nk o, letir. Kuzgunlarn gdasdr. Cenab- Risaletmeb Efendimiz Dnya letir. buyurmad m? steklilerini kpeklerden saymad m? Bu hatay ashabna bildirmedi mi? nsan kpeklerle hi hemdem olur mu? Anka herkesle beraber uar m? Bu, imkanszdr ve kim inanr ki, kfr din diye kabul etsin.

1995

Mminin yeri yedinci kat semann stndedir. Melekler etrafnda hizmetiler gibi saf balayp dururlar. Madem ki dnyada onun cinsinden kimse yoktur, phesiz o, baka cinsten gelmitir. Onun iin bu lemde karar etmek imkanszdr. Daima can mlk tarafna kamak ister. Bu servetin iinde o, garip kalmtr. Dalarla talarn arasnda skp kalan ll gibi.
(SAYFA 84)

O kimse ki, mlk o cihandr, ksmet iin nasl kap kap dolanabilir?

2000

Hatta ona dnyay btn balasalar, dnp bakmaz bile. Tatl suyu imeye alm olan kimse, orak sudan tiksinir. Su kuu gdasn tatl suda arar, o sudan bakas ona azap olur.

98

Sultan Veled

MAKALE 36
Bu makalede u beyan olunacaktr: Her kime ki padiahlk, nimet, zevk ve sefa elvermitir (yani naz ve nimet iinde refahla mr srmtr) fakir ve kuvvetsiz dt zamanlarda da onu arar, o saadetlere hasretle ah ekerek o anki durumundan ikayette bulunur. Hak Teala Hazretleri ruhlar, cisimlerden yedi yz bin sene evvel yaratt. Onlara orada (ruhlar leminde) padiahlk, mlk, zevksefa verdi. Bu leme (anasr lemine) gelince elbetteki o hali arzu ve temenniden bir an bile geri durmadlar, duramazlar. Ancak o haletten nasip almam olanlardr ki burada karar tuttular ve bu hale kanaat ettiler. Belki o hali ve o vakti inkar eylediler. Morg ki haber nedared ez b-i zull Minkr der b-i r dred hemi sl Meali: Bir ku ki tatl sudan haberdar deildir (yani tatmamtr), gagas daima orak suya batar. Temiz bir ruh ki ezelde o sudan imitir. Ondan bakasn hatrndan karmtr. Daima candan arzu ettii o sudur. Onun akyla inleyip alar. Onun lafndan baka bir ey sylemez ve dinlemez. Baka hibir eye bakmaz. Dta ve ite virdi odur. Onun adndan bakasn anmaz. O zevksefay nasl unutabilir? O ebedi saltanat, o mlk ve hameti, o cihan ki bu cihana da az ok onun nimetlerinden serpinti gelmitir. Orada saysz yeni yeni cihanlar vcuda gelmektedir. Orada hudutsuz mlkler, saltanatlar vardr ki bu cihan o deryadan bir katre, o gneten bir zerredir. Onu aklayabilecek szler ve ibareler yok ki anlatabileyim. Bununla beraber lisanmdan ona layk olmayan bir iki kelime frlyor. Onun ayrnts ve aklamas szlere, kelimelere nasl sabilir? Zikrini kaba sdrmak mmkn m? Balangc, kayna olmayan bir yola dtm gidiyorum. u mitle ki, bir gn bam dorultarak ezelde bulunduum cihan greyim. O cihan ki orada talepsiz, arzulara eriirdim. Azsz badeler ierdim. Dilsiz nkteler sylerdim. Elsiz, avusuz kadeh tutar, kalpsiz neelenirdim. Dertli vcuttan kurtulmu saf can idim. O sahrada ayaksz koar gezerdim.
(SAYFA 85) Ztlarla ve saylarla snrl olan unsurlardan uzak olarak gzel hurilerle bir arada bulunurdum.

2005

2010

2015

Her tarafta kurulmu meclisler, nimetlerle dolu sofralar vard. Hak Teala Hazretleri her istenileni Hayrsz, Evetsiz, belki istemeden ve zahmetsiz benim ltuf ve keremimden aln buyurmutu. ilen her kadehi yzlercesi daha takip ederdi. Orada her eyi kulaksz dinlerdim. Blbllerinin gller zerinde namelendii srlar dile smaz. O srlardan biri budur ki: Ey kullar! Rabbiniz Teala size yzlerce nimet ihsan etti.

2020

99

Rebabnme Dierlerini de mahrem olursanz, kulaksz olarak bizzat Hak Teala Hazretlerinden iitirsiniz. Hakkn ltfuna snr, son yoktur, dile, beyana smaz. Nasipsizlerin nasibi ondandr, gnl yaralarnn ifas ondandr. Amelsiz mkafatlar ihsan eder, istemeden balar verirdi. O kimseler byle latif mrler srmt. Onu verir de bu kesif (deersiz) hayat alr m? Bu divanelii ancak o alak nefis yapar ki, o bahttan, o devletten uzaktr. O deryadan su alamam bo testi gibi kalm, o glenden bir renk ve koku elde edememitir. O ezeli saltanattan nasipsiz kalm, Hudaya bir an bile dost olamamtr. Dnya zindannda kalm kurt gibi ki saydm ltuflarn birinden haberi yok. Kurdun, o saadetlerle ne ilikisi var, ona o rtbe nereden ksmet olacak ki?
2035

2025

2030

O ebedi dnyay hatrlasn, yahut haddi olmayarak snrsz lem tarafna adm atabilsin. Mahduttan doan da mahdut olur, gayrmahdut olana hudutsuzlar gibi- nereden talip olacak? O kimse ki zerine Hak, nurunu samtr, iine akn yerletirmitir, onu kendisi iin vcuda getirmitir. Eer o, bu nimetlerden pay sahibi olursa, o nceki balar ve yardmlarn muhatab olan kimse, Haktan baka tarafa nasl adm atabilir? Ona bundan baka hal ve hareket nasl layk olur? nk devalar derttedir. O derdi cihann dermanna vermez. Derdin kendisi onun dermandr. Kimin derdi varsa, derman onundur. Her kim neeliyse gam, keder onun misafiridir. Her kim burada gece gndz alarsa orada kesintisiz gler (mutluluuna nihayet bulunmaz). Burada gdasn alktan alan, sanat grd gibi sanatkar da grr. Sonunda arap, kebap gibi cennet nimetleriyle gz gnl doyar. Ebedi mre nail olur, kavuma ve Hakkn yz ona nasip olur. Burada gdas alk olan, orada byklerle beraber bir sofrada oturur. Burada tatl hayat geirenlere lm ac gelir. Talipler dnya zahmetine bile bile katlanrlar. Taliplerden gizli bir ey yoktur. Onlar olmadan olacaklar da bilirler.
(SAYFA 86)

2040

2045

lahi nur onlarn rehberidir. Yolu bilen, tereddte dmeden koar gider. Peygamberimiz buyurmutur. Mmin odur ki, dnyaya baktnda gz Saniden bakasn grmez, yzn hangi tarafa evirirse evirsin, grdklerini Nur- lahi ile kesin olarak grr. Kimi seerse o, sekin olur. Kimi de reddederse, bil ki o iki cihanda kovulmu olur.

2055

nk onlar Nur- Huda ile grrler. Bunda yanlmak olmaz. rdek rmakta boulur mu? Hatta isterlerse, onlarn arzularyla eriler dorulur, istemezlerse, dalar ukur derecesinde kalr. O bak neyi isterse var olur, dalara, talara yr dese yrr. Mminin eteine sarl, ona bende ol! Onun nefesinden nefes al ki ruhun dirilsin, onun nuruyla senin gzn de nurlansn, daima onun gibi mutluluk

100

Sultan Veled iinde bulunasn. Olaylarn korkusundan gvende olup, mmin kadnlar ve mmin erkeklere klavuzluk eyleyesin. Grtn, tantn kimselerin grleri ki haberin olmadan sana da gemitir. Ruhun, onun ruhundan almtr.
2060

101

Rebabnme

MAKALE 37
Bu makalede u beyan olunacaktr: Evliyann sohbeti insan veli ettii gibi, ekiyann sohbeti de ekya eder. nk ruhlar birbirinden hrszlk ederler, renk alrlar, nasl ki demilerdir: Enkr ze enkr hemmi gird renk Meali: zm zme bakarak kararr. zmler, cansz olduu halde birbirinden renk kaparsa canl olan ruhlarn birbirinden huy kapmas kanlmaz olur. nsanlar, alaca ve uyuz hastalna tutulanlardan, hastalklar bize gemesin diye rkerler ve kaarlar. Fani cisimlere perhiz ne kadar lazmsa baki olan ruhlara yz kat daha fazla lazmdr. Bundan dolay demilerdir: B bedn menein ki sohbet-i bed Geri pak-i tu r pelid koned Meali: Ktlerle az konu (hi konuma) ki, sen ne kadar temiz olursan ol, onlarn sohbeti seni de pis eder. lim tahsilinde esas, tekrar tekrar okumak olduu gibi tarikatn esas da sohbettir. Aka gryorum ki adamlk sohbetten vcuda geliyor. kil o kimsedir ki dnr ve grr. Hangi gurubun sohbeti daha faydal ise onu tercih eder, kalanlar terk eyler. Burada u da ifade olunacaktr ki: evliyann sohbeti, itaatlerin en by, ibadetlerin en faydalsdr. taatin yokken bile onlarn makbulu olsan makbulsun! lemin taati sende olsa da onlar tarafndan reddedilmi olsan, reddedilmisin! blisin halinden ibret almak gerektir ki Ademe ba emedii iin ebedi lanetlik oldu.
(SAYFA 87)

Salihin sohbeti seni salih, fasn sohbeti de fask eder. Sohbet gibi etkili hibir ey yoktur. Sohbet sebebiyle kimi aziz, kimi zelil olur.

2065

Srtlarndaki srmal elbise olsa da, alaca ve uyuz hastalarndan kamyor musun? Yanlarna varmak sana ne kadar kt grnr, grmeyim diye gzlerini kaparsn. nk o illet, sana da geer, sende de belirir. Onun alacal senin tenine de yapr. Gerek banda, gerek srtnda, gerekse yznde olsun. O ahstan bundan dolay kaarsn ki onun bulak hastal sana da gemesin. Vcut hastal ki birka gnlkten fazla deildir ve ruha deil, vcuda aittir. Vcut nihayet, lp toprak altna girecektir ve toprak olacaktr. Bunda o kadar saknca yoktur. Can iin geici mesken olan ve mr bir ka gnden ibaret bulunan bir vcut zerine titrer, ona Cenab- Haktan gece gndz shhat temenni eder durursun da asl ve baki olan ruh iin nasl titremezsin? Ey kendini beendirmek isteyen! Cahillik ederek iyilerle, ktlerle oturur kalkarsn. Yannda bilen ile bilmeyenin fark yok. Her ruhta gizli hastalklar vardr, bunlar ruhtan ruha kendini sezdirmeden geerler. Eer o, eytan ise sen de eytan olur, aalara doru gidersin. Bundan dolay perhiz usuln ortaya koydular ki temiz ruh, kirli ruhlardan

2070

2075

102

Sultan Veled etkilenmesin. nk ruha vurulan damga, ebedi kalr. Ruh ayna gibidir, vcut keeye benzer. Kee, zerine toz ve toprak ekerse o kadar da ehemmiyeti yok. Fakat aynann yz pas tutarsa onda hibir renk ve ekil grlemez. Aziz ve muteber iken hakir olur. Ay gibi parlak iken sha gibi snk grnmeye balar. Hibir gzel yzl onu eline alp da bakmaz. nk gzelliini onda seyredemez. Hasl sana iki lemde sadk yr olacak, ruhundur. Bulank olursa onda ne greceksin? Temiz tut ki ondan gzelliini seyredebilesin. Haydi! yleyse, herkesle oturup kalkma, iman suyunu herey iin dkp de israf etme! Doru olmayan kimseden uzakla! Yanna gelirse, surat as ki, seninle yaknla yol bulmasn, daima ondan ka! Cahil ile sohbet etmek kadar gnah (fena ey) yoktur. yi ilerin bu yzden bozulur. Kfr de iman da sohbetle vardr. Kimse kendi kendine ne mmin olur ne hristiyan. Adem evlatlar kafirler yznden kafir olur. Hak dini, onun iin inkar ederler. Mslmanlk da, dier dinler de byledir. nsanlara konutuklar kimselerden geer. O kimse ki velilerle oturur kalkar, velilerin dini, sadakati ona da geer. Ruhu onlar gibi nurlanr, glleri taze am glen gibi olur. (SAYFA 88) Sinesinde gam keder bulunmaz, kimseyle kavga ve dmanlk etmez. Temiz can tortudan temizlenir. nk nefsi lmeden evvel lr. Bu yolda esas, sohbettir. Bu zellikte olan cana ne mutlu! Byle olan kimse, bir mrit ararsa bulur, onun meyve bann tamamndan meyve yiyebilir. Sadakat ve huzurla bir mddet Merd-i Hudann sohbetinde bulunursan dnyann itaatinden iyidir. Bunu kesin olarak bil, tereddt etme! nk byle kimselerle ahbap olduunda her nefes bilgindeki doruluk artar. Namaz, oru, zikir gibi ibadetlerle samimiyetle yz yl megul olsan, bir nefes Merd-i Huda huzurunda bulunmak, onlardan yz tabaka daha stndr. Zira o huzurda sana bir ey alrsa, o, cihann ibadetiyle elde edilmez. Ciddiyetle yz sene ibadet etsen, dnya muhabbetini de gnlnden tamamen karsan, ykselme isteiyle ona bir nefes yneldiin dereceye eriemezsin. yi bil ki peygamberlerin eliliinden ama, batp gitmileri (amel zrtlerini) nihayetsiz bir hazineye erdirmektir. Rahipler dalara, maaralara ekilip dncelerini ibadete vermemiler miydi? Oralarda gece gndz uykusuz, zikirle, zahmet ve gayretle megul deiller miydi? Cihann ehvetlerinden uzak durarak dnyay ve dnya halkn ve huzur ve rahatlarn feda etmiyorlar myd? Sonu ne oldu? Peygambere balanmadklar iin ibadetleri kabul olmad. Hatta Cenab- Hak onlar kafir kabul etti, amellerini cehennemle mkafatlandrd. Hepsini dman srasna koydu, cmlesini huzurundan kovdu. u halde, aka anlald ki Hak erlerine (Merd-i Huda) kavumak btn ibadetlerden daha da ne gemektedir.
2100 2080

2085

2090

2095

2105

2110

103

Rebabnme taat nerede kalr, btn cihan ak ve gizli Merd-i Hudanndr. Levlak41 hadisini iitmedin mi? Yoksa iittin de yrekten inanmyor musun? Zamann kutbunun hizmetini nasl kabul etmedin ve ona sarlmadn, yolunu niin candan tutmadn, ona yzn nasl dndrmedin? Niin asl itaat odur, ondan bakas heva ve hevestir demedin? yi bil ki, Hazret-i Muhammet (s.a.v.) gibi, cihana gelen her peygamber byle idi. Onlara inanmayanlarn itaatleri Allah katnda kfr saylyordu. Deil miydi ki, Ademden evvel blis, feleklerde meleklerle beraber bulunurdu. Hatta ilimde onlara hocalk ederdi, hepsi ona sdkla tabi olurlard. taat yolunda da meleklerin imam idi. Kulluu tamam yerinde idi. Ademe candan secde etmedii iin, inkar yznden ebediyen kovuldu. Ykseklerden alaklara (esfele) doru ba aa yuvarland. Nihayet btn ruhlar ve aklllarn reddettii oldu. (SAYFA 89) Peygamberlerle mmetleri her zaman bu tertip zere giderler. Her peygamber, devrinde Adem Aleyhisselam gibidir. yi, kt hep onun nuruyla meydana kar. Her kim ona inanrsa o, iyidir. nanmayan, dmandr yani kafirdir.
2130

2115

2120

2125

Hakkn hi dman yoktur. Nasl olur ki? Yerde gkte, gizli ak ne varsa hepsini yokluktan varla o getirdi, cmlesini cmertliiyle o besliyor. Her birine baka rzk, baka gda veriyor. Eki, tatl gibi trl trl saysz eyler. Bunlarn cmlesi hayat ondan (Haktan) alyor. Dnyada bir kimse ona nasl dman olur? Bir kimse kendi velinimetine dman olur mu? Bu sz hangi akllnn kulana girer? Fakat Cenab- Hak onlardan birini seerek kabul eder ve huzuruna layk grrse, onu kendine zel yardmc yapar, belki onun dil ve cannda yer tutarsa, onu seven, Hakk sevmi olur. nk onun ruhu Hakka karmtr. Onlara dmanlk eden de elbetteki Hakkn dman olur. Bunu iyi anla! Peygamber lemlere Hakkn rahmetidir ve Hakkn mazhardr. Dnyada her veliyi de byle bil. Kimi gizli, kimi ikar. Onlar da Hakkn mazhardr. Ayn eye mlik olan ayn ey olur. Onlarn dualarn resullerin dualar gibi bil. Bunu anladn zaman mmin kim, kafir kim sana belli olur. Mihenginde gerek para ile sahte para eksiz, tereddtsz sana aka belli olur. Gerek paray sahtesinden semek kolay deildir. Bunlar naklarndan (din ile kfr) anlayabilirsin.

2135

2145

Herkes bilmezse bunu sen bil, topallara uyup da cadde ortasnda yolundan kalma. Hibir sarraf aa tabakada bulunan cahil halk iin ilmini feda eder mi? Onlarn hatr iin cehalete raz olur mu? Gerek paraya bu ktdr der mi? Yahut cehalete tabi olup irkini gzel sayar m? Akln varsa buna inanma! nk bu, mmkn deil, imkanszdr ki akll bir adam cahil gibi uvala girsin.
41 levlake levlak ve ma halaktl eflak, Sen olmasaydn alemleri yaratmazdm.

104

Sultan Veled Hazret-i Mevlana, kutb- zamand ve onun tarafndan gizli ak her ey bilinirdi. Zamannda onun kadar lim kimse yoktu. Ne yaradlta, ne ahlkta, ne ltufta, ne de iylikte ona kimse e olamazd. Amel hususunda da asrnn esiz ahsiyetiydi. Onun benzerini kimse ne grd ve ne duydu. Fakir dnyasna onun gibi bir fakir ne ayak bast, ne de o, elinden tutacak byle bir fakir grd. Zatn delillerle anlatmaya imkan yoktur. Bundan dolay, bu Hakka dair olan sz ksa keselim. Onun zamannda bir gnl sahibi ortaya kt. Byk ve kamil bir ehinah (ahlarn ah). Halk arasnda ems-i Tebrizi lakabyla anlr, ileriyi grr. Nurun nuru, Rabbin srr idi. Cihanda Hudann sevgilisi ve arzulad kiiydi, ezeli ve zel sevgilisi idi. Mevlana ile anszn bulutuklar zaman, her ikisi de birbirlerinin boyunlarna sarldlar. Onun yzn grr grmez ak oldu.
(SAYFA 90)

2150

2155

O dudaklar, o dileri, o kalar O iki nergis gibi hazin gzleri, o nitelikleri anlalamaz ve tanmlanamaz zevk ve safay, o esrara hayat baheden inci ve esrarla dolu az. Onu ki Cenab- Hak gayretinden dolay onu cihanda hi bir gz grmesin diye nazarlardan saklamt. Cenab- Mevlana, grr grmez bylendi. O Leyla, bu Mecnun oldu. Onun hazr olmad yerde buna huzur yoktu. Onun cemalinin grnmedii her yer karanlkt. Gece gndz ayrlmaz, onun yannda bulunurdu. Sohbetten hi doyup usanmazd. Balk gibi, hayat o deryada bulurdu. Ona daima cangnlden kulluk ederdi. Halk, o samimi sevgiyi, o cokun evk ve muhabbeti, o dostluu, o vefay grdkleri zaman kskanlklarndan dolay kederlere battlar ve ekitirmeye baladlar. Yallar, limler ve ileri gelenlerin her biri, insanlarn ou aktan aa diyorlard: Ya Rabbi! Bu ne haldir ki asrnda ei benzeri olmayan byle bir eyh, cangnlden byle bir kiiye mrit olsun. Biz onda hibir yetenek grmyoruz. Byle sradan bir adam niin bu kadar stn tutuyor? Ne davranlarnda, ne sznde dikkate deer bir ey grnmyor. Ona nasl gr ehli diyelim. Byle bir zat sevgisiyle dolduran kimseye sihirbaz demek yakr. Evet, sihirbazdr. (Onu balamtr) Yoksa neden dolay ona dost, bize dman oluyor. Biz ondan evvel var idik, batan beri birbirimize yakn ve arkada idik. imdi bizden ylandan rker gibi kayor, gece gndz onunla beraber bulunuyor. Eer sihirbazlk etmeseydi bize bu kadar ihanet, ona bu derece hrmet etmezdi Bu szlerin hepsini de sylediler. Mevlana Hazretleri de saknmakszn gizli ve ak onu ver, onsuz bir nefes almazd. Cihanda ya, kuru, her neye sahipse hepsini ona ikram ederdi. Ona olan ak gnden gne artar, onsuz bir lokma yiyemezdi. Her an ondan yz trl baa (manevi feyze) eriirdi. Onun hazinesinden yeni yeni nasipler alrd.
2175 2160

2165

2170

2180

105

Rebabnme Ondan trl trl kerametler grrd. Ben baka ne diyebilirim. Fakat halkta o gz yoktu ki ondaki hnerleri, meziyetleri grebilsin.
2185

Onun Hakka olan yaknl nasldr ve ne derecededir veya Haktan gizli gizli ne ltuflara ulayor bilmiyorlard. nk bu grup onun cinsinden deillerdi. O yola kar hepsinin aya bal idi. Hnerli, usta bir kuyumcu olmayan, altnn ayarn mihenksiz nasl bilebilir? O inci ile ta (inci taklidini) nasl fark edebilir? lye gre ac tatl eittir. Merd-i Huday, tam manasyla ancak merd-i Huda bilir. Dinsiz olan, dindarlara sevgili olur mu? (SAYFA 91)

2190

Cenab- Mevlana yolu grenlerden idi. phesiz didar- Hakka (Hakkn gzel yzne) mahrem oldu. Sende gzellik olmal ki, gzeli bilesin, ruh sahibi olmalsn ki ruhu anlayasn. Geri o zamanda byk limler ve eyhler vard. Fakat ocuklar gibi habersizdiler. O mehur eyhlerden hi biri de onu (emsi) gremediler ancak bu iin adam (ehli) olan Mevlana grebildi. Mevlana onun cinsindendi de onun iin grd, o, ne dediyse onun Haktan geldiini bildi. Hakk grd. nk Haktan haberdar idi. O dergahn zel tercmanyd. O zamann sultanndan kaynaklanan herey, halkn inkarn artrmaktan baka ie yaramad. Anadan kr olan bir adamn ay grmemesi, byle bir ah ve byle bir dergah grmemesi gren bir kimseyi bunlar hakknda tereddde drebilir mi? Yahut ona kendini cahil saydrabilir mi? Krler gruhunun inkaryla bu gzler, cahil olur mu? Arslana kurtlardan korku gelir mi? Cengaver bir yiit, says yzleri de gese, ocuklardan korkar m? Tilkiler arslan av avlayabilir mi? Mertlikten uzak olan gevekler (cesaretsizler) gruhu, byle hararetli bir zamanda buz gibi donup kalmlardr. Saylar binleri de gese, bir tane bile deillerdi, dman karsnda nasl birleerek yirmi olabilirler. Asl topluluk (cemaat, frka) o merttir. sterse bir tek olsun, binlerce gevek bir araya gelse ona eit olamaz. Araplarn bir sz vardr: vahidun kalifin derler. O mert, bine deil, belki yz binlere denktir.

2195

2200

2205

Yzbinlerce kr, hilale bakmak zere toplansalar, bir gren kadar olamazlar. nk bu gryor, onlar gremiyor. Bu nitelik aklllara gizli kalmayacak bir hakikattir. Hazret-i Musa her srra vakf, her mkl halleder bir nebi-yi zian deil miydi? Kendine indirilen erefli sayfalar altm deve tard. Kendisi zamannn ah, esiz kiisiydi. Mbarek aata Hak Teala ona nida etti ki: Elindeki asay niin tarsn?

2210

Haydi! Onu brak da ne olduunu gr! Cenab- Musa onu yere brakt zaman asa ejderha olup hcum etti. Kelimullahn (Hz. Musa a.s.) beti benzi att, kat. Hak Teala buyurdu ki: Kama, haydi onu tekrar al! Ben varken ondan

106

Sultan Veled niin korkuyorsun? Benden kork, onun haliki benim. abuk, yzn bana dndr, emirlerimi anla! Hakkn emriyle boazndan yakalad zaman, ejderha elinde gene asa oldu. Sonra buyurdu ki: Elini cebine koy! Gnln gayb tarafna evir! Musa Aleyhisselam hemen elini cebine soktu ki bundaki ilahi istei anlasn. Elini cebinden kard zaman grd ki, nur- gne gibi yeri g parlatyor. Sonra Cenab- Hak buyurdu ki: Bu iki mucize senin iin ahittir ki, (SAYFA 92) cihan halkn dine davet etmek zere tarafmdan gnderilmi peygambersin. imdi durmadan Firavuna git, ona, kfrden, inattan vazge, de! Yaratcna candan kul ol! O yaratc ki, kadn, erkei o yaratt. O Halk ki, yer, gk, ar, krs ve benzeri binlerce varlk, hep onun eseridir. Bu cihan, onlarn en kdr. Gkler, onun gneinin yannda bir zerredir. Gaybda, her nefeste bir lem yaratr ki bu lem onun yannda, deryaya nispetle bir i tanesi gibi kalr. Onlar ayrntsyla anlatmaya kalksam btn aklllarn akl aar. Szm uzattka uzatr ve beni esas konudan uzaklatrr. Tekrar Musa Aleyhisselam kssasna gelelim, bunu brakarak o tarafa geelim. Hak Teala Hazretleri Musa Aleyhisselama buyurdu ki: O, yardmdan pay almam, ihanete mahkum olan Firavuna git. Eer senden ahit olarak delil isterse, bu iki mucizeyi gster, yola gelsin. Ban indirsin, huzurunda mslman olsun, sana kul gibi ak ve sadakatle itaat etsin. Bu asa ile nurlu elin (yed-i beyza) senin doru sylediine iki adil ahittir. Musa Aleyhisselam, Hakkn emriyle Firavun ve Firavunun kavmi tarafna yaklat. Gene Hakkn emriyle davet iinde kendine yardm etmek zere kardei Harunu da beraber gtrd. Kardeiyle birlikte Firavunun yanna geldiler. Allahn yardmyla Firavunun yanna girdiler. kisi de ilahi emri ekinmeksizin dorudan doruya anlattlar. Fakat Firavun kabul etmedi, inat etti. O vakit ilahi kahr meydana kt. Cenab Musa, asasn firavunun nne brakt. Hakkn iini ve kudretini grsn diye. Asa ylan oldu, Firavuna hcum etti. Firavunda renk menk gitti, korkusundan titremeye balad. Alaya szlaya Musa Aleyhisselama Aman! Bizi undan kurtar diye yalvarmaya balad: Cangnlden tvbe ettim, bizi u ejderhann penesinden abuk kurtar dedi. Hazret-i Musa ylann boazndan tutar tutmaz tekrar asa oldu. Firavun, bu ve bunun gibi yzlerce mucize grd halde haydutluunun zerresinden bile gemedi. Sonunda Hudann emri onu kahretti. Kahryla da yetinmeyerek onu cihana gsterdi. Onun irkinlii herkese aka malum olsun diye. Onun fenal kyamete kadar nefretle anlr, kyamette daha beter olur. (ve
2235 2230 2215

2220

2225

2240

2245

107

Rebabnme yevme tekmus sah(satu), edhl le firavne)42 Hazret-i Musa ki kudret ve mertebesi bu kadar yce idi. Bir veliyyi kamile yakn olunca onun tuttuu yola ve yapt eylere hayran oldu, onun ilmine, esrarna akl erdiremedi. Hzr tanyamad. O, kutb- cihann hali ona gizli kald. Onu anlamak hususundaki kalemi yetersiz oldu. nk o sr, onun kavrayndan uzakt.
2250

Hzrn gemi delmek, ocuk ldrmek gibi sebepsiz, hikmetsiz grnen davranlarn inkar etti.43
(SAYFA 93)

Hikaye mehurdur, yeniden anlatmaya gerek yoktur. Ey devletli, eer kendini beenmi deil de gnl ehli isen bunu iyi bil ki, ne kadar lim, ne derece Hakka inanan olursan ol, dersinde seni gemi olanlar vardr. Ey yolda, el stnde el vardr.44 Buna emin ol. Her ne kadar yolunda sratle mesafe alyorsan da

2255

bu yolculuun sonu yoktur. Byle bir yolda kim karar yeri bulabilir (menzile vardm diyebilir). Eer ku gibi tuzaa konulmu deilsen yoluna devam et de kendini tamam grme! Haydi! Musa ile Hzr (Aleyhisselam) kssasndan hisse al da yanl kanaatinde daha fazla srar etme! Kendini temizle, bulanklktan kurtul ki kabul gresin, inkarc kalmayasn. Musa Aleyhisselamn, anlamadan evvel Hzrn davranlarn yarglad gibi kr fare o yz nasl grebilir ki? Musa Aleyhisselam gibi gr sahibi bir zat onu gremedi. O kemal bir kre grnr m? Akln varsa buna (krn grebileceine) inanma! Akl olan bu sze kymet vermez. Nefis, Firavundur, akln da Musadr. Sana nefsinden evvel gnderilmi bir peygamber gibidir. O, nefse trl trl t verir, der ki: Ey kuyunun dibinde app kalm olan, k gel! eytanlara meylederek aalarn aasnda gezme, akla tabi ol da ycelere yr! Bu karanlk dnya maarasndan kurtul! Haydi, bir mertlik gstererek kendini u kuyudan darya frlat! Vcut kuyusundan Yusuf gibi ban kar da yokluk diyarnn varlk padiah ol! Bu yokluk, tamamen yok olan yokluk deildir, beka ba emesidir.

2260

2265

MAKALE 38
Bu makale unu beyan edecektir: Yokluk (adem) iki trldr: Biri o ademdir ki, onda hibir fayda yoktur,
42 43 44 Mumin suresi 40/46 (yle bir) ate ki, onlar sabah akam ona sunulurlar. Kyametin kopaca gnde de, Firavun ailesini azabn en iddetlisine sokun. denilecektir. Kuran Kerimde Musa (a.s.) ile ilgil yaklak 200 ayet bulunmaktadr. Hzr (a.s) ksas iin bkz. Kehf suresi 18/60-82 Yusuf suresi 12/76 Bunun zerine Ysuf, kardeinin yknden nce onlarn yklerini aramaya balad. Sonra su kabn kardeinin yknden kard. te biz Ysufa byle bir plan rettik. Yoksa kraln kanunlarna gre kardeini alkoyamazd. Ancak Allahn dilemesi baka. Biz dilediimiz kimsenin derecelerini ykseltiriz. Her ilim sahibinin stnde daha iyi bir bilen vardr.

108

Sultan Veled mutlak durgunluktur. Dier bir adem (yokluk) vardr ki yok gibidir. Gze grnmez. Manevi varla sahiptir. Ruh, akl, ilim, fazilet gibi ki btn istekler ve faydalar bu ademden meydana gelir. nk varln asl odur, btn varlk bu yokluktan (ademden) ortaya kmtr. Bundan dolay hakikatte var olan o yokluktur. Zira bu varlklar sonunda yok olur, kalmaz. Fakat bu yokluk mevcut ve baki kalr. Nasl ki insann ruhundan, aklndan bir ok iler ve sfatlar meydana gelir: Ev yapmak, elbise dokumak vesaire gibi. Ancak bu eserler eskir, harap olur. Lakin onlar vcuda getiren ruh, akl ve bilgi kalcdr. Bu makale unu da ifade edecektir ki: Elest leminde ruhlar, vcutsuz olarak o saf lmszlk suyundan itiler. yle saf ki onun ne rengi, ne de tortusu vard. hbitu emriyle bu maddi (anasr) leme geldiler. Burada da az ok hayat ve tazelikler grdler ki; o ezeli arabn, o hayat suyunun eseridir. Denizden ayrlm bir kpk gibi ki, ondaki rutubet deryadandr. u halde bu fani lemdeki btn gzellikler de o lemdeki gzellik ve estetiin serpintisidir. Altnla yaldzlanm bir bakr gibi ki zerindeki altn dntr. imdi ruhlar o saf sudan ayr dm bulunuyorlar. Fazlaca susuzluktan dolay rutubetli amurlar (dnyann fani ve gam dolu zevkleri) onlara arap grnyor. Gerek gavur gerek mslman hep o suya isteklidirler. Dnyay bunun iin seviyorlar. Hakikat udur ki hepsi Hakka aktr. O yokluk (adem) ki ltfundan vcut baheder. Cesetlere ruhu hediye etti. lemin varl onun gneinden bir zerredir, dnya ile ahiret o deryadan bir katredir.
(SAYFA 94)

lemin sureti o denizin bir kp deerindedir. Kp brak da deryann kendisine talip ol ki ereflenesin. Ey yolu gren! Bu adem o ademdir ki, enbiya ve resullerin ruhlar oradadr. sa, Musa vesair enbiya-y izam sana hep orada grnrler. Oraya gel ki, yz binlerce ilginlik seyredesin. Hepsi de Hakkn nurundan ve ltfundan. Cihansz yeni yeni cihanlar gresin ki, bu cihan o deryann yannda bir testi olabilir. Eer bu testi o deryadan slanmam olsayd insanlar ona bakmazlard bile. Bu testi o denizden bir nem bulduu iin daima o deryadan dem vurur. O, ive ile halk aldatr, daima Hak tarafndan kendi tarafna ekmek ister. Ruhlar iin elest deryasnda acayip bir gda vard. O hayat denizinde her ruha, lmden uzak bir hayat eriti. hbitu emriyle buraya geldiklerinde hepsi burada o rman suyuna susadlar. Testi, rutubetiyle ruhlar aldatt. Islaklkla hararetini gidermi bir kimse grdnz m? Hepsi de yle saf bir derya akyla kendilerinden geerek rutubete dtler. O gafil ruhlar, nemli topra susuzluk derdinden eker gibi yiyorlar. Bu toprak (anasr) cihan, can kuunu kendine balayan bir tuzak gibidir. Rutubet tanedir, dnya tuzaktr. Can kuu da tane zevkiyle o tuzaa tutulmutur. Yahut, dnya gzel bir bakrdr fakat onun gzellii yzne ekilen

2270

2275

2280

2285

109

Rebabnme yaldzdandr. zerindeki yaldz onu gzel gsteriyor. Yaldz syrlnca bakr olduu meydana kar. lem halk altnn gzelliine taliptir, bakr sevmesi de yzndeki yaldz iindir. Bil ki, bu gzellik, bu halkn zerinde yansyan ilahi lutfun nurudur.
2290

Cihan halknn cihana drt elle sarlmas, bu ilahi ba yzndendir. Hakikatte ise hepsi de bilmeyerek Hakk aryorlar. Her ne kadar zahirde batl eylere talip grnyorlarsa da onlar yaldzl bakr halis altn ve tamamen ticaret zannettiler. (Onu bir sarrafa gstermediler). eyh (mrit) sarraftr. O kesin olarak bilir ki, bakrdr. Halis altn gibi kymeti yoktur. Halka acdndan dolay der ki: Aldanmayn, bu sahtedir. Bir pul kadar bile deeri yoktur.

2295

Yzndeki altn iretidir. Bu altn, phesiz onun zerinden silinecektir. Halis altn itaatlerden aln ki sonunda onlardan faydalanabilesiniz. Hevaya uymak yznden gelen o zevk, o holuk yaldzl sahte paradr. Sana yemekten, uyumaktan gelen zevkler, tm hayvanidir. O hallerden syrlmaya bak! O zevki talep et ki namazdan gelir veya dua ve niyaz tarafndan yz gsterir. yle zevk ve yle holuk ortaya kar ki, (SAYFA 95) o zevk ve holuktan feyiz al! Eer sana umak iin kol kanat lazmsa. Geri itaatlerde aracdr nk onlarn da ebedilikle ba vardr. Nihayet o vastadan da geersin, namaz ve zikre gerek kalmadan ondan sarho olursun! Sana namaz, zikir ve tespih gibi ibadetlerden bir takm haller ular. Sonunda sen halin kendisi olursun, o halleri aracsz ortaya karrsn. Nihayet cihana reis; aklara, taliplere rehber olursun. Tarikatta halet vardr. Ey yolda bunun ayrntsn benden dinle!

2300

2305

110

Sultan Veled

MAKALE 39
Bu makalede u beyan olunacaktr: Halet eittir. Biri odur ki, ahsa talepsiz ular. Tekrar ister fakat yok olur. kinci halet kiiye faydaldr. Terbiye edilmi doan gibi, ard vakit gelir, salverdii zaman gider. Bu makam ondan yksektir. nc halet o halettir ki, ahsn kendi haletin kendisi olur. Kimya yardmyla altna dnm bakr gibi. Byle kimse kamil olur ve onun iin hi korku ve tehlike kalmaz.45 bunlar hakkndadr. lk hal, bazen gelir, bazen gider. O sana, tarafndan bir istek olmadan ular. Onun zerinde senin bir hkm ve mdahalen olmaz, o sana hakim olur. kinci halet bunun zttdr ki sana tabi ve hkmne bal olur. Elindeki altn ve gm gibi ki istediin vakit sayar, istediin vakit kesesine koyarsn! Sonuncu o halettir ki, sen o haletin ayn olursun, sebeplerden ve aletlerden kurtulursun! Bu halet, kemal-ender-kemaldir, noksandan uzak, yokluktan emindir. Byle bir halete eren kimse, yerin ve gn kutbudur. Tarikatte bundan yksek makam yoktur. Onun yannda her tam, noksan grnr. Yokluun mkemmelliine (fakrn kemali) ulaana ne mutlu! Evvelki halette bulunanlar genellikle haliktirler. Her ne kadar fakra ve tarikata salik iseler de. kincisi ki, ortadadr, birinciden stndr, evvelkiler buna nispetle daha dktr. Fakat bunun da tehlikesi vardr. nk yoldadr, altn ve meta vardr. Yol kesenler onun maln (halini) elinden almak zere pusu kurmulardr. Seferde tehlike, ekseriya zenginleredir. Fakirin hayrszdan ne korkusu olacak? Peygamberimiz bu sebebe ynelik buyurmulardr ki: hlasllar iin tehlike daha oktur. Daha ok saknmalar lazmdr. nc mertebe ki, ahs haletin kendisi oluyordu. Kemal itibariyle iki derecenin de stndedir. Onun iin yokluk tehlikesi yoktur. Hazrda olsun, seferde olsun. (SAYFA 96) nk o, iksir (kimya) vastasyla altna dnm bakrdr. Tekrar bakr olmasna ihtimal yoktur. nk ikilik kalmamtr. Bir eyin zat aslndan (kendinden) ayrlabilir mi? Altn, hangi cepte bulunursa bulunsun altndr. Mmkn deildir ki gerisin geriye bakr olsun. Kendisiyle durumu ayr deildir ki, ona Hdann ltuflarndan baka hal gelebilsin. O, vaktin kutbudur. Onun balarndan evliya-y kiram srekli ihsana ularlar. Veliler iin bundan daha yksek makam yoktur.
45 Bakara suresi 2/112 Hayr, yle deil! Kim ihsan derecesine ykselerek zn Allaha teslim ederse, onun mkfat Rabbinin katndadr. Artk onlara korku yoktur, onlar zlmeyeceklerdir.
2330 2325 2320 2315 2310

111

Rebabnme leri burada tamam olur. Her kimde yetenek fazla ise, daha ouna eriir. Herkes Leyladan Mecnun kadar haz alamaz. Geri Leylann ok talibi vard. Fakat Mecnun kadar hret alan yoktur. nk Mecnunun ondan (onun akndan) ald haz, herkesinkinden fazla idi. Bundan dolay ak ve sevdada dierlerinin nne geti ve hepsine stn oldu.
2335

Kimdir o ki o fazilete istekli olmasn, o ikrama onda ynelim olmasn (bu heves, o istek herkeste var). Fakat herkes ynelimine gre nasip alr, kimi ilim yolunda ilerlemi, kimi henz ebcet okur. Elifbadan tut da ilmin son haddine kadar kimi mantkta, kimi yldz ilminde merdivenin basamaklar gibi kimi aada, kimi yukardadr. Hepsi de kavumaya isteklidir. Aadan yukar byle sralanmtr. Dinin aslna erinceye kadar derece itibariyle en aadakiler kabuk, en yukardakiler zdr. Sleymandan karncaya kadar herkesin kendine gre dini vardr. Her tarafn kymeti, iinde tadyla llr. Bunu byle kabul eyle, phe etme! lahi bilgi bahsedilen konularn dndadr. nk onun anlatm kendindendir. Bundan dolay tanmlamalara smaz. Toplanma ve yaylma vaadi yaratklar iindir.

2340

2345

Ey yolda! Gaybn srlarna (Esrar- Lednne) ait olan u sz benden sualsiz, cevapsz duy! Oras kavuma ve muhabbet yeridir, sz yeri deil. Vahdet deryas tektir. Ei yok! Bundan sonra, o szn aklamasna gelelim. Kalbin zikrine, gerek paraya gelelim. Bu ho cihann holuu dntr. Ondaki bu holuk akarsu gibidir. Gnl elicilii bu holuun varlyla mmkndr. Bu dn holuk gidince naho olur.

2350

Bylelerinin ana rahmindeyken gdas kan deil miydi? Dili dama olmad halde kandan zevk alr ve faydalanrd. Kandan sonra ona gda st olunca kana olan istei, sevgisi yok oldu. Stten de geip yemek yemeye balad zaman, ona stten de nefret geldi. Annenin memesi ona fena kokmaya balad. Artk ondan sonra bir daha anne st istemez. Kan gibi, st gibi, zahmetli oyunlar ona, holuklarndan dolay ho grnmlerdi. (SAYFA 97)

2355

Bu cihan irkin ve zevksizdir, sknt ve kederler gibi sevimsizdir. Eer akln varsa bu cihann ayn zamanda tatsz ve sevimsiz olduunu kesin olarak anlarsn. Bu gzellikler ondan kaynakl ve dntr. Sana gzel grnmesini ok grmem. nk bu gzellik o gnein nurunun prltsdr. Burada dntr. Sana nasl layk olur? Haydi, bizzat gneten al ki, o nur, o gzellik sende kalsn. Kudret nurunu kadirden kabul et. T ki tan ll gibi kymettar bir cevher olsun. Kudreti ondan iste ki, kadirdir. ki lem de iyi kt ondan meydana gelir. Zevk ve lezzet ondandr, bu dnyadan deil. Zevki buradan bilme, oradan bil! Anlald ki, burada o yoktur. Akln bana al! Oras sonsuzdur. Bu

2360

112

Sultan Veled khne cihan bir arpa sayma, (kymet verme) t ki insanl ve yeni mlk gresin. Orada ne lm, ne sknt, ne kovulma korkusu var. Can halknn iplii nur hurmalarndandr. Her kim bu cihandan getiyse o, sonsuz cihanda yok olmayan yzlerce cihan bulur. Orada azsz, damaksz nimetler yer; basz, aasz meyvelere kavuur. Ak atna biner; tasz, tahtsz, sancaksz kumandan olur. Belki de hep o olur, baka deil. Yol gstereni de yol keseni de kendi olur. Eer bunu aka anlatrsam efendilik klelik kalmaz. Bunu brakarak o haletin aklamasna geri dnyorum. Her birinin mertebesini usanmadan syleyeyim. Evvelki halet ki elde deildi, zaman zaman gelir, srekli ve kesintisiz deildir. Eer sana gelmez olursa tehlikedesin. Gme zamannda o kederle iki kat olursun (acyla kvranr durursun). Bu cihandan bir ey kazanmadan gidersin. Kr, bahtsz, gafil ve ekyasn. kinci halet ki senin elindedir. Ne vakit istersen yannda hazr bulursun. Elinde retip terbiye ettiin doan gibidir. Islk aldn zaman gelir. aldn slk onun iin davet yerindedir. almazsan gelme demektir. Bundan dolay, her iki halde de sana mahkumdur. Davet zamannda da, kovmak zamannda da. Bu ikinci haletin tehlikesi nispeten azdr. nk bir taleple elde edilebiliyor. Her sz bu davete tercman olur. Yap, yapma gibi ltuflar onun emir ve yasaklamas cmlesindendir. Szn z ancak o taleptir, sz o zn zerinde erptr. Kabuk, ii iin lazmdr. siz kabuk kusurlu ve soysuzdur. Akl olan insan, kabuu, ii iin alr. Fakat hayvan, merada, kabuk (saman vesaire) arar. nk onun gdas olan iten haberi yok. Hyarn, karpuzun kabuklarn yer. Ona bunlar layktr, bunlar alyor. Eer bir kimsenin sama sylemek alkanl ise bunu yap, unu yapma diye faydasz yere sylenir durur. Herkes ona Sus! Kafa patlattn yeter! Bu szlerin, ba artmadan baka ne faydas var. der. Anlald ki szn kendisi bizzat arzulanan deildir. Kblegah (hedef) ancak mabuttur. Szn faydas malumdur; tecrbe ve renmedir, emir ve yasak gibi eyler iin lazmdr.
(SAYFA 98)

2365

2370

2375

2380

2385

Hakkn rzas neyse, onu yapalm, iyiyi kty (rzaullahdan baka her eyi) gnlmzden atalm. Eer ba isterse, yz tanesini birden feda edelim. Yalnz ba deil, kuru ya her eyi verelim, kblemiz o rzadan baka deildir. Ancak ve daima o yolu tutalm. Balklarn denizde yaad gibi, biz de rza deryasnda hayat bulalm. Susuz yaayan balk nerede? Bunun sonu gelmez, nc haletten haber ver! O kapal kpn azn a (srrn aa kar!) T ki o vahid, o izzette lemin biricii olan kiilerin halleri anlalsn. O halet dn deildir ki, madenin, ocandan uzaklat gibi uzaklasn veya ayrlsn. Yaldzl bakr da deildir ki, zerindeki yaldz syrlnca bakr kalsn.

2390

2395

113

Rebabnme O, kimya vastasyla batan baa altn olmutur. Altn, altnlndan ayrlabilir mi? Byle kimse cihann kutbu olur. nsanlar ve cinlerin halleri ondan kural ve dzen alr.
2400

Her isteklinin istei odur. Onun hali hi aklamaya gelmez. Artk bu halde dedikoduya ihtiya kalmaz ki o, yr kendini aka gsteriyor. O ah, bizim karmzda tecelli etti. Onun geliiyle neemiz tam oldu. uh gzleri sihri helal yapyor, kendi celal nuruyla kendini gsteriyor. Bu sihirle yaplan gnah, sevaptan iyidir. Gnah ecir ve sevaptan stndr. Bak ki aalar, ycelerden daha iyi oldu. Derecesi dinden yksek olan u acayip kfre bak! Allahn iradesi sana yr olunca atein yakmas sana nurdan daha ho grnr. Onun elinden bir kadeh iersen, gnlnn ve ruhunun neesi yz kat artar. O tatl dudaklara bir buse kondursan azn eker gibi tatlanr. Hele onu bir nefes kucaklarsan, ebedi zevk ve nee iinde yaarsn. Yri bir kere idrak ettiin zaman, o lezzete snr dnlemez. Arada baka bir hal de meydana gelirse, o, hayr ve er btn eylerin stnde olur. O nedir ki? Bu bedenden soyunup tek vcut olmak, ikilikten geip bir can olmak. Geri ev iine giren gne gneten ayr grlr. Fakat o ortadan yok olduu zaman bu k onunla birleir. Ayrlk gayrlk kalmaz.

2405

2410

2415

Balangta naslsa gene yle olur. Hane perdesi (ten perdesi) ortadan kalknca iki nur birleir. O halet dil ile tarif olunamaz. Bunun gibi yzlerce aklamann tesindedir. O halet, mahv (yokluk) haletidir. Mahvol ki sana onu cangnlden aklayaym. Ey oul! Mademki sonu yoktur. Bu szden azn yum da ge!
(SAYFA 99)

Onun yzn gr, artk eksik sze lzum yok, o ayna karsnda sus!

2420

nk nefesten aynann yz donuklar, parlakl kalmaz. Bundan dolay, ayna geldii zaman skut et! Co! Fakat sessiz ve szsz. T ki ayna, nefesinden incinmesin. Olmaya ki, fkelenir de ayna da yzn tamam gstermez. fkeden kastettiim mana budur. Ayna saf olursa kendini grr, eksiini fazlan anlarsn.

2425

Yr, aynadr. Huzurunda nefes alma (az ama)! Ondan can al, can skma! T ki ondan istifade edesin ki, asl maksut da budur. Ey oul, nur, nr iinde gizlidir, nuru al, nr brak! Tortuyu brak da saf olana bak! Anka isen Kaf tercih et. Geri hazine viranede gmldr. Fakat sen viraneden ge de dil hazinesini gr! Gr ehli olaydn, sana skut, gl; sz, diken grnrd.

2430

114

Sultan Veled

MAKALE 40
Bu makale unu beyan edecektir: Faydasz szler Hak eri iin rtdr, skntdr. Susmann yz binlerce stnl ve kr ve sonsuz cihan vardr (cihanlar deerindedir). Peygamberimizin zevk ve rahat skutta (susmakta) idi. Dedikoduyu sevmez ve istemezdi. Cenab- zzet geldi ki: Syle! Her ne kadar sana zahmetli olacaksa da. nk halk senin szlerinden hayat kazanr, ilim hazinesine kavuur. Bundan anlalr ki, sylemekten daha fazla susmaktan zevk alan kimse bilsin ki, Merdan- Hudadan nasip almtr. Nitekim Cenab- Mevlana buyurmulardr: Herkes heves-i suhan-fur dared Men bende-i nem ki ham dned Meali: Herkes sz satmak (beendirmek) hevesindedir. Ben, skutu sevenin (Allahn ve peygamberin) kuluyum. Ey dedikodu dknleri, uyann, nasihat dinleyin ve ona talip olun. Batl szlere kar kulanz tkayn, gzlerinizden grme yetisini atn! Pamuk, ser (ba) kula iindir. Sr kulan tkayp da ikisini birden sar etmeyin! Hissiz (gzsz), kulaksz, uursuz olun ki ircii46 hitabn duyabilesiniz. Uyanklk halindeki dedikodudan uzaklamadka uyku halindeki sohbetten koku alamazsn. Bizim sz ve fiilimiz dtaki srdr. (teki) Batni sr, belirtisizdir (his ile anlalamaz).
(SAYFA 100)

2435

Zahiri (cismani) seyir, kurunun kuru zerine dmesidir (iz brakmaz, bir ey bulamaz). Ruhani seyir, deryaya dalmak gibidir. mr kuru yollarda geti, dada, bayrda, lde (kuru hevesler urunda),
2440

Sen ebedi hayat suyunu nerede bulacak, deniz dalgalarn nasl yaracaksn? (Ne haddin?) Haki (dnyevi) dalgalar bizim vehmimiz, dncelerimiz, fikrimizdir. Abi (uhrevi) dalgalarsa, mahv (yok olma), sekr (sarholuk) ve faniliktir (lm-geicilik). Bu sekr iinde bulunduka ondan uzaksn! O sekre dalnca da bundan nefret edersin. Didar- Hakka mum olan kimsenin ilme, derse ihtiyac kalmaz. Sz, kr yolcular iindir, ahmaklara akl retmek iindir. lim ve akll kimse sz brakr, hatrndan ilminden bakasn karr. Bilmediin kimselerin evlerini bilenlerden sormaz msn? Nasldr? Ne biimdedir? Ykseklii ne kadardr? Daima onun zelliklerinden sorarsn ve bu szlerden doymaz usanmazsn. Sonra o eve geldiin zaman onun vasflar sana aka grnr (derhal tanrsn). Grdkten sonra da artk o ev hakknda bir ey sormaya lzum grmezsin. nk her tarafn aka gryorsun. Bundan sonra sz yerine gz geer. Bunu candan dinle ve anla! O sevgiliye ulancaya kadar onu bulmak zere ok sualler sormutun.
46 Fecr suresi 89/27-28 (Allah, yle der:) Ey huzur iinde olan nefis! Sen Ondan raz, O da senden raz olarak Rabbine dn!

2445

2450

115

Rebabnme Onunla ereflendikten sonra bu szlere lzum kalr m? Hazret-i Musann erefli sayfalar bundan dolay oktu. nk o, Hazret-i Muhammet (s.a.v.) gibi sevgilinin yzne kavumamt. Bu sahifeleri altm deve tard. nk o, didar nurundan perdeliydi.
2455

Hazret-i Muhammetin (s.a.v.) kitab (mushaf- erif) bundan dolay ksaltlmt ki o Didr- lahi ile ereflenmiti. O derece ksaltlmtr ki onu herkes hamail gibi zerinde tayabilir. Aslolan, didrdr. Sz onun bir uzants. Grmek, sze nispetle itir. Sz, kabuk dzeyindedir. nk i, kabuktan kurtulduktan sonra kabua lzum kalmad diyerek atarlar. Kabuk, i iin lazm ve ondan dolay kymetlidir. Yoksa isiz kabuk bir pula bile demez.

2460

Kabuk evvel o ii saklyordu. yetiip olgunlanca kabuun, ie perde olmaktan baka ii kalmad. Artk onun ie rt olmas, birlikte bulunmas ho grlmez. Cevizin ii yetiip de olgunlat m, gayr onun zerinde o kabuun bulunmas lzumsuzdur. Kabuu iten ayrmaldr ki i, gitsin, bal ile karsn. Daima tatlya e olsun. Ondan sonra orada kabuun yeri kalmaz.

2465

Kabuun yeri kap dnda, iin yeri de eker iindedir. Sz kabuktur, surettir. Mana anlaldktan sonra surete (sze) lzum kalmaz.
(SAYFA 101)

Cana karlk tenin yeri ne olabilir? Can (ruh, akl) su, ten de su testisidir. Testi su iin alnr ve tanr susuzlar onunla su isin diye. Testide iecek su bulunmazsa onu tamak cana ve gnle azap olur.

2470

Sz de byledir. Hem skntdr, hem ba ars. Mana ve istenilen yolunda kymetlidir. Yoksa sence bilinen bir hali anlatmak isteseler, dinlemek istemezsin. Sana ar bir yk gibi gelir. Bildiin eyler hakknda sylenen szlerden hibiri kulana girmez. Ona dersin ki artk kafa patlattn yeter, sus! Ne sylenip duruyorsun, sende hi akl yok mu? Ben onlar senden iyi biliyorum. Niin anlatacam diye sz uzatrsn? Sesler ve kelimeler, mana anlatmak iin sylenir. Bo yere gevezelik etmek iin deil. Sakn, dier mahrumlar gibi sen de byle bir hazineden nasipsiz kalmayasn. Efendi! Bu sz kabul et ve iyi sakla! Akl ermez ocuklar gibi ne vakte kadar kuyuya deceksin. Bazen piman, bazen de perian olarak elini geversin! Bu talep urunda cann harca. Harca deyince, bakalarna yaplan balar anlalmasn! Bu harcama, kendine yapacan batr. Bu ba hereyi kapsar, bakasna yaplanlar paradr. Btne sahip olan btn olur. Bu sz btndr. Eer sen gl isen dikeni brakr, glene gidersin. Dostu grmek iin gz lazmdr. Her kabukta iyi i bulunmaz. Sarholuk iinde kendimi kaybettim. Benden, aza smayacak szleri dinle! Her kim Hak iinse, Hak da onun iindir. ki, bir olduktan sonra artk bire iki deme! Bundan dolay Cenab- Peygamber Efendimiz Men kne lilhi knellhu lehu buyurmutur. (Tercmesi bundan evvelki satrdadr).

2475

2480

2485

116

Sultan Veled Enel Hak srrnn srr budur. Kendinden klliyyen ge de bunu gr, nk bu srra ne akl mahremdir, ne de kulak. Bu badeden dudaksz, damaksz, kadehsiz olarak i! Git, kendiliinden l ki, ebedi olasn, zahiren ve batnen diri olasn. Ey iyi insan! Hak yolu budur. Cangnlden yzn ondan tarafa evir! Ondan baka istein kalmasn! Sevgilin, an yalnz o olsun. Ondan bir nefes gaflet ederek baka eylerle megul olma! Gece gndz onu candan telep et. Nasl ki a olan kimse ekmek kaydndadr, susuz kimse oradan buradan (yana yana) su arar. Ekmek ak, seni candan coturur ve sana hibir ey dndrmezse, ey ekmee, suya sabredemeyen insan! Hallak- Cihann ayrlna nasl dayanrsn? Ey bu iki eyin yokluuna katlanamayan! O cana yazklar olsun ki buna tahamml ediyor. Ey bedenin gdasna sabredemeyen! Allahn gzelliine, ayrlna nasl sabredersin? Ey hayvan gibi cismin gdas iin yolunup bren! Ruhun gdasn niin candan talep etmezsin? Hayvan deilsen, niin byle dnya gamyla dolusun da, din ilerinden uzaksn?
(SAYFA 102)

2490

2495

Bu i bir aksi olmadka, rzklandrana doru yol bulamazsn.


2500

Bu talebin, onun yz kat olmas gerekir, gece gndz akln, zihnini megul etsin! Hakkn akyla srekli kararsz olmalsn. Yemek, uyku sana klliyyen haram olmalyd. Ak- Haktan bakasnda ne varsa hepsi yok olacak. te sen ancak o vakit rabban olursun. Bundan sonra kendini tepeden trnaa kadar can bil! nk vcudun dinin nuruyla dolmutur.

117

Rebabnme

MAKALE 41
Bu makalede u beyan olunacaktr: nsan Hak aknda kaybolduktan ve Haktan gayrsndan temizlendikten sonra, artk onun cismine cisim deme! Her ne kadar cisim grnyorsa da nk ruh cisme galip (hakim) olmutur. Malup olan cisim de can hkmne girmitir. nk El-hkm lil-galib; hkm galibedir denilmitir. Mesela bir parann gm galip olursa tamam halis gm saylr. Grmez misiniz tuzlaya l bir hayvan dse bir mddet sonra tuza dnerek temizleniyor? Yaratlm olan tuzla, iine den eyleri tuza dntrrse, Halik Teala Hazretlerinin ak deryasna gark olan kimse, neden Hakkn nuruna dnmesin? Bu makalede u da ifade edilecektir: Fakr (yokluk) aklamalara smaz ve anlatmayla anlalmaz. u kadar ki fakra dair sylenen szlerden kiide ynelim ve gayret ortaya kar. Nasl ki ermi eyhler demilerdir: Men lem yezuk lem yarif (Tatmayan bilmez.). Byk bir deryay bir incinin deliinden seyretmeye imkan var m? Belki aklamalarn bizzat kendisi de fakrn perdelerindendir. Cenab- Mevlana Efendimiz buyurmulardr: Suhan ki ez can hized zi can hicab koned Zi coher-i leb-i derya zeban hicab koned Beyan- hikmet eerci igerf mealeist Zi afitab- hakaik beyan hicab koned47 Tuzlaya (tuz glne) den bir eek ls, bir mddet sonra tuza dnerek pislikten kurtulur.
2505

O le ki tuza dt, batan baa tuz oldu. Onda kirin eseri kalmaz. Allahu Teala Hazretlerinin en kk bir eseri olan tuzla bunu yaparsa, iyi dn ki, o tuzlay yaratann kudret ve kuvveti nasl olmak lazm gelir? phe yok ki, daha yksektir. Diken parasndan gl doarsa, acaba glden neler meydana gelir, dn! Eer sana bu halden ve bu szlerden phe geliyorsa, bil ki, ruhun sapkla batmtr. Kimsenin kula bundan iyi sz duymamtr. Bu, ne dile sar, ne ifadeye. Yeryz kat, aalar kalem, denizler de mrekkep olsa bunlar tkenir de, gene o tkenmez.48 Hakkn srr sze nasl sabilir?
(SAYFA 103)

2510

Srrn yeri gnllerdir ki, ba sonu yoktur. Fayda ve zarardan, iyi ve ktden stndr. Saf tortu; zht, fsk gibi eylerden haritir. Ak tohumu oraya ekilmitir.

47

Sz ki candan kar candan utanr (ekinir), Denizin kenarndaki inciden dil utanr (ekinir), Hikmetten bahsetmek (sz etmek, hikmeti aklamak) meerki acayip (hayret verici) bir alevdir, Gereklerin gneinden sz (sz etmek) utanr. (ekinir), dil ve sz, onu (Hikmeti) tam olarak aklayamad iin gereklerin gneinden utanr.

48

Lokman suresi 31/27 Eer yeryzndeki aalar kalem, deniz de mrekkep olsa, arkasndan yedi deniz daha ona katlsa, Allahn szleri (yazmakla) yine de tkenmez. phesiz Allah mutlak g sahibidir, hkm ve hikmet sahibidir.

118

Sultan Veled

Her nereye derse ayn neticeyi verir. Kr odur, ondan bakas sknt ve yktr. O (ak) ister zhtten kaynaklansn ister fsktan. Aka balanmakla kymeti artmtr. Akn cemali olmayan slam, onun ihsan olmayan nimet kfrdr. Elhasl her kim ona talip olduysa ondan gzn bir an bile ayramaz. lemde ondan baka bir ey, ona gaye olamaz. O huzurdan baka mabet aramaz. Gece olunca bundan azm yumarm, yarna kadar onu sineme gmer, saklarm. Geri Ak- Huda ile benim zerimden yzlerce yarn, belki de yzlerce asr gese bir incelikli sz net olarak aklamak mmkn olmaz. nk din erhinin sonu yok. Meer ki bu srrn erhini dedikodusuz olarak kendi cannn iinde arayasn. Bu dil, o hsnn vasfnda kusurludur. O hsn ancak kendi anlar. Haydi, iyi bir gz sahibi olmaya al ki onun esiz gzelliini grebilesin. Her ne kadar bizim yzmz grnrdedir demise de, gzn yannda sz uzaklarda kalyor. Sudan, topraktan yaratlan insann suretinde (cisminde) gnl nuru yoktur. Onun asl niteliine dair kimse bir ey bilmiyor, geri bir ok vasflandrmalar, tarifler yaplmtr. Fakat yzn grmedike anlatmyla yetinilmiyor, ceset vcuttan ayrlmyor. Acaba o tanmlanan nasldr, diyerek onu grmek hevesi bir trl dinmiyor. Yokluk bilmeyenin gzellii o kadar mkemmel ki, mkemmellikte benzeri yoktur. Byle tanmlamalarla onu grmek, yahut gene zatn anlamak nasl mmkn olur? Ey hazr yemek arayan bu ham yiyecekten ge ki o, szle anlalamaz. Dnyann binas kurulal hal byledir; peygamberler, resuller, veliler, hepsi de Huday tanmlamaya, muhtelif ekillerde dile getirmeye altlar. Gene de dnyann son gnne kadar o Zat- Zlcelalin tanmlanma abasndan geri kalmayacaklardr. Buna ramen o, hibir szden anlalamad ve anlalamaz. yleyse sz brak da can gzn a! Allahtan, kendini grecek bir gz iste! O, o gzden bakasna yzn gstermez. Eer senin gznde nur olmazsa, gnein nurunu nasl grebilirsin? in ilim ile dolu olsa, yine de nurlu bir gze sahip olmadka gnei grebilir misin? Yahut yolunu dorultmak zere gnein nurundan faydalanabilir misin? Nuru grmek, karanl aydnlktan seebilmek iin gz lazm (sende bulunmayan bir eyden nasl harcama yapabilirsin?). Eer sende ehvetle evk olmasayd, bu iki zevki nereden anlayacaktn? (SAYFA 104) Derununda ilim ile akl olmasayd o iki eye, canna ne ile, hangi vastayla ulaacaktn? Akl olmayan, akl bilebilir mi, nakli anlayabilir mi? Halikn yaratt eylerin hepsi byledir. Eer gnln onlar candan deerlendirerek kendine mal ettiyse bil ki yerde gkte ne varsa hepsinin cinsi senin zatnda

2515

2520

2525

2530

2535

2540

2545

119

Rebabnme mevcuttur. Her eyi Cenab- Hak senin hilkatinde belirtmitir. Ve o ey tarafna yzlerce kap amtr.
2550

T ki oraya gelesin de onlardan faydalanasn, kanatsz olarak ykseklerde uasn. Sende enbiyann nurlarndan bir nur bulunmazsa onlara nasl ve ne ekilde ynelebilirsin? O sultanlara nasl candan sevgili olur; can, gnl onlara nasl adarsn? Onlarn zikri ruhuna nasl gda, yahut cismin canna nasl feda olabilir? Eer onlara burada arkada olduysan phe etme ki, ezelde onlarla birlik etmisin demektir. Velilere dostluk ediyorsan (onlar seviyorsan) bil ki, manen onlardansn. Kendini onlardan baka grme! Zahiren, batnen onlarn aynsn. nk sende Haktan bir nur vardr. Gzn a, kendine iyi bak! Sende byle bir nur olunca da Hakkn yzn perdesiz grm olursun. Bundan dolay Cenab- Peygamber Efendimiz (veyahut Hazret-i Ali): Men arafe nefsehu fekad arafe rabbehu (Kendini bilen, Allah bilir.) buyurmuur. inde Hakkn nurunu grdkten sonra o nur, sana klavuz olur. Seni o asl tarafna doru gtrr ki, can onunla vardr. Onda iyilik, ktlk, renk, kabuk gibi eyler dnlemez. Ondan sonra sen kendini iyi bil ki, bu cisim testisindeki su, o deryann suyudur. stediin isteinde gizlidir. nk arayp sorman buna baldr. Haydi! stediin, istemendedir. Mihnet iinde gizlenmi rahat gibi. Hamal yke talip olur, her ne kadar zahmetli i ise de. Hamallar yk birbirinden kaparlar. Bilirler ki, bu zahmetin sonunda rahat vardr. Her sanatn d yz zahmetlidir, fakat o zahmetin altnda rahmet hazinesi gmldr. badet de vcut iin zorluktur. Onda da ruh iin gizli rahatlar vardr. O skntlarla cennet hazinesi alnr. Hangi akll bu hazineyi elden karmaya raz olur? Sonra, istediinin, isteyecein kadar olacan bil! Hak erlerinin bulduklar isteklerine gredir. Sende heves arttka istediine daha fazla elin eriir. Tamamen istek olursan, tamam olursun. Kendinden geme sebebiyle sen o olursun. Ondan sonra senin niteliin Enel Hak olur. te dta senden baka bir ey kalmaz.

2555

2560

2565

2570

2575

Gayr kalmaynca eksiz, phesiz o olur; iyi olsa da kt olsa da. yi kt senin aklna nispetledir. Hakka nispet edilince herey iyidir. (SAYFA 105)

120

Sultan Veled

MAKALE 42
Bu makalede u beyan olunacaktr: yi kt, gzel irkin, saf tortu Hakka nispetle tek bir eydirler. Zira hepsi de onun kudret ve sanatnn eseridir. Mesela bir nakka ki, iyi naklar yapmaya muktedir, fakat fena naklar yapamyor. Bu nakka, hem iyi, hem de fena naklar yapmaya muktedir olan nakkaa nispetle yetersizdir. imdi iyi kt, gzel irkin, mademki Hakkn kudretinin mkemmelliini ve sanatn tecelli ettiriyor, bu itibarla aralarnda fark yoktur. nk hepsi de bir amaca hizmet ediyor. Fakat bu noktadan baklmazsa bunlar elbette eit deildirler. Bu makale unu da ifade edecektir ki, Hudann ztt yoktur. La zdda ve la nidde lehtir.49 nk iki zttan biri vcut bulunca dieri yok olur. Scak souk, hastalk salk, hayat lm, tatl ac vesaire gibi. Hak Teala Hazretleri btn ztlarn mucididir. Her eyin varl ondandr. Kendi varlnn zdd nasl olabilir? Bu, imkanszdr. Kfr olsun, slam olsun, Hudadan ne gelirse o iyidir. Hamd sena et! Her ikisi de Allaha birdir, eriki yoktur de. Herkesi istemeden zengin eden odur. yi, kt her ey Hakkn sanatn aa karr, irki, candan ve gnlden skp atar. Her biri kendince ehadet ediyor ki Ondan baka ilah yoktur. Hak Teala Hazretleri vahittir, kendi sanatyla yeri g, kadn erkei meydana getirmitir. O, neyi emrederse o olur. Gerek iyi, gerek kt btn naklarn, suretlerin mucidi odur. Hepsinin Hakka gre durumu birdir. Bunu lt bil! Tereddt etme! Fena nak der: Allah buna da kadirdir. Geri iyi naklar da ondan ortaya kyor. Deil mi ki, her ikisi de ondan meydana geliyor? Her ikisi de onun padiahln ilan ediyor demektir. Bu itibarla ikisi bir hizmette bulunuyorlar demektir. kisinden de halk eit olarak faydalanyor. Halk, bunlar grnce der ki: Ey Vahid-i Hakiki, ey iyi, kt naklar yapmaya kadir olan Rabbimiz! Sen, hem gzel hem de irkin naklar yapmaya g yetirirsin! Bunu senden baka kim yapabilir? yi, kt, senin huzurunda fermanna tabi avular gibidir. Dilsiz olduklar halde derler: Ey gafiller gruhu, uyann! Cangnlden aha itaat edin de, sanattan sanat tarafna ulan! Yazklar olsun ona ki, gaflet meyvesiyle oyaland. Ey basiret sahipleri, ibret alnz! nk ibret, i adamnn (akll kimsenin) zelliidir. Akl olan kimse sanatn sanatkarn alr, bunlar araclyla kanatlanarak melekler gibi sanatkara doru uar. lahi sanatkarlk, dnyann karanlk gecelerinde ona klavuzluk eder, yolunu dorultur. bret kanadyla Kaf Da tarafna uar, Anka gibi oralarda dolar. Ten perdesi olmakszn, ruh gibi Hakkn srat- mstakimi zerinde yrr. (SAYFA 106) Elsiz ayaksz olduu halde seferde aya kaymadan, yolunu armadan menzile eriir. Nihayet orada kalr. O mercide ki, oras can at iin ne gzel
49 Zdd ve dengi yoktur.
2580

2585

2590

2595

121

Rebabnme meradr. Yazk o cana ki, bunun aksinedir. yle bir huzurdan mahrum ve uzak olur.
2600

Ekyalndan dolay rehber, ona yol kesici; ltuf ve vefa, kahr ve cefa olmutur. Bu ahs oradan daha ykseklere kaca yerde ban bu dnyaya evirir. Gzleri bu seyirden nurlanacakken, bu gafilin gzlerine daha ziyade karanlk ve krlk gelir. Hakkn sanat, aklllar iin uyanklk vastasdr. Cahiller iin gaflet ve hastalk vesilesidir. Akll, dnyadan ahirete gider, gafil, dnyada gam iinde boulur kalr.

2605

Yzm dnyaya nasl eviririm? Bu gzel rem balarna (Hakkn yaratcln seyir lemine) nereden dtm? diye can sklr. Gecesi gndz hep dnya kaygsyla geer ki, acaba refah ve serveti daha ziyade artrmak iin hangi vastaya bavursam diye. irkin hrs anbean artar, srekli hrs hevas iinde yrr. Hrs igdsyle birok ilere el atar. arap imeden hrs ile sarho olur. una buna ne suretle yz suyu dkp de gze gireceim diye bin trl hile ve oyun kullanr.

2610

Emellerine nail olduktan sonra da bunlar ziyana urar, eksilir korkusuyla yanar yaklr. Eer servet ve refaha benden daha stn olursa yazk bana! O vakit halim nice olur der. Bu konularda emniyet altna alndktan sonra yeni yeni endieler iini kemirmeye balar: Nihayet lp dnyadan gideceim, bu vcut kabre girecektir. Acep ondan sonraki halim nolacak? Cenab- Hak beni cennete mi koyacak, yoksa cehenneme mi atacak? Cennete layk olmadm besbelli. Oraya gideceklerin yrei tertemiz olacak. Dnya sevgisi can, gnl Haktan habersiz etti, yollar kapatt. Bundan dolay bizden kulluk ortaya kamyor ki bizi o hayata eritirsin. Dnyadan gelen hayat geicidir. badetten yaylan salk srekli ve rabbandir. O, baki kalmad, kalmaz. Bu ebedi, baki kalr. Byle hayata sahip olan, bir yere smaz. Himmeti byle yksek olanlar, deil mezara, dnyaya smaz. Dnyann bir yarna nereden sacak. O, dnyay yarp gidecei zaman, onun nuruyla da ta btn cihan dolmutur. Byle bir arslan mezara nereden sacak? Sleyman, karnca deliine girebilir mi? Haydi! Sleyman kendin gibi karnca grme ki, karnca gibi hakir olmayasn! Ey kul! Kendini ahla kyas etme! Saman pn aya kim benzetir? (Ne mnasebet).

2615

2620

2625

Bunu iyi bil ki, her kim sanatta kald, ahmaklk ederek sanatkar tarafna ynelmedi. Daima mahzun ve kedere batm oldu. Dnyada ona gamdan, elemden baka bir ey yoktur. Zaten dnya batan baa gamdr. O, dnya sevgisini gnlne yerletirdii iin gam iinde kald. Dnyada gamdan baka bir ey elde etmedii gibi, ahirette de gama batt.

122

Sultan Veled Fakat o akll ki akla bu eserlerden sanat tarafna yz dndrd.


2630

(SAYFA 107)

Her zaman sanattan sanat tarafna uar, gnl maln birer birer oraya gtrr. Gnl mal ki, akl ve kuvvetten ibarettir. Oraya gtrr ki, emniyet ve bahtiyarlk yeridir. Mallarn yol kesicilerden muhakkak olarak kurtarr. nk onu Cenab- Hakkn eline emanet etmitir. Kuvveti, geldii yere gitmitir. Niyaz getirdii cihetle naz tarafna gemitir. Katre denize dnce emin olur, Hak deryas tarafnda kalr. Srrnn mahfazas deryann huzuru olur onun yannda bulunduka afetten korunur. O deryaya karnca belirsiz olur gider. Artk bu nian, o nianszlk iinde erimitir. Kendini yitirmedike (kendinden gemedike) kendini bulamazsn. Her kim kendinden (geti) fani olursa o baki kald, can aacn cennetin ortasna dikti. Ey oul, varl yoklukta ara! Vuslat melekeni eksiklikte bil! Kullua gel de ahl gr! (Kulluun mkafat padiahlktr). yle bir sarholua git de aykl orada seyret! Ayklk, sarholuktan gelen ayklktr. Ycelik, tevazdan doan yceliktir. Ey aziz! Hale ters tarafndan bak, bu seferi de aksine yap. Byle yola gittiin vakit, korkusuz gider, tehlikelerden emin bulunursun. Sani-i Hak, bizi yere ge, dokuz kat ge haberli klar. yi, kt o saysz naklar dilsiz olarak vasf- Huday sylyorlar. Diyorlar ki: Biz mahlkuz, bizim yaratcmz vardr. Sabahn olmasn gerektiren bir sebep olduu gibi cihann ya, kurusu zerreler gibi hep ak ve heva iinde uuurlar. Gnein nuru iinde uan zerreler derler ki: mml-Kitap50 Kitabn Asl onun yanndadr. Dilsiz olarak Hakk tespih ederler, kazmasz klnksz, irki gklerden kazarlar, atarlar. Eer sen o tespihleri dinleseydin, ayaksz olarak (yalnayak) arzn bahelerine koardn. Orada saysz ilginlikler seyrederdin, sadan, soldan, stten, alttan (her taraftan) onlarn hepsi de gizli, ak zikir edenlerdir, cmlesi de dilsiz, ifadesiz kredenlerdir. Hepsi de derler ki: Allahtan baka Allah, ondan baka halik ve kadir yoktur. Bizim varlmz, tamamen hamd senadr. Hep tatlc biziz nk o bizim ekerimizdir. Geri hepimiz Hudann sanatyz. Fakat kimimiz aziz, kimimiz hakiriz. Eserlerin kimi souk, kimi scak, kimi eskimeye yz tutmu kimi yenilie, kimi zahmet kimi ferah (rahat) her birinin trl trl dereceleri vardr. Toprak, hava, su, ate. Bunlar birbirlerine zt ve dman deiller mi? Geri ztlar buraya dm
50 Ali imran suresi 3/7 O, sana Kitab indirendir. Onun (Kurann) baz yetleri muhkemdir, onlar kitabn anasdr. Dierleri de mteabihtir. Kalplerinde bir erilik olanlar, fitne karmak ve onun olmadk yorumlarn yapmak iin mteabih yetlerinin ardna derler. Oysa onun gerek manasn ancak Allah bilir. limde derinlemi olanlar, Ona inandk, hepsi Rabbimiz katndandr derler. (Bu incelii) ancak akl sahipleri dnp anlar.

2635

2640

2645

2650

2655

123

Rebabnme bulunuyorlar, fakat hepsinin sna ve kayna o taraftr. (SAYFA 108)


2660

Bundan dolay Hakkn ztt yoktur ki, btn ztlar ondan gelmitir. O halik ki btn ztlarn varl ondandr, ztt yoktur. nk bunlar hep onun icaddr. Ztt icat edenin ztt nasl olabilir? Mevcudu ile sona erecek bir mevcut tasavvur olunabilir mi? Bu nedenle, La zdda ve la nidde leh sz dorudur. lemde bir ey ona zt olamaz. nk zt, zttnn vcuduyla yok olur. Su ile ate birleebilir mi? Kutlu atein iine den suda mahvolur. ki eyin birbirine zt olmas, biri dierinin mahvn gerektirmesindendir. Hayatn Haktan alan hangi varlk, Hakka zt olabilir? Btn ztlarn hayat (varl) Haktan olunca hepsi de onunla kaim olur. Cihanda bir kimse ona nasl zt olabilir ki, cennetle cehennem onun vasflardr. Her ikisi de ebedi zatn nitelikleridir. Hayr, er, ya, kuru her eyin hayat ondandr. Dnya padiahlarnn ahlk bazen ltuf, bazen iddettir. Ltuf, dostlar; kabalk dmanlar iindir. Padiahlk bu iki eyle kemal bulur. Bu iki zellik saltanatn iki kanaddr. Eer ondan bu ikiden biri noksan (yok) olursa, onu tek kanatl ku say! Kuun kanatlarndan biri eksik olursa onda gzellik ve kuvvet kalr m? Kuun bir kanad eksik olursa uamaz. Ona dengeyi salayan iki kanattr.

2665

2670

2675

Mizan (l-tart), ilahi adaleti uygulattrr. Fazlay eksikten o ayrr.

124

Sultan Veled

MAKALE 43
Bu makalede u beyan olunacaktr: Mizan, semadan, artan, krsten daha yksektir. Bunlarn hepsinin stnde bir varlktr. nk iyi kt herey mizanla tartlr. Eksiklik, fazlalk onunla belli olur. (Ves seme refeah ve vedaal mzn)51 Hak Teala Hazretleri, derecesi engin olan semay refetti (ykseltti). Ykseklere kard. Semadan yksek olan mizan, bol ltuf ve kereminden dolay ykseltti, aaya indirdi. Terazi, yalnz ar ve pazarlarda grdmz teraziler deildir. Terazi farkl ve stn olan belirleyip ayrma aracdr ki her ey onunla tartlr. Belki ar terazileri de ondan karlmtr. Bu makalede u da ifade edilecektir: Hak Teala Hazretlerinin kullarndan uzakl cimrilikten deil, son derecede eli aklk ve sonsuz cmertlik eseridir. Nasl ki, gnein drdnc tabaka semada bulunmas da byledir. Kabul edelim ki eer nc tabakada bulunsayd, btn lemi yakar, yeryznde bir tek ot bitmezdi. u halde uzakta bulundurmas rahmet ve efkat eseridir. Bunun gibi, Hak Teala Hazretlerinin Musa Aleyhisselama yzn gstermeyip de Len terani52 buyurmas cimriliinden deildir. Belki sonsuz ltuf ve cmertliinden ileri gelmitir. Bunun cimrilikten olmadn Musa Aleyhisselama gstererek (SAYFA 109) teselli etmek istediinden daa tecelli buyurdu. Da Musann gz nnde zerre zerre dald. Musa Aleyhisselam anlad ki, Hak Tealann yzn rtmesi kendi hakknda tam rahmet ve srf iyilikmi. Doruluk daima mizandan gelir, sadakat ve mertlik de phe yoktur ki mertlerden beklenir. Mizann mevkii ok yksektir. Ey akll, buna iyice dikkat et ve anla! Mizan, bu pazarlarda grlen teraziler deildir, Allahn ilminden domu bir eydir. O ilim, Hak Teala Hazretlerinden hi ayrlmaz. O nurun daima canlarda mevcuttur. O temyiz (iyiyi ktden ayrabilme) yetenei mminin kalbinde vardr. Ona gizli eylere kar klavuzluk eder. Mmin o kuvvetle kendini insan ve cinden ayrr ve iyiyi ktden seer. Onunla herkes de ne olduunu bilir ve herkesin kim (nasl) olduunu grr, anlar. Btn halk onunla tartar, hepsinin mertebesi onun yannda belli olur. fade edilen her sz bilir, kesin bilgiyi zandan ayrmaya g yetirir. Bu pazarlarda grdmz teraziler o keyfiyetsiz (ekilsiz, biimsiz) teraziden karlm olsa gerektir. Hepsini o mizandan karmlar, onlara gr51 52 Rahman suresi 55/7 G ykseltti ve ly koydu. Araf suresi 7/143 Ms, belirlediimiz yere (Tra) gelip Rabbi de ona konuunca, Rabbim! Bana (kendini) gster, sana bakaym dedi. Allah da, Beni (dnyada) katiyen gremezsin. Fakat (u) daa bak, eer o yerinde durursa sen de beni grebilirsin. dedi. Rabbi, daa tecelli edince onu darmadan ediverdi. Ms da baygn dt. Aylnca, Seni eksikliklerden uzak tutarm Allahm! Sana tvbe ettim. Ben inananlarn ilkiyim dedi.
2685 2680

125

Rebabnme dnz ekil ve suretleri vermilerdir. O, levh-i mazhfuzdan, artan daha yksektir. Yere, insan ve cinler zerine nurunu salmtr. O, Hak Tealann ltuf ve keremiyle gnllerde parlyor, sanki o iremden (cennetten) buraya (dnyaya) gnderilmi bir gldestedir. Nasl ki gne, drdnc kat semadan nurunu bize eritiriyor.
2690

Gneten, belki yedinci kat semadan daha yksek olan mizan da byledir. O yce lemden bu alak cihana unun iin indirilmitir ki, bu irkin ve aldanma dolu dnyada bizim canmz da ondan mahrum kalmasn. Bu aadaki lemde, o yksek lemden daima can (hayat) nimeti alalm ve yiyelim. O ahn ltuf ve keremi sonsuzdur, yolunu yitirmilerin hepsini haberdar eder (yolunu dorultur). Kemali lutfundan cehalet zerine ilim yayar, gazap kaynandan yumuaklk karr. Nasl ki gne, drdnc kat semadan nurunu bize yolluyor. Onun visalinden mahrum kalmasnlar diye bize gcmz lsnde nur sayor. Gnein bize gelen harareti, bizim dayanabileceimiz derecededir. Yoksa ondaki hararete g yetmez. Merhametinden dolay o hararetten bize bu kadarn indiriyor. Hepimiz bu hararetle gdalanmaktayz. Eer fazla hararet gnderse lem harap olur. Ne da, ne derya, ne de toprak hi bir ey kalmaz. u halde bizden uzakl cimriliinden deil, ltfundandr. T ki bu uygun scaklkla bize arap ve meze; yiyecek ve iecek yetitirsin. Onun bu cmertliinden trl trl nimetler ortaya kyor. u halde bu uzaklk bizim iin cmertliin ta kendisidir, sonsuz derecede ltuf ve inayettir. Bundan dolay yakndan yz gstermiyor. Hak Teala Hazretlerinin kullarndan uzakl da byledir. Bu uzaklk kullar iin hm ve gazap deil.
(SAYFA 110)

2695

2700

2705

Tam bir ltuf ve rahmettir. nk perdesiz yaknl zahmet olurdu. Hak Teala Hazretleri nurunu bize uzaklardan yayyor. Gnein nuru gk yznden geldii gibi t ki o nurun yapsndan hayatmz devam etsin, imanmz kuvvetlensin. T ki bu vesileyle onun varlndan haberdar olalm. O ki, bizi bazen mutlu eder, bazen de gama atar. Deil mi ki anne, ocuuna byyp yemek yiyecek aa gelinceye kadar st verir.

2710

Stten evvel yemek vermeye balasa ocuk derhal lme yz tutar. Anne, ocua st olsun diye ekmei kendisi yer, ocuk ekmekteki gday annesinin memesinden, stnden eker. St, o ekmektir. Fakat ocua arlk vermesin diye temizlenmi, tortudan ayrlmtr. ocua et ve ekmek gibi gdalar ancak bu szgeten getikten sonra verilebiliyor. te bunun gibi, Rabbimiz Teala Hazretleri bize yzn aracsz gsterse ne gen tahamml edebilir, ne ihtiyar, hepsi helak olur.

2715

Bize lutfunu szle gsteriyor ki, sz can iin bu deryada gemi hizmeti grsn. Haktan bize kelam bunun iin gelmitir ki bu suretle dipteki yaralar-

126

Sultan Veled mz kapansn, grnteki mana artsn, ve ruhu Hak tarafna ynlendirsin. nk, ruh, kuvveti hikmetten alr, nihayet rtbesi ondan artar. O dereceye kadar ykselir ki, okluklar iinde (kesrette) vahdete kavuur. u halde onun uzakl ve perde altnda gizlenmesi rahmetinden kaynaklanmaktadr. T ki ayrlk ateiyle pie, kavuma ateiyle yanp mahvolmaya. Eer dorudan doruya perdesiz grnseydi, bakann iini de dn da yakar, kl ederdi. Yk devenin srtna kolayca gtrebilecei kadar ykletirler ki, onu menzile tehlikesiz yetitirebilsin, ar yk altnda kuvvetsiz dp kalmasn. Devenin yk, tama gcne gre olursa, seni menzile rahat rahat gtrr. Eer gcnden fazla ykletirsen, o ii nasl baarabileceksin? Hak Teala Hazretleri yaratklarn hikmetiyle besler, bytr, onlar birer birer makamlarna eritirir. Geri sebepsiz ve hikmetsiz de her eyi yapmaya kadirdir, her istediini vcuda getirebilir. Her an bunun gibi yz binlerce dnyay ademden (yokluk) vcuda (varlk) getirmektedir. Sebebi undan dolay gstermitir ki, halk da yapacaklar ie sebep arasn ve vesile istesin. Eer Huda-y Teala sebepsiz yapabilecei ilere bir rnek gstermeseydi kimsenin eli aya kalmazd (Yani sebepsiz de i olurmu diyerek ii tembellie vururlard). nsanlardan hibir ey meydana gelmezdi, hepsinin akllar mahvolurdu (abalamaz, durgunlua derlerdi). Fakat Cenab- Hak bu akl atl kalsn diye yaratmad. stedi ki faaliyete gesinler, i g peinde kosunlar.
(SAYFA 111)

2720

2725

2730

Akllca ve tedbirle sebebe gidip i yapsnlar.


2735

Mahlklara rnek olmak zere de semavat ve zemini alt gnde yaratt. T ki onlardan da byle birok iler vcuda gelerek bir ok sr ve hikmetler grnsn. Akllca davranarak, garip sebeplerle acayip iler meydana getirsinler. Cihanda kkler, saraylar meydana getirsinler de kendilerinin de bir ok iler yapmaya g yetirebileceklerini bilsinler. zellikle ilim ve fen sahipleri tarafndan birok ilimler ve fenler bin eit sanatlar vcuda getirilsin. Balar, baheler ilenir, saraylar kkler kurulur fakat hepsi de bir takm sebeplere dayanr. Bunlardan hibiri sebepsiz meydana gelmez. Yalnz talepte kalsalar da faaliyete gemeselerdi yalnz irade ile i gren Halik-i Tealadan bakas sebeplere yapmadan bir i grebilir miydi? Halik Teala her an ademden varlk karr, tekrar yok eder. Dersin ki, nceden yokmu onu yaratlmtan ayran ite bu noktadr (Yapt ilerde aletlere ve sebeplere ihtiyac olmadan iradesinin yetmesi). Cenab- Bari bu benzersiz kudretiyle tek varlktr. Ortaksz, yardmcsz, sebepsiz yapabilir. Bu konu bitmez, tkenmez. Batan bala da avularn srrn erhe devam et. T ki o esiz sultandan haberdar olsunlar. Dertle derman onun avular (yol gstericileri) dzeyindedir. Her ikisi de seni ondan haberdar ederler. Bu itibarla ikiyi bir gr, iki deme! Fakat baka cepheden ba-

2740

2745

127

Rebabnme kld zaman bir grnmezler. phe nasl kesin gibi istenen olabilir?
2750

Cennetle cehennem u yzden bir olurlar ki ikisi de ilahi adaleti gerekletirir. Kafirleri cehenneme layk, mminleri naim cennetine layk bil. Ktnn lay, kt olmak lazm ki adalet de budur. yilerin lay da bolluk ve nimetlerdir. te bu yzden her iki nak birleir, yer ile gk arasnda fark kalmaz. Gk de yer de Hakkn celaletine muhataptrlar. Her ikisi de o kudretten haber verir. Hakikatte ikisini bir gr, o ihsan sahibinden gelen hereyi ihsan bil! Fakat onlara bu yzden bakarsan o iki suretteki eitlililii nasl eit grrsn? Mutlak adil olandan gzn ayrrsan onlar birbirine nasl eit ve birbiriyle nasl birleik grlebilir. Ebu Cehil karpuzunun acl ekerin tadna uyar m? Ta, cevher gibi makbul olabilir mi? Shhatle hastalk birbirine benzer mi? Veya arpa miktar altn bir kantar hazineye eit olur mu? Bu nispetsiz eyler yaratcya nispetle birdir, ama halka nispetle bir deildir. Hepsine bir demek, o yzden doru olur. Bu yzden hatadr. Bu bahsin de sonu ve bitimi yoktur. Bu erh ve beyandan gene dnyoruz. O sze ki bundan evvel demitin; cann sevecei sz odur. T ki o sz yar inenmi (yarm) kalmasn. nk o, deryaya nispetle gemi gibidir. O deryay gemisiz katetmek imkanszdr. Lamekana (mekansza) szsz kim ulaabilir?
(SAYFA 112) Orada idik ki insan kendinde bir nur grd zaman her ne kadar iinde hayr ve er varsa da o manadan baka manalar da vardr. O aziz kendini nur bilir, nurdan baka hibir eye bakmaz. Hakkn ikramndan nuruna gda arar, balarndan ruhuna nimet talep eder.

2755

2760

2765

2770

T ki cevheri (z n plana ksn) artsn, araz (sfatlar, sonradan eklenen zellikleri) gitsin. Her ikisinden de geip amaca ynelsin. Hakkn bu icattan garaz (maksat ve hikmeti) nedir? Talepteki maksudunu bildii zaman, mabudunu abuk grr. Hak Teala Hazretleri mahlukat zulmetten yaratt. Her cann bana ondan (yaratcdan) bir nur damlad.

128

Sultan Veled

MAKALE 44
Bu makalede u beyan olunacaktr: Hak Teala Hazretleri halk zulmetten yaratt. Zulmetten maksat, hayvani hayata sebep olan yemek, imek, uyumak gibi eylerdir. Bu zulmete kendi nurundan bir miktar serpti ki delili udur: nnellahe Teala halekal-halk fi zulmetin smme ree aleyhim min nurihi. Meali: Allah Teala Hazretleri mahlukat zulmette yaratt, sonra zerlerine kendi nurundan bir miktar serpti. Herhangi ruha o nurdan bir damla isabet ettiyse o, evliyadan oldu. Elbette ki o nur kendi aslna talip olacaktr. Kendine yabanc olan hayvani varl, tek yaratcy isteme yolunda kendine ara eder ve kendiyle hemrenk eder. O nur katresi onun bakr gibi vcudunda kimya tesiri yapar. Zulmetini nura, cehaletini ilme, krln grmeye evirir. Cmlesinin zerine kendi nurundan sat. Gerek iyi gerek kt hibirinden esirgemedi. O nurdan her kimin bana dtyse o, sekin (veli) oldu, her iki lemde n safa geti. Her kime isabet eden nur damlas fazlaysa, mertebesi o oranda yksek olur. Ey ilim sahibi, bunu aklnla l, bi! Bu nur her ne kadar herkese isabet ettiyse de nitelii asndan farkl idi. Bundan dolay, eit deildi. yle bil ki El stnde el vardr. Her ne kadar hepsi de ayn arabn sarholar ise de o kimse ki zerine den katre bykt, o kimse bykten byk oldu. Fakat sonunda hepsi de oraya giderler (asllarna kavuurlar). Artk drt, , iki gibi saylarda kalmaz, bir olurlar. Hepsi tek para bir cevher olur. Ne artklk kalr, ne eksiklik. Nihayette yokluk denizinde birleirler. Vuslattan sonra arada ayrlk kalmaz. Netice tamamen kr olur. u halde derece fark nerede kalyor? Bu fark, yolculuktadr. Menzile varldnda
(SAYFA 113)

2775

2780

fark kalmaz. Orada yalnz vahdet vardr. Saylar sonsuz olsa da menzilde birdirler. nk kesin bilgiye erimekle pheden temizlenmilerdir.
2785

Menzile gidenlerin esas nitelii La nuferrik53tir. Fakat bu vasfn yolculara genellemesi yoktur.Onlarn vasf ve refea badakum fevka badn derectin 54 nazm- celilinin ieriidir. Gnlne bu konuda kayg, phe gelmesin. Vasllar, ondan dolay Hudann maksudu olurlar ki, cmlesi bir nurdan do53 Bakara suresi 2/285-286 Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, mminler de (iman ettiler). Her biri; Allaha, meleklerine, kitaplarna ve peygamberlerine iman ettiler ve yle dediler: Onun peygamberlerinden hibirini (dierinden) ayrt etmeyiz. yle de dediler: ittik ve itaat ettik. Ey Rabbimiz! Senden balama dileriz. Sonunda dn yalnz sanadr. Allah, bir kimseyi ancak gcnn yettii eyle ykml klar. Onun kazand iyilik kendi yararna, ktlk de kendi zararnadr. (yle diyerek dua ediniz): Ey Rabbimiz! Unutur, ya da yanlrsak bizi sorumlu tutma! Ey Rabbimiz! Bize, bizden ncekilere yklediin gibi ar yk ykleme. Ey Rabbimiz! Bize gcmzn yetmedii eyleri ykleme! Bizi affet, bizi bala, bize ac! Sen bizim Mevlmzsn. Kfirler topluluuna kar bize yardm et. 54 Enam suresi 6/165 O, sizi yeryznde halifeler (oraya hkim kimseler) yapan, size verdii nimetler konusunda sizi snamak iin baznz baznza derece derece stn klandr. phesiz Rabbin, cezas abuk olandr. phe yok ki O, ok balayandr, ok merhamet edendir.

129

Rebabnme mulardr. Ayet-i Kerimeden maksut olanlar, yolun pak ve yeni yeni ders almaya balam salikleridir. O salikler her yeni ders aldka alaktan yukarya doru ykselirler.
2790

Bu makamlar, bu mertebeler yoldadr, menzilde deil. Allahn olduu yere adet nasl yol bulabilir? Bundan dolay, vasllar daima bir gr, bir bil ve bir say! lemde her cins, kendi cinsine yakn olur. Eer sekin (havas) isen sekin olanlardan bakasn istemezsin. Ku, havada kanadyla uar. nsann kanad, gayretidir. Kimi dnya tarafna doru uar, kimi ahiret semtine: Gayreti onu nereye gtrrse. Kimi efendilik ve ktle istekli, kimi o ktln akna istekli. Aklnla herkesi byle tart! Anka ile kuzgunu farket! Kaf ak tarafna Anka uar, gdasn daima oradan alr. Sradan kuzgun da le semtine koar. Sevgili diyarna Anka gibi nerede uacak! Her birinin deerini isteiyle l! Ne kymette olduklarn sevgililerinden anla! Her kimin maksudu gklerden (asman), cesedi zemindense de ruhu semadandr. nsan, hatrnn alkal olduu yerdedir. Senin yannda hazr olduuna bakma. Bu yolda grnn nemi yoktur. Gnln kiminleyse, ona balan! Ruhun nereye uarsa, yerin oradr. Cann o deryann bir damlasdr. Can kendi aslndan tarafa kotuu gibi, topraktan olan cisim de toprak arar. Can, oraya gider ki oradan gelmitir. Vcut burada kalr, nk buradan meydana gelmitir. Ne mutlu o cisme ki tamamen can olmutur. Yazk o cana ki ten tarafna ynelmitir. Ten, can gibi olunca, can gibi mesut ve saadetli olur. Ten gibi olan can da bela ve mihnet iinde kalr. Akl, eei verip de say alann akldr. say verip de eei alan ise, eeklerden eektir. Deil mi ki Hak Teala Hazretleri Kuran- Kerimde onlar Edallu diye adlandrd, dalalette hayvanlardan da ne geirdi.
(SAYFA 114) Bu kadar nimet arasnda onun hayvanlar seviyesinde kalmas ancak kendi cehaleti ve haml yzndendir. O, hayvanlktan kurtulur, ruh gibi nimetler tarafna gidebilirdi. Aletlere, aralara sahipti, fakat gayreti yoktu. Bundan dolay kuvvet tohumunu orak yere sat. Maddeyi brakarak eri yol tuttu. Onun bu hali akllara aknlk verdi.

2795

2800

2805

2810

2815

O yetersiz adam, eeklii yznden kendi kann dkt. Kafirlii mslmanla tercih etti. Hi kendi iin kuyu kazan grdn m? Yahut klla kendini vuran ve dveni? Hak yolunun aksine giden bile sonunda Hakka varacaktr. Karanl nura e olarak iblislii gidecek, hurileri imrendirecek hale gelecektir. Zerresi, gkte gne; katresi, kular ve balklarla dolu derya kesilecektir. Onlar kimse o deryadan ayr saymaz. Yetersizler onlar tarafna nasl yol bulabilirler. Onlarca kabul edilmi veya reddedilmi olacak bir ey kalmamtr. Onlar krdan, zarardan her eyden gemilerdir. Derya, onlarla baba evlat gibidir. Hakikatte ise bir ve birleiktirler. Oradaki

2820

2825

130

Sultan Veled birlik, gr sahiplerinden kesinlikle bilinir oldu. Yer ve gkteki btn varlk, gr sahiplerine bir tek grnen okluklardr.

131

Rebabnme

MAKALE 45
Bu makalede u beyan olunacaktr: Halik Teala Hazretleri her ne kadar yz binlerce, belki sonsuz yaratklar durmakszn yaratmsa da hakikatte hepsini bir grmek lazm. Mesela, insann vcudu drt unsur, be his, alt ynden olumaktadr. yz altm damar ve bir ok kemik ve sinir toplanmtr. Bu kadar ok para ve vastalarla beraber o birden ok olmuyor, bir saylyor ve hi kimse o ahs birden ok saymyor. Bu makalede u da aklanacak ve ifade edilecektir ki: nsanda cevher (ftri kabiliyet) olmazsa bunu gayret ve taleple elde etmek mmkn olmaz. Cevher asl olunca da emek ve gayretsiz de ksmet olur. Mesela, bir kr, eyay grebilmek kasdyla alp abalasa, birok ilim ve fen tahsil etse gene bir ey gremez. Fakat gzl olan kimse ilimsiz de olsa pekala grebilir. Dnyada hayr, er her ne grrseniz; grlen, Haktan baka deildir. Vcudu tekil eden uzuvlar, (el, ayak, yz, gz) say itibariyle biroktur.
2830

O, yzlerce saydan hibirine (sen) diyorlar m? Yahut seni iki veya daha fazla gryorlar m?
(SAYFA 115) Yz binlerce grnsen gene senden baka deildir, ne kadar artsan gene birsin. Cihanda, sende meydana gelen bu paralar ki, kimi gizli kimi aktr. Biri, bunlara bakarak sana: Yz parasn, nk yz eit azadan olumusun. dese onun szne ve yolsuzluuna herkes glmez mi?

2835

Herkes ona: Ne diyorsun eek? Eeklerden eek! demez mi? Bil ki Evliyay kiram Hakkn srlardr, Hakkn nurlardr. Onlarda cisim katl kalmamtr. Ezelde, orada hepsi Hak ileydiler. Rahmet iin bu bedene iltihak ettiler. Onlar Haktan ayr bilme, onlar sinede Hakkn nurlardr. Cisimleri aydnlk evlere benzer, oradan benliini brakm olan cisimlere nur saarlar. Bu benlik, penceresiz eve benzer: Oraya gnein nuru giremez. Fakat penceresi olan evler, daima gnein nurundan faydalanr. Hangi evin penceresi oksa, aydnl o oranda fazla olur. Bu, batan beri bilinir. Ya sahrada evsiz, damsz akta oturanlar? Onlar, gnllerde otururlar. Onlar, nura olan aklar yznden evlerini harap etmiler, nihayet huzura nail olarak batan baa nur olmulardr. Toprak olan cisimlerini, yle hevaya vermilerdir ki, gam, keder hibir ey hatrlarna getirmezler. Vahdetin manas budur, baka ey zannetme! Bu manaya cann, ban feda et! Cihanda Hudal o etsin (ii gc ona brak), sen el verme, ayan ek! (Aradan k!) Zaten hepsini o yapyor, sen aletsin! lerinin belas sen deil misin ki, kendini i yapyorum zannederek her an bir zntye dersin. Hi phe yok ki i bir akistir. Bu kemandan (senden, benden) isabetli bir ok nerede frlayacak? Bir kimse, aa resminden meyve yiyebilir mi, yahut duvarda resmedilmi sandalyeye oturabilir mi? Bu tarafn (mahlukatlarn) alet-

2840

2845

2850

132

Sultan Veled leri, naklar gibi canszdr. O erefi elsiz, aletsiz olanda ara! Aletsiz, vastasz i yapmaya Haktan baka kim g yetirebilir? Onun emrinden darya kim kabilir? Sen, gaflet gdsyle Benim dersen, bu vcudun dokumasn kendim rdm sanrsn. Bu eri (yanl) hayal ile ne nrsn? Altnsz, gmsz ne cmertlik yapabilirsin? Hibir eye sahip olmazsan ne verebilirsin? Hamile olmayan kadn ocuk dourur mu? Dnyada hibir kimse ayaksz olduu halde yol katetmi midir? Yahut bir kr ayn yzn grm mdr? Bunlar ne olmutur, ne de olabilir. Byle ham dncelerden vazge! Dnyada senden iyi, kt, gizli, aikar; ne meydana gelirse hakikatte hepsi ondandr. phe yok ki sen, arada bir vastasn. nk sen yokken o vard, senden sonra da vardr. O halde bilmelisin ki, herey ondandr.
(SAYFA 116)

2855

2860

Eer kendinden kurtulursan (kendini hesaba katmazsan) aka grrsn ki, yaplan ilerde yaratcdan bakasnn eli yoktur. nk sana anlayacak bir konu, bilecek bir ilim kalmaz. Hasl, unu iyi bil ki, aradaki perde kendi varlndr. Haydi! Tamamen yok ol ki kap alsn.
2865

Ey oul! Bil ki, Allahn kullar drt ksmdr. Her birinin ayr yolu, ayr almas vardr.

133

Rebabnme

MAKALE 46
Bu makale unu beyan edecektir: Halk, drt ksmdr. Bir ksm onlardr ki, Allah yolunda, Allah rzas iin sknt ve dert ekerler, mahede midiyle gayret ederler. Hak Teala Hazretleri onlara bu zahmet sonunda bir rahmet baheder. Dier bir ksm onlardr ki, gece gndz zahmet ekerler. ektikleri zahmetten bir fayda hasl olmaz, ektikleri zahmet yanlarna kalr, namaz klsalar zevk duymazlar, Kuran okusalar Kuran onlara yz gstermez (Mana ve ayrntsn dnmeden papaanvari okurlar). Belki Kuran onlara lanet eder. Cenab- Mustafa Aleyhisselam buyurmulardr: Rabb nalel-Kuran vel-Kuran yelanehu Meali: ok Kuran okuyan var ki Kuran ona lanet eder. der. O zevksiz okuyu yznden lanete mazhar olurlar. Dier bir ksm da onlardr ki, zahmetsiz, ibadetsiz, gayretsiz ve isteksiz daimi ahitlik iindedirler. Nasl ki, peygamberlik de amelsiz ve isteksiz vcuda geliyor, bunlar o mertebeye varmlardr ki, Hak Teala Hazretleri onlara k olmutur. Drdnc ksm da onlardr ki, tabiatlarnda esasen maya yoktur. Ruhlarnn Hakkla balar yoktur. Bunlarn alametleri odur ki, Huda yolunda bir trl izleri ve amelleri yoktur. Kendilerini tembellie brakrlar. Bu grup grn itibariyle istek ve amelden kurtulmu olan kutublara benzer. Lakin onlarla kim beraber olabilir ki? Onlar son dereceyi bulan byklk ve azametten dolay amelden kurtulmulardr. Bunlar ise son derece bedbahtlklar yznden bu atalet haline dmlerdir. Bu drt suret, bir tanesinde yzk sakl olan drt yumruk (avu) gibidir. Bakalm yzk hangisinde kacak. Biri ibadet zahmetlerine katlanarak mkafata nail olur, biri de gece gndz zahmet eker, eline bir ey gemez. Dnyada ona, ektii keder ve mihnetten baka ey nasip olmaz. ki cihanda da onun nasibi mihnet ekmek, gizli, ak gam yemektir. Dier biri daha vardr ki, zahmet ve mihnet ekmeksizin anszn aya bir defineye gider.
2870

abasz, emeksiz bir mala kavuur, alverisiz bir kra konar. lem hazine arad halde, hazine de daima onu arar. Herkesin talep ettii bu hazine, onun candan isteklisidir. stedii, isteyen olmadan, kendini arar, istekli gibi akam sabah onu takip eder.
(SAYFA 117) O, gayretsiz, ibadetsiz, vasllardan olmutur. O her ne isterse, istemeden meydana gelir.

2875

Biri de o tembeldir ki, cahillikle itaate yz evirir. Tembellikten dolay srekli bo (ibadetsiz) oturur, itaate meyletmez. Yiyip yatmaktan vcudu hayvan gibi zindedir. Bu iki eyden baka kaygs, dncesi yoktur. Bu, Cenab- Haktan hibir nasip alamaz, ebediyen ondan uzak kalr. Bu drt trl taife, birinde yzk sakl olan drt yumrua benzer. Yzk hangisinde ise, ona itimat eyle!

2880

Geri bunlarn drd de birbirine benzerler. Fakat bu benzeyi yalnz say

134

Sultan Veled asndandr, sr asndan deil. Yumruk (avucun kapal olmas) iinde yzn bulunduuna delil olamaz, iaretlere kimse yol demez. Yumruktaki nak da (parmaktaki yzk izi de) yzk anlamna gelmez. Naka aldanan, aldanr. Yumruktan murat, d grntr. inde sakl bulunan yzkten kast da temiz srdr. Srla dolu grnt, mesnevi nazm gibidir. Manevi ruhu olan, ne srlar duyar. Bu nianlar brak da niansz git! Hateml-Enbiyann muhabbet mhrn kalbine bas, iine yerletir! T ki o sevgi sana rehber olsun. Sana o kapy onun muhabbetinden baka kim aar? Dnyada ak gibi rehber yoktur. Yer ve gkte ona benzer bir ey bulunmaz. Git, ak atna bin de sr! T ki yz yllk yolu bir anda gidesin. Ak- Hak sana kanat balar, ykseklerde uar, Mesih gibi drdnc semay geersin. Ey yol arayan! Yrin ak rehberdir. Onu tut! Srekli ondan sz et! Yazk o cana ki aktan mahrumdur. Yuh o imana ki gdas ak deildir. Ey oul! Grr gz aktr. Gzsz olan kimse hayr ve erri grp seemez. Gz olmayan, gzeli irkinden ayrt edemez. Akn, Cibril gibi, pek ok kanatlar vardr. Sana delil olarak delillendirileni getirir. Ruhu gklerden geirerek vahdet sofrasna gtrr, misafir eder. Eer bahtn var ve sana yrsa ak iste! lemde ak sznden bakasn azna alma! Bil ki, yer ve gk, insan ve cin, btn varlklar aktan domutur. Hepsini Hak Teala Hazretleri aktan, istekten vcuda getirmi, yoktan var etmitir. yi kt herey, Hakkn ilminde sakl idi. Ak olmasa nereden vcuda gelecekti? Cenab- Yezdan, yerde gkte ne varsa cmlesinin vcuda gelmesini diledi. Eer burada, bu ak, bu talep olmasayd dnyada hibir ey vcuda gelmezdi. Gerek yce, gerek alak hibir ey mevcut olmaz, her ey yokluk lemi iinde kalrd. Ey dost! Bil ki, (istek) talep akn bir paras, o ummann bir damlasdr. Talep paradr. Onun btn aktr. Ak bir glen, talep, o glenden bir gldr.
(SAYFA 118)

2885

2890

2895

2900

Yl, ay, gece, gndz (her vakit) aka talip ol ki zahmetsiz rahat ondadr.
2905

Ak, btn zevklerin z ve ruhudur, btn yanlarn ve arzularn asldr. Eer dikkat edersen grrsn ve anlarsn ki ak, sevgilidir. Bunlar ayr ayr iki ey kabul etmezsin. Eer akn yoksa, iyi bil ki lsn, saf deil, batan baa tortusun. Eer sende ak varsa, phe etme ki akn kendisisin, ikilikten geerek bir olmusun demektir. Her kim burada kendinden tamam geerse orada Hudaya kavuur. Geri Cenab- Hak ruha kendi vcut bahetti, olgunluk, fazilet ve cmertliinden. Fakat sen ondan daha baka eyler iste! Onun ltuf ve ihsan bitimsizdir. Bu hareket tarz zere yedinci batna kadar giden kimsenin yeri yedinci kat sema olur. Yedi tabirini Cenab- Peygamber buyurduu iin kullanyordum. Yoksa saf ruh, yle bir cihana gider ki ucu buca yoktur. Bu mertebeler onun yannda ilme nispetle ebcet kalr.

2910

135

Rebabnme Bu manalar, o srrn birer sureti, birer temsilidir. Yoksa o seyirde enbiya da hayrette kalmlardr. Cenab- Peygamber Efendimiz buyurmular ki: Zidni hayreten yani Benim hayretimi artr! Zahiri hisleri brak da bunu cannla dinle! Batn ne demek? Orada ne batn var, ne zahir. O lem ltuf ve kahr gibi eylerin de stndedir. Snrn ve saynn orada yeri yoktur. Kendinden kurtulan orann tahtsz padiahdr. Eer anladysan gk, budur. Buradaki seyir, cisimsiz olur. Hak erleri, byle bir erh zerinde bulunurlar, burada her birinin ayr makam ve ayr mertebesi vardr. Her kim daha yksee karsa mertebesi de o derece artar, kimin mevas (cennet) yedinci kat semada olursa o, zamannn kutbu olur. Bunda phe yoktur. Saydan kurtularak birlie kavuur. Bylece baki kalan tabakalar yokla! Hepsinde de onun (kutbun) nurunun ldadn grrsn. O tabakalarda parlayan, gnein nurudur. Fakat padiaha gnein nuru nasl layk olur? Padiah, Hakkn nurundan bakasn istemez. Felek zerinde onun gdas o nurdur. Suret olan gk, aba iindedir. Manevi gk, abadan mnezzehtir. Suret g fani, manevi asman bakidir. O, can gibidir, ona nispetle bu, ten deerindedir. Can kalr, ten geer gider. Dnyada suret, mana iindir. T ki mana o suretten bilinsin. Manann yksek derecesi gzlerden gizli idi, suret onu haber vermek iin var edildi. Bu gk, o gn yksekliini anlatmak iin yksek yaratld. Bu zemin de ondan dolay engin yaratld ki ona bakarak enginliin, alakln fenal bilinsin.
(SAYFA 119)

2915

2920

2925

2930

Bu alaklk o alakln kaynadr. Akln varsa, gzn a, gr! Huda, kenz-i mahfi55 idi. Cihan yaratt ki yaratan, yaratlanlarca bilinsin.

2935

Ey aziz, bu szn nihayeti gelmez. Gene yzlerin takdirine devam et! Szlerin saysz yzleri olursa, onu ina eden (syleyen) insann saysz yzleri nasl olmaz? nsann sonuncu yz ehad srrdr. Btn yzler onun perdesidir. Hepsi aradan kalksn, o vakit kendini perdesiz olarak grrsn, canndan, cisminden her eyden geersin. Senin cann da onun zerine perde gibi engel olur. Can bir kabuk gibidir, z canandr. Senin yaradlndaki esas ama da o zdr. Kabuu at da gdaya ko! T ki iinde bir nur gresin ki kavray ve akln, cisim ve cann, onunla hayat bulsun. Byle ararsan kendini bulursun. Ondan sonra ne artk, ne eksik hibir eye bakmazsn. Bylece kendini buldun mu Huday buldun demektir. O, Huda ki nuru yeri ve g doldurmutur. Bu cihann ve bu cann ayakta durabilmesi ondandr. Ne mutlu o cana ki, bu srdan koku duyar. Gln talibini gle, kokusu eritirir. Eer sen de o paradan isen tam akla (akl klle) eriirsin.
55 Hadisi kutsi: Ben gizli bir hazine idim bilinmekliimi murad ettim ve bu halk halk eyledim ki bilineyim.

2940

2945

136

Sultan Veled

MAKALE 47
Bu makalede u beyan olunacaktr: Koku, menzile rehberdir. Nasl ki kokusu kediyi ete gtrr. O kimsenin ki, koku alma gc vardr, cann kokusundan cana eriir. Nitekim Cenab- Mevlana buyurmulardr: KITA Pirhen-i Yusuf u b mresed Vez pey in her do hod-i u mresed Buy- mey lal-i beret dehed Kez pey men cam u kedu mresed Meali: Yusufun ve gmleinin kokusu geliyor. Bu ikisinin ard sra da kendisi gelecektir. Krmz arabn kokusu mjde veriyor ki, arkamdan srahi ile kadeh geliyor. Koku, byk bir rehberdir. Arzulayan, arzulanann yzne kavuturur. Nitekim Yakup Aleyhisselam, Yusufun gmleinin kokusu yardmyla ona kavumutur. Misk kokusu seni misk ahusu tarafna klavuzlar. Kokunun ehemmiyeti vardr. Bu sz tartma kabul etmez. Kokuyu rehber edinen n safa geti, aslna arabuk kavutu. Gmlek kokusu Yakupa gelir. Hediye ve kaftan, sevilenlere verilir. nk Cenab- Yakup, kokuyu duyduktan sonra gmlee kavutu ve gzleri salk buldu.
(SAYFA 120)

2950

Gzel koku gz nurlandrr, fena diken bile olsa glen eder. Fena koku bilakis krlk getirir. nsann gnlndeki iyiyi ktden ayrma yeteneini giderir. Gzel koku o leme istek uyandrr. Fazlalanca da Hakka kavumaya sebep olur. Fena koku, senin ehevani isteklerindir ki, her lahza harap oluun o yzdendir.
2955

Byle kokulardan ge! Byle viranelerden abuk uzakla! inde manevi kokuyu artr ki ltf- Hakla her dem geliesin. Ne mutlu o cana ki bu yolu kat ederek Hak erleri gibi menzile eriti. Hakkn klcyla yol kesicilerin ban kesti, Haktan bakasndan ders almad. Muhakkak olarak nde gidenlerin nne geti, sadklar arasnda yer ald. Ltf- ilahi civarnda ortaya kt, nk alak nefsi kahretti. Kendi nefsini ldrmek suretiyle dmandan kurtuldu, melekler gibi yce gkte yer tuttu. Ondan sonra ne olduu sylenemez ki, aklamaya smaz. Oraya eritiinde, bu, sana grnr, o din sultan sana yzn perdesiz olarak gsterir. Bu ve bunun yz misli (kabiliyetler) senin ftratnda gizlenmitir. Hak ebedi mlk sende tertip etmitir. Sendeki o sr, stn iindeki ya gibidir. Sen, canlarn cansn, kendini cisim sayma! Tensiz ve cansz olarak kendinden kendine sefer et! nk varlk deryasnn o incisine sahipsin! Eer kendinde (varlnla cihatta) yol alrsan, ykseklere uarsn. Ya, kuru, her eyin stne karsn! Ztlardan, adetlerden kurtulursun, yce birin yz sende belirir. Cenab- Ehad, sana yz gsterince adetten geersin, Hak gibi snrsz, saysz olursun.

2960

2965

137

Rebabnme Artk senden Enel Hak sz duyulur, nk bu trl hal sana Yezdandan gelmitir. Hak, senden, sensiz olarak sz sylemi olur. Ondan sonra varl kknden sker atarsn. Var grnrsn fakat yoksun! Nasl ki bade ienler kendini kaybediyor. arab ienler ona (badeye) alet olurlar. O nereyi ister oraya giderler. Akllar o arabn aleti olur, sarholuk nereye sevk ederse oraya giderler.
2975

2970

Bundan dolaydr ki, sarhoun sz ve ii mazur grlr, nk onlarn hepsi araptan doar. O iyi, kt szleri o sylemiyor, arap sylyor. Sarholuk geince akl hakim olmaya balar. Bundan sonra ondan ne ortaya karsa onu ykml tutarlar. nk sarholuk kaybolmu, akl harekete gemitir. Artk onun sz herkese deer grr. arapta bu kadar kudret olursa ki sarholukla seni senden geiriyor. arap sana kendini unutturacak kadar tesir ederse ya akln ve arabn yaratcs olan Hak Teala Hazretleri ki btn eyann hayat ondandr (SAYFA 121) sana cmertlii eritii zaman sendeki o benlik nasl tamamen yok olmaz? Onun gnei (nuru) perdesiz grnd vakit ufukta bir yldz kendini gsterebilir mi? Hakkn visalinde kimsede varlk kalmaz (hepsi yok olur) ancak ve ancak Hak kalr. Kalem buraya gelince krld (yazacak gc kalmad). O gzeli nasl tasvir edebilsin? Bundan sonra baka bahislere gesin ki o, renkten, kokudan, szden arnmtr. Ycedir, yle yazlar (bahisleri) veli olmayanlar okuyamaz, o srlar ancak onlara tecelli eder. Eer bu yapraklar gnl rahatlyla okurlarsa, o nur cmle yrana ksmet olur. eyh bunu her mridine baheder, eer o mrit uursuzlukla inatlamyorsa, (kovulmu) deilse. Eer mrit isen bu arab ondan i! Sarholuktan harap ol! Bu trl haraplkta can hazinesi meydana gelir, sa Aleyhisselam gibi makamn ykselir. Ykseklerde, melek gibi semalarda uarsn. Dokuz felek ayann altna zemin gibi denir. Felek nedir ki? Muhakkak surette Rahmann taycs ve belki canan deryasnn tad olursun. Bahtn el verir de birlie erersen kendi kendinin hem taycs, hem tad olursun.

2980

2985

2990

2995

Ik da sen olursun, ahit de, (mahbub) mey de. Cihanda senden gayr diri ve var kalmaz. Srekli nce ve sonra sen olursun! Ne mutlu o cana ki, buna candan inand. Hakk kabul ettikten sonra ona baka birok ltuflarda daha bulunur. Ey yolda! Bu bahsin sonu yoktur. Bu az bulunur benzersiz yolda durmakszn yr ve ilerle! Biz burada iken haber aldk ki, bir uursuz bizim vazifelerimizi kesmi.

3000

Arkadalarn dnceleri buland, halleri bakalat (canlar skld). Hayretlerinden dudaklarn srdlar ki, byle cret kimsede grlmemitir. Bu kstah tahrik edenler nasl basiretsizlerdir. phesiz o adam krdr ki, bu fii-

138

Sultan Veled li iledi. Cehalet gdsyle Merdan- Huda ile harbe tututu. Muhakkak ki, o bu davranndan ban kurtaramayacaktr. Ba ne olacak? Onda ne din kalmtr ne sr. Bunlara acdm. Dedim ki: Ey Cemaat! Gene gafletle yoldan saptnz! Dnyaya dair oluan bir eksiklikten dolay bayalar gibi gam ve kedere dalmak ne oluyor? Eer siz din hususunda salam iseniz dnya iin bu kadar endieye lzum yok. Belki Cenab- Hak sizi bundan kolaylkla kurtard iin memnun olmalsnz. Sadakat ve temizlikte biricik olan Cenab- Mevlana Efendimiz, bunu ne ho temsil buyuruyorlar: Eer hilekar hayrsz maln alarsa memnun ol ki bir yol kesici, seni bir yol kesiciden kurtarm oluyor. Bir hayrsz bir ylancdan (ylanlarla oynayan, torba ile ylan gezdirenden) bir ylan ald ve ahmaklndan dolay bunu ganimet bildi (krl bir i yaptm sand) Ylanc ylandan kurtuldu, hayrsz da ylann sokmasyla alaya szlaya ld.
(SAYFA 122)

3005

3010

Ylanc bir mddet sonra hayrsza rast gelerek tand, dedi ki: Ylann alnmas canm ok skmt. Cenab- Haktan dilemitim ki, u hayrsz bulaym da ylanm kurtaraym. ok kr ki, duam kabul buyurulmad. Ben ylann alnmasn zarar sanmtm meer gizli iyilikmi.
3015

te, neticesi hayr olmayacak dualar Cenab- Hakkn kabul buyurmamas ltuf ve kerem eseridir. Sonra temiz bir kalple dedim ki: Ey Cemaat! Bana kulak verin! Ben sizin aranzda rehber deil miyim? Sizi din konusunda aydnlatmyor muyum? (szlerimi iyi dinleyin.) Bu haber, sizi neden dolay byle perian etti. Dnyann btn derdi sknts, Haktan ayrlmak ve uzaklamaktan daha ok kolaydr. nk bunlar gelir geer, fakat o, gemez. Devlet, Hakka vasl olanndr. Size iyi, kt ne gelirse Haktan bilin! Kt eyler size ac grnse de tatldr, fena grnse de iyidir. irkini bunda bilin ve inann ki dnyaca meydana gelen her eksiklik, dince ilerlemedir. Hayrsz, derviin maln alarsa, bu onun iin merak edilecek bir konu saylmaz. nk onun altnda baka bir zevk vardr ki helvadan, baldan, ekerden daha tatldr. O, can sofrasnda daima onunla yenir iilir. O zevkin ele, aza, damaa ihtiyac yoktur. Onun dnyada mlk ynszlktr. Bu yaay (bizimkilere benzemez) lmsz ve hastalkszdr. Mal ve altn ne oluyor? Geri bunlar amacn gereklemesine vesiledir, fakat o doyumun ele ayaa bile ihtiyac yok. Fakat bu yce mertebe cihan halkndan gizlidir de onun iin azgnlk ediyorlar. Eer o glenden onlara koku gelseydi, btn ynelim ve istekleri oraya olurdu. Belki mal noksanlna bedel olarak beka sofrasndan nasipdar olurlard. Onlar, bize zarar oldu sanyorlar. Halbuki biz krdayz, zararda deil. Bu erlerin kr krszlktr.

3020

3025

3030

139

Rebabnme Onlarn ticareti kesintisiz din yoluna komaktadr. Onlarn rnleri din nimetidir, onu da elde etmi bulunuyorlar. Dnyevi fayda okluklarndadr.
3035

Cmlesinin kr, ticareti brakmaktadr. Onlarn varl yokluktadr. Onlar dnya halknn aksinedir. Onun iin dnyadan kaarlar. Cenab- Peygamber, Elfakru fahri 56 buyurmad m? Bunu sdk ve temizlikle dinle! Dnya sermayedir fakat fazlas eytan gibi yol kesicidir. Zikrine, namazna engel olur, seni samimiyet ve duadan evirir.

3040

man incisi ki esas sermaye odur. Senden onu haberin olmadan alar. nk dnya sevgisi her gnahn badr. Eer maksudun Hak ise onu terk et. Mallarnz, evlatlarnz dmanlarnzdr. Brak, zayi olsunlar! Bunlarn ikisinden de ge, taate balan! Doru yol tarafna merte hareket eyle.
(SAYFA 123)

Geri suretler dnyas ho grnr fakat bil ki onda grnmeyen naholuklar var.

3045

Gzelleri, balar, zevk ve safalar, padiahl, saltanat, hizmet ve ihtiam balangta cennet gibi gzel grnr fakat sonu cehennem kadar irkindir. Bunlardan (mal ve evlat) her ikisi de gnl cezbedicidir fakat sonunda ejderha olurlar. Yerden, gkten, kara ve deryadan tut, btn lemi byle bil! Musa aeyhisselamn elinde ejderha olan asa, bu dnyann bir paras deil miydi? Paras, btnn ayndr. Bunda phe yok. Yerde ne biterse hepsini toprak bil! Mademki, kainatn parasn byle grdn, lemin tamamn da para gibi bil! Cenab- Hak, Musa Aleyhisselamn asasnda lemden bir rnek gsterdi ki, ondan btn leme anlay hasl ola. T ki btn lemin, by, k, iyisi, kts, byle olduu biline, t ki gzlere cennet gibi grnen bu dnyann cehennem olduu aka grle. T ki bu baya dnyaya gnl balamayalar, halk ahiret tarafna klavuzlaya. Sana cennet gibi gzel grnen bu dnya, hakikatte hep ate ve dumandr. Dnya sana yr, ondan bakas yabanc grnr. Sen onu glen grrsn fakat o dikendir. Dnyann ehvetleri cehennem ateidir. ehvetleri terk etmek, seni nimetler diyarna gtrr. Veli olan, ehvet ateine yanmaz. nk o, Hakkn nuruyla dolmutur. Nr, brahim Aleyhisselam yakmad, belki ona glzar oldu. nk o Hak erleri, Hakkn nuruyla dolu idi. Cehennemin nr nurdan sner, mahvolur. Cehennem, mminlere diyecek ki tez gein ki, beni ldrmeyesiniz. nk nurunuz benim nrm sndrr. Allah akna! Yanmdan sratle gein! Her ne ey ki ondan halka ziyan gelir, o ehl-i diller iin sebeb-i hayat olur. Eer insanlk ayakla bala olsayd, Hazret-i Muhammet (s.a.v.) ile, Ebu Cehil beraber olurdu. Grntden ge de manaya bak! T ki hangisinin inci, han56 Hadisi erif: Fakrm fahrimdir; fakirliimden vn duyarm

3050

3055

3060

3065

140

Sultan Veled gisinin ta olduunu anlayasn. Beerin bedeni kap gibidir. Her kapta iyi ey bulunmaz. Dikkatle bak! Gr ki, toprak m dolu, altn ve gm m? indeki zehir midir yoksa eker mi? nsanda asl olan (aranlan ey) ahlktr. Gente, ihtiyarda, kadnda, erkekte aranlan hep budur. Bir kimsede gzel huy olmazsa, isterse ay kadar gzel olsun, bir p kadar deeri yoktur. Hayrsz, yol keseni neden dolay daraacna ekerek ldrrler? nk onlara fena huylar sinmitir. yle ahlkszlara bunun yz misli ceza azdr. Sonra bir ok gzel huylarn da, Hak erlerinin huylarna nispetle o kadar kymeti yoktur. nk onlar, fani hayat iin lazmdr. yle huylar gzel de olsa rabban saylmaz. Rabban yaratlm (hulk) ak- Hudadr ki, seni Hakkn gayrndan uzaklatrr.
(SAYFA 124)

3070

3075

Seni her ayptan temizler sana gayblarn nurunu gsterir. yi huy ancak ak- Yezdandr, farz edelim ki, sinek olsan onunla anka olursun. Haydi yleyse, ak- Haktan baka bir eye talip olma ki, o dergahta sen de istenilesin. Bunu brak! Kuru dnyay terk eyle de bir nefes kendini Hakka teslim et!
3080

nk onu zikir, ona muhabbet ve vefadan ileri gelir. Cenab- peygamberin hadis-i erifi bu yoldadr.

141

Rebabnme

MAKALE 48
Bu makale unu beyan edecektir: Dnyay ktlemek de dnya sevgisinden doar. nk Cenab- risaletmeab efendimiz hazretleri konumakta bulunan sahabe-i kirama Ne konuuyorsunuz? diye, sordular. Cevaben dediler ki: Dnyay ktlyoruz. Fahr-i lem efendimiz tebessmle Men ehabbe eyen kesure zikrihu buyurdular. Manas: Bir kimse sevdii eyi ok zikreder. demektir. Bundan dolay, gerek vg, gerek yergi yoluyla olsun bir eyi ok zikretmek, ona olan sevgiden ileri gelir. O, esiz peygamber, o mjdeleyici ve uyarc olan Resul-i Zian, dnyay knama ile megul olan ashab- gzinine buyurdular ki: Dnya sevgisiyle neden bu kadar ilikilisiniz? Bir eyi konuuyor olmak, hakknda sevgi olduu anlamna gelir, ister vg, ister knama yoluyla olsun. Men uhibbu eyen. hadis-i erifini burada syleyerek hafife glmsediler.
3085

u halde Hakkn sevgisinde gark olmak iin, kendinden, akrabandan, ahbaplarndan vezgemek lazmdr. Ondan bakasn hatrna getirme, vuslat deryasna doru rmak gibi ak! T ki o cemalin nuru btn paralarn srryla azna kadar doldursun, o gzellikten bakas hayal grnsn. Nasl ki dnya halk, dnya sevgisiyle batan ayaa kadar dolmulardr. Onlarn gnllerinde dnyadan baka bir ey yoktur. Eer Hakka talip isen o sapknlarn arasnda dolama. T ki onlar gibi Hakkn kabulnden, rahmetinden, ltfundan uzaklamayasn. Onlar Hakk bilgisizlikle zikrederler. Asl ruhu terbiye edecek eylerden haberdar deiller. Daima ekmek yiyenler, kendini onunla besleyenler nerede, ekmei grmeyen (yiyemeyen), adn anmakla iktifa edenler nerede? Onun hayat yiyip imekle mmkndr. Bunun iin dnyann zahmetlerine seve seve katlanr. Bunun hayat ise Hak ile vardr. Vcudu canla dolu olduu gibi, can da Hakla doludur.

3090

3095

142

Sultan Veled

MAKALE 49
Bu makalede unlar beyan ve takdir olunacaktr: (1) Ruh iki eittir: Biri rih (Hayvani), dieri vahydir. Birinci ruh- hayvandir. nk hayvanlar gibi yiyip (SAYFA 125) yatmakla kaimdir. Bu ruh sonunda yok olur. Ruh- vahy enbiya, evliya ve mminlerin ruhlardr. Onlar kalc ve ebedi Hak ile kaimdirler. (2) Kul, kendi varlndan tamamen yok olduu vakit harf ve ses gibi aletlere ihtiya duymakszn sekinlerle (havas ile) konuur. nk sebep olana erimitir. Sebeplerden kurtulmutur. htiyacn bir sebebe bal olmadan elde eder. Suyun kendisinden gemi yapar. Keresteden yaplan gemiler sebeplere baldr. O ilerini sebepsiz yapar, isteklerine arasz eriir. u halde sudan gemi yapm demektir. (3) Btn varlklar gda ve gdalancdr. Enbiya, evliya ve mminler bunun dndadr. Onlar kabil ve makbuldrler. Bil ki, onun ruhu vahydir, rih deil. Hakta baki olan ruh, yle olan ruhtur. Ruh- rih, ruh- hayvandir. Bu ruh, hayvan gibi geicidir. O, yenilecek bir eydir, her ne kadar akilse de topran lokmasdr, ona karr gider. Kaybolmayacak temiz zat Hudadr. Git, Hazret-i brahim gibi ona balan! T ki Huda gibi ebedi zinde kalasn. Adetten ge, ehade doru git! Ey oul! Ondan sonra sz yok, fiil vardr. Biz artk szden yz evirmiizdir. O ltuf deryasnda yok olduk, muhabbet emesiyiz, bizde zor yoktur. Bundan sonra sz, dilsiz ve dudaksz olur. Deryadan, tahtasz gemi yaparz. Tahta nedir ki? Szlerimiz bile harfsiz ve sessizdir. T ki kavuma ynne sebep ola. Harfsiz, sessiz murada erilince, malzemeni de o kerestesiz gemiye yklendi bil. O gayb (ledn) deryasnda, balk gibi her nefeste harfsiz, kelamsz yz trl sz dinlersin. Ondan sonra yerde, gkte btn ilerini, Allah gibi vastasz grrsn. Cismin, Halkn grnd yer olur. leme yzn senden gsterir. Her kim burada sana yrlk ederse, Allah da ona iki lemde yr olur. O ki el olur, phesiz Cenab- Deyyan da ona el olur. Cenab- Hak seni dnyada imtihan ediyor ki burada iken iyi, kt belli olsun. T ki dostlar, dmanlar seilsin. Sahte paralar senin ayar tanda (mihenk) rsva olsun. yi insanlarn cmlesi de birer mihenk gibidir. Onlardan olanlar, onlarn tarafna gelir. yinin ztt, phesiz, ktdr. Mademki cins cinsi tarafna gidiyor, temiz olanlar, temizlere balanrlar, ktlerden kurtulurlar. Ktler de ktlerle cehennemde olurlar, nimet yurdundan mahrum kalrlar. Evliya, enbiyann vekilleri olduu iin bizi davet etmek zere bizim tarafmza gelmilerdir. Bil ki, yardmcnn yakn, efendinin de yakndr, nk yardmc da efendisi gibi kabul grr. Ey oul! Gzellik bu zarf olan suretlere gelmi bir nur deil midir? Evliya3110 3105 3100

3115

3120

143

Rebabnme nn her biri de birer zarftr ki Hak Teala Hazretleri cmlesine kendi ilminden ders vermitir. Bunlardan birini inkar eden, cmlesini inkar etmi olur. O nimetten her can gda alamaz.
(SAYFA 126)

Bir eker aza ac gelirse, hepsi de sana ac grnr. eker, safras olana ac grnr. nk onun mizac hastalktan bzlmtr.

3125

Ona, bozuk yapsndan dolay, gl, diken grnd. eker de bu hastalk dknlerinin gznden dt. ekeri ac diye ktleyenlere herkes gler, eekten beter der. Kuran- Kerimde Cenab- Hak, enbiyadan haberdar olmayanlara edal buyurmuyor mu? Bu beyitlerimde ne sylyorsam, hepsini o ayetlerden sylyorum. Yalnz onlar erh ediyorum. Kadeh gibi olan bu cisim, o araptan doluyor. Badeyi kabyla tanyanlar, onu baka kapta grnce inkar ederler. Hangi kapta bulunursa bulunsun, arap araptr. Tasta veya kasede bulunmakla yaps deimez. Ben, o oldum. Beni baka grme! Ben altn madeni gibi oldum. Beni altndan baka grme! Ben ondan doluyum, kadehin araptan dolduu gibi. Benim krbamda o tatl sudan baka yoktur. Beni onda gr, onu bende. Dsz (2), eharsz (4) olarak (adetten geerek) vahdet deryasna gel. Nur- ilahi bir olur, iki deil. Ey slke aina olan! O birden gayr grme! Nur lazmdr ki nuru grsn, k gerektir ki gnei seebilsin. Syle! Gzn kendinde nur olmazsa, gndzn nuruyla bir ey grebilir mi? Banda akl olmazsa bakasnn akln aka nasl grebilirsin? Bizim nurumuz kesinlikle nursuz grlemez, bizim mz da sana kalpte tecelli eder. Bir eyin cinsini cinsi iyi bilir. Kafirlerde, mslimlerdeki nur yoktur. Allahn vechini (zat- pakn) Allahtan bakas gremez. Bunun srrnda bizim iin benzetme yoktur. Onun ruhu benim ruhumdur. O nurla feyiz bulan, bizi yznde aydnlanm grr. Ruhumuz, senin arabnn gzelliinden sarho olur. Nuh tufanndan bizi kurtaracak Nuhumuz sensin! Ey cemalde ve kemalde fert olan Allah! Bize cmerliinle vuslat hazinesi ihsan et! Aklar nazarnla sen ihya edersin. Yznn gnei karanlklar iinde sihir gibidir. Gzelliinin nuru gzelde yayld. Dedim ki: Ya Rabbi! Bu, beer deildir. eyh-i kamil Yezdann grnd mesken olur, gzlere ten grnse de can olur. Onun cismi kadehtir. arab da Yezdann gzelliidir. O yce sz olan eyh-i kamil, o gzelliinle doludur. Hak Teala Hazretleri kendi yzn onun nakndan gsteriyor. T ki kullar kendi tarafna eksin. O rtbe ona mahsustur. Her talip onunla nerede srda olacak. Ey oul! Byle bir aha rastlarsan, aya altna toprak ol! Ve tamam yok ol! Ayana ba koy ki ba olasn, cann feda et ki, karlnda ondan yz can alasn. O varlk iin bu varl terk et! O iyilik iin bu ktlkten geri dur! Sen ktsn! O, iyilik madenidir. yinin yanna giderken ktlk gtrme! (SAYFA 127) O sohbet yannda senin cihadn hatadr. nk ondan daima hediye iinde

3130

3135

3140

3145

3150

3155

144

Sultan Veled hediye vardr. Onun sohbeti shhattir, ifann kendisidir. O sal bulduktan sonra derman aramak hatadr. Byle olacak kimse nerede? Onun yeri, yer ve gn stndedir. Seneler lazmdr ki bir ta gnein tesiriyle lle dnebilsin.

145

Rebabnme

MAKALE 50
Bu makalede u beyan olunacaktr: Nasl ki gne bitkiler ve madenlere bir takm ihsanlar bahediyor, kaftanlar giydiriyor, evliyalarn ruhlar da bulunduklar manevi gkyznden nimet devirirler, her yerlerine, derecelerine gre, hediyeler, bahiler gnderirler. Bu makalede u: El-mminu keyyisun mmeyyizun. hadis-i erifi de erh olunacaktr. Meali: Mmin zekidir, kurnazdr, hayrn, errini bilir, ayrt eder. demektir. lemde bir ok eyhler vardr ki, onlara aldananlar pek oktur. Riyakarlkla, ekillerinin gsteriiyle kendilerine veli ss verirler. Doruyu yanltan ayramayanlar, onlar mritlie kabul ederler. Fakat asllarna ulaamazlar. nk eyhin kendi, arzulanandan uzak bulunuyor. Nerede kald ki bakasn yetitirsin. Gnein nuru her eyin zerine der. Fakat her birinde baka trl tesir yapar.
3160

Her meyveye ondan baka trl tat gelir, dikenle gl besleni itibariyle bir midir? Yeryznde buna benzer hesapsz eyler vardr. Bitkiden, madenden vesaire, bakr madeni, altn madeni, yerin altnda bulunan; bulunmu, bulunmam eit eit cevherler her biri gneten bir trl fayda salyor. Hepsinin cmert kayna gnetir. Bil ki, Hak yolunun taliplerine de o manevi gneten byle eit eit hediyeler gelir. O benzeri olmayan can gneinden ki yerin gn hayat ondandr. Gne, cisimlerin byle iine yararsa, (ki iyi kt onunla biliniyor) varln asl olan manay nasl nurlandrmaz? Cmertlii ve bayla. Kesin olarak bilinir ki, bu geicidir o kalc. Gzn varsa bunu grrsn. nsanlarn ou, sekinlere (havasa) zg olan ihsanlara nerede ulaacak? Cmertlerin gdas alaklara gre deildir. Her alaa yiit deme (sayg gsterme), her sarhou kendin gibi ayk sanma! Boncuk, kymette inci gibi nerede olacak, adi bakr altn fiyatna kim kabul eder? demlikte esas nitelik ayrt edebilme doruyu yanltan ayrabilmektir ki onunla fazlay eksikten ayrr, nur ile nr bir tutmaz, iftihar edecek eylerle ar edecek eyleri seer. eytan melek gibi kabul etmez, kesin olan phe olarak grmez. Doru szle yalan sz tanr, sinek gibi kokmu ayrana dmez. Tarikat yannda salam fikirli olur, her ala velilerden addetmez. Bundan nce Cenab- Peygamberin emr-i eriflerini sylemitim ki Cenab- Hak mminlere ayrt edebilme yetenei vermitir ki, gnl ehli ile dnya ehlini tansnlar, kendileri de bu yetenekle gnl ehlinden saylsnlar. nk yalanc eyhlerin hesab yoktur. Zahiren iyi grnrler, fakat batnlar fenadr.
(SAYFA 128)

3165

3170

3175

3180

Krlklerinden dolay kendilerini beenir ve methederler. Hepsi de yol gstericiyim der. Evet, yol gsterirler. Fakat kendi taraflarna. T ki seni de ken-

146

Sultan Veled dileri gibi etsinler. Ama o kimse ki kendinden gemi, kendini tamamyla fanilie vermi, kendi bakmndan lm, Hak bakmndan zinde, gayrdan tamamen el ekmi, yok olunca da Hakkn aleti (vastas) olmutur. Aydnlatma ve yol gsterme bunlarn iidir. Kimin nefsi Hakkn elinde alet olursa, Halik-i Teala Hazretleri halka dersi ondan verir. Byle bir kimseyi bulursan, eiine sk sarl! De ki: Bu kulun sana isteklidir, cangnlden sana ak olanlardandr. Ona deer vererek ynel! Umulur ki, seni dergaha doru gtrr. De ki: Ltfen beni de o kkten, o cennet bandan mahrum etme. Hasret ve arzuyla dolu olan bu kuluna o hesapsz hazinelerinden bir miktar baheyle! O kimse ki, onda Hudadan bakas mehur deildir, o, cisim de olsa mabuttan baka deildir. O cisme bakma ki o, dnya ileriyle megul deildir. Onun gnlnde dolaan yalnz Haktr. Artk ondan meydana gelen davranlar ve szleri ondan bilme! nk, o benzersiz varlk Hakkn aleti olmutur. Davran kiiden meydana gelir, aletten deil. Bu yzden, velinin her davrann Hudadan gr. Byle bir kimse sana eyh olursa diyecek yok. Byle olmazsa sana dmandr. O yolunu yitirmi eyh, kendi gibi seni de yoldan karr. O kendi batmtr. Sana mal nereden verecek? Kendini sahtelikle muhteem gsterir, fakat ite iflas etmitir. O iflas etmi adam gibi ki her sabah byna kuyruk srerek yalard ki onu grenler yemek yemi desinler, karn tok sansnlar. Bir cmerdin sofrasna rastlar da Buyurun, yemek yiyelim. derlerse, itahm yok, karnm tok diyebilsin ve dudaklarndaki ya bula da bunun ahidi olsun. O ham ve sersem adam kendini her gn byle tok gsterirdi. Evinin rafnda bir kuyruk paras saklar, her sabah dudaklarn onunla bulatrrd. Bir gn kazara bir kedi onu kapt, kat. Kadn ve ocuklar ardna dtler, tutamadlar. Bu esnada adamcaz, byklerden oluan bir toplantda sohbet ediyordu. Evinde bir hay huy, bir kyamet koptu. uradan geldi, buraya gitti derken ocuu babasna koarak:
(SAYFA 129)

3185

3190

3195

3200

3205

Baba dedi annem kuyruu kediye kaptrd, tutamad, kedi kuyruu yedi. Bundan sonra bakalm kendini tok gstermek iin dudaklarn neyle yalayacaksn? ocuun bu szne toplantda bulunanlar gltler.
3210

Adamcazn haline yrekleri yand, birleerek ona yardm yapmaya karar verdiler. Ona da her trl yemekten gndermeye ve sofralarna davet etmeye baladlar. Srr meydana karak toplum nnde utandysa da alk zahmetinden kurtularak nefis yemekler yemeye balad. O ii temiz adam alk belasndan kurtuldu, derdinin dermann buldu. oluk ocuk nefis yemeklerle karnlarn doyurur oldular. Ve Hakka krettiler. Kendi de diyordu. htiyacm meydana kal, gamdan, kederden kurtuldum. Lanet olsun o saygya ki o yzden kendimi berbat, ocuklarm perian etmitim. O sayg yznden daimi azap iindeydim. ok kr kurtuldum,

3215

147

Rebabnme tatl geime erdim. Dnyadaki yalanc eyhler de byledir. Kendini byklerden gsterir. Der ki: Ben yle lemdeyim ki, hududu yoktur, cennet kadar gzeldir. Sonsuzdur.
3220

Gnlmdeki hazine tkenmezdir, Allah tarafndan pak ve ebedi bir ruha ulatm. Bunu syler ama onda bunlardan hibiri yok, o kymetli madenlerden bir pula bile sahip deil. Eer onda bu yksekten atp tutmalar olmasayd, gnl ehlinin nuru ona da eriirdi. Eer aczini itiraf etseydi, o cmertlerin sofrasndan ona da nimetler verilirdi. Byle yalan szler yznden mahrum ve ekli ve emaili nursuz kald. Mmin onu simasndan tanr, davran ve szlerinden bilir ve anlar. Fakat cahil onun tuzana der. lim o dereden atlar geer. Temyize muktedir olan (ayrt edebilen) onu bilir, evinden kpek kovar gibi kovar. Mmin hem zekidir, hem lp biebilir. Din hususunda bilgili ve dikkatlidir. nk iinde ilahi nur vardr. O nur asla Hudadan ayrlmaz. Hakkn bu tarafa (dnya halkna) sat nur, bunlarda ziyana urar m? Cisimler yok olur fakat ilahi nur yok olmaz. Cisimler yok olunca ebedi nur da Hakka gider. Nasl ki gnein salan nuru dnyada onun bunun evine giriyor fakat gneten ba kesilmiyor, daima onunla beraber bulunuyor. Gne nereye gitse beraber gidiyor, gnein ardndan ayrlmadan kouyor.

3225

3230

3235

Bu evler sonunda harap olur. Gnein gnele beraber kalr. Mminlerin cisimleri de bylece o salan nurdan kuvvet alr. Onlar birbiriyle karde bil, nk hepsi o gneten hayat bulmu, o nurdan dolmutur. te bundan dolay mminleri bir vcut bil, nk birdir, iki deil. Din nurundandr. O ki (mmin) Allahn nuruyla grr, onun krler gibi eri br gitmesine imkan kalmaz. (SAYFA 130)

3240

Allahn nuruyla bakan gz hibir eyi yanl grmez, o gzden bir ey gizlenemez. Bu kavmin (mminlerin) yaknlklar esastr (ezelidir). Byle yaknlk yok olur mu? Mecazi nispetler (dnyevi dostluklar) kesilir gider. Maherde birbirinden ayrlrlar. Belki dmanla dnrek birbirine kahr ve sitem yadrrlar ki dnyada senin uursuz sohbetinden dolay ebedi hazine bana rtk kald. Fakat o dostluklar ki Hak iindir, onda pimanlk ne gezer? nk onlar hep birbirine hayrl idiler, orada (maherde) da birbirine yardm ederler. Resul- Ekrem Efendimizin Cemaat rahmettir. buyurmas byle birlemeler iindir ki kimse yoldan mahzun brakmaz. Kaygszca birlikte yollarna devam ederler, birbirini menzile kadar gtrrler. Devaml dostluk takvann asldr. Mttekilerin dostluu Allah iindir. Denizdeki balklar gibi sonuna kadar bir makamda bir yuvada beraberce yaarlar. Cansz, cisimsiz insanlk tarafna giderler, nur- Huda gibi saf ve artniyetsizdirler. lmsz, fani olmayan bir hayat ile dipdiridirler, basz

3245

3250

148

Sultan Veled ve ayaksz mutlak nurdurlar. Denizdeki balklar nedir ki? O ahlar, denizin kendisidir. Onlarn dalgasndan yz cihan meydana gelir. O cihanlardan, bu tarafa (bu dnyaya) bir koku gelse dnya yzlerce eref kazanr. Bunun sonu yoktur. Dudaklarn yum da dudaksz, damaksz, azsz eker inemeye bak! nk Hakkn sz tatl ekerdir. Ondan herkes yiyemez (herkese nasip olmaz). Sen syleme, senin yerine o sylesin! Ondan iyi bedel olur mu? Onun sznde pek ok maksatlar vardr. Dinlemek, sylemekten iyidir. nk dil de kulaktan aldn syleyecek. yleyse szn gelirini kulaktan bil! Harcama gelirden yaplr. Gelirin harcamadan iyi olduu en batan belli olunca geliri tercih etmek lazmdr. Sz masraftr. Dinlemekse gelir ve tasarruftur. Bu yzden masraf gelirin mahsul olur. yleyse cangnlden asl tarafna ynel! Oraya dn! Eer rciu nidasn iitmi isen, neden asl tarafna gitmeyeceksin? Eer asl tercih ettinse, bir iaret gster ki, ben de asla kavumu olduunu bileyim. Bunu kavradysan, ey yolcu btn gelir tarafna ehemmiyet ver! Bu dilden kan her ey, ziyandr, kulan o tarafa ver ki diri kalasn! Dil varlktan harcar fakat kulan yoksulluu aikardr. Btn varlklar yoktandr. Eer Hakka talipsen, bunu (bundaki srr) anla! T ki bilesin, bu gelir, o masraf gibidir. O gelirde byle yz masraf toplanmtr. (SAYFA 131) Her kim bunu samimiyetle dinlerse, gerek inkarc olsun gerek kabul etmi onun can Hakkn nuruyla nurlanr, yol arayanlara yr ve klavuz olur. Ey emir! Bu, emirlerin nasibi deildir. Eer senin de arzun varsa lmeden evvel l. Bu emirlikten l (kurtul) ki sultan olasn. imdiki cismin o vakit batan baa can olur. Bu kararsz varlktan kurtulduun zaman lmsz bir hayat ile zinde olursun. Bu varlk o varla perdedir. Bunda kalmak onun iin yokluktur. Haydi! Kendinle kalma ki kendine kavuasn! Eer sonuna kadar bunda kalrsan, th sana! Bu varlk nefistir, o varlk Allahn nurudur. Onu kendi kendine iyi ara! Eer bu aramakla o menzile eriirsen, zararsz kra erersin. Birbiri iinde kat kat keselerin sonuncusunu a da bak! Gr ki, iinde ne inciler gizlidir! yi bak ki, aka gresin. O son varlk Hudann nurudur. Eer sende vefa varsa o varla talip ol! Dier varlklar da, iyi bil ki, onlarn hayat da o gizli nurdandr. Nasl vcut can ile diri ise, can da canan ile diridir. Hayat o nurdan iste! nk can da cihanda o nurla ayakta kalr. nk o asldr, iki lem onun yansmasdr. Yansmay brak! Mertler gibi asla talip ol! T ki onunla ebedi zinde olasn, bu iyi kt dnyasndan ebediyen kurtulasn. nk bu hayat herkeste emanettir. Emanet iin ebediyyet dnlemez. Hakka talip ol ki, hayat bulasn, Hakkn civarnda daimi nur olasn. Bu ba verirsen o nur sana ba olur. Nasl ki, bakr kimya ile altn oluyor. Varln onun nuruna karlk olur. O vakit hem sen olursun, hem sen deil.
3290 3255

3260

3265

3270

3275

3280

3285

149

Rebabnme Sen deilsin, nk bakrn altn olmutur. Sensin, nk cevher olan ayn katredir. Deil mi ki, meni rahimde cenin olarak ay paras gibi ocuk oluyor; tuzlaya bir kurt dnce, ne kadar pis ve murdar olursa olsun
3295

sonunda tuza dnerek temizleniyor. Bunlar da hem odur, hem o deildir. Dnyada bunun benzeri pek oktur. demin de itaat ve ibadet sebebiyle kfr, sonunda btn din olur. Karanlk ruhu nura dnr ve bu kadar irkin iken hurileri de imrendirecek kadar gzelleir. O kimse ki naz ve niyaz yznden Hakkn naz olur. O, herkese naz etse layktr. Onun naz Hakkn nazdr. nk o, yok olunca aka Hak olur. Bundan dolay Hakka kavumutur. Eer benden baka ele yapacak kimse yok derse doru syler. Mansur bundan dolay aktan Enel Hak dedi. nk kendinde Haktan baka bir ey yoktu. O Enel Hak ondan zannettiler de onun iin astlar. O szde o, kusursuz idi. Ona yaplanlar hep zulm idi.
(SAYFA 131)

3300

3305

nk onun dudaklarnda syleyen Hak idi, Hak onun simasnda tecelli etmiti. Ruhu zinde olanlar onu Hudadan grd. Ruhunda o zindelik olmayan onu nerede grecek? O zamandan bu zamana kadar mminler ona rahmet okurlar. O Enel Hak Haktand, ondan deildi. Halk kr krne ona hcum etti. Yanl bir zanla ona saldrdlar, susuz bir padiahn kann dktler. O, bir cbbe, Hak da o cbbede bir ahs gibidir. Suu cbbeye atfetmek aykr bir harekettir. Hakkn szn herkes nerede anlayacak? Her ne kadar Hak ona ok kelam sylerse de.

3310

150

Sultan Veled

MAKALE 51
Bu makalede u beyan olunacaktr: Hakk, Hak eri tanr, ama o kimse ki elest ahdinde Hakla tankl olmamt ve Elest bi rabbikum srlarn Haktan iitmemitir ve Bela cevabnda Hak ile tek dil olmamtr. O, Hakkn sesini, evliyann sesinden ve dilinden ayrt edemez. nk ona kar umursamazdr. Musa Aleyhisselam Hakkn sesine ezelden aina olduundan aatan gelen o sesi duyar duymaz tand. nk o adamn iinde Hakkn srr yoktur, ondan dolay senin sesini bakasndan ayrt edemez. Bir kimseyle tankln olmazsa onu sesinden tanyabilir misin? Yabanc olan ve memleketten uzakta bulunan bir kimsenin sesini duyup anlamaya imkan var m? Cenab- Musa Hakla tank olduundan aatan gelen sesi iittii vakit, kimin sesi olduunu ve bu gzel sesten amacn ne olacan anlad. Hemen o szle ve ald emirle hareket ederek Harunun yanna gitti, onunla birlikte alt. Emr-i ilahi ile ikisi yolda olunca kllarn din dmanlarna kar ektiler. Onlarn yznden Firavun suya gark ve memleketi harap oldu, padiahl elinden gitti. Onun cinsinden olanlar da tamamen onunla beraber gark oldular. Nihayet, ark ve garp dindarlarla doldu. Ehl-i din, dine dahil olduktan sonra din yolunda vcutlarn feda ettiler. Cmlesi Musa Aleyhisselam gibi vaslnden (erenlerden) oldular. lim ile bakalarn geerek isteklerine eritiler. Kafirlere mesken nr- cehennem, bilakis mminlerin meskeni nimet yurdu oldu. O ki, nurdan idi, nur tarafna gitti. Nrdan olanlar da cehennemi boylad. Nriler, burada iken cehennemin eczasndan idiler. Ondan dolay cehenneme yem oldular. ehvet erden domu nefistir ki, asl tarafna gider. Mminler Hakkn nurundan domulardr. Elbette sonunda gene Hakka dahil olacaklardr.
(SAYFA 133) Mminler Allahn has kullardr. Ondan dolay (ona kavumak iin) bu lemden kayorlar. Onlar esasen Hakkn nuru idiler, gene de Hakka giderler, Haktan bakasna iltifat etmezler.

3315

3320

3325

nna ileyhi raciunun manas budur. Onlarn Hak ile ainal imdi deil, elesttendir. Elestte onunla beslenirler. Hepsi de arapsz, kadehsiz ondan sarho olurlar. Azsz olarak ondan lokmalar yediler. Ben ve sen perdesi olmakszn nee ve sevinle doldular. Esas hayat odur, bu benzetmedir. Yiitler gibi o iret tarafna ko! Oraya eritiin zaman daima kreder, daima arapsz sarholuk zevki duyarsn.

3330

151

Rebabnme

MAKALE 52
Bu makalede u beyan olunacaktr: Hak Teala Hazretlerinin, dnyaya ahiret zerine zamanen ncelik vermesi u hikmetledir ki, bu dnyadan oraya gittikleri zaman, orann kadrini anlayabilsinler.
3335

Dnyann ahiret zerine zamanen nce olmas unun iindir ki, zehrin sonunda bir eker olsun da kymetini bilsinler. Hak Teala Hazretlerine candan kretsinler. yle orak yerden kurtulup bu ab- zlale kavutuk. ok kr ki, bu nimet benimdir. Bana ihsan buyrulmutur. Ben bu nimetle hayat buldum, o benim canmdr desinler. Bil ki, bu geici varlk btn skntdr. Can ikliminde (ahirette) shatten baka bir ey yoktur. Kendi cann yoklukta grdn zaman bedensiz olarak yzlerce kredersin ki, byle bir gzellik imdiye kadar gzmden sakl iken, krler olsun ki imdi ona kavumu bulunuyorum. O yok olmayan kusursuz gzellie ki, onun sohbetinden kimseye usan gelmez. Belki anbean istek ve arzusu artar. Gnl o buluma ile ebediyen mutlu ve muradna ermi olur. Asl murat odur. Bu dnya tuzakla taneye benzer. Sakn! Taneye tamah edip de arzunu tuzaa drme. Arzunu cann arzusu tarafna dndrrsen (ruhun arzusunu nefsinkine tercih edersen), ktden iyiye gemi olursun. Birka gn gayret eyle, tembellik etme, dine meyil ver ki sonunda dinden olmayasn. Cennetlerin en iyisine karlk olarak ebediyyen hayatta kalasn. Bu suretle dine sarlnca da kibirden, kinden, hasetten temizlenirsin! nsanlk dindir, dinden bakas heva ve hevestir. Onlar brak da dine sarl! Havasn (sekinlerin) has olan Cenab- Mevlana buyurmulardr ki: Ey karde, sen dncenin aynsn. Yoksa, kemikten, sinirden baka deilsin. Eer dndn gl ise glensin, dikense, klhana layksn! Eer gl suyu isen, herkes seni barna basar; idrar isen darya atarlar. O din sultannn esrarn dinle ki, inkardan, pheden kesin bilgiye doru gidesin.
(SAYFA 134)

3340

3345

3350

3355

Endie, din endesidir. Bakas kabuktur. Eer sen iyi kimse isen i olmaya al! Dost tarafna yollan! Dine doru gidersen cann geicilikten kurtarrsn! Din, sana ebedilik diyarnda yzlerce cihan baheder. Orada her eyin sonsuza dek olduunu grrsn. Hazineleri (nimetleri) zahmetsiz elde edilir, emniyetlerinin sonunda korku yoktur. Doru yol, benim tlerimdir. Benim ekerimden yiyenlere ne mutlu! ekeri yemek iin tuti lazmdr. Kargaya yedirmek iin kimse eker almaz. Kargalarn yiyecei ottur, eker tutilere mahsustur. O, (karga) kafirlerin, bu (tuti) mminlerin misalidir. Rabbl-lemin adalet buyurmutur.

3360

152

Sultan Veled

MAKALE 53
Bu makalede unlar beyan olunacaktr: (1) Btn enbiya ve evliya, ahireti istemeye istekli ve ibadet ve taatle megul olmak hakknda ok szler sylemilerdir, itaatsiz gafilleri knamlardr. Her kim o amalarla sz sylerse -isterse ayn ibare ile olmasn- aynyla onlarn szlerini sylemi olur. Bundan dolaydr ki: Ebu Hanife Rahimallaha gre Arapasn iyi okuyanlar iin dahi namazda Kuran Farsa okumak caizdir. Arapasn okumasn bilmeyenler iin ise (baka dilde okumak) btn mezheplerin ortak kararyla uygundur (caizdir). (2) Tefekkuru fi alaillah ve la tufekkiru fi zatillah. hadis-i erifi izah olunacaktr. Meal-i erifi, Allahn nimetleri hakknda dnn, zat hakknda fikir yormayn! Nasl ki, baharn bizzat kendini grmeye almak insana sknt ve durgunluk verir (nk bahar gzle grlmez). Nasl ki aalara, ieklere, balara, bahelere bakmak insana ferahlk verirse, Bari Teala Hazretlerinin kendisini (zatn) dnmek de yle olur. Bundan dolay, Cenab- Hakkn zat hakknda fikir yormamal, yalnz eserlerini seyrederek onlarda ortaya kan kudret ve sanatn hayran olmaldr. Sanatkar sanattan izlemelidir. (3) renci, stadnn btn ilimlerini renince ayn stat olur. Yani manen her ikisi birleerek bir olurlar. Buistu muallimen (Ben muallim olarak gnderildim.) buyuran Cenab- peygamberimiz halk aydnlatmak ve yetitirmek iin gnderilmitir. Her kim onun izini -o makama, o baa yetiecek derecede- takip ederse ayn o olur. Sureten iki grnseler de manada bir olurlar. Mesela, ayn sudan iki bardak doldurulsa, suya bakanlar bir, bardaa bakanlar, iki grrler.
(SAYFA 135)

Ey oul! Burada ne sylediysem, onlarn cmlesini batan baa Hakkn ilham bil! yi bil ki, onlar benden bensiz (gayri iradi) ortaya kt. Bilirsiniz ki, ak harekete getiren, aktr. Bu szlerin syleyeni Veled (Sultan Veled) deil, aktr. Hakikatte ise hep Hudadandr.
3365

eriatten, tarikatten sylendi, hakikat ve esrar incileri delindi. Bu Mesnevide hadsiz hesapsz Fakat cihanda manay anlayacak bir adam hani ki onun nn de onda derlendiini grsn. Her ne kadar bu gizli ise de o, ak olarak grsn. Ya, kuru hep bunda mevcuttur. Bunu okuyan, grr. Ve anlar ki, yerde gkte ne kadar ilahi sr varsa hepsi bunda derlenmitir. Bir sz yz anlamla aklarsan, can iin kurtulu vesilesi olur. Halk, ondan kastedilen anlam anlar. Aklamadan kast, anlatmaktr. Harf, hece, sz fayda iindir. Nasl ki, sofra yemek iin kurulur. Yemek olmazsa bo sofra neye yarar? Bunun gibi faydasz sz de hatadr. Grntden kast anlamdr. Manay aramayan kimse botur, beyhudedir. Cihandan ama da Hak Tealay bilmektir. Onu bilmeyen cansz cisim saylr. Eer arifsen, dnyadan Hakk bil! Cismini cann mekan etmeye al. Hak Tealay bilmek, cann kurtulmasna sebeptir. Hayatn kendisine gitmek, lmden kurtulmaktr. Sz, bir ey anlatmak iin sylenir. Dnyay (kainat) sz bil! Manas Allahtr. ncilde, Tevratta, Kuranda ve hafzalarda ne varsa,

3370

3375

153

Rebabnme hepsi burada kesin delil ve bir byk ispat ile birer birer aklanm, gne gibi meydana km ve aydnlatlmtr. Ne mutlu o cana ki bunlarla beslendi. Her kim bunlarla gdalanrsa ruhani olur, nefisten geer, rabban olur. Bir makama eriir ki yle yce ve sonsuz, Cibril bile yol bulamamtr. Hazret-i Muhammetten (s.a.v.) baka bir kimseye o vuslat nasip olmamtr. nk o yaknlk ondan bakasna kolaylatrlmamtr. Kendi mmetini de oraya eritir. Kleler sultandan ayrlr m? Deil mi ki, stadndan icazet alan talebe stad gibi usta saylr. Sanat ondan iyice rendikten sonra onun ayn olur. Nak, nam brak! (Onlardan yz evir!) Onun elinden gelen eyler, bunun elinden de gelir. nk bu da sanatnda stad gibi kamil olmutur. O filiz, onun cannn da filizi oldu. Her ikisi de o sanatta ayn kemali, ayn dereceyi buldu.
3390

3380

3385

Nak ve isim farkn brak da ikisini bir bil! nk rencisi hocas gibi tamam oldu. Eer stat, rencisiyle iftihar ederse, hakikatte kendisiyle iftihar eder. nk stadn ilmi onda kendini gstermitir. stadn btn bilgileri ona gemitir. stadn ilmi tamamiyle rencisine gemi, bir kadeh stadnn bilgileriyle dolmutur.
(SAYFA 136)

stadn talebesine olan muhabbeti kendinedir. nk onda grd, kendi yzdr.

3395

yle deil mi ki aynaya baktnda grdn ve sevdiin yz, kendi yzndr? Mminler, birbirlerinin aynasdr. undan dolay ki hepsi de peygamberden doldular (feyz aldlar). Bundan dolaydr ki, Cenab- Mustafa Aleyhisselam mmetiyle her zaman iftihar ederdi. Hakikatte ise kendiyle iftihar ederdi. Bunu cangnlden kabul et! (nan) Hak Teala Hazretleri de enbiyasyla iftihar eder. nk onlar da kendi deryasndan kaynayan nehirlerdir. u halde deniz, nehirle iftihar ederse, kendiyle iftihar eder, bakasyla deil. nk rmak, suyunu o denizden alyor, ayn sudur baka olamaz. Her ikisi de ayr varlktr diyerek iki sayma! Grntden ge, manaya ynel! Ben bu bahsi daha ok aklarm, yr gibi yabanc da anlasn diye. Fakat yazk ki el, yrn gibi yola gelmi deil. Yr iin de bu kadar yeterlidir ki, onlarn can daima aydnlatlmaktadr. Bir testi, kpten dolarsa, suyu iki saymak doru olmaz. Su iki deildir, kab ikidir. Eer bunu anlamaz ve byle sylemezsen gafilsin! Her kim manaya giderse, mana olur. Surete giden de suret olur. Ehl-i suret Hudadan kopmulardr. Ehl-i manann ise Hakka balar, ballklar vardr.

3400

3405

3410

nk Hak manadr. Renk ve koku dnyasndaki suretler ondan vcut bulmutur. O cihan, bamll mecburiyeti olmayan bahara benzer. Gzden uzak ve gizli bir manadr. lkbaharn rengini ve nakn grmek mmkn deildir. nk o, renksiz ve nakszdr. Ancak onun renk ve letafeti aktan

154

Sultan Veled aa aalarda, ieklerde, meyvelerde grnr. Dalar, sahralar gllerle, yaseminlerle dolar. Yeryznde ondan saysz glzarlar vcuda gelir. Huday da bylece -gerek iyi gerek kt- sanatnda seyret! Dnyada kendini halkta ve halkn ahlknda gsterir ki, sanat araclyla sanatkar tarafna ynelsinler, sanatdan haberdar olsunlar diye. Konuyu olabildiince aklyorum. Yoksa o anlam aklamaya, anlatmaya smaz. u mitle ki onu kavrayabilesin, arada cisim engeli olmakszn can tarafna gidesin. Benim gibi, o boyutsuz cihana koasn, grnenden geesin (dnyadan alkay kesesin). Snr, sonu olmayan bir leme ynelesin ki, orada Hudadan baka kimse yoktur. Bu okluk meyvelerde, dallarda, yapraklardadr. lkbaharn ne adedi var, ne biimi. Daima cangnlden mana tarafna yol al ki ruhlar gibi naksz, suretsiz gidesin! Ten ve suret kalmaynca cana mekan olur, balk gibi canan deryasnda yaarsn! Kendi kendine yz sene ibadet etsen bir mridin olmazsa bu vuslat nasl meydana gelebilir?
(SAYFA 137)

3415

3420

3425

Ey ruhu diri olan! Bir merdin eteine sarl ki, seni gizli hazineye eritirsin. Onun mertlii sana da sirayet etsin, onun tekliinden (vahdet) senin iftliin (kesretin) zail olsun. Sen, iki vcudun birlemesinden meydana gelmi bir kubbe ol! Bir cihan ki, oraya ikilik smaz. Ztlardan, benzerlerden, adetlerden her eyden geer, onun gayretiyle ehade vasl olursun!
3430

Onun abasyla yaratlmta meydana gelecek geliimi, onsuz yz bin senede bulamazsn! Onu grmek, Hakk grmektir. Vasl- Huday ondan iste! nk o, Hazret-i Hakkn sekinlerindendir. phesiz onun da Hak gibi yetki gc vardr. Eer sana ltfen rehberlik ederse, seni o nura kavuturur. O merd-i has, Hudann nazarndadr. Gnahkarlar onun efaatiyle kurtulur. yle mert nadir bulunur. Ara! Allah ondan bakasna yzn gstermez. Onu bulunca ayn o olursun! Feleklerde, melekler gibi ayaksz yrr gezersin. Artk ne bulac hastalklarn sirayetinden korkar, ne de dinsizlerin dokunmalaryla dinsiz olursun. Mertlerin sohbetini tercih et ki, ticaret ordadr, nk Huda senden honut olur. nk Hakkn istenilen bak ancak odur. Gnlnde yer tut ki o zaferi bulasn. O sayede sen de Hakkn seyrettiklerinden olursun, bu ltfa ona talebe olmak yoluyla erersin! Deil mi ki, onun dne dost oldun. Bil ki, ona da yr ve yakin oldun! Mminlerin dl ondan dolay cennet oldu ki, Resul- Kibriyaya candan gnl baladlar. Kafirler de dilencilie onun iin hak kazandlar ki o tatl suya (Hazret-i Peygambere) dmanlk ettiler. Onlara da ab- hayat gelmiti fakat eeklikleri yznden byle mbarek bir sudan imediler. Hayat brakarak lme kotular. O ab- hayat mminler iti.

3435

3440

3445

155

Rebabnme

MAKALE 54
Bu makalede u hadis-i erif beyan olunacaktr: El-mminn l yemtne bel yunkalne min drin il drin Meal-i erifi: Mminler lmezler, belki bir evden bir eve nakil olunurlar eklindedir. Bir kimse bir hcreden bir saraya geerse veya bir kyl ehre gerse buna lm denir mi? Zindanda mahpus iki ahs dnn! Birini karrlar, rtbe ve makam verirler. Bu onun iin hayatn ta kendisi olur. Dierini karrlar, idm etmek, asmak, armha ekmek iin. te bu, lmdr. nk dnya mminlerin zindan, kafirlerin cennetidir, buyrulmutur. Kafiri zindandan azap etmek iin karrlar. Bundan dolay zindan ona cennet olur. Mmine de rtbe ve makam vererek ykseltmek zere kardklar iin zindan ona gerekten zindan olmu olur.
(SAYFA 138) Resul- Zian Efendimiz: Mminler lmezler. diye bunun iin buyurmutur. nk ab- hayat ienler ebediyyen lmezler. Mminin lmesi bir evden bir eve tanmasdr ki, orada Haktan bir ok ltuflara eriir. Orada srekli mutluluk iinde bulunur, her an deer ve erefe kavuur.

3450

O ev ki, nurla doludur. Orann mamurluu daimidir, harap olmaz. Eer seni oraya naklederlerse, mrne son olmaz, ebedi hayata kavuursun. Bu geie lm diyenler ahmaktr. Akl olan takdir eder ki, asl hayat bu hayattr. Bu yokluk diyarndan, bela (musibet, keder) diyarna gemek lmdr. Eer ki, bir hayrsz hapisten karp ldrmeye, asmaya gtryorlar. te ona lm deyiniz ki, lmden beterdir. Belki lm ona nispetle ekerdir. O heybeti (cehennemi) grnce lm arar, cangnlden lm tarafna koar. Hayat sknt ve ile iinde geer, Allahtan lm yalvararak ister. nk o, her nefeste bin kere lr. Oradaki iddet ve dehete bugn burada vakf olsalar Hudadan dileyerek ve yalvararak kendi kendini ldrr ve her nefes candan yalvarr, inlerdi ki: Ya Rabbi! Beni bu belaya drme! Ve kna azabennar57 duasn bir an dilinden brakmazd. Ama baka bir mahkum ki, onu hapishaneden ldrmek iin deil, rtbe ve yetki vererek padiaha yardmc olmak zere karrlar. T ki hadsiz hesapsz mlke, kedersiz safaya nail olsun. te bu, hayattr. Hem nasl hayat, ebediyyete yakn bir hayat. Baka yaaylar buna benzemez. Onlar bekaszdr, birka gn dnyada bulunmaktan ibarettir. Bu hayat gnetir, dnya hayat buna nispetle bir mum bile deil. Onun yannda bir oyuncak gibidir. Ankann yannda sivrisinek nedir? Denizin yannda bir testi suyun ne deeri var? Dnya adamlaryla sohbet etmekle eyh-i kamilin sohbeti arasndaki fark da byledir. eyhin dergahnda makbul olursan ki, o Hakkn has kullarndandr, ondan alacan hediyeler sebebiyle ilerin uurlu olur, halin de szn de bakalar.
57 Bakara suresi 2/201 Onlardan, Rabbimiz! Bize dnyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi ate azabndan koru diyenler de vardr.

3455

3460

3465

156

Sultan Veled

Bu rnek durumlardan biri mminler iindir ki, onlar sonunda cennete giderler. Dieri de kafirler iindir ki, cehennemde sonsuz kalrlar. Eer o nimet datann yannda kabul grrsen, bu iki halin de stne karsn. Kfr ile iman, kapnda (emre amade) kapclar gibi olur. Sanki sen padiahsn onlar da kullarn. O zel odada hasretle oturursun ki, yz cennet onun bir yapra kadar olamaz. Belki cennet nimetleri de onun hediyelerindendir. Dertlerin devas orada hazrdr. Her iki lemin de hayat onun nurundandr. nk o nur olmazsa iki lem de hie kar.
(SAYFA 139)

3470

3475

nsanlkta asl olan (temyiz) deerlendirebilme yeteneidir. Her kimde temyiz yetenei varsa, insan odur. Cenab- Risaletmaab Efendimiz mminler hakknda mmeyyiz kenis buyurdu. Temyize kudreti olan herkes mmin olur. nk o, dinin Hak olduunu anlar.
3480

Beer iin temyiz zellii, gzden daha iyidir. nk bu kudret ona hayr ve erri anlatr. yle deil mi? Gz ocuklarda da var. Fakat bali insanlar gibi iyiyi, kty, ala, yksei ayrt edemezler. Ona hepsi eit grnr, kurt ile oban da srden sayar. nk onda dostu dmandan ayrt edecek temyiz kudreti yoktur. Ona gre lim, cahil birdir. nk banda kendine rehberlik edecek akl yok. Fakat ileride akl erdii zaman, o da iyiyi kty fark etmeye balar. Ona da mertebeler ak grnr. lemde aziz kim, dkn kim anlar. Gznde evvel bu gr yoktu. nk rehberlik edecek akl esirdi. Artk o, ltuf ile kahr fark eder oldu. Fakat bu gr aklndr, gzn deil. nk gz, akln aletidir. Gizli eyler ona gz vastasyla bildiriliyor. Temyiz, akldr fakat halk dilinde eitli adlarla anlyor. Temyiz, gze yakn olunca kfr yolu da, isyan yolu da ak olarak grnr. Bali insann gznde temyiz nuru vardr. Devi, huriyi ayrt eder. Evliyaullahn gzleri ilahi nurla hereyi ayrt eder. Velilerin gz Hakkn aletidir (vastasdr). Onun nurundan srlar kendini gsterir. O bak Hakkndr, veliden ortaya kyor. Velinin gzne aletten baka bir ey deme. nk hayr ve errin uygulaycs deildir. Akll olan, alete deer vermez (kymet vermez). yi, kt her eyi eyleyenden bilir. Alete bakan cahildir. nsanlarn en hayrls (hayrl-beer) olan Cenab- Peygamber, mmin hakknda yenteziru binurillahi-Allahn nuruyla grrler.- buyurmutur. Kesinlikle bilindi ki, mminler yerde, gkte daima Allahn nuruyla bakarlar. Bunda ek, phe yok. Gkten kastm, gklerin halk (ehl-i asman), yerden kastm, yer halk (ehl-i zemindir). Kuran- Kerimde Ve eselel-karyete58
58 Yusuf suresi 12/82 Bulunduumuz kent halkna ve aralarnda olduumuz kervana da sor. phesiz biz doru syleyenleriz.

3485

3490

3495

3500

157

Rebabnme buyurulmad m? Ondan ilahi murat ehl-i karye idi. Ey salik, bunun sonu gelmez. Gzn deerlendirme yeteneindeki srr iyi dinle! nsan iin lp biebilmeden daha kymetli bir ey yoktur. Onun bir an yokluu insan hayvan eder.
3505

nk ayrt edip deerlendiremeyenin akl olmaz. Fena gr eek gibi her adan hayrszdr. Deerlendirebilen gzdr ki, insan yolunu onunla tayin eder, dnya ve iindekilerden onun yardmyla geer. Kfr ve karanlk perdelerini onunla yrtar, sonunda iman nurundan onunla kr elde edilir. Temyizsiz bir insan canl bir krdr. Ondan meydana gelen eyler hep eytani olur.
(SAYFA 140) O, Hak cihanndan mahrum olur. uraya buraya bou bouna ba vurarak bocalar durur.

3510

O nurdan, o ltuftan habersiz olarak cennetin kkleri ile hurileri arasnda akn akn gezer. O Hak cihannn her taraf meyveli, meyvesiz aalarla dolu, her yerde ba ars vermeyen araplardan hazrlanm meclisler, hadsiz hesapsz cana yakn gzeller balarda, bahelerde glp oynarlar. arap, st, bal rmaklar, her tarafa akan leziz sular, kurulmu sofralarda daimi yemeler, imeler, hastalksz ebedi shhatler. O gzelliklerin ayrntl anlatm senin idrakine smaz, ben de Rabbimin balarndan bu dudaktan baka bir dudak istemedim. Bu mitle ki, herkese bu esrar aktan aa o dudaktan syleyebileyim. te, o inatlar, byle esiz bir cennetten kr ve nasipsiz kalmtr. Daima o didardan mahrum olarak dnyada hayvan gibi gezer. Hayvan da byle deil midir? Dnyada, saysz insanlar vardr. Kadn, erkek saysz gzeller, yzbinlerce zekiler, ahmaklar vardr. Her taraf baheler, balar, kkler, sahralar, meydanlarla doludur. Onun, bunlarn hibirinden haberi yok. Yalnz nazarnda birbirinden farkl grnr o kadar. Havastan (sekinden), avamdan (sradan halk) habersiz, tane toplayan kuun tuzaktan habersiz olduu gibi, o kimse ki, gzszdr, onu l say, bu kadar scaklk iinde buz gibi donmu bil. kzn gm tenli sevgililerden ne haberi olur, padiahla kleyi nasl ayrt eder? Deil mi ki, gznde temyiz kudreti yoktur. Ona gre hayr, er eittir. sterse dnya batan baa gzellerle dolsun, o bunlardan birey anlamaz, ancak samanl bilir. Temyizsiz (deerlendiremeyen) adam da byle bil! yiden, ktden, kfrden, dinden haberi yok. Her ikisinden de dem vurur (bahseder), fakat anlamaz. Srtnda eker ykl eek gibi ki, eker ykn arpa akyla eker. Onun kt can samanla rehin olmutur. Bu dnyada o limler de byledir ki, Hakkn ilmini beyan ederler. Fakat, ilim ykn ekmek iin ekerler. lmin kymetinden, gzelliinden habersizdirler. lim, sonsuzluk nimetidir. Bu hayvanlar, bu tkenmez sofra banda a kalmlardr. nk ilmi Hak iin renmemiler, onun gzelliine kar gzlerini kapamlardr.

3515

3520

3525

3530

158

Sultan Veled Gzleri ancak ve daima dnya tarafna dikilmitir. Kokmu nefesten gzel koku gelir mi? Szlerinde duyulan ancak dnya kokusudur. nk Cenab- Hak dnyay onlara e etmitir. Amelleri bu dnya iin olunca, aa derecelere decekleri ortadadr. O ilimler dtan ilimdir, fakat hakikatte hastalktr. Bu nedenle, temelleri sknt ve keder, nk ilimleri Haktan kaynaklanmamtr. Ondan dolay sylemekten abuk usanrlar. Emeinin mkafatn grmeyen ii doal olarak iinden usanr, tembellie balar.
(SAYFA 141) O kimsenin ki amellerinin amac sevap deil, dnyadr. Onu elde edemedii gn hali haraptr. O kimse ki, ilmi satmak iin almtr (renmitir), mteri bulamazsa o ilim, smk olur. nk ilimden umduu eline gemedi. O gzel ilimler, yannda kymetsiz kald. Banda ezeli akl olan kimse, ilmi kendi iin alr, satmak iin deil.

3535

3540

O maksatla deil mi ki onu satsn da, bedeliyle hane ve kk yapsn. Hak leminin ba, tarlas, bostan, meras, mal, mlk her eyi ilmdir. Balk gibi ki, suda yaar, yiyecei, giyecei hep sudandr. Sudan baka ona ne verseniz zehir olur, ltuf da olsa kahr sayar. te merd-i Huda byle olan limdir onu brakma, eteine sk sarl! Onun ilmi canlara can katar, onu kabul et ki diri gnll olasn. Aya altnda l! ldn vakit ondan baki hayat alrsn, kanatsz olarak semada uarsn. Onun bahettii can ebedidir, geriye kalann heva bil! O, zamannn aynasdr. Cismi onun maneviyatyla dolmutur. Onu grmek, Huday grmektir. nk o, Huda nuruyla dolmutur. Huda deryaya, onun cismi de bir kpe benzetilebilir ki, bu kp o deryadan dolmutur. Kpn yolu deryaya doru gittii takdirde deryann dalgalar elbette kpe arpacaktr. Onunla derya arasnda engel yoktur, her durumda onu da deryann kendisi bil. nk o kpte olan su, o deryann suyudur. Bunlar ayr grmek doru olmaz. Her kimin temyizi varsa anlar, suret limlerini gnlnden karr. Byle lim onun sevgilisi olur, alveriini onun dkkanndan yapar. Onun haram, yannda helal olur, kendine ondan sualsiz yz cevap gelir. zm arab onun eliyle mbah olur. Geri o, eriattan uzaklam grnse de onun erilii doru olur, eksikliinden yz artklk meydana gelir. Orada fail Haktr, onun cismi deil, ismini brak da isimlendirene bak! Temyizin olunca, doruyu alrsn, eksii fazlay bir grmezsin. irkini gzeli bir tutmaz, dostla dmana bir hitap etmezsin. Temyizi olan, ykseklere kar, temyizsiz olan kr olur. Anasndan gzsz olarak doan kimsenin grmesine imkan var m? Cahil adam lim olur mu? Kr iin yolda her admda dme tehlikesi mevcuttur. O arslan nasl avlayabilir? Ayrt edip deerlendirmeye gc yetmeyen kimse, birok nimetlerden mahrumdur, nk varl gzszdr. Evinin kaps kapaldr. Ceset, bir evdir ki kaps gzdr. Kap kapal olunca girmek mmkn olmaz. Fakat gzl olan,

3545

3550

3555

3560

3565

3570

159

Rebabnme yolda dosdoru gider. O, gzlerinden daima faydalanr. O yolda adm banda ona menzil vardr. Gl baln diken zehri grmeden elde edebilir. Ebedi cennete ayak basar, nihayetsiz balarda, bahelerde gzel gzel gezer.
(SAYFA 142)

3575

O imende glen iinde glen, her yerinde safa iinde safa bulur. O yolda hastalk yoktur, daimi dinlenme vardr. Her ne kadar yol ad veriliyorsa da, cann holanaca ve gnln dinlenecei menzildir. Haydi! simden ge de cana bak! Altn istiyorsan madenin iine bak. O ki, dn rtsz (vastasz) gryor, artk kabua itibar etmez. Karna iki yz trl nee verecek eyler ksa ondan dnmez, nk haberdardr. Bir kimse ekmei yz ekle koysa, akll ona ekmekten baka bir ey demez.

3580

160

Sultan Veled

MAKALE 55
Bu makalede u beyan olunacaktr: Enbiya, evliya cmlesi bir nurdandr. Zira onlar aletlerdir, onlar kullanan Cenab- Haktr. Her kim bunlarn arasnda ikilik gzetirse, kesin olarak bilmelidir ki o kimsenin onlardan haberi yoktur. Nitekim ekmei bilmeyen, onu yalnz bir ekliyle tanyan kimse, ekmei baka ekillerde grse inkar eder, bu, ekmek deildir der. Anlalr ki ekmei bilmek, tanmak hususunda mukallittir. Enbiya ve evliya da trl trl grntlerde bulunurlar ve eitli dillerle konuurlar. Kimi Arap, kimi Sryani, habersiz ve takliti olanlar araya ikilik koydular (her birini ayr bir ahs zannettiler). Kesin bilgi sahibi olanlar ise hepsini bir grerek hibirini dierinin stne karmadlar. nk Kuran- Kerimde l nuferriku beyne ehadin min59 buyrulmutur. Meali erifi: Enbiyadan hibirini dierinden ayrt etmeyiz. demektir. Hakikatte ise enbiya ile evliya arasnda fark yoktur. Bir ahsn rtbesi kemale eriince yerde, gkte, kfrde, dinde, insanda, cinde, dada, tata zetle her eyde Hudadan baka birey gremez. Nitekim Bayezit Hazretleri buyurmulardr: Ma raeytu eyen illa raeytullahi fih Meali: Her grdm eyde Allah grdm. demektir. Anlald ki, onlar Hakkn aletleridir. Bundan dolay, onlar eriate ve dine dair ne yaparlarsa onu bilmek (kabul etmek) lazmdr. Her ne kadar grnrde eraitin aksineymi gibi grnrse de her gelen peygamber evvelki kurallara aykr yeni bir eriat koydu. Peygamber Hak olunca onun kavli ve fiili onun eraiti oldu. Peygamberlerin says yz binleri bulmaktadr ve hepsini byle (ayn kuvvet ve mertebede) bilmek lazmdr. Ekmek hakknda etrafl bilgisi olmayan kimse onu bildii ekilden baka ekilde grnce phe ve tereddt iinde kalr. Hakla yaknl olan Hak erleri o deryann daimi vcleridir. Gel, sen de dal! Onlara hibir kark, artc ey perde olmaz, onlar hibir souk donduramaz. (Onlar iin phe ve tereddd gerektirecek bir hal olamaz). Bu binlerce nak ve grnt, onlar dalalete drmedi, dremez. ki cihanda, (SAYFA 143) yerde, gkte bu kadar karmakark artc eylerde o frka, yine Hakkn yznden baka bir ey grmezler. nk hepsi de yollarn iyi bilirler. Btn eyada yalnz onu grrler. Ona senden gayr mevcut yoktur derler. Ey Rabbim! Yerde, gkte ve yer - gk arasnda ne varsa btn senden ibarettir. Senden kimi ziyan grr, kimi ebedi hayata kavuur.
59 Bakara suresi 2/285-286 Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, mminler de (iman ettiler). Her biri; Allaha, meleklerine, kitaplarna ve peygamberlerine iman ettiler ve yle dediler: Onun peygamberlerinden hibirini (dierinden) ayrt etmeyiz. yle de dediler: ittik ve itaat ettik. Ey Rabbimiz! Senden balama dileriz. Sonunda dn yalnz sanadr. Allah, bir kimseyi ancak gcnn yettii eyle ykml klar. Onun kazand iyilik kendi yararna, ktlk de kendi zararnadr. (yle diyerek dua ediniz): Ey Rabbimiz! Unutur, ya da yanlrsak bizi sorumlu tutma! Ey Rabbimiz! Bize, bizden ncekilere yklediin gibi ar yk ykleme. Ey Rabbimiz! Bize gcmzn yetmedii eyleri ykleme! Bizi affet, bizi bala, bize ac! Sen bizim Mevlmzsn. Kfirler topluluuna kar bize yardm et.
3585

161

Rebabnme Ey Rabbim! Yerlerin, gklerin btn hayat senin, grnr grnmez ne varsa hep senin! yide, ktde (her eyde) onu aka grrler, hibir engel onlarn yolunu kesemez. nk onlar Hakk apak grmler, iki leme onun akn tercih etmilerdir. Merdan- Huda arasnda yolunu arm veya iine Haktan baka eyler dolmu bir kimse yoktur. Yolunu kaybetmi veya ondan bakasna ynelmi bir fert yoktur.
3595

3590

nk k odur, oraya koarsn. Manay bilen ikilik dnmez. Ey oul! Bir kimse kendini nasl kaybeder? Kuzu, anasn kaybediyor mu? Kuzu, koyun srsnn iinde anasn tanyor. nk onun parasdr, onun karnndan km, vcudundan kopmutur. Annesi nereye gitse o da peinde. Evliyann da Hakka nispeti byledir. Her birinin -muhabbetine gre- mertebesi vardr. Mademki kuzu annesini tanyor, dervii kuzudan aa grme! yle yiitten zht ve takva arama! Onlarn Haktan umduklar yalnz kendisidir. Cennetten, hurilerinden gemilerdir. Hakkn kendinden baka istekleri yoktur. Haktan bakas -isterse cennet olsun- onlara gre cehennemdir. Evliya, ehzadeler gibidir. Halk onlara tabi olmutur. Onlar nihayetsiz deryadr, halk snrl bir daire iinde hapistirler. Halka layk olan, onlara tabi olmaktr. nk krler gzllere ayak uydurur. Krler cemaati ilerinde gzl olmadan yola karlarsa, ba aa kuyuya derler. yle ise krn asas gzllerdir. nk o kuvveti ondan bulurlar (Onun yardmyla yollarna devam edebilirler). Fakat bu gayreti gzllerde arama! Onlara krlerin halinden bahsetme! nk onlar kendi balarnn liderleridir, daima Hakkn vahyine muhataptrlar. Onun gnl neyi isterse, eriat odur. O asldr, kurallar ikincil unsurlardr. O neye gayret ederse, din o olur, o neyi beenirse, o kabul grr. Onun yaptklarn, devrinin eriati bil! Onun eziyetinde yz binlerce ltuf gr! Zira onun kalbi Yezdana alet olmutur. Hudann menzili onun gnlnden baka yer deildir. u halde, ondan gelen her ey, Haktan geliyor demektir. Byle aha kim itiraz edebilir? Onun yapt iler Hakkn ii, syledikleri de Hakkn szdr. O, bu lemde nebilerden bir nebidir. Haktan ona her lahza, bin hediye ular. O ki, ah olmutur, niin bende olsun? O ki atlastr, neden dolay eski psk elbise olsun? Onun davran ve sz yeni bir eriat olur. Eskilerin, onun yannda arpa kadar kymeti kalmaz? Onu grdn zaman, kurallarna candan uy! Ok gibi onun kemanndan atl!
(SAYFA 144)

3600

3605

3610

3615

3620

nk kutlu keman onun elindedir. Onun kemannda bulunan oka ne mutlu! Daima hedefe doru uar, din dmanlarn tamamen yerle bir eder. eytan, onun glgesinden uraya buraya kaacak yer arar. nk o, nurdur; eytan, zulmettir. Nur gelince zulmet tamamen gider. Onun kabul ettii eyler, dinin aslnn asldr. Her eyi brak da onun arzusuna tabi ol.

162

Sultan Veled nsan ldrmekten byk bir gnah yoktur, ona nispetle her gnah kk saylr. Byle olduu halde Hazret-i Muhammetin (s.a.v.) istemesiyle itaatin ta kendisi oldu. Onun talebiyle tatan su fkrd. Bundan anla ki, o talep makuldur. O talepten uzak den dmandr. O istemezse ibadetin kendisi kfr olur, ondan kfr ortaya karsa iman olur. eriatlar talepten (peygamberlerin istemesiyle) vcuda gelir. Ne mutlu o cana ki bunu istedii gibi grd ve bildi ki onun (eriatin) asl kayna istemektir. steksiz eriatler nemsizdir, noksandr. Asl grdkten sonra asl olmayanla iin ne? kinciller o asllarn glgesi gibidir. Bir ahs tuttuun zaman, glgesi ardndan gelir, ahs olmazsa glgesini de bulamazsn! Bu cihan var olduka o ah da mevcuttur. O mehtap bulunduu mddete mehtapl gece bulunur. Bu cihan onlar iin var oldu. Yce ve sefil btn varlk. lem mevcut olduu mddete o ahlar da mevcuttur. Her ne kadar dnyada gzlerden sakl iseler de deil mi ki, gne gzller iindir. Zulmet perdesini onlar iin yrtar. Krn gneten ne faydas olur? Mermerin, sudan faydalanmad gibi. nk su mermeri etkilemez ona gre ya, kuru eittir. Toprak olmal ki sudan faydalansn, renk renk iekler asn, meyveler versin. Evliya toprak olmay onun iin tercih ettiler. Byklerin emrine uymakla byklenmeyi terk ettiler. Kibir etmek, Hudaya irk etmektir. Ve kul iin aalanmaya sebep olur. Kibirli olan, ta yrekli olur. Byle kimseden hakk yerine getirmesi beklenemez. Kafasnda kibir bulunan kimse, gurura kaplmtr. Bencil olann kalbi mermer gibidir. Kat kalpler hakknda Cenab- Hak kel hicara (ta gibi)60 buyurdu. Sonra da ev eeddu kuvveten (tatan daha kat) kaydyla sefilliin en altna indirdi. Bylelerinin derecesi sekardr (cehennemdir). Toprak olmay kabul et ki, makbul olasn. Kibir etmek cahillik ve dncesizliktir. Ta yrekli olanlara Haktan yardm ve merhamet yoktur. Onlar byle ltuflardan mahrumdurlar. Mritler toprak, mnkirler ta gibidir. Mnkirler mritlerin rengine nasl boyanabilirler?
(SAYFA 145)

3625

3630

3635

3640

3645

O, (mnkir) binlerce ilim ve fen rense, yeryznde meale gibi parlasa onun bu hazinesinden kimseye nasip yoktur. Onun bu husustaki fikri isabetli deildir. Haktan bir murad yok ki bu cihete adm atsn, hazinesi yok ki halka versin. Biz ondan uzaz, sudan yan uzaklat gibi. Biz seicileriz; o, gaflettir. Biz ki, birbirimize yzmz dndrrz. nk elest arabn beraber imiiz,
60 Bakara suresi 2/74 Sonra bunun ardndan kalpleriniz yine katlat; ta gibi, hatta daha kat oldu. nk ta vardr ki, iinden rmaklar fkrr. Ta vardr ki yarlr da iinden sular kar. Ta da vardr ki, Allah korkusuyla (yerinden kopup) der. Allah, yaptklarnzdan hibir zaman habersiz deildir.

3650

163

Rebabnme

3655

burada o akn cokusuyla gece gndz beraber alamaktayz, bulunduumuz o evvelki hale dnmeyi istiyor ve mit ediyoruz, bir para kendimize gelerek uyumadk. Haktan baka ne varsa hibirini dinlemeyiz, bir an bile Haktan bakasyla ilgilenmeyiz. Burada bir beyit kalmtr. Bu dnya samandr, ahiret ise ekerdir. Bu, srlarndr; o, insanlar iindir. Adl-i ilahi her birine ayr gda ayrmtr, her biri iin baka bir yemek piirmitir. kad alime kullu unsin merebehum61 bunun iindir (bunun delilidir). T ki her cann gdas ayr olduunu, her birinin tabiatna ve mizacna gre gda verildiini bilesin! Samanla samanlk hayvana, ilimle hikmet de insana layktr. Hak Teala Hazretleri herkese layk bir gda yaratm, o gdaya gre de kap hazrlamtr (mide). Ey Hak adam dikkat et, herkesin yiyecei gr nasl verilmitir. Kimi hurma yer, kimi diken; kimi emniyet iinde, kimi korku ve kayg. Anlam asndan da ksmetler baka bakadr, kimi kainatn dnda (uuyor), kimi iinde hapsolmutur. Nr ile nurdan yz binlerce perde vardr, bu perdenin ehli o perdeden uzaktadr.

3660

3665

61

Bakara suresi 2/60 Hani, Ms kavmi iin su dilemiti. Biz de, Asan kayaya vur demitik, bylece kayadan on iki pnar fkrm, her boy kendi su alaca pnar bilmiti. Allahn rzkndan yiyin, iin. Yalnz, yeryznde bozgunculuk yaparak fesat karmayn demitik.

164

Sultan Veled

MAKALE 56
Bu makalede u beyan olunacaktr: Kul ile Hak Teala arasnda yetmi bin zulumat perdesi, yetmi bin de nur perdesi vardr. Her kavim, bu perdeler iinde yle batmtr ki, asla kmak istemezler ve ondan bakasn batl ve yolunu arm sayarlar. ok gayret ister ki, bu perdelerden geeler. Nitekim Bayezit Hazretleri sahralarda otuz sene ot kkleriyle beslendi. Dier mcahedeleri bundan anlalabilir. Nasl ki, bir avu buday bir ambara iarettir. Fakat doru ve kamil bir veliye dtnde zahmetsiz ve gayretsiz emelini grmeye hak kazanrsn. Nitekim Hz. Mevlana eyh Sadreddin Hazretlerine hitaben buyurmulardr: RUBA: Ger k- ry- Kayser-i Rm ev Omd buved ki hayy-i kayym ev Ez hicr meg be-p-i sultn- visl Meters ki-zin hads mahrm ev Meali: Eer Rum kayserine (cemal-i ilahiye) aksan, Rum diyarnn sultan olursun! evket ve hamet sahibi olursun! Hay ve Kayyum olman da beklenir. Vuslat sultannn yannda ayrla dair sz syleme! Kork ki, bu szden dolay o kavumadan mahrum olursun. Gene buyurmulardr ki: Riyazat nst p-i m her lutfest u bahayi. Meali: Bizim yolumuzda riyazat yoktur, elde ettiimiz neticeler, btn Hakkn ltuf ve ihsandr. (SAYFA 146) Bu makalede u da ifade olunacaktr ki: Gzel koku gz nurlandrr. Zira Yakup Aleyhisselamn, Yusuf Aleyhisselamn gmleinin kokusundan gzleri ald. Her kimin ki ona (Hudaya) arzusu ve ak vardr, o, koku alm demektir. O koku sonunda onun gzn aar ve Hakka kavuturur. Eer ak ve arzu yoksa, o, l demektir. ly diriltmek ise sa Aleyhisselama mahsustur. eyh-i vasl, vaktinin sasdr. Onun bak yardmyla l can dirilir. Herkes bulunduu perdede noksanndan habersiz olarak sarhoa dans eder. O sarholukla kendini gerekten olgun ve amacna ulam zanneder. Herkes bulunduu perdede yle saplanm kalm ki, o cehennem ona cennet grnyor (yerinden ayrlmak istemiyor). Fakat onunla (Hakla) balant kuran ve o neeyle sarho olan veliler byle deildir. Onlarn ruhu Hakkn nuruyla tanr, sineleri onun srlaryla doludur. O, dnya diyarndan kurtulmu, tehlikesiz limana kavumutur. Bu sz brakaym da o gzelden bahsedeyim. O, gnlm avlayan gzeldir. O benim yanmda nasl bir cilve ile kendini gsterdi ki, zehrim bal oldu. Gnlmde gnl alan o gzelden baka bir ey kalmad. Can hazinesi odur. Bakasnn pul kadar kymeti yoktur. Hani bu lemde grr bir insan ki, byle bir glenden koku duysun. Koku ona eritii zaman gz alr, dilsiz de olsa dillenir. Hazret-i Yakup yle olmad m? Kokudan gzleri almad m? Kokusu olmayan (koku hissetmeyen) hor ve hakirdir. Koku, kediyi yiyecee doru g3670

3675

3680

165

Rebabnme trr. Eer sen de koku alyorsan veliler tarafna git. Haydi! Gdan kokudan iste! O mezheptensen onu talep et! Kble mezheptir, o tarafa git! Cihanda kimse canndan kaar m? Dnyada, kblesi olmayan kimsenin gayreti botur, ruhani zevkten mahrumdur.
3685

Kblesiz insan, cansz vcuttur. Derdi olmayana derman da olmaz. Vcut canla diridir, can da din ile. yi bil ki, can dinle ayakta kalr. Candan ayrlan ten, rr, dini olmayan can da lr. Dinsiz olan can fani bil, onun dnya ve ahirette srdan fark yoktur. Cenab- Hak bunlar hakknda: Onlar hayvan gibidirler, belki daha aa. buyurmutur. nk cehaletle amura kmlerdir. Dnya amura benzer, onlar da eee. Bilmemezlikle ba aa oraya dmlerdir. Ruha, Hak tarafna yol gsteren dindir. Dini arttka dirilii de artar. Dinsiz ruhu da ten hkmnde tut! Ten lnce ondan da eser kalmaz. l ruh, ceset iindeki hevaya benzer. Byle canla nasl rahat olursun? Vahyin ruhu, takva ehlinin pak ruhudur. Hayvani ruh, ekyalarn ruhudur. (SAYFA 147) Vahy ruh, Hakkn nuruyla doludur. Hayvani ruh heva ile iirilmi. Semiz grnr ama ii botur. O tulum gibi ki, iine hava doldurulmutur. nsan ondan ne umar! Bilir ki, iinde hevadan baka bir ey yoktur. Ne et, ne ya, ne de baka bir ey. Diri grnr, fakat ldr. Scak grnr, lakin donmu, buz tutmutur. Kesin olarak bil ki, hayvani ruh byledir. Din nurundan bo, kfrle doludur. Din bakidir, kfr sonunda yok olur. Din baki olur. nk sonsuzluk lkesindendir. stersen ki, hayat bulasn, canlar cihannda sonsuzlua kavuasn, elini ermi bir ere ver, nk canlarn hazinesi onun elindedir. T ki, o seni nefesiyle zinde eylesin. Byle kerem ancak onun elinden gelir. lye ondan gayr kim can verebilir? Dertlere derman ondan baka kimden gelecek? Mesihten sonra bunu yapacak, ancak merd-i Hudadr. Herkesin derdine deva ondandr. Zamann aresizlerinin aresi odur, zehrin, panzehiri odur. Cihanda dertlilerin elinden tutacak da phesiz odur. Can olmayanlara can verir, dirhemi olmayanlara hazineler baheder. Bir nefeste gz, kulak, akl verir. Ak, zevk ve coku balar. O kerimden ne istersen hepsi olur, ayrlk hastas onunla vuslata erer. O vcut dnyada Hakkn temsilcisidir. Yer, gk ona secde eder. Yerden maksat, yerde yaayanlar, gkten murat da gk halkdr. Kuran- Kerimde ve eselehul karyeyi okumadn m? Oradaki karyeden maksut da karye ehlidir, karye deil. Yerin, gn kendileri kastolunsa da olur. nk her eyin arzusu Hudadr. Herey, aklamasz, kitapsz, yapraksz olarak Hakk tespih etmiyor mu? Herkes o sesleri iitemez. Onlarn srrn ancak Hak erleri bilir. nk ahadet leminde onun (merd-i Hudann) kula, Hakk iitir. Her olup biteni tamamen duyar. Gzn de Haktan grr bil, kendinden deil. Onun yannda iyi kt her ey aktr. Ey temiz kalpli! Yerde gkte (btn kainatta)

3690

3695

3700

3705

3710

3715

166

Sultan Veled Hakkn nurundan bir ey gizlenebilir mi? Ey aziz, bu konuda benden bir misal dinle de bu srdan haberdar ol! nsann ocukken de gz vardr. Fakat akl ve zeka sahipleri gibi temyizi (iyiyi ktden ayrma yetenei) yoktur. Gzyle iyiyi, kty, hogry, kavgay her eyi grr. Fakat aklyla gz birlemedike grd eylerden bir ey anlamaz. Nazarnda inciyle boncuk farkszdr. Kul ile ah ayrt edemez. Ne vakit ki gz, akln aleti (vastas) olur, yksei, ala o vakit anlar. Akl ona temyiz kudreti baheder, bykle kn derecesini o zaman anlar. Yannda herbirinin rtbesi belli olur, gnlnde herkes derecesine gre bir yer tutar. Ondan evvel ki akl ve temyizi yoktu, yannda mslmanla Yahudi farkszd. Efendi, bey, dilenci hep eitti. Cahille limi fark edemezdi.
(SAYFA 148)

3720

3725

Sonra nazarnda herkesin mertebesi belli oldu, hepsinin durum ve yerini anlad. Geri grnte gren gzdr. Fakat hakikatte o gr, aklndr. Evet, gren gz deildir, akldr. Yn ve yeimi (bunla ta) temyiz eden akldr. Be duyu ki akln aletleridir. Bunlar ve uzuvlarn nurlandran akldr. Vcutta akl sultandr (hakimdir), vcut ona esir bir alettir. u halde gze hakim olan da akldr. yiyi kty o alr, o satar. Akll, kendisinde akln grnd, gafil de cehaletin grnd kimsedir. Bunun gibi, Hak da cana yakn olunca can da phesiz Hakkn vastas olur. Onun sz, davran Haktan olur, ondan deil. O, Hakkn elinde alettir. Be duyu, rahmann nuruyla aydnlanr, gnl de o sultann taht olur. yleyse, Huday gnl ehlinin cisminden gr! Her ne kadar o cisimler unsurlar leminden iseler de onlarn maddi unsurlarn, ucu buca bulunmayan bir derya zerindeki saman p kabul et! O saman pne basma! (Yani ehl-i dilin maddiliine bakma!) Ki, ba aa denizin dibini boylarsn! Onu saman p bilme, sonsuz derya bil! T ki o derya sana snak olsun. Deil mi ki, akllnn akln hareketleri ve durgunluundan anlyorsun? Bunun gibi Cenab- Hakk Hak erinden perdesiz gresin. Cenab- Peygamber Aleyhisselam, buyurmu olduklar u hadis-i erifte ne mana incileri delmitir: Mmin Allahn nuruyla grr. nk Hak mminden ayrlmaz. u halde, gren Hudadr, mminin gz deil. L tudrikuhul ebsru ve huve yudrikul ebsr.62 Cenab- Hak Kuran- Keriminde Onu gzler gremez, halbuki o, gzleri grr buyurdu. Herkesin idraki ondandr, kendinin deil, akln varsa iyi anla! Hakkn nurunu velilerin cisimlerinde gr! Veliler bu yetkiyi ondan alrlar. Akl istersen aklllarla sohbet et! Daima onlarla otur, kalk! T ki onlarn aklndan senin de akln artsn, onlardan duyduun eylerle deerlendirmelerin salam olsun.
62 Enam suresi 6/103 Gzler Onu idrak edemez ama O, gzleri idrak eder. O, en gizli eyleri bilendir, (her eyden) hakkyla haberdar olandr.

3730

3735

3740

3745

3750

167

Rebabnme Ey Hak yolunun yolcusu! Eer Hakk istiyorsan daima yalvararak de ki:
3755

Ya Rabbi! Beni ltfunla velilerinin sohbetine kavutur, acilen yolumu dorult! T ki onlar vastasyla muradm gereklesin, beni bu vcut cisminden, bu tuzaktan kurtarsnlar, onlarn ilminden ilmim artsn, onlarn hogrsyle fkem gitsin, onlarn nurundan bana da gr nasip olsun, onlarn ebedi hayatndan ben de pay sahibi olaym, (SAYFA 149) onlardan yola gitmeyi reneyim, eklimden geip batan baa anlam olaym. O frkadan renksizlik rengi kazanaym. nk onlarn yolu renksizliktir. Cenab- Hak bir hadis-i kudsisinde velileri hakknda Benimle grr, benimle iitir, onlarn gz de, kula da benim, canlar benim nurumla aydnlanr. buyurmad m? Cenab- Peygamber de bir hadis-i erifinde buyurmad m ki: Allah ile oturup kalkmak isteyen, sufilerle otursun kalksn. T ki biz de Huda ile bir arada oturalm.

3760

3765

Her kim Allah ile teklifsiz arkada olmak isterse, yol erinin hizmetine devam etsin. Saf kalpli sufilerle otur (t ki yakinen sevgiliyi bulasn). nk Hak, cemalini onlardan gsterir. Onlarla sohbet, vuslatn ta kendisi olur. yleyse, bu sahih hadisi inkar etme. O Hak dostu (veli) ayn nurdan ayrlmtr. Dnyada iyi, kt, gizli, ak hibir kimse Hakkn dman deildir. nk iyiyi, kty, her eyi yaratan onun cmertliidir. Btn varlk onun tezgahnda dokunmutur. Kesin olarak bilinir ki, her eyi besleyen de odur. Gerek yerde gerek gkte beslemek iini, muhabbetin temelinin temeli bil, bundan dolay gen ihtiyar, herkes ona ktr. Bu dnyada da hal, yle deil midir? Bir kimse sana yemek yedirse yahut birok ikramda bulunsa onu candan sever, daima hayrla anarsn! u halde Cenab- Hak da kullarn besliyor, her biri, sofrasndan trl nimetler yiyor. Hepsinin varl ondandr ve btn emelleri ondan hasl oluyor. Ona nasl candan kul olmazlar? Bundan dolay ona dnyada (kainatta) hibir kimse dman olamaz. Fakat bir kavim ki, onun velilerine candan muhabbet etmezler, onlara Kuran diliyle adv (dman) ad verildi, kafir, murdar, mfsit vasflaryla yd edildi. Meskenlerini cehennem olarak belirledi. Orada ac veren bir azaba atlacaklardr. Bak! Onlarn Hak yanndaki zellikleri ne derecededir. Bunu kabul et, tereddt etme! Evliyaullah sevmek ve onlara dmanlk etmek byledir (yani iki hali de grdn ve anladn). Bunun ayrnts aklamalara smaz. Bahtiyardr o kimse ki, veliler tarafna ynelir. Hak derman verirse dert kalmaz. Veliler, yz bin yllk ibadetin derecesini, isterlerse, bir kimseye bir nefeste kazandrrlar. Kendi ibadetini kazan vastas bil! Kyamette ibadetine gre ecir alrsn. Fakat Hak Teala Hazretleri seni ona havale ederse bil ki, ondan nihayetsiz hazine elde edersin! (SAYFA 150)

3770

3775

3780

3785

168

Sultan Veled

MAKALE 57
Bu makale unu beyan edecektir: Bir eyhe el vermek byk bir itir. Musa Aleyhisselam, o kadar azamet, nbvvet, ve Cenab- Hakkn kendisine ihsan ettii bu kadar mucizeleriyle Hzr Aleyhisselamn sohbetine talip oldu. Eer Hzrn sohbetinde kendi grdnden yz bin kat fazla ve belki daha ziyade haller olduunu aka anlamasa o sohbeti candan temenni eder miydi? Duas kabul olup da onun hizmetine eriince sohbetine tahamml edemedi. Nihayet, ondan yz bin hasretle ayrld. O ayrln da Musa Aleyhisselamn cannda ebediyyen kald. Cenab- Kelim bir gece ate aryordu, nk atein varlna byk ihtiyac vard. Dnyada ilahi uygulama yledir ki, enbiya ve evliya Haktan ne isterlerse derhal istedikleri, yer ve gn naklarndan birinin biimiyle temsil edilir, yanlarnda beliriverir. Nasl ki insanlar bu naklar ryada gryorlarsa gnllerine gelen eyler -gerek gam gerek mutluluk- ryada resimleniyorsa sekinlere de yakaza (uyanklk) halinde de aka grnr olurlar. Mana nuru onlarca suret olur (maddileir), bununla dereceleri artar. Hazret-i Meryemin Cenab- Mesihe hamile olduu esnada Ruhul-kuddsn yakkl bir gen suretine temsil edilerek grnmesi bundandr. Lut Aleyhisselama gelen melekler de sakal, by yeni bitmi delikanl eklinde grnmlerdi. Hazret-i Luta demilerdi ki: Cihan halkna grnmeyen bizler yalnz sana grndk ki, bu aalk kavmi kahretmekle grevliyiz. Batan baa cmlesini birden yok edeceiz. te bunlar gibi. Cenab- Hak kendi sanatn gerek ryada, gerek uyankken naklarda gsterir. lahi sanatn ucu buca yok. Asay ylan etti. Byle ki: Birine (Hazret-i Musaya) vefal dost olan asa, dierine (Firavuna) zehir oldu, birine glen, dierine ate oldu. Dmanlara kar keskin kl, dostlara kar sevilen gl bahesi oldu. Konumuza gelelim; o zaman Musa Aleyhisselam ne haldeydi? (Medyenden Msra dnyordu.) Gece iddetli karanlk, ei hamile, a iddetle ihtiya vard. Skntl bir halde k aryordu, ssz lde kimse yoktu, bu sdrapla saa sola kouyordu. Bu esnada bir aa ate suretine brnerek Musa Aleyhisselama grnd. Bu vesileyle Cenab- Musa halikna kavuuyordu. Hemen aaca doru kotu. Bu ate ona bir padiahlktan daha kymetli grnd.
(SAYFA 151) Cenab- Hak Hazret-i Musaya kendini o aatan gsterdi, onunla vastasz olarak konutu. Elindeki nedir? Dedi: Asadr. Allahn emriyle braknca asa ejderha oldu. Tekrar buyurdu ki: Elini cebine sok, ayptan ge, gayba ynel!

3790

3795

3800

3805

Hemen elini cebine soktu, gnln sdkla Hakka yneltti. Sonra buyurdu ki: Elini cebinden kar, t ki dolunay gibi parlasn. kard zaman elinin ii yle parlyordu ki gnein nuru glgede kalrd. Gnein nuru ondan utanr,

3810

169

Rebabnme kleliini candan kabul ederdi. Daha bunlara benzer birok mucizeler bahederek onu memnun etti, zntden skntdan kurtard.
3815

Bu kadar byk ltuflara eritii halde Cenab- Hakka dua etti ki: Ey Rabb-i Kerimim! Bana Hzr bir defa gster! Bu gaml gnlme merhamet buyur! Eer Hzr grmek mhim bir i olmasayd, bu kadar baa eritikten sonra Cenab- Haktan onu yalvararak ister miydi? Ona kavumay bu derece arzuyla ister miydi? Birok feryat ve niyaz ve yanp yaklmadan sonra Cenab- Hak, haline merhamet etti. Buyurdu ki: Halktan uzak ol, usanmadan yaya olarak yoluna devam et! Ey sekin kahraman, bu yolda yoldasz olarak tek bana devam et. T ki seni yalnz olarak grsn, senden yz evirmesin, seni gler yzle karlasn. yle yapt, kendi kavminden kat, o maksat urunda her eyi feda etti. Nihayet birok dert ve skntdan sonra arzuladna kavutu. Cenab- Musa Hzr bulunca bandan bykl att (tevazuyla hareket etti). Geri evvelden beri varlndan soyunmutu, o varln yannda tamamen yok oldu. Ondan evvel de varlndan fani olmutu. Cenab- Hak ona can kaynandan varlk verdi. Genlikte iken hali tamamyla deimiti, btn ileri tamamen Allah tarafndan kolaylkla gerekleirdi. Talep edilen byle bir varlktan dolay o cisim, mutlak can olmutur. Kendinden geip de onda fani olunca, onun nurundan ona varlk verildi. Hzr Aleyhisselam onu grnce uzaktan seslendi, o seyirden ona birok iaretler verdi. Ona ilk nce onun halini syledi. Nasl olduunu ve bu sohbeti Haktan ne amala istediini. Musa Aleyhisselamn bu husus iin yapt dua ve yakarlar haber verdi. Cenab- Musann Hzr hakkndaki kanaati kat kat kuvvetlendi. Hzra dedi ki: Size kle olmak, mrmn sonuna kadar hizmetinizde kalmak istiyorum. Gece gndz, seferde huzurda sizinle bulunaym, baka bir kimseyle oturup kalkmayaym. Ben kavim ve kabilemi terk ettiim gibi mmetimi, yrnm, iimi gcm, her eyi braktm. Ne riyaset isterim, ne ticaret, ne de lemde sensiz yaamak.
(SAYFA 152) Hazret-i Hzr, efkat ve muhabbetle dedi ki: Ey Kelm, ayan yorganna gre uzat! Cenab- Hak duan kabul buyurdu, seni bize ulatrd.

3820

3825

3830

3835

3840

Muradn yerine geldi, fazlasn isteme, memleketine geri dn! T ki o cemaat imamsz (basz) kalmasn. Dnp de vardn zaman, bizden de onlara selam gtr! Mademki Hak Teala muradn verdi, mabudun isteini kabul buyurdu, geri dn! Sen de, mmetinin muradn ver, herkesin zerine hikmet yamuru yadr! nk bulut gibi deryaya geldin, ebedi inciler al, gtr! Herkese hikmet yamuru yadr, tez ol! T ki kolaylatran (Hak cc.) her dikene bir glizar versin. T ki herkes kendi isteine ersin, sevdiine kretsin. O halk yar yolda brakma! Can gneinden onlara nur getir! T ki herkes senin nurunla yollarna devam etsin, senin madeninden cevherler alsn. O mminler senin sofrana muhtatrlar. Sofran de ki, herkes o nimetten

3845

170

Sultan Veled faydalansn. Vuslatnla halka hayat baheyle! Yaralardan merhemini esirgeme! Sadakat meyvelerini ham brakma! Onlar piir (kemale erdir). Senden istediklerini alsnlar! Ey doruluk yolunun nderi, o grubun sevgilisi ve arzusu Huda olsun! Halk, koyunlar gibidir, onlarn oban sensin! Onlar can meras tarafna gtrecek sensin! Ondan dolay Huda, seni bu tarafa peygamber gnderdi, t ki onlar risaletini kabul edeler. T ki seninle yce ve alak anlala, herkese Hak tarafna giden yolu gsteresin. Halkn mertebeleri senin vastanla belli ola. Bir kuvvetli, gsz ve bir zayf yksek ola, herkese sadakatine gre mkafat erie, herkes penceresine gre gneten k ala. Sadakat, pencere; ruh, hane gibidir. Herkes penceresine gneten feyz alr. Bu mertebeler senden (senin vastanla) meydana gelecek, gzel irkin nurunla meydana kacak. Sen sadakat paralarnn mihengi olacaksn, ktlerin adn ak levhasndan sil! Defterine sadklar kaydeyle! Mnkirleri defterinden sil, kapndan sr! Sen ksn! Gzel, hrsz, iyi, kt, temiz ve murdar senin nurunla meydana kacaktr. Senin Hakka kar kulluun bundan ibarettir. Gcn yettii kadar buna devam et. Hak Teala seni bunun iin yaratt ki senden mucizeler meydana gele. Seni kabul ederek sana mmet olan, Hakkn kabuldr. Seni kabul etmeyen, ebediyyen reddedilmi olur, iki lemde de hakir olur ve emellerinden mahrum kalr. Sana vefa eden cennete, cefa eden cehenneme girer. lemde asl maksut senin rzan olur, taatlerin en ycesi sana kar yaplan vefa olur. Senin gnlnden baka yere Huda bakmaz, Hakkn rzas senin rzana bal olur. Sen her kimi seversen, Hak Teala da onu sever, kimi reddedersen, o Hakkn reddettii olur. Sensiz, Hakkn kabul de olmaz, reddi de. Hak yannda sensiz ne iyi olur, ne kt. Hakkn gzleri srekli sana evrilidir. T ki yannda daha sevgili olsun. Sen de onun yannda daha sevilen ve sevgili olasn! nk reddedilmi olursan gazaba urarsn! Sen olmazsan, Hak cihandan mnezzeh, iyi ve ktnn muhabbetinden yz evirir.
(SAYFA 153)

3850

3855

3860

3865

3870

Her kim Hakkn seyrettii olmak isterse senin eteini tutar, yanndan ayrlmaz. O, sana candan sevgili olmadka dnyada Hakkn sevgilisi olabilir mi? Her kim sana yr olursa, Hakka yr olur. Hakkn nurlar ve srlarnn hazinesi olur. Hakkn yz, sana kar olan yze kar olur, yazklar olsun o cana ki, senden ayr der. Hazret-i Musa cevaben dedi ki: Dedikleriniz hep dorudur. Fakat gnlmde yle bir ak uyanmtr ki, yaam idare etmeyi bilmez, yannda iyiyle ktnn fark yoktur (t kabul edecek kabiliyette deil). Aa gre cennetle cehennem eittir. Aknn yannda iki lemin de kymeti yoktur. Aklar, can ve baa tere yapra kadar kymet vermezler. Himmetleri nnde dnya bir saman p gibi kalr. Bel-

3875

3880

171

Rebabnme ki zarar kra tercih ederler, semender gibi ate iinde yer tutarlar. Aklarn hepsi de belay istirahata tercih etmilerdir, kendilerinden gemiler, uyku ve yemekten kesilmilerdir.
3885

Onlarn haraplklarnda abideler, fakirliklerinde balar vardr. Aklara gre kle ve hizmetiler ayak ba saylr, atlas ve ssl ipein eski psk elbiseden fark yoktur. Onlarn can fitne ve er ister, kllar kan deryas iinde olmaldr. Onlarn kalbine korku yol bulamaz, canlarna Haktan baka vakf olan yoktur. Ben, sana grmeden ak idim. Kyas et ki grdkten sonra ne hale geldim.

3890

ekere tadn tatmadan ak olmutum. Tattktan sonra akm daha ziyade oldu. O kimse ki, senin namn iitmekle tuzana dmt. Artk o imdi o tuzaktan kurtulmak istemiyor. Gzleri senin gl gibi yanaklarn, ll gibi, inci saan dudaklarn gren kimse, nasl zlfn gibi perian, ayrlnla gaml ve inleyip duran olmaz? mkan yok senden ayrlmam. Allah akna! Bana ayrlktan bahsetme! Eer bana hizmetinizde bulunmaktan yz bin zahmet gelecekse, bence o zahmetlerden her biri yz bin nimete eittir. Eer bu cretimden dolay bam ve srrm gidecekse, ben bu zarar yz ticaret karlnda almaya razym. Sen gzellik deryassn, gzeller senden bir damla, iki lem gneinden bir zerredir. Bu zayf miskinin gnlne merhamet eyle ki, ayrlnla daha acnacak hale gelmeyeyim. Eer tane toplayan karnca gibi senin ltfunun harmanndan ambarm doldurursam, haydi, syle! Harmanndan ne eksilir? Bana kar gsterilen bu derece hayal ne oluyor? Cmertlik deryassn! Bu imsak nedir? Sert sylyorum, terbiyesizlik ediyorum. Fakat aknn seli ruhumda edep namna bir ey brakmad. Mecnun oldum, edebi bilmiyorum. Edepsizsem de seninim, edepli isem de; altn isem de gm isem de senin madenindenim.
(SAYFA 154)

3895

3900

3905

Sen benim canmsn! Ben cansz nasl yaarm. imdiki katre halim, ayrlnla derya olur. Benim hayr ve errimden ge (kusuruma bakma)! Beni ldrsen kanm talep edecek kimse yoktur. Bu ekilde pek ok yalvard, alad. Nihayet Hzr Aleyhisselam ona acd. Grd ki kendine olan muhabbeti urunda her bir eyi feda ediyor. Onu kabul etti. Bunun da ona sevgisi dt. Sertlik ve iddeti brakarak lml bir tarzda konumaya balad. ki yolda Hakkn arabyla sarho olarak sefere ktlar. Bu iki sultan emr-i ilahiye tabi olmu bir vaziyette bir mddet yoldalk ettiler. Geni bir derya kenarnda gayet byk bir gemi grdler. Byk olduu kadar da salam ve heybetli bir gemi idi. Hibir denizde ei grlmezdi. Eni boyuna uygun, adeta bir ehirdi. Kenarna yz deve oturabilirdi. Srlerle at barndrabilir, da yklesen saman p kadar gelmezdi. yle

3910

3915

172

Sultan Veled heybetli gemi dnyada ne grlm ne de iitilmiti. Hzr Aleyhisselam onu baltalamaya balad, onu tahrip etmek zere candan urayordu. Gemiyi batan baa delik deik etti. Acele acele durmadan balta sallyordu. Gemiyi harap bir halde gren Musa Aleyhisselam hiddetlendi, pek zld. Hzra dedi ki: Bu yaptn i ne akla sar ne de eriate. Byle hareket kimseden sadr olmamtr. Sen srat- mustakim ehli olduun halde senden bu yanl hareket nasl gerekleiyor? Eer bunu yapan bir cahil olsayd, onu diri diri topraa gmerdim. phe yok ki, bu i eytani bir harekettir. Rahmani olan bir kimse bunu nasl yapabilir? Hzr dedi: Efendim! Ben sana evvel demedim miydi ki, sen benimle yolda olamazsn. Anlamam mydk ki, benim ilerimi inkar (itiraz) etmeyecektin. Benden iyi, kt ne gerekleirse, hepsini iyi grecektin. Benim kfrm senin yannda iman olacak, cisimse onu can diye kabul edecektin. Bu artn bizde kald ki, benim fiillerim ve hareketlerimi eletirmeye baladn. Benim gayba bal ilerimde ayp ne gezer? Sen benim cebimi bile koklamamsn. Onda ne miskler, ne amberler doludur. Can deryasn gzel incilerle azna kadar dolu bil! Yazk ki grntde kalmn! Ondan dolay merdan- Hudann srrn umursamaz bulunuyorsun. Geri o zahirde Hakkn ilmidir. Fakat benim temiz srrm ondan uzaktr. Bu yola sluk etmeyene gre o yol iyidir. O, ilacn suda arayan bir susuzdur. Ama o kimse ki, cma ve araba aktr, arapsz l, arap ile diri ve sarhotur. (SAYFA 155) Geri cmle eyann hayat sudandr, fakat an can araptr. Baka eyden hayat bulamaz. Ak arap ier, ama, dudaksz ve damaksz. Onun sarholuu da Hakkn gzellik ve letafetindendir. yle olmammyd ki Msrl kadnlar Yusufun gzellii karsnda ellerini kestiklerinden haberleri olmamt. Turun ile eli fark edememilerdi de o nadide gzellik karsnda ellerini kesmilerdi. Gzellik arab insan byle mest eder, yerle g fark edemeyecek hale getirirse, Hakkn gzelliinden doan akn arab nasl kendinden geecek derecede sarho etmez? Eer ksan, aradaki fark, kyasla anlarsn. Gnl ehli isen iyi dikkat et! An can kadeh, Hakkn gzellii de araptr. Ak byle sarholuktan harap olur. Halk, sudan hayat alr, o araptan. Ona o meyden daha ho bir ey yoktur. Musa Aleyhisselam dedi: Ben bu ite hata ettim, fakat verdiim sz unuttum ho grn. Ettiim itirazdan, meydana gelen kusurumdan tvbe ettim, byklk ederek affedin! Ey kerem sahibi, bu, ilk gnahmdr. Hak Teala kullarnn tvbesini kabul ediyor. phe yok, siz de Hudann ahlkyla ahlklanmsnzdr. Affedin de beni u gam yknden kurtarn! Musa Aleyhisselam bunlara benzer daha birok rica ve istirhamlarda bulundu. Nihayet o hogr sahibi merhamet etti. Oradan geerek gene yollarna devama, yine ahn sohbetini aramaya koyuldular.
173
3940 3920

3925

3930

3935

3945

Rebabnme Birbirlerinin sohbetinden memnun olarak bir mddet yolculuk ettiler. Hazret-i Musa Hazret-i Hzrdan her gn birok eyler reniyor, yararlanyor, inite de, yokuta da ondan birok esrar dinliyordu. O iki ah bir mddet gittikten sonra yollar bir kye urad. Orada kara gzl, krmz dudakl, ay paras gibi gzel, biricik inci gibi dilber, benzerine az rastlanr, on yalarnda bir ocuk grdler. Cenab- Musa o gzellie hayran kald. nk ok ok gzel idi. Hzr, gitti onu ocuklarn arasndan ararak ald, tenha bir yere gtrd. Halktan uzaklat, halkn gznden kaybolunca hemen ocuun elleriyle ayaklarn balayarak cellat gibi, yere yatrd. Belinden hanerini kard, ocuu bir kuzu boazlar gibi boazlad. Musa Aleyhisselam bunu grnce feryat etti: Allah akna! Bu ne kadar zulm! Masum bir ocuu byle ldrmek yakr m? Ey karde! Din ehlinden Huda bu zulm uygun grr m? Bu suu hakl grecek kimse yoktur. Byle bir suu hibir dinden km, yapmamtr. Bu i souk dedike souk (ok irkin, ok feci). Hazret-i Kelm, hiddetle dolmu olarak Hzr Aleyhisselama buna benzer bir hayli sulamalar yadrd. Bunlar dinleyen Hzr, bakt ki Musa Aleyhisselamn hiddeti ok fazla. Tatllkla dedi ki:
(SAYFA 156)

3950

3955

3960

3965

Sana evvelinde demedim miydi ki, beni brak. Benim sohbetime tahamml edemezsin, ehrine git! Bu kadar grmek sana fayda verir, daha fazlasna tahamml edemezsin! Ben sende bu inkar, glenindeki bu hastal gryor ve biliyordum.

3970

Senin halinden evvelden haberdar idim. erinde gerek hayr gerek er ne bulunduuna vakftm. Sen kendinden bu kadar haberdar deildin, fakat yoldan senin halini biliyordu. Senden mahere kadar neler sudr edecek, belki ondan sonra da neler gelecek hepsini biliyorum. Ak, kapal hibir ey benden gizli deildir. Eer o srlardan senin haberin olsayd, benim peimde oraya buraya ne koup gezecektin? Eer benim szlerimden senin de haberin olsayd kendi memleketine avdet ederdin. Her ne syledimse cangnlden kabul edecektin, t ki Cenab- Haktan birok hayrlar elde edecektin. Musa Aleyhisselam aykt. Bakt ki Hzrla aras ald. Elif harfiyle dal harfi gibi grnte ayr dtler. Hzr, kendinden bir dman gibi uzak duruyordu. Kendisine olan meyl ve muhabbeti tamamen yok olmutu. Musa Aleyhisselam kendinden ve yapt iten utand, fena hareketine tekrar piman oldu. Hzr ona dedi ki: Bu kadar yoldalk yeter! nk sen de o uyum oluamayacak. Bu vesvese, bu imtihan ne vakte kadar srecek; bu dedikodu, bu tartmalarn sonu gelmeyecek mi? Allah akna git, bizi kurtar, sohbet aacn kknden kar! Hazret-i Musa rica etti ki: Allah rzas iin, beni byle bir devletten mahrum etme! Ey ba ve cmertliine bir son olmayan! Evvelki gibi bu ikinci kusurumu da affet!

3975

3980

174

Sultan Veled Eer byle bir kusur daha ilersem, benim gibi bir miskinle bir daha ba kurma! Ondan sonra itiraz da etmem, senin ayrlnla erimeye raz olurum. Eer bu yoldandan nc bir hata daha meydana gelirse, zrn kabul etme, yanndan kov! Ben zr silahn elimden brakyorum, bundan sonra ne isterseniz razym. Ne emrederseniz muhalefet etmeyeceim, ite zr klcn knna koyuyorum. Acz ve zillet iinde bu vadide birok szler syledi, kusurunu itiraf etti. Hzrn gene yrei acd, ltfuyla ona bu defa da yr oldu. Gene dost, ahbap ve yolda oldular, gene gnlden Hakka talip oldular. Bir mddet, bal ile kaymak gibi birbiriyle candan syleerek yola koyulup gittiler. Olacak ya! Bu seferde de birka gn yiyecek bulamayarak a kaldlar. Alk sknts haddini at, dada bayrda aresiz kaldlar. Alk o derece iddetle etkili oldu ki, le yemek bile ho grlr. Belki vacip olur. nk eraitin sahibi byle anlarda le yemeye msade eder. lm korkusu vard, gleri kalmam, nefisleri isyan edecek hale gelmiti. (SAYFA 157) Zikirden, fikirden, ibadetten kalmlar, lmle yz yze gelmilerdi.

3985

3990

3995

3999

175

Rebabnme

HATTI FASIL (YARI)


4000

Kdel-fakru en yekne kfran (Fakr ile kfrn aras pek yakndr.) srr ortaya km, o geni krlar, sahralar daralm, bunlar sktka skmt. Bu iki kutub bu halde byk bir ehre geldiler. Orada biraz dolaarak canlarn kurtaracak bir lokma aradlar. ehir halk yemek vermek istemedi. ki yolda alktan uraya buraya dolandlar, ba vurdular. Hibir kimse bunlara bir dilim ekmek vermedi. nk tabiatlarnda cimrilik vard. O ehir halknn bu pintilii o zamandan beri daima dillerde anlr. Sonra bu iki yolcu a ve bila olarak ehri terke karar vererek yola ktlar. Mahallelerden geerken bir konak grdler ki, ehirde bir daha benzeri yoktu. Fakat duvarnn biri dal (dal harfi) gibi eilmiti, Hzr onu elif (elif) gibi dorulttu. O konan sahipleri iki yetim ocuktu. Altn, gm bir ok nakitleri vard (ok zenginlerdi). Hazret-i Hzr, duvar dorulttuktan sonra Allahtan sabr ve tahamml isteyerek ehirden kt sahra yolunu tuttu. Musa Aleyhisselam ile el ele tutuarak yola dtler. Gidiyorlard. Hazret-i Musa, hiddetini yenemeyerek llallah! dedi. ikayet lklar semaya kyordu. Bu ne hal? Yeter artk beni ldrdn. dedi. Evvelki hiddetli maceralara geri dnd. Hiddetinden kendini kaybetti. radesi elinden gitti, Hzrla gene iddetle tartmaya balad. Dedi: Allah akna syle! Sen yol gsteren bir dost musun, yoksa yol kesen dman msn? yle bir duvar senin elinle dorulsun da biz u halimizle bir lokma ekmeksiz kalalm, layk mdr? O iki yetimin hesapsz serveti vard. Niin onlardan birka altn cret istemediniz? Birka gnlk gdamz temin, hi olmazsa u almz sakinletirirdi. Hzr dedi: Biliniz ki, bu nc kusurdur. Artk ayrlacaz, gzme grnme! Bundan sonra aramzda ayrlktan baka bir ey yoktur. Bir daha birlik mmkn deil. Musa Aleyhisselamn sunabilecei zr kalmamt. Ayrlk acs yreine boyand. Bir mddet bu dertle kendinden geti. Yeri ve g fark etmez oldu. Hatrnda ne sknt kald, ne ikayet. Cefa ile vefa yannda eit oldu. Musa Aleyhisselam, verdii sze bal kalarak ayrlmaya rza gsterince, Hzr Aleyhisselam ona bu defa da baka trl ihsanda bulundu. Musa Aleyhisselama bu ayrlk acs esnasnda yle bir ruh hali geldi ki, derdine derman istemedi. Artk Hzrla birliktelikten daha ok, ondan ayrlmak arzusu hakim olmaya balad, shhatten ziyade hastal arzu eder oldu.
(SAYFA 158) Onun huzurunda duyduu zevkin yz mislini, ayrlnda bulmaya balad. Merdan- Hudann armaan byle olur. Ayrlkta da, kavumada da zevk bahederler. Ne mutlu o canlara ki, onlara kavuur. yle cihanlara gider ki, benzeri grlmemitir.

4005

4010

4015

4020

4025

4030

Her an nee dolu bir cihan. Hudann yeni yeni bahileriyle dolu bir cihan... Hzr ona veda ederken dedi ki: O yaptklarm fena deildi (hikmetsiz deildi). Dinle! T ki srlarn sen de anlayasn, nurum, ilmim ve ilerimi sen de

176

Sultan Veled bilesin! Kafir bir padiah bir ehre hcum kastndayd, askerini bindirecek gemi aryordu. T ki gitsin, o ehri yaksn yksn, ahalisini denize dksn. Ehl-i imandan kimseyi sa brakmasn. O melunun niyeti bu idi. Gemiyi bunun iin krdm ki mslmanlar katilden kurtulsunlar. O gnahsz olarak ldrdm ocuu da Allahn emriyle ldrdm. O i de yerindeydi, yolsuz zannetme! nk ben ahidin emri olmadan bir i gremem. O ocuun babasyla annesi ikisi de doru yoldaydlar (mmindiler). Her ikisi de takva yolunda ilerleyip gidiyorlard. Fani dnyadan geip beka yolunu tutmulard. O ocuk, ahlka bunlarn aksiydi. Bunun iin ldrdm ki, doru yola mani olmasnlar, o yzden ikisi de hsrana dmesinler. O ocuk srran kafirdi. Ben bu srr aka grdm. Meyveli aa zerinde kesilmesi lazm fena bir dald, o fena dal kestim. T ki dier dallar nee ve zevk bulsun, yle bir engelden tamamen kurtulsun. Duvar iine gelince bunu o yetimlere karlk bir iyilik olmak zere yaptm. O duvarn altnda bir hazine vard. stedim ki duvar yklarak hazine meydana kmasn. Bunu karlksz olarak yaptm. O iki kszden nasl cret isteyebilirdim ki, babalar Haktan ebedi mlke ulam salih bir zatt. Onun evlatlarndan, yabanclardan veya dmandan ister gibi, cret istemek layk olur muydu? Azadeler iin layk olur mu ki byle ehzadelerden cret istesinler? Almay brak, yz hazinem olsa onlara verirdim ve buna candan sevinirdim ki, Rabbim bana byle bir hayr yapmay ilham etti ve baar verdi diye. Hzr Aleyhisselam bu hikmeti Hazret-i Musaya syledii vakit durumu candan kabul etti. Bunlar iitince inkardan kurtuldu, skntlar zld, gamdan kurtuldu. Sonra her biri ayr birer yol tutarak ayrldlar. Musa Aleyhisselam Hzrn haline hayran olarak, memleketine geri dnd. T ki geri dnyle mslmanlarn hali kurtulu ve bolluk bula. T ki mmet onun araclyla ilerleye, takvalar arta.
(SAYFA 159)

4035

4040

4045

4050

4055

Bu syleiden Musa Aleyhisselamn derecesi bir kat daha artt, manevi cihandan ok fetihlere eriti.
4060

Kimse bilemez ki o Hzrdan daha ne gibi ltuflara nail oldu. Kalbindeki kederler tamamen huzura dnd. Toprak olan vcudu mutlak can oldu, btn temizlerden daha temiz oldu. Cihanda evvelce vn duyduu eyden (byklkten) kurtuldu, silkindi kt. Evvelki hali yeryznden idi, son hali gklerden oldu. Ne mutlu o kimseye ki Hak erlerinin sohbetine eriti. Kendinden kurtulur, derecesi yz misli artar. Eer gece gndz yz sene namaz klsan, btn mrn zikir ve niyaz ile gese, belki Hazret-i Nuh mrnce ibadet etsen, nefsin btn arzularn gnlnden karsan sana o bolluk gelmez ki, o bolluk Merd-i Hak ile bir nefes beraber bulunduunda eriir.

4065

177

Rebabnme

MAKALE 58
Bu makalede u beyan olunacaktr: Geri salih amel, talibi sonunda Hudaya eritirir. Fakat eyhin sohbeti ondan daha stndr. Zira bu, daha ok ve daha iyi yetitirir. Deil miydi ki, Hazret-i Musa Aleyhisselam Hakka vasl olmu, kendine peygamberlik, kitap ve birok mucizeler verilmiti? Bu kadar byklk ve kemaliyle Hzr Aleyhisselama talip oldu ve Hak Teala Hazretlerinden dua ve istekle onun sohbet ve arkadaln rica etti. Sonunda duas kabul grd. Nitekim Kuran- Kerimde buyrulmutur ki: Fe veced abden min ibdin 63 yle ki: Resul- Ekrem Efendimiz de v evkan il liki ihvn64 buyurmulard ve yine ak ateiyle Bana Yemen tarafndan rahmann nefesi geliyor. buyurmulard. Ve Hazret-i Aliye u yolda vasiyet buyurmulard ki: iza tekarreben ns il hlikihim bienvilbirri fetekarrabe ilallhi bienvil-mukil tesbakahum bidderect indenns fid-dny ve indallh fil-hireti Meali: Halk, yaratclarna eitli ibadetlerin her hangi biriyle yaknlamak istei ierisindedir. Sen de aklllarn sohbetiyle yaknlamaya bak ki dnyada insanlarn katnda, ahirette de Allahn katnda derece ve yaknlk asndan onlar geesin. te ermi ve kamil veliler de bylece havasn (sekinlerin) yaknlk ve sohbetlerini arzu ederler. Merdan- Hudayla bir nefes sohbet etmek, yz yl ibadetten daha iyidir. Her kim bir veliyle sohbet etme ans bulursa, onu Hak ile sohbet eder bil!
4070

Onun d grn, Hakkn grnd yer; temiz can da Hakkn srrdr. Hak Teala kendini velilerinden gsterir. Hakkn srr phesiz nasl ortaya kar? Musa Aleyhisselam Hzr bunun iin arad ki, ondan gizli srlar rensin. Kendisi sevdallarn ulusu bir peygamber ve Hak katnda makbul olduu halde, dn ki, Hzr aramas niindi? Kendi srlarndan daha yksek srlar elde etmek istiyordu. nk daha yksek srlar daha ykseklere layktr. (SAYFA 160) Hazret-i Muhammet (s.a.v.) ki, resullerin sultan idi, hidayet eden, hidayete erdiren ve Hak yolunun rehber ve nderi idi. Byle olduu halde v evkan diye ah eder, ihvan- sefann sohbetine hasret ekerdi. Gene bylece Veysel Karaninin akyla Yemenden koku sezerdi. O sultana kavuma isteiyle Hakkn kokusunu Yemenden pek gze ekiyordu. Hazret-i Aliye de sevgilerinden dolay buyurmulard ki: Halk ibadetle megul bulunduklarnda sen de gece gndz aklllarn sohbetini tercih et ki Hakkn yannda hepsinden makbul olasn! T ki derece itibariyle herkesten nde olasn, zahmetsiz gnl fetihleri bulasn! Dersi aklllardan al! badetle yol alanlar Hak tarafna klavuzlayasn. Akln artr ki mertebece artasn, dier ibadet ehline gre kdemli olasn. Geri ibadet edenler de ibadetlerinden fayda greceklerdir. Fakat ilahi vuslat
63 64 Kehf suresi 18/65 Derken kullarmzdan bir kul buldular ki, biz ona katmzdan bir rahmet vermi, kendisine tarafmzdan bir ilim retmitik. Kardelerimle grmeye olan akm.

4075

4080

178

Sultan Veled sana herkesten evvel yetiir. Cihanda akll kimdir dersen, merd-i Hudadr ki, Haktan bakasndan geri durarak uzaklar. Her kt ve kovulmua akll deme, her ne kadar kl krk yarar dikkatte olsa da, her dzgn syleyene de akll deme! kil, Haktan gafil olmayandr. Haktan ayr olan kil, sahte paraya benzer. Eer onu geer para gibi kabul edersen aldanrsn! Kavumadan uzak olan devletsiz (bedbaht) kil, altn grnse de sahtedir, kovulmutur (kabul edilmez). Gerek byk, gerek kk, dnya ehli (dnyaya tapanlar) akldan yoksundurlar. Gerek akll o kimsedir ki, Haktan bakasndan ba keser, dersini daima ve yalnz Haktan alr. Ey akll, byle aklllarla otur! T ki, seni btn skntlardan, kederlerden kurtarsn. O, yz senede kazanacan sevaba, dereceye, onun yannda bulunmakla her saat nail olursun. Harmannn baak toplayanlar, padiahlar olsun, nnde daima seve seve yrsnler. Bu manann erhini Cenab- Mevlanadan dinle! Git, o sultana gnlden muhabbet bala! Cenab- Peygamber, Hazret-i Aliye buyurdular ki: Ey Ali! Hakkn arslansn, cesursun, pehlivansn! Fakat bunlara gvenme, mit aacnn glgesine gel! Akln glgesine gir ki onun glgesi cihanda Kaf Da gibidir, ruhu ykseklerde dolaan Ankadr. Onun vasflarn kyamete kadar sylesem tkenmez ki ba ve sonu yoktur. nsanlar arasnda yzne perde ekmi bir gnetir. (Benim bildiim budur). En dorusunu Allah bilir. O, ruh gneidir. Nurundan insanlarla meleklerin istifade ettikleri semavi gne deildir. Ya Ali! Tarikatnn her trl ibadet ve taatlerine havasn (sekinlerin) yaptklarn tercih eyle! Herkes bir trl itaate meylederek kendini kurtaracak areye bavurdu. Sen de git, aklllarn glgesine dahil ol ki gizli dmandan kurtulasn. Sana bu, btn ibadetlerden iyidir. Bununla nde gidenlerin tamamnn nne geersin!
(SAYFA 161)

4085

4090

4095

4100

4105

Bu beyitler burada ahitlik etsinler diye dzenlendi. Sr kulan a da onun szlerini dinle! T ki onun esrarndan nasip alasn! T ki bu aklama senin tarafndan anlalsn, tereddtten kurtulasn!
4110

Onun btn halka kabul gren sz, benim szmn ahididir. Vasl olan veliler de byledir. Onlara Cenab- Hakkn yzlerce ltuf ve yardm eriir. Onlarn ileri (slukleri) tamam olduktan sonra Allahn yzyle srekli ereflenirler. Cenab- Yezdann simasna talip olarak onu gyaben ve durmadan vmlerdi. Kesinlikle bilinsin ki, onlar grmek devlettir, rahmetler iinde rahmettir. Yolu bilen bir merd-i Hudayla yolda olmadan daha yksek bir mertebe yoktur. Sana bu eitten bir istek gelirse, ondan bakasna gnl verme! O arzulanan, her kime ksmet olmusa, bil ki berbat nefsi kahrolur. Ylann gz zmrtten kr olmuyor mu, ne kadar kuvvetli olsa gsz kalmyor mu? Bunun gibi nefis ylan da, eyhin nurundan kr olur, takatten der.

4115

179

Rebabnme Nefsi gayretle ldrmek uzun srer. Ekseriya fesatta kalr (malup etmek mmkn olmaz). Zht ve takvaya kar anszn ba kaldrr. Bu hareketinin bin eit hilesi var. Fakat zerine velinin bak isabet etti mi, o dman silahsz lr. Nefis, cehennemin parasdr ve atetendir. eytan gibi ierileri etkiler ve bular. Onun nar eyhin nurundan sner. Ne mutlu o cana ki, eyhin bakna rast gelir. Cehennem mmine demiyor muydu ki abuk ge! Nrm sndreceksin. Sen, su gibi, atei sndrrsn; vncn, utanmay kazp att gibi. Ey nur- pak, eer nrmdan tez gemezsen benim nrm senin nurundan mahvolur. phesiz, senin varln beni yok eder, sen sarho iken ben nasl ayk kalabilirim Cehennem ki, asl ate ve dumandr, temel talar bunlardr. lemdeki ateler onun zerresidir, kahr ve gazaplar onun katresidir, bir mminin nurundan snerse, anlayn varsa iyi dikkat et, nr olan nefis, o nurdan nasl helak olmaz? O nur- paktan cehennem bile snyor da. Ey mrit! eyhin eteini tutarsan, o bulumada sen de onun gibi sekin olursun. Yol kesici olan nefsin lr, rehber olur. Mesih gibi semalarda uarsn!
4135

4120

4125

4130

eyhle bulunmak yollarn en ksasdr. Onunla bir olmak, vahdet kaynadr. Geri eyhsiz de vuslat mmkndr, rtden, aknlktan onsuz da kurtulabilirsin! Fakat eyhten gelen vuslat daha kamildir. Gayret yolunda ne kadar aba gsterirsen gster, btn mrnde kazandna eyh seni bir anda ulatrr.
(SAYFA 162) Ormandaki yabani aalar da meyve verir, fakat balarda itinayla yetitirilenler daha gzel meyve verir.

4140

Ey salik, geri ikisi de Haktandr. Fakat bunun daha iyi olduunda phe yok. nk bahvan kt aac iyi yapmak zere gtrp bahesinde terbiye ediyor. yiyi de kty de Allah yaratr, mrit de, Allahn yaratdr. Yaratklardan kimi hr, kimi kledir; kimi bo, kimi doludur. Kimi ah, kimi vezir; kimi asker (nefer), kimi komutan. Bu eitlilikten anlalan hikmet u oluyor ki, rzk verenden baka kadir yoktur. yiye, ktye, hayra, erre ondan baka kimsenin gc yetmez. O gc, gszle drecek bir ey yoktur, yz binlerce nak onun eseridir. Fakat sonsuz naklar (sonsuz eitliliktedir) kimi iyi, kimi fena; kimi gzel, kimi irkin. Kimi yer, kimi gk; kimi kat, kimi sv. Kimini yedinci kat semada brakm, kimini de dokuz kat felein de stne karmtr. Hadsiz hesapsz naklar yaratt. T ki kudrette tek olduu bilinsin. Bir nakka derse ki: Ben kudretli bir nakkam, ok gzel naklar, resimler yaparm, fakat fena naklar yapamam. Biliniz ki o, sanatnda yetenekli bir stat deildir. Dier biri, Ben iyi, kt her eit resimleri, naklar yaparm. Rum, Trk, zenci hangi slupta isterseniz yaparm. derse ite sanatnda stn olan stat odur. nk elinden her trl resim geliyor. Hak Teala Haz-

4145

4150

4155

180

Sultan Veled retleri de kudretini eserlerinden gstermitir. Bu kara toprakta, o mavi semada beenilenin de tesinde ne eserler yaratmtr. Bu kadar alglama bu aklmza gredir. Yoksa Hakkn lemlerinin sonu yoktur.

181

Rebabnme

MAKALE 59
Bu makalede u beyan olunacaktr: Hak Teala Hazretlerinin ne lemleri vardr ki, bu lem (grdmz lem) onlara nispetle bir zerredir. O sonsuz lemleri Cenab- Hak evliyasna gstermitir. Bu lemde grdmz her ey, o lemin nurunun aksi ve glgesidir. Mesela, suya aksetmi aalar grrsn fakat ne kadar urasan ele geiremezsin, meyvelerini toplayamaz, glgelerinde oturamazsn. nk o grntler yansmadr, glgedir. Gereklikleri yoktur. u halde asllarn istemelidir. O asl da Hak Tealadr. Eer evliyann sohbeti nasip olur da o mlke sahip olursan, o vakit bu cihanda grnen her ey senin yansman olur. Tm varlklar aslnda Hudaya klardr. Bu cihanda o nurlar, o suretleri grdklerinde onun akyla kararsz oluyorlar. Bunun aresi onu istemektir. Nasl ki evliya istemi ve bulmutur. Bu makalede u da ifade olunacaktr ki Hak Teala Hazretlerinden baka her eyi, aramadka bulamazlar. Fakat Hak Tealay bulmadka arayamazlar. Her eyi bulmak iin aramak lazm. Fakat dostu aramak iin bulmak lazm. Hak Teala Hazretlerinin kudret cihannn yannda bu cihan deersiz ve nemsiz bir zerre gibidir.
(SAYFA 163)

4160

Cenab- Hak o cihan velilerine, sa ve Musa Aleyhisselam gibi peygamberlerine gsterir. O cihanlar ki zayf ve sahte hislere grnmez. Bu cihan (bizim cihanmz) sahtedir. O cihan altndan daha altndr. Orada can arabn dudaksz ierler, can gnl o nimetlerle beslerler. O cihann yeri, g, tac, saltanat daimi ereftir. Belki hakiki eref oradadr. Burada una buna isabet eden erefler onun yansmasdr. Ahmaklar o glgeyi asl zannederler ve sevinle raks ederler ki bende bu eref vardr, birok kimseler benim idarem altnda, emrimde bulunuyor diye. Bunu bilmiyorlar ki o, emanettir. Akar su dalgalar gibi yok olucudur. Geri rmakta (rman yatanda) su daima akar. Fakat o su, yataktan kaynaklanmyor. O su bir kaynaktan geliyor. Rabban ve ebedi bir kaynaktan. Glge (suya veya aynaya den grnt) geri kiiye benzer, fakat o kiiyle mmkndr. Var grnrse de yoktur. nk o grnt, ahs gibi, elle tutulamaz. Onu kucaklamak istesen, imkan bulamazsn. nk daima kucan haricinde kalr. Brak, onu tutmak mmkn deildir. Her hayali seyretmek de byledir: mkanszdr. Glgeye klla vursan tesir eder mi? Nerede! Bir kimse rman suyuna aksetmi bir grnt grse, yahut su iinde g ve kuvvet sahibi bir padiah grse hibirinin gereklii yoktur. Onlar mrnn sonuna kadar suyun iinde arasa, eline bir ey gemez. Bu dnyann gzelliklerini ve iyiliklerini de byle bil ki onlar, gizli ahsn snrl glgeleridir. Gizli ahs, o nur cihannn; glge de bu dnya zevklerinin rneidir. yleyse glgeyi brak! nk hakiki varl yoktur. O ahsa git ki, boyutsuzluktadr. Yani o lemdedir ki, orada benlik ve senlik yoktur.

4165

4170

4175

182

Sultan Veled

lemde ay, gne, felekler her ey yokluktan varla gelmedi mi? Bu her an alay alay varla gelen zevkler, yaaylar oradan kaynaklanmyor mu? yi, kt, artk, eksik her ey buraya oradan erimiyor mu? Bil ki, yokluk, srekli bir varla sahiptir. Daima vardr ve olacaktr. lemin varl, onun yapp ettikleri gurubundandr, btn eyler onun badr. Fakat bunlar sonunda deiecektir, gnete kalm buz gibi eriyip mahvolacaktr. Her devre sonunda bunlar deiecek, ra gibi bazen arap, bazen sirke olacaktr. Bu topraktan yz trl bitki meydana geliyor. llere onlardan lmsz hayat geliyor. Kudretiyle bitki, hayvan oluyor, hayvan da sonunda insan oluyor. nsann, takip ettii geliim yolunda daha derin (ince) makamlar vardr. Melek olmak ve daha ileri gitmek. Melek mertebesinden getikten sonra, vahdet lemine varncaya kadar arada daha pek ok makamlar ve mertebeler vardr. Son mertebe de odur ki vehimlere smaz, akln ve idrakin haricindedir. Cennet cehennem onun bendesidir (emrinde), her ikisinin de beka ve saadeti ondandr. Her ikisi de yiyeceklerini ondan isterler. Bu, dilden deil, candandr. Cennetin rzk (nasibi) inananlar, cehenneminki ekyalardr.
(SAYFA 164)

4180

4185

4190

O, lemin rzklandran gibidir. ki lemde de kimseden rzkn esirgemez, herkesin nasibini verir. Hayvani nefis gda olarak ekmek ister, insani nefis de can ister. O rahmet sahibi, Sleymandan karncaya kadar, herkesin rzkn eksiksiz olarak verir. Cmlesinin mrebbisi birdir; besleyendir. Her biri ondan ksmetini alr. Herkese ondan hak ettiine gre ksmet verilir, ocuklara hocalar tarafndan ders verildii gibi: Kimi hece okur, kimi Fatiha, kimi lokma ister, kimi koku. Deil midir ki, cinler yemek kokusuyla gdalanr, melekler de gzel kokudan holanrlar. Fakat insanlara her nden de haz vardr: Hem yemekten, hem kokusundan, hem de gzel kokudan. u halde insan, onlarn ikisinden de stndr: Her eyle gdalanyor. Belki insanda bunun gibi yzlerce zellik derlenmitir. Gne, ay, gezegenler, lker Hatta gk, yer, krs, levh, kalem bunlarn hepsi insanda iaretsiz nak olunmutur. nk onun ruh aynas temizdir. Cefa edenle vefa edeni grr ve bilir. yi, kt ona gre aktadr. O, Hakkn nuru ve hsnyle doludur. nsann ruhu su rma gibidir. Her ne kadar toprak cisim iinde hapis ise de bu cihan tortusundan kurtulup da kalbini temizleyince, iinde her ey aka grnr. erisinde dokuz kat felekler, yer, levh, kalem, krs, melek, her ey ortaya kar. nk bunlarn hepsi demde mevcuttur. Fakat demdeki bu hal, bu yetenek, hakikatte demin Hakkn nuru olmasndandr. Onu o birliktelikten uzak zannetme! Bu eri keman (yanl zan) onun kafesi olmutur. Ondan dolay gnl demir rs gibi katdr. Dnya kayglar onu sar ve kr etmi-

4195

4200

4205

4210

183

Rebabnme tir. O derecede ki, Sleyman karnca zannediyor.


4215

unu bunu dnmek tortu ve sprntdr ki, can suyu onlardan bulanr. Ay, bulut iinde bulunduka onda karanlktan baka bir ey gremezsin. Bu perde sendedir, onu kendinden gidermeye al ki, o ayn yz gne gibi grnsn. T ki o can kaynanda cihanlar gresin. yle cihanlar ki insanlar ve cinler hayrandlar. Sana gayblerin mlk ve akta bulunanlarn mlk bildirilsin, yannda, grnenle grnmeyen ortaya ksn!

4220

Sende bulunmayacak hibir ey kalmasn. Buraya vasl olunca durma! Yoluna devam et! Evvel bulmak, sonra istemek lazm. Allah yolunda kural byledir. Haktan bakasn bulmak, talepten sonradr. nk talepsiz elde edilemez.
(SAYFA 165) Fakat Hakk aramak vuslattan sonradr. Grmeden asl tarafna nasl ynelebilirsin? Cenab Hakkn nasl ei yoksa, yolunun da benzeri yoktur. Her ikisi de esizdir.

4225

Hakk arayp sorma Hakka vasl olduktan sonradr. Gl olmazsa sana kokusu nereden gelecek? Buradaki talep, bulmaktan sonradr. Deniz olmazsa gemi yrr m?

184

Sultan Veled

MAKALE 60
Bu makale unu beyan edecektir: Mevlanann eyhi Seyyid Burhanedin Hazretlerine sordular ki: Hak yolunun bir sonu, bitimi var mdr? Buyurdular ki: Yolun bitimi vardr fakat varlacak yerlerin bir sonu ve bitimi yoktur. Zira Hudann yolu sensin ve sana lazmdr ki kendiliinden ve varlndan geesin, ite bunlarn bir sonu vardr. Fakat Hakka vasl olduktan sonra der ki, esas yolculuk oradan balar. Seyr-i ilallah, ilk aamadr bu, Hakka varmakla sona erer. Kavumadan sonra seyr-i fillah balar ki bu seyrin sonu yoktur. Kara yolculuunun bir bitimi vardr. Fakat deniz yolculuunun ne kenar vardr ne de bitimi. Yolun son snr Hak olunca, demek olur ki: O yolun nihayeti yoktur. Yol sensin ve senin iin bir son vardr. Fakat eritiin zaman sende senlik kalmaz. Muhakkaktr ki, Hakka kar perden, kendinsin! Kendinden ge ki Hakka kavuasn. Fakat vuslat yolunun nihayeti yoktur. Oradaki seyrin daima kendinsiz olur. Asl yol, vuslattan sonraki yoldur, akl banda olan ondan bakasna yol demez. Dese de mecaz yoluyla der. nk Hicaza gitmeden tavaf edilemez. Bir kimse Kabesiz bir yeri tavaf ederse, bunu faydasz yere, aka yahut da laf olsun diye yapar. u halde kesin olarak bil ki hakiki yol, Hakka vuslattan sonraki yoldur. Velilerin yolu onun zatndadr. Seyr-i ilallah iin nihayet vardr. Seyr-i fillahn ne snr var, ne adedi (says). Bu seyir, o kulun krdr ki: Kendinden lm (gemi), Hakkn dirisidir. Sel, l bir cismi nasl ki oraya buraya srkler lnn bu seyirden haberi olmaz, l, suyun seyrinden habersiz olarak suyun zerinde gider. Bunun gibi, kul da kendinden getii (fani olduu) vakit onda varlk kalmaz, Hakta yok olur. Fenafillahtan sonra Haktan baka edip eyleyen kalmaz. Hakkn yri, Hak olmak lazmdr, nk Hakkn yri yoktur. Vuslat yolundaki yolculuk, Hakkn yolculuudur, ancak odur, o vardr. Sayfay yanl okuma! O yolcuu Hakkn yolculuu, o itaati, o hayr onun bil! Ondan kaynaklanyor bil! Cenab- Hak Kuran- Kerimde kulle yevmin huve f enin65 buyurmutur. Bunu anla! Cannn iinde sakla! Onun ltuflarndan Yezdann yolculuunu ren! Aklamalarna git, tefsirinde oku! Kendi kendine her gn bir i yapar, her an kendi kendine yrlk eder.
(SAYFA 166)

4230

4235

4240

4245

Bazen birini cennete koyar, bazen cehennemden karr. Bazen ykar, bazen yapar. Bu ilerden ondan bakasnn haberi olmaz. Bu, gz baclktr. Yoksa ayrlk gayrlk yoktur. Biri iki gren varsa alndandr.
4250

Mesela, bir ahs parmaklaryla oynar, bir takm oyunlar dzer, koar. Par65 Rahman suresi 55/29 Gklerde ve yerde bulunanlar, (her eyi) Ondan isterler. O, her an yeni bir ilh tasarruftadr.

185

Rebabnme maklarn oynatr, yumruunu aar, rter. Bir anda onu buna galip klar, dier anda galibi malup durumuna sokar yahut bir hayalbaz (glge oyuncusu), perde arkasna gizlenerek bir takm oyunlar gsterir. Kiminin adn padiah kimininkini vezir koyar; kimine efendi, kimine hizmeti ismi verir.
4255

Seyredenlerin gznde kavga, bar meydana gelir, kimini galip kimini malup gsterir. Bazen birini isyan ettirerek uzaklatrr, bazen birinin elini bileinden kestirir. Her an perde arkasnda acayip, garip birtakm hayaller, naklar izerek karr, gsterir. Seyircilere kimini galip, kimini malup; kimini neeli, kimini hiddetli gsterir. yi kt bunlara benzer bir ok naklar, glgeler gsterir, fakat naklarn bunlardan (yaptklarndan) haberi yok. Bu oyunlar yapan hayalbazn (oyunu oynatan) kendidir. Fakat a olanlar (dikkatsizler) bu hareketleri naklar yapyor sanrlar. O resimleri kendileri hareket ediyor ve irade sahibi zanneder. Perdedeki naklarn birini bin grr, nk dikkat yeteneine sahip deildir. Naklarn her birini bir ahs zanneyler, ona kimi insan, kimi hayvan grnr (yle zanneder). Hakikatte ise o bir sr grnt bir tek eydir, iki gren, phe ve kaygya yenilendir. O birden (Haktan) baka btn lem alettir. Bunu gremeyenlere gre afettir, beladr. Srr- Haktan hayvan gibi habersiz olanlar, halk bu grten uzaklatryorlar. Halkn gzn yle bir srla baladlar ki hrka ile eli fark edemediler. Devi ters evirip, huri gsterdiler, gecenin karanln nur diye tanttlar. Nazarlarnda ho olmayan ve fena eyler iyi grnd. Hareketsiz cisimleri yryor sandlar. Hereyi ters ve hatal grdler, zarar yerini kr sandlar. Ey mrit, bu ar kilidin anahtar, phe etme ki, eyhin glgesidir. Gzlerin aln o giderir, kalplerdeki fke ve sknty o sakinletirir. Bu sihir, onun bysyle zlr, gzlerin perdesini o kaldrr. Cahilleri onun ilmi lim eder, anadan doma krlerin gzn o aar. Vcut bakrn altn edecek iksir odur. Nasl ki, dnp duran gkler yer zerinde etkili oluyor, gkten yere hayat gnderiyor. Bu hal herkese bilinir ve grlr. Yeryz ondan yeilleniyor ve tazeleniyor, her tarafta balar, baheler oluuyor. Meyvelerle dolu sahipsiz aalar, gzleri okayan, gnl alan iek baheleri hep onun eseridir.
(SAYFA 167)

4260

4265

4270

4275

Gklerden balklara kadar her biri, bir ite bulunan sonsuz yldzlar hep onun ltfunun eseridir.

186

Sultan Veled

MAKALE 61
Bu makale unu beyan edecektir: Yldzlarla ayn ve gnein tesiri bir rpda gkten yere iniyor, domular zerinde tesirini gsteriyor. u halde Resul- Kibriyann da gz ap kapayana kadar gklerin stne kmas ve Cenab- Cibrilin bir anda yere inmesi ihtimal d grlemez. Bu makale unu da ifade edecektir ki: Evliya-y kiram rahmet bulutlarna benzer. Yeryzne cmertliklerini yeryzn doldurup taracak kadar ynelttiklerinde, kara (toprak) hkmnde olan insan bedeni zerinde; taat, sadakat, doruluk yayma, Allah (cc) korkusu, ahirete iman, sznde durma gibi iyilik ve gzelliklerin meydana gelmesine sebep olur. Deryaya benzeyen ruhlara da ilahi balar, srlarn kefi, yre kavuma gibi yce nimetler baheder. Gkten yaan yamur da byle deil midir? Karada buday, deryada inci meydana getirir. Bu lemin grnts o lemin mecazdr. Onlar her eye layk olduunu verir, her yaraya uygun merhem verir. Yer, gk onlardan hayat bulur, onlarn her eye gda ve zevk verir. Etkileri yere, sa ve sol demeden her yere eriir. Yldzlarn yeryznde her eyi etkilemesi gibi. u halde Cibril Aleyhisselam bir anda semadan yere iner, peygamberin huzuruna gelirse yahut Muhammet Aleyhisselam bir anda velayet kanadyla uarak gklerde dolarsa sakn bunlar akln uzak grmesin. Eer iinde zerre kadar iman nuru varsa gkten bize her an birbirini takiben yz binlerce hediye gelmektedir. O gelir sayesinde kimi cihan padiah, kimi gsz kle oluyor. Bulutlardan, yere buday, denize inci yayor. Yaan damlalar yere dnce buday, denize dnce inci oluturuyor. Bu dnyada karada, denizde her ne varsa hepsi gkyznden geliyor. Miskten koku geldii gibi. u halde gk, yer iin bir kimyadr, nk yer btn rettiklerini gkten alyor. eyh gk, mritler yer gibidir. Hepsinin hayat o rmaktandr. Mritlerin cannda baheler vcuda getirirler, yzlerini ay gibi parlatrlar. eyhin hediyesi olarak her mrit, kendinde hesapsz hazineler grr. inde ucu buca bulunmaz bir cihan meydana gelir ki bunlar hep eyhin bahiidir. yle cihan ki, bu cihan onun yannda bir zerre, o harmana nispetle bir saman p gibi kalr.
(SAYFA 168)

4280

4285

4290

4295

eyh-i kamil, mritlerine bunlar verdii gibi, bir anda belki bunlarn yzlerce mislini baheder. Ne mutlu o cana ki yri, o olur (eyh-i kamil), kblegah, dertlerinin derman, her eyi.
4300

Huda yannda mesut ve mutlu olarak ebedi mlkn naktini ele geirir. alacak eydir ki kutb- zaman olan eyhin atiyye ve ikramlarn dille erh etmek imkanszdr. Yakn ve uzak niyet ettii her yere hediyeler baheder

187

Rebabnme ve cadlar onun bakyla huri, gnller nur deryas olur. lminin bulutundan katreler yadrd zaman takvallarn bedenleri canlanr, hayat kazanr. Dnyadaki beer bedenleri karaya (topraa) benzer, zinde ruhlar deryaya benzer.
4305

Burada buday bitirir, orada inciler meydana getirir. Kimine hrriyet, kimine klelik isabet eder. Buradaki buday, nasipsizlerin arayp bulmak istedikleri buday deildir. Mescit, kpr, misafirhane ve benzeri hayrat ve hasenattr. Ehl-i zahire bu hediyeler eriir, dnyada bir ok hayrl iler yaplr. Ehl-i batn ki derya gibi saftrlar. Onlarda bu katrelerden bir ok kymetli inciler elde ederler. Canlarn Allahn srlaryla doldururlar, onlarn yzlerinin nurundan, gnllerinin nuru parlar. Ey emin, vema erselnake66 srrn dinle! Cenab- Peygamber rahmeten lillemin oldu. Herkes ondan -kabiliyetine gre- bir nasip ald. Kimi nafe (hayvan derilerinin karn altndaki ksm), kimi miskin kendisi oldu. Nafe, o hayr amellerdir. Misk de sonsuz ilahi srlardr. Eer dnyaya merd-i Huda gelmeseydi, bu halka bu doruluk ve nee nereden gelecekti? Sadaka ve hayr kimden gelecekti yahut iyilik kapsn alacak kimse bulunacak myd? Halk, hayrl davranlarla donand, hayr tarafna doru yol almaya balad. Gr sahiplerinin aldklar nasip daha bakadr. O, akldan, fikirden haritir. Onlara verdii ey anlaylarn tesindedir. Akllardan, vehimlerden uzak dedike uzak. Ayrlktan kurtulup da visale erdii zaman Huda ile hevas olmakszn sz syledi.

4310

4315

4320

Cannda Huday perdesiz olarak grd. Onun nuruyla doldu, bulutlarn deryadan dolduu gibi. Can mlkne ah ve hakim oldu. nsanlar ve cinler ondan aldklar hediyelerle hayat buldular. O esiz eyh, bu ve bunun yzlerce mislini verir, eer ona cangnlden mrit olursan. Onun hakkndaki inancn salam olursa, sen de onun gibi bilen ve gren olursun. tikadn artr ki, esas odur. T ki ayrln kavuma olsun. Her kim gzel ve salam itikada (inanma, gnlden balanma) sahipse, onun can, gnl gzellikle bezenmitir. u halde gzellik itikattadr. Srekli itikadn artrmaya bak! Mademki gzelliin kurucusu itikattr, itikat eden iin daima iyilik ve gzellik vardr. Gnle itikattan ferah ve rahatlama gelir, derdinin derman da ondandr. tikatl kiinin iareti, dertli ve zdrapl olmaktr. Onu can yoluyla Hak tarafna gtrr. (SAYFA 169) Doru itikat, sahibini Hak tarafna gtrr, sadakat ve muhabbet kanatlaryla ykseklerde uurur. nanan inanlandan lezzet alr, daima onun didarndan rahmet alr. Mesela; doru szl bir adam, tam bir drstlkle bir ahs hakknda dese ki: Filan fakir, padiahtr veya ehzadedir. Kendini dervi kyafetine koyarak gizliyor. nanr ve ona ynelirsin, bazen okar bazen de ar66 Enbiya suresi 21/107 (Ey Muhammet!) Seni ancak lemlere rahmet olarak gnderdik.

4325

4330

188

Sultan Veled maanlarla gnln yoklarsn. Sonra baka biri karak dese ki: Onu gerekten ah zannetme! O sradan ve herkes gibi bir adamdr. Evvelki neen, derhal karamsarla dnr. Mutluluun tamamiyle gam keder olur. Gerek budur; nceki memnuniyetin, itikadnn (inan, gnlden ballk) sonucuydu, iindeki holuk ondand. Fakat bilesin ki, her holuk bir olmaz. Bahar rzgaryla hazan yeli bir midir? O, sana trl meyveler verir, vcuduna g kazandrr; bu, seni onlardan yoksun brakr. Haydi, zikirden, fikirden, namazdan, orutan, ibadetten kazanlan holuu ara! Allahn (cc.) anlmasndan, ibadetten gelen holuk, zevk, canlara can katar. O holuk seni daima diri tutar, geici isen ebedi klar. Sana o holuk rehber olur, her holuk deil. Sen ancak bu araptan sarho olursan aykrsn. Sen orutan ve namazdan, zekat vermekten zevk aldn zaman gece namazlarndan, sahtelikten uzak zikirden fikirden zevk aldn zaman, peygamber ve evliyalar anmaktan, tarikat ve tertemiz zelliklerden zevk aldn zaman ite bu holuklardr ki seni geicilikten kurtarr, ondan sonra kalclk deryasnda grnrsn. Eer zikir ve fikir sebebiyle Hakkn nimetlerine yol bulabilir de Haktan ders almaya balarsan ondan sonra Hudann tertemiz ahsna yol bulur, kendinden ve iki lemden geersin. lmsz hayata kavuur, ebedi sonsuzluun kayna olurusun. Fakat o holuklar, o zevkler ki ehvetten gelir, rahat deil, skntlarn mayasdr. Bu holuk yol kesicidir, o, yol gstericidir; haberin olsun da ikisini bir tutma! Bu holuk aalktr, seni alaklara doru srkler. O, ycedir, ykseklere gtrr. Bu; seni znt ve skntlar iinde cehenneme gtrr. O; zevkler, mutluluklar iinde cennete gtrr. ehvetten, arzularna dknlkten gelen zevklerden sakn ki onlar veba rzgardr. man yapra ondan dklr, gelecek denilen evi o ykar. Kulluk yolundan baka yolda rahat, saadet arama! Irman, deryaya akt gibi sen de din deryasna ak! T ki can bahen, Rdvan ba olsun, glenler ve imanla dolsun! Allah anmakla cannda ve kalbinde bu zevk olutu mu bil ki, Huda sana, cennetine doru yol vermitir. Ondan sonra dertsiz otur! ad ol! Doru yol Haktan gelen holuktur. Bu holuu iste ki o arabn zevkini tadasn! Hakkn bak holuk iinde holuktur. Bu meyden sarho olana mjde ver! Bu holuk, bu zevk Allahn nurudur, Hak Teala Hazretleri sultan, holuklar askerleri (hadimleri) dir. Gne kursunun nuru da onun (gnein) askeridir. Gne, baba; klar da oullardr.
(SAYFA 170)

4335

4340

4345

4350

4355

4360

kiden (iki grten) ge de her ikisini bir bil! Yzn ikiye deil, candan bire ynelt! Fakat ey salik, unu da bil ki ahs, Allah bildiinde onun karanl batan baa nur olur, zerinde benlikten eser kalmaz. ehvet ateleri o nurun iinde sner, can ve gnl Hakkn nuruyla dolar. Ondan sonra dnya ve ahiret rahat ona ayn grnr.

4365

189

Rebabnme

4370

Ona erien her ey mbarek olur (bereketli). Zafer bulduu eyler dzenli (muntazam) olur. Ona hibir eyden zarar gelmez, bil ki o, krsz, zararsz yaar (ikisine de kymet vermez). Sen bu hale gelinceye kadar din yolunda ibadetle, takvayla megul ol! Bu anlatm, bu aklamay burada brak da arap i! Ten kpnn iinde arap gibi kpr! Gzeller gzelinin akyla zevk ve elenceye koyul! Gzelliin ayrntsn aktan aa anlat! nk sarholuk da onun gzellii cinsindendir. Hakikatte iki deildir. O, bu araptr. Naklardaki (suretlerdeki) gzellik senin kendi zevkindir. Her ne kadar o gzeli onun yznde gryorsan da.

4375

190

Sultan Veled

MAKALE 62
Bu makale unu beyan edecektir: Sevgiliyi seyretmekten, ba, bahe vesair gzel eylerin seyrinden insann gzne grnen gzellikler, btn kendi iinin gzelliidir ki o gzellik onun maneviyatnda toplanmtr. Onun maneviyat her ne isterse Hak Teala onu surete getirmitir. T ki kendi gzelliini dierinde seyretsin. Bu makale unu da aklayacaktr ki: Her kim ki nefsinden ve varlndan kurtuldu, dnya ve ahiret, yannda bir deerde oldu, nk o Hakkn nuruna amasz, ihtiyasz bakyor, her ikisi de Hakkn sanatdr. Bundan dolay onun yannda iki cihan bir olur. Nitekim Cenab- Mevlana buyurmulardr: n cihan u n cihan yek gevherest Der hakikat kufr u din u ki nist Meali: Bu cihanla o cihan, bir cevherdir, bir asldandr. Hakikatte kfr, din ve mezhep ayr deildir Her kim leme kendinden geerek Hakkn nuruyla bakarsa, onun bu bak o cihana aittir. Sebep ve amala bakarsa, bu cihana ait olur. u halde uyumsuzluk bakta vardr. Seyredilen incide deil unu da beyan edecektir ki: Enbiya ve evliyann gsterdikleri mucizeler, kerametler, hep aldrszlar iindir. nk onlar krdrler. Sylenenleri ispat ve delillerle kabul ederler. Nasl ki kr olanlar da byledir. Mesela, gnei grmedikleri halde deliller ve ispatlaryla ve anlatld kadaryla kabul etmilerdir ki gne vardr. Fakat gzller iin delile ihtiya yoktur. Ebu Bekir Radyallahu Anhu grenlerdendi, Muhammet Aleyhisselamn risalet davasna mucize istemeden iman etti. Ebu Cehil grmeyenlerden (kr) idi. Mucizeleri grdke inkar artt, kesinlikle dorulamad.
(SAYFA 171) Grnteki bu gzellik, senin manandr. Cannn ektii tohumun belirmesidir. Sana her ne ho gelirse, muhakkak ki, o sensin. Kendi gzelliine doru gidiyorsun. Bil ki, kendi gzelliinin etrafnda dolayorsun! Senin gzelliinin manas grnt olmutur.

phe etme ki dnya ve ahiretin naklarnda sana grnen gzellik kendinsin! phe ve kayg tuzandan kurtulanlara gre dnya ve ahiretin gzellii birdir. nk eserin iyisi de, kts de sanatkardandr, birini ykselten, dierini alaltan odur. Eserlerin tamam eski olsun yeni olsun- Haktan kaynaklannca, riflere gre bu cihanla o cihann sanatlar beraber olur. Yanlarnda hi fark kalmaz, acs, tatls eit grnr. Mucizeler yabanclar iindir, haberdar olanlar iin deildir. nk arif, iyiyi, kty; gzeli, irkini daima Allahtan bilir. Ona gre her grd ey mucizedir. Fakat cahil kavim iin byle deildir. nkarclar, mucizeyi grerek iman ederler, mucizeyle Hakka dair kesin bilgi olutururlar. Bilirler ki, o Haktandr, Haktan bakas onu yapamaz. Ellerinin eritii eyleri, Haktan deil, kendilerinden bilir. Delik sahibini (eski psk giyenleri) hakir grenlerde Allah korkusu yoktur. Onlar ancak sultandan veya su-

4380

4385

4390

191

Rebabnme badan korkarlar, iyilii de yalnz sultandan beklerler. Fakat mmine gre Cenab- Haktan baka edip eyleyen yoktur, bu kabullerinde inkar phesi yoktur.
4395

Onlara gre her ey mucizedir. Ten de mucizedir, can da mucize. Gerek var, yalnz Huda olunca sanatkardan ayr hibir eser yoktur. Hazret-i Peygamberden mucize talebinde bulunmak, Ebu Bekire hi layk olmazd. Bundan dolay mucize ve delil istemeksizin Hazret-i Peygamberin peygamberliini kabul etti, eliliini onaylad. Ebu Cehil gibi baboluk etmedi. Kelime-i ehadeti Peygamberin bir szyle kabul etti ve temiz bir kalple inand, derhal ve tereddtsz mslman oldu, hi nne, sonuna bakmad. nk ona gre peygamberin bizzat kendisi mucize idi, o mbarek ve ebedi ehreden bakas sama idi. nk Cenab- Hakk aka o kalc ehrede grd, itirazsz herkesten nce iman etti. Ondan hi delil ve kant istemedi, alelacele hizmetine girdi. Peygamberi grmek, ona yeter delil oldu. Bundan dolay huzurunda kle gibi ba edi. Mucize serkeler iin delildir, t ki yakin onlara yz gstersin. Dmann davan onaylarsa, ahide gerek kalr m? inde peygamberin nurunun parlad kimse, Hakk ahitsiz kabul eder. mez.
(SAYFA 172)

4400

4405

Fakat kendinde Hak nuru olmayan kimse, o azgn, ahitsiz kabul et-

4410

lahi nura veya peygamberlik nuruna sahip olduklar halde peygamberden veya veliden yz evirirlerse bu inatlk, bu bozukluk, dmanlktan ileri gelir, umursamazlktan deil. Ondan gz yummalar kendi yanl grlerine gre bilgeliktir. Art niyet gelince hner gizlenir. nne perdeler aslr. Nihayet gzellik ona (garazkare) sakl kalr, dostu dman grr. Yusuf Aleyhisselamn yz ay gibi parlard, fakat kt niyetli (garazkar) kardelerinin gzne art niyetleri (garazlar) perde oldu. O mbarek ve sevimli yz onlara kurt gibi vahi gsterdi. nk art niyet onlarn gznde zorba bir hkmdar gibi hakimdi. Kafirler de Resul- Ekremin Hak olduunu biliyorlard. Dmanlklarndan dolay davetini kabulden uzak duruyorlard. Kuran- Kerimde yarifnehu kem yarifne 67 buyuruluyor. Hepsi de onun peygamber ve Hakkn has kulu olduunu bilirlerdi. Bildikleri halde yine ondan yz evirdiler. Cenab- Peygamber ahitlere muhta oldu. O peygamberler sultan, inkarclarn yaptklar yklsn gitsin diyerek mucizeler gsterdi.

4415

4420

T ki gszlklerini bilsinler, salam dindar olsunlar. Mslmanl kabul ederek peygamberin yoluna candan kosunlar. O ki mucizesiz iman etti, tak67 Enam suresi 6/20 Kendilerine kitap verdiklerimiz, onu (Peygamberi) kendi z oullarn tandklar gibi tanrlar. Kendilerini ziyana sokanlar var ya, ite onlar inanmazlar. Bakara suresi 2/146 Kendilerine kitap verdiklerimiz onu (Peygamberi) oullarn tandklar gibi tanrlar. Byle iken ilerinden birtakm bile bile gerei gizlerler.

192

Sultan Veled litsiz Hak sekinlerinden oldu. Hakikatte Resul- Ekremin srlarnn sahibi (zade-i esrar) ve nuru oldu. nk onun can Resul- Ziann can cinsindendi, o gerek para onun madeninden alnmt. Her cins, kendi cinsi tarafna gider; sevinle, kendi cinsi tarafna koar. Gzl olan, mehtapl gecede ayn varlna ahit istemez. Bir sevgilinin yanaklarnn gzelliine, yznn ay gibi parlak olduuna, boyunun servi gibi dzgn olduuna delil aramaz. Bunlara biri delil aryorsa, muhakkak bil ki o, krdr. Grnen ky klavuz istemez derler. nk kr olmasayd, o gzellie tutulur, herkese ondan bahsederdi. Mesela, Ben byle gzel grmedim, o ehre, dolunay gibi parlyor derdi. Her kim aka bilinebilen eylere delil isterse, phe etmeyin ki o krdr. Bu istei onun krln aklar. Herkes anlad ki, o krdr, deersizdir. Bu ekilde herkesin yannda ad ktye kar. Eer can, akl, dikkati yoksa, o, Haktan bhaber bir hayvan gibidir. Eer gece gndz gnei ararsan veya onu baka birinden sorarsan, krln herkese anlalr, herkes bilir ki sende gz yoktur. Derler ki bu memleket krler memleketidir, ounluu krdr ki apak duran eyleri de gremiyorlar da delil aryorlar. T ki bu dkn krler, delil getirilen eye delil yardmyla erebilsinler. Fakat gren, delil istemez, nk o sultan ondan gizli deildir ki delil arasn. Krlere gre vn olan ey, (delil aramak) gzllere gre ar saylr. Eer o (gzl bir adam), gnein vcudunu delille ispata kalkrsa da ben gne ve nurunu kefettim, delilim de u ve budur dese, (SAYFA 173) gzller onu ayplarlar, nk Cenab- Hak gnei onlara aka gsterip duruyor. Sen, krlk gdsyle yzlerce delil getirsen, (birine bile gerek yoktur ki) cihanda Hudadan baka yaratc olmad aka bilinmektedir. O ezeli varln sebebidir, gayret ve niyet onun takdiridir. Orta, benzeri yoktur, yer ve gk ondan kuvvet alr. Byle apak bir davaya delil getirmeye kalkrsan, gzllerin yannda kr ve zavallsn. O, senin delillendirmenden utanr (ona muhta deil), sen sylerken o sklr. Gnein delili, bizzat kendisidir. Ona bak! Ondan yz evirme! Gzller gurubunun delili de Hakkn kendisidir. Din mertleri meclisinin nuru ve Haktr. O, hem delil, hem delillendirendir. Denize yzn eviren balk gibi. Onun suyu, ekmei, gdas denizdir. Onun can denizi baka eyden nasl holanabilir? Dei, yast denizdir, oban Yldz (Zhre), lker Yldz (Pervin), her eyi denizdir. Deniz suyundan bakas, eker de olsa, onun yannda zehirden beterdir. O dergahtan, o padiah divanndan habersiz olan krler, burada galip konumundalar (ounluktalar). Her gruh ayr bir yol tutmu, bundan dolay din ve mezhep gibi perian ve dank olmulardr. O hatalar hepsine doru grnm, bu ak kap (Hak yolu kaps) hepsine kapanmtr. Gren, grmeyenlerin iinde garip kalmtr. Gren, kre dost
4425

4430

4435

4440

4445

4450

4455

193

Rebabnme olur mu? Eer sylenmesi lazm bir sz aktan sylese, krlere gre yeterlidir, ldrlmesi gerekir. Krler galip olduu iin o, azn kapamtr. Gizli gizli Rabbine niyaz ve ricalarda bulunmaktadr ki Ey Habibim! Beni niin bu kr kavmin arasnda garip drdn.
4460

Hepsi de ikiyzllklerinden dolay dmandr. Ben bunlarn hangisiyle birlikte hareket edebilirim? T ki bu dman topluluun ibadet ve itaatinden kurtulaym, deniz isem de onlara testi grnyorum. Bu alaklar, beni de kendileri gibi ekmek peinde kouyor sanyorlar. Bunlarn hepsine bu aalayc topluluk iinde onun iin katlanyorum ki, umarm ki onlardan biri bizim gibi olsun, senden gayrsndan kasn kurtulsun. Bizim gibi bu ceset hapsinden silkinsin ksn, bu sapklk kuyusundan kurtulsun! inde boulmakta olduu bilgisizlik tufanndan kurtulsun da Hudann snrsz ovasnn maddi olmayan tarafnda grnsn. nk maddi lem bizim canmzn engelidir. Meydanmz nedensizlik meydandr. Elbette ki, (n) neden, (bi-n) nedensizlikten meydana gelmitir, fakat ona kar settir, engeldir. Neden, zahirdir. Nedensizlik batndr. Batna doru git ki dinin asln anlayasn. Neden, btn kfrdr; nedensizlik, Hak dindir. Nedeni brak da nedensizlikten ders al! Mana, sudur; suret, deirmendir. Haberdar olan suya talip olur. Suret, iin i yzn bilmez; nk suret, manann nak yerindedir.
(SAYFA 174)

4465

4470

Fakat manasz suret bir ldr. Saf deryann, dalgalaryla kenara att tortu gibi u halde kymet hep manadadr. Sureti brak! Suret topraktr, sudur. Mana gnldr, candr.

4475

Yzn Hakka evir, t ki kendinden kurtulasn! Ktlkten geerek iyilie doru gidesin. Hali al, sz brak! Kolunu kanadn amurdan abucak kurtar! T o yere uasn ki, orada yer yoktur. Hakkn iradesinden baka irade yoktur. Hakkn yapp etmesi kalc, bizimki geicidir. Onun aleti ol ki, sonsuzlukta kalasn! Rzgara tutulmu saman p gibi, hareketin onun iradesine bal olsun ve bu iradesiz hareketinden de mutluluk duyasn! Hareketin Haktan olunca baki olur, taliplere o araptan sunarsn. Hakkn denizinde yok olunca, hareketin de Hakkn hereketi saylr. Ondan sonra insanolu grntsnde Hak, sen olursun, senden bakas deil. Su, eer kanal iinde akarsa yolunu yanltmak ihtimali kalmaz. rifler kanal iinde akan suya bakarlar (ona kymet verirler), kanala deil. Aktn vakit enginlere ak! Bilirler ki kanal ancak zarftr. Su gzlerden nasl sakl kalabilir? Susuzlarn gznden, nasl gizlenebilir ki? Susuzlarn hayat ondandr. stenen, isteyenden gizlenemez. Bu, dnyada ne olmutur, ne de olabilir. phe yok ki istenen de onu ister, genellikle byledir, aksi az grlr. Nadir olarak isteyen istenenden uzak olursa, karanlkta kalr, nurdan mahrum olur.

4480

4485

194

Sultan Veled Nadiri hesaba katma, onun anlmaya bile deeri yoktur. Ge! O, bulunsa da, bulunmasa da onu yok bil! Atn nadir tarafna doru srme. Galibi al (galibe itibar et) ki galip olasn ve yle bir istenileni isteyesin. Galipleri ara, sen senlikte kalma! T ki tarafsz tarafna gidesin! Bil ki, esas tarafszlktr, taraflar onun glgesidir. Ruh gibi asl olana doru git! Bu toprak dnyas fanidir. Sonsuz mlk, tarafszn tarafdr. Eer sende can varsa, tarafsza balan! Kesin inan sahibi isen kendinden tarafa gitme! Bizim gibi, yerden ge de yersiz tarafna git! T ki cann ondan zevk ve elence bulsun. Grnty brak, anlam al! T ki ei bulunmayan deryada inci arayan dalg (gavvas) olasn! Naklar kabuk deerindedir; asl i, anlamdr. Manay tercih eden, kabul grr. Grnn gzellii de cihan gibi geicidir. Kalc olan gzellik, mana gzelliidir. Dnyaya yz binlerce ekil, cisim geldi, sonunda birer birer kaybolup gitiler. ekillerin deeri manadandr. Fakat mana, suret gibi ak deildir, gizlidir. Ey srlar bilen, eer manadan tarafa gidersen, yz binlerce nazl huri grrsn! ler.
(SAYFA 175)

4490

4495

4500

O ekilsiz manalar, senin can cennetinde aktan aa ekle brnr4505

O naklar, gznn nne geldiinde sarho olur, ban ayan kaybedersin (fark edemezsin). Fakat her kim ki burada yeni balad, ocuklar gibi pei sra giderse, onun eseri ruhunda gizli olur, o eserle onu cangnlden arar.

195

Rebabnme

MAKALE 63
Bu makalede u beyan olunacaktr: nsanda her eye kabiliyet vardr; ilim, edep ve her trl sanatlar renmek gibi. Bu kabiliyet insanda potansiyel olarak vardr. Bu anlamlar tamamiyle onda vardr. Fakat kullanmazsa, kendini o ilim ve sanata vermezse ve uzun sre uramazsa renemez. Bunun gibi, din ve Hakka yaknlk mertebeleri de insann ftratnda gizlidir. Ama almaz ve kendini ona adamazsa, sonunda o potansiyel yetenek de mahvolur, birey kalmaz. Eer abalarsa, o kabiliyet muhakkak olarak meydana kar, birdenbire grnr. O gizli kabiliyet meydana kar, temiz can lekelerden temizlenir.
4510

Potansiyel olarak sahip olduu zellik, eyleme dnerek meydana kar. nsandaki temel zelliklerden olan din duygusu da din yolunda emek ve gayret gstermekle artar. Onun ruhundaki talep ve sknt bir dert gibidir ki derman Hudadr. Dert artt vakit derman da eriir. eyhin huzurunda lrsen hayat bulursun. Cann sonsuzluk nurunu tamaktadr. Gayret et! Yoksa o nur sende sner gider. Bu hususta gaflet edersen bil ki sonunda sakaln yolarsn (piman olursun). Ne sen kalrsn, ne de sendeki o yetenekler. Ne kadar yksekte bulunsan alaklarda yer edinirsin! Akllysan gzn a, bak! Gnl sahibi isen varlndan ge! nk dnya bir tuzaa benzer, taneleri dnya zevkleridir. Eer sana can lazmsa burada durma, Merdan- Hudann bulunduklar yere git! O erler ki, ak cihannn mutlak can olmulardr. O cihan ki, orada ruh, tensiz, cisimsiz mana tarafna gider. Orann her taraf alacak bir gl bahesidir ki zemini, g yoktur, Haktan domutur. O cihan bir ba, bu cihan o badan bir yaprak gibidir. Belki gl bahesi odur, bu ondan bir kabuktur. Bu varlklar o yokluk leminden meydana geldi, oradan her an ihsanlar geliyor. Ne mutlu o cana ki bu niann o nianszdan meydana geldiini kesin olarak bilir. Her eyi Haktan bilir, baka kimseden deil. Sada, solda, nde, arkada ne varsa. nk Haktan bakas manalardan, durumlardan habersiz birer alettir. Akl banda olan an sebep stne kurar (onu elde etmeye alr), aklsz olan da alet zerine gerer.
(SAYFA 176)

4515

4520

4525

Fakat bu kuru, bu gr insann elinde deildir. nk onlar gnein yannda Sha Yldz gibi kudretsiz kalrlar. Hazret-i brahim gibi, batp gidenlerden yz evir ki, dost sana gne gibi yzn gstersin.

4530

T ki o sonsuzluk cihanna gide, orada sakisiz araplar iesin! Bu dnyann aldatmasna ne vakte kadar aldanacaksn? Can gzn a, kendini bil! Gklerden mi bir parasn yoksa yerden mi? Hangisindensin? Kendine dikkatle bak! Eer can isen, ten zindannda kalma, geldiin makama geri dn! Burada kalrsan kendine yazk olur. Mademki cansn, can tarafna git! Vatan sevgisi imandandr. Gurbetten kendi ehrine dnmek lazmdr. Eer byle yaparsan, vefallardan oluan ihvan- safa (arlk-duruluk kardelii)

4535

196

Sultan Veled erlerine sohbet arkada olursun! Dnyevi dostlar sana dost olmazlar, belki sana dman ve yabancdrlar. Dnya dostlarn dman ve ylan bil! Kt ylana niin gl yzl dersin? O, seni sonsuz mrden mahrum ediyor, seni silahsz, savasz ldryor. Ak dmana dman dersin(saknrsn) fakat gizli dman ondan beterdir. nk bunun dmanl asla ynelmitir. Mminsen bunu iyi anla! Kesin olarak bilinmektedir ki bedenine kasteden senin dmanndr, canna kastedeni onun iki yz misli bil! O az bir ey alana dman diyorsun da, hepsini silip sprene neden dman demiyorsun? yleyse bil ki asl dmann budur, o deil. Dnyada bundan bakasna dman deme! Byle bir dmana niin dostsun ki o, senin derini yzmek istiyor. Eer can deilsen hepten cisimsin demek olur. u halde zerinde bulunan din, emanettir. Her ne kadar Haktan ve peygamberden dem vursan da taklittir, candan deildir. Taklit iin neticesi yoktur. Yldz gibi arabuk batar gider. Bir din ki candan, yrekten gelmiyor, o din Hak tarafna rehberlik edemez. Rehber olmayan din de din deildir. Git de dini, yolu gren Merd-i Hudadan iste. T ki onun ek ve pheden uzak dininden din edinesin, melekten, artan daha yukarlarda uasn. ly o kesin din diriltir. Diriltmek nedir ki! Ebediyen yaatr. Anadan doma krlere gz verir, hr ya da kle, herkese can baheder. Merd-i Huda Hakkn kudretine sahiptir. Her ne istersen onda bulursun! Kendine gel! (Akln bana topla!) Eer onu bulursan, korkudan emin olursun, daima tarafsz tarafna ayaksz olarak gidersin! Ruhun bu ayaktan baka trl ayaklar vardr, fakat gzlere grnmez. Ruhun ayaklarn bazen yrrken grrsn ki, o yolculuun hz yannda gnein yolculuu hi kalr. nk gnein ona benzer aya yoktur ki, gkte yer yer dolaabilsin. O mekanszn yanna, o esiz sevgiliye doru gidemez. (SAYFA 177) nk Hakkn o ar emanetini bu kabul etti (insan ruhu). O saadet ne yere, ne ge, birine nasip olmad. Onu yklenmekten cmlesi ekindi, onun candan taycs insan oldu. nk iinde cevheri vard ki o cevher, kymete iki lemin stndedir. O bir yerde deildir, her ne kadar bir yerde grnrse de (mekandan mnezzehtir). Tarafsz tarafna yol almaktadr. Canda keyfiyetsizlik (nedensizlik, biimsizlik) olduundan keyfiyetsiz tarafna gider. Toprak olan cisim, o tarafa nasl gidebilir? Anlama abasyla bir saatlik dnme, yz senelik namazdan hayrldr. Merd-i Huda da onun iin makbuldur nk namaz tarafta olur, tefekkr tarafszdr. Tarafl, tarafszla nasl eit olabilir? Taraf daima tarafszdan meydana gelir (onun mahlukudur). Nee dolsun o can ki bunu grd (anlad). Tarafszlk asldr, btn taraflar sonradandr. eriat nak da Cenab- Peygamberin ortaya km dr. Her kim asla talip olursa asl olur. Irman asl kollarna tabi olamaz. Yzn ve ban yerini ayak tutabilir mi yahut Shada gnein nuru aranr
4540

4545

4550

4555

4560

4565

4570

197

Rebabnme m? Evin iinde ne olduundan kapnn haberi olabilir mi? Kap evin iini gremez ki, ne var olduundan haberi olsun. Akll olan, kapdan bu deerlendirmeyi, bu bilgiyi beklemez. Merdann yabancs olanlar kap gibidirler. eriden haberleri yoktur. Ayak yerindedirler, Hak erleri ise ba konumunda bulunurlar. Ayak, ban emriyle yrr. Yoksa lp bimeden yoksun olan ayak, kendi kendine uraya buraya nereden gidebilecek?
4575

Deil ayak, belki btn organlar bala vardr, uyurken de, uyankken de onun emriyle hareket ederler.

198

Sultan Veled

MAKALE 64
Bu makalede u beyan olunacaktr: eyh, ba; mritler, organlar mesabesindedir. Organlar baa bal bulunduka ve batan koparak ayrlmadka ba hkmndedirler. Zira onunla var olabilir ve onun emriyle hareket edebilirler. Her organ ki vcuttan ayrlr, her ne kadar bir mddet kmldar ve canl grnrse de akll olan onu lm grr ve l sayar. Yahut eyh bir aa gibidir, mritler de o aacn dal, budadr. Herhangi bir dal, aatan koparlrsa bir sre taze ve ya grnr. Fakat ok gemeden kurur, frna odun olur. u halde Allahtan ve peygamberden kopan halk da, gr sahipleri ve sonu grenlere gre ldr. Nitekim Cenab- Hak Kuran- Keriminde buyuruyor: L yegurranneke tekallubelluzne kefer fl bild Metun kallun summe mevhum cehennemu, ve bisel mihd.68 Meal-i erifi: Dinsizlerin ehir ve kasabalardaki hareketleri (mreffeh yaaylar) sakn seni aldatmasn, nk onlarn sonu yoktur, tez zamanda o faaliyetler durur. Sonra onlarn yeri cehennemdir. Cehennem ne fena yerdir! Hak eri, ba gibidir, dierleri ayaktr. Yazk o ayaa ki batan ayrlr. Her ne kadar bir mddet hareket ederse de, sen onu l bil! Onun scakln buz gibi donmu say!
(SAYFA 178)

Bir para kendi btnnden ayr derse, nasl yaayabilir? Onun sonu yokluktur. Her ne kadar hareket ederse de sen onu l bil! O hareket durgunluk hkmndedir nk o, Hakkn nurundan yardm grmemektedir.
4580

Aatan bir dal kessen, kesildikten sonra bile bir vakte, bir zamana kadar meyvesi, yapra tazeliini korur. Mademki aatan ayrlmtr yeil de olsa, sen onu kurumu say! Onun yeillii, o tazelik, o gzellik ancak bir iki gn kadardr. Ondan sonra onun l olduunu byk kk herkes grr. Onun l olduunu cahil olanlar sonra grerek anlar, fakat aklllar onu koptuu andan itibaren lm bilir. Bir ba, bir dal ki aslndan ayrlmtr, akll olan onu kuru bilir, l sayar. Fakat cahil, onu kuruduktan sonra anlar, nk onda sonu grecek gz yoktur. Bir kimse bir hayvan boazlad zaman -geri boazlandktan sonra da oka hareket ederse de- kendisinde idrak nuru bulunan kimseye gre o, lmtr, her eyden habersiz cansz olmutur. nk o hareketlerin bo olduunu bilir, o vcudu da vcuttan ayrlan ba gibi durgun bilir. Gencin (tecrbesizin) aynada grdn, ihtiyar ondan evvel kerpite grr. te gryorsun ki bu, ancak akldan geliyor. Bu zellik de ceht ve gayretle elde edilmez, Hakkn ltfudur. Nefis, akln aksinedir ancak durumu grr, sona hi bakmaz. Halkn (avamn) nefsi, aklna galiptir, nk ounluu din nimetinden yoksundurlar. Bu dnyann abuk zevkini tercih, din ve iman telef (feda) etmilerdir.
68 Ali imran suresi 3/196-197 Kfirlerin refah iinde diyar diyar dolamalar sakn seni aldatmasn. (Onlarn bu refah) az bir yararlanmadr. Sonra onlarn barna cehennemdir. Ne kt bir yataktr oras!

4585

4590

199

Rebabnme

4595

nsan, din yznden gzel ve sevgili olur. Dinsiz adamn bir pul kadar kymeti yoktur. O, ahmaklndan dolay birka gnlk zevk iin bo daarck gibi bombo kalmtr. Hayrszlar, daraacnda sonu grmediklerinden dolay sallanrlar. Eer onda akl olsayd, dnyada selamette kalr, byle rezil olmazd. Sonu gren can ne gzeldir ki, kanatlanarak Hakka doru uar. O kimse ki hale bakt (yani dnyay tercih etti) ve bundan memnundur. Nihayet cehennemde dostu gam ve keder olacaktr. leri grl olmak, akl eseridir. Akl, ancak eseriyle grlr. Eseri, akln kendisi bil! nk akln parasdr. Dostun eli dostun kendisi demek deil midir? Akll insan, ekmek parasn da ekmein kendisi bilir ve onu ekmek fiyatna kabul eder. Irman suyu bir bardak sudan anlalr. Haydi! Parann yardmyla btn bul! Hale bakmak (hali tercih etmek) nefsin iidir, dev grntsndedir sakn yaklama! Her ikisini de byle gr, byle bil! nk ben sana bunlar aka gsterdim. Akl, melek cinsindendir, eer gzn varsa ikisini bir gr!
(SAYFA 179)

4600

4605

Bir cinsten olan iki ey arasnda fark yoktur. Mesela, bir cinsten olan iki insann ikisi de insandr.

4610

Akla, melekten yardm gelir, her ikisini bir grr, adedi brak! Ekmekler birden ok olsa da al defetmek noktasnda beraberdirler. Gzel ve kymetli kumatan adi beze kadar cinslerin hepsi bir oktur, fakat hepsi birdir.

200

Sultan Veled

MAKALE 65
Bu makalede u beyan olunacaktr: Bir cinsten olan eylerin oka olmas, ikilie neden olmaz. Mesela altn, ekmek vesairenin birok eidi vardr, fakat hepsi birdir, nk eitli zarflara konmu ayn eydir, hepsi de ayn adla anlr. Mesela; altn, keten, ipek ve yn keselere konsa, halk onun hepsine altn der, gm konmusa gm, bakr konmusa bakr der. Resul- Ekremin mminler hakknda nefsi vahide (tek bir nefis) buyurmas bundandr. O, mminlerin cisim ve tabiatlarnca olan farkllklarna bakmad. nk bunlar zarf eidinden eylerdi. Ancak onlarda altn gibi gizlenmi olan imana bakt. Bu makalede u da beyan olunacaktr: eriflerin ahlk, enbiyann zelliklerinin yapsndandr. Cenab- Hak peygamberlerin uygulamalarnn zelliklerine yardmc olacak durumlar ortaya karmtr. Mesela, Hazret-i sann yapsnda, yalnz yaamak arzusu hakimdi. Cenab- Hak onda onu fazlalatrd. Resul- Ekremin erefli tabiatlarnda kadn sevgisi galipti, Cenab Hak fenkih m tbe lekum minen nisi 69 hkm-i celilini meru kld. Bylece her peygamberin hasletinden bir uygulama ortaya kt. Bununla beraber o zellikleri kendine birer alet edindi (eri kurallarn uygulanmasna sebep ortaya kard). Bundan dolay hepsi Haktan gelmitir. nk kalbul-mmin beyne isbeayni min esbiirrahmn Mminin kalbi, Rahmann parmaklarndan ikisi arasnda bulunur, onu istedii gibi evirir. mazmun- erifince mminin kalbi kurallarn uygulamasna alet (vasta) olmutur. Alet, kendiliinden bir i gremez: Mesela kalem, hayr, er ne yazarsa, sorumluluu yazana dner, kaleme deil. Her nebi, Hakkn kudret elinde birer alettir, kalem gibi aratr. Byle kimselerin zamannda bulunan her mmete onlarn buyurduklarn, onun eriatidir diyerek kabul etmek lazm gelir. Byle bilmezlerse kafir olurlar. Nasl ki, gemi peygamberlerden her biri birer eriat koydu ve onu kabul etmeyenler kafir oldular. Bu hkm kyamete kadar geerlidir. Ey oul! Dnyada iyi kt, ya kuru ve benzeri her cins eyann oka adedi varsa da, altn, gm, toprak, ta gibi eylerin taneleri ayr ayr saylrsa da, cinslere bu okluktan ziyan gelmez, her cins, tek bir eydir. te Cenab- Peygamber, mminleri bundan dolay nefs-i vahide addettiler. man nuru ezelde birdir. Her ne kadar herkeste baka baka tesir gsterirse de Geri mminlerden her biri ayr birer vcut sacdr, her birinin ayr meskeni var.
(SAYFA 180)

4615

Kimi uzun boylu, kimi ksadr; kimi gzel, kimi irkindir;


4620

kimi aml, kimi Irakldr; kimi vuslata ermi, kimi ayrlklardadr; kimi Trk, kimi Araptr; kimi Musullu, kimi Haleplidir; birbirine benzemeyen
69 Nisa suresi 4/3 Eer, (velisi olduunuz) yetim kzlar (ile evlenip onlar) hakknda adaletsizlik etmekten korkarsanz, (onlar deil), size hell olan (baka) kadnlardan ikier, er, drder olmak zere nikhlayn. Eer (o kadnlar arasnda da) adaletli davranmayacanzdan korkarsanz, o taktirde bir tane aln veya sahip olduunuz (cariyeler) ile yetinin. Bu, adaletten ayrlmamanz iin daha uygundur.

201

Rebabnme bamsz elifba harfleri gibi, her birinin baka yaratl, baka tabiat vardr. O Resul- Zian bunlarn hibirine itibar etmedi; byne, kne bakmad. Ancak imanlarndan dolay cmlesini nefs-i vahide addetti.
4625

nk aslolan, imandr. O da birdir ve iman nurunun birliinde phe yoktur. Mesela altn, saylamayacak kadar ok olsa ve farkl keselerde bulunsa, akll olan, bunlarn hepsini altn bilir ve altn der. Keselerine bakarak yn, pamuk, keten, ipek demez. Altn yerine buday veya arpa farz etsen, hal gene byledir. Akl olan, kapta olanlarn cmlesinin de buday veya arpa olduunda tereddt etmez. Hepsine de kapta olann adn verir, kabn deil. nk gz kaba deil, kapta bulunana ynelir. Cisim kaptr. Kaptaki kesinliktir, iman nurudur, kurtulutur, samimiyet ve dindir. Cisimler her ne kadar adetler halinde ise de hepsi bir nurdan dolmulardr. Bunu iyi anla! nk iman asldr ve bir nurdur. Asl olmayan cisme tabi olur mu? (Sayya gelir mi?) Sen eyay asllarnn adyla an! Asla fasl gzyle bakma! ehirden maksat, onda yaayan halk deil midir? Geri ehirde halktan baka daha pek ok eyler var. Talar, duvarlar, kerpileri, kaplar, aalar, meyveleri vesaire. Bunlar o kadar oktur ki ehir halk onlara nispetle denizde yryen bir sandal kadar kalr veya yksek dalar arasnda bir tepecik gibidir, yahut da byk bir kpn dibine km bir imdik tortudur. Fakat grp konumak halk ile olur. Halksz ehirden kim ne fayda grebilir? Bir pire iin kilimini, bir bcek iin evini kim yakar? Asl tut! Yansmalardan ge! eriatler, peygamberlerin yansmalardr. Peygamber, neyi gsterirse, o, eriate uygun olur. Onun yannda evvelki eriatler kfr saylr. eriat glgeye benzer, peygamber, o glgenin sahibi olan aa gibidir. Glgenin devam ahsla mmkndr. Aa olmazsa glge hayalden ibaret kalr. Bir hayalde o cemal nasl grnebilir? Cenab- Ahmetten evvel din-i sa doru idi, fakat Muhammetin (s.a.v.) gelmesiyle sann dini kfr oldu. Aa baka bir yerde ba gsterince onun glgesine git, baka glge arama! Geri her peygamberin gzel bir eriat vard. Can kulan a ve bunu iyi dinle! Cangnlden o sultana balan! T ki onun eriatinden yeni yeni meyveler toplayasn, t ki can kuu yeni kanatlar taknarak usun. Doru eriat onun sz ve davranlardr. O dindir, onun dndakiler kfrdr. (SAYFA 181) nk onun iinde Hakkn izleri vardr, yznde Hakkn nuru grnmektedir. Eer ben peygamberim derse doru syler, onu tut ki dosta vasl olasn. Dost, onun cebinde sakldr. Ahir zamanda onun eteine sarl! Eer bir kimse cahillik ederek ona meyletmezse veya onun ekininden bimezse (ondan istifade etmezse) sen yanlma! Onu salam tut! St emen ocuun memeye sarld gibi sarl! T ki ondan emdiin stle Allahn arslan olursun. Haydi, kendine gel! Frsat karma! Enbiya onlardr ki, Yezdandan uarlar. Her tarafa onun ak-

4630

4635

4640

4645

4650

4655

202

Sultan Veled nn kanadyla uarlar. Onlarn cmlesi lmezden evvel lmlerdir, tortudan kurtulmu saf nurlardr. zerlerinde varlktan bir damar bile kalmamtr, meleklerden bakas onlarla koamaz. Cisimleri birok, fakat ruhlar birdir. Hepsi de Hakkn cemalini phesiz olarak grmlerdir. Hepsinde (Cemal-i Kibriya) o yce, o azametli yzdeki gzellii aka seyret! Hak Teala Hazretleri dnyada onlardan kendisini gsterir. Merdan- Hudann suretleri rmak suyunun yznde grnen titreimler gibidir. Her ne kadar bir ynde grnrlerse de ynszdrler. Hep ynszlktr, orada yn yoktur. Can ehri evsiz ve yersizdir. Sudaki naklar suyun yabancs deildir. Onlarn uykusu uyanklktr, uyku deil. Belki uykular uyanklktan daha iyidir. Onlarn btn istekleri sebepsiz ortaya kar. Avlarn ele ayaa muhta olmakszn avlarlar. Gnl avlayan ve canlara can katan av. Can erbetlerini azsz ierler, balang tarafna admsz giderler. Dmanlarnn boyunlarn silahsz vururlar, canlara alevsiz ate verirler. Svariler zerine piyade olarak hcum ederler, ekiyaya ihtiyasz gelecek ve mutluluk bahederler. Kola kanada muhta olmadan Kaf Da semtinde uarlar, btn gezip dolamalar elsiz ve ayakszdr. Dolamalarn kendilerinden deil, Haktan bilirler. Byle bir emniyet iinde korku gremezsin. Bunun nihayeti yoktur, asldan haber ver! Kendi aslndan bakasn talep etme! nk dosttan bakas posttur (kabuktur). Asl dost, dostun yzn grendir. Sen Merdan- Hakta Haktan bakasn grme! Bil ki, yerde ve gkte, her yerde. nk hibir yer, Haktan ayr deildir. Sen niin yeri Hudaya tercih edersin! Ey oul! Neden ters gryorsun, niin ta cevherden stn tutuyorsun? Asl dururken geip gidenden bahseden kimse, geici saylr nk geici olana e olmutur. Aklllarn istei asldr. Onu snak edinen cana ne mutlu! Bu nedenle, eer bir kimse Her ey Hudadr, ondan baka ey yoktur. derse hakldr ve dorudur. Gayr kim oluyor ki gze grnsn veya hesaba alnacak kadar kymeti olsun?
(SAYFA 182)

4660

4665

4670

4675

4680

Gayr iin o varlk nerede ki? O madene nispetle bir yol gibidir. O gnein yannda bir Shann haddi mi ki kendini gstermeye yeltenebilsin. Gnein o aaas iinde bir kimsenin onu grmesine imkan var m?
4685

Gnein nuru felekte cilvelenince yldzlarn n kknden sker atar. Geri onun Hak olduuna; ortaksz, yardmsz var olduuna yzlerce delil vardr. Fakat, kalpleri pak olanlara gre benim kantm daha aktr. Gz olan (basiret sahibi) sada, solda, yukarda, aada ondan baka ne grebilir? Bir kimse Hak Teala Hazretlerini delil yoluyla aryorsa, bil ki onun ruhu krdr, nemsiz ve alaktr. Gz olanlar onu delilsiz grr. Deliller o ay iin bulut gibidir.

4690

203

Rebabnme

MAKALE 66
Bu makalede u beyan olunacaktr: Halk iki ksmdr. Bir ksm aslen krdr. Bir ksm kr deil ama, ktye kullanma ve umursamazlk yznden gzlerinde gszlk ve hastalk ortaya kmtr. Gnein nurunu karanlk perdesi olmakszn (dorudan doruya) grmeye tahamml edemezler. Bu yzden, onlara alacakaranlk iinde yaamak lazm gelir ki gnein nurundan faydalanabilsinler. Karanlk iinde kendilerini rahatsz etmeyecek kadar orta dzeyde bir nur hasl olsun da grecekleri eyi grebilsinler. Bu suretle gzleri tedavi edildikten sonra zulmet vastasna gerek kalmakszn gne kursunu dorudan doruya seyredebilirler. Bunun gibi, mana leminde de yle gzler var ki, itaatsizlik ve gaflet sebebiyle gszle dmtr. Bundan dolay Hak gneinin grnmesine g yetiremezler. phesiz, bunlar da keyfiyetten (sebep-sonu-ekil) bamsz olan mana gneinin nurundan, harf, sz, fikir, teori gibi suretlerin zellikleriyle kark olan, anlam bilim, ilim ve hikmet gibi bilimler aracyla zevk alrlar (istifade ederler). Nihayet o gzler hastalktan kurtularak shhate kavuur. Ondan sonra bu vastalara muhta olmadan o nedensizlik gneinin grnmesine g yetirebilecek hale gelirler. Bir kimsenin gz gnein na tahamml edemezse, karanlk ona yardm eder. Eer cehaletine uyarak gnee bakmakta srar ederse, gznn gszl ve hastal artar. Tekrar karanlk yerler arar ki, o zulmet ona perdelik etsin.
4695

Onun gz, gnein nurunu perde altnda grmek ister, bundan dolay karanlktan yardm umar. Gnein nurundan ancak karanlk iinde istifade edebilir, isteine ancak bu suretle vasl olur. Cenab- Hakk delil vastasyla bilmek de byledir, anlattm gibidir. Merd-i Huda, Huday delile muhta olmakszn grr, ona delilsiz vakf olur. Balang tarafna admsz olarak koar, dilsiz, dudaksz, candan haber verir.
(SAYFA 183)

4700

Ona gre hayr, er ne varsa ortaya kar, ondan birey gizlenemez. Yerde gkte, iyi kt, kadn erkek, ihtiyar gen, gizli ak her eyi aka grr (bu satr iki beytin mealidir). Halkta (avamda) bu gr, bu anlay nerede ki ona da byle az bulunur mlk grnsn? nk o (merd-i Huda), nuru Hakkn nuruyla grr, Hak gibi her yerde hazrdr. Onun gr, Rahmann gr olunca, eya onun gznden nasl sakl kalabilir? Onun nak (sureti) vastadr, perde gibidir (ondan ortaya kan fiiller onun deildir). O surette edip eyleyen, daima Haktr, orada Haktan bakas yoktur. Netice budur. Bu hareket ki Haktan geliyor, arada cismin etkisi olamaz. Su zerinde akp giden er pn hareketi suyun akndandr, kendinden deildir. Grlen o strap sudadr, talata deil. Akil olan, suyu grr, gafil olan tala-

4705

4710

204

Sultan Veled hareket ediyor sanr. Toz halinde havada ykselen toprak da byledir. Havada oraya buraya gider gelir. Fakat aklllar bilir ki bu ykseli, bu uu topran kendi ii deil, rzgarn iidir. Topran taht hava zerinde ise de sen onu rzgarn elinde bir alet bil. nk rzgar olmasa toprak havaya kamaz. Topran kona yerdir. Onun merkezi daima alaklarda olur. Eer havaya ktn grrsen, onu havadan bil! O havaya dalm topran iinde havay gr! O hareket, tamamyla havanndr. nk, rzgar dindii anda toprak alaa derek hareketten kalr, gsz olarak yere serilir. nsann bnyesi topraktr, onun tarafndan topraktan bakas istenmez. Hayvan gibi yiyip, iip, yatmak ister. Btn hissi, arzusu meradadr. Eer onda (insanda) anszn Hakka doru bir gidi hasl olursa, o kendi ii deil, Hakkn ekmesidir. nk o tarafa bireysel gidii yoktur. Onun bu ak Hakkn ekmesidir. Git, bu arayp sormay kendinden bilme ki Hakkn nimetinden uzak kalmayasn! nk koyunlar, bu nimetlerden uzaktrlar. Zulmet nurla birleemez. Zulmet, zulmetten artar, nurdan deil. Zevk ve neenin matemle alkas yoktur. Eer melek gibi ibadet eden, o kbleden (Haktan) tarafa candan secde eden olursan, Hak rzas iin hayvan tabiatn brakr, Haktan gzel gzel ders alrsn. Bu ciddi gayret (himmet), toprak tabiatllarn vazifesi deil, gk ruhlularn (eflakiler) yolu ve halidir. Onu beerin yapsnda toplanm sanma! Beerden, erden baka birey meydana gelmez. Cenab- Hak, gayret senindir (sendendir), ltuf ve ihsan benimdir (bendendir) buyuruyor. u halde kendinde bir iyilik grrsen, Allahtan; erri ve ba boluu da kendinden, deersiz vcudundan bil.
(SAYFA 184)

4715

4720

4725

4730

Gayret senden, iylikler Hudadandr. hsan daima ondan bil, kendine gel! nk sana talepkarlk ltfeder. Sende ak ve evk hasl eyleyen odur. Bu hidayeti eden odur, isterse geri alr. Toprak havaya rzgarsz nasl kalkabilir?
4735

Talepte daima matlubu gr! T ki kalbindeki ak nur fazlalasn. nk Cenab- Hak gayretleri sana balad femin nefsek70 buyurdu, bunu candan dinle ki Kurann hkmdr. Kulak ver, rkme! (Tereddt etme!) nk buyrua (nassa) fazla, eksik smaz. Talepte Hakk gr, kendini grme! nk yryen attr, eer deil. Eerin hareketi (yry) attandr. nk o, kendiliinden yryemez. Mademki Huda bizden hamdsena istiyor, ondan bakas hamit, mahmut olamaz. lim ve ameli ve sonularn yrrken de dururken de (her zaman) ondan bil! Evlerin nuru gnetendir, madenlerin kymeti iindeki cevherlerdendir. Topraa kymet veren, iindeki altn ve gm gibi madenlerdir. Bunlarsz topran maddi kymeti yoktur. Hak Teala gnee, dnya da g70 Nisa suresi 4/79 Sana ne iyilik gelirse Allahtandr. Sana ne ktlk gelirse kendindendir. (Ey Muhammet!) Seni insanlara bir peygamber olarak gnderdik. ahit olarak Allah yeter.

4740

205

Rebabnme neten k alan eve benzer. Evdeki bu k, o gnein ltfudur.


4745

Gne olmasa bu hane(dnya), gece gibi karanlk kalr, rahattan uzak, mihnetle dolu bir yer olur. Dnyadaki rahat ltuflar, onun nurundandr. Bu ltuflar olmasa dnya bo, kymetsiz bir kabuk gibi kalr. Kabuk, zyle (iiyle) gzeldir. Hakikatte ise kabuk yoktur, hep zdr. Eer gr sahibi isen daima z gr ki ondan baka bu kader yolunda tesadf ettiin eyler yanl dncelerden ibarettir. Fikir onun perdesidir, onu perdesiz grmeye al ki o, yeri g doldurmutur. Eer kr deilsen onu inite, yokuta, her yerde rtsz grrsn! Sahra, l, kara, derya her yer onunla doludur; gne kursunun nurla dolu olduu gibi. Nuru daima dnmeden gr! Yakn, uza brak (Delil arama!): Mahluk olan gnein nuru, yeri g byle batan baa doldurursa, bir zerreden byle binlerle gne yaratan kainatn yaratcsnn nurundan yer gk, btn kainat nasl dolmaz? Btn eya ondan nasip alr, hayat bulur. Gnee, aya k veren de odur. Her ikisinin de alp satt ondandr. Fakat nur- Yezdann parlts manevidir. Onu, bu srdan gafil olan anlayamaz. Her kim, bu kuatan nuru gremiyorsa, onun hayattan, etrafn evreleyenlerden haberi yok demektir. Nur- Yezdan, Vehhaptr. Ltuflar, ihsanlar her tarafa ondan dalr. Btn mevcudat, vcudu onun ihsanndan alr, her tarafa o ltuf kanadyla uarlar. Hakkn nurundan baka bir ey gster de, ben de sana nur- Hakk gstereyim. yleyse git, onu arama, onu grecek gz ara! nk onun, yanndan kaybolduu yok. Kainatta gne gibi parlayp duruyor, nuruyla yeri, g doldurmaktadr.
(SAYFA 185)

4750

4755

4760

Hibir ey yoktur ki ondan engellensin. Kainatta Allahtan gayry grmek, ahmaklktandr.

4765

Suya gark olmusun, gafletle Su nerede? diyerek uraya buraya koup duruyorsun! Gaflet uykusu, seni kr ve sar etti. Nihayet bu kapdan tamamen kovulmana sebep oldu. Maksudun, yannda olduu halde ondan uzaksn, o nura gark olmusun, hayvan gibi ondan nasipsiz kalmsn! Atn zerine binmi olduun halde at aryor, atm nereye gitti diye ondan bundan soruyorsun! Bir akll sana demez mi ki: Efendi! u bacaklarnn arasndaki at deil mi? Ata binmi olduun halde niin ondan bundan at sorup duruyorsun? O vakit gene dersin ki: Evet, dorusun at, altmdadr. Ben de atn zerindeyim, fakat grmyorum. unu bana bir iyice gstersene! Bunun gibi, seni esrara vakf etmek zere o kadar szler syledii halde hl atm nerede diye sorar, oraya buraya koarak ararsn! Ekmek kab bann zerinde duruyor, sen akn akn yiyecek lokma aryorsun! Ekmek bann stnde ama, onun ekmek olduundan haberin yok, bir ekmek paras diye can veriyorsun! Hak Teala Hazretleri bir kimseye kendi tarafna yol vermezse, o kr olur. yiyi kty seemez. Nasibin bendi

4770

4775

206

Sultan Veled gnlne bent olur. Aya bal olan, yola nasl gidebilir? la ise derdini artrr. Ktler iine karan iyi de kt olur. Herkese nimet olan akl, zalim iin ile ve uursuzluktur, nimet, onda dert olur. Dnyada bahtn yr olmazsa, lemden nasibin gam, keder olur. Ne kadar zht ve takvaya gayret etsen o ekerler sende zehir tesiri gsterir. Senin iin bela ve musibet olur. Ne mutlu talihi yr olana. O alp abalamadan mkafata nail olur. Her ktlk, ona gelince iyi olur, bir su ilese, Hak gnln affeder. Eri bir yol tutsa doru olur. yi, kt her ikisi de onun hakknda devlet olur. Musa, sa, Muhammet Mustafa Aleyhisselam ne yaptlar da (ne amel ile) nbvvete nail oldular. Hazret-i deme kadar, evvel geen enbiya da byledir. Hepsi de (gayret ve amelsiz) muradna erenlerin padiah oldular. Hepsi de erdii devlete talepsiz, ibadetsiz erdi. Enbiyadan sonra da hal byledir: Dnyada her kimin talihi yceyse maksuduna talepsiz, ibadetsiz erer, Hazret-i mabudu ibadete muhta olmadan grr, ondan hibir ey gizli kalmaz, nnde her kapal kap alr. O kimse ki, amacn salih amellerle bulur, cangnlden o tarafa koar. O baar, talepten deil, talihindendir; o, ezelden sultan olmutur. Ona aba yoluyla kolaylam deildir. Pars (kaplana benzer bir hayvan) kzgn arslana yaklaabilir mi?
(SAYFA 186)

4780

4785

4790

4795

Arslan isterim ki vahilere sultan olsun, sultan lazm ki debdebe ve gsterili olsun. Saadetli, anasnn karnnda iken saadetli olandr. Ba, hibir ekilde ayak veya kuyruk olamaz. Altn, her ne kadar madenden karsa da kymeti madeninden deildir, kendisidir. O madeninden kmadan evvel de altndr. Gm ve bakr da bunlara kyas et. Ehl-i kfrle ehl-i dini de byle bil!

207

Rebabnme

MAKALE 67
Bu makalede u beyan olunacaktr: Allahu Tealann armaan ezelidir. Ve kullarna srf yardmdr, amel ve ibadet vesiledir. Ancak kullarn ekserisi amel ve ibadet yoluyla maksatlarna vasl olurlar ki bunlar da inayet-i Hak cmlesindendir. Amel vastasyla elde ettikleri iyilikleri de amelden deil, ksmettir. Zira ok kimseler amel ettikleri halde bir ey kazanamazlar. Nitekim Cenab- Mevlana buyurmulardr: nsan yz bin amel ve mcahededen sonra Hakka vasl olduu zaman grd ki o taatler, kendisine erien atiyyelere nispetle hitir ve anlad ki saadet ksmettir, amel karlnda deildir. Mesela birine bir kuru mukabilinde bir aylk ekmek verseler bilir ki, verdii bir kuru bu bir aylk ekmein bedeli deildir. Bu kuruun bedeli belli miktarda az bir ekmektir. Yoksa, bir kurula bir aylk ekmek arasnda hi nispet yoktur.
4800

O kimse ki iyidir, ezelden iyi idi, burada iyi olmad (onun saadeti ezelidir). Ktyse, o ktlk de imdi gelmi deildir (o da ezelidir). Gz olan bunu grr ve bilir. O, ezelden ktyd ve iyiye layk deildi. Onun cezas ebede kadar kt olmaktr. Muttakiler, Haktan mkafata nail oldularsa, bu armaanlarda takvann dahli yoktur (sadece Hakkn ltfudur). Onun temiz ruhu bu atiyyeye laykt, armaanlar balayan, ona laykn verdi. Mkafata eren, takva ile donanm olsa da onu, hak edi deil, Hakkn ltfu bilmelidir. Eer dnyada bu ameli ilemeseydi, onun temiz can bu ihsana yine kavuacakt. Fakat baz kimselere Hak Teala bu ltfunu amelde baheder ki, o sahteci, o tembel, o ltfa nail olmak midiyle salih amellerle megul olsun, zulm ve cehaletten uzaklasn. Dnyada hayr ilere, iyi, kt herkese kar hayrl olmaya gayret etsin. Allah korkusu onu kt ilerden engellesin, glen ahlk dikenlerden temizlensin. O cevheri elde etmek midiyle aba ve gayret etsinler, mrlerini taate hasreylesinler. phesiz bu frka (abitler zmresi) da nasipsiz kalmaz, Hak Teala ecirlerini zayi etmez, taatlerine gre sevap verir. yilii, iyilikle mkafatlandrr. yilerin varaca yer dar- naimdir. Ktlerin cehennemdeki yerlerini ne gr, ne de sor!
(SAYFA 187)

4805

4810

4815

Fakat evliya-y kiramn o devleti, Hak Teala Hazretlerinin ezeli armaandr. Eer bu namaz (ibadet) o mkafat kazandrsayd, onu huzurla eda eden herkesin ona nail olmas lazm gelirdi, her ibadet eden byle ltfa erimeliydi. Yerdeki insanlardan, gkteki meleklerden ne ibadet edenler var ki, ezelden Hakka makbul ve tembellik yznden Hakla megul olmadklar iin ilm-i ledn onlara gda ve ksmet olmad. Onlar balk gibi, o deryaya nasl dalabilirler? Baln can, cihan deryadr, kara ylan deryadan kaar. Denizin dalgalar baln hayat sebebi, ylann lm nedeni olur. Ezeldeki ksmet bu yoldadr. Amel o ksmete yol bulamaz (onda baarl olamaz). Bersisa namndaki bid durmakszn zht ve takva ile megul deil miydi?

4820

208

Sultan Veled

Dnyada misli bulunmaz bir zahit idi. Hak rzas iin lemden soyutlanrd. Aylarca, yllarca oru tutar, gizli ve aikar Hakka hamd ve kr ederdi. Dnyada gne kadar hreti vard. Fakat ezeli ksmeti olmadndan temiz olan kiilerden ayr dt. yle kymetli bir ticaretten mahrum kald, nihayet blcler gibi kovuldu. Bu amellerin ona hi faydas olmad, ok buday ekti ama, harman kaldramad. Nihayet kafirler gibi cehenneme gitti, Haktan kl ucu kadar haberdar olmad. Bu trden olanlar pek oktur. Hepsi de din yolunda candan altlar. Fakat ezeli kabulden mahrumdular, ondan dolay amelleri Hak yannda makbul olmad. Onlarn sahte olduu terazide belli oldu. Yaknden uzaklaarak ek kuyusuna dtler. Bunun bir rnei de alak iblistir. Gkler zerinde daima candan ibadet ederdi. Saysz yllar, rkuda, kyamda ncyd. Felekte meleklere hocalk etti. Denizdeki balklar gibi ibadetten zevk almt. Fakat ezelden Hudann reddettii olduu iin lanetle def edilmekten baka bir eye eriemedi. Kuran- Kerimde buyuruluyor ki: O, kafirlerdendi. imdi kovulmad, ezelden kovulmutu. Bil ki, blisin reddedilii ezelidir, imdi olmu deil. Onu sonradan diye bilen, cahildir. te aka belli oldu ki yerde, gkte Hakkn takvallar olduu gibi ekiyas da vardr. Her ne kadar grnte din ehli grnrlerse de, kfrleri nihayette ortaya kar. Fakat genellikle, namaz klanlar, zikirle, fikirle megul olanlar, evliya ve Hudann makbulu olurlar, onlarn can vuslata yakndr. Nadiren de vaki olur ki: Zht ve amelden yoksun ve ibadette kusurlu olduu halde ezeli saadetten pay sahibi olanlar da olur. Fakat onlar (evvelkiler) galiptir, bunlar nadir, belki enderdir. Gene de bunlar da dier bir zmreden iyidirler.(SAYFA 188) Onlardan hibir hayr vcuda gelmez. Zahiren, batnen inkara sapmlardr. Hakkn hazinesinden zahmetsizce kazan elde eden nadirdir. Herkes onlar gibi olamaz. Bylesi nadir ve nazl olduundan, bu ekilde mkafat grenler pek azdr. nk bu trden olanlar ezelden Hudann yri olmulardr, onlarn amelleri naz ve cilveleridir. O, Hakkn nuruyla grr, mnkir kyafetinde grnr (perian ekilde). Sakn onu inkar etme, ondan yz evirme, bast topra srme diye gzne ek! Ta ki gzn parlasn, iyi grsn, sinen, Sina gibi, nurla dolsun. nk onun fiili Hakkn fiilidir, ondan Haktan bakasn grme! Kendine gel! Onun yapt iler iyidir, sakn kt grme! Ne yaparsa alkla! Hzrn ileri de Musa Aleyhisselama kt grnmt. Halbuki onlar, yaplmas lazm doru ilerdi. Musa Aleyhisselam, Bu yaptn fenadr, iyi bir ey deildir, byle iler Hak yannda istenmez. dedi. Hakikat hal ise, onun dedii gibi deildi, iyiydi. Sonra yanl dncesinden piman oldu. O eyler ki, Musa Aleyhisselam gibi bir aha gizli kald, eer sana da gizli kalrsa

4825

4830

4835

4840

4845

4850

4855

209

Rebabnme ok grme ki belki byle bir merd-i Hudaya kavuursun.


4860

Onun davran ve sz sekin olur. Ey salik, kurallar onun adr. Onu ahbap edinmeden nasl yola gidebilirsin? Menzile, rtsz nasl vasl olursun? O ahn (Hzrn) kurallarn Musa Aleyhisselam anlayamad iin inkar etti ve o yolculuktan ba dndrd. nk onda o yola gidecek ayak yoktu yahut o meydanda onunla koacak halde deildi. Kendin gibi biri yolu bulmusa (vasl olmusa) ona ne kadar stn olsan da onu Hudann sevgilisi bil! nk sevgili olmayan, byle yola nasl gidebilir, asker, ah mertebesine ykselebilir mi? Onun cinsi olmal ki o yolu kat edebilsin ve o emsalsiz sakinin elinden arap isin. Mauku (sevgliyi) pek az kimse tanyabilir, o aha yakn olan da nadirdir. nk mlakat zamannda onu hicapsz grebilmek iin ayn cinsten olmak lazm. O cinse, onun cinsinden biri kavuabilir, cinsinin gayr, ona nereden yol bulacak? Bundan dolaydr ki, ona mrit olan nadirdir. Ondan tarafa gidene ne mutlu! Maukun talebi ancak mauktur. Aklar oraya zafer bulamazlar. Cinsin ba kendi cinsiyledir, insann hayat da kendi cinsindendir. Cinslerin says binleri bulsa da birdir. Aklar bu yakin hususunda pheden kurtulamamlardr. Mauk (sevgili), gkteki gnee benzer. Yldzlar da aklardr. Her ne kadar semada gneten nur alarak parlarlarsa da onun arabyla sarhoturlar. Fakat onun nuru yannda le deerindedirler, her ne kadar onun nuruyla yayorlarsa da. Sabah olup da gne dounca onun nuru nnde hepsi yok olur (kaybolur).
(SAYFA 189)

4865

4870

4875

imdi, sen o mauku gne, aklar da yldzlar gibi bil. Dnyada onun ei, rnei yoktur. Sultan, yalnz odur, dierleri kleleridir.

4880

kn yolu sarholuk ve niyazdr. Mauk- Hudann yolu da cilve ve nazdr. Askerin ahtan umduu, rtbe ve makamdr. aha den de onlar vermektir. Herkesin kendine gre bir yolu vardr, yolu adalet ve ihsan olan da ahtr. Eer mauk iin, mesafeleri at veya vuslata engel olan perdeleri yrtt dersem, bunu aklarn yoluna kyas etme! Maukun yolu aklamaya smaz. ki lemde, gerek havas, gerek avam, hi bir kimsenin makam onun stne kamaz. Hepsi de onun mrit ve bendeleridir, onun, canlara can katan cemalinden g bulurlar. Byle olan ahs, kutb- zaman olur, yerde, gkte misli bulunmaz. Onun sz herkesinkinden stn; hali, herkesin halinden bakadr. Kamillerin halledemedikleri skntlarnn zm, ona gre kolaydr. O, havassa kolay ulamayan ltuflar, avama her zaman baheder. O, cevelan ettii sahada Tur ile Kaf Dan raksettirir. Onun klc Zlfikardan yz kat daha keskindir. Abdal- Huda ona muhtatrlar. Byle bir kimsenin yzn grenlerin ilmi, hikmeti artar. Avam ve sradan takmndan bile olsa, ayan havas- kiramn bann stne basar. Rtbesi abdaln rtbesinden yksek olur, kali, bakalarn halinden iyidir.

4885

4890

4895

210

Sultan Veled Kutba yeni mrit olan kimse, eyhlerin eyhidir ve lemde esizdir. Her kimin stad hnerli olursa, bil ki onun akirdi de kudretlidir.

211

Rebabnme

MAKALE 68
Bu makale unu beyan edecektir: Kabiliyetli (veya ikballi) akirt, stat gibi olur. nk stadnn ilmini tamamen renmitir. Onun mertebesine erimitir. Artk gayr olmaz. nk stattan maksut olan ilimdi. akirt, onlarn tamamn renince phesiz ayn stat oldu. Mesela bir mum, dier bir mumdan yaklsa, akll olan, iki mum arasnda fark grmez. Her ikisini bir sayar. Bir cahil nc bir mumla gelse de ben mumumu evvelki mumdan yakacam dese herkes onun aklna gler (nk mumlar arasnda fark kalmamtr). te bundan dolay idi ki, Musa Aleyhisselam, Keke ben mmet-i Muhammetten (s.a.v.) olaydm diye temennide bulunmutur. nk aka biliyordu ki onun mmeti olunca onun ilmi, makam ve mertebesi kendine eriecektir. Demek ki Mustafa (s.a.v.) olmak isiyordu. stadn varisi, ancak akirdidir. nk onun sanatn o elde etmitir.
(SAYFA 190)

nk can amdann onun nurundan alevlendirdi, onun ilmini tamamen rendi.

4900

Artk byle olan akirt (mrit) de stad (eyhi) gibi kutub olur. Bundan sonra havas onun etrafna dolanr. Musa Aleyhisselam bundan dolay cangnlden temenni etmitir ki: Ey Rabb-i Kerim her ne kadar peygamberlerin ah ve akranmn cmlesinden stn ve sekin isem de ne olurdu, Muhammet Mustafann (s.a.v.) zamannda bulunsaydm da mmetinden biri olsaydm. Elbette ki bana ltfundan mucizeler verdin ve nderlik bahettin. Fakat onun pek aa bir mmeti olaydm da o yzden feyz alaydm daha iyi olurdu. Bu temennide bulunmasnn sebebi uydu: Biliyordu ki, makbul akirt, stadnn derecesini bulur. stadna halef olan akirt ayn stat olur. stad gibi, herkesin stnde bir erefi vardr. Zahir ehline gre bu tevazu saylr, fakat ehl-i batn nazarnda terfidir. Hazret-i Muhammetin (s.a.v.) rtbesi cmleden ziyadeydi. Hazret-i Musann bal, onun zehri kadar da olamazd. Fakat Cenab- Musa bu temenniyle yle yksek bir derece istemiti ki kendi de Hazret-i Muhammet (s.a.v.) gibi Habib-i Huda olsun, imama uyan mmete dahil olsun, Nebi-yi Zian da imamlar. mama uyanlar, imama tabidir. Rkuda, secdede, kyamda imamn yaptklarn yapar. u halde cemaat de imamn yapm olduu eyleri yapm oluyor. tilaf yolunu byle bil! Eer akirt stadndan bunu alrsa, o da stad gibi din hkmlerinden dolmu olur. Eer arada zerre kadar (pek az) bir farkllk olursa, yle farzet ki onun o deryadan bir damlas eksiktir. Evliya-y Kiramn Hudayla birliini, tabi olanla tabi olunana kyas ederek anla! O, budur, bu da odur. Bunda phe yok. Aralarnda hi fark bulamazsn! mamla imama uyan birdir, iki deil. Arada yalnz isim fark vardr. smi brak, manaya bak! T ki nazarnda vahdet te-

4905

4910

4915

212

Sultan Veled celli etsin. simlerin fani olduu aka grlr. Beka ararsan manada ara! Btn isimler, gz iin perdedir, manay al, ismi terk eyle! Sesler, harfler, isimler, naklar, renkler, cisimler. Hep geicidirler. Baki kalmazlar. Sureti terk eyle de, yzn manaya evir! Maddeyle var olabilen ey, mana gibi nereden daim olacak? Bu drt zdd (anasr- erbaay) brak ki, drt taraf snrl ve sonlu olan bu cihandan kurtulasn. Suret, sonsuz olmak zere varlk bulmamtr. Ne mutlu ona ki, manay grnce, suretin zevk ve muhabbetini gnlnden sildi. Ykseklerde, gayreti yksek olan uar. Ku, havada kanatla uar. nsann kanad himmetidir. O kimsenin ki gayreti yksektir, utuu zaman maksuduna vasl olur. Can kuunun kolu kanad himmetidir. Vuslat tarafna gtrecek olan ara himmettir. nsann cevheri himmettir. Vuslat da himmeti (gayret) nispetinde olur. nsanda i gren, himmettir, himmetsiz adam noksandr. Hazret-i Peygamberin gayreti yce olduu iin ona Haktan bakas makbul olmad. Gerek yksek, gerek dk, hibir eyi cangnlden kabul etmedi.
(SAYFA 191)

4920

4925

4930

Ona Hakkn cemalinden bakas layk deildi. Enbiya arasnda ondan dolay ba ekti. Mazaal basar71 mantk- celilince o mbarek gzler ilahi gzellikten bakasna iltifat etmedi. Enbiyann gklerdeki makamlarn Cenab- Hak ona aracsz, perdesiz (bila-vasta, bila-hicab) gsterdi. O paha biilmez hazinelerden hibiri gzne grnmedi (hibirini istemedi). nk kulana o yce sesler girmiti. Hepsinden geerek bizzat Yezdana talip oldu ve bu yce gayretinden dolay btn enbiyay geti. Cenab- Hak onun bu himmetiyle btn enbiyaya kar daima iftihar buyurur ki: O, benim yzmden baka yze bakmad, firakmla cangnlden alad. Onun can bensiz rahat etmedi, baka kimseyle konumad. O, benimle olduu gibi, ben de onunlaym. Aramza kimse giremez. Ben oyum, o da bendendir. Arada ikilik kalmad, ikimiz bir nuruz. Bende onu gr, onda beni. Ayr ayr iki evde, bir zatz. Grneni brak da bizim nurumuza bak ki, bizden uzak dmeyesin. Her kim burada o bulamazsa m kalr, sonunda fanilere katlr. Bu deryada o inciyi bulamazsan, yle bir gzel karsnda kr ve sar mevkiine dersin! Ekin yeri bu meradadr. Ek ki can cihannda ie yarasn (mahsuln alasn).

4935

4940

4945

71

Necim suresi 53/17 Gz (grdnden) amad ve (onu) amad.

213

Rebabnme

MAKALE 69
Bu makalede Ed-dnya mezraatl-hireti hadis-i erifi ifade edilecek ve tefsir olunacaktr. Bu dnyada itaat ve sutan, hayr ve erden neye gayret edersen, onlar tohum deerindedir ki orada bitecektir. Nasl ki bu dnyada mesela, hayr syler, vefakarlk eyler, yolunda gidersen, padiahn gnlnde sana kar hayr biter (muhabbet hasl olur), seni huzuruna kabul etmek, rtbe ve makam vermek gibi eylerle mkafatlandrr. Eer er ve fenalk yapar, hainlik dnrsen, onlarn cezas da siyaset, lm, hadm etmek gibi eyler olur. Gryorsun ki burada ekilen tohumlar (yaplan iler) nasl mahsul veriyorsa, ahiret amelleri de ayn surette mahsul verir. Bu makalede men tekaddeme ileyye beerun tekaddemtu ileyhi bizirin ve men tekaddeme ileye bizirin tekaddemtu ileyhi bi bin ve men tekaddeme ileyye miyen tekaddemtu ileyhi herveleten hadis-i kutsisi de izah olunacaktr. Meal-i erifi: Bana bir kar miktar yaklaana ben bir arn yaklarm. Bana bir arn gelene ben bir kula varrm, bana yryerek gelene ben koarak giderim. BEYT Draht u berg beryed zi hk in guyed Ki hod heri bekri tu ra hemn ruyed Meali: Topraktan kan aa ve yapraklar yle der.Efendi! Ne ekersen, o biter. Bunu muhakkak bil. (SAYFA 192)
4950

Eer eker biersen zengin olur, ekip bimezsen sefil dersin. Yakinen (kesin olarak) bil ki bu benlik cehennem ateidir. Bundakileri bilahare anlarsn. Nr brak da nur tarafna git, matemden ge, en ve mutlu olmaya bak. T ki bu varlk dikeni tamamiyle gl olsun. Her ne kadar para isen btn olursun. O kadar al ki varlktan kurtulasn. Ondan sonra Ferkadann (Kkay kmesinden iki yldz) ba zerine ayak basarsn. Sen bir para madenisin. Fakat gm msn, altn msn, kalay m, bakr m, demir mi belli deilsin! Varlk topra iinde bilinmez olmusun! Muhabbet atei ocana gir ki, altnn topraktan kurtulsun, cevherin meydana ksn! Ocaktan maksat, ibadet abasdr. mrn candan ibadete ayr! unun iin ki, eer topraksan altn olursun, boncuksan cevher olursun! Taat ve zht ve takva yolunda kendini donat ki bekann kayna olasn! nk taatten, zht ve takvadan iyi bir ey yoktur. Bu eyden vazgeme, merte dur! (Sebat et!) Dinin sureti budur. Dinin manasn da bu surette ara ki aka gresin! Fsk ve fesat da kfrn suretidir. Bunun manasn onda ara! Suret, kafestir; mana, iindeki kutur. Din kuunu sakn kfrde ve kilisede arama! Kuu kendi yuvasnda ara! Cahiller gibi akn akn uraya buraya koup durma! Padiah klhanda arama! T ki dilenciler gibi derbeder olmayasn! Padiah kknde ve saraynda ara ki sana ltfedip yzn gstersin. Ne mutlu o cana ki, ibadeti ihtiyar etti (ibadet yolunu tuttu), dini ibadet sebebiyle kuvvet buldu. Din iin uykudan, yemekten vazgeti; zahmeti, yiyip imeye tercih etti.

4955

4960

4965

214

Sultan Veled

Gayret ile vcudunu zayf drd, ktlk ve bozgunculuktan uzaklat. Vcudun gdasna cann gdasn tercih etti. Dindarlara layk bir surette din yolunu ele ald. Zikr-i Huday canna gda; derdi, kendine dermann ta kendisi bildi. Cisminin eksilmesi, cannn artmasn gerektirdi. Saf oldu, tortudan kurtuldu. Gm gibi, sadakat ateiyle yanarak topraktan ayrld. Nasl ki maden topra maden ocanda kaynayarak saf gm olarak meydana kar. Salik de Allah yolunda bylece ibadetin meakkatine seve seve katlanrsa kymettar can beden toprandan kar, Allahn has ve makbul kulu olur. Onun gizli cevheri cisim toprandan kendini gsterir, nihayet tertemiz olarak meydana kar. Zahmete katlan ki hazineye konasn, Hudaya balanmakla benlikten geesin! Cenab- Hak buyuruyor ki: Az ibadet, benim yanmda hadsiz hesapsz denecek kadar oktur. Benim yanma gelen az, ok bil! nk bir tane hububat, benim kudretimle kan oluyor.
(SAYFA 193) Yokluktan daha aa bir ey olamazken, o, benim emrimle varla nail oldu. Ben yokluktan meydana bir cihan getirdim. T ki grebilenler beni onda grsnler. T ki bu kudrete halk da melekler gibi hayran olsun ve ba esin.

4970

4975

4980

Byle bir kudretin yannda az ey neden ok olmasn? Boncuk gibi hakir ise neden inci gibi kymet bulmasn? Nutfe gibi deersiz ve kt bir sudan ay yzl, servi boylu, gnl elen gzeller yaratrm. Onlara gz, ka, kvrck kirpikler, bunlar gibi daha pek ok ziynetler veririm. Gzel suret, gzel ahlk, tatl szleriyle ekerler yadran dudaklar ihsan ederim. Gnlnden kaynayan ilim deryalarn lisanndan cereyan ettiririm. Daha sonra onu yeryzne halife yaparm. T ki kenz-i mahfi ondan aa ksn. T ki btn mahlukat miktarnca ondan ilim ve hikmet rensin. Byk kk, uzak yakn, kimse o hazineden mahrum kalmasn. Havada uan kular yaratrm, onlar ayrlarda, imenlerde uururum. Bunlarn hepsini ben yaparm, senin hibirinde mdahalen yoktur. Ne taaccp ediyorsun? lemde bunun gibi hayret verici yzlerce ey seyretmisindir. Buna benzer ilginliklerden pek ok ey grmsndr. Mesela kendin iin (faydan iin) bir ok tohumlar ektin. Onlarn her birini ayr ayr ben beslerim. Her birine eitli ekiller, suretler veririm. Her biri benden yzlerce nasip alr, bu suretle sizce de sevgili ve istenen olur. Kendin iin ektiin bu eylerden kyas et ki benim iin ekenler acaba nasl bereketli mahsul alacaklardr. Bilmezsiniz ben o tohumlar nasl beslerim, onlara ne suretler bahederim, o emeklerin mkafat olarak neler ihsan ederim, beyana smaz. O, mrn benim yoluma sarf ediyor, gece gndz hayr tohumu sayor. Ben o tohumlar bytr, o emekleri byle mkafatlandrrm, nk bun-

4985

4990

4995

5000

5005

215

Rebabnme lar candan, riyasz yapyor. O sarf ettii mre karlk, kavuma ve sonsuzluk ihsan ederim, geicilikten kurtulur. Mutlak keremimden geici olan mrn sonsuz ederim. T ki o vcut yok olmakszn kalsn. mr tohum gibidir. Onu itaat yoluna sarf et (ek) ki sonunda iyi mahsulunu kaldrasn. Birka gnlk mrn ibadet tarlasna sa ki mrn sonsuz derecede artsn.
5010

Vasllarn yolunda sarf edilen mr iin geicilik ve tkenme yoktur. taatlerin ruhu onlara kulluktur. O kullukta yz eit rahat vardr. Sana onlardan bir anda gelecek feyz, yapacan yllarca ibadetle meydana gelmez. Geri taatten de faydalanrsn, fakat onlardan gelecek sr nurlar baka.
(SAYFA 194)

Talepsiz oturma ki matlubun sana kavua. Sevilensen sevdiine kavuursun.

5015

nk istenen, isteyenindir. Bunun aksine az rastlanr, bu ounluktadr. Ey akll, nadire hkmetme (kymet verme), nk yok olucudur, onu kimse hesaba almaz. Ne mutlu ona ki alr, mr hayrla, taatle geer. Eer bugn dnyada fakir ise, yarn ebediyette o devlet yznden sultan olur. Her ne kadar bu dnyada birka gn zahmet ekerse de, orada can bu zahmetlerin mkafatlarna kavuur. Gel! Cihan ateinin ocana gir ki, bu dnyann (kevn fesat leminin) kirlerinden temizlenesin. Hak yolunda el ayak vurmak (say ve gayret etmek), Haktan yeni yeni ders almak lazmdr. Ayan bulunduka tehlikeden ka! Ayan olmad (ldn) zaman yoldan kalrsn. Elin bulunduka ipe (habl-u metin dine)72 sarl! Elsiz kaldn zaman tutunamazsn! Kulan bulunduka esrar dinle! Kulaktan mahrum bulunduun zaman seip ayrma kalmaz. Gzn bulunduka bak, ibret al! Eriden ge, ok gibi doru ol! Akln bulunduka t dinle! t ab- hayattr. Seve seve i! Eer aletler olmasa bu aalarn aasndan o ycelere nasl kabilirsin? Ecelin gelmesinden evvel Hak yolunda al! Nefesin olduka (sa bulunduka) Haktan ders almaya bak. Son nefesin kmadan ola ki, Huda ilerini dzenler. T ki Hakkn ltfu seni bu karanlklardan kurtara da, korkusuz bir emniyete kavutura. Daima ayrlk ateiyle kayna! Uzaklk derdiyle, uzak kalma yk altnda inleme! Feryat et! Dadsndan uzak dm ocuk gibi ki alayarak, dnmeksizin dadsnn ardndan koar. Komaktan maksad ona yaklamak, alamaktan meram da onu yanna getirmektir. Netice: Hak yolunda candan abala ki dokuz kat gn stne adr kurasn! Cenab- Hak buyuruyor ki: Bana bir kar yaklaana ben arn yaklarm. Eer bir arn gelirse ben ona bir kula varrm, yryerek gelirse ben ona koarak giderim. Hakkn ltfuna kulak ver, tembel olma ki sancann gl72 Ali mran Suresi 3/103 Hep birlikte Allahn ipine (Kurana) smsk sarln. Paralanp blnmeyin. Allahn size olan nimetini hatrlayn. Hani sizler birbirinize dmanlar idiniz de O, kalplerinizi birletirmiti. te Onun bu nimeti sayesinde kardeler olmutunuz. Yine siz, bir ate ukurunun tam kenarnda idiniz de O sizi oradan kurtarmt. te Allah size yetlerini byle apak bildiriyor ki doru yola eresiniz.

5020

5025

5030

5035

216

Sultan Veled gesi altnda emin olarak oturasn. Dnyada ekilen tohumlara Cenab- Hak bu kadar feyz ihsan eder, birine yz verirse, yere bu ihsan eden cmert, sana onun yz mislini verir. badetlerin cmlesi tohum ekmek, otlar ve ekinler zerine yamur yadrmaktr. Bu aba ile dinin kuvvet bulur. Gayret et, o cmert, sonsuz ihsan sahibidir (emein boa gitmez). Birin yerine bin, yz bin belki hesapsz verir. Hak Teala bir daneden bir harman verir. Arpa arlnca iyilie yz batman mkafat ihsan eder. Drt arpa arlnda bir iyilik karlnda bir hazine baheder, can ten zindanndan kurtarr. Birader! Bu alverite besleyenin aldanm grnmesi gizli ltuftur. ster ki sen amelde devam edesin.
(SAYFA 195) Senin amellerin hitir. Lakin o, onlar ltfuna bahane ediyor. Onun ii daima ltuf ve ihsandr. Nuruyla yer gk, dolmutur. Yoklua varlk giydirdi, bu varlktan, bu icattan yzlerce lem varlk buldu. Her cihan baka trl bir ilgin yaratltr. Btn mahluklar onlarn hayrandr.

5040

5045

O cihanlarn biri dierine benzemez. phe ile kesin gibi farkl ve deiik deiiktir. Eer o suretleri saymaya girisem, uzun srer, kyamete kadar bitmez. Hlasa burada (dnyada) ek ve ekmekte devam et ki mahsuln alarak zengin olasn! Onun yolunda maln, cann, vcudunu feda et ki o dergahtan iki yz mislini alasn! Her sarf ettiine karlk, anbean binlerce hazineye eriesin! Harcadn geici mre karlk ebedi mr baheyler. Sen hemen al! Ektiin amel tohumlarn Cenab- Perverdigar (rzklandran, besleyen) besler. Seni o vesileyle cennetine koyar. Hakkn ltfu ve zeniyle amellerin birer sevgili olur. Onlar kucaklarsn. Bu sevgililer topluluu cennet bahelerinde etrafnda kouurlar. Ve sana derler ki: Ey baba! Gel, ki seni grmekle, ad olalm. Burada daima birlikte bulunmak zere ereflendirmenizi beklerler. Duamz makbul oldu da Cenab- Hak, seni, oullarn ve kardelerine kavuturdu. Bu szlere hayret edersin. Byle ay gibi trl evlatlarm nereden oldu Ya Rabbi bana bildir. dersin. Hak Teala cevaben buyurur ki: Buna dnyada nasl olur da vakf olamadn. Orada ektiin amel tohumlar yok mu? Ben onlar besledim terbiye ettim bu grdklerin onlardr. Dnyada da hal byle deil miydi? Bir daneden bir aa meydana gelirdi, onun meyvesini yerdin. Bir danede bu kadar eyler nasl gizlenmiti? Aa, dallar, yapraklar, meyve, imen vesaire. Bu bahs sona ermez, cezadan bahset de onun mahiyeti anlalsn (amellerin cezas). Geri Hakkn sanat evvelce erh edilmitir. Cezay anlataym da, iyi anlayasn! Ceza da sanatn kendisidir. Dikkat edersen bu husustaki cehaletin kknden kar, yok olur. Bunu iyi bilirsin ki Hak Teala bahar mevsiminde yarm dikenden bir glzar vcuda getiriyor. Gene bilirsin ki bir aatan eker gibi

5050

5055

5060

5065

5070

217

Rebabnme lezzetli meyveler meydana getiriyor. Bunu brak da cezay anlat ki, o, bizim yaptklarmza hi benzemiyor. Bu ceza dediimiz ey hem sanattr, hem cezadr. nk Hudann, senin fiiline giydirdii surettir.
5075

Bu itibarla ona eser diyebiliriz nasl ki ceza adyla da anabiliyoruz. imdi bu halin srrn erhe geelim. Ceza nedir ve nasl eydir onu izah edelim. Mesela: Bir hayrsz yksek bir eve trmanr, beki yakalar, kemendiyle ellerini balar.
(SAYFA 196)

te hayrszlk fiilinin (tohumunun) cezas (mahsulu) bu ekilde bu surete brnr. Bir kul, padiaha vefakar olur. Padiahtan ona, bu vefasna mukabil bir takm mkafat verilir.

5080

At, astar, kaftan, dl, nian vesaire. Ekilen tohum (yaplan i) ki vefa idi, bu ekillerde zuhur etti, mahsul verdi. ahn huzurunda asker ve komutanlar hakknda iyi kt bir sz sylersin. yi szlerine kar padiahtan rtbe, memuriyet gibi dller grrsn. u halde senin iyi szlerin ahn gnlnde rtbe, makam eklini ald yle mahsul verdi. Sonra padiahn kulana kt szlerin vasl olunca, ayaklarna zincir vurararak hapse gnderir. te ekilen tohumlarn bittii gibi o fena szlerin de bu ekilde netice verdi, cezalar aldklar ekil itibaryla eser oldular. Bu dnyada iyi, kt szlerin ve hareketlerin cezas bu ekilde varlk buluyor. yiliklerinki kaftan, mal ve makam, ktlklerinki de lm, hapis, zindan gibi ekillerde meydana geliyor. Sz yahut i bunlara benziyor mu? Ey salik! Buraya dikkat et! Her ameli buna kyas et! Cezalarda esas kyaslanan nedir anla! Taat tohumunun alaca suret, cennettir, kt amellerinki de cehennemdir. Taatlerin suretleri (alaca ekiller) bakadr: yksei var, ortas var. Sularn nak da yce ve alak olmak kaydyla byledir. Dvme ve ldrme gibi sularn derecelerine gre cehennemde yedi tabaka olur. Ateleri isyana gre birbirinden farkldr. Burada da cezalarn dzenlenii hemen hemen ayndr. Herkesin cezas gnahna gredir. O cihan bu cihandan kyas eyle! Hak Teala Hazretleri esas byle kurmutur. Kuran- Kerimde femen yamel miskale zerratin buyrulmutur. Defteri aar okursan halinden haberdar olursun.

5085

5090

5095

218

Sultan Veled

MAKALE 70
Bu makalede unlar beyan olunacaktr: (1) Fe men yamel miskle zerretin 73 ayet-i kerimesinin tefsiri (2) u beyan olunacaktr ki, amel defterini yarn okuyacaksn. Fakat bugn pein olarak oku ki yaptn amelleri biliyorsun. Li yagfire lekallhu m tekaddeme74 mealinden hareketle Cenab- Hakka onlar affettirmeye al. Yarna erteleme! Eer evliyann grdkleri gibi vnlecek eyleri grmezsen kesin bil ki yarn da affolunmaz. nk Ve men kne f hzih am fe huve fl hreti am75 buyrulmutur. Meal-i erifi: Bu dnyada m olanlar, yani ilahi kudrete, sbhann sanatna gz yumup da kr gibi yaayanlar, ahirette de m kalacaktr, belki daha beter aknlkta olacaktr. (3) Her ne kadar evliyaullahn szleri zahir ehlinin szlerine benzerse de, onlarda bir takm srlar vardr ki zahir ehlinin szlerinde yoktur. (4) Geri evliyaullahn ou zht ve takva ve salih amel ile bezenmitir. Fakat herkes hakknda hsnzanda bulunmamak gerektir ki bunlarn aksine olarak, grnts harap (amelsiz) (SAYFA 197) bir veli de nadir olarak bulunabilir. Onlar herkes tanyamaz. nk Cenab- Hak hadis-i kutsisinde buyurmutur ki: Evliy tahte kubb la yarifuhum gayr Meali: Benim, kubbelerim altnda gizli velilerim vardr ki onlar benden bakas bilemez. O defter kendindedir. Burada da okuyabilir, krn, zararn anlayabilirsin. Gece de gndz de ilediin gnahlar hatrndadr. Fakat bil ki: Eer Hudadan sularna af gelmise neye korkarsn? Eer burada iken affolunmamsa, bil orada affolunmayacaktr. Cenab- Hak buyuruyor ki: Her kim burada m ise ahrette de mdr. Dnyada ne halde yaadnsa o halde lrsn! Gerek iyi gerek kt. Kyamette de kabrinden kalkarken, kabirde ne halde yattnsa o halde kalkarsn! Byle bil ki iyi kt, gzl gzsz nasl ldyse mezarndan yle kalkacaktr. Zahir ehlinin sz budur. Batn ehli de ender inciler delmilerdir. Her ne kadar bu da ona benzerse de o deildir. Cismin beyan nerede, cann beyan nerede. Gnl ehlinin szleri de her ne kadar halkn szleri cinsinden ise de, onda yeni yeni srlar vardr. Onu can kulayla dinle! T ki o nadir srlardan faydalanasn, her ne kadar sen de o gnein ndan doldunsa da, eer Hakkn serptii nurdan sana da bir ey isabet ettiyse, niin bu dedikodu karanlnda srnyorsun? Saf ve berrak olan al, tortuyu brak! Atlas varken di beze neye brnrsn? amur iinde bir inci grsen hemen onu amurdan karp temizlersin. amuru da byle temizler misin? Belki amuru incinin zerinden giderirsin.
73 74 75 Zilzal suresi 99/7-8 Artk kim zerre arlnca bir hayr ilerse, onun mkfatn grecektir. Kim de zerre arlnca bir ktlk ilerse, onun cezasn grecektir. Fetih suresi 48/2 (2-3) Ta ki Allah, senin gemi ve gelecek gnahlarn balasn, sana olan nimetini tamamlasn, seni doru yola iletsin ve Allah sana, anl bir zaferle yardm etsin. sra suresi 17/72 Kim bu dnyada krlk ettiyse ahirette de krdr, yolunu daha da armtr.
5100

5105

5110

219

Rebabnme O sz (ehl-i zahirin sz) amur gibidir. Bizim szmz, amura karm incidir. Eer sen akl banda, srra vakf biriysen, hr yerine kle alr msn? Hak yannda itikat sahipleri nasl makbul ise, ekya da yle kovulmutur. Ezelden o, said; bu, aki idi. Bu, temiz olmayan o, takval idi. Onlarda (gnl ehli, velilerde) galip olan hal udur: Salh sahibi olmak, oru namaz gibi dinin kurallarna uymak. Bunlarn, bu grntnn dndaki eylere, az rastlanr ki namaz, oru gibi eylere, ehemmiyet vermezler. O hali, ay tutulmas veya gne tutulmas gibidir. Bu rnek, bu benzeti halk iindir. Yoksa o, padiahlar padiahdr. Onun yapt doru ve mantkldr. Takva ehli ondan gzellik toplarlar. O, cihanda tek ah ve hkimdir. Peygamberler gibi mmetleri vardr.
(SAYFA 198)

5115

5120

Onun eriatini Musa Aleyhisselam anlayamad iin Hzr ondan yz evirdi. O garip kural, havasn kuraldr. Yakn olmayan, o yaknlk tarafna koamaz. Eer halka o eriati sylesem, yahut yntem ve blmlerini gstersem, tahamml edemezler, hep kafir olurlar. Hepsi ktlk ve kargaa tarafna giderler. yleyse, avama layk sz syleyeyim. T ki o szler bu deryada gemi olsun.

5130

Gemiye binerek boulmaktan emin olsunlar. Onun iin az ok muhalif sylyorum. Geri ben bu vadide ok szler syledim. Fakat havas ondan hataya dmezler. O, Hak tarafndan havas iin gnderilmi peygamberdir. Ta ki risaletini aktarclara duyursun. O temizden temiz, ariden ari, onun davranlardr. in ii odur, bakas kabuktur. Eer sen sarraf isen, o cevherleri tanr, dnya kadar kymet biersin. Onun kymeti her eyden fazladr. Her ne kadar o ay, bulut iindeyse de bir kimse padiah hizmetisiz, askersiz, bayraksz tek bana grse, onunla ainal varsa derhal tanr. sterse kyafet deitirmi olsun. O kimse derse ki, btn dnya halk bunun bendesidir, herkes onun balaryla yayor. Eer cehalet ve krlk sebebiyle onu inkar ederlerse, ben katiyyen biliyor ve yanlmyorum, tereddtsz onun kulluunu kabul ederim, sevgisini gnlmden karmam. Eer bir kimse padiahn byle tannmayacak ekilde gezdiini bilseydi pheye dmezdi. Ben yanlmyorum, belki inancm artt, herkesi onun tarafna klavuzlyorum. Bir kimse byle bir aha rastlarsa ondan ihtiya olmadan on kerre on hazineye nail olur. On lafzn kafiyenin hatr iin syledim, on adedi de bir ey mi? Sha Yldz o gnein yannda ay gibi kalr. Azizim! Ay, gne nedir ki! O asmaya nispetle iki lem bir zm tanesidir. Onun sinesi Hudann tahtgahdr, evliya iin ondan daima hediyeler vardr. Herkese ltuf ve salk ondan eriir. Ehl-i safann yemin ve bereketi ondandr. Hak Teala daima ona perdesiz olarak grnr, ona eliyle (bizzat) arap verir. zetle her ahs, her ruh gdasn ondan alr. Byle eyh ilelebet bakidir. Bir nefes cemalullahtan ayr olmaz. Mritleri saysz olursa da, akll isen adede bakma! Bil ki, o adet surettedir. Manadan

5135

5140

5145

5150

220

Sultan Veled haberdar olan hepsini bir grr. Ey akll! Manada tamam birdir. Birden ok olan gzlerdeki nur baklar gibidir. Gzlerdeki nur, bir nurdur, cisimlerdeki cann bir olduu gibi. O frka (mritler) ilelebet eyhle beraber olurlar. Birini yolun dnda bilme! Grntden ge, manaya bak! T ki bal gibi, eker gibi tatl olasn. Grnt perdesinden darlk iindesin, esrarkeler gibi akn ve sersemsin. Eer bu ar uykudan uyanrsan, o aradan kurtulur, kenara karsn. Git, kenar tut! Sarlardan ve aralarndan k ki sana cann yz hicapsz grnsn.
(SAYFA 199)

5155

O deryaya gittiin zaman baki olursun! O dildara, o sakiye e olursun! Baki, baki ile ba kurar. Anka onun iin Kaf Danda ikamet eyler. Nurun ala nurun manas budur ki dini olann dini artar. Bil ki bu art manevidir, ekl deil. nk ak, belli deildir. Ak, belli olayd, zahir olurdu, iyi kt btn lem tutkun olurdu. Onu grenler bizim gibi divane oldu, evi brakt, viraneye gt. lemi brakt; sknty, derdi tercih eyledi. Cezay, nimete tercih etti. Mal ve evi bark Hak yoluna feda etti. Yaray merheme tercih etti, dilberlerin zlf gibi perian oldu.

5160

5165

221

Rebabnme

MAKALE 71
Bu makalede u beyan olunacaktr: klar nezdinde sknt, rahattr; rahat da sknt, zahmettir. Onlarn hali halkn aksinedir. Nasl ki, air Mtenebbi demitir: Zern vel-fultu bil dell Ve vechi vel-hecru bil lism Ve inn esterhu bi-zi ve hz Ve etabu bil-inhati vel-makm Meal-i erifi: Beni sahra ile ba baa brakn, delil melil de istemem. Yzm de le vaktinin yakc gneine maruz olsun. rtye de lzum yok. Ben onunla, bununla rahat ederim. Devemi kertmek ve bir yerde ikamet etmek beni skar. Peygamber Aleyhisselam bundan dolay eeddil-bela alal-evliyai buyurmutur. Zira bela onlara rahat olmutur. yle ki, bela ne kadar ziyade olursa rahatlar da o nispette ziyade olur. Bu makalede u da ifade olunacaktr: Kutub olan eyh, yerde, gklerde Allahn halifesidir. Hakkn tecellisi ilkin ona gelir. Sonra derecelerine gre herkese ondan dalr. Halk bunu bilmezse ona ne zarar verir ve neyi eksilir? O, herkesin hayatnn kendinden olduunu kesin olarak bilir, nasl ki aalar, meyveler, iekler, hep bahardan feyz aldklar halde bahardan habersizdirler ve bundan bahara bir ziyan yoktur veya bir efendinin kleleri efendilerini bilmezlerse bundan efendiye bir zarar var m? Efendi biliyor ki, hepsi kendisinin kleleridir. te bunun gibi kutub da btn lemin kendi mrit ve kleleri olduunu bilir. Onlar eyhlerini bilmez ve tanmazlarsa bundan eyhe bir ziyan gelmez.
(SAYFA 200)

klar belay isterler, dikeni gle tercih ederler.

5170

Rahatla shhat onlara gre skntdr. Sknt ve aresizlik de bilakis nimet saylr. Cmlesi reislikten kurtulmak zere balarn feda ettiler. Reislik ve serdarlktan bu derece rkerlerdi. Halkn holand ve arzu ettii eyler, onlarca kusurludur ve skntdan, mihnetten ibarettir. Bundan dolay, sen onlar bu halktan biriymi gibi dnme! Canlarn cananlarndan ayr zannetme! Onlar gkten, yerden, kalemden, her eyden gemilerdir. Onlarn rahat elemdedir. klara cehennemin en derin yerleri cennettir. Onlarn zevki de, iddeti de mihnettedir. O frkann yemei alktr. Tazelikleri yangn ateindendir. Onlar, Cenab- Halile benzer. Ate ve duman onlara glistan ve bostandr. Onlarn glen ve reyhanlar atetir, huri ve rdvanlar cehennemin kahrdr. Git, sen de bir Halil ol ki bela atei seni o ziyafete davet etsin. Enbiyaya bu bela ve mihnetler onun iin gelir ki, bunlar onlara gre sknt deil, rahattr, belki padiahlktr. Da mesabesinde olan vcutlarn bela klngyle kazmalar ona husumet deil, gizli defineleri karmak isteindendir. Klng sert sert vurmalar iindeki kymetli cevherleri karmak, vcut aacn budamalar, meyvesini yemek iindir. Kazy, iinde maden bulunan dalarda yaparlar. Madensiz dalar kazdklar nadiren vakidir. Belann, en-

5175

5180

222

Sultan Veled biyaya daha ok gelmesi, derunlarndaki cevher dolaysyladr. Bu zahmet ve musibetler, sinelerindeki cevherleri meydana karmak iindir. Her kimin genci (hazinesi) oksa, renci (musibeti) de o nispette oktur. Her kim rahatta ise, bil ki iinde er p doludur. Nefsin, ald altn saklayan bir hayrsza benzer, onu tatllkla itiraf etmez. iddet ve ikence lazmdr ki saklad altn karsn. u halde nefsi yola getirebilmek iin devaml bir mcahede (mtemadi bir ikence) lazmdr. Bu cihat, onu dvmek ve sktrmak demektir. Onunla daima byle sava! Taliplere byle ho gelen bela ve meakkatler, dnya halkna gre ac ve irkindir. badet, onlarn arzularna uygun gelmez. nk eytan onlarn yollarn balamtr. yi eyler onlara istenmeyen ve kt grnr. nk aklar yoktur. badetin tatl ekeri onlara zehir gelir, nk hastalara eker ac grnr. Safra onlar bu hale getirir, bal onlarn gzne naho grnr. Safravilere gre eker ac ve fenadr. ekeri istemez, daima reddederler. Fakat safra geince, Hsrevin yannda irinin dudaklar nasl tatl idiyse, eker de onlara yle tatl gelir. Taat ve oru, sana onun iin naho grnr ki vcudunda gizli hastalk vardr. Vcut hastalnn o kadar nemi yoktur. nk vcut, nasl olsa lecek ve yok olacaktr. Ruh hastal vcut hastalndan daha nemlidir. nk o ebedi, bu geicidir. Skntlarn kayna olan fani varlk olunca, o nedene bal olan dier skntlar da geici olur. Fakat rahatszlk ruhta olursa skntldr. Her hekimin ilacyla gemez. Ancak o hekim tedavi edebilir ki, hikmeti, retmensiz, kitapsz, Haktan renir. Ruhu hastalktan o kurtarr. Eteini tut! Elinden brakma ki,
(SAYFA 201)

5185

5190

5195

5200

O hastalk sende yerleip kalmasn. T ki daima zayf ve hasta kalmayasn! Hastalk nedir ki? O hekim llere can verir, mzmin hastalklar tedavi eder. Onun elinden bunun gibi daha yz binlerce i gelir, btn kark ileri halleder. Dnya ehli, gk ehli canlarnn gdasn ondan alrlar, onun sofrasndan beslenirler. Onun kim olduunu anlayamazlarsa ne byk zarar? O, btn yaralarn merhemidir. Smbl, reyhan, gl, yasemin gibi btn imenlerin rengi, tazelii bahardan deil midir? Halbuki, dallar, aalar baharn bu ltuflarndan haberdar deildirler. St emen ocuklar da, kendilerini emziren, himaye edenden habersizdirler. Fakat bu habersizlikten bahara veya bakcya ve hamiye bir keder var m? Onlar vazifelerini durmakszn, dnmeden yapmakta devam ederler. O aalar ki, bahardan yaprak, iek ve meyve alyor, bahar bilmez ve mahiyetini tayin edemezler. Bu bilgisizlikten baharn dzeni bozulur mu? O, gene yoluna ve vazifesine devam eder. Kutub ki, btn lem halknn efendisi, herkes de onun klesidir, zengin olsun fakir olsun, herkes feyzi ondan alr. Eer halk, onun c-

5205

5210

5215

223

Rebabnme mertliin kayna olduunu bilmezse, syle bakaym, ona ne ziyan gelir? Hi, o, mertebesinden der, fakir olur mu? Padiahl, mlk elinden gider mi?
5220

Hamisini bilmeyen ocuk gibi, gene cmlesi de kulluklarnda devam edip giderler. Bilenler bilir ki ondan hayat alyorlar. Bilmeyenler de bilmedikleri halde kullukta devam ediyorlar. Kesin olarak bilinir ki, btn eya onun ltfuyla yayor. Gzn a, bunu aktan gr! Bunu ben bundan evvel de erh ederdim ki, herkes kesin bilgiyle rensin. Fakat gayret beni sylemekten men ediyor nk bu esrar incilerini aktan aa kimse delmemitir. yleyse, kimsenin yapmadn sen de yapma, derdi olmayana ila verme! Hiddet zerine gl dkmek layk deildir. Miske gbre kartrlamaz. Kat kalbi okama! Git, ho olmayanlarla oturup kalkma. Cinsi cinsi olmayanla kimse bir araya getiremez. ehirli padiah, bedevilerle nasl oturabilir? Hak Teala, melek, eytan, insan, hayvan gibi her cinsi kendi cinsi tarafna sevk eder. Cenab- Hakkn bir melei vardr ki, cinsi kendi cinsi tarafna sevk etmekle grevlidir. Bunu iit ve iyi anla! Sakn bu snnetullahtan (adet-i ilahiyyeden) yz evirme ki ilahi kanun budur. Onun aksine ne yapsan doru olmaz. Haydi! Hi bir kapy alma ki kap onun kapsdr.
(SAYFA 202)

5225

5230

Yol odur, ondan bakas yolsuzluktur. Onun yerini tutacak bir ey lazmdr ki yaptn bina bir temel zerine kurulmu olsun ve hanen bir eye benzesin.

5235

Bir uygulama (det) ki Huda koymutur, onu iyi tut! Onu, kullar gibi cangnlden kabul et! nk onun doru yol olduu phesizdir. O yoldan baka yolu tutanlar sapknlktadr. Bu szn ucu buca yoktur, onu brak da gene o gzelin zelliklerini aklamaya devam et! O gzel ki, Huda daima onun tarafndadr. klar gibi, gece gndz onu arar. nsan cisminde bir ilahi sr vardr ki Hakkn baklar daima ona dnmtr. Bu dnyay o padiah iin yaratt, hayr ve erri onun iin var etti. T ki onu su ve toprak (anasr) iinde can ve gnl gibi gizleye. Dnyada gizli, aikar ne varsa, hepsine hayat ondan dalr. Onun cismi bir bur gibidir, gne Hak Teala Hazretleridir. Nurunu eyh ve cemaat zerine o burtan yayar. Onun kalbini nurlarn k yeri, ruhunu srlarn madeni kld. Hayat gibi ilim ve din de ondan eriir. Akllara salam kanaati o verir. Byle kimseyi eyh-i kamil bil ki, o, canlar rmak gibi aktr. O mritler ki ona candan taliptirler, iki lemde de onun gibi galip olurlar. nk eyhleri hakknda iyi dnce sahibidirler, gzleri daima ona ynelmitir. Etrafn sarp dikkatle ona bakarlar. Dnyada onun yzn kble edinerek daima ona secde ederler. Byle eyhler ve byle mritler baki, ona itaat etmeyenler fanidirler. O gafil zmre eyhin reddettikleridir. Bundan dolay nihayet varacaklar yer sakardr. Bunlar, (byle mritlerle byle eyhler) her yerde, her devirde bulunurlar. Akln var-

5240

5245

5250

224

Sultan Veled sa bu yolda yr! T gresin inkar edenler de isteyenler de her zaman byle eyhi ararlar. imdi bil ki, kesin bilgi, eyhtir. Mritleri de gzel dncelerdir.
5255

225

Rebabnme

MAKALE 72
Bu makale unu beyan edecektir: Kesin bilgi (yakin), eyh-i kamildir, hsnzanlar da (iyi dnceler) derece derece onun mritleridir: Zan, kuvvetli zan, daha daha kuvvetli zan, hangi zan daha fazla daha farkl ise, o, yakine (eyhe) daha yakndr, hsnzanlar mritlerdir. Yakinden st emerek beslenir, kutlanr, ona yaklarlar. O eyhle (yakin), o mritler (hsnzanlar), sonra gelecek gnlerdir. Fakat suretleri deikendir, anlamlar sonsuza dein ayakta kalacaktr. nkarcnn yanl zanlar, eyhin reddettikleridir. Onlarn inkarlar kendince artar. (F kulbihim maradun)76 Eer mnkirler tvbe eder, ikrar verirlerse eyh onlarn inkarlarn kabule dntrr. (ulike yubeddilullhu)77 Byle mnkir olup da tvbe eden kimse ileride eyhlik ederse mritlerini Hakka tez kavuturur. nk, hayrszlktan tvbe etmi bir kimse eer eyh olursa hayrszlar (SAYFA 203) iyi tanr ve abuk elde eder. Zira kendi de o mektepten pimitir, hilelerini renmitir. Fakat hayrszlktan pimemi bir eyh bunu yapamaz. Mritlerin, eyhleri hakkndaki zanlar derece derecedir. Kimininki fazla kimininki noksandr. Bu rtbe ve derecelerin sonu yoktur. Her biri, yakine kademe kademe yakn bulunurlar. Yakinden, fazla nur alm olan zan, yakine daha fazla yaklam demektir.
5260

Mridin hsnzan, katre de olsa o byk deryaya iltihak eder (yakin deryasna). Kendi, yakin iinde mahvolunca, artk onun zann da yakin olur. Bundan sonra o mrit, mrit deil, ayn eyh olmutur (inkardan kurtulmutur). nk o yakin, suretten kurtulmu, din yolunda mrit olmutur. Btn zanlar onunla ayakta kalp srekli gelimektedirler. Bundan dolay, onlar (yakinle zanlar, eyhle mritler) birbirine yr ve yardmc olarak her dertte bir arada ve var olurlar. Hakikatte ise mritler, bizzat zanlarn kendileridir. Yakine kavumak zere kendiliklerinden yola kmlardr. Nihayet, hepsi de yakin oldular, din zevkiyle kfrden (inkardan) getiler. Fakat o yanl zanlar (inkar), kfr, irk ve ek tarafna bal kaldlar. O zmre, yakinin (eyhin) kovduklardr. nkarlar bundan dolay her dem artar.

5265

5270

Mnkirlerin seyri inkar yolunda olduu iin, inkarlar her an fazlalamaktadr. nkar felaketi onlarda daima yz binlerce gam dourur. Cenab- Hak Onlarn yreklerinde hastalk var. buyuruyor ki o maraz, azap ve sdraplarn artrr. Sonra o mritte olan ve kibir yznden bu saadeti inkar eden zan, tvbeye gelir, yzn hayra evirirse, phesiz, yakin yolunda seyre balar.
76 77 Bakara suresi 2/10 Kalplerinde mnafklktan kaynaklanan bir hastalk vardr. Allah da onlarn hastalklarn artrmtr. Syledikleri yalana karlk da onlara elem dolu bir azap vardr. Furkan suresi 25/70 Ancak tvbe edip de inanan ve salih amel ileyenler baka. Allah ite onlarn ktlklerini iyiliklere evirir. Allah, ok balayandr, ok merhamet edendir.

226

Sultan Veled

O hastalk shhate dnr, o talip, korkudan emin olur. Bu suretle muradna erer, kadim dostlar (ruh ainalar) tarafna abuk vasl olur. Belki iyilikte onlar da geer, tarafszlk tarafna ayak basar. Mesela, bir hrsz hakim olsa (hrszlar takiple ve muhakemeyle grevli olsa) her hakimden iyi i grr. nk onlarn halini iyi bilir, nk o mektepten yetimi, o ilimde stat olmutur. Ama mrnde hrszlk etmemi olan hakimden bu kadar isabet ve kararllk beklenemez. O, ktler ve ekyalarla oturup kalkmamtr, erilmeksizin din yolunda dosdoru yrmtr. Salih, emin, iffetli, ibadet ve taati herkesten fazla, saf kalpli, hile, aldatma bilmez, en iyi hallerle donanm, halkn malna el uzatmaz. Byle olan hakim ne kadar adil olursa olsun hayrszlarn hilelerine vakf olamaz. Ama o hakim ki, evvel hayrszlkta bulunmutur, hayrszlar onun kahr tuzana abucak der.
(SAYFA 204)

5275

5280

5285

Hayrszlarn tuttuu hile yollarn inceden inceye bilir. Onlarn hileleri ona nasl gizli kalabilir? Fask adam da byle bil ki, tvbe ederek Hakkn dergahna yz evirince, tvbesi Hak katnda kabul grr, ykselme noktasnda bir oklarndan fazla zaferlere ular. rat mevkisine geince de mritlerini daha iyi ve daha kolay irat eder, mritler ondan daha ok nasip alr.
5290

nk, o, mritlerinin iyi kt hallerini, eilimlerini bilir, ona gre ie balar. Salihle fask ayrt eder, her ikisi de ondan muhakkak faydalanr. nk hepsinin dilinden anlar, her birinin ihtiyacn takdir ve iyi bir surette tatmin eder. Byle bir eyh, mritlerini tez yola getirir, gnllerinden dnya muhabbetini abuk siler. Nefsin tuttuu hile yollarn bilir ve gsterir. T ki gayret klcyla onu boazlasnlar. Onlarn dnya isteinden el ekmeleri iini kolaylatrr. Etkili tavsiyeleriyle yemek, uyumak gibi dnyevi rahatlar terk ederek ona candan balanrlar. Gece gndz taatte bulunurlar, ibadet tarafna olan rabetleri anbean fazlalar. Onlar az zamanda ve kolay bir surette Hakka kavuturur, cahil olanlarna ilim baheder. Hazret-i sa gibi, krleri grr eder, lleri diriltir. Halkn kendini beenmiliini giderir. Onlar alak lemden, yce leme doru uurur. Melekler gibi feleklerde gezinirler. stedikleri daima ve ancak Hakka kavumak olur. Onun iksiriyle, kfrler iman, ktler iyi olur. Aklllara gre imkansz grnen eyler, taliplerine kolayca ve talebe gerek kalmadan ular.

5295

5300

227

Rebabnme

MAKALE 73
Bu makale unu beyan edecektir: Aklen mmkn olmayanlar inkar ederler, imkanszlna emindirler. nk kendilerinden ve beeriyetten geememilerdir. nsanlk kudreti o zayfa layktr ki, ve hulikal insnu daf78(nsan zayf yaratlmtr) ama o kimseler ki varlklarn harap etmiler, beeriyetten ve tabiatlarndan soyutlanp Allahta yok olmulardr. Mutu kable en temutu emriyle lmeden evvel lmlerdir, ldkten sonra Hakka alet olmulardr. Hak Teala kudretini onlarn suretinden gsterir. Muhammet Aleyhisselamn ay ikiye blmesi, sa Aleyhisselamn ly diriltmesi, Musa Aleyhisselamn asay ejderha etmesi gibi btn enbiya ve evliya imkanszlardan bahsederler. Mmkn olanlar da ve hve ala klli eyin kadir (O her eye kdirdir). Eer akl imkansz inkar ederse, her hali, her srr inkar ediyor demektir.
5305

Muhakkak der ki: Merd-i Hak bu imkanszlklarn madenidir. O ahn yannda mmkn olan eyler letir. Onun dilinden olaanstlkten baka ey sudur etmez. nk arzusu daima o tarafadr. O bunlarla iftihar eder.Yerden, ge uar.
(SAYFA 205) Dalara su aktr (aadan yukar), llere ruh gibi hayat baheder. Yokluktan sonra yeni yeni cihanlar vcuda getirir ki bu khne dnya onlarn yannda deersiz grnr.

5310

Nefesinden kan nurun yannda ayn, gnein ziyalar ok snk, adeta karanlk kalr. Derdin kendisi onun emriyle deva olur, tortu onun hkmyle saf ve berrak olur. Ondan, bunlar ve bunun gibi harikalar meydana gelir. Bunlardan bakas ona gre alelade eylerdir. O madenden alacak eylerden bakas ortaya kmaz. nk iinde bunlardan bakas yoktur. O, Hakkn aletidir. Bu acayip harikalar sana onun nakndan gsteriyor. Cenab- Mustafa Aleyhisselam, sra gecesinde mbarek vcuduyla gklere kmad m? Emriyle ay iki para olmad m? O mucize karsnda Ebu Cehilin ta kalbi demir kesilmedi mi? O akiye mucize tesir etmedi. lahi kelimelerden habersizdi (Saadetten nasibi yoktu). Cenab- sa Aleyhisselamn temiz nefesiyle ller dirilmedi mi? O nefesten krler gzlenmedi, dilsizler dillenmedi mi?

5315

5320

Hastalar, ktrmler ondan salk bularak kalkp yrmediler mi? Dmanlar kahretmek iin Musa Aleyhisselamn elinde asa ejderha olmad m? O asay denize vurmasyla denizden tozlar kalkmad m? Denizde yollar aarak kavmini beladan (dman takibinden) kurtarmad m? mmetin cmlesi de Allahn emriyle o yollardan geerek selamete ermediler mi? Salih Aleyhisselam dadan (kayadan) deve karmad m? Hd Aleyhisselam kavmini kasrga ile berbat etmedi mi? Nuh Aleyhisselam tandrdan su78 Nisa suresi 4/28 Allah, sizden (ykmllkleri) hafifletmek istiyor. nk insan zayf yaratlmtr.

5325

228

Sultan Veled lar fkrtarak sahralar su altnda brakarak kavmini gark etmedi mi? Her peygambere bunun gibi mucizeler verilmi, her biri ondan belli paylar almtr. O mucizeleri grenlerden iyilerin iyilii artt, fenalarn kibirleri fazlalat. Vahy-i ilahinin ruhlara tesiri, baharn zemine tesiri gibidir, kimi gl gibi renk ve koku elde eder, kimi de diken gibi zehirli ve yrtc olur. Kimi aa gibi iekler aar lezzetli meyveler verir, kimi de fena otlar gibi zehir saar, fena koku yayar. Kimi ltuf kimi bir kahr yansmasdr. Kimi samimi ve makbul ve latif kimi dinsiz ve kovulmu ve cimridir. Fena kiiye isabet eden eyler, iyi de olsa fenalar. Nitekim hasta olan kimse, kebap yese dokunur, derdi artar. Ayn yemek shhatte olanlarn shhatini artrr. Onun kuvvetini alr, buna kuvvet verir, buna deva, ona dert olur. Ademden (a.s.) bu ana kadar hal byledir: Yksek, alak herkes peygamberlerden kaabiliyetine gre hisse almtr. Her peygamber bu trden yzlerce mucize gsterdi, saadetli olanlarn iman kuvvetlendi. Ezelden kovulan mnkirlerin de inkarlarn artrd.
(SAYFA 206)

5330

5335

Mnkir olanlara ne mucize tesir etti, ne de vahiy. nk onlar ezeli kahrla kahredilmilerdi.
5340

Akln varsa bunu idrak et! T ki Rahman, seni eytandan kurtarsn. Bu sz cangnlden kabul et, t ki merdan- Huda gibi sen de benzersiz olasn!

229

Rebabnme

MAKALE 74
Bu makale unu beyan edecektir: Kalem katibin, kl gazinin, keser dlgerin elinde alet olduu gibi, insanlar da Hakkn elinde alettir. Aletten meydana gelen her hareket, onlar kullananlardan kaynaklanr. nk alet, irade ve tercih sahibi deildir, kendi kendine hareket edemez. Aletten, iyi kt ne gibi fiil meydana gelirse, hakikatte o i, aleti kullanan ahsn iidir ve ondan sudur etmitir. Bundan dolay, enbiya ve evliya da Hakkn aletleridir ve onlarda yetki sahibi olan Hak Tealadr. Bundan dolay onlardan ortaya kan hal ve hareketleri Haktan bilmeli ve cemalullah onlarda seyretmelidir. nk men erde en yeclise meallh felyeclis maa ehlit-tasavvuf yani Allah ile sohbet etmek isteyen kimse tasavvuf erbabyla sohbet etsin denilmitir. nsan vcudu, su kp gibidir. Fakat enbiya ve evliyann vcut kplerinden deryaya yol vardr. O kpte ne varsa o deryadandr. Fakat halk byle deildir. Onlarn ceset kplerinin deryaya balants yoktur. Onlar (halk) surete aldanarak evliyay da kendileri gibi sanrlar. Bilmezler ki o kp suretinde grnenler birer deryadr. Bu makale u ayet-i celileyi de tefsir edecektir: ve m remeyte iz remeyte ve lkinnallhe rem79: Attn mermileri kendin atyorum sanma! Onlar atan Allahtr Cenab- Mustafa Aleyhisselam, ayn blnmesi mucizesini halka beer suretinden gsterdi. Bilsinler ki: Bu nak, bu suret Hakkn iradesine tabi aletten baka deildir. Alet kullancsna itiraz edemez. Muhalefet imkan yoktur, aleti tutan ve brakan faildir.
5345

Cenab- Hak vallhu yakbidu ve yebsut80 buyurmutur ki, byle mhim bir meselenin halledildii malum olsun. Bilesin ki ezelden ebede kadar yapp eden ancak odur, her ne kadar sana yapt ileri aletten gsteriyorsa da. Dnyada her ahs bir su kp gibidir. Fakat her kp ummana yol bulup varamaz. Ancak eyhin vcut kp ki Haktan hayat kazanmtr, onun deryasna daimi balants vardr. Onun kpnn denizden tarafa alm kaps vardr. O kapdan daima deryaya bavurur. Zahirde grnen eyhin kp (cismi) dr. Hakikatte ise onun (Hakkn) saf deryasdr. Onu kp zanneden ahmaktr ve muhakkak ki, o dergahn da kovulmu kiisidir. Gzn a, o kp derya bil, t ki onun dalgalarndan inciler elde edesin.
(SAYFA 207) Bundan dolaydr ki Hak Teala Hazretleri, Habib-i ekremine ve ma rameyet iz remeyte... buyurmutur. Akll olan, senin mbarek yznde benden (Haktan) bakasn grmez, sen her ne dersen, onu benden bilir ve benden iitir.

5350

79

Enfal suresi 8/17 (Savata) onlar siz ldrmediniz, fakat Allah onlar ldrd. Attn zaman da sen atmadn, fakat Allah att. Mminleri, tarafndan gzel bir imtihanla denemek iin Allah yle yapt. phesiz Allah hakkyla iitendir, hakkyla bilendir.

80

Bakara suresi 2/245 Kimdir Allaha gzel bir bor verecek o kimse ki, Allah da o borcu kendisine kat kat desin. (Rzk) Allah daraltr ve geniletir. Ancak Ona dndrleceksiniz.

230

Sultan Veled

Dnyada btn zengin ve yoksul benim yzm sende, senin vastanla grrler. Bil ki, senden sonra da gelen evliyadan seyrederler. O ahlar, senin neslindir, cmlesi evladn ve hayatnn neticesidir. Onlar senin dinin ve eriatinden domulardr. Sen dolunay gibi aslsn, onlar senin yansmalarndr. Kazn yavrular deryada korkusuz yzerler. Evliyaullahn sineleri derya kadar geni, yemleri, gdalar Hak kelamdr. Senden zuhur eden her ey ondan zuhur eder grnr, nk onun duyduu, syledii hep sendendir. Onun grmesi, phesiz, senin grmendir, o ne sylerse, muhakkak ki senin szndr. O, gsterdikleri eyi senden almtr, tattrdklarn senden tatmtr. Bundan dolay, onu seven, seni sevmi olur, onu reddeden de senin reddettiindir. Eer eker aznda ac grnrse, sakn ekere kusur bulma! Kendine kusur bul! nk safralsn. Sende temyiz kabiliyeti yoktur ki! Kuruntulusun. Sana hangi ekeri getirseler fena olur, damana ac gelir, reddedersin! Mademki, ekerden holanmyorsun, haydi iki yzll brak da ekerin adn anma! Yalandan, ekeri severdim deme! nk cann ondan zevk almyor. Szn davranna uysun da hi olmazsa yalan syleme! Biz de bilelim ki szn dorudur. O kimse ki enbiyay candan sever, phesiz, evliyay da yle sever. Hepsi bir nurdan (Nur- Hudadan) olduklarna gre, onlar ayr gren kafirdir. ki yz ekmei ayr ayr saysan da, yediin zaman hepsinin tadnn bir olduunu grrsn. Eer sen de cinler gibi ekmein tadn bilmiyorsan, her biri iin ayr bir zanda bulunur, her ekmee onun gibi ayr bir isim verebilirsin, nk ekmei bilmiyorsun! Sende doru grr gz olmadndan, sana bir, yz tane grnyor. in esasna vakf olmayana gre her ne desen sama gelir. O kimse ki bire, drt veya ikidir der, akl olan onunla alay eder. Her kim ki evliyay enbiyadan ayr grr o, ya cahildir ya divane veyahut ocuktur. Byklerden biri bir aya Gel! eride bardak var. Al, getir! dedi. Adamcaz odaya kotu, alk yznden bir barda iki grd. Odadan dar kt, geldi. Dedi ki: Hangi barda getireyim? Dedi ki: Orada bir bardak var, iki deil. Odaya gir de bak!
(SAYFA 208)

5355

5360

5365

5370

5375

5380

Greceksin ki bardak birdir. yi bak da phen kalmasn!


5385

Dedi: Sen bir diyorsun ama, bardak ikidir. Hangisini getireceimi bilmiyorum. Tekrar dedi ki: Bardak iki deil, birdir. yi bak! al brak! Her defasnda byle dedi: Bu hayaldir, bu fikirden vazge! Fakat mmkn deil, fikrini kabul ettiremedi. Nihayet dedi ki: Haydi, git! O bardaklardan birini kr da tekini getir! Barda krnca da bulamad, nk ikisi birden krld, nk bardak esasen birdi. Gz a olduundan biri iki gryordu. Birini krnca iksinden de eli boa kt. te bunun gibi, evliyaullahtan birini gcendirirsen, hepsini gcendirir-

5390

231

Rebabnme sin. Onlarn dininden tamamen uzaklam, kendilerini derununa yerletirmi olursun! Hakikatte cmlesini inkar etmi olursun. nk onlar manen birdirler. Cmlesinin ezeli dman olursun! Bunu eksiksiz artksz (santimi santimine) byle bil!
5395

Bir veliye dman oldun mu, yakinen bil ki dinden boalm, kfrle dolmu olursun! Bunlarn bir olduunu anlayan kimse ki, gnlnde nur- ilahi meydana gelmitir. Enbiyann hepsinin bir hamurdan olduunu o bilir, dierleri phe tuzana tutulmu kulardr. Mminler, enbiyann nurundan pay sahibi olurlar. Cenab- Hak Kuran- Kerimde onlara evliya adn verdi. arabn yzlerce ad olsa da, bade mptelas onlardan bir isim anlar. Mminin de yz trl nam olsa isimlerin deimesiyle kii baka baka olur mu? Hudann da bir ok esma-i erifesi vardr, fakat Huda birdir. Evliya, enbiya, mminler, aklar, vasllar, hep bir zattr. Bunlar isimlerdir. simler baka bakadr, fakat isimlenen birdir. Enbiyaya bu paye, salihler zmresinin liderlii, Haktan ihsan buyrulmutur. Cenab- Hak Kuranda elhakna bihim zrriyyetihim81 buyurmutur. Ya Rab! Bizi de o zmreye ilhak buyur! Bil ki bunlar enbiyann isimleridir. Bizden olanlar (ehl-i batn) isim farkllklarndan yanlmazlar. Akl, idraki yerinde olan, o eitli isimlerden tek bir isimlenen anlar. Ruhunda temizlik olmayan da isimlenenden geerek isme balanr kalr. O, her isme ayr bir suret balar ki o suretin ona hi bir faydas yoktur. O akn, emelden mahrum kalr, nihayet yeri cehennem olur. Mmin ismi esma-i hsnadandr, peygambere de mmin desen layktr. simden ge de msemmalarn hepsini bir bil, t ki muradna tamamen vasl olasn. Cisimlerdeki ruh gibi, evlere giren gne ziyas da birdir. Her kim evde gnei birden ok grrse, o, dokunutan etkilenmeyen bir ldr. (SAYFA 209)

5400

5405

5410

5415

Ondan dolaydr ki, Hakkn hitab, o nurdan ebediyyen kuvvet alanlara ynelmitir. ahtan doan, ehzade olur. Nur- Haktan doan, syle; nasl nazl ehzade olmaz? Belki o yalandr, asl ehzade budur. Byle ehzadelik bakidir, surete bal (dnyevi) ehzadelik fanidir. Senin gibi, bir erkekle bir diiden doan fani ehzade, senin yannda ehzade oluyor da Hakkn nurundan domu olan byle bir sr, nasl ehzade olmaz? Hakiki ehzade budur. nk illiyyin nurundan domutur. Bu soy, nispetledir, ahsndan deildir. Byle nispete erkek, dii smaz. O douma ikilik sar, fakat bu doumda birlikten baka ey yoktur. lem yelid82, fani doumlar hakkndadr. Byle doumlardan ikilik fani olur.
81 82 Enam suresi 6/87 Babalarndan, ocuklarndan ve kardelerinden bir ksmn da. Btn bunlar setik ve bunlar dosdoru bir yola ilettik. hlas suresi 112/3 Ondan ocuk olmamtr (Kimsenin babas deildir). Kendisi de domamtr (kimsenin ocuu deildir).

5420

232

Sultan Veled

phesizdir ki, ilim ilimden doar ve bu doularla kemale erer. Byle doumlara say nerede sacak? nk adet, nur- vahdet iinde mahvolur. Ey katip! Eer yazmaktan usanmazsan, bu kitabeyi candan kabul et! Sana imdi gnlmdekilerin hepsini cangnlden syleyeyim. O gnl ki gzelliinden dolay Hakkn bakt yer olmu, nur- Hakla nar (meyve) gibi dolmutur. Onda, hayr er, Haktan baka bir ey yoktur. Hak kendini o zerreden gsteriyor. Gzdeki grme nuru gibi o gnlde gizli bir nur vardr. Ona ura! Hak Teala bir nefes gnlden uzak deildir, gnlm bir derya gibidir, o deryann cevheri Haktr. Deryann meyvesi (mahsulu) kymetli incidir, deryadan istenen de budur. Geri deryada iyi kt, kymetli kymetsiz daha yz trl eyler vardr. Elifba harfleri gibi eitli ekillerde, eitli cinslerden saysz hayvanlar bulunur. Fakat hepsinden fazla deryadan beklenen fayda, incidir. O inciler ki dilrubalarn ve padiahlarn itibar ettikleri ssleridir. u halde, denizin zeti incidir. nk o, ahlar yannda da istenen ve sevilendir. O derecede ki gzelliinden dolay nam deiti de cevher oldu. Nasl ki kk sulara ay denir, oaldka, bydke ad deierek sel, rmak, nehir ve deniz olarak evvelki adyla kalmyor, dnp dolayor. Bunda hadsiz hesapsz srlar vardr. Onlara vakf olana ne mutlu! Bunu temiz bir samimiyetle okuyann can durmakszn gven bulur. Bundan bakasna bakmayann, gz aydn, sinesi nurlanarak Sina olur. Bu sz, semavatn miracdr, o dama bu merdivenle klr. Deil gk kubbe denen dama, feleklerin de stnde bulunan dama... Felein dam ondan gda ve nasip alr onun isteiyle tuzak kurar. Bunun gibi, yldzlarla ay ve gne de Hak Tealadan nur ve parlt toplar. Hak Teala btn eyaya muhta ve layk olduklar gdalar eritirir. ah olsun, kul olsun. ahlk melekesi ahlara layktr. Her birinin eitli zevk ve ksmetleri vardr.
(SAYFA 210)

5425

5430

5435

5440

5445

Sleymandan karncaya kadar herkese tatl, tuzlu rzklar verilir. Herkes, kendine ayrlan rzk ve ksmete kredici ve memnundur. O hediyeler hepsinin iini yoluna koymutur. Karnca o gdadan kuvvet ald gibi, Sleyman da o rzkla padiahlk buldu.Varlk da, yokluk da ondan oldular. O sofradan herkes ksmetini alr. Fakat evliyaya nasip olan zevk artan, krsten, doluluktan, boluktan stndr. Ar kim oluyor ki o mezeden yiyebilsin, o araptan iebilsin. O, (veliyyullah), o eyle beslenir ki arn bekas da ondandr. Yemekte, uykuda Hak Teala onlarla beraberdir. Herkes onunla hayat bulur. Bu beraberlik, geneldir. Fakat byklere zel bir beraberlik daha vardr ki onlara mucize olarak verilmitir. Yemek, imek ihtiyac olmakszn kendilerine yzlerce meze ihsan edilir. Bu beraberlik, evliyalarn sekinleri iledir ki onlara Rablerinin sundu-

5450

5455

233

Rebabnme u yksek bir derece, bir zel yardmdr.


5460

Her mmine verilmi olan ilahi beraberlik ile kanaat etme, haberdarlara verilen birliktelii iste! Daima byle syle. Allahtan her zaman istediim Her ne kadar benden ayr deilse de bana o didar bahetsin ki has kullarn her an onunla dllendirir. Her ne kadar btn halkn hayat Haktan ise de arada ekmek, su gibi vastalar vardr. Arn hayat bile vastasz deildir, ancak Haktan gelen nimetleri vastasz alan, kutubdur. O, daima Huda ile ayaktadr, Huda bir nefes ondan ayrlmaz. Yer, gk, krs, kalem, sema, daima kutubdan ihsanlara mazhar olurlar. Hak Teala Hazretleri mminin kalbinde bulunur, nuru da halka ondan dalr. Cenab- Peygamber bu manay Haktan onun iin getirdi ki ondaki manay isteyesin: Buyuruyor ki: Ben yere, ge, bolua, kaleye hibir yere smam, fakat mminin kalbine sarm. Hakk o gnlde ara, bul! Hak cihana sd ve sar. Hakk bir ahs, yarattklarn da onun glgesi bil! Gnee nispetle zerrenin ne ehemmiyeti olur, deryaya den bir avu topran ne kymeti var? yle bir derya ki kalptedir, iine bir avu amur karrsa ne zarar gelir? amur koca deryada kaybolur gider, muazzam derya varken amura kim bakar? Denizde inci, ta vesaire gibi deerli deersiz birok eyler bulunur. Nazar ancak deryay grr, iindekilere itibar etmez, nemsemez.
(SAYFA 211) Bunun gibi, Hak Teala Hazretleri de bir kalpte mevcut olunca, akil olan bir adam amura bakar m? O deryada amur da olsa onu yok say! Okyanuslarda er pn ne ehemmiyeti olur?

5465

5470

5475

5480

Yzndeki kpk ve er p gibi eyler, deryann namn yok eder mi? Dnyada bunu hangi akll syler? Hakkn bulunduu gnlde amur da olsa, gz Hakk brakr da amura bakar m? Hakkn yannda o, nasl varlk idaasnda bulunur, can gneinin yannda bir zerre, ne olabilir? Yldzlar gne varken grnebilir mi? Yahut yz kantar altn yannda bir arpa arlnn kymeti olur mu? Cihan yaratann da yz kendini gsterdiinde bunlarn kymeti kalmaz. Geri Merd-i Hudada eyay inceden inceye gstermek kudreti vardr. Fakat halkn halinden bahsetmek onlar iin aaya initir, derece, rtbe sahibi bunu yapmaz. Onun szleri gizli srlara dairdir ki o can lemlerinin de tesindedir. Eer gnlnde can srlar varsa, syledii zaman o ahtan yolun ve menzillerin srlarn tamamyla dinlersin ki tam ama da odur. Eer o tarafta iin gcn (meyl ve rabetin) yoksa bil ki o byklkten, o ereften uzaktasn! Onun esrar senin kulana nerede girecek, onun nefesi (kelam) aklna nereden sacak?

5485

5490

234

Sultan Veled

MAKALE 75
Bu makalede u beyan olunacaktr: Vasl- ilallah olan veli, zaman zaman halk ile megul olup halkn gnlnden geenleri sylerler; ne yediin, ne yapacan, geen sene ne oldu ve bu sene neler olacak... Fakat Hakkn seyrine daldklar zaman dnya halleriyle alkal bu trden kerametlerden haber vermezler, kendilerini onlarla megul etmezler ki bunlar mahede halinde gznn nnde bulunur, onlar ayanen grrler, o gayblar grerek haber vermi olurlar ki bu hal, onlara gre initir (nk bunlar alelade insanlarda da grlr). Mesela insann kalbi riyazat sebebiyle ayna gibi cilalanr, o lemle (gayb lemiyle) ba oluturur, gnl aynasnda kendine o cihann hali grnr. Nazar o hale gelir ki, mesela aynay arya assalar ar halkn iine aksettirir, padiahn sarayna assalar padiah ve saray halkn aksettirir. Btn insanlarn stnde bulunan evliya-y kiram da Hakkn makbul ve yardmclar olmalarndan dolay bu kerametler onlardan riyazatsz ortaya kar. Papazlar bile riyazatla baz eyleri grebiliyorlar. Ne yedin, ne yaptn, ne yapmak istiyorsun gibi halleri grp haber veriyorlar. Bu kabilden baz gayblar mneccimler, falclar, cinler, periler de tutturabilir. Hlasa, evliyann kerametleri bunlardan hibirine benzemez. O, Hak tarafndan kendilerine birer zel yardmdr.
(SAYFA 212)

O kerametleri bykler dinler. Aalarda olanlar bu srra nereden talip olacak? nk ondan uzaktr, o asl umursamazlar, onlarn kavumadan nasipleri ayrlktr. Rzklandrandan uzak olan kimse, iin gizli srlarna nasl vakf olabilir?
5495

Kendi halini bir eyhten dinlerse, o eyh Hudaya vasl olmam bile olsa mesela, Dn unu yaptn, bunu yedin. dese onu dinler, gayb biliyor diyerek ona gnl balar. Onun bu szleri bunun yannda keramet olur, bu trden eyleri iin srr sanr. Onun bundan baka hali olmazsa gerek srlar nereden bilecektir? Gnl, aynaya benzer. Saf olursa gaflet pas ondan silinir. Onda cihann nak grlr. Halkn srlar ona grnr. Her ne kadar ayna saf ise de bu cihana aslm olduundan onda bu cihann naklar grnr, haber verdii eyler bu cihan halkna ait olur. Her ne kadar ayna saf ise de buraya balanmtr. Nerede o tarafa (o cihana) bal olan kimse? yle deil mi ki, mesela ayna bir dkkana aslsa, dkkann nnden gelip geen ar halkn gsterir. Bir saraya, bir konaa aslsa, onda da padiahla askeri grnr. Karsna ne tesadf ederse onu gsterir, ondan hi bir nak gizlenemez. Ayna gibi saf olan gnller de phesiz naklar gsterir. Bunun gibi, her veli de, her makam da ruhu saf olmak nedeniyle orada bulunanlar gsterir, onun srr ondan zahir olur. Ar zerinde bulunursa, gsterdikleri eyler ara ait olur, yere deil. Yerde ise, onda grnen eyler yere aittir, ari deildir. yle deil mi ki, bir papaz

5500

5505

5510

235

Rebabnme da riyazat ederek gnl aynasn cilalandrrsa o da gaybdan baz eyler syler; elinde u var, cebinde bu var diyebilir. Yahut filan ld, filan kimse yle bir eye kavutu, der.
5515

Onun haber verdii eyler ancak bu kabilden, bu lemle alkal eylerdir, gayb lemine geniletilemez. Bu trden olan haberler cinlerde de bulunabilir. Geri bunlar da iyidir, fakat derece itibariyle dktr. Bu eit haberlerde sihirbazlarn da hissesi, pay vardr, hatta falclarn da. Fakat o merd-i lahi ki ykseklerde uar, her dem tecelli nurundan feyz alr. Onun aynasnda grnenler bunlardan bakadr. Din ehli olanlar onlardan ilerlemeye mazhar olurlar. nk o, varlk dan kazmasz, klnksz datarak ortadan kaldrmtr. Haber verdikleri, yce makamlarn srlardr. Daima Hudadan syler, gayrdan deil. nk seyri daima o tarafadr. Mazhar- Yezdan olan merd-i Huday gr! Onun her hareketi Haktandr. Onda nefsin hakimiyeti kalmamtr, nk o, nefsini de akln da azletmitir. Vcudunda Hudadan baka hakim yoktur, ondan gayrsn toz gibi silkip atmtr.
(SAYFA 213)

5520

5525

Ne zaman ki o vcutta, Hak hakim olur, artk ondaki nefis gnahkarlar gibi sulu ve kovulmutur. Nefis, akl, can, gnl tamamen alettirler. Hepsi de onun emriyle hareket ederler. Hak Teala Hazretleri kendini onlardan gsteriyor. Dervilerin halini byle bil! Bu misalin daha pek ok ekil ve suretleri vardr. Fakat akll olan, bu kadardan anlar. Eer ben cihann halini aklamak isteseydim, halkn esrarn aka sylerdim. Bu, kimin gnlnn istei, o, hangi cann arzusudur? Yahut o, dn akam ne yedi, yahut filan zatn sofrasndan ne apard? Hasl, dnya hallerini birer birer haber verirdim, gnller ekten kurtulsun diye. Fakat bu srlara itibar yoktur, nk fanidirler, fani olan eyler hakirdir, deersizdir. Cihan fani olunca, cihann halleri de geicidir. Bunda phe yok. Her kim engin (mtevazi) olursa o, miktarnca (tevazuu nispetinde) ykselir. Ar, krs onda zahir olur. Ar ne olacak? Btn varlk ondadr. Btn eya o cevher suretinden hayat bulur.

5530

5535

236

Sultan Veled

MAKALE 76
Bu makale unu beyan edecektir: Hak Teala Hazretleri velinin kalbinde yerleince, velinin cismi her ne kadar var olsa da yok hkmndedir. Nitekim byk bir harmanda bir tek tane dikkate alnmaz ve hesaba katlmaz. Her ne kadar o bir tane de o harmanda mevcut ise de. Bunun gibi, veliyyullah olan zat da Allahn didar yannda tane gibi kalr. Mevcutsa da yok grnr. nk btn lemin gz taneyi deil, harman grr. O harman Hakkn deryasdr. ster vasta olan velinin suretinde grnsn, ister vastasz. O derya btn yeri ve g kuatr. Btn varlk o deryadadr. Nasl ki, zahiri deryalarda da birok eyler mevcuttur. Dalar, adalar, ehirler, yallar, hesaba gelmeyen trl mahluklar vesaire. Fakat gz olanlar ancak deryay grr. Ve deryadan bahseder. Onlarn hepsini deryann unsurlar ve ona bal sayar. Onlar da hesaba katarak deryaya iki veya , be, on be demez. Nasl ki, bir adama etini, derisini, kemiini, damar ve sinirlerini de dikkate alarak veya be demiyor, bunlarn cmlesinde bir tek ahs gryor, derya da byledir. Hakiki derya ki, Hazret-i Haktr. Batn gz olan, birden baka bir ey grmez. Mevcudatn cmlesini ona ait ve bitiik paralar bilir. Hlasa, Huday grenler yalnz Huday grr. Huday tanmayanlar yzlerce, binlerce muhtelif eyler grr. Bilmez ki onlarn hepsi birdir, bir vcuttur. Hak Teala Hazretleri deryadr. Mahlukat, o deryaya nispetle ehemmiyetsiz bir damladr. Btn mevcudat deryadaki balklar gibi bil ki, balklar gibi o deryadan diridirler.
(SAYFA 214)

Deryada balktan baka sonsuz mahluklar vardr ki her biri baka bir ekil, ayr bir hilkattedir. Fakat deryada giden kr olursa, derya ona asla grnemez. Tesadfen deryadan eline ne geerse onu smsk tutar ve daima onun lafn eder. yle bir ey ele geirdim diyerek, iyi veya kt olduunu bilmeyerek onu anlatr. Bu deryada btn cihan halk krler gibi gafletle giderler. Her biri orada dost kim, dman kim, aka grr. Bu kabilden olan gz orada yzlercedir. Saysz diyecekken yz demiim. Kr, krl yznden deryay gremez. Halbuki, daima beraber yayor ve daima ondan hayat alyor. nk o aslndan bihaber kalmtr. Fakat detaylara gelince, gzleri ok aktr. Ama o kimse ki Hak onu seti ve gz verdi. Onu kendi yaknlk ve visaliyle mesut etti. Gnein nurunu kereminden ona arkada verdi ki eyay inceden inceye grsn. O sekin, Hak nuruyla yerde gkte olanlar seer, temyiz ve fark eder. Hak denizi iinde bulunanlarn cmlesini grr, kendi miktarnca Hudadan ders alr. O deryay perdesiz olarak grr. nk kereminden ona kaplar amtr. Hakkn nuru onun gzne yakn olmutur. O, yerden ge kadar olan seyreder. yle cihanlara gider ki, orada cisim yoktur. simlenenden baka ne resim var, ne isim. Malumun olsun ki, her makamn ayr srlar, her mekann ba-

5540

5545

5550

5555

237

Rebabnme ka nurlar var. Orta halde bulunanlarn mevkileri de her ne kadar yksek ise de ycelere nereden uacak! Her ne kadar o tarafta pek ok makamlar varsa da, tarafsz leminde n ve son yoktur. Orada saysz ilgin makamlar vardr. Rabbe vasl olan son makama kadar.
5560

Son makam orasdr. Oraya her kim eriirse, ruhu, cismi hep mahvolur. Fakat bu mahv, yok olur manasna deildir. Belki btn vcutlarn asl olur demektir. O makama eren vcut, boncuk gibiyse inci olur, toprak gibiyse altndan kymetli olur. Zerre ise gne olur. Bunu anlasan harap olursun. Bu harap olmak da mahvolmak manasna deil, son derece rtnrsn, kendinden geersin manasnadr. O cemali gren kimsenin gz; o ltfu, o celali, o kemali gren gz, ondan bakasna alc gzle bakar m? Ondan baka eyden bahseder mi? Bu, imkanszdr ve olmayacak itir ki byle ycelii braksn da aalk eylerle megul olsun! Sultann yakn ve ahbab, klelerle beraber bir yerde ikamet edebilir mi? kbale ve ebedi makama ermi olanlar zindan hayatn tercih eder mi? (SAYFA 215) Bu nimetlere nail olan kimse, baka eylere boyun bker, tenezzl eder mi? Halk, burada (dnyada) onun iin balanp kalyorlar ki ora, dnya gibi gz nnde deil. Ancak orann vasfn peygamberden iitmiler, onu bir mit olarak kabul etmilerdir. Dnya, pein alveri gibidir, ebediyet veresiye. Bu, gzlerinin nnde, o gizlidir. Onu pein olmad iin brakyorlar, onlara gre pein olmayan kr, zarar demektir. Fakat, ahiret nakdini bu gnden elde etmi olanlara halka gizli olan devlet ayan olmutur. Bu tacir, artk dnya krna kanaat eder mi? Zehiri, ekere kim tercih eder? Daima, gecesiz, gndzsz, rzklanr, yiyip ier, fikir yormadan Hak ticareti eder. Onun ticareti Hakkn armaandr, Hakla birliktir, ebedi birlik. Saf, ebedi, sonradan oluma tortusundan ari, hnerliden, abesten uzak temiz bir nesildir. Bir vahdet ki adetler, yannda yok olur. Gnein yannda ayla yldzlarn yok olduu gibi o vahdetten, adetler gider (zail olur). O, adetten kurtulmutur; imdat ondan gelir; onun imdada ihtiyac yoktur. Vastasz ltuflar ondan eriir. O gnle ki o, vuslata sebep olmutur. ieye ve istee muhta olmakszn ondan sonsuz arap ier. Onun emrine can- dilden itaat eder. Eer o, zahiren vekil ise de sen onu vekil olduu zat yerine say! Bire iki deme! Vekilin yapt, vekil olunann yapt demektir. ster inelesin, ister azarlasn, ne yaparsa onun hesabna yapar. O, zahiren naip (vekil), batnen menubdur (vekil olunandr). Bir gr! nk iki deildir. Ruhlarn cmlesi onun ruhunda konaklarlar. Dilsiz, dudaksz ona yardmc olmulardr. O hazretten ayr decek bir ey yoktur. nk onun ruhunun yakn Hudadr. Hakikatte onda gren Haktr. nk Hakkn nuru onun ruhuna dahil olmutur. Mmin, Hakkn nuruyla nazar ederse, artk ondan, hayr, er, bir ey gizli kalamaz. Eyay Hakkn nuruyla, gerek niteliiyle aka grr. nk,

5565

5570

5575

5580

5585

5590

238

Sultan Veled Haktan ald ilimle durmakszn dolan Resul- Zian, Erinil-eyae ala hakikatiha temennisinde bulunurlard. Hazretin bundan kasd eya deildi, hallak- cihana kavumakt. Onun nur- visaliyle baksn da gzleri ondan bakasn grmesin. stiyordu ki: Nur- Hakla kendisini grsn, fakirleri de kendisi gibi sultan etsin. (La uhsi senae)83in tefsiri budur. Doru yolu gren can ne bahtiyardr. Bu nuru Hudadan sram bil Cenab- Peygamber onun iin iki cihan sultan oldu. Hudaya tamamen vasl oluncaya kadar bu nur kendisine rehber olmutur.
(SAYFA 216)

5595

O byk deryay kendinde grd ve o hamd senay kendine etti.


5600

Herkes isterdi ki varlndan kurtulsun da bu taraftan o tarafsz tarafna adm atsn. Bu varlk aynann pasdr. Pastan temizlendii vakit her ey grnr. Eya aynanda zahir olur, sinende nur- Hakk aikar grrsn! yi kt naklar, dost dman, btn eya onda grnr olur. Ruh aynasndan birey kaybolmaz: sa, Musa, brahim, Nuh, Muhammet Mustafa (s.a.v.) ve btn enbiya, mminler, aklar, veliler. O deryada balklar gibidirler. Birbirine ziyan vermeden beraberce yaarlar. Her kim manaya giderse, ayr olmaz. Onun ruhu Hak ile ebedi olur. Halk bu tuzak yerinden o kurtarr, eri gidenleri eke eke yola getirir. T ki ayrl olmayan kavumay ondan grrler, her an yz trl fikirlere kavuurlar. Elsiz, sinesiz kucaklamalara; dudaksz, kucaksz buselere nail olurlar. Bu glende hi diken gremezsin, kemansz, kirisiz ezgiler dinlersin. Hasl; oras btn emellere kavumak yeridir, perdesiz grmeler oradadr. Grme hali geldii vakit, aramakta olduumuz vuslat ii tamam olmutur.

5605

5610

83

L uhs senen aleyk, ente kem esneyte al nefsike: Senin zatn sen ettiin (vdn, methettiin) lde Seni sen etmeye gcm yetmez.

239

Rebabnme

MAKALE 77
Bu makalede u beyan olunacaktr: Hakk grmenin sonu yoktur, taliplere her an yz ve tecellisi eriir. Yeterliliklerine gre ki, Kellimun-nase ala kadri ukulihim denilmitir. Herkese anlayabilecei ekilde syleyiniz demektir. Hak Teala Hazretleri Musa Aleyhisselama Len terani buyurdu. Musa Aleyhisselamn bu istei, grmekten mahrum olduu iin deildi. O, daha fazlasn istiyordu. Hak Teala buyurdu ki: Bu grmeyi senden esirgemem. Fakat henz ona takat getirecek halde deilsin! Eer talebinde srar ediyorsan daa bak, yerinde durur, sebat ederse sen de beni grebilirsin. fe lemm tecell rabbuhu lil cebeli cealehu dekkan ve harra ms sakan 84 Hak Teala Hazretleri daa tecelli buyurduu zaman da para para oldu. Toz gibi dald ve Musa Aleyhisselam o dehetten dp bayld. Demek ki Cenab- Hakkn Hazret-i Musay o anda grmeden menetmesi, cimrilik deil, son derece cmertlik ve efkat eseriydi. Mahluk olan gne ki, drdnc kat semada bulunuyor ve bize nuru oradan geliyor. Eer nc semada olsa cihan bir anda yakar kl ederdi. Demek ki, gnein uzakta bulunmas keremin, rahmetin bizzat kendisidir. Bize gnderdii k ve s, bizim yeter sayacamz miktardadr. Ate de byledir. Ondan rt vastasyla faydalanabiliyoruz. Mesela, ya hamama gidiyor veya suyu styoruz, hasl onu zarar vermeyecek ekilde kullanarak rahat temin ediyoruz. Eer hicap vastas olmadan dorudan doruya atee temas etsek, yanar kl oluruz. Semender olmal ki rtsz atee girsin, orada yuva kursun, (SAYFA 217) tohum braksn, semenderden bakas ateten ara gerele faydalanr. Musa Aleyhisselam sevgilinin yzne sahipti. Fakat Muhammet Aleyhisselam derecesinde bir grle o yz grebilmek istiyordu. Cenab- Hak buyurdu ki: O didar senden esirgemem, fakat ona takat getirecek halde deilsin! Sana bahettiim miktarla yetin! Onunla beslen, kutlan! O didara kabiliyet kazandn zaman ona sen de kavuursun! Eer sana istediini vermemek isteseydim, seni o didardan haberdar bile etmezdim ki sen de daha fazlasn aramaz ve istemezdin. Benim cmertlik ve keremimin sonu yoktur ki istemeden ve aramadan bahediyorum, talep edenlerden esirgemeyeceim elbetteki apak ortadadr. Kendi varln dn. Onu benden istemeden seni yarattm, sana ho geleceini bildiim trl nimetleri sen istemeden verdim. Bir kerim ki istetmeden bu kadar nimetler baheder. phe yok ki isteyenlere kat kat fazlasn verir. imdi ey Musa! Seni o didardan haberdar ettim ve ona talip kldm. Zanneder misin ki, seni ondan mahrum ederim? Kesinlikle bil ki, o ve onun bir ok misli sana verilecektir. lahi ltuf, dier insanlar iin de byledir: Mademki onlar da evliya ve yakin
84 Araf suresi 7/143 Ms, belirlediimiz yere (Tra) gelip Rabbi de ona konuunca, Rabbim! Bana (kendini) gster, sana bakaym dedi. Allah da, Beni (dnyada) katiyen gremezsin. Fakat (u) daa bak, eer o yerinde durursa sen de beni grebilirsin. dedi. Rabbi, daa tecelli edince onu darmadan ediverdi. Ms da baygn dt. Aylnca, Seni eksikliklerden uzak tutarm Allahm! Sana tvbe ettim. Ben inananlarn ilkiyim dedi.

240

Sultan Veled olanlarn makamlarndan haberdar etmi, o makamlar onlara da talep ettirmitir. phe yok ki o makamlara onlar da er ge erieceklerdir. Dnyada olmazsa ahirette. Geri Hudadan grmeyi dilerse, onda daha baka eit grmeler de vardr. O her dem baka surette kendini gsterir. nk her talibin baka kabiliyeti vardr. En yksek kudret ve kabiliyeti o kuluna verir ki, o kulu dmleri tutsun kaldrsn. Kuluna bu gven yolunda beka tarafna koacak kudreti baheder. Can, fanilikten kurtulduktan sonra beka lemine atlsn diye Bekada yeniden bir yol olur ki o yol, varlksz menzil tarafna gider. Ondan sonra bu seyre devam eder, hali dembedem deiir. Bu seyirde hibir zahmet ve arlk yoktur, nk ruhun yolculuu elsiz ve ayakszdr. Hakk grmenin binlerce mertebesi vardr. Haktan herkese layk olduu mertebe verilir. Cenab- Kelim, Hak Tealadan grme talebinde bulundu. Hak Teala Hazretleri cevap olarak buyurdular ki: Senin merteben budur, haddini ama ki benim didarm sana ar gelmesin. Bir beyit aktr. Sere kuuna doann yiyeceini verirsen beslenecei yerde zayf der. Belki de hazmedemeyerek lr. Hibir kimse dostuna suikast eder mi? Ben kendimi sana merhametten dolay uzak bulunduruyorum, mla u dervii yakmaym diye. Benim uzaklm cmertliktir, cimrilik deildir: Eer yzm tamam gsterirsem mahvolursun! Yzm herkese kendi miktar nispetinde gsteriyorum. Fazla grnrsem derhal yanar. Gnee baksana! Nurunu, hararetini yeryzne drdnc kat semadan gnderiyor. Eer bir an nc semadan parlarsa, bu lemi bir anda yakar kl eder.
(SAYFA 218)

5615

5620

5625

5630

Hak Teala Hazretleri gnei, merhametinden dolay bu kadar uzakta bulunduruyor, harareti bu dnyay yakmasn diye. Ate de byledir. Eer halk ondan holanyorsa, yanna perde ile (vasta ile) varyorlar da ondan.
5635

Atein rahatlna vasta ile nail oluyorlar. Onun dostluu vasta ile oluyor. Ondan perde arkasnda snrlar, perde olmazsa ateten kaarlar. Eer atele aracsz temasta bulunsalar, yanarlar, mahvolurlar. Atee kar perde olarak kullandklar eylerden biri sudur, atein hararetinden bu vasta ile faydalanrlar. Eer atee perdesiz girseler, odun gibi yanar, kl olurlar. Hudann yzn engellemesi cimriliinden deil, cmertliinin kemalindendir. Bu uzaklk ba ve merhamet eseridir. nk o yaknlktan zahmet vardr. Cenab- Hak, Hazret-i Musaya Len terani buyurdu. O grmeye tahamml edemeyerek mahvolmasn diye. Ya Musa! Senden uzak bulunmaklm, seni sevdiimdendir. nk bu nurun hararetine dayanamazsn! Eer gnlne phe gelirse daa bak! Gr ki, tecellinin etkisinden nasl tuz buz olur. Hakkn tecellisine dayanamayarak da pare pare oldu, toz gibi havaya da-

5640

5645

241

Rebabnme ld. Yolunda sebat et, uyuma! Bu kap ihtiyatla alr. Ben sana tedricen kabiliyet veririm, nihayet o sr, sana da parlar. St emen ocua balangta ekmek verilse, ona gda olacak yerde lmne sebep olur. phesiz o yzden annesi de lr.
5650

Fakat stle beslenerek kafi derecede kuvvetlendikten sonra her trl yemekleri yiyebilir. Sen de ey Musa, vuslat kaps alncaya kadar hicran style kanaat et! Bu merdivene kademe kademe k ki, asumana kadar rahat rahat kasn. Bizim yz bin yzmz vardr, her birinin tesiri bakadr. Biz, sana cansz ve bitki leminde iken tecelli etmedik miydi ki, bu tarafa gelesin diye? Nihayet o tecelli sebebiyle hayvan oldun, insan oldun, melek olarak feleklerin sakinleri srasna girdin. Bizim o tecellilerimiz derece derece idi. Nihayet imdiki mertebeye eritin. Gene bylece bizden grmelere nail olacaksn ki, ba sonu yoktur. Didarlar arasnda ark ile garp aras kadar byk farklar vardr. Sen zannetme ki, Musa Aleyhisselam didara nail olmamt. O, nail olduu nimetler didar deil miydi? Allahn peygamberi deil miydi? Hi padiahn grmemi eli tasavvur eder misin? Bu, olamaz; olur diyen yalan syler. nk byle bir eli halk arasnda yalanc saylr, hangi tabakaya mensup olursa olsun. Musa Aleyhisselam da didara sahipti, fakat Hudadan daha fazlasn istiyordu. T ki Cenab- Ahmed-i Muhtara ihsan buyurulan mertebeye abucak kendisi de vasl olsun. Onun Haktan istedii byle bir grmeydi. Cenab- Hak buyurdu ki: imdilik o ruyeti (grmeyi) arama!
(SAYFA 219) Sana verdiim bu ruyete kret, can arabn i, onunla neelen! Ondan kuvvet bulduktan sonra emin ol ki, o ruyet sana da nasip olacaktr. O didara kavutuun zaman ondaki srra sylemeden vakf olursun. Sen istemeden de ben onu sana verecektim. T ki Mustafa (s.a.v.) ile ayn mecliste oturasn.

5655

5660

5665

5670

Ben seni byle bir didarn varlndan haberdar eder miydim? Yahut hatrna getirir miydim? Onun iin gsterdim ki talip ve o menzile candan istekli olasn. Sualsiz, talepsiz bu kadar gda ihsan ediyorum. Daha fazlasn vermez miyim? O ki istemeden eit eit armaanlar baheder, gr ki isteyenlere neler ihsan edecektir. Senden talep vuku bulmakszn seni var ettim, hayat bahettim, hadsiz hesapsz nimetler verdim. Midendeki elverili yiyecekleri aratmadan, bekletmeden gnderdim. Sana nimet olarak verdiim o nimetlerden senin haberin bile yoktu. Sana, istetmeden yz binlerce, belki saysz nimetler hazrladm. Kuvvetlenesin, gzel endam sahibi olasn diye leziz ve gdal yiyecekler verdim. Trl giyecekler, leziz iecekler, tatl ve tuzlu nefis yiyecekler. Yerde gkte bunlara benzer pek ok eyler yarattm. Cihan gnele aydnlattm. T ki onun nuruyla hoa yryesin ve halk kolayca gresin! Karanlk gecede ve aydnlk gndzde yerde gkte olanlar seyredesin! Daha tesinde akla, fikre gelmeyen pek ok eyler yarattm.

5675

5680

242

Sultan Veled Ben bunlarn hepsini sana istemeden verdim. Mademki dier makamlar istiyor, dier kerametleri talep ediyorsun. Seni noksandan kurtarp tamamlamak iin sana verilenin yz mislini vermez miyim? Neden benim hakkmda kt dnyorsun (phe ediyorsun)? Neden emrimi bo telakki ediyorsun!

5685

243

Rebabnme

MAKALE 78
Bu makale unu beyan edecektir: Hak Teala Hazretleri btn ltuf ve merhamettir ki, sebakat rahmeti gazabi85 buyurmutur. Zahirde kahr ve mihnet grnen eyler de hakikatte ltuf ve merhamettir. Anne ve babann ocuklarn dvmesi de pp okamas gibi efkat ve muhabbet eseridir. Kin ve dmanlk alameti deildir. Mecazi olan ana baba byle olursa, Halk- mutlak hazretleri -kyas et ki- ne kadar merhametlidir. unu da ifade edecektir ki, Hak Teala Hazretleri insan ile cini ibadet iin yaratt ki: Ve m halaktul cinne vel inse 86 ns ile cinin yaratlmasndan ama ibadet olunca, kulluunu burada yapmayanlar cehennemde yapacaktr ki maksud- ilahi ortaya ksn. Lakin burada tez kabul olunur, orada ge. Ve u hadis-i erif erh edilecektir: Ene inde zanabdi bi... Ben ltuf menbaym. Benden ba ve keremden gayr bir ey meydana gelmez.
(SAYFA 220)

5690

Bardakta ne varsa, dar onu szdrr. ekerse eker, zehirse zehir. Benden meydana kanlar, bana layk olan eylerdir. Ben srf ltufum. Gklere yldzlar ben verdim, zemine glzarlar ben ihsan ettim. Yerde gkte, insan, melek, benden yz binlerce armaan alrlar. Evliyaya olan ikramm, bundan fazladr. nk balangta arzulananlar onlardr. Onlar ezelde seilmilerdi, gkleri, zemini onlar iin yarattm. u halde, lem vcut, onlar (veliler) candr. Ten fani, can bakidir. Bizim iimiz onunladr. nk onun ruhu bizdendir ve bizim emrimizi candan kabul etmitir. Yaratmaktan maksadm da bu idi ki onlara kulluk ettireyim. Gece gndz candan ibadet etsinler, kt olan eyleri gnllerinden karsnlar. Ve m halaktul cinne vel inse ill li yabudn 87 ayetini oku! Ve bunu iyi bil ki, cihan halknn yaratlndaki ama, Huday zikr ve ona hizmet olunca Hakkn rzasn ibadette ara! T ki sen de onun maksudu olasn. Dnyada senden istenen de ibadettir. Eer burada cehdedip bu vazifeyi yapmazsan, ahirette yerin cehennem olur, ihmal ettiin kulluk vazifeni orada yapmaya mecbur olursun. Cehennemde sdkla alar ve inlersin. Candilden yalvarrsn. T ki ilahi istek yerine gelsin. Bunu anla da Hakka sn! Kesin olarak bil ki, Hudann istei, halkn, kendisine kyamete kadar ibadet etmesidir. Veliler, cihana her ne kadar cihandan sonra geldilerse de cihan onlar iin yaratlmtr. Cisim olarak (zamanen) lemden sonraysalar da manen lemden evvel mevcut idiler. Aa, her ne kadar meyveden evvel vcuda geldiyse de, bahvann aa dikiminden kasd meyve idi. u halde meyve, bahvann dn85 86 87 Hadisi kutsi Sebakat rahmeti gazabi benim rahmetim gazabm gemitir. Zariyat suresi 51/56 Ben cinleri ve insanlar, ancak bana kulluk etsinler diye yarattm. Zariyat suresi 51/56

5695

5700

5705

5710

244

Sultan Veled cesinde aatan evvel mevcuttur. Haberdar isen bunu anla! Haydi! Suretten ge, manay tercih et! T ki fikrin, grn salam olsun. nk cihann meyvesi onlardr. phe yok ki, onlar yaknlk semasna ykselmilerdir. Gerek devlet ve sevgilinin gzel yznn devleti onlarndr, rahmet ve nur da onlara nasiptir. Yer ve gkten maksud- yezdan, onlardr, bizzat yer ve gk deildir. Artk dn ve kanaat getir ki: Cenab- Hak insanlar hakknda hayr murat eder, er istemez. Sen niin Huda hakknda kt dncede bulunursun? Ktlerden uzak durmas da cmertlik ve ltuf eseridir. Her kim Huda hakknda gzel dnce beslerse ona Huda tarafndan, dnd ey verilir. Cenab- Hak buyuruyor ki: Herkesin benim hakkmdaki zann (benden umduu ey) ne ise ben daima onun zann zereyim. Zan, cisimdir, ben onun canym. Sen o zann vaki olmu gibi kesin bil! Ben o iyi dnceye mkafat olarak yz can bahederim. Can nedir ki, sonsuz mr veririm. Hak Teala buyuruyor ki: Ben kulumun zann yanndaym. Herkesin zannna gre bulunmay adet edinmiim. Onun gnlne o zann benim ilham ettiimi bilsin,
(SAYFA 221)

5715

5720

benim bahedeceim ltfu o zandan anlasn. yleyse hsnzanlar Hakkn resulu ve mjdeleyicisi bilmek lazmdr ki Hakkn, kullarn kendi tarafna davet etmesidir. Ben daima o zannn iinde gizliyim. Ki zaten ben canm, iyi dnce de benim suretimdir (cismimdir). Bunu erh ederken bir daha tekrar edeyim ki: Cenab- Haktan ltuftan baka bir ey gelmez. Ltfu da ltuftur, kahr da. Cenab- Hakkn kahr suretinde grnen ltuflar, dve dve helva yedirmek kabilindendir. Cehennem azab, ancak kullar slah (yola getirmek) iindir. Yoksa o, bir kimseye fenalk istemez. Cennetin gzel yz karsnda, cehennemin irkin ehresi kahr ve gazap grnrse de ikisi de ltuftur. Art niyeti brak! Haktan mminlere fenalk gelmez. Eer sana bir fenalk gelmise, onu, kendin yapmsndr. Bunu niin Hakka isnat etmelidir. Kuran- Kerimde Ve ma zalemna... 88 ayetini oku! Gr ki, zulm kendine kendin yapyorsun! Baba, ocuunu niin tokatlar, ayana niin buka vurur? Btn o kahrlar ocuunun hayr iin deil midir? Evlada babasndan iyi kim dost olabilir? Demek ki dvmek, onu slah iindir, kin ve husumetten deil. Babann, evladna olan hiddet ve iddeti sevgisindendir. Yoksa, hangi baba evladna eziyet eder? Hak Celle ve Ala Hazretleri de kullarna dnya ve ahirette bylece hayr murat eder. phe yoktur ki, o, babadan daha ok efkatlidir. Hatta babadaki efkat de ondan gelmitir. Baba ne almsa Hudadan almtr. Kendisi arada vastadr. Yoksa btn alp satt Hudanndr. Babann rol nedir? Kendi zevki iin bir kadnla yatt, yalnz idi, kendi keyfi iin kadnla evlendi. Ona o zevki ve88 Bakara suresi 2/156 Onlar; balarna bir musibet gelince, Biz phesiz (her eyimizle) Allaha aidiz ve phesiz Ona dneceiz derler.

5725

5730

5735

5740

245

Rebabnme ren, o ihtiyac hissettiren de Cenab- Haktr. Bir damla meniye ana rahminde ocuk sureti veren de Hallak- Tealadr. Babann bunda da bir etkisi yoktur.
5745

Saniin yannda baba kim oluyor ki Hakla beraber onun da ad anlsn. O ite baba da hayrettedir ki: Bir katre meniden byle bir insan yaratmak kimin iidir? Byle iren bir suya lemi hayran edecek derecede gzel suret veriyor, bu ilim ve bu sanatta onun orta, benzeri ve yardmcs da yoktur. diye. Mademki bunlarn hepsini o yapyor, demek ki btn eserler onundur ve o, eserleri hakknda herkesten efkatlidir. inn lillhi ve inn ileyhi rcin anlamnca, Her ey sonunda ona dner. Ondan gelen her ey ona geri dnecektir, tereddd brak! Bunu kesin bil! phe yok ki, Hallak- Kerim, seni yoktan yaratt, yarn yce (ulvi) lemden, yarn aalk (sfli) lemden ald.
(SAYFA 222)

5750

Yce ksmn yksek gklerden, aa olan ksmn da aa yerdendir. Aklnla imann, gk nurundan, kfr ve ihtiras zulmetleri de yer toprandandr.

5755

Her iki kuvvet de seni kendi tarafna ekmek, rakibinin elinden almak ister. Nihayet hangisi galip olursa sen onun mal olur, onun hkm altna girersin. u halde Hakka talip olan cana ne mutlu! Her neye talip isen, sen osun! Can peinde isen, kesin olarak bil ki: Cansn! Bu bahsin tkenecei yok, sen gene evvelki bahsine dn! Hakkn sanat ve eserleri hakkndaki efkatini izah eyle! (Hak Teala) sana yz babadan efkatlidir. Baba, duasnda evlad iin hayr temenni ettii zaman, Hallak- Teala gler, ona der ki: Sen, evladna benden daha efkatli misin? Sen, ne yaptn, ona ne emein geti? Hepsini veren benim, ben ona senden efkatliyim. Sen bouna mdahale ediyorsun, git, aradan k! Ona benden fazla merhamet edecek yoktur. Onun cismini topraktan ben yarattm, tertemiz nurumdan ona can ve akl verdim, daha neler verdiimi ben bilirim. Beka diyarnda da neler vereceim. nk onun biricik yaratcs benim. Sen ne bilirsin? Git, onu bana brak! Ona dnyada byk mertebe verdim. ldkten sonra da daha lsn veririm.

5760

5765

246

Sultan Veled

MAKALE 79
Bu makalede u beyan olunacaktr: Musa Aleyhisselam yalvarnda dedi ki: Ya Rabbi! Adem evlatlarn yokluktan vcuda getirdin, taze fidan gibi vcutlarn cihan banda itina ile terbiye ettin. Cismi ile yolu mkemmelce tamamlannca de ecel satr ile dorar, yok edersin, bundaki hikmet nedir? Dorusu buna benim yreim yanar ki, bu kadar rahmetten sonra bu felaket niindir? Hak Teala Hazretleri buyurdu ki: Ya Musa, sabreyle! Sabr her mkl halleder, vakti gelince anlarsn! Bir mddet sonra orak zaman geldi. Musa Aleyhisselam oran ekti, ekinlerini bimeye koyuldu. Hak Teala buyurdu ki: Ya Musa! Bu ekini ektin, besledin, kemale erdirdin! Yazk deil mi ki biip harap ediyorsun? Musa Aleyhisselam cevap olarak dedi ki: Ben onu bunun iin (bimek zere) ektim, besledim, meydana getirdim ki, tanesini samanndan ayraym da kullarn onunla gdalansnlar. Cenab- Hak buyurdu ki: Ben de insanlar emel orayla biiyorum ki, ruhlar bu aalk lemden kurtularak semaya ksn ve nuruma karsn. Bundan byk fayda olur mu? Hazret-i Musa yalvarrken dedi ki: Ey kerem ve merhamet sahibi yaradanm! nsanlar ltuf ve balarnla yarattn, rem balar gibi ssledin, (SAYFA 223) dta ve ite kemale getirdikten sonra lm klcyla birer birer boazlarsn. Ey kerem sahibi Rabbim, bu kadar ltuf ve keremden sonra onlar parampara etmekteki hikmetin nedir? Ya onlara hayat vermemeliydin, veyahut ldrmemeliydin. Cenab- Hak buyurdu ki: Bu suali brak! Sabret ki, sabr ile her arzuna nail olursun. Benim ilerim akln snrlar dndadr. Kusursuz bir akla sahipsen buraya ba koy. (teslim ol!) Madem ki, emir ve fermanma tabisin, her ne dersem candan dinleyeceksin. Kabul edeceksin. Bu mkl grdn zor i sana hallolacaktr, benim hikmetim senin dilinden rmak gibi akacaktr. Varln hikmeti sana ayan olacak, korkulardan emniyete kavuacaksn! Skntlar iinde gizli rahatlar, saf yokluk iinde sonsuz mr greceksin! Ben bildirmezsem, benim iime nereden akl erdireceksin, ben irat etmezsem yolunu nasl dorultacaksn? Benim ilmim sonsuzdur. Sana dnyada ondan pek az bir ey verdim. Ve onu senin aban ve gayretin olmakszn verdim, gene de srekli artrrm. O lemden sana, faydalanacan kadarn verdim ki ondan faydalanasn. Eer ziyade verirsem, seni zarara uratm olurum. Onun iin anlayacan miktarda verdim. Benim iime kim mdahale edebilir, srrm hangi snrl fikirliler kavrayabilir ki? yleyse, sana verdiim bu aza kanaat et, kreyle! Ta ki bunlara mkafat olarak ilm-i ledn vereyim. T ki az ilmin snrsz, sayl mrn sonsuz olsun. Musa Aleyhisselam, Hak Teala Hazretlerinden bu hitab iitince suali, cevab brakt.Yzn acziyetle kulluk tarafna dnderdi, dknl ycelie tercih etti. Gece gndz tevazu ve alak gnlllk, sdk ve niyazla ibadete koyuldu. T ki Musann hasat zaman geldi. Musa Aleyhisselam ekinlerini bimeye
5770

5775

5780

5785

5790

247

Rebabnme balad. Cenab- Hak buyurdu ki: Ya Musa, bunlar niin biiyorsun? Ekip, besleyip bu kadar zahmetlerle meydana getirdiin bu mahsule yazk olmuyor mu? Dedi ki: Ya Rabbi! Bimezsem bundan nasl faydalanabilirim. Ekilen biilmezse halk, gday nereden alacak, gdasz yaanabilir mi?
5795

Cansz iken terbiye edilerek bitki oldu. imdi bu bimekten de birok faydalar meydana gelecek. Bu mahsullerden saysz iler ortaya kacak, seyrinde devam ederek ahade kadar gidecektir. Hamur olacak, ekmek olacak, insan vcuduna kararak akl ve can olacak. Akl ile can da Hak yolunda giderlerse fani olarak Hakka katlacak, nihayet, ilk ktklar gibi asllarna dnerek seyirleri sona erecektir. Bu ii, (bime iini) bu manalar dnerek yapyorum. Bundan dolay kt bir i yapmyorum. Cenab- Allah, Musa Aleyhisselama sordu ki: Ey nazl kulum! Sen bu salam dnceyi benden almadn m?
(SAYFA 224)

5800

Btn akl ve idrakin benden deil mi? Bilmiyor musun ki bunlar benim yanmda kk ilimlerdir. Niin demezsin ki benim hikmetim o hudutsuz hikmet yannda naiz ve hakirdir. nk o, bu snrsz deryadan bir katredir. Senin hikmetin de gnein yannda bir zerredir.

5805

Burada bir beyit aktr. Gzn a ve onu kesin olarak bil ki: Ben de halk bunun iin ldryorum. ldkten sonra o hayata kavusunlar ki, onda artk mihnet ve lm yoktur. sterim ki, herkeste ne varsa onu artraym. Diken varsa gl edeyim. Fani olduktan sonra ebediyet lkesinde onun snrl mrn sonsuz klaym. Ona keremimden ihsan edeceim eyleri binlerce sene saysam tkenmez. Vereceim hediyelerin en k cennettir. Cennette ona bahedeceim armaan ise, aklamaya smaz. Eer saliklerin benden alacaklar armaanlarn zevkinden padiahlar haberdar olsalard kul olurlard. Padiahlk, saltanat, ta, taht, hizmeti, byklk, her eyden sourlard. Tatl su imedikleri iin, ac ve orak suyun kendilerine berrak su grndn anlarlard. Adi ve irkin de olsa, onlar ancak bunlar grdkleri iin cehennemi cennet sanrlar. Fakat, elest bezminin saf arabn imi olan sufinin ruhu, bu ten tortusu iinde nasl huzur bulabilir? Yllarca padiahlk etmi, her dilenciye armaanlar bahetmi olan bir kimse, dnya klhannda gnl holuuyla nasl yaayabilir? Gamdan, kederden nasl kurtulabilir? Srd saltanat zevkini, o tac ve taht, o debdebe ve gsterii unutabilir mi? Akln varsa buna inanma! Altn verip de sahte paray alacak kimse bulunmaz. Dnyada talib-i yezdan olan kimsenin yn ve istei daima Hudaya olur. nk onun can bedene balanmadan evvel atein saf arabyla mest olmutur. O tat, onun damandan gider mi? Onun mahmurluu gene onunla giderilir. te onlarn eskiyi zlemeleri bundan dolaydr. Her olur olmaz kimse bu yola nerede sluk edecek!

5810

5815

5820

5825

248

Sultan Veled

MAKALE 80
Bu makalede u hadis-i erifin manas erh edilecektir: El-abd men saide f batni ummih ve-akiyyu men akiye f batni ummih; Saadetli, daha anasnn karnnda iken saadetli idi, aki de byle. Zahir ulemas der ki: Bundan kast, annenin cismidir. Evliya ve muhakkikler de derler ki: Hayr! Kast, elest ahdidir. Nitekim Hak Teala hazretleri buyurur: Elestu birabbikum, kalu bela Sizin Rabbiniz ben deil miyim? Dediler: Evet! O vakit bundan ruhlar balklar gibi vahdet deryas iinde idiler. Ycesi de, ala da; makbul de, reddedileni de.
(SAYFA 225) El-abd men saide fi batn mmihi... hadis-i erifindeki mmden kast, elest ahdidir. Senin anladn gibi, giyinip, kuanp sslenmekle iftihar eden kadn deildir. Bil ki bu anne benzetmedir. Hakiki anne odur. Himmet atn o tarafa doru sr! nk sen bu tarafa, o tarafszdan geldin! Kendi asln tarafna ko!

Fil isterim ki, ryasnda Hindistan grmekle istekli olsun. Gzleri Hindistan grmemi olana Hindistandan bahsetsen, dinletemezsin! Ciddi talep o taleptir ki insan istediinden ayr derek onu evk ve heyecanla arar. nsann kadri, mertebesi talebine gredir. Her kim aradn heyecanla talep ederse mertebesi o nispette fazlalar. Her kimde talep yoksa, o kimse l demektir, saf arabn tortusudur. Onun salnn kymeti yoktur. Geri insandr, fakat sen onu hayvan say! O, sureten insandr. Adem odur ki, kendisinde zdrab ve heyecan ola. O evk, hangi ahsta yoksa, eektir. Belki Hak yannda daha bayadr. Bu duygusuzlara Cenab- Hak Kuran- Kerimde edallu89 buyuruyor. nk eeklikleri onlar Haktan mahrum etmitir. Dnyada hayvanlardan ne gibi hal ve hareket ortaya karsa, ondan da hemen ayn hal ve hareket meydana gelir. O da bundan memnundur. Yk eker, her tarafa gider, nereye koturursan oraya koar. nsan, o evk ve heycandan dolay insandr. Bu zellikler kendinde bulunmayanlar, noksandr. Hayvandan da aadr, nk din ykn yklenmek hususunda inatdr. Halbuki, dnyaya din iin, ibadet iin gelmiti, onu yapmad, btn mr yiyip yatmakla geti. Bundan dolay, hayvan ondan ereflidir. nk o, vazifesini yapyor, bu yapmyor. Hayvan, hayvanlk vazifesini yapt, bu insanlk vazifesini yerine getirmedi. nsan olana bu ate cehennemden iddetlidir. Bu, kesin sabittir ki, byle insan eekten aadr ve kalp huzurundan mahrumdur. Vadedilen karla o, karlk grnmedii iin inanmyor. O, ancak mevcuda inanyor. Varln asl madeni yokluk deil mi? Sarholuun
89 Araf suresi 7/179: Andolsun biz, cinler ve insanlardan, kalpleri olup da bunlarla anlamayan, gzleri olup da bunlarla grmeyen, kulaklar olup da bunlarla iitmeyen biroklarn cehennem iin var ettik. te bunlar hayvanlar gibi, hatta daha da aadadrlar. te bunlar gafillerin ta kendileridir.

5830

5835

5840

5845

249

Rebabnme zevki araptan olduu gibi her vcut yokluktan gelmedi mi? Her ltfu, her iyilii yokluktan grmyor muyuz?
5850

yi kt her ey bize yokluktan geliyor, biraz kendine gel de bunu iyi dn ve anla! Elinde ne varsa hep yoktandr. Var olacaklar da yoktan var olacaktr. Dkkandaki kr ve ticaretin hep yokluk bann meyvesi deil midir? Elde mevcut olmayan eyleri mit ve heyecanla talep etmiyor musun? Onlarn yoktan meydana gelmesi, onlar sana bahetmesi iin yoklua balanmyor musun? (SAYFA 226) ocua, bir seneden beri stn emdii memeyi brak, tutma, deseniz o size der ki: Benim stm bu memeden geliyor, bana saysz iyilikleri yapan odur. O, benim iin nimet kaynadr. Beni bundan men edenleri dinlemem. Orta yal, hatta ihtiyar olmusun, ocuk kadar dnemiyorsun, hi olmazsa sylenenleri dinle! O rktn (inanmadn) yokluu bir meme farz et veya bir bahe gibi kabul et. Ondan daima gzel meyveler yiyor, maddeten gda buluyor, gzelleiyorsun! O yokluu kble edin, yzn oraya dnder, kendini akane ona teslim et! Gzlerini yoklukta a! Melekler gibi orada u! nk o yokluk (adem) vefakardr, bu (varlk) cefakardr. Vefal olan, yoklua gnl balar. Adem (yokluk) khne grnr, fakat yenidir. Karanlk grnrse de asl aydnlk odur. Varlk ademden vcuda gelmedi mi? Geri khnedir, fakat yeni gibi yakkldr. Buraya gelenler fani olur. Fakat yoklua giden her ey bakidir. Yer ve gk her ne kadar bykseler de fanilerdir. Baki deillerdir. Ey oul! Manadan baka baki yoktur. Eer beka aryorsan cisimden ge! Ey fakih, fkh deil, mana melekeni talep et! Zira surete, sefalete denlerden bakas talip olamaz. Mana, denizdir, suret, onun yzndeki kpktr. Kp brak, deryann incilerini ara! Varlk kpnden o deryaya ka! T ki bu alak yksek kavgasndan kurtulasn. Enginlik topraktan, ykseklik dumandandr. Halk, bu gk mezar iinde yayor. Ey katre, kalk! Deniz tarafna git. Kpk tortusuna karma, saf derya ol! Eer saf isen, kavgasz grltsz o tarafa ko! ahbaz (ak doan) isen dn! Gene ahn koluna kon! ileyhi rcin 90un manas budur. Dneceksin geldiin yere...

5855

5860

5865

5870

5875

90

Bakara suresi 2/156 Onlar; balarna bir musibet gelince, Biz phesiz (her eyimizle) Allaha aidiz ve phesiz Ona dneceiz derler.

250

Sultan Veled

MAKALE 81
Bu makalede u beyan olunacaktr: Btn ekiller ve zelikler ilm-i ilahide vardr. Bundan dolay, talibe lazmdr ki ekil ve zelliklerden geerek aslna dnsn. inn lillhi ve inn ileyhi rcin 91 buyrulmutur. unu da ifade edecektir ki, btn enbiya ve evliya bir nurdur. Her kim bir veliyi inkar ederse btn enbiya ve evliyay reddetmi olur. Nitekim safravi olan bir kimse bir ekere ac derse btn ekerlere ac diyecei kesinlikle bilinir. u da beyan olunacaktr ki bir eyhe vasl bulunduun zaman onun yannda filan eyh yle ycedir, filan byle kamildir gibi hibir eyhin adn anmamaldr. Mesela, bir kimse mumunu birinin kandilinden yaktktan sonra filann mumundan yaksam daha iyi olurdu derse, kesinlikle biliriz ki, o kimse ahmaktr ve bo konumutur. Ondan i beklenemez. (SAYFA 227) Ba ve ihsan deryasndan kul tealu ayetini dinle, o sevgili vcudundan yz evir! Ezel leminde iken ilm-i ledn, bu tarafa dnce suret oldun, geici heveslerle uratn! Suretten ge! Mana yolunu tut! Suret, kfrdr. Mana, din nurudur. lem suret olunca, tek renk olmutur. Haydi! Gnl aynasndan phe pasn sil! ekil yok olunca kesin bilgi ortaya kar. Sen, din hususunda ondan sonra metin olursun. Ondan sonra baka ekilde pervaza balarsn. Ruhunu esiz Huda tarafna sevkedersin. imdiye kadar olan seyrin, seyrullah idi. Bundan sonraki seyrin, seyr-i fillahtr. Seyr-i fillah, baka trl bir haldir. Nasldr ki, tarif olunamaz, nk keyfiyetsizdir. Evvelki seyrin snr bellidir. kinci seyr, sonsuzdur. Ey din saliki, seyr-i fillaha geldiin zaman, sana ilmel yakin, aynel yakin olur. O seyr gelince kamil olursun, ondan sonra akta senden baka kimse bulunmaz. Vakit vakit aktan Enel hak dersin, Mansur gibi hibir eyden ekinmezsin! Seni asarlarsa, bil ki o dr (sehpa), dr- bekadr (ebediyet lkesi). O drn (sehpann) banda byk ermiler vardr. Ey mrit, o makama vasl olunca sen de Bayezit gibi Leyse fi cubbeti gayrullah92 dersin. yle oldun mu herkes senden faydalanmaya balar. Sekin, halk, herkes senin cmertlik sofrandan beslenir. Bir veliye erimek isteyenler, senin eteine sarlr. Senden talep etmeyen kimsenin istei gereklemez. Merd-i Hudaya vasl olamaz. Kesin olarak bil ki, o vakit, sen de Muhammet Aleyhisselamn tebligat gibi eksiz teblilerde bulunursun. ekerin tad bir tanesinden anlalr. Saysnn okluuna bakarak iki veya fazla deme, hepsi bir ekerdir. Eer iki dersen leme gln olur, ekeri bilmediini anlatm olursun! Merdan- Hudann halleri de eker gibidir. Hepsinin tad ve tesiri birdir.
91 92 Bakara suresi 2/156 Cbbemin altnda Allahtan bakas yoktur.
5880

5885

5890

5895

5900

251

Rebabnme Sana bunlardan hangisi eriirse (hangisiyle sohbetin olursa) dierlerini de onun ayn bil nk hepsi bir ahstr, biri iki grme! Bil ki, hepsi de mum gibi prnurdur. Fakat sen nuru yannda bulunan mumdan al! Mumlarn evvelkileriyle sonrakileri arasnda fark yoktur, hep birdir, ayn nurdur. Birbirinden farksz olunca, eline hangisi getiyse ona sk sarl, t ki senin mumun da yle nurlansn.
5905

Eer bundan baka mum ararsan, bil ki krsn! Din nurundan uzaksn! ocuk gibi bir ie yaramazsn, glenden nasibin, dikenden bakas deildir. Bundan dolay, eer bir veliyi candan tutarsan phesiz ki hepsini tutmu olursun! Bunun gibi birini de brakrsan (reddedersen) hepsini brakm saylrsn! Ten nakna bakma, cana bak! Adet, ten naknn vasfdr (ten sayca oktur), cann vasf ehaddir. Hazineyi byle mertlerden alabilirsin, bunlar bir kere buldun mu, artk ondan ayrlma! T ki onlarn ltuflaryla bilgili ve grgl olasn, t ki bu yol sana onlarn himmetleriyle alsn. T ki seni yolculukta menziline, menziline vardnda da vasl- merdana nail etsinler.
(SAYFA 228)

5910

Hakkyla bil ki, Hak onlardan grnr. Onlarda Haktan bakasn arama. Eer ksmetsiz isen, onlardan ksmet alrsn, kuru ve ya (varlk) tuzandan kurtulursun.

5915

Ey bizden haberdar olan fakir, ilimde, zihin aklnda ein benzerin yoktur, bizden mesnevi incileri istemitin, biz senin iin mana incileri deldik. Canlarn Kbesi Hudann sohbetidir, bu Kbe de evliyann kalbidir. yleyse candan sefer etmek lazmdr ki, o Kbe sana yz gstersin (ksmet olsun). Bu sefer ok uzundur, ben ksaltr, seni menziline hicapsz (vastasz) erdiririm. Ak haclarnn Kbesi bizzat Hudadr. Bu yolu aan kimse nderdir. Bu nderlik, cann ten girdabndan rmak gibi akp kurtulmasdr. Bu hayr kim vasta edinirse, onun hi tarafna seyri kolay olur. Demek ki, bunun sevab ona ait olur. Bu srr cangnlden iyi anla! lemde, ne yerde ne gkte byle hayr kimseden ortaya kmad. Madem ki, mkafat hayr miktarncadr, u halde hayr fazla olann sevab da fazla olur. Talip, verdii bir ekmein sevabn alrsa, cann feda edenin sevab ne olmak lazm gelir, dn! Bir ekmek verene Cenab- Hak tarafndan bir ok hayrlar veriliyor. Fani ruhlara baki olsun diye can sofrasndan gda verenlere kyas et ve iyi bak ki, Huda-y Kerim, karlk olarak neler baheder. Ten nerede, can nerede! Kyas et! Can deryadr, ten gemidir. Bu ba ile o ba arasnda derin fark vardr. Cann ecriyle tenin ecri byledir. Bizim iirimiz (mesnevi) can besler, bunu anlayan, varlndan tez kurtulur. phesiz, seni gklere karr, belki huzur- ilahiye gtrr. Ekmek verenin (maddi iyilik yapann) karl cennettir, can bahedeninki hayat iinde hayattr. yle hayat ki cennetliklerin ondan haberi olsa, candan ak olurlar. ki yz cennete malik olsalar hepsini feda ile, ak ve klk yoluna can atarlar.

5920

5925

5930

5935

252

Sultan Veled Cennetin gzellii onlara cehennem grnr, bal, zehir olur. Hurilerin baklar, gzlerine pek baya grnr, st ve bal rmaklar ac ve sevimsiz gelir. Dilruba ve trnak ieklerinin diken kadar kymeti kalmaz, gururlanlan eyler, utanma vesilesi ve ar olur. Talipler bu yol zere seyrederken feleklerde melekler gpta ederler. Seyirlerindeki sarholuk ve ilerleyie hayran olurlar. Derler: Bu ne yol! Ve ne menzil! O toprakta ne kymetli defineler gmlym. (SAYFA 229) Melekler isimlerin bilgisini (ilm- esmay) ondan iitirler, renirler, ona candan sevgili ve hizmetkar olurlar. Her veli de Hazret-i dem gibi birer merd-i Hudadr. Sakn Hakk ondan ayr zannetme!
5940

5945

253

Rebabnme

MAKALE 82
Bu makale unu beyan edecektir: Nasl ki, dem Aleyhisselam yerde gkte Allahn halifesi ise, dnya halk olan insanlar Hakka irat eder, semalardaki meleklere imamlk ve rehberlik eder ve onlar ilimlerinin stnde birok Rabban ilimler ile aydnlatr ve sslerse, vuslata ermi velilerin cmlesi de ayn hkmdedir. Bu makale unu da ifade edecektir ki, dnya ehvetleri ve tabiatlar atetir. Atein asl cehennemdir. O cihann ibadetten kaynaklanan zevkleriyle keifleri tamamyla nurdur. Ne vakit ki nefis nri yzn Hak dostluu tarafna evirir, nur olur. Evliyann nurunun iksirinden bakr altn olur; nr, nura dnr. Onun mlknn hududu yoktur. Mlk nedir ki, onda ehadden baka ey yoktur. Melekler bundan dolay ona secde ederler. nk onda hadsiz hesapsz nur grrler. Hak Teala onu, menzile rehberlik etsin diye, yerde gkte halife kld.
5950

T ki melekler insanlara klavuz olsun, canlarn o srdan haberdar etsin. Huri, insan, cin ona kul olsunlar, onun nurundan hayat alsnlar. Hudann mutlak vekili demdir. Onun cannn yaknl, nurlarn nurudur. Makam, yksek semalardan yksektir. O, saflarn safdr. Onun yannda saf, tortu gibi kalr. nk her sufi safay ondan iktibas eder. Sen, Ademin ruhunu ruhlarn ruhu bil ki, ondan ruh alasn. Onun iksiri senin ruhuna baland m, ruhun nr de olsa, nur olur. Bil ki nr olan ruh, ruh- hayvandir. Ruh- nur, vasllarn ruhudur. Nr ruhlar, sonunda nur olmak kastyla onlarn (vasllarn) nurundan ders alr. Madem ki dnya hayat iin yokluk kanlmazdr ebediyet tarafna ynel ki ebedi yurt orasdr. Byle bir mlke insan onlar nail klar. Ferdiyet nuru o fertlerden dalr. Merd-i Huda da lemin yardmcsdr ve cihanda Hazret-i dem gibi Allahn halifesidir. Cenab- Hak onu leme rahmet olarak resul klmtr. T ki fakire, zengine ihsanda bulunsun. Onun cann anasr iine koydu ki anasr ehline de can ve gnl bahetsin, krlerin gz alsn, cahiller lim, ahmaklar zeki olsun. yilik ve ktlk kaydndan azade olsunlar, benlik hapsinden kurtulsunlar. Yokluk dnyasnda var olanlar, yce ve dk, ne varsa hepsinin stndedir.(SAYFA 230) Onun ykseklii beladan uzaktr, boluktan da doluluktan da (her eyden) stndr. Orann shhatinde hastalk korkusu yoktur. Padiahl, askere, hazineye muhta deildir. O padiahn hazinesi harcamakla tkenir veya eksilir takmdan deil.

5955

5960

5965

5970

Btn lem ondan aldklar halde o, gene eski halindedir. Vermekle eksilmez. Cihann btn paralar onunla aydnlanr. O, gne gibi ebedi, felekten k yayar. Yce ve alak her ey, o ktan nur devirir, ona bu hediyelerden kesinlikle usan gelmez. yi kt (liyakat olan da olmayan da) ondan gda alr, kamerin nuru da kendisi de ondandr. O beka deryasnn sahili yoktur. Anla ki ilm-i ledne noksan eriemez.

254

Sultan Veled

Onun ilminden ne kadar ilim, hogrsnden ne kadar hogr alrsa alsnlar ne ilmi eksilmeye urar, ne de hilmi. Belki bu arama tarama onlar daha fazla artrr. Gene o fakirin yksne geri dnyorum. O, lemde benzeri olmayan fakirin. Ba gz onun hayalinden bir an gitmi deil, nazarnda ondan baka kimse yoktur. Onun sevgisi canm ve gnlm iinde birlemitir, Hudadan daima istediim odur. Gnlm eker kamna benzer, mayas onun muhabbetidir. Yahut gnlm, nuru o sevgiden ibaret olan bir gzdr. Gnlm ondan bir nefes yoksun deildir. O inci, gnl sedef, can da onun katresidir. Byle nadir ve makbul kitap (Mesnevi) o fakirin iltimasyla yazld. Onun aruzusuyla iir ipine dizildi. T ki cihan onun tarafna klavuzlasn. Bu, ona maldan, mlkten daha kymetlidir, hakikatte ebedi mlk bundan meydana gelir. Dnya mlk ihtilam uykusu gibidir, ebedi mlk ise sahibi gibi daim ve bakidir. Dnya mlk kalmaz, ukba mlk kalr. Bunu brak gitsin, onu al! nk senin yerin pak yreklerdedir. Toprak altna mnkirler gibi gitmemelisin. Can olduka, ten giderse gam deil. Can, aalardan ycelere ykselir. Kabuun kymeti, cevizin iini muhafaza edip besledii iindir. z, perdesiz grnrse daha kymetli olur ve phesiz grlr. , kabuk perdesinden kar da srf i kalrsa elbet daha kymetli olur. O cevize kimse rk diyemez yahut kabuu yoktur, diye reddetmez. Belki onun kemali bu halinde daha iyi anlalr. nk kabuunda iken bu kadar ak deildi. Artk kabuktan kurtulduktan sonra szdrlm bal gibi halis olur ve her tatlya girebilir. Saf sufilerin gdasn tekil eder. O sufiler ki, derunlarna Kaf Dan sdrmlardr. Kaf nedir ki, onlarn canlarnda lem mevcuttur, lemin de kymeti yok, kalplerinde Huda oturuyor. Cevizin krlp kabuundan soyulmas byle yzlerce hakikati temsil eder. Mminin lm de byledir. Onlar lmde ebedi hayat bulurlar.
(SAYFA 231) Kabuk gibi olan tenden ayrlr, besleyici konumundaki can, Huda ile baki kalr.

5975

5980

5985

5990

5995

Ten kabuu toprakta rr gider, can incisi taptaze olarak Hazrete kavuur. Cahillik edip de byle kimseye ld deme! Hayat buldu, onu bir dostu ald gtrd de! Cisimde iken katre idi, imdi derya oldu; zerre idi, gne oldu. Cahil halk yannda lm, donmak, ryp mahvolmaktan ibaret saylrsa da hakikatte temizlik ve diriliktir. Zevk ve safadr, sonsuz devlettir. Bir veli ile bir nefes sohbet eden kimsenin, lmden hibir gam, korkusu olmaz. Ona atfedecei kudret nazar yle bir nur baheder ki o nur cehennem ateini sndrr. nk hadis-i erifte buyrulmutur: Cehennem mminlere rica eder, der ki: Ey mmin, abuk ge ki nurun benim nrm sndrd. O veli sana byle bir nur bahedince, kle isen de ah olursun!

6000

6005

255

Rebabnme

6010

nk ziyaret eden, ziyaret edilenden yle bir nur toplar ki, gne bile ondan istifade eder. phesiz, o nur yle yz ate olsa sndrr, belki dikenleri glen eder. Daha isterse o cehennemi cennet eder, semadaki gne o nurun deersiz bir zerresidir. Onun hkmyle nr, nur olursa, o faziletli nurun ne olmas lazm geleceini sen syle. O kimse ki, nazaryla bakr altn eder. phe etme ki altn da elmas eyler. Eer inci tanesi ise daha kymetli bir hale getirir, belki Hazret-i sa gibi feleklerin byklerinden eder. Bizim fakirimiz (bahsetmekte bulunduu mrit) din ulusu olunca, canmzn ayin ve ibadeti de onun ak olur. ster melek olsun ister beer, onun hsnnden bakas gzmze grnmez. Allahtan mrnn uzun olmasn ister, dnyada ona devlet, makam ve ycelikler dileriz. O nder zahiren her ne kadar bizden uzakta ise de batnen bizimle beraberdir. Ey manaya aina olan kimse, uzaklk ekilseldir. O, manen yakndr. Dinle! (timat eyle.) O yaknln erhini, benden, bensiz ve sensiz, dudaksz ve kulaksz, ten vastas olmadan o esrara mahrem olduun, o gnein nurundan ay gibi faydalandn zaman gnlmde perdesiz grrsn ve benim ona farkllk kabul etmeyen visalimi bilir ve anlarsn! yleyse o fakiri bizden uzak sanma! Keman (yay) bizimle beraber olduka okun kaybolmasnn ehemmiyeti yok. Keman mevcut olursa, ok nereden olsa bulunabilir. Asl bizimle olduka paralarn yokluunun nemi yoktur. Ey dost! Asl, onun ruhudur, cismi deil. simlendirilen hazr olursa ismin ehemmiyeti kalmaz. krn varsa ona ne isim verirsen ver, adnn deimesiyle zat deimez. Eer sen benimle perdesiz hemdem olaydn, sana bunun srrn mahrem olarak sylerdim. Fakat sana gizlice kalp yoluyla syleyeyim, byle bir srdan hari kalmayasn diye. Can ve gnln ii suretsizdir. Geri maddi unsuru itibariyle grnmemektedir.
(SAYFA 232) Evet, vcudu bizden uzaktr, fakat ruhu bizimle beraberdir ve gnlden bir an rtl deildir. Bil ki, gayb ve hazr byledir. Sureti (cismi) gzmde, ruhu canmdadr.

6015

6020

6025

6030

256

Sultan Veled

MAKALE 83
Bu makale unu beyan edecektir: n ak kemalini bulduu vakit arada ikilik kalmaz (kla mauk bir vcut olur). Nitekim bir air demitir: Ene min ehva ve min ehva ene Ben am, maukum da kendimdir. Mecnuna akn atei stn gelmiti. Doktoru dedi ki: Kan aldrmak lazmdr. Mecnun fassatn (kan alan cerrah) yanna gitti. Cerrah, neterini vuraca srada bard ki: Sakn, Leylann kann dkme ki ben akta btn Leyla kesildim (ayn Leyla oldum). Mansur da ayn sebeple Enel Hak demitir, Bayezit de buna binaen Leyse fi cbbeti sivallah - Benim cbbemde yalnz Allah vardr. demitir. Hazret-i Peygamber de za temmel fakru fehvallahu93 buyurmutur. Mecnun, Leylaya u yolda bir mektup yazmak istedi. Ne kadar gamszsn, ne ok nazlsn, ateinle sineleri yakarsn, serke olduun kadar da kindarsn. klarn kanna susamsn, tandklarndan yabanc gibi rker, kaarsn! Gzler onun yznn hayaliyle dolu, aklar ona can feda edercesine talip olduklar halde o, hepsini de terk edip ancak kendine ktr. Herkes, huzurunda can verse, alayc bir glle karlar. Yreklerde merhametsizce derin yaralar aar, naz da cevri de inatl da snrszdr. Garibi u ki: klara yine onun ayrl, kavumas gibi makbul oluyor. Fasklara arabn makbuliyeti gibi. Tatl zevkler onlara ayrlktan yz gsteriyor. Alk ve honutsuzluk da karlama zamanlarnda ortaya kyor. Onun ak, aklarna yaknlk ve kavuma olmutur, hayali, hakikatlere tercih ediyorlar. Aklarn mal, mlk aktr, cmlesi de noksan olduklar halde kemal sahibi olmulardr. Artmay, eriyip akmakta bulurlar, can kuman noksanlk tezgahnda dokurlar. Aklarn hayat fani olmaktadr, ahlklar, bendelikleridir. Dnyada ak, akln aksinedir. Onun temaylleri bununkinden bakadr. Akl, vnmeye neden olan eylerle iftihar eder, ak bunlar ar sayar. Perianlk onlarn ba tacdr. Bir beyit aktr. Akl, tam bir medeniyete kavumak ister, bilakis akn arad, harap olmaktr. Akl, vcudun ve shhatin stne titrer, ak rahat mihnette bulur. Bir kelime ile akl ne isterse, ak onlarn hepsinin aleyhindedir. Akllya gre makbul olan her ey, a gre reddolunacaklardandr.
(SAYFA 233)

6035

6040

6045

6050

yi bil ki, akl akn zdddr. Bundan dolay aralarnda dostluk bulunamaz. Belki birbirlerini eletirirler. Deil mi ki ztlardr, tabiatyla dmandrlar. Bu mtalaalarn sonu gelmez. Onu brak da Mecnunun mektubunu anlat!

93

Fakirlik tamam olduu zaman o Allahtr

257

Rebabnme Evet! Mecnun mektubunu yazmaya ve derinindeki hali kalemiyle ifadeye balamt. Fakat akn cokusuyla birdenbire fikir deitirerek yazdna, yazacana piman oldu. Kalemi kaldrp att. Dedi ki: Onun hayaliyle gzlerim dolu, ismi dilimde daima ve elimde olmadan sylenip duruyor. Zikri, fikri dilimden ve gnlmden bir an kaybolmuyorken, ben bu mektubu kime yazyorum? Bir an onsuz olmadm halde ben kime sz sylyor ve kimden visal istiyorum? Canla ten gibi daima beraber bulunuruz, ayr deiliz. Bundan dolay, kendime sahip olup aknlktan kurtulaym. Gene bir gn akn hararetiyle zavallnn sal kaybolmutu. Tabibe giderek halini anlatt: Dedi ki: Yanyorum, hastalm neyse bana bir are bul! Doktor, kan galabesidir, cerraha git de biraz kan aldr! dedi. Mecnun hemen fassada (cerrah) mracaat etti. T ki kan aldrsn da hastal gesin.
6065

6055

6060

Vcudunu istila eden atein bu suretle geeceini mit ediyordu. Fassat, Mecnunun kolunu tuttu, neterini vuraca zaman, kolunu ekerek feryat etti ki: Ey maharetli stat! Brak! Cahillik edip de bu kan aktma! Akll isen benden elini ek! Zira, haksz yere Leylann kann dkeceksin, zavallnn ne kabahati var? Cerrah dedi ki: Nerede Leyla? Uyuyor musun? Yoksa cin arpt da sara m tuttu? Mecnun dedi ki: Ey usta! Burada hayal nerede? Sen aklarn halini hayal tasavvur etme! Benim vcudumda Leyladan baka kimse yoktur. Vcudumu dikkatle yarp asan Leyladan baka bir ey bulamazsn! Ben, bu surete girmi, Leylann t kendisiyim. Benden akacak kan, Leylann kandr. Cerrah, Mecnundan bunlar dinledi, Mecnunun aknn tabiatndan ona da bir ate eriti. Neteri brakt, o anda o da Mecnun gibi bir Mecnun oldu, o da sevgilisini aramaya balad, iine den ate onu yakt, o da Mecnun gibi dalara, sahralara dt. An sz, insan k eder. nsan da kadar metin olsa bir saman p gibi kaldrr atar. Akllnn sz, akll; cahilin sz (sohbeti) cahil eder. Zahidin sohbeti de elbette ki, ahs onun gibi zahit eyler. yleyse, cihanda gzide insanlardan dost edin ki halkn yksek tabakasndan olasn. T ki onun himmetiyle herkesten yce, Mesih gibi semalarda serdar olasn. Dnyada aktan bakasn arama (bakasyla dost olma). T ki onun feyziyle semalarda uasn! Mahluklarn en gzidesi ktr. Zahit o yaknl, o mertebeyi nerede bulacak? Zahitler yollarn yryerek katederler, aklar uarak. (SAYFA 234) Zahidin asrlarda kazandnn birok mislini, klar bir anda kazanr. Mecnunun ak aradan ikilii kaldrnca o araptan g alarak vahdet sarhou oldu. Gayr iken ayn Leyla oldu. Leylaya syleyeceklerini kendine syledi ve onun tarafndan da kendini dinledi. Leyla, can gibi onun vcudunun paralarna sirayet etmi, ak arabyla ebedi sarho idi. Mecnuna aktan dolay o hal gelince, evvelce ayr olan iki vcut bir oldu.

6070

6075

6080

6085

258

Sultan Veled Muhabbet iksiriyle iki vcut bir olunca, Leylay kendinden ayr grmemeye balad. imdi syle bakaym: Mecnunun ak byle olursa, Hakk aka gren veliyyullahn ak nasl olmak lazm gelir? Bunlar birbirine kyas et, akllysan bu iki ak arasndaki fark gr! Ak gelince birden baka ey kalmaz, yakin gelince gnlmden phenin yok olduu gibi. Vahid-i hakikinin ak, seni adet klfetinden kurtarr, batan baa ak olursun. Saf ayna gibi olan kalbinde cemal-i Muhammediden (s.a.v.) baka ey gremezsin. Muhammet Mustafay (s.a.v.), Sakn, Haktan baka bilme! O, zahiren, batnen nur- Haktr. Dikkat et! te Enel Hak budur. nk onun inananlar kendinde Haktan bakasn grmedi. Kendi nakn vcut sahifesinden sildi. Nihayet kendini grmedi, Hakk grd. O canlarn can aynada bensiz ve sensiz cilve ederek yzn gsterir. O bensiz benlik sebebiyle iinde her ey bir olur. Hatta i ile d da. Artk zt ile benzer de bir olur, vahdetin olduu yerde aka ile ciddi hkmsz, farksz kalr. Zahirde, batnda Haktan baka kimse kalmaz, Huda kendini kendi sena eder. Gzn aar da mana kulayla dinlersen, leyse fiddari sivallah iitirsin! Ak, seni adetten vahdete gtrr, okluk perdesini yrtar. Ak, ister hakiki, ister mecazi olsun, a vahdet canibine klavuzlar. Sende gerekten ak varsa, akn ister Hudaya olsun, ister bir insana olsun, safa ve menzil itibariyle farkszdr. Her ikisi de ayn neticeyi verir. nk akta, aktan baka ey yoktur. Niyet ve isim onun eri pdr. Niyet ve ismin sonu varla son olur. Mestlikte batp kalan ak binian olur. Rehber, yalnz aktr, mutluluk aktan ibarettir, cennet ve kevser de bizzat aktr. Ak gelince irade gider. Ak deryasnn dalgalar, seni istedii yere yuvarlar durur. O deryada niyetin eseri yoktur. Onun dalgalar arasnda yzlerle cihan yuvarlanr. Sel ve rmak suyu zerindeki pn hali neyse, kendini akn elinde yle (meslubul-irade-iradeden soyutlanm) bil! Akn elinde alet olann, ak sarholuu ile, bandan ayandan haberi olmaz. O, muhakkak mazhar- yezdandr. Dtan ten grnrse de hakikatte candr. Sureti (cismi) Hakkn elinde alettir. Ondan ne vcuda gelirse o haletten (alet olmasndan) bil! Cihanda kutb- hakiki odur, yer gk onun hkmndedir. Halka kendilerini eyh ve mrit gstermek iin ak alet edinenler de vardr. Halet olan ak yannda (ak- ilahi yannda) alet olan akn ne deeri vardr?
(SAYFA 235)

6090

6095

6100

6105

6110

6115

Ak- Hak, ahs Hakkn elinde alet klar. Irmak suyu zerindeki p gibi. O su, o p yuvarlaya yuvarlaya her tarafa gtrr, durmakszn srkler. O kimse ki, hakikaten aktr, perde arkasnda gizlidir, zerine kilit vurulmutur. Ahmaklk edip de o cahil (sahte ak) yanna gitme! Bo daarcktan ne alabileceksin? Mflis dilenci sana lokma verebilir mi? Kendi a olan, seni yemee davet edebilir mi?

6120

259

Rebabnme

6125

O, rmak gibi grnse de seraptr, lafazanlna aldanarak semtine urama! Onun yanna gitmekle kymetli vaktin zayi olmasn, taa srlar sylemek gibi... zetle, lafa aldanp da herkese teslim olma! nk davalar ekseriyen laftan ibaret olur. Her kaynayan kazann yemeini yeme! nk hepsinde pien yemek bir olmaz. Kimi pilav, kimi paa, kimi ikembe, kimi mumbar... Bunun gibi, her dkkanda eker arama! Her sudan tulumunu, krban doldurma! Sularn hepsi de grnte saf sema gibi berraktr. Fakat her birinin tad bakadr. Kimi tatl, kimi tuzlu, kimi acdr. yleyse eitlerine bak, acy tatldan ayrt et, renge aldanma! Sular, her birinin tadn tatmak suretiyle ayrabilirsin! Bunun gibi, dini de zevk yolundan ara! Namazda, niyazda evkte ara! Her kim imanndan zevk duymazsa, gnah iinde boulur kalr.

6130

6135

260

Sultan Veled

MAKALE 84
Bu makale u hadis-i erifi izah edecektir: El-iman kllh zevkun ve evkun man, zevkle evkten ibarettir. mann asl ancak zevk ve mesttir. Bir zahit ki imanndan zevk duymuyor, onu l say! Her ne kadar diri grnse de. nk onda hakiki ruh yoktur. Onu diri gsteren, hakiki ruhun ona aksetmi olan glgesidir. Nasl ki gnein evi aydnlatr, cahil olan onu evin kendi aydnl zanneder. Bilmez ki emanettir, gnein nn yansmasdr. Bu makale unu da bildirecektir. Nefis ile dnya insan aldatr, hile ile kendilerini dost gsterirler. ehevat ile, gzellerle, tatl yal yemeklerle kendilerine balarlar. Cahil insanlar bunlar kendi haklarnda hayr ve menfaat zannederler. Bilmezler ki, zarar stne zarardr. Nitekim kt bir adam pak bir ocuu para ile riya ve tatl dille ikna ederek lekeler. ocuk cahillikle kendine yaplan bu tevazu ve ihsan hakknda nimet ve muhabbet eseri zannederek aldanr, fakat onun fenaln rsva ve kt isimli olduktan sonra anlar. Babas veya hocas onu dverek, sktrarak ilimleri renmekle megul ederler. Bunlar da balangta ocua fena ve ac gelir ve dmanlk grnr. Fakat bunlarn da dostluk ve efkat eseri olduunu sonradan anlar. Ahiret halleri de byledir. mann asl zevk ve evkten ibarettir. O cihan ki orada ne stnlk vardr, ne taht. Cenab- Peygamber El-iman zevkun ve evkun buyurmutur. Acrm o kimseye ki onda ak ve evk yoktur. nsanda ak olmazsa, onu l bil! Yeryznde bulunuyorsa da,
(SAYFA 236)

onun vcudu sa olsa da ruhu ldr. Hararetli grnse de donmutur. Onun sa grnmesi kalp akenin d grnne benzer. Nihayet foyas meydana kar. Onda deer arama! Hayvani ruh onda emanettir. Kanal iinde akp giden su gibi. Ondaki can deil, cann yansyan dr. Yansmadan doan hayat, geicidir. nk n yansmas n varlyla mmkndr. Ik gidince aksi de kalmaz. O evdeki (aksz vcuttaki) ule iretidir, ondan srekli fayda da mmkn deildir. nk k gnele beraber dner dolar. Haydi, o gnei k gibi sen de takip et! T ki karanlk iinde kalmayasn, Yusuf gibi, atldn kuyudan kmaya bak! zerine bir anne efkatiyle titrediin bu dman nefsinin mevcudiyeti kuyuya benzer. abuk k ki orada bir ey yoktur. Sakn! Onun kandrmacasna aldanma. nk seni kandrma ve hile ile bir ku gibi aldatarak sana tuza yuva gibi gsteriyor. Kendini sana snak olarak gsteriyor. T ki orada candan ikametgah kurasn. Sana der ki: Bu tatl yemeklerden ye! Halkn maln haksz yere al ki zengin olasn! Yemeklerden gda ve kuvvet almyor musun? Servet, sana riyaset ve ululuk vermiyor mu? Emin ol ki ben sana babandan da, akrabandan da hayrlym. Bakasna inanrsan yanarsn. Sana onun szleri akllca grnr. Bundan dolay daima ona yr olursun.

6140

6145

6150

6155

261

Rebabnme Fakat, bir de enbiya ve evliyay dinle: Nefsin en byk dmanndr. diyorlar. Sakn, hilesine aldanma ki o, dmandr. Can ba ve can fidan iine yerlemi kurttur. yle bir yol kesicidir ki daima ayana yz srer, her zaman yeni yeni ivebazlklar gsterir. O iveleri tuzaa konulan tane bil ki, seni ku gibi tutmak iindir.
6160

Tpk bir Luti gibi: Saf bir ocua der ki, Ey gzel gzl ocuk, sen benim yanmda aydan daha parlaksn. Ona altn ve gm bezlederek batan karr. Nihayet, onu ku gibi tuzaa drerek kullanr ve adn ktye karr. ocuk bu aldantan dolay sonunda salarn yolar, elleriyle ban ve barn dver. Baba d ona ac grnr, onu eeke reddeder. Sonunda hepsinin ters olduunu gnl aynasnn pas silindii zaman grr, gaflet uykusundan uyand zaman, sahte para ile gerek paray anlar (cehaletinden dolay). Babasnn, kendine fena grnen tlerinin kymetini takdir etmeye balar (bade harabl Basra).94 Yol kesici nefsin szleri de byledir: Lutinin ifalkar szleri gibidir ki seni yemek, uyumak, mal ve kadn gibi ho gelen eylerle (SAYFA 237) yolundan alkor, sakn hilesine aldanma, semtine urama! (Tekrar ediyorum) Sakn hilesine aldanma! Onun elinden kurtulmak kolay deil, ok gtr. Enbiya sana baba gibi t verir, nk onlar senin haline elverecei senden iyi bilirler. Sana anne ve akrabandan daha efkatlidirler. Her ne kadar teklifleri nefse ar gelirse de o atee girersen tazelik bulursun. Safana snr, son olmaz. Evliyann ac tleri, neticede Hsrevle irinin kavumalarndan daha tatl gelir. Onlarn nasihatleri seni zindandan kurtarr, nefis kuyusunun derinliinden sratarak karr. Sana ilk nce nefsin tleri ho grnr, fakat sonunda seni sihirle balar, hapse atar. Sana Hazret-i Peygamber vaktinden evvel her eyi sylemi, din yolunu temizlikle gstermitir.

6165

6170

6175

94

Basra harab olduktan sonra.

262

Sultan Veled

MAKALE 85
Bu makalede Huffetul-cennetu bil-mekrih ve huffetun-nru biehevti hadis-i erifi erh olunacaktr. Meali: Cennet yolu bela ve musibetlerle, cehennem yolu da hoa giden eylerle donanmtr. Cenab- Peygamber buyuruyorlar ki: Sana mihnet, ac ve sevimsiz grnen her ey, cennetin dikenli yoludur; tatl, ho ve gzel grnen eyler de cehenneme doru giden yoldur. u halde zahmetli yolu tercih eden cennettedir. Rahat yolunu tercih eden de ebedi skntya maruz kalr. Cennet yolu batan baa dikenliktir. Cehennem yolu da bilakis glzar ve gsterili aalarla bezenmitir. Dikenli yolu tutarsan cenneti bulursun, glen tarafna gidersen, bil ki cehennemdesin! Hazret-i Peygamberden Haffetil-cennet bilmekkare...yi iittin! Onu cangnlden kabul et! Bil ki, cehennem yolu, senin nefsani ehvetlerindir, cismani ve hayvani lezzetlerindir. Ne mutlu o cana ki; onun sermayesi, rahat brakmak ve sknt ekmekten ibarettir. Hakkn vaadini yerine getirerek, mutmain olarak, gveni Allah korkusunda arar. Zahmet, ona rahat etmekten iyi gelir, ebediliin veresiye ticareti dnyann pein krndan iyi grnr. Zaten her ite rahat, mihnettedir. Hibir kimse zahmet ekmeden av avlayamamtr. Hamallar yk birbirinden kapar ki o yoldan bir ksmet elde ederek rahat etsin. Bu dnyann gerek iyi, gerek kt, btn hal ve vasf byledir. Akln varsa muhakeme et! lemde skntsz nimet yoktur. Darlksz bir saha arama, bulamazsn. Eer yle zahmetsiz bir nimete konmak emelinde isen, i yemek peinde koarsn. Amel zahmetine katlanmadan da cennet mlkn elde edemezsin. Mabuduna ibadetsiz nasl kavuabilirsin? Bu tamah kafandan kar ve byle bo emelden kalbini temizle ki, bu, hi olmamtr ve hi de olmayacaktr. Gnln bu endie ile megul etme! Eer zahmet ekmeden devlete ermi birini grrsen, ehemmiyet verme! Ekseriyete bak ki dediim gibidir.
(SAYFA 238)

6180

6185

6190

Bu, binde bir, dnyada pek az tesadf eden nadir durumlardandr. Atn galip tarafna sr!
6195

Nadir zerine kimse hkm vermemitir. Sakn ha sakn ekseriyetten ayrlma! T ki sonunda isteine eresin. Gamn meserrete dnsn. Burada iyi yemeyenler, orada yer, burada mahsul almayanlar orada alr. Her kim tamah terk ederek ala sabrederse sonunda (cennette) leziz ve nefis yemeklerle doyurulur. Ey akll, dnyann u birka gnlk zahmetine katlan ki bereketli ve sonsuz nimete nail olasn! Onda bir ticaret, tacirlerce kr saylmaz. Bire on kazanmaya bak ki bu kr herkese nasip olmaz. Eer fevklde bir kr temin etmek istersen, nefsin hazzn verme ki yle bir ticaret elde edesin. Dnyada Hak iin yaplan zht ve takvann ahiretteki mkafat ebedi mlktr. Herhangi bir alverite bire on kazanrsan, artk o ipe sk sarlr, elden brakmazsn. O ip, emir ve nehy ipidir. Irmak gibi, emir ba tarafna doru ak!

6200

263

Rebabnme Salam ip, Kurandr ve Kurandaki hkmlerdir. Her kim Hak rzas iin ona skca tutunursa, phe yok ki, o ip delaletiyle Hakka kavuur. nk o ipin liflerini bizzat Hak Teala bkmtr. Taat, zikir, huuyla eda olunan namaz sende bulunursa, bilhassa alk. O alk ki, ibadetlerin anasdr, mutluluk ve rahat kaynadr. Temiz can onunla huzur bulur, vcudun shhati onunla idame olunur. O alk senin hem ruhuna, hem vcuduna menfaatlidir. Ey Hak adam! Az yemeyi adet edin! Dnya ve ahiretin menfaatleri ondadr. Eer kendini seversen, az ye! Evliyann iar (meslekleri), tbbn esas az yemektir. Hangi meslekte bulunursan bulun, hangi trden olursan ol, az yemeye al! nk ok yemek, hrstan ileri gelir. Hrs ise nefsin en kt huylarndandr. Vaz ge! Dman nefsin eline silah verme, t ki seni balk gibi aa drmesin. Onun ban gayret klcyla kes ki, Huda seni kullar srasna davet etsin. Onun istediklerini vermezsen sana itaat eder. Ondan sonra istekte bulunmaktan vazgeer, emrine boyun bker. O, sana esir olur, sen de ona emir olursun! O zaman huzurunda, l dersen, lr. O, bir defa itaat altna girdi mi btn dertlerin derman bulur. Ondan sonra, el gibi senin hesabna alr, ayak gibi aa yukar senin hesabna koar, seirtir. Cenab- Peygamberin Eslem eytani buyurmasnn manas budur ki, eytan onun emri altna girmiti. yle deil mi ki, hizmetkarn senin elin ve ayandr. Her tarafa senin iin koar. arya senin iin gider, ava ksan taz gibi ardnda gider, av senin iin tutar. Senin, kendin iin yapmak istediin eylerin hepsini, senin yerine, senin iin o yapar. Baka trl hareket edemez. nk bir defa, senin emrin altna girmitir. Bir de bunun aksini dn. Eer sen onun esiri isen, onun arzusu nerede ise oraya komaya mecbur olursun, o fena nefsin elinde alet, Rahman yannda eytan gibi kovulmu olursun. Sen de onun gibi manen eytan demeksin. nk onun peinde koup geziyorsun! O, sahte ssleriyle zenginlerin, fakirlerin yollarn kesmektedir.
(SAYFA 239)

6205

6210

6215

6220

6225

6230

Mademki sen malupsun, o galiptir. Sen onun hkmndesin; o, z sen, kabuksun. Ne mutlu ona ki hayr galiptir, daima Hakkn rahmetine taliptir. Onunla tek bana vuruur, daima abada bulunur. arap gibi kann ier, zelil ve itaatkar eder, evini barkn harap eyler. Gece gndz onunla harp eder, kkn gvdesini kazmaya urar. Hudadan yalvararak yardm talep eder ki, onu gebertsin de errinden emin olsun. Cenab- Hak buyurdu ki: La havle vela kuvvete illa billah de ki bu mbarek kelime onu kahreder. Ben sana bu cenkte yardm ederim. O, Kaf Da da olsa p gibi kalr. Onu kahr hususunda ben sana yardmc olursam kkn kazarm. Madem ki, benim emrime tabi olmakla onunla arpyorsun, benim rzam iin onun boynunu koparmak istiyorsun! Ben seni onun elinde gsz brakr mym ki sen ona malup ola, ondan geri

6235

6240

264

Sultan Veled kalasn! Ben her ne kadar zaferi senin elinde aa karyorsam da, o hamleyi yapan benim. Nasl ki bir baba kk ocuuna der ki: u ta iki elinle tut, kaldr! Sonra ocua yardm eder. Ellerini ocuun ellerinin altna srerek ta birlikte kaldrrlar. ocuk, o kocaman ta kendim kaldrdm diyerek sevinir ve kurulur. te bunun gibi, Cenab- Hak da: Ey kulum, gayretinle dman yerin dibine geti, onu yapan ben olduum halde seni dllendirmek iin sendenmi gibi gsteriyorum. der ve onu takdir ederek mkafatlandrr, derecesini yldzlardan yce eder. Durma, al! Benim elimden ne gelir, gayretimin ne kymeti var deme, bir nefes de olsa ibadetten geri durma! Senin az grdn o ibadet, ruhunda nee ve elence meydana getirir, terazini doldurur. Hak Teala Hazretleri buyurur ki: Benim indimde az eyler hadsiz hesapsz, bin denecek derecede oalr. Ben az eyleri -fen ve sanat gibi vastalara muhta olmadan- oaltmaya kadirim. Bil ki yoktan da var ederim. Varlklara yzlerce ba benim ltfumdandr. ok olsun, az olsun; fazla veya noksan bulunsun, emin ol ki ileride iine yarar. Ben her eye kadirim, yardma da ihtiyacm yok. man sadk olanlar bunu kesin olarak bilir. Bilki bu kudret benim deryamdan bir katredir. Her an benden byle yzlerce kudret meydana gelir. Ey Veled, (Sultan Veled) mademki kudretin sonu yoktur. Hudadan daima yardm iste! Sakn, muradm oldu diyerek istemekten geri durma! Kyamete kadar iste!
(SAYFA 240)

6245

6250

6255

Ak bahsinin sonu yoktur. Bundan dolay, himmet (gayret) atn bizzat ak tarafna doru sr! Aktan, akane bahset! Dua ve niyazlarnda aktan baka bir ey isteme!
6260

Ak, eyh-i kamildir. Onu tut, sana ne verirse onu kabul et! Onun kfrn slamdan iyi bil! Onun evgeni nnde top gibi yuvarlan! Onun yolunda cannla oyna, ba ekme, ondan baka kimsenin adn anma! Muhakkak bil ki her ey aktr, aktan baka ey yoktur. Aktan geme! Onun mahallesinde kal! T ki orada huriler, kasrlar, yzlerce nur deryas gresin! Onun deryasna bakarak cihan bir katre, gnee kyasen gkleri bir zerre gresin! Bu cihanda akn akn dolaan insanlar grerek hallerine acyasn. Az eyin onlara ok grnne, dikenlii glen sanlarna hayret edersin. O gafil halka dnyann deersiz bir zevki, gzlerine hazine grnyor. Onu elde etmek iin shhatlerini kaybediyorlar. Eeklik ederek tavla zarn Kbe sanyorlar, aptallklarndan cezay mkafat sanyorlar. Bu dnyada fare gibi yuva kurmular, vahiler gibi ne ilimden haberleri var, ne dinden. eytan sapknlndan ibaret olan bu haletle mrlerini sona erdiriyorlar. Bir merd-i Hudann nazar onlara dokunursa o iksir ile bakrlar altn olur. Onun kfr phesiz slam olur. Nasl ki katreler denizde inci olur. Deil mi ki bir le tuzlaya dse bir mddet sonra tamamen tuza dnyor. Bunda phe yok.

6265

6270

265

Rebabnme

6275

O halde, bir mminin himmetiyle bir kafirin ehl-i din olmasna neden inanmyorsun? Ak, btn iksirlerin iksiridir; her kim ktr, o byktr, nderdir. Btn eyann tazelii, hayat ondandr. O, oban gibidir, halk da sr. Her kimin talihi yr olur da onunla sohbet ederse, dikenlerinde gller biter. Dikeni, gl ne edeceksin, onun ltfuyla paralar btn olur. Her kim bir veliye bir an yakn olursa, onun makam gn en yksek tabakasnn stnde olur. O kimse -mesela- Firavun ise Musa olur, Deccal ise sa olur, karnca ise Sleyman olur, katre ise umman olur. eytan kadar irkin olsa, melekleri imrendirecek kadar gzelleir ayan yerden sumana kor. Asuman da ne? Yerde gkte ondan baka kimse bulunmaz, leme evk ve zevk hep ondan dalr. Onun nurunda halis arabn neesi ve zellii vardr, nurundan herkes faydalanr. Yollarn onunla aydnlatrlar, cmlesi de onun harmannda dane toplarlar. Ak insana daha bunun gibi yzlerce meziyet baheder. Sineni ankaya stn klar. Ak, her kime yr ve yakn olursa, ar l ayann altna yer olur. Fer de ar da, onun nurundan k alr, dikenler onun ltfuyla glen olur. (SAYFA 241) Fakat bu devlet, herkese nerede nasip olacak? Bu, cesetten kurtulanlarn ksmetidir.

6280

6285

6290

266

Sultan Veled

MAKALE 86
Bu makalede u beyan olunacaktr: Ahirette talipler, zahitler ve mctehitler iin ve refea badakum fevka badn derectin95 yce sznde buyurulduu gibi, eitli ikram, mkafat ve dereceler vardr. Dnyada olduu gibi halkn kimi zengin, kimi daha zengin, kimi bey, kimi paa, kimi vezir, kimi padiahtr. Fakat vasl- ilallah olanlarn makamlar o kadar ycedir ki taliplerden, zahit ve mctehitlerden hibiri o dereceye ykselemez. Belki byle yksek derecelerin varlndan bile haberdar deillerdir. Karncayla Sleyman arasndaki fark gibi, taliplerle vasllar arasndaki mesafe de nispet kabul etmez. Zahitlere akn (kendi deil) kokusu erieydi, yanlarnda zht ile fsk farksz olurdu. Yanlarnda kfr ile iman da eit olurdu. nk derya yannda bir testi suyun ne kymeti kalr? Kfr ile iman, biri karanlkla, dieri nurla dolu iki testi farz et. Biri eri yol, biri doru. Biri hatann ta kendisi, dieri srf sevap. Ehl-i menzil (vasllar) her ikisinden de kurtulmu, o hesab kapatmlardr. Bu erilik doruluk, henz arayp sorma leminde bulunanlarca sz konusu olabilir. Yol stnde giderek istenilen hedefe varm ve btn varn younu oraya tam olanlar, eriden, dorudan gemilerdir. nk esasa, hedefe, varp merama ermilerdir. Eri yoldan sen kork ki henz yoldasn! Basacan yere dikkat et! man yolunu (sluk) takip et, nk doru yol odur. man yolunu Huda sslemitir. Ey yolcu, cangnlden gayret et ki o yoldan menziline abuk eriesin! Bu doru yolda evkle, neeyle yr! Doru yolda giden zarara uramaz. Doruluu elden brakmayan kurtulu bulur. eref yolunu tutan erefli olur. Ne mutlu o cana ki gayret eder, doru yolda ala kam gider. Bu yol kesen dnyay terk eyler! Emin olan ebediyet semtine ynelir. Korkusuz, zararsz kr elde ederek mutluluk ve beka huzuruyla yaar. Salikler bu vasflara sahiplerdir. nk onlarn seyri daima o yoldadr. Fakat Hakka vasl ve Hakkn nurunu perdesiz tayanlar, tayan deil, belki tananlar, yldzlar gibi kaybolmazlar. Hudayla beraber ebedi mlkte bakidirler, kendi kendilerine hem arap, hem sakidirler. Onlarn halleri saf ve tortu dncelerinden ycedir. Srlar (kaf, ha da) bulunur. Ta, ha ve kaf ha harflerinde gizlenmitir. Karn derisinde gizlenen misk gibi. Eer burnun varsa o halden koku alr, o kelamdan szlerine vakf olursun! Onlarn maksutlar zht ile takvann stndedir. Zahit o devleti nerede umacak!
(SAYFA 242)

6295

6300

6305

6310

95

Enam suresi 6/165 O, sizi yeryznde halifeler (oraya hkim kimseler) yapan, size verdii nimetler konusunda sizi snamak iin baznz baznza derece derece stn klandr. phesiz Rabbin, cezas abuk olandr. phe yok ki O, ok balayandr, ok merhamet edendir.

267

Rebabnme Padiah mlk eekiye (katrcya) nerede ksmet olacak? O geride kalm adama nderlik nerede! Taliplere, cennette hayr ve sevaplarna gre yksek makamlar verilir. Her birinin mkafat derecesine gredir; biri dierinden daha yksektir. Kimi ziyade, kimi daha ziyade, hepsi de ltf- Hakla doludur. Fakat vasllarn hali (makam ve mertebeleri) bunlarnkinden bambakadr. ki cihann da tesinde bir saltanattr. Oraya ne kamer sar, ne felek. O tarafa uan meleklerin kanatlar yanar. Ruhul-Kudds (Cibril) dememi miydi ki: Ya Resulullah! Bundan sonras sizin iin vuslat ve buluma sahasdr. Ben size buraya kadar rehberlik edebilirim. Bundan ileriye bir adm daha atamam. Cenab- Peygamber sordu ki: Bundan ileriye niin gidemezsiniz? Dediler: Bana msade yok ki seninle beraber o vuslat lkesine geleyim. nk celal-i nuru beni yakar. Bundan sonra Hakka vasl olana kadar yolsuz ve klavuzsuz gidersiniz. Ey kutb- lem! O sahibiyet ve dokunulmazlk (harim) yalnzca sizindir. Padiah- zlcelale sizden baka sohbet arkada yoktur. yle deil midir ki padiah, saraya, haremine giderken yannda hizmetiden baka kimse bulunmaz. Fakat hizmeti de ancak kapya kadar gider. ah ieri girer, hizmeti de yerine dner. Hadim iin o birliktelikten hisse yoktur. Padiah orada yalnz olarak kalr. Yahut, askerin serdarna padiahn emrini tebli eden bir yaver Sizi padiah istiyor diyerek dner gider, yahut onunla beraber sarayn kapsna kadar gelir, fakat ieri giremez. Ona der ki: Buradan teye siz yalnz gidersiniz, ahn huzuruyla ereflenin ve muradnza erin! Oraya girebilmek erefi ancak size zeldir, nk siz sultann danmanlarndansnz. Benim gibiler o erefe nereden nail olacak, o makam yalnz sizindir. Eer melein yz kanad olsa, oray geer gemez hepsi yanar. nk ora kimseye yurt olamaz. Cenab- Ahmetten bakasnn orada yeri yoktur. Bundan dolay Hazret-i Cibril zr dileyerek demiti ki: Bundan teye yalnz gideceksiniz ki ora, sizden bakasna layk deildir. Sizden baka kimseye o nimetten nasip yoktur. nk manaya aina, yalnz sensin! Sen demden evvel sultan- enbiya idin, Huda tarafndan ezelden seilmi idin. Cihanlar var olmadan evvel, cihan senindi. Ezelden ncelik sahibi padiah idin, devirler yokken sahibkran idin, snrsz, desteksiz meleklerin padiah. Tanrnn ezeli ve ebedi nurusun. Sen, dnyada amel yznden zengin olmadn, bil ki ameller seninle vnp eref buldular ve kabul grdler.
(SAYFA 243)

6315

6320

6325

6330

6335

6340

6345

Eer sen dnyada amelle megul oldunsa bu, mmetine retmek iindi ki bu vastayla eri ile doru birbirinden ayrlsn. Byk bir cemaate hitaben Ben size retmen gnderildim. buyurmam mydnz? Senin szn de davrann da hep bizim iindi. Geri yerdesin, fakat yerin gklerdedir. Senin srrnda kimsenin dahili yoktur, srrna Haktan bakas vakf deildir. Her ne kadar ahir geldinse de evvel sensin, mminleri ikilikten kurtarrsn!

268

Sultan Veled Senin bu hallerinin tesinde hal yoktur, ilminin gl bahesinden kimse koku almamtr.

6350

269

Rebabnme

MAKALE 87
Bu makale unu beyan edecektir: Hak Teala Hazretleri btn lemleri Muhammet Mustafann (s.a.v.) hrmetine yaratt ki levlake lema halektel eflak bunun delilidir. Btn enbiya onun yardmclardr.96 Halka kendi ilimlerini reterek onlara onun, Hazret-i Muhammetin (s.a.v.), ilmini anlayacak kabiliyet ve yetenei verdiler. Nasl ki yeni okumaya balayan bir ocua hazrlk olmak zere hece retirler enbiya da din ilimlerini halka rettiler. O ilimler asrdan asra halka eriti ve halk da bundan faydaland. Nihayet halkta yksek ilimleri renmeye kabiliyet meydana gelince Hazret-i Muhammet Aleyhisselam ilimlerin asl olan ilimleri getirdi. Demek ki, btn enbiya onun iine yardmclk ettiler ve onun iin geldiler. u halde evvel ve ahir olmak zere baka trl bilenin cehaletine hkmetmek lazm gelir Huvel evvelu vel hiru vez zhiru vel btn97. Btn enbiya, senden nce gnderilmi mjdeciler gibidir. Cihan halkna dediler ki: Bizden sonra celill-kadr bir sultan (bir peygamber) geliyor ki bu ruhlar, bu cesetler hep onun hrmetine yaratld. Biz cihana onun kymet ve mertebesini bildirmek iin geldik, t ki dnya halk onun nurundan toplasn, nk o, rahmeten lil-lemindir 98.
6355

Biz size onun geliini mjdeliyoruz ki o kokudan haz alasnz. Bizim kokumuzla yava yava yaknlk kurun ki bizden onun kokusunu duyarsnz. Bu suretle onunla tanklk meydana gelsin, onun deryasnda yzebilecek kabiliyet elde edesiniz. Biz, onun hkmnden size birer para retiyoruz ki onun getirecei ilmi anlayabilesiniz. nk onun ilmi, ilimlerin zdr. Uursuz nefis onu anlayamaz.

6360

nk aalk nefsin zellii karanln baskn olmasdr. Zulm ise yaayabilmek iin zulmet arar. yi bil ki, zulmet, hayvan tabiatdr. nsanlk nuru hayvanda gizlidir. Biz onlarda insan nurunu belirtiriz, hayvan hasletini gnllerinden yok ederiz. T ki balangta onu anlamaya yetenekli olsunlar, sonra o gelince, ona ynelsin ve istesinler, onun ilmiyle tanklk kursunlar, onun gzel huylaryla, bilhassa hilmiyle ahlklansnlar. T ki o ilimleri, o srlar, hlasa o nuru candan kabule hazrlanm olsunlar. nk onun getirecei ilmi, kimse talimsiz edinemez. (SAYFA 244) Bundan dolay, o ilmin balangcn nceden renmek lazmdr ki o yksek ilmi anlamak mmkn olsun. Bizim ilimlerimiz, o ilmin n szdr, onun
96 Ali imran suresi 3/81 Hani, Allah peygamberlerden, Andolsun, size vereceim her kitap ve hikmetten sonra, elinizdekini dorulayan bir peygamber geldiinde, ona mutlaka iman edeceksiniz ve ona mutlaka yardm edeceksiniz diye sz alm ve, Bunu kabul ettiniz mi; verdiim bu ar grevi stlendiniz mi? demiti. Onlar, Kabul ettik demilerdi. Allah da, yleyse ahid olun, ben de sizinle beraber ahit olanlardanm demiti. 97 98 Hadid suresi 57/3 O, ilk ve sondur. Zhir ve Btndr. O, her eyi hakkyla bilendir. Enbiya suresi 21/107 (Ey Muhammet!) Seni ancak lemlere rahmet olarak gnderdik.

6365

270

Sultan Veled ilmi z, bizimki kabuktur. Biz enbiya zmresi hep onun iin alyoruz ki lemler o sultan bilsin. Onun hakknda Huda, hitab- izzet buyurdu ki: Ey cmle enbiyann zeti, incisi! Eer senin zat- pakn olmasayd gkler ve yerler vcuda gelmezdi. yleyse kesinlikle ve aka bil ki evvel ve ahir odur. Eer gzn varsa ondan bakasn grme! Eer bunun srrn ilmen sylesem, gen, ihtiyar, hep benim gibi kendinden geerler. Bir miktarn syledim. Akln varsa paralardan btne ge! Bundan sonra, alar gibi biri iki grme! Sence o birden bakas istenen olmasn. Ey esrara vakf olan! Bu bahsin sonu yok. Gene sen akn gzelliini erh et! Asl hedef, aktr. ki lem onun parasdr. Onun (akn) dini ve eriati btn eriatlerin ruhudur. Onun ileri herkese layktr. Felein ii, zeminin iine benzemez. Sultann ii vezirin iine, vezirin ii bir fakirin iine kyas edilebilir mi? Cenab Hak kulle yevmin huve f enin99 buyurmakla srekli faal olduunu bildiriyor. Herkesten ayn dzeyde i bekleme! Gldeki letafet dikende olamaz. klarn ii zht ve salh deildir. nk onlar felah Haktan bulmulardr. klarn hakikatte namaz bakadr, her zaman Hakla baka niyazlar vardr. Onlar o namazla ebedi hayata kavumular, ak- Huda deryasnda ebediyyet kazanmlardr. Balklar gibi ak deryas iinde kfrden, dinden, zhtten, fsktan uzak olarak yaarlar. Ak, snrsz bir deryadr. klar o deryada balklar gibi mutlu hayat srerler. Vcudun topraktan doduu gibi, onlar da aktan domutur. Tenden ge de tertemiz cana bak! Ten, topraa gider. nk topraktan domutur. Can da kendi aslna yz tutar. Para, nihayet aslna geri dner, insann niyeti (himmeti) neye sarf edilirse kendi de odur. Matlubun ne ise, kendini o bil! Yani iyi kt neyi talep ediyorsan, sen osun! Eer imdi (burada) iyi ve pak isen, iyilerin yanna gidersin. Kt isen, ktlerle bir olursun, nk onun parassn, aslna gideceksin. Fakat bunun (ktlkten kurtulmann) aresi vardr. Kafir nefs-i emmareyi terk et! Fsk brak, itaate sarl! T ki lanetli eytann tuzandan kurtulasn! Eer buna gcn yetmiyorsa, dertli bir ak sarhou ara! T ki onun hali sana da sirayet etsin. Sen de talepte onun gibi olasn! Talep hususunda onun zelliklerini benimseyesin, onun ateinden sana da bir alev sirayet etsin. Mertlerin sohbeti seni, mertlerin cemaatine dahil eder. Her ne kadar cisim isen de seni can eder.
(SAYFA 245) Ey din yolunun talibi, sohbet gibi makbul ve etkili ey yoktur. Sohbete balan ki, sekin olasn.

6370

6375

6380

6385

6390

6395

Kfr de slam da sohbetten doar, her millette de byledir. yleyse candan


99 Rahman suresi 55/29 Gklerde ve yerde bulunanlar, (her eyi) Ondan isterler. O, her an yeni bir ilh tasarruftadr.

6400

271

Rebabnme sohbet erlerine talip ol, t ki din yolunda onlara yolda olasn. Onlar gibi sen de vasllardan olasn, candan canana yol bulasn! Zulmetten ibaret olan nefsinden kurtulup yok olasn, grme nuruyla var olasn. Zulmetin, nura dnt m, artk ayrlksz ebedi vuslat bulursun.
6405

Varlk dikenlerin tamamen glen olur, Hak nuruyla karanln aydnlanr. Btn perdeler kalkar, gizli olan sr, gn gibi aa kar. Yrini perdesiz bir kenarda grr, ondan dudaksz, kadehsiz bade iersin! O badeyle tamam sarho olunca, kendinden baka padiah grmezsin. Ondan sonra cann Enel hak der. nk canann, senin canndan zuhur eder. Artk o sz, cann deil, canann szdr, her ne kadar senin dilinden syleniyorsa da. Cana, tene bakma, onlar alet deerindedir. kisinin de hareketi o halin sonucudur. Rzgar, topra havaya kaldrd vakit, akln varsa, onu topraktan bilme! nk o, rzgarn elinde vastadr. i yapan, rzgardr. Topran, kendiliinden havalanmas mmkn deildir. Rzgar olmazsa toprak yerinden kmldanamaz. Topran merkezi enginlerdir, rzgar onu birdenbire yklenerek havaya kaldryor. aylak kuunun penesine taklan pili gibi. Sen havadaki rzgar gr, (ki fail odur) her ne kadar grnen toprak ise de. Eer bir kul, Enel Hak derse, onun szn buna kyas et! Bil ki o sz Haktandr, ondan deil. El olmazsa kl, kendiliinden kesemez. Yaray aan kl deil, onu kullanan koldur. Dnyada iyi kt her fiil, ahstan meydana gelir. Sen de din yolunda Hakkn aleti olunca, phesizdir ki Hak, senden tecelli eder. Nur- Hakla dolu olan gz, Hakkn cemalini senin davranlarndan grr. Nursuz olan gz, nerede Hakka iman edecek? Kendi cinsine gitmek iin, cins lazmdr. Nur, nurdan bakasyla ahbap olmaz. Temizler, temizlerin tarafna gelir.100 Evliyay da veli olan grebilir. Onlarn gzelliini dman, nereden bilecek? yi bil ki dmann gz velinin karsnda krdr. Yusufun gzellii kardelerine tecelli edebildi mi? O gzellik, Yakuptan bakasna zahir olmad, nk o, Yusufa ak ve muhabbetle bakt. Eer sende de ak varsa, beri gel! T ki dostun yzndeki gzellii gresin! kn yoksa ona kar krsn demektir. Burunsuz, miskten koku duyar m? Nezle hastal ba gsterirse, misk veya gl kokusundan faydalanamazsn!
(SAYFA 246)

6410

6415

6420

6425

6430

te bunun gibi, krln galip olursa daima karanlktan holanr (nurdan rkersin), blis gibi, Haktan uzak olursun. Gece, gndz oturup kalktn, lanetli eytan olur. Ruhunda doruluktan eser kalmaz, aalara eken batakla dersin. Gnden gne gafletin artar, uyankln eksilir. Bu halinle yoldasz kalrsn!

100 Nur suresi 24/26 Kt kadnlar, kt erkeklere; kt erkekler de kt kadnlara; temiz kadnlar temiz erkeklere, temiz erkekler de temiz kadnlara lyktr. O temiz olanlar, iftiraclarn syledikleri eylerden uzaktrlar. Onlar iin bir balanma ve bolca verilmi iyi bir rzk vardr.

272

Sultan Veled nk yoldan farkndalk idi, farkndal olmayan, nursuz can tar. Her ne kadar hareket etse de sen onu l farzet! l olan, gnl srrndan haberdar olabilir mi? Hayvanlar da daima hareketlidirler, fakat nur- Haktan haberdar deiller. Onlarn hareketi, aa zerindeki dallarn hareketi gibidir. O armaandan, o kymetli mallardan haberleri yok. Alelade ahslar da hayvan gibi habersiz olur, isterse yk inci ve mcevher olsun. O kymetli inciden haberi olmaynca, artk ona samandan uygun birey ve samanlktan mnasip bir yer olamaz. Fakat gz gren, zeki ve farknda olur. yi, kt onun nazarndan kaamaz. O, perdesiz, didar grr, gnl levhasndaki srr okur. G, yeri iinde seyreder. Mademki gz vardr, her eyi grr. Ruhun ahvali ondan gizlenemez, gnl nurunun srr da ona yz gsterir. Balangta az olsa da sonra ok olur, hilal gibi gnden gne gelierek dolunay olur.

6345

6440

6445

273

Rebabnme

MAKALE 88
Bu makalede u beyan olunacaktr: Hak isteklisi iin ilk yaplacak i, kalbini nurlandrmaktr. yekdu zeytuh yudu 101 mantk- erifince mminin kalbi zeyt gibidir. Zeyt (zeytin aac-ya), bulanklk ve dier cisimlerden arndrlnca parlamaya balar. yle ki, talip onu ate yalm zanneder, artk kalp, saflk bulunca onda gayb leminin suretleri ve daha birok ilgin grntler akseder. Bundan dolay vaktinin ou gzleri kapal, ba dizinin stnde dnmekle geer. Gzlerini ap da halk grd zaman o hretliler, gznn nnden (hayallerinden) silinir. Fakat gelierek yksek makamlara eriince gnl kandilinin ya (zeyt) Hakkn nuruna kavuur. Ondan sonra sr gzyle grdklerini kendi gzleriyle seyretmeye balar, kalbinin nuru gne gibi yeri g kaplar ve btn ilginlikleri ba gzyle seyreder. Tarikatta ilk lazm olan ey kalbin saflatrlmasdr. Vcut iindeki kalp, toz unsurlarndan temizlenmelidir. Bedendeki ruh suyu berrak olursa o, Haktan baka bireye meyletmez. Sufiler gibi, iinde gayb eserlerini seyretmek zere ban yakasna eker. Gnl deryasnda balklar gibi ba gsterip iinde maddiyattan (anasrdan) arnm suretler seyreder.
6450

inde bu nur arttka kendinden geer, kendini Hakkn nuruna feda eder. Ondan sonra iindeki nur, dna vurur, yannda i ile d fark kalmaz.
(SAYFA 247)

O, gnl nurunu darda aka grr, semadaki ay grd gibi. O nur baknda dolunay gibi parlar durur, ruhlar semasnda dolar. O nurun yla yer ve gk dolar, gzelliiyle leme zevk baheder.

6455

Temiz ruhlara zevk ondan dalr, taliplerin ii ondan canlanr. O, devrinde lemin kutbudur. Onun cefas da safa ve rahattr. Ayann altna ban korsan, ondan sr alrsn. Ya, kuru snrndan geersin. Ondan, saysz mkafatlara eriirsin arh- felek senin hkmne boyun eer. Yokluu olmayan ebedilie ularsn, ruhun safa bulur, terakki eder. Bir cihandaki -bu cihan onunla ayakta kalr- ebediyet mlknn devam ve bekas da ondandr. Sana orada her dem baka bir mlk verilir ki o armaanlar kesinlikle hesaba smaz. nk onun merhamet deryasnn kenar yoktur. Ey talip, benim dm candan kabul et. Dorularn eiine ban koy! Merd-i Hudann aya tozunu gzne srme gibi ek ki gzelleesin! Onun huzurunda yok ol ki var olasn, arapsz, kpsz, kadehsiz ondan sarho olasn. mrenirim o cana ki onun makbulu olur, kendinden geerek onun tarafna gider. Onun rzasndan baka birey talep etmez, deersiz ve tortulu olsa da aziz ve saf olur. Ondan hayat derenler asla lmez, kederlerinden kur101 Nur suresi 24/35 Allah, gklerin ve yerin nurudur. Onun nurunun temsili udur: Duvarda bir hcre; iinde bir kandil, kandil de bir cam fns iinde. Fns sanki inci gibi parlayan bir yldz. Mbarek bir aatan, ne douya, ne de batya ait olan zeytin aacndan tututurulur. Bu aacn ya, ate dokunmasa bile neredeyse aydnlatacak (kadar berrak)tr. Nur stne nur. Allah, diledii kimseyi nuruna iletir. Allah, insanlar iin misaller verir. Allah, her eyi hakkyla bilendir.

6460

6465

274

Sultan Veled tularak temizlik elde eder. lmsz, fenasz bekaya nail olur, her terk ettiine karlk yz fayda elde eder. Btn bu varlklarn yok olduunu aka grr, yokluu da var grr ve snrsz var olduunu anlar. O, her eyi halkn grdklerinden baka ekilde grr. O temiz ruh, kalaya altn demez. Halk yannda kymetli olan eyler, onlar yannda hakir ve letir. Eer bizim dmz candan dinlersen, bize gnl verir, bizim gibi olursun! Dinin, bize olan irtibatnla dembedem artar, nee ve keder kavgasndan kurtulursun. Gam ve mutluluu lemin tesinde yaarsn, gnlnde Haktan baka bir ey brakmazsn. Ne zt, ne benzer, ne snr, ne say, hibir ey kalmaz, sana vahdet deryas incilerini saarak grnr. Hak erinden daha bunun gibi yzlerce armaana eriirsin, her derdin ard sra devas da gelir. Merdann vasflar dil ile tarif olunamaz. Bu kadarla yetinerek bu bahsi kapatyorum. Ben sana nazm ve nesirle evvelini, ahirini anlattm. Oku, vakf ol!
6470

6475

275

Rebabnme

MAKALE 89
Bu makalede u beyan olunacaktr: Fakirin sz birdir her ne kadar eitli yntem ve ibare ve rnekler ile sylenmise de. Dikkat edilirse (SAYFA 248) grlr ki, hepsi bir szdr. Bu eitlemeden ama udur: talip, o biricik szn deien sluplarndan baka baka zevk alarak istekli olsun. ok eitli renkte ve biilen birok modelde elbisesi olursa her birini giydiinde seyredenlere baka zevk, baka gzellik arzeder. Nitekim air demitir: brtun ett ve husnuk vhid Meali: Szlerimiz baka baka olsa da mevzu birdir (senin hsnndr). u da ifade olunacaktr ki: Manay olduu gibi hakikat-i vechle anlatmak mmkn deildir. Ancak benzetme ve dardan misallerle ifade olunur. Tebihle, temsiller arasnda da farklklk bulunmas doaldr. u kadar ki, temsiller gzel ve istenilene uygun yaplrsa dinleyen der ki: Benzetme gzel, benzetilen de byle olsa gerek. te bu yolla o manaya talip olur. Mesela bir ocua mahbubun dudaklarndaki zevki duyurabilmek iin eker gibi tatldr dersiniz. ocuk ekeri tatm ve biliyor olduu iin kendisinde dudaa kar bir meyl, bir istek oluur. Hak Teala Hazretleri de cenneti anlatrken insanlarn bildii ve ok sevdii eyleri (aalar, meyveleri, iekleri, hurileri, snds ve ipek) ne srer ki cennet hakknda bir fikir edinerek talip olsunlar. Hakikatteyse cennetteki gzellik, nimetlerindeki fevkaladelik hatr ve hayale smaz.
6480

Bu bir tek sz yz misalde, yz ekilde sylendi, nk iirini, hakikati olduu gibi anlatacak ekilde sylemek mmkn deildir. Nasl ki, sen sevgilini gzel grnsn diye her dem baka trl bir elbiseyle sslersin, gzel grnsn diye bazen ipekli, bazen ynl kumalar giydirirsin. Sz de iirin elbisesi hkmndedir, air manay sslemek iin trl sluplara girer. Geri lisandan kan szler, hesapszdr. Fakat cmlesinden maksut olan mana birdir. unu da bil ki, o cemalin gzellii, ne misale sar ne de sze. Madem ki, onun sfat beyana gelmiyor, o halde, her ne sylersem Hak onun tesindedir. Fakat anlayabildiin kadar sylemeliyim ki, sen de ilm-i lednden bir koku olsun alasn. O koku, sana vuslat yolunda rehberlik edebilir. Yoksa onun gibi nerede olacak? O hsn sana ancak benzetme yoluyla syleyebilirim. Mesela, o gzelin enesi elmaya, dudaklar lle (kymeli bir ta) veya ekere, yanaklaryla, ehresi (yz) kamere benzer, derim. On yalarndaki bir ocuun damanda ekerin lezzeti mevcut olduundan o, bu tebihle dudaktan holanr. Der ki: Dudak, her halde tatl bir ey olacak. Hakikatte ise dudakla eker arasnda hi mnasebet yoktur. Hibir kimse inciyi taa benzetir mi? Eer benzetirse sana anlatmak iin syler. Cann, o glzarn kokusunu alsn diye. Cenneti anlatmak iin aalardan, kklerden, hurilerden bahsetmek de by-

6485

6490

6495

276

Sultan Veled ledir. Snds, ipek, akarsular, arap, st ve bal rmaklar vesairenin ruhani zevklerle hi alkas yok. Cennet zevki nerede, gnl safas nerede. O kalpler ki Hudann bakt yerlerdir, onlarn sfatlar ne kitaba sar, ne sayfalara. Sana ne syleseler (ne trl anlatsalar) onun stndedir. Ruhun zellikleri ruh yoluyla anlalr.
(SAYFA 249)

Canan tarafna can yoluyla gidersen, oraya tensiz, harfsiz, sessiz gidersin. Fani olur, akldan fikirden kurtulursun, o taraf basz, kulaksz dinlersin. O sakl hazine (kenz-i mahfi), sana zahir olur. Engin, yksek kaytlar olmakszn cann ycelir. Onu, vcutsuz olarak yoklukta mahede edersin, ne gk, ne yer, ne boluk, ne doluluk hibir ey yok olmaz. Bu visale ermek iin fani olmakta gecikme ki zararlarn aynen kr olsun. Nitekim, kimya vastasyla bakr altn oluyor, itaat yznden beer, melek oluyor. yi, kt, bismil, mundar (murdar), tuzlaya den eyler, btn paralaryla batan ayaa tuza dnyor ki, bunda phe yok. Bir cahil, limden her gn yeni yeni eyler renerek cehli ilme dnr. Bunu anla ki tamamlanasn. Hak ehlinin fena fillah olmas da byledir. Git, fani ol ki bu dersi anlayasn. Bunu anlamaya urama, amele gayret et! Bu anlay amele yakn olursa, bakr olsan da iin altn gibi olur, duyularla alglanmann dna karsn. Bir cihanda ki orada yksek, taht gibi eyler yoktur, evk ve neeyle felekleri geersin. Bu sema stne karsn ki, bu sema yannda, bir bulut paras gibi kalr, ilimler renirsin ki kitaplar ona bir satr bile olamaz. Bu ilimler, Hakkn ilminden pek az bir eydir, o ilm-i celilden bir koku duyarsn. O ilimlerin bir miktar dnyaya onun iin geldi ki bu azdan o oa gei ile istenen ve rabet edilen olasn. Eer bu nimetlerden biraz olsun koku hissetmezsen, senin zindeliin frkle iirilmi tuluma benzer. Tulumun da az ok bir gzellii vardr, fakat sen onu yok say! nk hava ile dolmutur. Onun ikinlii yemekten (beslenmekten) deildir. O, hastal yznden ien bir hastaya benzer. Eer o hastalktan kurtulayd, bir hazine gibi gdadan, shhatten dolard. Git, kendinden boal, aktan dol! T ki bu deryada sedefsiz inci olasn! Haydi! Benliinde kalma, ta ki, Merdan- Huda gibi vahdet deryasnda zuhur edesin. Kt nefsin ban vur ki, sarlktan, sutan, fsktan ve yolsuzluktan kurtulasn. nk o sa kaldka btn bu fenalklar ondan doar. Ondan, sutan ve taatsizlikten baka bir ey bekleme. Alak nefsin lmedike emin oturma! Onu durmadan trmala ve hrpala! T ki yava yava kkn kazasn. ld m, artk ilm-i ledn yz gstermeye balar. Nefsin lmesi ruhun yaamas demektir, fani olduktan sonra gelen hayat ebedidir. Her kim, burada ecelden evvel lrse cann kurtarr, ebedi hayat onda meydana gelir. Her kim, Cenab- Peygamberin mutu kable en

6500

6505

6510

6515

6520

6525

277

Rebabnme temutu102 emr-i erifini iyi dinler ve candan kabul ederse


6530

gece gndz nefsini kahra abalar ve bu gayrette de Haktan yardm talep eyler. (SAYFA 250)

102 Hadisi erif. Mutu kable en temutu lmeden nce ln

278

Sultan Veled

MAKALE 90
Bu makale unu beyan edecektir: Nefis, dmandr. nk ida aduvvuke nefsek elleti beyne habibik buyrulmutur. Onu ldrmek, kahretmek talibin yapabilecei bir i deildir. Onu ldrmek, ancak Hudann yardmyla mmkn olur ki la havle ve la kuvvete illa billahil aliyyil azim in manas budur. Nasl ki kk bir ocuk yrtc bir canavara g yetiremeyerek gc yetenleri yardma arr, onlar yetierek canavarn elinden ocuu kurtarrlar. imdi senin itaatin, gayretin, cihadn da manevi feryattr ki Cenab- Hak seni bu yrtc nefsin elinden kurtarsn. Eer gayret etmez, itaati terk edersen, feryat ve imdat istemeyi terk etmi, yardm talebinden uzak durmu olursun. nk itaatsiz, aba ve gayretsiz yalnz dil ile olan imdat isteme, gerekten imdat ve snma saylmaz, nk ibadet ve itaati ne kadar artrsan dua ve imdat istemeyi de o nispette artrm olursun. u halde manevi dua, gayrettir. Maksudun olumas da duana olan icabettir. Bir ilim talebesi, tahsile gayret etmez, gece gndz Ya Rabbi bana ilim ver! diye dua eder. Bir gece stad bacadan ieriye doru Ey kulum! al diye seslenir. Talebe zanneder ki bu cevap Haktandr. Ondan sonra almaya balar. Az zaman zarfnda akranlarna stn ve ilimde nder biri olur. u halde duann dayana talep ve gayrettir. Bundan bakas dalalettir (beyhude emeldir). Cenab- Hak bu manaya iaret olarak hdinas srtel mustakm103 buyurmutur. Sen eri yolu doru zannetmisin! Elbette menziline varamazsn! Eer doru yolu biliyorsan, srat- mstakimi tutmu olursun. T ki Hakkn yardmyla nefsini ldre ve dokuzuncu felek stne ayak basasn. Hakkn yardm olmazsa nefsini kim ldrebilir? Sinek, kartaln hakkndan gelebilir mi? Fakat Allahn yardm yaver olursa, i kolaylar, dertlere ilasz da derman gelir. Hak yolunda gayret gstermek lazmdr ki, rahmet deryas coagelsin. Senin aban ve gayretin dua ve yardm isteme mahiyetindedir. Hal diliyle demi oluyorsun ki: Ya Rabbi, u nefis kpeinin elinden beni kurtar. Senin bu manevi feryadnla rahmet deryas coar. Huda, kereminden canna nur dodurur. Nihayet o nur ile zulmetinden kurtulur, himmet ayan ayla gnein zerine basarsn! yleyse bil ki gayret, manevi dua ve yardm arsdr. Dua ve yakar ok olursa her duana kar icabet sesi, Lebbeyk! iitirsin, gamn neeye karlk olur. abay terk etmek, duay terk etmektir. Dua olmazsa icabet de olmaz (armana cevap verilmez). Cenab- Hak, Dua eden kuluma benden srekli icabet eriir. buyuruyor. Ey yalanc tembel, sen kibirle duay terk ettin, ne icabeti ararsn? Amele yakn olmayan yz dua, rahmet deryasnda kk bir dalga bile meydana getiremez. Malumun olsun ki, hakiki dua, senin gayretindir. Onu artr ki sana kn emrinden icabet erisin.
103 Fatiha suresi 1/6 (6-7) Bizi doru yola, kendilerine nimet verdiklerinin yoluna ilet; gazaba urayanlarnkine ve sapklarnkine deil.
6535

6540

279

Rebabnme Ceht ve gayreti artr ki, dua odur. Cenab- Hak bu yzden derdine derman gndersin.
(SAYFA 251) Hibir kimse almadan sanatkar olmu veya sanatta hret kazanm mdr? yleyse cangnlden gece gndz gayret et ki, Allah indinde isteine erienler gibi makbul olasn! Burada bir hikaye dinle, ki ab- hayattr, candan i! Bir medresede saf bir adam (talebe) vard. Ham hayal peinde koan biri.

6545

6550

Hcresinde gece gndz Ya Rabbi, bana ltfundan bir kap a da beni lim et! diye dua ederdi. Dier hcrelerde bulunan talebeler ise tam bir gayret ve faaliyetle derslerini tekrarlar dururlard. Mzakere ve sohbet grltleri medresenin iini, dn doldurur, hararetle tartmalarda bulunurlard. retmenleri dolar, kapdan pencereden onlarn konuma ve tartmalarn dinler, gece gndz nasl evkle altklarn memnuniyetle seyrederdi. Tahsile olan hrslarn, birbirleriyle zeka yartrdklarn grrd. teki de Ya Rabbi beni byk bir lim kl, herkesten stn olaym. diye dua eder dururdu. Bir gece hocas ona bacadan nida etti ki: Ey kulum gece gndz gayret et, derslerini tekrar tekrar oku! O, bu szleri syleyen Hak Tealadr zannetti. Tahsil konusundaki istei uyand. Bu andan itibaren o da arkadalar gibi almaya balad.

6555

6560

Okumay, tekrarlamay artrd, zetle ald emre uygun hareket etti. Az zaman zarfnda din ilimlerinde akranlarna stn bir lim oldu. O, abayla bu mertebeye eriti, nk yolunu dorulttu, amacna ulat. Evvelki tuttuu yol eriydi, onun iin mahrum kalyordu. Doru yolu kt sayyordu. Allahtan daima doru yol iste! Yoksa iin daima eri olur. Rzk, sebeplerinde arayn, evlere kaplarndan girin!104 Her sanatn ayr bir yolu vardr. Terzinin lay (aleti) inedir, kazma, klnk deil. Klnk, kuyu kazanlara lazmdr. nk o, iini bu aletle yrtebilir. Her sanat byle birer birer deerlendir, her birinin baka trl aletleri vardr. Deha ile hibir sanat renilmemitir, gayretsiz, hibir kimse muradna ermemitir. Nadiren olmu olan varsa onu hesaba katma! al ki gayretinden sonu elde edesin! Eer talip isen gayret yolunu brakmazsn, yoksa hayvan gibi vcut ve kalptan ibaretsin demektir. Talepten ziyade gayret lazmdr, gayretini artr ki, sekin olasn! Gayretsiz talep, yalanclktr, yalann da sonu gelmez, iyi neticesi olmaz. Yalancnn hali o klenin haline benzer ki, kendisini satn almak isteyen efendisine der: Hi tereddt etmeden al, benim birok marifetlerim var, bana hibir ey gizli deildir. Hnerlerimden biri u ki, efendiye bir ey lazm olsa ben onu sylemeden bilirim. Mesela, susuz olsa ben onu bir usul ile derhal anlar, su104 Bakara suresi 2/189 Sana, hillleri soruyorlar. De ki: Onlar, insanlar ve hac iin vakit lleridir. yilik, evlere arkalarndan girmeniz deildir. Ama iyi davran, takva sahibi (Allaha kar gelmekten saknan) insann davrandr. Evlere kaplarndan girin. Allaha kar gelmekten saknn ki kurtulua eresiniz.

6565

6570

6575

280

Sultan Veled yunu veririm.


(SAYFA 252)

Ben, bu bilgimde hi pheye dmedim, efendim sylemeden suyu yetitiririm. Bu sze inanan efendi onu bu hnerinden dolay yz altna satn alr.
6580

Birka gn sonra efendi yanndaki tarlay dolarken hararetlenir, son derece susar. Bitap bir halde bir yere oturarak, kle su getirecek de ieceim, diye bekler. Efendinin zdrab arttka artar, sylemeden su gelecek, diye baknr. Klede byle bir hareket yok, bu sefer hiddetle barmaya balar: Ey uursuz eek! Susuzluktan yandm, barda abuk yetitir, bu kadar bekletmek olur mu? Susuzluktan leceim, su getir! diye tekrar barr. Bu feryatlar klenin kulana girmez. Hibir szne cevap vermez. Efendi susuzlua dayanamayarak barda alr dereye koar, akan sudan doldurur. Hemen ier, bunu gren kle der ki: Anladm, sen, gerekten susuzmuun da suyu onun iin istermiin! Susayana byle bir alamet lazmdr ki ben onun susuzluunu o alametten anlayaym ve bilgi edineyim. imdi susuzluuna kanaat getirdim ve iyice anladm ki, hakikaten susamsn. Efendiye su lazm olduunu undan anlarm ki kovsam da sudan ayrlmaz, daima su tarafna gelir. Onun sudan baka beklentisi olmaz, ona rmaktan sevgili birey bulunmaz. Su iin varn younu, suyu bulamazsa cann feda eder. te bundan dolay u sz halk arasnda mesel hkmne girmitir: Efendiye su lazm olduunu bilirim. Kle, efendisine su lazm olduunu bildii halde efendi niin gaflette kalmtr? Eer sen de aklarn yoluna gitmek istiyorsan bil ki sen de o zmredensin!

6585

6590

6595

281

Rebabnme

MAKALE 91
Bu makale unu beyan edecektir: Matlup taleple karmtr. u halde candan neyi talep edersen kendini aynen o bil. Nitekim demilerdir: RUBA Ger der heves-i lokma-i nan, nan Ver der taleb-i govher-i kn, kn n nukte-i remz eger bedn, dn Her iz ki der costen-i n, an Meali: Eer bir lokma ekmek hevesinde isen, ekmeksin! Maden cevherine talipsen, madensin. Bu iaretin gizledii srr biliyorsan, anlarsn ki, her neye talip isen, osun! stekte istenileni grmek lazmdr ki Ve men yehdillhu fe huvel muhted105 Yolunu dorultan, Hakkn hidayetine mazhar olandr. Bu makale, unu da aklayacaktr ki: Yerle gk, yerle gkte bulunan btn lem paralar, Hakkn aletleridir (emrine mahkumdurlar). Hak Teala (SAYFA 253) ne isterse o olurlar, ne emrederse onu yaparlar. Nasl ki ellerin senin aletlerindir, senin istediklerini yaparlar. Mesela, dmanlara kar topuz (yumruk) olduklar gibi, dostlara kar glden yumuak olurlar. u halde Hakkn aletleri olan kainatn paralarnn da byle olmas lazmdr ve byle olmutur. Ate, brahim Aleyhisselam iin glen olmu, ben-i srail iin su olan Nil, Kbtiler (Msrllar) iin kan olmutur. Btn lem paralarn byle bil! Muvahhit, manay byle gren ve byle bilen kimsedir. Geri surette (zahir eriatte) sadece dil ile tasdik edenler mmin muvahhit saylr, fakat ehl-i manaya (batn ehline) gre mriktir. nk surete dayal iman kolaydr. Fakat bunun iin ictihat, mridin eitimi ve temel kabiliyet lazmdr. Her neye talip isen, bil ki sen osun, nihayet matlubuna vastasz kavuursun. nk istenen istekten ayrlmaz. Havadaki rzgarla toprak gibi.
6600

Havada uan toprakta rzgar gr, rzgar olmasayd toprak havaya nereden kacakt? Topran yeri daima enginlerdir. Rzgar olmakszn (kendi kendine) havaya kamaz. Topra havada grdn vakit, gz sahibiysen, rzgar gr. te bunun gibi, insan da topraktan yaratld, bu kalba girmeden evvel bsbtn toprakt. Bundan dolay, insann eilimi de, hayvan gibi, daima aalaradr. Cezbe olmadan ycelere ykselemez. Hayvan tabiat yiyip yatmaktan ibarettir. O bunlarla yaar. Hakkn emir ve nehyi altna girmeksizin kendi tabiatn brakmaz. Tabiat yakmak olan nra ilahi emir geldi ki: Ey nr, brahime gl, glzar ol, tabiatn brak, onu yakma, ey karanlk gece, ona gndz gibi aydn ol. Dert isen derman, cisim isen ona kar can ol! Ey nr, sen benim elimde aletsin ben yak dersem yak, yakma dersem yak105 sra suresi 17/97 Allah, kimi doru yola iletirse ite o, doru yolu bulmutur. Kimi de saptrrsa, byleleri iin Onun dnda dostlar bulamazsn. Onlar kyamet gn krler, dilsizler ve sarlar olarak yzst haredeceiz. Varacaklar yer cehennemdir. Cehennemin atei dindike, onlara lgn atei artrrz.

6605

6610

282

Sultan Veled ma! Ellerin ayaklarn senin aletlerin deil midir? Herkes iin baka bir i yapmyor mu, dmana kar grz gibi yumruk, dosta kar gl gibi yumuak olmuyor mu? Sebtilere su olan Nil nehri, Kibtilere kan olmam myd? Cihann btn eczas aletlere benzer, durumun gereklerine gre her zaman baka trl olurlar. Kahra grevlendirilirse seni ate gibi yakarlar, vcuduna diken gibi saplanrlar. Ltuf ile emrolunurlarsa, etrafnda huri gibi sabah yeli ile beraber dolanrlar. Aa ve yukar, n ve arka, sa ve sol yerde gkte ne varsa, bu ikisinin stnde gayb leminde -ki orada gam ve nee yoktur- neler varsa hepsi de Hakkn elinde aletlerdir. Hak Teala her birine bir trl emirler, vazifeler verir. O, ne isterse, o olurlar, kimine dost, kimine dman gibi hareket ederler. yleyse aletten korkma, Allahtan kork! Yzn alete deil, onu kullanana dnder.
(SAYFA 254)

6615

6620

Hak senden raz olursa, yer, gk senin iin adi birer bende olur. Ylan senin eline asa yapar, dman iin de asay ejderha eder. yleyse Hudaya sarl, aletten korkma, aleti kullanan Allahtan kork.
6625

Haktan bakasn grmek, Haktan bakasndan korkmak, irk olur. irkin bir de manevi ksm vardr. Eer iyi kulak verirsen onu da syleyeyim. Dinin zahiri ekli dil ile ikrardr ki bu, halk arasnda kolay bir eydir. Sen kelime-i tevhidi syledin mi, herkes sana mmin der ve yle bilir. Fakat manevi (hakiki) muvahhit o kimsedir ki o, Haktan baka eye iltifat etmez. Her eyin Hakkn emriyle hareket ettiini ve birer alet olduunu bilir. Onun emri olmadan ne aa, ne yaprak, bir ey kmldanamaz. Hayat da, lm de onunla kaimdir. yi kt her ey, onun nuruyla aydnlanr, rzasyla dikenler glen olur. Ev iindeki aydnlk gneten geliyor, nk haddizatnda evin kendinde aydnlatmak zellii yoktur. nk gne batnca evin ii zindan gibi karanlk olur. Iksz evde kim rahat edebilir? Bunun gibi, can nuru da tenden ayrlnca, ten hcresinde k kalmaz. O zaman vcut, sahte para gibi, rezil, kepaze olur. Ondan herkes irenmeye balar. iip kokmadan evvel hemen mezara gtrp toprak altna defnederler. Cenab- Peygamber, llerinizi abuk kaldrn. buyurdu, nk diriler lden huzursuz olurlar. l ile diri birbirinin zttdr, halk bundan dolay defnetmekte acele ederler. te bunun gibi btn cihan paralarnn hayat Haktandr. Grdmz ve gremediimiz btn kainat, sana ho grnen her ne varsa, onda hayat eseri olduundandr, manevi gnein o cisme akseden nurundandr. Bundan dolay gzel grnr. yleyse o zevki, o gzellii eyann kendinden bilme, onu baheden Hudadan bil. Suda, havada, toprakta, ateteki (btn anasrda) sevimlilik, hep nur- Hudadandr. Cihann paralar zerindeki ltlar emanettir: Kanaln iinde akan su gibi. Su, kanaln iine akyor ama kanaldan var olmuyor. Bu srra dikkat et, ze-

6630

6635

6640

6645

283

Rebabnme rinde yiite durup dn! yi de kt de her eyde Hakk gr, ta ki madde cinsinden olan cisminden kurtulasn. T ki gayb leminin gneini seyredesin, her ayp ve kusurdan temizlenesin. Fakat k olmazsa karanlkta temizlik yapamazsn.
6650

Karanlkta bulamak ve kirlenmekten baka bir ey yoktur. Ey ham adam, nur tarafna ka! T ki fkeden, kirden temizlenesin. Artk saf ol, ne vakte kadar tortulu kalacaksn? Kendini iyi ara ki kendini bulasn, bu benlikten ge ki o benlie eresin. Soan gibi katlandka katlanmsn, kendinden ge, bir an kendinle megul olma!
(SAYFA 255)

Bu szn yzlerce manas var, dn ki sana da aka grnsn.

284

Sultan Veled

MAKALE 92
Bu makale unu beyan edecektir: Szn eitli ve birok yzleri (manalar) vardr. Peygamberimiz buyurmutur ki: inne lil-kurni zahran ve batnan ve libatnih batnen il sebati abtun Meali erifi: Kuran- Kerimin zahiri ve batn var. Batnn da batn var, yedinci batna kadar. Zahir ulemas ilk batn grebildiler. Biraz manevi olanlar, derecelerine gre ikinciyi, nihayet ncy grdler. Ondan ileri gidemediler. Yalnz halktan gizlenmi olan erler (evliyaullah) drdnc, beinci, altnc ve yedinci batnn derinliklerine dalarak orada kymetli mana incileri buldular. Szn byle muhtelif manalar olunca, szn asl ve madeni olan insanlarn da birok cepheleri (dereceleri) olduu bu bakla belli oldu. Gk nasl, biri dierinden yksek tabaka tabaka ise, manevi gk olan insanlarn da byle olmas doaldr. nk zahiri gkler, manevi gklerin numunesidir. Her kim ne kadarnn manalarna daha ok nfuz edebilmise, onun manevi semas (derecesi) daha ycedir. nsan, kendinden sefer ederek varlndan getii zaman anlar ki evvelki varlk sonraki varln perdesi imi. kinci varlk Hudaya vasl olmutur. men arefe nefsehu fekad arefe rabbehu Nefsini bilen, Rabbini bilir (bulur). Resul- Ekrem Efendimiz buyuruyorlar ki: Kuran- Mbinin yedi batn (manas) vardr. Birinci batn ehl-i zahire bildirildi. Bizim gayretimizle onlara ikinci batndan da kap ald. nc batna adm atan nadirdir. O kaplar Hak yardmyla aanlar, yani drt, be, alt ve yedinci tabakaya gidenler, o yolun sonuna erenler, dergah- Hudada hasl-havas, iki cihanda ahenah oldular. Ehl-i batn ve kutb- zaman odur. Mminlere yardm ve rehberlik eden odur. Eer o ah bunlarn erhini beyan etmediyse, o mana kendisine ayan olmadndan deildir. Bil ki o, merdan- Huda gibi yedinci tabakaya kadar ykselmitir. Yedinci batna vasl olmu ve o batndaki mana incilerini delmitir (derinliklerine nfuz etmitir.). O ah, drdnc batndaki esrar beyan etmedi, ki o, sze ve aklamaya smaz. Avamda onu dinleyecek kulak yok. Ruhlarnda o kabiliyet kayp. O beyan, onlarn kulana smaz, anlaylar o srr anlamaktan noksandr. Onun erhini ondan ancak dilsiz olarak dinleyebilir, o srra bu suretle vakf olursun. nk ruhlarn konumasnda harf ve ses gibi eyler yoktur. nk can badesi kap kacaa smaz. nk o badenin ba sonu yoktur. Zarf ise snrldr. Snr olmayan, snrlya sar m? Ehl-i dilin szleri dilsizdir, srlar canlarnda gizlidir. O canlar arab sakiden daima dudaksz vesairesiz ekerler (ierler). O sofradan baki nimet yerler ve o nimet yznden gne gibi nur saarlar.
(SAYFA 256) O frka, saylar binleri bulduu halde birdirler, nk yollar ve menzilleri birdir. Onlarn garip halleri erh etmekle tkenmez. Biz yine o batn-

6655

6660

6665

6670

285

Rebabnme lar beyana geelim.


6675

Bu yedi batn, yedi kat semaya benzer. Evliyann ykselileri bu batnlarda meydana gelir. Hak Tealann iki trl g vardr: Biri manevi, br surete baldr. Manevi gk de yedi tabakadr, cismani gk de. Fakat cismaniler, manevilere nispetle ok alak kalr. Cismani gkler, bu suretler (maddi vcutlar) iin yaratlmtr ki, onlardan faydalansnlar. nk yer ile gk, tenleri (ahslar) dad gibi beslerler. Manevi semalar ise, latif ruhlar iindir ki o ruhlarn, o semalarda ykselmekle erefleri artar. Hak Teala ruhlar baka trl gdayla gdalandrr: lim, evk, fikir gibi. Merdan- Hudann yolculuu daima bu semalardadr. Her birinin mevki ve mertebesi bu semalarn birindedir. Bu mahsus gn cismi suretdir. Buhar ve dumandan olmalar dolaysyla ykselmilerdir. Her ne kadar zeminin stnde bir tavan gibi ykselmilerse de onlar da zemin gibi ilimden, akldan mstesnadrlar. Bundan dolay ilahi emaneti kabul etmediler. nk ilim nurundan nasiptar deillerdi. Adem evlatlar akllar olduu iin kabul ettiler. T ki onunla vuslata yol bulsunlar. Asman, Kurandr. Bu mahsus felekler deil. nk meleklerin yolculuu onda deildir. Kurann erefli ifadesi, manevi asmandr. Her kimin cisminde manevi can varsa, Kuran ona gre baki gktr. nk ruhun ykselme yolu bu feleklerdir. Ehl-i zahirin anlad, bu manevi asmann birinci tabakasdr. Ehl-i batnn anlay, ikinciden balar. Her kim nc batna gidebilmise, o, tefsir ilminde umman olmu saylr. Bu yol zere batan baa k git! Perdesiz armaana vasl oluncaya kadar daima cangnlden talep ve temennide bulun, gece gndz yana yakla, de ki: Bana yzn perdesiz ne vakit gstereceksin? O glenin kokusuyla ne zamana kadar yetineceim? yi, kt her ey arada engel olursa, ben seni perdesiz olarak nasl grebilirim? Geri nur gibi gzme girmisin, sen olmasan nursuz kalrm. Gzm senin cemalinle dolmutur, canm, gnlm senin dikensiz glzarndadr. Gzmde senin hsnnden baka bir ey yoktur. Fakat gzmde kendim perde oluyorum. Seni daima aka perdesiz grmek isterim. Ltuf buyur, yolumdan kaybolma. Ey gzellik deryas, muhakkak biliyorum ki bensiz deilsin. Byle olduu halde ben neden o gzellii arayp duruyorum? Ben hayran olunacak bir varlm. Dnyada, bende neler gizli olduunu bilecek bir hayran aryorum. Hakkn hass, ezeli nuruyum (burada vahdet vardr). ki gren alktan kurtulamamtr. Hakikatte hep biriz, cmlemiz pheden kurtulup kesin ve ak olana vasl olmuuz. Ey yr, bil ki, bunu anladn zaman Ferkadann tepesine ayak basarsn! (SAYFA 257) Ben Yezdann hassym, bana iyi bak ki bir testi iinde deryay gresin! Testiyi brak da suya bak! Gen, ihtiyar her eyi nak bil! Ey oul! Nak glge gibidir. Glgeden ge de mana tarafna git ki esas bulasn. Peygamberler

6680

6685

6690

6695

6700

6705

286

Sultan Veled gvdedir. Kurallar, dal yaprak. Dallar asldan meydana geldi ki onlar grerek asla intikal etsinler diye. Gzn grd rengarenk suretlerin hepsi, bize manadan haber verir. Suretten manay grn ve daima suretten manaya gein! Manann yzn perdesiz, bizim nak ve rengimizden seyredin! Akl, manadr. nk gze grnmez, ondan trl suretler grrsn. Bunun gibi, cihann naknda, yerde, gkte, dada, deryada, ayda, gnete ve yldzlarda Hakkn ltuf ve cemalini aka gr! Halkta ve halkn iyi, kt huylarnda hakiki birin yzn perdesiz seyret! Cinde, eytanda, insanda Hakkn kudret ve ilmini aka seyret! O maharetlinin hnerlerini gr, onlarn grleri sana da sirayet etsin. Sen de onlar gibi haberdar olursun. Bykleri candan sever, daima gzel szleriyle megul olursun. Akl ve idraki iyi olan kimseye cihan yaratan gizli kalmaz. O, her zaman sebeplilikten sebepsizlik tarafna gider, daima taraftan tarafsz tarafna koar. Naklarda nakka grr, sergilenenlerin ierisinde sergiciyi seyreder. Daima Hak yolunda ina olur, ilm-i esma (isimlerin bilgisi) ona ders olur. yi, kt gzne grnen her ey ona: Ehade bak! der. Yannda her ey birer peygamber gibi olur, ona derler ki: Glgeden ge, asla git! Hak Teala apak olduundan dolay nazarlardan gizlidir. yi bak ki anlayasn. Her kim bu srr bildiyse zinde ve ltf- Hak civarnda ebedi kald. Yine skntnn deerlendirmesine geiyorum. Skntdan rahata eren (maksuduna ceht ile vasl olan), derece itibariyle ok yksektir, gittii yerlere hayat gtrr. lem halkna rehber olur, yerde olduu halde semalarn stndedir. Fakir grntsnde khne hrka iinde bulunsa da halkn mrit ve nderidir. Onun bu tr kyafete girmesi geim derdinden (fayda salamak iin) deildir. Hrkasn brak da kendisine bak! Gr ve bil ki o hrka perdesi altnda gizlenmi nasl bir ba padiahtr. Defineyi unun iin viranelere gmerler ki, halkn elinden kurtarsnlar.
(SAYFA 258)

6710

6715

6720

6725

6730

6735

T ki, virane hazineye kale olsun, onu fenadan (yamadan) kurtarsn. Virane, hazinenin bekisi demektir, gece gndz onu bekler.
6740

Onun sahip olduu bu mertebenin daha stnde padiahlk, gizli saltanat vardr. stemeden bulunan onundur, aylar, yllar onu ister. Onu ararlar. Zahmetsiz, klfetsiz hazineler elde eder; hicransz, ayrlksz vuslata erer. O nadirdir, fakat bu, enderdir. O kadirdir, fakat bu daha kudretlidir. O, k mesabesindedir; bu mauk. O, Hamza gibidir, bu Faruk. Geri o, sa gibi gklere ermitir; fakat bu, arn, krsn, boun da stndedir. Byle padiah kimse bilmez, anlayamaz. Cangnlden talep etse bile. Ancak havas anlar. O havas ki insanlar ve cinler arasnda haberdar ve gren, saf ruhlu kimselerdir. Onun esrarn onlar anlayabilir; onun sz ve davranndan ancak onlar koku sezebilir. Yoksa, ba gremeyen gz, aacn ze-

6745

287

Rebabnme rindeki kuu hi gremez.


6750

Kumruyu gremeyen, gagasnn zerindeki tyleri nerede sayabilecek? Onun nuruna bakmaya gndz kularnn gz tahamml edemez, gece kuu (yarasa) nasl dayanabilir? Sleymann, ryada bile gremedii o gnei kr karnca nereden grecek? Gece gndz durmakszn talepte bulunsa bile, o huzura kimse yol bulamaz. Onun cinsinden deildir ki srarna dayanamayarak ona yzn gstersin. Bu, ltuf ve ihsan yoluyla eriir, almakla deil. Gayret ii deil, baht ve devlet iidir. O semte kanatsz olan uamaz. Byle yolu yryerek kim katedebilir? Ayaktan vazge ki, Huda sana kanat versin, bandan ge ki karlk olarak yz ba alasn. Canndan ge ki, Huda sana tkenmez vuslat ve kavumann kayna bir can versin. Her kim Hakka bir verirse, karlnda yz alr. Saysz veren de saysz alr. Eer tacir isen ver, al! (Alveri et.) Tacir deil de cretli isen, hani cretin? Karlksz kaln ondandr ki srran gnahkarsn, zahiren uslu, edepli grnsen de. Her kimin ibadeti karlksz kalmsa, bil ki onun taatinden istei Hak deildir. Eer ibadetten maksudu Hak olayd, istedii neyse o olurdu. (Kendisi de Hak olurdu.) Mademki murad hasl olmuyor, dnyada mahrumiyyet bu sebepledir. Ey oul, onun ibadetle Haktan kastettii Hak deildir, onun maksudu bakadr. Geri dili Hak diyor, fakat akl, fikri dnya tarafna kanatlanmtr. nk onun matlubu ancak bu cisimdir. Cannn Haktan ald nasip de ancak Hakkn ismidir. Onun cannda o nurdan eser yok, maddi kuvvetlerden baka bir ey onu memnun etmez. Nurdan tamamen uzak, batan baa nrdr, hayatnn btn sefahat matemdir, neesi yoktur. (SAYFA 259) nk onun ruhani gdadan nasibi yoktur, bu lemden baka sevgilisi de yoktur. Hayvan gibi yiyip yatmak esiridir. Bu iki eyden baka dnd de yoktur. Dnyada hayvan gibi yaar, hayvan gibi hor ve hakir olarak lr. Topraktan kan kurt gibi, toprak olur gider, onda gklere kacak ruh nerede? yle ruhlar keremden doar, kirmden (bcek kurdu) deil. O canlar bu lemden hari bil!

6755

6760

6765

6770

6775

Onlar dumandan ve buhardan domu deildir, duyularn ve maddenin tesindedir. Suretten ge ki onun, her iki lemin padiah ve nderi olduunu gresin. lemin gdas odur, lem onun kabuudur. Ondan tesi dmandr, dost ancak odur. Ondan ne zamana kadar ke bucak kap duracaksn? Cann, ban mertesine onun yoluna koy! Bundan sonra szlerim, btn onun gzelliinin anlatmna bal olacaktr. Gerek vasldan, gerek salikten, hangisinden bahsedersem, sz konusu onun zatnn vasfdr. yi dinle! Hayr, er, iyi, kt her ey demde olduu gibi, onda acayip bir ey daha vardr ki dimadr.

6780

288

Sultan Veled

MAKALE 93
Bu makale unu beyan edecektir: Hakimler derler ki: Yer, gk (kainat) lem-i ekberdir (byk lemdir), insan lem-i asgardr (kk lemdir). Fakat evliya bunun aksini syler. Derler ki: Her ne kadar d grnte insan, bu lemden dodu ise de, hakikatte lem, demden domutur. Nitekim, meyve zahiren aatan domutur, fakat hakikatte aa meyveden domutur. nk bacnn gnlnde aatan evvel meyve domu, sonra aac dikmitir. Bu nedenle meyve evvel, aa sonra var olmutur. te bunun gibi, Hak Teala Hazretlerinin de lemden maksudu demdi. lemi, dem iin yaratt. u halde dem evvel, lem sonra mevcut olmu olur. Bu tertip zere dem de o erlerin demi iin vcuda gelmitir. Nasl ki lemden maksut, lem halkdr, halktan maksut da o kutubdur. Nitekim denilmitir. Maksd zi-avlim-i dem med v maksd ez-n dem med Meali: lemden maksut, demdir. demden de maksut, o demdir. (?) Bu makale unu da takdir edecektir: Zina, arap imek, aldatma ve yalanclk gibi crmler, mansb- tahadir (korkulacak bir makamdr. Bedenin g yetiremeyecei itir.) nk nasip ve byklk Hudaya mahsustur, kullarn ona mdahalesi kesin irktir. Acz ve tembellie dayanan crmler ise kabil-i uzuv ve merhamettir. Harite bunun misali vardr. Padiahn bendelerinden biri bir su ilese, padiahn onu affetmesi umulur. Fakat tahtna gz dikerse ba kurtaramaz, lanetli blis Ben demden hayrlym. diyerek varlk ve benlik davasna kalkt iin kovuldu. u halde kle iin rtbe ve makam talebinden zararl bir ey yoktur. Nitekim hakim Senai buyurmutur: dem r zi-ch bihter-i Kel fuzli eved i yft klah. Meali: nsan iin zindana atlmak, makam talebinden daha iyidir. nk kel, bana klah bulunca fodullua (kanaatsizlie) balar.
(SAYFA 260)

Bazlar dediler ki: lem en byk kainattr. nk kainatta saysz, trl mahluklar vardr. phesiz, zemin ve sema da byk lemlerdir. nk iyi kt her cins mahluk oradadr. demin de en kk lem olmas akla kabul edilebilir gelir, nk kainatn paralarndan (anasrdan) domutur.
6785

Fakat evliyalar bunun aksini iddia ederler, derler ki; gr sahibi olan, bu sz sylemez. nk byk lem insan vcududur, nk onda artk, eksik yz eit harika vardr. Geri dem, lemden sonra vcuda geldi. Fakat hakikatte o lemden evvel mevcut idi. Her ne kadar meyve, aacndan meydana geliyorsa da, yce yaratc, aac meyve iin yaratmtr. Bac, aac meyvelie meyve iin dikmez mi? u halde meyve, manen aatan evvel mevcut olmu olur. Meyvenin oalmas bu niyetin mahsuludur. Geri grnte meyveyi aa veriyor, fakat btn meyve aalar meyveden dodu. yle deil mi ki bacnn gnlne meyve, aatan evvel domutur da aa yetitirmeyi ondan sonra dn-

6790

289

Rebabnme mtr. Zemine trl trl aalar dikmitir ki, onun rettii meyveleri yiyesin! Meyve babann hatrna dmeseydi aa nereden olacakt? u halde meyve baba, aa da evladdr.
6795

lem de geri grnte demden evveldir. Fakat lemden kastedilen insan- kamil olduuna gre dem, lemden evvel vcut bulmutur. nk, lemden bizatihi maksut, odur. Hak Teala Hazretleri cihan yiitler iin yaratt ki, onlardan birok kerametler zuhur etsin. Eer maksut bizzat bunlar olmasayd, bu yer ve gk vcuda gelmezdi. te levlak srr budur. yi dinle de merd-i Hudaya cangnlden ynel! nk onun kalp ile seyrettii Hudadr, o, iki cihanda da padiah- mutlaktr. Onun eteini abuk tut ki ilerleyebilesin, enginlerde kalmayasn! Onu rehber bil, bu yolda rehbersiz koup durma, ki arayp taramadan kurtulasn. nk yolunda bir ok yol kesici vardr. Bu korku ve bu tehlikelerden kurtulan pek azdr. O ekiyalar sende gizlenmilerdir. Vakit vakit senden zuhur ederler. Ev, bark, mal ve makam arzusu insan kuyunun dibine drr. Bu yol kesicilerin ba (reisi), liderlik sevgisidir. Hak yolunda ululuk talep etmek irktir. Adaletin uygulamas amacyla olan ve yoklukla ssl olan baka. Byle olan kimse, zahirde reis gibi grnrse de batnda kul gibidir (kendini hizmete vakfetmitir). Sureten ah ve hakim grnr, fakat hakikatte bende ve mahkumdur. Onun reislikten amac hizmettir. O, Rahmann merhametle grevli bir kuludur. Gece gndz ondan sudur eden hayr ve er (btn davranlar), kendi iin deil, Hak iindir. Bar, kavgas daima Allah rzas iin, ltuf ve kahr da o padiah iindir. te yeryznde Allahn glgesi olan padiahlar byle reislerdir ki yere ve ge glge salmlardr. Ama o kimse ki kendi hrsn tatmin iin reislik talep eder, ta ki herkes onun iradesine gre hareket etsin.
(SAYFA 261)

6800

6805

6810

6815

Byle olan reis kendini beenmitir, maddi dnyann tuzana tutulup kalmtr. Onun bu sz ve hkm birka gnlktr. Ondan sonra ne bal kalr, ne ba. Onun fani saltanat imek gibidir. Birden parlar, birden sner, sapknl abuk meydana kar. Bunun makam ve mertebesi, o reis gibi nereden olacak? O, sofann ortasnda oturur, bu, kapsnda. O, melekler gibi gklerde ba nde, bu, eytan gibi yerde srngendir. Onunla bu, ciddi bir sz ile bu sze kar sylenilen sama sapan karlklar (asman ve risman) gibidir. Aralarnda hi mnasebet yoktur. Bilakis pek byk mesafe vardr. Hakka kar ba kaldrmak irktir. eytan, onun iin laneti hak etti. blis bu yzden kovuldu. Yoksa evvel melekler gibi makbul idi. Reislikten byk crm yoktur. blisten ibret al da ondan uzak dur! Hakikatte bela zindan olan byle makamdan sakn ki yolunda engel olmasn. irkten bakas kk gnahlardr. Hepsi de ayak deerindedir. Asl ba odur (irktir). Reisliin, makamn mayas benliktir (kibirdir). Benlikteki k-

6820

6825

290

Sultan Veled tln haddi ve payan yoktur. yleyse benliin ban kes ki, ondan kurtulasn, gne gibi semalara ayak basasn! Biz Hak yolunda benlikten kurtulmadka, Hak Teala Hazretleri ders vermek zere bize statlk etmez. Benliimizden tamamen gemedike, beka mlk tarafna bizim iin yol yoktur. Biz varl yokluk kaynanda bulduk, ondan dolay yokluk tarafna koarz. Eer sen Mevlaya gerekten talip isen, varln esasn yoklukta ara! Her kim kendinden yok olduysa baki kald, her kim kendinden getiyse, atn ne srd (herkesi geti). Aklarn yolu nianszlktr. Onu, mehur olmak istememeyi (adem-i itihar), annen gibi gnlne oturt! (sev!) Tarafsz tarafna gnl yolundan git! nk o menzile senlik smaz. phe etme ki, varln, yolunda haildir (engeldir). O, istenenin yzn grmene engeldir. Byle kt varlktan gafil olma (aldanma), byle reislikten vazge de bo otur! Bu isizlikte sana bir i verirler ki, akllardan haritir. O kapda kfrle din, mahbubun yzndeki rt gibi, perdedarlk hizmetinde bulunurlar. Her kim bu ikiden (kfrle dinden) gemezse, yakinen bil ki maddiyat perdesine taklp kalmtr. Daima aya ikilikte baldr, kah korku (havf), kah istek (reca) iindedir. Sen hayr ve erden boalmadka (kalbini gayrdan temizlemedike) cemalullah ile nasl dolabilirsin? Ey mteri, dnya alveriini brakmadka, Haktan nasl mkafat kuma alabilirsin? Nur- ilahi ile semirmedike, kendi kendine nasl boalabilirsin? Kendi kuvvetin buna kafi gelmez. Gnein nurundan soyutlanma yoluyla faydalan ki sonunda ll olabilesin. Buradaki llden maksat, bildiiniz rengarenk ll deildir, dinin asldr.
(SAYFA 262)

6830

6835

6840

6845

Can lli, can gibi bakidir, Hak ona kadehsiz sakidir. Daima ondan al ve ona kendinden ver (durmadan alveri et) ta ki nur- Hakla azna kadar dolasn! Nasl ki bir cahil, ilim ehlinden azar azar ilim ve hilm renir. Kazand ilim nispetinde cehaleti yok olur, bu yolla kolayca lim olur.
6850

Sen de aama aama gayret edersen Rahmana yetiirsin, yoksa gaflet kuyusunun dibine dalar, ker kalrsn. Cenab- Hak be vakit namaz bunun iin emretmitir ki, bu vesileyle Haktan ders alasn! Yava yava ahlk- Huda ile ahlklanasn, evliya gruhuyla yolda olasn! Kendinden geerek Hakka yakn olasn, katre gibi onun deryasna karasn! Bu yoldan baka bir yol daha vardr ki o yol, seni menzile zahmetsizce arabuk yetitirir, meakkat ve yol zahmeti olmakszn. O yol, cezbe yoludur. Cezbe-i Hak, seni karar yerine eritirir.

6855

291

Rebabnme

MAKALE 94
Bu makalede cezbetun min cezebatil-hak hayrun min ibdetis-sakaleyn hadis-i erifi izah olunacaktr. Meali: Rahmani bir cezbe, btn insan ile cinin ibadetinden hayrldr. nk cezbe, Hakkn fiilidir, ibadetler ise, kullarn fiilleridir. Bu makalede u da beyan olunacaktr ki, iradeler, meyiller, muhabbetler akn paralardr. Az olursa irade, ok olursa meyl, daha ok olursa muhabbet, arla kaarsa (ifrat derecesini bulursa) ak denir. Akn kemali de cezbedir. Nasl ki suya da muhtelif isimler verilir: Az olursa damla, ok olur da akarsa ay, daha ok olursa frat, daha ok olursa ceyhun, hadsiz payansz olursa derya denir. u kadar var ki hepsi bir sudur. Cenab- Peygamber buyurdular ki: Bir cezbe-i Huda, halkn riyasz yaptklar ibadetlerden hayrldr. Cezbe, insan ile cinin gayretinden iyidir. nk cezbe ak cinsindendir. Muhabbet artnca ona ak denir, akn kemali de cezbedir. Ak, tam kemale varnca cezbe olur, nk o gzel yz onda grnr.
6860

Ayine saf olursa, yz onda hicapsz (berrak) olarak grnr. Eksik aka cezbe deme! nk eksik ak cezbeden uzaktr. Az suya katre ismi verilir, akmaya balaynca ay, rmak derler, rman byne, byklnden dolay frat derler. Daha byk olursa ceyhun olur ki denize kadar, ceyhundan sonra derya olur. eitli adlarla anld halde hepsi sudur. Her mertebede bir isim verilir, derya olunca kemalini bulur. Kalbindeki irade ve meyiller de -az veya okluuna gre- byledir.
(SAYFA 263)

6865

Ak da bu tertip zere bil! Akn ars da cezbe olur. O adetlerin (tekliklerin) hepsi bir mana ifade eder. Bundaki maksadmz anla!

6870

Ak, sonsuz dereceye varnca ad cezbe olur, nasl en aa mertebesinde iken meyil deniyordu. Cezbeyi akn kemali bil! nk o, a Hudaya eritirir. Cezbe halinde muhabbet (ak), Haktr. Onun nuru senin ruhuna sirayet eder de sen, ak kendinin zannedersin. Halbuki, bu ak ve sdk, Hudadandr. Vcudunda parlayan btn onun nurudur. Ruhlar, o fazl ve keremden tka basa dolmutur. Muhabbet, Hakkn vasf olunca, kalpteki heyecan ondan bil, kendinin zannetme! Kuran- Kerimde bu manaya iareten yuhbbuhum ve yuhbbneh106 buyrulmutur. Ta ki sen seni kendinde ondan gresin. Talip, onu bil! nk sendeki talep, onun nurlarnn ltfundan parlamtr. Senin ona talip oluun, onun sana talip olduundandr. O ltuf, senin hem derdin, hem dermanndr. Her eyde Hakk gr! Haktan baka bir ey bilme! nk zahir, batn hep odur.
106 Maida suresi 5/54 Ey iman edenler! Sizden kim dininden dnerse, (bilin ki) Allah onlarn yerine yle bir topluluk getirir ki, Allah onlar sever, onlar da Allah severler. Onlar mminlere kar alak gnll, kfirlere kar gl ve onurludurlar. Allah yolunda cihad ederler. (Bu yolda) hibir knaycnn knamasndan da korkmazlar. te bu, Allahn bir ltfudur. Onu dilediine verir. Allah, ltfu geni olandr, hakkyla bilendir.

6875

292

Sultan Veled

Evvel, ahir, zahir, batn benim. buyurdu ki iyi bile ve iyi anlayasn! Hep odur, padiahtan baka kimse yoktur, hangi semte baksan onu grrsn. Gayrs tamamen yaratlmtr (fanidir). Ancak Hak Teala baki ve daimdir. Faniye bakma (ehemmiyet verme) ki, o, yok olucudur. Bakiye bak ki, baki kalasn. Cezbe, seni ayrlktan ve ayrlk kusurundan kurtarr. Cezbe sebebiyle ilmin, ak (ayn) olur. Kulak yoluyla ne duydun, ne rendinse, gzn onlar aka grr. Sana ilmel-yakin, aynel-yakin olur. Yedinci kat semann stne ayak basarsn. nk cezbe, ibadetlerin sultandr, belki srrn srr ve dinin zdr. Cezbede sana anszn bir halet gelir ki aletsiz sanatkar olursun. Haktan sana bir kudret eriir ki, onunla cehalet kuyusu, eitilmeden ilmin ta kendisi olur. Nasl ki Nuhun emriyle dnyada tufan kopmutu. Nasl ki Salihin duasyla dadan (kayadan) deve domutu, nasl ki brahim, ate iinde gller, glistanlar, yeillikler grmt, nasl ki Musann elinde asa, Hakkn emriyle birdenbire ejderha olmutu, deryaya vurmasyla tozlu yollar alm o suretle Firavunu gark etmiti, nasl ki sa Aleyhisselam, nefesiyle ly diriltmi, yokluktan varla iade etmiti, nasl ki Cenab- Muhammet (s.a.v.), o sultan- gzin, felekteki ay aikar olarak Hakim-i Kibriyann emriyle o nur yzly iki para etmiti, Ebu Cehilin elindeki talar, lehinde ehadet ettirerek syletmiti, o avaz kulaklar, ekten ve pheden uzak olarak iitmilerdi, (SAYFA 264) nasl ki bn Ethem, Uhudda Hakkn didarn aka seyreylemiti. Bunun gibi, evliya-y kiramdan Bayezit ki Hakka olan yaknl durmakszn artard. Maruf Gerhi, Cneyd Badadi ve Ebu Said gibi evliyann mehurlar ki her biri zamannn sekini idi. Her birinin baka trl kerametleri vard, her biri arzulanan makama yol bulmulard. Her biri o asla balanm, hepsinin hali, kali kemal mertebesine ermiti. Eer o ahlarn hallerini aklamakla megul olursam uzun mr sarf etmek mecburiyetinde kalrm. Bunlarn cmlesini vuslata cezbe ekmitir, her biri o vuslat arabn kadehsiz imi, her biri bu kr ve kazanc (bu faziletleri) cezbeden bulmu, o suretle kendilerine gaybn srlar tecelli etmitir. Bu, cezbenin suretidir (neticesidir). yi dinle de onun iin can ve gnl feda et. Eer cezbe-i Hak olmasayd evlad- demden biri, Hazret-i dem gibi nasl olabilirdi? Adem evlatlarna o mlk, o saltanat nereden nasip olacakt? Her biri lemin sna olabilir miydi? Her biri ahlk- ilahi ile nasl ahlklanr, bu kadar mucize ve kerametleri nasl gsterebilirdi? Bunlarn hepsi de cezbe neticesi olarak husule geliyor. Hakka yr olan cana ne mutlu! Yr olmak nedir ki? O, Haktan fani olmu, ikiliksiz olarak onun sarholuunda aylmtr. Bu aylma, o bildiin sarholarn aylmas kabilinden deil ki! Onlarn ne sylediklerinden haberi olur, ne de sylenenden.

6880

6885

6890

6895

6900

6905

6910

293

Rebabnme Onu tatmak lazm, tarif ile bilinemez. Ona talip isen, btn varln yoluna harca. Bunu vaktiyle arifler sylemiler: Bunu tatmadan nakil yoluyla anlayamazsn! Men yezuk lem yarifi iyi dinle. itmeyi brak da grmeye bak! Bu trn ucu buca yok. Kalan ksmn da Hudadan yalvararak iste. Ola ki ona birdenbire zafer bulur, bilenler zmresiyle ahbap olursun. Cangnlden her neye talip olursan, nihayet onu arabuk ve kolaylkla elde edersin. O ilahi armaann sana muhakkak surette isabet edeceine hkm ve Hakkn takdiri olmasayd o hale, o sze, o kr ve kazanca candan talip olmazdn! Bunu iyi bil! (Emin ol.) Neye talip isen, istediin senindir. Derman, derdi olanndr. Mallar, mteri iindir. O sr, serseri bir adama nereden eriecek? Su, susuzlar iindir, ekmek de alar iindir. Eer alar olmasa (alk olmasa) ekmek olur muydu? Olsa da neye yarard? Gzel yanakl dilberler olmasa ak, ak olur muydu? Ak da olmasayd, dilberlerin kadri kymeti kalmazd. Her kimin talebi ziyadeyse, vuslat da o nispette ziyadedir. Vuslat, talepte gizlidir. Sana hidayet nasl ki Haktan eriiyor, o talebi de Haktan bil! Kendi cezbesiyle seni menziline gtryor demektir. Senin cann gnln onun elinde alettir.
(SAYFA 265) Eer kulunu iki parma arasnda ekillendirmeseydi, pheden kurtulup apak geree erebilir miydin? Elsiz, avusuz seni kendi tarafna ekiyor ki sana yzn perdesiz gstermek istiyor. Yoksa btn cihan halknn talip olmas lazm gelir, bu bir zel yardm olmaktan kard.

6915

6920

6925

6930

6935

yleyse bu talebi kendinden bilme, Haktan bil! Irmak gibi o deryaya ak! yleyse bil ki orada sen yoksun. Gizli, aikar hep Haktr. Ey seyr-i sluk sahibi, isteyenle istenileni bir gr ki, rzklandrana kavuasn. Her grdn istekli onun istedii her arzulu onun arzuladdr. Irmak suyu koa koa deryay arar ki, deryaya kararak ayn derya olsun. Denizle rmak sureten iki grnr fakat manen birdir. Dikkat et! eyh ile Hakk, alktan dolay iki gren, mrit deil, merittir (inat). Ey manevilie eimli olan, vahdette ikilik yoktur. Katre deryaya karnca bir olur. Bu ilim, szle (tarif) renilemez. Mahv (fena) lazm. Mahv, deryadr, sz gemi. Her kim onu grrse onda ayrlk, gayrlk kalmaz, yabancy zerinden toz gibi silkeler. Byle olan varlk cezbe iledir (cezbe mahsldr). Dnyada da, ebediyette de Hudadan ayrlamaz. O toz Hudaya balanm, nur ile birlemitir. Irman derya ile ba ve birlii gibi. Dnya adam dnyadan, ebediyet adam da ebediyetten hayat bulur. Dnya hayatndan zinde olan atetir (cehennemin nasibidir), o, tam bir ahmaktr. Topraktan alnan bir avu toprak, neticede toprak olur. ster kuru, ister nemli olsun. O nemlilik de nihayet zail olur. nk kuruluu gaiptir (hava, toprak, nr), talip de olsa talebi sner. Bu temsildeki rutubet, taleptir. Fakat nispeten pek

6940

6945

6950

294

Sultan Veled az olduundan dier unsurlara malup olur. Topran iindeki rutubet maluptur. nk karar yeri toprak olunca tpkyla yok olur. Fakat rutubete deryadan yardm gelirse artarak deryasna karr. Cisimlerin iindeki iman bu rutubete benzer (fakat o esmalardan yardm grerek katlanr).

295

Rebabnme

MAKALE 95
Bu makale unu beyan edecektir: man ve slam lafzlar muda (embiryo) veya ekillenmi cenin gibidir. Eer ona (imana) sdk ve ak yakn olursa canlanr, kutlanr. Nasl ki cenin, annesinden ayrldktan sonra zevk ve elenceyi kendi cinsinden olan ocuktan alr ve beslenir, iman da itaat, ibadet ve zikr-i Hudadan yardm alarak kuvvetlenir, kemal bulur. Hak Teala Hazretleri bundan dolay menzkrullhe zikren kesr107 buyurmutur. Zira her zikir bir ahs gibidir. Zikri oalttnda bir ok ahslar bir araya toplam gibi olursun. phesizdir ki, cemaatin bulunduu yerde rahmet ve sevap da ziyade olur. el-cemaatu rahmetunn hakiki manas budur. Her ne kadar ehl-i zahir mescit cemaatini ve halk kalabaln kastederlerse de. O cemaat bunun mecazdr. nk ok halkta (SAYFA 266) rahmetin bulunmas onun iindir ki, cemaat ok olursa, zikir de ok olur, ok rahmet husule gelir. Bundan dolay, asl cemaat zikir okluudur.
6955

Demek ki, cannn iindeki imann zikrullah ile durmakszn artar, kuvvetlenir. Dilin kabulu imann lafzdr. mann can tasdikidir. Eer bir kimsenin iman drst olmazsa, nur- ilahi onun can olabilir mi? Cihanda yetmi iki millet vardr. Her biri dierinin imanndan (itikadndan) uzaktr. Bunlarn bir tanesi doru, dierleri eridir. Nur- Hak eri itikada nerede gidecek? Bu yetmi iki milletten her biri Hudaya kavumay umarlarsa da, ilerinde kurtulu ehli bir tanedir. Doru frka, o bir tek kurtulan frkadr. Bu ahslar Hak yannda makbuldur. Byle olan kimse Huday zikrederse, onun zikri zikredilenden ayr deildir. Onun zikri, fikri ilahi armaandr, onun can Hakka karmtr. Cann nuru Hakk anmakla artar. ki ekerparenin birlemesi gibi. ekerin miktar arttka kymeti de artar. nsan hemcinsiyle yola daha iyi gider. Nur- Hakkn canna yakn olmasn istersen, bir nefes bile Allah anmaktan geri durma! Ta ki her zikrinden bir nur hasl ola, o zikirler yznden envar- Hudaya mazhar olasn! Candan La ilahe illallah dersen, her zikir sana yeni bir can balar. Zikreden dil cenin gibidir. Onun can, kalbin tasdikidir. Anne rahminde ceninin sureti gelitike can gelir, muda halinde kaldka canlanamaz. mann sz (kelime-i ehadet), dinin esas olabilmek iin suret bulmas lazmdr ki Cenab- Hak ona can vererek diriltsin, yoksa fani ve le gibidir. Hudann isimlerine bak! Her biri yaratlm gibi, Hudadan hayata kavumutur. lahi isimler balangtan kemaldedir (zihin ve zamana karmamlardr). nk bir ism-i salim bir dimaa yerleince dier isimlerle birleerek kuvvet kesbeder. Her zikirden imann artar, saf ve aydnlk ileyen olursun. Bu sebeple cannn nuru da fazlalar, nedenlerden kurtularak nedensizlie do107 Ahzap suresi 33/41 Ey iman edenler! Allah oka zikredin.

6960

6965

6970

6975

296

Sultan Veled ru gider. yleyse zikr-i Huday daima ve candan artr ki cann mebbeden zinde kalsn. Daima zikirle megul olan, Haktan pek ok armaan ve ikrama nail olur. Cenab- Hak bundan dolay ezkurullah zikren kesiran buyurdu ki zikirler birbirinden kuvvet alsn. te zikir oalnca nurlar harice akseder. Zikrin ite oalmas, halk cemaatine benzer. Fakat halkn vasflarndan kurtulmutur. Bu zikirler kendinde bulunan kimsenin fikri, ah ile askerleri gibidir: Fikir ahstr, vcut da eeidir. Onu her an uraya buraya sevk eder durur. (SAYFA 267) nk cisim fikirsiz yryemez. Ne mescit tarafna gidebilir ne de kiliseye. Cisimsiz fikir de, hayalden ibaret kalr. Mevcut olamaz. Cisim, fikrin elinde alet gibidir. Fikri, zikir ile megul olana ne mutlu! Cemaat ve birlikteliin ortaya kmas onun cismidir. z, onun zatdr bakas hep kabuktur. Herkesin fikri zikriyle llr: Zikri ziyade olann fikri (can) zindedir. nk onun fikri, zikrinin neticesidir. Dostun dergahnda ikisi birleir. yle ki huriden huri domu, yahut nurundan nurani bir aa vcuda gelmi gibi olur. Temizlik ve gzellikte ikisi de eittir. nk her ikisi de muhabbet ve vefann timsalidir. Onun fikri, zikri gibi makbulu Hudadr. Byle olan kimseden Huda, bir an ayr deildir. u halde o sayszdr, halk birdir. nk o, zandan, pheden kurtulmutur. Onun gayrlar zan ve tereddt kuyusuna dalmlardr. Slukleri bir an ekten hali deildir. vahidun keelfin108 sz ancak onun hakknda sadktr, nk onda iki cihan birlemitir. Her ey yok olucudur, mevcut yalnz odur. ylesine kim eit olabilir? u halde sen ona ister bir ahs de, ister bin, istersen sonsuz de! Hep dorudur. Ondan baka grdn yz binlerce halk, bir deildir. Onlar hesaba katma! nk o, cihan halkn bir grd, bunlar gremediler. Bu hakikat onlardan gizlendi. Bundan dolay, bunlar ona nispetle yoktur. nk hepsi krdr, gren yalnz odur. O, yz binlere eittir, sen onu bir grme! Dinin z odur, dierleri surettir. Onun aksine olarak bu gafil halk bir deiller. Birka gn hayvan gibi yaarlar. Hayvan gibi, iin esasndan bihaberdirler, ne gizliden haberleri var ne de aktan. Hepsi de zeminin rutubetinden vcuda gelmi, din deryasndan mahrum mahluklardr. Topran altnda yaayan solucanlar gibi akbetleri lp topraa karmaktr. Ama o kimse ki, Nur- Hudadan canldr, onun can fenasz bekaya erer. Nur- Hak gibi ebedi kalr. Bu yerler, gkler yok olduktan sonra da mebbet kalr. Sinesi zikirlerin hanesi olur, Cenab- Hak o sineyi kin ve husumetlerden temizler. Zikirler onun kalbinde cemaat, cismani grnts ise cami gibidir. O yzlerce toplanma ve topluluk bir ise de d grne bakanlar bunda tered108 Bin gibi tektir
7005 6980

6985

6990

6995

7000

7010

297

Rebabnme dt ederler. El-cemaatu rahmetunun manas budur, Hazret-i Peygamberin maksudu da bundan baka deildir. Eer biri kar da derse ki: Kast, peygambere tabi halk topluluudur ki birbirlerini aydnlatr ve yol gsterirler. Cevaben derim ki: Bu, manevi cemaattir. O, suretten oluan cemaate bakma! (Kymeti yok.)
7015

Halk cemaatinden de maksut budur: Kalabalk arttka zikir de artar. Her biri bir ok zikirle dillerini ssler, bu suretle zikir oalarak manevi bir cemaat meydana gelir.
(SAYFA 268)

Bu zikirlerin birlemesi yznden Cenab- Hak tarafndan hesapsz rahmet iner. yleyse, halkn okluundan maksat, zikirdir, yoksa zikr-i Haktan gafil cemaat deil. O cemiyetlerde zikir olmazsa o cemaate ilahi rahmet nereden eriecek?

7020

Hakikatte ise topluluktan maksat, din eridir. Dier toplanmalar onun mecazdr. Meyle dolu bir kadeh gibi, zikirle dolu olan ancak odur. Can ve cismi Allahn zikri ile birdir. Asl onu bil ki daimi zikreden, Yezdann eker gibi ltuflarna kredicidir. Her szn batn var, zahiri var. Sen, batn al ki szn z odur. Cahil olanlar szn zahirine bakar, limlerse batna bakar, srrn alr. Aacn yapraklar hayvanlara gda olur. nsanlarn gdas meyvesidir. Karpuzun kabuu kze ve eee verilir. Leziz ve nefis iini de insanlar yer. Szlerin esrar da bu tertip zeredir. Balklara gre derya olurlar, halka nispetle gemi. Bil ki ehl-i suret, suretten hayat alr, ehl-i mana, manadan. Nriler, phesiz, sonunda nra katlrlar. nk paralarn kararll btnleriyledir. Nurilerin varacaklar yer de nur olur. Onlarn keyfi de nurdan biter. (Nurdan husule gelir.) Her para, kendi btn tarafna gider, her para, kendi aslyla birleir. Bu, Hak deyince, Hak ona yzn gsterir. O, Hak dedike ondan uzaklar.

7025

7030

298

Sultan Veled

MAKALE 96
Bu makale unu beyan edecektir: Hudann ismi Hudadan ayr deildir. Fakat o kimse ki Huday bilmez, isimden baka bir ey gremez. Bir okuyucu ki, ilmi yznden okur, onun mana ve srrndan habersizdir, okuduu szler ve ibarelerden hi zevk duymaz. Srtnda eker ykl eek gibi ki onun ne tadndan haberi var, ne kymetinden. lmi, makam ve dnyay elde etmek iin renen limlerle zht ve takvay dnya mal iin yapan abitlerin, her ne kadar grnleri pak ise de ierileri pistir. nk ilim ykn eek gibi tarlar, ilimden haberleri yok. ke meselil hmri yahmilu esfr109 kitap ykl eek gibi bunlar, ilmi satmak iin renmilerdir. Mteri bulabilirlerse yzleri gler ve yaarlar. Bulamazlarsa donarlar, solarlar, mahvolup giderler. Fakat evliya-y kiram byle deiller: Onlarn ilimden amalar ameldir, manadr. lim onlarn canlarnn gdasdr. Pak canlar o gdayla beslenir, kutlanr ve kemale erer. Ne mutlu ona ki bunu ayrt etmeye g yetirir. Bu iki frkay bir tutma, ki demilerdir: (RUBA) Yr ki be nezd-i gol u hr yekist Der mezheb-i mushaf u zunnar yekist Mer gam- an yr er byed hord Ki r her-i lengn u esb-i rehvr yekist (SAYFA 269) Meali: Bir dost ki yannda gl ile diken eittir, mezhebine gre mushafn znnardan fark yoktur. yle dostun gamn niin ekelim ki topal merkeple rahvan at bir tutuyor. Bu, Hak dedii zaman, Hak ona ayan olur, o, Hak dedii vakit ondan gizlenir. Bu, Hak deyince Hakka vasl olur, o, Hak dedike Haktan uzaklar. Bir ahs gibi ki seni candan sever ve talep eder ve seni daima vgyle anar. ardn zaman yanna gelir, semtinde dolar, evini arar, sorar. Yanna gelir, rtsz yzn gsterir, seninle tatl tatl konuur. Byle bir ahs ardn zaman gelmez olur mu, yzn rterek uraya buraya kaar m? Cenab- Peygamber: Rabbi nalel-Kurane vel-Kuran yelanehu buyurmutur. Bu iarete dikkat et ve candan kabul et. Hak Teala, sevmedii kuldan nefret eder, huzursuz gzden kendini saklar. Eer sen makbul- Huda isen, emin ol ki adn ardn zaman ortaya kar. Deryada ve byk rmaklarda suyu grdn gibi, isimleneni de ismi de grrsn! lim insan, her szn altnda ilimler (manalar) grr, onlardan haz duyar. Fakat cahil iin o szlerden manaya gemeye yol yoktur (geemez). O gzel szden habersizdir. Ahmaklndan dolay hazineyi krat grr. Msemma bir defa sana zahir oldu mu, onu her zaman isimde seyredebilirsin. nk
109 Cuma suresi 62/5 Tevratla ykml tutulup da onunla amel etmeyenlerin durumu, ciltlerle kitap tayan eein durumu gibidir. Allahn yetlerini inkr eden topluluun hli ne ktdr! Allah, zalimler topluluunu hidayete erdirmez.
7035

7040

7045

299

Rebabnme zikir, zikrolunandan ayr deildir. yleyse sen zikr-i Hudada Huday seyreyle! Nasl ki lim, ilmin lafzndan manay, mazlumun simasndaki hilm gibi aka grr.
7050

Mazlumun simasndaki hilmi aklllar aka seyreder. Cahil onun farkna varamaz. nk derununda onu anlayacak ilim yoktur. Bir kimsede temyiz kabiliyeti olmazsa, o merd ile tozu topra (gerd) bir sayar. (?) Cannn bir paras canana eritii zaman, katresi derya olur. Ondan sonra onu katre sayma, derya bil! nk can deryasna candan karmtr. kilik kalmam o katre, deryann kendisi olmutur her ne kadar evvel katre idiyse de. Cihanda her veli Enel Hak der. nk kendine ayan olan bir eyi niin saklasn? Enel Haktan baka bir ey sylemez. Hi bir ba Ben zm tanesiyim der mi? Hibir padiah ben kleyim der mi? Buluttan dem vuran gne grdn m? Hangi lim kendi hakknda cahil der, hangi bilen kendine gaflet yaktrr?

7055

7060

Herkes kendinde olan haber verir. Baharsa bahar, k ise k, onu syler ve onu gsterir. yi olsun kt olsun gizli kalamaz. Herkes kendi makamndan haber verir ki kimi grd ve nazarna ne iliti? (Dikkatini ne ekti?) Herkes, birbirinden farkldr. Kesin nuru ile phe zulmeti bir olur mu? dadr.
(SAYFA 270)

Sen, yolunda bu mertebelerin hangisinde isen, cannn son karar ora-

7065

Yceyi tercih edersen, ycesin, aalara meyledersen, aalk, bosun! Cins, cinsi tarafna meyleder. Devenin at srsne kartn grdn m? Ne mutlu ona ki yceyi tercih eder ve devlet stn o memeden emer. Ondan ayr olanlarn da Haktan iyi kt nasipleri vardr. Fakat bu, btndr, dierleri paradr, ilimde derya deniz olsalar da. lm zamannda o ilimlerin biri kalmaz, onun ba bu ktan meyvesiz ve yapraksz kalr. nk ban lm ktandr. Bu yz gsterince, o, fani olur. Fakat, kllne balanan paralar iin ne lm var, ne de hastalk. Belki lmle hastalk da dahil olduu halde cihann btn olaylarnn kayna odur. O, tendeki can zerinde mutlak hakimdir. Onun zatndan baka her ey yaratlmtr, ancak o bakidir.110 Remiz syledik, anlayacak varsa. Bu mertebeler bizim Mevlanamzn halidir, bu manalar onun szlerinin manalardr. Ondan ne anladmsa, aynen onu syledim. Bunda artk eksik bir ey yoktur. Onun sz cana ve gnle kble oldu. Biz onun haberleriyle zinde ve tazeyiz. Onun sz ve takdiri cennet sofrasdr. O sofrada can iin hesapsz nimetler vardr.

7070

7075

110 Kasas Suresi 28/88 Sen Allah ile beraber baka bir ilha ibadet etme. Ondan baka hibir ilh yoktur. Onun zatndan baka her ey yok olacaktr. Hkm yalnzca Onundur ve kesinlikle Ona dndrleceksiniz.

300

Sultan Veled

MAKALE 97
Bu makalede nne lillhi mideten m l ayne raet vel uzne semiat vel hatra al kalbi beer l yekadu aleyh illes-simne hadisi erifi erh olunacaktr. Meali: Allah- Tealann bir sofras vardr ki, onun mislini ne gzler grd, ne kulaklar duydu ne de bir insann hatr ve hayalinden geti. O sofraya oru tutanlardan bakas oturamaz. Bil ki: Hak Tealann dnyada kurulmu bir sofras vardr. Fakat o sofra, namahremlerin gzne grnmez. Bize Haktan, o sofra, o fayda dolu rahmet sofralar eriiyor. O, can nimetleriyle dolu ebedi sofra. Canlar cisimsiz olarak onunla beslenir. Kibirliler o sofraya mahrem deillerdir, o sofradan nasip alanlar kendi varlndan geenlerdir. Padiah (Hak Teala), bizi; gelin, bu sofradan yiyin diye aryor! O yemekler oru tutanlara mahsustur. O beka yemekleri avama nerede ksmet olacak? Oru, Haktan gayrsndan gemektir ki can ve gnl onunla gda bulur. te Hakla kaim, can- pak- Hakla daim olan bu orululardr. Bu bahsin haddi, kenar yoktur. Onu brak ki gzel sevgili, yanna gelmitir. O nigar ki onu bir gz grmedi, vasflarn bir kulak iitmedi. Ne melek, ne de kendi devirlerinde dokuz kat felek. nk her snf iin ona yakn olmak yoktur. (SAYFA 271) O nigarn zellikleri bir kimsenin hatrndan bile gemedi. Geldi, dil ve canda bal ile kaymak gibi tatland. Nihayet amelden kurtulduk. Ondan hayat iinde hayata eritik, bundan sonra zevk ve nee zamandr. Ey dostlar! Bundan byle elimizden kadehler iin, hazinemizden altnlar aln! Yrnmz arasnda hibir fakir kalmasn, hatta bakalarna yardm edecek hale gelsin. Yokluktan sonra semiren eller (yokluu grm olan zenginler) vermekten geri durabilir mi? Bizim zevk ve safamzn payan yoktur, nk bize vahdet ksmet olmutur. Bundan sonrasn dilsiz, azsz, damaksz olarak can yolundan dinle! Bunu benden can kulayla dinlediinde varlktan kurtularak mana lemine gidersin. Ondan sonra yer ve gk olmayan mekanszlkta mana gibi ebedi kalrsn! Ben sizi her zaman elsiz ve ayaksz olarak o bykler tarafna ekerim. Ta ki orada korkudan emin olarak basz, ayaksz tarafsz tarafna gidesiniz. Bala ayak, daima bir semte doru gider. Tarafsz tarafna ancak onun makbulu olanlar gider. Bundan sonra, mekansz yannda yer tutar, varlk dan kknden kaldrr atarsnz. Nihayet nnzde engel olacak perde kalmaz. Dininiz, mezhebiniz kuvvet bulur. Bir cihandaki hayatn asl odur, oraya giden kurtulu bulur. Bunun sonu gelmez. Bu gece bu kadarla yetinelim, Haktan bakasn gnlden atalm. Yarn gene Mesneviden yeni bir mevzu bulmaya alrm. lm-i lednden yardm grdm takdirde yarnki szlerim daha manal olur. nk bu rman suyu o deryadan geliyor, o arttka bu da artar. Gnl rma yardm deryadan alr, maddi engeller ona nasl engel olabilir? Belki bu toprak cismin o can Kabesini tavaf etmesi de o su ile temizlenmesindendir.
7080

7085

7090

7095

7100

7105

7110

301

Rebabnme

MAKALE 98
Bu makalede unlar beyan olunacaktr: 1. Bir kimsede ilim, irfan, derd-i Huda, ak- ilahi galip olursa, onun btn vcuduyla hevasn deitirir. 2. Hakka rt olan perdeleri ilim ve irfan yakamaz. Meer ki derd-i Hak (ak- Huda) yri ola. inne ibrhme le evvhun halm111 bunun ahididir. Mesela hamile bir kadn dourma iine ne kadar vakf olursa olsun, sancs tutmadka douramaz. Sancs tutunca da -dourma usuln bilmese de- ocuk doar. Menedemez. Bunun gibi, Hak yolunda esas, derttir, ak- sadktr, engelleri ancak bunlar kaldrabilir. Nitekim hakim Senai demitir: msra: Derd byed perde-sz u merd byed km-zed Meali: Perde yakc dert ile fedakar mert isterim. 3. Nerede dert var ise, derman oraya gider. Derdin, dermana talip olduu gibi, derman da derde taliptir. (SAYFA 272) Belki dertsiz dermann kymeti bile yoktur; susuz bulunmayan yerde suyun, a bulunmayan yerde ekmein, ak olmayan yerde maukun kymeti olmad gibi. Can, tene galip olunca, o toprak vcutta gnl rengi balar. (cana dnr.) Ak- Hudann ziyadelenmesi neticesinde gnl bu perdelerden geer (perdeleri bertaraf eder). Perdeleri ak derdi (ak atei) yakabilir, akl deil. Ne mutlu ona ki, Hak derdini satn alr.
7115

Btn varn younu sevine sevine vererek ak- Huday satn alr. nk Hak erlerinin varisi derttendir. Hepsi de bundan dolay dertle lfet peyda etmi, tabiatlamlardr ki Cenab- Meryemin derdi (sancs) tutmasayd dourabilir miydi? Dourmak zahmeti geldi de onun iin hurma aacnn altna gitti. O aacn altna onu, derdi gtrd de, o ikbal, o baht ona ksmet oldu. Akil kadnn, ocuk dourma hakknda ne kadar ok bilgisi olursa olsun, sancs tutmadan douramaz.

7120

Sancs tutunca da (doum zaman gelince de) iindeki neyse meydana kar: Gerek erkek, gerek dii, gerek baka bir ey; gizli tad ne ise doar, zahir olur. Ey Hak yolunun yolcusu, sen de dertsiz (aksz) isen vasl- Hudaya eremezsin. lim ve hikmet, perdeleri nasl yakp aradan kaldrabilir? Belki perdeleri diker, ssler. Eer dert, yoldan olursa, yol alabilirsin, menzile abuk erer ve emeline nail olursun. Geri Ebu Cehilin de bir hayli bilgisi vard. Fakat gnlnde peygambere kar muhabbet olmadndan burnundan akan smkten farkszd. Lanetli Firavunla Nemrut da byle idiler. Bunlar da birer byk lim idiler. Her ikisi de ilimleriyle lemi sihirlemiler, azametleriyle halkn ounu kendilerine
111 Tevbe suresi 9/114 brahimin, babas iin af dilemesi, sadece ona verdii bir sz yzndendi. Onun bir Allah dman olduu kendisine aka belli olunca, ondan uzaklat. phesiz brahim, ok ili, yumuak huylu bir kiiydi.

7125

302

Sultan Veled itaat ettirmilerdi. Fakat ruhlarnda muhabbet derdi olmadndan cananlar onlara yzn gstermedi. Bunlarn emsali dnyada pek oktur. Her birinin hadsiz hesapsz ilimleri vard. Din derdi kendilerine rehber olmadndan, nihayet hayrlar da er oldu. Hepsi de kendi nefisleri perdesine taklp kaldlar, asi, zalim ve Haktan mahcup oldular. Bilakis Hilal ve Bilal gibi kimseler de cehalet ve dalalet iinde bulunduklar halde, kalplerindeki derd-i Hudann yaverliiyle o nadir yolda yol alabildiler. O dert sebebiyle cahillikleri ilme, iddet ve dnamlklar ltuf ve hogrye dnt. Dertsizlerin ii ise bunlarn aksinedir. Onlarn nde gitmeleri ters dnd ve noksanlat. Eer derdin varsa, hani alameti? Eer mert isen, hani cenk, nerede hamle? Miskin varsa hani kokusu? Gbre ve pislik madeni olan sen, nerede misk olabilirsin? Eer iyi haldeyim dersen, eserini gster! Ben sana nasl gl diyebilirim ki batan ayaa dikensin. Fena ve reddedilmi olduunu krler hissederse, gzller yannda nasl irkin ve gze grnr olmazsn?
(SAYFA 273)

7130

7135

Git, cangnlden dert iste, ta ki sen de o tarafa uabilesin! Her kimin derdi varsa ona derman eriir, tatl su, susuzlardan tarafa akar. Derdin, dermana talip olduu gibi, derman da derde taliptir. Nasl ki, susuz olanlar su arar, su da daima susuzlar arar. Akla mauku da byle bil: Onlar da daima birbirini ararlar. Matlubu talepte gizli bil, her ikisi cisim ile can gibidir. An gnl mauk ile doludur. Maukun yzn de an yznde seyreyle! Ak, maukunun gzellii sebebiyle yklm harabedir. Mauk, ahssa ak da o ahsn glgesidir. Eer dikkat ehliysen, an benzindeki sarlk, maukun gzelliini haber verir ki zavall ak, yle bir gl yzl yznden sararm, zayf dmtr. yle bir hurinin akyla periandr. O haraplklar ahadet eder ki bu viranede bir hazine gmldr. Hazine onun gzellii, virane de benim. O gzellik araptr, ben de kadehiyim. Mauku daima akta ara, ta ki onun gzel yzn hicapsz olarak seyredesin. nk an gzleri maukla doludur, bu suretle kendini kaybetmitir. Bunun gibi, Hakkn cemali de grebilene velinin yznde alenen grnr. Evliya ondan dolay mazhar- Yezdandrlar ki, Cenab- Kibriya yzn onlardan gsterir. Taleple matlubu baka baka grme ki, matlup, talipten grnmtr. O esiz padiah, o btn esrardan haberdar olan Mevlana byle buyurdular: TAZMN: Hak Teala Hazretleri ayanen gelmedii (mahede olunamad) iin bu peygamberler onun vekilleridir. Hayr! Yanl syledim: Vekille temsil edilen beraberdir. ki zannedersen irkin olur. Senin gibi grntye tapanlara ikidir. Fakat suretten kurtulanlara gre bir-

7140

7145

7150

7155

7160

303

Rebabnme dir. Sureten bakldnda gzde ikidir, sen gzlerin nuruna bak ki bir olduunu grrsn. Gzn nuruna dikkat ettiinde iki nuru birbirinden ayramazsn! Madem ki talip matluptan ayrlmyor, nur- Huday erlerin gnlnde ara. Burada bir merdin eteini tut ki, o sayede mihnetlerden kurtulasn!
7165

Ona kul ol ki, sultan olasn, Hazret-i sa gibi Zuhale kadar ykselesin! Eer kendinden geersen, aynen o olursun, ondan sonra kendine arpa tanesi kadar kymet vermezsin! Kendini feda edersen, karln bizzat Huda olur. Ebedi kalacak olan z odur, sfatlar geicidir. Gemez akeyi brak da altn nakdi al, boncuun yerine inci hazinesini al! Sknty ver, shhat rahatln al, cehli ver, tkenmez ilmi al! Bu kr her tacir yapamaz (elde edemez). Bir gnahkar cennet ehli olabilir mi? (SAYFA 274)

7170

304

Sultan Veled

MAKALE 99
Bu makalede (nnallheter minel muminne enfusehum ve emvlehum bi enne lehumul cenneh)112 ayet-i kerimesi tefsir olunacaktr. Meal-i erifi: Hak Teala Hazretleri kemal-i kereminden ve nihayet merhametinden dolay mminlerle alveri muamelesi yapyor. Buyuruyor ki: Sizin bu fani ve sahte mallarnz ve nefislerinizi ben satn aldm. Mukabilinde size mebbet cennet verdim. Gene bu makalede Allahumme l ahs senen aleyke ente kem esneyte al nefsik hadis-i erifi erh olunacaktr. Meal-i erifi: Ya Rabbi, ben seni olduun gibi (hakikatin vechiyle) nasl vasfedebilirim ki senin gzel krn senden baka yapacak yoktur. Cenab- Hak buyurdu ki: Ben, sizin, bence hi deeri olmayan nefislerinizle, mallarnz satn aldm. nk her ikisi de fani ve reddedilmi ve yaratlm olduundan akl yannda hi kymeti yoktur. kisi de daimi yol kesicidirler, ikisi de sahiplerinin helakine gayret eder. kisi de byle kusurlu olduklar halde ben onlar bile bile satn aldm. Bedel olarak da yle bir cennet verdim ki nimetle, rahmetle doludur, katiyyen zahmet yoktur. Bu alverii yapan, Hak Teala Hazretleridir ki maksad sizden sknt ve elemi uzaklatrmaktr. Ta ki, bu dnyann lmnden, mihnetinden kurtularak burada hor ve hakir kalmayasnz. Dnya ehli, reddedilenler, aalk ve perian, hepsi de bu zindanda derde mpteladrlar. Bu sahte mal verirlerse, bedeline gerek para (cennet) alrlar ki, maksud- ilahi de budur. Madem ki, sahte para yerine gerek para geliyor, hi durmadan maln, cismini Hakka vermeye bak! Yoksa sonunda mminlerin bu alveri yznden pek ok eyler kazandn grerek: Eyvah! Gaflet etmiim. diyerek pimanlkla ellerini srr, hayflanarak alar, zrlarsn! Dnya tacirleri seni kendi menfaatleri iin arr ki hileyle senden bir ey koparsn. Fakat Cenab- Hak bu alverii srf sana aldanmak iin yapyor ki sana ihsan ve ikramda bulunsun. Seni cehennemden kurtarmak iin, sana zahmetsizce sonsuz mlk vermek zere davet ediyor. O ihsan bol padiahn ltuf ve merhametine bak ki fena aalar skp yerine iyilerini dikiyor. Ta ki aalarn tatl meyve versin, fena dallardan kurtularak batan baa ge ba versinler. Hak Tealann bu ltuf ve keremini saymaya ve aklamaya imkan yoktur. Bu ilahi armaann erhi beyana smaz, arihin yz dili olsa bunu yapmaktan gene aciz kalr. Git, bunu dilden bekleme ki onun yapaca i deildir, nk szle ifade olunamaz. Dedikodudan ge, sessizce otur, akl, fikri brak! O, kendi vasfn biz112 Tevbe suresi 9/111 phesiz Allah, mminlerden canlarn ve mallarn, kendilerine verecei cennet karlnda satn almtr. Artk, onlar Allah yolunda savarlar, ldrrler ve lrler. Allah, bunu Tevratta, ncilde ve Kuranda kesin olarak vadetmitir. Kimdir szn Allahtan daha iyi yerine getiren? O hlde, yapm olduunuz bu alveriten dolay sevinin. te asl bu byk baardr.
7180 7175

7185

7190

305

Rebabnme zat erh etsin, ta ki derya testisiz olarak (bilavasta) grnsn. O, kendi krn kendi eder. Bakalarnn kr denize nispetle rmak gibi kalr.
(SAYFA 275)

yle deil midir ki rmak, deryadan ancak kendi kadar bir ey gsterebilir, rnek, ne de olsa snrldr.

7195

Fakat o aklama ve detaylandrma ki derya bizzat kendi yapar, o erh gnllerde phe brakmaz, kkn kazr. Dalgasyla her eyi le eder, sonra da illa nuruyla diriltir. Halk muhabbet ateiyle eritir ki, korkudan, mihnet ve belalardan emin olsunlar. nk korkuda olanlarn sna odur. Her korkmu, mmetini onun yannda bulur. Hakkn civarnda ebedi kalr, daima o nimetlerden nasip alr. Bir bahara erer ki sonunda k yok, o arabn, o neenin ba ars da yok. Orada sonsuz bir cihan grr ki dnya gibi fani deil, bilakis snrsz ve ebedidir. Varlk asndan ne ncesi var ne sonras. Evvel ne halde ise, daima o halde bulunur (la yetegayyerdir).113 Zaman itibariyle de balangc ve sonu yoktur. Gene zatn kimse aklla anlayamaz, bilgiyi canndan akla ananlar baka. Akla varlndan soyunduu zaman, Hak ak ona rehberlik eder. Ak ateiyle yanp mahvolduktan sonra onda nur- Hak belirmeye balar. Ondan sonra Hak Teala sz ondan syler, ledn ilmi ondan ortaya kar. O, arada bir vasta, bir alet gibi kalr, vcudunda Hak hakim olur, vcudu onun tercman olur. Tercman, gerek iyi, gerek kt, her ne sylerse, akll olan onu ahn sz bilir. O, ancak ah byle buyurmutur der. ahn szne bir harf ilave edemez. Tercman, alet gibi iradesizdir. Sz, davran Hudadandr. Sakn onu dme ki ah dm olursun, eer neyzen isen, onda ahtan bakasn grme. Eer Hakka Mustafasz (peygamberi tasdiksiz) ibadet edersen, ibadetlerin heba olur. nk Hak, ben ondaym diyor. Bu srr neden anlamyorsun? Ona secde ettiinde Hak olur, nk Hakkn ona nispeti, cann tene nispeti gibidir. Can, bir nefes tenden ayrlmaz, her ikisini bir bil, dnmeden vazge!

7200

7205

7210

7215

113 Deimez

306

Sultan Veled

MAKALE 100
Bu makalede u beyan olunacaktr: badet ve mslmanln esas metodu evliyaya muhabbettir. Binlerce eit ibadetle bezensen, ilim ve ahlk ile donansan, onlar inkar ediyorsan Allah indinde kovulmusun. te delili: Ahd-i risaletinde Cenab- Mustafaya (s.a.v.) ynelmeyen, nbvvetini inkar eden kimselerin ibadet ve taatleri gnahtan ibaret oldu, belki kafir olup cehennemi boyladlar. Mustafasz (s.a.v.) (peygambere inkiyatsz) yaplan ibadet, fsk ve gnahtr, belki daha sevimsizdir. nk asinin tevbe ile gnahtan kurtulup sevaba kavumas imkan dahilindedir. Fakat insan peygambere iman etmeden yaplan ibadetin nurundan kafir olur.
(SAYFA 276)

Kafirlerin rahmet-i ilahiyeden mitleri yoktur. nk kfrn cezas ebedi azaptr. yleyse bir nefes bile durmadan o merdin (peygamberin) eteine sarl ki, seni kfr zindanndan kurtarsn. O, senin ilerini dzenler, sen git. Safana bak! Fena isen de onun yznden iyi olursun. ocuk, ilerini babasna braksa, ileri daha iyi ve daha abuk vcut bulur. O almadan babas onu nefis nimetlerle besler. Babasnn sayesinde zahmetsizce yaar, ondan daima trl iyilikler grr. Babasnn glgesi onun iin bir gemi gibidir ki onu durmakszn oraya buraya tar durur. Bunun gibi, bir eyh-i vasl sayesinde de kendi gayret ve abana gerek kalmadan istein gerekleir. O, sana orusuz, namazsz, mescitsiz bin trl armaanlar baheder. Ondan aasz olarak yzlerce meyve alr, gayretsiz nderlie erersin! Yemek, uyumak klfeti olmadan, meakkat ekmeden ebedi mre nail olursun! Onu grdn (ona erdiin) zaman, uzunu ksalt (yapabildiklerini nemsiz gr), gayretten vazge! Sana ne lazmsa belki lzumundan fazla olarak ondan meydana gelir: Sana lazm olanlar, senin kalbine domadan evvel bundan haberdar olan eyh sana baheder. Sen dersin ki: Bu, benim hatrmdan bile gememiti. Ey yaradan Rabbim, Bu ne keremdir? Ya Rabbi, ben bunun krn nasl deyebilir, sana layk hamd senay nasl ifa edebilirim? Bu ihsanlar, bu gzellikler hep senindir. Sen cisimlerdeki can gibisin. hsan da senden, kr de. Her ikisinin de eker gibi tatl olmas yine sendendir. Ey benzeri, ei olmayan Rabbim! Canm ve gnlm senin, senden nurlanr. Semadaki gnele ay da senden nur alr, suret de, mana da senin armaanlarnla beslenir. Btn eyada tecelli eden sensin, zahirde, batnda senden gayr kimse yoktur. Herkesin, her eyin nuru senden muktebestir. Cann canl, tenin tenlii de sendendir. Eer o nuru gizlersen vay haline! Bu cihan ruhsuz ceset edersin! Berrakl tortuya dntrr, sca soua evirir. Ne sema kalr, ne gne, ne ay. Hepsi kapkara kesilir. Nur- ilahiden ayr den, mahrum olan her ey piman ve le olur. Nasl ki

7220

7225

7230

7235

7240

7245

307

Rebabnme cansz cisim toprak iinde parampara olarak dalr, ba bir tarafa, ayak bir tarafa gider, vcudun zerrelerinden her biri bir tarafa der. O dalan vcut paralarndan kimi bardak, kimi testi olur. Eer bilirsen bu srdan koku duyarsn. O vaatlerin (farkl paralarn) cmlesini toplu bir halde bulunduran cand. Can gidince darmadan oldular.
7250

Btn ecza birbirinden ayrld, kaselere, bardaklara bak ki vcudun paralar candan ayrlmakla ne hale gelmilerdir?
(SAYFA 277)

Cismin asl toprak idi, sonunda gene bsbtn toprak oldu. Her para, sonunda btnne dahil olur. Eer sen o btnden isen bu paradan, bu kprden ge! nk bu dnya bir kprdr, biz o kpr zerinde Hakka doru giden yolcularz.

7255

Kpr zerine ikametgah kuran, kendi kendine ak olan ahmaktr. nk bu kpr nihayet harap olacaktr. Ona gnl balamak doru deildir. Dnyann gemez ake gibi olduunu bildiimiz halde gene ona cangnlden balanrz. Ya Rabbi, bu ne tuzak, nasl danedir? Can kuunu bu beladan sen kurtar. Sen murat edersen can kuu bu tuzaktan kurtularak sana doru kanat rpar. stemezsen, cehennemi boylar, orada ebediyen solur durur. Ya Rabbi, sen ne istersen o olacaktr. Benim szlerim kazaya mani olabilir mi?

7260

308

Sultan Veled

MAKALE 101
Bu makalede u beyan olunacaktr: Kul, kaderin srrna vakf olursa, kendine isabet eden her eyi Allahtan bilir. Fakat bu kanaatin aklamasn edebe aykr grr de fenal kendi nefsine, iyilikleri Hakka nispet eder. Nitekim Cenab- Hak kitab- hakiminde buyurur: M esbeke min hasenetin fe minallh (minallhi), ve m esbeke min seyyietin fe min nefsik114 (Sana isabet eden iyilik Alahtan, ktlk kendindendir.) Adem Aleyhisselam da bu yolda hareket etmiti: Cennetten karldktan sonra tvbeleri kabul olunduu zaman Cenab- Hak ona sordu ki: Biliyordun ki hayr, er hep bendendir. Sen gnahn kendine nasl isnat eyledin, zalemna enfsena115 dedin? Cevap olarak dedi ki: Ya Rabbi, bu gnahn sebebini sen olarak gstermekten utandm. u misali buyurdu ki: Senin bu edepliliine mkafaten senin sulbunden bir ok enbiya ve evliya getireceim. Ta ki namn iki cihanda ebedi unutulmasn. inde bundan baka derin bir bahis vardr ki sylersem mahzun olursun. Daha iyisi onu gizli tutaym ki belki canmdan ve tenimden olurum. Geri o bahiste Hak benim yardmcmdr, fakat onu lisanma alamam. Kendimi krar, gnahkar olurum, bile bile gnahkarlar srasna girerim. Her fenay ben kendimden bilirim, phesizdir ki iyilikleri senden tanrm. Umdum ki, Hazreti Adem gibi bana da merhamet eder, iimdeki gam kknden skersin. Hazret-i Adem cennetten ktktan sonra tvbeyi bir nefes dilinden brakmad. Zalemna enfsena vird-i can oldu, bu zulm kendime ben yaptm dedi. Ondan sonra rahmet-i ilahiyye eriti. Evvelki halinden yz derece fazlasna nail oldu. Sonra Cenab- Hak sordu ki: yi, kt, gam, keder, her ey benden gelmiyor mu? Benim emrim olmadan kk bir yaprak kmldayabilir mi? Sen crm fiilini kendine nasl isnat ediyorsun? Bunun kendinden olmadn anlamadn m? Hayr, er hep benim emrimle vcut bulmuyor mu? Adem Aleyhisselam dedi ki: Ya Rabbi, biliyordum, fakat sana isnat etmek edebi brakmak olurdu.
(SAYFA 278)

7265

7270

Bundan dolay suu kendime nispet ettim. Ta ki sana snabileyim. Cenab- Hak buyurdu ki mademki sen edebe riayet ettin, ben de mkafatn vereceim. Senin sulbnden peygamberler getireceim, her birinin kudretini dnyada yksek klacam. Ta ki ey temiz can, senin namn asrlar, devirler var olduka yaasn. Ben de eer ikbal sahibiysem, Hazret-i Ademin snneti zere gideyim, o gruba dahil olmaya gayret edeyim.
114 Nisa suresi 4/79 Sana ne iyilik gelirse Allahtandr. Sana ne ktlk gelirse kendindendir. (Ey Muhammed!) Seni insanlara bir peygamber olarak gnderdik. ahit olarak Allah yeter. 115 Araf suresi 7/23 Dediler ki: Rabbimiz! Biz kendimize zulm ettik. Eer bizi balamaz ve bize acmazsan mutlaka ziyan edenlerden oluruz.

7275

309

Rebabnme

7280

Maceradan, itirazdan geeyim. Ta ki kuatlmadan kurtulup serbestlie ereyim. Onun yannda alet gibi yok (iradesiz) olaym. Ta ki bende kl kadar benlikten eser kalmaya. Bu canla ten, o ahn aleti olunca, o zulmler benden grnr. Benden, gerek iyi, gerek kt, sadr olan btn davranlar ve hareketler, ondan olur. Bunu kendinden getiin zaman anlarsn. Kendinle olduka bunu grmezsin, nk kendine kendin batan baa engelsin. Eer kendinden geenler tarafna kendinden geerek gelirsen, bizimle cansz ve tensiz yolda olursun. Yezdann yzn rtsz grr, ondan sonra hatay sevaptan ayrabilirsin! Gnein yz olmadan eyay aydnlk grrsn, gmle kalay eit tutarsn. Kendi gneinin aydnl cihan aydnlatr, o zaman beyaz ve siyah suretler sana ayan olur. Elbette ki, gz sahipleri de gnl nuruyla iyi ve ktnn srlarn grr. O hidayet nuruyla iyi kt birbirinden seilir, bakrla altn gibi. Fena ve kovulan rsva, iyi ve makbul olanlar yce olur. Manen gzel ve irkin grnr, o zaman kimlerin mmin ve kimlerin kafir olduu grlr (anlalr). Bu srlara herkes vakf olamaz. Padiahn srlarna ayak takm mahrem olabilir mi? Cismani gne, suretleri gsterir, manevi gne de srlar yayar. Gzn nur- manevi tarafna dnder ki, Mesnevide yzlerce cihan seyredesin! Mesnevi dnyasna ayak basarsan, muhakkak, lm tuzandan kurtulursun! Basz, ayaksz; hayat tarafna gidersin, orada ne zahmet ekersin, ne lm grrsn. O saha, nur iinde nurdur. Gamsz, kedersiz, nihayetsiz izzet ve eref dnyasdr. Hakkn nur ve ltuflarndan daima ilgin sohbetlere ve vuslata nail olursun. Ben, o olunca, artk sz de arada perde olur, perde ile karlamak ahla mlakat etmek gibidir. yleyse skut et ki ruhu gresin, fethedeni, fetholunan perdesiz seyredesin. Her aradn iinde gresin, ondan sonra byklerin cmertliine dahil olasn! Bil ki, her kese de altn para bulunmad gibi, her sedefte de inci bulunmaz.
(SAYFA 279) Biz cevhere sahibiz, hani bir mteri ki bizden en byk, en kymetli cevheri alsn?

7285

7290

7295

7300

7305

Her kimin iki kantar altn varsa, bu dnyada cevheri bizden o alabilir. Fakir kimse o maksada nasl erebilecek ki bizden byle bir cevheri alabilsin? Sana Hakkn ltfu ksmet olmazsa o yce amaca doru uamazsn. Sende ruhani halet olmazsa, uanlarn canna nasl alet olabilirsin? Onun ak yolunda canndan gemedike, o ak ilahi sen de nasl zuhura gelebilir? Benim gibi, lamekan cihannda yok olmadan ebedi varla nasl erebilirsin? Ben, ak ile zindeyim, can ve tenle deil. yiden, ktden, kadndan, erkekten her eyden feragat ettim. Niansz cihanda binianm. Haydi, beni kendin gibi kr sanma! Benim gibi rehberle yolda olursan, basz, ayaksz o menzile doru gidersin. O menzile ba ve ayaksz da gidilmez, o menzil bizzat nur iinde nurdur.

7310

310

Sultan Veled

Ayak ve ba gibi eyler surette (maddi varlklarda) olur. O taraf, nak deil, candr. Cisim ve candan ve gnlnden gemedike dnyaya yol bulamazsn. Niansz ol ki, niansza kavuasn, o deryaya cisim ve cansz olarak gidesin. Rehber olmazsa o yolu nasl kestirebilirsin? O devleti rehbersiz nasl elde edebilirsin. Hazine evi odur (rehberdir, mrittir), o kapy brakma, hereyin nuru odur. O gnei ihmal etme! Kapsnda dilenci gibi yalvar, ta ki o sultann armaanlarndan nasip sahibi olasn. Ona de ki: Ey ah, ahlarla semalarda seyrederken yoldan hatrlamaz msn? Semada ahlarla meclis kurup meleklerle oturup kalkarken Benim yerde yoldam vard, nerelerde kald? demez misin? Ey minnet ve ihsan sahibi, benim miskin gnlme merhamet eyle, serabna (huzuruna) girmeme msaade et. Her ne kadar kulluuna layk deilsem de, beni ltfunla kabul eyle! T ki huzurundan mahrum olmayaym, visal arabndan zerime bir damla dk! Eer bir gne zerresi veya bir Cemite kul edersen, benim gibi adi bir kimseye, herkese yaydn nimetlerinle eref bahedersin, ben de heybetinin nuruyla aydnlanrsam, kemaline ne noksan gelir? Yerde, gkte bunun gibi yz binlerini yapmaya kadirsin! Kudretinin nihayeti yok. Ey ulu Yezdan, zulmle karm olan bu kulunu ltfunla aydnlat! Geri senin renksiz, kokusuz (manevi) leminde gzel yzl saysz kullarn vardr. Hepsi de mekanszlkta nurunla vardrlar, nurun gibi seninle daimdirler. Ltuf buyur da zemin ehlini de o tarafa gtr, ta ki bu zindanda telef olmasnlar. Hepsini de bu aa yerde brakma, ycelere k! Kr gzleri tedavi et de grsnler. Hepsinin grmez gzlerini nurunla grr eyle! irkin yzlerini huri gibi gzelletir!
(SAYFA 280) Bakrlarmza bir damla iksir dk de altn olsun. Ey kadir ve Kayyum, topraa can vererek yer zerinde uraya buraya koturmuyor musun? Dnyada insana ve hayvana akl ve can verdin, bu ltuf, bu ba sebebiyle yaadlar, her biri bir ok ilerle megul oldular.

7315

7320

7325

7330

7335

Bu ltfu takdir edenler sana kr ile ibadet etiler. Bu yzden ltfun onlara daha baka trl mlk verdi. yle mlk ki orada zahmet ve lm yoktur. Dalar, balar daimi (mevsim kaydndan azade) meyvelerle doldular. Bunu bilmeyenler, bu ltfu takdir etmeyerek kretmeyenler de vardr, ey Kerim, onlara da merhamet buyur, ltuf ve kereminle onlara da doru yolu gster! Ehl-i cehennemi de cennetine getir, hepsini de gnl srlarna vakf eyle! Snrl mrlerini snrsz kl, vahdete inansnlar. Damlalarn derya olan varlna ek, iyi, kt hepsi bir olsun. Snrl hayatn zevkini tattrdn gibi, ebedi hayatn zevkinden de mahrum etme! Ey gerek itaat hak eden, ba ve cmertlikte benzerin yoktur. Verdiini geri almak kerem deildir. Bizim

7340

7345

311

Rebabnme hidayet ve dalaletimiz senin elindedir. Var, you icat eden yalnz sensin!
7350

Ey Kerim! Atn kapy kapatma, verdiinden daha ziyadesini ver! Geri bu kerem (cenneti iyiye ktye temil etmek) adalete aykr der. Fakat, ey adalet sultan, sen, zulm adaletten daha iyi bir hale getirmeye kadirsin. Zalimleri adillerden iyi yapar, hicran visalden ho klarsn. Rahmetini esirgeme, dk! Ltfedip kahrdan, gazaptan ge! Geri her ne yaparsan, yerindedir, fakat yle adaletten ltuf daha iyidir. ki cihanda en iyi davranlar, senden kaynaklanr. nk gizli srlar bilensin. Benden sudur eden bu szler aczimden dolaydr. nk ilm-i lednde (esrar- gayb) bilgim yok. Sen her ne yaptnsa ve her ne yaparsan yerindedir. yi, kt herkesin snaca yer szndr. Eer dergahtan dnya halkna rahmet buyurman temenni ettimse, rahmetini, kudretini dnerek yaptm. Ltfen dualarm kabul buyur! Bu mevzunun bitecei yoktur. Ey ah- din (Mevlana) gene sana geliyorum: Bu ayr dm bendeni gr de, hasta gnlne afiyet baheyle! stemeyip geri dursan da eteini brakmam, beni zalim ayrlnla ldrmekte ne vakte kadar devam edeceksin. Ne istersen yap, ki sensiz arem yoktur. Gnlm aknla pare pare olmutur. Cneytle, Bayezitle sohbet edersin! Onlar gibi, kede bucakta vuslatna yaklamak isteyen yzlerce kulun var. Sofrandan bize de bir lokma ver ki, biz de ihsanna, yiyeceine nail olalm. Divansz, sancaksz ahlarla yce lemlere bizsiz nasl gidersin? (Bize acmaz msn?)
(SAYFA 281)

7355

7360

7365

Bizsiz, Haktan nasl ders alrsn? akirdin deil miyiz? Bize de ders ver! Ey sevgili! Aknzn tuzana dm olan bu avnza ltfen merhamet buyurun!

7370

Ltfedip o srr bilinmeyenin dergahna bizi de beraber gtrn! Bu arada: 7371den 7392ye kadar 22 beyit rumcadr. Buraya alnmamtr.116 Yokluk, baki ve mebbet varlktr. Dnyann varl fanidir.

116 Bu beyitler ileride tercme edilebilir midiyle kitabn sonunda ek olarak verilmitir.

312

Sultan Veled

MAKALE 102
Bu makale unu beyan edecektir: Gzle grlen lem gerekte yoktur, yokluktur. Baklarla grlmeyen ve yok olan kudret ve mana lemi ise vardr, mevcuttur. Nitekim demilerdir: RUBA: lm ki t r girih goyed betaleb Zn p ki ez t can beryed betaleb n nist ki hast mnemyed begozar n hast ki nist mnemyed betaleb Meali: Cann tenden ayrlmadan evvel, ukde halledecek ilme talip ol! Bu var grnen you brak da yok grnen vara talip ol. Hakikatte mevcut, o yokluktur. Alka ve ak ona gstermelidir ki, bakidir. Ta ki, insan da onunla baki ola. Bu makale unu da ifade edecektir ki: Suret, (madde) kendi cinsi suretten kuvvet alr, artar. Mesela: Su, sudan, toprak, topraktan kuvvet alr ve miktar fazlalar. Fakat gayba dair olan suretler byle deildir. nk onlar manadr, suret grnrlerse de hakikatte suret deildir. Mesela: Su yzeyinde grnen titreimler, trl trl naklar ve suretler balar. (Fakat su, bu suretlerden ne artar, ne kuvvet alr.) nk bu naklar suyun ayndr. Gaybla ilgili suretler alglanabilen suretlerin yannda yok olurlar. Mesela Azrail, lm zamannda can ekienlerin gzne layk olduklar duruma gre deiik ekil ve suretlerde grnr. Can ekien kii yast (yzn) baka tarafa evirince o suret yok olur. u halde anlalyor ki: Azrail, suret grnrse de suret deildir. Suret olsayd, mahvolmaz, belki kuvvet bulur ve ziyadelenirdi. Bunun gibi, eyh-i kamil de her ne kadar suret grnse de onu suret grmemelidir. nk mridin sureti eyhin suretinden harap (?) oluyor. Ondan iyi, kt, kfr, iman pak oluyor, varl deiiyor, lmeden evvel lyor, eyhin ilmi, akl, marifet ve nazaryla zinde oluyor. Ama Azrailin suretinin harap olmasyla, eyhin suretinin harap olmas arasnda fark vardr: Azrail ahsn ruhunu olduu hal ve ekil zere teslim alr; deiiklik ve deitirme yapamaz. Fakat eyh, mridin bakr varln iksirli bakyla altna evirir.
(SAYFA 282)

Ey akll, yokluu var bil, ta ki o bilgi seni lmden satn alsn (kurtarsn).
7395

Varlk, yokluktan vcuda gelmedi mi? yleyse bu varlktan sevgiyi kesmek lazmdr. Nazarn daima yoklua ynelmi olsun ki, yeni yeni suretler mahede edesin! yle suretler ki maddi suretlere benzemez, balklar gibi gnl deryasnda varlk gsterir. Yokluktan vcuda gelen suret, vcut suretini kknden sker. O, her ne kadar gze suret grnrse de, suret deildir, manadr. yi bak!

313

Rebabnme

7400

yle deil mi ki Azrail Aleyhisselam kendini eitli biimlerde gsteriyor, ta ki, bu suretlerle halkn bedenlerinden canlarn alsn. Fakat, o, suret deildir. Suret olsayd, dier suretle fani olmazd (silinemezdi). Her eyin cinsi kendi cinsinden kemal bulur. Nimet, zerine gelen dier nimetle yok olur mu? Kesin olarak bilinmelidir ki buday, budayla birleince miktar artar; rmak, rmakla birleince ceyhun (byk nehir) meydana gelir. Naklar, suretler onlardan kaybolur, evliyay da byle bil! Eer sana cisim grnrlerse bu gr eridir, sen onlarn cmlesini mana bil! nk onlardan cisim yok oluyor, yannda, ne fazla ne eksik, birey kalmyor. Kfr ve din kaytlarndan kurtuluyor, cimrilikten, hrstan, kinden temizleniyorsun. Her veliyi de (misal olarak aldmz) Azrail gibi bil, onun suretini baka suretlere kyas etme! Onun didarndan suret aryor, can, renk ve koku cihanndan (maddi cihandan) kurtuluyor. Suretin ztt eer sana suret grnrse, sana afet olmak iindir. Ta ki seni klsz, topuzsuz ldrsn, suretin tamamen yok olsun. Ta ki o yzden sureti verip mana alasn, sen de varlktan kl kadar eser kalmaya. Kendinden fani olup bekaya kanat aasn, bu irtifada yzlerce beka bulasn. Ekmek olmak iin deirmen tann altnda ezilip mahvolan (budaylktan kan buday) lazm. Ekmek olduktan sonra da midede erir fani olur. Bylelikle nebat olmaktan kurtularak canl olur. Sen de tenden geersen klliyen can olursun, candan da geersen canan olursun! Byle mamurluu haraplktan, byle mutluluu gam iinde gr (bil). Fakat o haraplk, bu haraplk (dnya harapl) gibi deildir, arada pek byk fark vardr. O haraplk fenalar cehenneme, bu haraplk dostun yanna gtrr. Bu haraplk lye hayat verir, bekadan da kendi gibi ebedi klar. Kymetsiz bakr altn eder, adi ta ll ve cevhere dntrr. Seni fenalktan kurtarr, Hak katnda makbul ve istenen eder. Fakat o haraplk (dnya harapl) byle deildir. ahs dnyada iyi ise iyi, kt ise kt. (SAYFA 283) Onu bulunduu hal zere ldrr, layk olduu makama eker gtrr. Onu tebdil edemez, mkln ilim ile halledemez. Fakat eyh onu derhal diriltir, gam ve mihnetini tamamen izale eder. Bu haraplkla onun arasnda uzun mesafe var. Nr ile nur gibi bunlar birbirinden ayrt et! eyh-i kamil Hakkn tercmandr. Lisanndan sadr olan szler tekmil Hak kelamdr.

7405

7410

7415

7420

7425

7430

Sureten insan gibidir. Eer sen onun srrna mahrem isen, damlasnda derya grrsn. O su, canl beden samannn altndadr (grnmez). Onun cismi kabuktur, z dostun hsndr. Onun gibi gne yannda, iki cihan bir zerredir, o harmana nispetle akl, bir saman p gibidir. Akl, ak, marifet onun kapsnda hizmetkardrlar, kendi gda, bunlar onun kabuklardr. Onun methine Yezdandan bakas muktedir deildir. Gnein nurunu glge nasl tavsif edebilir?

314

Sultan Veled

Gne, Hakkn nurunu, glge de cihan temsil ediyor. Glgeden gne grlebilir mi? Can, her an ona der ki: Akl- kl senin gneinin yannda Sha gibi snk kalr. Senin hsnn neye benzetebilirim ki iki lemde de benzerin yoktur. Hsnnn yannda metihler hi gibi kalr. nk temiz ahsiyetin, her eyin stndedir. Ey gizli gzel, ey zulmetlerin nuru, kuluk gneinin nuru senden cila alr. Zatn idrakte ar- ala ve ruhul-emin hayrette kaldlar. Zanlarn, kesin bilgilerin halki sensin. Seni anlamaya akl iin yol yoktur, saf ve berrak sularn kayna aznzdadr. Seni kainatn yaratcsndan bakas gremez, halka cmertlik ve ihsan senin vcudundan sirayet eder. Sen, nurun nuru ve armaanlarn srrsn. Bize, doru yolu sen gsterirsin. Topranzn tozundan krler grr oldu, ltuf kaynanzdan susuzlar, susuzluklarn giderdiler. Sana ikametgah olan klp ne hotur, senden uzak olan klplerin gndz de gece gibi karanlktr. Sen, vasf bakmndan Allahn ruhu, gzellik ynnden zatnn nurusun. Seni bir an gren maksuduna erer, yaknl daha da yaknla dnr. Bu sz dinleyecek kulak yok ki syleyeyim. Bir akll yok ki. Gnln kula akldr, manevi bilgilerdir. Bu mesneviden haz alanlar yle kulaklardr. Ba kula umumidir, hayvanda bile vardr. Sr kula sadece saliklerindir. Sr kulana, ser kula perdedir. Bunu brak da onu elde etmeye bak! Ten noksanlatka cann nuru artar. Cann nuru arttka tenden uzaklar. Ten kuyusunda can suyu tatt vakit kuyu dolar, harice akmaya balar. Nihayet o tertemiz su arta arta rmak olur, balar arasnda cereyan eder. Sen, bu ten mahpusunda aya bal kalmsn. Onun iin melek gibi semada uamyorsun. Cann mekan yoktur. Onun gibi mekansz ol, o meydana mertler gibi git!
(SAYFA 284) nk dnya donma dnyasdr. yi bil ki orada kalmak, lmndr. Ak ile nee ve niyaz hararetiyle bu donluu eritmeye gayret et.

7435

7440

7445

7450

7455

T ki o buz erisin, bu toprak varlktan ayrlarak can deryasna doru aksn. Ta ki can paras btnne balansn, o glzardan dikensiz gller toplasn. O katre tekrar deryaya kararak evvelki haline geri dnsn. Deryann suyu, phe yok ki, deryadandr. Nihayet derya tarafna koacaktr. inn lillhi ve inn ileyhi rcin117un manas budur. Bunu benden duy! Kulan akla dnmedike o sesi ba kulayla dinlersin. yle bir kulaa merdan- Hudann inayetiyle malik olursun! Belki onlardan bunun yz misline eriirsin. O kula (akl kulan) merd-i Hak ltfede de aradan perde kalka! Biz hep canz, her ne kadar tende isek de ten atksn can zgs zerine do117 Bakara suresi 2/156 Onlar; balarna bir musibet gelince, Biz phesiz (her eyimizle) Allaha aidiz ve phesiz Ona dneceiz derler.

7460

7465

7470

315

Rebabnme kumuuz. Bu Mesnevi onun akyla sylendi ki, gaye, onun manevi srrndan bir hisse almaktr. Dnya ve ebediyetin padiah bizzat odur. Fazl ve kerem ve karlksz ihsan onundur. Fakr ve takva onun aklamasyla dirildi. Can kameri onun gneinden nur ald. Hakkn sanat onun zatndan ortaya kt, hi bir gz, yle bir yz grmedi.
7475

Gzel hurileriyle kulaklar doldu, gz nnden perdeler kalkt. Can ve dil onun nuruyla nurland, cisimler daima o neeyle dans ederler. Dnya da, Hakkn ahsnn grnd yer olmutur. Btn gizli eyler onun nuruyla gn gibi ayan olmutur. Mesnevi ki Hak yolunun srlar ondadr, tepeden trnaa itir (zdr), hi kabuu yok. Bu tler dostlar iin sylendi, t ki gnllerdeki ukdeleri halletsin, ruhlara cila olsun, cisimlere nur baheylesin, onun iksiriyle vcut dnsn. Katre, o cmertlik deryasnda inci olsun. Kendi isteinden cana sakilik etsin de, fani olan can o ihsan yznden baki olsun. 7483ten 7644e kadar 162 beyit Trke olup aynen kopya edilmitir. Mevlanadur evliya kutb biln Ne, kim ol buyurdsa, an klun Tenriden rahmetdr anun szleri, Krler okrsa, ala gzleri. Kank kii, kim bu szden yol vara, Tenri anun mzdini bana vere. Yok idi malum, tavarum, kim verem Dostln mal ile bell gsterem. Mal, kim Tenri bana verdi, budur, Kim bu mal isteye, ol usludur. Uslu kiinn mal szler olur, Maln verr, bu szleri alur. Mal toprakdur, bu szler can durur, Uslular andan kaar, bunda durur. Sz kalur baki, tavar fani olur, Diriyi dut, kol an, kim lr. Tanry dut, kim kalasn sen ebed, Gn gee Tenriden iste medet. Yalvarup, zari klup degil ana: Rahmet etgil gendi ltfundan bana. Gzmi a, kim seni bell grem, Tamla gibi denize girem, duram. Nete kim tamla denize karlur, ki kalmaz, tamla, deniz bir olur. Ben dak tamla gibi deniz olam, lmeyem, deniz gibi diri kalam. Uslular hayran kalur bu szlere, Kim: halayk halk nete gre? Ben bulara ayduram, kim: ol yzi.

7480

7485

7490

7495

316

Sultan Veled Kimse grmez, ger grr gendzi; Tenri gend nurn ana verr Ol nur ile tenriyi bell grr. Nur eger ola gzinde, nur gre Gnein nuru ana gele, dura. Nur birdr. ki grme sen an. Can olursa kiide, gre can. Her nese, kim sinde andan yok durur, Ol nese geri cihanda ok durur. Us gerek, kim uslar gre bile. Delnn, ki uss yok nete gre? Bil bun, kim usun an bilmeye, Eyle kim cansuz kii can grmeye. Harf iinde bu kadar mani sar, Bu sz ile uslu yukaru aar. Fehm eder, kim Tenri grdi Tenriyi, Tenri nurdur, ki sord Tenriyi Mevlana gibi cihanda olmad, Anlayn kimse haktan gelmedi. Ol gnedr evliyalar yulduz, Dkeline ol degrr uruz. Tenriden her bir kii bahi bulur Haslarun bahii ayruks olur. Bahii, kim verdi Hak Mevlanaya An ne yoksulla verdi ne baya. Siz an binm gzmle grnz, Anun esrarn binden sorunuz. Ben deyem szler, ki kimse demedi, Ben virem nimet, ki kimse yemedi. Ben verem hilat ki kii geymedi, Kimse binm bahiimi saymad. Sordlar binden halayk bu srr: ly si nete kld diri? Mustafa gkte nete yard ay, Nee ayrd yavuzlardan geyi? Musi elinden nete old asa Dmeninn grligine ejderha? Nete old gark Firavn- lain, Eyle kim iitdn ol itn avn? Kan olurd ar su kafirlere, Canlarn olur idi andan kara. Tenriden her gn bunun gbi bela Drl drl gelr idi anlara. Od Halil in nete old glef? Oda dicek od buld glef. Bir yezle Nemruda kahr eyledi

7500

7505

7510

7515

7520

317

Rebabnme Ana dnya nimetin zehr eyledi. Kayr un olur idi brahime, Mucize bunun gibi bin daima! Salih in dod tadan bir deve, mmeti iltrdi sd andan eve. Hd in yel krd ol mnkirleri, Taa, taa urd ol kafirleri. Anlar, kim Hd dilerdi, krmad, Anlarn arasna yel girmedi. Nuh iin tufan kamu kafirleri Bod, sudan komad kimse diri. Kaynad sular, cihan old deniz, Ne ata kodu su, ne oul, ne kz. Su tendrdan kaynad bnar gibi, Buyrun dutd Nuhun kullar gibi. Gendzin bir gemi Nuh eyledi. mmetini sudan anda bekledi. Nuh Adem gibi ikini atamz, Adem an bilrz biz kamumuz. Bu tdr: Hak hasna snun, Gemidr anun gdi, tiz binn. Bin bunun gibi keramet haslara Verdi Tenri, gird an ol bile. Tenri etdi ne, kim anlardan gelr, Tenriden bilen, kim anlardan kalur. Sen veliden ayru grme Tenriyi, Andan iste, halka sorma Tenriyi. Binden iit, Tenri hasn iste, bul, Etegin dut, candan olgl ana kul. Tenri has Hak srrdur dnyada, Sr dilersen, an dutl e dede! Ben nete aydam eren srrn size, Ol kulak kan, ki bu srlar sga. Sr dile smaz, kulaklar ne olur, Bu ikiden kim karsa, ol bulur. Ol neseyi, kim kimsene bulmad, Ol, kim an buld, can lmedi. Ussun kol, del ol bu yola, Bu yola bir can veren yz can ala. Tenridendr can, ger vergil ana, Kim ivaz vere k canlar sana. Ol yere ek can, kim bir yz ola, Ekmeyen anda hali yavuz ola. Uykuda gr canun, kanda gider, Sinsz anda can nee iler eder. Sen yatcak gevdeden canun uar

7525

7530

7535

7540

318

Sultan Veled Ku gbi, kanda dilerse, yer, ier. Gendziden yz sret, bir can olur, ehr olur, bazar olur, dkkan olur. Gendden hem yer olur, hem gk olur. Can oyanukdur, eger gevde yatur. Byle bilgil, sen liek canun, Can verrken gey sakn imanun Kim bile, ilte an can Tenriye, Umak ire hurilerle yorya. Bahtlu ol can, ki can kdur, Kullu bu yolda safi sdkdur. Iksuz can l bilmek gerek, Ol, ki akdur, an bulmak gerek. Kim cann k ile diri ede, Hem nurndan bu karanulk gide. Gendzi gibi sini has eyleye, Rahmetinden yazukun balaya. Bu cihanda ol eri gey istegil, An dutgl, ayrukn elden kogl. An dutanlar cihan issi olur, Bil, ki anlardan cihan diri kalur. Bu cihan gevde gibi, anlar can, Gevdeye bakma, ii gr, can kan? Gevde grinr, can gz grmedi, Can neteligini uslu sormad. Can grinmez, kim yzin gzler gre, Gevde degl, kim gele karu dura. lm ile gr yzin, ko bu gzi, Eyle kim ussun grr her bir szi. Her nesenn gzleri ayruksdur, Sinde yz gz var, dkelini grr. Szlern gzi bayk kulak olur, Gey szi, yavuz szi kulak bilr. Tatmagun gzi auzdur gevdede, Datluy acdan ol gey fark ede. Her nesneye anun gziyle bak, Kim gre sen, dmeyesen sen rak. Can yzine can ile bakmak gerek, Can dilersen, gevdeden ckmak gerek. Nur dilersen, var nr olgl nr in, Hr dilersen, var hr olgl hr in. At ile, bilgil, deve cft olmad, Eyle kim yavuz eden gey bulmad. Her nese layk gerek, kim cft ola, Kan ol uslu, kim bu szden tola. Her kim ister Tenriyi, ol usludur,

7545

7550

7555

7560

7565

319

Rebabnme Halk arasnda gneden belldr. Grkl yzi kimseye hi benzemez, Tenri katnda bini bire samaz. Tenriyi gren kii gzler aar, Karanu canlar zerne nur saar. Ay bigi lemde aydnlk verr, Yzi nurndan karanulk varur. Diri eyler lyi si bigi Yol aar denizde ol Musi bigi. Bin bunun gibi eder bir demde ol, Degme bir yoksula verr mal bol. Ne ki peygamberlern var, ol bilr, Kam an dutd, kamusn bulur. Nur birdr mmarun, ger yz ise, ki gre her, kim ol ussuz ise. Susadunsa, bardaka bakma, su i, Sureta nefsn bakr ban hi. Gevdeden ge, kat dut bunda can, Kim bula sen canun iinde an. Canun iindedr ol, gey istegil, An dutgl berk, ayrun kogl, Kim gre sen canun ire Tenriyi, Gstere sen kamusna Tenriyi. Trke bilseydm, adaydum ben size Srlar, kim Tenriden degdi bize. Bildireydm sz ile bildgmi, Bulduraydum ben size bulduum. Dilerem kim greler kamu an, Cmle yoksullar ola binden gani. Bildrem dkeline bildgmi, Bulalar ulu, gii bulduum. Yalvarurvan Tenriye ben dn u gn, Kim: Dkelin yarlga binm in. Ata gibi dkelini severem, Kamuya Tenriden eylik dilerem. Siz dak bini sevn, eyle ki ben Sizi severem, nete kim can ten. Ben sznn gey dilervem, siz bana Gey dilemez siz, kaar siz drt yana. Gznzi Tenri acarsa, bini Gre siz, eyle ki grr siz gni. Bini kat duta siz bu dnyada, Ol, ki binden ayrla, kanda gide. Yol budur, ol can, ki bu yoldan ka, Degmeze gavur gibi ol can Haka. Tenriyi peygamberinden istegil,

7570

7575

7580

7585

7590

320

Sultan Veled Zinhar an Hakdan ayru sanmagl. Ol, ki buld Tenriyi, gey dut an, An bulak, deme: Tenri kan? Tenri andan ayr degl, a gzn! Ol verr sana hemiye uruzun. Kim, ki biri iki grr, adur, Szini iitmegil, kulmaidr. E karnda bu szi eyle ki var, Ol bile, kim Tenriyi candan sever. Gk u yer anun katnda bir ola, Tenriden ii, ta bir sr ola. Yz olursa harfler, bir sz olur, Szler ile akbet bir gz olur. Ne, ki varsa, lr, ol bir can kalur, Ol cihanda kul ile sultan kalur. Kul u sultan bir durur, iki degl! Ol sera ire bir olur beg u kul. Tenri nurndan toludur canlar, ki grme, gzl isen, anlar. Suret ire anlar iki grinr, Maniye bak, kim gre sen bir durur. Evlere bakan nur iki grr, Eve bakma, nura bak, kim bir durur. Uslu evle: ire nur bir bile, Kanda, kim gre Hak, anda kala. Dutmad sziyle, kim ger kaya Birkipdr, eyle kim tagda kaya. Halk ana derlerse, bu yol Hak degl, Bu yol ko, Hak yoln gey iste, bul. Kulakna koymaya bu szleri, Hak nurn n bell grdi gzleri. Szlerin gz, szlerin sz sanmagl, Dkelli yanl durur, inanmagl. Sz anundur, kim aukdur gzleri, Ol ne derse, Tenridendr szleri. Ol kii, kim eyle old, azdur, Ne, kim ol ayda, kamus razdur. Tenri razn andan iit e ei, Gey uludur, grmegil an kii. Tenri dedi: Sayru oldum Musiye, Gend dostn kii byle isteye? Ulu, gii geldi bini grmege, Netedr, kim gelmedn sen sormaga? Musi dedi: Haa sinden sayrulk! Sen halk sen, sana kandan sayrulk? Yine dedi: Sayrul oldum, gelmedn,

7595

7600

7605

7610

321

Rebabnme Dedgm szi hisaba almadun. Musi dedi: Bu sr anlamazam, Maksudun nedr bu szden, bilmezem. Tenri dedi: Sayru old bir velim. Dnya ire sayrulk dartddelim. Bir gn an nie varup grmedn? Nete sen? deyp halinden sormadun? Ben anun sayrulgndan sayruvam, Sanma, kim ben ol veliden ayruvam, Kim an gre, bini grmdr ol, Kim an sora, bini sormudur ol. Bini anda, an binde grnz, Bini andan, an binden sorunuz. Gevdedir ol, ben can, biln bun, Gk bigidr ggs anun, ben gni. kimz birz, iki grmen bizi, Tutun an, yarlgaya ol sizi. Kim an binden seerse, ol bayk Dmenmdr, evini bana yk. Ben anun in yaratdum lemi, Ol velim in getrdm Ademi, Kim doa andan sagsuz kiiler, Cft olalar erkek ile diiler. Hem bulardan dogalar has kullarum, Kim bular kanatlarumdur, kollarum. Bini ol haslar bile, kim ben nevem. Anlar sevenleri ben gey sevem. Has erm binm srumdur, bilnz, Ne, kim ol aydursa, an klunuz, Kim sevem kamunuz anun in, Kamunuz aun gzi anun in. Ana bakun, bakmanuz ayruk yze, Kim nurndan nur gire gznze. Rahmetm oldur cihanda, gey biln, Etegin dutun, bini andan bulun, Kim sizi umaka ol has givre, Nefsnz, kim yol urur, boynum ura. Kamunuz ol tamudan gere, Umak ire erbetinden ire. Hurilerle anda ie siz si, Greye siz kimseden anda ki. Ol sden, kim tahur old ad, Tenri Kuranda adn eyle dedi. Umak ire adl olur, g yok durur, Ne kim anda siz diler siz, ok durur. Yemek, imek anda daimdr, biln,

7615

7620

7625

7630

7635

322

Sultan Veled Cehd edn, kim umak bunda bulun. Ger vere siz bu cihan, umak Ala siz bunda, gre siz hem Hak. Grdiler bunda erenler ne, ki var, Nakdi bu gn, yarna bakmadlar. Sen dak umak bunda istegil, Umak in dnyay elden kogl. Bunda buldlar erenler, bil bun, Dn iinde grdiler bell gni. Karada grdiler Hak nurn, Din iinde buldlar hem hurini. Kfr iinde din u iman buldlar, Gendleren ldiler, Hak oldlar. Tamla bigi ol denize girdiler, Gendlerini denize verdiler. Tamla deme anla, deniz degil, Anlar dutgl, kalann kogl. SAYFA 289 Katreleri o deryaya dnce bendelikleri gitti. (SAYFA 290) Paralar btn deryasna karnca her biri birer mrit oldular. Yerde gkte Hakkn vekilidirler. Hakkn vekilleri Haktan ayr deillerdir. Kesin bilgiyle bil ki, onlarn fiilleri Hakkn filleridir. Kr deilsen, gzn a da gr! Mansurun hali byle olduu iin Enel Hak dedi, bu uurda seve seve cann, ban verdi. Leyse fi cbbeti sivallah diyen Bayezitin payesi bu yzden artt. Evliyann szleri byle olur. nk onlarn lisanndan cereyan eden szler ledn ilmidir. Ynszlk ynnden kaynayp gelen ebedi hayat suyu, her tarafa onlarn testisinden akar. T ki su kularn (hakikat tenelerini) derya tarafna eksin de bu kara toprakta kalmasnlar. Cinsini, kendi cinsi tarafna davet etsin, iyi kim, kt kim belli olsun. Onun nuruyla sahte ve gerek para seilsin; biri ulu, dieri alak olsun. Onun yznden kimi mutlu, cennete; kimi de zgn, cehenneme gitsin. Ey oul! Evliya, Hakkn beer suretinde gelmi esrardr. Sakn onlarn nakna bakp da yanlma! nk onda lemler gizlidir. lem nedir ki? Onlarda, lemi yaratan gizlidir. Gzn a da bak! Hepsi bir candr. Her ne kadar ayr ayr vcutlarda bulunuyorlarsa da. Naklar (suretleri) okadr. Fakat hepsinin nuru birdir. Bu durum itiraz gtrmez. Canlar Hak deryasnda grnmeden herkese inci saarlar, feyz nerederler. Bu velayet onlara Hakkn ltfudur. Onlar aracsz Haktan ders alr. Mademki sende o rtbe ve o haller yoktur, o gibi byk ilerden uzaksn, onlar gibi yol alacak ayaklara sahip deilsin, yle gllerden koku sezecek yzn yoktur, u halde senin yapacan i Hakk anmakla megul olmak, nimetlerini tefekkr etmektir. Zikreden, zikredilenden nur iktibas eder. Zikrinden ona yeni yeni nur eriir. Zakirin nuru gittike artar. O derecede zikreden isteim oldu zanneder. Yrin yzn grdm diyerek sevinir, fakat bu

7640

7645

7650

7655

7660

7665

323

Rebabnme grd ancak zikrin nurudur.


7670

Kuran- Kerimde yekdu zeytuh yudu 118 buyurulmas gnl nuru hakknda deil midir? Mminin kalbinin nuru kendisinden kaynaklanr. Ate, fitil ve ya gibi eylere muhta deildir. O vasf gnln vasf deil, gnldeki nurun vasfdr. nk nursuz gnl su ve topraktan ibarettir. Bil ki, kalpteki o nur, zikrin nurudur. Mminsen zikre devam et. indeki Hak nuru zikirden gelir. Zikre devam et ki nurun artsn. Talep yannda cangnlden zikreden ol! T ki sen de zikredenler gibi Hudann vaslna eriesin. nk zikreden zikredilenden her nefeste (her adn andka) bir zevk alarak faydalanr. Her eyin zikri kalpte bir iz brakr: yilerin zikrinden iyilik, ktlerin zikrinden ktlk meydana gelir.
(SAYFA 291) ehveti anmak (tezekkr) ehvet verir, rahmeti anmak rahmet devletini arr. Vaheti anmak vahet getirir. Mutlu da olsan o yzden zntye dersin.

7675

7680

Zihnin hayr ile megul olsun ki hayra kavuasn, erri dnme ki ziyan dokunmasn. Mademki her eyin zikri yrekte bir tesir meydana getiriyor, daima Hakk zikreyle! Gafil bulunma! Cenab- Hak Kuran- Kerimde Ezkurullah119 buyurdu ve bize gidilecek doru yolu gsterdi. nk huzuruna varan yol zikir yoludur. Beladan kaan canlara snlacak yer, Huday zikretmektir. Dnyay zikir (tefekkr) seni Haktan uzaklatrr, seni irkin, uursuz, kr ve gururlu eder. Git, yleyse zikri tercih et! Din yolunda yrekten al. Gece gndz lm yd et, inle! Sdk ve ihlas ile Huda-y Kerime de ki: Ey kerem ve merhamet ve hilm sahibi Rabbim! Ey gnahlar sebepsiz affeden Yezdanm! Beni bu ukbadan kolayca geir ki imanm bu dnyadan selametle gtrebileyim. lm zikretmek seni lmden kurtarr. Yemek imek gibi eyleri dnmek de bunlar hakkndaki hrsn artrr. Hazret-i mer bir ahsa bir elbise verdi. Vakit vakit kendisine lm hatrlatsn diye. Bu zat cemaat iindeyken bile sabah, akam lm var ya mer! diye seslenmeyi i edinmiti. lm hatrlamak, seni gnahlardan temizler, dnya sevgisini hatrndan karr. Bilirsin ki lem, su kanal iinde akan su gibi geip gidiyor. Bu akan su, kanaldan domuyor (kmyor), rmaktan geliyor, kanalda emanettir. yleyse emanete gnl verme! Gnln mutlak adaletlinin ltfuna balansn. reti olmayan eye talip ol! Git, emanet olan istemekten utan! Fenadan ka, bekaya sarl, o kavuulacak yzde sen de beka bulasn. Bil ki Haktan baka
118 Nur suresi 24/35 Allah, gklerin ve yerin nurudur. Onun nurunun temsili udur: Duvarda bir hcre; iinde bir kandil, kandil de bir cam fns iinde. Fns sanki inci gibi parlayan bir yldz. Mbarek bir aatan, ne douya, ne de batya ait olan zeytin aacndan tututurulur. Bu aacn ya, ate dokunmasa bile neredeyse aydnlatacak (kadar berrak)tr. Nur stne nur. Allah, diledii kimseyi nuruna iletir. Allah, insanlar iin misaller verir. Allah, her eyi hakkyla bilendir. 119 Ahzap suresi 33/41 Ey iman edenler! Allah oka zikredin.

7685

7690

7695

324

Sultan Veled her ey yaratlmtr. Her ne kadar birka gn yaarlarsa da. Bizim hayatmz onun nurunun aksidir. O nur, zdr. Btn mevcudat kabuktur. Hudadan baka hibir ey kalmaz. Gerek ah gerek kul, gerek byk, gerek kk, bundan dolay bekaya talip isen Huday tut ki durmakszn ilerleyesin. Huda, cann olunca din olursun o seni daima tehlikelerden korur. Kuran batan baa dikkatle okudum, fikrimle nadir inciler deldim. Ben bunu her ayetin zeti buldum. Ey merd-i din, benden bakasna bakma! Her ne istersen benden iste ki onu sana amasz olarak vereyim. Her nefeste benden alacan ba, sana hi bir kimseden hasl olmaz. Bana balan, smsk sarl, daima benden tarafa yr. Kldn namazlar, tuttuun orular, verdiin zekatlar Hakka ballktr. Btn hayr ve taatler Hakka ulamana, ktlk ve isyan da Haktan kopuuna sebeptir.
(SAYFA 292)

7700

7705

Bu trl ballktan zevk aldn zaman birletiren olur, ayrlklardan kurtulursun! Maukunun yannda oturduun zaman nasl zevk duyarsn? Ban dizinin zerine koyduun vakit, elbette ki, bu zevkin daha ziyade olur. Kuran- Mbini bandan sonuna kadar oku! yi bil ki ondan kastedilen budur. Ey benden koparak uzaklaan, gel bana tez balan.
7715

nk canl bir vcuttan kesilip ayrlan bir organ, bir mddet hareket ederse de ldr. Bir mddet hareketten sonra skunet bulur. nk bu hareketten ona bir fayda yok. Bir uzuv bedenden ayrld m, artk onu yok bil! Aatan koparlan yeil dal da byledir: Bir mddet meyve ve yapra solmaz. Sonra ne yaprak kalr, ne yeillik. Akll, onun bu hale geleceini nceden anlar. Tpk bunun gibi Hakka ba olmayan, canl gibi hareket etse de ldr. Akl ve salim fikri olan, onun hareketini canszlarn durgunluundan farkl grmez. nk diriden ayrlan her ey, canl grnrse de letir. Btnnden ayrlan parann varl yok demektir. Her kimin de Hakka ba yoksa, sen ona l de! Rengi, kokusu olsa bile. nk onun kokusu kalmayacaktr, herkes skun bulacaktr. Bunda phe yok. nk hayat kaynandan yardm alamyor, derhal lecek ve buz gibi donacaktr.

7720

7725

325

Rebabnme

MAKALE 103
Bu makale L yegurranneke tekallubelluzne kefer fl bild120 ayet-i kerimesini tefsir edecektir. Hak Teala Hazretleri buyuruyor ki: Ya Muhammet (s.a.v.), Haktan mitleri kesilen kafirlerle mnafklarn hareketleri (dnyevi hallerinin dzgnl, geimlerinin iyilii) sakn seni aldatmasn. Onlarn hareketleri bir gsteriten ibarettir. Hakikatte, onlar l ve donmu kabul edilirler. Pek yaknda greceksin ki o hareketler durgunlua dnr. kul metud duny kall121 De ki: Dnya meta deersiz eylerdir. Ruhun ztrab Haktan ayr dmesindendir. Bundan gafil olan insanlar dnya ilerine nem verirler. Huzur ve istirahat sebeplerini bu suretle temin etmek isterler. Fakat skntdan kurtulamazlar. nk sebeplerin ortaya kmas kederin gitmesi demek deildir. Ama, can hazret-i Hakka vasl oldu mu, btn skntlardan kurtulur. Hak Teala Hazretleri Kuran- Kerimde kafirlerin halini anlatrken buyurdu ki: Onlar her ne kadar d grnte zinde grnrlerse de, ite ryp kokumu lelerdir. Sakn onlarn yaay ve elencelerine aldanma! (imrenme!) nk onlar Hak Teala kendinden uzaklatrmtr. (SAYFA 293)
7730

Yaknda grrsn ki onlarn hepsi yok olmutur, dknlk toprana karmtr. Nihayet, dnyada onlardan hi eser kalmaz, ba aa cehenneme yuvarlanrlar. Bir ahstan bir uzvun ayrlmasyla o ahsa noksan arz olur, herkes onu naks sayar. Fakat Hak Tealaya bu ayrlktan nerede noksan gelecek? Kusurlu olan, Cenab- Kibriyadan ayrlan paradr, Zat- Kibriya deil. Bir damlann denizden ayrlmasyla veya ayrlmamasyla deniz ne artar, ne de eksilir. Katre olsa da olmasa da deniz, dalgalanmasna devam eder. Ey dinleyen, bu, sana anlatmak iin bir temsildir. Yoksa birebir byle demek deildir. Cenab- Hak snrl bir btn deildir ki bir parasnn veya bir ok parasnn ayrlmasyla noksanla dsn. O yok olu bilmeyen, evvel nasldysa gene yledir. Zlcelalin zat ziyade ve noksandan mnezzehtir. Zat tertemiz olan Huday yarattklarna bakarak kyas etme! Arada sonsuz fark vardr. Onun zat noksan kabul etmez; yce, alak, her eyin stndedir. Noksan kabul eden ey suret (cisim) olur ki onun renk ve koku gibi bir takm araz olur. Hak Teala Hazretleri suretten mnezzeh bir mevcuttur, dnya ve ahiret, onun yannda bir zerre bile olamaz. Zerreyi gnele bir tutma ki dinin metin bir esasa balansn. T ki o derin denizde yol alabilesin, o deryada sedefsiz inci olasn. nci ve derya nedir ki! Nura mensup olarak orada cesetsiz ve ruhsuz olarak yryesin! Bu ynlerin arasnda kanatsz uup, Hakkn sanatndan zatn kendisine
120 Ali imran suresi 3/196 Kfirlerin refah iinde diyar diyar dolamalar sakn seni aldatmasn. 121 Nisa suresi 4/77 Daha nce kendilerine, (savamaktan) ellerinizi ekin, namaz kln, zekt verin denilenleri grmedin mi? zerlerine sava yazlnca, hemen ilerinden bir ksm; insanlardan, Allahtan korkar gibi, hatta daha ok korkarlar ve Rabbimiz! Niin bize sava yazdn? Bizi yakn bir zamana kadar erteleseydin ya! derler. De ki: Dnya geimlii azdr. Ahiret, Allaha kar gelmekten saknan kimse iin daha hayrldr. Size kl kadar hakszlk edilmez.

7735

7740

7745

326

Sultan Veled balanasn. Onun tuzlasnda tamamen tuza dnesin. Denizden meydana geldiin halde deryann kendisi olasn. Hakka vasl olunca cann sknt ve elemlerden kurtulur, mutlu olursun! nk cann gam, Hudadan uzak dmesinden, araya nefsin girmesiyle o huzurdan ayr dmesinden ileri geliyordu. Cann, keder iinde olmasnn sebebi budur. Fakat sen bunu bilmezsin de onu tatmin iin her zaman baka emel peinde koarsn. Bazen mal, bazen makam, bazen kadn ister bylelikle cann kederden kurtarp huzura nail etmek dilersin. Fakat emin ol ki derdin, Haktan ayrlmaklndr. Vcut merkebini oraya buraya srp durma! Dert ve elemden kurtulmann aresi Hak tarafna yollanmak, vahdet nuruyla birlemektir. O vakit ruhunda elem ve strap kalmaz. O gzel yzden dolay daimi mutluluk iinde bulunursun. Bil ki Ruhlar Hakkn nurudur. Cisim kalplarndaki vaziyeti, evlere giren gne na benzer. O, tamamen yok olmadka gne tamamen grlemez. Nur- ilahi de onun ltfuyla gne nuru gibi her bedene girmi, yerlemitir. Cisim engeli aradan kalkmadka, can sdraptan kurtulamaz. Beden aradan kalkt zaman, can vuslat- ilahiyeye kavuarak gamdan kurtulur, arzusuna ular.
(SAYFA 294)

7750

7755

7760

O vuslat kaynanda yle ilginlikler seyreder ki, bu ilginlikler (dnyadakiler) onun glgesidir. ahit olma kaynanda yle bir derya grr ki, bu deryalar onun yannda ebnem gibi kalr. Ondan sonra skntlardan kurtulur, havas ile ba baa kalanlardan ve ahbaplk edenlerden olur. Hakkn yardmyla can bu rtden bir kerre kurtuldu mu, Hak Teala ona yz trl ltuf kaps aar.
7765

Matlubunu engelsiz seyreder, mahbubunu candan kucaklar. Btn kr, zarar endielerinden kurtulur, o vuslatta ilelebet yaar. Can nuru dier byyen cisimlere de vardr ki her trl nebat o sayede byr. Bitkilerden de btn canszlara yansmtr. (Kabiliyetlerine gre) Onlar da bu nurdan faydalanrlar. Scaklk, soukluk, hep o nurla yaar, o bir tek ktan nurlanr, tazelenir. O k onlardan uzaklatnda hep mahvolurlar. Ancak Huda diri ve ebedidir. Hak Teala Hazretleri o vakit Bugn bu mlk kimindir? diye nida eder, yine kendi Mlkn daimi sahibi benim. diye cevap verir. Evvel ve ahir benim, bakas deil. Bu niday senin kulan imdi duydu. imdi her kim burada kendinden kurtulduysa sonsuz mre nail oldu. Hibir perde olmadan cennete yolland, orada ruhu gibi cismi de beka buldu. Hakkn visali cennetinde yerleti, Huda ile syleti ve yaknlarndan oldu. Burada iken o perdeden kurtulmayan kendini beenmi, cehennemde ebedi kalr. Cennet, cehennem, Hudann kavuma ve ayrldr. Szn z budur, bakas kabuktur. Bunun fehmini szden isteme, Haktan iste, derya (mana deryas) gemilere (sze) sar m? nk sz, gemidir, mana can der-

7770

7775

327

Rebabnme yasdr. Bil ki Deniz, gemiye sdrlamaz.


7780

Bunun (bu mevzunun) nihayeti yoktur. Dudaklarm balayaym (skut edeyim) da Hak Teala onu sana dilsiz anlatsn. Bu dnyada ecel gelmeden evvel l ki, can cihanna emir olasn. Ey gafil, hayat lmde gr, t ki bu gr seni ykseklere gtrsn. nk lrsen beka bulursun, kanatsz olarak mekansz tarafna uarsn. nk dane toprakta ryp mahvolmadka servi gibi byyp geliemez, yaprak ve meyveleriyle meydana kamaz. Tecrbe iin bu kadar kfi deil mi? imdi sen de Hak yolunda cann feda et ki, huzur- ilahide karlk olarak canlar alasn. Karln ne kymeti var, fani olmakla katre cann beka deryas olur. Vcut perdesi aradan kalkt zaman, klliyen o olursun, vahdet srr sana aka grnr. Senin bu vcutta yaaman, lmek demektir. Dert ve mihnet ve donukluktur. Her kim ak- Hakla ecelinden evvel lrse hayat bulur, ebediyette mlk sahibi olur.
(SAYFA 295)

7785

7790

Emir nedir ki, sultanlarn sekini olur. Mrit de olur murat da. Ruhlar lemi parlak gnee benzer, yerleri gk gibi nur saar. O lemin arz semadan yksektir, onlarn (ruhlarn) var yerleri Allahu Tealadr. tikleri Rablerinin gzellik arabdr, kahveleri de yledir.

7795

Onun yannda yaadklar halde hayran ve atendrlar (nr ainalklar snmez). Ruhlar cennet baheleridir. Bunun srr sana gnl yoluyla sylenir. Kalpleri ilahi gzellik ile muhabbet deryas olmutur, bu deryann dalgalar ykseklere kalkar. Kalpleri o gzelliin aynasdr. Onlar da muhabbetullahtan bakasn yanstmaz. Cenab- Hak buyurdu ki: Ben sizin daima srrnza bakarm, benim, sizin iyiliklerinizde kendimi gsterdiim gibi, yzmn gzellii de sizde grnd, kalbiniz benden bakasna yer vermedi. Sevgili, sevdiinin kalbine bakar, itaat eden ve icabet eden onun muhabbetinde daimdir. Sevgimiz, dostlarmz iindir. Kapmza gelen, bize yaknlar ve yaklar. Her ne dedimse Hak erlerinin vasflardr. Bunu dinle ki canna safa versin. Erlerin ak benim canmda ve gnlmdedir. Ayaklarnn tozu gzlerimin nurudur. Aklarnda sadm. nk rahmet-i ilahiye bana, onlarn yznden eriiyor. Ruhumun sna ancak merdan- Hudann akdr. Kimsenin byle salam sna yoktur. Bu kalede bulunduka, cehenneme kar emniyet iindeyim. Onun yannda mutlu ve mesut otururum. Daima o sultanlarn korumasnn emniyetindeyim. Bana zahmetsiz, meakkatsiz hazineler bahederler. Bana can yoluyla beka sofrasndan srekli ve sualsiz ksmet ihsan ederler. Kaftan, yetki, huri, glman, saraylar ve daha pek ok eyler ki, lem halk onun kokusunu duysa, dnyadan klliyen vazgeer.

7800

7805

7810

328

Sultan Veled

MAKALE 104
Bu makalede u beyan olunacaktr: nsann ak arttka istei de o nispette artar. Ak, manadr. nsanda talep, aknn kuvveti derecesinde olur. u da ifade edilecektir ki: Kbe nin erefi ve bykl u sebepledir ki; onu brahim Aleyhisselam bina etmitir. Vcut, candan dolay aziz olduu gibi, Kbe de Hazret-i Halilin binas olmak itibariyle azizdir. Kbenin btn ynleri kble olduu gibi, can kabesinin de byle olmas kanlmazl aka ortadadr. Ve unu da erh edecektir ki, Hazret-i Allah Celle anh kendi erefli isimlerinden ayr deildir. Her kim ayr grrse kr demektir. yle ki: Kuran- Kerimin ayetlerinin manalar onun ayet ve szlerinden ayr deildir. Manay ayette grmeyen, cahildir. O cehl, bir limin eitmesi ile yok olunca ondan sonra manay (SAYFA 296) lafz- ayette grr. te bunun gibi, bir ahs ki Huday isimlerinden tanmaz, cahillik ve krlk sebebiyle evliyann sohbetinden mahrum kalr ve Hakk isimlerinde gremez. Cisimlerin ruha sahip olduu gibi, szler de manaya sahiptirler. Gnl sazyla demsaz olmak zere, bu defa da baka bir ekle balyorum. Gnl saz, can iinde gizli olan aktr. Ne bemolu var, ne diyezi. Her ses o sazdan duyulduu halde o, sessizdir. Gnl kilidi ona anahtarsz olarak alr. Kendi suretten arnm olduu halde btn suretler ondandr. Rengi, kokusu olmakla beraber renklerin, kokularn kaynaklar da odur. Suret, suretsizden haber verir. Eser der ki sanatkara, bak onu gr! Nasl ki naklarda nakka, boyamalarda boyacy grrsn. Kesin olarak bilinir ki, eser sanatkarn grnd yerdir. Sanatkar daima eserde grmeye bak! Yn faktr o ynlerden mnezzeh olandan meydana geldi. yilerin kabul edilip ktlerin reddedilmesi de ondandr. Bu cihan yokluktan varla gelmitir. Bundan dolay yokluk, her varln asldr. k olacaksan, yoklua (gaip olan Allah) k ol ki, ondan yzlerce ltfa nail olasn. Yoklua git, nk varlk yokluktan gelir, onun zevk ve neesi arapszdr. Her kim yoklua giderse ebediyet bulur, yokluk ona hem arap, hem sakidir. Her kim ten gnahlarndan geerek can deryasna giderse, balklar gibi orada gezinirse, o, yokluk gibi varln asl olur. lem halkna ltuf ve cmertlik ondan eriir. Haydi, isteini yokluktan iste, o, fakirleri zengin eder. Ey Kabe arayan, git, yokluu kble edin, ta ki sana Kabe perdesiz olarak grnsn. Hakikatte Kbe, yokluktur. Kble o tarafadr. Byle Kbede olann kble aramasna lzum var m? Deil mi ki Kbede namaz klmak kolay olur. nk neresine ynelsen kbleye ynelmi olursun. Orada n ve arka, her taraf kbledir. Yz gibi ki neresinden istersen pebilirsin! Yanak, aln, dudak, ene her yeri pck yeridir. Kesinlikle bil ki Kbenin can Hak eridir. Can Kbesini can gzyle gr! Geri vcudun da kymeti vardr. Fakat onda ruhtaki gzellik ve letafet nerede! Belki tendeki gzellik de candandr. Yoksa cansz vcut saksdan farkszdr
7815

7820

7825

7830

329

Rebabnme belki ondan da aadr. nk saksdan kimse tiksinmez, fakat cansz cesetten herkes rker. u halde vcuttaki gzellik candan gelerek orada yerlemitir. Git, yleyse cana talip ol ve onu sev! nk can, o menzil kknn kapsdr. Candan getiin zaman, canan gnl derdine derman olur. Kbenin can merd-i Huda olunca, artk ondan eri ortaya kmaz. Ancak doru gelir. (SAYFA 297) Onun sz, fiili Haktandr, ondan deil. O ancak Hakkn elinde bir alettir. Onun zat, boydan boya kble ve Kbedir. Onu fena grme ki, Huda onu iyi yaratmtr. Dnyada Kbe, bir merd-i Huda eliyle yaplm olmasndan dolay azizdir. Hazret-i brahim, onu Muhammet Mustafann (s.a.v.) ileri iin bina etmitir. T ki, mminlere kble olsun, namazlarn o tarafa klsnlar, secdelerini o yne yapsnlar. Kbe o yzden aziz oldu, ademoullarna cann aziz olduu gibi. Kbe, kurucusu yznden bu kadar izzet ve erefe mazhar olursa, acep bizzat kurucusunun ne kadar aziz ve erefli olmas lazm gelir? nk o, can gibi bakidir. Halbuki Kbe cisimdir (fanidir). Bu (Kbe), isim, o (kurucusu), isimlendirilen gibidir. Onun hali dil ile erh olunamaz, onu Haktan baka kimse bilemez. Onu (merd-i Huday) herkes kble edinemez. Bu, derdi olanlarn nasibidir. Dertten maksadm, ak- Huda derdidir. Ekmek, su derdi deil. O aklarn Haktan baka maksudlar yoktur. Hak yolundaki engelleri yok edecek ey, yalnz derttir. Bu yolda ancak dert i grr. Her kimin derdi yoksa donmutur (cemattr). Diri grndne bakma, ldr. Dertsizlii, Hakka kar perdedir (dnyann perde olduu gibi). Perdenin Hakkn gzelliinden ne haberi olur? Gzel yze talip olan, o gnl elenden bakasn istemez. Yannda Haktan baka her ey, la (yok) olur. Hak Teala, yzn perdesiz ondan gsterir. Onda gerek iyi, gerek kt, gerek hakir, gerek aziz, Hudadan baka bir ey bulunmaz. Alllahtan gayrs aradan knca yalnz Allah kalr, kul, varlndan fani olunca ah olur. Talibin makam bu mertebeye erince, sz de syleyeni grr. Yerde gkte ne kadar mevcut varsa. Adlar alanlar, adlarndan ayrdr. Her isim, adlandrdnn ayn olamaz. Mesela, ekmek ismi, ekmein kendisi deildir. Btn eya byledir. simleri ile isimlendirdikleri ayr ayr iki eydir. Fakat ilahi isimler byle deildir. simle isimlendirdii birdir. Bunda phe yok. Zat- ilahi, esmasndan ayr deildir. Kendi isminin iinde grnr. Nasl ki szn manas szn iine dolmutur, gemiye ykletilen meta gibi. Tende can dolu olduu gibi her ayetin manas lafznda doludur. Manay tanyanlar iin, ayetten manasn anlamamak mmkn deildir. O, ayeti mealsiz okur. nk manasn tam olarak bilir. Szden anlam karamayan kimse, zarfn iindekinden gafil kalr, zarf gibi o lafzdan, o kelamdan mahrum olur, mana ona kapal kalr.

7835

7840

7845

7850

7855

7860

7865

330

Sultan Veled Bir kimse ona, o lafzn manasn syledii vakit derhal gl gibi alr. Ondan sonra o szden fayda grr ve o faydadan yemee balar.
(SAYFA 298) iirler ve dier lafzlar da byledir. Okuyan kimse ne demek istediini anlamazsa, aar kalr. O iiri, o ibareyi papaanvari okuduu gibi, kendi akl yettiince birletirme ve dzenleme hatalar bulmaya yeltenir. Hata ve cehaletin kendinde olduunu ve o delip geen baklara sahip olmadn fark edemez.

7870

Szdeki manay grebilesin yahut fazla ve noksann anlayabilesin. Eer gzn varsa, isimle msemma arasnda hibir ekilde ayrlk grmezsin. Gzn a, kendine gel! simlerde isimlendirilenin gzelliini seyret, ad verileni bizzat isimde gr! Eer byle grmezsen senin krlne verilir. Gnl diri olan, ruhu l olan nasl grebilecek? Bir eyhin yanna git de sana retsin, t ki her isimde msemmay gresin. T ki Hakkn, kendi isminde olduu aka belli olsun da hibir ismine sitem etmeyesin. Hakkn isimleri isimlendirilensiz deildir. eyhin ihsanlarnda da Hakkn eli vardr. yleyse, sen isimleneni isimlerde gr. Dinin yzn namazda, zikirde (ibadette) grdn gibi. Ayetin tefsirini limlerden ren ki onun srrndan haberli olasn. stat, sana onu erh ettii zaman, manay kelimelerde grrsn. Mklleri statlar halleder. Cahil adam, o bykler sebebiyle deiime urar. Cehaleti ilme dnr. Fakat ilahi isimleri evliyadan iste ki sana laykyla areler sunsun. Sana bir nur bahetsin ki onunla, Huday aka isimlerinde gresin. Ondan sonra, artk Hudann, isimlerinden ayr olmadn, o cemalin isimde apak olduunu grrsn! Halkn cisimleri ruhlarn elbiseleridir. Ruh bir ahs, vcut onun elbisesi gibidir. Nur- Hakkn kyafeti de Hakkn isimleridir. Hakk gren kimse, onu isimlerinde grr. Cisim, candan ayrlmad gibi, Huda da isimden ayrlmaz. Bu, bu kadar izah olunabilir. Eer idrak sahibi isen, bu ilgin sr, sana alr. Merdan- Hudann ilmine herkes nerede yetiebilecek? Bu mertebe, deme adamlara nasip olmaz.

7875

7880

7885

7890

331

Rebabnme

MAKALE 105
Bu makale unu beyan edecektir: Merdan- Huday tanmak, Huday tanmaktan daha zordur. nk Hak Teala Hazretleri btn mevcudatn sanatkardr. Onun sanat ve kudretinden birliini bilirler ve herkes ona kulluk eder. Sanatkardan (Sani-i teala) haberdar olmak kolaydr. Byk kk herkes, gk ve yer, feleklerin devrine bakarak Sani-i Tealay tanr. Fakat merd-i Huda ancak esrarndan tannabilir ki, bu rtbe herkese nasip olmaz. Her akl bu srlar idrak edemez. Musa Aleyhisselam, kudretli ve byk bir peygamber olduu halde Hak Teala Hazretlerinden niyaz ile (SAYFA 299) bir Merd-i Hudayla arkadalk istedi. Hak Teala, Hzrn arkadaln ona nasip eyledii halde Hzrn esrarn anlayamad. Anlald ki, merd-i Huday tanmak, Huday tanmaktan daha zordur. nk evliya, Hakkn esrardr. unu da ifade edecektir ki: nsan, kendi gzne her eyden ziyade yakn olduu halde onu grmyor. Halbuki o gzler yakn, uzak her eyi gryor. Bunda aknla yer yok. Hak Teala Hazretleri insana her eyden, hatta gznden de yakn olduu ve insan her eyi onun nuruyla grd halde onu grmyor. yle deil mi ki, Hazret-i Musa risalet saltanatyla hrmeti hak etmi kelimullah olduu halde Cenab- Hakka dua ederek
7895

sekin evliyadan biriyle sohbet etmek ve yzn grp dertlerden kurtulmak temennisinde bulundu. Cenab- Hak duasn kabul buyurarak Hzrn gzel yzn ona gsterdi. Hazret-i Muhammet Aleyhisselam ki, Sultan- Resuldr ve gllerin ona hayran oluuyla mehurdur. Kalbindeki arzunun sevkiyle bir gn ashabyla beraber kra kmt. O esnada vakit vakit u szleri sylerdi: Bana Yemen tarafndan Hakkn kokusu geliyor. nk sabah yeli, veysin kokusunu yne bal olmakszn- uzaklardan ona eritirmitir. Bundan dolay cangnlden ah ederek o gizli kardein vuslatn arzuyla v evkn! diye nida ederdi. Cneyt, ibl ve Gerh gibi evliya-y kiramn ileri de bu evk ateiyle yanard. Hepsi de cangnlden bir merd-i ilahinin sohbetini isterlerdi. O merd-i ilahi ki, unsurlar dnyasnda olduklar halde dnya ile alkalar yoktu. Bu cihan iinde bulunduklar halde, Huda gibi, cihandan uzak, gz nuru gibi gzlerden sakldrlar. Belki gz nuru iinde sakl nurdurlar. Bu manay anlamak iin suretten gemek lazm. yle deil mi ki insan, gz nuruyla eyay krmz, beyaz, sar renkleriyle grd halde ne gariptir ki o gzleriyle gznn nurunu gremiyor. Kendine her eyden yakn olan bu nur, ondan uzak bulunuyor, uzak eyler de o nur sebebiyle yakn grnyor. Cenab- Hak da sana her eyden yakndr. Onun nuruyla insanlar, oban, sry grdn, her nefeste yzlerce lem seyrettiin halde o nur senden gizli kalyor. Bir kp gibi ki saf su ile dolu olduu halde krlk gdsyle oraya buraya koarak su arar. Bil ki, Hakkn gizlilii aklndandr, bedendeki can, gzdeki nur gibi ruhlarn yaratcs, nrdan ve nurdan daha ak olduu halde ortada oluundan dolay grnmyor. Hak Teala ezelde kafirlere ruh- nri,

7900

7905

7910

332

Sultan Veled mminlere ruh- nuri verdi. yi, kt hep oradan (ezelden) gelmektedir; her ne kadar burada ortaya kyorsa da phe yok ki iyi, kt balangtan vardr. Bunu Cenab- Peygamber buyuruyor. Bununla beraber merd-i Hak fenal iyilie deitirebilir. Bu zor ii bakalar halledemez. Onun iksiri bakr altn eder, altn, daha deerli bir cevhere dntrr. Cevheri de kymete daha stn bir maddeye evirebilir. O celilil-kadr byle yzlerce yetkiye sahiptir.
(SAYFA 300)

7915

Anadan doma krlere gz balar, cahil ve ahmaklara ilim ve zeka verir. Merdana olan ak, Hudaya olan aktan daha yksektir. nk onlarda Hudann gizli srlar vardr. Kesin olarak bil ki Hak, kendi srrna aktr. Merdan seven, Hakkn dostudur. Kafirler de Hakka ibadet etmiyorlar myd? Hepsi de dinlerine gre, iyilik ve ibadetle uramyorlar myd? Fakat Muhammet Mustafay (s.a.v.) tanmadklar iin btn ibadetleri heba oldu. O serkelik yznden hepsi de Allahn dman sayldlar. Her ne kadar balangta bir millet idiyseler de mminler onlardan seildi. Hazret-i Muhammet (s.a.v.), mihenk gibi, gerek paray sahte paradan ayrt etti. Kuyumcu olmadan, gzlere gmlerin hepsi bir grnr. Fakat bir sarraf gzyle baklnca hepsinin bir olmad anlalr. pheli ile kesin nasl beraber olur? Sarraf, sahteleri birer birer karr atar. u halde reddedilecek olanlar ona malum olur, onun incelemesiyle iyi kt anlalr. Her peygamber byle birer sarraf idiler. Onlarn gnderilmeleriyle istenen ve istenmeyen seildi. dem (a.s.) zamanndan tut da zamanmza kadar gzden geir. Yksein alaktan nasl seildiini gr. blis de semada meleklere karm ve onlardan saylmt. demin (a.s.) mihenk nuruyla onlardan ayrld. Nezd-i Hudada ezelden kovulmu ve kafirlerden birisi idi. Kuran- Kerimde ve kne minel kfirn122 blis kafirlerden idi. buyrulmutur. nk onun kfr ezeliydi imdi, yani sonradan kafir olmu deildi. Fakat dem Aleyhisselam vcuda gelinceye kadar foyas meydana kmamt. lemde btn yaratlmlarn sevgilisi Allahtr. Onun kulluundan habersiz olan yoktur. Bunu herkes anlayabilir fakat merd-i Huday anlamak gtr. O, herkese nasip olmaz. nk merd-i Hakkn iareti ilm-i ledn kaynandan fkran szlerdir. Sz ise cisim deildir ki Allahn eserleri gibi akta olsun da herkes grsn ve anlasn. Velinin nian, Mesnevinin ifade ve benzetmeleri gibi, manevidir. Herkes onun hal ve szne nereden eriebilir ki? O ruhtan ve cisimden mnezzehtir. Saf ve incelikleri grebilen ruh lazmdr ki, bu salam srr anlayabilsin. Merd-i Hak, enbiyaya bile gizli idi. Enbiyadan onlara ahbap olan, nadirdir.
122 Bakara suresi 2/34 Hani meleklere, dem iin sayg ile eilin demitik de blis hari btn melekler hemen sayg ile eilmiler, blis (bundan) kanm, byklk taslam ve kfirlerden olmutu.

7920

7925

7930

7935

7940

333

Rebabnme Bu sz candan kabul etmek iin Hazret-i Musa ile Hzr macerasn hatrlamak yeterlidir. Fakat Allahn (c.c) eserleri ortada olduundan byk kk herkes onlardan sanatkara ulaabilir. Herkes yer ve ge -ibretle- bakarak Huda-y Zlcelali tanyabilir. Eser olmasayd sanatkara gei mmkn olmaz, herkes ondan gafil bulunurdu. (SAYFA 301) Bundan dolay Huday tanmak kolaydr, nk eser, bir sanatkar ister. Evliyay tanmak gibi g deildir. Onlar gayret-i ilahiye, baklardan gizlemitir. Cenab- Hak Velilerim kubbelerim altnda gizlidir. Onlar benden bakas bilemez.123 buyurmutur. Onlarn halini benden gayr kimse bilmez, szlerini halkn kula duymaz, anlamaz. Akl olmasayd, akln varl -yllarca aratrlsa- bilinemezdi. Akln, aklllarla temas etmekle artar. Bundan dolay aklldan bakasyla grme! yle ki, ilim aryorsan, gece gndz kosan, aba ve gayret etsen, bir limle birlemedike, ondan ders almadka isteine eremezsin. Bir velinin aracl olmakszn Hakk aramak (ona kavumak istemek) da byledir. yleyse onun eteini sk tut ki vasl- Hudaya eresin. nk onsuz (velisiz) vasl- Huda mmkn deildir. Akl aramak fena bir hareket deildir, fakat akllnn sohbeti bu talep ve araytan daha iyi, daha amelidir. lim istemek de iyidir, fakat bunun en doru yolu, lim aramaktr. Huda ile ve zikr-i Huda ile megul olmak da doru bir harekettir, dine kuvvet verir. Fakat bir veli ile bulunmak daha iyidir ve ksa yoldur. Maksadn tamamen ondan hasl olur. Enbiya, bu hikmetten dolay gnderildiler. Yoksa halk evvelden de taatte idiler. Peygamberler gelmeseydi vasl- Huda kimseye nasip olmazd. Muhammet Mustafa (s.a.v.) onun iin, herkes ondan ilim ve safaya ersin diye, rahmeten lillemin 124oldu. Ey akll, bu nokta zerinde yeterince dn ki bu fikir seni gafletten kurtarsn. Git, Hak erlerine kul ol, onlar gibi sen de diri ve srekli ol. Szn ksas, merd-i Hudaya talip ol ki srr- Huda sana alsn. T ki, srekli Hakkn seyrettii sen olasn, evliya-y kiram ile bir arada ve yr olasn. Ey gen, bildiklerimizi, bu kitapta eitli ekillerde ifade ettik. ans olanlar szmz tutarlar, cangnlden Hak erlerine muhabbet ederler. Bundan byle halk iin ortaya konacak bir zr ve bahane kalmad, hepsine sarayn yolunu gsterdim. Artan, krsten daha yksekte olan o saray yere indirip kendilerine arzettim. Cenab- Hakkn Kuran- Keriminde nn nahnu nezzelnez zikre buyurduu gibi, biz de kendi zikrimizi halkn anlayabilecei dereceye indirdik. Geri bu zikir, yksek ve gizli bir mevzu idi. Fakat biz onu halk iin sadeletirerek anlatmaya altk. Adet-i ilahiye bizim srlarmzda harf, sz ve ses grnt123 Hadisi kutsi (Evliyai tahte kubabi layarifuhm gayri) Benim velilerim kubbelerimin altnda gizlidir.Onlar bakas bilemez. 124 Hicr suresi 15/9: phesiz o Zikri (Kuran) biz indirdik biz! Onun koruyucusu da elbette biziz.

7945

7950

7955

7960

7965

7970

7975

334

Sultan Veled sne brnerek kendisini gsterdi. O esrar ki, evliya-y kiram onlar herkesten gizli tutarlard. Her kulaa girmesin diye. nk ayak takm, ona layk deildir. Ben onlar iyiye, ktye, herkese akladm ki herkes vakf olsun.
(SAYFA 302) T ki, halktan gizli tutulan incelikleri son zamanmda herkese bildirmi olaym. Bu beyann son haddi budur. Bundan ileri geilemez.

7980

Artk ta yrek lazmdr ki, bu kadardan faydalanmasn. Artk bylesinden el ykamak (midi kesmek) gerektir. Artk bu kadarla yetinerek bahse son veriyorum. nk zamanmda byle bir kapnn kilidini am bulunuyorum ki kyamete kadar yadigar kalacak ve okuyanlar rzk sahibine kavuturacaktr. Bu iirlerim veliler leminde gezip dolaanlara Hakka yol bulmak iin rehberlik eder. Onlar, grnenin mahkumluundan kurtarp ruh gibi tensiz ve cansz olarak mana deryasna gtrr. Ondan sonra Hakkn evresinde yaar ve vastasz ona yr ve yolda olurlar. Bu inciler gnl deryasnn rndr. Btn ehl-i diller onunla zenginlie ererler. Burada (bu mesnevide) tam bir temizlikle Kuran- Kerim ve Nebevi hadis incileri delindi. Akll olan bu Mesnevide ncenin ve sonrann ilimlerini bulur. Byk peygamberler ve evliya-y kiramn halleriyle szleri ve ileri, tamamen ona malum olur, cehalet dikenleri ilim glenine dnr, ne mutlu ona ki bunu kble edindi, bu aynada kendi gzelliini seyretti. Dnyada byle cevher az bulunur. Bu dilin ifrelerini de herkes anlayamaz. Ey Veled! Artk sus, bu srr aklama! Srlarn veciz olmas daha ho olur. Bu kitap hediyelerin gerek bahedicisinin yardmyla 700 senesinde tamam oldu. Zlhicce ay iinde idi ki, mana gneinin yznden phe ve tereddt bulutlar syrld. Balatt tarih de iaret edilen senenin aban aynn balangcdr. Artk brakyorum. (Vallahu alamu bis-savab. Allah dorusunu daha iyi bilir.) Bu kitap o sene iinde be ay zarfnda son buldu. Balanmas da, neticesi de ayn sene iindedir. Deldiim inciler o akp duran deryadandr (Mesnevi-i Mevlana). Bu kitap (Rebabname) o merd-i Hudann (Hazret-i Mevlanann) vgs iin yazlmtr. Ruhum onun yardmyla yzlerce fethin ortaya kt yer olmutur. Vel-hamdlillahi alel-etmam. Ves-salatu ala seyyidina Muhammedin hayrl-enam. Ve ala alihi ve evladihi ve ezvacihi ve eshabihil kiram ecmain. 3 abanl Muzam 1364 13 Temmuz 1945 30 Haziran 1361 Cemi
7985

7990

7995

8000

8005

335

Rebabnme

Mtercimin notu
Tuhfetl-Uak Nuruosmaniye Ktphanesinde Cevri Dedenin hall-i tahkikat, ayn fyuzat ve divan- havi kymetli mecmua ierisinde air ve katip Mrtefi namndaki kadr-i senas tarafndan yazlm eyh Neati Dede Efendinin Tuhfetl Uakn grdm. Sultan Veled Efendimizin Rebabnamesinden 70 beyti alarak her birine 5 beyt-i Farisi sylemi.

336

Sultan Veled

MTERCM HAKKI EROLU


mer Fethi Grerin Kapadokyann Bakenti Nide adl eserinden ve Azmi Bilgin ile Mustafa ieklerin hazrlam olduu Gl Suyu-Glistan Tercmesi adl eserlerden edindiimiz bilgiler nda mtercim Hakk Erolunun hayat yks aada zetlenmitir. 1874 yl Nisan aynda Nidenin Yenice Mahallesinde domutur. Bakkal Hasan Aann oludur. 1881de ilk tahsiline balayarak 1884 ylnda sbyan mektebinde hafz olmutur. 1885 ylnda girdii rtiyeden 1887 ylnda mezun olmu, sonra medrese tahsili iin 1889da stanbula gitmitir. yl renim grdkten sonra Nideye dnmtr. renimini tamamlamak iin 1892 ylnda Kayseriye gitmi ve orada sekiz yl kalmtr. Arapa ve Farsay ok iyi renmi, divan edebiyatna nfuz etmitir. 1900 ylnda Nidede Kalealt btidaisine retmen tayin edilerek, dokuz yl bu ilkokulda grev yapmtr. Bu yllarda ek olarak Nide dadisinde (lise) Farsa retmenlii de yapmtr. 1909da idadi Trke grubu retmenliine, 1916da idadinin sultaniye evrilmesi zerine de okulun ilk ksmna baretmen tayin edilmitir. Bir ara politikayla urat gerekesiyle Milli Eitim Mdr tarafndan grevden alnm, zellikle Adana retmen Okulu mdr Mehmet Naci Ecerin ve Nidede kendisini sevenlerin abalar sonucunda 1920de Darulhilafe Farsa ve edebiyat retmenliine tayini gerekletirilmitir. Darulhilafedeki grevi sona erince yl bir ticarethanede ktiplik yaparak geimini salam, 1926da tekrar retmenlie dnmtr. Nidenin amard (o zamanki ad Maden) ilesinde bir sre baretmenlik yaptktan sonra Nideye tayin olunmu, Dumlupnar ve Sakarya ilkokullarnda da grev yapmtr. ubat 1933te emekli olmutur. l Genel Meclisi yesi iken felce yakalanm, 04.07.1955 Pazartesi gn vefat etmitir. Balca eserleri unlardr; Gl Suyu: Sadinin Glistannn tercmesidir. Eserin ilk basks Nidede 1944 ylnda yaplmtr. iek Bahesi (Nide 1945). Sadinin Bostannn manzum bir tercmesidir. Szn z (Nide 1948). Feridddin Attarn Pendname tercmesidir. Divan. Hakk Erolunun yazma Divannda 181 kta, 52 rubai, 33 mesnevi, 19 gazel, 13 sone, 12 nazm, 13 beyit, 9 murabba, 4 kaside, 3 mseddes, 3 msra, 2 tahmis, 2 muhammes bulunmaktadr. Ismail Ozmelin, M. Naci Ecerin Akpnar Dergisindeki bir yazsna dayanarak verdii bilgiye gre Divanda kta says 363, kaside says 5 olarak belirtilmitir. Dier saylar ayndr. Mecmua. Bu eserde tevhid, nat, Hayyam rubailerinden mensur seme tercmeler, mehur Fars airlerinin gazel ve ktalarndan semeler, szlk, Farsa kk bir gramer ve sonunda eitli nasihat ve seme hikayeler bulunmaktadr. Bunlardan baka Hakk Erolunun Levha-i Saadet ve Sefalet, Bir Ailenin Felaketi, Melek, Tnel Elenceleri ve Bir imdik Tuz adn verdii eitli eserleri de bulunmaktadr. Ayrca baz mecmualarda ocuk iirleri de yaynlamtr.

337

Rebabnme

Rumca beyitler

338

You might also like