Professional Documents
Culture Documents
BLM 2
Yalolu
DEKENLER
Bilgisayarlarda rakam, harf ve yaz gibi deeri deien giri,k veya hesaplama verileri eitli deikenlerle ifade edilir. Yani ileme giren yada ilemden kan yaz ya da rakamlar eitli sembollerle ifade edilirler. Bu semboller deikenin rakam, yaz, tamsay veya ondalkl say olduunu gsterir. Deikenler eitli bilgisayarlara gre deimekle beraber; genelde 6 ya da 7 harfi gemeyen anlaml veya anlamsz kelime, harf, veya bunlarn karmlarndan oluan simgelerdir. Burada dikkat edilmesi gereken bir konu deiken ierisinde BASIC dilinin terimleri gememelidir. Mesela TOPLAM gibi bir deiken atandnda; TO bir BASIC deyimi olduundan bilgisayarnz bu deikeni TOplam gibi ayr ayr dneceinden hata oluacaktr.Konuyu anlalmas asndan rneklerle inceleyelim: a-)Tamsay Deikenleri: K%=1345 , GELIR%=10000 , a%(1)=78 gibi
b-)Ondalkl Say Deikenleri: A=100.1 , TPLAM=1845 , AYLIK(3)=18923.50 ,X=.012 gibi Ayrca hassas ilem yaplacaksa ift duyarlkl deiken kullanlabilir. A#=1.0000900099# gibi c-)Yazsal Dizi Deikenleri: A$="Ali" , TA$(18)="Bulmacann 18.ci satr" gibi
DKKAT: Burada tamsay ve ondalkl say deikenleri arasndaki nemli ilikilerden biriside sonucu ondalkl kabilecek bir ilem tamsay deikenine atanmamaldr. Bunun tersi mahsurlu deildir. Mesela; A%=Z%+0.015 (Hatal) A=Z%+0.015 (Doru)
12
ALGORTMA VE PROGRAMLAMAYA GR
Yalolu
BAZI MATEMATIKSEL LEMLERN BASIC DLNDE YAZILISI LEM 1. Toplama 2. karma 3.arpma 4. Blme 5. Kuvvet (s) alma 6. Kktr 7. Byktr 8. Kkeit 9. Bykeit 10.Eitdeil 11.Deil 12.Mantksal VE 13.Mantksal VEYA 14.Mutlakdeer 15.Sins 16.Cosins 17.Tanjant 18.Cotanjant 19.Arctanjant 20.Exponansiyel 21.Tamsay 22.Logaritma 23.Karekk 24.Rastgele say YAZILII + * / ^ < > <= >= <> NOT AND OR ABS(x) SIN(x) COS(x) TAN(x) 1/TAN(x) ATN(x) EXP(x) INT(x) LOG(x) SQR(x) RND(x) A=6 AND B=7 A=6 OR B=7 ABS(A) veya ABS(-5) SIN(2*Pi*f*t) COS(2*pi*f*t) TAN(XL/R) 1/(TAN(A/B) ATN(SIN(x)) EXP(A+B) INT(SIN(x)*5) LOG(A+B/C) SQR(2*B-Z) A=INT(RND(1)*100) RNEK 6+7 veya A+B 6-7 veya A-B 6*7 veya A*B 6/7 veya A/B 6^7 veya A^B veya A^2 6<7 veya A<B veya A<5 7>6 veya A>B veya A>5 6<=7 veya A<=B veya A<=5 7>=6 veya A>=B veya A>=5 6<>7 veya A<>B veya A<>5
13
Yalolu
Herhangi bir programlama dilinde bir program hazrlanrken, bilgisayar program haline getirilmesi istenilen iin nce izgisel bir diyagram eklinde olan ak diyagram hazrlanr. Bu ema bir iin yaplmas gereken admlarn ve bu admlarn hangi sra ile yaplmas gerektiini gsterir. Bazen karmak ilerde ak diyagramndan nce bir blok diyagramda hazrlanabilir. Ak diyagram ile blok diyagram arasndaki fark ise; blok diyagram zel ekillere ihtiya gstermez ve problemin zmn tam olarak gstermeyebilir. Ak diyagram ise problemin zmn en ince ayrntsna kadar gsterir, ayrca her bir ilem iin deiik tipte ekiller kullanlr. Konuyu bir rnekle incelemek gerekirse; Ax2+Bx+C=0 denkleminin kklerini bulan bir program yazmak istediimizde aadaki admlar takip etmek zorundayz: 1. A,B,C saylarnn nmerik deerlerinin belirlenmesi 2. Diskriminatrn (D) tekil edilmesi 3. Diskriminatrn 0'dan byk, kk veya eit olmas durumuna gre pozitif reel kk, reel olmayan kk ya da elenik kk varlnn belirlenmesi 4. x1 ve x2 kklerinin hesaplanmas Bu admlar blok diyagram ile yle gstermek mmkndr: A 2 > 0 -B + D B D= B - 4.A.C D = O X = ------- C < 0 1,2 2.A Blok diyagramlarn hazrlanmasnda bir kutu ierisinde daha nceden tariflenmemi bir deiken veya bilgi bulunmamaldr. Eer bulunursa ilem belirsiz hale gelir. Ak diyagram da blok diyagramn zel ekillerle gsterilmesinden baka bir ey deildir. Ak diyagramlarnda genellikle u ekiller bulunur:
14
ALGORTMA VE PROGRAMLAMAYA GR
Yalolu
BALA
A-0
A=B
Ekranda grntleme
Ad,Adres
kinci derece denklem rneinde grdmz gibi ak diyagramna gemeden nce programn hangi admlar takip etmesi gerektiine dair mantk sras belirlenir ki buna programn algoritmas denir. Biz burada konunun nemli olmas ve renmede kolaylk olmas asndan ayn rnei basitten gelimie doru ayr admda algoritmasn ve ak diyagramn kararak inceleyeceiz. Bu iin en nemli zellii ncelikle zlecek problemin iyi
15
ALGORTMA VE PROGRAMLAMAYA GR
Yalolu
anlalmas ve daha sonra ise problemin kat zerindeki zm tekniinin bilinmesidir. RNEK: Tek tip mal (Krtasiye malzemesi) satan bir i yerinden aldmz sat fiini dzenleyecek bir programn ak diyagramn dzenleyiniz. Maln KDV'si % 10 'dur ve KDV fiyatlara dahil deildir.Birde fi, ara toplamlar gstermeyecektir. ZM: Algoritmas: 1. Maln deeri (fiyat) klavyeden girilecek. 2. Bu fiyata karlk gelen KDV hesaplanacak. 3. KDV ile fiyat toplanp maln asl fiyat belirlenecek. 4. Sat fii yazlacak. 5. Sonraki fii yazabilmek iin baa dnlecek.
BALA
gir Fiyat
KDV=Fiyat*10/100
Fiyat=Fiyat+KDV
16
ALGORTMA VE PROGRAMLAMAYA GR
Yalolu
RNEK-2: Bir nceki rnekteki ilemi daha ayrntl yapan bir ak diyagram hazrlayalm. Bu defa bilgisayarmz ayr cins mal satan i yerinin sat fiini dzenlesin. Ancak fie sadece fiyat, KDV ve toplam yazsn. Her cins mal iin ayr fi yazalm. KDV oranlar hrdavat %13, gda %3, kitap %10 olsun ve KDV fiyatlara dahil olsun. ALGORTMASI: 1. Maln cinsi ve fiyat klavyeden okunacak. 2. Maln KDV'si hesaplanacak. 3. Sat fii yazlacak. 4. Yeni fi yazmak iin baa dnlecek.
BALA
giri
Cinsi$,Fiyat
Cinsi$=GIDA
KDV=Fiyat*3/100 Cinsi$=KIRTASYE
KDV=Fiyat*10/100
KDV=Fiyat*13/100
Tplam=Fiyat+KDV
RNEK-3: 2 numaral rneimizde bir fite yalnz bir eit mal var idi.imdiki rneimizde ise dier artlar ayn olmakla birlikte bir kii bu mallarn iki veya nden birden alsn. Bu durumda sat fiini yazan bir program yapnz? ALGORTMASI: 1. Alnan maln cinsi ve fiyat okutulacak. 2. Hangi cins mal ise o cinsin oran ile KDV'si hesaplanacak. 3. Baka mal alnp alnmad sorulacak
17
ALGORTMA VE PROGRAMLAMAYA GR
Yalolu
4. Maln fiyat ve KDV'si eskilerle toplanp eer nc admdaki sorunun cevab evet ise 1,2,3 nolu admlar tekrar edilecek. 5. Eer cevap hayr ise -ki en sonunda hayr olacaktr.- sat fii yazlacak. 6. Eski toplam ve KDV toplam sfrlanp yeni fi yazabilmek iin baa dnlecek.
BALA
giri
Cinsi$,Fiyat
Cinsi$=GIDA
KDV=Fiyat*3/103
E
Cinsi$=KIRTASYE
KDV=Fiyat*10/110
KDV=Fiyat*13/113
Tplam=Tplam+Fiyat Vergi=Vergi+KDV
Tplam=0 Vergi=0
Sec$
18
ALGORTMA VE PROGRAMLAMAYA GR
Yalolu
RNEK-4: ekilde verilen elektrik devresinde toplam akm,diren ve g istenmektedir. Bu istenilenleri hesaplayp yazacak bir ak diyagram iziniz?
ALGORTMA: 1. R1, R2, R3, R4, R5 ve E deerleri okutulacak. 2. R3 ve R5 direnlerinin paralel edeeri hesaplanacak. 3. Bulunan Re1 ile R2 ve R4 direnlerinin seri edeeri bulunacak.(Re2) 4. Re2 ve R1'in paralel edeeri hesaplanacak.(Re) 5. I akm ve P gc hesaplanacak. 6. 6.Sonular yazdrlacak. BALA
gir
R1,R2,R3,R4,R5,E Re1=(R3*R5)/(R3+R5)
Re2=Re1+R2+R4
Res=Re2*R1/(Re2+R1
I= E / Re P= I * E
Gerilim=........Volt Akm=...........Amper G=............Watt T.Diren=......Ohm
DUR
19