DSTLASYONU KOLONU N TASARIMI

Methanol kimya sanayide nemli bir hammadde olarak retilmektedir. Asetik asit
retiminde , ila sanayisinde , biodizel ve jet yaktlarda ve formaldehit retiminde nemli bir
hammaddedir.
ila sanayisine satlmas iin saflatrma ilemine tabii tutulmas gereken bir metanol- aseton
karm iin distilasyon kolonu tasarlanp , metanol alt rn olarak %75 saflkta retmek
iin gerekli bilgiler aadadr;

Metanol ve aseton sisteme 10000 mol/h debiyle girmektedir. Ve ama dorultusunda

metanoln % 75 orannda saflatrlmas ila irketi tarafndan istenmektedir.
Yaplan analizlerde karmn molce % 56 sn metanol geriye kalan ise asetondur.
Reaktrden kan karm n soutma ile 30 ye kadar soutulmas planlanmakta ve
kolona 30 de girmesi planlanmaktadr.
Aseton hammadde olarak temizlik rnlerinde kullanld iin iletme bu hammaddeyide
deerlendirip yan rn olarak satmay planlamtr.
Temizlik malzemeleri reten fabrika bu asetonun % 78 saflkta olmasn art koymutur.
Kimya mhendisi kolonu 1.2 atm basnta altrmay planlam bu basncn ap
klteceini ve sabit maliyeti dreceini planlamtr.
Buna gre gerekli distilasyon kolonu tasarm aada ayrntl olarak verilmitir.

D=?
XD=0.78

F=10000 kg/h
XF=0.44

W=?
XW=0.25

ekil.1 Distilasyon Kolonu

Besleme=4400 mol/h aseton +5600 mol/h metanol (300C)
1.2 atmde yogunluklar sv faz olduu iin fazla deiim gstermedii kabul edilmitir. Bir
daha test edilcek .
Asetonun mol arl 58g/mol ve 30 0C deki aseton younluu= 780 kg/m3
Metanoln mol arl 32 g/mol ve 30 0C deki metanoln younluu= 782 kg/m3

Beslemedeki toplam mol says=beslemedeki metanol mol says + beslemedeki aseton mol
says;
Fbesleme=44000+56000=100000 mol karm /h

Fbesleme=100000 mol/h

Toplam mol balans

F=D+W
ok uucu bileen bakmndan mol balans:
F.xf=D.xD+W.xw
100000=D+W
100000x0,44=0,78D+0,25W
W=100000-D
44000=0,78D+0,25(100000-D)
D=35849 mol/saat
W=100000-35849
W=64151 mol/saat
Alt akm ve st akm molar debileri belirlendi.

Exceldeki P1 aseton , P2 metanol temsil etmektedir.

Asetonun 1.2 atm de kaynama noktas 342.46 K dir. 1.2 atm de metanoln kaynama noktas
ise 334.82 atm dir
Alt raf ve st raftaki bal uuculuk farkna baklacaktr. Eer bu fark %15 i gemezse raoult
kanunundan denge verileri bulunur. Yani exceldeki bu veriler kullanlacaktr.
deal sistemlerde Raoult yasasnn yardmyla bal uuculuu;
= PA/PB
Gerek zeltilerin bir ounda bal uuculuun scaklkla deiimi ok fazla deildir. Bu tr
zeltilerde alma scaklklarnn alt ve st limitlerinde hesaplanan bal uuculuklarn
geometrik ortalamas alnarak (5-14) denklemi yine kullanlabilir. Bu ekilde hesaplanan bal
uuculuklar arasndaki fark %15 den fazla ise denklemin kullanlmas pek tavsiye olunmaz.
alma scaklnn st noktasndaki Paseton =121.61 Kpa
alma scaklnn st noktasndaki Pmetanol =90.16 Kpa

= PA/PB ise = 121.61/90.16 =1.348

alma scaklnn alt noktasndaki Paseton =155.61 Kpa

alma scaklnn alt noktasndaki Pmetanol =121.58 Kpa

= PA/PB ise = 155.61/121.58 =1.280

[(1.348kpa - 1.280kpa)/1.348 kpa]*100=%5.04
Grld zere bal uuculuklar arasndaki fark %15 i gememitir. O halde kullanlcak
bal uuculuk ;
= (1.348*1.280)^(0.5)=1.31 dir .
bu karm ideal bir karm olarak nitelendirerek raoult konunu ile kaynama ve denge
erilerini izebiliriz.
Exceldeki antoine eitlikleri ile belirlenen kaynama diagram :
343
342.5
342
341.5
341
340.5
340
339.5
339
338.5

kaynama diagram

338

ilenme diagram

337.5
337
336.5
336
335.5
335
334.5
334
0 0.050.10.150.20.250.30.350.40.450.50.550.60.650.70.750.80.850.90.95 1

Denger erisi ise ;

1
0.95
0.9
0.85
0.8
0.75
0.7
0.65
0.6
0.55
0.5
0.45
0.4
0.35
0.3
0.25
0.2
0.15
0.1
0.05
0

denge erisi
45 a

0 0.050.10.150.20.250.30.350.40.450.50.550.60.650.70.750.80.850.90.95 1

Besleme dorusunun eimi iin;

q=
asetonun 30 0C deki zgl ss=2.214kj/kg.K
asetonun 30 0C deki gizli ss=548 kj/kg
Metanoln 30 0C deki zgl ss=2.51 kj/kg.K
Metanoln 30 0C deki gizli ss=1170 kj/kg
=0,44x2.214+(1-0,44)x2,51=2,38 kj/kg.K
= 0,44x548+(1-0,44)x1170=752,712+769,5=896.32 kj/kg
Tkolon=ortalama scaklk olarak alnr .= 338.64 K = 65.20C
q=

=1,093

q/(q-1)=tanx ise 1,094/(1,094-1)=tanx ise x= 850 eklinde besleme dorusunun eimi de

bulunduktan sonra; denge erisi izilerek raf says hesaplanr.
XD=0,98
XF=0,44

XW=0,03
Kayma miktar =
Besleme dorusu eimi =850

Kayma noktas = 0.15 dir.

Kaymamax =
0,15 =

ise
buradan

= 4.2 bulunur.
n tasarmda genel olarak riflaks orann 1.5 kat kullanlr.
4.2*1.5 = 6.3 tr.

O halde ;

deal raf says = 14 bulunmutur. Besleme raf 9.raftr.

Raf verimi oconnell verimine gre hesaplanmaktadr.

Kolonun ortalama scakl 65.2

C dir. Bu scaklkta kaynama ve iglenme noktas

diagramndan uucu bileenin mol kesirleri bulunmaldr.

X=0.51
Y=0.58
65.50C de sv asetonun viskositesi =0.221 cp
65.50C de sv metanol viskositesi= 0.336 cp
Ortalama viskozite = 0.44*(0.221*10^(-3))+(0.56*(0.336*10^(-3))=2.854*10^(-4)
65.50C de bal uuculuk =

= 1.32

O halde = 1.32*(2.854*10^(-4)) =3.77*10^(-4) saysn diagramdan okuyarak verimi buluruz.

Yaklal olarak verim = 0.62 kmaktadr .

 kolon tasarm
F= 100000 mol /h besleme
D= 35849 mol /h st rn
W= 64151 mol /h alt rn
q = 1.094
R=L/D
R=6.3
L=6.3*35849 = 225218.7 mol/h
=L+q*F = 225218.7 +(1.094*100000)
=334618.7 mol/h
V=L+D= 225218.7+35849
V =261067.7 mol/h
=V-(1-q)*F= 261067.7-(1-1.094)*100000
=270467 mol/h

Zenginleme blgesi iin arlk kesirleri : D=35849 mol/h

Daseton = 35849mol/h*0.78 =27962.22 mol /h aseton * 58 gr/mol = 1621808,76 gr/h
Dmetanol= 35849mol/h *0.22= 7886.78 mol/h metanol *32 gr/mol=252376.96 gr/h
Asetonun arlk kesri = (1621808,76 gr/(1621808.76+252376.96))=0.86
Metanolun arlk kesri = 1-0.86 = 0.14

Soyulma blgesi iin arlk kesirleri = W=64151 mol/h

Waseton = 64151*0,25=16037 mol/h aseton * 58gr/mol =930189.5 gr/h aseton
Wmetanol = 64151*0.75 =48113.25mol/h*32gr/mol=1539624 gr/h metanol
Asetonun arlk kesri = 930189.5 /(1539624+930189,5)=0.376
Metanoln arlk kesri = 0.624

ZENGNLEME BLGES KOLON HESAPLAMASI :

Zenginleme blgesi debileri :0,78 e karlk gelen scaklk = 63.65 derece (336.5)
x=0.78,y=0.84

=334618.7 mol/h * h/3600s =92.94 mol/s

92.94 mol/s *(0.78*58+0.22*32) = 4858.9 g/s = 4.859 kg/s
=270467 mol/ h * h/3600s =75.12 mol/s
75.12* (0.84*58+0.16*32)=2892,12 g/s = 4.05kg/s
=4.05 kg/s
=4.859 kg/s
336.5 K =63.65 scaklkta iki sv faz karmnn younluklar
daseton =738 kg/m
dmetanol=750 kg/m

aseton =18.21 dyn/cm

metanol=18.09 dyn/cm
dsv=(0.86*738)+(0.14*750)=739.7 kg/m
karm= (0.86*18.21)+(0.14*18.09)=18.2 dyn/cm = 0.018 N/m
dgaz = 1.2 atm * (0.84*58+0.16*32) /(0.082 * 336.5) =2.34 kg/m

UYGUN KABULLER:
p.s=0.6 m
lw/Dc=0.7
hw=50 mm
dh=5mm
Pt=2.5*dh
Tama yzdesi =70
KOLON API HESABI :
FLG = 0,067
Ps 0.6 iin K1 = 0.11 okunmaktadr .(ekil5-48)
Denklem 5-148 den = Ah/Aa = 0.145 bulunur
Ah/Aa oran 0.145 ise f=1 dir
K1c= 0.11*1*(0.018/0.02)^(0.2)= 0.107
Denklem 5-156 dan UGF= 1.90 m/s
UG UGF nin % 80 -60 arasnda olmal o halde .
UG=1.90*0.7 =1.33 m/s
Lw/Dc = 0.7 iin a= Ad/Ac= 0.0878
Dc o halde hesaplanr (5-154)

Dc= 1.34 m
SOYULMA BLGES KOLON HESAPLAMASI :
Soyulma blgesi debileri :0.25 e gelen scaklk 340.5K =67.35 x=0.25,y=0.325

=334618.7 mol/h * h/3600s =92.94 mol/s

92.94 mol/s *(0.25*58+0.75*32) = 3578,2 g/s = 3,5 kg/s
=270467 mol/ h * h/3600s =75.12 mol/s
75.12* (0.325*58+0.675*32)= 3038.6g/s =3.04 kg/s
=3.04 kg/s
=3.5 kg/s
340.5 K =67.35 scaklkta iki sv faz karmnn younluklar
daseton =734 kg/m
dmetanol=746 kg/m
aseton =17.88 dyn/cm
metanol=18 dyn/cm
dsv=(0.326*734)+(0.674*746)=742 kg/m
karm= (0.326*17.88)+(0.674*18)=17.96 dyn/cm = 0.018 N/m
alt kolon basnc 1.9 atm tahmini ile kabul yaplsn
dgaz = 1.9 atm * (0.325*58+0.675*32) /(0.082 * 338.82) =2.75kg/m

UYGUN KABULLER:
p.s=0.6 m
lw/Dc=0.7
hw=50 mm
dh=5mm

Pt=2.5*dh
Tama yzdesi =70
KOLON API HESABI :
FLG = 0.07
Ps 0.6 iin K1 = 0.11 okunmaktadr .(ekil5-48)
Denklem 5-148 den = Ah/Aa = 0.145 bulunur
Ah/Aa oran 0.145 ise f=1 dir
K1c= 0.11*1*(0.018/0.02)^(0.2)= 0.107
Denklem 5-156 dan UGF= 1.75 m/s
UG UGF nin % 80 -60 arasnda olmal o halde .
UG=1.75*0.7 =1.225 m/s
Lw/Dc = 0.7 iin a= Ad/Ac= 0.0878
Dc o halde hesaplanr (5-154)
Dc= 1.11 m

Zenginleme blgesindeki kolon ap soyulma blgesinden daha byktr o

yzden zenginleme blgesindeki 1.34 m lik ap dikkate alnr.

Kolon kesit alan

Ac= (/4)*1.34 = 1.41 m

Sv tama kanal alan Ad= 1.41 m * 0.0878 = 0.124 m

Net alan

An= 1.34-0.124 = 1.216 m

Aktif alan

Aa= 1.216 m-0.124 m=1.092 m

Toplam delik alan =

Ah=0.145*1.092 m=0.158 m

Lw/Dc= 0.7 idi Lw= 0,938 m

Sv tanmas : FLG=0.067 iin tama yzdesi 70 de (ekil5-49) okunan deer

0.03 deeri okunmaktadr. 0.1 den ufak deerdedir. Sv tanmas ihmal edilcek
kadar azdr.
Alama kontrol:
Buharn deliklerden k hz :
Uh=(4.05 kg/s)/(2.34 * 0.158) = 10.95 m/s
Savak st sv ykseklii :
how=750 * [4.879/739.7*0.938]^(2/3) =27.5 mm
hw+how = 50+27.5 = 77.5 mm ye karlk gelen K2 deeri = 30.6 dr .
Uhm= (30.6-0.90*[25.4-5])/2.34^(0.5) = 8 m/s
%27 Uh Uhm den byktr . emniyetli olmaktadr.
RAF BOYUNCA BASIN D HESABI :
Kuru raf basnc :
Co bulunacaktr. Ah/Aa oran : 0,158/1,092 = 0.145 ckmaktadr. Raf kalnl 5
mm kabul edilirse : 5mm / 5mm =1 dir . orifis katsays ekilden baklr
Co=0.87 kmaktadr.
ho=51*(1/0.87)^2*(2.34/739.7)*10.95^2=25.55 mm sv ykseklii.
Raf zerindeki havalandrlm svdan geite buharda meydana gelecek basn
d :
Fga= 4.05/(1.092*2.34^0.5)=2.42
ekilden Qp okunur
Qp: 0.6 olarak okunmutur.

ha=0.6*77.5mm = 46.5 mm
Buradan, raf boyunca buharda meydana gelecek toplam basn d
46.5mm+25.55mm = 72.05 mm
72.05mm* (739.7/13600)=3.92 mmhg dr.
Bu basnta allabilir .
hdc=50-10 = 40 mm
Ape= 1.34m*(40*10^-3) 0.0536 m
Hpe= 166*[4.879kg/s/(739.7*0.0536)]^2=2.51mm sv ykseklii olur.
Hda= [50+27.5+72.05+2.51]/0.61=249.28 mm
PS*0.5*10^3 = 300>249.28 mm hesap emniyetlidir.
Svnn tama kanalndaki kal sresinin hesab; denklem (5-170) den;
Qt=(0.124m*0.6 m)/(4.879/739.7)=11.3

Kolonun toplam ykseklii :

Oconnel verimi 0.62
deal raf says : 14
O halde : 14/0.62 = 23 raf
Raflar aras uzaklk = 0.6 m
Z= 1.5*0.6 + 13*0.6 + 0.25*0.6+ 1.5.0.6 = 9.75 m dir