ERMEN TARHNE KISA BR BAKI

Ermeniler, tarih boyunca baka devletlerin ynetimi altnda kalmlar ve bal olduklar devletlerin hizmetinde bulunmulardr. Ansiklopedik kaynaklarda, Erivan, Gkegl, Nahcvan, Rumiye gl kuzeyi ve Mako blgesine, yukar memleket anlamna gelen Armenia, bu yrelerde yaayan halka ise Ermeni denildii yer almaktadr. Ermeni tarihilerin bir ksm, M.. 6. yzylda kuzey Suriye ve Kilikya blgesinde yaayan Hititlerden olduklarn; bir dier ksm ise Nuh'un oullarndan Hayk'a dayandklarn sylemektedirler. Bunun yannda, Ermenistan denilen corafyada yerleen ve bugn Ermeni diye adlandrlan toplumun, blgenin kesin olarak neresinde yaadklar, saylar ve ayn yrede ikamet eden dier halklara kyasla nfus oranlar bilinmemektedir. Ermeni tarihileri bile kkenleri konusunda fikir birlii iinde deildir. Tarihsel olarak bakldnda, Ermenilerin srasyla, Pers, Makedon, Selefkit, Roma, Part, Sasani, Bizans, Arap ve Trklerin hakimiyeti altnda yaadklar grlr. Ermeni derebeyliklerinin bir ou, blgeye hakim olan ve Ermenileri kendi saflarna ekerek kullanmak isteyen devletler tarafndan kurdurulmutur. Ermenileri Bizans'n zulm idaresinden kurtaran ve onlara insanca yaama hakkn baheden, Seluklu Trkleri olmutur. Fatih dneminde ise, Ermenilere din ve vicdan hrriyeti en st dzeyde verilmi, Ermeni cemaati iin dini ve sosyal faaliyetlerini ynetmek zere Ermeni Patriklii kurulmutur. Osmanl idaresinde Ermeniler dini grevlerini tam bir hrriyet iinde yerine getirirlerken, kendi din adamlarn da yine kendilerinin tayin etmelerine izin verilmitir. Ayn ekilde Anadolunun Trk idaresine girmesinden sonra burada yaayan Ermeniler, kendi dillerini de tam bir serbestlikle konumaya devam ettiler. Osmanl ynetimi, dier cemaatlere uygulad politikay onlara da uygulayarak Ermeniceyi ve Ermeni adlarnn kullanlmasn serbest brakt. Trk matbaasnn kurulmasndan 160 yl kadar nce Venedikte matbaaclk eitimi grm olan Sivasl Apkar adndaki bir papaza 1567de stanbulda bir Ermeni matbaas amas iin izin verildi. stanbuldan baka zmir (1759), Van (1859), Mu (1869), Sivas (1871) gibi tara ehirlerinde de yeni Ermeni matbaalar faaliyete gemitir. 1908de btn lkede Ermeni matbaas says 38e ulamtr. Nitekim 1910 ylnda stanbulda Ermenice 5 gazete ve 7 dergi karlmaktayd. Osmanl idaresinde Ermeniler, Trk insannn hogrsnden de yararlanarak, adeta altn alarn yaamlardr. Askerlikten ve ksmen de vergiden muaf tutulan Ermeniler, ticaret, zanaat ve tarm ile idari mekanizmalarda nemli grevlere ykselme frsatn elde etmilerdir. Devletin eitli kademelerinde grev yapan Ermeniler, Osmanl devletince kendilerine tannan bu hogrye karlk verdikleri hizmetten dolay "millet-i sadka" olarak adlandrlmlardr. 19. yzyln son eyreine kadar Osmanllarn bir Ermeni sorunu olmad gibi, Ermeni halknn da Trk yneticileriyle halledemedikleri bir mesele mevcut deildir.

ERMEN SORUNUNUN ORTAYA IKII

Osmanl devleti zayflamaya balayp, misyoner okullar kurulup, hemen her konuda Avrupa'nn mdahalesine maruz kalnca, Trk-Ermeni ilikilerinde de bir bozulma devri balamtr. Baz devletler, Osmanl devletini blerek blgesel karlarna ulaabilmek iin, Ermenileri Trk toplumundan koparmay hedeflemilerdir. zellikle Avrupa'nn baz byk devletleri "slahat" ad altnda bir yandan Osmanl devletinin i ilerine karrken, bir yandan da Ermenileri Osmanl ynetimine kar tekilatlandrmlardr. Bylece lke iinde ve dnda tekilatlanan ve silahlanan Ermeni komiteleri ile Ermeni kiliselerinin kkrtc faaliyetleri sonucunda, Ermeni toplumu yava yava Trklerden uzaklamaya balamtr. Trklerin iyi tutumuna karn, yabanc devletlerle ibirliine girmek suretiyle Trklerle mcadeleye balayan Ermeniler, Batnn desteini alabilmek iin kendilerini "ezilen bir toplum" olarak gstermeye ve "Anadolu zerindeki egemenlik haklarn Trklerin gasp ettii" iddiasn dile getirmeye balamlardr. Islahat Ferman ile mslmanlar ve gayr-i mslimler hukuk nnde eit statye getirilince ayrcalklarn kaybeden Ermeniler, 1877-1878 Osmanl-Rus Sava sonunda Rusya'dan, "igal ettii Dou Anadolu topraklarndan ekilmemesini, blgeye zerklik verilmesini veya Ermeniler lehine slahat yaplmasn" istemilerdir. Ermenilerin bu talebi, Rusya tarafndan ksmen kabullenilmi, Osmanl-Rus Savann ardndan imzalanan Yeilky, eski adyla Ayastefanos Anlamas ve daha sonraki Berlin Anlamasyla Ermeni sorunu uluslar aras bir boyuta tanmtr. Bylece, Trkiyeyi blmek isteyen yabanc gler, Trk-Ermeni ilikilerine mdahale etmeye balamlardr. ngiltere ve Rusya tarafndan tarih sahnesine sunulan Ermeni Sorunu, aslnda emperyalizmin Osmanl devletini ykma ve paylama politikasnn bir uzantsdr. Szde Ermeni soykrm iddialar ve yalanlar da ite bu politikann propaganda rndr!..