Gizli Trk Tekilat: Br Budun Trklerin ilk Gizli tekilat Br Budun gerekten varm yoksa efsanemi.

Bu tekilat yaplanmas hala devam ediyormu.te arp bilgiler. slamiyet ncesi dnemde, hakanlarn ve amanlarn kurmu olduu bu rgt faaliyetlerine in ve komu lkelerde eitli ajanlk ve rgtlenmeler ile balamt. Seluklu ve Osmanlda da varln srdrdn sandmz bu rgtn bu gn bile var olduuna dair sylentiler vardr. zerindeki renklerin ve temann gktrklerle bire bir rtmesi ilgintir. Mistik gleri olduu dnlen amanlarn, bu gne kadar ki srlarn ve Trk Dnyasnn gerek tarihine sahip olduu sylenmektedir. Ancak br budunun kar olduu bir tavr Osmanl Trk ordusu iine yerleen Devirme yntemiydi. Br budunun tavsiyesi ile kurulmu olan Aknclar bu yzden gzden dmeye baladlar. Mslman Trklerden meydana getirilen hafif svari kuvvetlerine verilen bu isim, 500 sene sonra Avrupa'da "komando" olarak ortaya kacaktr. Br budun gktrk hakan Vezir Bilge Tonyukuk tarafndan, lteri yani Kutluk Kaann emriyle tahmini olarak 680 de kuruldu. Kar ordular ve milletler hakknda eitli ajanlar kullanarak bilgi toplamak ve sabote etmek gibi iler iin kullanld. Toplamda 50 kiiye yakn olduklar sylenmekte. Henz hkmdarln ilan etmemi olan ve devlet kurma hazrlnda olan lteri kaan, Bata vezir Bilge Tonyukuk olmak zere onyedi arkada ile bir birlik oluturmaya karar verdiinde ortaya ilk tekilat olarak br budun kt. Daha sonra ise 2. Gktrk devleti zaman balad. Ana soyunun bir dii kurttan trediine dair o ada pek yaygn olduu anlalan rivayetler, GkTrklerin erken tarihini efsanelerle kartrmaktadr. Ancak kurttan-treme geleneinin, Asya Hunlar arasnda da mevcut olmas ve kurt ata'nn Trkleri dar, geilmez yollardan selamete ulatrd (Bozkurt Destan'nn asl) rivayetinin Hunlarda grlmesi, Gk-Trklerin Hunlara nispetini ortaya koymaktadr. Ana ailesinin, yalnz bir erkek ocuk hayatta kalmak zere, katliama uram olduu rivayetini, Ts-k (aslnda Asya Hun devletinde bir unvan) adl Hun ailesine mensup Meng-sn tarafndan kurulan Kuzey Liang Hun Devletinin, 439'da Tabgalar tarafndan yklmas hadisesine balamak mmkndr. Sui-shu'ya (in yll, 581-618) gre, bu Hun devletinde idareyi elinde tutan Ts-k (Ch-ch')'ler imha edildii zaman, A-shih-na (Ana) kolu, 500 ailelik bir ktle halinde, Kansu blgesinden gerek, Juan-juanlara snmlard. Gk-Trklerin nvesini tekil ettii belirtilen ve Meng-sn'n olu An-u ve sonra torunu u'nun ldrlmesi zerine nce Hsi-hai'da iken sonra Altaylar'a nfuz eden bu ktle, Ch-ch'ler (Ts-k) yolu ile de Asya Hunlarna balanmaktadr ve hatta, bu ksa g hareketini idare eden Ana soyunun, Gney Hun tanhular yolu ile Mo-tun'un mensup olduu nl T'u-ko (Tu-ku) ailesinden gelmesi kuvvetle muhtemeldir. Kurt ata inanc dolaysyla Gk-Trk hakanlk belgesi, altndan kurt bal sancak (tu) olmutur. Kurt bal sancak bu kurulmu olan br budun iin bir gelenek ve simge halini de almtr. Belki de dnyann en eski istihbarat ve haber alma tekilat olmutur. Byk Seluk mparatorluunun kurulmas Br Budun yesi olan suba Dukak'a verilen emir ile olu zeki ve etkileyici konumalar ile tannan Seluk Bey'in budun emrine alnmas sonucu gerekli Trk Kavimlerinin destei salanarak ba olmas sonucunda gerekletirilmiti. Sk sk devletler ile i ie olmasna ramen, devletlerden bamsz olarak gktrk rf, adet ve geleneklerine bal olduu bilinen br budun, Byk selukluya kadar islamlam olmasna ramen derin gktanr ve aman inancnn etkilerini, bylerini, ayinlerini ve geleneklerini srdrmt. Anadolu seluklu ve byk seluklunun ayrlmasnn kararnda en byk etkinin yine Kutalmolu Sleyman ah, Seluk Bey'in olu Arslan Yabgu'nun torunu olarak anadolu ilerini fetihle grevlendirilmi, Anadoluya girii ise br budun tarafndan istihbarat ayla donatlm ve bizans ordusunda moral bozucu etkenler oluturulmu ekilde teslim alan Sultan Muhammed Alparslan salamtr. Aleddin Keykubad zamannda devlet ilerinde etkili olduu sylenen Br Budun tekilat bir ok dergah eyhi, ynetici ve padiahn da ye bulunduu gizli tarikatlar kurarak genilemeye devam etmitir. Aleddin Keykubad, 1 Haziran 1237 tarihinde Kayseri'de vefat etti. Yerine zzeddin Kl Arslan' veliaht tayin etmesine ramen, tekilatn isteinin dnda byk olu Gyaseddin Keyhsrev tahta geti. Bylece br budun anadolu seluklulardaki gcn kaybetmeye baladn anlaynca tekilat gizlendi. Eskiehir, Ktahya, Afyon ve Denizli, Seluklu-slm kltrnn yerletii uc merkezleri olarak

ykselip Gazi Trkmenlerin faaliyette bulunduu en ileri uc blgesiyle Seluklu uc blgesi arasnda bir ara blge haline geldiler. Uc blgelerinde ortaya kan Trkmen beylikleri arasnda Konya'ya hakim olan Karamanoullar en kuvvetlisi grnyor ve Seluklularn varisi olduunu iddia ediyordu. Bat Anadolu'da Aydnoullar, devrin artlarna gre mkemmel bir donanma gcne sahip bulunuyordu.Gebe bir kavmin sratle denizci olmas ve Adalar (Ege) Denizini alt st eden gazalaryla hayranlk uyandrmas, alacak bir gelimeydi. Bu devir Anadolu'sunda yine mhim saylabilecek bir gce sahip bulunan Germiyanoullar, Karesioular, Menteeoullar, Saruhanoullar, Hamidoullar ve Candaroullar beyliklerinden her biri, kendi hesabna yaylma mcadelesine giriti. Bunlar arasnda St'te kurulan Osmanl Beylii en mtevaz bir durumda bulunuyordu. Erturul Gazi, tahminen doksan yanda olduu halde, 1288'de vefat ettiinde, Osmanl Beylii; Karacada, St, Domani ve evresinde 4800 kilometrekarelik mtevaz bir toprak parasna sahipti. Erturul Bey'in vefatndan sonra, utaki Ouz airetlerinin ittifakyla, Kay boyundan olduu iin, Osman Bey br budun yardmyla hepsine ba seildi. Dier Anadolu beyleri birbirleriyle urarken Osman Bey bu tekilatn destei ve yol gstermesi ile, Bizans'la mcadele etti. Bu sayede, 1288'de Seluklu sultannn gnderdii hakimiyet almetlerini alan Osman Gazi, bylece kendi nfuz blgesini ve oradaki reayay (halk) Bizans'a ve komu beylere kar koruma mesuliyetini yklenmi oldu. evresine ald Samsa avu, Konuralp ( gk br ), Akakoca ( gk br ) , Aykut Alp, Abdurrahman Gazi gibi airet beyleriyle birlikte fetih hareketini balatan Osman Gazi ksa srede nn, Eskiehir, Karacahisar, Yarhisar, negl ve Bilecik'i zaptetti. Bilecik'in fethi ve Osman Bey'in beylik merkezini buraya nakletmesiyle; Anadolu Seluklular'nca Moollara kar giriilen baarsz Slemi isyan neticesinde Sultan III. Alaaddin Keykubad'n kamas hemen hemen ayn tarihlere rastlad. Bu sebeple Seluklu Devleti'nin basz kalmas neticesinde daha serbest hareket etmeye balayan Osman Gazi, bamszln (istikllini) ilan etti (27 Ocak 1300). Osman gazi sahip olduu mkkemmel istihbarat a sayesinde, gerek gizli ahilik ve yesevilik gibi tarikatlarn desteini de alarak, nceden pisikolojik olarak muhasara ettii bizans kalelerini tek tek ele geirdi. efke, Mekece, Akhisar, Geyve ve Leblebici kalelerinin fethinden sonra Osman Gazi, asker harektn bana olu Orhan Gazi'yi getirdi (1320). Osman Gazi, Bundan sonra lmne kadar, tekilt meseleleriyle megul oldu. Br budun daha nceden kurmu olduu gizli rgtler ve tarikatlar anadolu Trklnn gelecei olarak grd gen osmanllara yardm amacyla harekete geirdi. Edebli, Dvd- Kayser, Dursun Fakih gibi bykler, Karaman lkesinden kalkp, Osmanl toprana kondular ve kltr faaliyetlerini balattlar. Erturul Gazi'nin, olu Osman Gazi'ye brakt 4800 kilometrekarelik beylik, 43 yl iinde, mislinden daha fazla byyerek 16000 kilometrekareye ulat. Orhan Gazi ise, babasndan devrald devletini, alt kat daha byterek, 95 bin kilometrekareye kard. Nihayet, Murad- Hdvendigr, 1361-1389 yllar arasnda, devletini be misli daha byterek, 500 bin kilometrekareye ykseltti. Artk airetten beylie geen Osmanl Devleti, imparatorlua hazrlanyordu ve gayesini de izmiti. Gerekten de, bir airetten, cihangir bir imparatorlua giden yolda, neler yapld incelenecek olursa, devletin temelleri ve artc ykselii daha iyi anlalr. Nitekim Fransz tarihisi Grengur da " Bu yeni imparatorluun teesss, beer tarihinin en byk ve hayrete deer vakalarndan biridir " demektedir. Kendisini Cengiz'in mirass olarak gren ve Cengiz imparatorluu topraklarnn tamamna hkim bir slam devleti kurmak isteyen Timur Han, Altnordu Hanl gibi, Ankara civarnda 20 Temmuz 1402'de, Osmanl Devletine de byk bir darbe vurdu ve Anadolu'yu tekrar paralad. Ancak Timur han istenmeyen bu sava kaznm olsa da, politik sebeplerle br budunun destekledii bu Trk devletini ykma giriiminden dolay cezalandrld. Ancak Timur han'da br budun'a ye olup emirlerini oradan alsa da amacnn bu devleti ykmak olmadn beyan etmiti. Tarihiler Timur'un kellelerden kuleler yaptn, ehirleri yakp yktn da hatrlatrlar. Yldrm Bayezid'le savam ve karde ordular birbirine krdrm olmakla da sulanr. Gerekten Ankara Sava'ndan sonra Osmanl Devleti, bir sre bocalam ve bir fetret devri geirmitir. Fakat ayn tarihiler, hatta btn tarihiler, Timur Han'n son ana kadar sava balatmamak iin, Yldrm Bayezid Han'n ise balatmak iin gayret gsterdiini yazarlar.

Ama o, kendi devrine kadar, Bilge Kaan'dan baka hibir Trk hkmdarn gstermedii bir anlayla, gurur kaynan u szlerle belirtmitir: "Biz ki Melik-i Turan, Emr-i Trkistan'z, Biz ki Trk olu Trk'z; Biz ki milletlerin en kadm ve en ulusu Trk'n babuuyuz!..." Timur Han, 19 Mart 1405 gn vefat etti. Son sz "L ilhe illallah" oldu. Cenazesini mumyalayarak Semerkant'a gtrdler. Salnda ok sevdii torunu Muhammed Sultan iin yaptrd trbeye, torununun yanna gmld. Ancak Anadolu'da Trkln yaylmas ve cihan Trk imparatorluu kurmakla grevlendirilmi olan bir Trk Devletine kar savam olan Timur devleti yok edilmeye mahkum edilmiti oktan. Bu arada Osmanl'da "Dnyada tek bir din, tek bir devlet, tek bir padiah ve stanbul da cihnn payitaht olmaldr" diyen Fatih Sultan Mehmed, bundan sonra cihan hakimiyeti projesini gerekletirmek zere, sistemli bir teebbse giriti. Peygamber efendimizin 800 ksur sene nce verdii mjde, 29 Mays 1453 gn gerekleti. Bu durumda 1000 yllk ark Roma (Bizans) tarihe karyordu. Sistemli almalar, pisikolojik yldrma, vur ka taktikleri ve gl istihbarat a Mehmet'e yardmc olmu, Trlk dnyasnn drt bir yanndan gelen bilim adamlar ve alimler Fatih olmasnn temellerini atmlard.