40 Kuantum Fizigi

40 Kuantum Fizii
I. In parack niteliini, yani elektromagnetik kuantumlarn (fotonlarn) varln ispatlayan olay ve deneyler: a) Siyah cismin mas (Planck, 1900) b) Fotoelektrik olay c) Compton salmas (Einstein, 1905) (Compton, 1923)
40 Kuantum Fizii
II. Fiziksel niceliklerin kesikli (kuantumlu) deerlere sahip olmas gerektiini gsteren olay ve deneyler : d) Katlarn z slar (Einstein 1907 ; Debye 1912) e) Spektroskopik seriler (Balmer 1885 ; Ritz 1908)
40 Kuantum Fizii
II. Fiziksel niceliklerin kesikli (kuantumlu) deerlere sahip olduunu gsteren olay ve deneyler : f) Franck-Hertz deneyi (Franck ve Hertz 1913)
Atom sistemlerinin elektronlarla bombalandklarnda kesikli enerji seviyelerine sahip olduklarn ve bir elektrometre aracl ile enerji farkllklarnn gzlenmektedir. 3
40 Kuantum Fizii
II. Fiziksel niceliklerin kesikli (kuantumlu) deerlere sahip olduunu gsteren olay ve deneyler : g) Rutherford deneyi (Rutherford 1911)
40 Kuantum Fizii
II. Fiziksel niceliklerin kesikli (kuantumlu) deerlere sahip olduunu gsteren olay ve deneyler : h) Bohr modeli (Bohr 1913)
40 Kuantum Fizii
II. Fiziksel niceliklerin kesikli (kuantumlu) deerlere sahip olduunu gsteren olay ve deneyler : i) Stern-Gerlach deneyi (Stern ve Gerlach 1922)
Bohr teorisine gre atomik yap azimutal kuantizasyona sahip olmaldr.
40 Kuantum Fizii
III. Elektronlarn dalga olarak kabul edilebilecei gsteren model ve deneyler : j) de Broglie modeli (de Broglie 1924) k) Elektronlarla krnm deneyi (Davisson ve Germer 1927; Thomson 1928)
Kuantum etkisi (quantum effect)

Kuantum teorisi, , atomik lekte meydana y gelen g olaylar y inceler; ; madde ve n, 10-8 cm'den daha kk boyutlu ksmlarna bakldnda ortaya kan grnm betimler. Cisimlerin bu lekteki g davran p pek tuhaftr. Bu davran hakknda sezgisel bir fikir edinmek iin, gnlk deneyler yapmaktan yoksun olduumuz aktr. Kuantum teorisine inanmay g hale getiren de budur!
Bir arabann veya uan almasnda veya hareketinde kuantum fizii bilmemize gerek var mdr? Yoksa Newton mekanii bu boyuttaki cisimler iin yeterli midir? y
Heated Bodies Radiate (snan cisimler i i l ma yapar)

There was a general understanding of the mechanism involved - heat was known to cause the molecules and atoms of a solid to vibrate, and it was known that the molecules and atoms were themselves complicated patterns of electrical charges.
Kat cisimler stlnca moleklleri ve atomlar titreirler. Molekllerin ve atomlarn elektriksel yklerden olutuunu biliyoruz.
9
http://galileo.phys.virginia.edu/classes/252/black_body_radiation.html

From the experiments of Hertz and others Maxwell's predictions that oscillating charges emitted electromagnetic radiation had been confirmed, at least for simple antennas. It was known from Maxwell's equations that this radiation traveled at the speed of light and from this it was realized that light itself, and the closely related infrared heat radiation, were actually electromagnetic waves.
Hertz ve dier bilim adamlarnn yaptklar deneylerden titreen yklerin (basit anten dzenekleriyle ortama) elektromagnetik ma yaydn belirten Maxwell nerilerini ispatlamlard. Maxwell denklemlerinden bu mann k hznda oldu ld u ve grnr k, k infrared i f d mann elektromagnetik l kt tik d dalgalar l l oldu ld u bulunmutur.
10
Maxwell denklemlerinden bu mann k hznda olduu ve g grnr k, infrared mann elektromagnetik dalgalar olduklar elirtilmitir.
11
Heated Bodies Radiate

The picture, then, was that when a body was heated, the consequent vibrations on a molecular and atomic scale included some oscillating charges. If one assumed that Maxwell's theory of electromagnetic radiation, which worked well in the macroscopic world, was also valid at the microscopic scale (tenths of nanometers), then these oscillating charges would radiate, presumably giving off heat and light.
Titreen ykler ortama elektromagnetik ma yayarlar. Makroskopik dzeyde kullanlan Maxwell denklemleri mikroskopik dzeyde de kullanlabilir.
12
Klasik ve Kuantum Fizii
13
Black Body Radiation?

What is meant by the phrase "black body" radiation? The point is that radiation from heated bodies depends to some extent on the body heated. Let us back up momentarily and consider how differently different materials absorb radiation. Some, like glass, seem to absorb light hardly at all-the light goes through. For a shiny metallic surface, the light isn't absorbed either, it gets reflected. For a black material like soot, light and heat are almost completely absorbed, and the material gets warm.
Siyah cisim mas ile ne anlatlmak istenir? Cisimler stlrlarsa ortama nm yayarlar. y y Hangi g cisimler y yay ylan bu malar ne kadarn ve nasl sourabilir? Cam gibi malzemeler souramazlar. Ik iddetinin neredeyse tamam bu camlarn iinden g geer. Baz malzemeler rnein parlak metaller ise n neredeyse y tamamn yanstr. Siyah renkli malzemeler ise tamamen soururlar ve scaklklar artar
14
How is Radiation Absorbed by black body?

Siyah cisim mas ile ne kastedilmektedir? Isnan cisimlerden ortama yaylan enerji yada ma (radiation) cismin snmas ile ilgilidir. Cam gibi ok az souran maddeler n byk bir ksmn geirir. ok parlak bir metalde ayn ekilde yzeyine i gelen l n b byk k bi bir ksmn yanstr (n sorulmas l ok k azd dr). ) s gibi ibi maddeler ise k ve s dalgasn tamamen sourabilir ve kendiside snmaya balar.
15
How is Radiation Absorbed?

Siyah cisim, zerine den elektromagnetik dalgann tamamn souran (yanstma veya geirgen zellii olmayan) cisimler olarak tanmlanabilir (rengi siyah olan cisim anlamnda kullanlmamaktadr). Klasik fizikte, byle bir cisim her dalga boyundan yaynlayabilir l bili gr vard dr.
16

How can we understand these different behaviors in terms of light as an electromagnetic wave interacting with charges in the material, causing them to oscillate and absorb energy from the radiation? In the case of glass, evidently this doesn't happen, at least not much. A full understanding of how this works needs quantum mechanics.
Bir malzeme ierisinden geen elektromagnetik dalga malzemedeki atomlarla yani yklerle etkileerek onlarn titreim yapmasna neden olan olarak n farkl davranlar gstermesini nasl anlayabiliriz? Cam rneinde bu k-yk etkilemesi gzlenmez yada farkedilecek kadar byk deildir. Bu olayn anlalmas kuantum mekanii ile salanabilir.
17

There are charges-electrons-in glass that are able to oscillate in response to an applied external oscillating electric field, but these charges are tightly bound to atoms, and only oscillate at certain frequencies.
Cam iinde dardan uygulanacak elektrik alandan etkilenerek titreim yapan atomlara bal ykl elektronlar vardr. Bu ykler atomlara skca baldrlar ve sadece belirli frekanslarda titreirler irler.
18

It happens that for ordinary glass none of these frequencies correspond to those of visible light, so there is no resonance with a light wave, and hence little energy absorbed. Glass is opaque at some frequencies outside the visible range (in general, both in the infrared and the ultraviolet). These are the frequencies at which the electrical charge distribution in the atoms or bonds can naturally oscillate.
Gnlk hayatta kulanlan camlar k dalgalaryla etkilemezler, atomlar rezonasa girmez. i C Cam b baz f frekaslar k l geirmez (rnein infrared ve mortesi dalgalar) Ik dalgas ile atom veya dalgalar). atomlarn balarndaki ykler etkileir.
19

Normal camlarn hibirinde grnr g k ile bu frekanslar birbirini tutmaz. Ik ile ykler rezonansa girmezler ve ok az miktarda enerjiyi sourabilirler. Camn grnr k dndaki baz frekanslara kar geirmezlik zellii vardr (kzl tesi ve mor tesi).
20

A piece of metal has electrons free to move through the entire solid. This is why metals can conduct electricity. It is also why they are shiny. These unattached electrons oscillate together with large amplitude in response to the electrical field of an incoming light wave.
Kat metal iindeki elektronlar serbeste hareket edebilirler. Bu yzden metaller elektrii iletebilirler. Bu durum, metallerin ayn zamanda neden parlak olabileceklerini de aklar. Herhangi bir atoma bal olmayan elektronlar k dalgalarnn elektrik alannda topluca titeim yaparak gelen a kar byk genlikle karlk verirler.
21

They themselves then radiate electromagnetically, just like a current in an antenna. This radiation from the oscillating electrons is the reflected light. In this situation, little of the incoming radiant energy is absorbed, it is just reradiated, that is, reflected.
Topluca titreen elektronlar, ayn antenlerdeki elektrik akm gibi elektromagnetik ma yaparlar. Bu elektromagnetik ma n yansmasna neden olur ve bu yzden metal yzeyine gelen n ok kk bir ksm sourabilir.
22

Soot, like a metal, will conduct an electric current, although not nearly so well. There are unattached electrons, which can move through the whole solid, but they keep bumping into things-they have a short mean free path. When they bump, they cause vibration, like a pinball machine, so they give up energy into heat.
s veya kurum metal gibidir ve metaller kadar yi olmasada akm iletir. Kat iinde atomlara bal olmadan ksa erimli olsalarda dolaan elektronlar vardr. Bu elektronlar bir atoma arptklarnda onu titretirirler, enerjilerini s olarak ortama aktarrlar.
23

Although the electrons in soot have a short mean free path compared to that in a good metal, they move very freely compared with electrons in atoms, so they can accelerate and pick up energy from the electric field in the light wave. They are therefore effective intermediaries in transferring energy from the light wave into heat.
s yada kurum iindeki elektronlar, dardan gelen elektromagnetik dalgalarla etkileerek onlardan aldklar enerjiyi sya dntrrler. Sourma olayna benzer ekilde snan cisimlerde darya enerji salabilirler.
24
Absorption and Emission

At sufficiently high temperatures, all bodies become good radiators. Items heated until they glow in a fire look much more similar than they do at room temperature. For a metal, this can be understood in terms of a shortening of the mean free path by the stronger vibrations of the lattice interfering with the electron's passage.
Yeteri kadar yksek scaklklarda btn cisimler iyi bir radyatr (s veya k yayan) olur. Cisimler k saabilecek duruma gelene kadar atete stlrlarsa oda scaklndaki gibi davranrlar. Bir metal iin bunun anlam elektronlarn serbest yolunun titreimlerden dolay azalmasna yol aar.
25
Observing the Black Body Spectrum

Any body at any temperature above absolute zero will radiate to some extent, but the intensity and frequency distribution of the radiation depends on the detailed structure of the body. To make any progress in understanding radiation, we must specify the details of the body radiating. The simplest possible model is to consider a body which is a perfect absorber, and therefore the best possible emitter. For obvious reasons, this is called a "black body".
Mutlak scakln zerindeki herhangi bir cisim ma yapar. Yaplan mann iddeti ve frekans cismin yapsna baldr. Bu tr bir may daha iyi anlayabilmek iin ayrntlarnn bilinmesi gerekmektedir. En basit model cismin mkemmel k l bi bir sourucu ve yaynlay l c oldu ld u durum d i iin i dnlebilir. l bili B Bu t tr bir cisme siyah cisim denir
26

A good model absorber is a small hole in the side of a box. Radiation impinging on the hole from outside enters the box and is absorbed as it is scattered around inside, so only a tiny fraction is re-emitted.
zerinde ok kk bir ine ucu kadar delik olan bir kutu s sourucu iin iyi bir modeldir. Bu delikten giren bir radyasyon kutu iinde i yzeylere arparak salr (kutu iine hapsedilir) hapsedilir).
27

We shall, therefore, take a cubical box (an oven, in other words) with a small hole in the side as our model to analyze emission of radiation. Fortunately, this is a system which can also be investigated experimentally fairly easily. A beam of radiation from the hole in the oven is passed through a diffraction grating and projected on to a screen, where it is separated out by wavelength (or equivalently frequency).
Kbik bir kutunun (bu frn olabilir) zerinde kk bir delik olsun ve bu delikten kutu iindeki nn dar ktn kabul edelim. Bu n bir krnm andan geirilir ve bir perde zerine drlrek dalga boylarna (yada frekanslarna) ayrlabilir. l bili
28

A detector is moved up and down along the screen to find how much radiant energy is being emitted in each frequency range, say the energy between frequency f and f + df is RT(f)df.
Bir dedektr byle bir cisim zerinde hareket ettirilirse yaynlanan ma frekansa bal algnabilir. Bu frekansn aral f ve f + df aralndadr yani RT(f)df dir. di
29

We can then plot RT(f) against f for a given temperature T. It is found experimentally that for small f, RT(f) is proportional to f2, a parabolic shape, but for increasing f it falls below the parabola, peaks at fmax, then falls quite rapidly to zero as f increases beyond fmax.
RT(f) sabit bir T scakl iin f k frekansa ba b l olarak l k izilirse i ili kk frekanslarda RT(f) ma gc f2, bal olarak parabolik olarak deiir. Bir frekans deerinde maksimuma ulatktan sonra RT(f) mas f f ye bal olarak hzla azalr.
30
Suggestions for Black Body Spectrum

Siyah y cisim masndan elde edilen deneysel y verileri y yorumlamak iin eitli neriler yaplmtr: Stefan-Boltzmann yasas : I(T)=T4 , =5.67108 Watt/m2K4 Wien yasas Rayleigh-Jeans yasas Max Planck n nerisi : I(v,T)=C1v3(eC2v/kT 1)) : I(v,T)=2v2 kT/c2 : I(v, T)=(2hv3/c2)(1/(e hv/kT 1))
31
Stefan Boltzmann law StefanBoltzmann

StefanBoltzmann law, also known as Stefan's law, states that the total energy radiated per unit surface area of a black body in unit time (known variously as the black-body irradiance, energy flux density, radiant flux, or the emissive power), is directly proportional to the fourth power of the black body's thermodynamic temperature T (also called absolute temperature in Kelvin):
Stefan-Boltzmann yasas siyah cisimin birim yzeyinden birim zamanda yaynlanan toplam enerji (siyah-cisim mas, enerji ak younluu, ma aks veya yaynm gc) siyah cismin sahip olduu scaklnn 4nc dereceden kuvvetine eittir (mutlak scaklk Kelvin): W=T4
32
http://en.wikipedia.org/
Planck's Planck s law

In physics, Planck's law describes the spectral radiance of electromagnetic radiation at all wavelengths from a black body at temperature T. As a function of frequency , Planck Planck's s law is written as:
Planck yasas, herhangi bir T scaklndaki bir siyah cismin ortama yayd btn dalga boylarn ieren elektromagnetik mann/radyasyonun v frekansna bal olarak deiimi tanmlar.
33

As a function of wavelength it is written (for infinitesimal solid angle) as:
Imann dalga boyuna bal olarak deiimi ise aadaki gibidir:
34

Sembol Anlam SI birimleri
I v T h c e k
spectral radiance or energy per unit time per unit Js-1m-2sr-1Hz-1, or surface area per unit solid angle per unit frequency Js-1m-2sr-1m-1 or wavelength (as specified) frequency q y wavelength temperature of the black body Planck's constant speed of light b base of f the h natural l logarithm, l i h 2.718281... 2 718281 Boltzmann sabiti Hertz metre kelvin Hertz bana Joule Saniye bana metre Bi i i Birimsiz Kelvin bana joule
35
Wien's Wien s displacement law-Wien law Wien kayma yasas

Wilhelm Wien first derived this law in 1893 by applying the laws of thermodynamics to electromagnetic radiation. From Planck's law, we know that the spectrum of black body radiation is
Wilhelm Wien 1893 te termodinamik yasalarn elektromagnetik ma iin kullanarak Wien yasasn ortaya koymutur (Planck n ma denkleminden Wien yasasnn elde edilmesi):
36
Quantum physics black-body black body radiation

This classical picture began to crumble in 1900 when Max Planck published a theory of black-body radiation; i.e. a theory of thermal radiation in equilibrium with a perfectly absorbing body. Planck provided an explanation of the observed properties of black-body radiation by assuming that atoms emit and absorb discrete quanta of radiation with energy = hf, where f is the frequency of the radiation and h is a fundamental constant of nature with value
1900 da Max Planck n siyah-cisim mas ile ilgili almasn yaynlamas ile klasik fizik yasalarnn baz fiziksel olaylar artk aklayamad ortaya kt. Denge halinde bulunan ve enerji souran cismin ssal ma yapmas klasik fizikle aklanamyordu. Planck l k atomlar l n kesikli/belirli k ikli/b li li miktarlardaki ik l d ki enerjileri jil i sourabilir bili veya yaynlayabilir l bili olduklarn h temel bir sabit ve f frekans olmak zere E = hf, denklemi ile ifade etmi t itir. ti
34 Joule seconds h = 6.62610 6 6261034
37
INTRODUCTION TO QUANTUM MECHANICS, A. C. Phillips, Copyright # 2003 by John Wiley & Sons Ltd, ISBN 0-470-85323-9 (Hardback), 0-470-85324-7 (Paperback)
rnek 40.140 1 Siyah cisim mas (black-body (black body radiation)

Frekans a) 6.21014 Hz, b) 3.1 GHz ve c) 46 MHz olan bir fotonun enerjisini hesaplaynz. Yantlarnz eV (elektron Volt cinsinden ifade ediniz). a) f= 6.21014 Hz= 6.21014 1/saniye ve h = 6.6261034 Joule saniye ise E= hf = (6.6261034 Joule saniye) (6.21014 1/saniye)= 4.10810-19 Joule 1eV ? eV 1.60210-19 Joule ise 4.10810-19 Joule
38
Bu bantdan E=2.56 eV bulunur.

b) ) f = 3.1109 Hz= 3.1109 1/saniye y ve h = 6.6261034 Joule saniye y ise E= hf = (6.6261034 Joule saniye) (3.1109 1/saniye)= 20.5510-25 Joule 1eV ? eV 1.60210-19 Joule ise 20.5510-25 Joule
Bu bantdan E=1.28210-6 eV bulunur.
39

c) ) f = 46106 Hz= 46106 1/saniye y ve h = 6.6261034 Joule saniye y ise E= hf = (6.6261034 Joule saniye) (46106 1/saniye)= 3.04810-26 Joule 1eV ? eV 1.60210-19 Joule ise 3.04810-26 Joule
Bu bantdan E=1.90310-7 eV bulunur.
40
rnek 40.240 2 Stefan Boltzmann ve Wien kanunu

a) Karborundumun 1000K de birim alan bana yaynlad mann (radyasyon) enerjisi yaklak olarak 4.87 watt/cm2 dir. 1000 K derecesine stlm bir siyah cisimden kan mann bir karborundum paras zerine dt zaman enerjinin ne kadar ksm sourulur? b) Scakl 5000 K olan siyah cisim masnn toplam enerji younluunu hesaplaynz. c) Hangi scaklklarda -m, m grnr spektrumun krmz (710-5 cm), cm) ye mavi (4.510 (4 510-5 cm) ksmna der?
41
Atom Fizii Problemleri, .zkk, alayan Kitabevi, 1969.
rnek 40.240 2 Stefan Boltzmann ve Wien yasas

a) Siyah cismin yaynlad ve btn lara karlk gelen toplam enerji 4 ile orantldr : W=4
12 watt/ bu Stefan b S f - Boltzmann B l yasasnn ifadesidir. if d idi = 5.70910 5 709 10-12 / (cm ( 2 4) Stefan S f Boltzmann sabitidir. 1000 Kelvin derecesinde karborundum (SiC) iin
W 4 87 watt/cm W=4.87 tt/ 2 veriliyor. 1000 K deki siyah cisim iin W= 5.709 W 5 709 10-12 10004= 5.709 5 709 watt/cm2 bulunur. Karborundum zerine gelen radyasyon enerjisinin 4.87/5.709 = 0.85 (yani %85) ini sourur.
42
rnek 40.240 2 Stefan Boltzmann ve Wien yasas

b) ) Siyah y cismin radyasyonunda y y enerji j yo y unluu T4 ile orantldr: I=k4; k=7.65210-15 cgs. I = 7.65210-15 4 erg/cm3 I = 7.65210-15 0.625 105 I=4.8 erg/cm3 c) max=0.2885 0 288 710-5T=0.2885 =0.2885/710-5 =4100 K.
5= 6400 T =0.2885/4.510 =0 2885/4 510-5 6400 K
( i yasas) (Wien
43

Bir kol saatindeki p paralar olduka kktr. Bir tipik p kol saatinin belirleyici y fiziksel parametrelerin byklklerini uygun bir ekilde kestirerek saat yap y pmnda kuantum mekaniinin tm ile g gereksiz olduunu g gsterilebilir.
44

Saat iinde yer alan bir ark iin m 0.1 gr, r = 3 mm ve = 1 rad/sn alnabilir. Bylece asal momentum;
J = I = mr 2 = ( (0.1 g gr) ( (0.09 cm 2) ( (1 rad / sn) = 0.01 erg sn
h 10 erg sn 24 2 = 10 J 10 erg sn
Kuantum mekanii etkisi 10-24 basamanda olup yok saylabilir.
26
45

100 p pF lk bir sa ile 0.1 mH lik bir indktansn oluturduu bir elektrik devresi dnelim. Devrenin sann ular arasndaki maksimum potansiyel 1 mV olacak ekilde salndn varsayalm. Eylem boyutunda bir doal fiziksel nicelik bulmaya alnz ve bunun bykln h Planck sabitine bal olarak veriniz.
46

Devre ile ilgili ergsn boyutunda bir byklk aryoruz. Enerji/Frekans byle bir byklk y olabilir. Enerji, j , devrede depolanan p elektrik enerjisidir, j , frekans ise devrenin doal frekansdr. C=10-10 Farad, L=10-4 Henry, Vmax=10-3 Volt
1 1 2 E = C(Vmax ) = (10 10 F ) (10 3 V ) 2 = 5 10 17 Joule 2 2
0 =
E
1 1 7 1 sn = 10 = LC 10 4 H 10 10 F
5 10 17 Joule J l 24 Joule sn = 5 10 = 7 1 0 10 sn
h 6.6 10 34 Joule sn 10 = 10 E / 0 5 10 24 Joule sn

Kuantum mekaniksel etkinin bykl 10-10 dzeyinde olup yok saylabilir.
47

Bir yayn anteni 1 kW gcnde 1 MHz/s frekansl nm (radyo dalgalar) yayyor. Buna karlk gelecek ekilde saniyede yaynlanan foton says;
E 103 Joule sn 30 n= = 10 foton / sn 34 1 6 h (6.6 10 Joule sn) (10 sn )

Bu saynn bykl antenlerden yaymlanan nmn neden kuantumlu olmadn gsterir. Eer fotonlar birbirlerine ok yakn olacak ekilde yaynlanrlarsa dalga gibi davranrlar.
48

1 mum iddetindeki k kaynann 1 saniyede yayd fotonlarn saysn bulunuz. rnek olarak 5600 A luk sar n 1 mumluk iddeti 0.01 Watt lk enerji yayar. Ik kaynandan 100 m uzaklkta isek bu fotonlardan ne kadar gzmze gelir (gz merceinin yarapn 2 mm kabul ediniz)?
R=100 m
49

Saniyede kan foton says =
E E = hc / hc
(5.6 10 7 m) ( 0.01 Joule / sn ) 16 = = 2 8 10 foton / sn . 34 8 ( 6.6 10 Joule sn ) (3.0 10 m / sn )

Gze gelen G l foton f t saysn bulabilmek b l bil k iin, i i k kayna k merkezli, k li gze k kayna k ndan d olan uzakl yarap olarak alan byk bir kre dnelim. Gze gelen fotonlarn kan tm fotonlara oran, gz bebei alannn krenin tm alanna oranna eittir. Bylece,
gze gelen saniyede cikan gz alan foton sayisi = foton sayisi kre alan (2 10 3 m) 2 6 16 = (2.8 10 foton / sn) = 2 . 8 10 foton / sn 2 2 4 (10 m)
50
Classical physics
Classical physics is dominated by two fundamental concepts. The first is the concept of a particle, a discrete entity with definite position and momentum which moves in accordance with Newton's laws of motion.
Klasik fizik iki temel kavramla tanmlanabilir. Birinci kavram, parack belli bir konumda ve momentumda Newton yasalarna gre hareket eder.
51
Classical physics
Classical physics is dominated by two fundamental concepts.
The second is the concept of an electromagnetic wave, an extended physical entity with a presence at every point in space that is provided by
g fields which change g in accordance with Maxwell's laws of electromagnetism. g electric and magnetic
kinci kavram elektromagnetik dalgalarla ilgilidir, uzayn her hangi bir yerindeki elektrik ve magnetik alana bal fiziksel bir deer veya nicelik Maxwell denklemlerine gre hesaplanabilir.
52
Classical physics
The classical world picture is neat and tidy: the laws of particle motion account for the material world around us and the laws of electromagnetic fields account for the light waves which illuminate this world.
Klasik dnyann resmi net ve temizdir. evremizi oluturan malzemelerin parack hareketi fiziksel yasalarla kolayca tanmlanr. Elektromagnetik alanlarla ilgili yasalarla kullanlan k dalgalar ile bu dnyay aydnlatlr.
53
PHOTONS
Photons are particle-like quanta of electromagnetic radiation. They travel at the speed of light c with momentum p and energy E given by
Fotonlar elektromagnetik mann parack benzeri kuantalardr. Fotonlar p momentumuna ve E enerjisine sahip bir ekilde c k hz ile hareket ederler: p = h/ E = hc/ denklemdeki elektromagnetik mann dalgaboyudur. dalgaboyudur Makroskoik boyuttaki cisimlerle karlatrlrsa momentum ve enerji deerleri ok kktr. Grnr k blgesindeki = 663nm daga boyundaki fotonlarn momentumu p = 1027 J s ve enerjileri = 31019 J dir. 1 eV = 1.60210 19 Joule elektronVolt cinsinden bahsedilmesi daha kolay y olacaktr. X-ray y fotonlar 10 keV civarndadr.
54
rnek 40.3 40 3 Foton says

Bir FM radyo vericisi 150 kW lk bir k gcne sahiptir ve 97MHz lik bir frekansta almaktadr. Verici saniyede ka foton yaynlar? E=hf=6.6210-34Js97106J=6.4310-26J lk bir enerjye sahip k gc 150 kW = 150103Watt ve 1 Joule/s=1 Watt 150kW lk g saniyede ortama salnr. 1 foton 6.4310-26J lk enerjiye sahipse, X foton 150103 Joule enerji ile ne kadar foton salnr? X = 1501032 tane foton salnr.
55
rnek 40 40.4 4 Foton says (number b of f photons h )

Gne tarafndan retilen ortalama g 3.741026 Watt a eittir. Gne nmnn ortalama dalga boyunun 500 nm olduunu varsayarak gne tarafndan 1 saniyede yaynlanan foton saysn bulunuz. 1 Watt=1 Joule/s E=nhf=nh(c/ E nhf nh(c/) )=n n6.62 6 6210 10-34J Js(310 s (3 108 m/s)/500 m/s)/50010 10-7m = 3.74 3 7410 1026Watt veya = 3.741026 J/s alnrsa n= (3.741026Joule/saniye)/(3.9810-19Joule)=0.941045foton/saniye
56
rnek 40 40.5 5 Foton says (number b of f photons h )

The intensity of sunlight at the earth's surface is approximately 1400 W/m2. Assuming that the average photon energy is 2 eV (corresponding to a wavelength of about 600 nm), calculate the number of photons that strike an area of 1 cm2 in 1 s.
Dnya yzeyinde gne nn iddeti yaklak olarak 1400 W/m2 kadardr. Bir fotonun ortalama enerjisini 2eV olarak kabul edilirse (bu yaklak 600 nm lik dalga boyuna karlk gelir) 1 saniye iinde 1 cm2 lik alana arpan foton saysn hesaplaynz. Admlar 1. N tane foton toplam enerji E yi oluturur. 2. 1 W = 1 Joule/s yi kullanarak 1 saniyede 1 cm2 ye den enerji Joule cinsinden bulunur. 3. 1 eV = 1.610-19 J dnmnden 1 saniyede 1 cm2 ye den enerji eV cinsinden hesaplanr. 4. Bu ve E deerinden N hesaplanr. --------------------------------------------------------------------------------E=nhf=nh(c/)=n(2eV)=1400 Watt/m2= 1400 (Joule/s)/(100cm2) =n(21.610 (21 61019J)=1.410 J)=1 4101(J/s)(1/cm2) n= (14.0(J/s)(1/cm2) )/(21.61019J)= 4.381019foton/(s cm2)
57
Quantum Chemistry, 3rd Ed. John P. Lowe, Kirk A. Peterson, Elsevier Academic Press, 2006. ISBN 0-12-457551-X
rnek 40.6 40 6 Wien kayma yasas

Wien kayma y y yasasn kullanarak max=650 nm lik bir tepe p dalga g boyu y ile yan y bir krmz dev yldzn yzey scakln hesaplaynz. maxT=0.289810-2mK 65010-9T=0.289810-2mK T=4458.5 K I(,T)=2ckT/4 (Rayleigh-Jeans) I(,T)=2 ckT/(ehc/kT 1) (Planck)
58
rnek 40.7 40 7 Wien kayma yasas

nsan g gz max=560 nm dalga g boylu y a kar en duyarl y dr. Hangi g scaklktaki bir siyah cisim bu dalga boyunda en iddetli ma yapard? maxT=0.289810-2mK 56010-9T=0.289810-2mK T=5175 K
59
Photons Photoelectric effect Photons-Photoelectric
Gzlemlemlenen birok olay n dalga zellii ile anlatlabilir. Fotoelektrik etki ise n tanecikli yapsyla aklanabilir.
60
http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hframe.html
rnek 40 40.8 8 In enerjisi (energy off light li htW =h h h )

0
potasyum yzeyinden v=1.131015 s1 frekansyla frlayan fotoelektronlar durdurabilmek iin 2.38 Volt luk elektriksel potansiyel kullanlmaktadr. Potasyumun i fornksiyonunu, W, yi hesaplaynz. Yzeyden kurtulan elektronlarn kinetik enerjisi olmad kabul edilirse Kinetik Enerjifotoelektronlar =h h fotoelektronlar W yani W = Kinetik Enerjifotoelektronlar h fotoelektronlar W=(6.6210-34Js) (1.131015 s1) 2.38eV=7.481019 Joule 1eV X 1.61019 Joule ise 7.481019 Joule ka eV olur?
X=4.68 eVolt
61
rnek 40.9 Fotoelektrik etki-n enerjisi (energy of lightW =h h )

0
In the photoelectric effect, electromagnetic radiation incident on a metal surface may eject electrons, but only if the frequency of the radiation exceeds a threshold value. Show that this frequency threshold can be understood if the mechanism for the photoelectric effect involves an interaction between a photon and an electron, and if the energy needed to eject the electron has a minimum value. The minimum energy needed to eject an electron from the surface of magnesium is 3.68 eV. Show that light with a frequency below 8.891014 Hz cannot p produce p photoelectrons from magnesium, g , no matter how intense the illumination may y be.
Fotoelektrik olaynda metal yzeyinden kurtulan elektronlar sadece eik deerini geen k frekans durumunda ortaya karlar. Magnezyum yzeyinden elektron skebilmek iin gelen fotonlarn enerjisi minimum 3.68 eV olmaldr. Magnezyum yzeyine arpan fotonlarn frekans 8.891014 Hz ise yzeyden elektron sklemeyeceini gsteriniz. Kinetik Enerjifotoelektronlar =h fotoelektronlar W denkleminden yararlanrsak,
34Js) Kinetik Enerjifotoelektronlar = (6.6210 (6 6210-34 J s) (8.8910 (8 891014 Hz) 3.68eV, 3 68eV
Kinetik Enerjifotoelektronlar = 58.8521019J 3.681.61019J=0 dr. y 1 eV = 1.610-19 J ise Veya X eV = 5.8905141019 eV X = 3.68 eV olarak bulunur.
62
Compton Scattering Scattering-compton t salmas l

In 1923 the evidence became compelling when A. H. Compton showed that the wavelength of an X-ray increases when it is scattered by an atomic electron electron. This effect effect, which is now called the Compton effect, effect can be understood by assuming that the scattering process is a photon electron collision in which energy and momentum are conserved.
1923 te A.H. Compton un X-nlarnn bir elektrondan saldktan sonra dalga boyunun (yani elektromagnetik n) deitiini gsteren en nemli fizik deneylerinden biridir (Compton etkisi).
63
Compton Scattering
A photon electron collision in which a photon is scattered by a stationary electron through an angle . Because the electron recoils with momentum Pf , the magnitude of the photon momentum decreases from pi to pf and the photon wavelength increases.
Foton-elektron arpmasndan sonra fotonun dalga boyundaki deime elektronunun konumunda bir deimeye neden olmutur (fotonun dalga boyu bym-enerjisi ise azalmtr).
64
Photons
Fig. 2 A schematic illustration of a two-slit interference experiment consisting of two slits with separation d and an observation screen at distance D. Equally spaced bright and dark fringes are observed when wave-like disturbances from the two slits interfere constructively and destructively on the screen. Constructive interference occurs at the point P, at a distance x from the centre of the screen, when the path difference R1 R2 is i an integer i number b of f wavelengths. l h This hi path h difference diff is i equal l to xd d / D if d << D.
65
PHOTONS
ift yark deneyinini simlasyonu. Ekran zerindeki noktalar kuantum paracklarnn giriimlerini gstermektedir. Desenler 100, 1000 ve 10000 kuantum parac iin oluturulmutur.
66
DE BROGLIE WAVES
The possibility that particles of matter like electrons could be both particle-like and wave-like was first proposed by Louis de Broglie in 1923. Specifically he proposed that a particle of matter with momentum p could act as a wave with wavelength
Thi wavelength This l th i is now called ll d the th de d Broglie B li wavelength. l th
67
DE BROGLIE WAVES
It is often useful to write the de Broglie wavelength in terms of the energy of the particle. particle The general relation between the relativistic energy and the momentum p of a particle of mass m is
This i Thi implies li th that t th the d de B Broglie li wavelength l th of f a particle ti l with ith relativistic l ti i ti energy is given by
68
DE BROGLIE WAVES
When the particle is ultra-relativistic we can neglect mass energy mc2 and obtain
an expression which agrees with the relation between energy. When the particle is non-relativistic, we can set
where E = p2/ 2m is the kinetic energy of a non-relativistic particle, and obtain
69
DE BROGLIE WAVES
Greli olamayan elektronun dalgaboyunu m=me= 9.1091031 kg alarak kinetik enerjisine b l olarak ba l k aadaki d ki gibi ibi eV V( (elektron l kt V Volt) lt) cinsinden i i d ifade if d edilebilir: dil bili
Denklemden elektronun 1.5 1 5 eV luk enerjisi varsa 1 nm lik dalga boyuna sahip olaca grlebilir. Elektronun enerjisi 15 keV a kartlrsa, dalga boyu 0.01 nm olur. Bu dalgaboyu deerleri atomlar aras mesafeye yakn kristalden krnma urayacak olan de Broglie dalgalarn belirtir.
70
DE BROGLIE WAVES
Two-slit interference patterns formed by electrons have been observed by A. Tonomura, J. Endo, T. Matsuda, T. Kawasaki and H. E Exawa (A (American i J Journal l of f Ph Physics, i vol. l 57 57, p. 117 (1989)) (1989)). Th They also l d demonstrated t t d th that t a pattern tt still till emerges even when h th the source is so weak that only one electron is in transit at any one time, confirming that each electron seems to pass through both slits in a wave-like way before detection at a random point on the observation screen.
Elektronlarn ift-yark giriim deseni A. Tonomura, J. Endo, T. Matsuda, T. Kawasaki and H Exawa H. E (A (American i J Journal l of f Ph Physics, i vol. l 57 57, p. 117 (1989)) taraf t fndan d oluturulmutur. Elektron kayna o kadar az elektron retmesine (1 elektron civarnda) ramen bu elektronlar ift ift-yar yarktan geerek dalga-benzeri dalga benzeri davran gstererek ekran zerinde gzlenmitir.
71
rnek 40 40.9 9 Elektron krnm (electron l t diff diffraction ti )

Elektronlarn dalga zellikleri ilk defa 1925 te Bell Telefon Laboratuvarnda alan Davisson ve Germer tarafndan gzlenmitir. tir Deneyin temel geleri ekildeki gibidir. gibidir 54 eV luk elektronlar nikel kristalinin yzeyinden salrlar. Yzeydeki atomlar, aralklar D=0.215nm sabit kalacak ekilde dzenli bir ekilde yerlemilerdir. Davisson ve Germer in salan elektronlarn neden 50 de maksimum iddet gsterdiini ( g (Compton p sa lmasn hatrlayarak) aklaynz. (=h(1cos())/(mc)
72
rnek 40 40.10 10 X X-n krnm (x-ray diffraction diff ti )

0.200 nm dalga boylu x-nlar bir karbon bloundan salyorlar. Eer salan nm gelen demet ynne gre =60 60 lik a altnda dedekte ediliyorsa, ediliyorsa a) Compton sapmasn, b) Geri tepen elektronlarn kinetik enerjisini bulunuz. a) =h(1cos())/(mc) 11kg ( ( )) ( g 3.00108 m/s)= ) 0.000710 nm =6.6261034J.s(1cos(60))/(9.1110 b) E=hv=hc/=6.6261034J.s 3.00108 m/s=19.8781026J veya 12.42375107eV
73
DE BROGLIE WAVES
Two-slit interference experiments have been carried out using neutrons by R. Gaehler and A. Zeilinger (American Journal of Physics, vol. 59, p. 316 (1991) ) ), and d using i atoms b by O. O C Carnal l and dJ J. Mlynek Ml k (Physical (Ph i l R Review i L Letters, vol. l 66 66, p. 2689 (1991) ) ). Even molecules as complicated as C60 molecules have been observed to exhibit similar interference effects as seen by M. Arndt et al. (Nature, vol. 401, p. 680 (1999)). (1999))
R. Gaehler and A. Zeilinger g ( (American Journal of Physics, y , vol. 59, ,p p. 316 ( (1991) ) ) tarafndan ntronlar ve O. Carnal and J. Mlynek (Physical Review Letters, vol. 66, p. 2689 (1991)) tarafndan atomlar kullanlarak y yap plm olan ift-yar y k giri g im deneyleri y konuyu y anlamak iin ok iyi almalardr. Bunun yannda M. Arndt et al. (Nature, vol. 401, p. 680 (1999)) tarafndan C60 moleklleri kulanlarak yaplm olan benzer giriim deneyleri bulunmaktadr.
74
rnek 40 40.10 10 de Broglie dalgaboyu

Sketch the de Broglie wavelength versus the kinetic energy up to 10 eV (=1.610 (=1 61018 Joules) for (a) electrons, protons, and (b) neutrons, and compare these results with the corresponding result for photons.
de Broglie dalga boyuna bal olarak aadaki paracklarn kinetik enerji deiiminin grafiini iziniz iziniz. (a) elektronlar, protonlar ve (b) Ntronlar ve sonuu fotonlarla karlatrnz. (relativistik olmayan) E = p2/ 2m ve p=h/ dan =h/ h/(2mE) (ktleli paracklar iin) =hc/E (ktlesiz paracklar iin) H-Planck sabiti c-k hz m-parac p klarn (elektron, ( proton p veya y ntron) ) ktlesi
Fundamentals of Quantum Mechanics For Solid State Electronics and Optics, C. L. TANG, Cornell University, Ithaca, NY, 75 Cambridge University Press 2005. ISBN : 978-0-521-82952-6
40 4 40.4
ATOM SPEKTRUMLARI
Belli bir scaklktaki tm cisimler, dalgaboylarnn srekli bir dalm ile karakterize edilen t termik ik nm yaynlarlar l l (siyah ( i h cisim i i mas). ) Da D lmn ekli kli scakl kla ve cismin i i zelliklerine baldr. Bu srekli dalm spektrumu ile keskin bir tezat oluturacak ekilde, elektrik dearjna urayan alak basnl bir gaz tarafndan kesikli izgi spektrumu yaynlanr. r Byle dk basnl bir gaz dearjndan kan k, bir spektroskop ile incelendii zaman, bunun genellikle siyah bir fon zerinde saf renkli birka parlak izgiden olutuu bulunmutur. tur Bu, akkor halindeki bir katya, bir spektroskop ile bakld zaman grlen renkli, srekli gkkua ile keskin bir tezat oluturur.
76
40 4 40.4
ATOM SPEKTRUMLARI
Grnr blge spektrumlar (a) Hidrojen, helyum ve neon elementleri iin grnr blgedeki yaylma ile oluan izgi spektrumlar. (b) Hidrojen iin sourma spektrumu. Siyah sourma izgileri, hidrojen iin (a)'da gsterilen yayma (emisyon) izgilerindekilerle ayn dalgaboylarnda olurlar. (Whitten, K.W.. K.D. Gailey, and R.E. Davis, General Chemistry, 3. bask Sounders College Yayn, 1987).
77
40 4 40.4
ATOM SPEKTRUMLARI
En basit izgi spektrumu, atom halindeki hidrojende gzlenmitir. Cva ve neon gibi dier atomlar, , tamamen farkl izgi g spektrumlar p yay y ynlarlar. ki element ayn y izgi g spektrumunu yaynlamadklar iin, bu olay bize bilinmeyen numunelerde bulunan elementleri tanmak iin pratik ve duyarl bir teknik sunar.
78
Sourma Spektroskopisi
Maddelerin analizinde ok kullanldr. Sourma spektrumu, bir srekli kaynaktan kan n, analizi y yap placak elementin gaz g halinden y ya da seyreltik y zeltisinden geirilmesiyle g y elde edilir. Sourma spektrumu, atom halindeki hidrojen iin ekil 40.12 b'de gsterildii gibi, ayn elementin aslnda srekli olan spektrumu zerine binmi karanlk izgilerin bir serisinden oluur. Genel olarak, yaynlama (emisyon) izgilerinin tamam sourma spektrumunda bulunmaz.
79
Bir elementin sourma spektrumunun pek ok pratik uygulamas vardr, rnein, gne tarafndan yaynlanan nmn srekli spektrumu, gne atmosferinin daha souk gazlarndan ve yerin atmosferinden gemelidir. Gne spektrumundaki eitli sourma izgileri, gne atmosferindeki elementleri tanmak iin kullanld. Gne spektrumunun ilk incelemelerinde, bilinen bir elemente kar gelmeyen baz izgiler b l d Yeni bulundu. Y i bir bi element l t ke k f fedildi! dildi! Yeni Y i elemente, l t gne in i Yunancadaki Y d ki kar k l helios tan esinlenerek helyum ad verildi. Bilim adamlar, bu ekilde gneimizden baka yldzlardan gelen inceleyebilmekteydiler, inceleyebilmekteydiler fakat dnyadakilerden baka elementleri asla gzlemediler. Atomik sourma spektroskopisi, besin zincirinin ar metal kirlenmesini analiz etmekte de kullanl bir teknik oldu. oldu rnein, in ton balnda yksek dzeyde civann ilk belirlemesi atomik sourma ile yapld.
80
stteki ekil hidrojenin sourma spektrumunu vermektedir. Siyah dey izgiler g hidrojenin j sourduu dalga g boylar y n gstermektedir. g
Altt ki ekildeki Alttaki kild ki renkli kli dey izgiler i il hid hidrojen j atomunun t emisyon i spektrumudur. kt d
81
40 4 40.4
ATOM SPEKTRUMLARI
Bilim adamlar, 1860'tan 1885'e kadar spektroskopik lmleri kullanarak byk miktarda veri toplad p lar. svireli bir retmen olan Johann Jacob Balmer ( (1825 -1898) ) 1885'te hidrojenin drt grnr yaynlama izgisinin, H (krmz), H (yeil), H (mavi) ve H (mor) dalga boylarn doru olarak tahmin eden bir forml buldu. 1/=RH(1/22 1/n2) (40.15)
Hidrojenin nm yayma spektrumundaki izgileri. Grnr drt izgi, 656.3 nm, 486.1 nm, 434.1 nm ve 410 2 nm dalgaboylarnda olurlar 410.2 olurlar. RH Rydberg sabitiridir ve deeri dalgaboyu metre cinsinden ise RH = 1.0973732 1 0973732107m1
82
Lyman Paschen ve Brackett serileri Lyman,

Hidrojenin dier spektrum izgileri, Balmer'in kefinden sonra bulundu. Bu spektrumlara, p , bulucularnn onuruna Lyman, y , Paschen ve Brackett serileri denilmitir. 1/=RH(1 1/n2) 1/=RH(1/32 1/n2) 1/=RH(1/42 1/n2) n=2, 3, 4, ... n=4, 5, 6, ... n=5, 6, 7, ... (40.17) Lyman serisi
(40.18) Paschen serisi (40.19) Bracket serisi
83
Lyman, Paschen ve Brackett serileri
1/=R RH(1 1/n 1/ 2) Lyman serisi
n=2, 2 3, 3 4, 4 ...
(40.17) (40 17) (40.18) (40 18) (40 19) (40.19)
1/=RH(1/32 1/n2) n=4 n=4, 5 5, 6, 6 ... Paschen serisi 1/=R RH(1/42 1/n2) n=5 n 5, 6, 6 7, 7 ... Bracket serisi
84
ATOMS
Atomlarn belirli enerji dzeylerinde bulunduunu biliyoruz biliyoruz. Hidrojen atomunda elektron ve proton bulunmaktadr. Elektronun sahip olabilecei enerjileri aadaki denklemle verilmektedir:
85
ATOMS
Hidrojen atomunun spektral izgileri

86
40 5 40.5
BOHR ATOM MODEL
Danimarka'l bilim adam Niels Bohr (1885 -1963) 1913'te, atomik spektrumun gnmzde d kabul de k b l edilen dil teorisindeki t i i d ki baz b zellikleri llikl i ieren i bir bi aklama kl yapt t. Bohr B h teorisi, t i i Planck' Pl k'n orijinal kuantum teorisi, Einstein'n n foton kuram ve Rutherford'un atom modeli fikirlerinin bir bileimidir. Bohr'un hidrojen atomu modeli, baz klasik zellikler kadar, klasik fizik erevesinde dorulanamayan devrim niteliinde baz postalarlar da ierir ierir. Bohr modeli modeli, bir kez iyonlanm helyum ve iki kez iyonlanm lityum gibi hidrojene benzeyen iyonlara da olduka baaryle uygulanabilir.
87
40 5 40.5
BOHR ATOM MODEL
1. Elektron, protonun etrafnda Coulomb ekim kuvvetinin etkisi altnda, ekildeki gibi dairesel bi yrngede bir d hareket h k t eder. d 2. Yalnzca belirli yrngeler kararldr. Bu kararl yrngeler, elektronun ma yapmad yrngelerdir. Enerji sabit ya da kararl olduundan elektronun hareketini tanmlamak iin klasik mekanik kullanlabilir labilir. 3. Elektron daha enerjik bir ilk kararl durumdan daha alak bir kararl duruma "srad" zaman atom tarafndan nm yaynlanr. Bu "srama" klasik olarak gsterilemez ya da ele alnamaz. zellikle sramada yaynlanan fotonun / frekans, elektronun yrngesel hareketinin zellikle, frekansndan bamszdr. Yaynlanan n frekans, atomun enerjisindeki deiime baldr . aadaki gibi Planck-Einstein forml ile verilir:
88
40 5 40.5
BOHR ATOM MODEL
4. Elektron yrngesinin izin verilen bykl, elektronun yrngesel asal momentumuna d dayanan ek k bi bir kuantum k t ko k ulu l ile il belirlenir. b li l i yle l ki, ki izinli i i li yrngelerde, l d elektronun l kt ekirdek ki d k etrafndaki yrngesel asal momentumu, aadaki denklemle ifade edilir: mvr = n(h/2) n = 1, 1 2, 2 3, 3 4, 4 ... (40.21) (40 21)
1 proton ve elektrondan oluan hidrojen atomu sisteminin elektriksel potansiyel enerjisi U = qV = ke2/r ile verilebilir. verilebilir Burada k (Coulomb sabiti) nin deeri 1/40'd dr. r Sistemin toplam enerjisi ise potansiyel ve kinetik enerjilerinden oluur: E = U + K= ke2/r + mv2/2 Newton un ikinci yasa burada kullanlrsa yani merkezcil kuvvet elektriksel kuvvete eitlenirse ke2/r2 = mv2/r
89
yazlabilir.
40 5 40.5
mvr = n(h/2)
BOHR ATOM MODEL

n = 1, 2, 3, 4, ... (40.21)
Newton un ikinci yasa burada kullanlrsa yani merkezcil kuvvet elektriksel kuvvete eitlenirse ke2/r2 = mv2/r yazlabilir. Bu ifadeden ke2/r = mv2 K= mv2/2= ke2/2r (40.23)
yazlabilir. labilir Bu durumda toplam enerji E = U + K= ke2/r + mv2/2 = ke2/r + ke2/2r = ke2/2r (40.24)
elde edilir. Bu son ifade sistemin her zaman bu kadarlk bir enerji alabileceini veya verebileceini gsterir. mvr = n(h/2) nin karesi m2v2r2 = n2 (h/2) 2 ve buradan mv2= n2 (h/2) 2/r2
90
40 5 40.5
BOHR ATOM MODEL
mvr = n(h/2) nin karesi m2v2r2 = n2 (h/2) 2 ve buradan mv2= n2 (h/2) 2/r2 K= mv2/2= ke2/2r = n2 (h/2) 2/r2 r = n2 (h/2) 2/(mke2) elde edilir. n=1 iin r = a0 = 0.529 = 0.0529 nm Bohr yarap olarak adlandrlr. n=1, n=1 2, 2 3, 3 ... (40.25) (40 25)
91
MEASUREMENT
In classical physics, the act of measurement need not affect the object under observation because the disturbance associated with the measurement can be made arbitrarily small small. Accordingly Accordingly, the properties of a classical object can be specified with precision and without reference to the process of measurement.
Klasik fizikte gzlemlediimiz cisimlerle ilgili lmler yaplrken lmn cismi etkilemedii kabul edilir. Buna bal olarak klasik nesnelerin zellikleri kesin ve lm ilemine bal olmadan tanmlanabilir.
92
MEASUREMENT
This is not the case in quantum physics. Here measurement plays an active and disturbing role. Because of this, quantum particles are best described within the context of the possible outcomes of measurements. measurements We shall illustrate the role of measurement in quantum mechanics by introducing the Heisenberg uncertainty principle and then use this principle to show how measurement provides a framework for describing particle-like and wave-like quantum particles.
Kuantum fiziinde durum byle deildir. lmn etken ve rahatsz edici bir rol vardr. Bundan dolay kuantum paracklar lmn sonularyla birlikte ele alnmaldr r. Kuantum fiziinde lmlerin rol Heisenberg belirsizlik ilkesiyle aklanacak ve bu prensipi kullanarak parack k-benzeri benzeri ve dalga-benzeri dalga benzeri kuantum paracklarn tanmlamak iin lmn nasl bir ereve ile sunulaca gsterilecektir.
93
MEASUREMENT
Nesneleri grebilmek iin onlara k tutmamz yani foton yollamamz gerekmektedir. Fotonlarla grmek ki istedi t dii imiz i cisim i i etkile tkil i ir ve bu b fotonlar f t l cisimden i i d ayrlp gzmze gelir. li Fotonlar F t l n gzmzdeki ve beynimizdeki etkisi ile cisimleri grebiliriz. Atom boyutunda da ayn uygulama yaplr. r Yani atomlar veya elektronlar grebilmek iin zerlerine foton yollarz. z Atomdan veya elektrondan foton gzmze gelene kadar cisimde yer deitirmitir. Artk cisim tam olarak bir nceki yerinde deildir (bizim fotonlar cisme yetiene kadar cisim yer deitirir). tirir)
94
The uncertainty principle

We shall introduce the uncertainty principle for the position and momentum of a particle b considering by id i a f famous th thought ht experiment i td due t to W Werner H Heisenberg i b i which in hi h th the position of a particle is measured using a microscope. The particle is illuminated and the scattered light is collected by the lens of a microscope.Because microscope Because of the wave wave-like like properties of light, the microscope has a finite spatial resolving power. This means that the position of the observed particle has an uncertainty given approximately by
95
The uncertainty principle

However, because of the particle-like properties of light, the process of observation i involves l i innumerable bl photon h t particle ti l collisions, lli i with ith th the scattered tt d photons h t entering t i th the lens of the microscope. To enter the lens, a scattered photon with wavelength and momentum h/ must have a sideways momentum between
96
Kesim 40.1 40 1 Siyah Cisim Imas ve Planck Hipotezleri

1. Frekans 1 F k (a) ( ) 6.210 6 2 1014 Hz, H (b) 3 3.1 1 GH GHz ve ( (c) ) 46 MH MHz olan l bi bir f fotonun t enerjisini ji i i hesaplaynz. Yantlarnz eV cinsinden ifade ediniz. 2 1. 2. 1 Problemde tanmlanan fotonlara kar gelen dalga boylarn bulunuz. bulunuz 3. Bir FM radyo vericisi 150 kWlk bir k gcne sahiptir ve 9.7 MHz'lik bir frekansta almaktadr. r Verici saniyede ka foton yaynlar? 4. Gne tarafndan retilen ortalama g 3.741026 W'a eittir. Gne nmnn ortalama dalga boyunun 500 nm olduunu varsayarak gne tarafndan 1 s s'de de yaynlanan fotonlarn saysn bulunuz.
97

5. rnek 40.2'de tanmlanan ktle-yay y y sistemini dnnz. Eer kuantum say ys n bir birim deiirse titreicinin enerjisindeki oransal deiimi hesaplaynz. 6. Bir sodyum buhar lambas, 10 W'lik bir k gcne sahiptir. Kaynan ortalama dalga boyu olarak 589.3 nm kullanarak saniyede yaynlanan fotonlann saysn hesaplaynz. 7. Wien kayma yasasn kullanarak Max = 650 nm'lik bir tepe dalga boyu ile yan bir krmz dev yldzn yzey scakln hesaplaynz.
98

8. Gneimizin yarap 6.96108 m ve toplam g k 3.771026 W'tir. (a) Gnein yzeyinin ideal bir siyah cisim gibi dm varsayarak onun yzey scakln hesaplaynz, (b) (a) kknn sonucunu kullanarak gneten kan nmn spektrum dalmnn maksimumundaki dalga boyunu bulunuz. 9. insan vcudu tarafndan yaynlanan nnn tepe dalga boyu nedir? Vcut scakln 37C alnz ve Wien kayma yasasn kullannz. Bu dalgaboyu elektromanyetik spektrumun neresinde bulunur?
99

10. Bi 10 Bir tungsten t t filament fil t 800C'lk bir bi scakl kla kadar k d stlyor. En E iddetli idd tli nmn dalga d l boyu nedir? 11. nsan gz = 560 nm dalgaboylu a kar en duyarldr. 11 r Hangi scaklktaki bir siyah cisim bu dalgaboyunda en iddetli olarak rd? 12. Uzun dalgaboylarnda Planck ma yasasn (40.3 12 (40 3 Eitlii) Rayleigh-Jeans yasasna (40.2. Eitlii) indirgendiini gsteriniz.
13. Ksa dalgaboylarnda ya da alak scaklklarda Planck ma yasasnn (40.3 Eitlii) Wien sma yasas ile verilen I(, T) de aadaki gibi stel bir azalma ngrdn gsteriniz: g
100
Kesim 40.2 40 2 Fotoelektrik Olay

14. Bir fotoselin foto akm 750 nm dalga boylu n iin 0.54 Vluk bir geciktirici potansiyel ile durduruluyor. durduruluyor Maddenin i fonksiyonunu bulunuz bulunuz. 15. Potasyum iin i fonksiyonu 1.24 eV'tur. Eer potasyum metali 480 nm dalgaboylu bir k ile aydnlatlrsa (a) fotoelektronlarn maksimum kinetik enerjisini, (b) kesilim dalgaboyunu bulunuz. 16. Molibden 4.2 eVluk bir i fonksiyonuna y sahiptir, p , (a) ( ) Fotoelektrik olay y iin kesilim dalgaboyunu ve eik frekansn bulunuz, (b) Gelen n 180 nm'lik bir dalgaboyuna sahip ise durdurucu potansiyeli hesaplaynz. 17. Sezyum metali 500 nm dalgaboylu k ile aydnlatld zaman yaynlanan fotoelektronlar 0.57 eVluk bir maksimum kinetik enerjiye sahiptirler, (a) Sezyumun i fonksiyonunu, (b) eer gelen k 600 nm'lik bir dalga boyuna sahip ise durdurucu potansiyeli bulunuz. 18. Lityum = 2,3 eV olan bir i fonksiyonuna sahiptir, (a) Lityumun kesilim frekansn h hesaplay l nz. (b) Temiz T i bir bi lityum li yzeyine i den 500 nm'lik 'lik bir bi k iin i i durdurucu d d potansiyeli hesaplaynz. 101

19. Bir fotoelektrik deneyinde zel bir metal yzeyi iin i fonksiyonunu belirlemek amacyla iki k kayna kullanlyor. yor Bir civa lambasndan kan yeil k (=546 546.1 1 nm) kullanld zaman 1.70 V luk bir geciktirici potansiyel fotoakmn sfra indiriyor. Bu lmeye gre, bu metal iin i fonksiyonu nedir? (b) Bir Helymu dearj tbndcn kan sar k (=587.5 587.5 nm) kullanlrsa hangi durdurucu potansiyel gzlenir? 20. =625 nm dala boylu k kullanld zaman, bir metalik yzeyden 4.6x105 m/s'ye kadar hzlarda elektronlar kyor, y ,( (a) ) Yzeyin y i fonksiyonu y nedir? (b) ( ) Bu yzeyin y y kesilim frekans nedir? 21. fonksiyonlar srasyla 2.3 eV, 3.9 eV ve 4.5 eV olan lityum, berilyum ve civa metallerini dnnz. Eer 400 nm dalga boylu k, bu metallerin herbirine gelirse; (a) hangi metallerin fotoelektrik olay gstereceini, (b) herbirinde fotoelektron iin maksimum kinetik enerjiyi belirleyiniz.
102

22. Bir metalik yzey zerine 300 nm dalga boylu k geliyor. Eer fotoelektrik olay iin durdurucu potansiyel 1 1.2 2 V ise (a) yaynlanan elektronlarn maksimum enerjisini, enerjisini (b) i fonksiyonunu ve (c) kesilim dalgaboyunu bulunuz. 23. Bir fotoseldeki aktif madde 3.1 eVluk bir i fonksiyonuna sahiptir. Ters Ters-beslem beslem koullar altnda, kesilim dalgaboyunun 270 nm olduunu bulunuyor. ngerilimin (bias voltaj) deeri nedir? 24. Mor tesi k, belirli bir maddenin yzeyine dik olarak geliyor. Bu maddedeki elektronlarn i fonksiyonu 3.44 eV'dir. Gelen k 0,055 NV/m lik bir iddete sahiptir. Elektronlar 4.2105 m/s'lik bir maksimum hzla fotoelektriksel olarak yaynlanyor. Elektronlar, yzeyin bir santimetre karesinden saniyede ka tane yaynlanr? Fotonlarn hibirinin yansmadn ya da yzeyi stmadn var saynz.
103
Kesim 40.3 40 3 Compton Olay

25. 700 nm dalgaboylu bir fotonun enerjisini ve mo-mcntumunu hesaplaynz. 26. 0.200 nm dalgaboylu x-nlar bir karbon bloundan sarlyorlar. Eer salan nm gelen demetle 60 a altnda dedekte ediliyorsa, (a) Compton kaymasn, (b) geri tepen elektrona aktarlan kinetik enerjiyi bulunuz. 27. 1 nm'lik x-nnn dalgaboyu hangi salma asnda %0.02 kadar kayacaktr? 28. Bir elektronun durgun enerjisine (511 keV) eit enerjili bir gamma n fotonu balangta durgun olan bir elektron ile arpyor. Eer foton, orijinal yaklam izgisinden 30 lik a altnda salyorsa, elektron tarafndan kazanlan kinetik enerjiyi hesaplaynz.
104

29. Bir 0.03 nm 'lik x-m fotonu bir serbest elektrondan salyor, (a) Eer x-nrun dalga boyundaki kayma elektronun Compton dalga boyuna eitse, itse elektronun arpmadan sonraki kinetik enerjisi nedir? (b) Bunun hz nedir? 30. 300 keV enerjili x x-nlar bir hedeften Compton salmasna uruyorlar. Eer salan nlar gelen na gre 37'de dedekte edilirlerse (a) Bu adaki compton kaymasn, (b) salan x-nnn enerjisini ve (c) geritepen elektronun enerjisini bulunuz. 31. Bir 0.80 nm'lik x-n fotonu bir serbest elektrondan saldktan sonra elektron 1.4106 m/s'ye eit bir hzla geri tepiyor, (a) Fotonun dalga boyundaki Compton kaymas ne olmutur? (b) Foton hangi ada salmtr?
105

32. Bir metal hedef, bir radyoaktif sezyum izotopu (137Cs) tarafndan yaynlanan 662 keVlik bir gamma nlar demetine yerletiriliyor. tiriliyor 90 90'lik lik bir a altnda salan fotonlarn enerjisini bulunuz. Hedefteki elektronlar, serbest elektronlar olarak alnabilir. 33. 0.12 nm dalgaboylu x x-nlar Compton salmasna uruyor, (a) 30, 60, 90, 120, 150 ve 180'lik alarda salan fotonlarn dalga boylarn bulunuz, (b) Bu salan x-nlarna kar gelen salan elektronlarn enerjisini bulnuz. (c) Verilen salma alarnn hangisi en byk enerjili j elektronu salar? 34. 0.5 nm'lik bir x-n fotonu, Compton salmas olaynda, bir serbest elektrondan 134'lik bir ayla sapyor. Geri tepen elektron hangi ada (gelen na gre) bulunur? 35. Bir 0.0016 nm'lik foton bir serbest elektrondan salyor. Hangi salma (foton) asnda geri tepen elektron ile salan foton ayn kinetik enerjiye sahip olacaktr?
106
Kesim 40. 40 4 Atom Spektrumlar

36. Hidrojenin Paschen serisindeki ilk izginin dalgaboylarn 40.18 Eitliini kullanarak hesaplaynz (). () 37. (a) u hidrojen spektrum serilerinin herbirindeki en ksa dalgaboyunu hesaplaynz: Lyman, Balmer, Paschen ve Brackett. (b) Bu serilerin herbirinde elde edilen en yksek enerjili fotonun enerjisini (eV cinsinden) hesaplaynz. 39. ( (a) ) Hidrojende j dalga g boyu y 94.96 nm olan Lyman y serisindeki izgiye g y n nin hangi g deeri elik eder? (b) Bu dalga boyuna Paschen ya da Brackett serileri elik edebilir m? 40. Sv oksijen mavimsi bir renge sahiptir. Bu, svnn tercihan grnr spektrumun krmz tarafna doru dalgaboylarndaki sourduu anlamndadr. Her ne kadar oksijen molekl (O2) grnr blgedeki nm kuvvetli bir ekilde sourmazsa da spektrumun kzl tesi blgesinde olan 1269 nm dalga boyundaki kuvvetli bir ekilde sourur. Aratrma, birleik iki O2 moleklnn tek bir fotonun enerjisini eit olarak blerek sourmalarnn olas olduunu gsteriyor. Her iki molekln urad gei, bunlar 1269 nm dalga boylu nm sourduklar zaman olan gei ile ayndr. Bu ift geie neden olan tek bi fotonun bir f dalga d l boyu b nedir? di ? Bu B nma kar k lk gelen l renk k nedir? di ?
107
Kesim 40.5 40 5 Bohr Atom Modeli

41. Hidrojenin birinci, ikinci ve nc Bohr yrngelerinin yaraplarn hesaplamak iin 40 25 Eitliini kullannz. 40.25 z 42. Taban durumundaki bir hidrojen atomu iin (a) elektronun yrngesel hzm, (b) elektronun kinetik enerjisini (eV cinsinden) ve (c) atomun elektriksel potansiyel enerjisini (eV cinsinden) hesaplamak iin Bohr modelini kullannz. 43. ( (a) ) Z=2 olan He+ iyonu y iin bir enerji j dzeyi y diyagram y g oluturunuz, ,( (b) ) He+ iin iyonlama enerjisi nedir? 44. Z=3 olan Li2+ iyonu iin bir enerji dzeyi diyagram oluturunuz. 45. (a) He+, (b) Li2+ ve (c) Be3+'da ilk Bohr yrngesinin yarap nedir?
108

46. iki hidrojen atomu merkezi olarak arpyor ve sonunda sfr kinetik enerjili oluyorlar. Daha sonra herbiri 121 121.6 6 nm dalga boylu (n (n=2'den 2 den n n=1'e 1 e gei) bir foton yaynlyor. yor arpmadan nce atomlar hangi hzla hareket etmekteydiler? 47. n - 6 durumundan n=2 n 2 durumna gei yapan bir hidrojen atomundan bir foton yaynlanyor. Yaynlanan fotonun (a) enerjisini, (b) dalga boyuna ve (c) frekansm hesaplaynz. 48. (a) n=3 durumundan n=5 durumuna ve (b) n=5 durumundan n=7 durumuna bir elektron geii yaptran fotonun enerjisi nedir? 49. Bir hidrojen atomu iin drt olas gei aada verilmitir. (A) ni = 2; ns = 5 (B) ni = 5; ns = 3 (C) ni = 7; ns = 8 (D) ni = 4; ns = 7 (a) ( ) Hangi H i gei i en ksa d dalga l boylu b l fotonu f yaynlayacakt l k r? ? (b) Atom A en byk b k enerjiyi ji i hangi gei iin kazanacaktr? (c) Atom hangi gei (1er) iin enerji kaybeder? 109

50. (a) Brackett serisi iin en uzun ve en ksa dalga boylarn 40.19 Eitliini kullanarak hesaplaynz, z (b) Bu dalga boylarna kar gelen foton enerjilerini belirleyiniz. belirleyiniz 51. Hidrojen atomunun ilk uyarlm durumundaki elektronun potansiyel enerjisini ve kinetik enerjisini bulunuz.
110
EK PROBLEMLER
52. Bir hidrojen atomu ilk uyarlm durumundadr (n = 2). Atomun Bohr kuramn kullanarak (a) yrngenin yarapn, (b) elektronun izgisel momentumunu, momentumunu (c) elektronun asal momentumunu, (d) kinetik enerjiyi, (e) potansiyel enerjiyi ve (f) toplam enerjiyi hesaplaynz. 53. Pozitronyum, birbiri etrafnda dnen bir pozitron (pozitif ykl bir elektron) ile bir elektrondan oluan hidrojene benzer bir atomdur. Bohr modelini kullanarak sistemin izinli yar y aplar p n ( (iki parac p n ktle merkezine gre) g ) ve izinli enerjilerini j bulunuz.
111
EK PROBLEMLER
54. ekil 40.17, sodyumda fotoelektrik olay iin gelen fotonun frekansna kar durdurucu potansiyeli gsteriyor, gsteriyor (a) fonksiyonunu fonksiyonunu, (b) h/e orann ve (c) kesilim dalga boyunu bulmak iin bu verileri kullannz. (Veriler R. A. Millikan, Phys. Rev. 7:362 [1916]'dan alnmtr)?
Fotoelektrik olay
4.0
Durdurma voltaj (eV)
3.0 20 2.0 1.0 0.0 0 200 400 600 800 1000 1200
Gelen n frekans f(THz)
f(THz) 397.8 547.0 626.5 666.3 742.5 875.1 1107.2
eVolt 0.5 1.0 1.3 1.5 1.7 2.2 3.0
112
EK PROBLEMLER
55. Auger sreci. Kromdaki bir elektron, n = 2 durumundan n =1 durmuna foton yaynlanmakszn gei yapyor. yor Bunun yerine fazlalk enerji, enerji atom tarafndan frlatlan bir d elektrona (n = 4 durumunda) aktarlyor. (Buna Auger sreci denir ve kan elektron da Auger elektronu olarak bilinir). Auger elektronunun kinetik enerjisini bulmak iin Bohr kuramn kullannz. 56. Bir metalin zerine 450 nm dalga g boylu y fotonlar dyor. y Metalden kan en enerjik j elektronlar, iddeti 2 x 10-6 Tya eit olan bir manyetik alan tarafndan 20 cm yanapl dairesel bir yay izecek ekilde bklyor. Metalin i fonksiyonu nedir? 57. 1.02 MeV enerjili gamma nlar, (yksek enerjili fotonlar) balanta durgun olan elektronlardan salyor. Eer salma simetrik ise, yani = ise salma as y ve (b) salan fotonlarn enerjisini bulunuz.
113
EK PROBLEMLER
58. 200 MeVlik bir foton, balangta durgun olan bir serbest proton tarafndan 40'de salyor, yor (a) Salan fotonun enerjisini (MeV cinsinden) bulunuz. bulunuz (b) Protonun kazand kinetik enerji (MeV cinsinden) nedir? 59. Bir mon, yk -e e ve ktlesi bir elektronun ktlesinin 207 katna eit ktleli bir paracktr. Monik kurun, bir Pb ekirdei bir mon yakalad zaman oluur. Bohr kuramna gre monik kurunun temel durumunun yarap ve enerjisi nedir?
114
EK PROBLEMLER
60. Bir atom, n durumundan n - 1 durumuna gei yapt zaman yaynlanan n frekansnn ile verildiini gstermek iin hidrojen atomunun Bohr modelini kullannz. z n -> > olunca, yukardaki ifadenin 1/n3 gibi deitiini ve atomun yaymas beklenen klasik frekansa indirgendiini gsteriniz.(Yol gsterme: Klasik frekans hesaplamak iin dolanma frekansnn, r, 40.25 Eitlii ile verilen deer olmak zere v/(2r) olduuna dikkat ediniz). Bu durum, nhin byk deerleri igin klasik ve kuantum modellerinin uyumasn gerektiren karlkllk (karlanm) ilkesine bir rnektir.
115
EK PROBLEMLER
64. Bir siyah cisim tarafindan, bir T scaklnda, birim alan bana yaynlanan toplam g, ekil 40.2 deki ya kar I(A,T) erisi altndaki alan ile verilir. (a) Birim alan bana bu gcn
ile verildiini gsteriniz. gsteriniz Burada I(, T), T) Planck ma yasas ile verilmitir ve , T den bamsz bir sabittir. Bu sonu StefanBoltzmann yasas olarak bilinir. ntegral deikenini aadaki gibi deitiriniz.
olduu gereini kullanmalsnz. (b) Stefan-Boltzmann sabiti nn deerine sahip olduunu gsteriniz
116
EK PROBLEMLER
65. Deneyler, karanla alan bir insan gznn grnr n tek bir fotonunu dedekte edebileceini gsteriyor. Trn ynlerde 555 nm dalgaboyunda 2W'lk k yayan bir nokta kaynak bulunduunu varsaynz. Gz bebeinin ap 6 mm olan bir gze, ortalama olarak, saniyede bir foton girmesi icin bu kaynak ne kadar uzakta olmaldir?
117
EK PROBLEMLER
70. Aadaki izelge, bir fotolektrik deneyinde elde edilen verileri gsteriyor. (a) Bu verileri kullanarak, dorusal bir izgi oluturan, ekil 40.8'e benzer bir grafik iziniz. Grafikten (b) Planck sabiti iin deneysel bir deger (Joulesaniye cinsinden) bulun, (c) yzeyin i fonksiyonunu (elektronvolt cinsinden) belirleyiniz. (Her bir yant iin iki anlaml rakam yeterlidir). Fotoelektronlarn Dalgaboyu Maksimum Kinetik (nm) Enerjileri (eV) ---------------- -----------------------588 0.67 505 0.98 0 98 445 1.35 369 1.63
118
EK PROBLEMLER
70. Aadaki izelgede deiik scaklklardaki bir siyah cismin ma iddetinin dalgaboyuna bal olarak bilgileri verilmektedir.
L(nm) 1) 380 2) 420 3) 450 4) 483 5) 513 I1 T1=3300K 79 107 140 182 229 I2 T2=3250K 67 92 121 159 200 I3 T3=3200K 56 77 105 137 175 I4 T4=3100K 39 56 75 100 135 I5 T5=3050 32 48 65 90 116
Aadaki veriler ise Yandaki denklemler kullanlarak elde Edilmitir. I1 ve I2 iddet deerlerinin orandr. Bulunan D erleri De l i k kullanarak ll k ortalama t l h/(2 h/(2pi) i) d deerini i i Elde ediniz. h/(2pi) 3300 K 1.00816E-34 3250 K 9.80177E-35 3200 K 1.03905E-34 3100 K 1.02219E-34 3050 K 1.09157E-34 1.01089E-34 1.06836E-34 1.00203E-34 1.06056E-34 1.06735E-34 1.00448E-34 1.01835E-34 1.05303E-34 1.08310E-34 1.01587E-34 1.0122E-34 9.9237E-35 1.01887E-34 1.0025E-34 1.0291E-34
119

40 Kuantum Fizigi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

40 Kuantum Fizigi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

40 Kuantum Fizii

Bohr teorisine gre atomik yap azimutal kuantizasyona sahip olmaldr.

Kuantum etkisi (quantum effect)

Heated Bodies Radiate (snan cisimler i i l ma yapar)

Heated Bodies Radiate (snan cisimler i i l ma yapar)

Heated Bodies Radiate (snan cisimler i i l ma yapar)

Heated Bodies Radiate

Klasik ve Kuantum Fizii

Black Body Radiation?

How is Radiation Absorbed by black body?

How is Radiation Absorbed?

How is Radiation Absorbed?

How is Radiation Absorbed?

How is Radiation Absorbed?

How is Radiation Absorbed?

How is Radiation Absorbed?

How is Radiation Absorbed?

How is Radiation Absorbed?

How is Radiation Absorbed?

Absorption and Emission

Observing the Black Body Spectrum

Observing the Black Body Spectrum

Observing the Black Body Spectrum

Observing the Black Body Spectrum

Observing the Black Body Spectrum

Suggestions for Black Body Spectrum

Stefan Boltzmann law StefanBoltzmann

Planck's Planck s law

Planck's Planck s law

Imann dalga boyuna bal olarak deiimi ise aadaki gibidir:

Planck's Planck s law

Wien's Wien s displacement law-Wien law Wien kayma yasas

Quantum physics black-body black body radiation

rnek 40.140 1 Siyah cisim mas (black-body (black body radiation)

Bu bantdan E=2.56 eV bulunur.

rnek 40.140 1 Siyah cisim mas (black-body (black body radiation)

Bu bantdan E=1.28210-6 eV bulunur.

rnek 40.140 1 Siyah cisim mas (black-body (black body radiation)

Bu bantdan E=1.90310-7 eV bulunur.

rnek 40.240 2 Stefan Boltzmann ve Wien kanunu

rnek 40.240 2 Stefan Boltzmann ve Wien yasas

rnek 40.240 2 Stefan Boltzmann ve Wien yasas

Kuantum etkisi (quantum effect)

Kuantum etkisi (quantum effect)

J = I = mr 2 = ( (0.1 g gr) ( (0.09 cm 2) ( (1 rad / sn) = 0.01 erg sn

Kuantum etkisi (quantum effect)

Kuantum etkisi (quantum effect)

1 1 2 E = C(Vmax ) = (10 10 F ) (10 3 V ) 2 = 5 10 17 Joule 2 2

h 6.6 10 34 Joule sn 10 = 10 E / 0 5 10 24 Joule sn

Kuantum etkisi (quantum effect)

E 103 Joule sn 30 n= = 10 foton / sn 34 1 6 h (6.6 10 Joule sn) (10 sn )

Kuantum etkisi (quantum effect)

Kuantum etkisi (quantum effect)

(5.6 10 7 m) ( 0.01 Joule / sn ) 16 = = 2 8 10 foton / sn . 34 8 ( 6.6 10 Joule sn ) (3.0 10 m / sn )

rnek 40.3 40 3 Foton says

rnek 40 40.4 4 Foton says (number b of f photons h )

rnek 40 40.5 5 Foton says (number b of f photons h )

rnek 40.6 40 6 Wien kayma yasas

rnek 40.7 40 7 Wien kayma yasas

Photons Photoelectric effect Photons-Photoelectric

rnek 40 40.8 8 In enerjisi (energy off light li htW =h h h )

rnek 40.9 Fotoelektrik etki-n enerjisi (energy of lightW =h h )

Compton Scattering Scattering-compton t salmas l