Troki: Trkiye'nin paralanmas ve Ermeni sorunu | Marksist.

org
Sal, 23 Nisan 2013 11:44

Lev Troki, 1915'teki Ermeni Soykrm'ndan yl nce, dalmakta olan Osmanl mparatorluu'nda Ermeni halknn durumunu ele almt:

phesiz u an Dou Sorununun geliiminin en kritik aamalarndan birindeyiz ve bugnk sava "Hasta Adam"n dermansz bedeninin zerinde zaman zaman yrtlen allm sancl operasyonlardan bir dieri olarak grlmelidir.

Bu ok uzun sredir devam etmektedir. Dou Sorununu oluturan elerden bir teki bile barl yollarla zmlenmemitir ve uluslararas ilikilerin cephaneliindeki mevcut tm olas zorlama biimleri uyguland halde, Avrupa diplomasisi Trk hkmetinin mevcut dzeni deitirmekteki inat isteksizlii, daha dorusu bu kapasiteye sahip olmay karsnda aresiz kalmaktadr. Elbette sorunlarn ounu uzun sre zmsz brakt iin baz felaketlerden veya dierlerinden bir dereceye kadar diplomasinin kendisinin sorumlu olduu dorudur. Ama iyi niyet ve azami eviklik gz nne alnsa bile Trkiye"nin snrlarn en azndan Asya"nn beiine kadar ekerek daraltmasna yol aacak olan felaketlerden birini nleyemeyecei de dorudur.

Dou Sorununu meydana getiren elerden biri Makedonya Sorununa benzer nedenlerden doan Ermeni Sorunudur. Eer ilki, nihai zm gerektiren bir savaa yol aabilmise, Ermeni Sorunu gndemin gelecekteki konusu olmaldr; nk bu sorun Makedonya"dakinden her zaman daha kt olmutur. Makedonya asndan Bulgaristan"n yaknl byk bir avantaj oluturmutur.

Gerekte, Makedon devrimci hareketi Bulgaristan"da sadece moral deil maddi destek de bulmutur: Baarsz bir ykseliten sonra Makedon devrimciler kendilerini gvenli ve hatta ho karlandklar bir barnan bekledii Bulgaristan"a ekilmilerdir. Ayrca (Bulgaristan"n yaknlnn en nemli sonucu olarak) Trkiye, Makedonya"yla ba etmek iin fazla ileriye gitmemektedir, mevcut Bulgaristan tehdidinin bir gn aktif mdahale biimini alacan hesaba katmas gerekmektedir.

1/8

Troki: Trkiye'nin paralanmas ve Ermeni sorunu | Marksist.org

Sal, 23 Nisan 2013 11:44

Trkiye"nin Ermeni nfusuysa, tamamen farkl bir konumda bulunmaktadr. Baarl operasyonlarda bile, bakaldran gler, uzun sre Trk topraklarnda kalamamakta ve snrn tesine yani ran"a veya Kafkasya"ya ekilmek zorunda kalmaktadr. Trk hkmeti bilindii gibi, ran" ok az dikkate almaktadr ve Ermenilerin izlenmesi, ran topraklar iinde de srdrlmektedir. Ayrca snr tesine ekilirken Ermeniler, Trklerden daha az tehlike oluturmayan ranl Krtlerle de atmalara girmektedir. Rus topraklarnda Ermeni kaaklar her zaman kendilerini saklamak zorunda brakldlar, nk Rus otoriteleri onlar Trkiye"deki mevcut rktc koullarn kurban olarak deil sadece devrimciler olarak grmektedir. Ve herkesin bildii gibi, devrimciler Nikaragua"dan veya Filipinler"den gelmelerine baklmakszn her zaman hapishaneye atlmaldr. 1890larda ve 1900larn banda Kafkasya"daki hapishanelerin yzde ellisi, tm sular medeni dnyay titreten sistematik katliamlara maruz kalan yurttalarnn durumunu iyiletirmekle ilgilenmek olan "siyasi sulularla" doluydu. Prens Lobanov Rostovskiy gibi diplomatlar, Abdlhamit"e Ermenileri yok etmek iin ak ek verdi ve Prens Golitsn gibi yneticiler sultann katliamlarn protesto etme cesaretini gsterenleri hapishaneye yollad.

imdi Ermeni Sorunu bir kez daha gncel hale geldi. Gerekte sorun hibir zaman yok olmamt, sadece 1894-1896daki korkun katliamlarn, halk mutlak bir umutsuzlua drd ve devrimci rgtlerin kaynan kuruttuu 1897-1901 yllar arasndaki srete hafifledi. Ermenilerin diplomatik mdahalenin gcne inanlarn yitirdiini eklemek gerekmektedir, ve bu nedenle devrimci hareket geici olarak ertelenmitir. Harekette 1901de balayan, 1904te nl Andranik tarafndan ynetilen Sason isyanyla sonulanan bir canlanma gzlendi. Ancak bu eylem hibir olumlu sonu dourmad ve Andranik baz partizanlaryla birlikte yerletii dalar terk etmek zorunda kald. Yine de o zamandan itibaren youn devrimci propaganda, insanlarn silahlandrlmas ve mnferit isyanlar kesintisiz devam etti. Trkiye"nin bir anayasa oluturmas daha uzun sre ertelenseydi Ermeni ve Trklerin katld geni apl bir isyana, Trkiye Ermenistan"nn sahne olmas byk bir olaslk olurdu.

Trk anayasas Ermeniler arasnda yeni umutlar alevlendirdi. Doru, onlar iin tm bunlarn anlam durumlarnn iyiletirilmesine dair verilen vaatlerden ibaretti, ama onlar Abdlhamit mutlakiyetiliini ortadan kaldran insanlarn szlerine inanmaya istekliydiler. Hatta on bin kurbanla birlikte Adana"y baladlar, o korkun katliamlardan sonra bile Jn Trklerin ettikleri yeminlere inanlarn yitirmediler. Ermenilerin Trklerle el ele alma istei, en etkili Ermeni Partisi Tanakstyun"un anayasal rejimi desteklemek iin Jn Trklerin ttihat ve Terakki Partisi"yle resmi bir pakt kurmasna ve kltrel-ulusal zerklie doru ilerleyecek yerel hkmet nlemlerini yrrle koymasna kadar ileri gitti. Bundan hemen sonra ayn Ermeni Partisi"nin sraryla hkmet, Trkler arasndaki gerici elerin muhalefetine aldrmakszn, Mslmanlar gibi Hristiyanlar da askeri hizmete tabi klmaya karar verdiler ve 1909un sonunda vilayetlere ynelik olarak ileri Bakanl, idari yerel ynetimlerin ve blge sakinlerinin temsilcilerinin katld konseylerin kurulmasn ngren bir yasa oluturdu.

2/8

Troki: Trkiye'nin paralanmas ve Ermeni sorunu | Marksist.org

Sal, 23 Nisan 2013 11:44

Ancak Trkiye"de her zaman olduu gibi ademi merkeziyetilik, kt zerinde, hkmetin szleri ise havada kald. erik, nceki gibi kalrken, anayasann sadece d grn deitirdii herkes tarafndan anlald. Sz verilen reformlarn bir tanesi bile gerekletirilmedi ve son bir yl boyunca Ermeni blgelerinde u an rktc boyutlara ulaan sistematik katliamlar balad. Bylece, bu yln Mart ayndan beri geen alt aylk srede sadece Van ilinde altm Ermeni ldrld ve iki yzn zerinde Ermeni yaraland veya soyuldu. Merkezi hkmete yaplan bavurularn ve yerel otoritelerin hareketsiz kalmasyla ilgili ikayetlerin hepsi sonusuz kald. Bu lmlerden sorumlu kiiler hala serbest olmakla ve zorbalklarn srdrmekle kalmayp, yetkili mercilerin korumasna da sahipler. Ermeni Patrii"nin ikayetlerine karlk Dahiliye Nazr"nn verdii cevap olduka tipiktir: "Bu olayda sra d bir ey grmyorum, sadece olaan cinayetler. Eer bu iddet eylemleri olmasayd hkmetin varln bir anlam olmazd."

Bu tr bir karlktan sonra, Ermenilerin tekrar kaderine terk edildii ve Ermeni katliamlarnn doal ve normal bir ey olarak grld aktr. Bylece, anayasann ilanndan beri Ermeni Sorunu, ilk kez tekrar ortaya kt ve bu balk altnda Ermenistan"daki mezalim haberleri Ermeni gazetelerinde yaynlanmaya balad: Bu yolla Trkiye"nin tesinde Avrupa kamuoyuna dolayl bir ar yneldi.

Ermeni Sorununun nedenleri, yabanc elere kar Trk ynetici snfnn geleneksel politikasnda ve Ermeni blgelerindeki yerleiklerin ekonomik konumlarnda aranmaldr. Jn Trklerin nl Osmanlcl ksa srede slamcla ve daha sonrasnda Trkle dnt. Yeni rejimin ve genelde imparatorluun btnlnn salamlatrlmasnn nfusun tm eleri arasnda, din ve ulus farkll gzetmeksizin tam ve gerek hak eitlii salanmasyla mmkn olduunu kabul ettikleri ve bu hak eitliini Osmanlclk kavramyla tanmladklar bir anda, Jn Trkler, Selanik"teki kongrelerinde (1910 Ekim) Mslman milliyetlerin gayri Mslimlere gre ayrcalkl olduunu ilan ettiler ve Trk unsurlarn devletin dayanaca destek olduunu akladlar. zellikle "Hristiyanlar", -fermanlarn byle hakl gsteriyorlard-gvenilemez bir unsur olarak tanmlandlar. Bu halklarn Rumeli"de gzlerini Bulgaristan, Srbistan ve Yunanistan"a ve Anadolu"da byk glere ve zellikle Rusya"ya evirdikleri dnlyordu. Hristiyanlar kendilerini asla gerekten Trk mparatorluunun vatandalar olarak gremezler, ve bu nedenle bunlara ancak tahamml edilebilir. Durum byle olunca, onlara eit haklar salamak ve zel ulusal karlarn ve zlemlerini tanmak insann kendi evinde k koullarn yaratmas anlamna gelecektir. Mslman milliyetler asndan da hepsine ayn gveni duymak mmkn deildir, nk Araplar ve Arnavutlar ayrlk eilimler beslemektedir ve Krtler kolaylkla Rus propagandasnn etkisi altna debilmektedir. Bylece hkmetin gvenebilecei tek unsur Trk nfusu olmakta ve bu yzden ttihat ve Terakki Komitesi"nin ve Trkiye hkmetinin ilgisi, Trki aileye mensup dier milliyetlerle birlikte Anadolu ve Rumeli"deki Trklerin ekonomik konumunu ve siyasi etkisini glendirmeye ynelmektedir. Bu yndeki ilk adm "muhacir" (iskn) giriimini balatmak olmutur. Jn Trk meclisi Bosna, Bulgaristan, hatta

3/8

Troki: Trkiye'nin paralanmas ve Ermeni sorunu | Marksist.org

Sal, 23 Nisan 2013 11:44

Afrika ve Afganistan"dan Trklerin Hristiyan nfusun ounluu oluturduu blgelere yerletirilmesi amacyla harcanmak zere byk bir tutar onaylad. Ksa bir sre iinde Makedonya"daki ve bir dereceye kadar Ermenistan"daki en iyi yerler muhacirlere verildi, bu proje baarl olmadysa ve muhacirlerin ounluu eve geri dndyse bu durum Trk hkmetinin herhangi bir eyi rgtlemedeki yetersizliine balanmaldr. Bir sre nce bu proje iin meclisten para istediklerinde gelip "byk Osmanl mparatorluu"nda yaamak iin can atan mutsuz dinda"larnn kaderine gz ya dken ve dvnen Jn Trkler, ksa srede onlar tamamen unuttular ve tm dikkatlerini byk feodal beylerinin sempatisini kazanmaya ynelttiler. Bu beyler, Jn Trk komitelerinin finansmanna byk katk salayarak meclis seimlerinde komitenin adaylarna sz verdikleri oylar karlnda, ii kitlelerinin korkun ekilde smrlmesi haklarn gvence altna aldlar. Son tahlilde, Jn Trklere gre anayasa iin en gvenilir destei salayacak olanlar bu toprak sahipleriydi.

Ermeniler iin zellikle byk bir talihsizlik, komular Krtlere verilen ayrcalkl konumdu. Krtlere ilikin politika Abdlhamit zamanndan sonra ok az deiti. Yar gmen Krt airetleri Rusya"ya kar bir kale olarak grp, Trkler iin hl bir karabasan olan Kazaklara kar Krtler arasndan atl birlikleri kuran ve ikinci olarak Ermenileri kontrol altnda tutmak iin onlar bir silah olarak kullanan Abdlhamit, bu Krt airetlere zel bir ayrcalk gsterdi. Jn Trkler bu politikay srdrd. lk planda, onlara gre Krtler hkmete kar ayaklanmayan tek halkt ve Jn Trkler onlarn da honutsuzlar kampna katlacaklar korkusuyla Krtleri kzdrmaktan ekiniyordu. Ayrca Rus ajanlarnn snr blgelerindeki Krtler arasnda youn propaganda yrttkleri sylentileri, son iki yldr duyulmaktayd. Bu durum Jn Trkleri yalnzca Krtlere verilen ayrcalklar srdrmeye deil, ayrca anayasann kabulnden sonra datlan Hamidiye alaylarn (sadece bir isim deiikliiyle birlikte) yeniden canlandrmaya zorlad. Son olarak, tm dosta szlerine ramen Jn Trkler, oktan belirtildii gibi, dier Hristiyan halklarda olduundan daha da fazla Ermenilerin Osmanlclnn itenliine gvenmediler, ve Ermenilerin ilk frsatta aktif mcadele yolunu seeceklerini dndklerinden Krtleri onlara kar devaml bir tehdit olarak ellerinin altnda tuttular.

Son cinayetlerin sorumlular bu nedenle tutuklanmam veya cezalandrlmamtr. Ermeni temsilcilerinin bavurularna merkezi hkmet yerel otoritelerin sorumlu olduu karln vermitir, ve Krtlerin arlklaryla mcadele etme isteklerini kantlamak iin orada burada vali deiikliine gitmilerdir: ancak dier tarafta yerel otoriteler Krtlere kar yrttkleri abalarnn merkezi hkmet tarafndan engellendii ikayetinde bulunmutur.

Ermeni Sorununu douran siyasal nedenlerden biri Ermenilerin neredeyse hi var olmayan haklardr. Ermenilere kar yrtlen iddet eylemlerinin su olarak deerlendirilmediini oktan grdk. Yine de, bir iddet olay mahkemeye ulaabilirse her zaman saldrgann aklanmasyla sonulanmaktadr, nk hibir Mslman kendi dindana kar ve bir gavur lehine tanklk etmek istememekte veya edememektedir ve Hristiyanlarn ifadesi, Mslmanlara kar dikkate

4/8

Troki: Trkiye'nin paralanmas ve Ermeni sorunu | Marksist.org

Sal, 23 Nisan 2013 11:44

alnmamaktadr. Elbette kanun bu kapsamda Mslmanlar ve gayri Mslimler arasnda ayrm yapmamaktadr. Ancak ksmen Abdlhamit rejiminden miras kalan ve genelde onun geleneinin ruhuyla yetitirilen grevliler, yasaya ok az aldr etmektedir ve azimli bir ekilde blgelerin i ksmlar bata olmak zere anayasay tanmay reddetmektedir. imdi neredeyse Anadolu illerinin her yerinde eski rejimin zellii olan ayn kanunsuzluk ve keyfilik hkm srmektedir. Bir yap olarak resmi grevliler halk perian eden en byk fenalklardan ve Trk devlet sisteminin kmesindeki ana faktrlerden biridir.

imdi Ermeni blgelerindeki ekonomik duruma dnersek ilk olarak tarm sorununu ele almalyz. Bilindii gibi Ermeni nfusunun yzde 90ndan fazlas tarmla uramaktadr. Ancak gnmzde Ermeni kylleri neredeyse tamamen tek yaam kaynaklarndan mahrum brakldlar. nk 1894-96 katliamlar srasnda Krt beyleri sadece kaan Ermenilerin deil evlerinde kalanlarn da topraklarna el koydular. Anayasann kabulnden sonra Ermeniler topraklarnn kendilerine geri verilmesi iin birka kez hkmete bavurdular. Ancak Trk mahkemelerini saran krtasiyecilik ve ou gerek toprak sahibinin bu haklarn kantlayacak belgelerinin noksanl nedeniyle bu konular mahkeme nne getirmek, pratikte Ermenilerin haklarn terk etmesi anlamna gelmektedir. Sonu olarak, Ermeni Patrii ve Tanakstyun Partisi sorunun idari zmnde srar etti ve Said Paa kabinesi uzun bir tereddtten sonra u neriyi kabul etti: ilgili blgelere gidecek ve toprak sorununun yerinde zmn salayacak bir komisyon bile atadlar. Ancak bu komisyon stanbul"u terk etmedi, ve biz imdi feodal beyler tarafndan Ermeni topraklarna yeni el koymalarn yaand hakknda duyumlar almaktayz. Buna berbat vergi sistemini ve arlkl olarak Ermenilere yklenen ayni vergi ve harac eklersek, sadece bu kiilerin uzun sren strap iindeki tutumlarna arabilir ve korkun durumlarndan kama iin bugne kadar her eyi gze alacaklar bir aba niye gstermediklerini merak edebiliriz.

Ancak anayasann Ermenilerin yaadklar cehennemi koullara hibir deiiklik getirmediini sylemek yanl olur. lk olarak, eski rejimin temsilcileri ve profesyonel kabadaylar yeni rejime kar nasl davranacaklarn bilmiyorlard ve bu nedenle bir aknlk iindeydiler, zellikle merkezdeki Ermeniler bir para daha zgr soluk alabiliyordu. Hzla siyasi kulpler, ktphaneler ve okuma salonlar atlar ve okullarnn ve hayrsever, eitsel topluluklarnn her biiminin saysn artrdlar. Ama btnde Ermeniler nceki gibi "gavur", yani Trkler ve Krtlerin istedikleri gibi muamele edebilecekleri varlklar olmaya devam ettiler. Ermeniler zerinde bakentteki yerleiklerin bile muaf olmadklar katliam tehdidi hala bulunmaktadr. Geen sene, ttihat ve Terakki Partisi ve tilaf ve Hrriyet arasndaki mcadele keskinleip aralarnda ak bir atma olabilecei dncesi olutuunda, Ermenilerin baz Trk dostlar, bir katliam olabilecei iin Ermenilerin nlem aldklarn belirtmitir. Tamamen Trk partileri ieren bir atma ve Ermenilerin katliam arasnda bir balant olas grnmemektedir, ancak Ermeniler Trkiye"nin siyasi ve toplumsal hayatndaki herhangi bir byk olayn Ermenilerin katliamna yol aaca gereine altlar. Bir Ermeni ileri geleni stanbul"da bana "Gelecek yl burada bir katliam olabilir" dedi. Neden byle dndn sordum. " Neden?- demekle neyi kastediyorsun? Panama Kanal"nn gelecek yl alacan unuttun mu?" dedi. Bu yln

5/8

Troki: Trkiye'nin paralanmas ve Ermeni sorunu | Marksist.org

Sal, 23 Nisan 2013 11:44

baharnda stanbul"da dolaan bir sylentiye gre Fransz Elilii Erzurum"daki konsolosundan orada gerekleen Ermeni katliamyla ilgili bilgi almt. Erzurum mebusu Bay P. ile birlikte Fransz eliliine gittim. Orada bize sylentinin temelsiz olduu belirtildi. Yine de Bay P. ok zgnd. "Eliliin katliamla ilgili haberi imdi yalanlamasnn ne nemi var? Asl trajik olan byle sylentilerin her yerde dolaabilecei ve bizim bunlara inanabilecek olmamzdr" dedi.

Tm bunlardan sonra u soru kalmaktadr. Trk blgelerindeki Ermenilerin durumu nasl iyiletirilebilir ve Trk hkmeti kendi iinde Ermeni sorununu zebilir mi?

Bu soruyu kendim cevaplamak yerine Trkiye"yi ve parti liderlerini iyi bilen bir Tanakstyun Partisi yesinin grn belirtmesine izin vereceim: "Jn Trkler"in kendilerinden daha fazla Jn Trk"z, nk yeni rejimin yerlemesi konusunda onlardan daha az ilgili deiliz. ou kii onlar yznden hayal krklna urad ve kiilere olan gven kaybn rejimin kendisine tadlar. Ancak biz onlara inanmaya devam etmek, en azndan onlara inanmak istedik. nk anayasann Trkiye"nin bamszl iin son ans olduunu ok iyi anladk. Ancak sonradan, tm geri kalanlardan daha ge olsa da, biz de hayal krklna uradk. Ancak uzun gzlem ve deneyimlerden kaynakland iin bizim gven kaybmz daha temelli, hayal krklmz da daha gl oldu. Ve imdi olduka drst bir ekilde Trk anayasasndan hibir ey gelmeyeceine inandm syleyeceim. Kimden ktna baklmakszn Trk hkmeti szler dnda hibir ey verebilecek durumda deil. Bu szler uzun sredir anlamn yitirdi. Bundan sonra Trk hkmetine bavuranlar salam teminatlar talep edecek ve Trkler herhangi bir teminat veremeyeceinden Makedonya"da, Arnavutluk"ta veya Ermenistan"da olsun reform grevi Avrupa tarafndan stlenilecektir. Durum byle olunca Avrupa allm yarm nlemlerden vazgemeli ve "Hasta Adam"a radikal areler uygulamaya girimelidir. Ameliyata bavurmadan hibir ey elde edilemeyecektir."

6 ay nce sylenen bu kelimeler kehanet gibi olduklarn kantladlar. Berlin Kongresi"nde, Avrupa, iki lkeye de reform sz vererek Makedonya iin 23. Madde"yi, Ermenistan iin ise 25. Madde"yi geirmiti. Ve Avrupa bu reformlarn uygulanmasnn denetlenmesi hakkn kendisinde tutmasna ramen, bu reformlarn gerekletirilmesi esas olarak Trkiye"ye brakldndan durum her geen gn daha ktye gitmi ve hatta pek ok kere kanl ayaklanmalara yol amt. Ayn ey Rusya, ngiltere ve Fransa temsilcilerinin sunduu ve Babli tarafndan kabul edilen 1895 muhtrasnda da oldu. Bu muhtrann Ermenilere sz verdii geni reformlarn yerini, reformlarn balatlmasn denetlemek iin atanan akir Paa"nn ziyaret ettii yerel blgelerden gelen yeni katliam dalgalarnn korkusu ald. Ayn fiyasko Avrupa Gleri"nin bir talyan generalin emrinde bir Makedon jandarmas organize etme plannda da yaand. nk burada da yksek komiser Trk Hkmeti"nin bir temsilcisi olan Hilmi Paa"yd.

6/8

Troki: Trkiye'nin paralanmas ve Ermeni sorunu | Marksist.org

Sal, 23 Nisan 2013 11:44

Yasa yaynlandktan sonra, reform komisyonlar Trkler tarafndan atand, fakat faaliyetleri sadece Boaz"da yaplan toplantlarla snrlyd. Sonunda Makedonya Trkiye devlet yapsnn Ail topuu olduunu ispat etti; fakat Osmanl talihlidir ki bu ikinci yenilgi, Makedonya genel olarak Trkiye"nin u blgelerinden biri olduundan, sadece ksmi bir ayrlmayla sonuland.

Ermeniler ise fakl bir sorundur. Bir Trk politikac 2 yl nce bana, saygn parlamento kodamanlar Girit konusunda Yunanistan"a kar bir kampanya balatmak tehditleri savururken yle sylemiti: "Gereklik duygumuzu kaybedeli ok oldu. Girit bizim iin nedir? Unutulmamal ki, onu uzun zaman nce kaybettik; fakat hala onun hesabna kendimize zarar veriyoruz. Bizim geleceimiz Asya"da. Bunu daha nceden fark etseydik ve romantiklik politikamzdan kurtulsaydk, Anadolu"da yapc almalara odaklanabilirdik. O zaman, imdi olduu gibi kimsenin itibar etmedii nemsiz bir g konumunda olmazdk." stanbul"un karsnda skdar"da ikamet eden nde gelen bir mebus Trablus savann balangcnda bana yle sylemiti: "Her durumda yaknda Avrupa"dan srlm olacamzdan, ben oktan Asya"ya tandm. Ve eer hkmetimiz benim rneimi izleseydi, ok mantkl davranm olurdu." Anadolu hakikaten Trkiye aacnn, gerek Trkiye"nin gvdesidir. Ermeniler, Trklerin sylediklerine veya Avrupa"nn szlerine inanmay oktan braktlar ve salam teminatlarda srar ediyorlar. Fakat bu teminatlar nasl bir biim alabilir ve Byk Gler bu grevi yerine getirme iini kendi ellerine almazlarsa, bu reformun uygulanmasn nasl garanti edebilirler? Ve bu, hepimizin bildii gibi, her zaman reform ihtiyacnda olan eyaletlerin "geici" igali demektir. "Geicilik" sadece diplomasi szlndeki teknik aklamalardan biri, ve son zamanlarda, igalci bir ordunun igal edilen topraklarda ok uzun sre kalmad bir durum grmedik. Dou Sorunu"nun imdiye kadarki btn unsurlar bu igaller yoluyla bir zme kavuturuldu ve bylece Trkiye egemenlik alanlarn ard ardna kaybetti. Ve imdi, diyelim ki Ermenistan"n igalinden sonra Osmanl"nn dier eyaletlerinin de (Mezopotamya, Suriye, Kilikya ve Arabistan) igal edilmek istenmeyeceini garanti edebilir miyiz? Ayrca, Byk Gler, Ermenistan"n rnein Rusya tarafndan igaline hi de sempatiyle bakmayacaklardr; bunu telafi etmek iin bir "karlk" elde etmekten kanmayacaklardr. Byk Gler, diplomatik evrelerde imdiden aka, Trkler Avrupa"dan karldktan sonra bir ka ay ierisinde Asya Trkiye"sinin blnmesinin ister istemez gndeme geleceini sylyorlar. Osmanl"nn Avrupa topraklarnda yaayan Trk topluluklarnn Anadolu"da iskn, uzun zamandr koullarnn iyiletirilmesi ihtiyacnda olan baz halklarn konumlarn iyice zorlatracaktr. Eer bugn belirli reformlar yaplmazsa, bu blgede kargaann kmas kesindir.

Trkiye"nin kendisi de byle bir eyi yklenebilecek durumda deildir, ve bu yzden Avrupa mdahalesi kanlmaz grnmektedir Osmanl"nn Asya"daki varln Avrupa bar iin yeni ve daimi bir tehlike haline getirmemek iin yaplacak bir mdahale, Trkiye"nin Asya"daki smrgelerini paylamak iin ilk uygun frsatta kullanlacaktr.

Byle bir paylamn taslan izmenin imdiden mmkn olduunu dnen pek ok kii var.

7/8

Troki: Trkiye'nin paralanmas ve Ermeni sorunu | Marksist.org

Sal, 23 Nisan 2013 11:44

12 Kasm 1912

eviri:yalansz.com

8/8