Herkese tekrar selamlar. Birka yl once denizde alrken anlarm yazmaya balamtm.

Ak syliyeyim, niyetim bunlar sadece arivlemek ve eer ksmet olursa gn geldiinde yani gerekten emekli olduumuzda bir ekilde yaynlamakt. Takdir edersiniz ki bizim yle ille de okunsun, kamuoyu tarafndan beenilsin filan gibi bir niyetimiz veya isteimiz olmad, olamaz. Yasammz boyunca bizi anlamasn salayabildiimiz e, dost ve aile efradmz yetiyor, zaten teden beri birbirimizi anlamakta ve ifade etmekte glk ektiimiz kitleler maalesef daha da arttndan byle bir istek ve niyette olmamz iyice imkanszlayor. Kusurumu balanmasn dileyerek kendim olarak grdm en yakn evremde, hatta fanatik bir snf arkada delisi olarak bo konuuyor olmak, ksa kesip aydn havas yapmam, ksacas uzun uzun yazp da okumann ikence Kabul edldii bir trendde ok uzun sredir git gel yaam biri olarak olduka kararszdm. Ancak ncelikle deerli aabeyim Serdar elebi ile genel sohbetlerimiz ve ayn dnmesek bile olduka parallel dnayay bakmz, Behet Akmansoy aabeyimizin o hepimizi glmseterek ahaser anlarn okumak beni ziyadesiyle cesaretlendirdi. stemezdim am emin olun okuduunuz 50 yllk yaammn zeti diyebileceim anlarm kendi krpmalarm sonucunda yaklak te bire dmek zorunda kald. Bizler yazar filan deiliz, inann sansrsz yazsam belki (Trkiye ortamnda) birka bin okurum olabilirdi ama bunu arzulamadm. zel hayat ister istemez anlarnzda ortaya dklyor, ne bileyim biz bahriyeliler cesaretli adamlarz ancak daima kime, ne iin, ne maksatla diye sorar, cevapsz ilere de pek kalkmayz, bundan olsa gerek. Efendim, uzatmayalm; anlarmz yazdktan sonra bamza gelen ve anlatmadan gemek istemediim, yaammda hakettiime inandm gururla anlatmam gereken

belki de en nemli anm sonradan sizlere aktarmtm biliyorsunuz. Sonradan grtmz baz dostlardan yazdklarm okuduklarn ve sitayilerini duymaktan mutlu oldum. Doal olarak bu yazdklarmz paylatmz kitle olduka tecrbe yaam, hemen hemen her biri belki de anlatlamyacak kadar ok anlar ve tecrbeleri olan son derece enteresan ve tecrbeli bir kitle olunca bu grubun dikkatine yazmak da o kadar zor oluyor. Ancak bu yazdklarmz hi deilse bir sekilde kayda geirilmi oluyor ve kim bilir herbirimiz birka kelam yazsak sanyorum ki (mutlaka) ortaya mthi belgesel veya dizi ble kabilir. Bu noktada glmsedim, mazur grn, ama hi izlemediim fakat duyduum o rezil denizcilikle alakalym herhalde, kaptan bir adamn (bykl bir resmini grdm artistin internette) kadn dkn ve etrefilli bohem hayatndan baka bir denizcilik kltrnden bahsedemiyeceimiz toplumuzda sanrm ne denli ok grevden vazife karmamz gerektiini takdir edersiniz. Meslekteyken kitaplar, eserler ve hatta bilimsel iler yapm olabiliriz. Ancak topluma denizcilik kltr alamak baka bir seydir, diye dnyorum. Bu durumda spot olarak yaadm anlar paralar halinde yazmaya karar verdim, belki ilgi eker, belki de ekmez. nemi yok, aslolan bunlar bir yere kaydederiz olur biter, yarn br gn gekecek nesillere anlarmz olarak kalrlar. imdi gelelim bugnk (ho olmayan) konumuza; Denizde bir sure altktan ve Tuzlada tersanecilik maceras da yaadktan sonra tekrar denize ddm bir dnemde bizi tanyanlar vastasyla bir irketin Houston limanndaki gemisine gittim. Katldmzda H.Hasan Yardm gemisi inden geliyor ve geldikten sonra bir tren garnda gece yars saatlerinde birka inli ile bu geminin Asn polisler phelenip eviriyor ve yakalyorlar. Ondan sonra olay meydana kyor ve geminin Asnn para alarak bu kaaklar gemiye alp onlar Amerikaya getirdii anlalyor.

Kaaklardan sanrm iki kiinin evvelce poliste kaydnn olmas zerine alp gtryorlar, bizim duyduumuz bu adamlar insan mafyasyla ilikide olanlarm (imdi byk bir ihtimalle in asll Amerikal olmulardr) dier ikisini de (gariban/masum) gemiye iade etmiler ve aln bunlar nereye gtrrseniz gtrn demiler. Bittabi olaya karan A deport edilmi, onunla bilikte geminin kaptan da sorumluluuna binaen ayn muameleden nasibini almt. Biz gemiye vardmzda be ahslarla grememitik, kaptan da benim bir sure once bahriyede komodorluumu yapm muhterem bir komutanmzd. Biz apar topar o limadan kalkp Trkiyeye gelmitik, bir yandan tahliye yapyoruz ve bir yandan da gemideki kaak inlilerin ne olacan merak ediyoruz fakat hibir gelime yok. Bu insanlar dil bilmez, adet bilmez, yemek deseniz o zaman bizim usul yemeklerden baka yiyecek olmad iin anca nlerine pirin lapas veriyoruz. Limanlarda mecburen kilitliyoruz, bamza bela. Gnler geiyor ve giderek hibir haber kyor. Baya bir zaman bizle beraber dolaan bu inliler nihayet Tuzlada tamire girince artk geminin dzeninin de dalmas zerine zap-I rapt altnda tutmas zorlamas zerine tekrar tekrar irkete ne yaplaca soruluyor. in Bykeliliinden alna cevap bize aktarlyor; Pasaport ve kimlikleri olmayan dogal olarak kaaklar kimlik tamaz- bu insanlarn inli olduklarn nereden bilelim? Milyar aan nufus iinde kendilerince bildirilen isimleri bulmamz imkansz. Haydaaa, kald m elimizde inliler? Naparsan yap... Atsan atlmaz, satsan satlmaz. Gnlerden bir gn altm bir geminin tersanede onarm srasnda, Gemini gvertesi, top side tanklar ve hatta double bottom dediimiz dip tanklarnn tank top tabir edilen rk ksmlar komple kesilmi bir durumdayken sintinede alyoruz. Bu grnt ile gemiciler yle sk karlamazlar ancak benim ansmdan yada baka bir deyile bu ilere yatkn grlmemdenmidir nadir olduka fazla yaadm bu gibi durumlar Evet, sintinede birka metre daha eski boruyu deitirmek istemeyen geminin armatoru biriyle at-a-at
3

kavga ederken yukardan biri sesleniyor ve tayin ediliyorum. aka deil, sivil bir gemide tekrar gerisin geriye Amerikaya tayinim kyor. Byle bir tayinle bahriyedeyken karlaan herhalde gbek atard bana hibir zaman ksmet olmadyd o zaman, iyi ki de olmam- ama sivil bir gemide nce tayin??? Sonra tamir etmekte olduum, ki tamirden sonra sorunsuz bir dnem alacam umduum, zerine titrediim, hatta armatrle kavgaya tututuum gemiden alnmam.. Resmen dayak yemi gibi hissediyorum. Neymi efendim, bu sefer sebep US Coast Guard inspectionunda hadise olmu ve halefim kendisini kamarasna kitlemi mis, eh haliyle LA tarafllarinda bir yerdeki gemi probem yasiyormus. Ks ks gitik tabi, yani herhalde sivil bir gemide byle aniden tayin olmu ender denizcilerden olmalym derken baka problemli ok tayin daha yaayacam bilemezdim tabi ki, bunu dad aha sonra anlatacam-. H.Hasan Yardm gemisi benden sonra tersaneden kyor, o yenilenmi haliyle ki makinas zaten iyiydi, standard bir Japon handymax gemisiydi-, 5-6 yl getikten sonra uzun sreliine bir kiracda ve Gney Amerikada bir yerlerde hala tahl yk tayor olduunu duymutum. inlilere ne oldu pek bir haberim olmad sonradan, ne ekilde halloldu bilmiyorum. Fakat eer lkelerine iade edilebildilerse ki bize bu tr kaaklarn idam edildiklerini anlatmaya alyorlard o zaman- sonlar pek iyi olmamtr. Eer bir ekilde svtlarsa ki olsa olsa bizim lkemize yada lkemiz zerinden bir baska yerlere gitmi olabilirler, ki illegal k yapamyacandan gemimizin ancak k yaptktan sonra bir zm yolu bulunmu olmas gerekir diye dnyorum. On yldan fazla oluyor, bu anlattm dnemde size bahsettiim o sintinede birbirimizi yediimiz armatr ( kardeten biri) bir gn personel deiimi iin bir grupla birlikte Amerikaya gidiyor. Uaktan iniyorlar, bavullarn alyor herkes, sonra hep birlikte kapya gidiyorlar ve gittikleri geminin acentas gelen grubu bekliyor. Armatr ahs elinde geminin ismi yazan tabela ile bekilyor ve armatr ahs yannda bir zabitle beraber acentayla buluuyor ve beraberce arkadan gelmesi gereken personeli beklemeye balyorlar. Bir mddet

bekledikten sonra anlalyor ki gelen personel komplo svmlar. Daha sonra ilgili makamlara gya- durum bildiriliyor ama tab kaan kam, kalan salar bizimdir oluyor, yeni personel getiriliyor, yahut eskilerle bir mddet daha devam ediliyor. Vakti zamannda bu sirket kaan koanlaryla nlyd, geri birok yerli irketlerimizde bu ve benzer olaylar yaanmt ama benim grdm o irketin nam alm yrmt. Daha sonra Hollandada bir personelim gemiden kamt, ok sonra bana bir ekilde haber yollayp helallik istemi falan. Bunlar tabi o zamann ba artc ama bir vesileyle yaadmz olaylaryd. Ayni sirketteyken erken dnem cevvalliimin de dnemlerindeydim galiba, yine Amerikada bir yerlerden kalkm Trkiyeye dnyorduk. Kalkar kalkmaz i blimez, ukela, disiplinsiz ve akca tam bir hapishane kakn serseri ReisI aa almtm. Git kamarana otur diyerek iten el ektirdim. Hemen belirteyim o zaman Trk bayrakl gemilerde yazl olarak ikaz etmek kouluyla ve gereken yasal artlar ve i gremez/grmez durumu olutuu durumda buna hakkmz vard. Hatta sadece en yakn ve personel deitirilebilecek limana kadar sadece iaesi salanan personelin maa da ayn tarihten itibaren kesilebiliyordu. Ancak ITF kurallarna uygun olmayan bu durum yabanc bayrakl yada ITFn tand yada yesi lkelerde daha farklyd phesiz. Her neyse, ReisI kamarasna oturttuk oturtmasna ama dier adamlar ie nasl sevk edeceiz? Ya durumuna gore srayla usta gemicilere sen al adamlarn u ii yap diyecek olduk; -h, adam yapmak istemiyor. Orman kanunlar bir kez hakim oldu mu normal kurallar asla geri gelmez. Srasyla bo ol diyoruz, almak istemeyene ve kalan dier gemiciler de aa alnyor sra fenercilik yapan (usta olmayan) krt asll bir yeni gemiciye geliyor ki; aslnda btn ii bu ocuk yapyor, adam nceden akca eziliyor ve dier (serseri) elemanlar da yan gel osman yapyorlar. Durum ylesine ackl ki halat manevrasnda gemiye ne kaptan, ne ba ne de k istasyonlardaki zabitler kumanda edebiliyor, herifler canlar isterse aynen baz limanlarda sklkla karlatmz o nazlana nazlana halat alsam m
5

almasam m tipi adamlar gibiler- ve insann tahamml etmesi mmkn olmayan bir eda ve yavalkta ve ok aksak olarak bir eyler yapyorlar. Neticede en son fenercinin cevabi kesinlikle negative olacakt zatenusta gemici dahi olmamas yznden kadrodaki tm yeterlilii olan gverte personeli aa alnm oldu. Durum irkete bildirildi ve biz sadece bir elemanla ki onun da yanama manevrasnda alp almayacn bilmiyoruz- geldiimizi, varta yanamazdan evvel bir ekilde aslnda kurallara gore imkansz- geminin emniyetle yanama manevras iin adam ayarlanmasn, mmkn olursa demirde personel deiimi talep edildi. Ve gerekten de yle oldu, birka ilave elemanla ve gemi zabitlerince yanald varsta. ntikaldeki srete olduka tehlikede olduumu takdir edersiniz. Bu gibi, hatta daha da hafif durumlarda bile kaybolan, denize atlan veya bana olmadk haller gelen nice kaptan ve zabitler vardr tarihte. Maalesef birou da kim vurduya gitmitir. Biz tabiki kendimizce her trl saldrya hazrlkl olmaya alyoruz, yaknmzda savunma amal (sopa, tornavida, eki vs) nesneler bulunduruyoruz fakat takdir edersiniz ki bunlar beyhude nlemler. Yaklak iki hafta sure ile yanlz kalmamaya dikkat ederek daima iki veya daha fazla zabit bir arada durmaya alyoruz filan. zellikle vardiyalar da dikkate aldmzda iki hafta boyunca hi doru drst uyuyamamtk. Daha sonra sren yazma ve soruturmalarmzda anlyoruz ki gemici ekibi (4 kii) hapishane gemii olan, zellikle reisin birka kiiyi haklayan ve uzun sure ierde yatan bir sabkal olduunu anlyoruz. Oysa ki bildiiniz gibi gemici olmak iin olmazsa olmaz sabka kayd kural vardr. Belgelerini nasl edindikleri ayr konu ancak bize gelen bilgi bunun irket tarafndan bilindii gereiyle karlanca o zaman ok daha byk ok yayoruz. Uzatmyalm, o yllarda byle eyler de yaamtk. Allahtan canmza bir helal gelmedi, bizim bilip bimeden gsterdiimiz bu cesaretin fena bir bedelini demedik ans eseri. Bu ahslar biz ancak irkete bildirmitik fakat sonrasndan emin deilim, ondan sonra bakalarnn bana bela oldular m, olmadlar m?

Btn bu olanlarn ardndan Mersin limannda baladmz ilk gn bu serserileri sepetledikten bir sure onra bir tanesi ile birlikte bir polis gelmi, lumbaragznda beni grmek istediini sylemi. Bu durumdan dolay grevlendirdiim zabit bana sormadan kimseyi ieri almyor ve beni oraya agrd. Gittim, polis memuruna ne istediini sordum. Benimle konumka istediini syledi, ierde konualm diyor. Vaziyeti kavradm ve kendisini ieriye alamyacam, resmi elbisesi ile bir soruturma iin mi yoksa zel olarak m geldiini sordum. Resmi olarak geldiini (geveliyor) syelyince de bu sefer yazl emir yada talimat sordum, savclk veya liman otoritelerinden bir soruturma delili. Polis kvrtmaya balaynca da o malum kelimeler ile def ettim. lgin olan u ki adam tabi ki benden ve ketum tavrmdan ekinmedi; ama ne zaman ki mafia genel adyla tabirlenen ismi tannm irket patronuna telefon edileceini anlaynca arkasna bakmadan uzaklamt. imdilerde o yllarda olan devletin resmi grevlilerinin keyfe keder serserilik ve uygulamalarna izin verilmiyor sanrm, ya da byk bir oranda, ancak o yllarda otorite devlet deildi, oysa devletin olmad yerde Abdurrahman elebilerin forsu iliyordu. Kreyn teli kopmas; Bu anlattlarmdan ok daha once henz 2nci kaptanlk yaptm ilk dnemlerde bir anm paylamak isterim. Kt tesedf veya kazalar mutlaka herkesin bana gelmitir ancak bu durumlarda bile bazen akll davranmak, bazen de bahriyeden kalma alkanlkla (teneke don giymek) kendinizi salama almak da gerekebiliyor. Bunun ilk rnegini hemde olduka zor bir yerde ve henz tecrbesiz olduum bir dnemde yaamtm. Almanyann Bremen limannda tahliye ediyoruz. Normalde tm yk sahil kreynleriyle tahliye ediliyor fakat belli bir sure sonra ambarlara bulldozer koymalar gerekti, dkme yk sahi kreynlerinin alabilecei ekilde ambar kenarlarindan toparlyacaklar. Stevador bana geldi ve gemi kreynlerini kullanmak istediini syledi nk 20T civarndaki aralar daha
7

dk kapasiteli sahil kreynleri ile nakletmeleri mmkn deidi. Geminin kaptannn da onayn aldktan sonra ben kullanabileceklerini syledim ancak bu sefer de kreynleri kullanacak operatrleri olmadn ve bir gemi personeli tarafndan kullanlmasn rica ettiler. Gerekli izinler alndktan sonra ben de stevadordan herhangi bir kaza ihtimaline kar yazl bir belge istedim zira normal artlar altnda gemi personeli asla ykleme/boaltma operasyonlarnda grevlendirilemezler. stelik limanlarda bulunulan lkenin yasalar geerlidir ki bu her lkeye gore bir miktar deiiklikler olsa da aa be yukar bat lkelerinde mazallah kaza durumunda daima gemi personeli kabahatli bulunur ki sigortalardan kendi lkeleri deil genellikle baka lkelere ait denizcilik irketlerine rcu etsin zarar ziyan-. Neyse efendin 1 numaral kreyn buldozeri kaldryor ve yerden birkac metre yukar kaldrdktan sonra kaldrma tel (hoisting) kopuyor. Bittabi buldozer yere derek dalyor, kr k kmseye bir ey olmuyor fakat bize sylenen deeri 100 bin mark civarnda (o zaman euroya geilmemiti zannedersem) olan alet kullanlmaz duruma geliyor. Olaydan dolay gelen sigorta enspektr kopan teli inceliyor ve telin daima deniz bana vurulduu zaman kanca blmne denk gelen ksmdan kopmu olduu anlalyor. Sebebi ise geyet sk karlalan bir durum, nk siz ne kadar greslerseniz gresleyin, zellikle ba taraftaki kreynlerde deniz suyu serpintisine daha fazla maruz kalan ba kreynin teline temeas eden tuzlu su daima en alttaki bu kesimde birikerek srekli ayn yere gelen dneme ksmn rtyor. Burdan karlacak ders ise tel halatlarda en fazla dikkat sarf edilmesi gereken ksmlarn dama ayn yere denk gelen ve gravite ile daha aada olan, makaralara veya dier ksmlara srekli temez eden blmler olduu bir kez daha anlalyor. Bittabi tellerin periyodk kontrollarndan baka, belli aralklarla deitirilmesi ve bu konuda iktisat yaplmamas bir kez daha teyid ediliyor. 8

Ykn kendi kendine yanmas; Genellikle hayvan yemi olarak kullanlan ve Palm Kernel tabir edilen yk tropikal blgelerde ok bulunur ve buradan genellikle Avrupaya getirilir. Bir seferimizde Endonezyann eitli limanlarndan yklediimiz bu yk Almanya ve Hollandaya gtrecektik. Tek bir merkezden yine bir yere gtrebilecei gibi ykn hayvan yemi olmas, retim ve tketim, ileme gibi hususlar dikkate alndnda neredeyse her seferinde birden fazla, bazen 6-7 ayr limandan ykleme ve birka limana tahliye ekl,nde olmaktayd seferlerimiz. Endonezyada, birka liman dolap ykledikten sonra adalardan oluan bu lkenin dousundaki Sulawesi adasndak Bitung diye bir yere gitmitik. n tarafnda bulunan kk bir ada nedeniyle korunakl doal bir liman grnmndeki bu doal liman bizim gemimize gre olduka dar ve kk bir limand. Normalde nispeten geri kalm lkelerde yeni gdilen bir liman iyi bilmediiniz zaman ve nispeten gelimi lkelere nazaran standard prosedrler olmad iin zellikle bu lkede hemen her liman bir maceradr, bu limana ilk gidiimdi ve nceki tecrbelerimden yine baka bir macera yaayacamzn bilincindeydim. Bu maceralar akl, gvenlik ve emniyet snrlarn olduka zorlayan ziyadesiyle tehlikeli durumlard; hibir ekilde gelen pilot, acenta veya size yardmc olmas gereken kii ve kurululara gvenebilmeniz pek mmkn deildir. Kuzeyden yaklayoruz, n taraftaki aday gneyden dolaarak limann bulunduu yere geleceiz nk aradaki boaz hem ok dar hemde kuzeyden slk olduu icin gneydeki daha msait ve derin giriten girmemiz gerekiyor. Limana yaklatk ve pilotla irtibat kurmaya alyoruz ama cevap alamyoruz. Artk iyice yaklatk ve o zamanlar- harita ve dokmanlarda olmayan PBG tabir ettiimiz pilotun gemiye kma yeri belirsiz olduundan kendimce emniyetli mesafe ve derinlik olan en u noktaya kadar ilerlemeyi kafama koydum, en kt durumda dnerek veya tornistanla kabileceim yere kadar gidecektim. Artk bir milden az bir mesafe kalmt ki clz bir cevap aldk VHFten ve pilotun bize yaklan dediini
9

duyduk. Yanamamz gereken yerde drbnle iskele aryoruz ama 1 mil mesafeden bile pek yle bir iskele filan gremiyoruz. Etrafmdakiler ocuklar yanllk olmasn, benim baktm yerde olmal iskele diyorum ama ben gremiyorum, siz de baka yerlere bakn diyorum. Fakat baka yerde de iskele filan yok, birka teneke baraka, ki ykn depoland barakalar bunlar olmal nk bu yk daima st kapal depolarda toplanmal ve kuru olarak yklenmelidir, bulunduumuz blge tropikal olduu ve hemen her gn birka sefer yamur yad iin ak depolanmas imkanszdr. Evet o depoya benzer barakalarin nnde iskeleye benzer bir ey var fakat 1 mil mesafeden grnen oras olsa olsa bir vasta motorunun balayabilecei bir iskele olabilir, bizim balamamz imkansz... imdi gemi zaman abartmak istemiyorum o yzden de hadi 10-15 metre uzunluunda bir knt yada iskele diyelim, biraz gerisinde de nuhnebiden kalma ve hurda grnml uzunlamasina bir karalt yani konveyora benzer bi alet duruyor; ite imdi yandk. Biz sorduka pilot gel gel, yakla diyor, biz sorduka daima ayn szler, byle diye diye biz o iskelenin abartmyorum el incesi mesafesine kadar hibir romorkor filan olmadan yaklatk. Sorularmza gel ve yaklatan baka cevap alamadmzdan ben artk kendimce yanama manevras yapyorum herhangi bir ekici vasta veya romorkor filan beklemiyorum yani. El incesi mesafesineyiz ama nerden ve nasl vereceiz hala onu bilmiyorum nk hadi 10 metre olsun, uzunluundaki iskeleye nerden, gemimin neresinde kalacak ekilde aborda olacam? ba ve k halatlar nereye bereceim? kck iskelenin zerinde baba bile yok, zaten iyice yaklatka anladm ki yanaan gemi karaya oturmasn diye konmu bir duba ve iskelenin kendisi de sabit deil, karada bir yerlere iptidai ekilde balanm. Hala gel, gel diyen pilotu bir miktar tledikten sonra daha gelecek yer kalmadn gemiye terif edip etmeyeceini srduktan sonra sahilden krekli bir sandaln bize doru geldiini grdk, pilot bey terif ettiler. Kpr stne ktktan sonra bana geminin nasl balanacan izerek izah etti. Ba halat 1 nolu top aaca, spring halarn 2 numaraya, sahilde bulunan 2
10

adet ba ve k amaz halatlarn dolanarak balanaca irica kayalar da hazr, no problem...!!! yi de olduka uzun mesafeli olan bu yerlere halatlarmz yetecek mi? Pilotun cevab ise valla o sizin sorununuz oldu bittabii. Neyse efendim biz bu halatlar oflaya puflaya ve akllara ziyan deniz komando ve SAT timi operasyonuna benzer bir krekli kaykla ve denizde bizatihi yzerek ve suyun iinde halatlar tayan elemanlarca verceimiz aa ve kaya gibi yerlere ulatrdk. Tahmin ediyorum btn bu iler 2 saati gemiti ve bu sre zarfnda da ne bir ekici vasta nede romorkor benzeri hibir manevra yardmcs mevcut deildi. Allahtan hava sakindi fakat boaz nedeniyle batan almakta olduumuz etkili bir aknt vard. Aslna bakarsanz bu aknt sayesinde gemiyi tam balayana kadar istediim konumda tutabiliyordum srekli minimum ileri alan makinamla dmene de kk kumandalar vererek sabit kalmak kolaylayordu, belk aknt olmasayd bu daha gleecekti. Birazck k halatlar verirken zorlandk be on dakikalna ancak bu srada da ba taraftan bir halat verdiimiz iin ksa sre makinay stop edebilme frsat bulabilmitim. Derken gemiyi baladk balamasna, halatlar da nce eklemek suretiyle ve daha sonra bolarn alarak ilave eklediklerimizi geri skerek olay hallettik. Hallettik de gemi emniyetle balamad tabi. Pilot zaten konuamaya deecek ve mhatap alnacak biri olmadndan acentay bekliyorum ama ne acentas? Acenta da, maln sahibi de, stevador da ayn kii. Bir eleman geldi, u u katlar imzala dedi; liman evraklar hazrlamz, dedim bunlar, onlar sende kalsn dedi, gerekmiyor... Allah allah, hayrl iler dedim iimden. Dedim nasl olacak, gemi byle mi duracak? Aalara balyz. Adam dont worry kaptan dedi burda hava daima byledir hi deimez. Gnde u u sattlerde yamur yaar ve yamurla birlikte hafif u taraftan eser ama senin gemiye etki edecek kadar deil, o amazlar verdiin kayalar da salandr, bir eycik olmaz dedi.

11

Biz tabi gemiyi kiralayana, ona buna szlemelere ve sefer talimatna gre emniyeli liman ve balama yerleri maddelerinden protestomuzu yolladk faka kim takar. Benzer absrd durumlar nce de yaamtm, ondan sonra da, yle diyelim gemiye kumanda edenler bu trden kabul edilemez durumlar iin daima kulaklarnn zerine yatar ve nceden asla ikaz etmezler nk verecekleri talimat yoktur, zm son anda kaptan olmayan zm retmek yada ylesine ve standard d yntemleri kabule zorlamaktr amalar. Yklemeye balamadan nce dier limanlarda olduu gibi 2nci kaptan maln depoland yere gnderdim ve mal incelemesi, zellikle deponun durumunu ve atsnn su karp karmadn kontrol etmesi talimatn verdim. Sonu olumsuzdu. Ykleyeceimz mal slak, derme atma depo bile denemiyecek stne yer yer aralk ve artk rmekten delinmi teneke kaplanm sundurma benzeri yerdeki maln o haliyle yklenmesi imkanszd. Hemen belirteyim Palm Kernel yk slak olduu ve nakliye srasnda sland taktirde birka gn kapal kaldktan sonra iten ie kzarak oksitlenmeye balyor (yani yanyor) ve nemim veya suyun oksijeni ile dardan oksijen girmemesine ramen yanma devam ediyor. Yanan ksm kararyor ve fena bir koku ile yanma anlalyor, ambar kapan aar ve daha fazla oksijeni temas ettiriseniz yk bu sefer duman ve sonrasnda ak ate ile hzlanarak yanmaya devam ediyor. Bu yden bir kez yanma balad m ykn havayla temesn keserek yanmay hapsetmek. dondurmaktan baka are kalmyor. Herneyse biz bu mal ykleyemeyecegimizi ve durumu detayl izah eden ikinci protestomuzu da yolladk, maln ancak bir ekspertiz raporu ile ve kendi armatrmzn de haklar ve doabilecek tehlikelere kar P&I surveyoru talebiyle durumu ilgililere blidirdik. Bylece bir iki gn getikten sonra gerekli sigorta ve eskpertiz rapolar hazrland, ilgili kiiler geldiler ancak bu ilgili kiiler zaten minarenin klfn oktan hazrlamlard. Islak mal kurusun diye beklendi bu arada, mal buldozerle alt st edildi, bu arada rutin yamurlar defalarca- yad ve bittabi mal daha ok sland, alt st edildii iin... imdi bunlar size anlatyorum, bilen bilmeyen konuya vakf olup okuduklarna inanamyor deil mi? im komik taraf bu ileri benden ve herkesten ok daha iyi bilen,
12

biteviye yapan adamlar, yani bize kumanda etmesi gereken adamlar btn bu bilgileri alp ayn tiyatroyu kald yerden devam ettiriyorlar, belki araya bir figuran bir sahne filan ekliyorlar ama ayn temsil oynamaya devam ediyor. Uzatmyalm biz bu mal bir gzel ykledik. En koii de sk sk yaan yamurlardan sonra kapattmz ambar kapaklarn amadan evvel benim gemiciler her seferinde paspas yaparak zerinde kalm kk su birikintilerini hala srarla paspas yapp iyice kurutmaya ve alrken ambara su damlatmamaya zen gsteriyorlard, oysa yklenen mal srlsklam slakt. imiz bitip kalktmzda bamza gelecekleri biliyorduk ve durmadan bu ambarn sintilenelerinde biriken suyu basarak ve hava msaade ettike, nispeten gneli havalarda maln kurumas iin gndzleri havalandrma yapmaya altk. Anak takdir edersiniz ki ykn sadece yzeyi kurusa dahi i ksmlarnn kurumas mmkn deildi. Hint okyanusunu geerken malum olduu zere yksek l dalgalarda (swell) var, belli belirsiz bir koku hissettik bu ambardan, ite kanlmaz son bir hafta yada on gn iinde kendini gstermiti. Svey kanalna geldiimizde artk o pis koku iyice kesiflemiti ve ilk kokuyu duyduumuz andan itibaren kapal olan kapaklar artk iyice salama alnm, mazena ve dier ambara hava szmas mmkm kk balantlar ilave preparatlarla iyice szdrmaz yaplmt. Maln iine yklerken yerletirdiimiz termometreler artk limit hararetlerine gelmiti (termometreler ykn eitli seviyelerine gre konumlandrlmt). Svey kanaln geer gemez artk hararet limiti de geince durumu ilgililere bildirip CO2 odasnda gerekli adet kadar tp altrdm. Burada belirtmek istediim husus, CO2 sistemi henz birka yl nce bu gemiye monte edilmesine, grnrde gayet iyi durumda olmasna, her trl periyodik bakm ve sertifikalar tam ve eksiksiz olmasna ramen, ki ismini tam hatrlamyorum ama o zamanlar en mehur ve hemen hemen btn gemilerin yangn ehizelerinin donanmn ve bakmlarn yapan bir yerli firma idi, hemen hemen iki tpten biri fos kyor yani dolu olmasna metal borulara balant yerlerindeki plastik hortumlar patlyor ve tp ambara deil atmosfere boalyordu. Sonuta biz ambarlar iin tahsis edilmi CO2;lerin
13

aslnda te biri civarnda tp kullanmamz gerekirken neredeyse hepsini altrm ve ancak bir ambara yeterli olacak sayda tpn istediimiz ambara boaltmasn salayabilmitik. Evvelce birok defalar testini yaptm ve yaptrdm ambar yangn sndrme sistemini ilk defa gerek olarak kullanyordum ve bama gelen bu durumu ilgililere, onlar da ilgili firmaya bildirdiler. Sonuta belki bu gemi iin zel indirimli tekrar dolum filan yapmlardr ama- boaltlan tpler tekrar doldurulup patlayan plastk borular yenilendi fakat aksakln tekrar edip etmeyecei ile kimseler pek ilgilenmedi. CO2 sistemini altrdktan sonra hararet artmas annda durdu, doal olarak pis koku da kayboldu yani yanma durdurulmustu ama mevzubahis olan yanma klasik ates ile yanma olmad iin zerinden ne kadar zaman geerse gesin bu yanmann oksijenle temasa kadar dondugunu, CO2 rtsnn kalkmas halinde ne zaman olursa olsun okstlenmenin tekrar kald yerden devam edeceini biliyorduk. Durum ilgililere, tahliye limanna bildirildi. Bu ambarn ilk tahliye liman olan Hollandann Amsterdam limannda boaltlmasna karar verildi nk bir bargea boaltlacak yanm yk muhtemelen pe gidecekti, sonraki Alman liman kanal ve barge olarak msait deildi. Amsterdamda ambar bir sre cebri havalandrdktan sonra ald ve nce pis koku birka kepe tahliyeden sonra hafiften duman ve daha sonra giderek artan duman ambardan ykselmeye balad. Birka saat sonra artk kreyn kepesi ambarn zerine ktnda iindeki yk alev almaya balyordu. Ykn alt ksmlar sanki bir yanardan ii gibi kararm ve yk iten ie yanmt. Bylece ambar komple bargelara boaltld ve kalanllardan bir yerlere gtrdler, muhtemelen pe. Sigorta ve ilgili taraflarn ekpertizleri her trli kayd, kuydu ve mal rneklerini tespit ederek gerekli raporlarn tuttular. Sonuta oynanan oyunda satc. alc. tayan btn taraflar en bandan sonuna kadar yaanacan bile bile bize bu maceray yaatmlard. Herkes mutluydu. Kendi irketim de mutsuz saylmazd, pek de olmayan zarar ziyan (ambar coating boyas karard diye) ve CO2 tpleri tazminatn fazlasyla almlard.
14

Bu anlattklarm 2000 yl civarnda bir zamanda olmutu. Ondan sonraki yk yanmas ise tamamen denizi brakmak zere olduum bir zamanda bama gelecekti. Ancak bu kez yklerken deil katlr katlmaz, benim yklemediim bir mal yanarken bulacaktm. 2011 ylnn ortalarnda Hindistann Paradip limannda katldm gemiye, zaten ayn gemiden 4 ay nce yine ayn yerde inmitim, 7 ambarl kreynli Panamax bir gemiydi. Braktm kaptan Endonezyann Samarinda blgesinden kmr yklemi be bir ksm burada tahliye edilip kalan ise yine Hindistann Haldia limanna tahliye edilecek. Gemi akam saatlerinde yanatktan sonra katldm ve evvelce birka kontrat altm gemiyi iy tanyorum, akcas gemi sanki benim stme zimmetli, izine gittiimde bile uzaktan takip ediyorum, beni deitiren dier kaptanlar takvim yapra yrtma derdindeler, hep deiiyor ahslar. O gece ne oldu, bitti ile geti ve sabah kalktmda yle bir gverteye baktm, haliyle kmr yk olduundan gverte berbat, drt kreyn birden tahliyeye devam ediyor ve ortalk toz duman doal olarak. Ancak biraz fazla duman gibi geldi bana zellikle ba tarafa doru ve sordum kaptana, ne var ba tarafta fazla toz ve duman dedim ancak pek oral olmaynca 2nci kaptan agrdm. Gemide iki tane 2nci var, ben brakrken yeni kaptan gelmeden az evvel gelen (eskisi) birka gn birlikte alm olduum olduka tecrbesiz biriydi hatta resmen normal altrmann tesinde baya bir ders verir gibi uzun uzun zaman harcam ve yeni kaptan geldiinde de kendisini ikaz etmitim. ikisi de ayn millettendiler ve de ayn crew acentasndan geliyorlard zaten. Baktm bu bizim szn ettiimiz 2nci hepten apallam, anladm ki bir eyler ters fakat hala bana sylenmiyor, yeni 2nci kaptan ardm. Ya gekince ve yine ayn milletten olan yenisi geldi, sordum nedir problem mi var ba tarafta dedim, cevab yk yanyor oldu... Yani biz orada akamdan beri oturuyoruz kaptanla, sabah olmu; gemide iki tane devir teslim yapm/yapmakata olan gn ncesi alargada katlm adamlar var ama biz hala durumdan haberdar deiliz. Ayn milletten (Ukraynal) bu tipleri az ok tandm iin armadm ama derhal olaya el koyup bir eyler yapmak lazmd
15

nk iyi biliyordum ki bu salaklar kesin olay daha da iinden klmaz hale getirebilirler, stelik Hindistan gibi bir problem olsun da yardmc olmak yle dursun, nasl bu problemi daha fazla bytrz, nasl daha fazla bu problemi yaayanlar uratrrz konusunda uzman insanlarn lkesindeydik. Olay uydu; 1 numaral ambarda yk duman karyordu, ttyordu ve 3 numaral ambarda ise daha az duman kmakla (ttmekle) birlikte hararet daha fazla llyordu ve yangn tehlikesi daha yksek boyuttayd. stelik bir saat iinde izleyebildiim kadaryla ak olan ambarlarda tahliye srdke iten ie kzm mal (ayn hikaye yani ar slak yklenmi mal oksitlenme reaksiyonu yapyor ve kzyor) giderek -hatrladm kadaryla 550C- limit scakl da gemeye balamt. Oleye doru 1 numaral ambar daha fazla ttmesine ramen ben daha tehlikeli bulduum 3 numaraya hortum detip birka yerden sus tutturmama ramen ak alevlenme balas ykn yzeyinde ve spot yangnlar suyla sndrlmeye baland. Bu arada tahliyeyi kesmeden devam ettiriyorum, eer tm yk tek bir limanda yani burada boaltacak olsak, probem deil her yere haber vereceim ve daha bka nlemler alacam ama derdim u ki teki limana boaltmamz gereken yk yznden sonrasnda eminim maddi olarak ok byk zarar olacak, o mal indir, tekrar ykle teki limana gnder, gemiyi satsak deyemeyiz, yle de bir durum sz konusu. Neyse efendim, yle byle biz kr topal gereken miktar tahliye ederek sorunsuz yk boalttk. Ayrlacak kaptan ve teki personeli ayrp durumu armature btn detaylar ile bildirip ok yakn olan teki limana yollandm. Ambarlar kapattmzda oksijeni kestiimiz iin- ve iyice hava szmayacak ekilde nlemleri de aldktan sonra ltmz scaklklar bu iki ambarda sabit kald, doal olarak ttme de durdu. Kalktktan sonra da teki limann acentasna ksaca durum anlatan bir mesaj cektim ve ilk liman tahliyesi hitamnda 1 ve 3 numaral ambarlardaki ykn ttmeye baladn, varta stevadorlarn hazrlkl olmalarn, muhtemel bir iten ie yanma vakas yaanabilecei ikazn yaparak, izlemekte olduumuz ambar monite kaytlarn da yolladm.

16

Uzun bir kanal geiiyle yanatmz Haldia limannda tahliyeye baladk ancak ben bahsekonu ambarlar atrmyorum, srarla stevadora nlemlerinizi aln ondan sonra ap tahliye edeceiz diyorum. Onlar da byle ufak tefek ttmelere alkn olduklarn sorun kmayacan sylyorlar ama ben bu sefer er yere durumu bildiren, kaytlarmz ve ngrmz de ieren mesajlar, dokmanlar gnderip ortal ayaa kaldryorum. Asl sorun u ki, bu yk artk gemi kreynleri ile tahliye edilemez ve daha sratli ve kepe kapasitesi ok daha fazla olan byk kreynlerle tahliye edip biran evvel yk bitirmemiz art. Tabi bunu kimse istemiyor, ilave masraf, kirac ki asl sorumlu; ikaz ediyorum nihayetinde imtina edilirse drt hatta sekiz kat masrafla yzyze kalnabileceini, dinlemiyorlar. Gnah benden gidiyor tabi ve ylece ak tutulan ambar iyice tutuuyor, suyla mdahale de artk sonusuz ve mal yanyor. Ta ki mal bsbtn suyla kaplanncaya kadar. yle ki, artk gemi draft da limite dayanyor. Hararettin artmasndan hi yanmayan komu abarlara da sirayet ediyor, gemi orada tam 15 gn kalyor. Liman ve otoriteler ellerinden gelen ne varsa bizim aleyhimizeyapyorlar, saysn hatrlamyorum ama sanrm 50-60 kere shifting yapyoruz (bir iskeleden dierine gitmek) btn bu masraflar ilave oluyor, neticede sahil kreynleri ile tahliye oluyor. Yine P&I devrede, asl ve tali sorumlular asla reaksiyon vermediklerinden grdnz gibi kuruluk fatura yzbinlerce dolara kyor; bunun anlam da siz ne kadar yrtnrsanz yrtnn birileri sanki problem olsun da ortalk enlensin durumundalar. Tabi asl sorumluluk yklendiinde ve mal satanda, bittabi ykleme esnasnda gerekli nlem hatta bulunsun diye bir protesto yazmayan kaptanda, yklenen mal doru drst takip etmeyen 2nci kaptanda; btn bunlar zar zor da olsa tespit ederek 3nc ahslara nlemleri alabilmek yani yalan syleyebilmek- zor olsa da yapmak zorundaydm, ortada koskoca bir eeklik vard, o mal yklenmez veya en azndan yazl olarak protesto edilebilirdi, ben de byle tek ayamn stnde kuyruu yanm kedi gibi zplamazdm.

17

Kadere bakn ki bir sefer sonra ayn limandan, ayn firmadan ve ayn yk yklemeye yine ayn gemiyle gidecektim. Ayn kalitesiz ve ar slak yk geldi ancak bu kez hem de pek gecikmeden ayn kalitedeki yk sorunsuz yklendi ve tahliye edildi. Genellikle byle eyler yapmam olay resmen/yazl olarak- anlattktan ve yklemeye balamadan peinen protesto mektubu verdikten sonra ki byle bir uygulama allagelmi deildir- mal yklemeye izin verdim, durmadan ara ara detayl kontrollar ve tten yerleri iyice buldozerlerle daha yklenmeden bargelarn zerinde trimming yaptrarak yklettim. Mal satana cezasn keseceimi batan sylemitim ve her dediimi yaptrdm. Yanmayla olan anlarmdan sonra tekrar bir 8-9 yl kadar geriye gidersek; Bu sefer slanma veya yanl yklemeyle alakal bir anm anlatmak istiyorum sizlere. Bu kez bir genel kargo gemisinde alyorum ve irket beni inde tamirde olan yine bana demirba edimi- bir baka gemiye gnderdi izin sonunda. Ancak ayn anda iki gemi tamirde ve birisinde yanlmyorsam 72 yada 75 yalarnda (Sadun ztrkn snfndan olabilir yada daha byk) bir aabeyimiz var, kendisi naml jimnastikilerdenmi fakat imdi ismini hatrlayamyorum, hatta hala amuda kalkp onlarca barfiks ekebiliyordu, gnderleri tutup yanlamasna dik olarak durma hareketleri ekiyordu, hoplayp zplayan ak gibi bir ihtiyar delikanlkyd, delikanlyd diyorum ama artk yann da etkisiyle diili syrmt. Ben o gemiden ayrlrken devir teslimde tanmtk, bana her lkedeki sevgililerinin resimlerini gtermi ve sadece puke muhabbeti yapmt. Mesajlarn nasl ekildii ve birka sradan iae/ibade iinden baka eyle ilgili deildi. Uzatmiyalim ben resmen e geminin kaptan dndm ama nceki gemiye de bakmam isteniyor, bunu da zaten abimize sylemiler, onun umurunda da deil vs. Neyse efendim ben katldm akam her iki geminin de ilerinin ne aamada olduuna vakf oldum hatta gece yars sa solu control ettim, hi unutmuyorum eski
18

tfek kaptan abimiz akam baktm ak gibi giyinmi, sslenmi ve mis gibi kokuyor; hadi kmyacakmyz diyor, hovardalk ilerini zaten ayarlam. zr dileyerek yorgun ve iim olduunu syledim ve baka zaman inallah dedim. tiraf edeyim; meslek hayatmda ok zampara denizci grdm ama bylesini il kez gryordum. Ertesi sabah erkenden kalktm, daha personel mesaiye balamadan iki gemide de eksik kalan turlarm tamamlam ve notlarm tutmutum ki baktn sahilden yani kald otelden irket yetkilisi ve teknik mdr olan ahs geliyor; glerek bana hadi Sait kaptan hayrl olsun tayin oldun, Shanghaia gidiyorsun demez mi? Dedim herhalde aka yapyor. Oysa ki ortada sanldndan daha byk sorun vard. Bahsettiim gemiler bir sredir birlikte altmz ve bu sebeple tantmz gemilerin asl sahipleri olan talyanlara aitti, sadece iletmesini Trk firmas yapyordu. Bu ileri bilenler bilirler; ortada paylalacak bir pasta oldu mu herkes payna deni almak yerine en byk dilimi, hatta bunu alabilirse daha da byn, gitgide btn pastay hatta karsndakinin hereyini almak gibi bir ticari yanlla dmektedir. Evvelce tersanecilik dnemimde yine talyanlarla ki onlarn BP yada Mobil gibi en byk irketlerine (SAIPEM) kazk atan bir patronla alma talihsizlii de yaamtm. imdi ona benzer bir durumdaydm. Eh, talyanlar da az deillerdi, herkes onlarn Mafyann kt yer olduunun farkndayd, zaten (sanrm hala) ticaret yapmaktan anladmz en iyi kazk atmak olmuyormuydu? te bu sebeplerle bendeniz denizci olarak byle eylerle ilgilenmesem de altmdaki gemi yada gemilerin uydur kaydr deil de hesaplanan bye ilea dam gibi tamirden gemesi iin bir misyon stlenmitim, kim tarafndan? En byk patron Sin.Dr.Bogazzi tarafindan. Baya zeki ve sanat doktoru olan bu vatandala tanmamz da ilgintir, olmadk ve ok ok zor artlarda, tek yardmcya kalm bir gemide talimatlara uymay reddederek kendisini fena ekilde zarar etmekten kurtarm, gemiyi terk etse deyemeyecei durumdan
19

zararsz kurtulunca uaga atlayp bizzat ziyaretime gelmi ve derdini anlatp verdii misyonu Kabul edip etmeyecegimi sormustu. lave elli kuru almadan sade bir sz zerine yllarca elimden geleni yapmtm, o srada ofisboy olan yanndaki iki elemanla da sk fk arkada olmutuk, sonradan onlar benim son patronum olmulard, ite bylesine bir hikayemiz de vard. Neyse efendim, biz geilerin ikisini de tamir ettirecegiz adam gibi ama nmzdeki engel kendi irketimiz (ve onun teknik mdr) olunca ier biraz karyor, zorlayor. Oysa ki (ok iyi biliyorum) talyadaki ana ofisin talimatyla geldiim vazifemden gerekten ertesi gn acil bir mesaj tayiniyle askerken bu kadar tayin olmadm vallahi- ayn kedeki baka nc bir gemiye gnderiliyorum??? Niye, acil sorun varm... E, peki niye ben? Efenim bu ii anca ben zebilirmiim... Allah, allah; btn bunlara inanmyorum ama canm gerekten sklyor, anlyorum olay ama yapabileceim hibir ey de yok. Sadece dnen dolap belk haberleri yoktur diye ilgili yerlere haber verip (byk patrona) haberi olup olmadn soruyorum, evet var diyor ve bam ok dertte, sen gitmelisin diyor. E, buras ne olacak diyorum, bakacaz diyor. Valla dikkat et, byle byle, u u yapmas lazm, u aksaklklar var (daha dorusu millet ense) diyor ve ayn len acilen Guangzhoudan Shanghaa uuyorum (ilk olarak in i hatlarnda uuyorum ki genellikle hep uluslararas umu hi onlarn i hatlarnda umamtm o gne kadar, Allah sizi inandrsn han ikatey ediyoruz ya uaklar dar filan diyei hi ikayet etmeyin, inde i hat uaklarnda ancak 7 yanda ocuklar oturabilir. Ben ok ufak biri deilim ama extra biiri de deilim, boyum possum dnya standardlarnda ( 1 kulac ) biriyim. Oturmadm, annemin karnndaki bir duruta bzldm, inerken yryemiyordum, belden aas hissetmiyordu, kan dolamm durmu olmal aa tarafmda. Bu arada kimse gideceim gemideki olayn detaylarn bana bildirmemiti, henz taze olan ykle ilgili olayda ne tr bir probem olduunu dnp duruyordum. Neyse efendim gemiye vardmda gerekten de geminin bann byk bir belada olduu anlalyordu. Deitirmek zere geldiim kaptann gnz saatindekamarasna giremiyordum.

20

Kapy birka kez aldmda baya bir gecikerek ierde stnde sadece kilotu olan bir adamn kapy ap anlamsz bireyler syledikten sonra tekrar geri kapatmas zerine baka bir kamaraya geerek 2nci kaptan ve Ba Mhendisi agrmtm. Kendilerine yeni kaptan olduumu ve geminin bana gelen olayn ne olduunu sordum. Yine ayn tip, genel katgo gemisi olan bu gemide bataki ambarda yanl ykleme olmu, aa malzemelerden yaplan lashing dediimiz yk emniyete aldmz deniz balar krlm, yk kaym ve hasarlanm fakat en nemlisi Florspar yada tam adyla Fluor-Spar, kalsiyum fluoride (CaF2) diye bir mal yklenmi Hong Kongtan bu limana gelip baka bir mal yklenene kadar denizde sallanan mal iinde absorb ettii suyu salnca yk normalde tozlu kat bir maden grnmnde olmasna ramen ok sulu amur gibi bir hale dnm ve bud a doal olarak gemi stabilitesini bozduundan geminin seferine devam etmesini imkansz hale getirmi. Ben konuyu anladktan sonra daha mal grmeden ite imdi ----- dedim. Yani krlan dklen nemli deil, zarar ziyan bir ekilde sigorta karlar ancak mevzu geminin seyrseferini engelleyici olunca i ok karyor, bu i ya zlecek, ya zlecek. Aksi taktirde o mal bu haliyle- baka bir limana (ve lkeye) boaltamazsn, masrafn gemiyi braksan karlamaz bir durum. Geri yklediin yere de gtremezsin, sefer izni verilmez, stabiliteyi salayamyorsun. Neticede kamarasnn kapsna dahi aamayan Rus asll kaptan bir ekilde sepetledikten sonra ne yapp yapamayacam dnmeye baladk. Bu arada Shanghaidaki nehrin 60-70 nm ierisindee bir yerden yine tozlu ama uvall bir maden ykleyeceiz baka bir ambara ve bu son parsel olacak; gittik oraya yklyoruz ama yarm gn yklendi yklenmedi, askerler eliinde acenta geldi ve yklemeyi durdurdu. Dedim nadir, ne oluyor? Geminin yklemesinin durdurulduunu, maln boaltlacan ve mal satan inlinin aranmakta olduunu sylediler. Ve gemimizi tutukuyorlar. Allah allah, neden tutuklanyoruz diyorum cevap yok.

21

Ancak sonradan anladm ki bu bamza gelen ve normalde hi arzu edilmeyen bu tutuklama ile bundan iyisi amda kays bir durum oldu. Olayn asln sonradan reniyoruz, ihra edilmesi Cin yasalarna gore yasak olan bir maddeyi sahte belgelerle ihra etmek isteyen bir inli satc bu olaya sebep olmu. Bu madde nkleer enerji santrallarnda kullanlan bir hammede imi, bildiimiz radyasyon ieren maddelerden deil ama katk maddesi olarak kullanlan bir maden. Olduka ciddi bir konu ama bizim amzdan hibir su ve bizi balayc durum szkonusu bile deil ama soruturma ve iin ilgili mahkemece bir sonuca balanana kadar da gemiyi tutma karar alm otoriteler. Oh ne ala... Bu srete hi olmazsa biz asl problemlerimizi halletmeye alacaz ve inle pek alakas olmayan ama geminin klas ve sigotas ile direk alakal, denize elverililiini geri almak zorundayz. Ba ambarda yaplacak i (ok ve meakkatli ama) basit Oysa 3 numaral ve tam da ortaya gelen ambardaki melt omu (svlam) yk nasl halledeceiz? Derhal btn personeli ba ambardaki ykleri tekrar ellelemek zere sevk ettim ve kreyn, marangozluk, teknik elemanlar, hemen herkez ve ben de gidip hasarlanm yklerin haricindekileri iyice bir salamlatrdk, tekrar tahliye etmeden klas ve sigortann Kabul edebilecei biimde emniyete aldk. Kullanlan lashing malzemesi (aa) son derece kalitesizdi ve bir miktar daha dayankl aa getirttik, neticede ngrdm zere birka gn iinde halloldu. Bu arada bir taraftan da 3 nolu ambara ne yapabilirimi dnrken melt olmu bir maddenin iindeki suyu nasl ayrtrp dreyn edebilirim diye dnyorum. Tek ve en nemli art ise tahliye etmem imkanszken.. Bir yandan alrken bir yandan da dnrken birden kafamda bir ampul yand. Hemen gemi Fitterini ardm ve bana basit bir bildiimiz iskele yapmasn istedim. Elindeki borulardan yapaca bu iskele kare biiminde ve ykl duran maln yksekliince olacakt (2 veya 3 metreyd sanrm ykseklii). Bu islenin yan taraflar mazgall/delikli sala kapl olacak ve maln iini kazp yerletireceimiz bu yapnn iini kepe veya kurekle
22

kazp oturtacak, daha sonra maldan dreyn olan suyu yava yava yukar pompalayacaktk. Bir de hemen belirteyim, bu mal gemi sabit durdukca katlayor ama sallandka melt haline tekrar dnyordu ki demirde durduumuzda katlama sreci balamt (ama yine de klas izin vermiyordu nk lmler ierdii su miktarn olmas gerekenden ok daha yksek veriyordu). Biz once birkakee aldk ama te tarafa tadgmz malgeri geliyordu ve imal ettiimiz kutu/iskeleyi bir trli yerletiremedik. Ancak sonra maln stne koyup elle kazmaya baladmzda anladk ki birka gn iinde biz bu aleti istediimiz seviyeye kadar gmebileceiz maln iine, ondan sonra da gercekten gerek pompa gereksede kazp darya aktarmak suretiyle kk bir glck elde etmitik. Btn suyu pompalamamz yaklak iki haftay ald. Artk lmler bu ekilde seyre izin verileceini sylyordu ama az da olsa su hala ortada toplanyordu (zaten sonra var limanna kadar da ok az olmasna kadar srd). Geminin de baka sebepten tutuklu olmasn gz nne alan grevliler hala kalk iiin klerens vermiyorlard ki mahkemeden haber geldi ve bizim tutukluluk kalkt. Ayn gn bu uzmanlar hemen ardm ve kontrollerini yapp geminin seyre kmasnda mahsur olmadna dair raporlarn verdiler ve yolumuza kabildik. VVarta sorunsuz tahliye ettiimiz ykmzde armatrmze hemen hemen hibir zarar ziyan rcu etmemi, ba ambarda kayda deer bir mebla tutmayan kk derecede hasar da sigorta tarafndan karlanmt. Ancak, daha sonradan fena ekilde aksayan o iki geminin tamir hikayesini, once teknik mdrn ardndan bizim firmann komple birlikta altklar ortaklarndan ayrldklarn duymutum, asl sebep ticari olarak birbirine kazk atmakt. Anlar ve yaadm hikayeler devam edecek. Sayglarmla,
23

Sait Seferolu Emekli kaptan

24